Bouwen aan de Zorg 03 2015 by Louwers Mediagroep

BOUWEN AAN DE ZORG

2015 â&#x20AC;˘ jaargang 15

www.bouwenaandezorg.eu

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

AZ Maria Middelares Gent

Koningin Mathilde Edegem

Drie opleveringen bij Bravis Ziekenhuizen

Huis in de Stad Tienen

Innovatieve zorg oplossingen

We hebben de kennis, de ideeĂŤn, de materialen... CCG Holding bestaat uit een groep gespecialiseerde bedrijven die zich richten op de inrichting en realisatie van hoogwaardige interieurs en geclassificeerde ruimtes en algemene bouw, met een focus op de zorg, farma en biotech-markt. Alle bedrijven werken autonoom maar zullen daar waar mogelijk hun gezamenlijke kennis en vaardigheden voor uw project inzetten.

cleanroomcg.com

rooms-for-care.nl

rfc-products.nl

gebebouw.nl ccgholding.nl

Decubituspreventie is meer dan het inzetten van het juiste matras. Beheer Reiniging en desinfectie Klinische ondersteuning

Breed portfolio Huren op maat 24/7 ondersteuning

VOORWOORD

EDITIE

3 NEUSJE VAN DE ZALM

Voor u ligt een mooie uitgave van ‘Bouwen aan de Zorg’, die maar liefst 120 pagina’s telt. Een nummer dat vol staat met nieuw- en verbouwprojecten van ziekenhuizen. Met name onze ziekenhuisspecial schotelt u wat dit betreft het neusje van de zalm voor! Het nieuwe AZ Maria Middelares in het Belgische Gent, dat in april 2015 in gebruik werd genomen, is een voorbeeld van een ultramodern nieuw ziekenhuis. Het gloednieuwe complex met 631 bedden vervangt de gebouwen op de nabijgelegen campus en de campus in Gentbrugge. In totaal nam de bouw van het ziekenhuis vier jaar in beslag. EGM Architecten en LLOX Architecten ontwikkelden samen het masterplan voor dit project. Ook in Breda ligt de focus op de toekomst. Daar wordt het Amphia Ziekenhuis Breda Molengracht de komende jaren uitgebreid met vier nieuwe bouwkernen, die samen goed zijn voor een verdubbeling van de zorgvloer. Daarmee ontstaat een ultramodern ziekenhuis, dat in 2019 in gebruik wordt genomen. Het Franciscus Ziekenhuis in Roosendaal en het Lievensberg ziekenhuis in Bergen op Zoom zijn een fusie aangegaan, wat heeft geleid tot het nieuwe Bravis ziekenhuis. In dit nummer worden drie projecten van het nieuwe ziekenhuis uitgelicht: het nieuwe Moeder & Kindcentrum, de vernieuwde IC/CCU-afdeling en het nieuwe Scopiecentrum. Ook de ingrijpende bouwen vernieuwingsoperatie op campus Sint-Jan van Ziekenhuis OostLimburg (ZOL) is het vermelden waard. Met de recente voltooiing van de vierde uitbreidingsfase is het in 1996 ontwikkelde masterplan volledig gerealiseerd. Maar in deze uitgave ook aandacht voor enkele woonzorgprojecten, waaronder het nieuwe zorgcentrum ‘Huis in de Stad’ in het Belgische Tienen, bedoeld voor volwassenen met een verstandelijke beperking. Het zorgcentrum is ingericht door Nederlandse bedrijven. Opvallend is dat Nederlandse bedrijven steeds vaker werkzaam zijn over de grens. Maar andersom oriënteren ook steeds meer buitenlanders zich op de Nederlandse markt. Zo kunt u op pagina 110 en 111 lezen over Duitse leveranciers die hun pijlen richten op de Nederlandse markt tijdens het ondernemersforum ‘Barrièrevrij wonen en bouwen’. Verder leest u in dit nummer over de samenwerking van de architectenbureaus Boeckx en De Vloed onder de naam DETOO Architects en vindt u artikelen over de thema’s sanitair en toegangstechniek. Bovendien wordt uitgebreid stilgestaan bij het jaarlijkse VTDV-congres, waar dit jaar de ‘Totaalbeleving van onze klant’ centraal stond. Kortom, een nummer om goed voor te gaan zitten!

Eindredactie

BOUWEN AAN DE ZORG IS EEN ONAFHANKELIJK VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

www.bouwenaandezorg.eu Jaargang 15, nummer 3, 2015 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 1876-0600 UITGEVER

Schatbeurderlaan 6, Nederland Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

Autobaan 22, Loppem, België Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)50 368170 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be EINDREDACTIE Ank van Lier REDACTIETEAM Martijn van den Bouwhuijsen, Rob Buchholz, Michel Van den Heede, Lilian Heijmans , Tim Janssens, Koen Mortelmans, Ank van Lier, Jeroen Schreurs, Bram Souffreau, Irene Teunissen, Bert Verbeke, Rob van Veen, Jan-Kees Verschuure, Margot Visser, Willem de Volder, Philip Willaert REDACTIEADRES VLAANDEREN Koen Mortelmans Sportstraat 38 2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E koen@mortelmans.com

ZIEKENHUISSPECIAL De ziekenhuiswereld is volop in beweging. In deze ziekenhuisspecial worden elf ziekenhuisprojecten belicht, waaronder Belgische ziekenhuizen die recent zijn opgeleverd.

BLADMANAGER Patty Ros E p.ros@louwersuitgevers.nl SECRETARIAAT Manuela Depenbrock, Sandra Reijnders ADVERTENTIES Online aanleveren: www.wetransfer.com Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 Postbus 85, B-3900 Overpelt, België T +32 (0)50 368170 FOTOGRAFIE Martijn van den Bouwhuijsen, Johan Godschalk, Tim Janssens, Koen Mortelmans, Michel Oehlen, Marc Sourbon, Jan Kees Verschuure ABONNEMENTSPRIJS € 63,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Bouwen aan de Zorg. Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

14 18 NIEUWBOUW AZ MARIA MIDDELARES ZORGT VOOR HOTELBELEVING Het Gentse AZ Maria Middelares heeft een gloednieuw ziekenhuis in gebruik genomen. Het karaktervolle en compacte gebouw langs de Ringvaart, naar een ontwerp van EGM architecten en LLOX architecten, plaatst niet enkel de patiënt centraal, maar zorgt ook voor efficiënte dienstverlening en verhoogt de rendabiliteit van het ziekenhuis.

ADRESWIJZIGINGEN Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert OPZEGGINGEN Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. DOELGROEP Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties, architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen en abonnementen. VORMGEVING E studio@louwersuitgevers.nl DRUKWERK Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

NIEUWBOUW AMPHIA ZIEKENHUIS, BREDA Het Amphia Ziekenhuis Breda Molengracht wordt een ultramodern ziekenhuis. De uitbreiding omvat vier nieuwe gebouwen met daarin een concentratie aan multidisciplinaire specialismen, een nieuwe hoofdingang en een parkeergarage. De plannen zijn uitgewerkt in een uitgebalanceerd voortraject, waarbij ook de gemeente Breda is betrokken.

INHOUD Interview met Prof. dr. Dominique Vandijck, Universiteit Hasselt............................ 8 Huis in de Stad, Tienen: nieuw zorgcentrum voor volwassenen met verstandelijke beperking............................................................... 10 Comfortabel duurzaam; de bewoner wordt er alleen maar beter van........ 16 Eigentijdse meubels brengen huiselijke sfeer in AZ Maria Middelares.......... 29 ASSA ABLOY Entrance Systems ontwikkelt vluchtweg in beide richtingen......................................................................................................................................... 31 Zweedse schermen bieden privacy op maat......................................................................... 33 Vernieuwende interieuroplossingen voor Bravis ziekenhuizen............................. 35

Bravis ziekenhuis opent nieuw Moeder & Kindcentrum............................................ 36

Scopiecentrum Bravis Ziekenhuis, Roosendaal.................................................................... 41 Veiligheid en welbevinden patiënt voorop in nieuwe IC/CCU van Bravis Ziekenhuis Roosendaal................................................... 44 Sluitstuk van masterplan Ziekenhuis Oost-Limburg gerealiseerd........................ 48

PATIËNT CENTRAAL IN KONINGIN MATHILDE MOEDER- EN KINDCENTRUM

Rubber vloerbekledingen voor ergonomie in de operatiekamer........................ 65 Westfriesgasthuis helemaal ‘state of the art’........................................................................ 66 Cleanrooms Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek................................................. 68

Koningin Mathilde heeft in Edegem het nieuwe Moeder- en Kindcentrum van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) geopend, een ontwerp van SVR- ARCHITECTS. De allesbehalve medisch klinkende naam –in plaats van kinderziekenhuis– verwijst naar een vernieuwend concept, waarin de nabijheid van zorgende familieleden centraal staat. Maar ook architecturaal is het vernieuwend.

AZ Sint-Lucas frist kamers op na renovatie Blok E........................................................... 71 Gerenoveerde verpleegafdeling Catharinaziekenhuis biedt meer privacy en comfort........................................................................................................... 74 Nieuwbouw HagaZiekenhuis Den Haag gereed............................................................... 78 Knauf ontzorgt en biedt zekerheid................................................................................................ 81 Tien redenen om uw nieuwe operatiekamers modulair te bouwen.............. 82 Thema: leveranciers aan Ziekenhuizen....................................................................................... 84 Thema Sanitair.................................................................................................................................................. 96

BOECKX EN DE VLOED WERKEN SAMEN ONDER DE NAAM DETOO ARCHITECT

Thema Toegangstechniek...................................................................................................................103 EXPO 60+ brengt de zorgsector onder één dak...........................................................107

Boeckx en De Vloed, twee architectenbureaus die zich hebben gespecialiseerd in onderwijs en de zorg, engageren zich nu om samen toonaangevende projecten te realiseren die het leef- en werkcomfort van de 21ste eeuw mee bepalen. Die nieuwe entiteit heeft een naam gekregen die de gemeenschappelijke kracht en ambitie perfect onderstreept: DETOO Architects.

Waterkwaliteit in cv-systemen volgens VDI-norm 2035.........................................108 Ondernemerskansen in Nederland en Duitsland..........................................................110 Van Rompuy reikt PRoF Award uit aan ‘Cycling through your past’..........112 Wie doet wat.................................................................................................................................................113

COVER BOUWEN AAN DE ZORG

2015 • jaargang 15

www.bouwenaandezorg.eu

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

De Vereniging voor Technische Diensthoofden van Verzorgingsinstellingen (VTDV) organiseerde op vrijdag 8 mei het jaarlijkse VTDV-congres. Het thema van deze editie was ‘Totaalbeleving van onze klant’ - zijn we er klaar voor? Bouwen aan de Zorg ging kijken of die vraag werd beantwoord.

Uitbreiding Bravis ziekenhuis locatie Bergen op Zoom bestemd voor: Poliklinieken gynaecologie en verloskunde Moeder & Kindcentrum Herstel Gerichte Zorg en bestemd als huurgebied voor tanteLouise-Vivensis BOUWEN AAN DE ZORG

TOTAALBELEVING CENTRAAL OP JAARLIJKS VTDV-CONGRES

De stad komt binnen in wzc Edouard Remy....................................................................100

3 AZ Maria Middelares Gent

Koningin Mathilde Edegem

Drie opleveringen bij Bravis Ziekehuizen

Huis in de Stad Tienen

Tekst: Koen Mortelmans

‘Weeg ook kwaliteit mee bij financiering van ziekenhuizen’ Bij de financiering van ziekenhuizen moet óók de kwaliteit van de geleverde zorg meegewogen worden. Dat is het advies van professor dokter Dominique Vandijck (Universiteit Hasselt), Katia Debaetselier (Icuro, de koepelorganisatie van Vlaamse ziekenhuizen met publieke partners) en Peter Fontaine (AZ Delta, Roeselare-Menen).

Prof. dr. Dominique Vandijck, Universiteit Hasselt (Foto: Marc Withofs)

In een uitgebreid rapport formuleren ze negen concrete aanbevelingen voor het toekomstige financieringsbeleid van ziekenhuizen. "We zullen in de zorg niet alleen méér moeten doen met minder middelen, maar we zullen dat ook (nog) beter moeten doen." De ziekenhuissector is constant in beweging: het aantal ziekenhuisopnames daalt door de opmars van de ambulante zorg en het dagziekenhuis, de verwachtin-

8 | BOUWEN AAN DE ZORG

gen van de patiënt stijgen, de verblijfsduur wordt korter enzovoorts. "Daarnaast sijpelt de economische crisis steeds harder door. Besparingen en herstructureringen dringen zich op om de zorg ook in de toekomst betaalbaar te houden. Iedereen in de sector beseft goed dat er ingrijpende maatregelen nodig zijn om de stijgende uitgaven in de hand te houden", zeggen Vandijck en zijn collega-auteurs. "Daarbij realiseert men zich dat het onder controle houden van het gezondheidszorg-

budget met de zogenaamde 'kaasschaafmethode' weinig duurzaam is. De uitdaging bestaat erin de goede elementen van ons stelsel te behouden, maar de inefficiënte effecten ervan te bestrijden."

Hervorming Door de opeenvolgende bezuinigingen zijn de ziekenhuizen in een vicieuze cirkel terechtgekomen. "Bezuinigingen zetten aan tot meer prestaties, waarmee

Interview

lijkheid nemen om patiëntgegevens daadwerkelijk en volledig te registreren", aldus Vandijck.

Geleidelijke omschakeling

ze de dalende inkomsten proberen te compenseren. Meer prestaties zorgen op hun beurt voor groeiende uitgaven en meer uitgaven leiden weer tot nieuwe bezuinigingen." Volgens de auteurs is het huidige financieringsmodel - waarbij artsen vergoed worden per prestatie en ziekenhuizen een budget krijgen - dan ook voorbijgestreefd. Daarom geven ze de aanzet voor een hervorming. Daarbij verkenden ze verschillende pistes en toetsten die vervolgens bij de ziekenfondsen, artsensyndicaten en andere belangrijke partners in de sector. "In het huidige model van ziekenhuis- en honorariafinanciering ontbreekt een expliciete kwaliteitsfocus. De introductie van de verantwoorde bedden is voor de ziekenhuizen een belangrijke aansporing geweest in hun streven naar meer efficiëntie. Ziekenhuizen moesten met de gefinancierde ligduur hun kosten dekken, waardoor ze grote inspanningen leverden om interne processen beter te organiseren. Voor de artsen zorgt het fee-for-service-systeem voor een belangrijke stimulans op het gebied van productie, innovatie en toegankelijkheid. Dit is belangrijk, maar onvoldoende. Prospectieve en fee-for-service-financieringssystemen stimuleren echter niet noodzakelijk de best mogelijke en veilige zorg, maar ook belangrijke aspecten van goede zorgkwaliteit. De wijze waarop deze tegenwoordig worden ingebracht en toegepast in de Belgische ziekenhuis- en/of honorariafinanciering, maakt dat ook kwaliteitsproblemen en bijkomende risico’s zoals never events, vermijdbare complicaties, onnodige heropnamen en niet-evidence based praktijkverschillen in de ziekenhuizen gefinancierd worden", stelt Vandijck.

Belonen De rode draad in de aanbevelingen in het rapport is dat het ‘nieuwe’ financieringsmodel ziekenhuizen en zorgverleners moet stimuleren tot kwaliteitsvol en resultaatgericht handelen en de minder goede zorg moet

ontmoedigen. Kwaliteit en patiëntveiligheid moeten een structurele plaats krijgen in de ziekenhuiswerking en dus ook in de financiering. "Het nieuwe financieringsmodel zal daarbij administratief eenvoudiger en minder prestatiegedreven moeten zijn. De discussie over de ziekenhuisfinanciering ging tot nu toe vooral over de betaling per prestatie of over de invoering van een forfaitair systeem, waarbij een all-in bedrag wordt betaald per aandoening." Volgens Vandijck hebben beide systemen ondanks hun verdiensten belangrijke nadelen. "Het uiteindelijke resultaat zal wellicht een mengvorm zijn. Zo vraagt het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg een uitbreiding en verfijning van de bestaande op pathologie gebaseerde financiering. Hierbij zou dan gewerkt worden met enerzijds een vaste prijs per diagnosegerelateerde groep (DRG) die de ziekenhuisactiviteit financiert en anderzijds honoraria die nog afzonderlijk worden toegerekend. Maar dan wel via een grondig aangepaste nomenclatuur waarbij de vergoeding voor de fysieke en intellectuele inspanning behouden blijft en de rest wordt geïntegreerd in de prijs per DRG, een investeringsfonds en een deel in een kwaliteitsfonds. Ook het nieuwe federale regeerakkoord verwijst naar de noodzaak van een herijking en vereenvoudiging van de nomenclatuur."

Bij het opstellen van hun aanbevelingen opteerden Vandijck en zijn co-auteurs bewust voor geleidelijkheid, grondigheid en doelgerichtheid. "Dit verhindert echter niet dat al op korte termijn belangrijke stappen kunnen worden gezet. In eerste instantie moeten we ons richten op een zorgmodel dat uitgaat van de behoeften van de patiënt. Het uitgangspunt van ziekenhuiszorg financieren is immers het kwaliteitsvol beantwoorden aan de zorgbehoefte van de zorgvrager. Het financieringsmodel dat hieraan gekoppeld wordt, zal aanmoedigingen moeten bevatten die het werken aan kwaliteit in al zijn dimensies bevordert. De hervorming van de ziekenhuisfinanciering moet stimulansen bevatten voor een kwaliteitsvolle zorg. Een voorwaarde hiervoor is dat de basisfinanciering in orde is. De huidige basisfinanciering is echter achterhaald."

Internationale trend Het voorstel om kwaliteit te verankeren in de ziekenhuisfinanciering sluit aan bij de internationale trend. "Zo schrijft Europa op dat vlak expliciete richtlijnen voor aan de lidstaten, met de rechten van de patiënt als uitgangspunt. Maar ook de zorgprofessionals zélf zijn steeds vaker vragende partij om kwaliteit te integreren in het erkennings- en financieringsbeleid", zegt Vandijck. "Sommige aanbevelingen zullen wellicht stof doen opwaaien, maar we zijn ervan overtuigd dat we met deze inhoud en met het grote draagvlak waarop we kunnen rekenen, een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het debat."

•

U kunt het rapport (‘Kwaliteit structureel en duurzaam verankeren in de ziekenhuisfinanciering’) integraal raadplegen én downloaden op http://icuro.be/documents/content/ICURO_QenF.pdf

"We pleiten onder andere voor een terugverdienmodel waarbij ziekenhuizen die investeren in maatregelen om het risico op complicaties te verminderen, financieel beloond worden. Daarnaast zou sterk(er) ingezet moeten worden op de ontwikkeling, het gebruik en de periodieke opvolging van kwaliteitsindicatoren (wachttijden voor de behandeling, het aantal valincidenten, het percentage patiënten met doorligwonden et cetera), op betere datakwaliteit, en op de mogelijkheid van uitwisselbaarheid van medische gegevens, zonder bijkomende registratielast. Alle zorgprofessionals, niet alleen de ziekenhuizen, moeten eigen verantwoorde-

BOUWEN AAN DE ZORG | 9

Tekst: Henri Gielen Fotografie: Rimanque, Henri Gielen, Steven Massart

Nieuw zorgcentrum voor volwassenen met verstandelijke beperking

De vzw ‘Huis in de Stad’ heeft in Tienen een nieuwbouw voor de opvang van volwassenen met een verstandelijke beperking in gebruik genomen. De nieuwbouw sluit aan op het meer dan veertig jaar oude gebouw, dat gerenoveerd zal worden. Het restaurant is opgevat als een ‘marktplaats’, een gezellige ontmoetingsplek voor bewoners, familie, bezoekers en ook buurtbewoners. Enkele ouders van kinderen met een verstandelijke handicap richtten in 1968 de vereniging zonder winstoogmerk (vzw) ‘Huis in de Stad’ op. Doelstelling was de best mogelijke levensomstandigheden te creëren voor volwassenen met een verstandelijke handicap. “Vanuit die betrokkenheid liet de vzw in 1972 aan de rand van Tienen een gezinsvervangend tehuis bouwen waar dertig personen

10 | BOUWEN AAN DE ZORG

werden opgevangen in drie leefgroepen”, weet algemeen directeur Hilde Van Goethem. “In 1987 werd het complex uitgebreid met vier huizen waar telkens een negental personen zelfstandig in een huiselijke sfeer kon samenwonen. In de loop der jaren kwamen er in de buurt een dagcentrum en twee boerderijtjes bij voor de dagopvang. De laatste vijftien jaar zijn er ook verschillende opvang-

plaatsen in de stad gerealiseerd. Alles bij elkaar biedt ‘Huis in de Stad’ zo opvang aan zo’n 150 volwassenen met een verstandelijke beperking.” Het gebouw uit 1972 was echter niet langer aangepast aan de hedendaagse normen en een renovatie was technisch en financieel vrijwel niet haalbaar. Hilde Van Goethem: “Nieuwbouw was

Huis in de Stad, Tienen

'Elke leefgroep heeft een gezellige gemeenschappelijke ruimte met zitkamer, keuken en eethoek'

Gemeenschappelijke keuken van de studio’s.

ook nodig, omdat onze mensen ouder worden en meer en zwaardere zorg nodig hebben. Het oude gebouw zal in 2016 gerenoveerd worden voor de administratie en voor tijdelijk verblijf of kortlopende noodopvang. Samen met de vier huizen, die eveneens een opfrisbeurt krijgen, ontstaat zo aan de Hamelendreef een echt zorgcentrum waar volwassenen met een verstandelijke beperking zich thuis voelen.”

Marktplaats Voor de nieuwbouw tekende het Architecten- en Studiebureau Rimanque uit Tienen. Het bureau heeft ten volle ingespeeld op de wens van de opdrachtgever om de bewoners meer wooncomfort en een huiselijke woonomgeving te bieden, en tevens een ontmoetingsplaats voor hen en de omgeving te creëren. Architecte Hélène Springer:

“Daarom hebben we de nieuwe hoofdingang voor bewoners én bezoekers centraal tussen de twee gebouwen gemaakt. De ingang geeft direct toegang tot het nieuwe en het (te renoveren) oude restaurant, die kunnen worden samengevoegd tot een centrale polyvalente ruimte die geschikt is voor het organiseren van diverse ontspanningsactiviteiten. Een soort marktplaats dus, waar de bewoners van het zorgcentrum betrokken kunnen worden bij de samenleving.”

eigen badkamer, met douche en toilet, en onderscheiden zich van rustoordkamers door de warme afwerking en de huiselijke sfeer. Zo hebben ze een ‘accentmuur’ die elke bewoner naar eigen smaak kan inrichten. Op de tweede verdieping bevinden zich zes ruime studio’s (minimaal 36 m²) voor licht verstandelijk gehandicapten die in beperkte mate aangewezen zijn op hulp.

›

Het restaurant sluit aan op de vier leefgroepen die ieder uit acht personen bestaan; twee gelijkvloers en twee op de verdieping, met een eigen toegangsdeur en huisbel. Elke leefgroep heeft een gezellige gemeenschappelijke ruimte met zitkamer, keuken en eethoek. De kamers zijn ruim (minimaal 18 m²) en rolstoeltoegankelijk. Ze beschikken over een

Inrichten doe je samen De ontmoetingsruimte is een belangrijke plek waar bewoners, personeel, ouders en familieleden elkaar treffen. Hier wordt de eerste indruk gewekt, een visitekaartje. Tezamen met directie en groepsleiding hebben we uitvoerig de eisen en wensen besproken. De Studio van Exsta heeft deze vertaald in toegepast meubilair, materiaalgebruik, indeling en kleurstelling.

We hebben een compleet inrichtingsvoorstel gemaakt, bestaande uit 3D-indelingstekeningen, moodboards, kleuren materiaalstalen en een meubelvoorstel. Ook de bewoners hebben een actieve rol bij de proefplaatsing. Het welbevinden van de bewoners staat immers centraal. De Exsta-collectie is juist daarvoor ontwikkeld en blijft mooi, ook na jaren van intensief gebruik.

De gemeenschappelijke ruimte van een van de vier leefgroepen.

BOUWEN AAN DE ZORG | 11

A R C H I T E C T E N – en S T U D I E B U R E A U R I M A N Q U E Kabbeekvest 73a - 3300 Tienen – 016/82 24 40 - info@rimanque.be

1. Residentie Vierdelanciers 2. Muziekacademie Tienen 3. Pomagro – Tienen 4. Ontwerp Lyceumsite Tienen 5. Woon- & Zorgcentrum Oase

www.RIMANQUE.be ARCHITECTUUR – STABILITEIT – LANDMETING – INFRASTRUCTUUR – EXPERTISES - SCHATTINGEN

Met Pellikaan heeft u een ervaren partner voor de totale realisatie van uw nieuwbouw, renovatie of uitbreiding. Meerheeft dan u60 internationale in algemene bouw en 40 jaar inof uitbreiding. Met Pellikaan eenjaar ervaren partner voor deervaring totale realisatie van uw nieuwbouw, renovatie Meer danWoonzorgcentra, 60 jaar internationale ervaring inscholen, algemenehotels, bouw en 40 jaar in residentieel, Woonzorgcentra, residentieel, scholen, hotels,

Leisure centers, wellness en sport. Leisure centers, wellness en sport.

Eigen studie en uitvoering of in bouwteam met architecten en studiediensten Eigen studie en uitvoering of in bouwteam met architecten en studiediensten

Van ontwerp tot realisatie, alles in één hand. Van ontwerp tot realisatie, alles in één hand.

Excelsiorlaan 1, 1930 1,Zaventem Excelsiorlaan 1930 Zaventem 02/720.58.45. 02/720.58.45.

Naamloos-5 1

www.pellikaan.be info@pellikaan.be www.pellikaan.be info@pellikaan.be

11-06-15 14:37

Huis in de Stad, Tienen

Het restaurant/marktplaats.

'De nieuwbouw is uitgerust met een dokterspraktijk, een fysioruimte en een kleine fitnessruimte' De keuken is gemeenschappelijk, maar elke studio heeft ook een kitchenette en uiteraard een eigen badkamer.”

De nieuwbouw is uitgerust met een dokterspraktijk, een fysioruimte en een kleine fitnessruimte. Er is ook een grote badkamer die op termijn uitgerust kan worden met een hoog-laagbad. In de kelder bevinden zich de technische installaties en een wasserette met daglichtinval dankzij het hellende terrein. De leefeenheden, kamers en studio’s zijn uitgerust met een geïntegreerd domotica-systeem: telefoon, spraakoproep, inbraak- en brandalarm, interne en externe sturing van alle technieken en een volledig geautomatiseerde verlichting dankzij het energiebesparende KNX-systeem (instelbaar per kamer en per tijdstip, en beperkt aanpasbaar door de bewoners).

›

WSM levert maatwerkmeubilair voor Huis in de Stad Van Warmerdam Speciaal Meubilair BV (WSM) ontwikkelt en produceert maatwerkmeubilair voor zorginstellingen in België en Nederland. Wij hebben ons gespecialiseerd in maatwerkmeubilair voor de gehandicaptenzorg, de jeugdzorg en de geestelijke gezondheidszorg. Hierbij moet het meubilair tegen een extra stootje kunnen en lang meegaan. Het meubilair van WSM voldoet hieraan. Elke doelgroep heeft zijn eigen eisen en wensen. Door de jarenlange ervaring en kennis van de markt, is WSM in staat hierop in te spelen. In vroeg stadium in gesprek De samenwerking tussen Huis in de Stad en WSM bestaat alweer een aantal jaren. De kwaliteit van het WSM meubilair heeft zich inmiddels ook hier ruimschoots bewezen. Voor Huis in de Stad vzw is dit aanleiding geweest om WSM ook bij het nieuwbouwproject te betrekken. Wij gaan graag in een vroeg stadium van het bouwproces in gesprek met de opdrachtgever en gebruiker om voor de inrichting van het gebouw een optimale situatie te creëren. Vaak zijn wijzigingen van het oorspronkelijke plan dan nog mogelijk.

Architecte Hélène Springer (links) van het Studie- en Architectenbureau Rimanque en Hilde Van Goethem, algemeen directeur van ‘Huis in de Stad’.

Passende kwaliteit meubels Voor de nieuwbouw zijn wij door de heer Erwin Neskens benaderd om mee te denken over een aantal inrichtingsvraagstukken. Hierbij ging het om groepskeukens en kasten in de leefruimtes, de inrichting van de polyvalente ruimte en de inrichting van de individuele kamers van de bewoners. De samenwerking tussen WSM en Exsta, leverancier van onder andere zitmeubilair en tafels, heeft gezorgd voor een passende kwaliteit meubels waar de bewoners van Huis in de Stad vzw jarenlang plezier van zullen hebben.

BOUWEN AAN DE ZORG | 13

maatwerk voor elk project Van Warmerdam Speciaal Meubilair BV - kortweg WSM - maakt sinds 1978 maatwerkmeubels voor zeer intensief gebruik. Of het nu gaat om keukens, kasten voor woon- en slaapkamer, in hoogte verstelbaar (keuken)meubilair of een receptiebalie: WSM fabriceert ze. De meubels zijn z贸 degelijk, dat ze zelfs bij zeer intensief gebruik vele jaren meegaan. Meubels van WSM zijn onderhoudsvrij. U heeft er dus geen omkijken naar - een hele zorg minder.

Postbus 6002 4000 HA Tiel T (0344) 63 69 69 F (0344) 63 04 87 E info@wsm.nl I www.wsm.nl

Huis in de Stad, Tienen

FEITEN EN CIJFERS PROJECT Huis in de Stad vzw, een nieuwbouw voor Huis in de Stad vzw

OPDRACHTGEVE Huis in de Stad vzw, Tienen

ZORGVERLENER Huis in de Stad

ARCHITECT Studiebureau Rimanque, Tienen

AANNEMER Pellikaan nv, Zaventem

VAST INTERIEUR Van Warmerdam Speciaal Meubilair, Tiel

LOS MEUBILAIR Exsta, Waalwijk

BEDDEN EN NACHTKASTJES Van Warmerdam Speciaal Meubilair, Tiel

VLOER Tarkett, Oosterhout

SANITAIR elke kamer, studio of zorgkamer beschikt over een aparte sanitaire cel

AANGEPAST SANITAIR 32 kamers, 2 zorgkamers , 6 studio’s, 1 grote badkamer en 1 apart toilet

BOUWTIJD

'Lean bouw' Aannemer Pellikaan Bouwbedrijf (Zaventem) had eveneens een belangrijk aandeel in het project door het binnen de perken houden van de bouwkosten. Daarvoor paste het bedrijf het principe van ‘lean bouw’ toe.

september 2013 – maart 2015

START NIEUWBOUW september 2013

OPLEVERING

Algemeen directeur Johan Tousseyn: “In overleg met alle partners in het project zoeken we naar

methoden om de bouwtermijn te verkorten en de efficiëntie te verhogen. Zo kunnen we verspillingen voorkomen zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit. Voor de nieuwbouw van ‘Huis in de Stad’ leidde deze aanpak tot een andere materiaalkeuze voor de dragende muren: goedkopere kalkzandsteen in plaats van beton. Door stenen van groot formaat te kiezen, verhoogden we bovendien de snelheid van uitvoering.”

•

maart 2015

TOTALE OPPERVLAKTE GEBOUW bijna 3.000 m²

CAPACITEIT 40 bewoners in de nieuwbouw en 68 bewoners op het volledige terrein van Huis in de Stad. Totaal 150 cliënten begeleid in uiteenlopende trajecten van ambulant, semi-ambulant tot residentieel. Doelgroep van lichte tot ernstige verstandelijke handicap.

WONINGEN residentieel 5 eengezinswoningen, een administratief gebouw met 1 verdieping, zorg (10 personen) en een nieuwbouw. Drie dagcentra (twee boerderijen, beide voor 20 personen, en een dagcentrum in de stad voor 40 personen).

INVESTERING ZORGCENTRUM circa 5 miljoen euro inclusief btw.

BOUWEN AAN DE ZORG | 15

Tekst: Rob van Veen

Comfortabel duurzaam; de bewoner wordt er alleen maar beter van

hebben geen gasaansluiting, maar wel een elektriciteitsaansluiting. Ze hebben een comfortabele verwarming én koeling, en uiteraard comfortabel warm water. Volledig energieneutraal en daarmee zeer duurzaam. De kosten voor het totale verbruik zijn slechts € 90 per maand. Als je daarbij meerekent dat bij normaal verbruik de energie ook nog eens ruim € 10 per maand oplevert, zakken de totale kosten naar maximaal € 80 per maand. We passen een combinatie van beproefde systemen toe, die voldoet aan de wensen van de meest verwende bewoner. Een totaalconcept, dat in de zorghuisvesting niet eerder is toegepast, maar inmiddels goede referenties heeft in diverse andere woonvormen.

Of we willen of niet: we zullen steeds meer moeten besparen op ons energieverbruik. Over vijf jaar zijn we zelfs verplicht om energie-neutraal te bouwen. Een inspanning die extra investeringen vergt. Nieuwbouw onder de (afgetopte) huurtoeslaggrens wordt dan onmogelijk en daarmee ontstaat spanning op de ontwikkeling van scheiden van wonen en zorg. Steeds meer zorgvastgoed zal onder de huurtoeslaggrens verhuurd moeten worden. Voor de huurder heeft dit als voordeel dat de energiekosten lager worden. Ook al bouwen we energieneutraal en ook al zouden de energiemeters op nul blijven staan, dan nog kost energie geld. Een elektriciteitsaansluiting kost geld, water kost geld, het onderhoud aan of het vervangen van een verwarmingsketel, geiser en/ of boiler kost geld. Kortom, ook energieneutraal kost geld. Daarnaast vraagt energieneutraal bouwen een hogere investering. Hoe mooi zou het zijn als er nu al energiecentrale nieuwbouwappartementen onder de huurtoeslaggrens worden gerealiseerd? Appartementen die voldoen aan de eisen van 2020 en waarbij de huurder ook nog lagere kosten heeft?

Vooruitstrevend voorbeeld Zulke zorgappartementen gaan nu gerealiseerd worden. We nemen u mee in een praktijkvoorbeeld waarin we dit realiseren. De zorgappartementen

16 | BOUWEN AAN DE ZORG

Een ronduit comfortabel klimaat, ruim een half uur aan één stuk door douchen… Geen probleem. Als men onverhoopt nog langer wil douchen, dan is met één druk op de knop de douchetijd verdubbeld. De kosten van zo’n druk op de knop zijn € 0,20 per ‘verlenging’ en het doel hiervan is primair om bij gebruikers bewustwording voor normaal energieverbruik te kweken. Een werkwijze die bijvoorbeeld bij studentenflats heel succesvol is gebleken. Een verzoek om betaling voor zo’n verlenging is daar een zeldzaamheid.

Auteursinformatie: Wim van der Burgt, één van de twee initiatienemers van ‘Leef je Leven’ (www.leefjeleven.org). ‘Leven Vastgoed’ is binnen ‘Leef je Leven’ het onderdeel dat maatwerk-huisvestingsoplossingen realiseert. U kunt reageren via burgt@leefjeleven.org

'Als men onverhoopt langer wil douchen, dan is met één druk op de knop de douchetijd verdubbeld. Een werkwijze die bijvoorbeeld bij studentenflats heel succesvol is gebleken' Realisatie Hoe realiseren we dit? Natuurlijk zorgen we allereerst voor een hele goede isolatie. Een isolatie die ervoor zorgt dat het binnenklimaat meer dan prettig is. ‘s Winters mag het hard vriezen, ’s zomers mag het langere tijd warm zijn, het mag zelfs benauwd zijn. De plafondverwarming en -koeling en de uitgekiende, tochtvrije ventilatie zorgen voor veel comfort, voor een huiselijke warmte en voor een effectieve koeling als dat nodig is. Duurzaam, voordelig en comfortabel voor de bewoner. Ieder appartement is voorzien van eigen zonnepanelen waarvan de opbrengst per individuele aansluiting wordt verrekend. Als kleinverbruiker heeft de gebruiker geen dubbele meter (geen dagen nachtstroom). Daardoor verrekent de overheid jaarlijks een fiscale restitutie van circa € 390

met de bewoner. Een restitutie, waardoor er na aftrek van de aansluitkosten zelfs € 120 of meer per jaar overblijft. De verwarming en koeling van het appartement zijn gebaseerd op het ophalen en terugvoeren van bodemwarmte. Een oplossing die alleen rendabel is bij meerdere woonlagen. Warm water wordt elektrisch bijverwarmd via zonnepanelen en de warmte van het afvoerwater.

Volgens de normen van 2020 Met dit praktijkvoorbeeld voldoen we nu al aan de normen die vanaf 2020 gaan gelden voor nieuwbouw. Dit doen we omdat het ook nu al goed is voor de bewoners. Een bewoner die nu nog thuis woont of vanuit een verzorgingshuis komt, kan naast de huur (onder de huurtoeslaggrens) geen hoge energie- en servicekosten betalen. Deze appartementen hebben lage kosten voor de bewo-

ner, waarbij niet wordt ingeboet op comfort en kwaliteit. Doordat we bij aanvang van het denkproces aan de slag zijn gegaan met alle stakeholders, is de integrale oplossing ontstaan die het beste haalt uit alle werelden. Nog even op een rij: - Warmte en koeling uit de plafonds waarmee een duurzaam verbruik naast het hoogst mogelijke comfort wordt geboden. De bewoner ervaart stralingswarmte van boven, vergelijkbaar met de natuurlijke zonnewarmte. Dit zorgt voor comfort zonder tochtvorming. - Geen gekke bijgeluiden van ventilatiesystemen om warme of gekoelde lucht te circuleren. - Mogelijkheid om natuurlijk te ventileren zonder dat dit het systeem direct verstoort. - Met een druk op de knop extra warm water indien een comfortabele douche van een half uur nog niet toereikend is. - Zeer lage vaste kosten en een elektriciteitsverbruik dat op jaarbasis bij normaal gebruik zelfs geld oplevert. Door deze slimme en integrale oplossing vooraf in het plan mee te ontwikkelen en te financieren, zijn we in staat gebleken om deze innovatie binnen de financiële grenzen te realiseren.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 17

ZIEKENHUISSPECIAL De ziekenhuiswereld is volop in beweging. In deze ziekenhuisspecial worden elf ziekenhuisprojecten belicht, waaronder veel Belgische ziekenhuizen die recent zijn opgeleverd.

