فایل شعر /شمارهی هشتم 1 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 2 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 3 /
سرمتن همهى فرهنگها گذر از راههایى را قدغن كردهاند ،اما تعداد این راهها در فرهنگ اسالالیمب ياالالاار اسالالسف متاسالالِانه ناِ اقعى شالااتس در زيا فارسى ز انررا در زيا فارسى د
نااسف اگر از راهى ير ى كه دیررا نرفتهاند ،قانو خطاكارت مىخواند دین گناهكار!
اژهى خطا گناه تقریبن متراد اند! يد
سعى خطا تقریبن هاچ پاشرفتى حاصل نمىشود اما ما از خطا
مىترسالام وو گناهكارا در نهایس مقام زهنم مىشالوند! اببته ر شالنِىرى و
ایرانى یق قدِ از ر شالنِىرى م من مامما
زموتر اسالالس ،وو اتتقادى يه گناه ندارد اما يیفاصالالمه یق قدِ تقم مىر د ،زیرا خطا را یقكاره يا خاانس اینهما مىكندف اگر قصالالالد دارى حركتى ي نى كار تازهاى يىنى اما د دبب! سالالالر زات يتمرت! تىا ن!ور! وو اگر خطا كنى خاانسكارت مىخوانند! يراى همان ما در ایرا ر شالنِىر رادیىا نداریم ،در تو
یق مشالس سالوسو فىرى داریم كه تنها يا تشوههاى
رادیىابااالتى خودشالا را شالاق كردهاند؛ اینها خطر نمىكنند ،يه زندا مىر ند وو مشالهورتر مىشوند؛ همهشا هم مداِ سالالنگ ازادى را يه سالالانه مىزنند اما فقط ا قدر ازادت مىگذارند كه م ل ا ها ير ى ،م ل ا ها ياشالالى در نهایس خر ج از رسالوِ خود را خاانس مىدانندف يراى همان اسالس كه معتقدِ اینها ازاد نااتند وو خطا نمىكنند تنها يه همان دبال مطمقن ر شالالنِىر نااالالتندف كاالالى كه خود هاچ كار نمىكند اما مداِ ضالالر مىزند حتى اگر كرا ات ي ند میسالالس! اینها حتى دركى از درسالس ندارند ،فقط ا را طوطى ار از ير شالدهاند وو سالنتس یادشالا داده يه سنتس فادار يمانندف متاسِانه اغمم غافلاند كه زاى يد خوب مداِ تو
مىشالود ،ياالاارىشالا هم ادِهایى هاتند درسس اخیقى! اما هم درسس هم اخیقشا را
يالاید گرفس گایاد ،وو فىر نمىكنند؛ مداِ هما قبمى هاالالالتند تازه نمىشالالالوند ،یىى ،د تا ففف ه ارتا!ق تقریبن همهشالالالا اینگونهاند ،مشالهورترینشالا مذهبىتر از گمناِترین! ياالاارىشا يراى پاسدارى از همان سنس سااسى-اسیمب يارها رفتهاند قهرما ازاد شالدهاندف ایرانىها ت!صال
دارند تنها يیهس را مشالهور كنند وو تِىر خطرناك اسس؛ متِىر م ل ا ها
زندا
فىر نمىكند؛ متِىر اصالمن از ا ها نااالس ،پ
مىكنند در نهایس حمقهى این تنهایى ا قدر تنگ مىشالود كه «خمال
تنها
فایل شعر /شمارهی هشتم 4 /
ممىى» دق مىكند؛ هدایس از ياف فرار كرده مىر د يو ا
را در هند كور كرده درياا رد ،ا هم فقط يااالس -سى نا!ه!
ما!ره نااس!ق اگر ازاد نااتام كه ازاد ياشام ،اگر ازاد نااتام كه اشتباه كنام پ
ازاد نااتام ،ن!واهام شدف
انت!الاب یىب از فرا ردههای اختاار اسالالالس كه ز در ازادی تعریف نمبشالالالودف اگر اناا ازادی نااالالالس پ انت!ايات تايموی سردر دمىراسبسس نه رم
وه انت!اياتب!ق
ر د يه خانهی دیىتاتور يرای ياراری!
اینر زها همه دارند يرای ياعس يا زناب دیىتاتور اماده مبشوندف انت!ايات ن دیق اسس ،اما ياز كاب نمبخواهد ریاق كند، ترریم انت!ايات را اغمم خطا مبدانند ،همه از اشالالتباه مبترسالالند كاالالب نمبخواهد ر یىرد تازهای را امترا كندف اینر زها و
راسس حىومتب ،هر د از ردِّ صیحاس احمدینژاد خوشرا اندف هر د حذ
اگر
را ،ساناور را زشن گرفتهاند ،پ
يوفابو زنتب مطايق مالشالا تمل كند خامب هم خوب اسالس! تنها تِا ت يان یق اصالو گرا اصیحطمم این اسس كه ا بب ايایب ندارد خود
ياشد مبدانب يا وه يیهس تواِ يا خشونتب طرفب! د مب اما ریاكار اسس ،گرت اسس در بباس ماش!
انت!ايات ن دیق اسالس ،انت!اياتب كه در ا يرای ترقق دمىراسالب اسیمب حتب خودشا را ساناور مبكنند! اینر زها حذ یىب از خودشالالا ،همهشالالا را خوشالالرا كردهسالالس ،همه از حذ
خوشالالرا اند ،كاالالب از اتداِ صالالدا د خور نااالالس ،همه
سالاناالوروباند ،حتب ا دسالته از خودشالا كه يعد از زنبش یشالمب-پشمب از ایرا خارج شده زای اینكه تو
شوند
توضبتر شدهاند! این يااابهای سايق تمبرغم م!ابِسشا يا زمهوری اسیمب هنوز ياااباندف اینىه مبگویند دشالالمن دشالالمن من ،د سالالس من اسالالس ،زممهای يشالالدت ك اف تهد يوقبسالالس! اینىه خامبها يه قدرت سالاناالورشالا پم مبدهند يه ا مبيابند وند ا ر اسالسف سالاناالوروب ،ساناوروبسس ،این یعنب كه ساناوروبسس، سالاناوروب هم يااابسس ،هم حقار هم قاتل! هاچ قتمب فااعتر از قتل فىر نااس ،قتش رساده ایرانبها اپادمب ساناور را زدی يرارند ،ساناوروب را ياید گرفس تا نا در يد ياقبسس گایاد! ما ك افترین شاوهی ساناور را در د ر د ِ ریاسس زمهوری خاتمب داشالتام ،خامبها قس ریاسالالسِ همان ممااق خندا ،تن
طنشالالا را از دسالالس دادند ،من یىب از انهایم!
اصالیحطممها همهشالا از دِ ساناوروباند ،مشتب يااوادِ پوپوبااس كه تنها در فن ساناور خبرهاندف حاال هم نصفشا در ار پا امریىا فعا حقوق حشالر دارندهی رادیو تموی یو اند ،یعنب حوابب هر سالوراخب كه از ا يوی پو يه مشاِ يرسد م ل مو
كور زمعاند! پریر ز ،يعد از سالالابها ،خواهش رفاق انارش الااالالتب ياتث شالالد در زمعب ایرانب حر
ي نم ،همان كه
تماِ كردِ وند نِر كه در ایرا سالاناالوروباِ در نشریات يودند حاال از زمره ديارا مدیاهای ير مرزیاند ،امدند زمو كه دسس يدهند ،دسس د سس دخترِ را گرفتم در رفتم! ساناوروب تو
نمبشود ،ياااب تا ايد ياااب مبماندف
ياالاابها حتب خودشا را ساناور مبكنند مبادا كه اشتباه كنند ،دیىتاتوری تمنبسس اما بباس پوشاده ،خود
را پوشانده تا
كاالب فىر نىند! فىر اینها را خمع سالیح مبكند؛ همه از فىر ،از شالعف فراریاند! همه می شالدهاند ،د ال شدهاند پشس تبا! همه از تن ،از تنانرب ،از تماشالاى تریانى شرِ مبكنند ،كوس را شرمراه نامادهاند ،كار را كردهاند ابسِ شىناه تشقيازى را درسالس صالر
نمىكنند ،از ا مىترسالند يرایش وندین متراد
ساختهاند تا بذت را طرد كنند ،يراى همان كرد
گایاد
حاال دیرر يارى دارد شالدید مردانه تهازمى! درحابىكه خشالونس فقط در تشالقيازىسس كه يا مهرمانى اینهما مىشود، يبشالق خدایب هم اگر دركار ياشالد ز در مهريانى خشونسِ توأما تعریف نمبشود ،خدا بذت اسس ،ادرنابان اسس تنها در ارگاسالالم اسالالس كه ح الالورى غایى داردف میها خدا را نمىفهمند ،خود را نمىشالالناسالالند يه من ایراد مىگارند «ورا ونان مىنویاالىق ورا دامم از كممات كا دار كار مىكشالىق» تأكاد دارند من هم این كمماتِ ت ی را از صِراتم تبعاد كنمف ا ها هرگ تبعادى نبودهاند ،نمىدانند وه دردى دارد د رى از زيا ،از مادر ،از طنف ا ها شالىناهگرند؛ ز
مرد ،و
راسس
هم ندارد ،همه مىخواهند كار در متو فارسالالى نباشالالدف از كوس شالالرِ مىكنند ،كو را ياسالالن مىخواهند اینگونه تبعاد
فایل شعر /شمارهی هشتم 5 /
كردهاندف يراى همان سالالاناالالور بعنتبسالالس كه دامم يه این سالاله كممه فىر مىكنندف مىگویند تبدابرضالالایى مداِ پردهدرى مىكند درحالابىكه من فقط پردهها را كنار زدهاِ تا ناالالالامى يااید زندگى ياا ردف ا ها معاصالالالر مرتاند! من زندگى مىخواهم؛ یق زنالدگى يراى هماله ،يراى ناالالالل تالازهاى كالاله دارد در تنِوا زوانى مىماردف من حتى يراى طمبالهاى كاله در حارها
ز يالاله
خودارضالایى اشتاا ندارد دبم مىسوزدف هاچ حورىای در كتم مقدس حااب ندارد؛ تن هاچ غممانى شورت نىردهاندف ا ها اینزا يهشالس را مىكشالند تا يه يهشالس يرسالند این ز يیهس نااسف من ب!س مىنویام تا ریا ،تا م!ِىكارى ياش از این تبماغ نشالودف ا ها كه نمىخواهند این كممات ياشالد ،مارى ساناورندف ا ها كه اخیق را ساناور معنا مىكنند يویى از اخیق نبردهاندف وندی پاش ایراناانى را میقات كردِ شالالدید ندید يدید! پاالالرا خو ر یى كه از اداب رق وو
رزایى حشالالرى زده يودند يه كیبها دیاالالىوهاى انتاباا! ا
هاچ نمىداناالالتند
از رفتارى كه تركها يا ا ها مىزدند يدِ امده يود ،يعد
يهشالا حق دادِ؛ سالاناالور ا فرهنگ ي رت را فمج كردهسالس ،من دبم مىسالوزدف ساناور یق ممس ي رت را كشتهسس ،من غمرانم! در تركاه پاالالرا زوا ایرانى از ياخ ترب يودند ،اقعن غمانرا اسالالس! زوانا خو ر ى كشالالورِ ز تريده ،ز شالالاهه ،ز خشالالونسِ زناالالى حرفى يراى گِتن نداشالالتندف تشالالق رزید را یاد نررفتندف دبم سالالوخس يراى دخترا مابورند یق تمر زیر اخیقى ونان يد ى ي!وايند ،پ
ناوارِ ونان ينویاالالمف تشالالقيازى طباعىسالالس ،سالالى
دشالمن من حاال دیرر فقط می اخیق اسیمب نااس ،از م من ر شنِىرهایى كه اخیق را حذ مىكنند ياشالالتر ان زار دارِ؛ از ا هایى كه مىخواهند كوس حذ ساناوروىهاى يىشر
يدیهىس السف
طباعى طباعسِ اناا معنا
شالالود تا تاام يماند ،كار نباشالالد تا تقدهاىتر شالالودف از این
ضدِّ كممه متنِرِ!
ا هایى كه مىخواهند ا انرارد ينویاالند ،يدانند كه دیرر ر رفتن يا شىل شمایل كممات كیساق شده ،ياید يه در در
طنم كه
زد ،يه
متن! صالِره خاايا اسالس ،خاايا مداِ سالااسالبسس! حاال دیرر سااسسِ شعر ز در شعر سااسب تعریف نمب شودف
انت!ايات ن دیق اسالس ،تماِ هنرمندانب كه هنر را سالااسالب نمب خواهند در يراير فااعترین سالالتمها سىوت مبكنند ،دقاقن اینر زها سالااسالب شالدهاند! يه طرفدارا شالا ابتماس مب كنند كه در انت!ايات شالركس كنند تا ا ضالاا از این خرابتر نشود، زماتس حمق فىر مبكنند يهتر اسالس در انت!ايات شالركس كنند تا از يان يد يدترینها هما يد انت!اب شود يعدها از این ياش يه ا ها يد نرذرد متاسالِانه این ارز ز خاابب خاِ نااالسف مشالق ریا زمهور يعدی پاشالاپاش نوشته شده ،م من در د رهی قبل هر كه زای ر حانب مبامد راهب نداشالس مرر انااِ يرزاِ ،گرنه كار دیىتاتور حاال دیرر تماِ شالده يودف پاشتر هم تاببزناب سرسااه ،احمدینژاد را يه موسوی ترزاح داد وو كه مبخواسس كمب راحستر وپا
كند!
تدِ شالركس مردِ در انت!ايات نه تنها يرخوردی منِعینه نااس يمىه تاثارگذارترین اقداِ يرای رهایب از این دیىتاتوریسس، م من ياتث مبشالالالود غرب دیرر اصالالالیحطممها را كه ر ی دیرر حىومس ایرا اند يه تنوا ابترناتاو اپوزیشالالالن داخمب يه رسالماس نشناسد تماِ مدیاهای فارسبزيا خارزب را در اختاارشا قرار ندهد كه هما سااسسهای حىومس ایرا را پاش يبرندف دیىتاتور سرسااه ،از سا ۶۷دارد اتتراضات مردمب را يا ماانابگری ياند اصیحات كنتر مبكندف مردِ يااس سا اسس كه دارند فریم اپوزیشالالن حىومتب را مبخورندف حداقل سالالود تدِ شالالركس در انت!ايات این اسالالس كه دیىتاتور مبفهمد دیرر نمبتواند يا پادرماانب ام ا خاتمب ،مردِ را كنتر كرده انها را م ل گمهی گوسالِند يه هر طر
كه دبش خواسالالس رهبری كندف
شالالركس در انت!اياتِ دیىتاتور ،فقط خاانس نااالالس يمىه تنداد يه زندهگب فرهنربسالالس ،اما اگر ياز مبخواهاد رأی دهاد ير ید يه ر حانب يدهاد كه الاقل م ل يقاه كاندیداها كار
را در تموی یو درنمبا رد توی دهنتا نمبگذارد!
سالاتتب پاش خواندِ می حاالن ر حانب در مراسم گشایش نمایشراه كتاب پارسا گِته «من يارها در د بس گِته اِ ،يه زیر ارشاد هم گِتم ،نظر من این اسس ياید كارها را يه صاحم نظرا
اگذار كنامف این كتاب خوب اسس یا يد ،قايل واپ اسس یا
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷ /
نااالالس را يه انامن نویاالالندگا امده يا حر
ناشالالرا
اگذار كنام» ،یق كاره زیر بم گِتم اى زاكش! ر ى كاغذ نوشالالتم از ر زى كه
يبتمل این قمم ك شالالالعرها همه را كار كرده اما يعد یادِ امد كه اخار يه د سالالالسدخترِ قو دادِ كه دیرر
كارى ننویاالم ،پ
رفتم سالر سالطر سالراك زاكش! اما دیدِ زا ندارد ،زاكش اناا تهِ ا بان زممهی پرتايى خوب نشاته يود،
بش كردِ پریدِ دسس ك شعر را مرىم گرفتم تا از زممهی وهارِ ياندازمش يار ،اما كار از د تا كممه ا طر تر مرىم زد ر ى دستم ،داد زد خاابس يىش پار! فقط مانده يود تو هم ساناوروى شوى! علی عبدالرضایی
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶ /
فایل شعر /شمارهی هشتم 8 /
يك توضيح ادياات نوى فارسالب يوطاقا ندارد؛ دريارهی تاریخ شعر معاصر ،زندگى شاترانش ،يااارانى قمم زدهاند اما هنوز كاى يه صورت اكادماق يه تأباف تشریح موبِههاى تازهی شعرى فنت شاترى نپرداخته مرزعى در دسس نااس تا از این طریق ،شاترا م!اطبا حرفهاى يا تعاریف مِاهام شعرى اشنا شوندف كابج شعر تریبونبسس كه تمبتبدابرضایب از طریق ا ،تئوریهای اديب خود را يه يهترین ياا در اختاار تموِ قرار مبدهد؛ تا ا ها كه تشالق ادياات دارند ،ياشالتر يدانندف ا گاهب س!نرانبهایب يرای كابابها ترتام مبدهد كه «پاشالنهی اشالال نظریهپردازی ياختان» یىب از ا هاسالس در این ي!ش از مامه يه صالورت مىتوب ارامه شالده اسالسف ا همچنان درسگِتارهایب را يه صالورت خصوصب يرای ادمانهای كاباب ارامه مبدهد در پایا پرسالشهایى در كابج مطرح مبشود كه از د پاسخهای صوتى تبدابرضایب مطابم تئوریق اساسب پااده شده يه متن يد مبشوندف «پدیدارشناسب» «فماِه يازی» ،نمونهای از این مطابم هاتند كه در این ي!ش نظریات اديااتب -تممااتب امدهاندف
فایل شعر /شمارهی هشتم 9 /
پاشنهی آشيلِ نظريهپردازیِ باختين
همچنان ياختان دريارهی شالالناخس ر ا اناالالانب ،كارنا ا ، گر تاالالالق ونالدزيانب نا نوشالالالته اسالالالس كه خامب از نئوماركاالالااالالسها ،سالالاختارگراها ،پاالالاسالالاختارگراها حتا سالالالماوبوژیاالالالسها از این يرثها تأثار گرفتند؛ م من اگر نظریالهی «گِس گوگرایب» را ياختان مطرح نمبكرد ،مرا يود ژ باا كریاتوا نظریهی «يانامتناس» را ارامه يدهدف زهس اطیتات ياشالالالتر در این زمانه يه مامهی یىم فایل شالالالعر مرازعه شود)ف خیصه اینكه ياختان درحابب كه سا 19۶5 از دناالا مبر د ،یىب از تأثارگذارترین نظریه پردازهای قر يااالتم يه شالمار مباید ياالااری از فاماو ها از ا تأثار گرفتهاندف تقریبن هاچ ك
قبالالل از يالالاختان ،م الالل ا يالاله من دیرر
ا دیرری) توزهب نالداشالالالس؛ ياختان معتقد يود كه ر ا ادمب از سه مؤبِهی «من يرای خودِ» « ،من يرای دیرری» « دیرری يرای خودِ» تشالالىال شالالده اسالالس كه اببته يرای مؤبِالهی «من يرای دیرری » ارز
یژهای قالامل يود ،زیرا
این اصالالل را سالالازندهی هویسِ هر ك يا توزه يه اهماس «ما!ایال ياختان» در نظریه پردازی اديب، تصمام گرفتم كه ير نظریات ا ،يهخصوص فىرهای ا اخر تمر ،ياشالتر متمرك شالالوِ نقاط ضعف قوتشا را مِصل اكا ی كنمف از همان ر يرای اینكه درك يهتری از يالاختان داشالالالتاله يالاشالالالام يالا توزاله يه توابب زمانب طرح يرثهایش ،يه ا خواهم پرداخسف ياختان سالا 189۷در ر ساه يه دناا امد از هما د را در پب یالادگاری زيالا های خارزب يود؛ همچنان تا قبل از سالالب سالالابرب شالالاِتهی سالالنسِ فماالالِب ابما
متأثر از
پدیدارشالناسب هوسربب يودف يعد از ا د را ،حد د سب سه سا داشس كه يه ر
شناسب زامعهشناسب پرداخس
نظریهی « گِتروگرایب» را قبل از وهل سالالابرب ارامه دادف پنج سالالالا يعد يه سالالالراك كر نوتوپ زما _مىا ) رفس ير ب ناالالالبتن كمب پراكنده در این زمانه ارامه داد كه این يرث را در مامهی وهارِ « فایل شعر» يا توزه يه نظریات «هنری يرگاالالالو » يه تِصالالالال يا م ا توضالالالاح دادهاِف
مبداناالالس؛ یعنب
معتقد يود هر شناختب كه از خودما داریم مرصو نراه يرداشالالسهای دیررا اسالالس اسالالاسالالن يا توزه يه همان ر یىرد ،يعالالدهالالا يالاله نظریالاله ی گِتروگرایب
پمب فونب
پرداخسف ياختان حتا در قاالالمتب از نظریهی كارنا ا كه در ا يه اثار «رايمه» مبپردازد ،هویس افرادی را كه در كارنا ا شركس مبكنند اياته يه زمع مبداند هاچك
را نابس
ياله دیرری يرتر نمب دانالد؛ در اقع ا يا همان يرايرسالالالازی اسالس كه يه سالازما های اقتصالالادی سااسب مامط حممه مبكنالد؛ یعنب رايماله را كه وند قر قبل از ا مبنوشالالالس، اح الالالار طبعن يالازخوانب مبكنالد تالا تمااله «دیىتاتوری موزود در شالالور ی سالالايق» قد تمم كرده ياشالالد این در حالاببسالالالس كه رايمه د رمانش را تماه «حىومس فئودابب فراناه» نوشته يودف گرواله « خنالدهی ازادی یالا ازادی خنالده» نىتهی يارز یق كارنا ا اسالس؛ اما كارنا ا تنها يرای ماال!ره كرد نااس كه يرگ ار مبشالالود يمىه ادِها در ا ایِای نقش مبكنند تا خودشالا هم ماال!ره شوند؛ یعنب هر ك
كه در كارنا ا
فایل شعر /شمارهی هشتم 11 /
شركس مبكند ،هم يازیرر اسس هم تماشاوب؛ در اقع در كارنا ا ،كهنه ت!ریم مبشود تا از نو ساخته شودف مردِ در قر
سطا د رهی حىومس كمااا ،در ر زهای
فر دسالس نا در كارنا ا زیر سؤا مبر دف وندصدایب اقعب ،ازرایب نصالالف نامه
دموكراسالالب در یق كارنا ا
نالدارد؛ در اقع مالا در كالارنا ا های انت!اياتب ایرا خنده تا د تا ي!واهد گر تاق داریم:
خاصالالب ازازه داشالالتند كه از قانو سالالرپاچب كنندف در این
شادی نداریم ،در تو
ر زها دیرر كاالالالب مابور نبود كه از ایان كمااالالالا نظم
يب شق كاب كه این حام از يیهس را تماشا مبكند ،ياید
مذهبب پار ی كندف كشاشها حىومس كمااا نا يا يرپایب
از این هامهی يیهس مردمب حشس كندف در یق كارنا ا
این كارنا ا ها موافق يودند ،زیرا تصور مبكردند كه از این
اقعب هر وا مقدسالب ،يد يه معموبب مبشود مرت در
طریق مردِ تقالالده ان زالالارشالالالا را از حىومالالس ت!ماالاله
ا معنالایب ز توبالد نالداردف درحالابب كاله در كارنا ا های
مبكنند؛ درسالالس م ل كاری كه امر زه گردانندگا حىومس
انت!الاياتب ایرا فرهنگ مرت د ياره تأیاد مبشالالالود ،وو
اسیمب ،قس انت!ايات در ایرا انااِ مبدهندف
مردِ يالالاز رأی مبدهنالد اینگونالاله ياله نار گالالاه حىومالالس
در ر زهالای انت!الايالات ،كالانالدیالداها از ازادی مبگویند
سالالالوخس مبرسالالالانند؛ یعنب این يازیها در انت!ايات ایرا
سالااسسهای حىومس را نقد مبكنندف طن پردازها دسس يه
اتِاق مبافتد تا فقط حىومس يه مردِ ي!ندد هاچ سهمب
كار مبشوند مهرا مدیری يه د بس تاىه مباندازد ،حام
از این شالالادی يه مردِ نمبرسالالد زیرا حىومس تاااری در
سالریا های «طن سالااسالب» زیاد مبشود ادارهی ساناور
ساز كار
راحالستر ياله كتالابهالا ماوز مبدهالد؛ انرار در این مدت
ياختان در ترمال خندهی كارنا ابب نشا مبدهد كه وطور
هاچىالالداِ
مردِ يه خودشالالا مبخندند از خودشالالا انتقاد مبكنندف
خودشالا نااتند ،درحابب كه مردِ نقابشا را يرمبدارند
خنالدهی كارنا ابب يا توامل فرهنگ ماالالالمط درمبافتد ،يا
تازه خودشالالالا مبشالالالوندف كارنا ا های انت!اياتب ایرا ،
سالالالرمایه داری م!ابِس مبكند زم!تب زدیس فرهنگ
ياشتر منشب سويژكتاو دارند؛ یعنب نقاب نمایهها در این
مامط مذهبب را يا تما!ر بودهيازی زیر سؤا مبيرد؛
كارنا ا ها مشالالهود نااالالس اما تااار گاردها معموِ اسالالس
در اقع سالالالنس را رد مبكند اینده را يه گذشالالالته ترزاح
اماد كاذب يه مردِ مبشودف
مبدهالد ،اینالدهای كه در ا ز تااار انقیب داممب هاچ
همالاله ی رزالالا حىومتب نقالالاب مب گالالذارنالالد
همان ياتث ت ریق هااا
ایااد نمبكندف
مردِ يا تشىال راهاندازی كارنا ا های خاايانب ،حىومس
وا ارز
را ياله سالالال!ره مبگارنالد؛ اما متأسالالالِانه در این كارنا ا ها
مالذهبب اتِاق نمبافتد ریاكاری ریاضالالالس دینب از يان
هاچك
غامب ندارد؛ در كارنا ا وا ی ز تقواسالالتا ی
هم مالا تماشالالالاوب يازیرر نااالالالس ،يازیررها
مبر د ،در متن كالارنالا ابب ،يد زای كممه قرار مبگارد
خودشا را نمبيانند تماشاوبها نا يازی نمبكنند؛ مردِ
ما در ا نمایش اكرا اناا را داریمف يیهس در كارنا ا
انتقاد مبكنند اما ياز پای صند قها مبر ند رأی مبدهند،
ب!س مبشالالود تا همه خودشالالا را خوب يبانند ،زندگب
حىومتبها نا انتقادها را مبشالنوند اما ياز يه كارشا ادامه
مرت اینهما مبشالالوند معاد معنای خود
مبدهندف
مبدهدف
در اقع این سالالالاىالالل خراب اسالالالالس ،نالالامش كالالارنالالا ا
دیرر كاالب نااالس كه يا ق الا تش ادِها را يه د دستهی
خاايانبسالالس اما در ا خبری از اهدا
را از دسالالس
كارنا ابب نااالالسف
يهشالتب زهنم ب تقاام كندف اح ار وندصدایب يرايری
دركارنا ا های اقعب ا یب در كار نااالالالس؛ فقار غنب یا
در كارنا ا ياتث مبشالالالود كه دیرر ياالیب پایانب زود
حالاكم مرىوِ ،هر د در این كارنا ا ها يه یق ناالالالبس
نداشالته ياشدف خنده در متن كارنا ابب ح ور اقعب دارد
شالالالركس مبكنند؛ یعنب همه یق نِرند هاچ انتقادی فقط
صالدای قاهقاه در ا ،تنها يرای اكرا شادی نااسف خامب از
متوزاله حىومالس نااالالالس ،يمىه يیهسِ ا مرىوِ یا فرد
كننالالد از دیرری يرترنالالد شالالالاد
افراد فقط قتب كالاله ح
فایل شعر /شمارهی هشتم 11 /
مبشالالالونالد ،درحابب كه خنده ی كارنا ابب در يرايری اتِاق
وندصدایب اتِاق مبافتد اما هر متن وندصدا گِس گوگرا
مبافتالد كاالالالب در متن كالارنالالا ابب از « ا دیرری» يرتر
نااالالالسف يالاله قو «سالالالامومالالل» ،گِالالس گوگرایب نوتب از
نااسف «هاي » احااسب را كه قس خندید يه كاب دسس
وندصالدامبسس كه در ا همهی صداها یىاا توزیع مب
مبدهالد زی نالاگهالانب مبنالامالد كه من اببته يا این گ اره
شود؛ یعنب يد
اینكه صدایب ير صدای دیرر مامط ياشد
م!ابِم! اساسن شادی در كارنا ا ير اغمم كمدیها ساطره
همهی صالداها در متن زود دارندف صالالر
دارد :ورا كه در كمدی ياید یىب یا وا ی ترقار شالالالود تا
وند صدا زود داشته ياشد ا متن را گِس گوگرا نمبكند
اینكه در متنب،
يقااله ي!نالدنالد اما در خنده ی كارنا ابب همه يه خودشالالالا
يمىه ياید ح ور همهی صداها از شان
مبخندند زیرا هم ما ،هم يازیررند هم تماشاگر! در اقع
ياش الدف اینگونه اسالالس كه ياختان متن را يه يافس ،سالالاخس،
در كالارنالا ا
اقعب ،زالا های ازادی كه ترس سالالالمطه
سالاطرهاند يرای رها شد از يند ،يا تما!ر دبققيازی از
یىاانب يرخوردار
مؤبف حتا نویاالالندگانب كه قبل از ا مبنوشالالتند مريوط مبداند معتقد اسالس كه هماشه متن يعدی يا متن قبمب در رما
سمطهگر انتقاِ مبگارندف ياختان معتقد اسس كه نرخ كمدی
حالا گِس گوسالالالس ،اما این گِس گوها را م!ت
در تصالر مدر ناز اسس در كارنا ا ،شادی خنده از
مبداند يا توزه يه درك كیسالالالاق خود ،یق شالالالعر را
حاشالاه ارد متن مبشود تا يه سمطهگر دهنكاب شودف در
گِس گوگرا نمبداند كه د رياره نادرستب این ایده كه پاشنه
كالارنالا ا تالدِ قطعاالس زود دارد؛ یعنب هما قدر كه يه
اشال نظریات ياختان اسس مِصل توضاح خواهم دادف
فرهنگ ماالالمط دهنكاب مبكنام خودما را نا يه سالال!ره
مؤبف در گِس گوگرایب مداِ ا دیرری را مطرح مبكند
مبگاریم این اتِالاقبسالالالس كه در كارنا ا های انت!اياتب
هماشاله در حا ا دیرری شالد اسس؛ یعنب خود
ایرا نمبافتالدف ماسالالالق در انواا يازیها ،وهرهها را پنها
دیرری پاالدا تعریف مبكنالد تا گِس گوگرایب در مقايل
مبكند :اما در كارنا ا ،ماهاسِ اقعب افراد را فا
مبكندف
را در
خودگویب قرار گاردف
«ر سالو» ماسق را پوششب در غان ریاكارانه مبداند ،اما
ياختان ير اساس ایدهی گِس گوگرایب ،متو اديب را يه د
ياختان معتقد اسس كه ماسق در كارنا ا ،ادِها را هماا
دسالالته تقاالالام مبكند؛ متونب كه زه تق گویبشالالا غمبه
مبكند؛ یعنب كاب كه يهطور تمنب ماسق مبگذارد ،ریاكار
دارد متونب كه زه وندصالالدایب وندزيانبشالالا غابم
نااالسف در اقع در زندگب تادی ،همه ماسق دارند اما این
اسالسف ا يا این تقاام يندی ،اشتباه ي رگب مرتىم مبشود
ماسالالق را كتما مبكنند ،درحابب كه در كارنا ا ،افراد داد
ورا كه در ادامه ،ن ر را وندگو شالعر را تقگو مبشمارد؛
مبزنند كه ماسق دارندف
یعنب معتقد اسس كه پاچادگب در شعر يان كممات زها
«ژ باا كریاتوا» يرخی
«ژا ژاك ر سو» ،گذاشتن ماسق
در كالارنا ا را ياتث گمنامب رسالالالاد يه هویس زمعب مبداندف منطق ترمامب ياختان نا ير اساس همان گمنامب
اتِالاق مبافتد اما پاچادگب در ن ر ماا كممات اداكنندگا ا ر ی مبدهد كه این نظریه فقط دريارهی شعرهای كوتاه تقزيانب مصالالداق دارد؛ انرار ياختان از شالالعرهای يمند یا
يرايری صالداها شىل مبگارد معتقد اسس كه تنها در این
منظومه های شالعری كه اساسن وندصدایب وند زيانباند
صورت ،اثر يه «دموكراسب متنب» مبرسدف در اقع ياختان يا
دركب نداشسف
طرح كارنا ابااالالم در اثار «رايمه» ،ياشالالتر يه گِس گوگرایب
م من اگر يه شالالعر زیر دقس كناد متوزه مبشالالوید كه ورا
توزه داشالالته اسالالس گرنه وندصالالدایب پاشتر هم زود
ياختان اشالالتباه مبكرد ورونه یق شالالعر مبتواند قايماس
داشالالس؛ م من شالالاهنامه وندصالالدایب اسالالس اما گِس گوگرا
گِس گوگرایب داشته ياشدف
نااالس ،زیرا تمامب صداها دارای یق ز هاتند صدای را ی يرتر از همالاله ا سالالالالسف در اقع در گِالالس گوگرایب،
فایل شعر /شمارهی هشتم 12 /
گِس گوگرایب كمتر از رما اسالالسف اببته اهماس ياختان را
پُل
نمبتوا نالادیده گرفس؛ م من ا يرخی من تاشق پمب هاتم كهنها
يه سنرِر
تی ه ير پاشالالنهادات تىناىا ،يرای در
كه تاشق دریاسس
مِهوِ اثار نا
پاشالالالنهاد دارد یا ایدهی ازرای كارنا ابب ا ا قدر تماق
بم مبدهم
يود كه حتا دامنهی ا را يه شالالالاوهی نقد كرد هم مريوط
شعر مبخوانم
كرد يه سالالراك يررسالالب نقدهای ا سالالرابد رفس ورا كه
شبب وند يار انرار در ر دخانه
كه زیر پایش افتادهسس
يه وندین زيا كه من گریه مبكنم پارك
اك ر نظریهپردازها
اینه دارد
نقدهای ا را تقگو تقزيانب مبداناسف حاال يا طرح این تمهاد يمند مبخواهم يه پاشالالالنهی اشالالالال
ابتِاتب ندارد
نظریاله پردازی ياختان يپردازِف متأسالالالِانه اك ر افرادی كه يا
شعرهای خويب مبگِس
ادياالات سالالالر كالار دارند يه تئوریهای اديب نراه غایب
خاا مبكرد كه تاشق دریا شدهاِ من!
گروه دیوانه را اشتباهب رفس
قطعب دارنالدف اما يه نظر من در خوانش هر تئوری نظرگاه
من!
فقط مبخواستم
شالاید تنها وند درصد ا مِاد ياشد يقاه ياید د ر ری!ته
حتب يه اندازهی وند بنره دسس
شالالودف اببته در ادياات فارسالالب مترزمهایب كه سالالواد اديب
كاب نشنود
درك تاريب ندارند دوار يدفهمب هاتند همان ياتث مب
كه ت!ته سنرب از دبم كَندهسس من!
شالود كه يع ب از تئوریها را غمط ترزمه كنند یادگاری
من تاشق ا شده يودِ
را دشوار مبسازندف هد
كه از یق زای این شمها ونا زمان را از ر ی خود
كه پاشنهی اشال غو های نظریهپرداز را كه يااار تأثارگذار
پرتاب كرد
يودهانالد نشالالالا دهم مشالالال!
كه از هر زای این ر زها زنازهی ياد كردها مبگِتند من!
را
كه دیوانه
م ل ر دخانه زیر پایم یافتند
نااسف هد
وه تاشق دریا يود
زد
گییاله كرد اسالالالسف امالا در اداماله زالایراهِ را ی تو مبشالود شالعر يا زيا
دیرر كابج شعر از طرح این يرثها این اسس
كه نشالا دهام در نویاالش اثر اديب ،ب مب يه رتایس تماِ
اگر توزه كرده ياشالاد ،تا سالطر شالشالم این شعر ،پارك يا یژگبهای خاص خود ،درحا حر
كنم كالداِ قاالالالمس از
نظریالات شالالالا تممب نبوده یالا يا تاريه های اديب هم!وا
من تاشق ا شده يودِ
توزاله يه فرِ
من از طرح ونان ير ب این اسس
از زا یه دیدِ پل ر ایس مبشود؛
اصالالو یق تئوری اديب نااالالسف م من معموبن اسالالتِاده از صالِس در شالعر را ر یىردی كیساق ضد خیقاس مب شماریم اما ممىن اسس كه یق شاتر يا پرداختب خود یژه، از صالالالِسهای ياالالالااری در شالالالعر
اسالالالتِاده كند اثر
یعنب ف الای این شالعر حاصالالل گِس گو يان پل پارك
قدرتمندی ارامه دهدف منظورِ این اسالس كه اسالت نا هماشه
اسالالالس كه این مهم ،يه م!اطم كمق مبكند از د زا یهی
اصالالمب هنر توباد بذت اسالالس همه
زود دارد زیرا هد
دید ،ارد متن شالالود زهس درك تىناىا از این شالالعر ،يه
وا ياید يه سالود زیبایب تماِ شودف در اقع ادياات هم م ل
مامهی وهارِ فایل شعر رزوا شودف)
سالالالایر تموِ نوتب دانش ياله شالالالمار مباید ما ناگ یر يه
در اقع من يا طرح این يرثها ،مبخواهم اشتباهات ياختان
داناالالالتن تئوری ها يوطاقای اديب هاالالالتام اما نه يه طور
را گوشال د كنمف هما طور كه شالالرح دادِ ا شعر را تقگو
قانونمند پذیر
مبداناالس درحابب كه شعرهای يمند ،مبتوانند وندصدایب
من يه شال!صه از نظریات ما!ایال ياختان يااار یاد گرفتم؛
گِالس گوگرا ياشالالالند یا نمایشالالالنامه را ذیل رما قرار مبداد معتقد يود اسالتعداد یق نمایشنامه از برا ازرای
تماِ كما ا يه تنوا یق غایس!
يالاله تنوا م الالا ،يرالالث ا رازع يالاله ازرای كالالارنالالا ابب يرخورد
يا متنهای وندصالالدایب داسالالتایوفاالالىب پر از
فایل شعر /شمارهی هشتم 13 /
نىات منرصالر يه فرد اسالس؛ در اقع ا در این نظریه شرح
يرث من هم پاسالال!بسالالس يه ير ب كه ياختان مطرح كردف
مبدهد كه هر شال!صالاس داسالتانب ورونه صالداهای سایر
حتالا خود يالاختان هم نظریها
را يا توزه يه نظریات قبمب
كاراكترها را مبشالنود ناگ یر اسالس كه ش!صاس دیرری
مطرح كرد منتظر ونان پاسالالخهایب از زانم ما سالالایر
را شالالىل يدهد؛ یعنب نشالالا مبدهد كه در ر ندِ دیابوتها
متِىرا يودف اما ياختان يه دبال تدِ اشرا
ير ماهاس شعر
وه اسالالترابهای اتِاق مبافتد ورونه گ ارهها در ارتباط يا
دوار اشتباهات تئوریق تممب شده اسس كه متاسِانه در
یىدیررندف یا در زایب دیرر مبگوید درسالالالس اسالالالس كه
ادياات امر ز از این خطاها يه شالدت تقماد مبشودف يهنظرِ
كارنا ا
اياالالته يه زمع اسالالس اما ا هایب كه در كارنا ا
اساسن اینكه اثری را شعر يدانام دیرری را نه ،ر یىردی سالالطامبسالالسف در ادياات يعد از
شركس مبكنند فقط یق ازدحاِ را يه زود نمبا رند يمىه
كاممن كیسالالاق قر
در كارنا ا ،مردِ يه م ايهی كل مشالالاهده مبشالالوند تماِ
نامهی د ِ قر يااالتم ،این سدها مرزها شىاته شدف در
افراد م ل اركاالتراساو در این كل يا هم يرايرند؛ در اقع ا
ادياالات ایرا نا من در كتالاب «شالالالانما» مرز يان متنها را
يه هماهنرب این تمای ها يا ر داردف
دژانره كردِ؛ در این كتاب ،انواا اقااِ ژانرها م ل تى ،
يالاختان در اداماله ير ب دارد يالا تنوا «گِالس گوگرایب در
داسالالتا ،شالالعر ،ماىر فاممنامه ،ماىر داسالالتا ،نمایشالالنامه،
داستا » كه ا را در مقايل
كاریىاتور ففف زود دارد كه
تق گویب در شالالالعر يه كار
يب هاچ مالالانعب كنالالار هم قرار
مبيرد؛ یعنب ياختان معتقد
گرفتهاند نوتب مابتبمدیا يه
اسالالس كه در شالالعر يا یق
دسس داده اندف
نوا صالالدا طر تنها در رما
پ
هاالالتام
يرای اینكه كمب شِا
داستا ،پمب
تر يالاله اشالالالتبالالاهالالات يالالاختان
فونب ونالالد صالالالالدایب)
يپردازِ ،سعب مبكنم يه كنش
مبتواند زود داشته ياشد
مرك گرا
مرك گری زيا در
كاله این تقاده مرصالالالو
شالالعرهایب اشالالالاره كنم كه از
درك كیسالالاق ا از شعر
سالالالالاخالتالالارهالالای متمرك
اسالالسف معموبن اغمم نظریهپردازا م ل ياختان ناالالبس يه
نامتمرك پار ی مبكنندف نوا موازهه يا زيا در شالالعرهایب
ادياالالات ،نرالالاهب فرمو مرور دارنالالد يرخوردی تاريب
كه سالالالاختار متمرك دارند در مقایاالالاله يا شالالالعرهای دارای
ت!صالالصالالب يا متن ندارند يرای ژانرها دیوار قاملاندف در
سالالاختار نامتمرك ،كاممن متِا ت اسالالسف زيا در شالالعرهای
همان يرالثِ گِالس گوگرایب نا ا زایب كه مبگوید« :هر
متمرك ،رزعالس يه مرك دارد اما در شالالالعرهای نامتمرك ،
كاالب كه در هر زمانب وا ی مبگوید هماشالاله در پاسخ يه
گری از مرك مبكنالدف يرای همان ،درك تأ یل اثاری كه
وا یسس كه قبمن گِته شده انتظار وا ی را مبكشد كه
سالاختار متمرك دارند ،ياالاار اسا تر از كارهایبسس كه از
يعدها گِته خواهد شالد»يه خويب نشا مبدهد كه هاچك
سالالاختاری نامتمرك تبعاس مبكنندف در ا بب ،ما یق موتاف
نمب زنالالدف حتالالا این گ اره را مب توانم يالاله
مقاالد ونالد موتاف ازاد داریم كالاله هماله حو ا موتاف
در خی حر
گ ارهی خود ريط دهم« :شعری نوشته نمبشود مرر اینكه
مقاد كه هما مرك معنایب اثر اسس ،مبورخند اما در اثری
شالالعرهای دیرری پاك شالالود» یعنب در این پاكشالالد نوتب
نامتمرك اسالالالس ،ياش از یق موتاف مقاد
كه سالالالاختار
احاا اتِاق مبافتد شعر قبمب د ياره زنده مبشود؛ در اقع هر ایده ای از فىرهای گذشالته نشأت مبگارد كمااینىه این
زود دارد يرخب از موتاف هالای ازاد حو موتاف مقاد ا
يرخب دیرر د ر موتاف مقاالد يعالدی مب گردنالدف يه
فایل شعر /شمارهی هشتم 14 /
تنوا م ا ،قتب مبخواهاد شالالعری كوتاه دريارهی زیبایب
دارند نداشالس گرنه مبداناس كه ونان شعرهایب يشدت
معشالالوقتا ينویاالالاد ،پارامو ا از تصالالا یری اسالالتِاده
گِتروگرا هاتندف .
مب كناالالد كالاله يالاله این زیبالالایب مريوط يالالاشالالالالدف يالاله قو
ياختان زيا شعری را يهبرا تاری!ب مرك گرا زيا رما
شاتری«ننوی
را مرك گری مب دانالالد اتتقالالاد دارد زيالالا رمالالا ،گِالالس
كه يارا يارید ،يبارا ! يارا ريط
شالنودی وندزيانبسالس يه معنای دقاق كممه ،ترصهی
یعنب اگر مبخواهاالد گریهی دختری را يه يار
يدهاد ،ياید ف الالایش را ياالالازید تا يه شالالعر يرسالالادف اما اگر
مبالارزه اسالالالس تالا گِتالههای تقمعنا تقگویانهای را كه
موتاف مقادِ شالعرتا مت اد داشته ياشد ،نروهی استِاده از
مشال!صالهی زيا رسمب تمرك یافته اسس ،شىاس دهد،
موتافهای ازاد تااار مبكندف يه تنوا م ا
قتب از زشتب
غافل از اینكه شالالعر نا قايماس وندصالالدایب داردف يه تنوا
مبنویاالالاد ،در تقايل يا ا زیبایب را هم ارد اثر مبكناد تا
م ا ،هما طور كه در مامهی «فایل شالالعروهارِ» توضالالاح
دیالابوگب يان این د موتاف مقاالد در ذهن م!اطم خیق
دادِ ،در شالالالعر «زنگ زنگ تا پار زی» شالالال!صالالالاسهای
اتِاق ياِتد؛ یعنب تصا یری از زشتب زیبایب ارامه مبدهاد
متِالا تب را ارد متن كردهاِ كالاله هركالالداِ ،فرِ صالالالدای
تا ذهن م!اطم را يد يه مرك سالالالوِ كناد شالالالعرتا از
خود یژهی خود را دارندف م من شالالال!صالالالاتب ارمنب در این
اصالالالمب
شالالعر داریم كه مبگوید « :ما ارمانب هاسالالتم! دختار نمب
سالاختارهای نامتمرك ،گری از د ابا ِ ازرای دموكراسب
داهاِ ففف» یا فردی كه ا از گامىب مبخواند « :يشو! يشو!
