CLUBBLAD VAN DE ASSOCIATION NÉERLANDAISE DU MIDI
Thuis in de Provence – nummer 202– zomer 2025
Zorgeloos en effectief uw huis verkopen? Onze Nederlandse collega’s staan
new home is de grootste Nederlandse makelaar in Zuid Frankrijk, al 20 jaar gespecialiseerd in onroerend goed in de Var en aan de Côte d’Azur. Met kantoren in Lorgues, Fayence, Sainte-Maxime en actief in Cannes-Mandelieu. Door ons uitgebreide netwerk in Frankrijk en in Centraal- en Noord-Europa, in combinatie met een gerichte marketingaanpak geheel afgestemd op uw woning, zijn we in staat om snel een geschikte koper voor uw woning te vinden.
Ons verkoop-stappenplan begint met een professionele taxatie. Wij geven u advies over de vereiste diagnostische onderzoeken en helpen u met het samenstellen van een volledig en overtuigend verkoopdossier. Ook weten wij hoe u met eventuele kleine aanpassingen uw huis optimaal kunt presenteren. Even belangrijk is de online presentatie. Denk daarbij aan professionele fotografie, de inzet van drones voor luchtfoto’s en geavanceerde 3D-technologie voor een virtuele rondleiding in uw woning. Heeft u een Provençaalse mas, een bastide, een appartement, een chateau of een villa met zeezicht, new home verkoopt het voor u! Kijk op www.new-home.fr of bel met een van onze kantoren.
(0)4 94 47 49 54
Besturen
Ja … dan is het zover: voor de eerste keer het ‘woord van de voorzitter’ schrijven in ons ANM-magazine. Tijdens de ALV in maart dit jaar ben ik gekozen tot voorzitter en het bevalt me goed. Dat kan ook niet anders met een betrokken bestuur. Onlangs is Elma Sikking toegetreden als aspirant-bestuurslid tot minimaal de ALV 2026. Dit maakt dat het bestuur weer uit 5 leden bestaat, iets dat niet vanzelfsprekend is in deze rumoerige wereldtijd, waar mensen meer op hun eigen wolk willen blijven zitten. Een van de redenen dat ik akkoord ben gegaan met dit voorzitterschap is dat ik me samen met Marigot Goossens vanuit ANM mag inzetten voor het samengaan met DNC. Ik weet dat niet alle leden het hiermee eens zijn. Maar ik blijf van mening dat samenvoegen uiteindelijk voordelen heeft en niet alleen qua financiën en overlapping van woongebied. We hebben nog een aantal hobbels te nemen voor het samengaan een feit is. Ik denk dan met name aan de wens van de leden om de gezelligheid en het kleinschalige, dat ANM karakteriseert, te behouden.
Evenementen
We hebben nog een aantal hobbels te nemen voor het samengaan met DNC een feit is
Wat heb ik genoten van de agelopen Koningsdag. Vrijwilligers (veel ANM’ers maar zeker ook DNC’ers) hebben dit tot een succes gemaakt§. Wat een werk hebben deze mensen verricht! Hierdoor genoten de ruim 500 aanwezigen van deze oer-Hollandse traditie. Ik beleefde die dag vanaf een afstand: ik kreeg veel leuke reacties achter de inschrijftafel en later bij het verkopen van bitterballen en frikandellen. Alleen maar positieve geluiden, ondanks langere wachttijden.
Ik kon helaas niet bij de voorstelling
DOEK met Liz Snoijink en Porgy Franssen zijn, maar afgaande op de reacties was het twee dagen een groot succes.
Net vóór de deadline van deze magazine-editie heeft de Evenementencom-
missie besloten om het Zomerevent, dat op 6 juli zou plaatsvinden, te verplaatsen naar het najaar. Altijd jammer van al het voorwerk dat erin gestoken is, gelukkig is uitstel geen afstel. De HollandHuisBorrel ging daarentegen wel door ondanks de hitte op dit moment. Ik heb kennis kunnen maken met ANM- en DNC-leden wat goed is voor het saamhorigheidsgevoel!
Het magazine
En dan tot slot toch aandacht voor de toekomst van het ANM-magazine! Ik vind het nog steeds fijn om een papieren versie van ons blad in handen te houden. Maar dat is niet meer vanzelfsprekend. Het is moeilijk om schrijvers te vinden, redacteuren én een hoofdredacteur. We hebben Marcel bereid gevonden om naast zijn taak als vormgever nog een keer hoofdredacteur te zijn. Er moet echter een structurele oplossing komen. Oftewel: wie voelt zich geroepen om het hoofdredacteurschap op zich te nemen? Wil je meer weten over de functie, heb je sowieso sterke interesse óf ken je iemand die dit op zich zou willen nemen, mail dan met secretariaat@a-n-m.com. Wil je persoonlijk contact hierover, dan kun je mij ook bellen: +31 6 53 35 90 46!
Ik wens jullie een heerlijke zomer toe en ik hoop jullie op komende evenementen en activiteiten te ontmoeten en te spreken. l
Peter Derksen voorzitter@a-n-m.com
Colofon
BESTUUR
Voorzitter: Peter Derksen voorzitter@a-n-m.com
Vaste activiteiten, georganiseerd door de leden
Jaargang 45 nummer 202 Zomer 2025
ANM Magazine is een uitgave de Association Néerlandaise du Midi (ANM) en verschijnt 4 x per jaar.
© ANM 2025 – Alle rechten voorbehouden
Adres: 212 chemin des Fourches, 83510 Lorgues
Hoofdredacteur: vacature redactie@a-n-m.com
Bladmanager:
Astrid Beukers-Tazelaar magazine@a-n-m.com
Medewerkers aan dit nummer:
Astrid Beukers-Tazelaar, Bauke Geersing, Ida Groot-Attias, Luc Jansen, Jacques Kerker, Truus Lafourmi, Maître Albert Mulder, Hannedea van Nederveen Meerkerk, Marcel Reimer
Jos van den Hout is onze vaste videograaf die bijna ieder evenement op video vastlegt. Volg Jos via zijn eigen kanaal: vimeo.com/user24140358 of via a-n-m.nl/ledenportaal/beeldportaal
Druk: Deltabach Grafimedia, Pesetaweg 65, 2153 PJ Nieuw-Vennep (Nederland)
Coverfoto: ‘Zomer in de Provence’ © Ida Froot-Attias
Secretaris: Andries Koster secretariaat@a-n-m.com
Penningmeester: René Leenders
penningmeester@a-n-m.com
Bestuurslid: Elma Sikking
Evenementen-coördinator: Joep Helmes evenementen@a-n-m.com
EVENEMENTEN-COMMISSIE
Atty Baggen, Luc Jansen, Gert-Jan Neuteboom
LIDMAATSCHAP
Het verenigingsjaar loopt van 1 januari t/m 31 december.
Het lidmaatschap incl. abonnement op ANM Magazine kost € 37 voor één persoon of € 55 voor een (echt)paar en gezin met kinderen tot 18 jaar. Eénmalig inschrijfgeld bij aanmelding: € 15 per persoon. abonnement
Een los abonnement op ANM Magazine kost € 24 per jaar. Aanmelden via www.a-n-m.nl
OVER DE ANM
De Association Néerlandaise du Midi (ANM) is opgericht in 1981 als gezelligheidsvereniging voor Nederlanders die in de Var, Bouches-du-Rhône, Vaucluse en Alpes-de-Haute-Provence wonen. Inmiddels heeft de ANM ruim 400 leden die zich permanent in Frankrijk hebben gevestigd of in de Midi een tweede huis bezitten. De ANM is een actieve vereniging. Het bestuur organiseert jaarlijks terugkerende evenementen zoals de nieuwjaarsreceptie, de autopuzzeltocht en het zomerfeest. De evenementencommissie organiseert veel andere activiteiten zoals workshops, excursies en lezingen. Heel belangrijk zijn de activiteitenclubs. Zij staan hiernaast vermeld. Op de website a-n-m.nl vindt u aankondigingen, verslagen en foto’s van evenementen en activiteiten, alsmede andere relevante informatie. De ANM is aangesloten bij de FANF (Fédération des Associations Néerlandaises en France, fanf.fr) die de belangen behartigt van Nederlanders in Frankrijk.
Neem ook een kijkje op onze Facebookpagina ANM – Thuis in de Provence. Deel uw verhalen, anekdotes en foto’s. Stel een vraag, of beantwoord er een. Veel plezier!
BRIDGECLUB ANM
speelt elke vierde dinsdagmiddag van de maand bij Domaine Régis Frères in Vidauban.
Raf Hetzler – 04 94 68 93 90, raf.hetzler@gmail.com
Ed Klein Breteler – e.kleinbreteler@orange.fr
Jacques Kerker – 07 57 40 53 72 – jacqkerker@gmail.com
KOOR ANM-VOCALE repeteert 2 woensdagmiddagen in de maand.
Léon Manet – 06 47 97 26 96, lfmanet@me.com
ANM GOLFCLUB
Luc Jansen – 06 38 17 80 94, jansen.frasse@hotmail.com
TUINCLUB
komt 6 à 7 keer per jaar bij elkaar.
