Kullhadd 27.10.2013

www.kullhadd.com

IkeL BnIn

GÓAL HALLOWeen!

Il-Óadd 27 ta’ Ottubru, 2013 Óar©a Nru 1,059

Ara pa©na 5

Prezz ›0.80

MALTA B’SAÓÓITHA

Wara ˙afna snin, Malta rnexxielha ssemma’ le˙inha u tikseb rispett g˙all-mexxej tag˙ha mill-barranin.

Din il-©img˙a kul˙add seta’ jara li Malta g˙andha pjan çar dwar l-immigrazzjoni.

Kif sar mag˙ruf li kien hemm reΩistenza kbira biex il-mexxejja Ewropej jiddiskutu l-kwistjoni tal-immigrazzjoni illegali, bdew kuntatti bejn il-Gvern Malti u Gvernijiet o˙ra.

Fil-fatt, tmiem il-©img˙a li g˙addiet kien ikkaratterizzat minn bosta telefonati bejn kapitali Ewropej, bil-Prim Ministru Joseph Muscat iwassal il-messa©© li hu mhux lest li jaççetta dan l-a©ir.

Fi Brussell kien hemm min beda jg˙id li din kienet inizjattiva iΩolata u li wie˙ed ma tantx kellu g˙alfejn jinkwieta min˙abba li Malta aktarx tispiçça wa˙edha, jew kwaΩi.

Ìara, iΩda, dak li burokratiçi fi Brussell ma bassrux li seta’ ji©ri, hekk kif it-Tnejn filg˙odu wasal Malta g˙al g˙arrieda l-Prim Ministru Grieg, Antonis Samaras. Fillaqg˙a ta’ bejniethom, Muscat u Samaras bdew i˙ejju strate©ija komuni u bdew ifasslu dak li kellhom jipproponu flimkien lill-Ewropa. Samaras baqa’ sejjer l-Italja, fejn kompla b’dan it-tfassil mal-Prim Ministru Taljan, Enrico Letta, biex it-tliet pajjiΩi ffurmaw front komuni. Muscat u Letta g˙andhom ˙biberija personali li tinbet mill-fatt li kienu Membri tal-Parlament Ewropew flimkien.

L-istrate©ija tal-Gvern kompliet billi, fil-Lussemburgu, id-Deputat Prim Ministru Louis Grech u l-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin George Vella ˙admu mal-kollegi Taljani u Griegi biex ji©bru aktar appo©©.

Tkompli f’pa©na 2

L-eks-Ministru Nazzjonalista, il-Perit Michael Falzon, qal lill-gazzetta KullÓadd li l-industrija tal-bini kienet qalg˙et daqqa ta’ ˙arta min˙abba aspettattivi mhux reali li n˙olqu qabel ma Malta da˙let membru fl-Unjoni Ewropea. Il-Perit Falzon, li lbiera˙ indirizza konferenza stampa dwar il-proposti tal-MDA g˙all-Ba©it, qal ukoll li l-Gvern preçedenti dam ma fehem x’kien hemm bΩonn isir fl-industrija taliΩvilupp, iΩda li l-Gvern preΩenti jidher li fehem mill-ewwel.

Anzjan ferrie˙i ta’ 79 sena li jg˙ix f’dar tal-anzjani ilu sentejn mag˙luq ©ewwa, u dan min˙abba li g˙andu bΩonn l-ossi©nu l-˙in kollu. G˙alkemm jeΩisti apparat portable li jista’ jintuΩa g˙al dan il-g˙an, dan l-apparat huwa kemxejn g˙oli filprezz, u l-g˙ajnuna li l-anzjan ing˙ata ming˙and il-Community Chest Fund mhix biΩΩejjed biex ikun jista’ jixtri dan lapparat. “La nista’ no˙ro© nimxi ftit, u lanqas nista’ mmur niekol f’xi ristorant mal-familja. Ilni sentejn mag˙luq hawn ©ew!” jg˙id l-anzjan.

Ara pa©na 2

Ara pa©na 4

02

A˙barijiet

27.10.2013

FEJN SEJRA L-INDUSTRIJA TAL-BINI?

Ritratt: JOE CAMENZULI

minn MELVIC ZAMMIT

Il-Gvern preçe“denti dam ˙afna ma nduna x’qed ji©ri…dan il-gvern qed jifhem millewwel x’hemm bΩonn li jsir.

“

X’kien li wassal biex fl-a˙˙ar snin l-industrija tal-bini tie˙u daqqa ta’ ˙arta? “Din l-industrija ˙adet majnata g˙aliex ilprezzijiet tal-bini g˙olew b’mod artifiçjali”. Dan sostnieh l-eks-Ministru Nazzjonalista Michael Falzon f’kummenti li ta lill-gazzetta KullÓadd. Ûied jg˙id li dawn Ωdiedu g˙aliex “qabel ma d˙alna fl-Unjoni Ewropea kien hawn ˙afna aspettattivi g˙oljin illi se jkollna ˙afna barranin li se ji©u jixtru l-proprjetà…il-prezzijiet g˙olew, imma mhux g˙ax kien hawn id-domanda g˙alihom”. In-nuqqas ta’ flus flidejn, skont il-Perit, kienet ra©uni o˙ra li wasslet biex lindustrija tie˙u daqqa ta’ ˙arta.

Falzon kompla jtenni li “lGvern preçedenti dam ˙afna

Perit Michael Falzon ma induna bl-iΩvol©iment talproblema”. Ûied jg˙id li “fla˙˙ar, wara li g˙amilna ˙afna rappreΩentazzjonijiet, beda jifhem x’inhi l-problema.

Imma na˙seb li kien tard wisq”. Meta mqabbel mal˙idma li qed issir preΩentament, Falzon sostna li “dan ilGvern qed jifhem mill-ewwel x’hemm bΩonn li jsir”.

First time buyers ma j˙allsux it-taxxa tal-boll – MDA “G˙andha ting˙ata konçessjoni ta’ darba g˙assena 2014 lil min m’g˙andu ebda proprjetà u qed ja˙seb biex jixtri g˙all-ewwel darba f’˙ajtu biex ma j˙allasx ebda taxxa tal-boll.” Din hija wa˙da mill-proposti ewlenin li qed tissu©©erixxi l-Malta Developers Association lillGvern g˙all-Ba©it 2014.

It-telqa fil-qalba tal-ir˙ula, “li qed tiΩdied b’mod allarmanti”, wasslet lil din l-assoçjazzjoni

biex tissu©©errixxi diversi miΩuri li g˙andhom jittie˙du biex ikun hemm ri©enerazzjoni u b’hekk l-investituri jit˙ajru jinvestu aktar f’dawn iΩ-Ωoni. Fost l-o˙rajn qed jissu©©erixxu biex jitnaqqsu b’mod sostanzjali t-tariffi talMEPA. Dan g˙andu jsir sabiex “ji©u rinovati djar u proprjetajiet f’dawn l-in˙awi anke meta dan jinvolvi twaqqig˙”.

L-assoçjazzjoni qed tissu©©erixxi wkoll li titne˙˙a l-Capital Gains Tax g˙al trasferiment ta’ proprjetà f’dawn il-lokalitajiet u tit˙allas biss 15% taxxa fuq il-qlig˙ wara li jkunu ppreΩentati lirçevuti kollha fiskali li juru li tkun t˙allset il-VAT. Intqal ukoll li qed ji©i ssu©©erit li lqalba tal-ir˙ula kollha g˙andhom jing˙ataw il-benefiççji

fiskali kollha ta’ Special Designated Areas.

L-MDA qed tissu©©erixxi wkoll li jing˙ataw inçentivi g˙al iΩvilupp li jaqbeΩ ir-rekwiΩiti minimi rigward il-miri tal-ener©ija tal-bini mfassla mill-Unjoni Ewropea, kif ukoll g˙al min jag˙mel dan f’bini eΩistenti.

Il-Viçi Chairman tal-MDA, Sandro Chetcuti, sostna li dawn il-proposti u o˙rajn, ilhom ji©u ppreparati madwar sena. “Ninsab ottimist li ˙afna minn dawn il-proposti, li qeg˙din hemm biex jintla˙aq il-©id komuni, se jkunu qed jintlaqg˙u mill-Gvern. Dawn huma proposti li mhux se jkunu qed jg˙inu biss lilliΩviluppatur iΩda wkoll lil min qieg˙ed jixtri, speçjalment g˙all-ewwel darba.”

ALLEAT F’ShULTz Fi Brussell il-proposta Maltija bdiet tittie˙ed bis-serjetà g˙aliex g˙al prattikament l-ewwel darba, l-iΩg˙ar pajjiΩ tal-Unjoni Ewropea irnexxielu ji©bor appo©© sinjifikanti f' inizjattiva politika qawwija.

Fil-fatt, minn tlieta, il-pajjiΩi li jappoggjaw din l-inizjattiva spiccaw disg˙a, g˙aliex Ωdiedu Franza, Spanja, l-Islovenja, ilKroazja, Çipru u l-Bulgarija.

Sadanittant, il-Gvern Malti beda b' offensiva fuq il-mezzi tax-xandir internazzjonali. Fi spazju ta' ftit jiem, Sky News, Euronews u Rai intervistaw lil Joseph Muscat.

Madankollu, l-aktar intervista li ©ibdet attenzjoni internazzjonali kienet dik waqt il-programm Amanpour fuq CNN, li ixxandret mhux biss f' ˙in ewlieni fuq itteleviΩjoni Amerikana, iΩda anki fl-Ewropa.

L-g˙an kien qed jintla˙aq: Malta ma setg˙etx tibqa’ ti©i injorata.

Diplomatiku fi Brussell qal li Malta kienet issorprendiet lil ˙afna bl-istrate©ija u kunfidenza li kienet qed turi, bla ebda sens ta’ inferjorità.

Kruçjali fi Brussell kienet illaqg˙a tal-Prim Ministri tal-Partit tas-Soçjalisti Ewropej, fejn Joseph Muscat ikkonvinça lillPrim Ministri o˙ra Soçjalisti, fosthom tal-Awstrija, Bel©ju u

Danimarka, biex jghinu l-inizjattiva Maltija.

Il-laqg˙a tal-Kunsill Ewropew kienet irrapurtata li kienet wa˙da iebsa, b' Malta, iΩda, ting˙ata daqqa ta' id kbira millPresident tal-Parlament Ewropew, Martin Schulz.

Sorsi diplomatiçi qalu li jekk is-Socjalisti jirb˙u l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropej ta' Mejju u Schulz jil˙aq President talKummissjoni Ewropea, Malta jkollha alleat kbir li jg˙inha.

Huwa fatt mag˙ruf li Martin Schulz u Joseph Muscat huma qrib ˙afna ta’ xulxin, b' Schulz sa˙ansitra kien ©ie Malta biex jappo©©ja lil Dr Muscat biex isir Mexxej tal-Partit Laburista.

Matul il-laqg˙a, Joseph Muscat g˙amilha çara li jekk mhux se tittie˙ed azzjoni, hu ma jista’ jeskludi l-ebda azzjoni biex jiddefendi l-interess Nazzjonali.

Hekk kif l-iskop ta’ numru ta’ pajjiΩi kien li jipposponu ddiskussjoni sas-sena d-die˙la, ilPrim Ministru nsista li sa Diçembru jittie˙du d-deçiΩjonijiet. Wara diskussjoni iebsa, g˙addiet tieg˙u.

Hu u ˙iere© mill-Kunsill Ewropew, il-Prim Ministru ta' Malta ©ie mistoqsi mill-istazzjon televiΩiv ZDF jekk kienx sodisfatt. Dr Muscat wie©eb li l-kliem jidher sabi˙, iΩda hu jkun sodisfatt biss meta jara l-fatti.

A˙barijiet

27.10.2013

03

X’TGÓALLIMNA MILL-KAÛ TA’ DANIEL HOLMES? Il-kaΩ ta’ Daniel Holmes, ir-ra©el minn Wales li fl-2006 inqabad jikkultiva diversi pjanti tal-kannabis ©ewwa appartament f’G˙awdex li kien jaqsam mal-˙abib tieg˙u Barry Lee, qieg˙ed iqanqal dibattitu kbir dwar il-pieni relatati ma dawn l-atti. Dan irriΩulta mill-mod kif ing˙atatlu l-kundanna, li skont xi w˙ud kienet iebsa ferm ikkumparata ma’ o˙rajn li ˙elsuha ˙afif minkejja lfatt li nstabu ˙atja ta’ krimini iktar serji. LIAM GAUCI ˙a l-kummenti tas-Segretarju Parlamentari g˙all-Ìustizzja Owen Bonnici u ta’ Brendan Hughes, kelliem g˙all-European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, dwar xi tg˙id il-li©i f’dawn il-kaΩijiet.

Linji gwida internazzjonali Brendan Hughes, kelliem g˙all-European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA), qalilna li fil-konvenzjoni tal-Ìnus Mag˙quda li titratta t-traffikar illeçitu tad-drogi narkotiçi u sustanzi psikotropiçi tal-1988, li tiggverna l-li©ijiet nazzjonali, il-kultivazzjoni tal-kannabis hija meqjusa b˙ala offiΩa serja flimkien ma’ a©ir ie˙or marbut mat-traffikar tad-droga (Art. 3(1)), imma l-kultivazzjoni illegali g˙all-uΩu personali huwa rikonoxxut b˙ala att inqas serju (Art. 3(2)).

Madankollu, hija f’idejn pajjiΩi individwali li jiddefinixxu x’jifhmu b’konsum personali.

Xi pajjiΩi Ewropej b˙all-Bel©ju, ir-Repubblika Çeka, idDanimarka, u o˙rajn, g˙aΩlu li jistabbilixxu l-kultivazzjoni ta’ ammonti Ωg˙ar ta’ dawn is-sustanzi b˙ala “uΩu personali” fil-

FROM

€289 PP

li©ijiet tag˙hom. Óafna pajjiΩi jag˙Ωlu li jiddefinixxu l-limitu bl-ammont ta’ pjanti, normalment bejn wie˙ed sa ˙amsa, li jinstabu fil-pussess tal-persuna ming˙ajr referenza g˙al daqs jew piΩ.

L-eççezzjoni f’dan ir-rigward hija d-Danimarka fejn il-linji gwida stabbiliti tal-prosekuzzjoni tal-2008 jistabblixxi li llimitu aççettat biex l-akkuΩa tibqa’ ta’ uΩu personali hija dik ta’ 100g. Min-na˙a l-o˙ra, firRenju Unit il-linji gwida g˙assentenzi li g˙andhom x’jaqsmu mal-kultivazzjoni tal-kannabis jissu©©erixxu limitu ta’ disa’ pjanti biex il-fatt ji©i kkunsidrat b˙ala operazzjoni domestika.

dekriminalizzati u jing˙ataw attenzjoni soçjali iktar minn kull ˙a©a o˙ra. Hekk kif ilKummissjoni Bonello tg˙addi r-rapport finali tag˙ha fil©img˙at li ©ejjin, il-Gvern ser jibda immedjatament jie˙u ddeçiΩjonijiet tieg˙u.

Il-li©ijiet ta’ Malta di©à

jag˙mlu distinzjoni bejn kultivazzjoni u traffikar tad-droga.

Il-Qrati bis-sa˙˙a tas-sentenzi tag˙hom taw differenzi çari u distinzjonijiet netti.

Madankollu, il-li©ijiet applikabbli huma ri©idi ˙afna f’dan irrigward, anke fejn m’g˙andhomx ikunu ri©idi wisq.

“Huwa tajjeb ˙afna li l-li©i tkun ˙arxa bl-iktar mod possibbli fejn jid˙lu t-traffikanti tad-droga,” spjega Bonnici.