AZ MARIAMIDDELARES GENT

BRAVIS ZIEKENHUIS BERGEN OP ZOOM

AZ SINT LUCAS GENT

BRAVIS ZIEKENHUIS ROOSENDAAL

18 | BOUWEN AAN DE ZORG

Ziekenhuisspecial

ZIEKENHUIS OOST-LIMBURG GENK

KONINGIN MATHILDE MOEDER- EN KINDCENTRUM

AMPHIA ZIEKENHUIS BREDA

EDEGEM

WESTFRIESGASTHUIS HOORN

MILITAIRHOSPITAAL NEDER-OVER-HEEMBEEK

HAGAZIEKENHUIS DEN HAAG

In december verschijnt er weer een ziekenhuisspecial. Wilt u graag met uw ziekenhuis worden opgenomen in deze special? Dan kunt u contact opnemen met Patty Ros, p.ros@louwersuitgevers.nl BOUWEN AAN DE ZORG | 19

20 | BOUWEN AAN DE ZORG

AZ Maria Middelares, Gent

Tekst: Bram Souffreau Fotografie: EGM/foto-atelier De Rammelaere

NIEUWBOUW AZ MARIA MIDDELARES ZORGT VOOR HOTELBELEVING Het Gentse AZ Maria Middelares heeft een gloednieuw ziekenhuis in gebruik genomen. Het karaktervolle en compacte gebouw langs de Ringvaart, naar een ontwerp van EGM architecten en LLOX architecten, plaatst niet enkel de patiënt centraal, maar zorgt ook voor efficiënte dienstverlening en verhoogt de rendabiliteit van het ziekenhuis. ›

BOUWEN AAN DE ZORG | 21

AZ Maria Middelares - Gent

Drie Eiken - Edegem

Ontwerpen vOOr cure and care

architecten w w w. e g m . n l A R C H I T E C T E N

w w w. l l o x . e u

Frisse lucht onderstreept het professionalisme van uw zorginstelling. Geurhinder, in het bijzonder binnen een zorgomgeving, wekt bij de bezoeker steevast de indruk dat de hygiëne en de verzorging te kort schieten en dat de properheid te wensen over laat. Het wekt wantrouwen en maakt mensen achterdochtig. Patiënten die ten gevolge van hun aandoening met geurproblematiek geconfronteerd worden, schamen zich hiervoor en vereenzamen omdat ze nauwelijks nog bezoek krijgen...

Frisse lucht in uw zorginstelling wordt gewaarborgd door de luchtveredelingstoestellen van het Zwitserse Air Creative. Deze hoogkwalitatieve toestellen onderscheiden zich van de rest doordat ze als enige de lucht werkelijk ontgeuren via een uniek procédé in 3 stappen: Filtering, Neutralisatie en Revitalisatie van de lucht. En dat allemaal met natuurlijke middelen. Het resultaat is een zuivere ‘berglucht’ doorheen uw hele gebouw. Een natuurzuivere binnenlucht biedt vele voordelen: Voor de patiënten en bewoners:

· opmerkelijke verbetering van de leefatmosfeer

· aanzienlijke verbetering van het welzijnsgevoel

· toename van vertrouwen en onderdrukking van angstgevoelens

· rustgevende werking · minder ziektekiemen · sneller herstel

Voor de zorgverstrekkers: · opmerkelijke verbetering van de werkomstandigheden · aanzienlijke verbetering van het welzijnsgevoel · verbeterde concentratie en gevoel van

fitheid en alertheid, minder fouten

· positieve invloed op humeur en motivatie

· communicatie met patiënten verloopt aangenamer en vlotter

· minder ziektekiemen en bijgevolg dalend ziekteverzuim Voor de zorginstelling: · een goede luchtkwaliteit wekt vertrouwen bij patiënten en bezoekers · is het bewijs van goede hygiëne en verzorging · verhoogt het welzijnsgevoel bij patiënt en zorgverstrekker · versterkt een positief imago van goede zorg en efficiënte hygiëne

Meer info: Air Creative Benelux · +32 475 89 15 98 · dbaert@aircreative.com · www.aircreative.com

151058_ADV_AirCreative_197x130.indd 1

5/06/15 13:11

AZ Maria Middelares, Gent

Heerlijk frisse geur voor het nieuwe AZ Maria Middelares

Boven: Marijke Veryser (ontwerper bij EGM architecten) professor Pascal Verdonck (algemeen directeur AZ Maria Middelares) Onder: Laurent Van Damme (architect LLOX architecten) Elie Vanderbauwhede (technisch directeur AZ Maria Middelares)

'Patiënten vertellen me dat ze meer het gevoel hebben naar een hotel te gaan, dan naar een ziekenhuis' "Een patiënt hoeft in ons nieuwe ziekenhuis niet naar een tafel met een tros druiven te staren. Daar ben ik zeer gelukkig om", benadrukt professor Pascal Verdonck, algemeen directeur van het ziekenhuis AZ Maria Middelares. In de nieuwbouw valt in elke kamer daglicht binnen. Dankzij de hoge ramen kijken de patiënten - zelfs vanuit het bed - uit op het omliggende groen en de groendaken.

De bakstenen gevels stralen een huiselijke sfeer uit. Ook garandeert de indeling van het ziekenhuisgebouw de patiënten voldoende privacy.

Beleving en resultaat De beleving stond bovenaan het prioriteitenlijstje van AZ Maria Middelares. "In 2001, toen we de plannen opmaakten om de campussen Gent en Gentbrugge in een nieuw ziekenhuis samen te brengen, schoven we 'patiënt centraal' al als één van de vier pijlers van het project naar voren. Dat was toen in België zeer vooruitstrevend", legt Verdonck uit. Het ziekenhuis stelt inmiddels tevreden vast dat patiënten hier positief op reageren. "Ze vertellen me dat ze meer het gevoel hebben naar een hotel te gaan, dan naar een ziekenhuis", vertelt Verdonck.

›

AZ Maria Middelares liet bij de bouw van haar nieuwe ziekenhuis niets aan het toeval over. In totaal 22 luchtpurificatietoestellen van het Zwitserse Air Creative zorgen voor een harmonische, frisse en aangename ruimtebeleving. In de meeste zorginstellingen, zowel ziekenhuizen als woon- en zorgcentra, worden bewoners, patiënten en bezoekers met verschillende vormen van geurhinder geconfronteerd: incontinentie, stomazorg, sanitaire zorgen, wondzorg, mortuarium en dergelijke. Voor de zorgsector bestaan dan ook talrijke geursystemen die proberen de geurhinder te bestrijden. Het resultaat is meestal teleurstellend, omdat veelal hele afdelingen naar ‘toilet’ ruiken en de lucht doordrongen is van chemische citroensubstanties die de ademhaling belasten en snel voor overlast en lichamelijke ongemakken zorgen. Wanneer ‘chemische geurwolken’ telkens opnieuw de geurhinder proberen te maskeren in plaats van te elimineren, kan er voor de mens geen welzijnsgevoel ontstaan. Het Zwitserse Air Creative-procedé daarentegen filtert de lucht en maakt de lucht vervolgens geurneutraal door alle storende omgevingsgeuren te elimineren. Ook zorgt het voor een discrete geur op het niveau van de onbewuste waarneming door middel van etherische antiseptische aroma-essenties die natuurlijk en discreet zijn, niet storen en niet voor overlast zorgen.

Flexibel zorgplatform InterAxio klaar voor de toekomst Televic Healthcare heeft bijna zeventig jaar ervaring in oproepsystemen en zorgcommunicatie in ziekenhuizen en woonzorgcentra. Het Televic-zorgplatform interAxio focust op comfort en veiligheid voor de patiënten. De nieuwe IP-patiëntenhandset integreert alle functionaliteiten om het verblijf in een ziekenhuis aangenamer te maken: tv-sturing, radio- en muziekkeuze, telefoonfuncties, lichtsturing enzovoort. Het grote en duidelijk leesbare aanraakscherm kan aan de behoeften van de patiënt worden aangepast en geeft de nodige feedback over de functies die worden geactiveerd. Ook de oproeptoets wordt voor een groter veiligheidsgevoel gekoppeld aan directe feedback op het display. Bovendien zorgt de (terug)spraak op de handset voor een directe geruststelling van de patiënt door de verpleging. De nieuwe gepatenteerde magnetische connectie van de handset zorgt voor een bedrijfszekere en duurzame koppeling. Kortom, interAxio als flexibel platform, klaar voor de toekomst.

BOUWEN AAN DE ZORG | 23

van de drie ziekenhuistaken. In het westelijke blok bevinden zich de medisch-technische ruimten, zoals de spoedafdeling en de operatieafdeling. De polikliniek werd in het andere been van de U-vorm ondergebracht. Het bouwvolume met de verpleegafdelingen bevindt zich dwars over de twee blokken." "Ook de indeling per verdieping heeft een eigen logica", gaat Veryser verder. "Op de begane grond bevinden zich de dagkliniek en de diensten voor de ambulante patiënten. Op de eerste verdieping is de behandelzone ondergebracht: operatieafdeling, intensive care en dergelijke. De patiëntenkamers kregen een plaats op de hogere verdiepingen." "Alles wat betrekking heeft op de logistiek en techniek, hebben we op de logistieke laag of in dode ruimten geplaatst", geeft ze nog mee. Verdonck haakt in: "Als een patiënt naar buiten kijkt, ziet hij geen technische installaties. Wij zijn geen fabriek. Het dak van het gebouw heeft een golvende beweging. Daardoor ontstaan onder de dakstructuur ruimtes die we niet voor patiëntenzorg of andere taken kunnen gebruiken; de zogenaamde 'dode ruimtes'. Daar hebben we de techniek ondergebracht: weg van het oog van de patiënt."

De directeur vindt dit belangrijk, want de beleving bepaalt mede de kwaliteit van een ziekenhuis. "Kwaliteit bestaat uit het product van beleving en resultaat", legt de professor uit. "Beiden zijn belangrijk. Als een patiënt goed geholpen wordt, maar hij vindt het ziekenhuisverblijf niet aangenaam, dan zit het niet goed. Omgekeerd evenmin."

‘Drie balken’ De nieuwbouw van AZ Maria Middelares werd in april 2015 in gebruik genomen. Het gloednieuwe complex met 631 bedden vervangt de gebouwen op de nabijgelegen campus en de campus in Gentbrugge. Vier jaar nam de bouw van het ziekenhuis in beslag. EGM en LLOX ontwikkelden samen het masterplan voor het project. Zij wonnen

24 | BOUWEN AAN DE ZORG

de wedstrijd die door het algemeen ziekenhuis in 2002 werd uitgeschreven. "Ik herinner me hun voorstel nog levendig", zegt professor Verdonck. "Zij kwamen met een maquette met balken en legden me uit dat een U-vorm overal daglicht zou garanderen. De constructie was ook ideaal om het hoogteverschil van circa 4 meter op het terrein op te vangen. Dat was geniaal. Bovendien dachten ze toen al vanuit onze behoeften en dat was verfrissend. "

Logische indeling "Het centrale atrium met de entree vormt de kern van het geheel", schetst Marijke Veryser, architecte bij EGM architecten. "De drie bouwvolumes die samen een U-vorm hebben, herbergen elk één

AZ Maria Middelares, Gent

'Heel wat ziekenhuizen proberen deze structuur in hun gebouwen in te voeren, maar omdat ze vaak voortbouwen op bestaande gebouwen, lukt dat niet' Nieuwbouw "Heel wat ziekenhuizen proberen deze structuur in hun gebouwen in te voeren, maar omdat ze vaak voortbouwen op bestaande gebouwen, lukt dat niet", geeft Laurent Van Damme van LLOX architecten mee. "In deze nieuwbouw was dit wel mogelijk. Bovendien werd de afgesproken filosofie door de ziekenhuisdirectie altijd aangehouden. Aan het project heeft AZ Maria Middelares toch bijna vijftien jaar gewerkt." "Dankzij de indeling van het complex, blijven de loopafstanden trouwens beperkt", gaat Van Damme verder. "Ook dat was een belangrijk aandachtspunt; net als privacy. Anders dan in Nederland hechten Belgische patiënten zeer veel waarde aan discretie. Dat uit zich soms in kleine

dingen. Zo zijn de bedden vanuit de gang niet zichtbaar, terwijl dit in een Nederlands ziekenhuis vaak wel het geval is." Maar het gaat verder. "Het vervoer van ziekenhuisbedden is maximaal gescheiden van de andere patiëntenbewegingen", geeft Veryser aan. "De entree en het restaurant zijn het minst privacygevoelig. Die zijn dan ook makkelijk bereikbaar. Maar wachtkamers, dokterskamers en operatiezalen zijn niet zo bereikbaar. Als je er niet moet zijn, dan kom je er ook niet. Ook niet als je op zoek bent naar de juiste dienst", legt de EGM-architecte uit.

Duurzaam en rendabel Naast de centrale plaats voor de patiënt, moest het ziekenhuis ook duurzaam zijn, klaar zijn voor een verantwoorde groei en financieel verantwoord.

›

AZ Maria Middelares gaat voor innovatief ziekenhuisbed Eleganza 2 AZ Maria Middelares in Gent is de eerste referentieplaats van het gloednieuwe innovatieve ziekenhuisbed Eleganza 2 van wissner-bosserhoff. De Eleganza 2 zorgt voor nieuwe maatstaven wat betreft het onrusthekkensysteem, de afwerkingskwaliteit en het moderne design. Het ziekenhuisbed bevat tal van nieuwe innovatieve functies die zowel de verpleging als de patiënt ondersteunt bij de dagelijkse zorg. Mobi-lift® is een innovatief systeem dat de patiënt ondersteunt om het bed te verlaten, zodat mobiliteit en bewegingsvrijheid van patiënten maximaal bevorderd worden. Extra veiligheid Hoewel het bed een veilige plek voor patiënten moet zijn, vormen valincidenten een groot probleem voor ziekenhuizen. De Eleganza 2 biedt daarom extra veiligheid. De onrusthekken bieden een hoge bescherming tegen vallen uit bed. Als extra zichtbare indicatie, geeft het in de onrusthekken geïntegreerde groene licht het signaal dat het bed zich in een veilige slaapstand bevindt. Via het geïntegreerde intelligente ligvlak in de Eleganza 2, kunnen draadloos vitale functies van de patiënt gemeten worden. Intelligente bedsensoren Naast vitale parameters, kunnen de toestand van het bed en de veiligheidselementen dankzij de intelligente bedsensoren online worden bewaakt en als alarm via het verpleegsignaal worden gesignaleerd. Veiligheid, ergonomie en gebruiksvriendelijkheid waren dan ook onze belangrijkste troeven, in aansluiting op de toekomstige behoeften van AZ Maria Middelares, meent sales director Ward Uytterhoeven. Wissner-bosserhoff dankt de directie en alle personeelsleden voor het vertrouwen en de fijne samenwerking.

BOUWEN AAN DE ZORG | 25

De inrichting van AZ Maria Middelares kwam tot stand via een goede samenwerking tussen Gispen en Art Nivo â&#x20AC;&#x153;In een ziekenhuis moet men zich goed voelen. Met onze huiselijke, kwaliteitsvolle en eigentijdse conceptenverlossen we allebei de zorgsector van zijn stigmatiserend en grijs imagoâ&#x20AC;?

Grotesteenweg - Noord 2, 9052 Gent +32 09 2205371 www.gispen.be

AZ Maria Middelares, Gent

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER

Bopro optimaliseert het ontwikkelen bouwproces

AZ Maria Middelares, Gent

ZORGVERLENER AZ Maria Middelares, Gent

ARCHITECT

Bopro, actief in de vastgoed- en bouwsector, is in dertig jaar uitgegroeid tot een solide en gerenommeerd bedrijf gespecialiseerd in advies, management & consultancy. Bopro werkt voor eindgebruikers, overheden, zorginstellingen, investeerders, promotoren en ontwikkelaars.

EGM Architecten, Dordrecht LLOX Architecten, Wilrijk

ADVISEUR INSTALLATIES Studieburo De Klerck Engineering, Brugge

LUCHTBEHANDELING

Het uiteindelijke doel van Bopro is het creëren van meerwaarde in de breedst mogelijke zin. Daarbij wordt gestreefd naar de meest optimale economische, sociale en ecologische balans. Met de aanpak om bouwen vastgoedprocessen optimaal te managen, faciliteert men verantwoorde en duurzame projectontwikkeling.

Beltherm, Zedelgem

ADVIES Bopro

ZUSTEROPROEPSYSTEMEN Televic, Izegem

LOS-MEUBILAIR AZ Maria Middelares deed beroep op Bopro voor projectmanagement, kostenmanagement en health & safety coordination.

Gispen, Gent en Art-Nivo, Gent

KAMERSCHERMEN Silentia-Elandir-Care, Zwevezele Air Creative

VLOER

Beltherm verzorgt luchtbehandelingsinstallaties voor nieuwbouw Maria Middelares

Tarkett Belux, Rotselaar

BOUWTIJD Januari 2011 - januari 2015

SELECTIE ARCHITECTEN 2003 (2003 - 2012: ontwerpperiode)

START NIEUWBOUW januari 2011

OPLEVERING januari 2015

TOTALE OPPERVLAKTE GEBOUW 64.800 m² (vloeroppervlakte)

CAPACITEIT: TOTAAL 631 plaatsen: 99 daghospitaal, 532 bedden, 22 intensieve zorgplaatsen en 17 operatiezalen

zonwering, een regenwaterrecuperatiesysteem en een scherpe isolatiewaarde (K-22), mag het ziekenhuis ook pronken met een oppervlakte per bed van slechts 100 m²."

TOTALE BOUWKOSTEN 136 miljoen euro (exclusief btw)

AANTAL BEDDEN 631

"Al die aspecten hebben EGM en LLOX in hun ontwerp verwerkt", weet een tevreden directeur. De skeletstructuur waaruit het ziekenhuis is opgebouwd, laat verplaatsing van afdelingen eenvoudig toe. Ook kunnen de benen van de U-vorm nog verlengd worden. "De duurzaamheid uit zich niet enkel in technieken", verduidelijkt Elie Vanderbauwede, technisch directeur. "Naast een boorgatenergieopslagveld (BEO) met 140 boringen die 150 meter diep gaan, een WKK-centrale, groendaken,

"En dat gaat niet ten koste van de patiënt", benadrukt professor Verdonck. "Het ziekenhuis telt nu minder vergaderruimtes en opbergplaatsen. Ook in nutteloze functies binnen een ziekenhuisgebouw zoals een auditorium hebben we niet geïnvesteerd. Het klopt dat die compactheid een attitudewijziging van het personeel vergt, maar het past ook bij de evoluties in de ziekenhuiswereld, zoals de inzet van multidisciplinaire ruimtes en samenwerking over de afdelingsgrenzen heen. Dat mondt dan weer uit in lagere exploitatiekosten en een hoger rendement van het ziekenhuisgebouw, waarmee we bij het aspect 'financieel verantwoord' zijn aanbeland. Je kunt geen kwaliteit blijven leveren als je niet rendabel werkt", besluit Verdonck.

•

Beltherm NV verzorgde binnen de tijdelijke handelsvereniging Declercq - Beltherm het aerolisch gedeelte van het HVAC-pakket voor het nieuwe ziekenhuis Maria Middelares in Gent. Beltherm is gespecialiseerd in luchtbehandelingsinstallaties. Momenteel zijn er drie vestigingen : Zedelgem, Nazareth en Eksel. Beltherm verzorgt de volledige installatie : van ontwerp, productie en montage tot afregeling en nazorg. In de vestiging in Zedelgem beschikt Beltherm over een eigen productieafdeling waar de luchtkanalen op maat worden gemaakt. De eigen productie zorgt voor flexibiliteit voor onze montageploegen en waarborgt de kwaliteit van de kanalen. Alle kanalen voldoen aan luchtdichtheidsklasse C. Voor de montage kan Beltherm rekenen op een veertigtal goed uitgeruste en ervaren montageploegen. Dankzij de hoge capaciteit van productie en montage en een constante bewaking van de kwaliteit van het afgeleverde werk, kan Beltherm ook de grotere projecten, zoals de nieuwbouw van het ziekenhuis Maria Middelares, aan. Naast dit ziekenhuis heeft Beltherm referenties in andere ziekenhuizen, rust- en verzorgingstehuizen, openbare gebouwen, kantoren en industriële toepassingen.

BOUWEN AAN DE ZORG | 27

Silentia Vouwschermen De hygiëne- en privacyoplossing van de toekomst. Al 25 jaar biedt het Zweedse Silentia met zijn vouwschermen hét hygiënische alternatief voor de traditionele patiëntengordijnen die vaak de belangrijkste bron zijn van ziekenhuisbesmettingen. Wereldwijd werden reeds méér dan 100.000 Silentia schermen geplaatst, dagelijks gebruikt en gewaardeerd door miljoenen verpleegkundigen. De Silentia vouwschermen zijn vervaardigd uit hoogwaardig materiaal: een geanodiseerd aluminium frame en veilig, brandvertragend hoogdruklaminaat klasse D/S2. Ze zijn perfect glad en bestand tegen alle detergenten en ontsmettingsmiddelen. Door hun aard bieden ze een weinig interessante huisvesting voor bacteriën en ze zijn bovendien makkelijk te reinigen. Eventjes spuiten met het ontsmettingsmiddel en dan met een doekje erover vegen, volstaat. Naast hun belangrijke preventieve functie in de verspreiding van gevaarlijke ziekenhuisbacteriën bieden Silentia vouwschermen nog andere voordelen t.o.v. gordijnen. Zo laten ze maximaal licht toe in de kamer, terwijl verpleegkundigen het overzicht behouden op alle monitoren.

Ze zitten niet in de weg van tilliften of andere apparatuur en ze zijn praktisch onverslijtbaar. Gezien ze niet frequent gewassen hoeven te worden zoals de gordijnen en dure ziekenhuisbesmettingen voorkomen, verdienen ze zich relatief snel terug en vormen ze een economisch verantwoorde keuze. Hun doordacht Zweeds design laat volop zonlicht binnen waardoor bespaard wordt op kunstlicht en de werkomgeving voor de zorgequipe ook aangenamer is. Silentia vouwschermen zijn beschikbaar in verschillende hoogtes en lengtes en bestaan zowel in harmonica-uitvoering als met vleugelpanelen. Er is een ruime keuze tussen verschillende kleuren, er zijn aantrekkelijke prints mogelijk en er is ook een transparante uitvoering in lichtdoorlatend polycarbonaat. Silentia is het enige privacyscherm dat met één hand automatisch terugplooit door een gepatenteerd scharniersysteem, dat hermetisch gesloten is, waardoor stof en vocht niet in de scharnieren kunnen dringen. Daardoor is het in een handomdraai te reinigen en te desinfecteren en is het ook uitermate stabiel.

Meer info: Silentia Belux · +32 475 89 15 98 · info@silentia.be Silentia Nederland · +31 13 511 9302 · info@silentiaschermen.nl

www.silentia-belux.be www.silentiaschermen.nl

AZ Maria Middelares, Gent

Tekst: Bram Souffreau

EIGENTIJDSE MEUBELS BRENGEN HUISELIJKE SFEER IN AZ MARIA MIDDELARES De Nederlandse meubelfabrikant Gispen en de Gentse meubelleverancier Art Nivo hebben gezamenlijk de kantoren, het restaurant, de wachtkamers en de ziekenhuisgangen van het gloednieuwe AZ Maria Middelares aangekleed. Beide bedrijven werken vanuit een vergelijkbare filosofie. "Met onze kleurrijke, kwaliteitsvolle en eigentijdse concepten verlossen we beiden de zorgsector van het stigmatiserende en grijze imago", legt Peter Bobeck van Art Nivo uit. Patrick Windels, general manager bij Gispen België, vult hem aan. "Huiselijkheid, daar draait het om. Je moet je goed voelen in een ziekenhuis. Dat gevoel vertalen de twee bedrijven naar de inrichting. Daarnaast hechten we ook veel belang aan een efficiënte omgang met de vierkante meters."

dat het niet enkel een eetruimte is, maar ook op een natuurlijke manier uitnodigt voor vergaderingen en meetings. Zo kan de ruimte de hele dag

door nuttig worden gebruikt", legt Bobeck uit. "Je kan er aan tafels van twee, vier, zes of zelfs twintig zitten, maar ook op het terras plaatsnemen."

•

Via een raamcontract was Gispen al jarenlang huisleverancier van het kantoormeubilair van het AZ. "Samen met de nieuwbouw kwam echter ook een nieuwe, ruimere aanbesteding", geeft Windels aan. "Gispen is sterk in de kantoorinrichting. In partnership met Art Nivo hebben we de aanbesteding binnengehaald en het project als één ploeg uitgevoerd."

Open kantoorruimten De twee firma's schreven samen aan de conceptnota, selecteerden het meubilair en voerden de logistieke operatie uit. Voor de kantoren schoven de twee bedrijven het ‘landschapskantoor’ als optie naar voren. "In het oude gebouw werkte AZ Maria Middelares met een klassieke kantoorindeling. In de nieuwbouw ging het ziekenhuis voor open kantoorruimten. Dat vergt een totaal andere inrichting", weet Windels. "Je moet zorgen voor een goede akoestiek, comfort en een slimme omgang met de oppervlakte. Tegelijkertijd moet je ook denken aan overlegplaatsen, zoals een aangename, bereikbare, maar toch afgezonderde zithoek." De cafetaria, de gangen en de wachtruimtes kregen een frisse en strakke look aangemeten. De gekozen meubels voor het ziekenhuis stralen eigenheid, kwaliteit en vrolijkheid uit. Het restaurant functioneert als verlengde van de kantoorruimtes. "Het restaurant hebben we zo ingekleed

BOUWEN AAN DE ZORG | 29

ALLES DRAAIT OM DE PATIËNT. ONZE AUTOMATISCHE DEUREN OOK. ASSA ABLOY ENTRANCE SYSTEMS

NL: + 31 (0) 880 595 500 | www.assaabloyentrance.nl BE: + 32 (0) 70 224 123 | www.assaabloyentrance.be

24/7 bewegen patiënten, medewerkers en bezoekers zich door uw pand. Dat vereist een efficiënte doorstroom. Want hoe zorg je ervoor dat de juiste mensen toegang tot de juiste ruimtes krijgen? De hygiëne tussen de afdelingen gewaarborgd blijft? En het gebouw veilig is bij een calamiteit? Dat is precies waar ASSA ABLOY Entrance Systems in uitblinkt. Wij ontwikkelen automatische deursystemen voor én samen met zorginstellingen.

Deze voldoen dus altijd aan de hoogste eisen voor ontwerp, kwaliteit en functionaliteit. Zoals de zorg met patiënten om gaat, zo behandelen wij onze deuren: met de grootst mogelijke zorg. Dit ervaart men dagelijks bij installatie, service en onderhoud. En als het moet, zijn we binnen 2 uur op locatie. Dat vinden wij een hele normale zaak. Alles draait om de patiënt. Onze automatische deuren ook.

AZ Maria Middelares, Gent

Tekst: Bram Souffreau

ASSA ABLOY ENTRANCE SYSTEMS ONTWIKKELT VLUCHTWEG IN BEIDE RICHTINGEN Het Zweedse ASSA ABLOY Entrance Systems (AAES) heeft voor het AZ Maria Middelares een unieke dubbele draaideurautomaat voor de branddeuren uitgewerkt. "De ziekenhuisdirectie wenste automatische nooddeuren die bij nood in beide richtingen konden openklappen." Zulke deuren bestonden vijf jaar geleden nog niet. "Een klassieke draaideurautomaat draaide toen de deur slechts in één richting open, maar dat paste niet in de vluchtwegpolitiek van het AZ", herinnert AAESaccountmanager Christophe De Caesteker zich. "Samen met het ziekenhuis en LLOX Architecten hebben we voor dergelijke specifieke gevallen een nieuwe automatiseringsoplossing ontworpen: de Besam SW300ER. Met die technologie is een vluchtweg in beide richtingen gegarandeerd, terwijl de deur eenvoudig bediend kan worden", legt hij uit. "De allereerste testdeur hebben we in het oude ziekenhuisgebouw geplaatst." Met de Besam SW300ER-automatisering kunnen trouwens ook ouderen of patiënten met een minder goede fysieke gesteldheid de branddeur gemakkelijk openen. In het ziekenhuis heeft AAES uiteindelijk 52 branddeuren met de automaat uitgerust. Voor AAES was de innovatie interessant, want heel wat ziekenhuizen worden met de problematiek geconfronteerd. De Zweedse deurtechnologiespecialist kan nu uitpakken met een oplossing die geattesteerd is voor de Belgische en Europese markt. In de nieuwbouw verzorgde AAES ook de plaatsing van de schuifdeuren in de grote inkomsthal en ASSA ABLOY de installatie van de draadloze elektronische toegangscontrole Aperio. "Alle circa 700 deuren in het ziekenhuis kregen de Aperio-technologie aangemeten. Het draadloze systeem zorgt ervoor dat onbevoegden geen toegang hebben tot ruimtes met bijvoorbeeld medicijnen, apparatuur of patiëntengegevens. Omdat het systeem draadloos werkt, kan het ook esthetisch in het ziekenhuisgebouw verwerkt worden", geeft De Caesteker nog mee.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 31

VENTILATIE LUCHTKANALEN LUCHTBEHANDELING

www.beltherm.be

Geef uw zorg een extra touch INTERAXIO interAxio is het nieuwste zorgcommunicatiesysteem van Televic Healthcare waarbij zorgoproep centraal staat. Door de laatste technologische evoluties te integreren, biedt het een unieke oplossing op vlak van betrouwbaarheid, patiëntveiligheid en interactiviteit voor de verzorgers. Het grote aanraakscherm van de interAxio terminal is overzichtelijk en gebruiksvriendelijk, één enkele aanraking volstaat om alle functies te bedienen gaande van verpleegoproep, interfonie, taken- en zorgregistratie tot zorgdomotica. interAxio betekent meer interactie, meer overzicht en meer efficiëntie!

www.televic-healthcare.com

Real Estate advisory Life Cycle Costing Bilan Carbon

TransactionManagement&Investment

Sustainable Development

Due Diligence PortfolioAnalysis Cost studies GreenAssessments

ProjectManagement

Strategies for buy, sell, hold, renovate

BELGIUM - LUXEMBOURG www.bopro.be

AZ Maria Middelares, Gent

Tekst: Bram Souffreau

ZWEEDSE SCHERMEN BIEDEN PRIVACY OP MAAT Silentia Belux heeft aan het AZ Maria Middelares 90 Silentia-privacyschermen geleverd. De vouwwanden vormen een hygiënisch alternatief voor ziekenhuisgordijnen, waarvan vaak wordt gezegd dat ze een broeihaard voor bacteriën zijn.

De vouwschermen bestaan uit een geanodiseerd aluminium frame en brandvertragend hoogdruklaminaat. "Ze zijn perfect glad en bestand tegen alle detergenten en ontsmettingsmiddelen", zegt Dirk Baert, zaakvoerder van Silentia Belux. "Door de aard van de schermen krijgen bacteriën geen kans. Een gepatenteerd hermetisch gesloten scharniersysteem zorgt ervoor dat stof en onzuiverheden niet kunnen indringen. Mede hierdoor zijn de privacyschermen snel en gemakkelijk te reinigen. Silentia biedt privacyschermen aan in de gewenste hoogtes, lengtes, in harmonische kleurcombinaties, aantrekkelijke prints of lichtdoorlatend, UV-bestendig polycarbonaat.”

Kosten Hoewel de Zweedse vouwschermen een hoger prijskaartje hebben dan de klassieke ziekenhuisgordijnen, kosten privacy vouwschermen op termijn minder, luidt de overtuiging van Baert. "Als alle directe en indirecte exploitatiekosten in rekening worden gebracht, zal een ziekenhuis de vouwschermen snel terugverdienen. Privacy-vouwschermen

'Als alle directe en indirecte exploitatiekosten in rekening worden gebracht, zal een ziekenhuis de vouwschermen snel terugverdienen' vergen minder montagekosten. Bij normaal gebruik zijn ze nagenoeg onverslijtbaar. Ook worden aanzienlijke besparingen gerealiseerd door het wegvallen van arbeidsintensief onderhoud, dat eigen is aan patiëntengordijnen.”

Voordelen Baert ziet nog meer pluspunten. "De Silentia-vouwschermen laten maximaal daglicht in de kamer toe. Verpleegkundigen behouden een mooi overzicht over alle beeldschermen, terwijl de vouwwanden ook niet in de weg staan van tilliften." De zaakvoerder geeft nog mee dat de vouwschermen voor 99% recyclable zijn en bij een verhuizing of een herinrichting eenvoudig te verplaatsen zijn. "De vouwschermen

worden gewoon losgeklikt en elders opnieuw vastgeklikt, geen sloopwerk van wanden of ander breekwerk." Baert vervolgt: "We krijgen meer en meer aanvragen van adviesbureaus en architecten. Door hun expertise en brede marktkennis, kunnen zij innovatief en betrouwbaar advies geven en beschikken ze over de nodige objectieve geloofwaardigheid om de bouwheer te overtuigen van de waarde van de investering op lange termijn." Silentia Belux importeert de Zweedse vouwschermen en levert de producten in België en Luxemburg. "Wereldwijd worden meer dan 105.000 Silentia-privacyschermen gebruikt in meer dan dertig landen."

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 33

JB COOL KLIMAATPLAFOND Natuurlijke, tochtvrije luchtverplaatsing Uitstekende temperatuurspreiding Geruisloos 100% recycleerbaar Energiezuinig Eenvoudige techniek met geringe inbouwhoogte (nieuwbouw/renovatie) Geen verspreiding van bacteriĂŤn, verminderde kans op SBS

AZ Delta - Roeselare, WZC Vishay - Evere, AZ Sint-Blasius - Dendermonde, ZOL Campus Sint-Barbara Lanaken, UZ Brussel Campus Jette, Jan Yperman Ziekenhuis - Ieper, AZ Klina - Antwerpen, AZ Middelheim - Antwerpen, AZ Sint-Rembert - Torhout, Heilig Hart Ziekenhuis Roeselare - Campus Menen, WZC Sint-Petrus - Turnhout, OLV-ziekenhuis - Campus Aalst, ...

KLIMAATPLAFONDS / SYSTEEMWANDEN / MEUBILAIR / AFBOUW BEDDELEEM T +32 9 221 89 21 or visit us at www.beddeleem.be

NAZARETH - BRUSSELS - PARIS

VERNIEUWENDE INTERIEUROPLOSSINGEN VOOR BRAVIS ZIEKENHUIZEN In een hotelkamersfeer, zoals gedacht voor het nieuwe Bravis MKC, past een huiselijke inrichting. Verschuren Interieurbouw ontwikkelde en leverde het volledige interieurconcept. Een essentieel en gezichtsbepalend element in de suites is de bedachterwand. Hierin is op een fraaie manier alle medische apparatuur weggewerkt. “Neem het reanimatiekabinet. Normaal gesproken zijn dat trolleys, hier hebben we een meubel ontwikkeld dat verdwijnt in de wand”, vertelt projectmanager Theo Evers. De wanden zijn volledig prefab geproduceerd. “De techniek zoals we die samen met Cofely hebben gemaakt, was complex. Als we dat op het werk hadden moeten maken, had het niet in het tijdspad gepast.”

Verschuren Interieurbouw bedacht samen met de opdrachtgever en architect slimme interieuroplossingen, waaronder deze vrolijk gekleurde klapbank.

Slimme oplossingen De interieurbouwer bedacht samen met de opdrachtgever en architect meer slimme interieuroplossingen. “In elke suite is een vrolijk gekleurde klapbank geplaatst waar het bezoek kan zitten. De bank kan ook als bed fungeren en wanneer een arts ruimte nodig heeft, wordt deze opgeklapt.” Een noviteit is de in hoogte verstelbare commode met een geïntegreerd babybadje. Holly Verschuren: “Het is prettig werken doordat het gemakkelijk in hoogte verstelbaar is, maar vooral ook mooi om te zien door de ronde vormen en de naadloze verwerking.” Verschuren Interieurbouw heeft in de nieuwbouw ook de tweede verdieping ingericht en zal worden betrokken bij de inrichting van de nieuwe kinderafdeling.

Voor de locatie in Roosendaal ontwikkelde Verschuren de inrichting van het scopiecentrum en de intensive care. Onderzoekskamers, de apotheek en alle bewakingsunits zijn voorzien van een strakke en moderne inrichting. “Heel anders dan het MKC in Bergen op Zoom, maar het is ook voor een andere patiënt bedoeld”, vertelt Holly Verschuren.

Meer overzicht

Een strakke, moderne inrichting, een uniek patiëntenmeubel en overzicht dragen bij aan de kwaliteit van de intensieve zorg.

Voor de intensive care ontwikkelde Verschuren een unieke vrijstaande patiëntenmeubel. “Normaal gesproken is de medische techniek verwerkt in de achterwand. Hier hebben we deze ondergebracht in een zuil. Reden daarvoor is de keuze van de opdrachtgever voor een open structuur van de afdeling met lage wandjes. Dit zorgt voor meer overzicht, wat ten goede komt aan de kwaliteit van de intensieve zorg.” Ook hier is de interieurbouwer nog niet klaar met het werk. “We gaan nog diverse uitbreidingen realiseren”, vertelt Theo Evers.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 35

Tekst: Margot Visser Fotografie: Guust Cleiren

BRAVIS ZIEKENHUIS OPENT NIEUW MOEDER & KINDCENTRUM ‘DIT MOEDER & KINDCENTRUM ONDERSCHEIDT ZICH VOORAL QUA BELEVING’ Geen ziekenhuisomgeving maar een hotelachtige setting. Dat was het uitgangspunt voor het Moeder & Kindcentrum (MKC) van het Bravis ziekenhuis in Bergen op Zoom. Maar liefst 27 luxe ingerichte kraamsuites heeft het nieuwe MKC, dat een groot deel van de regio West-Brabant en Zeeland bedient.

Op 22 mei opende het MKC officieel haar deuren, na een intensieve bouwperiode van ruim een jaar. “De bouwtijd loog er niet om voor een gebouw van deze omvang, bovenop een gebouw waar de zorg gewoon bleef doorlopen”, zegt bouwmanager en ontwerper Bert Beijersbergen. Het nieuwe MKC bevindt zich op de eerste verdieping van de tweelaagse nieuwbouw, die bovenop de bestaande SEH/HAP is geplaatst. Op de begane grond is poliklinische zorg gevestigd en de tweede verdieping is bestemd voor herstelgerichte zorg (herstelhotel).

36 | BOUWEN AAN DE ZORG

Het Moeder & Kindcentrum heeft 27 identiek uitgevoerde suites, waarvan tien kraamsuites, tien verlossuites en zeven couveusesuites met aansluitend vijf logeersuites met vijf couveusekamers. Ook zijn er vier tweepersoonskamers voor zwangeren. In het centrum werken gynaecologen, kinderartsen, verpleegkundigen, verloskundigen en andere teamleden van de ziekenhuizen in Bergen op Zoom en Roosendaal samen, evenals eerstelijns verloskundige praktijken en kraamcentra uit WestBrabant.

Family Centred Care De aanleiding voor de ontwikkeling van het Moeder & Kindcentrum was tweeledig, vertelt zorgmanager Carina Luiten. “Binnen het ziekenhuis speelde al enige tijd het idee om te gaan werken volgens het Family Centred Care-principe, het van origine Amerikaanse concept van kraamsuites. Daarnaast speelde in onze regio de concentratie van zorg. Begin 2015 zijn het Lievensberg ziekenhuis in Bergen op Zoom en het Franciscus Ziekenhuis in Roosendaal officieel gefuseerd. Met één goed uitgerust en modern

Uitbreiding Bravis Ziekenhuis, Bergen op Zoom

Raymond van Tilburg, hoofd huisvesting Bravis ziekenhuis: 'Swisslog is een professioneel bedrijf, met de juiste look & feel en een top serviceteam’ Moeder & Kindcentrum kunnen we straks voldoen aan de wettelijke eis om 24/7 een gynaecoloog, kinderarts, anesthesist en OK-team beschikbaar te hebben.” Het belangrijkste uitgangspunt voor het MKC is: moeder en kind worden niet gescheiden. Ook niet als de baby couveusezorg nodig heeft. Dat is uniek in Nederland, weet Luijten. “Ik ben in het voortraject in heel veel centra gaan kijken en het enige minpuntje dat ik steeds weer tegenkwam, was dat zieke baby’s werden overgebracht naar een couveuse-afdeling. Wij hebben zeven couveusesuites ingericht met alle benodigde apparatuur. Veel prettiger voor zowel moeder als kind.” Kenmerkend voor alle 27 suites is de huiselijke sfeer. Daar is bewust voor gekozen legt Bert Beijersbergen uit. “In een ziekenhuis ben je ziek, maar je bent meestal toch niet ziek als je net bent bevallen? Wij wilden zoveel mogelijk de associatie met een ziekenhuis vermijden. We hebben daarom een aparte entree gemaakt, ver van de hoofdingang. Is echter spoedeisende zorg nodig, dan is die heel snel bereikbaar. De inrichting van de suites is zodanig dat alle benodigde apparatuur aanwezig is, maar niet in het zicht staat. Reanimatieapparatuur, bewaking et cetera zijn

onzichtbaar in de achterwand weggewerkt. Inklapbare gekleurde banken zijn ook te gebruiken als bed, zodat de partner kan blijven overnachten. Ook heeft iedere suite de beschikking over een eigen badkamer.”