Jacqueline Potter-Nammensma – jacquelinepotter.perso@gmail.com
Marietta Mosmuller – mhcmosmuller@gmail.com
ANM LEESGROEP
komt 9 x per jaar samen bij een van de leden.
Mechelien van Gaalen – 04 94 76 52 48, mvgaalen@geersing.com
BOULECLUB IN FLAYOSC speelt elke 2e vrijdag van de maand.
Raf Hetzler – 04 94 68 93 90, raf.hetzler@gmail.com
BOULECLUB IN VILLECROZE
speelt iedere 3e vrijdag van de maand van 14.00h-16.00h.
Marjo Nolte – wig.nol@orange.fr
CULTUURGROEP
komt elke 3e donderdag van de maand samen.
Connie de Blécourt – 04 94 84 69 81, cdeblecourt@orange.fr
Jacques Kerker – 07 57 40 53 72 – jacqkerker@gmail.com
Fernand Beckand – 04 94 72 71 58
ANM’S FOTOCLUBJE KLIK KLIK
komt regelmatig bij elkaar voor een fotowandeling.
Ida Groot-Attias – 06 71 69 16 63
HOLLAND HUIS BORREL
Wordt samen met partnervereniging DNC maandelijks op wisselende locaties in de Provence (Var) en aan de Côte d’Azur georganiseerd. De borrel is een leuke en ontspannen manier om andere Nederlanders te ontmoeten. Iedereen is van harte welkom. Toegang is gratis, het eerste rondje hapjes wordt u aangeboden, de drank is voor eigen rekening. Kijk voor het programma op www.a-n-m.nl/ons-programma.
Inhoud
03 Woord van de voorzitter
07 ANM Actueel
Wat was, wat is, wat komt ...
16 Kurkeiken in de Provence
Oftewel: Le bouchon en chêne-liège varois
20 Interview
Zachte gongklanken van het windorgel vermengen zich met het gezang van vogels. Mechelien van Gaalen in gesprek met Hilke Haan
25 Column: Als dwaasheid regeert Bauke Geersing.
Wilt u reageren op de inhoud van deze editie? Hebt u ideeën, wensen of kritiek naar aanleiding van ANM Magazine? Laat het ons weten! redactie@a-n-m.com of ga naar facebook.com/groups/anmprovence
26 Kunst: Een cultuurwandeling door het leven van Vincent van Gogh (deel 1) Hannedea van Nederveen Meerkerk.
31 La France Profonde
Marcel Reimer gaat op zoek naar plekjes waar de tijd heeft stilgestaan.
32 Recept: Eendenborst met een saus van Crème de Cassis Beproefd recept van Helena Jurriëns.
34 Mijn lievelingsplek
Hedy de Zoete haalt herinneringen op tijdens een wandeling naar het Sanctuaire Notre-Dame de Grâces in Cotignac.
Dé plek voor vakantiehuizen in
de
Provence
Groot, klein, eenvoudig, luxe, met of zonder zwembad ... Onze met zorg geselecteerde vakantiehuizen bevinden zich in de Provence, dichtbij bezienswaardigheden als de fameuze Gorges du Verdon en het Lac de Sainte Croix. De hoogtepunten van de Franse Rivièra SaintTropez en Cassis zijn voor een dagtochtje goed bereikbaar, net als de Luberon en het gezellige Aix enProvence.
+33 (0)626 695 626 - info@lecocon.org
Al meer dan 50 jaar zet het Nederlands Ondersteuningsfonds zich in om permanent in ZuidFrankrijk gevestigde landgenoten, die hulp nodig hebben, de helpende hand te reiken. In deze periode hebben wij aan vele mensen die geen of onvoldoende een beroep kunnen doen op Nederlandse of Franse instanties, die geen familieleden hebben en voor wie terugkeer naar Nederland geen optie is, praktische of financiële steun verleend.
Meer informatie over de werkwijze van het fonds: www.nederlandsondersteuningsfonds.fr
U kunt ook contact opnemen per email of telefoon: nlondersteuningsfonds@gmail.com
Kick Roodhuyzen de Vries – 04 92 92 23 33
Jeannine van Iperen – 06 23 30 21 04
TWEE AVONDEN THEATER IN DE TUIN: HET TONEELSTUK DOEK! IN DE SPOTLIGHTS
Op 29 en 30 juni organiseerden Isa van der Schalk en Astrid Beukers-Tazelaar opnieuw Theater in de Tuin, met de bekende acteurs Liz Snoijink en Porgy Franssen. Beide avonden waren uitverkocht – en terecht. Liz en Porgy wisten het publiek van begin tot eind te raken met hun krachtige spel, humor, timing en kwetsbaarheid. Hun talent en chemie kwamen volledig tot hun recht. Het podium – volledig zelf gebouwd door Frans, Hedy, Erno en Astrid – vormde het perfecte decor. Onze eigen Joep Helmes
zorgde voor professioneel licht en geluid, met ondersteuning van Erno Beukers –onmisbaar voor sfeer en beleving. Na de voorstelling liepen de gasten door naar de sfeervol aangeklede tuin, waar werd nagepraat met een drankje en heerlijke hapjes verzorgd door Hedy, Atty en Astrid. Twee warme avonden vol vakmanschap, sfeer en verbinding – een groot dankjewel aan iedereen die dit mogelijk maakte. Ook natuurijk dankjewel aan onze sponsor Bee Provence. l Astrid Beukers-Tazelaar
TUINVISITES 16 MEI 2025
Op 16 mei trok de ANM Tuinclub naar Hyères voor een dag vol groene ontdekkingen. Op het programma stonden drie zeer uiteenlopende tuinen: ’s morgens een bezoek aan een verborgen paradijs van twee hectares vlak bij Hyères, ’s middags een bezoek aan Castel Sainte-Claire & Parc Saint-Bernard (Villa Noailles) met rondleiding.
Vier decennia lang hebben de eigenaars dit verborgen paradijs bij Hyères opgebouwd, volledig buiten het zicht van het publiek. Salviacollecties, eeuwenoude olijfbomen, geurige rozen en een verrassend assortiment subtropische bomen en planten ... Bijna elke plant is door de bewoners zelf gezaaid of gestekt –een ongelooflijk mooie tuin! Het bezoek aan Castel Sainte-Claire & Parc Saint-Bernard (Villa Noailles) met rondleiding was ook bijzonder. Pierre Quillier, onze gids, nam ons mee door deze twee naast elkaar gelegen tuinen. Zijn grootvader was ooit majordomus bij de familie Noailles, en Pierre zelf was drie decennia lang hoofd-hovenier van de stad Hyères. Hij leidde de botanische wederopbouw van beide sites met het credo ‘behoud is aanpassing’. Tegenwoordig presenteert Pierre nog steeds Franse radioprogramma’s zowel over de stad Hyères, als over planten en tuinen. Ook zetelt hij sinds kort in het comité dat de titel ‘Jardin Remarquable’ toekent.
Zijn gepassioneerde rondleiding liet ons de tuinen zien door de bril van zowel een erfgoedbewaker als een visionair plantenkenner. Jammer dat tegen het einde een kleine onweersbui een beetje roet in het eten gooide. Gelukkig was het grootste deel van de dag mooi weer en konden we goed genieten.
CASTEL SAINTE-CLAIRE
Hoog boven de middeleeuwse muren lijkt Castel Sainte-Claire tussen lucht en zee te zweven ... Wat ooit een uitkijkpost was, groeide in twee eeuwen uit tot een opmerkelijke tuin waarin de geschiedenis van Hyères, de idealen van een romantische archeoloog en de dromen van een vooruitstrevende schrijfster samenkomen.
De pionierstijd (1820-1856)
In 1820 koopt kapitein Olivier Voutier – ontdekker van de Venus van Milo – de vervallen vesting. Hij laat een neoklassieke villa bouwen, legt terrassen in droge steen aan en plant olijfbomen, citrus en aloë’s.
Groene schatten uit de haven
In de 19e eeuw wordt de militaire haven van Toulon een belangrijk aanvoerpunt voor planten uit Amerika, Azië en Zuid-Afrika. De vlakbij gelegen gronden van Hyères trekken talloze kwekers-ontdekkers aan (Piette, Gustave Bonnet, BarthélémyNiollon…). Dankzij deze ‘korte keten’ kan Voutier exotische soorten als cactus en dracaena rechtstreeks in zijn tuin introduceren.
Een sluimerende tuin (1856-1927)
Na Voutiers dood komt het domein in handen van de familie Pascal. Zonder grote passie onderhouden zij wat er is. De exotische rijkdom, gevoed door de handel via Toulon, blijft echter behouden.
De revolutie van Edith Wharton (1920-1937)
Wanneer de bekende amerikaanse schrijfster Edith Wharton (18621937), eerste vrouwelijke Pulitzerprijswinnaar, zich in 1920 hier vestigt, treft zij een kleine botanische schat aan. Ze hertekent de terrassen met pergola’s, waterbassins en theerozen, en verrijkt de collectie verder via de kwekerijen van Hyères. Wharton droomde van een weelderig paradijs waar mediterrane soorten schouder aan schouder zouden staan met zeldzame exotische planten. Wharton raakte gepassioneerd door botanica en de acclimatisatie van zeldzame soorten, zoals strelitzia’s (paradijsvogel plant). Haar creatie groeide uit tot een van de beroemdste tuinen van de Middellandse Zeekust.
