LesLab - LEF burgerschap Deel 1 - demo

verantwoording

01 Fris & fit

02 Iedereen anders

03 Digimentaal

04 Plan aarde

05 Verleiding

06 Invloed

01 Weerbaar

02 Over leven

03 Grip op geld

04 Denktank

05 Liefde & seks

06 Macht

Wat is burgerschap?

Burgerschap betekent goed meedoen in de maatschappij. Het heeft 6 belangrijke kerndoelen:

1. Schoolcultuur:

Zorg voor een eerlijke en open cultuur op school waarin iedereen een stem heeft.

2. Diversiteit:

Leer respectvol omgaan met verschillende achtergronden en identiteiten.

3. Democratische waarden:

Leer eerlijk en rechtvaardig te handelen en rekening te houden met elkaar.

4. Maatschappelijke betrokkenheid:

Onderzoek manieren waarop je een positieve impact kunt hebben op de samenleving.

5. Democratische betrokkenheid:

Ontdek hoe je actief kunt deelnemen aan de democratie en je rechten kunt uitoefenen.

6. Maatschappelijke vraagstukken:

Denk na over hoe je kunt helpen bij het oplossen van problemen in de maatschappij.

03 Digimentaal

02 Iedereen anders

01 Fris & Fit

03 Grip op geld

02 Over leven

01 Weerbaar

04 Plan aarde

05 Verleiding

06 Invloed

06 Macht

05 Liefde & seks

04 Denktank

inhoudsopgave

doelen

Thema

01 Fris & fit

Stel je wilt gezond eten, bewegen, goed slapen en verleidingen kunnen weerstaan… Dat klinkt mooi, maar hoe doe je dat? Leer jezelf te coachen, met kennis van de werking van je brein en het doorbreken van patronen. Zet die eerste gezonde stap op weg naar de 100!

02 Iedereen anders

Omschrijving volgt.

Onderwerpen: gender en cultuurverschillen, (institutionele) discriminatie, bubbels en kloven.

Doelen

1.1 Je kunt uitleggen hoe je dagelijkse eetgewoonten kunt veranderen.

1.2 Je kunt realistische bewegingsdoelen opstellen.

1.3 Je weet waarom slaap en rust belangrijk zijn voor natuurlijk herstel.

1.4 Je kunt jezelf een realistisch doel stellen voor een gezondere leefstijl.

2.1 Doel volgt

2.2 Doel volgt

2.3 Doel volgt

2.4 Doel volgt

03 Digimentaal

Jij bent vast heel handig online en vaak actief op sociale media. Maar weet je ook hoe je jezelf kunt beschermen tegen bedrog? En heb je al ervaring opgedaan met kunstmatige intelligentie? In dit thema duik je in de online wereld en help je elkaar met nieuwe kennis en vaardigheden!

3.1 Je kunt social media op een positieve manier gebruiken en jezelf beschermen tegen negatieve online ervaringen.

3.2 Je kunt nepnieuws herkennen en je begrijpt wat AI (kunstmatige intelligentie) is.

3.3 Je kunt jezelf beschermen tegen phishing, hackers en je weet hoe je sterke wachtwoorden kunt maken.

3.4 Je hebt tips geformuleerd voor een gezonde en veilige digitale wereld, nu én later.

04 Plan aarde

Omschrijving volgt.

Onderwerpen: duurzame wereld, onze planeet ons dorp, dillema’s van vandaag en morgen, energie, consumentgedrag

05 Verleiding

Gamen, vapen, bingen, eten, social media… Er is niemand die nog nóóit voor een verleiding is gevallen terwijl er eigenlijk iets anders moest gebeuren. Maar met soms toegeven aan verleidingen is helemaal niets mis! En precies over die balans gaat dit thema.

06 Invloed

Van de voedselbank tot de voetbalclub: elk initiatief in de samenleving begon ooit met een goed idee. Hoe jij verschil kunt maken? Daarover gaat dit thema!

4.1 Doel volgt

4.2 Doel volgt

4.3 Doel volgt

4.4 Doel volgt

5.1 Je begrijpt hoe verleiding en verslaving werken.

5.2 Je kunt eigen keuzes maken zonder je te laten beïnvloeden door anderen.

5.3 Je herkent verleiding en leert hoe je verleidingen kunt weerstaan.

5.4 Je hebt de kennis uit dit thema verwerkt in één overzicht: jouw temptation island.

6.1 Je kunt een plan maken om je omgeving te veranderen.

6.2 Je kunt de juiste mensen en organisaties vinden om je te helpen bij je plan.

6.3 Je kunt anderen enthousiast maken voor je plan.

6.4 Je hebt je verdiept in de plannen van je klasgenoten

Van de voedselbank tot de voetbalclub: elk initiatief in de samenleving begon ooit met een goed idee. Hoe jij verschil kunt maken? Daarover gaat dit thema! no.6

Verander je wereld

Doel:

Je kunt een plan maken om je omgeving te veranderen.

Handig omdat:

Wanneer je goeie ideeën kunt omzetten in een plan, kun je pas écht verschil maken in de wereld.

Van je voetbalvereniging tot aan de lantaarnpaal om de hoek: alles om je heen begon ooit met iemand die zich wilde inzetten voor een idee of een doel. Maar wat als je dat plan hebt?

Dáár gaat dit thema over.

Goed plan!

Dit is een leuk idee! Dat kan beter… Hier moet écht iets aan gebeuren. Je kent het gevoel wel. Maar hoe krijg je iets gedaan in Nederland, als je een goed idee hebt? Dáár gaat dit thema over.

Onzichtbare superhelden

Wie maken er in Nederland écht verschil?

Vrijwilligers! Ze zijn met miljoenen, dragen wekelijks iets bij en zijn onmisbaar in onze samenleving.

