Reader inleiding in filosofie, Periode 1, blok 1

Vrije Jaar Liberal Arts 2013-2014 Inleiding in de Filosofie | Levenskunst

Inleiding in de Filosofie | Parzival’s zoektocht naar de heilige Graal

Studiejaar: Trimester : Code:

2013 -2014 1, blok 1 LAB

U zult in staat zijn overall dit zwaard te voeren. Wanneer u de aard ervan hebt leren kennen, zal het u beschermen in alle strijd.

Ach dat Parzival toen niets vroeg! Dat spijt mij nog voor hem Amfortas en Parzival

Hij die zichzelf overwint, is sterker dan hij die een stad inneemt.

Trevizent tegen Parzival

Programma

: Inleiding in de filosofie en Parzival’s zoektocht naar de heilige grail.

Code

: LAB

Studiepunten

: 5 ETCS

Bestemd voor

: Vrije Jaar Liberal Arts 2013-2014

Docent

: Joris van Nieuwburg jorisvannieuwburg@lievegoed-university.nl

Versie

: JvN 2013

Inhoud

1. Doelstellingen 2. Programma 2.1 Inhoud 2.2 Werkwijze 2.3 Literatuur 2.4 Planning 3. Toetsing en beoordeling 3.1 Toetsen en toetsmomenten 3.2 Beoordeling 3.3 Herkansing

4. Bijlagen 4.1 Biografisch onderzoek 4.2 Persoonlijk instituut

1. Doelstellingen

Persoonlijke kwaliteiten & kennis en vaardigheden in het project

• •

•

•

•

•

• •

•

•

I Vaardigheden en kennis Parzival: het verhaal en thema’s verbinden met je eigen biografie en grote thema’s uit het leven en de filosofie.

Filosofisch-reflectief dagboek/portfolio. We zullen filosofie behandelen en kijken hoe Socrates, Epicurus, Seneca, Montaigne, Schopenhauer en Nietzsche kijken naar troost voor impopulair zijn, naar geldzorgen in het leven, naar frustratie, naar onmacht, liefdesverdriet en moeilijkheden.

Tevens zal er college gegeven worden over filosofie te beginnen met de drie grote vragen van Plato: Wat is waarheid? Wat is het goede? En wat is schoonheid? Dat verbinden we mede met bovenstaande problemen en het streven naar geluk. Hier schrijf je kort reflecties over en waar kan verbind je dat met je biografie en Parzival. (soort filosofisch-reflectief dagboek) Met drie vrije kunsten oefenen: Dialectica (socratische gesprekken). Grammatica: oefenen met kunst van schrijven. Van woorden die werken in column. Retorica: kunst om publiekelijk en vrijmoedig spreken oefenen (logos, pathos en ethos).

Open boektentamen filosofie.

II Persoonlijke kwaliteiten (m.n. biografische onderzoek via Parzival en deugdenethiek) Biografische vraag verbonden met persoonlijke ontwikkeling (vraag die je aan het hart gaat en verbonden is met je persoonlijke ontwikkeling) in gesprek brengen met inhoud van het project via zelfreflectie en gesprekken met medestudent.

Die leerdoelen verbonden met je persoonlijke ontwikkeling bespreken: moed, zelfstandigheid, discipline, zelfvertrouwen, realistisch zelfbeeld, betrokkenheid, zelfwaardering, verwondering etc.

Spiegelen aan deugden van Parzival.

Vaardigheden met retorica (vrijmoedig spreken bv), schrijven e.d zullen ook in de evaluatie besproken worden. Proces van iedere student.

Meditatie: hart coherentie beleven. Liefde als vertrekpunt, niet als punt van aankomst. Literatuur Schneider, Uw Brein als medicijn Bovenstaande doelstellingen vertalen zich naar de volgende competenties: Vakkundigheid (1)- Onderzoekend en analytisch vermogen. De student is in staat om een vraagstuk vanuit verschillende perspectieven te bestuderen en de essentie en relevantie uit de gegevens te halen. De student kan kritische vragen stellen en zelfstandig een vraagstuk in kaart brengen.

Communiceren (6)- Toegankelijkheid, sensitiviteit. De student communiceert effectief, toegankelijk en sensitief: luistert actief, laat anderen aan het word, nodigt uit tot vragen, houdt rekening met diverse culturele normen en waarden en praat met respect over anderen.

2. Programma

2.1 Inhoud

In dit lab zullen we de inleiding in de filosofie behandelen en zal de middeleeuwse ridderroman Parzival voor jullie verteld worden, omlijst met muziek en zang. We zullen het verhaal en de universele thema’s waar Parzival mee worstelt verbinden met onze eigen biografie, onze eigen zoektocht naar geluk en zingeving, met de (post)moderne tijd, en met grote vragen van de mensheid en van de filosofie.

Parzival betekent doordring het dal (Per-ce-val). In dit middeleeuwse dichtwerk zoekt Parzival de heilige Graal. Hij ontwikkelt zich van domme naïeve gans, tot de moedigste ridder van Arthurs riddergezelschap maar doorleeft daarna een lange periode van diepe existentiële twijfel en haat jegens het leven en God. Van domheid via twijfel naar gelukzaligheid (saelde). Zo bereikt hij de gelukzaligheid en de Graal. Pas als Parzival een metamorfose ondergaat door zijn moedige streven en hij de juiste vraag kan en durft te stellen bereikt hij de Graal. Zijn ontwikkelingsweg met allerlei boeiende ontmoetingen, gevechten, overwinningen, liefdes, leermeesters, en vriendschappen had hij nodig om die vraag te kunnen stellen.

Wat is jouw vraag die je bij de Graal brengt? Hoe ga je om met en ontwikkel je je eigen perspectief op thema’s die de in dit project voorbij komen: • • • • • • • • • •

Liefde Seksualiteit (hoofse minne in verhouding tot eros, amor en agape) Het kwaad Spiritualiteit Inwijdingsmomenten Existentiële twijfel en haat Ridderlijke deugden als devotie, deemoed, geduld, trouw, moed, hoffelijkheid, etc.

Religie en esoterie. Het Manicheïsme als ketterse stroming van christendom Zelfkennis Filosofie: Wat is waarheid? Wat is het goede? Wat is het schone?

• • • •

Biografie en Psychologie: De levensloop van de mens volgen prof. Lievegoed.

Socratische gesprekken Gelukzaligheid De Heilige Graal? etc. etc.

We zullen films en documentaires kijken die verdieping geven aan thema’s uit Parzival’s zoektocht en de filosofie. Aan je eigen zoektocht dus ook. Onderzoek doen. Parzival kennen/ uitwerken in portfolio en het verhaal en thema’s verbinden met je eigen (biografische) onderzoeksvraag en de grote thema’s uit het leven en de filosofie.Je neemt kennis van de filosofie en de vraag, hoe Socrates, Epicurus, Seneca, Montaigne, Schopenhauer en Nietzsche kijken naar troost voor impopulair zijn, naar geldzorgen in het leven, naar frustratie, naar onmacht, liefdesverdriet en moeilijkheden.

Je kiest zelf de vorm van je eindwerkstuk: foto’s, film, beelden met geluid, gedichten, schilderwerk, een essay, muziek. Alles kan, in overleg, als het jou zoektocht naar de Graal maar verbeeld. Herschep jezelf en vind de Graal!

Joris van Nieuwburg september 2013

2.2 Werkwijze Het verhaal van Parzival zal voor jullie verteld worden. Het boek van Alain de Botton lezen we met elkaar. Daarnaast zullen we opdrachten bespreken voor Parzival en filosofie. We zullen kunst kijken en films en documentaires die verdieping geven aan thema’s uit Parzival’s zoektocht en de filosofie. Er is ruimte om eigen wensen in te brengen.

2.3 Literatuur Wolfram von Eschenbach, Parzival, Vrije Geestesleven, Zeist 1986.

Chrétien de Troyes, Perceval Andere Parzival achtige verhalen: Perronik, the 'innocent' or, The quest of the golden basin and diamond lance. (een oud middeleeuws verhaal over de Heilige Graal, Bretonse legende naar Souvestre door Kenneth Sylvan Guthrie.)

Christoffel von Grimmelshausen's Simplicissimus. (17e eeuw) Hartmann von Aue, Der arme Heinrich (middeleeuwen) Alain de Botton De troost van de filosofie, Olympus 2006.

Joseph Campbell en Bill Moyers Mythen en bewustzijn; de kracht van de mythologische verbeelding, de Haan 1992.

Rüdiger Safranski, Het kwaad of het drama van de vrijheid, Atlas, 1998, 280 pp.; Olympus 2003, 279 pp.

Lievegoed Levensloop van de mens, Lemniscaat Zeist.

Films: DVD Van de Schoonheid en de Troost, vpro (wetenschappers, filosofen en kunstenaars over schoonheid en troost) Groundhog Day (transformatie van karakter van egocentrische naar liefdevol/ verlicht met veel humor) Stalker, van Tarkovsky (Faustiaanse film: kunstenaar, wetenschapper en stalker die op zoek gaan naar een ander bewustzijn. Vragen stellen is daarbij erg belangrijk.)

O Amor Naturel, Heddy Hoonigman. (over erotiek en liefde).

Man from Earth, Richard Schenkman (filosofische film) Monthy pyhton and the Quest for the Holy Grail The Fischerking (de visserkoning is onteend aan de figuur van de lijdende Anfortas in de Graalburcht uit Parzival)

Muziek:

Händel: Aria’s tenor Mark Padmore.

Monteverdi: l’Orfeo, Il ritorno di Poppea, Dido en Aeneas J.S.Bach: Johannes passion, Mattheus Passion R.Wagner Parsival Chants Sacres de l’Orient (geboorte kosmische christus bezongen door non) Internet & filosofie: http://www.human.nl (zoek op levenskunstenaars of ‘soms is liefde eeuwig’) http://www.ethiek.nl/ http://www.ted.com/ voor les evt. My stroke of insight, Jill Bolte Taylor http://www.theschooloflife.com/ http://www.kinderfilosofie.nl/ http://www.humanistischecanon.nl/levenskunst Alles wat we wilden ( www.hebikietsgemist.nl) adolescenten en hun kwetsbaarheid achter het succes.

De BV ik, documentaire Holland doc vpro (dec 2011) adolescenten, hun quarterlifecrisis en succcesverhalen.

Zeitgeist (You tube)

2.4 Planning Rooster is voor 5 weken van maandag16 september tot en met dinsdag 15 oktober. twee bijeenkomsten per week. Maandag en dinsdag de hele dag van 9:00- 16:00.

Dinsdagmiddag wordt er onder begeleiding zelfstandig gewerkt. maandag en dinsdagen de hele dag in twee delen: ochtend en middag. Rooster is richtlijn, indien nodig wijken we af van de planning.

Bijeenkomsten

Parzival

Biografie/ Psychologie/ Parzival

Week 38 1e x ma 16 sept.

9:00-12:3 Week 38 2e x di. 17 sept.

9 –16:00

1e en 2e Avontuur Vader en moeder Parzival

Portret vader Portret moeder

3e Sigune en Gurnemanz

Zelfportret

Week 39 3e x di maandag 23 sept.

9-16:00 Week 39 4e di.

9-16:00

4e Trouwt met Condwirs-amurs.

Hoofse liefde 5e De Graalburcht en sigune

Idealen

Week 40 5e maandag 30 sept.

9-16:00

6e Koning Arthur op zoek Cundrie vervloekt

Wat is jouw Graal?

Inwijding Belang van vragen stellen

Week 40 6e di.

1okt.

9- 16:00

7e en 8e Gawan

schaamte als zelfverlogening Lievegeoed over thema’s uit adolescentie

Troost vd F. helft H 5 Liefdesverdriet.

