Lexicon Laika by Laika, theater der zinnen

laika lexicon

et si nous grimpions dans notre arbre généalogique un arbre altier aux nombreux rameaux et allons de branche en branche de FroeFroe à Blauw Vier à Laika et vice-versa

laten we eens terugkijken dachten we laten we eens in onze stamboom springen een hoge boom met vele loten van tak naar tak van FroeFroe naar Blauw Vier naar Laika en weer terug

let’s lose ourselves in dreams fulfilled and unfulfilled

et si nous flânions dans nos propres rêves ce que nous avons fait et où et quand et ce que nous avons presque fait

laten we eens verdwalen in onze eigen dromen die we waar maakten of net niet

let’s reflect on all those years of sentences and senses actions and dreams neighbourhoods and cities eating and drinking big and small inside and outside young and experienced old and new we are delighted surprised amazed astonished proud even that Laika has already been around so long grateful that we can do this together with you

et si nous contemplions toutes ces années de sens et de sentences d’accompli et de rêvé de quartiers et de villes de manger et de boire de petit et de grand dedans et dehors de jeune et d’expert d’ancien et de nouveau nous sommes heureux émerveillés stupéfaits surpris

laten we eens kijken naar al die jaren van zinnen en zinnen daden en dromen buurten en steden eten en drinken klein en groot binnen en buiten jong en ervaren oud en nieuw we zijn blij verwonderd verbaasd verrast trots zelfs dat Laika zo lang al bestaat dankbaar dat we dit kunnen doen samen met u

let’s look back for a moment we thought let’s climb into our genealogical tree a tall tree with many destinies and jump from branch to branch from FroeFroe to Blauw Vier to Laika and back again

et si nous faisions un petit retour en arrière nous sommes-nous dit

fiers même que Laika existe depuis si longtemps reconnaissants de pouvoir faire tout cela avec vous

let’s look back for a moment we thought let’s climb into our genealogical tree a tall tree with many destinies and jump from branch to branch from FroeFroe to Blauw Vier to Laika and back again

et si nous faisions un petit retour en arrière nous sommes-nous dit et si nous grimpions dans notre arbre généalogique un arbre altier aux nombreux rameaux et allons de branche en branche de FroeFroe à Blauw Vier à Laika et vice-versa

laten we eens terugkijken dachten we laten we eens in onze stamboom springen een hoge boom met vele loten van tak naar tak van FroeFroe naar Blauw Vier naar Laika en weer terug

let’s lose ourselves in dreams fulfilled and unfulfilled

et si nous flânions dans nos propres rêves ce que nous avons fait et où et quand et ce que nous avons presque fait

laten we eens verdwalen in onze eigen dromen die we waar maakten of net niet

fiers même que Laika existe depuis si longtemps reconnaissants de pouvoir faire tout cela avec vous

voor Laika bestaat 15 jaar. Eigenlijk al veel langer. Laika groeide uit Blauw Vier, een pionier op vele vlakken die zowel in Vlaanderen als daarbuiten de aandacht wist te vestigen op het jeugdtheater. In de jaren ’90 was het Vlaamse jeugdtheater nog groen achter de oren. Het kleine broertje van dat andere theater dat zich naar volwassenen richtte. Onder impuls van Blauw Vier en later Laika kon het jeugdtheater groeien en zijn grenzen openbreken. Laika is geen theatergezelschap. Het is een belevenis, een ervaring, een manier van denken, van kijken, van zijn. Het is lastig de vinger te leggen op het werk van Laika. Wat Laika doet, laat zich nog het best samenvatten in een lange opsomming van kwaliteiten, artistiek én menselijk. En nog zal deze opsomming niet de volle lading dekken. Laika is de koning – of de koningin, zo u wil – van het locatietheater. Grensverleggend op vlak van publieksinteractie. Het brengt een klassiek repertoire en wereldliteratuur met een actuele twist. IJzersterke verhalen en hevige emoties. Laika is spitsvondig en poëtisch in zijn taalgebruik en verbluffend in zijn scenografieën. Het is vakmanschap en experiment. Inspiratie, bevlogenheid, engagement. Steeds verrassend. Het brengt diepgaande inhouden, licht verteerbaar door humor en spelplezier. Laika is theater dat leeftijds- en andere grenzen slecht. Het is gekend van Seattle tot Seoul, het is de lieveling van een aantal internationale theaterpodia. Laika staat midden in de wereld. Het zet dingen in gang die mensen met elkaar verbinden. Het heeft een hart voor de stad en haar inwoners. Het houdt diversiteit hoog in het vaandel, in de zaal en op het podium. Laika is een hecht collectief, waar hard en graag wordt gewerkt en samengewerkt. Dromers en doeners, met de voeten op de grond en het hoofd in de wolken. Laika is klein maar groots. Dit boek is misschien je eerste kennismaking met Laika. Je zal merken dat Laika zijn gelijke niet heeft, nergens ter wereld. Sven Gatz Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel

Het is niet zo verwonderlijk dat Laika ook de naam is van de Russische hond die ooit als eerste levend wezen om de aarde cirkelde. Want Laika spreekt tot onze verbeelding. Laika is uniek in zijn soort, buiten categorie. En dit al 15 jaar lang. Het is ook niet zo verwonderlijk dat de uitvalsbasis van dit gezelschap – de Matterhorn – zich in Oud-Borgerhout bevindt. Want Borgerhout is vandaag een van de meest opwindende districten van onze stad. Een district even eigenzinnig als divers. Net als Laika. Laika’s bont en wonderlijk gezelschap verleidt jong en oud, brengt oude en nieuwe verhalen tot leven en prikkelt alle zintuigen; een theater der zinnen. Ook de locaties die het daarvoor uitkiest, spreken tot de verbeelding; schilderachtige plekken zoals de Sint-Laurentiuskerk (Andere stemmen, andere kamers), de majestueuze maar destijds nog vervallen Roma (De Karamazovs) en een oude school voor treinbestuurders in het huidige Park Spoor Noord (Hotel Tomilho). Die laatste voorstelling woonde ik bij, net als droom de stad, een initiatief van de hele Antwerpse podiumkunstensector. Ze hebben niet alleen al mijn zintuigen geprikkeld, maar zijn nog lang blijven nazinderen. Laika geeft goesting, is genereus en toont engagement. De Matterhorn – dat met de steun van de stad Antwerpen werd gerenoveerd en uitgebouwd tot een artistieke werkplek – is een open huis. Laika nodigt voor Theaterstorm klassen uit buurtscholen uit om er een voorstelling te maken voor hun ouders en vrienden. Laika staat midden in de wereld. Zo streek het gezelschap neer op Linkeroever met drie edities van het festival BLOKBLOC waarin de bewoners zelf meespeelden. Laika heeft de muren van de schouwburg gesloopt en sloopt daarmee ook beetje bij beetje de onverschilligheid, verzuring en polarisatie in onze samenleving. Laika laat ons proeven van diversiteit, van het onbekende. En dat smaakt naar meer. Meteen de reden waarom dit gezelschap vandaag niet enkel populair is in Europa, maar ook in Korea, China en Taiwan. Ook dat verwondert me niet. Socrates schreef: “Wonder is the beginning of wisdom”. In die vijftien jaar tijd heeft Laika ons enorm veel verwondering en dus ook veel wijsheid geschonken. En ik hoop dat Laika nog lang rond onze stad zal blijven cirkelen. Philip Heylen Schepen voor cultuur, economie, stads- en buurtonderhoud, patrimonium en erediensten

ÂŠ Phile Deprez

Aperitief In een boek is het een voorwoord, bij een maaltijd is het aperitief het begin: het feest is begonnen.

Vlierbessenaperitief uit een handschoen (PEEP&EAT, 1998) ingrediënten 20 cl zelfgemaakte vliersiroop * 50 cl gin

Trek doen krijgen, dat is de bedoeling van 35 cl limoensiroop een aperitief. Dat is wat Laika altijd doet. 35 cl citroensap Dikwijls spelen ze op een speciale plek, 80 cl à 1 l spuitwater waar je nog nooit geweest bent (de kelder van een kerk) of die je maar al te goed kent * voor de vliersiroop (een klaslokaal), in een oude legertent, 20 cl vlierbessensap (zelf geperst of uit de natuurvoedingswinkel) leegstaand winkelpand of manège, in een 4 cl gin verlaten schoolgebouw of een voormalige 6 cl jenever cinemazaal. 60 g witte suiker Zo zit je als toeschouwer mee in het stuk, 20 g donkere kandijsuiker zodra je aankomt begint het al. Er is nog geen woord gezegd en het spel is al ver- extra materiaal trokken. De goesting loopt op het plezier 10 plastic wegwerphandschoenen (te koop bij handelaars in medisch materiaal of in de vooruit en scherpt de zintuigen. verfwinkel) 10 zwarte rietjes 10 blauwe geplastificeerde ijzerdraadjes bereiding Maak eerst de vliersiroop. Deze kan lang bewaard worden en in een grote hoeveelheid gemaakt. Meng het vlierbessensap met de gin, de jenever, de witte suiker en de kandijsuiker. Roer tot de suikers opgelost zijn. Meng daarna de vliersiroop met de gin, de limoensiroop en het citroensap en voeg naar eigen smaak spuitwater toe. Neem een handschoen en vul de vier vingers met ongeveer 18 cl cocktail. Steek het rietje in de handschoen, wikkel de duim om het rietje en sluit af met een geplastificeerd ijzerdraadje. Schik de handschoenen op een dienblad en zet in de ijskast. Dien koud op.

Aperitif Stimulating the appetite before a meal, that’s the idea of having an aperitif. Laika loves to do that, by performing in special places: an old army tent, a vacant shop, a former movie theatre. That way the spectator is drawn into the performance before it has even begun. Not a word is said and yet the game is on.

Apéritif Donner de l’appétit, voilà le but d’un apéritif. Et c’est ce que Laika fait toujours. Ils jouent souvent dans un lieu hors du commun : une vieille tente de l’armée, un magasin inoccupé, une ancienne salle de cinéma. Ainsi, d’emblée, le spectateur fait partie de la pièce, qui commence dès son arrivée. Pas un mot n’est encore prononcé, mais la partie commence.

Hotel Ideal, Statie- en Driekoningenstraat Berchem, 2001 ÂŠ Phile Deprez De Karamazovs, Cinema Roma Borgerhout, 1999 ÂŠ Phile Deprez

Othello, 2011 © Phile Deprez PEEP&EAT, 1998 © Phile Deprez

Blauw Vier Eind jaren tachtig van de vorige eeuw maakten Jo Roets en Greet Vissers onder de vleugels van het gezelschap FroeFroe twee stukken gebaseerd op gelijknamige verhalen van Roald Dahl: De GVR en Blauw Vier. Ze veroorzaakten deining in het Vlaamse jeugdtheaterland. Daarna volgden ook andere markante voorstellingen zoals Een dame in de kast en Het kamermeisje. Het zijn na al die jaren repertoirestukken van het theater voor jong publiek gebleken. Roets en Vissers sloegen hun vleugels uit en stichtten Blauw Vier. Het gezelschap was pionier in het spelen op locatie met Andere stemmen, andere kamers en toerde ook internationaal. Met tal van nominaties en prijzen verwierf Blauw Vier een stevige reputatie in het theaterlandschap.

Blauw Vier (1990) Een vliegtuig in de woestijn. Enkele uren voor zonsondergang. Charlie, de piloot, zit in de cockpit van het vliegtuig en rookt een sigaret. Hij staart naar een pakje dat voor hem hangt. CHARLIE

Dit pakje moet ik naar Kreta brengen.

Het is van het grootste belang.

Het mag niet in vijandelijke handen vallen.

Ik moet hier wachten tot het donker wordt en dan verder vliegen naar Kreta.

‘Ik zoek een vrijwilliger,’ zei de majoor.

Ik vraag me af waarom ze in een oorlog altijd vrijwilligers zoeken.

Alsof je voor je plezier een vliegtochtje gaat maken tussen honderden vijandelijke bommenwerpers. Je gaat op een warme zomeravond toch ook niet tussen de krokodillen liggen… vrijwillig.

‘Charlie, we zoeken een vrijwilliger. We hadden aan jou gedacht.’

Als ze een vrijwilliger zoeken, komen ze naar mij.

Het moet iets met mijn ogen te maken hebben.

Ik zei: ‘Ze hebben Kreta weer beschoten, majoor. Honderden Duitse

Hij wist het al. Tja, voor hem maakt dat geen enkel verschil.

‘Iemand zal je staan opwachten. Carter. Je moet zijn naam vragen voor je

bommenwerpers.’

In 2001 ging Greet Vissers haar eigen weg en richtte later kunstZ op, een organisatie die inzet op de opleiding, ondersteuning en begeleiding van acteurs en podiumkunstenaars van diverse origine. Jo Roets bouwde op de fundamenten van Blauw Vier, samen met Peter De Bie en Bart Van den Eynde, het nieuwe huis Laika.

hem het pakje geeft. Als je Duitse vliegtuigen ziet staan mag je niet landen. Maken dat je wegkomt.’

‘Begrepen, majoor.’

Als je wordt neergeschoten, moet je het pakje verbranden. Je hebt toch lucifers bij je?’

‘Verbranden majoor? Zou er van dat pakje nog iets overblijven als ik word neergeschoten? Misschien verbrandt het tegelijk met mezelf!’

‘Ja, kan ook,’ zei de majoor.

Kan ook! Jo Roets en Greet Vissers naar Roald Dahl

Blauw Vier In the late eighties of last century, Jo Roets and Greet Vissers created two performances under FroeFroe’s wing: GVR (BFG) and Blauw Vier (Blue Four), both based on the eponymous stories by Roald Dahl. They caused quite a stir in Flemish youth theatre. Other outstanding performances followed: A lady in the Cupboard and The Maid. All four plays still belong to the repertoire for young audiences. Roets and Vissers spread their wings and founded Blauw Vier. The company played a pioneering part in location theatre with the creation of Other voices, Other rooms, which toured extensively abroad. With numerous nominations and awards Blauw Vier acquired a solid reputation in Flemish and Dutch theatre.

Blauw Vier Vers la fin des années quatre-vingt du siècle dernier, Jo Roets et Greet Vissers ont créé, sous l’égide de la compagnie FroeFroe, deux pièces basées sur les histoires du même nom de Roald Dahl : De GVR et Blauw Vier. Ces productions ont provoqué des remous dans le théâtre jeune public flamand. D’autres spectacles marquants ont subi, tels que Een dame in de kast (Une dame dans l’armoire) et Het kamermeisje (Le journal d’une femme du chambre). Ces pièces sont entrées au répertoire du théâtre jeune public, entre-temps. Roets et Vissers décidèrent de voler de leurs propres ailes et fondèrent la compagnie Blauw Vier. Une pionnière dans le jeu hors les murs avec Andere stemmen, andere kamers (Les domaines hantés), la compagnie fit des tournées internationales. C’est bardée de nominations et de prix que Blauw Vier s’est forgé une réputation à toute épreuve dans le paysage théâtral.

Het kamermeisje (1991) CELESTINE 1

Vandaag om drie uur in de namiddag bij zacht weer, grijze hemel en lichte

CELESTINE 2

Normandië.

CELESTINE 3

Normandië.

CELESTINE 1

Een uithoek van de provincie.

Le Mesnil Roy.

CELESTINE 3

Het landgoed ‘Le Prieuré.’

CELESTINE 2

Grote, statige bomen, helemaal om het huis.

CELESTINE 1

Tuinen in zachte glooiingen, tot beneden aan de rivier.

Met grote, rechthoekige grasperken.

CELESTINE 3

Twee etages.

Benedenverdieping, met terras.

regen, ben ik aangekomen op de plaats van mijn nieuwe betrekking.

(stilte)

CELESTINE 1

Wat een stilte.

CELESTINE 2

Die lucht.

CELESTINE 3

Die lucht moet wel gezond en goed zijn.

CELESTINE 1

Die lucht is gezond en goed.

CELESTINE 3

Een salon, dicht bij de eetkamer.

Voor mevrouw.

Een linnenkamer, dicht onder het dak.

Voor het kamermeisje. Jo Roets en Greet Vissers naar Octave Mirbeau

In 2001 Greet Vissers went her own way and founded kunstZ, an organization that trains, supports and guides actors and performing artists of various origins. Jo Roets, Peter De Bie and Bart Van den Eynde, went on to build their own new house, Laika, on Blue Four’s foundations.

En 2001, Greet Vissers choisit de poursuivre sa propre voie et fonda plus tard kunstZ, une organisation qui s’attache à la formation au soutien et à la guidance d’acteurs et d’artistes du spectacle vivant de diverses origines. Sur les bases de Blauw Vier, Jo Roets, de pair avec Peter De Bie et Bart Van den Eynde, a bâti la nouvelle compagnie, Laika.

Een dame in de kast, 1992 © Phile Deprez — Broodhanden © Kathleen Michiels Blauw Vier, 1990 © Marc Maillard

Bloem

Zo eenvoudig kan het zijn. Gemalen graankorrels en wat water en je hebt deeg waarvan over de hele wereld brood in vele vormen gebakken wordt, van heel plat (pizza) tot opgeblazen als een ballon (bathora).

Broodhand en hummus van rode biet en geitenkaas (Pentamerone, 2015) Broodhand ingrediënten 125 g zelfrijzende bloem 30 g boekweitmeel 95 g griesmeel

Intrigerend trouwens dat het voortplantingsorgaan van planten ook ‘bloem’ genoemd wordt. De etymologische oorsprong is dezelfde. Het begon met de bloesem, het mooiste dat de plant te bieden heeft. Bloesem werd bloem en ging ook staan voor het beste in zijn soort, het meest excellente, de belichaming van het ideale. Vanaf de veertiende eeuw sprak men over de bloem van de melk (de room) en van de bloem van het graan (als na maling het kaf en andere harde delen verwijderd zijn).

6 g grof zout 3 g suiker 5 g droge gist 125 ml melk 25 ml water komijnzaad, gedroogd rozemarijn, vers geplukt en fijngehakt olijfolie bereiding Meng de twee 2 soorten bloem, het griesmeel, het zout en de suiker. Laat de gist oplossen in lauw water en melk en voeg dit met een scheut olijfolie toe aan het bloemmengsel. Voeg de kruiden toe. Draai het deeg ongeveer 5 minuten in de deegmenger, kneed het nog eens goed

Iets eenvoudig leidt tot iets veellagig en complex. Meer met minder. Minimale middelen maximaal aanwenden leidt tot frugaal theater, spaarzaam en inventief. Laika zoekt naar de kern van het verhaal en van de beleving om met eenvoudige middelen te zorgen voor een rijke theaterervaring. Acteurs die zelf bruiteren, muzikanten die mee koken, props die gerecupereerd worden uit oude stocks, literaire mastodonten die geconcentreerd worden tot twee uur speelplezier.

door en laat het rijzen. Kneed het nogmaals voor gebruik en rol uit tot een plak van 1 cm dik. Snij de vorm van je hand er meermaals uit, leg de deeghanden op bakpapier en laat ze zacht opkomen. Bak een 15-tal minuten in een voorverwarmde oven op 200°C. Hummus van rode biet, geitenkaas ingrediënten 80 g rode biet vacuüm voorgekookt 40 g kikkererwten (uitgelekt) 40 g zachte geitenkaas kurkuma 20 ml bietensap 1 g agar agar bereiding Mix de rode biet met de kikkererwten in de blender. Schep de geitenkaas en kurkuma er voorzichtig door. Los de agar agar op in het koud bietensap. Warm dit op tot het indikt. Meng het vervolgens onder de hummus.

