Χορεύοντας και ιαμορφώνοντας τη σύγχρονη ταυτότητα της Ηρωικής Πόλης της Νάουσας Λάππειο 1ο Γυμνάσιο Νάουσας Πανελλήνιος Σχολικός Διαγωνισμός Χορεύοντας οι λέξεις του τόπου μου
Λάππειο 1ο Γυμνάσιο Νάουσας
Σχολικό Έτος: 2022-2023
Πανελλήνιος Σχολικός Διαγωνισμός Χορεύοντας οι λέξεις του τόπου μου
Νάουσα, Μάρτιος 2023
Σιαπανίδης Κωνσταντίνος Α1
Σιδηροπούλου Δήμητρα Α2
Μπέκα Ελένη Β1
Παπαδόπουλος Στέργιος Β2
Βασιλειάδης Ηλίας Β3
Μπίλη Θεανώ Γ1
Θεοδωρίδου Αρετή Γ2
Μόσχου Βέρα Γ2
Μόσχου Μαρία Γ3
Βασιλική Γ3
Συντελεστές Υπεύθυνη καθηγήτρια: Κονταξή Ευθαλία ΠΕ11 Συνεργάστηκαν επίσης οι καθηγητές: Μπιλιούρης Γεώργιος ΠΕ86 και Μάλλιος Γεώργιος ΠΕ02 Έψαξαν, συνέλεξαν, έγραψαν και…χόρεψαν οι μαθητές: Μπουτσικάρη Σαμαλίκα Κατερίνα Α2 Σάρρα Αμέλια Β1 Παπαφιλίππου Μαρία Β2 Παπαϊωάννου Ρενάτε Β3 Παπαδοπούλου Χρύσα Γ1 Μελεμενλή Καλλιρρόη Γ1 Δεινοπούλου Ελένη Γ2 Μπόσκου Ιωάννα-Φανουρία Γ2 Τζουβάρα
• Ας γνωριστούμε καλύτερα…. • Αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας της Νάουσας • Από πού κρατάει η σκούφια μας; Καταγωγές, γενεαλογικά δέντρα και οικογενειακά κειμήλια που αφηγούνται ιστορίες • Μπούλες: το χορευτικό δρώμενο της Νάουσας • Eυχαριστίες και οφειλές
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ας γνωριστούμε καλύτερα…. Χτισμένη στον πιο όμορφο εξώστη του Βερμίου, του άβατου τον χειμώνα όρους κατά τον Ηρόδοτο, η πόλη της Νάουσας μαζί με τα μικρά και μεγάλα χωριά της στο βουνό και τον κάμπο αποτελεί σήμερα τον δεύτερο μεγαλύτερο δήμο της Ημαθίας. Την πόλη διασχίζουν τα ορμητικά νερά της Αράπιτσας, στην οποία οφείλεται η οργιώδης βλάστηση, η κίνηση τόσων εργοστασίων, η άρδευση των καρποφόρων δέντρων και των αμπελιών της. Στην περιοχή αυτή αναπτύχθηκε η αρχαία πόλη Μίεζα με τα φημισμένα σήμερα ταφικά μνημεία της. Στο Νυμφαίο της Μίεζας λειτούργησε η σχολή του Αριστοτέλους, όπου βρήκε ο Αλέξανδρος…τον δάσκαλό του, πριν οι δρόμοι τους χωρίσουν και ο Αριστοτέλης κατακτήσει τα υψηλότερα σκαλιά του επιστητού, ο δε Αλέξανδρος σχεδόν ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο.
Στο κέντρο της Νάουσας στέκεται ακόμη όρθιος ανάμεσα στον μύθο και την ιστορία ο Στραβός Πλάτανος, μάρτυρας ζωντανός της ίδρυσης της πόλης κατά την Τουρκοκρατία. Στα νερά του ποταμού της γράφτηκαν στιγμές απαράμιλλου ηρωισμού και αυτοθυσίας στην Επανάσταση. Με τα ίδια νερά, τον λευκό άνθρακα της Αράπιτσας, λειτούργησε μισό αιώνα αργότερα το πρώτο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας στην οθωμανική Μακεδονία, εγκαινιάζοντας μια εποχή βιομηχανικής πρωτοπορίας για την πόλη και όλη την Βόρεια Ελλάδα. Στα αρχοντικά σπίτια της Νάουσας αποφασίστηκαν και σχεδιάστηκαν οι πολεμικές επιχειρήσεις του Μακεδονικού Αγώνα στο Βέρμιο και στον Βάλτο των Γιαννιτσών. Από εδώ εξάγεται σε όλον τον κόσμο αιώνες τώρα το κορυφαίο ίσως κόκκινο ελληνικό κρασί, το ξινόμαυρο της Νάουσας.
Με την ιστορία του τόπου της να χάνεται στις απαρχές του μακεδονικού βασιλείου, ευλογημένη από την φύση, περίφημη για το κρασί και τα γεννήματα της γης της, πρωτοπόρα στην εκβιομηχάνιση, δοξασμένη -και επίσημα αναγνωρισμένη- για τους αγώνες της για λευτεριά, η Νάουσα μετρά πλέον έξι αιώνες ζωής, μπολιάζοντας διαρκώς το παλιό με την δυναμική νέων πληθυσμιακών ομάδων που την κάνουν πατρίδα τους. Κι αν σήμερα τα παλιά εργοστάσια στέκουν πια ανενεργά, νέες χρήσεις βρίσκουν σταδιακά φιλοξενία στους χώρους τους. Στηριγμένη δε στην υπεροχή των ποιοτικών αγροτικών της προϊόντων, στην νέα, δραστήρια γενιά των οινοποιών της και στην μακραίωνη κουλτούρα και την αισθητική, δηλαδή την χαρακτηριστική ταυτότητα των κατοίκων της, η Νάουσα σε καλεί να γνωρίσεις αυτό που τόσο καλά έμαθε ο Αλέξανδρος από τον Αριστοτέλη στον ίδιο τόπο, δύο και πλέον χιλιετίες πριν: το ὖ . Ιστοσελίδα Δήμου Νάουσας (Διασκευή)
Λάππειο Γυμνάσιο Νάουσας Κτισμένο από ξύλο και πέτρα αλλά και μνήμες αναρίθμητες μαθητών και δασκάλων ακριβώς έναν αιώνα τώρα, το εν Ναούσηι Λάππειον Γυμνάσιον ιδρύθηκε το 1922. Με προτροπή του λογίου Σταύρου Χωνού, τα αδέλφια Γεώργιος και Κωνσταντίνος Λάππας χρηματοδότησαν την ανέγερση του νέου διδακτηρίου του γυμνασίου στην μνήμη των πρόωρα χαμένων αδελφών τους, Αριστείδη και Γρηγορίου Λάππα. Την σχεδίαση του κτηρίου ανέλαβε ο φημισμένος Χαλκιδικιώτης αρχιτέκτονας της Θεσσαλονίκης Ξενοφών Παιονίδης. Το κουδούνι χτύπησε για πρώτη φορά στο Λάππειο κατά το σχολικό έτος 1923-24. Στα 100 χρόνια που ακολούθησαν, χιλιάδες μαθητές της πόλης και των χωριών της πέρασαν από τα ξύλινα θρανία του σχολείου, φέροντας τον τιμητικό τίτλο: μαθητής/μαθήτρια του Γυμνασίου Ναούσης.