Tegenwoordig bevat de tuin nog altijd talloze subtropische soorten uit Amerika, Australië en ZuidAfrika. Een icoon is de strelitzia, sinds de begintijd van het wintertoerisme hét symbool van Hyères.
Van januari tot april verbleven rijke overwinteraars in grote hotels of villa’s, omringd door exotische tuinen. Net als Wharton waren zij dol op botanica en experimenteerden ze met het acclimatiseren van tropische en subtropische planten.
Wharton droeg actief bij aan de strelitziacultuur onder glas in Hyères. De plant werd eind 18e eeuw in Zuid-Afrika ontdekt door de Engelse botanicus Joseph Banks, die haar ‘Strelitzia’ doopte ter ere van hertogin Charlotte van MecklenburgStrelitz, echtgenote van koning George III. Door de bloemvorm, die doet denken aan de kop van een exotische vogel, heet zij in de volksmond ‘paradijsvogelbloem’.
In de tuin vind je tot op vandaag meerdere variëteiten. De bekendste, strelitzia reginae, heeft een spectaculaire oranje-blauwe bloem. strelitzia augusta, die er ook staat, oogt als een bananenplant; haar slankere, onopvallender bloem is wit met purper.
Wharton overlijdt op 11 augustus 1937 en ligt begraven op de begraafplaats des Gonards in Versailles. Ze laat een tuin na waar Moorse accenten, exotische botaniek en Provençaals licht harmoniëren. In 1955, na jaren van verwaarlozing koopt de stad Hyères het landgoed met de ondertussen verwaarloosde tuin. Onder het leiderschap van Pierre Quillier (tussen 1989-2012) worden de exotische collecties eindelijk gerestaureerd en aangevuld met droogtetolerante soorten. In 2005 ontvangt Castel Sainte-Claire het label ‘Jardin remarquable’. (bron: documentatie ville d’Hyères)
VILLA NOAILLES & HET PARC
SAINT-BERNARD:
Als een ‘witte oceaanstomer’ kijkt de Villa Noailles uit over Hyères ... In 1923 kopen de Parijse aristocraten Charles en Marie-Laure de Noailles, vurige pleitbezorgers van avant-gardekunst, een terrasvormig terrein hoog boven Hyères. Ze vertrouwen het ontwerp en de bouw van hun vakantiehuis toe aan Robert Mallet-Stevens, boegbeeld van het Franse modernisme. Het resultaat (1923-1925) is een assemblage van kubussen, dakterrassen, doorlopende vensterstroken en lichte patio’s: een manifest van de internationale stijl, zes jaar vóór Le Corbusiers Villa Savoye.
De Noailles willen een creatief laboratorium: Jean Cocteau, Man Ray, Luis Buñuel, Salvador Dalí en Francis Poulenc lopen er in en uit.
In 1929 filmt Man Ray Les Mystères du château de Dé en legt de witte
muren en eindeloze trappen vast voor de eeuwigheid.
De tuin, (nu Parc Saint-Bernard) werd in de jaren 1920–1930 hoofdzakelijk vormgegeven onder leiding van landschapsarchitect Gabriel Guevrekian.
Edith Wharton, de vlak naast de Noailles woonde, was helemaal niet gecharmeerd van de plantkeuzes van ontwerper Gabriel Guevrekian. Zij spoorde de Noailles aan om ‘iets gewaagders’ te proberen. Aangespoord door haar advies begon Charles de Noailles prompt te experimenteren met pas geïmporteerde soorten – van agaves en opuntia’s tot exotische bloeiers die toen nauwelijks in Europa voorkwamen. Die pioniersgeest van Wharton en de Noailles vormt nog steeds het botanische DNA van Parc Saint-Bernard. Na Charles’ dood (1936) en Marie-Laure’s vertrek (1940) wordt de villa militair hospitaal. Bombardementen in 1944 beschadigen terrassen; de kubistische tuin raakt overwoekerd.
Na decennia van verwaarlozing, startte de stad Hyères in de jaren 1990 een grondige restauratie: de kubistische perken werden gereconstrueerd, muurtjes hersteld en nieuwe collecties aangeplant. Sinds 2005 draagt het park het label ‘Jardin Remarquable’, een erkenning voor de unieke combinatie van modernistische vormgeving en rijke botanische diversiteit. Bron: documentatie ville d’Hyères l
Wil je ook graag mooie tuinen bezoeken? Dat kan! Meld je aan via: jacquelinepotter.perso@gmail.com of mhcmosmuller@gmail.com
Hyeres, uitzicht vanuit Castel Sainte Claire
Villa Noailles
AFSCHEID GUIDO EN DEANE SMOORENBURG
Na twintig jaar in de Provence is de familie Smoorenburg gerepatriëerd naar Harderwijk.
Tijdens zijn verblijf hier in de Var heeft Guido zich zeer verdienstelijk gemaakt in het bestuur van de ANM en later de FANF. Hij heeft pionierswerk verricht op het gebied van de ziektekostenverzekering voor Nederlanders die zich in Frankrijk hebben gevestigd. Vanuit zijn medische achtergrond heeft hij talloze landgenoten op weg geholpen in het doolhof dat de Franse gezondheidszorg soms kan zijn. Zijn begeleiding van
terminaal zieke patiënten heeft voor deze kwetsbare groep een enorme impact gehad. Binnen de cultuurgroep waren zijn voordrachten zeer uiteenlopend en altijd heel toegankelijk voor de geïnteresseerde leek. Als Homo Universalis kon hij meeslepend vertellen over Hongaarse volksmuziek en Bach’s Matthäuspassion. Hij speelde orgel en clavecimbel en dirigeerde enige tijd ANM-Vocale. Zijn laatste voordracht ging over de ontwikkeling van het cochleaire implantaat, zijn levenswerk. Hiermee worden geluidsgolven
omgezet in elektrische impulsen die rechtstreeks worden aangesloten op de gehoorzenuw, waardoor doven kunnen horen. Hij heeft beloofd om in 2026 terug te komen om ons bij te praten over de naweeën van de covid-epidemie. De cultuurgroep ligt hem na aan het hart en dat is wederzijds! l
LA SENTINELLE
Deze heerlijke chambres d’hôtes in Les Arcs is van alle markten thuis. Naast natuurlijk de verhuur van kamers op deze prachtige locatie, wordt La Sentinelle ook vaak ingezet om iets te organiseren voor de ANM. Op 29 maart jl. was er weer de gezellige Holland Huis Borrel. Ruim 60 leden van de ANM en de DNC hebben elkaar weer ontmoet onder het genot van een gezellig glaasje en heerlijke hapjes, die door eigenaar Simon zelf waren gemaakt. De Holland Huis Borrel is de uitgelezen kans om andere Nederlanders te ontmoeten. l a-n-m.nl/ons-programma
DE CULTUURGROEP: VRIJWILLIGERSWERK EN VRIJWILLIG WERK
Menno Reintjes
Menno nam ons in zijn lezing mee naar de Franse gevangenis, waar hij als vrijwilliger Nederlandse gedetineerden bezoekt .De Franse gevangenissen zijn de meest overbevolkte
van Europa en duizenden gevangenen slapen op de grond. Vervroegde vrijlating voor drugskoeriers op de helft van de straf komt pas in aanmerking als je de douanerechten van je smokkelwaar betaalt en dat loopt in de papieren. Wanneer je gearresteerd wordt moet je alles inleveren, alleen de kleren die je aanhebt mag je houden. Zonder geld, telefoon of internet kom je vast te zitten tussen zware jongens, die je intimideren en afpersen. Bij onderlinge gevechten houden de bewakers zich vaak afzijdig. Er is geen bezigheidstherapie,
ontspanning of sport. Het bezoek van de vrijwilliger is dan ook zeer welkom en vaak de eerste gelegenheid om Nederlands te spreken. Ook omdat de familie ver weg woont. Het Nederlandse gevangenissysteem is een stuk humaner, maar het barst ook uit zijn voegen en is vier keer zo duur.
Arnoud Schreiner
beschreef een jongensdroom in zijn voordracht over zijn werk als luchtvaartpionier in het bedrijf dat zijn vader oprichtte. Eerst verkocht hij luchtfoto’s van boerderijen en andere stulpjes, later sleepte hij reclame-slogans boven de Nederlandse stranden en daarna vervoerde hij toeristen naar de Spaanse zon. Hij verkocht helikopters aan de marine
en oliemaatschappijen en zwierf over de hele wereld . Zijn hobby was zijn werk en hij kon daar kostelijk over vertellen.