Voorbeelden van dingen die niet zouden bestaan zonder vrijwilligers: buurtverenigingen (straatspeeldag, Koningsdag, etc.) sportclubs, musea, kerken en moskeeën, dierenasiels, theaters, scoutingclubs, de voedsel- en kledingbanken, muziekfestivals, jongerencentra, reddingsbrigades, kinderboerderijen, bibliotheken, vrijwillige brandweer, mantelzorg…

Vrijwilligers in jouw leven Wanneer heb jij te maken met vrijwilligers in je omgeving?

Wat zou het gevolg zijn als er ineens geen vrijwilligers meer zouden zijn?

Welke mensen in jouw directe omgeving (vrienden, familie) doen vrijwilligerswerk?

Wat voor vrijwilligerswerk doen zij?

Waarom denk je dat zij dat werk doen?veroordelen?

Jouw impact

Wat zou voor jou de belangrijkste reden zijn om vrijwilligerswerk te doen?

⚪ Iets goeds doen voor anderen ⚪ Nieuwe ervaringen opdoen

⚪ Nieuwe vrienden maken ⚪ Goed voor mijn cv

Via welke organisatie zou jij vrijwilligerswerk willen doen?

⚪ Een religieuze organisatie als een kerk of moskee ⚪ Een buurthuis

⚪ Een sport- of hobbyclub ⚪ Instellingen als ziekenhuizen of verzorgingstehuizen

Op naar het plan!

Doelgroep: voor wie zou jij wat willen organiseren?

⚪ Kinderen ⚪ Jongeren ⚪ Ouderen ⚪ Dieren ⚪ Anders

Locatie: waar wil je je plan laten plaatsvinden?

⚪ In de buurt of het centrum ⚪ Op school ⚪ Op een sport- of hobbyclub ⚪ Online

⚪ Anders

Actie: wat voor soort activiteit zou je willen doen?

⚪ Een leuke activiteit organiseren zoals sport, een game, een concert, een dagje uit…

⚪ Je inzetten voor een goed doel zoals geld inzamelen voor de voedselbank.

⚪ Vrijwilligerswerk zoals het helpen bij het onderhoud van een buurtcentrum of groen in de buurt.

⚪ Iets leuks doen voor de toeschouwers zoals een sketch of een flashmob.

⚪ Anders

In les 4 presenteer je jouw plan. Net als bij de Oscars kun je in verschillende categorieën winnen. Waar gaan jullie voor?

⚪ Het leukste plan-award, voor het leukste plan van allemaal.

⚪ De absoluut verschil-beker, voor het plan dat het grootste verschil kan maken in de levens van mensen.

⚪ Dit kan écht-medaille, het haalbaarste plan van allemaal. Het is realistisch, betaalbaar en heeft een duidelijk stappenplan.

⚪ De beste presentatieprijs, al was het plan misschien niet geweldig, de presentatie was dat wél!

⚪ Anders

bekijk video

Koning schildert een stoeltje Zelfs de koning schildert een stoeltje.

bekijk video

Flashmob in Amsterdam

Brainstørm!

bekijk video

Kerstpakketten maken voor de voedselbank

bekijk video

QR code

Verdien geld voor een goed doel met offline gaan QR code QR code QR code

Werk samen! Bedenk met een groepje een topplan voordat je verder gaat met de opdracht.

Wat ga je doen?

Even alles op een rijtje. Je hoeft het niet alleen te doen! In les 2 kijk je wie (en welke organisaties) je kan helpen bij het uitvoeren van het plan. Maak je doelgroep enthousiast in les 3. In les 4 probeer je je klasgenoten nét zo enthousiast voor jullie plan te krijgen als jullie zelf.

Stap 1: Alles op een rijtje

Titel: Wat is het idee?

Waarom is dit écht belangrijk of leuk?

Wie heeft iets aan jullie plan?

Met wie ga je het uitvoeren?

Wanneer vind je het plan geslaagd?

Wat is er nodig om het plan te kunnen uitvoeren? Denk aan materialen maar ook aan toestemming van bijvoorbeeld school.

Startdatum voorbereiding: Uitvoeringsdatum:

Het is zonnig in Wie regelt Wa istan! Wie regelt Wa istan!

Stap 2: Wie regelt wat?

Wijs eindverantwoordelijken aan. Verdeel het werk eerlijk, maar zorg er wel voor dat één iemand het overzicht houdt.

Wie zorgt er voor de materialen?

Wie zorgt voor de communicatie?

Wie controleert er of alles nog volgens plan verloopt?

Je kunt een plan maken om je omgeving te veranderen. Doel gehaald?

Hulptroepen

Doel:

Je kunt de juiste mensen en organisaties vinden om je te helpen bij je plan.

Handig omdat:

Wanneer je weet hoe je mensen of organisaties mee kan krijgen in jouw plannen, kun je veel gedaan krijgen in je omgeving.

Als je een idee hebt, hoef je niet alles alleen te doen. Er zijn zeker mensen met dezelfde ideeën die je maar al te graag helpen met je plannen. Maar hoe bereik je die mensen?

Lekker belangrijk!

Als je een idee hebt, hoef je niet alles alleen te doen. Er is vast een belangenvereniging die zich al inzet voor dat waar jij een plan voor hebt. Zij helpen je maar al te graag bij het uitvoeren van goede plannen!

HELP!!!

Welke organisatie zou je waarvoor benaderen? Er zijn meerdere antwoorden per situatie mogelijk.

Ondernemersvereniging

Vertegenwoordigt winkeliers en lokale ondernemers

Je wilt een schoolfeest organiseren.

Je vindt dat er een veilige oversteekplaats moet komen voor de school.

In het plaatselijke winkelcentrum wil je een voedselinzameling houden voor de voedselbank.

Jullie zouden graag een paar tafeltennistafels op het schoolplein willen.

Je wilt een gametoernooi voor de school organiseren.

Je wilt regelen dat je voor bepaalde lessen niet meer naar school hoeft, maar die online kunt volgen.

Wijk­, buurt­ of dorpsvereniging Gemeenteraad en politieke partijen

Vertegenwoordigt de bewoners

Vertegenwoordigen de hele stad of het hele dorp

Lerarenteam Leerlingenraad

Regelt de dagelijkse zaken op school

Vertegenwoordigt de belangen van leerlingen op school

Samen ervoor gaan

Wie kunnen je helpen? Hier zijn wat ideeën:

HAND-POINT-RIGHT Flashmob: dansschool.

HAND-POINT-RIGHT Sporttoernooi: sportvereniging.

HAND-POINT-RIGHT School- of klassenfeest: feestcommissie leerlingenraad.

HAND-POINT-RIGHT Workshop EHBO: het Rode Kruis.

HAND-POINT-RIGHT Filmavond in het buurthuis: buurtvereniging.

HAND-POINT-RIGHT Strandopruiming: natuurorganisatie.

HAND-POINT-RIGHT Voedselpakketten inpakken: voedselbank.

HAND-POINT-RIGHT Geld ophalen voor een goed doel: het goede doel zelf.

Zij kunnen ons helpen!

Naam organisatie:

Website:

Contactpersoon:

E-mailadres en/of telefoonnummer:

Waarom denken jullie dat deze organisatie of persoon jullie zouden kunnen helpen?

Waar zou de hulp uit kunnen bestaan?

Krijg wat je wilt!

Kleuters op school leren al: met schelden en schreeuwen bereik je niks. Met lief vragen wel. Dus hoe (en met wie) je contact opneemt voor hulp is minstens net zo belangrijk als je plan zelf. Bekijk de tips en gebruik ze in jullie reactie.

Weet u waar onze gemeente/ straat/school écht van zou opknappen?

Opening: waarom mail je?

Waarom richt je je tot de ander of juist tot deze organisatie? Leg uit wie je bent en waarom je juist deze organisatie of persoon mailt.

Toen we laatst over straat/op school liepen, viel het ons op dat… En daarom willen wij…

Zou het niet mooi zijn als…

Iedereen houdt van..., daarom willen wij…

Kent u dat? U loopt over straat en...

Kern deel 1: duidelijk plan!

Hoe duidelijker je plan, hoe beter. Dit laat zien dat je er goed over nagedacht hebt.

Wat is het plan? Waarom is dit zo belangrijk of leuk? Waar kan de ander terecht voor meer informatie over het plan? En natuurlijk waarom jullie plan gewoon moét slagen.

Wij willen… door

Dit is belangrijk omdat…

Mocht u meer willen weten, bel of mail dan gerust…

Ook… heeft hier iets aan omdat…

Ons plan zou écht vleugels krijgen als… ons zou helpen met…

Kern deel 2: dít heb jij eraan

Waarom zou de ander jou willen helpen en waarbij kan de ander helpen?

Slot: ACTIE!

Vraag de ander om contact op te nemen of in actie te komen. Wees duidelijk in wat je van de ander verwacht. Sluit netjes af met je contactgegevens en een groet.

Vindt u dit net zo’n goed plan als wij? Mail ons! Wij zouden het leuk vinden als wij ons plan bij… zouden mogen toelichten.

Met vriendelijke groet…

Voorbeeld

Wij gamen graag en met ons veel andere leerlingen. Zou het niet mooi zijn als we een gametoernooi zouden organiseren voor onze school? Dat is niet alleen leuk voor de leerlingen, maar ook goede reclame!

Wij zijn... en we hebben een plan gemaakt voor de organisatie van dit toernooi. In de bijlage van dit bericht vind je meer informatie. Wij zouden ons plan graag toelichten om te kijken hoe de leerlingenraad ons kan helpen bij het organiseren van dit toernooi.

Dit versturen wij!

Maak een brief, filmpje of poster waarmee jullie het plan delen met een organisatie. Upload de brief of de link naar het filmpje.

Je kunt op een nette manier een persoon of organisatie betrekken bij je plannen. Doel gehaald?

Maak enthousiast!

Doel:

Je kunt anderen enthousiast maken voor je plan.

Handig omdat:

Of het nou buurtbewoners, klasgenoten of ouderen zijn: wanneer je anderen enthousiast kan maken voor jouw plannen is de kans véél groter dat ze echt een succes worden.

Heb je een uitje georganiseerd, gaat er niemand mee… Al ben je zelf nog zo enthousiast over je plan, als de mensen voor wie het bedoeld is dat niet zijn, heb je er nog niks aan.

Goed idee!

Heb je een uitje georganiseerd, gaat er niemand mee… Al ben je zelf nog zo enthousiast over je plan, als de mensen voor wie het bedoeld is dat niet zijn, heb je er nog niks aan.

Eerst even dit… Hoe open staat jouw omgeving voor nieuwe ideeën en plannen? Doe de test! Je wereldbeeld bepaalt voor een groot deel in hoeverre je openstaat voor nieuwe plannen. Ben jij opgevoed met een gesloten, neutraal of open wereldbeeld?

Als het buiten regent: ⚪ Blijf maar binnen, slecht weer.

Zijn andere mensen te vertrouwen?

Als er vroeger vreemde mensen aan de deur kwamen…

Wanneer iemand een idee had…

⚪ Joh, het klaart zo wel weer op.

⚪ Iedereen is uit op eigen gewin, dus pas op…

⚪ Absoluut te vertrouwen, tenzij het tegendeel wordt bewezen.

⚪ Mijn ouders hielden niet van vreemde mensen.

⚪ Werden ze meteen vriendelijk en gastvrij benaderd.

⚪ Werd er zo kritisch op gereageerd dat je niet eens meer aan de uitvoering dacht.

⚪ Werd er enthousiast gereageerd en werd er met oprechte interesse naar je geluisterd.

⚪ Zo slecht is het nou ook weer niet.

⚪ De meeste mensen zijn te vertrouwen, maar sommige mensen niet.

⚪ Werd er eerst goed gekeken of ze wel te vertrouwen waren.

⚪ Kleine ideeën waren prima, maar bij grote of onoverzichtelijke ideeën waren ze kritisch.

Deze uitspraak past meestal het best bij mij:

De reactie als iemand pech had thuis.

Wanneer iemand buiten het gezin onaardig deed.

⚪ Bemoei je met je eigen zaken.

⚪ Liever een keer te veel belazerd dan een ander een keer te weinig vertrouwd.

⚪ Ik heb ook altijd pech.

⚪ Ik heb er in elk geval wel van geleerd.

⚪ Was het meteen een vervelend iemand.

⚪ Werd er meteen gekeken wat het gezinslid anders had kunnen doen om dit te voorkomen.

⚪ Soms is het glas halfleeg, soms halfvol.

⚪ Kan gebeuren. Volgende keer beter opletten.

⚪ Had die persoon vast even een slechte dag.

Als iemand bij jullie thuis een fout maakte…

⚪ Werd de schuld snel bij iets of iemand anders gelegd.

⚪ Werd de fout toegegeven en werd er sorry gezegd.

Als iets niet lukte… ⚪ Werden we tegengewerkt of lag het aan de omstandigheden.

⚪ Werd er direct een plan gemaakt waarmee het de volgende keer wél zou gaan lukken.

⚪ Werd er eerst gekeken wiens schuld het eigenlijk écht was voor er sorry werd gezegd.

⚪ Niet erg, volgende keer beter. Als iemand om hulp vroeg: ⚪ We hadden onze handen vol aan onze eigen zorgen.

⚪ Stonden mijn ouders direct klaar, soms ten koste van zichzelf.

Als een instantie (school, de gemeente of politici) een beslissing namen waar je ouders het niet mee eens waren…

Wanneer er bijna een botsing plaatsvond was de reactie:

⚪ Zie je wel, zo gaat het ook altijd. Ze moeten altijd ons hebben.

⚪ Al zijn we het er niet mee eens, ze doen ook hun best om het goed te doen.

⚪ Wat een idioot! Die kan écht niet fietsen of autorijden!

⚪ Gelukkig, dat ging maar net goed.

⚪ Werd er eerst even gekeken of het wel kon, maar er werd wel geholpen.

⚪ Kan gebeuren, maar dit moet niet te vaak voorkomen!

⚪ Wie zat hier eigenlijk fout?

A: Gesloten en beschermend

Nieuwe dingen? Laat maar, het is al druk zat! De buitenwereld werd het liefst buiten de deur gehouden. Hierdoor ben jij op je hoede en ben je soms wat wantrouwender dan nodig is.

Tip: je standaardreactie op iets nieuws is ‘liever niet’. Als je merkt dat je een ander niet vertrouwt of een idee je niet aanstaat, probeer dan eens de positieve kanten te benoemen.

B: Neutraal

Dít is wel leuk, dát niet… Je bent opgegroeid in een omgeving waarin soms wel open werd gereageerd en soms niet. De kans is groot dat je, als je groot bent, hetzelfde zal reageren op dezelfde situaties.

Tip: probeer de situaties te herkennen waarin je gesloten reageert. Probeer er eens in mee te gaan. Wie weet levert het je heel mooie dingen op!

C: Open en verwelkomend

Iets nieuws? Kom maar op! Je bent opgegroeid in een omgeving waarin de deur altijd openstond.

Dit betekent waarschijnlijk dat ook jij goed van vertrouwen bent en openstaat voor nieuwe ideeën. De kans dat anderen jou positief benaderen en dat de plannen die je uitvoert slagen, is daardoor een stuk groter.

Tip: open en positief in de wereld staan kan als gevolg hebben dat anderen daar misbruik van maken. Als je dit merkt, probeer dan voor jezelf op te komen, hoe moeilijk dit soms ook is.

Uitkomsten omgevingstest

Wereldbeeld: Wereldbeeld: Wereldbeeld: Gesloten en beschermend A Neutraal B Open en positief C

Mijn omgeving scoort het hoogste op: ⚪ ⚪ ⚪

Ik herken mijn omgeving in: ⚪ ⚪ ⚪

Ik herken mijzelf in: ⚪ ⚪ ⚪

Doe allemaal mee!

‘En die handjes de lucht in!’ Hoe maak je deelnemers enthousiast voor je plan?

Wat moeten ze weten?

Wat moet je doelgroep weten om deel te kunnen nemen aan het plan? Denk aan data, wat er precies gebeurt, voor wie, de locatie, kosten of benodigdheden en het doel.

Hoe ga je ze bereiken?

Hoe zorg je ervoor dat je doelgroep weet van jullie plannen? Denk aan socials, filmpjes, posters in school… En leg ook uit waarom je op deze manier de doelgroep bereikt.

Upload een schets

Upload een eerste uitwerking, storyboard of plan over hoe jullie je doelgroep gaan bereiken.

Voorbereiding les 4

Stem op ons!

In les 4 presenteer je je plan. Ga voor het beste plan! Net als bij de Oscars kun je in verschillende categorieën winnen.

Het leukste plan award De absoluut verschil beker De dit kan écht medaille De

Hoe haalbaar dit plan is doet er niet toe, maar dit is verreweg het leukste plan.

Dit zit er in je presentatie

Met dit plan verandert er écht iets. Het heeft de grootste impact op het leven van de doelgroep van alle plannen die zijn gepresenteerd.

