Kullhadd 29.06.2014

www.kullhadd.com

NITKELLMU MAL-

KAMRA TAN-NAR TAL-UNJONI

Il-Óadd 29 ta’ Ìunju, 2014 Óar©a Nru 1,094

Ara pa©na 21

Prezz ›0.80

IL-PIÛ IRID JINQASAM

Il-mexxejja tal-Unjoni Ewropea finalment qablu li zjoni g˙andha tinqasam ©ustament bejn il-pajjiΩi tar-rapport tal-Kunsill Ewropew iddeskrivew “kwistjoni li tirrikjedi solidarjetà u responsabbiltà, responsabbiltà.”

L-IMSIEÓBA FAVUR IL-KOEDUKAZZJONI

l-problema tal-immigrazkollha. Il-konkluΩjonijiet l-immigrazzjoni b˙ala u kondiviΩjoni ©usta tar-

Filwaqt li l-Prim Ministru Joseph Muscat esprima s-sodisfazzjon tieg˙u g˙al din l-a˙bar, fejn g˙all-ewwel darba ©ie aççettat li g˙andu jkun hemm qsim fir-responsabbiltà, huwa sa˙aq li xorta g˙ad baqa’ ˙afna xi jsir.

Ara pa©na 2

EFFETTI POÛITTIVI FUQ L-EKONOMIJA

Il-Professur tal-Psikolo©ija Edukattiva Mark G. Borg, li qed janalizza l-effetti tar-riforma tal-koedukazzjoni, qal lil din il-gazzetta li l-imsie˙ba soçjali huma fil-biçça l-kbira favur il-koedukazzjoni. Il-Ministeru g˙all-Edukazzjoni se jda˙˙al dan il-kunçett fl-iskejjel kollha sekondarji tal-Istat wara s-suççess li din ir-riforma kellha fl-iskola sekondarja ta’ Pembroke, li kienet l-ewwel skola sekondarja tal-Istat li laqg˙et fiha bniet u subien flimkien.

Rapport ma˙ru© mill-Bank Çentrali jag˙ti stampa poΩittiva tal-effetti tar-ro˙s fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma fuq it-tkabbir ekonomiku u tnaqqis filqg˙ad. L-effett ©enerali ta’ dawn il-bidliet ser iwassal g˙al Ωieda ta’ 0.65% fil-Prodott Domestiku Gross (PDG) sal-2020, bl-ikbar impatt jin˙ass fl-2015 u fl-2016.

Ara pa©na 3

Ara pa©na 4

GVERN FAVUR POLITIKA NADIFA

Wara snin ta’ tkaxkir tas-saqajn mill-Gvern preçedenti, il-Gvern preΩenti din il-©img˙a ppubblika l-abbozz ta’ li©i dwar il-finanzjament tal-partiti, li titlob iktar trasparenza u kontabbiltà, u tirrestrin©i d-donazzjonijiet u l-infiq fil-kampanji elettorali. Din il-li©i se tiΩdied mal-weg˙di kollha l-o˙ra li ©ew imwettqa minn dan il-Gvern flewwel sena u tliet xhur tieg˙u.

Ara pa©na 5

Lokali

02 29.06.2014

SfIdI u OppOrtunItajIet

Solidarjetà Fost il-proposti li tressqu mill-Kunsill Ewropew biex il-kwistjoni tal-immigrazzjoni irregolari ti©i indirizzata kien it-tis˙i˙ tal-assistenza operazzjonali offruta mill-Frontex b˙ala strument ta’ solidarjetà Ewropea fil-qasam tal©estjoni tal-fruntieri, b’mod partikolari billi tappo©©ja lill-Istati Membri li qed jiffaççjaw pressjoni qawwija fil-fruntieri esterni.

Barra minn hekk, ©ie propost ittwaqqif ta’ sistema Ewropea ta’ gwardji tal-fruntiera biex jissa˙˙u l-kontroll u lkapaçitajiet ta’ sorveljanza fil-fruntieri esterni tag˙ha.

Aspett ie˙or relatat mas-sigurtà talIstati Membri li kien diskuss millKunsill Ewropew kienet il-©lieda kontra t-terroriΩmu. Hawnhekk il-Kunsill ˙e©©e© lill-atturi rilevanti biex ja˙dmu aktar mill-qrib u jintegraw l-aspetti interni u esterni tal-©lieda kontra t-terroriΩmu.

Il-KE ˙e©©e© ukoll lill-Unjoni

Ewropea biex tappo©©a lill-awtoritajiet nazzjonali billi timmobilizza l-istrumenti kollha ta’ koperazzjoni ©udizzjarja u tal-pulizija, bi rwol imsa˙˙a˙ ta’ koordinazzjoni g˙all-Europol u Eurojust.

Fl-istess ˙in, il-Kunsill sostna li sabiex tibqa’ destinazzjoni attraeti g˙al talenti u ˙iliet, l-Ewropa g˙andha tiΩviluppa strate©ija biex ji©u sfruttati l-opportunitajiet tal-migrazzjoni legali permezz ta’ regoli koerenti u effiçjenti, imsawra permezz ta’ djalogu mal-komunità tannegozju u l-imsie˙ba soçjali.

Madankollu, kienet biss l-Ungerija li kellha l-istess fehma u n-nomina ta’ Juncker ©iet approvata b’vot ta’ 26 favur u 2 kontra.

Minkejja dan ir-riΩultat çar, il-Kunsill Ewropew xorta wa˙da sa˙aq li tt˙assib tar-Renju Unit dwar il-futur talUnjoni jrid ji©i indirizzat u rrikonoxxa li l-kunçett ta’ unjoni dejjem eqreb jippermetti toroq differenti ta’ integrazzjoni g˙al pajjiΩi differenti.

Juncker

Il-Kunsill Ewropew innota sinjali riçenti ta’ rkupru ekonomiku li huma inkora©©anti fejn re©a’ qieg˙ed ikun hemm tkabbir u Ωieda modesta fl-impjiegi.

Madankollu, kien innutat ukoll li lqg˙ad, speçjalment fost iΩ-Ωg˙aΩag˙, g˙adu f’livelli ming˙ajr preçedent.

Minkejja din il-problema, l-iΩbilanç fil-finanzi pubbliçi li l-pajjiΩi membri esperjenzaw matul dawn l-a˙˙ar snin jidher li qieg˙ed ji©i ta˙t kontroll.

Filwaqt li l-KE ˙e©©e© lill-Istati Membri

Kif kien mistenni, wie˙ed mill-punti ja˙arqu li tqajmu waqt il-laqg˙a kienet in-nomina ta’ Jean-Claude Juncker b˙ala l-kandidat ewlieni g˙all-presidenza tal-Kummissjoni Ewropea.

Hawnhekk ir-Renju Unit Ωamm kelmtu u vvota kontra din in-nominazzjoni g˙aliex, fil-fehma tal-Gvern Brittaniku, Juncker mhuwiex lest li jag˙mel irriformi li g˙andha bΩonn il-UE.

Sinjali poΩittivi

biex ikomplu b’dawn l-isforzi, huwa tenna li l-konsolidazzjoni fiskali g˙andha tibqa’ ssir b’manjiera li tiffavorixxi t-tkabbir ekonomiku.

Kooperazzjoni esterna Il-Kunsill Ewropew ˙a l-okkaΩjoni biex jilqa’ l-iffirmar tal-Ftehim ta’ Assoçjazzjoni, li jinkludu Ûoni ta’ Kummerç Óieles Approfonditi u Komprensivi, bejn l-Unjoni Ewropea, il-Ìeor©ja u r-Repubblika tal-Moldova, kif ukoll l-iffirmar tal-bqija tal-Ftehim ta’ Assoçjazzjoni u taΩ-Ûona ta’ Kummerç Óieles Approfondita u Komprensiva, bejn il-UE u l-Ukraina.

Fejn tid˙ol din tal-a˙˙ar, il-Kunsill ˙e©©e© lilha, kif ukoll lir-Russja biex ikomplu ja˙dmu biex jintla˙aq ftehim ta’ paçi bejniethom. Madankollu, il-KE talab lir-Russja biex tuΩa l-influwenza tag˙ha fuq ir-ribelli biex jirrispettaw ilftehim g˙all-waqfien mill-©lied li kien maqbul mal-Ukraina sabiex titnaqqas it-tensjoni malajr kemm jista’ jkun.

Il-ÌurnalIÛmu: IlbIeraÓ, Illum u GÓada

Ritratt: Alan Saliba

F’diskussjoni organizzata miç-Çentru Lokali Laburista ta’ Óal Balzan bl-isem ta’ ‘Il-ÌurnaliΩmu: Ilbiera˙, Illum u G˙ada’ ˙ar©u diversi punti interessanti dwar fejn sejjer il-©urnaliΩmu Malti, b’mod partikolari fil-politika.

Il-Professur Lino Briguglio sa˙aq li l-aktar ©urnalismu effettiv huwa dak satiriku u umoristiku. Huwa ta diversi eΩempji kif fl-img˙oddi kien uΩat b˙ala arma kontra l-imperjaliΩmu IngliΩ f’Malta.

Peppi Azzopardi qal li ma jaqbilx ma’ min jg˙id li l-politiçi jie˙du g˙alihom meta tikkritikahom u wera l-preokkupazzjoni tieg˙u dwar is-sostenibbiltà tal-istazzjonijiet televiΩivi tal-partiti politiçi.

Huwa ppropona li l-flus li jing˙ataw lix-xandir tal-Istat g˙andhom minflok jing˙ataw lil dawk li jkunu jridu jipproduçu xi produzzjoni televiΩiva biex b’hekk il-flus li jag˙ti l-Gvern illum ikollhom valur massimizzat. Qal ukoll li ma g˙andux ikun hemm li©i dwar il-finanzjament tal-partiti.

FL-istess attività, Dr Carmen Sammut g˙amlet interventi li kienu mimlijin osservazzjonijiet ©ejjin minn riçerki u sonda©©i. Spjegat ukoll kif illum ilmedja qieg˙da tesperjenza tibdil kontinwu u rapidu, g˙alhekk ma g˙adux iΩ-Ωmien li l-©urnalist jitma’ lill-qarrej ir-ross bil-labra.

Fl-a˙˙ar nett, Andrew Azzopardi insista li l©urnalist g˙andu jkun proattiv u jrid ji©ri wara la˙bar, mhux jistenna li l-a˙bar tasal g˙andu.

Insista li l-partiti politiçi ma tantx g˙enu biex innies ikollhom informazzjoni o©©ettiva.

F’nofs id-diskussjoni saru diversi interventi.

Fosthom dak ta’ Steve Borg dwar l-importanza ta’ Gulliermu Arena, li kien interessanti mill-aspett storiku. Fl-a˙˙ar tad-diskussjoni g˙alaq b’diskors qasir id-Deputat Mexxej g˙all-Affarijiet tal-Partit Dr Toni Abela fejn beda billi qal li ©urnalist tajjeb jg˙id lin-nies dak li g˙andhom ikunu jafu filwaqt

li ©urnalist anqas tajjeb jag˙ti lin-nies dak li jixtiequ jisimg˙u. Qal ukoll li l-missjoni prinçipali ta’ kull ©urnalist hu li jg˙id il-verità tal-fatti.

Waqt din l-attività kien hemm ukoll wirja Ωg˙ira dwar l-ewwel ˙amsin ˙ar©a tal-gazzetta KullÓadd, li l-ewwel editur tag˙ha kien Felic Agius, li g˙andu ismu marbut ma’ din il-gazzetta.

Lokali

29.06.2014 03

“L-istakehoLders prinÇipaLi huma fiL-biÇÇa L-kbira favur iL-koedukazzjoni” Il-Professur Mark G. Borg Is-sena skolastika li g˙addiet kienet differenti g˙all-istudenti tal-Iskola Sekondarja ta’ Pembroke hekk kif din kienet l-ewwel skola sekondarja statali li fiha ©iet introdotta s-sistema tal-koedukazzjoni. Dan il-kunçett sab kunsens wiesa’ fost l-istakeholders involuti u dan is-suççess wassal biex ji©i estiΩ g˙all-kulle©©i kollha statali mis-sena skolastika l-©dida. LIAM GAUCI ˙a l-kummenti ta’ Mark G. Borg, Professur tal-Psikolo©ija Edukattiva fi ˙dan id-Dipartiment tal-Istudji Edukattivi tal-Università ta’ Malta, illi kien ikkummissjonat mill-Ministeru g˙all-Edukazzjoni biex janalizza l-impatt ta’ din ir-riforma.

Meta ©ie elett Gvern Laburista s-sena li g˙addiet deher çar li kien wasal iΩΩmien ta’ riformi vasti fis-settur edukattiv. Dan il-bΩonn kien qieg˙ed jin˙ass kemm mill-g˙alliema kif ukoll millistudenti u l-©enituri tag˙hom hekk kif dan is-settur ma kienx qieg˙ed jippermetti lit-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ tag˙na li jil˙qu l-potenzjal s˙i˙ tag˙hom. Madankollu, il-Gvern ma g˙a©©ilx biex implimenta r-riformi mixtieqa u introduça proçess wiesa’ ta’ konsultazzjoni u analiΩi f’kull stadju ta’ dawn il-bidliet, inkluΩ l-introduzzjoni tal-koedukazzjoni fliskejjel statali Maltin.

Fost din l-g˙odda ta’ analiΩi kien hemm ir-riçerka li g˙amel il-Professur Borg li saret bejn Frar u April ta’ din is-sena. G˙all-fini ta’ din irriçerka saru 20 focus groups fejn huwa personalment iltaqa’ ma’ 154 persuna bejn studenti; g˙alliema u Learning Support Assistants (LSAs), li jg˙allmu u li ma jg˙allmux klassijiet koedukattivi; genituri u School Management Teams (SMTs) mill-iskejjel ta’ Pembroke u tal-isport. Borg spjegali li dawn kienu sessjonijiet fejn il-parteçipanti tkellmu fuq lesperjenzi tag˙hom, kif ukoll fuq l-affarijiet li kienu jinkwetawhom g˙all-preΩent u g˙all-futur. Is-sessjonijiet, li ©ew irrekordjati u traskritti, servew sabiex dak li jkun jg˙id dak kollu li j˙oss dwar il-koedukazzjoni.

Reazzjoni poΩittiva “B’mod gene rali,” sostna

Borg, “nista’ ng˙id ming˙ajr tlaqlieq li l- istakeholders prinçipali kollha huma filbiçça l-kbira favur il-koedukazzjoni .

Ovvjament hemm diversi aspetti li dawn i˙ossu li g˙andhom ji©u indirizzati, b˙at-trasport taliskola, sistema ta’ CCTV fliskejjel, id-dixxiplina fl-iskola u sanzjonijiet effettivi, superviΩjoni qabel tibda liskola u waqt il-breaks, u llezzjonijiet tal-PE.” Mistoqsi x’kienu r-riΩultati prinçipali l i ˙ a r © u m i l l istudju tieg˙u huwa qal li b’mod ©enerali r-reazzjoni tal-istudenti kienet wa˙da poΩittiva fejn qalu li l-koeduzzjoni hija kontinwazzjoni tas-snin fil-primarja u preparazzjoni g˙all-˙ajja fiddinja reali. Barra minn hekk, huma semmew li din kienet esperjenza sabi˙a fejn bniet u subien flimkien jitg˙allmu minn xulxin g˙aliex g˙andhom opinjonijiet differenti u g˙aliex jitg˙allmu differenti.

Il-©enituri fil-bidu kienu inçerti min˙abba li ma kinux jafu kif l-affarijiet se jiΩviluppaw. Xi w ˙ u d m i n n h o m esprimew t˙assib dwar kif ittfal tag˙h o m k i e n u s e ja©ixxu u j © i b u r u ˙ h o m f’kuntest k o e d u k a t t i v . I t t˙assib prinçipali tag˙hom kien dwar x’se ji©ri meta ttfal jikbru u j i m m a t u r a w meta jitilg˙u fil-Form 3.

“Sfida mixtieqa” Qabel ma g˙allmu klassijiet koed u˙ud mill-g˙alliema kienu m˙assba mill-fatt li din kienet se t k u n l - e w w e l esperjenza tag˙hom, dwar kif se j©ibu ru˙hom it-tfal fil-

Il-Professur Mark G. Borg klassi, u rigward a©ir b’konnessjonijiet sesswali. Però, wara l-ftit esperjenza li kellhom kien hemm min ammetta li issa huma ˙afna aktar poΩittivi dwar il-koedukazzjoni. T˙assib ie˙or kien dwar il-gender mix fil-klassi, speçifikament il-bilanç bejn bniet u subien fil-klassi u ddaqs tal-klassi u mixed ability teaching . M a d a n k o l l u , kien hemm min irrimarka li

l-kwistjoni tal-koedukazzjoni qed ti©i minfu˙a ΩΩejjed u li hija kwistjoni g˙all-adulti u mhux g˙at-tfal.

Min-na˙a l-o˙ra, g˙alliema li g˙adhom ma g˙allmux klassijiet koed esprimew t˙assib dwar kif se jamministraw klassi ta’ dan it-tip, ilbackground t a t - t f a l , u l i wie˙ed irid jaddatta ttag˙lim tas-su©©ett g˙al klassijiet koed. Hawnhekk kien

hemm min staqsa eΩattament dwar xiex g˙andhom jinkwetaw; o˙rajn raw ittag˙lim fil-koed b˙ala sfida mixtieqa u li din hija esperjenza poΩittiva gdida.

Fl-a˙˙ar, it-t˙assib tal-SMTs kien dwar kif wie˙ed jimmanni©©ja bniet u subien flimkien u kif se jamministraw sitwazzjoni fejn tfal koed jinsabu ma’ tfal akbar minnhom f’kuntest ta’ singlesex school fejn erbg˙a milli s k e j j e l s e j k u n u middle (coed) schools u seniors (single-sex) school fl-istess kampus.

Mir-riçerka tieg˙u, il-Prof.

Borg ikkonkluda li b’mod ©enerali kien hemm dispoΩizzjoni poΩittiva lejn ilkoedukazzjoni mill-biçça lkbira tal-©enituri, g˙alliema u LSAs. “Kien hemm min hu favur, basta li çerti fatturi jkunu f’posthom – b˙assuperviΩjoni fuq it-trasport u superviΩjoni a˙jar qabel liskola u fil-breaks. Kienu ftit ˙afna dawk il-©enituri u lg˙alliema li kienu assolutament kontra l-koedukazzjoni.”

Lil hinn mill-kwistjoni talkoedukazzjoni, Borg qalli li l-punt li jispikka fuq kollox fis-settur edukattiv kien linkwiet ta’ bosta g˙alliema dwar il-mixed ability classes.

“Bosta esprimew il-frustazzjoni tag˙hom illi fi klassijiet mixed ability m h u x q e d jirnexxilhom jil˙qu t-tfal kollha. Isostnu li l- mixed ability teaching falla b’tali mod li t-tfal l-aktar tajbin qed jinΩammu lura u dawk li huma batuti mhux qed ila˙˙qu ma’ dak li jsir filklassi.”

Lokali

04 29.06.2014

TraÓÓis Li se JisTimoLa L-ekonomiJa Rapport mi©bur minn Dr Aaron G. Grech, li jag˙mel parti mill-Modelling and Research Department tal-Bank Çentrali ta’ Malta, ta stampa poΩittiva tal-pjan tar-ro˙s filkontijiet tad-dawl u l-ilma li qieg˙ed ji©i implimentat b˙alissa mill-Gvern hekk kif ikkalkula li din l-inizjattiva se tistimola t-tkabbir ekonomiku u tnaqqas il-qg˙ad f’pajjiΩna.

Fil-fehma ta’ Dr Grech, leffett ©enerali ta’ dawn il-bidliet ser iwassal g˙al Ωieda ta’ 0.65 punti perçentwali filProdott Domestiku Gross (PDG) sal-2020, bl-ikbar impatt jin˙ass fl-2015 u fl2016.

Dawn il-miΩuri g˙andhom iwasslu wkoll g˙al inflazzjoni aktar baxxa fil-prezzijiet talkonsumatur u kontribuzzjoni lejn titjib fil-kompetittività internazzjonali tal-ekonomija Maltija. F’termini tal-impatt fuq ir-rati ta’ tkabbir, it-tnaqqis filkontijiet mistenni li jkattar tkabbir ta’ 0.1% fl-2014, 0.3% fl-2015 u 0.2% fl-2016.

mistennijin li jΩidu l-impjiegi – fattur li g˙andu jag˙ti spinta o˙ra Ωg˙ira lill-konsum privat fl-2018. Min˙abba f’hekk, irrata tal-qg˙ad hija mistennija li tonqos mill-linja baΩi minn 0.2 punti perçentwali.

Impatt mhux immedjat

Iktar investiment, inqas qg˙ad Hawnhekk Grech sostna li sabiex il-kumpaniji jisfruttaw bl-a˙jar mod it-tnaqqis fl-ispejjeΩ operattivi huma jridu jinvestu dan il-gwadann b’mod s˙i˙ fil-prezzijiet ta’ esportazzjoni. Jekk dan ise˙˙, il-PDG jissa˙˙a˙ bi kwaΩi 0.25 punti perçentwali fl-ewwel sena, li

jiΩdied g˙al 0.4 punti perçentwali fl-2016 u mbag˙ad g˙al 0.5 punti perçentwali fis-snin ta’ wara.

Skont l-istess rapport, g˙allbidu l-impatt ekonomiku ewlieni tat-tnaqqis fit-tariffi g˙andu jin˙ass fil-konsum privat, hekk kif f’dan l-istadju huma biss il-konsumaturi resi-

denzjali li jibbenefikaw minn tnaqqis. Dan g˙andu jwassal g˙al Ωieda fl-importazzjoni, kif ukoll g˙al xi Ωieda fl-investiment.

Però, fl-2015, it-titjib fil-kompetittività esterna li tirriΩulta minn prezzijiet ta’ esportazzjoni aktar baxxi g˙andhom iwasslu g˙al Ωieda fl-esportaz-

zjoni. Dan mistenni li jwassal g˙al Ωieda fil-konsum illi jinçentiva lill-kumpaniji biex ikomplu iΩidu l-investiment.

Huwa stmat li dan it-tkabbir flesportazzjoni se tkompli jitjieb fl-2016 hekk kif il-prezzijiet tal-esportazzjoni jaqg˙u aktar.

B’riΩultat ta’ dan kollu, ilkumpaniji li jinvestu f’pajjiΩna

iL-LiÌi TaL-finanzJamenT TaL-parTiTi

L-inTerVenTi Ta’ franCo DeBono Wara snin s˙a˙ jinjora l-pariri tal-esperti legali meta kien Ministru, Carmelo Mifsud Bonnici issa qed jag˙ti l-pariri huwa lil ˙addie˙or.

Sorsi li tkellmu ma’ din ilgazzetta qalulna li Mifsud Bonnici jidher li fl-a˙˙ar qam mir-raqda twila li kien ilu fiha meta kien fil-Kabinett, wara li din il-©img˙a Mifsud Bonnici iddeçieda li jo©©ezzjona g˙attibdil fil-li©i proposta millMinistru tal-Ìustizzja rigward l-g˙oti tas-sentenza meta lakkuΩat ma jkunx preΩenti. Ódax-il intervent Konferma ta kemm l-eksMinistru tal-Ìustizzja kien raqad fuq riformi importanti huma l-interventi kontinwi li Franco Debono kien g˙amel fil-Parlament fuq il-bΩonn ta’ li©i g˙all-finanzjament talPartiti.

Din il-gazzetta rnexxielha tg˙odd xejn inqas minn ˙daxil intervent bejn Mejju tal-2008

u Diçembru tal-2012. Il-probabbiltà hija li kien hemm iktar interventi minn dawn.

L-ewwel intervent L-ewwel intervent ta’ Debono fuq dan is-su©©ett kien jg˙id hekk: “Çertament li wasal iΩΩmien sabiex f’pajjiΩna, b˙al tista’ tg˙id fil-bqija tal-pajjiΩi kollha fl-Ewropa, ikollna li©i mhux biss dwar il-finanzjament tal-partiti politiçi, iΩda wkoll dwar l-organizzazzjoni u l-funzjonament intern talpartit politiku b˙ala assoçjazzjoni ta’ rilevanza kostituzzjonali.

Dak li ji©ri internament f’partit politiku ma jinteressax esklussivament lil dak il-partit biss, iΩda g˙andu rilevanza g˙all-istruttura kostituzzjonali kollha li fil-kuntest tag˙ha jopera. Ir-realtà hi li partit politiku mhux sempliçiment entità politika soçjali, iΩda huwa parti integrali mill-istruttura kostituzzjonali.”

L-a˙˙ar intervent Meta, wara iktar minn erba’ snin, din il-li©i proposta minnu baqg˙et lanqas biss ittellg˙et g˙ad-diskussjoni, Dr Debono ddeçieda li ma jivvutax favur il-ba©it tal-Gvern Nazzjonalista. Dan kien parti mill-intervent tieg˙u f’Diçembru 2012: “Sur President, nitlob permess biex nag˙ti spjegazzjoni dwar ilmod kif se nivvota.

Kif nista’ nivvota biex dan ilGvern ikompli jamministra fondi pubbliçi meta, minkejja li pajjiΩna kompla jiΩloq ’l isfel fil- perception of corruption index , dan il-Gvern naqas milli jimplimenta le©iΩlazzjoni dwar il-whistleblower, dwar ilKummissjoni Permanenti dwar il-Korruzzjoni u dwar ilfinanzjament tal-partiti? Kif nista’ nivvota favur dan ilba©it meta rapport riçenti talAwditur – qieg˙ed f’idi – fih madwar 400 faççata ta’ mismanagement?”

dejjem

Fl-a˙˙ar Grech spjega li lBank Çentrali ta’ Malta mhuwiex qieg˙ed jassumi li limpatt ekonomiku fuq il-konsumatur ta’ dan it-tra˙˙is se jkun immedjat. Filwaqt li ttra˙˙is tal-2014 se jkollu dan limpatt immedjat, is-sitwazzjoni taf tkun differenti fil-kaΩ ta’ dak li se jesperjenza s-settur kummerçjali fl-2015.

Dan g˙aliex, dawn ir-riΩorsi finanzjarji ©odda jistg˙u jkunu uΩati biex iΩidu il-profitti talkumpaniji f’kaΩ li dawn m’g˙andhomx pressjoni kompetittiva biex inaqqsu l-prezzijiet jew g˙andhom bΩonn ipattu g˙al xi tnaqqis fil-profitti li esperjenzaw fis-snin preçedenti.

G˙aldaqstant, il-Bank Çentrali se jissorvelja l-iΩviluppi fl-indiçi tal-prezzijiet talprodutturi matul iΩ-Ωmien li ttnaqqis fit-tariffi kummerçjali se jie˙u effett, u se timmodifika l-istimi makroekonomiçi tag˙ha fid-dawl tad-devjazzjonijiet possibbli mir-rata ta’ impatt fuq il-partijiet interessati kollha involuti f’dan ilproçess.

Lokali

29.06.2014 05

FAVUR POLITIKA NADIFA, BIL-PROVI Wara snin ta’ tkaxkir tas-saqajn mill-Gvern preçedenti, il-Gvern preΩenti din il-©img˙a ppublika l-abbozz ta’ li©i dwar ilfinanzjament tal-partiti. Din illi©i se tiΩdied mal-weg˙di kollha l-o˙ra li ©ew imwettqa minn dan il-Gvern fl-ewwel sena u tliet xhur tieg˙u.

Il-li©i tal-finanzjament tal-partiti se tkun qed tipprovdi, fost o˙rajn, biex kandidat elett li jinqabad jag˙mel dikjarazzjoni falza dwar kemm nefaq f’kampanja elettorali, jitlef is-si©©u.

Gvern li qed ja˙dem biex ilpoplu jer©a’ jafda lill-politiçi F’konferenza tal-a˙barijiet ilMinistru g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali Owen Bonnici spjega li f’inqas minn sena u nofs il-Gvern se jkun da˙˙al tliet pilastri kbar li se jwasslu g˙al politika nadifa: ittne˙˙ija tal-preskrizzjoni fuq reati kommessi minn politiçi, il-Whistleblower Act u l-finanzjament tal-partiti. Dan bil-g˙an li l-poplu Malti jer©a’ jikseb ilfiduçja fil-politiçi.

Dr Bonnici fakkar li l-li©i talfinanzjament tal-partiti kienet ilha tissemma 25 sena, fost lo˙rajn fir-Rapport Galdes tal1994 u fl-abbozz ta’ li©i li kien ippreΩenta Dr Franco Debono fil-le©iΩlatura li g˙addiet, madankollu qatt ma da˙let fisse˙˙ min˙abba nuqqas ta’rieda politika.

Il-Kummissjoni Elettorali tista’ tiç˙ad talba g˙arre©istrazzjoni ta’ partiti Dr Bonnici ddeskriva dan labbozz b˙ala pass storiku. Ftit xhur ilu kienet ˙ar©et white paper dwar il-finanzjament talpartiti u minn dakinhar ’il quddiem sar proçess ta’ konsultazzjoni pubblika li wassal biex jitfassal l-abbozz ta’ li©i.

Huwa Ωied jg˙id li lKummissjoni Elettorali tista’ tiç˙ad talba g˙ar-re©istrazzjoni ta’ partit jekk id-deskrizzjoni mog˙tija ta’ dak il-partit tkun b˙al dik ta’ partit jew kandidat ie˙or jew tkun saret b’mod illi fiha nnifisha tikkostitwixxi lg˙emil ta’ reat. Il-partit ikollu dritt li jappella minn din iddeçiΩjoni.

Linji gwida çari g˙al kontabbiltà u kontroll fuq donazzjonijiet Il-Ministru sa˙aq fuq il-˙tie©a ta’ kontabbiltà u g˙alhekk stqarr li l-partiti g˙andhom jag˙tu rendikont lillKummissjoni Elettorali ta’ dak li jkunu rçevew u dak li ©ie uΩat mill-partit u r-rekords ta’ kontabbiltà g˙andhom jinΩammu skont l-istandards talaccounting biex b’hekk ma jkunx hemm lok ta’ konfuΩjoni jew dubju.

Dr Bonnici tkellem ukoll dwar il-kontroll ta’ donazzjonijiet lill-partiti rre©istrati u lmembri tag˙hom, fejn spjega li l-partiti m’g˙andhomx jirçievu: donazzjonijiet anonimi li jaqbΩu l-€50 mill-istess sors f’sena; donazzjonijiet kunfidenzjali li jaqbΩu l-€500 mill-istess sors f’sena; u donazzjonijiet li jaqbΩu l-€40,000 mill-istess sors f’sena.

Huwa spjega li l-g˙oti ta’ rigali, sponsorships jew proprjetà wkoll jitqiesu b˙ala donaz-

zjonijiet u l-valur tag˙hom m’g˙andux jaqbeΩ iç-çifri stabbiliti.

Kampanji elettorali: mhux iktar minn €20,000 g˙al kull distrett Dr Bonnici tkellem ukoll dwar l-infiq waqt l-elezzjonijiet fejn kandidat g˙all-elezzjonijiet ©enerali ma jistax jonfoq aktar minn €20,000 g˙al kull distrett elettorali li jikkontesta, iΩda huwa liberu li jaqsam lammont permissibbli kif jidhirlu bejn id-distretti li jikkontesta.

Kandidat g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew ma jistax jonfoq aktar minn €50,000 filwaqt li g˙all-elezzjonijiet talkunsilli lokali, kandidat ma jistax jonfoq aktar minn €5,000.

Huwa spjega wkoll li flabbozz hemm proposti emendi

g˙all-Kostituzzjoni, g˙allErbatax-il Skeda tal-Att dwar lElezzjonijiet Ìenerali u g˙al li©ijiet o˙ra elettorali bl-iskop illi, filwaqt li jiΩdiedu l-ammon-

ti li kandidat jista’ jonfoq fuq il-kampanja elettorali, jipprovdu wkoll li jekk jinstab millQorti Kostituzzjonali li kandidat elett fl-elezzjoni ©enerali

jkun g˙amel dikjarazzjoni falza dwar l-infiq elettorali tieg˙u, jew jekk ikun nefaq iΩjed milli tippermettilu l-li©i, huwa jitlef is-si©©u.

Lokali

29.06.2014 07

IL-PARLAMENT IL-ÌDID SETA’ JISPIÇÇA BLA BLAT Wa˙da mill-problemi li ffaççja l-Gvern preΩenti fit-tkomplija tal-bini tal-Parlament il-©did kienet id-dubju jekk kienx se jkun hemm blat biΩΩejjed biex tinkesa l-binja tal-Parlament.

Dan qalu ç-Chairman talKorporazzjoni g˙ar-Ri©enerazzjoni tal-Port il-Kbir (GHRC), Stefan Zrinzo Azzopardi, meta kien qed jitkellem waqt programm televiΩiv iktar kmieni din il©img˙a.

Iç-Chairman tal-GHRC spjega li kien hemm kwistjoni serjissima rigward il-©ebla li ntuΩat biex jitlesta lParlament. Il-binja hija mag˙mula minn struttura tal˙adid u mlibbsa minn ©ebla li qed tinqata’ minn barriera f’G˙awdex.

Huwa ma˙sub li fil-viçinanzi, jekk mhux mill-istess barriera, kien inqata’ Ω-Ωonqor li bih inbena l-breakwater talport aktar minn mitt sena ilu.

Wa˙da mid-diffikultajiet ilkbar li Ωammet lura dan ilpro©ett, qal iç-Chairman, kienet id-dubju dwar jekk kienx hemm biΩΩejjed minn dan il-blat biex ikun jista’ jitlesta l-pro©ett.

Kien waqa’ lura fil-flus u fil-˙in Dr Zrinzo Azzopardi kompla jg˙id kif, minbarra din ilproblema, kien hemm sfidi kbar o˙ra, fosthom meta nstab li l-pro©ett la kien filba©it u lanqas kien fil-˙in. Filfatt, qabel inbidlel il-Gvern di©à kien hemm indikazzjonijiet ta’ talbiet iΩjed ta’ flus.

Jispjega li kien hemm aspetti mill-pro©ett fejn il-Gvern kellu jara kif se jiffinanzja b’mod separat, fosthom il-foss kif ukoll id-da˙la tal-Belt.

F’dik li hija l-mira g˙at-tlestija tal-pro©ett, meta bdew jitwaqqg˙u l-istrutturi li kien hemm fl-2010, il-mira g˙attlestija tal-pro©ett mill-Gvern preçedenti kienet is-sena 2012. IΩda meta fl-2013 tela’ Gvern ©did, kul˙add kien jaf li din il-mira ma ntla˙qitx g˙ax il-pro©ett kien g˙addej b’ritmu ferm iΩjed bil-mod milli kien mistenni.

Waqt li din il-©img˙a lIspeaker An©lu Farrugia kien qed jindirizza l-Kumitat g˙axXog˙ol tal-Kamra, huwa wkoll esprima n-nuqqas ta’ sodisfazzjon tieg˙u bliΩvilupp fil-bini tal-Parlament il-©did, u qal li kien g˙amel arran©amenti biex jekk dan ilbini ma jkunx jista’ jibda jintuΩa wara s-sajf, il-Parlament jer©a’ jiltaqa’ fil-Palazz.

Xog˙lijiet g˙addejjin filBelt “G˙andna diversi miri quddiemna; fil-belt kapitali tag˙na dalwaqt se jkollna diversi avvenimenti internazzjonali u rridu naraw li din ilbelt, li kulma jmur aktar nies qed jie˙du interess fiha, tkun ippreparata g˙al dawn lavvenimenti,” sostna içChairman tal-GHRC. Semma kif is-sena d-die˙la pajjiΩna se jospita ç-CHOGM, fl-2017 se

jkollna l-Presidenza tal-Unjoni Ewropea, li jfisser li se jkollna diversi laqg˙at b’mexxejja Ewropej preΩenti fostna, imbag˙ad il-Valletta 2018.

Iç-Chairman spjega li meta ©ie mag˙Ωul Renzo Piano, ilpro©ett kien jinkorpora master plan li jinkludi fih id-da˙la tal-Belt Valletta, il-venda talkarozzi tal-linja, il-bini talParlament il-©did u Pjazza Teatru Rjal, fejn di©à bdew isiru produzzjonijiet teatrali.

Hemm ukoll Pjazza de Valette, li Dr Zrinzo Azzopardi ddeskriva b˙ala wa˙da mill-aktar xog˙lijiet sensittivi li saru, fejn tqatta’ lblat ta’ ta˙t il-pjazza biex illum hemm kumpless ta’ kmamar. Jispjega li llum hemmhekk jidhru Ωew© pilastri u, g˙alkemm ma tantx huma sbie˙, dawn kienu neçessarji biex ma tkomplix iççedi l-Ber©a tal-Italja, li bdiet issirilha l-˙sara waqt liskvar.

Sensittività storiku

g˙all-bini

B’rabta mal-eΩempju ta’ Pjazza de Valette, iç-Chairman tal-GHRC jg˙id li meta wie˙ed ja˙dem fil-Belt Valletta, ikunx pro©ett talGvern jew tal-privat, is-sensittivitajiet huma enormi. Sostna li huwa tajjeb li g˙andna awtoritajiet li x-xog˙ol tag˙hom huwa li jikkonservaw dak li ˙allew ta’ qabilna, g˙ax fil-passat is-sensittività g˙all-wirt storiku kienet minima g˙all-a˙˙ar, bil-konsegwenza li saru Ωviluppi u t˙allew isiru çertu interventi kwaΩi oxxeni.

Sa˙aq li meta wie˙ed ja˙dem f’dawn il-postijiet ma jistax jaqbad iqatta’ l-blat daqslikieku qed iqatta’ art li fuqha ma hemm xejn. Fi Pjazza de Valette, eΩempju, hemm Ωew© knejjes ta’ valur storiku kbir: il-knisja talVitorja u ta’ Santa Katerina ta’ Siena. Min˙abba f’hekk huwa importanti li jkun hemm element ta’ monitora©© qawwi.

Huwa mifhum li dan il-monitora©© g˙andu wkoll jevita sitwazzjoni simili g˙al dik ta’ madwar sena ilu, fejn pajjiΩna kellu theddida mill-Unesco li l-Belt ma tibqax World Heritge Site. Il-korrispondenza kienet ilha g˙addejja missena 2012, iΩda Gvern preçedenti kien Ωamm kollox mistur.

Madankollu, Zrinzo Azzopardi sostna li kien hemm g˙aqal kbir u koordinazzjoni bejn il-ministeri, u anke permezz tal-intervent mill-Ministeru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura u l-GHRC, din il-problema llum issolviet.

Huwa temm jg˙id li hemm direzzjoni çara min-na˙a talMinisteru g˙at-Trasport u lInfrastruttura li ji©u evalwati sew l-impenji li saru. “Dan ilGvern ried ikompli jonora lkuntratti li sab, però ried jamministrahom b’tali mod li laffarijiet isiru f’termini ra©jonevoli u rispettabbli u jara li l-ispiΩa ma tkomplix tog˙la ’l fuq.”