“Jien l-ewwel wie˙ed kontra bl-iktar mod qawwi u b’sa˙˙tu possibbli kull min jittraffika ddroga biex jaqla’ l-flus minnha u jeqred il-˙ajjiet ta’ nies li jisfaw vittmi. Biss, bl-istess mod g˙andha tit˙alla, nemmen jien, çerta flessibbiltà f’idejn il-Qrati biex fl-g˙aqal tag˙hom jag˙tu pieni iktar adegwati u ra©jonevoli f’kaΩijiet ta’ kultivazzjoni ta’ pjanti g˙all-uΩu personali,” sostna Bonnici.

Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Ìustizzja huwa talfehma li l-amministrazzjoni Nazzjonalista naqset lill-poplu Malti meta ma ˙aditx il-passi me˙tie©a f’dan ir-rigward, minkejja l-fatt li l-bΩonn ta’ riforma ilu jin˙ass g˙al snin twal. “Nemmen li l-Gvern preçedenti kellu ˙afna sfidi quddiemu li ma kellux ilkura©© jiffaççja. Dan il-Gvern bi˙siebu jiffaççjahom.”

Riformi mhux fil-bog˙od Tkellimt mas-Segretarju Parlamentari g˙all-Ìustizzja Owen Bonnici li qalli illi lGvern b˙alissa qieg˙ed ja˙dem biex fil-futur ma jer©ax ikun hemm sitwazzjonijiet simili g˙al ta’ Holmes. Fil-fatt, ilKummissjoni g˙ar-Riforma Óolistika fil-Qasam tal-Ìustizzja mmexxija mill-Im˙allef Emeritu Giovanni Bonello di©à tat parir sabiex ti©i kkunsidrata l-possibbiltà li, fejn jid˙lu reati ta’ droga mwettqin minn first time offenders , dawn ji©u

Ritratt: JOE CAMENZULI

Holmes ma aççettax l-akkuΩa ta’ kultivazzjoni bl-iskop ta’ traffikar, imma ammetta li kien qieg˙ed ikabbar il-pjanti talkannabis g˙all-uΩu personali tieg˙u u ta’ Lee bit-tama li lkonfessjoni setg˙et twassal g˙al piena iktar ˙afifa.

Madankollu, il-Qorti xorta wa˙da g˙aΩlet li tuΩa l-id tal˙adid mieg˙u u fl-2011 ikkundannatu g˙al g˙axar snin u nofs ˙abs. Barry Lee, konxju li kien qieg˙ed jiffaççja destin simili, ne˙˙a ˙ajtu b’idejh fiççella tieg˙u.

Min-na˙a tieg˙u, Daniel Holmes g˙aΩel li jappella ddeçiΩjoni tal-Qorti u ser jer©a’ jidher fil-Qorti fil-31 ta’ Ottubru biex jiddefendi l-argument tieg˙u mill-©did. Gruppi b˙all-Moviment Graffitti u MidDlam g˙ad-Dawl qeg˙din jittamaw li l-Qorti tie˙u poΩizzjoni inqas iebsa fil-konfront ta’ Holmes hekk kif anke fi Ωminijiet riçenti ng˙ataw kundanni e˙fef g˙al atti kriminali aktar gravi.

The Brand New London House Hotel A STYLISH & AFFORDABLE LONDON HOTEL IN BAYSWATER.

Packages include: Return flights to London on Air Malta, Accommodation at the Brand New London House Hotel, Daily Breakfast, all taxes & charges The ROCS Travel London Escorted Tour: 28th - 02nd Jan Sold Out Launching new London Escorted Tour: 19th - 26th December 7 nights package from €579pp Excursions €139pp

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com For a full list of the ROCS travel terms and conditions please visit http://rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions

04

A˙barijiet

27.10.2013

“eÓIlsu lIl mIssIerI”

Ilu sentejn ma joÓroÌ minn RITIANNE AGIUS

Ritratti: JOE CAMENZULI

traffikar, sempliçiment g˙aliex Lee kien qasam il-kannabis mal-˙abib tieg˙u Holmes. Lee kkommetta suwiçidju waqt li kien qed jinΩamm ta˙t arrest.

Mhuwiex çar x’wassal lil Lee biex ine˙˙i ˙ajtu, iΩda l-persuni qrib tieg˙u jsostnu li Lee wettaq dan l-att f’disprament meta sar jaf bis-sentenza li kien qieg˙ed jiffaççja.

G˙exieren ta’ persuni lbiera˙ imxew minn Bieb il-Belt salQorti bl-g˙ajta kollettiva ta’ “Free Free Daniel Holmes”.

Jekk din l-g˙ajta hux se tasal g˙and l-awtoritajiet, inkunu nafu biss fil-jiem li ©ejjin.

“Irridu reviΩjonijiet talli©ijiet” Andrè Callus Moviment Graffitti

“Free My Daddy” (E˙ilsu lil missieri) – hekk kien jg˙id ilflokk ta’ tifla çkejkna li lbiera˙ attendiet flimkien ma’ ommha u g˙exieren ta’ persuni o˙ra g˙all-protesta biex jin˙eles Daniel Holmes, li ng˙ata sentenza ta’ g˙axar snin u nofs ˙abs wara li nstab ˙ati li kkultiva l-kannabis fir-residenza tieg˙u.

Din it-tifla çkejkna bl-isem ta’ Rainbow s’issa ma kellhiex ixxorti li titrabba ma’ missierha, g˙aliex Daniel kien ikkundannat g˙all-˙abs meta hi kienet g˙adha tarbija. Forsi din it-tifla

g˙adha wisq Ωg˙ira biex tifhem l-implikazzjonijiet kollha ta’ dak li g˙addej minnu missierha u l-familja tieg˙u. Taf biss li missierha huwa kostrett jg˙ix ’il bog˙od minnha.

IΩda fejn hemm il-˙ajja hemm it-tama, jg˙id il-qawl Malti, u qabel ma jinqata’ lappell il-©img˙a d-die˙la, ilfamilja ta’ Holmes jistg˙u jg˙ixu bit-tama li jer©g˙u jilqg˙uh fosthom fi Ωmien qasir.

Mhux l-istess jista’ jing˙ad g˙all-familja ta’ Barry Lee. Lee kien akkuΩat flimkien ma’ Holmes. L-akkuΩa kienet dik ta’

“Jien g˙alija, li hemm persuna l-˙abs sempliçiment g˙ax kabbar ftit pjanti g˙all-uΩu personali tieg˙u, thedded il-libertà tieg˙i. F’liema sens? Il-fatt li g˙andna ©ustizzja u li©ijiet li ja˙dmu b’mod li, g˙al xi ˙a©a daqshekk Ωg˙ira, persuna tista’ te˙el 11-il sena ˙abs, x’garanzija g˙andi li g˙ada, jien mhux ser ji©rili xi ˙a©a simili? Irridu reviΩjonijiet tal-li©ijiet. Ma jistax ikun li il-li©ijiet li jirregolaw ilkannabis ji©u interpretati b’mod daqshekk aΩΩurd, fejn persuna li sempliçiment ikkultivat g˙all-uΩu personali tag˙ha, titqies ugwali daqslikieku l-persuna ttraffikatha. Dan il-kaΩ qajjem reazzjoni pjuttost politika, però issa nittamaw li jkun hemm il-fatti.”

Ritratt: Edgardo fil-kamra tieg˙u f’Dar Sant’Anna

Edgardo Gatt huwa anzjan ferrie˙i ta’ 79 sena minn Bormla, li attwalment qed jg˙ix f’Dar Sant’Anna fl-Isla. Tista’ tg˙id li f’din id-Dar Edgardo jqatta’ ©urnata wara l-o˙ra minn filg˙odu sa filg˙axija, u dan g˙aliex m’g˙andux apparat mediku li jippermettilu li jo˙ro© barra.

Edgardo g˙andu problemi ta’ sa˙˙a li jaffettwawlu n-nifs, u jrid joqg˙od bl-ossi©nu l-˙in kollu. Min˙abba f’hekk Edgardo jg˙idilna li ilu sentejn ma jo˙ro©, u jixref biss ’il barra mid-dar meta jkollu xi appuntament l-isptar. Fil-fatt, meta morna nΩuruh nhar ilÌimg˙a waranofsinhar, Edgardo kien qed jistenna lil bintu biex tie˙du jag˙mel ittest tal-vista.

Staqsejtu, allura, x’inhi rra©uni li ma jistax jo˙ro© jag˙mel xi passi©©ata maxxatt. Edgardo pront spjegali li biex jo˙ro© g˙andu Ωew© g˙aΩliet: jew ikollu j©orr mieg˙u çilindru Ωg˙ir li jag˙tih ossi©nu biss g˙al tliet

sig˙at, inkella jo˙ro© b’çilindru kbir li huwa impossibbli g˙alih jew g˙al bintu biex iqandluh.

Apparat li jiswa €4,800 “La nista’ no˙ro© nimxi ftit, u lanqas nista’ mmur niekol f’xi ristorant mal-familja. Ilni sentejn mag˙luq hawn ©ew!” qalilna Edgardo. G˙al din ilproblema ta’ Edgardo teΩisti soluzzjoni, iΩda sfortunatament din hija wisq g˙alja g˙alih.

JeΩisti apparat li jintlibes b˙ala basket u li ja˙dem bilbatteriji, li wie˙ed jista’ jo˙ro© barra bih u jag˙tih ˙ames sig˙at ta’ ossi©nu. Dan jissejja˙ portable concentrator , u jiswa €4,800.

Edgardo jg˙id li, g˙alkemm sab g˙ajnuna ming˙and ilCommunity Chest Fund, dawn ma tawhx biΩΩejjed flus.

Ming˙and il-CCF Edgardo ng˙ata biss €800, u b’€5,000 fis-sena pensjoni, Edgardo jg˙id li Ωgur m’g˙andux minn fejn jo˙ro© il-kumplament minn butu.

“Fejn stajt dejjem tajt donazzjoni,” jg˙id Edgardo.

“Jiddispjaçini li llum ©ejt bΩonn jien iΩda ma nistax ninqeda.”

Edgardo jappella g˙al xi ˙add b’qalb tajba li lest jag˙tih donazzjoni ˙alli forsi jirnexxilu jixtri l-apparat li g˙andu bΩonn. Edgardo jsostni li dan l-apparat Ωgur mhux se juΩah huwa biss, g˙aliex la ji©i nieqes, lest li j˙allih f’Dar Sant’Anna biex jintuΩa minn dawk li jkollhom l-istess problema tieg˙u.

Edgardo jag˙mel appell ukoll lil dawk il-qraba ta’ xi persuna li kienet tuΩa dan ilportable concentrator, iΩda li llum m’g˙adhiex mag˙na.

Jekk il-qraba ta’ din il-persuna m’g˙adx g˙andhom uΩu g˙al dan l-apparat, Edgardo japprezza ˙afna jekk dan ji©i misluf lilu biex ikun jista’ jg˙ix f’dinjità u jgawdi lil uliedu.

Min jixtieq jg˙in lil Edgardo b’xi mod, jista’ jag˙mel kuntatt mieg˙u permezz tattelefown bin-numri 2703 1534, jew 7932 8117.

A˙barijiet

27.10.2013

05

IR-RAbTA bEJN HALLowEEN u L-QARGÓA ÓAMRA

Kitba ta’ VICTORIA CASSAR F’pajjiΩi madwar id-dinja, fil-lejl tal-31 ta’ Ottubru, ti©i ççelebrata l-festa ta’ Halloween, jew kif inhi msej˙a wkoll All Hallows’ Eve, li tfisser ‘lejlet il-festa talqaddisin kollha’.

Il-festa g˙andha ori©ini Çeltika li filBrittanja u l-Irlanda tal-qedem kienet tfakkar it-tmiem tas-sajf u lejlet il-bidu ta’ sena ©dida.

Kienu jemmnu li f’dan il-lejl jo˙or©u l-ispirti ˙Ωiena, u biex

xi çajta (trick or treat); u tal˙wienet jarmaw il-vetrini b’affarijiet li jissimbolizzaw din il-lejla. Simbolu komuni ta’ Halloween hija l-Jack-o’-lantern – qarg˙a ˙amra m˙affra, b’forma ta’ wiçç ikrah u b’xemg˙a mixg˙ula ©ewwa.

Din ori©inat minn le©©enda IrlandiΩa dwar ra©el sakranazz jismu Jack li kien mag˙ruf g˙aççajt goff li jag˙mel. Biex ipatti

iΩommuhom ’il bog˙od kienu jixeg˙lu ˙©ejje© kbar u jilbsu kostumi biex ma jintg˙arfux.

Lejn nofs is-seklu dsatax ˙afna IrlandiΩi emigraw lejn l-Amerika u ˙adu l-uΩanzi u ç-çelebrazzjonijiet mag˙hom hemmhekk.

Fi Ωmienna din il-festa saret okkaΩjoni o˙ra biex jintlibsu lkostumi u jsiru l-festini; it-tfal jo˙or©u jittallbu g˙all-˙elu, u jekk ma tag˙tihomx jag˙mlulek

ta’ emilu, meta Jack miet baqa’ jivvja©©a, f’idu dejjem i©orr ©idra m˙affra b’©amra tal-fa˙am tnemnem fiha. L-IrlandiΩi kellhom l-uΩanza li jag˙mlu l-Jacko’-lantern mill-©dur sakemm marru l-Amerika u sabu li lqarg˙a ˙amra kienet aktar komuni u ratba aktar biex t˙affirha.

Illum il-Óadd 27 ta’ Ottubru qed tittella’ festa tal-qara’ a˙mar

mill-Kooperattiva Rurali talManikata fir-ra˙al kwiet talManikata. Mill-10.00am ’il quddiem ikunu armati posti b’ikel differenti li l-ingredjent prinçipali tieg˙u huwa l-qara’ a˙mar.

Min fi ˙siebu jasal wasla s’hemm u jakkwista xi qarg˙a ˙amra biex minnha j˙affer Jacko’-lantern, hawn issibu xi riçetti biex jintuΩa l-©ewwieni kollu tag˙ha.

RIÇETTI Fittex il-metodu tar-riçetti fis-sit http://www.kullhadd.com/ jew fuq il-pa©na tag˙na ta’ Facebook. https://www.facebook.com/kullhadd

ToRTA ÓELwA TAL-QARGÓA ÓAMRA

fARfALLE bIz-zALzA TAL-QARGÓA ÓAMRA G˙al 4 persuni

Ingredjenti

Ingredjenti

•

•

• • • • • •

500g g˙a©ina sfiljurata jew tat-torti (short crust) 500g qarg˙a ˙amra 2 bajdiet Bott ˙alib mag˙qud 1 kuççarina trab tal-©in©er ½ kuççarina noçemuskata ma˙kuka 1 kuççarina trab tal-kannella

Biex iΩΩejjen • • •

200ml krema friska 2 kuççarini zokkor tal-©elu 3 mg˙aref ©obon artab

ÛERRIEGÓA TAL-QARGÓA ÓAMRA INKALJATA

Ingredjenti •

• • • • • • • • •

600g qarg˙a ˙amra mqattg˙a f’dadi 1 basla mqattg˙a 150ml inbid abjad Klin frisk, imnaddaf u mqatta’ fin 4 mg˙aref irkotta 30g butir 100g pançetta mqattg˙a biççiet Ωg˙ar 400g g˙a©in friefet Ìobon Parmi©©an Mel˙, u bΩar mit˙un frisk

• • •

Ûerrieg˙a tal-qarg˙a ˙amra Ûejt taΩ-Ωebbu©a Mel˙, u bΩar mit˙un frisk Paprika

06

27.10.2013

Kollezzjonisti u Dilettanti

AJRUPORT FID-DAR Kul˙add jaf li l-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta qieg˙ed il-Gudja, iΩda ftit jafu li f’Óal Qormi hemm riflessjoni çkejkna tieg˙u. Din tinsab proprju fiddar ta’ Daniel Pullicino, Ωag˙Ωug˙ ta’ 22 sena minn Óal Qormi.

