WSTĘP DO LECZENIA BIOLOGICZNEGO
3.1. Przeciwciała anty-IgE
Mepolizumab (Nucala
3.3. Przeciwciała anty-IL4R – dupilumab (Dupixent ®)
3.4. Przeciwciała anty-TSLP – tezepelumab (Tezspire ®)
3.5. Przeciwciała przeciwko aktywnej kalikreinie osoczowej – lanadelumab (Takhzyro ®)
Część II
LECZENIE BIOLOGICZNE W ASTMIE
4.3. Mepolizumab (Nucala ® ); anty-IL-5
4.4. Reslizumab (Cinquaero ® ); anty-IL-5
4.5. Benralizumab (Fasenra ® ); anty-IL-5R
4.6. Dupilumab (Dupixent ® ); anty-IL-4R
4.7. Tezepelumab (Tezspire ® ); anty-TSLP
( 5 ) LECZENIE BIOLOGICZNE ASTMY CIĘŻKIEJ – LEKI
W TRAKCIE BADAŃ
5.1. Anty-IgE o zwiększonym powinowactwie do receptora
5.1.1. Ligelizumab
5.2. Przeciwciała anty-IL-13
5.2.1. Lebrikizumab, tralokinumab
5.3. Przeciwciała anty-IL-33
5.3.1. Astegolimab
5.3.2. MEDI 3506 – tozorakimab
5.4. Antagonista receptora dla IL-4 (IL-4Rα)
5.4.1. AZD 1402 – lek wziewny
5.5. Długodziałające przeciwciała anty-IL-5
Depemokimab (GSK3511294)
( 6 )
( 7 ) LECZENIE BIOLOGICZNE
8.1. Remisja spontaniczna – przed erą leczenia
8.2. Pojęcie super respondenta u chorych leczonych biologicznie na astmę ciężką
8.3. Remisja w trakcie leczenia biologicznego
Ścieżka remisji
8.4. Remisja – ocena w badaniach klinicznych
Podsumowanie
( 9 ) GLIKOKORTYKOSTEROIDY SYSTEMOWE W TRAKCIE TERAPII BIOLOGICZNYCH
LECZENIE BIOLOGICZNE W PRZEWLEKŁYM NIEŻYCIE
BŁONY ŚLUZOWEJ NOSA Z POLIPAMI NOSA LUB
ZATOK PRZYNOSOWYCH I W CHOROBACH SKÓRY
( 10 ) LECZENIE BIOLOGICZNE W PRZEWLEKŁYM NIEŻYCIE
BŁONY ŚLUZOWEJ NOSA Z POLIPAMI NOSA LUB ZATOK
PRZYNOSOWYCH (CRS w NP – CHRONIC RHINOSINUSITIS WITH NASAL POLYPS )
10.1. Wstęp
10.2. Skale stosowane w ocenie badań z CRSwNP
10.3. Omalizumab (Xolair ® ); anty-IgE
10.4. Dupilumab (Dupixent ® ); anty-IL-4R
10.5. Mepolizumab (Nucala ® ); anty-IL-5
10.6. Reslizumab (Cinqaero ® ); anty-IL-5
10.7. Benralizumab (Fasenra ® ); anty-IL-5R
10.8. Tezepelumab (Tezspire ® ); anty-TSLP
10.9. CRSwNP
10.9.1. Wybór leczenia biologicznego
10.9.2. Zmiana leczenia biologicznego
11.1. Wstęp
11.2. Skale stosowane w ocenie ciężkości przebiegu AZS
11.3. Dupilumab (Dupixent ® ); anty-IL-4R
11.4. Tralokinumab (Adtralza ® ); anty-IL-13
11.5. Leki biologiczne w trakcie badań klinicznych
Anty-IL13
Anty-IL-22
11.5.3. Anty-IL-31Rα
Anty-IL-33
12.1. Wstęp
12.2. Skale stosowane w ocenie aktywności pokrzywki
12.3. Omalizumab (Xolair ® ); anty-IgE