Eduard de Blécourt
Postzegels hebben we allemaal wel eens verzameld, maar weinigen zijn daar zo lang mee doorgegaan als Eduard de Blecourt. Op deze leeftijd heb je dan een schat aan ervaring, je hebt je interessegebied aangepast en een boeiende niche gevonden waarin je je helemaal kunt uitleven. Het brengt rust en regelmaat wanneer je met je pincet de zegeltjes ordent en opwinding wanneer dat ene exemplaar dat je miste opeens opduikt. Eduard liet ons zien waarom sommige zegels zo zeldzaam en daarom kostbaar zijn, zijn enthousiasme was aanstekelijk, verzamelen is niet voor iedereen weggelegd maar het is verrijkend om iemand zo over zijn hobby te horen vertellen. l
Arnoud Schreiner
Menno Rientjes
Eduard de Blécourt
WORKSHOP BETONSCHILDEREN IN LES ARCS-SUR-ARGENS
Van de door Amy Geerts georganiseerde bijzondere workshop ‘Betonschilderen’ hebben alle acht deelneemsters bijzonder genoten. Bij ‘beton’ denk je aan grote, logge bouwwerken, maar niets is minder waar bij de door Amy meegebrachte elegante (tuin)elementen. Kaarsenhouders, krukjes, vaasjes en ornamenten konden naar ieders smaak en – veelal onbekende – artistieke talenten worden beschilderd met verrassende resultaten.
De chambres d’hôtes La Sentinelle van Simon Frølund Thomsen leent zich, behalve voor een séjour, uitstekend voor dit soort kleine bijeenkomsten, zoals workshops, demonstraties, intieme lunches, diners, e.d.
Simon serveerde ons een heerlijke zelfgemaakte cake, samen met koffie en thee. Onderwijl gaf Amy aanwijzingen hoe om te gaan met verf en beton en het resultaat goed te beveiligen tegen ons klimaat en vieze vingers. Gehuld in degelijke schorten gingen we aan de slag met een keur aan kwasten en penselen, kleuren en beton. Er werd druk gedelibereerd over kleureffecten, de voors en tegens van sjablonen en vrije expressie. Amy hield een oogje in het zeil met raad en daad om het resultaat optimaal te houden. Intussen mengde gastheer Gert-Jan zich tussen de dames met koffie, thee, water (voor verf en dorst) en suggesties van een kenner.
Terwijl de gezellige drukte op het terras (vestje aan, ’t was niet warm) plaatsvond, bereidde Simon in zijn kleine, maar goed geoutilleerde keuken onze lunch voor. De geuren die ons bereikten, zullen zeker bijgedragen hebben aan inspiratie om er iets moois van te maken. Na die uitstekende lunch, ook weer vol verrassingen en inspiratie –welverdiend applaus voor Simon – kon er hier en daar nog wat afgemaakt worden en vonden ook de onbeschilderde
elementen een weg naar nieuwe eigenaressen: veel kleinkinderen zullen op deze manier aardig beziggehouden kunnen worden tijdens de warmste uren van de dag. Geheel voldaan gingen de deelneemsters huns weegs, waarbij de zware betonnen werkstukjes bijdroegen aan het verwerken van de calorieën van die heerlijke lunch.
Een workshop die in alle opzichten voor herhaling vatbaar is! l Saskia van Hardenbroek
PAASWORKSHOP IN LES MAYONS
16 april was wederom de Paasworkshop bij Arja Bastiaanse. Het is al een echte traditie aan het worden. Het is knap hoe Arja ons iedere keer weer verrast met haar creatieve ideeën. Dit keer begonnen we met een placemat. We keken er naar met vraagtekens, maar al snel wisten we wat de bedoeling was.
Er waren weer prachtige bloemen ingekocht. Onze vingers jeukten om te gaan beginnen. Het is altijd supergezellig in Les Mayons. Iedereen ging weer naar huis met een prachtige creatie. l Astrid Beukers Tazelaar
KONINGSDAG
IN ZUID-FRANKRIJK
ORANJEGEZELLIGHEID OP CHÂTEAU STAINTE-ROSELINE
Op 26 april (1 dag voor de verjaardag van onze Willem) vierden we samen met onze Partnervereniging DNC Koningsdag. Een feestelijke dag vol zon, muziek en oranje gezelligheid. Het is toch altijd weer een bijzondere ervaring om deze typisch Nederlandse traditie in deze idyllische setting te mogen vieren.
Met zo’n 500 bezoekers, waaronder 130 kinderen, was het drukker dan ooit. Vrijwilligers hebben zich enorm ingezet: van het opbouwen en versieren tot bardiensten en bonnenverkoop- alles liep op rolletjes. DJ Gijs, speciaal ingevlogen, zorgde voor een geweldige sfeer en bracht jong en oud in beweging.
De kinderen vermaakten zich volop met talloze activiteiten, en de oranje suikerspinnen waren een grote hit. Ondertussen stonden de volwassenen geduldig in de rij voor een portie bitterballen of een frikandel, want Koningsdag is natuurlijk niet compleet zonder deze klassierkers! De foto’s van Ida Attias spreken voor zich.
Juridische Adviespraktijk Bosscher helpt u graag bij juridische kwesties in Frankrijk, zodat u optimaal kunt genieten van la douce France. aan- en verkoop van Franse woningen; fiscale kwesties; erfrecht / nalatenschappen; huurrecht; echtscheidingen.
President Kennedylaan 19 2517 JK Den Haag
+31 (0)6 426 61 075
+31 (0)70 219 68 68
+33 (0)970 733 287 info@bosscher-advies.nl
PASSE PARTOUT
solutions
Advies en praktische administratieve begeleiding voor particulieren
Emigratie naar Frankrijk van A tot Z Wonen en werken in Frankrijk
Aangiften inkomstenbelasting
Correspondentie met Franse instanties
Administratiekantoor voor (internationale) bedrijven en kleine zelfstandigen
Advies en begeleiding bij ondernemen in Frankrijk Virtueel kantooradres voor postbehandeling
Oprichting en registratie van bedrijven
Bedrijfscorrespondentie
Meer weten
www.passepartoutfrance.com • info@passepartoutfrance.com 14 route d’Autun – 71540 Lucenay l’Evêque • +33 (0)3 85 82 74 24
SIRETNUMMER 519 669 584 00020 RCS CHALON SUR SAÔNE
Van Houten Industriepark 12 1381 MZ Weesp Nederland
+31 (0)294 418080 info@kuiperbv.nl www.kuiperbv.nl
Kuiper De Internationale Verhuizer verzorgt uw internationale verhuizing tot in de puntjes. Wekelijks rijden er luchtgeveerde verhuiswagens naar en vanuit onder meer Frankrijk, Spanje, Portugal, Zwitserland en Italië.
• Eigen (Nederlandstalige) vestigingen in heel Zuid-Europa
• Wereldwijd betrouwbaar en ervaren agentennetwerk
• Moderne opslagfaciliteiten in Nederland en op de bestemming
• Tevens frequent op andere Europese en Overzee bestemmingen
• Door combinatielading gunstige en concurrerende tarieven!
Le bouchon en chêne-liège varois
Het is 2002. Tijdens een rit met mijn zusje in de Var kwam ik bomen tegen die gedeeltelijk van hun bast zijn ontdaan ... hoe bijzonder!
In eerste instantie waren we flink ontdaan door wat we zagen. Was hier sprake van vandalisme? Mijn natuurgevoel als landschapsarchitect kwam naar boven: tijdens mijn studie in Boskoop had ik deze groenblijvende boom als kurkeik (Quercus suber) gedetermineerd. Hij triggerde me toen al. Het begin van een serie over bomen in de Provence is geboren.
Het begin van de kurkindustrie
De literatuur leerde me dat het uniek is dat we deze ontbaste bomen
zien hier in de Var, want wereldwijd komen ze niet veel voor. Naast Portugal en Spanje groeien kurkeiken als uitzondering in het Franse Estérel-gebergte. Dat loopt evenwijdig met de kustlijn van ongeveer Cannes tot aan Fréjus en omstreken.
Daarnaast komen ze hier ook veel voor in het Massif des Maures, grofweg van Hyères tot Fréjus. De grove gegroefde bast van deze bomen werd al in de oudheid gebruikt als isolatie voor schoenzolen, vloeren en daken en voor het laten drijven van visnetten. Eind 17e, begin 18e eeuw ontdekte Dom Perignon dat kurk ideaal is als afsluiting van wijnflessen, in zijn geval champagneflessen: kurk is zeer elastisch en sluit daardoor een fles heel goed af. Dit veranderde de geschiedenis van kurk en wijn voorgoed en betekende een enorme stap in de ontwikkeling van de wijnproductie.
De kurk wordt in mei en augustus om de acht tot tien jaar van de stam ‘gepeld’ als de boom minatwens 25 jaar oud is. Dit proces wordt heel zorgvuldig gedaan om ervoor te zorgen dat het onderliggende weefsel niet beschadigt. Gebeurt dat pellen namelijk te grof, dan is de kans groot dat de boom sterft. Zonde, want kurkeiken zijn niet alleen prachtig van vorm, ze kunnen zeker 200 jaar oud worden. Overigens is de kurkeik de enige boom waarvan de gehele bast in één keer verwijderd kan worden. Na het pellen zie je een duidelijke gladde afscheiding, die van licht naar donker-kastanjebruin verkleuren. Na ongeveer 10 jaar is de bast weer aangegroeid en kan de kurk weer geoogst worden. De ontbasting blijft altijd een litteken.
