Technologie helpt internationale markten te verbinden en afstanden te overbruggen. Gelukkig maar, want voor de LINKIT-groep helpt technologie om de nieuwste collega’s in Zuid-Afrika te verwelkomen en te integreren in onze cultuur van explorers.
Maar technologie is een slechts een hulpmiddel. Uiteindelijk gaat het om IT en IT-ers de plek te geven die zij verdienen in organisaties en in de maatschappij. Mensen zijn essentieel om technologie goed in te zetten.
Goed design helpt om de juiste technologie voor de juiste uitdaging in te zetten die zinvol is voor de gebruikers. En slim ingezet, kan technologie ook helpen te verduurzamen en kosten te besparen. Met kunstmatige intelligentie voorspellen wanneer een vliegtuig onderhoud nodig heeft om te voorkomen dat het toestel lang onnodig aan de grond blijft? We doen het voor en met KLM!
ERIC HOLIERHOEK CCO LINKIT DAAN DE GROOF CEO LINKIT IT & Innovation
Hoe een usability test Waterschap Vechtstromen heeft geholpen om hun planningstool PLATO gebruiksvriendelijker te maken.
Als OutSystems-partner van Waterschap Vechtstromen is LINKIT geen onbekende. Toen medewerkers bij Vechtstromen werkten aan het gebruiksvriendelijker maken van de door hen ontwikkelde planningstool Plato, was het dan ook een kleine stap om LINKIT’s hulp in te roepen voor een user experience assessment.
UX-designer Charlotte Postma zette op locatie een gebruikerstest op, terwijl ontwikkelaars Peter Buisman en Matthijs Schokker van Vechtstromen met elk onderdeel meekeken. Daarmee is het waterschap een stap dichter bij een verbeterde versie van hun planningstool, en kan het team dankzij ‘voordoen, samendoen, zelf doen’ ook zelf aan de slag met usability tests.
User experience assessment Plan je als medewerker van Waterschap Vechtstromen een evenement, een vergadering op locatie of een BHVtraining voor een grotere groep medewerkers? Dan gebruik je Plato. In de tool kunnen mensen worden aangehaakt, kunnen deelnemers zich inschrijven en kan een locatie worden geboekt. Ook worden vanuit het
programma, dat gebouwd is in OutSystems, de uitnodigingen worden verstuurd, zodat mensen alle informatie in hun mailbox krijgen. Maar, zo ontdekten ze bij Vechtstromen, die tool werkt niet voor iedereen even handig. Hoewel de applicatie precies doet waarvoor hij bedoeld is, kreeg de IT-afdeling van Vechtstromen regelmatig vragen over specifieke handelingen en waar iets te vinden was. Voor de gebruikers kon het programma dus wel een verbeterslag gebruiken. Maar: hoe kom je erachter wat de pijnpunten nu precies zijn of waarom mensen een bepaalde actie niet kunnen vinden? Daarvoor heb je een user experience assessment nodig: een gebruikerstest waarmee je kunt achterhalen waar mensen in het programma tegenaan lopen en wat zij logisch vinden als het aankomt op functiebenamingen of de plaatsing van bepaalde onderdelen binnen de gebruikersomgeving.
Een UX-designer op locatie Omdat bij Waterschap Vechtstromen de specifieke ervaring op het gebied van UX ontbrak, schakelde de organisatie LINKIT in. Meer specifiek: UX-designer Charlotte. Want hoewel ze bij het waterschap best een test uit kunnen schrijven, is het wel van belang om deze goed op te zetten en uit te voeren. Alleen dan levert het bruikbare resultaten op, die ook antwoord geven op de juiste vragen. Charlotte werkte voor deze usability test op locatie samen met het team van Vechtstromen, om ze zo volledig mee te nemen in het proces én de uitwerking daarvan. “Normaal gesproken doe ik dat altijd alleen,” lacht Charlotte, “maar nu was het ook een stukje kennisoverdracht, zodat ze dit bij Vechtstromen in het vervolg eventueel zelf kunnen doen.”
Nauwkeurig in de opzet Allereerst werd besproken welke
zaken getest moesten worden. “Dat gaat verder dan een interview opstellen en mensen een opdracht uit laten voeren”, legt Charlotte uit. “Het is echt belangrijk om daar de juiste detaillering in aan te brengen.”
“Voor ons gold dat we ook na moesten denken over de output”, vult Peter aan. “Je kunt niet alles gaan testen, dus hebben we ons gefocust op enkele scenario’s.” Terwijl Charlotte op de achtergrond aan de
“Een usability test toont je vooral wáár de pijnpunten liggen, maar niet per se wat de oplossing is”
slag ging met het opstellen van een assessment, zorgde Peter voor het vinden van de juiste mensen voor de test. “We benaderden voor die test onze eigen mensen”, vertelt Peter. “Zij moeten met de tool werken en we willen Plato ook voor hen verbeteren.”
Het team selecteerde mensen met een verschillende rol, om de planningstool vanuit verschillende perspectieven te kunnen verbeteren. Zo werd een assessment opgesteld voor een beheerder, een organisator, en de deelnemer die zich via de applicatie moet inschrijven voor een bepaald event. Charlotte benaderde die mensen, zodat zij wisten wat er ging gebeuren en wat het doel was van de test. Elke proefpersoon voerde vervolgens meerdere opdrachten uit, waarbij het team meekeek hoe dit verliep.
“De uiteindelijke usability test vond plaats bij ons in Almelo”, vertelt Peter. “Dat was natuurlijk wel spannend, want het voelt voor mensen toch een beetje alsof ze beoordeeld worden. Terwijl wij gewoon objectief willen kijken hoe mensen met ons
• UX draait altijd om de mens die de techniek gebruikt.
• UX onderzoek geeft de mogelijkheid om te valideren voordat je begint.
• Digitale transformatie begint bij onderzoek doen naar de huidige situatie.