12.4. Terapie eksperymentalne ukierunkowane na mastocyty
12.4.1. Hamowanie sygnałów prowadzących do aktywacji komórki tucznej
12.4.2. Aktywacja receptorów hamujących zlokalizowanych na mastocytach
12.4.3. Deplecja komórek tucznych 178
( 13 ) MIEJSCE LEKÓW BIOLOGICZNYCH W INNYCH CHOROBACH SKÓRY
13.1. Leczenie biologiczne w alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry
13.2. Terapie eksperymentalne
13.2.1. Dupilumab
Piśmiennictwo
Część IV
LECZENIE BIOLOGICZNE W SCHORZENIACH
ALERGICZNYCH UKŁADU ODDECHOWEGO (Z WYŁĄCZENIEM ASTMY) I PRZEWODU POKARMOWEGO
( 14 ) LECZENIE BIOLOGICZNE W EOZYNOFILOWEJ ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (EGPA – EOSINOPHILIC GRANULOMATOSIS WITH POLYANGIITIS )
14.1. Wstęp
14.2. Skale stosowane w ocenie badań w EGPA 195
14.3. Mepolizumab (Nucala ® ); anty-IL-5
14.4. Reslizumab (Cinquaero ® ); anty-IL-5 200
14.5. Benralizumab (Fasenra ® ); anty-IL-5Rα
14.6. Omalizumab (Xolair ® ); anty-IgE 204
14.7. Rytuksymab (RTX) (MabThera ® ); anty-CD20 (anty-LB) 206
14.8. Podsumowanie
( 15 ) LECZENIE BIOLOGICZNE W PRZEWLEKŁYM EOZYNOFILOWYM ZAPALENIU PŁUC (CEP – CHRONIC EOSINOPHILIC PNEUMONIA )
15.1. Wstęp
15.2. Omalizumab (Xolair ® ); anty-IgE
15.3. Mepolizumab (Nucala ® ); anty-IL-5
15.4. Benralizumab (Fasenra ® ); anty-IL-5R
( 16 ) LECZENIE BIOLOGICZNE W ALERGICZNEJ ASPERGILOZIE
OSKRZELOWO-PŁUCNEJ (ABPA – ALLERGIC BRONCHO-PULMONARY ASPERGILLOSIS )
16.1. Wstęp
16.2. Omalizumab (Xolair ® ); anty-IgE
16.3. Mepolizumab (Nucala ® ); anty-IL-5
16.4. Benralizumab (Fasenra ® ); anty-IL-5R
16.5. Dupilumab (Dupixent ® ); anty-IL-4R
16.6. Podsumowanie
( 17 ) LECZENIE BIOLOGICZNE W EOZYNOFILOWYM ZAPALENIU
PRZEŁYKU (E o E – EOSINOPHILIC ESOPHAGITIS )
17.1. Wstęp
17.2. Dupilumab (Dupixent ® ) – anty-IL-4R
17.3. Leki niezarejestrowane w leczeniu EoE
17.3.1. Omalizumab (Xolair ® ); anty-IgE
17.3.2. Mepolizumab (Nucala ® ) i reslizumab (Cinquaero ® ) – anty-IL-5
17.3.3. Benralizumab (Fasenra ® ) – anty-IL-5R
17.3.4. QAX576; RPC4046 (CC-93538, cendakimab) – anty-IL-13
17.3.5. Lirentelimab (AK002) – anty-Siglec-8
17.4. Podsumowanie
Część V
LEKI BIOLOGICZNE WE WRODZONYM OBRZĘKU NACZYNIORUCHOWYM, ALERGII NA POKARMY, ANAFILAKSJI I ALERGICZNYCH CHOROBACH OKA ( 18 ) LECZENIE BIOLOGICZNE WE WRODZONYM OBRZĘKU NACZYNIORUCHOWYM Z NIEDOBORU C1-INHIBITORA (HAE – HEREDITARY ANGIOEDEMA ) . . . . .