Het gebruik van een kurk op een wijnfles heeft een paar nadelen: een kwalitatieve kurk is duur en er is altijd kans (1 tot 15%) op besmetting met een schimmel, wat de smaak van de wijn bederft, ofwel de wijn ruikt en smaakt naar ‘kurk’.
Het begin van het einde In 1787 werden de eerste kurkfabrieken in La Garde-Freinet opgericht. Zo ontstond het beroep van kurkmaker. In 1812 volgden andere gemeenten zoals Cuers en Grimaud en floreerde de kurkeconomie. Een druivenplaag, de phylloxera, vernietigde veel
wijngaarden en dus de productie van kurken. Na 1830 herstelde de wijngaarden zich, werd er weer wijn geproduceerd en nam de vraag naar kurk weer toe. Overal ontstonden kleine werkplaatsen, zoals in Les Arcs en Pierrefeu. Het ambachtsvak werd steeds industriëler, mede door de wereldwijde export.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog zakte de kurkproductie in door gebrek aan arbeidskrachten en grondstoffen. Veel fabrieken sloten, noodgedwongen, hun deuren. Er zijn nu nog maar een paar kurkfabrieken in de Var. Ook al is de economisch impact nagenoeg nihil, de beleving en verwondering blijft! l
Kurkfabriekje in Pignans ... ... en La Garde-Freinet
BOMEN IN DE PROVENCE Peter Derksen
- 602 15 52
+31 20 - 244 68 70 hello@fonszari.com Hand-forged, polished, and patinated Fonszari invites you to experience the luxury of authentic craftsmanship. using traditional craftsmanship.
Hilke Haan Hoe schilderen en mystiek haar zielspad werden
Zachte gongklanken van het windorgel vermengen zich met het gezang van vogels. Op het terras van haar huis in Entrecasteaux vertelt Hilke, gekleed in een lange witte jurk, ingetogen over schilderen, mystiek en meditatie, hoe dat samengaat en haar inspireert. De sfeer is relaxed, zen. We drinken thee met zelfgemaakte brownies en cake.
‘Ik heb nooit een kunstopleiding gevolgd,’ zegt ze, ‘maar wel verschillende privélessen. Bij Peter Boekholt leerde ik in de jaren 80 aquarelleren, impressionistisch schilderen, met olieverf werken. In Laren was een kunstacademie waar Hans Almekinders lesgaf. Daar ben ik heengegaan na het overlijden van mijn jongste kind Daan. Hij had leukemie en werd behandeld in het Emma Kinderziekenhuis. Ik reed daarom vaak op en neer vanaf Hattem naar Amsterdam. Na zijn overlijden viel ik in een gat. Toen heb ik besloten die cursus bij Almekinders te doen. Daar ging ik de hele dag naar toe. Dat leidde me af. Ik wilde niet in ons huis zitten met al die herinneringen, maar met mijn eigen leven bezig zijn. De medische wereld bleef me ook boeien. Ik heb op de kinderafdeling van het AMC een tijdje de gegevens van kinderen met niertumoren ingevuld.
PERSOONLIJKE STIJL
De leukemie bij haar zoon manifesteerde zich op zijn derde jaar. Daan was tien toen hij overleed. ‘Ik had nog twee andere kinderen, een dochter en mijn oudste zoon, die ernstige leerproblemen had. Dat kostte ook veel energie. Maar ik bleef schilderen. Ik heb ook nog eens beeldhouwen geprobeerd, maar dat was niks voor mijn handen ... Daarna ging ik dingen vergroten en opblazen in mijn werk, heel grappig. Al gauw veranderde echter mijn stijl en werd persoonlijker en ook abstracter. Ik werkte toen veel met acryl. Ik had inmiddels ook de frescotechniek geleerd. Laag over laag. De effecten zijn soms heel verrassend.
Ik laat ook wel stukjes van het onderliggende schilderij zitten, dat kan spannend worden, nieuwsgierig maken.’
De schilderactiviteiten werden wat minder toen ze in 1996 Jan Witte leerde kennen. Ze trouwden en Hilke verhuisde naar Genève waar Jan werkte. ‘Ik werkte samen met een vriendin, we bespraken elkaars schilderijen, dat was heel inspirerend. ‘Ik heb daar nog wel geëxposeerd op de golfclub. Begin 2000 nadat Jan met pensioen was, zijn we naar Entrecasteaux verhuisd. Ik heb hier een atelier in de tuin. Er zijn ook veel andere dingen te doen hier, maar het schilderen blijft kriebelen. Ik hou van kleuren.’
KLEUR VANUIT MIJN GEVOEL
‘Veel andere dingen’ zijn ook bezoeken van hun beider kinderen en kleinkinderen. ‘Ik schilder graag met de kleinkinderen. Dan moet ik ze eerst wel even rustig krijgen natuurlijk, haha. Een keer had ik een groot doek in vieren gedeeld. Daarin stonden cirkels en daarin mochten ze om de beurt schilderen waar ze aan dachten. Ik had telkens de cirkel waarin geschilderd was afgedekt zodat ze het van elkaar niet konden zien. Het is heel grappig wat daar uitkomt. De volgende keer ga ik met een andere techniek aan de slag met speciaal papier waarop je met kleine strijkijzertjes kleur aanbrengt.’
Hilke had ook een paar jaar les van Goedelieve in Lorgues en was een tijdje lid van het kunstenaarscentrum Hangar Art Center in Chateauneuf-Grasse. ‘Heel interessant,’ zegt ze. ‘Er zijn mensen die les geven, lezingen houden, er werd gezamenlijk geluncht en er was een café. Heel gezellig en ook
wel leerzaam allemaal, maar voor mij te ver rijden, helaas. Door de problemen met mijn kinderen – de oudste bleek autistisch – heb ik een sterke intuïtie ontwikkeld. Goed luisteren en rust. Muziek is ook heel belangrijk om inspiratie op te doen. De laatste jaren werk ik veel met kleur vanuit m’n gevoel, vanuit mezelf. Ze geven mijn stemming weer. Ik wil nu ook gaan portretschilderen, vooral van kinderen. Dan ga je weer op een andere manier naar mensen kijken.’
EEN STUKJE GELOOF
‘Ik mediteer twee keer per dag. De combinatie met het schilderen is eigenlijk heel natuurlijk gegaan. Door het overlijden van Daan en de gezondheidsproblemen van mijn oudste zoon, die een bijna dood-
ervaring had, was ik veel met het mystieke bezig. Las boeken van Kübler Ross over rouw en Pim van Lommel over bijna doodervaringen. Die hebben me erg geholpen om erover te praten, vooral met mensen uit de mystieke wereld. Zo ben ik me in het spirituele gaan verdiepen en erin gegroeid. Weet
je, het is ook een stukje geloof. Vroeger gingen we naar de kerk. ’t Is bijna hetzelfde maar via een ander medium.’ Hilke verdiepte haar kennis over de verschillende mystieke tradities en technieken in diverse cursussen in Nederland en aan het beroemde Spiritual College van oprichter Arthur Findley in Stensted bij Londen. Binnenkort gaat ze een cursus healing doen en ze wil zich ook nog bekwamen in mediumschap. (Een medium is iemand die contact kan maken met mensen die overleden zijn). ‘Misschien ga ik nog een reis maken naar de sjamanen in Peru. Ik weet het nog niet.’
ZIELSPAD
‘Nee, ik wil niet in contact komen met Daan. Dat is heel mooi afgesloten. Hij heeft aangegeven dat hij oké is. ’t Gaat er mij om dat ik iets kan doen voor andere mensen. Er zijn veel mensen met trauma’s zonder dat ze het zelf weten. Dat kan heel negatief werken. Niet dat je dat allemaal kunt oplossen, maar je kunt er wel mee aan het werk. Vertrouwen krijgen in jezelf. Door mijn leven is dit zielspad de bedoeling geweest, denk ik. Door de dingen die gebeurden, ben ik daarnaar toe gedreven. Ik kan nu meer voelen en van daaruit schilderen. l
DE VERKOOP VAN UW HUIS IN GOEDE HANDEN
Bee Provence Immobilier
Gestoeld op twaalf jaar ervaring met de aan- en verkoop van huizen in de gehele Var. Deskundig, persoonlijk, betrouwbaar en resultaatgericht. Met een grote Franse en internationale klantenkring.
Aarzel niet om contact op te nemen, ik ga graag met u in gesprek. Geheel vrijblijvend en altijd informatief!
À bientôt!
Bernadette Hoefsloot
www.bee-provence-immobilier.com
+33 (0)6 66 41 77 65 - contact@bee-provence-immobilier.com
Représenté par Bernadette Hoefsloot, Agent Immobilier, Diplômée BTS Professions Immobilières à l’Académie de Nice, titulaire de la carte professionnelle no. CPI 8301 2019 000 041 246.