متنبسالسف در اقع در ساختارهای نامتمرك ،ما وند مرك
مب نالاباله وب كنب تو» همونان در ادامه ،التب كه يا زيا
د ابا ِ نوشالالالتالاری د ر شالالالودف در نتااه ،هد
شالالالعری داریم كاله اگر خواننده ای تمرك ير هر دسالالالته از موتافهای ازاد ا داشته ياشد ،يه یق موتاف مقاد ن دیق
بمپنب بوگو حر غ
مبزنالد ،یا ا ياالالالااب كه در فرمس
م نوی خطايه دارد ،در این شالالالعر افىار خامنهای
از دیرری د ر مبشود ،یعنب زيا درساختارهای نامتمرك
خمانب هم در فرمس شطح يه ياا درمباید؛ یعنب هر صدا
هم مالا هم رزعس يه مرك دارد هم مرك گری اسالالالسف
اندیشاله ،موضوا تم ازرایب منرصر يه فرد خود را داردف
معموبن در اثری كه از سالالالاختار متمرك يرخوردار اسالالالس
در اقالع در این شالالالعر ونالالدین موتاف مقاالالد غريالالس،
گِالالس گویب درنمب گارد این گونالاله اثالالار از منطق زيالالانب
زنگ،تشالالق ،ياماری ر انب ففف) داریم كه هر كداِ يهطور
یىپاروهای تبعاس مبكنندف اسالالالاسالالالن تماِ اثار تق زيانب
موازی يراير يا توزه يه شالالال!صالالالاسهای شالالالعر حركس
رزعس يه مرك دارند در نتااه از فرِ یىهای پار ی مبكنند
مبكننالدف يالاختان گرواله يالهدنبالا یالافتن زالایر ینب يرای
كه متأثر از هما موتاف مقاد اسالالسف تق گویب در این نوا
ر یىرد خشالق فرمابااالتب یا سالاختارگراسالس ،اما يه دبال
اثالار ياداد مبكند در ا معموبن يا دیىتاتوری زيا معاار
درك ا زمانب كیسالالالاق از شالالالعر ،مرتىم اشالالالتباهب
طرفامف امالالا شالالالعرهالالایب كالاله سالالالاختالالار نالالامتمرك دارنالالد
تاری!ب مبشالالالودف ا هرگ فىر نمبكرد كه يتوا شالالالعری
گِس گومرورند معموبن وند صالالدایب هاالالتند در ا
نوشس كه وندفرمب ،وندزيانب وندصدایب ياشدف ياختان
هر صالدا معر
زيا
موتاف فرِ خاص خود
اسس؛
تأكاد مبكند كه شالعر اسالاسالن ضالدگِترو تقگوسس
یعنب ما در اثاری كه سالالاختاری نامتمرك دارند يا وند زيا
معتقد يود يه همان دبال اسالالس كه سالالاختارگراها ياشالالتر يه
طرفام ،يه همان دبال ونان اثاری وندتأ یمباند در ا ها
يررسالالب ترمال شالالعر مبپردازند توزه وندانب يه رما
تى ر ونالدمعنالایب اتِاق مبافتد همان مهم ،متن را غار
ندارندف ا غافل از سالمطنس طوالنب تمر دراز شعر يود
قايل مهار مبكندف مبخواهم يرویم كه وندزيانب ،مرك گری تق زيانب مرك گراسالسف از همان ر متوزه مبشویم كه اسالالاسالالن ياختان دركب از شالالعرهایب كه سالالاختار نامتمرك
انرالار كمب ز د مرد ،كالا
زنالده مبمالاند مبدید كه در
ا اخر قر يااتم ،ياااری از ساختارگراها يه يررسب متو
فایل شعر /شمارهی هشتم 15 /
داسالالالتالانب رمالا نا پرداختنالدف ياختان معتقد يود كه هر اژهی شعری صرفن موضوا زيا یىه خود یژها
را
گِتم زما تشالرت دیدی كه وو سر امد
گِتا خمو
حافظ كاین غصه هم سر اید
مؤكالد مبكند هرگ دركب از شالالالعرهایب كه سالالالاختاری
در اقع در سالرتاسر این غ
نامتمرك دارند ،نداشالس همان اشالتباه كووىب نااسف ا
ایا این شالالالعر را مبتوا پمب فوناق داناالالالس!ق خار ،وو
مبگِس كمماتب كه در شالالالعر يه كار مبر ند ،يه خود زيا
توصالاف حاالتِ م!تمفِ صداها يه ازرا درناامده اسس
اشالالاره دارند هرگ سالالایر زيا های در فرهنرب را مؤكد
تنها در ظاهر كار يا وندصالالدایب موازه هاالالتامف وه ياالالا
نمبكنند این نا يه دبال درك كیسالالاىش از شعر ر سب
حالالافظ در اینالاله يالالا خود
این شالالالعر را
اسالالسف انرار ياختان يه ز شالالعر كیسالالاق شالالعرهای
مب نوشالسف اسالاسن شعر تا بب فارسب يا معشوقب اسمانب
انت اتب ،وا ی ن!وانده يود كه زيا شعری را خودگویانه
سالالر كار دارد كه در غب ياش نااالالس! اببته در يع الالب از
صالالمم مبپنداشالالس كاركرد اژه در شالالعر را در رايطهی ماا
اژه مرزع خیصالاله مبكرد؛ ا معتقد يود كه كممات یىب شاهنامه فرد سب
شعری فاقد يمعد تاری!باند؛ ای كا
يا «گِتم گِتب» طر
حر
مب زد
شالعرهای سالعدی يا معشوق زمانب طر كه مبتوانام حتب وهرها
هاتامف
هاتام ،يه نروی
را تصالالور كنامف خیصالاله اینكه
در گِتالار ر زمره ،كممات يا توزه يه دادههای شالالالنونده كه
را يرایش مبخواندف
مرصالو شالناخس ا از اشاا
يالالاختان طرح گِالالس گو در متن اديب را يالالاتالالث توباالالد
ا هاسس ،درك مبشوند این دادهها در موازهه يا متن نا
ياشالالالتر يالاله متن هالالای
دموكراسالالالب متنب مب داناالالالالس
كالالاركردی فعالالا دارنالالد ،پ
حاالت احااسب مرتبط يا ورا يالالاختان مب گویالالد كالاله
گِالس شالالالنودی مب پرداخالس معتقالد يود كه زمیت یا
تالالاریخ منالالدی
گِتهها در پاسخ یا اكنش يه امری ادا مبشوند غافل يود
گِس شنودی زيا يا سبق شعری يارانه اسس در تو
نِ
زبرتیالالس ازتمالالاتب موزود در مِالالاهام
طرح گِترو در متن ،ريطب يه ازرای دموكراسب متنب
ن ر را يه شالعر ترزاح مبدهد معتقد اسس كه نویانده در
ندارد كه اگر این يود ،ياالالااری از شعرهای كیساقِ «گِتم
ن ر ،همواره يا زيا خود زيا های يارانه سالالازگار مبشود
گِتب» فارسب از زممه این غ
حافظ وندصدایباندف
گِتم غم تو دارِ گِتا غمس سالر اید
گِتم كه ماه من شو
گِتا اگر يراید
خواننالدگالا شالالالودق ایا ونان گِس گویب تاكنو در هاچ شعری اتِاق ناِتاده اسسق
گِتم ز مهر رزا رسالالالم فالا يااموز
گِتا ز خوب ر یا
این كار كمتر اید گِتم كه ير خاابس راه نظر يبندِ
گِتا كه شمر اسس ا ،
از راه دیرر اید گِتم كاله يوی زبِس گمراه تابمم كرد
گِتا اگر يدانب هم
ا ت رهبر اید گِتم خوشالا هوایب ك ياد صبح خا د
گِتا خنق ناامب
ك كوی دببر اید گِتم كه نو
«زيا وندگونه» يهكار مبيرد تا هماشالاله ارد گِس گو يا
بعمس ما را يه ارز كشالالس گِتا تو يندگب
كن كو ينده پر ر اید گِتم د رحامس كب ت ِ صالالمح دارد تا قس ا دراید
گِتا مروی يا ك
فایل شعر /شمارهی هشتم 1۷ /
«سالالاختار» را از ای ا يهحاالالاب ا ریم ،وه خاصالالاتب در
محمد مروج
شالالعر يهم ايهی یق هائس كمب ،همچو معمایب ناگشالالودنب
ر ا شالناسالا گشالتابتب ير این يا رند كه در «كل» خاصاتب زود دارد كاله در «تالق تالقِ» از ای ا
زود نداردف اگر
شعر را يهتنوا یق «هائس كمب» در نظر يراریم «ت!ال»، «زيا »« ،معنا» «ساختار» را از ای ا يهحااب ا ریم ،وه خاصاتب در شعر يهم ايهی یق هائس كمب ،همچو معمایب ناگشودنب نهِته اسس كه در از ای ا
زود نداردق
تی ه ير ا يرای كشالف دریافس یق شالالعر ایا ضر رت دارد م!اطم ،شعر را يه از ای ا تا یه كند یا ياید در پب كشالالف ا خاصالالاس كمب ياشالالد كه در ماموا از ای ا زود نداردق
نهِته اسالس كه در از ای ا
زود نداردق» نمبتواناد شعر
را تنها يه «تىناق ،ت!ال ،معنا سالاختار» تقاام مرد د كناد؛ از شاتر مهمب كه حاال اسمش در خاطرِ نااس ،نقل اسس كه « 99درصدِ یق شعر ت!ال اسس 99 ،درصد زيا ، 99درصالالد معنا 99 ،درصالالد فرِ 99 ،درصالالد دریافس99 ، درصالالد شالالهود 99 ،درصالالد ناسِ مؤبف ففف»ف یعنب شالالعر يالهم الايالهی یق متن غایب ناب) كه هرگ نمبتوانام يه ا يرسالالام ،مدِ نظر اسالالسف در نتااه ا وا ی كه از شالالعر راز مبسالازد ،خودِ شالعر اسسف ياید طوری خیق نوشس كه از شالالعر در نهایس منشالالوری يماند كه از هر زهب يه ا نراه كناد ،داد ي ند كه يا وا كاممب طر
هاتاد؛ كه این زود
ندارد ،وو شالالعر در زيا اتِاق مبافتد زيا اسالالاسالالن
علی عبدالرضایی
نمبتواند ناب كامل ياشالالد وو سالالاختهی دسالالسِ اناالالا اسالسف زيا نوشالتاری یعنب زيانب كه يا سب د حر
در
«گشالالالتابس» اژهای ابمانبسالالالس يه معنای فرِ ،سالالالاختار،
صالِره تعریف مبشود هماشه قس نویاش از شعر تقم
شالىل خیصه از يار معنایب خاصب يرخوردار
مبماند ،یعنب شعری كه در نهایس نوشته مبشود ا نااس
سالازما
اسسف نظریهی گشتابس را «ماك
ردایمر» ایرانبها يه ا
كه مبخواسالالتب ينویاالالب نقصالالا زيا ياتث مبشالالود
رتایمر مبگویند) مطرح كرده اسسف در ايتدا ياید يدانام كه
فاصالمهی يان ناس موبف شالعر ،هرگ پر نشودف م من اگر
گشالالتابس دريارهی وه موضالالوتب يرث مبكندق دغدغهی
ي!واهب شالیق خورد كاب را در شعر يه ياا درياا ری،
اصالالمب پار ا نظریهی گشالالتابس ،دناا را يهتنوا «ماموته
يا زيا سالر كار داری نمبتوانب صالدای ا ضاهها را يا
كالللها» یا ماهاسهایب كمب كه زود دارد تاريه مبكنند
حر
این كمبنرری یالا پدیدهای را يهم ايهی یق كل دید ياتث
توصالالاف تصالالویر كنب اما صالالدای ضالالاهها يا هاچ حرفب
مبشالالود كه يه موبِههای سالالازندهی ا توزه نىنندف گاهب
این همانب نداردق فرد سالب صالدای يرخوردِ شمشارها را يا
توزه
هم صالالدا «چ»های پشالالس سالالر هم در
ا قالات این نرالاه را يرتى
مبكننالد؛ ا قدر يه ز
درياالا ریف مبتوانب يالا زيا ف الالالای شالالالىناه را
اسالالتِاده از حر
مبكنند كه از ا كماس د ر مبشالالوند ،ير این اسالالاس اسس
مبا رد ،شالالالاممو خامبهالای دیرر هم از این تىناالق در
كه ر ا شالالناسالالا گشالالتابتب سالالوژههایشالالا را موردِ ترمال
شالعرشالا ياالاار استِاده كردهاندف اینها بب همه در سطح
سالالالاختاری قرار مبدهندف پاشتر در مباحثِ سالالالاختارهای
اتِاق مبافتند هرگ يه ا ماهاس ضالالاهای كه در تمل
كمبنرر ماكر سالىوپاق) یا ساختارهای ز مب ،دريارهی
زود دارد ،نمبرسالالالند این یق يرخوردِ ز مب يا شالالالعر
انواا سالالالاخالالسهالالا يرالالث كردیم ارزالالااات مبدهم يالاله شمارههای قبمب مامه فایل شعرف
اسسف امالا سالالالاختالار! تنها در اثاری كه از سالالالاختار زعبهوانب
در قاالمتب از پرسالش اشالاره شده كه «اگر شعر را يهتنوا
يرخوردارند ،م ل رمانب كه از وندین ماىر داسالالتا تشىال
یق «هائس كمب» در نظر يراریم «ت!ال»« ،زيا »« ،معنا»
شالالالده این ماىر داسالالالتا ها همه يه هم شالالالباهس دارند،
فایل شعر /شمارهی هشتم 1۶ /
مبتواناد در هر ز ،كلل را يه خوانش تماشالالا ينشالالانادف
ما ناگ یر از يررسالالب هاالالتام ،ياید تقتقِ اینها را يهطور
اببتاله تنهالا شالالالاید یق درصالالالد از اثار هنری از سالالالاختار
ز مب نرالاه كنام تا يه ا كماس يرسالالالام ،حتا اگر ا كماس
زعبهوانب پار ی كنندف در يقاهی سالالاختارها ممىن اسالالس
نادسالالترس ياشالالدف پاسالالخ يه قاالالمس يعدی پرسالالش وه
كل نباشالالدف م من یىب از ترانههای
خاصاتب در شعر يهم ايهی یق هائس كمب ،همچو معمایب
زواد یااری را در نظر يرارید؛ در ا ترانه از یوبلن ،تنبق،
ناگشودنب نهِته اسس كه در از ای ا
زود نداردق) :خودِ
صالالدای خواننده ففف اسالالتِاده شالالده اسالالس ،هر كداِ از این
شالعر اسالس؛ در يرث پاشالان كابج شعر ،ناِ ناشعر را يرای
موارد نقشالالالب را در ترانهی ازرایب توسالالالطِ یاالالالاری ایِا
این كاِاس انت!اب كردِ ،زیرا كه ناشالعر دسس ناافتنبسس،
مبكنند ،اگر ي!واهاد تق تقِ این سازها را يهصورتِ تىب
ناشالعر اسالس كه هرگ نوشته نمبشود ،این ناشعر وااسق
هماشه
شالعریسس كه مداِ قصد دارید ينویااد
اما هرگ موفق
شالما را يه ممودی مورد نظر مبرساندق یا یق اركاتر را در
نمبشالالوید؛ هر شالالاتر مهمب در تماِ تمر
دنبابش د یده
نظر يرارید؛ هرگ نمبتوا يه اركاالتر توزه كرد ،سازهای
اما هرگ يه ا نرساده سرانااِ ناكاِ مردهف از حافظ مداِ
زیادی در ا يا هم همراهب دارندف در این اركاالالتر یق نِر
مبخواناالد ،مبخواناد مبخواناد ،وو كه شالالالعری يرای
یوبن مب زنالد ،یىب در حالا نواختن پاانوسالالالس ،گر هب
خواند ندارد؛ یعنب حافظ هرگ موفق نشالالده كه يه ناشالالعر
هاچ ارتباطب يان ز
گو
كناد ،يا یق ز
طر
هاالالتادف ایا این ز
مشالالالاو نواختن یوبنسالالالل ،يقااله هم هر كالداِ در حا
يرسد اما زمانبكه ناِ «حیج» را مبشنوید ،اناابرق در ذهن
نواختن سالاز يهخصوصب هاتند ،اگر يه هر كداِشا توزه
شالما تداتب مبشود يه یاد ا مبافتادف حیج يه ا سطر
كناد صالدایب خاص را مبشالنوید كه ممىن اسس ريطب يه
رسادف در اصل راز شعر در ناشعر نهِته
ممودی اصالمب نداشته ياشدف تمرك
اشرا
ير ماهاسِ كمب
موتود ناشالعر در ا اسسف
اركاالالتر شالالناد تماِ صالالداهایب كه این اركاالالتراسالالاو
خیصالالاله اینكالاله در شالالالعر فقط مب توانام خودِ شالالالعر را
يهدسالالس مبدهد ،تقریبن غارممىن اسالالس اگر هم يه ا
زاالالس زو كنام ،وو شالالعر تعریفِ مشالال!صالالب ندارد،
توزه كنام ،دیرر ز ها را ن!واهام شالناد ،پ
این ضعف
در اقع همهوا هاس هاچوا نااسف
هماشالالاله زود داردف امالا در شالالالعر ،ناگ یر از ز مبنرری
هاچ وا م ل تعریف شالعر غارممىن نااالسف تماِ شاترا
هاالالالتام؛ ياید يه ت!ال تم سالالالاخس هارمونب تماِ
ژنب در نهایس شالهادِ شعر شده اند این شهادت هما راز
موبِههای شالعری يپردازیم ونانچه یىبشا در اثر غایم
راز اسسف
شعر اسس ،شعر خود
ياشد حتمن موبِههای دیرری زای خابب ا را پر كردهاند، مانند یق سالالالاختما اسالالالس؛ اگر ي!واهاد سالالالاختمانب را
حسین محمدی
شالناسایب كناد؛ در ايتدا ياید يداناد كه «نوا وانش ،مصابح ازر یا يموك) ،ر كار ا
گچ یا ساما ) ورونهسس ،كاغذ
دیواری دارد یالا نالهق ففف این ز ماالات شالالالناسالالالنامهی ا سالاختما را يه دسالس مب دهندف ممىن اسس كاغذ دیواری استِاده شده در این ينا ،از برا زیبایبشناختب ريطب يه ا ن داشالته ياشد ،یعنب ينا ،از وانشب كیساق يرخوردار ياشد اما طرحب كه در كاغذ دیواری اسالتِاده شده يااار مدر یا پاالالسمدر ياشالالد همان ياتث شالالود كه سالالاختما از شال!صالاسِ دیرری يرخوردار شودف در موازهه يا اثر هنری،
ایا در ایرا شالاتر يه اقع پاسمدرنب هاسق ایا رساد يه برنب زدید مبتواند در شالعر پاسمدر كارساز ياشدق ضمنن ایا شعر مبتواند وندف ایب ياشدق
علی عبدالرضایی امر زه دیرر همه مبدانام كه هر شعری يا توزه يه فرِ
فایل شعر /شمارهی هشتم 18 /
يافسِ خود مبتواند مهم زدی تمقب شالالود ،اببته تنصالالر
كه شالالعرهاشالالا زيا مرور نااالالس اتِاقن اغمم سالالاده
تازگبسالس كه در شعر موكد مبشود تىرار هاچ تىناىب
مانامابااالتب مبنویاالندف مبخواهم يرویم پاالسمدرنااس
ياتث توباد تازگب نمبشالالودف در اقع هاچ شالالاوه فرمو
يود یا نبود نباید میك ياشدف
غالایب ای زود ندارد كه تمامب اثار يه سالالالمس ا حركس
ضالالمنن در ایرا ،شالالاتر یا منتقدی را نمبشالالناسالالم كه ير
كنندف هما طور كه در مامهی فایل شالالعر ،شالالماره وهارِ
مؤبِههای شالعر پاسمدر اشرا
پنام توضالاح دادِ ،شعر وندصدایب پمبفوناق) يا رپذیر
در ضعاس پاسمدر مبنویاند از تركابب سود مبيرند
نمبشالالود مرر اینكه گرایش يه وندفرمب داشالالته ياشالالد
كه خودشالالا هم قادر نااالالتند اینها را از هم تِىاق كنند؛
طبعن هر صالالالدا ،فرِ ياله دنبا ا ،تم خاص خود داراسالس ،پ
را
شعر پمبفونب حاصل نمبشود مرر همزما
پمبفرمب پمبتمب هم ياشد كه از تمِاق این تمها ف اهای
م من شالاتری وو يراهنب همزما كیسالاق پاسمدر مبنویاالد این اشالرا
شناخس را ندارد كه اینها را از
هم تِىاق كندف اسالالاسالالن فماالالِهی تاسالالا
متِا تب در شعر توباد مبشود؛ یعنب شعر وندصدایب موفق
مشالالال!
متن يمندیسالالس كه وندین ف الالای تازه را يه دسالالس داده
اديبسالالالسف تی
ياشالالدف اببته این تیقه نباید ياتث شالالود همه شالالعر يمند
يهصالورت تاريب اموز
وندف ایب ينویاندف
داشته ياشد اما يااارانب
كابج شالالعر
كرد مرزهالا تِىاق تاريب انواا تئوریهای مالا ير این اسالالالس كاله مؤبِالالههالای اديب داده شوند يمىه يرثها ممموس
كالاريردی ياشالالالد؛ م من منتقدا كاباب در دسالالالتراههای
وه ياالا امىا دارد كه یق شعر در 15سطر نوشته شود
م!تمف اما مشالال!صالالب ،يا متن يه صالالورت ز مب يرخورد
وندف الالایب نباشالالد اما شالالعری مهم خو فرِ مراالالوب
مبكنند ر یىرد شاترا كاباب كاممن متِا ت از شاترا
شالالودف این ر زها زامعهی اديب ایرانب پاالالس مدر يود را
ایرانبسالس؛ متاسِانه در ایرا هنوز منتقد یا شاتری نداریم
مبداند این از نظر من ب من يه يرتری اثر یا
كاله تئوریهالای اديب را در نب كرده يالاشالالالد از ا ها در
شالالاتر منار نمبشالالودف يه يع الالب از شالالاترا ایرانب این
اثار
اسالتِاده كندف گذشالته از شاتر پاس مدر ،ما هنوز
صِسها را مبوابانند در صورتب كه يه شدت كیساق یا
در ایرا شالالاتری كه اقعن مدر ياشالالد یعنب اثار
نئوكیسالالاقاند یا درك درسالالتب از پاالالسمدرنااالالم ندارندف
مرك ی را موكد كرده ياشالد نداریمف م من همه احمد شاممو
در رنو» ،يه من
را شالاتر مدر مبشالناسند درحاببكه نراه شاممو يه شدت
بقم شالاتر پاسمدر داده يودند درحاببكه وندا درياره
كیساق ارما خواهانه اسس؛ شاتر مدر كاب اسس كه
پاالالسمدرنااالالم نمبداناالالتم؛ ا زما از شالالعر انرمااالالب
تواناته ياشد تعقل را در شعر
موكد كرده ياشدف كاب كه
شناخس امر ز را نداشتم اساسن وو م ل يقاه نمبنوشتم
تقل را تنصالالر مرك ی شالالعر
قرار داده ياشالالد نمبتواند
كاانب وو يايق احمدی ،شعرِ را پاسمدر مبداناتندف
ارما خواه ياشالد! تِىرات ارما خواهانه يه ادياات شاعب
نوتب ارز
م من يعد از انتشالالار ماموته شالالعر «پاری
يه تبارت دیرر ،شالالالا فرنب هنری موزود در « پاری
در
تقل
در نهایس ماركاالااتب مريوط مبشودف یداهلل ر یایب را هم از برا
رنو» مرصالالالو زنالالدگب من در ا د را يود ريطب يالاله
شاتری مدر مبشناسند در صورتب كه شعرها
موبِههای شالعر پاسمدر نداشسف در امریىا شاتری م ل
در متنب كووقترین ارتباطب يه مدرنااالالم نداردف ياالالتر
« زا اشالالبری» را پاالالسمدر مبشالالناسالالند درحاببكه در
فىری ا از برا سالوياىتاو ياالاار كیسالاق اسس؛ یعنب
شالعرهایش خبری از موبِههایب وو تىناق فاصمهگذاری
شالعر ر یایب پر از انباشسِ شعرهای كیساق فارسب اسس،
كه یىب از تىناقهای مرسوِ اثار پاسمدر اسس ،نااسف
يه تبارت دیرر ،كاالب كه ادياات كیساق فارسب را خوب
یا م من شالاترا ناالل ياس را يا تنوا شالاترا پاسمدر
خوانده ياشالالد رد ا را در اغمم شالالعرهای ر یایب مبتواند
مبشالناسند كه اگر شعر ابن گان يرت را منها كنام ،مب يانام
پاالدا كنالدف امالا تمامب این حر ها دبال ير این نااالالالس كه
فایل شعر /شمارهی هشتم 19 /
یا سالونامب ياشالد كه طِل یا نار ی زها ساز هرگ قصد
ر یایب شالالاتری قوی مراالالوب نمبشالالود یا شالالاممو شالالاتر مهمب نااالسف منظور من فقدا يوطاقا در ادياات فارسالالب
خراب كرد ا را نداشته ،يمىه فقط مشاو يازی خود يوده
تدِ تیقهی شاترا يه فراگاری پومتاىاسسف
اسسف ناچه يا این تمهاد ،فماِهای تماه مِاهام متافا یىب تعریف مبكنالد در این ماالا نقش مروری را يه «يازی» مبدهدف
ایوب احراری
اصمن يه همان دبال اسس كه هراكماتوس را ستایش مبكند،
شما يارها در صربسهایتا ،گِتهاید كه همهوا این دناا، یق يازیسالالسف بطِن توضالالاح دهاد تأسالالا گاالالتر
كابج شالالعر
ا ،تا وه حد در راسالالتای این طرز تِىر كمادی
شماسسق ایا مبتوا ونان گِس كه كابااام هم یقزور يازی دیرر در زندگبتا اسسق
وو هراكماتوس معتقالد يود كاله وا ی يه اسالالالم « زود»، زود ندارد؛ یعنب «يود» را پوچ ياهوده مبداناالالالس يه امر «شالد » يا ر داشالس كه هماشاله رايطهی ماتقام يا نوا يازیای كه اناا طرح مبكند ،داردف ناچاله ،این طرز تِىر را كاله مبگویند «ادِ ياید اینزور یا ا طور ياشالالالد» ،احمقانه مبداند مبگوید ادمب ناگ یر يه انااِ يازی خود اسس فقط طب ا يازیسس كه مبتواند
علی عبدالرضایی
این یا ا ياشالالالدف زها یق هاوالی يبشالالالر ا يب پایا اسالس كه هرگ نايود نمبشالالود يمىه فقط مداِ تااار ماهاس
یترنشالتاین مبگوید كممه يراساس نوا يازیای كه در متن
مبدهد این تااارات هم تنها طب پر سالالهی يازیسالالس كه
معنایب
اتِالاق مب افتالدف زهالا ،احد نااالالالس ،وو يه تناسالالالم
زود نالالداردف طرح يالالازی يالالاتالالث فرار ی از قطعاالالس این
يازیهایب كه يا ا مبشود ،زود دارد در اصل ،وندگانه
دارد ،معنالا پاالدا مبكنالدف این یعنب هاچ يازی يد
زندگب گذر از متافا یق مبشالودف اینزاسس كه گ ارهی
اسالسف اصالمن ياش از اینكه سالاختار منظمب داشته ياشد
اخیقب «این را يىن ا را ناله!» معنالا مبيالازدف خوب يد،
مقصالالالدی را دنبا كند ،كاممن يب هد
خار شالالالر یالا خواسالالالس ناالس شالالالاطالانب يا قبو این
نتااالهی يازی اتِاق افتاده همان كه يازی تو
پاشفر
،مرزهای خود را از دسس مبدهد دیرر اخیق
سالالالنتب نمبتوانالد خود را يه همه وا
همه ك
اسالالالس ،وو در شالالالود،
شىل شمایل ا نا تااار مبكندف
ترمال
ژیالل دبوز در زالایب يرای تقالايالل يالا زبر ،فىر كرد را يه
كندف اسالاسن هر حقاقتب كه در متنب طرح مبشود ،رايطهی
پرتاب تاس تشباه مبكند تِىر را نه اياته يه زبر ،يمىه
ماالالالتقامب يالا نظر پرسالالالپىتاو يالازیرر ا دارد ،پ
هر
حقاقتب يالا توزاله يه نراهب كه يه ا شالالالده ،معنب مبیايد؛ م من معنای یق كممه ياالالته يه يازی زيانبا
ياالالته يه اختاار مبداند كه از ماموا ضالالر رت شالالان تشالىال مبشالود شالان
هم ز در پر سهی يازی اتِاق
در متن اديب
نمبافتدف احتما پاشالالامدی كه ممىن اسالالس در پرتاب یق
سالالاخته مبشالالودف ناچه متاثر از این گ ارهی هراكماتوس كه
تاس اتِاق ياِتد ،در پر سهی تِىر هم نقش تعاان كنندهای
مبگوید « :زندگب ،كودكبسالالس كه در حا يازیسالالس
داردف اببته نباید در موازهه يا يازی ،د ابااالالتب يرخورد كرد
قطعات پاز را در ا زايهزا مبكند» ،معتقد اسالالس كه این
پای زبر اختاار را سط كشادف دبوز مبگوید در پرتاب
كودك هما «نار ی زها ساز» اسس كه در حان خانهيازی،
ا
گاهب دستش يه قطعهای از پاز یا ينایب كه در حا ساختن
شالالالمارهها فىر مبكنب ،دنبا ضالالالر رت هاالالالتب دقاقن
ا اسالالس ،خورده ناخواسالالته ت!ریبش مبكند؛ یعنب این
اینزاسالالالس كه مِهوِ يازی از زبر اختاار فراتر مبر دف
تامل م!رب مبتواند هما يییای طباعب م ل زب به ،سالالال
خامبهالا طرح يازی را رفتاری غاراخیقب يا زها مبدانند
تالاس ،دنبالا شالالالان
مبگردی اما قتب كه يه تركام
فایل شعر /شمارهی هشتم 21 /
در حابب كه يازی ،رفتاری فرااخیقب يا پدیدههاسالالالسف خار شالالر هر د ابااالالمب در خود ،قطعاتب دارد كه يا يازی
معناسالالالسق اصالالالمن دقاقن همانزاسالالالس كه يازی رفتار دیونا سب در فماِه ناچه اهماس پادا مبكندف
زها همخوا نااالالسف يازی سالالبم مبشالالود كه از اخیق
تمهاالد تعریف من از يازی طوالنب شالالالد ،اما همهی این
سالنتب يه اخیقب تازه يرسام ،يه نراهب كه زندگبساز اسس
مطابم را ا ردِ تا يه این اصالالل يرسالالم كه وا ی ز يازی
نه م ل اخیق كنونب كه كاركردی ضد زندگب داردف «این را
زود نالدارد ،اببتاله يالازیای كاله من از ا یالاد مبكنم ،يالالا
نىن ،گناه دارد خدا تو را نمبي!شالد» یعنب وهق شما كه
تعاریف مرسالوِ يااار متِا ت اسسف م من يرخب مبگویند
مداِ ذكر «ياالالم اهلل ابرحمن ابرحام» مبكنب تاكاد داری
فینب يالا من يالازی كرده یعنب ا را دسالالالس انداختهف من يا
ورا مبخواهب كه
كابج قصالالد نداشالالتم كاالالب را دسالالس ياندازِ اما
كه شال اصمب خدا ي!شندگبسس ،پ ا را يبكار كنبق خدا خود در ا
تاسالالا
هر سالالورهی قرا تاكاد
مبخواسالالتم خامبها را ارد یق يازی شالالعوری شالالعری
مبكند كه هر زور دبس مبخواهد ،يازی كنف من هوای تو
يىنم ،يازیای كه ظاهر از كابج اغاز شده اما از يد توبدِ
را دارِ ،پ
تا مبتوانب بذت يبر ،گناه كن تا يب!شالالمس اما خواسالالالس خدا تمل مبكنند
مشالالالتب می دارنالد خی
زود داشالالته يعد از مرگم نا ادامه خواهد داشالالس وو شعر شعور هماشه يوده هاس خواهد يودف
كارشالالا شالالده پرها از گناه تر یج پرها كاری اینها همه یعنب يازی ممنوا! اساسن يازی را قدرت شىل مبدهد ياله ا معنالا مبي!شالالالدف يرد ياخس ،نمایهای از كماس قدرت هاتند ،پ
يازی قدرت را نمبتوا از هم تِىاق
كردف ينايراین يا!ود نااس كه ناچه زها را يازی در تان حالا ارادهی قالدرت مبداند؛ اببته درك ناچه از این مِهوِ، مبتنب ير «يبهدفب»سالالس؛ یعنب اینكه ارادهی قدرت خارج
زهرا هاشمی در موازهه يا یق شالعر ،ورونه گاردی ياید داشالالته ياشامق ایا شرایطب كه در ا نوشته شده یا زندگب موبف را در نظر يراریم یا ياید يا شعر يه م ايهی یق پدیده يرخورد كنامق
از خود هدفب را دنبا نمبكندف حتا خوانش دریدا از ناچه ير اسالالالاس مِهوِ يازی شالالالىل مبگاردف دریالدا از خوانندهی ناچه مبخواهد كه خود
علی عبدالرضایی
را
يبزهالس قف دریالافالس یالق كماس معنایب نىند معتقد
يرای اینكاله يتوانم ياله سالالالوا يالاال پالاسالالالخ دهم ا
اسالالس در پر سالالهی ناچهخوانب تنها وا ی كه دسالالترار
پدیدارشالناسب را درك كنام؛ پدیدارشناسب رايطه تنراتنرب
مبشود ،يازی نشانههاسسف
يا يرثهای هوسالالر دارد كه شالالاتری م ل ر یایب ياالالاار
دریالدا ،ناچه را در مقايل هایدگر قرار مبدهد اتتقاد دارد
متاثر از تِىرات ا سسف پدیدارشناسب در يرثهای هوسر
كه هایدگر در «متافا یق ح ور» گرفتار شده ناچه فراتر
یعنب د ری از متافا یق يررسالالب ا وه كه زود داردف يا
از ا اسالالالس ،وو ياله دنبا حقاقس غایب نبوده مِهوِ
این حاالالاب در پاسالالخ يه سالالوا مذكور ياید يرویم اری!
نقش مروری داردف خود ناچه در
یق پدیده مراالالوب
يازی در سراسر فماِها
فراسوی ناق يد مبگوید: «فاماالالو
وراكه شالالعر اتِاق مبافتد خود
ياید
مبشالالالود ما يا ا مداِ در موازهه هاالالالتامف شالالالعر حتا
حقاقب از نظر من ،نافاماالالوفانه يبپر ا زندگب
مبتواند زه تانب داشالالته ياشالالد ف الالاهای متِا تب در
مبكنالالد ،اهالالل دیوانربسالالالس مالالداِ خطر مبكنالالد در
خمق كندف اما این يرث ،زمانب زابمتر مبشود كه
يالازیهالای گونالاگو ي!الس خود را مبازماید»ف این يه وه
خود
فایل شعر /شمارهی هشتم 21 /
از خود يپرسالالام :پدیدارشالالناسالالب يا نقدهایب كه معطو
يه
دیرر ،هایدگر ماالالابهی زيا را مطرح مبكندف در اقع نقش
خواننده اسس نقدهای خواننده مرور) وه ارتباطب داردق
زيا را در نراه پدیدارشناسانه زاس زو مبكند؛ ا معتقد
اسالالاسالالن در نقد سالاله نوا گرایش داریم كه ا بب متنمرور
اسالالس زيا ماهاتب سالالاا دارد كه در این سالالااباس هر گر هِ
اسالالالس؛ یعنب يه م!اطم مؤبف اهماتب نمبدهام ر ی
خوانشالب تأ یل خاص خود را از متن مبتواند داشته ياشد؛
متن متمرك مبشویمف مانند ساختارگراها ،ساختارشىنها یا
یعنب زيا در متن اديب يا توزه يه امر يازی ،ح ور زندهای
پاالالاسالالاختارگراها كه متناندیش هاالالتند؛ یعنب ير اسالالاس
داردف اببتاله هایدگر يه تأ یل م!اطم نا اهماس مبدهد اما
ا والاله كالاله در متن زود دارد يرالالث مبكننالالدف در اقع
نه يه اندازهی فاماوفانب م ل هوسر ف
متناندیش هایب م ل ماشالالالل فوكو ،دریدا يارت ،يه مرت
در ادامه ،گادامر متأثر از یترنشالالتاین هایدگر يرث گِتار
مؤبف معتقدند يه احاای متن اهماس یژهای مبدهندف
را مطرح مبكنالد؛ گِتالار ،منش پار بب دارد يا اقماسها
نقالد موبف مرور هم داریم كالاله در ا ،متنب كالاله نوشالالالتالاله
تارياالات شالالال!صالالالب م!الاطم در ارتباط اسالالالس كه در
مبشالود ریشاله در زندگب مؤبف دارد ير اساس ا اثر را
اینصورت سهم م!اطم در مشاركس يا متن ياشتر مبشود
شالالالرایطب كه موبف در
يرث خوانندهمروری هائس خود یژهای يه خود مبگاردف
تا یل مبكنند یعنب زما
مىا
در اقع گالادامر ياله هنر تالاریخ اهماالس زیالادی مبدهد
ا مبزیاته اهماس داردف
از طریق این د مبتواند يه حقاقس
يرخب از منتقدها هم ياشتر يه م!اطم اهماس مبدهند ير
معتقد اسس كه هرك
اسالالاس خوانندهمروری مبنویاالالند؛ متِىرانب مانند ژا پل
مد نظر خود يرسالالالدف اببته ا هنر را غایب نمبداند معتقد
سارتر هوسر معتقدند كه يعد از مدتب متن ماهاس تانب
اسس كه يه تعداد م!اطم ،زها
زود دارد دیرر خبری
پادا مبكند اهماس مؤبف از يان مبر د ا وه كه ياقب
از خدای یىتا نااسف
مبمالاند نراه خواننده اسالالالسف اینها اتتقادی يه معنای متن
تاريه اديبِ ياتث شالده كه من يه يرایندی از این سه گارد
نالدارنالد يمىه يه كمادهایب در متن يا ر دارند كه م!اطم يا
در نقد معتقد ياشالالالم؛ يه تنوا م ا اگر در دههی هِتاد من
یافتن ا ها مبتواند يه معنا مِهوِ اثر پب يبردف
تاشق د سس دخترِ نمبشدِ هرگ يه حااس «پاری
اگر يا توزه يه يرث «خواننده مروری» ،متنب را ي!وانام يا
رنو» نمب رسالالالاالدِ ،یا اگر از نقد نظراتِ خوانندگا این
مبشالالالویم؛ يه تنوا م ا ،
ماموته اگاه نمبشالالدِ شالالعرهای يعدیِ را نمبنوشالالتم،
كماالدهالای معنالایب در ا طر
سالوژهای كه در متن طرح مبشالود يا خاطرهای ش!صبما
همچنان اگر يالازی هالای زيالانب یژهی «پاری
در
در رنو» يه
در ارتباط اسس؛ یعنب درك ما از متن ،درك تاريب خودما
زود نمبامد این ماموته شالالعر حاال مرده يود دیرر يه
اسس ،زیرا اساس پدیدارشناسب مبنب ير تاريه كرد اسس؛
خوانش درنمب امالالد؛ یعنب هم مؤبف اهماالالس دارد ،زیرا
در اقع از این يالالايالالس اسالالالس كالاله خواننالالده مروری يرای
ریشهی موتافِ مقاد يه زندگب ناس مؤبف اياته اسس
پدیدارشالالناسالالا اهماس داردف همچنان نومدرنااالالسها نا
هم خود متن مهم اسس ،زیرا در متن يا زيانب ر يهر هاتام
يرث مشالالاركس م!اطم را مطرح مبكنند توسالالعهی متن
كه سالالاا اسالالس هرك
توسط تارياات ش!صب هر م!اطم را مهم مبدانندف
داشالته ياشدف همچنان خواننده خیق نقش مهمب را در این
امالا نروهی يرخورد يالا نظریالهی خواننالده مروری ورونالاله
زمانه ایِا مبكندف ژا پل سالارتر در كتاب «ادياات وااس»
اسالالسق مؤبف يه م ايهی توبادكننده از اثر
يرداشالالس متِا تب از ا مبتواند
تبور مبكند
شالرح مبدهد كه ورایب نویاش یق اثر يه خواننده مريوط
مادا را يه واپخانهها توزیع كننده م!اطبا مصالالر
مبشالود؛ یعنب هاالتب نویاالنده اياالالته يه هاتب م!اطم
كننده مبسالالالپاردف در اقع تنها م!اطبا مبتوانند طو تمر
اسالالالسف همچنان در اداماله ،يرالث ادياالات متعهد را مطرح
كنند يه ا شالال!صالالاس يدهندف از طرفب
شالالالعر را اثری انت اتب
اثار را مشالال!
مبكند! یعنب سالالالارتر مانند مارك
فایل شعر /شمارهی هشتم 22 /
سااسب اهماس
صالالالنعس اسالالالتِاده مبكند نه تئوریهای تممبف م ل یق
مبپندارد ياشتر يه قدرت ن ر يرای اهدا
مبدهد يه ادياات نراهب زیبایبشالالناسالالانه ندارد ،غافل از
قاضالالب كه فقط قوانان را حِظ حىم صالالادر مبكندف این
اینكه اساس ادياات ،زیبایب اسسف در اقع مارك
سارتر
زود دارد كاالالالب يه خمق
زيا را تنها سالالامهی ارتباط مبدانند يرخی
هایدگر يه
نراه يه نقد هنوز هم در ایرا
ا معتقد نااالسف اگر هم كاالانب هاتند كه يه ارز
اديب
يمعالدِ زندگب خواهِ زيا توزهب ندارند ا را از زها زدا
نقد اقفاند ،تعدادشا يااار كم اسسف
مبكنندف در صالالالورتب كه زيا ما زها اسالالالس دیدما
یق منتقد تممىردی شالالالباه پ شالالالق داردف ا زایب كه از
مبكند؛ يه تبارت دیرر ،ما از طریق
اناالالالا را مداِ تو
ياماری دالیمش مبنویاالالالد ،كاری تممب انااِ مبدهد
زيا مبتوانام زها را ما خود كنامف
هنرالالامب كالاله از مهالالارتش يرای رفع
خیصالالاله اینكاله يه نظر من نباید تئوریهای اديب را غایب
مبيرد ،يا فن صنعس موازه اسسف
فر
كرد يمىاله يالایالد ا ها را يرای اف ایش گاردهای اديب
خود فراگرفالالس
يالاله زمو حركالالس كرد ،زیرا حقاقالالس،
منشالالالوریسالالالس كه از هر طر
نمای خود یژهای داردف از
همان ر نمب توا گِس كه مؤبف يرتر اسالالالس یا متن یا م!اطم؛ پ
يهتر اسس كه اصابس هر سه را در نظر يراریم
يه كشف پدیدهها ادامه يدهامف
درمالالا مر
يهره
ياله نظر من منتقالد در موازهاله يالا هر متنب د كار مب كند: ا زالا كه فاصالالالمهی يان م!اطم متن را از يان مبيرد كنشالب م!اطمسالاز دارد ،ما يا اياتربا
يه متن طرفامف
اما قتب يه موبف پاشنهاد مبدهد كار
را يهانه مبكند،
ير خالالابق اثر يرتری داردف پ
يرخب مواقع ،كالالار منتقالالد در
ذیالل موبف قرار مبگارد زایب دیرر ير ا ارزراس دارد این موارد همرب يه نوا منتقد اياالتهاندف اگر منظور شما از منتقد در این سالؤا ،ژ رنابااسهای ایرانب هاتند كه از
عباس صادقی
نالاشالالالر پو مبگارنالد كتالايب را تبماغ مبكنند؛ كاری كه يه نظر شالالما منتقد شالالاتر از برا زایراه همارز يود ، در یق سطح هاتندق وو منتقدها در ایرا هماشه زیر ناِ شاترا قرار دارندف يه تبارت دیرر منتقد ،اي اری يوده يرای مطرح شالالالد شالالالاتر ياال رفتن فر
كتابهای ا
در
نهایس ،تاممب در دسالالتا سالالرمایهداریف از طرفب يا توزه يه يوطاقایب كه در كابج يرای نقد اديب معناشالالناسالالب تعریف شده ،منتقدین نقش مهم تری در ادياات ا انرارد امر ز پادا كردهاندف ایا اصوبن مقایاهی این د صراح اسسق يهراستب كداِ یق مهمتر هاتندق
علی عبدالرضایی تبدابراالالالان زرینكوب نقد را تمم يه حاالالالاب نمبا رد، يمىه ا را فنب مبداناالالالس كه تنها يه ر
های يرخورد يا
متن مبپردازدف یعنب معتقد يود كه یق منتقد ياشتر از تاريه
متاسالالِانه اال در اغمم ر زنامهها رخ مبدهد ،اینها منتقد نااتند يمىه دال
م د ر سرمایهداریاندف
فایل شعر /شمارهی هشتم 23 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 24 /
ماليخوليا
تا کف کند
دستهایی تماشاچی
تا تمام شود بازی دوش که میگیرم
و خوابم تعبیر
خورشید از سر و کولم با
حیف
الی عصبهام
برنزه نیستم
ضرب در صفر که میشود جوابگو هرگز دورم میزند در خیا
التی شده است
و من خالی که میشوم از صفر بدترم نیمروزِ ته گرفتهای با تلخیام جمع از انحنای باریکت اگر کم نمیشوم دایرهای هستم با هزار مرکز و شعاعی تا بینهایت پرت اگر موازی نمیکنم خط بیچارهام گیج مگر میشود آدم؟ نمیشوم
سمیه ابراهیمی
فایل شعر /شمارهی هشتم 25 /
سياهی
سیاهتر از بازار نمیشود که نان به نرخ روز میخورد قرصهاش تخته نمیشود این در زنگش نمیزند ماری تا مهرهاش را ندزدند همه تاریکاند سیاهتر از مشق کودکی حتا پدر گورخواب است نان نمیدهد دیگر و خواهری پوست کلفتتر بوی خون میدهد دستهاش پوست که بیندازد بخندد به ریش دنیا مهرهای نمیسوزد حتا تختهای که جفت کند تاسهاش گرم نمیشود بازار این قرصها ما
که تولیدمان به مصرف نمیرسد تاریخمان اما به انقضاء رسیده است کانال هم که عوض کنیم خیره میشویم مثل برفی که آب نمیشود هرگز مثل دنیا که خواهرم نیست و مغز را میجَود گریههاش این موش اگر چشم سفید نبود دمی تکان میداد و در راه فراری که نیست گم که نه فقط سیاه میشد
نقشهی اول سریالیم سمیه ابراهیمی
فایل شعر /شمارهی هشتم 2۷ /
تقصير
بله من همیشه زندانىِ نه بودم
برای رسیدن به یک بله باید که گم شوم الی این سینهها بخزم که بشنوم نه بله بیرگ میشوم گاهی حتا کم نمیکنم شرم چرخ میزنم در دیروز و خندههایی که قرض میدادی دیگر ندارد صرف برای نرسیدن جایی نیست باید که انتهای نه کمی صبر شاید به تو فکر کنم بعد بیرونِ این حرفها راهی نیست اما الزم است اتفاقی بیفتد اتفاقی در حوالیِ باشد اگر نباشد شوت میشوم از دنیا نه
ایوب احراری
فایل شعر /شمارهی هشتم 2۶ /
کراوات
و از روزی که رفته چند سال مردهام هر روز
هیچ کلمهای کفاف نمیدهد به دوریت جز آخ که سرم را هر جاش میگذارم نمیمیرد
با مثل لبهات که برو شده حاال تازه داماد گریهام آویزان از کراوات و مرگ
بیتو حتا بُغض
گذشته از شاید..
بغض میکند و من که مردهام با دکمههای پیراهنت
بعد از تو احتمالم که مُردهام در حتمن
که خوابش نمیبرد دیگر مثل کسی که ندیدهام هرگز نمیدانم کجایی
ولم کرده جانِ صدات که در خانه دیگر صدام نکند کسی تا مُرده باشد مالفه زیر کجای این تخت با کمبودهاش که کم بود قبلن
آمنه باجور
فایل شعر /شمارهی هشتم 28 /
شراب کهنه طعم کهنهای دارد نه؟ این انگور نوشیدنىست نوش! این صدای تازه از کجا آمده؟ دوباره بتهوون سمفونی ساخته یا که اینجا کسی صدای پایى دارد شنیدنی؟ او که نمیبیند پیکی شراب مىروم باال که یادم برود لبی که بوسیدن داشت دیگر ندارد! روی چهرهی خواب رفتهام کسی دراز نکشید! من از زخم کاریترم زخمی پسندیدنی که درهای مختلف دارد
بر نمیآید از او جواب این سؤال ابدی عمریست بیجواب مانده! از شما که پای این شعر دردی نهفتنی دارید میپرسم این شعر قهر کسی را دیده که خوش نمینشیند بر چشم؟ سمفونیِ دیگری باید... این قصه موسیقیِ ناشنیدنی میخواست حاال پیکی که سر باال... زندگی مرگی خندیدنی... نوش!
بسته! آنکه مست میرود به خواب
ایمان رحمانی
فایل شعر /شمارهی هشتم 29 /
زخم عباس صادقی زخمِ الی باز خونی که توی دلم ریخته میچرخد هی این گیج وسطِ سرم تا
بمیرم
من نداشتی ،نذاشتی ریختم وسط دایره که تو باشم
سینههات
بزرگتر از ظریف
گرفتهام صورتم را ال! پای من وسطِ شعر تو بخندم به تو ،نیستی در چَتم
ابر میریزد از گلو حوالی گریه تو باشی ،مادر ماهیهام
وسط اقیانوسم ،تو اما ابری نباریدی هنوز چرک کرده آفتاب زخمی باز
الی آسمان...
فایل شعر /شمارهی هشتم 31 /
مدادسالگی
نقاشی
ناشاد
مصطفا صمدی
مثل شادی شب از لختی به دنیا نرسید روزش قربانی این تناقض شد در هفت سالگی هفتاد هشت ،هشتاد در نه پدر افتاد از دستش نیمهکاره ماند مادر و مداد حتا پا نداشت دیگر تا بکشد دستی روی سرش
برادر
که افتاده دخترش در هفت هشت نُه سالگی افتاده و هی میبرد دست در پدر /مادر و مدادسالگیاش که فرو رفته در نقش
فایل شعر /شمارهی هشتم 31 /
مصطفا صمدی
اتاق آبستن نیست هیچ اتفاقی در من که رخت برکنم و بشویم دست از خانه که به جانم افتاده و آرام بگیرم دست سفر تا خراب نشود سرم
تنهایی
که هماتاقی منست روبهروی شعر ردیف میکند شام میپزد فیلم تعارف میکند سیگار و با آنکه لب نمیزنم به مشروب مثل مادر که به دارو
میخورم
میخورم که بیفتم به خواب و قطاری که نمیبرد مرا تا بشویم دست از خانه از خراب از هماتاقی که دست شسته از من و بگیرم دست سفر
ببرد
فایل شعر /شمارهی هشتم 32 /
باخت جای قایقی خالیست در چشمهام که اگر غرق شَوَد در من یا بربخورد به عیسا که جهان را رنج میخواست بُرنمیخورَد آسمان یا ابری که درست باالی سرم دارد چنان میشاشد
به من
ما همه پروازیم
به تو
گرچه تنها برخی پرندهاند
و حتا ابلیس
درست مثل تنهایی
که چیزی جز سؤال نیست
که چکچک آب است در کلیسا و یا همین نقاش
پلیس اگر پُلی نزند دنبال چه باشد جز دزد که آنقدر فرار مىکند
که مرا کشیده بر صلیب تا زمان بخوابد مثل ساعتم روى مچ
تا پلیس شود شکارچی کار میکند در آسمان
من از اشک لذت میبرم
و من که بیکارم
_ تا مىتوانى ببار
باید چهکار کنم
اما اگر اقرار کنم
که این چه
باز آیا میبرم؟
دست بردارد از سرم؟ پویان فرمانبر
فایل شعر /شمارهی هشتم 33 /
جنگل
خمارم کاش بیدارم کند خواب
لم دادهام بر تخت
و بگیرم جواب
با جنگلی بر سر
از شانهای
که خواب ندارد شاخههاش
که در آینه نیست
شانه نمیشود این راه که مثل پیچ چالوس رسیده به و سبقت گرفته از منی مثل او که در دلش ماری مادری و حتا پلهای نیست برای قراری که درکار نیست من اینجا مثل شاخهای که جوابش کرد پرنده شکستهام و چون کودکی بیتابی هلام میدهد تا بربخورم به مردی که دارد تاب میخورد تلوتلو دلم تنگتر از دختریست که حرص خون خمیرش کرده
فاطمه قهرمانی
فایل شعر /شمارهی هشتم 34 /
استخر
پر از آبم و گوش و دماغم
ببخشید
هوش و حواسم
پُر
کاش قورباغهای باشی و من پروانهای که روی تنت پیاده تا فکر کرال نکنی یا مثل کودکی چشمهای روی پستانم دید بزنی بعدش توی سوناخشک داغم کنی تازه پرتم کنی زیر دوش فرار کنی مثل موش و دمی در تلهام ببازی بیا که تنهایی چرکیست روی تنم و این صابون که روی سرسره کم میکند
هنوز آبم مثل تیوپ دخترم غمبادم و برای نجات غریق بیا و بیکینیام بِکَن که ممکن نیست... نه! غلط کردم لطفن نیا خانهی امنی شده این شعر تو زلزلهای؟!