Il-Parlament li drajna naraw

Il-Parlament li mistenni jibda jintuΩa minn wara s-sajf

Lokali

08 29.06.2014

SOÇJETÀ ikTar MEdiÇiNi aÓJar GÓaLL-kONSUMaTUr diÌiTaLi

Mhux darba jew tnejn li meta individwu ji©i bΩonn mediçina jsib li mhuwiex infurmat biΩΩejjed dwar il-mediçina li se jixtri.

Il-prezz li qed i˙allas g˙aliha huwa ra©jonevoli? Hemm mediçina iktar adattata? Kemm huma gravi s- side-effects tag˙ha?

Issa qed isir sforz biex dawn il-mistoqsijiet ji©u indirizzati u l-konsumatur ikun moqdi a˙jar. Din il-©img˙a l-Ministeru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili nieda kampanja ta’ g˙arfien dwar g˙aΩla ta’ mediçini a˙jar g˙all-konsumatur.

Din il-kampanja, bil-g˙an li lkonsumatur ji©i moqdi a˙jar, hija intitolata ‘Il-Mediçini: G˙aΩla A˙jar G˙alik’, u hija mibnija fuq proçess ta’ djalogu sostnut minn erba’ pilastri.

Dawn huma: ro˙s tal-prezzijiet tal-mediçini; it-tis˙i˙ tal-awtoritajiet ikkonçernati, speçjalment

dawk li jie˙du ˙sieb il-konsumatur u dawk li jassiguraw il-kwalità tajba tal-mediçini; informazzjoni lill-professjonisti fil-qasam tas-sa˙˙a kif ukoll lill-pazjenti dwar l-g˙aΩla u luΩu tal-mediçini; assigurazzjoni li l-pazjenti jkollhom g˙aΩla s˙i˙a ta’ mediçini effettivi u ta’ kwalità tajba.

Dan id-djalogu qed iservi biex il-prezzijiet tal-mediçini jinΩammu fl-inqas prezz g˙allpazjenti u fl-istess waqt il-pubbliku jkollu disponibbli lmediçini essenzjali bi prezz ra©jonevoli u xieraq meta mqabbel ma’ pajjiΩi o˙rajn.

Il-Professur Anthony Serracino Inglott, Chairperson tal-Awtorità dwar il-Mediçini, spjega kif l-Awtorità tevalwa lmediçini, kemm dawk ta’ referenza kif ukoll ©eneriçi, sabiex ikun assigurat li dawn il-prodotti jil˙qu l-livelli me˙tie©a.

Irid ji©i assigurat ukoll li

dawn g˙andhom iktar benefiççji milli riskji, li huma ta’ kwalità tajba u li j˙allu l-effetti kif ippreΩentati lill-pazjenti. Ìie spjegat kif il-pazjenti jistg˙u jinvolvu ru˙hom flg˙aΩla tal-mediçini billi jistaqsu lill-ispiΩjar jew lit-tabib dwar lg˙aΩla tal-mediçini bi prezzijiet differenti.

Iç-Chairman tal-Awtorità Maltija g˙all-Kompetizzjoni u lAffarijiet tal-Konsumatur Marcel Pizzuto semma kif ilkompetizzjoni trid tilg˙ab rwol biex tiΩgura li s-suq jiffunzjona favur il-konsumatur biex b’hekk ikun jista’ jibbenefika minn kwalità a˙jar, g˙aΩla aktar wiesg˙a ta’ mediçini, varjetà ta’ prodotti, iΩjed innovazzjoni u prezzijiet or˙os.

Fisser kif it-tobba u l-ispizjara jilag˙bu rwol importanti g˙ax joffru informazzjoni dwar lg˙aΩla tal-mediçini sabiex ilkonsumatur ikun jista’ jixtri mediçini bi prezz ra©jonevoli.

Meta kien qed i˙abbar ir-riΩultati ta’ st˙arri© u riçerka dwar l-uΩu tal-log˙ob di©itali fost il-Maltin, is-Segretarju Parlamentari Josè Herrera qal li dan l-istudju jkompli jikkonferma kemm is-soçjetà Maltija qieg˙da ssir dejjem aktar di©itali u dipendenti fuq l-ICT u l-applikazzjonijiet tieg˙u.

“Nemmen li t-teknolo©ija hija opportunità g˙as-soçjetà g˙ax toffri l-g˙odda g˙alaktar inklussività, aktar effiçjenza fix-xog˙ol, u kwalità ta’ ˙ajja a˙jar,” qal is-Segretarju Parlamentari.

Dr Herrera semma kemm huwa importanti g˙al kull individwu li jkun mg˙allem u jag˙mel uΩu bilançjat mill-log˙ob di©itali; uΩu g˙al divertiment u uΩu g˙al skop edukattiv biex ji©i Ωgurat l-a˙jar ambjent g˙at-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙.

Is-Segretarju Parlamentari qal li dan l-ist˙arri© huwa r-riΩultat ta’ xog˙ol li sar mill-Akkademja b’fondi provduti mill-Awtorità Maltija dwar il-Komunikazzjoni (MCA). Studji o˙ra li qed isiru b’fondi tal-awtorità huma: – studju dwar l-uΩu tal-internet mit-tfal li sar b˙ala parti minn studju mal-Ewropa kollha ta˙t l-isem tal-EUKidsOnline u koordinat mill-London School of Economics; – studju dwar l-anzjanità u l-firda di©itali u kif nies avvanzati fletà j˙arsu lejn it-teknolo©ija; – u studju dwar kif tista’ titjieb il-kwalità fl-esperjenza tas-servizz televiΩiv.

PEMBrOkE L-aÓJar Fir-riÇikLaÌÌ Il-kunsilli lokali ta’ Pembroke, TasSliema, Óal Kirkop, Ó’Attard u Ra˙al Ìdid unuri fir-riçikla©© matul it-tieni edizzjoni tal-GreenPak Local Council Awards organizzata mill-GreenPak Cooperative Society. Dawn l- awards iservu biex jirrikonoxxu dawk il-kunsilli lokali li ddistingwew ru˙hom fir-riçikla©© tal-iskart u b’riΩultat ta’ hekk tejbu l-ambjent tal-lokalità. Tliet kunsilli lokali kienu nnominati f’kull wa˙da mis-sitt kategoriji.

jtejbu dawn ir-riΩultati ˙alli Malta til˙aq il-miri stabbiliti mill-Unjoni Ewropea.

Premju b’appo©© g˙al pro©etti ambjentali

Ra˙al Ìdid l-iktar li g˙amel progress Il-Kunsill Lokal ta’ Pembroke reba˙ ilBest Overall Performance g˙at-tieni sena konsekuttiva b’rata ta’ rkuprar ta’ skart li tla˙˙aq it-58%, filwaqt li lKunsill Lokali ta’ Tas-Sliema reba˙ lunur ta’ Most Supportive Locality. Lunuri ta’ Best Performance: Recycling Bag u Best Performance: Household Glass intreb˙u mil-lokalitajiet ta’ Óal Kirkop u Ó’Attard rispettivament. IlKunsill Lokali ta’ Ra˙al Ìdid reba˙ Most Improved Locality b’titjib ta’ 75% f’dak li hu riçikla©©.

G˙all-ewwel darba, il-Fondazzjoni Inspire nediet l-unur ta’ The Inspire Foundation Award b˙ala tifkira ta’ apprezzament lil dawk il-kunsilli lokali

li pparteçipaw fil-kampanja ta’ ©bir ta’ ˙wejje© li saret is-sena l-o˙ra. Fost il˙afna kunsilli lokali li pparteçipaw f’din l-attività biex ji©bru flus g˙allFondazzjoni Inspire, ir-residenti ta’ Óal Kirkop ©abru l-akbar ammont ta’ ˙wejje© uΩati, medja ta’ 4 kilogrammi ta’ ˙wjje© g˙al kull dar. B’hekk ilKunsill Lokali ta’ Óal Kirkop kiseb ttieni premju tas-serata.

G˙al din iç-çerimonja, li g˙aliha attendew aktar minn 100 sindku, segretarji eΩekuttivi u kunsilliera, kien hemm preΩenti l-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil filKlima Leo Brincat, kif ukoll isSegretarju Parlamentari g˙all-Gvern Lokali Dr Stefan Buontempo. Waqt iddiskorsi tag˙hom fer˙u lill-kunsilli lokali u inkora©©ewhom biex jibqg˙u

L-In©inier Mario Schembri, il-Kap EΩekuttiv ta’ GreenPak Coop Society, qal: “Peress li kulma jmur iktar kunsilli lokali qed jing˙aqdu mal-iskema ta’ GreenPak, il-Local Council Awards qed isiru iktar diffiçli u mimlija sfidi. Dan effettivament ifisser li l-awards dejjem qed jikbru fil-presti©ju. A˙na ninkora©©ixxu dan it-tip ta’ kompetittività bi spirtu sportiv, li wara kollox ser isarraf f’ambjent a˙jar u rati ta’ riçikla©© a˙jar.”

Minbarra t-trofew u ç-çertifikat f’kull kategorija, il-kunsilli lokali rebbie˙a ng˙ataw premju ta’ €1,000 biex iservu ta’ appo©© g˙al pro©etti ambjentali li permezz tag˙hom il-lokalità u r-residenti stess jibbenefikaw direttament.

GreenPak hi skema awtorizzata millMEPA u membru fundatur ta’ EXPRA, lorganizzazzjoni Ewropea li tippromovi l-iskemi ta’ responsabbiltà tal-produttur internazzjonalment. GreenPak g˙andha wkoll l-appo©© minn PRO Europe, organizzazzjoni li tkopri 35 sistemi ta’ produtturi nazzjonali involuti fl-g˙aΩla selettiva u l-ippakkjar tar-riçikla©© taliskart.

President

29.06.2014 09

L-APPUNTAMENTI TAL-PRESIDENT TA’ MALTA U S-SUR PRECA IT-TNEJN, 30 TA’ ÌUNJU 2014 8.30am:

Il-President tippresiedi laqg˙a tal-Mani©ment fil-Palazz, il-Belt Valletta

12.00pm:

Il-President tilqa’ lill-Eççellenza Tieg˙u s-Sur Peter Mc Govern, Kummissarju G˙oli tal-Kanada g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta

IT-TLIETA, 1 TA’ LULJU 2014 10.00am:

Il-President tilqa’ lill-membri tal-Kunsill Konsultattiv LGBTI g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta

11.00am:

Il-President tilqa’ lill-membri tal-Malta Organic Agriculture Movement g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta

11.30am:

Il-President tilqa’ l-istudenti tal-˙ames sena tal-iskejjel primarji t’G˙awdex parteçipanti ta’ esibizzjoni tal-arti ‘Skopri t-Talent Tieg˙ek’ fil-Palazz, il-Belt Valletta

4.00pm:

Il-President ti©i ppreΩentata bil-pubblikazzjoni Malta’s Early Warning Systems During World War II, mill-Ma©©ur Tony Abela fil-Palazz ta’ Sant’Anton

4.00pm:

Is-Sur Edgar Preca jippresiedi laqg˙a tal-working committee tal-Malta Community Chest Fund fil-Palazz ta’ Sant’Anton

Il-President ippreΩentata bil-kredenzjali ta’ Stela Stingac, Ambaxxatriçi g˙al Moldova

L-ERBGÓA, 2 TA’ LULJU 2014 9.30am:

Il-President tilqa’ lil Dott. George Cassar, Ambaxxatur ta’ Malta g˙arRepubblika G˙arbija E©izzjana, akkumpanjat mis-Sinjura Cassar, g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton

10.30am:

Il-President iΩΩur id-Dar tar-Refu©jati f’Óal Balzan

12.30pm:

Il-President tilqa’ ç-çiklisti tal-ALIVE Charity Foundation g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton

2.00pm:

Il-President tilqa’ lill-Eççellenza Tieg˙u is-Sur Klaus-Peter Brandes, Ambaxxatur tar-Repubblika Federali tal-Ìermanja, g˙al Ωjara ta’ korteΩija filPalazz ta’ Sant’Anton

3.00pm:

Il-President tippresiedi board meeting tal-Fondazzjoni tal-President g˙all-Ìid tas-Soçjetà fil-Palazz ta’ Sant’Anton

4.30pm:

Il-President tiltaqa’ mal-Kunsill tal-Gvernaturi tal-Fondazzjoni tal-President g˙all-Ìid tas-Soçjetà fil-Palazz ta’ Sant’Anton

8.00pm:

Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al riçeviment ospitat mill-Eççellenza Tag˙ha is-Sa Gina Abercrombie Winstanley, Ambaxxatriçi tal-Istati Uniti talAmerika u s-Sur Winstanley fl-okkaΩjoni tal-238 anniversarju talIndipendenza tal-Istati Uniti tal-Amerika, fl-Ambaxxata Amerikana f’Ta’Qali

IL-ÓAMIS, 3 TA’ LULJU 2014 9.30am:

Il-President tilqa’ lil Dr Jeffrey Pullicino Orlando, Chairman tal-Kunsill Malti g˙ax-Xjenza u t-Teknolo©ja (MCST) g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta

10.00am:

Il-President tilqa’ lill-Eççellenza Tag˙ha is-Sa Merike Kokajev, Ambaxxatriçi tar-Repubblika tal-Estonja g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta

11.30am:

Il-President tiltaqa’ mal-Onor. Joseph Muscat, Prim Ministru, u mal-Onor.

Simon Busuttil, Kap tal-OppoΩizzjoni, fil-Palazz ta’ Sant’Anton

3.30pm:

Il-President ti©i ppreΩentata donazzjoni b’risq il-Malta Community Chest Fund mill-Familja Bouvett akkumpanjata mis-Sur Charles Farrugia fil-Palazz ta’ Sant’Anton

5.00pm:

Il-President u s-Sur Preca jippresiedu laqg˙a tal-Bord tal-Malta Community Chest Fund fil-Palazz ta’ Sant’Anton

Il-President ippreΩentata bil-kredenzjali tal-Ambaxxatur tal-Armenja Sargis Ghazaryan

IL-ÌIMGÓA, 4 TA’ LULJU 2014 9.00am:

Il-President u s-Sur Preca jippriesdu t-tnedija tal-Ballu tal-Qamar t’Awwissu fil-Palazz Verdala

10.30am:

Il-President iΩΩur Id-Dar tal-Kleru f’Birkirkara

12.00pm:

Il-President tiltaqa’ mal-Onor. Justyne Caruana, Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva fil-Palazz ta’ Sant’Anton

5.10pm:

Il-President akkumpanjata mis-Sur Preca tinawgura l-Maratona tal-Volleyball 2014 fid-Dar tal-Providenza, is-Si©©iewi

7.30pm:

Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al Quddiesa ta’ Radd il-Óajr fl-okkaΩjoni g˙ad-dikjarazzjoni tal-Fundatriçi Madre Margherita tal-Qalb ta’ Ìesù b˙alha Venerabbli f’Kerçem, G˙awdex

IS-SIBT, 5 TA’ LULJU 2014 10.00am:

Il-President tiltaqa’ mad-Diretturi tal-Kulle©© tal-Arti, ix-Xjenza u tTeknolo©ija (MCAST) fil-Palazz ta’ Sant’Anton

Il-President tifta˙ il-57 edizzjoni tal-Malta Trade Fair

Il-President ta’ Malta tista’ ti©i kkuntattjata bl-email marie-louise.coleiro@gov.mt Is-Sur Edgar Preca jista’ ji©i kkuntattjat bl-email edgar.preca@gov.mt L-Uffiççju tal-President jista’ ji©i kkuntattjat permezz tal-email: presidentsappointments.opr@gov.mt jew bin-numru tat-telefown 2122 1221 il-Palazz il-Belt Valletta (mit-Tnejn sal-Ìimg˙a) jew bin-numru tat-telefown 2144 0354, il-Palazz ta’ Sant’Anton (mit-Tnejn sal-Óadd)

Opinjoni

10 29.06.2014

TiVi aWards MINN

SALVU

CANALE

Kull min jafni kul˙add jaf li ss˙ana tag˙mel bija g˙alhekk, jekk jista’ jkun, f’çerta ˙inijiet ma nixrifx wiççi ’l barra.

Mhux g˙ax nibΩa millmelanoma, imma dik is-s˙ana eççessiva tbiddili l-burdati.

G˙all-kuntrarju tax-xitwa, li jekk ikun il-maltemp l-ors tieg˙i ni©ri barra. Jekk ikolli nag˙Ωel il-˙in ta’ passi©©ata nippreferiha fl-aqwa tal-kes˙a milli fis-sajf. Le, mhux se nikteb fuq ir-rapport tat-temp, jew xi komponiment dwar lista©uni, iΩda ming˙ajr ma rrid fis-sajf ingerger ftit aktar. Jista’ jkun ukoll li l-età qieg˙da tag˙mel bija sew. Imma g˙al xi ˙add b˙ali li jkolli noqg˙od nara t-televiΩjoni rrid u ma rridx, aktar insib x’nara fixxitwa milli fis-sajf.

Fix-xitwa tqalleb fi x˙in tqalleb dejjem se tiltaqa’ ma’ xi ˙a©a, insomma tiltaqa’ wkoll ma’ kanen tat-tliet kwarti, imma jien xorta nibqa’ nsegwi. Çerta drabi meta niltaqa’ ma’ xi kanna, allura nie˙u gost aktar g˙ax tg˙idx kemm nid˙ak, anke jekk ikun xi programm serjissimu. Fissajf kollox jispiçça u ˙lief repetizzjonijiet ma jkunx hemm. Óadd mill-istazzjonijiet lokali ma jie˙u biçça inizjattiva u jtella’ programm sajfi fejn il-ba˙ar jew xi pixxina sabi˙a li anke taraha biss t˙ossok tiffriska. Insomma, is-sena li g˙addiet il-One kellhom wie˙ed li nsejt x’kien jismu, iΩda kien jippreΩentah PJ Xerxen. Ma kienx il-favorit tieg˙i g˙ax ˙lief Xerxen jixxe-

na bit-toppu ma kienx fih.

Biex tag˙mel programm bissens m’hemmx g˙alfejn ˙afna çerimonji Ωejda, ˙sieb intelli©enti u skript tajjeb.

Repetizzjonijiet Ftit ilu semmejt il-programm tal-festi li jag˙mlu n-Net; meta rajtu tg˙idx kemm ˙adt gost bih. Fi programm wie˙ed kapaçi jda˙˙lu xi erba’ festi, iΩda ˙ej jirrepetuh wisq. Dan l-a˙˙ar inqalleb fi x˙in inqalleb ˙liefu ma ninzertax, iΩda a˙jar hu milli xi programm Ωbilançjat b˙al Iswed fuq l-Abjad jew xi Déjà Vu ta’ Montesin (ommi ma x’biΩa’).

Fl-aqwa tas-sajf dawn ir-repetizzjonijiet kollha jer©g˙u jir-

repetuwhom kuljum fuq kull stazzjon. Insomma, mill-mitluf tie˙u li tista’ g˙aliex jekk tkun tlift xi puntata ta’ xi Çaqqufa, Katrina , jew xi drama ie˙or, ikollok iç-çans issegwih! Anke jekk tkun tlift Simpatiçi ta’ xi 12-il sena ilu, in-Net g˙andhom ˙abtiet juruh ukoll.

Drama Naqblu jew le li l-aqwa drama dis-sena kienet iç- Çaqqufa ?

Insomma g˙alija dik kienet la˙jar. Kien hemm kaΩi li ©ieli kkritikajt iΩda, meta mqabbla ma’ o˙rajn, hi l-aqwa wa˙da.

Segwita Ωgur kienet Katrina .

L-aqwa sensiela ta’ drama fuq il-One kienet Maskra, minkejja li kelli çerta aspettazzjonijiet

g˙olja dwarha, maΩ-Ωmien dawn g˙osfru. L-NCIS u l-krimini n˙alluhom g˙allAmerikani, a˙na hawn Malta ng˙ixu! Il-One ukoll kellhom It-Tfal u Il-Klikka ; din tala˙˙ar ˙assejt li ftit a˙jar minn It-Tfal g˙ax din id-drama qatt ma fhimt xejn dwarha.

Jiddispjaçini, imma It-Tfal mhix it-tip ta’ drama li n˙obb insegwi jien. Naqblu wkoll li fuq in-Net intwerew l-ag˙ar sensiliet, Déjà Vu ma’ nifla˙hiex; wisq messa in scena u tinduna x’se jing˙ad u jsir minn qabel. Kellhom ie˙or, dan kien Ma Tinbidel Qatt, u na˙seb kemm ili nara televiΩjoni u nsegwi sew g˙ad irrid nara kummiedja delittanteska daqsha. G˙al ftit kont insejtha iΩda waqt li qieg˙ed na˙seb sabiex nag˙mel il-kitbiet tal-lum, ming˙ajr ma ridt kelli niftakar fiha!

Naqblu wkoll li l-aqwa attriçi kienet iç-çkejkna çaqqufa (Geordie Schembri) li f’età daqshekk tenera wriet li hija kapaçi. IΩ-Ωew© çaqqufiet lo˙ra wkoll interpretaw partijiet eççellenti. Ûgur li naqblu li Karla interpretat il-parti sew, g˙ax filli narawha ida˙˙ak u filli tawha l-parti tal- villian !

Ninu miskin nivvutalu b˙ala l˙aruf tas-sagrifiççju, iΩda Pawlu Caruana wriena li wkoll huwa attur bravu.

Id-die˙la nsemmu xi nofs tuΩΩana programmi o˙ra li n˙oss huma ta’ kwalità tajba u li g˙andna nfa˙˙ruhom.

Il-Óadd it-tajjeb.

WÇÇ imb WiÇÇ mhux bil-messaÌÌi!

Patri Mario Attard

Il-˙ajja hija skola ta’ tag˙lim.

Kul˙add imda˙˙al student fiha.

Min jiddeçiedi li jitg˙allem minnha u min iwebbes rasu u ma jitg˙allem qatt. Hu dak ilmiskin li jixraqlu l-laqam: il˙mar ta’ WiΩu!

Fil-˙ajja kul˙add ikollu xi jg˙id. Jiena, il-Patri, l-ewwel wie˙ed! Fid-dinja b˙alkom qieg˙ed ng˙ix. G˙alhekk kont pront pront g˙ollejt subg˙i lewwel wie˙ed! Din il-verità sagrosanta jsa˙˙a˙hieli l-Papa Fran©isku f’diskors li g˙amel lissuperjuri tar-reli©juΩi r©iel nhar id-29 ta’ Novembru li g˙adda.

“Il-konflitti fil-komunità huma inevitabbli. F’çertu sens hemm bΩonn li jse˙˙u jekk il-komunità qieg˙da tassew tg˙ix relazzjonijiet veri u onesti. Dik hi l-˙ajja.

Ma tag˙milx sens li ta˙seb li qieg˙ed tg˙ix f’komunità fejn fiha l-a˙wa mhux qeg˙din jesperjenzaw diffikultajiet f’˙ajjithom. Meta jkun hemm nuqqas ta’ konflitti jfisser li jkun hemm xi ˙a©a nieqsa fil-komunitajiet. Ir-realtà tiddetta li dawn huma konflitti li jse˙˙u fil-familji u fi gruppi ta’ persuni. U l-konflitt jin˙tie© li ji©i maqbud minn qrunu. M’g˙andu qatt ji©i injorat.

Meta wie˙ed jg˙attih jo˙loq b˙all-pressure cooker li fl-a˙˙ar jisplodi. Óajja ming˙ajr konflitti mhix ˙ajja.”

Imma l-buΩillis qieg˙da mhux li fil-˙ajja ma jse˙˙ux konflitti.

Dik jafha kul˙add! Jg˙idu li anke l-imsaren igergru fiΩ-Ωaqq!

Imma l-kif se jissolva konflitt. Xi

ftit xhur ilu l-Img˙allem g˙allimni tag˙lima li rrid naqsamha mag˙kom ˙bieb.

Jiena u persuna o˙ra konna qeg˙din niddiskutu xi ˙a©a dwar il-Knisja u ma qbilniex.

F’messa©© li din il-persuna bag˙titli ˙assejtha rrabjata.

Minflok, waqaft u g˙edtilha biex nit˙addtu, semmejtilha l-fatt li kienet irrabjata, u lil din ir-rabja li kellha tajtha isem! Mill-ewwel indunajt li Ωlaqt. G˙alhekk çempiltilha minnufih. Iltqajna u ççarajna l-problema. Illum dik saret aqua passata!

Il-mowbajl huwa barka. Bih nistg˙u nçemplu f’˙akka t’g˙ajn.

Imma©ina meta xi ˙add i˙ossu ˙aΩin malajr u nkunu rridu nçemplu l-isptar biex ti©i g˙alih l-abbulanza u tie˙du g˙allewwel g˙ajnuna. F’dak il-kaΩ

imnalla jkun il-mowbajl. Kieku x’tag˙mel? Qis ftit jekk xi ˙add i˙ossu ˙aΩin f’xi wied! Liema sett tat-telefown landline se ssib biex tikkomunika ˙alli titwassallu l-g˙ajununa me˙tie©a? Ìieli anke messa©© qasir jaf ifisser id-dinja. A˙seb ftit jekk g˙andek it-tifla g˙adha kemm tg˙allmet issuq il-karozza. U din marret s’g˙and il-kunjata. Ma ti˙ux ir-ru˙ jekk tibg˙atlek messa©© u tg˙idlek “Ma, wasalt”? Jew “Okay”? Kemm tistrie˙ li waslet bis-sliem! Kemm tkun tista’ tkompli mal-familja tieg˙ek meta taf li t-tifla waslet qawwija u s˙i˙a fejn riedet tmur!

Imma l-mowbajl m’g˙andu qatt jintuΩa’ biex wie˙ed jag˙mel konverΩazzjonijiet bilmessa©©i. Tiskanta kemm sen-

tenza tinftiehem ˙aΩin. U ma tag˙ti tort lil ˙add! L-g˙aliex lilsien huwa ©abra ta’ simboli li ja˙asra t-tifsira tag˙hom taf tiddependi mill-istat emozzjonali ta’ dak li jkun qieg˙ed jirçievi lmessa©©. Dan l-istess b˙alma wie˙ed ikun bil-©u˙ u, bil-©u˙ ta’ lupu li jkollu, affarijiet solidi jarahom jew ja˙sibhom ikel! Jew inkella kull likwidu li jara ja˙sbu xorb! Ajma j’ommi tmur tipprova tiekol biçça kamoxxa g˙ax ta˙sibha pasta jew tixrob xi diΩinfettant g˙ax ta˙sbu flixkun luminata!

Tin˙ass tad-da˙k imma ti©ri! U se˙˙ew imwiet fatali min˙abba dan l-iΩball li sewa qares g˙al min wettqu! Óeqq, swielu ˙ajtu hux! G˙alhekk ˙bieb, bil-g˙an li nevitaw partita paroli Ωejjed, u inkwiet bla bΩonn, paroli li ma jag˙milx tajjeb kemm g˙al min jg˙idu u lanqas g˙al min jirçevih, ejjew naqtug˙ha fil-la˙am il˙aj. Jekk nibda n˙oss li se jkun hemm konflitt ma’ persuni li n˙obb u li j˙obbuni, ˙a nieqaf, ng˙odd jekk jista’ jkun sal-mija, u niftiehmu li niltaqg˙u, nie˙du kafè u niddiskutu bil-kwiet.

X’ma nberikhiex dik l-imbierka mejda tal-kafè li salvatli ˙biberija g˙aΩiΩa! Ja˙asra, kulma ridna kien li niddiskutu b’sinçerità b˙all-a˙wa argument li qam u, g˙all-grazzja ta’ Alla, illum qisu ma ©ara xejn!

Meta jinqala’ d-diΩgwid mannies li n˙obb u li j˙obbuni ˙a nitkellem il-problema wiçç imb wiçç, imma mhux bil-messa©©i!

Opinjoni

29.06.2014 11

enerÌiJa poÛittiva Catherine Fenech Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista

ll-©img˙a l-o˙ra kellna a˙barijiet finanzjarji u ekonomiçi tassew sbie˙ u inkora©©anti. Lekonomija Maltija rre©istrat tkabbir ekonomiku ta’ 3.5% flewwel kwart tal-2014. Tkabbir impressjonanti hekk kif din irrata tat-tkabbir taqbeΩ ukoll irrata medja tal-Unjoni Ewropea u kif ukoll taΩ-Ûona Ewro.

A˙bar mill-aqwa o˙ra kienet li fi Ωmien 12-il ©img˙a biss, Malta da˙˙let €100 miljun millIndividual Investment Programme Scheme.

Dawn l-a˙barijiet t˙abbru fi spazju ta’ ftit ©ranet, fl-istess ©ranet li l-Kap talOppoΩizzjoni ˙abbar li mhux se jibqa’ jag˙mel “prietki” kull nhar ta’ Óadd filg˙odu g˙ax ikkonkluda li l-poplu ddejjaq ji©i mitmug˙ il-politika anke lÓadd imqaddes. Skopra lAmerika!

Fis-sajf dejjem ikun hemm waqfien mill-attivitajiet politiçi, b’mod speçjali fil-˙dud filg˙odu. Però, meta ©ew iffaççjati bi proposta li tassew tnaqqas l-istress politiku fuq lelettorat, ˙ar©et l-ipokresija tal-Partit Nazzjonalista u wrew kemm il-konvenjenza tag˙hom ti©i ˙afna qabel l-interess u lkonvenjenza tal-poplu. Meta lPrim Ministru ssu©©erixxa li biex jitnaqqas l-istress politiku fuq il-poplu, l-elezzjonijiet talkunsilli lokali jibdew isiru ma’ elezzjoni ©enerali jew ma’ elezzjoni tal-Parlament Ewropew, tal-PN malajr ˙ar©u jg˙idu li ma jaqblux li l-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali li g˙andhom isiru f’Marzu tassena d-die˙la ma jsirux fi Ωmienhom. Qalu li l-elettorat jonqsulu mid-drittijiet demokratiçi tieg˙u u miç-çansijiet li jesprimi ru˙u permezz tad-dritt tal-vot. Il-PN lill-poplu Malti jistmah b’two weights two measures. Li tistieden lillpoplu biex jattendi kull nhar ta’ Óadd g˙al attività politika hija inkonvenjenza politika

g˙all-PN, imma li wara biss g˙axar xhur il-poplu ter©a’ tg˙addih minn stress politiku u ter©a’ titfa’ lill-pajjiΩ f’election mode u f’piΩ finanzjarju Ωejjed li ©©ib mag˙ha elezzjoni, mhix inkonvenjenza politika. Mur ifhimhom!

Bidla?

Jipprovaw jag˙tu l-impressjoni li qed jag˙mlu l-bidla; b˙al ng˙idu a˙na meta introduçew il-kariga ta’ Viçi Kap g˙allAffarijiet tal-Partit u qed ja˙sbu bis-serjetà li jintroduçu l-kariga ta’ CEO tal-Partit. Insew kemm iddie˙ku bil-PL li g˙andu Ωew© deputati mexxejja u wie˙ed minnhom huwa inkarigat mill-affarijiet tal-Partit.

Insew kemm ipprovaw jiΩΩuffjettaw bil-PL meta introduça fis-sistema amministrattiva tieg˙u l-kariga ta’ CEO. Sew jg˙id il-Malti li min imaqdar irid jixtri.

Anke bejniethom donnu li jridu l-bidla. Il-©img˙a l-o˙ra ©rew xnig˙at li l-PN ma jridx li çertu eksministri jer©g˙u jikkontestaw l-elezzjoni ©enerali mal-PN. Donnhom dawn leksministri – li ma ninsewx li hemm minnhom tant huma b’sa˙˙ithom fost l-elettorat Nazzjonalista li telg˙u miΩΩew© distretti elettorali li kkontestaw – se jibilg˙u l-˙tija kollha g˙all-atti ˙Ωiena li g˙amel il-PN fil-Gvern. Mhux g˙ax ma g˙amlux tafux, imma çertament li mhux wa˙idhom.

Imma xi ˙add irid ikun il-˙aruf tas-sagrifiççju. L-importanti li ma jkunux dawk li kunjomhom jappartieni lil dawk ilfamilji tradizzjonali li minn g˙exieren ta’ snin ilu ˙atfu ttmun tal-PN u mhux bi˙siebhom jitilquh kif ©ieb u la˙aq.

Bibien u twieqi ll-Kap tal-OppoΩiΩΩjoni donnu qata’ qalbu li l-poplu jag˙tih

widen, jisimg˙u u jemmnu.

Qata’ qalbu li l-poplu jifta˙lu lbieb. Issa qed jitkarrab biex g˙all-inqas il-poplu j˙allilu tieqa mbexxqa minn fejn forsi jinstama’ u jasal il-messa©© tieg˙u.

Ma tag˙tihx tort il-poplu hux, li jag˙laqlu l-bibien meta ˙lief negattività ma to˙ro©x minn fommu u minn fomm ta’ madwaru, u jmeru s-sewwa mag˙ruf b˙al ng˙idu a˙na rrata tal-qg˙ad. Iç-cifri juru li lqg˙ad qabad it-triq tan-niΩla u qieg˙ed ta˙t is-sebat elef. TalPN jibqg˙u jmeru ç-çifri uffiçjali u j˙ambqu li l-qg˙ad huwa ’l fuq minn tmint elef. G˙allPN hawn ’il fuq minn elf fantaΩma jfittxu x-xog˙ol. Min jaf g˙aliex se jibqa’ jinsisti li hawn elf aktar ifittxu xxog˙ol? Forsi qed jittama li g˙all-inqas il-fantaΩmi jbexxquhielu t-tieqa!

Kredibbiltà G˙ax biex tiskon©ra trid tkun pur, f’©ie˙ kemm hemm. Kif iridu l-poplu jemmen lill-PN meta l-Onor. George Pullicino ji©i jg˙idilna li t-tbag˙bis flismart meters kienu jag˙mluh il-Laburisti? Kif trid li l-poplu jemminhom li qed jis˙qu g˙all-bon governanza u g˙attrasparenza meta kull ©img˙a jo˙or©u stqarrijiet minn diversi ministeri fuq sejbien ta’ nuqqas ta’ trasparenza u nuqqas ta’ serjetà ta’ kif ©ie amministrat il-ministeru kkonçernat mill-Gvern preçedenti?

Kif iridu li l-poplu juri fiduçja fihom u jemmnu li huma kredibbli meta jippruvaw jiskreditaw lill-avversarju politiku tag˙hom billi jakkuΩawh b’nuqqas ta’ trasparenza u jixluh li jo˙loq l-opportunitajiet, l-impjiegi u l-karigi lil talqalba u lil ta’ madwaru, u jippruvaw inessu l-˙niΩrijiet li g˙amlu meta kienu fil-Gvern

huma?

Iridu jitkaΩaw b’persuni li lPN qed jallegaw li qed jieklu b’˙afna ˙luq. Mela ˙asbu li lpoplu se jinsa li fi Ωmien ilGvern ta’ GonziPN diversi backbenchers li kienu jie˙du lonorarja ta’ membri parlamentari, g˙all-konvenjenza politika ©ew m˙ollija f’kariga fantaΩma ta’ assistenti parlamentari u ˙adu Ωieda fl-onorarja tag˙hom? Barra minn hekk dawn l-assistenti parlamentari ma kinux mistennija li jieqfu mix-xog˙ol jew prattika privata tag˙hom, mhux hekk?

Mela ˙asbu li l-poplu jinsa li diversi ministri barra li ˙adu lonorarja ta’ membri parlamentari u ta’ ministri, ˙adu baxx baxx, anke ming˙ajr ma kienu jafu s˙abhom il-backbenchers stess, iΩ-Ωieda skandaluΩa ta’ €600 fil-©img˙a? Barra minn hekk diversi ministri kienu wkoll letturi l-Università u appuntati chairman ta’ diversi kumitati parlamentari.

Il-poplu ma jinsiex li kien hemm deputati tal-Gvern ta’ GonziPN li, barra li jie˙du lonorarja ta’ membri parlamentari u ©ew appuntati f’kumitati parlamentari u jkollhom ukoll karigi o˙ra fil-Parlament jew fil-Partit, jing˙ataw ukoll impiegi f’korporazzjonijiet talGvern.

Imma g˙all-PN dan huwa passat. U l-passat tag˙hom mhux g˙ad-diskussjoni. Ara lpassat tal-PL, meta jidhrilhom iqabbΩuh g˙ad-diskussjoni. U, aktar minn hekk, lanqas ilpreΩent tal-PN mhu g˙addiskussjoni g˙ax il-Kap talOppoΩizzjoni qalilna li mhix etika demokratika li l-Gvern tal-©urnata jikkritika lillOppoΩizzjoni. Qalilna li l-kritika hija dritt sagrosant talOppoΩizzjoni fuq il-Gvern.

Mur obsor eh, x’filosofija politika din li to˙ro© b’tant intelli©enza u fwie˙a millOppoΩizzjoni Nazzjonalista?!

il-president gÓandha raÌun

Joseph Cuschieri

Jag˙mlu sew il-membri talg˙aqda volontarja favur il-jeddijiet tal-bniedem, Aditus, jis˙qu fuq il-˙tie©a li l-immigranti li jkunu jg˙ixu fostna jing˙ataw il-jeddijiet kollha li g˙andu jkollhom. L-immigranti huma nies b˙alna, taddemm u l-la˙am, bil-familji u bit-tamiet, bl-aspirazzjonijiet u bl-ambizzjonijiet tag˙hom.

Kemm fi ˙dan il-Parlament Ewropew kif ukoll fl-arena lokali, dejjem ˙assejtu d-dmir tieg˙i li nwassal il-messa©© ta’ tama u ˙niena li jixirqilhom dawk l-imsejkna li jirriskjaw ˙ajjithom biex isibu ©ejjieni a˙jar f’pajjiΩi o˙ra li jkunu lesti li jilqg˙uhom. Dan se nibqa’ nag˙mlu b’˙e©©a u b’konvinzjoni, iΩda quddiem g˙ajnejja nibqa’ nΩomm ukoll l-interessi tan-nazzjon çkejken tag˙na li qalbu kbira imma daru Ωg˙ira.

InΩommu saqajna mal-art G˙aldaqstant irridu nag˙rfu

nimxu bil-g˙aqal, b’moderazzjoni u b’sinçerità dwar dak kollu li jikkonçerna l-immigrazzjoni u l-immigranti. Sa minn Ωmien il-mi©ja ta’ San Pawl ilha mag˙rufa Malta g˙all-˙niena li g˙andha u lkenn li toffri lil min ikun je˙tie©hom, u dan id-don nazzjonali m’g˙andna nitilfuh jew ninsewh qatt. Il-prattiçità Maltija f’kull okkaΩjoni diffiçli, minn gwerer sa kriΩijiet ekonomiçi, dejjem t˙addmet b’suççess u l-istess atte©©jament m’g˙andux jonqos illum f’din is-sitwazzjoni.