Cotignac: Villa met uitzicht op mooi terrein
ONLANGS VERKOCHT
Le Thoronet: Maison de campagne met 180 olijfbomen - 895.000 €
NIEUW IN DE VERKOOP
Cotignac: Propriété met karakter, lopend naar de bakker - 970.000 €
NIEUW IN DE VERKOOP
Siebe Huisman is de specialist in het nationaal en internationaal verhuizen en transporteren van uw waardevolle bezittingen.
Of het nu gaat om een compleet interieur, een schilderij, koffers, een motor of bijzondere bouwmaterialen, van een eerste gesprek tot daadwerkelijke uitvoering; met Siebe wordt het een zorgeloos gegeven.
Zo rijdt hij elke week naar de Côte d’Azur voor al uw kleine en grote goederen. Snel, betrouwbaar, met kennis van zaken én met begrip voor de privacy van de klant.
Als dwaasheid regeert
Uzult ongetwijfeld hebben gehoord van de term: ‘Natura 2000 gebieden’. Dat zijn gebieden waar de natuur moet worden beschermd. U zult zich afvragen: ‘Welke natuur?’ Wel, in Nederland is dat wensnatuur van activistische natuurgroepen die hun invloed hebben laten gelden bij de overheid en hun zin hebben weten door te drijven.
In Nederland zijn er 162 Natura 2000 gebieden. Die beslaan circa 30% van de oppervlakte van Nederland. Vervolgens is daar een Kritische Deposito Waarde (KDW) aan gekoppeld die aangeeft hoeveel stikstof per jaar mag neerslaan op een oppervlakte van een hectare. In Nederland geldt een waarde die 4.000 x lager als die in Duitsland en 10.000 x lager is dan die in Denemarken! Deze aanpak leidt ertoe dat in Nederland de boeren onder druk staan en bijvoorbeeld de woningbouw praktisch stilligt.
Zoals u weet is Nederland een dichtbevolkt land, 3,5 keer zo dicht als in Frankrijk.
Hoe ziet de situatie in Frankrijk eruit? Het aantal Natura 2000 gebieden in de departementen Var (8), Alpes-Maritimes (3) en Alpes-de-Hautes-Provence (3) bedraagt 14. De totale dekking van de Natura 2000 gebieden in Frankrijk is 13% van de oppervlakte van het land. Frankrijk kent geen KDW waarmee wordt gemeten of het goed zit met de neerslag van stikstof in die Natura 2000 gebieden. Men controleert de feitelijke stand van de natuur, niet met modellen als Aerius op basis van aannames en berekeningen.
Denkt u even mee. De bevolkingsdichtheid in Nederland is 3,5 zo groot als in Frankrijk en de dekking van de Natura 2000 gebieden is 2, 3 x zo hoog als in Frankrijk. Dan heeft dat tot gevolg dat in Nederland sprake is van een dubbele dwaasheid t.o.v. de aanpak in Frankrijk. En die belachelijk lage KDW is zelfs een derde dwaasheid.
In een land als Frankrijk waar men trots is op de eigen natuur heeft men gekozen voor een realistische benadering. Want de natuur verkeert daar in goede staat. Wat is er dan aan de hand in Nederland? Vanuit Frans perspectief zouden we in Nederland kunnen volstaan met ongeveer 23 Natura 2000 gebieden. We zouden die zeer lage KDW moeten afschaffen en regelmatig feitelijk de stand van de natuur in die 23 gebieden moeten meten. Weg stikstofprobleem in Nederland.
Hoe kan dit verschil worden verklaard? Met Annemarie Jorritsma (VVD) komen we er niet uit. Die riep eens dat Frankrijk een prachtig land is, maar er zouden geen Fransen moeten wonen.
Diderot die Nederland bezocht in 1773 tijdens een journalistieke reis, vond Nederland een land van kanalen, eenden en schurken. (Caneaux, canards et canailles)
Wat in Nederland onder leiding van politici is uitgespookt met die Natura 2000 gebieden en de stikstof is een voorbeeld van opperste dwaasheid. Hoe is het mogelijk dat die politici het eigen land zo op slot zetten?
Dat lijkt te zijn gebaseerd op een regering die heeft meebewogen met ideologisch bezeten natuurfetisjisten. In feite wordt in Nederland gemaakte natuur beschermd, ook dat nog. Want de heide op de Veluwe is niet de oorspronkelijke natuur, dat waren de bossen! Maar die natuurfetisjisten beweren iets anders. Zij prediken bijgeloof! Terwijl een heus natuurgebied als de Noordzee dreigt te worden verpest met het volplempen van windmolens!! Volgt u het nog?
Voltaire streed zijn hele leven tegen bijgeloof en fanatisme. In Frankrijk heeft men veel van hem geleerd.
Desiderius Erasmus, een van de grootste Nederlanders, schreef zijn beroemde Lof der zotheid. Daarin waarschuwde hij voor arrogantie, stommiteiten en dwaze ideologieën. Dergelijke neigingen veroorzaken zaagsel in het hoofd en belemmeren het denken, schreef hij. In Nederland hebben de natuurfetisjisten en de politici dat advies in de wind geslagen!
Zo zie je dat Annemarie Jorritsma er niets van heeft begrepen. Het beroerde is dat zij niet de enige is. Goed dat wij in de Var in Frankrijk wonen! l
Bauke
Reageren? bauke.geersing@wanadoo.fr redactie@a-n-m.com
Cultuurwandeling door het leven van Vincent van Gogh
Hannedea van Nederveen Meerkerk is erelid van de MoWIC Stichting voor Onderzoek en Behoud van Monumenten van de WestIndische Compagnie.
Er is zoveel over Vincent van Gogh geschreven… Iedereen kent de Zelfportretten, Cipressen, de Sterrennacht, het Caféterras en de Zonnebloemen. De Ophaalbrug en Kraaien boven het korenveld niet te vergeten. Gecreëerd in de Provence. Maar hoe zat dat met de periode daarvoor? Misschien zegt ‘De Aardappeleters’ u nog iets. We maken aan de hand van zijn oeuvre een cultuurwandeling door zijn leven.
Beginperiode
Vincent Willem van Gogh werd geboren op 30 maart 1850. Een jaar eerder was een broertje met dezelfde naam in het kraambed overleden. Zijn vader, Theodorus van Gogh was een streng Nederlands Hervormd dominee in Groot-Zundert. Ik Vincent kreeg nog drie zusjes en twee broers. Broer Theo zou zijn toeverlaat worden, bij wie hij met al zijn zorgen terecht kon. Zijn ouders verhuisden naar Etten en Nuenen. Zijn vader werd ook beroepen in Vincent’s geliefde Helvoirt.
Vincent was een dromerige jongen. Zonder eindexamen kreeg hij een baantje als jongste bediende in een boekhandel in Dordrecht,waarvan de broer van zijn vader ‘Oom Cent’ mede-eigenaar was. Kort daarna mocht hij werken in de internationale kunsthandel van Goupil & Cie in Den Haag, waar deze oom directeur van het filiaal was.
De firma Goupil & Cie, in 1829 in Parijs was een winkel in schilders-materiaal en groeide uit tot drukker en uitgever van eigen prenten. De basis hiervoor was de opkomende fotografie. De zaak werd een vooraanstaande kunsthandel in Frankrijk met filialen elders in Europa, New York en Melbourne.
Vincent werd geprezen om zijn contact met de klanten. In 1873 werd hij overgeplaatst naar Londen. Maar hier was hij werkzaam in het magazijn en
had geen contact met de clientèle. Hij hield zich meer bezig met het verkennen van de stad en werd uiteindelijk ontslagen. Hij keerde terug naar zijn ouderlijk huis en wilde predikant worden als zijn vader. Maar op de Vlaamse school voor evangelisten werd hij niet aangenomen. Vincent trok naar het arbeidersdorp Pâturage in de Belgische mijnstreek Borinage. Hij preekte voor de mijnwerkers en werd ziekenverzorger. Uit compassie met het leven van de behoeftige arbeiders, ontzegde hij zich voldoende voedsel en sliep zelfs in hun
Vincent van Gogh achter ezel, 1887, Nasjionalmuseet, Oslo
Mijnwerkers op weg naar hun werk
armetierige behuizingen. Vanwege zijn obsessieve gedrag werd hij na een half jaar ontslagen. Zijn familie was bezorgd over hem en een jaar lang werd er niet gecorrespondeerd.
Hij ging wonen bij een evangelist en ging door met tekenen. In 1880 stelde hij zich ten doel om professioneel kunstenaar te worden. In zijn reguliere baantjes was hij niet geslaagd.
Toch bracht zijn geloofsijver hem tot godsdienstonderwijzer op een jongenskostschool in Ramsgate, Engeland. Maar ook hier ongeschikt bevonden voor het ambt, ging hij terug en probeerde tevergeefs een studie theologie in Amsterdam. Geen mislukking bleef de 27-jarige bespaard.
Kunstenaar
Toen kwam het keerpunt. In 1881 wijdde hij zich, gestimuleerd door Theo volledig aan de kunst. De eerste schilderlessen in olieverf kreeg hij van Anton Mauve (1820-
1888). Deze was getrouwd met een nicht van zijn moeder en was een gevierd schilder van de Haagse School.