Έστω κι αν ο χώρος του σχολείου έχει αλλάξει πια με τις προσθήκες νέων κτηρίων στον ευρύτερο χώρο, το παλιό, πέτρινο κτήριο του 1922 εξακολουθεί να κυριαρχεί με την λιτότητα και την επιβλητικότητά του, σαν τους παλιούς καθηγητές που δίδασκαν μέσα σ' αυτό κατά τον περασμένο αιώνα. Το κουδούνι του Λαππείου συνεχίζει σήμερα να κτυπά, καλώντας τους μαθητές του 1ου Γυμνασίου Νάουσας να διατηρήσουμε τις αναμνήσεις και τις παραδόσεις του πιο σχολείου μέσης εκπαίδευσης του δήμου μας και να δημιουργήσουμε νέες μνήμες, τις δικές μας, ανάλογες με τον 21o αιώνα που μας ανήκει. Ιστοσελίδα Λαππείου 1ου Γυμνασίου Νάουσας
Αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας της Νάουσας Κατά την παράδοση ιδρυτής της Νάουσας ήταν ο Οθωμανός στρατηγός και μπέης των Γιανιτσών Γαζή Εβρενός. Εντυπωσιασμένος από την ομορφιά της περιοχής, ζήτησε από τον Σουλτάνο την άδεια να κτίσει μια καινούργια πόλη σε έκταση ίση με το τομάρι ενός βουβαλιού! Έλαβε το τομάρι του ζώου και το έκοψε σε λεπτή δερμάτινη λωρίδα. Περιέβαλε έναν χώρο βόρεια της Αράπιτσας με την λωρίδα, δένοντάς την σε τέσσερα παλούκια που έμπηξε στο έδαφος. Αυτά, σαν από θαύμα, έβγαλαν ρίζες και έτσι φύτρωσαν τα τέσσερα πλατάνια που σημείωναν τα όρια της παλιότερης Νάουσας. Από τα πλατάνια αυτά σώζεται σήμερα μόλις το ένα, ο Στραβός Πλάτανος κοντά στην Αγία Παρασκευή. Μέσα στα όρια που διέγραφαν οι τέσσερις πλάτανοι συνοικίστηκαν οι Χριστιανοί κάτοικοι των γύρω ορεινών οικισμών και άλλοι από τις γειτονικές πόλεις Βέροια, Έδεσσα, Κοζάνη. Η πόλη ονομάστηκε Νάουσα, αν και συχνά μαρτυρείται με το όνομα Νιά(γ)ουστα.
Η πρώτη μαζική ενσωμάτωση νέας πληθυσμιακής ομάδας στην Νάουσα αφορά βλαχόφωνους από την περιοχή της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας. Ήταν η εποχή που ο Αλή Πασάς (αλλά και ο πατέρας του πριν από αυτόν) προκάλεσαν διωγμούς και καταστροφές στις ακμαίες κοινότητες των Αρμάνων της Πίνδου. Πολλοί από αυτούς βρήκαν καταφύγιο στην Νάουσα ήδη κατά το τελευταίο τέταρτο του 18ου αι. Αλλά και αργότερα κατά τον 19ο αι. πολλοί ήταν οι βλαχικής καταγωγής Έλληνες που αναζήτησαν ευκαιρίες εργασίας και μόρφωσης στην πόλη μας και στα γύρω χωριά της, όπου απασχολήθηκαν είτε στα εργοστάσια είτε στον κτηνοτροφικό και δασοκομικό τομέα.
Αν και από την αρχή η Νάουσα, ως οικισμός με κυρίαρχο το χριστιανικό στοιχείο, μαγνήτιζε τους κατοίκους των γύρω σλαβόφωνων ορεινών και πεδινών χωριών, μόλις μετά τον Χαλασμό (1822) και την επανοίκιση της πόλης (1830) βεβαιώνεται η μετοίκιση σημαντικής πληθυσμιακής ομάδας σλαβοφώνων στην πόλη. Ορισμένες μάλιστα από τις σπουδαιότερες οικογένειές τους πολύ γρήγορα ενσωματώθηκαν στην οικονομική και πολιτική ηγεσία της πόλης και πρωταγωνίστησαν στην εκβιομηχάνισή της. Χάρη στην τελευταία, και την ανάγκη για φθηνά εργατικά χέρια, από το τέλος του 19ου αι. πολλοί κάτοικοι των χωριών της σημερινής Ημαθίας, της Πέλλας και της Κοζάνης θα βρουν δουλειά στην Νάουσα και θα την κάνουν πια…σπίτι τους.