کافی نیست فاطمه قهرمانی
فایل شعر /شمارهی هشتم 35 /
آهای روزهای بیتفاوت
انزوای تا هميشه تحميلی
پیش از دار به آوارهگی هفتاد با دار و ندارتان
مثلِ جمعهی بیشنبه
که خاص را چگونه خواسته
که تعطیلِ تفاوت است نه پسوندی
از جمعهی گرفته تا حاال
نه پسدردی
آن خدای آی بیمادرش
یک مطلّبیِ تنها به رنگِ قرمز در یکِ فروردینِ بیهزار وُ بیسیصد شده به تقویمی که بستهی قانونی و تنها یک شصتِ بریده که پنجبار تا گلویم... تا نخستین نفسم خونی در دههی چاقوها گاهی بهار با برف
قبل از شکوفه میشود سرخ
و جان کندنِ اسفند شبیه اسپند تا اردیبهشت
چه میکُشَد فروردین
و فهمِ تقدیر هر از بیگاهی که دنیا میآید خاص در بدوِ یک شاعر پیش از سرودنش
ثبت
علیرضا مطلبی
فایل شعر /شمارهی هشتم 3۷ /
در بوی قرمه سبزی مرا
يائسگی
چند روز و شب چرانده باشی خوب است؟
بعید نیست باکرهای باشم دمِ یائسگی
داغ
مریمى مقدس تا سینه در تنوری سرد و البهالی سفرهای که دست برده در دل و رودهام تا مغز پرده را کشیده باشم از بیخ جوری که سرم سوت و مجدلیه سرسام بگیرد از بیکسی بیخود نیست در حوالیات اگر گاهی دلم خواسته گاوی باشم تا خماری کند چرا چشم بسته پای گوشهات که از چراگاه چپ نمیشود دیگر از عیسا بعید بود بعید بود که عیسا تنها خودش را کرده باشد چوپانی
زهرا هاشمی
فایل شعر /شمارهی هشتم 3۶ /
عروس
عروس شدم بر حسب اتفاق پدر نبود که زن بگیرد از آب یا مادرم را که گریه غرقش مىکرد عروسکی بود موجی که درمیرفت با برادر تا پشت هفت سالگی و باد اگر وا نمیکرد پاهام لیز نمیشد این ال /الیی تا بپرد خواب از سر کوچه و لی لی کل نمیکشید درد تا بپیچد جیغ الی موهام که هرگز طناب نشد مادرم نجات
وقتى عروس شدم پدر سوراخ و مادرم اتفاقى بود که افتاد
اما بند نیامد
زهرا هاشمی
فایل شعر /شمارهی هشتم 38 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 39 /
مقدمه هر یىشنبه پناشنبه ،رأس ساتس ،1۶در سوپرگر ه كابج شالعر ،كارگاه شالعر يرگ ار مبشودف گاهب تمب تبدابرضایب در این زماالالات شالالركس مبكند
يه يررسالالب
ادیس
شعرهایب كه در گر ه پاس مبشود مبپردازدف كارگاه شعر این شماره مامه فایل شعر اختصاص دارد يه متن پااده شده شالش فایل صالوتب تمب تبدابرضایب كه در ا يه ترمال یرایش شش شعر پرداخته اسسف
فایل شعر /شمارهی هشتم 41 /
نقد شعر
فاطمه قهرمانی بم دادهاِ ير ت!س يا زنرمب ير سر كه خواب ندارد شاخهها شانه نمبشود این درد كه م ل پاچ وابوس رساده يه سبقس گرفته از منب م ل ا كه در دبش ماری مادری حتب پمهای نااس يرای قراری كه دركار نااس من ایناا م ل شاخهای كه زوايش كرد پرنده شىاتهاِ وو كودكب يبتايب هلاِ مبدهد تا يري!ورِ يه مردی كه دارد تاب مبخورد تموتمو دبم تنگتر از دختریسس كه حرص خو كرده
خمار خمارِ كا
يادارِ كند خواب يرارِ زواب
از شانهای كه در اینه نااس
شالاتر سعب كرده در این شعر يان موهایش مار مادر دیرر نشالالالاناله هالا ،رايطاله يرقرار كندف ا ير ت!س بم داده موهایش را مبياند كه م ل شالاخههای درختا زنرمب شده درد
این اسالالالس كاله ياله حالدی این موهالا پاچ تاب
خوردهاند كه شانه هم نمبشوندف ا مارپاچ موهایش را م ل «پاچ وابوس مبياندف رساده يه سبقس گرفته از منب م ل ا كه در دبش ماری مادری» شالاتر در سالطر ا
«رسالاده يه ففف» از سالپادخوانب استِاده
كرده یعنب قرار اسالالالس ياله كاا يرسالالالمق در اینزا حركس زیر اگب مار يا پاچ خم موهای را ی در ارتباط اسالالس منظور ،موهایبسس كه م ل حركس مار مادر) در هم تناده شدهاندف « حتب پمهای نااس يرقراری كه در كار نااس» اگر يه شالالىل ماىر سالالىوپاق مو دقس كنام ،شالالباه مارپاچ اسالالالس ينايراین شالالالاتر ا ها را م ل یق راهر ی مارپاچ مبيانالد كاله پاچ مبخورد ياال پایان مبر د ،دقاقن م ل یق راهپمهای كه يه شىل یق دایره اسس
سط ا ستونب
قرار داردف «من اینزا م ل شاخهای كه زوايش كرده پرنده شىاتهاِ» در اینزا منظور شالاتر از شالاخهی تنها ،وه شاخهایسسق شالاخهای كه پرندهای ر یش نمبنشاندق! در اصل ا شاخه پرنده نقش تاشالالق معشالالوق را يازی مبكنند كه اتِاقن شالىاته شده پرنده امناس ندارد كه ر ی شاخهی يبيرت يار ،ينشاندف «يبتايب هلاِ مبدهد تا يري!ورِ يه مردی كه دارد تاب مبخورد تمو تمو»
فایل شعر /شمارهی هشتم 41 /
از ا شالاخهی شىننده ،تايب ا ی ا اسس كه از طرفب یق
شانه نمبشود این راه» یا «شانه نمبشود این زاده» كه ا بب
دیرر خود را ی در حا تاب خورد هاتند
يهتر اسسف همچنان هارمونبای كه در این شعر يه كار رفته
مرد از طر
قايل توزه اسسف
در همان حان ،يه هم يرخورد مبكنندف «دبم تنگ تر از دختری اسس
مانند:
كه حرص خو
بم داده اِ ير ت!س -يا زنرمب ير سالالالر -كه خواب ندارد
خمار
شاخهها
كرده»
از این سالالطر وا زیادی دسالالترارما نمبشالالود مرر ح
مبيانام كه هاچگونه حشوی يه وشم نمبخورد يا زود
میبب كه تىرار پریود ماهاانه در ز ها ایااد مبكندف
اینكه شعر در مایهی درخشانب ندارد ،بب شاتر در ازرا
«خمارِ كا
درسالس نوشالتن ،موفق تمل كرده اسالسف در سالطر «شانه نمب شالالالود این درد» ،يالالا ر یىردی سالالالويژكتاو طرفام
يادارِ كند خواب
ياا ،تانب نااالالسف يهتر يود كه شالالاتر مبنوشالالس «شالالانه
يرارِ زواب از شانهای
نمبشود این راه» كه در سطر يعد هم يه پاچ وابوس ،ياشتر
كه در اینه نااس»
مباید یعنب شالالانه نشالالد موها زادهی وابوس این راه
در این قاالالمس ،شالالانهای كه شالالاتر موهایش را يا ا مرتم
كه پاچاده شده ياشتر يا یىدیرر مرتبط اندف
مبكند ،در نقش یق مرد وهار شالانه ظاهر مبشود تا شاتر
« سبقس گرفته از منب م ل ا
يتواند سالر
را ر ی ا گذاشالالته گریه كندف را ی شعر،
یق ز اسالالس وو هماشالاله ز ها يه دنبا یق شالالانه يرای
كه در دبش ماری حتب پمهای نااس »
تىاه داد مبگردند تا در نهایس ،تشقشا را ياا كنندف در
منظور شالاتر هما پاالریسس كه قرار اسس يا ا يرخورد
این شعر ،شاتر از تماِ اژهها كار كشاده اسس غار از ا
كندف در اصالل يازی مار پمهایسس كه فرد هب ياال مبر د
قاالالمتب كه مبگوید« :حرص خو خمار
كرده» ،در يقاه
قامسها ارتباط خويب يان سطرهای شعر زود داردف شالاتر قصد داشته ر زمرگب د زدگبا يه نظر من این می
ناش مبخورد يه پایان مبافتد شالالاتر از این موضالالوا يرای ياا رفتار تاشالالقانها
يهره مبگارد در اصالالل ،فىر
را نشا دهد
مبكند كه ا ج مبگارد ياال مبر د بب پشالالس سالالر خود،
تنهایب يبمعشوق يود در شعر ا
حصالاری مبياند كه د ياره مار ا را ناش زده ياز سقوط
يه خويب ازرا شده اسسف
مبكندف
حالا ياید يبانام كه ایا این شالالالعر مبتواند خود ياالالالندهتر
«يرای قراری كه در كار نااس»
ياشدق
این قرار هر وه كه هاس د ياره تىرار مبشود در نهایس
«بم دادهاِ ير ت!س
مقصود شاتر نرساد يوده اسسف
يا زنرمب ير سر
«من اینزا
كه خواب ندارد شاخهها
م ل شاخهای كه زوايش كرده پرنده»
شانه نمبشود این درد»
در این قامس ،يا یق زور ياا ار تاق د ر زیبا طرفامف
در این قاالالالمس يه نظر من درد تانب نااالالالس يهتر يود
در این سالالطر شالالاخهی تنها يه م ايهی كاریسالالس كه ر ی
اینگونه شعر را ازراكنام:
زنرل كوس مبنشاندف «شىاتهاِ وو كودكب
فایل شعر /شمارهی هشتم 42 /
اثری زدید خمق كرده ياشالالالد این در حاببسالالالس كه يان
يبتايب هلاِ مبدهد تا يري!ورِ يه مردی كه دارد تاب مبخورد تمو تمو»
شعر ا
را ی ارز مندِ ارتباط يا مردی سالس ماالس الیعقل ،یعنب
یا شاید در اینزا شاتر از سطر اخر شعر ساناور از كتاب
دنبا مردی سالالس كه از قدرت دیونا سالالب ياال يرخوردار
مادرد تاثار گرفته ياشالالد« :يرای گناشالالق يب شالالاخهای كه
ياشدف
زاق زاق هایش ياد كردهسس در گموف«
«دبم تنگتر از دختریسس
در اصل شاتر این قامس را خوانده يه صورت ناخوداگاه
كه حرص خو
ترس تأثار قرار گرفته اسسف این حابس زمانب اتِاق مبافتد
كرده»
كه ذهن تبدیل يه یق ذهن شعری شده ياشدف این يرخورد،
خمار
شعر پاش!دمس ،فقط یق «شاخه» مشترك اسسف
این تبارت زیبا نااالالس يا اینىه تقطاع قشالالنرب دارد ،بب
خصالمس فىر اسالالسف در اخر شالالعر سالاناالالور ،تصالالویر یق
كمن يا این سالطر موافق نااالتمف ياید سالالطری ينویاب كه يه
گناشالالگ يب شالالاخه امده كه فاطمه قهرمانب این سالالطر را
ماالالتب الیعقمب ي!ورد در تان حا ،سالالاختار شالالعر را
در
تبدیل يه شالاخهی يب پرنده كرده اسسف اببته
مناامتر كندف
فاطمه ياشالتر متأثر از شالعر پاش!دمس اسس نه ساناورف در
«كا
يادارِ كند خواب
شالعر
اصالل ح ،شاتر را يه سمتب مبيرد كه اثر خود را يد يه یق كار ماالالتقل كندف شالالاترانهترین نوا تأثار گرفتن ،تأثار
يرارِ زواب از شانهای
خیق از یق ح
كه در ایانه نااس»
يه شالعر خود مبكناد در این كار ،هاچ رد پایب از خود يه
این شعر يا زود اینىه تم درخشانب ندارد حر نمب زندف اما از پ
خود
ير امده شالالاتر می
اسس كه شما ا را فرافىنب كرده يد
تازه ای
زا نمبگذاریدف این نرر ،مدر ترین نوا تأثار اسالالسف در
ح
این حابس نمبتوا شالالالاتر را سالالالارق ناماد يمىه يه م ايهی
تنهایب را يه خويب نشالا داده اسس يا استِاده از ايژههایب
یق خوانندهی اقعب از شعر استِاده ا زها مصرفب را
كه در شعر طرح مبكند ،سانمایب متنب را يه زود مبا ردف
را
يه یق اثر زدید يد مبكندف در اینزا شالالاتر مصالالر
شالعر اناالااِ خويب دارد ،از برا هارمونب سىته ندارد
يد يه خیقاس كرده پ
همهی قاالالالمسها سالالالطرها يه هم مريوط هاالالالتند از
هم داریمف اینزا يرث مشالالالاركس خیق م!اطم اهماس
يااار مهمب اسس
دارد در این حابس اسس كه شعرها د ياره نوشته مبشوند
سطرهای ياهوده خبری نااسف این تی
كه شالالالاتر را يرای كارهای يهتر شالالالعرهای درخشالالالا
يا این ا صالالا
ما مصر
خیق
زندگب مبكنندف در اصالل این پر سه ياتث مبشود شاتر
سالالاختمند ،اماده مبسالالازدف ممىن اسالالس فاطمه قهرمانب در
دیرر يا شالالالعر ،تصالالالنعب يرخورد نىندف يه تبارت دیرر يا
سرایش این شعر ،ترس تأثار شعری دیرر قرار گرفته ياشدف
نوشتن هر شعری ،شعرهای قبمب را پاك مب كنادف این اتِاق
در اصالالالل ا از یالق خواننالدهی سالالالطرب تبالدیالل يه یق
ورونه مبافتدق يه این صالالورت كه شالالاید شالالما از خواند
خوانندهی حاالالب شالالهودی ) (sensualشالالده كه يازیهای متنب را ح
بم
كرده ا را يد يه شالالالعر مبكند .در
يع الب شعرها بذت يبرید ،پ
ا ها تبدیل يه پاشمتنهای
شما مب٬شوندف پاشمتن هما نقشب را دارد كه ما در ر ايط
اقع يع الالب ا قات خوانش حاالالب ياتث مبشالالود يد
يانامتنب ا را يه ضالالالوح مبيانام يطور دقاق توضالالالاح
اینكه يِهماد ،شالالعر در شالالما زندگب كرده يد يه شالالعر
دادیمف در این شعر قهرمانب يرخورد يا ر ايط يانامتنب تبدیل
ارد ناخوداگاه
يه رايطهی خیق مبشالود یق يرخورد) )sensualشهوانب
شالده در ا زا ،اتِاقاتب مبافتدف م من ممىن اسس فاطمه
هاتام.
دیرری شالودف یعنب از قامس خوداگاه ما حا
هوای شالعر پاش!دمس را گرفته يا تااارات فرمب،
يه زود مباید ما يا یق حااس) ) feelingطر
فایل شعر /شمارهی هشتم 43 /
من
عليرضا مطلبی مب يَرِ يبمر
كه تهرا يه پاكب دها توسس، يه طن ياز رسادهاِ
اگر دبب داریف
طن اما يه من
ا سوی مرزهای نداشتهاِ
نه گورستا درختا
اقتدار كیمم كم كَمَق يه پای كلمق ونگ مبزند نراهم ؛ ومنهای ياغچهای كه ر یشالالالا پارك مبشالالالوِ كه ياایب
نه هوای سابم تنها يااس وند كامومتر ا طر ففف طمبىار ه ار ماماارد زندگب
من اما هنوز
تمامش را قورت خواهد دادف
كه تماِ درختا تهرا
هر سا نامس در پایا
پاركِ كووههایش شده اسسف
يرتها را مب كلشس م
حوابب من پاركانگِ د دهها
صدایس شهر را سایبف
اناا كوهااری كه ياد را گرفته
از اماا
يه دها تو دِ مبدهد
يهار
رنگِ سااهِ سرمایهداری
كنارِ خواياده م
حتب يرای د هِته
ماوههای نداشتهاِ تلرشادهی ن!ورده شد
من
م ل اب خورد
من
ياتهيندی شده پ!ش مبشود از مرمهی تو
ا ارهی غريس يار
زندگب
يرای همه يرای زیبایب كه تویب
م ل ازادی كه از غربففف
دسس تىا مب دهم
از غرب كه ياز مبگردِ
دستا من
يه مادانب مبخورِ ياز ندید يود
يرای يمرید يود
شباه منف
ماا درخسهای ين ینب، خوابهالای ياله اختاار مب يانم
كه ياز
گشتهای م مبگذریم يا اكااژ دهانس از زهنمب كه اب مبكند تهرا راف ير گمویم
ممرد گذاشتهاِ كه يپرِ از تنهایب
دیرر سب نمبشودف
از نراهب كه دیرر سیِ نااسف
كه مبگذرد از يطریها،
من پارك شالالده
م
از وهاردهم يب تو
از شهردار پنج پایت!س
كه سطهایش
نه كوهاار مم!تم
كه دها ر زمرگب
طمبىار ه ار ماماارد درختب
هوای ر زهای يب تو
ياز
نه شهردار شهرستانب
زِرافاایم تا كمر يه ياد رفته م
تنهایب پار
نرسادف
نه ازدحاِ ابودگب
خوايادهای پهموی هوای نامردی
من
يبشما ببانس
حاالی فر ردین
يمریدهاِ يبَر
يوشَهر يبهوا را يال كردهاِف
صالالالدای
فایل شعر /شمارهی هشتم 44 /
نقد شعر
فقط ازالازهی اسالالالتِالاده از ا را يه ا مبدهد؛ این مد از يرنامههای كامپاوتری متنهای ياالته مراالوب مبشوند كه در اقع متنهایب غایب تماِشدهاند؛
شالعر اقای مطمبب خصالاصههایب دارد كه ياتث طرح يرث
م من سالااتم تامل ) (iosمتعمق يه شركس ) (appleاسس
مبشالالود ،در اقع یق پاششالالعر یا پاشمتن اسالالس كه اگر
كه متنب ياالته مراوب مب شود در مقايل ا
درسالس تشریح شود مبتواند شاتر را يه سمس یق شعر یا
یق متن ياز اسالالسف نمونهی دیرر ،سالالایس یىبپدیاسالالس
متن ياز هدایس كندف
،)wikipediaتمامب مقاالت موزود در یىب پدیا یق متن
متن وااسق
يازند زیرا م!اطم مبتواند يا ارد شالالد يه مراط سالالایس
)(android
فرق يان متن )textاثر )workوااسق
اطیتات ا را تىمال كرده متن را يه سالالمس غایب شد
متن اثر وه خصاصههایب دارندق
يبردف اما قتب شال!صالب مقابهای مبنویاالالد ا را در یق
خامب ها قتب در مورد متن صربس مبشود ،فىر مب كنند
فایل پبدیا
صالرفن اثار مىتوب مدنظر اسالالس؛ اسالالاسن هر س!ن اثر
يا یق متن ياالالته طر
هنری اتم از نقاشب ،سانما ،موساقب ففف همرب متن هاتندف
اسسف
زیالرا در قالممر یب قرار گرفتالاله انالالد كالاله مب توا در ا
اما متن ياالته وااالسق متن ياالته متن تماِشده اسسف م ل
نشالانهخوانب كرد؛ یعنب در هر اثری كه ما در ا يا نشالانهها
ياااری از داستا های پمااب متنهای تقمعنا كه موضوا
سر كار داشته ياشام يتوانام رايطه ای يان انها كشف كنام
خالاصالالالب را مطرح كرده تمالاِ مب شالالالوند یا متن های
از طریق ا يه دادههایب يرسام يا یق متن ر ير هاتامف «پل ریىور» پ
از يررسالالب نمادها ،اسالالطورهها ،كايوسها،
)pdfقرار داده يه اسم خود منتشر مبكند هاالالتام كه متعمق يه خود نویاالالنده
تقزيانب كه از یق منطق زيانب پار ی مبكنندف متن ياالته يرای مصالر
شالد توباد مبشودف بب متن ياز
خوابها ر یاها حتب اح الار ر انىا ی ر انشالناسب
يرای يالازتوباالد ،يرای همان در موازهاله يالا یق متن ياز كه
يه این نتااه رسالالاد« :معناهایب در متن زود دارند كه خود
متنب وندتا یمبسالالالس م!اطم يرخوردی خیق دارد یعنب
را نشا مبدهند» ،ریىور حتب در يررسب تاریخ هم ،مطابم
ا را د ياره توباد كرده يه سمس ایدههای خود مبيردف
تالاری!ب را يه تنوا یق طرح متن درنظر گرفته معتقد
«بوتما » شعر را یق متن ياز مبداند زیرا معتقد اسس شعر
اسالالالس يالا د يالارهخوانب )re-readingمب توا يه معانب
دارای ياانب اسالالتعاریسالالس ،ا در مورد متن اثر مبگوید:
دریافسهای تازهای رسادف
متن شالامل همهوا اسس اما اثر ماموتهای از اثار هنری يا
وه خصالالالاصالالالههایب در یق متن ياتث مبشالالالود كه يا ا
ياانب اسالتعاریسس در این ماا تنها شعر را یق متن ياز
يرخوردی خیق داشته ياشامق
مبداند زیرا فىر مبكند پاچادهترین كاملترین ياا ها در
اسالاسالن متو يه د دستهی «ياز» «ياته» تقاام مبشوند
شالعر زود دارندف ا معتقد اسالالس در شالالعر ،كممات ارتباط
كه در این زمانه مبتوا يرث تازهای مطرح كرد ،يرای م ا
خالاصالالالب يالا یىالدیرر دارند هر م!اطبب مبتواند از این
در اینترنس یا مِاهام كامپاوتری ما يا يرنامهنویاالالالب طرفام،
رايطهها يه دریافس تا یل خاصب يرسد از این زهس ا
يرنامههایب داریم كه زیرماموتههای متن ياته هاتند در
هر شالالالعری را یالق متن ياز مبداند ،در حاببكه این تعبار
نقطهی مقايل نرِاف ارهایب زود دارند كه متن ياز مراوب
نادرسالالس اسالالس زیرا شالالعر هم مب تواند متن ياالالته یا ياز
مبشوندف
ياشالالالد ،شالالالعرهای تقزيانب یا متنهایب كه از دیىتاتوری
زمانب كه طراح مبترسالد اثر
مورد سرقس قرار يرارد در
نرِاف اری كاله طراحب مبكنالد يه م!اطم خود كلد نداده
را ی دانای كل تبعاس مب كنند تق تا یمب هاالالتند متن ياته مراوب مب شوندف
فایل شعر /شمارهی هشتم 45 /
يه تنوا م ا ما در موازهه يا داسالالالتا های «كافىا» يا متنب
«دستا من
يالاز طرفام زیرا مبتوانام تالا یالل های م!تمِب خود از متن
يرای يرید يود»
داشالته ياشالام ،قتب كتاب «ماالخ» را مبخواناد شال!صاس
درحاببكه ما در ماانهی شالالالعر هاچ ارتباطب يان «يرید »
«گرهگور سالاماا» مبتواند استعاره یا نمادی از ه ارا وا
«يرد » نمبيانام ،يه نظر من ایااد ترزاع اینونانب م!ت
ياشالالالد؛ اما قتب یق داسالالالتا ر تان از نویاالالالندهای م ل
شالعرهایبسالالس كه سالاختار متمرك دارندف شالالما در متن ياز
«رفاتتمادی» مبخواناد صالالرفن يا یق داسالالتا تاشالالقانه
ناگ یر از گوناگونب زيا هاالالتاد ،ياید تمهاداتب ایااد كرده
اتِاقاتب كه حو مرور ر ايط د نِر مبافتد طر
هاتاد؛
زيا
برنهای م!تمف را در ا يهكار يبرید ،ایندسالالته از
«دنال استال» هم از زمره نویاندگانبسس كه رما هایش يه
شعرها نمبتوانند تقگو ،تقزيا
نوتب متن ياته مراوب شده قايماس تا یل ندارندف
ورونه يه سالالالمس وندزيانب وندصالالالدایب حركس كنامق
در متن ياز يهخصالالوص در شالالعری كه متن ياز ياشالالد يان كممات حتب ازنظر ا ایب ر ايط وندگانه زود داردف يع ب
مونوبوت ياشندف
قتب شالالالما متن را خوانده موتافها را يررسالالالب مبكناد مبياناد كه شالعر دارای ساختاری نامتمرك اسس اما زيا
يا هم تشالالالايه نروی حركتب موازی دارند ،این ها همه از
ازرا خصاصههای ساختار متمرك
یق نوا سالالاختار ارتباطب پار ی مبكنند این يه ما ياالالاار
مالا ایناا يا یق د ابا ِ یا د گونهنرری طر
كمالق مبكند تا يه تنوا یق متن ياز يا يرخب از شالالالعرها
برا حوزهی ازرا این شالعر مبتواند متن ياته ياشد اما از
يرخورد كنامف
برا سالالمنتاق اسالالتراكچر مِهومب یق متن ياز اسالالس
در شالالعر اقای مطمبب يه این مبپردازِ كه ورا ما ا را یق
این تناقض در نهایس ياتث مبشالالود كه شالالعر شالالىاالالس
متن يالاز مبدانام ،متن يالازی كه قايماس تا یل ياالیب دارد
ي!وردف این شالالعر ورونه مبتواناالالس ازرای موفقب داشالالته
قصالد دارِ يا شالعر ا يه تنوا یق م!اطم خیق يرخورد
ياشالالدق يه نظر من تماِ وا هایب كه ياتث شالالده شالالعر يه
كنم ،نوا ياا افقب تصالویرپردازیهای این شالالعر شباهس
سالمس تصنع ير د ياید از ا حذ
شود ،یعنب ترزاعب كه
خاصب يه شعرهای من دارد ،منظورِ این نااس كه ا قصد
يعدها يه شعر اضافه كرده گِته:
كپب كرد
یا تاثارگرفتن داشته اسس ،ا شعر دههی هِتاد
«مب يَرِ
يریدهاِ /يبمر يبَر
متن ياته را دارد؛ یعنب
اگر دبب داری» ياید حذ
را خوانالده مبدانالد كه ورونه از كاا ياید حركس كند
شود ،در اقع شر ا شعر از اینااسس:
امالا ضالالالعف هالایب دارد؛ يرای اینىه مطمبب يد يه خود
«ا سوی مرزهای نداناتهاِ
يشود ياید ساختار متن ياز را يشناسدف
خوايادهای پهموی هوای نامردی
سالاختار متن ياز ورونه سالاختاریسسق ترزاع در متن ياز
زارافاایم تا كمر يه ياد رفته »
ورونه اتِاق مبافتدق يرای م ا مطمبب در سطرهای ا «مبيَرِ
يریدهاِ
يبمر يبَر
اگر دبب داری»
سالالطرهایس را يا حر مبگوید:
هاالالالتامف از
اضالالافه تماِ نىن ،ادیس پاشالالنهادی
يرای این سطر: «ير ياد رفته زارافب ِ تا كمر» اقتدار كیمم تركابب توضالالالاربسالالالس زیبایب ندارد)
ا فىر مبكند ترزاع اینگونه اسالس شعر يه این صورت
كمكَمَق
يه سالالالمس سالالالاختار مبر د در ماانهی راه ،ياا یا يدنهی
سالعب كردهای يا «كمكمق»
متن را يه زاهای دیرری صالالل كرده حر های م!تمِب
يازی زيانب ایااد كنب كه این ياالاار ر
مبزند اما در سالالطر اخر يرای اینىه نشالالا دهد يه موتاف
در تانحا قايل قبو اسالس ،ادیس پاشنهادی« :كمكمق يه
مقاد فادار مانده ،شعر را اینگونه يه پایا مبرساند:
يه پای كلمق ونگ مبزند» «كمق» يه شىل صوری یق سالطربسالالس اما
فایل شعر /شمارهی هشتم 4۷ /
پای كمق نمبرسالد» نرساد كمق یا يه پایش نرساد
نباید يا ا رد فعل تركابب اضالالافه ،هارمونب سالالطر را يه هم
را تداتب مبكند)
يری یف
«نراهم ،ومن ياغچهایسالالس كه ر یشالالا پارك مبشالالوِ
«هوای ر زهای يب تو م ل اب خورد »
كالاله ياالالایب» را ی در پالالاركب نشالالالاالالالتالاله منتظر امالالد
در تركام «اب خورد » كاالالالره را حذ
ش!صبسس)
كمماتس حابس وند اژگانب داشالالالته ياشالالالند ،یعنب هم «اب
«ومنهای ياغچهای كه ر یشالالالا پارك مبشالالالوِ» زیبایب
خورد » خوانده شالالود هم «اب خورد » ،كاالالره در ایناا
ندارد مبتواند يهتر ازرا شودف
یالق حالابس دیىتاتوری دارد ،طوریكه شالالالاتر م!اطم را
«من
طمبىار ه ارماماارد درختب
كن ،سالالالعب كن
ادار مبكند كه مطايق مال موبف شعر را ي!واندف
از شهردار پنج پایت!س
«هوای ر زهای يب تو م ل اب خورد
كه تماِ درختا تهرا
كه مبگذرد از يطریها
پارك كووههایش شده اسس»
ياالتهيندی شده پ!ش مبشود از مرمهی تو ضمار منِصل
ازرای يدی نااس اما پتاناال يهتر شد داردف
را يه راحتب مبتوانب يد يه ضمار متصل كنب)
«حوابب من پاركانگ د دهها»
م ل ازادی كه از غرب
«پاركانگ د دهها» ياانب استعاری تصویری دارد انرار د د
از غرب كه ياز مبگردِ
تهرا در ترافاق پارك شدهاسسف
يه مادانب مبخورِ» ادیس پاشنهادی« :يرمبخورِ يه مادا »
« اناا كوهااری كه ياد را گرفته
ورا تماِ فعلهایس ته سالالطر امدهق ورا زيا را يه سالالمس
يه دها تو دِ مبدهد»
شالالالعریالس نمب يریق شالالالاترا ایرانب تالادت كرده انالد يه
شالعر متنبسس كه ناگ یر يه داشتن هارمونبسس حتب شعر
راحسترین شالىل اسالتتاىب يا شالعر يرخورد كنند ،م من در
من ور هم هالارمونب خاص خود را دارد ،در نتااه تو ياید يا
یق شالعر ده سالطری ،يااس فعل يهكار مبيرند در حاببكه
شعر طوری رفتار كنب كه هارموناقتر ياشدف
ياالالالااری از این فعلها يه راحتب مبتوانند حذ
شالالالوند؛
« يه دهانس مبدهد دِ
درسالالس اسالالس كه در شالالعر ازاد ،ز
تنهایب پار كنارِ خواياده »
شالالده اما نباید سالالماقه را هم كنار گذاشالالس ،هر شالالاتری
د ياره یق حر
قافاه كنار گذاشالالته
اضالالافه در اخر سالالطر ا ردهای درحاببكه
سالالماقهی خاص خود را دارد ،تو سالالعب داری در شالالعرت
سطر يعدی ياا ری یا كمن
زيا هم ياید يه ا سمس
مبتوانب ا را يه راحتب در ا
يرخورد زيانب داشالته ياشالب ،پ
حذفش كنب ،ونان اشتباهاتب در شعر شاترا اماتور يااار
حركس كند ،در حاببكه زيا تو دارای حشالالو ياالالاار اسسف
دیده مب شودف
حشو فقط استِاده از تصا یر ياهوده توضاح اضافب نااس
ياید این را در نظر داشالالته ياشالالب كه هر شالالعری تی ه ير در ،،صالالورت شالالىل خاص خود
يمىه در ازرا هم حشالالالو زود دارد ،یق حر
یا ضالالالمار
را دارد ،متاسالالِانه
اضالالافه نا نوتب حشالالو اسالالس كیس شالالاتری تو را زیر
شاممو يه تنوا شر ا كنندهی شعر ازاد در زيا فارسب این
سالوا مبيرد ،توصالاه مبكنم شالالعرهای كیساق را خوب
اسالتتاق را در ياالااری از شالعرهایش رتایس نىرده اسس،
ي!وانب زیرا ياا
در شالعر امر ز فارسب يااار
درحاببكه صالورت متن هم ياید فرِ داشته ياشد مرر اینىه
ضالعاف يوده تاری از فرهنگ زيانبسس كممات در ا
شما يه خاطر ایااد برن ،حر
اضافه را ته سطر ياا رید
این هم تازه در موارد خاص اتِاق مبافتدف «ماوههای نداشتهاِ ترشادهی ن!ورده شد »
پرفورمن
تنها نشالانه ياا هاالتند كمتر شاتری دیده اِ كه دركب از انداِ كممه در سطر داشته ياشدف
فایل شعر /شمارهی هشتم 4۶ /
شالاتر ياید اسالتایل ،سالماقه رفتار خاصب داشته پتاناال
نِ
خابب كممه را يشالناسد ،تو از توصاِات استعاری در شعرت
معشوقه ر يهر یس يایاتد ،زيا ي رت اسسف
استِاده مبكنب سعب ير این داری كه يا تصویر شعرت را
ایا این حر ها سالال!س زموه داد شالالعر اسالالسق خار ،من
يه اكرا يرذاری این فرق ي رت تو يا خامب از شالالالاترا
نمبگویم شالالعر را سالال!س يرار ،مبگویم خودت را زدی
درپاتب معاصر اسس ،پ «كه سالالطها
ياید س!ترار ياشبف
ياز ندید يود
م ل تِىر شاتر ياز
يرار ،م ل همه نبا ،شاتر م ل همه نااس ،شاتر ترانهسرا
شالالباه من» مادانب كه
ساع اسس)
يىشالالد ،م ل یق رقام درمادا مبارزه یا مانند یق
غ نوی
نااالالس ،شالالاتر ير همهی اینهاسالالس ،ا فاتل
شالعور اسالس ،در شالعر فارسب شاتر تظمس دارد پ
ياید
ياا ضالالعاف اسالالس ،شالالاتر یعنب ازرای خوب شالالعر ،یعنب
سال!س گرفس ،شالعر خوب از برا ساختاری ،تصویری
یق ياا پرتايب ،ياانب كه حتب اگر از برا دسالالتوری غمط
زيانب يه تو پاسخ مبدهدفف
يود ایااد زیبایب كندف « سطها
پ
ياز ندید يود»
يرای ت باالس خودت يالاید سالالال!س يراری یعنب كتاب
ا بب كه از تو منتشر مبشود ياید ا قدر قوی ياشد كه تو يا
ازرای خويب نااس يه سمس زیبایب حركس نمبكندف «ماا درخسهای ين ینب»
هما كتاب ت باس شالالوی ،اتِاقب كه يرای من در كتابهایب م ل «پاری
صِس «ين ینب» كیساق اسس اما تركام خويب ایااد كرده اسسف
در رنو»« ،زامعه»« ،شالالانما» «فباببداهه» افتاد
در حا حاضر من همهوا مبنویام تا يه سمس شاتری ير ِ كه فقط یق سالطر دارد اما تو ياید يه یق اثر استایل
«خوابهای يه اختاار مبيانم
كه ياز گشتهای
مبگذریم يا اكااژ دهانس
یژهی خودت يرسبف تدهی زیادی فىر مبكنند من ضالد شعر ایرانمف ياید يرویم
از زهنمب كه اب مبكند تهرا را»
من در انرما
ماموتهی تصالویرپردازی شالعرت قايل قبو اسالالس ،سعب
شالالاترا خاصالالب ایناا هاالالتند اما اغمم كناالالر اتاوند
مبكنب يا تاناس سالر كار داشالته ياشالب شعر را يه سمس
ا انرارد نااالالالتند ،در نقطهی مقايل شالالالعر امر ز امریىا
نقاشالالب يبری ،از خاا يه خويب اسالالتِاده مبكنب بب خاا
بهاالالالتا در زهس خويب حركس مبكند ،در تركاه ابما
تو يد يه ت!ال نمبشالالالود؛ یعنب موتافهای ازاد تو ياهم
هم شالالاترا خويب داریم ،اببته ف الالای شالالعری امریىا قايل
اتراد ندارند تا يد يه یق تِم مشالال!
يشالالوند ،تم هما
وا یسالس كه در سالرتاسالالر شعرت پ!ش مبشود يرای رسالالالاد يه این نظاِ ،ا
هم ضالد شالعر انرما
هاتم ،تمارغم اینىه
قااس يا يقاه نااالس ،انها يرخوردشالا يا متن يازتر اسس سعب ير حركس يه سمس متنهای ياز دارندف
ياید اسالالالتایل زيا های متنوا را
اببته شالالاتری م ل «يوكوفاالالىب» را در ایرا يه شالالدت مد
يشالالناسالالب ،شالالعر تو پتاناالالال ياالیب دارد اما در ازرا دوار
شدهاسس) هم در امریىا داریم كه از برا حرفه ای ،شاتر
مشالالىل اسالالس ،از انچه كه در شالالعر فارسالالب امر ز نوشالالته
مهمب مراوب نمبشود ،ا فقط دنبا تم اسس ،شعرهایش
مبشالالالود د ری كن ،شالالالاتر یعنب دانش ،یعنب فردی كه يا
تاراژ ياالیب دارد ،در حوزهی سالالمنتاق كارهایب كرده اما از اسالالتتاىب هرگ شالالاتر داسالالتا نوی
شالعور سر كار دارد این شعور ياید در هر سمتب ،وه در
نظر ازرا ارز
فىرسالازی وه در ازرا نقش داشته ياش دف تو ياید زيا را
مطرحب مراالوب نمبشالود؛ يوكوفاىب صرفن یق شاتر
يشالالناسالالب ،يا زيا زندگب كن ،تو حتب در خدمس زيا هم
مانبمابااالالالس اسالالالس دريارهی این زنبش فماالالالِهی ا پاش تر مِصل يرث كردیمف
نااالتب از ا يه تنوا یق زاالد استِاده مبكنب ،يا زيا
مانبماباام ارز
گِس گو كن ،شِافش كن يه ا هائس منش يده ،يرذار
یق اسالالتعداد ي رت يه سالالمس كارهای ي رت مبر د ،هاچ شالالاتر مهم زهانب يا شالالعر كوتاه مطرح نشالالده« ،اباوت» يا
فایل شعر /شمارهی هشتم 48 /
«سالالرزمان هرز» «اكتا یو پاز» يا «سالالنگ افتاب» شالالناخته
د يالاره توباالد كند؛ مت!صالالال
شالالده اسالالس ،یق شالالاتر ي رت در شالالعر يمند قدرتنمایب
«پاالاساختارگرا» هاتند ،انها فىر مبكنند كه این متن تماِ
مبكند متاسالالِانه این ماالالابه در ایرا مرسالالوِ نااالالس ،ما
نشده در نتااه ا را د ياره نوشته تااار مبدهندف
شالاتری نداریم كه شالعر يمند داشته ياشد ،يرای م ا «ایما
در نهایس وه اتِاقب مبافتدق یق يرنامهی كامپاوتری را يه
ياا ریم يه اغاز فصالل سالرد» از «فر ك فرخ اد» دارای حشو
صالالالورت يالاز مب نویاالالالاد ،این يرنامه را در كامپاوتر ثبس
زیادی يوده فاقد سالالاختار اسالالس یا «ماالالافر» از «سالالهراب
مبكناالد ،تالده ای از م!اطبا ا را خراب مبكنند ،تدهای
سالپهری» كه تصویرپردازیهای خويب دارد بب صرفن یق
دیرر اشالالىاالتش را رفع مبكنند ،تا يهتر كاملتر شالالود
شالعر سانتبمانتا اسس ،اگر تىناقها سطرسازیهایب را
ايعاد تازهای يه ا مبدهندف
كاله سالالالهراب متالاثر از شالالالعرهای «ياد دهموی»
يرخورد يا متن ياز منتقدا
«كمام
رفتن يه سالالالمس نویاالالالش متن ياز ،یعنب رفتن يه سالالالمس
كنام ،دیرر
دموكراسالالالب اقعب منظورِ از دموكراسالالالب ایناالا همان
حرفب يرای گِتن ندارد وو مممو از قطعات پراكنده سالالس
غمبالهی ارای اك ریالس نادا ير اقماتب كه ياشالالالتر مبفهمند
كاشالانب» مونتاژ كرده در شعر
ا رده حذ
از ساختار يب يهره سسف
نااالس ،در ایرا معموبن فهم اقماس ياشتر اسس انچه كه
در ایرا فرقب يان تواِ ر شالالنِىری زود ندارد زیرا ما
همه يه سالالمتش مبر ند موضالالوا پرتبسالالس زیرا در اناا
يان ر شنِىرا ایرانب نظریهپرداز نداریم ياشتر يا تعدادی
مطبوتات ر شنرری زود ندارد همهی اینها مبتواند
هاالتام ،افرادی كه تا یق اسم غريب مبيانند
موضالوا شالعر ياشد اما وهكاب دريارهی اینها مبنویادق
كپبكار طر
سریع ا را ترزمه مبكنند تقايل ندارند ،متاسِانه ادياات كیساق ما ادياات كیساق مدر غرب خوب خوانده نشالده ،هاچكداِ از ر شالنِىرا ما نمبدانند در شعر امر ز زها وه اتِاقب در حا رخ داد اسسف ياید يه سالالمس توباد رفس ،يه سالالمس انچه كه امر ز داریم، م من همان فىالاهب كه در ایرا اتِاق مب افتد ،انت!اياتب كه هر وهالالار سالالالا یالالق يالالار در ایرا رخ داده مردِ پالالای صالالند قهای رای مبر ند ،این یق نوا گر تاالالق اسالالس، منظور من این نااالس كه سااسب ينویااد بب مبتواناد در مورد این گر تاالق ينویااد ،این گر تاق فرِ ساختار دارد ،سالالالاختارهایش را يباناد ،دالیمش را يررسالالالب كناد شالالعری دريارهی يیهس ينویاالالاد؛ يه این فىر كناد كه ورا ژ رنالابااالالالسهالای مالا همچنا در مورد گر تاالالالىب م ل «احمدینژاد» مبنویاالند ،شالعر ي رت انااسالس شما يه طور ممموس يا ا زیاس دارید بب اغمم شعرها ياشتر اه نابه از ضعاس حاكم در انااسسف ما يا توباد طرفام متن ياز متنبسالس كه يرای توباد نوشته مبشالالالود ،شالالالما متن ياز را يه تنوا یق متن تماِ شالالالده نمبنویاالالالاد يمىه مب نویاالالالاد تا خواننده ا را ي!واند
تقریبن هاچى !
فایل شعر /شمارهی هشتم 49 /
پويان فرمانبر
كه اغاز تازهایسس اما ادامها
...
یک ثانیه در مرگ يرای يا تو از تو رفتم يه من از من كوبهيار از يمردهاِ اما هنوز رد نىردهاِ هنوز را كه واق شَوَد پایا ادامه یايم م ل يادكنق ادامه گمتر اسس از من كه يا اتداِ اژهها زمق مبزند توی خوابهاِ از فرار تندتر مبد د در تو
نقد شعر
تویب كه مبخوايد يا همه در سوا مبزند غمس یا غمط مبدهد يه من تا كه را ياته شَود ترافاقتر از تشق همان شعر اسس كه هرشم شر ا اما ادامها
...
دخترانب كه خوايادهاند ير كه خیصه مبشوند كنار در م ل ياز ياتهگا مبافتند گوشهی سرِ كه حتا اتِاق هم نمبر د ا زا اگر با ي!ورد اتِاق ياید يه اسما يبافتد كه يا يوَزد يه من تو اتداِ نشوی م ل مرت
اغمم شالاترا معاصر يا ي!ش معاار زيا فارسب سر كار دارنالد يا این زيا مبنویاالالالند از نرو معاار ا يهره مبيرندف در اقع شاترا ما تنها از فعل ،صِس كمماتب كه خصمس ياانب استعاری دارند ،كار مبكشند؛ هرگ از یق حر
اضالالافه یا صالالِس ،فعل نمبسالالازند! كمتر شالالاتری
مبتواناد پادا كناد كه زيا را در شعر
موضوا شعر كرده
ياشالدف شاتر ایرانب از از ،همانقدر كه از برا در معنایب خود
متنب
را سالالاناالالور كرده دوار خودسالالاناالالوری
تىناىا نا يودهف كاب كه دیرر مطرح شده مدتهاسس كه مبنویاد ،ورا اینقدر خود
را تىرار مبكندق يهتر اسالالالس زای پرداختن
ياله كماشالالالهها يه خمق ر یىردی تازه فىر كند يه فنا ری زيا يپردازد! حاال مبيانم كه شاتری كاباب پویا فرمانبر) این كارها را در شالالعر
انااِ مبدهد ،اما يه نظرِ يرای ا
ز د اسالالسف پویا مقوبهها را خوب فهماده ،زدی خیق يرخورد مبكند ،اهل تی
تاشق كار يوده شعر
يا سرتس درحا پاشرفس اسسف
هم
فایل شعر /شمارهی هشتم 51 /
پویا در این شالعر ،ناگها تااار گارد مبدهد؛ كه این تااار
اسالتایل را ما خودت كنف درسالالس اسس كه در شعرهایس
يه این معنا نااس كه اشتباه كرده ياشد ،اما يهنظرِ این تااار
«حشالالو» زود ندارد ،اما این تااار گارد ،وو هنوز يهطور
گارد يرایش ز د اسس! در این شعر قصد دارد كه از تصا یر
نداری پر سالالالهی قبمب را كامل طب
انت اتب زيانب اسالتِاده كند؛ از حر
اضافه كار يىشد
كامل يه ا اشالالالرا
نىردهای ،ياتث شالده كه این «من» « » در شالعرت اضافه
طور دیرری يا مِهوِ يرخورد كرده متنب انت اتب ياالالازدف
ياشالد! كناىا يودنس را د سالس دارِ خامب خوب اسس
ياله تنوا یق تاريهی
كه قصالالد داری همهوا را تاريه كنب وو ياتثِ مبشالالود
اببتاله همالانطور كاله گِتم این اثر
سالاع تر شالوی ،اما این موضالوا ياتثِ از دسس داد
متِا ت خوب اسسف
یا
« يرای يا تو از تو رفتم يه من»
تالدِ شالالالىلگاری هم مبشالالالودف ياید سالالالعب كنب كه هر
در این سالطر «من» اضالافه اسس ناازی يه ا نااس ،ياید
پر سالالالهای را يه نرو احاالالالن ما خودت كنب يعد ارد
شالالالودف يرای يالا تو از تو رفتم يه)! قتب كه زممه
پر سهی دیرری شویف ياید توزه داشس نباید؛ زمانب كه
حالذ
پرتاب مبشالالود نباید زمویش را گرفس ،يا اسالالتِاده از «من»
قصالالالد انااِ كار تازهای را داری ،وا ی را از گذشالالالته
زموی زمماله را مبگاری ،مالانند یق دیىتاتور كه مبگوید:
تارياله قبمب یالاد گرفتالهای ،كالاممن كنار يرذاریف هماشالالاله
«يه من» ،يه برن «يه» در این سطر توزه كن« :يرای يا تو از
ماموا دادههای یق شالاتر ياید همراهش ياشالالد! شاید من
را در شالالالعر يراری ا را
تنها كاب ياشم كه شما اگر يرثهایم را در دههی شصس،
حركس دهب! اما زمانب كه مبنویاالالب« :من» ،ياز هم قصالالد
كه يهصورتِ یدیویبسس ،نراه كناد یا مصاحبههایب كه
داری كه رفتاری «من -تویب» يا شعرت داشته ياشبف
يالا ر زنالامههای م!تمف در دهههای هِتاد ،هشالالالتاد نود
« از من كوبهيار از يمردهاِ»
داشالتهاِ را ي!واناد ،متوزه مبشالوید كه ساختار فىری من
در این سطر ،ياز هم اشتباهِ سطر قبل را تىرار كردهای؛ يهتر
درسالس دقاق زمو امده اسالس! هرگ حر های گذشتهاِ
كنب« :كه از من كوبهيار از
را رد نمبكنم؛ ا هالا را كاملتر كرده ياالالالط مبدهمف اگر
تو رفتم يالاله» يالایالد این ح
اسالس يه این شىل يازنویابا
يمردهاِ» ياله برن این سالالالطر هم توزاله كن كه وقدر ر ا
زمانب غ
خوانده مبشالالالود طباعبسالالالس ،یعنب « » يه «كه» تبدیل
ا انراردی را كه در ا اخر دههی شصس مبنوشتم ،ي!واناد،
شود !