Van Gogh, de tweede keer in Den Haag, studeerde hard en kreeg van een neef, de kunsthandelaar Cornelis van Gogh zijn eerste betaalde opdracht, 19 getekende stadsgezichten van Den Haag. Zo leren wij Vincent kennen als een precies en fijnzinnig tekenaar.
Hij ging samenwonen met de zwangere prostituee Clasina Maria Hoornik,die hij op straat ontmoet had. Door de relatie met Sien, die al een dochtertje had, was de hele familie weer diep geschokt. Ook neef Anton werd erg boos, evenals
Theo, hoewel deze hem wel financieel bleef ondersteunen.
Van Gogh experimenteerde met de techniek van lithografie. . In Den Haag maakte hij acht litho’s. De litho was het begin van de massaproductie. Door verspreiding via zijn broer dacht hij grotere bekendheid te krijgen en illustrator van tijdschriften te worden.
Hij beloofde met Sien te trouwen, maar het dagelijks leven was te hard en hij verbrak de verbinding. Op advies van Mauve en zijn vriend uit de Borinage Anthon van Rappard, vertrok hij in 1883 naar Veenoord in Drenthe. Sien en Vincent zouden elkaar nog één keer terugzien.
Heerengracht, 1881, Van Gogh Museum
Sien met dochter, 1883, van Gogh Museum
Sorrow, 1883, litho, The New Art Gallery Walshall, Engeland
Paddemoes,1881, tekening, Kröller-Müller Museum
Het Turfschip, 1883, olieverf op doek, overgebracht op paneel, Drenths Museum Landschap met boerderij, 1883, aquarel, Drenths Museum
Drenthe en Nuenen
Drenthe was niet alleen een afgelegen onontgonnen gebied, het had in Nieuw-Amsterdam, gemeente Veenoord, de grootste turfmarkt van Nederland. In 1860 was de Hoogeveense Vaart gegraven en beleggers en beurshandelaren waren zeer in deze regio geïnteresseerd. Maar 23 jaar later helaas niet in het werk van Van Gogh. Deze was geïnspireerd door plaggenhutten en eenvoudige, hard werkende turfstekers en boeren.
Wederom uit geldgebrek, zette hij zijn studies voort bij zijn ouders in Nuenen. Hij had de voorliefde voor het boerenleven behouden. Zijn voorbeeld was Jean-François Millet, bekend als de ‘boerenschilder’ uit de Barbizon school. In Nuenen maakte hij zijn negende lithografie, ‘De Aardappeleters ‘, om Theo te interesseren. Daarna maakte hij het schilderij zelf bij de familie De Groot- Van Rooij. Een boeren familie, in semi-clair-obscur aan tafel met in helder licht een schaal aardappelen. De boerin schenkt thee. Hun gezichten en handen zijn gevormd (vervormd) door hun geploeter in de zwarte grond. Zij moesten lijken op de knollen zelf.
Parijs en Japonaiserie
Theo nodigde hem uit in Parijs waar hij medevennoot was van Goupil & Cie. In Parijs werd Vincent gefascineerd door de Japanse houtsnedes. De Japonaiserie was, net als de Chinoiserie, in die tijd in de mode. Hij kocht van zijn kleine budget in één keer 660 houtsnedes. Kunisada, Kuniyossi, Hiroshige. Hij dacht ze duurder te kunnen verkopen, maar dat liep op niets uit.
Ando Hiroshige, de residentie met pruimenboomgaard, ca 1830, Van Gogh Museum
De Aardappeleters, 1885, litho, Kröller-Müller Museum
Vincent van Gogh, Bloeiende Pruimenboomgaard naar Hiroshige, 1887, Van Gogh Museum
In Parijs, het centrum van de kunstwereld, ontmoette Vincent de kunst avant-garde. Hij probeerde alle nieuwe technieken en stijlen. De impressionist Camille Pissarro als oudere kunstenaar was de mentor van Cezanne zowel als van Gauguin en wees Van Gogh de weg in de gecompliceerde Parijse kunstwereld. Hij onderrichtte hem in het principe van kleur als vorm. Vincent wisselde als bevrijd zijn somber palet in voor heldere kleuren, over elkaar opgebracht met kleine
De Aardappeleters, 1885, olieverf op doek, Kröller-Müller Museum
penseelstreken die een contour overbodig maakten. Voortaan sprak en schreef hij voornamelijk in het Frans.
Arles 1
Vermoeid door het drukke stadsleven vertrok hij in 1888 naar de zon van de Provence. Hij verlangde naar licht en warmte en hier dacht hij het pure natuur-beleven te vinden, zoals hij dat ervoer in deJapanse prenten.
Hij huurde van mei tot medio september in Arles een kamer bij Madame Ginoux die een café- restaurant dreef.
Het eerste schilderij dat hij in Arles maakte was het in teder roze geschilderde bloeiend perzikboompje dat hij ‘Souvenir de Mauve ‘ noemde. Hij kreeg bij aankomst te horen, dat zijn neef en leermeester Anton Mauve was overleden. Dit ontroerde hem zeer. Hij schreef aan Theo het schilderij te signeren met ‘Vincent en Theo ‘ en te zenden aan de weduwe.
De oogst in de buurt van Arles, 1888, Van Gogh Museum
Vissersboten op het strand van Les Saintes-Maries de la mer, 1888, Van Gogh Museum
Souvenir de Mauve, 1888, Kröller-Müller Museum
Hij maakte lange wandelingen in de omgeving. Hier werd het zonovergoten Provençaalse oeuvre geboren. In juni ging hij een paar dagen naar het vissersdorp Les Saintes-Maries de la mer, waar hij genoot van de wijde zee en het strand
Van Gogh besprak in augustus het idee om in Arles een centrum voor kunstenaars op te richten, die net als hij het landleven prefereerden boven de hectiek van de stad. Hij vond een huis, dat hij geel schilderde. Theo propageerde het plan maar de enige die op zijn verzoek in ging, nadat hij een schilderij van hem had gekocht, was Paul Gauguin. Deze wilde Theo te vriend houden.
Ze wisselden zelfportretten uit, Vincent in juichende dankbaarheid. Vincent maakte 35 zelfportretten, de meeste in Parijs. Eerst meer studies van fysionomie en coloriet, want een model was te duur. Later werd het een middel om zijn gevoelens te laten zien. Vaak met gekwelde blik. l
Wordt vervolgd ...
Vincent van Gogh, Zelfportret met verbonden oor, 1889
UW HUIS VERKOPEN?
Een huis verkopen gaat verder dan een advertentie op internet plaatsen en wachten tot de kopers zich aandienen. Een succesvolle verkoop vraagt om een efficiënt verkoopplan en een gerichte marketingstrategie. We zorgen ervoor dat de verkoop van uw huis soepel verloopt en dat we verkopen tegen de hoogst mogelijke prijs.
Lees er alles over op onze website
WWW.LAMAISON-MAKELAARS.NL
Van de taxatie van uw huis tot aan de overdracht bij de notaris. Alle informatie over het verkoopproces in Frankrijk, zodat u precies weet wat u kunt verwachten.
Tessa van Dam
+33 (0)6 04 18 47 52 – contact@lamaison-immo.fr
WWW.LAMAISON-MAKELAARS.NL
la France profonde
Marcel Reimer
CAFÉ DE FRANCE, L’ISLE-SUR-LA-SORGUE
Het Café de France ligt in het centrum van L’Isle-sur-la-Sorgue, tegenover de kerk Notre-Dame des Anges. Dit café bestaat sinds 1903 en heeft door de jaren heen een belangrijke rol gespeeld als ontmoetingsplek voor zowel inwoners als bezoekers.
Het café staat bekend om zijn authentieke en historische sfeer. Generaties mensen hebben hier tijd doorgebracht, van lokale bewoners tot kunstenaars en schrijvers. Sommigen zeggen dat ze René Char en zijn vriend Albert Camus samen een aperitief zagen drinken.
In 1972 maakte de fotograaf Willy Ronis een bekende foto van het café, die het tot symbool maakte van de tijdloosheid van deze plek. Het gebouw ademt een nostalgische sfeer uit waar de tijd stil lijkt te staan. Hierdoor is het een plek geworden om even tot rust te komen. Bezoekers kunnen binnen genieten van een maaltijd of buiten op het terras een kop koffie of een glas wijn drinken.
le-cafe-de-france.fr
Bauke
RECEPT Helena Jurriëns
Ze runde in Nederland een succesvol huiskamerrestaurant en een kookstudio. Maar er was die droom. Van die knusse chambres d’hôtes aan de voet van de Mont Ventoux. ‘Doen!’ dacht Helena Jurriëns toen ze de vijftig naderde. Inmiddels kookt ze er de sterren van de Provençaalse hemel. Aan haar table d’hôtes wil iedereen wel aanschuiven.