Flinke klus Het vertalen van het hotelidee naar een operationele uitwerking was een flinke klus die kon worden geklaard doordat alle betrokkenen in een vroeg stadium aan tafel zaten. Hoofd huisvesting Raymond van Tilburg: “We hebben ervoor gekozen om niet alles tot in detail uit te werken in een plan van eisen, maar om partijen mee te laten denken. Dat was overigens ook de enige manier om dit traject binnen een jaar te kunnen realiseren. Bergh Bouw heeft bijvoorbeeld veel ideeën aangedragen qua slimme bouwtechnieken. Zo zijn alle badkamers geprefabriceerd en konden er veertig op één dag worden geïnstalleerd. Ook de buitenwanden zijn geprefabriceerd met ook nog eens geoptimaliseerde isolatie. Een duurzaam aspect dat we niet hadden kunnen realiseren op de bouwplaats.” Een bouwtechnische uitdaging voor Bergh Bouw was de noodzakelijke versteviging van de staalconstructie van het bestaande SEH/HAP-gebouw.

›

vlnr: Jack Delhez (Cofely), Bert Beijersbergen, Koen Haest (Bergh Bouw), Carina Luiten (Bravis), Raymond van Tilburg (Bravis),

BOUWEN AAN DE ZORG | 37

Zorgdragers voor innovatief en duurzaam bouwen Het Moeder en Kindcentrum (MKC) in het Bravis Ziekenhuis in Bergen op Zoom waar u in dit magazine over kunt lezen, is uniek in Nederland. Niet alleen qua omvang en differentiatie, het MKC-project onderscheidt zich ook in complexiteit, innovatiekracht en slimme bouwtechnieken. Dit kenmerkt onze manier van ondernemen. De zorg is slechts een van onze expertises. We zijn ook specialist in utiliteit-, industrie- en onderwijsprojecten.

Met onze vier bedrijfsdivisies bieden we in elke branche slimme totaaloplossingen waarbij wij onze opdrachtgevers volledig ontzorgen. Samenwerking, klantwaardering en een multidisciplinaire aanpak zijn hierbinnen onze belangrijkste drijfveren. We geloven er vooral in dat bouwen een middel is en geen doel. Een middel tot een duurzame, vitale en gezonde leef- en werkomgeving.

Neem voor meer informatie contact op met onze hoofdvestiging in Bergen op Zoom: 0164 251 240 of kijk op een van onze websites.

Bergen op Zoom www.berghbouw.nl

Roosendaal www.berghbrandscheidingen.nl

Roosendaal www.berghonderhoudsplan.nl

Bergen op Zoom | Ravenstein www.berghbouwsystemen.nl

Uitbreiding Bravis Ziekenhuis, Bergen op Zoom

Projectleider Koen Haest: “Het gebouw was niet overal geschikt om er twee lagen op te zetten. We hebben flink wat hoofdbrekens gehad over hoe we de staalconstructie het beste konden verstevigen zonder teveel overlast te veroorzaken. Immers, de SEH/HAP moest kunnen blijven doorwerken. Uiteindelijk hebben we de bestaande kolommen verzwaard door middel van een twee componentenmortelsysteem. Een nat systeem, waardoor lassen niet nodig was en de overlast beperkt bleef.”

FEITEN EN CIJFERS Uitbreiding Bravis ziekenhuis locatie Bergen op Zoom, bestemd voor: poliklinieken gynaecologie en verloskunde, het Moeder & Kindcentrum, herstelgerichte zorg en bestemd als huurgebied voor tanteLouise-Vivensis.

OPDRACHTGEVER Raad van Bestuur Stichting Bravis ziekenhuis

Meerwaarde samenwerking Ook Jack Delhez, locatiemanager van installateur Cofely, ziet de meerwaarde van de intensieve samenwerking in het voortraject. “Doordat we vanaf het begin deel uitmaakten van het team, konden we meedenken over de integratie van de modernste technieken op installatiegebied. Zo sturen we de verlichting en de in hoogte verstelbare commodes met digitale technieken in plaats van de traditionele schakeltechnieken. Ook bijzonder is de klimaattechniek. Een lastig punt in ziekenhuizen, waar het altijd warm is. Hier hebben we een klimaatsysteem geïnstalleerd waardoor je in de ene kamer kunt koelen en in de andere kunt verwarmen.” Alle betrokkenen zijn trots op het eindresultaat, dat in een zeer goede sfeer tot stand is gekomen. “Qua beleving gaat dit centrum hoog scoren, ik denk in de top drie van Nederland”, stelt Beijersbergen.

•

Veelzijdige vloeroplossingen voor diverse toepassingen Armstrong Floor products is dé toonaangevende fabrikant van vloerbedekkingen in Europa. Het productprogramma bestaat uit commerciële elastische vloerbedekkingen van het merk DLW. Daaronder luxury vinyl, dat is toegepast in het Moeder & Kindcentrum van het Bravis ziekenhuis. Solid PUR homogeen vinyl is toegepast in de behandelkamers. Aansluitend is in de gangen en algemene ruimten gekozen voor de Scala 100 PUR houtvinyl stroken in een zeer breed kleurenspectrum. Dit geeft een speels en verrassend effect. Door de warme uitstraling is het voor de bezoekers een prettige omgeving geworden. DLW Scala bestaat uit designtegels met verbluffende houtdessins en uitzonderlijke structuren. Door verschillende slijtlaagdiktes is Scala zeer divers toe te passen en kwalitatief erg sterk.

ONTWERP Beijersbergen BV Ontwerp en Bouwmanagement Amsterdam

AANNEMER Bergh Bouw Bergen op Zoom

De Solid heeft zich jaren bewezen in diverse toepassingsgebieden van laboratoria tot patiëntenkamers. Door het rustige dessin is DLW Solid eveneens breed toepasbaar.

BOUWMANAGEMENT Beijersbergen BV

KLEUR ADVIES INTERIEUR Studio 5802 te Venray

CONSTRUCTEUR GJM Bouwadviseurs Bergen op Zoom

E+W-INSTALLATIE Cofely zw

BUISPOSTSYSTEMEN Swisslog Apeldoorn

VLOER Armstrong, ’s-Hertogenbosch

VASTE INRICHTINGEN Verschuren Interieurbouw, te Eindhoven

BOUWTIJD • Ontwerp periode: aanvang eind 2011 en gereed najaar 2012 • Start sloop: eind 2013 • Start nieuwbouw januari: 2014 • Oplevering: mei 2015

TOTALE OPPERVLAKTE GEBOUW 815 m2 polikliniek 2525 m2 Moeder en kindcentrum 2225 m2 herstel gerichte zorg

TOTALE BOUWKOSTEN investering circa € 12,5 miljoen euro

Verrijdbare stoelen en tilliften met comfort als speerpunt Comfort en veiligheid als speerpunten en de meest ideale oplossing als uitgangspunt. Met die intentie heeft Lopital voor de Geriatrische Revalidatie Zorg, de nieuwbouw bij het Bravis ziekenhuis Bergen op Zoom, verrijdbare stoelen en tilliften geleverd. Die order verliep via de Stichting Tante Louise-Vivensis. Ivan Alvares van Lopital spreekt over een jarenlange samenwerking met de zorginstelling en somt de specifieke kenmerken van de stoelen op. “Intuïtief gebruik, hoogwaardige kwaliteit, lage TCO en een mooie uitstraling. Een cliëntwaardige stoel om zittend te douchen.” In relatie met de verrijdbare tilliften noemt hij onder meer comfort en veiligheid door gebruik te maken van een tweepuntsjuk. “Zo hebben we met het brede assortiment tilbanden een oplossing voor elke tilsituatie. Daarnaast hebben we een ruime voorraad en dus korte levertijden.” Alvares geeft aan dat er door Lopital veel in eigen huis wordt vervaardigd, waardoor men feeling met de markt heeft. “De toepasbaarheid en de kwaliteit sluiten aan bij de wensen van de gebruikers. De uitgangspunten en eisen worden in goed overleg geformuleerd.”

BOUWEN AAN DE ZORG | 39

De taal van DeVERSCHUREN taal van

VERSCHUREN De taal van VERSCHUREN

Rabobank Alkmaar Rabobank Alkmaar Alkmaar Rabobank Rabobank Alkmaar Elektrisch in hoogte verstelbaar commodemeubel.

Volenihil id magnam Volenihil iddie magnam Volenihil id magnam hem verwacht lat wordt en voert het werk Interieurbouwers úw taal spreken quae eumqui soluptis aut fuga. Pietvan inveliquatet utemo Volenihil id magnam quae eumqui soluptis aut fuga. Piet inveliquatet lat utemo uit volgens de laatste stand van de techniek. In ons werk spreken we de gezamenlijke quae eumqui soluptis aut fuga. Piet eatiis inveliquatet lat utemo ffic tem voluptae prem dolor accus nonsersped experMet liefde voor het vak. Met oog en begrip taal van opdrachtgever en uitvoerder. Vakquae eumqui soluptis fuga. Piet eatiis inveliquatet lat utemo ffic tem tem voluptae premaut dolor accus eatiis nonsersped experffic voluptae prem dolor accus nonsersped expersperum Ebitatis am, con eos re cume voorque uw wensen en eisen. Voor, tijdens en mensen natur? onder elkaar. Die aan eentemporem paar Volenihil id Ebitatis magnam ffic tem voluptae prem am, dolor accus na eatiis nonsersped sperum natur? temporem que con eos eos re re expercume het project. woordennatur? genoeg Ebitatis hebben omam, elkaartemporem te besperum que con cume am harum, tore evenimus, comniatio. Saesti adit et am, sunt quae eumqui soluptis aut fuga. Piet inveliquatet lat utemo grijpen om zo goede resultaten te behalen. sperum natur? am, comniatio. temporem que con eoset cume am harum, harum, toreEbitatis evenimus, comniatio. Saesti adit etre am, sunt am tore evenimus, Saesti adit am, sunt ut remporpos demporem autaccus aut elenimus Ervaring in dicaborum, de Zorg exper-od ffic tem voluptae prem dolor eatiis nonsersped am harum, tore evenimus, comniatio. Saesti adit et am,od sunt ut remporpos remporpos demporem aut aut elenimus elenimus dicaborum, od Bravis Ziekenhuis op Zoom Ons uitgangspunt isperferio. daarbij omam, de uitdaginut aut aut dicaborum, sperum natur? Ebitatis temporem que con eos reBergen cume moluptas as sedemporem Sequissum cuscimus rerum, ommo Bravis Ziekenhuis Roosendaal ut remporpos demporem aut dicaborum, od gen in uw interieur om te zetten in op maataut ge- elenimus moluptas as se perferio. Sequissum cuscimus rerum, ommo moluptas as se perferio. Sequissum cuscimus rerum, ommo am harum, tore evenimus, comniatio. Saesti adit et quuntota am,Schiedam sunt tendignim expelig voles doloribus ant Vlietland Ziekenhuis maakte oplossingen. Weenimpost doen wat u vraagt moluptas as se perferio. Sequissum cuscimus rerum, ommo tendignim expelig enimpost voles doloribus ant quuntota ut nemen remporpos demporem aut voles aut dicaborum, od tendignim enimpost doloribus ant quuntota St. Anna Ziekenhuis Geldrop en uexpelig daarbij alles uit handen. Met volor aliquias receprem quunt etelenimus pel maximol oreium sit que tendignim expelig enimpost voles doloribus ant quuntota Erasmus rerum, Medisch Centrum alle oog voor vormgeving en detail. Daaruit moluptas as se perferio. Sequissum cuscimus ommo volor aliquias receprem quunt et pel pel maximol oreium sitRotterdam que volor aliquias receprem quunt et maximol oreium sit que si ute cumFero dolo cum hilAntonius incium qui inus nus St. Ziekenhuis Nieuwegein spreekt ook het vakmanschap van nonsequam Verschuren Volenihil id magnam volor aliquias receprem quunt et doloribus pel maximol oreium sit nus que tendignim expelig voles ant quuntota si ute ute cumFero doloenimpost cum nonsequam hil incium incium quiHaarlem inus nus si cumFero dolo cum nonsequam hil qui inus Kennemer Gasthuis Interieurbouw. Ondersteund door een ‘State-ofvolor aliquias receprem quunt et pel maximol oreium sit que quae eumqui soluptis aut fuga. Piet inveliquatet lat utemo si ute cumFero dolo cumwenonsequam hil incium quiNijmegen inus nus UMC St. Radboud the-art’ machinepark, waarmee alles ook rectem magnam destis estrumehilniandes minvero et, sit, sitem uterepe cumFero cum nonsequam incium qui inus nus TweeSteden Ziekenhuis Tilburg daadwerkelijk kunnendolo realiseren. ffic voluptae prem dolor accus eatiis nonsersped experrectem repe repe magnam magnam destis destis estrume estrume niandes niandes minvero et, sit, rectem minvero Maasziekenhuis Pantein Boxmeer con provit utem que pe autaes ese eat esequam, unt. et, sit, sperum natur? Ebitatis am, temporem que con eos re cume rectem repe magnam destis estrume niandes minvero et, sit, Ziekenhuis Rivierenland Tiel con provit utem que voor pe autaes ese eat eat esequam, unt. Onze medewerkers werken uautaes persoonlijk con provit utem que pe ese esequam, rectem repe magnam destis estrume niandes minverount. et, sit, Havenziekenhuis Rotterdam Werken met Verschuren Interieurbouw is am harum, tore evenimus, comniatio. Saesti adit et am, con provit utem que pe autaes ese eat esequam, unt. sunt con provit Elke utemmedewerker que pe autaes ese eat Sophia esequam, unt. kinderziekenhuis Rotterdam mensenwerk. wéét wat ut remporpos demporem aut aut elenimus dicaborum, od moluptas as se perferio. Sequissum cuscimus rerum, ommo tendignim expelig enimpost voles doloribus ant quuntota volor aliquias receprem quunt et pel maximol oreium sit que Volenihil id magnam si ute cumFero dolo cum nonsequam hil incium qui inus nus quae eumqui soluptis aut fuga. Piet inveliquatet lat utemo ffic tem voluptae prem dolor accus eatiis nonsersped experrectem repe magnam destis estrume niandes minvero et, sit, sperum natur? Ebitatis am, temporem que con eos re cume con provit utem que pe autaes ese eat esequam, unt. am harum, tore evenimus, comniatio. Saesti adit et am, sunt ut remporpos demporem aut aut elenimus dicaborum, od moluptas as se perferio. Sequissum cuscimus rerum, ommo tendignim expelig enimpost voles doloribus ant quuntota volor aliquias receprem quunt et pel maximol oreium sit que fotografie: fotografie: GuustCleiren Cleiren si ute cumFero dolo cum nonsequam hil incium qui inus Guust nus

Rabobank Alkmaar

Verschuren Interieurbouw BV Verschuren Interieurbouw BV Verschuren Interieurbouw BV Esp 422, 5633 AJ Eindhoven Verschuren Interieurbouw BV Verschuren Interieurbouw BV Esp 422, 5633 AJ Eindhoven Esp 422, AJ Eindhoven Esp 422,Bedrijfsnummer 5633 AJ 5633 Eindhoven 2090 422, 5633 AJ Bedrijfsnummer 2090 Bedrijfsnummer 2090 Bedrijfsnummer 2090 TEsp +31 (0)40 264 73Eindhoven 10 Bedrijfsnummer 2090 T +31 (0)40 264 73 10 T +31 (0)40 264 73 10 FT +31 (0)40 264 73 10 20 F +31 (0)40 264 73 20264 Tinfo@verschuren-interieurbouw.nl +31 (0)40 73 10 F +31 (0)40 264 73 20 F +31 (0)40 264 73 20 info@verschuren-interieurbouw.nl Finfo@verschuren-interieurbouw.nl +31 (0)40 264 73 20 info@verschuren-interieurbouw.nl www.verschuren-interieurbouw.nl www.verschuren-interieurbouw.nl info@verschuren-interieurbouw.nl www.verschuren-interieurbouw.nl www.verschuren-interieurbouw.nl www.verschuren-interieurbouw.nl

Scopiecentrum Bravis Ziekenhuis, Roosendaal Fotografie: Toon Grobet in opdracht van Zumtobel

Innovatieve aanpak resulteert in maatwerk ‘De kliniek renoveren!’ luidde de opdracht voor Peter Moelands, hoofd projecten van het Bravis ziekenhuis in Roosendaal. In samenspraak met Guus Govaart van Aerde ontstond een verrassende maar ook innovatieve aanpak, een die inmiddels al geresulteerd heeft in een nieuw Scopiecentrum en een gloednieuwe IC/CCU-afdeling in aanloop naar de renovatie van de kliniek zelf.

“Een grootschalige renovatie van het ziekenhuis, zodat het mee kan met de veranderingen in de zorg. Dat was het uitgangspunt van de opgave.” Moelands doelt daarmee op de onzekerheden in de autonome ontwikkelingen - in kwantitatieve en kwalitatieve zin - waar het ziekenhuis mee te maken heeft. Tegelijkertijd bevond het Bravis zich midden in de visievorming voor haar fusie (Franciscus Ziekenhuis Roosendaal en Lievensberg ziekenhuis Bergen op Zoom), waardoor veel behoefte bestond aan oplossingen die flexibiliteit gaven voor de uiteindelijke uitwerking daarvan. Een van de autonome ontwikkelingen waar Bravis mee te maken heeft, is de landelijke doorvoering

van het bevolkingsonderzoek voor darmkanker (de zogenaamde ‘colonscreening’). Het bestaande Scopiecentrum was al aan het einde van haar technische levensduur, maar kreeg hierdoor voor haar renovatie een extra capaciteitseis mee. De beoogde locatie bleek daardoor te klein. Geredeneerd vanuit een optimale configuratie van patiënt- en logistieke processen, werd een locatie gevonden op de eerste verdieping, naast de dagverpleging, in de buurt van het OK-complex en het laboratorium. Naast de zorginhoudelijke opgave, had Moelands ook een bouwinhoudelijke opgave voor ogen. Waarom accepteren dat bouwprojecten lang duren,

veel faalkosten kennen en uiteindelijk ook weer vaak herstelwerkzaamheden geven? “Bouwprojecten zijn vaak vechttrajecten. Ik wil af van faal- en herstelkosten, die uiteindelijk toch op mijn bureau terechtkomen. We moeten verspilling elimineren en het project integraal aanpakken.” Vanuit zijn industriële achtergrond, wist Moelands dat het effectief toepassen van ‘lean-methoden’ een behoorlijke kwaliteitsimpuls zou kunnen geven aan de aanstaande bouwprojecten.

‘Als je doet wat je deed, krijg je wat je had’ Moelands koos voor een niet alledaagse aanpak. ‘Als je doet wat je deed, krijg je wat je had.’

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 41

UNIEK DESIGN EXCLUSIEVE PATRONEN INNOVATIEVE FORMATEN RUIME VARIATIE ARMSTRONG FLOOR PRODUCTS

AUTHENTIEK

Het Zuiderkruis 9, ‘s-Hertogenbosch tel. +31 (0) 73 503 94 40 commercial-ﬂooring.nl@armstrong.com

www.armstrong.nl

Scopiecentrum Bravis Ziekenhuis, Roosendaal

Hij startte met het selecteren van partijen die hem konden helpen bij het realiseren van de zorginhoudelijke én bouwinhoudelijke opgave. Zodoende zaten de adviseurs, de architect en de uitvoerende partijen al bij de start samen aan tafel, om ook samen een aanpak en ambitie te definiëren die optimaal recht deed aan de gestelde opgave. Een samenwerking op basis van vertrouwen, gezamenlijke ambitie en… van zwarte cijfers. Optimalisaties en besparingen moesten komen van een ‘lean-procesverloop’, zodat alle partijen zich konden focussen op de inhoudelijke ambities. Tegelijkertijd bracht Aerde zijn kennis en kunde in met betrekking tot het ontwerpen en begeleiden van processen en van het betrekken van gebruikersgroepen in ziekenhuizen, om zo de gewenste integrale aanpak op zowel proces als inhoud te realiseren. Een dergelijke afwijkende aanpak heeft een ‘believer’ nodig. In dit geval vertrouwde de directie de aanpak van Moelands voldoende om groen licht te geven, om te kijken of de mogelijke voordelen van de aanpak ook gerealiseerd konden worden.

De vertaling Govaart spreekt over ‘laagdrempelig’ en ‘integraal aanvliegen’ en zocht antwoord op vragen als: ‘Wat zijn de ambities van het ziekenhuis?’ en ‘Wat is er voor dit ziekenhuis nodig om de patiënt optimale zorg te bieden?’ “De renovatie moet een essentiële bijdrage leveren aan het functioneren van de processen op de afdelingen en appelleren aan de behoeften van gebruikers en patiënten. Tachtig procent heeft betrekking op de vriendelijke bejegening van gebruikers en patiënten. Het overige deel is huisvesting. Als een van beiden

Kijk letterlijk binnen in het Scopiecentrum: http://bravis.viditour.nl/scopiecentrum/ (Fotografie: Viditour)

echter niet of onvoldoende aanwezig is, heeft dit zijn uitwerking op het andere.” Met alle geledingen - van schoonmaak tot specialist - werd, in onder andere grote workshopachtige sessies, gedefinieerd wat het ziekenhuis wil zijn en hoe daarop met de renovatie antwoord kon worden gegeven. Het intensief betrekken van de uiteindelijke gebruikers blijkt voor alle betrokkenen betere resultaten te geven. Zowel in kwaliteit als in beheersaspecten en draagvlak. Moelands noemt in het bijzonder de betrokkenheid van internist Eric Halet. “Door zijn actieve, constructieve betrokkenheid, zijn veel ideeën vanuit de zorg verwerkt in het ontwerp.” Govaart spreekt van een gedurfde werkwijze. “Het betrekken van gebruikers schept een bepaalde verantwoordelijkheid en vraagt om een open blik op ideeën en wensen die worden ingebracht waar niet eerder over werd nagedacht. Dat is niet voor ieder ziekenhuis even gemakkelijk.”

Scopiecentrum De innovatieve aanpak bleek al direct bij het eerste project resultaat op te leveren. Waar pas in mei werd gestart met de initiatieffase van het project, werd half december van datzelfde jaar het Scopiecentrum al opgeleverd met slechts een beperkt aantal restpunten. Het gloednieuwe Scopiecentrum omvat voorbereidings-, behandelen verkoeverkamers, een ruimte voor opslag en reiniging van scopen en spreek- en teamkamers. Govaart wijst op de routing in de plattegrond, waarbij alles zoveel mogelijk uitgaat van een ‘continuous flow’. Hierdoor lopen ook tijdens de exploitatie processen zo efficiënt mogelijk. Meest opvallende aan de nieuwe afdeling is de open structuur. Hierdoor zijn de zorgmedewerkers beter te zien voor de patiënt, terwijl deze met de elektrische gordijnen zelf kan besluiten meer afgezonderd te zijn. De patiënt komt zo zelf meer ‘in control’.

•

Met het lichtplan in de behandelkamers is licht af te stemmen op de aard van het werk. “Met het aanpassen van de intensiteit en/of de kleur, kunnen patiënten met bijvoorbeeld groen licht gerustgesteld worden.” Voor diezelfde patiënt is overigens ook muziek beschikbaar. Zo is uiteindelijk niet alleen een mooi plaatje gecreëerd, maar is een afdeling ontstaan die optimaal aansluit op de behoeften van haar gebruikers. De positieve ervaringen met deze eerste projecten, zijn een goede leerschool en een goede opmaat naar de renovatie van de kliniek zelf. Gevonden verbeteringen en optimalisaties worden direct vertaald en kunnen zodoende in de renovatie van de kliniek worden meegenomen.

Het Franciscus kiest voor Amstrong Floor Products Armstrong Floor products is dé toonaangevende fabrikant van vloerbedekkingen in Europa. Het productprogramma bestaat uit commerciële elastische vloerbedekkingen van het merk DLW. Daaronder homogeen en stroomgeleidend vinyl, dat op diverse afdelingen van het Franciscus Ziekenhuis is toegepast. Uiteraard staan hygiëne en veiligheid voorop. Daarom is in het operatiegebied Pastell Conductive geïnstalleerd, een homogeen en stroomgeleidend PVC voorzien van een chipstructuur. In de aangrenzende ruimtes is ton-sur-ton Favorite PUR geïnstalleerd, waardoor een rustig beeld ontstaat. In bepaalde ruimtes zijn de wanden tot een hoogte van 3 meter bekleed met duurzaam PVC Medintone PUR. De opbouw van Medintone combineert opvallende duurzaamheid en flexibiliteit met een aantrekkelijk chippatroon, dat dieptewerking creëert.

BOUWEN AAN DE ZORG | 43

Fotografie: Toon Grobet in opdracht van Zumtobel

VEILIGHEID EN WELBEVINDEN PATIﾃ起T VOOROP IN NIEUWE IC/CCU VAN BRAVIS ZIEKENHUIS ROOSENDAAL

44 | BOUWEN AAN DE ZORG

IC/CCU van Bravis Ziekenhuis, Roosendaal

Hoe stel je de veiligheid en het welbevinden van de patiënt voorop bij de renovatie van een IC/CCU-afdeling? Er spelen zoveel verschillende belangen en evenzovele visies, dat het lastig is om te komen tot een programma van eisen en de vertaling daarvan in een ontwerp. Met een innovatieve aanpak is het Peter Moelands (hoofd projecten) en Guus Govaart (Aerde) gelukt om deze vertaling te maken. Het Bravis Ziekenhuis in Roosendaal beschikt nu over een uiterst werkbare en vriendelijke IC/CCU. “We zijn gestart met het opstellen van een ambitiedocument. Een document waarin de visie van het ziekenhuis op de patiënt, haar medewerkers en andere gebruikers is vertaald naar uitgangspunten voor de ontwerpen renovatieopgave”, vertelt Moelands. Deze visie is vervolgens voorzien van een prioriteringsmodel, waarbij eisen en wensen gewogen kunnen worden. Dit stelt het ziekenhuis in staat om consistent eisen en wensen te vertalen naar concrete ontwerpuitgangspunten. In een volgende stap werden de patiënt-, zorgen ondersteunende processen in kaart gebracht en geoptimaliseerd. Dit bleek uiteindelijk een totaal nieuw logistiek concept op te leveren. Om de patiënt meer ruimte te geven, werd de opslagcapaciteit van de IC teruggebracht van 150 m2 naar 10 m2. Dit bleek mogelijk door met een zogenaamd ABC-voorraadsysteem te gaan werken. Een ‘lean’ systeem dat uitgaat van de plek van gebruik en de noodzakelijke directe behoefte. Dankzij het integrale procesontwerp zijn tevens de eisen en wensen vanuit de Hygiëne Infectie Preventie meegenomen.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 45

AERDE ADVIES & BOUWMANAGEMENT

VAN DELFT GROEP BV

Maidstone 42, 5026 SK TILBURG Postbus 1250, 5004 BG TILBURG T + 31 (0)13 46 51 280 F + 31 (0)13 46 51 299 E info@aerde.nl W www.aerde.nl

Mandenmaker 18, 5253 RC Nieuwkuijk Postbus 22, 5150 AA Drunen T + 31 (0)73 51 86 600 F + 31 (0)73 51 86 699 E info@vandelftgroep.nl W www.vandelftgroep.nl

ARCHITECTUUR

MAS ARCHITECTUUR BV

TES INSTALLATIETECHNIEK TILBURG BV

Goudsesingel 10 3011 KA Rotterdam T + 31 (0)10 413 68 56 F + 31 (0)10 414 27 53 E rotterdam@masarchitectuur.nl W www.masarchitectuur.nl

Dr. H. van Doorneweg 42, 5026 RA Tilburg Postbus 612, 5000 AP Tilburg T +31 (0)13 46 78 200 F +31 (0) 3 46 78 600 E info@testilburg.nl W www.tesgroep.nl

SWEEGERS EN DE BRUIJN BV

WINTERS BOUW & ONTWIKKELING

Goudsbloemvallei 31 5237 MH, Den Bosch T +31 (0)73 641 13 00 F +31 (0)73 642 43 16 E info@swebru.nl W www.swebru.nl

Rat Verleghstraat 116, 4815 PT Breda Postbus 3274, 4800 DG Breda T + 31 (0)76 565 32 50 F + 31 (0)76 565 39 25 E info@wintersbouw.nl W www.wintersbouw.nl

IC/CCU van Bravis Ziekenhuis, Roosendaal

'Door processen van de renovatieprojecten ‘lean’ te doorlopen, is tijd, geld en energie bespaard'

Praktische bruikbaarheid pluspunt van plafondliftsystemen

Veiligheid

Lopital heeft bij het Bravis Ziekenhuis in Roosendaal vanaf het offertestadium meegedacht over de toepassing van de plafondliftsystemen in de gloednieuwe IC-kamers. Rob van der Waal van het bedrijf uit Oisterwijk kreeg te maken met vragen als: ‘Wat zijn de wensen en de beoogde toepassingen’, ‘Welke reikwijdte moeten de liften hebben’ en ‘Waarmee moet rekening worden gehouden bij de installatie?’.

De veiligheid en het welbevinden van de patiënt zijn mede gewaarborgd door de zichtbaarheid op de patiënt te verbeteren en tevens het zicht van die patiënt op de zorgmedewerkers. Vanuit de centrale balie, maar zelfs ook vanuit de medicijnbereiding, hebben medewerkers goed zicht op zowel de bewakingsmonitoren als ook direct zicht op alle IC/CCU-kamers. Door het vele glas en de transparante opzet van de afdeling, zijn zorgmedewerkers ook goed zichtbaar voor de patiënt. Een veilig gevoel.

De antwoorden leidden tot de levering van tien tilliften met het zogenoemde XY-systeem. Dat plafondsysteem zorgt dat de lift in elke hoek van de IC-kamer dienst kan doen. “De praktische bruikbaarheid verrast”, volgens Van der Waal. Hij geeft aan dat Lopital graag in een vroeg stadium bij de plannen wordt betrokken. “In een IC-kamer staat en hangt enorm veel apparatuur. Ook moeten we bij de installatie anticiperen op onder meer verlichting, brandmelders en leidingwerk.”

Slimmigheden Tijdens een rondgang over de IC/CCU wordt de weloverwogen aanpak door beide heren meerdere malen onderstreept. De integrale benadering heeft gezorgd voor goed doordachte oplossingen die in alle opzichten verbeteringen geven voor de afdeling. Govaart wijst op slimmigheden zoals de aan- en afvoer van schone en vuile materialen, en op de computers die ook van buitenaf kunnen worden bereikt en indien nodig onderhouden. Veel ideeën die werden aangedragen door de diverse afdelingen, konden zo worden gerealiseerd.

De capaciteit van de tilliften is 200 kilo. Ook het systeem en de motor hebben hun gewicht, zodat de constructeur daar rekening mee moet houden. De plafondliftsystemen zijn naar wens geïnstalleerd en operationeel.

“De hoogwaardige aanpak heeft geen negatieve weerslag op het vooraf gestelde budget”, stelt Govaart. “Het uitgangspunt was om in een vroeg stadium van het project integraal en ‘lean’ te denken, waardoor betere, efficiëntereoplossingen gevonden konden worden. Hierdoor zijn in een vroeg stadium meer kosten gemaakt door beter na te denken, maar kon in het verdere verloop van het proces bespaard worden doordat er minder verstoringen kwamen.” Daardoor overheerst er een gevoel van trots. Zowel bij Moelands en Govaart als bij het ziekenhuisbestuur en de gebruikers. Het vertrouwen dat de heren in het voortraject bij de gebruikers genoten, is ook ingelost. Govaart vestigt de aandacht op de rol die de ontwikkelcombinatie PIF had in het proces. Zij hadden een belangrijke rol in het vertalen van de integraal opgestelde eisen en wensen naar technische oplossingen. Moelands roemt partner Aerde. “Vanuit de wens om integraal te werken, stelden zij voor om workshopachtige sessies te organiseren met brede gebruikersgroepen. Zo werd er op een gegeven moment samen met zeventig gebruikers tegelijk nagedacht over ontwerpvragen. Dat ontwerpoplossingen direct in de loods één op één nagebouwd konden worden, heeft sterk bijgedragen aan de kwaliteit, maar ook aan het draagvlak.” Govaart weet dat die vertaling naar één op één mock-ups iedere keer weer heel belangrijk is, om het gevoel van de toekomstige werkplek in een vroeg stadium te beleven. “Dat halen gebruikers nu eenmaal niet van een 2D-tekening”

Aanpak loont De uitspraak van Moelands dat ‘we het heel anders gaan doen’ heeft hout gesneden. Door processen van de renovatieprojecten ‘lean’ te doorlopen, is tijd, geld en energie bespaard. De bijzondere samenwerking tussen opdrachtgever, adviseurs en uitvoerende partijen, heeft de innovatieve kracht van deze samenwerking tot grotere hoogte gebracht. Daarvan is niet alleen de IC/CCU, maar ook het Scopiecentrum een aansprekend voorbeeld.

•

Peter Moelands (hoofd projecten) en Guus Govaart (Aerde) .

BOUWEN AAN DE ZORG | 47

Tekst: Tim Janssens

SLUITSTUK VAN MASTERPLAN ZIEKENHUIS OOST-LIMBURG GEREALISEERD

48 | BOUWEN AAN DE ZORG

Ziekenhuis Oost-Limburg, Genk

Op campus Sint-Jan van het Ziekenhuis Oost-Limburg (ZOL) in Genk vond de voorbije jaren een ingrijpende bouwen vernieuwingsoperatie plaats. Nieuwe pronkstukken als het K-blok, het functionele N-blok en de ruime personeels parkeergarage zorgden onlangs nog voor een verdere optimalisatie van de medische werking en de circulatie van medewerkers en patiënten. Met de recente voltooiing van de vierde uitbreidingsfase, is het masterplan dat in 1996 ontwikkeld werd, volledig gerealiseerd. Het ZOL Genk is een modern ziekenhuis in volle expansie, met campussen in Genk, Waterschei en Lanaken. Al tijdens de fusie die in 1995 plaatsvond, werd beslist om te evolueren naar twee campussen met ziekenhuisactiviteiten. Om dit alles enigszins te stroomlijnen, stelde de directie in samenwerking met THV Archiduk-ar-te-STABO een zorgstrategisch masterplan op. De architectuur en de uitwerking van de technieken voor de verschillende nieuwe realisaties werden evenredig verdeeld onder ar-teSTABO en Archiduk, dat inmiddels is overgenomen door VK. Het masterplan werd opgedeeld in vier VIPA-projecten (Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden), waarvan de

realisatie uiteindelijk ruim twintig jaar in beslag nam. Begin dit jaar werd het vierde en laatste VIPA-project afgerond, een absolute mijlpaal in de ontwikkeling van het ZOL.

Nieuw gezicht VIPA 4 omvatte verschillende deelprojecten die zo goed als simultaan uitgevoerd werden: de bouw van het K-blok, het N-blok, een nieuwe personeels parkeergarage en de verbouwing en renovatie van een reeks bestaande afdelingen. De meest opvallende realisatie is zonder twijfel het prominente K-blok, waarvan de gevel is bekleed met kleurrijke glaspanelen.

›

Momenteel loopt er ook nog een project van interne verbouwingen en renovaties van verouderde verpleegafdelingen. “Qua beleving een verschil van dag en nacht”, aldus manager technische zaken Philip Verheye.

BOUWEN AAN DE ZORG | 49

ar-te, Archiduk, STABO

dJGA, ar-te, STABO Ziekenhuis Oost-Limburg, Genk (B)

Ziekenhuis Maas en Kempen, Maaseik (B)

ar-te, Archiduk, STABO

Pilootproject zorg site Sint-Anna, Sint-Truiden (B)

ar-te, NU architectuuratelier, STABO, Dujardin-Thiers

ar-te, STABO

WZC Den Boogerd, Hechtel-Eksel (B)

Ziekenhuis Oost-Limburg, Genk (B) dJGA, ar-te, STABO

ar-te, STABO

WZC Bessemerberg, Lanaken (B)

UZ Gasthuisberg- Kritieke Diensten, Leuven (B)

Wij bouwen op innovatieve en duurzame wijze aan zorgprojecten in Vlaanderen

Ziekenhuis Oost-Limburg, Genk

Binnendeuren met PURE-kantlatten voor ZOL Genk

Het N-blok had aanvankelijk een puur logistieke invulling, maar heeft er gaandeweg een aantal ziekenhuisfuncties bijgekregen.

Dit markante gebouw huisvest niet enkel de diensten die oorspronkelijk op campus André Dumont in Waterschei gevestigd waren, maar ook enkele extra functies: vijf verpleegafdelingen geriatrie plus de polikliniek, de afdeling pneumologie, een cardiothoraxcentrum met zeven interventiezalen voor hoofdzakelijk hartkatheterisaties en een cardiale revalidatieafdeling. “De benodigde vierkante meters waren uiteindelijk veel groter dan initieel voorzien, wat uiteraard ook een belangrijke impact had op de architectuur”, vertelt ir. Philip Verheye, manager technische zaken in het ZOL. “Even vreesden we dat het K-blok visueel te zeer zou domineren, maar uiteindelijk valt het mee en is het in wezen het nieuwe gezicht van het ziekenhuis.”

Gestapelde functies Iets minder opvallend, maar daarom zeker niet minder belangrijk is het N-blok aan de achterzijde

van het complex. Deze had aanvankelijk een puur logistieke invulling, maar heeft er gaandeweg een aantal ziekenhuisfuncties bijgekregen. Op het semiondergrondse niveau van dit gelaagde complex is het centraal magazijn ondergebracht. Op de begane grond bevindt zich de apotheek, en op de eerste verdieping vier nieuwe operatiezalen met pickstraat. Hierdoor is de operatieafdeling van campus Sint-Jan nu uitgebreid van veertien naar achttien zalen. De tweede verdieping is integraal gereserveerd voor het laboratorium. “Het N-blok is als het ware een Big Mac van gestapelde functies”, aldus Iwein Meyskens, ir. architectbestuurder bij ar-te. “Wat werd aangekondigd als een magazijn met een ziekenhuisapotheek en een laboratorium, is uiteindelijk een volwaardig ziekenhuisgebouw geworden dat zelfs plaats biedt aan enkele operatiekamers, die toch het hart van het ziekenhuis vormen.