Schopenhauer Leesgesprek dvd

Schaamte Aan de hemelpoort

Week 41 e 7 x ma. 7 okt.

9-16:00 Week 41 8e di.

9-16:00

9e Parzival en Trevizent

Twijfel, opelooosheid en haat. Vergeven: zelfliefde en liefde voor wereld.

Oorsprong kwaad Gawan en Orgeluse.

Weg van het hart versus weg van wil/ geest Malcreature en Kundrie: de ontmoeting met de eigen schaduwkant.

Wonderbed en de leeuw. Gramoflans en de 12 deugden.

Troost vd F. helft H 6 Moeilijkheden.

Nietzsche Leesgesprek

Socratische gesprek woede, haat, spiritualiteit.

Aan de hemelpoort Of leermeesters

Week 42 9e x ma.

14 okt.

9-16:00 Week 42 e 10 x di.

15 okt.

9:00-16:00

Parzival en de verlossende vraag

Presenteren van Eindopdrachten.

Socratisch gesprek

10e, 11e en 12e Gawan

leermeesters

Filosofie

Socratische oefeningen

Thema groepje

Muziek Parzival Monteverdi

Troost van de filosofie H1 Impopulariteit.

Socrates Leesgesprek Dvd Schoonheid en de troost Troost vd F. helft H 2 Geldzorgen. Epicurus Leesgesprek dvd

Handel

Socratisch Gesprek Geluk of liefde

Monteverdi Troubadour muziek

Morele leermeesters Troost vd F. helft H 3 Frustratie. Seneca LeesGesprek.

Eventueel lezen: Mythen en ewustzijn: hoofse liefde: eros, amor en agape Troost vd F. helft H 4 Onmacht. Montaigne Leesgesprek

Handel: if music be the food of love

Vragencarousel.

Lievegoed over Michaelische cultuur

Sigune en Pieta motief en aus liebe.

Parzival verliefd: Suzanne neemt je mee

Bach Ich habe genug. Licht en duister in Johannes passion Rembrants aanbidding herders

Presenter en/ werkbesre kingen

Chants Sacres: geboorte kosmische Christus

3. Toetsing en beoordeling

3.1 Toetsen en toetsmomenten Tijdens het LAB houd je een portfolio. In het portfolio verzamel je jouw persoonlijke leerdoelen, korte teksten, gedichten, essays en andere opdrachten die je krijgt.. In de eerste week formuleer je je eigen onderzoeksvraag. In de laatste week presenteer je jouw eigen onderzoek/ individueel eindproduct. In de laatste week schrijf je een reflectieverslag. Daarnaast kijken we met de groep terug op het proces als groep en op jouw persoonlijke proces. In het reflectieverslag kijk je terug op je persoonlijke - en LAB leerdoelen. Je beschrijft aan de hand van vragen de eigen ontwikkeling op deze verschillende leerdoelen. In de groepsevaluatie krijg je van je medestudenten feedback op jouw werk in het LAB. Je kiest zelf de vorm van je onnderzoek/ individuele einproduct:: foto’s, film, beelden met geluid, gedichten, schilderwerk, een essay, muziek. Alles kan, in overleg, als het van onderzoek getuigd

• •

•

• • •

1) Verplicht eindproduct: portfolio Iedereen doet dit deel sowieso: Een goed bijgehouden en verzorgd portfolio waar je je biografische onderzoeksvraag in verwerkt.

Alle teksten van filosofie en andere aanwezig in map. Ik zie daaraan of er actief gelezen is door aantekeningen, onderstrepen etc. Lezen is een gesprek met jou en de auteur, twee horizonnen ontmoeten elkaar.

De troost van de Filosofie: Filosofen lezen en behandelen en kijken hoe Socrates, Epicurus, Seneca, Montaigne, Schopenhauer en Nietzsche kijken naar troost voor impopulair zijn, naar troost voor geldzorgen in het leven, naar troost voor frustratie, onmacht, liefdesverdriet en moeilijkheden.

Tevens zal er college gegeven worden over de drie grote vragen Wat is waarheid? Wat is het goede? En wat is schoonheid? Dat verbinden we mede met bovenstaande problemen en het streven naar geluk. Hier schrijf je kort reflecties over.

Aan het eind een open boek wijsheidstentamen. Door studenten zelf vormgegeven door studenten en samen nagekeken over Wijsheid en filosofie.

Biografisch onderzoek in je portfolio.

Persoonlijk statuut geschreven en presenteren.

II) Facultatief eindproduct Iedereen kiest ook een eigen eindproduct. Voorbeelden. De opties die ik schets zij uitgangspunten om je eigen ingang te vinden voor een eindproduct. In dit eindproduct verwerk je inspiratie en thema’s uit Parzival, je biografie, of de filosofie. Overleg even met mij.

Je kiest zelf de vorm van je eindwerkstuk: foto’s, film, beelden met geluid, gedichten, schilderwerk, een essay, muziek. Alles kan, in overleg, als het jouw creatieve zoektocht stimuleert en weergeeft binnen de thema’s van dit project. We zullen werkbesprekingen houden. Herschep jezelf en vind de Graal!

Ik stel voor dat ieder een eigen plannetje maakt na een aantal weken en dat we dat kort bespreken.

Je kan dit ook met je studiegroepleider op dinsdagmiddag bespreken. Kies een medium en inhoud (verbonden aan het project) waar je wildste dromen, met realiteitszin gestalte in krijgen.

3.2 Beoordeling

Waardering

Beoordelingscriteria

Nog niet vold.

De student is veel afwezig geweest: aanwezigheid (80%<) De student is niet op de hoogte van de inhoud van het programma.

De student is onvoldoende actief deel tijdens de bijeenkomsten.

Voldoende

De student heeft minimaal 80% van, alle lessen gevolgd; De student neemt actief deel aan de lessen.

De student voldoet aan opdrachten.

Beoordelingscriterium: reproduceren (herkennen, ophalen, identificeren)

Goed

De student heeft inzet en begrip getoond. De student is met de stof aan de slag geweest, heeft grenzen opgezocht en betekenis gegeven aan de leerstof.

Beoordelingscriterium: interpreteren (illustreren, samenvatten, vergelijken)

Excellent

Innovatief en inspirerend De student heeft iets geheel nieuws met de leerstof gedaan; het is deel van hemzelf geworden door er een eigen element aan toe te voegen.

De leerstof is geĂŻntegreerd in het zijn van de student.

Beoordelingscriterium: construeren (creĂŤren, produceren, ontwerpen)

3.3 Herkansing Mocht je door ziekte of persoonlijke omstandigheden niet in staat zijn geweest bij een toetsmoment aanwezig te zijn, dan wordt er in overleg met de docent een vervangende opdracht geformuleerd.

4 Bijlagen

Parzival en Feirefiz

4.1Portfolio biografisch onderzoek via Parzival We zullen onszelf en onze levensloop in gesprek brengen met Parzival door thema’s uit ons eigen levensloop te onderzoeken en, waar dat kan, te verbinden met Parzival en filosofie. De volgens opdrachten vromen daarbij het uitgangspunt en in duo’s besproken worden.

Biografische vraag: Formuleer een persoonlijke vraag die je nu aan het hart gaat en die je aan het dichtwerk/ de gebeurtenis van dit project stelt. Tijdens het proces zullen we terugkijken naar die vraag en erop reflecteren.

Eerste opdracht Portret vader (1e avontuur).

Gahmuret, de vader van Parzival : ‘Mijn hart streeft omhoog’, zegt Gahmuret. Hij verlangt het avontuur. Gahmuret draagt het teken van het anker, een anker dat zich rusteloos in de bodem van landen in het middenoosten en Frankrijk ingraaft.

Schrijf een portret van je vader. Welk beeld roept jouw vader op? Wat vertegenwoordigd hij voor jou? Is het een denker? Een hartemens/ gevoelsmens? Een doener? Wat is zijn temperament?

Welke kwaliteiten draagt hij met zich mee? En welke kwaliteiten en karaktereigenschappen herken je in jezelf? Welke levenslessen geeft hij je mee? Wat betekent zijn naam. Enz.

Tweede opdracht portret moeder (2e avontuur).

Herzeloyde voedt Parzival erg beschermend op Ze is religieus, deemoedig, verzorgend, trouw en geeft het beeld mee dat God liefde en licht is die altijd trouw is en de mensheid helpt.

Schrijf een portret van je moeder.

Derde opdracht portret: Zelfportret Diverse vormen mogelijk. Bespreken les.

Vierde opdracht: leermeesters We doen in de les de socratische oefening morele leermeesters. Schrijf nadien een reflectie.

Interview vervolgens een leermeester/ inspirator met wie je een afspraak maakt en een gesprek hebt over het leven? Schrijf een kort verslag. Welke waarden hanteert hij/ zij in het leven? Welke idealen? Hoe kwam hij tot de keuze voor zijn beroep? Zijn levenspartner? Wat is zijn/haar levensvisie? Zijn/ haar wereldbeeld? Enz.

Vijfde opdracht Schets een beeld van wat de Graal voor jou betekent? Wat is de Graal? Wat is jouw Graal waar je naar streeft?

Zesde: Brief aan Gawan of Parzival of vanuit hen aan jouw.

Zevende opdracht Gawan moet een krans van bloemen uit het rijk van Gramoflans stelen voor zijn geliefde Orgeluse.

Wat zijn die bloemen? Rudolf Meijer meent vanuit de Antroposofie dat het twaalf deugden zijn.

Twaalf deugden, verworven in de ziel: Welke bezit jij? Welke niet? Wat heeft deze tijd voor een deugden nodig en waarom?

Je ridderlijk inzetten in het leven wil zeggen: met je hele persoonlijkheid. Door de queeste (tocht om beteren) die Parzival voltrekt transformeert hij zich en zijn de twaalf deugden, de kwaliteiten, die hij moet ontwikkelen om de vraag te stellen die hij uiteindelijk aan Amfortas stelt: 1) 2) 3)

Ingetogenheid, die na de gesprekken met Gurnemanz ontstond.

Kuisheid: de liefde voor Condwirs amurs die bovenal gericht is op het diepere wezen van de ander.

Mildheid (Larghezza) naar anderen dan alleen naar de geliefde zelf, zodat geen egoistsiche liefde, die enkel elkaar wilt, ontstaat. Parzival overwint de vijanden van Condwirs amurs, maar stuurt ze naar het hof van Arthur.

4) Trouw, als Parzival alleen zijn verdere weg moet gaan.

5) Maat houden (Mesura), het beheer houden over liefdeskracht zodat geen gepassioneerde zelfoplossing ontstaat. Parzival raakt in trance van drie bloeddruppels die hem aan zijn life deden denken. Gawan bevrijdt hem hieruit.

6) Achtzaamheid: in de liefde tot de ander blijft het van belang aandacht voor de omgeving te houden.

7) Schaamte: Als Kundrie hem vervloekt omdat Parzival niet vroeg naar de vertoning van de Graal en de zieke Anfortas. Het gaat om authentieke innerlijke schaamte voor het eigen geweten, niet over schaamte vanwege een sociaal ordeel.

8) Bescheidenheid; door zelfkennis te weten waartoe men wel en niet in staat is.

9) Doorzetten: het initiatief tot het handelen kan door de twee voorafgaande deugden verzwakken, en Parzival moet opnieuw de Graal vinden als queeste van zijn liefde.

10) Deemoed: Parzival leert van Trevizent hoe de vergeving van Christus werkt, waardoor hij hooop kan hebben op herstel van zijn eigen fouten en geloof kan behouden.

11) Geduld: Parzival ervaart dat de Graal niet een onbject is dat hij kan vinden, maar een toestand van zijn, een ander bewustzijn.