18.1. Lanadelumab (Takhzyro ® ); przeciwciało przeciw aktywnej kalikreinie osoczowej
18.2. Garadacimab (CSL312); przeciwciało przeciw FXIIa
Podsumowanie
( 19 ) LECZENIE BIOLOGICZNE W ALERGII NA POKARMY
19.1. Anty-IgE
19.1.1. Omalizumab (Xolair ®)
19.1.2. Ligelizumab
19.2. Dupilumab – anty-IL-4R
19.3. Terapia anty-IL-5/IL-5R
19.4. Leczenie ukierunkowane na alarminy (anty-IL-33, anty-TSLP)
19.4.1. Etokimab (anty-IL-33)
19.4.2. Tezepelumab (Tezspire ® – anty-TSLP)
19.5. Podsumowanie
20.1. Omalizumab – anty-IgE
21.1. Wiosenne zapalenie spojówek i rogówki (VKC – Vernal keratoconjunctivitis )
21.1.1. Omalizumab – anty-IgE
21.2. Atopowe zapalenie rogówki i spojówek (AKC – Atopic Keratoconjunctivitis )
21.2.1. Omalizumab – anty-IgE
21.2.2. Dupilumab – anty-IL4R
21.2.3. Lirentelimab (AK002) – przeciwciało monoklonalne, agonista receptora Siglec-8
21.3. Alergiczne zapalenie spojówek
Wstęp
W ostatniej dekadzie dokonał się niewątpliwy przełom w leczeniu chorób alergicznych, zwłaszcza ich ciężkich postaci, związany z odkryciem, rejestracją i coraz szerszą dostępnością terapii biologicznych. Początkowe doświadczenia związane z ciężką astmą alergiczną, w której po raz pierwszy zastosowano przeciwciała monoklonalne skierowane przeciw immunoglobulinom klasy IgE, okazały się bardzo obiecujące, a omalizumab zarejestrowany w Europie w 2005 roku stał się lekiem z wyboru w wybranej grupie pacjentów nie tylko ze względu na udokumentowaną skuteczność, lecz także duże bezpieczeństwo. Rozpoczęło to erę spersonalizowanej, uwarunkowanej zróżnicowaniem endo- i fenotypowym terapii, stając się przyczyną gwałtownego rozwoju badań nad innymi lekami stosowanymi nie tylko w astmie, lecz także w takich schorzeniach alergicznych, jak: pokrzywka, atopowe zapalenie skóry, polipy nosa i wiele innych opisanych w tym podręczniku.
Niewątpliwą zaletą leczenia biologicznego wynikającą ze skuteczności celowanego leczenia jest ograniczenie stosowania glikokortykosteroidoterapii systemowej (sysGKS), często do tej pory traktowanej jako postępowanie z wyboru w wielu ciężkich schorzeniach alergicznych. Coraz częściej podkreśla się jednak efekty uboczne glikokortykosteroidów nawet wówczas , kiedy „wstawki” tych leków stosuje się tylko okresowo. Zwiększa się bowiem świadomość, że istnieje możliwość zastosowania bardzo bezpiecznych, często praktycznie pozbawionych działań niepożądanych i bardzo skutecznych terapii. Jednocześnie leczenie biologiczne pozwoliło na bardziej zindywidualizowane podejście, dając podstawy nie tylko do oceny mechanizmów różnych schorzeń, lecz także identyfikacji biomarkerów umożliwiających przewidywanie prawdopodobieństwa odpowiedzi na leczenie, co stanowi obecnie podstawę spersonalizowanej terapii. Do tego momentu koncepcje dotyczące fenotypów i endotypów różnych schorzeń alergicznych oraz ich heterogenności były niedoceniane oraz praktycznie niewykorzystywane w praktyce klinicznej.
Na leki biologiczne można jednak spojrzeć nie tylko z perspektywy możliwości zastosowania skutecznego leczenia. Okazuje się bowiem, że ich efekty, często niespodziewane, pozwoliły na identyfikację mechanizmów niektórych schorzeń i wgląd w uwarunkowania zaburzonej immunoregulacji, np. nieoczekiwana skuteczność omalizumabu w pokrzywce pozwoliła na potwierdzenie autoimmunologicznego tła tego schorzenia. Przykładów takich jest więcej.
Celem książki jest pokazanie, jak ważnym narzędziem mogą być leki biologiczne nie tylko w leczeniu, lecz także w diagnostyce schorzeń alergicznych, dającym pacjentom szansę na uzyskanie optymalnej opieki.
W części pierwszej podręcznika przedstawione zostaną ogólne informacje o lekach oraz o budowie i mechanizmach działania najważniejszych, stosowanych już preparatów. W kolejnych częściach będą omówione poszczególne jednostki chorobowe, dla których istnieją już zarejestrowane terapie, ale też takie, gdzie w dalszym ciągu trwają poszukiwania skutecznego leczenia.