Tal-Aditus dan l-a˙˙ar ˙ar©u bl-idea li l-immigranti li jkunu residenti fostna g˙andhom jing˙ataw il-jedd tal-vot u li jikkandidaw lilhom infushom fl-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali. Wie˙ed jista’ jikkonsidra dan aktar ’il quddiem flevoluzzjoni kontinwa tas-sistema elettorali u kostituzzjonali, imma, kif qalet tajjeb ferm il-President tar-Repubblika ta’ Malta, Marie-Louise Coleiro

Preca, g˙ad hemm ˙afna kwistjonijiet fundamentali o˙ra li g˙adhom iridu jkunu indirizzati qabel dan il-pass.

Tajjeb li nΩommu saqajna mal-art dwar dawn il-˙wejje© u naraw li nimxu pass pass minflok ma nippruvaw ni©ru dwar ˙wejje© importanti li jmissu mad-dinja tal-immigranti residenti f’Malta u f’G˙awdex. L-ewwel u l-aktar ˙a©a importanti hija l-integrazzjoni. Mhux biss il-Maltin iridu jifhmu r-realtà ta’ soçjetà li qed tinbidel b’rittmu mg˙a©©el madwarhom, iΩda limmigranti nfushom iridu j˙ossu l-bΩonn li jadattaw ru˙hom g˙ad-drawwiet, ittradizzjonijiet, il-kultura, l-istil ta’ ˙ajja, u affarijiet o˙ra li jag˙Ωlu l-poplu tag˙na minn o˙rajn.

Dan ng˙idu ming˙ajr l-içken pre©udizzju g˙all-kultura, twemmin u tradizzjonijiet talimmigranti li jkunu ©ejjin minn ambjenti u sitwazzjonijiet g˙al kollox differenti minn

tag˙na.

Kollox f’˙inu u f’waqtu Il-President ma qag˙ditx tomg˙odha u tkellmet dwar limportanza li nifhmu li l-Maltin g˙adhom ma ˙addnux g˙al kollox il-kunçett ta’ multikulturaliΩmu, g˙aldaqstant g˙ad baqa’ lok g˙al proçess edukattiv kemm g˙alihom kif ukoll g˙all-immigranti.

Konvint li bil-˙idma, bis-sabar u bil-g˙aqal g˙ad jasal il-jum fejn l-integrazzjoni tal-immigranti ma tibqax aktar kwistjoni li, ironikament, tifred. Il-poplu Malti di©à qed jag˙mel ˙afna mal-immigranti. Is-servizzi li jing˙ataw lill-immigranti u lkenn li jsibu, temporanju jew le, i˙allu effett ekonomiku u lo©istiku fuq pajjiΩna. Hekk sewwa u jixraq. Imma issa rridu noqog˙du attenti li ma nippruvawx inwettqu dak li g˙adu mhux il-waqt g˙alih.

Dak il-waqt jasal b’serjetà, imma f’˙inu u f’waqtu.

Opinjoni

12 29.06.2014

Il-Parlament ewroPew – Xahar wara!

Josef Azzopardi

ForUm ÛGÓaÛaGÓ laBUrIStI

Viçi Segretarju FÛL

S˙ab iswed jidher g˙addej fuq StraΩburgu fi Franza, il-post fejn jinsab il-bini prinçipali talParlament Ewropew, hekk kif qed ji©i ffurmat it-tmien Parlament Ewropew mill-1979.

Xahar ilu l-Ewropa kienet ma˙suda bir-riΩultati li nkisbu fl-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, u dak li se˙˙ bejn it-22 ta’ Mejju u l-25 ta’ Mejju 2014 qed jirrifletti fuq is-sitwazzjoni preΩenti, u bla dubju ta’ xejn se jkollha riperkussjonijiet fuq ilParlament Ewropew u l-politika Ewropea fil-˙ames snin li ©ejjin.

In-numru ta’ voti mitfug˙a mhux wie˙ed b’sa˙˙tu flUnjoni Ewropea, u 43.09% biss ta’ dawk eli©ibbli flUnjoni Ewropea biex jivvotaw fil-fatt ivvotaw fl-elezzjonijiet li g˙addew. In-numru ta’ dawk li jo˙or©u jivvotaw flUnjoni Ewropea ilu jonqos, u matul is-snin dejjem naqas, bid-differenza li din is-sena kien hemm Ωieda minima ta’ punt Ωero disa’ ta’ perçentwal (.09%) aktar mill-elezzjoni tal2009.

Elezzjoni li saret fil-kuntest tal-kriΩi finanzjarja fiΩ-Ûona Ewro, u fejn l-Unjoni Ewropea tat is-soluzzjoni li l-unika mod biex l-Ewropa to˙ro© millkriΩi kien biss il-miΩuri ta’ awsterità. Il-pajjiΩi membri talUnjoni Ewropea g˙enu lil s˙abhom pajjiΩi li kienu qed ifallu billi ˙ar©u flejjes biex iççittadini u l-gvernijiet jer©g˙u jirkupraw. MiΩuri li juru solidarjetà bejn il-pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea iΩda fl-istess ˙in kienu miΩuri li setg˙u n˙assu miç-çittadini ta’ dawk il-pajjiΩi li matul is-snin qag˙du bilg˙aqal u uΩaw flushom sew.

Is-sitwazzjoni ta’ invaΩjoni ta’ immigranti irregolari, b’mod speçjali mill-pajjiΩi Afrikani u anke tal-Asja, ˙alliet effett kbir fuq ir-riΩultat ta’ din l-elezzjoni u l-karba ta’ ˙afna çittadini Ewropej biex l-Unjoni Ewropea ta©ixxi u to˙loq xi tip ta’ kontroll hija evidenti firriΩultati rispettivi.

Minn banda o˙ra, fil-pajjiΩi membri hija prattika komuni ˙afna li l-kampanji elettorali g˙all-Parlament Ewropew ikunu mmirati fuq dak li jkun qed ise˙˙ fil-pajjiΩ u mhux fuq manifest politiku

Ewropew. Din hija b˙al xabla li taqta’ minn Ωew© na˙at – hawn min kampanji b˙al dawn i˙e©©uh biex jo˙ro© jivvota, u hawn min j˙ossu maqtug˙ mir-realtà Ewropea u allura jag˙Ωel li ma jivvotax.

Xi jkun qed ji©ri lokalment i˙alli effett ukoll fuq ir-riΩultat u jkollok nies li bil-vot tag˙hom fil-Parlament Ewropew iwasslu messa©© lillgvernijiet lokali. Il-partiti politiçi jistg˙u wkoll jaraw prova ta’ kif l-elettorat qed ja˙sibha fuqhom u, aktar milli jag˙tu kas il-messa©© Ewropew, aktar ikun jinteressahom kif se jΩidu s-sapport f’Ωoni li jkunu qed jitilfu u jsa˙˙u dawk li jkunu qed imorru tajjeb fihom.

Log˙ba g˙all-poter G˙all-ewwel darba rajna kampanja Ewropea b’kandidati ewlenin mill-partiti li jiffurmaw il-Parlament Ewropew.

Kandidati li anke ddibattew flimkien fuq sfera Ewropea. Liskop wara dan kien li aktar çittadini Ewropej jibdew jersqu lejn politika Ewropea u tiΩdied il-parteçipazzjoni filvotazzjoni. Dan seta’ jsir biss permezz tat-Trattat ta’ LiΩbona li sar fl-2009, u hemmhekk kien sar il-ftehim li lParlament Ewropew g˙andu jkollu s-sa˙˙a li jele©©i lPresident tal-Kummissjoni.

Il-Partit Popolari Ewropew (PPE) reba˙ 214-il si©©u u allura l-kandidat ewlieni tieg˙u, Jean-Claude Juncker, b’mod demokratiku g˙andu jkun hu l-President talKummissjoni. Martin Schultz u l-Partiti Soçjalisti u Demokratiçi (S&D) kisbu 191 si©©u. Minkejja li l-Partiti Soçjalisti u Demokratiçi kisbu si©©ijiet ©odda filwaqt li lPartiti Popolari Ewropej tilfu xi si©©ijiet, xorta kienu l-PPE li reb˙u b’28% fuq il-25% tasS&D segwiti mill-Alleanza Liberali u Demokratika bi 8.52%.

Ir-riΩultat huwa çar: il-PPE reb˙u u allura Juncker g˙andu jkun hu l-President talKummissjoni. Is-S&D, it-tieni likbar grupp, ukoll qed jissapportjaw dan. IΩda David Cameron, il-Prim Ministru IngliΩ huwa ta’ fehma differenti u qed jag˙mel minn kol-

lox biex il-Parlament Ewropew ma jag˙tix fiduçja lil Juncker. Cameron, u l-Partit Konservattiv tieg˙u, g˙adu kif qala’ damdima fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u sena o˙ra se jiffaççja elezzjoni ©enerali. Fil-fatt, il-Partit Konservattiv IngliΩ ©ie t-tielet partit f’dawn l-elezzjonijiet b’19% tal-elettorat, dan minkejja li jinsab fil-Gvern.

Cameron ra t-theddida talpartit ta’ Nigel Farage, United Kingdom Independence Party (UKIP), tisfidah tant li kien ilpartit rebbie˙ b’27.5%, li ssarraf f’reb˙ ta’ 24 si©©u mit-73 li g˙andhom l-IngliΩi filParlament Ewropew. Dan qed iwassal biex Cameron jipprova jag˙mel ˙oss fl-isfera Ewropea biex jikseb l-appo©© u sa˙ansitra kien qed jhedded li l-Ingilterra titlaq mill-Unjoni Ewropea kemm-il darba Juncker isir il-President talKummissjoni.

Angela Merkel tinsab finnofs tas-sitwazzjoni, u tidher li trid turi s-sapport lil Cameron u li hi wkoll g˙andha d-dubji dwar Juncker, però minkejja kollox aktar ma jg˙addu l©ranet aktar qed tag˙raf limportanza li tissapportja lil Juncker. Aktar ma jmur Cameron jidher li qed ikun iΩolat minkejja li kien kura©©uΩ u kien wie˙ed millftit li stqarr l-opinjoni tieg˙u çara u tonda.

Cameron jidher li ˙are© ˙aΩin ˙afna f’din is-sitwazzjoni u, minkejja li huwa qed jilg˙ab g˙all-elettorat IngliΩ, jista’ jkun li qed jag˙mel aktar danni u jiΩola lill-Ingilterra g˙aliex fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar ilkandidatura ta’ Juncker hija wa˙da le©ittima u demokratika. Ikun tradiment lejn l-elettorat Ewropew jekk Juncker ma jing˙atax il-Presidenza talKummissjoni.

Il-kapijiet tal-pajjiΩi Ewropej b˙al qed jilag˙bu log˙ba çess, log˙ba tal-poter u dominazzjoni fl-isfera Ewropea u b’hekk jirb˙u s-sapport f’pajjiΩhom. Fil-fatt Merkel qed ikollha tissaportja xi ftit lil Juncker, mhux g˙ax temmen fih iΩda g˙ax ma tridx titlef issapport fil-Ìermanja. Fl-istess ˙in Merkel ma tridx li tin˙oloq sitwazzjoni ta’ paroli Ωejjed bejn l-Ingilterra u l-Ìer-

manja.

Theddida mill-partiti estremi Madwar terz tas-si©©ijiet ©ew me˙uda mill-partiti estremi.

Storikament, meta s-sitwazzjoni f’pajjiΩ jew fid-dinja tmur g˙all-ag˙ar, in-nies ifittxu lwens f’partiti estremi. LestremiΩmu huwa dejjem ˙aΩin u ˙afna drabi huwa msejjes fuq mibeg˙da razzjali jew kontra l-pedamenti tassoçjetà.

Fil-Parlament Ewropew se jkollna l-partit IngliΩ UKIP ta’ Nigel Farage, li huwa ewroxettiku u kontra l-immigrazzjoni; il-partit Front National FrançiΩ ta’ Marine Le Pen, li jxaqleb lejn in-NaΩismu; u lpartit DaniΩ Danish Peoples Party, li huwa wkoll kontra limmigrazzjoni. Mill-Greçja se jkun hemm il-partit Syrizia immexxi minn Alexis Tsipras, li huwa partit radikali xellugi, iΩda t-theddida Griega se ti©i mill-partit Golden Dawn ta’ Nikolaos Michaloliakos. IlPartit Golden Dawn g˙andu ˙afna membri li jinsabu fil˙abs g˙ax kienu parti minn organizzazzjoni kriminali.

Nikolaos g˙andu wkoll tatù ta’ swastika, simbolu NaΩist, minkejja li l-istess partit jinsisti li la huwa kriminali u lanqas neo-NaΩist. Fl-Ungerija l-partit Jobbik ta’ Gabor Vona wkoll mar tajjeb u ©ab 14.7% talvoti, partit li huwa wkoll neoNaΩist.

Il-partiti l-kbar Ewropej ma jistg˙ux jibqg˙u çassi quddiem din it-theddida millestremisti iΩda g˙andhom jing˙aqdu u j˙arsu lejn lestremiΩmu b˙ala g˙adu komuni. G˙andhom jaraw ilvera ra©uni g˙aliex l-estremiΩmu qed jikber fl-Ewropa u ja˙dmu biex jo˙olqu politika li tag˙ti soluzzjonijiet veri u umani g˙as-sitwazzjonijiet preΩenti. Je˙tie© li l-membri parlamentari eletti ma jintilfux fuq l-artifiçjali u li©ijiet li mhux daqshekk importanti imma, issa aktar minn qatt qabel, huwa Ω-Ωmien li biex ma jikbirx l-estremiΩmu nfittxu li nsibu soluzzjonijiet reali g˙all-problemi reali li qed niffaççjaw ta’ kuljum madwar l-Unjoni Ewropea.

Editorjal

29.06.2014 13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRnaLisTi REkLami impaÌnaR u disinn

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

EdiTORjaL B’dak Li gÓandna ”

PajjiΩna huwa pajjiΩna u huwa Ωg˙ir. Anzi, huwa Ωg˙ir ˙afna.

PajjiΩna huwa fqir. Anzi, fqir ˙afna. Meta ng˙idu fqir ma nifhmux f’termini ta’ flus iΩda f’termini ta’ riΩorsi. Huwa g˙alhekk kif ˙afna jiskantaw li minkejja ç-çokon ta’ dan ilpajjiΩ u faqar ta’ risorsi xorta huwa pajjiΩ li g˙andu livell ta’ g˙ajxien g˙oli u demokrazija li hija b’sa˙˙itha.

Dan kollu ©ara grazzi g˙allpoplu li g˙araf jg˙ix b’dak li g˙andu. Dan kollu grazzi g˙al dawk li ©ew qabilna u, minkejja l-battibekki li dejjem kellna fil-politika, dan il-pajjiΩ dejjem mexa ’l quddiem. L-g˙aqal ta’ niesna kien is-suççess ta’ dak li g˙andna llum. Stajna ma qbilniex fuq ˙afna affarijiet iΩda dejjem qbilna fuq ˙a©a wa˙da: l-im˙abba lejn pajjiΩna. Sa mill1921, kemm jekk ta˙t partit u kif ukoll jekk ta˙t ie˙or, ilpatrijottiΩmu dejjem spikka ta˙t forom differenti, Is-sigriet tas-suççess jinsab filfatt li nibqg˙u fit-triq tal-g˙aqal ta’ dawk li ©ew qabilna. Óa©a mhux façli g˙aliex illum pajjiΩna sar aktar kumpless b’poplazzjoni ˙afna akbar minn qabel. G˙andna 1000 persuna g˙al kull kilometru kwadru f’Malta, u 500

f’G˙awdex. Skont l-istandards tal-Unjoni Ewropea, biex pajjiΩ ikun demografikament sostenibbli jrid ikollu mhux aktar minn 200 persuna kull kilometru kwadru. G˙alhekk altru li Malta hija popolata minn kemm suppost!

IΩ-Ωew© riΩorsi kbar li g˙andu dan il-pajjiΩ huma n-nies u lambjent. Il-bqija ma g˙andu xejn. Dawk l-1000 persuna kull kilometru kwadru jridu jaqilg˙u x’jieklu bis-sa˙˙a ta’ dawn iΩ-Ωew© kwalitajiet. Fejn jid˙ol ix-xog˙ol nistg˙u nkunu a˙jar. Jekk l-ekonimija tag˙na hija prinçipalment mibnija fuq is-servizzi, irridu nil˙qu bilanc bejn min jimpjega u l-impjegat.

No˙olqu atmosfera ta’ serenità industrijali u nkunu ta’ attrazzjoni g˙all-investiment.

Huwa g˙alhekk li l-Gvern ˙alef li ji©©ieled il-prekarjat, biex dan ir-riΩors uman mhux biss ji©©enera l-©id, iΩda jkunu rispettati d-drittijiet minimi ta’ min ja˙dem. B˙alma l-Gvern jinsisti li kull min ja˙dem irid jag˙ti l-©urnata tax-xog˙ol tieg˙u b’onestà lil min i˙addmu. Illum ninsabu f’dinja fejn il-kompetizzjoni hija kbira u ç-çirkostanzi dejjem jinbidlu.

L-a˙˙ar statistika turi li f’Malta hawn madwar 17,000 barrani ja˙dmu jikkompetu mal-Maltin

fis-suq lokali.

Kuntrarjament g˙allimpressjoni ©enerali, tliet kwarti minnhom mhux ©ejjin mill-Afrika iΩda minn pajjiΩi membri tal-UE. G˙alhekk ilkompetizzjoni li qieg˙ed iseffaq wiççu mag˙ha l-˙addiem Malti ©ejja minn barra f’kull sens. Mhux biss irid jikkompeti ma’ swieq barranin iΩda anke ma’ barranin fis-suq lokali taxxog˙ol. G˙alhekk irid ikollna impjegati u ˙addiema li jirrispondu tajjeb g˙al dawn ixxorta ta’ kompetizzjonijiet.

Fl-a˙˙ar nett, u g˙al ˙afna veru l-a˙˙ar nett, hemm l-ambjent li ilu g˙al snin twal jag˙tina x’nieklu, issa ta˙t forma u issa ta˙t o˙ra ta’ sistemi ta’ produzzjoni differenti. Lart, il-ba˙ar u anke s-smewwiet dejjem taw x’jieklu li dan ilpoplu. Darba l-agrikoltura u sajd u issa permezz tat-turiΩmu.

Industrija li hija prinçipalment mibnija fuq is-sbu˙ija ta’ pajjiΩna. Mhux il-bini tal-konkos, ba˙ar marid u d-degradazzjoni tal-patrimonju Malti li jag˙tuna x’nieklu, iΩda bil-kuntrarju. Ilkonservazzjoni u l-˙arsien tag˙hom huma l-garanzija talfutur.

G˙alhekk irid jintla˙aq bilanç bejn il-progress inevitabbli u l˙arsien tal-ambjent naturali u

kulturali tag˙na. Dak li fi ftit kliem jissejja˙ Ωvilupp sostenibbli. Bilanç bejn dawk li jaraw sa mne˙irhom, li g˙all- kilba tal-flus lesti jeqirdu dak kollu li ji©i ta˙t g˙ajnejhom, u dawk li tant huma fundamentalisti li f’kull ˙a©a jaraw il-qirda talambjent. IΩda huwa fatt sagru li ˙add ma jista’ jmerih li pajjiΩna ma g˙andux minn fejn ja˙li.

G˙al snin twal iddipendejna wisq fuq l-industrija tal-bini fi gΩira li ma tantx fadal fejn tibni.

G˙alhekk inizzjattivi li bdew jittie˙du biex ner©g˙u niΩviluppaw fejn di©à huwa Ωviluppat jag˙mel sens ˙afna. Hekk ukoll ir-riklamazzjoni tal-art fil-ba˙ar, sakemm inkunu sensittivi g˙all-ambjent, hija wkoll politika li tista’ tikkontribwixxi f’dan ir-rigward. Ìrat f’pajjiΩi o˙rajn Ωg˙ar u tista’ ti©ri wkoll f’pajjiΩna. L-uΩu tal-ilma fil-qasam agrikolu, li g˙alkemm ma g˙adux fattur determinanti fittkabbir tal-©id, jikkonsma kwantitajiet kbar ta’ ilma.

IΩ-Ωminijiet qeg˙din jinbidlu u qeg˙din isej˙ulna. Iridu jinstabu metodi ©odda ta’ produzzjoni li, b˙al dejjem, il-materja prima tag˙hom huwa dak li dejjem tat din il-gΩira Ωg˙ira: l-ambjent u nnies li jg˙ixu fiha.

”

LiL hinn miLL-kampanji

Marc Vella Bonnici Segretarju Internazzjonali tal-Partit Laburista

Issa qbiΩna xahar mill-kampanja tal-Parlament Ewropew.

Wasal is-sajf ukoll u mieg˙u t-Tazza tad-Dinja. Anke dawk il-persuni li normalment ftit isegwu xi jkun g˙addej fixxena politika f’dan iΩ-Ωmien tas-sena nnutaw ir-ritmu mg˙a©©el li kompliet bih il˙idma tal-Gvern.

Innutaw kif anke wara lkampanja elettorali u fil-bidu ta’ sta©un meqjus b˙ala politikament kajman, il-˙idma talGvern baqg˙et g˙addejja kwaΩi bl-istess ritmu li telqet bih mill-bidu tal-le©iΩlatura.

Laqatni l-fatt li din il-˙idma nnifisha kompliet tirrifletti lmessa©© tal-Prim Ministru Muscat li wasal tant tajjeb g˙and in-nies fil-kampanja elettorali. Mhux fil-kampanja elettorali biss, iΩda wkoll minn kmieni din is-sena.

Hemm diversi eΩempji ta’ dan li qed ng˙id, bl-aktar wie˙ed frisk f’mo˙˙ in-nies huwa dak li ˙are© millKunsill Ewropew fi tmiem din il-©img˙a. B’kooperazzjoni ma’ gvernijiet ta’ pajjiΩi Mediterranji o˙ra, partikolarment ma’ dak Taljan, Malta

mxiet eqreb lejn pjan komuni Ewropew li ser jara l-piΩ talproblema tal-immigrazzjoni jinqasam bejn l-Istati Membri kollha tal-Unjoni Ewropea.

Fil-Kunsill Ewropew ukoll, b’messa©© kompatt flimkien mal-Prim Ministri Soçjalisti lo˙ra, Joseph Muscat wera lappo©© ta’ Malta g˙all-˙atra ta’ Jean Claude Juncker. Din kienet deçiΩjoni li qablet mag˙ha wkoll l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista. Bil-poΩizzjoni ta’ Malta, Joseph Muscat wera li ma rridux li l-Unjoni Ewropea tkaxkar saqajha iΩda wa˙da li tibda bil-programm maqbul g˙all-˙ames snin li ©ejjin u li tirrispetta l-messa©© tal-poplu Ewropew.

Il-kummenti tal-Prim Ministru Malti kkonfermaw li dan il-Gvern irnexxielu jer©a’ j©ib lil pajjiΩna fiç-çentru taddiskussjoni Ewropea. Óataf lopportunità sabiex id-dibattitu dwar l-ener©ija jdur fuq ilMediterran u rabat il-messa©© tieg˙u mal-bΩonn li pajjiΩna jinbidel f’çentru tal-ener©ija li jkun utli g˙all-kumplament tal-Ewropa.

Semma wkoll il-Programm

ta’ Çittadinanza b’Investiment li qed i˙addem pajjiΩna. Issa mhux talli ˙add ma fadallu dubju dwar l-importanza ta’ din l-iskema, talli l-Prim Ministru appella sabiex lUnjoni Ewropea tkompli tirsisti biex ti©bed aktar talent minn barra t-territorju tag˙ha.

Fuq din il-kwistjoni wkoll, segwejna g˙add ta’ mistoqsijiet parlamentari li kkonfermaw il-©id li din l-inizjattiva di©à qed t˙alli. PerswaΩ li fiΩΩmien li ©ej se jkun hemm aktar kollegi tal-Prim Ministru fil-Kunsill Ewropew li jniedu programmi simili g˙al dawk li qed jamministra l-Gvern Malti.

F’dan kollu wie˙ed jag˙raf l-istil ta’ tmexxija li kulma jmur qed juri dan il-Gvern ibbaΩata fuq tliet prinçipji ewlenin. L-ewwel nett qed naraw Gvern li ma jiddejjaqx jiddiskuti, jew jitnaffar millkontroversji. Id-dibattitu li g˙addej b˙alissa dwar iddikriminalizzazzjoni ta’ xi droga huwa xhieda ˙ajja ta’ dan.

U g˙alkemm il-Gvern jifhem il-bΩonn ta’ dawn id-dibattiti,

ma ji˙ux g˙omor ta’ bniedem sabiex jie˙u deçiΩjoni.

Kompla x-xog˙ol fl-oqsma kollha b˙all-ener©ija, il-qasam tad-djar, il-kura u l-˙arsien tal-anzjani u aktar riformi filqasam tas-sa˙˙a. Tnediet ukoll l-espressjoni ta’ interess g˙al aktar investiment sostanzjali fil-GΩejjer Maltin permezz tal-pro©ett tal-White Rocks.

It-tielet minn dawn il-kwalitajiet hija l-kura©© tal-Gvern li ma jibΩax jie˙u deçiΩjonijiet li jaffettwaw ukoll il-klassi politika. Anke jekk din se tirregola serjament il-prassi li kienu mdorrijin bihom s’issa il-politiçi, il-li©i tal-finanzjament talpartiti hija Ωvilupp ie˙or poΩittiv fl-istorja taddemokrazija ta’ pajjiΩna.

Dawn l-affarijiet kollha f’daqqa huma dawk il-materji li l-aktar jg˙inu lin-nies direttament. Dawn l-elementi poΩittivi ma faddalnihomx g˙al xi kampanja elettorali kif konna nisimg˙u qabel, iΩda qed naqdu dmirna sabiex ilpoplu u pajjiΩna jimxu ’l quddiem b’livell ta’ g˙ajxien aqwa g˙al kul˙add.

Ittri

14 29.06.2014

QISNA L-GÓADIRA ÌEJJIN Sur Editur, Ta’ kuljum ng˙addi minn diversi toroq fil-Belt Valletta u, o˙ro© il-g˙a©eb, ta˙sbek qieg˙ed l-g˙adira jew xi xtajta ma©enb il-ba˙ar. Umbrelel kullimkien, itla’ sa ˙dejn il-Qorti u tara kull tip ta’ umbrelel, Triq Federiku, Triq id-Dejqa, Triq itTeatru l-Qadim, Triq Merkanti.

Imbag˙ad xi ng˙idu g˙al dawk il-barranin li ta’ kuljum jarmaw quddiem il-Qorti bla ebda kontroll ta’ xejn?

Xi ˙a©a li lili dejjem tag˙tini fastidju hija kif quddiem ilmonument tar-Re©ina Vittoria f’misara˙ ir-Reppubblika jinΩamm passa©© wiesa’ u vojt, u hekk g˙andu jkun, u quddiem il-monument ta’ Misra˙ l-Assedju ˙add ma jag˙ti kasu, mg˙otti b’dawk il-˙allelin bla ebda skruplu ta’ xejn jarmaw quddiemu u jg˙attuh, bit-turisti ma jistg˙ux ji©bdu r-ritratti tal-monument.

Is-Sindku tal-Belt, jew xi ˙add mill-g˙aqdiet li n˙olqu dan l-a˙˙ar fil-Belt, meta se jpo©©u bollards u jipprote©u u jo˙olqu passa©© rispettabbli lil dan il-monument tal-Assedju l-Kbir?

M. CAMENZULI, IL-BELT VALLETTA

MEDIÇINI GÓOLJA, KONTROLL FUQ ÓSEJJES PENSJONI BAXXA ESAÌERATI Sur Editur, Ma noqg˙odux nin˙bew u n©ibu skuΩa li din hi parti millkultura ta’ pajjiΩna. Qieg˙ed nirreferi g˙all-murtali tal-festi.

Vera sbie˙, imma tal-kulur biss.

Il-murtali tal-bomba g˙andhom jispiççaw darba g˙al dejjem.

Mela sew, jekk jittaqqablek is-

silencer te˙el çitazzjoni u dawk il-˙sejjes esa©erati tal-murtali qisu xejn mhu xejn. Óadd ma j©ib quddiemu l-˙sara li ssir lillmorda, lit-trabi, lill-anzjani u lillg˙asafar. Barra minn hekk, dawk id-d˙a˙en li j˙allu warajhom il-murtali huma velenu g˙al kul˙add. U xi ng˙idu g˙all-ispejjeΩ li jin˙lew g˙al dan

l-iskop u imbag˙ad biex ni©bru xi ˙a©a g˙al xi g˙aqda fil-bΩonn indumu norganizzaw programmi fuq it-televiΩjoni jiem s˙a˙.

Il-gvernijiet ta’ kull na˙a ma jitkellmux g˙ax hemm il-voti finnofs. Viva Malta li twelidt fiha.

NUÛAW MOÓÓNA, BL-EMAIL

RISPETT LEJN PAJJIÛNA Sur Editur, Sur Editur, Jiena g˙andi 68 sena u r-ra©el tieg˙i g˙andu 78 sena u jinsab fis-si©©u tar-roti. Ng˙addu bil-pensjoni biss; g˙andna €843 fix-xahar.

Lir-ra©el ikolli nixtrilu l-pilloli g˙ax ikunu out of stock.

Barra minn hekk kull ©img˙a rrid nixtrilu Ωew© pakketti trab apposta li j˙allat mal-ilma u dawn jiswew €14 kull wie˙ed.

Jiddispjaçini ng˙id li b˙ala anzjani a˙na mhux qed insibu g˙ajnuna, u l-pensjoni bilkemm isservini.

FRANCES AGIUS, BIRÛEBBUÌA

INKONVENJENT F’ÓAD-DINGLI

Sur Editur,

Il-kwiet, il-paçi u s-serenità li konna qeg˙din ng˙ixu fihom a˙na l-familji li noqog˙du fi Triq il-Knisja Óad-Dingli, dan l-a˙˙ar spiççaw fix-xejn, wara li xi ˙add fil-Kunsill Lokali ta’ Óad-Dingli stess g˙o©bu jilqa’ lment ta’ xi ˙add ie˙or, li ma hux residenti flistess triq, sabiex titwa˙˙al road hump b’detriment g˙alina r-residenti. U dan min˙abba l-istorbju kontinwu minn kull vettura li tg˙addi.

Kienu kollha g˙alxejn l-ilmenti u l-protesti li tressqu g˙all-attenzjoni tal-Kunsill Lokali mir-residenti. G˙ax flok ma l-Kunsill Lokali kien ta’ tarka g˙all-familji li jg˙ixu f’din it-triq sabiex ma j˙allix din l-inkonvenjenza ssir, injorahom u rrombla minn fuqhom. Tant li qalilhom li, jekk iridu jipprotestaw, jag˙mlu dan ma’ Transport Malta.

Fid-dawl ta’ dan kollu tajjeb illi min hu kkonçernat jag˙mel listudju li sar sabiex saret din ir-road hump wie˙ed pubbliku.

Wara kollox, ftit aktar minn sena ilu, a˙na ©ejna mwieg˙da bi gvern li jisma’ lil kul˙add, u mhux li xi w˙ud ikunu pre©udikati g˙ax il-vuçi tag˙hom hija wa˙da baxxa.

DAREN DECELIS, ÓAD-DINGLI

Qed nikteb din l-ittra xahar wara l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew bl-iskop li ma ni©ix interpretat li xi votanti, speçjalment ÓamruniΩi, ma ˙ar©ux jivvotaw min˙abba din il-kitba.

It-Tnejn 31 ta’ Marzu 2014 – Jum il-Óelsien, festa nazzjonali u jum memorabbli g˙all-moviment tal-˙addiema, il-poplu Malti ffeste©©ja l-35 anniversarju ta’ dan il-jum storiku.

Il-Ìimg˙a 4 ta’April 2014 – Jum il-˙atra ta’ Dr MarieLouise Coleiro Preca b˙ala President tar-Repubblika ta’ Malta, okkaΩjoni fejn ilParlament Malti storikament ivvota unanimament g˙al din il-bastun politiku, mara li dejjem rat kif ittejjeb il-qag˙da tal-batut.

Il-Óamis l-1 ta’ Mejju 2014 – Jum il-Óaddiem, festa pubblika

internazzjolment, kif ukoll iljum li l-poplu Malti kkomemora l-g˙axar anniversarju tadd˙ul ta’ pajjiΩna fl-Unjoni Ewropea.

Is-Sibt 7 ta’ Ìunju 2014 – isSette Giugno, festa nazzjonali o˙ra, il-©urnata meta missirijietna pprotestaw g˙ad-drittijiet tag˙hom fejn mietu erba’ min hutna.

F’dawn l-erba’ festi b’tema nazzjonali, il-Kunsill Lokali ÓamruniΩ b’ma©©oranza Laburista ma tellax il-bandiera Maltija fl-ebda wa˙da minn dawn il-festi bl-iskuΩa banali li ma kienx hemm ordni mis-segretarjat tal-gvern çentrali (skuΩa tal-biki), però malajr tbiddlet u saret li ma jinstabx bniedem biex itella’ l-bandiera fil-festi (din tad-da˙k). Dan qed ng˙idu g˙ax mort jien personalment il-Kunsill u wara çempilt lis-Sindku Vince

Bonello biex nipprotesta dwar dan l-a©ir miskin. Jista’ lKunsill jo˙ro© sej˙a g˙allarbular tal-bandiera fil-festi!

Ara g˙all-funerali u xi festa sekondarja dejjem jinstab xi ˙add biex itella’ l-bandiera, u mhux g˙al ©urnata wa˙da imma g˙al tlieta jew erbat ijiem. Forsi f’dawn tal-a˙˙ar ilKunsill ikun preΩenti g˙aç-çerimonji u g˙alhekk juru ru˙hom liç-çittadini ÓamruniΩi.

Dr Buontempo, ˙u ˙sieb li kull kunsill i©ib rispett lil dak li hu nazzjonali, u jekk hemm bΩonn o˙ro© legal notice. Dr Toni Abela, sta g˙alik li tara li l-kunsilli b’ma©©oranza Laburista jag˙tu ©ie˙ mist˙oqq lill-festi li missirijietna t˙abtu g˙alihom g˙all-©id u lprogress ta’ dan il-pajjiΩ.

GEJTU DIMECH, IL-ÓAMRUN

GÓAQDA OÓRA? Sur Editur, Saret il-maratona ta’ Puttinu u nies irrispondew ˙afna. Prosit.

Dakinhar t˙abbar li ser titwaqqaf g˙aqda ©dida biex jg˙inu lit-tfal li l-©enituri tag˙hom jintlaqtu mill-kançer.

Mhux g˙ax mhuwiex sew iΩda nara li hawn ˙afna g˙aqdiet li

jg˙inu lill-pazjenti morda bilkançer u familjari tag˙hom. Xi Ωmien ilu kien hawn xi tnejn o˙ra u ma ssemewx aktar. IlHospice Movement ilu snin jag˙ti g˙ajnuna lill-pazjenti, familarji, u anke fejn jid˙lu tfal tal-pazjenti. Issa hawn Puttinu, g˙aqda tal-breast awerness, u anke il-Community Chest Fund

li jg˙inu lil min ikollu bΩonn g˙ajnuna. Jista’ jkun hemm g˙aqdiet o˙rajn li jien ma nafx bihom. Mhux a˙jar minflok g˙aqda ©dida, min irid jg˙in jing˙aqad ma’ wa˙da millg˙aqdiet li di©à hawn?

EKSMARIDA, BL-EMAIL

Ittri

29.06.2014 15

traB U ÓaMriJa Sur Editur, Meta dan l-a˙˙ar Ωort il-maratona ta’ Puttinu Cares, iddiΩgustajt ru˙i bl-ammont ta’ trab li kien hemm fil-parke©© talMarsa Sports Grounds. It-trab beda jog˙la bid-d˙ul u l-˙ru© tal-karozzi, filwaqt li t-tfal g˙addejjin minn ©o dan il-

parke©© mal-©enituri tag˙hom.

Tajjeb li l-awtoritajiet jie˙du ˙siebu.

Nixtieq ni©bed ukoll l-attenzjoni dwar il-Family Park ta’ Marsaskala, fejn fuq in-na˙a talInspire hemm parti mill-˙amrija ming˙ajr ilqug˙. G˙alhekk ittfal qed jid˙lu ji©ru fil-˙amrija u jg˙aff©u l-pjanti miΩrug˙a

'

hemm. Fl-okkaΩjoni li kont hemm jien, kien hemm sa˙ansitra membru tas-sigurtà tal-Park li ra t-tfal ji©ru fil-˙amrija u ma tax kashom. Tajjeb li jsir xi tip ta’ lqug˙ madwar din il-˙amrija ˙alli l-pjanti jkunu protetti. ÇALI SCHEMBRI, SAN PAWL IL-BAÓAR

ir-reGOli tal-KUnSilli Sur Editur, ‘Malta Tag˙na Lkoll’ m’g˙andux ikun slogan biss, iΩda realtà.

Tassew li l-bajjiet u x-xtajtiet g˙andhom ji©u m˙arsa, iΩda çerti regolamenti huma ΩΩejjed.

Kieku nimxu bl-istess tip ta’ regolamenti rigward il-pjazza tal-Fosos tal-Furjana jew xi wesg˙a kbira o˙ra pubblika, bil-mod li xi kunsilli li g˙andhom bajjiet u xtajtiet fil-konfini tag˙hom g˙amlu l- by laws , kieku Ωgur ma kienx ikun possibbli li jsiru çerti attivitajiet.

Issa l-fatt li l-pajjiΩ suppost jemmen fis-sussidjarjità ma jfissirx biss li l-kunsilli lokali saru gvernijiet omnipotenti fiΩ-Ωoni tag˙hom, iΩda li suppost saru façilitaturi taç-çittadin u l-barrani li jrid jitpaxxa b’dak li pajjiΩna g˙andu x’joffri.

Tima©ina tmur tikkampja ©olMiΩieb qalb in-nemus u l-

©rieden? Hekk biss hu permess fil-konfini tal-Kunsill Lokali talMellie˙a. U din hi biss wa˙da mir-restrizzjonijiet g˙all-individwu. Óalliha li operaturi ekonomiçi ma tantx jidher li sabu ostakli biex ikkapparaw dik li darba kienet art, bankini u triq pubblika biex idawru sold. L-individwu u l-familji biss milli jidher ma jistg˙ux jag˙mlu hamburger jew hotdog barra. X’ma jkunx hemm protest vote kontra l-kunsilli lokali u l-Unjoni Ewropea!

PereΩempju, il-Prim Ministru IngliΩ David Cameron, tul issnin li ilu Prim Ministru, ta’ kull sena jmur Cornwall, u jistqarr (Daily Telegraph, 22 ta’ Ìunju) li l-isbah mument fil-btala tieg˙u hu waqt li jkun qieg˙ed jag˙mel BBQ fil-bajja. G˙aliex b’çerti kunsilli lokali f’Malta sirna qisna g˙andna kunsilli Sovjetiçi jridu jikkontrollaw

b’tant sikkatura liç-çittadin u lillbarrani?

Imbag˙ad din mhix vendikazzjoni li matul il-perjodu tatTazza tad-Dinja, u qabel u wara, g˙add mhux Ωg˙ir ta’ latrini pubbliçi t˙allew mag˙luqa mill-kunsilli lokali?

Kemm jilmentaw il-kunsilli lokali meta dak li jippretendu li hu dovut lilhom forsi jdum ma jaslilhom. Mela kemm iΩjed iççittadini li tant façilitajiet qed ji©u mça˙˙da minnhom?

Façilitajiet o˙ra, b˙al bandli, li xi kunsilli ne˙˙ew u o˙rajn, wara li jkunu nefqu eluf kbar fuqhom, jer©g˙u jaqilg˙uhom biex isiru mill-©did. Jidhru kemm jirrispettaw liç-çittadin b’dan l-infiq bl-addoçç u bissikkatura lill-pubbliku in©enerali!

il-fatti veri fil-qala Sur Editur, Nirreferi g˙all-ittra intitolata ‘Grazzi Clint’. F’din l-ittra intqal: “Nistiednu sabiex jaqbΩu g˙alina lil dawk kollha, fosthom xi ambjentalisti u dak il-qassis li xandar u g˙amel kampanja kontra s-Sindku minn fuq l-artal imqaddes, li s-si©ar tal-pjazza tal-Qala kienu ser jitqaççtu u ma qalu xejn meta si©ar ta’ postijiet o˙ra, fosthom dawk ta’ quddiem Kastilja, ©ew trasferiti g˙al post ie˙or. Clint Cammileri qatt ma kien se jqaççat si©ar mill-Pjazza tal-Qala.”

Jiddispjaçini ng˙id li min kiteb din l-ittra ma kienx infurmat sew jew irid jimmisinforma. Il-kwistjoni kollha kienet li l-istess Sindku Clint Camilleri ffirma petizzjoni biex is-si©ar talPjazza tal-Qala jinqalg˙u. Jekk ma riedx jaqlag˙hom g˙alfejn iffirma l-petizzjoni? Na˙sbu li kien f’waqtu l-appell li sar filKnisja, appell li ˙alla l-frott mixtieq. Óadd ma kien kontra lpro©ett ta’ pavimentar, anzi kienet xewqa tal-Qalin, iΩda lkontroversja kienet it-tne˙˙ija tas-si©ar.

FATTI VERI, IL-QALA

GAZEBO, TAS-SLIEMA

ÛeJt taÛ-ÛeBBUÌa Sur Editur, Wara l-ewforja tal-elezzjonijiet g˙all-Parlament Ewropew issa jmiss ˙idma iebsa.

PereΩempju, na˙seb li ntilfet opportunità li anke kellha tibenefika lil pajjiΩna, il-pass lura minn çerti regolamenti li kellhom jittie˙du millKummissjoni Ewropea rigward iΩ-Ωejt taΩ-Ωebbu©a.

Quddiem il-Kummissjoni Ewropea kien hemm regolamenti li jispeçifikaw, b’˙arsien tal-konsumatur, li l-fliexken

taΩ-Ωejt li jitqieg˙du fuq limwejjed tar-ristoranti mmarkati ‘Ωejt extra virgin ’ ikunu fi fliexken li wara li jitbattlu ma jkunux jistg˙u jer©g˙u jimtlew.

Dettal Ωg˙ir iΩda li jassigura li l-konsumatur ikun qed jie˙u dak li jkun qed i˙allas g˙alih.

Mhux biss, talli din kienet tkun miΩura favur dawk ilpajjiΩi li fihom hemm produtturi ta’ Ωejt extra virgin , kif bil-mod il-mod anke pajjiΩna jaspira, bil-limitazzjonijiet tieg˙u, li jkun. IΩda meta Prim

Ministru b˙al dak IngliΩ jix˙et il-piΩ tieg˙u kontra regolamenti b˙al dawn, speçjalment wara d-diskussjonijiet kontroversjali dwar l-g˙aΩla talPresident futur talKummissjoni u l-Brexit, allura Brussell jidher li jçedi g˙al tali pressjoni. Tg˙id mhux ta’ min nitg˙allmu lezzjoni min dan, ta’ kif tirba˙ il-©ostra tal-idejn ma’ Brussell fil-kaΩ tal-immigranti irregolari?

LAZZ MAÓLUL, IL-BALLUTA

il-qala f’paÌna waÓda Sur Editur, Bil-kompjuter wie˙ed illum isib ˙afna tag˙rif dwar ir-ra˙al pittoresk tal-Qala. Wa˙da minn dawn is-siti hija l-‘Qala on One Page’. Din kienet tag˙ti tag˙rif dwar il-parroçça, speçjalment dwar il-festa sabi˙a ta’ San ÌuΩepp fejn fiha wie˙ed isib ritratt sabi˙ tal-istatwa ta’ San ÌuΩepp. Nifhem li dan qed jintuΩa dejjem bil-permess tal-parroçça.

B’dispjaçir g˙al ˙afna Qalin dan l-a˙˙ar din il-pa©na ˙adet xejra parti©©jana fejn fiha saru ˙afna kummenti kontra lpro©ett tat-tisbi˙ tal-pjazza, liema pro©ett kellu l-barka talparoçça u tal-Kurja wkoll. G˙alhekk ni©bed l-attenzjoni ta’ dawk kollha li huma responsabbli sabiex il-kummenti li jinkitbu juru li l-Qala hi tassew f’pa©na wa˙da u qalb wa˙da biex ja˙dmu g˙all-©id tal-Qala. Anke kummenti o˙rajn f’pa©ni o˙ra huma ta’ min jikkundannahom, speçjalment dwar il-festa u nnar tal-festa.

Pjuttost wie˙ed g˙andu jikteb sabiex i˙e©©e© lil kul˙add g˙all-festa u mhux ifixkel lill-kumitati tal-festa u lill-arçipriet.

Is-saçerdoti dan l-a˙˙ar ˙admu ˙afna biex isalvaw iΩΩg˙aΩag˙ tal-Qala minn xi tra©edja kbira tan-nar. Kul˙add hawn fil-Qala jaf x’konsegwenzi ta’ tbatija ˙allsu dawn issaçerdoti, g˙aliex raw l-ewwel il-©id veru ta’ wliedna qabel dak tal-festa. Festa kbira tmur u tintesa, imma l-˙ajja mitlufa tal-bniedem ma tintesa qatt.

QALB MILL-QALA, IL-QALA

Ta’ Barra

16 29.06.2014

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

intErvEnt iEÓor

Il-President Amerikan Barack Obama g˙aΩel li jie˙u t-triq tal-kawtela fejn tid˙ol il-kriΩi Iraqqina. Dan hekk kif iddeçieda li jibg˙at biss diversi missjonijiet diplomatiçi, flimkien ma’ numru limitat ta’ truppi tal-forzi speçjali, biex jassistu u jikkoordinaw il-kampanja militari tal-armata Iraqqina illi b˙alissa hija impenjata fi ©lieda kontra l-grupp terroristiku ISIS. L-attakki ta’ dan il-grupp terroristiku wassal g˙al katina ta’ Ωviluppi li qeg˙din ipo©©u l-eΩistenza tal-Iraq inniffisha fil-periklu. Il-kriΩi ta’ dawn l-a˙˙ar xhur uriet b’mod çar li l-Amerikani rtiraw kmieni wisq mill-Iraq hekk kif il-Gvern Iraqqin ma kienx attrezzat biex ji©©ieled it-theddida tat-terroriΩmu IΩlamiku.

It-tort ma jistax jitpo©©a kollu fuq l-Amerikani li fil-verità kienu offrew li jΩommu preΩenza konsiderevoli fil-pajjiΩ. Madankollu, l-Istati Uniti kienu talbu li t-truppi tag˙hom li jibqg˙u fl-Iraq ma jkunux i©©udikati skont il-li©ijiet tal-pajjiΩ, imma jibqg˙u ta˙t il©uriΩdizzjoni tal-awtoritajiet Amerikani f’kaΩijiet kriminali. IlGvern Iraqqin ma laqax din ittalba u l-Amerikani abbandunaw

il-pajjiΩ ˙esrem, b’Obama jmur quddiem il-poplu tieg˙u jiddikjara li l-kampanja tal-Iraq kienet suççess kbir.

Kompromess?

Kif nafu llum, ir-realtà tal-fatti hija ferm differenti u Obama ma jidhirx li huwa çert x’se jag˙mel biex jindirizza l-problemi li hemm fl-Iraq. F’dan l-istadju jidher li l-amministrazzjoni tieg˙u qieg˙da tpo©©i t-tamiet tag˙ha f’xi mossa ta’ rikonçiljazzjoni nazzjonali min-na˙a tal-Gvern Iraqqin biex jipprova jressaq ilpartijiet kollha ta’ rieda tajba lejn il-mejda tan-negozjati.

Sadanittant Obama bag˙at lisSegretarju tal-Istat John Kerry lillKurdistan Iraqqina, re©jun fl-Iraq

li huwa ddominat mill-minoranza Kurda, biex jitlobhom jokkooperaw mal-Gvern Iraqqin fil©lieda tieg˙u kontra l-forzi talISIS. Il-Kap tal-Kurdi Massoud Barzani g˙amilha çara li jekk ilgvern çentrali ma jag˙ti l-ebda sinjal çar li se jieqaf jittratta lillKurdi b˙ala çittadini tat-tieni klassi, il-poplu tieg˙u mhu se jkollu l-ebda g˙aΩla ˙lief li jimxi g˙al rasu.

Però, il-Prim Ministru Iraqqin Nouri al-Maliki s’issa ma jidher li g˙andu l-ebda intenzjoni li jinnegozja mal-minoritajiet reli©juΩi u etniçi li g˙amel snin jinjora bilpolitika diskriminatorja tieg˙u.

G˙alhekk, il-Kurdi di©à bdew jippreparaw ru˙hom g˙al futur indipendenti mill-Iraq.

Waqt li t-truppi tal-Iraq kienu

qeg˙din jabbandunaw il-poΩizzjonijiet tag˙hom, il-Kurdi ççaqalqu malajr biex okkupaw Kirkuk, belt li dan il-poplu jqis b˙ala l-kapitali storika tieg˙u.

Barra l-valur simboliku ta’ din lokkupazzjoni, hemm ukoll dak ekonomiku hekk kif iΩ-Ωona tinstab fuq depoΩitu kbir ta’ Ωejt li jista’ ji©©enera diversi biljuni ta’ ewro kull sena g˙al min ikollu kontroll fuqu.

Mil-lat militari, Obama qag˙ad lura milli jikkommetti ru˙u filpajjiΩ u g˙aΩel li jibg˙at biss kontin©ent ta’ 300 suldat tal-forzi speçjali biex ji©bru l-informazzjoni, kemm g˙all-Gvern Amerikan kif ukoll dak Iraqqin.

Barra minn hekk dawn it-truppi se jippruvaw jag˙tu sens ta’ organizzazzjoni u dixxiplina lillarmata Iraqqina, li s’issa kkrollat kwaΩi kompletament meta sabet ru˙ha fil-mira tal-attakki tal-ISIS. Minkejja din il-kawtela apparenti, il-kritiçi ta’ Obama qeg˙din jg˙idu li, ftit kemm huma ftit

dawn it-truppi, dan xorta wa˙da jrid ji©i kkunsidrat b˙ala intervent militari li permezz tieg˙u lAmerika riesqa lejn konflitt ie˙or qerriedi fl-Iraq. Dawn il-vuçijiet kritiçi qeg˙din ifakkru li kwaΩi kull intervent militari limitat li g˙amlet l-Amerika eventwalment wassal g˙al konflitt fuq skala kbira, ewlieni fosthom kien dak tal-Vjetnam fejn l-Amerikani kellhom biss jassistu lill-Gvern VjetnamiΩ kontra r-ribelli meta marru ori©inarjament. Fejn spiçça dan il-konflitt kul˙add jaf.

X’inhu d-destin tal-Iraq g˙adu mhuwiex çert u huwa diffiçli li jkun hemm indikazzjonijiet çari fil-jiem li ©ejjin. Madankollu, liΩviluppi ta’ dawn l-a˙˙ar ©img˙at urew li kemm l-intervent tal-2003 kif ukoll il-˙ru© talAmerikani mill-Iraq fl-2011 saru bl-g˙a©la u ming˙ajr ma kienu apprezzati l-konsegwenzi ta’ dan l-a©ir. Wie˙ed jittama li l-g˙aΩliet li se jsiru fil-©img˙at u xhur li ©ejjin ikunu aktar g˙aqlin g˙aliex il-konsegwenzi ta’ iktar Ωbalji jistg˙u jkunu koroh u globali.

sabu reΩistenza mill-forzi talgvern çentrali. Dawn il-problemi ta’ sigurtà Ωammew lill-gvernijiet suççessivi milli jqajmu lillekonomija Libjana mill-©did fuq saqajha g˙aliex ir-ribelli ˙adu kontroll ta’ Ωoni importanti g˙allproduzzjoni u l-esportazzzjoni

taΩ-Ωejt.

Jekk din l-instabbiltà tippersisti se jkun inevitabbli li aktar nies jabbandunaw lill-Gvern biex jing˙aqdu mar-ribelli, li f’dan listadju jidhru li g˙andhom pjanijiet iktar çari minn dawk ta’ min suppost qieg˙ed imexxi l-pajjiΩ.

Re©g˙u de˙lin?

ElEzzjoni inutli?

Din il-©img˙a saru l-elezzjonijiet parlamentari fil-Libja bit-tama li ji©i elett gvern le©ittimu illi j©ib ftit stabbiltà fil-pajjiΩ.

Madankollu, l-atmosfera li ççirkundat dan l-eΩerçizzju demokratiku ftit li xejn offra ser˙an il-mo˙˙. Dan g˙aliex jidher illi hemm diversi elementi fis-soçjetà Libjana li huma determinati li jxekklu x-xog˙ol tal-Gvern, ikun xi jkun ir-riΩultat tal-elezzjonijiet.

Fil-jiem li g˙addew bosta minn dawn l-elementi ribelluΩi g˙amlu minn kollox biex iΩommu liç-çittadini Libjani ’l bog˙od mill-postijiet tal-votazzjoni. Ir-riΩultat ta’ din il-kampanja vjolenti dehru b’mod çar hekk kif il-Kummissjoni

Elettorali Libjani smat li kienu biss ftit iktar minn sitt mitt elf li ˙adu sehem f’din l-elezzjoni.

Dan jikkuntrasta mhux ftit maliktar minn miljun u nofs li pparteçipaw fl-elezzjoni parlamentari tal-2012.

Il-vjolenza ma kinitx l-unika ra©uni g˙alfejn in-nies ma ˙adux sehem fl-elezzjoni ta’ din il-©img˙a. F’din l-okkaΩjoni lKummissjoni Elettorali kienet iktar stretta fejn tid˙ol l-identifikazzjoni tal-votanti hekk kif talbet lil kull çittadin biex jippreΩenta dokument ta’ identifikazzjoni qabel ma jkun jista’ jivvota. Din il-miΩura l-©dida wisq probabbli bieg˙det lillpersuni li fl-a˙˙ar elezzjoni setg˙u vvutaw g˙al iktar minn

darba.

Qeg˙din jaqtg˙u qalbhom?

Element iktar inkwetanti millvjolenza li qieg˙ed iΩomm lilLibjani ’l bog˙od mill-postijiet tal-votazzjoni huwa t-tnaqqis kbir fil-fiduçja taç-çittadini fl-istituzzjonijiet demokratiçi. Dan qieg˙ed ise˙˙ hekk kif il-gvernijiet preçedenti wrew b’mod çar li ma kinux kapaçi jΩommu l-ordni u l-paçi fil-pajjiΩ.

Mill-elezzjoni tal-2012 ’l hawn il-Libja kellha numru ta’ prim ministri li rriΩenjaw wie˙ed wara l-ie˙or g˙aliex ma sabux tarf tarribelli. Fil-preΩent dawn il-gruppi g˙andhom f’idejhom diversi partijiet tal-pajjiΩ hekk kif ftit li xejn

Ta’ Barra

29.06.2014 17

PUTIN IPPRESSAT KITBA TA’ RITIANNE AGIUS

Il-pjan g˙all-paçi Il-qbil g˙al waqfien mill-©lied ori©inarjament kellu jintemm ilÌimg˙a, u sadanittant il-Prim Ministru Ukren Poroshenko ˙ejja pjan g˙all-paçi. Il-pjan ©ie ppreΩentat f’laqg˙a li saret bejn il-mexxeja Ewropej, bilg˙an li jevalwaw dan il-pjan li jinkludi ˙mistax-il punt, fosthom id-diçentralizzazzjoni talpoter, elezzjonijiet bikrija, u Ωona minn fejn is-separatisti jistg˙u jaqsmu b’mod sigur g˙al ©or-Russja.

Punt li jista’ jitqies b˙ala kemmxejn vag kien dak marbut mal-garanzija g˙al min içedi l-armi. Dan il-punt ta lgaranzija lis-separatisti li ma wettqux reati serji, li ma kinux se ji©u proçessati b’akkuΩi kriminali. IΩda ma ©iex iççarat x’ jikkostitwixxi reat serju g˙all-awtoritajiet Ukreni f’din is-sitwazzjoni.

Il-mexxeja Ewropej qablu li jag˙tu çans sa nhar it-Tnejn lirribelli biex jaççettaw il-pjan g˙all-paçi u jibdew jikkoperaw fl-implimentazzjoni tieg˙u. Finnuqqas ta’ dan, diversi sanzjonijiet fuq ir-Russja kienu se ji©u imposti.

Sanzjonijiet fuq ir-Russi

Minkejja li fil-bidu tal-©img˙a l-Gvern Ukrain u r-ribelli qablu fuq waqfien mill-©lied g˙al ˙amest ijiem, dan il-waqfien, mag˙ruf b˙ala ceasefire, ma tantx irnexxa.

G˙alkemm huwa mifhum li kien hemm komunikazzjoni kordjali bejn il-Prim Ministru Ukrain Petro Poroshenko u l-President Russu Vladimir Putin dwar din il-problema, it-tensjonijiet bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi ma battewx.

Kien f’dan l-isfond turbulenti li b’daqqa ta’ ˙arta o˙ra g˙al Putin, Poroshenko nhar il-Ìimg˙a ffirma trattat ekonomiku mal-Unjoni Ewropea; l-istess trattat li kien irtira minnu l-eks-Prim Ministru Yanukovych u li kien parti mill-ka©un g˙all-protesti li wasslu biex jitne˙˙a mill-kariga.

Dan il-pjan g˙all-paçi kellu lapprovazzjoni tal-President Russu Vladimir Putin, li pproçeda b’miΩuri o˙ra biex juri li ma kinx se jintervjeni f’Donetsk. Dawn il-miΩuri kienu jinkludu r-revoka ta’ reΩoluzzjoni mog˙tija dan la˙˙ar mill-Parlament Russu biex it-truppi Russi jkunu jistg˙u joperaw fl-Ukraina.

Madanakollu l-mexxeja talPunent, fosthom Cameron u Merkel, kienu voçiferi fl-akkuΩi tag˙hom fil-konfront ta’ Putin.

Huma qalu li fil-fehma

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA Kundanna tal-mist˙ija

wa˙da mill-protesti. Il-komunità internazzjonali qieg˙da tag˙mel pressjoni kbira fuq l-E©ittu biex te˙les lill-©urnalisti mill-˙abs, però s’issa l-Gvern E©izzjan irrifjuta li jintervieni fl-eΩekuzzjoni ta’ din il-kundanna.

tag˙hom Putin ma kinx qed jag˙mel biΩΩejjed biex iwaqqaf il-©lied, u qalu li jistg˙u jkunu qed jikkunsidraw iktar sanzjonijiet.

Fil-fatt meta l-mexxeja Ewropej iltaqg˙u nhar ilÌimg˙a, is-sanzjonijiet fuq irRussja kienu fuq il-mejda.

Madanakollu l-possibilità ta’ dawn is-sanzjonijiet kienet tidher remota, hekk kif anki lAmerika kellha pressjoni qawwija mill-investituri u nnegozjanti biex ma timponix tali sanzjonijiet.

B’xiber imnie˙er?

Waqt il-laqg˙a fi Brussell Poroshenko qal li kien se jestendi l-perjodu ta’ waqfien mill-©lied meta jirritorna lura flUkraina. Madanakollu dan issu©©eriment kien di©à sar minn Putin iktar kmieni matul il-©img˙a, u mhuwiex çar g˙alfejn Poroshenko qag˙ad jistenna li jiltaqa’ mal-mexxeja Ewropej qabel ma j˙abbar iddeçiΩjoni tieg˙u.

Qed jidher li Poroshenko qed jag˙mel minn kollox biex jintg˙o©ob mal-Unjoni Ewropea u jippro©etta lilu nnifsu b˙ala mexxej ‘Ewropew’. Minkejja dan hemm dubji kemm fil-futur lUkraina se tkun aççettata b˙ala membru s˙i˙ fl-UE. “L-Ukraina ˙allset l-og˙la prezz biex tirrealizza l-˙olma Ewropea tag˙ha,” qal Poroshenko, filwaqt li talab lillUE biex tirrikonoxxi dan issagrifiççju billi twieg˙ed aççessjoni s˙i˙a meta l-pajjiΩ ikun lest. Madanakollu din lassigurazzjoni baqg˙et ma waslitx, u jidher li minkejja laspirazzjonijiet tag˙hom, lUkreni jistg˙u jkunu qed jit˙allew b’xiber imnie˙er filfutur qarib.

minn LIAM GAUCI dan in-nuqqas kien irrimedjat b’Oscar li ng˙atalu fl2011 b’apprezzament g˙all-kontribut kbir li ta lillindustrija çinematografika matul il-karriera twila tieg˙u.

Negozjati kontroversjali

Cameron iΩolat

Qorti E©izzjana kkundannat Ωew© ©urnalisti tas-sit elettroniku tal-a˙barijiet Al Jazeera g˙al seba’ snin, u ie˙or g˙al g˙axar snin ˙abs bl-akkuΩa li g˙amlu atti terroristiçi fix-xhur li g˙addew. Din is-sentenza ˙olqot rabja internazzjonali kbira g˙aliex kemm lakkuΩi, kif ukoll il-provi kontra dawn il-©urnalisti ma kellhom l-ebda baΩi fir-realtà. Fil-fatt, l-att allegatament terroristiku taΩ-Ωew© ©urnalisti kkundannati g˙al seba’ snin ˙abs kien biss rappurta©© kritiku fil-konfront tal-a©ir tat-tmexxija militari talE©ittu li farrket l-oppoΩituri tag˙ha permezz ta’ miΩuri vjolenti wara l-kolp ta’ stat tas-sena l-o˙ra.

Il-kundanna ta’ g˙axar snin tal-©urnalist l-ie˙or kienet iktar redikola. Dan g˙aliex, barra l-kundanna g˙as-sehem fir-rappurta©©, huwa ng˙ata tliet snin ˙abs o˙ra fuq pussess ta’ armi sempliçiment g˙aliex fl-appartament tieg˙u nstab skartoçç vojt li kien ©abar minn mal-art waqt li kien qieg˙ed isegwi

Il-Prim Ministru tar-Renju Unit David Cameron qieg˙ed isib ru˙u dejjem iktar iΩolat fil-kampanja tieg˙u biex iΩomm lil Juncker milli jkun il-kandidat prinçipali g˙all-presidenza tal-Kummissjoni Ewropea. Cameron beda din il-kampanja negattiva g˙aliex, skont hu, l-eks-Prim Ministru talLussemburgu se jipprova ji©bed iktar poter lejn Brussell, fi Ωmien meta r-Renju Unit qieg˙ed ji©©ieled biex ikun iktar awtonomu minn Brussell.

Minkejja li Cameron kellu xi alleati fil-bidu tal-battalja tieg˙u, issa l-mexxej Brittaniku jidher li spiçça wa˙du wara li diversi pajjiΩi bidlu l-poΩizzjoni tag˙hom meta rçevew l-assigurazzjoni ta’ Juncker li mhuwiex se jippromovi l-miΩuri ta’ awsterità stretti li kien jappo©©ja meta kien g˙adu l-Prim Ministru tal-Lussemburgu.

Attur ta’ talent kbir Eli Wallach, l-attur li ˙adem f’diversi films klassiçi b˙al The Magnificent Seven u The Good, the Bad and the Ugly, ˙alla din id-dinja fl-età ta’ 98 sena.

Minkejja li Wallach baqa’ famuΩ l-iktar g˙ar-rwoli li ˙adem fil-films western, huwa g˙amel parti minn produzzjonijiet ta’ varjetà kbira ta’ ©eneri fil-karriera twila tieg˙u. Madankollu, ikun xi jkun il-©eneru, Wallach kwaΩi dejjem kien jing˙ata l-parti tal-˙aΩin g˙aliex kellu mod partikolari kif ja˙dem dawn irrwoli li kien isib apprezzament kbir fost id-dilettanti tal-films.

Minkejja dan it-talent kbir, Wallach qatt ma reba˙ Oscar g˙all-interpretazzjonijiet tieg˙u. Madankollu,

Din il-©img˙a saret laqg˙a bejn Zhang Zhijun, log˙la uffiçjal ÇiniΩ responsabbli mir-rapporti ma’ Taiwan, u Wang Yu-cho, il-Ministru TajwaniΩ responsabbli mir-relazzjoni maç-Çina bit-tema prinçipali tkun il-possibbiltà tat-tis˙i˙ tar-rapport kummerçjali bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi.

Madankollu, aktar mill-element konçiljatorju ta’ din il-laqg˙a, spikkat il-kontroversja dwar l-ind˙il dejjem ikbar taç-Çina fil-politika TajwaniΩa. Din linterferenza tidher li qieg˙da sse˙˙ min˙abba lpolitika pro-ÇiniΩa tal-President Ma Ying-jeou, li ressaq lil pajjiΩu viçin ˙afna taç-Çina matul is-snin tat-tmexxija tieg˙u. Il-politika ta’ Ma qieg˙da ti©©enera biΩa’ kbira fost l-OppoΩizzjoni illi qed tinkwieta li l-pajjiΩ se jitlef l-awtonomija tieg˙u jekk din il-politika tibqa’ tippersisti.

Kalejdoskopju

18 29.06.2014

KALEJDOSKOPJU: ARTIKLI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Ìraw bÓal-lum TWELID

KONt taF? Fl-2010 l-Amerikani nefqu 53 biljun dollaru f’biljetti tal-lotterija u kisbu 33 biss fi premjijiet.

1858: George Washington Goethals, in©inier Amerikan. Bena lKanal tal-Panama (1914) u kien l-ewwel Gvernatur tal-Canal Zone (1914-16). Miet fl-1928.

1865: Shigechiyo Izumi, Il-ÌappuniΩ ta’ mitt sena. Meta miet, fl1986, kien l-ixje˙ bniedem tad-dinja, b’120 sena u 237 jum.

1912: Emile Peynaud. Produttur tal-inbejjed FrançiΩi, meqjus b˙ala l-missier tal-inbejjed moderni. Waqt li kien kontroversjali u antitradizzjonali, ©eneralment il-metodi tieg˙u kienu jipproduçu nbejjed superjuri. Miet fl-2004.

1948: Fred Grandy. Attur u politiku Amerikan. Óadem fis-serje televiΩiva The Love Boat (Gopher). Kien US Congressman (Iowa, 1987-95), u President u CEO tal-Industriji Goodwill (1995-2000).

IMWIET 1882: Joseph Aloysius Hansom. Inventur IngliΩ. It-taksi li vvinta (1834) kellha suspended axle u s-sewwieq kien ikun wara lpassi©©ieri. Ma damitx ma kienet taksi favorita fl-Ingilterra.

Joseph twieled fl-1803.

1933: Fatty Arbuckle (Roscoe Conkling Arbuckle), attur u direttur Amerikan. Kien involut f’dak meqjus b˙ala l-ewwel skandlu marbut maç-çelebritajiet ta’ Hollywood. Waqt festin ta’ tlett ijiem, ‘stilla’ çkejkna mardet u mietet fi ftit jiem. Arbuckle tressaq il-Qorti akkuΩat bi qtil, u g˙alkemm ma nstabx ˙ati, hu u lfilms tieg˙u qatt ma kisbu popolarità.

1941: Ignacy Paderewski. Pjanist, kompoΩitur u statista Pollakk.

Kien l-ewwel Prim Ministru tal-Polonja indipendenti (1919-20) g˙ax irriΩenja wara g˙axar xhur biex ikompli bil-karriera kunçertista tieg˙u. Twieled fl-1860.

1967: Jayne Mansfield, li twieldet fl-1933 bl-isem ta’ Vera Jayne Palmer. Artista Amerikana u simbolu tas-sess. Film minn tag˙ha kien Will Success Spoil Rock Hunter (1955).

1995: Lana Turner (Julia Turner) Attriçi Amerikana. Films: The Postman Always Rings (1946) u Peyton Place (1957). Fl-1958 ilma˙bub tag˙ha, li kien gangster, sofra daqqiet fatali minn bint Turner stess.

ÛwieÌ tal-itwal xbejba L-itwal xbejba tal-BraΩil kellha tkun l-itwal g˙arusa tad-dinja wara li n-namrat tag˙ha pproponielha ΩΩwie©.

Il-mudella Elisany da Cruz Silva, li hi twila sitt piedi u tmien pulzieri, kienet ilha to˙ro© malg˙arus tag˙ha Francinaldo da Silva Carvalho, twil ˙ames piedi u erba’ pulzieri, g˙al aktar minn tliet snin.

Minkejja d-differenza ta’ pied u erba’ pulzieri bejniethom, Francinaldo ma sab ebda problema biex inklina fuq sieq wa˙da f’xatt il-ba˙ar u jitlobha ssir martu.

Il-koppja kienet ilha sena tg˙ix flimkien f’dar Ωg˙ira fil-belt BraΩiljana ta’ Salinopolis, u qed tispera li ma ddumx ma tisma’ l-˙sejjes ta’ saqajn Ωg˙ar iduru fid-dar.

Elisany tant tixtieq li jkollha tarbija li qalet li, jekk ma tinqabadx tqila malajr, lesta tadotta. Dan g˙alkemm g˙ad g˙andha biss 18-il sena.

IΩda l-biΩa’ tag˙ha hu li jkunx jista’ jkollha tfal min˙abba l-i©gantiΩmu li beda jifforma fiha, wara li kibrilha tumur fil-glandola pitwitarja. Madankollu, il-koppja xorta wa˙da qed tfittex li jkollha ˙ajja twila b’relazzjoni ta’ m˙abba li nsibu fl-istejjer tass˙arijiet.

G˙all-bidu, il-©enituri ta’ Elisany ma ridux jemmnu li riedet tiΩΩewwe©. Issa qed ilestu bis-s˙i˙ g˙al din il-festa ta’ binthom.

l-itwal sKultura Fl-iNjam Min jaqta’ s-si©ar u min jitlobna nibΩg˙u g˙alihom. Kultant ti©i bejn ˙altejn lil min minnhom tag˙ti kas. IΩda l-˙idma li saret fuq dan iz-zokk enormi ta’ si©ra jista’ jitqies b˙ala arti talg˙a©eb u, g˙alhekk, l-issagrifikar taz-zokk serva g˙al xi ˙a©a.

Naqqax tal-injam ÇiniΩ, mag˙ruf mad-dinja kollha, Zheng Chunhui, qata’ z-zokk u qatta’ erba’ snin kontinwi ta’ xog˙ol biex fuqu wettaq talent li lanqas jista’ ji©i deskritt. Tant li l-arti li g˙amel qed titqies b˙ala kapulavur.

It-tinqix li g˙amel hu bbaΩat fuq il-pittura

Lana Turner

ÌRAJJIET 1767: Taxxa f’Townshend. Il-Parlament IngliΩ jg˙addi l-att fejn it-te u affarijiet o˙ra impurtati jibdew i˙allsu t-taxxa.

1833: L-ewwel liçenzja g˙al revolver ting˙ata lil David Colburn ta’ New York, g˙alkemm l-ewwel revolver inbena minn John Gill f’North Carolina fl-1829.

1949: L-Amerika tirtira l-a˙˙ar truppi tag˙ha mill-Korea. Kienu ilhom hemm mit-Tieni Gwerra Dinjija.

1956: Marilyn Monroe tiΩΩewwe© lill-kittieb Amerikan Arthur Miller.

1966: Il-Gwerra VjetnamiΩa. L-Amerikani jibdew jibbumbardjaw l-ibliet tal-Vjetnam ta’ Fuq, Hanoi u Haiphong.

famuΩa ÇiniΩa Along the River During the Qingming Festival, li l-˙sieb g˙aliha jmur lura aktar minn 1,000 sena. Din l-iskultura fiz-zokk tas-si©ra reb˙et ir-rekord dinji tal-Guinness g˙all-itwal skultura li qatt saret fl-injam.

Hi twila 12.286 metru; l-og˙la parti tag˙ha fiha 3.075 metri u fiha wisa’ ta’ 2.401 metri. Liskultura fina li fiha u li turi kif kienet il-˙ajja fiç-Çina tal-qedem, hi tant dettaljata u perfetta li, bla ma trid i©©ieg˙lek tiskanta. U l-aktar, meta wie˙ed iqis, li biex tlesta dan ix-xog˙ol ˙a 8,760 sieg˙a.

Kuf Af KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

29.06.2014 19

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

KOLOMBU, L-ESPLORATUR Imwieled f’Ìenova, l-Italja, x’aktarx fit-30 ta’ Ottubru 1451, Kristofru Kolombu kien wie˙ed mil-aktar esploraturi famuΩi tad-dinja. Fis-sena 1492 kien qasam l-Oçean Atlantiku u skopra l-Amerika. Kien hu li ta x’wie˙ed jifhem li d-dinja hija sfera. Kien qal li wie˙ed jista’ jba˙˙ar lejn l-Asja kemm min-na˙a tal-Punent tal-Ewropa kif ukoll min-na˙a tal-Lvant. Kien avviçina ˙afna monarkiji Ewropej biex ji©bor flus biex jag˙mel vja©© g˙all-Amerika wara li r-Re Ferdinand u r-Re©ina Isabella ta’ Spanja tawh il-permess.

L-ewwel vja©© Fit-3 ta’ Awwissu 1492, Kolombu kien salpa minn Spanja bi tliet bastimenti, isSanta Marija, Nina u Pinta. Lewwel ma waslu kienu filGΩejjer Kanarji fejn minn hemm g˙abbew iktar provvisti ta’ ikel. Kolombu ma kienx jemmen bin-navigazzjoni tal-istilel imma kien juΩa kalkulazzjoni tal-kurrenti u r-ri˙.

Fis-6 ta’ Settembru it-tliet bastimenti telqu lejn il-

Punent tal-GΩejjer Kanarji.

Wara 65 ©urnata bejn sema u ilma fe©©ew xi tjur tal-ba˙ar.

Hawn inteb˙u li waslu ˙dejn xi art viçin. Fit-12 ta’ Ottubru ntlem˙et gΩira li Kolombu sej˙ilha San Salvador. Kien ˙aseb li dar id-dinja u wasal l-Asja. Min n h e m m m a r Kuba. Wie˙ed mill-bastimenti, is-Santa Marija, kien inkalja u ©ie a b b a n d u n a t .

Kalombu k i e n s o r © a f ’ L a Navidad b i 3 9 r u ˙ . K i e n g˙amel ftit j i e m h e m m u wara re©a’ salpa lura lejn

Spanja.

It-tieni vja©© Fl-24 ta’ Settembru 1493, Kolombu beda t-tieni vja©©.

Din id-darba bi flotta ta’ 17-il bastiment u b’1,200 ru˙ bi skop li jo˙loq kolonja hemm u jsib id-deheb u l-fidda.

F’Novembru kien wasal f’Lesser Antilles, ftit ’il bog˙od minn Navidad. Kien sab kollox imfarrak u blebda ˙ajja. Kien skopra lÌamajka u l-parti ta’ isfel ta’

Kristofru Kolombu

Kuba. Fl-1495 kien ˙a mal1,600 ilsir Arawak u ˙alla lil ˙utu Bartolomew u Diego jg˙ixu hemm.

˙aduhom lura Spanja mmanettjati. Kienu ©ew illiberati ftit wara.

Ir-raba’ vja©©

It-tielet vja©© Kien il-bidu ta’ Mejju tal1498 meta Kolombu beda ttielet vja©© b’sitt bastimenti biss.

Kien sab il-GΩejjer Trinidad u l-Amerika ta’ Isfel. G˙allewwel ˙aseb li kien kontinent ©did, imbag˙ad biddel fehemtu u qal li kienet lAsja. Xi w˙ud mill-Ispanjoli li riedu jg˙ixu hemm ˙aduha kontra Kolombu g˙ax ˙asbu li da˙ak bihom min˙abba ilwieg˙da li kienu se jkunu sinjuri f’dan il-pajjiΩ ©did.

G˙alhekk kienu re©g˙u marru lura Spanja. Ir-Re u rRe©ina kienu bag˙tu lil Francesco de Bobadilla fissena 1500 fejn arrestaw lil Kolombu u lil ˙utu u

Sentejn wara, fl-1592, Kolombu g˙amel l-a˙˙ar vja©©. Din id-darba b’erba’ bastimenti b’ekwipa©© ta’ 140 ru˙. Kolombu kien ˙a mieg˙u lit-tifel tieg˙u li kien marradi. Kolombu kien ipprova jsib passa©© bejn Kuba u l-Amerika ta’ Isfel biex jasal fl-Oçean Indjan.

Kien ta’ sikwit ikollu l-inkwiet mal-istess Spanjoli, tant li fl-1503 kien tkeçça b’forza lejn il-Ìamajka g˙al sena s˙i˙a. Kien ibati l-©u˙ u ta’ spiss kien imur jittallab.

Fis-7 ta’ Novembru 1504, Kolombu kien mar lura Spanja. Kien g˙alih la˙˙ar vja©© memorabbli.

Kolombu miet fl-20 ta’ Mejju 1506.