Daniel g˙andu minjatura tal-ajruport Malti, li huwa mΩejjen b’xejn inqas minn 60 mudell ta’ ajruplani kummerçjali. Is-sena li g˙addiet Daniel ing˙ata çertifikat ming˙and il-Malta Records g˙all-ikbar kollezzjoni ta’ mudelli ta’ ajruplani kummerçjali fuq skala 1:200. Minn dak iΩ-Ωmien, il-kollezzjoni ta’ Daniel kompliet tikber.

Jg˙id li g˙all-bidu din kienet kbira madwar 2.4 x 1.25 metri, iΩda issa kabbarha g˙al 8 x 3 metri. Beda ja˙dem ukoll fuq it-terminal u, fil-fatt, bis-sa˙˙a ta’ ˙afna g˙ajnuna ming˙and membru tal-familja, parti kbira tat-terminal, li hija ma˙duma fl-injam, di©à lesta.

“Kien hemm ˙afna interess g˙alih dan il-mudell, u issa aktar u aktar wara li kabbartu. Din is-sena, b˙alma jsir ta’ kull sena, ser issir il-wirja annwali millg˙aqda Diecast & Scale Model Society, u l-ajruport se jkun esebit g˙allewwel darba bil-qisien il-©odda.”

Idea li faqqset minn btala barra

“L-ispazju ma kienx problema sakemm l-ixkafef imtlew kollha!”

Daniel ja˙dem b˙ala mould maker fl-in©inerija matul il-©urnata u fil-˙in liberu tieg˙u j˙obb jilg˙ab il-futbol, jiffilmja b˙ala dilettant, iqatta’ l-˙in fuq il-Flight Simulator, u ovvjament jikkollezzjoni u jie˙u ˙sieb il-mudelli.

Mistoqsi jekk hux minn dejjem kien i˙obb l-ajruplani, Daniel jistqarr li din in-namra ilha fih sa minn meta kien Ωg˙ir. “Nista’ ng˙id li ©ejt hekk bissa˙˙a ta’ ommi u missieri, g˙ax sa minn meta kelli sena, konna spiss insiefru flimkien.” Jg˙id li maΩ-Ωmien beda jinteressa ru˙u fl-ajruplani sakemm spiçça j˙obbhom.

Jispjega li l-idea li jibda jikkollezzjona bdiet minn meta kien çkejken – meta darba kien fuq btala barra min Malta. “Morna f’post fejn fih kien hemm minjatura tal-ajruport ta’ dak l-pajjiΩ, u min hemm faqqset l-idea. Biss, però, dak iΩ-Ωmien kont g˙adni Ωg˙ir ˙afna, u kien ˙ames snin ilu li bdejt il-kollezzjoni tieg˙i.”

Meta ˙a r-rekord Daniel kellu 52 mudell fuq skala 1:200, iΩda llum il-mudelli telg˙u g˙al 60. Barra min hekk, mal-minjatura tal-ajruport, Daniel g˙andu wkoll madwar 300 mudell ta’ nies fuq skala 1:200, kif ukoll ˙afna vetturi relatati mal-ajruport, b˙al dawk tat-tara©, shuttles, tal-bagalji, u tal-ikel; kollox skala 1:200.

Il-mudelli li jikkollezzjoni Daniel huma tat-tip die cast. Dawn ikunu sprejjati lesti, u l-ma©©oranza tal-parts ikunu mag˙quda, u jkun jonqos biss li tarma la˙˙ar ftit parts biex il-mudell ikun komplut. Jg˙id li peress li l-mudelli huma ta’ çertu kobor, ji©uh ftit g˙oljin fil-prezz. “IΩda g˙alija huma imprezzabli, g˙ax napprezzahom ˙afna u kuntent ˙afna bihom,” jg˙id Daniel.

Dwar l-ispazju, Daniel jg˙idilna li dan ma kienx daqstant problema sakemm l-ixkafef imtlew kollha! Jammetti li b˙alissa m’g˙andux fejn iΩid aktar, u peress li l-iskala hija daqsxejn kbira, jie˙du ˙afna spazju.

Bid-da˙ka Daniel jg˙id li l-aktar li jkollu problemi ma’ tad-dar huwa meta ji©i biex innaddaf il-mudelli. “G˙ax meta nnaddafhom, ikolli no˙ro©hom kollha kemm huma fil-kuritur tad-dar, u min˙abba l-kobor u l-ammont, dawn jispiççaw jie˙du tliet kwarti tat-tul tal-kuritur prinçipali!”

Mistoqsi jekk iltaqax ma’ kolletturi o˙ra tal-ajruplani, Daniel iwie©eb flaffermattiv. Jg˙id, però, li l-mudelli tag˙hom jew ikunu militari, inkella jkunu kummerçjali fuq skala 1:400, li huma bid-doppju iΩg˙ar minn tieg˙u.

“Kul˙add bil-gosti tieg˙u. Mhux hekk?,” itemm jg˙id Daniel.

L-ewwel minjatura tal-ajruport ta’ Malta Daniel jispjega li wara erba’ snin jikkollezzjona, irnexxielu jikseb çertifikat ming˙and The Malta Records g˙all-ikbar kollezzjoni f’Malta ta’ mudelli ta’ ajruplani kummerçjali fuq skala 1:200. Daniel jg˙id ukoll li huwa kien lewwel wie˙ed f’Malta li g˙amel mudell ta’ parti mill-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta, mag˙rufa b˙ala Apron9.

A˙barijiet

27.10.2013

“MALTA L-EWWEL” Malta l-Ewwel. Din hija ttema mag˙Ωula mill-Kandidat tal-Partit Laburista g˙allElezzjonijiet tal-Parlament Ewropew ta’ Mejju 2014, Cyrus Engerer. Fit-tnedija talkampanja tieg˙u lbiera˙, Engerer sostna li “dan hu lmod li bih nixtieq na˙dem fil-Parlament Ewropew, jekk il-poplu jag˙tini l-fiduçja”. Ûied jg˙id li “Malta l-Ewwel fl-azzjonijiet tieg˙i. Malta lEwwel fid-deçiΩjonijiet li nie˙u”.

G˙aliex Malta l-ewwel?

“Malta g˙andha bosta sfidi quddiemha u minn jirrappreΩentaha jrid i©ib l-interess tal-pajjiΩ l-ewwel. Ûied jg˙id li dan hu Ωmien fejn kul˙add irid ji©bed ˙abel wie˙ed flisfidi kollha li g˙andna quddiemna, kemm jekk huma sfidi ekonomiçi, soçjali, jew sfidi marbuta mal-immigrazzjoni irregolari.”

B’referenza li g˙amel g˙asSummit Ewropew li ttratta lkwistjoni tal-immigrazzjoni

irregolari, Cyrus Engerer sostna li “dak hu l-mod kif i©©ib Malta l-Ewwel”. Iddikkjara li

l-Prim Ministru Malti g˙amel sew li Ωamm sod quddiem ilkapijiet tal-gvernijiet Ewropej

07

Cyrus Engerer

biex jissalvagwardja l-interessi tal-Maltin u ta’ dawk li qed ja˙arbu mill-problemi u

gwerer fil-pajjiΩi tag˙hom.

Engerer sostna li “Malta lEwwel huwa l-frame of mind li bih g˙andu ja˙dem membru parlamentari Ewropew, biex il-li©ijiet li jkollu quddiemu jaddattahom g˙aççirkostanzi u r-realtajiet ta’ pajjiΩna”. Cyrus Engerer qal li ma jaqbilx ma’ kandidati o˙ra tal-Partit Nazzjonalista li fl-a˙˙ar jiem qalu li se jkunu qed ja˙dmu biex Malta tattwa dak kollu li ji©i deçiΩ fil-Parlament Ewropew. IΩid jg˙id li xxog˙ol tal-Membru Parlamentari Ewropew g˙andu jkun li ja˙dem biex il-li©ijiet Ewropej, b’emendi proposti mill-Maltin, jirriflettu ç-çirkostanzi ta’ pajjiΩna.

Engerer temm jg˙id li “millParlament Ewropew irridu na˙dmu biex il-li©ijiet ikunu aktar adattati g˙ar-realtajiet Maltin, u ma nibqg˙ux ma’ tal-a˙˙ar. Malta g˙andha tkun l-ewwel, l-aqwa fil-klassifiki Ewropej.

L-FÛL PROTAGONISTI INTERNAZZJONALI Il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti jilqa’ b’sodisfazzjon il-fatt li ssolidarjetà bejn l-istati membri kollha tal-Unjoni Ewropea, kif ukoll irreviΩjoni tal-politika Ewropea dwar l-immigrazzjoni irregolari, se jkunu fuq quddiem nett tal-a©enda taΩ-Ûg˙aΩag˙ Soçjalisti Ewropej.

Dan wara li l-President talG˙aqda, Alex Saliba, ressaq proposta f’dan ir-rigward waqt laqg˙a li saret il-©img˙a li g˙addiet fil-Litwanja bejn lg˙aqdiet taΩ-Ûg˙aΩag˙ Soçjalisti Ewropej.

Wa˙da mill-g˙axar proposti ewlenin li l-g˙aqdiet taΩÛg˙aΩag˙ Soçjalisti Ewropej ser jikkampanjaw g˙aliha se tkun dwar solidarjetà konkreta fil-kwistjoni tal-immigrazzjoni illegali, kif ukoll fuq

reviΩjoni tal-politika Ewropea tal-aΩil fosthom ir-revΩjoni tas-sistema ta’ responsibility sharing bejn il-pajjiΩi membri, kif wkoll pressjoni sabiex ti©i emendata d-Dublin 2 Regulation.

Din il-proposta tal-FÛL ©iet approvata b’vot qawwi wara tlett ijiem ta’ diskussjoni fuq il-manifest elettorali bejn irrappreΩentanti Ωg˙aΩag˙ talPartiti Soçjalisti Ewropej kollha.

Fi Frar 2014, flimkien maddisa’ proposti l-o˙ra, se ti©i ppreΩentata lill-Partit tasSoçjalisti Ewropej sabiex ti©i inkluΩa wkoll fil-manifest elettorali prinçipali tal-Partiti Soçjalisti u Soçjal Demokratiçi Ewropej waqt ilkampanja g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew.

Bust li huwa fula maqsuma mal-imma©ni ta’ Dom Mintoff. Id-dettall ta’ dan il-bust huwa xbiha kwaΩi ˙ajja tal-Perit. Fir-ritratt, flimkien mad-Deputat Mexxej Toni Abela u Darren Zammit Marmarà, jidher l-iskultur Mario Borg u l-mara tieg˙u. G˙alkemm Mario Borg tg˙allem l-iskultura wa˙du, il-kapaçitajiet u l-˙iliet artistiçi tieg˙u huma evidenti f’dan il-bust. Hemm il-˙sieb li dan ilbust jinxtara mill-Fondazzjoni Dom Mintoff.

08

A˙barijiet

27.10.2013

SENA REKORD GÓAT-TURIÛMU Waqt li kien qieg˙ed jindirizza konferenza tal-a˙barijiet organizzata mill-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta (MIA) iktar kmieni din il-©img˙a, ilMinistru g˙at-TuriΩmu Karmenu Vella ˙abbar li ssena 2013 mistennija tkun wa˙da rekord g˙al Malta. Dan fid-dawl tal-fatt li sa dan ixxahar huwa stmat li pajjiΩna di©à la˙aq iç-çifra ta’ 3.5 miljuni fejn jid˙lu movimenti ta’ passi©©ieri mill-MIA. Fl-istess ˙in irriΩulta wkoll li pajjiΩna kellu t-tieni l-a˙jar riΩultati minn fost il-pajjiΩi

Ewropej wara t-Turkija fejn g˙andu x’jaqsam ma’ tkabbir fis-settur turistiku.

Fi kliem il-Ministru Karmenu Vella, dawn is-suççessi miksuba mill-MIA jikkumplimentaw is-suççessi li pajjiΩna kellu flindustrija turistika.

Huwa kkwota figuri uffiçjali li juru kif bejn Jannar u Awwissu ta’ din is-sena pajjiΩna esperjenza Ωieda ta’ 9% f’dawk li huma wasliet ta’ passi©©ieri u l-istess ammont f’Ωieda fid-d˙ul, filwaqt li kienet irre©istrata Ωieda ta’ ftit aktar minn 9% fejn jid˙lu ljieli

li qattg˙u it-turisti f’Malta. Blistess mod ix-xhur ta’ Settembru, Ottubru u anke Novembru mistennija jibqg˙u b’sa˙˙ithom, bil-Ministru Vella jiddeskrivi dan b˙ala turija ta’ kemm f’pajjiΩna qed tonqos id-diskrepanza sta©jonali bejn ix-xhur tas-sajf u dawk tax-xitwa.

Il-Ministru Vella kkwota wkoll statistika li turi kif matul din is-sena pajjiΩna rre©istra tkabbir fis-settur turistiku misswieq kollha ˙lief dak Spanjol. Ûidiet sinjifikattivi jinkludu, fost o˙rajn, mill-

Awstrija (44%), mir-Russja (20%), mill-Italja (14%), millIrlanda (12%), mill-Bel©ju (9%), u mill-Olanda u lIΩvezja (8%).

JirriΩulta li pajjiΩna rre©istra Ωidiet kemm fl-ammont ta’ turisti li Ωaru ’l Malta g˙allewwel darba kif ukoll f’dawk li g˙aΩlu ’l pajjiΩna b˙ala ddestinazzjoni tag˙hom g˙al aktar minn darba. JirriΩulta li fl-ewwel g˙axar xhur tas-sena pajjiΩna esperjenza wkoll Ωieda ta’ 11% fl-ammont ta’ turisti msej˙a ‘ independent travellers ’ fejn jag˙mlu l-

arran©amenti g˙all-ivvja©©ar wa˙edhom.

Il-Ministru g˙at-TuriΩmu Karmenu Vella tkellem ukoll fuq il-˙idma li g˙addej biha lMinisteru g˙at-TuriΩmu flimkien mal-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmu, l-MIA, l-Air Malta u l-MHRA sabiex ikun irre©istrat titjib fit-turiΩmu taxxitwa. F’dan ir-rigward huwa ˙abbar kif s’issa s-seat capacity g˙ax-xitwa li ©ejja Ωdiedet b’5% fejn f’termini reali din se ssarraf f’Ωieda ta’ 100,000 seat aktar ( 2-way ) li se jkunu disponibbli g˙al Malta.

INAWGURAT IL-PROÌETT TAT-TEMPJI TAL-ÌGANTIJA

Nhar il-Óamis li g˙adda lMinistru g˙at-TuriΩmu Karmenu Vella u s-Segretarju Parlamentari g˙all-Kultura José Herrera inawguraw l-pro©ett tat-Tempji tal-Ìgantija fixXag˙ra G˙awdex fil-preΩenza tal-E.T. il-President ta’ Malta George Abela. Dan il-pro©ett, li sar b’finanzjament ta’ ¤2.7 miljun mill-Fond Ewropew g˙all-IΩvilupp Re©jonali, huwa mistenni jsa˙˙a˙ il-prodott turistiku f’G˙awdex billi joffri

esperjenza ©dida g˙al madwar 200,000 viΩitatur li ta’ kull sena jΩuru dawn it-tempji.

F’diskors tal-okkaΩjoni, ilMinistru Karmenu Vella tkellem fuq l-importanza li g˙andhom it-Tempji tal-Ìgantija meqjusa mill-UNESCO b˙ala fost l-eqdem, hekk kif g˙andhom aktar minn 5,600 sena. Semma kif dan il-park arkeolo©iku joffri esperjenza ©dida ta’ dan is-sit ta’ wirt dinji li tibda minn esibizzjoni li tir-

rappreΩenta diversi aspetti tal˙ajja tan-nies f’dawk iΩΩminijiet u l-wirt g˙ani li g˙andha l-lokalità tax-Xag˙ra.