• Goed UX Design maakt het werk van mensen makkelijker.
programma werken.” Daarom leidde Charlotte de gebruikerstest en keken Peter en zijn collega achter de schermen, via Teams, mee. Er werden, verspreid over twee dagen, zes een-op-een onderzoeken afgenomen, die elk ongeveer een uur duurden. “Het is belangrijk om zo’n usability test op locatie te doen”, zegt Charlotte. “Dan kun je namelijk volgen waar iemands blik naartoe gaat en zie je bijvoorbeeld hoe iemand verandert van aanpak. Dat krijg je van afstand niet goed mee. Daar is Peter het mee eens. “Het zijn dat soort kleine dingetjes die voor ons heel belangrijk zijn. Door er dicht op te zitten, zagen we meteen waar mensen naar kijken of hoe mensen reageren. Vooral non-verbaal! Dat geeft veel meer informatie dan wanneer we puur de resultaten zouden zien.” Maar… zijn zes tests dan niet weinig? “Vijf à zes tests zijn voor een usability assessment normaal,” vertelt Charlotte. “Dat heeft te maken met
efficiëntie, uit meer tests haal je relatief gezien niet heel veel extra informatie.”
Dat bleek toen uit elke test mooie inzichten naar voren kwamen. Niet alleen door wat de proefpersonen deden, maar ook door de vragen die ze stelden wanneer ze vastliepen. Aan het eind van elke sessie bespraken Peter, Matthijs en Charlotte hun eerste bevindingen. Wat viel er op en waren er nog extra vragen? Met die input kon het team van Vechtstromen al heel veel. “Diverse kleine oplossingen konden we direct doorvoeren. Een knopje erbij, een benaming veranderen… dat zijn zaken die al snel voor grote verbetering kunnen zorgen”, zegt Peter. “Andere resultaten zijn wat minder makkelijk te verwerken, omdat je eerst moet kijken hoe je dat gaat aanpakken.” Daar is Charlotte het mee eens. “Een usability test toont je vooral wáár de pijnpunten
liggen, maar niet per se de oplossing. Soms is het heel simpel, maar ontdek je een probleem dat dieper ligt, bijvoorbeeld in de navigatiestructuur, dan heb je daar eigenlijk weer een extra onderzoek voor nodig.”
Inzichten voor de toekomst
Wat het belangrijkste is wat ze hebben geleerd bij Waterschap Vechtstromen?
Peter lacht. “Nou, vooral dat hetgeen waarvan wij denken dat het heel intuïtief werkt, soms helemaal niet zo logisch is.”
Charlotte: “Er zit een groot verschil in de manier van benaderen van hoe een programma werkt. Voor een
buitenstaander is het makkelijk te zien wanneer iets vanuit de techniek is benaderd en niet zozeer vanuit de gebruiker. Dat is wel iets dat ze bij Vechtstromen hebben ingezien.” Peter knikt. “Door dit op deze manier te doen, hebben we niet alleen kunnen ervaren hoe het testen van zoiets in z’n werk gaat, maar weten we ook hoe belangrijk het is dat gebruikers zélf aan kunnen geven wat voor hen intuïtief is. Door te praten over kleine aanpassingen en even te checken of zij er hetzelfde over denken als wij, kunnen we vooraf al kijken of het werkt. Dat gaan we zeker meenemen bij nieuwe ontwikkelingen!”
Waterschap Vechtstromen is als organisatie verantwoordelijk voor het waterbeheer in 23 gemeenten. Daar houdt het waterschap zich onder andere bezig met het zuiveren van afvalwater, het versterken van de waternatuur, advies rondom grondwater en landbouw, waterbeheer, vergunningen, toezicht en handhaving.
“Door er dicht op te zitten, zagen we meteen waar mensen naar kijken of hoe mensen reageren”
De
Ze is sinds juli in Nederland en werkt als Machine Learning Engineer in het MLOps team voor KLM. Ze vertelt over haar achtergrond en de (noodgedwongen) wending in haar leven.
Anastasiia, hoe ben je in Nederland terechtgekomen?
“Ik ben geboren in het oosten van Oekraïne. In 2014 ben ik vanwege de gevechten in de Donbas verhuisd naar Kiev. Door de oorlog begin dit jaar veranderde mijn leven helaas opnieuw drastisch.”
Anastasiia vluchtte naar Polen, waar ze werkte voor een Oekraïense werkgever. Totdat ze werd benaderd door LINKIT. “Via Telegram en LinkedIn kwamen we in contact. De interviews wekten vertrouwen en ik besloot de lange reis naar Nederland te maken.”
Kun je iets vertellen over jouw achtergrond?
“Data heeft me altijd gefascineerd, vanwege de veelzijdigheid. Na mijn studie (Mathematica en Statistiek, red.) werkte ik als Data Engineer en Data Scientist. Ik noem mezelf een Data Scientist met engineering als belangrijk onderdeel. Door mijn achtergrond heb ik kennis van data
streams, data storages en API’s.
Iets dat van pas komt in het huidige KLM-project, omdat ik beide kanten van data begrijp en weet wanneer welke expertise nodig is.”
Wat is het grootste verschil tussen werken in Oekraïne en in Nederland?
Ze lacht: “Nederlanders zijn van de tijd en direct in de communicatie. Oekraïners zijn persoonlijker.”
Hoe zie je de toekomst van data?
“Data blijft de toekomst. Door het tekort aan dataspecialisten, zie ik de toekomst rooskleurig in.” Veel Nederlandse bedrijven zoeken nu door het personeelstekort over de landsgrenzen naar werknemers en dat biedt kansen voor talent. “Hier (Nederland, red.) is alles goed
geregeld. Er zijn veel internationale bedrijven en het opleidingsniveau is hoog. Ingrediënten die voor immigranten zoals ik zorgen voor een basis om jezelf te ontwikkelen als mens én in je vakgebied.” En haar toekomst? Die is duidelijk: terug naar Oekraïne. “De oorlog heeft mij geleerd dat lange
“Ik noem mezelf dan ook een Data Scientist met engineering als belangrijk onderdeel”
termijndoelen niet realistisch zijn. Mijn korte termijnfocus is een stabiel leven hier, maar ik hoop -wanneer we de oorlog hebben gewonnen- terug te keren naar Oekraïne om te helpen met de wederopbouw en technologische kennis daar over te dragen.”
Anastasiia (25) woont in Utrecht en heeft een bachelor en master in Mathematica en Statistiek. Na gewerkt te hebben in Oekraïne, Polen en Turkije is ze nu actief als Machine Learning Engineer bij LINKIT.
