2
3
Redakteursbrief
D
aar is seker kwessies wat net (so lyk dit!) nooit ten volle opgelos kan word nie. Dit blyk nou weer die geval te wees in die Wes-Kaap waar adjunk-minister Kgalema Motlhantle weer eens ‘n beroep gedoen het op boere en plaaswerkers om tot ‘n vergelyk te kom wat lone betref. Vir etlike maande het produksie letterlik heeltemal stilgestaan toe die stakings deur plaaswerkers (en mense wat vanaf Kaapstad per bus aangery is!) vir etlike weke voortgeduur het. Op die einde van die dag is daar deur die minister van arbeid, Mildred Oliphant, bepaal dat die daaglikse lone van R69 per dag, moes toeneem tot R105 per dag. Dit blyk egter dat hierdie toename in die minimum lone steeds vir plaaswerkers onvoldoende is, want die verhoging bring glo min verligting. Ek dink nie plaaswerkers het aan hul sakke reeds gevoel wat meganisering in die bedryf kan doen nie, en daarom is my vrees, dat indien produsente verder gedwing gaan word om hoër lone te betaal, hulle moontlik van die werkers verder sal afdank en ten volle meganiseer. Dit hou baie negatiewe gevolge vir die landbou sowel as vir plaaswerkers in en daarom glo ek dat Oliphant en die Regering hier sal moet kop skoonmaak en mooi dink voor hulle doen. Ter wille van plaaswerkers wat ander heenkome sal moet gaan soek. Vir duisende plaaswerkers is juis “plaaswerk” hul enigste veilige opsie en al wat hulle ken. Dit sou jammer wees as die geskille oor lone verder uitkring en plaaswerkers só benadeel dat hulle deel gaan word van die statistiek.
SAB het onlangs sy Garsboer van die Jaar vir besproeiingsgebiede aangekondig. Dit is verblydend om te hoor dat dit goed gaan met die bedryf en dat selfs beginnerboere op die voorgrond begin betree. Die Taung-gebied het in die afgelope seisoen rekordoeste afgehaal. Lees meer daaroor binne. Koringtariewe wat ons plaaslike koringprodusente gaan beskerm teen invoere is ook aangekondig. Hoewel dit minder is as waarvoor Graan SA aansoek gedoen het, bring dit steeds verligting. Dit is weer tyd vir die jaarlikse Nampo Oesdag by Bothaville van 14 tot 17 Mei. Jaarliks stroom derduisende besoekers na die Nampo-oesplaas waar meer as 600 uitstallers landbouverwante uitstallings het. Dit is verseker die hoogtepunt op landbou in Suid-Afrika se kalender en boere (en hul vrouens!) kan gerus gaan besoek aflê en op hoogte kom van die nuutste tegnologie in die bedryf. Sien programme binne. En op hierdie Nampo-noot sluit ek af tot volgende keer. Lekker boer!
Clivé 4 @agri Mei 2013
Uit my Inbox
Alfa en Omega Romeine 5:9 Ons is nou vrygespreek deur Jesus se dood. Hoeveel te meer sal Hy ons nie, deur Jesus, red van die toekomstige oordeel nie! Daar is nie ‘n manier hoe ek en jy op ons eie voor die troon van God sou kon verskyn nie. Christus se koms na hierdie wêreld het egter ons almal se lewens radikaal verander. Hy het ons gebroke mensdom met die hemel verbind en ons in staat gestel om reg voor die Vader-troon te verskyn. Hoe wonderlik dat gekies het om self die groot Versoener te wees. Hy het, terwyl ons nog in die sonde was, die inisiatief geneem om na ons toe uit te reik. En wanneer ons - selfs ná ons redding - in sonde verval, is Hy weer die een wat ons kom soek en 55
@agri Mei 2013
ons keer op keer teruglei na die Vaderhuis. Hierdie versoeningsdaad van ons Vader doen egter ook ‘n beroep op ons as sy kinders. Hy vra dat ons - uit dankbaarheid vir sy versoen-ingsdaad ook die inisiatief sal neem om so teenoor ander te leef. Hy vra dus dat ons, waar daar onvrede is, sal uitreik met liefde, waar daar haat is, ander met deernis sal omhels en waar daar onvergifnis is, die eerste tree na vrede sal neem.
Here , dankie vir die losprys wat U vir my, u versoeningskind, betaal het.
The Tea Cup There was a couple who used to go to England to shop in the beautiful stores. They both liked antiques and pottery and especially teacups. This was their twenty-fifth wedding anniversary. One day in this beautiful shop they saw a beautiful teacup. They said, "May we see that? We've never seen one quite so beautiful." As the lady handed it to them, suddenly the teacup spoke. "You don't understand," it said. "I haven't always been a teacup. There was a time when I was red and I was clay. My master took me and rolled me and patted me over and over and I yelled out, "let me alone", but he only smiled, "Not yet." "Then I was placed on a spinning wheel," the teacup said, "and suddenly I was spun around and around and around. Stop it! I'm getting dizzy! I screamed. But the master only nodded and said, 'Not yet.' Then he put me in the oven. I never felt such heat. I wondered why he wanted to burn me, and I yelled and knocked at the door. I could see him through the opening and I could read his lips as He shook his head, 'Not yet.' Finally the door opened, he put me on the shelf, and I began to cool. 'There, that's better,' I said. And he brushed and painted me all over. The fumes were horrible. I thought I would gag. 'Stop it, stop it!' I cried. He only nodded, 'Not yet.' Then suddenly he put me back into the oven, not like the first one. This was twice as hot and I knew I would suffocate. I begged. I pleaded. I screamed. I cried. All the time I could see him through the opening nodding his head saying, 'Not yet.' Then I knew there wasn't any hope. I would never make it. I was ready to give up. But the door opened and he took me out and placed me on the shelf. One hour later he handed me a mirror and said, 'Look at yourself.And I did. I said, 'That's not me; that couldn't be me. It's beautiful. I'm beautiful.' 'I want you to remember, then,' he said, 'I know it hurts to be rolled and patted, but if I had left you alone, you'd have dried up. I know it made you dizzy to spin around on the wheel, but if I had stopped, you would have crumbled. I knew it hurt and was hot and disagreeable in the oven, but if I hadn't put you there, you would have cracked. I know the fumes were bad when I brushed and painted you all over, but if I hadn't done that, you never would have hardened; you would not have had any color in your life. And if I hadn't put you back in that second oven, you wouldn't survive for very long because the hardness would not have held. Now you are a finished product. You are what I had in mind when I first began with you. MORAL: God knows what He's doing (for all of us). He is the Potter, and we are His clay. He will mold us and make us, so that we may be made into a flawless piece of work to fulfill His good, pleasing, and perfect will.
Make sure you know how your rates and taxes are calculated
E
ver wondered how the rates and taxes on your house are calculated and why your rates and taxes seem so much higher than that of your colleague living across town? Property rates and taxes are calculated with reference to the municipal valuation thereof, which valuation is based on the market value of the property and is periodically updated with residents provided the opportunity of commenting on or raising objections to municipal valuations if they believe these have not been fairly or correctly determined. The General Valuation roll for the financial years 20132017 has recently been published by the various municipalities for inspection with notice of such publication generally being 6 6 @agri Mei 2013
heralded in the local press and websites of the municipalities. The intent of such inspection is to provide property owners the opportunity of checking the municipal valuation of their respective properties to determine whether these are fairly reflected. Importantly, it is the owner’s responsibility to check these municipal valuations, and if not satisfied with the valuation, to submit an objection within the prescribed timeframes of each municipality in order for the property to be considered for reevaluation. The official objection period for many municipalities ended on 30 April 2013, although exact dates should be verified with each municipality. If you have not received an official notice of your valuation by ordinary mail to the postal address
used by your municipality for billing, do not make the mistake of thinking that your property may not have been re-valued. Municipal property rates are set by the individual municipal councils and a register of all rateable properties must be kept by municipalities. All properties are valued at the same date of valuation to ensure that rates are levied fairly with different levy rates for the following different categories of properties being allowed: use of the property; permitted use of the property; or geographical area in which the property is situated. The valuation roll must lie open for inspection by the public during office hours at the local or metropolitan municipality.
In cases where the municipality has an official website, the register must also be displayed on that website.
Objections should however be in relation to a specific individual property and not against the valuation roll as such.
The valuation roll must reflect the particulars of each property, the registered description or other description of the property, the category of the property (as stated above), the physical address of the property, the extent of the property, the name of the owner and the market value if the property was valued.
An objection could not be It is required by law that the considered if: municipality correct wrong valuations upon finalising The objection form is objections and refund the incomplete or not submitted objector. Take note that on the official objection where the property was forms; undervalued, the ratepayer The objection is could be required to pay the submitted outside the additional outstanding rates prescribed timeframe; or immediately, with interest, to Multiple objections are the municipality. submitted on the same objection form. The Municipal Property Rates Act in terms of which If submitting an objection, the municipal valuations are ensure that you obtain a conducted is available on reference number/ http://www.info.gov.za/acts/ acknowledgement letter or 2004/a6-04. receipt for all objections submitted. The Municipal Each metropolitan or local must have Valuator will consider your municipality contact details available on objection and if needed amend the valuation roll their official websites for accordingly. You must be specific persons dealing with notified in writing of any the Valuation Roll. decision taken and if the valuation is adjusted by If you are unsure of who to more than 10%, the contact, which prescribed to complete, Municipal Valuator must forms state the reasons for such determine if you have a valid adjustment. You may lodge objection or lodge an an appeal within 30 days of objection with supporting receiving the written notice documents, contact your or metropolitan from the Municipal Valuator. local municipality or obtain the The new rates become assistance of a property payable from the start of the specialist. financial year of the relevant to correct the municipality or from the date Failure valuation of your property on which the municipality’s annual budget is approved may result in higher rates by the Provincial Executive. and taxes being paid, than is Municipalities may have necessary.@ different policies on the amounts payable while an
If you are not satisfied with any of the information contained in the Valuation Roll or if any information is omitted, an objection must be lodged before the closing date for objections. Each local or metropolitan municipality has prescribed forms available at their offices for lodging an objection and in most cases the forms can be downloaded from the municipalities’ website. These forms should be filled out stating the reasons for the objection accompanied by any supporting documents, such as sworn valuations of your property. An attorney or property specialist can assist with these supporting documents. Each objection is handled as a separate objection and must be submitted separately on the prescribed forms, even if it pertains to the same property. 77
@agri Mei 2013
objection is still pending. For certainty contact your local municipality to confirm what their requirements are in each case.
Koringtarief word verwelkom ITAC (International Trade and Administration Commission) het onlangs bekendgemaak dat die Minister van Handel en Nywerheid, dr. Rob Davies, ‘n koringtarief-beskermingsvlak van US $294/ton VAB (vry aan boord) goegekeur het. Volgens Graan SA is hierdie uitstekende nuus vir koringprodusente wat reeds besig is met koringaanplantings in die Wes- en SuidKaap. Graan SA het in April 2012 aansoek gedoen vir ‘n tariefbeskermingsvlak wat US $215/ton was. “Hierdie was ‘n baie lang en deeglike proses en ons is baie ingenome met die uitkoms van die aansoek,” het Jannie de Villiers, uitvoerende hoof-
bestuurder van Graan SA gesê.
bevorder ten voordeel van almal in die land.
Die goedgekeurde beskermingsvlak is effe laer as die aansoek wat Graan SA gebring het, maar impliseer ‘n Safex-minimumprys van sowat R3 300/ton.
Selfs op hierdie hoë vlak behoort dit geen invloed op huidige broodpryse te hê nie, het De Villiers benadruk.
“Suid-Afrika voer tans sowat 50% van ons koringverbruik in en hierdie verhoogde beskermingsvlak behoort ons afhanklikheid van buitelandse voorsiening te verminder”, aldus De Villiers. Die voorsitter van die Wintergraanspesialiswerkgroep, Andries Theron, het gesê dat boere hierdie besluit van die minister in ‘n positiewe lig sien om opnuut in die landbou te belê en ‘n beleid te skep wat winsgewendheid
Koshuis bied gholfdag aan Op die platteland moet ouers by skole maar dikwels inspring en help met fondsinsamelings om sekere projekte te finansier. ‘n Gholf– en rolbaldag word op 12 Oktober 2013 deur die Kareehof Koshuis van die Laerskool Jacobsdal aangebied om geld in te samel om die koshuis op te knap. Verlede jaar was hierdie dag ‘n reuse sukses en kon heelwat verbeterings in die koshuis aangebring word. Borge is egter belangrik en daarom kan belangstellendes gerus na die volgende opsies kyk:
Borg R10 000 as hoofborg en rig enige advertensiemateriaal op, ontvang ‘n gratis natgat en 1 x 4-hand inskrywing gratis. Borg R5 000 – advertensiemateriaal mag opgerig word en 1 x 4-hand inskrywing gratis. Die borg van ‘n gatjie beloop R1 000.
8 8 @agri Mei 2013
‘n Natgat beloop R1 500 waarby u enige advertensiemateriaal mag oprig met die verversings van u keuse wat u aan die spelers verskaf. ‘n 4-hand inskrywing beloop R1 000 (better ball scramble). Halfweg-ete en aandete ingesluit.
Daar is egter net ‘n beperkte aantal spellers wat mag speel. Rolbalinskrywings kos R110 per persoon. U kan enige artikel of item skenk wat as ‘n prys gebruik kan word.
Vir enige verdere navrae oor die gholfen rolbaldag, skakel Anele Hugo by 082 565 1520.
R3 miljoen vir navorsing op onkruiddoderweerstand Hans Lombard Skakeldienste Monsanto in samewerking met die Universiteit Pretoria het onlangs ‘n R3 miljoen navorsingprojek oor drie jaar geloods om ‘n meer effektiewe onkruidweerstand bestuursprogram te ontwikkel. Prof. Charlie Reinhardt, professor in onkruidwetenskap aan die UP sal die projek lei, het Kobus Steenekamp, besigheidsbestuurder van Monsanto, aangekondig. Die projek sal hoofsaaklik fokus op glifosaat-weerstand. Steenekamp het gesê graanprodusente sal ernstige probleme ervaar indien weerstand teen glifosaat gaan voorkom. Dit is daarom belangrik dat die tegnologie beskerm moet word. Volgens Reinhardt is glifosaat veilig. Wêreldwyd het dit weerstand teen net 23 onkruidspesies getoon teenoor agt ander onkruiddoders
(herbicides) wat weerstand teen 400 spesies ontwikkel het. Van alle onkruiddoders (herbicides) is glifosaat die laagste wat weerstand betref. In South Africa het net drie onkruidspesies in die Wes-Kaap weestand teen glifosaat getoon en meestal in perennial crops, buckhorn plantain (plantago sp),darnel ryegrass (lolium sp) en tall fleabane (conyza sp). Dit is vir die eerste keer in 1996 aangeteken. Reinhardt het gesê dit is interessant om op te let dat geen weerstand teen glifosaat opgeteken is in die somergraangebiede waar dieselfde onkruidspesies gevind is nie. In talle gevalle kan weerstand toegeskryf word tot die inkorrekte toediening van insekdoders soos aangedui op die aanwysings. Daar is tot al gevind
Wil jy in @agri adverteer? Skakel Miranda van der Walt by 083 709 0688 Besoek ook www.leesagri.spmdesigns. co.za !TE KOOP! PVC-pype. 400mm deursnee. Klas 6. 70 x 6m lengtes. Nuut, word onderdak gestoor te Zwemkuil, Prieska. Prys R1 791 + BTW Skakel Dirk Loots by 084 6755 243 of stuur ‘n e-pos na zwemkuil@gmail.com
9 9
@agri Mei 2013
in die geval van chloris virgate dat die insekdoder gemeng was met swembadsuur! Die eerste opgeskrewe voorkoms van onkruiddoderweerstand was in Australië in 1906. Glifosaat is in 1974 bekendgestel en beheer 300 verskillende spesies. Dit word ook wêreldwyd op 170 miljoen ha toegedien en hierdie getal neem jaarliks 6% toe. In die 2010/11-seisoen in Suid-Afrika is 1 miljoen ha mielies geplant met RR, 400 000 ha met sojabone en 10 000 ha met katoen. Steenekamp het aanbeveel dat produsente nie net glifosaat gebruik nie, maar eerder in kombinasie met ander onkruiddoders. Vir verdere navrae skakel Kobus
Moenie Nampo hierdie jaar misloop nie Goed… beter… beste Clivé Burger, Redakteur Geen produsent wat sy boerdery ‘n belangrike besigheid in die landbou ag, kan vanjaar se Nampo Oesdag by Bothaville mis wat van 14 tot 17 Mei plaasvind nie. Vanjaar se tema is Tegnologie vir volhoubare produksie. Dit sluit ook aan by die feit dat boer -derye al hoe meer meganiseer. "As jy tyd, wat ‘n baie “duur” woord in landbou is, wil bespaar en meer effektief te werk wil gaan op jou plaas, is tegnologie in jou boerdery die antwoord," het Cobus van Coller, voorsitter van die Nampo Oesdag, gesê. Volgens Jannie de Villiers, Graan SA se uitvoerende hoofbestuurder, is Nampo Oesdag 'n groot netwerkgeleentheid vir alle rolspelers in die bedryf en dit skets ook die landbouprentjie vir diegene buite die landbouwerf deur ‘n vertoonlokaal," het hy bygevoeg. Die eerste fase van die 8 000 m2-uitbreiding by die suidelike parkeerarea is voltooi om vir die uitstallers wat jaarliks aan die Oesdag deelneem, meer ruimte te bied vir hul produkte, dienste en tegnologie. Die bykomende uitstalruimte help ook om nuwe uitstallers te akkommodeer wat waarde kan toevoeg tot tegno10 10 @agri Mei 2013
logie in landbou. Internasionale belangstelling, asook besoekers vanuit die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SAOG-lande) raak by die jaar meer. Altesaam 45 internasionale uitstallers vanuit Australië, Argentinië, Brasilië, Denemarke, Duitsland, Israel, Italië, Turkye en die VSA maak deel uit van die meer as 600 uitstallers. Die eerste amptelike Graan SA, BKT en Tubestone Nasionale Ploegkompetisie word vanjaar by die Oesdag aangebied. Die wenner, asook tweede en derde plek wenners van die vier streekskompetisies wat reeds plaasgevind het, sal kwalifiseer om aan die finaal deel te neem. Die wenner by hierdie kompetisie sal die eerste SuidAfrikaanse ploegkampioen wees en sal Suid-Afrika by die wêreldploegkampioenskappe in Frankryk in 2014 verteenwoordig. Die gewilde Graan SA/Omnia Boerepatentkompetisie trek vanjaar ‘n nuwe baadjie aan met die viering van sy 25ste bestaansjaar. Net drie afdelings (die vorige kategorieë val weg) maak vanjaar deel uit van dié kompetisie. Groter pryse is op die spel en daar sal net om ‘n
eerste en tweede plek meegeding word. In die veebedry is daar daagliks statiese vertonings en bekendstellingsparades wat aangebied word deur telergenootskappe. Voertuigvervaardigers sal daagliks by die 4x4-baan hul voertuie se kraglewering demonstreer en besoekers sal self die geleentheid kry om as passasier ‘n rit mee te maak. En verseker is die vroue vanjaar weer nie vergeet nie. Daar is hope inkopiegeleenthede wat nie gemis moet word nie. Moet ook nie nalaat om die interessante aanbiedings en demonstrasies wat in die Sampi-saal aangebied word, by te woon nie. ‘n Modeparade word in die Sampi-saal gehou, terwyl Klub 200 deel word van die Fanie Ferreira-saal, waar aansit-etes bedien sal word. Die teetuin wat altyd by die Fanie Ferreira-saal was, skuif nou na Klub 200 se stoep. Volopbetaalde lede van Graan SA kry al vier dae gratis parkering en vervoer sal beskikbaar wees van die ingangshek na die ledelokaal en terug. Vervolg op bl.12
11
Vir die lede is daar by die ledelokaal van vroegoggend tot sluitingstyd koffie, beskuit, eetgoed en iets koel om te drink. Vermy lang toue by toegangshekke en koop jou toegangs-
kaartjie vooraf by uitgesoekte Engen-diensstasies en landbou -agentskappe asook Senwes Villages. Toegang kos R80 per persoon vir bywoning op Dinsdag en Vrydag en vir Woensdag en Donderdag kos
Nampo Oesdag se program 14 tot 17 Mei
dit R90 per persoon. Hekke open om 07:00 en sluit weer om 17:00. Besoek gerus die Nampo Oesdag-webblad by www.nampo.co.za vir meer inligting.
Damesprogram Programskedule vir Dinsdag tot Vrydag
Demonstrasies 08:00
08:00 tot 17:00
08:00 tot 17:00
08:00 tot 17:00
09:00
09:15 - 10:15 Vleisdemonstrasie: Elize de Witt 10:30 - 11:30 Tuinbou: Risna Opperman Beesprogram. Statiese vertoning 11:45 - 12:45 van beesrasse in KK Animal Modeparade en klerekasbeplanning: Angels Nutrition Beeskompleks en 13:00 - 14:00 Suiwelkompleks. Tafelversiering: Abrie Coetzee Skaapprogram. Statiese 14:15 - 15:15 vertoning van skaaprasse in MSD Kosdemonstrasie: Lesley Jacobs en Nicolas Animal Health Skaapkompleks. van der Walt (Let asseblief daarop dat Nicolas net op Perdeprogram. Statiese Dinsdag en Woensdag sal optree.) vertoning van perde agter 15:30 - 16:30 Skaapkompleks Gesondheid: Marcelle du Plessis Graan SA, BKT & Tubestone
Interaktiewe trekker- en implement demonstrasies (demonstrasies op aanvraag).
Ploegkompetisie. Langs Noordhek 3.
09:00
Alle programme word gratis aangebied en vind in die Sampi-saal plaas – ook vanjaar se Boerepatente. Beoordeling van modeparade. Boerepatente op Standplaas 104/ (Slegs Dinsdag).
10:00
4 x 4 Voertuigdemonstrasies. Langs Standplaas 152 B.
11:00
Skaapprogram. Statiese vertoning: skaapskeer-, wolklas– en hanteringsdemonstrasies by MSD Animal Health Skaapkompleks.
13:00
Graan SA, BKT & Tubestone Ploegkompetisie. Langs Noordhek 3.
14:00
Skaapprogram. Statiese vertoning: skaapskeer-, wolklas– en hanteringsdemonstrasies by MSD Animal Health Skaapkompleks.
14:00
4 x 4 Voertuigdemonstrasies. Langs Standplaas 152B.
15:00
Beesprogram. Beesrasbekendstellingsparade.
16:00
Perdeprogram. Perderasbekendstellingsparade.
12 @agri Mei 2013 12
Die program is voorlopig en onderworpe aan verandering. Kry die volledige program by www.nampo.co.za onder damesprogram.
Nampo - van toeka tot nou “Ek vertrou dat die Oesdag nog eendag wêreldberoemd sal raak soos die blommefees van Holland, die Rynfeeste van Duitsland en Windhoek se karnaval”. Die eertydse direkteur van Sampi, dr. Willie Kotze, het hierdie voorspelling in 1967 ná die heel eerste Oesdag gemaak en hy is deur die jare oor en oor reg bewys. Die Nampo Oesdag het ontwikkel van die baba wat in 1967 op die plaas Donkerhoek in die distrik Bloemfontein gebore is tot ‘n internasionale superster. Die eerste Oesdag is op 7 en 8 Junie 1967 op dié plaas gehou en is deur meer as 200 boere uit die Vrystaat en Wes-Transvaal bygewoon. In 1968 het meer as 600 besoekers die Oesdag bygewoon en R50 000 se transaksies is beklink. Die eertydse voorsitter van die raad op atoomkrag, dr. AJ Roux, was die hoofspreker op die 1969 Oesdag en die immergeliefde Fanus Rautenbach, die aankondiger. Na afloop van hierdie Oesdag is die behoefte aan praktiese proewe met die verbouing van saaigewasse geïdentifiseer maar die klem was nog steeds op die praktiese demonstrasie van landboutoerusting. In 1970 is besluit standplase demonstrasieterreine in
13 13 @agri Mei 2013
dat en die
mielieland teen R50 stuk verhuur sal word terwyl uitstalruimtes teen R25 stuk beskikbaar sal wees. Reeds toe was daar ‘n tekort aan uitstalruimte en voornemende deelnemers is gewaarsku om vroegtydig aansoek te doen. Die kombuise het daardie jaar ‘n wins van bykans R700 getoon na afloop van die Oesdag. Vroeg in die sewentiger jare is besluit om bykomende Oesdae te hou en in Mei 1971 het afsonderlike Oesdae naby Ottosdal en naby Standerton plaasgevind. Die Vrystaatse Oesdag is op die plaas Hopefield in die distrik Bloemfontein gehou. Na afloop van die drie Oesdae in 1972 is ‘n Oesdagsimposium gehou waar die moontlikheid van een, sentrale Oesdag wat oor 4 of 5 dae sal strek, bespreek is. Daar is ‘n sentrale oesdagkomitee gestig wat in Oktober 1972 besluit het dat ‘n ad-hoc komitee verkies moes word om ‘n permanente terrein te bekom vir die Oesdae vanaf 1975 en daarna. Een van die belangrikste vereistes was dat die terrein in die Bothaville/Viljoenskroon omgewing moes wees om dit maklik bereikbaar vir boere regoor die land te maak.
Die plaas Marthaville in die distrik Bothaville is in 1974 as permanente Oesdagterrein bekom. Die redes vir die besluit was dat ongeveer 80 % van die destydse mielieproduksiegebied binne ‘n radius van 160km vanaf Bothaville geleë was. Die plaas was ook maklik bereikbaar deur die KlerksdorpBothaville teerpad. Die destydse Oesdagkomiteelede kon beswaarlik die kilometerlange toue van die huidige Oesdae voorspel. In die daaropvolgende jare het die Oesdae van krag tot krag gegaan en gegroei tot die grootste landbou-uitstalling in privaat besit ter wêreld. Die Oesdag maak lank nie meer net vir mielieboere voorsiening nie. Die uitstallings en demonstrasies dek die SuidAfrikaanse landboubedryf in geheel. Dr. Kotze se voorspelling is nie net bewaarheid nie, maar die Oesdag se faam oortref reeds die ander geleenthede waarna hy verwys het. @
Promosie Drylobag Silosakke
Drylobag Silosakke is die nuwe oplossing vir droging en berging
D
rylobag Silosakke is ‘n splinternuwe konsep in graandroging wat die afgelope maand reeds in die Bultfonteindistrik bekendgestel is. Hierdie silosakke beloof om produsente se drogingskostes en -tyd aansienlik te verminder en is boonop baie kosteeffektief wat weer winsmarges vergroot. Die droging en berging van graan is nou makliker as ooit tevore. Toetse is reeds op koring, mielies en grondbone gedoen en die resultate lyk belowend. Werner Swart van Bultfontein het hierdie nuwe silosakke begin bestudeer en ontwikkel nadat hy gevind het dat daar talle boere is wat sukkel met die hantering van veral grondbone en omdat die drogingsproses duur is. Drogingspunte waar grondbone normaalweg gelewer word, besit dikwels ook beperkte kapasiteit. “Ek het gevind dat deur swak en onvoldoende berging miljoene tonne verlore gaan. Die Wêreldvoedselfonds se verslae dui ook daarop dat
14 14 @agri Mei 2013
die grootste probleem in voedselsekuriteit nie net die produksie van voedsel is nie, maar dikwels begin die probleem reeds op die plaas omdat droging en berging ‘n groot kopseer is. Dié silosakke kan dus ook ‘n beduidende rol in voedselsekuriteit speel,” sê Swart. Die silosakke is ‘n 60m lange plastiese sloop met lugkanale. Die sak kan tussen 180 en 200 ton mielies berg. Droging geskied deur ‘n waaier, gasbrander en ‘n elektroniese deurlugtingsbeheerder. Dit word op wiele gemonteer om maklik te skuif van een sak wat klaar gedroog is na die volgende sak. Dit lyk en werk net soos 'n gewone silosak en is van dieselfde materiaal gemaak, maar dit het deurlugtingspype wat aan die sak vas is. Die pype se plasing is weerskante van die sak oor die volle lengte daarvan. Aan die een kant is die inlaat en aan die anderkant die uitlaat. Tussen die pype en die sak is 'n gaasband. Die plasing van die pype is om homogene vloei deur die hele sak te verkry. Die vloei is dan ook gesimuleer en bereken vir talle graansoorte om
sodoende die lugvloei op elke punt te bereken. Die deurlugtingsbeheerder reguleer die aan- en afskakeling van die waaier en die brander volgens die omgewingstemperatuur en humiditeit. Dit neem elke graansoort se eie drogingsvereistes en vloeiweerstand in ag. Die beheerder word gestel op grond van die tipe graansoort, die inlaatvog en wat die finale vogpersentasie is wat bereik wil word. Omdat die lug oor die breedte van die sak vloei, is die weerstand (statiese druk) baie laag en kan daar dus geweldig baie lug deurgeblaas word met relatief min energie. As dit vergelyk word met 'n buissilo kan daar vier tot agt keer meer lug deur die Drylobag Silosak geblaas word met dieselfde grootte kapasiteit waaier. Die pype is só geplaas dat die vloei oral dieselfde is. Dit kan vergelyk word met 2kg wors wat gebraai word teenoor 2kg boudvleis op dieselfde vuur. Die wors is lankal gaar dan is die boud nog koud aan die bokant, verduidelik Swart.
Hy sê navorsing en toetse word tans gedoen om ‘n waaier-eenheid te ontwikkel wat werk met ‘n petrolenjin, sodoende kan die Drylobag-konsep gebruik word in gebiede waar daar geen elektrisiteit beskikbaar is nie. Die voordele van die Drylobag Silosakke is dat graan natter en dus vroeër gestroop kan word en só word die risiko op die land vir verliese of afgradering veral in die geval van koring en rys verminder. Sojabone kan gestroop word net voordat dit op die land oopskiet. By grondbone skakel dit die hantering in hesiansakke uit en duur drogingskostes is dus iets van die verlede. Dit beteken ook dat die produk vroeër in die mark kan kom wat prysvoordele inhou. Omdat die boer nou ook vroeër kan stroop, kan opvolggewasse vinniger geplant word, veral in besproei-ingsgebiede. Dit beteken ook minder vervoerkostes en lang rye by silo's word uitgeskakel. In tropiese streke waar die lug vogtiger is, droog graan dikwels nie vanself af nie. Met hierdie proses word droging en berging dus vergemaklik. Dit hou ook talle voordele in vir boere wat gebruik maak van swak paaie vir vervoer, waar elektrisiteit ‘n probleem is of
waar silo’s en drogingsaanlegte ver van die plaas is of nie bestaan nie. Die Drylobag Silosakke is geskik vir enige graan en oliesade. Elke graansoort het sy eie karaktereienskappe waarvolgens dit vog vrystel en lug daardeur beweeg, sodoende sal grondbone dus baie vinniger droog as sojabone. Volgens Swart is die voorlopige patent geregistreer of die sogenaamde PCT (International Patent Cooperation Treaty). Dit bied beskerming in 140 lande en is die groenlig gegee om voort te gaan met ontwikkeling. Patentbeskerming is dus in verskillende lande beskikbaar. Internasionaal bestaan daar ‘n groot behoefte vir hierdie patent en sal graanhandelaars en -produ-sente voordeel daaruit trek. Aangesien die proses tans gekommersialiseer word, is die finale kostes nog nie vasgemaak nie, maar na beraming behoort dit soos volg te lyk: Drylobag Silosak R6 500 - R7 000 Kapitaaltoerusting (waaier, brander en elektroniese beheerder) R70 000 Indien toerusting afgeskryf word
‘n Deurlugtingsbeheerder verseker dat lug homogeen deur die silosak beweeg sodat die droging eweredig plaasvind. 15 @agri Mei 2013 15
oor ‘n tydperk van vyf jaar en die toerusting word twee keer per jaar op net twee sakke gebruik, beloop die droog- en bergingskostes sowat R60/ton. In die geval van grondbone waar daar nagenoeg 70 ton in die sak geberg word, sal die drogings- en bergingskoste tussen R110 en R120/ton beloop. Die voordeel van die sakke is ook dat dit enige plek geplaas kan word. Graan kan vir sowat 18 maande geberg word, maar daar is gevalle waar dit vir twee jaar geberg is sonder enige probleme, aldus Swart. Volgens hom sal die Drylobag Silosakke binne die volgende 6 tot 8 maande in Suid-Afrika beskikbaar wees. Daar sal geen minimum hoeveelheid sakke wees wat bestel moet word nie. Vir enige navrae oor Drylobag Silosakke kan Swart by 082 886 7404 geskakel word of stuur ‘n e-pos na werner.swart@drylobag.co.za. Drylobag International is tans besig met die kommersialisering en onderhandel met vervaardigers en verspreidingsagente nternasionaal.
Joemat-Pettersson discusses trade policies, world food security with German counterpart The Minister of Agriculture, Forestry and Fisheries, Tina Joemat-Pettersson, held a bilateral meeting with the German Minister of Food, Agriculture and Consumer Protection, Ilse Aigner regarding issues relating to current agricultural and trade policies, world food security and cooperation in vocational training. In the beginning of the month, Germany made an undertaking to increase trade in Africa, and South Africa in particular. South Africa exports close to R3 billion in fresh citrus fruit annually to the European Union (EU). Germany is one of the major markets for SA citrus in the off-season of EU producers which includes mainly Spain, Italy and Greece. Approximately 40% of SA citrus exports go to the EU. The meeting culminated in the signing of a statement of intent regarding cooperation in the field of initial and continuing vocational training for favourable economic development of an agricultural holding and for providing the population with safe food.
German Minister Ilse Aigner (left) here with Minister Tina Joemat-Petterrson. A statement of cooperation of initial and continuing training for favourable economic development was signed by the two ministers.
16 16 @agri Mei 2013
Joemat-Pettersson highlighted some of these issues, among others South African citrus exports to the EU. South Africa mainly exports wines, paper and processed fruits and vegetables including fresh grapes and other products to Germany. As part of the trade partnership between the two countries, South Africa is looking at an agreement for the protection of Geographical Indications (GIs) with regard to agricultural products such as cheese, meat products, olive oil, etc. The EU has a well-developed GI protection system. South Africa has just started with products like Rooibos and honeybush. “South Africa’s partnership with Germany has historical roots. Moreover, our partnership since the advent of democracy has grown from strength to strength. Todays bilateral will enhance the skills of our officials. “This has major benefits not only for the Department but for the general South African public. We welcome this move and look forward to even more investment opportunities”, Joemat-Pettersson said.
Kan jy bekostig om nie in @agri te adverteer nie? Waarvoor wag dan?
Vir enige navrae skakel ClivĂŠ Burger by 083 708 3974 of Miranda van der Walt by 083 709 0688. Of stuur ‘n e-pos na agriclive@mweb.co.za of miranda.vanderwalt@gmail.com vandag nog!
Besoek ook ons webwerf by www.leesagri.spmdesigns.co.za Advertensietariewe is agter in hierdie boek en op die webwerf. Sakpaspryse! Pakkette vir elke behoefte 17 17 @agri Mei 2013
18
Patricia de Lille en geselskap besoek Kimberley Patricia de Lille, die burgemeester van Kaapstad, dr. James Selfe, voorsitter van die DA se Federale Raad, en Mmusi Maimane, woordvoerder van die ANC het op Werkersdag besoek in Kimberley afgelĂŞ. Hulle en die leierskap van Noord-Kaap het ‘n warm ontvangs gekry en dit het weer eens duidelik geword dat Noord-Kaapenaars reg is vir verandering.
19
Katoenaanbod sal volgende seisoen heel moontlik onder druk wees
A
lhoewel die ICAC raam dat wêreldkatoenvoorrade tot 18 miljoen ton teen Julie 2014 sal styg, wat nege maande se wêreldkatoenverbruik verteenwoordig (die hoogste voorraad-totverbruikverhouding sedert die 1940’s), verminder die Chinese nasionale katoenreserwe die wêreld se “vrye” katoenvoorrade wat vir die mark beskikbaar is tot ‘n geraamde 9 miljoen ton teen Julie 2013 en 7,5 miljoen ton teen Julie 2014. Volgens die ICAC beteken dit dat die voorraad-tot-verbruik verhouding vir die wêreld (minus die Chinese reserwe) ná ‘n geraamde 37% in 2012/13 20 @agri Mei 2013 20
en tot ‘n geraamde 30% in 2013/14 sal val, wat volgende seisoen potensiële druk op die aanbod van katoen in die wêreld sal plaas en wat opwaartse druk op pryse tot gevolg kan hê. Die Cotlook A-indeks (‘n aanwyser van wêreldkatoenpryse) het tussen Augustus 2012 en April 2013 gemiddeld op 86 VSA c/lb te staan gekom. Gebaseer op eindvoorrade/verbruik in die wêreld minus China; op Chinese invoere en prystendense, projekteer die International Cotton Advisory Committee (ICAC) op hierdie stadium ‘n gemiddelde Cotlook Aindeks van 88 VSA c/lb vir
hierdie seisoen (2012/13) en sowat 122 VSA c/lb vir 2013/14. Hierdie projeksies is ook gebaseer op die aanname dat die Chinese regering sal volhou met hulle huidige beleid met betrekking tot reserwe -katoenvoorrade, aldus Hennie Bruwer, hoof uitvoerende beampte van Katoen SA. Die ICAC verwag dat wêreldkatoenproduksie met 5% hierdie seisoen sal afneem en met ‘n verdere 6% tot 24,6 miljoen ton in 2013/14 sal afneem. Wêreldkatoenverbruik aan die ander kant is besig om te styg met ‘n beraamde 7% hierdie seisoen en ‘n ver-
dere 2% in 2013/14. Die verbruik deur Chinese spinners sal egter na verwagting vir die 4de agtereenvolgende seisoen afneem tot so w a t 8 miljoen ton in 2013/14. Wat die plaaslike vooruitskouing betref, dui die 4de skatting vir die 2012/13-produksiejaar op
‘n totale katoenoes van 35 309 bale vesel wat ‘n daling van 45% teenoor die vorige seisoen verteenwoordig, maar wat min of meer onveranderd van die vorige maand se skatting is. Volgens Bruwer sal ná raming 31 809 bale vesel geproduseer word van
RSA geproduseerde katoenpluksel. Die balans van 3 500 bale vesel het betrekking op verwagte Swaziland geproduseerde katoen wat deur die Swazilandpluismeule gepluis sal word.
Kommersiële koringoes is kleiner
D
ie grootte van die kommersiële koringoes is aangepas na 1,870 miljoen ton. Dit is 2,37% minder as die finale oesberaming wat in Februarie vanjaar deur die Oesskattingskomitee gedoen is. Vir gars is die nuwe berekende grootte 298 000 ton, wat 0,60% groter is as die finale oesberaming van 296 230 ton. Die finale oesskatting vir canola is 79 000 ton, wat ook af is met 0,82%. Hierdie herberekende oesgetalle is as finaal deur die oesskattingskomitee aanvaar. Die oes-skattingskomitee het
21 @agri Mei 2013
op 7 Mei in ‘n vergadering hierdie getalle vir kommersiële koring, gars en canola vir 2012 aangekondig. Die oesskattingskomitee het ook alle produsente en rolspelers in die bedryf bedank vir die inligting wat voorsien is op ‘n gereelde grondslag ten einde akkurate oesskattings te kan bepaal. Ten tyde van die vergadering het die oesskattingskakelkomitee ook besluit dat die finale herberekende grootte van die mielie-oes vir 2012, soos vrygestel in
November verlede jaar, hersien moet word. Dit is hoofsaaklik omdat die werklike lewering van mielies in die tydperk vanaf November 2012 tot Februarie 2013 aansienlik meer was as wat die projeksies toegelaat het. Die finale mielie-oes vir 2012 is dus hersien tot 12,121 miljoen ton. Die vorige getal wat in November bekendgestel is, was 11,830 milljoen ton. Dit verteenwoordig ‘n toename van 290 656 ton.
SAB wys Garsboer van die Jaar aan SAB (South African Breweries) het vanjaar weer eens alles uit die boeke gehad en gespog met hul raakvat garsprodusente toe die Garsboer van die Jaar vir ‘n besproeiingsgebied by die Flamingo Casino in Kimberley aangewys is. Die Afrikaanse sanggroep, Adam, was die aand se gaskunstenaars. Hier is ‘n paar foto’s wat van die streekwenners geneem is. - Clivé Burger, redakteur
G
arsprodusente het verlede jaar ten spyte van die reën goeie garsopbrengste gehad. In die Taung-gebied is die hoogste opbrengste nóg vir die area behaal en is daar produsente wat tot 6,6 ton/ ha gestroop het. Andrew Wolf, ‘n direkteur van SAB in die verskafferskant, het gesê ‘n belangrike deurbraak is gemaak wat nuwe garsvariëteite betref. Aanplantings is op 2 000 plotte grond gedoen, terwyl 5 000 enkele rye nagevors is vir die regte variëteit. “SAB bestee geweldig baie tyd en geld in navorsing om te verseker dat die produsent die keuse het om die
regte variëteit te plant. Dit beteken op die einde dat beter gars, beter bier verseker.” Hy het egter benadruk dat waterkwaliteit ‘n reuse rol in kwaliteit van gars speel. Altesaam R600 000 is onlangs in alle boerdery-areas bestee op toetse om die beste produk vir die produsent daar te stel. Dit neem 3,5 liter water om 1 liter water te maak as mens dit in konteks sou sien op die plaas self. Sowat 150 liter word in ‘n aanleg gebruik om 1 liter bier te maak. Die geheim is om die perfekte balans te kry om op water en elektrisiteit te be-
spaar maar steeds goeie oeste af te haal. Die Vrystaatse Universiteit en die Wintergraantrust het saam ‘n program ontwerp vir ontwikkeling. Die “Go Farming” inisiatief wat in Afrika begin is se doel is om ook kleinboere in die waardeketting te kry. ‘n Nuwe maltaanleg het die maatskappy sowat R700 miljoen gekos, maar word verwelkom deur die boere. Dit sal nou tot 270 000 ton pleks van sowat 150 000 ton kan hanteer. Sowat 110 000 ton gars sal ekstra benodig word om in die aanvraag te voldoen.
Streekwenners Van links is Attie Scholtz van Douglas (wenner in die GWK-gebied, < 200 ton), Nico van Rensburg van Jan Kempdorp (wenner in die Vaalharts-streek, < 200 ton), Miller Dippenaar van Hartswater (wenner van die Vaalharts-streek, > 200 ton) en Schalk Human van Douglas (wenner van die GWK-streek, > 200 ton).