Il-Ministru Vella sa˙aq li minkejja l-fatt li g˙andna nsa˙˙u l-potenzjal turistiku ta’ dan it-tip ta’ siti storiçi, huwa wkoll id-dmir tag˙na b˙ala poplu li nirsistu biex ng˙addu dan il-wirt kulturali lil min ©ej warajna a˙jar milli sibnieh.

Is-Segretarju Parlamentari José Herrera qal li l-pro©ett

jag˙mel ©ustizzja mat-Tempji tal-Ìgantija u sa˙aq li, bi pro©etti b˙al dawn, Heritage Malta qed twettaq fil-prattika lIstrate©ija g˙all-Wirt Kulturali.

Semma wkoll kif isSegretarjat immexxi minnu qieg˙ed jistudja x’bidliet hemm bΩonn li jsiru filCultural Heritage Act, liema bidliet ser ikunu qed ji©u proposti wara numru ta’ konsultazzjonijiet ma’ individwi, a©enziji u organizzazzjonijiet

involuti fis-settur. José Herrera fisser kif il-bidliet f’din il-li©i, li ser jit˙abbru dalwaqt, ser ikunu qed jirriflettu r-realtajiet preΩenti b˙all-bidla fir-responsabbiltà tad-Direttorat tarRestawr.

Din il-˙idma g˙andha twassal biex Heritage Malta u d-Direttorat tarRestawr jibqg˙u awtonomi, imma ja˙dmu f’siner©ija wa˙da g˙all-pro©etti tal-futur.

Min-na˙a tieg˙u, içChairman ta’ Heritage Malta Dr John Buttigieg fisser kif g˙all-ewwel darba fl-istorja, itTempji tal-Ìgantija saru aççessibbli g˙al kul˙add filwaqt li ç-çentru tal-viΩitaturi huwa mg˙ammar ukoll blinterpretazzjoni u façi-litajiet edukattivi kollha sabiex wie˙ed jifhem l-importanza ta’ dan il-wirt dinji.

F’din l-okkaΩjoni saru wkoll diskorsi qosra tal-Ministru g˙al G˙awdex Anton Refalo u sSegretarju Parlamentari g˙allFondi Ewropej Ian Borg.

PreΩentament, Heritage Malta g˙addejja wkoll b’xog˙ol fuq pro©etti o˙ra b’finanzjament mill-Unjoni Ewropea, fosthom fuq it-Tempji ta’ Óal Tarxien, il-Katakombi ta’ San Pawl u rrestawr estensiv tal-Forti Sant’An©lu. Dan minbarra xog˙lijiet f’Sant’Iermu fejn mistenni jinfeta˙ muΩew talistorja militari flimkien ma’ ftu˙ ta’ ˙afna spazji minn din il-forti biex ikunu jistg˙u jitgawdew b’xejn mill-pubbliku.

A˙barijiet

27.10.2013

09

iL-frott taL-ÓidMa taL-GVern MatuL L-aÓÓar ÌiMGÓat soLidarjetÀ soÇjaLi u drittijiet ÇiViLi

enerÌija u aMBjent

•

•

Il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Leo Brincat ippreΩenta l-abboz tal-Pjan Nazzjonali g˙allImmani©©jar tal-Iskart g˙as-Snin 2013-2020.

•

Il-Ministru g˙all-Ener©ija Konrad Mizzi ˙abbar li ElectroGas Malta huwa l-konsorzju li ntg˙aΩel g˙all-Long Term Power Purchase u Gas Supply Agreement. Il-konsorzju ElectroGas Malta ntg˙aΩel wara diversi stadji ta’ evalwazzjoni rigoruΩi li fihom kien assigurat li l-kwalifiki tal-bidders kienu jil˙qu l-kriterji mitluba.

Il-Ministru Konrad Mizzi, b’konsultazzjoni mal-Prim Ministru Joseph Muscat, ordna li ssir investigazzjoni dwar il-kwalità taΩ-Ωejt li qed jintuΩa fil-power stations.

•

• •

Ìie mniedi l-ewwel abbozz tal-Istrate©ija Kontra l-Faqar u lEskluΩjoni Soçjali mill-Ministru g˙as-Solidarjetà u l-Familja MarieLouise Coleiro Preca.

Il-Ministru Marie-Louise Coleiro Preca u l-Ministru Helena Dalli ppreΩentaw il-pro©ett Leap u dak taç-Çentri ta’ RiΩorsi g˙allFamilja li bihom il-Gvern ser jindirizza l-problemi soçjali illi jirriΩultaw mill-faqar.

Il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili ˙abbret il-pubblikazzjoni tal-abbozz ta’ li©i talUnjoni Çivili.

Is-Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u l-Anzjanità Attiva Franco Mercieca ˙abbar ittwaqqif tal-Kumitat Azzjoni Lejn Soçjetà Ìusta.

edukazzjoni

•

•

L-Awtorità Malitija g˙all-Komunikazzjoni flimkien mas-Segretarjat Parlamentari g˙all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku kif ukoll is-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva nedew skema ©dida g˙at-ta˙ri© informatiku g˙al persuni minn 65 sena ’l fuq.

L-Iskola Sekondarja tal-Bniet ta’ Pembroke, li tag˙mel parti millKulle©© Santa Klara, tkun l-ewwel skola tal-Gvern bis-sistema talKoedukazzjoni hekk kif fet˙et il-bibien tag˙ha g˙as-sena skolastika l©dida.

•

trasport u infrastruttura

• • •

Il-Ministru g˙at-Trasport u Infrastruttura Joe Mizzi ˙abbar li tlestiet il-parti l-kbira tal-pro©ett tal-baçir numru wie˙ed.

Tlesta x-xog˙ol li kien g˙addej fuq il-pont ta’ Triq Manwel Dimech f’Óal Qormi, b’rabta mal-pro©ett nazzjonali g˙at-taffijja talg˙arag˙ar lesta u it-triq re©g˙et infet˙et g˙at-traffiku.

Il-Ministru g˙al-G˙awdex Anton Refalo re©a’ feta˙ g˙all-pubbliku lÌnien tat-Tliet G˙oljiet f’Marsalforn wara li l-bandli li ©ew installati ˙aΩin mill-amministrazzjoni preçedenti, fatt li wassal biex dawn jer©g˙u ji©u installati mill-©did.

saÓÓa

turiÛMu u kuLtura

•

•

•

Il-Ministeru tas-Sa˙˙a u s-settur privat jil˙aq ftehim dwar is-self ta’ apparat mediku.

L-Onorevoli Chris Fearne ppreΩenta Private Member’s Bill filParlament dwar il-mutilazzjoni ©enitali femminili, iΩ-Ωwie© sfurzat u l-isterilizzazzjoni imposta.

Il-Ministeru g˙at-TuriΩmu b’kollaborazzjoni mal-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmu (MTA) u mal-Istitut Malti g˙all-Fotografija Professjonali (MIPP) nieda kompetizzjoni fotografika bl-isem ta’ My Malta li g˙andha l-g˙an li sservi b˙ala mezz ta’ komunikazzjoni artistika biex tippromovi l-GΩejjer Maltin mill-aspett turistiku.

10

Opinjoni

27.10.2013

Óudha f’idejk!

Kitba ta’ Patri Mario attard Kul˙add jg˙addi minn xi burraxka fil-˙ajja! InkluΩ jien, ilPatri! Forsi tg˙idli: “U int b˙alek minn xiex trid tg˙addi?

Issib il-platt s˙un? G˙andek ilkontijiet im˙allsin u saqaf fuq rasek fejn tistrie˙? Xi trid iΩjed?

Qisek il-baxà!

Iktar ma jg˙addu snin minn fuqi b˙ala ˙addiem fl-Isptar iktar ninteba˙ kemm il-bniedem mhu xejn! Wisq iΩjed mo˙˙u! Mela dan l-a˙˙ar ©ratli wa˙da tinkiteb. Illum ming˙ajr l-internet ma tag˙mel xejn.

Inutli li se tipprova tikkon-

vinçini li li jkollok l-internet hu xi ˙a©a tas-sinjuri. Jekk jog˙©bok tinsultax lil pajjiΩi!

Tkunx giddieb! Ming˙ajr linternet ma tag˙mel xejn.

Kollox minn fuqu ssib.

Sa˙ansitra affarijiet xi jg˙idu lpolitiçi u xi tg˙id il-Knisja! Linternet jag˙milna familja wa˙da. Taf li bl-internet ilMulej jista’ jqaddsek? U mela ejja a˙seb poΩittiv fuqu u ssemmix il-˙aΩin biss! Ieqaf parla fil-vojt!

B˙alma tafu l-Img˙allem g˙o©bu jΩejjinni bid-don tal-

kitba. Id-don tieg˙u u mhux tieg˙i.

Mela biΩΩejjed!

M’hemmx fta˙ir! Dak Ìesù li qieg˙ed jikteb, mhux jien! Linternet huwa l-˙obΩna ta’ kuljum ta’ min il-Mulej, fil˙niena tieg˙u l-aktar kbira, inebb˙u biex jikteb xi vers jew tnejn! L-artikli mhux blinternet trid tibg˙athom? Issa ©ara li fil-kunvent fejn qieg˙ed, g˙odwa minnhom spiççalna s-servizz tal-internet.

G˙all-ewwel ˙sibt li l-patrijiet s˙abi wkoll messithom l-istess xorti kiefra b˙alma misset lili.

IΩda meta ççekkjajt mag˙hom bdejt nibjad u ni˙mar. Il-problema kienet f’kamarti biss!

Dak il-˙in id-dinja g˙amiltha ba˙ar bit-tgergir li gergirt.

“Mulej ja˙asra! Intant jien? Int ma tafx li l-internet nuΩah g˙alik? Mela kif mar tieg˙i biss?” Insomma. Bdejt is-solita kantaliena ta’ qrid li ma jispiçça qatt. Kemm ˙assejtni ma˙ruq kull darba li ppruvajt nid˙ol fl-internet u bqajt b’xiber imnie˙er! Beda jxoqq l-g˙araq g˙alija. Bdejt ni˙mar u r-rabja tielg˙a. Biex tg˙axxaqha tg˙idx kemm kienet s˙ana g˙aliex ix-xemx, ˙elu ˙elu, telg˙et minn wara kamarti u st˙ajjiltha qag˙det fer˙ana b˙all-qroqqa fuq kamarti! Ommi ma, xi s˙ana kelli f’kamarti! St˙ajjiltha forn!

L-akbar ˙arqa li n˙raqt biha kienet li l-˙in beda g˙addej ©mielu u jiena ˙assejtni mwa˙˙al fis-sitwazzjoni tieg˙i.

La stajt ng˙id “si” u lanqas “no”! Imnalla li dakinhar ilMulej ˙enn g˙alija u rqadt raqda tajba waranofsinhar!

G˙aliex kieku nini nini kont inΩomm sod fil-lejl xog˙ol flIsptar li kien qieg˙ed jistennieni! Imma l-Mulej jaf x’inhu jag˙mel. G˙all-erwie˙!

Wara li qomt minn dik irraqda tajba malajr kien sar il˙in biex immur g˙ax-xog˙ol.

G˙alhekk qomt. Qaxxart ille˙ja. In˙silt u tirt ’il barra lg˙aliex iddubbajt rikba u ma ridtx inkun tard. X˙in wasalt lIsptar ©ie xi jg˙idli li f’dik il©urnata kont bdejt b’falza stikka. Is-soltu, qabel inqaddes u nitlob il-brevjar mal-patrijiet inkun di©à tlabt il-Óniena Divina u r-RuΩarju. IΩda dakinnhar irqadtlu naqra iΩjed mis-soltu. U mhux g˙alhekk li qomt ma˙sud u m©ennen biex nasal fil-˙in g˙all-quddiesa u g˙all-kor x’kull wa˙da?!

Xi Ωball g˙amilt! Bdejt il©urnata ming˙ajr it-talb talqalb! U ara xi ©rali! Ìie lg˙aw© fuqi u sabni fuq sieq wa˙da. Dg˙ajjef. U xbin kinisni wa˙da Ωul minn hemm!

Kien g˙alhekk li l-biçça talinternet ˙adtha bi kbira g˙aliex ma tlabtx! Ilsieni ©era bija u l-kuxjenza tqalitli bilbosta.

Imma meta wasalt l-Isptar mill-ewwel ©eddidt il-konsagrazzjoni tieg˙i lillMadonna. U s-s˙ab iswed tanniket u t-tgergir beda jirtira biex floku jid˙ol id-dawl tattama. U kif appena sebba˙, wara lejl xog˙ol mal-morda, tlabt bil-©iri l-Óniena Divina u r-RuΩarju. Óa©a tal-g˙a©eb, laffarijiet issuktaw isolvu ru˙hom wa˙edhom!

F’dan kollu ma stajtx ma nilma˙x il-qawwa tal-˙niena ta’ Alla. Imma persuna li tassew t˙obbni, g˙aliex ©ibditli widnejja bil-pulit, qaltli: “Patri Mario, meta kollox jibda’ ©ej kontra ndur fuq Ìesù u ng˙idlu: ‘Ìesù, din ilbiçça xog˙ol ˙udha f’idejk!’”

Dak il-˙in il-belg˙a tal-kafè sammritni mas-si©©u. Din ilproxxmu kellha ra©un biex tbig˙! G˙al darb’o˙ra ˙ej!

Meta ˙a©a tkun ©ejja bin-nel˙ mill-ewwel se nilqg˙alha ˙a nibqa’ fil-paçi. “Mulej, ˙udha f’idejk!”

Opinjoni

27.10.2013

11

TiVi AwARds L-istazzjonijiet iΩ-Ωg˙ar

MINN

SALVU

CANALE

Minn din ir-rokna dejjem semmejna l-istazzjonijiet lokali prinçipali (TVM, One u Net) iΩda llum iddeçidejt li nikteb fuq it-tliet stazzjonijiet l-o˙rajn: Smash, F living (Favourite) u Xejk.

Ser nibda minn dan tal-a˙˙ar.

Sa ftit ©ranet ilu kien jismu Calypso Music Television. G˙al dawk kollha li jarawh jafu li dan huwa stazzjon tal-muΩika. Jien, peress li nsegwi kollox, ma kontx niddejjaq narah, u ng˙id b’wiççi minn quddiem li d-diski li kien idoqq ma kontx nismag˙hom fuq l-ebda stazzjon televiΩiv ie˙or b˙al VH1 jew MTV. G˙alkemm bidel ismu, dan baqa’ fuq l-istess stil.

Nistqarr li ma nafx minn fejn instab l-isem Xejk, g˙ax aktar fakkarni f’xi miljunarju talEmirati.

Il-Favourite, li issa ©ie jismu F living, ˙assejt li kompla tilef issa˙˙a tieg˙u, g˙aliex Ωew© programmi partikulari: Niskata u Mitqlu Deheb, telqu ma’ stazzjonijiet o˙ra. Jekk tara l-a˙barijiet tieg˙u (apparti li ma jispiççaw qatt u twal aktar millitanija), minn jaqra ma’ tantx g˙andu esperjenza. Inzertajt ˙afna drabi wkoll programmi ta’ kull xorta ji©u preΩentati minn Karl u Romina Bonaci.

Smash TV huwa l-aktar wie˙ed antik minnhom it-tlieta, dan l-istazzjon qatt ma’ kiber u dejjem baqa dilettantesk.

Minkejja dan xorta huwa varjat, u apparti l-a˙barijiet, ikollu

wkoll programmi tat-tisjir, diskussjonijiet, muΩika, films u teleserje lokali (ripe-tizzjonijiet fuq ripetizzjonijiet), programm dwar il-karozzi u t-tlielaq, u predikaturi jinterpretaw il-Bibbja kif jaqbel lilhom.

zjunarju tal-Malti g˙ax tinsa b’liema lingwa jkunu qeg˙din jitkellmu, imma g˙all-anqas ittelespettaturi kollha ˙bieb tag˙hom. Iç-çirasa fuq il-kejk tat-telebejg˙ jibqa’ dak tal-grim dal-babbux! (cream tal-bebbux).

It-telebejg˙

Aktar bejg˙

Fuq kull stazzjon, inkluΩi l-kbar, wie˙ed jista’ jara l-famuΩi telebejg˙. Hawn tinduna bill-qrid u kemm huma dilettanti dawk li jkunu qeg˙din jippreΩentaw. Ilbejg˙ ivarja minn xugamani, g˙al si©ar tal-Milied, biççiet talart, bozoz iteptpu u mitt elf ˙a©a o˙ra.

Importanti li waqt li tkun qieg˙ed tarahom iΩΩomm diz-

Nidejjaq ˙afna meta dan ma’ jiqafx, g˙ax filli qieg˙ed tara lil min isajjar jew lit-tabib jitkellem jew lil min jag˙mel xi tip ta’ kraft, u f’daqqa u l-˙in ilpreΩentatur jintefag˙lek f’rokna u jag˙mel xi minuta jitkellem fuq is-sapun tal-˙wejje© jew fuq xi borma jew ta©en.

Nifhem il-bΩonnijiet finanzjarji tal-produzzjoni tal-programm,

iΩda dawn iridu jifhmu wkoll li l-udjenzi jridu jsegwu programm varjat aktar minn sempliçiment bejg˙.

Dissett Óadt gost ˙afna li dan il-programm ta’ diskussjoni tkompla anke matul din l-iskeda, apparti minn hekk tkompla millpreΩentatur u ©urnalista veteran Reno Bugeja. L-istil tieg˙u g˙andu jservi ta’ eΩempju g˙al o˙rajn billi jg˙idu l-verità ming˙ajr kantunieri, irrilevanti lil min ikun qed jintervista.

Se nieqaf hawn illum, inkomplu nqallbu u naraw fuq min nistg˙u ng˙idu kelma b˙al-lum ©img˙a.

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

NEGATTIVITÀ U INÇERTEZZI Jikteb MAX ZAMMIT, SINDKU TA’ TA’ XBIEX

Il-Gvern Malti jidher li qabad ir-ritmu sew. Interessanti ˙afna l-pjanijiet ekonomiçi li ser jag˙tu stimolu qawwi lillekonomija tag˙na. Il-˙idma immedjata fuq drittijiet çivili u soçjali ©odda ser tibqa’ mnaqqxa fl-istorja ta’ pajjiΩna. Fil-kampanja elettorali smajna ˙afna bil-kelma road map . Fi ftit kliem il-Partit Laburista kien qieg˙ed jirreferi g˙all-pjan ta’ ˙idma g˙as-snin li ©ejjin. Din irroad map jidher li qed ti©i segwita sew u pajjiΩna miexi fit-triq it-tajba.

Madankollu ma jfissirx li lGvern g˙andu jag˙mel b˙aΩ-

Ωwiemel u j i b q a ’ g ˙ a d d e j dritt minn fuq kollox u fuq kul˙add, iΩda g˙andu jag˙ti kas ta’ kul˙add, b’mod speçjali dawk li f’dawn l-a˙˙ar snin sofrew in©ustizzji filkonfront tag˙hom. It-triq mhix façli u se jkun hemm ˙afna ostakli.

L-OppoΩizzjoni qed tipprova tag˙mel minn kollox biex tkun l-akbar ostaklu fit-triq tal-Gvern. Fl-opinjoni tieg˙i, bl-g˙a©ir tag˙ha lOppoΩizzjo n i qieg˙da ssa˙˙u lill-Gvern, u mhux tkissru. Tant l-OppoΩizzjoni mhix issib ma xiex taqbad, li affarijiet normalissimi qed tipprova tpin©ihom b˙ala skandli. Dan fid-dawl li ta˙t Gvern Naz z j o n a l i s t a s a r u diversi affarijiet ta’ natura gravi, bosta minnhom li qed jo˙or©u llum. Óafna ˙ a s b u l i S i m o n Busuttil ser juΩa tattika differenti sabiex i©ib lura n-nies li tilef, iΩda g˙andi dubji serji kemm qed jirnexxilu, g˙aliex jidher biç-çar li qed jag˙mel minn kollox biex itellef ilkredibbiltà tal-Gvern. B’ Uturn fuq l-o˙ra u attakki li ma jwasslu g˙al imkien, ilPartit Nazzjonalista qabad it-

triq g˙an-niΩla.

Donnu g˙adhom ma jistg˙ux jaççettaw li m’g˙adx g˙andhom ittmun tal-Gvern f’idejhom.

Tkellimna ˙afna fuq il-meritokrazija u jikkritikawna ˙afna fuq hekk. Kultant wie˙ed ikollu jikkonkludi li g˙all-PN meritokrazija tfisser li xi ˙add kapaçi Laburist, jew b’konnessjonijiet familjari, g˙andu jitpo©©a fuq lixkaffa. Ti©ini f’mo˙˙i lkwistjoni tas-Sinjura Sai Mizzi. Mara gradwata, blesperjenza fin-negozju, taf titkellem biç-ÇiniΩ u tolqot il-kwalitajiet kollha li kellhom bΩonn il-Malta Enterprise g˙all-post permanenti fl-Asja. Is-Sinjura Mizzi kienet anke tag˙ti s-servizzi tag˙ha lill-Gvern preçedenti.

Allura issa x’hemm differenti?

Forsi g˙ax ir-ra©el tag˙ha huwa fost l-aktar ministri li qed jikseb riΩultati, u jixtiequ jfix-kluh?

KaΩ ie˙or qam dil-©img˙a fuq il-mara tal-Membru Parlamentari Laburista Silvio Schembri.

Is-Sinjura Schembri hija mara o˙ra ˙abrieka fl-istudji tag˙-ha. U xorta wa˙da qabdu mag˙ha g˙ax qieg˙da f’bord fil-korp.

Dan minkejja li hija persuna kkwalifikata u x-xog˙ol tag˙ha m’g˙andux x’jaqsam max-xog˙ol tar-ra©el tag˙ha.

Imma l-PN lin-nisa tal-familja tal-ministri u l-membri parlamentari qed jg˙idulhom indirettament biex jibqg˙u d-dar, irrispettivament mill-kapaçitajiet tag˙hom, u jg˙ixu fiddell tal-ir©iel tag˙hom.

Ag˙ar minn hekk bilkemm ma jipretendux li g˙ax tkun Laburist u jkollok kariga jew xog˙ol tajjeb, dan g˙andu bilfors ikun sar bi preferenza u mhux g˙ax tkun kapaçi u kkwalifikat!

L-OppoΩizzjoni qed tipprova tkun popolista kemm jista’ jkun, daqqa b’xi drama li postha f’xi teatru u mhux fil-Parlament, jew inkella b’ U-turns inspjegabbli. Fil©ranet li g˙addew rajna Uturn evidentissima, fejn ilKap tal-OppoΩizzjoni – wara li kien ilu jikkritika lill-Gvern g˙all-poΩizzjoni iebsa li qed jie˙u fil-konfront tal-Unjoni Ewropea fir-rigward talimmigrazzjoni illegali, u filwaqt li dejjem insista li pajjiΩna g˙andu l-ewwel i˙ares l-interessi tal-˙ajjiet – qabad stranament jattakka

lill-Gvern wara li salva numru kbir ta’ immigranti milli jeg˙rqu. Donnu qed jag˙mel minn kollox biex ma jaqbel xejn mal-poΩizzjonijiet li jie˙u l-Gvern.

G˙amel minn kollox biex ikkonvinça lill-partit tieg˙u sabiex jo˙ro© favur il-li©i talunjoni çivili, meta deher evidenti li kellu diversi membri parlamentari, kunsillieri u partitarji li kienu kontra.

Mossa li tqajjem mistoqsijiet kbar, aktar u aktar meta wie˙ed jikkonsidra li ser jipp-reΩentaw xi emendi g˙al dan l-abbozz ta’ li©i, emendi li wisq probabbli ser ikunu qed jillimitaw id-drittijiet lillpersuni kkonçernati.

Nappella lill-Gvern sabiex iΩomm iffukat u ma j˙allix dawn l-azzjonijiet negattivi jtellfuh mill-˙idma. Il-poplu jinsab sodisfatt bir-riΩultati miksuba f’dawn l-ewwel ftit xhur u bla dubju hemm stennija kbira g˙all-ba©it li jmiss, li m’g˙andix dubju li se jkun ba©it responsabbli, li filwaqt li ser jkompli l-˙idma sabiex jinqata’ d-defiçit, ser ikun hemm ukoll inçentivi ©odda g˙all-faxex kollha tas-soçjetà.

12

Opinjoni

27.10.2013

Stalla li trid titnaddaf

ÌORÌ BORG Osservatur

Ftit ©ranet ilu kellna l-a˙bar tal-a˙˙ar sfre©ju. Numru ta’ binjiet fin-Naxxar, li jaqblu mal-estetika ta’ ra˙al tradizzjonali u li w˙ud minnhom g˙andhom çertu Ωmien, ser jitwaqqg˙u b i e x f l o k h o m jitilg˙u bi n j i e t m o d e r n i .

Bosta mir-residenti lmentaw dwar id-de ç i Ω j o n i . U d a n mhux kaΩ iΩolat. Fir-ra˙al ta’ Óal G˙arg ˙ u r , q r i b t a n Naxxar, deçiΩjoni simili dwar permessi fi Triq Kromb ilBa˙ar wasslet g˙al tgergir simili mir-residenti.

G˙al darb’o˙ra, iΩda, lawtoritajiet urew li kliem b˙al ‘©id komuni’ u ‘m˙abba lejn l-ambj e n t ’ m a j f i s s r u xejn. Jew almenu, il-qlig˙ u r-reg˙ba huma aktar importanti. Óad d m a s t a q s a x’nag˙mlu b’aktar bini meta hawn tant vojt. L-interessi tal-ftit b’sa˙˙ithom reb˙u fuq tal-kotra.

F’Marzu li g˙adda bosta minna vvu t a w b i e x d a n kollu jispiçça. Bosta vvutaw biex Malta tkun tal-kotra u mhux tal-ftit. Fil-qasam talbini u l-ippjanar kien wie˙ed minn dawk fejn kien evidenti li l-interess tal-kotra qed jitwarrab. Il-konsegwenzi qeg˙din inbatuhom a˙na u ser jiffaççjaw aktar uliedna.

Joseph Muscat mill-ewwel wera li jrid jaqbad il-barri tal-MEPA m i n n q r u n u .

Madankollu, s’issa donnu li l-enfasi hi fuq li titnaqqas ilburokrazija g˙al min irid jirran©a xi binja jew jibni ©did (inkluΩi, allura, il-qtates ilkbar). Donnu m’hemmx l-istess rieda biex tid˙ol aktar serjetà rigward il-˙arsien talambjent. Donnu m’hemmx rieda li ninawguraw politika

©dida, imma sempliçement li n˙addmu a˙jar dik li di©à teΩisti. Donnu m’hemmx rieda li din l-istalla li tinten seba’ pesti titnaddaf.

L-effetti ta’ din il-politika ˙aΩina mhumiex biss fuq lambjent. Dwar l-ambjent u lestetika tal-pajjiΩ, l-iΩvilupp selva©© li tiela’ ser jag˙mel dak li sebg˙in sena ilu m’g˙amlux in-NaΩisti. Dawn ma rnexxilhomx ikissru ’lMalta billi jwaqqg˙u l-bini li kien hawn. A˙na aktarx jirnexxilna nkissru l-pajjiΩ billi l-bini nΩiduh bla ebda raΩan.

Kif g˙edt, iΩda, il-konsegwenzi ta’ dan mhumiex biss fuq l-ambjent. Hu fatt mag˙ruf li l-qerda tan-natura, tal-kampanja u ta’ bini sabi˙ biex floku jitla’ ie˙or bla sura, g˙andha effett psikolo©iku ˙aΩin fuq isser˙an u s-serenità tal-mo˙˙.

Dan ovvjament iΩid ir-riskju ta’ dipressjoni u kundizzjonijiet o˙ra li aktar ma jg˙addi Ωmien aktar ser jaffettwaw nies. Dan ifisser aktar pressjoni fuq is-servizzi mediçi.

L-aktar argument komuni favur l-iΩvilupp hu li l-industrija tal-bini ddawwar lekonomija. Madankollu, anke hawn jeΩistu ˙afna miti u ˙rejjef li meta tag˙sarhom issib li r-rota ekonomika inkwistjoni ddur g˙all-kbir aktar milli g˙aΩ-Ωg˙ir. LiΩΩg˙ir din spiss tg˙addi minn fuqu u tis˙qu.

Vera li l-industrija tal-bini tinvolvi x-xog˙ol ta’ ˙afna nies. Hemm dawk li jibnu – g˙alkemm g˙andi dubji fuq il-kundizzjonijiet ta’ xog˙ol u ˙las ta’ ˙afna milli jag˙mlu

x-xog˙ol ibies u li spiss huma immigranti barranin.

O˙rajn b˙al nies fil-qasam t a l - g ˙ a m a r a , plumbing u xog˙ol marbut mal-elettriku, min iqieg˙ed il-madum, barrieri, periti u l-uffiççji tag˙hom, u o˙rajn, igawdu minn din l-industrija.

Mandakollu, f’dik li hi ekonomija hemm il-wiçç lie˙or tal-munita. Minkejja ΩΩieda fil-kwantità ta’ bini, ilprezz ta’ dan ma naqasx, kuntrarju g˙al dik li suppost hi l-lo©ika tas-suq li tg˙idlek li jekk id-domanda tibqa’ li hi – kif fil-fatt ftit jew wisq baqg˙et fil-qasam tal-bini – u l-offerta ta’ prodott fis-suq tiΩdied, il-prezz tal-prodott jonqos. G˙al familja normali, il-bini u s-self li jinvolvi huma maΩΩra li jridu j©orru fl-aqwa ta’ ˙ajjithom. Dan bil-kontra ta’ dak iΩ-Ωmien fejn ma kienx hawn çikkulata ta’ barra, imma li fih ilgvern kien jag˙tik dar hu, jew jag˙tik l-art u l-g˙ajnuna biex tibniha, jew stajt tixtri proprjetà bi prezz li ˙dejn tal-lum ma kien g˙oli xejn.

Biex ma nsemmux il-fatt li jekk naraw x’©ara barra, din tal-bini tista’ tkun buΩΩieqa li qed tintefa˙ b’mod artifiçjali u li xi draba ser tinfaqa’ b’konsegwenzi tra©içi. Il-bini li qed jitla’ minn xi mkien qed ji©i ffinanzjat. Jekk bosta minnu ser jibqa’ fis-suq u ma jinxtarax, l-investimenti li jkunu saru fih aktarx se jmorru l-ba˙ar.

Hawn wie˙ed jista’ jg˙id li d-deçiΩjoni li ˙a l-Gvern riçenetement, li jippermetti li barranin jixtru ç-çittadinanza Maltija, tista’ ssolvi xi ftit din il-problema. Madankollu, din

tista’ to˙loq problemi o˙ra marbuta mas-settur. Ng˙idu a˙na, jekk fis-suq ser jid˙lu nies li jifil˙u j˙allsu sew – kif inhu l-g˙an tal-Gvern u kif trid tkun biex tixtri çittadinanza – aktarx li l-prezz tal-bini ser ikompli jog˙la. Lisforzi li familji normali jkunu jridu jag˙mlu biex jiksbu dar aktarx ser jiΩdiedu. Id-dar issir maΩΩra aktar milli hi.

Ovvjament, façli tikkritika, u diffiçli tg˙id x’g˙andu jsir.

Personalment ma g˙andix il˙ila li nippreΩenta pjani konkreti ta’ azzjoni.