›

Als ervaren deurenfabrikant is De Coene Products trots dat het via Potteau Labo technische binnendeuren heeft geleverd voor ZOL Genk. Het is het eerste grote project waarvoor deuren met PURE-kantlatten werden geleverd. PURE, onze nieuwste innovatie, is een 7 mm zichtbare kantlat die naadloos wordt verbonden met het deurblad. Het materiaal is extreem stootvast en uiterst hygiënisch, perfect afgestemd op de behoeften van de zorgsector. Bovendien werd voor dit project de ontwikkeling van PURE in een stroomversnelling gebracht om het aanbod van de sterke kantlat mogelijk te maken. De grootste uitdaging was om onze kantlat in RF-uitvoering te kunnen aanbieden, een belangrijke vereiste voor de zorgsector. De functionaliteit gaat hier zeker niet ten koste van de esthetische waarde, omdat het gaat om een contrast van een HPL met houtdecor in combinatie met een warm-ogende PU-kantafwerking. De deuren werden geplaatst in Mecop-omlijstingen die dezelfde kleur kregen als de PURE. In totaal zijn ongeveer een zeshonderdtal deuren uitgeleverd, zowel draai-, zwaai- als schuifdeuren.

BOUWEN AAN DE ZORG | 51

DE COENE

PURE is een naadloos aangegoten 7mm zichtbare kantlat in PU PRODUCTS

en biedt volgende voordelen: • extreem stootvast • esthetisch • uiterst hygiënisch • onderhoudsarm • nabewerking overbodig • in de massa gekleurd • RF30 en RF60 brandwerend

Opening doors by innovation De Coene Products

Europalaan 135 B-8560 Gullegem

www.decoeneproducts.be

T +32 (0)56 43 10 80 F +32 (0)56 43 10 90 info@decoeneproducts.be

Dé specialist in tilsystemen

Waarom plafondliften? terugdringen van ziekteverzuim verhogen van patiëntveiligheid tijdbesparing van 4 minuten per transfer

www.ergocare.nl | 053 - 428 30 90

Ziekenhuis Oost-Limburg, Genk

‘Wij hebben voor Swisslog gekozen vanwege de kwaliteit en innovatieve ontwikkelingen op het gebied van de buizenpost’ Deze mix tussen logistiek-functioneel en medischoperatief is vrij uniek voor dit type gebouwen. Het N-blok heeft een betonnen sokkel en is daarboven bekleed met de karakteristieke rode baksteen die je ook in de rest van het complex terugvindt. De boogvormige kap die het volume zo typeert, herbergt de luchtgroepen en bestaat uit een grijze staalbeplating die verwijst naar de golfplaten die op de originele ziekenhuisgebouwen lagen.” Ingenieuze klimaatsturing De geleidelijke functionaliteitsuitbreiding in het Ken het N-blok had uiteraard ook een aanzienlijke invloed op de dimensionering van de technieken. De klimaatsturing vanuit het centrale energiegebouw voldeed niet langer om het vereiste (koel)vermogen te genereren. “We hebben heel wat moeten bijsturen om in te spelen op de veranderende balans tussen warmte- en koudevraag. Door de grotere hoeveelheid medische apparatuur en de evolutie van de ICT-infrastructuur, is tegenwoordig veel meer koeling nodig dan vroeger”, vertelt Frank Mellaerts, diensthoofd technieken en bestuurder bij STABO. “Op het dak van het K-blok hebben we bijvoorbeeld een extra koelcentrale moeten plaatsen om de

piekmomenten in de zomer te kunnen opvangen. De klimaatregeling van de nieuwe en vernieuwde afdelingen gebeurt via een laagtemperatuursysteem op basis van warmtepompen en klimaatplafonds. In de koudere maanden van het jaar blazen we de overtollige warmte niet zomaar af, maar recupereren we deze om de rest van het ziekenhuis mee te verwarmen. Het ziekenhuis houdt zichzelf dus op temperatuur met die warmtepompen, want in één energetische inspanning wordt zowel koude als warmte geleverd. De verlichting en de zonwering zijn aangesloten op een DALI-bussysteem, zodat we ze naar wens kunnen aansturen, programmeren, dimmen en sluiten. Patiënten kunnen dit zelf bijregelen via hun bediening aan het bed.”

Discreet parkeergebouw Een derde deelproject binnen de vierde uitbreidingsfase was de bouw van een nieuwe personeelsparkeergarage met achthonderd plaatsen. Doordat de functies van campus André Dumont in Waterschei overgeheveld zijn naar het nieuwe K-blok, krijgt de locatie nu meer personeel en patiënten over de vloer. Via de bouw van de personeelsparkeergarage naast het N-blok, anticipeerde campus Sint-Jan op de toenemende parkeerdruk.

›

Gordijnen van Arido sieren ramen van de ZOL-campus De nieuwe en gerenoveerde gebouwen en afdelingen op ZOL-campus Sint-Jan in Genk worden ingericht met aandacht voor de beleving van patiënten en personeel. Het interieur is fris en decoratief, onder meer dankzij de gordijnen van Arido (Izegem) die de raampartijen sieren. “Overal is dezelfde stof gebruikt, die overigens speciaal voor het ZOL is geweven”, vertelt Rita Desmet. “Het betreft effen grijs linnen in Trevira CS, een brandvrije, antibacteriële samenstelling die prima geschikt is voor toepassing in zorginstellingen. Naast duurzaamheid was esthetiek het belangrijkste aandachtspunt. Onze gordijnen moeten bijdragen aan de creatie van een huiselijke sfeer. Tegelijkertijd moeten ze discreet op de achtergrond aanwezig zijn, zodat sprake is van een harmonieus geheel. Het resultaat mag er zijn. We hebben al veertig jaar ervaring in het uitvoeren van zorgprojecten en zijn erg blij dat we deze referentie aan ons ruime portfolio kunnen toevoegen.”

Ziekenhuis Oost-Limburg in Genk kiest voor plafondtilsystemen van Ergocare Na een intensieve voorbereiding heeft het Ziekenhuis Oost-Limburg in Genk gekozen voor de kennis en kunde van Ergocare. Met de toepassing van plafondtilsystemen investeert ook het ziekenhuis in Genk in het welzijn van verpleegkundigen en patiënten. In totaal zijn er 89 X-Y-systemen geplaatst, verdeeld over meerdere afdelingen. Door het toepassen van X-Y-systemen ontstaat er een volledige bewegingsvrijheid in de kamers. In combinatie met de GH1 Flexibele tilcassette, kan de zorg op elk gewenst moment de tilhandeling uitvoeren.

ZOL-campus Sint-Jan in Genk is de voorbije jaren fors uitgebreid. De meest recente realisaties zijn het verticaal gesitueerde K-blok, de personeelsparkeergarage met zonnepanelen op het dak en het N-blok.

De vaste rails is weggewerkt in het systeemplafond, zodat deze niet zichtbaar is. Elke rail wordt voorzien van een loopwagen, waaraan één van de 26 flexibel in te zetten tilcassettes gekoppeld kan worden. In combinatie met de flexibele digitale weegunits en een breed assortiment aan tilbanden, is ook dit ziekenhuis klaar voor de toekomst.

BOUWEN AAN DE ZORG | 53

BOUWEN AAN DE ZORG

Heeft u een project of onderwerp dat interessant is voor de branche?! Bouwen aan de Zorg is het vaktijdschrift dat bouwprojecten, achtergronden, columns, kort nieuws, symposia belicht in Nederland en Vlaanderen. Met deze uitgave bent u zes keer per jaar verzekerd van vakinformatie waarop u beslissingen kunt baseren.

Aarzel niet om ons en de lezersdoelgroep te informeren Neem contact op met Patty Ros:

MEDICATIE MANAGEMENT Swisslog ontwikkelt, ontwerpt en levert automatiseringssystemen voor het beheer van materiaaltransport en geneesmiddelen, die de klinische kwaliteit in ziekenhuizen en zorginstellingen verbeteren en patiĂŤntgerichte zorg stimuleren. Deze automatiseringssystemen voor materiaaltransport en geneesmiddelenbeheer kunnen in nieuwe en bestaande ziekenhuizen en zorginstellingen worden geĂŻmplementeerd in diverse verschillende functionele zones.

www.swisslog.com/hcs

T +31(0)495 450095

E p.ros@louwersuitgevers.nl

Ziekenhuis Oost-Limburg, Genk

aangekleed en dankzij een ruimtelijke herschikking zijn de tweepersoonskamers voortaan groter. Waar de verpleegafdelingen vroeger ‘rug aan rug’ tegen elkaar lagen en volledig gescheiden waren, zijn ze nu samengevoegd tot één grote afdeling met een centrale verpleegpost en gemeenschappelijke ruimten. Zes van de tien te renoveren afdelingen zijn inmiddels al opgeknapt. Ook de dienst medische beeldvorming en de entree zijn in een nieuw jasje gestoken.”

Door zijn reflecterende gevelbekleding is het nieuwe parkeergebouw op campus Sint-Jan discreet aanwezig.

“Door zijn reflecterende gevelbekleding is het parkeergebouw discreet aanwezig”, licht Iwein Meyskens toe. “In plaats van de karakteristieke rode baksteen hebben we een gecoate, geperforeerde en geplooide stalen beplating gekozen, die de aanpalende gebouwen en het omliggende groen weerspiegelt. We hebben de gebruikte profilering, modules en schakeringen nauwgezet geselecteerd, zodat je van buitenaf een zeer dynamisch en differentieel beeld krijgt - alsof er een gordijn rond het gebouw hangt. Het is dus geen pure ‘integratiearchitectuur’ zoals het N-blok.”

FEITEN EN CIJFERS PROJECT

Ziekenhuis Oost-Limburg, Genk

ARCHITECT Arte, Leuven

TECHNIEKEN Stabo, Leuven

PLAFONDTILIFTEN Ergocare, Enschede

BUISPOSTSYSTEMEN Swisslog, Apeldoorn

GORDIJNEN Arido, Izegem

ZUSTEROPROEPSYSTEMEN Televic, Izegem

BINNENDEUREN De Coene Products, Gullegem

Meyskens vervolgt: “Het was ook onze ambitie om er de beleving te maximaliseren. Enerzijds hebben we een concept uitgewerkt van kolommenvrij parkeren met overspanningen van 17 meter. Anderzijds dient de perforatie in de gevelbekleding niet enkel om de vereiste vijftig procent luchtdoorlaatbaarheid te realiseren, maar heeft het ook een visueel-psychologisch nut. Als je van binnen naar buiten kijkt, denk je de aanwezige beplating automatisch weg en heb je een mooi uitzicht op de omgeving. Voorts hebben we in dezelfde stijl ook enkele doorgangen voor het personeel gemaakt, zodat ze - beschut tegen de regen – van de parkeergarage naar het ziekenhuis en terug kunnen lopen. Op het eerste niveau hebben we een loopbrug gemaakt die aansluit op het G-blok. Daarnaast zorgt een ondergrondse doorgang voor een verbinding met het H-blok en het N-blok. Op het dak van het parkeergebouw zijn bovendien 5.000 m² zonnepanelen gelegd, die met 470890 Wp 2,2 procent van het totale energieverbruik op de locatie verzorgen.”

VIPA 4 was een intensief traject dat in slechts twee à drie jaar tijd afgerond werd. Hoewel de voorbije drie jaar erg intensief waren, blikken Verheye en zijn collega’s nu al vooruit naar de komende decennia. “We zijn al begonnen met het ontwerp van het volgende masterplan voor de creatie van een zorgstad waar ook andere zorggerelateerde functies en initiatieven hun plaats hebben. De campus blijft immers maar groeien, onder meer doordat ook een aantal externe partners zich vestigen op onze locatie. Vorig jaar opende het Kinderpsychiatrisch Centrum zijn deuren, en vanaf september kunnen studenten verpleegkunde terecht op Campus LiZa, een gezamenlijk gebouw van de UCLL en HBO Verpleegkunde Genk, recht tegenover het K-blok. Door een wijziging van het Ruimtelijk Uitvoerings Plan (RUP) krijgen we er rond de bestaande campus bovendien nog eens achttien hectare bij, een verdubbeling van de huidige oppervlakte. Campus Sint-Jan zal zich dus ook de komende jaren en decennia verder blijven ontwikkelen.”

•

Intensief traject Daarnaast loopt er ook nog een project van interne verbouwingen en renovaties van verouderde verpleegafdelingen (1000 m² per afdeling). “Hierbij gaan we zeer grondig te werk”, legt ir. Philip Verheye uit. “We strippen tot op het betonskelet om grondig te kunnen isoleren, alle technieken en leidingen te kunnen vernieuwen en de afwerking te moderniseren en te verfraaien. Qua beleving is het een verschil van dag en nacht. Het geheel is fris

Het prominente K-blok is met zijn kleurrijke gevel het nieuwe gezicht van het complex.

BOUWEN AAN DE ZORG | 55

Tekst: Willem de Volder Impressies: Amphia

UITGEBALANCEERD VOORTRAJECT NIEUWBOUW

Het Amphia Ziekenhuis Breda Molengracht wordt een ultramodern ziekenhuis. De uitbreiding omvat vier nieuwe gebouwen met daarin een concentratie aan multidisciplinaire specialismen, een nieuwe hoofdingang en een parkeergarage. De plannen zijn uitgewerkt in een uitgebalanceerd voortraject, waarbij ook de gemeente Breda is betrokken. Barend Staal (bouwdirecteur) en Anne Bossers (projectsecretaris) van het ‘Amphia’ belichten het voortraject. Inmiddels zijn de stukken klaar om naar ‘de markt’ te sturen voor de aanbesteding.

56 | BOUWEN AAN DE ZORG

Nieuwbouw Amphia Ziekenhuis, Breda

'Hoe ziet het zorglandschap er in 2019 uit?’. De nieuwbouw wordt immers pas dan betrokken' ‘Amphia’ gaat op termijn de vestiging Langendijk sluiten en alle medisch specialismen bijeenbrengen aan de Molengracht. Naast de bestaande gebouwen komen er vier nieuwe bouwkernen, samen goed voor een verdubbeling van de zorgvloer (139.000 m2). Staal spreekt wat betreft het interventiecentrum, in een van de bouwkernen, over een ‘concentratie van techniek’. Hij doelt daarmee onder meer op de zestien operatiekamers, waaronder een hybridekamer en een kamer die daarop is voorbereid. “In de hybridekamers overheerst de beeldvormende techniek. De röntgentechnologie die rondom de patiënt wordt bewogen, maakt het mogelijk om tijdens de operatie diagnostiek uit te voeren. Om een idee te geven van het gewicht van de equipement: er hangt ‘een

auto aan techniek’ aan het plafond.” Ook onder meer de spoedeisende hulp en de afdeling radiologie met MRI en CT’s vinden hun weg naar de ‘hot floor’ in het episch centrum. “Allemaal disciplines die erop gericht zijn om de complexe en acute zorg optimaal te kunnen verlenen.”

Eigen regie In de overige drie bouwkernen worden de speerpunten Oncologie, Vrouw Moeder Kind en Hart, Long en Vaatziekten gehuisvest. Daarnaast krijgt de acute en multidisciplinaire zorg een plek in de nieuwbouw. Waar mogelijk zijn alle poliklinieken van deze ‘high cure’ zorg op de begane grond gesitueerd. Op de eerste laag worden de bijzondere functies zoals Scopiecentrum, verloskamers, OK en special care gehuisvest. Op de lagen daarboven komen alleen eenpersoonskamers. Bossers onderbouwt die keuze: “Uit hygiënisch oogpunt is dit opgenomen in het programma van eisen. De infectiekans van patiënten wordt daarmee sterk verminderd. Ook ‘healing environment’ gaat een steeds grotere rol spelen in de huisvesting van patiënten. Mensen willen zelf de regie voeren over hun omgeving in het ziekenhuis.” Zorg waarvoor geen achtervang van een intensive care nodig is, zoals onder meer orthopedie, dermatologie en keel, neus en oog, vinden hun weg in de bestaande bouw. Staal benadrukt dat het maken van keuzes op dat vlak niet altijd gemakkelijk was. “Elk specialisme heeft immers zijn raakvlakken.”

Structuurplan

Bouwdirecteur Barend Staal en projectsecretaris Anne Bossers verwachten dat de nieuwbouw van de vier bouwkernen medio 2016 kan starten. De oplevering vindt in 2019 plaats.

Om draagvlak te creëren en tot een sluitend plan te komen, is gestart met het formuleren van eisen. Maatschappen en zorgkernen werden geraadpleegd. Staal: “We hebben zestig gebruikersgroepen samengesteld. Met elke groep hebben we drie gesprekken gevoerd.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 57

huisvesting met zorg pieterse terwel grevink richt zich op huisvestingsvraagstukken in de gezondheidszorg en houdt zich vooral bezig met de wisselwerking tussen huisvesting en bedrijfsvoering.

www.ptg-advies.nl

‘Kan niet’ bestaat niet U bent bouwexpert. Wij zijn specialist in hulpmiddelen voor de zorgsector. En we hebben precies hetzelfde doel: het beste leveren aan al onze klanten. Hoe richten we een ziekenhuis of zorginstelling zó in, dat alles optimaal functioneert voor de cliënten, de medewerkers en alle andere betrokkenen? Daar ligt onze uitdaging en uw uitdaging. Life without limits waarmaken. Daar gaan we voor.

Bel of mail ons gerust voor meer info of een vrijblijvende afspraak.

www.lopital.nl

Lopital Nederland B.V. Laarakkerweg 9, 5061 JR Oisterwijk, Tel +31 (0)13 5239300, Fax +31 (0)13 5239301, E-mail info@lopital.nl, www.lopital.nl

Nieuwbouw Amphia Ziekenhuis, Breda

Integrale advisering bij complexe vernieuwbouw

'De parkeervoorziening wordt gerealiseerd in een nieuw te bouwen parkeergarage op het voormalige Jeka-voetbalterrein, goed voor negenhonderd plaatsen' Daaruit kwam een voorlopig ontwerp naar voren. Daarna hebben we een week lang zogenoemde ‘snelkookpansessies’ gehad. Staal en Bossers kijken terug op een uiterst intensief traject. “De projectorganisatie trok een week uit voor een zorgeenheid, bijvoorbeeld de bouwkern Oncologie. Maandag aan tafel met een voorstel van de geïnventariseerde wensen, dinsdag werd de vertaling gemaakt, woensdag de aanscherping en vrijdag de eindpresentatie. Zorg- en logistieke trajecten kwamen daarbij uitgebreid aan de orde, met steeds vragen als ‘Hebben we het goed begrepen?’, ‘Zijn de zorgpaden goed vertaald?’ en wellicht nog wel belangrijker ‘Hoe ziet het zorglandschap er in 2019 uit?’. De nieuwbouw wordt immers pas dan betrokken.”

Huisvesting Ook werd intensief overlegd over architectuur (Wiegerinck architectuur), huisvesting (PTG Advies), technische zaken (Deerns), constructie (ABT) en landschap (Bosch & Slabbers). Het laatstgenoemde bureau richtte zich op de openbare ruimte rond het nieuwe ziekenhuis. Staal en

Bossers kijken terug op een mooie exercitie en een uitstekende dialoog met deze geselecteerde adviseurs. Op dit moment bevindt Amphia zich midden in het aanbestedingsproces. Samen met de adviseurs is deze voorbereid. Er heeft een vrijblijvende marktconsultatie plaatsgevonden. Hierbij heeft Amphia de markt doordrongen van de manier waarop er samengewerkt moet worden om tot een optimaal resultaat te komen. De doelstelling is duidelijk: ‘geen restpunten’. Er is een shortlist van vijf partijen die zijn uitgenodigd om een prijs te maken.

Parkeergarage De parkeervoorziening wordt gerealiseerd in een nieuw te bouwen parkeergarage op het voormalige Jeka-voetbalterrein, goed voor negenhonderd plaatsen. Die bouw, ondergebracht bij een belegger, staat in de startblokken. Staal en Bossers verwachten dat de nieuwbouw van de vier bouwkernen medio 2016 kan starten. De oplevering vindt in 2019 plaats. De gemeente zorgt voor de aanpassing van de openbare ruimte rond het nieuwe ziekenhuis.

•

Pieterse terwel grevink is gericht op huisvestingsvraagstukken in de gezondheidszorg. Het bureau adviseert ook het Amphia Ziekenhuis (Amphia) over de aanstaande nieuwbouw in Breda, als onderdeel van een integraal vernieuwbouwplan. Partner Michiel Sitsen: “Samen met Amphia hebben wij een vastgoedstrategie ontwikkeld, die zijn waarde tot en met het financieringsproces bewezen heeft. Wij zien dit proces als voorbeeld voor andere ziekenhuisprojecten.” Hij vervolgt: “De visie van Amphia hebben wij vertaald in een integraal vernieuwbouwplan en uitgewerkt en bewaakt in diverse planonderdelen. De principiële werkprocessen zijn door ons omgezet in huisvestingsconcepten en uitgewerkt in programma’s van eisen en een functioneel ontwerp voor de nieuwbouw. Het ontwerpproces hebben wij mede ontwikkeld en ook volledig begeleid. Het contract- en financieel management hebben wij eveneens verzorgd, alsmede het proces met gemeente Breda inzake de ruimtelijke ordening.” ‘Prachtig nieuw gebouw’ Begin 2015 is het plan door het ontwerpteam opgeleverd, gereed voor aanbesteding. “Ook het aanbestedingsproces is door ons ontwikkeld en begeleid. Wij hebben het bestuur van Amphia hiermee integraal geadviseerd over de ontwikkeling van nieuwe, passende huisvesting; een prachtig nieuw gebouw.” Na de aanbesteding gaat het bedrijf de realisatie van de nieuwbouw voor Amphia tot en met de ingebruikname procesmatig en financieel begeleiden. Naast de nieuwbouw heeft pieterse terwel grevink de herontwikkeling van locatie Langendijk vorm gegeven, alsmede de mogelijke herontwikkeling van locatie Oosterhout.

BOUWEN AAN DE ZORG | 59

PATIﾃ起T CENTRAAL IN KONINGIN MATHILDE MOEDER- EN KINDCENTRUM Koningin Mathilde heeft in Edegem het nieuwe Moeder- en Kindcentrum van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) geopend, een ontwerp van SVR- ARCHITECTS. De allesbehalve medisch klinkende naam in plaats van kinderziekenhuis - verwijst naar een vernieuwend concept, waarin de nabijheid van zorgende familieleden centraal staat. Maar ook architecturaal is het gebouw vernieuwend.

60 | BOUWEN AAN DE ZORG

Koningin Mathilde Moeder- en Kindcentrum, Edegem

Binnen het UZA-geheel valt het Moeder- en Kindcentrum visueel meteen op, door het kleurenpalet en door de gevelbrede, plafondhoge raampartijen, die afgewisseld worden met horizontale stroken wit pleisterwerk. De oudere gebouwen, voor zover niet verborgen achter klimop, tonen vooral grijs beton, die vanuit de jaren zeventig-visie de bouwmaterialen ‘eerlijk’ wilde tonen. De ramen van dit centrum beslaan driekwart van de totale geveloppervlakte. De kleurgevende elementen zijn de lamellen van de zonwering, die een eindje voor de gevel zijn gemonteerd, zodat ze met de zon mee kunnen draaien. Binnen zit het kleurige vooral in de afwerking. Elke verdieping heeft haar eigen accentkleur.

Driehoek Het gebouw heeft een driehoekige vorm. "De panoramische mogelijkheden van de omgeving waren bepalend voor die keuze", aldus Dirk De Man, hoofd van de technische dienst. "Zo hebben we de patiëntenkamers langs de buitenkant van het gebouw geplaatst, zodat we ze allemaal een uitzicht konden meegeven op brede, rustgevende groenpartijen." Architect Philippe Van Goethem (SVR-ARCHITECTS) legt uit dat de driehoekige vorm ook de loopafstanden beperkt. “De circulatieruimten liggen nu namelijk in het midden.” Het Moeder- en Kindcentrum bundelt de vroeger afzonderlijke diensten pediatrie, materniteit en neonatologie in een ‘helende omgeving’. De specialisten organiseren zich zo rondom hun patiënten. Op veel plaatsen is het nog omgekeerd. Een glazen passerelle op de niveaus twee en drie vormt de ‘navelstreng’ met de medische diensten en het operatiekwartier van het UZA. De nieuwbouw is uitgevoerd als twee over elkaar heen schuivende volumes. Onderaan steunen ze op hoge pijlers, zodat ze een beschermende luifel vormen voor het patiëntenvervoer. Op het dak van het lagere, uitzwaaiende volume is een speeltuin ingericht, met een zachte vloer voor valbeveiliging en een strook groendak. Zo kunnen de kinderen bij mooi weer vlakbij de wachtzaal buiten spelen.

Zonwerende lamellen zorgen voor een gevarieerd kleurenpalet. De bepleistering van de rest van de gevel draagt bij aan de luchtdichtheid. (FT/SVR)

Aanpasbaar Door op talrijke plaatsen hoeken af te ronden, volumes te onderbreken en gangen te laten samenkomen, creëerden de architecten rust- en ontmoetingsplekken. Samen met doorkijkjes en perspectieven zorgen ze voor een gevoel van openheid en ruimte. Daarachter zit wel een modulaire opbouw verborgen, met kolommen om de 8 tot 10 meter", onthult De Man. "Bovendien zijn de betonnen vloerplaten zo gegoten dat we er op verschillende plaatsen vlakken uit kunnen wegnemen, zonder dat het gevolgen heeft voor de draagkracht of stabiliteit. Wanneer het ooit nodig zou zijn om het gebouw opnieuw in te delen wegens de evolutie van het ziekenhuis of om het een totaal andere functie te geven, kunnen we het zowel horizontaal als verticaal uitkleden en op maat aanpassen."

Energie-efficiëntie Het Moeder- en Kindcentrum is een erg energie-efficiënt gebouw. Het elektriciteitsverbruik voor verlichting is er erg beperkt, deels door het doorgedreven gebruik van led's, deels door de diepe penetratie van het daglicht. Die vindt niet alleen langs de ramen plaats, maar ook langs de glazen binnendeuren en via gesofisticeerde dakkokers, die op het speeldak vermomd zijn als vuurtorens. "Zelfs in de sanitaire cellen dringt daglicht door. Verder lieten we 15 centimeter gevelisolatie aanbrengen en 20 centimeter dakisolatie", zegt De Man. "Voor verwarming en koeling zorgt een BEO-veld met 47 boorputten van 109 meter diep en een warmtepomp."

›

Dirk De Man en Philippe Van Goethem.

BOUWEN AAN DE ZORG | 61

SVR-ARCHITECTS for Work & Well-Being

Explore our Experience in Health Care projects

SVR-ARCHITECTS nv Volhardingstraat 26 2020 Antwerpen Tel +32 3 242 82 00 Fax +32 3 237 76 98 www.svr-architects.eu

Fotografie VUB Kinderziekenhuis, Brussel. Animotions: Sanatorium, Overijse Toon Grobet: Revarte, Revalidatiecentrum, Edegem Steven Massart: UZA Koningin Mathilde Moeder-en Kindcentrum, Edegem

Koningin Mathilde Moeder- en Kindcentrum, Edegem

De passerelle vormt een navelstreng naar de andere ziekenhuisdiensten.

Akoestiek Ook de akoestiek kreeg veel aandacht. Zo liggen de baby’s op neonatologie apart, zodat ze niet opgeschrikt worden door alarmsignalen of gezoem van toestellen. De monitorbalies zijn voorzien van een glazen scherm, zodat printers of gesprekken geen geluidshinder kunnen veroorzaken. Klimaatplafonds zorgen voor een geruisloze verwarming en koeling. Net als in de bestaande UZA-gebouwen liggen op de afdeling neonatologie de elastische Noramentvloeren van Nora. "Vanwege het akoestisch dempend vermogen, maar ook vanwege het onderhoudsgemak." De meeste kamers op neonatologie zijn éénpersoonskamers. Enkele meerpersoonskamers zijn bestemd voor twee- of drielingen.

Huiselijk karakter De rooming-in-faciliteiten zijn weldoordacht. Voor de ouders die bij hun kinderen willen overnachten zijn er bedden - tevens geschikt als zetel - op wieltjes, zodat ze zich op elke gewenste manier kunnen positioneren ten opzichte van het bed van hun kind. "De kamers zijn 15 tot 20% ruimer dan wat de Vlaamse Vipa-normen voorschrijven", onderstreept Van Goethem. Lichte gordijnen met rode streepjes, kiepramen, keramische vloeren met parketuitzicht en lichtbeige volkernpanelen met houtpatroon scheppen een huiselijke sfeer in de verblijfkamers. "De principiële keuzes die we hier maakten en de oplossingen die we hier toepasten, zijn niet uniek", besluit Van Goethem. "Ze zijn allemaal al eerder gebruikt, maar nooit eerder allemaal samen in hetzelfde project."

•

FEITEN EN CIJFERS PROJECT OPDRACHTGEVERZORGVERLENER ARCHITECT BINNENAFWERKING

Koningin Mathilde Moeder- en Kindcentrum

VLOEREN START WERKEN OPEN

Nora flooring systems, Hoeilaart najaar 2011 21 mei 2015

Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Edegem SVR-ARCHITECTS, Antwerpen Beddeleem, Nazareth

Beddeleem; al 65 jaar groot in binnenafwerking Beddeleem is al sinds 1950 een absolute referentie in de bouwsector. Naast de productie en plaatsing van verplaatsbare wanden onder de merknaam JB®, is het bedrijf ook actief in systeemplafonds, JB COOL®-klimaatplafonds, deuren, vaste scheidingswanden, totale afbouw en meubilair. Bijzondere aandacht wordt steeds besteed aan een kwalitatief hoogwaardige afwerking. Midden 2013 werd de binnenafwerking van het UZA Blok E na een publieke aanbestedingsprocedure aan Beddeleem toegewezen. Het betreft hier de inrichting van de kraamafdeling, een operatieafdeling, kantoren voor het verplegend personeel en patiëntenkamers. Ondertussen werden 3.000 m² metalen koelplafonds, 1.800 m² koelplafonds in gipskarton en 300 stuks JB DOOR-deuren met Inox-kozijnen speciaal voor toepassing in ziekenhuizen geplaatst, evenals 30 stuks doorslaande deuren in blokkozijnen, beglaasde wanden waaronder ook Rf30-glaswanden, gipskartonwanden en gipskartonplafonds. Momenteel wordt de laatste verdieping afgewerkt en binnenkort wordt gestart met de inhuizing. Naast de vele referenties uit de zorgsector (OLV Aalst - UZ Leuven - UZ Brussel - Jan Yperman Ieper - WZC Sint-Petrus Turnhout et cetera) heeft Beddeleem talrijke referentieprojecten in utiliteitsbouw (nieuwe hoofdzetel van de Navo (NNHQ), Evere - nieuw financieel centrum (Tour Paradis), Luik - nieuwe hoofdzetel Europese Raad (Residence Palace), Brussel - Barco One Campus, Kortrijk enzovoorts).

BOUWEN AAN DE ZORG | 63

VLOERBEKLEDING DIE PAST IN UW WERELD.

Al meer dan 65 jaar voldoen rubber vloerbekledingen van nora速 aan de specifieke eisen van gebouwen wereldwijd. Onze ergonomische, geluidsabsorberende, vuil werende en slip vaste vloerbekledingssystemen zijn bestand tegen de vele uitdagingen die u dagelijks in

Verdere informatie is verkrijgbaar bij: nora flooring systems Tel.: +32 2 657 52 50 E-mail: info-be@nora.com www.nora.com/be-nl

uw werkomgeving aantreft. En dankzij de duurzaamheid van nora速 vloerbekleding kan u nog decennialang rekenen op een prachtig gebouw. Schep een omgeving die comfortabeler, veiliger en stiller is bij elke stap. Deze vloerbekleding is gemaakt voor uw wereld.

NORA® RUBBER VLOERBEKLEDINGEN VOOR ERGONOMIE IN DE OPERATIEKAMER Operatiekamers leveren een belangrijke bijdrage aan het succes van een ziekenhuis. De keuze voor hoogwaardige materialen met een lange levensduur is daardoor een doorslaggevende economische factor bij de bouw of renovatie van een OK. Dit geldt vooral voor de vloerbekleding, die bovendien aan hoge hygiënische eisen moet voldoen. Ergonomie speelt een belangrijke rol op de werkplek. En dat is ook niet voor niets: OK-personeel moet vaak lang staan, waardoor het lichaam zwaar wordt belast. Het oppervlak van de vloerbekleding is hierbij bepalend: op een harde ondergrond wordt het lichaam sneller moe dan op een elastische

vloer. Door de zeer duurzame elasticiteit, verlicht nora rubber vloerbekleding het urenlange staan van artsen en OK-personeel. Rug en gewrichten worden voelbaar ontlast. Zo levert vloerbekleding van nora een bijdrage aan een gezonde werkomgeving.

Geen coating nodig en rendabel Nog een groot voordeel: nora rubber vloerbekleding hoeft niet gecoat te worden. Niet in de fabriek en ook niet in een later stadium. Andere elastische vloerbedekkingen moeten regelmatig worden gerenoveerd wanneer de oppervlaktelaag bekrast, bevlekt of versleten is. Dit is tijdrovend en duur. Behalve de kosten van de nieuwe coating en de afvoer van de reinigingsmiddelen, is vooral de voor de renovatie vereiste afzetting van de desbetreffende delen van het gebouw een groot probleem.

Uitstekende hygiënische eigenschappen Voor een omvattend hygiëneconcept in operatiekamers is de desinfecteerbaarheid van de vloerbekleding van groot belang. Nora rubber vloerbekledingen zijn bestand tegen oppervlaktedesinfectiemiddelen en zijn bovendien vuilafstotend. Verder laat een kortstondige inwerking van oplosmiddelen, verdunde zuren of logen geen sporen na. Voor meer informatie: www.nora.com/be-nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 65

Tekst: Henk Geist Fotografie: Westfriesgasthuis

WESTFRIESGASTHUIS

HELEMAAL ‘STATE OF THE ART’

Een trots moment was het op 16 februari volgens Nils van Mourik, manager facilitair bedrijf en vastgoed bij het Westfriesgasthuis in Hoorn. Toen werd fase twee van de nieuwbouw van het ziekenhuis met een omvang van 21.000 m2 officieel opgeleverd. De verhuizing van de verschillende poli’s en verpleegafdelingen naar de nieuwbouw is in volle gang; halverwege dit jaar worden hier de eerste patiënten geholpen. Jaren van plannen maken gingen aan deze nieuwbouwfase vooraf. Het Westfriesgasthuis is ontstaan uit een fusie van het Sint Jans Ziekenhuis en het Streekziekenhuis West-Friesland in Hoorn. Het masterplan uit 1995 voorzag in nieuwbouw bij het Sint Jans Ziekenhuis, pal naast het NS-station. “Wij hebben er toen voor gekozen om die nieuwbouw niet in één keer te realiseren, maar te spreiden over meerdere fasen”, zegt Van Mourik. “Dat had te maken met de onzekerheden en de veranderingen in de zorgsector. Bij een fasering kun je de plannen aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden.”

Eerdere ervaringen De eerste fase van de nieuwbouw, die aansluit op het oude Streekziekenhuis, werd al in 2003 opgeleverd. Vijf jaar later gingen de voorbereidingen

66 | BOUWEN AAN DE ZORG

voor de tweede fase van start. Van Mourik: “Daarbij konden we gebruikmaken van onze ervaringen uit de eerste fase, zaken aanpassen die toch niet helemaal voldeden en de wijzigingen in het bouwregime doorvoeren. Zo kent de nieuwbouw bredere gangen en zijn de patiëntenkamers ruimer van opzet. We hebben nu bijna alleen maar eenpersoonskamers, onze patiënten krijgen veel meer privacy. Het moeder- en kindcentrum bijvoorbeeld heeft kraamsuites en couveusesuites. Voor elke baby is er een eigen kamer, met eigen sanitair voor de ouders die in de suite kunnen verblijven.” De nieuwbouw voorziet verder in diverse poliklinieken voor onder meer kindergeneeskunde, geriatrie, dermatologie, reumatologie, interne geneeskunde en neurologie. Daarnaast komen er klinieken voor

kindergeneeskunde, oncologie, neurologie en geriatrie. Tijdens de zomer wordt er gewerkt aan een nieuw laboratorium op de derde etage. Het Klinisch Chemisch Laboratorium, de afdeling Medische microbiologie en infectiepreventie (Comicro) en de afdeling Pathologie (Symbiant) worden daar samen ondergebracht. Op de zevende verdieping komt alle zorg die met nieren te maken heeft samen; patiënten kunnen met al hun vragen terecht op één plek. Bij deze nieuwe plek hoort ook een nieuwe naam: het Niercentrum. “En met een nieuw scopiecentrum voor darm- en maagonderzoek is het Westfriesgasthuis helemaal ‘state of the art’.”

Dezelfde uitstraling Tegelijkertijd wordt dit jaar ook nog het gebouw uit de eerste fase deels heringericht. Zo worden

Westfriesgasthuis, Hoorn

Van initiatief tot en met oplevering betrokken Als onafhankelijk adviesbureau richt pieterse terwel grevink zich op huisvestingsvraagstukken in de gezondheidszorg. Het bureau was intensief betrokken bij de recent opgeleverde tweede fase van de concentratienieuwbouw van het Westfriesgasthuis (WFG). “Eerder was pieterse terwel grevink al betrokken bij de eerste fase en bij de nieuwbouw van de satelliet voor radiotherapie”, aldus Michiel Sitsen, partner bij pieterse terwel grevink. “Wij adviseerden het WFG over de totstandkoming van het programma van eisen, afgestemd op de gehele concentratienieuwbouw en op toekomstige ontwikkelingen. Daarna hebben wij het WFG gedurende de ontwerpontwikkeling begeleid, vanaf structuurplan tot en met bestek. Vervolgens hebben wij advies uitgebracht over de aanbesteding en deze met WFG georganiseerd en begeleid. Verder vulden wij gedurende de uitvoering de rol in van bouwagent en waren we de financierende partij. Een nieuwe rol in een snel veranderende markt.”

Wachtkamer neurologie.

het chirurgisch dagcentrum en het oncologisch dagcentrum verbouwd. Van Mourik: “We willen het ziekenhuis overal dezelfde uitstraling geven door bijvoorbeeld de inrichting van de wachtkamers in fase twee ook door te trekken naar de wachtkamers in de eerste fase.”

Wachtkamer reumatologie.