“Ik
LINKIT groeit niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland. Zo zijn er kantoren geopend in Düsseldorf en Johannesburg en neemt de internationalisering van het bedrijf steeds verder toe.
Maar wat betekent dit voor de onderlinge arbeids- en cultuurverschillen? Wij vragen drie LINKIT-explorers uit Nederland, Duitsland en Zuid-Afrika naar hun ervaringen en -merkbareverschillen.
Hoe ga je om met collega’s en leidinggevenden?
Shadeé: “Hier (De Meern, red.) is weinig te merken van hiërarchie. Het draait om wederzijds respect, ongeacht iemands functie. LINKIT kent een open cultuur en de communicatie is erg laagdrempelig. We organiseren regelmatig activiteiten buiten het werk en het leuke is dat iedereen, van jonge starter tot directielid, hierbij graag aanwezig is.” Lando: “Over het algemeen kent Duitsland een strakke werkcultuur en spreek je je leidinggevenden aan met ‘u’. Binnen LINKITSYSTEMS is dat gelukkig anders en zijn we een hecht en jong team. Beslissingen nemen we samen en tijdens onze maandelijkse teammeetings maken we, naast werkgerelateerde zaken, ook tijd voor een biertje of etentje.” Louis: “In Zuid-Afrika hangt het erg af van het type organisatie. Uit ervaring weet ik dat er bedrijven zijn die een strikte hiërarchie kennen en waar managers de dagelijkse
gang van zaken bepalen. Bij LINKITSYSTEMS in Joburg (Johannesburg, red.) is dit veel losser en zijn we, ongeacht de functie, allemaal open naar elkaar. Omdat we nog in de opstartfase zitten, hebben we nog geen echte borrels of
“Er werken twintig verschillende nationaliteiten in De Meern en ik wil graag meer weten over hun verhalen en culturen”
activiteiten samen gehad. Ik hoop dat dit in de toekomst gaat veranderen, zodat we meer persoonlijk contact hebben.”
Hoe ervaar je de communicatie met andere landen?
Shadeé: “Eerlijk gezegd merk ik weinig verschil als ik contact heb met collega’s uit Duitsland. LINKIT heeft een internationaal karakter, waardoor iedereen een universele manier heeft gevonden om te communiceren.”
Lando: “Qua communicatie is er weinig verschil tussen Duitsland en Nederland. Het enige dat ik merk is dat LINKIT in De Meern al jaren draait als een geoliede
“InShadeé
machine en LINKITSYSTEMS (Duitsland, red.) nog maar relatief kort bestaat, waardoor we onszelf nog zien als een startup.” Louis: “Nederlanders plannen meetings vaak alleen tussen 9.00 en 17.00 uur, waardoor ik overleggen met collega’s en klanten erg goed moet inplannen.
anders geïnterpreteerd worden dan dat ze bedoeld zijn. Dat levert grappige, maar soms ook ongemakkelijke situaties op.” Lando: “Eigenlijk zijn Nederlanders net zo goed georganiseerd in hun werk als Duitsers. Wanneer ik bijvoorbeeld een (online) meeting wil plannen, dan moet de datum, het tijdstip en de duur van de meeting duidelijk van tevoren worden vastgelegd in de agenda’s.” Louis: “Wanneer we een Teams-meeting hebben, staat bij iedereen de webcam aan. Dat was in het begin wel wennen, omdat in Zuid-Afrika iedereen deze juist uit heeft staan.”
neus aan de middag te beginnen.”
Lando: “Omdat ik bijna 600 kilometer van het kantoor in Düsseldorf woon (in Berlijn, red.), lunch ik vaak alleen of samen met mijn partner als zij thuis
In Zuid-Afrika ligt dat anders: daar begint men vaak vroeg -soms al om 6.00 uur en wordt er langer doorgewerkt.”
Wat is het grootste verschil in werken met internationale collega’s?
Shadeé: “Dat vragen soms heel
Hoe ziet jullie lunchpauze eruit?
Shadeé: “Ik lunch graag samen met collega’s en dan het liefst met mensen die ik nog niet zo goed ken. Er werken twintig verschillende nationaliteiten in De Meern en ik wil graag meer weten over hun verhalen en culturen. Na de lunch ga ik graag buiten wandelen om met een frisse
is. Vaak is dit een groentemaaltijd, waarna ik -om te ontspannen- even in de tuin ga voetballen met mijn zoontje.” Louis: “In het weekend kook ik mijn middagete (Afrikaans voor lunch, red.) voor de hele week, zodat ik het enkel nog hoef te ontdooien. Vaak is dit groente met kip en rijst of aardappels. Omdat ik vroeg begin, lunch ik tussen 11.00 en 12.00 uur en dan het liefst in de tuin. Hier geniet ik van de zon en kan ik even afstand nemen van het werk.”
LINKIT (De Meern, Nederland)
Shadeé (33) werkt sinds februari 2022 bij LINKIT en is als Recruitment Business Partner verantwoordelijk voor de recruitment van de Low Code-squad. Ze heeft een voorliefde voor yoga en luistert het liefst naar Afrikaanse en Latin chill beats.
LINKITSYSTEMS
Lando (37) is als Head of Solution Advisor werkzaam voor LINKITSYSTEMS in Duitsland en bedient klanten in de DACH-regio (Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, red.) In zijn vrije tijd fietst, wandelt en klimt hij graag.
LINKITSYSTEMS (Johannesburg, Zuid-Afrika)
Louis (29) is Mendix Lead Developer en LINKIT-explorer van het eerste uur sinds LINKITSYSTEMS haar deuren opende in Zuid-Afrika.
Hij is een echt buitenmens en vaak in de ongerepte natuur te vinden.
Vliegtuigonderhoud is gebonden aan strenge wet- en regelgeving. Zo moeten bepaalde onderdelen per definitie elke paar jaar vervangen worden. Voor de reguliere inspectie en voor standaard onderhoud zijn monteurs verantwoordelijk die zich baseren op de data die ze verzamelen uit de diverse systemen.
ij KLM gaan ze echter een stapje verder: om zo efficiënt mogelijk in te kopen, onderhoud in te plannen en slimme inzichten te halen vanuit de onderhoudsgeschiedenis van diverse vliegtuigen, maken ze gebruik van artificial intelligence. Meer specifiek; van voorspellende data. Met KLM’s ‘predictive maintenance’ wordt onderhoud voorspeld en kan voorkomen worden dat vliegtuigen te lang aan de grond staan of duurdere reparaties nodig hebben. Dat biedt voordelen voor nagenoeg elke branche waar machines de dienst uitmaken en downtime dus direct geld kost.