Personalità

20 29.06.2014

AnzjAnA AttivA, bid-djArju u l-Óin rAMOnA POrtElli tintervista lil ROSE BUTTIGIEG

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Kull fejn tmur Rose dejjem tkun l-ewwel wa˙da. Fil-fatt, g˙al din l-intervista tag˙ha, ˙adt ˙sieb li nkun aktar puntwali, u wasalt fuq il-post ˙ames minuti qabel, u xorta sibt lil Rose li kienet di©à qieg˙da hemm qabli tistennieni biex nibdew lintervista. Kellu bΩonn ˙afna jie˙du dan l-eΩempju ta’ puntwalità!

Rose hija pensjonanta, g˙andha disg˙a u sittin sena, miΩΩew©a u tg˙ix il-Qrendi, u hija omm ta’ tlett itfal u g˙andha tliet neputijiet. T˙obb ˙afna l-mixi, il-qari u l-kompjuter. Tikkunsidra lilha nnifisha b˙ala persuna d˙ulija u attiva. Ilha tuΩa d-djarju g˙al dawn l-a˙˙ar ˙amsa u g˙oxrin sena; kienet g˙adha ta˙dem u kienet tippjana l-©ranet franki bejn id-dar u l-˙ru© u tippjana l-˙in g˙al dawn l-a˙˙ar disa’ snin. TuΩa d-djarju biex tqassam il-˙in b˙al kull persuna o˙ra li tuΩa djarju, però b’aktar preçiΩjoni u biex tqassam il©ranet tag˙ha, wa˙da wara lo˙ra, inkluΩ ix-xog˙ol u façendi tad-dar.

Anke waqt li ta’ kuljum Rose tkun qieg˙da fuq it-treadmill, tie˙u ˙sieb li f’dik in-nofs sieg˙a tg˙id ir-ruΩarju fil-©abra u s-skiet ta’ filg˙odu. G˙at-tindif tad-dar tie˙u l-˙in preçiΩ tag˙ha wkoll. T˙ares lejn larlo©© spiss u fuq kollox t˙ossha komda tag˙mel dan.

B’hekk tkun tista’ tkompli bilpjanijiet li jkollha mniΩΩla fuq id-djarju, u mhux bil-©enn li mhux ser tla˙˙aq xi ˙a©a li Ωgur trid tag˙mel f’dik il-©urnata.

G˙andha arlo©© f’kull kamra, inkluΩ il-kamra talbanju Rose, fid-dar, g˙andha arlo©© f’kull kamra. Minkejja dan kollu, t˙ossha komda kif tag˙mel u kif inhi. Fi kliemha stess l-ordni t˙obbha. Jista’ jkun li ©ejja mix-xog˙ol ta’ infermiera li kienet tag˙mel qabel ma saret pensjonanta. Kif qaltli hi stess, xog˙olha kien minn ˙a©a g˙al o˙ra fl-ordni tag˙hom, kollox wara xulxin. Óin x˙in tibda xog˙ol, ˙in talmistrie˙, ˙in tal-ikel, kollox flistess ˙in kuljum, u ˙add ma jgerger, jew l-istess xog˙ol isir f’˙in ie˙or. L-ideali wkoll li tippjana telefonata minn qabel, ˙alli jkollha l-˙in g˙aliha. Nhar ta’ Sibt u Óadd ma tintrabatx daqshekk bil-˙in u d-djarju, g˙ax aktar iΩΩomm l-impenji g˙al fost il-©img˙a.

Ridt inkun naf minn fejn ©ietha din l-idea li ΩΩomm daqshekk bis-serjetà d-djarju tag˙ha, u Rose stqarret li meta

Dan l-a˙˙ar sirt naf b’mara li t˙obb issegwi l-intervisti tieg˙i. Kelma ©©ib o˙ra u skoprejt xi ˙a©a partikolari fiha, li forsi g˙al xi w˙ud jarawha fisazzjoni Ωejda jew stramberija. Fil-fatt, Rose Buttigieg hija persuna ordnata ˙afna. Hi taraha b˙ala xi ˙a©a normali g˙aliha iΩda, f’g˙ajnejn ˙addie˙or, Rose taf tidher b˙ala persuna stretta wisq. Iltqajt mag˙ha sabiex inkun naf aktar dwar din il-˙a©a u kif saret hekk, u kif ta’ kuljum minn kmieni tippjana kollox bl-ordni. Fuq kollox, b’din l-intervista ng˙addi messa©© lil dawk li forsi ma tantx isibu affarijiet biex jg˙addu l-©urnata. Bi ftit tqassim u ordni kull ©urnata taf tag˙mel differenza qawwija.

l-kuntrarju tag˙ha, fejn f’g˙ajnejha dawn ma jimxux blordni. B’hekk xtaqtha tg˙idli hi personalment kif t˙ares lejn dawn in-nies li ma jag˙mlux kollox preçiΩ b˙alha.

“Narahom persuni mhux ordnati. Jiena jkolli sal-inqas minuta ppjanata,” tbissmet tg˙idli Rose.

Tpaçpiç barra fit-triq ikun ˙in mitluf g˙aliha

kienet ser tirtira mix-xog˙ol kienet attendiet kors tal-irtirar, fejn kienu g˙allmuha kif g˙andha tqassam il-˙afna ˙in ˙ieles bla xog˙ol. Fl-a˙˙ar talkors staqsewhom kif ser iqass-

mu l-˙in u sabet li dak li kellha tag˙mel ma kienx jo˙dilha aktar minn tliet sig˙at. Tant ˙aditha bis-serjetà li d-djarju tag˙ha beda jimtela b’mod mg˙a©©el ˙afna, g˙ax bdiet

timla ˙ajjitha b’attivitajiet talparroçça, familja, quddiesa kuljum, mixja, ˙ar©iet, u anke t-tindif.

Kont naf li r-ra©el ta’ Rose stess u anke t-tfal tag˙ha huma

Rose flimkien man-neputi tag˙ha

Rose ma tantx t˙obb ta˙li ˙in barra tpaçpaç. L-istess tag˙mel meta tmur tistenna l-isptar, toqg˙od taqra u b’hekk ma toqg˙odx tgerger li ilha tistenna, g˙ax tkun qed tg˙addi l-˙in tag˙ha bil-qari li tant t˙obb.

“Ta˙sibx li jien xi ffissata fuq it-tindif jew li ma no˙ro©x biex innadaf, g˙alkemm it-tindif u likel qatt ma jonqsu g˙ax inkun ˙sibt qabel g˙alihom. Wara ftit li ˙ri©t mix-xog˙ol, anke llum, ©ieli niltaqa’ ma’ s˙abi u jg˙iduli: ‘O˙ro© tafx.’ Ng˙idilhom: ‘Jien min isakkarni ©ewwa g˙andi bΩonn,’ stqarret bi tbissima Rose.

Jekk forsi g˙adkom qed ta˙sbu li d-djarju ta’ Rose jkun mimli appuntamenti ta’ ˙ru© u divertiment, sejrin Ωball. Iddjarju tag˙ha jkun mimli kollu impenji u doveri ta’ kull ©urnata – tniΩΩel il- birthdays talfamiljari u s˙abha minn Diçembru, qabel kull sena ©dida; tikteb l-appuntamenti tal-isptar kollha; l-attivitajiet tan-neputi tal-iskola; tikteb ukoll xi ˙a©a li trid tag˙mel kull çertu Ωmien, xi coffee morning , xi attivitajiet talAzzjoni Kattolika li jsiru kull çertu Ωmien biss; meta tie˙u lkard g˙and l-ispiΩjar g˙all-pilloli; ippjanar ta’ tindif, u ˙afna aktar. “Hekk hu. Fil-fatt, g˙al xi tisjir elaborat li jie˙u ˙afna ˙in nag˙Ωel ©urnata fejn ma jkollix xi ˙ar©a jew tindif speçjali ppjanat u miktub fid-djarju, g˙ax nobg˙od nag˙mel l-affarijiet bil-©enn. Biss meta xi ˙add mit-tfal jistedinni g˙al xi ˙ar©a, anke fost il-©img˙a, ninsa l-˙in u d-djarju.”

Fl-a˙˙ar nett, Rose xtaqet tg˙addi messa©© lill-pensjonanti sabiex jibdew jippjanaw il©ranet tag˙hom ˙alli ma j˙ossux il-vojt tax-xog˙ol matul il-©urnata, u b’hekk ikollhom biex jg˙addu l-˙in, u fuq kollox ikun hemm sens ta’ tqassim tal-˙in g˙al kull ©urnata. Ilha g˙axar snin barra, madankollu t˙oss li g˙adha ma la˙˙qitx tag˙mel dak kollu li kellha ˙sieb li tag˙mel qabel ˙ar©et.

Rose kuntenta b’din il-˙ajja u ma timma©inahiex li tqum filg˙odu u ma tkunx taf x’ser tag˙mel.

Festi

29.06.2014 21

FESTI TUL DIN IL-ÌIMGÓA KITBA TA’ ALAN SALIBA Tul din il-©img˙a se niççelebraw numru sabi˙ ta’ festi.

Nistg˙u ng˙idu li hija wa˙da mill-iΩjed ©img˙at impenjattivi f’dawk li huma festi organizzati f’Malta u G˙awdex. Din il-©img˙a se niççelebraw il-festa talMadonna tal-Karmnu fi Fleur-De-Lys, il-Kunçizzjoni filÓamrun, Sant’Andrija f’Óal Luqa, San Pawl fir-Rabat, u Sacro Cuor f’Tas-Sliema. Waqt li f’G˙awdex niççelebraw il-festa tal-ViΩitazzjoni fl-G˙arb.

Il-festi fi Fleur-De-Lys u l-Óamrun huma festi Ωg˙ar li qed jikbru maΩ-Ωmien. Il-gruppi tal-armar rispettivi qeg˙din ja˙dmu sabiex kull sena jkabbru l-festa flaspett ta’ armar. Fi Fleur-de-lys il-festa tkun organizzata min-nies tal-parroçça, b’g˙aqda wa˙da li ti©bor l-elementi kollha fiha, b’baned mistiedna minn barra r-ra˙al.

Il-festa tal-Kunçizzjoni, fil-Óamrun, jg˙atu s-sehem tag˙hom fiha l-Grupp tal-Armar, li jie˙du ˙sieb l-armar fit-toroq u fil-knisja, u l-Banda Kunçizzjoni. Festa Ωg˙ira

bi ftit nies li dejjem jiΩdiedu u ja˙dmu mill-qalb biex ikomplu jkabbru l-festa tant g˙al qalbom. Il-grupp tannar ukoll ing˙ata spinta ’l quddiem meta, wara nuqqas ta’ bosta snin, is-sena l-o˙ra re©a’ n˙araq in-nar tal-ajru minn g˙elieqi fis-Swatar.

Il-festa ta’ San Pawl fir-Rabat hija festa li to˙odna lura bosta snin. Festa li fiha jag˙tu s-sehem tag˙hom ilBanda Konti Ru©©ieru, l-G˙aqda tan-Nar San Pawl ilKumitat Festi Esterni Corpus Domini u San Pawl, u lKumitat Ûg˙aΩag˙ Rabtin Pawlini li jie˙du ˙sieb il-briju fil-festa.

Il-festa ta’ Sant’Andrija f’Óal Luqa hija festa bi tradizzjonijiet mill-img˙oddi li fiha jag˙tu s-sehem ewlieni tag˙hom iΩ-Ωew© kaΩini tal-banda tal-lokal. Is-sena lo˙ra sar ir-restawr tal-istatwa titulari ta’ Sant’Andrija.

F’din il-festa jag˙tu s-sehem tag˙hom is-Soçjetà Filarmonika Unjoni, mag˙rufin ukoll b˙ala Tal-Ajkla, u

l-Banda Sant’Andrija, mag˙rufin b˙ala Tal-Istilla, liema g˙aqdiet g˙andhom il-gruppi tal-armar u l-kmamar tannar rispettivi tag˙hom.

Tas-Sliema forsi mhuwiex ra˙al daqsekk popolari g˙all-festi ghalkemm xorta nsibu numru sew ta’ festi li kulma jmur dejjem qeg˙din jikbru. Fil-parroçça Fran©iskana nsibu l-festa tas-Sacro Cuor, liema festa jag˙tu s-sehem tag˙hom fiha l-Kummissjoni Festi li jie˙du ˙sieb l-organizzazzjoni tal-festa u l-armar ta’ barra kif ukoll is-Soçjetà Filarmonika Sliema.

F’G˙awdex insibu li l-festi ji©u ççelebrati wa˙da f’kull tmiem il-©img˙a. Din il-©img˙a ser ti©i ççelebrata l-festa tal-ViΩitazzjoni fl-G˙arb. Festa bin-novena li bdiet nhar il-Óamis li g˙adda bis-sehem ewlieni tal-Kumitat talFesti Esterni bis-sottokumitati tan-nar, tal-armar u Ωg˙aΩag˙, flimkien mas-sehem tal-G˙aqda MuΩikali ViΩitazzjoni G˙arb.

ÛJARA FIL-KAMRA TAN-NAR SANT’ANDRIJA FI ÓDAN IS-SOÇJETÀ FILARMONIKA UNJONI TA’ ÓAL LUQA Waqt stedina li saritli biex inΩur din ilkamra tan-nar, ammirajt id-dedikazzjoni li g˙andhom dawn id-dilettanti. Ûort din il-kamra fost il-©img˙a filg˙odu u kien hemm xejn inqas minn g˙axar voluntiera, kollha g˙addejjin bl-a˙˙ar preparamenti qabel il-festa. Id-dedikazzjoni tinsab f’kull kamra tan-nar, però meta wie˙ed iqis l-intoppi kollha li g˙addiet minnhom riçentament din lg˙aqda, l-eçitament ta’ dawn id-dilettanti huwa wie˙ed li diffiçli tiddeskrivih.

Ir-reb˙ taΩ-Ωew© festivals Fil-©img˙at li g˙addew kont mistieden fil-kaΩin tal-Banda Unjoni g˙al intervista wara r-reb˙ taΩ-Ωew© festivals talpiroteknika li ji©u organizzati f’pajjiΩna.

U proprju fil-festa, li ser tkun qed ti©i ççelebrata matul din il-©img˙a, il-Kamra tan-Nar Sant’Andrija fi ˙dan is-Soçjetà Filarmonika Unjoni ser tkun qed ti©i ppreΩentata çertifikat minn The Malta Records g˙ar-reb˙ ta’ Ωew© festivals pirotekniçi f’inqas minn ©img˙a.

Dawra fil-post tan-nar FiΩ-Ωjara li kelli fil-post tan-nar tal-istess g˙aqda, ©ejt imdawwar mal-post minn Carmel Spiteri, eksdetentur ta’ din ilkamra li llum il-©urnata jag˙mel xog˙ol baΩiku iΩda importanti fin-nar b˙al xog˙ol ta’ porvli, l-iΩjed niçça u kkumnikar tal-kaxxi. Huwa spjegali li g˙amel kwaΩi 40 sena ja˙dem in-nar, b’numru ta’ snin minnhom b˙ala detentur talkamra. Biex tkun detentur (licensee) tal-kamra jrid ikollok Liçenzja A filmanifattura tan-nar. Qabel ma kinitx daqsekk komuni, iΩda llum f’din il-

kamra hemm seba’ persuni bil-Liçenzja A. Wara tliet festi wara xulxin bi problemi g˙al din il-kamra min˙abba bosta ra©unijiet, din is-sena dawn id-dilettanti huma ˙erqana g˙al din il-festa li g˙aliha ilhom g˙al din l-a˙˙ar sena jippreparaw. Spiteri spjegali s-sistema ta’ kif iΩ-Ωew© kmamar Luqin jalternaw filkaxxa infernali tal-˙ru© u d-d˙ul talpurçissjoni. Peress li f’Óal Luqa nsibu Ωew© kmamar tan-nar, tista’ tg˙id li filfesta jsiru Ωew© spettakli f’daqqa f’kull ˙in li fih jin˙araq il-log˙ob tan-nar, u rrealizzaw li, f’dik li hija kaxxa infernali, waqt il-purçissjoni jkun hemm ge©wi©ija ta’ nar tiela’ f’salt. G˙alhekk ftiehmu bejniethom biex sena kamra ta˙raq il-kaxxa tal-˙ru©, u kamra o˙ra ta˙raq il-kaxxa tad-d˙ul, u s-sena ta’ wara jalternaw. Din is-sena din il-kamra tan-nar imissha li ta˙raq il-kaxxa tadd˙ul, u fil-˙ru© – hekk kif tintemm ilkaxxa tal-˙ru© tal-kamra tan-nar l-o˙ra, tal-Banda Sant’Andrija – il-kamra talUnjoni ta˙raq sett mill-isba˙ ta’ murtali tal-beraq bil-log˙ob u xi baraxxi Ωg˙ar.

U˙ud minn dawn il-baraxxi jinkludu dda˙na kannella u safra flimkien ma blalen b’du˙˙an iswed, li din il-kamra hija mag˙rufa ˙afna g˙alihom.

Makkinarju antik Waqt iΩ-Ωjara Spiteri dawwarni malkmamar kollha. Spjegali wkoll li g˙ad m’hemmx elettriku f’dan il-kumpless, lanqas fil-kçina. Xi makkinarju elettriku jin˙adem b’generators li jtellg˙u spejjeΩ kbar fil-fjuwil biex jit˙addmu. Huwa spjegali li kienu l-ewwel kamra li kellha magna tal-pressa tal-istilla li tin˙adem bl-idejn. Infatti, din g˙adha tintuΩa sal-

lum, u ˙afna dilettanti o˙rajn flimg˙oddi kienu jitilg˙u jippressaw listilla hemm stess. Huwa semmieli b’mod partikolari lil Valent, pirotekniku minn Óal Balzan mag˙ruf l-aktar g˙allistilla ˙adra tad-dawl. Bil-pressa xxog˙ol t˙affef ˙afna. Fejn qabel kont tippressa l-istilla wa˙da wa˙da bl-idejn, bil-magna tippressa 100 stilla f’daqqa.

Daqs ˙mistax-il sena ilu bdew de˙lin ilpreses li ja˙dmu bid-dawl.

Il-porvli g˙adu jin˙adem fl-imhiereΩ b’makkinarju simili b˙al tal-img˙oddi.

Qabel, il-porvli kien jin˙adem ©o forma ta’ banju tal-©ebel, b’lida kbira tal-injam marbuta ma’ antarjola, u d-dilettant kien i˙abbat il-lida b’idejh stess fuq ilporvli g˙al ˙in twil. Wie˙ed jista’ jimma©ina l-proçess twil li kien jie˙u ˙afna iΩjed ˙in. F’din il-kamra juΩaw sistema simili, iΩda ta˙dem b’generator tal-elettriku. Bettija b˙alma juΩaw kmamar o˙ra g˙andhom ukoll, iΩda ftit li xejn tintuΩa.

filg˙axija mis-Soçjetà Filarmonika Unjoni. Huwa spejgali li s-Sibt, lejlet ilfesta, ix-xog˙ol tan-nar huwa mistenni li jibda jin˙araq fid-9.30pm ˙alli jitlesta qabel il-11pm, biex b’hekk dawn iddilettanti jkunu jistg˙u jil˙qu d-d˙ul ta’ dan il-març li huwa ferm popolari u mistenni mil-Luqin.

Restawr tal-kumpless Lino Ciappara, wie˙ed mill-˙afna voluntiera, spjegali kif kellhom jirran©aw is-soqfa kollha ta’ dan il-kumpless biex ikunu konformi mal-li©i, b’mod speçjali tas-sigurtà. L-im˙aΩen preΩenti ma jistg˙ux jintuΩaw min˙abba li jinsabu viçin il-bini, u sakemm jin˙are© permess g˙all-bini ta’ m˙aΩen ©odda, innar qed jin˙aΩen fi kmamar fl-istess kumpless, li qabel kien jin˙adem in-nar fihom. B’hekk naqsu l-barrakki (workshops) fejn jista’ jin˙adem in-nar. Biex ikunu konformi mas-sigurtà, dawn ilkmamar inbidlilhom is-saqaf.

Lino temm jg˙idli dwar il-març talan©lu. Març popolari ˙afna li jsir is-Sibt

Parti mill-murtali tal-beraq bil-log˙ob li se jin˙arqu fil-˙ru© tal-purçissjoni

Kultura

22 29.06.2014

400 Mitt sena MiLL-Óbit MiLL-kuRsaRi fiÛ-Ûejtun Nhar il-Óadd, 6 ta’ Lulju tal1614, l-g˙assiesa li kienu filkuritur sigriet fil-kappellun talparroçça antika ta’ Santa Katerina taΩ-Ûejtun (illum mag˙rufa b˙ala ta’ San Girgor) lem˙u fuq ix-xefaq flotta ta’ madwar sittin xini tal-Imperu Ottoman. L-g˙edewwa niΩlu fix-xatt bejn il-Bajja ta’ San Tumas u Wied il-G˙ajn u malajr telg˙u lejn iΩ-Ûejtun fejn g˙amlu ˙erba mill-parroçça antika. IΩ-Ûwieten dak iΩ-Ωmien kienu jg˙ixu f’Óal Ìwann u Bisqallin, illum mag˙rufa b˙ala ir-Ra˙al ta’ Fuq u r-Ra˙al t’Isfel.

Immexxija minn Clemente Tabone, iΩ-Ûwieten in©abru ta˙t il-˙arrub ta’ Bulebel u hemmhekk irreΩistew l-g˙adu sa ma waslet il-kavallerija talOrdni tal-Kavallieri ta’ San Ìwann. Hawnhekk l-g˙adu rtira, re©g˙u lura lejn ix-xwieni, u wara ˙abtu g˙all-Mellie˙a. Ilmexxej Clemente Tabone kien ser jinqabad ilsir iΩda rnexxielu je˙lisha ˙afif. B’˙ajr huwa bena minn flusu l-kappella ta’ San Klement li tinsab bejn iΩ-Ûejtun u Bulebel.

B’tifkira tal-400 mitt sena minn dan l-a˙˙ar ˙bit talOttomani, il-Kunsill Lokali taΩÛejtun flimkien mal-Ministeru tal-Ìustizzja u Gvern Lokali, lAwtorità tat-TuriΩmu, ilParroçça taΩ-Ûejtun, u l-G˙aqda Folklor u Storja, Arti u Arti©janat taΩ-Ûejtun u g˙aqdiet

o˙ra lokali, ser jippreΩenta Son et Lumiere dramattizzat blg˙ana, kant u Ωfin, nhar ilÓadd 6 ta’ Lulju, fit-8.30pm.

Is-Son et Lumiere – L-A˙˙ar Óbit 1614 – jirrakonta l-©rajjiet li g˙addew minnhom iΩ-Ûwieten qabel l-1436, meta Ω-Ûejtun kien di©à parroçça, u l1614. Tul dawn il-200 sena kien sar taqlib kbir fil-˙ajja soçjali u ekonomika lokali. Infatti, is-Son et Lumiere hu bbaΩΩat fuq fatti storiçi li rriΩultaw minn riçerka li saret tul is-snin minn studjuΩi tal-era medjevali, Godfrey Wettinger, Charles Dalli u Rev. Kanonku Joe Abela. Il-parroçça l-antika taΩÛejtun inniffisha hija xhieda ta’ din il-©rajja g˙ax, minbarra knisja parrokjali, hija kienet isservi wkoll b˙ala torri talg˙assa minn fejn kienet issir lg˙assa g˙all kull çaqliq talg˙adu, li bosta drabi tul is-sajf kien jinΩel f’Marsaxlokk, il-Bajja ta’ San Tumas jew Wied ilG˙ajn.

Is-Son et Lumiere, li fih ser jie˙du sehem mal-mitt attur, ser isir fil-Misra˙ tal-Parroçça lAntika taΩ-Ûejtun, ta˙t id-direzzjoni ta’ Lino Farrugia.

SimpoΩju Nazzjonali minn Wirt iΩ-Ûejtun Wirt iΩ-Ûejtun se tkun qed torganizza t-tieni SimpoΩju Nazzjonali li se jkun qed

ifakkar g˙eluq l-400 sena milla˙˙ar ˙bit tal-Ottomani fuq Malta.

F’dan is-simpoΩju tmien riçerkaturi se jippreΩentaw fatti interessanti li g˙andhom rabta diretta ma’ din il-©rajja storika.

Giulia Privitelli se tippreΩenta dak li sabet miktub dwar din il©rajja f’diversi arkivji. Charles Debono se jaqsam ma’ dawk preΩenti kif wara li telqu millBajja ta’ San Tumas, l-Ottomani telg˙u l-Mellie˙a. Sandro Debono se jitkellem dwar tliet kwadri li jinsabu fiΩ-Ûejtun, li ttlieta li huma g˙andhom rabta diretta ma’ din il-©rajja. ItTabib Anton Bugeja se jirrakkonta dwar dak kollu li sab fuq il-˙ajja ta’ Klement Tabone.

Fiona Vella se twassal irrakkonti folkloristiçi u g˙ajdut ie˙or li g˙andhom rabta ma’ din il-©rajja, filwaqt li Godwin Vella se jwassal ˙sibijietu dwar kif il-komunità Ûejtunija ta’ dak iΩ-Ωmien kienet tg˙ix u x’impatt ˙alla fuq l-istess komunità ttheddid kontinwu ta’ ˙bit b˙al dan. Il-Professur Stanley Fiorini se jaqsam ma’ dawk preΩenti linformazzjoni dwar kif in-nies tax-Xlokk ta’ Malta kienu jiddefendu ru˙hom minn attakki b˙al dawn. Dr Stephen Spiteri se jag˙laq il-preΩentazzjonijiet billi jispjega kif wara l-assalt tal1614, l-Ordni ta’ San Ìwann ˙adet ˙sieb iΩΩid id-difiΩa matul il-kosta fix-Xlokk ta’

Malta. Ûgur li dan it-tag˙rif se jqanqal interess kbir dwar l-istorja ta’ Malta u dak kollu li g˙addew minnu missirijietna.

G˙alhekk Wirt iΩ-Ûejtun qieg˙ed jistieden lill-pubbliku sabiex jirre©istra g˙al dan issimpoΩju li se jsir nhar is-Sibt 5 ta’ Lulju 2014, bejn it-8.30am u s-1.30pm billi jimla d-dettalji li

jinsabu fis-sit www.wirtizzejtun.com. Il-˙las tar-re©istrazzjoni huwa ta’ €5 g˙al kull persuna u g˙andu jsir b’çekk indirizzat lil Wirt iΩ-Ûejtun, Kaxxa Postali 25, iΩ-Ûejtun. (il-preΩentazzjonijiet se jsiru bil-Malti).

G˙al aktar informazzjoni tistg˙u tikkuntattjaw lil Wirt iΩÛejtun fuq wirtizzejtun@gmail.com

LogÓob, bijoLoÌija, MuÛika: huMa biss RiÇeRka Din il-˙ar©a li tiffoka fuq il-log˙ob tiççelebra ttnedija tal-Istitut tal-Log˙ob Di©itali ©did, storja ta’ suççess kbir g˙all-Università. Dan irnexxielu ji©bed lejh u˙ud mill-aqwa riçerkaturi dwar il-log˙ob middinja kollha u fondi barranin li jammontaw g˙al aktar minn miljun ewro. Dan ukoll ©abar flimkien ˙afna fakultajiet u

Log˙ob di©itali, log˙ob serji, log˙ob indie – il-log˙ob qieg˙ed jid˙ol f’kull parti ta’ ˙ajjitna. L-a˙˙ar ˙ar©a ta’ Think, ir-rivista ta’ riçerka tal-Università ta’ Malta, tesplora dan il-fatt u tiffoka fuq riçerka dwar il-log˙ob, b’rakkonti dwar l-istorja tal-log˙ob fuq bord, kif illog˙ob jista’ jg˙in biex isolvi konflitti b˙all-ibbuljar, u kif jistg˙u jg˙allmu lit-tfal.

dipartimenti differenti mill-Università billi r-riçerka dwar il-log˙ob hija su©©ett interdixxiplinarju straordinarju. Dan il-fokus jag˙ti biss tog˙ma tad-dinja rikka tal-log˙ob li tmur ferm ’il bog˙od mill-iGambling u qed tittrasforma lil Malta.

Storja o˙ra titkellem fuq il-karriera tal-Prof. P. J. Schembri li studja dwar il-˙ajja madwar Malta. Huwa ilu jistudja g˙al aktar minn 30 sena l-˙ut, il-qroll, ilklieb il-ba˙ar, l-im˙ar, il-grançijiet, u l-bebbux, fost o˙rajn. Il-vja©© tieg˙u jg˙idilna dwar ix-xtut u l-ib˙ra madwar Malta, u kif dawn inbidlu.

Din il-˙ar©a ΩΩerΩqilna wkoll artiklu dwar kif il-project management jista’ jintuΩa f’kull parti ta’ ˙ajjitna.

Kulma g˙andek tag˙mel hu sempliçement tippjana li tg˙ix. Lydia Buttigieg titkellem dwar Maestro Carmelo Pace, wie˙ed mill-kompoΩituri ta’ Malta mhux mag˙rufa, imma fost l-aktar li pproduçew xog˙lijiet, billi kiteb ’il fuq minn 500 biçça xog˙ol u g˙allem persuni b˙all-Prof. Charles Camilleri u Maria Ghirlando.

Alumni u studenti wkoll jg˙idu l-istejjer tag˙hom fir-rivista Think. Studenti qeg˙din jirriçerkaw kif il-batterji jistg˙u jintuΩaw biex jippreservaw il-©ebla, kif irrobots jiççaqalqu b’mod intelli©enti u aktar, filwaqt li gradwati jiktbu dwar x’g˙amlu billawrja tag˙hom biex jil˙qu ssuççess. Ir-rivista wessg˙et ukoll is-sezzjoni ta’ divertiment b’ideat f’mitt kelma biex inbiddlu lil Malta, diversi reçensjonijiet u comic strip. Tista’ wkoll tibg˙at int stess mistoqsijiet ta’ ‘fatt jew finzjoni’ biex jidhru fir-rivista.

Ir-rivista Think tal-Università ta’ Malta tista’ tin©abar b’xejn ming˙and il-librara madwar Malta u G˙awdex u mill-˙wienet tal-kotba tal-Agenda, issa tinsab fuq linternet fuq: http://www.um.edu.mt/think, tinqara fuq Issuu http://bit.ly/ISSUUThink09, titniΩΩel hawnhekk: http://www.um.edu.mt/think09, ti©i segwita fuq Twitter@ThinkUoM http://twitter.com/THINKUoM jew ‘liked’ fuq Facebook http://www.facebook.com/ThinkUoM

Kultura

29.06.2014 23

Heritage Malta 1814-2014

se tbaÓÓar lejn FilFla

Óal QorMi MeÓlus Mill-FlaÌell tal-Pesta Mitejn sena ta’ storja li jfakkruna fil-bidu tal-kult tal-Qriema lejn San Sebastjan wara li ©ew me˙lusin mill-pesta.

Il-Qormi Drama Pageant Group, San Sebastjan g˙al Ωmien il-festa ta’ San Sebastjan g˙aΩel li jfakkar dawn iΩ-Ωminijiet hekk partikolari li kienu laqtu lil ˙afna bliet u r˙ula tal-gΩejjer tag˙na fis-sena 1813. Óal Qormi kien wie˙ed mill-ir˙ula l-aktar milquta b’dan ilfla©ell. Fil-fatt kien wie˙ed mill-a˙˙ar ir˙ula li ©ew iddikjarati me˙lusa mill-pesta fis-sena 1814. Kollox beda fi gΩiritna mill-familja ta’ Salvatore Borg, skarpan mill-Belt Valletta, f’Marzu 1813, fejn imbag˙ad l-imwiet relatati mal-pesta filGΩejjer Maltin telg˙u g˙al madwar 4,486 ru˙.

Permezz ta’ din il-produzzjoni unika li ser tkun ippreΩentata lejla wa˙da biss, ser nimxu aktar fil-qrib ma’ missirijietna li g˙exu fl-epoka ta’ mitejn sena ilu u b’hekk inkunu nistg˙u n˙ossu t-toqol tal-˙ajja li kellhom jg˙ixu.

Kienu bil-bosta dawk il-familji li tilfu l-g˙eΩieΩ tag˙hom u kienet il-fidi u l-perseveranza lejn it-twemmin li kienu j˙addnu li ˙alliethom jittamaw fil-jum tant mistenni li jer©g˙u g˙all-˙ajja normali.

Kull parti u klassi tas-soçjetà Maltija ntlaqtet min dan ilfla©ell.

Dan u aktar, imΩewwaq mad-devozzjoni lejn San Sebastjan b˙ala wie˙ed mill-protetturi kontra l-pesta, ser ikun ippreΩentat nhar it-Tnejn 7 ta’ Lulju 2014 fit-8.15pm fuq izzuntier tal-knisja ta’ San Sebastjan f’Óal Qormi.

1814-2014, b’kitba u direzzjoni ta’ Sebastian Aquilina, produzzjoni u preΩentazzjoni tal-Qormi Drama Pageant Group San Sebastjan.

Wara s-suççess li kellha f’attività simili li organizzat dan l-a˙˙ar, Heritage Malta se ter©a’ ssalpa nhar it-13 ta’ Lulju g˙al inizjattiva li g˙andha tkun ta’ interess g˙al dawk kollha li g˙andhom g˙al qalbhom il-wirt naturali u kulturali u l-ba˙ar ta’ Malta u jixtiequ jitg˙allmu iktar filwaqt li jirrilassaw.

L-a©enzija se torganizza dik li qed issejja˙ Filfla – Geological and Historical Cruise li se tkun tikkonsisti f’©ita minn Tas-Sliema sal-gΩira ta’ Filfla.

Il-gΩira ta’ Fifla tqanqal kurΩità u sens ta’ misteru. Dil-gΩira çkejkna li tinsab 5km mill-kosta finNofsinhar ta’ Malta hija r-riΩultat ta’ ti©rif fil-blat li hi mag˙rufa b˙ala Mag˙laq Fault. Dan it-ti©rif kien ukoll il-kawΩa tal-irdumijiet maestuΩi li nsibu bejn Beng˙isa u l-Fawwara. Filfla hija mag˙mula miΩ-Ωonqor li jg˙atti saff tat-tafal. Il-gΩira qieg˙da tinbidel u tiçkien kontinwament kemm min˙abba tnawwir naturali kif ukoll kawΩa ta’ bumbardamenti fil-passat.

Il-Filfla – Geological and Historical Tour, se tkun immexxija mill-kuratur anzjan filqasam tal-©eolo©ija u l-istudji ambjentali u kuratur mill-qasam storiku. Bit-tluq mix-xatt ta’ TasSliema d-dg˙ajsa mbag˙ad tba˙˙ar madwar in-na˙a t’isfel ta’ Malta u tg˙addi minn ˙dejn ir˙ula tas-sajjieda, aspetti ©eolo©içi, fortifikazzjonijiet u siti arkeolo©içi.

Abbord, dawk li jattendu se jing˙ataw ikel u xorb ˙afif filwaqt li mar-ritorn wie˙ed se jkun jista’ jinΩel jg˙um.

Il-biljetti jistg˙u jinkisbu mis-siti u l-muΩewijiet kollha ta’ Heritage Malta kif ukoll mis-sit elettroniku http://shop.heritagemalta.org. Ilpostijiet huma limitati.

G˙al iktar informazzjoni wie˙ed jista’ jçempel fuq 2395 4242, iΩur is-sit elettroniku ta’ Heritage Malta jew isegwi lpa©na ta’ Heritage Malta fuq Facebook.

Madwarna

24 29.06.2014

jintemm il-kors ta’ taÓriÌ mill-bicc Matul ix-xhur ta’ April u Mejju l-BICC nediet kors ta’ ta˙ri© dwar kif wie˙ed g˙andu jie˙u ˙sieb id-djar qodma u ta’ karattru li nsibu f’Malta. G˙al dan il-kors ilBICC kienet qieg˙da tistenna mal-40 student iΩda attendew mal-50 student.

Fosthom sidien ta’ djar qodma, o˙rajn im˙ajra li jixtru dar qadima, studenti li qeg˙din isegwu kors fir-restawr, kif ukoll persuni li jinteressahom is-su©ett.

L-istudenti b’dan il-kors ta’ ta˙ri© kabbru l-g˙arfien tag˙hom kif ukoll tg˙allmu li jekk tag˙mel xog˙ol mhux siewi f’dawn id-djar tkun qieg˙ed tag˙mel aktar ˙sara milli ©id. Matul il-kors kollu ©ew diskussi diversi su©©etti li jvarjaw minn permessi, restawr fuq il-©ebel, restawr fuq il-˙adid u l-injam. X’tip ta’ pjanti u si©ar g˙andek t˙awwel fil-btie˙i u bjut u x’g˙andek tag˙mel fejn tid˙ol sa˙˙a u sigurtà.

Matul din il-©img˙a l-istudenti rçivew iç-çertifikat ta’ attendenza ta’ tmiem il-kors waqt attività li g˙aliha attenda u qassam iç-çertifikati il-Ministru g˙all-Kultura, Gvern Lokali u Ìustizzja Owen Bonnici. Il-Ministru rringrazzja lil dawk kollha li attendew u waqt il-kelmtejn li g˙amel sa˙aq kemm huwa importanti li nΩommu f’kundizzjoni tajba dawn id-djar daqshekk antiki u enfasizza li dawn huma l-patrimonju ta’ pajjiΩna.

G˙al din l-okkaΩjoni kien hemm ukoll iç-Chairman EΩekuttiv tal-BICC, il-Perit Charles Buhagiar, li wkoll irringrazzja lill-g˙alliema u dawk li temmew dawn il-korsijiet u qal li kors ta’ ta˙ri© ie˙or dwar il-manutenzjoni tad-djar se jsir f’Ottubru li ©ej.

Ir-ritratt fuq il-lemin juri lill-Ministru Bonnici u ç-Chairman tal-BICC iqassmu ççertifikati lill-istudenti.

inawgurata l-green Flag Fl-iskola immaculate conception F’Óal tarxien

Mil-lemin: Il-Ministru g˙all-Edukazzjoni u l-Impjiegi Evarist Bartolo ma’ w˙ud mill-membri tat-tim tal-Eko Skola fl-Iskola Immaculate Conception

L-Iskola Immaculate Conception f’Óal Tarxien, li tifforma parti mill-Kulle©© Santa Giovanna Antida, ing˙atat ilGreen Flag, premju internazzjonali presti©juΩ ippreΩentat lill-ekoskejjel g˙all-impenn tag˙hom biex jippromovu l-edukazzjoni dwar Ωvilupp ambjentali u sostenibbli fl-iskejjel rispettivi tag˙hom u jippromovu wkoll drawwiet favur l-ambjent fost il-komunità tal-iskola. L-inawgurazzjoni tal-Green Flag saret fil-bini taliskola fil-preΩenza tal-Ministru g˙allEdukazzjoni u l-Impjiegi Evarist Bartolo, is-Superjura Provinçjali Sr Salvina Bezzina, is-Sindku ta’ Óal Tarxien Joseph Abela, il-kumitat u lkoordinaturi tal-Eko Skola, rappreΩentanti minn Nature Trust u WasteServ u t-tim ta’ tmexxija u l-istudenti taliskola. Malta Parks tat si©ra kommemorattiva li t˙awlet fil-bit˙a tal-iskola.