متوزه مبشالالوید تنها كاالالب هاالالتم كه «قاتدهی تراز یب»
«اما هنوز رد نىردهاِ هنوز را» شعر درحا پرتاب شد
غ
مبنوشالالتم ،تا پایا غ
رفتهاِف یا اگر غ های
را يه هم مبزند؛ م من در انها مب ياناد كه یق مصالالرا
پاشر یسس كه يا ا رد «اما»
وهار رمكن مصالالالرا دیرر پنج ركن نام دارد! یا در یق
زموی ا را گرفتالاله ای! متن را يالالایالالد يالالاز كنب يرالالذاری
سالطر ساله «ماالتِعمن»
در سالطر يعدی وهار «ماتِعمن»
حركالس كنالدف ا رد «اما» ایناا از برا معنایب اشالالالىابب
اسالالالتِاده كردِ! م ل غ بواره «يرذار يرگردِ» در كتاب تنها
ندارد اما قتب كه قصد داری يا زيا يازی كنب ياید زيا را
ادِهالای اهنب در يالالارا زنالالگ مب زننالالدف یالالا اسالالالتِالالاده از
شالالَر ر كنب ،يه ا ازادی يدهب يه سالالاياىس يد كنب!
تاالالىانهای پب در پب در ز كه در ا شالالاتر مب تواند
من شالالالعرها حركاتِ تو را د سالالالس دارِ ،اما سالالالعب كن
زالای د هاالای كوتاه ،از یق هاای يمند اسالالالتِاده كند)ف
هماشه يهطور حرفهای يه یق فرماساو ،سااتم یا شىل،
م من در غ بب از همان كتاب ،يارها از مِعوبن زای مِتعمن
داشالته ياشب در ا سریع حركس كنب يه درك
اسالتِاده كردِف مب خواهم يرویم كه يا شالالعر كیساق فقط
مطمقب از ا يرسبف تازه شعر خوب نوشتن را اغاز كردهای؛
الس ن دِ ،قتب بش كردِ كاله ترتابش را يطور كامل داده
یعنب طب د ماهِ اخار ،سه شعر خوب نوشتهای شاتریت
يودِ ،ياشالتر شالاترا كیساق ا زما هم شِاهب كتبب
يه سالمسِ خوب ماالتقل شد ،درحا حركس اسس! این
دريالاره غ هالاِ نظر دادنالالد از حاالالالان منطوی گرفتاله تالالا
اشالرا
فایل شعر /شمارهی هشتم 51 /
مارشالالىاكف هاچ حركتب را در شالالعر نامه كاره قتب يه ين ياس غ
نىن! من
رسادِ يب خاا شعر كیساق شدِ
سالراك شالعر نامایب رفتم كه ا هم وا ی كه مبخواستم نبود يعد از ا يود كه «پاری
در رنو» را نوشالالتمف در اقع
تقتقِ این پر سهها را ياید يه اسطهی ح ورت در كابج، يااار سریعتر طب كنبف امىاناتب را كه در كابج زود دارد، من در ایرا نالداشالالالتم؛ نروهی گِتار ،تِىر ،نراه ،زها زندگب شالاترا ا زما يا شالعرشالا يااار تِا ت داشسف همهی ا ها در ذاتشالالا ریاكاری زود داشالالس ،كه اال ياشتر ،ك افتر فااعتر شده اسس ،وو در زامعهای كه ياته اسس هرگ خود
را ياز نمبكند ،همهوا گله شده
يد يه ك افس مبشالالودف تو قصالالد داری كه خودت را ياز كنب؛ ايتدا متن ياته را تاريه كن ،يعد از ا خودت را ياط يدهف نوا كاراكتر حركسِ تو را د سالالس دارِف در كل ،تو دیرر شالالاترا كابج ياید وا ی را در ايتدا ما خودتا كناد يعد گارد تو
كناد تااار شالالاوه يدهادف شالالاتر اقعب
فقط نالاخنالق نمبزند يمىه هر تاريه ای را يطور كامل ما خود مبكندف
فایل شعر /شمارهی هشتم 52 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 53 /
نقد و بررسی
نقد شعر مصطفا صمدی نوید استاک
يا اند هب ي رت كمری خماده م ل يرت كه از شانههای درخس يهار افتاده از پشس پمقهاِ گرفتهاِ تصا كه ياد نىند دسس توی زابم گذشته را ي نم يه نال كه از كاای ماار ماندهاِ منق! ياز نشاتهاِ ته پارك م ل مأموری يازنشاته ما!ىويش كردهسس كِشهایب كه راه مبر د يرتى ای كا
پای رفتنات را مبزد
هر برظه یق قدِ يه مرت نااتب ن دیق مبشویم؛ مرگب كه دالیل زیادی دارد :از دسس داد ،مرت ما ی ،تصاد ، انِاار ،كلشتار ،خودكشب ،اند ه ففف ف گذر تمر زیدیسس كه يا خطرناكترین سالیح زما ) تا مرت ،هر برظه اناا را تر ر مبكندف مرگب كه خطرناكتر از خودكشالالبسالالس؛ يا خودكشالالب یقيار مبماریم ،اما يا «زما » هر برظه در حا ممردنامف ادِهالا زمالالا را نالالادیالالده مبگارنالد فىر مبكننالالد فرصسِ زیادی يرای زبرا گذشته یا ادامه دارند ،زبرانب كه هرگ نمبرسالد ،مرر در برظه اغاز شالالودف زما سایهسس؛ سایهای كه حتا در ر شنایب زخم مبزند تا نااتب مرت همراهبات مبكندف نویانده شاتر يا يازیهای زما اشنا هاالتند ،قاتل يبرحم يودنش را يهتر از همه مبشالالناسندف قتب يرزما ياشالالب يه ا فرصالالتب ندهب ،ردِ پایس ر ی هماشالاله مبماند فرامو
نمبشالالویف خاطره يا فراموشالالب
نمبماند ،زما مبر دففف! مؤبف در سطرهای ايتدایب شعر ،موتاف مقاد را بو مبدهد؛ موتاف مقادِ این شعر «غم سرخوردگب از زندگب يه تمس گذر تمر یا شالىاالس در یق رايطه» اسس كه يا استِاده از موتافهالای ازادی وو «اند ه ،كمری خماده ،افتاد يهار، تصالا ،گذشالته ،ماار ،يازنشاته» يه موتاف مقادِ شعر اشاره كرده اسالالسف يا شالالعری سالالاختارمند ر يهر هاالالتام ،اما در يرخب سطرها برن ازرا دوار مشىل شده اسس كه يه ا خواهم پرداخسف شالعر پاش ر يا داسالتا موسا كه یىب از پاالامبرا يود رايطالهی يانالامتنب داردف يا اسالالالتِاده از تىناقِ سالاختارگرای ز مبنرر شالعر را يه اپا دهایب تقاام هر اپا د را يهصورت زداگانه يررسب مبكنم:
فایل شعر /شمارهی هشتم 54 /
اپا دِ ا :
گرفتهاِ تصا
يا اند هب ي رت
كه ياد نىند دسس توی زابم گذشته را ي نم يه نال
كمری خماده م ل يرت كه از شانههای درخس
كه از كاای ماار ماندهاِ منق
يهار افتاده از پشس پمقهاِ
این اپا د اشالاره يه مازرای موسا دارد كه يرای ناات قوِ شده اسس ،يهتر
ينب اسالالرامال از دسالالسِ فرتو يه دریای نال مبزند ،در این
در این اپا د موتاف مقاد شالعر مشالال!
يود مؤبف تا پایا موتاف را بو نمبداد كه ذهن م!اطم را
هنراِ موسا تصایش را يه دریا مباندازد راههای متعددی
ياشتر يهدنبا خود يىشالالاندف سالالطر ا
توضالالاربس الس
در دریا ياز مبشود ينب اسرامال از ا راهها تبور مبكنند
اشالاره ی ماتقام يه موتاف مقاد داشته يه تمسِ توضارب
يهدنبا ا ها افراد فرتو قصالالد تبور از دریا را دارند كه
يودنش كمىب يه شالعر نىرده اسسف در شعر سپاد ناازی يه
دریا يههم مبپاوندد افراد فرتو غرق مبشالالالوندف در این
همه وا گِتن نااالالالس ،يهتر اسالالالس از كلد داد در شالالالعر
اپا د «تصا نال» داستا موسا را در ذهن متبادر مبكنندف
اسالتِاده كنامف این اپا د فردی را نشا مبدهد كه يه تمس
تأ یل دیرری كه مبتوا از سالطر «گرفتهاِ تصالا» يرداشس
پاری سالالالن زیالاد ،كمر
خماده م ل يرتهایب كه از
كرد :در دسالالالالس گرفتن تصالالالالا يالاله اسالالالطالاله ی پاری
شاخه مبافتند زما مرگش ن دیق اسسف يهار استعارهای از
سالالا خوردگب ،سالالطر د ِ د معنا را در ذهن ایااد مبكند؛
زوانبسالس افتادنش از پشسِ پمق يه معنای از يان رفتن
معنای ا :ياد نىرد ،یا خاالالالترب دسالالالس يه تمس مدت
زوانب پار شالد اسالس كه ات ای صورت يه تمس پاری
زیادی كه در زام شالموار یا كلس نره داشته یا كاری انااِ
دوار وان ور كهایب مبشالالوندف «اند ه ،كمری خماده،
نداده این سطر يه نوتب كنایه از انااِ نداد كاری اسسف
يرت ،افتاد يهار» دا هایب هاالتند كه ير مدبو اصمب شعر
معنای د ِ :ياد ،دسالالالتش را م ل دزدی در زابش نىند ،كه
«غم گذر تمر» دالبس دارندف «خمادگب ،شانههای درخس،
اینزا ياد يه اناالا تشالباه شالده یىب از سطرهای زیبای
افتالاد يهار» این نشالالالانهها يا هم ارتباطِ معنایب دارند يه
این شالالعر اسالالس كه در ا «تشالال!ا
» اتِاق افتاده اسالالسف
سالاختار در نب در مایهی شعر كمقِ يهس ایب كردهاندف
«گذشالته يه نال ي نم» استعاره از فراموشب خاطرات گذشته
اگر شالعر از سالطر د ِ «كمری خماده» شر ا توضاراتِ
اسالالالس كاله گالاهب تا اخر تمر خاطره یا خاطراتب يد ما را
ايتدایب اند هب ي رت) از شالالعر كاسالالته مبشالالد ،يا شالالعری
تذاب مبدهد یا يا تى ،صالالدا ،یا شالالناد اسالالمب در
سالاخسمندتر ر يهر مبشدیمف سطر سوِ م ل يرتففف) در
ذهنمالا زنده مبشالالالودف در سالالالطر وهارِ
از كاایففف)
برنگردانب دوار سىته شده اسس پاشنهاد مبشود يه د
كممهی «من» حشالو اسالس پاشالنهاد يه حذ ِ ا مبشودف
سطر تبدیل شود كه خوانش يهتری را در ازرا منتقل كند:
«از كاای ماالار ماند » يه معنای گم شالد در راه یا ماار
«م ل يرت
زندگبسالس ،كه يا توزه يه ف ای شعر ،معنای د ِ يه ذهن
كه از شانههای درخس»
ن دیقتر اسسف «تصا ،گذشته ،ماار» دا هایب هاتند كه ير
اپا دِ د ِ:
مدبو اصمب شعر دالبس دارندف این اپا د يا اپا دِ قبمب در
فایل شعر /شمارهی هشتم 55 /
ارتباط اسالسف در این اپا د يا سالؤابب ر يهر مبشالویم كه
خواننالده ایااد كندف سالالالطر پایانب این اپا د ،يه این مِهوِ
ارتباطِ موسالا يا ف الای شالعر وااالسق مؤبف پاسخ يه این
اشالالالاره مبكند :پایب كه در حا رفتن اسالالالس را زخم كند؛
سالالالؤا را ير تهده ی م!اطم مبگذاردف احتما مب ر د يه
یعنب زموی رفتن ش!
مورد نظر مؤبف را يرارد اشاره
این تمس كه موسالا ير اساس گِتهی كتابهای دینب) 121
ياله این زمماله دارد «كِش ،پایش را مبزند زخم مبكند)»
سالا تمر كرده شال!صب سا خورده يوده ،شاتر خود
شالالعر يا سالالؤابب يه پایا مبرسالالد :پای وه كاالالب را ي ندق
را در شالالالعر يه زای ا گذاشالالالته اسالالالس كه پار یا غمران
منظور شاتر وااسق يه نظر مب رسد كه از رفتن معشوقش
يودنش را یادا ری كندف
در تالذاب يوده ارز ی نرفتن ا را داشالالالته ،كه مؤبف از
اپا د سوِ:
ايتدای شعر خود را مرىوِ يه تذايب طوالنب یا خودخواسته
ياز نشاتهاِ ته پارك
كرده كه تا پایا تمر
م ل مأموری يازنشاته
سطر «ای» اضافه اسس نبودنش هم اختیبب در شعر ایااد
ما!ىويش كردهسس
نمبكند ،پ
كِشهایب
شود:
كه راه مبر د يرتى
«كا
ای كا
پای رفتنات را مبزد
يه این تذاب دوار اسالالالسف در این
يهتر اسس از شعر حذ
يه شىل زیر نوشته
پای رفتنات را مبزد»
این اپا د اشالالالاره يالاله افرادِ پاری دارد پارمرد ،پارز ) كالاله
این اپا د يه اسالالطهی سالالطر پایانبا ،يا سالالایر اپا دها
معموبن در پالاركهالا در كنالار هم زمع شالالالده ياله يرث
ارتباط يااار تماقب ایااد كرده اسسف
مشالالالاو مبشالالالوند خاطراتشالالالا را مر ر مبكنند ،یا
در ادیالس پاشالالالنهالادی نىات گِته شالالالده را برا مبكنم:
ر زنامه مبخوانندف مؤبف خود
را يه مأموری يازنشالاالالته
تشالالباه كرده اسالالس كه ياقب تمر
را در پارك مبگذراندف
ويرايش شعر
«يازنشالاته ،رفتن» دا هایب هاتند كه ير مدبو اصمب شعر دالبس دارندف پاشنهاد مبشود سطر ا
را يا استِاده از يازی
كمری خماده
زيانب يه صالورتِ «ياز/نشاتهاِ تهِ پارك» نوشته شود كه د
م ل يرت
معنالالا را در ذهن م!الالاطالالم ایاالالاد كنالالدف «ما!ىوب كرد »
كه از شانههای درخس مبففف
اسالالالتعالاره ای از زِس كرد پاها احتراِ نظامب يه مافوق
يهار افتاده از پمقهاِ
اسسف «يرتى
راه رفتن» منظور از یادا ری مدا ِ خاطرات
گذشالته يازگشالس يه تقم يه اسطهی فىرها ،غصهها
تصا گرفتهاِ كه ياد نىند دسس توی زابم
یادگاریهایبسالس كه از سالالا های گذشته ياقب مانده ،يهتر
گذشته را ي نم يه نال
اسالالالس كممهی «ير تى » يه «در تى » تبدیل شالالالود كه
كه از كاا زا ماندهاِق!
معنای گاالالالتردهتری را در شالالالعر يهخصالالالوص در ذهن
فایل شعر /شمارهی هشتم 5۷ /
ياز/نشاتهاِ تهِ پارك م ل ماموری پار كه ما!ىويش كردهسس كِشهایب كه مبر د در تى كا پای رفتنات را مبزدففف!
نتيجهگيری
از یژهگبهای این شالعر تقطاع مناسم در گرا يودنش اسس كه م!اطم را مااب مبكند كه وندینيار اثر را موردِ خوانش قرار دهالد يالا هريالار خوانش ا ارتباط يهتری يا شالالعر يرقرار كندف قطعن يا اسالالتِاده از پاشالالنهادهایب كه يه مؤبف داده شالالالد يالازنویاالالالب د يالاره ی اثر يا شالالالعری ساخسمندتر ر يهر خواهام يودف
فایل شعر /شمارهی هشتم 5۶ /
كه در اینه نااس
نقد و بررسی
نقد شعر فاطمه قهرمانی
محمد مروج بم دادهاِ ير ت!س يا زنرمب ير سر كه خواب ندارد شاخهها
همهی ما يهدنبا هاالتب هاالتام؛ يود
اینكه ياشام يرای
وهق پرسالشالب كه هنوز يشالر پاسال!ب يرای ا ناافته اسسف رهگذرانب يودهاند كه از این حارت اناالانب ،سودها يردهاند از این سالرگشالترب تاری!ب يه نِع خود استِاده كردهاندف اصالوبن هر ایدموبوژی ير این اساس ينا شده تا وراغب تماه
شانه نمبشود این درد
تاریىب
كه م ل پاچ وابوس
مرقق شالالدهق ایا غار از این اسالالس كه ا ها نهتنها ترس از
رساده يه
پووب
سبقس گرفته از منب م ل ا كه در دبش ماری مادری
نااالالتب را از يان نبردهاند ،يمىه ير این اشالالِترب
اف دهاندق موتاف مقاد این شالالعر ،درگاری ذهنب را ی يا ماالالابهی «يود
حتب پمهای نااس
زهل يشالالری ياشالالد ،اما ایا ونان امری تاكنو
خاالالالترب از اسالالالارت» در ونرالا يالایالدها
نبایدهاسالسف سنسهایب كه ما نه يا ر يه ا ها را يا ر داریم،
يرای قراری كه دركار نااس
نه يه خواسالالس خود ،ا ها را پذیرفتهایمف در نتااه ،قتب
من اینزا
مبفهمام وارووب فىریما را يا هاچ ياال يرده ،از سالالوی
م ل شاخهای كه زوايش كرد پرنده
اطرافاا ما اغوا شالالالدهایم ،يا نوتب خی ذهنب
شىاتهاِ
موازه مبشالالویم كه تى ابعمل هر فرد ناالالبس يه ونان
وو كودكب
تاطِب
دریافتب متِا ت اسسف
يبتايب هلاِ مبدهد
ر ایس از بم داد ير ت!س اغاز مبشالالود
تا يري!ورِ يه مردی كه دارد تاب مبخورد تموتمو
مقايل یق اینه پایا مبپذیردف د تصالالویر ايژكتاو كه ياانرر
دبم تنگتر از دختریسس
حاالت مابا!وباایب را ی هاتندف
كه حرص خو خمار
كرده
خمارِ كا
يادارِ كند خواب يرارِ زواب
از شانهای
يرای يررسالالب يهتر
در نهایس ،در
اكا ی متن از دید یق سالالاختارگرای
ز مبنرر ،شعر را مبشىنام: اپا د :1 بم دادهاِ ير ت!س يا زنرمب ير سر كه خواب ندارد شاخهها
فایل شعر /شمارهی هشتم 58 /
زاالالس زوها يرای یافتن دبال هاالالتب ما
شانه نمبشود این درد كه م ل پاچ وابوس
سردرگمب ياشتر منتج مبشودف
رساده يه
اپا د :2
در ايتدای شالالعر را ی را مبيانام ،كه ير ت!س بم داده در
سبقس گرفته از منب م ل ا
ه ارالی ذهنش ،غرق تِىر اسالالسف يا توزه يه زناالالاس
كه در دبش ماری
نوا زیاالالس شالالاتر ،زنرل در اینزا مبتواند نشالالانهی د
مادری
وا ياشد:
زها يه
حتب پمهای نااس
)1اشاره يه موهای يمند تابدار ا كه يه زادهی پمر پاچ
يرای قراری كه دركار نااس
خم وابوس ،مانند اسالالس شالالانه نمبشالالوند خواب موها
شالالاتر گرفتار دردی شالالده كه هماشالاله در زندگب همراهش
یعنب زهتب كه ا ها يا توزه يه فرِ
حابس طباعبشالالا
يوده اكنو يه زایب رسالالاده كه ا درد هم از ا سالالبقس
قرار مبگارند)ف
گرفته اسالالسف پ
)2شالاید منظور از زنرل ،كشور مرل زندگب شاتر یا يا
داممن در حا پ رفس تقمگرد هم در زندگب تادی
دیدی سالاعتر ،تماِ پهنهی هاتبسس كه يبقانو
پر از
هرج مرج اسالالسف در این هااهو ،را ی يهدنبا شالالاخهای مبگردد كه م ل یق شاخه ،پناهش دهدف پ
در اپا د ا
از تىناالق «ونالد اژه گالانب» يه خويب
مار پمه در اپا د د ِ ،نشانههای منطقب هاتند كه یادا ر پمه د حابس زود
دارد: )1یا در حان يازی يه خانهای مبرسالالالب كه در ا ،پمه
خواب :زهس شانه شد موها -نداشتن ارامش
زود دارد
-سامهی مرتم كرد موها
ز تىاهای د سالطر ا
ر زمره هم ا ضاا ر حبسسف
یق يازی يه همان ناِ اندف در مار
استِاده شده اسس؛ یعنب:
شانه :د
ا در شالالرایط ناياالالامانب يهسالالر مبيرد
ن دیقتر مبكندف
«تق تق ت تق تق تق» اسس ،كه
همان امر ياتث خوانش يهتر شالالعر مبشالالودف از طر
مهرهی شالالما را ياال يرده
يه نقطهی پایا
دیرر
)2یا در خانهای قرار مبگاری كه ناش مار تو را يه پایان مبيرد رساد يه نتااهی نهایب را يه تأخار مباندازدف
«شالاخه» «شالانه» قافاهی در نب هاالتند كه نشا مبدهد
شالاتر يا ایااد این تمهاد قصد دارد يروید كه تی هایش
شالالاتر در برنگردانب مهارت دارد يهخويب ا را در متن،
يرای رسالاد يه زیاس دب!واه خود ،يه شىاس منار شده نصالالابش از يازی دناا فقط ناش مار
كارگردانب مبكندف تىناق دیرری كه در سالطر اخر این قامس دیده مبشود، سالپادخوانبسسف موهایب كه يهم ايهی افىار ماشو
را ی
فیكس يدي!تبسسف «مادری» در سطر سوِ ،معنای خاصب نمبدهد حذ
هاالتند ،ونا درهم تناده پاچاده شدهاند كه اگر ي!واهب
خممب يه ساختار معنایب شعر ارد نمبكندف
سالالرنخشالالا را دنبا كنب تا يه نتااهای يرسالالب ،ياشتر در
اپا د :3
اليارنسهایش گم مبشالویف هاچ پاسخ نهایب در كار نااس
فر رفتن در قعر
ا
فایل شعر /شمارهی هشتم 59 /
من اینزا
دیوارهی رَحِم زنا در انتهای د رهی پریودشالالالا يهدبال
م ل شاخهای كه زوايش كرد پرنده
تااارات فا یوبوژیىب كه در ا رخ مبدهد ،شالالالر ا يه
شىاتهاِ
سمو سازی كرده در نتااه اژ تنگتر مبشود شهوت در ا ها ياال رفته ،در ر زهای ا
وو كودكب
يعد از تادتشا يهشدت
يبتايب هلاِ مبدهد
تمایل يه سالالى
تا يري!ورِ يه مردی كه دارد تاب مبخورد تموتمو
تماییت زناالب دارد ،شم را يه این اماد صبح مبكند تا يا
در ي!ش سالوِ را ی يرای نشا داد درماندگبا ،از د
دارند! را ی كه م ل هر اناالالا نرمابب
رسالاد ر ز دیرر ،خونری یا
تماِ شالالود يتواند از این
موتاف ازاد استِاده كرده اسس:
حداقل حق زندگبا
)1يا توزه يه زنرل در اپا د ا ،خود را م ل پرندهای
خو ،حرص مبخورد خمار مبشود ينايراین م ل معتادی
كالاله يالاله دنبالالا مرمب يرای اراِ گرفتن مب گردد زنالالدگب
كه از كِاف نشئهگب مرر ِ مانده ،خماری ا را فرامبگاردف
اياالالته يه شالالاخه یا زایبسالالس در ارتِاا يمند كه
پرندهگا
يتوانند در ا ساكن شوند) ،سرگردا
حارا مبياندف
)2خود را م الل كودكب يب تالاب مب داند كه يه یق مرد يرمبخوردف ا تموتمو مب خورد كالاله نشالالالانالاله ای تقمب از ماالتبسالس ،پ
مرد مطموب را ی ،كاالبسس كه رفتاری
بذت يبرد ،اما يعد از ياداری دید
اپا د :5 كا
يادارِ كند خواب يرارِ زواب
از شانهای كه در اینه نااس این ي!ش نا ،شاتر در قاتدهی معنایب دسس
«دیونا سالالب» یا دیوانه ار داردف شالالاید هم سالالطح انتظارات
در سطر ا
شالالاتر يه قدری پایان امده كه يه مردی ابىمب الیعقل هم
يرده يه «خواب» شالال!صالالاتب اناالالانب ي!شالالاده؛ یعنب از اسالالالتِالالاده كرده اسالالالسف «خواب_زواب»
راضبسس!
تشالالال!ا
سالااالتم زانشانب كممات در سطر د ِ يههم خورده؛ یعنب
«شالالانه_اینه» قافاهی در نباند كه يه متن ،ریتم هارمونب
در اصالالالل این زممه ياید «م ل پرندهای كه زوايش كرد
ي!شادهاندف
شالاخه» ياشالد ،ينايراین در قاتدهی معنایب تااار ایااد شده
شالالاتر در انتهای شالالعر نشالالا مبدهد كه از د ماالالأبه رنج
اسالالسف «تاب» در سالالطر پنام وند اژگانبسالالس ،كه هم
مبيرد:
مبتواند يه معنای صبر ،ترمل هم ايژهی تاب ياشد كه در
)1شانه كرد موهایش يه تمس يمندیشا
هر د صورت در متن زواب مبدهدف
)2نبود ش!صب اگاه ،تا سر
اپا د :4
پاسخ سؤاالتش را ياايدف
دبم تنگتر از دختریسس
ما مبتوانام در نقد تأ یل شعر از انواا ر یىردها استِاده
كه حرص خو
كنام؛ يرای نمونه :در این شالعر ،داشتن اطیتات م!تصری
كرده
سالالامای
خمار خمارِ
از زندگب شالالاتر ظاهریا
را ر ی شانها
یا حتا توزه يه صالالورت
گذاشته
فاطمه قهرمانب دارای موهای ياالالالاار يمند يا
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷1 /
حالابالس فر اسالالالس) مب توانالد در تالأ یالل های ياش تر خوانشهای متِا ت يه ما كمق كندف این يدا معناسالس كه شالعر زندگب شالاتر از هم زدا نااتند نمبتوا كاممن مؤبف را از متن حذ
كردف این شالالعر از برا سالالاختار
فرِاسالالتراكچر ،ازرای ياالالاار خويب دارد ،يهطوریكه هاچ حشالو اضافاتب نداردف در اقع مش!
اسس شاتر ا قدر
متن را ادیس كرده تا هاچ تنصر نامطمويب در ا دیده نشودف از نشانهها يهخويب كار كشاده ا ها را در هم تناده اسسف «زندگب يود » مقوبههایب هاالالتند كه هرگ پاسالالخ نهایب يرای ا ها ن!واهام یافسف در اقع ونان «اتوپاایب» را مرا اسالالس ما يبانام ،اما مبتوانام يا منِعل نبود
تن نداد يه
قاد يندهای هناارسالاز ،اندكب از سالرگشترب خود بذت يبریمف
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷1 /
نقد و بررسی
بررسی شعر پل
زهرا هاشمی
در شالالعر كیسالالاق ما يا یق زا یهی دید ر يهر هاالالتام؛ يهطوریكه هروه در ا مبيانام تا یمبسالالس كه را ی از شالالعر دارد ،اما در ادياات نومدرنااالالتب يا ازتماا تركام
من تاشق پمب هاتم كه تاشق دریاسس كهنها
يه سنرِر
زا یه دیدهای م!تمف موازهام كه هر د ريانب ر ایس خود
بم مبدهم
را يه تصویر مبكشد تا پرسپىتاو تازهای توباد شودف
شعر مبخوانم
در شالالعر «پمل» اثر تمب تبدابرضالالایب ،ما يا د پرسالالپىتاو
شبب ونديار
ر يهر هاالالتام كه يا هم در ت الالاد هاالالتند يه تبارتب در
انرار در ر دخانه كه زیر پایش افتاده اسس
اینه دارد
ر ند خوانش اثر ،زهس ر ایس معىوس مبشودف پرسپىتاو
يه وندین زيا كه من گریه مبكنم
ا
ابتِاتب ندارد
دید خود ر ایس مبكند
ر ایس پاالرىسس كه تاشق یق پل شده از زا یهی اما در پرسالالالپىتاو د ِ زهس
پارك شعرهای خويب مبگِس
ر ایس تو
خاا مبكرد كه تاشق دریا شدهاِ
كه تاشالق پارك اسس اینيار ا تبدیل يه را ی مبشودف
من! گروه دیوانه را اشتباهب رفس
همچنان در متن م مث تشالالقب زود دارد كه دریا در رأس
من! فقط مبخواستم
شالالده اینيار د ريان يه سالالمس پمب مبر د
پار پل در قاتدهی ا قرار دارندف در اقع این تصوری
حتب يه اندازهی وند بنره دسس
كاب نشنود
كه ت!ته سنرب از دبم كنده اسس
ذهنبسالس كه پاالرك پل نابس يه هم دارند در حاببكه اقعاس ،وا دیرریسالالسف ا ها غافلاند كه هر د تاشالالق
من تاشق ا شده يودِ
هم
كه از یق زای این شمها
ت اد در اثر مبرسام كه خود مبتواند ر ایس سوِ ياشدف
ونا زمان را از ر ی خود
پرتاب كرد
كه از هر زای این ر زها زنازهی ياد كردها مبگِتند من!
يا این تمهاد يه يررسالالب شالالعر از دیدگاه سالالاختارگرای ز مبنرر مبپردازِ:
را م ل ر دخانه زیر پایم یافتند
كه دیوانه
يبخبر از در
هم هاالالالتندف در حقاقس ما يه یق
وه تاشق دریا يود
من تاشق ا شده يودِ
اپا د :)1 من تاشق پمب هاتم كه تاشق دریاسس يه سنرِر
كهنها
شعر مبخوانم شبب وند يار
بم مبدهم
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷2 /
هما گونه كه در تمهاد نقد اشالاره كردِ ،اگر شعر را تا انتها
مبترسالد تشالقش از زانم معشوق پذیرفته نشود ابتِات
ي!وانام متوزاله خواهام شالالالد كالاله در این اپا د ،را ی
نداشالالتن) كه این مبتواند حىایس تشالالقهای یقطرفهای
پاالركبسالس كه تاشق یق پل شده زیر این پل هم ر د
ياشد كه ما يااار شاهد ا يوده هاتام؛ رايطههایب مریض
خانهای زاریسالس كه يه دریا مبری دف از دید نشانهشناسب
كه ز افاردگب ناامادی ارماانب يه همراه نداردف
یا سالالماوبوژی هم اگر ي!واهام نراه كنام ،پل مبتواند نماد
اپا د :)3
تبور كرد از یق وا يرای رسالاد يه وشماندازی يهتر
پارك شعرهای خويب مبگِس
یا تبور از یق زها يه زهانب دیرر ياشالالالدف در اقع پل
خاا مبكرد كه تاشق دریا شدهاِ
معبریسالالالس كه تا نباشالالالد ،زیبایب د كرا ر دخانه را
من! گروه دیوانه را اشتباهب رفس
نمبتوا دید یا ارتباط يان د نقطه يرقرار نمبشودف پ
من!
مبتوا وند تعبار از پل داشسف
در قاالالمس سالالوِ يا توزه يه زما افعا يهكار يرده شالالده،
اپا د :)2 انرار در ر دخانه
فقط مبخواستم
زما خطب شالالىاالالته مبشالالود كه زیر پایش افتادهسس
ر ایس از زما حا يه
گذشالالته مبر د ،در اقع اپا د قبل ،كه از زيا پاالالرك يود،
اینه دارد
در گذشالالته اتِاق افتاده كه شالالاتر يا هوشالالمندی ،د زما
يه وندین زيا كه من گریه مبكنم
گذشته حا را زايهزا كرده یق زما ذهنى توباد كرده اسس ،طوریكه برن شعر تو
ابتِاتب ندارد ر دخالاناله مب تواند در این زا نماد تااار ضالدایاالتایب ياشدف در سطر ا
نو شالالالد
این ي!ش ،تصویر تانب یا
ايژكتاو يهكار يرده شالده اینه دارد) كه انعىاس تصویر موج
شده را ی تااار مبكندف
اینيار ر ایس از زيا پل اسالالس كه ا هم از ق الالا تاشالالق پاالرك يود شالعرهای تاشالقانها
را هرشم مبشناده
خاا مبكرده كه پاالرك تاشالق دریاسالس ،اما پل تاشق ا هم از ترس پذیرفته نشالد تشالقش توسط
اب ر ى سالالقف یا دیوار را يرای م!اطم تداتب مبكندف يا
يوده خود
دقس در زما افعا این قاالالمس ،متوزه خواهام شالالد كه
معشالالوق كه حاال پاالالرك اسالالس ،از گِتن حر
ر ایس در سالطرهایب كه از زيا پاالر ياا شده ،زما حا
رفته اسسف قاتدهی معنایب در سطر سوِ كه هما همخوانب
اسالالس م!اطم يا رفتن از زما حا يه گذشالالته در ي!ش
فعل فاتل اسالس ،شالىاالته شده ،زیرا فاتل من یا هما
دبش طِره
يعدی ،يه نوستابژی مبرسدف
پل) يا فعل «رفس» مطايقس ندارد
پاالرك فىر مبكند پل تاشالق ر دخانه اسس ،كه در نهایس
نوشته مبشد :گروه دیوانه را اشتباهب رفتمف
يه دریا مبری د يه همان دبال ،تشقش را پنها كرده يه
اپا د :)4
زيا نمبا رد وو احاالالاس مبكند ايراز تشالالق ،يبفایده
حتب يه اندازهی وند بنره دسس كاب نشنود
اسالسف ا فقط يه «سالنرِر » پل كه يا «د سنرب» ارتباط
كه ت!ته سنرب از دبم كنده اسس
معنایب دارد ،بم مبدهد شالالعرهای تاشالالقانه مبخواند
در سالطر ا ،شالاتر از تىناق فاصالمهگذاری استِاده كرده
اصالالمن از تشالالق تیقها
يه پل حرفب نمبزند ،وراكه
ياید يه این صالالورت
اسالالسف يهتبارتب را ی يا ما كه م!اطم هاالالتام صالالربس
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷3 /
مبكند تا متوزهِ ر ند اثر شالویم شاتر را دانای كلل نبانام
در شالعر پل اثر تمب تبدابرضالایب ،ما يا شالعری نوستابژیق
كاالب نشالنود) كه نشانهی پنها كرد وا یسسف ا زا كه
ر يهر هاتام ،كه دارای د برن د ر ایس اسس كه در
مبگوید «تىه سالالالنرب از دبم كنده شالالالده» در اقع ياانرر
تقايل يا یقدیرر قرار گرفتهاند تا زا یهی دید سالالومب را
تشالقش يه پارك اسس كه پنها نراه مبدارد سنگ د
يرای م!اطم خیق ياافریندف يهتبارتب را ی زما تممب
يا هم در ارتباط معنایب هاالالالتند) زیرا فىر مبكند دوار
خطى را كه خصالالاصالالهی ادياات نومدرنااالالتبسالالس ،درهم
تشالقب یقطرفه اسالسف از طرفب زدا شد یق ت!تهسنگ
مبشالالىند
برن ،توباد زما ذهنى
از پل ،تصالالویری تانبسالالس كه اشالالاره يه افتاد ازر یا
كرده ،طوریكه ر ایس مداِ در زما حا
قاالمسهای سنرب از يناها اماكن تاری!بسس كه منظور، فقدا تشق اسسف اپا د :)5 من تاشق ا شده يودِ كه از یق زای این شمها پرتاب كرد
ونا زمان را از ر ی خود كه از هر زای این ر زها زنازهی ياد كردها م ل ر دخانه مبگِتند من!
را
زیر پایم یافتند كه دیوانه
وه تاشق دریا يود
من تاشق ا شده يودِ
در سالطر سالوِ در مرور همنشانب كممات دسس يرده شده، در اقع شاتر يه زای گِتن «ونا خود
را از ر ی زمان
پرتاب كرد» مبگوید «ونا زمان را از ر ی خود
پرتاپ
كرد» در اقع قاتدهی نروی را شالالىاالالته از يازی زيانب استِاده كرده اسس ،تا شعر را يرای م!اطم يه حااتب تازه يرسالالاندف در ادامهی این اپا د از زيا پل ،م!اطم متوزه مبشالالود كه پاالالرك خود را از ر ی پل يه ر دخانه پرتاب مبكند
مردِ زاالالالد يبزانش را ياد كرده ر ی هما
ر دخانه كه پاالالرك فىر مبكرد پل تاشالالقش شالالده ،پادا مبكنند ،گویب ا يا مرگش قصالالد داشالالته يه ارز یش كه هما يهزای ر دخانه يود اسس ،يرسدف
گرد
اسسف
يا تااار زما افعا
گذشالالالته در
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷4 /
خاره مبشویم
نقد شعر سميه ابراهيمی
م ل يرفب كه اب نمبشود هرگ م ل دناا
ساحل نوری
كه خواهرِ نااس ما را مبزَود گریهها
سااهتر از يازار نمبشود
این مو
كه نا يه نرخ ر ز مبخورد قرصها
دمب تىا مبداد در راه فراری كه نااس
ت!ته نمبشود این در
گم كه نه
زنرش نمبزند ماری تا مهرها
اگر وشم سِاد نبود
فقط سااه مبشد
را ندزدند
همه تاریقاند سااهتر از مشق كودكب
نقد و بررسی
حتب پدر گورخواب اسس نا نمبدهد دیرر
فقر در زامعهی يازاری كه مرصالو نظاِ سرمایهداریسس،
خواهری
توباد
پوسس كمِستر
همان امر موزم پدید امد شالالىا
طبقاتب يان
اقشالالار زامعه مبشالالودف نايرايری اقتصالالادی در ایرا كه این
يوی خو مبدهد دسسها پوسس كه ياندازد
سالا ها شالاهد ا هاالتام ،مرد دهی شىا
را كنار زده
زامعه را يه د نامهی «دارا ندار» تبدیل كرده نايرايری
ي!ندد يه ریش دناا
يه یژهگب شاخ
مهرهای نمبسوزد
امر ف الای سااه امر ز را رقم مبزند كه موزم پدید امد
حتب ت!تهای
گورخوابها ،كارتن خوابها ففف شده كه در مایهی شعر
كه زِس كند تاسها
«سماه ايراهامب» را تشىال مبدهدف
گرِ نمبشود يازار این قرصها
)1
ما
سااهتر از يازار نمبشود
نقشهی ا
سریابام
كه توبادما يه مصر
كه نا يه نرخ ر ز مبخورد قرصها نمبرسد
تاریخما اما
ت!ته نمبشود این در زنرش نمبزند ماری
يه انق ا رساده اسس كانا هم كه تو
زامعهی امر ز تبدیل شده اسسف همان
كنام
تا مهرها
را ندزدند
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷5 /
موتاف مقاد شالالعر «سالالااهب تاریىبسالالس» كه ير زامعهی
در این اپا د ياز ارتباط يان اژهگا را مشاهده مبكنام كه
امر ز سایه افىنده اسسف
يهز رايطهی افقب ،يا سالالطرهای اپا دهای قبل هم ارتباط
در این اپا د را ی ارتباط معنایب زیبایب يان سطرها يرقرار
تمودی دارد پوسالالس انداختن مار) در سالالطرهای مهرهای
كرده:
نمبسوزدف
سااه يازار يازار سااه) ،ت!ته در در
را ت!ته كرد )،
«حتب ت!تهای
مار زنگ مهره مار زنرب مهرهی مار) كه يا یقدیرر
كه زِس كند تاسها »
رايطهی يانامتناس ایااد كردهاندف
اینيار شاتر مهره را يه «ت!ته نرد» ريط داده ارتباط معنایب
در این اپا د يا توزه يه همان نشالالانهها ،شالالاتر از يازاری
يان ا ها يرقرار مبسازدف
مبگوید كه هاچ سودی يرای ا نداردف
در این قاالمس شالاتر از شالرایط حاكم ير خانواده شىایس
)2
كرده ياا مبكند كه تااار يازار پوسالالس كه ياندازد ،گرِ
همه تاریقاند
نمبشالالود يازار این قرصها) تاااری در شالالرایط خانواده
سااهتر از مشق كودكب
ایااد نمبكندف
حتب پدر گورخواب اسس
)4
نا نمبدهد دیرر
ما
در این اپا د هم ارتباط معنایب يان اژهگا سالالااه مشالالق
نقشهی ا
زود دارد سالااه مشالق) نشانهی نا داد كه مدبو ا
سریابام نمبرسد
كه توبادما يه مصر
فقر خانواده اسسف در تأ یل این اپا د ،شاتر ضع زندگب
تاریخما اما
خالانواده ای فقار را ياالا مب كنالد كه در ا ،پدر توانایب
يه انق ا رساده اسس
يرطر
كرد نااز خانواده را نداردف
)3 خواهری پوسس كمِستر
كانا هم كه تو
كنام
خاره مبشویم م ل يرفب كه اب نمبشود هرگ در این اپا د هم شالالاتر ارتباط معنایب يان نقش سالالریا يرفب يرفق تموی یو ) يرقرار كرده يا تعباری كه
يوی خو مبدهد دسسها
كانا
پوسس كه ياندازد
از این اپا د مبتوا داشس ،شاتر از زامعهای مبگوید كه
ي!ندد يه ریش دناا
طبقهی فر دسالالس در ا نقش يهسالال ایب دارند بب دارای
مهرهای نمبسوزد
كمترین سهم از امىانات هاتندف
حتب ت!تهای
)5
كه زِس كند تاسها
م ل دناا
گرِ نمبشود يازار این قرصها
كه خواهرِ نااس
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷۷ /
ما را مبزَود گریهها این مو
اگر وشم سِاد نبود
دمب تىا مبداد در راه فراری كه نااس گم كه نه فقط سااه مبشد در این اپا د شالاتر ف الای زامعه را ،يا ف ای خانوادها مرتبط مبسالازد از خواهری كه يههرحا زندگبا
سااه
اسالس ،مبگویدف مو ،زوید ،دِ) نشانههایب هاتند كه شالالاتر يه زیبایب ا ها را در سالالطرها پ!ش كرده ارتباط معنایب يان ا ها پدید ا رده اسالالالسف شالالالاتر در ازرا پرفورمن
تابب تمل كرده ،شالالعر از فرِ
سالالاختار قايل
قبوبب يرخوردار اسالالس ،بب تصالالا یری كه در شالالعر يرای م!اطم ارامه مبدهد ،اغمم پراكندهاندف مطابم ياااری ياا مبشود بب فقط تنها يا ياا ،كشِب صورت نمبگاردف
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷۶ /
نقد و بررسی
نقد شعر زهرا هاشمی پویان فرمانبر تر س شدِ ير حام اتِاق پدر نبود كه ز يرارد از اب یا مادرِ را كه گریه غرقش مىكرد تر سىب يود موزب كه درمبرفس يا يرادر تا پشس هِس سابرب ياد اگر ا نمبكرد پاهاِ با نمبشد این ال /الیب تا يپرد خواب از سر كووه بب بب كل نمبكشاد درد تا يپاچد زاغ الی موهاِ كه هرگ طناب نشد مادرِ ناات قتى تر س شدِ پدر سوراخ مادرِ اتِاقى يود كه افتاد اما يند ناامد
مشالالىیت ير همه زا سالالایه افىنده اسالالسف شالالرقب غريب نداردف زندگب از حقاقس حشالب يبرحم خود د ر شده يه سمس تصنع قراردادها رفته اسسف دیرر كاب صدای ز را كه حشالبترین حركس طباعس اسس ،نمبشنودف ز هاالتب مبي!شد اما در ا خیصه نمبشود ،وراكه ا یق حركس اسس؛ هاتب مبدهد يه ا خاانس مبكندف در اقع ز در یق زام خیصه نمبشود ا را يهم ايهی مِهومب فماالالِب طباعب مبيانمف ایا این معنای سالالركش را مبتوا مرد د كردق ایا این حركس را مبتوا در یق تصالالالویر خیصاله كردق تا كِب نراه اطرا
يه ز ،در ازد اج خیصه
شالودق تمامب این پرسالشها در شعر زهرا هاشمب غوطه ر اسالس؛ يا اكا ی این اثر مبتوانام ف الای شعر را كشف فىرپردازی را راحس كنامف گویا این سمامهی ازبار فقط يه یق فرد مريوط نمبشود تمالامب ات الالالای خالانواده را دريرمبگارد؛ خانوادهای كه نمایهای از زامعه اسالالس ز را ير حاالالم اتِاق مرد د مبكند غافل از اینكه خودشالا نا مرد د مبشوند وراكه ز وا ی ز همه وا نااس: «تر س شدِ ير حام اتِاق پدر نبود كه ز يرارد از اب» از اتِاق زيانب يد شد ماهب يه ز ) در سطرهای ياال كه يرذریم ،يه مادری مبرسالام كه در اشقهایش شنا مبكندف مادری كه م ل یق تر سق از نداناتن درد خویش حارت زده شالالده در اند هش همچنا زندگب مبكندف مادری كه از پدر زدا شالالده اكنو در كنار يرادر شالالاهدِ گذشالالتهی خویش اسس؛ حا
ایندهی دختر !
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷8 /
«یا مادرِ را
تا يپاچد زاغ
كه گریه غرقش مبكرد
الی موهاِ
تر سىب يود موزب
كه هرگ طناب نشد مادرِ ناات»
كه درمبرفس يا يرادر
از نىات دیرری كه این شالالعر را زذاب شالالعورمند كرده
تا پشس هِس سابرب»
اسالس ،مبتوا يه ازرا ياا های اسالتعاری ا اشاره كرد؛
این تر سالقِ از زنگ يرگشته هنوز نمبداند كه این زنگ را پایانب نااالالس
یر س تصالالنع يه ناالاللهای يعد نا
اگر دقس كناد تمامب سطور ،يد
بىنس يا سرتتب ر ا يه
زمو مبر ند كه این مهم ياتث ایااد هارمونب در اثر شالالده
سرایس مبكندف وراكه اگر اینطور نبود يا تاا ز ياد شوهر
اسالسف همچنان هاچ موضالوتب يهصورت سطرب ير كاغذ
يب هویالس) ياله تر س ،ارامش مادرانه الالیب مادر) با
ناامده شالاتر سالعب كرده كه در هر سطر ذهن م!اطم را
نمبخورد! یعنب شالالاتر يا ياانب معىوس از دختر يه مادر)
متناسالم يا فرِ يه يازی يرارد ياا های اثر
ارتباط زندگب ز ها را نشا مبدهد:
شعر سوق يدهدف مانند :قتب تر س شدِ ،پدر سوراخ) در پایا ،شاتر گری ی يه سطرهای ا
« ياد اگر ا نمبكرد پاهاِ
را يه سمس
مبزند؛ تنهایب پدر
با نمبشد این ال/الیب»
اند ه مادر را تأكاد مبكندف اند هب كه همچنا ادامه دارد
نىتهی زابم توزه این اسس كه اگر يه سطرهای ياال نظری
يه نالهای يعد يعدتر نا سرایس مبكندف يهراستب این
ياندازید ،متوزه مبشالالوید كه شالالاتر يرخی زيالانب ،خالارج از موتاف مقاالالد
اك ر شالالاترا
یر س تا كِب ادامه داردق اصمن ورونه ریشهكن مبشودق
در زهس تصالالالنع از
هما طور كه در ايتدا شالالرح دادِ ،ياید يه ز زور دیرری
وندتأ یمب اسالالالتِاده نمب كندف مانند :ال\ الیب) همچنان
نرریاسف ز پوسس است!وا نااسف ا یق مِهوِ اسس
يازیهای زيانب در این شالعر يه شىل طباعب رخ داده اسس
كه ياید درك شالالود تا يه طباعس ن دیق يشالالویمف اما اگر
سطرب نااس؛ يهطوریكه رد تصنع در ساختار زایراه
تمامب این حر ها يا يباتتنایب ز ها همراه ياشالالالد ،هاچ
ا احاالالاس نمبشالالود يرزاالالته نااالالسف مانند :مادرِ
فایدهای نداشالته يشالریس يه طباعس ن دیق نمبشودف اگر
اتِاقب يود ،كه افتاد)
ز از پمالههالای تالذاب مداِ يه پایان مبر د
فارك از زنبهی تىناىا اثر ،هروقدر هم كه تر س زاغ
مبشود مشىل از خود ا سسف خیصه اینكه نباید فرامو
ي ند درد يىشد انرار كاب صدایش را نمبشنودف انرار نه
كرد انقیب سااهپوستا يه دسسِ يارانهگا نبود خودشا
دختر مب توانالد دسالالالس های مادر مبتواند زندگب پاش ر ی دختر
را يرارد
نه مادر
را ناات يدهدف
اری! انرار در این زندگب يا ارامش غریبه ،هنوز ز زایراه خود را پادا نىرده اسس!