In een hangar staat het onderhoudsteam bij een ouder type Embraer, het vliegtuig dat KLM Cityhopper gebruikt voor korte vluchten binnen Europa. Een monteur koppelt een drive aan het vliegtuig, om de zogenaamde CAR-data, de informatie uit de bekende zwarte doos, over te zetten. Hij brengt deze naar een andere locatie, waar hij de data van de drive uploadt. De gevoelige data wordt gesplitst, omdat alleen de delen die zijn collega’s nodig hebben mogen worden gebruikt. Die delen worden vervolgens ontgrendeld om te kunnen verwerken. Het uiteindelijke doel van het gebruik van die data is simpel: zo snel mogelijk een probleem opsporen. Want hoe eerder een probleem opgespoord is, hoe minder het kost om het op te lossen. Maar, het ophalen van die data is nog maar stap één…
Data toegankelijk maken “De data verkrijgen is een complex proces, waarbij het overzetten van de data met de nieuwere Embraers overigens wel automatisch gaat, hoor!”, benadrukt Wemerson Cesar. Hij werkt namens LINKIT als Data
Engineer bij KLM Cityhopper. Alyona Galyeva voegde zich er later bij, toen het team naast een Data Engineer ook een Solutions Architect nodig had. “De data van zo’n black box is eindeloos”, vertelt zij. “Het bevat alle informatie van alle sensoren, maar ook gesprekken tussen piloten. Met een groot deel van die informatie mogen wij dus niets doen, en daar hebben we ook niets aan. Wemerson kwam dus als eerste bij KLM, omdat hij ervoor moest zorgen dat de juiste data op de juiste plek terecht kwam, nog voordat we er verder iets mee konden.”
Bruggen
Als data engineer ondersteunt Wemerson het team van KLM niet 24/7, zegt hij, maar wel elke dag. Dat komt erop neer dat hij er elke dag voor zorgt dat KLM’s data scientists en business intelligence-afdeling voorzien worden van de juiste data voor nieuwe inzichten en onderzoek. Hij bouwt en onderhoudt, kortgezegd, de pipelines die de toevoer van informatie mogelijk maken. Die sluit hij allemaal aan op het data lake; de plaats waar de actuele data, afkomstig uit het vliegtuig, gesplitst en gedecodeerd, terecht komt. “Daartoe hebben data scientists en business intelligence geen toegang,” vertelt Wemerson. “Het is onder andere mijn taak om ervoor te zorgen dat gekke of
• Commerciële vliegtuigen zijn zuiniger dan je auto.
• De ‘Flight Data Recorder’ oftewel ‘Black box’ is eigenlijk feloranje.
• ’s Werelds zwaarste vliegtuig ooit woog ongeveer 600 ton.
• Door het verwijderen van één olijf in een salade aan boord, heeft American Airlines $ 40.000 bespaard in één jaar.
toegankelijk is voor een bepaald doel, zoals het bouwen van een dashboard door iemand van business intelligence.
dubbele waarden eruit worden gehaald en de sensordata wordt verrijkt met bijvoorbeeld vluchtgegevens, zoals tijden en plaatsen.”
Die schone en verrijkte data wordt vervolgens via een pipeline naar een andere plek verplaatst, waarna deze
Realtime data en de data scientist als eenhoorn Van die data wordt al snel geroepen dat deze het liefst realtime te zien is. “Dat is vaak niet nodig en kostentechnisch niet efficiënt”, aldus Alyona. Dat geldt ook voor KLM Cityhopper. “Het kost ontzettend veel rekenkracht en op heel veel momenten heb je er niets aan. Als een vliegtuig vliegt kun je bijvoorbeeld geen gegevens ophalen, en van een vliegtuig dat stilstaat in een hangar heb je ze niet nodig.” Daarom worden de dashboards elk uur geüpdatet, met de op dat moment beschikbare actuele informatie. Iets anders wat we in bijna elke case tegenkomen is de rol die data scientists hebben, vertelt
“Als je wil kijken of AI een oplossing is voor jouw bedrijf, versterk dan je team met data engineers”
Wemerson. “Vaak worden zij gezien als mensen die verstand hebben van alles, terwijl zij zich in werkelijkheid bezig moeten houden met statistieken, het trainen van modellen, het maken van voorspellingen en heel misschien met het maken van een dashboard.” “Je kunt een traject als dit best beginnen met enkel data scientists”, vertelt Alyona. “Als je in jouw bedrijf wil kijken of AI een oplossing is voor jouw vraagstuk, bijvoorbeeld. Maar zodra je weet dat je die kant op gaat? Versterk dan je team met data engineers! Daarmee voorkom je dat je op een later punt vastloopt.”
Uitdagingen en oplossingen
Dat advies nam KLM Cityhopper ter harte. “Onze rol vereist wel dat we ook kunnen onderbouwen waarom iets nodig is”, zegt Alyona. “Dat geldt voor elke stap, dus ook voor het inrichten van de omgeving en het gebruik van de juiste tools. Werken met AI is echt een verandering van paradigma.” Ze geeft een voorbeeld. “Met traditionele software monitor je realtime: werkt het
of werkt het niet? AI-monitoring combineert historische en realtime data, waarbij je steeds moet vergelijken. Je hebt te maken met iets wat continu muteert, waar je eerst te maken had met iets statisch. Dat vraagt een andere aanpak, maar je moet wel steeds kunnen uitleggen waarom.” Ook de waarde van het migreren naar de cloud moest zich bewijzen. Zeker gezien de gevoeligheid van de data. “Nu sturen we de data in een soort brabbeltaal naar de cloud, vervolgens wordt het daar vertaald, gaat het algoritme ermee aan de slag en krijgen we een voorspelling. Die maken we weer onleesbaar en halen we vervolgens terug op locatie. Daar zetten we het weer om naar de daadwerkelijke data en pas dan kan het door naar een dashboard.” Het is wat werk, geeft Alyona toe, “maar het kost een stuk minder moeite en onderhoud dan wanneer je alles op locatie zou doen. Bovendien houden we het zo wel veilig!”