Dit plan is het haalbaarste plan van allemaal. Het is realistisch, heeft een duidelijk stappenplan en is dus goed uitvoerbaar.

Maak de klas enthousiast voor jullie plan met een geweldige presentatie.

Dit kan een powerpoint zijn, maar natuurlijk ook een filmpje, toneelstuk, rap of wat dan ook. Bereid je presentatie goed voor. Je presentatie bevat in elk geval:

■ Het doel van het plan is duidelijk (les 1)

■ Er is een duidelijke planning (les 1)

■ Er zijn hulptroepen (les 2)

■ Er zijn materialen om de doelgroep te bereiken (les 3)

■ De presentatie is goed voorbereid en de materialen zijn netjes verzorgd.

(Maximaal 6 antwoorden)

beste presentatie prijs

Misschien was het plan niet geweldig, de presentatie was dat wél!

Doel gehaald?

Je kunt anderen enthousiast maken voor je plan.

Stem op ons!

Doel:

Je hebt je verdiept in de andere plannen van klasgenoten.

Handig omdat:

Door je te verdiepen in de plannen van anderen, krijg je misschien ideeën waar je in de toekomst iets aan hebt.

Tijd om jullie plan aan de anderen te laten zien én om eens goed te kijken welke verbeteringen de andere teams in hun omgeving voor elkaar willen krijgen.

En de winnaar is…

Presenteer je plan! Fantastisch dat je aan een plan hebt gewerkt om je directe omgeving te verbeteren! In deze les presenteren jullie jullie plannen en ideeën, kiezen jullie de winnaars in verschillende categorieën en leren jullie van anderen. Deel je plan en maak een positieve impact!

Stemmen

In de les heb je verschillende plannen gezien en zijn er verschillende prijzen uitgereikt. Wat vond jij ervan?

Het leukste plan dat je hebt gezien:

Dit plan zou echt uitgevoerd moeten worden:

Wat had je achteraf anders gedaan nu je de plannen van je klasgenoten hebt gezien?

Welke feedback heeft jouw groep gekregen?

Prijsuitreiking

Welke plannen hebben het goed gedaan en wie verdient een prijs? Bepaal de winnaar in de categorieën.

Het leukste plan award De absoluut verschil beker De dit kan écht medaille De bestepresentatie prijs

Hoe haalbaar dit plan is doet er niet toe, maar dit is verreweg het leukste plan.

Met dit plan verandert er écht iets. Het heeft de grootste impact op het leven van de doelgroep van alle plannen die zijn gepresenteerd.

Dit plan is het haalbaarste plan van allemaal. Het is realistisch, heeft een duidelijk stappenplan en is dus goed uitvoerbaar.

Misschien was het plan niet geweldig, de presentatie was dat wél!

Bouw aan je ontwikkeling Elk thema van LEF! upload je een eindproduct. Dit product wordt automatisch opgenomen in je portfolio. Het eindproduct van dit thema is een bewijs van de presentatie van jouw groep. Dit kan bijvoorbeeld een link zijn naar een filmpje, het powerpointbestand of een foto.

In de praktijk

Welke informatie uit dit thema ga je zeker toepassen in de praktijk? Begin je zin met: ‘Na dit thema ga ik…’, zodat je zin goed wordt opgenomen in je profiel.

Je hebt je verdiept in de andere plannen van klasgenoten. Je hebt de zelftest van dit thema gedaan. Doel gehaald? UPLOAD

no.5

Hoe weersta je dagelijkse verleidingen en overwin je verslavingen? Ontdek weerstand bieden, herkennen en bewuste keuzes maken. Jouw toekomst ligt in eigen handen – neem de controle!

grote verleiders

Doel:

Je begrijpt hoe verleiding en verslaving werken.

Handig omdat:

Wanneer je weet hoe verleiding en verslaving werken kun je sneller patronen herkennen die een probleem kunnen worden.

Ken jij de kracht van verleiding? Ontdek het in de les ‘Grote verleiders’. Leer hoe je verleiding en verslaving herkent en slim tegengaat. Word meester van je keuzes!”

De kunst van verleiding

Of je nu hunkert naar een hamburger, je zakgeld of salaris meteen uitgeeft aan nieuwe schoenen, de duurste telefoon wilt kopen of liever een extra potje gamet in plaats van te studeren voor Frans. Verleidingen kennen we allemaal...

Welke verleidingen ken jij? Kies er minimaal drie.

■ Fastfood

■ Alcohol

■ Energydrink

■ Crypto

■ Kleding

■ Taken uitstellen

■ Binge-watchen

■ Vapen

■ Dure gadgets

■ Roken

■ Scrollen op social

■ Sporten

■ Gamen

■ Slapen

■ Drugs

■ Porno kijken

■ Appen

■ Online winkelen

■ Nagelbijten

■ Trollen of pesten

■ Snoepen

■ Feestjes en uitgaan

■ Gokken

■ Bezig zijn met uiterlijk

(Maximaal 6 antwoorden)

Hoe werkt verleiding?

Ruik je friet, dan krijg je trek. Je maakt speeksel aan, voelt honger beter en je wordt een beetje gelukkiger. Dit wordt aangestuurd door het limbisch systeem in je hersenen. Hier heb je weinig controle op, net als op adem halen en je hartslag.

limbisch systeem

Gaat over emoties, motivatie en keuzes. Ook verleidingen komen hierin terug.

Stel je voor, je ziet taart. Het limbisch systeem maakt je blij en opgewonden. Hierrrr met die taart!

Je eet de taart. Er komen stofjes vrij in je hersenen (dopamine) en je voelt je tevreden ☺

Zet op volgorde

Dus... Het limbisch systeem brengt je in verleiding. Daardoor doe je dingen die je leuk vindt.

Je pakt je telefoon en zonder erbij na te denken scroll je weer een rondje… Wat gebeurt er in je hersenen?

Zet het volgende patroon in de juiste volgorde en verdeel de cijfers 1 t/m 5 over de zinnen:

Een deel van je hersenen, het limbisch systeem, merkt deze verleiding op en zorgt ervoor dat je beloningsgedeelte geactiveerd wordt.

Je ziet je telefoon en krijgt de sterke drang om erop te kijken en social media te gebruiken.

Je hersenen maken een stofje genaamd dopamine aan, wat je een fijn gevoel geeft en je verlangen om social media te gebruiken vergroot.

Signalen worden gestuurd naar andere delen van je hersenen, zoals de prefrontale cortex, amygdala en nucleus accumbens.

Wanneer je op social media zit, voel je je plezierig en beloond, waardoor je nog meer wilt blijven gebruiken. Hierdoor wordt de verleiding sterker en wil je steeds vaker op social media.

Meer dan een verleiding… Wanneer je afhankelijk wordt van een verleiding en als je steeds vaker of meer moet gebruiken om een effect te bereiken, is het een verslaving geworden.

Verleiding of verslaving?

Kies of het volgens jou gaat om verleiding, verslaving of ergens ertussenin.

VerleidingVerslavingErtussen

1. Het verlangen om een lekkere snack te eten nadat je ze hebt geroken. ⚪ ⚪ ⚪

2. Het niet kunnen stoppen met gamen, zelfs als je je huiswerk moet maken. ⚪ ⚪ ⚪

3. Een sterke drang om een nieuw paar schoenen te kopen, ook al heb je er al genoeg. ⚪ ⚪ ⚪

4. Het steeds weer checken van je telefoon, zelfs als er geen belangrijke meldingen zijn. ⚪ ⚪ ⚪

5. Het moeilijk vinden om nee te zeggen tegen een uitnodiging voor een feestje, ook al weet je dat je moet studeren. ⚪ ⚪ ⚪

6. Het ervaren van ontwenningsverschijnselen, zoals prikkelbaarheid en angst, als je een dag zonder koffie doorbrengt. ⚪ ⚪ ⚪

7. Het constant willen updaten van je socialmediastatus en het voortdurend controleren van het aantal likes en reacties. ⚪ ⚪ ⚪

8. Een sterke drang om steeds meer geld uit te geven aan online winkelen, zelfs als je eigenlijk geen nieuwe spullen nodig hebt. ⚪ ⚪ ⚪

Experimenteren is normaal Puberteit is een tijd van ontdekking en zelfontplooiing. Het is normaal om te experimenteren en je grenzen te verkennen. Maar wees voorzichtig met alcohol, sigaretten, vapen, drugs en andere verslavende middelen.

Heb jij weleens geëxperimenteerd met alcohol, (e-)sigaretten, drugs of andere verslavende middelen?

Zou jij jezelf verslavingsgevoelig noemen? Leg uit.

Waaraan merk jij dat iets wat je lekker of leuk vindt, meer wordt dan een verleiding?

Wat is volgens jou belangrijk om te doen wanneer je voelt dat je te veel van iets wil, of niet meer zonder kan?

Wie zijn vertrouwenspersonen in je leven waarmee je kunt praten en die je kunnen ondersteunen zonder je te veroordelen?

Wat is het gebruik van middelen onder jongeren in Nederland?

Zoek online naar trends en gebruik van middelen onder jongeren in Nederland. Wat valt je op?

Hoeveel is te veel…?

Merk je dat je niet kunt stoppen, zelfs als je weet dat het niet goed is voor je?

Heb je steeds meer nodig om een goed gevoel te krijgen?

Voel je je rot als je probeert te minderen of te stoppen met een verleiding?

Is de verleiding het enige waar je aan denkt en verwaarloos je andere belangrijke dingen?

Als je jezelf hierin herkent, kan het zijn dat je in de greep van een verslaving bent. Dan is het slim om hulp te zoeken en te praten met een volwassene, mentor of iemand die je vertrouwt. Onthoud, je staat er niet alleen voor en er zijn mensen die je kunnen helpen!

Verslavend

Verdovende middelen

Verdovende middelen zoals alcohol en drugs kunnen veel schade veroorzaken aan je gezondheid, relaties en leven. Het kan moeilijk zijn om ervan af te komen omdat je er afhankelijk van kunt worden en het ingewikkeld is.

Waarom drinken schadelijk is

bekijk video

Alcohol drinken vóór je 18e is niet verstandig en zelfs verboden in Nederland. Maar waarom is dit verboden en waarom is het vooral schadelijk voor jongeren? Bekijk het volgende filmpje met feiten over alcohol en de effecten ervan op het lichaam.

QR code

bekijk video

Drugsgebruik onder jongeren wordt normaler Vroeger werd drugs in het geheim gebruikt, maar nu praten jongeren er openlijk over, wat drugsgebruik als normaal doet lijken. Hulporganisaties maken zich zorgen. Drugs zoals cocaïne, ketamine, MDMA, xtc en wiet zijn populair.

Casus 1: gevallen

Jamy merkt dat hij steeds vaker met vrienden veel drinkt tijdens het uitgaan. Hij is afgelopen week heel hard gevallen en begint zich zorgen te maken dat dit richting een alcoholprobleem gaat. Waar kan Jamy met zijn probleem terecht?

QR code

Casus 2: feestje

Maya ziet dat haar goede vriendin Aisha regelmatig ketamine gebruikt en geen feestje meer leuk vindt zonder te gebruiken. Ze maakt zich ernstig zorgen om haar vriendin. Wat kan Maya doen om haar te helpen?

Nader in te vullen

#reflectie

Kies een onderwerp uit deze les om over te schrijven.

Gebruik de term ‘verleiding’ en/of ‘verslaving’.

Schrijf beknopt maar duidelijk op wat je hebt geleerd.

Aan het einde van iedere les reflecteer je kort op wat je hebt geleerd. Vandaag ga je een reflectie schrijven over verleiding en verslaving.

Noteer nu een paar handige tips voor jezelf.

Doel gehaald?

Je begrijpt hoe verleiding en verslaving werken.

no pressure

Doel:

Je kunt eigen keuzes maken zonder je te laten beïnvloeden door anderen.

Handig omdat:

Wanneer je bewust je eigen beslissingen neemt, is de kans op spijt achteraf kleiner.

Gebruik praktische handvatten, versterk je zelfvertrouwen en veerkracht voor het dagelijkse leven.

Druk

Stel, je klasgenoten spijbelen het laatste uur op school en vragen je om mee te gaan naar het winkelcentrum. Jij wilt eigenlijk niet mee, maar je wilt ook niet degene zijn die afhaakt. Je voelt je er rot over. Dit is een voorbeeld van groepsdruk: het gevoel om te handelen zoals anderen om erbij te horen, zelfs als het tegen je eigen waarden ingaat.

Wat zou jij doen?

Wanneer handel je direct, wanneer twijfel je nog? Probeer het zo eerlijk mogelijk in te vullen.

Tijdens een wedstrijd merk je dat een teamgenoot keer op keer valsspeelt en overtredingen maakt.

⚪ Je maakt de mooiste schwalbe ooit! Als jouw teamgenoot ermee weg kan komen, dan jij zelf ook!

⚪ Je spreekt je teamgenoot erop aan. Sportiviteit is belangrijk, jullie worden er als team op aangekeken.

⚪ Je negeert het en speelt gewoon door, dan moet de scheids maar beter opletten.

Klasgenoten vertellen een roddel door, jij vindt het oneerlijk.

Vrienden bieden je een vape aan, maar je wilt niet roken.

Vrienden klimmen op een gebouw, maar je voelt je ongemakkelijk.

Klasgenoten posten negatieve reacties op social, ze hebben er lol om.

⚪ Je doet toch mee. Het was namelijk wel écht goeie juice.

⚪ Je zegt er iets van want je zou het ook niet leuk vinden als er zo over jou wordt gepraat.

⚪ Je probeert het, wie weet vind je het inderdaad wel lekker.

⚪ Je weigert vriendelijk en vraagt of ze het niet meer willen aanbieden.

⚪ Aan de kant! Wedden dat je dit durft?

⚪ Je blijft mooi op de grond. Dat zij nou zo stom zijn om dat te doen…

⚪ Je doet af en toe mee met de negatieve opmerkingen, het hoort erbij.

⚪ Je spreekt je klasgenoten aan op hun gedrag, want dit is gewoon lullig.

⚪ Je doet er niet aan mee, maar je doet er ook niks tegen.

⚪ Deze keer zeg je nee, maar dat kun je natuurlijk niet eeuwig volhouden…

⚪ Je klimt een klein stukje, maar je houdt het al snel voor gezien.

⚪ Je doet niet mee, maar je zegt er ook niks van.

Op een feest moet je vijf minuten met iemand in een kast doorbrengen, maar je voelt je er ongemakkelijk bij.

Vrienden willen dat je gezellig meedrinkt, maar je mag en wilt geen alcohol.

Je wilt een nieuwe kledingstijl proberen, maar je bent bang voor de reacties van je klasgenoten.

⚪ Je overtuigt jezelf om mee te doen, de rest doet het ook!

⚪ Je zegt dat je hier niet aan meedoet.

⚪ Ach… een slokje meedrinken dat kan geen kwaad.

⚪ Drinken? No way! Dat is voor jou geen lastige.

⚪ Je doet het toch, dit maakt je immers tot wie jij bent en daar wil je voor staan!

⚪ Je draagt het thuis en bij vrienden, maar niet op school.

⚪ Straks ben je de spelbreker, misschien met de deur open?

⚪ Je wilt niet de saaie braverik zijn, maar dit gaat je te ver.

⚪ Je trekt het wel aan, maar op het laatste moment verander je toch wat. Eerst uitproberen.

Kuddegedrag, een mooi voorbeeld…

code

Jouw groepsdruk

Waarvoor heb jij weleens groepsdruk gevoeld?

■ Roken en vapen

■ Spijbelen

■ Rijden zonder rijbewijs

■ Stunts uitvoeren

■ Liegen tegen ouders of docenten

■ Stelen

■ Ongewenste seksuele activiteit

■ Merkkleding dragen

■ Pesten

■ Te veel gamen

■ Roddelen

■ Vandalisme

■ Spieken of voorzeggen

■ Afspraken negeren zoals op tijd thuis zijn.

Wat is jouw ervaring met groepsdruk?

Welk voorbeeld heb jij waarin je ergens in meeging door groepsdruk?

Hoe kun je dit verklaren?

Ben je zelf weleens de aanjager geweest om anderen te overtuigen?

Wat kun je doen als je het gevoel van groepsdruk ervaart, terwijl je hier eigenlijk niet aan toe wil geven?

■ Onnodig winkelen

■ Trollen of online pesten

■ Iets posten wat je niet wilde posten

■ Negatief doen over iets.

■ Pranks uithalen

■ Te veel sporten

■ Meedoen met online chalanges

■ Weddenschappen aangaan

(Maximaal 6 antwoorden)

Weersta de druk!

Je voelt dat je onder druk staat, en wat dan?

Eigen kracht!

Werk aan je zelfvertrouwen. Neem je eigen standpunt in en blijf daarbij. Wees gelukkig en standvastig. Trek anderen aan met je positieve houding en beïnvloed de groepssfeer.