Οι ευκαιρίες για εργασία αλλά και η γεωγραφική θέση της Νάουσας την καθιστούν ελκυστική και για τους πρόσφυγες που καταφθάνουν μετά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου και βέβαια μετά το 1922. Αρκετοί από αυτούς κατάγονται από την Βιθυνία και ασχολούνται με την μεταξουργία και σηροτροφία, ασχολίες παραδοσιακές και των παλιών κατοίκων της Νάουσας. Οι περισσότεροι όμως πρόσφυγες θα έρθουν από τον Πόντο, και μάλιστα από την Αργυρούπολη, κουβαλώντας εκτός από τα λιγοστά υπάρχοντά τους και τα ιδιαιτέρως πολύτιμα βιβλία και κειμήλια της Βιβλιοθήκης του Φροντιστηρίου της Αργυρουπόλεως. Στην Νάουσα θα ιδρύσουν τον προσφυγικό συνοικισμό, πολύ κοντά στα ακμάζοντα τότε εργοστάσια για τα οποία θα αποτελέσουν σημαντικό εργατικό δυναμικό. Πάτηστε πάνω στο βιβλίο για το βίντεο
Στην Νάουσα εγκαταστάθηκαν και άλλοι Πόντιοι, επτά δεκαετίες αργότερα, προερχόμενοι από περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης. Και αυτοί στην πλειονότητά τους κατοίκησαν σημεία της πόλης κοντά στον προσφυγικό συνοικισμό, αναζητώντας τους απαραίτητους δεσμούς, για να κάνουν ευκολότερη την εγκατάσταση στην νέα τους πατρίδα. Την ίδια όμως περίοδο, κατά την δεκαετία του 1990, η δυναμική αγροτική παραγωγή της Νάουσας έδωσε την ευκαιρία να έρθουν εδώ πολλοί νέοι από την Αλβανία. Ιδιαίτερα εργατικοί και ανοιχτοί στα πολιτιστικά ερεθίσματα της πόλης, δημιούργησαν οικογένειες (συχνά μικτές), συνέβαλαν σημαντικά στην οικονομική δραστηριότητα και -ίσως το πιο σπουδαίο- συγκράτησαν όλα αυτά τα χρόνια την πληθυσμιακή συρρίκνωση από την οποία κινδυνεύει η Νάουσα. Σήμερα αρκετοί μαθητές του Λαππείου κατάγονται από αλβανικά χωριά και πόλεις της Ν. κυρίως Αλβανίας. Εθνικές φορεσιές Αλβανίας
Όλοι αυτοί οι πληθυσμοί, παρά την αυτονόητη αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα τους, πολύ γρήγορα ενσωματώθηκαν στην τοπική κοινότητα. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν σε αυτό τόσο τα σχολεία όσο και τα εργοστάσια, τόποι κοινής ζωής, κοινής δημιουργίας, κοινών αγώνων. Ανάλογα σημαντική, αν και όχι τόσο εμφανής, ήταν και η συμβολή της παράδοσης της πόλης, η οποία διαχρονικά εμπλουτίστηκε με τις αξίες, τις συνήθειες και τα έθιμα των νέων πληθυσμών, αλλά και τους μπόλιασε με τα αντίστοιχα δικά της. Και βέβαια ως το σημαντικότερο όλων των εθίμων της πόλης αναγνωρίζεται το χορευτικό δρώμενο της Νάουσας που ονομάζουμε Μπούλες .
Πολυσυλλεκτικό και ανοιχτό σε όλους, το χορευτικό αυτό δρώμενο, τόσο εντυπωσιακό και τόσο χαρακτηριστικά ναουσαίικο, αγαπήθηκε από όλους τους κατοίκους, παλιούς και νέους, ανεξαρτήτως καταγωγής ή και εθνικής προέλευσης. Όλοι τους δημιουργούν μέσα από την ανεξάντλητη δεξαμενή της λαϊκής παράδοσης την σύγχρονη, πολυδιάστατη και ποικίλη στην προέλευση και έκφραση ταυτότητα του Ναουσαίου και της Ναουσαίας. Αυτή είναι άλλωστε και η ουσία της Νάουσας διαχρονικά: μια πόλη, αμέτρητες όψεις. Πατήστε πάνω στην εικόνα για βίντεο
Από πού κρατά η σκούφια μας; Γενεαλογικά δέντρα μαθητών του Λαππείου 1ου Γυμνασίου Νάουσας με ρίζες βαθιές σε χρόνους περασμένους και σε τόπους ποικίλους: Νάουσα, Μακεδονία, Θράκη, Κωνσταντινούπολη, Κρήτη, Μ. Ασία (Σμύρνη – Πόντος), αλλά και Αλβανία και Γερμανία! Και αντικείμενα που περνάνε από γενιά σε γενιά, φορτωμένα με μνήμες και συναισθήματα, τεκμήρια γεγονότων και μάρτυρες ιστοριών περασμένων εποχών.
Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
Ένας σταυρός 130 ετών Η γιαγιά μας, η Μαρία Παπακωνσταντίνου, έχει στην ιδιοκτησία της έναν σταυρό από τον προπάππου της. Ο προπάππους της, ο Χριστόδουλος Κασίδας, ο οποίος στην ζωή του ήταν ιερέας, είχε τον σταυρό από το 1891, για να τελεί τα καθήκοντά του στην εκκλησία. Ο Σταυρός περνούσε από γενιά σε γενιά και πλέον είναι στα χέρια της γιαγιάς μου. Είναι ένας ασημένιος σταυρός που είναι κούφιος μέσα του και απεικονίζει τη Σταύρωση του Χριστού σε ξυλόγλυπτο σχέδιο. Κάποτε στηριζόταν σε μια βάση αλλά έχει πλέον χωριστεί από αυτήν και χρειάζεται επιδιόρθωση. Όπως επίσης υπάρχουν κάποια σημεία τα οποία έχουν δεχτεί μια μικρή επιδιόρθωση. Χρονολογείται το 1891 και έχει χαραγμένα στο κάτω μέρος τα αρχικά του ονόματός του: Π(απά) Χ(ριστόδουλος). Μόσχου Βέρα Γ2 – Μόσχου Μαρία Γ3 – Μπίλη Θεανώ Γ1
Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
Φτιαγμένο από αγνό, παρθένο μαλλί βλάχικων προβάτων Αυτό το μαύρο σάλι, διακοσμημένο με πολλά χρωματιστά σχέδια, το έφτιαξε η γιαγιά της γιαγιάς μας από την μεριά του μπαμπά μας. Την έλεγαν Ιωάννα Ζάλιου. Γεννήθηκε το 1900 στο Άνω Γραμματικό του Βερμίου και πέθανε το 1982. Το έδωσε στην εγγονή της και γιαγιά μας, σαν προίκα πριν παντρευτεί, την δεκαετία του 1970. Η ίδια η προπρογιαγιά μας, αλλά και όλη της η οικογένεια ήταν Βλάχοι και μιλούσαν κατά βάση βλάχικα. Η γιαγιά μας που την λένε Χρύσα Παρίζα στην αρχή μιλούσε κι αυτή μόνο βλάχικα αλλά στην πορεία έμαθε ελληνικά και τώρα έχει ξεχάσει αρκετές λέξεις, καθώς δεν έχει κάποιον με τον οποίο μιλάει βλάχικα. Κάθε φορά που φοράει αυτό το σάλι, θυμάται την γιαγιά της και γενικότερα την οικογένεια της. Αυτά τα φορούσαν συνέχεια οι Βλάχες, όταν έβγαιναν έξω. Επίσης, θυμάται τις παλιότερες εποχές στο ορεινό χωριό του Άνω Γραμματικού. Γι’ αυτό και η αξία του είναι ανεκτίμητη, όχι χρηματική, αλλά συναισθηματική. Χρύσα Παπαδοπούλου Γ1 και Στέργιος Παπαδόπουλος Β2
Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
Θαυματουργός σταυρός δύο αιώνων Στα Λευκάδια της Νάουσας (επί τουρκοκρατίας Γκουλισιάνε) γύρω στα 1800 ο παππούς της προ-προγιαγιάς μου Στόινας (Ευσταθίας) Γκότση, κτηνοτρόφος με πρόβατα στο επάγγελμα, είχε έναν υπάλληλο (βοσκό) ο οποίος στην καταγωγή του ήταν Αρναούτης (αλβανικής καταγωγής) και αλλόθρησκος. Μια μέρα τον έστειλε στην κεντρική πηγή του χωριού, για να πάρει νερό για το σπίτι και τότε αυτός βρήκε μέσα στην πηγή έναν μικρό σταυρό. Τον πήρε, τον πήγε στο σπίτι και τον παρέδωσε στον παππού της προ-προγιαγιάς μου λέγοντας του ότι, επειδή δεν είναι Ορθόδοξος, δεν τον χρειάζεται. Ο παππούς τότε τον κρέμασε στον λαιμό του. Κάποια στιγμή ο παππούς ο οποίος είχε γένια πήγε να τα ξυρίσει και δεν μπορούσε γιατί δεν κοβόντουσαν, τότε ρώτησαν τον ιερέα του χωριού και αυτός τους είπε ότι ο Σταυρός μάλλον περιέχει Τίμιο Ξύλο και σίγουρα θα άνηκε σε κάποιον πολύ θρησκευόμενο. Τον άνοιξαν και πραγματικά είχε στο κέντρο ένα πολύ μικρό κομματάκι ξύλο. Τότε ο παππούς αποφάσισε να το μοιράσει στα τέσσερα παιδιά του και έδωσε παραγγελία για τέσσερα χειροποίητα σταυρουδάκια. Ένα από αυτά είναι το κειμήλιο της δικής μου οικογένειας.
Στις επιδημίες και στις αρρώστιες εκείνης της εποχής η οικογένεια τον είχε για προστασία. Σε κάθε ασθένεια τον προσκυνούσαν και γίνονταν καλά. Συγκεκριμένα το 1910 η Στόινα είχε πάθει μια βαριά ασθένεια που κόντεψε να πεθάνει και περπάτησε δύο χρόνια μετά, τον σταυρό τον είχε στο πλάι της, ενώ άλλοι χωριανοί με την ίδια ασθένεια στο χωριό δεν τα κατάφεραν. Η ιστορία του σταυρού συνεχίζεται όταν η προ-προγιαγιά μου Στόινα παντρεύτηκε τον παππού του παππού μου (Πάσχο) και πήρε τον σταυρό της μαζί στην Χαρίεσσα (Κάτω Κοπανό). Ο Πάσχος στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο ήταν φαντάρος και έφυγε στον πόλεμο, έλειπε από το σπίτι για έξι χρόνια. Τον σταυρό τον φορούσε επάνω του και όσες σφαίρες τον πέτυχαν τρύπησαν μόνο τα ρούχα του, είχε μόνο τραυματισμούς και γύρισε πίσω υγιής. Η Στόινα τον έκρυβε τον σταυρό στο σπίτι για χρόνια και ήξερε μόνο αυτή που βρισκόταν. Το 1920 γέννησε τον Βασίλη και το 1924 τον Γιάννη. Στον εμφύλιο τον Βασίλη τον έστειλαν εξορία στην Μακρόνησο και δούλευε εκεί ως νοσοκόμος. Ο Γιάννης εκείνο το διάστημα ήταν φαντάρος και έφυγε στο μέτωπο, τον σταυρό τον φορούσε στο στήθος του. Ο Γιάννης γενικά αμφισβητούσε την δύναμη του σταυρού και αυτά που του είχαν πει. Στις μάχες δίπλα του έπεφταν νεκροί και αυτός επιζούσε. Κάποια μέρα μετά από καιρό με την ομάδα του στον στρατό τους έστειλαν στο βουνό από ένα πέρασμα, εκεί έπεσαν σε ναρκοπέδιο και σκοτώθηκαν πολλοί, ο Γιάννης μόνο τραυματίστηκε και ήταν αυτός που κάλεσε σε βοήθεια. Τότε πίστεψε ότι τον προστάτεψε ο σταυρός που φορούσε.