Madankollu, fuq livell ©enerali, wie˙ed jista’ jissu©©erixxi li, ng˙idu a˙na, jing˙ataw inçentivi biex bini li di©à jeΩisti jitran©a flok jitla’ ie˙or ©did minfloku. IlGvern g˙andu jfittex bidla fil-li©ijiet u fit-tassazzjoni li qed iΩΩomm milli wie˙ed inaqqas il-prezz talbini.

Il-Gvern g˙andu jfittex li j © i b i n v e s t i m e n t labour intensive (li j˙addem ˙afna nies) kuntrarju g˙all-gvern ta’ qablu li bil-fta˙ir kollu ©ab ftit li xejn min dan it-tip ta’ investiment. B’hekk ma jkunx hemm g˙alfejn lindustrija tal-bini tibqa’ ti©i ppumpjata b’mod artifiçjali biex iddawwar ir-rota hi.

Jalla l-ftehim maç-Çina rigward il-pannelli fotovoltajçi kien pass f’din id-direzzjoni Min jaf ukoll, kieku f’eΩerçizzju ta’ lateral thinking , il-Gvern ta’ Dr Muscat jivvinta inçentivi biex dak li jkun ikollu interess iwaqqa’ bini li tela’ dan l-a˙˙ar, flok ikompli jΩid ma li hemm?

Editorjal

27.10.2013

13

www.kullhadd.com KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End IL-Óamrun Ìurnalisti: 2090 1410/13 ritianne@kullhadd.com |

Reklami: 2090 1520 sales@kullhadd.com

|

Email ©enerali: editorial@kullhadd.com

E DITORJAL L-AnÌLI kusTODJI

TAL-mEDITERRAn

“

Sa minn qabel ©ew il-Karta©iniΩi, Malta kellha dejjem poΩizzjoni importanti filMeditterran. Il-Ba˙ar l-Abjad g˙all-G˙arab u Mare Nostrum g˙ar-Rumani. G˙all-alleati kienet the unsinkable aircraft carrier u g˙al dawk li kienu j˙obbu l-kultura Taljana kienet Malta fior del mondo.

Malta hija xi ˙a©a g˙al kul˙add.

Malta dejjem kellha l-missjoni li, mhux taggredixxi lil ˙addie˙or, iΩda li tiddefendi lilha nnifisha u lil ˙addie˙or ta’ mill-aggressjoni ˙addie˙or. Dejjem kellha lmissjoni li tirrestawra, b˙al meta kienet iç-çentru ta’ tiswijiet ta’ vapuri u opri talba˙ar, kemm merkantili u kif ukoll militari. Kellha u g˙ad g˙andha l-missjoni li tfejjaq.

Li nie˙du kura u nimmedikaw lil ˙addie˙or hija tradizzjoni li writna millOrdni Ospitallier ta’ San Ìwann. Tradizzjoni li eΩerçitajna anke fil-gwerra talKrimea u kif ukoll l-Ewwel Gwerra Dinjija, tant li Malta kienet mag˙rufa b˙ala l-infer-

miera tal-Mediterran. Eluf ta’ suldati u çittadini midruba f’dawn il-gwerer salvathom Malta, jew a˙jar niesna, li qatt ma naqsu mill-im˙abba lejn il-proxxmu.

Din hi l-missjoni tag˙na.

Illum qeg˙din naqduha b’mod differenti. Il-missjoni paçifisita tag˙na wrejnieha waqt il-kriΩi Libjana. Wie˙ed mill-mumenti mhux daqstant komuni bejn iΩ-Ωew© partiti, fejn po©©ejna l-Isptar Mater Dei g˙ad-dispoΩizzjoni ta’ dawk li ndarbu fil-gwerra çivili li kienet g˙adejja faççata tag˙na.

Irridu nammettu li dan kien wie˙ed mill-mumenti fejn pajjiΩna mexa b’mod millaktar dinjituΩ biex jirrispetta d-dinjità ta’ ˙addie˙or. Il-partiti ma qag˙dux jikkalkulaw kemm ©ejja tiswiena. Meta mitluba biex infejqu u nikkuraw g˙edna “iva” ming˙ajr tlaqliq u riservi. Kburin li a˙na ma nesportawx il-mewt iΩda nikkuraw il-˙ajja!

Issa g˙andna sej˙a o˙ra. unikament Sej˙a Mediterranja. G˙andna armata li hija l-an©lu kustodju ta’

dawk l-eluf ta’ nisa, tfal u bnedmin li jekk ma nid˙lux g˙alihom a˙na jispiççaw midfunin f’dan iç-çimiterju ta’ ilma. L-armata tag˙na tag˙milna kburin mad-dinja kollha meta tid˙ol g˙al dawk li jsibu rwie˙hom f’˙alq ilmewt.

Din il-gazzetta ma tistax issib kliem biex tirringrazzja lill-membri tal-Forzi Armati, li g˙alkemm ma g˙andhomx xi salarju straordinarju, jissogg˙al ˙ajjithom raw ˙addie˙or. Meta f’jum ta’ ri˙ u maltemp a˙na nkunu filkumdità ta’ soddtna, xi mkien hemm barra, fil-mew© li jibla’ kollox, hemm il-membri talarmata tag˙na, minn fuq ilba˙ar u mill-ajru, qeg˙din jag˙mluha ta’ an©li kustodji jsalvaw l-erwie˙.

Ma nistg˙ux ma nammirawx ix-xog˙ol kbir li qeg˙din jag˙mlu dawn is-suldati, li j©ibu l-interess ta’ ˙addie˙or qabel tag˙hom: kwalità li saret rari ˙afna. Jinsew lillfamilji tag˙hom sabiex f’çirkostanzi ta’ periklu jsalvaw il-familji ta’ ˙addie˙or.

Ritratti ta’ tfal Ωg˙ar imqabb-

din ma ommijiethom neΩlin minn fuq il-patrol boats, ir©iel jg˙annqu lil marthom u o˙rajn jibku bil-fer˙ huma xog˙ol dawn l-an©li kustodji tal-Mediterran.

Eluf ta’ nies ©ew salvati mill-armata tag˙na. Fosthom nies li llum kibru, g˙amlu familja u anke g˙andhom karriera xi mkien fl-Ewropa.

L-armata salvat kull xorta ta’ bnedmin, fosthom tobba, in©iniera u avukati, li llum qeg˙din jaqdu lis-soçjetà. Min jaf kemm eluf ta’ nies flEwropa jg˙idu “li ma kienx g˙all-armata Maltija jien mhux qieg˙ed hawn”.

Il-Prim Ministru ddiskrivihom b˙ala eroj. Deskrizzjoni li tixirqilhom u tag˙mlilna unur. Jista’ jkun li l-armata tag˙na hija Ωg˙ira, iΩda g˙andha qalb kbira. Jista’ jkun li hija militarment limitata, iΩda l-armata tag˙na armata b’˙a©a rari ˙afna: ir-rispett li g˙andha lejn id-dinjità talbniedem, hu min hu u ©ej minn fejn ©ej.

F’isem il-poplu GRAZZI Malti: MINN QALBNA!

”

ÛmIEn IL-pAROLI spIÇÇA Daniel Micallef President tal-Partit Laburista daniel.micallef@partitlaburista.org

Kienu ˙afna s-su©©etti li ddominaw l-a˙barijiet fl-a˙˙ar jiem.

Bla dubju, is-summit Ewropew iddomina l-a˙bari-jiet, hekk kif rajna g˙all-ewwel darba sforz denju minn pajjiΩna sabiex ilkwistjoni tal-immigrazzjoni titla’ fuq l-a©enda, u ti©i mittie˙da bis-serjetà.

Nitkellem g˙alija, il-prijorità assoluta hi li ma jintilfux aktar ˙ajjiet. Wie˙ed jittama li x-xeni li rajna fl-a˙˙ar ©img˙at ma ner©g˙ux nesperjenzawhom.

Wie˙ed jittama wkoll li lkomunità internazzjonali titratta l-˙ajjiet umani tal-inqas bl-istess importanza li tittratta l-flus u l-ekonomija. Ûmien il-paroli spiçça.

G˙alkemm wie˙ed irid ikun kawt u jara kif se jkunu liΩviluppi fil-©img˙at li ©ejjin, huwa evidenti li fl-a˙˙ar pajjiΩna g˙andu Gvern immexxi minn Prim Ministru determinat li j©ib ir-riΩultati. Prevedibbli ˙afna kienet ir-reazzjoni talPartit Nazzjonalista, li wara tant snin fil-Gvern ming˙ajr ebda riΩultat tan©ibbli ˙are© jg˙id li l-konkluΩjonijiet tas- summit kienu pass lura, u mhux ’il

quddiem. Ovvjament, il-konkluΩjonijiet g˙amluhom intom.

delizzju tag˙hom li qed ji©i mtappan mill-istupidità tal-ftit.

Kaçça

L-im˙abba

Dan kien su©©ett ie˙or li ddomina l-a˙barijiet g˙al ftit ra©unijiet poΩittivi u bosta o˙rajn negattivi. Wie˙ed ma jistax ma jinnottax li g˙allewwel darba kien hemm qbil bejn l-FKNK u l-Birdlife dwar ir-regolamenti l-©odda tal-kaçça u nsib im˙abbra mill-Gvern.

Min-na˙a l-o˙ra, il-kaççaturi ©enwini li g˙andhom verament g˙al qalbhom id-delizzju, iridu jkunu huma stess li jipprote©uh.

Jiena, kaççatur m’iniex, iΩda naf numru kbir ta’ kaççaturi li jipprattikaw id-delizzju tag˙hom billi josservaw illi©ijiet kollha. Hemm ftit o˙rajn, imbag˙ad, li jisirqu xxena b’atti illegali, u li mag˙hom je˙el kul˙add, b’konsegwenza li mal-˙aΩin je˙el ukoll it-tajjeb. Jiena m’g˙andi xejn kontra kaçça u nsib legali, anzi bil-maqlub; iΩda jridu jkunu l-istess kaççaturi li jipprote©u l-futur tad-

Su©©ett kumpless. L-im˙abba hija parti min-natura tal-bniedem. G˙al xi ra©uni jew o˙ra, xi darba ilu ˙afna, il-bniedem iddeçieda li jag˙ti monopolju lil ftit bnedmin o˙ra b˙alu sabiex jg˙idulu huma x’inhu moralment aççettabbli u x’mhuwiex. Fost l-o˙rajn iddeçieda li çertu relazzjonijiet huma aççettabbli, filwaqt li o˙rajn mhumiex.

Nammetti li tu©ag˙ni rasi nara çertu argumenti dwar il-li©i li ser tirrikonoxxi relazzjoni ta’ m˙abba bejn persuni tal-istess sess. Ma nistax nifhem kif tista’ tinda˙al kif jg˙ix ˙addie˙or.

Ma nifhimx kif u˙ud ma jirrealizzawx li wliedhom jistg˙u jkunu omosesswali, jew li setg˙u twieldu huma stess omosesswali. L-omosesswalità mhux xi kunçett ©did. Ma ©iex ‘ivvintat’ ilbiera˙. Mhuwiex xi trend tal-mument.

Jiena kburi ng˙id li kont wie˙ed mill-eluf li tajt mandat

lill-Gvern ta’ pajjiΩi sabiex jille©iΩla g˙all-ugwaljanza f’pajjiΩi. Meta ta˙seb fuqha, qed nag˙mlu biss dak li messu ilu li sar; dak li ˙addie˙or, biex jissodisfa l-forzi konservattivi, beΩa’ jitkellem dwaru. G˙ad in˙arsu lura u nkunu kburin b’dak li qed nag˙mlu llum, filwaqt li ˙addie˙or jist˙i li oppona d-drittijiet ta’ ˙addie˙or.

Ba©it L-ewwel Ba©it ta’ Gvern Laburista ser jit˙abbar b˙al g˙ada gimg˙a. Fi kliem il-Prim Ministru, f’dan il-Bagit ser naraw it-twettiq tal-ewwel parti tal-manifest li vvota g˙alih ilpoplu Malti. Ma rridux ninsew li dan il-Gvern, kif wieg˙ed g˙all-©id tal-istabbiltà ta’ pajjiΩna, approva l-Ba©it imfassal mill-Gvern preçedenti, u kellu ja˙dem bih. M’g˙andix dubju li jkolli ç-çans naqsam ˙sibijieti dwar il-Ba©it mag˙kom, wara li jkun ippreΩentat, fl-artiklu li jmiss.

Il-Óadd it-tajjeb.

14

Ittri

27.10.2013

Ibg˙atilna l-ittri tieg˙ek fuq l-email editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Mile End, Óamrun

RIngRazzjament Sur Editur,

Il-gWaRdjan ta’ VeRU tal-festa tal-PatRUn fIl-ÓamRUn Sur Editur,

Bi gratitudni nixtieq nirringrazzja lis-Sur Mario Aquilina u listudenti tieg˙u tal-In©inerija, sezzjoni mekkanika, fl-Istitut tal-MCAST ta’ Ra˙al Ìdid g˙ax-xog˙ol siewi li huma g˙amlu fuq il-karrozza tieg˙i. Il-problema serja li kelli ˙add ma sab tarfha, g˙alkemm ˙adtha g˙and diversi mekkanisti, imma sab tarfa s-Sur Aquilina fi ftit ©ranet.

JOE CASSAR, MARSASKALA

IsqfIjIet IdealIstI?

Il-©img˙a li g˙addiet ma stajtx ma niftakarx fiΩΩmien li l-Perit Mintoff, dak iΩ-Ωmien Prim Ministru, iddeçieda li jne˙˙i lomosesswalità minn reat kriminali. Kemm kien hemm min ˙abbat fuq sidru u g˙ajjat li kienet waslet la˙˙ar tad-dinja! Kemm kien hemm min beΩΩa’ bl-infern!

Illum nafu min kellu ra©un.

Illum lanqas biss tg˙addilna minn mo˙˙na li ˙utna, uliedna, jew il-˙bieb tag˙na, jistg˙u jispiççaw il˙abs, sempliçiment g˙ax i˙obbu lil xi ˙add.

U fl-a˙˙ar ©ranet er©ajna rajna xi ˙a©a simili. Il-PN g˙araf l-iΩbalji ta’ qabel u ddeçieda li jo˙ro© favur lunjoni çivili. Prosit. Imma allura ma nistax ma nistaqsix g˙alfejn, jekk ilPN kien favur dan il-pass, qatt ma ˙adu wara kwart ta’ seklu jiggverna? Kellu g˙alfejn i˙alli daqstant nies ibatu g˙al dawk is-snin kollha?

Jekk xejn, g˙al darba l-PN jidher li nqata’ mil-linja talKnisja Kattolika, li bil-pulit qed tg˙id li ma taqbel xejn mal-idea li koppja omosess-

wali jrabbu t-tfal. Fi stqarrija l-Isqfijiet qalu li t-tfal g˙andhom jibqg˙u jitrabbew mill-©enituri tag˙hom li jkunu mara u ra©el, filwaqt li kkwotaw partijiet minn diskors tal-Papa Fran©isku.

Fl-opinjoni tieg˙i, lIsqfijiet Maltin ikkwotaw biss dak li g˙o©ob lilhom.

Il-Papa Fran©isku g˙adu kif qal ukoll li l-Kattoliçi kellhom bΩonn li je˙ilsu millossessjoni tag˙hom fuq lomosesswalità, fost affarijiet o˙ra. Ftit wara qal ukoll li l-Kattoliçi idealisti kienu qed jag˙mlu l-˙sara lillKnisja.

U din l-idea stretta ta’ familja mag˙mula bilfors minn mara, ra©el u tfal mhix wa˙da idealista, skont l-Isqfijiet tag˙na? Xi ng˙idu g˙ar-romol li jrabbu t-tfal, g˙all-©enituri single , g˙attfal li jitrabbew mas-sorijiet u l-patrijiet g˙ax il-©enituri tag˙hom (li huma mara u ra©el) mhumiex kapaçi jie˙du ˙siebhom?

Tg˙id idealisti?

Ippermettili nirrispondi l-kitba ta’ ‘Wiçç Wie˙ed’, fil-gazzetta KullÓadd tat-13/10/13. Peress li dan ma kellux il-kura©© juri ismu ma’ kontx bi˙siebni nwie©bu, però mbag˙ad ˙sibt li persuni b˙al dawn jixirqilhom li jkun mikxufa g˙ax huma vavi li jibku jekk wie˙ed ma jag˙tihomx iç-çejça.

Nixtieq l-ewwel nirringrazzjah g˙at-titlu ta’ ‘Gwardjan tal-Festa tal-Patrun fil-Óamrun’ – g˙o©obni u s˙abi kollha qaluli li “jixraqlek (modestà apparti) g˙ax int ilek g˙omrok u Ωmienek ta˙dem g˙all-Óamrun”. It-tieni jidher li ˙adha bi kbira wisq li jiena ma semmejtux meta xtaq ˙afna li jissemma, g˙ax milli jidher g˙alhekk jag˙ti sehmu fil-festa.

It-tielet, x’inhu affarih jekk jien g˙andix xi problema mattmexxija tal-knisja? Però, kumment b˙al dan j©eg˙ilni nifhem ˙afna affarijiet, forsi dan ©ie m©ieg˙el jikteb hekk allura? U g˙aliex ˙adha daqshekk bi kbira li jien ikkummentajt fuq lirfig˙ tal-vara? Fid-dag˙dig˙a li kellu g˙ax ma semmejtux wasal biex t˙awwad u dak li g˙edt fuq ir-reffieg˙a qalbu ta’ ta˙t fuq. Tg˙id mhux ser iΩommni milli nkompli nikteb, anzi ser inkompli nist˙arre© dwar lirfig˙ tal-vara biex inΩid malinfor-mazzjoni li di©à g˙andi. U ser nistinka wkoll biex l-ideat li ktibt fuqhom, fosthom fratellanza g˙al dawk li g˙andhom x’jaqsmu mal-vara ji©u attwati .

Tant dan l-anonimu beΩΩieg˙ intilef fid-dag˙dig˙a li kellu

g˙ax ma semmejtux, li anke lpassi©©ata li nag˙mel bil-kelba (g˙ax dik kelba mhux kelb, Sur Wiçç Wie˙ed) tag˙tu f’g˙ajnu; ara x’g˙andha x’taqsam din mal-festa. Imma ˙a nisserja ftit u nurih kemm mhux tal-affari tieg˙u. Sur Anonimu, ma tafx li g˙adha kif mititli l-mara u lkelba sservini ta’ kumpanija sinçiera. U dwar il-basket li tak f’g˙ajnejk ukoll, mhix affari tieg˙ek g˙alfejn nuΩah, imma nassigurak li ma jkollix fih affarijiet ta’ ˙dura.

U mbag˙ad semma t-tixmir ilkmiem. Mela, g˙al dan l-injorant, ix-xog˙ol tal-mo˙˙ u talpinna ma huwiex impenn, jew dan wie˙ed li jaf jikkmanda biss? Ma jafx li jien ili g˙al Ωmien twil involut ma’ dak li g˙andu x’jaqsam mal-Óamrun?

Ma tantx in˙obb nifta˙ar b’rixi, kif jidher li j˙obb jag˙mel Wiçç Wie˙ed, tant li hu ossessjonat li g˙andu ji©i mfa˙˙ar u llawdat.

Imma g˙all-verità tal-fatti u biex in©eddidlu l-memorja nfakkru li kont imda˙˙al ma’ ˙afna g˙aqdiet tal-Óamrun.

PereΩempju kont president ta’ wa˙da mill-baned tal-Óamrun; kofundatur tal-magaΩin Il-Óamrun; kofundatur tal-HYIA li permezz ta’ pro©ett li din ˙olqot wasslet lill-Kunsill Lokali biex ji©i ppremjat bil-Golden Star Award tal-Unjoni Ewropea, kofundatur tal-Fondazzjoni Dun Nerik Cordina Perez, eçç. Kont involut fil-Kunsill Parrokkjali, kont membru tal-kumitat li ˙a ˙sieb il-festi çentinarji, kont membru g˙al Ωmien twil filKummissjoni Festa u domt nie˙u ˙sieb wa˙di l-ktieb tal-

festa (volum o˙xon, mhux kif qed isir illum – biçça pitazz) g˙al iktar minn sbatax-il sena.

U dan barra l-kitbiet numeruΩi u li qatt ma ©ew ikkritikati bilmod ma˙mu©, banali u bla sens li kkritikani Wiçç Wie˙ed.

Il-fatt li m’iniex filKummissjoni Festa mhux tort tieg˙i. It-tmexxija ©dida talknisja bag˙tet g˙al tista’ tg˙id dawk kollha li kienu involuti, imma g˙alija ma bag˙titx u sallum g˙adni ma’ nafx x’inhi rra©uni, imma milli jidher Wiçç Wie˙ed jaf u din forsi tfisser ˙afna g˙at-tip ta’ ittra li kiteb. U fuq kollox dan l-anonimu missu jist˙i jg˙id lili, bniedem bilkarta anzjan, biex inxammar u na˙dem. U jekk, kif ta wie˙ed x’jifhem, hu mid˙la tat-tmexxija tal-knisja, ma tantx qed jag˙mlilha unur b’dan latte©©jament. U n˙oss li ttmexxija tal-knisja fil-Óamrun g˙andha tindaga sew din ilbiçça u tne˙˙ih mill-kariga li jidher li g˙andu ˙alli ma t˙allihx jag˙mlilha iΩjed g˙ajb.

Dan l-anonimu ta wie˙ed x’jifhem li lanqas fuq iz-zuntier ma g˙andi nkun g˙al dak li, skont hu, hu ritratt talokkaΩjoni. Jien ma nafx b’dan ir-ritratt tal-okkaΩjoni. Jien immur fuq iz-zuntier biex nag˙ti daqqa t’id jekk ikun hemm bΩonn, mill-a˙jar li nista’. U kieku stess hemm min joqg˙od g˙ar-ritratti l-purçissjoni kollha mar-reffieg˙a, jien tajtu f’g˙ajnu. Ikber ftit Sur Wiçç Wie˙ed.

JOE C. CORDINA, IL-ÓAMRUN

tRIq ImfaRRKa It-trIq lI tagÓtI gÓal gÓar lapsI

JOSEPH FARRUGIA, IL-MOSTA

ÇentRU laBURIsta maRsaXlOKK Il-Kumitat Laburista ta’ Marsaxlokk jixtieq javΩa li qieg˙ed jilqa’ offerti g˙all-kiri tal-Bar taç-Çentru Laburista ta’ Marsaxlokk bejn it-28 ta’ Ottubru sas-6 ta’ Novembru 2013 bejn l-10.00am u 12.00pm u bejn is-6.00pm u s-7.30pm.

Il-formoli tat-tenders jin©abru ming˙and is-segretarju tal-KaΩin jew billi ççempel fuq in-numri 9813 4401 jew 9813 4402 Trid tit˙allas is-somma ta’ €25 ma’ kull tender li tittie˙ed.

Il-Kumitat flimkien mal-Partit Laburista jΩomm id-dritt li jirrifjuta kull offerta, anke l-aktar wa˙da vanta©©juΩa

Sur Editur, Minn hu responsabbli biex jie˙u ˙sieb dik it-triq li tag˙ti bejn Óa©ar Qim u G˙ar Lapsi?

Possibbli ˙add mill-ministri jew mis-sindki ma jg˙addi minn din it-triq ewlenija? Il-vili hi li t-tarmak kien ing˙ata minn Wied iΩÛurrieq sa ˙dejn it-Tempji ta’ Óa©ar Qim u l-

kumplament tat-triq intesa. Garanzija li karozza tiΩΩarmalek. Ir-ra©uni hi li ‘t-turisti jaslu biss sat-tempji. Il-bqija ç-çittadin i˙˙allas it-taxxi u l-flus jintefqu f’affarijiet bla bΩonn.

TAX PAYER BL-EMAIL

Ittri

27.10.2013

MID-DJARJU TAL-PRIM MINISTRU

Il-PM jiltaqa’ mal-President IΩraeljan Shimon Peres

Il-PM Joseph Muscat iΩur iç-Çentru tas-Sa˙˙a ta’ Haddasah, fl-IΩrael

Il-PM f’laqg˙a mal-Quartet, li qed jimmedja l-proçess ta’ paçi bejn il-Palestina u l-IΩrael

Il-PM u martu jΩuru l-qabar tal-eks-Mexxej Palestinjan Yasser Arafat

Il-PM Joseph Muscat jiltaqa’ mal-Prim Ministru Palestinjan

Il-PM jiltaqa’ ma’ uffiçjali g˙olja tal-armata Palestinjana li tawh mer˙ba

Il-PM Malti jindirizza konferenza flimkien mal-PM Palestinjan Rami Hamdallah

Il-PM jΩur skola f’kamp tar-refu©jati f’Betlem

Ritratti: DOI

15

16

Ta’ Barra

27.10.2013

Ûmien DiffiÇli GÓal Obama Matul dawn l-a˙˙ar xhur, waqt li Obama kien qieg˙ed jipprova jsib tarf tal-kwistjonijiet interni ta’ pajjiΩu, problemi o˙rajn bdew jitfaççaw barra minn xtutu. Dan ©ara hekk kif diversi fatturi ˙admu f’daqqa kontrih biex fi Ωmien qasir ir-relazzjonijiet tal-Amerika mal-alleati tag˙ha marru lura b’rata mg˙a©©la.

LIAM GAUCI jag˙ti iktar dettalji.

Din ma kinitx sena façli g˙all-President Obama.

Barra l-fatt li l-Kungress Amerikan rabatlu jdejh g˙al xhur twal mil-lat finanzjarju, hekk kif ma setax jinstab qbil dwar il-ba©it, issa g˙andu wkoll kwistjonijiet serji fuq livell diplomatiku.

Jidher li l-effett negattiv li ˙allew ir-rivelazzjonijiet ta’ Snowden g˙adu ma jridx jg˙addi hekk kif ˙er©in dettalji ©odda kwaΩi kuljum dwar kaΩijiet ta’ spjuna©© illegali.

B’riΩultat ta’ dawn il-fatti, Obama qed jidher, f’g˙ajnejn il-poplu Amerikan, b˙ala mexxej dg˙ajjef li mhuwiex kapaçi jimponi r-rieda tieg˙u, la f’pajjiΩu u wisq inqas lil hinn minnu. Din issitwazzjoni qieg˙da t˙alli tog˙ma qarsa f’˙alq lAmerikani li huma mdorrijin li jaraw il-presidenti tag˙hom jiddettaw l-a©enda politika u ekonomika talkantunieri kollha tad-dinja.

Birda interna Illum il-©urnata ˙afna Amerikani j˙arsu b’mod çiniku lejn it-terminu “ the land of the free ” biex jiddeskrivi pajjiΩhom, hekk kif il-Gvern qed ji©bor ammonti kbar ta’ informazzjoni dwar iç-çittadini minn wara daharhom ming˙ajr ma jispjega g˙alfejn eΩatt. Din issitwazzjoni qieg˙da twassal biex l-Amerikani jistaqsu lilhom infushom x’inhi verament id-differenza bejn Obama u l-kandidati Repubblikani, li bl-idea vaga ta’ ‘sigurtà nazzjonali’ bdew jispijjaw fuq nieshom stess iktar milli jag˙mlu fuq popli ostili lejhom.

Fl-2012, meta Obama ©ie kkonfermat b˙ala president, di©à deher çar li r-relazzjoni mal-poplu ma baqg˙etx li kienet. Fil-fatt, matul l-a˙˙ar kampanja elettorali ˙afna ©urnalisti kkummentaw dwar kif l-entuΩjaΩmu waqt ir- rallies politiçi tieg˙u kien ferm inqas minn dak li deher fl-

2008. Obama jidher li tilef ˙afna mill-popolarità maççittadini Amerikani, l-alleati prinçipali li kellu matul ilpresidenza tieg˙u, illi matulha ©ie bΩonnhom biex jg˙eleb ir-reΩistenza politika li sab ma’ wiççu.

Dan l-iΩvilupp ta’ kura©© kbir lill-avversarji Repubblikani tieg˙u li filpassat qag˙du attenti kif jisfidawh fil-miftu˙ min˙abba li kien igawdi l-fiduçja ta’ ˙afna mill-kostitwenti tag˙hom. L-affarijiet inbidlu ˙afna llum meta l-Partit Repubblikan fil-Kungress u s-Senat kwaΩi rnexxielu jΩarma r-riforma prinçipali talewwel presidenza ta’ Obama, dik fis-sa˙˙a, hekk kif irrifjutaw g˙al xhur twal li jivvutaw il-fondi g˙aliha.

Tensjoni esterna Il-problemi ta’ Obama ma waqfux fuq il-fruntiera Amerikana. Diversi Ωviluppi wasslu biex l-Amerika tmiss il-qieg˙ tal-popolarità tag˙ha. Fost il-kwistjonijiet li nqalg˙u kien hemm ir-rivelazzjonijiet sensittivi ta’ Edward Snowden li kixfu sistema internazzjonali ta’ spjuna©© li kienet issegwi mill-viçin lill-alleati talAmerika.

Din l-informazzjoni wriet b’mod çar li Obama m’g˙amel l-ebda tentattiv biex iΩomm idejn is-servizzi sigrieti tieg˙u, anzi kompla tahom iktar riΩorsi milli kellhom f’idejhom di©à. B’riΩultat ta’ dan il-fatt, pajjiΩi b˙arRenju Unit, Franza u l-Ìermanja, li ilhom snin twal ja˙dmu spalla ma’ spalla mal-Amerika, tilfu l-fiduçja li kellhom f’din l-alleanza.

Min˙abba f’hekk, isSegretarju tal-Istat Amerikan, dak li a˙na ng˙idulu lMinistru g˙all-Affarijiet Barranin, John Kerry, ˙ela ˙afna Ωmien prezzjuΩ idur mad-dinja biex jipprova jikkalma r-rabja tal-alleati waqt li diversi re©juni kienu qeg˙din jidde©eneraw f’kaos

s˙i˙. Sadanittant, Assad re©a’ impona ru˙u fuq is-Sirja u larmata E©izzjana re©©g˙et lura l-arlo©© g˙aΩ-Ωminijiet mudlama ta’ Hosni Mubarak.

Problemi ©odda fil-Lvant Nofsani Fil-jiem li g˙addew inqalet biçça o˙ra importanti millistruttura diplomatika li lAmerikani tant ˙admu fuqha mit-Tieni Gwerra ’l hawn.

Wara ˙afna snin ta’ relazzjonijiet amikevoli mal-Arabja Sawdita, jidher li l-politika inçerta tal-Amerikani filLvant Nofsani fl-a˙˙ar xellfet din il-˙biberija antika. Dan ˙are© çar hekk kif l-Arabja Sawdita rrifjutat l-opportunità li tkun fuq il-Kunsill ta’ Sigurtà tal-Ìnus Mag˙quda matul is-sentejn li ©ejjin.

Is-Sawditi ma tantx qag˙du jduru mal-lewΩa u g˙amluha çara li mhumiex interessati li jkollhom sehem attiv f’organizzazzjoni li qieg˙da t˙alli li d-deçiΩjonijiet tag˙ha qed ji©u ddettati miç-Çina u rRussja. Din kienet kritika çara g˙all-fatt li dawn iΩΩew© pajjiΩi rnexxielhom jorbtu idejn l-Amerika u lalleati tag˙ha kemm-il darba matul il-kwistjoni Sirjana, sitwazzjoni li tat çans lil Assad illi jorganizza l-forzi tieg˙u biex i©ib ir-ribelljoni g˙arkupptejha.