یقدیرر را ياال كشادندف قتب تر س شدِ پدر سوراخ مادرِ اتِاقب يود
«تا يپرد خواب از سر كووه بببب
كه افتاد
كل نمبكشاد درد
اما يند ناامد
تماق تر
فایل شعر /شمارهی هشتم ۷9 /
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶1 /
پديدارشناسی ،نقد معطوف به خواننده
یق موضالالوا یا ايژه را ا گونه كه خود را مبنمایاند ،يهد ر از مِاهام قابمهای پاشالالان درك كنام ،در ا صالالورت اسالس كه از پدیدارشالناسالب اسالتِاده كردهایم ،مانند يررسب
محمد مروج
پدیدههای همزن گرایب یا قتل! هوسالالر يا رد شالالاوهی كاالالم اگاهب از طریق ازمایشالالات تاريب نا يازسالازی ذهنب ناالبس داد يرخب ق ایای ذهنب يه اقعاس خارزب يرای يررسالالب قتل ،ناازی نااالالس یق نِر را يىلشالالالام تا ا را تاريه كرده ياشالالالام موضالالالوا را در ذهن مالا تا یاله فماِهی رادیىا
یا كل
ترمال كنام) ،نوتب
تمِاقب را پبری ی كرد كه در حوزههای
ياااری كاريرد داردف حا يه سالالالراك نقد معطو
رايطهی ا يا
يه خواننده
پدیدارشالناسب مبر یم؛ در نقد هرمنوتاق سه ر یىرد گرایش مهم زود دارد: )1نقد مؤبفمرور :در این گرایش نویانده نقش اساسب را ایِا مبكند؛ یعنب شالالرایط زندگب ،حاالت ر حب ،تروالت پالدیدارشالالالناسالالالب یا فنوموبوژی تمم پدیدارهای تانب يد
ق ا ت پاشدا ریسسف در اقع
یق پدیدارشناس ياید يبطر متافا یق ما را
ر
مطابعه ی
ياشد در يررسبهای خود،
سالنسهای پاشان را ارد نىند فقط
يه ذات ماهاس ا وا يپردازدف از این نظر پدیدارشالالناس منتقد حرفهای ،تملكردی مشالالالايه هم دارند وو یق منتقد دريارهی یق اثر اديب م من شالالعر نظر غایب نمبدهد، يمىه از ای ا را شىاته تشریح مبكندف فاماوفا
نظریهپردازا ياااری در این زمانه كار كردهاند؛
از «هرالل
كانس» گرفته تا «هایدگر
«ادموند هوسالالر » فاماالالو
گادامر» اما وو
ابمانب ياشتر تمر خود را يه
ترقاق پژ هش در این رايطه صالالر
كرد ،ياالالااری ا را
يناا گذار پدیدارشالناسب مبدانندف هوسر پدیدار را ا نوا از شالالالناخس
معرفس مبخواند كه حاصالالالل تركام د
مرالد دهی تاناالس
ذهناس ياشالالالد
مب گوید پدیدار،
اقعاتبسالالس كه در حاطهی شالالناخس اناالالا قرار دارد حامل ناس معنا ،فارك از انت اتات ذهنبسالالسف اگر يتوانام
ازتماتب ،سالالااسالالب ف الالای ر شالالنفىری زامعه در زما حاات ا
زیاس مؤبف ،در خمق اثر اديبا
دخال اسسف
ونان نراهب يه شالعر داسالتا يا ازادی اديب منافات دارد، یعنب شالالما كتايب را فقط يهخاطر نویاالالندها
ي!واناد نه
مرتوایش! )2نقد متنمرور :منتقدین سالالاختارگرا پاالالاسالالاختارگرا يا حذ
مؤبف ،يه يررسالالالب خودِ متن
توامل در نبا
مبپردازندف ا ها كاری يه نویاالالنده ندارند
معتقدند متن
خوديانده اسس يرای تأ یل ،رزوا يه ا كِایس مبكندف )3نقد خوانندهمرور :زایراه اصالالالمب را در این گرایش، م!اطم ير تهده داردف در اقع این خواننده اسالالس كه طبق يه
زیرسالاخس ذهنب تاريههای شال!صب تمم اديبا
خوانش اثر مبپردازد ،این سالاله در زای خود اهماس دارندف مؤبف مهم اسس ،وو هنر متالأثر از اقعاالات مبافریند
را ترس تأثار كشف شهود
دریالافس های مراط اطرا
مطمئنن زندگب شالال!صالالبا
خود
را ارد اثر
مبكندف متن هم مهم اسالس ،وو تامل مهم در ساختن ا ، زيا اسالس زيا دناایبسس كه در ا اناا ها يا یقدیرر
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶1 /
ارتبالاط يرقرار مب كننالد
يد
ا هاچ اثر ي رگب خمق
مبكند ،پ
پدیدارشالناسالب خصمتب درزمانب داردف ينايراین
نمبشالالودف يهتنوا نمونه هایدگر يه زيا معتقد اسالالس يه
م!اطم در موازهی يا متن نقش پمررنرب دارد ،وو هر اثر
متن ماهاتب زيانب مبدهد ا را تامل مهمب مبداند ،وو
هنری يراساس تعداد خوانندگانش دارای افق معنایبسسف
زيا سالاا
زاریسس هرك
يرای نمونه تبارت «يند امد نِ » يراساس طاف زامعهی
تِااری از ا دارد ،پ
يهخاطر همان خصالمس ،هر طاف خوانشب یق تأ یل ارامه
خوانشالب خود وندین دالبس معنایب دارد :از برا پ شىب
دیرر خواننده هم نقش ي رگب در پویایب
یعنب مانعب ياتث شالالده تا ریه خوب كار نىند ،یا از نظر
مبدهدف از طر
هنر دارد ،وو یق متن يه تعداد خوانشهایب كه از ا
سالالااسالالب یعنب یق نِر دوار سالالاناالالور خِقا شالالده
مبشالود ،افق دالبس معنایب داردف یق دانشاو ممىن اسس
نمبتواند فعاباس كند ،یا از دید شعری ممىن اسس سوژه يا
غ بب از حافظ را يه شىمب ي!واند كه يا خوانش یق كارگر
ما يا تأ یلهای
یا منتقد حرفهای ،متِا ت ياشدف
صالرنهای ار تاق ر يهر شالده ياشدف پ يبشالالمار طر
نااالالتام يمىه افقهای دریافس ياالالاارند! از
هر متن اديب دارای تأثار معناسس! تأثار يه ساختار زيا
طر
تىناقهای اديب يهكار رفته توسالالط خابق مريوط اسالالس
شال!صالب خود نه يراسالاس ذهناس ،شر ا يه دریافس معنا
معنا یا دریافس يه دیابىتاق يان م!اطم خطوط سالِاد
مبكناد ،در نتااه از پدیدارشناسب يهره مبگاریدف
نالاپادای ماا سالالالطور متن يرمب گرددف يرای نمونه ما ا
يا توزه يه توضالالارات ياال ،فنوموبوژی در نقد معطو
شالالىنندگب یق پارمرد در تبارت «ا پارمرد وهقدر الغر
خواننده از اهماس ياالالااری يرخوردار اسالالس ،وو ما در
زنبهی هنری
اسالس» ،يه دریافس خواننده ياترب دارد پ
اثر يه مؤبف زیبایبشالالناختب ا ير تهدهی م!اطم فعا اسالالسف ينايراین ما يه تناسالالم گاردی كه ات!اذ مبكنام مانند نقد سالالااسالالب ،اسالالطورهای ،ر ا كا انه ،سالالاختارگرایب ففف، معناهای متِا تب از متن اسالالت!راج مبكنامف حا يانام ایا مبتوا یق شعر را از منظر پدیدارشناسانه يررسب كردق ما در هر اثر هنری يا یق ماهاس تانب هاالتام ،پ
مادی ر يه ر
مبتوانام يهم ايهی یق پدیده ا را شالناسایب
كنامف یق شالالاتر یا نویاالالنده يعد از گذشالالس زمانب از خمق اثر ،قتب د ياره ا را مبخواند ،احاالاس مبكند يع ب زاهایش نااز يه يررسب مادد دارد ،وو ممىن اسس سواد تئوریق یا حتا زیرسالاخسهای ذهنبا ينالايراین ا را يالازنویاالالالب مب كندف پ
مترو شده ياشد، مادیس اثر
را
پدیدارشناسب كرده اسسف خواننده نا يه همان شىل اسسف هر م!اطم يا ايژهی متن موازه مبشالالود يب طر
يد
پاش زمانه
اگر يا دیدی
ارد نىرد سالالالنس ها در
خوانش ا را يررسب كند ،خوديهخود از پدیدارشناسب يهره مبگاردف ا حان خوانش در اقع درحا د ياره نوشتن متن اسالس يا يهرهگاری از افىار تمم ر ز خود ا را تِاار
دیرر قتب متنب را مبخواناد؛ يا اسالتِاده از تارياات
خوانش ايتدا يه ايژهی متن يرمبخوریم
يه
يا يررسالالالب
اكا ی سالالطح ،يه تمق معناهای نهِته در د ا خواهام رسادف
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶2 /
«نظریهی كانس» مبنب ير ادراك پدیدهها توسالالط ذهن ادمب،
مفهوم ديگر بودن
كه شرایط زمانب مىانب خود را ير پدیدهها ترمال مبكند يود موزم پدید امد این نظریه شالدف يراساس گِتههای
ساحل نوری
ياختان ،پایه اساس گِس گوگرایب ،ير همان رايطهی يان خود دیرری نهاده شالده اسالس اگاهب نابس يه مِهوِ دیرر يود ،الزماله ی يرقراری مىالابماله اسالالالسف یق كار زیبایبشالالناسالالانه ،شالالىل تىامل یافتهای از رايطهی خود دیرری را ارامه مبدهدف اثر اديب زیبایبشناختب ،نه يازنمایب نه یق
اقعگرایانهی زندگب توسالالط نویاالالنده اسالالس
انرالارهی قراردادی ترمامب ير اقعاالس زندگب از زانم نویاالالنده؛ يمىه نتااهای نهایبسالالس كه از پاچادهگبهای رايطهی يان این د يه دسس مبایدف يدین معنا كه هنرمند اقعب ،از طرفب يا «مناس خود» كه متمایل اسالالس يرداشالالتب خاص را يه اطرا ر يهر سالس از طر
دیرر ،دسس در گریبا «غارخودی
يود » یا «دیرر يود » اقعاات اطرا ما!امال ما!امامویچ ياختان فاماو
ر سب ادياات يود ،كه
اثار تأثارگذاری در حوزهی نقد
نظریهی اديب نوشالالالته
اسسف اصطیحات «گِس گویب» «گِس گوگرایب» اغمم يه مِاهامب مرتبط اسس كه ما!امال ياختان از ا در اثر در ياب تئوری اديب ت!ال گِس گویب) يهره يرده اسالالسف ياختان اثر اديب گِس گویب را در مقايل اثر تقگویانه قرار مبدهدف اثر گِس گویب ير پایهی گِس گوی پاوسالالته ،يا اثار اديب دیرر پاش مبر د تنها پاسالخ ،تصراح ،سىوت اثر قبمب نااالالس ،يمىه ارتباط اگاهانه
در يراير یا گاالالتر
يرقرار كرد يا اثر قبمب يه هما سالا پاوسته اگاه شد از سالالوی اثر پاشالالان اسالالسف ادياات گِس گویب در ارتباط مرا ده يا اثار گوناگو تأثارگذاری صالر
متعدد اسالالسف این موضالالوا تنها
نااالس؛ وراكه گِس گو در هر د سو
ادامه پادا مبكند اثر اديب پاشالالان ،يه اندازهی اثر حاضالالر تااار مبیايد دگرگو مبشالالودف ارامهی نظریهی رايطهی من تو) ياختان
راهگشالالایب افىار ا ،در كنش متقايل
ضر ری غارقايل ازتناب ذهن ادمب زها ،ترس تأثار
صالالورتب كار
خود دیىته كند خود اسالالالس ،در
در زمرهی اثار هنری زیبایبشالالناسالالانه رقم
خواهد خورد كه پ
از ر یار یب این د ر ند يه تعاد
رسالالاد نهایب این د نار ی زدبب ،كاری مىابمهای ارامه شالالودف مِهوِ دیرر يود شالالامل غار يود شالال!
،مىا
نقطه نظر مبشالود این مِهوِ در صورتب در كار اديب ابقا مبشالالود كه نویاالالنده از نقطهنظر یق يارانه ،خود را يه منصالالهی ظهور يرسالالاندف هر یق از ما زيا ،نقطهنظر نظاِ مِهومب متِا ت از دیرری داریمف يرقراری ارتباط اناانب يا شالالىاالالتن مرزها ،رها كرد قابم خودی خود را زای دیرر فر
كرد ،مرقق مبشالودف ياختان سعب دارد نشا
دهد كه حتا در يهظاهر خصالالوصالالبترین شالالاخ گِتار یا سالال!ن ،سالال!ن یا طر
ترین
گِس گوی دیرری زود
دارد ،يه نظر ا س!نگویب كه یقسره ير یق موضوا تانب تمرك دارد ،همواره يه م!اطبا يابقوه در و
راسالالس
خود هم نظری مباندازدف زيا از این حاث در سرشس خود «گِس گویب» اسالس صالر
نظر از اینكه وه پاس!ب يه
صورت يابِعل ارامه خواهد شد ،درگار نوتب گِس گوسسف ياختان گِس گویب را يه تصالالویر مبكشالالد كه سالال!نا
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶3 /
شالالده اسالالسف سالال!نروی د ِ
همواره مرصالالو تعامل ماا حداقل د نِر اسالالسف ياختان
سالال!نروی د ِ ،از ا حذ
را نمبشالالنویم بب در
مِهوِ گِالس گو را در تقالايالل يالا مِهوِ مونوبوت تق
تمق ،این س!نا تأثار تعاان كنندهای ير كلل س!نا حاضر
یق نهاد
ح الالوری نامرمب دارد؛ سالال!نا ا
صالالدایب) قرار مبدهد ،كه توسالالط یق شالال!
مرمب سالال!نروی ن!االالس داردف ياختان ياشتر دريارهی
گِته ياا مبشودف در نظریهی ياختان گِس گو در مِهوِ
مِاهام گِس شنودی يرث مبكند مبگوید همهی اژهها
تاِ گاالالتردهی ا يه معنای هرگونه ارتباط زيانب ،يه هر
یا گِتهها ،در پاسالالخ یا اكنش يه امری ،ادا مبشالالوندف در
شالىل ممىن اسسف ينايراین مبتوا گِس تمامب ارتباطات
نظاِ ادراكب خودِ نویاالالنده كه
انِعاالت زيانب ،يهصالالورت تباد گِتارها ،یعنب
رفتار ر زمره ،اژهها در
فعل
پمر از اشاای خاص حاالت احااسب مرتبط يا ا هاسس،
يهصورت گِس گو ،انااِ مبپذیردف اما گِس گو در معنای
درك مبشالالود ،ينايراین تماِ گِتار يه سالالمس وا ی گرایش
خاص ا ،فقط یق گِس گوی سالالاده يان د شالال!
دارد كه ياختان ا را «افق درك» شالالنونده مبنامدف ياختان
نااالس ،يمىه نوتب هاتبشناسب اسس كه از رهرذر زود
يناا مىابمهگری یا گِس شنودی را ير رايطهی يان خود
«دیرری»« ،خود» معنادار مبشالالودف يه نظر ياختان ،در تعامل
دیرری ينا مبنهد ،اگاهب ناالالبس يه مِهوِ دیرر يود را
يا دیررا اگاهب ما شالىل مبگارد يه اسطهی این تاريه
حتا ا را يه زنبه ی
از دیرریسالالس ،كه اگاهب ما صالالاقل مبخوردف ا همونان
زیباشالالالناختب اثر اديب تعمام مبدهد؛ يدین صالالالورت كه
تقگویب یا مونوبوت را در نقطهی مقايل گِس گو قرار
دیرری منار يه پدید امد شالالىل تىامل
مبگوید :تقگویب در نهایس انىار مبكند كه
الزماله ی يرقراری مىابمه مب داند رايطهی خود
مبدهالد
یافتهی تصالر مبشالود ،كه از يمعد زیباشناختب حام اهماس
يار
اسالسف هنرمند اقعب از طرفب يا «من يود خود» ،كه تمایل
پاسالال!ب يا هما درزهی اتتبار زود داردف تقگویب يه
يه يرداشالس ش!
از اطرا
دارد ،موازه اسس از طر
دیرر ،يا «غارخودی يود » یا دیرر يود ر يهر سالسف توا
اقعاات اطرا ا
از ا ،اگالاهب دیرری يالا هما حقوق
انىار غار
اسالالالتقی
قادر يه
كِایس ا يهتنوا یق «من» يا
حقوق ماا ی يرمبخا دف يرای دیدگاه تقگویانه در شىل
اژهها سایر نشانههای بِظب در حمل
افراطب یا ناب ا ) ،غار صالالرفن «موضالالوا» اگاهب ياقب
ياش از یق معنا ،مطايق يا يافتب سالالالس كه در ا يه كار
مبماند
نمبتواند در يطن خود یق اگاهب را متشالالىل
مبر دف در این نقد «ماركاالالااالالم فماالالِهی زيا » يه این
كندف پاسالال!ب كه قادر يه ایااد تاااری در دناای اگاهب من
متهم شالالده اسالالس كه يه نشالالانهها معانب ثايس مبدهد؛ در
ياشد ،از غار انتظار نمبر د؛ تقگویب يه خودی خود كامل
صالالورتبكه تممن معنب اژهها يه تعریف مادد مدا ِ ،در
كافب اسالس از این ر نابس يه پاسخ غار ناشنواسس
وارووب مبارزه يان طبقات گر ههای ازتماتب ،ياالترب
يه انتظار ونان پاسال!ب نمبنشاند هاچ توا مؤثری يرای
داردف نظریاله هالای ياختان در همه ی ن!االالالس ير مِهوِ
ا قامل نااسف تقگویب از غار ،صر نظر مبكند تی
هر شالالىل سالال!ن یا
مب رزد تمالامب اقعاالس را يه تاناس درا ردف تق گویب
گِس گو دیابوت) اینكه زيا
نوشالالته) همواره گِس گویب اسالالس ،متمرك اندف این مِهوِ
انمود مبكند كه كیِ اخر اسالالسف ياختان همچنان سالاله
گِس گو يا مِهوِ ماركاالااالتب دیابىتاق ،یىاالا نااسف
ترصهی گِس گوی سقراطب ،كارنا ا
رما را تامبگاه
اگروه يا ا در توزه يه خصالالمس ازتماتب گِس گو نا
گِس گو در معنای خاص هاالتبشالناسانهی ا مبداندف
كشمىش ذاتب در ز
ا ،مشالالايه اسالالسف گِس گو از سالاله
تشالالىال مبشالالودف سالال!نرو ،شالالنونده یا م!اطم ففف
رايطالهی ماالا این د ! در نتااه زيا
ا وه زيا ياا
مبكند یعنب اندیشالالهها ،شالال!صالالاسها ،اشالالىا حقاقس
ينايراین يا توزه يه تعریف ياختان از گِس گو
همچنان
یژهگبهای موزود در این سه ترصه ،مبتوا گِس كه از نظر ياختان ،گِس گو گونه ای كند كا زمعب
نقادانه
يرای یافتن حقاقس اسالالالس كه در نهایس يه خوداگاهب
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶4 /
خوداصالالیحب مباناامدف از زممه یژهگبهای دیابوت كه
يرای تعمام افراطب ،يالاید گِس كه هاچ متنب يب يهره از
از نظر ياختان ا را از یق ارتباط سالالالاده متمای مبكند
متنهای دیرر نااالالس
تِا تب كه ماا ا ها زود دارد،
تبارتسس از :ماتقام يود رايطه؛ يه این معنا كه هاچگونه
تِا ت ير سالالر ما ا گِس گومندی اسالالسف ياختان مِهوِ
سالالاختار ازتماتب یا ذهنب نباید منار شالالود كه افراد از هم
گِس گو یا گِس گویب را ،ياشتر ياط مبدهد استدال
د ر شالالده یقدیرر را يهم ايهی ايژه تمقب كنندف اگاهب خودشناسب مرصو گِس گوسسف يهنظر ياختان اگاهب شالالناخس ،پدیدهای د سالالویه اسالالس ذهناسهای م!تمف،
مبكند كه تماِ كممات
یا گِتهها يهسالالوی پاسالال!ب
اكنشب زهس دارندف در مىابمات ر زمره ،كممات از طریق قرار گرفتن در نظاِ مِهومب شالالنونده درك مبشالالوند معان تأثرات احاالالاسالالباند يا ا ها
تنها در ر ايط گِس گویب ماا افراد ایااد مبشودف ياختان
سالالرشالالار از اهدا
در نظریههای اديب خود ،يهخويب نشالالالا داده كه دیابوت
مرتبطاندف در نتااه فهم یق گِته از پاسالالخ شالالنونده يه ا
اساس زيا اسس ،بب همواره امىا تبدیل ا يه مونوبوت
زدایب ناپذیر اسالالسف يههمان خاطر تماِ سالال!نها يهسالالوی
زود داردف دیابوت يه ر ی تِىر ازادی گشالالوده اسالالس،
ا وه ياختان «افق مِهومب» شالالنونده مبخواند زهس دارند
در حالاببكالاله مونوبوت ازالد خصالالالمتب اسالالالتبالالدادی
كه این افق شالالالامل زيا های متعدد ازتماتب اسالالالس ،كه
سالركوبگرانه اسسف ياختان از اصطیح «موقعاسمندی» در
شالنونده از ا ها اسالتِاده مبكندف «دیابوگااالم» گرایشب يه
تعریف گِتار استِاده مبكندف يه نظر ا ،گِتارها موقعاسمند
سالالمس تعامل ماا زيا های م!تمف سالال!نرو
زيا های
هاالتند معنای اصالال ا ها را ياید در موقعاس رخدادشا
شالالنونده اسالالس يه این دبال اسالالس كه ياختان مبگوید:
درك كردف همهی گِتارها در پاسخ يه گِتارهای پاشان ياا مبشالوند معطو
يه م!اطم هاتند ،يه این معنا ،زيا از
طریق تعالامل ازتماتب در زمانه اموخته مبشالالالودف گِتار
«سالال!نها در مرز ماا زمانهی خود
زمانهی دیرری
يارانه زندگب مبكنند»ف در يرث سالاختار رشالد ش!صاس ،ياختان يه تمای يان د
پدیدهای ازتماتب اسالالس خصالالمس ا از د وا ناشالالب
مِهوِ اصالالرار مب رزد :مِهوِ من يرای خودِ)
مبشالالود؛ ا بن گِتار خطاب يه كاالالب ادا مبشالالود ثانان
من يرای دیرری) یا دیرری يرای منف ا احااس دركب
گوینده خود موزودی ازتماتب اسالالسف این ارتباط تمل
را كه اناالا از خصالوصاات توانایبهای در نب خویش،
متقالالايالالل گِتالالاری
كیمب يالاله نظر يالالاختان يناالالادیترین
مِهوِ
توسالالط ضالالمار خوداگاه دارد يا مِهومب كه دیررا يهتنوا
خصالاصهی زيا اسسف مِهوِ دیابوت صِس مما هی ا ،
افراد يارانه از شال!صالالاس ا دارند ،مقایااله مبكندف ياختان
یعنب دگرا ایب در تقايل ماالالالتقام يا مِهوِ مونوبوت یا
«دیرری» ،فالاصالالالمالهای قامل
تالالق گویب الزرِ يالاله نوتب
تالالقگالویب قرار مب گارد
همواره يان مِهوِ «خود»
مبشالودف این نظر اهماس نااز يه دیررا را گو زد مبكندف
دگماتااالم اندیشهی ز مب منار مبشودف از نظر ياختان،
خودِ) سالالابم همواره توانایب خویش را يرای گِس گو
وندصالالدایب یژگب گِس گومندی اسالالسف وندصالالدایب
مىابمه يا دیررا حِظ مب كندف اگر «من يود » یا «دیرر
يهمعنای توزیع ماالا ی صالداها در یق متن اسس ،ونا كه
يود » ير طرز فىری یا كاری حاكم شود ،نتااه ا اسس كه
اینكه یىب ير
در خ انهی اژهگا ياختان ،تقگِتاری ناماده مبشود از
دیرری ماالمط ياشالدف گِس گومندی تنصالر اسالاسب ارای
ارز
زیبایبشالالناختب كار مبكاهدف تِا تب مراالالوس يان
ياختان در مورد ر ايط ماا متو مراوب مبشودف ياختان
«مرك » یا «خود» هرا وه غارمرك یا «دیرریسس» زود
ما ا يرخورداری متن هالالا از
دارد ،كه همان تِا ت ،منشالالا ایااد مىابمه اسالالسف تقاید
گِس گومندی ،ا ها را يه د گونه یا فراگونهی كمب تقاام
ياختان يا نظرات «ژاك دریدا» در مورد تدِ زود مرك یا
فراگونهی وندگویبف اببته
ح الور معنا در كار اديب در تناقض اسس ،اما نمبتوا این
تماِ صالداها حق ح ور داشته ياشند ،يد
يالراسالالالالاس والرالونرب
مبكنالد :فراگونهی تقگویب
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶5 /
حقاقس را كتما كرد كه نظرات ياختان يازگشالالالایب گرهِ
از ی!چابب
كوری شالالد كه نظریهی ح الالور خودمعنای دریدا در نقد
كه در
اديب ،ایااد كرده يودف اینكه تا وه اندازه ياختان در ارامهی
هروه مبخواهاد
یق ابروی تممب يرای حل مشالالىیتب كه منتقد در يرث
يب!شاد!
كارهای اديب در دیدگاه زیبایبشناختب يا ا ها ر يهر سس،
فقط كابباس داریم!
موفق يوده یا نه ،امری يرثانرا اسس موافقا
را درتى
ياز مبكناد
م!ابِا
فرا انب داشته اسسف
علی عبدالرضایی
يرای نمونه: ترماالل شالالالعر كالاببالاس «تمب تبدابرضالالالایب» از دیدگاه
هرونالد تئوری يالاختان دريالارهی رما ،يه تنوا نمونه ی
گِس گوگرایب:
ادياات مىتوب ارامه شالالده اسالالس ،بب هما طور كه «تمب تبدابرضایب» در مبرث «پاشنهی اشال ياختان» ذكر مبكند،
کالباس
دیدگاه كیسالالاق ياختان منار يه این شالالده كه شالالعر را
دسسهایش را كه در تى
افتاده يود
د دستب گرفتم
قتب كه پا شد تشىتر نىرد «مبتوانم يا شما قدِ ي نمق» نرِس نه دسسهای ا را مبگارِ ير تى
راه مبر یم
«كاب را كه در وشمهای تو م!ِب كردند هر وه مبگردِ راستب
ياشتر گم مبكنم
شما تر سب نىردهایدق»
نمبگوید
يبم!اطم نااالالالس،
يه اتتقاد ياختان هاچ گِتاری خن ا يمىه ير ا منطق مىابمه حىمفرماسسف
يرای درك تاريب يهتر يه يررسالالالب ز
يه ز
شالالالعر
مبپردازِ: اپا د 1ف دسسهایش را كه در تى
افتاده يود
د دستب گرفتم
قتب كه پا شد تشىتر نىرد این شعر د اتِاق زيانب در تى
افتاد ) رخ
مبدهد )1 :در تىاش افتادِف )2دسسهایش كه در تى
كردیم! ر زها م ل ياد مبگذشس شم وند ثاناه ياشتر نبود تنها يودیم
كه دناا مبخواسس
از اببوِ يار ما كند
كرد!
افتاده اسسف در تعبار این سالالطر را ی از یق تى را ی دسالسهایش را در
تى
سالال!ن مبگوید كه
كرده ش!صاس در
تى
را از زا يمند كرده اسسف در سطر يعدی از ش!صاس
در
مبگوید؛ زمانب كه ا را يمند كرده تشالالالىر
تى
نىرده اسسف در سطر يعدی صداها ارد شعر شده مىابمه
يا ر نمبكناد!ق امشم كه ير تى
منطق گِس گوگرایب يهره گرفته اسسف
در سطر ا
نرِس نه!
ما
وندصدایب موازهام كه ساختار ر ایب داستانب دارد از
«مبتوانم يا شما قدِ ي نمق»
«نمبكنادق»
د تى
تقصالالدایب فر
كند؛ در صالالورتبكه در اینزا يا شالالعر
دیرری خوايادهاِ
سری يه ا اببوِ ي ناد
در
تى
شىل مبگارد:
«مبتوانم يا شما قدِ ي نمق»
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶۷ /
يودهاند دناا مبخواسته ا ها را از هم
در تعبار كمب این اپا د مبتوا گِس شالالاتر ف الالایب را
ا ها فقط د تى
مبسازد كه یق اقا ،خانمب را از ر ی زمان يمند كرده از
زدا كندف در سالالطر يعدی زما تااار كرده از «ماضالالب» يه
ا درخواسس مبكند يا ا قدِ ي ندف
«حا » تبدیل مبشالالود
اپا د 2ف
سطر متوزه مبشویم كه ش!صاسها از هم زدا شدهاندف
نرِس نه
اپا د 5ف
دسسهای ا را مبگارِ
يا ر نمبكناد!ق
راه مبر یم
امشم كه ير تى
ير تى
این اپا د ،صالالدای در نب را ی ارد شالالعر
در سالالطر ا
مبشالود ياا مبكند كه ز در
شعر م!ابِتب نمبكندف
سالالطر يعدی سالالاختاری وندتأ یمب دارد كه از ا د تعبار يرداشس مبشود )1 :يرتى تى
راه رفتنف )2ير ر ی ا قاب
راه رفتنف
«كاب را كه در وشمهای تو م!ِب كردند هروه مبگردِ
ياشتر گم مبكنم
از ی!چابب كه در
را در تى
ياز مبكناد
هر وه مبخواهاد يب!شاد! در سطر ا
این اپا د ،شاتر م!اطم را يا شعر گره زده
از تىناق فاصمهگذاری استِاده مبكندف در تأ یل سالالطر يعدی متوزه مبشالالویم كه شالال!صالالاس مرد
نمبگوید
شالعر دیوانه اسالس در تصوراتش يا ش!صاس در
"نمبكنادق "
مب خوايدف در ادامه سالالالپادخوانب اتِاق افتاده
نرِس نه!
شعر
در تعبار
سطرهای يعد ياید گِس كه مرد از معشوقش زدا شده ،زیرا
كردیم! در این اپا د مىابمهی د ِ شالىل مبگارد؛ مردِ شعر از ز مبپرسالد تر سب نىردهایدق كه صدای در نب مبگوید كه ز پاسالالخ نمبدهد مرد مبپرسالالد ازد اج نمبكنادق ياز صالالدا مبگوید كه ز نه نمبگوید ،در سالالطر يعدی صالالدای دیرری ارد مبشود مبگوید ياهم ازد اج كردهاند! اپا د 4ف
نىته اشالاره دارد كه در ا خانه پ!س پ صورت نمبگارد مرد مارد اسالالسف این شالالعر نمایا گر وندصالالدایب گِس گوگرایب يه ر
های م!تمف اسالالالسف گِس گو يا
سالالوژهی تىاالالب ،گِس گو يا در
خود ،گِس گویب
يان د شال!صالاس وندین صدای م!تمف ،هما طور كه های گوناگو
ارد مبشالالوند
نظریهی ياختان را رازع يه تقصالالدایب شالالعر كاممن رد
شم وند ثاناه ياشتر نبود
مبكنندف
تنها يودیم
كه دناا مبخواسس
ی!چابب كه فقط در ا كابباس غذای اماده) اسالالس ،يه این
در ياال ياا كردِ ،يه ر
ر زها م ل ياد مبگذشس ما
سری يه ا اببوِ ي ناد
خطاب يه م!اطم مبگوید :يا ر نمبكنادق!
شما تر سب نىردهایدق»
د تى
دیرری خوايادهاِ
فقط كابباس داریم!
اپا د 3ف
راستب
مرد مبگوید :كرد! در تأ یل این
از اببوِ يار ما كند
كرد!
منبع :دانشنامهی نقد ادبی دکتر مقدادی دموکراسییی گفتوگویی :امکانات دموکراتیک اندیشییههای میخائیل
در این اپا د زما
رق مبخورد
مرد كه حاال خود
هم يد يه تى
ف الالا تااار مبكند شالالده مبگوید كه
باختین و یورگن هابرماس ،منصور انصاری تخیل مکالمهای ،میخاییل باختین
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶۶ /
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶8 /
هر یق از دید خود يه تِاالالالار گوشالالالهای از زنبه های
هرمنوتيك
زیباشناختب اثار اديب پرداختندف يه طور كمب 3زریا تمده
محمد مروج
در هرمنوتاق مطرحاند: )1مؤبفمرور كیسالاق) :منتقدا این ترصه معتقدند كه هر متن دارای معنای غامبسالس
ظاِهی تأ یلگر كشف
رساد يه ا معنای نهایبسسف «شییرماخر» شاگرد «دیمتای» در اثارشا نقش نویانده را يااار مهم مبداناتندف اشىا تمدهی نقد مؤبفمرور این اسس كه يعد از گذشس سالالاباا دراز از مرت نویاالالنده ،دسالالسیايب يه ناس ا شالرایطب كه در ا شاهىار اديبا
را نوشته ،مشىل اسس،
ينايراین پرداختن مرض يه خابق اثر ،ازادی خواننده را زیر سالؤا مبيرد هروند داشتن اگاهب م!تصر رازع يه زیاس مؤبف مبتواند در خوانش يهتر يه ما كمق كندف )2متنمرور فماالالِب) :در ونان نقدی اصالالطیحن مؤبف ممرده م!اطم یا حتا خودِ صالالاحم اثر در خوانشهای مادد ،تبدیل يه نویاالالنده مبشالالوند متن را يازنویاالالب يا
مب كنندف ونان منتقدانب همه وا را در متن مب يانند سالاختارشالىنب زداسالازی از ای ا ،يه يررسالب دقاق
موشالالىافانهی اثر دسالالس مبزنندف یىب از توامل مهم در يررسالبهای متنمرور زيا اسالس ،وو از طریق ا اسس هرمنوتاق را تمم تأ یل هنر داناالالتهاند كه از ناِ «هرم » گرفته شالالده اسالالسف این تمم در قدیم فقط م!ت مذاهم
گردانندگا ادیا يود
متوباا
از ا در زهس تباان
تِاار كتم دینب يهره مبيردند! يا تااار تروالت فرهنرب اقتصادی كه همزما يا مدرناام يهخصوص زدا شد شاخهی پر تاتا از مااراس در ار پا رخ داد ،هرمنوتاق از پاالتوهای تاریق كنااالهها كماااها خارج يان مردِ كووه يازار ر اج یافس ا ها كمكم ماا یافتند تا خود يه تأ یل تورات
اناال يپردازندف يه موازات این زریا ،
نظریهپردازا اديب نا دسالالس يهكار شالالدند سالالعب كردند يوطاقایب يرای فهم يهتر متو كیسالالاق تد ین كنندف اكنو ياش از یق
نام قر از اغاز زنبش «هرمنوتاق نوین»
مبگذرد طب این مدت ،نرمههای ياااری پدید امدند كه
كاله اناالالالا ها يا یق دیرر ارتباط يرقرار مب كنند
متو
خوانده مبشالالوندف فرمابااالالسهای ر سالالب ،سالالاختارگراها پاالالاسالالاختارگراها از تمدهترین ياناا این زریا فىری هاالتندف «ماشالل فوكو» يا انتشار مقابهی مؤبف وااس یا «ر ال يارت» يا اتیِ نظریهی مرت مؤبف ،نقش مهمب در پاشيمرد نقد متنمرور داشتهاندف )3خوانندهمرور :این زنبش كه در دهههای اخار پاشرفس مراالالوسالالب داشالالته ،زایراه اصالالمب را در تأ یل يه خواننده اختصالاص مبدهدف افراد زیادی در گاتر
این نرمه نقش
داشالالتهاند ،مانند «اریق هر » كه يان معنا ناس مؤبف) دالبس متن يرداشالس خواننده) تمای قامل مبشود معتقد اسالس م!اطم قادر نااالس يه معنای غامب اثر يرسد فقط از طریق افقهای دالبس همذاتپنداری يا متن مبتواند يه ا ن دیق شالالودف در مقايل ما يه نظرات «اسالالتنمب فاش»
فایل شعر /شمارهی هشتم ۶9 /
يرمبخوریم كه مبگوید متن ،هاچ معنای از پاش مش!صب ندارد ،يمىه نروهی تأ یل ما در فهم درك ا مؤثر اسسف تماِ این نظریهها مبتوانند از سالالالوی ما يهتنوا م!اطم خیق ،مورد يهره يرداری قرار گارنالد
يالاید راهب ماانه
انت!اب كرد تا هم استقی متن حِظ شود هم خواننده از ازادی الزِ يرای تأ یل يرخوردار ياشالالدف در اقع این د ، مىمل یىدیررند نرر
افراطب يه هر یق از ا ها ياتث
افتاد در ه ارتوی اندیشالهها سالرگشالترب يان نشانههای گوناگو مبشالالالودف ما ياید در خوانش هر اثر ،تمِاقب از مؤبِههای فوق را در نظر يراریم تا در داِ ز ِاندیشالالب یقسونرری گرفتار نشویمف هر متن خیق يه اندازهی تعداد دفعاتب كه خوانده مبشالالود ،زنده
پویاسالالس يه حاات
خود ادامه مبدهدف افقهای دالبس معنایب يبشمارند ،این ما هاتام كه يا ات!اذ راه هموارتر ،از خواند بذت ياشتری خواهام يردف
ارگاسم ذهنب
فایل شعر /شمارهی هشتم 81 /
فراناه ،انرمااب ،ابمانب فارسب شدف در فرهنگ اژههای
گروتسك در ادبيات
زيا های خارزب يه فارسالالالب این يراير نهادها موزوداند: م الالرق ،غریم ،خندهدار ،ماالال!ره ،شالالرِسا ر ،ناهناار،
زهرا هاشمی
نازور ،تاایمنراری ،خاابب ،شالرِسانرا ،نااشالنا ،ناساز، ناموز ،نازور ،خندها ر ،گریهخند ففف ف «گر تاالالق یا تاایمپردازی» در اصالالل يه شالالاوهی ارایش دیوار سالقف سالردايه گرلتو)های پادا شده در یرانههای رِ ياسالتا گِته مبشالالدف در این ت مانات ،شالىلهای خاابب ادِ ها ،زانورا ،گل ها
گااها در طرحب متقار يه هم
يافته شالدهاندف این اصطیح در سده شان دهم مایدی ر اج پادا كرد در مورد شىلهای كژنما اغراقاما ،ترسناك یا م الرق ،يهخصالوص در مااالمهسازی يهكار يرده شدف «مرمد سالالااهقمم» از معد د نرارگرا ایرا قدیم اسالالس كه طرحهایب در این شالالاوه دارد! گر تاالالق وا ی را صالالف مبكند كه همزما خندهدار
حشالالسناك یا مشالالمئ كننده
اسسف يهتبارت دیرر همهگا در این ماابه اتِاق نظر دارند كه «گر تاالالالق» احتمابن تی ه ير وا های دیرر ،امری خندهدار
وا ی ناهمسالالاز يا امر خندهدار را همزما در
خود ،گرد ا رده اسسف اصطیحات اديب ،يه یژه ا هایب كه ير مقوالت شاوههای نوشالتن دالبس مبكنند ،پاوسالته ياید ترمام تادید شوند؛
تالشی برای تعريف قبل از هرگونه تی
ير اثر انواا توامل فرسالالوده مبشالالوند :از ذهنگرایب مِرط
يرای دسس یافتن يه یق تعریف معان
از گر تاالالالق ،ياید گِس این مِهوِ ينا يه ماهاسا ،از گنااد در هر تعریِب سر ياز مبزند ،وراكه مِهومب وند زهبسالالالس كم رنگ
تأكاد ير یق زه ا ،زههای دیرر را
یا يب رنگ مبكندف مقوبه ای كم
ياش موهوِ
اسالالس ،وراكه ياالالااری مقوبهها در ا ،درهم مباما ندف در گر تاالالالق مب توا نالاهناالاری ،تااالم
تبث يود ،
خندهدار ،حشالس ياش از همه تنصر خاا را یافسف وه ياالا خودِ مِهوِ گر تاق ،گر تاق ياشدف گر تاق ايتدا در نقاشب مورد استِاده قرار مبگرفس پ
از ا ،يه دیرر
ترصالالههای هنری راه یافس يا همان تمِظ ارد زيا های
كاريرا شالالا گرفته ،تا ذامقههای خاص یق د رهی تاری!ب معان ،مصالالداقشالالا ترریف مبشالالودف گر تاالالق ياش از اغمم اصالطیحات دیرر دسالسخو
این دگرگونب ناگ یر
شالالده اسالالس ،شالالاید يهدبال اینكه رادیىا
افراطبسالالس؛
در اقع همان تازهگبها ،ياالخره پذیرفته شد كه «گر تاق» اصالطیحب معتبر يا معناسالسف يا ا كه در سدهی نوزدهم تی های ماالالتقل اما شالالایا توزهب يرای تعریف ماهاس گر تاالق صالورت گرفسف در سالا 195۶يا انتشار كتاب « بِرانگ كای ر منتقد فقاد ابمانب)» ،يهناِ «گر تا الق در هنر ادياات» ،گر تاالق موضالوا ترمال زیبایبشناختب ارزیالايب انتقادی ارزنده قرار گرفسف زه مشالالال!صالالالهی گر تاالالق در ادياات ،يارانه یا ار نهسالالازی اسالالس كه از
فایل شعر /شمارهی هشتم 81 /
طریق ا توسالط اغراق از یقسو خندهدار يود از سوی دیرر ،زوهر
تاا مبشودف
هر ا وه كه در ادياات هاوال ار
اسس كه تاام ادمب كه نه سوسق نه ادِسس در تان حا هم سالوسالق هم ادِسالس ،صورتِ تانب گریهخند
م!و
اسالالس! همانطور «درانتظار گود » اثر «يىس»! سالالرانااِ در
در تان حا
ماال!ره زم!س ياشد ،نباید در زیرماموتهی این مِهوِ اغراق اما يود »،
قرار يراردف این د
یژگب «خنده دار
گر تاق را يه طن
كاریىاتور ن دیق مبكند ،وراكه طن
تصالر حاضالر ،ياالااری از یژگبهای گر تاق را در اثار گرافاتب نا مبتوا دیدف
نظريهپردازان گروتسك
در يطن خود تناقض تدِ امىا را نهِته داردف در حاببكه «طن
كاریىاتور» يا قصالد نقد سالمس سویب نرِ دارندف
گر تاالالق زهانب را يه نمایش مبگذارد كه در حا ازهم پاشالالاد اسالالس! در زها گر تاالالق ا وه كه طباعب يود، نامأنوس مبشودف یىب از مش!صاتِ ادياات مدر ،يبتردید گر تاالق اسسف د دياتا «سورماباام داداماام» نا يه فرا انب از گر تاالالق يهرهيردهاند تا وا های يبريط را در كنار هم ينشالالانندف موزودات یا ضالالعاسهایب گاه ماالال!ره، گاه ترسالالناك یا هم ماالال!ره
هم ترسالالناك در ادياات،
نشالالالانههای گر تاالالالق را در خود دارندف گر تاالالالق يا سالالاختارهای منظم م ل «زما ،ف الالا ،تمس ،معمو
منطق»
ونا رفتاری در پاش مبگارد كه انرار اینها يه گونهای دیرر نا ،امىالالا پالالذیرنالالدف ا در يراير سالالالالاختالالار نظالالاِ منطقب كیساق یا این یا ا ) منطقب سه ارزشب مبگذاردف ارز
سوِ ا قايماس تصمام گرفتن يرای «هم این ،هم ا »
در تان حا «نه این دیرر تنهالا مرد د يه د
نه ا » اسالالس ،قايماتب كه اینيار زه نااالالالس
درازنایا
تا
يبنهایس گاالترده ،ارزشب سهگانه اشِته اسسف گر تاق يا ح
تدِ تطايق ،تبث يود ،تدِ اطمانا
قرار گرفتن
در مرك تناق ات مأیوس شد از انتظارات همراه اسسف تدِ يرا رده شد انتظار ،تدِ اطمانا را يه همراه مبا رد تدِ اطمانا كل نظاِ را مورد تردید قرار مبدهد
یا
دسالسكم ساختار نظاِ از استرىاِ مبافتد سمس سوی گر تاق يههم ری!تن نظم موزود حاكم مبشودف يه این ترتام يهطور طباعب يهدنبا خود ،تی
يرای سالالالاختن
نظمب نوین را مبزایاندف داسالتا «ماخ» اثر «كافىا» ،يهترین نمونه يرای نشالا داد گر تاق در ادياات اسسف «گرگور زازمای» از «كافىا» ،هما قدر ترحم يرانرا
دهشالالسناك
پرداختن يه گر تاالالق يد
اشالالاره يه «ما!امال ياختان
بِرانگ كای ر» ممىن نااس ،وراكه این د نظریهپردازانب يودند كه گر تاالالق را موضالالوا پژ هش خود قرار دادند هر یالق از نقطه ای متِا ت ،یژگب های گر تاالالالق را يرشالالمردندف كای ر ينای پژ هشا رناالالالان
قرار مبدهد
را نقاشالالب ت مانب د را
از این زا یه يه ادياات د رهی
رمانتاق مدر مبپردازدف ا يان گر تاالالق خاا گونه طن رادیىا تِا ت قامل مبشالالود گر تاالالق را دبهره
در ماموا ،زمانهی
حشالالتب مبداند كه در نتااهی يه
نمایش گذاشالالالتن زهانب يارانه از خود يه زود مبایدف كای ر مبگوید« :گشالتابس ،گر تاالق تیشالب يرای اح ار هاوالها سالالپ
تبعاد يه زها اسالالسف» ا گر تاالالق را
اینونان تعریف مبكند« :زهانب يارانه از خود كه در ا قادر يه زهسگاری نااتام»ف ياختان در كتاب «رايمه زها ا » ،از سالالویب رايمه ،شالالاتر تصالر رناان
از سویب دیرر ،خنده تأثار رهایبي!ش
ا را مرور مطابعاتا
قرار مبدهدف از نظر ا تن اناالالا ،
مراطبسالس كه در ا گر تاالق خود را نشا مبدهد :در امت ازب از حركات اناا
حاوا
تأكاد يااار ير تقتق
ات الالای يد ف از سالالویب دیرر مبگوید در كارنا ا ،زهانب ممىن مبشود كه در يراير زها رسمب ،قرار گرفته اسسف ياختان يه زه م!رب كارنا ا ،فرهنگ مردِ در د را رناالان
خندهی رهایبي!ش ا مبپردازدف ا گر تاق
را در مرحمهی پایانب قر
سطا
ر د يه د را رناان
مورد پژ هش قرار مبدهدف از نظر ياختان كاركرد گر تاق در خدمس پايرزایب نظاِ اسالالس ،وراكه كارنا ا رسالالمب
فایل شعر /شمارهی هشتم 82 /
«سالالوپاپ اطمانانب يرای اسالالترىاِ ي!شالالاد يه نظم در
كاب گل مانای ينِش تاره ر شنب را
فرهنگ اسس»ف
الی دندا هایش فر كرده يود
همهزانبهترین تی
يرای تعریف سالالرشالالس گر تاالالق،
كتاب بِرانگ كای ر اسس كه يه نتایج زیر مبرسد: كای ر زمانهی گر تاالق را حشالتب مبداند كه در نتااهی يه نمایش گذاشتن زهانب يارانه از خود ،يه زود مباید:
قتب از زیر پوسس واقوی يمندی را از سانه ارد كردِ زيا
كاِ را يریدِ
حتمن تىانش دادِ ،وو سر خورد
گر تاالالق ياا زهانب يارانه یا غریبه شالالده اسالالس؛ یعنب
یق يری ر ی ما افتاد
زها اشالنا از منظری دیده مبشالود كه سالبم شده ناگها
قتب مبد ختامش
غریبه شود این غریبه شد ممىن اسس كماق ،حشسزا،
ا را در حِرهی سانها
یا تركابب از هر د ياشد)ف
همراه يا خاك اره اگند زاد
گر تاالق يازی يا اي ردیته اسس؛ يه این مِهوِ كه هنرمندِ
در گمدانس یق شىم سار ي!ور
گر تاقپرداز نامخندا
نامه حشسزده يا اي ردیتههای
تماق هاالتب ،يازی مبكندف در اتصالار گذشته گر تاق را صالرفن اصالل ناهماهنرب افاالار گاا!ته مبداناتند ،یا در زمرهی انواا فر دسالالالستر كماق ،ا را قرار مبدادندف اما حا ا را در اسالالاس تیقب ضالالدین يههمان دبال ياانب درخور پاچادگب هاالالتب مبدانندف گر تاالالق يهدبال تأثار یژها ،ضالالريهای ناگهانب ارد مبكند! غاببن يهصالالورت سالیحب تهازمب يهكار گرفته مبشودف از این تأثار مبتوا يرای گاج كرد خواننده یا ما!ىوب كرد ا هم استِاده كردف يا تىانب ا را از شالالاوههای معهود ادراك زها يار كشاند يا وشماندازی موازه كرد كه از ریشههای متِا ت ازار دهنده اسالالسف گر تاالالق را مبتوا در اصالالطیح يارانهسالازی هم خیصه كردف وا ی كه اشنا مورد اتتماد اسالالالس ،ناگها يارانه
ازار دهنده مبشالالالود ،يا یژگب
مشالال!صالالهی ا ،یعنب دراما!تن تناصالالر ناهمسالالاز ،تاياند ناگهانب نوری غریم ازاردهنده ير تناصر اشنای اقعاس اسسف «گاتِرید ين» شالاتر ابمانب ،در تصاا زوانب ،اشعار يااار كریهب نوشالالالس كه مىا ا ها اتاق كاببد شالالالىافب یق سردخانه اسسف تنوا یىب از ا ها «گل مانای كووق» يود! «زنازهی گاریوب فقاتب را كه در اب غرق شده يود ر ی ما انداختند
اراِ يرار مانای كووق!»