Τον σταυρό τον παρέδωσε ο παππούς ο Πάσχος στον γιο του τον Γιάννη, ο οποίος ήταν θείος του παππού μου του Κώστα. Ο παππούς μου είχε πατερά τον Βασίλη, αλλά επειδή ο Γιάννης δεν είχε παιδιά και τον αγαπούσε ιδιαίτερα, τον έδωσε σε αυτόν. Η μαμά μου μού έχει πει πως όταν ήταν παιδάκια και αρρωσταίνανε η γιαγιά (η Ευαγγελία, σύζυγος του Γιάννη) τον έβαζε σε ένα ποτήρι με νερό και το πίνανε. Σε σημαντικές και δύσκολες στιγμές της ζωής τους τον είχανε πάντα μαζί. Από το 2008 που πέθανε ο παππούς ο Γιάννης ο σταυρός είναι στα χέρια του παππού μου, του Κώστα, ο οποίος τον προσέχει πολύ. Σε γιορτές και όταν μαζευόμαστε όλοι, μας τον βγάζει και τον προσκυνάμε. Αυτές τις πληροφορίες μου τις έδωσε ο παππούς μου στις 5/3/2023. Ελένη Μπέκα Β1
AJio1:axwpuxTI)<;ApL6aia<;cm1Naouaa poyovotBam.J.uoisT�ou�a I I � --T-1 I I ·-- --I-I ®r� . r-®� �±�-�-----®@@ ®® @@ -- ...... -- -- - -- ...._ -yH ritage -�-� I _@ I-�- , I I @ @-® @ -Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
Ένα μπαούλο γεμάτο αναμνήσεις Η καταγωγή της μητέρας μου, Αλεξάνδρας Κωστάκη είναι από το βορειότερο χωριό του νομού Πέλλας, τους Προμάχους. Παλιότερα το χωριό ονομαζόταν Μπάχοβο. Η γιαγιά της μητέρας μου και προγιαγιά μου, η Αλεξάνδρα Κωστινά, το γένος Χατζή, έχει στο σπίτι της στο χωριό ένα μπαούλο που το προσέχει πολύ. Το μπαούλο είναι αρκετά απλό και συνηθισμένο, φτιαγμένο από ξύλο και βαμμένο με καφέ χρώμα. Στο κάλυμμά του έχει χαραγμένο το έτος κατασκευής του, 1932. Τέτοια μπαούλα χρησίμευαν γενικά για την αποθήκευση ρούχων, σεντονιών και λευκών ειδών, αλλά και για την προίκα, όπως συνέβη στο συγκεκριμένο μπαούλο. Στην κατοχή της προγιαγιάς μου ήρθε το μπαούλο το 1956, όταν παντρεύτηκε. Αρχικά όμως ανήκε στην δική της μητέρα, Δήμητρα, σύζυγο Χρήστου Χατζή, την οποίαν όμως έχασε σε μικρή ηλικία. Για τον λόγο αυτόν το κειμήλιο αυτό είναι ακόμη πιο σπουδαίας συναισθηματικής αξίας και γι’ αυτήν και για μας, τις επόμενες γενιές. Βασιλική Τζουβάρα Γ3
Η εικόνα του Αγίου Φανουρίου ήταν της Μαρίας Κορδοτζιάδου που ζούσε στην Κωνσταντινούπολη. Ο Άγιος εικονίζεται όρθιος, φορώντας στρατιωτικό θώρακα και κρατώντας ένα σταυρό κι ένα κερί Η γιαγιά μου που γνωρίζει την ιστορία αυτής της εικόνας μου εξήγησε πως ήταν ο προστάτης της οικογένειας Γι’ αυτό μόλις έγιναν τα γεγονότα στην Πόλη και έφυγε η οικογένεια απ’ τα πράγματα που πήραν μαζί τους ήταν αυτή η εικόνα. Όταν εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα η εικόνα ήταν πάντοτε στο εικονοστάσι με άσβηστο το καντηλάκι. Μια εικόνα από την Πόλη Μαρία Παπαφιλίππου Β2
AJC61:ovII6v1:o <TalV Naoucra
Kwvcm,vrlvos Mtro<r•os &]µqrpri� Mnoa·Ko� 1!135-2020 Avacnaaia Mn0<TKOU bavpos Pn�1ou 1900-? Kcu-v OTOVTiY 0( MTTOUKOS, II 1!166
<l>avoupfa Pn�ou A8qvci f'ET(ou ?-1989 wcivva ¢tavoupia Mn6a1tou 20C8 rtwpyo� KwcnoyAii5qs 1917-19!!0 Kw<rroyAioou lwcivv�s Kw<rToyAi&]S 1944-2021 ruµiAa KW<rToyAioou 1920-1!156 Kw<rToy/doou foµi>.a Kw<rroy>.loou, II 1973 Oap9iva Hpa.,\,\s B,u8rp1ai5qs 1910-1995 t.Jiµf!Tpa E.\tu9rp a6ou 1948-2(]17 ro,ra e,woopioou 1915-2!10 Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
��p6yovoLuisIwa:wa<;<l>avoupia<;Mrr6aKo�4 t�------�l
Το πράσινο μαντήλι είναι το δικό μου οικογενειακό κειμήλιο και κρατάει ρίζες από την πλευρά της μαμάς μου. Την προγιαγιά μου την έλεγαν Σοφία Ελευθεριάδου, στο πατρικό Θεοδωρίδου, και καταγόταν από την Καρσούντα του Πόντου, γνωστό ως Καρς. Γεννημένη το 1915 από Έλληνες γονείς στρατηγό πατέρα, είχαν μεγάλη περιουσία εκεί. Με τα γεγονότα του 1922, οι Τούρκοι σκοτώνουν τον πατέρα της αποκεφαλίζοντας τον, αφήνοντας την άρρωστη μητέρα της χωρίς καμία άλλη επιλογή παρά να πάρει τα 4 ανήλικα παιδιά και να ξεφύγει στην Τραπεζούντα. Για μέρες περπατούσαν ως που έφτασαν στον λιμένα της Τραπεζούντας και διέφυγαν σε καράβι για την Ελλάδα. Συγκεκριμένα, η προγιαγιά μου είχε αναφέρει στην μαμά μου ότι όποιος δεν προλάβαινε να επιβιβαστεί (εδώ είχε κάνει χαρακτηριστικά τη χειρονομία του αποκεφαλισμού). Το ταξίδι δεν ήταν καθόλου εύκολο. Το πράσινο μαντήλι από τον Πόντο Η γέφυρα στο Καρς
Το μαντήλι της προγιαγιάς μου και μερικές φωτογραφίες της γιαγιάς μου Μπόσκου Ιωάννα Γ2 Σαν να μην είχαν γίνει ήδη πολλά, λίγο πριν δέσει το καράβι στην Αθήνα, η μητέρα της ξεψύχησε αφήνοντας 4 ανήλικα παιδιά χωρίς τίποτα, μόνα τους σε ένα καινούργιο μέρος. Με λίγα λόγια, το κάθε παιδί το πήραν σε διαφορετικό προσφυγικό καταυλισμό όπου και εκεί μεγάλωσαν, αλλά δυστυχώς δεν ξαναβρέθηκαν ποτέ. Η προγιαγιά μου γνώρισε τον προπάππου μου και έκανε μια μεγάλη οικογένεια (στην Νέα Λυκογιάννη Ημαθίας) με 8 παιδιά, ένα από τα οποία ήταν και η γιαγιά μου, η Δήμητρα. Είχε την οικογένεια της πάντα ως προτεραιότητα και έκανε τα πάντα για να την θυμούνται τα παιδιά της διότι αυτή δεν είχε τίποτα από τους γονείς της, τους είχε μόνο στην μνήμη της. Εδώ συνδέεται και το πράσινο μαντήλι, το είχε πλέξει η ίδια και μάλιστα το φορούσε πάντα όταν έφτιαχνε σπιτικές πίτες. Το είχε δώσει στην γιαγιά μου και την είχε πει να το δώσει στην μαμά μου και μετά στην δισέγγονη της, εμένα (που όταν γεννήθηκα είχε αποβιώσει ήδη). Τώρα το μαντήλι αυτό βρίσκεται στα δικά μου χέρια και το φυλάω σαν τίποτα άλλο, θα συνεχίσω το οικογενειακό κειμήλιο που ξεκίνησε η προγιαγιά μου μιας την αγαπώ και την θαυμάζω πολύ μετά από όλα αυτά που πέρασε.
