<<< Czytaj felieton O zdradliwości zapożyczeń
Wojna zuluska 1879 Krzysztof Kubiak
Pograjmy w skojarzenia dotyczące literatury o XIX-to wiecznej Afryce. Książka awanturniczo-przygodowa to akcja, pościgi, walka, bohaterscy podróżnicy, egzotyczne plemiona, Staś, Kali i przyroda – naprawdę dzika. To wciągająca czytelnika przygoda. Książka historyczna to statyczne omówienie wydarzeń, z podziałem na przyczyny, przebieg i skutki. Plus kilka map, wykresów i mądrych opinii. Dwa bieguny, dwa różne podejścia, często dwa różne typy czytelników. Do kogo jest więc adresowana książka Krzysztofa Kubiaka Wojna zuluska 1879? Otóż książka łączy to, co najlepsze w obu gatunkach. Nawet nie ze względu na szczególny kunszt warsztatowy autora, choć jest napisana jasnym i przystępnym językiem, ale ze względu na samą epokę i jej bohaterów. Południowa Afryka drugiej połowy XIX wieku to kraina naprawdę dzika, ogromna i pełna zwierząt, często niebezpiecznych. Ziemia ta należała do plemion zuluskich, które od czasu rządów Czaki potrafiły tworzyć duże oddziały i toczyć wojny. Ziemia obiecana osadników europejskich, przede 66
nr 3 Grudzień 2010 r.
wszystkim niderlandzkich i niemieckich, których konserwatyzm religijny tutaj nikomu nie przeszkadzał. Ziemia budząca pożądanie w Brytyjczykach, najpierw ze względu na możliwość kontroli biegnących wokół południowej Afryki morskich szlaków handlowych, później ze względu na odkrywane ogromne bogactwa naturalne. Nie dziwi więc, że skumulowanie sprzecznych interesów, ogromnych potencjalnych zysków, odmiennych religii, kultur i postaw życiowych ludzi tak barwnych, że sami zasłużyli na oddzielne opracowania historyczne, zaowocowało wieloma konfliktami, z których część, jak wydarzenia roku 1878, przerodziła się w regularną wojnę (w roku 1879). Edytorsko książka nie oszałamia. Miękka oprawa, szary papier, czarno-białe zdjęcia. Szkoda, bo temat bez kolorowych reprodukcji strojów i mundurów, wielkoformatowych plansz i obrazów pokazujących toczone bitwy, traci wiele ze swojego egzotycznego smaku. Przy kredowym papierze i kolorowych, szczegółowych ilustracjach, mapach i zdjęciach dowolnej serii Ospreya, książka wydawnictwa Replika wygląda jak ubogi krewny. Nie odstaje natomiast treścią. Temat został potraktowany szczegółowo, a dotychczasowe opracowania poddane analizie. Tu widać jedną z dwóch najmocniejszych stron książki: autor nie tylko odniósł się do opinii autorów liczącej 23 pozycje bibliografii, ale osobiście odwiedził opisywane miejsca i porównał zastane materiały muzealne, pola dawnych bitew i miejscowe opowieści z literaturą tematu. W efekcie książkę ilustrują unikalne, zrobione specjalnie do niej zdjęcia, a autor w kilku miejscach zwraca uwagę