22 @agri Mei 2013
Hieronder is â&#x20AC;&#x2DC;n lys van die verskillende streke (Vaalharts, Taung en GWK-gebied) se nominasies en wenners in hakies. Daar word in medium (< 200 ton geproduseer) en groot (>200 ton) kategorieĂŤ meegeding. Groot
Taung-gebiede
Vaalharts
Pudimoe
Miller Dippenaar (wenner) Pieter Nel Sydney Visser
Mathews Senokwane (wenner) Joseph Jantjies John Phemelo
GWK
Tshidiso
Schalk Human (wenner) Gert Faber Leonard Louw
Alucios Lechuti (wenner) Alfred Galodikwe July Rantwane
Medium
Bosele
Vaalharts
Joseph Moretlwe Paul Mooki Victor Moreki
Nico van Rensburg (wenner) Louis Jordaan Cornelius Uys GWK Attie Scholtz (wenner) Hilton Megaw Michael Jacobs
Die nasionale Kleinboerprodusent vir die Jaar uit Taung was Mathews Senokwane, met Joseph Moretlwe in die tweede plek, en Alucios Lechuti derde. Schalk Human is aangewys as die garsprodusent vir die GWK-streek terwyl Miller Dippenaar die wenner in die Vaalharts-streek is. Dippenaar is as die Garsprodusent van die Jaar vir 2012 aangewys.
Die Taung-streekwenners is van links Joseph Moretlwe, tweede, Mathews Senokwane, Kleinboer Garsprodusent van die Jaar vir 2012, en Alucios Lechuti, derde.
Miller Dippenaar van Hartswater is aangewys as SAB se Garsprodusent van die Jaar vir 2012.
23 @agri Mei 2013 23
Personeel van SAB is van links Gawie Kotze, bestuurder: landboudienste (besproeiing), Andrew Wolf, direkteur: waardeketting, Burrie Erasmus, landboukundige:projekte, Joahnnes Tokome, landboukundige adviseur, en Frikkie Lubbe, landboukundige: besproeiing. Wolf is van Johannesburg en die res van Kimberley.
Die sanggroep, Adam, was die gaskunstenaars vir die aand.
Die sensitiewe kind Vanaf vandeesmaand kyk ons vir ‘n ruk lank na die gewoontes en maniertjies van kinders. Ons as ouers is nie altyd seker of ons ons kinders reg hanteer en of ons inderwaarheid goeie ouers is nie. Elke kind verskil. En so ook elke ouer. Soms is dit net nodig om te hoor dat alles normaal is, sekere aanpassings is net nodig.
H
oe ken jy ‘n sensitiewe kind uit en watter uitdagings beleef hul? Die baie sensitiewe kind is dikwels intelligent en kreatief en stel hulself maklik in op ander mense en hul gevoelens. Hul toon dikwels ‘n diepe empatie en omgee vir ander mense. Tog is hul ook klouerig en huilerig, soms ook baasspelerig en veeleisend. Soms is hul al hierdie eienskappe terselfde tyd! Hul kan lang vloermoere gooi oor kleinighede (byvoorbeeld “my skoen voel snaaks”). Hul skree wanneer jy hul by ‘n bekende oppasser los. Onderwysers kla dat die kind aandagafleibaar is omdat hul aan te veel dinge op een slag aandag gee. Ouers van sensitiewe kinders voel dikwels gefrustreerd, hulpeloos, kwaad en gemani24 @agri Mei 2013 24
puleer deur hul buierige klein “prins” of “prinsessie”. Die sensitiewe baba of kleuter Hierdie is dikwels die koliek, geïrriteerde en veeleisende baba. Hulle huil omtrent die hele tyd gedurende hul eerste lewensjaar (of so voel dit vir die uitgeputte ouer) en wil voortdurend vasgehou word. Normale aktiwiteite soos doek omruil, eet en slaap word dikwels ‘n oorlog tussen ouer en baba. Nuwe klanke, reuke, mense en beelde sal hul dikwels oorweldig en laat huil. Hierdie baba word dan dikwels die klouerige en veeleisende kleuter. Hulle is klaerig en kan oor en oor “mamma-mamma” sê. Die kleuter kan vreeslike “tantrums” gooi wanneer hul van hul ouers geskei word. Hulle slaap nie goed nie en
kan dikwels aggressief teenoor ander kinders optree, met ander woorde hulle kan knyp of byt wanneer hulle bang of bedreigd voel. Hulle is dikwels te versigtig en bang om te eksploreer en te skaam om maatjies te maak. Die sensitiewe voorskoolse kind Hierdie kind se taalgebruik is dikwels baie goed en kan uitgebreide verduidelikings vir sommige bang gevoelens gee (bv. “Ek weet as jy my lig afsit gaan die skelms my kom kry. Toe die lig aan was het hulle klaar gesien waar ek is en daarom moet ek nie in my bed slaap nie). Met hul uitgebreide logika kan hulle jou “dwing” om alles te doen wat hul wil hê byvoorbeeld “die broodjie maak my mond seer” of “jy koop die verkeerde pap, want hierdie pap se boks is ‘n ander kleur en dit proe snaaks”.
Hulle is steeds veeleisend en baie angstig in die omgewing van nuwe ervarings. Die sensitiewe skoolgaande kind Sensitiewe skoolkinders kan hulself verloor in ‘n ryk verbeeldingswêreld. Hulle kan buierig, selfgesentreerd en veeleisend voorkom. Soms sal hulle fantasie vermy omdat dit hulle angstig maak en kan daarom ook passief en skaam wees. In die skool absorbeer hulle die skoolwerk baie vinnig of hulle kan oorweldig voel deur so baie nuwe dinge en mense. Hulle is dikwels op die kantlyn waar hulle die ander kinders se aktiwiteite dophou en is baie sensitief vir speelgrond-politiek en daarom soms bitter eensaam. Later in die skool kan hulle die een oomblik sterk, empaties en volwasse voorkom. Later die dag kan hul huilerig raak en onder die tafel inkruip. Dit voel dikwels soos ‘n wipwaentjie-rit saam met jou kind. Die sensitiewe tiener Die sensitiewe tiener is dikwels angstig en probeer dinge vermy soos toets skryf en om op te tree voor mense. Hul voel dikwels angstig vir geen ooglopende rede. Soms is hul vreeslik geïrriteerd en sluit hulle hulself af van die buitewêreld. Hulle sukkel dikwels om te slaap en soek ‘n plek waar dit “stil” is. Jou tiener kan ook kla van hoofpyne of maagprobleme vanweë die hoë stresvlakke. Hulle kan ook geneig wees om te rook, dwelms en alkohol te 25 @agri Mei 2013
gebruik om hul oorsensitiwiteit sensasies, ervaar hul die wêreld in stukkies eerder as ‘n geheel. te probeer beheer. Hulle sien die detail raak, maar Hoe beleef die sensitiewe kind mis die groter prentjie. Ons sy wêreld? Is hy werklik grootmense moet egter ook stout? seker maak dat ons die “groot prentjie” sien as ons in kontak Dink jou in hoe jy sal voel as jy ‘n rock-konsert bygewoon het is met sensitiewe kinders. nadat jy die vorige aand die een koppie koffie na die ander weggeslaan het. Harde klanke sal waarskynlik regdeur jou beweeg en flitsende ligte en malende liggame sal jou totaal oorweldig.
Sensitiewe ouerskap en hoe kan jy jou kind help?