Dat heeft ook te maken met wetgeving: die beïnvloedt zowel wat er wel en niet met de gegevens mag gebeuren, als het
daadwerkelijke onderhoud. “Een model kan wel voorspellen dat iets pas over acht jaar versleten is, maar als de wet zegt dat je het na vier jaar moet vervangen, dan moet dat.”
Succes op kleine schaal: dat smaakt naar meer! Met ‘slechts’ acht mensen in het team van KLM Cityhopper was de opdracht desondanks overzichtelijk. Dat zorgde voor een relatief makkelijk proces. “Maar, vergeet niet dat een AI-oplossing altijd tijd nodig heeft,” aldus Alyona. “Er zijn veelal verschillende afdelingen bij betrokken. Het gaat niet alleen om het bouwen, maar moet ook getest worden door degenen die het gaan gebruiken. Je moet weten of het werkt, en niet alleen op de korte termijn.” KLM riep na twee jaar de hulp van LINKIT in. Inmiddels is het project vier jaar gaande. Maar, als het eenmaal op de juiste manier werkt, dan levert dat heel veel op. “De grootste meerwaarde van voorspellend onderhoud is dat je bijvoorbeeld schaarse onderdelen alvast kunt bestellen, waardoor je én je downtime vermindert én je klantbeleving er significant op vooruit gaat,” vertelt Alyona. Om zelf te garanderen dat alles op de juiste manier werkte, draaide het gezamenlijke team eerst een pilot met zuurstof- en hydraulica-gegevens, die ze later omzetten in daadwerkelijke modellen. Deze zijn inmiddels volledig overgedragen aan KLM Cityhopper, dat de huidige modellen onderhoudt. “Eigenlijk is dat het mooiste,” aldus Alyona. “Toen dit eenmaal een succes bleek, wilden ook andere afdelingen van KLM ermee aan de slag!”
Uit deze LINKIT opdracht voor KLM Cityhopper rolde een tweede opdracht, voor KLM Operations. Benieuwd? Je leest het in onze volgende editie!
“Werken met AI is echt een verandering van paradigma”
Met een Design Sprint los je in vier dagen grote vraagstukken op en toets je nieuwe ideeën op haalbaarheid. Werkt dat idee voor die applicatie wel zo lekker voor de gebruikers? Gaat die nieuwe webapp doen wat je voor ogen hebt? In vier dagen gaan we van globaal idee naar een prototype en testen we dat bij echte gebruikers.
Met een Design Sprint werk je afgezonderd in een klein team. Je werkt volgens een vaste methode van een idee naar een concrete visie en oplossing. Steeds vaker is een design sprint een onderdeel van de projecten die LINKIT start bij haar klanten om met een gevalideerd vertrekpunt van start te gaan en daarmee sneller en efficiënter resultaat te boeken dat echt werkt.
Na eerdere opleidingsprogramma’s voor data engineer, cloud engineers en OutSystems specialisten is nu ook het de eerste Mendix traineeship bij LINKIT een feit! Vijf nieuwe ontdekkingsreizigers zijn begonnen aan hun leerzame en onvergetelijke reis om Mendixprofessionals te worden.
De eerste week is van start gegaan met veel kennissessies, workshops en leuke activiteiten om het team beter te leren kennen. Ook hebben is er kennis gemaakt met de grote Mendix community tijdens een 48 uur durende hackaton. Hierna begon het echte werk en hebben ze een start gemaakt met een eigen ‘Innovation Project’. Met een op maat gemaakt opleidingsprogramma worden de explorers klaargestoomd als volwaardig low-code softwareontwikkelaars, aangevuld met het trainen van soft-skills. Dit doen ze zodat ze daarna met als Mendixprofessional aan de slag kunnen met projecten.
Kennis opdoen kan tegenwoordig op ontelbaar manieren en plekken. Of het nu via search, fysieke kennissessies, TED talks, YouTube of bijvoorbeeld Podcasts is. Daar draagt LINKIT als kennispartner graag een steentje aan bij.
Zo was te lezen in het vorige magazine dat Studio LINKIT gelanceerd is. Nu is er een vervolg, de
‘Studio LINKIT - IT Podcasts’. Een podcastkanaal, waarbij allerlei IT-onderwerpen en vraagstukken aan bod komen en waarbij experts uit de industrie je meenemen in hun ervaringen en met elkaar in gesprek gaan. Perfect voor bijvoorbeeld onderweg in de auto. De komende tijden volgen er nog meer podcast en worden er meer IT-topics besproken. De podcasts zijn te luisteren via Spotify onder: Studio LINKIT – IT Podcasts.
BEKIJK YOUTUBE
Developers gebruiken steeds vaker low-codeplatformen om applicaties en bijbehorende componenten, zoals data en logica, te ontwikkelen. Met platformen als Mendix en OutSystems wordt het voor gebruikers mogelijk om, door middel van voorgeprogrammeerde bouwstenen, razendsnel bedrijfsspecifieke software te ontwikkelen. Vergelijk het met Lego: met de blokken die je tot je beschikking hebt, kun je ontelbare constructies bouwen.
Maar wat betekent het gebruik van voorgeprogrammeerde blokken voor je ontwikkelvrijheid? Beperkt dit de creativiteit of is heel specifiek maatwerk mogelijk? En hoe verhoudt zich dit tot de beveiliging? Wij vragen het aan twee low-code experts, Cecile Maan (Senior Mendix Developer) en Orla Dijkink (Squad Lead OutSystems).
Logica in de constructie “In feite raakt Lego de essentie van low-code”, zegt Cecile. “Met Lego
bouw je een huis van blokken, met low-code bouw je bijvoorbeeld een HR- of orderapplicatie van blokken.” Zelf werkt ze al jaren met Mendix-modules voor klanten in de bancaire- en consultancysector en is dan ook overtuigd van de mogelijkheden. “Door de blokken met elkaar te verbinden, ontstaat er een logica in de ‘constructie’ en kom je tot een volledig bouwwerk. Een goedwerkende applicatie.” Ook Orla herkent, door haar ervaring in onder meer de financiële sector, de voordelen van het gebruik van geautomatiseerde blokken. “In OutSystems hoeft er weinig
tot geen code geschreven te worden, waardoor applicaties snel in elkaar worden gezet. Zonder te tornen aan de functionaliteiten of diep te graven in de code, kun je tijdens het ontwikkelproces eenvoudig ‘building blocks’ updaten, aanpassen of verwijderen.”