Trots!

Eigen keuze!

Maak je eigen keuzes.

Denk na over wat jij ervan vindt. Wil je dit? Sta je erachter? Stel jezelf vragen, net als een volwassene. Bijvoorbeeld over vapen. Praat er met anderen over. Wat vind jij van kinderen die vapen?

Er is weinig zo moeilijk als groepsdruk weerstaan.

Daarom mag je er trots op zijn wanneer het je lukt!

Wanneer heb jij groepsdruk weerstaan?

Hoe reageerde de groep erop?

Hoe voelde jij je nadat je voor jezelf was opgekomen?

Waarom denk je dat het zo moeilijk is om groepsdruk te weerstaan?

Ik ben niet raar, ik ben limited edition.

Wat wordt met deze uitspraak bedoeld?

Wanneer durf jij anders te zijn dan anderen?

Nader in te vullen

#reflectie

Wat lijkt jou het beste middel tegen groepsdruk?

Welke tip uit deze les wil je zeker in je achterhoofd houden de komende tijd?

Aan het einde van iedere les reflecteer je kort op wat je hebt geleerd. Vandaag schrijf je een reflectie over groepsdruk en het volgen van je eigen weg om verleidingen te weerstaan.

Je versterkt je zelfvertrouwen en maakt je eigen keuzes zonder je af te laten leiden door anderen. Doel gehaald?

tools en trucs

Doel:

Je kunt verschillende strategieën toepassen om verleidingen te weerstaan.

Handig omdat:

Verleidingen weerstaan is lastig, maar het juiste gereedschap toepassen maakt het veel gemakkelijker!

Gebruik praktische handvatten, versterk je zelfvertrouwen en veerkracht voor het dagelijkse leven.

Menselijk

Het herkennen van verleidingen is superhandig, en weten hoe je ermee om kunt gaan is nóg handiger! Het kan je helpen weerbaar te worden als het even tegenzit. Dit gaat niet vanzelf, maar kun je leren. Kijk maar eens naar de volgende video.

Weerstand bieden tegen verleidingen begint met het herkennen van wat er gebeurt in je hoofd en in je lichaam. Wat gebeurt er als jij in aanraking komt met een verleiding?

Reageer

QR code

Lees de tekst en leg uit wat er gebeurt aan de hand van de volgende vragen:

1. Waar denk je aan bij deze verleiding?

2. Wat voel of merk je aan je lichaam?

3. Wat doe je?

Waar kan jij niet vanaf blijven?

Hoe herken je deze verleiding?

Waar denk je aan als je met deze verleiding in aanraking komt?

Denk nu aan de verleiding van hierboven. Wat merk je aan je lichaam?

■ Hoge hartslag

■ Bibberende handen

■ Onrustige benen

■ Zweterig voorhoofd

■ Gespannen kaakspieren

■ Zweterige handen

■ Snellere ademhaling

■ Zenuwachtigheid

■ Spanning in je nek

■ Koude rillingen

■ Droge mond

■ Wiebelige knieën

“Je bent druk bezig met leren voor een belangrijk examen. Plotseling denk je aan je favoriete game. Je voelt dat je wil ontspannen, dus besluit je te stoppen met studeren en je gaat gamen.”

Gedachte: waar denk je aan?

■ Gespannen schouders

■ Watertanden

■ Vlinders in je buik

(Maximaal 3 antwoorden)

Gevoel en lichaam: wat voel je of merk je?

Zie bovenstaande aanvinkbox.

Gedrag: wat doe je?

“Terwijl je bezig bent met je huiswerk, denk je aan het aankomende feest van je vrienden. Je begint je enthousiast te voelen en besluit om je huiswerk uit te stellen om je voor te bereiden op het feest.”

Gedachte: waar denk je aan?

Gevoel en lichaam: wat voel je of merk je?

Zie bovenstaande aanvinkbox.

Gedrag: wat doe je?

Weersta de verleiding!

Nu je je verleiding herkent, 3 gouden tips bij het weerstaan van verleidingen.

Tip: denk na over je keuze

Tip: word je bewust van je gevoel

Denk twee keer na voordat je gaat voor de verleiding. Bijvoorbeeld, stel dat je een belangrijk proefwerk hebt, maar je vrienden vragen je om mee naar de film te gaan. De film lijkt aantrekkelijk op korte termijn, maar als je toegeeft kan het zijn dat je een onvoldoende haalt. Het idee van leren voor dat proefwerk is misschien niet heel leuk, terwijl de gedachte aan de film en plezier hebben erg aantrekkelijk is. Je staat voor een lastige keuze. Let op je gedachten maar ook op je gevoelens in het moment en daarna. Je voelt in jezelf een innerlijke strijd en je voelt de drang om toe te geven! Ook weet je dat een onvoldoende voor een proefwerk niet goed voelt. Door te voelen en te denken aan de gevolgen op de lange termijn, kun je jezelf motiveren om je verlangen naar plezier even uit te stellen tot na de lastige taak.

Tip: oefen zelfbeheersing

Als het je lukt om de verleiding te weerstaan, oefen je in zelfbeheersing en dat geeft een gevoel van trots! Bovendien kan het je verrassen hoeveel meer voldoening het geeft om na hard werk te genieten van die film. De beloning voelt dan misschien nog wel beter. Hoe vaker je oefent met zelfbeheersing, hoe makkelijker het zal worden.

Tankmanagement

Je kunt jouw wilskracht en zelfbeheersing vergelijken met een brandstoftank in een auto. Elke keer dat je een verleiding weerstaat gebruik je wat wilskracht, net zoals een auto brandstof verbruikt. Op een gegeven moment zul je je tank ook weer moeten vullen. Hoe minder brandstof, hoe vatbaarder je bent voor verleiding.