Blossom The best a plant has to offer. The term blossom once epitomized the concept of ‘the ideal’, something simple leading to something multilayered and complex. That is Laika down to a T. Laika looks for the essence of a story and uses simple means to create a rich theatre experience : actors making a live soundtrack, musicians cooking on stage, props that are recovered from old stocks, literary giants such as Dostoyevski or Shakespeare condensed into one and a half hours of pure theatre pleasure.

Boutons en fleurs C’est ce que la plante a de plus beau à offrir. La floraison était l’incarnation de l’idéal. Quelque chose de simple au départ mène à un système bien plus complexe et chargé de sens. C’est Laika tout craché. Plus avec moins. Laika cherche l’essence de l’histoire et du vécu pour produire une expérience théâtrale riche avec des moyens simples. Les acteurs font eux-mêmes leur bruitage, les musiciens passent aux fourneaux, les accessoires sont récupérés de vieux stocks, les mastodontes littéraires tels que Dostoïevski ou Shakespeare sont concentrés en deux heures de plaisir de jeu.

Me gusta, 2008 ÂŠ Phile Deprez

Pentamerone (2015) De vlo snurkt luid. MASE

Menucella, ga met ons mee voor dat gedrocht pesto van u maakt.

MENUCELLA

Maar ge zijt van bloem en suiker. Hoe kunt ge op tegen een vreselijk monster?

MANNETJES

Vertrouw op ons.

De mannetjes pakken haar op en vluchten. VERTELLER 3

Ze hadden nog geen halve mijl afgelegd of Mase hield zijn oor tegen de grond.

MASE

Alarm! Help! De vlo is wakker geworden en hij heeft u niet gevonden.

We horen de vlo de achtervolging inzetten. MASE

Lopen voor uw leven!

Achtervolging. MANNETJES

wij zijn de broers

van suiker, ei en bloem

wij vechten voor elkaar

voor Menucella

niet voor roem

MENUCELLA

Hij haalt ons in!

MASE

Micco, aan u, kameraad!

VERTELLER 3

Toen Micco dat hoorde, wierp hij een takje op de grond en deed zo een ontzaglijk bos verschijnen dat heel moeilijk was om doorheen te komen. Maar de vlo kauwde met zijn geweldige kaakbeenderen, in vier of vijf grote beten snoeide hij het bos en raakte uit de takmassa bevrijd. Jo Roets en Greet Vissers naar Giambattista Basile

BLOK-BLOC Laika zoekt graag naar een nieuw publiek, ook op plaatsen waar weinig culturele infrastructuur is. Sinds 2009 strijkt het gezelschap tweejaarlijks neer tussen de woonblokken van de Antwerpse Linkeroever met BLOK-BLOC. Tien dagen lang wordt theater, dans, beeldende kunst en muziek gebracht in de leefwereld van de bewoners: in een appartement, parkeergarage of bejaardenhome, in een tent op het plein. Kinderen en volwassenen uit de buurt werken mee aan voorstellingen, begeleid door professionele regisseurs en theatermakers. Bij dit project zijn ontmoetingen met bewoners, scholen, verenigingen en organisaties belangrijk en inspirerend. Sommige kunstenaars gaan zelfs een tijdje in de buurt wonen. Voorstellingen die hier ontstonden, zoals Tot in de woestijn en Othello, blijken later ook interessant voor het ‘gewone’ theatercircuit.

BLOK-BLOC Laika loves to attract new audiences, also in places with little or no cultural infrastructure. Since 2009 BLOK-BLOC has been spending three times ten days in and around the tower blocks on the Antwerp Left Bank, taking theatre, dance, visual arts and music inside the locals’ own, familiar surroundings: inside a flat, a car park or nursing home, inside a tent on a square.

BLOK-BLOC, Europark Antwerpen Linkeroever, 2011 & 2013 © Sven van Baarle & Kathleen Michiels

BLOK-BLOC Laika aime se trouver de nouveaux publics, même aux endroits où n’existe que peu ou pas d’infrastructure culturelle. Depuis 2009, la compagnie s’abat comme une volée de moineaux entre les immeubles et blocs d’habitation de la rive gauche d’Anvers (Linkeroever) avec son festival BLOK-BLOC. Pendant dix jours, le théâtre, la danse, les arts plastiques et la musique sont injectés dans l’univers des habitants : dans un appartement, un garage ou une maison de retraites, sous une tente sur la place.

\ROEST, BLOK-BLOC, Europark Antwerpen Linkeroever, 2013 © Kathleen Michiels — Stil Leven, BLOK-BLOC, Europark Antwerpen Linkeroever, 2009 © Phile Deprez Tot in de woestijn, BLOK-BLOC, in garage onder Sint-Lucaskerk, Europark Antwerpen Linkeroever, 2009 © Phile Deprez

BLOK-BLOC, Europark Antwerpen Linkeroever, 2009 Â© Phile Deprez

Chemie

Laika is een wonderlijke groep mensen. Vaste en losse medewerkers, technisch en artistiek, vormen een bont gezelschap waar mensen thuis zijn. Dat is de prikkelende chemie van een eigengereid team dat samenhorigheid als basisgedachte incorporeert. Zoals koken toegepaste scheikunde is, zo is theater maken toegepaste sociologie. De kunst is om de juiste ingrediënten op het juiste moment, gedurende de juiste tijd, samen te laten sudderen. En dat in vele potten en pannen tegelijk, zodat het met fijne zwier in een perfecte timing kan geserveerd worden aan het publiek, aan de samenleving. Dat geldt voor teksten van Edmond Rostand of Fjodor Dostojevski net zo goed als voor koude kerrie komkommersoep of gewokte gemarineerde eend met paksoi.

Blauwe proefbuiscocktail of Manneken Pist Blauw (Undeuxdouce en Coupe Royale, 2001) ingrediënten 25 cl bourbon whisky 20 cl vers citroensap 10 cl blue curaçao 5 cl esdoornsiroop ijsblokjes of (bij voorkeur) gestampt ijs (om aan te lengen) extra materiaal 40 proefbuisjes van 1 cl metalen schoenrekje met gaten knijpflacon kleine, platte zaklamp bereiding Mix alle ingrediënten in een mengbeker. Installeer het schoenrekje en leg de zaklamp eronder. Gebruik een knijpflacon om de proefbuisjes te vullen en schik ze in het rekje. De zaklamp zorgt ervoor dat de blauwe kleur van het aperitief goed tot haar recht komt. tip Wissel in het rekje de blauwe cocktail af met een kleurig niet-alcoholisch drankje, bijvoorbeeld worldshake (uit de Oxfam wereldwinkel), pompelmoes- of bloedsinaasappelsap. Manneken Pis Je kan dit aperitief ook serveren in een Manneken Pis, hilariteit verzekerd! extra materiaal Manneken Pis beeldje (te koop in alle Brusselse souvenirwinkels) aquariumpompje mengkom die kan dienen als reservoir zeef werkwijze Zeef de cocktail om de citroenvliesjes te verwijderen. Zo voorkom je dat Manneken Pis verstopt. Doe de cocktail in een mengkom. Installeer het aquariumpompje in de kom en sluit het aan op Manneken Pis. Je gasten kunnen naar hartelust tappen.

Chemistry Laika, that’s the amazing chemistry between the members of a headstrong team, which incorporates togetherness as a basic idea. Laika understands the art of keeping the right ingredients simmering until everything is just right, so it can dish up the result to an audience, to society at exactly the right time. This applies to texts by Edmond Rostand or Feodor Dostoyevski but also to chilled curried cucumber soup or stirfried marinated duck with bok choy.

Chimie Laika, c’est la chimie stimulatrice que produit une équipe entêtée qui a placé la solidarité au centre de son action. Laika connaît tout de l’art de mélanger les justes ingrédients au bon moment, pendant le temps requis, pour les laisser mijoter ensemble. Pour que le résultat obtenu soit servi au public, à la société, au moment idoine. Cela vaut tout autant pour des textes d’Edmond Rostand ou de Fédor Dostoïevski que pour une soupe froide de concombre au curry ou que pour du canard mariné et sauté au wok accompagné de chou chinois.

Suikerspin, 2013 © Kathleen Michiels — Cucinema, 2010 © Kathleen Michiels — Opera Buffa, 2012 © Kathleen Michiels — Proefbuizen © Phile Deprez

Pentamerone, 2015 ÂŠ Kathleen Michiels Ongelikt / King Lear, 2001 ÂŠ Phile Deprez

Convivialiteit De Franse Jean Anthelme Brillat-Savarin is de grootvader van de culinaire schrijverij. In 1825 schreef hij een boek over de ‘fysiologie van de smaak’. Hij begreep als geen ander dat alleen eten niet half zo lekker is als in goed gezelschap aan tafel te zitten. Hij verzon er een nieuw woord voor: convivialiteit: “Het plezier om samen te leven, ... , een eerlijke vriendschappelijke uitwisseling rond de tafel zijn de basis voor een proces waarbij men samen kan leven ...” Convivialiteit is Laika’s basisingrediënt. Mensen die elkaar soms helemaal niet kennen, genieten samen omdat ze dezelfde tafel delen, waaraan ze dezelfde ervaring meemaken. Samenleven begint aan tafel. Door theater en eten in elkaar te schuiven, zoekt Laika naar de oergrond van wat ons als mensen verbindt. De toeschouwers ervaren samen eten als een universeel ritueel. De combinatie van het theatrale en het culinaire maakt komaf met geijkte theaterconventies, waardoor mensen anders gaan kijken en beleven. Ze worden meegenomen in een sociaal gebeuren. ‘Samenleven begint aan tafel’ is het adagium van Peter De Bie. De alternatieve publieksopstellingen die hij bedenkt, en niet alleen voor Laika’s culinaire voorstellingen, is de scenografische vertaling daarvan.

Ongelikt / King Lear (2001) CORDELIA

Zou hij honger hebben?

LEAR

Vast wel. Dek een tafel voor hem. Zet een stoel voor hem klaar.

REGAN

Als het geluk komt, wil het een stoel.

GONERIL

En een tafel met een bord erop.

CORDELIA

Wanneer komt hij?

LEAR

Gauw. Heel gauw. Hij had er al kunnen zijn. Moe, natuurlijk, door en door moe. Alles over zee is vreselijk ver. Maar mijn vriend Kent is sterk genoeg. Na al die tijd moet hij nog sterker geworden zijn.

REGAN

En groter.

LEAR

Veel groeit een man niet meer.

GONERIL

Was hij al sterk, toen hij vertrok?

LEAR

Als ik me goed herinner wel. En van koffers dragen word je alleen maar sterker.

CORDELIA

Zou hij honger hebben?

LEAR

Vast wel. Dek een tafel voor hem. Zet een stoel voor hem klaar.

REGAN

Als het geluk komt, wil het een stoel.

GONERIL

En een tafel met een bord erop.

Ze zingen. Uit kasten en laden worden borden en glazen en andere tafelspullen gehaald. Ze dekken de tafel en maken er een spelletje van. Dat doen ze vaker, dat is eraan te zien. DE ZUSSEN

Mijn hart is in mijn keel gelokt, mijn mond een vuilnisbelt. Zolang míjn adem maar niet stokt. Zíjn dagen zijn geteld.

Bart Moeyaert naar Shakespeare

Conviviality This term coined by Frenchman Jean Anthelme Brillat-Savarin means: ‘the pleasure of living together ... a fair and friendly exchange at the table as the basis for a process by which one can live together ...’. Conviviality is Laika’s basic ingredient. Laika combines food and theatre in an effort to find the primary cause of what unites us as human beings. ‘Living together begins around the table’ is Peter De Bie’s maxim.

Convivialité Un terme inventé par le Français Jean Anthelme Brillat-Savarin et qui signifie « le plaisir de vivre ensemble, de chercher des équilibres nécessaires à établir une bonne communication, un échange sincèrement amical autour d’une table, un processus par lequel on développe et assume le vivre ensemble... ». La convivialité est l’ingrédient de base de Laika. En fusionnant le théâtre et la nourriture, Laika part en quête de tout ce qui nous unit en tant qu’individus… « Le vivre ensemble commence à table », tel est l’adage de Peter De Bie.

Droom

Bij Laika durven ze dromen. Grenzen verleggen, doen wat niet eerder gedaan werd. Verbeelden dat het anders en beter kan, dat het onmogelijke haalbaar kan zijn. Honderd mensen mensenhersenen (van verse kaas) serveren met frambozencoulis? Een voorleesmarathon van twee dagen en nachten in het Antwerpse Justitiepaleis? Een keuken laten ronddraaien te midden van een etend en toekijkend publiek? Mee bouwen aan een betere wereld? In 2001, het eerste werkjaar van Laika, wordt het buurtproject Hotel Ideal opgezet. Het is een ambitieus locatieproject van een paar vierkante kilometer in de destijds verloederende winkelstratenbuurt van Oud Berchem. Laika nam het initiatief en werkte samen met vele organisaties en kunstenaars uit de buurt. Het project levert het startsein tot een sociale bewogenheid, die zich vertaalt als een betrokkenheid op de buurt, de stad, de wereld. Het concept van pop-up shops moest toen nog uitgevonden worden, Laika maakte al pop-up theater, op de meest onverwachte plekken en momenten. Hotel Ideal was een essentieel project. Het was de concrete neerslag van Laika’s verlangen om drempels weg te nemen en een publiek te bereiken voor wie de schouwburg een moeilijk te nemen bastion is. Het was een poging tot een antwoord op de vraag: ‘hoe kunnen we het theater een sociale, politieke, economische dimensie geven?’.

Het legde de basis voor tal van theaterprojecten waarmee Laika de samenleving opzocht zoals de drie edities van BLOK-BLOC. Laika stond ook mee aan de wieg van droom de stad, een samenwerking van vele kunsthuizen in het Antwerpse. In het vooruitzicht van de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2006 schreven duizenden inwoners hun droom op. Wat dromen we? Wat willen we nu echt? Hoe zien we de toekomst? Wat zouden we anderen toewensen? De politiek kan immers nooit alle particuliere wensen inlossen, we zullen dus zelf onze dromen moeten najagen. En we zijn er zelf ook verantwoordelijk voor. Meer dan achtduizend dromen stroomden binnen. Al deze dromen werden in het oude Justitiepaleis voorgelezen door tal van bekende en onbekende acteurs tijdens een marathon van 48 uren. Het gebouw werd voor de gelegenheid uitgerust met luidsprekers zodat de dromen konden uitwaaieren over de stad. Men genoot dus ook als toevallige voorbijganger mee. De gelezen dromen werden opgehangen aan het plafond, als stille getuigen van een alternatieve werkelijkheid. Je kan nog altijd mee dromen op www.droomdestad2012.be

Dream Laika dares to dream, to think outside the box, take the unbeaten track. In 2001 Laika started its very first project : Hotel Ideal, working with many neighbourhood organizations and artists. The project marked the start of a particular kind of social involvement : with the neighborhood, the city, the world. It also provided the basis for numerous theatre projects with which Laika challenged society, such as droom de stad, in which - with a view to the local elections of 2006 - thousands of inhabitants of Laika’s home city Antwerp wrote down their dream. You can still dream along today at www.droomdestad2012.be.

Désirs de rêves Chez Laika, on ose rêver. Faire reculer les bornes et accomplir ce qui n’avait pas encore été fait. En 2001, la première année d’activités de Laika, est monté le projet de quartier Hotel Ideal. Laika a pris l’initiative de collaborer avec de nombreux artistes et organisations du quartier. Le projet a signifié le signal d’un sentiment social qui s’est traduit par une implication dans le quartier, la ville, le monde. Il a servi de base aux nombreux projets de théâtre par lesquels Laika a invité la communauté, comme celui de droom de stad (rêve la ville) : dans la perspective des élections communales d’octobre 2006, des milliers d’habitants ont noté leur rêve. Vous pouvez encore exprimer vos rêves sur le site www.droomdestad2012.be.

Hotel Ideal, Statie- en Driekoningenstraat Berchem, 2001 & 2003 ÂŠ Phile Deprez

droom de stad, Oud Justitiepaleis Antwerpen, 2006 ÂŠ Koen Broos

Ernstig

Laika is ooit begonnen als theater voor kinderen en jongeren. Van bij het begin werden kinderen daarbij ernstig genomen en op een volwassen manier aangesproken. Groot theater voor kleine mensen. Geen paternalistisch gedoe, verkleinwoordjes noch kinderachtigheden. Daarom zijn de kindervoorstellingen van Laika ook voor volwassenen te genieten. Daarom maakt Laika theater voor iedereen en zijn er gaandeweg voorstellingen bij gekomen die zich vooral richten naar grote mensen - die daar dan evenveel plezier aan beleven als kleine kinderen.

Het Takkenkind (2009) VROUW

Ik wil een kind!

MAN

Ja, dat komt in orde.

Morgen. VROUW

Niks morgen, nu.

MAN

Vrouwtje, alstublieft, dat gaat niet.

VROUW

En waarom niet?

MAN

Het is nacht.

VROUW

... en dan.

MAN

Heb je ons huisje al eens goed bekeken? Hier is toch geen plaats voor een kind. Want zo’n kindje dat blijft niet klein hé, dat groeit, en ons huisje groeit niet mee. En tenslotte...

VROUW

Tenslotte wat?

MAN

Een kind kotst en krijst en kakt de hele dag, je moet er voortdurend achteraan hollen en roepen ‘Zit, af, pootje’. Wil je niet liever een hondje? Zo’n lief klein hondje? Zo eentje dat klein blijft. Een chihuahua, of een mopsje... eentje dat niet blaft of bijt, een gehoorzaam eentje. Wat denk je? En we noemen het Joke. Gerda Dendooven

Earnest Laika started as a theatre project aiming to reach children and youngsters. From day one, children were taken seriously, addressed as mature interlocutors. That is why adults too appreciate Laika’s youth theatre, why Laika makes theatre performances for everyone - from grown-ups to small children.

Esprit de sérieux Laika a commencé par faire du théâtre jeune public. Dès ses débuts, les enfants ont été pris au sérieux et on s’est adressé à eux en les traitant en adultes. C’est ce qui explique que les spectacles pour enfants de Laika sont également appréciés par les adultes. Et que Laika fasse du théâtre pour tous, et qu’au fil des ans, des spectacles se soient ajoutés qui s’adressent essentiellement à un public adulte – qui y prend autant de plaisir que les petits enfants.

Het Takkenkind, 2009 © Phile Deprez — Cowboys huilen niet, 2014 © Kathleen Michiels Een dame in de kast, 2012 © Phile Deprez — Slot, 2005 ©Phile Deprez — Peer, 2001 © Phile Deprez

Soepkinders, 2005 ÂŠ Phile Deprez

f Feest

Waar Laika in de buurt is, wordt geglimlacht. Goed koken en eten, samen met de ploeg en de gastheren en -vrouwen, en met het publiek, zijn een vaste waarde. Bij het slotfeest van de gastresidentie Libertés de Séjour in Le Channel in Calais (2009), een vaste internationale partner, zette Laika een volksfeest op. Na 65 voorstellingen met 8000 bezoekers over drie weken, kwamen er honderden mensen meevieren. Geroosterd lam à la asado voor 900 mensen. Gratis toegang als je een dessert meebracht. Wat resulteerde in een gigantische dessertbuffettafel.