Het leveren van maatwerk Het is duidelijk: met de geautomatiseerde, reeds bestaande modules kunnen functionele en efficiënte applicaties worden ontwikkeld. Maar hoe gaat het wanneer opdrachtgevers hele complexe, specifieke
wensen hebben? “OutSystemsdevelopers kunnen in 90% van de opdrachten uit de voeten met de modules die het platform biedt”, zegt Orla. “De overige 10%, die nodig is om maatwerk te leveren, realiseren we met programmeurs die diepgaande kennis hebben van bijvoorbeeld Java, .NET of Javascript.” Cecile vult Orla aan: “Wil je grote wijzigingen doorvoeren die niet in de modules zijn verwerkt, dan moet je de blokken handmatig aanpassen en dieper de materie in. Met Java of Javascript, maar ook bijvoorbeeld door te werken met widgets. Hiermee breng je meer logica in de applicatiestructuur. Je kunt de widgets helemaal zelf programmeren, maar ook reeds bestaande varianten downloaden uit de
beschikbaar zijn. Deze modules zijn foutloos, waardoor de levensduur van de applicatie toeneemt en deze toekomstbestendig is.”
software kunt ontwikkelen. Maar er is meer, volgens Orla. “Een groot voordeel ten opzichte van traditioneel programmeren, is dat developers nauw samenwerken met de klant. Regelmatig
‘Mendix marketplace’, welke je vervolgens kunt tweaken.” Toch raden Cecile en Orla het aanpassen van bestaande modules niet meteen aan, zeker niet voor beginnende low-code ontwikkelaars. Cecile: “Met bestaande blokken, die vooraf uitvoerig worden getest, heb je al enorm veel vrijheid in de appontwikkeling. Hoe meer gebruik je maakt van zelfontwikkelde widgets of ingewikkelde codetaal, hoe groter de kans op bugs.” Orla deelt deze gedachte: “Vooraf geprogrammeerde modules worden uitvoerig getest door lowcodeplatformen, alvorens ze
Beiden zijn ze ervan overtuigd dat het werken met modules de snelste en de veiligste manier van ontwikkelen is. “Low-code is erop gericht dat je met relatief weinig programmeerkennis goedwerkende businesssoftware kunt ontwikkelen. Een platform als OutSystems bespaart ontwikkelaars tijd door het automatisch gebruik van veilige codepatronen, de standaardtoepassing van encryptie voor data en de inregeling van veiligheidsregels”, vertelt Orla. Cecile vult aan: “Ook Mendix kent deze ‘gegarandeerde’ vorm van beveiliging, waarvan gebruikers van het platform profiteren. Maar we besteden ook zelf veel aandacht aan de beveiliging van applicaties: niet alleen tijdens het ontwikkeltraject, ook na de lancering. Door middel van metrics monitoren we hoe applicaties presteren en waar (beveiligings)verbeteringen kunnen worden doorgevoerd.”
Toekomst van low-code
Mede dankzij het stabiele beveiligingsfundament, is low-code de afgelopen jaren enorm gegroeid. “Dat heeft te maken met de toenemende populariteit van SaaS-oplossingen en hyperautomatisering”, zegt Orla. “En de rek is er nog niet uit. Sterker nog, de vraag naar low-code zal alleen maar toenemen”, voegt Cecile toe. Een van de voordelen van low-code is dat je met een klein team, zonder aparte front-end developer of database-expert, bedrijfs-
“Deze modules zijn foutloos, waardoor de levensduur van de (te ontwikkelen) applicatie toeneemt en deze toekomstbestendig is”
worden er demo’s gegeven en kan de feedback van de klant direct worden meegenomen in de volgende sprint. Zowel in normale omgevingen als in mission critical-omgevingen.” Iets waar Cecile het roerend mee eens is. “Je kunt in een team met jonge developers en ervaren ontwikkelaars schitterende, duurzame apps bouwen. Ik hoef geen ellenlange codes door te lezen om te bepalen of een app voldoet aan de gewenste kwaliteit van de klant. Daarnaast bestaan er low-code communities waar developers vragen kunnen stellen en waar modules en code-oplossingen worden aangeboden. Zo ontwikkelen de modules van het low-codeplatform zich aan de hand van haar gebruikers en dat geeft meteen de dynamiek van de low-codemarkt aan.”
ORLA DIJKINK
Squad Lead OutSystems, LINKIT
Orla Dijkink (40) is in 2018 bij LINKIT begonnen als OutSystems Developer en inmiddels verantwoordelijk voor het OutSystems-squad.
webhooks.app is an open source application following the microservice architecture. Its purpose is to provide a webhook endpoint for demos.
This series starts with introducing the webhooks application, deploying it on a Kubernetes cluster using Helm or Acorn, and implementing a simple observability stack. The last four parts explore some security considerations and see how to ensure (at least to some extent) that the application’s specifications follow some of the best security practices.
LUC JUGGERY
Data shapes our modern world and has become the center of our businesses and lives. This article, more of personal insight than an in-depth study of Data-Centric Thinking, aims to help understand and adopt correct thinking on Data Strategies in modern Solution Architecture and what can be done to make these strategies work.
While trying to answer broader questions like: “what is the meaning of Data-centric” and “how to execute a Data strategy”, Filipe tries to explain some fundamental concepts around architecting for Data, the ability to deliver on a strategy, how strategy adoption starts with a mindset and culture change, and how Data architecture is not a Data strategy by itself.
“Well, f**k …” I thought to myself while waiting for my boss to answer my call. I’m sure all he wanted to hear on a Friday morning was that one of his senior leaders just manually deleted a main back office database by mistake.
The phone’s calling ringtone sounded like my career’s dying heartbeat on a hospital heart monitor. In those moments, a shining beacon of inspiring leadership truly makes a difference. Like the first words of my boss; “How the f**k did that happen?!”. We always read about these issues and say to ourselves, “they would never happen to us.” Read this post to get an insight into how to be prepared and avoid these situations.
