Sprawa dla prokuratora?

Tytułowym pytaniem opatrzone było zaproszenie na spotkanie on-line, które odbyło się w połowie lutego. Impulsem do spotkania była nagłaśniana przez media sprawa wypadku na cmentarzu, w którym przewracający się nagrobek mocno okaleczył pięcioletnią dziewczynkę. Spotkanie zorganizował Polski Związek Kamieniarstwa, a tematem przewodnim były wytyczne normy nagrobkowej, jej stosowanie w kontekście poprawnego i bezpiecznego montażu oraz procedury bezpieczeństwa. W dyskusji udział wzięło prawie czterdziestu kamieniarzy. Podsumowanie dyskusji poniżej.

Spotkanie on-line: 16 lutego 2022 r. Organizator: Polski Związek Kamieniarzy

Kolejne spotkania on-line będą zapowiadane na stronie www.kamieniarze.org.pl i fanpage facebook.com/kamieniarzeorgpl

Tekst na podstawie materiałów PZK

W świetle pojawiających się sygnałów dotyczących konsekwencji wypadków na cmentarzach, które spowodowane są przez przewracające się części nagrobków, prowadzimy dyskusję zmierzającą do ograniczenia wypadkowości w obszarze, na jaki wpływ ma wykonawca – w domyśle: zakład kamieniarski. Główne powody problemu: - brak standardów wykonywania nagrobków, - brak standardów montażu nagrobków, - brak standardów kontroli stanu nagrobków w czasie użytkowania (20 lat i więcej), - możliwość wykonania lub dostarczenia (import) oraz montażu nagrobków przez osoby niewykwalifikowane, - brak jednoznacznego podziału odpowiedzialności między wykonawcą, montażystą, klientem i zarządcą cmentarza, - coraz większa świadomość prawna i roszczeniowość społeczeństwa.

Podstawowe zagadnienia związane z omawianym tematem zawarte są w: Wytyczne Branżowe. Wyroby Z Kamienia Naturalnego. Nagrobki *(zwane dalej Wytycznymi ) i do zapisów tego dokumentu, ze wskazaniem numerów stron, odnoszą się uwagi w dalszej części tekstu.

* www.kamieniarze.org.pl/porady/260-norma-na-nagrobki.html lub www.kurierkamieniarski.pl/normanagrobkowa

Zagadnienia poruszane podczas spotkania:

I. Wybór projektu

W kontekście bezpieczeństwa należy dążyć do takiego projektowania – lub w przypadku projektów otrzymanych, takiej ich oceny – by nie dopuścić do realizacji tych zawierających błędy projektowe (np. odpowiednie fundamenty, posadowienie, materiały, sposoby i materiały łączenia, przewidziany sposób demontażu dla ponownego pochówku). W kontekście bezpieczeństwa prawnego na osobnym spotkaniu poruszany był problem przestrzegania praw autorskich i wzorów użytkowych.

II. Przygotowanie umowy

Odpowiednio przygotowana umowa zabezpiecza strony przed możliwymi późniejszymi sporami. Wzór umowy i załączniki do niej zostały przygotowane przez kancelarię prawną i są dostępne dla członków PZK.

Należy pamiętać, że odpowiedzialność sprzedawcy wynika z kodeksu cywilnego i wiąże się przede wszystkim z 2-letnią rękojmią. Poza tym sprzedawca może udzielić, na ustalonych przez siebie zasadach, gwarancję, która rozszerza zakres lub wydłuża okres obowiązywania odpowiedzialności wynikającej z rękojmi. W kontekście użytkowania nagrobka (zazwyczaj minimum 20 lat) warto dokładnie poinformować klienta (załącznik do umowy) w jaki sposób może bezpiecznie użytkować, konserwować i, jeżeli będzie taka potrzeba, przeprowadzać renowację nagrobka.

III. Wykonanie nagrobka

Wytyczne, strony 9-16.

IV. Wykonanie fundamentu

Wytyczne, strona 17. Rozważyć przygotowanie bardziej dokładnych porad w tym zakresie.

V. Montaż nagrobka

Wytyczne, strona 17. Dyskusja dotyczyła głównie: - wyższości dybli/kotew z pręta gwintowanego nad gładkim, - średnicy i długości dybli/kotew w zależności od pola podstawy i wysokości elementu stojącego (tablica, krzyż), - wytrzymałości i jakości z upływem czasu materiałów łączących (klej, żywica, mleczko cementowe), - jakości łączenia materiałów łączących na polerowanej powierzchni, - solidność montażu a potrzeba przewidzenia demontażu (kolejny pochówek), - sposób wiercenia w płytach o niewielkich grubościach (udarowy i wiertłem diamentowym), - odporność na wywrócenie tablic napisowych i krzyży o małych przekrojach (przy małej powierzchni klejenia), - po jakim czasie od sklejenia można wykonać próbę odporności na wywrócenie (jakie są zalecenia producentów chemii w tym zakresie?).

Tematyka nie została wyczerpana.

VI. Minimalizacja ryzyka przewrócenia się elementów stojących nagrobka

Wytyczne, strona 18. Omówiono sposoby sprawdzania tablic w różnych krajach europejskich. Wydaje się, że najlepiej okresowe badania (np. co 2 lata) powinien przeprowadzać zarządca cmentarza. Ponieważ tak nie jest i nie wiadomo czy i kiedy uda się takie rozwiązanie wprowadzić, taką ofertę powinny mieć zakłady kamieniarskie w kontekście swoich klientów (płatny, pogwarancyjny przegląd bezpieczeństwa, którego konieczność przeprowadzenia powinna znaleźć się w instrukcji użytkowania, czyli załączniku do umowy). W interesie własnym każdy sprzedający pomnik i świadczący usługę montażu powinien: - dbać o poprawność prawną zawartej z klientem umowy oraz kompletność załączników, - przeprowadzać odbiór prac i mieć z niego protokół, - dokumentować prace i wszystko co się z nią wiąże: • materiał, jego dostawca, badania, • zdjęcia z montażu (od robót fundamentowych zaczynając na odbiorze kończąc), • rodzaje stosowanych materiałów (stal, klej), • przeprowadzić badanie odporności płyty napisowej na wywrócenie i mieć to udokumentowane (np. 10s film + notatka).

Spotkanie i towarzysząca mu dyskusja potwierdziły, że źródeł wiedzy w omawianym zakresie jest niewiele. Trzeba umożliwiać wymianę tej wiedzy między kamieniarzami, a także opracowywać standardy, które będą wskazywać bądź stanowić potwierdzenie prawidłowości wykonywania i montażu nagrobków. Na temat można również spojrzeć, jak na szanse oferowania dodatkowych usług. Np. odpłatny przegląd stanu nagrobka może generować nieistniejące dotąd przychody z usług jeszcze przez długie lata po sprzedaży nagrobka – przy okazji poprawiając stan bezpieczeństwa na cmentarzu. Takie badanie – przykładowo co 2 lata – można przecież przeprowadzić przy okazji montażu bieżącego w danej okolicy.