12) De hoogste Minne: door de gelouterde en veredelde liefde tot Condwirs amurs leert Parzival de liefde voor de hele mensheid kennen en kan daardoor Amfortas de vraag stellen wat de redden is van zijn lijden, van datgene wat hem in verwarring heeft gerbacht. In deze vraag is tevens de scheppende en genezende liefdeskracht van Christus aanwezig die Amfortas geneest.

Het mannelijke en vrouwelijke. Het is frappant dat Parzival met al zijn manlijkheid door een vrouw vervloekt wordt en Gawan met zijn zachtmoedigheid vervloekt wordt door een man. In Wagners Parzival wordt Condwirs amuse met Kundry vereenzelvigd. Kundry is een soort onbewust wijs schaduuwstuk van Parzivalâ&#x20AC;&#x2122;s ziel zelf dat hij langzaam omvormt, zodat zij als lichtende gestalte hem tegemoet treedt en hem, aan het einde van zijn queeste, tot de Graal roept. Wagner laat Kundry met Parzival trouwen. Vanuit liefde transformeren we het boze in ons zelf, zodat we het ook in de wereld kunnen transformeren.

N.B.Verdere biografie opdrachten zullen volgen in combinatie met nabesprekingen van het verhaal en afhangen van wat er uit de groep komt aan fascinatie.

Spreuken en pijlen van Parzival, de filosofie en andere medereizigers:

Eros en Aphrodite.

‘Als twijfel woont nabij het hart, zal dat de ziel tot bitterheid brengen. Veracht zowel als geprezen wordt hij wiens onversaagde manmoedigheid geschakeerd is als de kleuren van de ekster. Toch mag hij zich verheugen want hemel en hel – beide hebben ze deel aan hem.’

Eerste avontuur Parzival

‘Toen keek hij vrouwe Herzeloyde aan en zijn zoete mond sprak hoffelijk:’ Vrouwe als ik met u gelukkig moet worden, wil mij dan niet al te streng in bescherming nemen, ik wil vrij zijn om het schildambt te beoefenen..(...)....Zij sprak: Heer, u moet zelf bepalen wat u doen wilt, ik laat u daar heel vrij in’ De vader en moeder van Parzival, Gahmuret en Herzeloyde, in gesprek over hun aanstaande huwelijk. Vrijheid als voorwaarde en liefde. Tweede avontuur.

‘Moeder wat is dat God? Dat zal ik je vertellen mijn zoon: Zonder overdrijven: hij is lichter dan de dag en maakte jou en mij als evenbeelden van zichzelf, en nu let op: Bid tot hem in tegenspoed. Hij laat niemand in de steek. Zijn trouw heeft de wereld altijd geholpen.

Anders dan de hellevorst: Die is zwart en onbetrouwbaar, en vult je hart met bittere twijfel’ Herzeloyde en de jonge Parzival, Derde avontuur

De kleine Parzival met speer in het kreupelhout op een groene lentemorgen: “Wat heb ik nu gehoord? Zou dat soms de duivel zijn, die van woede stampt en snuift?

Die is het haasje, reken maar! Moeder zei nog: ‘Kijk voor hem uit…’Zo stond hij daar klaar voor het gevecht, toen, nee maar. kijk: vier ridders, zo maar uit het bos in vol gallop verschijnen, zwaar gewapend! De jongen meende, zonder spot: Wat daar nu aankomt (glinsterend van licht), dat is God! Hij riep dadelijk op zijn knietjes: ‘Help God! U heeft immers zoveel hulp te bieden.’ De voorste ridder werd kwaad: Ik ben God niet, al volg ik gaarne Zijn gebod Daarop vroeg de jongen: U spreekt van ridders; wat zijn dat? Als het geen goddelijke kracht is die u bezit, zeg mij dan wie verleent het ridderschap?’ ‘Koning Arthur’, sprak de ridder. (..) Parzival snelde naar zijn moeder: ik heb vier ridders gezien en wil naar Arthus ridder worden! Herzeloyde werd van schrik bevangen en viel flauw neer, waar ze de jongen voor wilde behoeden gebeurde toch” De jonge Parzival, Derde avontuur ‘God groete u zoals mijn moeder het me heeft geleerd’ De jonge Parzival op zijn klepper in narrenpak.

‘Toen degenen die hem verzorgde, zijn laarzen en narrenpak zagen, schrokken zij.’

Parzival weigerde het uit te doen….(Het hempje van je moeder of vader..Ik verwed mijn haren erom dat niemand op het BLCLA van studenten en staf dat hempje echt uit heeft getrokken)…Gurnemanz sprak: Verlies nooit uw gevoel voor schaamte, wees barmhartig, ook in de strijd. Ken deemoed, houd de juiste maat, stel niet te veel vragen en wees mannelijk en welgemoed.’

Parzival bij leermeester Gurnemanz ‘Ik wil u toch iets vertellen hoe het met man en vrouw is gesteld. Man en vrouw zijn geheel en één al , zoals de zon die vandaag scheen ook benoemd kan worden met de naam dag. Geen van beide kan zich van de ander scheiden, uit één kiem bloeien zij op.’

Gurnemanz tegen Parzival

‘Alzo vertrok dus Parzival. Wat houding en gedrag betrof, leek hij een volmaakte ridder (hij wist hoe hij zich horde te gedragen). Maar o wee, hij werd van binnen verscheurd door grote bitterheid. De wijdte was hem veel te eng en ook de breedte veel te smal: Het groen rondom, het leek verlept, zijn rode harnas zonder kleur. Dat deed zijn hart zijn ogen aan!’

Na Parzivals verblijf bij leermeester Gurnemanz, te paard en vervult van verlangen naar dochter Liaze.

‘Wanneer u zich eervol wilt gedragen en mij met terughouding wilt behandelen dat u niet met mij worstelen zult, zal ik bij u in bed komen liggen en vertellen over het leed dat mij zoveel verdriet geeft.(…). Twee dagen en de derde nacht waren zij bijeen , gelukkig in hun liefde. Vaak wenste hij haar te omarmen, en zo vervlochten zij armen en benen. En als ik het u vertellen moet: hij vond die nabijheid zoet.(…).Hun minne was zo stevig gegrondvest dat de wankelmoedigheid er geen greep op had. Zij herkende dat in haar man. Zijn hand redde haar volk, haar land en ook haarzelf uit grote nood en daarvoor schonk zij hem haar minne.

Condwirsamurs en Parzival, Vierde Avontuur

Psyche et l'amour, 1817 by Baron Francois Gerard, Louvre, Paris

“Conwirs amurs hier ligt jouw glanzend beeld. Sedert de sneeuw het bloed zijn wit geleend heeft en het bloed de sneeuw rood kleurde, gelijkt het jouw beau corps, dat kun je niet ontkennen.’’ (…).Het was zijn trouw die maakte dat Parzival, bij wie alle valsheid was uitgeroeid, de drie bloeddruppels vond in de sneeuw, die hem het verstand benamen. Zowel zijn gedachten die uitgingen naar de graal als de tekens die zo leken op zijn geliefde koningin vormde een wrede kwelling; de minne woog op hem als lood. Verdriet en mine zijn in staat het taaiste verstand te breken.(…) Gawan bemerkte Parzivals blik, en zag waar diens ogen op gericht waren. Toen wierp hij in een zwaai een ribzijden doek uit Surin, gevoerd met gele tafzijde over de bloedvlekken.’Parzival werd wakker.

Parzival in verliefdheid verzonken met Gawan

‘Na hen kwam Repanse de Schoye. Zo stralend was haar gelaat dat allen meende dat de ochtend gloorde. Op haar groene achmardizijde droeg zij de hoogste paradijselijke vervulling, die wortel en tak tegelijk was. Het was een ding dat de Graal heette, en dat alle aardse volkomenheid overtrof.’

Parzival in de Graalburcht, Vijfde avontuur ‘U zult in staat zijn overall dit zwaard te voeren. Wanneer u de aard ervan hebt leren kennen, zal het u beschermen in alle strijd.’

Ach dat Parzival toen niets vroeg! Dat spijt mij nog voor hem’

Amfortas en Parzival ‘‘Ach, dat mijn oog u moet zien’, sprak de droeve jonkvrouw, ‘ nu u de moed niet had om de vraag te stellen! U aanschouwde toch zulke grote wonderen; dat het u desondanks te zwaar viel iets te vragen toen u daar bij de graal was!..(…) Ach wat wilt u toch bij mij, onteerde vervloekte man!’’

Sigune met de dode Schionautulander in haar armen tegen Parzival

“ Gij gans (..), onnozelaar!’ Haar scherpe spotwoorden klonken Gawan zo lieflijk in de oren dat het hem niet kon schelen wat ze zei..(..)...in haar kon hij zich verliezen en kon zijn zieke vreugde weer genezen..(...)...’ Vrouwe ‘, zei hij, moest ik door u bespot worden dan zou ik liever zonder minne blijven...(...) De schone en machtige sprak, terwijl zij weende. ‘Heer, als ik u vertel van het leed dat ik in mijn hart draag dan zult u toegeven dat mijn droefenis de grootste is” Orgeluse en Gawan

‘Deze zoete woorden spreken van de Ware minnaar. Hij is een aldoorschijnend licht die in zijn minnen nimmer wankelt. Zo sprak Trevizent met Parzival en moedigde hem aan de gedachten die in zijn hart oplichtte te volgen. Zij keken elkander doordringend aan. En Trevizent vertelde dat niemand ooit de Graal door middel van strijd kan veroveren. Veel mensen gaven het zodoende op nog naar de Graal te streven, waardoor hij tot op de huidige dag verborgen is gebleven.’

Trevizent en Parzival ‘En niemand kan de weg betreden die hij niet zelf heeft kunnen vinden....’

R. Wagner, Parzival

‘Trevizent sprak dat niemand ooit de Graal door middel van strijd kan veroveren. Veel mensen gaven het zodoende op nog naar de Graal te streven, waardoor hij tot op de huidige dag verborgen is gebleven. (…).Deemoed is de gewoonte die past bij de graal en alle hovaardij overwint’ Trevizent en Parzival

‘Nadat Adam en Eva uit het paradijs verjaagd waren werden Kaïn en Abel geboren als hu kinderen.

De eerste doodde de laatsgenoemde om een schamel goed. Toen het bloed op de aarde neerviel verloor de aarde haar maagdom. Het was het moment dat haat en nijd voor het eerst in de mens optraden en zo is het sindsdien gebleven. De steen lapsit exillis heeft een kracht die de Phoenix verbrandt, zodat hij wordt tot as; die as echter baart hem opnieuw leven. Die steen geeft de mens zo’n kracht dat zijn vlees en zijn gebeente aanstonds jeugdig worden. Die steen wordt de graal genoemd. Op Goede vrijdag kan men de duif verwachten die neervleigt uit de hemel en een witte hostie neerlegt op de steen. En daarop ontvangt de steen de volkomenheid van het paradijs.’

Trevizent onderwijst Parzival

De boom van leven werd bij de mens weggenmomen toen Eva de appel uit de boom van kennis at. . Links: Boom van kennis. Rechts: The Tree of Life. Image for the Cosmos. Roger Cook “ Hij die zichzelf overwint, is sterker dan hij die een stad inneemt.’

Trevizent tegen Parzival “ ...maar Gawan stak hem door de bost tot aan zijn hand. Dat deed alle woede van de leeuw verdwijnen en hij tuimelde dood neer. Nu was zijn hoofd zozeer verdoofd...duizelend tuimelde hij neer...met zijn hoofd kwam hij op de leeuw te liggen.’ (later)... Dat ik hier met de edele Gawan gestreden heb! Ik heb mijzelf verslagen. Gawan antwoordde: ‘Jouw hand heeft ons beider verslagen; laat het je spijten om ons beider willen. Jezelf heb je overwonnen wanneer je hart de trouw beoefent’ Gawan en Parzival

De machtige koning Gramoflanz, onder invloed van de tovenaar Clingschor, in groen gekleed met spreeuw op de arm, bewaakte de boom van de krans met twaalf bloemen: ‘Ik ben koning Gramoflanz. Zo volkomen is altijd mijn trots en dapper hart geweest dat ik nooit of te nimmer met slechts één man wil vechten, wat hij mij ook heef aangedaan,- met één uitzondering, en dat is Gawan...(...)... Gawan was opgesprongen, al trilde hem nog de leden. Daar stonden zij nu die twee.’

