[22]
μοκρατικής Αριστεράς (του ΠΑΣΟΚ), όχι όμως και το συνολικό 7% των –προσωρινά εξωκοινοβουλευτικών– αμιγώς νεοφιλελεύθερων κομμάτων, δύο εκ των οποίων έσπευσαν ήδη να έλθουν εις γάμου κοινωνία (το τρίτο και βαρύτερο επέστρεψε στο δεξιό μαντρί). Αναμενόμενα, εκτός κοινοβουλίου έμεινε προς το παρόν και ο καθεστωτικός αρχιλαγός της προηγούμενης διετίας, ο λάιτ ακροδεξιός και φουλ τυχοδιωκτικός ΛΑ.Ο.Σ. Η παράσταση ολοκληρώνεται χωρίς συμβάντα, αλλά με πολλές «εκπλήξεις», απαραίτητο συστατικό κάθε σωστού λαϊκού θεάματος: αριστεροί σοσιαλδημοκράτες «των κινημάτων», κρυφοχουντικοί φιλελεύθεροι και πατενταρισμένοι ναζιστές δίνουν από κοινού τον τόνο σε ένα μετεκλογικό τοπίο πιο γκρίζο κι από το εξώφυλλο της προ-προηγούμενης Λεύγας. Η πολιτική λογική λέει ότι αυτή η τριπλέτα δεν μπορεί να αποτελεί κανενός είδους «ενότητα»· μόνο που, δυστυχώς για την πολιτική λογική, υπάρχει και η κοινωνική βάση. Είτε τα «υπεύθυνα» επιτελεία των «πρόθυμων» κομμάτων αποφασίσουν να προτάξουν το συμφέρον της τάξης τους και να σχηματίσουν άλλη μια συγκυβέρνηση, είτε ο νεοπαγής αριστερός κυβερνητισμός μετατραπεί σε ένα είδος κυβερνητικού κινηματισμού που η χώρα έχει να δει από την εποχή του «Ανένδοτου» και ξεκινήσει άλλη μία προεκλογική περίοδος, το κοινωνικό υπόβαθρο των πολιτικών εξελίξεων θα παραμείνει απαράλλακτο, εμμόνως κολλημένο σε αυτό που ονομάσαμε «πρώτο στάδιο του νέου ελληνικού εμφυλίου»: μια ευρύτατη κοινωνική πλειοψηφία, με χαρακτηριστικά ενός ολοένα πιο αγριωπού και απροκάλυπτου κανιβαλισμού, εσωστρεφούς, εξωστρεφούς ή και τα δύο μαζί, ασφαλώς δεν προοιωνίζεται καμιά ριζοσπαστική κοινωνική αλλαγή, όποια εξωτερική μορφή κι αν (έχει) πάρει το εγχώριο πολιτικό σύστημα τις αμέσως επόμενες (ή προηγούμενες) εβδομάδες. Στο μέτωπο «μνημόνιο/αντιμνημόνιο», όλοι πλέον είναι φανατικά «αντιμνημονιακοί» και όλοι αποδέχονται, κρυφά ή φανερά, «λίγο» ή «πολύ»,
το κακό που με κάθε τρόπο ξορκίζουν· «μνημόνιο» είναι το όνομα αυτού που λατρεύουμε να μισούμε αλλά που δεν μπορούμε να αποφύγουμε, κι έτσι καταφεύγουμε σε κάθε διαθέσιμη φούσκα (κινηματική, πατριωτική, ρατσιστική, καταναλωτική) για να του κρυφτούμε. Σε αυτό το πρώτο «εμφυλιοπολεμικό στάδιο», η διχασμένη και διχαστική ψυχολογία του μικροαστού είναι το άλφα και το ωμέγα: ο «λαός» τρώγεται με τα ρούχα του και τρώει τις ίδιες του τις σάρκες – μόνο μην του το πείτε. Το δεύτερο στάδιο του νέου ελληνικού εμφυλίου, που δεν άρχισε ακόμα και δεν προβλέπεται να αρχίσει σύντομα, συνίσταται στην υπέρβαση της μικροαστικής ψυχολογίας και την πολιτικοποίηση των εικονικών ταυτοτήτων· συνίσταται, με άλλα λόγια, στην ανεύρεση της πολιτικής ιδεολογίας, αυτού του ξεχασμένου «πράγματος» που φτιάχνεται από μια γερή δόση προκαταλήψεων, αλλά και από κάμποσα βιώματα, αρκετές μεζούρες μνήμης, μια γενική αντίληψη της ιστορίας, μια στάλα θάρρους. Ό,τι χάθηκε στις δεκαετίες της ευημερίας, μέσα στον πανζουρλισμό των πολιτισμικών, καταναλωτικών, ιδιωτικοποιημένων «ταυτοτήτων», κορυφαία έκφραση του οποίου υπήρξε η δυσοίωνη εκλογική αποδέσμευση της μικροαστικής πλειοψηφίας από «τα δύο μεγάλα κόμματα», θα χρειαστεί να ανακαλυφθεί ξανά από την αρχή, προκειμένου να εμφανιστεί επιτέλους μια κάποια ρωγμή στη σφαίρα των κυρίαρχων εικόνων. Η διαδικασία είναι απλή, αν και φαντάζει σήμερα τόσο κοσμογονική όσο και ο σχηματισμός σπονδυλικής στήλης στην εξέλιξη των ειδών: πριν βολευτώ ξανά στα επόμενα εικονικά διλήμματα μετά το «μνημόνιο/αντιμνημόνιο» («φιλοευρωπαϊσμός ή αντιευρωπαϊσμός», «ευρώ ή δραχμή», «κεντροδεξιά ή κεντροαριστερά»), να θυμηθώ να θυμάμαι και να ρωτάω για ό,τι δεν θυμάμαι. Δεν είναι πολύ ευχάριστο, αλλά προτείνεται ανεπιφύλακτα ως άμεσο αντίδοτο διά πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν.