Kullhadd 9.02.2014

www.kullhadd.com

INTERVISTA MAL-

KANDIDATA DEBORAH SCHEMBRI

Il-Óadd 9 ta’ Frar, 2014 Óar©a Nru 1,074

Ara pa©ni 4 u 5

Prezz ›0.80

BIDU GÓAL E-ID CARDS

Mit-12 ta Frar se tibda lintroduzzjoni mifruxa talkarti tal-identità li b˙alissa huma kollha skaduti. Kieku ma kinitx g˙all-azzjoni immedjata tal-Gvern, kienu jintilfu madwar €8 miljun min˙abba l-instabbiltà politika tal-Gvern preçedenti.

Dan g˙aliex, minkejja li

kien wieg˙ed li ser ilesti dawn il-karti tal-identità sal-a˙˙ar tal-2012, u mbag˙ad fl-2013, qatt ma g˙amel dan. Min˙abba dan it-tlajjar €8 miljun f’fondi Ewropej kienu f’riskju li jintilfu.

Ara pa©na 3

EÛEKUTTIV NAZZJONALI ÌDID Ilbiera˙ ©ew ma˙tura 12-il membru ©did flE Ω e k u t t i v Nazzjonali tal-Partit Laburista wara li saret elezzjoni fejn fiha kkontestaw 13il membru ordinarju tal-EΩekuttiv Nazzjonali. Fl-elezzjoni pparteçipa lPrim Ministru u Mexxej tal-Partit Labursita Dr Jospeh Muscat. It-turn out tad-delegati kien ta’ 84.4 %

›120 MILJUN INQAS Matul l-2013 il-Gvern irnexxielu jnaqqas id-defiçit tal-pajjiΩ b’total ta’ €120 miljun. Il-prospettivi biex ilGvern jag˙laq id-defiçit tal2013 b’inqas minn 3% g˙alhekk huma inkora©©anti ferm.

Dan huwa çertifikat ie˙or g˙al pajjiΩna, hekk kif ftit tal©img˙at ilu l-a©enzija Standard and Poor’s Ωammet il-credit rating ta’ Malta stabbli wara li kienet baxxitulna g˙al sentejn konsekuttivi.

Is-suççessi ta’ dan il-Gvern

fl-ewwel disa’ xhur tieg˙u jkomplu j©ibu fix-xejn ilkampanji ta’ biΩa’ tal-PN, li matul l-a˙˙ar le©iΩlatura spiçça s-sena b’defiçit ta’ €342 miljun.

Ara pa©na 7

Ara pa©na 3

FIRELIGHT GÓAD-DANIMARKA Coming Home hija l-kanzunetta li se tkun qed tirrapreΩenta lil Malta fil-Eurovision Song Contest li jmiss fid-Danimarka.

Wara taqtig˙a bejn 14-il kontestant fil-finali li sar ilbiera˙ filg˙axija, il-grupp Firelight finalment t˙abbar b˙ala r-rebbie˙ ta’ din is-sena.

Ir-riΩultat tal-Malta Eurovision Song Contest t˙abbar f’nofsillejl, b’parti mill-votazzjoni tal-pubbliku u l-parti l-o˙ra minn bord ta’ ©udikanti.

G˙all-ewwel darba din is-sena l-pubbliku seta’ jivvota g˙all-kanzunetta preferita tieg˙u peremezz tas-sit uffiçjali ta’ TVM. G˙alkemm din il-votazzjoni m’affettwatx ir-riΩultat, ir-rebbie˙ ©ie rikonoxxut permezz ta’ award li tnieda apposta.

Attrazzjoni o˙ra din is-sena kienet ix-show ta’ Emmelie de Forest, ir-rebbie˙a tal-Eurovision 2013, li lbiera˙ g˙aΩlet lil pajjiΩna biex tkanta g˙all-ewwel darba l-kanzunetta Rainmaker. Ilbiera˙ il-grupp Malti Wintermoods ukoll ˙a l-okkaΩjoni biex idoqq diska ori©inali g˙all-ewwel darba.

Ritratt: Daniel d’Anastasi PBS

02

Lokali

09.02.2014

41% jAQSmU L-ÓAjjA PrIvAtA tAGÓhOm mAL-BArrAnIn

4% biss huma ta˙t l-età?

Mark Causon qalilna li minn 250 miljun li juΩaw il-Facebook kuljum, iktar minn 10 miljuni

il-perikli. Fil-fatt, Mark jg˙idilna li l-ikbar periklu fuq Facebook mhuwiex x’jag˙mlu t-tfal infushom, imma dak li jaqsam mag˙hom u jg˙id fuqhom ˙addie˙or.

Sors ewlieni ta’ dawn il-perikli kollha huma n-nies li t-tfal jaççettaw b˙ala ˙bieb virtwali.

Studju wera li 41% tal-utenti talFacebook b’mod ©enerali huma lesti li jaççettaw b˙ala ˙bieb lil persuni li ma jafuhomx. Meta jag˙mlu dan ikunu qed jag˙tu aççess g˙al informazzjoni personali dwarhom infushom lil nies li jista’ jkollhom intenzjonijiet ˙Ωiena.

Il-perikli tad-downloads illegali

huma ta˙t l-età. G˙alkemm dan jammonta biss g˙al 4%, hemm dubju kemm din iç-çifra hija wa˙da reali, u huwa diffiçli biex ti©i vverifikata. Dan g˙aliex wie˙ed jista’ façilment jigdeb fuq l-età tieg˙u u jg˙id li huwa ikbar milli fil-fatt ikun.

Din il-prattika hija wkoll komuni ma’ tfal ta˙t it-tlettax-il sena. L-iΩg˙ar età biex wie˙ed jit˙alla jifta˙ profil fuq Facebook hija ta’ tlettax-il sena, iΩda ˙afna tfal iΩg˙ar iniΩΩlu data tat-twelid falza biex ikunu jistg˙u juΩaw ilFacebook. JirriΩulta li hemm ˙afna tfal ta’ bejn tmienja u tnax-il sena li g˙andhom profil fuq Facebook.

Dawn it-tfal ˙afna drabi jtellg˙u ritratti tag˙hom infushom li bihom jistg˙u jattiraw lill-pedofeli. Is-sitwazzjoni tiggrava peress li, flimkien ma’ dawn ir-ritratti, it-tfal ikollhom ukoll informazzjoni personali o˙ra li tista’ ti©i uΩata kontrihom. Óafna tfal, pereΩempju,

“

Dawn it-tfal ˙afna drabi jtellg˙u ritratti tag˙hom infushom li bihom jistg˙u jattiraw lill-pedofeli

“

Nhar it-Tlieta li g˙adda s-sit soçjali Facebook g˙alaq g˙axar snin minn mindu ©ie mwaqqaf.

Din il-komunità virtwali llum tant kibret li, speçjalment g˙alladoloxxenti u Ω-Ωg˙aΩag˙, jekk m’g˙andekx profil fuq Facebook, allura qisek ma teΩistix.

Bla dubju li dan is-sit soçjali sar i©orr mieg˙u vanta©©i kbar g˙al kul˙add. Illum dan is-sit mar lil hinn mill-iskop ori©inali tieg˙u li jg˙aqqad lill-˙bieb virtwalment, g˙aliex il-modi li bih qed jintuΩa effettivament huma diversi.

Il-Facebook illum jintuΩa minn NGOs u gruppi ta’ pressjoni biex ji©bru s-segwaçi u jqajmu g˙arfien madwar id-dinja. Qed jintuΩa mill-mezzi tax-xandir biex ixerrdu l-a˙barijiet tag˙hom f’˙in qasir fost ˙afna nies. Qed jintuΩa wkoll minn kumpaniji u intrapriΩi Ωg˙ar biex jirreklamaw il-prodott jew is-servizz tag˙hom. Dawn ilvanta©©i huma disponibbli g˙al kul˙add ming˙ajr ˙las.

IΩda flimkien ma’ dawn ilbenefiççji kollha, hemm ukoll ilperikli. Sfortunatament, l-iktar utenti li huma suxxettibli g˙al dawn il-perikli huma ladoloxxenti. Kemm huma reali r-riskji marbuta mal-Facebook?

X’effetti jista’ jkollhom fuq dawn l-utenti Ωg˙ar?

Din il-gazzetta tkellmet ma’ Mark Causon, Direttur tarRiçerka tal-Fondazzjoni Genista, li b˙alissa qed jipparteçipa fi programm tal-Unjoni Ewropea ffinanzjat mill-fond Daphne III. L-iskop ta’ dan il-programm huwa li ssir ir-riçerka u jiΩdied lg˙arfien fost l-adoloxxenti u l©enituri tag˙hom dwar il-perikli marbutin ma’ Facebook.

jiΩvelaw l-iskola li jkunu jattendu, ir-ra˙al li jg˙ixu fih, min huma l-qraba u l-˙bieb tag˙hom, fejn imorru fil-˙in liberu, u informazzjoni o˙ra ta’ din ix-xorta.

Isibu materjal espliçitu ma’ wiççhom Mark jispjega li, g˙alkemm ˙afna mill-pornografija fuq l-

internet hija aççessibbli g˙al kul˙add, iΩda b’mod ©enerali wie˙ed irid ifittixha biex isibha.

IΩda permezz tal-Facebook ittfal jistg˙u ji©u ffaççjati b’materjal espliçitu ming˙ajr ma jkunu qed jistennewh.

G˙alkemm Facebook i˙addem sistema fejn l-utenti jistg˙u jirrapportaw materjal li mhux approprjat, sakemm jaslu r-rapporti u l-amministraturi ta’ Facebook ine˙˙u dan il-materjal, ˙afna drabi xi ammont ta’ ˙sara tkun la˙qet saret. Kull min huwa ˙abib virtwali tat-tfal jista’ jpo©©i materjal fuq il-profil tieg˙u li jkun viΩibbli g˙al kul˙add, inkluΩ ritratti kompromettenti tag˙hom stess.

Madanakollu, tajjeb wie˙ed isemmi li Facebook jippermetti lill-individwu biex jirrestrin©i kif u lil min jaqsam mieg˙u lmaterjal, kif ukoll min jista’ jara dan il-materjal. G˙alkemm din mhix soluzzjoni assoluta, hija importanti biex wie˙ed inaqqas

Periklu ie˙or g˙at-tfal fuq linternet u li dan il-programm qed jitratta mhuwiex marbut direttament mal-Facebook, iΩda mad- downloading illegali ta’ materjal mill-internet. JirriΩulta li wie˙ed minn kull g˙axart itfal li jniΩΩlu fajls mill-internet illegalment ©ew esposti g˙al materjal sesswalment espliçitu jew offensiv. Óafna drabi dan il-materjal ikun jikkonsisti f’films, programmi jew serje televiΩivi, u muΩika. It-tfal ikunu ta˙t limpressjoni li qed iniΩΩlu lmaterjal tal-g˙aΩla tag˙hom, iΩda minflok isibu ma’ wiççhom materjal espliçitu li ma jkollu x’jaqsam xejn ma’ dak li kienu qed ifittxu.

Skont studju mill-organizzazzjoni Net Mums, jirriΩulta li wa˙da minn kull tliet ommijiet ma tafx kif tag˙raf jekk sit taddivertiment ikunx legali jew le, filwaqt li tnejn minn kull tlieta ma jafux xi jfisser it-terminu file sharing . Dan il-programm qieg˙ed proprju jipprova jΩid lg˙arfien fost il-©enituri u jinkora©©ixxi d-diskussjoni bejn il©enituri, l-g˙alliema u t-tfal fuq dan is-su©©ett.

GÓAQAL BI FLUS IL-POPLU minkejja l-fatt li l-Ministru Coleiro Preca, f’Marzu li g˙adda, sabet id-Dipartiment tal-Investigazzjoni g˙allBenefiççji u Frodi b’riΩorsi mill-inqas. Fl-istess qag˙da sabet lid-Dipartiment tasSigurtà Soçjali.

Minn Marzu 2013 ’l hawn inqabdu Ωewg kaΩijiet ta’ persuni li kienu qeg˙din jirçievu pensjoni tal-invalidità u li wara investigazzjoni tad-Dipartiment talInvestigazzjoni g˙allBenefiççji u l-Frodi nstab li kienu qed jag˙mlu xi tip ta’ xog˙ol.

F’kummenti li tatna kelliema g˙all-Ministeru g˙allFamilja u Solidarjetà Soçjali, qaltilna li l-Gvern huwa kommess li jassigura li flus il-poplu Malti jmorru g˙and min verament g˙andu bΩonn.

Irregolaritajiet tal-passat

Óidma b’riΩorsi limitati G˙alhekk, fl-ewwel ftit xhur ta’ din il-le©iΩlatura, ilMinisteru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali waqqaf working-group interministerjali biex ji©i stabbilit mekkaniΩmu wie˙ed g˙al means testing . Dan bl-g˙an li jg˙in fl-effiçjenza interna u j©ib siner©ija ma’ entitajiet

pubbliçi o˙ra.

Ing˙ata wkoll bidu g˙allkoordinam e n t mat-Tax Compliance Unit, mal-banek,

kif ukoll mal-ETC, biex lassessjar ta’ applikazzjonijiet g˙all-benefiççji jkun iktar korrett. Id-Dipartment tas-

Sigurtà Soçjali ©ie anke msa˙˙a˙ bl-g˙ajnuna ta’ avukat u social worker.

Dan ix-xog˙ol qieg˙ed isir

Il-Ministru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali MarieLouise Coleiro Preca talbet ukoll lill-Kummissarju talPulizija jinvestiga u jie˙u lpassi kollha neçessarji fiddawl tar-Rapport tal-Awditur Ìenerali ‘Performance Audit – Addressing Social Benefit Fraud – 2010-2012’, li rrefera g˙al diversi irregolaritajiet fi Ωmien l-amministrazzjoni preçedenti.

Barra minn hekk, ilMinisteru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali waqqfet taskforce independenti biex tanalizza r-rakkomandazzjonijiet tal-Awditur Ìenerali elenkati f’dan ir-rapport.

Lokali

09.02.2014

03

“XoGÓolna GÓaMIlnIeh sew” Il-Ministru Edward Scicluna Bil-kuntrarju ta’ dak li qed isostni l-Parti Nazzjonalista, lindikaturi ewlenin tat-tkabbir qed jindikaw li l-ekonomija qed tirkupra b’mod sostenut.

Il-figuri indikattivi ewlenin ippubblikati mill-NSO juru sinjali çari ta’ rkupru ekonomiku.

L-indikaturi ewlenin huma kejl tal-attività ekonomika, li jag˙tu indikazzjoni tad-direzzjoni futura tal-ekonomija. Tali indikaturi ewlenin dwar lekonomija in©enerali; l-inflazzjoni, il-qag˙ad u miΩuri o˙rajn jg˙inu biex jimmotivaw deçiΩjonijiet dwar investiment u l-politika ekonomika.

ekonomiku ta’ Malta.

Fil-fatt, statistiçi dwar ilKummerç Internazzjonali ippubblikati mill-NSO juru li, b’eççezzjoni wa˙da, l-importazzjoni tal-Beni Kapitali kienet qed tonqos g˙al tmien kwarti ta’ sena konsekuttivi – milla˙˙ar tal-2011 sa nofs l-2013.

Il-figuri tal-NSO jikkonfermaw li, min-nofs l-2013, limportazzjoni tal-Beni Kapitali qed tirrifletti bidla fid-direzzjoni b’Ωieda qawwija ta’ 38% fit-tielet kwart u 77% fl-a˙˙ar kwart tal-2013. Wie˙ed jista’ josserva li t-tnaqqis twaqqaf mill-bidla fid-direzzjoni talpolitika mill-Gvern il-©did.

L-Importazzjoni tal-Beni Kapitali

Kreditu lill-familji

Wie˙ed minn dawn l-indikaturi ewlenin g˙all-ekonomija huwa l-importazzjoni ta’ Beni Kapitali, li jikkontribwixxu b’mod sinifikanti g˙at-tkabbir

It-tieni indikatur ewlieni huwa l-kreditu li jing˙ata lillfamilji, li jinkludi self g˙ax-xiri tad-djar. Ir-rata ta’ tkabbir naqset b’mod drastiku mill-

a˙˙ar tal-2011, meta kienet ta’ 7%, sa nofs l-2013, meta niΩlet sa 4.8%. It-tnaqqis twaqqaf fixxhur ta’ wara l-elezzjoni u minn dak iΩ-Ωmien baqa’ stabbli.

Kummerç bl-imnut Fejn jid˙ol il-kummerç blimnut, bil-kuntrarju ta’ dak li qed tipprova ssostni lOppoΩizzjoni, f’Diçembru tal2013 kien hemm Ωieda ta’ 1.4% fuq is-sena ta’ qabel. Dan huwa riΩultat poΩittiv u inkora©©anti meta wie˙ed iqis li, matul l-istess perjodu, il-pajjiΩi taΩ-Ûona Ewro sofrew waqa’ negattiva ta’ 1.6%.

Din l-istatistika tikkonferma li kemm is-settur tan-negozju kif ukoll il-konsumaturi g˙andhom fiduçja fil-futur, kif ukoll li huma lesti li jinvestu flekonomija Maltija. Il-Gvern jinsab determinat li jkompli

jibni fuq dawn is-suççessi biex jiΩgura li r-rankatura li qed taqbad tkun sostenuta.

Qeg˙din on track “Xog˙olna g˙amilnieh sew,” qal il-Ministru Edward Scicluna fil-Konferenza Ìeneral nhar ilÌimg˙a. “Xahar wara xahar, bqajna nirrapurtaw l-andament u ng˙idu b’wiççna bil-quddiem li konna “on track”, kif fil-fatt qeg˙din on track illum.”

Hawnhekk il-Ministru ˙abbar kif il-Gvern preΩenti irnexxielu jaqta’ d-defiçit b’€ 120 miljun.

“Dan ifisser li mhux minnu dak li qed ibeΩΩawna bih millOppoΩizzjoni billi jinqdew b’ x’setg˙et qalet l-Unjoni Ewropea u jirrepetuh b˙al pappagal.” Ûied jg˙id li l-indikazzjonijiet li l-Gvern ser ikun irnexxielu jo˙oro© il-pajjiΩ mid-defiçit ta’ ’l fuq minn 3% g˙as-sena li

g˙addiet huma sbie˙ ˙afna.

“Dan kollu twettaq fuq medda qasira ta’ disa’ xhur fil-Gvern.

A˙seb u ara l-Ba©it li ppjana bil-galbu g˙al din is-sena kif ser jitwettaq b’iktar suççess,” sa˙aq il-Ministru Scicluna.

Il-Pn IrId InÇIneratur MInGÓajr studjI

Il-Gvern nazzjonalIsta KIen ser jItlef €8 MIljun

Waqt il-programm Focus , li xxandar fuq TVM nhar ilÌimg˙a, il-Kelliem g˙allIΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u Tibdil fil-Klima tal-PN Charlò Bonnici wera li, l-istess kif kien jargumenta l-eks-Ministru George Pullicino, jixtieq li pajjiΩna jmur g˙all-inçineratur kbir fl-immedjat ming˙ajr ma lanqas biss isiru l-istudji me˙tie©a.

Il-Partit Nazzjonalista ilu kommess favur inçineratur kbir sa minn snin ilu. L-ewwel meta ried jibni wie˙ed fl-2011 qrib il-power station ta’ Dellimara, u aktar tard biddel id-diska u qal li kien ser jag˙mel dan fissena 2015, iΩda f’sit li kien g˙ad irid ji©i identifikat.

Il-Gvern Nazzjonalista ma setax jag˙mel din l-introduzzjoni b’riΩultat tal-instabbiltà politika li kien qieg˙ed jesperjenza l-pajjiΩ min˙abba li kien hemm dejjem riskju li ssir elezzjoni bikrija. Apparti minn hekk, Gvern Nazzjonalista kien appunta Project Review Board bi 30 persuna, li la kien iffukat u lanqas produttiv.

B’differenza, dan il-Gvern, permezz tad-direzzjoni kontinwa tal-Ministeru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali, ˙atar task force ta’ ˙ames persuni li, ta˙t id-direzzjoni tal-Ministeru g˙all-Intern, fi 11-il xahar irnexxielu jag˙mel dak li m’g˙amilx Gvern Nazzjonalista fi 11-il sena – it-ti©did tal-karta tal-identità.

G˙alissa dawk li tinsterqilhom l-ID Card antika, dawk li jitilfuha, min g˙andu xi dettalji ©odda li jvarjaw mill-karta talidentità antika, kif ukoll dawk li ser jag˙mlu karta tal-identità

Gvern Laburista ma jiddeçidix fl-g˙ama Fl-istess programm il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, lAmbjent u Tibdil fil-Klima Leo

Brincat tenna li l-Gvern Laburista huwa kommess li ma jiddeçidix fl-g˙ama dwar kwistjonijiet sensittivi b˙al dawn.

Huwa ˙abbar li ser isiru listudji tekniçi g˙all-a˙jar g˙aΩla g˙al pajjiΩna b˙ala direzzjoni dwar kif g˙andna niddisponu mill-iskart.

Qal ukoll li ser isiru l-istudji tekniçi biex ji©u stabbiliti l-cost benefits bejn li l-iskart ji©i esportat jew li jmorru g˙al waste to energy incineration.

Huwa Ωvela wkoll li l-amministrazzjoni preçedenti kienet ˙ar©et sej˙a g˙all-offerti biex isir studju dwar waste to energy – metodu ta’ inçinerazzjoni li minnu ti©i ©©enerata lener©ija elettrika – ftit Ωmien qabel l-elezzjoni, iΩda l-proçess kien twaqqaf ˙esrem.

Fin-nuqqas ta’ dan l-istudju qeg˙din isiru t-t˙ejjijiet minn dan il-Gvern biex isiru mill©did l-istudji neçessarji g˙all-

Tkompli minn pa©na 1

a˙jar g˙aΩla g˙al pajjiΩna qabel ji©i deçiΩ metodu bejn lesportazzjoni tal-iskart jew issistema waste to energy.

Dawn l-istudji huma essenzjali g˙aliex ikun pass irresponsabbli li kieku dan il-Gvern kellu jag˙mel b˙all-Gvern ta’ qablu u jiddeçiedi fl-g˙ama.

Intant, waqt l-istess programm, il-Ministru ˙abbar li filjiem li ©ejjin se jwaqqaf grupp ta’ partijiet interessati, li ji©bor flimkien grupp ta’ rappreΩentanza minn setturi varji filqasam tal-immani©©jar u lipproçessar tal-iskart.

Il-Ministru qal illi, l-istess kif dawn il-partijiet interessati kienu strumentali fit-tfassil talpjan tal-immani©©jar tal-iskart permezz tas-su©©erimenti tag˙hom, jemmen illi flimkien mal-awtoritajiet responsabbli g˙andhom ikunu involuti direttament ukoll fit-twettiq u limplimentazzjoni tal-pjan u talistrate©ija.

g˙all-ewwel darba, huma eli©ibbli biex jag˙mlu din l-eID Card. Aktar ’il quddiem ilGvern ser iniedi proçess ta’ ti©did tal-karti tal-identità g˙all-Maltin u l-G˙awdxin kollha.

Dawn l-e-ID Cards ser ikollhom çippa elettronika li biha kul˙add ser ikun jista’ jaççessa servizzi tal-Gvern fuq l-internet li huma disponibbli b˙alissa u dawk li ser ji©u introdotti filfutur.

Il-Karta Anzjan ser tkun ukoll inkorporata f’din l-e-ID Card, bl-g˙an li titnaqqas ilburokrazija b’˙afna dokumenti. G˙alhekk, kull min irid jag˙mel Karta Anzjan ©dida jrid japplika g˙all-e-ID Card ©dida. L-e-ID Card g˙andha livell og˙la ta’ sigurtà fejn g˙andha x’taqsam il-verifikazzjoni tal-identità.

Kull min hu eli©ibbli li jag˙mel e-ID Card irid imur ji©bor applikazzjoni minn Gattard House, Blata l-Bajda, fl-uffiççju l-©did tal-ID Cards.

OVER 100 HOTELS OVER HOTELS OVER OVER 100 DESTINATIONS DESTINATIONS DOWNLOAD THE DOWNLOAD THE LATEST LATEST WORLD WORLD HOLIDAYS HOLIDAYS BR BROCHURE OCHURE NOW NOW OVER 300 PAGES OF PERFECT PACKAGES TO SUIT EVERY HOLIDAY WISHLIST www.rocsgrp.com/travel/worldholidays2014 Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com

04

Intervista

09.02.2014

lesta li sservi fejn ikun h Fl-edizzjoni tal-gazzetta KullÓadd ta’ din il-©img˙a ser inkompli s-serje ta’ intervisti li fihom insiru nafu a˙jar lill-kandidati tal-Partit Laburista li ser jikkontestaw l-elezzjoni Ewroparlamentari.

LIAM GAUCI tkellem ma’ Deborah Schembri biex isir jaf x’wassalha g˙ad-deçiΩjoni li tikkontesta din l-elezzjoni u x’ser ikunu l-prijoritajiet tag˙ha jekk il-poplu Malti u G˙awdxin jag˙tiha l-fiduçja.

b˙ala tutur fil-li©i tal-familja u eΩaminatriçi tat-teΩijijiet f’livell ta’ dottorat. F’dawn l-a˙˙ar snin g˙amlet ukoll xog˙ol ta’ riçerka mad-Dipartiment tal-Istudji talFamilja fl-Università, liema riçerka ©iet ippubblikata fi ktieb u f’artikli fuq ©urnali akkademiçi barranin.

Kemm ilha membru parlamentari fuq in-na˙a tal-Gvern kellha rwoli diversi li jinkludu funzjonijiet b˙ala membru filKumitat tal-Familja, fil-Kumitat tal-Privile©©i, fil-Kumitat taxXog˙ol tal-Kamra u chairperson fuq il-Kumitat tal-Affarijiet Soçjali. Deborah tag˙ti wkoll sehema fil-Kumitat g˙allKunsiderazzjonijiet tal-Li©ijiet f’˙afna okkaΩjonijiet u tag˙mel ix-xoghol ta’ Whip tan-na˙a talGvern meta l-Onorevoli Carmelo Abela, il-Whip preΩenti, ikun fuq xog˙ol barra minn Malta.

Deborah tirrappreΩenta wkoll lill-Parlament Malti fil-Kunsill tal-Ewropa fejn hija wkoll membru ta’ Ωew© kumitati. F’dawn la˙˙ar xhur il-kumitat tag˙ha ˙atarha rapporteur fuq id-drittijiet tal-persuni transgender flEwropa u b˙alissa g˙addejja b’˙idma fuq dan ir-rapport.

Ma kinitx deçiΩjoni façli Staqsejtha x’wassalha biex tikkontesta l-elezzjoni

“

Persuna li ji©u miç˙uda lilha d-drittijiet çivili ma jkollhiex l-g˙odda biex tg˙ix ˙ajja serena

“

Deborah Schembri g˙andha 38 sena, omm ta’ tifel ta’ 8 snin u toqg˙od San Pawl il-Ba˙ar. Laktar mument emozzjonanti f’˙ajjitha kien meta welldet lillbinha Ryan u ratu g˙all-ewwel darba. “G˙addejt minn sig˙at twal ta’ qtig˙ il-qalb sakemm wellidtu u meta rajtu ma ridtx nemmen lil g˙ajnejja li wasal bis-sliem,” ftakret Deborah. Hija tiftakar li kien tifel bjond ˙afna, b’par g˙ajnejn ko˙ol kbar u ©ilda fina bajda karti.

“M’g˙andix g˙alfejn ng˙id, seraqli qalbi malli rajtu u sal-lum il©urnata jaf li b’˙arsa ˙elwa u tg˙annieqa jirnexxilu jixtrini.”

Deborah ilha tipprattika b˙ala avukat tal-familja g˙al madwar tlettax-il sena, u g˙al dawn la˙˙ar xhur kienet ukoll membru parlamentari. Hija gradwata mill-Università ta’ Malta b’Baçellerat tal-Arti (BA) fil-li©i u studji umanistiçi, kisbet Diploma fl-Istudji Notarili u Dottorat fil-Li©i fl-1998, 1999 u l2001 rispettivament.

Hija baqg˙et tistudja u kisbet ukoll Diploma fil-KaΩijiet u lÌurisprudenza taΩ-Ûwi©ijiet Kanoniçi fl-2002 mit-Tribunal Metropolitan tad-Djoçesi ta’ Malta. B˙alissa qieg˙da tag˙mel Masters fil-Bijoetika, ukoll flUniversità ta’ Malta. Barra minn hekk, g˙al diversi snin, tat ilkontribut tag˙ha wkoll filFakultà tal-Li©i tal-Università

Ewroparlamentari f’Mejju li ©ej.

“Jiena kuntenta ˙afna nag˙ti lkontribut tieg˙i fil-Parlament Malti u fil-Partit Laburista u meta ftit xhur ilu avviçinani l-Prim Ministru u qalli li xtaqni nikkontesta l-elezzjoni g˙all-Parlament Ewropew ˙assejt illi m’g˙andix nirrifjuta,” qaltli Deborah.

Madankollu, ammettiet li ma kinitx deçiΩjoni façli li tikkontesta, però temmen ˙afna illi lPrim Ministru g˙andu viΩjoni politika li ser twassal g˙al ˙afna ©id f’dan il-pajjiΩ u hija lesta li sservi fejn ikun hemm bΩonn biex tg˙inu jasal fejn jixtieq.

“Ma kinitx deçiΩjoni façli, ovv-

jament, g˙aliex jiena omm ta’ tifel Ωg˙ir u x-xog˙ol ta’ membru parlamentari Ewropew jirrikjedi ˙afna dedikazzjoni u ©ranet twal barra mill-pajjiΩ, però g˙andi ˙afna g˙ajnuna mill-familjari tieg˙i u nemmen illi nista’ nwettaq ˙idmieti bisserenità u dedikazzjoni me˙tiega jekk il-poplu jag˙Ωilni biex nirrappreΩentah.”

G˙alhekk, hija ddeçidiet li titfa’ l-kandidatura tag˙ha g˙al din l-elezzjoni f’isem il-Partit Laburista, partit li tiddeskrivi b˙ala “b’qalb kbira, b’nies ˙abrieka u ©enwini li j˙obbu lil pajjiΩhom u ja˙dmu bla heda sabiex inkunu xempju ta’ pajjiΩ modern, progressiv u Ewropew”.

Il-karriera tag˙ha qarrbitha lejn in-nies Staqsejtha wkoll kif ta˙seb li lesperjenza u l-karriera tag˙ha se tg˙inha f’dan ir-rwol il-©did li pproponiet ru˙ha g˙alih.

Deborah spjegatli li wie˙ed jista’ japprezza illi l-Unjoni Ewropea hija mibnija fuq qafas legali; hija struttura fejn ji©u msawrin direttivi u riΩoluzzjonijiet g˙all-Istati Membri u g˙aldaqstant min ikollu sfond legali j˙ossu komdu ˙afna ja˙dem fid-diversi strutturi tag˙ha.

“Meta tkun ilek avukat g˙al diversi snin titg˙allem tanalizza

d-dettall u ta˙seb fit-tul.

Titg˙allem, fuq kollox, taqbeΩ g˙ad-drittijiet ta’ min tkun qieg˙ed tirrappreΩenta, li f’dan il-kaΩ huwa l-pajjiΩ.”

Huwa g˙alhekk li meta nqalg˙et il-kwistjoni tal-programm taç-çittadinanza filParlament Ewropew kienet iddiΩgustata bl-a©ir talEwroparlamentari Nazzjonalisti.

Minflok kienu difensuri sodi ta’ pajjiΩna, ˙admu bla heda sabiex i˙amm©u isem pajjiΩna, xi ˙a©a li tmur kontra kull sens ta’ rappreΩentanza vera f’livell Ewropew.

Deborah kienet mexxiet ukoll il-kampanja favur id-d˙ul taddivorzju f’Malta, kampanja li ma kinitx façli u li kienet tirrikjedi dedikazzjoni kbira. “Na˙seb illi dik l-esperjenza g˙allmitni li tista’ tasal biex tipperswadi blargumenti sodi u lo©içi.

G˙allmitni wkoll illi fil-˙ajja tista’ tasal ’il boghod jekk temmen f’dak illi tkun qieg˙ed tag˙mel u tippersisti bla ma taqta’ qalbek.”

Fl-opinjoni tag˙ha, dawn ilkwalitajiet huma g˙odda essenzjali meta ti©i biex ta˙dem f’istituzzjonijiet barranin fejn b˙ala pajjiΩ Ωg˙ir m’g˙andniex in˙ossuna inferjuri, fejn g˙andna naraw x’inhu l-a˙jar g˙all-pajjiΩ u ni©©ieldu g˙alih bi dritt.

Barra minn hekk, hija temmen

Intervista

emm bÛonn ˙afna li ç-çittadini Maltin g˙adhom iridu jirrealizzaw illi lParlament Ewropew ja˙dem f’oqsma li jag˙mlu differenza fil˙ajja tag˙hom ta’ kuljum u li g˙aldaqstant huma jistg˙u wkoll jag˙tu l-kontribut tag˙hom b’ideat u b’su©©erimenti. “Il-fatt illi l-karriera legali tieg˙i, kif ukoll dik parlamentari, tqarribni ˙afna lejn in-nies tag˙tini çans nisma dak illi g˙andhom x’jikkontribwixxu u nwasslu fejn jista’ ji©i implimentat.”

Temi li jinteressawha L-iktar temi li jinteressawha huma dawk tad-drittijiet çivili u tal-Ìustizzja. “Dawn is-su©©etti huma vasti ˙afna u l-interess tieg˙i jinbet mill-fatt illi n˙oss li persuna li ji©u miç˙uda lilha ddrittijiet çivili ma jkollhiex lg˙odda biex tg˙ix ˙ajja serena.

Biex tkun produttiv b˙ala persuna, l-ewwel trid t˙oss illi ddrittijiet fundamentali tieg˙ek qeg˙din ji©u m˙arsa, li tista’ tg˙ix ˙ajja ming˙ajr biΩa’, ˙ajja fejn il-privatezza tieg˙ek hija salvagwardjata u fejn l-Istat ma jinda˙alx f’dak illi huwa territorju privat tieg˙ek.”

G˙aldaqstant su©©etti relatati mad-drittijiet tal-persuna, drittijiet ta’ ugwaljanza, ta’ nondiskriminazzjoni, ta’ protezzjoni tad-data, u o˙rajn, huma su©©etti li jaffaxxinawha.

Barra minn hekk, hemm ukoll affarijiet relatati mas-sigurtà talIstati Membri u s-su©©ett topiku li tant hemm xi tg˙id dwaru talimmigrazzjoni irregolari. “Jiena n˙oss illi kemm b˙ala ç-chairperson tal-Kumitat Soçjali talParlament Malti, kif ukoll b˙ala avukat, g˙andi l-g˙odda me˙tie©a biex nag˙ti kontribut siewi f’dan il-kamp tant delikat u sensittiv g˙all-Unjoni Ewropea.”

“Hemm Ωmien biex titkellem u Ωmien biex tisma’” Kull Stat Membru g˙andu drittijiet ugwali u g˙alkemm Malta Ωg˙ira b˙ala pajjiΩ, ma jfissirx illi l-ideat tag˙na ma jkunux apprezzati barra minn xtutna.

Madankollu, fil-Parlament Ewropew aktar milli kwistjoni ta’ pajjiΩi, fejn jid˙lu ˙idmiet fuq su©©etti partikolari, hija kwistjoni ta’ affiljazzjoni politika.

G˙aldaqstant, fl-opinjoni tag˙ha, l-aktar ˙a©a importanti g˙al membru tal-Parlament Ewropew hija illi jkabbar ir-relazzjonijiet tieg˙u ma’ s˙abu tal-istess grupp politiku.

Dan ma jfissirx illi mhux ser ikun hemm kwistjonijiet fejn membru tal-Parlament ma jkollux jo˙ro© g˙onqu g˙al pajjiΩu, iΩda ©eneralment hija kwistjoni ta’ lobbying u kemm il-membru parlamentari jkollu relazzjonijiet tajba ma’ membri o˙ra li tag˙mel id-differenza.

“Jiena n˙obb nuΩa l-fraΩi IngliΩa ‘It’s not the size of the dog in the fight, but the size of the fight in the dog, that counts’ u na˙seb illi f’dan il-kuntest ilgrinta tal-MEP Malti tista’ twassal g˙al suççess irrispettivament mill-kobor ta’ gΩiritna.”

“Ovvjament,” kompliet Deborah, “jekk wie˙ed irid jikseb l-appo©© g˙all-ideat tieg˙u wie˙ed irid jitg˙allem jag˙ti lappo©© tieg˙u fuq ideat talo˙rajn ukoll, u g˙aldaqstant hemm Ωmien biex titkellem, issemma’ le˙nek u tpo©©i ’l quddiem l-a©enda ta’ pajjiΩek; u hemm Ωmien ukoll biex tisma’ lil ˙addiehor, titg˙allem mill-esperjenzi ta’ pajjiΩi o˙rajn u, g˙aliex le, tag˙ti l-appo©© tieg˙ek g˙allideat ta’ ˙addie˙or meta jkun ilwaqt. Dak huwa l-ispirtu komunitarju illi rridu ng˙ozzu u nitg˙allmu napprezzaw.”

06

Lokali

09.02.2014

KOLLEZZJONISTI U DILETTANTI MALTIN

IL-MALTI F’HOLLYWOOD KITBA TA’ ALAN SALIBA

Tony Mangion, Joseph Borda u Eman Bonnici waqt is-seminar ‘Tribute to Joseph Calleia’

Din is-seniela ta’ kollezzjonisti u dilettanti Maltin ti©bor fiha numru ta’ kollezzjonisti ta’ kollezzjonijiet varji. Din il©img˙a ltqajna ma’ Joseph Borda. KarkariΩ u eks-Sur©ent fil-Korp tal-Pulizija ta’ Malta.

Bla dubju, Joseph huwa mag˙ruf ma’ bosta kollezzjonisti min˙abba l-kollezzjonijiet li g˙andu ta’ badges, uniformijiet, brieret, u materjal ie˙or relatat mal-korpi tal-Pulizija madwar id-dinja kollha. Biss, f’din l-intervista tkellimna ma’ Joseph Borda dwar kollezzjoni mhux daqsekk komuni: kollezzjoni ta’ materjal marbut malattur Malti Joseph Calleia.

Min kien l-attur Joseph Calleia?

Imwieled ir-Rabat fl-4 ta’ Awwissu 1897, bl-isem s˙i˙ ta’ ÌuΩeppi Marija Calleja, minn dejjem kien im˙ajjar g˙all-palk.

IΩda missieru Pasquale Calleja, li kien minn Bormla, dejjem riedu jsir in©inier. ÌuΩeppi webbes rasu u fl-1914, ta’ 17-il sena, telaq lejn l-Istati Uniti u beda minnufih jirreçta diversi drammi, f’reçti Ωg˙ar fuq palk u f’diversi swali tal-muΩika.

Hawnhekk ˙a sehem f’madwar seba’ reçti, li kull wa˙da kienet ti©i repetuta g˙al diversi drabi; u˙ud sa˙ansitra ji©u repetuti g˙al kwaΩi tul ta’ sena.

Fost dawn ir-reçti fuq palk insibu Small Miracle u Broadway. Minn hemm beda jsir popolari iΩjed, u xi scouts minn Hollywood ˙e©©ewh biex imur hemm u jirfina l-karriera fir-reçtar. Dan se˙˙ fl1931, u kien f’dik is-sena stess li ˙adem l-ewwel film tieg˙u My Sin, fejn minn dakinhar baqa’ g˙addej bla ma waqaf qatt.

Fost il-films famuΩi li nsibu ˙adem Algiers fl-1938, Five Came Back fl-1939, For Whom the Bell Tolls fl-1943, Jungle Book fl-1942, Gilda fl-1946, u l-film Tough Guy fl-1936 li fih kanta g˙all-ewwel darba bilMalti. Din kienet xi ˙a©a li qanqlet eçitament kbir f’pajjiΩna, li attur Malti f’film Amerikan ikanta bil-lingwa Maltija. B’kollox huwa ˙adem

madwar 60 film g˙aç-çinema u erba’ films g˙at-televiΩjoni, li fi w˙ud minnom kellu l-parti prinçipali; u jekk ma kienx hekk, kien ikollu parti wara lattur prinçipali. Fost il-partijiet li huwa ˙adem kien hemm ra©el tal-familja, qassis, u tough guy, li kien mag˙ruf laktar g˙alihom. Kien hemm bosta films li baqg˙u qatt ma da˙lu Malta b˙al Full Confession li fih huwa kellu parti ta’ qassis.

Ta’ min jg˙id ukoll li peress li missieru ma kienx riedu jaqbad din il-karriera, Joseph kien anke bidel ismu g˙al Joseph Spurin Calleia. Spurin kien kunjom ommu, filwaqt li kunjomu kien jiktbu bl-ittra ‘i’ minflok l-ittra ‘j’ g˙aliex lAmerikani kienu jbiddlu l-pronunzja ta’ kunjomu kompletament, u g˙amel hekk biex kunjomu jibqa’ jintqal l-istess minkejja li jinkiteb differenti.

Ta’ min jg˙id ukoll li l-familja ta’ Joseph Calleia baqet tuΩa lkunjom miktub bl-ittra ‘i’.

Wara li fl-1963 ˙adem l-a˙˙ar film tieg˙u, Johnny Cool , huwa rtira u ©ie jg˙ix Malta flimkien mal-mara tieg˙u, Eleanora Calleia. Bena villa ©ewwa l-Imrabat, li kellha lussu li ma ssibu fl-ebda dar o˙ra; villa li kellha lift, intercomp u sistema ta’ air condition. Ftit wara rçieva telegramma biex jie˙u sehem f’film ie˙or, The Godfather, iΩda hu rrifjuta peress li kien irtira.

Kif beda Joseph Borda Minn mindu kien Ωg˙ir Borda dejjem kien dilettant tal-films.

Peress li f’Birkirkara kien hemm erba’ swali fejn kienu jintwerew il-films: Metropole, Roxy Hall, Prince u Ritz, kif ukoll l-oratorju fejn ©ieli kienu wkoll jintwerew xi films, Joseph kien imur ta’ spiss ma’ missieru t-Talkies – kif kienu jsej˙ulu dak iΩ-Ωmien. Huwa kien ra xi films ta’ Calleia, biss qatt ma ˙a xi interess partikolari fihom, u l-attur innifsu.

Borda jg˙idilna li ˙afna nies kienu iΩjed isemmu lil Oreste Chircop, minkejja li dan ˙a sehem f’film wie˙ed biss. Dan

seta’ ©ara g˙aliex Chircop kien jg˙ix Malta, filwaqt li Calleia tul il-karriera tieg˙u kien jg˙ix fl-Istati Uniti stess.

Darba fost l-o˙rajn, waqt li Joseph Borda kien l-G˙assa tal-Pulizija ta’ Tas-Sliema, iltaqa’ ma’ persuna. Bdew jitkellmu dwar il-films tal-passat u skopra li dan ir-ra©el kien in-neputi ta’ Joseph Calleia, Ettore Calleia. Borda kien sorpriΩ u kien f’dak il-˙in li staqsa lil Ettore g˙al ritratt ta’ zijuh lattur. Dan ©ablu wie˙ed, u minn hemm kibret ix-xewqa li jsir jaf iΩjed dwar l-attur Malti ta’ fama kbira.

Din l-istorja se˙˙et fis-snin tmenin. Dak iΩ-Ωmien ir-riΩorsi ta’ riçerka kienu limitati ˙afna, imma dan ma qatax qalb Borda biex ikompli jfittex dwar l-attur. Fuq l-istazzjon nazzjonali kienu jintwerew bosta films, fosthom dawk li ˙adem fihom Calleia. Borda kien beda jsegwihom spiss.

Kompla g˙addej aktar Ωmien, sakemm fl-a˙˙ar wasal l-internet u Borda beda jfittex il-films li ˙adem Calleia. Irnexxielu jg˙aqqad il-films kollha li ˙a sehem fihom. Kulma jonqsu huwa film wie˙ed biss. Ilkollezzjoni ta’ Borda llum tikkonsisti fil-bijografija s˙i˙a ta’ Joseph Calleia, il-films li ˙a sehem fihom, powsters, u bosta ritratti ori©inali ffirmati minnu stess. Barra minn hekk, kif di©à semmejna, Borda huwa kollezzjonist ta’ diversi affarijiet, tant li fuq Facebook imexxi l-grupp Collectors Corner u International Collectors Club.

Parti mill-kollezzjoni ta’ films li ˙adem Joseph Calleia, li g˙andu Joseph Borda

Seminar ad unur Calleia Borda jifforma parti minn grupp ta’ ammiraturi ta’ dan lattur. Fis-27 ta’ Novembru 2013, flimkien ma’ Eman Bonnici, Mario Azzopardi u Tony Mangion, tellg˙u is-serata Tribute ‘Joseph Calleia – Malta’s Hollywood Legend’, ippreΩentata minn Joyce Grech. F’din is-serata ma setg˙ux juru films s˙a˙ min˙abba problemi ta’ copyright, g˙alhekk intwerew siltiet minn 12-il film li ˙a sehem

Il-mafkar ta’ Joseph Calleia

fihom hu. G˙al din is-serata li ttellg˙et bil-kollaborazzjoni ta’ Heritage Malta, kien hemm preΩenti familjari tal-istess Joseph Calleia.

Mafkar g˙al Joseph Calleia Eman Bonnici, wie˙ed millammiraturi ta’ Joseph Calleia, ˙are© bl-idea li jsir monument

g˙al dan l-attur Malti. Tkellem mal-mibki Anton Agius, u dan, offra biex, volontarjament, jag˙mel dan il-monument. Dan sar u tpo©©a fis-Saqqajja stess, peress li Joseph Calleia kien Rabti. IΩda dan il-monument, ftit wara li ©ie inawgurat, saru fuqu atti vandali. Illum dan issewwa, u g˙adu sal-lum flistess post.

Lokali

09.02.2014

MeMbri ÌODDa Fl-eÛeKuttiV naZZJOnali Madwar 84.4% tad-delegati tal-Partit Labursita vvutaw fl-elezzjoni li saret ilbiera˙ biex jele©©u membri ©odda f’wie˙ed mill-organi ewlenin tal-Parti Laburista, l-EΩekuttiv Nazzjonali. Minn 13-il kandidat li kkontestaw g˙al din l-elezzjoni, ©ew eletti 12-il membru: Frans Agius, Mario Azzopardi, Krista Caruana, Monica Farrugia, Annetto Farrugia, Mario Farrugia Borg, Catherine Fenech, Sean Meli, Carlo Mifsud, Emmanuel Rocco u Jurgen Zammit.

Il-Prim Ministru u Mexxej tal-Partit Laburista Joseph Muscat, akkumpanjat mill-Viçi Prim Ministru u Deputat Mexxej g˙allAffarijiet tal-Parlament Louis Grech, u d-Deputat Mexxej g˙allAffarijiet tal-Partit Toni Abela, flimkien ma’ membri o˙ra talAmministrazzjoni, tefg˙u l-vot tag˙hom waqt din l-elezzjoni.

Minn 796 delegat, ivvutaw 672 delegat.

Id-delegati vvutaw f’Ωew© postijiet differenti: fiç-Çentru Laburista tar-Rabat G˙awdex u fiç-Çentru Nazzjonali Laburista, ilÓamrun.

reMOte GaMinG – MaDWar 10% tal-PDG Is-settur tar- remote gaming jikkontribwixxi madwar 10% talProdott Domestiku Gross talekonomija ta’ pajjiΩna.

F’kummenti li ta s-Segretarju Parlamentari g˙allKompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku lil-gazzetta KullÓadd, sostna li dan is-settur g˙andu potenzjal kbir f’pajjiΩna.

Dan huwa settur ta’ importanza kbira g˙all-industrija Maltija g˙aliex il-pajjiΩ jibbenefika b’diversi modi. Il-kumpaniji li ji©u jinvestu f’pajjiΩna jkunu qed jo˙oqlu l-impjiegi g˙all-Maltin, iΩjed investiment fil-proprjetà,

Ωieda fit-turiΩmu, u iΩjed f’taxxi g˙all-Gvern. Dan kollu jsarraf fi tkabbir ekonomiku.

Min˙abba ç-çaqliq mg˙a©©el fl-industrija ma teΩistix statistika imma sorsi differenti rrapportaw diversi drabi li l-ammont ta’ ˙addiema Maltin li ja˙dmu dirett f’din l-industrija huma madwar 35%.

Sadanittant il-Gvern se jkun qed jie˙u inizjattivi biex jibni aktar fuq il-˙iliet li g˙andna bΩonn f’din l-industrija ˙alli aktar Maltin ikun kkwalifikati biex jissie˙bu f’dan is-settur li joffri xog˙lijiet ta’ kwalità.

l-eWWel KOnFerenZa bit-teMa FOSterinG COllabOratiOn

Fl-MCAST saret l-ewwel konferenza bit-tema Fostering Collaboration. Kienet konferenza li ffukat fuq tliet temi prinçipali: il-kollaborazzjoni bejn is-settur edukattiv u dak tan-negozju, ilmod li bih ir-riçerka u l-innovazzjoni jistg˙u jg˙inu l-kompetittività u l-mod li bih l-istudenti tal-lum se jsiru l-˙addiema t’g˙ada.

F’din il-konferenza l-Prim Ministru ppreΩenta çertifikati lillkumpaniji li pparteçipaw. Dawn jinkludu kumpaniji ta’ software, banek, kumpaniji tal-farmaçewtika u tal-kura tal-anzjani, fabbriki tal-manifattura; kumpaniji tal-assigurazzjoni, tal-kostruzzjoni u tas-servizzi fil-komunità.

“Il-˙iliet li se juΩaw il-˙addiema tal-futur ji©u mirquma hawnhekk,” stqarr il-Prim Ministru f’diskors illi wassal g˙al tmiem ilkonferenza tal-a˙barjiet. Fakkar kif sa mill-ewwel xhur tieg˙u dan il-Gvern ˙aseb f’kunçetti innovattivi g˙all-ekonomija Maltija b˙all-Hub Marittimu. Enfasizza l-bΩonn li Ωvilupp fl-ekonomija jimxi id f’id mal-iΩvilupp tal-qasam soçjali. Hawnhekk li rrifera g˙all-green paper li kienet g˙adha kemm ©iet ippreΩentata, li titratta l-faqar u l-eskluΩjoni soçjali.

Din l-attività kienet indirizzata wkoll mill-Ministru g˙allEdukazzjoni u x-Xog˙ol Evarsit Bartolo, li sostna li l-istudenti Maltin je˙tie© jifhmu kif g˙andhom ji©u solvuti l-problemi talpost tax-xog˙ol, kif g˙andhom ja˙dmu fi gruppi u kif jikkomunikaw b’mod effettiv.

07

Mill-ÌDiD…KOnSultaZZJOni Mal-POPlu Ìurnata

Data

Óin

MeMbru tal-Kabinett

It-Tlieta

11 Frar

6.30pm

L-Erbg˙a Il-Óamis Il-Ìimg˙a

12 Frar 13 Frar 14 Frar

6.30pm 6.30pm 6.30pm

It-Tnejn It-Tlieta

17 Frar 18 Frar

6.30pm 6.30pm

L-Erbg˙a

19 Frar

6.30pm

Il-Óamis Il-Ìimg˙a It-Tnejn It-Tlieta L-Erbg˙a

20 21 24 25 26

6.30pm 6.30pm 6.30pm 6.30pm 6.30pm

Il-Óamis L-Erbg˙a Il-Óamis Is-Sibt

27 Frar 5 Marzu 6 Marzu 8 Marzu

6.30pm 6.30pm 6.30pm 10.30am

It-Tnejn

10 Marzu

6.30pm

Evarist Bartolo Stefan Buontempo Godfrey Farrugia Manwel Mallia Leo Brincat Roderick Galdes Owen Bonnici Chris Cardona Edward Zammit Lewis Karmenu Vella Josè Herrera Michael Farrugia George Vella Helena Dalli Edward Scicluna Marie Louise Coleiro Franco Mercieca Joe Mizzi Anton Refalo Konrad Mizzi Louis Grech Ian Borg Prim Ministru

Mill-©img˙a li ©ejja se jkun hemm it-tieni laqg˙a ta’ konsultazzjoni. Il-Prim Ministru, il-ministri u s-segretarji parlamentari kif ukoll membri parlamentari se jkunu qed iΩuru lokalitajiet differenti f’Malta u G˙awdex. Din l-inizjattiva turi li dan il-Gvern huwa viçin in-nies u mhux se jing˙alaq fih innifsu, imma

Frar Frar Frar Frar Frar

minflok se jibqa’ jisma’ ssu©©erimenti, ilmenti u ideat ta’ kif il-Gvern jista’ ja˙dem a˙jar.

Kull laqg˙a hija stmata li ddum sag˙tejn b’sensiela ta’ interventi tal-pubbliku.

Din l-inizjattiva hija wa˙da minn sensiela ta’ inizjattivi o˙rajn tal-Gvern biex ikun viçin in-nies u fi ftit inqas

minn sena saru Ωew© laqg˙at tal-Kabinett f’lokalitajiet; wa˙da fin-na˙a t’isfel ta’ Malta u l-o˙ra fin-na˙a ta’ fuq ta’ Malta, kif ukoll sensiela ta’ laqg˙at o˙ra bit-tema Gvern li jisma’.

Dawn il-laqg˙at u inizjattivi huma parti mit-twettiq talprogramm elettorali ta’ dan ilGvern.

08

AnaliΩi

09.02.2014

il-Óidma tal-Gvern ekonomija, enerÌija u inveStiment

– Il-Gvern Malti la˙aq ftehim malKummissjoni Ewropea dwar il-programm taç-çittadinanza b’investiment.

– Tnieda l-proçess ta’ konsultazzjoni bejn il-Gvern u l-imsie˙ba soçjali dwar l-g˙anijiet talFond Nazzjonali g˙all-IΩvilupp Ekonomiku u Soçjali ta’ pajjiΩna. L-istruttura tal-Fond Nazzjonali g˙all-IΩvilupp Ekonomiku u Soçjali li mistennija tkun tixbah is-Sovereign Wealth Fund Norve©iΩ, fejn jin˙atar Board of Trustees mag˙mul minn persuni ta’ integrità, b’kompetenza li jie˙du d-deçiΩjonijiet.

– Il-Ministeru g˙all-Ener©ija u lKonservazzjoni tal-Ilma laqqa’ l-ewwel kumitat interministerjali bil-g˙an li tibda titwitta t-triq biex jitfassal Pjan Nazzjonali Favur isSostenibbiltà u l-Immani©©jar A˙jar tal-Ilma.

edukazzjoni – Il-Ministeru tal-Edukazzjoni u x-Xog˙ol ippubblika linji gwida dwar l-edukazzjoni sesswali u relazzjonali fl-iskejjel Maltin. Dawn il-linji gwida ©ew ippubblikati biex joffru lill-g˙alliema kollha, kemm fis-settur primarju kif ukoll fissettur sekondarju, qafas strutturat ˙alli jg˙inhom fit-t˙ejjija u fit-tag˙lim aktar effettiv u komprensiv tal-edukazzjoni sesswali u relazzjonali.

– Ìiet mnedija l-iskema ta’ boroΩ ta’ studju g˙al min jixtieq jispeçjalizza fil-qasam tal-arti u tal-performing arts. Lg˙an ta’ din l-iskema hi li tag˙ti opportunità lill-Maltin u G˙awdxin kollha li di©à bdew juru ˙iliet f’dawn l-oqsma sabiex ikunu jistg˙u jkomplu jispeçjalizzaw barra minn Malta f’xi wa˙da mill-istituzzjonijiet ewlenin.

– Il-Gvern ˙abbar li s-sistema koedukattiva ser ti©i estiΩa g˙all-kulle©©i kollha mis-sena skolastika 2014-15 wara proçess ta’ konsultazzjoni wiesg˙a.

– Il-Ministeru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol nieda ddokument ta’ konsultazzjoni g˙ar-riforma tal-Att Dwar lEdukazzjoni. L-g˙an ta’ din ir-riforma huwa li jissa˙˙a˙ issettur edukattiv permezz ta’ riformi li jirriflettu l-isfidi li timponi d-dinja moderna.

Familja u SolidarjetÀ SoÇjali – Ìie ffirmat memorandum of understanding bejn il-Ministru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali Marie-Louise Coleiro Preca u l-Ministru PortugiΩ g˙ax-Xog˙ol u Solidarjetà Soçjali Pedro Mota Soares. Permezz ta’ dan ilftehim Malta u l-Portugall qed juru r-rieda tag˙hom li ja˙dmu flimkien fil-qasam soçjali fosthom fejn jid˙lu l-pensjonijiet, l-g˙oti ta’ servizzi fil-komunità li jassiguraw l-inkluΩjoni soçjali.

– Il-Ministru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali Marie-Louise Coleiro Preca ˙abbret li lGvern qieg˙ed jilqa’ proposti mill-privat g˙allunits ©odda ta’ housing soçjali. Permezz ta’ din it-Talba g˙al Proposti, il-Gvern qed jag˙ti lok lill-privat biex ikun kreattiv u jressaq il-proposti tieg˙u ’l quddiem f’dan ir-rigward.

– Wara ˙idma li saret mill-Ministeru g˙all-Affarijiet Barranin ta’ Malta, flimkien malMinisteru tal-Familja u Solidarjetà Soçjali, ©ie ffirmat memorandum of understanding g˙al adozzjonijiet tat-tfal mis-Slovakkja.

AnaliΩi

09.02.2014

KulturA u GvErn loKAli – Minuti tal-Kabinett u l-memoranda li ©ew diskussi waqt il-laqg˙at tal-Kabinett bejn l-1962 u l-1981 infet˙u g˙ar-riçerka fl-Arkivji Nazzjonali. Dan wara li dawn iddokumenti ©ew mg˙oddija mill-Uffiççju tal-Prim Ministru lill-Arkivji Nazzjonali.

– Malta u ç-Çina ffirmaw ftehim kulturali li jkopri lperijodu ta’ bejn is-sena 2014 u s-sena 2018, meta l-Belt Valletta ser tkun il-Belt Kapitali Ewropea tal-Kultura. Bi t˙ejjija g˙al dan l-avveniment presti©juΩ, il-Gvern ÇiniΩ ser jid˙ol f’kollaborazzjoni ma’ pajjiΩna fil-preparazzjoni g˙allprogramm kulturali tieg˙u.

– Is-Segretarju Parlamentari Responsabbli millKunsilli Lokali Josè Herrera vara l-white paper dwar irriforma tas-sistema tal-infurzar lokali li se twassal g˙al pass eqreb lejn sistema aktar ©usta u trasparenti fl-interess talfamilji Maltin, G˙awdxin u l-komunitajiet li jg˙ixu fihom.

sAÓÓA

Il-Ministru g˙as-Sa˙˙a Dr Godrey Farrugia u l-kontroparti Taljana – tieg˙u l-Ministru Beatrice Lorenzin iffirmaw dikjarazzjoni kon©unta ta’ kooperazzjoni li se twassal g˙al kooperazzjoni iktar fonda u mifruxa fissettur mediku bejn iΩ-Ωew© pajjiΩ.

Il-Ministeru tas-Sa˙˙a ˙abbar li x-xog˙ol estensiv ta’ tisbi˙ fiç– Çentru tas-Sa˙˙a tar-Rabat, u fiç-Çentru Çiviku fi Pjazza San Pawl, tlesta.

B’dan il-pro©ett il-persuni li se jinqdew f’dan iç-Çentru issa se jkollhom çentru modern u mg˙ammar b’apparat tal-a˙˙ar teknolo©ija.

Il-Gvern estenda s-servizz taç-Çentru ta’ Matul il-Jum g˙all– Anzjani f’Óal Kirkop g˙al jumejn. Dan sar wara interess qawwi li kien hemm minn diversi anzjani tal-lokalità. B’hekk ser tinqata’ l-istennija li kien hemm g˙al dan is-servizz.

GÓAWDEX

Ìie ffirmat ftehim bejn is-Segretarju Parlamentari g˙ar-Riçerka, – Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport, Dr Stefan Buontempo, f’isem il-Gvern, u s-Sur Alvin Grech, il-President tal-Gozo Football Association, b’valur ta’ nofs miljun ewro. Permezz ta’ dan il-ftehim se jsiru diversi xog˙lijiet fi grawnds differenti madwar il-gΩira G˙awdxija u anke xog˙lijiet fil-Gozo Stadium biex ikun jista’ jilqa’ l-kompetizzjoni tal-UEFA U17 f’Mejju li ©ej.

Il-Ministru g˙al G˙awdex Dr Anton Refalo u s-Sinjura Michelle – Muscat niedew kunçett ©did g˙al G˙awdex bl-isem ta’ Only Made in Gozo. Permezz ta’ dan il-kunçett huwa mistenni li ji©i attirat investiment barrani permezz ta’ bejg˙ ta’ proprjetajiet tipikament G˙awdxin, bil-˙sieb li ting˙ata identità speçjali lil kull proprjetà eco-friendly u prominenza lirra˙al li tinstab fih.

09

10

Opinjoni

09.02.2014

2500 KM B’KAROZZA ELETTRIKA KITBA TA’ REUBEN SCIBERRAS 115km

Distanza medja b’full charge Óin medju biex il-batterija til˙aq full charge (1% - 100%)

8 sig˙at

Konsum medju ta’ elettriku biex il-batterija tie˙u full charge minn 1%

22 unit

Rata medja ta’ charging kull ©img˙a

3 darbiet

Prezz tal-elettriku b’rata residenzjali (attwali)

€0.16 g˙al kull unit 22 unit × 0.16 = €3.52

Prezz g˙al kull darba li l-vettura ti©i charged

Fl-a˙˙ar ©img˙at wie˙ed seta’ jinnota diversi vetturi u vannijiet b’kuluri u bi grafika li tispikka, g˙addejjin minn bosta toroq madwar il-pajjiΩ kollu.

U˙ud kbar…o˙rajn iΩg˙ar fiddaqs. IΩda kollha g˙andhom xi ˙a©a komuni: huma karozzi silenzjuΩi peress li ja˙dmu totalment bl-elettriku. Fuq kollox, huma vetturi ambjentali hekk kif ma jni©©sux l-arja peress li ma ja˙arqu l-ebda tip ta’ fjuwil. Dawn il-vetturi talg˙amla Renault u Mitsubishi ©ew impurtati mill-Ministeru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura u jiffurmaw parti mill-pro©ett Demo EV (Demonstration of the Feasibility of Electric Vehicles towards Climate Change Mitigation) kofinanzjat mill-Unjoni Ewropea u li pajjiΩna preΩentament qed jipparteçipa fih.

Matul ix-xahrejn li g˙addew kelli x-xorti li nkun mal-ewwel tim ta’ voluntiera li ˙adna sehem b’mod dirett f’dan ilpro©ett fejn ing˙atajna l-opportunità li nsuqu vettura elettrika g˙al g˙axar ©img˙at s˙a˙. Dan kien possibbli wara sej˙a g˙al voluntiera li kienet in˙ar©et lejn nofs Lulju tal-2012, u li lkonkorrenza g˙aliha kienet wa˙da sodisfaçenti ˙afna.

Renault Fluence ZE Fis-27 ta’ Novembru 2013, ilpro©ett seta’ jibda jin˙ass aktar qalb in-nies hekk kif, b˙ala lewwel tim ta’ voluntiera, ©ejna msej˙a biex nie˙du l-vettura u nibdew din l-esperjenza ©dida ta’ sewqan madwar il-GΩejjer Maltin. Il-karozza li ©iet assenjata lili kienet tal-g˙amla Renault Fluence ZE, karozza relattivament kbira, spazjuΩa u li toffri kumdità enormi.

Ta’ min isemmi li l-kumpanija FrançiΩa Renault immodifikat il-mudell eΩistenti tal-Fluence, fejn estendietu b’madwar 13-il çentimetru sabiex tkun tista’ talloka parti mill-bagoll (luggage boot) g˙all-batterija kbira li tag˙ti s-sa˙˙a kollha lill-vettura fis-sewqan. Il-kumpanija ˙admet ukoll fuq strate©ija biex, filwaqt li ΩΩomm l-identità tal-mudell, tidentifika b’mod çar il-kunçett ta’ vettura elettrika.

Jekk wie˙ed jag˙ti ˙arsa ˙afifa lejn din il-vettura jsib li din m’g˙andha pjuttost xejn

differenti minn wa˙da normali.

Hija mg˙ammra b’˙afna aççessorji li wie˙ed normalment sar ifittex f’karozza moderna, fosthom power steering, electric windows, electric mirrors, ABS, parking sensors , rain sensor wipers, remote controlled central locking, CD tuner , radio controls mal-isteering, sistema ta’ bluetooth, seats u steering wheel tal-©ilda u arja kundizzjonata bil- climate control .

Hawnhekk ta’ min jinnota li dal-mudell sa˙ansitra huwa mg˙ammar b’façilità ta’ automatic timer li jippermetti l-arja kundizzjonata li tixg˙el wa˙edha minn qabel.

Il-Fluence hija mg˙ammra wkoll bl-aktar teknolo©ija avvanzata fosthom sistema ta’ navigazzjoni, façilità ta’ cruise control g˙al sewqan fit-tul, traction control u speed limiter, li normalment wie˙ed irid jordnahom apparti. Il-gearbox hija wa˙da awtomatika li tippermetti s-sewwieq jag˙Ωel bejn Drive (D), Netural (N), Reverse (R) u Park (P).

Minkejja li l-vettura tag˙mel uΩu minn çavetta normali biex jissakkru l-bibien kif ukoll biex tinxteg˙el, l-unika indikazzjoni li wie˙ed ikollu li l-vettura ‘startjat’ hija bozza ˙adra bilkelma GO li tixg˙el malmument li s-sewwieq idawwar iç-çavetta. F’dak il-˙in ikun fadal biss li s-sewwieq jag˙fas il-pedala tal-brake, iniΩΩel ilhandbrake, imexxi l-gear lever ’l isfel minn fuq P g˙al fuq D, u jag˙fas l-accelerator!

Performance fit-triq L-ewwel reazzjoni naturali ta’ kull min rikeb mieg˙i tul dawn l-g˙axar ©img˙at kienet dejjem pjuttost ta’ stag˙©ib, mhux biss min˙abba l-mod silenzjuΩ li bih topera l-vettura, iΩda wkoll g˙all-veloçità immedjata li karozza elettrik kapaçi ttella’ fi ftit sekondi. Insemmi fost lo˙rajn vja©© li g˙amilt lejn G˙awdex fi Ωmien il-Milied, fejn minkejja li konna erba’ passi©©ieri, il-Fluence kienet kapaçi biΩΩejjed li toffri dik irrikba komda, rilassanti, u fl-istess ˙in pjaçevoli hekk kif Ωammet performance tajba f’dik li hija ©ibda ( torque ) speçjalment fit-tlajja’.

Fattur ie˙or li jiddistingwi vettura elettrika minn wa˙da

normali fejn jid˙ol sewqan huwa l-fatt li malli s-sewwieq ine˙˙i saqajh minn fuq il-pedala tal- accelerator , il-vettura tid˙ol f’sistema ta’ engine brake u tibda tnaqqas ilveloçità wa˙edha. Dan huwa meqjus b˙ala vanta©© g˙allpassi©©ieri hekk kif ji©u evitati skossi Ωejda tul il-vja©©. Peress li l-a˙˙ar xahrejn kienu kkaratterizzati minn ammont sostanzjali ta’ xita, ma naqasx ukoll li nara l-mod kif din il-vettura tirrea©ixxi fl-ilma. Nista’ nikkonferma kif din baqg˙et ta˙dem totalment b’mod normali, anke meta g˙addejt minn postijiet fejn il-livell tal-ilma ma kienx daqshekk baxx.

Charging tal-vettura Kienu ˙afna wkoll dawk li stag˙©bu meta jsiru jafu li karozza elettrika b˙al din tista’ façilment tiççar©jaha millkumdità ta’ darek jew minn ©o garaxx. Ir-Renault Fluence ZE ti©i mg˙ammra b’ charging cable mqabbad ma’ transformer bi plakka normali 3-pin kompatibbli mal-plakek uΩati f’pajjiΩna (importanti li ma ji©ix utilizzat xi tip ta’ extension).

Barra minn hekk, g˙andha wkoll charging cable kompatibbli maç-charging pillars li fla˙˙ar xhur bdew jitwa˙˙lu f’bosta lokalitajiet f’Malta u G˙awdex u li minnhom g˙alissa se jkun hawn mal-100 wa˙da. Sew dan il-mudell kif ukoll vetturi o˙ra elettriçi huma mg˙ammra b’sistema ta’ sigurtà fejn malli wie˙ed iqabbad il-cable u jsakkar il-karozza, dan ma jkunx jista’ jinqala’ minn postu sakemm il-vettura ma ter©ax tinfeta˙.

Distanzi u konsum ta’ elettriku Punt kruçjali f’dan l-eΩerçizzju ta’ sewqan kien il-©bir ta’ informazzjoni baΩika ming˙and kull voluntier dwar id-distanzi li dan ikun qed jag˙mel, il-postijiet li fihom ikun waqaf, il-˙inijiet li fihom ikun saq, kif ukoll indikazzjoni dwar jekk kinitx uΩata s-sistema tal-arja kundizzjonata. Dan peress li l-A/C jikkonsma aktar sa˙˙a mill-batterija u g˙aldaqstant g˙andu effett dirett fuq il-performance tal-vettura. Minkejja li f’çertu ˙inijiet dan ˙assejtu b˙ala

Prezz g˙all-elettriku kull ©img˙a

€3.52 × 3 charges = €10.56

Prezz g˙all-elettriku kull xahar

€10.56 × 4 ©img˙at = €42.24

eΩerçizzju kemxejn tedjanti, ilfatt li tkun qed iΩomm dan ittip ta’ statistika, tippermettilek li wara l-ewwel ©imag˙tejn tibda tag˙mel kalkoli inizjali dwar il-vijabbiltà (jew le) ta’ vettura elettrika. Dettalji dwar il- performance medja li rnexxieli nikseb bil-vettura fuq medda ta’ 10 ©img˙at jinsabu fit-tabella t’hawn fuq.

Vijabbiltà tal-vettura Matul din l-esperjenza ta’ sewqan, kienet ˙a©a mill-aktar komuni li nsib nies li waqqfuni biex isiru jafu aktar fuq dan ittip ta’ vetturi. Mistoqsijiet tipiçi li kelli kienu fuq kemm tkopri distanza, kemm tiswa karozza b˙al din, u jekk g˙al finijiet finanzjarji kienx verament vijabbli li taqleb minn fjuwil konvenzjonali (petrol jew diΩil) g˙all-elettriku. AbbaΩi talkalkoli li ppreΩentajt hawn fuq, wie˙ed jista’ jag˙mel din l-istima inizjali: Meta qabbilt kemm kont nonfoq f’diΩil kull xahar u kemm infaqt f’elettriku g˙all-istess perijodu, façilment stajt nag˙mel dan il-paragun li ©ej, fejn huwa evidenti li l-ispiΩa rnexxieli nnaqqasha prattikament bin-nofs: SpiΩa medja fuq diΩil kull xahar: €80 SpiΩa medja fuq elettriku kull xahar: €42 Tajjeb jing˙ad li g˙alkemm dawn huma kalkoli approssimattivi, fl-istess ˙in huma indikattivi peress li huma mifruxa fuq medda ta’ 10 ©img˙at. Wie˙ed irid jiftakar ukoll li d-distanza li l-vettura kapaçi tkopri bl-ammont kollu ta’ charge jiddependi wkoll mit-tip ta’ sewqan u t-tip ta’ batterija. G˙al min b˙ali installa sistema ta’ pannelli fotovoltajçi, l-ammont ta’ flus li wie˙ed se jiffranka huma bilwisq akbar peress li jkun qed ji©©enera l-elettriku hu stess.

Vanta©©i u Ωvanta©©i Apparti l-fatt li dawn ma jni©©sux l-arja u huma totalment silenzjuΩi, vetturi elettriçi jirrikjedu service maintenance ferm anqas minn vetturi normali (darba kull tliet snin) peress li la g˙andek g˙alfejn tib-

del Ωjut u lanqas filters. Fl-istess ˙in g˙andek spiΩa ferm anqas fuq ˙las ta’ liçenzja tattriq (€10 biss fis-sena), filwaqt li fil-preΩent il-Gvern qed jag˙ti sa massimu ta’ €5000 b˙ala inçentiv g˙al min jit˙ajjar jaqleb g˙al vettura elettrika.

G˙al min forsi qed ja˙seb li ma sibtx xi ˙a©a x’nikkritika fil-vettura sejjer Ωmerç! Meta mqabbel ma’ vetturi o˙ra talistess qies, il-mudell li soqt jien kellu bagoll bi spazju anqas g˙at-tag˙bija peress li parti sostanzjali huwa me˙ud millbatterija. Fejn jid˙ol Ωvilupp ta’ teknolo©ija, b’mod partikolari l-kapaçità tal-batterija, il-vettura g˙adha limitata biex tkopri distanzi fit-tul li jaqbΩu l-130 kilometru, aktar u aktar meta s-sistema ta’ charging pillars f’pajjiΩna g˙adha ma bdietx ta˙dem. Infatti, dan in-nuqqas ma ppermettiex lilna l-voluntiera li nutilizzaw xi wie˙ed minnhom (li kapaçi jiççar©ja lbatterija f’ferm anqas ˙in min˙abba l-kurrent g˙oli li jista’ jipprovdi) u kellna niddependu totalment mill-elettriku mid-dar. F’dan ir-rigward ta’ min isemmi li, malli s-sistema tibda tit˙addem, g˙andhom isiru parke©©i riΩervati g˙allvetturi elettriçi biswit kull charging pillar. Id-dettalji dwar il-mod ta’ kif dawn se jit˙addmu g˙andhom jit˙abbru mill-Ministeru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura aktar ’il quddiem.

On D Road Sadanittant, fil-©ranet li ©ejjin, il-programm On D Road ippreΩentat minn Pierre Borg u li jixxandar fuq ONE se jkun qed jag˙ti prominenza lil dan il-pro©ett permezz ta’ servizz b’filmati u informazzjoni dwar il-mudell Renault Fluence ZE u l-esperjenza li kelli tul dawn la˙˙ar 10 ©img˙at.

Wara din l-esperjenza, komplejt nikkonferma kemm fiççokon ta’ pajjiΩ b˙al Malta, fejn id-distanzi li g˙andna huma relattivament qosra, vetturi b˙al dawn huma ideali g˙al min g˙andu garaxx jew parke©© viçin id-dar. Li jonqos biss huwa l-infrastruttura neçessarja, ro˙s sostanzjali filprezz ta’ dawn il-vetturi, u fuq kollox bidla fil-mentalità talpoplu tag˙na!

Opinjoni

09.02.2014

11

TiVi AwARDS MINN

SALVU

CANALE

Kemm hu sabi˙ li tkun innovattiv, l-aktar meta l-innovazzjoni tieg˙ek twassalha u taqsamha ma’ ˙addie˙or.

Na˙seb li lkoll naqblu li t-televiΩjoni Maltija ©©ieg˙lek tkun g˙aΩΩien! U bil-kif! Iva, ˙lief programmi tal-g˙aΩΩenin ma narawx! Ibda minn filg˙odu bit-tisjir, imbag˙ad tal-krafts, diskussjoni, imbag˙ad xi naqra o˙ra tisjir, imbag˙ad ji©i t-tabib jew in-nutar. Insomma, nibqg˙u sejrin hekk sakemm ja˙kimna n-ng˙as.

Ejja ng˙addu g˙all-punt. Ftit ilu fuq il-One beda programm ©did jismu Hazzzard , g˙allbidu ˙sibtu tal-ku©ini Dukes li konna naraw meta konna iΩg˙ar, imma meta segwejtu indunajt li huwa programm b’forma ta’ treasure hunt . Ilkompetituri jing˙ataw ftit informazzjoni u flimkien jibdew ifittxu dak mitlub minnhom. Fih xi ftit Ωbalji tekniçi u xi çaqliq Ωejjed, imma s-su©©ett u l-idea huma interessanti.

Mr Streamline In˙obb insegwi l-programmi tal-karozzi g˙ax nikkunsidra lili nnifsi b˙ala dilettant; apparti minn hekk nie˙u gost inkun naf xi jkun g˙addej u x’˙are©

m’g˙andiex) bil-mod kif din tippreΩenta.

Il-programm tag˙ha Ieqaf 20 Minuta huwa mill-aktar interessanti; tintervista persuna wa˙da kull programm; il-mistoqsijiet li tag˙mel dejjem ikunu bis-sens u interessanti, g˙alhekk programm sempliçi ta’ 20 minuta biss jinΩillek zokkor.

Rocky

©did fis-suq. TVM g˙andu lprogramm dwar il-karozzi Paqpaq . JippreΩentah Jeremy Clarkson, emm skuΩawni, Tonio Darmanin. Jifhem filkarozzi r-ra©el, imma meta jibda jitkellem u jispjega dejjem jg˙id l-istess kliem b˙al: “listreamline tag˙ha din il-karozza,” jew inkella, “il- performance tag˙ha”. Kelma o˙ra li l-˙in kollu jg˙id ˙afna drabi

hija “perkaΩu”. Mhux biex nikkritika iΩda jista’ l-˙abib tag˙na jbiddel il-verΩjoni ta’ diskorsu.

Waqfa ta’ 20 minuta Minkejja li waqt il-kampanja elettorali lil Joseph Muscat introduçietu b˙ala Alfred Sant, ilkoll naqblu li Simone Cini hija mustaççuna (avolja

Dejjem ng˙id kemm a˙na jokers a˙na l-Maltin; mela isimg˙u din. Fuq l-istazzjon ta’ Simon Busuttil g˙andhom programm jismu .Net , li tippreΩenta Louise Tedesco. Mela ftit tal©ranet ilu kellha lill-bokser parlamentari l-Perit Toni Bezzina (kemm hu ˙elu binnokklu isfar). Is-su©©ett kien dwar it-trasport pubbliku u l˙abib tag˙na Rocky huwa lKelliem g˙all-OppoΩizzjoni dwar it-Trasport. Dan beda jg˙id li minn mindu telqu lArriva l-pubbliku m’g˙adux moqdi tajjeb, qieg˙ed idum jistenna fuq l-istej©, ir-rotot t˙awdu u l-karozzi mhux tajbin! Imma dan bis-serjetà?

Daqshekk g˙al issa, g˙ax g˙adni nid˙aq bil-˙abib tag˙na Rocky!

Il-Óadd it-tajjeb.

MINN STRADA STRETTA GÓAL STRADA RJALI!

Patri Mario Attard

Darba kont qieg˙ed nisma’ ta˙dita mill-aktar interessanti fuq wie˙ed mill-qaddisin l-aktar li n˙obb, g˙aliex proprju daq il˙ajja fil-veru sens tal-kelma! U, daqskemm daqha, mess il-qieg˙ nett tag˙ha! Qieg˙ed nirreferi g˙all-mag˙ruf Santu Wistin! Mela hekk kif intemmet it-ta˙dita, wie˙ed mill-parteçipanti preΩenti, Ωbukkat Ωbukkat, ikkummenta hekk, spirtu pront, fuq ˙ajjet Santu Wistin: “Minn Strada Stretta g˙al Strada Rjali!”

Il-kumment tieg˙u laqag˙tni filla˙am il-˙aj. G˙aliex, g˙alkemm d˙aktu bil-qalb ma’ dawk preΩenti, intba˙t kemm il-Mulej ta g˙arfien kbir lil dan ir-ra©el sempliçi li qaxxar il-mixja ta’ konverΩjoni tal-kbir Santu Wistin f’sentenza wa˙da! U g˙ax lil Wistin qieg˙ed insejja˙lu kbir Patri? G˙aliex hu biss min hu kbir li ma jiddejjaqx jistqarr li jkun Ωbalja bil-kbir f’˙ajtu! Issa din l-istqarrija, li titlob gazz talg˙a©eb, Santu Wistin g˙amilha mhux fl-ewwel sena tal-konverΩjoni tieg˙u. Ma tarax! Anzi, din bdieha meta ©ie kkonsagrat

Isqof ta’ Ippona, ji©ifieri mis-sena 397 ’il quddiem. Óafna jin˙asdu l-g˙aliex Santu Wistin sab lilu nnifsu fi Strada Stretta meta kien Ωag˙Ωug˙ mimli ˙ajja. Ma jistg˙ux jifhmu kif jista’ jkun li wie˙ed minn missirijiet ilKnisja, mill-aktar mustaççuni filqdusija u fl-g˙erf ta’ Alla, jg˙addi minn dan it-taqlib kollu.