MO TOV IlOVtO ' l((l TI)V 0pa:Kll <Tr11V <lOUCJ<l 1' \ I @ �� IlpoyovOLuic;ApEn,<;0Eo6wpi6ou -r,uu,.� .t• I MyHeritage �o,i,D� I @ @ n · - r-.,.,. ......,_,_, ,� I @ r....,.... n.....,....or� ® ...,� Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
Η φάτνη των Χριστουγέννων είναι ένα οικογενειακό κειμήλιο. Την αγόρασε η γερμανίδα προγιαγιά μου η Lotte Herb–Eberle από το Χριστουγεννιάτικο παζάρι του Μονάχου την δεκαετία του 1950. Όταν η γιαγιά μου η Ρενάτε παντρεύτηκε με τον παππού μου, η προγιαγιά μου της χάρισε την φάτνη για να την πάρει μαζί της στην Ελλάδα που έγινε δεύτερή της Πατρίδα. Η φάτνη είναι μια ξύλινη χειροποίητη κατασκευή φτιαγμένη με πολύ μεράκι και απίστευτες λεπτομέρειες. Έχει την Παναγία, τον Ιωσήφ, τον Χριστούλη και τους Μάγους με τα δώρα για τον Μεσσία και Σωτήρα τον ανθρώπων. Επίσης υπάρχουν διάφορα ζωάκια δίπλα στον Χριστό, την Παναγία και τον Ιωσήφ. Την φάτνη χάρισε στη μητέρα μου με την σειρά της η γιαγιά μου το 2009, όταν παντρεύτηκαν οι γονείς μου. Στο μέλλον, όταν δημιουργήσω και εγώ με την σειρά μου την δική μου οικογένεια θα μου την χαρίσουν οι γονείς μου. Μια γερμανική ξύλινη φάτνη, φτιαγμένη στο χέρι
A.,:6IDVll6VtO KatTI]I.µup"'l ITT«xwplltti}<; ru>U<Jac; np6yovOL mu Kwv<n:a�lvou I:1arravl611 I I �I� �I� I I I �Ji �� I �! I '�I�. �l� �T� � j_ �-t �-! � �T� � � � @ ® -0Mil 1ita I I � ! I ii! I �-��� ® ® Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
Ένα κειμήλιο βγαλμένο από την φωτιά της Σμύρνης Ένα κειμήλιο που έχουμε στην οικογένεια μας είναι ένα παλιό ξύλινο σετ γραφής. Αυτό περιλαμβάνει 2 μελανοδοχεία και ένα ξύλινο στυπόχαρτο. Παλαιότερα, πριν ανακαλυφθεί η σύγχρονη πένα, χρησιμοποιούσαν την απλή πένα και έπρεπε να την βουτήξουν στο μελάνι για να γράψουν. Επειδή το μελάνι αργούσε να στεγνώσει χρησιμοποιούσαν το στυπόχαρτο, για να απορροφήσουν την περίσσια ποσότητα μελανιού. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγαμε και τις ανεπιθύμητες κηλίδες πάνω στο χαρτί. Το μελανοδοχείο ήρθε στην οικογένεια μας από την Σμύρνη. Το έφερε μαζί του ο προ-προπάππος μας, Χρήστος Καραγιάννης το 1922. Σιαπανίδης Κωνσταντίνος Α1
Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
Ο Άγιος Χαράλαμπος από το Βάρος της Λήμνου Αυτή η εικόνα χρονολογείται γύρω στα 1860, όταν γεννήθηκε στο χωριό Βάρος στη Λήμνο ο Χαράλαμπος Kριθαρελης, ο προπροπάππος μου. Εικονίζεται ο Άγιος Χαράλαμπος με κόκκινα και μπλε άμφια να ευλογεί με το δεξί και να κρατά το ευαγγέλιο με το αριστερό. Η επιγραφή γράφει: Άγιος Χαραλάμπης. Εκτός του ότι ο προπροπάππος μου είχε το όνομά του, ο Άγιος Χαράλαμπος είναι ο προστάτης του χωριού Βάρος που βρίσκεται περίπου στο κέντρο της Λήμνου. Ο μύθος λέει ότι στα χρόνια της πανώλης πολλοί άνθρωποι πέθαιναν στη Λήμνο. Τότε ένας χωρικός από το Βάρος είδε στον ύπνο του τον Άγιο Χαράλαμπο να του λέει να φτιάξουν μια μεγάλη κλωστή να τυλίξουν με αυτή όλο το χωριό και μετά να την πετάξουν στη θάλασσα. Έτσι και έκαναν και απαλλάχθηκαν από την αρρώστια. Την εικόνα του Αγίου Χαραλάμπους την έφερε στο σπίτι μας η Αντωνούδα Κριθαρελη, το γένος Κατακουζηνού, η προ-προγιαγιά μου, όταν ήρθε από τη Λήμνο να μείνει με τα παιδιά της που ζούσαν πια στη Νάουσα, αφού ο άνδρας της, Χαράλαμπος είχε πεθάνει. Την έφερε στον παππού μου, Χαράλαμπο Πράπα, το γένος Κριθαρέλη, αφού είχε το όνομά του. Ο παππούς μου μάλιστα γεννήθηκε τη μέρα που ήρθε το τηλεγράφημα ότι πέθανε ο ομώνυμος παππούς του στο Βάρος. Μελεμενλή Καλλιρρόη Γ1