Gawan en Gramoflanz

‘ Jezelf heb je overwonnen wanneer je hart de trouw beoefent’ Gawan tegen Parzival

‘Parzival: Dat ik hier met de edele Gawan gestreden heb! Ik heb mijzelf verslagen. Gawan antwoordde: ‘Jouw hand heeft ons beider verslagen; laat het je spijten om ons beider willen. Jezelf heb je overwonnen wanneer je hart de trouw beoefent’ Gawan en Parzival “Door de strijd heb je de rust van de ziel verworven, en door de zorgen te verduren de vreugde des levens.”

Cundrie tegen Parzival ‘Hij bad at die treurige man bevrijd mocht worden van zijn harteleed. Vervolgens richt hij zich op en vroeg Amfortas: ‘Oom wat deert u?’ Hij die Lazarus beval om op te staan, gaf nu zijn hulp opdat Amfortas genas en weer gezond werd. Zijn huid kreeg de glans die de Fransman ‘fleur’ noemt.’

Parzival in de Graalburcht bij Amfortas

Oeroude boom van leven uit India Phoenix Vlam in mij, laai weer op; hart in mij, heb geduld, verdubbel het vertrouwen – vogel in mij, laat het opnieuw ontvouwen de vleugelen, de nu nog moede en grauwe; o, wiek nu op uit de verbrandde takken; en laat de moed en uwe vaart niet zakken; het nest is goed, maar het heelal is ruimer.

Hendrik Marsman (1899-1940) ‘ O mens, gij die uw eigen leven zo bemint: heb uw naaste lief als uzelf. Veroordeel toch uw broeder niet. Om dat wat gij als onrecht ziet. Let niet op de splinter in zijn oog zolang ge de balk niet uit uw eigen oog verwijdert hebt..(...)...gezegend is de mens die niet door zijn eigen hart vervloekt wordt.”

Mani

‘Hoe zouden wij onszelf beter kunnen maken als wij niet weten wat dit is?...Is het ook niet zo met de ziel mijn beste Alcabiades? Wil die zichzelf kennen, dan zal zij in een ziel moeten kijken, en meer naar die plaatsen in de ziel waarin zich haar meest waardevolle aspect bevindt, (wijsheid) of naar enig ander onderdeel waarop ze lijkt.(...) en kunnen we een zielsdeel noemen goddelijker dan dat waar kennis en inzicht zich ophouden?’

Plato, Alabiades ‘Het is gemakkelijker om een leve lang knappe filosofieboeken te schrijven dan een kwalijke eigenschap in jezelf overwinnen en deugd te verwerven.’

Schopenhauer Naarmate de ware kracht Van de mens groeit en zijn aanwezigheid zich verruimt Wordt de weg die hij kan volgen smaller, Tot hij ten slotte niets meer kiest, Maar uitsluitend en volledig datgene doet Wat hij moet doen.

Ursula Guin Het grootste geheim is Dat het leven niet een ontdekkingsreis is, Maar een scheppingsproces.

Je bent niet jezelf aan het ontdekken, Maar schept jezelf opnieuw.

Zoek daarom niet Om uit te vinden wie je bent, Maar zoek om vast te stellen wie je wilt zijn.

Neal Donald Walsch

Inaugurele rede Nelson Mandela Onze grootste angst is niet dat we onvolmaakt zijn.

Onze grootste angst is dat we mateloos krachtig zijn.

Het is het licht, niet onze schaduw, die ons het meest beangstigt.

We vragen onszelf: wie ben ik om briljant te zijn, prachtig, talentvol, fantastisch?

Maar wie ben jij om dat niet te zijn? Jij bent een kind van God. Je onbelangrijk voordoen bewijst de wereld geen dienst.

Er is niets verlichts aan je klein te maken opdat andere mensen zich bij jou niet onzeker zullen voelen.

Wij zijn allemaal bedoeld om te stralen als kinderen.

Wij zijn geboren om de glorie van God die in ons is, te openbaren.

Die is niet alleen maar in sommigen van ons; die is in iedereen!

En als wij ons licht laten stralen, geven we onbewust andere mensen toestemming om hetzelfde te doen.

Als wij van onze angst bevrijd zijn, bevrijdt onze aanwezigheid vanzelf anderen.

Nelson Mandela, ex-president van Zuid-Afrika (ontleend aan Marianne A. Williamson)

‘ De levende Geest tilt de oorspronkelijke mens uit de strijd omhoog als een parel die uit de zee wordt opgehaald” Mani

‘De mens moet genoeg chaos in zich hebben om geboorte te geven aan een dansende ster.’

‘Het Christendom gaf eros gif te drinken- hij stierf er dan wel niet aan, maar hij ontaarde: tot zonde...Het onderlijf is de reden dat de mens zichzelf niet zo vlug voor een god zal houden.’

‘Wat uit liefde wordt gedaan, geschiedt altijd aan gene zijde van goed en kwaad’.

Nietzsche, Voorbij goed en Kwaad

4.2 persoonlijk statuut

Mijn persoonlijke waarden en principes.

Hoe ik overeind blijf bij storm en in roerige tijden

De onbuigzame mens is een leerling van de dood, De zachte soepele en kwetsbare mens houdt van het leven.

Lao Tse

Mijn persoonlijke statuut De bespiegelende mens stelt zich de waarheid en het geluk voor, de handelende mens zal alleen maar deugden oefenen, waarheden vatten en gelukkige dagen genieten.

Friedrich Schiller

Inleiding In het persoonlijk statuut onderzoek je wat je aan het hart gaat in het leven. Wat zijn je idealen in het leven? Waar wil je dat jou leven over gaat? Welke waarden worden daarmee zichtbaar?

Jij wordt zichtbaar in de presentatie van jouw eigen persoonlijk statuut tijdens de les. De komende opdrachten staan in het teken van jouw persoonlijke waarden en principes. Aan het eind heb je tijdens een wandeling je waarden overdacht, heb je een persoonlijk statuut geschreven en ben je met medestudenten in gesprek gegaan over die dingen die jij echt belangrijk vindt.

Het schrijven van je persoonlijke statuut is een belofte aan jezelf. Een persoonlijk statuut is een persoonlijk credo waarin staat waar het jou in je leven om gaat.

Het belangrijkste van een statuut is dat je intens realiseert wat echt belangrijk is voor je. Op grond daarvan kun je in de toekomst beslissingen nemen of nalaten.

Jouw persoonlijke statuut, zeg maar je eigen grondwet, is een tekst waarin je weergeeft wat voor jou echt belangrijk is en waarom.

Voordat je gaat beginnen aan het schrijven van een persoonlijk statuut, volgen eerst opdrachten die tot doel hebben je meer zicht te geven op de waarden en principes die jij echt belangrijk vindt. Hier staat beknopt het bijbehorende programma.

-

Opdracht 1: ontdekkingstocht Opdracht 2: waarden en principes overdenken Opdracht 3: de echo van je waarden en maken van collage met reflecties Opdracht 4: boom Opdracht 5: persoonlijk statuut Zelfportret 4, presentatie van je persoonlijk statuut.

Opdracht 7: webs N.B. Dit stuk is bedoeld ter inspiratie. Indien je moeite hebt met een bepaalde opdracht of er niet mee uit de voeten kan kom je met een passend alternatief en overleg je dit met je docent.

Opdracht 1: ontdekkingstocht In je persoonlijk statuut komen de waarden en uitgangspunten te staan die voor jou van belang zijn in je leven en die je hebt ontdekt, helder gekregen hebt gedurende je leven. Om je waarden bewust te maken, kun je gebruikmaken van de onderstaande ontdekkingstocht. De vragen zijn bedoeld als stimulans om je eigen waarden naar boven te krijgen. Neem de tijd en schrijf de antwoorden of gedachten op. Je zult ze de komende tijd nodig hebben om voor te leggen aan anderen en er dingen uit te halen bij het zoeken naar je centrale waarden en principes. Deze helpen je als je gaat schrijven aan je statuut.

Doel: Een eerste aanzet. Reflecteren op je waarden en principes door na te denken over 9 vragen

Zoek een rustige plek op waar je geconcentreerd kunt denken en schrijven. Formuleer antwoorden op onderstaande vragen.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Denk aan een persoon die een positief verschil heeft gemaakt in je leven. Welke kwaliteiten heeft die persoon zelf of heeft die persoon in jou wakker gemaakt?

Stel je voor dat het twintig jaar na nu is. Je bent omringd door de belangrijkste mensen in je leven. Wie zijn dat en wat doe jij?

Wanneer er een stalen balk van 15 cm breed tussen twee flatgebouwen lag. Waarvoor zou je dan willen oversteken? Duizend euro? Een miljoen? Je huisdier? Je broer? Roem? Een belangrijke positie? Denk goed na….

Als je een dag in een grote bibliotheek zou mogen doorbrengen en kon studeren wat je maar wilde en alles wat je die dag las nooit meer zou vergeten, wat zou je dan studeren?

Noem tien dingen die je graag doet, bijvoorbeeld toneelspelen, dansen, reizen, mensen ontmoeten, lezen, tennissen.

Beschrijf in details en met anekdoten een moment waarop je diep geïnspireerd was.

Over vijf jaar schrijft een journalist in een landelijk dagblad een artikel over jou en hij wil drie personen interviewen: een ouder, een broer of zus en een vriend. Wat zou je graag willen dat ze over je zeggen? (alle drie anders) Denk aan iets dat symbool staat voor jou – een roos, een lied, een dier… Waarom staat het symbool voor jou?

Wanneer je een uur zou mogen doorbrengen met elke willekeurige persoon die ooit heeft geleefd. Wie zou dat zijn? Waarom die persoon? Wat zou je vragen?

Opdracht 2: waarden en principes

Denk de komende tijd ook na over ontmoetingen, afbeeldingen, kunstwerken, muziek, boeken, films, gedichten, citaten etc. die voor jou van belang zijn in je leven. Verzamel die beelden, gedichten en citaten of herinneringen aan mensen die voor jou van belang zijn voor je leven.

Die gebruik je voor je collage. Denk na waarom deze dingen belangrijk zijn en welke waarden die zichtbaar maken voor jou. Op de volgende paginaâ&#x20AC;&#x2122;s zijn teksten verzameld van verschillende mensen. In deze teksten zul je, als je ze aandachtig leest, waarden en principes vinden die voor de schrijvers van groot belang zijn. De teksten dienen als inspiratie om te zien hoe sommige mensen hun waarden weten te vertalen in teksten die je raken of die heel erg sprekend zijn.

Doel: reflectie op je waarden en principes door te kijken naar waarden die uit teksten van anderen spreken

1.

2.

3.

Lees de teksten op de volgende paginaâ&#x20AC;&#x2122;s.

Noteer een aantal dingen uit deze teksten die je raken.

Nadat je de teksten hebt gelezen kun je kijken naar de antwoorden die je vond bij je ontdekkingstocht. Lees wat je hebt geschreven en probeer voor jezelf de waarden en principes daar uit te halen. Misschien staan ze er letterlijk in, maar misschien moet je sommige zinnen samenvatten en de waarden die erin verscholen zitten nog noemen. Schrijf deze op. En ga daarna verder met de volgende opdrachten.

Manfred van Doorn: â&#x20AC;&#x153;The substance of universal religionâ&#x20AC;?

Our mission Our mission is to represent the sublime.