Emmnuni li iktar niskandalizza ru˙i b’min dan ma jifhmux!

Jaqaw insejna x’tg˙idilna l-Kelma ta’ Alla fit-Tieni Ittra lill-Korintin, ji©ifieri li “biΩΩejjed g˙alik il-grazzja tieg˙i; g˙ax il-qawwa tieg˙i tidher fl-aqwa tag˙ha fejn hemm id-dg˙ajjef” (2 Kor 12: 9). U listqarrijiet tieg˙u ma jtemmux b’qawwa kbira l-vers ta’ wara li nsibu fl-istess Ittra lill-Korintin: “G˙alhekk nifta˙ar minn qalbi laktar bid-debbulizzi tieg˙i biex il-qawwa ta’ Kristu tg˙ammar fija” (2 Kor 12: 10)?

Ma nistax nifhem g˙aΩiΩ ˙ija, g˙aΩiΩa o˙ti, g˙aliex qed tag˙mel storja, l-g˙aliex il-Mulej juΩa l-akbar midinbin biex bihom iressaqna lejh! Issa ejja nirra©unaw ftit! Int x’tistenna

minn Ωag˙Ωug˙ li, sa sbatax-il sena, g˙ex biss fil-kampanja ta’ Tagaste? Li ta’ sittax-il sena, wara li ommu u missieru tawh ir-riedni f’idejh g˙al sena s˙i˙a basta jibqa’ ma djulhom, ma jag˙milx b˙al g˙asfur li jtir u ji©ri ma’ kullimkien wara li jkun sab ru˙u maqful f’ga©©a g˙al tant Ωmien?

X’tistenna minn Ωag˙Ωug˙ li, filli kien jg˙ix f’ambjent seren imdawwar bl-g˙elieqi u l-arja li timlielek il-pulmuni bil-˙ajja, u filli sab ru˙u f’belt kbira u kosmopolitana b˙alma kienet dik ta’ Karta©ni tar-raba’ seklu. Jekk f’ra˙al twelidu kien imça˙˙ad minn çertu pjaçiri tal-˙ajja, mhux ovvja li meta sab ru˙u fil-lussu ta’ Karta©ni, imbag˙ad ta g˙all-˙ela?

Imma x’wasslu liΩ-Ωag˙Ωug˙ Wistin biex jinΩel fi Strada Stretta?

Il-kurΩità! Mhux dan hu dnubi u dnubek! Kienet il-kurΩità li ©ag˙litu jduq dak kollu li offrietlu l-frug˙a! Ammetta hu stess!

“Hemm g˙amla o˙ra ta’ tentazzjoni, iktar mimlija bil-periklu.

Din hija l-marda tal-kurΩità. Hija din li timbuttana biex nippruvaw niskopru s-sigrieti tan-natura;

dawk is-sigrieti li huma ’l fuq mill-fehma tag˙na u li ma jiswewlna g˙alxejn u li l-bniedem m’g˙andux g˙alfejn jixtieq li jifhimhom.” Il-kurΩità li rrid inkun naf fuq kollox, façli xxammarli mnie˙ri! Ma nistax nifhem u naf fuq kollox! Impossibbli!

A˙seb u ara li ˙a©a, biex nemminha, l-ewwel irrid nifimha! Kif jista’ jkun?

IΩ-Ωag˙Ωug˙ Wistin fehem li biex minn Strada Stretta, triq tattelfien, jg˙addi g˙al Strada Rjali, it-triq tas-salvazzjoni, ˙a©a wa˙da kellu jag˙mel: jifta˙ il-Kelma ta’ Alla, jaqraha u j˙alliha tibdillu ˙ajtu ta’ ta˙t fuq! Fil-kaΩ ta’ Wistin, il-vers li sammru ma’ Ìesù kien dan: “Ng˙ixu kif jixraq, b˙al f’binhar mhux bl-ikel iΩΩejjed u s-sokor, mhux biΩ-Ωina u t-tba˙rid, mhux bil-©lied u lg˙ira. Imma ilbsu lil Sidna Ìesù Kristu u ˙allukom mill-˙sieb tal©isem u l-©ibdiet tieg˙u” (Rum 13:13-14).

Trid li minn Strada Stretta titla’ g˙al Strada Rjali? G˙aliex ma tifta˙x il-Bibbja issa bl-addoçç u taqra l-vers li sibt? Issa obdih!

12

Opinjoni

09.02.2014

Issa jeW Qatt GÓall-Pn

Joseph Cuschieri Kap tad-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew

Hija l-akbar ˙asra g˙al dan ilpajjiΩ li g˙andu partit li donnu qatt ma jaççetta li jrid iqatta’ xi Ωmien fl-OppoΩizzjoni. Jid˙ol f’qoxortu l-ewwel ftit jiem, imbag˙ad jibda’ ja©ixxi kif dejjem a©ixxa sa mil-bidu tal-eΩistenza tieg˙u, ji©ifieri li ja˙seb u jag˙ti lil min x’ja˙seb li g˙andu xi jedd divin biex imexxi dawn il-gΩejjer…u li l-poplu g˙amel Ωball kbir meta warrbu u issa g˙andu jfittex jiddispjaçih milli g˙amel!

Hekk biss tista’ tinterpreta latte©©jament tan-Nazzjonalisti minn Marzu li g˙adda ’l hawn.

Mhux il-lok tag˙na l-Laburisti li noqog˙du nfettqu u ntennu x’telfa kbira ©arrab il-PN fl-elezzjoni ©enerali ta’ ftit xhur ilu, iΩda ˙ej mhux lakemm ma ttemmag˙hielhomx f’wiççhom meta l-aktar juru li bl-ebda mod ma jridu jinbidlu u jifhmu li l-politika serja u l-proçess demokratiku jesi©u li jkun hemm l-alternanza.

Kull partit jg˙addi minn faΩijiet ta’ Ωvilupp u minn faΩijiet o˙ra ta’ tnikkir; l-importanti hu li dak il-partit jag˙raf x’inhu l-messa©© li g˙addielu l-poplu, janalizzah u jimxi skont ir-rieda demokratika fil-pajjiΩ.

Il-Partit Laburista qatt ma ddejjaq jag˙mel hekk. G˙adda minn

diversi perijodi ta’ tibdil fi tmexxijiet, stili, metodi u sa˙ansitra ideolo©iji…u kien g˙alhekk li a©©orna ru˙u u ta’ kull darba ma ddejjaqx jersaq quddiem l-elettorat u juri li kien lest jifhem u jisma’ le˙en il-poplu.

Jidfen rasu fir-ramel In-Nazzjonalisti, iΩda, dejjem bilkuntrarju g˙amlu u jidhru li se jibqg˙u jag˙mlu. Huma qatt ma jkunu fl-iΩball; l-iΩball jie˙du lpoplu meta jwarrabhom.

Arroganza akbar minn hekk ma jistax ikun hemm, liema arroganza llum tistona ferm aktar fost il©enerazzjonijiet ©odda ta’ çittadini li dejjaqhom bl-ikrah ilparti©©janiΩmu esa©erat fil-politika tag˙na. Ma nistax nifhem kif it-tmexxija l-©dida (li wara kollox mhi ©dida xejn) tal-PN g˙adha ma fet˙itx g˙ajnejha u rrealizzat li l-unika triq li baqag˙lha hija dik li ting˙aqad mal-Partit Laburista fil-mod kif i˙ares lejn il-poplu, lejn l-ekonomija u lejn id-dmirjiet u l-jeddijiet ta’ pajjiΩna fl-arena internazzjonali.

G˙an-Nazzjonalisti hija kwistjoni ta’ issa jew qatt. Issa biex jinbidlu. Qatt biex ma jer©g˙ux lura g˙aΩ-Ωminijiet ta’ piki bla bΩonn u konfrontazzjoni

politika li ˙lief ˙sara u tbatijiet ma rendewx f’dan il-pajjiΩ çkejken tag˙na. Il-polarizzazzjoni esa©erata hija ta’ xkiel g˙allprogress u l-paçi f’kull pajjiΩ, xejn inqas f’Malta u G˙awdex.

Irridu nkunu differenti minn xulxin fl-ideat u fil-metodi u mhux ta’ bilfors trid tg˙addi tag˙na g˙ax “a˙na biss nafu”.

Dak iΩ-Ωmien u dik il-mentalità spiççaw g˙al kull partit politiku u wisq aktar g˙al dak li aktar lest jidfen rasu fir-ramel milli jisma’ x’inhuma jg˙idu u j˙ossu lMaltin u l-G˙awdxin.

Il-©rajja tal-programm taç-çittadinanza fl-Unjoni Ewropea kompliet turi kif in-Nazzjonalisti baqg˙u ma nbidlux, anke ta˙t kap li suppost irid jibdel u jara kif se jsewwi l-˙sara li ©arrab ilpartit tieg˙u tul iΩ-Ωmien, mhux biss fl-a˙˙ar elezzjoni iΩda anke f’ta’ qabilha, meta GonziPN kien baqa’ fil-poter minkejja li lma©©oranza ta’ nies kienu vvutaw kontrih.

Issa jew qatt Kont nippretendi li Simon Busuttil imur fuq l-MPE tieg˙u u jinsisti mag˙hom li ma jippruvawx jag˙mlu ˙sara lil Malta, anke jekk ma kinux jaqblu mal-

programm taç-çittadinanza.

Mhux talli m’g˙amilx hekk, talli hu nnifsu ˙are© irewwa˙ kontra l-istess pajjiΩu fuq il-medja internazzjonali. Dan hu l-istess awtur tal-manifest elettorali sfiduçjat mill-poplu f’Marzu tas-sena lo˙ra!

Jista’ jkun hemm min jg˙idli: imma int min int biex tg˙id linNazzjonalisti x’g˙andhom jag˙mlu? U jkollu ra©un. Jien qieg˙ed biss nirrifletti dak li issa ilu jin˙ass fil-polz tal-poplu Malti.

Qieg˙ed nirrakkonta kif il-Partit Laburista, ta˙t Joseph Muscat, ma ddejjaqx imur b’wiççu minn quddiem fost il-membri, id-delegati, il-kumitati, il-membri parlamentari, il-kandidati u l-ferg˙at kollha minn fuq s’isfel, biex jg˙idilhom li kien wasal il-waqt g˙al bidla drastika. Kellhom ilkura©© jag˙mluha u l-frott ˙asduh fl-elezzjoni tal-2013.

G˙aliex? G˙ax il-Partit Laburista wkoll kien wasal fil-mument storiku ta’ ‘issa jew qatt’.

Jekk in-Nazzjonalisti humiex lesti g˙al dan l-istess destin iridu jarawh huma, imma jitqarrqu jekk ja˙sbu li jistg˙u jkomplu jmorru quddiem il-poplu bl-istess ideat, metodi u maskeruni li twarrbu ftit tax-xhur ilu b’daqstant qawwa u determinazzjoni.

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

Il-Konferenza ÌeneralI tal-PartIt laburIsta u ÛvIluPPI rIÇentI f’PajjIÛna

Max Zammit Sindku ta’ Ta’ Xbiex

Malta: Maltija, Ewropea u Globali. It-tema tal-Konferenza Ìenerali tal-Partit Laburista li hija t-tieni wa˙da kemm ilu lPartit Laburista fil-Gvern.

Konferenza forsi b’direzzjoni ftit aktar çara u b’sa˙˙itha minn dik ta’ April li g˙adda, min˙abba li qed issir fi Ωmien fejn il-Partit Laburista rranka sew fil-gvern u beda jibdel dan il-pajjiΩ g˙all-a˙jar b’miΩuri konkreti. Tema mag˙Ωula g˙all˙sieb politiku li qieg˙ed i˙addan il-Gvern fir-relazzjonijiet internazzjonali. Relazzjonijiet b’sa˙˙ithom kemm fl-Unjoni Ewropea kif ukoll mad-dinja globali. Relazzjonijiet li ma jnessuniex li hemm dinja o˙ra minbarra l-Unjoni Ewropea u, filwaqt li l-˙idma fi ˙dan lUnjoni Ewropea hija importanti, wie˙ed ma jridx jinjora lkumplament tad-dinja.

Din il-©img˙a, fil-fatt, kellna programm impenjattiv ˙afna fejn kellna diversi sessjonijiet plenarji, workshops u anke Q&A sessions mal-Prim Ministru. B˙ala delegati approvajna wkoll mozzjonijiet li jkomplu jiΩviluppaw il-partit tag˙na. Din l-istess konferenza tara t-tmiem tag˙ha llum.

Dawn kienu ©ranet fejn ilGvern Laburista, barra li wasal fi qbil mal-Kummissjoni.

Ewropea, ˙adem bis-s˙i˙ biex f’inqas minn ©img˙a ppreΩenta Ωew© white papers importanti g˙al pajjiΩna.

Riforma dwar l-infurzar lokali Illum ftit tisma’ b’nies li qatt ma qalg˙u çitazzjoni kemm ilna n˙addmu s-sistema tal-gwardjani lokali. Wie˙ed jistaqsi: allu-

ra a˙na l-Maltin vera nag˙mlu ˙afna kontravenzjonijiet kuljum? G˙andna mentalità differenti minn pajjiΩi o˙ra? Ilgwardjani jag˙tu tickets bladdoçç? Il-gwardjani mhumiex im˙arr©a biΩΩejjed? Is-sistema hija ˙aΩina? Na˙seb li hija ta˙lita ta’ ftit minn kollox li jikkonfermaw il-bΩonn ta’ riforma s˙i˙a g˙all-mod kif tit˙addem is-sistema kollha ta’ infurzar b’elementi edukattivi.

Wara riforma minima li saret sentejn ilu mill-amministrazzjoni preçedenti, li ma ˙allietx il-frott mixtieq, fl-a˙˙ar ser ikollna riforma li ser tolqot mhux bi ftit lill-lokalitajiet.

Riforma tant mistennija u weg˙da o˙ra elettorali mwettqa mill-Partit Laburista fil-Gvern.

Il-˙sieb tal-Gvern huwa li lgwardjani ma jibqg˙ux g˙odda f'idejn kumpaniji privati. FilpreΩent ˙afna flus qed imorru g˙all-operaturi privati li j˙addmu dawn il-gwardjani, g˙all-operturi tal-ispeed cameras, l-uffiçjali awtorizzati, g˙attribunali lokali u g˙as-sistemi elettroniçi li jintuΩaw. Meta wie˙ed idur ftit l-istatistika u jara kemm il-kumitati kon©unti bejn l-2002 u l-2011 i©©eneraw bejniethom, jara li g˙alkemm lammont tela’ g˙al €48.2 miljun f’çitazzjonijiet, hemm €8.6 miljun li g˙adhom ma n©abrux.

Dan jirrifletti l-kriΩi finanzjarja li ©ew fiha ˙afna kumitati kon©unti. Barra minn hekk, ftit, jekk mhux xejn, mhu qed jiggwadanjaw il-kunsilli lokali.

JirriΩulta li f'g˙axar snin il-kunsilli lokali ma rnexxilhomx ji©bru bi €15-il miljun b’çitazzjonijiet u fl-a˙˙ar sentejn wara r-riforma ma n©abrux €3.7miljun, ji©ifieri s-sitwazzjoni

ggravat.

G˙alhekk wie˙ed i˙ares lejn sistema aktar prattika b’li©ijiet riveduti li jaqtg˙u l-ambigwitajiet li kien hemm. Gwardjani li jedukaw aktar milli jmissu l-but taç-çittadini, speçjalment fejn jid˙ol ambjent u permessi.

Sistema sostenibbli li permezz ta’ kontrolli u effiçjenza, kemm fl-g˙oti taç-çitazzjonijiet kif ukoll fil-˙lasijiet tal-multi g˙all©id tal-lokalitajiet u tan-nies.

sab spazju. Allura wie˙ed jasal biex jg˙id illi dak li m’g˙amilx Franco Debono meta kien filParlament ta˙t gvern tieg˙u, spiçça g˙amlu wara biss ftit xhur ta˙t Gvern Laburista. Dik hi il-meritokrazija! U g˙alhekk ‘Malta taghna l- islogan lkoll’ qieg˙ed verament isir realtà.

White paper dwar il-li©i tal-finanzjament tal-partiti

Simon Busuttil qed jg˙id li jrid ibiddel l-avviΩ legali biex jirrifletti l-ftehim tal-Gvern Malti mal-Kummisjoni Ewropea. Flistess ˙in qed jg˙id ukoll li lGvern bidel l-iskema ta’ çittadinanza b’investiment g˙all-mod kif riduha l-OppoΩizzjoni. Dan meta l-AvviΩ Legali kien mifli u maqbul mal-Kummissjoni Ewropea l-©img˙a l-o˙ra stess, u wara li l-imsie˙ba soçjali qablu mal-programm. Wie˙ed ftit jista’ jifhem din il-poΩizzjoni.

Simon Busuttil g˙andu jammetti li waqa’ osta©© ta’ azzjoni estremista fil-partit tieg˙u stess.

Jidher biç-çar li l-OppoΩizzjoni mhux qed t˙ares lejn l-interess nazzjonali iΩda qed tag˙mel minn kollox biex tie˙u vanta©© politiku mis-sitwazzjoni. LOppoΩizzjoni, sfortunatament, g˙adha ta˙seb li qed tmexxi Malta hi, u hawnhekk nag˙ti lappo©© tieg˙i lill-Gvern sabiex ikompli bil-˙idma tieg˙u lejn is-suççess ta’ pajjiΩna. Fadal ˙afna xi jsir, iΩda meta quddiemna g˙andna gvern li qed jg˙addi bis-sewwa minn fuq kull ostaklu, jimlieni b’tama, b’kura©© u b’determinazzjoni li ser ikollna, jekk mhux l-aqwa, wie˙ed mill-aqwa gvernijiet li qatt kellna.

Sa minn meta Joseph Muscat la˙aq kap tal-Partit Laburista dejjem sa˙aq illi f’pajjiΩna wasal iΩ-Ωmien li niddiskutu lfinanzjament tal-partiti. G˙axar xhur biss wara li l-Partit Laburista tela’ fil-Gvern ©iet ippublikata l- white paper propju fuq dan. Fost affarijiet li ssemmew hemm regolarizzazzjoni fuq id-donazzjonijiet li jing˙ataw lill-partiti u s-sistema tal-kotba finanzjarji tag˙hom.

Li©i maqsuma f’˙ames sezzjonijiet. Fost o˙rajn hemm sezzjoni fuq l-Istat u l-funzjoni tal-partiti politiçi u l-legalitajiet tag˙hom.

Hemm ukoll kapitlu fuq irre©istrazzjoni tal-partiti, kapitlu ie˙or fuq regolarizzazzjoni talkotba tal-partiti, kapitlu ie˙or li jiddetermina x’tip ta’ donazzjonijiet huma permessi, u kif ukoll kapitlu fuq l-emendi li hemm bΩonn g˙all-att dwar lelezzjonijiet kollha li jsiru f’Malta.

Interessanti li Franco Debono kien ivolut fl-abbozz ta’ din ilwhite paper. Franco Debono, meta kien membru parlamentari, ipprova kemm-il darba jda˙˙al din il-li©i, iΩda qatt ma

PoΩizzjoni ©dida tal-PN fuq l-IIP

Editorjal

09.02.2014

13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRnALISTI REkLAMI IMPAÌnAR u dISInn

EdITORJAL

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

GÓAndnA STATuT ÌdId

“

Din il-©img˙a kellna liΩ-Ωew© partiti lkbar iΩommu llaqg˙at ©enerali tag˙hom. Il-Partit Nazzjonalista b’pompa kbira ˙abbar li g˙amel emendi profondi u rivoluzzjonarji. Talinqas hekk iddeskriviehom ilKap tal-Partit Nazzjonalista Simon Busuttil.

Sa hawn ma hemm xejn ˙aΩin. Kul˙add g˙andu d-dritt jag˙raf li fejn hemm bΩonn bidla ˙alli li ssir. IΩda l-mod kif t˙abbru l-emendi fl-Istatut tal-Partit Nazzjonalista, qisu li ©iet ivvintata r-rota g˙allewwel darba. Il-problema ta’ dawn l-emendi hija, mhux wisq li saru, iΩda minn min saru.

L-iΩbalji li saru ta˙t A m m i n i s t r a z z j o n i Nazzjonalista ma sarux mill-

Istatut kif kien. L-iΩbalji saru minn bnedmin li ma kinux ta’ eΩempju tajjeb ta’ kif g˙andek tmexxi pajjiΩ. G˙alhekk kienet ironika x-xena tal-kunsilli nazzjonali tal-Partit Nazzjonalista li, fil-mument li kienu qeg˙din jit˙abbru dawn l-emendi, tliet kwarti ta’ dawk il-politiçi li ja˙tu g˙at-telfa elettorali ta’ dak il-Partit kienu preΩenti jçapçpu fost in-nies.

Qeg˙din nag˙mlu din losservazzjoni g˙aliex l-istatuti ma jbiddlux in-nies iΩda bilkuntrarju: in-nies ibiddlu listatuti. Ma jiswa xejn li jkollok statut ©did, jekk l-irjus politiçi fil-Partit Nazzjonalista g˙adhom dawk li ©abu lil dan il-Partit fi lsien in-nies. Jekk kien hemm xi ˙add li g˙amel gwadann bil-mod kif t˙abbru l-emendi tal-Istatut, Ωgur li kien Francis Zammit Dimech

li kellu coverage tajjeb talistampa, issa li ser ikun kandidat g˙all-elezzjonijiet talParlament Ewropew.

Fl-istess ˙in ˙are© çar kemm il-Partit Nazzjonalista kien maqtug˙ mir-realtajiet soçjali. Óabbru li ser ikun hemm emendi li jassiguraw li l-mara tkun rappreΩentata fl-istrutturi ta’ dak il-Partit! Prinçipju li partiti o˙rajn ilhom snin li introduçewh.

Il-Partit Laburista ilu snin li fl-Istatut tieg˙u da˙˙al il-kwota ta’ nisa fl-istrutturi kollha tal-Partit.

Hija storja antika li, il-partiti telliefa, f’xi ˙a©a jew f’xi ˙add iridu jwa˙˙lu biex ji©©ustifikaw it-telfa elettorali.

G˙alhekk dejjem ji©ri li statut dejjem jinbidel wara xi telfa elettorali. Dan ma g˙andux ikun. Il-partiti g˙andhom dejjem jishru fuq iΩ-Ωminijiet u

jag˙rfu li l-bidla ma g˙andhiex tasal wara telfa, iΩda meta l-affarijiet ikunu sejrin tajbin. Nammettu li dan ©ara anke lill-Partit Laburista.

Il-Partit Laburista mhux ser joqg˙od jistenna telfa elettorali biex jirran©a fejn g˙andu jirran©a fl-Istatut tieg˙u. G˙alhekk, fi Ωmien mhux ’il bog˙od, il-Partit Laburista ser ikun qieg˙ed i˙abbar dak li hemm bΩonn jinbidel fl-Istaut tieg˙u. Illum id-dinja tinbidel malajr u, jekk irridu nibqg˙u validi, irridu nwie©bu b’mod rapidu g˙aliha.

Is-sigriet tal-˙ajja politika fiddinja li qeg˙din ng˙ixu fiha llum huwa wie˙ed: li tisma’ tg˙arbel u twie©eb!

Mhux meta titlef, iΩda meta tkun fl-aqwa tieg˙ek.

”

MALTA MALTIJA, MALTA EWROPEA, MALTA GLOBALI

Lydia Abela Segretarja tal-EΩekuttiv Nazzjonali PL

Il-Mozzjoni li tressqet quddiem il-Konferenza Ìenerali Annwali ta’ din is-sena hija mozzjoni li ©©eg˙ilna nistaqsu lilna nfusna: a˙na l-Maltin min a˙na u x’jag˙milna Maltin? Minkejja li gΩiritna ©iet ma˙kuma g˙al numru ta’ snin, minkejja li Malta kienet kolonja IngliΩa g˙al ’il fuq minn 150 sena, xorta wa˙da rnexxielna nΩommu l-identità tag˙na – bqajna pajjiΩ awtentiku, bl-identità tieg˙u, bil-lingwa tieg˙u, bil-bandiera tieg˙u u bil-valuri li jsawruna.

Filwaqt li n˙arsu lura lejn ilkisbiet tag˙na b˙ala pajjiΩ, nemmnu li dankollu li jsawwarna, li jag˙milna Maltin, irridu ng˙oΩΩuh, irridu nΩommuh, u rridu nsa˙˙u l-identità tag˙na.

L-identità tiddefendiha, issa˙˙a˙ha u ΩΩommha rilevanti meta tbiddel, u ma tibΩax tinbidel. Meta nitkellmu fuq l-identità tag˙na, meta nippruvaw nag˙tu definizzjoni tal-kelma ‘identità’, m’g˙andniex inkunu nostal©içi. Mhux biΩΩejjed li nkunu sentimentali fuq il-passat tag˙na. IΩda irridu inkunu attwali.

Malta sservi ta’ eΩempju Irridu Malta mhux li t˙ares lura, iΩda Malta li t˙ares ’il quddiem.

U Malta imxiet ‘il quddiem meta ma beΩg˙etx, meta kienet innovattiva. Malta timxi ’l quddiem meta tkun lesta li ti©©edded, meta ma toqg˙odx t˙ares lejn ˙addie˙or, imma meta tkun ta’ eΩempju g˙al ˙addiehor. Lidentità li rridu g˙al pajjiΩna hija dik ta’ pajjiΩ b’sa˙˙tu, pajjiΩ ©ust, pajjiΩ innovattiv, pajjiΩ ta’ opportunità u li jservi ta’ eΩem-

pju g˙al komunità internazzjonali.

Malta hija iΩola, iΩda mhix iΩolata. Malta hija wkoll parti millUnjoni Ewropea. L-identità tag˙na hi dik EwropeaMediterranja. Malta g˙andha post ©eostrate©iku, hija pajjiΩ newtrali fil-Mediterran, f’re©jun mimli konflitti u instabbiltà politika. Il-viΩjoni li g˙andu dan ilGvern hi dik li pajjiΩna jkun laqwa fl-Ewropa, viΩjoni li g˙andha tibqa’ dik li tmexxina ’l quddiem fil-˙idma tag˙na.

ViΩjoni li forsi ˙addie˙or kien jaraha ambizzjuΩa ΩΩejjed, imma llum qed nuruhom bil-fatti.

Malta rriduha li tkun, u se tkun, il-mudell ta’ ˙afna pajjiΩi, mhux biss fl-Ewropa, imma fid-dinja – Malta llum g˙andha l-aqwa skema ta’ çittadinanza b’investiment fid-dinja!

Ambizzjoni u impenn A˙na m’a˙niex biss Ewropej. Lambizzjoni tag˙na hi dik ta’ Malta b˙ala mudell globali. Limpenn ta’ dan il-Gvern hu dak li jifrex il-˙idma tieg˙u ma’ diversi pajjiΩi o˙rajn lil hinn mill-pajjiΩi Ewropej, pajjiΩi li huma potenzi ekonomiçi u permezz ta’ ˙idma fil-qrib mag˙hom se jkun qed ji©i attirat investiment lejn pajjiΩna.

Dan huwa l-mod li bih qed immexxu. Filwaqt li nirrikonoxxu l-fatt li ma nistg˙ux nibqg˙u iΩolati f’din il-gΩira; irridu mmorru lil hinn mill-konfini tal-pajjiΩi Ewropej biex in©ibu l-investiment lejn pajjiΩna u no˙olqu l-impjiegi. Din hi lmissjoni li g˙andna quddiemna.

Aktar ©id lejn il-pajjiΩ – aktar

xog˙ol.

Nag˙mlu minn pajjiΩna Malta Malitija, Ewropea u Globali mhux billi noqog˙du b’idejna marbutin, imma meta nkunu innovattivi, meta nag˙mlu kura©©, u meta jkollna fiduçja fina nfusna, u meta ma nibΩg˙ux insemmg˙u le˙inna.

Jekk nie˙du l-qasam tal-immigrazzjoni, kwistjoni li tolqot lilna direttament, g˙all-ewwel darba pajjiΩna rnexxielu jΩomm l-identità tieg˙u. Minkejja ç-çokon tieg˙u, pajjiΩna ma ˙alla lil ˙add jg˙addi minn fuqu.

Filwaqt li bΩajna g˙all-interessi tag˙na, dejjem fi ˙dan il-konvenzjonijiet globali u b’˙arsien s˙i˙ lejn id-drittijiet tal-imigranti, issa, il-problema li tidher li hi tag˙na, telg˙et fuq l-a©enda talUnjoni Ewropea wara li pajjiΩna ng˙aqad fi front wie˙ed ma’ pajjiΩi o˙ra biex ni©©ieldu din ilkwistjoni flimkien. G˙all-ewwel darba l-Unjoni Ewropea kkommettiet ru˙ha li dwar il-qasam tal-immigrazzjoni jridu jittie˙du deçiΩjonijiet. L-OppoΩizzjoni, fissnin li g˙amlet fil-Gvern, qatt ma g˙amlet xejn fuq dan ilqasam u qatt ma rnexxielha tersaq fil-qrib li twassal le˙en Malta fis-sod b˙alma wasal dan il-Gvern.

Ftit tax-xhur wara li ˙a ttmexxija tal-pajjiΩ f’idejh, ilGvern ˙are© bl-idea innovattiva tal-iskema taç-çittadinanza b’investiment: skema li se tkun qed tattira investiment u talent barrani, se tattira swieq ©odda lejn pajjiΩna u li permezz tag˙ha se ni©©ieldu l-faqar li g˙al ˙addiehor kien biss perçezzjoni.

Hija skema li permezz tag˙ha se jirnexxilna ng˙ollu l-kwalità tal-

˙ajja, insa˙˙u l-ekonomija ta’ pajjiΩna u no˙olqu x-xog˙ol.

L-OppoΩizzjoni g˙amlet minn kollox biex tfixkel din l-iskema, b’attitudni negattiva g˙all-a˙˙ar.

Fil-Parlament Ewropew, il-membri parlamentari Nazzjonalisti vvutaw favur li isem Malta jissemma fir-RiΩoluzzjoni, u ©ew jaqg˙u u jqumu mill-identità Maltija u mill-interess ta’ Malta.

Donnhom m’g˙arfux li, b˙ala Maltin, kellhom ikunu Maltin b˙alna u jiddefendu lil pajjiΩna.

L-identità tag˙na G˙all-kuntrajru, il-Prim Ministru, g˙ax kellu l-interess Malti jiggwidah, mar fil-fora Ewropea, u f’qasir Ωmien – f’temp ta’ ftit ©ranet – irnexxielu jinnegozja b’suççess mal-Kummissjoni Ewropea filwaqt li Ωamm l-identità Maltija. Irnexxielu jag˙laq ilftehim mal-Kummissjoni Ewropea b’tali mod li r-riedni baqg˙u f’idejna u l-iskrutinju se jsir minna. G˙alfejn? G˙ax meta saret id-diskussjoni Ωammejna lidentità tag˙na – g˙edna: din hi kompetenza tag˙na u ma çedejnihiex, g˙ax konvinti li din liskema se tag˙mel il-©id lil pajjiΩna.

Din hi l-identità Maltija. Dan kollu hu dak li jag˙milna Maltin.

Dan kollu hu dak li jsa˙˙ilna lidentità tag˙na. Din hija l-isfida li g˙andna quddiemna, sfida li nistg˙u nil˙quha biss jekk inkunu poΩittivi, inkunu lesti li ni©©eddu, inkunu innovattivi, ng˙ollu ˙arsitna ’l fuq biex insa˙˙u l-identità tag˙na, u nag˙mlu minn pajjiΩna Malta Maltija, Malta Ewropea, Malta Globali.

14

Ittri

09.02.2014

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

JIppreferu ÇuMnIJa ddaÓÓan Jew vapur fIl-port?

Fuq Facebook il-Kunsillier ta’ Marsaxlokk, l-Avukat Angelo Micallef, qal li jiena, b˙ala Viçi Sindku, fta˙t attakk sfrenat kontra l-eks-Ministru George Pullicino. Mhu veru xejn. Meta bdejt nitkellem jien, lis-Sur Pullicino g˙edtlu li l-isfre©ju sar f’Marsaxlokk meta hu g˙olla jdejh biex issir l-ewwel power station, fejn kien hemm l-aktar art fertili, li fiha kien jitrabba kwalunkwe ˙ut. Din spiççat ta˙t l-irdim tal-power station – l-ikbar skandlu u likbar qerda ta’ dawn l-ispeçi u g˙al ©bir ta’ pasidonja – u kulma t˙allejt ng˙id kien dak il-kliem biss. G˙edtlu li “issa g˙alxejn ©ejt taqbeΩ g˙alihom g˙ax, kieku m’g˙ollejtx idejk dakinhar, la kienet issir lewwel wa˙da, la t-tieni u lanqas din tal-a˙˙ar”.

Meta saret l-ewwel wa˙da u kellna public hearing – b˙al din li kellna fis-27 ta’ Jannar 2014 – dakinhar Dr Paul Sciriha qal li s’issa kien g˙adu qatt ma da˙al g˙and familja li g˙andha mard respiratorju, imma jekk in˙alluhom jag˙mlu dik il- power station , maΩΩmien kien ser ikun hawn ˙afna min dan il-mard respiratorju. Illum jekk tid˙ol g˙and kull familja ssib din il-marda.

EΩatt b˙alma qal it-Tabib Paul Sciriha; dakinhar ma kienx qieg˙ed jibblaffja.

U l- power station

m’g˙amluhiex f’BirΩebbu©a mhux g˙ax, kif qalu, seta’ jaqa’ ajruplan f’tul ta’ mitejn sena. Lunika ra©uni kienet g˙ax riedu jwa˙˙lu çumnija quddiem xi ˙add li dejjem ©ab ’il Malta lewwel u qabel kollox, u l-eksMinistru George Pullicino kien wie˙ed milli g˙olla jdejh. Jista’ l-Avukat Angelo Micallef, kif ikun fejn is-Sur Pullicino, jistaqsih jekk g˙olliex idejh? Jekk le, jg˙idli, ˙a nitlob apolo©ija, g˙ax mhux sew tg˙id affarijiet li mhux minnhom. Imma jekk veru g˙olla jdejh, g˙andu jg˙idlu: “Mela x’©ejt tag˙mel, biex toqg˙od titmejjel binnies?”

Jien ˙assejt li ç-Chairman ma mexiex ma’ kul˙add l-istess g˙ax lill-eks-Ministru Pullicino ˙allieh jg˙amel meeting u, flok jindirizza liç-Chairman, ˙allieh idur fuq kul˙add u lanqas biss ˙ares darba lejn iç-Chairman u dan ma waqqfux, u meta interrompieh wie˙ed mill-folla preΩenti mill-ewwel attakkah, u wie˙ed li kien mieg˙u ©ibed ritratt lil dak li g˙addielu lilment u dak il-˙in inqala’ ftit storbju.

Kien hemm mara li bdiet tg˙id li, meta kienet toqg˙od il-Qajjenza, kienet dejjem tin˙asad meta tisma’ xi ˙oss, g˙ax ta˙seb li splodew ittankijiet tal-gass. U lili, g˙ax bdejt ng˙id x’inhuma l-fatti, içChairman mill-ewwel waqqafni, u fl-a˙˙ar kien hemm min tkellem fuq li kont

qieg˙ed ng˙id jien. Óafna minn dawk li tkellmu, g˙ax meta ˙adu plott fiΩ-Ωona ta’ Port Ruman, f’Marsaxlokk, ma kinux jafu li dak kien qieg˙ed jitkellem ukoll biex issir lewwel power station , u issa taparsi jaqbeΩ g˙alihom. Tajjeb ng˙idu li, sakemm il-Partit Nazzjonalista ˙olom biex jg˙amel il- power station, ilproprjetà tag˙ha kienet ferm og˙la mil-lum. Grazzi Angelo; ˙u ˙sieb g˙idlu lil Pullicino.

Issa jekk lill-familji ta’ Marsaxlokk tg˙idilhom ilvapur tal-˙aΩna fejn tixtiquh: ©ol-port jew barra l-port, na˙seb li mija fil-mija jg˙idulek barra l-port, u l-ebda wie˙ed ma jg˙idlek ©ewwa lport.

Imma jekk tag˙tihom g˙aΩla bejn iç-çumnija, li kemm ilha hemm ˙aΩdet ˙afna familji b’dak il-mard respiratorju, jew il-vapur fil-port u nnaqsu lmard respiratorju, jien na˙seb li jg˙idulek: “Fittex g˙amlu filport, xejn xejn ma noqog˙dux immutu naqra naqra – jekk jisplodi mmutu kollha f’daqqa u ma ne˙dux torturi.”

Nag˙laq b˙alma g˙edt liçChairman: jaraw li jekk ikun ri˙ il-Lbiç ikun ta’ dannu, g˙ax nismag˙hom jg˙idu li l-Lbiç jie˙u u ma j©ibx, u jag˙mlu Impact Assessment tajjeb.

CARMELO BUGEJA (REGEN), VIÇI SINDKU, MARSAXLOKK

X’sar MInnu dak Il-Bust?

Sur Editur, Ma tg˙addix g˙odwa li ma ng˙addix mill-©nien pubbliku ta’ Villa Rundle ta’ Victoria jew minn quddiemu, bit-tama li xi darba mill-©did nara f’postu l-bust tal-kittieb G˙awdxi, imwieled ix-Xag˙ra, Laurent Ropa, li kien sar snin ilu bit-t˙abrik talKlabb Kotba Maltin. B’xorti ˙aΩina dan il-bust, g˙al darba tnejn, inkisirlu nnuççali. Issa ilu Ωmien li nqala’ minn postu biex tissewwa din il-˙sara mhux mixtieqa. Nemmen li la trid ˙afna spejjeΩ u lanqas ˙afna ˙in biex mill-©did dan il-bust jer©a’ jitqieg˙ed f’postu, u g˙alhekk nittama li dan l-appell tieg˙i ma jaqax fuq widnejn torox.

Kemm ikun sabi˙ dan ilÌnien kieku kellu minn Ωmien g˙al Ωmien jissebba˙ b’xi bust ta’ xi ©entlom G˙awdxi ©ej min xi qasam tal-˙ajja fejn ibbrilla u g˙amel isem! Ûgur li jist˙oqqlu dan il-©ie˙ ilBaruni Kelinu Vella Haber, li miet nhar it-Tlieta 28 ta’ Jannar 2014 wara li xi ftit ©img˙at ilu kien g˙alaq il100 sena u kien preΩenti fis-Sala tal-Ministeru g˙al G˙awdex fejn ing˙atatlu

tislima xierqa b˙ala turija tal-attività kbira li wettaq kemm dam ˙aj. Kiteb fuq li kiteb, anke fejn jid˙lu lbiedja u s-sajd, u allura xxbieha tieg˙u tixraq li ssib postha f’dan il-©nien li Ωgur kien ˙afna g˙al qalbu u min jaf kemm-il darba Ωaru!

U qabel nag˙laq dawn ilkelmtejn xtaqt ukoll nuri ddispjaçir tieg˙i g˙all-˙sara li qed i©©arrab il-funtana li kienet saret fis-sebg˙inijiet bl-inizjattiva bla ma taqta’ tal-Kav. Peter Paul Grech, li hemm quddiem l-iskola postsekondarja Sir Mikelan© Refalo, tefg˙a ta’ ©ebla ’l bog˙od minn Villa Rundle.

Id-delfin li jtajjar l-ilma qed jitfarrak bil-mod il-mod billi l-iskeletru tal-˙adid li hemm mo˙bi ©o fih issaddad u qasam il-konkrit u issa qed jag˙ti dehra kerha u ta’ abbandun lil din ilfuntana sabi˙a, imdawra bil-fjuri u bl-ilma frisk, li minn quddiemha jg˙addu ta’ kuljum mijiet ta’ nies u dawk kollha li jridu jid˙lu fil-Belt Victoria. Huma affarijiet Ωg˙ar li jistg˙u jissewwew fi Ωmien qasir iΩda, jekk in˙alluhom g˙addejjin, mag˙hom jiΩdiedu o˙rajn u l-pjaga tkompli tikber.