L-iskola ng˙atat il-Green Flag g˙al diversi inizjattivi ambjentali mwettqa matul l-a˙˙ar snin. Ûew© inizjattivi ewlenin kienu l-installazzjoni ta’ riserva g˙all-ilma fil-bit˙a tal-iskola biex ti©bor l-ilma tax-xita ˙alli jintuΩa g˙attindif tal-iskola u g˙all-uΩu fil-©nien.

L-inizjattiva l-o˙ra kienet il-prattika tajba biex tonqos il-˙ela matul attivitajiet fl-iskola li kienu jinvolvu ikel u

xorb, liema prattika tara l-istudenti j©ibu mag˙hom tazzi, platti u srievet li jistg˙u jer©g˙u jintuΩaw sabiex ikun i©©enerat l-ammont minimu tal-iskart matul dawn l-attivitajiet. Inizjattivi o˙ra jinkludu s-separazzjoni tal-iskart fil-klassijiet, iΩ-Ωieda ta’ pjanti u fjuri fil-bit˙a tal-iskola, vidjow biex i˙e©©u lin-nies ˙alli jnaddfu l-widien ta’ Malta, l-organizzazzjoni ta’ jiem favur l-ambjent matul is-sena, kif ukoll ilparteçipazzjoni fil-kunçert annwali tal-iskola biex jippromovu l-˙arsien ambjentali permezz taΩ-Ωfin u ddrama.

Il-programm tal-ekoskejjel tnieda f’Malta fl-2002 minn Nature Trust (Malta) b˙ala r-rappreΩentant lokali tal-Fondazzjoni g˙all-Edukazzjoni Ambjentali. Il-programm issa qed jitmexxa f’˙afna skejjel f’Malta, u b’hekk hu wie˙ed mill-iΩjed programmi ambjentali kbar u ta’ suççess f’Malta.

L-g˙an ta’ Eko Skola hu li titqajjem kuxjenza fost l-istudenti dwar temi tal-iΩvilupp sostenibbli permezz ta’ studju fil-klassi u ˙idma fil-komunità u biex t˙e©©e© lill-istudenti fit-tmexxija tal-programm, b’hekk tg˙in biex tiΩgura li Malta jkollha çittadini aktar responsabbli tal-ambjent fil-futur.

Farsons jirrapporta sena ta’ kummerÇ u investimenti konsistenti u proFittabbli Il-Grupp Farsons tejjeb il-profittabbiltà tieg˙u matul is-sena finanzjarja li ntemmet fil-31 ta’ Jannar 2014 b’riΩultat ta’ titjib kontinwu fl-operat tieg˙u bl-impenn tal-Grupp li jipproduçi prodotti ta’ klassi dinjija bl-aktar mod effiçjenti possibbli. Barra minn hekk, Farsons jinsab miexi tajjeb skont programm strate©iku ta’ investiment ta’ diversi miljuni ta’ ewro.

Dan intqal mis-Sur Louis A. Farrugia waqt l-indirizz tieg˙u b˙ala Chairman tal-Grupp matul is-67 Laqg˙a Ìenerali Annwali ta’ Simonds Farsons Cisk plc li saret f’Palazzo Parisio, in-Naxxar.

Is-Sur Farrugia qal: “Filwaqt li linvestiment sinjifikanti ta’ €12.5 miljun fil-birrerija l-©dida inawgurata fl-2012 qed jag˙tina riΩultati tajbin, ix-xog˙ol di©à beda fuq il-bini ta’ façilità ©dida g˙all-ippakkjar tal-birra b’investiment ie˙or ta’ €27 miljun.

Dan il-pro©ett mistenni jitlesta f’April 2016.”

“Il-viΩjoni tag˙na hi li nkomplu nkabbru n-negozju tag˙na kemm hawn Malta kif ukoll internazzjonalment. Kif inhu ddikjarat b’mod çar

fl-istqarrija tal-viΩjoni u tal-valuri talGrupp Farsons, qed nispiraw li nwessg˙u l-orizzonti tag˙na biex insiru player re©jonali fl-oqsma talikel u x-xorb,” qal is-Sur Farrugia.

Meta tkellem dwar il-prestazzjoni tan-negozji u l-brands tal-Grupp, isSur Norman Aquilina, il-Kap EΩekuttiv tal-Grupp Farsons, qal: “Minkejja ambjent ferm kompetittiv, il-Grupp irre©istra sena o˙ra tajba bil-qlig˙ qabel it-taxxa jkun ta’ aktar minn €6.8 miljuni. Dan jaqbeΩ dak tas-sena ta’ qabel b’aktar minn 6%.

Il-bejg˙ ( turnover ) tal-Grupp Ωdied bi 2% biex issa re©a’ la˙aq çifra rekord ta’ ftit inqas minn €79 miljun.”

“L-EBITDA (id-d˙ul ta’ qabel ma jitnaqqsu l-img˙axijiet, it-taxxa, iddeprezzament u l-amortizzazzjoni) Ωdiedu b’€267,000 u qabΩet il-livell rekord tas-sena ta’ qabel biex la˙qet l-€14.2 miljun. Il- gearing tjieb bi 2.29% o˙ra biex issa hu ta’ 22.13%,” huwa qal.

Fil-˙arsa tieg˙u lejn l-2013, is-Sur Aquilina qal li t-taqsimiet kollha talGrupp tejbu l-prestazzjoni tag˙hom

kemm f’termini ta’ bejg˙ kif ukoll f’riΩultati settorjali. L-esportazzjoni, filwaqt li Ωammet max-xejra poΩittiva ta’ dawn l-a˙˙ar snin, i©©enerat riΩultati tajbin f’termini ta’ valur, volum u profittabbiltà. B˙ala volum, l-esportazzjoni llum tirrappreΩenta madwar 6% tal-produzzjoni kollha ta’ Farsons. L-g˙an tal-Grupp hu li jkompli jkabbar dan is-settur.

“Ir-riΩultati konsistenti u poΩittivi tag˙na juru li qeg˙din fit-triq ittajba,” qal is-Sur Aquilina.

Farsons ser ikompli jsa˙˙a˙ listrate©ija doppja ta’ tkabbir permezz tal-innovazzjoni u l-esportazzjoni, filwaqt li jag˙mel dawk l-investimenti strate©içi me˙tie©a, u jalloka riΩorsi xierqa. Dan ser jiΩgura li l-Grupp Farsons ikompli jespandi b˙ala kumpanija ta’ suççess b’sidien Maltin u li g˙andha aspirazzjonijiet ta’ tkabbir re©jonali.

Dr Max Ganado u s-Sur Roderick Chalmers ma kinux ikkontestati u kienu eletti b˙ala diretturi. Il-membri tal-bord baqg˙u l-istess peress li sSur Michael Farrugia, is-Sur Chalmers u Dr Ganado kienu msie˙ba mid-

diretturi l-o˙ra li rtiraw f’termini talArtiklu 98 tal-Artikli ta’ Assoçjazzjoni tal-Kumpanija, u li kienu rikonfermati fil-kariga tag˙hom. Ir-riΩoluzzjonijiet kollha proposti waqt ilLaqg˙a Ìenerali Annwali kienu approvati.

Il-Laqg˙a Ìenerali Annwali approvat ir-rakkomandazzjoni talBord ta’ dividend finali ta’ €1.5 miljun, biex b’hekk id-dividend totali dikjarat g˙as-sena hu ta’ €2.5 miljun. Din iç-çifra hi ekwivalenti g˙all-ammont iddikjarat is-sena lo˙ra.

Wara l-laqg˙a, is-Sur Farrugia ˙abbar li fix-xhur li g˙addew Farsons kien qed ja˙dem b’mod attiv fuq l-iΩvilupp tal- masterplan g˙al Farsons Business Park li ser jittrasforma l-bini ikoniku tal-birrerija l-antika u dawk li qabel kienu s-swali talippakke©©jar li hemm fuq parti missit tal-Imrie˙el.

Ditta Ingli Ωa mag˙rufa u ta’ fama internazzjonali, Ian Ritchie Architects, ing˙atat irresponsabbiltà li tiΩviluppa proposta ta’ masterplan biex imbag˙ad din tkun ikkunsidrata mill-bord.

Madwarna

29.06.2014 25

HSBC jgÓin l-iSkola Primarja ta’ ÓaÛ-ÛaBBar

Permezz tal-kampanja Water Programme tal-HSBC – Catch the Drop Campaign, l-Iskola Primarja A fil-Kulle©© Santa Margerita ta’ ÓaΩ-Ûabbar installat sistema ta’ tank tal-ilma bil-komunikazzjonijiet kollha me˙tie©a biex ikun utilizzat ilma minn ©iebja li g˙andha l-iskola. Dan l-ilma ser ikun qed jintuΩa g˙at-tindif u flushing.

Is-Surmast Alfred Debattista ˙abbar dan waqt preΩentazzjoni fl-iskola g˙at-tfal tal-ewwel u ttieni sena fil-preΩenza ta’ Rennie Mercieca, rappreΩentant talMinisteru g˙all-Ener©ija u sSa˙˙a; Quinton Scerri, is-Sindku ta’ ÓaΩ-Ûabbar; Glenn Bugeja, Manager, HSBC Water Program Coordinator; u l-impjegati voluntiera tal-HSBC Antonia Farrugia u Jason Farrugia, li g˙enu lill-kumitat ta’ Eko Skola voluntarjament fil-pro©ett tal-iskola Catch the Drop.

Wara li l-Professur Paul Pace indirizza lill-udjenza, il-membri Ωg˙ar fil-kumitat tal-Eko Skola kienu ppreΩentati b’çertifikat g˙all-kontribut tag˙hom mill-

g˙alliem g˙al Eko Skola Johann Gatt. Il-President tal-Kumitat Emily Jones tat preΩentazzjoni fuq l-attivitajiet ta’ Eko Skola u Catch the Drop li saru matul issena skolastika.

“Fl-iskola Primarja A ta’ ÓaΩÛabbar jattendu kwaΩi 500 student u hi kkunsidrata b˙ala wa˙da mill-ikbar skejjel Primarji f’Malta,” qalet Anna Napier, Assistent Kap. “Qabel, l-ilma tal©iebja qatt ma kien jintuΩa.

Grazzi g˙all-HSBC Water Programme – Catch the Drop Campaign, l-iskola tejbet l-infrastruttura tag˙ha u issa l-kont taddawl u ilma hu ferm or˙os.

Is-Surmast, l-Assistenti Kapijiet is-Sa Napier, is-Sa Jones u s-Sa Muscat irringrazzjaw lillg˙alliema, LSAs u l-impjegati, b’mod speçjali lil Abigail Piscopo u Romina Coreschi b˙ala lg˙alliema li jie˙du ˙sieb il-programm Eko Skola, l-g˙alliem talmuΩika Paul Portelli u l-g˙alliem tal-arti Christian Scerri.

Waqt din l-attività, Catherine Portelli kantat il-kanzunetta NibΩg˙u G˙alih , bit-tema ta’

Banif Bank jgÓin lil Din l-art Óelwa

kemm hu importanti li jibΩg˙u g˙all-ilma, u li nkitbet minn Iona Ghiller, g˙alliema tal- kindergarten. L-istudenti ppreΩentaw ittpin©ijiet li ser ida˙˙lu g˙allkompetizzjoni tat-tpin©ija talCatch the Drop li ser tkun g˙allwiri matul il-Malta’s Summer Fair f’Montekristo Estate f’Lulju 2014.

“B˙ala programm edukattiv, ilkampanja Catch the Drop tqajjem aktar kuxjenza dwar il-konservazzjoni tal-ilma,” qal Glenn Bugeja. “Óafna skejjel qed jag˙mlu uΩu a˙jar minn dan irriΩors prezzjuΩ. Barra minn g˙ajnuna finanΩjarja ming˙and lHSBC Water Programme, numru ta’ impjegati tal-bank qed jg˙inu voluntarjament lill-kumitati ta’ Eko Skola.”

Pro©etti differenti lkoll relatati mal-ilma qed ikunu organizzati matul il-kampanja strate©ika ta’ tliet snin Catch the Drop. Dawn huma ffinanzjati mill-Grupp HSBC u g˙andhom l-appo©© mill-Ministeru g˙all-Ener©ija u sSa˙˙a. Il-programm jinkora©©ixxi bidla poΩittiva, responsabbli u sostenibbli fl-uΩu tal-ilma.

It-torrijiet li jinsabu mferrxa tul il-kosta tal-gΩejjer tag˙na servew ta’ ispirazzjoni g˙allartista Janet Grech. Il-kollezzjoni Bulwarks of Fortitude turi t-torrijiet minn perspettivi differenti biex ing˙atat identità distinta lil kull wie˙ed. Il-wirja ttellg˙at, b’kollaborazzjoni ma’ Din l-Art Óelwa u Banif Bank (Malta) plc, fit-Torri ta’ Wignacourt f’San Pawl il-Ba˙ar li nbena fis-seklu sbatax.

Mibnija mill-kavallieri, il-torrijiet kienu parti minn strate©ija ta’ difiΩa g˙all-gΩejjer tag˙na.

G˙alkemm xi w˙ud huma pjuttost Ωg˙ar fid-daqs, il-torrijiet servew biex is-suldati jg˙assu l-kosta u jsa˙˙u ddifiΩa fil-kaΩ ta’ theddida imminenti. It-torrijiet inbnew b’tali mod li minn kull torri lg˙assiesa setg˙u jaraw dawk ©irien tag˙hom biex ikunu jistg˙u javΩaw lil xulxin b’xi attakk mill-ba˙ar billi jqabbdu

n-nar u g˙alhekk, fi Ωmien qasir, ixerrdu l-messa©© malgΩira kollha.

“Fl-arti tag˙ha Janet irnexxielha tag˙ti l-˙ajja lil kull wie˙ed,” qal Simon Grech, Kap tas-Servizzi Korporattivi Banif, meta Ωar il-wirja. “Ixxog˙ol tag˙ha jg˙in biex niftakru f’dawn il-fortizzi. Barra min hekk, Janet se tkun qed tg˙addi parti mill-qlig˙ tag˙ha lil Din l-Art Óelwa – dawn ilfatturi kollha g˙amluha façli g˙al Banif biex jag˙ti l-appo©© tieg˙u lil din l-inizjattiva.”

“Nixtieq nirringrazzja lil kull min Ωar din il-wirja u lil Banif li kien ta’ g˙ajnuna biex jittella’ dan il-pro©ett,” qalet Janet Grech. “Nispera li l-messa©© li xtaqt inwassal permezz taxxog˙ol tieg˙i jasal g˙and ilpubbliku: Óudu ˙siebna, a˙na konna u g˙adna simbolu importanti g˙all-gΩejjer tag˙na.”

PARLIAMENTARY SECRETARIAT FOR THE EU PRESIDENCY 2017 AND EU FUNDS

Receive €1,000 in training grants!

Do you wish to improve your employment prospects, your career and job mobility?

If so, do not miss this opportunity to expand your knowledge and improve your skills through off-the-job accredited training of your choice.

A subsidy of up to €1,000 is being made available to help you achieve your goal!

More information is available on our website www.etc.gov.mt (check Training Opportunities under the Jobseekers & Employees section).

Alternatively you may reach us by phone on 2220 1609 or by email on mario.a.magri@gov.mt.

This initiative – Training Subsidy Scheme – is part of the EU co-funded project ESF 2.201 Enhancing Employability through Training.

Operational Programme II – Cohesion Policy 2007 2007-2013 -2013 E mpowering People for M ore Jobs and a Better Quality of Life Empowering More Project part -financed by the European Union part-financed European Social Fund (ESF) Co-financing Co -financing rate: 85% EU Funds, 15% National Funds Investing in your future

!

Informazzjoni

26 29.06.2014

Skeda Ìdida fuq ONe RadiO Minn g˙ada t-Tnejn 30 ta’ Ìunju, ONE Radio se jibda skeda ©dida ta’ programmi. U˙ud minnhom li kienu parti mill-iskeda ta’ qabel u o˙rajn produzzjonijiet ©odda.

Mit-Tnejn sal-Ìimgha Joe Tanti se jkompli jippreΩenta l- breakfast show ta’ ONE Radio. Programm segwit ˙afna u bi stil uniku u spontanju tal-preΩentatur Joe Tanti. Popolari g˙all-istil tag˙hom u b’numru kbir ta’ semmieg˙a huma l-breakfast show tas-Sibt filg˙odu ppreΩentat minn Rudolf Degiorgio u tal-Óadd ippreΩentat minn Josef Caruana. Il- breakfast show ta’ ONE Radio jibda fis-6 ta’ filg˙odu.

Fost il-preΩentaturi li ng˙aqdu ma’ ONE Radio fl-a˙˙ar ©img˙at hemm Simon Pisani. Isem u vuçi popolari ˙afna wara ’l fuq minn tmintax-il sena esperjenza b˙ala xandar fuq ir-radju.

B’g˙azla muΩikali u varjetà mill-aqwa, Simon se jibda jΩomm kumpanija lissemmieg˙a ta’ ONE ˙ames darbiet fil©img˙a. Nhar ta’ Tnejn, Tlieta, Óamis u Ìimg˙a bejn id-9.00 u l-10.30 ta’ filg˙odu bil-programm The Mid Morning Show u nhar ta’ Sibt bejn it3.00 u s-6.00 ta’ waranofsinhar bil-programm ONE Weekend.

Nhar ta’ Erbg˙a bejn id-9.00 u l-10.30 ta’ filg˙odu, Claudette Abela Baldacchino se tkun qed tippreΩenta ilprogramm ta’ ©rajjiet kurrenti IsSu©©ett.

Il-programmi ta’ kuljum bejn l-10.30 u n-12.30 se jkunu qed jitmexxew minn Ωew© koppji. Nhar ta’ Tnejn, Erbg˙a u Ìimg˙a minn Simone DeBattista u Renato Vella, u nhar ta’ Tlieta u Óamis minn Monique Meli u Tony Camilleri. Dawn ser ikunu programmi b’muΩika u informazzjoni adattati g˙al ista©un tas-sajf.

Fost l-aktar programmi segwiti fuq ONE Radio hemm il-programmi ta’ ©rajjiet kurrenti. G˙al matul din l-iskeda se jkomplu ta’ kuljum il-programmi li jibdew fin-12.30. Nhar ta’ Tnejn ma’ Desmond Zammit Marmara, it-Tlieta ma’ Frans Ghirxi, l-Erbg˙a ma’ Dr Toni Abela, il-Óamis ma’ Daniel Micallef u lÌimg˙a ma’ Emanuel Cuschieri. Nhar ta’ Sibt filg˙odu ikompli wkoll il-programm Sibt il-Punt fid-9.30 ta’ filg˙odu, immexxi minn Emanuel Micallef.

Ir-Rumanz permezz ta’ Ray Mahoney ikompli nhar ta’ Tnejn, Tlieta u Erbg˙a, filwaqt li In-Novella jixxandar kull nhar ta’ Óamis. Ir-Rumanz u In-Novella jixxandru fis-1.15 ta’ waranofsinhar.

Storja Minflok Siesta ta’ Simone u Ivan Debattista se jkompli kull nhar ta’ Ìimg˙a fis-1.45 ta’ waranofsinhar.

Dr Mario Tabone Vassallo se jkompli bil-programm Bla Kantunieri nhar ta’ Tnejn fl-10.00 ta’ filg˙axija u nhar ta’ Ìimgha fis-1.15 ta’ waranofsinhar.

Marisa D’Amato se tkun qed tippreΩenta programm ©did nhar ta Tlieta, Erbgha u Óamis bejn is-1.45 u t-3.00 ta’ waranofsinhar. Il-programm Imrew˙a se jkun ta˙lita ta’ muΩika skont ixxewqa tas-semmieg˙a. Pierre Borg ser ikun qed jippreΩenta dan il-programm kull nhar ta’ Tnejn.

The Afternoon Show ma’ Louis Vella jkompli mit-Tnejn sal-Óamis bejn it3.00 u l-4.30 ta’ waranofsinhar.

Programm li jwasslna g˙ad-drive time li kuljum se jkun ippreΩentat minn preΩentaturi differenti. Nhar ta’ Tnejn ma’ Yovanca Barbara, Brian Grech u Dario Vella. It-Tlieta ma’ Romina Mamo, Roderick Azzopardi u Deo Grech. L-Erbg˙a ma’ Andrea Pollacco u Wayne Aquilina u l-Óamis ma’ Charmaine Vella u Alex Grech.

Nhar ta’ Ìimg˙a waranofsinhar se jkompli l-programm Weekender fis2.15 ta’ waranofsinhar ma’ DJ Charlo, segwit minn Best of British, programm bil-lingwa IngliΩa ma’ Scott Phillips fit3.30 ta’ waranofsinhar.

Nhar ta’ Erbg˙a fis-6.15 ta’ filg˙axija,

jixxandar il-programm ©did bl-isem Celebrity Quiz. Dan se jkun ippreΩentat minn Charlene Azzopardi u Daniel Falzon. Warajh il-programm MillG˙anja tal-Poplu bi produzzjoni talYTC, segwit ukoll minn programm ©did bl-isem Bit-Taljan jew bl-IngliΩ?

Dan ser ikun ippreΩentat minn Ray Grech u Carmel D’Amato.

Nhar ta’ Tnejn fis-7.00 ta’ filg˙axija jkompli l-programm Bernie’s Monday Night Gold ma’ Bernard Lynch, segwit minn Rock Moods ma’ Noel Mifsud. ItTlieta programm ©did bl-isem Music Hits immexxi minn Julie Pomorski u Steve Axisa, segwit minn Banana Republic ta’ Joe u Sonia Demicoli.

Il-programmi bil-lingwa IngliΩa fuq ONE Radio qed jiksbu çerta popolarità u g˙alhekk g˙al din l-iskeda dawn ser jiΩdiedu fil-˙in. Trudy Kerr u Paul Roberts bil-programm The 7 O’ Clock Show nhar ta’ Óamis fis-7.00 ta’ filg˙axija, u bil-programm TFI Friday li minn din l-iskeda ser jibda fis-6.00 ta’ filg˙axija. Il-programm tal-Ìimg˙a jkun segwit mill-programm taΩΩg˙aΩag˙ 4uths li jibda fit-8.30 ta’ filg˙axija.

Toni Cilia se jkun qed jippreΩenta programm ©did nhar ta’ Óamis fit-8.30 ta’ filg˙axija bl-isem All Time Memories.

Bejn l-10.00 ta’ filg˙axija u nofsillejl ONE Radio qed jippreΩenta diversi programmi ©odda. Nhar ta’ Tlieta One Quiz Show ma’ Noyah Spiteri u David Muscat u l-programm Flimkien ma’ Nadia Galea Sant u Alfred Difesa ser jibda jixxandar nhar ta’ Óadd filg˙axija.

Programm ie˙or ©did li ser ikun immirat g˙al udjenza matura ser ikun jismu Niddiskutu s-sess . Dan ser jitmexxa minn Matthew Bartolo, counselor li jispeçjalizza fis-sess u relazzjonijiet. Dan il-programm ser ikun ippreΩentat minn Etienne Schembri u Clint Bajada.

Ikomplu l-programmi Xalata Rock ma’ Joe Genovese nhar ta’ Erbg˙a, The European Dancefloor Show ma’ Joseph Armani nhar ta’ Ìimg˙a u One Country ma’ Lesley Gladwish u Joe Bartolo nhar ta’ Sibt.

Matul tmiem il-©img˙a, ONE Radio se jiffoka aktar fuq programmi ta’ muΩika moderna. Nhar ta’ Sibt fil-11am bil-programm Clint on One, One Party Zone ma’ Christine Dalli u Ray Grech fis-6.00 ta’ filg˙axija u One Clubbing ma’ Elton Gatt u Kenneth Catania fit-8.30 ta’ filg˙axija.

Il-programm Mill-Briju tal-Festi flaqwa tieg˙u fl-iskeda tas-sajf, ippreΩentat minn Claudia Sciberras u Aaron Zahra u jixxandar kull nhar ta’ Sibt bejn is-1.00 u t-3.00 ta’ waranofsinhar.

Nhar ta’ Óadd diversi programmi muΩikali o˙ra b˙al Good Morning Sunday ippreΩentat minn Joseph Bondin fl-10.00 ta’ filg˙odu, Familja One minn Ramon Mangion fis-2.00 ta’ waranofsinhar u On Air ma’ Daniel Falzon fl-4.00 ta’ waranofsinhar.

Nhar ta’ Óadd ikomplu wkoll il-programmi ferm popolari G˙aqqad ilKelma ma’ Anton Falzon. Il-programm ta’ muΩika Taljana Italo Super Hits ma’ Carmel D’Amato u l-programm Memorji u Nostal©ija ma’ Joe Farrugia d-Dulli u John Callejla fis-7.30 ta’ filg˙axija.

ONE Radio huwa l-uniku stazzjon f’Malta li jxandar live 24 sieg˙a kuljum.

B’varjetà ta’ programmi u muΩika bejn nofsillejl u s-6.00 ta’ filg˙odu.

L-a˙barijiet sportivi jixxandru kuljum fis-7.50 ta’ filg˙odu, u mit-Tnejn salÌimg˙a fis-6.05 ta’ filg˙axija.

Servizzi ta’ a˙barijiet minn ONE News jixxandru kuljum f’dawn il-˙inijiet: fis-6:45, fit-7:45, fl-9:45, f’11:45, fit14:45, fis-17:45 u fl-21:45.

Skeda

29.06.2014 27

08.30 08.45 10.00 11.25 12.30 12.40 13.55 14.30 16.00 16.50 17.30 17.40 19.30 20.10 20.50 22.00 22.50 23.30

One News Dakk li Jg˙odd (R) Aroma Kitchen Triq Wa˙da (R) One News Mad-Daqqa t’G˙ajn (R) Pink Panther (R) Saturday Xpress (R) Fresh & Funky (R) Telebejg˙ One News Ilsien in-Nisa (R) One News Ûona Dinjija It-Tfal Bin 61 (R) On D Road (R) One News

07.00 08.30 11.30 12.00 14.00 14.05 16.00 17.00 18.00 18.05 18.40 19.30 20.10 20.40 21.30 21.35 23.15

Net News Telebejg˙ Nis©a Maltija Iswed Fuq L-Abjad (R) Net News Mitqlu Deheb (R) Sibt il-Fidi (R) Dokumentarju Net News Flusek (R) Wheelspin (R) Net News Replay – Tazza tad-Dinja Dokumentarju Net News Minn Festa G˙al O˙ra (R) Net News

07.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 16.30 17.30 18.00 18.15 18.45 19.15 20.45 21.00 22.55

L-G˙odwa t-Tajba World’s Worst Disasters Pellikola G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Ta˙t l-Art Malta u lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik (Ikompli) Gadgets A˙barijiet Malta u Lil Hinn Minnha F4 Championship Pellikola A˙barijiet Madwarna Mr Fisherman Mixage Fifa World Cup 2014 Kosta Rika vs Greçja Fifa World Cup 2014

06.00 07.00 09.00 09.45 10.30 11.00 13.00 15.30 16.45 18.00 19.45 20.45

06.00 06.30 07.00 07.20 07.45 08.10 09.10 10.40 12.10 13.00 13.30 13.45 14.30 16.30 17.15 18.00 18.05 19.35 20.30 21.05 22.40 23.25

Videocomic Passerella Real School Il Divertinglese Lassie Attacco Alato Zorro La Leggenda Di Zorro Cronache Animali La Nave Dei Sogni Messico La Nave Dei Sogni Las Vegas La Nostra Amica Robbie Tg2 Giorno Tg 2 Motori Sereno Variabile Estate Delitti In Paradiso Squadra Speciale Dribbling Mondiale Tg2 L.I.S. Reign Il Commissario Rex Tg2 20.30 Hawaii Five-0 Strike Back Tg 2

06.00 07.20 09.05 09.20

Fuori Orario Film Rita La Zanzara Lo Schiaccianoci Film: Venga A Fare Il Soldato Da Noi Tgr Telecamere Corrado Augias Visionari Tg Regione Film: Una Botta Di Vita Tg3 Lis Film: Una Botta Di Vita Film: Country Kilimangiaro Squadra Speciale Tg3 Blob Colpo Di Scena Mr. Selfridge Tg3

06.05 06.30 08.25 10.25 12.25 13.00 14.05 16.40 18.30 19.00 21.10 23.05

Friends Super Car A-Team No Ordinary Family Studio Aperto Sport Mediaset Superman (Di R. Donner) Scooby-Doo! Studio Aperto Honey 2 Burning Bright The Breed

06.00 07.55 08.00 09.16 12.00 13.00 13.40 14.00 15.40 16.41 20.00 20.40 21.11

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Mela E Tequila Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Il Peccato E La Vergogna Anna E I Cinque La Musica Nel Cuore Tg5 Paperissima Sprint Estate Amore è Eterno Finchè Dura 23.40 X-Style

07.05 07.25 07.55 08.25 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.56 14.47 17.05 18.55 19.35 21.30

Omnibus Tg La7 Omnibus L’aria Che Tira Bersaglio Mobile Tg La 7 Jane Doe La Libreria Del Mistero L’ispettore Barnaby Tg La7 Domenica Nel Paese Delle Meraviglie 21.10 La Ragazza Con L-Orecchini Di Perla 23.15 Revolution

06.00 06.20 06.40 06.50 07.15 07.35 07.55 08.05 08.30 09.00 09.45 11.35 13.25 14.15 15.00 17.30

Balamory Me Too! Bobinogs Teletubbies Balamory Me Too! Bobinogs Teletubbies The Old Guys Doctor Who. Best Of Outcasts Hustle Last Man Standing Doctor Who. Best Of Doctors Peckham Finishing School for Girls Doctor Who. Best Of Great Expectations Hunderby The Job Lot Zen Silent Witness

08.05 08.30 09.20 09.45 10.10 10.35 11.00 11.25 11.50

Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Extra Virgin Siba’s Table Cooking For Real Guy’s Big Bite Unique Sweets Barefoot Contessa: Back To Basics Hungry Girl Food Network Star Diners, Drive-Ins And Dives Chopped Siba’s Table Guy’s Big Bite Diners, Drive-Ins And Dives Barefoot Contessa Extra Virgin Siba’s Table Cooking For Real Chopped Diners, Drive-Ins And Dives

06.00 06.25 07.15 09.05 09.55 13.30

How It’s Made American Chopper X-Machines Baggage Battles The Great War Diaries 100 Things To Do Before You Die Container Wars. Last Laugh Mega Builders Extreme Engineering How It’s Made How Do They Do It? Texas Car Wars.

Driven To Extremes Wheeler Dealers Dynamo. Magician Impossible

10.35 Fia World Endurance Championship 12.00 Uefa Women’s Champions League Football 13.30 Isu Grand Prix, Figure Skating 16.30 Fifa Under 17 World Cup Football 18.00 Uefa Women’s Champions League Football 19.00 Live. Uefa Women’s Champions League Football 21.00 Isu Grand Prix, Figure Skating 23.00 Boxing

06.00 07.00 07.30 08.00

18.00 19.00 21.00 22.00 23.00 23.30

Kevin & Dani Jonas Extreme Close-Up Style Star Ryan Seacrest With the Kardashians Eric & Jessie Escape Club E! News Fashion Police Giuliana & Bill.

E! News Keeping Up With the Kardashians RichKids of Beverly Hills Giuliana & Bill.

Escape Club RichKids of Beverly Hills Eric & Jessie The Soup

08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35

21.50 22.40 23.30

The Undateables Kitchen Boss America’s Worst Tattoos Secret Eaters The Undateables Long Island Medium Say Yes To The Dress My Big Fat American Gypsy Wedding Cake Boss The Undateables Lottery Changed My Life Here Comes Honey Boo Boo My 600-Lb. Life Say Yes To The Dress My Big Fat American Gypsy Wedding Lottery Changed My Life Emergency. Life In The Er Becoming Chaz

12.00 12.25 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 17.05 17.30 18.00 18.55 19.45 20.10

Feng Shui Living Extreme Cuisine With Jeff Corwin Candice Tells All Dear Genevieve Rehab Addict Selling New York Keasha’s Perfect Dress Easy Entertaining With Michael Chiarello Chef Abroad House Hunters Dear Genevieve Million Dollar Rooms My Yard Goes Disney Selling New York Rehab Addict Luxury Uncovered House Hunters Chasing The Yum Chef Abroad Extreme Cuisine With Jeff Corwin Million Dollar Rooms Keasha’s Perfect Dress Platinum Weddings

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.30 10.00 10.55 11.50 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

Steve Irwin’s Wildlife Warriors My Cat From Hell Too Cute!

Gator Boys Call Of The Wildman Swamp Brothers Tanked Treehouse Masters Gangland Killers Treehouse Masters The Real Lion Queen Shamwari. A Wild Life Shark Feeding Frenzy The Real Lion Queen Shamwari. A Wild Life Untamed And Uncut Shark Feeding Frenzy

06.00 07.40 09.10 11.05 12.30 15.00 16.30 18.50 21.00 22.40

The Fastest Gun Alive Summer Holiday Operation Crossbow Murder Most Foul The Comedians Across The Wide Missouri The Naked Spur The Champ The Outfit Les Girls

07.55 08.20 08.45 09.10 09.35 10.00 10.25 10.50 11.15 11.40 12.05 12.30 12.55 13.20 13.45 14.40 15.30 15.55 16.20 16.45 17.10 17.35 18.00 18.25

Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly Oddparents Sanjay And Craig Kung Fu Panda The Legend Of Korra Turtles Spongebob Squarepants Winx Club Icarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin Spongebob Squarepants The Penguins Of Madagascar The Fairly Oddparents Icarly Big Time Rush Victorious Life With Boys Spongebob Squarepants Turtles The Penguins Of Madagascar

07.00 07.30 07.55 09.45 11.15 13.30 14:40 16.30 18.10 20.00 20.30

11.00 12.25 12.55 14.00 14.30 15.00 15.06 16.10 17.55 18.10 19.00 20.00 20.20 21.05 22.45

18.25 19.10 20.00 20.25 20.50 22.20

12.15 13.05 13.55 14.45 15.35 16.25 16.50 17.40 18.05 18.30 18.55 19.20 21.00

20.50 21.00 22.00 22.30 23.00

14.25 15.20 16.15 17.10 17.40 18.05 19.00 20.00 21.00

Euronews A˙barijiet Quddiesa tal-Óadd Kurrenti Ta˙t l-Art World Cup (R) World Cup (R) Bijografiji FIFA World Cup 2014 L-Olanda vs il-Messiku FIFA World Cup 2014 A˙barijiet g˙al persuni neqsin mis-smig˙ Madwarna Mixja ta’ Poplu Gadgets Pellikola A˙barijiet bl-IngliΩ

07.00 07.05 08.00 08.20 09.05 09.55 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.54 17.00 17.05 18.50 20.00 20.30 21.30

Tg 1 Overland Tg 1 Le Foreste Incantate Del Madagascar Road Italy Puglia. Gargano Tg 1 L.I.S. Con I Tuoi Occhi Quéyras A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Estate Telegiornale Film: Il Mio Cuore Dice Sì Che Tempo Fa Tg 1 Padre Pio. Tra Cielo E Terra Reazione A Catena Telegiornale Diario Mondiale Campionati Mondiali Di Calcio 2014

Tg4 Night News Televendita Media Shopping Zorro Ii Mondo Sommerso Magnifica Italia 4 Santa Messa Pianeta Mare Tg4 Pianeta Mare Le Storie Di Alive Donnavventura L' Urlo Dei Giganti Detective Extralarge Tg4 Il Ritorno Di Colombo Le Pagine Della Nostra Vita

Dak li Jg˙odd, it-Tlieta, fis-18.05 fuq ONE

Dak li Jg˙odd huwa program ta’ kontenut edukattiv li serva ta’ gwida g˙all-©enituri kollha kif ukoll g˙al kull min jie˙u ˙sieb it-tfal.

Claire Agius Ordway hija l-produttur u l-preΩentatriçi ta’ dan il-programm live. Pariri prattiçi u professjonali u bil-parteçipazzjoni ta’ esperti fl-oqsma tat-tqala u l-˙las u t-trobbija tal-ulied. Dan il-programm jasal fi tmiemu din il-©img˙a, iΩda jirritorna f’Ottubru.

It-Tfal, illum fid-20.50 fuq ONE Il-familja Galea hi mwieg˙ra minn emozzjonijiet koroh ta’ rabja u tradiment. John jista’ jasal biex fil-fond ta’ qalbu ja˙frilha lil Elaine g˙at-tradiment doppju li g˙addietu minnu? Ser jaççetta lil Bianca daqslikieku kienet tieg˙u? Pauline ser tkun kapaçi teg˙leb ir-rabja li g˙andha u titg˙allem tapprezza lil dawk ta’ madwarha? Wara kollox, ˙afna minn dan wassal biex Francesca, flimkien ma’ Ωew©ha David, tiddeçiedi li titlaq mill-pajjiΩ u tkompli bil-karriera tag˙ha barra. It-tensjoni bejn George u Mark qieg˙da fl-og˙la livelli, b’Amanda tirrealizza li d-deçiΩjoni tag˙ha li ‘tankra’ ma’ dan tala˙˙ar bit-tir li tavvanza fil-karriera ma tantx kienet wa˙da li ser t˙alli ˙afna frott. Se jkun kapaçi jer©a’ jirba˙ il-fiduçja ta’ missieru?

Sadanittant Peter ˙arab minn sitwazzjoni skomda li sab quddiemu.

X’se ji©ri meta Roger jinduna? L-istorja tkompli…

Liquorish, g˙ada fid-20.50 fuq ONE Qed joqorb iΩ-Ωmien g˙all-a˙˙ar ta’ din is-sensiela, imma Liquorish mhux se joqg˙od lura milli jorganizza sfidi ibsin g˙all-parteçipanti.

Liquorish ˙aseb li jie˙u lill-parteçipanti f’wa˙da mill-aktar partijiet mag˙rufa mal-avventuruΩi li jΩuru l-Vjetnam. Il-pajjiΩ jospita l-akbar floating market fid-dinja. Il-parteçipanti se jibdew il-vja©© mill-belt fid-dinja li fiha hemm l-aktar muturi – Saigon, jew kif inhi mag˙rufa Ho Chi Minh. Wara li jΩuru is-suq tal-ikel, jinqasmu fi tliet grupp u jridu jaslu sad-destinazzjoni billi jiddubbaw passa©©i b’xejn. Id-destinazzjoni hija l-Mekong Delta. L-g˙ada filg˙odu lgrupp jinqasam fi tnejn, fejn iridu jsajru u jbig˙u l-ikel minn fuq dg˙ajjes f’nofs id-delta. Triq twila hemm tistenniehom sakemm jaslu sal-programm finali. G˙al aktar a©©ornamenti Ωuru l-pa©na ta’ Facebook u ag˙fsu ‘like’. www.facebook.com/LiquorishAdventure

06.00 06.50 08.55 09.45 10.35 11.25 13.05 13.55 14.45 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00

09.00 09.30 11.00 11.30 12.00 16.00 17.00

Çinema

28 29.06.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

FILMS LI MISTENNIJA JOÓORÌU F’LULJU 2014 KRS Releasing Ltd, id-distributuri lokali tal-films g˙andhom programm interessanti g˙ax-xahar ta’ Lulju. Dawn huma l-films li mistennija jo˙or©u (u ma neskludix il-fatt li jista’ jkun hemm xi tibdil Ωg˙ir): BEGIN AGAIN – Keira Knightley, Mark Ruffalo.