In five articles, Patrick shares his observations and thoughts after finalizing the third platform built with Kubernetes as the foundation in Financial Services.
He reflects on the platforms, toolings, and how much the field has and hasn’t changed in the last three years. It consists of five parts:
1. Overview, K8s PaaS offerings, Networking –2. Workload Identity, Secret Management / Externalization - 3. GitOps – 4. Policy Enforcement –5. Cloud Resource Brokering
HUGO ROCHA PATRICK PICARD
People are the reason for the success or failure of a project. Methodologies, technologies, and programming languages are the tools used to create software.
In this post, Ben concludes there is not and will never be a magic formula to deliver projects. Soon there will be a new methodology that promises to deliver software projects on time and within the budget. It won’t work! While we have fun learning new terms and joining a new methodology cult, we are stuck with the half waterfall/half agile approach that takes bits of each and still delays the projects.
HOSKINGDe Nederlandse retailmarkt is volop in ontwikkeling: klantverwachtingen blijven stijgen, marges staan onder druk, arbeidskrachten zijn schaars en ‘traditionele’ bedrijfsmodellen hebben het zwaar. Hoe ga je als retailer om met deze uitdagingen?
En hoe zorg je voor een duurzaam en bestendig businessmodel?
De vraag naar technologische oplossingen neemt steeds meer toe, nu de markt zich verplaatst naar online.
Iets dat Nick van Ramshorst, retail-expert en Solution Advisor bij LINKIT, herkent: “Digitale transformatie is geen modewoord meer, maar een vetgedrukt agendapunt voor iedere retailer.”
Uitdagingen van retailers Voor veel bedrijven is de coronapandemie een eyeopener
geweest, stelt Nick. “Fysieke winkels moesten sluiten en ondernemers werden gedwongen over technologische oplossingen na te denken. Legacy-systemen en processen werden gedigitaliseerd, het bedrijfsmodel ging op de schop, er werd een datastrategie bedacht. Allemaal veranderingen die enorm veel druk op de operatie hebben gezet.” Een druk die vaak wordt versterkt door de scheiding die er is tussen IT en de operatie. “IT wordt vaak gezien als de ‘buurman van verderop’. Terwijl een integrale samenwerking
tussen IT en operatie juist zorgt voor een duidelijke visie en strategie, maar ook nieuwe kansen en mogelijkheden.”
Invloed van digitale transformatie “Er is momenteel een groot tekort aan geschikte arbeidskrachten. Door handmatige processen te digitaliseren en efficiënter in te richten, wordt een organisatie wendbaarder en stelt het zichzelf in staat om sneller te reageren op trends en marktontwikkelingen”, zo stelt Nick. “Met als resultaat dat het traject van de hele distributieketen
Blijf succesvol dankzij digitale transformatie
sneller kan worden afgelegd tegen minder kosten.” Het zijn echter niet alleen de processen die gedigitaliseerd moeten worden, ook het gebruik van data hoort hierbij. “Bekende retailers weten precies hoe ze hun data moeten gebruiken om trends te voorspellen. Ze herkennen marktbewegingen, weten welke kanalen ze op welk moment moeten gebruiken en waar en wanneer ze moeten distribueren, adverteren en commercialiseren. Dat maakt ze wendbaar en zichtbaar bij hun gebruikers,” zegt Nick.
Blijf schaalbaar met low-code Gebruikers verwachten een perfect functionerende mix van kanalen (omnichannel), die allemaal op elkaar zijn afgestemd. Nick: “Concreet betekent dit dat je bijvoorbeeld als klant via een Facebook-advertentie bij de webshop van de aanbieder terechtkomt en vanuit hier gemakkelijk het bestelproces doorloopt.” Maar hoe laat je een app vlekkeloos werken met oude systemen? Hoe integreer je een webshop of portal? Hoe richt je een dashboard in en welke data gebruik je? “Dat is waar low-code van pas komt”, zegt Nick. “Low-code helpt om data en processen van de retailer digitaal inzichtelijk te maken.
Het stelt ze in staat om moderne applicaties -zoals een app, portal, webshop- te ontwikkelen die via verschillende kanalen beschikbaar zijn. Zo houd je direct een meetbare verbinding met je klant.” Door data slim en efficiënt in te zetten, neem je een voorsprong op de concurrentie, stelt Nick. “Om te groeien in de concurrerende retailmarkt, bestaat vaak het idee dat er meer mensen nodig zijn. Alleen, zij zijn lastig te vinden in de huidige arbeidsmarkt. Digitale transformatie biedt daarin de oplossing. Door verschillende bedrijfsprocessen te digitaliseren, word je wendbaar en schaalbaar. Zo ben je minder afhankelijk van fysieke mankracht en kun je sneller anticiperen.”
Als retailer kun je niet meer om de modernisering van je organisatie heen, vertelt Nick. “Low-code zorgt ervoor
dat de gebruikersschil, de structuur en bijbehorende algoritmes oog hebben voor elkaar. Het low-code platform biedt flexibiliteit en snelheid, omdat je met standaardcomponenten snel
“Terwijl een integrale samenwerking tussen IT en de operatie juist zorgt voor een duidelijke strategie en visie”
wijzigingen kunt doorvoeren in bedrijfsapplicaties. En snelheid, dat is van levensbelang in de retail.”
“Door het gebruik van low-code, blijf je in staat mee te bewegen met veranderende marktomstandigheden en houd je de volledige controle. Nu en in de toekomst.”
Nick is Solution Advisor bij LINKIT. Hij is betrokken bij diverse low-code projecten voor organisaties als Lidl en Croonwolter&dros.
Na een lange tijd van online events kon LINKIT weer doen wat diep in de cultuur verankerd zit. Kennis en expertise delen op fysieke beurzen en evenementen.
In een 48-urige hackaton voor het goede doel, werkten developers van de Mendix-squad tijdens MxHacks aan een oplossing voor Welcome App. Deze applicatie is een one-stop-shop voor mensen die hun leven opnieuw opbouwen in een nieuw land. Naast de race tegen de klok van deze development-uitdaging hadden developers ook de gelegenheid hun welverdiende rust te pakken in een massagestoel met virtual reality-bril bij de LINKIT-stand.
