Uit de collectie van Kunst in Huis | Mulugeta Tafesse

De collectie van Kunst in Huis doorpluizen staat garant voor een avontuurlijke tocht langs verrassend beeldend werk en veel parels. Artistiek leider Claudine Hellweg tipt in Kunstletters een kunstenaar met beloftevol werk. Deze keer: Mulugeta Tafesse.

Al bijna vijf decennia lang schildert Mulugeta Tafesse onafgebroken in zijn herkenbare stijl. Vanuit zijn atelier in Antwerpen zet hij de wereld die hij zo vaak doorkruist op doek. Het zijn niet meteen de grote verhalen die hem onderweg blijven intrigeren, maar veeleer datgene wat in zijn directe omgeving te vinden is. ‘Vaak schilder ik heel banale voorwerpen. Dat is pure poëzie.’

In het werk van Mulugeta Tafesse nemen donkere en sobere tinten de bovenhand, waardoor hij niet alleen zichzelf, maar ook zijn schilderijen in mysterie hult. Innemende portretten, abstracte munten of een geparkeerde auto: zijn donkere penseelstreken lichten zijn onderwerpen op uit de normaliteit. Wie door zijn levenspad denkt een eclectische stijl terug te vinden, heeft het mis.

Al heel vroeg start Mulugeta aan een kunstopleiding in Ethiopië. Als vijftienjarige leert hij vooral academisch schilderen om zo de kneepjes van het vak onder de knie te hebben.

Mulugeta: ‘Tijdens die eerste jaren was het vooral belangrijk om volgens bepaalde richtlijnen en technieken een stilleven of portret te kunnen schilderen. Op dat moment kon ik nog maar weinig eigenheid aanbrengen, maar toch hou ik van die eerste werken. Ik werkte toen veel klassieker dan nu. De technieken die ik toen leerde, draag ik nu nog steeds mee in mijn praktijk. Het is opmerkelijk dat ze niet meteen een grote breuk vormen met mijn huidige werk.’ Na een periode in Ethiopië, trekt Mulugeta richting Europa. Hij begint in de jaren ‘80 aan zijn studies aan de kunstacademie van Sofia (Bulgarije), om vervolgens naar Antwerpen te trekken voor een opleiding aan het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten. Daar komt hij in contact met de Grote Meesters zoals Jan Van Eyck, Johannes Vermeer, Velázquez en El Greco.

‘Mijn inspiratie haal ik uit verschillende hoeken van de wereld, al hebben de figuratieve Westerse kunstenaars een streepje voor. Door die specifieke werken te bestuderen tijdens mijn opleidingen, leerde ik hoe die grote kunstenaars werken met lichtinval, kleur en thematiek. Omdat ik hier ook al lange tijd woon, word ik automatisch gevoed door wat de westerse musea, galeries en kerken voorschotelen.’

Beïnvloed door zowel het symbolisme van Van Eyck, als het Zwart vierkant van Malevitsj zet hij als schilder de wereld naar zijn hand in kordate verfstroken. De ene keer doet hij dat in figuratieve portretkunst, de andere keer gaat hij abstracter te werk.

A Kind of Portrait - No.2, 2012

‘Uit het rijke westerse aanbod heb ik niet meteen de voorkeur voor één specifieke stroming, techniek of stijl. Zowel oude als moderne kunst slaagt erin me aan het denken te zetten. Ook binnen mijn eigen praktijk kan ik me niet meteen vastpinnen. Ik genoot veel verschillende opleidingen en schipper nog tussen abstracte en figuratieve kunst. Daarom ben ik ook een grote fan van Gerhard Richter: hij slaagt erin om die twee te combineren in één stijl. Hij werkt heel experimenteel en tegelijk hyperrealistisch. Als ik zijn werk zie, dan bots ik altijd op mijn eigen kunnen.’

Verschillende opleidingen en reizen langs uiteenlopende plekken, doen vermoeden dat je jezelf als kunstenaar constant in vraag stelt. Dat doet Mulugeta ook. Al ziet hij daarvoor zijn essays als een beter medium dan zijn eigen autonoom werk.

‘Ik vind het belangrijk om de verschillende thema’s in mijn werk via een tekst samen te kunnen brengen. Daarom voorzie ik ook altijd korte introducties of brochureteksten als ik mijn werk in een expo mag gieten. Toch vind ik het erg moeilijk om over mijn eigen werk te schrijven. Het moet voor zich kunnen spreken. Hoewel ik het zeer graag doe, zal ik nooit een essay over mijn eigen werk schrijven. Ik hou de essays liever voor het reflecteren over hedendaagse OostAfrikaanse kunst, mijn favoriete studiegebied. Door mijn verschillende academische opleidingen word ik daarvoor vaak gecontacteerd. Als panellid en/of lezer ben ik altijd enthousiast om deel te nemen aan dit soort wetenschappelijke ervaringen, zeker omdat we ons hier maar met een select groepje op toespitsen.

Eens Mulugeta begint over zijn verschillende opleidingen en de buitenlandse kansen die hij hierdoor kreeg, hoor je de drang naar het bijleren in zijn stem. Hij is het type leerling die het aantal lesuren in een dag te kort vindt, maar via zijn teksten die tijd graag rekt. Via zijn academische stukken treedt hij in dialoog met anderen, wat hem veel energie geeft. En hoewel hij zich dan nog zo hard kan verdiepen in zijn theoretische teksten, al die tijd is hij niet gestopt met schilderen.

‘Ik ben 100% schilder, maar hier in België ontbreekt het aan bepaalde stemmen en die ga ik via mijn teksten opzoeken in het buitenland. Mijn teksten en mijn schilderijen staan los van elkaar. Maar de energie die ik uit beide disciplines haal, zorgen wel voor een goede wisselwerking. Zo kan ik bijvoorbeeld, gevoed door bepaalde gesprekken, sneller aan de slag in mijn atelier.’

Ga je door zijn portfolio, dan tref je verschillende thema’s aan. Toch blijven de afgebeelde elementen steeds herkenbaar, maar vooral: universeel herkenbaar. ‘Ondanks mijn vele reizen en opleidingen zijn mijn schilderijen niet echt gebonden aan een bepaald continent. Vandaag staan veeleer banale voorwerpen centraal in mijn werk. Een inktpotje, oude munten of een tafel… Ik vind dat daar een grote poëzie vanuit gaat. Ik heb het gevoel dat dit een gedeelde en geliefde thematiek is, waar ook ter wereld.’

Claudine Hellweg (Kunst in Huis): ‘Wat mij treft bij Mulugeta, is de vrijheid die hij neemt om aan heel uiteenlopende doeken te werken, vooral naar thematiek toe. Een (zelf-)portret ontstaat naast een stadstafereel of een stilleven van een handje munten of origami figuren. Soms rijgt Mulugeta eenzelfde motief in verschillende versies aaneen: glazen potten met onbestemde inhoud, een chocolade popje van verschillende kanten bekeken. Zijn gebruik van onorthodoxe ondergronden (jeansbroeken, een dienblad) vond ik een spannende toevoeging aan zijn steeds weer verrassende schilderijen.’

© Michael Tsegaye Car Overfloded (Double Face 2), acryl op doek, 30 x 40 cm.

Tekst: Zoë Hoornaert

MULUGETA TAFESSE °1960 Woont en werkt in Antwerpen. Studeerde aan Ale School of Fine Arts and Design, Addis Ababa University, Higher Institute of Fine Arts, Sofia en Hoger Instituut voor Schone Kunsten, Antwerpen.

Inkpot II, olieverf op doek, 2018