گذاشتم
فایل شعر /شمارهی هشتم 83 /
فریب
شکست روايت
دریا رفته اما هنوز غرقم
پویان فرمانبر اگر در سالالطری از یق شالالعر ،ر ایس را از نظر زما ،را ی، ف الا ففف تااار دهام ،يه ا «شالىاس ر ایس» یا «تعماق در ر ایس» مبگویندف هد
اصالالمب شالالىاالالس ر ایس توباد
ف الالایب متِىرانه اسالالس كه م!اطم در این خی يتواند سالالالپادخوانب كند
يا توزه يه تارياات شالالال!صالالالب
ارز گذاریهای ذهنبا
يه تأ یل خود يرسالالد شالالعر را
كامل كندف شالىاس ر ایس را تىناىب پاس مدرنااس هم مب دانند كه ر ایس خطب را يرهم مب زند
يه كمق ا
مبتوا يه خیقاس در ر ایس رسادف اببته الزِ يه ذكر اسالس كه شىاس ر ایس ،نباید از فرِ اثر زدا ياشالد ،وراكه اگر در خدمس سالاختار نشانهها نباشد يه شعور تِىر منتهب نمبشود رسابس اصمب خود را از دسالالس مبدهد ،از همان ر ونان تىناىب مرا اسالالس كه در یق غ
دیرر نااز ندارِ يه دری كه در من ياز یا ياته درحا يوساد
گلمم
منتظرِ كه يرگردى كه در تو پادا شوِ ياز كه يا ندیدِ خاانس شنا كنم يه گذشس يه گذشته د ياره پادا شدهاِ در تو كه در ا بان قرار غرقم كردهای مرا يبوس در اینه
رخ يدهد ،زیرا هاچ گاالالاالالتب در قابمهای
پویان فرمانبر
كیساق زود ندارد هاچكداِشا فرِ خود یژه ندارندف در اقع شىاس ر ایس ،تنها در شعری سپاد كه يه سانمای
هما طور كه مشاهده مبكناد در سطر وهارِ ،ر ایس دوار
متنب اياالته ياشالد از توضاح تتايع اضافات د ری كند
شالىاالس مبشالود م!اطم نمبتواند تش!ا
يدهد كه
مبتواند اتِاق ياِتدف
را ی ،وه كاب را مبيوسدف م!اطم در ادامه تصور مبكند
يهتنوا نمونه اگر یق شالالعر در سالالطرهای ايتدایب تصالالویر
كه پاسالخ سؤا ،معشوق اسس اما در د سطر پایانب متوزه
پنارهای را نشالا يدهد ناگها در سطر يعد ،ا پناره يه
مبشود كه را ی درحا يوساد خود يوده اسس!
وا دیرری يد يشود تا انتهای شعر يه مر ر متوزه این
در اقع نوتب تعماق در ر ایس ،ياالالتر فىری این شالالعر را
تبدیل يشالویم ،در ا سالطر شىاس ر ایس رخ داده؛ یعنب
تشالىال داده اسالس كه م!اطم از این ف ا يه تِىر بذت
از يان رفته م!اطم
يرسدف خیصه اینكه شىاسِ ر ایس یا تعماق در ا ،هدفب
معنا دوار تعماق شده پاوستربا يه سمسهای دیرری حركس مبكندف
ز توباد بذت نداشالته همواره پب معنای گاالترده اسس؛
در نمونهی زیر این توضارات ممموستر خواهد يود:
معنایب كه يه دسس م!اطم ساعتر مبشودف
فایل شعر /شمارهی هشتم 84 /
گا مش حان حر های گندهتر از دهانش مبزدف
تشخيص
در این نمونه« ،گا مش حاالالن» موزودی غار از اناالالا اسالالس كه در كیِ «منادا» قرار مبگاردف هر ناالالبتب يدین
ساحل نوری
شىل ،دارای تش!ا
اسسف
«دیو سپاد پا در يند» در این نمونه هما طور كه اشاره شد ،استعارهی مىناهای كه مشبهيهِ ا «اناا » ياشد ،وه يهصورت تركام اضافب ياشد یا غار اضافب ،تش!ا
خواهد يودف
تركاباتب نظار :دسالالس مرت ،خندهی قشالالنگ ،حا اس مرت ففف همرب اضافهی استعاری مىناه تش!ا همهی تشال!ا
) هاتندف
ها استعارهی مىناه هم مراوب مبشوند،
اما استعارهی مىناه هنرامب تش!ا
اسس كه «مشبه يه» ا
اناا ياشدف نمونهی :1ستاره در اقاانوس سر
را ياال گرفسف
نمونهی :2وشما اير گریا اسسف نمونهی :3در ماسهها تشق موج مبزدف توضالاح :در نمونهی ا سالر
سالتاره يه «اناالانب» تشباه شده كه
را ياال گرفته بب «اناا » كه «مشبهيه» ا اسس ،در
این سطر ناامده اسسف در نمونهی د ِ «اير» را يه اناالانب تشباه كرده « وشما » یىب از یژگبهای اناالا ) را يه ا اضالافه كرده اسس ،اما در نمونهی سالالوِ «تشالالق» را يه «دریا» تشالالباه كرده كه موج مبزند! هما گونه كه اشاره شد يهتمس اینكه نمونههای ا ارایههایب كه ير پایهی تناسالالالبات معنایب اژهها شالالالىل مبگارند ارایهی معنوی هاالتند كه «تشال!ا
» شامل ا ها
مبشودف تشال!ت
«مشالالبهيه» ا ها اناالالا اسالالس ،دارای اسالالتعارهی مىناه تشال!ا
هاالتندف اما در نمونهی سالوِ «مشبهيه» دریاسس،
يههمان تمس فقط دارای استعارهی مىناه اسسف شال!صالاس ي!شب) :هرگاه يا نابس داد تمل،
حابس یا صِس اناانب يه یق پدیده غاراناانب) زموهای اناانب يب!شام« ،ارایهی تش!ا
» پدید مبایدف
يالرای نمونالاله :يرت هالالای زرد در ز
ناالالالام پالالایا ی
مبرقصادند رقصالاد یىب از حاالت رفتار اناانبسس كه در اینزا يه يرتهای درخس نابس داده شده اسسف
د ِ
فایل شعر /شمارهی هشتم 85 /
كه تِىر سالاخسگرا ،شىمب دقاق منظم يه خود گرفس
واسازی
يار ر شدف اسازی وااسق
نوید اِستاک
اژهی Déconstructionتركابب از پاشوند ) (Déيا كممهی اصمب ساختما يه زيا فراناه اسسف سالاختارشىنب یا اسازی از نظریات زيانب – فماِب زدید امده كه يا حوزهی فماالِهی پااساختارگرایب پاامدرناته در ارتباط اسالالسف اصالالطیح Déconstructionرا فاماالالو معاصالر فراناالوی «ژاك دریدا» ،يا مِهومب نهوندا صریح يرساخسف این اصطیح از قبل در زيا فراناه يوده دریدا ا را ياط مبدهالالد كالالايردهالای متِالا تتری را يرای ا ارامالاله كرده اسالالالسف سالالالاختارشالالالىنب از دیدگاهِ دریدا ،زه دیرر «نقد متافا یق» اسس يهمعنای ضدِ ساختارگرایب نااس! دریدا اژهی دیىاناالتراكشن را از هایدگر گرفسف هایدگر اژه ی ابمالانب Destructionرا يه معنای ت!ریم
یرانب
در سال!نرانب «ماامل ا باه پدیدارشناسب» )192۶نا در كتاب معر فش « زود زما » يهكار يردف منظور دریالدا يالا هایدگر كاممن متِا ت اسالالالس ،زیرا ا يار منِب این اژه را یرانب) در نظر نداردف يالهطوركمب دیىاناالالالتراكشالالالن نوتب ارسالالالب یق متن ساختار وااسق
است!راج تِاارهای اشىار پنها از در
درك اندیشالهی سالاختارگرا پاچاده نااالسف يا ساری در ا
تِاالالالارها تأ یلها مبتواند يا یقدیرر حتا يا منظور
دسالته از متو تممب فماِب كه خود ساختارگرا يوده یا
نظر پالدیدا رندهی متن متناقض متِا ت ياشالالالدف يههمان
يه سالالالاختارگرایب پرداختهاند ،مبتوا این تعریف زامع
دبال در يانش دیىاناتراكشن ،ا وه كه م!اطم استنباط
مالالانالع را از مالالِالالهالالوِ «سالالالالاخالالس» اسالالالتالالنالالبالالاط كالالرد:
يرداشالالس مبكند ،حام اهماس اسالالس يه تعداد م!اطم،
«سالالاخس» شالالبىهای از ر ايطِ تناصالالر یق نظاِ در رايطهی
تالأ یل های گوناگو
متقايل يا یقدیرر اسس كه این ر ايط مبتواند طبق «قواتد
منظور متن را مشالال!
همنشالالانب زانشالالانب» صالالورتهای زدید گوناگونب يه
ثايس در متن یا تِاالالاری احد از ا
متن اسسف این
متِا تب زود داردف خواننده معنا مبكند نه نویاالالنده! سالالاختاری زود نداردف ارتباط
خود يرارد در تان حا كماس یق ساخس احد ثايس
يان «دا
را حِظ كندف ریشالالههای تِىر سالالاختب را مبتوا در ارای
با ا اسالسف تعریف دقاق مشال!صالب از دیىاناالتراكشن
متِىرانب وو «الیبنات » حتالا «ر اقاو یونالا » ردیايب
زود ندارد ،زیرا هر تعریِب از دیىاناالالتراكشالالن مبتواند
كرد ،امالا در حقاقس حد د یق قر پاش يا انتشالالالار كتاب
ماایر يا خود دیىاناالتراكشن تِاار تأ یل شود ،اما خودِ
«د رهی زيا شناسب تمومب فردینا د سوسور» در ژنو يود
دریدا مبگوید« :دیىاناالالتراكشالالن كرد یق متن ،يه معنای
مدبو » «رايطه يان متن تِاالالالار» شالالالنا ر
فایل شعر /شمارهی هشتم 8۷ /
يار
كشاد منطقها استنباطات ماایر يا خود متن اسسف
در اقع گاتر
درك ماازی اسس»ف
كردار گِتار اغاز مبشودف رفتار كردار نوتب زيا اسسف يههمان دبال سالاختارگراها ،ساختارهای موزود در پدیدهها
دیىاناالالتراكشالالن :كلنش ت!ریم ،تبارتب گرامری ير وانش
را اسالالت!راج مبكنندف مىتم دیىاناالالتراكشالالن كه یىب از
سالالاختار اژهگا در یق زممه اسالالس اگر ي!واهام ا را
شالالاخههای مهم فماالالِهی پاالالسمدر مراالالوب مبشالالود،
در یالالق زممالاله ارامالاله دهام مب توا تعالالايار زیر را از ا
نقدی يه يانش سالاختارگرایب همچنان تِىر مدر اسسف
است!راج كرد:
دریدا يا سالاختارگراها م!ابف اسس معتقد اسس كه قتب
ابف) گشالالود
اسالالازی از ای یق كلل ،يازكرد
پااده
كرد قطعالات یق ماشالالالان ا را يه زای دیرری منتقل
مالا يهدنبا سالالالاختارها هاالالالتام از متاارها غافل مبمانام، فرهنالگ شالالالاوههالای قومب هر برظاله تااار مبكند ،پ
كرد ف
ر
ب) ترتام ياسهای یق شالالالعر را يههم ری!تن يا تأكاد ير
ياله تقاالدهی دریدا ،یق متن هرگ مِهوِ اقعب خود
ز ،مانند ن رف
ساختارگراها نمبتواند صراح ياشدف را
اشىار نمبكند ،زیرا مؤبف ا متن ح ور ندارد م!اطم،
se deconstruireخود یرانب) سالالاختار از دسالالس داد ،
مبتوانالد تالأ یمب متِا ت از مِهوِ هد
مرققان نشالالا دادهاند كه در زوامع تقممانده قتب زيانب
ياشالالدف نوشالالتار مانند فرزندیسالالس كه از مادر مؤبف) زدا
يه تىامل اشالباا) مبرسد ،فر مبری د از در
خود
متناسم يا اصل دگرگونب طباعسِ ذهن يشر ،تااار مبكندف ناِهای متعددی را يرای « اسازی» مدنظر قرار دادهاند كه از ا زممالاله مب توا يالاله «سالالالالاختالالارشالالالىنب ،يناالالا فىنب، شالابودهشالىنب ،ينفىنب» اشالاره كردف يا همهگاری فماِهی پاالسمدر ،اصالطیح سالاختارشىنب از مراك ا باهی خود فالاصالالالماله گرفالس حتا يرخی
گِتهها ،تقاید نظریات
دریدا ،در يرخب موارد تبدیل يه یق سالالالبق شالالالدف يهتنوا نمونه در معماری ،سالالالاختارشالالالىنب از سالالالبقهای زدید مراوب مبشودف ساختارشىنب در اندیشهی دریدا: در ادياات دریدایب سالالاختارشالالىنب ،تنها منتقد نِبكننده نااس در تان حا قصد دارد «ایاایب اثباتب» ياشدف از نظر دریدا ،نوشالتار اي ار خويب يرای انتقا مِاهام نااس یالق متن هرگ دقاقن همالا مِالاهامب را كه در ظاهر ياا مبكنالد ،نالداردف متن يهزای انتقا دهندهی معنا ،یق خابق اسالالسف يههمان دبال در يانش دیىاناالالتراكشالالن ،ما در یق دناالای «وندمعنایب» زندگب مبكنامف هر ك
معنا تأ یمب
متِالا ت يالا دیررا ،از پدیدههای پارامو خود ياا كرده مدنظر قرار مبدهدف ر
سالالاختارشالالناسب ،یافتن كشف
قوانان فعاباس يشالالالری در وهارووب فرهنگ اسالالالس كه يا
مؤبف داشالالالته
شالالده اسالالسف هر خواننده یا م!اطبب مبتواند تأ یل خاص خود را از ا متن داشته ياشدف اسالازی مبرث يااار گاتردهایسس كه توضاراتِ ياشتر دريارهی ا ،در این گ اره امىا پذیر نااسف
فایل شعر /شمارهی هشتم 8۶ /
فایل شعر /شمارهی هشتم 88 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 89 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 91 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 91 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 92 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 93 /
«نران يايایب» يهتنوا ا بان نِر ،نوشالالتها
من يا مردم
را ترس تنوا
«مردِ يه م ايهی غو » منتشر كردف يه تعبار ا ،هركداِ از ما هاوالیب هاتام كه سعب ير اثبات «من» دارد نظر متِا ت دیرری را ترس تاا ز قرار مبدهدف این هما غو د را كودكبسس كه از ا مبترسادیم ياید در یق مادا يازی شىاسا
مبدادیمف از ايتدای كودكب ،يرای تنباه اصیح
رفتار ناشایاس ،از شاوهی ترساند استِاده مبشودف گاردی كه از ا
زندگب همراه ما يوده ا بان ازتماتب كه يا ا
ر يهر يودهایم ،یعنب خانواده ،ما را دوار وهارووب كرده اسالس يه تعبار «فر ید» ياتث ساله اضطراب ر ا رناور، اقعب اخیقب مبشالود ،یعنب يه ترتام ترسالب كه ریشاله در كودكب دارد در تعار
يا نهاد غری ه ماسس؛ ترسب
كه يرای مرافظس خود از خطر يه زود مباید
ترس از
زدا ف وهاروويب كه از ايتدا در ا قرار مبگاریم منبع نِرت ،تقده
ترس ما از مردِ اسالالس
يهخصالالوص در
نوزوانب شالالدت مبگارد ما را يان كاری مای در نب خود قوانان ازتماتب تر
دوار د گانرب مبكندف هماشالاله
زنگ خطر هشداری زود دارد كه :اير یما رفس! اير وااالالس این ضالالمار زمع متصالالل از كاا نشالالأت «من یا مردِ» مقوبهایسالس كه اسامشناسب ا مبتواند يه ارتقای سالالطح اگاهب تواِ
مبگاردق
تااار زیرسالالاخسهای ذهنب
ا بان ترسب كه يهصورت ماراثب تاری!ب يه ما رساده ،ترس
مردِ كمق كندف این ماأبه هماشه مطرح يوده كه ایا ن!بهها
از خدایرا يوده این قواتد از پاش تعاانشده ترس از
ياید طبق سماقهی مردِ رفتار كنند یا اینكه هنرشا را يرای
ماازات همواره ياتث سالرخوردگب شالده اسس؛ يعد از ا
م!اطم خاص پ
فرها!ته ياافرینندق اگر اینگونه ياشالالد،
قدرت ،زامعه يهصورت كمب اتوریته؛ اناا هایب شباه يه
زایراه تعهد ماالئوباس هنرمند كااسسق ایا اصوبن
هم را مبخواهندف كنتر كرد كاالانب كه شباه هم هاتند،
ونان كاالالب را مبتوا هنرمند اقعب
متعهد داناالالسق
ياالاار راحستر اسالسف هماشه تِا ت ياتث يه زود امد
اخیق مردمب ماموته ایدموبوتهایبسالالس كه سالالاختهی
زوكرهای انارشااتب مبشود كه تنها راه منطقب يرای زنده
ذهن فر مایهگا
فر دستا اسس تا يا استِادهی اي اری از
منافع ا ها را
ا ها ،هاالالتب
زندگب را يمىشالالندف تعاياری م ل فر تنب،
تواضع ،خشوا ،سريهزیری ففف يرای یقدسسسازی رمه زموگاری از خر ج تاصالالاا
گرد كشالالا امدهاندف اینها
ماند در این دناا را حذ
قانو مبدانند
يه خطر مباندازند ،یا شالاترانب را مبسازد كه خودمرور یا اگوسالنتریاالس يوده ایااد شالعور اندیشاله مبكنندف این ترس نهادینه شالالده در سالالرا قدرت انتشالالار ا يه تمامب
موضالوتاتب اسالاسالب هاتند كه ات ای «كابج شعر» تی
اقشالالار زامعه ياتث ایااد تاری!ب سالالراسالالر دیوار شالالده،
داشتند در گِسما من یا مردِ يه ا يپردازندف
در اقع ما غو خود را ي رت كردهایم گاهب خود تبدیل يه این غو مبشالویم فرزندا ما را ترياس مبكنام من
فایل شعر /شمارهی هشتم 94 /
ا ها را مبكلشالالالام اما «من» ياید كماهی تصالالالورات ما را
این موضالالالوا را مبتوا يه ضالالالوح در سالالالااسالالالس
همراهب كند خودِ مرض ما ير خودِ تاريب يچريدف ناچه
درگاریهایب كه يان د زناح و
در كتاب «فراسالوی ناق يد» مبگوید :هر اناا يرگ یده،
مشالالاهده كرد؛ رهبر هر د زناح پشالالس تودهای از موافقا
ينا يه غری هی خویش در پب دژ نها گاه خویش اسالالس؛
خود پنها شالالده يا تَمَم كرد شالالعارهایب كه از گلمراهب
ياشانهگا در
مردِ نشالأت مبگارد ،سعب در مصو كرد خود دارندف در
اما ياشالالالد اما من مبگویم كه این نها گاه ،این غو را
ونان ر شب حتا اگر ش!
يا شىاس موازه شود ياز هم
شىاس يدهام ،يا تماِ قوا ير من يود يىوشام تا ا من
تاحد دی يرنده اسالالس ،وراكه هنوز تدهای يمتب را كه از ا
یعنب زایب كه در ا از شرت توده يااارا
راسالالس رخ مبدهد،
در يا ر خود ساختهاند ،مبپرستند!
يود را كه تنهایبسس ،يدهامف
ش!
«سالماه ايراهامب» د مان نِری يود كه يه موضوا تقايل من
يا ارامهی توضالارات فوق ،تامط زامعهی كنونب ير فرد يه
مردِ پرداخسف از نظر ی ،يرخورد يا «من» «مردِ» م ل
دبال اتتدا گرایب غارقايل انىار اسالالالس ،بب زاهطمبب
مقايمه يا حىاكبها ير د ر ی سالىه اسس كه زودشا در
نوگرایب ،درپو
كنالار هم انىالارنالاپالذیر يوده اما هویس هر كداِ ما ا مشالال!
گرایش اناالالالا های ن!به يه كشالالالف اتتدا
تن داد يه ونان ظممب را كه ير تقتق افراد
اسالالسف معموبن ،زود كاراكتر «اك ریس» منار يه
اِتما مبشالالود ،رد مبكندف رتایس اتتدا ،يه نوتب «نه»
سالالركويب «اقماس» خواهد شالالد این پر سالاله تا نايودی فردِ
گِتن يه شالرتیسالس كه م ل اتشالب زیر خاكاتر يا زرقهای
م!ابف ادامه مبیايد ،وراكه قدرت از ا اتراد اسالس هر
كووق فرافىنب) شالالعمه ر مبشالالودف گرایش يه مناس،
اثبات كند،
رهایب از سالالرگردانب ركود حاصالالل از اتتدا اسالس ،زیرا
فردی سالالعب كند فىری خی
این را توباد
مرىوِ يه نايودی مبشالودف درحاببكه اگر هر ش!صب پا از حد معمو فراتر يرذارد ،يه من در نب خود گو
سپرده
همگاِ شالالد يا تواِ ،دبال دیرری يرای يه زناار كشالالاد ایدههای زدید اسسف
يهزای همسالو شد يا دیررا ،تیشب م اتف يرای اثبات
ماالابهی شالالر يود مناس از گمراهب مردِ اب مبخورد كه
خود كند ،ماممن يه مر ر ،يه ايداا ایااد شاوههای نو در
این نا حاصالالل سالالمطهطمبب سالالرا قدرت اسالالسف پ
مدر شالالد
شالالىاالالتن سالالنسها ن دیق مبشالالودف اگر يه
هویس هر اناالالا ،سالالوای مرد یا ز يودنش ،توزه شالالود، تصالالالاا هایب در نب ناشالالالب از م!ِبكاری
سالالالركوب
مناالالس گرایب سالالالرا قالالدرت منار يالاله نِب زالالامعالاله از فردگرایبسالس؛ ونان ر یىردی يهطور حتم ،ضد فردیس تأمانكنندهی خواسالالتههای گر هبسالالس ،هروند از سالالوی
خودنمایب مبكند؛ درحاببكه اك ریس مردِ يا زود اینكه
هما سالالرا قدرت ونان ابقا شالالده كه پاشيرد اهدا
خود ياتث يانب این سالالركوباند ،يا رضالالایسمندی ا را
گر هب هما ارتقا فردیس اسس!
مبپذیرندف تماِ كاالالانب كه در كنار هم تشالالىال گر هق یا
در هنر نا نمایهای از ازتمااگری ی زود دارد؛ يهتنوا
تمایل يه
نمونه :اگر سالالالبق «سالالالورما » را ترا شالالالب از «مناس»
گر ههالای مردمب دادهاند ،نمایهای از زدیس پذیرفته شد
همانطور پتاناال یىهتازی هاتندف این د
«رمابااالالم» را «مردِ» ينامام ،ممموس نبود
طرد شالالد
يمعد در يع الب زهات ،همسو يوده اما اگر یىهتازی يد يه
افرادی كه تماییت
تصالالاا شالالود تمنن يا سالالال تظامب از انىار موازه خواهد
دادهاند ،از سوی زامعه دیده مبشودف
شالد این انىار ،منشالأ ریشهی اناا گری ی كاانبسس
هر اثر خیق ،تمایل مؤبف يه تازهگب فردگرایب را نشالالا
كه يرای رسالالاد يه خود مابور يه نادیده گرفتن دیررا
مبدهالد ،وراكه اثر تامهپاالالالند يهزای ماندگاری ،مرگب
شالدهاندف گر ه هماشه حاممب يرای پنها شد اسبايب يرای ترفاع ش!
اسسف
همانطور
تِىرات خود را ير دیررا ترزاح
ز درس را يهدنبا داردف پ در نب هر ش!
فردگرایب نشالالا از خیقاس
ازاداندیش اسسف
فایل شعر /شمارهی هشتم 95 /
در ادامه ،امار صاقینب ونان توضاح داد كه خطر هاچ وا
كردق مردِ وااالالسق از مِهوِ مردِ وه وا ی زا مانده
یق تاقل احمق نااالالسف قتب ر يهر ی اناالالا دیوانهای
اسالس ،يهتبارتب وه كاانب از مردِ كنار گذاشته شدهاند تا
نشالالاالالتهای يه وشالالما یق دیوانه مبنرری دیوانهای
در قابم دیررا در تقايل يا مردِ قرار گارندق ایا مِهوِ
تصویر مبشود ،مبفهمب كه فهم یق تاقل در سعب خر ج
مردِ از دیدگاهب سالااسب در اقع مِهومب دسسمابب شده
خود ،از خر
خود
خیصالاله مبشالالودف تاقل كه
نامعان يه منظور فریم هما مردِ نااالالسق ایا نمبتوا
نمبتواند هنرپریش ياشالالالد! هنرپریشالالالب كه خطر نىند،
این طردشالالالدهگا را در يرخوردی اسالالالتعاری ،نوتب من
احمقب حوصالالمه سالالر ير اسالالسف حد د تاقل را در حذ
يهحااب ا ردق
اژهی
من كااالسق منب كه زایراه مشال!صالب از سالوی زامعه يه
نهایس خود
مبفهمب حد د دیوانه را در حذ
حد! اهمه از خطر اگر ياشالالد ،اژهی هنر را خودت خط
ی اتطا شالالده ،یا منب كه يهتنوا یق انارشالالااالالس در
ي ،خطخطب كن تماِ حد د حاالالرتب كه یق تاقل از
م!ابِس يا نظم ترمال شدهی زامعه ،در م!ابِس يا يبصدا
خورد شا غافل اسسف
ماند
مردِ هماشالاله حاالالرت كشالالف فرد دیرر را مبخورند،
صرفن در پناهراهب خموت يه د ر از وشم «دیرری ي رت»
حاادت احمقانهای كه تقدهای ادیپبسس ،ا ها را يه سمسِ
سالرگرِ فریم نظم نمادین ،در زاس زوی شىل داد يه
سالالركوب خطر ،خطر نو سالالوق مبدهدف «ماشالالل فوكو» كه همخانه شد زنو
تقل را مبخواسس ،د رهی رناان
را د رهای مبداناالس كه يه زنو در ترصهی هنر ،اندیشه ادياات ،مقامب اال داده مبشالالدف تصالالری كه خِرَد يا زيا زنو سالال!ن مبگوید
منب پنها
كنار گذاشالالته شالالدنش ،فریاد مبزندق یا منب كه
بذتب منرر
اسالالالسق ورا من د مشالالالاو
وا های دیرری هاالالتم كه دیررا يه ا يبتوزهاندق ایا این من در تقايل يا ا دیررا معنا نمب یايدق دیررا یا مردمب كه ياید ياشالالند تا من يه مِهومب از ا وه منا
يا وهرهی دیوانه ظاهر مبشالالودف
مبنامم دسس یايم؛ منب كنار گذاشته شده ،اقماتب رانده شده
امر زه اما این وهرهی زنو يه اسطهی فنو سرمایهداری
كه يبزایراهب ترمال شالالده از سالالوی زامعه را نمبپذیردف
سالالركوب مبشالالود؛ زیرا این خطرها ممىن اسالالس مردِ را
مبتوا يه تقايل من يا من دیرر ونان نراه كرد :من يهتنوا
خطرخواه ،خطرد سالالس يدتر از ا ،دیوانهای اگاه كنندف
من ت باس شالده در زامعه ،منب كه تعمق يه مردِ دارد ،اسار
مردِ خارخواه كه از سالالمتب تقدهای ادیپب ناالالبس يه
نراه مردِ اسالالس ،اسالالار ر ند سالالرمایهداری ،كار ،ازد اج،
تازهها دارند از سالالمس دیرر ،دسالالتراههای م!تمف د بتب
از ا طر ،منب كه متعمق يه
پ
د رهشالالا كرده اسالالس ،اگاهب را ير نمبتايند
از تايش
قدرت خرید ففف اسالالس
خویشتن اسالالس ،اما خویشتنب كه از ق الالا زود ندارد
پرتوهای زنو فراریاندف فرار ا خط قرم یسس ،كه ماا
اصالمن نباید زود داشته ياشد ،هما طور كه پر بتاریا نباید
من مای زمعب ا ها كشالاده شده اسسف ياز هم در مقايل
معاد طبقهی كارگر يا منافع خاص ياشالالالدف منب كه فقط
خاص دا ری
مبخواهد در ناكاا قرار گارد؛ وا ی شالالالباه «دازاین» كه
مبخواهد ،پاسال!ش زنو اسالسف قتب زنو يه ماا امد،
اببته این من در ناكاا سالالار
سالالالؤا ،سالالالؤابب كه يان دیابىتاقِ تاِ از مام ا
تا اخر مردِ را حذ
كن!
«رضالا مظمومب» كه یىب از ات الای كابج اسالس يا استناد يه
هاالالتبا
در ا زاسالالس
نمبكند ،يمىه مبخواهد زیر الیههای ترمال شالده از سوی زامعه دسالالس پایب ي ند تا خود را نشالالا دهد یا شالالاید
مقابهی «سالااسس طبقاتب مِهوِ مردِ» از كتاب «قانو
تیمق ماىر سالالىوپاق تارياات زیاالالتبا
خشالالونس» نوشالالتهی اماد مهرگا ،دیدگاه خود را يا طرح
هنر مطرح كندف
وند سالالؤا اغاز كرد :ایا مبتوا مردِ را يه م ايهی امری يرسالالاختهی قدرت يرای يه زریا انداختن سالالااسالالس تمقب
را در قابم
فایل شعر /شمارهی هشتم 9۷ /
«تالار
حاالالالانب» مطمالم كوتاه خود را يا گ اره ای از
همىاری ،نواد ستب ،رقايس حتا تنهایب معنا پادا مبكند؛ دیرر ،م احمتب كالاله مردِ يرای من يالاله زود
«مایاكوفاالالىب» شالالر ا كرد« :شالالعر در پب یق سالالِار
از طالر
ازتماتب يه زود مباید»ف
مبا رند ،مبتواند دخابسها ،ق ا تها ،يبخردیها ،تمل
گ ارهی ياال نااز يه توضالالاح ر شالالنگری داردف يبشالالق
يه خرافه سالالنسها يه ر ز نشالالد يا يشالالر تنها طرد
منظور شالعر سالِارشب یا طبق خواسته خو امد مردِ
شالالدهی امر زی ياشالالدف اما در نهایس من امر ز ،ناگ یر از
نوشالتن ،نااالالس! هنر مرصالو توبادی ا ،هنراِ ارامه يا
زندگب
تباد يا مردِ اسالالس ،يه م ايهی شالالىاری كه يه
م!اطم مردِ سر كار داردف هنر پاشر ا انرارد) هم از
شىاروب پناه مبيرد ،گاهب يه همان اندازه دردناك اسسف
این قاتده مات نا نااسف م!اطم قامتب از مردِ را تشىال
در ادامه تباس صالالادقب كه از ادمانهای فعا
مبدهد ،هروند شاید نابس يه تودهی تواِ در اقماس ياشدف
كابج اسس ،ونان يه اكا ی مِصل موضوا مبپردازد« :من،
توباد اثر هنری از زممه شعر ،در ياتر زامعه مردِ اتِاق
يود ،هاتاد ،شد »!
مبافتدف هنر در ذات خود یق اتِاق نو اسالالس ،از اینر نه
هاالتب اناالا ،زهانبسس كه ما از طریق راههای حاب ا
تنها از خواسس مردِ تبعاس نمبكند يمىه ا را يه سمس
را مبشالناسام از ا اگاهب داریمف «رنه دكارت» مبگوید:
سالالالوی مالدنظر
«من مباندیشالم ،پ
هالدایالس مب كندف زامعه در هر ير
هاتم»! در فماِهی «هایدگر» مبتوا
مىانب_زمانب خود يا شالالىا ها خی هایب ر يهر سالالسف
ونان يرداشالس كرد« :من هاتم ،پ
هنرمند يهتنوا ت الالالوی از زامعه كه پاشر سالالالس ،از
مبتوا د نوا نراه غابم يه اناالالالا
ن!االتان كاالانبسس كه این كمبودها نبودها را احااس
گرفسف اصوبن فماِه را يه د نوا فماِهی يود
مب كنالالد
در اقع تمالالاِ تی
ا يرای «يود كرد » ا
تأثارگذار
مباندیشم»ف این د را زها ا مدنظر فماِهی
شالالد تقاالالام مبكنند در این تقاالالاميندی ،يود را در
نبودهاسالالالسف زامعه كه متشالالالىل از افرادی از طافهای
مقايل شالالد قرار مبدهندف ایا نقطهی مقايل هاالالتب ،شالالد
ر ايط يان ا هاسالالس ،يهنوتب سالالِار دهندهی
اسالس یا نااالتبق اضح اسس كه در مقايل هاتب ،نااتب
گوناگو
اثر هنری يه هنرمند اسسف هنر پاشر ياشترین ما ا درك
در مقايل شالالد ،نشالالد قرار داردف تماِ نظریاتب كه يه ا ها
احاالالاس موقعاس ازتماا خی هایش را داراسالالس ،از
فىر دريارهشالالا مطابعه مبكنام ،ياید از يد شالالىلگاری
اینر ياشترین انتظار هم از ا سالس كه زامعه را يه زموتر
حاات زیاس يشر يررسب شوندف یعنب نباید از ماانهی هر
هدایس كندف رايطهی يان هنر مردِ را مبتوا اینگونه در
دارای ایدههای
نظر گرفس كه هنرمند ي!شالب از مردِ اسس ،يا شاخقهای حاالالالاس تر خود ،اتِالاقالات كاستبهای ا را سریعتر تش!ا
زریالا های زامعه داده سِار
را كه پمر كرد خی های ا اسالالس ،يهتر
نا
ازتماتب
دقاقتر انااِ
مبدهدف
زدید
امر زی ياشالالدف حا ا كه موزودیس اناالالا
موزودات دیرر در همان سالالار تىاممب زها قايل درك، یعنب از تئوری «ياگينگ» حاات كرهی زمان شىل گرفته مالا ياله تنوا من هالای زالدا ،يه اسالالالطهی ارتباطات ابروپذیری از مراط پارامو
«شالالاوا كاالالری» شالالاتر كاباب ،اما نظر دیرری دارد يرای مردِ زایراه مهمتری در نظر مبگارد! ا مطمم خود را دريارهی من
موضالالالوا يه ا پرداخس ،حتا اگر تازه
ناازهای زندگب اطرا
همچنان ير اسالالاس تأمان
فردی ،دسالالالس يه تااار خود
مراط
زده ایمف ما در سالالالار تىاممب تواناالالالتام يه ونان
مردِ در وند زممه ونان ياا كرد كه در
زایراهب كه در حا حاضالالر هاالالتام ،يرسالالام این فقط
زندگب ازتماتب يشالالر ،من زدا از مردِ نااالالس ،منب كه از
دسالالسسالالاختهی طباعس ناازهای ماسالالس نه وا دیرر،
مردِ سوا ياشد از ياااری از موهبسها امىانات يبنصام
م!موقات نااتام ،این یق من در غان اسس
اسالسف يرای من ،در زندگب مردمبسالس كه خمقس ،فماِه،
یعنب ما اشر
كیهبسالس يهاندازهی تمر يشالر كه ير سالر ما گذاشته
فایل شعر /شمارهی هشتم 9۶ /
گذاشالتهایم از این طریق منهای متعددی ساختهایمف يهتر
حواس م!تمف مانند يویایب ،وشالالایب ،يانایب ،الماالاله
اسالس این قابمهای فىری را كه در طو سالاباا يه دسس
شنوایب را در تىامل زیاتب ير اساس ناازها پادا كردهایمف
ياشتر يه ما قابم شالالده ،يار
مبا ریم
ياندازیم
حواس ما موضالالوتات ،اتِاقات ،ابروها ،اشالالاا
ا
وا ی را كه «هاالس» «شد» ،مورد اكا ی قرار دهامف در
اطرا
ياال يه د نراه دكارتب هایدگری اشالالاره كردِ كه ياشتر
يه ما مبفرسالالتد
مبرث من ير ر ی فماالالِهی هایدگری ينا شالالده
ا را
پرداز
را دریافس يرای پرداز
ترمال
پدیدههای تى ابعمل
ما ا را ير اسالالاس همان ح ها
مبكند پاسالخ طباعب تى ابعممب كه اناا را
اصالالابس یق نوا نراه يه زها مدنظر قرار دادهاِف یعنب هر
توا مند مبكند ،يه ا مبدهدف خواس التم يرویم منهای ما،
موزودی هاس يودنب دارد یق شدنب از يود يهدسس
از طریق همان ح
ما يه اناالالالا داده
ا رده كه ا را مانند یق كوزهگر َرز داده ،تا تواناالالته يه
مبشالودف هویسها ،احاالاسالات ،خشونس ،شادمانب ،ترس،
دركب كه زها را مبياند ،يرسالالدف حاال مبخواهم يه شالالما
زيا ،تررك ففف از همان ادراكهای ما سروشمه مبگارند
يرویم اشالالتباه فىر مبكردید! یعنب تماِ داشالالتههای ما نه از
زارافاای زندگب خود،
اسالالما ها شاطا
طبقات م!تمف ا
نه خورد سالالام
یا
يهشس اسس!
هالا
پرداز
هر فرد ير اسالالاس نوا مراط
مبتواند تعايار م!تمِب از پدیدهها داشالالته ياشالالدف يه همان دباالالل در طب ه ارا
حاال يماند كه خود این
سالالالا ما ير اسالالالاس
مالالوضالالالوا در يرالالث
منطبق شالالد يا مراط
دیرری مب گنادف تماِ
پالاالرامالو يرای يقالالا،
داشالالالتالاله هالالا ،زود هاالالالتالالب مالالا
دارای
زيالالالالا
حتالالا
اندیشالالاله های م!تمف
مالالوزالالودات دیالالرر ير
شدیم در طب همان
اسالالالاس یق سالالالاىل
سالالالالا هالالا از طریق
تىاممب
ارتباطات ازتماتب
ر يه زمو،
ير اسالاس منطبق شد
يدهياتا های فرهنرب
يالالا مالالرالالاط اطرا
يه اشالالتراكهای فىری
زندگب كرد ير اسالاس ناازهای طباعب شالىل گرفته اسسف
زيانب دسالس پادا كردیمف حتا در حا حاضر هم اناا
حاال اگر يه اناا يهتنوا موزودی هو مند توزه كنام
موزودات دیرر طباعس ،در حا تىامل ر يهزمو هاالالتند،
ي!واهام این موزودِ دارای مناس را يررسالالالب كنام ،ياید
یعنب ما كامل نااالالتام دركب هم از كامل شالالد نداریم! يا
يرویم همهی هاالتب ما از ادراك ح های ماسسف ح
توزه يه يرثهایب كه مطرح شالالد ،ياید يه این موضالالوا
یعنب والهق یعنب گناایش فا یوبوژیق یق موزود زنده
يپردازِ كه من كااالالسق مردِ كااالالسق ما در كاای زها
مبتوا يه تموِ
ایاتادهایمق ایا اناا ياید خود را پادا كندق پادا كرد «من»
يرای ادراك! در زمانالهی مطابعهی ح
م!تمِب اشالالاره كرد مانند :تصالالمشالالناسالالب ،ر ا شالالناسالالب،
یعنب والهق ایالا مب توا ا را یافسق يعد وه اتِاقب رخ
تموِشالالناختب فماالالِهی ادراكف حواس يرای يقای اناالالا
خواهد دادق پرسالالشهای دیررف هویس هر فرد ،از منب كه
ضالالر ریسالالس ما را قادر مبكند تا يه زود مرركها پب
يرای خود دسالالس پا كرده در ياشتر مواقع يه ا قابم
يبریم يا تنظام مدا ِ شالالرایط يد در پاسالالخ يه تااارات
شالالده شالالىل گرفته ،یعنب من در حا حاضالالر ایا تباس
همالاهنرب يد را حِظ كنامف در اقع ما
صادقب هاتمق ایا من خودِ من هاتمق ایا من همانب هاتم
مراطب ،نظم
فایل شعر /شمارهی هشتم 98 /
كه ياید ياشمق! خم مبخواهم يرویم منهای من ير اساس
ففف) در حافظهی هر فرد ازتماا اناالالانب رشالالد مبكند
قابمهای فرهنرب كه در خانواده ،فرهنگ حتا زارافاایب
هاالالتب خود را يا همان كممات كوتاه ،ياا
موزودیسا
كالاله در ا زیاالالالس مبكنم شالالالىالالل گرفتالاله ،یعنب خود
را نقد يه خود هویتب كاذب ابقا مبكندف يه این معنب كه
نااالالالتمف این یق سالالالاىل
اناالا يهزای خود ،يا سایهی زندگب ارتباط يرقرار مبكندف
حركتبسالالس كه از كودكب در ا ي رت مبشالالویم دارای
شالاید يتوا گِس اناا در زامعهای كه ارز های از پاش
فىرها ،رفتارها ،ح ها ،خشونسها ،ترسها زيا خاص
قراردادی
تشالالالىالدهندهی خود نبوده
خود مبشالالویمف همان موضالالوا را اگر ي!واهام ،مبتوا يه
تعاان شالالالده دارد تبدیل يه اناالالالا اتتباری مبشالالودف ارز ها
دسالالتهيندیهایب كه در ذهن يهتنوا
دین های م!تمف كه يه طرز فااعب از حماقس يرمب اید،
مرك تش!ا
يا الط يدهام ا را یق يرث كامل دیرر در نظر يراریمف
یق من اقعب مبگذاردف شالالاید يتوا همان موضالالوا را يه
این منهایب كه ما يا ا زندگب مبكنام ،منهای فىر شالالده
يازار ريط دادف ا زایب كه
از
اصالالال نااالالتند ،اصالالابس يه ا معنا یعنب اینكه يار
زها
هویتب خودِ ما دیرریسس ،مارا يهحااب
دناای سالالرمایهداری
مدیاها یا هما رسالالانهها از طریق تریبو هایب كه در حا
قابمها يتوا خود را مورد ترمال ر ا شالالناختب ،فا یىب،
حاضالالر دارند ،منهای زدید خمق مبكنند
تصالالبب ،مراطب مىانب قرارداد ير اسالالاس فاكتورهای
يرای رسالالاد يه هد های اقتصالالادی ،سالالااسالالب فرهنرب
انتقادی ،يه خود يهتنوا یق هاالالتب فىر كنام ،كه توبد،
سالود مبيرند ورا كه ايررسانهها سرمایهداری ،صِسهای
زنالدگب
مرت مالا ير وه اسالالالاس اسالالالسف این هما
از این منها
م!صوص ،يرندهای فىری زندگب را تعاان مبكنندف این
موضوتبسس كه ياالتر يه ا پرداختهاِ! ایا ما من ،اشر
ارز ها از نراه من ،ضالد ارز
م!موقاتامق ایا ما رسالالابتب داریمق من هاالالتب پدیدهها را
مبتواناس از حوادث ازتماتب ،تاری!ب فردی زموگاری
شناختب نراه مبكنم
يهصالورت ترمامب انتقادی ر سالالعب دارِ همه وا را از نراه ز ينررِ از قابمهای ازتماتب
يه كلل
كل يه ز
فرهنرب يه د ر ياشالالم تا
يتوانم يا اصل پدیده ر درر شوِ گِسمانب يد يرقرار كنمف حا مبرسالالام يه قابمهای فىری ارز ها! ارز
اسطه یا هما
وااالالسق در اصالالطیح زامعهشالالناسالالب،
كند! من
اسس ،ضد تماِ وا ی كه
یا مردِ؛ وا ی ز یق قابم فىری ،ذهنب
حتالا تالاری!ب از پاش تعاان شالالالده نااالالالسف يالالاید این وهارووبها را شالىاس يهنروی دیرر ير اساس یق متد بوژی درسس يه ا پرداخسف اینه هم يه شما در ك مبگوید ،ایا شما خودتا هاتادق! «رمو
دبِب» در ايتالدای يرالث خود يا ذكر زممه ای از
مب توا يه تقایدی گِس كه افراد یا گر ه های اناالالالانب
«كرت كويان» ،ياله تشالالالریح تِالا ت های من
دريارهی ا وه مطموب ،مناسالم ،خوب یا يد اسالس ،دارندف
پرداخس:
ارز های م!تمف نمایا گر زنبههای اسالالاسالالب تنوتات در
«ا نا يه من مبخند وو يهنظرشو من غار تادیاِ
فرهنگ اناالالانب اسالالسف در این تعریف كوتاه مبتوا نقدی
من يه ا نا مبخندِ وو همهشو تان همدیره هاتن»
زامعهشالناسالب ر ا شالناختب يه «هویس» «من» داشسف
من یعنب فىر ،من گِتن ايتالالدای فىر كرد اسالالالسف من
ارز هایب كه يهتنوا یق ضر رت ممبرِ حااتب ير ذهن
اسالتقی فردیسالس كه ياید يه دستش ياا ری ،وراكه همه
اناالا ترمال مبشود اناا ونا شاِتهی ا مبشود
مبخواهند ا را از تو يرارند تا يه «ما» تبدیل شالالوی« ،ما»
يه ا ارز
ما ونان
ارز ها مشالاو مبشود كه از دناا هروه
همراه گَمه شالد اسس اغاز زندگب گوسِندی! ما شباهس
در ا اسالس ،غافل مبماندف صالِسهای اناانب هم یىب از
اسالالس من تِا ت! قتب مبگویب «من» ،از زها خودت
همان ارز هاسالس ،صالِس من ترسالو هاالتم ،من شااا
حر
مبزنب ،از نراه ،سالماقه اندیشالهی شال!صب ،یعنب
هاالالتم ،من نمبتوانم ي!ندِ ،من یق ادِ يدي!س هاالالتم
خوديهخود از يقاه فاصالالمه مبگاری
تازه قدِ يه سالالمس
فایل شعر /شمارهی هشتم 99 /
اسالالتقی يرمبداریف يرای حِظ هویس فردی ياید يا زمع،
در رايطاله يا هنر ایرا هم يه همان منوا اسالالالس! م من
زامعه ،مردِ ،تر ،مناسالبات ففف يانرب ،وراكه تماِشا
ترانهسالرایا ایرانب را يباناد ،كاب م ل افشان مقدِ كه وند
من را نمبشالناسندف ا ها مبخواهند ما ياشب يب ا كه يرای
سالاببسالس مشالهور شده ،ترانهای يه اسم مردِ مبنویاد
منات ارزشالب قامل شالوند ،تا رفتهرفته از تو سالااهببشرر
ترویل یق خوانندهی ب
ياالازند تا نقش خودت را نداشالته ياشالب كمرنگ شویف
از فقر مردِ ماالاممب كه گریبا گار زامعه ایرا اسس ،دِ
درسالالس زمانب كه كمرنگ مبشالالوی ،همرنگ خواهب شالالدف
مبزند! اما من هم حق دارِ يپرسالالالم كه ایا این از سالالالر
ياید مراقم ياشالالب كه از قراردادهایشالالا فراتر نر ی ،خطر
ریاكاری نااالس!ق ایشا كه زماات ترانه يرگ ار مبكنند
نىنب ،اشتباه نىنبف اساسن «ما» شااتس را از تو مبگارد
در طب هشالالس زماالاله حداقل از هر فرد 311ه ار توما
مرافظهكاری را زایر ین ا مبكندف پ
يرای من يود
اناماب مبدهد كه در این ترانه
نصالامشالا مبشالود ،ایا شالاِتهی مردِ نااالسق! شاِتهی
ياید مداِ يانرب خاارت يدهبف همه از تِا ت مبترسند
فنهای خود نااالالالسق ایا حاضالالالر اسالالالس قاد ه ینهی
از تازگب حشالالس دارندف مردِ همه وا را شالالباه گذشالالته
اموز هایش را ي ند يرای افرادی كه توانایب مابب ندارند،
از تاريه های نو هراس دارند ،يرای همان
كاری كندق! این تنها یق مردِ فریببسالس! ماأبهی دیرری
تبدیل يه هم شالالدهاندف مردِ وا ی ز زندا نااالالتند تا
كه متأسِانه دامنگار ادياات ما شده ،زریا سادهنویابسس
ي!واهب اسالالارت مبكنند ،دسالالس يابس را مبيندند در
كه دقاقن م!ت
همان مردِ اسالالس! م من ادياات كارگری
نتااه ذهنس را دوار ایاتایب مبكنندف
مبگوید :هر متنب كه مؤبف توباد مبكند ،ياید همهپاالالند
رسانهها ،نشریات ،مدیاها ،خانواده ففف همه همه مبخواهند
ياشالد ،ياید يرای طبقهی فر دسالس زامعه یا هما پر بتاریا
شالباهسازیات كنند كه يهتر تو را يه خدمس يرارند تا دیرر
ونان متنهایب ر ی كاغذ يااید!