Opera Buffa (2012) Giovanni, de meesterkok, komt uit de keuken, begroet het publiek. GIOVANNI

Mag ik u

voor u bent gezeten

van harte welkom heten

in dit oord van spijs en drank.

Mijn personeel staat voor u klaar

en helpt u bij het minste gebaar

met grote efficiëntie

en zonder pretentie.

U weet niet wat u te wachten staat,

op onze keuken staat geen maat.

Wat zal het zijn?

Luxueuze kreeftensoep of zalmtartaar,

beter nog coquilles

met Iraanse kaviaar?

Sella di daino con timballo

di tartufi neri

of liever funghi di bosco gratinati

al caprino?

Laat u dus door mijn knechten

uitzinnig lang verwennen.

Na de stoet van gerechten

zal u straks bekennen

dat de hemel hier op aarde ligt.

Zerlina en Masetto

staan aan mijn zij,

dit is Leporello,

jaar en dag dient hij mij.

Vergeet nu voor één uur of wat

uw zorgen en verdriet,

sluit uw ogen, geniet,

geen grens, geen limiet

voor mijn culinair koloriet. Jo Roets en Greet Vissers naar Lorenzo da Ponte

Festive Whenever Laika is near, people smile. Actors, crew, hosts and audience joining together over a lovingly prepared meal has become the company’s hallmark. At the closing party of the Libertés de Séjour residence project in Le Channel in Calais (2009) – one of the company’s solid international partners - Laika organized a full-blown folk festival. After 65 performances with 8000 visitors over three weeks, hundreds joined the celebrations. Roasted lamb à la asado for 900 people. Free access for anyone who brought a dessert. The result ? One huge dessert buffet.

Fête Quand Laika est dans le coin, le monde est tout sourire. Bien cuisiner et manger, avec l’équipe et les hôtes, et avec le public, sont des valeurs solides. Pour la fête de clôture de la résidence invitée Libertés de Séjour au Channel à Calais (2009), un partenaire fixe international, Laika a organisé une fête populaire. Après 65 représentations avec 8 000 visiteurs en trois semaines, des centaines de personnes y ont participé. Un asado d’agneau pour 900 personnes. Entrée gratuite si l’on amenait un dessert : avec pour résultat un buffet gigantesque de desserts.

Libertés de Séjour, Le Channel Calais, maart 2009 © Michel Vanden Eeckhoudt

PEEP&EAT, 1998 Â© Phile Deprez

g Gember Gember is een wortel en het favoriete ingrediënt van smaaktheatermaker Peter De Bie. Gember geeft pit en warmte. Het is zowel te gebruiken in eten als in drank, in hartig als in zoet, goed voor de stembanden van de acteurs. Ondertussen verwerkte Laika op 15 jaar tijd meer dan duizend kilogram verse gember, zo’n 8000 knollen.

Wortelgembersoep in visbokaal (PEEP&EAT, 1998) ingrediënten 1 kg wortelen, geschild en in blokjes gesneden 300 g ui, gepeld en fijngehakt 5 eetlepels verse gember, geraspt of zeer fijn gehakt 2 l bouillon 25 cl room 25 cl melk 1 klontje boter rozijnen 10 stengels dragon peper uit de molen extra materiaal 10 glazen visbokaaltjes bereiding Fruit de ui in de boter. Voeg de wortel en de gember toe en laat even stoven. Doe de bouillon erbij en breng aan de kook. Laat de groenten koken tot ze gaar zijn. Mix alles fijn, voeg room en melk toe en breng op smaak met wat peper. Serveer de soep in de glazen bokaaltjes. Doe er eerst een paar rozijnen in en daarna de soep. Garneer met dragonstengels. Zet ze rechtop in de soep, als waterplanten in een aquarium. Gemberbier met wodka en cranberry (Opera Buffa, 2012) ingrediënten 200 g verse gember 4 citroenen een paar takjes verse munt 75 g suiker 1 l spuitwater 20 cl cranberry-sap 25 cl wodka (of hoeveelheid naar smaak) bereiding Was de gember goed en snijd hem grof. Hak de munt fijn. Schil 2 citroenen en bewaar de schil. Pers de geschilde en de ongeschilde citroenen. Laat de gember, de citroenschil, het citroensap, de suiker en het spuitwater een nacht trekken in de koelkast. Zeef alles en meng met de wodka en het cranberry-sap. Dien fris op.

Ginger Ginger has an edible rhizome and happens to be theatre maker Peter De Bie’s favourite ingredient. Ginger gives ardour and heat. It can be used both in food and drinks, in savoury and sweet dishes, and is great for the vocal chords. In the past 15 years Laika has processed more than one thousand kilograms of fresh ginger, about 8,000 rhizomes.

Gingembre Le gingembre est une racine, et c’est l’ingrédient favori du dramaturge des goûts Peter De Bie. Gingembre donne du tonus et de la chaleur. Il s’emploie tant dans la nourriture que dans les boissons, dans l’épicé comme dans le sucré, et un bienfait pour les cordes vocales des acteurs. Entre-temps, et sur une période de 15 ans, Laika a utilisé plus de mille kilos de gingembre frais, soit environ 8 000 bulbes.

g Generositeit Laika geeft graag. Het deelt met het publiek voorstelling na voorstelling mooie woorden, spannende verhalen, prikkelende spijzen. Daarvoor worden ze ook gewaardeerd, door groot en klein, door de liefhebbers en door de professionele collega’s. Of zoals Guy Cassiers, artistiek leider van het Toneelhuis, het zegt: “Wat ik aan de voorstellingen van Laika zo apprecieer, nog los van hun artistieke kwaliteiten, is dat zij een groot enthousiasme en een feestelijk karakter hebben weten te koesteren. Alle zintuigen worden opengezet. Zelfs eten en drinken wordt een onderdeel van de theaterervaring. Er wordt bij Laika altijd veel belang gehecht aan de ‘ambiance’, aan het begeleiden van het publiek naar het artistieke moment toe. Dat is iets wat veel theatermakers verliezen in hun groei. Laika heeft dat weten te behouden. Laika is daarnaast blijven investeren in jonge theatermakers en acteurs, en is voor velen een belangrijke sluis in hun artistieke ontwikkeling. Iets anders wat ik bewonder is dat er voor Laika geen taboe thema’s bestaan, hoewel het grootste deel van hun publiek uit jonge mensen bestaat. Kortom, zij maken voorstellingen vol levensvreugde, vol energie en met een grote generositeit.”

COUPe ROYALe (2000)

Ik verklap u een geheim. Het grondplan van elk paleis is getekend naar het model van mijn lichaam. Strek je armen uit, zegt hij en gaat met een potlood rond mijn lichaam. Ga liggen als een baby, zegt hij, en gaat met het potlood rond mijn lichaam. Neem en eet, is mijn antwoord. Neem en eet.

jurk open, het lichaam is behangen met voedsel, men moet het voedsel van het lichaam plukken zij ligt achterover, glimlachend, genietend, fluisterend: Doe maar. drank welt uit het lichaam op Mijn lichaam is zachter dan de lippen van een paard. Hij eet en drinkt, maar nooit, ik zweer het, nooit heeft hij mij een keer aangeraakt. Geen enkele keer heeft hij mij met zijn lichaam aangeraakt zoals men doorgaans doet als men het over liefde heeft. Maar het geeft niet. Het zijn niet dat soort aanrakingen waaruit onze liefde bestaat. Die bestaat uit wat niet kan worden aangeraakt. Peter Verhelst

Generosity Laika is all about giving, which is highly appreciated by young and old audiences, fans and professional colleagues alike. Guy Cassiers, artistic director of the Antwerp Toneelhuis : “What I appreciate about Laika is that they attach great importance to the ‘ambiance’ - a quality most theatre makers lose as they go along. I also admire the total lack of taboos, which is not easy to uphold with youngsters as your target audience. Short, their shows brim with joy and energy, and ooze generosity.”

Générosité Laika aime donner. C’est pourquoi la compagnie est appréciée par les petits comme par les grands, par les amateurs et les collègues professionnels. Ou comme le dit Guy Cassiers, directeur artistique de la Toneelhuis : « Ce que j’aime tant chez Laika, c’est l’intérêt qu’ils affichent pour « l’ambiance » C’est quelque chose que les gens de théâtre ont tendance à perdre au cours de leur croissance. Ce que j’admire encore chez Laika c’est qu’aucun tabou n’y règne, bien que la majorité de leur public soit composé de jeunes. Bref, ils montent de spectacles débordant de joie de vivre et d’énergie, et d’une grande générosité. »

COUPe ROYALe, 2000 Â© Phile Deprez

Zigzagkind, 2016 Â© Kathleen Michiels

g Goesting Goesting komt van het oude woord gost wat smaak betekende. Ondertussen betekent het meer dan smaak, maar ook trek, lust, zin. Helemaal Laika. Want smaak is meer dan wat je op je tong proeft. Het is de ‘flaveur’: het totaalspektakel in je hersenen waar geur, tast, zicht, gehoor geïntegreerd worden tot één belevenis. Laika staat ondertussen ook voor zin in meer, voor zin in plezier, genot, ervaring en ontdekking. Het maakt theater vol lust, lust in het leven en in beleving. Vraag het maar aan de mensen die Laika ontdekt hebben en jaar na jaar blijven terugkomen. Eens je van Laika geproefd hebt, gaat de goesting nooit meer over.

Kaashersenen (Aromagic, 2013) ingrediënten 300 g plattekaas 240 g verse kaas (type Philadelphia) sap van ½ citroen sap van ½ appelsien 140 g suiker 30 cl room 14 g gelatineblaadjes 3 zakjes vanillesuiker frambozencoulis 1 bussel munt extra materiaal mal in de vorm van 2 hersenhelften bereiding Meng de platte kaas, verse kaas, vanillesuiker, citroensap en sinaasappelsap. Laat de gelatineblaadjes weken in koud water en dan oplossen in warm suikerwater. Meng dit onder het kaasmengsel. Schep daarna voorzichtig de opgeklopte room eronder en kleur wat bij met de frambozencoulis. Laat het geheel opstijven in de koelkast. Dit kan in elke vorm naar keuze, maar in een mal in de vorm van twee hersenhelften ziet het er net echt uit. Presenteer met frambozencoulis en een paar blaadjes verse munt.

Goesting This is an ‘untranslatable’ Flemish word that stems from the old term gost, meaning taste. Today it also refers to both appetite and lust. That’s the gist of Laika for you. But Laika means more : more fun, enjoyment, experiencing and discovering. Laika is lust for life. Just ask all those who came across Laika and who keep coming back year after year. Laika is definitely morish...

Goesting Goesting est un mot typiquement flamand qui vient de l’ancienne racine gost, qui veut dire « goût ». Aujourd’hui, goesting veut aussi dire envie, faim, désir. Tout à fait Laika. Laika tient haut le drapeau de l’envie de plus, de l’envie de plaisir, d’expérience et de découverte. Ce qui se traduit par un théâtre plein d’appétit, qui mord à pleines dents dans la vie, dans le réel. Qu’on le demande aux gens qui ont découvert Laika et reviennent nous voir année après année. Après avoir goûté à Laika, l’envie ne vous en passe jamais.

Aromagic, 2013 ÂŠ Kathleen Michiels

Me Gusta, 2008 © Phile Deprez — Pentamerone, 2015 © Sigrid Spinnox — Petroesjka, 2005 © Phile Deprez — Opera Buffa, 2012 © Phile Deprez

h Hybride

Hybride is een gesofisticeerd woord voor ‘bastaard’, een mengvorm van twee of meer ongelijksoortige dingen. In de biologie bestaat een heel speciaal soort hybride: een chimeer of mozaïek. Bij een chimeer van een geit en een schaap bijvoorbeeld worden een embryo van een schaap en een embryo van een geit in het laboratorium met elkaar versmolten. Anders dan een kruising (waarbij alle cellen dezelfde mix van genetisch materiaal bevatten) is zo’n chimeer een dier met geitencellen en schapencellen. Een chimeer heeft eigenlijk vier ouders.

Boudin van puree (Piknik Horrifik, 2016) ingrediënten 10 g boter 100 g ui 200 g champignons 1 teentje look 12 g gember 450 g aardappelen, gekookt en gepureerd 2 eieren 1 theelepel maanzaad 1 theelepel mosterdzaad 10 g bieslook 20 g koriander 3 g zout 1 snuifje Cayennepeper

Ook Laika heeft veel ‘ouders’. Wat Laika maakt valt buiten categorie, is wars van grenzen en schotten, is veelzijdig en heterogeen. Laika is in de eerste plaats een mozaïekachtig gezelschap. Het creëert voorstellingen die zich situeren in het raakvlak van verschillende artistieke disciplines. De samenwerking tussen Jo Roets en Peter De Bie genereert, net omdat hun metier zo complementair is, een grote artistieke diversiteit. Tekst, muziek, opera, fotografie, koken, dans, video, figurentheater krijgen allemaal hun plaats in het geheel, terwijl ze elkaar binnen de voorstelling opzoeken en versterken.

60 g verse kaas (type Philadelphia) 150 g aardappelvlokken een stuk darm bereiding Laat boter smelten in de pan en fruit de ui. Zet het vuur hoger en voeg de champignons, de knoflook en de gember toe. Bak ongeveer 3 minuten. Mix de gekookte en gepureerde aardappelen als ze nog heet zijn met 1 volledig ei en met 1 eiwit. Meng het uimengsel en de andere ingrediënten eronder. Vul een spuitzak en spuit daarmee de puree in de darmen. Knoop ze dicht en maak worsten van 12 cm.

Hybrid Laika’s creations cannot be pigeonholed. They are diverse and heterogeneous. Laika creates performances at the interface of a range of artistic disciplines. The co-operation between Jo Roets and Peter De Bie, whose skills are truly complementary, generates great artistic diversity. Text, music, opera, photography, cooking, dance, video, mime, puppet theatre… are all integrated into their performances.

Hybride Ce que fait Laika tombe hors toute catégorie, se moque des limites et des cloisons, est universel et hétérogène. Laika crée des spectacles qui se situent aux frontières communes de plusieurs disciplines artistiques. Parce que le savoir-faire de l’un complète si bien l’autre, la collaboration entre Jo Roets et Peter De Bie génère une grande diversité artistique. Le texte, la musique, l’opéra, la photographie, la cuisine, la danse, la vidéo, le théâtre de marionnettes reçoivent tous leur place dans ce firmament, tout en se rencontrant et en se renforçant l’un l’autre dans le spectacle.

Cucinema, 2010 ÂŠ Kathleen Michiels

Internationaal Blauw Vier, de voorloper van Laika, was binnen het jeugdtheater pionier in locatievoorstellingen. Andere stemmen, andere kamers speelde in een crypte of in een fabriekshal. Dat wekte internationale belangstelling. Laika speelde onder andere in Oostenrijk en Zwitserland in een hoeve op het platteland die daarna uitgroeide tot een vaste speelplek voor het internationale festival Szene Bunte Wähne. Van het een kwam het ander. Vlaams theater voor jong publiek kreeg vele internationale uitnodigingen omwille van het innoverende karakter. Een dame in de kast speelde in Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Kroatië en toerde in de Verenigde Staten. Laika maakt er een punt van om altijd in de moedertaal van het gastland te spelen. De Kroaten wisten niet wat ze hoorden! Cyrano speelde maandenlang in Frankrijk en Duitsland. Op uitnodiging van Seattle Children’s Theatre kwam er zelfs een remake van in Seattle. Deze en andere teksten worden tot op de dag van vandaag door buitenlandse gezelschappen opgevoerd.

Met de komst van de zintuiglijke voorstellingen begon een nieuw tijdperk. De keuken van PEEP&EAT draaide in heel Europa. Patatboem speelde drie weken lang in de legendarische Riverside Studio’s in Londen. Peter De Bie was van 2006 tot 2009 artiest in residentie bij Le Volcan in Le Havre en legde de basis voor een jarenlange samenwerking met dit huis. Grote projecten als Opera Buffa, Cucinema, Piknik Horrifik kunnen zonder internationale coproducenten niet eens gerealiseerd worden. In de loop van de voorbije twee decennia bouwde Laika een internationaal netwerk uit van trouwe partners waarmee ze samenwerken voor coproducties, workshops en werken-in-uitvoering. In Frankrijk is Le Channel in Calais al vijftien jaar een trouwe geestesgenoot. Laika is er nog steeds een vaste gast met voorstellingen, workshops, lezingen… Met NIPT breekt een nieuwe internationale fase aan. Na een aantal Europese festivals gaat Laika op de intercontinentale toer met uitnodigingen uit Korea, China en Taiwan.

International Its performances on location made Blauw Vier, Laika’s forerunner, a pioneer in youth theatre. Their approach aroused international interest and one thing led to another. Flemish theatre companies who focused on young audiences were invited to perform internationally because of their innovative approach. A Lady in the Cupboard toured in France, the United Kingdom, Croatia and the United States. Laika always performs in the host country’s native language. Cyrano toured for months in France and Germany; the Seattle Children’s Theatre even staged a remake. Cyrano and other texts are being performed by foreign companies to this day. The sensory performances marked the beginning of a new era. PEEP&EAT’s kitchen indeed toured across Europe. Patatboem played for three weeks at the legendary London Riverside Studios. From 2006 to 2009 Peter De Bie was artist in residence at Le Volcan in Le Havre,

Francis Peduzzi, artistiek directeur Le Channel: “Une compagnie de théâtre qui a su s’inventer un chemin singulier, animé par des gens sympathiques, humbles, attachants, avec beaucoup d’humanité et de talent. Une compagnie qui construit un pont entre les sens, tous les sens, et le théâtre. Une compagnie qui relie au savoir-faire de la mise en scène et du théâtre une discipline qui nous intéresse, en ce qu’elle porte des questions fondamentales : la cuisine. J’adore la saveur qu’ils donnent à la langue française. Nous, l’équipe du Channel, qui ne parlons pas un seul mot de flamand, nous apprécions ces inventions linguistiques qui créent merveilleux et poésie. Et nous goûtons leur prose délicieuse. Et nous admirons. Il existe donc à Anvers des artistes qui ne font pas la Cour d’honneur au festival d’Avignon, et qui valent le détour. Et qui savent régaler le public, dans tous les sens du terme.”

International Blauw Vier, l’ancêtre de Laika, a été un pionner dans le théâtre jeune public en matière de représentations hors-les-murs. Cela a éveillé l’intérêt international. De fil en aiguille, le théâtre flamand pour jeune public a reçu de nombreuses propositions internationales en raison de son caractère innovateur. Een dame in de kast (Une dame dans l’armoire) a joué en France, au Royaume-Uni, en Croatie et a fait une tournée aux États-Unis. Laika a fait un point d’honneur de toujours jouer dans la langue du pays. Cyrano a joué pendant des mois en France et en Allemagne. À l’invitation du Seattle Children’s Theatre, un remake a été monté à Seattle. Ces textes et d’autres sont aujourd’hui encore montés par de compagnies de l’étranger. L’arrivée des spectacles sensoriels a annoncé une autre ère. La cuisine de PEEP&EAT a ravi tout l’Europe. Patatboem a tourné pendant trois

Andere stemmen, andere kamers, crypte Sint-Laurentiuskerk Antwerpen, 1994 © Jan Simoen — Cyrano, 1996 © Phile Deprez Le Channel © Kathleen Michiels

NIPT, 2013 © Phile Deprez — Opera Buffa, 2012 © Kathleen Michiels — Patatboem, 2002 © Phile Deprez — Sensazione, 2006 © Phile Deprez

Opera Buffa (2012) GIOVANNI

Vous, Madame, je ne vous connais point.

LEPORELLO

C’est depuis peu qu’elle nous a rejoints, elle est experte en sucreries. Pardonnez-moi de n’en avoir rien dit, mais elle se charge des gâteries. Admettez qu’une maîtresse pâtissière est le point d’orgue de la bonne chère. Vous goûterez bien, je n’en doute point, les preuves de son savoir-faire ? Les glaces, gâteaux et soufflés, n’ont pour elle aucun secret. Des montagnes de chocolat, relevé de paprika. L’odeur d’un précieux élixir promet d’intenses plaisirs. Des goûts suaves et juvéniles titilleront votre langue agile. Dans la cuisine, en compagnon, les doigts vous démangeront de lécher ce plat des dieux, en vous gorgeant de ses sucs mielleux. Jo Roets en Greet Vissers naar Lorenzo da Ponte, vertaling Monique Nagielkopf

which led to a long-term collaboration with this house. Large projects such as Opera Buffa, Cucinema, Piknik Horrifik would not even exist without international co-producers. Over the past two decades Laika has built an international network of loyal partners with whom they work for co-productions, workshops and work in progress. In France, Le Channel in Calais has been a loyal spiritual friend for fifteen years. Laika is still a regular guest with performances, workshops, lectures ... NARROW rings in a new international phase for Laika. After visiting a number of European festivals this performance has been invited by festivals in Korea, China and Taiwan.

semaines dans les légendaires Riverside Studio’s à Londres. Peter De Bie a été artiste en résidence de 2006 à 2009 auprès du Volcan au Havre et a jeté les bases d’une collaboration d’années avec cette maison. De grands projets comme Opera Buffa, Cucinema, Piknik Horrifik ne pourraient être envisagés sans coproducteurs internationaux. Au cours des deux dernières décennies, Laika a tissé un réseau international de partenaires fidèles avec lesquels elle collabore pour des coproductions, des workshops et des « travaux-en-cours ». En France, Le Channel à Calais est un fidèle compagnon depuis quinze ans. Laika y est toujours la bienvenue et y présente des spectacles, des workshops, des conférences… Quant à NIPT (A l’étroit), ce spectacle initie une nouvelle phase internationale. Après quelques festivals européens, Laika élargit son tour intercontinental grâce à des invitations de la Corée, de la Chine et de Taiwan.

Sensazione, 2006 © Phile Deprez — Suikerspin, 2013 © Phile Deprez — Circusnachten, 2007 © Phile Deprez Een dame in de kast, 2012 © Kathleen Michiels — Piknik Horrifik, 2016 © Kathleen Michiels

Inventief Laika zijn theateruitvinders. Ze willen iets vertellen en ze zoeken dan een manier om dat zo goed mogelijk te doen. De tekst is daarbij maar één van de ingrediënten. Ze bouwen een nieuwe wereld op. Creatief met komkommer, speels met staal of milieubewust op de ecologische kermis Sensazione met door mensenkracht aangedreven machines. Inventief is Laika in hoge mate als het gaat over decorontwerpen en publieksopstellingen. Peter De Bie is naast culinair theatermaker de bedenker, inspirator en bouwer van allerlei constructies waarmee telkens een wereld wordt gecreëerd. Een wereld opgetrokken uit circustenten, gerecupereerde toneelattributen, blitse ovaalvormige tribunes, een restaurant waarin de obers in een wentelende keuken naar je toe komen.

Eetbare aarde, klei en wormen (Piknik Horrifik, 2016) Wormen

Klei

ingrediënten

2 komkommers

300 g rode bonen (uit blik)

7 cl ponzu saus

2 g komijnzaad

¼ watermeloen

1 mespunt Cayennepeper

5 cl teriyaki

25 g koriandertakjes

200 g sojascheuten

1 limoen

3 cl rode bietensap

grof zout

10 g miso yuzu pasta

3 cl sesamolie

bereiding Verwarm de oven op 120° C. Rooster het

extra benodigdheden

komijnzaad en pers de limoen. Mix alle

een plastieken buis met een diameter van 2 cm

ingrediënten samen in de blender. Strooi een dunne laag van het mengsel op bakpapier

bereiding

en bak 20 minuten tot het halfdroog is en er

Halveer de komkommer en haal er met een

uitziet als klei.

plastieken buis de zaadlijsten uit. Verdeel de

zaadlijsten in drie en marineer ze met 5 cl

Aarde

ponzu.

ingrediënten

Schil de watermeloen en snij hem in lange

65 g panko of broodkruim

reepjes van een pink dik. Marineer de reepjes

100 g zwarte ontpitte olijven

met teriyaki saus.

8 g inktvisinkt

Bak de sojascheuten kort op met sesamolie.

grof zout

Marineer ze met een mengsel van rode

15 erwtenscheuten

bietensap, 2 cl ponzu en mizo yuzu pasta. Trek de wormen vacuüm per soort en laat ze

bereiding

een nacht trekken in de koelkast.

Mix de panko, de olijven, de inkt en het zout in de blender. Laat het mengsel kort drogen in de oven op 120° C. Leg een laag klei en aarde en schik daarop de wormen van komkommer, meloen en soja. Werk af met een bovenlaag van aarde en enkele erwten en scheuten zodat de wormen nog zichtbaar zijn. Laat mensen opscheppen met een klein tuinschepje.

Inventive Laika are theatre inventors. They immerse audiences into worlds which they have built with their own hands, complete with circus tents, recovered stage attributes, glitzy oval-shaped tribunes, a restaurant where waiters come to you from a rotating kitchen…

Inventif Laika sont des forgerons de théâtre. Elle immerge ses spectateurs dans des mondes qu’elle invente, des tentes de cirque, des accessoires de théâtre de récupération, des tribunes ovales tape-à-l’œil, un restaurant dont les serveurs viennent à vous d’une cuisine tournante…

Aromagic, 2013 ÂŠ Kathleen Michiels

Circusnachten (2007) KOLONEL

Onze meest legendarische artieste is een wezen waarvoor rivieren zich scheiden, oorlogen beginnen, zonsverduisteringen optreden, plagen van kikkers en builenpest uitbreken. De koning van Portugal schonk haar een springtouw van eivormige parels. Zij mag de koningin van Engeland tutoyeren. De tsaar zelf heeft haar uitgenodigd in Rusland. Straks de grote ster van Tokio... nu, dames en heren, op haar Grote Keizerlijke Tour tijdelijk verdwaald in Siberië. Voor u: Fere, de gevederde, de vrouw met de vleugels, het vliegende wonder.

WALSER

Zij komt traag recht op haar knieën, traag, ...

FERE

Ik kom traag recht op mijn knieën, traag. Ik buig de glimmende draden van mijn broze kooi...

WALSER

Ze is gewikkeld in een eindeloze cape. Heeft een helm op van rode en paarse pluimen.

KOLONEL

Van boven worden de trapezes neergelaten. Ze grijpt de spijlen van de kooi en duwt ze uit elkaar.

WALSER

Trommels. Ik hoor geroffel van trommels.

Zij stapt uit haar kooi. Traag.

FERE

Ik stap uit mijn kooi. Traag.

KOLONEL

De kooi vliegt weer omhoog in de tentzeilen.

FERE

Ik gooi mijn mantel af.

WALSER

Zij gooit haar mantel af. Daar staat ze. In een roze tricot. Haar borstbeen steekt vooruit als de voorsteven van een schip. Bij de minste beweging kan ze in tweeën breken. De gevederde pluimen op haar hoofd maken haar veertig centimer groter. Ook op haar rug draagt ze een bos pluimen. Als een papegaai uit Brazilië.

FERE

Kijk naar me. Kijk. Kijken, niet aankomen.

KIJK NAAR MIJ. Jo Roets en Bart Van den Eynde naar Angela Carter

j Jodelen Jodelen is misschien het enige wat tijdens voorstellingen van Laika nog niet gedaan werd.

Jiu-jitsu Is perhaps the only thing that has never been done in a Laika perfomance.

Jodler Jodler est peut-ĂŞtre la seule chose que Laika nâ&#x20AC;&#x2122;a jamais faite dans ses spectacles.

Klassiekers Jo Roets en Greet Vissers bewerken, herwerken en hertalen klassiekers uit de wereldliteratuur voor toneel en voor een jong publiek. Het is inmiddels de specialiteit en het waarmerk van Laika. De bewerkingen zijn glashelder zonder het origineel te versimpelen. Teksten die soms duizend bladzijden dik zijn, worden in een vorm gegoten die de jeugd van tegenwoordig meesleept omdat deze eigentijds leven blaast in universele thema’s van alle tijden. Rostand, Dostojevski, Capote, Steinbeck, Calvino, Mirbeau, Grossman… hun romans kregen een verfrissende en verhelderende adaptatie. In vele gevallen was het stuk even goed als het boek, op zijn eigenzinnige manier dan. Niets in de wereldliteratuur is voor Laika te groot of ongenaakbaar. Steeds gaan ze op zoek naar een groter begrip en gevoeligheid, naar diepgang en emotie. Klassiekers zijn per definitie voor altijd. Laika zorgt er voor dat ze vooral ook van nu zijn.

Othello (2011) Othello vliegt op Jago. Hij verwondt hem. OTHELLO

Ik zal je niet doden. De dood is voor jou een te mooie straf.

(naar Desdemona) Mijn rampzalig kind. Hoe lig je daar nu? Bleek als je kleed. Koud. Desdemona, word wakker. Word wakker! Hij probeert haar te wekken, wat niet lukt. Hij gaat het pistool halen. OTHELLO

Voor ik je doodde kuste ik je, en nu ik mijzelf dood, sterf ik met een kus.

Othello schiet zichzelf door het hoofd. JAGO (tegen Desdemona) Ik kon dit niet toestaan. Die diklip op jouw mooi lijf. Dakloze barbaar. Wat moest ik doen? Heb je niet gemerkt hoe een jaloerse driftkikker hij is? Het spel was ongelijk verdeeld. Hij kreeg alles en ik niks. Het was een geniaal plan. Ik heb hem helemaal ontmaskerd. Hij is een barbaar, een vuile bruine barbaar zonder enig respect voor jou, lieflijke wezen. Desdemona ik zie je graag. Jij

Naast het uitpuren van al die gevestigde waarden, geeft Laika schrijfopdrachten aan hedendaags schrijftalent als Bart Moeyaert, Hanneke Paauwe, Peter Verhelst, Filip Vanluchene, Erik Vlaminck, Dimitri Verhulst, Judith Herzberg, Gerda Dendooven, Rachida Lamrabet, … zie ook: Shakespeare

bent van mij, van mij... (kust haar) DESDEMONA

Wat doe je? Laat me...

JAGO

Ssst. Zwijg. Niet spreken. Blijf liggen. Hier bij mij.

DESDEMONA

Ik zwijg niet.

OTHELLO

Wat ben jij aan het doen? Laat haar eens los. Laat haar los!

JAGO

Jij bent dood. Jij doet niet meer mee.

OTHELLO

Man, zo gaat het verhaal niet.

DESDEMONA

Het stuk is gedaan. Ik ben dood. Hij is dood. Door jouw leugens trouwens.

JAGO

Ik wil een interessanter einde. Ik wil jou. Je moet verliefd op mij worden. Jo Roets en Greet Vissers naar William Shakespeare

Keen on Classics Jo Roets and Greet Vissers adapt world literature classics for the theatre and young audiences. It has become Laika’s specialty, the company’s hallmark. Their adaptations are crystal clear, without undermining the complexity of the original work. Novels by Rostand, Dostoyevski, Capote, Steinbeck, Calvino, Mirbeau, Grossman ... have been given a refreshing and insightful adaptation. In many cases the theatre version is as good as the book. Nothing in world literature is too ambitious for Laika. In addition to the adapted classics, Laika also commissions new theatre texts to talented Flemish and Dutch writers. see also: Shakespeare

Classiques Jo Roets et Greet Vissers ont adapté, retravaillé et retraduit des classiques de la littérature mondiale pour le théâtre et pour le jeune public. C’est entre-temps la spécialité et l’estampille de Laika. Les adaptations sont limpides sans rien perdre de l’original. Rostand, Dostoïevski, Capote, Steinbeck, Calvino, Mirbeau, Grossman… Leurs romans ont fait l’objet d’une adaptation rafraîchissante et clarifiante. Dans bien des cas, la pièce valait le livre, à sa façon, évidemment. Rien de la littérature mondiale n’est trop grand ou inabordable pour Laika. Outre mettre l’essentiel de ces valeurs établies en évidence, Laika a confié des commandes d’écriture à des plumes contemporaines talentueuses de Flandre et des Pays-Bas. voir aussi: Shakespeare

De Idioot, 2006 © Phile Deprez — Van muizen en mensen, 2005 © Phile Deprez — Misdaad en straf, 2014 © Kathleen Michiels — Othello, 2011 © Phile Deprez

Kinderen, jongeren en andere volwassenen In 1992 maakten Jo Roets en Greet Vissers Een dame in de kast. Het was een hilarische, absurde, speelse en niettemin bloedserieuze voorstelling voor kleuters, een levend stripboek waarin drie figuren onverstoorbaar hun gang gaan in een nooit stilstaande carrousel van voorwerpen, beelden en situaties. Sindsdien maakt Laika met de regelmaat van de klok theater voor heel jonge tot iets oudere kinderen. In 2001 creëerde Laika voor iedereen vanaf vier jaar Peer, in een regie van Noël Fischer. Peer werd een ware kleuterhit en speelde honderden voorstellingen in binnen- en buitenland. In 2016 komt de voorstelling opnieuw op het repertoire omdat ze door de impliciete problematiek – een vreemdeling komt op ons terrein – actueler dan ooit is. Noël Fischer regisseerde ook Villa Fink, een kleutervoorstelling over een hotel vol honderdjarigen die iets bijzonders kunnen én Watou, over de notoire driftbuien van kleuters. Laika bracht met Floris en Blancefloer, de kamishibai een stuk voor kleuters over de kloof tussen religies.

Laika raakt graag de grote thema’s aan en appelleert tegelijkertijd op een speelse manier aan de nieuwsgierigheid, leergierigheid en verwondering van kinderen. Wellicht zijn het dezelfde elementen die maken dat Laika’s stukken iedereen kunnen boeien, omdat ze het kind in ieder van ons aanspreken. Ondertussen maken kinderen en jongeren nog steeds het grootste deel van het Laika publiek uit, niet het minst omdat Laika honderden schoolvoorstellingen speelt, al dan niet op locatie in de klas.

Kids, youngsters and other adults In 1992 Jo Roets and Greet Vissers made a performance for toddlers, named A Lady in the Cupboard. It was a hilarious, absurd, playful performance that was on Laika’s repertoire for years (it still is) and even toured extensively in the United States. The performance remains a cornerstone of Laika’s repertoire because of its universal themes and its appeal to the curiosity, eagerness and wonderment of young children. Today Laika’s audiences consist mainly of children and youngsters. Laika plays hundreds of school performances each year, on location and in classrooms.

Enfants, ados et autres adultes En 1992, Jo Roets et Greet Vissers montaient Een dame in de kast (Une dame dans l’armoire). C’était un spectacle ludique, absurde pour bambins qui a été mis au répertoire de Laika pendant des années et a fait une tournée étendue aux États-Unis. Laika aime s’attaquer aux grands thèmes et stimule aussi d’une façon espiègle à la curiosité, la soif d’apprendre et l’émerveillement chez les enfants. Ce sont d’ailleurs toujours les enfants et les adolescents qui composent la majorité du public de Laika, essentiellement parce que Laika joue des centaines de représentations scolaires, tant hors les murs que dans la classe.

Spiegelei zonder ei (Hotel Tomilho, 2004 & Aromagic, 2013) ingrediĂŤnten 500 g mozzarella stokbrood 10 gele kerstomaatjes peper van de molen pesto bereiding Snij het stokbrood in sneetjes van 1 cm dik, bestrijk ze met pesto en toast ze in de oven. Laat afkoelen. Snij ondertussen de mozzarella in plakjes en halveer de tomaatjes. Leg op elk toastje een plakje mozzarella en daarop een half tomaatje. Bak nog even in de oven, tot het plakje mozzarella net gesmolten is. Maal er voor het opdienen wat peper over.

ÂŠ Kathleen Michiels

Het Takkenkind, 2009 © Phile Deprez — Het gevecht van De Vocht, 2010 © Phile Deprez Geloof me!, 2007 © Koen Broos — Soepkinders, 2005 @ Phile Deprez —Floris en Blancefloer, de kamishibai, 2002 © Phile Deprez

Peer (2001) Peer heeft Rosa in zijn huis ontdekt. Zij spreekt een vreemde taal. PEER Peer. ROSA Peir. PEER

Nee, Peer. Gewoon Peer.

ROSA Peir. PEER Nee! Peer. Peer. ROSA

Peir Peir.

PEER

Nee. Alleen Peer. Dit is MIJN tafel Dit is MIJN kast Dit is MIJN keuken Dit is MIJN toilet Dit is MIJN huis Dit is MIJN schaap Hoelang zit jij al in MIJN kast?

Luisterspel Laika heeft iets met luisterspelen. Edmond Rostand schreef in 1897 Cyrano de Bergerac, een toneeltekst voor meer dan zestig personages. Laika herwerkte het tot een stuk voor drie spelers die kiezelsteentjes, donderplaten, waterfluitjes en regentonnen gebruiken om de actie te begeleiden en daardoor zelf actie worden. In Zigzagkind brengen de acteurs de stemmen in het hoofd van de twaalfjarige Nono tot leven. Doorheen die stemmen krijgt zijn verleden vorm en leert hij zijn overleden moeder kennen. Laika gebruikt de techniek van het luisterspel om het verhaal te versterken en alle angsten en frustraties, liefde en verlangen authentiek en geloofwaardig neer te zetten.

Zigzagkind (2016) NONO

Vertel me dan het verhaal. Ik weet helemaal niks over mijn moeder. Papa en

FELIX

Het is een moeilijk verhaal, meneer Feierberg. Maar ik moet het je vertellen. Ze

NONO

Ze heeft het jou gevraagd? Hoezo je kende haar?

FELIX

Ik ken jouw moeder al van toen ze een kleine baby was. Ik kende haar moeder.

LOLA

Er was eens een klein meisje. Een meisje dat flinker was dan alle jongens.

ZOHARA

Ik woon in een hoog gebouw in de stad. Ik draag gescheurde broeken. Ik heb

Gaby praten er nooit over. heeft het mij gevraagd. Ik moest je het vertellen voor je bar mitswa.

geen spiegel in de klerenkast. LOLA

Een meisje dat de jongens tot gevaarlijke dingen aanzette.

ZOHARA

Ik sta vol schrammen. Ik verzamel prentkaarten uit verre landen en soldaatjes.

LOLA

Een meisje van één dag op school en twee dagen rondhangen in de stad.

ZOHARA

Wie koopt die soldaatjes? Wie stuurt die kaarten? Mijn vader? Wie is mijn

FELIX

Ze groeide op tot een mooie, wilde tijgerin. Ze was sterk, niemand kon haar

vader? Ik moet toch een vader hebben… Wie is mijn vader? zeggen wat ze moest doen. Op haar achttiende ging ze voor het eerst met mij naar het buitenland. Een vader en een dochter. NONO

Jij bent de vader van Zohara. En jij bent haar moeder?

LOLA

Zo is het, Nono. Zohara is onze dochter. Toen ze achttien werd, wilde ze de

FELIX

Ze werd mijn compagnon. We bedrogen rijke diamantairs, we beroofden

NONO

Mijn moeder was geen oplichtster. Je liegt! Je liegt weer tegen me.

wijde wereld in, haar vader achterna. banken, en niemand dacht aan ons. FELIX

Luister Nono. Ik had er niets over te zeggen. Ik heb Zohara tot niets verplicht.

ZOHARA

Pappino, alle mensen zijn laf. Ze hebben een afgelikt leven. Het leven dat ik

FELIX

A life as a criminal is a short life, baby.

ZOHARA

Het leven is te kort. Het leven dat wij hebben moeten we leven.

NONO

Mijn moeder was niet zo.

En papa? Hoe heeft ze mijn papa leren kennen?

heb, wil ik leven. Een groot leven. Een leven uit de film.

Jo Roets en Greet Vissers naar David Grossman

Listen (to the action)! Laika loves the concept of radio plays. How to translate a century-old play like Cyrano, written for sixty characters and with dozens of parallel storylines, into a contemporary story? Theatre conceived as a radio play in which actors use pebbles, whistles and rain barrels to accompany the action, is Laika’s answer. Acting is also playing with props and sounds ; the action becomes transparent, noise becomes visible. The same goes for The Zigzag Kid : the childhood of twelve-year-old Nono comes to life through the voices, songs and sounds produced by the actors. Laika uses this technique to touch the heart of a story.

Audiodrame Laika a un lien avec les audiodrames. Dans Cyrano, une pièce écrite par Rostand voilà plus de cent ans et conçue pour soixante personnages, est adaptée à un audiodrame dans lequel les acteurs se servent de gravier et de petits cailloux, de plaques à tonnerre, d’appeaux et de barils à eau pour accompagner l’action, devenant action eux-mêmes. Dans Zigzagkind (L’enfant zigzag), les acteurs incarnent les voix qui hantent la tête de Nono, le petit héros de douze ans. C’est à travers ces voix que son passé prend forme et qu’il apprend à connaître sa mère décédée. Laika fait usage de la technique de l’audiodrame pour en arriver à l’essence de l’histoire, clarifier l’action et rendre le son visible.

Cyrano, 2014 © Kathleen Michiels — Wie is van wie?, 2005 © Phile Deprez — Zigzagkind, 2016 © Kathleen Michiels

Van muizen en mensen, op locatie Furka Hoeve Boechout, 2003 © Phile Deprez — Arthur, 2005 © Phile Deprez — De twaalfde nacht, 2003 © Pan Sok

Lush

“Laika is lush - Laika is a verdant flourishing company. Fertile with new ideas offering audiences unexpected ways to see, feel, hear, touch and taste theatre. It is also generous in stimulation a wide range of age groups and generations from old to young. Laika is challenging - Laika challenges the contemporary notion of what is performance and theatre in the 21st century by being defiant in its re-interpretation of the staple diet of literature (Of Mice and Men) to the classics (Twelfth Night and Arthur). It demands a lot from its collaborators and is as a consequence stimulating its audience. Laika is full of glee - Different shows are gratifying in their own way, amusing children, delighting older people and generally full of hilarity and excitement.” Dat zei Rachel Clare, artistiek leider van Crying out Loud in London. In het Nederlands klinkt dat zo: “Laika is weelderig. Laika is een welig tierend gezelschap. Zwanger van nieuwe ideeën die het publiek verrassende manieren biedt om theater te zien, te voelen, te horen, te smaken. Laika is genereus: het appelleert aan een zeer breed publiek, jong en oud, over verschillende generaties heen. Laika is uitdagend. Laika morrelt aan de hedendaagse definities van performance en theater in de 21ste eeuw. Dit doet Laika door klassiekers uit de wereldliteratuur opnieuw te interpreteren. Laika is vol plezier. Hun voorstellingen verblijden, telkens op een eigen manier. Tot jolijt van kinderen, tot verrukking van volwassenen, tot hilariteit en opwinding van iedereen.”

Lush “Laika is lush - Laika is a verdant flourishing company. Fertile with new ideas offering audiences unexpected ways to see, feel, hear, touch and taste theatre. It is also generous in stimulation a wide range of age groups and generations from old to young. Laika is challenging- Laika challenges the contemporary notion of what is performance and theatre in the 21st century by being defiant in its re-interpretation of the staple diet of literature (Of Mice and Men) to the classics (Twelfth Night and Arthur). It demands a lot from its collaborators and is as a consequence stimulating its audience. Laika is full of glee - Different shows are gratifying in their own way, amusing children, delighting older people and generally full of hilarity and excitement.” Rachel Clare, artistic director of Crying out Loud in London

Lush « Laika est luxuriante. Laika est une compagnie vigoureuse. En gestation de nouvelles idées qui propose au public des manières surprenantes de voir le théâtre, de le ressentir, de l’entendre, de le goûter. Laika est généreuse : elle interpelle un public très large, jeune et vieux, qui transgresse le cap des générations. Laika est provocante. Laika trafique les définitions contemporaines de la performance et du théâtre au XXIe siècle, et elle le fait en interprétant à nouveau les classiques de la littérature mondiale. Laika déborde de plaisir. Leurs spectacles réjouissent, chacun à sa façon. Au grand plaisir des enfants, à l’enchantement des adultes et à l’hilarité et au grand émoi de tous. » Rachel Clare, directrice artistique de Crying out Loud à Londres

Maillardreactie De Franse arts en chemicus Louis Camille Maillard uit het begin van de twintigste eeuw (geen familie van de Belgische poppentheatermaker Marc Maillard) beschreef voor het eerst chemische reacties in de keuken die optreden in voedsel onder invloed van hitte en waarbij groenten of vlees bruin worden. In levensmiddelen leidt de Maillardreactie (zeg maar: bruinkleuring) tot een verandering van smaak en geur. Precies de smaken en geuren die wij mensen lekker vinden. De Maillardreactie is overal waar voedsel warmte ontmoet en draagt bij tot de geliefde smaken van bier, brood, chocolade, vlees en koffie en in vrijwel alle producten die gebakken of gebraden worden. De Maillardreactie is naast belichting, muziek, toneelspel en bijzondere publieksopstellingen daarom een van de hoofdelementen van Laika’s theater der zinnen. Ze zorgt voor een verhoogd olfactorisch effect tijdens de voorstellingen. Ze maakt alles tot een smakelijke, zinnenprikkelende ervaring.

Laika doet daarenboven nog beroep op een andere, niet-chemische, Maillardreactie. Marc Maillard (geen familie van de Franse arts) zorgt voor zijn eigen theatrale chemie. Hij is een van de peetvaders van het hedendaagse poppenspel. Jo Roets speelde en maakte samen met hem in de jaren tachtig de eerste FroeFroe producties en nodigde Greet Vissers uit die toen bij politiek theaterwerkgroep Kopspel werkte. Roets en Vissers richtten samen Blauw Vier op. De rest is geschiedenis. Ware het niet dat de Maillardreactie na vijftien jaar in volle kracht dubbelvoudig zou toeslaan toen Laika en FroeFroe samen Kleine Sofie maakten en later de publieksknaller Pentamerone waarin de chemie van poppen, eten en zeventiende-eeuwse vertellingen zorgen voor een culinaire en theatrale belevenis van de bovenste plank.

Maillard Reaction The French physician and chemist Louis Camille Maillard was the first man to describe the chemical reactions that occur in food under the influence of heat. When heated, vegetables or meat turn brown. In food the Maillard reaction enhances a change of taste and smell. Exactly the flavours and smells that we like. That is why the Maillard reaction is one of the main elements of Laika’s theatre of the senses, alongside light, music and play. It adds an increased olfactory effect to performances and transforms them into a tasty and titillating experience.

Marc Maillard: “Terugblikkend over de voorbije 25 jaar kan ik zeggen: we zijn ongelooflijke gelukzakken. Ieder van ons, Laika en FroeFroe, heeft zijn eigen ding kunnen doen, en ieder op zijn eigen manier. In het landschap van de podiumkunsten zijn we complementair, en dit is steeds bevorderlijk geweest voor een samenwerking die tot op vandaag verder gaat. We verstaan elkaar zonder veel woorden; er is wederzijds respect voor en vertrouwen in wat elk van ons doet. We koesteren allebei de overtuiging dat onze respectievelijke artistieke disciplines iets kunnen betekenen. Dat we beiden staan voor een engagement. Als FroeFroe met Laika een plan maakt, dan is dat een plan. Dat is iets unieks. Dat deel ik niet met andere coproducenten. Onze relatie heeft in de loop der jaren een mooie patine gekregen. Laika is een oude liefde, en die roest niet.”

Maillard et sa réaction Le médecin et chimiste français Louis Camille Maillard a décrit pour la première fois les réactions chimiques que l’on peut observer en cuisine à la cuisson d’un aliment, et qui font brunir la viande ou les légumes. Pour les produits alimentaires, la réaction de Maillard mène à un changement de goût et d’odeur. Exactement les goûts et les odeurs qu’aiment les humains. La réaction de Maillard est, outre l’éclairage, la musique et le jeu scénique l’un des éléments de base du théâtre sensoriel de Laika. Elle conduit à un effet olfactif accru pendant les représentations. Elle fait du tout une expérience goûteuse et quasi érotique.

Kleine Sofie, 2010 ÂŠ Phile Deprez Pentamerone, 2015 ÂŠ Sigrid Spinnox

Gemarineerde eend in de wok met paksoi (Patatboem, 2002) ingrediënten 1 kg eendenfilet, ontvet 80 g gember 3 teentjes look 1 sjalot 3 limoenblaadjes 40 g sesamzaad 7 cl vissaus 1 bussel koriander 2 paksoi limoensap olie bereiding Fileer de eend en snij in reepjes. Maak een marinade met de gember, look, sjalot en limoenblad. Mix alles fijn en meng onder het eendenvlees. Was de paksoi en snij fijn. Pluk de koriander en hak fijn. Rooster de sesamzaadjes. Wok de eend met de marinade en voeg achtereenvolgens vissaus, paksoi en koriander toe. Tot slot een beetje limoensap en de sesamzaadjes toevoegen.

But there is more to Maillard. At the end of the eighties of last century, Marc Maillard - the ‘Godfather of contemporary puppet theatre in Flanders’ and not related to the French physician – invited Jo Roets to become one of the co-creators in his company FroeFroe. Under FroeFroe, Roets and theatre maker Greet Vissers created a number of high-profile performances that have become part of the Flemish youth theatre repertoire. Roets and Vissers spread their wings and formed their own company: Blauw Vier. The rest is history. Many years later FroeFroe and Laika collaborated once more on Kleine Sofie and for the succesful performance Pentamerone, in which the chemistry of puppet, food and seventeenth-century narratives provide a culinary and theatrical experience.

Mais l’histoire de Maillard ne s’arrête pas là. Vers la fin des années quatre-vingt du siècle dernier Marc Maillard, le parrain du théâtre de marionnettes moderne - sans aucun rapport familial avec le physicien français - a pris Jo Roets sous les ailes de sa compagnie FroeFroe. De pair avec la créatrice de théâtre Greet Vissers, Roets a monté une série de spectacles marquants qui, après toutes ces années, se sont affirmés être des pièces de répertoire du théâtre jeune public. Roets et Vissers ont joint leurs forces et ont créé ensemble la compagnie Blauw Vier. Le reste appartient à l’Histoire. Si ce n’est que FroeFroe et Laika ont travaillé ensemble à nouveau pour la création de Kleine Sofie (Petite Sophie) et pour le tabac qu’a fait Pentamerone, dans lequel la chimie des marionnettes, de la nourriture et des contes du dix-septième siècle se mêlent pour en faire une aventure culinaire et hautement théâtrale.

m Matterhorn

Een rotspiramide van 4478 meter hoog, op de grens van Zwitserland en Italië, de iconische berg, een berg zoals een berg er moet uitzien in onze verbeelding. Sinds 2014 staat er een tweede Matterhorn middenin Borgerhout.

Al van bij het begin kreeg het project een sociale dimensie. De werkateliers van Wela, Kopspel en De Sleutel werkten met tientallen jongeren uit het Antwerpse beroepssecundair onderwijs actief mee aan de renovatie.

Dat nieuwe baken in het landschap ontstond uit de droom om een gemeenschappelijke werkplaats te maken voor Laika, Muziektheater Transparant, de Roovers en kunstZ. In deze werkplaats zou iedere partner zijn eigen ruimtes hebben terwijl repetitiezalen, vergaderruimte, keuken, bibliotheek, kostuum- en technisch atelier kunnen worden gedeeld. Laika koestert al sinds jaar en dag de contacten met andere makers en gezelschappen. Die contacten zijn inspirerend en verrijkend voor de eigen werking. Ontmoetingen en gesprekken tijdens de lunchpauzes en tussen de repetities door, leiden vaak tot wederzijdse ontdekkingen en nieuwe samenwerkingen.

Matterhorn bood nieuwe mogelijkheden. Laika begon er met workshops voor kinderen en jongeren uit de buurt, Theaterstorm. Een klas uit een school in de nabije omgeving komt een week lang in residentie. Drie kunstenaars begeleiden hen in workshops dans, theater, muziek, kostuums… Op het einde van de week is er een presentatie voor andere kinderen en ouders. Matterhorn zet de deuren wijd open voor samenwerkingen met de buurt en Borgerhoutse huizen als Roma, Rataplan, ‘t Werkhuys en Trix. Vanaf 2016 wordt gestart met Borgerhuis, een project waarin de bewoners van Matterhorn een kruisbestuiving zoeken met buurtbewoners, -verenigingen en -organisaties.

Matterhorn vond na een jarenlange zoektocht uiteindelijk zijn plek in een voormalig pakhuis in Borgerhout. Dankzij de Stad Antwerpen en vele andere partners werden financiële middelen gevonden voor een grondige renovatie.

Matterhorn Laika has always cherished encounters with other artists and companies, because that type of contact is truly inspirational. It all started with a dream to create a common area for Laika, Muziektheater Transparant, de Roovers and kunstZ. This dream came true in 2014, when the four companies moved into a shared, brandnew building. The common area was named Matterhorn, referring to the iconic mountain. Matterhorn is also open to social and cultural organizations operating in the neighbourhood.

Matterhorn Laika soigne depuis des années ses contacts avec d’autres créateurs et compagnies. Ses contacts sont une source d’inspiration et enrichissent sa propre démarche. C’est d’après le rêve de créer un lieu de travail commun pour Laika, Muziektheater Transparant, de Roovers et kunstZ qu’a vu le jour le projet Matterhorn, ainsi nommé pour la montagne iconique. Les quatre compagnies en question partagent les espaces d’un bâtiment entièrement réhabilité. Dès ses débuts, le projet a connu, outre sa dimension culturelle, aussi une dimension sociale. Matterhorn ouvre grand les portes à la collaboration avec le quartier.

Opening Matterhorn, oktober 2014 ÂŠ Kathleen Michiels

Nieuwsgierigheid Willen weten hoe de dingen juist in elkaar zitten is één van de diepste menselijke drijfveren. Dat begint van jongs af aan. Hoeveel ouders wierpen niet de handen vertwijfeld in de lucht bij de zoveelste vraag van hun kind naar het waarom van iets? Kinderen wordt al gauw afgeleerd teveel waarom-vragen te stellen, want we weten niet op alles een antwoord. Daarmee wordt echter ook de nieuwsgierigheid gedempt. Terwijl het vragenstellen zelf het belangrijkste is, niet het hebben van een antwoord. Nieuwsgierigheid is een karaktertrek, misschien wel een instinct, waarmee we beter overleven. Laika wil een katalysator zijn voor de nieuwsgierigheid. Een klasje kinderen of jongeren uit de buurt gaat in Theaterstorm een week lang aan de slag rond een thema zoals ‘zwerven en dwalen’. Daarrond wordt gewerkt met beweging, muziek en beeldende kunst. Zo maakt Laika deze jonge mensen, voor wie de drempel naar de schouwburg vaak te hoog is, nieuwsgierig naar meer.

Chocolade bitterballen (Aromagic, 2013) ingrediënten 20 kokosballetjes, Rafaello’s van Ferrero Rocher 2 eigelen panko of broodkruim frituurolie bereiding Klop de eigelen los in een schaal en doe voldoende broodkruim in een tweede schaal. Rol de kokosbolletjes eerst in het eigeel en daarna door het broodkruim. Laat 2 minuten rusten en paneer ze een tweede maal. Laat even rusten in de ijskast. Frituur ze kort vlak voor het opdienen. Kan je presenteren met een sausje in een bakje voor bitterballen.

New (things to learn) Children are often discouraged from asking too many why-questions, simply because we do not know the answer to everything. This is how curiosity is muted. Asking questions is hugely important. Life is not about having all the answers. Curiosity is a trait, perhaps an instinct that allows us to survive. Laika wants to act as a catalyst for curiosity. Theaterstorm is a point in case. Children or adolescents from underprivileged neighbourhood schools spend an entire school week working around themes such as ‘wandering’. The workshops involve movement, music and visual arts. Thus Laika sharpens the appetite and curiosity of youngsters for whom the theatre-threshold is often too high.

Nouveau (le) et la curiosité qu’il inspire On enjoint vite aux enfants de ne pas poser trop de questions, souvent pour la simple raison qu’on n’en connaît pas les réponses. Et c’est ainsi que leur curiosité est muselée. Alors que ce qui importe le plus est le questionnement lui-même, bien plus que la réponse. La curiosité est un trait de caractère, peut-être même un instinct, qui nous permet de mieux survivre. Laika veut être un catalyseur de curiosité. Theaterstorm en est un bel exemple. Une classe d’enfants ou d’adolescents du quartier se penche pendant une semaine sur le thème de « l’errance ». On fait appel à la gestuelle, la musique et les arts plastiques. Ainsi Laika rend ces jeunes, auquel le monde de la scène est souvent étranger, curieux d’en savoir plus.

Chocolade bitterballen ÂŠ Kathleen Michiels Theaterstorm, 2015 ÂŠ Pol De Wilde

NIPT, 2013 Â© Phile Deprez

Openheid Laika is een open huis. Bart Van den Eynde, één van de stichters van het nieuwe huis in 2001, begeleidde beginnende regisseurs bij het maken van voorstellingen voor een jong publiek. Sindsdien is Laika een creatieplek voor andere makers en ensembles met een warme genegenheid voor nieuw talent. De jonge generatie theatermakers krijgt de kans om in alle rust te creëren en te groeien tot ze op eigen vleugels kunnen vliegen. Noël Fischer (regisseur van Peer, Villa Fink en Watou) is inmiddels artistiek leider van NTJong, één van de grootste jeugdtheatergezelschappen in Nederland. Steeds opnieuw blijkt de samenwerking voor alle partijen verruimend en verrijkend te zijn. Ieder gastproject staat voor ontmoeting en confrontatie, inspiratie en reflectie.

Tot in de woestijn (2009) ASCHE

Een keer vroeg ik: Mama?

MOEDER

Ja, schatje...

ASCHE

Waarom huilt gij altijd?

MOEDER

Ach jongen.

ASCHE Waarom? MOEDER

Morgen schijnt de zon weer!

(huilt) ASCHE

Papa, waarom huilt mama altijd?

ERWIN

Omdat het leven een bad is, waar iedereen in pist. En als het bad vol is, dan loopt het over, en dan kan alles weer opnieuw beginnen. En nu hop mars, snel naar bed. En geen vieze dingen dromen.

ASCHE (naar publiek) Dus ik val ‘s nachts in zo’n bad vol met pis en ik zink dieper, dieper, steeds maar dieper, tot op de bodem, ik wil me daar afduwen, maar daar zit iemand

Laika heeft een intense band met de Toneelacademie Maastricht waar Jo Roets les geeft in teksttoneel en regie. Hij brengt acteurs, performers, theatermakers en docenten mee van over de grens. Laika biedt hen de kans om de eerste professionele stappen te zetten.

die mijn benen pakt en me vasthoudt.

Het mooiste aan dromen is wakker worden.

Mama, droomt gij soms?

MOEDER

Nee, nooit! Stel u voor dat ge iets schoons droomt en dan wakker wordt.

ASCHE

Nee, nooit.

MOEDER

Anders komt ge maar bij ons liggen.

ERWIN

Die jongen is geen baby meer!

MOEDER

Dat weet ik!

Droomt gij soms, mijn lieve schat?

Jean-Michel Räber

Openness Laika creates performances, but it is also an open house with a heart for young talent - artists or companies - whom Laika offers constant dialogue and intensive evaluation. Young generations of theatre makers are also given the opportunity to learn how to create at their own pace, until they can leave the nest on their own wings.

Ouverture Laika crée des spectacles, mais est en outre une maison ouverte aux autres créateurs et ensembles, et témoigne d’une sympathie sans bornes pour les nouveaux talents. La jeune génération de forgerons de théâtre reçoit la possibilité de travailler en toute quiétude à leur projet jusqu’à ce qu’ils puissent voler de leurs propres ailes. Cette collaboration s’est toujours avérée être fructueuse pour toutes les parties concernées. Chaque projet invité est garant d’une rencontre, d’une confrontation, d’inspiration et de réflexion.

Odilia, 2008 © Phile Deprez — Villa Fink, 2003 © Phile Deprez — Watou, 2011 © Phile Deprez — Über-Ich, 2015 © Jolien Fagard

Nu, 2009 © Phile Deprez Kleine Sofie, 2010 © Phile Deprez

Optimisme Cynisme is Laika vreemd. Ze zien het glas half vol, eerder dan als half leeg. Kritisch denken mag geëngageerd doen niet in de weg staan. Optimisme, zo stelt Laika, is een morele plicht en dat zit ook in Laika ingebakken. Wie met en voor kinderen werkt, kan niet bij de pakken gaan zitten.

Kleine Sofie (2010) In het tehuis voor mislukte kinderen. MANKE (stottert) Vind je het plezant hier? SOFIE

Fantastisch, ik wil hier altijd blijven.

Ik hoop dat mijn haar niet te snel groeit, want dan ben ik geen mislukt kind meer.

DOVE Wwwa? SOFIE (in gebarentaal) Ik hoop dat mijn haar niet te snel groeit, want dan ben ik geen mislukt kind meer. DWERG

Misschien moet je zeggen dat je ziek bent.

SOFIE

En dat ik niet lang meer te leven heb. Dat zal ook wel meetellen.

DUBBELE

Ga jij dood?

SOFIE

Ja, maar dat is niet erg. Mensen gaan dood omdat er anders geen plaats

ALLEN

De bol is vol...

genoeg is op de wereld voor nieuwe mensen. Omdat de bol vol is.

Marc Maillard en Jo Roets naar Els Pelgrom

Optimism Laika does not do cynicism. The glass is always half full, rather than half empty. Critical thinking should not exclude engagement and involvement. Optimism, according to Laika, is a moral imperative. It’s part of Laika’s DNA.

Optimisme Tout cynisme est étranger à Laika. Ils voient toujours le verre à demi-plein, plutôt qu’à demi-vide. La pensée critique ne doit pas freiner l’engagement. L’optimisme, ainsi le pose Laika, est un devoir moral, et il est inscrit dans les gènes de Laika.

p Poëzie De poëzie van de taal is als de poëzie van het eten. Dat was de titel boven een artikel in Ons Erfdeel over het werk van Laika. Die poëzie zit in de uitgepuurde taal, het heldere spel (vol ongerijmdheden) en in het onverwachte, frisse ontdekken van wat je nog niet eerder zag.

Groene ijsrasp (Patatboem, 2002) ingrediënten vruchtvlees van 2 rijpe avocado’s sap van 2 citroenen 4 lepels kristalsuiker 8 bollen vanille-ijs bereiding

Recensent Patrick Jordens zei het in Pigment (Tendensen in het Vlaamse Podiumlandschap, ludion/VTI, 2003) ooit zo: “Ik zie het indrukwekkende scènebeeld van het keukenconcert Patatboem, de vloer en de kostuums van de muzikanten en koks, gedrenkt in felrood. En daartussen de potten en pannen, bestek en afwasbak, instrumenten in blinkend, schitterend metaal. ‘Heaven is a place, where nothing ever happens’, een ironische song van David Byrne, als slotlied van Patatboem. De zangeres vat post op de afwastafel en neemt een knolselderie (waarin een microfoon verstopt zit). Een zaag, die daarnet nog gezwind de groente sneed, zorgt voor ondersteunende, plagerige klanken. De tomeloze energie van koks en muzikanten smeult nog na in en boven de kookpotten. Nu is er die epiloog-rust – ‘nothing ever happens’. Tweehonderd toeschouwers hebben hun avondmaal zien ontstaan onder de soms anarchistisch-dissonante, dan weer wiegende klanken van Vermeersch en zijn band. Wat een generositeit! Het paradijs ligt in een knolselderie.”

Meng het avocadovlees, het citroensap en de suiker goed door mekaar. Prak er het vanille-ijs door. Zet het geheel snel terug in de diepvriezer. Zodra het ijs opnieuw hard is, rasp het met een grove rasp. Het resultaat oogt als geraspte groene kaas, maar smaakt als een lekker ijsje.

Poetry The poetry of language is similar to the poetry of food. As Patrick Jordens said in a review: “I see the impressive scenography of kitchen concert Patatboem, the floor and the costumes of the musicians and cooks, soaked in bright red. And in between the pots and pans, the cutlery and the sink, all kinds of instruments in shiny metal. Two hundred spectators have watched their supper being prepared, listening to the sometimes anarchic-dissonant, sometimes swaying sounds of Vermeersch and his band in the process. Such generosity! Paradise lies in a helping of celeriac.”

Poésie La poésie de la langue est comme la poésie de la nourriture. Patrick Jordens disait dans un commentaire de presse : « Je vois l’impressionnante image scénique du concert cuistancier de Patatboem, le sol, les costumes des musiciens et des maîtres-queux, imbibés de rouge vif. Et là, entre les pots et les poêles, les couverts et l’évier, les instruments en métal luisant, rutilant. Deux cents spectateurs ont vu naître leur repas dans les sons tour à tour anarchiques-dissonants et berceurs de Vermeersch et son ensemble. Quelle générosité ! Le paradis se trouve dans un céleri-rave. »

Patatboem, 2002 ÂŠ Phile Deprez

BLOK-BLOC 2013 © Kathleen Michiels —De schoenen van Assepoes, 2010 © Phile Deprez — Sensazione, 2006 © Phile Deprez — Me Gusta, 2008 © Phile Deprez

q Quincunx Een quincunx is een figuur die ontstaat doordat men vijf dingen opstelt, zoals bijvoorbeeld bomen, struiken of heesters, waarvan vier op iedere hoek en één in het midden van het vierkant zijn geplaatst. De hartjes op de speelkaart van Harten Vijf staan in een quincunx. Laika is geen quincunx, zou je denken. En toch. Het publiek staat centraal, en aan de uithoeken ervan staan regie, spel, techniek en administratie, de compagnie van de grote goesting. Elk hun identiteit, samen meer dan de som van de delen, de magie van theater.

Quincunx A quincunx is a geometric pattern consisting of five points arranged in a cross, with four of them forming a square and a fifth at its centre. The hearts on the playing card of Hearts Five form such a quincunx. Laika is no quincunx, one might think. And yet. The audience is at the centre, and at the corners are the director, the actor, the technician and the administrator. Each with their own identity, more than the sum of the parts, the magic of theatre.

Quinconce Un quinconce est une disposition d’objets par groupes de cinq, dont quatre aux quatre angles d’un carré et le cinquième au centre : on l’utilise dans la plantation d’arbres, de buissons ou de haies. Les cœurs sur les cartes à jouer du Cinq de Cœur sont disposés en quinconce. Laika n’est pas un quinconce, me direz-vous. Et pourtant. Le public est au centre, et à chaque coin, se tiennent la régie, le jeu, la technique et l’administration, la compagnie du grand appétit. Avec chacun leur identité, leur totalité est plus que la somme des parties, et c’est la magie du théâtre.

r Room

Room drijft boven. Op de melk. De crème de la crème. Letterlijk en figuurlijk. Toch heeft room, net als alle andere vormen van vet, een slechte reputatie gekregen. Met de zwaarlijvigheidsepidemie werden eerst vetten, daarna suikers en uiteindelijk ook brood in de ban gedaan. Een slag in het water. Want zonder vet is voedsel niet lekker. Alle smaak- en geurstoffen worden gemakkelijk opgenomen in vet en op die manier naar de receptoren gebracht waar ze als moleculaire sleutels het slot van de gewaarwording activeren. Zonder dat vet proef je minder. Daarom is een boterham met boter en saus met een beetje room zoveel lekkerder.

Tandpasta van chocomousse (Me Gusta, 2008) ingrediënten 200 g melkchocolade 200 g pure chocolade 2 theelepels oploskoffie 2 eetlepels vanillesuiker 6 eieren 0,5 l room een scheut amaretto extra materiaal aluminium zalftubes bereiding Smelt de chocolade au bain-marie. Klop de room bijna stijf. Splits eigeel en eiwit. Klop het eigeel met oploskoffie, vanillesuiker en amaretto luchtig. Voeg er al roerend de gesmolten chocolade bij, vervolgens de opgeklopte room, en schep er als laatste het opgeklopt eiwit luchtig onder. Vul de tubes onmiddellijk, plooi ze achteraan dicht en laat ze opstijven in de

Laika gebruikt graag theatrale room om de smaaksensatie te verhogen. Die room is enthousiasme en lef. Ze gaan er altijd voor. Honderd procent of meer. Geen theater light, wel goed dooraderd en gespierd theateravontuur met de diepe smaak van de terroir. Onverdund en onversneden.

koelkast. Je kan de chocomousse nu rechtstreeks in je mond spuiten.

Room (the Dutch word for ‘cream’) Cream floats. On milk. The crème de la crème, literally and metaphorically. Like all other types of fat, cream has a bad reputation. Lots of butter on a slice of bread, an extra dollop of cream to finish a sauce. It makes all the difference. Laika likes to use theatrical cream to intensify the audience’s experience. This cream is called enthusiasm and guts, one hundred percent, possibly even more. Undiluted and unadulterated.

Ravissement de crème La crème surnage. Sur le lait. La crème de la crème. Littéralement et figurativement. Pourtant la crème, comme toutes les autres formes de graisse s’est forgé une mauvaise réputation. Mais sans gras, la nourriture ne goûte pas. Une tartine beurrée ou une sauce avec un peu de crème est bien plus goûteuse. Laika aime employer la crème théâtrale pour rehausser les goûts. La crème est l’enthousiasme, le culot. Et ils le choisissent toujours. À cent pour cent ou plus. Ici, pas de théâtre light, mais une aventure théâtrale marbrée et musclée avec le goût profond du terroir. Rien que du pur jus, non coupé, non dilué.

Suikerspin (2013) ARTHUR

Wijven zijn crapuleuze serpenten. Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat, en als het moet desnoods ook in ’t midden van de nacht, doen ze niks anders dan in volle toerekeningsvatbaarheid kuren uithalen om venten volslagen hoorndol en ziekelijk hitsig te maken. En daarom lopen ze rond met kilo’s schmink op hun gezicht en paraderen ze in frullekes van kleren waar ge de spleet van hun bruine tetten in kunt zien en hebben ze boven op hun kop, in hun haar, een zonnebril gestoken, ook als ’t regent of als ’t donker is. En als ik ze dan op hun hoge hakken zie komen aankwakkelen, dan ga ik daar naartoe met een monter middenstandersgezicht maar met lood in mijn schoenen, en zij, zij zoeken de kleinste kopermuntjes die ze kunnen vinden tussen de bodemvuiligheid van hun portemonnee. Want barakkenventen die worden nooit met briefjes betaald want barakkenventen stammen rechtstreeks af van apen en gorilla’s. Sommige van die wijven denken dat mannen gelijk ik, die op de kermis hun boterham verdienen, nog een opgekrulde staart in hun broek hebben zitten. Het is wat het is en het zal nooit veranderen. Heel de wereld is naar de kloten, en de kermis erbij. Erik Vlaminck

Shakespeare Met Shakespeare legt een theatermaker de lat in één keer hoog. Als je de stukken van de zeventiende-eeuwse bard bovendien nog eens voor een jong publiek wil brengen is het helemaal een uitdaging. Toch is het dit waar Laika voor gaat. Ongelikt was een tekst van Bart Moeyaert naar King Lear. En net zo goed zijn De Twaalfde Nacht en Othello klassieke stukken van Shakespeare die met een grote speelsheid worden aangepakt en, met behoud van literaire kracht, een nieuw leven krijgen. Theaterrecensent Tuur Devens beschreef zijn Othello-ervaring zo: “In een oude grote legertent kijken we vanop banken aan weerskanten naar het speel/slagveld. Jago voert zijn persoonlijke oorlog tegen Othello, een veldheer die menig zeestrijd streed. Dat oorlogje voeren wordt met speelgoedscheepjes, geprojecteerd op een scherm met woelige golven, leuk vertoond. En ook andere taferelen zorgen door een spel met prulletjes, videobeelden en close-upbeelden, met verkleedpartijen en vlagen grotesk acteerwerk, voor veel kijkgenot. Het knappe van Laika is dat door die speelstijl en scenografie de diepgang van het oorspronkelijk verhaal niet verloren gaat. Integendeel, de twijfels, de liefde in vreugd en smart, de dilemma’s, de verterende jaloezie, en de onderlaag van machismo komen ook door de acteerprestaties helder aan de oppervlakte. De ene keer grotesk, de andere keer subtiel en suggestief, weten de acteurs hun verschillende personages echt en geloofwaardig te brengen.”

De twaalfde nacht (2003) De hertog is diep ontroerd. Hij huilt.

ORSINO

Cesario, Cesario.

Tranen zijn de parels van het hart.

CESARIO

Ja hertog.

ORSINO

Wij begrijpen elkaar zo goed.

Ik ben even eenzaam als jij.

In mijn hart raast ook een storm.

Mijn hart is vol van...

CESARIO

Gravin Olivia.

ORSINO

Juist. Hoe weet jij dat?

CESARIO

Hertog... Omdat u elke dag over haar spreekt.

Elke dag, elk uur, elke minuut.

ORSINO

O-li-vi-a. Dat is muziek.

Hemelse muziek.

Als ik aan haar denk... ooooh.

Honderd nachtegalen zingen hun mooiste lied,

duizenden kaarsen verlichten mijn hoofd,

en door mijn buik trekt een leger soldaten met luide trompetten ten oorlog...

De tijd voor ik Olivia kende. Al die verloren jaren!

Toen ik haar voor het eerst zag, Cesario, leek het alsof er na twintig jaar

ooooh.

droogte plots een druppel water op mijn tong viel. Jo Roets naar William Shakespeare

zie ook: Klassiekers

Shakespeare Staging Shakespeare means setting the bar high. Doing the seventeenth-century bard for young audiences is quite a challenge. That is exactly what Laika does. Ongelikt (Uncouth) was a text by Flemish author Bart Moeyaert based on King Lear. Twelfth Night and Othello were also adapted with great playfulness and respect for the original literary qualities.

Shakespeare S’attaquer à Shakespeare, pour un créateur de théâtre, c’est placer d’emblée la barre très haut. Et vouloir proposer des pièces du dix-septième siècle à un jeune public tient du défi. Mais ce défi, Laika le relève aisément. Ongelikt était un texte de Bart Moeyaert sur King Lear. Tout comme De twaalfde nacht (La nuit des Rois) et Othello, des grands classiques de Shakespeare, entrepris dans un esprit délibérément ludique, ont gardé tout leur impact littéraire, mais ont connu une nouvelle vie.

see also: Keen on Classics voir aussi: Classiques

Othello, 2011 © Phile Deprez — De twaalfde nacht, 2003 © Pan Sok — Ongelikt/ King Lear, 2001 © Phile Deprez — Naar Macbeth, 1992 © Stefaan Van Hul

Cucinema, 2010 © Kathleen Michiels — Libertés de Séjour, atelier Peter De Bie en Alexandre Gauthier, Le Channel Calais, maart 2009 © Michel Vanden Eeckhoudt

Tafel (aan) “Aan tafel” wordt geroepen als het aperitief op en het eten klaar is en men zich naar de eetplaats dient te begeven. Soms is de tafel het toneel, soms ook omgekeerd. zie ook: Tomilho

Cantecleir (1998) Van Kemp en de fazant zitten aan een tafeltje, ze eten een eitje. Het is gezellig. VAN KEMP

Madame... Nog een glaasje wijn?

FAZANT

Graag.

VAN KEMP

Ik heb voor u een gedicht geschreven:

Mevrouw de fazant,

bij u is het altijd plezant...

FAZANT

Oh...

VAN KEMP

ik zal altijd van u houwen

u bent de knapste aller vrouwen,

mooier dan de pauwen,

ik wil zo graag met u trouwen...

CANTECLEIR

Gelul! Mevrouw, ik kom u halen. U hoort hier niet thuis.

Meneer Van Kemp, deze fazant is mijn gast.

VAN KEMP

Zij wàs uw gast... boerehaantje.

Ze dineert nu liever met een heer.

CANTECLEIR

Van Kemp, let op uw woorden.

VAN KEMP

Als twee hanen vechten voor een vrouw moeten ze duelleren.

CANTECLEIR

Een haan moet niet vechten maar kraaien.

Ik heb haar leven gered.

Jo Roets en Greet Vissers naar Edmond Rostand

Table ‘Table’s laid!’, we say when the aperitif has been drunk and the food is being served. The guests move to the dining room. Sometimes the table is the stage, sometimes it’s the other way around.

Table (à) « À table », appelle-t-on quand l’apéro est consommé, que le repas est prêt et qu’il s’agit de passer à la salle à manger. Parfois, la table est la scène, parfois c’est le contraire.

see also: Tomilho

voir aussi : Tomilho

Hotel Tomilho, 2004 ÂŠ Phile Deprez

Tomilho (Hotel) Er was eens een hotel met vele kamers en wonderlijk personeel. Er werd gedanst en gezongen, gespeeld en genoten, gekeken en gefluisterd, gestreeld en verduisterd. En uiteindelijk schoof iedereen aan aan een lange tafel en werd er tot laat in de nacht gepraat over het leven.

Hotel Tomilho (2004) cheira o perfume do nosso encontro ruik de geur van ons samenzijn duas flores num só vaso wij zijn een gemengd boeket dançamos memórias dansend door onze herinneringen dois rebentos do mesmo ramo

In 2002 nodigden Giacomo Scalisi en Madalena Victorino Laika uit om samen met enkele Europese gezelschappen binnen het Portugese Percursos Festival op lange termijn samen te werken. Laika werkte samen met het Portugese gezelschap Teatro Regional da Serra do Montemuro en het resultaat was het locatieproject Hotel Tomilho dat in diverse steden in Europa gespeeld heeft. In oude, romantisch vervallen gebouwen richtte Laika een hotel in, met vele kamers, met Vlaams-Portugese gasten en bont hotelpersoneel. De toeschouwer was een reiziger, die bij het vallen van de avond arriveerde in Hotel Tomilho. De rest was verbeelding, vervoering, humor en een beetje fado.

twee loten aan dezelfde tak sente a música nas veias voel de muziek die door onze aderen stroomt o bater do nosso coração het ritme van onze hartslag um “pas de deux” - estás a ouvir? een pas de deux, hoor je? os nossos corpos fazem historia ons soortelijk gewicht schrijft geschiedenis rastos num salão de baile sporen op de dansvloer fazes-me pensar em … u doet me denken aan... pensar não geen denken aan não penses niet denken dança dansen eu agradeço-te ik dank u o nosso encontro soube-me tão bem ons samenzijn heeft me bijzonder gesmaakt espero voltar a cheirar-te ik hoop u nog eens te ruiken Hanneke Paauwe

Tomilho In 2002 the Portuguese Percursos Festival invited some European companies, including Laika, to work in Portugal on a long-term basis. For Percursos Laika got the help of Portuguese company Teatro Regional da Serra do Montemuro. The result was location project Hotel Tomilho, performed across Europe. Inside old, romantic dilapidated buildings Laika installed a hotel with many rooms, complete with Flemish-Portuguese guests and multicoloured hotel staff.

Tomilho En 2002, le Percursos Festival portugais invitait quelques compagnies européennes, dont Laika, à travailler au Portugal sur le long terme. Pour Percursos, Laika a reçu l’aide de la compagnie portugaise Teatro Regional da Serra do Montemuro et le résultat s’est traduit par le projet hors les murs Hotel Tomilho qui a été joué dans diverses villes d’Europe. Dans de vieux bâtiments riches d’histoire, Laika a organisé un hôtel aux nombreuses chambres avec des hôtes portugais et flamands, et un personnel hôtelier bigarré.

Risotto met aardpeer, zeekraal en zeewier (Opera Buffa, 2012) ingrediĂŤnten 600 g risottorijst 600 g aardpeer (of topinamboer) 75 g zeekraal olie 5 cl sojasaus 1 sjalot 8 cl witte wijn groentebouillon, kokend warm 12 g gedroogd zeewier (tokuyo me hijiki) bereiding Kook 15 cl water met 5 cl sojasaus en flink wat zwarte peper. Voeg gedroogd zeewier toe, laat even meekoken en zet van het vuur. Laat zo afkoelen. Kook de bouillon. Schil de aardpeer en snij in kleine stukjes. Zet weg in koud water om verkleuring te voorkomen. Versnipper de sjalot. Bak de rijst in een beetje olie aan tot hij glazig wordt. Fruit de gesnipperde sjalot even mee aan en blus met de witte wijn. Bevochtig daarna onmiddellijk verder met de bouillon en doe er de aardpeer bij. Laat op een klein vuur onder voortdurend roeren verder garen. Roer er, net voor de risotto gaar is, de zeekraal en zeewier (en eventueel het sojakookvocht) doorheen. Indien er geen aardpeer te verkrijgen is, kan je deze vervangen door een halve stengel citroengras, 140 g erwtjes en 1 stengel bleekselderij.

Opera Buffa, 2012 ÂŠ Kathleen Michiels

Tegendraads Laika breekt met geijkte theaterconventies. Ze experimenteren met andere podiumopstellingen, vormen, locaties en disciplines die het klassieke theater vreemd zijn. Ze doen vaak een beroep op artiesten die niet strikt tot de toneelwereld behoren: beeldende kunstenaars, muzikanten, circusartiesten, koks of poppenspelers. In het theater van Laika worden de gangbare verhoudingen tussen spelers (in dikwijls eigengereide casts) en het publiek (weggehaald uit hun vertrouwde theaterzetels) aan het wankelen gebracht.

Het gevecht van De Vocht (2010) DE VOCHT

Jullie schrijven mij een brief, geven geen uitleg, naar jullie motieven kan ik alleen maar raden. “Meneer De Vocht, we verklaren u de oorlog.” Dat is een belediging. Een belediging van alle mensen die ooit in een oorlog armen en benen verloren hebben. Denken jullie nu echt dat ik niet weet waar het jullie om te doen is? Dat sommigen zelfs hun ouders naar de directeur gestuurd hebben, omdat ze liever een andere leraar willen, een jongere collega, die hier op school steeds populairder wordt? En wat heeft de directeur geantwoord? Hij heeft ‘neen’ gezegd. En daarmee lijkt me de zaak toch wel afgehandeld. We zijn nu een jaar later en we hebben tijd genoeg gehad om alle emoties te verwerken.

In deze kan er geen akkoord zijn. Niet tussen jullie en mezelf. Ik ben de leraar. Jullie zijn de leerlingen. Het is mijn taak om jullie iets te leren. Wie vraagt er mij of ik liever andere leerlingen zou willen? Míjn beeld van de ideale leerling doet niet ter zake en jullie beeld van de ideale leraar evenmin. Kai Hensel

Topsy-turvy Laika breaks with calibrated theatre conventions. Laika turns the common relationships between actors and audience upside down. They experiment with alternative and non-classical stage setups, configurations, locations and disciplines. They often also rely on artists that do not strictly belong to the theatrical world: visual artists, musicians, circus artists, cooks or puppeteers.

Ténacité à contrefil Laika brise résolument avec les conventions bien établies du théâtre. Dans le théâtre de Laika les relations courantes entre des acteurs (souvent des fortes têtes) et le public (que l’on sort de ses fauteuils familiers) sont ébranlées. Ils essaient d’autres dispositions scéniques, d’autres formes, lieux et disciplines – autant de choses que le théâtre classique dédaigne. Ils font souvent appel à des artistes qui n’appartiennent pas au monde du théâtre au sens strict : des plasticiens, des musiciens, des artistes de cirque, des cuisiniers ou des marionnettistes.

Piknik Horrifik, 2016 ÂŠ Kathleen Michiels

Underdog Vijftien jaar Laika, meer dan zestig creaties, meer dan drieduizend voorstellingen, inhoudelijk en vormelijk extreem divers. Maar misschien is er toch een rode draad. Er komt steeds iets terug, een engagement, een bekommernis om de wereld en de mensen die daar af dreigen te vallen. Kleine Sofie is een meisje met kanker, Tot in de woestijn gaat over een jongere op drift. In een interview zei Jo Roets het ooit zo: “Ik denk dat ik vooral gefascineerd ben door de underdog. En door groeipijnen. Zoals de film My Life as a Dog laat zien hoe iemand door ingrijpende gebeurtenissen in het leven volwassen wordt. Zoals Napolejong waarin Frans, de zoon van Napoleon, de druk om zijn vader op te volgen niet aan kan. Zoals in De Twaalfde nacht een meisje Viola na een schipbreuk aanspoelt op een eiland. Ze verlaat het verhaal als een vrouw.” Het komt steeds terug: volwassen (proberen te) worden, taal verwerven om greep te krijgen op de wereld, ontwikkelen met vallen en opstaan, door de pijn en het lijden heen zien dat het beter kan worden.

Napolejong (1997) THERESE

Bent u nog niet vertrokken ?

Frans loopt en kruipt weg, als een opgejaagd dier FRANS

Laat me.

Thérèse wil hem aanraken FRANS

Nee, raak me niet aan. Niet doen.

THERESE

Wat is er ?

U beeft.

Uw vader zou u moeten zien. Hij zou...

FRANS

Zwijg over mijn vader.

stilte FRANS

Thérèse... Wil je iets voor me doen ?

THERESE

Maar natuurlijk, prins.

FRANS

Noem me niet prins.

Ik word geen keizer. Nooit. Ik ben bang voor... dat monster in mij.

Dood deze keizerszoon voor hij anderen doodt. Ik smeek het je.

Schiet op me, wurg, verpletter, sla, verdrink me... Thérèse, het is het enige wat je nog voor me kan doen.

En jij bent de enige waar ik dit aan durf te vragen. Jo Roets naar Edmond Rostand

Underdog In the course of its fifteen years’ existence, Laika has created more than sixty performances, productions and projects, and played more than three thousand performances – all very different. But maybe there is a common thread after all: a commitment, a concern for the world and the people who are at risk of being excluded from society.

Underdog Quinze ans de Laika, plus de soixante créations, plus de trois mille représentations, aussi diverses de contenu que de forme. Mais c’est peut-être là que se trouve le fil rouge. Quelque chose subsiste à travers tout, un engagement, une préoccupation au sujet du monde et de ceux qui risquent d’en être exclus.

Napolejong, 1997 ÂŠ Phile Deprez

Voedselverwondering Alles wat met eten te maken heeft is in de mode. Kookboeken vliegen als zoete broodjes over de toonbank, televisiekoks maken mooie sier. Voedsel is tegelijk probleem (milieu-impact, klimaatimpact, overgewicht, gezondheid) en zegen (lekker, verleidelijk en sociaal-cultureel waardevol). Bij Laika was het onder impuls van Peter De Bie al van bij het begin een inspiratiebron en theatraal element. Wat begon als eet- en drinkbare inkleding van feestjes, groeide uit tot volwaardige grondstof voor hele voorstellingen die ook verwonderden door hun markante scenografie. PEEP&EAT was baanbrekend en is nog steeds onovertroffen, sinds het voor het eerst in 1998 rondjes begon te draaien rond een centrale keuken waarin de koks als in een peepshow wonderlijke dingen deden met eten & drinken, verhalen & beelden. In Aromagic, vijftien jaar later, speelt de vijfde smaak umami zelfs de hoofdrol. Zo ver kan je gaan wanneer zoiets abstracts en on-theatraal als een smaak de actieve leidraad van een swingende kindervoorstelling wordt. Verwondering is Laika’s leidraad. Verwondering over hoe de wereld in elkaar zit, leidt vanzelf naar het plezier het onbekende te ontdekken en een frisse kijk te krijgen op oeroude verhalen van geloof, hoop, liefde en dood.

Wafeltjes met gerookte zalm en crème van mierikswortel of Cucinemawafeltjes (Cucinema, 2010) ingrediënten 1 rol bladerdeeg 250 g gerookte zalm verse dille voor de crème: 200 g zure room mierikswortelpuree naar smaak extra materiaal wafelijzer bereiding: Rol het bladerdeeg uit en beleg de helft ervan met plakjes gerookte zalm en dille. Vouw dicht en snij hieruit de gewenste wafelgrootte (bv. 7 x 5 cm). Bak ze goudbruin in het wafelijzer. Meng de zure room met de mierikswortel en serveer dit bij de nog lauwe wafels.

Verve (for food) Food is fashionable. Cookbooks sell like hot cakes, cooks are all over our television screens. Food is both a problem (impact on the environment and climate, obesity, health) and a blessing (tasty, tempting, of great socio-cultural value). Peter De Bie made food a source of inspiration and a theatrical element for Laika. It has been since day one. What started off as an edible and quaffable series of after-parties, evolved into a fully fledged resource for Laika’s performances. PEEP&EAT was groundbreaking and remains unsurpassed. Aromagic, created fifteen years later, revolved entirely around the fifth taste sensation of umami. That something as abstract and un-theatrical as a flavour can become the active guideline in a swinging performance for children clearly demonstrates Laika’s verve for food.

Victuailles miraculeuses La nourriture est à la mode. Les livres de cuisine se vendent comme des petits pains, la télévision se dispute les chefs étoilés ou non. L’alimentation est à la fois un problème (impact environnemental, impact climatique, surpoids, santé) et une bénédiction (bonne, tentante et précieuse sur le plan socio-culturel). Chez Laika, c’est à l’impulsion de Peter De Bie que cette source d’inspiration est devenue un élément théâtral. Ce qui a commencé par « l’habillage » hautement gustatif des fêtes, est devenu une matière première à part entière pour des spectacles dans leur totalité. PEEP&EAT était pionnier en la matière et n’a toujours pas été surpassé. Dans Aromagic, quinze ans plus tard, c’est le cinquième goût, l’umami, qui tient la vedette. Ainsi quelque chose d’aussi abstrait et d’aussi peu théâtral que le goût peut devenir le fil rouge d’un spectacle.

Zalmwafeltjes © Kathleen Michiels — Chocoladelamp © Phile Deprez — Opera Buffa, 2012 © Phile Deprez — Undeuxdouce, 2001 © Phile Deprez

Watermeloen Je krijgt een steak geserveerd. Maar het is niet wat het is.

Steak van watermeloen (Pentamerone, 2015) ingrediënten 1/2 pitloze watermeloen (10 stukken van 120 g) 10 cl sojasaus saus 30 g wit sesamzaad 6 cl ponzu saus 20 g misopasta bereiding Schil de watermeloen en snijd hem in stukken van 120 g. Marineer de stukken in sojasaus en vacumeer ze in een zak met de sojasaus. Laat een nacht trekken in de koeling. Maak de vinaigrette van sezamzaad, ponzu en misopasta. Bak de steak met peper en zout. Serveer warm met saus.

Watermelon A steak is being served, as in Pentamerone. But it’s not what it is.

100

Pastèque / Melon d’eau On vous sert un steak. Mais ce n’est pas ce que c’est.

Pentamerone, 2015 ÂŠ Kathleen Michiels

101

w Wereld

Laika staat in de wereld. Met grootstadprojecten als Hotel Ideal, droom de stad of BLOK-BLOC. Met voorstellingen die tot stand komen onder impuls van niet-artistieke organisaties zoals BOS+ bij Konijn met pruimen. Door zich te engageren in de buurt. Door te spelen in scholen (de meest democratische plekken in onze samenleving en daar is Laika blij om). Met voorstellingen waaraan niet-professionele spelers meedoen zoals in Piknik Horrifik. Door te kiezen voor acteurs die nog maar net in België zijn aangekomen en hen Dostojevski laten spelen zodat het stuk een hedendaagse grootstadsfabel wordt waarin ook nieuwe Belgen zich herkennen. Door het theater te verlaten en dicht bij de mensen te spelen, door de wereld tegemoet te treden.

Konijn met pruimen (2015) WIM

Zeg het, Evelyne!

EVELYNE Wat? WIM

Alles. Dat je hebt gelogen.

CHANTAL

Ze wil wel kinderen?

WIM

Ze heeft geen werk.

WALTER

Ik ben niet mee.

WIM

Ze is werkloos. Die job in Equador heeft ze verzonnen.

EVELYNE

Hij heeft het me gevraagd te liegen. Omdat jullie zouden neerkijken op een werkloze schoondochter. Maar het is waar, ik heb geen werk. Voor alle duidelijkheid: ik wou wel zeggen dat ik zonder werk zit, ik mocht niet van Wim. De schande moest jullie bespaard blijven.

WALTER

Hoe kom jij daar nu bij, Wim, dat wij iets zouden hebben tegen een werkloze vriendin?

CHANTAL

Ja, Wim, hoe kom je daar bij?

WIM

Hoe zou ik daar bij kunnen komen inderdaad?

WATER

Alsof wij niet weten hoe moeilijk het is voor jongeren om een job te vinden.

CHANTAL

Dus je bent eigenlijk stommer dan je je hebt voorgedaan, Evelyne?

WALTER

Chantal, alstublieft.

CHANTAL

Het komt er nogal hard uit, ik weet het, ik wou eigenlijk iets anders zeggen.

WIM

Het komt er nogal dikwijls eens hard uit, hier.

CHANTAL

Ik ben blij dat je gelogen hebt, wereldverbeteraars zijn niet altijd de gezelligste mensen in huis. Maar, chapeau, je hebt dat uitstekend gedaan, ik was er helemaal ingetrapt. Goed gespeeld. Vegetariër en zo, zich met de trein verplaatsend, het hele plaatje klopte. Ik had al schrik dat ik met mijn konijn ging blijven zitten. Dimitri Verhulst

World Laika is part of the world. With performances created under the impetus of non-artistic organizations such as BOS+ (Konijn met pruimen/Rabbit with plums). By involving the neighborhood. By performing in schools (the most democratic places in our society). By choosing non-professional actors who have just arrived in Belgium and by casting them in a performance based on Dostoyevski, thus creating a contemporary story about a metropolis, a story in which all the new Belgians recognise themselves. By bringing theatre and performing close to the people, by meeting the world.

102

Monde Avec des spectacles qui ont vu le jour à l’impulsion d’organisations non-artistiques comme BOS+ au Konijn met pruimen (Lapin aux pruneaux). En s’impliquant dans le quartier. En jouant dans les écoles (les lieux les plus démocratiques de notre société, et Laika s’en réjouit). Avec des spectacles auxquels participent des non-professionnels. En optant pour des acteurs qui viennent d’arriver en Belgique et en les faisant jouer Dostoïevski afin que la pièce devienne un conte cosmopolite dans lequel les nouveaux Belges se reconnaissent aussi. En quittant le théâtre et en jouant près des gens, en allant à la rencontre du monde.

Konijn met pruimen, 2015 © Kathleen Michiels — BLOK-BLOC 2013 © Kathleen Michiels — BOOT, 2013 © Lucilla Guichon All that is wrong © Ronny Wertelaers

103

Xenofilie Xenofilie is de liefde voor het vreemde. Die komt niet vanzelf, want de angst voor het vreemde zit in de mens ingebakken. Afwijzen van alles wat anders is, voor dat wat niet tot de eigen groep of cultuur behoort is een natuurlijke reflex van de oermens. In een wereld die steeds globaler wordt, waar het klimaat en ons leefmilieu voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid als een gezamenlijke bekommernis gezien worden, groeit het besef dat we het met zijn allen samen moeten doen. Dat we moeten denken dat er mensen zijn die erbij horen (de in-groep) en mensen die er niet bij horen (de uit-groep). We zijn met zeven miljard mensen allemaal bij de in-groep. We kunnen elkaar beter allemaal graag gaan zien. Xenofilie, het houden van het onbekende, is daartoe het nieuwe perspectief.

An Joseph, programmator van de Warande in Turnhout, zei het ooit zo: “De weg die Laika de laatste jaren is opgegaan, namelijk de samenwerking met allochtone artiesten, is een zeer boeiende evolutie. Om niet te zeggen: een noodzakelijke evolutie. Nu het publiek ook buiten de grote steden enorm snel aan het verkleuren is, moeten de kinderkunsten absoluut de kaart van de interculturaliteit trekken. Het jeugdtheater houdt, zoals zo vaak, de vinger aan de pols van nieuwe ontwikkelingen die onze maatschappij grondig veranderen, en moet er alles aan doen om een nieuwe cultuur vorm te geven. Ik ben ervan overtuigd dat kunst mensen kan inspireren tot werkelijk intercultureel samenleven en ik geloof dat Laika hierin een belangrijke rol zou kunnen spelen.” Misdaad en straf © Kathleen Michiels

Laika maakt zich sterk in zijn engagement voor een grotere diversiteit op het podium en bij het publiek. Een onontbeerlijke partner in dit streefdoel is onze Matterhorn-buur kunstZ, een huis voor acteurs en theatermakers van niet-Westerse origine.

Xenophilia Xenophilia is an attraction to foreign people and cultures, to all things strange. A new perspective in a world wrapped up in the fear of who/ what is different. Laika stirs up this love. An Joseph, programmer at de Warande in Turnhout says: “In recent years, Laika has been co-operating with immigrant artists, which is a very fascinating evolution. It’s also a necessary evolution.