Issa li riesaq il-Karnival

Ritratt me˙ud minn Stephanie Ghio

Sur Editur,

min jaf x’jg˙addu tan-nies minn hawnhekk u kemm Maltin iterrqu lejn il-Belt Victoria biex igawdu lispettaklu taΩ-Ωfin fl- enclosure. Mhux darba u tnejn li l-isfilata titlaq minn hawn ukoll, u allura g˙ax ma narawx x’nag˙mlu biex din il-funtana ter©a’ tidher bil©miel kollu tag˙ha kif xtaqha meta ˙aΩΩiΩha lartist u eksg˙alliem Carmelo Grech, li g˙amilna Ωmien ng˙allmu flimkien fil-Liçeo.

Nota tal-a˙˙ar: ta’ sodisfazzjon il-fatt li qed tissewwa l-istatwa ta’ qies mhux komuni tas-Salvatur li nsibu fuq il-G˙olja talMerΩuq qrib Marsalforn, g˙aliex Ωgur li hija punt ta’ referenza g˙al ˙afna nies li jΩuru din il-bajja popolari!

IΩ-Ωmien ma ja˙firha lil ˙add u l-elementi ma ©abux ˙niena lanqas lil min ˙alaqhom, imma tal-inqas niesna ˙adu ˙sieb ta’ din ilbiçça xog˙ol li qabilha kien hemm o˙ra li wkoll sfat vittma tal-maltemp u kellha tinbidel ma’ dik li hemm illum. NibΩg˙u g˙aliha biex ma ©©arrabx ix-xorti ta’ dik ta’ qabilha!

IL-KAV. JOE M. ATTARD, VICTORIA, GÓAWDEX

Il-MagÓluq tal-BaÓar f’Marsaskala aBBandunat Sur Editur, Kienu bosta dawk li fl-a˙˙ar snin ilmentaw u ©ibdu l-attenzjoni tal-awtoritajiet g˙all-istat pjetuΩ u abbandunat kif jinsab fih il-Mag˙luq tal-Ba˙ar f’Wied ilG˙ajn. L-uniku intervent li qatt sar kien bejn l-1996 u 1998, meta ta˙t ir-responsabbiltà li kellu lMinistru tal-Ambjent ta’ dak iΩΩmien it-Tabib George Vella kien sar tindif tal-ba˙ar u tran©at ilplajja mad-dawra tal-Mag˙luq.

Minn dakinhar ’il hawn ma sar assolutament xejn ˙lief weg˙di fierg˙a meta kul˙add jaf li din hija riserva protetta li taqa’ ta˙t id-Direttivi tal-Unjoni Ewropea, ‘Natura 2000 site’. Fost l-awtoritajiet hemm il-Kunsill Lokali ta’ Marsaskala li ftit li xejn irnexxielu jag˙mel pressjoni fuq l-entitajiet tal-Gvern biex dan il©ojjel ta’ riserva naturali ti©i rrestawrata g˙al li kienet u fisstat ori©inali tag˙ha. Il-Kunsill ilu mill-2007 jg˙id li qed isiru laqg˙at mas-Segretarju Permanenti tal-eks-Ministru George Pullicino, il-MEPA, u xi ambjentalisti, u kien tana x’nifhmu li qed isir progress, imma kollox sfuma fix-xejn meta kien ing˙ad mill-Gvern ta’ dak iΩΩmien li kienu applikaw g˙al fondi mill-Unjoni Ewropea g˙al dan il-g˙an. Óadd ma jaf x’©ara minn dawn il-fondi – jekk kinux intreb˙u mill-UE jew le!

Fost dawk li ˙ar©u jipprotestaw

g˙at-telqa li jinsab fiha lMag˙luq kienu t-tfal Ωg˙ar talkulle©© ta’ San Tumas More f’Marsaskala. Assistiti millg˙alliema tag˙hom, g˙addew messa©© qawwi lill-awtoritajiet permezz ta’ kartelluni u tpin©ijiet fejn taw eΩempju sod u çar kif wie˙ed g˙andu jsemma le˙nu.

Bag˙tu wkoll ittri lill-President tar-Repubblika ta’ Malta, lillMEPA u lill-Kunsill Lokali ta’ Marsaskala.

Issa mess lill-Friends of Marsaskala, g˙aqda ta’ 200 resident barrani, il-ma©©oranza tag˙hom IngliΩi li jg˙ixu f’Marsaskala. Dawn ir-residenti huma g˙al qalbhom ˙afna jg˙ixu f’dan il-lokal u lesti jg˙inu biex din il-problema tissolva, però ma jistg˙ux jifhmu kif din ir-riserva naturali t˙alliet tiddegrada f’dan l-istat tal-biki bilba˙ar ikkontaminat, skart ta’ kull xorta mormi ma’ kullimkien, b˙al o©©etti tal-plastik, ˙©ie©, materjal tal-kostruzzjoni u anke tajers ta’ karozzi. Konxji li rresponsabbiltà ta’ dan is-sit importanti jaqa’ ta˙t l-Awtorità tal-Ambjent u l-Ippjanar, ilMEPA, però fl-istess ˙in wasslu messa©© sottili biex min qed jirrappreΩenta l-lokal ta’ Marsaskala g˙andu jibda jsabbat ftit saqajh.

RESIDENT IDDISPJAÇUT, G. BUGEJA, MARSASKALA

Djarju

09.02.2014

MID-DJARJU TAL-GVERN

Ji©i inawgurat grawnd ©did fiΩ-Û ebbu© ,G˙awdex mis-Segretarju Parlamentari Stefan Buontempo u mill-Ministru g˙al G˙awdex Anton Refalo

Is-Segretarju Parlamentari Josè Herrera i˙abbar it-tnedija tal-white paper rigward ir-riforma tas-Sistema tal-Infurzar Lokali

Is-Segretarju Parlamentari Ian Borg jiltaqa’ mal-og˙la uffiç jali tal-Assoçjazzjoni tal-Lukandiera u r-Ristoranti

Il-Prim Ministru Joseph Muscat u l-Ministru Karmenu Vella jΩuru lukanda f'Bu©ibba li qed tag˙mel xog˙olijiet ta' espansjoni.

Jitnieda l-proçess ta’ konsultazzjoni bejn il-Gvern u l-imsie˙ba soçjali dwar l-g˙anijiet tal-Fond Nazzjonali g˙all-IΩvilupp Ekonomiku u Soçjali ta’ pajjiΩna

Il-Ministru Evarist Bartolo jippubblika l-linji gwida dwar l-edukazzjoni sesswali u relazzjonali fl-iskejjel Maltin

Ritratti: DOI

15

16

Ta’ Barra

09.02.2014

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

PajjiÛ Mifrud L-elezzjoni tal-Óadd li g˙adda ftit li xejn g˙enet biex jikkalmaw it-tensjonijiet politiçi li qieg˙da tesperjenza b˙alissa t-Tajlandja. Din ir-realtà ftit li xejn kienet sorprendenti hekk kif l-oppoΩituri tal-Gvern g˙amluha çara Ωmien ilu li ma kellhom l-ebda intenzjoni li jipparteçipaw fil-proçess elettorali.

Id-deçiΩjoni tal-OppoΩizzjoni li ma tipparteçipax fl-elezzjoni ©enerali ggarantiet reb˙a o˙ra lill-Gvern immexxi minn Yingluck Shinawatra u l-partit tag˙ha, il-Pheu Thai Party. Hija se ter©a’ tie˙u postha fit-tmexxija tal-pajjiΩ minkejja l-fatt li m’g˙andhiex mandat b’sa˙˙tu daqskemm kellha fl-2011 meta spiççat b’vanta©© komdu fil-konfront tal-avversarji tag˙ha.

Fil-fatt, l-OppoΩizzjoni di©à ressqet Ωew© akkuΩi serji quddiem il-Qorti Kostituzzjonali. L-ewwel kaΩ imressaq jikkonsisti fl-akkuΩa illi l-Pheu Thai Party mhuwiex qieg˙ed jirrispetta lawtorità tar-Re Bhumibol

Adulyadej li huwa l-kap talIstat TajlandiΩ bi drittijiet protetti mill-Kostituzzjoni talpajjiΩ. It-tieni akkuΩa li qieg˙da ssir fil-konfront talGvern hija li dan ma ˙allhiex l-elezzjoni sse˙˙ fi klima serena wara li ddikkjara stat ta’ emer©enza li ta poteri speçjali lill-awtoritajiet biex ja©©ixxu b’mod iebes fil-konfront talOppoΩizzjoni.

KriΩi ekonomika Il-Gvern immexxi minn Yingluck Shinawatra wkoll sab ru˙u kkritikat g˙all-mod kif amministra l-ekonomija TajlandiΩa. Ir-reb˙a elettorali tal-2011 kienet, fost l-o˙rajn,

motivata mill-weg˙da li lPheu Thai kien g˙amel, li jg˙in lill-bdiewa jkollhom aççess g˙al swieq ©odda biex ibig˙u l-miljuni ta’ tunnellati ta’ ross li jipproduçu kull sena.

Dan kien isir billi l-Gvern jixtri r-ross b’rati vanta©©juΩi ming˙and il-bdiewa u jie˙u ˙sieb hu n-negozjati kummerçjali biex jesporta dan ilprodott importanti ˙afna g˙all-ekonomija TajlandiΩa.

Madankollu, l-allegazzjonijiet serji ta’ korruzzjoni wasslu biex il-Gvern jitlef l-ikbar kuntratt li kellu, dak maçÇina, li sa ftit jiem ilu kienet lesta li tixtri madwar 1.2 miljun tunnellata ta’ ross.

Din kienet daqqa ta’ ˙arta kbira g˙all-Gvern li qabel din id-disfatta kien di©à qieg˙ed ibati biex jirrispetta l-weg˙da li kien g˙amel fl-2011. Fil-fatt, il-Gvern kien qieg˙ed jitlef madwar €4.4 biljun fis-sena minn dan il-programm ta’ bejg˙ g˙aliex beda jsibha diffiçli biex jo˙loq interess g˙al

Id-dimonstranti rnexxielhom iwaqqfu lill-eletturi milli jivvutaw f’madwar 20% tal-postijiet ta’ votazzjoni

dan il-prodott.

Il-falliment ta’ dan il-programm wassal biex il-Gvern ma jkunx f’poΩizzjoni li j˙allas lill-bdiewa g˙ar-ross li kienu big˙ulhom. Dan innuqqas huwa ta’ theddida g˙as-sa˙˙a politika tal-Pheu Thai li ddependa ˙afna fuq lappo©© taΩ-Ωoni rurali biex Ωamm il-poter matul is-snin.

Barra minn hekk, il-pajjiΩ qieg˙ed jiffaççja kriΩi fis-settur turistiku, li huwa ta’ importanza kbira g˙allekonomija TajlandiΩa. Dan kien riΩultat tal-fatt illi bosta persuni li kellhom il-˙sieb li jΩuru l-pajjiΩ biddlu l-pjanijiet tag˙hom min˙abba l-vjolenza u l-instabbiltà li qed tesperjenza t-Tajlandja b˙alissa.

Dawn id-disfatti ekonomiçi wasslu biex il-Bank Çentrali TajlandiΩ iwissi lill-Gvern illi l-ekonomija tal-pajjiΩ mhix se tifla˙ fit-tul g˙al din l-instabbiltà politika. L-ener©ija u linfiq li l-Gvern qieg˙ed jalloka biex jipprova jΩomm ilpaçi fil-pajjiΩ qed jintilfu minn

pro©etti ta’ riforma u investiment li setg˙u kabbru lekonomija matul dawn ixxhur.

Alternattiva li t˙asseb Jekk il-Gvern ta’ Yingluck Shinawatra jkun im©ieg˙el jirriΩenja jkun epilogu diΩappuntanti g˙all-perijodu li, minkejja l-problemi politiçi, ra l-ekonomija TajlandiΩa tikber b’mod regolari.

Barra minn hekk, l-alternattiva li qieg˙da tipproponi lOppoΩizzjoni ftit li xejn g˙andha lem˙a demokratika hekk kif talbu li t-tmexxija tal-pajjiΩ tg˙addi f’idejn kumitat mhux elett biex, skont huma, jeqred il-korruzzjoni mill-pajjiΩ u j©ib fix-xejn issa˙˙a tal-familja Shinawatra.

B’liema mezzi ser jaslu g˙al dawn l-g˙anijiet g˙adu mhuwiex çar, imma jekk wie˙ed jie˙u l-vjolenza talprotesti tag˙hom b˙ala punt ta’ referenza, mhux se jkunu paçifiçi.

Id-dikjarazzjoni ta’ stat ta’ emer©enza wassal biex l-awtoritajiet jibag˙tu madwar 130,000 bejn suldati u pulizija fit-toroq biex iΩommu l-ordni madwar il-pajjiΩ

Ìlieda Kontra l-Óin Il-President tal-Afganistan Hamid Karzai g˙addej bin-negozjati matTalibani hekk kif qieg˙ed jipprova jsib soluzzjoni paçifika g˙all-konflitt çivili ma’ dan il-grupp armat. Dawn in-negozjati komplew juru d-determinazzjoni ta’ Karzai illi ma jiddependix fuq il-Forzi Armati Amerikani biex iΩommu l-paçi fil-pajjiΩ wara li tintemm formalment il-missjoni militari tag˙hom iktar tard din is-sena.

Matul dawn la˙˙ar xhur Karzai ftit li x e j n g˙amel sforzi biex ja˙bi lostilità tieg˙u lejn l-

Amerikani, dan minkejja l-fatt li kien permezz tal-intervent militari tag˙hom illi huwa ng˙ata ç-çans li jie˙u f’idejh it-tmexxija tal-pajjiΩ. Dan in-nuqqas ta’ simpatija ˙are© iktar fil-bera˙ meta f’Novembru avΩa lill-Amerikani li ma kienx lest li jiffirma trattat ta’ kooperazzjoni mal-Amerika qabel l-elezzjoni presidenzjali tal-5 ta’ April.

Ja˙taf l-okkaΩjoni Min-na˙a tag˙hom l-Amerikani wissew lil Karzai illi, jekk hu jibqa’ jkaxkar saqajh dwar dan it-trattat, huma kienu lesti li jirtiraw l-offerta tag˙hom u j˙allu lill-Gvern Afgan wa˙du fil-©lieda kontra t-terroriΩmu.

Il-President Afgan ma tantx jidher li inkwieta wisq dwar din it-theddida.

Anzi, huwa malajr ˙a l-okkaΩjoni biex jibda jinnegozja direttament mat-

Talibani ming˙ajr l-ind˙il Amerikan, li kien frekwenti fil-passat.

Sadanittant, l-attakki tat-Talibani la˙qu livelli li kienu ilhom ma jidhru fl-Afganistan hekk kif dan il-grupp beda jakkwista iktar kunfidenza minn meta l-Amerikani bdew inaqqsu lpreΩenza militari tag˙hom fil-pajjiΩ.

Barra minn hekk, it-Talibani di©à avΩaw li mhumiex se j˙allu l-elezzjoni tal-5 ta’ April issir b’mod paçifiku.

Dawn il-fatti po©©ew pressjoni kbira fuq Karzai biex isib soluzzjoni politika ming˙ajr l-Amerikani, li m’g˙adhomx jidhru kommessi li jg˙inu lil pajjiΩu daqskemm kienu meta intervienew militarment fl-2001.

B’hekk, jidher çar illi jekk Karzai ma jirnexxilux jil˙aq ftehim mat-Talibani fi Ωmien qasir, se tkun diffiçli g˙allGvern Afgan biex iΩomm kontroll fuq il-pajjiΩ kollu.

Ta’ Barra

09.02.2014

17

L-INTERNET FIR-RUSSJA: KIF TAÇÇESSA, TINQABAD F’MORSA KITBA TA’

MELVIC ZAMMIT Dawk li b˙alissa qed jivvja©©aw lejn Sochi firRussja bil-˙sieb li jsegwu millqrib it-22 edizzjoni tal-Log˙ob Olimpiku tax-Xitwa qed jispiççaw ji©u invaduti millhackers.

Wara biss minuta li jkollhom il-mezzi ta’ komunikazzjoni mqabbda mas-sistema talinternet, il-hackers ikunu di©à da˙lu fis-sistema. F’temp ta’ 24 sieg˙a, l-informazzjoni kollha li jkollok fuq il-laptop jew il-mowbajl ti©i misruqa ming˙ajr ma wie˙ed jinduna.

Dak li jkun ma jkollu l-ebda kontroll fuq s-sitwazzjoni u allura jispiçça jaqsam il-privatezza tieg˙u mal- hackers Russi. Dan ˙are© minn rapport ippubblikat minn nbcnews.com Wara vja©© twil lejn ir-Russja wie˙ed jara kif se jikkomunika mal-familjari tieg˙u biex iserr˙ilhom rashom li wasal qawwi u s˙i˙. Fil-mument li dak li jkunu jixg˙el il-mowbajl jew il- laptop u jqabbdu man-netwerk tal-internet tarRussja, b’mod awtomatiku ji©i insatallat programm malizzjuΩ li “jisraqlek l-informazzjoni u jkun hemm possibbiltà li llinja ma tibqax sigura g˙aliex it-telefonati li wie˙ed jag˙mel jistg˙u ji©u rrekordjati,” argumenta ©urnalista ta’ nbcnews.com L-eluf ta’ nies li marru jsegwu mill-qrib dan l-avveniment

wasla f’Sochi. Il-forzi tal-ordni jinsabu fuq alert biex jipprevienu dan it-tip ta’ xeni.

Protesti kontra l-Gvern

Protesti biex jin˙elsu numru ta’ pri©unieri

ma qadux lura milli jie˙du llaptops u l-mowbajls. Dan linfluss g˙amilha diffiçli g˙al Kaspersky Labs, il-kumpanija li b˙alissa qed tie˙u ˙sieb issigurtà tas-sistema tal-kompjuters.

L-iktar g˙ali fl-istorja Intant, ˙afna kienu dawk li kkritikaw il-fatt li l-Log˙ob Olimpiku ta’ din is-sena huwa l-iktar avveniment li ©ie jiswa flus fl-istorja tal-Olimpjadi.

F’din l-edizzjoni se jkunu qed

jintlag˙bu 15-il dixxiplina u se jipparteçipaw madwar 2,900 atleta.

Apparti l-problema tal-hacking fuq il-mezzi ta’ komunikazzjoni, dawn l-Olimpjadi huma kkaratterizzati mit-tensjoni li jista’ jkun hemm xi tip jew ie˙or ta’ attakk terroristiku. B’riΩultat ta’ dan hemm sigurtà stretta madwar ilpajjiΩ, speçjalment fl-in˙awi ta’ Sochi. Din it-tensjoni ilha tin˙ema sa mill-a˙˙ar jiem tas-sena li g˙addiet fejn se˙˙ew attakki suwiçidali fil-

viçinanzi ta’ Sochi. Fost lattakki li se˙˙ew kien hemm terrorista suwiçida mara li tajret il-bomba. Dan l-attakk, li kien se˙˙ fi stazzjon tal-ferrovija fil-belt ta’ Volgograd, fin-Nofsinhar tar-Russja, ˙alla 15-il persuna mejta u o˙rajn midruba.

L-Istati Uniti wissiet li jista’ jkun hemm titjiriet lejn irRussja bi splussivi mo˙bija flistoçç tat-toothpaste. Skont luffiçjali tas-sigurtà jista’ jag˙ti l-kaΩ li dawn il-bombi jisplodu waqt it-titjira jew mal-

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA Manuvri diplomatiçi

l-Amerikani tefg˙u l-ballun f’saqajn ir-Russi biex ikunu huma li jag˙mlu pressjoni minn wara l-kwinti fuq is-Sirja biex tirrispetta t-termini tal-ftehim.

Jumejn qabel il-ftu˙ uffiçjali tal-avveniment sportiv kien hemm diversi protesti madwar id-dinja kontra l-Gvern Russu bil-g˙an li ji©u m˙arsa d-drittijiet ta’ persuni omosesswali. Il-˙sieb ta’ dawn il-protesti huwa biex jipperswadi dawk li qed jisponsorjaw l-avveniment sportiv biex jitkellmu fuq illi©ijiet kontroversjali li jirtrattaw l-omosesswalità fir-Russja.

F’din il-protesta qed jipparteçipaw madwar 19-il pajjiΩ differenti.

Apparti dawn il-protesti, kmieni matul din il-©img˙a kien hemm protesta o˙ra sabiex jin˙elsu madwar 20 pri©unier li kienu involuti flirvellijiet li nqalg˙u f’Mejju tal-2012 fil-pjazza Bolotnya, lejlet il-©urnata li Vladimir Putin ©ie inawgurat g˙at-tielet darba b˙ala l-President Russu.

Xi w˙ud kienu qed jiskontaw sa g˙axar snin ˙abs. Dawk li niΩlu jipprotestaw xejru ritratti kbar tal-istess pri©unieri.

F’dawn il-protesti kien hemm min xejjer il-bnadar talUkraina biex juru solidarjetà ma’ dawk li kienu qed jipprotestaw fil-pajjiΩ ©ar kontra l-Gvern Ukrain.

minn LIAM GAUCI Iddejjaq jinnegozja

Sitwazzjoni allarmanti Id-Deputat Ministru g˙all-Intern Taljan Filippo Bubbico Ωvela li matul l-2013 wasal fl-Italja 42,925 immigrant irregolari permezz ta’ rotot marittimi, figura li ma tinkludix il-persuni li tilfu ˙ajjithom f’dawn il-vja©©i. Huwa qal li l-influss ta’ immigranti li pajjiΩu ra s-sena li g˙addiet kien allarmanti ˙afna hekk kif ma naqas xejn, anke matul ix-xhur tal˙arifa u x-xitwa.

Dan wassal biex it-total ta’ immigranti jkun ’il fuq minn tliet darbiet ikbar minn dak tal-2012. Bibbico spjega wkoll li, mill-ewwel indikazzjonijiet, jidher li din is-sena se tara ammont ikbar ta’ persuni jag˙mlu dan il-vja©© hekk kif f’Jannar li g˙adda di©à da˙lu 2,000 immigrant irregolari fl-Italja, ikkumparat mal217 tal-2013.

Rapport iebes Is-Sirja naqset milli ççedi l-parti l-kbira tal-armi kimiçi fil-pussess tag˙ha kif miftiehem mal-komunità internazzjonali u b’hekk tefg˙et lura l-proçess ta’ newtralizzazzjoni ta’ dawn l-armi b’diversi ©img˙at.

G˙aldaqstant, numru ta’ pajjiΩi, fosthom ir-Renju Unit u Franza, qeg˙din jikkunsidraw il-possibbiltà li jie˙du passi kontra l-Gvern Sirjan. Min-na˙a l-o˙ra, l-Istati Uniti esprimiet ir-rieda tag˙ha illi tag˙ti iktar çans lis-Sirjani biex jag˙mlu tajjeb g˙all-weg˙da tag˙hom. Jidher li din id-deçiΩjoni ttie˙det hekk kif il-Gvern Sirjan qal li b˙alissa t-trasport tal-armi kimiçi huwa diffiçli min˙abba li hemm diversi Ωoni talpajjiΩ li g˙adhom f’idejn ir-ribelli.

Madankollu, l-Amerikani qalu li l-Istati Uniti g˙andha kunfidenza totali illi s-Sirjani se jirrispettaw il-weg˙da tag˙hom hekk kif l-onestà tag˙hom kienet iggarantita mir-Russi. Permezz ta’ din il-mossa

Rapport ma˙ru© mill-Ìnus Mag˙quda kellu kliem iebes g˙all-mod kif il-Vatikan ittratta l-kaΩijiet ta’ abbuΩ tat-tfal min-na˙a ta’ membri tal-kleru. Skont dan ir-rapport, il-Vatikan kien iktar interessat li jiddefendi r-reputazzjoni tieg˙u milli li jaqbeΩ g˙addrittijiet tat-tfal abbuΩati fl-istituzzjonijiet amministrati mill-Knisja.

Il-Ìnus Mag˙quda g˙amlu referenza speçjali g˙al numru ta’ miΩuri li ttie˙du biex dan ise˙˙ b˙allimpoΩizzjoni ta’ ‘kodiçi ta’ silenzju’ u t-trasferiment tal-membri li wettqu dan l-abbuΩ f’parroççi o˙ra biex ja˙bu l-a©ir tag˙hom. Min-na˙a tieg˙u lVatikan irrisponda li l-attakki tal-Ìnus Mag˙quda kienu in©usti g˙aliex injoraw il-miΩuri li ttie˙du matul dawn l-a˙har snin biex issir ©ustizzja mal-vittmi ta’ dan l-abbuΩ.

Il-Prim Ministru Libjan Ali Zeidan g˙amilha çara li mhuwiex lest li jkompli jittollera l-okkupazzjoni ta’ diversi portijiet li jipproduçu u jesportaw iΩ-Ωejt filLvant tal-pajjiΩ minn grupp ta’ ribelli li kien i©©ieled kontra Gaddafi.

Dan il-grupp ta’ militanti armati, immexxi minn Ibrahim al-Jathran ˙a f’idejh il-portijiet ta’ Ras Lanuf, Es Sider u Zueitina f’Awwissu li g˙adda u esprima lintenzjoni li jkompli jokkupa Ω-Ωona sakemm il-Libja tirrikonoxxi r-re©jun b˙ala wie˙ed indipendenti minn Tripli. Madankollu, Zeidan mill-ewwel g˙amilha çara li mhuwiex se jaççetta dan it-tip ta’ theddid u, wara xhur jipprova jasal g˙al soluzzjoni paçifika, ordna li tintbag˙at l-armata biex tie˙u f’idejha dawn il-portijiet.

18

Mill-Misra˙

09.02.2014

roCs group

sponsor ewlieni tal-Malta euroVision song Contest 2014

Bank of Valletta

“

“

Malta ilha tipparteçipa fil-Eurovision Song Contest g˙al dawn la˙˙ar erbg˙in sena u ma tilfitx konkors wie˙ed mill-1991. Sebg˙a u tletin konkorrent ser jipparteçipaw fid-disg˙a u ˙amsin konkors annwali tal-Eurovision Song Contest li din is-sena se jsir fidDanimarka. Fil-fatt, kull sena Malta torganizza l-Eurovision Song Contest lokali sabiex tintg˙aΩel id-diska g˙all-kompetizzjoni finali.

ROCS Group g˙azel li g˙ar-raba’ sena konsekuttiva jkun l-isponsor ewlieni tal-Malta Eurovision Song Contest 2014 li se jsir flMFCC Ta’ Qali fis-7 u t-8 ta’ Frar, ippreΩentat minn Gianluca Bezzina, Ira Losco u Moira Delia.

Ta’ kull sena ’l fuq minn 250,000 ru˙ isegwu bi ˙©arhom dan lavveniment nazzjonali fuq it-televiΩjoni; b’hekk huwa l-aktar avveniment segwit mill-Maltin u l-G˙awdxin.

“B˙ala ROCS, a˙na nappo©©jaw bi ˙©arna t-talent Malti u nag˙rfu l-importanza ta’ dan l-avveniment g˙all-kultura Maltija. Huwa unur tag˙na li g˙ar-raba’ sena konsekuttiva qedg˙in nisponsorjaw dan lavveniment presti©juΩ u tant mistenni mill-poplu Malti u G˙awdxi,” stqarr Colin Aquilina, Head of Finance and Business Developmemt ta’ ROCS Group Illum il-©urnata, ROCS Group huwa isem mag˙ruf sew fil-GΩejjer Maltin, b’netwerk ta’ negozju mhux biss f’Malta iΩda wkoll ’il bog˙od minn xtutna, partikolarment fil-Libja, il-Jemen, is-Sudan u l-E©ittu.

Colin Aquilina qal: “Nikkonsidraw il-Malta Eurovision Song Contest b˙ala pjattaforma ideali biex ta’ kull sena nniedu kampanja tal-ivvja©©ar bl-aqwa rati fuq is-suq. Huwa wkoll ta’ unur g˙alina li ning˙aqdu ma’ TVM f’avveniment daqshekk importanti.

Dan l- isponsorship ikompli jikkonferma wie˙ed mill-prinçipji baΩiçi ta’ ROCS Group li jippremja l-bΩulija u fuq kollox ’il dawk kollha li tassew juΩaw il-kapaçitajiet tag˙hom bl-a˙jar mod possibbli.”

“B˙ala TVM, a˙na verament onorati li nistg˙u nassoçjaw ru˙na ma’ brand tant b’sa˙˙itha b˙al ROCS Group,” jistqarr Anton Attard, Chief Executive Officer ta’ PBS. “Huwa ta’ sodisfazzjon g˙alina li g˙al sena o˙ra g˙andna lil ROCS Group b˙ala wie˙ed mill-isponsors ewlenin tag˙na, u huwa biss bis-sa˙˙a ta’ sponsors b˙al ROCS li l-PBS jista’ jwassal avvenimenti televiΩivi ta’ kwalità tant g˙olja fid-djar tal-Maltin, G˙awdxin, u o˙rajn li jarawh minn fuq linternet barra minn xtutna.

ROCS Group jixtieq jawgura lil dawk kollha involuti, kemm fuq u wara l-palk, l-isba˙ xewqat g˙al dan l-avveniment li llum il-©urnata sar data importanti fil-kalendarju nazzjonali G˙al iktar informazzjoni Ωur il-ferg˙at ta’ ROCS ilFurjana jew il-Mellie˙a. Tista’ wkoll iççempel 2015 1515 jew tid˙ol fis-sit elettroniku www.rocsgrp.com, jew iΩΩur il-pa©na Facebook, ROCS Group.

jagÓti l-appoÌÌ lill-espoÛizzjoni dwar il-wirt MarittiMu Malti Wara s-suççess lokali dwar il-programm Outreach fejn it-tfal fliskejjel lokali ng˙ataw preΩentazzjoni dwar il-wirt kulturali ta˙t il-ba˙ar, dan il-programm issa ©ie esportat barra minn xtutna.

Aktar minn 100 student u g˙alliem minn diversi skejjel madwar Sydney f’Awstralja ©ew introdotti g˙al din id-dinja inkredibbli li tinsab ta˙t il-ba˙ar li jdawwar l-arçipelagu kbir tag˙na f’nofs il-Ba˙ar Mediterran. Dr Tim Gambin mill-Università ta’ Malta ta lekçer dwar il-wirt kulturali li jinsab ta˙t il-ba˙ar Malti fil-MuΩew Nazzjonali Marittimu f’Sydney.

Huwa rikonoxxut li l-gΩejjer tag˙na huma mimlijin b’©ojjelli prezzjuΩi li huma xhieda tal-istorja sinjura u turbulenti tag˙na.

Madankollu, mhux spiss li a˙na ni©u esposti g˙all-wirt marittimu li jinsab ta˙t wçç il-ba˙ar.

Meta kien qed jitkellem mar-ritorn tieg˙u fl-Awstralja, Dr Gambin esprima l-eçitament tieg˙u g˙al-laqg˙a kbira li ng˙ata.

“Meta t˙ares lejn l-uçu˙ tat-tfal hekk kif ji©u introdotti g˙al din id-dinja, tag˙mel dan il-pro©ett wwie˙ed ta’ suççess. Dan ilpro©ett qed itella’ fil-wiçç evidenza kompletament ©dida dwar il-passat sinjur tag˙na. Dan huwa xog˙ol iebes iΩda r-riΩultati huma imprezzabbli.”

Permezz ta’ dan il-programm, Dr Gambin Ωar diversi skejjel taliskola fejn it-tfal affaxxinaw ru˙hom fuq l-istorja sinjura marittima ta’ Malta. Minn meta ©ie stabbilit b˙ala NGO – ilMediterranean Institute of Marine Studies, fl-2007, aktar minn 9,000 tifel u tifla tal-iskola approfittaw minn din l-inizjattiva.

Dan il-pro©ett di©à g˙andu track record li kopra medja ta’ 2,000 student f’25 skola kull sena g˙al dawn l-a˙˙ar tliet snin. Issessjonijiet bdew f’Ottubru u jkomplu sa Mejju 2014. G˙al aktar informazzjoni wie˙ed jista’ jag˙mel kuntatt mal-koordinatur talMIMS Maria Baldacchino fuq mariabaldacchino@live.com Dan huwa pro©ett eçitanti ie˙or li ra d-dawl grazzi g˙allappo©© tal-programm estensiv tal-Community Relations fi ˙dan il-BOV. “Dan il-pro©ett jindirizza Ωew© pilastri fuq dan il-programm: edukazzjoni u wirt, b’mod li nΩiedu l-valur lit-tnejn.

Huwa g˙alhekk li a˙na ninsabu ˙erqana li naraw dan il-programm jil˙aq aktar u aktar tfal,”qal Kenneth B. Micallef, Head CEO Office fi ˙dan il-Bank of Valletta.

Il-preΩentazzjonijiet ta’ Dr Gambin g˙andhom l-appo©© ukoll tad-Dipartiment tal-Classics and Archaeology fi ˙dan l-Università ta’ Malta.

Mill-Misra˙

09.02.2014

19

tbwa\ang appuntata partner strateÌiku kreattiv gÓall-konferenza tal-business leaDers Malta 2014 TBWA\ANG ©iet appuntata b˙ala partner strate©iku kreattiv g˙all-konferenza tal-Business Leaders Malta (BLM), Growth+. Il-konferenza se ssir fit-28 ta’ Frar 2014 fir-Radisson Golden Sands Resort.

It-tema ta’ din is-sena, Growth+, kienet appo©©jata minn TBWA\ANG, u hi ispirata minn kunçett ta’ farmaçewtika bl-islogan ‘Essential vitamins to boost your business’ jidhru matul il-kampanja. Barra minn hekk, la©enzija ˙olqot ukoll l-invit ta’ dan l-avveniment u ©iet ma˙tura biex tmexxi r-reklamar tradizzjonali u anke dak fuq l-internet.

L-inviti, b˙all-konferenzi ta’ BLM, huma uniçi. Dissena l-invit kien forma ta’ kaxxa tal-pilloli b’karta ta’ struzzjonijiet ©ewwa fiha.

Skont Ivan Filletti, il-Kap EΩekuttiv ta’ TBWA\ANG: “A˙na a©enzija kreattiva u strate©ika li tag˙mel aktar minn briefs konservattivi u tg˙in lill-klijenti jo˙or©u bi proposti uniçi u kreattivi. A˙na kburin li qeg˙din s˙ab f’dawn l-avvenimenti, u mhux fornituri tar-reklamar biss.”

Growth+ se tiffoka fuq tkabbir organizzattiv u personali sabiex toffri lill-mexxejja tan-negozji riflessjoni ta’ kif jistg˙u jil˙qu potenzjal massimu. Programm rikk, li jinkludi kelliema ewlenin u diskussjonijiet minn panel li se jindirizza l-innovazzjoni, amalgamazzjonijiet u akkwisti, internazzjonalizzazzjoni u tkabbir personali.

“Business Leaders Malta hu ffurmat minn tim ta’ individwi kreattivi u innovattivi. Dan it-tim hu kkumplimentat minn TBWA\ANG li kontinwament tappo©©ja linizjattivi tag˙na u b’hekk ©iet ma˙luqa s˙ubija eççellenti ma’ din il-kumpaniji, speçjalment fejn jid˙lu kampanji ta’ marketing,” qal Morgan Parnis, id-Direttur Mani©erjali ta’ Business Leaders Malta.

Dwar TBWA\ANG TBWA\ANG hi a©enzija strate©ika u kreattiva li reb˙et unuri internazzjonali u serviet klijenti kemm f’Malta u kif ukoll fil-Greçja. Immexxija mill-prinçipju ta’ ‘Disruption’, TBWA hija mag˙rufa li g˙andha aktar minn ideat konservattivi sabiex to˙ro© kreattività u tippro©etta viΩjoni innovattiva fil-futur.

Dwar Business Leaders Malta Business Leaders Malta twaqqfet min n M d i n a Partnership, Jugs Malta, u Konnekt fl-2009. Il-konferenza annwali li torganizza hi l-avveniment ewlieni tag˙ha u hi ma˙suba biex ti©bed lejha mexxejja f’ambjent informali fejn ikunu jistg˙u jaqsmu l-esperjenzi tag˙hom ma’ nies o˙ra. Is-sena li g˙addiet fil-konferenza ta’ BLM attendew 350 ru˙.

seMinar tat-teknoloÌija Dwar next generation storage ICT Solutions ser torganizza seminar, b’kollaborazzjoni ma’ HP, dwar l-a˙˙ar teknolo©iji filqasam tas-soluzzjonijiet ta’ ˙aΩna ( storage ) u backups . Isseminar ser isir nhar il-Óamis, 13 ta’ Frar mit-8.30 sas-13.00 fillukanda Le Meridien, f’San Ìiljan.

Ser ikun hemm preΩentazzjonijiet minn g˙add ta’ kelliema minn HP; kull wie˙ed espert filqasam tieg˙u. Is-seminar ser jesplora l-istrate©ija tal-HP g˙all˙aΩna tad-data, i˙ares lejn la˙˙ar avvanzi fit-teknolo©ija, u jidentifika d-diversi g˙aΩliet li

hemm biex tavvanza l-©enerazzjonijiet il-qodma dwar kif tin˙aΩen id-data g˙all-pjattaformi ©odda, inkluΩi t-3PAR. Meta kien qed jitkellem dwar is-seminar, Liam Pace, Mani©er tas-Servizzi Kummerçjali ma’ ICT qal: “Dan hu qasam interessanti ˙afna tat-teknolo©ija u li qed jikber malajr. Il-˙aΩna tad-data qed issir kumplessa ˙afna g˙aliex ir-rekwiΩiti tad-data qed jikbru u jiΩdiedu b’rata mg˙a©©la ˙afna , u l-bΩonn li l-istess data tkun aççessibbli façilment u flistess waqt b’mod sigur qed, kulma jmur, issir iktar kritika.

ICT Solutions qed ta˙dem millqrib ma’ HP, kumpanija ewlenija f’dan il-qasam, biex tkun tista’ twassal dawn is-soluzzjonijiet lissuq lokali u t-tim tal-in©iniera tag˙na, li g˙andhom esperjenza kbira, qed ja˙dmu fuq numru ta’ pro©etti biex jassistu lill-klijenti biex dawn il-klijenti javvanzaw il-˙aΩna tag˙hom g˙atteknolo©iji next generation.”

Id-d˙ul g˙as-seminar hu ming˙ajr ˙las g˙all-professjonisti tal-IT. Il-persuni interessati jistg˙u jirre©istraw bl-internet fuq is-sit www.ictsolutions.com.mt

Decanter ‘M’ ta’ sitt litri ta’ the Macallan, MagÓMul Minn laliQue, jikseb prezz rekorD Dinji ÌDiD ta’ $628,000 aMerikan Ix-xahar li g˙adda nbieg˙et ilverΩjoni ‘Imperiale’ rari, ta’ sitt litri, tal-aktar Macallan M imfittex – l-aktar wiski tat-tip single malt fin fid-dinja, f’decanter mill-isba˙ tal-kristall, g˙all-prezz ta’ $628,000 Amerikan f’Sotheby’s, Óong Kong. Il-qlig˙ kollu se jmur g˙al numru ta’ g˙aqdiet lokali talkarità f’Óong Kong.

Dan il-whiskey jirrappreΩenta biçça xog˙ol rikka mag˙mula bi preçiΩjoni bil-kollaborazzjoni ta’ tliet img˙allmin: Fabien Baron, ilFundatur u d-Direttur Kreattiv ta’

Baron & Baron; Silvio Denz, ilPresident u l-Kap EΩekuttiv ta’ Lalique; u Bob Dalgarno, il-produttur tal-whiskey The Macallan.

Biex tkun iççelebrata l-produzzjoni tal-Macallan M u t-tnedija globali tieg˙u f’Óong Kong, Lalique pproduçiet, b’perfezzjoni, erba’ decanters ‘Imperiale’ ta’ 6 litri l-wie˙ed g˙al The Macallan.

Dawn huma l-akbar decanters li qatt saru minn Lalique. G˙al kull wie˙ed minnhom kienu me˙tie©a 17-il ˙addiem tas-seng˙a, li tnejn minnhom g˙andhom it-titlu

presti©juΩ ta’ ‘Meilleur Ouvrier de France’. Kull decanter ˙a aktar minn 50 sieg˙a biex jitlesta.