This encompasses light and darkness as we travel through the labyrinth.

The circle It is in leaving home that we discover home is everywhere.

It is in vulnerability that we find our strength.

We break down to build up, we sleep to be conscious.

We scatter in differences, striving for one goal.

We protect what needs to be sacrificed, through fear our courage gets born.

In blame begins responsibility, it takes a lot to give.

The resurrection In the inevitable wounding and being wounded, dying and resurrecting, we learn to heal and reconcile.

In our mortality we experience and express the eternal.

The other We are the eyes and ears of God. We carry in our soul all faces of humanity.

In the joyful struggle between our personal identity and the laws that guide us, in the magic of meeting the other in ourselves and ourselves in the other. the mystery of love becomes manifest.

Presence To be present in this mystery, to know and not know to feel and not feel to act and not act to be and not be, is our destiny.

In this forever becoming, we weave the substance of universal religion.

Nelson Mandela: uit de toespraak bij de presidentiële inauguratie

Onze grootste angst is niet dat we onvolmaakt zijn.

Onze grootste angst is dat we mateloos krachtig zijn.

Het is ons licht, niet onze schaduw, die ons het meest beangstigt.

We vragen onszelf: wie ben ik om briljant te zijn, prachtig, talentvol, fantastisch?

Maar, wie ben jij om dat niet te zijn?

Je bent een kind van God. Je onbelangrijk voordoen, bewijst de wereld geen dienst.

Er is niets verlichts aan je klein maken opdat andere mensen zich bij jou niet onzeker zullen voelen.

We zijn allemaal bedoeld om te stralen als kinderen.

We zijn geboren om de glorie van God die in ons is, te openbaren.

Die is niet alleen maar in sommigen van ons; die is in iedereen!

En als wij ons licht laten stralen, geven we onbewust mensen toestemming hetzelfde te doen.

Als wij van onze eigen angst bevrijd zijn, bevrijdt onze aanwezigheid vanzelf anderen.

Vasalis: “Tijd”

Ik droomde dat ik langzaam leefde… langzamer dan de oudste steen.

Het was verschrikkelijk: om mij heen schoot alles op, schokte of beefde, wat stil lijkt. ‘k Zag de drang waarmee de bomen zich uit de aarde wrongen terwijl ze hees en hortend zongen; terwijl de jaargetijden vlogen verkleurende als regenbogen…

Ik zag de tremor van de zee, zijn zwellen en weer haastig slinken, zoals een grote keel kan drinken.

En dag en nacht van korte duur vlammen en doven:flakkrend vuur.

- De wanhoop en welsprekendheid in de gebaren van de dingen, Die anders star zijn, en hun dringen, hun ademloze, wrede strijd…

Hoe kón ik dat niet eerder weten, niet beter zien in vroeger tijd?

Hoe moet ik het weer ooit vergeten?

Oriah Mountain Dreamer, een Indiaanse Oudste

Geef me een bewijs van je trouw, opdat ik zal weten dat je vertrouwen waardig bent.

Ben jij in staat schoonheid te zien ook al is iedere dag niet even mooi.

En is het leven zelf voor jou de bron van waaruit jij je levenskracht kunt putten.

Kun jij leven met fouten, zwakheden en kwetsbaarheid, die van jou en mij, en toch aan de rand van een meer staan en luidkeels tegen het zilver van de volle maan roepen: ‘Ja.’ Ik hoef niet te weten waar je woont of hoeveel geld je hebt.

Wat ik graag wil weten is of jij het kunt opbrengen om na een nacht vol wanhoop, tot in het diepst van je ziel gekwetst, op te staan, en datgene te doen wat gedaan moet worden voor de kinderen Ik hoef niet te weten wie je bent of hoe je hier gekomen bent.

Wat ik wil weten is of jij zonder terughoudendheid bereid bent met mij door het vuur te gaan.

Het gaat er voor mij niet om waar, wat en met wie je hebt gestudeerd.

Voor mij is het van groot belang van jou te horen welke innerlijke kracht jouw steun en toeverlaat is als af het andere om je heen is weggevallen.

Of jij alleen kunt zijn met jezelf en of je het werkelijk goed hebt bij jezelf wanneer het stil wordt, in eenzaamheid.

Pablo Picasso: “Ik Zoek Niet, Ik Vind”

Zoeken, dat is het uitgaan van het oude in een willen vinden van al het bekende in het nieuwe.

Vinden, dat is het volledig nieuwe, ook in beweging.

Alle wegen zijn open, en wat gevonden wordt is onbekend, het is een waagstuk, een heilig avontuur.

Het ongewisse van zulke waagstukken kunnen alleen diegenen in zich opnemen, die zich geborgen weten in ongeborgenheid, die in het ongewisse raken en geen leiding ervaren, die zich in het duister overgeven aan een onzichtbare ster en zich door hogere doelen laten leiden, in plaats van in de beperking en de begrenzing het mens-zijn het doel te bepalen.

Dit openstaan voor ieder nieuw inzicht, voor iedere nieuwe beleving, zowel uiterlijk als innerlijk, dat is het wezenlijke van de moderne mens, die in alle angst voor het loslaten, toch de genade ervaart van het gehouden zijn aan de openbaring van nieuwe mogelijkheden.

Peter Handke: â&#x20AC;&#x153;Speel het spelâ&#x20AC;?

Speel het spel.

Breng je werk in gevaar.

Wees niet de hoofdpersoon.

Zoek de confrontatie. Maar doe het onopzettelijk.

Vermijd bijbedoelingen.

Verzwijg niet Wees week en sterk.

Wees slim, steek je nek uit en veracht de overwinning.

Kijk niet toe, bewijs niets, maar blijf met alle tegenwoordigheid van geest open voor tekens.

Laat je ogen zien, laat de anderen erin kijken, zorg voor ruimte en beschouw ieder in zijn eigen perspectief.

Beslis alleen met hartstocht Misluk rustig.

Neem vooral de tijd en bewandel zijpaden.

Laat je afleiden. Neem, om het zo te zeggen, vakantie.

Houd je niet doof voor geen boom, voor geen water.

Trek je terug in jezelf als je daar zin in hebt en gun jezelf de zon.

Vergeet de mensen in je naaste omgeving, verstevig je banden met onbekenden, buig je over bijzaken,wijk uit naar de verlatenheid, vermoord het noodlotsdrama, veracht het ongeluk, analyseer het contrast.

Neem je eigen kleur aan, tot je in je gelijk staat en het ruisen van de bladeren zoet wordt.

Loop stilzwijgend langs de dorpen.

Ik volg je.

Plato (citaten uit diverse dialogen) ‘Filosofie is de meest verheven muziek.’

‘De dood is niet het ergste wat een mens kan overkomen.’

‘Onwetendheid is de wortel en oorsprong van alle kwaad.’

‘Zonder het ene laat het vele zich niet begrijpen.’

‘Geraakt door de liefde, wordt iedere mens een dichter.’

‘Men ontdekt meer over een mens door een uur met hem te spelen dan door een jaar lang met hem te converseren.’

‘Hoe zouden wij onszelf beter kunnen maken als wij niet weten wat dit is?...Is het ook niet zo met de ziel mijn beste Alcabiades? Wil die zichzelf kennen, dan zal zij in een ziel moeten kijken, en meer naar die plaatsen in de ziel waarin zich haar meest waardevolle aspect bevindt, (wijsheid) of naar enig ander onderdeel waarop ze lijkt.(...) en kunnen we een zielsdeel noemen goddelijker dan dat waar kennis en inzicht zich ophouden?’

Plato (Alcabiades) ‘Het is gemakkelijker om een leve lang knappe filosofieboeken te schrijven dan een kwalijke eigenschap in jezelf overwinnen en om te vormen tot een deugd.’

Schopenhauer

Nietzsche ( citaten uit diverse werken) het genie van het hart....dat al het luidruchtige en zelfvoldane doet verstommen en leert luisteren, dat ruwe zielen gladstrijkt en hun een nieuw verlangen geeft: stil te liggen als een spiegel, zodat de diepe hemel zich in hen spiegelen kan -; het genie van het hart dat de lompe en overijlde hand aarzelen en zwierig grijpen leert; dat de verborgen druppel goedheid en zoete geest onder het dikke, troebele ijs vermoedt en een wichelroede is voor iedere goudkorrel die lang in kerkers van slijk en zand verborgen heeft gelegen; het genie van het hart, na wiens aanraking ieder een rijker weggaat, niet begenadigd en verrast, niet als door een vreemd goed verblijd en bedrukt, maar rijker aan zichzelf, nieuwer voor zichzelf dan tevoren, opengebroken, door een dooiwind aangetast en uitgevorst, onzekerder misschien, tederder, breekbaarder, gebrokener, maar vol schone verwachtingen die nog geen naam hebben, vol nieuwe willen en stromen, vol nieuwe verontwaardigingen en tegenstromen....

Nietzsche Voorbij Goed en Kwaad §295 Wat zegt jouw geweten? – “Je zult degen worden, die je bent’. drie gedaantewisselingen van de geest noem ik u: hoe de geest tot kameel wordt; en tot leeuw de kameel; en tot kind de leeuw’ ’Onschuld is het kind en vergeten, een nieuw beginnen, een spel, een uit zichzelf rollend rad, een eerste beweging, een heilig ja zeggen. Waarlijk, tot het spel van scheppen, mijn broeders, is een heilig Ja-zeggen van node.’

Nietzsche Aldus Sprak Zarathustra De mens moet genoeg chaos in zich hebben om geboorte te geven aan een dansende ster.

Het christendom gaf eros gif te drinken- hij stierf er dan wel niet aan, maar hij ontaarde: tot zonde...Het onderlijf is de reden dat de mens zichzelf niet zo vlug voor een god zal houden.’

Wat uit liefde wordt gedaan, geschiedt altijd aan gene zijde van goed en kwaad.

Nietzsche, Voorbij goed en Kwaad

Het grootste geheim is Dat het leven niet een ontdekkingsreis is, Maar een scheppingsproces.

Je bent niet jezelf aan het ontdekken, Maar schept jezelf opnieuw.

Zoek daarom niet Om uit te vinden wie je bent, Maar zoek om vast te stellen wie je wilt zijn.

Neal Donald Walsch

Novalis: begin van “Lehrlinge zu Saïs”

Verschillende wegen gaan de mensen. Wie ze volgt en vergelijkt, zal wonderlijke figuren zien ontstaan; figuren die tot het grote tekenschrift lijken te horen dat men overal, op vleugels, eierschalen, in wolken, in de sneeuw, in kristallen en in stenen vormen, op bevroren watertjes, in het binnenste en buitenste van het gebergte, van planten, van dieren, van mensen, in de lichten aan de hemel, op aangeraakte en geverfde schijven van pek en glas, in de splinter van een vijl om een magneet heen, en de vreemde samenlopen van het toeval, kan zien. In hen vermoedt men de sleutel van dit wonderlijke schrift, de leer van de taal zelf, alleen wil het vermoeden zelf zich niet in vaste vormen voegen, en schijnt geen hogere sleutel te willen worden. Een alkahest1 schijnt over de zintuigen van de mensen uitgegoten te zijn. Slechts voor ogenblikken schijnen hun wensen, hun gedachten zich te verdichten. Zo ontstaan de vermoedens, maar na korte tijden zwemt alles weer als voorheen, voor hun blik.

Van verre hoorde ik zeggen: de onbegrijpelijkheid zou een gevolg van slechts het onverstand zijn; deze zou zoeken wat hij heeft en zou daarom nooit verder iets vinden kunnen. Men zou de taal zelf niet verstaan, omdat de taal zich zelf niet zou verstaan, niet zou willen verstaan; het echte Sanskriet2 zou spreken om te spreken, omdat spreken haar lust en haar wezen zou zijn.

Niet lang daarna sprak één: “Geen enkele verklaring behoeft het heilige schrift. Wie waarheidsgetrouw spreekt is vol van het eeuwige leven en zijn schrift lijkt ons wonderlijk verwant met echte geheimen te zijn, want zij is een akkoord uit de symfonieën van het heelal.”

‘Wees stil toch, want het leven Schrijdt voort naar d’eeuwigheid; Ons liefdevolle streven Maakt lichtend d’aardse tijd.

Het hemellicht zal stromen Als gouden levenswijn, Wij zullen verder komen En lichte sterren zijn.’

Novalis

1

Een alkahest is een hypothetische vloeistof waarin elke substantie - inclusief goud - opgelost kan worden. Alchemisten, waaronder Paracelsus zochten hiernaar. In deze zin bedoelt Novalis dus dat onze zintuigen niet gefocussed lijken te zijn.

2 Het echte Sanskriet: Sanskriet is een zeer oude indiase taal, waar bijna alle talen in Europa, Midden-Oosten en India verwant aan zijn. Daarom werd het eind 18e eeuw ook gezien als dé allesverklarende taal, de moedertaal bij uitstek, misschien zelfs wel de meest eigenlijke taal zelf.

Kahlil Gibran

Ik heb zwijgzaamheid geleerd van de spraakzamen, verdraagzaamheid van de onverdraagzamen, en vriendelijkheid van de onvriendelijken; toch ben ik vreemd genoeg erg ondankbaar tegenover deze leermeesters.

Thich Nhat Hanh: “the door of compassion”

Please call me by my true names Don't say that I will depart tomorrow even today I am still arriving.

Look deeply: every second I am arriving to be a bud and a spring branch, to be a tiny bird, with still-fragile wings, learning to sing in my new nest, to be a caterpillar in the heart of a flower, to be a jewel hiding itself in a stone.

I still arrive, in order to love and to cry, to fear and to hope.

The rhythm of my heart is the birth and death of all that is alive.

I am a mayfly metamorphosing on the surface of the river.

And I am a bird that swoops down to swallow the mayfly.

I am a frog swimming happily In the clear water of a pond.

And I om the grass-snake That silently feeds itself on the frog.

I am the child in Uganda, all skin and bones, my legs as thin as bamboo sticks.

And I am the arms merchant, Selling deadly weapons to Uganda.

I am the twelve year old girl, I am the twelve year old girl, refugee on a small boat, who throws herself into the ocean after being raped by a sea pirate.

And I am the pirate, my heart not yet capable of seeing and loving.

I am a memeber of the politburo, With plenty of power in my hands And I am the man who has to pay His ‘debt of blood’ to my people Dying slowly in a forced-labor camp.

My joy is like spring, so warm It makes flowers bloom all over the Earth.

My pain is like a river of tears, So vast it fills the four oceans.

Please call me by my true names.

So I can hear all my cries and laughter at once, So I can see that my joy and pain are one.

Please call me by my true names, So I can wake up and the door of my heart could be left open, the door of compassion

OOK: een morgen meditatie er is een middelpunt in je leven dat je moet waarderen het heet OOK je kan je de grootste trut van de wereld voelen en als iemand dan zegt dat je OOK heel mooi bent moet je dat ook accepteren OOK laat je glijden tussen het mooi en lelijk zijn als je OOK leert waarderen, is het als een verzekeringsprogramma om verlicht te worden mensen zijn geneigd OOK te vergeten ze denken dat het het een of het ander is nee, het is altijd OOK, wat er ook gebeurt je bent lelijk je bent mooi je weet niet wat je bent, OOK je bent OOK soms levendig en opgewonden of absoluut een ramp om mee samen te zijn, OOK OOK soms ben je gewoon aan het drijven, het is prachtig en er is niets te zeggen sluit nooit iets buiten alles is altijd OOK omdat als je iets buitensluit, je een arm mens bent je staat niet toe OOK, OOK, OOK, dat is wat je bent we hebben maar deze tijd om te leven stop alles in die tijd: ik heb het verknald, OOK ik voel me fantasties, OOK ik had een geweldig orgasme, OOK ik verdom het, OOK als je het toestaat, is dat prachtig ik ben mooi omdat ik de OOK-en in mij toesta ik ben mooi omdat ik mijn lelijkheid toesta ik accepteer dat ik het verknald heb ik accepteer me schuldig te voelen en ik accepteer dat ik wens het beter te kunnen als je ooit in een situatie komt waarin je OOK niet accepteert, dan is OOK OOK

Eleanor Roosevelt

Many people will walk in and out of your life, But only true friends will leave footprints in your heart.

To handle yourself, use your head; To handle others, use your heart.

Anger is only one letter short of danger.

If someone betrays you once, it is his fault; If he betrays you twice, it is your fault.

Great minds discuss ideas; Average minds discuss events; Small minds discuss people.

He who loses money, loses much; He who loses a friend, loses much more; He who loses faith, loses all.

Beautiful young people are accidents of nature, But beautiful old people are works of art.

Learn from the mistakes of others.

You can't live long enough to make them all yourself.

Friends, you and me...

You brought another friend...

And then there were 3...

We started our group...

Our circle of friends...

And like that circle...

There is no beginning or end...

Yesterday is history.

Tomorrow is mystery.

Today is a gift.

I had my life to live over, I'd try to make more mistakes next time.

I would relax.

I would be sillier than I have been this trip.

I know of very few things I would take seriously.

I would take more chances.

I would take more trips.

I would c1imb more mountains, swim more rivers and watch more sunsets.

I would eat more ice cream and less beans.

I would have more actual troubles and few imaginary ones.

You see, I am one of those people who live prophylactically and sanely and sensibly, hour after hour, day after day.

Oh, I have had my moments and, if I had to do it over again, I'd have more of them.

In fact, I'd try to have nothing else. Just moments, one after another.

If I had my life to live over, I would start bare-footed earlier in the spring and stay that way later in the fall.

I would play hooky more.

I would ride on more merry-go-rounds.

I'd pick more daisies.

â&#x20AC;&#x153;Desiderataâ&#x20AC;?: Tekst, gedateerd 1692, gevonden in de St. Pauls Cathedral, Baltimore, Zuidwest Ierland.

Blijf kalm te midden van het lawaai en de haast en gedenk hoe vredig de stilte kan zijn.

Blijf op goede voet met alle mensen zonder uzelf te verloochenen. Spreek de waarheid, rustig en helder en luister naar anderen, zelfs al lijken zij dom en onwetend, ook zij hebben iets te zeggen.

Vermijd luidruchtige en agressieve mensen, zij zijn een kwelling voor de geest. Als u zichzelf met anderen vergelijkt, zou u ijdel of verbitterd kunnen worden, er zullen altijd mensen zijn die minder of beter zijn dan u.

Verheug u op wat u hebt bereikt en nog wilt bereiken. Blijf belang stellen in uw eigen ontwikkeling, maar blijf bescheiden, dit is uw werkelijk bezit bij de steeds wisselende fortuin in de tijd. Wees behoedzaam in zaken, want de wereld is vol bedrog. Maar laat u hierdoor niet afleiden van de werkelijke waarden. Velen streven naar hoge idealen en overal ontmoet u heldendom om u heen. Blijf uzelf, veins vooral geen genegenheid.

Wees ook niet cynisch ten aanzien van de liefde, want tegenover alle dorheid en ontgoocheling is zij eeuwig als het gras. Aanvaard goedmoedig het klimmen der jaren, doe met gratie afstand van uw jeugd. Ontwikkel geestkracht om u te wapenen bij onverwachte tegenslag. Maar maakt u zich geen zorgen om hersenschimmen. Vrees wordt vaak geboren uit vermoeidheid en uit eenzaamheid. Betracht een gezonde zelfdiscipline, maar wees vriendelijk voor uzelf. U bent een kind van 't heelal, niet minder dan de bomen en de sterren. U hebt het recht hier te zijn. En of u het doorgrondt of niet, twijfel er niet aan dat het heelal zich ontvouwt zoals het moet. Ga daarom in vrede met god, hoe u zich hem ook voorstelt. En wat u ook doet of nastreeft, houdt vrede in uw ziel in de luidruchtige verwarring van het leven. Ondanks alle geveinsdheid, geestdodendheid en vervlogen dromen is dit nog steeds een prachtige wereld.

Wees zorgvuldig. Streef naar geluk

Ursula Guin Naarmate de ware kracht Van de mens groeit en zijn aanwezigheid zich verruimt Wordt de weg die hij kan volgen smaller, Tot hij ten slotte niets meer kiest, Maar uitsluitend en volledig datgene doet Wat hij moet doen.

Ursula Guin

Mani (uit de keulse codex, gevonden in 20e eeuw in woestijn. Mani is de grondlegger van het maniche誰sme) O mens, gij die uw eigen leven zo bemint: heb uw naaste lief als uzelf. Veroordeel toch uw broeder niet. Om dat wat gij als onrecht ziet. Let niet op de splinter in zijn oog zolang ge de balk niet uit uw eigen oog verwijdert hebt..(...)...gezegend is de mens die niet door zijn eigen hart vervloekt wordt.

De levende Geest tilt de oorspronkelijke mens uit de strijd omhoog als een parel die uit de zee wordt opgehaald

Opdracht 3: Luister naar de echo van je waarden en maak collage met die waarden.

Door na te gaan wat je inspireert en wat anderen inspirerend vinden aan je uitleg kan je je eigen waarden nog meer op het spoor komen. Je kunt de kracht van het luisteren inzetten om je te laten inspireren, om via anderen te horen wat al in jezelf aanwezig is.

Doel: zicht krijgen op je waarden en principes door te luisteren naar je medestudenten

Verzamel je met je 4 medestudenten.

Leg aan de anderen voor wat je hebt geantwoord op de ontdekkingstocht. Vertel ze niet welke waarden je daaruit hebt opgemaakt.

2.

Geef de anderen de ruimte om te benoemen wat ze daar voor waarden in horen.

3.

Noteer wat de anderen hebben gezegd, zonder daar op in te gaan.

1.

Alleen maken, ter voorbereiding voor je collage die je presenteert tijdens de les: Ga bij jezelf na welke waarden voor jou echt van belang zijn in het leven. Gebruik inzichten uit voorgaande opdrachten en je leven.

5.

Maak een beeldende collage met je vijf belangrijkste waarden. Schrijf ze op in volgorde van belangrijkheid. Dit is je waardenhiërarchie.

6.

Schrijf per waarde een kort stukje tekst waarin je reflecteert op de volgende vragen.

Wat betekenen die waarden voor je. Wat is liefde voor jou? Wat is waarheid/ waarachtig leven? Wat is schoonheid? Of integriteit? Waarom is de eerste waarde het belangrijkste en hoe verhoudt dat zich tot de anderen waarden? Zoek ook naar momenten waarop die waarden schuren in dilemma’s: Mag liefde ten koste gaan van jezelf? In welke mate dan?

Te kost van wat precies? Wanneer wordt waarheid leugen? Is schoonheid ook een waarborg voor het goede? De Engelse dichter Keats zei dat schoonheid waarheid is. Is dat zo? Maakt liefde je blind? Of laat het je helderder zien? Gebruik bij deze reflecties de oefening no 3 Wat en Hoe voor reflectie op je waardenhiërarchie.

7.

Walt the talk. Hoe leef je die waarden en geef je ze dagelijks vorm en handel je ernaar? Welke waarde is echt zichtbaar in je leven en welke mag meer ontwikkelt worden?

4.

Opdracht 4: de boom Een persoonlijk statuut werkt als een boom met diepe wortels. Die is stabiel en niet van zijn plaats te krijgen, maar leeft wel en groeit ook continue. Je hebt een boom met diepe wortels nodig om alle stormen van het leven te kunnen overleven.