Direttur: John Carney Greta (Knightley) u l-˙abib tag˙ha jmorru New York biex jippruvaw jiksbu suççess filmuΩika. Meta hu jikseb il-fama u kuntratt profittabbli, jitlaqha. B’qalbha maqsuma tibda tkanta f’bar lokali u tolqot il-g˙ajn ta’ produttur tad-diski (Ruffalo). Dawn iΩ-Ωew© stran©ieri jistg˙u jimbarkaw fuq andament li jag˙tihom sodisfazzjon kbir.

CHEF – Jon Favreau, John Leguizamo.

Direttur: Jon Favreau Kok prim (Favreau) jisfa ming˙ajr xog˙ol wara li jirçievi rapport ˙aΩin minn kritiku talikel. Hu jing˙aqad mal-eksmartu (Sofia Vergara), ma’ ibnu (Emjay Anthony) u ˙abibu ta’ qabel (Leguizamo) ibig˙u l-ikel fi trakk mat-triqat.

DAWN OF THE PLANET OF THE APES (3D) – Gary Oldman, Keri Russell.

Direttur: Matt Reeves Razza ta’ xadini li evolvew ©enetikament, immexxija minn Caesar, isibu rwie˙hom imminaççjati minn çorma umani li ˙elsu minn virus potenti. Wara paçi qasira, iΩ-Ωew© na˙at jid˙lu f’battalja li se tiddeçiedi min se jkun l-ispeçi dominanti tad-dinja. Dan hu wie˙ed mill-blokkbasters g˙al dan ix-xahar.

DEVIL’S KNOT – Colin Firth, Reese Witherspoon.

Direttur: Atom Egoyan Minn fuq storja vera li ©rat f’West Memphis, Arkansas, dan il-post jitheΩΩeΩ meta tliet itfal ta’ tmien snin jinqatlu brutalment meta jkunu bir-roti fil-foresta. Tliet itfal teenagers ikunu akkuΩati bil-qtil tag˙hom meta qabel dawn ikunu hadu sehem f’ritwal sataniku.

Min veru hu l-qattiel?

EARTH TO ECHO – Teo Halm, Reese Hartwig.

Direttur: Dave Green Wara li jsir xi t˙affir fil-viçinanzi tag˙hom, il-˙bieb Tuck, Munch u Alex jirçievu xi messa©©i strambi fuq it-telefown çellulari tag˙hom. Meta la l-©enituri u lanqas l-awtoritajiet ma jemmnuhom huma jfittxu g˙al rashom u jiskopru esseru misterjuΩ minn dinja o˙ra li g˙andu bΩonnhom ta’ malajr. Huma se jg˙addu minn vja©© eçitanti u mimli tensjoni li se jibdlilhom ˙ajjithom g˙al dejjem.

Direttur: Brett Ratner HERCULES (3D) – Dwayne Johnson, John Hurt.

L-istorja mitolo©ika ta’ ru˙ ittormentata, li la hu bniedem u lanqas alla, li sofriet matul ˙ajjitha kollha. Issa, Hercules, it-tifel ta’ Zeus, ir-re tal-allat Griegi, se jing˙aqad ma’ sitta o˙ra fl-istess poΩizzjoni tieg˙u, lesti biex ji©©ieldu kontra t-tirannija. Film ie˙or epiku bit-3D. THE HOUSE OF MAGIC (3D) – Vuçijiet ta’ Emily Blunt, Cinda Williams.

Direttur: Jeremy Degruson Film animat dwar Thunder, qattus abbandunat li jinzerta fl-aktar dar stramba imma©inabbli, fejn jg˙ix sa˙˙ar xi˙ li j˙addem pupi mekkaniçi u robots. Meta s-sa˙˙ar jispiçça l-isptar, Thunder ikollu j˙abbat wiççu man-neputijiet ˙Ωiena ta’ dan is-sa˙˙ar.

HOW TO TRAIN YOUR DRAGON 2 (3D) – Vuçijiet ta’ Jay Baruchel, Kristen Wiig.

Direttur: Dean DeBlois Wara ˙ames snin li Hiccup u Toothless id-dragun ©abu l-paçi bejn il-Vikingi u dawn ilbhejjem fuq il-gΩira ta’ Berk, huma jiskopru g˙ar fis-sil© fejn jg˙ixu mijiet ta’ draguni feroçi mmexxija minn Dragon Rider. Gwerra qalila tidher imminenti f’dan ilblokkbaster animat li hu bil-proçess tad-3D di©itali.

JERSEY BOYS – Christopher Walken, James Madio.

Direttur: Clint Eastwood Din id-darba Clint Eastwood imbarka fuq bijografija muΩikali tal-grupp The Four Seasons. Il-film juri l-qawmien, iΩ-Ωminijiet diffiçli u l-argumenti personali, kif ukoll ittrijonf finali ta’ grupp ta’ ˙bieb li l-muΩika tag˙hom kienet is-simbolu ta’ ©enerazzjoni.

MRS BROWN’S BOYS D’MOVIE – Brendan O’Carroll, Nick Nevan.

Direttur: Ben Kellett Dan il-film hu ispirat min serje televiΩiva tant popolari fir-Renju Unit. Agnes Brown (ilparti ta’ din il-mara ja˙dimha ra©el, O’Carroll, anke fuq it-TV) li tbig˙ fil-monti ta’ Moore Street, issib li ˙obΩha hu mminaççjat minn imprenditur ming˙ajr skrupli. llfamilja tag˙ha u hi, flimkien ma’ o˙rajn ta’ nofs kedda, je˙duha kontrih.

Direttur: Mike Flanagan OCULUS – Karen Gillan, Brenton Thwaites.

G˙axar snin ilu tra©edja kbira laqtet lill-familja Russell, li t˙alli lill-a˙wa Tim u Kaylie fi stat mill-ag˙ar, meta Tim jissakkar fi sptar tal-mo˙˙. Kif Tim jo˙ro©, hu u o˙tu se jer©g˙u jkunu ffaççjati minn biΩa’ kbir ikkawΩat minn mera antika li tippussessa lil min i˙ares lejha.

THE PURGE ANARCHY – Frank Grillo , Kiele Sanchez. Direttur: James DeMonaco Koppja jridu jmorru d-dar malajr qabel tibda t-tindifa papali (The Purge) meta l-karozza tag˙hom tieqaf ming˙ajr petrol. Meta r-radju jannunzja din it-tindifa, ftit ’il bog˙od minnhom hemm The Purgers bil-muturi lesti ja˙tfu lil min qieg˙ed barra. Dawn bilfors iridu ji©©ildulhom jekk iridu jsalvaw.

TAMMY – Melissa McCarthy, Susan Sarandon.

Direttur: Ben Falcone Dan il-film jirrakkonta l-avventuri ta’ Tammy (McCarthy) li riçentement tkeççiet mixxog˙ol u li titlaq mid-dar meta ssib lil Ωew©ha f’ikla romantika mal-©ara. Hi tmur g˙and il-©enituri u ssib g˙ajnuna biss min-nanna, suppost marida. Flimkien imorru vja©© fejn issir taf li n-nanna hi wkoll alko˙olika.

TRANSFORMERS 4: AGE OF EXTINCTION (3D) – Mark Wahlberg, Nicoia Poiz Direttur: Michael Bay Blokkbaster ie˙or, ir-raba’ f’din is-sensiela. L-Autobots u d-Decepticons, wara ©lieda ˙arxa, sparixxew mid-dinja, iΩda grupp ta’ negozjanti in©enjuΩi jabbuΩaw mitteknolo©ija lil hinn minn dak li jistg˙u.

Çinema

29.06.2014 29

3 dAyS TO KILL

FURJUÛ

MISSJONI PERIKOLUÛA GÓAL SPIJA LI KWAÛI RTIRA Atturi Ewlenin: Kevin Costner, Amber Heard, Hailee Steinfeld, Connie Nielson, Thomas Lemarquis Direttur: McG. Distributur : E-One Entertainment Films Ma˙ru© mill-KRS Meta l-aqwa bniedem li hemm Franza kapaçi jidderie©i jew jipproduçi films ta’ azzjoni gwappa stil ta’ Hollywood jing˙aqad ma’ direttur Amerikan li wkoll hu abbinat ma’ xog˙lijiet ta’ movimenti ener©etiçi, ir-riΩultat bilfors se jkun thriller mexxej b’doΩa kkargata ta’ vjolenza. G˙alhekk, ir-riΩultat jitkellem wa˙du – 3 Days To Kill.

It-tema hija wa˙da komuni: spija internazzjonali li qatt ma jqis il-periklu li se jinvovi ru˙u fih jiddeçiedi li jieqaf biex iqatta’ ˙inu ma’ martu u bintu li ma tantx jarahom.

Però, meta tasallu offerta li diffiçli wie˙ed jirriffjuta, jinvolvi ru˙u sa snienu f’intriççi tassew ja˙arqu.

Minn Luc Besson, mag˙ruf g˙all-films ta’ azzjoni ta’ barra

Óin: 117 min. Çert. 12A

minn hawn, b˙al Leon, Nikita, Taken u diversi o˙rajn, u mid-direttur McG (ismu s˙i˙ Joseph McGinty Nichol) ta’ produzzjonijiet avventuruΩi b˙al Charlie’s Angels u s-sikwel u This Means War , wie˙ed jistenna thriller furjuΩ u bla brekijiet fl-azzjoni.

Ethan Renner (Costner), operattiv tas-CIA, xog˙lu dejjem kien li jelimina l-kriminali tal-Ewropa. Hu baqa’ aktar imsemmi li kapaçi jie˙u ˙sieb sewwa ta’ din il-marmalja milli biex jindokra lil martu Christine (Nielsen) u lil bintu teenager, Zooey (Steinfeld), li dejjem Ωammhom ’il bog˙od minnu min˙abba l-periklu.

Issa, il-kuxjenza qed tniggΩu u jrid li, wara g˙axar snin, jindie˙es mal-familja, l-aktar ma’ bintu, meta martu tinsab barra Pari©i. Id-dar tieg˙u, li

ilha battala, issa jsibha okkupata minn immigranti suwed u ma jista’ jag˙mel xejn g˙al dan. Meta mara sabi˙a u misterjuza, Vivi Delay (Heard), toffrilu missjoni o˙ra li Ωgur m’g˙andux jitlifha, ikun qed jilg˙ab sewwa man-nar meta jaççettaha u fl-istess ˙in irid jie˙u ˙sieb il-familja.

3 Days To Kill g˙andu storja sodisfaçenti, fejn dan l-eroj, fuq kollox, hu wkoll bniedem milqut minn marda u ©ieli jsib ru˙u inkapaçitat waqt id-dmir delikat u vjolenti ta’ xog˙lu.

Kif Liam Neeson wa˙du kien kines il-marmalja ta’ Pari©i f ’Taken , hekk ukoll Kevin Costner ja©ixxi.

Ûew© xog˙lijiet li, kif di©à g˙edt, igibu t-timbru ta’ Luc Besson li f’din il-produzzjoni hu biss wie˙ed mill-produtturi u anke kiteb l-istorja. Costner, bil-le˙ja ma’ wiççu, jintegra fil-parti ewlenija ˙afna a˙jar minn u˙ud mill-a˙˙ar dehriet tieg˙u. Min i˙obb l-azzjoni g˙andu biex jie˙u gost Ωgur.

BELLE

STORIKU

IL-BRITTANJA FI ÛMIEN L-ISKJAVITÙ Atturi Ewlenin: Gugu Mbatha Raw, Tom Wilkinson, Sam Reid, Miranda Richardson, Penelope Wilton, Emily Watson, Tom Felton, Matthew Goode, Sarah Gadon Direttur: Amma Asante Distributur: 20th Century Fox Ma˙ru© mill-KRS L-andament ta’ Belle je˙odna lura fl-lngliterra tal-1579 meta dan il-pajjiΩ kien minn ta’ quddiem fin-negozju talilsiera.

Dan ix-xog˙ol jirrakkonta listorja vera ta’ Dido Elizabeth Belle (Mbatha Raw) it-tifla ille©ittima, ta’ razza m˙allta, ta’ Ammirall tan-Navy IngliΩa.

Il-film hu ispirat minn pittura tal-1779 ta’ Dido Elizabeth Belle ˙dejn il-ku©ina tag˙ha, Lady Elizabeth Murray (Gadon), f’Kenwood House, ordnata minn William Murray (Wilkinson) l-Ewwel Earl ta’ Mansfield li f’dak iΩ-Ωmien kien Lord Chief Justice tallngliterra u Wales.

Meta missierha je˙odha fiddar ta’ zijuh, Lord Mansfield, u martu, Lady Mansfield (Watson), dawn jiskantaw li mag˙hom g˙andhom tifla ta’ karna©©jon iswed. Minkejja dan, hi titrabba f’çerti privile©©i, però l-kulur tag˙ha jimpedixxiha li tipparteçipa f’xi tradizzjonijiet soçjali.

Belle tikber fi tfajla grazzjuza u spirituΩa, g˙alkemm sikwit tiskanta jekk qatt hix se ssib lim˙abba. Bil-mod issir t˙obb lil wie˙ed apprentista, John Davinier (Reid) fi Ωmien meta jkun g˙addej ©uri ta’ ekwipa©© ta’ vapur li ˙aqru brutalment u anke qatlu lil xi

Óin: 104 min. Çert. PG skjavi.

Dido jkollha tiffaççja g˙aΩliet li ebda mara o˙ra, fi Ωmienha, qatt ma g˙amlet. Minkejja lpre©udizzji tas-soçjetà g˙olja kontriha u l-battalja tag˙ha kontra dawk tà livell soçjali, jirnexxilha, b’g˙emilha u leΩempju, tispira lil dawk kollha ta’ madwarha g˙al dinja aktar libera u tolleranti.

Belle hu xog˙ol interessanti ˙afna li jid˙ol fid-dettall ta’ kif is-soçjetà g˙olja Brittanika tasseklu tmintax kienu j˙arsu lejn dawk ta’ klassi inqas minn tag˙hom. Primarjament, dan hu film romantiku qisu me˙ud minn xi letteratura klassika a

la Jane Austen, ©entili u erudit li jqajjem mistoqsijiet dwar razez u ©ustizzja. Ix-xenarju

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

tad-dar statali, Kenwood House, il-©onna vasti tal-madwar u t-triqat mimlija traffiku

ta’ nies, kalessi u l-kostumi huma tassew attraenti u pjaçevoli g˙all-g˙ajnejn.

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn it-18 u t-22 ta’ Ìunju 2014

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: F’liema seklu huwa ambjentat il-film Belle?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: MARY ALDEN, 60, Triq Sant’Anna, Marsaskala, MSK 2125

1.

2.

3.

4.

5.

Maleficent 22 Jump Street The Faul In Our Stars X-Men: Days Of Future Past Grace Of Monaco

AvviΩi

30 29.06.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI PR OPRJETÀ

9982 4139.

ÓAL QORMI: Óanut lest minn kollox, b’qies ta’ 60 metru kwadru, g˙all-bejg˙ jew g˙all-kiri. Jinsab f’St Edward Street, Óal Qormi.

Class 4 permit . Çempel fuq 9946 0483 jew 9982 1546.

Sander , ka l i b r a t u r , Ω e w © piedi wisa’, kundizzjoni millaqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Post g˙allbejg˙ – g˙at-twaqqig˙ jew restawr, f’ÓaΩ-Ûebbu©. G˙al aktar informazzjoni çempel 2734 2053 jew 9980 0129.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kunt ratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999.

Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

PR OPRJETÀ GÓALL-KIRI SAN LAWRENZ GÓAWDEX: St Lawrence Luxury Town House, Pjazza San Lawrenz, San Lawrenz, G˙awdex.

Town house en-suite g˙allkiri; Ωmien twil jew qasir.

Kapaçità minn 2 persuni sa 20 persuna. Fiha wkoll swimming-pool kbira. Dirett ming˙and is-sid.

G˙al iΩjed dettalji u ritratti Ω ur is-sit www.saviourborgqronfli.com jew Facebook www.facebook.com/saviour.borg.186. Çempel 7944 0012 jew 9945 6051.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn C a s i o u C i t i z e n , kemm digital jew analogs , varjetà kb i r a t a ’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena ta l - m a r k a P i e r r e Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil˙abel u bil-batterija.

Prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i talidejn, tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testbil- pressure test ing machine , sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih.

Tiswija bil-garanzija.

Irrikorru 1 1 0 , T r i q i l Kungress E w k a r i s t i k u , i l Mosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: Email : 2147 0295. alex@agrautoparts.com

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur issit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

WATERPROOFING U MEMBRANE

XOGÓOL TAL-ÌEBEL

NURSING Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/ 9947 0178.

DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.com

ijiet, eçç. Membrane jew liqMela uid membrane . pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). G˙al aktar infromazzjoni çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards.

Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tattag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallar-

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com ESTENSJONIJIET TA’ TELEFOWNS Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi.

G˙al aktar informazzjoni tista’ ççempel fuq 7993 0419.

M A NNIC K SCHOOL

D A NC ING

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew LatinAmerikan. Lezzjonijiet taΩΩfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (I.S.T.D.) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

NIXTIEQ NILTAQA’ Jien ra©el wa˙di u nixtieq niltaqa’ ma’ persuna ta’ bejn 30 u 35 sena g˙al skop ta’ ˙biberija. Çempel fuq 9922 3462.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717

AvviΩi

29.06.2014 31

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

In©eddu Tfulitna Illum, il-Óadd 29 ta’ Ìunju, fis-7pm, fil-Bajja s-Sabi˙a, BirΩebbu©a Il-qofol ta’ tmiem il-©img˙a jsir bil-kbir fil-Bajja s-Sabi˙a.

L-attività tal-lum se tinvolvi madwar 20 bottegin ta’ arti©©janat Malti. G˙ana ta’ makjettti Maltin minn ta’ Garawwa u muΩika folkloristika mill-grupp ta’ Seguna. Se jkun hemm ukoll re-enactment tal-victory kitchen kif ukoll se ssir il-kummuttiva tax-Xag˙ra G˙awdex. Ûgur li jekk qatt ma rajtuha tridu taraw dan l-ispettaklu.

Jikkumplimentaw dawn l-artisti se jkun hemm dawriet fuq iç-Çu Çu Train u diversi log˙ob g˙at-tfal.

Attrazzjoni speçjali se jkunu l-mudelli ta’ karozzi tal-linja antiki ma˙dumin mill-Artist Emmanuel Muscat, u wirjiet o˙ra ta’ karozzi klassiçi Ford, Mini Minors, karozzi awtentiçi tal-gwerra, fotografija, u anke krafts g˙at-tfal.

Mhux se jonqos li tift˙u l-aptit ukoll g˙aliex, jew b’ikel u ˙elu tipikament Malti jew ikla f’wie˙ed mill-˙afna ristoranti f’BirΩebbu©a, Ωgur issibu xi ˙a©a g˙all-gosti tag˙kom, u b’hekk tqattg˙u lejla li ma tinsewx.

DVD tal-Festa Tal-Madonna Tal-Ìilju – l-Imqabba 2013 Is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser tniedi d-DVD tal-festa tal-Madonna tal-Ìilju 2014. Dan ser ikun jinkludi l-aqwa partijiet mill-festi li saru fl-Imqabba ad unur il-Madonna tal-Ìilju. Fost dawn ta’ min isemmi il-festi interni fil-knisja parrokkjali flimkien mal-purçissjoni solenni bl-istatwa tal-Madonna tal-Ìilju, u kif ukoll il-festi esterni b˙alma huma l-marçi, il-programm vokali u strumentali fuq il-plançier Meravilja mill-Banda Madonna talÌilju, kif ukoll l-ispettakli tan-nar, flimkien ma’ intervisti ma’ dawk involuti fil-˙idma f’diversi oqsma. Kul˙add huwa m˙e©©e© jakkwista kopja ta’ dan id-DVD b˙ala memorja dejjiema ta’ dawn il-festi li saru fl-Imqabba fuq 7985 3044. Aktar dettalji jinkisbu fuq is-sit elettroniku tasSoçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com L-G˙aqda Tan-Nar Madonna Tal-Ìilju, l-Imqabba, fil-Óamrun Fl-okkaΩjoni tal-festa titulari ad unur l-Immakulata Kunçizzjoni fil-Óamrun, l-G˙aqda tan-Nar Madonna talÌilju tal-Imqabba sejra tag˙ti spettaklu ta’ nar tal-art nhar is-Sibt 5 ta’ Lulju 2014, lejlet il-festa, fil-Pjazza tal-Knisja talÓamrun. L-ispettaklu ser jikkonsisti minn diversi rdieden u ser jibda’ fil-11.00pm. Aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Pasta Night Buffet Il-Kumitat Festi Esterni Santa Venera flimkien mal-kappillan, nhar is-Sibt 5 ta’ Lulju 2014 fiç-çentru parrokkjali Santa Venera fit-8.30pm.

Prezz g˙all-kbar huwa ta’ €10, u g˙at-tfal €5. Ikun hemm appetizers fil-bidu kif ukoll deΩerta fl-a˙˙ar.

Ser tintwera wkoll il-kwarti finali tat-Tazza tad-Dinja fuq big screen.

L-G˙aqda tal-Malti – Università L-G˙aqda tal-Malti – Università, tixtieq ti©bed l-attenzjoni tal-membri tag˙ha li fis-7 ta’ Lulju se ttella’ l-Laqg˙a Ìenerali Annwali. Fiha se ji©u ppreΩentati r-rapporti dwar il˙idma tal-G˙aqda f’din l-a˙˙ar sena, fosthom attivitajiet kbar b˙all-Jum Ewropew tal-Lingwi u l-parteçiazzjoni filFestival Nazzjonali tal-Ktieb. Il-laqg˙a se ssir f’254, Dar lEwropa, Triq San Pawl, il-Belt Valletta u tibda fis-6pm.

Minbarra li l-membri jkunu jistg˙u jiffamiljarizzaw ru˙hom aktar mal-˙idma tal-G˙aqda, ikollhom iç-çans i©eddu s-s˙ubija tag˙hom, li g˙aliha ta’ kull sena jing˙ataw kopja tar-rivista tal-G˙aqda, Le˙en il-Malti.

L-attività fuq Facebook tinsab hawnhekk: http://goo.gl/1Dc3IZ filwaqt li min ikollu xi mistoqsijiet jista’ jibg˙athom lil ghaqdatalmalti@gmail.com Il-˙dax-il edizzjoni tal-Malta Military Tattoo Is-Sibt 11 u l-Hadd 12 ta’ Ottubru 2014, fl-MFCC Ta’ Qali, tibda fis-sitta ta’ filg˙axija.

Biljetti €20, €25 jew €30, li jistg˙u jinxtraw minn www.ticketline.com.mt, mill-MFCC Ta’ Qali, billi ççempel 2141 0371, jew billi tibghat email lil booking@maltamilitarytattoo.org T˙allix g˙all-a˙˙ar. Ixtri l-biljetti tieg˙ek issa g˙ax jiddispjaçik.

G˙al aktar tag˙rif çempel 2137 6312 jew 7906 8676.

#"% #""% $ !

$ #" $!

++(& */.7)0./7% 1"7 78-./7!"$-""7=-7 *7 ++-=+-& /"7-" =$*&5"!7+-=#"..&=* (7,0 (&8 /&=* *!7 /7 (" ./7 7 )&*&)0)7 =#7 /%-""7 : 7 4" -.7 "3+"-&"* "7 &*7 +-='" /7 !)&*&./- /&=*7 *! ) * $")"*/7=-7&*7 7+-='" /7-"( /"!7+=.&/&=* 7 3+"-&"* "7&*7 7#0*!7) * $")"*/72&((7 " =*.&!"-"!7 *7 .."/ 7 &$%"-7,0 (&8 /&=*.72&((7 (.=7 "7 =*.&!"-"!7 *7 .."/ (=.&*$7! /" 7 ++(& /&=*.7 -"7/=7 "7 !!-".."!7/=7/%"7

7<&-" /=-7 /7/%"7 !!-"..7 "(=2

+"- /&=* (7 -=$- ))"7 767 =%".&=*7 =(& 479 9 : & & & & & & -='" /7+ -/ 8* * "!7 47/%"7 0-=+" *7 *&=*7 0-=+" *7 = & (7 0*!7 = 8* * &*$7- /" 7 ;>7 7 0*!. 7 ;>7 /&=* (7 0*!.

(/ 7 =(("$"7=#7 -/. 7 &"* "7 *!7 " %*=(=$4 !)&*&./- /&=*7 0&(!&*$ 7 7 &*7 )+0. 7 =-- !&*=7 &(( 7 =( 7 7 :9 7 9: 7 77 9: 7 : 77 %- ) ./ "!0 )/

Almanakk

32 29.06.2014

It-Tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tlieta

L-Erbg˙a

RITRATT­MILL-ANTIK

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 30°C L-INQAS TEMPERATURA: 21°C INDIÇI UV: 10

HI

30°C

28°C

30°C

TEMP: Xemxi

LO

21°C

20°C

22°C

UV

09

09

09

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

­Is-Sibt

RIÓ: Óafif min-Nofsinhar li jsir ˙afif g˙al moderat BAÓAR: Óafif li jsir ˙afif g˙al moderat IMBATT: Ftit li xejn TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 24°C

HI

31°C

36°C

25°C

LO

24°C

28°C

27°C

UV

09

09

09

SpIÛERIjI­LI­jIfTÓU­ LLUM­IL-ÓAdd Empire Pharmacy, 77, Triq it-Teatru l-Antik, il-Belt Valletta Cosmed Pharmacy, Soccors, Triq Villambrosa, il-Óamrun Tal-Ólas Pharmacy, Triq il-Óelsien, Óal Qormi Pharmaplus, Triq Ganu, Birkirkara St Anthony Pharmacy, 56, Triq San ÌuΩepp, Tal-Pietà Balluta Pharmacy, 30, Triq il-Kbira, San Ìiljan Stella Maris Pharmacy, 34, Triq Millner, Tas-Sliema Il-MehrieΩ Pharmacy, 31, Triq Giovani Curmi, l-Iklin St Albert Pharmacy, Triq l-Oratorju, Óal G˙arg˙ur Parkes Pharmacy, 582, Triq San Pawl, San Pawl il-Ba˙ar Fleming Pharmacy, 61, Triq ÓaΩ-Ûabbar, Ra˙al Ìdid White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl, Bormla St Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet, Marsaskala Beta Pharmacy, 50/52, Triq Santa Marija, Óal G˙axaq Prestige Pharmacy, 16, Triq San ÌuΩepp, Óal Kirkop Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu© Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, ir-Rabat Malta

Tellieqa taΩ-Ωwiemel fl-Imnarja tal-1967 fit-Telg˙a tas-Saqqajja

dIN­IL-ÌIMgÓA­ MILL-ISToRjA

30.06.2013 Dsatax-il ra©el tal-protezzjoni çivili jmutu waqt li kienu qed jikkontrollaw in-nirien li ˙akmu f’AriΩona

F’GÓAWDEX Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuççini, ir-Rabat G˙awdex Joyce’s Pharmacy, Vjal it-8 ta’ Settembru, ix-Xag˙ra G˙awdex

NUMRI­REBBIEÓA LOTTU

63 51 31 90 33 09 37 54

SUPER 5

28 25 14 05 13

GRAND LOTTERY

03 05

08 05 03 08 02

01.07.2013 Ji©i skopert il-qamar ta’ Neptune: S/2004 N 1

Tisliba

29.06.2014 33

*NOTA IMPORTANTI Din it-Tisliba mhix g˙all-kompetizzjoni, iΩda peress li kellna domanda g˙aliha, se tibda to˙ro© fl-a˙˙ar Óadd ta’ kull xahar MIMDUDIN: 1 Mnittef, 5 Msarnu, 8 Periklu, 14 Tikek, 15 Tidwir, 17 Londra, 19 Abbli, 20 Dell, 21 Ìita, 23 Sensi, 25 u 28 Attivisti, 29 u 30 Óondoq, 31 Akka, 33 Allaja˙firlu, 39 King, 41 u 42 Fallut, 43 Lisa, 45 Ifjen, 46 Siket, 47 A˙na, 50 Nifs, 53 u 54 Qanneb, 56 Lesti, 58 Gwerer, 60 Dellek, 62 Samta, 64 Karat, 67 Nkiseb, 69 u 70 Immensament, 72 u 73 Fattur, 75 Xamm, 77 Kalm, 79 Ra˙eb, 80 Uata, 82 Ma©i, 84 u 85 Sfine©, 87 Rjus, 88 Óaxixa˙aina, 93 Ftit, 94 u 95 Allura, 96 Gost, 98 Abjad, 100 u 101 Traffikar, 105 Ilma, 108 Nejba, 109 Rampil, 110 Nuqqas, 111 Ibsin, 112 Ìardina, 113 Fta˙ir, 114 Sinatra.

005

WEQFIN: 2 Niket, 3 u 4 Tikketta, 6 u 7 Sardinella, 9 u 10 Eaminat, 11 Libes, 12 Sta©nar, 13 Siringa, 16 Dwell, 18 Drill, 22 Qoffa, 24 u 26 Statwi, 27 Vojta, 32 u 33 Kolossali, 34 Lajk, 35 Jannar, 36 Fessud, 37 Rikk, 38 u 40 Ultimatum, 44 Seqi, 48 Óabs, 49 Ingwanti, 51 Inkjesta, 52 Blokka, 55 Xalata, 57 Toga, 59 Ross, 61 Ltim, 63 Adam, 65 Rakkmu, 66 Tfal, 68 Bexbex, 69 Immuta, 70 Arpa, 71 Egoist, 74 Mhux, 76 Vavi, 78 Msell, 79 u 81 Ri˙ana, 82 M©arr, 83 Brigant, 86 Stering, 89 u 90 Albumina, 91 Ûar, 92 Nefaq, 97 Sajma, 99 u 100 Dilettanti, 102 Kiser, 103 u 104 Kaldarun, 106 u 107 Aspirina.

Mimdudin 1 5 8 14 17 19 20 21 23 25 28 29 31 33 39 41 43 45 46 50 53 56 58 60 64 67 69 72 75 77

Bil-....... li kelli sellimtlek (7) Kien ta’ qabel it-tarmak u l-bitmak (6) Wie˙ed imçerçer, Ωdingat, x’aktarx ta’ qattag˙ni (7) u 15 Ma jafux jaqraw u jiktbu (11) Ir-ra˙al ’il fuq mill-Mosta (6) Xejn mhi g˙alja (5) Allura din il-kerha jisimha Çensa? (4) Id-dinja ...., in-nies img˙aΩel u xxitan jag˙Ωel, qawl (4) Min jaqa’ fih x’aktarx li jilbes l-iswed (5) Aktar qasir (5) Allura dan g˙abba nofs il-©arretta?

(4) u 30 Aktar minn balalu wie˙ed (6) Mieles, wati, jew livellat (4) Dawn nies li jilag˙bu bin-nies (12) Tarah Ωgur f’xi ballu (4) u 42 Aktar minn çarruta wa˙da (6) Il-limatura Ωgur li ssir b’nofsha (4) Isimha ˙are© meta morna mfixklin? (5) u 47 Tkaxkira jew waqg˙a fit-tul (9) In-North Pole u s-South .... (4) u 54 Xog˙ol ta’ tiΩwiq fid-drapp (6) Din issir b’sieq fuq sieqek (5) Dan jiddawwar ma’ g˙onq il-kelb (6) u 62 Studenti lajçi (11) Reçta serja fuq il-palk, jew fuq it-TV (5) Mimli skaluni wa˙da fuq l-o˙ra (6) u 70 Din il-mara tal-imperatur? (11) u 73 Óatar tas-setg˙a, jew bastonçin (6) Nofsu ˙awtieli u tixrob minnu? (4) It-taxxa jew kwota f’nofs ilKamerata? (4)

79 80 84 87 88 93 94 96 100 105 108 109 110 111 112 113 114

..... Alla Sidi! (5) u 82 Xejn mhuma ma˙lula (9) u 85 Mqarqaç u fuq ru˙u wisq (6) .... a˙na jew m’a˙niex?! (4) Tabil˙aqq mimli spettaklu (12) .... lil min ˙aqqu b˙ala ringrazzja ment (4) u 95 Aktar minn favur wie˙ed (6) u 98 Çertament li mhuwiex maskili (9) u 101 L-ikbar wie˙ed kien ta’ Ìuda (9) G˙alaq ˙alqu u waqa’ fil-.... (4) Din ix-xitla ting˙ata b˙ala g˙alf lill-bhejjem (5) Xropp tal-˙arrub u z-zokkor img˙olli (6) Semmen minn wara u qag˙ad jg˙arrex bil-mo˙bi (6) Kemm hija tajba mimlija ˙axu! (5) Imur mal-kikkra (7) Tassew li qalbu kiefra (6) ImniΩΩla fuq il-karta (7) Weqfin

2 3 6 9 11 12 13 16 18 22 24 27 32

Kollha foloz la hemm ˙afna (5) u 4 Barmil bil-g˙atu (8) u 7 Mediçini jew xorb li jag˙tu l-ener©ija (10) u 10 Dawn iqandlu l-merkanzija filport (8) Kienet l-iΩg˙ar fl-uΩin (5) Dawn isakkru minn wara (7) Dan mhuwiex minn pajjiΩna (7) Malta u G˙awdex mimlijin bihom (5) Mag˙ad sewwa (5) Il-qbid tat-tajr u l-g˙asafar (5) u 26 G˙andna gzuz minnhom im˙arbtin u bil-˙ofor (6) Dan joqtol l-insetti (5) Sponta jew tajjar ix-xifer (6)

33

u 34 G˙al kull ˙atba hemm il-.......

(7) 35 Paspura u aktar b˙alha (6) 36 Musmar maqlub jew qrada (6) 37 Mhuwiex bhima (4) 38 Is-Sinjorina Losco (3) 40 Waqag˙lhom xag˙arhom (6) 44 In-nisa l-aktar li jitpaxxew biha (4) 48 Ag˙tih lil min ˙aqqu (4) 49 Kiseb jew iddobba (8) 51 Xi wa˙da mibluha u çassa (8) 52 Ir-ra˙al qrib Óa©ar Qim (6) 55 Wie˙ed mill-imsieken (6) 57 Id-demm ma jsirx .... (4) 59 Suppost il-˙in tal-irqad (4) 61 Bih in-nisa ja˙slu l-art bilwieqfa (4) 63 Ismu Russu ssibu fil-garigor? (4) 65 G˙asfur çkejken tal-im˙abba? (6) 66 Aktar minn moxt wie˙ed (4) 68 Mg˙oddi mill-makna tal-˙jata (6) 69 Xi ˙add li tafda fih ˙afna (6) 70 Toni tani tina talli tajtu .... tajba (4) 71 Idewbuha g˙as-si©ill (6) 74 L (4) 76 F’dan il-˙in (4) 78 Il-kapitali tal-Ìordan (5) 79 u 81 Dawn jg˙attu l-uçu˙ (6) 82 Mimli bih innifsu (5) 83 Óaxixa fil-borma g˙at-tog˙ma (7) 86 Ftehim bejn Ωew© pajjiΩi (7) 89 ..... ta’ ©udikanti (5) 90 u 91 Dan jirran©a d-daqqiet fil-karozzi (6) 92 G˙andu flus bir-..... (5) 97 Aktar minn molla wa˙da (5) 99 u 100 Ta’ min iqisu u jag˙ti kasu (10) 102 Aktar qrib (5) 103 u 104 Benefiççji jew favuri (8) 106 u 107 Mog˙ti l-g˙ajnuna (8)

Log˙ob

34 29.06.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 010 019 047 053 062 231 261 356 437 473 567 607 640 700 701 954

B’4 numri 0059 0119 0215 0273 0279 0427 0723 1079 1158 1196 2154 2215 2387 2446 2549 2668 2715 3034 3677 3823 3979 4695 4737 5292 5621 5720 5726 6056 6347 6761 6929 7118

7175 8168 9104 9384 9473 9754

B’5 numri

B’6 numri

02611 08961 12215 17860 18628 25506 27754 29162 36955 44204 47501 48909 52797 54163 68610 71032 72293 78921 82073 83803 93667 96166

218003 636826 660451 943602

Bi 8 numri 30666637 38110328 56099596 58214382

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: GRACE CUTAJAR, 91, St Mary, Triq San Xmun, Bu©ibba

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

2

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

29.06.2014 35

IRBAÓ €25 fI flus

25

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

1.

2,8,25.

4.

7,9.

9.

10.

12.

(6) 16.

18,19.

19.

20.

21.

23.

24.

Aktarx l-a˙jar plejer tad-dinja tal-futbol (5) Nikluh ˙afna a˙na l-Maltin (4) Iqabbduk id-dwejjaq (5) Ara 7 Itaqqab dan (6) Tolqot ma’ xi ˙a©a Isem iljun (3) G˙ajjat g˙allg˙ajnuna (5) Ara 18 Majjali bla omm! (5) Ara 6 Ara 2 Vapur im˙awwad (5)

Tal-festa (6) It-tlieta tal-ilma dawn! (6,4,1,5) 3,5.

Inkwiet ? (6) 5.

Ara 3 6,21M. Blat samm (6) 8.

Ara 2 11,21W. Ta˙leb din (6) 12,22. Minn Istanbul dawn (5) 13.

Qed jie˙u n-nifs (3) 14. Ìew a˙jar (6) 15.

Mar fejn ma jidhirx (6) 17.

Ramazzotti ˙afi! (3) 21.

Ara 11 22.

Ara 12 wieqfa

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin: 1.

Parir, 4.

BΩar, 7,16.

Irtir, 9.

Ru˙, 10. Çarrat, 12.

Avukat, 18,19. Óanek, 20.

Imtra, 21,24. St˙arri©.

Weqfin: 1.

2.

3,15.

5,6.

8.

11,23.

12.

13.

14.

17.

21.

22.

Partit, Ri˙, Riçikla©©, Ûarrat, Rankatura, Ivvota, Ar, UÓM, Tnabar, Int, SAV, Óut.