Minn dawn l-erbg˙a, tnejn se jinΩammu minn The Macallan u wie˙ed ing˙ata lil kollezzjonist privat fl-Asja. Ir-raba’ wie˙ed, Constantine (imsemmi, b˙at-tlieta l-o˙ra, g˙al imperaturi Rumani), fih imnaqqxa b’mod ori©inali lismijiet tat-tliet produtturi ewlenin tieg˙u: Lalique/Silvio Denz, Fabien Baron, u Bob Dalgarno.

Dan l-o©©ett ta’ valur g˙oli g˙allkollezzjoni kien parti mit-taqsima

tal-aktar inbejjed fini u rari flirkant ta’ The Macallan f’Sotheby’s, Óong Kong, tat-18 ta’ Jannar 2014.

David Cox minn The Macallan qal: “Ninsabu tassew kuntenti blofferta ©eneruΩa tal-persuna li reb˙et dan id- decanter “M” Constantine ta’ 6L. L-g˙otja sabi˙a tieg˙u se tmur g˙al numru ta’ g˙aqdiet tal-karità f’Óong Kong u fl-istess ˙in ˙olqot rekord dinji ©did g˙al The Macallan. Din issomma tixhed ukoll is-seng˙a, ilkwalità u l-passjoni li biha sar

dan id-decanter ta’ valur kbir.

Dan hu mument ta’ sodisfazzjon g˙alina.”

The Macallan huwa wie˙ed mill-aktar whiskeys imfittxija u miΩmuma fil-kollezzjonijiet privati. Barra minn hekk, qieg˙ed fuq nett fl-indiçi tal-irkanti talwhiskeys. Kiseb ukoll ir-rekord dinji tal-Guinness™ g˙all-aktar whiskey g˙ali li qatt inbieg˙ fi rkant. Fl-2010, ‘The Macallan 64 years in Lalique Cire Perdue’ kien inbieg˙ fi New York g˙al $460,000 Amerikan.

20

KurΩitajiet

09.02.2014

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM kitba ta’ SAVIOUR MAMO

JAQSAM L-OÇEAN ATLANTIKU WAÓDU BL-AJRUPLAN Charles Augustus Lindbergh (4 ta’ Frar 1902 - 28 ta’ Awwissu 1974) mag˙ruf b˙ala ‘Lucky Lindy’ u ‘The Lone Eagle’ kien l-ewwel pilota Amerikan li fil-1927 qasam il-Ba˙ar Atlantiku wa˙du bl-ajruplan ‘Spirit of St. Louis’ ming˙ajr waqfien mill-mitjar ta’ Roosvelt, Long Island l-Amerika sa Le Bourget viçin Pari©i.

L-ewwel Ωminijiet Lindbergh twieled f’Detroit.

G˙amel Ωmien jg˙ix f’razzett f’Little Falls Minnesota u Washington DC. Missieru, li kien i©ib l-istess isem, kien emigrant ÛvediΩ u avukat talKungress Amerikan. Ommu, Evangeline Lodge Land, kienet IngliΩa/FrançiΩa, kienet g˙alliema f’Cess Technichal High School. Charlie kien ˙a l-edukazzjoni f’Retondo Union High School, f’Kalifornja u ggradwa f’Little Falls Minnisota High School fl-1918.

Charles Lindbergh minn dejjem kien interessat fl-inginerija. G˙all-bidu kien i˙obb ilmuturi. Fi Ωmien meta kien qieg˙ed jie˙u kors tal-inginerija mekkanika fl-Università ta’ Wisconsin Medison, kien sab xog˙ol ta’ pilota ma’ Nebraska Aircraft. Ta’ 21 sena kien xtara ajruplan Curtiss JN4, Jenny, fejn kien jag˙ti wirjiet ta’ akrobazija. Fl-1924 kien ing˙aqad mal-Army Air Service. Wara li ˙a dan itta˙ri©, Charles sar chief pilot tal-posta bl-ajru mal-kumpannija Robertson Aircraft Co. Kien g˙amel titjiriet biex i©orr il-posta bejn Springfield Peoria u Chicago, Illinois.

Kien onorat g˙as-servizz li jag˙ti g˙ax kien itir f’kull

çirkustanzi. Darba kkraxxja bl-ajruplan u salva l-posta li kellu abbord min-nirien li kienu ˙akmu l-istess ajruplan.

Titjira storika Fl-1919, çertu Raymond Ortieg, lukandier FrançiΩ, kien offra s-somma ta’ $25,000 Amerikan g˙al min jaqsam il-Ba˙ar Atlantiku blajru, ming˙ajr waqfien bejn New York u Pari©i. Din l-isfida kienet qajmet interess mad-dinja kollha. Kienu saru diversi tentattivi minn piloti mag˙rufa, b’sitta minnhom spiççaw mitlufa.

Kien Charles Lindbergh ta’ 25 sena li fil-25 ta’ Mejju 1927 irnexxielu jwettaq din l-isfida.

Hu kien telaq minn Gorden City, New York u wasal 33 sieg˙a u nofs wara, f’Pari©i.

Vja©© ta’ 5,700km (3,600 mil).

L-ajruplan kellu magna wa˙da u ddisinjat apposta g˙al dan lavveniment. Erik Lindbergh, in-neputi tieg˙ud fis-sena 2002 – 75 sena wara – g˙amel l-istess titjira b’ajruplan Lancair (magna wa˙da) fi 17il sieg˙a u 17-il minuta.

Charles kien milqug˙ millPresident ta’ Franza u mog˙ti l-ikbar unuri. Fi triqtu lura lejn l-Amerika, Charles Lindbergh kien akkumpanjat mill-flotta tal-gwerra sa

Tifkira mal-ajruplan Spirit of St. Louis

Washingtin DC. Fil-11 ta’ Ìunju 1927, Charles ing˙ata d-Distinguished Flying Cross mill-President Calvin Coolidge.

B’din il-©rajja Charles g˙amel isem kbir g˙al pajjiΩu kif ukoll g˙al ˙afna piloti talavjazzjoni. G˙alkemm 81 pilota kienu qasmu l-Ba˙ar Atlantiku qabel Charles, hu kien l-ewwel wie˙ed li rnexxielu jtir wa˙du.

Sfortuna Fis-27 ta’ Mejju 1929, Charles iΩΩewwe© lil Ann Morrow u kellhom sitt itfal. Fl-1 ta’ Marzu 1932, Charles Augustus, li kellu 20 xahar u li kien l-ewwel wild tag˙hom, kien insteraq minn darhom waqt li kien rieqed. Kienet intalbet is-somma ta’ $50,000 Amerikan b˙ala rahan. Sitt ijiem wara t-talba telg˙et g˙al $70,000 u ftit wara sa $100,000. Kien sar kull sforz biex it-tifel jinstab, imma kien g˙alxejn.

G˙axar ©img˙at wara, fit-12 ta’ Mejju, it-tifel kien instab mejjet ta˙t si©ra, erba’ mili biss ’il bog˙od mid-dar. Kellu xi partijiet minn ©ismu neqsin u daqqa kbira fuq rasu. Wara tliet snin ta’ st˙arri©, il-Qorti kienet sabet lil Brudo Hauptmann ˙ati u kkundan-

Charles Lindbergh

natu g˙all-mewt; g˙alkemm baqa’ jg˙id li hu kien innoçenti, Bruno kien i©©ustizzjat bis-si©©u tad-dawl elettriku.

Minkejja dan kollu, Charles kien eroj internazzjonali u sar ukoll popolari f’˙afna oqsma.

Kien jag˙mel ˙afna propaganda kummerçjali. Kien ifassal rotot ©odda g˙all-ajruplani, Kien g˙allem lill-mara tieg˙u ttajjar l-ajruplan u kienet isservi ta’ kopilota u navigatur mieg˙u meta jkollhom xi rotot twal. Ka©un tal-pubbliçità u paparazzi, Charles mar jg˙ix lIngilterra u Franza. Kien Ωar il-Luftwaff (qawwa tal-ajru ÌermaniΩa) fil-Ìermanja.

Jg˙idu li kellu simpatija lejn

in-NaΩi. Minn dejjem kien kontra li l-Amerika tid˙ol fi gwerra fl-Ewropa. Meta l-Ìappun attakka l-flotta Amerikana f’Pearl Harbor, Charles Lindbergh ta sehmu wkoll.

Kien g˙amel mal-50 missjoni ta’ ©lied bl-ajruplan fil-Ba˙ar Paçifiku fejn kien waqqa’ diversi ajruplani ÌappuniΩi.

Wara l-gwerra ddedika ru˙u g˙all-konservazzjoni tan-natura u l-im˙abba lejn l-annimali, u speçjalment g˙all-ba˙ar.

KwaΩi ta ©idu biex dawn lannimali ma jinqerdux. Fl1955 kien reba˙ il-Pulitzar g˙all-awtobijorafija The Spirit of St Louis. Charles Lindbergh miet fis-26 ta’ Awwissu 1974 fl-età ta’ 72 sena.

Il-wasla tieg˙u f’Pari©i

KurΩitajiet

kalejdoSkopju

09.02.2014

21

mi©bura minn ChaRleS b. SpiteRi

kRiStu gÓadu fuq quddiem fl-eRa tal-Wiki

eRbat itRabi f’Sena WaÓda Mara, li darba beΩg˙et li qatt ma kien se jkollha tfal, mistennija twelled erbat itrabi f’sena.

Sarah Ward, ta’ 28 sena, ˙ a r © e t t q i l a bi triplets ©img˙at wara li welldet lillewwel tarbija tag˙ha.

It-triplets mistennija jitwieldu f’Marzu li ©ej, meta binha Freddie jkun g˙ad g˙andu disa’ xhur.

Sarah, li tg˙ix mas-sie˙eb tag˙ha l-pustier Benn Smith,

f’dar b’kamra tas-sodda wa˙da fi Crayford, qalet: “Meta ˙ri©t tqila hekk malajr wara t-twelid tal-ewwel tarbija kien tabil˙aqq xokk, iΩda issa, li nafu li se jkunu triplets ix-xokk irdoppja. Li na˙seb li se jkolli erbat itrabi ta˙t l-età ta’ sena se ©©enninni, g˙ax ma nkunx nista’ n Ωommhom f’idejja.

Madankollu, in˙oss li ©ejt imbierka.”

It-trabi se jitwieldu fl-Isptar

Medway Maritime f’Kent u s’issa kollox juri li se jkunu b’sa˙˙ithom. G˙all-ewwel, ilkoppja ©iet mg˙arrfa li se jkollhom tliet subien o˙ra, iΩda aktar tard, mill-iscans li saru, deher çar li tarbija minnhom hi tifla.

Sarah, li kienet ta˙dem filkomunità, irrakkuntat li issa, bit-tfal il-©odda, se jkunu neqsin mill-ispazju u millflus…iΩda Ωgur mhux neqsin mill-im˙abba.

X’ta˙seb li hemm komuni bejn Ìesù Kristu, Napuljun u l-p ro fe ta Muh a mm a d?

Huma l-aktar tliet persuna©©i storiçi mag˙rufa, skont analiΩi ©dida talençiklopedija kompjuterizzata Wikipedia, li fiha tliet miljun pa©na.

Ix-xjenzjati Steven Skiena u Charles B. Ward studjaw il-pa©ni Wiki ta’ aktar minn 800,000 persuna biex ˙ar©u b’lista tal-aktar persuni mag˙rufa u importanti fid-dinja.

Huma studjaw it-tul talpa©na tal-Wikipedia ta’ kull persuna, kemm-il darba nfet˙et u nqrat minn nies differenti u kemm re©g˙et g˙addiet g˙and nies o˙ra.

F’dan l-istudju nstab li Ìesù Kristu ©ie fl-ewwel post. Warajh ©ie Imperatur FrançiΩ u l-profeta IΩlamiku Muhammad ©ie

fit-tielet post.

Ismijiet ta’ nies o˙ra li da˙lu fost l-aqwa g˙axra hemm William Shakespeare, Adolf Hitler u Aristotle. Il-lista tinsab inkluΩa fi ktieb ©did blisem Who’s Bigger: Where Historical Figures Really Rank ( M i n h u l - a k b a r : F’liema post jinsabu l-aktar nies storiçi mag˙rufa).

Fi st˙arri© separat instab li l-aktar artist mag˙ruf ta’ qabel is-seklu g˙oxrin hu Leonardo da Vinci, b’Michelangelo fit-tieni post u Raphael warajh.

B˙ala artisti tal-era moderna nsibu lil Vincent van Gogh fl-ewwel post, Picasso fit-tieni u Monet fit-tielet.

B˙ala l-aktar figura letterarja li tispikka nsibu lil Shakespeare, warajh Charles Dickens u mbag˙ad Mark Twain.

SuÇÇeSS gÓat-tobba ÇiniÛi

Tobba rnexxielhom iwa˙˙lu mill-©did u b’suççess id ta’ ra©el, li kienet maqtug˙a.

Dan sar wara li g˙al xahar s˙i˙ twa˙˙litlu mal-g˙aksa biex tinΩamm ˙ajja.

Fl-10 ta’ Novembru li g˙adda, Xiao Wei kellu inçident waqt ix-xog˙ol u nqatg˙etlu idu l-leminija.

Jirrakkonta li tant beΩa’ li ˙assu ˙aΩin fil-post, iΩda lkollegi tieg˙u waqqfu lmagna, qalg˙u idu minnha u ˙adu lilu u lil idu fl-isptar qrib ta’ Changde, fiç-Çina.

Hemmhekk, it-tobba ma setg˙u jag˙mlu xejn, iΩda ssu©©erew li tobba, fi isptar re©jonali ikbar, setg˙u jg˙inu.

Xiao Wei qal: “G˙adni Ωg˙ir u ma nistax

nimma©inani ng˙ix ˙ajti kollha bla idi l-leminijia.

Wara seba’ sig˙at mill-inçident, twassal fl-isptar l-ie˙or ta’ Changsha. Hemmhekk ittobba ttamaw li setg˙u jer©g˙u jwa˙˙lulu idu, iΩda mhux dak il-˙in. U biex ma til˙aqx tmut, wa˙˙luhielu mal-g˙aksa ta’ siequ.

Tabib minnhom spjega li linçident kien qawwi. Barra l-qtug˙, idu tg˙aff©et.

“Kellna nnaddfu u nikkuraw il-feriti qabel ma nibdew noperaw.”

IΩda, fi Ωmien xahar, Xiao kkalma, fieq u seta’ jibda lintervent. It-tobba qalu li jkun hemm bΩonn aktar operazzjonijiet, iΩda fiduçjuΩi li jkun jista’ jer©a’ j˙addem idu l-leminijia b˙al qabel.

RekoRd fil-pRezz gÓal kaRozza feRRaRi Karozza tat-tlielaq rari ferm, tal-marka Ferrari, li reb˙et numru ta’ tlielaq famuΩi fissnin ˙amsin, lesta biex twaqqaf rekord dinji fil-prezz li mistennija ©©ib. Qed jissemma li se tinbieg˙ g˙al €12,054,340.

Il-Ferrari 375 Plus kienet fost l-aktar karozzi tat-tlielaq b’sa˙˙ithom u ˙fief g˙al Ωmienha, b’reb˙iet formidabbli fit-tlielaq ta’ Le Mans u Silverstone, fl-1954.

Minn din il-verΩjoni ta’ karozzi tat-tlielaq kienu saru erbg˙a biss, waqt li n˙admet

o˙ra bi speçifikazzjonijiet individwali g˙ar-Re tal-Bel©ju.

Il-Ferrari tat-tlielaq, ta’ lewn a˙mar, b’ma©na 4.9 litre, 330 bhp V12, li tla˙˙aq ˙effa ta’ 175 mil fis-sieg˙a kienet fdata biss lill-aqwa sewwieqa u laktar kura©©uΩi ta’ dak iΩΩmien.

L-aktar reb˙a famuΩa g˙allFerrari kienet it-tellieqa talCarrera Pan-Americana, li qasmet il-Messiku. Dakinhar, is-sewwieq kien Umberto Maglioli. Dan is-sewwieq Taljan saq il-korsa ta’ 2,000 mil b’medja inkredibbli ta’

107 mil fis-sieg˙a u lejn la˙˙ar tat-tellieqa, g˙al perijodu ta’ ˙ames sig˙at, tella’ medja ta’ 150 mil fissieg˙a.

Wara li g˙addiet minn bosta jdejn ta’ kolletturi, fl-1990 inxtrat minn Jacques Swaters, impurtatur tal-Ferrari u ˙abib sew ta’ Enzo Ferrari. Hu rrestawraha g˙all-glorja ori©inali. Swaters miet tliet snin ilu, u l-familja tieg˙u qatg˙etha li tbig˙ha.

L-irkant se jsir waqt ilGoodwood Festival of Speed f’Chichester, fis-27 ta’ Ìunju.

22

Personalità

09.02.2014

JiÌBoR eluf tA’ fliexken tAl-plAstik gÓAll-ARti tiegÓu RAMonA poRtelli tintervista lil JOSEPH BARBARA

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Ori©inarjament Joseph jo˙loq xog˙ol tal-arti minn o©©etti riçiklati b˙al, pereΩempju, fliexken tal-plastik, irkiekel tal-injam tal- cable , ˙adid li jkun g˙all- iscrap u affarijiet o˙ra b˙al dawn. L-istil tal-pitturi li j˙obb ja˙dem hu huma stil priΩmatiku u surreali.

Ftehemt li niltaqa’ ma’ Joseph proprju fl- istudio tieg˙u stess li jinsab fil-Mosta.

Mieg˙i ˙adt lin-neputija tieg˙i. Kienet l-ewwel darba li ˙adtha g˙al intervista mieg˙i, iΩda nista’ ng˙id li kienet suççess g˙ax ma tellfitna xejn, anzi setg˙et tara u tapprezza l-arti kkulurita li kellu Joseph a˙na u telg˙in it-tara© tal- istudio tieg˙u, u anke hekk kif d˙alna ©ewwa.

Anzi, nissuspetta li erbat ijiem o˙ra tibda tistaqsihom iddomandi hi flok jiena!

Proprjament Joseph huwa ÓamruniΩ, iΩda dan l-a˙˙ar qed joqg˙od il-Mosta. Joseph g˙andu ˙amsa u sittin sena.

Joseph sostna li sa mis-sena 1983 uΩa eluf ta’ fliexken talplastik g˙all-arti tieg˙u.

Qabel ma beda jiffoka sew fuq l-arti kien jg˙allem sheet metal work u welding. Mitlub jiddeskrivi lilu nnifsu, g˙alkemm ˙assu ftit skomdu, malajr sab Ωew© kelmiet li jfissruh b’mod sempliçi: umli u j˙obb jg˙in lil kul˙add.

Kien lura fis-sena 1994 li Joseph beda ja˙dem b˙ala

Kull nitfa çans li jkolli n˙obb naqra xi magaΩin jew il-gazzetti lokali. Però, dan jiddependi skont iççans u l-˙in li jkolli. Imma qatt ma nista’ ng˙id li naqra g˙alxejn, u l-ebda proxxmu ie˙or ma jaqra xejn g˙alxejn. Dan l-a˙˙ar kont qed naqra xi tag˙rif b’konnessjoni mal-moda lokali.

Fil-kontenut iltqajt ma’ isem artist Malti fejn anke stajt nara xi xog˙lijiet minn tieg˙u u, ng˙id id-dritt, bqajt impressjonata g˙all-mod ori©inali kif kienu mag˙mulin çertu affarijiet li ˙oloq. Qed nirreferi g˙all-artist Joseph Barbara.

artist full time, g˙ax proprju kien waqaf jg˙allem u beda jiffoka fuq l-arti biss. Ma jfissirx li qabel ma kienx ipin©i.

Fil-fatt, f’Awwissu tas-sena 1980, Joseph kien tella’ lewwel esibizzjoni tieg˙u filMuΩew tal-Fine Arts, fil-Belt Valletta. Mas-snin tella’ aktar esibizzjonijiet mhux biss f’Malta, iΩda anke f’Kemmuna, l-Awstralja, lItalja, l-Ingilterra, u fil-Ìermanja.

Ida˙˙al l-ambjent fl-arti tieg˙u sabiex iwassal messa©©

Installazzjonijiet b’˙afna fliexken tal-plastik Bdejt niddiskuti mieg˙u kif beda jinstalla l-fliexken talplastik fl-arti tieg˙u. Fil-fatt Joseph infurmani li fis-snin tmenin kien irrealizza li f’Malta kienu qed ji©u kkunsmati mal-1.2 miljun flixkun tal-plastik fis-sena, li dawn kienu qed jintremew f’g˙elieqi, ©onna u anke filba˙ar. Ried jag˙mel uΩu minnhom peress li ma kinux jistg˙u ji©u rriçiklati, u b’hekk iddeçieda li jibda jo˙loq arti minnhom.

Kien hemm proçess s˙i˙ sabiex i©ibhom forma ta’ sheet. Waqt li qed jispjegali dan kollu, qomna sabiex jurini xi installazzjonijiet li kien di©à ˙adem b’dawn l-istess fliexken tal-plastik.

Skantajt kif fliexken tal-plastik spiççaw trasformati f’figuri lifesize u ta’ kull g˙amla.

JOSEPH BARBARA

Waqt li kien qed jurini l-arti, Joseph feta˙ bieb ta’ kamra o˙ra u stajt nosserva ˙afna boroΩ kbar mimlijin flixken tal-plastik, proprju fil-kju jistennew li jag˙mel xi biçça installazzjoni bihom.

Impressjonajt ru˙i daqskemm rajt fliexken merfug˙a, u sew

jg˙idu: erfa’ u sorr g˙al meta ti©i bΩonn!

Barra minn hekk fl-istess kamra stajt nosserva kappell fuq ras figura li ˙oloq hu stess minn installazzjoni li kien kollu kemm hu mag˙mul minn frieket u skieken tal-plastik biss.

KurΩità pjuttost ˙elwa dwar Joseph u l-arti tieg˙u hija li j˙obb ida˙˙al u jinvolvi lambjent ta’ madwarna.

B’hekk ridt inkun naf g˙aliex ©eneralment jag˙Ωel it-tema tal-ambjent abbinata mal-arti tieg˙u. “Fl-opinjoni tieg˙i, qabel aktar minn issa, ma tantx konna edukati fuq l-ambjent ta’ madwarna. Jien kont nirra©una: x’ji©ifieri nara pajjiΩi o˙ra jie˙du ˙sieb l-ambjent tag˙hom u Malta mhux wisq?! B’hekk bdejt nie˙u gost no˙loq arti minn skart u riçikla©© ie˙or,” sostna Joseph.

Ta’ min jg˙id ukoll li g˙al g˙oxrin sena s˙a˙, bejn l1989 u l-2009 Joseph kien ta’ kull sena jipproduçi kalendarji bl-arti tieg˙u jew fotografija b’xi tema differenti u relatata max-xhur tassena.

Dawn kienu jinbieg˙u lil diversi kumpaniji.

Fl-a˙˙ar nett tlabtu jg˙addi messa©© lill-qarrejja talgazzetta KullÓadd. “Jien, li nista’ ng˙id huwa li b’li naf g˙adni qed nitg˙allem u nipprova dejjem ng˙in lil dak li g˙adu jibda u jkun interessat fl-arti,” temm jg˙idli sinçerament u minn qalbu Joseph.

Persona©©i

09.02.2014

23

Mons. Bernard J. Quinn: “WieÓed aBJad QalB Óafna suWed”

Mons. Bernard J. Quinn

Eman Bonnici

Minn dejjem kienet tolqotni din il-fraΩi li tidher ta˙t wie˙ed mid-disinji li jakkumpanjaw ©abra ta’ novelli tal-˙abib tieg˙i Carmel Bianchi ta’ Óal Qormi fil-ktieb tieg˙u Mill-Qalba tar-Ra˙al li jmur lura g˙all-1980. “Wie˙ed iswed qalb ˙afna suwed,” tg˙id l-intestatura tan-novella Il-Óamiem l-Abjad 1. Ta’ tifel ma nafx kemm-il darba qrajthom dawn in-novelli u meta ©ieni f’mo˙˙i l-persona©© li dwaru sejrin nitkellmu llum, ftakart proprju fil-kliem ta’ ˙abibi Karmenu u ˙sibt li nuΩahom b˙ala titlu g˙al dan l-artiklu, mhux biss g˙ax joqog˙du perfettament g˙allpersona©© tag˙na, iΩda wkoll sabiex iservu ta’ ringrazzjament çkejken lejn Karmenu tal-˙in sabi˙ li g˙addejt jien u naqra dawn in-novelli u li lkilba, x˙in fta˙t il-ktieb mill©did g˙all-kitba ta’ dan l-artiklu, wasslitni sabiex naqrahom mill-©did wara tant Ωmien!

Imma ng˙addu issa g˙allpersuna©© tag˙na tal-lum li dwaru, fis-sena 2010, id-djoçesi ta’ Brooklyn nediet proçess kanoniku bil-˙sieb li dan iwassal g˙all-introduzzjoni talkawΩa ta’ kanonizzazzjoni, li eventwalment tag˙mlu lewwel qaddis ta’ Brooklyn: ilbelt ta’ Walt Whitman, Woody Allen, Barbra Streisand u Mike Tyson; belt li qatt ma naqset milli tag˙ti nies ta’ çerta distinzjoni, ˙lief forsi fil-qasam tal-qdusija…iΩda jidher li dan il-qasam ma jdumx ukoll ma jibda j˙addan fih l-isem ta’ Mons. Bernard John Quinn.

Min kien Mons. Bernard J. Quinn?

Imwieled fi Newark, New Jersey, fl-Istati Uniti talAmerika, nhar il-15 ta’ Jannar 1888, Bernard John Quinn kien ordnat saçerdot fl-1912 u fis kien inkardinat fi ˙dan iddjoçesi ta’ Brooklyn, fejn ©ie assenjat fil-parroçça ta’ San Girgor f’St John’s Place, Brooklyn Avenue. Ìara li, ftit xhur wara, Ωew© nisa ta’ ©ilda sewda avviçinawh u staqsewh x’kellhom jag˙mlu sabiex jibdew jiffurmaw parti millKnisja Kattolika. L-interess ©enwin tag˙hom, flimkien mal-preparazzjoni g˙allmag˙mudija li Quinn ra fihom, wasslitu sabiex fl-1916 jorganizza minn jeddu katekeΩi g˙all-persuni ta’ ©ilda sewda, liema missjoni kellha tieqaf g˙al xi Ωmien sforz talGwerra l-Kbira, li matulha listess Quinn serva b˙ala Kappillan Militari fi ˙dan it333rd Machine Gun Infantry Regiment f’Burgundy, Franza, fejn safa vittma tal-gass infami li baqa’ jbati l-konsegwenzi tieg˙u g˙all-bqija ta’ ˙ajtu.

Kien proprju waqt li kien fi Franza, li nibtet fih devozzjoni partikolari lejn TereΩa ta’ Lisieux, wara li qara l-awtobijografija tag˙ha Storja ta’ Ru˙.

Kien hu l-ewwel saçerdot li ççelebra quddiesa fid-dar fejn twieldet, li maΩ-Ωmien kellha ssir lok ta’ talb meta eventwalment TereΩa ©iet ikkanonizzata fl-1925.

Lura fl-Istati Uniti, l-Isqof

Charles McDonnell assenjah fil-Knisja ta’ Sidtna Marija talÓniena ta’ Schermerhorn Street, f’Mejju tal-1920, fejn ma damx ma nieda l-˙idmiet tieg˙u qalb il-persuni ta’ ©ilda sewda. Dik il-˙abta kien jeΩisti il-Colored Catholic Club li kellu biss madwar 20 membru bejn ir©iel u nisa. Dawn kienu jiltaqg˙u fl-iskola tan-Natività u xtaqu jibnu knisja g˙all-uΩu tag˙hom, iΩda l-isqof ça˙ad ilproposta tag˙hom u l-grupp eventwalment xolja. Issa ©ara li Quinn iltaqa’ ma’ çertu George Wibecan, li fiΩ-Ωmien kien jifforma parti mill-grupp, u flimkien waqqfu l-grupp mill-©did.

Wara sentejn laqg˙at fl-istess skola tan-Natività, Quinn minn jeddu ˙ass il-˙tie©a ta’ knisja, u g˙aldaqstant tefa’ g˙ajnejh fuq knisja Protestanta mag˙luqa li kien hemm fuq Jefferson Avenue u li dik il˙abta kienet qieg˙da tintuΩa b˙ala ma˙Ωen.

L-isqof McDonnell kien sadanittant la˙aq miet, u s-suççessur tieg˙u, Mons. Thomas Molloy jidher li ma kellu xejn kontra din l-idea, g˙ax huwa stess mar jikkonsagraha ta˙t l-isem ta’ San Pietru Claver hekk kif intemm ir-restawr me˙tie© nhar l-20 ta’ Frar 1922.

San Pietru Claver: it-tnissil ta’ komunità ©dida u linkwiet li ©abet mag˙ha Jekk mat-twaqqif ta’ San Pietru Claver wie˙ed ja˙seb li l-pro©ett ta’ Quinn tlesta u ntemm b’wiçç il-©id ikun sejjer Ωmerç. L-idea li n-nies ta’ kulur jissie˙bu fi ˙dan ilKnisja Kattolika fl-Istati Uniti

ma tantx kienet tinΩel tajjeb, mhux biss fost il-membri mg˙ammda iΩda wkoll qalb diversi awtoritajiet ekkleΩjastiçi nfushom. Mons. John L. Bedford, mag˙ruf g˙alloppoΩizzjoni s˙i˙a tieg˙u g˙al din l-idea qal: “Is-suwed g˙andhom ji©u eskluΩi millKnisja Kattolika Rumana jekk dawn jikbru fin-numru.” Lewwel Amerikan ta’ ©ilda sewda li kien ordnat saçerdot kien Augustus Tolton (18541897), ori©inarjament skjav li maΩ-Ωmien ikkonverta u da˙al is-seminarju fl-Italja.

It-triq li wasslitu g˙all-ordinazzjoni tieg˙u kienet wa˙da iebsa: l-ebda seminarju fl-Istati Uniti ma ried jaççettah u eventwalment ordna Ruma.

Matul ˙ajtu sab ostakli s˙a˙, inkluΩ min-na˙a ta’ g˙add ta’ saçerdoti nfushom, u mhux darba u tnejn in-nies qabdet u ˙ar©et ’il barra mill-knisja hekk kif kienet tinduna li kien ˙iere© hu jqaddes il-quddiesa.

Illum g˙addej ukoll il-proçess ta’ beatifikazzjoni tieg˙u.

Il-˙idmiet ta’ Quinn fost ilparruççani ta’ San Pietru Claver ma kinux spiritwali biss: fl-1928, wara diffikultajiet s˙a˙, se˙˙lu jifta˙ orfanatrofju g˙at-tfal ta’ ©ilda sewda f’dak li darba kien razzett abbandunat fuq Long Island. Jekk lidea kienet kontroversjali, ittwaqqif kien wie˙ed akbar: fis-sajf tal-istess sena, l-orfanatrofju n˙araq, mhux kawΩa ta’ inçident, isostnu bosta, iΩda minn idejn il-Ku Klux Klan.

Quinn bena l-orfanatrofju mill©did, iΩda ftit ©img˙at wara messu l-istess tmiem. Quinn ma qatax qalbu u din id-darba l-orfanatrofju tela’ tal-briks u l-

konkrit; l-ebda nar ie˙or ma’ re©a’ temmu u llum dik li darba kienet il-Little Flower House of Providence saret maΩ-Ωmien wa˙da mill-aktar fundazzjonijiet ta’ fama g˙attwettiq ta’ ©id fost il-familji u t-tfal fi New York.

Fl-1931, Quinn waqqaf ilClaver Institute, çentru ta’ tag˙lim u rikreazzjoni g˙annies ta’ ©ilda sewda, li b˙al ta’ qablu g˙adu miftu˙ sal-©urnata tal-lum b˙ala skola, waqt li bl-g˙ajnuna ta’ Mons. James Asip feta˙ il-Camp Claver, kamp tas-sajf g˙at-tfal tal-parruççani biswit ix-xmara Wading.

Bosta seminaristi matul issnin kellhom jag˙tu s-sehem tag˙hom fit-tre©ija tal-kamp, fosthom Anthony J. Bevilacqua, il-futur Kardinal Arçisqof ta’ Philadelphia. Ta’ min isemmi li Mons. William Rodgers, l-ewwel saçerdot ta’ ©ilda sewda g˙ad-djoçesi ta’ Brooklyn, kien ©ej mill-parroçça ta’ San Pietru Claver.

Sabiex jassistuh fit-tmexxija tal-orfanatrofju u tal-iskola, Quinn, li sadanittant kien ing˙ata t-titlu ta’ Monsinjur, waqqaf l-Ordni tal-Black Brothers, li ma kellux ˙ajja twila u malajr spiçça fix-xejn g˙ax ma sab l-ebda g˙ajnuna u ma rçieva l-ebda approvazzjoni g˙alih.

It-tmiem g˙al Mons. Quinn wasal fis-7 ta’ April 1940, fl-età bikrija ta’ 52 sena, waqt li kien qieg˙ed ji©i operat fl-addominali. Il-funeral tieg˙u f’San Pietru Claver ra l-parteçipazzjoni ta’ madwar 8,000 ru˙.

Fuq xewqa tieg˙u, Quinn indifen fiç-çimiterju ta’ Holy Rood f’Westbury Long Island, fuq il-fdal ta’ ommu, liebes par Ωarbun qadim g˙ax fuq issodda tal-mewt talab li l-par ©did li kellu ma kellux jindifen mieg˙u, g˙ax f’qabru ma kienx ser ji©i bΩonnu, iΩda jing˙ata minflok lil xi ˙add filbΩonn. Id-devozzjoni li ˙addan sa minn kmieni lejn Santa TereΩa ta’ Lisieux ma ˙allihiex Franza: f’San Pietru Claver waqqaf Novena f’©ie˙ha li permezz tag˙ha ©rat xi ˙a©a li Ωgur imlietu b’fer˙ kbir: nies ta’ kull qag˙da soçjali, ta’ kull lewn, ming˙ajr ebda pretensjoni kienu jattendu g˙al dawn inNoveni u flimkien jing˙aqdu g˙at-talb u l-quddies.

L-ewwel ittra pastorali Fl-ewwel ittra pastorali tieg˙u lill-parruççani ta’ San Pietru Claver, lura fl-1 ta’ Ìunju 1922, Mons. Bernard J. Quinn niΩΩel dan li ©ej: “Minn jeddi nxerred id-demm ta’ ˙ajti g˙all-inqas wie˙ed fostkom.”

U jekk demmu ma xerrdux permezz ta’ martirju vjolenti kif jg˙addilna minn mo˙˙na a˙na u naqraw dawn il-kelmiet, xerrdu fi mrar permezz ta’ dak kollu li g˙adda minnu, waqt li fl-istess ˙in saffieh blim˙abba sinçiera li ta u rçieva ming˙and in-nies ta’ ©ilda sewda.

(1) – Bianchi, Carmel (1980), Mill-Qalba tar-Ra˙al, p. 19, disinn ta’ Ìor© Mallia

24

Kultura

09.02.2014

Mu-DaNzaS BOLeraS

SpettaKLu ta’ ÛFIN uNIKu SpaNjOL IMteLLa’ BÓaLa ÌIeÓ LIL SharON SapIeNza

It-Teatru Manoel qed itella’ t-tieni spettaklu taΩΩfin f’dan l-ista©un teatrali b’mu-Danzas Boleras, is-Sibt 15 u l-Óadd 16 ta’ Frar fit-8pm. mu-Danzas Boleras kienet l-idea u kreazzjoni ta’ Sharon Sapienza, li sfortunatament mietet ta’ età Ωg˙ira sena ilu. Sharon kellha karriera impressjonanti b˙ala Ωeffiena, g˙alliema u produttriçi taΩΩfin Spanjol. mu-Danzas Boleras kienet l-a˙˙ar pro©ett li kienet qed ta˙dem fuqu u tippjana biex

i©gib Malta. Din il-produzzjoni qed titella’ b˙ala ©ie˙ g˙all-memorja tag˙ha. IΩ-Ωeffiena huma dawk li ori©inalment ˙admu ma’ Sharon Sapienza meta tellg˙at l-ewwel produzzjoni f’Malaga fl2012. mu-Danzas Boleras huwa avveniment taΩ-Ωfin mill-qalba tal-iskola taΩ-Ωfin Bolero. B’kostumi tradizzjonali Ω-Ωfin jie˙u l-udjenza fuq vja©© talistorja ta’ Spanja mill-1812 meta spiççat il-˙akma

tal-FrançiΩi fi Spanja sal-2012. Hemm konnessjonijiet maΩ-Ωfin klassiku kif ukoll g˙al dak folk bl-uΩu tal-kastanjoli. Din hi opportunità biex naraw id-dinja taΩ-Ωfin Spanjol differenti, iΩda teknikament diffiçli daqs dak tradizzjonali li nassumu ma’ dak tal-flamenko.

Il-biljetti huma €25 u €10 minn www.teatrumanoel.com.mt, bookings@teatrumanoel.com.mt jew 2124 6389.

SOÇ. FIL. KING’S OWN 25 SeNa ta’ KuLtura

Il-Perit Ivan Piccinino ©ie ma˙tur President tas-Soçjetà Filarmonika Kings Own waqt is-Seduta Ìenerali li saret nhar il-Óadd 26 ta’ Jannar 2014. IlPerit Piccinino twieled San Ìiljan nhar it-13 ta’ Diçembru 1971 u, ta’ sitt snin, mar joqg˙od ilBelt Valletta fejn g˙adu jg˙ix sal-lum.

Wara l-edukazzjoni primarja u sekondarja, Ivan Piccinino kompla l-istudji tieg˙u fil-Junior College u fl-Università ta’ Malta minn fejn iggradwa filBaçellerat tal-Arkitettura u lIn©inerija Çivili fl-1995. Minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn huwa ˙adem ta’ Perit u ta’ Project Manager mas-settur privat f’Ωew© pro©etti ewlenin f’pajjiΩna.

Sa mill-bidu tas-snin disg˙in, il-Perit Piccinino beda juri interess fil-kaΩin tas-Soçjetà King’s

Own sakemm, fis-sena 2000, involva ru˙u direttament fittmexxija tas-Soçjetà b˙ala membru attiv tal-Kumitat f’liema kariga baqa’ ji©i elett g˙al tnax-il sena s˙a˙. Wara assenza qasira ta’ sentejn min˙abba impenji ta’ xog˙ol, fis-26 ta’ Jannar 2014, ilPerit Ivan Piccinino ©ie ma˙tur b˙ala l-president il-©did ta’ din is-Soçjetà.

Il-Perit Piccinino minn dejjem kellu rabta mill-qrib mal-Festa tal-Patrijarka Missierna San Duminku, li huwa l-patrun tasSoçjetà, kif ukoll ma’ entijiet o˙ra assoçjati mal-belt kapitali.

Fil-fatt, fil-preΩent, Ivan huwa wie˙ed mill-membri talFondazzjoni Insalvaw lil Calì, li l-g˙an ewlieni tag˙ha huwa li ti©i restawrata l-koppla talBaΩilika Insigni u Matriçi talPortu Salvu u San Duminku – lewwel parroçça fil-Belt Valletta li l-pitturi tag˙ha huma kollha xog˙ol tal-famuΩ Giuseppe Calì.

Bejn is-sena 1997 u s-sena 1998 il-Perit Piccinino kien ukoll membru tal-Kumitat g˙arRiabilitazzjoni tal-Belt Valletta li, fost affarijiet o˙ra, nieda u lesta l-pro©ett tal-pavimentar ta’ Triq ir-Repubblika. Fil-preΩent, huwa jokkupa wkoll il-kariga ta’ Chairperson fil-Bord talBennejja.

Nifir˙u lill-Perit Ivan Piccinino g˙al din il-kariga ©dida tieg˙u u nawgurawlu kull suççess, kemm g˙all-©id tas-Soçjetà Filarmonika King’s Own, kif ukoll g˙all-kommunità Dumnikana kollha tal-Belt Valletta.

