3 minute read
Pod lupą: Zapisywanie dat
Jakub Zdańkowski
Pod naszą lupą wylądują tym razem daty na nagrobkach. Jak je poprawnie zapisywać? Jakich skrótów i symboli można używać? Co zrobić, kiedy data urodzenia lub śmierci jest nieznana? W tym odcinku rozwiewamy te wątpliwości.
Advertisement
Zacznijmy od poprawnego zapisu daty. Mamy tutaj kilka możliwości. Pierwszą z nich jest użycie wyłącznie cyfr arabskich. Konieczne w tym przypadku będzie postawienie kropki między liczbami tak, jak w poniższym przykładzie:
10.05.2020
Nie stawiamy kropki po liczbie oznaczającej rok. Powinna się jednak pojawić po skrócie od słowa rok, jeśli zdecydujemy się go użyć:
10.05.2020 r.
Kolejnym możliwym sposobem zapisu daty jest użycie cyfr rzymskich w dacie miesięcznej:
10 V 2020
Jak widać w powyższym przykładzie, taka forma zapisu nie wymaga postawienia żadnych kropek. Co więcej, umieszczenie kropki po dacie dziennej lub miesięcznej byłoby w tym przypadku błędem. Zamiast cyfry rzymskiej można też podać pełną nazwę miesiąca, choć taka forma zapisu jest raczej rzadko spotykana na nagrobkach.
10 maja 2020
Tutaj znów nie stawiamy kropek. Dodatkowo należy pamiętać, aby odmienić nazwę miesiąca. Poniżej niepoprawny zapis:
10 maj 2020
Wiemy już, jak prawidłowo zapisywać daty, przejdźmy zatem do skrótów i oznaczeń, które mogą pojawić się na nagrobkach. Zazwyczaj znajdziemy tam dwie daty: urodzin oraz śmierci. Można je zapisać w jednym wierszu z myślnikiem (1.04.1935–14.07.2008), choć taki zapis stosuje się dość rzadko i chyba lepiej sprawdza się wizualnie w przypadku, kiedy ograniczymy się do samego roku (1935–2008).
Dużo częstsze jest użycie skrótów lub symboli. Jeśli chodzi o te pierwsze, to najpowszechniejsze wydają się być ur. oraz zm. od słów urodzony/a i zmarły/a. Jak zawsze przy tego rodzaju skrótach, pamiętajmy o kropce:
ur. 1.04.1935 zm. 14.07.2008
Wielkość liter jest kwestią raczej stylistyczną. Najczęściej skróty te są zapisywane wielkimi literami lub kapitalikami. Alternatywnym rozwiązaniem będzie użycie gwiazdki oraz krzyża, które są symbolami odpowiednio narodzin i śmierci. W takim przypadku zapis wygląda następująco:
*1.04.1935 +14.07.2008
Co jednak zrobić, kiedy data narodzin lub śmierci nie jest znana? Istnieje kilka powszechnie przyjętych rozwiązań takiego problemu. Pierwszym z nich będzie podanie tylko tej daty, która jest nam wiadoma i pominięcie drugiej. W tym celu użyjemy jednego ze skrótów lub symboli opisanych powyżej. Drugą opcją jest użycie znaku zapytania. W zależności od stopnia naszej niepewności, istnieje kilka możliwych kombinacji:
?–2008 193?–2008 1935–2008(?)
W przykładzie pierwszym data urodzenia jest nieznana, dlatego zamiast niej figuruje znak zapytania. W drugim przypadku wiemy, iż osoba urodziła się w latach trzydziestych, lecz nie znamy dokładnego roku. W ostatnim przykładzie nie jesteśmy pewni daty śmierci, jednak możemy przypuszczać, że był to rok 2008. Warto zaznaczyć, iż ten typ zapisu jest raczej używany we wpisach encyklopedycznych, kronikach, itp. Znaki zapytania rzadko figurują na nagrobkach, głównie chyba dlatego, że nie wyglądają zbyt estetycznie.
Oczywiście jest wiele możliwych wariantów, które można zaobserwować na cmentarzach. Czasami nad datą śmierci pojawia się napis Żył(a) lat X. Pomija się wtedy najczęściej datę urodzenia. Można też spotkać bardziej rozbudowane opisy przedstawiające okoliczności śmierci lub jej miejsce. Niezależnie jednak od wybranego formatu, warto pamiętać o podstawowych regułach przedstawionych powyżej.
Ciekawostką jest, iż w tradycji prawosławnej można natknąć się na groby z “podwójną” datą zgonu. Pierwsza z nich podana jest według kalendarza juliańskiego, a druga gregoriańskiego. Zwyczaj ten wynika z faktu, iż utworzony w 1582 kalendarz gregoriański nie został wprowadzony równocześnie we wszystkich krajach. Do Rosji i niektórych krajów bałkańskich dotarł dopiero w pierwszej połowie dwudziestego wieku. Z tego powodu słynna rewolucja z roku 1917 nosi nazwę październikowej, choć według obowiązującego obecnie kalendarza rozpoczęła się 7 listopada.
Jeśli mają Państwo jakiekolwiek wątpliwości językowe, zwłaszcza te dotyczące kamieniarstwa, gorąco zachęcamy do przesyłania pytań na adres biuro@kurierkamieniarski.pl.