خودت نباشالالب قاالالمتب از یق توهم شالالوی كه «مردِ»
م من ا زمالا ماالا و ها ،كتاب «مادر» از «ماكاالالالام
ينامندا ف
گوركب» شالالاهىار تمقب مبشالالده ،اما هما ها نویاالالندهگا
مبخواهنالد
يرای رهایب از این يند ياید زرمس داشالته ياشب يرویب من،
ي رگب وو «فاكنر» را پ
فقط كاالالانب كه من گِتن را يمد نااالالتند در نهایس ماااا ماااا
مردِ تمل نىرده
مبكنندف
خود یژه اسالالس
مبزدند ،وو مطايق سالالماقهی
مناس در اثار مطايق درك
دخال اسالالالسف وو سالالواد طبقه فر دسالالس این نویاالالنده
نباید مورد توزه قرار گارد! پ
در ادامه «ایما رحمانب» يا طرح ماالالأبهی مناس یا مردِ
نااالالس ،پ
فریبب ،توضاراتش را اینگونه اغاز مبكند :من فىر مبكنم
اسالالس كه ياید مطايق سالالماقهی تواِ رفتار كند؛ این دیرر
مناس ياتث شىلگاری زمعاس مبشود! ا ها كه داممن در
اقعن وا تاام غریببسالالس! «صالالادق هدایس» را همه
حا تممقگویب هاتند مردِ را خدای خود تمقب مبكنند،
مبشالناسام ،يارها ماا ر شنفىرها دريارها
يرث شده
يه گما من ضالالالد مردِ هاالالالتند نه يا مردِ! ا ها دوار
حتا من يه تازهگب دیدِ یق ر حانب از «يو
كور» تمااد
ریاكاریاندف ا ها يه زد ،خود شاِتهاند ،اهل منممنم هاتند
كرده اسس ،ونان وا ی زابم يعاد اسسف صادق هدایس
من يه خويب مبدانم ياشتر این مردِد سالتب ،شباه در ك
در زایب مبگوید :من از
كه خود
ضالالد تواِ اسالالس
اسالالس! صالالبح در ایناالالتاگراِ پاالالس يهر ز مبكنند قريا
م!اطم این نوشتهها يا ارِ! پ
صالدقهی هواخواها خود مبر ند ،اما شم كه یىب از سر
كتابها افىار ا يرث مبكنندق مرر ا ضد مردِ نبودق!
مبشوند در اسما ها خود
فىر مبكناد صالد سالا دیرر ،از شاترا تواِپاندی وو
ذ ق سمس ا ها يااید ،خِا را گم گور مبكنند!
ورا پ
از دههها هنوز از
تمبرضالالا اذر ،رضالالا كاظمب ففف يرث مبشالالودق! ایا این
فایل شعر /شمارهی هشتم 111 /
پتاناالالال در ا ها هاالالس كه يشالالود وند خط هم كه شالالده
ماموا این تصالالالورات در یق كماس كم ياش مناالالالام
دريارهشا نوشسق!
خود پنداشالالس فرد را مبسالالازندف طبق
حدت مبیايند
يرگردیم ياله قبالل؛ از ا زما ،ایا درياره ی كاالالالب م ل
نظریهی فر ید ،اناا دارای سه يمعد ش!صاتب اسس« :نهاد،
مرمدحاالان شهریار يرث مبشود یا كاب م ل فر كق! ایا
من فرامن» كه نهاد ي رتترین ي!ش شال!صاس اسس كه
ایرج مارزا ا انرارد اسس ،یا رهب معاریق
سراغاز ناازها اماا غری ی زیاتب اناا اسس انرژی مال
كافب يرای د ي!ش دیرر شال!صاس را فراهم مبكندف نهاد
يهراسالتب وه كاالب مبماندق قطعن كاالب كه يرخی
ا انرارد يوده ،نه ا كه هم مناس
در زهس اصل بذت د ری از درد تمل كرده ساختاری
خود را زیر سالوا يرده هم زمعاس را گو زده اسس! يه
خودخواه ،بذتزو سالالركش دارد كه زبر ازتماتب یعنب
زتم من مناس اسس كه موزم شىلگاری تودهی زمعاس
من فرامن ،این يعد از ش!صاس را ترس كنتر درا رده
مردِ پاشر ی كرده
تا كودك از يد توبد مطايق يا خواسالس ازتماا ترياس شده يه زندگب زمعب گرد نهدف اما زندگب زمعب ا متِا ت از هر موزود دیرر انت!ايب از سالر ازبار اسس فردیتش وهياالا فاقد اتتبار معناسالسف اما ا وه كه اسام اساسب مراالالالوب مبشالالالود ،تقمال داد فردیس
این نوا نرر
اناالا ها يه حداقل ممىن پایما كرد شال!صاس فردی ا هاسالس كه در زوامع سالنتب ،شال!صالبترین ماامل فرد ترس كنتر
نظارت اسالالالس
ز در رايطه يا ظایف
ازتماتبا ،هاچ موزودیس ماالتقمب نداردف از سوی دیرر در مقايل این زندگب زمعب ،فردگرایب یا هما «من» زود دارد كه در ا مبتوا زهانب تصالالور كرد كه فرد در مرك ا مبشالود ،ا كه پب زمعاس اسس ،پ
از خود د ر اسس
احتراِ يه فردیس دیررا ،از یژگبهای این زها يانبسسف
يه
فردگرایب كاله در تقايل يا زبر ازتماتب
از مردِ د رتر! این یق اقعاس اسس وو اگر هرك خود
اقع شالالده كنتر
فرما راند ير خویشتن در تان
تقویالس من
توزه كند ،قطعن از خود یق شالالال!صالالالاس يابغ
موزود در زوامع سالالنتب اقتدارگراسالالس ،همواره ير پایهی
مبسالازد این اگر تمومب شالود ،تاببسس همه از ايعاد
پر ر
فردمروری ان ا يبتوزهب يه سالالازما اسالالسف
م!تمف دارای تِىرند دیرر كاب پب ابرو نااسف ابرو تو
فردگرایب مِهومبسالالس مدر ،متأخر متعمق يه سالالا های
كن ،مردِ
پایانب تصالالر ر شالالنگری كه فرديا ری مدر را يه زود
در ك اسالس ،فریم اسس ،يااار د رتر از توسس ،این تویب
ا رده اسالسف اما در زوامع سالنتب زها سومب ،نهاد دین
كه يه خودت ن دیىب داری ،سالالالِس خودت را يال كن،
همواره مىمل نهاد سمطه يوده اسس يهتبارتب ا را تأیاد
مرىمتر!
مب كندف در ونان زوامعب كودكا از يد توبد از طر
هاالالتب يرای خودت ،پ
يه من در نس گو
«زهرا هاشالالمب» كه از ات الالای فعا كابج شالالعر اسالالس ،در ادامهی يرث من یا مردِ ،مطمم خود را منتشالالر كرد؛ ا
ارگا های د بتب سالالازما های اياالالته يه ا خواسالس نظاِ سمطه پر ر
مطايق يا
مبیايندف ا ها زایراه افراد را
كرده در قابم یق گر ه همشىل
ونان اتتقاد دارد كه هر اناالالانب ادراكب از زود خویشتن
در ازتماا مشال!
دارد كه ا را مبتوا «هویس شالال!صالالب» یا «من» ناِ نهادف
تق يعدی ،سالالازما دهب مبكنندف همچنان ا ها رفتارهایب
فایل شعر /شمارهی هشتم 111 /
را كه منار يه فردیس شال!صالاتب ماالتقل شالود ،يهصورت نامراالالالوس سالالالركوب
یا يب پاسالالالخ مب گذارند
ماالالازات هالالایب ر انب م الالل طردشالالالد
يا
طبقات ،زای گاردف در اقع قدرت مرك ی يعد از قر ها شالالالىناه
داك نشالالالاند ير تن مارما
پاشر ها
مرر ماالالس از
يرگ اری مراسالالمات تعذیم ه ینهير خونان ،يه این نتااه
ايتالدایب ترین حقوق ازتماتب ،فرد را يه ازبار يه ازتماا
رسالاد كه ياید راهب ياندیشالد ،تا هم نار ی اناانب كمتری
يازمبگردانند
همرنگ يود يا زماتس را ،يه ازبار يه ا
ترمال مبكنندف وراكه تدِ شالالىلگاری فردیس اشالال!اص، منار يه گرهخورد
اياالالتربهای ر انب مبشالالود در
ونان زمع توده اری ،احاالالاسالالات افىار
اكنشها
سالالرنوشالالس همهی افراد يه هم اياالالته منبعث از مِاهام
صالر
این امور كرده هم دامنهی نظارت سركوبشا يهترین راه را ترياس رمه یا يه تعبار
را سالالاعتر كندف پ
يهتر ،مردِ دیالد تا ا ها يه صالالالورت اتوماتا ه ،من ها ا انراردها را مهار كنندف «این حر
يا رهای مردِ اسالس! متواضالالع
را نرو ،يرخی
فر تن يالا ! خودت را از يقااله ياالتر ندا ف غر ر
مبهمب م ل نظر مردِ زمع یا رسالالوِ سالالنسهاسالالسف افراد از خود نظری نداشالالته زمانب تأیاد مبشالالوند كه يه
ن!وت ،افس اسس یق نق
نظر مردِ زمع اقتدا كنند ،حتا در موارد يااار ش!صب
گ ارههایب از این دسالالس ،زایادهی اخیق مذهبب اخیق،
خصوصب از ي رگا دستور گرفته خواسس خود را فدای
موبودِ فىر يامار سالادیاسِ میها سااسسمدارا اسسف
خواسس ازتماا مبكنندف در ونان شرایطب نقش احااسات
را كه ترياس مردِ اسس ،يهدرستب
تواطف ،يرزاالتهتر از نقش تقیناس اندیشه اسس ،در
اگر اخیق كار اصمبا اناالاِ مبداد ،پ
اخیقب مراوب مبشود»ف
اینهماله زنگ
خو ری ی در طو
نتااه این اختهگب سالازما یافته ،منار يه تامط كامل نظاِ
تاریخ يرای وااالسق اینزاسس كه يرث خار شَر مطرح
سمطه ير یق ممس اسس!
مبشالالودف خار اقعب وااالالسق ایا خار مردمب در راسالالتای اسالتعدادهای فردی انارشب در نب من اسسق ایا
«مرمد مر ج» از منتقدا اصالالمب كابج ،در نقدی يبپر ا يه
پر ر
مردِ تاخته افىار ا ها را يه وابش مبكشد؛ صربسهای
شالالالریر ،ضالالالد زامعه اسالالالس
ا را مبخوانام :ورا من ،منِور مذموِ اسسق ورا تنهایب
موضالالوتبسالالس كه ياالالاار زای يرث داردف ياید در تِا ت
ياید حذ
شالالالودق این
وابهایسالالس كه نباید در ا افتادق ورا تماِ ایدموبوژیها
خار طباعب
ادیا ضالد مناندق من اندیشه هماشه همراه هم هاتند
تعاریف يا رها شق كرد از د ا ها يا اقعاس ر يهر
هاچ ك
در زمع ماا فىر نمب یايدف فىر هم كه یرانه
خار اخیقب تِىر كردف يالالاید در اسالالالاس
شد ،هروند كه ضد مردِ ياشدف شری كه ما از ا مبگویام،
دشمن اقتدار مرك یسسف ينايراین مدتاا شایاتهساالری
يا شالالر طباعب متِا ت اسالالسف شالالر اقعب شالالعورسالالاز
سالانهواكا مردِ ،هماشاله ضالد استقی ذهنب ش!صاس
منطقبسس ،اهل زنگ زد نااس ،وو در سر صدا
حقوقب افراد يودهاند
يا ي رتداشالالالس ازتماا
زندگب
هااهو ،تِىر يه گو
نمبرسد.،
گر هب ،فرصالالس اندیشالاله را از من گرفتهاندف من قتب در
پ
زمع ياشالالم ،ناگ یرِ يایدها نبایدهایشالالا را رتایس كنمف
فردیالالس اسالالالالس
ياید راهب را ير ِ كه ا ها نشالالانم مبدهند در كل ،ترفب
دیىتاتورهاسالالس ،يه وه دردی مبخوردق این مردِ هاالالتند
را گرد نهم كه مرگم را خواسالالتار اسالالسف مردِ يهراسالالتب
كه ي رتترین حامب اخیقاند پ
ا ها را هم ياید گایادف
كااالالساندق ایا ماالالاری كه تعاان مبكنند ،راه درسالالس
من يهشالدت ضالد مردِ سالنسها افىار پوسادهی ا ها
زندگبسالسق ا ها ير طبق هناارهای تعاان شالده از سوی
هاالتمف مردِ ایرا در حا حاضر ناازمند كاانب هاتند كه
قدرتها ،سمامه مراتبب را در يان خود پایهری ی مبكنند
راه رسالم فىر كرد را یادشا دهند ،نه افرادی كه يهيه
هرك
ياید يا توزه يه متر
معاار ا ها در یىب از این
اخیق را فقط ياید گایادف اخیقب كه ضالالد اندیشالاله فقط تالالأمان كنن الده ی منالالافع مالالابب
وهوهشالالا كنند؛ كاری كه اخوندها ریشسالالِادها انااِ
فایل شعر /شمارهی هشتم 112 /
مبدهندف تا نباشالند تايوشالالىنا نمبشودف پ
نايههناارا ،امر نو مرقق
گناه من این اسس كه منم مردِ نااتم! ذكر كرد كه هر
«مریم زمانب» نا در این يرث شالالركس
اخرین نِری كه در این موضوا يه طرح نظریاتش پرداخس، «نوید استاك» يود: «من؛ ضد مردِ»
اناانب از يد توبد يا زها های متعددی موازه مبشود:
ورا اناا از «من» د ر شده اسسق دالیل این د ر شد در
)1زها خارج از خود ازتماا اناالالانب) )2 ،زها در نب
وااالالسق ورا زامعه ،زمعگرایب را يه فردگرایب ترزاح
ا
مبدهدق در زامعهی ایرا يه دالیل فرهنرب ،سالالالااسالالالب،
ا زا كه خود اناا شىل مبگارد)
من اناالالالانب در موازهه يا این زها ها ،يه نتایج متِا تب
قوماتب ،نژادی ففف كاله از ا زمماله مب توا يه حممه ی
دسس مبیايد نهایتن این نتااهگاریها ياتث تاااراتب در
اتراب اشالالاره كرد! كشالالور در طو د رههای تاری!ب ،مداِ
تِىر اناالالالانب مبشالالالود كه در ادامه يه ا ها
در حا تااار تروالتِ سااسب ،ازتماتب فرهنرب يوده
تممىرد
مبپردازیم؛ اناالالا در تقايل يا ازتماتات اناالالانب زها
اسالالسف این تروالت تأثار ماالالتقامب در طرز تِىر ،يا ر،
خارج از خود ،درمبیايد كه يااار كووق ناتوا اسس
تقاده نراه مردِ داشالالته تقاید تِىرات غمطب را در
تممن نمب تواند نقش تماق كندف اناالا يا زیاس در در
ي رگب در تااار ا ایااد خود ،زها كاممب مبیايد
ذهنشالالا گناانده اسالالس ،يهطوری كه خامب از مردِ يه خرافهپرسالالتب ،مذهم ففف ر ی ا رده یا يه ادتاهای تواِ
يه در نش يهم ايهی یق زها نراه مبكند كه يه تعباری
فریبانهای كه از سمس سوی حىومس يه ا ها ترمال شده،
تماِ تناصالالر زها خارج را در خود دارد ،تنها سالالای ا
تن دادهانالدف كودكالا در زالامعهی ایرا از زما توبد يا
كووق شالالده اسالالسف توامل متعددی ياتث مبشالالوند كه
يا رهای غمط سالنسگرایانهای كه از نااللهای پاشان در
شالال!
،ي!ش تظام توزه خود را يه زها در نب خود
ذهنشا زا گرفته ،پر ر
یافته ي رت مبشوندف یىب از
معطو
كند؛ از زممه اینكه تنها ا سالالس كه مبتواند ا را
این يالا رهای غمط نماز خواند ،ر زه گرفتن ،اتتقاد يه
یرانه تامل مؤثر مراوب مبشود همان
اماما یا يهشالالس زهنم ،همرنگ زماتس يود ،پذیرفتن
موزم
«ما» يهزای «من» ففف اسالالس كه ذهناس فىر كودك را از
كندف يعدها اگر
هما ايتدا يا افىارهای اینونانب پمر كرده حق انت!اب را
گاالالترهی دید خود را سالالاعتر كند ،درمبیايد كه راه ایااد
در زامعه
تااار دهد ،پ امر ،ح
نااز يه قدرت را در ا ارضالالا مبكند
مبشود ياشتر توزه خود را يه ا معطو تااار در زها خارج هم همان توزه يه در
از ا مبگارندف هنرامب كه كودك يابغ شالالده
خود اسالالس؛
يهتنوا فردی ماتقل قدِ مبگذارد ،وو هما خط فىری
يه این معنب كه تا خود را تااار ندهد ،نمبتواند زها را
سالالنتب كه ابدینش يه ا ترمال كردهاند ،در ذهنش زود
تااار دهدف اما ماالالابه اینزاسالالس كه توامل م!تمِب مانع از
تِىرات
این مبشوند كه ش!
يهدرستب ا گونه كه ياید يه خود
يپردازدف این توامل شالالامل اطرافاا يهصالالورت مدا ِ قوانان
مردِ هاالالتند ،ا ها
مرد دیسهایب يرای شالال!
دارد ،اگر قصالالالد اناالاِ كاری را كه ير خی
سالالنسگرایانهی زامعه اسالالس ،داشالالته ياشالالد ،يه ناوار از ا صالالر نظر كرده ،وو از د را كودكب ترسالالب ير ا واره شده كه حتا در ي رگب هم همراه ا سسف ترس از نراه ،فىر
قامل مبشالالالوند كه در پاشرفسِ يهتر این امر خمل ایااد
تقاالده ی مردمب كاله خود را دانای كلل ،تاقل ،ي رت،
ایاالالتادهگب در
اال مبپندارندف در حاببكه از هر نوا تِىر تازه
مبكنند
تنها خود
مبتواند يا مبارزه
يراير دیررا ،پار ز ياشالالد زها در دهد
خود را گاالالتر
مرك ی ترین نقش را در زندگب خود
وو مهمترین نقش را در زندگب خود داردف
ایِا كند؛
اندیشمند
یا تااار شعور در اندیشههایشا خابب هاتندف این ترسها يا رهای غمط ،شالال!
را از هویس خود یا «من» د ر
مبكنند تا زمانب كه ا خواها تااار در تِىرات ،نراه یا رفتار
نباشالالد سالالدهای فىری تقادهای را نشالالىند،
فایل شعر /شمارهی هشتم 113 /
همراهش خواهند يود زالامعاله ا
ا را در ياتیق تقادههای كهنهی
غرق خواهند كردف این نوا يا رها از طر
سالالالردمالدارا نظاِ د بس ،رهبر) يه ذهن زامعه ت ریق مبشالالود ،وو اسالالاسالالن ا ها يا هر نوا تِىر ،تازهگب، ضالدیس يا حىومس« ،من» شعور م!ابفاند مداِ سعب در نشا داد «ما» يهزای این من ش!صب هاتندف كاب كه خواها نشالا داد «من» يه سالامهی يرپایب انقیيب فىری، شعوری ،فرهنرب ،اديااتب ففف ياشد ،از سمس مردِ ،زامعه حىومس يهشالدت سالركوب رانده مبشود نراه مردِ يه ا نراهب تنِراما خواهد يود ،وو قصالالد شالالىاالالتن تالايوهالای فىری ،سالالالنس های كهنه
ايتدایب
يا رهای
غمطشا را داشته اسسف از زنبهی دیرری مبتوا تِىر من را تِىری انارشااتب تازه تمقب كرد وو ير ضد كهنهگب تواِ یا زمعگرایبسس خواها فردیس تازهگبسسف تازهگب در من اسالس نه در ما! ترس از نراه فىر زامعه تدِ نو شالد یا هرگونه تااار ،ياتث پ رفس در شالعور اندیشالاله مبشالالود شالال!
را يه ايتذا فىری شالالعوری
دوار مبكندف رايطهی «من یا مردِ» موضوتبسس كه يااار زای يرث دارد كه كابج شالعر سعب كرد يه گوشهای از ا يپردازدف مبر ب كاله تشالالالریح ا مب تواند يه تااار متوها شالالعارها)
ر یكرد نویاالالندهگا
اثارشا منار شودف
شالالاترا در خمق
فایل شعر /شمارهی هشتم 114 /
فایل شعر /شمارهی هشتم 115 /
چرا نبايد در انتخابات شرکت کرد؟
فىری يرای یق ایرانب كه مبخواهد تاثارگذار ياشد تقریبن غارممىن اسالالسف معموبن قس انت!ايات ،انا كه صالالدای فراگاری دارنالد هماله م ل هم فىر مبكنند م ل هم حر مبزنند ،اما اقماتب كه من ناِ شالالا را دیررا مب گذارِ در
علی عبدالرضایی
داخل خارج يا شالالاوههای م!تمف حذ صالدای مامط يه گو
مبشالالوند تا ز
نرسد ،اما دیرر نباید گوشه گرفسف
قتش رسالاده كه دیرر فىر ،زای مهمیت ژ رنابااتب را كه م ل مر
توباد م ل مبكند يراردف حاال دیرر اندیشاد
رای معمو اهماس داردف حقاقس این اسالالس كه انت!ايات در هاچ كاا دیرر واره نااالالسف سالالا هاسالالس كه انت!اب غارممىن شالالده تن داد يه این ياهودگب ز ناهامااالالمب انِعابب تاید نمبكندف حاال دیرر انت!ايب زود ندارد مرر انت!اب نىرد ف قتب كه نای مبارزهات نااالالس الاقل اب يه اسالالااب يیهس نری ! هماشالاله در طو تاریخ ،اكس تمل، خاايا را انقیيبها اداره مبكردند،
اقدامب انقیيب يود
حاال بب يبتممب خانهنشالانب در ر ز منتظر ،از همهزور اقدامب كارسالازتر اسالسف دمىراسب حتب در مهد دمىراسب انت!ايات در ایرا يه سبق ایرا معمو اسسف معموبن یق تى
معموبب را يالا رنالگها
كاِاسهای م!تمف كپب
مبكنند يعد از همه مبخواهند یىب را انت!اب كنندف این انت!اب را كه اسالاسن تبعاس از ازبار مبكند هم اماِ هم رهبر ایرا مقدس شالالمردهاند
انا كه فىر مبكنند ،يرای
اینىاله از این مقدس یق معموبب
در نهایس یق مهمل
ياالالازند ،راهب ندارند مرر رفتن از راهب دیرر
يد يه
دیرری شالالد ف دیرریس ترِ تازهایسالالس كه حاال در تماِ فرهنالگهای پاشالالالر وشالالالم گو
دارد دیرریگری
اقدامب نور شالنِىرانه در غرب مراالالوب مبشود كه حتب یىب م ل اسپاواك ينرابب را از خود يه خود تنبتر مبداند! متاسالالِانه دیرری در فرهنگ سالالااسالالب ایرا دیرر فقط ا دیرری سالايق نااالالس يمىه كاممن مطر د اسالالسف دیررا ا دسالالالته از ایرانبهایب هاالالالتند كه خوب فىر مبكنند اما در اقماس مطمقاندف مدیاها ا ها را نادیده مبگارند وو مطايق خواسالالالسشالالالا رفتار نمبزنندف حاال دیرر حِظ اسالالالتقی
حاال دیرر يه ضدِ خود يد شده خر ج يریتاناا از اترادیه ار پا انت!اب ترام
در امریىا نشالالا مبدهد كه انت!اب
در شالالرایطب كه حتب بابرابا ِ خود را بابرابا ه كرده دیرر غارممىن اسالالسف سالالا هاسالالس دمىراسالالب تىانهگب خود را يطور كامل از دسالالس داده در حابب كه اناالالا امر ز راهب ندارد مرر پذیر
همان تىانهگب تن داد يه نويردهگبف
يردهگب كاپاتاباامب كه حتب در كشورهای كمونااتب م ل وان) ارياب اسالسف دناایب كه در ا دارایب هشس نِر ياش از ما
منا یق ماماارد نِر اسس ،ز زهنم هاچ مقصدی
نمبتواند كه داشالالته ياشالالدف نال يه يرايری در شالالرایطب كه ابارارشالالب ياداد مبكند تقریبن غارممىن اسالالس ،پ
ورا
ياید يا ر كنام همه از حق يراير در انت!اب يرخوردارندق دمىراسالالب ظاهری دارد زیبا ،دیىتاتوری اك ریس حاال دیرر حتب در وان شور ی زای دیىتاتوری پر بتاریا را گرفته اما این اك ریس ز سایههای ا هشس نِر نااتندف يیهس اسس اگر خاا كنام مبشود د بتب در ایرا تشىال داد كه م!تار ياشدف دیرر هاچ د بتب در دناا زود ندارد كه
فایل شعر /شمارهی هشتم 11۷ /
ازادی تمل داشالالته ياشالالد ،همه ترس فرما كاپاتابااالالم زهانباندف از د بس كمونااالالتب وان
ر سالالاه گرفته تا
يعد از ا ر حانب در غرو را ر كرده در ایرا يااید كه ر ی دسالالس ترام
قس اسالالس یىب يمند شالالودف يبشالالق
زمهور انتصالالايب يعدی در ایرا ،ياید خصالالوصالالااتب
د بس سالالوسالالاابااالالتب فراناالاله د بسهای اسالالیمب در
ریا
خالا رماالانه همه ناوارند پار ی از اندیشالالاله های درختب
داشالالته ياشالالد كه از غمظس در غرویب فاشالالااالالتب ياالتری خواهند كردق
كاپاتاباام كنند تا قتب كه صند ق يانابمممب پو خط
يرخوردار ياشالالدف ایا نقاب ر حانب را تو
مشالالب سالالااسالالب تعاان مبكند ،فىرهای رای مب در هاچ
یا رژ تازهای از احمدینژاد ر ی كار خواهد امدق شالالاید
ر یداد سالالالااسالالالب كارگردانب ن!واهد كردف سالالالردرگمب
هم ايراهام ریااالالب هما غوببسالالس كه ياید از وراك زاد
ناواری ناهاماامب انِعابب حاال دیرر كم ياش ير مردِ
سالالردرياا ردف اینها سالاله كپب از هما تى
تماِ دناا ساطره داردف نوتب از ناهاماام انِعابب كه اتاقهای
يبشق يه تعدادشا اضافه خواهد شد تا نقشها يانشا يا
كرده در نهایس ز يه سالالاطرهی
دقسِ تماِ تقاام شودف يه این يابماسىه يا ز ماات كامل در
زهانب فاشالااالم منار ن!واهد شدف خامنهای احمدینژاد
ي!شهای يعدی این متن خواهم پرداخس ر ی هر كداِ
نمونهی طنباند پوتان يشار اسد نوا ر سب سوری
ياید يه
فىر كاپاتابااالالم توباد
ناب امریىایب فاشاام نا
این ا اخر ترام ،یعنب زن
یىهاند كه
از این كاندیداها مىث طوالنب خواهم داشس اما ا
این سالالوا يپردازِ كه ورا این سالالا ها انت!ايات در تماِ
ارد يازار سااسس شدهف يهقو ابن يدیو ،فاشاام دمىراتاق
كشورهای دناا تیقه دارد فردی نوفاشااس یا نژادپرسس را
دناا را يرداشته حاال تنها وا ی كه كم داریم زنگ زهانب
يهتنوا بادر یا ریا زمهور معرفب كندق ارد غا در تركاه
اخر اسالالسف نوفاشالالااالالم دمىراتا ه شالالده شالالرق غرب
دارد وىار مبكندق ورا توصاه اتاتورك كه گِته يود ز از
نمبشالناسد ،همهزا در حا پاشر یسسف نوفاشااسهای
ر یىردهای غريب پار ی نىناد حتب انتباتاتوركااالالسها
دمىرات دیرر قاحس را از حد گذراندهاند
ز اختی
از ا تبعاس مب كردند ناگها فرامو
مبشود قرامتب از
در زيالالا ایاالالاد نمب كننالالدف انهالالا دقاقن قتب كالاله وا ی
اسالیِ سالااسب را سربوحه قرار دادهاندق اصمن ورا تركاه!ق
اگر يرویند ز در ك نااالالس
وند ر ز دیرر یعنب سالالوِ اردیبهشالالس ،انت!ايات ریاسالالس
ا تمالالل مب كننالالدف
زمهوری فرانااله این كشالوری كه مهدِ سالتا يا نژادپرستب
موضالالعگاریهای ضالالد نقاض خامنهای دريارهی يرزاِ را
يوده يرگ ار خواهد شدف همهپرسب مبگوید كه مارین بوپن
ياله خاطر ا رید ،حر ها كردار اخار احمدی نژاد را در
ياالیب يرخوردار اسس ممىن
مبگویند ،هاچ نمبگویند
وو در وشالالالم يالاله هم زدنب خی
همان انت!ايات ،یا گِتار تمل ترام
این زامبب مونث از شالان
را طب ماهِ گذشته يا
اسالالس از ن!االالس زیر فراناالالوا فاو ،سالالبقس يرارد
هم قااس كناد! نوفاشالالااالالسهای دمىرات همه تاثارگذارند
ریا زمهور شالودف ا شش سا پاش زانشان پدر
ژا
وو يبهاچ اهمهای م ل اب خورد در ك مبگویند
بوپن شالد در حا حاضالر رهبر زبههی ممب فراناهسسف
ریاكاری را كه حامهی يازار اسس ،شاوه كردهاندف حاال دیرر
بوپن را زامبب خطاب كردهاِ وو يا دسالالتر ردهای مدرناته
كاپاتابااالالم دسالالسِ خود
را ر كرده وو دیرر زهانب
مشالىل دارد ،م من ضالد پذیر
مهازرا در فراناالالهسالالس،
شالده از اناایب كه يا ین
از سالااسس در غروتر اسس،
ازد اج دگرياشالالا را يرنمبتايد
سالرمایهدارها از سااسسمدارها يطور كامل سبقس گرفتهاندف حالاال دیرر در قاالاس يالا ترام
كبار ،حتب سالالالاركوزی
گرایش يه ارتااا
م!ابف التانازیسالالس
نژادپرسالالتب داردف راسالالتب وه اتِاقب
افتاده كه ونان شال!صاتب در كشوری وو فراناه اینهمه
فراناوی ز یق نوی از ممد افتاده نااسف از اینبرا ایرا
طرفدار داردق ورا بهاتانبهای فرهنگساز یىب م ل اندری
از فراناالاله حتب زموتر اسالالس وو نوفاشالالااالالتب م ل
د دا را كه ناسالاونابااالتب شدید مرافظهكار اسس يهتنوا
احمدینژاد ،د ازده سالالا پاش ریا
زمهور
يوده تازه
ریا زمهور انت!اب كردهاندق وای مامو
كااسس كه
فایل شعر /شمارهی هشتم 11۶ /
يباندق هابانا پوشالالویاتوسالالىا ،تادمو
يور فاالالىب شالالدید
فرهنرب
اقتصالالالادی یىاالالالانب يرخوردارندف همه از زیر
شالاتر ،شالامبورسالىا یا زیرمونس كراشالاناىب كه كممات
دسالتراه زیراكاب كه نامش شورای نرهبا اسس مبگذرند
پوباششالالا پایههای زها را مببرزاند كاایند تا ير این
تا حتب اگر فرق اندكب يا تى
دب!واه داشالالالتند از د ر
يیهس سالالااسالالب در بهاالالتا يشالالورندق زمان دارد زیر پای
خارج شالالوندف ژ رنابااالالسهای طنب همه د شالالا يا ابىب
ديب در والاد ،نظريایف در
اسالالالس ،حتب ماناممب از تِا ت دركار نااالالالس،
دیىتالاتورهالا مب برزدف ادری
ق اقاالالتا ،تمر اببشالالار در سالالودا یا اسالالیِ كریمو
خو
در
پرزیالدنس ر حانب اگر م ل ریااالالالب یا احمدی نژاد قاتل
ازيىاتا كه يااس پنج سا ازگار خو ازيقها را مىاد
قاتل دیرریسالس كه در حا حاضر یىب از
شالش ماه پاش هیك شالدف اصمن تابااناب هو سن از
نباشالد ،ریا
زیرا منت!م ا سسف مبگویند كه ریا
زمهور ر حانب
زا كامبوج وه مبخواهد كه سالب هِس سا اسس م ل
در يرزاِ موفق يوده اما هرگ نمبگویند كه این موفقاس
را در
ز سالالوخس يه نار گاه از كار افتادهی حىومس خامنهای
نهایسِ دقس يه پاالسمدرنااالم پاس داده مرر نمبخواسس
نرسالانده مطمقن نه تنها سالودی يرای يهبود ضع معاشس
وه شالالالدق این هر د كه
مردِ ازادی نداشالته يمىه يه دیىتاتور زانب تازه ي!شادهف
ماهاتب ضالد فاشالااالتب يشالرد سالتانه داشتند وه شد كه
مبنویاالالند كه احمدینژاد امده تا تايوی اتوریتهی خامنهای
شالالد حاال
را يشالالالىند اما انرار یادشالالالا رفته يرای گرِ كرد تنور
دارند يرای ساطرهی فاشاام ایِای نقش مبكنندق قتب كه
انت!ايات
مشالالالاركس حداك ری مردِ هماشالالاله در تماِ
مدیاها فقط يرای زذب م!اطم ياشالالتر رقايس مبكنند
انت!ايات تاریخ زمهوری اسالالیمب ونان يابماسالالىهای راه
زابو خو مردمش را مبمىدق مدرنااالالم كه توپا از دناا دیىتاتورزدایب كند ،پ
هوبوكاسالالس اینقدر ز د فرامو
اشالالویت
ز كاچ تبماغ نمبكنند فقط حشالالریها فعا حقوق يشالالر
انداختهاند
مبشوند ،قتب كه رم گرامشب كبار را يه شومنب تموی یونب
ح الالالور در انت!الايالات ندهند ،احمدی نژاد
مبدهند ر شالالنرری از صالالرنه يه حاشالالاه تبعاد مبشالالود،
ماموریسشالالا را تا همان حاال در نهایس موفقاس يه انااِ
طباعبسالالس كه در ك ظهور كند دمىراسالالب تماه خود
رسالالالانالدهاند ذخارهی مربوياس در يابماسالالالىهی يعدی
يشالالورد تا كاپاتابا ِ كه ناِ دیرر يیهس اسالالس سالالرتاسالالری
كردهاندف ايراهام ریااالالالب هم در این انت!ايات ر یىردی
شالودف انت!ايات كه مبتواناس يهترین شاوهی انت!اب ياشد
وندمنظوره ات!اذ كرده همهوا دارد حاالالابشالالده اتِاق
حاال فقط منشالب انتصالايب دارد كه تنها سرمایه ا را اتما
مب افتالدف نویاالالالش دقاق درياره تق تق این كاندیداها
مبكنالدف كالاپاتالابا ِ كالاری كرده كاله حاال دیرر تنها حق
ر شا در يابماسىهی فعمب ،فعمن ز د اسسف ياید اینها را
شالهر ند در هر انت!اياتب ،تدِ شركس در انت!ايات اسسف
يهطور كامل زیر ذرهيان يرد از كمبگویب د ری كردف
در ونان شالرایطب كه سالرمایه در هر يابماسالىهی انت!اياتب
من ياشالالتر در این د ره از انت!ايات ایرا كناىا ِ يبانم
كاندیداها تنها در در كگویب يا هم
اتاقهای فىر ،ورونه سويژهای را در اختاار هر كداِ از این
حر
ا
را مبزند
رقايس دارند
ریاكاری رم موفقاس هر كاندیداسالالالس
تِا تها فقط انت اتبسالالس ژ رنابااالالسها هم ز يرای
حتب اگر فقهای شالالورای نرهبا يه ا ماوز گر هش،
ايژههای انت!اياتب قرار مبدهند یا تا كاا يه ايتذا سالالااسالالب دامن مبزنندف هد
اصالالمب هر انت!اياتب در ایرا ازرای
سالالطایبسالالس ز يرای ت!ماه تقدهها
پو ياشالتر قمم نمبزنند ،مامم اسس كه قوهی تما شایاته
كارنا ابب قر
از غار ا كار نىند هر انت!ايب كنشب ضد انت!اياتب داشته
سالالالرخوردهگبهای طبقهی متوسالالالط
ياشالالالدف نامنراهب يه اسالالالامب كاندیداهای همان انت!ايات
نمبشالالودف مشالالاركس گاالالتردهی مردِ در انت!ايات ياتث
ریاسالالالس زمهوری ایرا كافب سالالالس تا دریايام كه همه
مبشالالود ،پ!ش گوشالالههایب از ونان كارنا ابب در مدیاهای
تمبرغم م!ابِسهای ظاهریشالالا از ذهناس سالالااسالالب ،
زاهس زهانب يدهد اهابب
مطرح دناا ،يه حىومس ایرا
فر دسالالالس ازرا
فایل شعر /شمارهی هشتم 118 /
ياس رهبری همه كار مبكنند تا زمعاس ياشالالتری در این
دیرر حىومس ایرا اند يه تنوا ابترناتاو اپوزیشن داخمب
يابماسىهی ضد ایرانب شركس كنندف
يه رسالماس نشناسد تماِ مدیاهای فارسبزيا خارزب را
حاال يااار كناىا ِ يدانم كپب و
خامنهای یعنب موسوی
در اختاارشالالا قرار ندهد كه هما سالالااسالالسهای حىومس
خومانبها ،این يار ورونه خطب دسالالس خاتمب این ظاهر
ایرا را پاش يبرندف گِتنب ياالالاار اسالالس ،درياره فواید تدِ
رهبر اپوزیشن حىومتب اصیحطممها مبدهدف این طاف
شالركس در انت!ايات پاش ر مِصالل خواهم نوشس این
از حىومس ایرا طب سالالا های اخار يا يهترین شالالاوهها
نوشالالتار را يصالالورت سالالریابب تا ر ز انت!ايات پاش خواهم
ظاهرسالالالازی كرده خود را يهتنوا تنها ابترناتاو حىومس
يردف
ایرا ياله غرب معرفب كرده اند ،طوری كه تماِ مدیاهای فارسالبزيا خارزب دسسشا اسس این ا اخر یعنب يعد از ریاسالالس زمهوری ترام
شالالاهدیم كه تموی یو صالالدای
امریىا تااار ر یه داده يرخی
سالالایر مدیاهای خارزب
دارد از دسالالترس اصالالیحطممها خارج مبشالالودف ترام سالالااسالالسمدارا زدید امریىا دنبا ابترناتاوی اقعب در ایرا اند انرار دسالس اپوزیشن حىومتب اصیحطممها يرای انها ر شالالده ،ياید دید حىومس ایرا در شالالرایط زدید ،وه ابترناتاو تازهای ر مبكندق ایا تصالالمام دارد يا اتطای ازازهی یراژ ،از احمدینژادِ سابوس یق نوخاتمب ياالالازد یا سالالراك مهدی خ تمب این اقازادهی م من شالالااا مبر د كه ظاهر وند سالا اسالس از پاتا حىومس زدا شده دار دستهای زندا دیده هم د رها
كردهاندق
هماشاله خوانش حواشب انت!ايات در ایرا يرایم زذابتر از متن يوده
در صالالالرنه غاببن هما اتِاق مب افتد كه
پاشتر افتادف خامبها فىر مبكنند يهتر اسالالس در انت!ايات اتب شالالركس كنند تا از يان يد يدترینها هما يد انت!اب شالود يعدها از این ياش يه ا ها يد نرذرد متاسِانه این ایده ز خاابب خاِ نااالالالسف مشالالالق ریا زمهور يعدی پاشالالاپاش نوشالالته شالالده ،م من در د رهی قبل هر كه زای ر حانب مبامد راهب نداشالالالس مرر انااِ قرارداد يرزاِ، گرنه كار حىومس ایرا حاال دیرر تماِ شالالده يودف پاشتر هم احمالالدینژاد را يالاله موسالالالوی ترزاح دادنالالد وو كالاله مبخواسالتند كمب راحستر وپا
كنند! تدِ شركس مردِ
در انت!الايالات ناله تنها يرخوردی منِعینه نااالالالس يمىه تاثارگذارترین اقداِ يرای رهایب از این دیىتاتوریسال الس، م من ياتث مبشالالود غرب دیرر اصالالیحطممها را كه ر ی
فایل شعر /شمارهی هشتم 119 /
کارناوالهای انتخاباتی در ايران
ونان ايمهانه دارد يه فاشالالااالالسها خدمس مبكندق دیر ز ترام ،امر ز ارد غا
فردا خامنهای!
يه هر كاای زها كه ينرری يابماسالالىهای كه نامش را هم گذاشالالتهاند كارنا ا انت!اياتب ،در حا يرگ اریسالالس! ياید خصالالاصالالهها
اقعب را كه امر زه
نشالالانههای كارنا ا
كاپاتاباام دارد يه طرز فااعب از ا سو استِاده مبكند ،از نو شناسایب كردف «ما!امال ياختان» در نظریه ی كارنا ا كه در ا يه اثار «رايمه» مبپردازد ،هویس افرادی را كه در كارنا ا شالالركس مبكنند ،اياالالته يه زمع مبداند
هاچك
را ناالالبس يه
دیرری يرتر نمبداند؛ در اقع ا يا همان يرايرسازیسس كه يه سالازما های اقتصالادی سالااسالب مامط حممه مبكند؛ یعنب رايمه را كه وند قر قبل از ا مبنوشالالس ،اح الالار طبعن يالازخوانب مب كنالد تا تماه «دیىتاتوری موزود در شالالور ی سالالايق» قد تمم كرده ياشالالد ،در حاببكه رايمه د رمانش را تماه «حىومس فئودابب فراناه» نوشته يودف گرواله «خنده ی ازادی یا ازادی خنده» ،نىته ی يارز یق كارنا ا اسالس؛ اما كارنا ا تنها يرای ماال!ره كرد نااس كه يرگ ار مبشالالود يمىه ادِها در ا ایِای نقش مبكنند تا اینىه يعد از ریاسالالس زمهوری ترام ،پار ا ياالالااری از
خودشالالا هم ماالال!ره شالالوند؛ یعنب هرك
ایامهای سااسب ،از انت!ايات اتیِ يا اری مبكنند ظهور
شركس مبكند ،هم يازیرر اسس هم تماشاوب؛ در اقع در
نوفاشالالااالالم را تنها يه بابرا دمىراسالالب
انت!اياتش ريط
كه در كارنا ا
كارنا ا ،كهنه ت!ریم مبشود تا از نو ساخته شودف
مبدهند ،ياانرر تدِ دید تاری!ب تاخار ذهنبشا در فهم
مردِ در قر
ر یدادهای سالااسالبسسف قتب انارشااسها فریاد مبزدند
خاصالالب ازازه داشالالتند ،از قانو سالالرپاچب كنندف در این
كه انت!ايات ز اتما دیىتاتوری اك ریس ير اقماس نااس،
ر زها دیرر كاالب مابور نبود از ایان كمااا نظم مذهبب
اینها كاا يودندق ایا انت!ايات امریىا ،در د رههای قبل ،يا
پار ی كندف كشالالاشها حىومس كمااالالا نا يا يرپایب این
تادالنه يرگ ار مبشالالدق هماشالاله از هر
كارنا ا ها موافق يودند ،زیرا تصالالور مبكردند از این طریق
انت!اياتب در هر كاای زها ،يوی ریا در ك فاالالادی
مردِ تقده
ان زارشالالالا از حىومس را ت!ماه مبكنند؛
كالاپاتابااالالالتب يمند يودهف اینىه در انت!ايات امریىا ،مداِ
درسالالس م ل كاریكه امر زه گردانندگا حىومس اسالالیمب،
د ابااالمب موكد مبشود مردِ ناگ یرند يان این یا ا يه
قالس انت!الايات در ایرا انااِ مب دهند؛ م من در همان
انت اتب دارند ،یىب
د رهی انت!ايات ریاسالالس زمهوری ،صالالرنهی كارنا ا از
را انت!اب كنند تا ابارارشالالب منرط يا پشالالتوانهی ارای كور
قبل گاالالتردهتر شالالده هماكنو حتب در زارت كشالالور،
مردِ ،ير خودِ مردِ اتما اتوریته كند ایا تادالنهسسق ورا
یعنب مرمب كه ياش از ه ار نِر در ا اتیِ كاندیداتوری
دمىراسالالب كه اختراتب يود يرای مقايمه تماه فاشالالااالالسها
كردهاند در حا يرگ اریسالالسف اینكه شالال!صالالب از كف
رتایس يرايری
م ايهی د فرق كه تنها يا هم اختی
سطا د رهی حىومس كمااا ،در ر زهای
فایل شعر /شمارهی هشتم 111 /
خاايا مباید
يعد از ناِنویاالالب در پاسالالخ يه پرسالالش
اسالالس ،نامش كارنا ا خاايانبسالالس ،اما در ا خبری از
خبرنراری مبگوید كه امده تا يچاپد ياال يىشد ،فقط یق
اهدا ِ كارنا ابب نااسف
شالالوخب نااالالس يمىه یق گر تاالالق اسالالس! یا يازیرری
در كارنا ا های اقعب ا یب در كار نااالالس؛ فقار غنب یا
تموی یونب كه ادتا مبكند همه شالالامب را امترا كرده يه
مرىوِ ،هر د در این كارنا ا ها يه یق ناالالبس
پو نرساده حاال مبخواهد ریا
زمهور شود تا يه ما
منا يرسالد! یا ا كه شامش پر ر
شترمرك اسس ادتا
كرده يه تماِ زوانا ،زمانب خواهد داد تا شالالترمرك پر ر
حاكم
شالالركس مبكنند؛ یعنب همه یق نِرند هاچ انتقادی فقط متوزه حىومس نااالالالس ،يمىه يیهسِ ا مرىوِ یا فرد فر دسالس نا در كارنا ا زیر سؤا مبر دف وندصدایب
دهند یاففف اینها همه گوشههایب از كارنا ا ي رت انت!اياتب
دمىراسالالب در یق كارنا ا
ایرا اسالس كه پاشتر اغاز شالالده تا وند هِته دیرر ادامه
ندارد؛ در اقع ما در كارنا ا های انت!اياتب ایرا خنده
خواهالد داشالالالسف وندی پاش احمدی نژاد هروه دبش خواسالالس يهطور غارماالالتقام يه خامنهای گِس
در ادامه
احتمابن طرفدارهای كاندیدای اصیحطمم ،ر سریشا را كنار خواهند زد تا يه قانو مذهبب دهنكاب كرده ياشند يبشالق هروه يه ر ز انت!ايات ن دیىتر شویم ،دامنهی این انتقالادات ،ياله مردِ
طرفالدارهای هر كاندیدِ ریاسالالالس
شادی نداریم ،در تو
اقعب ،ازرایب نصالالف نامه
تا د تا ي!واهد گر تاق داریم؛
يبشالق كاب كه این حام از يیهس را تماشا مبكند ،ياید از هامهی يیهسِ مردمب حشالالس كندف در یق كارنا ا اقعب هر وا مقدسالب ،يد يه معموبب مبشود مرت در ا معنالایب ز توبالد نداردف در حاببكه در كارنا ا های انت!اياتب ایرا ،فرهنگِ مرت د ياره تایاد مبشالالود ،وو
زمهوری نا سرایس خواهد كرد!