Gulle gastvrijheid aan de voet van de Mont Ventoux
‘Rond mijn vijftigste, zo’n tien jaar geleden, was het tijd om het roer volledig om te gooien. Mijn droom was altijd een gezellig huis met moestuin in de Provence, kippetjes in de tuin en een bloemetjesjurk. De kippetjes en de bloemetjesjurk zijn het niet geworden. Maar mijn droom is uitgekomen. Kwestie van dóén! En niet uitstellen…
Ik heb mijn huis in Nederland verkocht. En ben alléén – met hond, kat, mijn huisraad en een heel leven aan herinneringen – in een vrachtwagentje naar Zuid-Frankrijk gereden. Naar het huis dat ik al had aan de voet van de Mont Ventoux, waar ik ook de liefde van mijn leven had gevonden. Het was een gevoel, alsof ik hier in een vorig leven ook al had gewoond.’
TRADITIONEEL FRANS, MET EEN
MODERN JASJE
‘Na het opzetten van een website voor mijn chambres d’hôtes was ik meteen ieder seizoen volgeboekt. Hard werken, maar het persoonlijke contact met mijn gasten geeft zoveel voldoening. Zeker 80% komt al jaren elk seizoen terug het worden zo’n beetje vrienden van je.
Mijn keuken en manier van koken zijn een beetje traditioneel
Frans, met een modern jasje. Ik vind dat mooie klassieke Franse gerechten in ere gehouden moeten worden. Niet teveel aan prutsen, de basis moet herkenbaar blijven.
Van mijn moeder heb ik het meeste geleerd. Zij heeft me alle basistechnieken bijgebracht en dan kun je eigenlijk alle kanten op. Mijn ouders hadden een hotel-restaurant in Nederland.
Mijn beide dochters kunnen ook fantastisch koken en de jongste is zelfs verantwoordelijk voor een groot gedeelte van de ‘Food and Beverage’ voor een van de grootste hotelketens van de wereld. Het zit een beetje in de genen denk ik.
VERSE SEIZOENPRODUCTEN VAN GOEDE KWALITEIT
’s Zomers ga ik vaak met mijn voornamelijk Nederlandse en Belgische gasten naar de lokale markten om ze te inspireren, adviseren en te laten genieten van het prachtige aanbod van groente en fruit hier in onze mooie Provence. Zo is er iedere avond een biologische groenten- en fruitmarkt in Velleron waar ik graag heen ga.
Voor mijn table d’hôtes-gerechten kies ik altijd verse seizoenproducten van goede kwaliteit, mooi
gepresenteerd, die in betrekkelijk weinig tijd bereid kunnen worden. Ik ben dol op koken en bewerkelijke en ingewikkelde recepten kunnen voor mij echt een uitdaging zijn. Maar daar is in het seizoen te weinig tijd voor. Er moet ook nog gelegenheid zijn om samen met mijn gasten bij de open haard of onder de Provençaalse sterrenhemel een gezellige avond te hebben met een goed glas lokale wijn. Mijn Franse droom is zeker uitgekomen.’ l
LE VENT D’ÉTOILE
170 Impasse les Résidences 84570 Mormoiron www.leventdetoile.nl
Hoofdgerecht voor 4 personen Eendenborst met een saus van Crème de Cassis
Ingrediënten
2 eendenborstfilets
5 eetlepels goede balsamico-azijn zout, peper en een snufje kaneel
2 dl Crème de Cassis (likeur)
50 gram pijnboompitten, geroosterd bosbessen, aalbessen of bramen als garnering
BEREIDING
De velzijde van de filets als een ruitpatroon insnijden tot op het rode vlees. Insmeren aan beide kanten met peper en zout. In een droge braadpan eerst de velzijde mooi goudbruin en krokant bakken in enkele minuten. De filets keren en de andere zijde heel licht bestuiven met een klein snufje kaneel en ook nog enkele minuten braden. Pas op: het uitgelopen vet mag beslist niet verbranden! Een gedeelte hiervan is de basis voor de saus. De filets uit de pan nemen en in de oven nog enkele minuten doorgaren tot ze mooi rosé zijn. Intussen de pijnboompitjes roosteren in een droge pan. Erbij blijven en de pitjes meteen uit de pan halen als ze licht geroosterd zijn anders verbranden ze alsnog door de hitte van de pan. Het bakvet tot op 2-3 eetlepels afgieten (vet bewaren in de koelkast, is lekker om aardappeltjes in te bakken). In de rest van het bakvet de azijn al roerend verwarmen en het zuur laten verdampen. Hierna de Crème de Cassis toevoegen en de aanbaksels goed losroeren in de saus. Eventueel op smaak brengen met zout en peper. Is de saus te dun, dan eventueel met een klein beetje aardappelmeel - losgeroerd in wat waterde saus binden. De filets eventueel schuin in plakken snijden en serveren met deze heerlijke saus en aardappelpuree waarin de boter door olijfolie is vervangen, gestoomde broccoliroosjes en wat in de oven geroosterde trostomaatjes. Garneren met wat aalbessen of bosbessen, of ander rood fruit, en de pijnboompitjes.
mijn lievelingsplek
foto: Marcel Reimer
HEDY DE ZOETE vroeg zich af of ze nog wel een lievelingsplek had. ‘Het is hier ook overal zoooo mooi! Maar wat toch een speciale en inspirerende plek is: de Sanctuaire Notre-Dame de Grâces in Cotignac.’ Hedy’s ouders hadden vroeger een huis in Cotignac. En als ze dan vanuit Brignoles na een lange rit de Chemin de la Colle opdraaiden, konden ze het kruis van de Notre-Dame al goed zien. Ze voelden zich dan meteen thuis. Dat was vroeger. ‘Nu hebben wij weer een huis gekocht in Cotignac en kunnen we vanuit het dorp twee prachtige routes wandelen die uitkomen bij de Notre-Dame. De kerk is klein en eenvoudig, maar in het verre verleden is hier een wonder geschied en daarom is deze plek een bedevaartsoord geworden. Op het diorama kun je het wonder aanschouwen. De kerk heeft een mooie akoestiek en ik heb daar al van menig optreden genoten. De Notre dame is een mooie plek om rond te wandelen, te mijmeren en eventueel een kaarsje op te steken voor mijn dierbaren die er niet meer zijn.’ l
NEDEXPAT – de beste aanvullende ziektekosten
verzekering voor Nederlanders in Frankrijk
U woont in Frankrijk en bent verplicht verzekerd bij het Franse ziekenfonds CPAM? Deze vergoedt slechts 60 tot 70% van een laag gehouden basistarief. Een aanvullende ziektekostenverzekering (mutuelle) kan dan wenselijk zijn.
Om de collectieve aanvullende verzekering NedExpat te kunnen aanbieden, is in 2000 CMUNF in het leven geroepen. Assurances Secara 3000 heeft deze verzekering bij verzekeraar April International ondergebracht. Naast de opties voor 100%, 150% en 300% dekking van de met de CPAM overeengekomen tarieven, biedt Assurances Secara 3000 ook een polis die alleen de kosten voor ziekenhuisopname dekt. De Opties 150 en 300 kennen als enige mutuelle in Frankrijk geen periodieke (iedere 5 jaar) leeftijdgebonden premieverhoging vanaf de leeftijd van 65 jaar
Collectief verzekeren betekent voor u: aanzienlijk lagere premies; geen keuring, dus geen uitsluiting; een polis die is afgestemd op uw situatie; actuele voorlichting over zorg en verzekering; een Nederlandstalige helpdesk; belangenbehartiging bij problemen. Kijk voor meer informatie over de NedExpat verzekering op www.cmunf.fr
Naast NedExpat, de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering, biedt Assurances Secara 3000 ook auto-, woning- en – niet te vergeten – reisverzekeringen. Vraag uw op maat gemaakte offerte aan bij:
ASSURANCES SECARA 3000
PETER DE JONG, +33 (0)4 76 37 05 22
5-7 place Saint-Clément, 38480 LE PONT-DE-BEAUVOISIN peter.de.jong@secara.fr – www.secara.fr
Secara 3000
Subliem verzekerd met Westerzee
Westerzee France Sarl is sinds 1981 werkzaam aan de Côte d’Azur met als specialisatie het verzorgen van de verzekeringen voor particulieren in Frankrijk. Westerzee biedt u na risicoinspectie door een expert de speciale HISCOX-verzekering voor uw huis aan: opstallen, inboedel, kunst, antiek en andere kostbaarheden zijn dan optimaal verzekerd. En Westerzee combineert dit met een aansprakelijkheidsverzekening, een volledige rechtsbijstandsverzekening en de sublieme service van de HISCOX hulpcentrale. Dit op allrisk-voorwaarden en op basis van de vervangingswaarde. Dit in tegenstelling tot de standaard Franse verzekeringscontracten. Een bijzondere verzekering, die is gebaseerd op wederzijds vertrouwen, gemak en grote flexibiliteit. Verder werken wij samen met gerenommeerde maatschappijen, zoals Allianz Courtage (auto, opstal/inboedel), Cegema (aanvullende ziektekosten) en Helvetia (bootverzekering).
Is uw interesse gewekt? Neem dan contact op:
WESTERZEE FRANCE SARL
Kick Roodhuyzen de Vries, directeur 107 avenue de Pierrefeu, 06560 Valbonne +33 (0)4 92 92 23 33 info@westerzee.com