Data-uitdagingen met de principes van design thinking? Bij Big Data Expo in de Jaarbeurs was er veel animo voor het kennismaken met deze design aanpak. Tijdens de low-code no-code day gaven Paulo Caseiro en Mohammed Ezzarfani in 35 minuten een demo hoe je zelf een ‘To Do App’ kan bouwen in Outsystems.
LINKIT ziet de afgelopen jaren een enorme groei in de vraag naar haar low-code services. Daarom breidt het Utrechtse IT-bedrijf uit naar Zuid-Afrika om haar team van low-code experts uit te breiden.
Om deze nieuwste vestiging in het internationale netwerk van de LINKITgroep een kickstart te geven, neemt het de Zuid-Afrikaanse OutSystems-partner ITProsper over. Door internationaal te groeien, kan LINKIT zorgen voor voldoende capaciteit voor het toegenomen aantal low-code projecten voor haar klanten.
In 2019 opende LINKIT een Duitse vestiging, LINKITSYSTEMS, om de Duitse low-code markt te bedienen en begon met het opleiden van lokale OutSystems-experts. Sindsdien heeft het een eigen trainingsprogramma’s ontwikkeld om talenten op te leiden tot OutSystems- of Mendix-experts.
Ronald Schrijver, Chief People Officer bij LINKIT: “Op de lange termijn is het opzetten van internationale LINKIT Hubs een belangrijk onderdeel van onze strategie om te blijven groeien met IT-talent. Het helpt ons om zowel nieuwe markten te verkennen als lokaal impact te maken, wat vooral
het geval is voor onze nieuwe Zuid-Afrikaanse hub.”
Wereldwijde LINKIT-familie ITProsper is OutSystems partner en sinds 2016 actief op de ZuidAfrikaanse low-code markt. De veertien medewerkers sluiten zich aan bij de wereldwijde LINKIT-
familie en gaan aan de slag voor het internationale label LINKITSYSTEMS, een label dat voor de Duitse markt is geïntroduceerd. De low-code consultants werken op afstand aan zowel lokale IT-projecten als Europese projecten. Vonnelize Haupt, oprichter van ITProsper, zal de Zuid-Afrikaanse vestiging blijven leiden.
Schaalvergroting Vonnelize Haupt: “ITProsper heeft
een getalenteerd, dynamisch team dat klaar staat om nieuwe kansen te verkennen en nieuwe uitdagingen aan te gaan onder de naam LINKITSYSTEMS, onderdeel van de LINKIT-groep. De LINKITcultuur sluit nauw aan bij de manier waarop ITProsper opereert en het Zuid-Afrikaanse team is enthousiast om deel uit te maken van een grotere marktspeler die onze visie deelt, maar op een veel grotere schaal. We zullen doorgaan met lokaal talent ontwikkelen en we kijken ernaar uit om de krachten te bundelen met onze Europese collega’s. En om samen te werken als een gemengd team en zo het merk LINKITSYSTEMS internationaal te versterken.”
Cultuur en mindset
Ronald Schrijver: “We hebben de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan met het integreren van onze Duitse vestiging in de cultuur en mindset van de LINKIT-groep. Ik heb er alle vertrouwen in dat we met onze nieuwste vestiging minstens hetzelfde resultaat kunnen bereiken.”
“Het helpt ons om zowel nieuwe markten te verkennen als een lokale impact te maken”
COLOFON
Wie een vliegticket boekt, staat niet stil bij wat die boeking beïnvloedt. Van de vluchtroosters tot de hoeveelheid water die een vliegtuig mee moet nemen, er zijn tientallen factoren waarop een luchtvaartmaatschappij moet kunnen anticiperen.
Geen verrassing dus dat achter het berekenen van al die factoren een gigantische hoeveelheid data schuilgaat. KLM’s Operations Decisions Support is de afdeling die verantwoordelijk is voor de verwerking van alle operationele informatie. Een deel daarvan gebeurt met zelflerende algoritmes, die onderdeel uitmaken van verschillende voorspellende modellen die een scala aan eindgebruikers kennen. Om ervoor te zorgen dat die algoritmes op de juiste manier gebruikt kunnen worden, én om die kennis ook voor de toekomst in huis te hebben, schakelde KLM LINKIT in.
Er zijn veel manieren om met low-code aan de slag te gaan. Naast het kiezen van een technologie, is het een bewuste keuze voor een nieuwe manier van werken, om innovatie en flexibiliteit binnen de organisatie te vergroten.
Hoewel we altijd aanraden klein te beginnen, is het belangrijk om het grotere geheel voor ogen te hebben. Bij LINKIT vinden we het belangrijk om te werken vanuit een lange termijnstrategie en agile roadmaps om voor nu de juiste beslissingen te kunnen nemen. Maar hoe zet je die roadmap op? En specifiek, hoe beslis je met welke use case je begint?
Editie 4, jaargang 2022
Together is een uitgave van LINKIT en verschijnt twee keer per jaar.
LINKIT B.V.
Rijnzathe 9 3454 PV De Meern
Correspondentieadres marketing@linkit.nl
Gino Heetkamp
Eindredactie
Ande Smith
Geen Blad voor de Mond
Redactie
Ande Smith
Ontwerp en realisatie
Geen Blad voor de Mond www.gbvdm.nl
Nander de Wijk, Studio Haviq
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of opgeslagen in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van LINKIT. De inhoud is met de grootste zorg samengesteld. Mocht de inhoud, ondanks de zorgvuldigheid, toch verouderde of onjuiste informatie bevatten, dan kunnen hier geen rechten aan ontleend worden.
Geen probleem! Want:
Jaarlijks organiseren wij meer dan tien kennisevents gericht op IT’ers én bedrijven. Kijk op www.linkit.nl/events voor het overzicht!
Op www.itnext.io, ons kennisplatform voor IT’ers, vind je jaarlijks:
Bijna 1000 artikelen over uiteenlopende onderwerpen zoals .NET, Azure, Angular, AI en Machine Learning, Data- en cloud engineering, low-code en nog veel meer.
En op www.linkit.nl publiceren we jaarlijks:
Tientallen artikelen, business cases en whitepapers die ingaan op de belangrijkste technologische en zakelijke uitdagingen voor enterprises op dit moment.