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Wie˙ed mill-atturi kien fuq vapur li g˙ereq u l-attur l-ie˙or hu famuΩ ma’ bosta tfajliet g˙all-apparenza sabi˙a tieg˙u Attur 1:

Attur 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Bruce Willis

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA CARMEN DIMECH, 162, Il-Bur, G˙axaq By-Pass, Óal G˙axaq, GXQ 9016

Brad Pitt

Sports

36 29.06.2014

L-EwwEL midaLja gĂ&#x201C;aLL- maLtin taL-Kata gĂ&#x201C;aL-judoKa It-tim tal-kata Malti, magË&#x2122;mul minn Joe Bonello u Joe Muscat fil- katame-no-kata , Ivan Esposito u Tiziana Apap fil- ju-no-kata , u George Fabri u Ray Fava fil- kime-no-kata , ikkompetew fit-Trofeo Kata Sicily. Dan kien l-aË&#x2122;Ë&#x2122;ar avveniment tar- ranking gË&#x2122;al-kata qabel il-Kampjonati Nazzjonali Taljani talKata, fejn skont il-punti jiŠi stabbilit it-tim tal-kata Taljan gË&#x2122;all-Kampjonati tad-Dinja.

Dan l-avveniment kien it-tielet dehra gË&#x2122;at-tim talkatame-no-kata. Bonello u Muscat wettqu il-katameno-kata gË&#x2122;all-ewwel darba fâ&#x20AC;&#x2122;Malta fil-Kampjonati tad-Dinja fl-2009 u Šew mogË&#x2122;tija 345 punt. Huma Šew is-sebaâ&#x20AC;&#x2122; fil-grupp tagË&#x2122;hom. Fl-2013, kienu Šabu 382 punt fil-Kampjonati Ewropej fâ&#x20AC;&#x2122;Malta. Fl-Grand Prix Taljan, Bonello u Muscat Šabu 392 punt, u rebË&#x2122;u il-midalja tal-bronâ&#x201E;Ś. Din kienet l-ewwel darba li koppja tal-kata Maltija rebË&#x2122;et midalja fâ&#x20AC;&#x2122;turnament internazzjonali tal- kata . Din il-kategorija tal- kata ntrebË&#x2122;et mil-koppja Andrea Fregnan u Stefano Moregola, li huma rebbieË&#x2122;a taâ&#x20AC;&#x2122; erbaâ&#x20AC;&#x2122; midalji taddeheb Ewropej u tnejn bronâ&#x201E;Ś mondjali.

Iâ&#x201E;Ś-â&#x201E;ŚewŠ koppji l-oË&#x2122;ra kellhom it-tieni esperjenza tagË&#x2122;hom fâ&#x20AC;&#x2122;avveniment tal-kata , l-ewwel waË&#x2122;da filKampjonati Ewropej tal-Kata fl-2013 fâ&#x20AC;&#x2122;Malta. Fabri u Fava kienu Šabu 443 punt fâ&#x20AC;&#x2122;Malta. Fi Sqallija din ilkoppja Šabet 472 punt. Esposito u Apap kellhom 363 punt fl-Ewropej u din id-darba Šabu 386 punt.

Dawn ir-riâ&#x201E;Śultati huma inkoraŠŠanti Ë&#x2122;afna gË&#x2122;allproliferazzjoni tal- kata fl-isport t a l - judo .

Ringrazzjament kbir imur gË&#x2122;at-tim, u l-Maestro Giovanni Strazzeri li qed jagË&#x2122;ti gË&#x2122;ajnuna tremenda lit-tim tagË&#x2122;na.

Joe Muscat u Joe Bonello jirçievu l-medalja

marK Borg ELEtt BĂ&#x201C;aLa prEsidEnt Ă&#x152;did taL-Fma

More than a pick-up.

A legend.

Hilux Invincible Double Cab 3.0 D-4D Hilux is more than a pick-up. Itâ&#x20AC;&#x2122;s a legend.

Rugged on the outside, refined on the inside, itâ&#x20AC;&#x2122;s the ultimate 24/7 working tool for business on the move.

â&#x20AC;&#x201C; 171 BHP engine â&#x20AC;&#x201C; Ladder chassis and TOP platform â&#x20AC;&#x201C; Automatic differential switches between 2WD and 4WD â&#x20AC;&#x201C; Toyota TouchTM 2 multimedia â&#x20AC;&#x201C; Cruise control

For more information contact: Michael Debono Limited 0GLQD 5RDG ĽHEEXã Tel: 2269 4000 sales@toyota.com.mt www.toyota.com.mt

DEBONO Toyota Gozo Showroom 0ĂŁDUU 5RDG Xewkija XWK 9015 - Gozo Tel: 2156 1122 / 2156 1117 ggs@toyota.com.mt

5

FINANCE

year WARRANTY

ONLY 5.5% VARIABLE RATE OVER 6 YEARS

Toyota T oyota Malta

Il-Perit Mark Borg Šie elett bË&#x2122;ala l-President il-Šdid talFutsal Malta Association (FMA) mill-membri tal-Kunsill u d-delegati tal-klabbs waqt il-LaqgË&#x2122;a Annwali Ă&#x152;enereli li saret nhar is-Sibt filgË&#x2122;odu fil-Padiljun Sportiv taâ&#x20AC;&#x2122; Kordin.

Il-Perit Mark Borg se jkun is-suççessur taâ&#x20AC;&#x2122; Donald Spiteri li serva din il-kariga gË&#x2122;al dawn l-aË&#x2122;Ë&#x2122;ar sentejn u Šie nominat bË&#x2122;ala l-ewwel president onorarju tal-istess assoçjazzjoni.

Fl-ewwel kelmtejn bË&#x2122;ala l-President il-Šdid, il-Perit Mark Borg Ë&#x2122;assu onorat li se jokkupa din il-kariga hekk importanti.

Irringrazzja lil Donald Spiteri gË&#x2122;all-Ë&#x2122;idma tiegË&#x2122;u tul dawn l-aË&#x2122;Ë&#x2122;ar sentejn u ddeskrivieh bË&#x2122;ala persuna dinamika u influwenti fil-fondazzjoni tal-Futsal Malta Association.

Borg se jkun qed iË&#x2122;ares lejn proŠett taâ&#x20AC;&#x2122; tliet snin sabiex il-futsal fâ&#x20AC;&#x2122;Malta jitjieb minn diversi fatturi.

Ix-xewqa tiegË&#x2122;u hi li jidË&#x2122;ol kampjonat gË&#x2122;aâ&#x201E;Ś-â&#x201E;ŚgË&#x2122;aâ&#x201E;ŚagË&#x2122; biex jiggarantixxi l-futur tal-futsal fâ&#x20AC;&#x2122;Malta.

L-assoçjazzjoni se taË&#x2122;dem fuq proŠetti Šodda fejn jidË&#x2122;lu sports management u korsijiet gË&#x2122;all-kowçis.

Fl-aË&#x2122;Ë&#x2122;ar nett il-President il-Šdid saË&#x2122;aq fuq l-importanza li jkun hemm rispett bejn il-persuni kollha involuti fil-futsal, biex bâ&#x20AC;&#x2122;hekk jogË&#x2122;la l-livell tal-futsal fâ&#x20AC;&#x2122;pajjiâ&#x201E;Śna.

Waqt l-istess laqgË&#x2122;a Šie elett il-Viçi President Šdid Alfred Camilleri li kien ikkontestat minn Saviour Darmanin.

Vanessa Darmanin Šiet ikkonfermata bË&#x2122;ala teâ&#x201E;Śoriera u Emmanuel Fenech bË&#x2122;ala segretarju tal-FMA.

Sports

29.06.2014 37

RiÛultati PoÛittivi GÓal tRiathlon Malta Il-Malta Triathlon Malta kellhom weekend poΩittiv ferm f’Kitzbuhel, l-Awstrija, fejn il-kontin©ent tag˙ha pparteçipa filKampjonati tat-Triathlon Ewropew li saru f’din il-belt li tinstab tar-re©jun tatTirol.

Din kienet parteçipazzjoni li kissret kull rekord g˙al Triathlon Malta hekk kif ˙adu sehem xejn inqas minn tmien atleti fl-Istandard (Olympic) Distance Triathlon, mag˙mula minn 1.5km g˙awm, segwit minn 40km çiklat u kkonkluduΩ b’10km ©iri. Il-membri tattim irçevew mer˙ba sabi˙a matul ilparata tan-nazzjonijiet waqt il-çerimonja ta’ ftu˙.

Il-qofol tal-kompetizzjoni g˙at-tim TRIMLT wasal meta Danica Bonello-Spiter rnexxielha tikseb it-tieni post u midalja tal-fidda fil-kategorija tag˙ha. BonelloSpiteri ilha turi forma brillanti tul l-istadji inizjali kollha tal-ista©un u dan jawgura tajjeb g˙all-parteçipazzjoni tag˙ha filLog˙ob tal-Commonwealth f’Lulju li ©ej.

Keith Galea, triatleta ie˙or Malti li mis-

villaÌÌ tat-tazza tad-dinja Fi SMaRtCity Malta

SmartCity Malta qed torganizza l-ewwel Villa©© tat-Tazza tadDinja fiç-çentru ©did u vibranti tag˙ha fin-na˙a t’isfel ta’ Malta, il-Laguna Walk. Il-log˙biet kollha tat-Tazza tad-Dinja qed jintwerew fuq skrin tal-LED kbir mis-6pm ’il quddiem, sat13 ta’ Lulju, u g˙alhekk in-nies g˙andhom l-opportunità jaraw it-tim favorit tag˙hom jilg˙ab waqt li jgawdu xarba friska f’lejla sajfija Maltija.

Il-Villa©© tat-Tazza tad-Dinja jinsab ˙dejn il-laguna impressjonanti b’funtani spettakolari li jiΩfnu, li to˙loq atmosfera sabi˙a g˙al waqt li wie˙ed ikun qed jara l-log˙ob.

Il-log˙ob tat-Tazza tad-Dinja qed jintwerew fuq skrin talLED kbir li fuqu l-log˙ob jidhru çari minkejja x-xemx, allura hu perfett g˙al-log˙biet li jintwerew qabel ma tkun bdiet tinΩel ix-xemx. Il-Laguna Walk toffri wkoll varjetà kbira ta’ ristoranti b’postijiet fuq barra kif ukoll fuq ©ewwa.

Dawn jinkludu Wejla by Tartarun, Chocafé, The Londoner Pub, Melita Steakhouse, Da Vinci, Bistro Ten-O-One kif ukoll Incredible Asia li joffru g˙aΩla ta’ ikel differenti g˙all-gosti ta’ kul˙add.

Il-Villa©© tat-Tazza tad-Dinja ta’ SmartCity Malta joffri postijiet g˙al madwar 300 persuna, u g˙alhekk kul˙add jista’ jgawdi l-log˙ob mal-˙bieb u l-qraba tieg˙u. L-atmosfera ener©etika Ωgur li ma tiddiΩappunta lil ˙add, grazzi g˙all-fatt li l-post joffri l-aspetti u l-façilitajiet kollha neçessarji g˙all-aqwa esperjenza tat-Tazza tad-Dinja.

tenni li ji©i inkluΩ fil-kontin©ent Malti g˙al-Log˙ob tal-Commonwealth ukoll kellu prestazzjoni tajba ˙afna kif hekk kif spiçça fis-seba’ post fil-kategorija tieg˙u.

Numru ta’ membri o˙ra tan-National Triathlon Team kellhom prestazzjonijiet poΩittivi, fosthom Graham Borg, Michelle Vella-Wood, Hannah Pace u Margaret Seguna. Ma’ dawn ing˙aqdu wkoll Suzanne Farrugia u Angele Cremona li g˙amlu parti mill-AgeGroupers.

Il-President ta’ Triathlon Malta, Cyprian Dalli, akkumpanja lit-tim flAwstrija u attenda wkoll il-Kungress Ìenerali Annwali tal-Unjoni Ewropea tat-Triathlon li saret matul l-istess weekend. “Kien weekend poΩittiv ˙afna g˙al Triathlon Malta fl-aspetti kollha,” sostna Dalli qal. “L-atleti tag˙na kisbu riΩultati poΩittivi ˙afna u a˙na kburin bil-midalja ta’ Danica. Min-na˙a l-o˙ra, a˙na n˙ossu wkoll li n-networking tag˙na fuq livell Ewropew irnexxa hekk kif

qeg˙din ning˙ataw il-kreditu dovut mill-˙bieb tag˙na Ewropej millEuropean Triathlon Federation. Ilparteçipazzjoni u l-pro©etti tag˙na ©ew imfa˙˙ra u dan jawgura tajjeb g˙allkontinwazzjoni tal-iΩvilupp tal-isport f’Malta.”

L-iskeda importanti ˙afna li jmiss g˙all-Triathlon Malta hija l-parteçipazzjoni fil-Log˙ob tal-Commonwealth aktar tard f’Lulju, fejn Danica Bonello Spiteri u Keith Galea, flimkien malkowç nazzjonali Dermot Galea, se jkunu qeg˙din jiffurmaw parti mill-kontin©ent Malti li se jie˙u sehem fi Glasgow. Dan se jkun ritorn g˙al Triathlon Malta fil-Log˙ob talCommonwealth wara assenza ta’ 12-il sena.

Aktar informazzjoni dwar il-Malta Triathlon Federation tista’ tinkiseb missit elettroniku www.triathlonmalta.org jew fuq il-pa©na Facebook tag˙ha https://www.facebook.com/MaltaTriathl onFederation?fref=ts

Sports

38 29.06.2014

ÓARSA LEJN IL-GRAND PRIX TAL-AWSTRIJA RAPPORT TA’ LIAM GAUCI

SFIDA TAL-WILLIAMS?

KLASSIFIKA TAL-F1 | AWSTRIJA

KLASSIFIKA TAS-SEWWIEQA

Nru

Sewwieq

Tim

Óin

Nru

Sewwieq

Tim

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Lewis Hamilton Valtteri Bottas Felipe Massa Fernando Alonso Sergio Perez Kevin Magnussen Daniel Ricciardo Nico Hulkenberg Kimi Raikkonen

Mercedes Mercedes Williams Williams Ferrari Force India McLaren Red Bull Force India Ferrari

1:27.54.976 +1.9 +8.1 +17.2 +18.3 +28.2 +31.5 +42.9 +43.5 +47.1

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Lewis Hamilton Daniel Ricciardo Fernando Alonso Sebastian Vettel Nico Hulkenberg Valtteri Bottas Jenson Button Felipe Massa Kevin Magnussen

Mercedes Mercedes Red Bull Ferrari Red Bull Force India Williams McLaren Williams McLaren

Il-Grand Prix tal-Awstrija offriet l-ispettaklu mixtieq b’tellieqa li Ωammet lil kul˙add fuq ix-xwiek sala˙˙ar kurva. Wara l-problemi li l-Mercedes esperjenzaw fil-Kanada, is-sewwieqa tag˙hom re©g˙u kisbu 1-2 finish li kkonferma l-predominju tat-tim f’din il-faΩi tal-ista©un. Madankollu, dan ir-riΩultat ma jg˙idx l-istorja kollha ta’ dan il-GP hekk kif ilMercedes ma gawdewx mill-istess distakk li kellhomx iktar kmieni f’dan l-ista©un.

Se ja˙rab bil-kampjonat?

Sa qabel it-tellieqa ta’ Monaco Rosberg deher li kien qieg˙ed jikkrolla ta˙t il-pressjoni ta’ Hamilton u deher inevitabbli li l-Brittaniku ja˙rab bil-kampjonat. Però, ir-reb˙a li ©ab fil-prinçipat Monegask tat spinta kbira, kemm morali, kif ukoll matematika, lill-GermaniΩ illi deher ferm iktar kunfidenti fl-abiltajiet tieg˙u matul it-tlielaq li segwew. Issa huwa Hamilton li jidher li qieg˙ed ibati biex isib tarf talkollega tieg˙u, hekk kif Rosberg irnexxielu jikseb iktar punti mill-Brittaniku fi tliet tlielaq konsekuttivi.

F’dan l-istadju, però, ma jkunx g˙aqli li wie˙ed jg˙id illi Hamilton tilef il-kontroll tas-sitwazzjoni.

Fil-fatt, fl-Awstrija, il-Brittaniku kellu tellieqa tajba ferm hekk kif avvanza diversi poΩizzjonijiet biex patta g˙all-kwalifiki diΩasturi li kellu s-Sibt. Matul ittellieqa huwa baqa’ javvanza b’ritmu mg˙a©©el sakemm fl-a˙˙ar kien kwaΩi la˙aq lil Rosberg.

Bil-mod kif kien qieg˙ed inaqqas id-distakk minn mal-ÌermaniΩ, m’hemmx dubju li Hamilton kellu çans tajjeb li jil˙aq lill-kollega tieg˙u kieku kellu g˙all-inqas Ωew© dawriet jew tlie ta o˙ra.

Madankollu, li hemm hemm, imma ˙afna dilettanti

Punti 165 136 83 79 60 59 55 43 30 29

huma ˙erqana biex jaraw x’se ji©ri fil-Grand Prix li jmiss, dak Brittaniku, fejn Hamilton Ωgur li se jkun determinat iktar minn qatt qabel illi jo˙ro© b˙ala rebbie˙.

Potenzjal mo˙li Il-Williams kellhom prestazzjoni tajba ferm flAwstrija. Però, hija l-opinjoni ta’ bosta li dan it-tim seta’ mar ˙afna a˙jar kieku l-pitstops kienu iktar effiçjenti. Fl-Awstrija, il-mekkaniçi g˙al darb’o˙ra re©g˙u kienu kalmi wisq f’dan l-eΩerçizzju u tilfu sekondi li setg˙u kienu prezzjuΩi g˙as-sewwieqa tag˙hom.

Din it-traskura©ni tat l-opportunità, l-ewwel lil Rosberg, imbag˙ad lil Hamilton, illi jaqbΩu lil Bottas u Massa. Ûbalji dilettanteski b˙al dawn ma jistg˙ux jibqg˙u jse˙˙u jekk il-Williams bi˙siebhom jibdew jikkompetu g˙all-ewwel poΩizzjonijiet tal-klassifika.

Minkejja li wie˙ed irid jirrikonoxxi li dan it-tim kien il-vittma ta’ numru ta’ episodji sfortunati li tellfulu ˙afna punti, huwa vera wkoll li iktar attenzjoni setg˙et façilment po©©iethom viçin ir-Red Bull fil©lieda g˙at-tieni post tal-klassifika tal-kostrutturi u mhux fil-˙ames post li jinsabu fih b˙alissa.

Iridu ja˙dmu iktar Ir-Red Bull re©g˙u kellhom problemi serji bilmagna Renault. Din id-darba l-vittma kien Vettel li fit-tieni darba kellu problema elettrika li kwaΩi waqqfitlu l-vettura g˙al kollox. Sakemm l-affarijiet irritornaw g˙an-normal, Vettel kien tilef diversi poΩizzjonijiet biex fl-a˙˙ar qata’ qalbu u rtira mit-

tellieqa wara li g˙amel ˙sara fin-na˙a ta’ quddiem tal-vettura meta pprova jaqbeΩ lil G utie rrez.

Ricciardo, min-na˙a l-o˙ra, irnexxielu jasal sa tmiem it-tellieqa, imma bit-tmien post li ©ab ma tantx g˙andu x’jiççelebra.

Il-problemi li qieg˙da jkollha l-magna Renault fla˙˙ar jidhru li qed ixebbg˙u lid-diri©enti tar-Red Bull. Fil-©img˙at li g˙addew di©à kien hemm g˙ajdut li dan it-tim qieg˙ed jikkunsidra li ma j©eddidx il-kuntratt mar-Renault meta dan jiskadi fl2015. Però, wara l-GP tal-Awstrija, Christian Horner, it-Team Principal tar-Red Bull Racing, ma qag˙adtx idur mal-lewΩa u qal li t-tim tieg˙u mhuwiex se jkompli jaççetta dan it-tip ta’ prestazzjonijiet medjokri fil-futur.

Mistoqsi jekk ir-Red Bull humiex interessati li jibdew jikkooperaw ma’ kumpanija o˙ra jew sa˙ansitra jibdew jipproduçu l-magni huma kif jag˙mlu lFerrari u l-Mercedes, Horner ma eskluda xejn u qal li dan it-tip ta’ deçiΩjonijiet jittie˙du lejn l-a˙˙ar talista©un.

Il-Ferrari g˙adha qed ikollha sta©un indifferenti.

Alonso re©a’ rsista biex i©ib li jista’ mill-karozza batuta li pprovdewlu. L-Ispanjol laqqat g˙axar punti g˙at-tim tieg˙u biex iΩommu biç-çans li ji©©ieled g˙at-tielet post tal-klass ifika tal-kos trutturi.

Madankollu, it-tim ta’ Maranello mhuwiex qieg˙ed jag˙mel il-progress li qed jag˙mlu timijiet o˙ra u ma jidhirx li se jg˙addi wisq Ωmien qabel ma jitlef poΩizzjoni jew tnejn f’din il-klassifika.

Il-Force India kisbet punti o˙rajn importanti g˙allklassifika. Dan it-tim g˙andu koppja ta’ sewwieqa li jikkumplimentaw lil xulxin u ˙ar©u l-potenzjal s˙i˙ tal-vetturi tag˙hom. Filwaqt li Perez huwa t-tip ta’ sewwieq li jie˙u r-riskji biex jikseb l-aqwa riΩultati possibbli, Hulkenberg dejjem ikun hemm biex ilaqqat xi punti g˙at-tim f’kaΩ li l-Messikan ma jasalx sal-a˙˙ar. Bis-sa˙˙a ta’ dawn iΩ-Ωew© karattri kontrastanti, il-Force India po©©ew ru˙hom f’poΩizzjoni tajba biex jispiççaw fit-tielet jew ir-raba’ post fl-a˙˙ar tal-ista©un.

Il-McLare n kellha s torja differenti s’iss a.

Madankollu, hija g˙amlet avvanzi çari matul l-a˙˙ar tlieleq. Minkejja li mhumiex qeg˙din fejn jixtiequ, g˙all-inqas jistg˙u jikkonslaw ru˙hom bil-fatt li re©g˙u bdew ji©bru l-punti b’mod konsistenti.

G˙alissa taf ma tidhirx b˙ala xi ˙a©a kbira, però huwa tajjeb li qeg˙din iΩommu l-kuntatt mat-timijiet ta’ quddiemhom. Jekk ikomplu jag˙mlu passi ’l quddiem, ix-xog˙ol siewi li qieg˙ed isir b˙alissa jista’ j˙allihom biç-çans li jitilg˙u xi poΩizzjonijiet lejn l-a˙˙ar tal-ista©un.

Riformi nofs le˙ja L-FIA qieg˙da tkompli bid-diskussjonijiet wara lkwinti biex inaqqsu l-ispejjeΩ g˙at-timijiet tal-F1. Kif kien mistenni, dawn id-dibattiti qeg˙din ikunu ja˙arqu ˙afna b’kuntrasti kbar fil-poΩizzjonijiet tattimijiet il-kbar u dawk Ωg˙ar. Vittma ta’ dawn ilkuntrasti kienet il-proposta li s-sessjonijiet ta’ prattika ta’ nhar il-Ìimg˙a jinΩlu minn tnejn g˙al wa˙da biex it-timijiet ikunu jistg˙u jaslu aktar tard fiç-çirkwit u b’hekk jiffrankaw diversi spejjeΩ lo©istiçi.

Però, biex dawn l-ispejjeΩ ji©u kkontrollati, ilFederazzjoni qablet li t-testijiet tal-Ba˙rejn g˙andhom jispiççaw biex issa jibdew isiru kollha flEwropa. Barra minn hekk, it-testijiet li kienu jsiru matul l-ista©un mistennijin jinΩlu g˙al tnejn millerbg˙a preΩenti.

Dawn ir-riformi g˙at-timijiet il-kbar jafu jkunu biΩΩejjed f’dan l-istadju. Madankollu, it-timijiet iΩΩg˙ar qeg˙din jis tennew ferm iktar millFederazzjoni b˙all-famuΩa cost cap, li f’dan l-istadju tidher li tpo©©iet fuq l-ixkaffa.

Persona©© li jidher li mhux qieg˙ed jinkwieta g˙al dawn it-timijiet huwa Bernie Ecclestone, li sostna li min ma jifla˙x ila˙˙aq mal-ispejjeΩ tal-isport jaf fejnu l-bieb ta’ barra. Fil-fehma tieg˙u, g˙al kull tim li jabbanduna l-F1, hemm bosta o˙rajn li jistg˙u je˙dulu postu. Però, ˙afna nies kienu xettiçi dwar kemm dan huwa minnu g˙aliex il-ftit timijiet li da˙lu matul dawn l-a˙˙ar snin, jew abbandunaw lisport fi Ωmien qasir jew qeg˙din isibu ru˙hom f’xifer ta’ problemi finanzjarji kull sena.

Sports

29.06.2014 39

taZZa taD-DinJa

BraÛil BLA EFFETT L-Urugwaj ming˙ajr Suarez g˙all-bqija tal-kampjonat tat-Tazza tad-Dinja wara li fil-log˙ba kontra l-Italja l-plejer Urugwajan gidem lid-difensur Taljana ta’ Juventus Giorgio Chiellini. Kienet log˙ba importanti g˙aΩ-Ωew© timijiet li wasslet biex it-Taljani jmorru d-dar kmieni. Waqt il-log˙ob tistenna tensjoni kbira bejn it-timijiet u l-adrenalina g˙ar-reb˙ tista’ tinbidel f’rabja f’bosta plejers. Il-gidma ta’ Suarez ma kinitx wa˙da ta’ mibeg˙da, iΩda riΩultat ta’ rabja tal-mument. Dan l-aççident ma kienx l-ewwel wie˙ed g˙al dan il-plejer ta’ Liverpool.

L-ewwel aççident se˙˙ meta Suarez kien jilg˙ab mal-Ajax fl-2010 u gidem lil Otman Bakkal – dak iΩ-Ωmien plejer ta’ PSV Eindhoven – Suarez kien sospendut g˙al seba’ log˙biet. It-tieni aççident ©ara s-sena l-o˙ra, meta Suarez gidem lil Branislov Ivanovic – plejer taç-Chelsea. Suarez kien sospendut g˙al 10 log˙biet.

U din id-darba 4 xhur sospensjoni minn kwalunke futbol. IΩda donnu dan il-plejer Ωag˙Ωug˙ ta’ 27 sena mhux qed jie˙u t-tag˙lima li suppost g˙andu jie˙u minn dawn il-penalitajiet kollha. Jidher çar li l-penalità ta’ sospensjoni hija bla effett fuq l-attitudni tieg˙u. Mhux l-istess nistg˙u ng˙idu g˙allisponsors tieg˙u fejn wie˙ed mill-isponsors riçenti tal-plejer, il-kumpanija 888poker, ˙abbret li ˙assru il-kuntratt tag˙hom ma’ Suarez b’effett immedjat.

Dan kien ilu ftit ©img˙at biss jirrappreΩenta l-kumpanija.

IR-RITORN TA’ VAN PERSIE Fl-ewwel log˙ba tal-lum, fil-grawnd Castelão, naraw lill-Olanda u l-Messiku.

L-Olanda huma r-rebbie˙a ta’ grupp B li temmew l-ewwel rawnd b’punti massimi, u l-Messiku ©ew fit-tieni post ta’ grupp A, wara l-BraΩil, b’seba’ punti. Bejniethom, iΩ-Ωew© timijiet skurjaw 14-il gowl.

Il-Messiku, mhux biss ipproduçew prestazzjonijiet tajbin f’dan il-kampjonat, iΩda anke l-kontrattakki kienu ta’ theddida g˙all-avversarji tag˙hom.

L-OlandiΩi wrew kemm huma b’sa˙˙ithom fl-attakk, b’mod speçjali l-plejer ta’ Bayern Munich, Arjen Robben, li b˙alissa g˙addej minn forma tajba u li qed ikun ta’ problema g˙ad-difensuri avversarji min˙abba l-˙effa li g˙andu.

IΩda l-Messiku g˙andhom joqog˙du ferm aktar attenti, hekk kif fil-log˙ba tal-lum jirritorna wkoll il-captain OlandiΩ Robin Van Persie. Robben u Van Persie jag˙mlu dwett tajjeb, iç-çans tal-Messikani li jg˙addu g˙all-kwarti finali jiddependi fuq il-kapaçità li jwaqqfu lil din il-koppja milli tavvanza lejn il-lasti tag˙hom.

It-tbassir g˙al din il-log˙ba hija favur l-OlandiΩi, iΩda dan i˙oll u jorbot skont il-prestazzjoni tat-timijiet, hekk kif f’din l-edizzjoni tat-tazza tad-dinja rajna bosta eliminazzjonijiet ta’ timijiet Ewropej.

IT-TAZZA TAD-DINJA FUQ TWITTER L-aktar log˙ba li ©iet diskussa fuq is-sit soçjali Twitter hija bla dubju l-ewwel log˙ba li ntlag˙bet: il-BraΩil vs il-Kroazja. Din il-log˙ba ˙alliet impatt kbir hekk kif kellha mument li kien l-aktar imsemmi fuq dan is-sit. Xokkanti kif l-aktar mument popolari huwa l- own-goal li g˙amel Marcelo fl-ewwel log˙ba, u mhux il-‘kannibaliΩmu’ ta’ Suarez – qed nirreferi g˙all-inçident bejn Suarez u Chiellini b˙ala kannibaliΩmu b’mod umoristiku, g˙aliex forsi vera fuq Twitter ma kienx l-iktar popolari, però Facebook kien invaΩat bi stampi mmanipulati ta’ Suarez jiekol idejn Chiellini u çajt ie˙or relatat.

L-Ar©entin Lionel Messi u l-BraΩiljan Neymar huma fost l-aktar plejers popolari fuq Twitter; dawn isemmew l-aktar min˙abba l-fatt li t-tnejn skurjaw erba’ gowls kull wie˙ed.

It-Taljani ssemmew ukoll, anzi biex inkun eΩatt l-attakkant ta’ Milan, Mario Balotelli, kellu l-aktar kumment famuΩ. Huwa kiteb: “Jekk a˙na nirb˙u lil Kosta Rika rrid bewsa, ovvjament fuq ˙addejja, ming˙and ir-re©ina IngliΩa.”

Miskin baqa’ bla bewsa! Min jaf jekk stidnitux g˙al naqra te bil-lumi minflok?!

Is-siti soçjali tant saru parti integrali fi kwalunkwe avveniment li jsir madwar id-dinja li tista’ ma ssegwix dak li jkun qed ji©ri, g˙aliex mill-kummenti li jit˙allew fuq is-siti tkun taf x’©ara xorta wa˙da.

“YES WE CAN” Tist˙ajlek qed tisma’ lill-President tal-Amerika, Barack Obama, meta tisma’ “Can USA win it? Yes we can,” imma din il-fraΩi qalha l-ÌermaniΩ Jurgen Klinsmann. Klinsmann kien il-kowç tal-Ìermanja, meta ç- champions Italja kienu g˙elbu lill-ospitanti 2-0 fis-semifinali tat-Tazza tad-Dinja 2006. Na˙seb it-Taljani riedu jpattuha lill-ÌermaniΩi talli fl-1990 reb˙u t-Tazza tad-Dinja f’darhom. IΩda Klinsmann illum huwa l-kowç tal-Istati Uniti.

Il-ÌermaniΩ kien ikkritikat fil-medja Amerikana, hekk kif sa˙aq li lAmerikani mhumiex kontendenti realistiçi sabiex jirb˙u t-tazza. IΩda wara li g˙addew mill-faΩi tal-gruppi, inbidlet il-folja u qed ikun aktar poΩittiv mattim li jmexxi. Mhux talli hekk, talli qed jaspira li javvanza aktar fil-kampjonat. U g˙aliex le? Óeqq! Issa la qeg˙din mal-a˙˙ar sittax, il-moral tat-tim jiΩdied.

L-Amerikani se jiltaqg˙u mal-Bel©ju nhar it-Tlieta li ©ej, u jekk jg˙addu g˙al-kwarti finali jistg˙u jiltaqg˙u kemm mal-Ar©entina kif ukoll malIΩvizzera – skont min jg˙addi minn dawn iΩ-Ωew© timijiet.

Mument minn din il-©img˙a: l-aktar a˙bar li qalg˙et kontroversja fit-Tazza tad-Dinja din il-©img˙a.

il-lOGÓOB GÓal Din il-ÌiMGÓa illum, il-Óadd 29 ta’ Ìunju log˙ba Estadio Castelao 51 Fortaleza

l-Olanda

18.00

il-Messiku

log˙ba Arena Pernambuco Recife 52

Kosta rika

22.00

il-Greçja

log˙ba Estadio Nacional Brasilia 53

Franza

18.00

in-ni©erja

log˙ba Estadio Beira-Rio Porto Alegre 54

il-Ìermanja

22.00

l-al©erija

log˙ba Arena de Sao Paulo 55 Sao Paulo

l-ar©entina

18.00

l-iΩvizzera

log˙ba Arena Fonte Nova 56 Salvador

il-Bel©ju

22.00

l-istati Uniti

G˙ada, it-tnejn 30 ta’ Ìunju

it-tlieta, 1 ta’ lulju

Kwarti Finali Ìimg˙a, 4 ta’ lulju Estadio do log˙ba Maracana 58 Rio De Janeiro

rebbie˙ l.53

18.00

rebbie˙ l.54

log˙ba Estadio Castelao 57 Fortaleza

rebbie˙ l.49

22.00

rebbie˙ l.50

log˙ba Estadio Nacional 60 Brasilia

rebbie˙ l.55

18.00

rebbie˙ l.56

log˙ba Arena Fonte Nova 59 Salvador

rebbie˙ l.51

22.00

rebbie˙ l.52

Sibt, 5 ta’ lulju

Lokali

40 29.06.2014

KonFerMa ta’ FinanZi on traCK

Il-Ministeru g˙all-Finanzi lbiera˙ esprima s-sodisfazzjon tieg˙u li lFiguri tal-Finanzi tal-Gvern ippubblikati mill-A©enzija Nazzjonali talIstatistika jirriflettu l-Pjan Imfassal filBa©it 2014.

Il-figuri g˙all-perjodu ta’ bejn Jannar u Mejju ta’ din is-sena juru li n-nefqa tal-Gvern qieg˙da tiΩdied kif kien ippjanat fil-ba©it g˙al din is-sena, u g˙alhekk il-miri tal-Gvern qeg˙din jintla˙qu. Fil-fatt, in-nefqa minn Jannar sa Mejju 2014 hija biss €4.5 miljun iktar minn dak li kien previst.

Dan ifisser li meta mqabbel mal-istess perjodu tas-sena l-o˙ra, iΩ-Ωieda fin-nefqa fuq il-mediçini, l-edukazzjoni kif ukoll pagi u spejjeΩ amministrattivi kienet ippjanata, kif jidhru flallokazzjonijiet tal-ba©it.

Il-Ministeru spjega li l-programm talGvern indirizza Ωidiet fl-interventi u operazzjonijiet biex jindirizza l-lista ta’ stennija esa©erata f’çerti sezzjonijiet tal-isptarijiet. Dan ©ab mieg˙u Ωieda

Liquigas tnaqqas id-depoÛitu taÇ-ÇiLindri bi €15

Liquigas Malta ˙abbret li minn nhar klijenti g˙andhom iΩommu l-irçevuta it-Tlieta l-1 ta’ Lulju 2014 se tnaqqas ta’ Liquigas biex f’kaΩ li fil-futur jixid-depoΩitu rifondibbli fuq çilindri li t i e q u j i r r i t o r n a w i ç - ç i l i n d r u l i l jin©arru meta jkun rikjest servizz ©did Liquigas, dawn ikunu intitolati li minn €25 g˙al €10. Dan ifisser li per- ji©bru lura l-ammont indikat fuq ls u n a j i s t a ’ j k o l l h a ç i l i n d r u i e ˙ o r irçevuta.

Id-distributuri huma obbligati skont ming˙ajr ma tirritorna wie˙ed vojt.

Id-depoΩitu ta’ €10 g˙al kull çilindru il-li©i biex jo˙or©u l-irçevuta uffiçjali hu l-˙las minimu li jista’ jkun mitlub tad-depoΩitu ta’ Liquigas fejn ikun indikat l-ammont preçiΩ tad-depoΩitu skont r-regoli tas-suq ta’ LPG. Liquigas qalet li g˙andha l-˙sieb li m˙allas mill-klijent lil Liquigas. Il-klitippromovi u tinçentiva l-uΩu ta’ LPG jenti li jixtiequ jirritornaw çilindru se fiç-çilindri, b’mod partikolari g˙all- jing˙ataw il-flus lura skont il-valur apparat b˙alma huma heaters tal-ilma indikat fuq l-irçevuta uffiçjali, anke f’kaΩ li dan in˙are© b’ammont differli ja˙dmu bil-gass.

Il-klijenti huma m˙e©©a biex isaqsu enti.

Skont ir-regoli tas-suq tal-LPG, speçifikament g˙all-irçevuta uffiçjali ta’ Liquigas li tidher fir-ritratt, u ma jing˙ata lura l-ammont ta’ €5 jekk ilg˙andhomx jaççettaw dokumenti o˙ra klijent jiddeçiedi li jirritorna ç-çilindru fl-ispiΩa, li però xorta kienet wa˙da ma˙ru©a mid-distributur innifsu. Il- ming˙ajr irçevuta. ppjanata. Ûied li l-investiment li qieg˙ed isir Ritratt: Il-klijenti ma g˙andhomx jaççettaw l-ebda rçevuta o˙ra, fil-qasam edukattiv sabiex jitnaqqas llanqas l-irçevuta tal-VAT, ˙lief l-irçevuta uffiçjali ta’ Liquigas illitteriΩmu, jiΩdied il-persenta©© ta’ studenti li jibqg˙u jistudjaw, Ωieda flischolarships biex aktar studenti jsegwu l-istudji universitarji u postuniversitarji, u l-g˙ajnuna li ting˙ata lill-istudenti bi bΩonnijiet speçjali, tfisser ukoll investiment aktar f’dan il-qasam.

Fejn jid˙lu pagi, iΩ-Ωieda hija konformi ma’ dak li kien previst min˙abba Ωidiet lill-impjegati skont il-ftehim kollettiv.

Id-d˙ul mit-taxxi diretti, li jinkludu ttaxxi fuq id-d˙ul u l-bolla, ikompli jirrifletti Ω-Ωieda ta’ 3,321 persuni li da˙lu fid-dinja tax-xog˙ol fl-ewwel kwart tas-sena 2014. Min-na˙a l-o˙ra, iΩ-Ωieda fid-d˙ul mit-taxxi indiretti tikkonferma li r-ro˙s fil-kontijiet taddawl u l-ilma qed i˙alli aktar flus filbut li qed ti©i riflessa f’Ωieda fil-kummerç.