A1l6Til..a MaVT)o-aivIlp6yovotTJJSALKau:pi.VJJSMrrouunKctpTJ-I:aµw..i.Ka '-Naouaa���----------------,� • @ @ @ @ @ " M11DII'! pl!� Xp<looW,Ol:IIO� t,µiiq>� E""l')'IMII E 00',I\�� Atkr.oot� I 1 1 1 ,..,,,,,.,.,.,.... ),o� A""V""""OllO 7 l 11 I L_� e�· � 11 @ r�10�Mll0Gtau< � @ " TOI'/1 1 I @ Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
AJI6 TOY Ilovro OTilV Naouoa µtow B6Aou @ @ @ I , @ - -- ....,,_ .....-D!rP':_..:I(: f.f - !•! .. II .,,_ Tip6yovm TI)', �llflfJTpa Lt6l]p01IOUAOU @ @ @ -- ...,_n,_. -- ••=::�r..,..::M:t!a ,, ,., I ! • ,__ ·-.... ..,. ......, -...1)1'-XII I l � ', @ @ @ @ --- ·-- �'-Ml<1.:apd1dca; _....,. ,, .., ,., I•! I I @ @ - -1H•l _,_.......,,.... ... �,,.r Πατήστε μέσα στο κόκκινο τετράγωνο για να ανοίξει ολόκληρο το παράθυρο του οικογενειακού δέντρου
Ένα χαρακτηριστικά αλβανικό έθιμο Ο πατέρας μου γεννήθηκε στην Αλβανία, σ’ ένα μικρό χωριό, το Σάλες, στην περιοχή του Ελμπασάν. Όταν ήταν παιδί, οικονομικά τα πράγματα ήταν δύσκολα. Αναγκάστηκε να αφήσει το σχολείο και να πηγαίνει στα πρόβατα και στα κτήματα για δουλειά. Αργότερα μετανάστευσε στην Ελλάδα, όπου ζούμε εδώ και χρόνια όλη η οικογένεια. Ένα έθιμο που έχουμε στον τόπο καταγωγής μου αλλά και σε ολόκληρη την Αλβανία, είναι το Dita e Verës που μεταφράζεται ως «η μέρα του καλοκαιριού». Γιορτάζεται στις 14 Μαρτίου του Γρηγοριανού ημερολογίου, βασικά όμως με το παλιό ημερολόγιο σηματοδοτούσε την πρώτη μέρα του Μαρτίου, την πρώτη ανοιξιάτικη μέρα, το τέλος δηλαδή της χειμερινής περιόδου και αντίστοιχα την έναρξη της θερινής. Φωτογραφία του Σάλες Φωτογραφία του παππού μου, νέου ακόμα στο Σάλες
Τη μέρα αυτή γονείς και παιδιά τη γιορτάζουν μαζί. Χαίρονται για τα αγαθά της ευτυχισμένης οικογενειακής ζωής. Γλεντάνε στην εξοχή, μέσα στη φύση, κάνουν πικνικ με φίλους, βάφουν κόκκινα αυγά και προσφέρουν ο ένας στον άλλο φρούτα, αμύγδαλα και διάφορα γλυκίσματα. Ένα χαρακτηριστικό αυτής της γιορτής είναι το ψήσιμο του «μπαλοκούμ» που είναι ένα γλυκό μπισκότο από καλαμπόκι. Επίσης, οι οικογένειες ανάβουν και πηδάνε πάνω από μικρές φωτιές ως ένδειξη εξαγνισμού καθώς και για να δηλώσουν τη δύναμη του ήλιου. Παλιότερα, το έθιμο είχε και πρακτική σημασία καθώς πηδούσαν πάνω από τη φωτιά για να απαλλαγούν από τους πραγματικούς ψύλλους. Τέλος, όλοι φοράνε ένα ασπροκόκκινο μάλλινο βραχιόλι που ονομάζεται «verore» και είναι ανάλογο του «Μάρτη» που φοράμε στην Ελλάδα. Αμέλια Σάρρα Β1 (με τη βοήθεια της Μαριλένας Μιφτάρι Γ1) Εορτασμός της ημέρας του καλοκαιριού στο Ελμπασάν και χαρακτηριστικά εδέσματα για την γιορτινή μέρα
Οι Μπούλες Οι Μπούλες (ή Γιανίτσαροι και Μπούλες) είναι ένα παραδοσιακό χορευτικό δρώμενο στη Νάουσα που τελείται την περίοδο της Αποκριάς. Στο δρώμενο συμμετέχουν αποκλειστικά ομάδες (μπουλούκια) παιδιών, εφήβων και νέων (κατά κανόνα ανύπαντρων) φουστανελοφόρων και οπλοφόρων (με κυρτό σπαθί) ανδρών που ονομάζονται Γιανίτσαροι. Κινούνται κατά ζεύγη και συνοδεύουν τη Μπούλα ή Νύφη που πάντοτε την υποδύεται ένας νέος, ο οποίος φοράει μια παραλλαγμένη νυφιάτικη φορεσιά. Το έθιμο διακρίνεται από τα αυστηρά τελετουργικά του στοιχεία που αφορούν τόσο το ντύσιμο των χορευτών όσο και τους χορούς, την μουσική και το δρομολόγιο που ακολουθούν μέσα στην πόλη.