FEITEN EN CIJFERS PROJECT OPDRACHTGEVER ARCHITECT BOUWMANAGEMENT

nieuwbouw fase 2 Westfriesgasthuis Westfriesgasthuis, Hoorn De Jong Gortemaker Algra, Rotterdam Pieterse terwel grevink, Amersfoort

START NIEUWBOUW OPLEVERING TOTALE OPPERVLAKTE GEBOUW TOTALE BOUWKOSTEN

januari 2013 februari 2015 22.544 m² 40 miljoen euro inclusief btw

Het Westfriesgasthuis telt nu 327 bedden, beduidend minder dan in 1995 werd voorzien. “Dat worden er ook niet meer”, voorziet Van Mourik. “De verwachte groei bleek niet nodig door veranderingen in de zorg. Westfriesland is nog wel een groeiregio; er worden enerzijds meer kinderen geboren en anderzijds neemt de vergrijzing toe. Maar de zorg is de afgelopen jaren steeds verder verbeterd, waardoor de ligduur enorm is verkort en we minder bedden nodig hebben. In 1995 was de gemiddelde opnametijd nog veertien dagen, terwijl wij in de toekomst hoofdzakelijk naar dagbehandeling toe gaan. In de eerste fase zijn ook meer patiëntenkamers gerealiseerd dan we nu nodig hebben. Daar gaan we flexibele werkplekken voor ons zorgpersoneel van maken. Ook de raad van bestuur krijgt daar een plek, waardoor ze dichter bij het hart van de zorg komt te zitten.” De laatste fase gaat over ongeveer vijf jaar van start. Daarvoor wordt eerst het oude gebouw van het Streekziekenhuis gesloopt, waar nu onder meer nog de stafafdelingen en ondersteunende diensten zitten.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 67

Tekst: Bert Verbeke

BOUWTEAM ALS SLEUTEL TOT SUCCESVOLLE REALISATIE VAN CLEANROOMS “Bouwen van cleanrooms vergt een gedegen voorbereiding en veel overleg tijdens het werk. Dat kan alleen maar worden gerealiseerd met een bouwteam dat zeer goed op elkaar is ingespeeld”, vertellen Peter Deneut, ingenieur architect bij VK Architects & Engineers, Pascal Vercammen, directeur Comtec en Nancy Duchi, projectverantwoordelijke bij Wycor. Ook Electro Entreprise (elektriciteit), Cegelec (ventilatie), CSB (afwerking), Szapinsky (sanitair), Heyer (medische gassen), Advipro (validatie) en ACMV (veiligheidscoördinatie) maakten deel uit van het bouwteam. “Op basis van een behoeftendossier schreef het Ministerie van Defensie een wedstrijd uit voor de realisatie van een hedendaagse cleanroom in het Militair Hospitaal van Neder-over-Heembeek. Het bouwteam VK-Wycor werd hierbij tot winnaar verkozen. Eerder mochten we ook het nieuwe brandwondencentrum bouwen. Het Militair Hospitaal is een Europese referentie op het gebied van de verzorging van zware brandwonden. De cleanrooms worden gebruikt voor de behandeling van weefsel- en celcultuur. De inrichting van

68 | BOUWEN AAN DE ZORG

Militair Hospitaal, Neder-over-Heembeek

de cleanroom is van fundamenteel belang om menselijk weefsel van hoge kwaliteit te kunnen bieden voor de verzorging van zware brandwonden en chronische wonden.”

Dit verkleint de kans op stilstaande lucht en opeenhoping van stof. Door een bijzonder vlakke en strakke uitvoering, ook wel ‘flush’ genoemd, vindt een minimale vervuiling plaats.”

Uitrusting

Overzicht behouden

De realisatie betrof vier cleanrooms van GMP klasse B, met de nodige sassen en gangen die als scheiding kunnen functioneren, en essentiële aangrenzende ruimtes zoals steriele lokalen, aangepaste toegangen en opslagplaatsen. De uitrusting van de cleanrooms omvat onder meer laminaire flowkasten, opslag-, sterilisatie- en incubatieapparatuur en technisch materieel. De oppervlakte van de vier zalen bedraagt telkens 25 m², voor het hele project is een oppervlakte van 1.000 m² nodig. Alle cleanrooms kregen een identieke afwerking. Twee cleanrooms worden gebruikt, één cleanroom dient als back-up. Terwijl de meeste cleanrooms niet beschikken over daglicht, hebben de medewerkers van de cleanrooms in het Militair Hospitaal een fraai buitenzicht via grote ramen. Slechts een beperkt aantal personen heeft toegang tot de kritische ruimtes. Beveiliging vindt plaats via camerabewaking en toegangscontrole met badges.

“Zoals gezegd: een bouwteam is nodig voor een dergelijke opdracht. Iedereen beschikt over specifieke kennis die samengebracht wordt. VK maakte een voorontwerp, alle andere leden vulden aan en op basis hiervan werd een totaalplan geschreven. Het voorstelontwerp diende als basis voor het samenstellen van het wensenpakket. Een grondige voorbereiding beperkt de kans op kostenoverschrijdingen en de toegestane foutenmarge is zeer klein. In deze fase wordt dan ook het fundament gelegd voor een succesvol project. Het komt er vooral op aan om het overzicht te behouden en veel rekening te houden met elkaar. In dat kader pasten ook de wekelijkse vergaderingen met Defensie en de eindgebruiker, en de terugkoppeling daarna naar het bouwteam. De bouwtijd nam een jaar in beslag, de oplevering vond plaats in februari 2015. Daarna ging Defensie over tot het beschrijven van de procedures die gevolgd zullen worden. Het is de laatste taak van het bouwteam om FOD hiervan op de hoogte te brengen en een controle te laten uitvoeren”, besluiten Peter Deneut, Pascal Vercammen en Nancy Duchi.

Omgekeerd werken “Anders dan in een ‘klassiek’ bouwproject, werkten we in een omgekeerde volgorde. Eerst brachten we technieken en luchtkanalen aan, daarna het cleanroomplafond en vervolgens de openingen voor de armaturen. Nadien volgde de afwerking met volkern wanden, deuromlijstingen, beglazingen, PU-vloeren, deuren en meubilair. We plaatsten eerst sokkels, daarna realiseerden we de vloer. Cleanrooms zijn werkomgevingen die zware eisen stellen aan de maximale hoeveelheid aanwezige stofdeeltjes en bacteriën. Eén van de ontwerpuitgangspunten is het minimaliseren van de inwendige hoeken.

•

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER UITVOERING

Ministerie van Defensie, Brussel Bouwteam VK en Wycor, Brussel en Wetteren

BOUWEN AAN DE ZORG | 69

65 CON

VENT

65 CON

CONVENTS

VENT

® Bouwheer MEDISCH CENTRUM SINT-JOZEF/BILZEN

G R O U P

Architect ARCHITECTENGROEP PSK

DE BEDRIJVEN VAN DE CONVENTS GROUP SLAAN DE HANDEN IN ELKAAR Nieuwe K-dienst – Medisch Centrum St.-Jozef in Bilzen

Het psychiatrisch Medisch Centrum Sint-Jozef in Bilzen helpt eenieder die er nood aan heeft. Niet enkel volwassen en ouderen, maar ook kinderen en jongeren tussen 6 en 18 jaar. Om hen nog beter bij te staan bouwde het Medisch Centrum een gloednieuwe K-dienst. De volledige Convents groep mocht de nieuwe dienst mee helpen verwezenlijken. Convents Products nam het meubilair voor haar rekening, terwijl Inpro zorgde voor de deuren en Crea-Decor leverde de final touch, het los meubilair.

www.conventsgroup.com

Laakstraat 53 | B-3582 Koersel | t. +32 (0)11 45 81 18 | f. +32 (0)11 42 46 80

CP_ad197x130-Bouwen aan zorg-022015-v2.indd 1

13/04/15 16:44

WWW.WYCOR.EU WYCOR biedt een totaalaanbod op vlak van renovatie, binnen- en buitenafwerking en brandcompartimentering (ComTec®). De volledige uitvoering, coördinatie en opvolging wordt in eigen beheer georganiseerd.

WYCOR nv BIEZEWEG 6 BE-9230 WETTEREN T +32 9 252 26 00 F +32 9 252 28 37 INFO@WYCOR.EU WWW.WYCOR.EU

AZ Sint Lucas, Gent

Tekst: Bram Souffreau Fotografie: DETOO Architects en Bouwonderneming Wyckaert

AZ SINT-LUCAS FRIST KAMERS OP NA RENOVATIE BLOK E

Het Gentse ziekenhuis AZ Sint-Lucas heeft 'Blok E' in een nieuw jasje gestoken. Alle kamers in de beddenvleugel kregen door Architectenburo De Vloed een strak maar toch huiselijk en gebruiksvriendelijk design aangemeten. Aannemer Wyckaert vernieuwde ook de gevel en de technieken. Het masterplan van het AZ Sint-Lucas - dat nog loopt tot 2028 - voorzag oorspronkelijk in een afbraak van het gebouw na 2022, maar uiteindelijk besliste de directie van het ziekenhuis 'Blok E' grondig te renoveren. Het Gentse ziekenhuis nam de gelegenheid om op basis van een voorontwerp van de interne dienst ‘gebouwen’ de kamers door Architectenbureau De Vloed onder handen te laten nemen. Zij gaven de patiëntenverblijven een nieuwe en moderne indeling. Het ontwerp vormt overigens de basis voor de zogenaamde 'SLiM'-modelkamer,

waarmee het AZ Sint-Lucas de komende maanden haar 'kamer van de toekomst' vorm wil geven. "De keuze voor een grondige verbouwing kreeg slechts geleidelijk vorm", herinnert bouwcoördinator Danny Van Hove zich. "Begin 2014 hadden we louter het plan opgevat om twee verdiepingen op te frissen. De vierde en vijfde verdieping stonden immers leeg. Rond oktober 2014 moest het bouwteam de klus klaren. Maar al snel stelden we vast dat we beter het hele pand konden renoveren. Om de hinder van de werkzaamheden voor de

patiënten tot een minimum te beperken, moesten we immers een lagere verdieping vrijmaken", legt Van Hove uit. “'En waarom zouden we die derde verdieping dan ook niet aanpakken?', stelde de directie zich de vraag. Zo zijn dan ook de eerste en tweede verdieping verbouwd." Enkel de deadline - oktober 2014 - bleef behouden. "De verbouwing nam zes à zeven maanden in beslag", stipt Johan Franceus, gedelegeerd bestuurder van de bouwonderneming Wyckaert, aan.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 71

Grote publiek maakt kennis met 'slimme kamer' Het ziekenhuis en Architectenbuo de VLOED deden voor de kamer inspiratie op bij onder andere het innovatieproject PRoF in Poperinge. Het concept wordt verder verfijnd in de SLiM-modelkamer, waarbij SLiM staat voor ‘Sint-Lucas innovatieve Modelkamer’. Het AZ Sint-Lucas heeft op het 'witte plein' voor de hoofdingang een modelkamer ingericht. De kamer vormt een proeftuin voor experimenten met materialen, technieken, uitrusting en eHealth-oplossingen. Patiënten, artsen, medewerkers, bezoekers en professionals kunnen vanaf 20 juni 2015 ideeën aanbrengen en de uitgestalde technologieën evalueren.

Van links naar rechts: Johan Franceus, gedelegeerd bestuurder bij Wyckaert; Danny Van Hove, bouwcoördinator AZ Sint-Lucas en Jan De Vloed, CEO van het Architektenburo De Vloed (Foto: Bram Souffreau)

Utiliteitsbouw

Industriebouw

Renovatie

Restauratie

www.wyckaert.eu Algemene Bouwonderneming

Ottergemsesteenweg 415, 9000 Gent (Belgium) • T +32 (0)9 222 60 24 • F +32 (0)9 220 32 39 • info@wyckaert.eu • klasse 8

72 | BOUWEN AAN DE ZORG

AZ Sint Lucas, Gent

'We gebruiken warme kleuren en heel wat referenties naar hout. De PVC-vloer van Tarkett heeft een parketlook'

met een gloednieuw ventilatiesysteem uitgerust. Alle kamers zijn van topkoeling voorzien. De technieken hebben we op het dak geplaatst en we hebben de gevel opgetrokken, zodat de installatie niet zichtbaar is." Een greep uit de andere geplaatste uitrustingen: indirecte verlichting, dimming, een nieuw kameroproepsysteem, toegangscontrole en een automatisch aangestuurde zonwering.

"De timing was strak. Dankzij de samenwerking in een bouwteam hebben we de deadline wel mooi gehaald."

Huishoudelijke sfeer Blok E telt zes bouwlagen. De begane grond herbergt de spoeddiensten. "De dienst Spoedgevallen werd eerder al verbouwd en uitgebreid. Daar zijn we dus niet aangekomen", zegt Van Hove. De vijf verdiepingen tellen telkens een twintigtal kamers met dertig bedden. "De oude kamerindeling bleef behouden", geeft Jan De Vloed, CEO van Architectenburo De Vloed mee. "Het gebouw werd in de jaren zeventig jammer genoeg niet in skeletbouw opgetrokken, waardoor we minder flexibel met de ruimte konden omspringen. Maar in de kamers hebben we wel alle binnenmuren weggehaald. Een schuifdeur zorgt nu voor een scheiding tussen de sanitaire cel en de kamer", legt De Vloed uit. "Dit maakt de kamer niet alleen ruimer, het zorgt er ook voor dat de verpleging efficiënter kan verlopen." "Het design heeft bewust meer weg van een hotelkamer dan van een ziekenhuisverblijf", aldus Van Hove. "We gebruiken warme kleuren en heel wat referenties naar hout. De PVC-vloer van Tarkett heeft een parketlook. De kamer heeft geen traditi-

onele medische balk. We wilden immers niet dat de ventielen van de medische gassen zichtbaar waren. Alle medische technieken zijn in het interieur geïntegreerd en aan het oog onttrokken. De klassieke nachttafel met koelkast werd door een mooi meubel vervangen." Van Hove stipt nog een aantal andere huiselijke elementen aan. "Voor de bezoekers is er een zitbank. De koelkast is eveneens weggewerkt. Led-verlichting geeft de kamer sfeer en elke verdieping heeft een eigen accentkleur. Op de vierde verdieping is dat bijvoorbeeld feloranje."

AZ Sint-Lucas, Wyckaert en De Vloed hebben het project in een bouwteam uitgevoerd. "Die samenwerkingsformule verklaart een belangrijk deel van het succes", legt Franceus nog uit. "Enkel in een bouwteam kan een project evolueren van een eenvoudige opfrissing naar een grondige renovatie, zonder de timing met voeten te treden. Het bouwteam combineert snelheid met flexibiliteit en brengt elkaars expertise samen. Iets wat bij een klassieke aanbesteding ontbreekt, besluit de gedelegeerd bestuurder van Wyckaert.

•

FEITEN EN CIJFERS PROJECT Renovatie Blok E, AZ Sint-Lucas, Gent

OPDRACHTGEVER

VZW AZ Sint-Lucas & Volkskliniek, Gent De inrichting straalt niet enkel een huiselijke sfeer uit; het leidt ook tot meer efficiëntie. "Dankzij de strakke inrichting kan de kamer sneller schoongemaakt worden. De berging werd gecentraliseerd, wat de effectiviteit van het logistieke proces ten goede komt. De totale opbergruimte neemt minder vierkante meters in beslag en alles is makkelijker vindbaar. Via een centraal besturingssysteem kan het verzorgend personeel alle technieken aansturen.

Bouwteam Aannemer Wyckaert heeft ook de gevel en de technieken aangepakt. "De nieuwe gevel kreeg een extra isolatielaag, waardoor het gebouw nu thermisch in orde is", zegt Franceus. "Voorts werd het gebouw

ZORGVERLENER

VZW AZ Sint-Lucas & Volkskliniek, Gent

ARCHITECT

De VLOED architects part of DETOO, HeusdenDestelbergen

AANNEMER

Bouwonderneming Wyckaert, Gent

LOS MEUBILAIR Kusch + Co, Brussel

BEDDEN

wissner-bosserhoff, Mechelen

VLOER

Tarkett, Rotselaar

BOUWTIJD

maart 2014 - oktober 2014

BOUWEN AAN DE ZORG | 73

De afdeling krijgt nieuwe klimaatinstallaties, nieuwe vloerbedekking, nieuwe binnenwanden, een nieuwe vaste inrichting en nieuwe meubels. Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen

GERENOVEERDE VERPLEEGAFDELING BIEDT

MEER PRIVACY EN COMFORT De renovatie van de verpleegafdeling is een van de vele bouwprojecten van het Catharinaziekenhuis in Eindhoven. Het scheiden van de bouwen zorgprocessen vormt hierbij een uitdaging. Het complexe verbouwproject verloopt volgens schema door haarfijne afstemming met de bouwers, installateurs, zorgverleners en allerlei ziekenhuisafdelingen. De nieuwe verpleegafdeling biedt meer comfort en privacy door het grote aantal eenpersoonskamers. De bouw zorgt voor ongemak, maar het resultaat mag er zijn.â&#x20AC;&#x2122;

Op dit moment zijn er al vier verpleegafdelingen opgeleverd.

74 | BOUWEN AAN DE ZORG

Renovatie verpleegafdeling Catharinaziekenhuis, Eindhoven

'De bouw zorgt voor ongemak, maar het resultaat mag er zijn’ “Renovatie vraagt veel inventiviteit, omdat je rekening moet houden met een bestaande bouw met installaties en met de bedrijfsvoering die door moet kunnen gaan. Dit maakt bouwen een uitdaging”, zegt Ger Spierings. Hij geeft namens het Catharinaziekenhuis sturing aan de renovatie van de verpleegafdeling en andere deelprojecten, zoals de verbouwing van de röntgenafdeling. “De verbouw van de verpleegvoorzieningen was hard nodig na veertig jaar. Er vindt bijna een volledige kaalslag plaats, alleen de constructie en de gevel behouden we.” Spierings vertelt dat de afdeling nieuwe klimaatinstallaties, nieuwe vloerbedekking, nieuwe binnenwanden, een nieuwe vaste inrichting en nieuwe meubels krijgt. “Op elke verdieping komen twee isolatiekamers met sluis, bijvoorbeeld voor mensen die besmet zijn met de MRSA-bacterie. Daarnaast komen er meer een- en tweepersoonskamers en de toiletten en douches zijn ruimer. Iedere patiënt heeft verder een eigen tv en telefoon.”

Warme uitstraling Waar voorheen werd verwarmd en gekoeld met convectoren die hinderlijke trek veroorzaakten, wordt de verbouwde afdeling verwarmd en gekoeld met klimaatplafonds. Hierdoor wordt een gelijkmatiger binnenklimaat gerealiseerd. “De verlichting geeft straks natuurlijk licht, wat cliënten en zorgverleners fijn vinden. Het interieur krijgt een warme uitstraling door het vele gebruik van hout. Bij de inrichting houden we rekening met hygiëne en schoonmaakgemak. De vloer bijvoorbeeld is gemaakt van kunststof en heeft opgezette, ronde hoeken.”

Spierings vervolgt: “Daarnaast wordt elke afdeling voorzien van een opbergplek voor rollators en rolstoelen. Elke kamer krijgt een rail voor de ergonomische tilvoorziening die patiënten én verpleegkundigen ontlast. Elke verdieping krijgt een eigen Service Equipment Ruimte, zodat zorgverleners en patiënten ongestoord gebruik kunnen maken van wifi voor werk of plezier. De vernieuwde verpleegafdeling wordt met een actieve blusinstallatie, watermist, beveiligd. Deze installatie blust een eventuele brand razendsnel. Waar een sprinklerinstallatie 10 bar druk nodig heeft kan het watermistsysteem met 170 bar vooruit. Dit wordt in veel delen van het ziekenhuis toegepast.”

Haarfijne afstemming Het Catharinaziekenhuis heeft 650 verpleegbedden, voornamelijk verdeeld over de vierde tot en met de dertiende verdieping van het beddenhuis. Tijdens de bouw fungeren twee bouwlagen van de nieuwe polikliniek als tijdelijke verpleegafdeling (64 bedden), zodat de capaciteit intact blijft en telkens een ander deel verbouwd kan worden: van oost naar west en van onder naar boven. “Het Catharinaziekenhuis blijft tijdens de bouwwerkzaamheden 24/7 in bedrijf”, vertelt Spierings. “Er vindt veel overleg plaats met de bouwers, installateurs en diverse ziekenhuisafdelingen om voortgang te boeken en de motivatie erin te houden. Het is belangrijk om iedereen bij het proces te betrekken. De bouw zorgt voor ongemak, maar het resultaat mag er straks zijn.” Om de zorgprocessen en de rust van de patiënten zo min mogelijk te storen, worden bloktijden gehanteerd voor hak-, breek- en boorwerk. Indien noodzakelijk wordt de hele bouw stilgelegd, bijvoorbeeld als er een patiënt op sterven ligt. “Waar nodig hebben we stofschotten en brandscheidende schotten geplaatst. Ook maken we op de bouwplaatsen gebruik van tijdelijke brandmeldingsinstallaties. Hiermee borgen we niet alleen de veiligheid van de bouwers, maar ook van zorgverleners en patiënten. We leveren telkens een verpleegafdeling op. Op dit moment zijn er al vier verpleegafdelingen opgeleverd en moeten er nog dertien gerenoveerd worden. Uit de reacties blijkt dat 99% van de gebruikers de nieuwe opzet erg waardeert.”

•

Bouwen zonder patiënten te creëren Wanden van Wall-linQ worden gebouwd zonder ‘het creëren van patiënten voor de toekomst’. Een kernwaarde die uitermate goed aansluit bij de renovatie en visie van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven, waar het Wall-linQ Totaal Concept wordt toegepast. Waar voorheen werd verwarmd en gekoeld met convectoren die hinderlijke trek veroorzaakten, wordt de verbouwde afdeling verwarmd en gekoeld met klimaatplafonds.

FEITEN & CIJFERS OPDRACHTGEVER Catharinaziekenhuis, Eindhoven

ARCHITECT

Architecten aan de Maas, Rotterdam

WANDEN Wall-linQ

BOUWTIJD tot medio 2019

TOTALE OPPERVLAKTE RENOVATIE 120.000 m2

Met de unieke montagemethode (de Fluistermethode) hoeft er nagenoeg niet geschroefd te worden. Vanwege het geluidsarme karakter is het systeem zeer geschikt voor renovaties en verbouwingen. De Ergo Trailer en de Ergo Elevator zorgen ervoor dat de fysieke belasting door tillen, dragen, duwen en trekken - de grote boosdoeners als het gaat om ‘arbeidsziektes’ onder afbouwers - vrijwel geheel wordt gereduceerd. Het Wall-linQ Totaal Concept voldoet ruimschoots aan de weten regelgeving. Kenmerken zijn Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, duurzaam bouwen, duurzame inzetbaarheid en een hoge bouwefficiency met goede prestaties, die bijdragen aan een veilige, schone en rustige omgeving voor de eindgebruiker. Het Totaal Concept biedt uitvoeringsvoordelen en besparingen voor de gehele keten: een versnelling van het bouwproces met 46% en de helft minder transportbewegingen. Doordat platen op maat worden geleverd, is er bovendien minder afval, minder stof op de werkvloer en worden snijbewegingen aanzienlijk verminderd. Daarnaast ontstaat er meer ruimte op de werkvloer. Andere aanwezige arbeidskrachten kunnen daardoor ook veiliger en gezonder hun werk doen.

BOUWEN AAN DE ZORG | 75

WALL-LINQ CONCEPT COMFORT HEALTH CARE INSTITUTIONS VOOR EEN SNELLER HERSTEL Wanden van Wall-linQ hebben een uitstekende geluidsisolatie voor de nodige privacy, hoge brandveiligheid en worden nagenoeg geruisloos gemonteerd volgens de ‘Fluistermethode’. Natuurlijk voldoen de wanden en de montage aan alle huidige eisen op het gebied van Arbo, duurzaamheid en bouwproces efficiency. Sterker nog Wall-linQ doet er een schepje bovenop, want door de unieke montagemethode ontstaat er een vlakke wand. Een vlakke wand heeft een positieve uitwerking op de gemoedstoestand èn stofdeeltjes hechten minder goed. Een comfortabele, veilige en rustige omgeving voor patiënt, bezoek en personeel. Comfort Health Care Institutions: een prettige beleving voor een sneller herstel.

ll Wa lin KOMO ®ATTE ST IKB 2

E TAP

444

DR ® YW ALL SYSTEM

www.wall-linq.nl | info@wall-linq.nl | +31 (0) 345 501 777 | The Netherlands

Specialist in zorginrichting Het Juliana Kinderziekenhuis is verhuist naar een nieuwe locatie. Het nieuwe JKZ is een plek waar zieke kinderen ondanks hun ziekte

“In Gispen hebben wij een partner gevonden die voor

kind kunnen blijven.

Men heeft een wereld gecreëerd, waarin kinderen minder pijn en angst

ons beslist een toegevoegde

hoeven te ervaren en sneller te kunnen herstellen. De zorgspecialisten

waarde heeft! Een plezierige

van Gispen hebben meegedacht over de keuze van producten die in dit

samenwerking, deskundige begeleiding en goede

‘Planetree-concept’ perfect passen.

UW INRICHTING? ONZE ZORG

advisering” Irene Reiziger, projectmanager Verhuizing en Inrichting

Maak vrijblijvend een afspraak met een zorgspecialist van het Gispen Zorgteam via 0345-474 211.

Tekst: Irene Teunissen Fotografie: Studio Oostrum, Gispen, VWH

Nieuwbouw HagaZiekenhuis Den Haag gereed

Midden in de Haagse wijk Leyenburg is in april 2015 de uitbreiding van het HagaZiekenhuis gereed gekomen. Naast het ruim veertig jaar oude gebouw staat nu een nieuw ziekenhuis, een van de modernste van Nederland. Het Juliana Kinderziekenhuis maakt er deel van uit. “Slechts drie jaar duurden de hele ontwikkeling en de nieuwbouw”, vertelt Martijn Oude Luttikhuis, bouwdirecteur van projectorganisatie HagaVernieuwt, trots. “En dat is extreem snel. Normaliter duurt een dergelijk traject zo’n vijf jaar!” Dat het zo vlot verlopen is, is mede te danken aan de contractvorm en de samenwerking met het consortium VolkerWesselsHaga. “Als we het zelf in eigen beheer hadden moeten doen, hadden we niet hetzelfde resultaat in dit korte tijdsbestek gehaald.” Het HagaZiekenhuis was een van de eerste ziekenhuizen in Nederland die ontwerp, bouw en technisch beheer voor twintig jaar uitbesteedden aan een consortium. Dit is een samenwerkingsverband tussen aannemer Boele van Eesteren voor de bouw en Homij/Imtech combinatie voor de technische installaties. Oude Luttikhuis: “Met deze design, build en maintain-constructie wilden we in korte tijd van een programma van eisen tot oplevering komen.

78 | BOUWEN AAN DE ZORG

En daarin zijn we geslaagd. Doordat het lukte gefaseerd ontwerponderdelen af te sluiten, konden we tijdens de ontwerpfase al met de bouw starten.” Het project op tijd af krijgen was de grootste bouwkundige uitdaging. Maar om alle medische inventaris en ICT-apparatuur in het gebouw te krijgen zodanig dat

alles ook als één geheel gaat functioneren, was een andere uitdaging. Volgens de bouwdirecteur moet alles in en met het gebouw samenwerken. Ook moeten de medewerkers er mee om kunnen gaan. “Dankzij de integrale aanpak tussen bouw, ICT en vernieuwingsprogramma’s, de afstemming tussen

Lopital levert flexibel badkamersysteem Voor een badkamer van de kinderafdeling in het Juliana Kinderziekenhuis, heeft Lopital uit Oisterwijk het hoog-laagbad en de plafondlift geleverd. Er is gekozen voor een flexibele oplossing. Het geleverde hoog-laagbad is duurzaam, makkelijk te reinigen en beschikt bovendien over een geïntegreerde desinfectie-unit. Het XY-tilsysteem bestaat uit twee rails die aan het bouwkundige plafond gemonteerd zijn, met daaronder een derde rail en een motor. Met deze opstelling kan overal in de badkamer een transfer uitgevoerd worden. Een uitermate geschikte oplossing voor valgevaarlijke omgevingen waar veel getild moet worden. Voor het tillen zelf heeft Lopital vier tilbanden geleverd. Bureaumanager Rob van der Waal: “Onze tilbanden worden als zeer praktisch en comfortabel beschouwd. En met driehonderd soorten in het assortiment, is er voor elk wat wils.” Dat past volledig binnen de visie van Lopital, dat van begin tot eind met de klant meedenkt. “Wij geven advies en richten badkamers zo functioneel mogelijk in. Daarbij streven wij altijd naar maximaal comfort voor de patiënt en optimale ergonomie voor het personeel.”

HagaZiekenhuis, Den Haag

alle partijen en het strakke projectmanagement, hebben we dit allemaal kunnen realiseren.”

Architectuur Nu staat er een schitterend ultramodern vierlaags gebouw met een volume van ruim 33.000 m², afgeronde gevels en een parkeergarage onder de grond. Aan de ene kant bevinden zich de dagbehandeling, enkele poliklinieken voor volwassenen en het splinternieuwe OK-complex. In de rest van het pand bevindt zich het Juliana Kinderziekenhuis, met de grootste kinderspoedeisende hulp van Nederland, met op de bovenste verdieping het geboortehotel en een Ronald McDonaldhuis. Er is bewust een afscheiding aangebracht tussen het deel voor volwassenen en het kindergedeelte. Maar beide staan met elkaar in verbinding via de open atriums en de bijzondere galerijstructuur. Om een helende omgeving te creëren die past bij de Planetreegedachte die overal in het HagaZiekenhuis geldt, heeft MVSA Architects een ontwerp gemaakt met ronde lijnen en veel daglicht. Het is een open, transparant gebouw, met

overal glas, twee atriums, brede gangen, open balies en een rustige uitstraling. De trapsgewijze opbouw van de verdiepingen zorgt voor overzicht, ruimtelijke werking en veel extra lichtinval.

Beleving Aan de kleurige speelobjecten op verschillende plekken zie je dat het ene deel een kinderziekenhuis is. Hier worden kinderen behandeld, maar ook wordt geprobeerd ze af te leiden en ze te laten ontspannen, zodat ze minder angst en pijn ervaren. De inrichting van de kinderafdeling is op deze benadering afgestemd. Verschillende kleuren, dimbaar gekleurd licht en grappige illustraties die de wanden versieren, beïnvloeden de beleving. En als een kind naar de OK moet, kiest het een animatiefiguurtje uit dat via bewegende projecties op de muren meereist naar de operatiekamer, verkoever en weer terug naar de afdeling. Met behulp van deze helende omgeving wordt sneller herstel van de kinderen bevorderd. Het kinderziekenhuis loopt daarmee voorop in Nederland.

•

Gispen als aanspreekpunt Bij de nieuwbouw van het Juliana Kinderziekenhuis (JKZ) in Den Haag is Gispen hét aanspreekpunt voor de levering van het meubilair. Het JKZ maakt deel uit van het HagaZiekenhuis in Den Haag. Naast de nieuwbouw is dit topklinische ziekenhuis bezig met een totale renovatie. Irene Reiziger, projectmanager verhuizing en inrichting bij het HagaZiekenhuis, werkt dan ook al vijf jaar prettig samen met Gispen. “Deze leverancier helpt ons eveneens bij het inrichten van het nieuwe JKZ. Het bedrijf kent onze wensen en vertaalt ze naar passende oplossingen. Zo nemen wij er nagenoeg al ons werkplek- en wachtmeubilair af.” Ook bij de keuze van de rest van de meubels voor het kinderziekenhuis wordt de innovatieve producent van kantoor- en zorgomgevingen uit Culemborg ingeschakeld. “Het meeste meubilair is gestandaardiseerd, maar passend binnen het interieurontwerp. En onze contactpersoon bij Gispen regelt alles. Van het leggen van contacten met andere leveranciers tot het installeren en plaatsen van de meubels. Wij hebben er geen omkijken meer naar.”

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER CONSORTIUM

HagaZiekenhuis VolkerWesselsHaga, bestaande uit aannemer VolkerWessels, installatie combinatie Homij/Imtech, architect MVSA LOSSE INRICHTING Gispen, Culemborg BADEN EN TILLLIFTEN Lopital, Oisterwijk BOUWTIJD circa 2 jaar BVO’S 37.000 m² AANTAL BEDDEN 190

Dat geldt eveneens voor de zogenaamde ‘specials’, zoals de inrichting van de wachtkamers in het kinderziekenhuis. “Voor deze wachtruimtes moet alles speciaal ontworpen en gemaakt worden. Dat betekent bijvoorbeeld lagere, vaste stoelen en banken, zonder scherpe randen, die goed schoon te maken zijn. Ook in dit traject denkt Gispen mee, adviseert en zorgt snel en adequaat voor het geheel. Wij hebben alleen met onze contactpersoon te maken. Voorlopig blijven al onze meubelinkopen via deze leverancier lopen. In Gispen hebben wij een partner gevonden die voor ons beslist een toegevoegde waarde heeft!”

BOUWEN AAN DE ZORG | 79

DIAMOND BOARDS ARE FOREVER

Diamond Board gipskartonplaten van Knauf. Op alle vlakken superieur.

Knauf Diamond Board

www.diamondboard.nl

■

Stootvast & sterk

■

Brandwerend

■

Bestand tegen vocht

■

Optimaal verwerkbaar

■

Geluidsisolerend

KNAUF ONTZORGT EN BIEDT ZEKERHEID In april 2015 is het laatste deel van de nieuwbouw van het HagaZiekenhuis in Den Haag opgeleverd. Het ene gedeelte is voor volwassenen, met onder andere het nieuwe OK-complex, de dagbehandeling en enkele poliklinieken. Het andere deel bevat het Juliana Kinderziekenhuis. Binnen de nieuwbouw heeft Knauf alle nietdragende binnenwanden geleverd. “Omdat wij al in een vroeg stadium bij de nieuwbouw van het HagaZiekenhuis betrokken waren, konden wij meedenken en optimaal advies geven over welke systemen het meest geschikt zouden zijn. Eveneens konden wij oplossingen bieden op het gebied van geluid- en brandwerendheid, isolatie, duurzaamheid en veiligheid”, vertelt Jacco van ’t Hof, projectadviseur bij Knauf. In totaal is er 30.000 m2 aan wanden aangebracht in het ziekenhuis. De bulk van die wanden is enkel beplaat en 30 minuten brandwerend met een geluidsisolatie van 52 dB. De wandsystemen bestaan uit een profiel van 100 millimeter, aan beide zijden 12,5 millimeter Diamond Board beplating, 75 millimeter glaswol en ruimte voor leidingen. Er zijn ook wanden dubbel beplaat, die daarmee een brandwerendheid van 60 minuten halen en een geluidsisolatie van 59 dB. Naast de normale binnenwanden zijn bij Radiologie stralingswerende wanden toegepast waarin 2 millimeter lood is verwerkt, en akoestische voorzetwanden bij de oefenruimten voor volwassenen.

KnaufZeker Knauf werd na een aanbesteding via Kwakman Afbouw bij het project betrokken. Het afbouwbedrijf wist dat de producten van Knauf op elkaar afgestemd zijn en garant staan voor hoogwaardige kwaliteit. Door producten van Knauf met elkaar in een systeem te combineren, blijven prestaties zoals geluid- en brandwerendheid gewaarborgd. “Deze garantie heet KnaufZeker”, zegt Van ’t Hof. “Onze systemen worden altijd getest of beoordeeld door onafhankelijke instituten en voldoen aan alle keurmerken. Bij het HagaZiekenhuis zijn wij begonnen met het geven van advies en hebben we een compleet wandenboek gemaakt waarin de details

van elk wandtype zijn vastgelegd. Vervolgens hebben wij ter plekke een proefopstelling gemaakt en geluidstesten gedaan, omdat daar een belangrijke eis lag. De wanden moesten een 51 dB geluidsisolatie halen.” Verder gaf Knauf ook tijdens de bouw technische ondersteuning als dat nodig was en voerde elke drie weken inspecties uit om te kijken hoe het ging. Van ’t Hof: “Het was ons tweede KnaufZeker-project. Maar het wordt in de praktijk zo goed ontvangen dat we, zeker grotere projecten, tegenwoordig altijd conform KnaufZeker uitvoeren. Opdrachtgevers willen immers zekerheid en ze willen ontzorgd worden!”

•

Uitdagingen De grootste uitdaging lag volgens Van ’t Hof in de krappe planning. “Omdat het werk snel af moest, had het afbouwbedrijf, Kwakman Afbouw, maar negen maanden de tijd om die 30.000 m2 metalen staanderwanden te monteren en af te werken. Daarom was goede planning heel belangrijk en werd in de drukste periode zelfs gewerkt met zeventig monteurs en spachtelaars.” ARBO-technisch was het een uitdaging de te transporteren materialen met zo min mogelijke inspanning op de juiste plek te krijgen. Dit ging soepel door een goed en strak uitgedacht logistiek plan, dat van tevoren met alle partijen was doorgenomen. De Knauf-platen werden in de fabriek met de rugkant naar boven op de pallets gelegd. Hierdoor hoefden de platen op de bouwplaats niet meer gedraaid te worden en was zo min mogelijk lichamelijke inspanning nodig.

Jacco van ’t Hof, projectadviseur bij Knauf

BOUWEN AAN DE ZORG | 81

Tien redenen om uw nieuwe operatiekamers modulair te bouwen

Stel dat er een nieuw ziekenhuis wordt gebouwd en u verantwoordelijk bent voor de bouw van het OK-complex. Hoe zou u dat vandaag de dag aanpakken? Diezelfde vraag kunnen we ook stellen indien bij uw ziekenhuis de OK’s aan een grote renovatie toe zijn. Dat laatste gebeurt natuurlijk nog vaker, want binnen een ziekenhuis is het OK-complex de snelst verouderende afdeling. Elk ziekenhuis krijgt hier gemiddeld eens in de vijftien jaar mee te maken. De reden is simpel. In geen andere ruimte in het ziekenhuis is zoveel techniek verwerkt als in OK’s. Juist deze techniek verandert razendsnel. Nieuwe vindingen zorgen voor nieuwe mogelijkheden, maar ook nieuwe eisen. De nieuwe WIP-richtlijn zorgt er bijvoorbeeld voor dat de ooit ‘state of the art’ gebouwde operatiekamer na een aantal jaren aan een grondige renovatie toe is.

Tien redenen voor modulair bouwen

IJzerwerf 1 6641 TK Beuningen T +31 (0)24 6790100 F +31 (0)24 6790101 info@bussman-mr.com www.bussman-mr.com

82 | BOUWEN AAN DE ZORG

Het begint allemaal met het maken van plannen, het inventariseren van de wensen van de gebruikers en de ruimtelijke mogelijkheden binnen het gebouw. Uiteindelijk ligt er een Plan van Eisen (PvE) en moet de wijze van bouwen worden gekozen. Wel eens aan modulair bouwen gedacht? We geven u tien redenen waarom dit heel aantrekkelijk zou kunnen zijn voor u.

1. Snelheid De tijdsduur tussen het vaststellen van het PvE en de uiteindelijke oplevering van de nieuwe of gereno-

veerde OK’s, loopt soms op tot enkele jaren. Vaak zijn in die tijd de inzichten al weer veranderd en worden er dus OK’s in gebruik genomen die feitelijk al niet meer voldoen aan de laatste eisen. Zowel de voorbereidingstijd als de bouwtijd is voor een modulair samengesteld OK-complex vele malen korter.

2. Productie onder ideale omstandigheden Bij de realisatie van een modulair gebouw vindt een groot deel van de werkzaamheden vooraf in de fabriek plaats. Het is logisch dat dat onder veel gunstigere omstandigheden gebeurt dan wanneer alles op locatie moet gebeuren. Zeker als het gaat om een ziekenhuisomgeving die de nodige beperkingen met zich meebrengt.

3. Het ziekenhuisterrein blijft beschikbaar waar het voor bedoeld is Bouwwerkzaamheden zorgen nu eenmaal voor overlast. Vrachtwagens rijden af en aan en een deel van het ziekenhuisterrein, vaak de schaarse parkeerplaatsen,

Bedrijfspresentatie

moet worden afgesloten om bouwketen te kunnen plaatsen en materialen op te slaan. Een compleet modulair OK-complex kan fysiek in enkele dagen tijd geplaatst worden.