MuÛIKaLI ÌILjaNIÛa

Is-Soçjetà MuΩikali Spinola A.D. 1987 ta’ San Ìiljan, nediet CD ©dida ta’ marçi brijuΩi, flokkaΩjoni ta’ g˙eluq iç-çelebrazzjonijiet tal-25 sena anniversarju mit-twaqqif ta’ din is-soçjetà.

Din is-CD ©iet imnedija nhar il-Óadd 29 ta’ Diçembru 2013, wara quddiesa ta’ ringrazzjament li saret fil-parroçça ta’ San Ìiljan, f’g˙eluq il-festi tal-25 sena ta’ din is-soçjetà.

Din is-CD, intitolata 25 Sena ta’ Kultura MuΩikali ÌiljaniΩa , g˙andha bosta marçijiet sbie˙, tal-widna, ©odda u antiki, ta’ bosta surmastrijiet. Ma’ din is-CD wie˙ed g˙andu jsib ktejjeb bl-istorja ta’ din is-soçjetà Ωg˙ira, storja

relattivament qasira ˙dejn ta’ baned o˙ra, iΩda storja glorjuΩa g˙aç-çokon tag˙ha, b’kitba ta’ Wayne Bonello, PRO tal-istess Soçjetà MuΩikali.

Din il-©abra ta’ marçi f’diska kompatta, saret nhar is-Sibt 30 ta’ Novembru, fl-Iskola Primarja ta’ San Ìiljan, b˙ala tifkira dejjiema ta’ dan lanniversarju. Il-Banda Spinola, ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast Direttur Aldo Minuti, u blassistenza tas-sound engineer Vanni Farrugia, li rrekordja l-banda, esegwixxiet dawn ilmarçi: Tif˙ir lil San Ìiljan ta’ Francis Zammit; Prinçipessi ta’ Aldo Minuti; Maria Rosarja ta’ Joe Attard; Viva de Cieco ta’ Francis Zammit; Aries ta’ Alfred Dimech; Claudine ta’ Mario Azzopardi; El Sabor Espanol ta’ Mro. Anthony Camilleri; Fra Paolo Raffaele Spinola ta’ Vincenzo Ciappara; Tal-Armar Telg˙et Birkirkara ta’ Andrew Coleiro; Don Quixote ta’ Mro. John Theuma, Id-Direttur Spiritwali (Dun Karm: 1927-2013) ta’ Mro. Twanny Borg; Victory 1987 ta’ Mro. Angelo Pullicino; La Senora Rita tal-Ma©©. Anthony Aquilina; Innu Mar 25 sena ta’ Kultura MuΩikali Ìiljaniza ta’ Andrew Coleiro; u Innu tal-Banda Spinola ta’ Francis Zammit.

Kif wie˙ed jista’ jara, wie˙ed jista’ jsib g˙aΩla vasta ta’ kompoΩituri, kemm dawk li g˙andhom rabta diretta mas-Soçjetà Spinola, kompoΩituri li rregalaw marçi lis-Soçjetà u kompoΩituri mejtin, kif ukoll ta˙lita ta’ stili filmarçi brijuΩi. G˙aldaqstant, l-ebda dilettant m’g˙andu jitlef li jkollu kopja ta’ din is-CD, b’g˙aΩla mill-isba˙ ta’ marçi brijuΩi, li jfakkru l-Ìublew tal-Fidda ta’ din is-Soçjetà.

G˙al iΩjed informazzjoni, jew biex takkwista kopja ta’ din is-CD g˙all-prezz ta’ €12, wie˙ed jista’ jçempel 9904 4123; jibghat email lil spinolabandclub@gmail.com; mill-KaΩin tal-Banda Spinola Triq Wi©i Apap, San Ìiljan, nhar ta’ Tnejn bejn is-7pm u d-9pm; jew iΩur Webley’s, Triq San Ìor©, San Ìiljan.

Kultura

09.02.2014

25

FEStI F’MALtA

IN-NAWFRAÌJU tA’ SAN PAWL Id-devozzjoni lejn San Pawl hawn Malta hija wa˙da kbira.

Dak li nsibu miktub fl-Atti talAppostli dwar in-Nawfra©ju ta’ San Pawl kompla kabbar iddevozzjoni lejn San Pawl, tant li huwa msejja˙ b˙ala l-Appostlu Missierna San Pawl u, il-©urnata ta’ g˙ada li fiha nfakkru dak li se˙˙ 60 sena Wara Kristu, hija Festa Pubblika. Il-fatt li fil-Bibbja nsibu miktub isem pajjiΩna, lilna l-Maltin jag˙milna kburin ferm.

Kien proprju l-Gran Mastru Adolf De Wignacourt li qajjem iddevozzjoni lejn San Pawl billi bena Knisja f’Burmarrad, li aktarx ©iet meqruda mill-G˙arab; Knisja f’San Pawl il-Ba˙ar; ilGrotta tar-Rabat; u kien fi Ωmienu li l-Knisja tan-Nawfra©ju ta’ San Pawl tal-Belt Valletta saret parroçça.

Il-qima u d-devozzjoni lejn San Pawl qatt ma’ naqsu, tant li nsibu diversi lokalitajiet li jiççelebraw festa ta’ San Pawl, il-festa tanNawfra©ju ta’ San Pawl u l-festa tal-KonverΩjoni ta’ San Pawl. IlBelt Valletta g˙ada jiççelebraw ilfesta tan-Nawfra©ju fil-©urnata litur©ika; ir-Rabat, fl-ewwel Óadd ta’ Lulju jiççelebraw il-festa lil San Pawl; Óal Safi fl-a˙˙ar Óadd ta’ Awwissu jiççelebraw il-festa talKonverΩjoni; filwaqt li f’G˙awdex jiççelebraw il-festa fil-Munxar: dik interna g˙ada fil-jum tan-

Nawfra©ju, u dik esterna fl-a˙˙ar Óadd ta’ Mejju. F’Birkirkara ti©i ççelebrata il-festa interna talKonverΩjoni ta’ San Pawl li tkun fil-25 ta’ Jannar, dakinhar stess filKnisja ta’ San Pawl fil-Wied; filwaqt li Óadd wara l-25 ta’ Jannar ti©i ççelebrata l-istess festa filKatidral tal-Imdina, u f’Marsalforn G˙awdex.

Fil-Belt Valletta ssir wa˙da millikbar festi ddedikati lil San Pawl f’pajjiΩna. Festa organizzata millG˙aqda tal-Pawlini, bis-sehem tal-Banda tas-Soçjetà Nazzjonali La Vallette, li tibda mill-25 ta’ Jannar sa g˙ada l-10 ta’ Frar.

Ilbiera˙ filg˙odu saret purçissjoni bl-istatwa çkejkna ta’ San Pawl, li fiha jie˙du sehem it-tfal tal-parroçça Pawlina u s-Soçjetà tal-Museum; wara saret quddiesa g˙at-tfal. Fil-5pm sar l-g˙asar kantat, waqt li fis-6pm saret ilquddiesa kantata tal-a˙˙ar tridu li ntemmet bl-innu, l-antifona u lbakra sagramentali, flimkien malbews tar-relikwa tad-drieg˙ mirakoluΩ ta’ San Pawl. Fis-7pm saret il-manifestazzjoni bl-istatwa ta’ San Pawl fuq iΩ-Ωiemel, bilparteçipazzjoni tal-Banda Beland taΩ-Ûejtun u l-Banda Sant’Elena ta’ Birkirkara, li daqqew diversi marçi brijuΩi tul it-toroq tal-Belt Valletta, li ntemm ˙dejn ilBarrakka t’Isfel.

Illum, lejlet il-festa: dal-g˙odu

fl-10am issir quddiesa g˙allmorda, filwaqt li fil-5.15pm issir it-transulazzjoni solenni. Wara jsir g˙asar solenni bis-sehem tal-kor u orkestra. Fis-7.15 ikun hemm quddiesa kantata ta’ lejlet il-festa.

Fis-7pm jibda març tradizzjonali ta’ lejlet il-festa mill-Banda tasSoç. Fil. Nazzjonali La Vallette, flimkien mal-Banda Cittadina Leone, tar-Rabat G˙awdex. Fittriq tal-knisja, ser ji©i inawgurat pro©ett tal-armar ©did millKummissjoni Armar fi ˙dan lG˙aqda tal-Pawlini. Fl-10pm, jibda spettaklu ta’ log˙ob tan-nar tal-ajru u tal-art ippreΩentat millKummissjoni Nar fi ˙dan lG˙aqda tal-Pawlini. Il-log˙ob tan-nar in˙adem mill-Kamra tanNar Santa Marija tal-Imqabba u lKamra tan-Nar San ÌuΩepp ta’ ÓaΩ-Ûebbu©.

G˙ada, nhar il-Festa: fid-9.15 issir il-quddiesa pontifikali millE.T. Mons. Pawl Cremona. F’nofsinhar il-Fondazzjoni Wirt Artna ΩΩomm it-tradizzjoni ta’ sparar mis-Saluting Battery tal-Barrakka ta’ Fuq. Fis-12.45 jibda l-març tradizzjonali mis-Soç. La Vallette, waqt li fi Triq Merkanti ser ji©i inawgurat pro©ett ie˙or ta’ armar mill-Ferg˙a Ûg˙aΩag˙ Pawlini.

Fil-5.30 to˙ro© il-purçissjoni blistatwa ta’ San Pawl u r-relikwa tad-drieg˙ mirakoluΩ. Il-Banda Konti Ru©©ieru tar-Rabat tilqa’ l-

istatwa biddaqq tal-innu tant popolari, Innu lil San Pawl ta’ Mro. Cardenio Botti.

Wara, l-istess banda tesegwixxi prog r a m m muΩikali g˙allewwel darba fuq il-plançier fi Triq San Pawl.

Fis-6pm il-Banda Nicolo Isouard talMosta tibda març minn Triq irRepubblika g˙al pjazza San Ìwann, fejn fis7pm issir l-istqarrija talfidi. Il-banda tkompli takkumpanja lill-vara sadd˙ul. Fid-9.15 il-mistieden speçjali l-muΩiçist George Curmi, il-Pusè, jesegwixxi lInnu lil San Pawl fuq ilplançier flimkien mal-Banda Konti Ru©©ieru tar-Rabat.

Fid-9.30 tid˙ol il-vara ta’ San Pawl bid-daqq tal-innu, antifona u barka sagramentali.

F’kaΩ ta’ maltemp li ma to˙ro©x il-purçissjoni, ilprogramm ta’ g˙ada filg˙axija ji©i pospost g˙al nhar is-Sibt 15 ta’ Frar.

YOUNG ARtIStS KOMMEMORAZZJONI tA’ MIKIEL ANtON VASSALLI SERIES No. 2 It-Teatru Salesjan f’Tas-Sliema ser itella’ t-tieni kunçert muΩikali mis-sensiela Young Artists Series g˙al dan l-ista©un nhar is-Sibt 22 ta’ Frar fis-7.30pm. Din is-sensiela ta’ kunçerti g˙andha l-g˙an li tippromovi talent muΩikali ©did u promettenti fuq baΩi lokali.

Il-muΩiçisti g˙al dan il-kunçert huma Euchar Gravina (pjanu), Miguel Rosales (baritonu) and Matthew Ellul (kitarra klassika). Ilprogramm jinkludi xog˙lijiet ta’ Beethoven, Brahms, Dyens, Ravel, Schubert u Tchaikovsky, fost l-o˙rajn.

Biljetti jistg˙u jinxtraw mis-sit www.ticketline.com.mt jew dakinhar minn mal-bieb. Ikun pprovdut ukoll parke©© b’xejn filgrawnd tal-Iskola St Patrick’s, viçin ˙afna tat-teatru. Aktar informazzjoni fuq il-kunçert u fuq it-Teatru Salesjan tinstab bl-internet fuq www.teatrusalesjan.com jew fuq il-pa©na ‘Teatru Salesjan’ fuq Facebook.

Din is-sena ja˙bat il-250 sena mit-twelid ta’ Mikiel Anton Vassalli, meqjus b˙ala Missier l-Ilsien Malti. Skular u patrijott kbir li ˙adem bis-s˙i˙ biex Malta u l-Malti jkunu rikonoxxuti u rispettati u bata mhux ftit min˙abba l-fehmiet tieg˙u. LG˙aqda KaΩin Banda San Filep A.D. 1851 se tfakkru waqt serata li se ttella’ f’©ie˙u nhar is-Sibt 22 ta’ Frar 2014 fis-7.00pm, fis-sala prinçipali talKaΩin San Filep, ÓaΩ-Ûebbu©. Jippresiedi lMinistru tas-Sa˙˙a u President Onorarju Dr Godfrey Farrugia.

Il-Professur Oliver Friggieri se jag˙mel id-diskors tal-okkaΩjoni waqt serata bi programm imΩewwaq b’qari ta’ sunetti, kant, g˙ana u muΩika mill-Banda San Filep li, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro Richard Bugeja FLCM, FVCM, se ddoqq issuite: Malta Matul iΩ-Ûminijiet minn Il-Kavallieri ta’ Malta tas-Surmast Direttur, il-Marcia folk Malta

ta’ Mro Philip Attard, Bianca e Rossa ta’ Mro Vincenzo Ciappara u s-silta mill-film Les Miserables : Do you hear the people sing ta’ Claude-Michel Schonberg. Albertine Abela tkanta l-g˙anja antika Óanini ser Insiefer li l-melodija tag˙ha aktarx ispirat dik tal-Innu Nazzjonali. IlProfessur Manwel Mifsud ikanta l-kanzunetta tieg˙u Vassalli, waqt li Joseph Zerafa jg˙anni siltiet minn L-A˙˙ar Tislima ta’ Frans Sammut.

Jinqraw iΩ-Ωew© sunetti bl-isem Lil Mikiel Anton Vassalli: wie˙ed ta’ Ìor© Pisani u ie˙or ta’ Dun Karm. Tintwera wkoll xena drammatika me˙uda minn BiΩ-Ûebbu© dejjem ˙addart li tittratta lil Vassalli.

Id-d˙ul huwa bla ˙las u kul˙add huwa mistieden. Peress li l-postijiet huma limitati, min jixtieq jattendi g˙andu ja˙seb kmieni, u almenu jkun bilqieg˙da f’postu kwarta qabel.

26

Ikel

09.02.2014

iKla afrodiÛjaKa gÓal jum san valentinu riÇetti tajbin minn

viCtoria Cassar

Il-magaΩin popolari Reader’s Digest jag˙ti lista twila ta’ ikel li g˙andu kwalitajiet afrodiΩjaçi (kelma mnissla minn Afrodite – l-alla tal-im˙abba) li tfisser ‘stimulanti’. L-ewwel fil-lista nsibu l-gajdri (oysters) li fih kontenut g˙oli ta’ Ωingu. Óafna minn dan l-ikel huwa sors li jg˙in fiç-çirkolazzjoni tad-demm u l-produzzjoni tal-ormoni, jew jag˙ti spinta ta’ ener©ija, fost affarijiet o˙ra.

B’jum San Valentinu wara l-bieb, hawnhekk issibu ikla kompluta b’riçetti ˙fif li tistg˙u tippreparaw g˙al dan il-jum tal-ma˙bubin. G˙alkemm mhux se nuΩaw il-gajdri, ˙afna mill-ingredjenti jing˙ad li g˙andhom proprjetajiet afrodiΩjaçi. Dawn issibhom fil-parentesi qabel kull riçetta.

RIÇETTI GÓAL ÛEWÌ PERSUNI, MINBARRA L-KEJK

avoKado bil-laÓam tal-granÇ

insalata tal-aruKa

Ingredjenti • 1 avokado misjura • 1 kuççarina meraq tal-lumi • 1 xalotta (shallot) imqattg˙a rqiq • 200gr la˙am tal-granç, tal-friΩa jew tal-bott • Niskata mel˙ • BΩar mit˙un frisk

Ingredjenti • Bukkett aruka, ma˙sul u mnixxef • 2 mg˙aref Ωejt taΩ-Ωebbu©a • 1 mg˙arfa ˙all balsamiku • 50g prinjol (pine nuts) inkaljat • 100g Parmi©©an, ma˙kuk o˙xon

(avokado, granç)

G˙az-zalza • 20gr butir • 1½ kuççarina dqiq • 60ml krema friska • 60ml ˙alib • 1 kuççarina kunserva • ¼ kuççarina kari • 1 kuççarina mayonnaise • 50g parmi©©jan ma˙kuk

(aruka, prinjol, Ωejt taΩ-Ωebbu©a)

Qatta’ l-aruka b’idejk u po©©iha f’bieqja. Roxx fuqha Ω-Ωejt taΩ-Ωebbu©a u l-˙all balsamiku u ˙allat kollox flimkien. Ferrex il-prinjol u l-Parmi©©an.

Ifta˙ l-avokado min-nofs g˙at-tul u ne˙˙i l-g˙adma. Roxx bil-meraq tal-lumi, bΩar u mel˙. Imla l-avokado bil-la˙am tal-granç u ferrex fuqu x-xalott. Óoll il-butir f’kazzola Ωg˙ira u ˙awwad mieg˙u d-dqiq. Ne˙˙i minn fuq in-nar u Ωid il-krema u l-˙alib bil-mod. Hawnhekk ikun a˙jar jekk tuΩa ˙abbata tal-bajd biex t˙awwad g˙ax tevita li t-ta˙lita ssir boççi boççi. Er©a’ po©©i fuq in-nar u ˙awwad sakemm tibda’ tag˙qad. Baxxi n-nar u Ωid il-kunseva, il-kari, il-mayonnaise, mel˙ u bΩar.

Tektek g˙al Ωew© minuti u berred. Ifrex iz-zalza fuq l-avokado. Imla dixx Ωg˙ir b’1çm ilma u po©©i l-avokado fih. Roxx il-parmi©©an u a˙mi f’forn moderat g˙al 10 minuti.

KejK taÇ-ÇiKKulata u l-KafÈ (çikkulata, kafè, frawli, krema m˙abbta)

rib eye taÇ-Çanga bil-ÌinÌer u l-birra (rib eye, g˙asel, bΩar chili, tewm)

Ingredjenti • 2 porzjonijiet qalba tal-kustilji taç-çanga (rib eye) ta’ 250g il-wa˙da • 3 mg˙aref soy sauce • 2 mg˙aref g˙asel • 2 sinniet tewm, imqatta’ rqiq • 1 mg˙arfa ©in©er frisk, ma˙kuk • 1 kuççarina trab tal-mustarda • ¼ kuççarina bΩar chili • 150ml birra • I mg˙arfa tursin, imqatta’ rqiq F’bieqja ˙allat flimkien is-soy sauce, l-g˙asel, il-©in©er, il-mustarda , iç-chili u l-birra.

Naddaf il-la˙am minn xi xa˙am li jista’ jkollu fit-truf u po©©ih f’dixx. Ifrex it-ta˙lita talbirra fuqu, dawru sew fit-ta˙lita u g˙atti bil-cling film ˙alli l-la˙am jimmarina g˙al talanqas sieg˙a (dan il-proçess jista’ jsir minn ©urnata qabel jekk t˙allih fill-fri©©). Idlek bi ftit Ωejt ta©en o˙xon jew grill u sa˙˙nu sewwa. Erfa’ l-la˙am minn ©ol-likwidu u ixwi malajr fuq na˙a wa˙da g˙al 15-il sekonda biex tissi©illah; dawwar fuq il-wiçç l-ie˙or u kompli sajjar g˙al 5 minuti. Er©a’ dawwar u sajjar g˙al 5 minuti o˙ra. B’dan il-˙in illa˙am g˙andu jkun ftit ˙amrani minn ©ewwa. Ûid il-˙in tas-sajran jekk tippreferih imsajjar aktar. Óalli l-la˙am joqg˙od g˙al 5 minuti. Ûejjen bit-tursin imqatta’. Sadanittant g˙alli l-likwidu sakemm jibda’ jinxtorob u servih mal-la˙am.

Ingredjenti • 100g çikkulata skura • 100g çikkulata tal-˙alib • 1 mg˙arfa kafè • 1 mg˙arfa rum jew brandy • 100g zokkor fin • 150g butir • 100g lewΩ mit˙un • 4 bajdiet • Zokkor tal-©elu biex troxx • 6 frawliet • 150ml krema, im˙abbta Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’ 180°C. Idlek landa tal-kejk ta’ 20çm bi ftit butir ma˙lul u iksiha bil-karta tal-forn. Po©©i ç-çikkulata, iz-zokkor fin, il-kafè, il-butir, u r-rum jew brandy f’bieqja u ˙ollhom banjumarija. Ne˙˙i minn fuq in-nar u ˙awwad sewwa. Ûid il-lewΩ mit˙un u kompli ˙awwad. Ifred l-isfar tal-bajd minn mal-abjad u Ωid l-isfra wie˙ed wie˙ed mat-ta˙lita tal-kejk. Óabbat l-abjad tal-bajd sakemm isir xkuma. Ûid 2 mg˙aref minn din l-ixkuma mat-ta˙lita tal-kejk. B’mg˙arfa da˙˙al lixkuma ftit ftit fit-ta˙lita billi tobrom bil-mod minn ta˙t g˙all-wiçç tat-ta˙lita, biex iΩΩomm kemm jista’ jkun l-arja fiha. Itfa’ t-ta˙lita tal-kejk fil-landa u a˙mi g˙al 35 minuta. Berred sewwa qabel to˙or©u mill-landa. Roxx iz-zokkor tal-©elu fil-wiçç u servi l-porzjonijiet bil-frawli u l-krema m˙abbta.

TeleviΩjoni

08:30 Breakfast News – Weekend 10:30 G˙eluq tal-Konferena Ìenerali tal-Partit Laburista 11:50 Ûona Sport (r) 12:30 ONE NEWS 12:45 World Next Top Model Malra 14:00 Pink Panther (r) 14:35 Saturday Xpress (r) 16:15 Telebejgh 17:00 L-Argument 17:30 ONE NEWS 17:40 L-Argument ikompli 19:30 ONE NEWS 20:30 It-Tfal 21:30 Maskra (r) 22:25 G˙eluq tal-Konferena ©enerali tal-Partit Laburista (r) 23:30 ONE NEWS

09.02.2014

07:00 08:30 11:30 12:00 13:30 14:00 14:05 14:30 16:30 18:00 18:05 18:40 19:30 20:15 20:30 21:30 21:35 23:15

Net News Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) Net News (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) Net News Flusek (r) Wheelspin (r) Net News G˙alik fl-Ewropa Dokumentarju Net News Replay Net News

07.00 07:30 08:00 08:30 09:00 09:30 10:00 10:30 12:00 12:10 14:00 14:05 15:30 16:00 16:05 17:10 17:30 18:00 18:10 18:40 19:15 20:00 20:45

L-G˙odwa t-Tajba Human Senses L-Irkant Dot Eu G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Valletta Malta U Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik...Ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle Malta U Lil Hinn Minnha L-Irkant A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet American Idol

06.00 06.30 07.00 08.20 09.00 09.30 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.40 21.30

08.00 09.55 10.45 11.10 11.30 12.00 12.10 12.25 12.55 13.35 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05 18.55 19.00 19.30 19.53 20.00 20.10

Film: Sodoma E Gomorra New York New York Telecamere TGR Estovest TGR Regioneuropa TG3 TG3 Fuori Linea TGR Mediterraneo Correva L'anno Speciale Foibe Timbuctu I Viaggi Di Davide TG Regione TG3 In 1/2 Ora TG3 LIS Kilimangiaro Meteo 3 TG3 TG Regione TG Regione Meteo Blob Che Tempo Che Fa

06.00 06.15 07.00 08.10 08.55 10.40 12.25 13.00 14.00 16.30 18.30 19.00 19.45

07.20 07.50 08.30 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.55 14.50 17.00 18.55 19.35 20.30 21.15 23.15

Televendita Media Shopping Super Partes Mondo Sommerso I Santi Santa Messa Pianeta Mare - Estate Tg4 Pianeta Mare Ricette All'italiana Donnavventura La Figlia Del Vento (Di W. Wyler) Sfida A White Buffalo Tg4 Il Segreto I Tempesta D'amore 8 - Prima Tv Piu' Forte, Ragazzi! (...)

Cinefestival

08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

MythBusters.

The Big Brain Theory Baggage Battles Flip Men Storage Hunters Auction KingsTicket Ligh Gold Rush Jungle Gold Get Out Alive With Bear Grylls Wheeler Dealers Overhaulin’ FantomWorks Patrick Dempsey Driven To Extremes Yukon Men Moonshiners

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Tg 1 Unomattina In Famiglia Tg 1 Tg 1 L.I.S. I Maddaloni A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L'arena Tg 1 Domenica In L'eredità Telegiornale Affari Tuoi Braccialetti Rossi

07.00 08.30 09.05 09.45

27

20.30 21.00 21.45

Film: First Kid Voyager Il Nostro Amico Charly Tutto È Bene Quel Che Finisce Bene Cronache Animali Mezzogiorno In Famiglia TG2 GIORNO TG 2 Motori Meteo 2 Quelli Che Aspettano Nicola Savino In Quelli Che Il Calcio Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra 11 La Mano Assassina TG2 20.30 N.C.I.S. La Fronda Hawaii Five

Televendita Media Shopping I Maghi Di Waverly Iii $#*! My Dad Says Padre In Affitto Piccole Pesti Vanno In Guerra Mr. Troop Mom Studio Aperto Sport Mediaset Xxl Arn - L'ultimo Cavaliere La Piccola Principessa Studio Aperto Così Fan Tutte 2 Pallottola Spuntata 2 E 1/2L'odore Della Paura (U 21.30 Lucignolo

06.00 07.55 08.00 08.45 08.50 10.10 10.40 11.25 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.10 21.11 23.30

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Le Frontiere Dello Spirito Belli Dentro I Supercinema - Con Break Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Riassunto - Il Segreto Ii Il Segreto - Prima Tv Matrix

07.00 07.30 07.55 10.00 11.10 11.50 13.30 14.00 14.40 17.15 18.10 20.00 20.30 23.00

07.05 07.15 07.35 07.50 08.00 08.15 08.25 08.35 09.30 10.20 11.05 11.35 12.05 12.35 13.20 14.10 15.05 17.30 18.15 19.05 20.00 20.30

Garth and Bev Me Too! Nuzzle and Scratch Bobinogs Jackanory Junior Garth and Bev Little Prairie Dogs Tough Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me The Weakest Link My Family As Time Goes By One Foot in the Grave The Weakest Link Tough Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me Doctors The Weakest Link Monty Halls’ Island Escape Call the Midwife Last of the Summer Wine My Family

06.00 06.25 07.15 08.05 08.30 10.10 11.00 11.25 11.50 12.15 13.05 13.55 14.45 15.35 16.25 16.50 17.40 18.05 18.30

Tastiest Places to Chowdown Diners, Drive-Ins and Dives Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Guy’s Big Bite Andy Bates. Street Feasts Unique Sweets Barefoot Contessa Hungry Girl Food Network Challenge Diners, Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table Guy’s Big Bite Diners, Drive-Ins and Dives Hungry Girl Tastiest Places to Chowdown Healthy Appetite With Ellie Krieger 18.55 Diners, Drive-Ins and Dives 19.20 Chopped

06.00 06.50 08.55 09.45 10.35 11.25 13.05 13.55

Cake Boss Kitchen Boss The Fabulous Baker Brothers Ludo Bites America Breaking Amish. LA Long Island Medium Say Yes to the Dress Something Borrowed, Something New Cake Boss Obsessive Compulsive Cleaners Long Island Medium Here Comes Honey Boo Boo Breaking Amish. LA Say Yes to the Dress Something Borrowed, Something New Long Island Medium Last Chance Salon

07.30 Style Star.

08.00 Ryan Seacrest With the Kardashians 09.00 The Drama Queen 11.00 E! News 11.30 Party On 12.00 Keeping Up With the Kardashians 16.00 E! News 16.30 The Drama Queen 17.30 Party On 18.00 Eric & Jessie 18.30 Chasing The Saturdays 20.00 E!ES Anchorman 2 21.00 The Drama Queen 22.00 Party On 22.30 E! News 23.00 The Soup Investigates 23.30 The Soup

07.40 08.05 08.30 09.00 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00

10.30 11.30 13.00 13.30 13.40 13.45 15.40 17.10 18.10 19.35

IT-TFAL, illum fit-20.30 fuq ONE Sarah ser issalva wara l-waqg˙a? Ir-relazzjoni bejn Elaine u Luca qed tkompli tikber iΩda John ser jissuspetta xi ˙a©a? Ittheddid ta’ Peter g˙adu g˙addej; George ser jer©a’ j˙allsu?

Segwi episodju ie˙or ta’ It-Tfal.

ARANI ISSA, g˙ada fid-20.40 fuq ONE Mario u s-sie˙ba tieg˙u neqsin mid-dawl, iΩda l-fatt li jg˙ixu ˙ajja kwaΩi indipendenti tag˙milhom verament speçjali. U Francis? Tg˙id veru telg˙et bix-xorti sabiex tag˙mel transformazzjoni, jew forsi Arani Issa g˙andu sorpriΩa o˙ra ˙afna akbar g˙al din il-mara ta’ qalb kbira? Maria tag˙mel appell lillMaltin u G˙awdxin wara li zijitha mill-Awstralja tikxef sigriet fuq is-sodda tal-mewt li ˙alla lil kul˙add bla kliem. IΩda, bla dubju, il-˙lewwa ta’ Giuseppi mill-Fgura Ωgur li ser tibqa’ fuq fomm kul˙add!

Iç-Çaqqufa, it-Tlieta fid-20.45 fuq TVM Is-snin tmenin. Kapitlu ©did. Rose issa qed tikber u qed tesperimenta affarijiet ©odda f’˙ajjitha. G˙andha 15-il sena, iΩda Karla g˙adha ssus warajha. Salvu j˙ossu mitluf ming˙ajr Benna. Nena tag˙mel skoperta u ma ddumx ma tifta˙ qalbha ma’ Ninu. Dun Mario jipprova jifta˙ g˙ajnejn Karla. Pawlu jkompli jsib xortih fil-log˙ob…jew forsi hu ˙addiehor li qieg˙ed jilag˙bu?

ONE NIGHT STAND, it-Tlieta fl-21.45 fuq ONE

Omnibus Tg La7 Omnibus L’Aria che Tira Otto e Mezzo Film. Mister Mamma Tg La7 Tg La7 Cronache Speriamo Che Sia Femmina The District L’Ispettore Barnaby TG La7 Mondo Senza Fine Elisabetta

G˙all-g˙oxrin episodju ta’ One Night Stand, it-tliet one night stands ta’ Owen huma: l-istilista Donna Caruana; il-kantanta u sid ta’ skola taΩ-Ωfin Analise Ellul; u l-ex-continuity announcer Grazielle Attard Previ. Dawn iwasslu stejjer interessanti dwar is-suççess tag˙hom. L-istejjer ta’ qabel ma torqdu huma mag˙Ωulin, lesti g˙alikhom!

HAZZZARD, l-Erbg˙a fid-21.15 fuq ONE Fil-programm tal-©img˙a l-o˙ra rajna l-post ta’ fejn kienu qed jg˙ixu l-parteçipanti jin˙araq wara li xeg˙lu l- fireplace .

Filg˙odu l-parteçipanti marru f’Berros, fejn mo˙bijin kien hemm puzzle u ˙jiel. Edwin sab il-puzzle li kien fiha 20 punt, u Laurance sab il-˙jiel li tag˙ha ˙a 10 punti. Il-parteçipanti kellhom imorru f’Tavscan f’˙in ta’ tliet sig˙at. Waqt it- trekking huma ma rawx is-sinjal u, b’kongewenza ta’ hekk, intilfu.

X’ser ji©ri?

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.30 10.00 10.55 11.50 14.35 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55

Steve Irwin’s Wildlife Warriors My Cat From Hell Cats 101 Gator Boys Call of the Wildman Swamp Brothers Bondi Vet Wildest Arctic Wildest India Wildest Islands Call of the Wildman Swamp Brothers Man-Eating Super Squid Shark Attack File Wildest Africa Echo and the Elephants of Amboseli 22.50 Untamed and Uncut 23.45 Man-Eating Super Squid

14.45 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50 22.40

12.25 12.50 13.45 14.10 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 16.40

The Sweet Truth Feng Shui Living Giada’s Weekend Getaways House Hunters International Candice Tells All Color Splash Color Correction Celebrities at Home Masters of Luxury Rachael’s Vacation Easy Entertaining With Michael Chiarello House Hunters International Extreme Homes Million Dollar Rooms Candice Tells All My Yard Goes Disney Hawaii Life Kitchen Impossible The White Room Challenge Offbeat America House Hunters International

28

Çinema

09.02.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

12 YEARS A SLAVE

BRUTALI

STORJA VERA KWAÛI INKREDIBBLI Atturi Ewlenin: Chitewel Ejiofor; Michael Fassbender; Benedict Cumberbatch; Paul Dano; Garrett Dillahunt; Paul Giamatti; Brad Pitt.

Direttur: Steve McQueen.

Distributur: E-ONE Entertainment Films.

Ma˙ru© mill-K.R.S. ld-direttur IngliΩ Steve McQueen iddistingwa ru˙u b’Ωew© films ta’ atmosfera intensa u morbida li t˙alli impatt qawwi, ambjentati pjutost b’mod klawstrofobiku, iΩda li jassaltjawlek il-menti.

Dawn huma Hunger dwar strajk ta’ ©u˙ minn pri©unier tal-IRA u Shame li juri l-˙ajja dissoluta ta’ wie˙ed mo˙˙u biss fis-sess.

F’dawn iΩ-Ωew© produzzjonijiet il-protagonist hu Michael Fassbender.

Fil-film ©did, 12 Years A Slave, McQueen espanda l-viΩjoni tieg˙u b’xog˙ol ˙afna aktar ambizzjuΩ u bi stil elaborat, kwaΩi l-oppost taΩ-Ωew© pro©etti ta’ qabel. Dan ix-xog˙ol hu bbaΩat fuq l-istorja vera ta’ bniedem iswed liberu, li jinqabad ilsier u jkollu jbati ˙afna u anke jit˙abat biex jg˙ix u jer©a’ jakkwista d-dritt sagrosant tal-libertà. Solomon Northup (Ejiofor), mastrudaxxa u vjolinist, qed jg˙ix ˙ajja komda ma’ martu u wliedu fi New York tal-1841.

Meta hu jakkumpanja Ωew© muΩiçisti fl-lstati tal-Amerika t’lsfel, jin˙ataf u jinbieg˙ b˙ala lsir. L-ewwel sid tieg˙u, proprjetarju ta’ g˙elieqi vasti tal-qoton ikun Ford (Cumberbatch) li jittrattah tajjeb, iΩda meta jer©a’ jin-

Óin: 134 min. Çert. 15.

bieg˙ HI Edwin Epps (mill-©did Fassbender), dan jirriΩulta li hu kattiv u sakranazz u jissawwat kemm-il darba. Fit-tnax-il sena tieg˙u ta’ skjavitù, meta jiltaqa’ ma’ Bass (Pitt), KanadiΩ li hu kontra n-negozju tal-ilsiera, ˙ajtu se tinbidel darba g˙al dejjem.

12 Years A Slave hi produzzjoni kommoventi ˙afna, fejn isswat u t-torturi ma jonqsux u fejn id-drama tiΩviluppa, kultant bil-pawsa, iΩda bi stil artistiku. Linterpretazzjoni tajba ta’ Chiwetel Ejiofor fil-parti tal-isfortunat Solomon Northup tnissel kemm melankolija u kemm dispjaçir g˙al dak kollu li jg˙addi minnu.

II-fotografija çara u kkulurita, speçjalment tax-xenarju talg˙elieqi tal-qoton bl-ilsiera suwed jistinkaw bil-kbir fi tbatija u s˙ana tremenda, kif ukoll waqt swat a˙rax bil-frosta, ifakkru firriçenti Django Unchained u xi ftit anke fil-kolossali Gone With The Wind, bis-suwed iseftru fiddjar statali. Però, fuq kollox, hawn Steve McQueen jag˙ti oma©© denju, forsi mhux intenzjonat, lill-kbir direttur pijunier taç-çinema mutu D. W. Griffiths.

Fl-Oscars jista’ jkun wie˙ed minn ta’ quddiem nett bl-akbar g˙oti ta’ unuri.

TRISHNA

PANORAJKU

IMÓABBA ILLEÇTA Atturi Ewlenin: Freida Pinto, Riz Ahmed, Roshan Seth, Anurag Trivedi Direttur: Michael Winterbottom Distributur: Artificial Eye Films Ma˙ru© mill-K.R.S. Thomas Hardy kien awtur famuΩ Brittaniku li x-xog˙lijiet tieg˙u aktarx jiΩvol©u b’mod melankoliku u/jew bi tra©edja.

Fost il-volumi klassiçi tieg˙u nsibu dawk evokattivi b˙al Far From the Madding Crowd, Jude The Obscure u Tess of the

Óin: 108 min. Çert. 185.

D’Ubervilles, li kollha ©ew addattati g˙all-liΩar il-kbir.

Krishna hija produzzjoni Brittanika/lndjana diretta millprolifiku Michael Winterbottom ispirata minn Tess of the D’Ubervilles. Din id-darba dan id-dramm li jqanqal juri storja

romantika kontemporanja ambjentata fl-lndja tal-modern, fuq sfond ta’ m˙abba li to˙loq pressjoni u li ©©ib konflitt bejn soçjetà rurali b’g˙eruq fi tradizzjoni antika u l-industrijalizzazzjoni u l-edukazzjoni li j©ibu qawmien fil-klassi medja u anke jibdlu l-kultura tal-img˙oddi.

Trishna (Pinto) tiltaqa’ ma’ negozjant Ωag˙Ωug˙ Brittaniku ta’ nisel Indjan, Jay Singh (Ahmed) li jasal f’Rajasthan biex ja˙dem fil-lukanda ta’ missieru.

Trishna tibda ta˙dem g˙al Jay u anke jsiru jin˙abbu. Din ir-

relazzjoni se jkollha tinΩamm sigrieta minn˙abba d-defferenzi tal-klassi ta’ bejniethom. Fuq kollox, Trishna g˙andha mistur ©o fiha sigriet oskur li jista’ jisfratta kollox, kif ukoll qed tipprova tifhem x’inhuma eΩatt lintenzjonijiet ta’ Jay g˙aliha.

Trishna, li hu bis-sottotitoli, u kien wie˙ed mill-films li ntwerew fil-Festival Internazzjonali tal-Films, hu produzzjoni attraenti, b’xenarju sabi˙ eΩotiku u b’andament li mill-ewwel jippreparak li xi ˙a©a malinna se sse˙˙.

Çinema

09.02.2014

AUGUST: OSAGE COUNTY

29

IMPENJATTIV

ARGUMENTI U DIÛGWID F’FAMILJA Atturi Ewlenin: Meryl Streep; Julia Roberts; Ewan McGregor; Julianne Nicholson; Sam Shepard; Chris Cooper; Abigail Breslin; Juliette Lewis; Benedict Cumberbatch; Margo Martindale; Dermot Mulroney; Misty Upham Direttur: John Wells.

Distributur: Enertainment Films.

Ma˙ru© mill-KRS.

Óin: 121 min. Çert. 15.

B’atturi çelebri b˙al Meryl Streep u Julia Roberts jikkompetu flimkien fi dramm li l-ktieb tieg˙u di©à reba˙ il-premju Pulitzer, kif ukoll kellu suççess fuq Broadway, ix-xrar Ωgur se jtir f’wiçç ilpubbliku. Infatti, g˙alkemm dawn ittnejn jibbrillaw, August: Osage County g˙andu kast potenti li jΩommuk g˙al sag˙tejn s˙a˙ imwa˙˙al mas-si©©u. Din

l-istorja pjuttost oskura, miktuba l-aktar g˙al fuq il-palk, b’mumenti li j©ibulek tbissima, imma Ωgur li tolqot l-emozzjoni, kitibha Tracy Letts li wkoll lesta liscreenplay ta’ dan ix-xog˙ol.