Je hebt vast al gemerkt dat het leven helemaal niet stabiel is. Mensen zijn wispelturig. Je vriend houdt de ene minuut van je en de volgende minuut laat hij je vallen. De ene dag ben je iemands beste vriendin, de dag daarop roddelt ze over je. Zoveel gebeurtenissen waar je geen controle over hebt. Je verliest je baan, je verhuist, je ouders gaan scheiden.

De mode verandert steeds. Het ene jaar is rapmuziek in het jaar daarop andere muziek.

Terwijl alles in je omgeving verandert, kan een persoonlijk statuut jouw diepgewortelde boom zijn die, omdat hij wortelt aan een diep gelegen bron, ook periodes van droogte doorstaat. Je kunt omgaan met verandering als je wortels diep reiken tot die onderaardse bron.

â&#x20AC;&#x153;Een statuut lijkt op een boom met diepe wortelsâ&#x20AC;?

Doel: een verbinding maken tussen je persoonlijke waarden en de verschillende rollen in je leven

Zoek een plek waar je kunt tekenen.

Schrijf bij de wortels je waarden die je hebt gevonden en in de takken zet je de verschillende rollen die je hebt en die je jezelf ziet vervullen in de komende jaren.

2.

Denk na over wat je waarden betekenen voor de verschillende rollen in je leven en maak daar notities van bij de rollen.

1.

Een voorbeeld van een boom met bij de wortels waarden en bij de takken verschillend e rollen

Opdracht 5: Je persoonlijk statuut Neem de tijd om je terug te trekken. Wandel een stuk het bos in, ga in het gras zitten.

Zoek een plek die je mooi vindt en waar je alleen kunt zijn.

Denk na over het leven en wat je ervan wilt maken. Denk na over je antwoorden bij 'de ontdekkingsreis', denk na over de vele rollen die je in je leven speelt of nog zult spelen: student, dochter, zoon, vriend, vriendin, zus, nicht, kleinkind, geliefde, beminde, moeder, vader. Kijk naar de voorbeelden van statuten in dit boek om ideeĂŤn op te doen. Neem de tijd en stel je eigen statuut op volgens de methode die jij het meest geschikt vindt.

Hieronder vind je uitleg wat een statuut is en staan voorbeelden van statuten.

Doel: opstellen van je eigen statuut om zo je waarden en principes helder te krijgen

Een persoonlijk statuut Een persoonlijk statuut is een filosofie, een credo. Het is bedoeld voor wat je wilt zijn (je persoonlijkheid) en wat je wilt doen (je bijdragen en prestaties) en het spreekt zich uit over de waarden en principes die hierbij horen.

Iedereen is uniek en daaraan moet een persoonlijke oorkonde, wat vorm en inhoud betreft, ook uitdrukking geven.

Je zou een persoonlijk statuut kunnen beschouwen als een eigen grondwet. Net zoals de nationale grondwet is zij in principe altijd geldig.

De grondwet is een waarborg voor de burger, met name in tijden van crisis. Het is een maatstaf voor maatschappelijke waarden en ontwikkelingen. De principes die in de grondwet verankerd zijn, geven het geheel een tijdloos karakter.

Tip: schrijf je persoonlijk statuut zoveel mogelijk in de ik-vorm en vanuit een positieve benadering.

In De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, citeert de schrijver, Stephen Covey, het statuut van een van zijn vrienden, Rolf Kerr. Dat luidt als volgt: Zorg voor een goed privĂŠ-leven.

Sluit geen compromis ten koste van oprechtheid.

Denk aan de mensen die erbij betrokken zijn.

Luister naar beide partijen voordat je oordeelt.

Raadpleeg anderen.

Neem het op voor degenen die er niet bij zijn.

Wees oprecht, maar ook besluitvaardig.

Leer elk jaar een nieuwe vaardigheid.

Doe vandaag wat je voor morgen had gepland.

Haast je langzaam.

Benader de dingen positief.

Zorg dat je je gevoel voor humor niet kwijtraakt.

Wees ordelijk, zowel privĂŠ als in je werk.

Wees niet bang om fouten te maken; zorg dat je creatief en constructief genoeg blijft om ze te herstellen.

Stimuleer het succes van je ondergeschikten.

Luister tweemaal voordat je iets zegt.

Zet je met al je vermogens in voor de taak die je onder handen hebt, en maak je niet druk over de volgende opdracht of over promotie.

Een ander statuut luidt als volgt Heb vertrouwen in jezelf en in iedereen in je omgeving.

Wees vriendelijk, beleefd en respectvol tegen alle mensen.

Stel bereikbare doelen vast.

Verlies deze doelen nooit uit het oog.

Vergeet nooit te genieten van de gewone dingen in het leven.

Houd er rekening mee dat mensen verschillend zijn, en zie deze verschillen als een groot voordeel.

Stel vragen.

Probeer iedere dag te streven naar onderlinge afhankelijkheid.

Voordat je iemand anders kunt veranderen, moet je eerst jezelf veranderen.

Laat je daden en niet je woorden voor je spreken.

Maak tijd vrij om mensen te helpen die het slechter hebben dan jij of mensen die een slechte dag hebben.

Lees dit statuut elke dag door.

Een vrouw die een evenwicht zocht tussen de waarde van haar gezinsleven en dat van haar werk heeft haar persoonlijk statuut als volgt geformuleerd.

Ik zal steeds zoeken naar een evenwicht tussen mijn carrière en mijn gezin, want ze zijn allebei belangrijk voor mij.

Mijn huis is de plaats waar ik met mijn gezin, mijn vrienden en mijn gasten plezier, rust en geluk vind. Het moet er schoon en ordelijk zijn, maar ook leefbaar. Wat we eten, lezen en waar we naar kijken wil ik met verstand kunnen kiezen. Ik wil dat mijn kinderen iets leren en hun eigen talenten ontwikkelen. Ik wil ook dat ze weten wat liefde is en dat ze kunnen lachen.

Ik hecht grote waarde aan de rechten, vrijheden en verantwoordelijkheden zoals die gelden binnen onze democratische samenleving. Ik wil dat mijn stem meetelt. Want als burger voel ik mij betrokken bij wat er gebeurt, en wil ik van alles op de hoogte blijven.

Ik wil iemand zijn die zelf initiatieven neemt om mijn doelstellingen te verwezenlijken. Ik wil zelf kunnen ingrijpen in mijn omstandigheden en ze niet volledig door anderen laten bepalen.

Ik zal er voortdurend naar streven om nergens aan verslaafd te raken en destructieve gewoonten verre van me te houden. Ik wil mezelf eigenschappen aanleren die mij bevrijden van oude stigma's en mijn keuzemogelijkheden vergroten.

Geld is er om mij te dienen en niet omgekeerd. In de toekomst wil ik financieel onafhankelijk zijn. Ik zal mijn wensen ondergeschikt maken aan mijn middelen. Behalve voor mijn huis en een auto zal ik proberen geen schulden te maken. Ik wil kunnen sparen en daarom minder uitgeven dan ik verdien.

Ten slotte wil ik mijn geld en mijn talenten kunnen gebruiken om het leven voor anderen aangenamer te maken.

Een ander persoonlijk statuut: Ik zoek ten alle tijden naar balans en benader wat op mijn pad komt positief. Ik werk vanuit liefde en bouw verder aan een mooie thuisbasis. Ik geniet van elke dag en volg de passies in mijn leven, doelgericht en als voorbeeld voor anderen. Dat wat ik doe is van minder belang dan hoe ik iets doe. Ik leef mijn grootsheid vanuit innerlijke kracht zonder in dankbaarheid de kleine dagelijkse dingen vol schoonheid over het hoofd te zien. Ik zie het leven als een kunst waarin ik creatief spelend dans, soms meegevoerd met de stroom en soms de stroom bepalend. Ik leef daarbij vitaal en gezond, bouw bezinningsmomenten in, laat me door anderen inspireren maar volg mijn eigen weg. Zo houd ik authentiek contact, met mezelf en met anderen.

Presentatie zelfportret en persoonlijk statuut: spreek je uit!

We sluiten gezamenlijk het werken aan je persoonlijk statuut af. Je krijgt 5 minuten om jouw vierde zelfportret neer te zetten. In dit zelfportret laat je jezelf zien vanuit jouw eigen waarden. Je draagt jouw persoonlijk statuut voor en zoekt naar een vorm om dit in een beeld, in muziek, in beweging te verduidelijken.

Doel: je waarden en principes uitspreken en elkaar inspireren

Opdracht 7: webs Je hebt zicht gekregen op je persoonlijke waarden en principes. Je hebt ze vormgegeven in een persoonlijk statuut. Je hebt erover gesproken en erover nagedacht. Hoe kun je jouw persoonlijke waarden en principes nu een rol laten spelen in je leven? Hoe maak je het concreet? Het maken van verschillende webs, wat in deze opdracht wordt uitgelegd, kan een stap zijn op weg naar het concreet maken van je waarden en principes. Een stap op weg naar je leven invulling geven aan de hand van waarden en principes die jij echt belangrijk vindt.

Doel: zicht vergroten op de concrete betekenis van jouw waarden en principes. Hoe breng je principes in de praktijk

Op de volgende pagina vind je een voorbeeld van een web. Op de pagina’s daarna vind je telkens een leeg web waar je zelf in kunt tekenen en schrijven. Maak 7 webs. In elk web staat een ander onderwerp centraal. Een web over lichamelijkheid, een over studie en werk, een over relaties, een over (persoonlijke) verdieping, een over emoties, een ontspanning, en ten slotte een over financiën. Neem je eerder gevonden waarden goed voor ogen bij het kijken naar de zeven verschillende gebieden van waaruit je webs gaat maken.

Bijvoorbeeld als je studie als uitgangspunt hebt: Beschrijf je voornemens met sleutelwoorden of korte begrippen. Probeer vervolgens te beschrijven hoe je waarde hierin terug komt, hoe deze je acties als het ware bepalen. Het kan zijn dat je als waarde hebt gevonden “als ik iets doe, dan doe ik het goed”. Wat heb je nodig om deze waarde op een goede manier in je leven in te zetten? Welke kwaliteit helpt je? in dit geval zou bijvoorbeeld “doorzettingsvermogen” je kunnen ondersteunen.

Wat moet je ervoor laten om je waarde te kunnen integreren in je studie, relaties etc?

Werk de webs uit aan de hand van de volgende punten: 1.

2.

3.

4.

Wat is je voornemen?

Wat is de waarde die je hierin mee wilt nemen? (bijvoorbeeld “als ik iets doe dan doe ik het goed”) Wat heb je daarvoor nodig? (noem een ondersteunende kwaliteit zoals doorzettingsvermogen en moed en flexibiliteit en discipline enz.)

Wat moet ik er eventueel voor laten ( bijvoorbeeld: twee keer per week uit tot heel laat, lang voor de tv hangen, je uitzichtloze liefdes relatie).

Lichaam

Studie en werk

relaties

(persoonlijke) verdieping

emoties

ontspanning

financiĂŤn

Verdere Aanbevolen literatuur filosofie en levenskunst: Kleinlugtenbelt, D., Mensbeelden en levenskunst, Damon, 2005. (€16,90,-) Kleinlugtenbelt, D., Levenskunst; bevriend raken met jezelf en de ander, Damon, 2010, Budel..

Zeldin, T., Een intieme gescheiedenis van de mensheid, 2000, Uitgeverij nieuwe zijds, Amsterdam.

Goffman, E., Presentation of Self in everyday life, Doubleday, 1959, New York Giddens, A., Modernity and self identity: self and society in the late modern age. 1991, Blackwell Publishing, Oxford.

Senett, R., The corrosion of caracter. Norton, 1999, New York Baumeister, De filosofie en de kunsten; van Plato tot Beuys, Damon, 1999, Budel.