4. Aanmerkelijk minder overlast Traditioneel bouwen zorgt vaak voor veel stof en lawaai, juist in een omgeving waar je dat niet wilt. Het grove werk is bij een modulair gebouw al vooraf in de fabriek gedaan. De bouwkundige en installatietechnische afwerking is schoon werk dat nauwelijks overlast creëert.

5. Kans op uitval technische systemen In geval van een renovatie moeten de omliggende afdelingen gewoon doordraaien. Indien de renovatie gefaseerd wordt uitgevoerd, moet zelfs ook nog een groot deel van het OK-complex zelf doordraaien. In een OK-complex zijn veel technische systemen waar tijdens de renovatie aan gewerkt moet worden. Dit brengt risico’s met zich mee op het uitvallen van deze systemen. Dat kan weer leiden tot onveilige situaties voor de patiënt.

6. Voorbereid op volgende renovatie De hypermoderne OK’s van nu zijn over vijftien jaar weer aan een grondige renovatie toe. Waarom dan de ongemakken en risico’s die dat dan met zich meebrengt nu al inplannen? Nu modulair bouwen betekent straks simpelweg modules wisselen.

7. Financieel

aansluitingen voor luchtkanalen, elektra, medische gassen, et cetera, altijd op exact dezelfde plaats zitten. Hierdoor is het mogelijk OK’s af te koppelen, weer aan te koppelen en onderling uit te wisselen. Stel dat er over drie jaar een nieuwe behandeling mogelijk wordt, maar dat deze alleen uitgevoerd kan worden in een speciaal daarvoor aangepaste operatiekamer. Dankzij het Bussman Plug & Play-concept kan bij een OK-complex dat verder in gebruik blijft, één OK weggenomen worden en in de fabriek worden aangepast. Eenmaal klaar wordt hij weer teruggeplaatst, terwijl de overige OK’s gewoon in gebruik zijn gebleven.

9. Tweede leven voor OK’s OK’s verouderen technisch en functioneel relatief snel. De modules waar deze OK’s in gebouwd zijn, kunnen natuurlijk worden gestript en opnieuw worden ingezet. Er is echter nog een andere mogelijkheid. OK’s kunnen volgens onze strenge Westerse normen dan weliswaar verouderd zijn, in veel ontwikkelingslanden zou de zorgkwaliteit enorm omhoog gaan als men daar kon beschik-ken over onze operatiekamers van vijftien jaar geleden. Als we die toen al modulair gebouwd hadden, zouden die nu relatief goedkoop ingezet kunnen worden voor de mensen in derdewereldlanden. Waarom daar dan nu niet mee beginnen?

Interim-OK-voorzieningen Stel dat modulaire nieuwbouw toch geen optie voor u is, maar uw huidige OK-complex wel gerenoveerd moet worden. Bussman kan tijdens de renovatie een volwaardige interim-OK-voorziening leveren. Of het nu gaat om een of twee operatiekamers of om een compleet OK-complex met zes OK’s, holding, recovery, steriele opslag en alle andere noodzakelijke nevenruimtes, Bussman heeft de oplossing.

Hybride OK De hybride OK, waarbij middels een zogenaamde C-boog röntgentoepassing op de OK mogelijk is, is sterk in opkomst. Een klein aantal ziekenhuizen beschikt al over een hybride OK. Veel andere ziekenhuizen gaan dit de komende jaren bouwen. Binnen een bestaand OK-complex is de realisatie van een hybride OK meestal niet mogelijk. Een hybride OK is tussen de anderhalf en twee keer zo groot als een normale OK. Toch wil men deze graag onderdeel van het OK-complex laten zijn. Bussman heeft de eerste modulair gebouwde hybride OK in de Benelux geplaatst. Deze is op een staalconstructie op hoogte geplaatst, zodat hij aansluit op het bestaande OK-complex op de eerste verdieping.

10. Groen bouwen In het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), wilt u natuurlijk zo groen mogelijk bouwen. Er is geen andere bouwvorm waarbij zo weinig afval geproduceerd wordt en het hergebruik zo groot is. Bussman is de specialist op het gebied van

technisch gecompliceerde ruimten in de gezondheidszorg en levert deze ruimten turn-key en gevalideerd op. Zijn er bij uw ziekenhuis bouw- of verbouwplannen? De adviseurs van Bussman komen graag en geheel vrijblijvend een keer bij u langs.

•

Bouwkosten Ook financieel is een modulair gebouw aantrekkelijk. De bouwkosten van een modulair gebouw steken vrijwel altijd gunstig af tegen traditioneel bouwen. Verplaatsbaar Een modulair gebouw is verplaatsbaar. Is het op de oorspronkelijke locatie niet meer nodig, dan kan het elders ingezet worden. In een tijd van fusies tussen ziekenhuizen en de daarmee samenhangende herverdeling van taken kan het wenselijk zijn de bestaande OK-capaciteit elders in te zetten. Restwaarde Een traditioneel gebouw dat moet plaatsmaken voor iets anders, moet gesloopt worden. Als het nog niet geheel is afgeschreven, moet dat versneld gebeuren en ook het slopen zelf is kostbaar. Een modulair gebouw heeft altijd nog een restwaarde.

8. Plug & Play Alle door Bussman gerealiseerde OK-complexen zijn Plug & Play-geëngineerd. Dat wil zeggen dat alle

BOUWEN AAN DE ZORG | 83

Thema Leveranciers aan Ziekenhuizen

Goede bewegwijzering schept duidelijkheid Ziekenhuizen zijn vaak complexe omgevingen waarin het niet altijd eenvoudig is om je weg te vinden. Een ervaren partner, zoals Signburo, kan hierbij duidelijkheid verschaffen. “Het is belangrijk om al vroeg in het traject betrokken te zijn. Op die manier kunnen wij samen met de opdrachtgever en de (interieur)architect grondig analyseren wat de behoeften zijn en gepaste adviezen geven”, vertelt een woordvoerder van Signburo. “Toepassingen in de zorgsector vragen om een brede kennis. We moeten niet alleen vertrouwd zijn met alle mogelijke bewegwijzeringsconcepten, maar ook met kleurgebruik, leesbaarheid, grafische tendensen, diverse folietoepassingen, veiligheidssignalisatie, digitale signalisatie en braille. Het is fantastisch om

telkens weer onze ervaring en knowhow te kunnen gebruiken in het belang van onze klanten.” Voor meer info: www.signburo.be

Het belang van laminaire luchtzuiveringssystemen in (mobiele) operatiekamers Nederland heeft een voortrekkersrol in Europa wat betreft onderzoek, ontwikkeling en toepassing op het gebied van luchtzuiveringssystemen in operatiekamers. Zeer recent, in de maartuitgave van dit magazine, presenteerden Jelle Loogman en Ivo de Visser een nieuwe benadering van luchtzuivering. Hoewel Nederland vooroploopt wanneer het gaat om schone lucht in operatiekamers, erkenden zij dat nog steeds 3% van de patiënten die een chirurgische ingreep ondergaat, bacteriële infecties oploopt. Vanguard Healthcare is 's werelds grootste dienstverlener op het gebied van mobiele operatiekamers. Deze mobiele operatiekamers beginnen een vast onderdeel van het decor te worden in Nederlandse ziekenhuizen die een renovatie ondergaan, onder meer dankzij de laminaire luchtzuiveringssystemen.

Stevig geïnvesteerd “Omdat we weten dat luchtzuiveringssystemen van groot belang zijn voor klinische teams, hebben we gedurende vele jaren stevig geïnvesteerd in de ontwikkeling van een hoogwaardig laminair luchtzuiveringssysteem”, zegt Mary Smallbone, managing director Europe van Vanguard Healthcare. “Onze laminaire luchtzuiveringstechnologie voldoet aan gradatie A van de EUGMP-normering en biedt een omgeving met HEPA-gefilterde lucht die tot wel zeshonderd keer per uur wordt ververst. Chirurgische teams kunnen dus tijdens het renovatieproces onder dezelfde omstandigheden werken als waaraan ze gewend zijn.” Voor meer info: Rob van Liefland, 0800-0232294, verkoop@vanguardhs.com of www.vanguardhs.com/nl.

84 | BOUWEN AAN DE ZORG

Thema Leveranciers aan Ziekenhuizen

Uw specialist voor de gezondheidssector Om ervoor te zorgen dat de patiĂŤnten en het personeel zich prettig voelen: inrichtingsoplossingen van nora. Kleur is een belangrijk aspect bij het inrichten van gebouwen in de gezondheidssector. Kleur draagt aanzienlijk bij tot het persoonlijk welbevinden en als gevolg daarvan tot een positief genezingsproces. Kleur roept niet alleen emotionele reacties en associaties op, maar ook lichamelijke reacties. Bij kleurtherapie worden kleuren daarom gericht toegepast om bepaalde pijn te verlichten of te genezen.

Kleuren voor de gezondheidssector Nora rubber vloerbedekkingen worden gekenmerkt door een breed kleurenpallet. Met het materiaal rubber zijn zowel uiterst felle kleuren als onopvallende pasteltinten mogelijk. Met noraplan signa en noraplan sentica heeft nora unieke vloerbedekkingen ontwikkeld die speciaal voor de gezondheidssector zijn ontworpen. Noraplan signa is verkrijgbaar in 48 kleuren. Noraplan sentica is vanaf voorjaar 2012 op de markt en is nu al een groot succes. Het harmonische kleurbeeld van noraplan sentica bestaat uit 32 kleuren die worden aangevuld met 6 solitaire kleuren om accenten te leggen.

Nieuwe oppervlak- en kleuropties voornoraplan stone Dit jaar viert noraplan stone haar 25-jarig bestaan. Om deze lange geschiedenis van betrouwbare prestaties te vieren, lanceert nora opnieuw het productassortiment met enkele frisse vernieuwingen. Het meest recente assortiment van noraplan stone biedt nu een optie voor een glad oppervlak en diverse nieuwe

kleuren. Net zoals het traditionele gestructureerde, reflectiebrekende oppervlak, heeft het gladde alternatief een onopvallend, willekeurig granulaatdesign en een fris, modern kleurenpalet. Het is vooral geschikt voor scholen, ziekenhuizen, transportomgevingen en andere openbare ruimten. Nora vloerbedekkingen bestaan uit hoogwaardige industriĂŤle en natuurlijke rubberkwaliteiten, mineralen uit natuurlijke bronnen en milieuvriendelijke kleurpigmenten. Geen enkele nora vloerbedekking bevat pvc, weekmakers (ftalaten) of halogenen (bijvoorbeeld chloor). Bovendien beschikt nora vloerbedekking over talrijke Green Design-certificaten zoals de Blauwe Engel en het FinseM1ecolabel, die bijdragen aan een gezond binnenklimaat. www.nora.com

Medisch Centrum De Grebbe

De aansprekende balie in de apotheek is voorzien van warme materialen als Hi-Macs, Kvadrat-stoffering en led-verlichting. (foto: grassodenridder architecten / Lumecore)

Apothekerskast. (Fotografie: grassodenridder architecten / Lumecore)

Het Medisch Centrum is ontworpen als een maatpak voor de vele gebruikers. Het biedt niet alleen onderdak aan vier huisartspraktijken en een apotheek, maar ook aan diverse andere (para)medische disciplines. De vide in het hart van het gebouw vormt het verbindende element tussen de verschillende gebruikers en hun cliĂŤnten. Voor meer informatie: www.verschuren-interieurbouw.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 85

Een veranderende zorgvraag, vraagt om een flexibele levering van gezondheidszorg Vanguard Healthcare is een pionier in het leveren van flexibele faciliteiten en steunt Europese zorginstellingen met de levering van innovatieve, mobiele gezondheidszorg oplossingen. Of uw ziekenhuis nu een tijdelijke capaciteitsverhoging moet doorvoeren, capaciteit moet onderhouden tijdens renovatie werkzaamheden of moet reageren op onvoorziene calamiteiten, Vanguard kan een snelle en toegespitste oplossing leveren. Onze meer dan 37 algemene en specifieke units kunnen assistentie leveren bij tal van capaciteitsvragen. Een greep uit onze mogelijkheden: • • • • •

Standaard en laminaire flow operatiekamers (Klasse 1 en 2) Verpleegunits met 8 bed-plaatsen en utiliteit ruimtes Stand-alone endoscopie suites Stand-alone dag-chirurgie suites Stand-alone klinieken

Voor het vinden van meer informatie of het verkrijgen van een toegespitste aanbieding kunt u onze website bezoeken via:

+31 6 5478 5876 www.vanguardhs.com

Vertrouw de zorg voor een Gezond klimaat toe aan de specialist Ziekenhuizen en zorginstellingen zijn er in tal van variaties. Maar ze hebben allemaal één ding gemeen: een zo optimaal mogelijke welzijnstoestand van de patiënt. Carrier heeft hetzelfde doel. Een goed klimaatbeheersingssysteem kan immers het welzijn van een patiënt beïnvloeden. Gezonde lucht voor een gezond klimaat. Carrier is ’s werelds grootste expert. Als uitvinders van de airconditioning zijn we altijd een stap verder in technologie, om u in iedere situatie de optimale oplossing te bieden. Klimaatbeheer op afstand bijvoorbeeld, dat doen we al in ruim 20% van alle Nederlandse ziekenhuizen. Dus, voor élke klimaatoplossing: turn to the experts. Carrier Airconditioning. Do you turn? T (071) 341 71 11, www.carrier.nl

137car 197x130 Gezond klimaat.indd 1

15-05-13 14:11

Thema Leveranciers aan Ziekenhuizen

Grote koelcapaciteit voor LUMC Verbeterd rendement

Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) breidt uit, terwijl de HVAC-eisen voor ziekenhuizen steeds strenger worden. De technische installaties van het gebouw moeten daarom mee evolueren. De vier Carrier-koelmachines bijvoorbeeld, zijn deels verouderd en voldoen niet aan de capaciteit die het Medisch Centrum in de toekomst nodig zal hebben. Daarom vervangt Carrier twee van de watergekoelde centrifugaal koelmachines door een groter vermogen. De vier bestaande koelmachines hadden elk een vermogen van circa 2,75 MW, de in de toekomst te verwachten koelvraag in het ziekenhuis wordt echter geraamd op 18,5 MW. Door deze stijgende koelvraag, werd ervoor gekozen om in dit project alvast de twee oudste Carrier-koelmachines te vervangen door twee watergekoelde centrifugaal koelmachines van ieder 5 MW. Hierdoor komt in de nabije toekomst 15,5 MW beschikbaar en kan nadien bepaald worden wat het exacte benodigde koelvermogen inclusief de uitbreidingen wordt. Zo is het LUMC klaar voor de toekomst. Carrier, dat al lang voor het ziekenhuis werkt, leverde en plaatste de machines en zorgt voor het onderhoud. Tevens verleende Carrier tijdens de engineerings-, uitvoerings- en opstartfase advies, om zo tot een volledig operationele en optimaal werkende koelinstallatie te komen.

Compressor Die nieuwe koelmachines zijn groter dan de vorige, maar zijn ook opgebouwd met de nieuwste compressietechnieken, efficiëntere warmtewisselaars en een slimme microprocessorregeling. De gebruikte compressor is een ééntraps-centrifugaalcompressor met open waaier en een speciaal geconstrueerde aerodynamische tunneldiffuser. Samen met een op de bedrijfscondities afgestemde waaierdiameter, verzekert die constructie een optimaal rendement bij de gevraagde bedrijfscondities. De compressor, motor en transmissie zijn samengevoegd in een semi-hermetische constructie, om lekkage van het koudemiddel te voorkomen.

De koelmachines zijn uitgerust met een variabele frequentieregelaar (VFD), aangestuurd door de microprocessor. Door de toerenregeling van de compressor is het rendement in situaties van deellast aanmerkelijk hoger. De frequentieregelaar is gemonteerd in de fabriek, bedraad en volledig getest, zodat de werking gegarandeerd is.

ALC-regeling Tevens is er een ALC-regeling geleverd aan het LUMC voor een optimaal rendement en optimale bedrijfszekerheid van de koelcentrale. De Carrier ALC-regeling stuurt alle koelmachines, koeltorens, kleppen, pompen en de vrije koeling aan. Daarnaast is er een datakoppeling op basis van BACnet IP naar het bovenliggende gebouwbeheersysteem.

Vertrouwen Het all-in onderhoudscontract van de koelinstallatie loopt twintig jaar. Het maakt dus een heel belangrijk deel uit van de opdracht. Dat toont aan dat het ziekenhuis een groot vertrouwen heeft in Carrier.

19 XRV Centrifugaal koelmachines Carrier apparatuur 2 x 19 XRV centrifugaal koelmachine 1 x droge koeler 1 x ALC-regeling inclusief WebCTRL beheersysteem Installateur Van Galen (Rotterdam) Adviseur Van Looy Group nv (Antwerpen) Leverancier klimaatsysteem Carrier Airconditioning Benelux BV

Artimo gaat voor een huiselijk gevoel Zoals u weet, speelt het interieur in ziekenhuizen een belangrijke rol. Vooral stoffen en gordijnen zorgen voor warmte, sfeer en kleur. Dit huiselijke gevoel wil Artimo patiënten graag laten ervaren. Met steeds nieuwe materialen, kleuren en ontwerpen die de zintuigen op een prettige wijze prikkelen. Want een aangenaam interieur bevordert het welbehagen van de bewoners. Artimo Textiles B.V. is een ervaren, gespecialiseerde leverancier met een eigen collectie gordijnen meubelstoffen voor projecten. Alle stoffen zijn van hoge kwaliteit en zijn samengesteld uit 100% polyester FR of Trevira CS. Deze stoffen zijn permanent vlamvertragend volgens de internationale normen. Als opdrachtgever wilt u uiteraard vaak een eigen sfeer in een gebouw creëren. Samen met u of uw architect kijkt Artimo daarom naar een optimale oplossing voor de diverse ruimtes. In onze uitgebreide showroom en met onze uitgekiende bestekservice, kunt u een overwogen materiaal- en kleurkeuze maken, zodat 'het totale plaatje' klopt. Voor meer informatie: www.artimo.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 87

Boeckx en De Vloed

werken samen onder de naam DETOO Architects

Torhoutsesteenweg 52, BE-8400 Oostende, Belgium T +32 59 808 804 www.boeckx.be

Laarnebaan 106a BE-9070 Heusden-Destelbergen, Belgium T +32 92 521 122 www.devloed.be

Beide architectenbureaus bouwden een sterke reputatie op in de onderwijs- en zorgsector. Als onafhankelijke, creatieve ontwerpers gaven hun projecten blijk van een vernieuwende vormgeving, eigentijds materiaalgebruik en een verfijnde detaillering, steeds met aandacht voor de exploitatiekosten en de ‘total life cycle cost’. Als DETOO Architects willen beide bedrijven deze kennis en ervaring nog explicieter inzetten. Serge Lefevere: “Steeds opnieuw vinden we een balans tussen ruimtelijke, maatschappelijke, economische en ecologische aspecten. Zo krijgen projecten betekenis in het leven van de huidige en toekomstige bewoners en gebruikers, maar ook in het sociaalculturele weefsel van de omgeving.”

Krachtige gebouwen Johan Cogge geeft aan dat elk gebouw een beleving met zich mee moet brengen voor gebruikers

88 | BOUWEN AAN DE ZORG

'Behoeften en wensen vertalen wij in herkenbare en unieke realisaties waarin functionaliteit centraal staat' en bezoekers. “Daarom willen wij krachtige gebouwen creëren die zich niet alleen prachtig integreren in hun omgeving, maar deze zelfs mee gaan bepalen. Gebouwen die sfeer en karakter geven aan de binnen- en buitenomgeving en tegelijkertijd vanzelfsprekend de ideale mantel vormen voor de beoogde functie.”

Bedrijfspresentatie

Daarom is het volgens Jan De Vloed uitermate belangrijk dat de ontwerpers een zeer groot inlevingsvermogen hebben met betrekking tot de bedoeling en de wensen van de opdrachtgever. “Dialoog staat centraal in onze werkwijze. Behoeften en wensen vertalen wij in herkenbare en unieke realisaties waarin functionaliteit centraal staat.”

Serge Lefevere.

Albaan Tas.

Volgens Albaan Tas is dat de essentie: de architecturale vertaling van de werkorganisatie, gevraagd door de opdrachtgever, rekening houdend met tal van randvoorwaarden als budget, oppervlakte, subsidieregelingen, wetgevingen, visies, exploitatiekosten enzovoorts. “En dit allemaal volgens de beste bouwpraktijk.” Serge Lefevere: “We zijn ervan overtuigd dat we enkel op die manier eigentijdse en zelfs vooruitstrevende antwoorden kunnen formuleren op de ruimtelijke behoeften van vandaag en morgen.” Jan De Vloed.

Johan Cogge.

Ontwerpen is keuzes maken Een gebouw moet volgens de bedrijven vele meesters dienen. De bouwheer wil een ontwerp dat niet alleen functioneel uitstekend bedacht is, maar dat zich tegelijkertijd weet te onderscheiden in de omgeving. De financieel verantwoordelijken willen een gebouw dat economisch te bouwen en uit te baten is. De gebruikers willen een gebouw dat een zo perfect mogelijk antwoord geeft op de huidige en toekomstige behoeften. Een gebouw dat zich ook weet aan te passen aan de snelle evoluties binnen de sector. “Vanuit onze ervaring en specia-

lisatie weten wij precies hoe we al deze eisen tegen elkaar moeten afwegen en welke behoeften voorrang moeten krijgen op andere wensen. Want ontwerpen is altijd keuzes maken. Wij hebben niet alleen de expertise om precieze antwoorden te geven op uw vragen, maar ook om de vragen aan te raken die u zich nog niet heeft gesteld. Of om u erop te wijzen dat sommige vragen misschien niet juist zijn gesteld.”

‘Design to operate’ Elk project, elk gebouw wordt ontworpen voor een specifiek doel, maar moet tegelijkertijd ook flexibel en duurzaam zijn om wijzigingen in de tijd mee te kunnen nemen. De wensen en bezorgdheden van alle stakeholders worden aan het begin van het project geregistreerd en in alle stadia van het ontwerp en de uitvoering geëvalueerd. Waar nodig worden ze, in samenspraak met de opdrachtgever, bijgestuurd. Op die manier kunnen de plannen organisatorisch zeer precies worden opgesteld, met een strikt budget- en tijdsmanagement, en kunnen de eisen van alle betrokkenen worden vertaald in een ambitieus ontwerp dat het idee van ‘design to operate’ perfect onderschrijft.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 89

TOTAALBELEVING CENTRAAL OP JAARLIJKS VTDV-CONGRES De Vereniging voor Technische Diensthoofden van Verzorgingsinstellingen (VTDV) organiseerde op vrijdag 8 mei het jaarlijkse VTDV-congres. Het thema van deze editie was ‘Totaalbeleving van onze klant’ - zijn we er klaar voor? Bouwen aan de Zorg ging kijken of die vraag werd beantwoord. Het VTDV-congres is erg belangrijk voor de technische diensthoofden in Vlaanderen. Jaarlijks neemt bijna 90 procent van de VTDV-leden deel aan het congres en de sfeer is erg gemoedelijk. Dat bleek ook uit de smaakvolle optredens van Etienne Wauters, voorzitter van ZorgNet, en Eddy De Coster, voorzitter van de VTDV, die als moderator en dagvoorzitter optrad. Zij bespraken de centrale vraag van het congres. De Coster vroeg zich bijvoorbeeld af wie die klant nu is: de patiënt, de ziekenhuisdirectie of het personeel? Het antwoord is eenvoudig: iedereen is klant en de service die de technici bieden, moet ten goede komen aan iedereen.

Wauters haakte daarop in en stelde enkele terechte vragen. Is wat wij implementeren wel wat de klant wil? Beantwoorden de keuzes die we maken wel aan de vragen van de klant? De perceptie is daarbij wat telt: de concrete ervaringen van mensen in een zorginstelling zijn het belangrijkst voor hun gevoel van tevredenheid. “Goede zorg leveren is daarbij niets extra’s,; het is de standaard”, zegt Wauters. “Dat is voor mensen een basisvereiste en draagt dus niet bij aan hun beleving van een ziekenhuis. Wij moeten méér dienstverlening aanbieden, zoals een goede administratie, een warme ontvangst en een goedwerkende techniek.”

Eddy De Coster, voorzitter van de VTDV, leidde het congres in goede banen.

90 | BOUWEN AAN DE ZORG

Architectuur is belangrijk Christophe Lafosse, professor aan onder andere de KU Leuven en directeur van het Revalidatieziekenhuis RevArte, ging dieper in op de rol van het brein in die beleving. Kennis van de hersenen is volgens hem enorm belangrijk om patiënten optimaal te helpen. Niet enkel voor de artsen, maar voor de hele ploeg eromheen. Neurowetenschappers kunnen bijvoorbeeld aantonen dat gebogen vormen een veel positievere invloed hebben op de hersenen dan rechthoekige vormen. Ook de invloed van licht op het herstel van een patiënt is algemeen aanvaard. Zijn basisstelling is dat hersenen zichzelf voeden met omgevingsprikkels en een nieuwe omgeving geeft dus ook nieuwe reacties in het brein en veranderingen in gedrag. Architectuur is dus enorm belangrijk, want onze omgeving heeft invloed op ons brein.

Margo Annemans ging dieper in op haar doctoraatsonderzoek.

DORMA. THE ACCESS.

DORMA_BADZ.indd 1

2/10/2013 15:19:29

Totaalbeleving van de klant, ook iets wat de aanwezige bedrijven onderstrepen.

De standhouders presenteerden hun producten aan de technische diensthoofden.

Ruimtebeleving Die theorie zette ingenieur-architecte AnneMarie Eijkelenboom van EGM Architecten om in de praktijk. Zij ontwerpt onder andere gebouwen voor psychiatrie, jeugdzorg en verpleegzorg en geeft gastcolleges over healing environment. Ze werkt ook aan ‘Evidence Based Design’, een instrument om onderzoeken naar omgevingsinvloeden te kanaliseren en toegankelijk te maken voor ontwerpers. Zij heeft het onder andere over het belang van een goede wayfinding in een ziekenhuis, zowel cognitief, visueel als met hulp van personeel.

Ingenieur-architecte Margo Annemans, aan de slag bij Osar Architecten, sloot af met haar doctoraatsonderzoek over de ruimtebeleving van liggende patiënten in ziekenhuizen. Via kwalitatief onderzoek bij patiënten toont ze aan dat die ruimte op een totaal andere manier wordt beleefd vanuit een bed. Het uitzicht uit het raam is bijvoorbeeld al anders en ook de breedte van de gangen is vaak niet aangepast aan brede bedden. Met haar onderzoek wil ze architecten hiervan bewust maken.

›

'Op het VTDV-congres presenteerden verschillende bedrijven hun innovaties. Bouwen aan de Zorg zet er enkele op een rij' BOUWEN AAN DE ZORG | 91

DORMA introduceert een nieuw programma schuifdeuren Sinds kort biedt DORMA een compleet nieuw gamma aan automatische deuren om ingangen en doorgangen in gebouwen betrouwbaar, energie-efficiënt en veilig uit te voeren. De smalle profielen van het uitgebreide FLEX-programma voldoen aan de hoogste isolatie- en/ of veiligheidseisen. De compacte aandrijving is niet alleen stijlvol, maar ook heel duurzaam en getest op minimaal 1 miljoen bewegingen. De ST-FLEX Green-variant reduceert energiekosten doordat deze met sterk isolerend glas en thermisch

onderbroken profielen wordt uitgevoerd. De ST-FLEX Secure zorgt, dankzij de toepassing van pantserglas en een unieke elektrische meerpuntsvergrendeling, voor meer veiligheid. Bij de productontwikkeling geeft DORMA niet alleen prioriteit aan kwaliteit en functionele betrouwbaarheid, maar ook aan het reduceren van energieverbruik. Zo hebben alle ST-FLEX-oplossingen het milieuprestatiecertificaat, ook wel EPD-certificaat genoemd. Hiermee kunnen gevelbouwers en

Interalu presenteert intelligent klimaatplafond op het VTDV-congres De energiezuinige stalen klimaatplafonds van Interalu trokken ook op het VTDV-congres de aandacht. Dat komt doordat de Interalu klimaatplafonds zeer energiezuinig zijn en toch een uitzonderlijk hoog koelen/of warmtevermogen leveren. Tel daar de architecturale meerwaarde en de sterke akoestische absorptie bij op, en het plaatje is compleet. Het nieuwste type SAPP®ceilingHybrid realiseert zelf nachtkoeling: in een installatie met free chilling ontlaadt het plafond ’s nachts ecologisch en intensief de betonmassa. Overdag wordt de ruimte dan zo energiezuinig mogelijk gekoeld. Hiermee komt dit intelligente klimaatplafond tegemoet aan de toenemende vraag naar duurzaamheid en het behalen van de norm voor duurzame gebouwen (EPC, BREEAM et cetera).

PURE-kantlat opent deuren in zorgsector Als ervaren fabrikant van houten technische binnendeuren, pakte De Coene op de VTDV uit met de innovatie PURE: een zichtbare kantlat van 7 mm dik, vervaardigd uit 2 componenten PU-hars. Door een uniek productieproces waarbij de PURE tegen de zijkant van de HPL-deur wordt gegoten, is men erin geslaagd om een naadloze en in de massa gekleurde PU-kantlat te ontwikkelen. De uiterst grote stootvastheid van het PU-hars was de belangrijkste drijfveer om te werken met Polyurethaan als grondstof. De PURE-kantafwerking wordt aangeboden op zowel draai-, zwaai- als schuifdeuren en is getest op brandwerendheid (RF30 en RF 60 minuten). De PURE-kantlat opent ongetwijfeld deuren voor projecten in de zorgsector!

92 | BOUWEN AAN DE ZORG

andere bouwbedrijven de milieubelasting en ecologische footprint voor architect en eindgebruikers aantonen. Over DORMA DORMA foquin N.V. vertegenwoordigt alle producten van de DORMA Groep op de Belgische markt. De oplossingen van DORMA betreffen alle oplossingen rondom de deur; van deurdranger tot slot en van carrouseldeur tot cilinder. De doelstelling van DORMA is dan ook om een totaalaanbieder rondom de deur te zijn. Vandaar de nieuwe, internationale slogan: ‘DORMA. THE ACCESS.’

Polyrey, standaard antibacteriële panelen Als trendsetter in design en productie van technisch hogedruk laminaat werkt Polyrey nauwgezet van ontwerp tot realisatie. Ons salesteam is erop gericht projecten te verwezenlijken door advies en inspiratie te bieden voor verschillende toepassingen met HPL. Daarbij kunt u denken aan deuren, wanden, balies, tafelbladen et cetera. Daarnaast wordt volkunststof Compact HPL toegepast voor vast en los meubilair, sanitaire toepassingen, operatiekamers et cetera. Polyrey biedt deze producten standaard antibacterieel aan en heeft dit samen met de Zwitserse firma Sanitized AG ontwikkeld. Een congres als VTDV is de perfecte gelegenheid om mensen die betrokken zijn bij deze projecten te informeren en adviseren.

NanoPerfo® combineert optimale lichtreflectie met uitstekende akoestische absorptie LCC-Plafonds presenteerde op het VTDV-congres de NanoPerfo®, een nieuw type stalen plafondpanelen met een perforatie van maar 0,8 mm. NanoPerfo® combineert het beste van twee werelden: een optimale lichtreflectie én een uitstekende akoestische absorptie. Dankzij de lichtreflectie van meer dan 80%, heeft u minder kunstlicht nodig en bespaart u dus energie. De sterke akoestische absorptie (αw 0,75) levert een belangrijke bijdrage aan de verstaanbaarheid, het comfort en de sfeer binnen een ruimte. Wie de totaalbeleving van de klant vooropstelt, zet met de NanoPerfo® alvast een flinke stap in de goede richting. De NanoPerfo® is verkrijgbaar voor verschillende types panelen.

Nora flooring systems: uw specialist voor de gezondheidszorg Al meer dan zestig jaar produceert nora flooring systems vloerbekledingen, trapvormen en toebehoren van rubber. Met een marktaandeel van 80% in Duitsland en 50% wereldwijd, zijn we marktleider op het gebied van rubber vloerbekledingen. In de gezondheidssector, waar complexe eisen worden gesteld aan de inrichting en functionaliteit, worden rubber vloerbekledingen veel toegepast. Hier komen de voordelen van het rubber volledig tot hun recht. De vloerbekledingen combineren design en functionaliteit op perfecte wijze.

Cleanroom displays 123-series Een cleanroom met een stabiel klimaat en lagere energiekosten, is niet langer fictie maar werkelijkheid met de nauwkeurige relatieve luchtvochtigheid-, temperatuur- en verschildruksensoren van Pedak. Is het verantwoord een cleanroom te betreden met een slecht klimaat? Het cleanroom-display maakt de huidige gemeten waardes in één oogopslag duidelijk. Veertig jaar ervaring in cleanrooms zit verwerkt in de ontwikkeling van de 123-series displays. Ontworpen om te voldoen aan de volgende eisen: • Hygiënisch design. • Touchscreen in plaats van drukknoppen. • Vlakliggend snap-in-design (geen schroeven). • Communiceert met het Gebouw Beheers Systeem (GBS).

Voor meer info: +31 (0) 475 497424 of www.pedak.nl

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 93

Salto levert nieuwe generatie elektronische toegangscontrole SALTO heeft door jarenlange ervaring steeds meer inzicht gekregen in de wensen van bedrijven op het gebied van toegangscontrole. Op basis daarvan levert SALTO een nieuwe generatie toonaangevende elektronische toegangscontrole, zonder kabels en zonder mechanische sleutels. Tijdens het VTDV Congres heeft SALTO Systems de nadruk gelegd op de nieuwe XS4 2.0 productlijn. Het design is niet alleen anders, maar er zijn ook nieuwe functionaliteiten toegevoegd voor nog betere prestaties. In deze serie is de XS4 Mini uitgebracht, een compact elektronisch deurbeslag. Ook is onlangs de nieuwe XS4 Wandlezer en deurcontroller toegevoegd, die werken met de gloednieuwe software ProAccess SPACE. Deze software heeft een modulaire opzet en is volledig webbased. SALTO heeft een zeer breed assortiment aan innovatieve producten waarmee het mogelijk is om vrijwel iedere deur van toegangscontrole te voorzien en gebruikers te monitoren. De hard- en software kan zonder bekabeling worden gekoppeld voor real-time intelligentie en directe controle. Bovendien zorgt de integratie met bestaande systemen voor een verbetering van het beheer en de ervaring van de eindgebruiker.

DELABIE gaat voor hygiëne en veiligheid DELABIE beschikt over een volledig assortiment sanitaire voorzieningen: RVS sanitaire producten, kranen en toebehoren. Dit assortiment biedt een optimale hygiëne en totale veiligheid - het risico op verbranding is uitgesloten - en maakt water- en energiebesparing mogelijk. En toch blijven gebruiksgemak, comfort en ergonomie behouden voor de patiënten. Tijdens het VTDV-congres presenteerde DELABIE opnieuw enkele recent gelanceerde producten: de BIOFIL-filters en de thermostatische ééngreepsmengkranen, die met hun thermostatische binnenwerk en gladde binnenwand zorgen voor een optimale watertemperatuur, hygiëne en kwaliteit.

94 | BOUWEN AAN DE ZORG

Elandir Care Elandir Care brengt met Air Creative een product op de markt, gebaseerd op jarenlang neurologisch onderzoek. Dirk Baert van Elandir Care: “We presenteren hier op de VTDV-beurs een luchtpurificatieprocédé uit Zwitserland dat zorgt voor aangename geurbeleving binnen een zorgomgeving, volledig gebaseerd op natuurlijke producten. Het heeft niet te maken met de doordringende geur van parfum, dat meer overlast veroorzaakt. Air Creative elimineert de geur in plaats van dat het probeert de geur te maskeren. Het is een topproduct voor patiënten en personeel. Geuren stimuleren immers bepaalde prikkels en beïnvloeden emoties.”

opnieuw een geslaagde beurs VDTV was opnieuw een geslaagde beurs met kwalitatief hoge gesprekken. Renson streeft naar een gezond en comfortabel binnenklimaat in ziekenhuizen, rusthuizen en andere zorginstellingen. Dankzij de continue toevoer van verse lucht via zelfregelende ventilatieroosters en de gecontroleerde afvoer van vervuilde lucht via de Healthconnector zorgt de ventilatiespecialist uit het Belgische Waregem voor een goede luchtkwaliteit in de ruimtes. De vele glaspartijen in zorginstellingen laten veel daglicht toe, maar kunnen in de warmere maanden leiden tot broeierig hete kamers. Een efficiënte buitenzonwering blokkeert de zonnestralen vooraleer zij met het glas in aanraking komen en voorkomt op die manier een onaangename temperatuur in de ruimtes.

Poels levert maatwerk Poels verzorgt de totaalafwerking van gebouwen. Vloeren, wanden en plafonds worden volledig op maat gemaakt, geplaatst en tot in de puntjes afgewerkt. Poels zorgt voor het binnenschrijnwerk en het vaste meubilair, dat in eigen atelier wordt vervaardigd. Op verzoek van de klant kan Poels ook de technieken verzorgen en volledig coördineren. De firma Poels is vooral actief in de ziekenhuis- en zorgsector, evenals in universiteiten en andere openbare gebouwen.

DE COENE PRODUCTS

PillPick: volledig geautomatiseerd verpakkings- en uitgiftesysteem PillPick is een geavanceerd apotheekautomatiseringssysteem dat medicijnen in eenheidsdoses kan verpakken en de opslag en uitgifte van medicijnen kan verzorgen. Het systeem automatiseert het verpakken in eenheidsdoses en het aanbrengen van barcodes op de verschillende geneesmiddelen. Op die manier kunnen apotheken de efficiëntie, controle en traceerbaarheid vergroten, medicatiefouten voorkomen en de patiëntveiligheid verbeteren. “PillPick verbetert onze efficiëntiedoorlooptijd en zelfs de patiëntveiligheid, omdat de medicijnen niet door mensenhanden gaan, maar in kanten-klare ringen, door de barcode gecontroleerd, uit de robot komen.”

Decoratie in stijl

c=96 / m=93 / y=12 / k=4

c=73 / m=71 / y=62 / k=75

c=0 / m=100 / y=81 / k=4

pantone 2735

pantone black

pantone 186

c=0 / m=0 / y=0 / k=0

crea-decor.pdf

16-06-15

12:23

Woutim Schildersbedrijf is uw vaste partner voor al uw schilder -, behang-, en vloerbekledingswerken. Wij decoreren uw zorginstelling in stijl! Met meer dan 35 jaar ervaring, gekoppeld aan zorg, kwaliteit en klantgerichtheid, staan wij borg voor een degelijk en duurzaam resultaat.