Ιδιαίτερη είναι η κάλυψη του προσώπου των χορευτών με ένα κέρινο προσωπείο που στην ντοπιολαλιά ονομάζεται «(ο) Πρόσωπος». Κατασκευάζεται και διακοσμείται στο χέρι και φοριέται μόνο από τους μεγαλύτερους σε ηλικία χορευτές, αποτελώντας με τα στολίδια, τις ποικίλες λεπτομέρειές του, παρά την τυπολογική ομοιότητα, και με την παράδοσή του από γενιά σε γενιά, στοιχείο ιδιαίτερης περηφάνιας για όσους τον φορούν ή τον φόρεσαν στα νιάτα τους. Πατήστε πάνω στην εικόνα, για να ανοίξει το βίντεο κατασκευής του προσώπου "Τα οικογενειακά µου κειµήλια είναι ένας ασηµένιος σταυρός - φυλακτό µε απεικόνιση του Εσταυρωµένου και ένα φυλακτό µε την εγχάρακτη εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Ανήκαν στον θείο µου που τα φορούσε όταν γινόταν Γενίτσαρος και κατόπιν µου τα χάρισε. Τώρα τα έχω ραµµένα στη στολή µου και είµαι περήφανος που τα χρησιµοποιώπιαεγώ,ηεπόµενηγενιάτουεθίµου." Ηλίας Βασιλειάδης Β3
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΧΟΡΩΝ ΠΟΥ ΔΙΔΑΧΤΗΚΑΝ
Νιζάμικος Ο Νιζάμικος είναι από τους πιο δημοφιλείς και αγαπητούς χορούς στη Νάουσα. Χορεύεται σε κάθε χαρούμενη περίσταση και ευκαιρία για γλέντι τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες σε ρυθμό 4/4. Τις Απόκριες χορεύεται σε κάθε στάση των μπουλουκιών. Στο χορευτικό μοτίβο του Νιζάμικου καταλήγουν όλοι οι αργοί αντρικοί χοροί της Νάουσας όπως ο Νταβέλης ή η Παπαδιά. Το όνομα του χορού ίσως να προέρχεται από το τούρκικο nizam askeri που ήταν ο τακτικός τούρκικος στρατός. Λέγεται ότι όταν ήταν να στρατολογηθεί ένας νέος στον τούρκικο στρατό, οι ζουρνατζήδες πήγαιναν στο σπίτι του και έπαιζαν στην αυλή έναν χορό που τον έλεγαν Νιζάμικο. Ήταν ο αποχαιρετιστήριος χορός του νέου πριν φύγει και πάει στο νιζάμι. Μελικές Είναι κυκλικός χορός της Νάουσας με αργό ρυθμό στα 2/4. Παλιότερα τον χόρευαν κυρίως οι γυναίκες ή οι ηλικιωμένοι. Κατά το έθιμο Μπούλες το χορεύουν κυρίως τα μικρά παιδιά από το μπουλούκι. ΒΙΝΤΕΟ ΧΟΡΟΥ ΒΙΝΤΕΟ ΧΟΡΟΥ
Συρτός Κεντρικής Μακεδονίας Είναι από τους βασικούς χορούς σε όλη την Μακεδονία με επτάσημο ρυθμό 7/8 (3+2+2). Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Οι χορευτές πιάνονται από τις παλάμες και έχουν λυγισμένους τους αγκώνες. Συνοδεύεται από πολλές μελωδίες και τραγούδια. Ο πρωτοχορευτής μπορεί να κάνει στροφές και καθίσματα. Ράικος Τον συναντάμε στις περισσότερες περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας και αναφορικά με την Νάουσα κυρίως στα χωριά του κάμπου. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες με λαβή των χεριών από τις παλάμες, με τα χέρια τεντωμένα κάτω και ο ρυθμός του είναι επτάσημος (7/16). Το χορευτικό μοτίβο του το συναντάμε μέσα στον χορό Τικφέσκινο από την Έδεσσα και αποτελεί το γύρισμα, το δεύτερο γρήγορο μέρος του χορού. Σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, το κινητικό του μοτίβο είναι δημιούργημα των νεότερων χρόνων. Φαίνεται πως η μελωδία προϋπήρχε του χορού και πως χορευόταν στις περιοχές Έδεσσας και Αλμωπίας ως ''Παϊντούσκα'' (Παπαδοπούλου & Πραντσίδης 1984-85). ΒΙΝΤΕΟ ΧΟΡΟΥ
Τικ διπλόν Χορευόταν σε όλες τις περιοχές του Πόντου με μικρές παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή σε πεντάσημο ρυθμό 5/8 (3+2). Τον συναντάμε και με την ονομασία Τίκ ’σο Γόνατον αφού είναι χαρακτηριστικό το τσάκισμα (λύγισμα) των γονάτων. Στα Τούρκικα η λέξη Ντικ από όπου πήρε την ονομασία του ο χορός σημαίνει κάθετος, ορθός και είτε φωτογραφίζει τη θέση του χορευτή είτε κατά άλλους έχει την έννοια του σωστού χορού. Η δεύτερη εκδοχή φαίνεται να κερδίζει έδαφος ανάμεσα στους ερευνητές αφού είναι ένας χορός απλός, εύκολος που μπορούν να συμμετέχουν όλοι. Πολίτικος Καρσιλαμάς Η ονομασία του χορού προέρχεται από την τούρκικη λέξη «καρσί» που σημαίνει αντικριστά. Είναι στρωτός καρσιλαμάς της Κωνσταντινούπολης και της Μ. Ασίας. Χορεύεται ζευγαρωτά μεταξύ ανδρών, μεταξύ γυναικών, αλλά και ανάμικτα. Ο ρυθμός του είναι 9/8 (2+3+2+2). Οι χορευτές κινούνται ελεύθερα σε σχέση με το ζευγάρι τους σε όλες τις περιστάσεις. ΒΙΝΤΕΟ ΧΟΡΟΥ
Ξέσυρτος Βασικός χορός που τον συναντάμε σε όλη τη Θράκη (κυρίως τη Δυτική) γεγονός που αποδεικνύεται και από το πλήθος των τραγουδιών που τον συνοδεύουν. Χορεύεται από άντρες και από γυναίκες με τους χορευτές να προηγούνται ενώ οι γυναίκες ακολουθούν στον κύκλο. Κατά τη διάρκεια του χορού, στο γύρισμα, οι χορεύτριες συνηθίζουν να εκφράζονται με ζωηρά επιφωνήματα που δίνουν εντυπωσιακό χαρακτήρα. Έχει ρυθμό 2/4 και όσον αφορά στο όνομά του η λέξη «ξεσέρνω» χρησιμοποιείται από τους Θρακιώτες για κάτι που σέρνεται χαρακτηριστικά, το «παρατραβηγμένο». Ζαχαρούλα Χορεύεται από τους Βλάχους της Νάουσας σε ρυθμό 2/4 με λαβή από τις παλάμες και λυγισμένους τους αγκώνες. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες σε ξεχωριστούς κύκλους ή και στον ίδιο κύκλο με τους χορευτές να προηγούνται. Το όνομά του το πήρε από κάποια κοπέλα που την έλεγαν Ζαχαρούλα. Βάλε Κοσοβάρε (Αλβανία) Είναι πολύ δημοφιλής και αγαπητός χορός στη γειτονική μας χώρα και χορεύεται συνήθως στο γαμήλιο γλέντι. Είναι κυκλικός χορός με ρυθμό 4/4 και χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Όποιος χορεύει πρώτος μπορεί στο γύρισμα του χορού να κάνει πιο έντονες κινήσεις και καθίσματα. ΒΙΝΤΕΟ ΧΟΡΟΥ ΒΙΝΤΕΟ ΧΟΡΟΥ ΒΙΝΤΕΟ ΧΟΡΟΥ