Boon,& Steenhuis, Filosofie van het kijken kunst in een ander perspectief, 2009, Lemniscaat.

Taylor, C., Ethics of authenticity, Harvard university Press, 1985, Cambridge.

Tongeren, P.v., Deugdelijk leven: een inleiding in de deugdenethiek, Sun, 2003, Amsterdam.

Schmid, W., Filosofie van de levenskunst; Inleiding in het mooie leven, Ambo, 2001, Amsterdam.

Dohmen, J., Het leven als kunstwerk 2008, Zutphen.

Dohmen, J., Tegen de onverschilligheid, Ambo, 2007, Amsterdam.

Schiller, F., Brieven over de esthetische opvoeding van de mens, Agora, Kampen, 1994.

Safranski, R., Nietzsche; een biografie van zjn denken, Olympus, 2002. Amsterdam.

Wijnberegen, R., Nietzsche en Kant lezen de krant, De Bezige bij, 2010, Amsterdam.

Musschenga, B. (red.), De utopie van de maakbaarheid; essays over het zelf, de moraal en de natuur, Ten Have, 2008, Kampen.

Botton, A., De romantische school; sex, winkelen en de roman, Eldorado, 2006.

Botton, A., De troost van de filosofie, Olympus, 2004, Amsterdam.

Bauman, Zigmunt, The art of life (2008).

Foucault, M, 'Waarom maken wij niet van ons leven een kunstwerk?' in: Dreyfuss, Hubert en Paul Rabinow, Michel Foucault in gesprek. Seks, macht en vriendschap, De woelrat (1984).

Höffe, O., Lebenskunst und Moral (2007).

Kekes, J., The art of life (2002) Nehamas, A., The Art of Living (1998).

Onfray, M., Levenskunst. Naar een esthetische moraal, Ambo (1996, oorspronkelijk 1991). Alleen nog antiquarisch verkrijgbaar.

Schmid, W., De kunst van het evenwicht. 100 facetten van de levenskunst (oorspronkelijk 2005).

Schmid, W., Groene levenskunst (oorspronkelijk 2008).

Shusterman, R., Pragmatist Aesthetics. Living Beauty, Rethinking Art (1992).

Meesterschap (ethica) Makkelijk leesbare en nog steeds inspirerende teksten zijn het ‘zakboekje’ van Epictetus en de Brief over het geluk van Epicurus. Datzelfde geldt voor het reflectieve dagboek van de beroemde leerling van Epictetus, Marcus Aurelius’ Persoonlijke notities. Een moderne variant daarvan die ook steeds weer herdrukt wordt is het dagboek van Dag Hammarskjöld, Merkstenen. Ook Cicero’s Gesprekken in Tusculum of Seneca’s Dialogen zijn voor de moderne lezer goed te lezen en bieden handvatten en inspiratie voor meesterschap.

Een goed en leesbaar overzicht van de klassieke scholen en hun opvattingen over meesterschap is Nussbaum’s The therapy of desire. Nussbaum heeft een voorkeur voor de Aristotelische school. Pierre Hadot heeft een voorkeur voor de stoïcijnse school, zoals hij laat zien in zijn Philosophy as a way of life, en sterker nog in The inner citadel, een commentaar op de persoonlijke notities en spirituele oefeningen van Marcus Aurelius. Een gedegen Nederlandstalige inleiding in het denken van de klassieke scholen is Jacques Graste’s Zorg voor de psyche. Ook van Foucault, die zich uitvoerig heeft bezig gehouden met de klassieke opvattingen, zijn verschillende boeken in het Nederlands vertaald, waaronder Het gebruik van de lust en De zorg voor zichzelf. De basistekst voor veel hedendaags werk zoals dat van Nussbaum is Aristoteles Ethica Nicomachea. Die is echter veelomvattend en niet makkelijk te lezen. Goede, gedegen inleidingen daarin zijn die van Urmson en van Reeve. Een interessante klassieke tekst, waarin de verbinding tussen persoonlijk meesterschap en maatschappelijke betrokkenheid centraal staat, is Cicero’s On duties.

Moderne, hedendaagse teksten over meesterschap zijn bijvoorbeeld die van Robert

Quinn, over Persoonlijk meesterschap in management, en algemener Thomas Moore’s Zorg voor de ziel. Ook het bij Hoofdstuk 1 al genoemde boek van Covey is een voorbeeld van zo’n tekst. Net als de bovengenoemde teksten uit de oudheid zijn ook moderne teksten over meesterschap pas werkelijk werkzaam wanneer zij ingebed zijn in de praktijk van een school. Een inspirerend voorbeeld daarvan is het werk van Hans Knibbe en zijn School voor Zijnsoriëntatie. De teksten die hij schrijft zijn deel van een levende en rijke praktijk. Er is een aanzienlijke overlap tussen de werkwijzen van deze school en die van de klassieke filosofische scholen, ook al zijn er tevens grote verschillen en heeft Knibbe zijn wortels in de niet-westerse filosofie (boeddhisme).

Een prachtig boekje uit de christelijke traditie is Wil Derkse’s vertaling van de monastieke Benedictijnse spiritualiteit naar het dagelijks leven.

Aristoteles (1999), Ethica Nicomachea. Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Christine Pannier en Jean Verhaeghe. Historische uitgeverij, Groningen.

Cicero, Marcus Tullius (1991), On duties. Edited by M.T. Griffin and E.M. Atkins.

Cambridge University Press, Cambridge.

Cicero, Marcus Tullius (1980), Gesprekken in Tusculum. Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Cornelis Verhoeven. Ambo, Baarn.

Derkse, Wil (2000), Een levensregel voor beginners. Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijks leven. Lannoo, Tielt.

Epictetus (z.j.), Encheiridion, handboekje, gevolgd door capita selecta uit ‘de gesprekken’. De Driehoek, Amsterdam. Of: Epiktetos (1994), Zakboekje: wenken voor een evenwichtig leven. SUN, Nijmegen.

Epicurus (1995), Brief over het geluk. Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Keimpe Algra. Historische Uitgeverij, Groningen.

Epicurus (1998), Over de natuur en het geluk. Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Keimpe Algra. Historische Uitgeverij, Groningen.

Foucault, Michel (1984), De zorg voor zichzelf. SUN, Nijmegen.

Foucault, Michel (1984), Het gebruik van de lust. SUN, Nijmegen.

Graste, Jacques (1997), Zorg voor de psyche. Een archeologie van de psychotherapie.

Nijmegen University Press, Nijmegen.

Hadot, Pierre (1995), Philosophy as a way of life. Spiritual exercises from Socrates to Foucault. Blackwell, Oxford UK. Hadot, Pierre (1998), The inner citadel. The meditations of Marcus Aurelius. Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.

Hammarskjöld, Dag (1998), Merkstenen. Uitgeverij Kok, Kampen.

Knibbe, Hans (2001), Handboek Zijnsoriëntatie. School voor Zijnsoriëntatie, Utrecht.

Hans Knibbe (1999), De niet herkende Boeddha. Servire, Utrecht.

Marcus Aurelius (1994), Persoonlijke notities. Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Simone Mooij-Valk. Ambo, Baarn.

Moore, Thomas (1993), Zorg voor de ziel. Naar toewijding in het dagelijks leven.

Servire, Cothen.

Nussbaum, Martha (1994), The therapy of desire. Theory and practice in Hellenistic ethics. Princeton University Press, Princeton.

Quinn, Robert (1998), Persoonlijk meesterschap in management. Voorbij rationeel management. Academic Service, Schoonhoven.

Reeve, C.D.C. (1995), Practices of reason. Aristotle’s Nicomachean Ethics.

Clarendon Press, Oxford.

Seneca, Lucius Annaeus (1996), Dialogen. Inleiding, vertaling en aantekeningen door Tjitte H. Janssen. Boom, Amsterdam.

Urmson, J.O. (1988), Aristotle’s Ethics. Blackwell, Oxford UK. Het filosofische leven Plato’s opvattingen over leiderschap, politiek en de organisatie van ‘het goede leven’ zijn nog altijd een levendig studieobject. De beste manier om daar kennis van te nemen is een van de vele inleidingen over Plato te lezen, bijvoorbeeld die van de eerder genoemde Klaus Held of Jos Decorte, of de hieronder opgenomen van Cornford of Melling, en daarna bijvoorbeeld Plato’s Apologie of een selectie uit zijn werk, zoals Gerard Koolschijn’s Plato, schrijver. Koolschijn is tamelijk kritisch ten opzichte van Plato, in het voetspoor van Popper’s frontale aanval op hem in The open society and its enemies. Een korte en goed leesbare verdediging is Ackrill’s opstel What is wrong with Plato’s Republic? Uitvoeriger, maar leesbaar en inspirerend, is

Nettleship, Lectures on the Republic of Plato. Een interessant, persoonlijk geschreven essay over Eros en transcendentie bij Plato is te vinden in Otto Duintjer’s Onuitputtelijk is de waarheid, waarin tevens allerlei dwarsverbanden tussen westerse en oosterse filosofie worden gelegd.

De literatuur over Plato is uitgebreid en vaak specialistisch (bv. Irwin, Kahn, Reeve).

Zelfs de essays van een schrijfster als Iris Murdoch, overtuigd platonist, zijn voor niet-ingewijden niet makkelijk te lezen. Een leesbare Nederlandstalige inleiding over de allegorie van de grot is te vinden in De Vogel. Cornelis Verhoeven heeft verschillende leesbare en diepgravende essays geschreven over Plato’s kennistheorie.

Overigens zijn Plato’s Politiea en Symposium, dankzij de voortreffelijke vertaling van Koolschijn, ook goed te lezen voor iemand die bestand is tegen enige analytische scherpte. Een uitstekend maar specialistisch commentaar op het Symposium is dat van Leo Strauss.

Ackrill, J.L. (1997), What is wrong with Plato’s Republic? In: Essays on Plato and Aristotle, Oxford University Press, 230-251.

Cornford, F.M. (1932, 1999), Before and after Socrates. Cambridge University Press, Cambridge.

Duintjer, Otto (2002), Onuitputtelijk is de waarheid. Damon, Budel.

Irwin, T. (1995), Plato’s Ethics. Oxford University Press, Oxford.

Kahn, C.H. (1996), Plato and the socratic dialogue. Cambridge University Press, Cambridge.

Koolschijn, Gerard (1992), Plato, schrijver. Liefde, onzekerheid, rechtvaardigheid, verstarring. Teksten gekozen en vertaald door Gerard Koolschijn. bert Bakker, Amsterdam.

Melling, David J. (1987), Understanding Plato. Oxford University press, Oxford.

Murdoch, Iris (1997), Re-reading Plato, 1964-86. In: Existentialists and mystics, writings on philosophy and literature, Part Seven, p. 297-531. Penguin Books, New York.

Nettleship, R.L. (1967), Lectures on the Republic of Plato. London, Macmillan.

Plato (1991), Constitutie, Politeia. Vertaald door Gerard Koolschijn. AtheneaumPolak & Van Gennep, Amsterdam.

Plato (1985), Symposium. Vertaald door Gerard Koolschijn. Atheneaum-Polak & Van Gennep, Amsterdam.

Popper, Karl (1971), The open society and its enemies. Volume 1, Princeton, Princeton University Press.

Reeve, C.D.C. (1988). Philosopher-kings. The argument of Plato's Republic.

Princeton University Press, Princeton, New Jersey.

Strauss, Leo (2001), On Plato’s Symposium. The University of Chicago Press, Chicago.

Verhoeven, Cornelis (2000), De ogen van Plato. Boom, Amsterdam.

Verhoeven, Cornelis (2001), Plato, Zevende brief. Ingeleid en vertaald door Cornelis Verhoeven en Ben Schomakers. Damon, Budel.

Vogel, C.J. de (1983), Plato, de filosoof van het transcendente. Het Wereldvenster, Bussum.