Meta Beverly Weston (Shepard), poeta li tilef il-fil u sar alko˙oliku, wara ˙afna snin miΩΩewwe©, jisparixxi mid-dar u jabbanduna lil martu, Violet (Streep) li

hi marida u tiddependi sewwa fuq il-pilloli, it-tlett itfal bniet tag˙hom, flimkien ma’ Ωwie©hom u membri o˙ra ji©u fiddar t’ommhom f’Oklahoma. Il-familja Weston qatt ma kienet xi familja unita, forsi l-˙tija kien l-ilsien li jnigges ta’ ommhom. L-g˙an prinçipali ta’ Barbara (Roberts) il-kbira, Karen (Lewis), u Ivy (Nicholson) hu li jsabbru lil ommhom li dejjem kellha attitudni mhux konvenzjonali lejhom. Mal-ewwel ikla li jpo©©u g˙aliha flimkien ma’ Ωwie©hom u o˙rajn, fosthom Martha Mae Aiken (Martindale) li ti©i o˙t Violet, u Ωew©ha Charles (Cooper), l-ilsien ˙aΩin ta’ Violet jakkuΩa lil Barbara li g˙andha xi tg˙id ma’ Ωew©ha Bill (McGregor). L-omm u bintha mill-ewwel jargumentaw bil-goff

u kwaΩi ji©u fl-idejn. It-tg˙ajjir u l-insulti jinfirxu tant li kwaΩi kul˙add ikun involut, kultant b’mod umoristiku. Id-dilettanti li j˙obbu jaraw atturi ta’ stoffa se jkollhom xalata japprezzaw reçtar kwaΩi perfett.

Kull meta Meryl Streep u Julia Roberts jiffaççjaw lil xulxin b’argumenti s˙an, August: Osage County jil˙aq il-qofol tieg˙u. Dawn it-tnejn di©à reb˙u l-unuri tal-Golden Globe, kif ukoll huma nnominati g˙all-Oscars. Din hi it-tmintax-il nominazzjoni fil-karriera ta’ Streep, iΩda na˙seb li Roberts, li hawn tag˙ti l-aktar parti ˙erqana tag˙ha minn mindu reb˙et l-Oscar f’ Erin Brockovich (2000), hi daqsxejn superjuri f’parti nieqsa missbu˙ija tas-soltu.

I FRANKENSTEIN (3D)

FANTASIJA

IFITTEX L-IDENTITÀ TIEGÓU F’DINJA OSKURA Atturi Ewlenin: Aaron Eckhart; Bill Nighy; Yvonne Strahovski; Miranda Otto; Socratis Otto; Jai Courtney.

Direttur: Stuart Beattie. Óin: 92 min.

Distributur: ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12A. Miktub 196 sena ilu, il-ktieb klassiku ta’ atmosfera pura Gotika, Frankenstein ta’ Mary Shelley sewa ta’ o©©ett prezzjuΩ g˙aççinema. Ir-ra©el-mostru mag˙mul minn organi umani aktarx tal˙absin u kriminali, ma˙luq mixxjentist mi©nun Victor Frankenstein, ©ibed l-attenzjoni tal-produtturi taç-çinema sa mill1910.

Fost l-aqwa xog˙lijiet ibbaΩati minn fuq dan il-volum insibu Frankenstein, il-klassiku tal-1931 interpretat minn Boris Karloff, The Curse Of Frankenstein (1957) bl-attur Christopher Lee, tal-kumpanija rinomata Hammer Films, b’kuluri tassew oskuri u affaxxinanti, Frankenstein: The True Story (1973), ori©inaljament ma˙dum g˙at-televiΩjoni u Mary Shelley’s Frankenstein (1994) b’Robert DeNiro u gzuz o˙rajn, ˙afna minnhom ispirati biss minn dan ir-rakkont. I Frankenstein hu xog˙ol ie˙or ispirat mill-mostru ta’ din ille©©enda kif deher fil-ktieb komik ta’ Darkstorm Studios talistess isem, ikkreat minn Kevin Grevioux.

Mitejn sena wara t-twelid storbjuΩ u fantastiku tieg˙u, Adam Frankenstein (Eckhart), il-kreatura ma˙luqa minn Dr V. Frankenstein, li sar jikkontrolla rrabja li kienet ta˙kmu, g˙adu

j˙uf fuq din l-art. Fil-preΩent, iΩolat u mitluf fl-eΩistenza bla skop tieg˙u, Adam sar qisu ditektiv privat ifittex l-identità tieg˙u biex jie˙u postu fis-soçjetà moderna.

Li g˙adu ma jafx hu li nqabad fin-nofs ta’ gwerra ˙arxa bejn iddimonji u l-gargoyle (kreaturi grotteski) li jridu jikkontrollaw iddinja. Adam jiskopri li g˙andu lmezz kif jeqred l-umanità.

G˙alhekk, hu se jkun imfittex minn Naberius (Nighy) li jiggwida lid-dimonji u minn Leonore (Miranda Otto) ir-re©ina tal-gargoyle. Flimkien mieg˙u tiddeffes ukoll Terra (Strahovski), xjentista

li tesperimenta fuq katavri biex ter©a’ tqajjimhom.

Fuq liema na˙a se jxaqleb?

Jekk minn jara dan il-film, li hu ma˙dum bit-3D se jsib affarijiet simili ma’ xog˙lijiet o˙ra b˙al Van Helsing , Constantine, u speçjalment is-sensiela Underworld, dan jirriΩulta billi diversi tekniçi u produtturi involuti kellhom sehem ukoll f’Underworld u s-sikwels. Din ilproduzzjoni teççella sewwa flispettaklu ta’ effetti speçjali viΩwali fejn in-nar jispikka ta’ spiss.

Il-film ifakkar sewwa ukoll f’ The Hunchback of Notre Dame, l-aktar meta ˙afna azzjoni fl-arja sse˙˙ quddiem faççata enormi ta’ kastell li qisu replika ta’ katidral ta’ Notre Dame, waqt li l-gargoyle jixbhu eΩattament lill-istawi mostruΩi li hemm ˙dejn il-kampnari u fuq il-bejt. IlpreΩenza statali ta’ Aaron Ecjhart tg˙in biex din il-produzzjon tinΩamm stabbli.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

L-AQWA GÓAXAR FILMS

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jismu l-karattru li qed tinterpreta l-attriçi Margo Maritndale, fil-film AUGUST: OSAGE COUNTY ?

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: A. GRECH. 10, St.Catherine, triq Lixptunara, Marsaxlokk

bejn id-29 ta’ Jannar u t-2 ta’ Frar 2014

The Wolf of Wall Street Last Vegas Jack Ryan: Shadow Recruit Delivery Man Frozen Cloudy With a Chance of Meatballs 2 The Hunger Games: Catching Fire American Hustle The Railway Man The Counsellor

30

Avviâ„Śi

09.02.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ

livell mat-triq fi triq prinçipali fil-Óamrun. Ideali biex jintuℌa b˙ala ˙anut. Prezz

IL-ÓAMRUN: Garaxx ℌg˙ir

negozzjabbli ta’ ₏23,000. Çempel 2122 5793 jew 9980 0273.

Sejħa għall-

OFFERTI IL-MITA TIXTIEQ TAVĹťA LI QEGÄŚDIN JINTLAQGÄŚU OFFERTI GÄŚAL:

- Provision of Application Services – T003/14 Data ta’ ħruĥ: 31 ta’ Jannar 2014 / Data ta’ għeluq: 12 ta’ Marzu 2014

Il-MITA ser torganizza Clarification Meeting f’Gattard House, Triq Nazzjonali, Blata l-Bajda nhar it-Tlieta 18 ta’ Frar 2014 -10.00 ta’ ďŹ loghdu (CET).

Operaturi EkonomiÄ‹i li huma interessati jipparteÄ‹ipaw f’dawn is-sejħiet għall-oerti huma mħeÄĄÄĄa jieħdu nota tal-workshop li se jkun organizzat ďŹ s-Centre for Development Research and Training (CDRT), It-Telgħa ta’ Sa Maison, il-Furjana, nhar il-Ä imgħa 14 ta’ Frar fid-9.00 ta’ filogħdu (CET). F’dawn ilworkshops, Operaturi EkonomiÄ‹i jkollhom l-opportunitĂ jsiru jafu aħjar kif għandhom jikkompilaw u jissottomettu l-oerti tagħhom online. Iktar informazzjoni tinsab ďŹ d-dokument tal-oerta.

Dawn is-sejħiet għall-offerti jistgħu jinkisbu mis-Sistema Elettronika għas-Sejħiet Pubbliċi (www.etenders.gov.mt) Għal aktar informazzjoni, kkuntattja lill-Contracts Management Department

2123 4710 www.mita.gov.mt

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aℌla kbira ta’ appartamenti f’kull ℌona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoℌitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr aŠenti jekk jog˙Šbok. ÓAD-DINGLI: Maisonette modern, bl-g˙amara u lest minn kollox. Bil-parapett privat, salott bil-gallarija, kmamar kbar tas-sodda, shower ensuite , kamra talbanju bil-jacuzzi, living-dining combined b’gallarija kbira u veduta mill-aqwa.

Fih ukoll bir. Liberu u frank, bl-arja tieg˙u. BBQ area . Çentrali ˙afna, qrib g˙all˙wienet, knisja u skola.

Dirett mis-sid. Çempel 7980 9001 jew 7980 9002.

IX-XGÓAJRA, ÓAÛ-ÛABBAR: G˙all-bejg˙. Dar faççata talba˙ar, bil-parapett, ℌewŠ kmamar tas-sodda, washroom u bejt. Lest minn kollox. ₏60,000. G˙al aktar informazzjoni çemplu 9949 5383.

L-IMSIDA: Blokk ta’ 3 flats mg˙ammrin bl-g˙amara u bil-lift. Boundary tal-Imsida u ta’ Ta’ Xbiex. Çemplu 2131

.25325$==-21, 7$œ ;2*ƪ2/ 8 7$ƪ5,Ƥ IF 03-2012 Integrating TCNs in the Maltese Society 6(-ƪ$ *ƪ$// ¹ 35299,67$ 7$œ6(59,==, 7$œ7$ƪ5,Ƥ ,1',9,':$/, ,O .RUSRUD]]MRQL WDœ ;RJƍRO X 7DƍULƼ THG WRƍURƼ VHMƍD JƍDO 3URYYLVWD WDœ 6HUYL]]L WDœ 7DƍULJ JƍDOO .RUVLMLHW UHODWDWL PDOO 3URƼHWW IF 03-2012 – Integrating TCNs in the Maltese Society, OL KX SDU]MDOPHQW LI¿QDQ]MDW PLOO )RQG WDœ O 8( X PLOO )RQGL 1D]]MRQDOL

Ref: ETC/CS/IF/01/14

8328/7946 4761.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Karozza Hyundai Excel 13. petrol. Sid wie˙ed, kundizzjoni tajba ˙afna wkoll.

Dg˙ajsa Albatross 13-il pied bil-mutur 9.9 irregistrat.

Steering, karru, 4 snin liçenzja m˙allsa u xi affarijiet o˙ra. Çempel 7927 7642.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew inkella 9982 4139. Sander , kalibratur, ℌewŠ piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi suŠŠetti b˙allMatematika, Ingliℌ, Malti, Françiℌ, Fiℌika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz ₏35 kull module . Noffru wkoll korsijiet baℌiçi fil-kompjuter, ₏50.

G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew ℌur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

IKLA GÓAL JUM SAN VALENTINU Majjalata g˙al jum San Valentinu, nhar l-14 ta’ Frar fit-8pm, fiℌ-Ûurrieq Scout Group, Triq il-Wardija, iℌ-Ûurrieq.

Prezz ta’ ₏20 kull persuna li tinkludi l-ikla u tazza nbid. Çempel lil Figaro ta’ Tas-Sliema fuq 21341885 jew Rinaldo fuq 99807888.

Ser ikun hemm ukoll muâ„Śika live.

.RSMD HOHWWURQLND WDG GRNXPHQW OL ¿K MLQVWDEX G GHWWDOML WDO NULWHUML Z NZDOL¿ƛL PHƍWLHƼD ÀLPNLHQ PD NXQGL]]MRQLMLHW X LQIRUPD]]MRQL RKUD WLVWDœ WLQNLVHE PLV VLW HOHWWURQLNX WDO .RUSRUD]]MRQL WDœ ;RJƍRO X 7DƍULƼ ZZZ HWF JRY PW 'DZN LQWHUHVVDWL KXPD PLWOXED OL MLVVRWWRPHWWX NRSMD WDV &9 ÀLPNLHQ PDœ GRNXPHQWL RƍUD PLWOXED IœGLQ LV VHMƍD X MLEJƍDWXKRP SHUPH]] WDœ LWWUD UUHƼLVWUDWD MHZ LƼLEXKD SHUVRQDOPHQW IœGDQ O LQGLUL]] ,O .DS WDO 3URƼHWW ,) Integrating TCNs in the Maltese Society, The Training Complex, ƪDO )DU %%Ƥ / DSSOLND]]MRQLMLHW LULGX MDVOX VD PKX[ DNWDU WDUG PLOO WDW 7OLHWD WDœ )UDU

Serata ma’ Freddie Portelli

f’Jum San Valentinu Ibbukkja issa.

*HQHUDO 3URJUDPPH 6ROLGDULW\ 0DQDJHPHQW RI 0LJUDWLRQ )ORZV Âą

European Fund for the Integration of Third-Country Nationals (IF) &R ÂżQDQFLQJ UDWH (8 )XQGV 1DWLRQDO )XQGV

G˙al aktar informazzjoni çemplu: 21454858 / 21454908/ 79454908

Sustainable Management of Migration Flows

Bookings g˙all-jiem tal-Karnival huma miftu˙a

AvviΩi

09.02.2014

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

A GR AU TO J AP A NE S E PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru.

Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini.

G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, irRabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat.

Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 908, 2145 4858 jew 7945 4908.

NURSING Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . Çempel 2137 6946/

9947 0178.

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju.

Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com/privateinves.h tml

qadim, lavur ta’ kull tip.

Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq innumru 2143 2352 jew 9947 7167.

DA RRE N PROOFING

W A TER

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit

31

KUMPANIJA

www.darrendoitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel lilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool .

G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

Jien ©uvni bil-g˙aqal ta’ 38 sena. Nixtieq niltaqa’ ma tfajla, single-mother jew separata, bejn 23 u 37 sena, bi skop serju jew b˙ala ˙bieb, jekk m’g˙andiex ma’ min to˙ro©. Kull min hu interessat jibg˙at SMS fuq 7946 8435.

KLIEB Offerta mhux ta’ min jitlef fuq ©riewi German Shepherd tar-razza Pura. G˙al aktar informazzjoni fuq il-©riewi tista’ çempel fuq 7953 1191.

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleurde-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

– €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

– €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

– €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

– €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

– €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun ÓMR 1717

32

Almanakk

09.02.2014

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

HI

19°C

18°C

15°C

LO

14°C

11°C

11°C

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 16°C L-INQAS TEMPERATURA: 11°C UV INDEX: 3 TEMP: Ftit imsa˙˙ab b’ammont varjabbli ta’ s˙ab g˙oli

VIÛIBBILTÀ:

Il-Óamis

Tajba

Il-Ìimg˙a

­Is-Sibt

RIÓ: Moderat g˙al ftit qawwi mil-Lbiç li jsir ˙afif g˙al moderat mill-Punent Majjistru

BAÓAR: Moderat

IMBATT: Baxx mill-Majjistral li jsir mil-Lbiç

HI

14°C

16°C

16°C

LO

11°C

12°C

11°C Il-Bajja ta’ Marsalforn, ritratt iddatat fl-1967

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

SpiΩeriji li jift˙u nhar Jum San Pawl

Waterfront Dispensary, Forni 2I, Pinto Wharf, ilFurjana Darwin Pharmacy, 152, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun St Venera Pharmacy, 532, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, Santa Venera St Paul’s, Triq Brared, Birkirkara O’Hea Pharmacy, 128, Triq Manoel, il-GΩira Potter Chemists Ltd, Triq Wilga, Paceville Brown’s Pharmacy, Unit 22, Triq Tignè, Tas-Sliema Il-MehrieΩ Pharmacy, 31, Triq Giovani Curmi, l-Iklin Pillbox Pharmacy, 63, Triq il-Bjad, in-Naxxar Mellie˙a Pharmacy, 111, Triq George Borg Olivier, il-Mellie˙a Tarxien Pharmacy, 59, Triq Óal Tarxien, Óal Tarxien Kalkara Pharmacy, 8, Misra˙ l-Arçisqof Gonzi, il-Kalkara Cilia’s Pharmacy, 303, Triq ÓaΩ-Ûabbar il-Fgura Gerada Pharmacy, 146, Triq Mater Boni Consigli, iΩ-Ûejtun Ûurrieq Dispensary, 68, Main Street, iΩ-Ûurrieq Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran©isk Farrugia, ÓaΩ-Ûebbu© Nova Pharmacy, 142, Triq il-Kulle©©, ir-Rabat, Malta Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, Victoria, G˙awdex Sokkors Pharmacy, Triq San Girgor, Kerçem, G˙awdex

Vilhena Pharmacy, 3, Triq Sant’Anna il-Furjana The Cross Pharmacy, 859, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Evans Pharmacy, 96/98, Triq San Bastjan, Óal Qormi Mackie’s Pharmacy, Triq L. Casolani, Ta’ Paris, Birkirkara Regal Pharmcay, 39B, Triq Antonio Bosio, l-Imsida Marc Pharmacy, 92, Triq il-Mensija, San Ìwann Harley Pharmacy, 1, Triq Nathalie Poutiatin Tabone, Tas-Sliema Balzan Pharmacy, 70, Triq San Fran©isk, Óal Balzan Pillbox Pharmacy, 63, Triq il-Bjad, in-Naxxar Euro Chemist, Triq il-Kurazza, il-Qawra Sonren Pharmacy, Triq iΩ-Ûejtun, Óal Tarxien Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, il-Birgu Fgura Pharmacy, Triq il-Koppla, il-Fgura Brittania Pharmacy, 5, Triq il-Bajja s-Sabi˙a, BirΩebbu©a Kristianne Pharmacy, Triq Pietru Pawl Saydon, iΩ-Ûurrieq St Nicholas Pharmacy, 1, Triq il-Parroçça, is-Si©©iewi Nigret Pharmacy, Triq iΩ-Ûahar, ir-Rabat, Malta Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuççini, Victoria, G˙awdex Pisani Pharmacy, Bini Ìdid, Triq Sannat, is-Sannat, G˙awdex

Lottu

78 39 05 73 26 70 16 18

Grand Lottery

03 07

Super 5

19

02

13

15

34

Quddiesa Nhar l-Erbg˙a t-12 ta’ Frar se ti©i ççelebrata quddiesa fil-Millenium Chapel. Wara jkun hemm buffet breakfast u tombla fl-Alexandra Hotel, Paceville, San Ìiljan.

Tluq minn ˙dejn it-Tempji ta’ Óal Tarxien fit-8.30am.

Biljetti jinkisbu ming˙and il-helpers u mis-sagristija talKnisja tal-Erwie˙, Óal Tarxien.

FIFA 2014 Playstation Tournament Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Palmisti ser torganizza ‘Fifa 2014 Playstation Tournament’ nhar is-Sibt 15 ta’ Frar 2014, fil-kaΩin tal-Banda Santa Katarina V.M., iΩ-Ûurrieq.

Ser jing˙ataw tazzi g˙al min jikklassifika fl-ewwel tliet postijiet, u premju akbar g˙al min jikklassifika flewwel post. L-applikazzjonijiet jistg˙u jin©abru millbar tal-kaΩin.

Dramm muΩikali Fl-okkaΩjoni tas-sena tal-Lajçi Dumnikani, bi preparazzjoni tal-Ìublew tal-Ordni Dumnikan fl-2016, imwaqqaf minn San Duminku 800 sena ilu, nhar is-Sibt 15 ta’ Frar

fis-7.30pm u l-Óadd 16 ta’ Frar 2014 fis-6.00pm, ©ewwa l-Istitut Kattoliku l-Furjana ser jittella’ dramm muΩikali bl-isem Duminku ta’ Guzman.

Prezz tad-d˙ul hu €12. Min jixtieq jirriserva post jista’ jag˙mel dan bl-internet fuq: www.istitutkattoliku.com, jew içempel 7905 8939 /2189 5244.

Serata muΩiko-letterarja: 150 sena kullana ta’ tifkiriet u melodiji

07 06 07 07 00

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

10.02.1998 – Votanti f’Maine jer©g˙u jappellaw 14.02.05 – is-sit elettroniku Youtube ji©i varat g˙al-li©i g˙ad-drittijiet tal-omosesswali, l-ewwel minn grupp ta’ studenti universitarji, li eventstat fl-Amerika li abbanduna din il-li©i. walment kisbet ˙afna popolarità.

Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Palmisti ser torganizza serata muΩiko-letterarja bit-tema: 150 sena kullana ta’ tifkiriet u melodiji, nhar is-Sibt 22 ta’ Frar 2014, fis-sala talbanda, Soçjetà MuΩikali Santa Katarina V.M., iΩ-Ûurrieq fis-7.00pm.

Waqt din is-serata, il-kelliema mistiedna ser jitkellmu dwar l-anniversarji tal-150 sena tas-Soçjetà MuΩikali Santa Katarina V.M. L-inviti g˙al din is-serata jistg˙u jinkisbu mill-bar talkaΩin tal-Banda Santa Katarina V.M. taΩ-Ûurrieq ming˙ajr ˙las.

G˙al aktar informazzjoni tistg˙u ççemplu 7905 6662.

Ktieb

09.02.2014

KOMPETIZZJONI KTIEB Rumanz

GEORGE BUSH F’MALTA George Bush f’Malta huwa fost la˙˙ar xog˙lijiet letterarji ta’ Alfred Sant, ippubblikat is-sena li g˙addiet mill-SKS. Dan ir-rumanz jirrakkonta l-avvenimenti li jse˙˙u madwar iΩ-Ωjara privata tal-eks-President tal-Istati Uniti George Bush Jr. f’Malta.

Grupp ta’ terroristi internazzjonali jlestu pjan ˙alli jassassinawh. L-eçitament, it-tensjoni, avventuri bla waqfien, waqtiet farseski u xeni finali mimlija tensjoni inkredibbli jag˙mlu dan irrumanz wie˙ed eççellenti g˙al min i˙obb stejjer tal-azzjoni u investigattivi.

Barra minn George Bush innifsu, il-karattru prinçipali hi Vonnie B, investigatriçi privata ta’ esperjenza. Din ting˙ata kuntratt biex tinvestiga Ωew© kumpaniji li kienu qed jibag˙tu

messa©©i elettroniçi suspettuΩi dwar iΩ-Ωjara ta’ Bush. Malajr, Vonnie tispiçça fil-mira ta’ skwadra mibg˙uta biex joqtluha, hekk kif tiskopri konfoffa millaktar sofistikata biex il-qtil ta’ Bush isir avveniment globali mxandar fuq l-internet.

Hi Vonnie nnifisha li tirrakkonta l-istorja. Permezz tax-xhieda li tag˙ti nsegwu l-wasla tal-eksPresident fl-ambaxxata Amerikana, l-attakk fuq il-kumpless tal-ambaxxata u l-miΩuri ddisprati li jittie˙du biex jipprote©u lil Bush. Fl-a˙˙ar mumenti terribbli ta’ din il-˙idma jiskattaw Ωviluppi tal-wa˙x.

Dawn jibdlu g˙al dejjem l-ambjent ©eografiku Malti.

Alfred Sant iddeskriva dan irrumanz b˙ala wie˙ed ta’ divertiment, li jsegwi l-istil ta’ rumanz

ie˙or ta’ suççess: L-G˙alqa talIskarjota. Dan tal-a˙˙ar kien tefa’ dawl komiku fuq il-qag˙da ta’ Malta fi Ωminijietna waqt li ppreΩenta storja mill-aktar stramba fejn kompjuters u firien rifsu fid-dinja tal-okkult u s-sopranaturali. Fil-fatt, u˙ud mill-karattri memorabbli ta’ dak ir-rumanz jag˙mlu dehra qasira, b˙ala mistiedna, f’George Bush f’Malta.

Din id-darba jidher li Alfred Sant esperimenta bir-rumanz f’forma ta’ thriller dwar l-ispjuna©© biex jikkummenta dwar iddinja tal-lum. RappreΩentanti ewlenin tas-settur tal-bini, talqrati, tal-pulizija, tas-servizzi sigrieti, tal-Knisja, u tas-servizz pubbliku tal-indafa, jid˙lu flavventura, u mag˙hom rappreΩentanti o˙ra tas-soçjetà kontemporanja Maltija.

Silta mill-ktieb bih.

– G˙idli: x’inhi l-problema?

– Mhix problema. Imma rridu nilqg˙ulha. George Bush ©ej Malta.

– Divertita?

– BiΩnis.

– Nawguralu. U l-problema?

Issa, lil Bentley kien ili nafu minn qabel mar iservi fl-Afganistan, dejjem mas-CIA niftiehmu, li kif kont ng˙idlu, mhix karriera denja tieg˙u.

Kemm ilu li ©ie lura, inbidel. Ma jid˙aqx b˙al qabel, sar aktar sieket u qisu ntefa˙, b’wiççu tond li tilef ilbixra ta’ tifel imqareb li kellu qabel.

B˙as-soltu, kien liebes libsa Geoffrey Beene tweed ftit imkittfa, kannella çar illum, skont stil Amerikan li qatt ma sar moda fl-Ewropa. Deher im˙asseb: ©ej b˙ala konsulent g˙al grupp kbir minn Texas li jrid jifta˙ bjar ©odda g˙at-t˙affir taΩ-Ωejt fil-Libja. Tajnieh parir jiltaqa’ mag˙hom hawn. Minn ©img˙a ilu nqabad traffiku, li hu statistikament sinjifikattiv, ta’ messa©©i elettroniçi. Intbag˙tu ikkowdjati b’sistema li g˙andna parti biss miç-çavetta tag˙ha. Juru li çerti nies li m’g˙andniex grazzja mag˙hom di©à kienu jafu bil-biçça ta’ Bush f’Malta. Waqt li

jkun hawn, forsi se jie˙du miΩuri li lilna xejn ma jog˙©buna. Sa jumejn ilu, suppost ˙add ma kien jaf b’dilbiçça, lanqas il-Libjani.

– G˙aliex sa jumejn ilu?

– G˙ax jumejn ilu kien wasal iΩΩmien li çerti nies isiru jafu. Fosthom is-servizz sigriet Malti.

– Kellimtu int lil Elle Emme?

Bentley tkerrah, g˙amel iva b’rasu.

“M’g˙edtlux g˙alissa bil-komplikazzjoni li semmejtlek. Ma rridux paniku.

– U lili?

– Nixtiquk tg˙inna Vonnie, b˙alma ˙dimna flimkien fil-konfoffa kontra Bloomberg u Barroso. Tnejn mis-sorsi li dwarhom inbena t-traffiku suspettuΩ jinsabu f’din il-gΩira.

– SkuΩi, imma f’˙a©a b˙al din issoltu tippreferu tinqdew bin-nies tag˙kom.

– Forsi qed isiru wisq ekonomiji filba©it tag˙na? Lilek in˙allsuk tajjeb ˙afna, aktar milli jist˙oqqlok, ejja nkunu onesti. (Dan qalu bi tbissima.)

Imma xorta ti©ina ir˙as… Meta ra li m’iniex konvinta: Jew forsi se nkunu qed nuΩaw ukoll l-a©enti tag˙na u int isservi b˙ala mod kif nag˙mlu awditjar tal-effiçjenza fl-operat

tag˙hom?

– Il-˙las ikun b˙al fil-kaΩ Bloomberg-Barroso, b’Ωieda ta’ ˙amsa fil-mija g˙all-g˙oli tal-˙ajja. Tliet kwarti tal-pagament imur il-Cayman, l-istess indirizz tal-a˙˙ar darba. Sa g˙ada fis-sebg˙a ˙in Malti tridu tkunu bg˙attu hemm l-ewwel terz tal-˙las prinçipali b˙ala kapparra.

– Bqajt il-Cayman? Is-Seychelles sar a˙jar g˙all-evaΩjoni tat-taxxa. Tani invilopp mag˙luq li kien lest quddiemu fuq l-iskrivanija. G˙andek iddettalji taΩ-Ωew© sistemi f’Malta li kienu parti mit-traffiku ta’ messa©©i suspettuΩi. Issib l-isem tal-impriΩi u ta’ min imexxihom. Irridu nkunu nafu malajr kemm jista’ jkun kollox dwar kull min jinsab imda˙˙al fihom.

– Intom mhux di©à d˙altu fil-kompjuters kollha tag˙hom?

– X’ta˙seb? Biss, m’iniex mija fil-mija Ωgur li ma qabΩilniex xi wie˙ed.

Ipprova int ukoll, jekk trid. Bush se jasal f’˙amest ijiem o˙ra. Jumejn biΩΩejjed g˙al dak li g˙andek tag˙mel?

– Nibdew b’jumejn. Fit-tieni jum, nistenna t-tieni terz talpagament.

“

“

– Kontu a˙jar il-Furjana, g˙edtlu jien u n˙ares mittieqa ta’ wrajh lejn ilwesg˙at li minn Ta’ Qali jwasslu sal-g˙oljiet tal-Imdina u rRabat fil-bog˙od.

– G˙andek xejn xog˙ol b˙alissa?

Tista’ tmexxi investigazzjoni ta’ malajr?

– Qeg˙din f’nofs ©irja wara tunnellati kbar ta’ fjuwil u benzina li g˙ebu minn Sqallija. Ja˙sbu li ©ew Malta.

– Smajt xi ˙a©a. Il-Guardia di Finanza tinsab mobilizzata fuq l-istorja.

– Imma jekk g˙andek xi ˙a©a o˙ra ta’ interess, tibΩa’ xejn, inla˙˙quha.

– Ìibtu l-passaport? staqsa Bentley.

Urejthulu. Tinsab hawn biex in©eddulek il-viΩa, g˙alhekk ©ejt iΩΩurna; ftehemna? Skont ir-regolamenti l-©odda, fil-passaport irid ikollok stampa tad-DNA tieg˙ek kif me˙uda minn ta˙t id-dwiefer tal-id xellugija. Ìibtha l-istampa?

G˙addejtlu invilopp: Kollox qieg˙ed hemm. G˙afas buttuna fis-sett tat-telefon tieg˙u.

Da˙let segretarja li kienet qisha Michelle Obama. Bla kliem taha linvilopp u bla kliem telqet ’il barra

Mistoqsija: Min qed jirrakkonta l-istorja?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb George Bush f’Malta ©entilment ipprovdut mill-SKS u ffirmat minn Dr Alfred Sant.

Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 16 ta’ Frar.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00.

Intant, ir-rebbie˙ tal-ktieb Fil-Merg˙at tal-Impossibbli hija:

RITA AZZOPARDI, 65, St Rita, Triq Dun Ìwann Tabone, iΩ-Ûejtun

33

34

Log˙ob

09.02.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 065 171 182 258 326 445 481 482 642 720 733 742 771 803 816 956

B’4 numri 0342 0787 1137 1630 1982 2379 2465 2904 2970 3042 3054 3074 3783 4168 4570 4682 4830 5075 5611 6968 7150 7184 7239 7533 7776 7873 7969 8029 8049 8252 8744 8895

8902 8929 9013 9094 9279 9281

B’5 numri

B’6 numri

00223 05257 08151 10666 18033 19839 26236 32052 35578 38433 39489 47711 52101 53417 54775 60390 61435 70839 71089 78482 84927 94700

004267 134625 158908 383075

Bi 8 numri 25140663 31237529 42032433 76878431

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a: JOSIANNE GALEA, 147, Main Street, il-Mosta, MST 1012.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

6

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

09.02.2014

IRBAÓ €25 fI flus

05

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd. Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, Óamrun.

Mimdudin:

TIslIBA

1.

I©©emg˙u fih it-tfal (5) 4.

PajjiΩ (4) 7,23. Baqa’ jinsisti (6) 9,8. Ta’ quddiem in-nies (12) 10.

Hekk g˙amel lit-tarbija biex raqdet (6) 12.

Il-kaxxi ta’ dan ma jkunux iebsin ˙afna (6) 16,18. Prezz ikkalkulat (5) 18.

Ara 16 19,21 wieqfa. Xeg˙el u tefa’ (6) 20.

Biçça flus antika (5) 21.

G˙amel b˙all-g˙asfur (3) 23.

Ara 7

24.

Imita (5)

Weqfin: 1.

Spiss jit˙awwad mattursin (6) 2,11. Minn Moska din (5) 3.

Skopri (3) 5,6. Ûgur li ma tfu˙x (6) 6.

Ara 5 8.

Ara 9 11.

Ara 2 12.

Klara Inguanez (1,1) 13.

AFM kienet hekk qabel ? (1,1,1) 14.

Ara 17 15.

Malli (6) 17,14. Tg˙annuli (9) 21.

Ara 19 22.

Lem˙ek (3)

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

Bomba 4.

Trab 9,17.

Zijiet 10.

Tjiebu 12.

Riduna 18.

Up 19, 21 mimduda. Skarta 20.

A˙lef 23.

Grif 24.

Inter

1.

2,7.

3.

5,13.

6.

8.

11,16.

12.

14.

15.

21,22.

Bezzun Mejta Att Riedu˙ Blu Ajruplan ÇiniΩ RÛ Asfalt Maktur Rigali

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Dawn iΩ-Ωew© kantanti huma mag˙rufa g˙all-˙alq kbir li g˙andhom.

Kantant 1 :

Kantant 2 :

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Denzel Washington

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA MAUREEN GRECH, Marale, 5A, Triq is-Summiena, il-Fgura

Barack Obama

35

36

Sports

09.02.2014

Nicolas otameNdi ma’ ValeNcia

FUtBol taN-Nisa Riℌultati tan-Knock Out MŠarr United vs Kirkop United vs Pembroke Athleta vs Hibernians vs

Gozo Fgura United Birkirkara Tarxien R

1-0 6-1 0-5 7-0

Il-log˙ob tal-kampjonat li jmiss ikun fis-16 ta’ Frar.

ÛWiemel

Fost l-aQWa ÛWiemel F’malta illUm Fil-maRsa It-tiŠrijiet tal-lum fil-Marsa jinkludu 16-il parteçipant minn fost dawk bl-og˙la punti ta’ handikapp f’Malta. Dawn jinkludu r-rebbie˙ talŠimg˙a l-o˙ra Oran; u ℌ-ℌwiemel li pplejsjaw, Sultan November, Lage u Oltedo de Rieux; kif ukoll ir-rebbie˙ tat-Tazza l-Kbira tal2013, Nabab du Chatelet u dak tal-2011 Kakisis; ir-rebbie˙ tal-Prix de Vicennes ta’ Diçembru Ohime Mag; ir-rebbie˙ tal-finali tal-klassi Premier tal-Equestrian Festival Absolut Spender; ir-rebbie˙ tat-Tazza tal-President Gently di Poggio; id-debuttant ta’ dan l-a˙˙ar Poulot des Cinty li kellu bidu tajjeb; id-debuttant Françiℌ ta’ 12-il sena Over Oaks; u ℌ-ℌwiemel l-o˙ra kollha mill-aqwa. Il-programm tarRaba’ Laqg˙a tal-IstaŠun jibda fis-13.30 u fih 10 tiŠrijiet li kollha jinŠrew fuq distanza ta’ 2640 metru. Il-programm kollu huwa dan:

TiŠrija 1 Klassi Copper, tibda fis-13.30 TiŠrija 2 Klassi Silver, tibda fis-13.50 TiŠrija 3 Klassi Copper, tibda fis-14.15 TiŠrija 4 Klassi Silver, tibda fit-14.40 Manchester United g˙amlu offerta ta’ ₏14.8 miljun, tard fil-31 ta’ Jannar hekk kif kien se jag˙alaq iℌ-ℌmien tat-trasferimenti g˙ad-difensur tan-nofs, (centre half) l-ArŠentin Nicolas Otamendi ta’ Porto.

Madanakollu, ftit wara dawn irtiraw l-offerta u Valencia kienu pronti ˙aduh huma, minkejja li ma kienx g˙ad fadlilhom ˙in biex jirreŠistrawh. G˙alhekk, issa Otamendi se jkun misluf lil Valencia g˙all-kumplament tal-istaŠun, imbag˙ad jing˙aqad mag˙hom b’mod permanenti. Wara li Šara dan kollu fi Spanja qam g˙ajdut persistenti li Otamendi, staŠun ie˙or, g˙ad jispiçça jilg˙ab ma’ Atletico Mineiro.

Kelliem gË™al Valencia qal li kieku ppruvaw jixtru lil Otamendi wara t-Tazza tad-Dinja jista’ jkun li ma kienx jirnexxilhom. “Meta Man Utd irtiraw rajna l-opportunitĂ u Ë™tafnieha,â€? temm jgË™id il-kelliem.

Porto kkonfermaw li huma se jirçievu ₏12-il miljun u xi bonus g˙al Otamendi. Dan it-trasferiment huwa mimli kontroversji; issa rapporti fi Spanja qed jg˙idu li Otamendi ma setax ikun reŠistrat g˙ax Valencia diŠà kellhom il-kwota ta’ plejers li mhumiex mill-Unjoni Ewropea, u wkoll li l-plejer ma bediex in-negozjati qabel g˙alaq iℌ-ℌmien tat-trasferimenti.

TiŠrija 5 Klassi Bronze, tibda fit-15.05 TiŠrija 6 Klassi Gold, tibda fit-15.30 TiŠrija 7 Klassi Silver, tibda fl-15.55 TiŠrija 8 Klassi Premier, fl-16.20 TiŠrija 9 Klassi Silver, tibda fil-16.45 TiŠrija 10 Klassi Gold, tibda fil-17.05

ERBGHA

12 1 2

Il-Karti tal-Identita` l-godda Ÿü ÄŁÄœĂ†ĂšĂĽĆľ ÄŁÄœÄšÄ™ÂąĹłÄ‘Ćš ÄľÄœÄŹÄŹÄ›ÂŽĂžĂ•Ă•ÄŁĆš Ÿü ÄŁÄœĂ†ĂšĂĽĆľ ÄŁÄœÄšÄ™ÂąĹłÄ‘Ćš ÄľÄœÄŹÄŹÄ›ÂŽĂžĂ•Ă•ÄŁĆš Ä?ę¹ďďěFÄľÄľÂąÄšÄœÄ‘Ä‘ÄŁÂąĹł Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą ÄľÄœÄšÄš ÄšÄ˜ÂąĹł ÄœÄŹÄ› Ä?ę¹ďď Ä›FÄľÄľÂąÄšÄœÄ‘Ä‘ÄŁÂąĹł Ä›FÄľÄľÂąÄšÄœÄ‘Ä‘ ģ¹ų Ƌ¹ď ģ¹ų Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą ÄľÄœÄšÄš ÄšÄ˜ÂąĹł Ć‹ÄœĆ‹Âą ÄľÄœÄšÄš ÄšÄ˜ÂąĹł ÄœÄŹ ÄœÄŹÄ›

MIN JISTA’ JIST JISTA A’ JAPPLIKA??