Die sensitiewe kind is nie ‘n maklike kind om groot te maak nie. Gelukkig kan ons ons kinders help om te ontwikkel tot ‘n kreatiewe mens met Baie sensitiewe kinders voel so uitsonderlike insig. Deur midop ‘n daaglikse basis. Daar is del van ouerlike leiding, kan geen beskerming tussen hulle jou kind se sensitiewe en die wêreld nie. Hulle voel “antenna” op die wêreld tot sy dikwels asof dinge met hulle voordeel gebruik word. gebeur en dat hul geen beheer daaroor het nie. Dit is asof hul Moet ook nie voel dat as jy ‘n ‘n baie “dun vel” het teen men- “beter” ouer dus meer geduldig, se en moontlike vernede-ring. streng en empaties kon wees, sou jou kind baie “makliker” Dink hoe ons sintuie vir ons gewees het nie. Ouers wissel plesier verskaf. Ons word kal- dikwels tussen ongeduld en meer deur sagte aanraking, ‘n woede teenoor oorbeskerming arm om die skouer. Ons geniet en bederf. die reuk van vars, skoon klere Om take vir hom te doen, sal en ons glimlag vir die helder gesig van ‘n hanswors. Hierdie hom/haar selfs meer hulpeloos en afhanklik laat voel. Skree en sensasies is egter baie anders slaan sal ook die gedrag vervir die sensitiewe kind. erger aangesien die kind bang Aanraking kan grof ervaar en onveilig voel. word en sommige geluide kan Dikwels “split” ons ook die so hard soos ‘n ramshoring rolle met een ouer as die klink. Sekere reuke en helder kleure kan totaal oorweldigend “kwaai” een en die ander een weer die “sagte” ouer. Die volwees! gende kan dalk help om jou As gevolg van hierdie oorweld- sensitiewe kind beter te iging reageer hul dikwels met hanteer: ‘n huilery, angstigheid en ag Verstaan wat “agter” die gressie. Om bloot ‘n kind as “stout” te sien kan dus nie sensitiwiteit sit. verder van die waarheid af Die sensitiewe kind is nooit wees nie! bloot melodramaties en maak Aangesien die sensitiewe kind ‘n bohaai oor “niks” nie. Hul ervaar inderdaad emosies en so ingestel is op verskillende
sensasies meer intens as ander mense.
Help jou kind om ‘n emosionele responsskaal te ontwikkel.
Help jou kind om insedente op ‘n skaal van 1 tot 10 te plaas. Dink saam met hom wat ‘n 10 kan wees (bv. huis brand af) en wat ‘n 1 kan wees (om ‘n halfuur vroeër bed toe te gaan). Plaas dan ook iets wat op ‘n 5 sal lê. So kan ‘n kind gehelp word om die intensiteit van sy emosies en ervarings te kan weergee, maar ook om die toepaslikheid daarvan te toets.
Erken jou kind se gevoelens.
Aanvaar dat jou kind se gevoelens sterk en buite sy/haar beheer is. Moenie dinge sê soos “jy is oorsensitief” of jy “oorreageer” nou nie. Sulke opmerkings laat die kind selfs slegter voel asof daar iets met hul verkeerd is. Jou kind sal heel waarskynlik leer om sy emosies effektief te hanteer en bo sy tydgenote uit te styg. Ander voel weer dat effektiewe ouerskap vier elemente moet hê naamlik: Empatie
ter empatiese stemtoon kweek wanneer hulle oorweldig is, sonder om in te gee.
voelens te reageer met bv. woede en vermyding. Die sensitiewe seun
Struktuur en limiete
Ouers van sensitiewe seuns Struktuur en perke is noodsaak- vind dat dit dikwels moeilik is lik aangesien die kind se ligvir hul sensitiewe seun om nie gaam en wêreld dikwels buite emosioneel te word wanneer hy beheer voel. Die idee is om met konflik op probleme in soos ‘n “Smokey the Bear” te aanraking kom nie. Dit voel wees - warm en vriendelik met dikwels of die seun “pieperig” ‘n ferm boodskap van individu- of “’n sissie” is en nie kan opstaan vir homself nie. ele verantwoordelikheid. Moenie probeer om hom Aanmoediging van inisia- “sterk” te maak nie, maar help tief hom eerder om sy emosies te Gevoelens van hulpeloosheid is kommunikeer en te hanteer. ongemaklik vir die kind en in- Erken ook sy goeie hart en sodien dit voortduur, kan die kind siale vaardighede as sterk punte kwaad word vir homself en eerder as om op sy emosionele selfs depressiewe simptome “sagtheid” te fokus. ontwikkel. Sensitiwiteit kan ook ‘n Help jou kind om maniere te aanwins vir die seun wees en kry wat hul meer veilig en waak-saamheid en persepsie effektief kan laat voel. Soos om van sy omgewing verbeter. bv. die baba se speelding ‘n Hulle kan dinge duideliker entjie weg te sit en haar/hom “sien” en beter daarvolgens beaan te moedig van die kantlyn plan. af (al gooi hul ‘n “lifelike tantrum”!). Leer jou jong kind om Natuurlik kan dit ook hul peraan meer as een oplossing te soonlike verhoudings verdiep dink en moedig hulle aan om en versterk. Vermy dit ook om jou sensitiewe kind teen die die probleem te hanteer. wêreld te probeer beskerm Selfobservasie maar stel hom geleidelik aan moeilike situasies bekend, selfs Maak jou kind bewus van sy al bied hy weerstand. gevoelens en “coping” meganismes. Help hulle onderskei tussen verskillende emosies en ook tussen die intensiteit daarvan.
Die sensitiewe seun word later die uitsonderlike onderwyser, dokter, kunstenaar, man en pa!
Die sensitiewe kind het meer empatie en buigsaamheid Elizma van der Smit (B.A., B.A. nodig. Terselftertyd het hul ook Moedig hulle aan om meer uit Honns.,M.A. Klin. Psig. (PU vir meer struktuur en fermheid te brei oor die gevoel. Jou doel CHO), M.Phill (PPL) (RAU)) nodig. Gebruik dus meer van beide. Probeer dus meer ‘n sag- is om jou kind te help om meer (Bron: internet) te doen as om bloot op hul ge-
Volgende maand lees ons meer oor die sensories gevoelige kind en gesels met ‘n ouer wat die pad gestap het. 26 @agri Mei 2013 26
Hollandse boontjiesop In die koue winteraande is daar mos niks lekkerder as heerlike sop nie. Hier is ‘n staatmaker-resep sommer vir enige aand in die week. 250g rooi gespikkelde suikerbone 1 klein gerookte Hollandse wors 500g sopvleis en -bene 2 groot uie, in skywe gesny 15ml sout 30ml alfabet- of nommernoedels 2ℓ water (ongeveer) 5 groot aartappels Metode 1. Week die bone in kookwater sowat 8 uur lank met die deksel op. 2. Sny die wors in dun skyfies. 3. Plaas die bone, wors en die res van die bestanddele in ʼn drukkastrol met die aartappels heel bo-op. 4. Kook dit 1½ uur lank oor matige hitte. Skakel die plaat af en laat dit afkoel. 5. Verwyder die aartappels en druk dit fyn. Skep dit terug in die kastrol en roer dit goed deur.
27 @agri Mei 2013 27
28