Vanguard Healtcare

Crea-Decor

‘s Werelds grootste vloot mobiele operatiekamers’ Vanguard Healthcare ontwerpt en beheert ‘s wereld grootste floot mobiele operatiekamers. Als specialist en pionier in de mobiele gezondheidszorg heeft het bedrijf inmiddels een uitstekende reputatie opgebouwd als waardevol partner van Europese publieke en private ziekenhuizen. Vanguard levert tijdelijke en flexibele dienstverlening met mobiele units, inclusief apparatuur en personeel. Het is een naadloze oplossing voor capaciteitsproblemen en andere uitdagingen.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 95

Thema Sanitair

OPLOSSINGEN VAN DELABIE BIEDEN COMFORT EN ERGONOMIE De ‘klassieke’ wastafelkranen voor huishoudelijk gebruik bieden niet het comfort dat noodzakelijk is voor zorgbehoevenden in zorginstellingen. De kranen die zij gebruiken voor de dagelijkse hygiëne, dienen aangepast te zijn aan hun fysieke toestand. Een minimale hoogte met een vooruitstekende uitloop zijn noodzakelijk, zodat men zich gemakkelijk kan wassen. Vaak is de zogeheten ‘klassieke’ bediening (openen/sluiten) van een kraan niet ontworpen voor een comfortabele grip. Daarbij zijn de handelingen voor het regelen van de waterhoeveelheid en de temperatuur niet altijd soepel. Hierdoor moet de gebruiker heel wat inspanningen doen en kracht gebruiken om de kraan te kunnen bedienen. DELABIE biedt een ruime keuze aan ergonomische bedieningen, zodat aan de specifieke behoeften van de verschillende gebruikers kan worden voldaan.

Manuele bedieningen: -O pen greep voor een gemakkelijke grip. - Volle greep voor design en ergonomie.

Bedieningen zonder manueel contact: - Lange hendels, specifiek ontworpen voor het verzorgend personeel en de patiënten met verminderde mobiliteit. Laten eveneens een bediening toe zonder manueel contact via de pols, voorarm of elleboog. - Infrarooddetectie, de elektronische DELABIE-kranen vereisen geen enkele inspanning van de patiënt. Voor een ongeëvenaard comfort gebeurt het openen en sluiten van de kraan automatisch door middel van infrarooddetectie (zonder manueel contact). Naast het comfort en de eenvoudige bediening, zorgen de oplossingen van DELABIE ook voor een optimale veiligheid en hygiëne. Voor meer informatie: www.delabie.nl

Kraan met lange hendel.

Kraan met open greep.

96 | BOUWEN AAN DE ZORG

Kraan met infrarooddetectie.

Thema Sanitair

LOPITAL PRIKKELT DE ZINTUIGEN Comfort en welzijn… Dat is wat u cliënten biedt met de therapeutische baden van Lopital. Muziek, geur, warmte, massagestralen, bubbels en kleur tijdens het baden verminderen lichamelijke en psychische klachten en bevorderen het algehele welbevinden van mensen. Daarbij zijn de baden voorzien van alle gebruiksgemak voor uw medewerkers. Maak nu kennis met onze Indra! Het elektrische hoog-laag verstelbare bad Indra zorgt ervoor dat het verzorgende personeel op de juiste werkhoogte kan werken, zodat spier- en gewrichtsproblemen voorkomen worden. Door de grote vrije ruimte onder het bad, kunnen de poten van een verrijdbare tillift onder het bad gereden worden. Het Indra-bad is voorzien van een ergonomisch bedieningspaneel. De badkuip is vervaardigd van versterkt polyester met een sanitaire (antibacteriële) gelcoating voor optimale bescherming tegen beschadiging, en is eenvoudig in het onderhoud. De ergonomische vorm van de badkuip biedt de bewoner veel comfort en zorgt ervoor dat het verzorgend personeel dicht bij de cliënt kan staan. Ook de combinatie met een plafondtillift is makkelijk toepasbaar in kleine ruimtes. Er kan eenvoudig gemanoeuvreerd worden en met behulp van een plafondtillift, kan probleemloos de hele ruimte worden gebruikt. Voor meer informatie: www.lopital.nl of www.lopital.be

BOUWEN AAN DE ZORG | 97

NORMBAU NORMBAU Building I Comfort I Access I Solutions

Building I Comfort I Access I Solutions

cavere

C.F. Møller architecten… met trigonomische greep voor een ergonomische steun en grip. Antibacteriële bescherming voor een optimale hygiënische zekerheid.

HYGIËNE VEILIGHEID TOEGANKELIJKHEID NORMBAU GmbH · 77871 Renchen/Germany www.normbau.de · normbau@allegion.de

Kranen en filters voor ziekenhuizen Kranen voor verzorgend personeel Kranen voor patiëntenkamers Kranen met warmwaterbeveiliging Bedpanspoelsystemen

Toegankelijkheid en autonomie Hygiëne accessoires Grepen in RVS en Nylon Douchezitjes Hygiëne accessoires voor utiliteiten

Ideal Standard: complete sanitair oplossingen voor de zorgsector

Mindervaliden wastafel

Innovatie: Randloze spoeltechniek

www.idealstandard.nl

Veilige wastafelthermostaat met gebruiksvriendelijke legionella spoeling

Meer informatie op delabie.nl

Thema Sanitair

De sanitaire draaiwand: meer badkamer op een klein oppervlak Rooms For Care realiseert in zowel bestaand als nieuw vastgoed levensloopbestendige kamers, zodat senioren en mensen met een beperking zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Doordacht meubilair, geïntegreerde domotica en slim omgaan met het vloeroppervlak spelen daarbij een belangrijke rol. Een mooi voorbeeld hiervan is het Slimme Badkamerconcept met de sanitaire draaiwand en de doorgeefkasten die zijn geïntegreerd in de wand. De Slimme Badkamers van Rooms For Care bieden veel ruimte en gebruiksgemak op een beperkte oppervlakte, dankzij de toepassing van een sanitaire draaiwand voorzien van een wastafel, spiegel, diverse opbergmogelijkheden en geïntegreerde zeepdispenser. De badkamer van circa 2 bij 2 meter is over de volle breedte toegankelijk wanneer de sanitaire draaiwand en de schuif- of draaideur geopend zijn. Hierdoor ontstaat een grote open ruimte waardoor er probleemloos gebruik gemaakt kan worden van rolstoel, tillift en/of douchebrancard.

Privacy Door het toepassen van doorgeefkasten van de badkamer naar de hal of de gang, kan het personeel - zonder de kamer binnen te komen - wasgoed en incontinentiemateriaal verwisselen. Hierdoor wordt de privacy van de bewoners beter gewaarborgd en kan er aanzienlijk bespaard worden op de logistieke kosten. De drempelloze antislipvloer verhoogt de toegankelijkheid en vooral de veiligheid van de bewoners. Door het materiaalgebruik en de detaillering is de badkamer eenvoudig te onderhouden. Bovendien kan door het vermijden van tegel- en kitvoegen geen schimmel ontstaan. Een luxueuze uitstraling wordt bereikt door het gebruik van hoogwaardige materialen en luxe sanitair. Voor meer info: www.rooms-for-care.nl

NORMBAU introduceert wisselplaat vario

NORMBAU produceert producten met een Microban antibacteriële bescherming. Het assortiment bestaat uit aangepast sanitair, bouwbeslag en deurgrepen. Met ‘vario’ heeft de reeks cavere® nog een basiselement toegevoegd aan de reeks productenlijn die speciaal is ontworpen voor een toegankelijke badkamer. Voor meer info: www.normbau.de/nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 99

Slaapkamer in Edouard. (foto: PhotoGenX) Tekst: Bert Verbeke

De stad komt binnen in wzc Edouard Remy “Omwille van de teruggetrokken en besloten gebouwen, wisten de meeste inwoners van Leuven niet eens dat hier een woonzorgcentrum gevestigd was. Met een open en geïntegreerd concept geeft het OCMW Leuven de locatie terug aan de stad en creëert het tegelijkertijd een nieuwe dynamiek door het bundelen van diensten en activiteiten. Zorg op maat en een één-loketsysteem zijn de kernwoorden”, openen Jan Meeus, directeur bij OCMW Leuven, Peter Bernaerts, directeur wzc Edouard Remy, Heidi Denoulet, architect/hoofd designcel bij VK architects & engineers en Elke Martens, ingenieur architect en zaakvoerder van bureau voor architectuur & planning. In 1886 stelde de Leuvense grootindustrieel Edouard Remy 200.000 BEF ter beschikking van de Commissie der Godshuizen om een gesticht voor oude, invalide personen op te richten. In 1893 werd het eerste rustoord op de huidige locatie gebouwd en anno 2015 biedt wzc Edouard Remy plaats aan 289 valide en zorgbehoevende bewoners. De stijgende zorg maakte een nieuwe infrastructuur noodzakelijk. Met het recente bouwproject verhuisden negentig bewoners uit de vleugel aan de Frederik Lintsstraat - die momenteel gesloopt wordt - naar een nieuwe vleugel in de Andreas Vesaliusstraat. Ook de administratie van het wzc en het Centrum voor Kortverblijf De Passerel nemen hun intrek in het nieuwe gebouw, net als de Thuiszorg van OCMW Leuven. Daarnaast past de nieuwbouw ook in een vernieuwingsproces van de infrastructuur van de wzc’s van het plaatselijke OCMW. In dat kader werden al de wzc’s Ter Putkapelle en Ter Vlierbeke gebouwd en worden nu bouwwerken gerealiseerd aan wzc Wijgmaalbroek.

100 | BOUWEN AAN DE ZORG

Interactie met gebouw en gebruikers “Zoals gezegd kreeg het nieuwe gebouw een prominente plaats aan de Vesaliusstraat. Het gebouw trekt zich terug op het eigen terrein, om ter hoogte van de entree extra ruimte te creëren. De uitwerking van de gevel versterkt de uitstraling van het gebouw en de locatie. Er werd voor gekozen om de sokkel op maaiveldniveau transparant te houden: de open gevel nodigt de omgeving uit om een interactie met het gebouw en zijn gebruikers aan te gaan. De gevels van de bovenliggende verdiepingen zijn meer gesloten om privacy te bieden aan de individuele slaapkamers die erachter verborgen zitten. De dagruimtes werden, net zoals het restaurant, opengewerkt en bieden de bewoners een open kijk op de stad en het groene binnengebied. De bewoners met hun familie en de bezoekers van het lokaal dienstencentrum Ruelenspark zijn welkom in het middagrestaurant.”

Doorkijkje verpleegpost en living. (foto: TV VKstudio ba-p)

Verpleegpost als kloppend hart “In het scharnierpunt van het nieuwe gebouw ligt de entree van de hele zorgafdeling. Het ligt er letterlijk op de kruising van de verschillende administratieve diensten, de bestaande bewonersafdelingen, de verticale circulatie naar de nieuwe bewonersafdelingen en het restaurant. De drie erboven liggende identieke bewonersafdelingen bieden telkens ruimte aan dertig residenten. De eenpersoonskamers hebben een netto oppervlakte van 26,55m², zijn volledig bemeubeld en beschikken over alle comfort inclusief een led-tv. Elke kamer heeft een sanitaire cel met toilet en wastafel. In de centrale badkamer is een douche geïnstalleerd. Het kloppende hart van de afdeling bestaat uit de verpleegpost en de bijbehorende livings.”

Ecologisch bouwen

Zicht op de wereld vanuit de living. (foto: TV VKstudio ba-p)

Voor het project werd een eisenprogramma opgesteld in verband met ecologisch bouwen. De strengste VIPA-eisen werden toegepast en op een aantal vlakken werd de lat hoger gelegd. Zo werd het hele dak voorzien van groen. Het gebouw heeft een K-peil van K 33. Op het gebied van hernieuwbare energie werden 160 PV-panelen aangebracht, goed voor een elektriciteitsproductie van 39.294 KWh per jaar. Er werd tenslotte ook een WKK geplaatst die 18 KW elektrische en 39 KW thermische energie produceert. Ondergronds werd over twee lagen een parkeergarage aangelegd. Om het beeld compleet te maken: op de plaats van de gesloopte vleugel in de Frederik Lintsstraat zal een openbare tuin met boomgaard aangelegd worden, een groene long voor de Leuvense binnenstad.

Contouren van een open huis

Livings in Edouard. (foto: TV VKstudio ba-p)

“Diverse kunstwerken zorgen voor een speelse noot. In de binnenruimtes en in de gevel linkt ‘de nervatuur’ de verschillende ruimtes aan elkaar; het geeft het gebouw een bijkomende ruggengraat. Het motief van fijne zwarte nerven vormt een herkenbaar element in de verpleegposten en op het uiteinde van iedere gang. Het vervolgt zijn weg in het gebouw als schilderwerk in de publieke entreeruimte en de gemeenschappelijke leefruimtes. ‘Het gele huis’ - een gelakte stalen constructie van kunstenares Inge Van Gheel - is dan weer een ruimtelijke installatie met de contouren van een open huis. ‘Het gele huis’ nodigt voorbijgangers uit door de deur in een andere leefwereld te treden”, besluiten Jan Meeus, Heidi Denoulet en Elke Martens.

•

FEITEN EN CIJFERS PROJECT BOUWHEER ARCHITECTEN

wzc Edouard Remy OCMW Leuven THV VK architects & engineers, Roeselare, en bureau voor architectuur & planning, Heverlee

BOUWEN AAN DE ZORG | 101

UNIEK IN DEURSLUITTECHNIEK Al meer dan 80 jaren lang

DICTAMAT 50 compact mechanisch sluitsysteem voor schuifdeuren

DEZE SCHUIFDEUR SLUITOPLOSSING IS VOOR U EEN HELE ZORG MINDER Na gebruik van de deur wordt deze altijd betrouwbaar gesloten met een gelijkmatige (regelbare) snelheid over de gehele schuifweg

DICTAMAT 50 KW voor montage boven de rail

DICTAMAT 50 BK modulair systeem, omlopende kabel

DICTAMAT 50 KP voor montage onder de rail

Ideaal voor toepassing in bijv. ziekenhuizen, bejaardencentra en verzorgingstehuizen waar toegankelijkheid, veiligheid maar ook privacy een belangrijke rol spelen.     

Volledig mechanisch systeem Eenvoudige montage, ook ideaal bij renovatie Betrouwbaar, geruisloos en sluitsnelheid instelbaar Zowel als compleet systeem of in componenten leverbaar Maximale schuifweg 1,5 m.

Als optie: mechanische sluitvertraging voor het tijdelijk open laten staan van de schuifdeur.

DICTATOR Productie B.V. Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

Thema Toegangstechniek

DICTATOR OPENT MOEITELOOS DEUREN! Mechanisch

Elektrisch

Met trots melden wij u dat de mechanische schuifdeursluiter DICTAMAT 50 geslaagd is voor de brandtest! Dit betekent dat het product nu ook toegepast mag worden op brand- en rookdeuren, volgens EN 1191-12605-1634-3 en 1154 (uitgevoerd door ‘Prüfzentrum für Bauelemente’ in Duitsland). Een veelgestelde vraag uit de markt is hierdoor beantwoord.

Met het compacte systeem OpenDo T2 kunt u uw schuifdeuren eenvoudig elektrisch laten openen en sluiten. Dit systeem is zeer geschikt voor zowel particuliere woningen (zelfstandig wonen) als zorginstellingen. Of het nu gaat om een enkele of dubbele schuifdeur, of dat de deur in of juist voor de wand schuift, de drie versies mono 60, 80 en synchro 80 bieden voor vrijwel elke situatie een oplossing. Alle systemen worden compleet geleverd en zijn bekabeld of draadloos te bedienen.

Zeker in de zorg waar branddeuren meer regel dan uitzondering zijn, biedt de DICTAMAT 50 nu nieuwe kansen. Met name bij deuren die vanuit praktisch oogpunt vaak open moeten blijven staan, geeft dit systeem de zekerheid van sluiten in geval van een brand- of rookmelding. Bekijk de productvideo op: https://youtu.be/CmITS1zwPJs.

Bekijk de productvideo op: https://youtu.be/K6MzhsogEFU. Benieuwd welke oplossing DICTATOR u kan bieden? Kijk dan op www.dictator.nl of neem contact op via 0527-613456. Wij vertellen u graag persoonlijk wat de mogelijkheden zijn.

BOUWEN AAN DE ZORG | 103

Thema Toegangstechniek

OPEN UW HUISDEUR MET SMARTPHONE OF AFSTANDSBEDIENING Stelt u zich eens voor; uw smartphone als virtuele sleutel van uw voordeur. Voortaan geen sleutels meer ĂŠn u bepaalt zelf wie wanneer naar binnen mag, ook wanneer u niet thuis bent. Het kan met Nemef ENTR! Met de digitale ontwikkelingen verandert onze sociale wereld. Nemef ENTR speelt in op deze ontwikkelingen en is breed toepasbaar. Of het nu gaat om luxe en wooncomfort, flexibele toegang voor zorgverleners aan huis of het op afstand beheren van uw recreatiewoning; Nemef ENTR is de persoonlijke portier, zorgverlener ĂŠn gastheer ineen. In drie minuten kan men de eigen voordeur upgraden naar een slimme deur en is men klaar voor de toekomst. Ervaar het gemak van sleutelloze toegang en maak van uw smartphone de virtuele (huis)sleutel.

Gemakkelijk te bedienen en installeren ENTR is de revolutionaire vergrendelingsoplossing van Nemef waarbij u helemaal geen sleutel meer nodig heeft. U opent de voordeur gewoon met een afstandsbediening of, nog slimmer, met uw eigen smartphone. Nemef ENTR is niet zichtbaar aan de buitenzijde van de deur. De motorcilinder bevindt zich aan de binnenzijde (het veilige gedeelte). Aan de buitenzijde zit de vertrouwde mechanische SKG***-veiligheidscilinder, die ook nog met een sleutel te openen is. De cilinder past op vrijwel elke deur die voorzien is van een cilinderbediend slot, zonder ingrijpende bouwkundige aanpassingen. Plug & play. Het installeren van de cilinder kost slechts enkele minuten.

Net zo veilig als internetbankieren Nemef ENTR kan op verschillende manieren bediend worden, zoals met een afstandsbediening, pincode, vingerscan of een smartphone. Via Bluetooth 4.0 kan men de deur met een smartphone aansturen. Natuurlijk is er ook goed nagedacht over de veiligheid. Alle communicatie tussen cilinder en smartphone wordt in zeer hoge mate beveiligd door middel van een 128-bits AES-versleuteling. Dit veiligheidsniveau is te vergelijken met dat van internetbankieren.

Extra veilig door zelfvergrendeling Met Nemef ENTR opent u de deur door middel van een afstandsbediening, een pincode, een vingerscan of een smartphone. Bij het vergrendelen van de deur, kunt u ervoor kiezen om de deur te sluiten met een afstandsbediening of smartphone, maar in principe is het slot zelfvergrendelend. Dit wil zeggen dat als u de deur achter u dichttrekt, automatisch de nachtschoot (bij een enkelpuntslot) of de nachtschoten (bij een meerpuntssluiting) worden uitgedraaid door de motorcilinder. De deur zit nu dus echt op slot en u hoeft de deur niet meer met de sleutel op slot te draaien. Geen zorgen meer of de deur goed is afgesloten!

BOUWEN AAN DE ZORG | 105

Thema Toegangstechniek

BRONDOOL CARELOCK:

FLEXIBEL EN VEILIG BRONDOOL CARELOCK® 1.0 & 4.0 is hét concept voor cliëntenkamerdeuren, tussendeuren, deuren naar gezamenlijke ruimten en vluchtdeuren in zorginstellingen. Optimale woonvrijheid voor de cliënt, flexibele bediening voor de zorg en zeer veilig door het direct opensturen bij brand of andere calamiteiten. De CARELOCK® is verkrijgbaar met de nieuwste software voor alle typen cliëntenkamers. Alle standen zijn apart instelbaar. Bediening in de bestaande toegangscontrole is mogelijk. Verder is er een basisversie leverbaar en een uitvoering met een ultra zwaar slot. Dit slot is toepasbaar bij kamers waar veel vaker tegen deuren wordt geschopt, met deuren wordt gesmeten of sprake is van andere vernielingspraktijken. Binnenkort is er ook een nieuw ANTI Molest beslag leverbaar. Voor meer informatie: www.brondool.nl.

AFVALSCHEIDING & -INZAMELING

VAN KEUKEN TOT AFVALSTRAAT Aan het onlangs geopende WZC Clarenhof in Hasselt hebben we diverse inzamelsystemen geleverd: van vaatwaskorf, over linnenmand en kar tot ondergrondse afvalcontainer APYRA.

De inwerpopening is aangepast aan de behoefte van de gebruiker.

De ondergrondse afvalcontainers staan aan de voorzijde van het WZC maar zijn zeer discreet in uitzicht en gaan op in het geheel van het gebouw. De containers zijn voorzien van toegangscontrole met Container Management Systeem (CMS). Het CMS registreert de frequentie waarmee de bewoners afval storten, monitort de vulgraad en automatische volmelding.

www.engels.eu 106 | BOUWEN AAN DE ZORG

Engels Logistiek BV (NL) Engels Logistiek NV (BE)

Tel. +31 (0)40 26 29 222 - contact@engels.eu Tel. +32 (0)11 81 50 50 - post@engels.eu

EXPO 60+ brengt de zorgsector onder één dak Op 7, 8 en 9 oktober 2015 vindt in de Nekkerhal te Mechelen de 18de editie van de vakbeurs EXPO 60+ plaats, hét evenement voor de brede zorgen welzijnssector. Er worden meer dan 7.300 bezoekers verwacht uit alle afdelingen van zorginstellingen. Dat de vergrijzing in België zich de komende vijftien jaar verder zal doorzetten, staat als een paal boven water. Dat betekent dat er heel wat uitdagingen zijn in de zorg en dat er nu meer dan ooit geïnvesteerd moet worden in de opvang van zorgbehoevenden. Al achttien jaar is de zorgbeurs EXPO 60+ een begrip bij Belgische zorginstellingen en -organisaties. De beurs staat bekend als dé belangrijke ontmoetingsplaats voor zorgprofessionals en -toeleveranciers. Wilt u van 7 tot en met 9 oktober meer dan 7.300 beslissers en beïnvloeders van woonzorgcentra, OCMW’s, ziekenhuizen, gehandicapteninstellingen, studiebureaus, vakverenigingen, thuisverplegers en architecten bereiken? Deze experts komen zich uitgebreid informeren over nieuwe services, technieken en materialen die van belang zijn voor hun werk. Mis dan zeker de kans niet om uw aanbod en innovaties in de kijker te plaatsen, maar ook om contacten met uw bestaande klanten te onderhouden en nieuwe potentiële klanten te werven.

•

Wilt u meer informatie of een afspraak? Aarzel dan niet en neem contact op met Dominique Opdebeeck via dominique.opdebeeck@artexis.be of via het telefoonnummer +32 498 54 06 63. Alle informatie over de beurs vindt u terug op: www.expo60plus.be

BOUWEN AAN DE ZORG | 107

Tekst: Lieke van Zuilekom Fotografie: Grünbeck Waterbehandeling BV

WATERKWALITEIT IN CV-SYSTEMEN VOLGENS VDI-NORM 2035:

‘NEEM EEN VOORBEELD AAN DUITSLAND!’

Kleppen die dicht gaan zitten, ontregelde meet- en regeltechniek, lekkages in warmtewisselaars en/of leidingwerk en extra energiekosten. Door steeds modernere ontwerpen en constructies van verwarmingsinstallaties, worden de warmtegeneratoren steeds gevoeliger voor hard en corrosief vulwater. Storingen liggen op de loer, met alle gevolgen van dien. Onder andere door gebrek aan kennis bij de eindgebruiker, wordt in Nederland te weinig gedaan aan het vulwater in verwarmingsinstallaties, vertelt Nick Liebrand, country manager bij Grünbeck Waterbehandeling BV. “Een verwarmingsinstallatie is als een black-box. Het vulwater is onzichtbaar; mensen weten er onvoldoende van. Terwijl ze wel de gevolgen van het harde en corrosieve water ondervinden. Wist u bijvoorbeeld dat het energieverbruik met 10% toeneemt bij 1 mm kalkafzetting op een warmtewisselaar?” Installateurs bieden vandaag de dag veelal aan op prijs, vertelt hij. “Zoutarm en onthard verwarmingswater is hierdoor vaak een ondergeschoven kindje, tenzij dit door de eindgebruiker wordt voorgeschreven. Wat dat betreft kunnen we een voorbeeld nemen aan Duitsland, waar de VDI-norm 2035 als standaard gehanteerd wordt voor de waterkwaliteit bij ingebruikname en onderhoud van verwarmingsinstallaties.” Het doel van de norm is om kalkaanslag en schade door corrosie te voorkomen, vertelt Liebrand. “Fabrikanten van verwarmingsinstallaties wijzen erop dat het vulwater aan de specificaties van de VDI-norm 2035 voldoet. Zo niet, dan vervalt veelal de garantie.”

Deutsche Gründlichkeit

Deelstroomfilter GENO-VARIO 3000, ter reiniging van bestaande cv-systemen.

108 | BOUWEN AAN DE ZORG

Sinds december 2005 (wijziging van VDI-norm 2035 deel 1) moeten planner en installateur in Duitsland bij iedere installatie nagaan of de hardheid van de watervoorziening geschikt is voor het vullen van de verwarmingsinstallatie. Het resultaat van de controle

dient schriftelijk aan de aannemer/beheerder te worden overlegd. “Met de inwerkingtreding van de VDI-norm 2035 deel 2 in 2009, is de beheerder verantwoordelijk geworden voor de kwaliteit van zijn verwarmingswater; hij dient deze kwaliteit ten minste eens per jaar te controleren.” Deze verplichting wordt gedeeld met de planner en installateur, die de beheerder moeten voorzien van een passend advies. VDI-richtlijn 2035 deel 2 omvat de registratie van onder andere de hoeveelheid aardalkalimetalen/de totale hardheid, de inhoud van installatie, het totale verwarmingsvermogen en de additieven voor waterbehandeling (soort en hoeveelheid).

Besparing op energie en onderhoud In tegenstelling tot in Duitsland is in Nederland waterbehandeling nog altijd een keuze bij de aanschaf en het onderhoud van de installatie. “In Nederland ligt de waterhardheid tussen de 5,6 en 14°dH”, vertelt Liebrand. “Ons water is dus lang niet zo hard als in Duitsland, maar wel hard genoeg om actie te ondernemen. Want veel gebouwinstallaties kampen met problemen, die relatief eenvoudig opgelost kunnen worden. Door de samenstelling

van het water dusdanig te veranderen dat kalken corrosievorming wordt voorkomen, wordt niet alleen de levensduur van de installatie verlengd, maar kunnen gebruikers ook flink besparen op hun onderhoudskosten en energieverbruik.” Volgens hem moet de VDI-norm daarom worden toegevoegd aan certificeringslijsten, waaronder de BREAAMcriterialijst. Grünbeck levert vanuit het moederbedrijf in Duitsland uitsluitend installaties en filters die ervoor zorgen dat de waterkwaliteit continu aan de VDI-norm 2035 voldoet.

•

Hoe hoger het verwarmingsvermogen en/of de waterinhoud van de installatie, des te beter het water geconditioneerd moet worden:

In Duitsland is de VDI-norm inmiddels standaard geworden. Iedereen houdt zich eraan, vertelt Liebrand. “Dat komt niet alleen door de hardheid van het water in Duitsland (tot wel 30°dH), maar ook doordat de norm wordt voorgeschreven in alle garanties. Indien de beheerder bovengenoemde documenten na schade niet kan overleggen, mogen de verzekeraar en fabrikant van de defecte onderdelen namelijk een vergoeding weigeren.”

Totaal vermogen in KW

Waterhardheid in °dH bij <20l/kW kleinste boiler

Waterhardheid in °dH bij >20l/kW<50l/kW kleinste boiler

Waterhardheid in °dH bij >50l/kW kleinste boiler

<50kW

Geen eis of <16,8°dH

11,2°dH

0,11°dH

>50kW<200kW

11,2°dH

8,4°dH

0,11°dH

>200kw<600kW

8,4°dH

0,11°dH

>600kW

0,11°dH

DE TOEKOMST IN

Het GENO®-VARIO 3000 deelstroomﬁlter pakt roest, hardheid en zelfs opgelost ijzer aan. Hierdoor voorkomt het kalk en corrosie in het verwarmingssysteem.

Uw voordeel • Schade aan verwarmingssysteem wordt beperkt • Levenscyclus van verwarmingssysteem wordt verlengd • Kostenbesparing op energie en onderhoud • Kwaliteit volgens VDI-norm 2035

Meer informatie? Kijk op www.gruenbeck.nl Hier vindt u ook ons assortiment aan GENO-therm® producten. Laat gratis uw water door ons analyseren! GENO ® -VARIO 3000

04-1437_ANZ_GENO-VARIO_3000_197x130 · 06.15

DUURZAME WATERBEHANDELING!

Voorkom onderhoud en verhoog de betrouwbaarheid van uw HVAC-installatie

Grünbeck Waterbehandeling B.V. Zutphenstraat 65 | 7575 EJ Oldenzaal Telefon +31 541 820903 | Fax +31 541 820904 info@gruenbeck.nl | www.gruenbeck.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 109

Tekst en Fotografie: Jan-Kees Verschuure

ONDERNEMERSKANSEN IN NEDERLAND EN DUITSLAND VOOR BARRIĂ&#x2C6;REVRIJ WONEN EN BOUWEN

De hervormingen van het Nederlandse zorgstelsel bieden zakelijke mogelijkheden voor nieuwe spelers op de zorgmarkt, aldus de Duits-Nederlandse Handelskamer. De DNHK organiseerde om die reden een ondernemersforum met het thema 'BarriĂ¨revrij wonen en bouwen'. Op woensdag 20 mei kregen leveranciers van zorghulpmiddelen de kans zich te presenteren in het Van der Valk Hotel in Vianen. Zij werden daarbij voorgelicht over de grote hervormingsoperatie in het zorgstelsel van Duitslands belangrijkste handelspartner.

Het ondernemersforum is onderdeel van een handelsmissie van de Duits-Nederlandse Handelskamer.

110 | BOUWEN AAN DE ZORG

In het slotbetoog van Platform 31 (kennis- en netwerkorganisatie voor stedelijke en regionale ontwikkeling) lag de focus op de renovatie-opgave in de Nederlandse woningmarkt. Wie zijn die senioren en wat willen zij? De grootste groep (60%) heeft een inkomen beneden modaal; de gemiddelde senior wil zekerheid en rust en mag/moet 'langer zu Hause wohnen'. Volgens de Kamer van Koophandel is er tot 2040 een markt van €4,5 miljard voor het aanpassen van seniorenwoningen. Leveranciers in zorghulpmiddelen konden zich presenteren.

Als onderdeel van een handelsmissie van de DNHK werd in Vianen een inhoudelijk programma gepresenteerd dat vooral gericht is op het realiseren van handelscontacten tussen Duitse aanbieders en Nederlandse afnemers. Zakelijke kansen worden vooral beschouwd in het kader van de toename van het aantal 75-plussers c.q. het langer thuis wonen. De Nederlandse zorgmarkt, aangezwengeld door veranderde financieringswijzen, wordt daardoor meer en meer een consumentenmarkt. De gevolgen van de zorghervormingen voor ouderen op de Nederlandse woningmarkt werden in het ochtendprogramma toegelicht door het Nederlandse ABF Research. Volgens Arjen van der Meer van dit, in huisvesting en demografie gespecialiseerde onderzoeksbureau, groeit de behoefte aan ‘wonen met zorg’ tegen de klippen op. De groei van de behoefte aan verzorgingshuisplaatsen zal voor een deel opgevangen worden door het langer thuis wonen, maar het tekort aan woningen met zorgondersteuning lijkt tussen nu en 2040 op nationaal niveau zelfs te verzesvoudigen.

Babyboomers Van der Meer toonde op ontnuchterende wijze de enorme gevolgen van de beleidswijzigingen voor de Nederlandse zorghuisvesting. Vooral de omvorming van de AWBZ trekt sporen in het zorglandschap. “De kosten zijn uit de hand gelopen en extramuralisering wordt als één van de oplossingen gezien. Leegstand zorgt voor sluiting van zorgcentra en particulieren moeten zelf gaan organiseren.” Dat de thuiszorg deels naar de gemeenten en deels naar de basisverzekering verhuist biedt volgens Van der Meer kansen voor nieuwe spelers op de markt. ABF Research, dat het Ministerie van VWS tot haar klanten mag rekenen, constateert tevens groeiende verschillen in bevolkingsopbouw tussen jonge provincies als Flevoland en krimpgebieden als Limburg, waar 75-plussers steeds meer een dominante factor worden in de huisvestingsbehoefte. De effecten van de vergrijzing worden nog versterkt

door de grote groep Nederlandse babyboomers die75 wordt in 2021, aldus Van der Meer.

'Voorlichting welkom' Voor Duitse bedrijven blijkt enige voorlichting vooralsnog meer dan welkom. “Als Nederlandse zorgverzekeraars een grote rol hebben gekregen in het zorgstelsel, zou ik graag willen weten hoe ik met hen in contact kom”, zegt de CEO van EasierLife Gmbh, ontwikkelaar van systemen voor monitoring op afstand. EasierLife is partner van het Duitse Rode Kruis, dat bij onze oosterburen een belangrijke rol speelt in de verstrekking van zorghulpmiddelen. Zo bieden ze, in het kader van aanwezigheidsdetectie, onder meer een app aan voor de mobiele telefoon.

De DNHK bestaat ruim honderd jaar en telt meer dan 1.100 leden. Het netwerkplatform is het eerste aanspreekpunt voor handelscontacten tussen Nederland en Duitsland en ondersteunt onder meer een subsidieprogramma voor Duitse bedrijven die in de Nederlandse zorgmarkt actief willen worden. Zie voor meer informatie: http://www.dnhk.org/nl

•

Een tiental Duitse bedrijven maakte in het Van der Valk Hotel Vianen gebruik van een korte presentatiemogelijkheid van vijf minuten. In de middagsessie kwam onder meer aan bod hoe in Duitsland zelf met levensloopbestendig wonen wordt omgegaan. Marianne Drößiger van het Bundesverband Barrierfrei, dat Duitse vakspecialisten in deze verenigt, illustreerde dat ook Duitsland kampt met een ontoereikend, dan wel verouderd aanbod aan aangepaste woningen.

Grote behoefte aan nieuwbouw Vooral in de Duitse steden, die ook bij ouderen in trek zijn vanwege de goede voorzieningen, bestaat een grote behoefte aan nieuwbouw van seniorenappartementen. Er is in Duitsland volgens officiële gegevens op korte termijn vraag naar circa 2,5 miljoen aangepaste woningen; tussen nu en 2030 zijn zelfs 3 miljoen aangepaste woningen nodig. In Noordrijn-Westfalen is bovendien een wet van kracht die het omvormen van zorgcentra in het kader van 'barrièrevrij wonen' noodzakelijk maakt. 80% van het aanbod dient in 2018 uit eenpersoonskamers te bestaan. Het gaat daarbij om circa 2.000 verzorgingshuizen voor ouderen en 1.000 voor gehandicapten. Als gevolg daarvan zijn er momenteel veel nieuwbouwactiviteiten in de Duitse deelstaat.

BOUWEN AAN DE ZORG | 111

Tekst: Philip Willaert

VAN ROMPUY REIKT PROF AWARD UIT AAN ‘CYCLING THROUGH YOUR PAST’ Herman Van Rompuy heeft de eerste PRoF Award voor innovatieve gezondheidszorg uitgereikt. Die ging naar het project 'Cycling through your past' van woonzorgcentrum De Witte Meren in Mol.

PRoF is een internationale denktank uit de zorgen medische sector die partijen bijeenbrengt rond de evolutie van zorgsystemen. Het consortium ontwikkelt projecten in de zorg. Geïnteresseerden kunnen daarvoor in Poperinge terecht.

De Witte Meren Professor Renaat Peleman, hoofdarts van het UZ Gent en eerste PRoF-leerstoelhouder, lanceerde een oproep om innovatieve projecten rond de gezondheidszorg in te sturen. Er kwamen vijf genomineerden uit de bus die elk hun project mochten presenteren aan de jury, voorgezeten door voormalig president van de Europese Raad Herman Van Rompuy. Winnaar ‘Cycling through your past’ van De Witte Meren in Mol ontving

een cheque van 10.000 euro. In totaal werden 32 projecten ingediend, waarvan er 23 uit België kwamen. Vier Belgische projecten en een Brits project werden tot winnaar verkozen.

Meer bewegen ‘Cycling through your past’ stimuleert ouderen om meer te bewegen. De clou van het project is dat bij het trappen op de hometrainer het geprojecteerde beeld vooruit gaat, net zoals bij de streetview van Google maps, waar de fietser virtueel ook naar links en naar rechts kan afslaan. De navigatie kan ook op andere systemen dan een hometrainer worden toegepast.

Mondiale uitstraling Een toespraak van Herman Van Rompuy mocht zeker niet ontbreken. “Innovatie vormt de sleutel van de toekomst”, opperde de ex-president van Europa. “Vergrijzing is onze uitdaging, maar het zijn vooral de jongeren die we hiervoor warm willen maken. Zij maken onze toekomst, niet de ouderlingen.” Met de ‘award of innovation’ is initiatiefnemer Jan Van Hecke goed op weg om de zorgsector in beweging te zetten. Wetenschap, politiek en bedrijfsleven weet hij machtig mooi te bundelen. Het PRoF consortium startte in 2009, maar kent vandaag de dag een brede uitstraling naar de wereld. Dat er sinds dit jaar een PRoF-leerstoel aan de Universiteit Gent is opgericht, bewijst de brede interesse vanuit de wetenschappelijke hoek.

•

112 | BOUWEN AAN DE ZORG

...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

WWW.BOUWENAANDEZORG.EU

Het meest complete overzicht van leveranciers online Staat u nog niet op www.bouwenaandezorg.eu? Neem dan contact op met Patty Ros: T +31 (0)495 450095 E p.ros@louwersuitgevers.nl voor Nederland of T +32 (0)50 368170 E p.ros@louwersmediagroep.be voor België

‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met een naamsvermelding. Indien gewenst kunt u uw bedrijfslogo toevoegen.