104

Xénophilie La xénophilie est la sympathie pour de l’étranger. Elle a besoin d’être cultivée, par ce que la peur de tout ce qui est autre, de tout ce qui ne fait pas partie du clan ou de la culture est enracinée dans l’humain. Laika s’engage à maintenir son engagement de présenter une plus grande diversité humaine sur la scène et dans le public. Le partenaire essentiel pour atteindre ce but est notre voisin du Matterhorn, kunstZ. An Joseph du Warande, Turnhout : « Le chemin sur lequel Laika s’est engagé depuis des années, c’est-à-dire la collaboration avec des artistes allochtones, accuse une évolution très intéressante. Pour ne pas dire : une évolution nécessaire.

BOOT (2013) Elie, Anton en Axel komen op de scène en betrappen de verstekelingen op heterdaad. AXEL

Ik wist het. Zie je wel.

Verstekelingen aan boord!

Iedereen komt kijken. ANTON

Waar komen jullie vandaan?

De verstekelingen geven een antwoord in hun eigen taal.

TSVETI

Wij verstaan jullie niet.

YASMINE

Ze hebben onze kleren aan.

AZHAR

Ik ben bang. Ze kijken zo raar naar ons.

YASMINE

Ze stinken vanop honderd meter afstand.

MONA

Hebben ze zich eigenlijk al gewassen?

EUNICE

Zij stinken, wij blinken.

FATOUM

Wij zijn stinkend rijk.

AXEL

Ze moeten een goede verklaring hebben waarom ze hier zijn.

ANTON

Leg het ons uit.

ELIE

Zeg het dan.

Een van de verstekelingen zegt iets. FATOUM

Nederlands alstublieft!

Verstekelingen proberen te vertellen. MONA

Misschien zijn ze heel arm en hebben ze geluk nodig. We zouden beter geld geven voor hen.

FATOUM

Van mij mogen ze op de boot blijven. Ze hebben ook een leven.

EUNICE

Laat ze op onze boot.

Je weet nooit waarom ze hier gekomen zijn, ze kunnen geld lenen van ons. gecreëerd en gespeeld door kinderen van de Antwerpse Linkeroever tijdens BLOK-BLOC

The world is changing. Even outside the big cities audiences have become more ‘colourful’. That is why all companies working for young audiences must absolutely opt for an intercultural programme. I am convinced that art can inspire people from different cultures to live together and I believe that Laika can play an important role in this.”

Maintenant que le public change de couleur, hors des grandes villes aussi, les arts pour jeunes publics doivent impérativement jouer la carte de l’interculturalité. Le théâtre jeune public doit tout faire pour donner forme à une nouvelle culture. Je suis persuadé que l’art peut inspirer les gens à un vivre ensemble réellement interculturel et je crois que Laika peut y jouer un rôle important. »

105

Zetels van goud, 2012 ÂŠ Kathleen Michiels

106

107

Zetels van goud (2012) ALI

Ik... ben Ali.

ALINE

En ik ben Aline.

ALI

Ik ben Ali en ik heb een vliegend tapijt.

Dit is mijn mama. Ze is gescheiden.

Mama op. ALI

Zo ziet ze er thuis uit.

Mama neemt pollepel. ALI

En zo ziet mijn mama eruit als ze naar buiten gaat, als ze mij komt afhalen van school.

Mama neemt hoofddoek.

ALINE

Dat is wel grappig, die doek op haar hoofd.

ALI

Dat is niet grappig, dat is een hoofddoek.

ALINE

Waarom draagt ze een hoofddoek?

ALI

Omdat haar haren het koud hebben.

ALINE

Heb jij je nooit vergist? Er staan altijd veel hoofddoeken aan de schoolpoort,

ALI

Tuurlijk niet.

Mijn mama die herken ik uit de duizend!

ben jij nooit naar de verkeerde hoofddoek gelopen?

(ziet haar) ALI Mama! MAMA Ali! Rachida Lamrabet

108

y Yamyam De yam is het basisvoedsel voor vele Afrikanen. Een grote wortelknol, de aardappel van Afrika. Yamyam is het ‘Afrikaans meervoud’, met andere woorden: veel yams. Zoals noirnoir heel zwart is en peupeu heel weinig. Ook geschreven als ‘jamjam’, kort voor ‘jammie, jammie’ is het de manier om te zeggen dat je het lekker vindt. Wordt veel gehoord na voorstellingen van Laika.

Yamyam The yam, a sweet potato, is the basic food for many Africans. Yummy yammy (in my tummy) is a way of saying that you like the food. It’s also a much heard comment after a Laika performance.

Yam-Yam, Igname L’igname, un tubercule, est la nourriture de base de nombreux Africains. En Afrique, on l’appelle le « yam » et « yam-yam » veut dire « beaucoup d’ignames ». Le son s’apparente au « miam-miam » français, qui exprime le plaisir de manger. Yam-Yam est donc une expression souvent entendue après les spectacles de Laika.

109

Pentamerone, 2015 ÂŠ Kathleen Michiels Opera Buffa, 2012 ÂŠ Kathleen Michiels

110

z Zinnen

Laika brengt ‘theater der zinnen’: voorstellingen en zintuiglijke installaties voor kinderen, jongeren en volwassenen die hun kinderlijk gevoel voor verwondering nog niet zijn verloren. Laika is ruiken, voelen, zien, horen en proeven; proeven van kleine en grote verhalen, nieuwe gerechten en onbekende werelden. Werelden van gevoelens, ideeën en betekenissen, van smaken, geuren en kleuren. Meeleven met vertellingen in veel dimensies. Zo versmelten de zinnen van de taal met de rijkdom van de zintuigen.

Kastanjesoep met kastanjepops (Opera Buffa, 2012) ingrediënten 1 kg kastanjes (reeds geschild, meestal vacuüm verpakt) olie 2 preistengels (gewassen en gesneden) 16 cl droge sherry 250 g champignons 1,5 l bouillon peper en zout 50 cl melk amandelsnippers enkele gepofte kastanjes (verwijder na het poffen de schil) bereiding Verhit de olie op een matig vuur. Voeg de prei toe en fruit deze tot hij zacht is. Giet de sherry erbij en laat het mengsel op een matig vuur in 3 tot 4 minuten inkoken tot ongeveer een kwart. Voeg de kastanjes, champignons en bouillon toe en breng aan de kook tot alles gaar is. Pureer of mix het mengsel. Voeg melk toe en kruid af met peper en zout. Garneer de soep met de geroosterde amandelsnippers en gepofte kastanjes.

Zing Laika is ‘theatre of the senses ‘: performances and sensory installations for children, young people and adults who have not yet lost their childlike sense of wonder. Laika means smelling, feeling, seeing, hearing and tasting. It is savouring small and big stories, new dishes and unknown worlds. Thus the sentences embedded in language merge with the richness of the senses. Laika has zing.

Zarzuela (la) des sens Laika fait du « théâtre des sens » : des spectacles et des installations sensoriels pour les enfants, les adolescents et les adultes qui n’ont pas oublié leurs émerveillements enfantins. Laika, c’est sentir, toucher, voir, entendre et goûter ; goûter des petites et des grandes histoires, des nouveaux plats et des mondes inédits. Ainsi, les sens fusionnent dans le langage avec la richesse et la luxuriance des sens.

111

Suikerspin, 2013 ÂŠ Phile Deprez

112

113

Laika maakt

Laika speelt per seizoen ongeveer 275 voorstellingen. Elk jaar zijn er 2 à 3 nieuwe creaties, een aantal titels blijven jarenlang op het repertoire staan.

2015-2016 Piknik Horrifik Laika in coproductie met Le Volcan, scène nationale du Havre, Theaterfestival Boulevard/Jheronimus Bosch 500, ‘s Hertogenbosch en Cultura Nova, Heerlen 31 mei 2016, Le Volcan, Le Havre (F) 29 juni 2016, Zomer van Antwerpen Zigzagkind [10+] Laika en het nieuwstedelijk 4 februari 2016, Krokusfestival/cultuurcentrum Hasselt Konijn met pruimen [15+] Laika en BOS+ 26 september 2015, DE Studio, Antwerpen Pentamerone [12+] Laika en Theater FroeFroe 8 juli 2015, Zomer van Antwerpen

2014-2015 Über-Ich [16+] Laika & Michai Geyzen 16 april 2015, DE Studio, Antwerpen Cowboys huilen niet [7+] Laika en BonteHond 30 december 2014, DE Studio, Antwerpen Cyrano [12+] 2 oktober 2014, DE Studio, Antwerpen

2013-2014 Misdaad en straf [14+] Laika en kunstZ 6 maart 2014, DE Studio, Antwerpen Aromagic [8+] Laika in coproductie met Les Grandes Tables de la Friche, Théâtre Massalia, Système Friche Théâtre, Marseille Provence, Europese Culturele Hoofdstad 2013, Cultura Nova, Heerlen en Le Volcan, scène nationale du Havre, i.s.m. DE Studio 15 november 2013, Le Channel, Calais (F) 20 maart 2014, DE Studio, Antwerpen

2012-2013 \ROEST op LINKEROEVER ROESTgroep en Laika 11 april 2013, BLOK-BLOC, Antwerpen Linkeroever Boot [6+] Laika en kunstZ met medewerking van de basisscholen Sint-Anna Goethe en School aan de stroom 11 april 2013, BLOK-BLOC, Antwerpen Linkeroever

114

BLOK-BLOC 2013 Laika, CC Link en kunstZ 10 - 16 april 2013, Europark, Antwerpen Linkeroever Suikerspin [14+] Laika in coproductie met Theaterfestival Boulevard 7 maart 2013, DE Studio, Antwerpen NIPT [6+] Laika & Judith de Joode en Rutger Remkes 9 februari 2013, Krokusfestival/cultuurcentrum Hasselt Een dame in de kast [4+] 29 september 2012, DE Studio, Antwerpen All That Is Wrong [16+] Ontroerend Goed, Laika en Richard Jordan Productions in coproductie met Drum Theatre Plymouth 2 augustus 2012, The Edinburgh Fringe Festival (UK) 31 augustus 2012, DE Studio, Antwerpen

2011-2012 Zetels van goud [6+] 14 maart 2012, Xaveriuscollege Borgerhout Opera Buffa Laika en Muziektheater Transparant in coproductie met Le Volcan, scène nationale du Havre, Le Channel, scène national de Calais, Operadagen Rotterdam, Theaterfestival Boulevard ‘s Hertogenbosch en Concertgebouw Brugge 17 februari 2012, Krokusfestival/cultuurcentrum Hasselt

2010-2011 BLOK-BLOC 2011 Laika, CC Link en Villanella 20 - 30 april 2011, Europark, Antwerpen Linkeroever Othello [14+] 31 maart 2011, op locatie Fort IV, Mortsel Watou [4+] Laika en BonteHond 15 januari 2011 Cultuurcentrum Berchem Cucinema Laika en Circo Ripopolo in coproductie met Le Channel, scène nationale de Calais, Le Volcan, scène nationale du Havre, Theater op de Markt / PC Dommelhof, Cultuurcentrum Genk en Humorologie 5 oktober 2010, Le Channel, Calais (F) 13 oktober 2010, C-mine cultuurcentrum Genk Het gevecht van De Vocht [16+] 1 september 2010, Xaveriuscollege, Borgerhout

2009-2010 De schoenen van Assepoes [4+] 15 april 2010, Rataplan, Borgerhout Kleine Sofie [7+] Laika, Theater FroeFroe en HETPALEIS 10 april 2010, HETPALEIS, Antwerpen

115

Het Takkenkind [6+] 30 december 2009, Militair Hospitaal, Antwerpen Berchem Nu [8+] Laika, Inti en Cultuurcentrum Hasselt 19 september 2009, cultuurcentrum Hasselt

2008-2009 BLOK-BLOC 2009 Laika en Villanella i.s.m. Le Channel, scène nationale de Calais en Cultuurcentrum Linkeroever 15 - 25 april 2009, Europark, Antwerpen Linkeroever Stil Leven Laika & Patricia Goemaere 18 maart 2009, Le Channel, Calais (F) 17 april 2009, BLOK-BLOC, Antwerpen Linkeroever Tot in de woestijn [12+] 14 maart 2009, Le Channel, Calais (F) 16 april 2009, op locatie in de garage onder de Sint-Lucaskerk, Antwerpen Linkeroever Laika in Calais 8 - 28 maart 2009, Libertés De Séjour, Le Channel, Calais (F) Futuristisch diner 28 februari 2009, Coïmbra (P) Me gusta Laika in coproductie met Le Volcan, scène nationale du Havre, Cultuurcentrum Genk en Linz 2009/Culturele Hoofdstad Europa 17 oktober 2008, De Warande, Turnhout

2007-2008 Odilia [10+] Patricia Portela en Laika, met de steun van Prado, Instituto das Artes en Sony Portugal 4 april 2008, Cultuurcentrum Berchem Circusnachten [14+] Laika in coproductie met ’t Arsenaal en Le Volcan, scène nationale Le Havre, met steun van de Antwerpse Cultuurcentra 28 december 2007, Wintervuur, Deurne Geloof me! [6+] Laika en Productiehuis Jeugdconcerten/Oorkaan 13 oktober 2007, Concertgebouw, Amsterdam 19 oktober 2007, Cultuurcentrum Merksem

2006-2007 Don Giovanni 1 juni 2007, Operadagen, Rotterdam Ridderverdriet (zie je niet) [6+] Laika en HETPALEIS 7 april 2007, HETPALEIS, Antwerpen Sleeping Bee [12+] Laika & de Claes fabriek 16 januari 2007, HETPALEIS, Antwerpen

116

droom de stad Sensazione

Laika en de Antwerpse Cultuursector 6 oktober 2006, Oud Justitiepaleis, Antwerpen Laika en Time Circus 5 juli 2006, Les Tombées de la Nuit, Rennes (F) 13 juli 2006, Zomer van Antwerpen, op locatie bij EMMA, Antwerpen Noord

2005-2006 De idioot [14+] Petroesjka [5+]

Laika en HETPALEIS 22 maart 2006, HETPALEIS, Antwerpen

Laika en deFilharmonie 26 november 2005, HETPALEIS, Antwerpen Artilugios para contar y crear historias [8+] tentoonstelling van José Antonio Portillo, org. Laika 23 september 2005, Cultuurcentrum Genk Wie is van wie [6+] 16 september 2005, Rataplan, Borgerhout

2004-2005 Arthur [8+] Laika en Muziektheater Transparant 7 mei 2005, Cultuurcentrum Genk Slot [9+] 9 april 2005, op locatie in de oude liftenfabriek Thiery, Antwerpen Noord Soepkinders [6+] Laika en HETPALEIS 11 maart 2005, HETPALEIS, Antwerpen Rozenblad [4+] Laika en Kwaad Bloed i.s.m. WP Zimmer 17 september 2004, WP Zimmer, Antwerpen

2003-2004

PERCURSOS/Hotel Tomilho Laika, Teatro Regional da Serra do Montemuro en Centro Cultural de Belém 20 april 2004, op locatie Antwerpen Dam, i.s.m. Andere Podia De twaalfde nacht [8+] Laika en ro theater 20 december 2003, Rotterdamse Schouwburg Villa Fink [5+] Laika en Blauwe Engel/BonteHond 10 oktober 2003, Rataplan, Borgerhout

2002-2003 Hotel Ideal 2003 Laika en Cultuurcentrum Berchem met de steun van Tweetakt 21- 26 april 2003, Statie- en Driekoningenstraat, Berchem

117

Van muizen en mensen [15+] 7 februari 2003, op locatie in de Furka Hoeve, Boechout Slaapwakker [6+] 27 september 2002, â&#x20AC;&#x2122;t Klein Raamtheater, Antwerpen Floris en Blancefloer, de kamishibai [6+] Laika en ART BASICS for CHILDREN (ABC) 11 september 2002, Cultuurcentrum Berchem Hotel Ideal 2002 Villanella, Laika en Theaterwerkgroep Kopspel 1 - 10 augustus 2002, Offerandestraat, Antwerpen

2001-2002 Patatboem Laika en Brugge 2002, Culturele Hoofdstad van Europa 13 juni 2002, Brugge 2002 Ongelikt-King Lear [15+] Laika en HETPALEIS 17 november 2001, HETPALEIS, Antwerpen Peer [4+] Laika en Blauwe Engel/BonteHond 28 september 2001, Cultuurcentrum Berchem Floris en Blancefloer [6+] Laika, Speeltheater Holland en Jongerentheatergroep DOX 11 juli 2001, De Karavaan, Edam 18 juli 2001, Zomer van Antwerpen

2000-2001 Hotel Ideal Blauw Vier/Laika, Villanella en Cultuurcentrum Berchem 16 - 21 april 2001, Statie- en Driekoningenstraat, Berchem Sex, Drugs & Rock-Roll [16+] Blauw Vier en Villanella 9 maart 2001, Tongeluk, Ganshoren i.s.m. GC De Zeyp Undeuxdouce 14 februari 2001, Le Petit Bazar Erotik, Hallen van Schaarbeek

118

Laika is

Peter De Bie, Veerle Janssens, Jo Roets, Pieter Smet, Wim Smet, Rik Van Gysegem, Karen Van Ginderachter, Anton Van Haver, Nele Venken, Mieke Versyp

Raad van bestuur / Algemene Vergadering Caroline Beyne, Guy Coolen, Veerle De Waele, Saida El Fekri, Anke Gieselink, Geerdt Magiels, Philippe Meers, Deniz Polatoglu, Bart Van den Eynde

Met dank aan alle theatermakers, regisseurs, choreografen, acteurs, chauffeurs, muzikanten, componisten, zangers, dansers, schrijvers, koks, bestuurders, dramaturgen, scenografen, theaterdocenten, licht-, geluids- en kostuumontwerpers, grimeurs, productieleiders, technici, wetenschappers, filosofen, circusartiesten, palingvissers, brouwers, grafische vormgevers, illustratoren, taxidermisten, steenkappers, milieuactivisten, borduursters, poppenmakers, afwassers, dokters, veilingmeesters, fotografen, videasten, vertalers, subsidiënten, programmatoren, coproducenten, vrijwilligers, stagiairs… en alle toeschouwers die de voorbije 15 jaar Laika mee maakten.

Laika lexicon Tekst Recepten* Redactie Coördinatie Vertaling Engels Vertaling Frans

Geerdt Magiels Peter De Bie Jo Roets, Mieke Versyp Veerle Janssens Alison Mouthaan Monique Nagielkopf

Foto’s Koen Broos, Phile Deprez, Pol De Wilde, Jolien Fagard, Lucilla Guichon, Dirk Henrard, Marc Maillard, Kathleen Michiels, Jan Simoen, Pan Sok, Sigrid Spinnox, Sven Van Baarle, Michel Vanden Eeckhoudt, Stefaan Van Hul, Ronny Wertelaers Ontwerp Gerard Leysen | afreux Druk Graphius * Alle recepten zijn berekend op 10 personen, omdat we geloven dat samen genieten van een goede maaltijd het wederzijds begrip én de levenskunst bevordert. En dat dit ‘samen’ moet begrepen worden als ‘hoe meer zielen, hoe meer vreugd’.

www.laika.be www.facebook.com/Laika.theater.der.zinnen Laika, theater der zinnen Albrecht Rodenbachstraat 21, B-2140 Borgerhout . +32-(0)3 230 81 91 . info@laika.be Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming. Laika wordt betoelaagd door de Vlaamse Gemeenschap.

119

121

Laten we dan nu alstublieft feesten. Laatste zin uit Pentamerone, 2015

122