مردِ يالاز رأی مبدهنالد
در ر زهای انت!ايات ،كاندیداها همه از ازادی مبگویند
سالالوخس مبرسالالانند؛ یعنب این يازیها در انت!ايات ایرا
سالالااسالالسهای حىومس را نقد مبكنندف طن پردازها دسالالس
اتِاق مبافتد تا فقط حىومس يه مردِ ي!ندد هاچ سهمب
يهكار مبشالالوند «مهرا مدیری» يه د بس تاىه مباندازد،
از این شالالادی يه مردِ نمبرسالالد ،زیرا حىومس تاااری در
حام سالالریا های «طن سالالااسالالب» زیاد مبشالالود ادارهی
سالالالاز
ایااد نمبكندف ياختان در ترمال خندهی
سالالاناالالور راحستر يه كتابها ماوز مبدهد؛ انرار در این
كارنا ابب نشالالالا مب دهد كه وطور مردِ يه خودشالالالا
مالالدت ،همالاله ی رزالالا حىومتب نقالالاب مب گالالذارنالالد
مبخندند از خودشالالا انتقاد مبكنندف خندهی كارنا ابب يا
هاچكداِشالا خودشالا نااتند ،در حاببكه مردِ نقابشا
توامل فرهنگ ماالالمط درمبافتد ،يا سالالرمایهداری م!ابِس
كار
را يرمبدارند تازه خودشا مبشوندف
مبكند
كارنا ا های انت!اياتب ایرا ،ياشتر منشالالالب سالالالوياىتاو
تماال!ر بودهيازی زیر سالؤا مبيرد؛ در اقع سنس را رد
نمایهها در این كارنا ا ها مشالالالهود
مبكند اینده را يه گذشالالته ترزاح مبدهد ،ایندهای كه در
نااالالس ،اما تااار گاردها معموِ اسالالس همان ياتث ت ریق
غامب ندارد؛
دارند؛ یعنب نقاب هااا
اماد كاذب يه مردِ مبشالالودف مردِ يا تشالالىال
راه انالدازی كارنا ا های خاايانب ،حىومس را يه سالالالم!ره مبگارند؛ اما متأسالالِانه در این كارنا ا ها هاچك
همزما
تماشاوب يازیرر نااس ،يازیررها خودشا را نمبيانند
زم!تب
اینگوناله يه نار گاهِ حىومس
ا ز تااار
زدیسِ فرهنگِ ماالالمط
انقیب داممب هاچ وا ارز
مذهبب را يا
در كارنا ا وا ی ز تقواسالالتا ی مذهبب اتِاق نمبافتد ریاكاری ریاض السِ دینب از يان مبر دف در متن كارنا ابب، يد زای كممه قرار مبگارد
ما در ا نمایش
اكرا
اناالالا را داریم! يیهس در كارنا ا بل!س مبشالالود تا همه
تماشالالاوبها نا يازی نمبكنند؛ مردِ انتقاد مبكنند اما ياز
خودشالالالا را خوب يباننالد ،زندگب
مرت در كارنا ا
مبر ند رأی مبدهند ،حىومتبها نا انتقادها را مبشنوند
اینهما مبشوند معاد معنای خود
را از دسس مبدهد
اما ياز يه كارشالالا ادامه مبدهندف در اقع این سالالاىل خراب
دیرر كاالب نااس كه يا ق ا تش ادِها را يه د دستهی
فایل شعر /شمارهی هشتم 111 /
يهشالتب زهنمب تقاام كندف اح ار وندصدایب يرايری
كالانالدیالدای ریاسالالالس زمهوری كردهاند يرخی
در كارنا ا ،ياتث مبشالالود كه دیرر ياالیب پایانب زود
حىومس ،نه ياا گر ازادی ،يمىه امر سالالمطه دیىتاتوری را
نداشالته ياشدف خنده در «متن كارنا ابب» ح ور اقعب دارد
موكد مبكندف انرار اتیِ كاندیداتوری تنها فرصالتبسس كه
صالالدای قاهقاه در ا ،تنها اكرا شالالادی نااالالسف خامب از
كنندف در اقع همه اقفاند كه
افراد فقط قتب كاله ح
هماله مباینالد تا اتترا
ادتای
كنند از دیرری يرترند شالالالاد
هرگ از فامتر شالالورای نرهبا نمبگذرند؛ اما مبایند كه در
مبشالالوند ،در حاببكه خندهی كارنا ابب در يرايری اتِاق
مهم ترین ي!ش كارنا ا انت!اياتب ،قدرت را يه سالالال!ره
مبافتد كاب در متن كارنا ابب از «ا دیرری» يرتر نااسف
يرارند
دمىراسالالبشالالا را زیر سالالؤا يبرندف ا ها ياز
«هاي » احااسب را كه قس خندید يه كاب دسس مبدهد
يرخی
شالالوند ،يمىه
«زی ناگهانب» مبنامد كه من اببته يا این گ اره م!ابِم!
مبایند نقاب ریا
اسالاسالن شادی در كارنا ا ير اغمم كمدیها ساطره دارد؛
كه نامها را فرامو
ورا كه در كمدی ياید یىب یا وا ی ترقار شالالود تا يقاه
ژاك ر سالو» ،گذاشتن ماسق در كارنا ا را ياتث گلمنامب
ي!ندند ،اما در خندهی كارنا ابب همه يه خودشا مبخندند
رساد يه هویس زمعب مبداندف منطق ترمامب ياختان ير
زیرا هم زما ،هم يازیررند كالارنالا ا
هم تماشالالالاگر! در اقع در
اقعب ،زالا های ازادی كه ترس سالالالمطه
ادتای خامبها ،نمبایند كه معر
زمهور مبگذارند تا يقاه یاد يرارند كنندف «ژ باا كریاالالتوا» يرخی
«ژا
اساس توزه يه ا دیرری يرايری صداها شىل مبگارد معتقد اسس كه تنها در این صورت ،اثر يه «دمىراسب متنب»
ساطرهاند ،يرای رها شد از يند ،يا تما!ر دبققيازی از
مبرسدف در اقع ياختان يا طرح كارنا اباام در اثار «رايمه»،
سمطهگر انتقاِ مبگارندف
ياش تر ياله گِس گوگرایب توزه داشالالالته اسالالالس گرنه
ياختان معتقد اسالالس كه نرخ شالالادی در تصالالر مدر ناز
وندصالالدایب پاشتر هم زود داشالالس؛ ما در همان مراسالالم
اسالالس در كارنا ا ،شالالادی خنده از حاشالالاه ارد متن
ناِنویاالالب يرای ریاسالالس زمهوری ،صالالداهای ياالالااری
مبشالالود تا يه سالالمطهگر دهنكاب كندف در كارنا ا تدِ
مبشالالالنویم ،اما ایا تماِ این كاندیداها از حق یىاالالالانب
قطعاس زود دارد؛ یعنب هما قدر كه يه فرهنگ ماالالمط
يرخوردارندق ما صالداها را كه قطعهقطعه شدهاند مبشنویم؛
دهنكاب مبكنام ،خودما را نا يه س!ره مبگاریم؛ این
اما گِس گویب در نمبگارد اگر م!ابِتب هاالالس ،ز در
اتِاقبسس كه در كارنا ا های انت!اياتب ایرا نمبافتد!
يان كپب هالای همالا تى
ماسالالق در انواا يازیها ،وهرهها را پنها مبكند؛ اما در
رهبریسالالس ،نااالالس! كپبهایب كه مبایند تا در سالالااسالالس
مبكندف «ر سالالالو»
قريانب شالالوندف ظاهر تماِ كاندیداهای ریاسالالس زمهوری،
ماسالق را پوشالشب در غان ریاكارانه مبداند ،اما ياختان
الیس مدارند ،يرای اطاتس از رهبری سالالالس كه دا طمم
كالارنا ا ،ماهاسِ اقعب افراد را فا
احد ،كه از ا مقاِ معظم
معتقد اسس كه ماسق در كارنا ا ،ادِها را هماا مبكند؛
ریاسالس زمهوری شالدهاند این در حاببسس كه همهشا
یعنب كاالبكه يهطور تمنب ماسق مبگذارد ،ریاكار نااسف
مبدانند ریاسالالس زمهوری در ایرا ،تنها منصالالببسالالس كه
در اقع در زندگب تادی ،همه ماسالالق دارند اما این ماسالالق
ا ها را از رهبر د ر مبكند تماِ ریا
زمهورهای قبمب
را كتما مبكنند ،در حاببكه در كارنا ا ،افراد داد مبزنند
يعد از انااِ ماموریسشالالا ،يبهاچ میحظهای از صالالرنهی
را
شدهاندف رهبر در زمهوری اسیمب مقدس
كه ماسالالالق دارند! م من ا اقایب كه پریر ز خود
سالااسس حذ
كاندیدای ریاسالس زمهوری معرفب كرد گِس امده اسس
اسالس؛ زانشالان خداسالس ،پ
كه يچاپد ،از ماسالالق ریاسالالس زمهوری يه شالالاوهای دقاقن
خالدایب پمرخطالا كاله مداِ دخابس يااا در انااِ ظایف
كارنا ابب يهره يرد تا طن را يد يه گر تاالالق كرده ياشالالدف
را فقط پاسخگوی
این كاله هماله زور ادمب طب وند ر ز گذشالالالته ،خود را
م ل خدا سالتایش مبشود،
ریا زمهور مبكند ،یىب رهبر) خود خدا متافا یق) مبداند
دیرری ریا
زمهور) مؤظف
فایل شعر /شمارهی هشتم 112 /
اسالالالس يه مردِ فا یق) زواب پ فا یق
متافا یق ،از زن
يدهدف مردِ
خدا،
هم نااالالتند ،ا بب اقعب
يراردق اینها را همه سالالا هاسالالس كه مبدانند ،اما ياز يرای ترقق هاچ در انت!ايات شالالالركس مب كنند تا اثبات كنند
يعدی ير اقعبسالالس همان ت الالاد ياتث شالالده طب وهل
«ناهامااالم كاپاتابااالتب» ،يهطور كامل فراگار شده ز تن
سالا ،تماِ سالااسالسهای حىومس ایرا شالىاس ي!وردف
داد يه انِعا ،از كاالب كاری سالاخته نااسف خامنهای این
ایرا طنايبسس كه مداِ توسط رهبر ریا
زمهور يه د
خدای كووق كه از گذش الته يه حاال پرتاب شالالده ،ز ايژه
سوی م!ابف زمان اسما كشاده مبشود ،يرای همان نه
ای مرتاع نااالالس كاپاتابااالالم این خدای ي رت ،خوب
تنها هرگ در هاچ سالااسالتب پاشرفتب حاصل نمبشود يمىه
مبداند زامببها را يا توزه يه فرهنگ كشالالورها ،از كاای
نشالالالود،
زما اح الار كند! سالرمایهداری خدای قهاریسس كه حتب
يرتى ،تا قتبكه این وادما حىومتب تو
كشالور در حا سالقوط ازاد خواهد يودف تاكنو تنها «ریا
كپب خدای ادیا نااالالس كه الاقل يشالالارت يهشالالس مبداد،
د بتب» كاله در صالالالرناله ی حىومالس يالاقب مالانده خود
يمىه خدایب سالراسالر كاِرساز اسس ،اببته قتب كاب كمق
خامنهایسالس كه پاش از پایا ریاسس زمهوری رهبر شد،
مبخواهد ،يبشق يه ا كمق مبكند ،اما تنها كمق مبكند
گرنه همه از صالرنه يه حاشاه پرتاب شدهاند حاال دیرر
اراِ يراردف ایرا اسالالیمب نا زیرماموتهای
ا كاله ریا زمهور مبشالالالود ،خوب مبداند كه در این
كه در گور
از همان زها سالالرمایهداریسالالس ،يا این تِا ت كه در ا
فرصسِ وهار سابه ،ياید يار خود را يبندد ،يرای همان هروه
صنعس ترماق نقش ا
كه ياشتر مبگذرد ،دامنهی فاالاد در ایرا ياشتر مبشودف
همهوا يا یاری پاالسمدرنااالم يه سرتس در اینده پرتاب
اقعن شالركس در انت!ايات كشالوری شاهنشاهب ،كه در ا میشالاه از تقدسالب اسالمانب نا يرخوردار اسالس در تماِ امور ز مب نا دخابس مبكند ،فایدها زمهور در ایرا ،حتب يهقدر معا
وااالالسق ریا ازرایب شالالالاه قدرت
مبشالود ،ایرا يا تقدی
را ایِا مبكندف اگر در زها غرب سنتس زدا يا امر نومدر ،ز
در گالذشالالالته پاش نمب ر دف ایرا ازمایشالالالراهِ ارتااتب سالالرمایهداریسالالس ،كه توسالالط ایدههای سالالنتب خرافب يه تقم رانده مبشالالود
«ياس رهبری» يا تداياری كه ات!اذ
ندارد؛ اما حىومس هر وهار سالالا يا شالالاوههای م!تمف،
مب كنالد ،در این يالاره رمبب مرك ی داردف زها امر ز زیر
مردِ را تشالالویق مبكند يرای تاااری كه مرا اسالالس اتِاق
سالالاطرهی زامببهاسالالس ،يا این فرق كه رهبرا كشالالورهای
ياِتد در انت!ايات شالركس كنند ،وو در اینصورت مردِ
غريب ،زامبب اناا امر ز فردایند زماِدارا كشورهایب
هنوز اماد ار ياقب مبمانند حىومس يه دناا اثبات مبكند
وو ایرا ،زامبب هالایب هاالالالتنالد كه از ته تاریخ ،يرای
كه سااسسها ،نتااهی خواهش خواسس مردِ اسس
مأموریس اح الار شدهاندف "ير اقعاس" پارادایم تازهایسس
این مردِ ایرا اند كه يهزا ممس ياچارهی سالالوریه افتادهاند
كه نقشب يناادی در تعاان شرایط فرهنرب ایرا دارد قادر
مالاالمالاالو هالالا نالِر را در دناالالا ا اره كرده انالالدف اقعن
مداِ
اسالالس زموی شالالناخس را گرفته ،ا را فریم داده
سالااسالسگذاری ر حانب در سوریه ،طب وهار سا گذشته
وند انهادهی يد در يراير
وه فرقب يا احمدینژاد داشالتهق اصمن ایا پرداخس ه ینهی
پاشتر در زایب نوشالالالته يودِ كه انت!ايات در ایرا تنها
سا ها «زنگ وریىب» در كشورهای دیرر ،ز تنِر وا ی
نار گاهبسس كه ابىتریااتهی مصرفب سردخانههای فىری
نصالالالام مردِ ایرا كردهق ورا ياید مردِ افااناالالالتا كه
را توباد مبكندف سالالالردخانهای كه در ا ،تنها از زاال الدِ
همزيا ممس ایرا اند ،اینقدر از ایرانبها ان زار داشالالالته
ایدموبوژی اسالیمب نرهداری مبشالود اگر يرسد ا ر ز
ياشالندق تا ا تنِر سوریها را در اینده ،ایا ز مردِ ایرا
كه يه این سالردخانه يرق نرسالد ،كار خیفس اسیمب دیرر
خواهند دادق ورا ياید تماِ منافع مادی
قرار دهدف
معنوی ایراناا ،
تماِ اسالالالسف وهار سالالالا پاش ،خامبها يه دبال تنرنای
يرای تر یج مهممب يه اسالم «اسالیِ سالااسب» در خطر قرار
معاشالالتب اقتصالالادی فىر مبكردند يا انت!اب كاالالب م ل
فایل شعر /شمارهی هشتم 113 /
ر حانب مبتوانند خود را از م!مصالالهی اقتصالالادی ناات
رم ی» اسالس ،كه این ر زها نقشالب مامط دارد تی ه ير
دهند ،در صورتبكه تاريهی سب وند سا گذشته نشا
نقش نمادین ،رمبب «ا زهانب» نا ایِا كرده ،يه شب ماهاتب
داده ،زمهوری اسالیمب در ترصالهی كی ،هماشاله مابور
«ير اقعب» مبدهالدف اگرواله يان كالاندیداهای این د رهی
يوده تايع سااسسگذاری اقتصاد زهانب ياشد این دسته از
انت!ايات ایرا ،ر حانب
احمدی نژاد ،تعداد
مردِ غافلاند ،هر كه يااید در ترصالالههای كی اقتصالالادی
ياشالالتری از این ارز ها را يه خود اختصالالاص مبدهند ،يا
كاری از دسالتش يرنمباید مابور اسس تايع رهنمودهای
اینهمه مرا اسالس خامنهای ،احمدی نژاد را ارد دستراه
صالالالند ق يانابمممب پو ياشالالالدف در اقع مرت زمهوری
خیفس خود كرده ،يرای ماتبای زوا رقام ياالالازد ،پ
اسالالیمب پاشتر اتیِ شالالده ،زاالالد
ریااالالب
در سالالردخانهی
ياز م ل سالالا 92انهادهای وو ر حانب یا ریااالالب را ،از
ایدموبوژی منتظر تشااع اسس تنها شركس گاتردهی مردِ
صالالند ق انت!اياتش يار
خواهد كشالالادف اما اینكه ر ی
در انت!ايات مبتواند این تشالالااع زنازه را يه تأخار انداخته
ايژههایب وو ر حانب ریااالب انرشس گذاشتهاِ ،ياشتر
ياس رهبری يدهدف
يهخاطر این اسالالس كه هر د ،تی ه ير اینكه م ل يقاهی
خیصه اینكه انت!ايات ریاسس زمهوری ،یىب از مهمترین
كاندیداها از ارز های ماركاالالب مصالالرفب معا ضالالهای
يابماسالىههایبسس كه هر وهار سا یق يار در ایرا ازرا
يرخوردارند ،يرخی
دیرر كاندیداها ،ارز های تازهای را
مبشالود تا شالناخس شالعور ازتماتب د ياره تاالس شودف
نا مالا خود كردهانالالدف ر حالانب یالق «نورفاالالالناالالانب»
فرصالالس ياشالالتری يه ظمم
وپا
حاال خامنهای وند ايژهی زیردسالالتب را يه مادا فرسالالتاده در نمایشراه انت!ايات ،در معر
گذاشته ،مردِ هم
فر
اقعبسالالس
از ا ا حىومس اسالالیمب ،در ترصالالههای
م!تمف نظاِ فعا يوده ،پ
يرای تماِ دبباالالتهگا
اقعب
مالانالده انالد از این حرازب خریالد كننالد یالا نه! در اقع
زمهوری اسالالیمب ،ارزشالالب نمادین دارد تی ه ير ا يه
كاندیداهای ریاسالالس زمهوری ايژههایب هاالالتند كه نقش
خاطر حمایس خاتمب ،مارك اصالالیحطمبب ير ا ابصالالاق
كاالیب احد يا يرندها ماركهای م!تمف را ایِا مبكنندف
نشالانهای نا يرخوردار اسالسف ریااب فاقد
شالده ،از ارز
يرخب از این يرندها ممىن اسالالس وشالالمنواز ياشالالند ،اما
ارز
يبشالالق هاچكداِ يه كار د بس كه قرار يود خانهی ي رت
سالالپاه
ممس ياشالالالد ،نمباید
ز ت!ریم كامل خانه ،كاری از
دسس هاچكداِ ساخته نااسف «ژا يودریالار» متالأثر از مارك ارز
يرای اشالالاا
زامعه را زمم كند ،پ
ا نا يد
يرند يه يازار نمباید
«ژرژ ياتای» ،پنج نوا
احمدی نژاد ،طب سالالا های اخار يا مؤكد كرد «اماِ زما »
مصالالرفب»
در گِتمانش ،توباسِ اماِ رضالا طب سالا گذشته ،تواناته
«ارز
كه يه نااز یژهای پاسالالخ مبدهد يهایب معاد فایدهای كه معا ضالالهای» كه هما
قامس شب اسس كار داد ستد در يازار را اسا مبكندف سالالوِ «ارز
پشالالتوانهی مابب ياال ،مبتواند حمایس قشالالر فقار
از این يايس ارزشالب نشانهای دارد از اینها مهمتر ،م ل
ايژهها قامل يودف ا
هر كاال مبرسالالاند ،داردف د ِ «ارز
نمادین اسالس؛ اما يه دبال شالاگردی رهبر پشتابانب
خود را يهم ايهی یق كپب از «مهدی» يه ما را گره ي ند يهتنوا یق «ير اقعاس» مطرح كندف از این برا ا نا م ل احمدی نژاد ،ايژهای در فر شراه انت!اياتبسس كه از ارز
نمادین» كه قامس در ا نقشالالب ندارد؛ م ل
رم ی نا يرخوردار اسسف ریااب احمدی نژاد ،در ف ای
شالالاخهی گل رمزی كه يه معشالالوق تقدیم مبشالالودف وهارِ
خرافهپرسالالس ایرا ،تواناالالتهاند خود را ن دیقترین فامال
«ارز
نشالالانهای» كه در ا فایده
زه مصالالرفب شالالب
وندا مهم نااس ،يمىه در یق زامعهی مصرفب يه ش! من بتب ازتماتب مبدهد؛ م ل يرند
مارك بباسهایب كه
خامبها مبپوشالالالند تا يه ا پم يدهند!
اخرین «ارز
اماِ زما زا ي نند ،در حاببكه حتب كپب ا نااالالتند ،يمىه یق نمود از وا ی هاالالالتند كه اصالالالل ا
زود ندارد؛
يااینهمه يهم ايهی دابب كه از معنای خود سالالبقس گرفته،
فایل شعر /شمارهی هشتم 114 /
مردِ ا ها را از د ر تماشا مبكنند يرایشا ارز
رم ی
امر زیسالالس نه دیر زی! حىومس اسالالیمب ایرا نا همان ضع را داردف نه دیرر از ا شعارهای دیر زین خبریسس،
قاملاندف در اغمم كشالالورهای غريب ،ایدموبوژیها اح اب ،معنا را
ناله ريطب ياله ا واله كاله ادتا مبكند داردف این «ير اقع»
سالالاخته ،از طریق مدیاها يه مردِ اتیِ مبكنند اینگونه
ایدموبوژیق ،تر سالالق تازهی سالالرمایهداریسالالس يا كمب
توده ی مردِ در دسالالالتاله يندی های فىری قرار گرفته ،در
دسالالسكاری ،كمكم دارد يه دیرر كشالالورهای ماالالمما نا
انت!الايالات معنالای د خواه خود را انت!الاب مب كنندف اما
صالادر مبشودف «مدرنا یشن ياسمهای ایرانب» تماِ مرزها را
حىومس سالنس در ایرا ،يا ت ریق يیهس طب سا ها موفق
يرداشالته ،دیرر همهوا در ایرا اقتصالادی سااسبسس
شده ،اك ریس ممس را معنازده منگ كند ،در نتااه حاال كه
تش!ا
مرزهای يان تصنع اصال دیرر مرا اسسف امر
پالمل ارتبالاطب مردِ يا معنا خراب شالالالده ،اغمم پب رم
خاابب
اقعب ونا دوار اینهمانب شده ،كه حاال يهترین
مبگردند تنها رم گا را مبگارندف این ي!ش از مردِ ،كه
ناِ يرای پدیدههای تازهای كه در مرز يان خاا
اك ریس زامعهی مصرفب را تشىال مبدهند ،تمایل تاابب
زندگب مبكنند« ،ير اقعب» اسسف ا ها ريطب يه «فرا اقعاس»
راسس يرایشا فرقب
ت!ال ندارند ،وو در شالالالا هنوز قدیمبسالالالس اما
نمبكند ،يمىه تنها نراهب بذتاویانه يه مناظرههای انت!اياتب
دیرری
يه مصالر
سالااسس دارند و
تبمااات خاايانب دارند فقط رم
«ير اقعاس» اسس كه
زانشالالان تاناس قبمب شالالده؛ یعنب ير امر اقع ،نمودی قرار
ير این نىته ،طب
داده شالده نمودار این قراردادها هر وهار سالا یقيار ،يه
يه ا ها خط مبدهد ریااالالب يا اشالالرا
وند ماه اخار يا پ!ش «يرنج ارد غذای متبرك» ،تواناته تمالاِ مداحا ،این يمندگوهای رم گا را تطماع تبماغ خود ياالالاج كندف از طر
يار شا تو
شده؛ ريطب يه قدیم ندارد يار
اقعاس
رؤیتب سرتاسری مبرسدف
يرای
در انت!ايات پاش ر ،يبشق طاف اصیحات زار خواهد
دیرر ونان مردمب ،يا فىر
مبشود ،در حاببكه ا فقط توضبتر
كرد يارانهاند ا را يمد نااالالتند ،پ
ترزاح مبدهند يه
زد كه ر حانب تو
خواهد شالالدف انها خوب مبدانند كه ياالالااری از تدههای
دسالالتراههای تبماااتب تىاه كنند كه در این صالالالورت نا
ر حانب تممب نشالالده ،امار اتداِها ياالتر رفته
ریااب يا توزه يه حمایس صدا ساما ،از قدرت ياشتری
فرهنرب اگر يدتر نشده ياشد هنوز هما اسس كه يودف حتب
يرخوردار اسسف
خود خاتمب هم مب داند كه دیرر يرای حىومس مهره ای
امر زه در ایرا ايژهها تو
ف الالای
شالالدهاند؛ اما سالالوژهها هنوز
سالالوخته مراالالوب مبشالالود ،يا اینهمه مبداند كه مبتواند
دسالالس ن!ورده ياقب ماندهاند از برا تانب كمترین ريط
درصالدی از مردِ را پای صالند ق يىشالاندف زامبب خامنهای
را يه ایرا دههی شصس دارند ،يا اینهمه هنوز در اسس كه يودف تیقهی ر زاف
هما
هم گروه پاشتر مرت سالالااسالالب خود را اتیِ كرده؛ اما
زنا ایرانب يه تمل زیبایب،
اتاقهای فىر زمهوری اسالالیمب ،زيدهتر از ا اسالالس كه
يهترین تم ال يرای ا ضالالاا ایرا اسالالس؛ ز ها يانبشالالا را
ازازه دهد اقا ،فریم نقاب تازهی اصالالیحات را ي!وردف يا
كردهاند ،زیر گونهها تامه كاشالالتهاند ،پاالالتا ها ياد
این هماله زامبب خوب مب دانالد ،كاله نار گاه ایدموبوژیق
كرده ،پوسالسها دیرر ور ك ندارد اغمم در ياشراههای
اسالیمب از انرژی تهب شالده ،حاال تنها تنصر نااتي!ش،
يد سالالازی مشالالاو اند ،اما ماهاس هنوز هما اسالالسف ز
مقبوباس مردمبسس تنها از طریق انت!اياتب ازاد پرشور
تو
امر ز ،ز تازهای را زانشالالان يار
خود كرده ،اما هنوز
اسالالس كه مبتواند يه زها اتیِ كند تمر
سالالرنرسالالاده،
انهادههایب وو رهامب زهانراری مرمد هاشمب
هما سالارت هما ذهناس را داراسالسف تا دیر ز شصس
پ
سالالابه يوده ،اما حاال سالالب سالالا كم كرده ،بب كافبسالالس
را دمِ ر حالالانب كرده ،هر سالالاله را در هائتب احالالد كالاله
بماالالالش كنب تا يِهمب كه يا یق يد طرفب؛ ا حاال نه
«نورفاناانب» ناِ دارد ،يرای گرِ كرد تنور انت!ايات ارد
فایل شعر /شمارهی هشتم 115 /
صالالرنه كرده؛ اینگونه يه يابماسالالىهی انت!اياتب ،شالالوری م الالاتف مبي!شالالدف يه ز دی ایرا يرای وند هِته يد يه
تبماغ این یا ا خواهند پرداخس ،و ي دی مترد خواهند شالالالد
راسالالس كیسالالاق
هوایب ر حانب همه زا را
«دی نب بند» خواهد شالالد مردِ ماا پادا خواهند كرد يه
يرخواهد داشالالالس
د را كودكب يرگشالته ،يازی د خواهشالا را داشالته ياشند،
زمهوری اسالالیمب را كش خواهند دادف در د رهی زدید
در ف ای كودكانهای كه حاصل مبشود ،همه يه اماد د ياره
انت!ايات ،گردانندگا ياس رهبری ،يرای اینىه از ياتیق این
خواهند كرد كه در ماانهی
ر زها خیص شالالوند ،راهب ندارند مرر زمم ياشالالترین
فامم قبمب ،تنها تا ری سالالب ثاناهای كه سالالانمای دیرری را
مشاركس مردمب در تاریخ انت!ايات! ح ور گاتردهی مردِ
تبماغ خواهد كرد ،پ!ش خواهد شالالد فاممب كه طب این
در انت!ايات ،ياتث اف ایش مشالالالر تاس
ثبات زهانب
سا ها در حا اكرا يوده ،راهب ندارد مرر خود را تا مرت
حىومس خامنهای خواهد شد اینرونه ير ه ینهی حممهی
كامل ادامه دهدف پاشالالتر ر حانب يرای ازرای پر ژهی ایرا
نظامب امریىا يه ایرا خواهد اف د تممن ا را غارممىن
ممرده ،كه زامبب خامنهای كارگردا دسس نشاندهی ا اسس
مالبكنالالدف يرای رهبر ایرا ح الالالور حالالداك ری مردِ در
يبشالالق يهترین انت!اب يوده ،حاال نا ياید ر حانب دیرری
انت!ايات ،طبق گِته خود
از هر وا ی مهمتر اسالالس ،در
نقش ا را دنبا كند ،كه اگر تااار گارد ندهد ،شالالق دارِ
نتااه تایاد كاندیداتوری كاب كه يتواند يه شىمب تاثارگذار
خود ر حانب ياشدف
نقش یق سالالاختارشالالىن را يازی كند ياتث مبشالالود تماِ
خیصالاله اینىه ياید اتِاقب ي رت در ادياات سالالااسالالب ایرا
م!ابِا شالالركس در انت!ايات يه صالالند قهای رأی هاوِ
ياِتد تا بودههای ژ رنابااالالس ،ياش از این سالالااسالالس را يه
ياا رند اینرونه يبهاچ ه ینهی گ افب خامنهای يه هدفش
در د خواهند فرستاد فرامو
ايتذا نىشالالند
ترس را اپادمب نىنندف اك ریس قریم يه
اینگونه وهار سالالالا دیرر سالالالریا
خواهد رسادف
اتِاق مردِ خواها تااار رژیم سالالااسالالب ایرا اند اما مرا
اگر در تمالاِ د رههالای انت!ايات ،تنها و
راسالالالس
اسالالالس كممات ترسالالالناكب وو يراندازی نظاِ را ير زيا
حىومتب مقايل هم صالالالفارایب مبكردند
مشالالالىمب يا
ياا رندف مردِ در هر انت!اياتب ترقاق مب كنند كه دریايند
سااسسهای كی
كداِ كاندیدا ياشالالترین م!ابِس را يا ببفقاه كه ش الابودهی
ناگ یرند يه تعدای از اصالوبرراها اصالیحطممهای سايق
يه ا رأی مبدهندف
زههی رادیىا يدهند تا اینرونه كاندیدایب سالالاختارشالالىن
حىومس اسالیمبسس داراسس سپ
ساختار حىومس اسیمب نداشتند ،حاال
تاريهی انت!ايات سالالا ۶۷ياتث شالالده حىومس اسالالیمب
نا
دریايد كه يرای زذب مشالالالاركس حداك ری مردِ ،ناگ یر
ياندازد
اسالس تا زایب كه مبشالود ت!ممركهای متنوا رنرارنرب
انت!ايات كندف از ماا اصو گراها كاانب وو احمدینژاد،
را در سالالالبد انت!ايات يرذاردف ت!ممركهای گندیدهای كه
يقایب
مهدی كمهر نشالالا دادهاند زهس ایِای این نقش،
تقتقشالالا ز ماالالموماس يه يار نمبا رند اما يبشالالق
ناالالبس يه يقاه از اسالالتعداد ياشالالتری يرخوردارندف اتظم
م هشالالالا متِا ت اسالالالسف تدهی ي رگب از مردِ يه تنگ
طابقانب ،قاسالالم شالالعمهسالالعدی مهدی خ تمب نا كاالالانب
نمب دانند وه كار كنندف انها مب دانند كه هروه
هاالتند كه تازه از پاتا اصیحطمبب زدا شدهاند نابس
شالالالود ،اما ياز يا
يه احمدینژادیها از امتااز يا رپذیری ياالتری يرخوردارندف
انت!الابهالای معتالد يه نار گاههای از كار افتادهی نظاِ
از طرفب هوشالالنگ اماراحمدی نا این توانایب را دارد كه
سالالوخس مبرسالالانندف اینىه ر حانب يهتر از فینبسالالس ز
توباد هااا كاذب كندف ح الالور هر كداِ از این هِس نِر
گ ارهای ايمهانه نااس ،كار از اساس خراب اسس! وند ر ز
مبتواند يه ف الالای كیسالالاق انت!ايات خاتمه داده ا را از
دیرر مدیاهای داخمب خارزب يااج خواهند شد ياز يه
حابس د قطبب خارج كند اینگونه درصد ي رگب از مردِ
امده اند
ز دتر وا ی يالاید از اسالالالاس تو
ارد مادا انت!ايات كرده ياشالالند كه گِتمانب تازه راه طاف خاكاالالالتری را يه طور كامل ارد يازی
فایل شعر /شمارهی هشتم 11۷ /
را كه ان زار از حىومس دارند ارد گود انت!ايات كندف
ز ماری خواسالالالتههای زامبب ي رت
اینىه نظاِ اسیمب يه كداِشا تا كاا ازازهی یراژ مبدهد
نبوده اسالالسف خامنهای خوب مبداند كه يعد از ا ،مرازع
ناالبس ماتقام دارد يا حد ریاقپذیری حىومس قدرت
تنها رقبای سالالنتتب ماتبای زوا خواهند يود
پر ژهی يه
ادارهی مردِ يعالد از انت!اياتف احمدینژاد گروه مبداند
حاشاه راند ر حاناس ،در اقع از زما خاتمب يا حممه يه
تنها يرای يازی فراخوانده شالالده مرا اسالالس ياز پایش يه
ام ا رفاالالناانب ،يا هنرنمایب كاالالانب وو «اكبر گناب»
پاسالتور يرسالد ،يا این زود تا همان حاال يبهاچ نقصب از
كماد خورده يود تنها يه سرتس ا در د رهی احمدینژاد
تهدهی ازرای نقشا
يرامده
اگر از گموی شالالالورای
ياس درياریا
اف ده شالالد این خاابب اهبسالالس كه فىر كنام د بس ا
نرهبا تبور كند ،تنها سالالبثاناه يه طو ا تا ر تبماااتب
تواناالته اصالل اسیماس را در حىومس ایرا ت!ریم كند،
این فقط يرای ا اسالالس كه نشالالا دهند،
زیرا این خواسس خامنهای يوده كه خود حاال تمارغم اینكه
اقعاس داردف در اقع
تنوا ایس اهلل را یدك مبكشد ،يا ری يه اسیِ ایدموبوژیق
احمدینژاد يهترین يازیرر يرای تشالویق تواِ اسس كه تنها
ندارد
تاريهی زنبش سالالب نشالالا داده كه زامبب ي رت
يرای دریافس رم گا يماط سالالانما مبخرندف يبشالالق هم
يرای يقای حىومس خود ،قادر اسالس تماِ اصالو اسیِ
ر حانب هم ریااالب ،يازیررا اصمب فامم انت!اياتب پاش
اخیق را زیر پا يرذاردف
ر خواهند يود كه ا بب يرای اینىه تبودیس يه درگاه زامبب
اینىه این ر زها كاالالالانب م ل «نوری زاده» همه زا زار
ي رت را يه اثبات يرساند ،دارد مداِ دِ از اطاتس مبزند
مبزنند كه خامنهای ياز دارد مبمارد ياهوده نااس ،مرت ا
د مب هم احمدی نژادی متافا یىب را نمایش خواهد دادف
همه را نه نررا مرت ا ،يمىه تشالالویق مبكند در انت!ايات
يبشالالق این فامم انت!اياتب ،يه شالالدت دیدنب خواهد ش الدف
شالالركس كنند نرذارند یىب م ل ریااالالب كه گناب يه ا
خواهد اف د
دمىراسالالب ماالالمما شالالده در ایرا
مبكنند ،یا وه يییب
بقم ایساهلل قتلتاِ ي!شالاده ،رهبر شود! در ر زهای اینده
ياید دید كه ر حانب را وطور ر تو
ر ی اماِ زما مبا رند تا ریااالالب از ا ي ند
این خبر را ا قدر رز خواهند داد تا ياز طبقهی متوسالالط يه
يار ! افاالالالوس كه پردهی د ِ این فامم د ياره مردِ را
ر حانب دخال يبندد
شالالركتب گاالالترده در انت!ايات كه
مأیوس خواهد كرد ،وو كارگردا این سالالانمای درپاتب
معنایب ز ياعس يا رهبری ندارد ،داشالالته ياشالالدف در اقع
«خ تمب» را يا برد از صالالرنه
مرت مار رهبری انت!اب ر حانب یا ریااالالب ،هاچكداِ
كرده ،رمبش را يه یىب از سااهب بشىرهای سايق ياس
تاااری در ضالالع موزود ایااد ن!واهد كرد اگر ياز مردِ
ير سالالر
ناوار اسالالس احمدینژاد يار
رهبری كه تاكنو در پاالتوهای سالااسس قدِ مبزده يدهدف
م ل هماشه در انت!ايات شركس كنندف
درك این نىته خامب سالال!س نااالالس كه خامنهای يه تنها
كاپاتابا ِ ز يه ثر ت ياشتر فىر نمبكند،
وا ی كه فىر مبكند ،حىومتب خانوادگبسالالس د سالالس
هنوز انبار پو اسالالس ،اگر داتش سالالمامانب ،اگر حىومس
ندارد مار در استان ماتبای زوا يباندازدف
ایرا
متأسالِانه خامبها د بس احمدینژاد را سىوالر مبداناتند،
تاالالمارات زنرب خواهند خریدق ياالخره یق زوری ياید
وو طب هشالالس سالالا ریاسالالس زمهوری موفق شالالده يود
زام شالالالاوخ ترب خابب شالالالود ،اگر زنرب ي رت در
ر حاناس را د ر زده ،يهطور ماالالالتقل يا اماِ زما رايطه
خالا رماانه درنرارد ،ترام
ورونه مبتواند يه تده های
يه پایان
تمل كرده
امریىای شالالالدید يدهىار را
يرقرار كرده ،این گوناله مرازع دینب را از تر
كشالالاده ،زایراهشالالا را نادیده يرارد رما ها را زانشالالان میها كندف درسالالس اسالالس همهی اینها در د رهی ریاسالالس زمهوری احمدینژاد اتِاق افتاده ،اما يبشق ا در اینياره،
هی شالاعب نباشالد ،ایا ترياتا
خا رماانه
انت!اياتب ا ناات دهدق
قطر ياز اینهمه
فایل شعر /شمارهی هشتم 11۶ /
چند اشارهی انتخاباتی
نبردهاندق ورا یقيار ،فقط یقيار ن!واسالالالتند كه پر ندهی قتلهای زناارهای يه فرزاِ يرسدق م!تاری پوینده هنوز قبر مانده اما حاوا سالالالاكسِ
دسالالالس راسالالالسشالالالا يار
اصالالالیحطمالمهالا حتب ياله ر یش نمبا رد كه در د رهی ریاسس زمهوری ا ر شنِىرا ایرانب قتلتاِ شدهاندف پ نه تنها ریااالالب خردهپا يمىه هر میی صالالاحممنصالالبب در ایرا ،ایساهلل قتلتاِ اسالسف تمدی در كار اسس تا ریااب كه یقكاره سب شده مهم زموه داده شود ،ر حانب گ ینهی دب!واه خامنهای يرای ریاسالالسزمهوریسس ،هاچك از ر حانب همهوا را ماسسمابب نمبكند پ را مهم زموه مبدهند كه ریا ا
يهتر
دارند ریااب
صادق الریاانب اهماس
پاالدا كنالد در نهالایس يه ماتبا خامنهای اهماس يدهدف در اقع در این انت!الالايالالات ،هاچ اهماتب نالالدارد والاله كاالالالب ریا زمهور شالالود ،دارند ف الالا را يرای تازرذاری باعهد اماده مبكنند
2 از وند سالاتس دیرر ،ذ يبها ،كااالهكشها ،اصیحطممها
1
ژ رنابااالالالسهای دكا دار ،همه يا هم تی
خواهند كرد
هنوز خامب مانده مردِ يِهمند اصیحطممها خطرناكترند!
ياله مردِ يِهمانند كه تدِ شالالالركس در انت!ايات یعنب رأی
اگر ریااالالالب ،ایالس اهلل قتالل تاِ اسالالالس كه هاالالالس ،پ
داد ياله ریااالالالب! یىب هم از قو گامالقها ن!واهد گِس
پورمرمالدی كاله زیر دادگاالالالتری ر حانبسالالالس يطور
سالگ سره ،ساكوتهزاك هم سگ! یعنب همه از دِ خودشا
ماالالالتقام از زانم خمانب مأمور قتلتاِ تاياالالالتا ۷۶يود،
را زر خواهنالد داد تا ر حانب این فرماندهی قتل در زریا
قاتلتر اسالالالس از ا زیدتر ریشالالالهریسالالالس كه زیر
كوی دانشراه را از صرنه د ر كنند ریااب این خردهقاتل
اطیتات قس يود وندی پاش توسالالط اصالالیحطمبا يه
تاياتا شصس هِس را تايمو!
خبرگا فرستاده شد! اگر ریشهری زیر اطیتات كايانهی
كى يهتر از ر حانى!ق خامنه ای ياید ما خر خورده ياشالالالد
مارحاان هم كونش
اگر ن!واهد ر حانب ریا زمهور يماند! ایندفعه ریااالالالب
مارحاالان موسالوی زید اسس ،پ
گهبسالالس از ا گلهتر خاتمبسالالس كه هنوز از قاتمب وو
خرده پالا را خون!وار زموه خواهند داد نه يرای اینكه يازی
ریشهری حمایس مبكند يه گلهخوری ناِتادهسس! وطور
را يبالالازد ،فقط يرای اینكالاله مردِ ح الالالوری حالالداك ری در
اسالالالس كه اصالالالیحطممها ماری فرما قتل را قاتل اتیِ
انت!ايات داشالته ياشند گرنه خودشا يهتر از همه مىدانند
مبكننالد امالالا خمانب را كالاله فرمالا قتالاللتالالاِ داد هنوز امالالاِ
كالاله تالالاكنو هاچ ریا
زمهوری م الالل ر حالالانب ماری
مبخوانندق ورا هنوز كه هنوز اسالس نه مارحاالان موسوی
يب وو ورای ا امر دیىتالالاتور نبوده ،اسالالالاسالالالن این يالالار
نه خاتمب كر يب ،خمانب این قاتل كبار را زیر سالالالوا
سالوپریمبادر خامنهای هوس كرده پری یدنس هم ياشدف يعد
فایل شعر /شمارهی هشتم 118 /
از معرفب شالش كاندیدای ریاسس زمهوری ،معموِ شد كه
هنوز ر حانب مِت!ر اسالالس ا بان كاالالب يوده كه یق قاتل
ورا خامنهای نمبخواسالس ف الای انت!ايات د قطبب شود،
يالابِطره را اماِ خواندهف هنوز پ مبدهد يه اینىه پاىاری ها
حاالالن اسالالراق كه یقنِرند ،ياقر ايراهام هم یق نِر
این ماالالالتقاللترین و های ایرانب را سالالالا 59بو داده
دیرر كاله يالا ا د نِر ياز هم یق نِرند! أ
سالالالط د تا
مصطِا را هم سر پارى كار كردند يرای زوری يار!
پاشالالنهاد كرده كسياالالته ياا رندشالالا در صالالرن نماززمعه تهرا دار ي ننالالد! مرر همان مردك نبود كالاله سالالالالا ،۶8 خوانده يودق فرما حممه يه
بعنتىها يا انت!اب این شالالالش غیِ حمقه يه گو ،زیر يار
دانشالالالاوهالا را الت ا يا
ماناممب از ریاالالق هم نرفتند ،دقاقن شالالش نِر را كه یق
كوی دانشالراه را وه كاب داده يودق مرر اینها تان كممات
نِرند انت!اب كردند تا ناازی يه انت!اب مردِ نباشد كاب
ر حانب در سالا ۶8نااالس كه تماه دانشاویا مظموِ ا
فردا نروید كه تقمم كردند! حاال دیرر ير ید يا خاا زمع
سالالالا ،از بالم دها ك افا
يار
رأیتالا را يدهاد مطمئن ياشالالالاد هر كداِ را كه انت!اب
ماالالئوبان نبود زوانا ماالالمما
انقیيب ما يا این تناصالالر
كناد خامنهای را ریا
زمهور كردهاید.
ا يا
ری!سق « اگر منع
يه شدیدترین زه يرخورد مبكردند » ،ایا منظور
از زوانا انقیيب كاالالالانب ز دار دسالالالته اهللكرِ يودندق ا يا
3 راسس حىومتبف هر د از ردِّ صیحاس احمدینژاد
و
خوشالرا اندف هر د حذ پ
را ،سالاناور را زشن گرفتهاند،
اگر يوفالابو زنتب مطايق مالشالالالا تمل كند خامب هم
خوب اسالس! تنها تِا ت يان یق اصالو گرا اصیحطمم این اسس كه ا بب ايایب ندارد خود
ياشد مبدانب يا وه
يیهس تواِ يا خشونتب طرفب! د مب اما ریاكار اسس ،گرت اسس در بباس ماش! حذ
یىب از خودشا اینها را خوشرا كردهسس ،همه از
حذ
خوشالالرا اند ،كاالالب از اتداِ صالالدا د خور نااالالس،
همه ساناوروباند.
4 اینر زها دسساندركارا كشتار تاياتا ،۷۶از دِ پشامانند وو پشالالامانند فقط ايراهام ریااالالب را قاتل مبخوانندف اینىه اینها ياالخره فهمادند پاشتر اشالالالتباه كردهاند دارند قاتل را مرىوِ مبكنند تاببسس اما ماندهاِ ورا ر حانب را كه هم قاتل هم سالتایشگر قتل اسالس ،مقايل ریااب قرار مبدهندق یعنب دسالالس ظریف ر حانب كمتر از ریااالالب يه خو ابودهسسق
ایناا ایا هما دانشالالاویانب نبودند كه از پنارههای
خوايراه يه يار
پرتاب شالدندق یازده سالا يعد یعنب سا
89مرر همان ر حانب خواسالتار اقداِ فوری قوهی ق اماه تماه دسترار شدههای زنبش سب نبودق سگ سره ،ساكوته زاك هم سگ!
فایل شعر /شمارهی هشتم 119 /
قتى خطر مبكنى ،خطا هم واشنى كار مبشودف ما از خطا نمبترسالالام خوب مبدانام اگر اشالالتباه نىنام مرا اسالالس گامى يه پاش يرداریم ،يااار سعى كردیم كه يبنق اما اشتباه م ل اتِاق اسس ،مى افتد! پ
ياشام
هنوز م ل هماشه از
پاشنهادهاى شما استقبا مىكنامف يا ما در تماس ياشاد: collegepublisher@kalejsher.com filesher@kalejsher.com ونالانچاله مایماد مطاببتا در مامه فایل شالالالعر یا در ب سالایس كابج شالعر منتشالر شالود ،ا را يه ایمال زیر ارسا كناد:
_11كانا س!نرانب های تمب تبدابرضایب pUCzlE3https://telegram.me/joinchat/DcC HuDjFvPPpDFw _11كانا كارگاه شعر تمب تبدابرضایب https://t.me/joinchat/AAAAAEGNFFSxnA Rq_Qhmrg _12كانا سمانارهای كاباب dbzEeK2https://t.me/joinchat/AAAAAEG Eg9XUZFI _13كانا كابج شعر در یوتاوب https://www.youtube.com/channel/UCRXer qyVzr_A6CmDLmalXPD _14كانا كابج شعر در اپارات
Rooz@kalejsher.com
http://www.aparat.com/Kalejsher _15كانا كابج شعر در سا ند كی د
اگر مالایاللایالد ياله ما يپاوندید یا دیرر تریبو هاىما را در
https://soundcloud.com/kalejsher _1۷فاابوك كابج شعر
دسترس داشته ياشاد ،يه بانقهاى زیر رزوا كناد: ياایس كابج شعر تبدابرضایى www.Kalejsher.com -1ر زنامه_شعر /http://kalejsher.com/wordpress -2رادیو كابج شعر http://myradiostream.com/mobile/abdolreza eicollege -3گر ه كابج شعر در تمرراِ EGg7MprT6https://telegram.me/joinchat/B wOSKwHDA0C-A -4خبرهای مرتبط يا كابج شعر /https://www.instagram.com/aliabdolrezaei -5صِره كابج شعر در ایناتاگراِ http://instagram.com/kalej.sher -۷صِره ی رادیو كابج شعر در ایناتاگراِ /https://www.instagram.com/radiokalej _۶صِره ی فایل شعر در ایناتاگراِ Www.instagram.com/file.sher -8كانا تمب تبدابرضایب https://telegram.me/aliabdolrezaie -9دانمود پنج شماره ی مامه فایل شعر http://kalejsher.com/magazines.php
https://www.facebook.com/abdolrezaei _1۶تویاتر https://twitter.com/Abdolrezaei _18ريات ماموته اثار تمب تبدابرضایب Tlgrm.me/aliabdolrezaie1bot -19كانا یدموشعر https://t.me/videokalej
فایل شعر /شمارهی هشتم 121 /