BOUWEN AAN DE ZORG

Hier vindt u gerenommeerde toeleveranciers aan de zorg Vanaf € 395,- per jaar weet uw doelgroep wat u doet! Bel of mail Patty Ros voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan de Zorg: T +31 (0)495 450095 - E p.ros@louwersuitgevers.nl voor Nederland of T +32 (0)50 368170 - E p.ros@louwersmediagroep.be voor België.

wie doet wat NEDERLAND

ADVIES-BOUWMANAGEMENT

AANGEPAST SANITAIR

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 1070 BRUSSEL T +32 (0)2 520 16 76 F +32 (0)2 520 19 78 E info@delabiebenelux.com W www.delabie.nl

LOPITAL NEDERLAND BV

GROOTKEUKEN

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

AMS ADVIES EN ONTWIKKELING BV Postbus 98, 1260 AB BLARICUM T +31 (0)35 5336505 M +31 (0)6 42252699 E amshuizen@planet.nl W www.amshuizen@com

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

25-08-11 11:40

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

JORISSEN SIMONETTI ARCHITECTEN LEIDEN DOETINCHEM MAARSSEN RIJSSEN STEENWIJK Hogepad 83, 7462 TB RIJSSEN Postbus 203, 7460 AE RIJSSEN T +31 (0)548 518888 E info@jsagroep.nl W www.jorissensimonettiarchitecten.nl

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 (0)497 556565 F +31 (0)497 575224 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com DECORATIEF PLAATMATERIAAL

F +31 (0)13 5239301 E info@lopital.nl W www.lopital.nl S.F. SAINT FRUSQUIN B.V. Parallelweg 32, 3931 MT WOUDENBERG T +31 (0)33 2865302 M +31 (0)6 53641797 E info@sfsf.nl W www.sfsf.nl BUISPOSTSYSTEMEN

114 | BOUWEN AAN DE ZORG

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac F-24150 BANEUIL T +31 (0)20 7083131(NL) T +32 (0)2 7530909 (BE) E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com GEROBOTISEERDE APOTHEEK

DICTATOR PRODUCTIE BV Energieweg 11, 8304 AJ EMMELOORD T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl W www.dictator.nl HOOGWAARDIGE HUISVESTING

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 (0)55 3688888 F +31 (0)55 3688899 E healthcare.nl@swisslog.com W www.swisslog.com CLEANROOMS

MAASBOUW BV Nijverheidstraat 16, 2984 AH RIDDERKERK Postbus 107, 2980 AC RIDDERKERK T +31 (0)180 412292 F +31 (0)180 432086 E info@maasbouw.nl W www.maasbouw.nl

VAN BUUREN Nijverdalseweg 125, 7461 AG RIJSSEN T +31 (0)548 535353 F +31 (0)548 535357 E info@van-buuren.com W www.van-buuren.com

BOUWMANAGEMENT

T +31 (0)13 5239300

BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG BV Postbus 59, 2820 AB STOLWIJK T +31 (0)182 341741 F +31 (0)182 342475 E info@devriesverburg.nl W www.devriesverburg.nl

HANG- EN SLUITWERK

ARCHITECTEN

Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK

AANNEMERS-BOUWBEDRIJVEN

BOUTER BV Postbus 674, 2700 AR ZOETERMEER T +31 (0)79 3451515 F +31 (0)79 3451588 E info@bouter.nl W www.bouter.nl

BRECON CLEANROOM SYSTEMS Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T +31 (0)76 5047080 E brecon@brecon.nl W www.brecon.nl

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 (0)55 3688888 F +31 (0)55 3688899 E healthcare.nl@swisslog.com W www.swisslog.com

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com INRICHTING

GORDIJNRAILS

GOELST NL BV Lorentzstraat 11, 6716 AD EDE Postbus 480, 6710 BL EDE T +31 (0)318 648100 F +31 (0)318 648109 E info@goelst.nl W www.goelst.nl

A.S. PROJECTINRICHTERS BV Westlandseweg 6-8 2291 PG WATERINGEN T +31 (0)174 296947 F +31 (0)174 295447 E info@asprojectinrichters.com W www.asprojectinrichters.com

25-08-11 11:40

wie doet wat INTERIEUR

KUSCH + CO Industrieweg 2, 4104 AR CULEMBORG T +31 (0)345 532844 F +31 (0)345-532855 E info-nl@kusch.com W www.kusch.com

INTERIEURBOUW

COORS INTERIEURBOUW Postbus 2054, 2980 CB RIDDERKERK Nikkelstraat 17, 2984 AM RIDDERKERK T +31 (0)180 802100 E info@coors.nl W www.coors.nl

KLIMAATBEHEERSING

CARRIER AIRCONDITIONING BENELUX BV Rijndijk 141 2394 AG HAZERSWOUDE-RIJNDIJK T +31 (0)71 3417111 E info@carrier.nl W www.carrier.nl KOELEN - VRIEZEN - BEWAKEN

LENSEN PROJECTINRICHTERS BV Schimminck 1 5301 KR ZALTBOMMEL Postbus 2063 5300 CB ZALTBOMMEL T +31 (0)88 599 05 99 F +31 (0)88 599 05 00 E info@lensen.nl W www.lensen.nl

GEBEBOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 (0)492 540590 F +31 (0)492 547059 E info@gebebouw.nl W www.gebebouw.nl

KOEL EN AIRCO SERVICE KAS BV Sanderboutlaan 2a, 6181 DN ELSLOO F +31 (0)46 4360126 E info@koel-enaircoservice.nl W www.koel-enaircoservice.nl MEDICIJN KOELKASTEN

RIJVERS BV Princenweg 7 6002 AK WEERT Postbus 200, 6000 AE WEERT T +31 (0)495 459000 F +31 (0)495 459019 E info@rijversweert.nl W www.rijversweert.nl

INTERIEURARCHITECTEN

KOEL EN AIRCO SERVICE KAS BV Sanderboutlaan 2a, 6181 DN ELSLOO T +31 (0)46 4360000 F +31 (0)46 4360126 E info@koel-enaircoservice.nl W www.koel-enaircoservice.nl

BRECON INTERNATIONAL Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T +31 (0)88 287 4646 E info@breconinternational.com W www.breconinternational.com

BUSSMAN BV IJzerwerf 1, 6641 TK BEUNINGEN GLD. T +31 (0)24 6790100 F +31 (0)24 6790101 E info@bussman.nl W www.bussman.nl

MEDISCHE GASSENDISTRIBUTIE SYSTEMEN verbonden aan stichting mens & architectuur

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort, 5051 DS GOIRLE T +31 (0)13 5340034 F +31 (0)13 5340035 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl

RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 (0)497 552819 F +31 (0)497 575224 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl OPERATIEKAMERS

T +31 (0)46 4360000

VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Morsestraat 20, 4004 JP TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T +31 (0)344 636969 F +31 (0)344 630487 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

MEDISCHE VERZORGINGSSYSTEMEN

ANDRÉ VAN DER GUN Van Hogendorpplein 58, 5051 ST GOIRLE T +31 (0)13 5348482 M +31 (0)6 22806701 E info@andrevandergun.nl W www.andrevandergun.nl KEUKENS

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

DRÄGER MEDICAL NETHERLANDS B.V. Gasmanagement Systems Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER T +31 (0)793 464800 F +31 (0)793 422747 E gms@draeger.com W www.gasmanagementsystems.nl

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

25-08-11 11:40

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

MEDISCH SANITAIR

WISSNER-BOSSERHOFF NEDERLAND BV Amstelwijckweg 2, 3316 BB DORDRECHT T +31 (0)78 6521850 F +31 (0)78 6521855 E sales@wi-bo.eu W www.wi-bo.com

VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Morsestraat 20, 4004 JP TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T +31 (0)344 636969 F +31 (0)344 630487 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

IDEAL STANDARD NEDERLAND BV Postbus 7, 5900 AA VENLO T +31 (0)77 3550808 F +31 (0)77 3542186 E idealstandard.nl@idealstandard.com W www.idealstandardnederland.nl

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 (0)497 556565 F +31 (0)497 575224 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com

BOUWEN AAN DE ZORG | 115

wie doet wat PLAFONDLIFTSYSTEMEN

PROJECTSTOFFEN

DRÄGER MEDICAL NETHERLANDS B.V. Medical CareArea Solutions GERFLOR BENELUX BV

Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER ARTIMO TEXTILES

Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN

F +31 (0)793 422747

ERGOCARE VENNIK BV

Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL

T +31 (0)40 2661700

E medisch@draeger.com

Kopersteden 24-1, 7547 TK ENSCHEDE

T +31 (0)165 543940

F +31 (0)40 2574689

W www.draeger.com

T +31 (0)53 4283090

F +31 (0)165 554855

E gerflornl@gerflor.com

E info@artimo.nl

W www.gerflor.nl

T +31 (0)793 464800

F +31 (0)53 4283055 Goebertus Medical Group

E info@ergocare.nl

W www.artimo.nl TOEGANGSCONTROLE TOTAALINRICHTING

GOEBERTUS MEDICAL GROUP BV Klokkenbergweg 35a 1101 AK AMSTERDAM

LOPITAL NEDERLAND BV

T +31 (0)20 6947367

Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK

M +31 (0)6 25315105

T +31 (0)13 5239300

F +31 (0)20 6684765 E bb@goebertus.com W www.goebertus.com www.goebertusmedical.com

F +31 (0)13 5239301 E info@lopital.nl W www.lopital.nl

Tiltechniek

Uniek in zelfstandig wonen

INTERFLOW De Stek 15, 1771 SP WIERINGERWERF T algemeen +31 (0)227 602844 T direct

+31 (0)227 603165

E info@interflow.nl W www.interflow.nl

TILTECHNIEK BV Energieweg 12a, 4145 NW WAALWIJK Postbus 334, 5140 AH WAALWIJK T + 31 (0)416 650867 F +31 (0)416 650953 E info@tiltechniek.nl W www.tiltechniek.nl PROJECTINRICHTING

MODULEO DESIGN FLOORS Nijverheidslaan 29, B-8580 AVELGEM SALTO SYSTEMS BV

T +32 (0)56 653211

Kraanspoor 48, 1033 SE AMSTERDAM

F +32 (0)56 653229

T +31 (0) 206 353100

E info@moduleo.com

E info.nl@saltosystems.com

W www.moduleo.com

W www.saltosystems.nl TOTAAL INRICHTING TOTAALINRICHTING

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort, 5051 DS GOIRLE T +31 (0)13 5340034 F +31 (0)13 5340035 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl TIJDELIJKE EN SEMI PERMANENTE HUISVESTING

LAVERO MEDICAL BVBA Nieuwlandlaan 9, 3200 AARSCHOT T +32 (0)16 255520 F +32 (0)16 254441 E info@lavero-medical.be

GEBEBOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 (0)492 540590 F +31 (0)492 547059 E info@gebebouw.nl W www.gebebouw.nl PROJECT- BEPLANTING

W www.lavero-medical.be

NORA FLOORING SYSTEMS BV Belgiëstraat 14, 5171 PN KAATSHEUVEL T +31 (0)416 286140 F +31 (0)416 286149 E info-nl@nora.com W www.nora.com/nl

TARKETT HOLDING GMBH Postbus 362, 4900 AJ OOSTERHOUT BUSSMAN BV

Denariusstraat 21, 4903 RC OOSTERHOUT

IJzerwerf 1, 6641 TK BEUNINGEN GLD.

T +31 76 57 80 700

T +31 (0)24 6790100

F +31 76 57 80 736

F +31 (0)24 6790101

E info.nl@tarkett.com

E info@bussman.nl

W www.tarkett.nl

W www.bussman.nl VLOEREN

MAQUET NETHERLANDS B.V.

INTERIEURBEPLANTING VAN DER VLEUTEN

Oscar Romerolaan 3, 1216 TJ HILVERSUM

Jan Tinbergenstraat 4, Showroom (op afspraak)

FORBO FLOORING BV

Postbox 388, 1200 AJ HILVERSUM

5491 DC SINT-OEDENRODE

Postbus 13, 1560 AA KROMMENIE

T +31 (0)35 6255320

T +31 (0)413 420806

T +31 (0)75 6477477

T +31 (0)10 4850371

F +31 (0)35 6255321

F +31 (0)413 420893

F +31 (0)75 6477726

F +31 (0)10 4846813

E info.NL@maquet.com

E info@vandervleuten-beplanting.nl W www.vandervleuten-beplanting.nl

E contact@forbo.com

E info@tendam.nl

W www.forbo-flooring.nl

W www.tendam.nl

W www.maquet.com Plafond

116 | BOUWEN AAN DE ZORG

TEN DAM PROJECTEN BV Postbus 9013, 3007 AA Rotterdam

wie doet wat WANDBESCHERMING

ADVIESBUREAU

INTERIEUR

BEWEGWIJZERING

Crea-Decor RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 (0)497 552819 F +31 (0)497 575224 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl

PROBIS CORPORATE Acaciastraat 8, 2440 GEEL T +32 (0)14 585800 F +32 (0)14 591282 E info@probis.be W www.probis.be ARCHITECTEN

SIGNBURO Kempische Kaai 71 bus 1, 3500 HASSELT T +32 (0)11 424484 F +32 (0)11 421084 E info@signburo.be W www.signburo.be Skype: johan.lambrechts1 BUISPOSTSYSTEMEN

BREEDVELD MOBIELE WANDSYSTEMEN Postbus 60, 6650 AB DRUTEN T +31 (0)487 542888 F +31 (0)487 542076 E info@breedveld.com W www.breedveld.com

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 (0)55 3688888 F +31 (0)55 3688899 E healthcare.be@swisslog.com W www.swisslog.comS

Crea-Decor bvba Lochtemanweg 8 B-3580 Beringen T +32 (0)11 45 46 82 F +32 (0)11 42 96 55 E crea-decor@conventsgroup.biz www.crea-decor.be

WANDEN

BOECKX ARCHITECTURE & ENGINEERING Torhoutsesteenweg 52 8400 OOSTENDE T +32 (0)59 808804 F +32 (0)59 709818 E info@boeckx.be W www.boeckx.be

Crea-De

CP_infoblokken-45x52-v2.indd 2

15/07/14 10:40

KUSCH + CO BVBA Avenue Herbert Hoover Laan 34, 1200 BRUSSEL T +32 (0)2 7352000 F +32 (0)2 7350800 E info@kusch.be W www.kusch.com

DECORATIEF PLAATMATERIAAL ZONWERING

RENSON SUNPROTECTION SCREENS NV Kalkhoevestraat 45 I.Z. 1 Flanders Field, 8790 WAREGEM T +32 (0)56 626500 F +32 (0)56 626509 E info@rensonscreens.nl W www.renson.nl

AR-TE Remylaan 2b 3018 LEUVEN T +32 (0)16 50 80 00 F +32 (0)16 50 80 01 E info@ar-te.be W www.ar-te.beVIE

WISSNER-BOSSERHOFF NV BELGIUM SA Bedrijvenlaan 1, 2800 MECHELEN T +32 (0)15 210841 F +32 (0)15 291464 E info@wi-bo.be W www.wi-bo.be

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac, F-24150 BANEUIL T +31 (0)20 7083131(NL) T +32 (0)2 7530909 (BE) E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com

INTERIEURBOUW

GEROBOTISEERDE APOTHEEK

BELGIE AANGEPAST SANITAIR

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 1070 BRUSSEL T +32 (0)2 520 16 76 F +32 (0)2 520 19 78 E info@delabiebenelux.com www.delabie-belux.be/nl

LOPITAL BELGIË BVBA Antwerpsesteenweg 124, 2630 AARTSELAAR T +32 (0)3 8705160 E info@lopital.be W www.lopital.beAD

VK STUDIO ARCHITECTS, PLANNERS & DESIGNERS Brugsesteenweg 210, 8800 ROESELARE T +32 (0)51 262020 F +32 (0)51 262021 E vks-roe@vkgroup.be W www.vkgroup.be BEDDEN EN MATRASSEN

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 (0)55 3688888 F +31 (0)55 3688899 E healthcare.be@swisslog.com W www.swisslog.com GORDIJNRAILS

Convents Products nv Laakstraat 53 B-3582 Koersel T +32 (0)11 45 81 00 F +32 (0)11 42 46 80 E sales@conventsgroup.com www.conventsgroup.com OPBERG/ARCHIEFREKKEN

DISTRAC NV Bleyveld 14, 3320 HOEGAARDEN T +32 (0)16 768282 F +32 (0)16 767525 E info@distrac.com W www.distrac.com

GOELST NL BV Lorentzstraat 11, 6716 AD EDE Postbus 480, 6710 BL EDE T +31 (0)318 648100 F +31 (0)318 648109 E info@goelst.nl W www.goelst.nl BUREAUS

CP_infoblokken-45x52-v2.indd 1

15/07/14 10:40

BRUYNZEEL STORAGE SYSTEMS NV Heizel Esplanade B 50, 1020 BRUSSEL T +32 (0)2 4753340 F +32 (0)2 4798282 E info@bruynzeel-storage-systems.be W www.bruynzeelstorage.be

BOUWEN AAN DE ZORG | 117

wie doet wat OPERATIEKAMERS

ZONWERING

PROJECTSTOFFEN

TARKETT BELUX BVBA ARTIMO TEXTILES

Wingepark 27C,

BUSSMAN BV

Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL

3110 ROTSELAAR

IJzerwerf 1, 6641 TK BEUNINGEN

T +31 (0)165 543940

T +31 (0)24 6790100

F +31 (0)165 554855

F +31 (0)24 6790101

E info@artimo.nl

E info@bussman.nl

RENSON SUNPROTECTION SCREENS NV Kalkhoevestraat 45 I.Z. 1 Flanders Field, 8790 WAREGEM

T +32 (0) 16/35 98 80

T +32 (0)56 626500

F +32 (0) 16/57 12 81

W www.artimo.nl

F +32 (0)56 626509

E info.be@tarkett.com

E info@rensonscreens.be

W www.tarkett.be

W www.renson.be

VLOEREN

W www.bussman.nl

Hier uw logo?

LAVERO MEDICAL BVBA Nieuwlandlaan 9, 3200 AARSCHOT T +32 (0)16 255520 F +32 (0)16 254441 E info@lavero-medical.be W www.lavero-medical.be

NAAMSVERMELDING Vanaf € 45 per uitgave weten uw klanten ook wat u doet! Bel of mail naar Patty Ros, 0495-450095, p.ros@louwersuitgevers.nl

GERFLOR BENELUX BV Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN T +32 (0)3 7664282 F +32 (0)3 7662914

BOUWEN AAN DE ZORG

E gerflor@gerflor.com W www.gerflor.be

PLAFONDLIFTSYSTEMEN

MODULEO DESIGN FLOORS LOPITAL BELGIË BVBA Antwerpsesteenweg 124, 2630 AARTSELAAR T +32 (0)3 8705160 E info@lopital.be

Nijverheidslaan 29, B-8580 AVELGEM

U KUNT NU RESERVEREN VOOR HET BOUWEN AAN DE ZORG JAARBOEK 2015 - 2016

T +32 (0)56 653211 F +32 (0)56 653229

Wilt u meer weten over de verschillende mogelijkheden Bel dan +31(0)495- 450095 en vraag naar Patty Ros

E info@moduleo.com W www.moduleo.com

W www.lopital.beA PROJECTINRICHTING

Dit fraai vormgegeven naslagwerk biedt uitstekende mogelijkheden voor een uitgebreide redactionele bedrijfspresentatie, advertentie of een combinatie van beide.

NORA FLOORING SYSTEMS BV Hoeilaart Office Park DISTRAC NV

Ildefonse Vandammestraat 1-7, Building C

Innovatieve en betrouwbare koeloplossingen

Bleyveld 14, 3320 HOEGAARDEN T +32 (0)16 768282

1560 Hoeilaart T +32 (0)2 6575250

huisvesting

medische koelkasten

Dometic medical systems

Technology for life!

Vandaag de dag exporteert Dometic betrouwbare koelkasten, diepvriezers en transportbakken voor vaccins, bloed en bloedproducten, laboratorium- en farmaceutische preparaten over de hele wereld. De producten bestrijken het spectrum van de specifieke en veeleisende behoeften van de markt: ziekenhuizen, laboratoria, apotheken, bloedbanken, onderzoekcentra, biotechnologie en universiteiten.

Koelkasten voor patiënten en medicijnen Maximaal comfort Een (langdurig) bezoek aan een zieken-/ verpleeghuis hoeft niet langer een onaangename ervaring te zijn. In steeds meer ziekenhuizen en verpleeghuizen treft je een miniCool koelkast voor patiënten aan, omdat patiënten niet langer meer volledig afhankelijk zijn van het verplegend personeel als ze zin hebben in een drankje of een hapje.

I Koelen van +2 ºC tot +15 ºC, vriezen tot -86 ºC I Alarmsysteem met reservevoeding voor 48 uur bij stroomuitval I Automatische diagnoseregeling I RS 485 interface, controle software I Digitale temperatuurweergave I Hoofdschakelaar met sleutel

MiniCool Perfect voor de medische praktijk De perfecte oplossing voor ziekenhuizen en overige medische praktijken om gevoelige medicatie te bewaren bij een temperatuur tussen de 2 en 8 °C. Alleen geschikt voor dagopslag. Voor langdurige opslag heeft

Dometic professionele medicijnkoelkasten. Dometic – uw partner voor hotel-, ziekenhuis/ verpleeghuis- en kantoor- en conferentieruimte inrichting, en wijnklimaatkasten

patiënten en medicijnen voor zieken-/verpleeghuizen, zorgcentra of om wijnklimaatkasten, met Dometic heeft u een sterke partner aan uw zijde.

Of het nu gaat om een miniBar en een kluis voor hotels, miniCool koelkasten voor

Laat u inspireren producten! n

Dometic denkt

• Verhoogde kans op technische storingen tijdens de werkzaamheden en dus ook een verhoogd risico op medische complicaties • Gedurende langere tijd over minder capaciteit beschikken betekent ook; • Substantieel minder inkomsten • Gespecialiseerd personeel niet optimaal in kunnen zetten • Het niet volledig kunnen bedienen van het ‘vaste’ patiëntenbestand • Het gefaseerd uitvoeren ten opzichte van het in één keer af kunnen werken van het hele project leidt tot aanzienlijk hogere kosten

door de veelzijdigheid aan

roen

De milieuvriendelijke UF 755GG van Dometic het segment van ultradiepvriezers tot -86 °C.

is een toonaangevende innovatie in

De 753 liter vrieskast staat garant voor de hoogste en meest compromisloze eisen op het gebied van de modernste technologie, de economie en het milieu. Ontworpen als een cascadesysteem met twee hermetisch gesloten compressoren is het koudesymet betrekking tot energieverbruik en ontwikkeling

Dankzij het innovatieve, unieke condensorsysteem en de toepassing van de modernste VIP technologie garandeert de UF 755GG een evenwichtige, stabiele temperatuur in de gehele te koelen ruimte. En dit bij omgevingstemperaturen tot +32 °C, en zelfs tot +43 °C met de watergekoelde UF 755GG.

Tijd voor de volgende stap

Het Bussman Universeel verplaatsbaar OK complex

De UF 755GG verbruikt 35% minder energie dan menig andere vrieskast en heeft het laagste energieverbruik op de gehele markt. Daarnaast is hij de eerste echte milieuvriendelijke ultradiepvriezer op de markt met GS certificering. Om het geheel helemaal af te ronden is de UF 755GG uitgerust met ATEX conforme componenten voor een hoge mate van gebruiksvriendelijkheid.

Bussman realiseert al meer dan 30 jaar tijdelijke en semi-permanente huisvestingsoplossingen. Zij doen dat voor veel verschillende toepassingen, maar de laatste 10 jaar is de focus steeds meer op de gezondheidszorg komen te liggen. Naast uitbreidingen bij bestaande (ziekenhuis)gebouwen, heeft Bussman ook een paar concepten ontwikkeld voor specifieke toepassingen zoals dialysecentra en een MRI behandelcentra. Tijd voor de volgende stap…

Dometic Benelux B.V. Ecustraat 3 4879 NP Etten-Leur www.biomedisch.info info@dometic.nl dometic Benelux BV

F +32 (0)16 767525

F +32 (0)2 6575330

Ecustraat 3, 4879 NP Etten-Leur Postbus 485, 4870 AL Etten-Leur T +31 (0)76 502 90 00 F +31 (0)76 502 90 90 info@dometic.nl www.biomedisch.info www.minikoeler.nl www.dometic.com

E info-be@nora.com

W www.distrac.com

W www.nora.com/be-nl

118 | BOUWEN AAN DE ZORG

Dometic Medical Systems wendt haar jarenlange ervaring op koeltechnisch gebied aan om een optimale kwaliteit en veiligheid te garanderen. Deze basis is nodig voor een goede, juridisch conforme koelcircuit voor vitale en temperatuurgevoelige levensbehoudende preparaten. Dometic’s inspanningen op dit gebied resulteerden in het concept ‘Technology for life’, die de basis vormt van de voortdurende vooruitgang van alle productlijnen binnen ‘Medical Systems’.

Bussman Verhuur IJzerwerf 1 6641 TK Beuningen T +31 (0)24 679 01 00 F +31 (0)24 679 01 01 info@bussman.nl www.bussman.nl

Enkele voorbeelden uit het Jaarboek Bouwen aan de Zorg 120

Bouwen aan de zorg jaarBoek

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 120

E info@distrac.com

Voor Bussman voldoende reden om ook voor dit probleem met een goede oplossing te komen. We spreken hierover met Dick Blommendaal, huisvestingsadviseur gezondheidszorg bij Bussman. “Een jaar geleden zijn we hierover voor het eerst in gesprek geraakt met een van onze relaties waarvoor we al meerdere projecten hadden gerealiseerd. Inmiddels zijn we al met vier verschillende ziekenhuizen in gesprek en ligt er een kant en klaar concept op tafel voor een Universeel verplaatsbaar OK Complex.”

steem optimaal geconstrueerd van afvalwarmte en geluid.

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 121

of deze renovatie gefaseerd kan worden uitgevoerd. In de praktijk stuit dit toch vaak op een aantal problemen. Een gefaseerde uitvoering, waarbij steeds een deel van de operatiekamers wordt gesloten duurt langer, waardoor: • Heel veel extra voorzorgsmaatregelen, om het te verbouwen deel hermetisch af te sluiten van het deel dat nog in bedrijf is, nodig zijn • Er veel ongemak is, bijvoorbeeld vanwege de afwijkende routing tijdens de werkzaamheden;

op Gezonde kijk mens en welzijn

voor permanent gebruik. “Door het gebouw te voorzien van een voorzetgevel kan de gebruiker er, de door hem of haar gewenste uitstraling aan geven. Daarnaast kan men in geval van (semi-) permanent gebruik het gebouw ook van binnen geheel naar eigen wensen finetunen. Dat geldt zowel voor het design als voor de toegepaste techniek.” Mocht u meer willen weten over het Bussman Universeel verplaatsbaar OK complex, neem dan contact op voor een informatiepakket of een vrijblijvende afspraak. n

In In de de gezondheidszorg gezondheidszorg isis de de laatste laatste het nodige nodige veranderd, veranderd, ook ook op op jaren jaren het het gebied gebied van van denkprocessen denkprocessen over over de de het inrichting van van instellingen instellingen en en de de wijze wijze inrichting waarop projecten projecten gestalte gestalte krijgen. krijgen. Was Was waarop het aanvankelijk aanvankelijk zo zo dat dat dit dit soort soort werkwerkhet zaamheden in in eigen eigen beheer beheer samen samen zaamheden met een een groot groot aantal aantal specialisten specialisten voor voor met deeltrajecten werd werd uitgevoerd, uitgevoerd, nu nu isis deeltrajecten daarin een een nieuwe nieuwe koers koers te te ontdekken. ontdekken. daarin

In In dat dat proces proces isis vooral vooral de de verandering verandering die die zich zich bijvoorbeeld bijvoorbeeld bij bij Lensen Lensen Projectinrichters Projectinrichters heeft heeft afgetekend kenmerkend kenmerkend voor voor die die ontwikkeling. ontwikkeling. afgetekend Lensen was was een een bedrijf bedrijf dat dat zich zich dertig dertig jaar jaar Lensen geleden vooral vooral bezig bezig hield hield met met het het aanbieden aanbieden geleden van stofferingen, stofferingen, waarbij waarbij de de nadruk nadruk lag lag op op van vloerbedekking. Een Een product product dat dat overigens overigens ook ook vloerbedekking. vandaag de de dag dag nog nog een een belangrijke belangrijke rol rol speelt speelt vandaag in het het totale totale leveringspakket. leveringspakket. in

Grip op op processen processen Grip van Door Door de de gecompliceerdheid gecompliceerdheid van dergelijke processen processen isis er er steeds steeds meer meer dergelijke behoefte ontstaan ontstaan aan aan partijen partijen die die het het behoefte gehele werk werk van van eerste eerste interieurontwerp interieurontwerp gehele tot de de ﬁﬁnale nale oplevering oplevering onder onder hun hun tot hoede nemen. nemen. hoede

Alleen de de rol rol van van het het bedrijf bedrijf isis een een volstrekt volstrekt Alleen andere andere geworden. geworden. Zeker Zeker de de laatste laatste tien tien jaar jaar isis er een een belangrijke belangrijke verschuiving verschuiving te te zien zien in in de de er aangeboden diensten. diensten. Van Van uitvoerder uitvoerder isis Lensen Lensen aangeboden vooral initiator initiator geworden. geworden. In In een een vroegtijdig vroegtijdig vooral stadium worden worden de de specialisten specialisten van van Lensen Lensen stadium ingeschakeld om om mee mee te te denken denken over over de de ingeschakeld inrichting en en de de uitvoering uitvoering daarvan. daarvan. inrichting

te te laten laten volgen volgen bij bij de de inrichting. inrichting. Anderzijds Anderzijds isis levensduur levensduur en en onderhoudsvriendelijkheid onderhoudsvriendelijkheid een een belangrijke belangrijke factor. factor. Vooral Vooral op op die die terreinen terreinen heeft heeft Lensen Lensen Projectinrichters Projectinrichters een een enorme enorme know know how how ontwikkeld. ontwikkeld. Daarnaast Daarnaast heeft heeft dit dit bedrijf bedrijf een een logistieke logistieke formule formule op op de de kaart kaart gezet gezet die die instellingen instellingen van van een een hoop hoop kopzorgen kopzorgen bevrijdt. bevrijdt.

Compleet pallet pallet diensten diensten Compleet

Het aantrekkelijke van modulaire bouw is het hergebruik van de modules waaruit het gebouw is samengesteld. Bij alle andere bouwvormen, worden de investeringen afgeschreven op het project. Bij modulaire bouw wordt de basisinvestering, het gebouw, door de achtereenvolgende gebruikers opgebracht. Dat is één van de redenen waarom modulaire bouw zo aan populariteit heeft gewonnen. Bij een OK complex ligt dat echter iets genuanceerder. Het overgrote deel van de investeringen bij zo’n complex zit hem in projectspecifieke items. Zo zit er in elke OK een aantal zeer kostbare zaken zoals een plenum, OK lampen, een chirurgie- en een anesthesiependel en een hermetisch sluitende deur. Verder heeft een dergelijk gebouw een zeer kostbare elektrische- en luchtbehandelingsinstallatie. Normaal worden deze investeringen op het project afgeschreven, waardoor de kosten toch nog zo hoog oplopen dat een rendabele exploitatie niet mogelijk blijkt.

Eigen productpakketten productpakketten Eigen Dat heeft heeft ook ook geleid geleid tot tot de de ontwikkeling ontwikkeling van van Dat eigen productenpakketten, productenpakketten, waarin waarin meubilair meubilair een een eigen opvallende rol rol speelt. speelt. Met Met name name in in de de gezondgezondopvallende er ten ten aanzien aanzien van van de de toepassing toepassing heidszorg heidszorg isis er van meubilair meubilair een een lastige lastige spagaat spagaat te te constateconstatevan ren. Enerzijds Enerzijds isis er er behoefte behoefte om om instellingen instellingen een een ren. huiselijker aanzien aanzien te te geven geven en en cliënten cliënten in in staat staat huiselijker te stellen stellen op op deeltrajecten deeltrajecten hun hun eigen eigen keuze keuze te

Innovatie Innovatie in in alle alle facetten facetten Zo Zo isis er er als als vanzelfsprekend vanzelfsprekend bij bij Lensen Lensen ProjectProjectinrichters inrichters een een nieuw nieuw proces proces op op gang gang gekomen gekomen waarin waarin voortdurende voortdurende ontwikkeling, ontwikkeling, ervaring ervaring en en kennis kennis hebben hebben geresulteerd geresulteerd in in een een dynamisch, dynamisch, praktijkgericht praktijkgericht aanbod. aanbod. Naast Naast de de wens wens naar naar functionele functionele meubels meubels en en stoffering stoffering isis de de totale totale styling styling van van de de woonwoon- en en werkomgeving werkomgeving steeds steeds belangrijker belangrijker geworden. geworden. Van Van ontwerp ontwerp tot tot totaal totaal interieur interieur met met speciﬁ speciﬁeke eke meubels, meubels, daar daar ligt ligt het het specialisme specialisme van van Lensen. Lensen.

Maak Maak van van elk elk project project een een succes succes met met onze speciﬁ speciﬁeke eke kennis kennis op op het het gebied gebied onze van projectinrichting, projectinrichting, het van het specialisme specialisme van van onze onze medewerkers medewerkers en en het het blijvend blijvend investeren in in speciale speciale knowhow. knowhow. investeren

Nieuwe Nieuwe locatie locatie De De groei groei die die deze deze aanpak aanpak van van Lensen Lensen tot tot gevolg gevolg had, had, heeft heeft het het bedrijf bedrijf inmiddels inmiddels omgezet omgezet in in een een nieuwe nieuwe vestiging vestiging in in Zaltbommel. Zaltbommel. Hier Hier zijn zijn alle alle processen processen die die in in het het verleden verleden op op verschillende verschillende locaties locaties werden werden uitgevoerd, uitgevoerd, ondergebracht ondergebracht in in een een royaal royaal pand, pand, waarin waarin nadrukkelijk nadrukkelijk voor voor de de

logistiek logistiek en en opslag opslag ruimte ruimte isis gecreëerd. gecreëerd. Daarnaast Daarnaast isis het het een een ‘feestje’ ‘feestje’ om om door door de de riante riante showroom showroom te te wandelen. wandelen. Hier Hier zijn zijn een een groot groot aantal aantal oplossingen oplossingen in in de de praktijk praktijk te te zien, zien, waarmee waarmee Lensen Lensen zich zich ook ook in in de de komende komende jaren jaren wil wil onderonderscheiden. scheiden. Opvallend Opvallend isis daarbij daarbij het het gecreëerde gecreëerde theater theater waar waar grotere grotere gezelschappen gezelschappen met met behulp behulp van van moderne moderne communicommunicatiemiddelen catiemiddelen kunnen kunnen worden worden geïngeïnformeerd. formeerd. Een Een voorziening voorziening waarvan waarvan

overigens overigens ook ook het het bedrijfsleven bedrijfsleven en en de de overheid overheid regelmatig regelmatig gebruik gebruik maken. maken. De De mens mens als als uitgangspunt uitgangspunt Niet Niet verwonderlijk verwonderlijk met met de de natuurlijke natuurlijke en en vriendelijke vriendelijke manier manier van van optreden optreden die die de de medewerkers medewerkers van van Lensen Lensen kenmerkt. kenmerkt. Het Het isis duidelijk duidelijk dat dat Lensen Lensen met met de de eigen eigen slogan slogan ‘Lensen ‘Lensen Surrounds Surrounds You’ You’ niet niet alleen alleen een een statement statement heeft, heeft, maar maar dit dit vooral vooral in in de de praktijk praktijk toepasbaar toepasbaar wil wil maken maken voor voor een een groeiende groeiende stroom stroom opdrachtgevers. opdrachtgevers.

Lensen Surrounds You Lensen Lensen Projectinrichters Projectinrichters BV BV Postbus Postbus 2063, 2063, 5300 5300 CB CB Zaltbommel Zaltbommel Schimminck Schimminck 1, 1, 5301 5301 KR KR Zaltbommel Zaltbommel +31(0)88 599 599 05 05 99 99 FF +31(0)88 +31(0)88 599 599 05 05 00 00 EE info@lensen.nl info@lensen.nl WWW.LENSEN.NL WWW.LENSEN.NL TT +31(0)88

Bouwen aan de zorg jaarBoek

27-10-2011 19:22:23

De afgelopen twee jaar is het fenomeen operatiekamer nogal eens negatief in het nieuws geweest. Aanleiding was meestal dat het IGZ (Inspectie GezondheidsZorg) ergens in het land één of meerdere operatiekamers had gesloten vanwege problemen met de veiligheid of hygiëne. Vanzelfsprekend is dit een schrikbeeld voor ieder ziekenhuis. Mede hierdoor zien we dat veel ziekenhuizen zijn begonnen, of plannen aan het maken zijn om hun OK’s grondig te renoveren. Aangezien geen ziekenhuis het zich kan permitteren om haar OK afdeling een aantal maanden te sluiten, wordt vaak gekeken

“Inmiddels is de belangstelling voor ons OK complex zo groot, dat we ervan uit kunnen gaan dat het gebouw, inclusief bovengenoemde zaken, meerdere keren in zijn geheel ingezet kan worden. Hierdoor worden niet alleen de kosten van het gebouw, maar ook van de zo kostbare bijkomende zaken, door het achtereenvolgend gebruik, aanzienlijk gereduceerd,” vervolgt Blommendaal. “In ons Universeel verplaatsbaar OK complex zijn tevens alle noodzakelijke nevenruimten, zoals recovery, holding, kleedruimten en opslag steriel materiaal, ondergebracht. Toch kan een aantal belangrijke zaken, zoals het aantal benodigde OK’s, per keer verschillend ingevuld worden.” Naast de tijdelijke inzet, in geval van renovatie, kan een dergelijk gebouw ook semi-permanent of permanent worden ingezet. Vooral vanuit de kant van de privéklinieken is hier veel belangstelling voor. Ook voor tijdelijk gebruik moet het complex namelijk al aan de zelfde eisen voldoen als

121

27-10-2011 19:22:27

Bouwen aan de zorg jaarBoek

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 90

Bouwen aan de zorg jaarBoek

27-10-2011 19:19:05

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 91

27-10-2011 19:19:06

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 102

27-10-2011 19:20:34

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 103

BENADER DE MARKT OP STIJLVOLLE WIJZE MET HET JAARBOEK BOUWEN AAN DE ZORG

27-10-2011 19:20:35

BOUWENAANDEZORG.EU DE MEEST COMPLETE WEBSITE OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG Bouwen aan de Zorg heeft naast het veelzijdige vaktijdschrift een nieuwe, up-to-date website. Het is alweer een aantal jaren het toonaangevende platform over de bouw en ontwikkeling in de zorg. Zes keer per jaar wordt de vakman en -vrouw geïnformeerd over actuele projecten, vakinformatie, productnieuws, techniek, design, regelgeving en alle overige informatie van de gerenommeerde producenten en leveranciers.

LAAT U DAGELIJKS INFORMEREN OVER HET LAATSTE PROJECTNIEUWS MET BOUWENAANDEZORG.EU Een platform volgens de allerlaatste technologieën, voor de professional die 365 dagen per jaar op de hoogte wil blijven van actuele projecten en ontwikkelingen. Het biedt het meest actuele projecten productnieuws. Wanneer technische en facilitaire beslissers, zorgmanagers, architecten, directieleden, gebouwbeheerders en andere eindverantwoordelijken in de zorgsector in

Nederland en Vlaanderen partners zoeken en zich oriënteren, dan beginnen ze veelal bij BOUWENAANDEZORG.EU voor referentieprojecten, producten en oplossingen. Aanbieders die op de website vermeld staan, genereren hiermee waardevolle leads. BOUWENAANDEZORG.EU is de kern, de plek waar alles samenkomt. Iedere serieuze ondernemer en marketeer zet tegenwoordig internet in, om zijn doelgroepen optimaal te bereiken. Wij adviseren en helpen u graag op weg, om het platform dat BOUWENAANDEZORG.EU u biedt op de meest effectieve wijze in te zetten.

Wat krijgt u terug voor een goede online positionering? U verhoogt de vindbaarheid op Google voor uw website U stuurt mensen direct door naar uw website U vergroot uw naamsbekendheid U wordt verbonden met uw directe doelgroep

Homepage Top Banner 175 x 110 pix, 72 dpi

- 12 x per jaar recht op een persbericht op de nieuwspagina (zelf aan te leveren) - Bedrijfspresentatie in bedrijvenindex - Automatische koppelingen naar eerder gepubliceerde artikelen - Looptijd 12 maanden

e Zorg Bouwen aan d it veelzijdige heeft naast d een nieuwe vaktijdschrift en up-to-date website!! Homepage Leaderbord Banner 728 x 90 pix, 72 dpi

Homepage Sidebar Banner 300 x 200 pix, 72 dpi

Neem voor meer informatie contact op met Patty Ros T +31 (0)495 450095

INSPIRATIE VAN

Showroom, kantoor en logistiek centrum Edisonstraat 3 | Goirle Nederland T +31 13 534 00 34 info@vervoort.nl www.vervoort.nl