JAPPLIKA

ta’’ FFrar ta rar 2014

1

FÄšĂšÄœĆ´ÄœĂšĆľÄœ ÄŹÄœ ŧüÚ ÄŁÂąĹžĹžÄŹÄœÄŠÂąĆľ Ä?ę¹ďďěU¹ųƋ¹ Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą aÂąÄŹĆ‹ÄœÄŁÂą Ä?ę¹ďďěüƾƾüď Ú¹ųƹ FÄšĂšÄœĆ´ÄœĂš ĆľÄœ ÄŹÄœ ŧüÚ ÄŁÂąĹžĹžÄŹÄœÄŠÂąĆľ Ä?ę¹ďďěU¹ųƋ¹ Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą aÂąÄŹĆ‹ÄœÄŁÂą Ä?ę¹ďďěüƾƾüď ƾƾüď Ú¹ųƹ Ú¹ųƹ

KARATTERISTICI KARA TTERISTICI GODD GODDA A

2

FÄŹÄ›U¹ųƋ¹ Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą ÄŹÄ›Ä‘ĂšÄœĂšÂą Ÿü ÄŁÄŠĹ…ÄŹÄŹÄ˜Âą FÄŹÄ›U¹ųƋ¹ Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą ÄŹÄ›Ä‘ĂšÄœĂšÂą Ÿü ÄŁÄŠĹ…ÄŹÄŹÄ˜Âą ÄŠÂąĹłÂąĆ‹Ć‹ĂĽĹłÄœĹ¸Ć‹ÄœĂ•Äœ ĂĽÄŹĂĽĆ‹Ć‹ĹłĹ…ÄšÄœĂ•Äœ Ćš Ƌ¹Ź Ĺ¸ÄœÄ?ƚųƋ¹ Ä‘Ĺ…ĂšĂšÂąĂ˜ ÄŠÂąĹłÂąĆ‹Ć‹ĂĽĹłÄœĹ¸Ć‹ÄœĂ•Äœ ĂĽÄŹĂĽĆ‹Ć‹ĹłĹ…ÄšÄœĂ•Äœ Ćš Ƌ¹Ź Ĺ¸ÄœÄ?ƚųƋ¹ Ä‘Ĺ…ĂšĂšÂąĂ˜ ÄŠÄœĂź ƚĊŅďď ÄœÄšĆ‹ĂĽÄ?ĹłÂąÇ„Ç„ÄŁĹ…ÄšÄœ Ƌ¹ďěU¹ųƋeĚDŽģ¹Ěţ ÄŠÄœĂź ƚĊ ÄŠÄœĂź ƚĊŅďď Ĺ…ÄŹÄŹ ĜĚ ÄœÄšĆ‹ĂĽÄ?ĹłÂąÇ„Ç„ÄŁĹ…ÄšÄœ Ƌ¹ďěU¹ųƋeĚDŽģ¹Ěţ )ƴüĚƋƾ¹ďľüĚƋ Ÿü ƋĊƚĚ ÄœĂ•Ä›Ă•ÂąĆ´ĂĽĆ‹Ć‹Âą Ć‹ÄœĂĽÄ?ęüĊ )ƴüĚƋƾ¹ďľüĚƋ Ÿü ƋĊƚĚ ÄœĂ•Ä›Ă•ÂąĆ´ĂĽĆ‹Ć‹Âą Ć‹ÄœĂĽÄ?ęüĊ Ă†ÄœĂĽĆť Ƌ¹ÕÕüŸŸ¹ Ĺ¸ĂĽĹłĆ´ÄœÇ„Ç„Äœ Ƌ¹Ź ĂĽÄ›Ä?ŅƴüųĚľüĚƋţ Ă†ÄœĂĽĆť Ƌ¹ÕÕüŸŸ¹ Ĺ¸ĂĽĹłĆ´ÄœÇ„Ç„Äœ Ƌ¹Ź ĂĽÄ›Ä?ŅƴüųĚľüĚƋţ

FÄšĂšÄœĆ´ÄœĂšĆľÄœ ÄŹÄœ Ä?Ä™ÂąÄšĂšÄ˜Ĺ…Äľ U¹ųƋ¹ Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą Ćš ÄŁÄœĆťĆ‹ÄœĂĽĹ§Ćš ÄŁÄ‘ĂĽĂšĂšĆšÄ˜Âą Ä?Ä™ÂąÄŹÄœĂĽĆť ÄœĂšÄ›ĂšĂĽĆ‹Ć‹ÂąÄŹÄŁÄœ ßƚŧ FÄšĂšÄœĆ´ÄœĂšĆľÄœ ÄŹÄœ Ä?Ä™ÂąÄšĂšÄ˜Ĺ…Äľ U¹ųƋ¹ Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą Ćš ÄŁÄœĆťĆ‹ÄœĂĽĹ§Ćš ÄŁÄ‘ĂĽĂšĂšĆšÄ˜Âą Ä?Ä™ÂąÄŹÄœĂĽĆť ÄœĂšÄ›ĂšĂĽĆ‹Ć‹ÂąÄŹÄŁÄœ ßƚŧ ÄœÄŹÄ›U¹ųƋ¹ ÄŁĹłÄœĂšĆš ÄŁÄœÄšĂ†ÄœĂšÄŹĆšĂ˜ Æę¹ď ŞüųüLJüľŞģƚ Ć‹ÄœĂ†ĂšÄœÄŹ Ƌ¹ďěĊƚĚģŅľ ÄŁĂĽĆľ Ć‹ÄœĂ†ĂšÄœÄŹ Ć‹ÂąÄŹÄ›ÄœÄšĂšÄœĹłÄœÇ„Ç„ ÄœÄŹ Ä›U¹ųƋ¹ ÄŁĹłÄœĂšĆš ÄŁÄœÄšĂ†ÄœĂšÄŹĆšĂ˜ Æę¹ď ŞüųüLJüľŞģƚ Ć‹ÄœĂ†ĂšÄœÄŹ Ƌ¹ďěĊƚĚģŅľ ÄŁĂĽĆľ Ć‹ÄœĂ†ĂšÄœÄŹ Ć‹ÄœĂ†ĂšÄœÄŹ Ƌ¹ď Ć‹ÂąÄŹÄ›ÄœÄšĂšÄœĹłÄœÇ„Ç„

3

FÄšĂšÄœĆ´ÄœĂšĆľÄœ ÄŹÄœ ÄŹÄ›U¹ųƋ¹ Ć‹ÂąÄŹÄ›ÄœĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą Ć‹ÂąÄ?Ä™Ä˜Ĺ…Äľ Ä‘ÄœĂĽĆ‹ ÄœĂšĂšÄœÄŠÄŁÂąĹłÂąĆ‹Âą Æę¹ď¹ ÄľÄœĆ‹ÄŹĆšĂźÂą ÄŁĂĽĆľ ÄľÄœĹ¸ĹłĆšĹ§Âą FÄšĂšÄœĆ´ÄœĂš ĆľÄœ ÄŹÄœ ÄŹÄ›U¹ųƋ¹ Ć‹ÂąÄŹÄ›ÄœĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą Ć‹ÂąÄ?Ä™Ä˜Ĺ…Äľ Ä‘ÄœĂĽĆ‹ ÄœĂšĂšÄœÄŠÄŁÂąĹłÂąĆ‹Âą Æę¹ď¹ ÄľÄœĆ‹ÄŹĆšĂźÂą ÄŁĂĽĆľ ÄľÄœĹ¸ĹłĆšĹ§Âą

FÄŹÄ›U¹ųÚŸ Ÿü ģ¹Ÿďƚ ÚěÚ¹ų Ć‹ÄœĂĽÄ?ęüĊ ŞüųľüDŽDŽ Ƌ¹Ź ƚÞÕÕģ¹ď Ƌ¹ďěa¹ďƋ¹ŞŅŸƋţ FÄŹ Ä›U¹ųÚŸ Ÿü ģ¹Ÿďƚ ÚěÚ¹ų Ć‹ÄœĂĽÄ?ęüĊ ŞüųľüDŽDŽ Ƌ¹Ź ƚÞÕÕģ¹ď ƚÞÕÕģ¹ď Ƌ¹ď Ƌ¹ďěa¹ďƋ¹ŞŅŸƋţ TTa’ a’ Braxia Braxia Cemetery :ę¹ď ¹ĊƋ¹ų :ę¹ď ¹ĊƋ¹ų ÄœÄšĂź ¹ĊƋ¹ų ÄœÄšĂźĹ…ĹłÄľÂąÇ„Ç„ÄŁĹ…ÄšÄœ ÄœÄŠÄŠĆšÄšĆ‹ÂąĆ‹Ć‹ÄŁÂą :ę¹ď ¹ĊƋ¹ų ÄœÄšĂźĹ…ĹłÄľÂąÇ„Ç„ÄŁĹ…ÄšÄœ ÄœÄŠÄŠĆšÄšĆ‹ÂąĆ‹Ć‹ÄŁÂą ÄŹÄœÄŹÄŹÄ›ÂŽĂžĂ•Ă•ÄŁĆš Ä?ę¹ďďěFÄľÄľÂąÄšÄœÄ‘Ä‘ Ä›FÄľÄľÂąÄšÄœÄ‘Ä‘ÄŁÂąĹł ģ¹ų Ƌ¹ď ģ¹ų Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą ÄŹÄœÄŹÄŹÄ›ÂŽĂžĂ•Ă•ÄŁĆš Ä?ę¹ďďěFÄľÄľÂąÄšÄœÄ‘Ä‘ÄŁÂąĹł Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą ‰üď× Ć–ĹŽĆ–Ć–Ć…Ć…Ć–Ć€ x Ć–ĹŽĆ–Ć–Ć…Ć…Ć–Ă­ Fľüģď× ÄœĂšÄľĹ…ĹŁÄľÄ˜ÂąĹ¸Ă„Ä?ŅƴţľƋ Fľüģď× ÄœĂšÄľĹ…ĹŁÄľÄ˜ÂąĹ¸Ă„Ä?ŅƴţľƋ

www.mhas.gov.mt/IDMO www .mhas.gov.mt/IDMO

Gattard Gat tard House

eĹžĹžÄŹÄœÄŠÂąÇ„Ç„ÄŁĹ…ÄšÄœÄŁÄœĂĽĆ‹ Ÿü ÄŁÄœÄšĆ‹ÄŹÂąĹ§Ä?ęƚ ÄľÄœÄŹÄŹÄ›ÂŽĂžĂ•Ă•ÄŁĆš Ä?ę¹ďďěFÄľÄľÂąÄšÄœÄ‘Ä‘ÄŁÂąĹł Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą đüƾƾ¹ eĹžĹžÄŹÄœÄŠ ÂąÇ„Ç„ÄŁĹ…ÄšÄœÄŁÄœĂĽĆ‹ Ÿü ÄŁÄœÄšĆ‹ÄŹÂąĹ§Ä?ęƚ ÄľÄœÄŹÄŹÄ›ÂŽĂžĂ•Ă•ÄŁĆš Ä?ę¹ďďěFÄľÄľÂąÄšÄœÄ‘Ä‘ Ä›FÄľÄľÂąÄšÄœÄ‘Ä‘ÄŁÂąĹł ģ¹ų Ƌ¹ď ģ¹ų Ƌ¹ďěFĂšĂĽÄšĆ‹ÄœĆ‹Âą đüƾƾ¹

Msida

MALTA MALT MAL TA :Âą :¹ƋƋ¹ųÚ BĹ…ĆšĹ¸ĂĽĂ˜ cÂąĆ‹ÄœĹ…ÄšÂąÄŹ Ĺ…ÂąĂšĂ˜ ď¹Ƌ¹ ÄŹÄ› ¹ģÚ¹ ŠĚüƝƋ Ć‹Ĺ… e aÂ„Ă˜ aF‰e Ĺ…ĂžĂ?üŸťţ ƋƋ¹ųÚ BĹ…ĆšĹ¸ĂĽĂ˜ cÂąĆ‹ÄœĹ…ÄšÂąÄŹ Ć‹ÄœĹ…ÄšÂąÄŹ Ĺ…ÂąĂšĂ˜ ď¹Ƌ¹ ÄŹÄ› ¹ģÚ¹ ŠĚüƝƋ Ć‹Ĺ… e aÂ„Ă˜ aF‰e e aÂ„Ă˜ aF‰e Ĺ…ĂžĂ?üŸťţ e Ĺ…ĂžĂ?üŸťţ GOZO Ć–Ă­eĂ˜ „Ƌ 8ų¹ĚĂ?ÄœĹ¸ Â„Ĺ§ĆšÂąĹłĂĽĂ˜ ¹Æ¹Ƌţ

PParking arking

bi

om

Bie

-B b il

PPark ark & Ride

Sports

09.02.2014

37

logÓob olImpIku tax-xItwa

Il-logÓob olImpIku ta’ SochI 2014 Se jkun l-aktar lI qam fluS S’ISSa Sa fl-a˙˙ar Sochi 2014 beda, fost ˙afna kontroversji ta’ terroriΩmu u protesti; anke sal-jum taç-çerimonja tal-ftu˙ kellna rapporti ta’ attentat ta’ hijack ta’ ajruplan fit-Turkija biex ikun devjat lejn Sochi. Insomma, issa l-log˙ob attwalment beda u l-Óamis u l-Ìimg˙a saret iç-çerimonja talftu˙. Il-log˙ob jibqa’ sejjer sal-Óadd 23 ta’ Frar meta jsir l-a˙˙ar log˙ob u ç-çerimonja tal-g˙eluq. Ta’ interess g˙alina l-Maltin li g˙all-ewwel darba f’din it-22 edizzjoni tal-Log˙ob Olimpiku tax-Xitwa se jkollna rappreΩentanta – il-FrançiΩa Elise Pellegrini ta’ 22 sena – fis-slalom.

Din it-tfajla hija eli©ibbli li tirrappreΩenta lil Malta min˙abba li nannuha kien Malti u kien emigra lejn Franza wara t-Tieni Gwerra Dinjija.

L-Olimpjadi tax-Xitwa ta’ Sochi 2014 se ji©u jiswew lir-Russja fuq 50 biljun dollaru, ˙ames darbiet aktar milli kien stmat g˙all-ewwel, u dan skont kummissjoni ta’ preparazzjoni olimpika. Sal-a˙˙ar tal-2013, ir-Russja kien lestiet 70% tal-façilitajiet kollha u kienet nefqet $36.7 biljun Amerikan.

Dan il-log˙ob se jkun sewa l-aktar s’issa. L-istima ta’ b˙alissa hija anke ikbar mill-Olimpjadi tas-Sajf ta’ Beijing 2008, li kienu qamu $42 biljun, li sa dakinhar kienet l-akbar nefqa fl-istorja tal-Olimpjadi. Dak il-

prezz kien aktar mid-doppju talOlimpjadi ta’ Londra 2012, li kienu stmati li qamu $19-il biljun. Il-prezz s’issa ta’ dawn l-Olimpjadi huwa erba’ darbiet l-istima tal-bidu u dan il-prezz g˙adu jog˙la.

Xi w˙ud qed jispjegaw dawn l-ispejjeΩ kbar min˙abba l-fatt li l-belt ta’ Sochi ma kellha xejn mill-infrastruttura me˙tie©a g˙al dawn il-log˙ob.

Jean-Claude Killy, il-President talKummissjoni ta’ Ko-ordinament tal-

Log˙ob ta’ Sochi tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali qal li 85% tal-infrastruttura neçessarja kellha tinbeda mill-bidu.

Igor Nikolaev, id-Direttur tadDipartiment tal-Analisi Strate©iku, qal li kien hemm ˙afna x’jinbena bi preparazzjoni g˙al-Olimpjadi, inkluΩ l-infrastruttura. Huwa Ωied li l-istimi kbar ma jistg˙ux jittie˙du litteralment g˙ax dawn intnef˙u mill- isponsors privati tal-Olimpjadi.

Kelliemi g˙all-President Russu Vladimir Putin qal li l-iskala kbira ta’ dan il-pro©ett tista’ titqabbel mal-bini mill-©did ta’ bliet wara t-Tieni Gwerra Dinjija, xi ˙a©a li qatt ma ©rat fl-istorja olimpika. Il-bidla li rat Sochi b’dawn l-Olimpjadi hija minn post tax-xemx, ramel u ba˙ar, fejn kien jie˙u l-vaganzi tas-sajf tieg˙u Stalin, g˙al kumplessi ta’ sports xitwi.

S’issa l-isponsors nefqu $24.6 biljun.

Il-prezz li qed jitpo©©a fuq ilLog˙ob ta’ Sochi jinkludi mhux biss aktar minn 12-il kumpless sportiv ˙dejn il-ba˙ar u fil-muntanji, imma wkoll 20,000 kamra ©dida fil-lukandi, toroq, pontijiet u mini, ajruport imtejjeb, espansjoni u titjib tat-tren, u metro ©did u l-immodernizzar ta’ impjant tal-ener©ija u tisfija taddrena©© u, finalment, estensjoni u mmodernizzar tat-telekomunikazzjoni tar-re©jun.

karoZZI u muturI

Ikomplu t-tIÌrIjIet awtokroSS u tItleSta l-korSa tal-muturI Il-korsa tal-MX il-©dida

Illum l-Assoçjazzjoni Sport Muturi u Karozzi se tkompli bil-programm mill-istagun ASMK Pasta Poiatti 2013/14 bit-tmien ti©rija mis-sezzjoni awtokross. Il-korsa ser tkun normali, miΩjuda b’liwja forma ta’ ‘S’ qabel it-tmiem, bil-programm jibda f’nofsinhar.

Intant il-©img˙a li g˙addiet kienet wa˙da impenjattiva ˙afna g˙all-Assoçjazzjoni, fejn fil-bidu tal©img˙a li g˙addiet beda l-pro©ett ambizzjuΩ fuq korsa tal-muturi. Dan sar minn espert Taljan li n©ieb Malta mill-Assoçjazzjoni biex iwettaq dan il-pro©ett.

Kollox beda meta l-kumitat motokross ressaq proposta lill-kumitat eΩekuttiv dwar il-pro©ett, li wara diskussjoni ntlaqa’. L-ewwel saret Ωjara mill-espert Angelo Cinquemani f’Diçembru li g˙adda u nhar itTnejn 27 ta’ Jannar Cinquemani beda x-xog˙ol flimkien ma’ ˙addiema o˙ra u spiçça x-xog˙ol nhar il-Ìimg˙a li g˙addiet biex tlesta l-pro©ett kollu.

Minkejja li t-toroq tal-korsa ma nbidlux fid-direz-

zjoni, mhux l-istess wie˙ed jg˙id g˙all-kumplament tal-korsa. Saret taqliba s˙i˙a fil-livelli, fir-rampi, wesg˙at tat-trakks, il-berms, u modifiki o˙ra, biex ilkorsa tkun aktar professjonali. Il-kurvi kollha kienu modifikati bil-pendil ta’ wiçç it-triq (parabolic levels) g˙al diversi ra©unijiet.

Dan iç-çirkwit tal-motokross tal-ASMK se jkun aççessibbli g˙all-membri fil-©img˙a li ©ejja ta˙t direttivi mill-kumitat esekuttiv tal-ASMK fejn huwa mistenni jibda t-ta˙ri© intensiv, speçjalment g˙all-kampjonat nazzjonali motokross, u l-aktar g˙al dawk issewwieqa li se jikkompetu fil-kampjonat Taljan FMI li se jibda nhar it-23 ta’ Frar fi Sqallija. Fi tmiem din il-Ìimg˙a, Clayton Camilleri, Paul Muscat, Edward Ciantar u Darren Mizzi se jkunu jag˙mlu ta˙ri© filkorsa tal-MX ta’ Hi-Fly fil-provinçja ta’ Siracusa.

Intant, nhar il-Óadd li g˙adda, 2 ta’ Frar, kienet organizzata t-tielet ti©rija bis-sezzjoni trials fejn din id-darba saret fil-barriera tal-A˙rax, grazzi g˙all-

kooperazzjoni mill-AWDC li jippermettu li jintuΩaw l-art li g˙andhom fl-A˙rax. L-attività kienet iddominata mill-ku©ini Bonello fiΩ-Ωew© klassijiet differenti fejn fi Klassi A rajna taqtig˙a interessanti bejn Damon Bonello u l-veteran Robert Caruana – it-tnejn fuq muturi Gas Gas li baqg˙u ras imb ras sal-˙ames sezzjoni min sitta, fejn fl-a˙˙ar Ωew© sezzjonijiet Bonello kompla javvanza biex spiçça quddiem Caruana. Ir-riΩultat finali spiçça b’Bonello rebbie˙, segwit minn Caruana. Fit-tielet post spiçça James Zahra fuq mutur Sherco.

Fi Klassi B, numru kbir ta’ kompetituri ˙adu sehem f’din il-klassi, fejn rajna lil Rowen Bonello fuq mutur Beta flimkien ma’ Fredrick Bonello fuq Gas Gas; g˙amlu ©urnata wara xulxin b’Bonello javvanza firraba’ u l-a˙˙ar sezzjoni biex spiçça jirba˙ il-©urnata.

Rowen kien segwit minn Fredrick Bonello fuq Gas Gas. Joseph Scicluna fuq Gas Gas u Toni Curmi fuq mutur Beta spiççaw fit-tielet u r-raba’ post.

38

Sports

09.02.2014

FUTBOL INGLIÛ

LIvERPOOL B’ÓAMSA KONTRA ARSENAL TRIPLETTA TA’ hAzARD TPOÌÌI LIL ChELSEA FIL-QUÇÇATA

PREMIER INGLIÛ RIÛULTATI 5-1

Liverpool v Arsenal

Aston Villa v West Ham United 0 - 2 Chelsea v Newcastle United

3-0

Crystal Palace v West Brom

3-1

Norwich City v Man City

0-0

Southampton v Stoke City

2-2

Sunderland v Hull City

0-2

Swansea City v Cardiff City

?-?

LOGÓOB GÓAL-LUM Tottenham v Everton

14:30

Man Utd v Fulham

17:00

KLASSIFIKA

Martin Skrtel jiççelebra t-tieni gowl tieg˙u Il-partita ewlenija tal-biera˙ kienet dik bejn Liverpool u Arsenal.

F’Anfield, Liverpool ˙asdu g˙al kollox lil Arsenal wara li skurjawlhom 4 gowls flewwel taqsima. Din kienet l-aqwa partita g˙al Liverpool, sa issa, f’dan lista©un.

Martin Skrtel skurja darbtejn fl-ewwel g˙axar minuti tal-parita. Ûew© gowls o˙ra ta’ Raheem Sterling u Daniel Sturridge po©©ew lit-tim ta’ Liverpool f’qag˙da komda qabel tmiem l-ewwel taqsima. Sterling re©a’ niΩΩel ismu fuq il-lista tal-iskorers

wara li skurija ftit tal-˙in wara li bdiet it-tieni taqsima.

Mikel Arteta skurja l-gowl tal-bandiera g˙al Arsenal wara li ma falliex min ˙daxil metru.

Eden Hazrad skurja tliet gowls kontra Newcastle biex g˙en lil Chelsea jitilg˙u fl-ewwel poΩizzjoni.

Id-difiΩa falliet milli tikkontrolla l-forma eççellenti talBel©jan.

Chelsea komplew fejn ˙allew fl-a˙˙ar partita, wara li dawn ˙adu tliet punti minn fuq Mnchester City filbidu ta’ din il-©img˙a.

Fis-27 minuta Chelsea

BUNDESLIGA

fet˙u l-iskor wara li Hazard irçieva tajjeb ming˙and Ivanovic.

Newcastle fallew diversi çansijiet. Fit-33 minuta, Sissoko mar fil-viçin li jpo©©i liΩ-Ωew© timijiet mill©did fl-istess livell. Minkejja li rnexxielu jeg˙leb in-nasba tal-offside però ma sab lil Chech attent bejn il-lasti.

Newcastle pattew qares g˙al dan g˙aliex minn kontra attakk li beda minn Willian, Hazard kabbar il-vanta©©.

20 minuta mill-bidu tattieni taqsima, Hazard issi©illa r-reb˙a wara li ma falliex minn ˙dax-il metru.

Eden Hazard skurja 12-il gowl f’dan l-ista©un, tlieta iktar minn kemm skurja fla˙˙ar sta©un.

Manchester City Ωelqu g˙and Norwich City wara li ©ew miΩmuma f’parità ta’ ming˙ajr gowls u b’hekk fallew milli jispiççaw din il©img˙a fil-quççata tal-klassifika.

FiΩ-Ωew© taqsimiet kien hemm ftit li xejn azzjonijiet denji ta’ nota. Dan il-punt kien importanti g˙al Norwich g˙ax b’hekk ˙adu nifs ta’ Ωew© punti ’l bog˙od miΩ-Ωona ta’ relegazzjoni.

DORTMUND ISUSU L-PASSI TA’ LEvERKUSEN

RIÛULTATI

TIM

L

R

D

T

F

K

P

Chelsea Arsenal Manchester City Liverpool Everton Tottenham H Manchester U Newcastle United Southampton Swansea City Hull City Aston Villa Stoke City Crystal Palace West Ham United Norwich City Sunderland West Brom Cardiff City Fulham

25 25 25 25 24 24 24 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 24

17 17 17 15 12 13 12 11 9 7 7 7 6 8 6 6 6 4 5 6

5 4 3 5 9 5 4 4 9 6 6 6 8 2 7 7 6 11 6 1

3 4 5 5 3 6 8 10 7 12 12 12 11 15 12 12 13 10 14 17

47 48 68 63 37 31 39 32 36 32 25 27 26 18 26 19 25 29 19 22

20 26 27 30 25 32 29 34 29 35 30 36 40 34 33 37 38 37 44 53

56 55 54 50 45 44 40 37 36 27 27 27 26 26 25 25 24 23 21 19

SERIE A RIÛULTATI Fiorentina v Atalanta

2-0

B Monchen. v Bayer L

0-1

Udinese v Chievo

3-0

E Frankfurt v Braunschweig

3-0

Napoli v Milan

Tard

Freiburg v Hoffenheim

1-1

Nurnberg v Bayern Munich

0-2

LOGÓOB GÓAL-LUM

W Bremen v B Dortmund

1-5

Torino v Bologna

12.30

3-0

Hellas Verona v Juventus

15.00

Lazio v Roma

15.00

Livorno v Genoa

15.00

LOGÓOB GÓAL-LUM

Parma v Catania

15.00

VfB Stuttgart v Augsburg

15.30

Sampdoria v Cagliari

15.00

Schalke 04 v Hannover 96

17.30

Inter v Sassuolo

20.45

Wolfsburg v Mainz 05

Hamburger SV v Hertha Berlin ? - ?

KLASSIFIKA

KLASSIFIKA

TIM

L

R

D

T

F

K

P

Bayern Munich Bayer Leverkusen Borussia D Schalke 04 Borussia M Wolfsburg Hertha Berlin Mainz 05 Augsburg Hannover 96 Hoffenheim Eintracht F Werder Bremen VfB Stuttgart Freiburg Nurnberg Hamburger SV Braunschweig

20 20 20 19 20 20 20 20 19 19 20 20 20 19 20 20 20 20

18 14 12 10 10 10 9 9 8 7 5 5 5 5 4 2 4 3

2 1 3 4 3 3 4 3 4 3 7 6 5 4 6 11 4 3

0 5 5 5 7 7 7 8 7 9 8 9 10 10 10 7 12 14

53 37 47 37 36 33 31 29 26 29 40 24 24 32 20 24 33 11

9 20 24 29 25 24 24 35 28 33 43 34 45 37 36 36 47 37

56 43 39 34 33 33 31 30 28 24 22 21 20 19 18 17 16 12

Henrikh Mkhitaryan jiççelebra g˙al Dortmund

Borussia Dortmund komplew isusu wara Bayer Leverusen wara li llum g˙elbu lil Werder Bremen bl-iskor ta’ 5-1. B’din it-telfa Werder Bremen komplew jipperikolaw il-poΩizzjoni fil-Bundesliga wara li jinsabu tliet punti biss mir-relegazzjoni.

Robert Lewandowski po©©a lit-tim ta’ Jurgen Klopp fuq quddiem fis-26 minuta log˙ob Henrikh Mkhitaryan g˙amilhom tnejn qabel it-tmiem talewwel taqsima.

Id-difensur ta’ Dortmund Manuel g˙amilhom tlieta u Mkhitaryan re©a’ niΩΩel ismu fuq il-lista tal-iskorers Lewandowski ssi©©illa t-tieni reb˙a

konsekuttiva g˙al Dortmund b’Levent Aycicek skurja l-gowl talbandiera. G˙al Lewandowski dan kien l-ewwel gowl fl-a˙˙ar ˙ames partiti.

Bayern Munich ilhom ma jitilfu log˙ba g˙al dawn l-a˙˙ar 45 partita.

Bayern Munich g˙elbu lil Nurnberg bl-iskor ta’ 2-0. Fet˙u l-iskor wara 18-il minuta log˙ob permezz ta’ Mandzukic. Lahm kabbar il-vanta©© fil-bidu tat-tieni taqsima. Nurnberg tilfu Ωew© plejers b’injury u tilfu ssens ta’ formazzjoni. Minkejja li filbidu bdew tajjeb u laqtu l-lasta, Nurnberg tilfu l-kontroll tal-partita.

TIM Juventus Roma SSC Napoli Fiorentina Hellas Verona Inter Torino Parma Lazio AC Milan Genoa Atalanta Udinese Sampdoria Cagliari ChievoVerona Bologna Livorno Sassuolo Catania

L 22 21 23 23 22 22 22 21 22 23 22 23 23 22 22 23 22 22 22 22

R 19 15 13 13 11 8 8 8 8 7 7 8 8 6 5 4 3 4 4 3

D 2 5 6 5 2 9 9 8 7 9 6 3 2 7 9 6 9 5 5 6

T 1 1 4 5 9 5 5 5 7 7 9 12 13 9 8 13 10 13 13 13

F 54 45 45 42 37 39 35 32 29 36 23 24 25 26 21 16 20 22 23 16

K 16 11 27 24 35 27 28 27 29 33 28 32 32 32 31 32 38 40 48 40

P 59 50 45 44 35 33 33 32 31 30 27 27 26 25 24 18 18 17 17 15

Sports

09.02.2014

39

naxxar eliminati miÇ-ChampionShip pool fl-aÓÓar 10 minuti

Ritratti: STEPHEN GATT

Naxxar Lions Hibernians HT (0-0)

Stojanovic Filip (N) iΩomm il-ballun quddiem Pearson Jonathan (H)

0 3

Sad-79 minuta tal-partita Naxxar Lions kienu g˙adhom bit-tama li jistg˙u jikkwalifikaw g˙aç-Championship Pool u b’hekk jing˙aqdu mar-rivali eterni u ©irien tag˙hom Mosta, iΩda imbag˙ad fi spazju ta’ inqas minn kwarta sa tmiem il-partita qalg˙u tliet gowls u ©ew ikkundannati g˙ar-Relegation Pool.

Il-partita kienet kollha talHibs minkejja li dawn damu daqstant biex sabu x-xibka.

Kellhom diversi attakki fuq illasta Naxxarija imma qabel

kwaΩi t-80 minuta ma skurjawx.

Kien appuntu fid-79 minuta li OBINNA OBIEFULE feta˙ liskor u hawn pratikament ilLions kienu barra çChampionship Pool peress li xejn inqas minn reb˙a ma setg˙et idda˙˙alhom. Kross tajjeb ta’ Cohen u b’titjira nNi©erjan bir-ras sab ix-xibka.

Fis-87 Hibs sfaw bi plejer inqas meta tkeççilhom Jurgen Bezzina biex imbag˙ad fid-90 minuta OBINNA OBIEFULE rdoppja g˙ar-Ra˙al Ìdid, meta ˙a ballun, avvanza u kif ra lil-gowler Azzopardi ˙iere© kien pront tefa’ fix-xibka.Tliet minuti fil-˙in miΩjud Hibs g˙amluhom tlieta meta skorja l-a˙˙ar gowl tal-partita JURGEN DEGABRIELE, li g˙al darb’o˙ra rçieva ming˙and is-

sostitut Cohen, ©era lejn ilgowler Azzopardi, dar mieg˙u u po©©a l-ballun f’lasta vojta.

NAXXA R L: A zzopardi, Falzon, Buhagiar, Thiago, Scerri, Cassar (Bonnici 84), Rocha da Silva (Vignjevic 76), Alejandro, Stojanovic, Bakare, Bellia.

KOW Ç: Win ston Muscat HIBS: Borg, Obiefule, Bartolo (Cohen 67) , Radusinovic , Chircop, Bezzina, Kristensen, Pearson, Dega briele, Dos Santos (Scerri 90), Tabone.

KOWÇ: Ian Dawes SKURJAW: Obinna Obiefule (H ) 79 u 90 min , Jurgen Degabriele (H) 93 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA : Obinna Obiefule, Hibernians.

REFEREE: Malcolm Spiteri

balzan jitilfu imma jikkwalifikaw Valletta Balzan Youths (HT 0-0)

1 0

AZIZ CORR NYANG skorja luniku gowl tal-partita fl-84 minuta, biex spiçça l-eroj talBelt fir-reb˙a tag˙hom ta’ 1-0 fuq Balzan Youths. Nyang kien da˙al b˙ala sostitut fit-68 minuta flok Nafti.

Balzan min-na˙a tag˙hom, g˙alkemm tilfu, xorta kienu kuntenti peress li huma akkwistaw l-a˙˙ar post li kien fadal fiç-Championship Pool min˙abba li Naxxar, it-tim li seta’ je˙dilhom posthom, tilfu l-partita tag˙hom.

Valletta kellhom çans tajjeb biex imorru fil-vanta©© fl-10

minuta imma l-gowler Bartolo b’titjira tajba salva d-daqqa ta’ ras mil-qrib ta’ Barry. Ûew© minuti wara Balzan setg˙u wkoll skurjaw i da Zarate xxuttja barra.

Valletta laqtu l-lasta fis-67 minuta. Borg ©era fuq il-lemin wara li bidel il-ballun ma’ Mifsud Triganza qabel qassam fil-baxx lejn Barry li xxuttja u laqat il-lasta l-wieqfa. Hawn Valletta pprotestaw g˙al penalty meta l-ballun deher jolqot idejn Magro i da r-referee ˙alla l-log˙ob g˙addej.

Balzan baqg˙u sodi fuq wara u l-gowler Bartolo g˙amel save kbir fuq daqqa ta’ ras ta’ Mifsud Triganza wara li dan kien irçieva ming˙and Nafti

VALLETTA: Revishvili, Owonikoko, Borg, Caruana, Agius (Montebello 78), Briffa, Fenech, Barry, Bajada, Nafti (Nyang 68), Mifsud Triganza (Maisuradze 90). KOWÇ: Mark Miller BALZAN Y: Bartolo, Grima, Micallef (Darmanin 86), Negrin, Mackay (Aboulezz 85), Grioli, Magro, Dos Santos, Zarate, Calcado, Sciberras. KOWÇ: Jesmond Zerafa SKURJA: Aziz Corr Nyang (V) 84 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Ryan Fenech, Valletta.

REFEREE: Adrian Azzopardi

Sliema jirbÓu wara li kienu minn taÓt

b’kara lura gÓar-rebÓ Vittoriosa S v Birkirkara

qabel dan kien mibdul.

1-4 (HT 0-2)

Birkrikara ma sabux wisq diffikulta’ biex g˙elbu lil Vittoriosa Stars bl-iskor ta’ 4-1 wara t-telfa kontra lValletta.

Wara biss 12-il minuta log˙ob Temile ta’ kross perfett lejn Muscat mix-xellug li da˙al minn wara d-difiza talBirgu u bir-ras qassam lejn MENDOZA CORUJO ALEJANDRO li bir-ras ukoll g˙eleb lil Muscat biex ta vanta©© lil-Karkarizi.

It-tieni gowl wasal minn rigal tal-Istars fil-35 minuta, Sidibe tilef ballun li deher mhux importanti, Sciberras approfitta u qassam lejn Scicluna li xxuttja lejn sieq illasta opposta b’SHODIYA HARUNA SHOLA jid˙ol u jispara l-ballun fis-saqaf tax-xibka g˙al 2-0.

Fit-tieni taqsima B’Kara ma damux wisq biex g˙amluhom tlieta. Fid-59 minuta SHODIYA HARUNA SHOLA zamm b’sidru pass ta’ Jhonnattann, ˙alla l-ballun ja˙bat mal-art u g˙olla minn fuq Muscat g˙al ©ewwa.

Fit-63 minuta B’Kara ing˙ataw tbeΩbiΩa meta MARCELO PEREIRA da˙al wara d-difiΩa KarkariΩa u g˙eleb lil Haber.

Fid-90 minuta, FRANK TEMILE ©ie wiçç imbwiçç ma’ Muscat iΩda zbalja l-konkluzjoni imma l-attakkant Ni©erjan malajr patta g˙all-izball tieg˙u meta ©era g˙al pass ta’ Zerafa u g˙eleb lil-Muscat li kien ˙iere© fuqu.

VITTORIOSA S: Muscat, Buttigieg, Pereira, Camilleri, Samir Arab (Vella Critien 55), Guerrero, Spiteri, Brincat, Sidibe, Arrigada (Sammut 85), Santaguida (Garcia 70).

KOWÇ: Oliver Spiteri B’KARA: Haber, Scicluna, Shodiya, Muscat, Fenech, Jhonnattann (Calheira 62), Sciberras (Borg 89), Zerafa, Alejandro, Temile, Bissi (Zerafa 64). KOWÇ: Paul Zammit SKURJAW: Mendoza Coriyo Alejandro (B) 12 min, Shodiya Haruna Shola (B) 35 u 59 min, Marcelo Pereira (V) 63 min, Frank Temile (B) 90 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Shodiya Haruna Shola, Birkirkara.

REFEREE: Philip Farrugia.

Rabat A v Sliema W

1-2 (HT 1-0)

Din ir-reb˙a ta’ 2-1 ta’ Sliema Wanderers fuq Rabat Ajax, kienet ir-raba’ reb˙a konsekuttiva biex irnexxielhom itejjbu xi ftit il-qag˙da li se jibdew biha fiç-Championship Pool.

Fl-ewwel kwarta Sliema kellhom Ωew© attentati tajbin fuq il-lasta avversarja, wie˙ed fl-10 minuta meta Vladavic ixxuttja ftit barra biex tmien minuti wara daqqa ta’ ras ta’ Bianciardi ntlaqat mil-gowler Velimirovic mg˙ejjun millasta.

Fl-40 minuta Rabat fet˙u li skor meta minn kross millemin DIEGO CARRILLO PENDAS, ikkontrolla l-ballun, dar ma’ difensur u g˙eleb lil gowler Zammit b’xutt b’sa˙˙tu. Ûew© minuti wara l-gowler Velimirovic salva s-sitwazzjoni meta imblokka xutt mix-xellug ta’ Vladavic. Fis-60 minuta r-Rabat kellhom xutt minn barra l-kaxxa ta’ Micallef ja˙bat mal-lasta.

Fis-70 minuta MATIAS MUCHARDI rçieva ming˙and Woods u b’xutt mill-ewwel ma ta ebda çans lil gowler Velimirovic.

Fit-82 minuta l-gowler Rabti re©a’ kien prominenti meta dawwar f’korner xutt ta’ Woods minn barra l-kaxxa.

Mill-istess korner STANLEY OHAWUCHI b’xutt baxx kiseb ir-reb˙a Slimiza.

RABAT A: Velimirovic, Gauci, Azzopardi, Falzon, Carapic, Caruana, Carrillo Pendas, Oproiescu (Vella 87), Micallef (Borg 75), Licari, Bajada. KOWÇ: Steve D’Amato SLIEMA WANDERERS: Zammit, Muscat, Borg, Ohawuchi, Gatt Baldacchino, Woods (Farrugia 86), Cilia, Muchardi, Muscat (Xuereb 63), Bianciardi, Vladavic.

KOWÇ: Alfonso Greco SKURJAW: Diego Carrillo Pendas (R) 40 min, Matias Roberto Muchardi (S) 70 min, Stanley Ohawuchi (S) 82 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Stanley Ochawuchi, Sliema Wanderers.

REFEREE: Trustin Farrugia Cann.

Amario Negrin Jose Luis (B) jipprova jie˙u l-ballun ming˙and Caruana Jonathan (V)

il-premier league malti klaSSifika Birkirkara Valletta Hibernians Sliema Wanderers Mosta Balzan Naxxar Lions Floriana Vittoriosa Stars Tarxien Rainbows Qormi Rabat Ajax

L 22 22 22 22 21 22 22 21 22 21 21 22

R D T F K +/- Pti 18 2 2 51 19 +32 56 17 2 3 52 14 +38 53 15 2 5 57 27 +30 47 12 7 3 43 24 +19 43 11 2 8 43 35 +8 35 8 4 10 24 31 -7 28 8 3 11 27 39 -12 27 8 3 10 28 34 -6 21 5 3 14 24 47 -23 18 4 4 13 27 45 -18 16 4 3 14 26 43 -17 15 1 3 18 17 61 -44 6

* Floriana tnaqqsulhom 6 punti min˙abba dixxiplina

logÓob li jmiSS Log˙ob g˙al-lum Tarxien R vs

Qormi

Mosta vs Floriana

14.00 16.00

l-aQwa SkorerS Plejer

Tim

Edison Luis dos Santos, Stanley Ohawuchi, Denni Rocha dos Santos, Jhonnattan da Conceicao, Obinna Obiefule, Igor Coronado, Shodiya Haruna Shola, Ronaille Calheira Seara, Clayton Failla,

Hibs Sliema Valletta B’Kara Hibs Floriana B’Kara Tarxien R Hibs

Gowls

18 15 14 14 11 10 10 10 10

40

09.02.2014

Lokali