Barra minn hekk, l-Arabja Sawdita ma apprezzatx ilmod kif lAmerikani fet˙u djalogu kordjali mal-Iran fil©img˙at li g˙addew: pajjiΩ li s-Sawditi jqisu b˙ala tg˙eddida prinçipali g˙assigurtà fir-re©jun.

Hawnhekk ukoll, Kerry re©a’ sab ru˙u ji©ri g˙and wie˙ed mill-alleati ta’ pajjiΩu biex jipprova jsewwi l-˙sara li qed t˙alli l-politika

internazzjonali Amerikana.

F’laqg˙a mal-Ministru g˙allAffarijiet Barranin Sawdit, ilPrincep Saud al-Faisal, Kerry g˙amel sforzi kbar biex jikkonfinçih li huwa fl-interess tag˙hom li jkunu filKunsill ta’ Sigurtà u li lAmerika g˙andha g˙al qalba l-˙biberija tag˙hom.

G˙adu mhux çar l-effett ta’ din il-laqg˙a, imma minn rapporti li dehru fil-medja internazzjonali jidher li lArabja Sawdita mhux l-unika pajjiΩ tal-Lvant Nofsani li g˙andu l-problemi malAmerika. Fil-fatt, jidher li lanqas il-Kuwajt, il-Ìordan u l-Ba˙rejn mhuma komdi bilmod kif l-Amerika qieg˙da t˙alli s-sitwazzjoni ©ewwa lE©ittu u s-Sirja tidde©enera ming˙ajr ma tintervieni.

IΩolat Diffiçli biex wie˙ed jg˙id f’dan l-istadju jekk ilPresident Obama qeg˙edx jie˙u lil pajjiΩu fid-direzzjoni t-tajba. Huwa g˙ad baqag˙lu tliet snin biex jipprova j©ib listabbiltà kemm fl-Amerika kif ukoll lil hinn minn xtutha. Madankollu, s’issa ma jidhirx li l-affarijiet se jmorru g˙all-a˙jar fiΩ-Ωmien li ©ej.

F’pajjiΩu, l-avversarji politiçi tieg˙u rnexxielhom iΩommuh milli jkompli birriformi fejn jid˙lu kwistjonijiet delikati b˙as-sa˙˙a u limmigrazzjoni: sitwazzjoni li tellfitlu l-fiduçja ta’ ˙afna miç-çittadini. Min-na˙a lo˙ra, fil-Ìnus Mag˙quda lAmerika sabet ru˙ha b’idejha marbutin min˙abba loppoΩizzjoni taç-Çina u rRussja. Hawnhekk l-alleati tieg˙u wkoll naqsu ferm wara li nstamtu mill-iskandli ta’ Manning u Snowden.

B’hekk, fost dawn linçertezzi kollha, ˙a©a biss hija çerta: Barack Obama qatt ma kien daqshekk wa˙du.

Ta’ Barra

27.10.2013

17

is-sospensjoni tal-isqof Óali

Xi tfisser?

Din il-©img˙a l-Papa Fran©isku ssospenda lill-Isqof ÌermaniΩ Franz-Peter Tebartz-van Elst, wara li dan tal-a˙˙ar nefaq €31 miljun fuq ir-restawr tad-dar tieg˙u. Is-sospensjoni ta’ Elst g˙andha sinjifikat qawwi mhux biss g˙aliex hija sinjal ie˙or li l-Papa attwali donnu li jrid i©ib il-bidla fil-Knisja Kattolika, iΩda wkoll g˙aliex hija bidla li tikkontrasta, u anke t˙ott, il-˙idma tal-Papa preçedenti.

RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn dan il-kaΩ, kif ukoll lejn id-direzzjoni li l-Papa Fran©isku jidher li qed jag˙Ωel g˙all-Knisja Kattolika, li fil-pajjiΩi tal-Punent kienet qabdet sew it-triq tan-niΩla. €15,000 fuq banju €350,000 fi gwardarobbi

u

Il-Kattoliçi fil-Ìermanja rrabbjaw mhux ˙aΩin meta saru jafu li l-Isqof tag˙hom kien nefaq €31 miljun biex jirran©a r-residenza tieg˙u. L-Isqof i©©ustifika din in-nefqa billi qal li kien hemm 10 pro©etti differenti u li l-ispiΩa kienet telg˙et daqshekk min˙abba l-miΩati li j©orru mag˙hom ir-regoli dwar il-kostruzzjoni fuq binjiet storiçi.

IΩda din il-©ustifikazzjoni ma niΩlitx tajjeb mal-Papa Fran©isku, u lanqas mal-kongregazzjoni ta’ Limburg: iddjoçesi li tag˙ha kien Isqof Elst, fejn saru protesti quddiem ir-residenza lussuΩa li kien joqg˙od fiha Elst. L-24 miljun Kattoliku fil-Ìermanja g˙an-dhom iktar g˙ax joqog˙du attenti g˙all-infiq talKnisja tag˙hom, u dan peress li bejn 8% u 9% tat-taxxi tag˙hom imorru g˙and ilKnisja.

Ir-rabja tal-Kattoliçi ÌermaniΩi kompliet tiΩdied meta sar mag˙ruf li Elst kien nefaq xejn inqas minn €15,000 fuq banju u €350,000 fuq kmamar-

gwardarobbi, mag˙rufa blIngliΩ b˙ala walk-in wardorbes. Il-politika ta’ awsterità ta’ Gvern Lemini fil-Ìermanja kompliet tag˙milha iktar diffiçli biex il-Kattoliçi ÌermaniΩi jaççettaw l-infiq ta’ dawn is-

somom eΩorbitanti.

I˙ott il-˙idma ta’ Benedittu Kelliem g˙all-Vatikan qal li lPapa Fran©isku kien infurmat bis-sitwazzjoni, liema sitwazzjoni ma tippermettix lil Elst

biex ikompli jaqdi dmiru b˙ala Isqof. “G˙alhekk is-Santa Sede t˙oss li huwa f’loku perijodu ta’ frank mid-djoçesi.”

Id-deçiΩjoni tal-Papa Fran©isku li jissospendi lil Elst hija iktar minn sempliçi

pUnti eWlenin ta’ Barra It-tmexxija ta’ Juncker fil-periklu

minn liaM GaUCi

Ter©a’ tfe©© il-kwistjoni Kurda

Diversi kaΩijiet ta’ tfal misruqa fl-Ewropa

Il-Partit tal-Óaddiema Kurdi (PKK), grupp militanti li ©ie ffurmat fl-1984 biex ji©©ieled g˙all˙olqien ta’ stat Kurd, qieg˙ed jg˙edded lillGvern Tork illi l-membri tag˙hom huma lesti li jer©g˙u jid˙lu fil-pajjiΩ. Din it-deçiΩjoni, skont ilPKK, ittie˙det wara li t-Turkija tat l-appo©© tag˙ha lil xi gruppi Sirjani li huma ostili lejn ilKurdi, akkuΩa li t-Torok m’aççettawx. Jekk ilPKK iΩomm kelmtu, il-proçess ta’ paçi bejn itTorok u l-Kurdi, li din is-sena deher li beda jirranka, jista’ jieqaf zopptu. Il-ftehim bejn iΩ-Ωew© na˙at kien wassal biex iktar kmieni din is-sena l-PKK bdew jabbandunaw it-territorju Tork u jirtiraw lejn is-Sirja u l-Iraq. S’issa din it-tensjoni kienet l-iktar sinjal b’sa˙˙tu li l-konflitt Sirjan jista’ jaqsam il-fruntiera Torka, possibbiltà li ilha tinkwieta lill-Gvern ta’ dan il-pajjiΩ.

Il-pulizija Griega ˙adet fil-kustodja tag˙ha tifla li kienet f’idejn koppja hekk imsej˙a ‘Roma’, minoranza nomada li probabbilment ori©inat millIndja mijiet ta’ snin ilu. Il-pulizija g˙amlu dan ilpass hekk kif issuspettaw li din it-tifla ma’ kinitx tal-koppja min˙abba li kienet bjonda u ta’ karna©un bajdani ˙afna, filwaqt li huma kellhom karna©un skur. Is-suspetti tal-awtoritajiet komplew Ωdiedu wara li nstab illi ç-çertifikat tattwelid kien falz. Il-pulizija Griega qieg˙da tikkoordina mal-Interpol biex tipprova ssib il-©enituri naturali tat-tifla wara li ma rnexxilhomx jistabbilixxu l-identità reali tat-tifla.

Dan il-kaΩ mill-©did ˙oloq dibattitu ja˙raq dwar ir-Roma g˙aliex din mhix l-ewwel darba li membri ta’ din il-komunità ©iet akkuΩati bis-serq ta’ minuri. Il-kaΩ Grieg wassal biex diversi koppji minn madwar id-dinja li nsterqulhom it-tfal matul is-snin g˙amlu kuntatt mal-Interpol bittama li t-tifla tkun tag˙hom.

Nirien kbar fl-Awstralja

Il-Prim Ministru tal-Lussemburgu Jean-Claude Juncker qieg˙ed jiffaççja kriΩi politika hekk kif ir-reb˙a tal-partit tieg˙u, il-Christian Social Worker’s Party (CSWP), fl-elezzjoni ©enerali talÓadd li g˙adda ma kinitx biΩΩejjed biex tiggarantilu ma©©oranza fil-Parlament. Din hija w©ig˙ ta’ ras kbira g˙al Juncker li kellu jg˙ajjat din l-elezzjoni hekk kif wie˙ed mill-alleati tieg˙u abbanduna lis-CSWP wara li fe©© skandlu relatat mal-abbuΩ tal-poter. L-avversarji tas-CSWP ma ˙lewx ˙in u di©à bdew diskussjonijiet bejniethom biex jippruvaw jiffurmaw gvern li j˙alli barra lill-partit ta’ Juncker. Jekk din il-mossa tirnexxi, Juncker ser jara l-mandat tieg˙u jintemm wara 19-il sena fil-poter.

azzjoni dixxiplinarja ma’ isqof kwalunkwe. L-Isqof Elst kien intg˙aΩel g˙all-kariga millPapa Benedittu fl-2008, hekk kif intqal li dan tal-a˙˙ar kien i˙oss affinità mieg˙u b˙ala teologu konservattiv.

G˙alhekk is-sospensjoni ta’ Elst qieg˙da wkoll indirettament t˙ott il-˙idma ta’ Benedittu.

Jidher li Fran©isku mhux biss qed jag˙mel dak li m’g˙amilx il-predeçessur tieg˙u, imma qed imur fid-direzzjoni opposta. Fejn il-˙idma tal-predeçessuri tieg˙u qed tkun ta’ ostaklu g˙ad-direzzjoni li fiha Fran©isku jrid jie˙u l-Knisja, dan qieg˙ed sempliçiment iwarrabha min-nofs.

Din ma kinitx l-ewwel azzjoni ta’ Fran©isku li biha ta xhieda li jrid jibdel il-Knisja.

Mill-bidu nett Fran©isku rrifjuta li jg˙ix fil-palazz Papali, u minflok qed jg˙ix f’Dar Santa Marta, li tintuΩa g˙all-viΩitaturi.

Ftit ilu qal li l-Kattoliçi kienu wisq ossessjonati bl-omosesswalità, il-kontraçezzjoni u labort. Huma ˙afna dawk li qed jistennew bil-˙erqa biex jaraw x’se tkun il-mossa li jmiss tal-Papa Fran©isku.

Nirien qawwijja li laqtu r-re©jun ta’ New South Wales, li jinsab fix-Xlokk tal-Awstralja, qeg˙din jag˙mlu ˙sara kbira madwar diversi bliet u r˙ula taΩ-Ωona. L-awtoritajiet qeg˙din isibuha diffiçli biex jikkontrollaw il-firxa ta’ dawn in-nirien min˙abba t-temperaturi g˙oljin u r-ri˙ qawwi li ˙akmu r-re©jun. S’issa dan id-diΩastru affettwa Ωona ta’ elf mil u qered mijiet ta’ djar. L-ikbar biΩa’ tal-uffiçjali tat-tifi tan-nar hija li dawn innirien, li s’issa huma diversi u fuq skala ridotta, jistg˙u jing˙aqdu f’nar kbir li jag˙milha diffiçli ˙afna g˙all-awtoritajiet biex jikkontrollawhom.

Fortunatement, in-numru ta’ vittmi kien baxx s’issa imma, jekk in-nirien iΩ-Ωg˙ar jing˙aqdu f’o˙rajn ikbar, l-awtoritajiet jista’ jkollhom bΩonn jevakwaw diversi çentri urbani b˙al Sydney u Canberra.

18

Mill-Misra˙

27.10.2013

jeSMond Mizzi finanCial adviSorS appuntati BÓala r-rappreÛentanti lokali gÓall-fondi l-Ìodda tal-legg MaSon Jesmond Mizzi Financial Advisors se jkunu r-rappreΩentanti lokali g˙all-˙ames fondi ©odda mnedija f’Malta minn Legg Mason Global Asset Management.

Jesmond Mizzi Financial Advisors jinsabu poΩittivi ˙afna dwar il-fatt li se jkunu jistg˙u joffru lill-investituri lokali l-possibbiltà li jgawdu mill-kompetenza esperta tas-sussidjarji tal-Legg Mason responsabbli mit-t˙addim tal-fondi Brandywine Global, ClearBridge Investments u Western Asset.

Il-fondi mag˙Ωula fil-faΩi inizjali tar-re©istrazzjoni jkopru kemm id-d˙ul fiss kif ukoll l-ishma fl-Istati Uniti: • Legg Mason Brandywine Global Income Optimiser Fund • Legg Mason Brandywine Global Fixed Income Fund • Legg Mason ClearBridge US Equity Income Fund • Legg Mason Western Asset Global Multi Strategy Fund • Legg Mason Western Asset Global High Yield Bond Fund Il-fondi kollha tal-Legg Mason huma disponibbli fiddollaru Amerikan u huma ˙˙e©©jati mal-muniti kollha ewlenin inkluΩ l-ewro u l-isterlina.

“Ninsabu kuntenti ˙afna li issa l-fondi tag˙na huma

rre©istrati f’Malta u n˙ossu li g˙andna firxa b’sa˙˙itha ta’ prodotti li tipprovdi soluzzjonijiet g˙al dak li qed ifittxu l-investituri Maltin, b’mod partikolari ffukati fuq prodotti li ji©©eneraw l-introjtu,” qalet Colette

Camiller, il-Mani©er tal-IΩvilupp Kummerçjali g˙al Legg Mason f’Malta.

Legg Mason hija ditta globali tat-t˙addim tal-assi, blassi li t˙addem kienu jla˙˙qu s-$656 biljun fit-30 ta’ Settembru 2013. Il-kumpanija tipprovdi t˙addim attiv tal-assi f’˙afna çentri tal-investiment ewlenin madwar id-dinja. Il-kwartieri ©enerali tal-Legg Mason jinsabu f’Baltimore, Maryland, u l-ishma tag˙ha huma kkwotati fuq il-BorΩa ta’ New York.

Jesmond Mizzi, id-Direttur Mani©erjali ta’ Jesmond Mizzi Financial Advisors, qal: “Din hija spinta kbira lis-settur tal-investiment f’Malta li jkollok mani©er talassi globali ewlieni b˙al Legg Mason jirre©istra diversi fondi ewlenin tieg˙u f’pajjiΩna. Ninsabu kuntenti ˙afna li ©ejna appuntati b˙ala r-rappreΩentanti lokali tag˙hom u n˙arsu ’l quddiem lejn l-opportunitajiet ©odda ta’ introjtu u l-potenzjal ta’ tkabbir kapitali li dawn il-fondi joffru lill-investituri.”

Jesmond Mizzi Financial Advisors Limited hija liçenzjata biex toffri servizzi ta’ investiment mill-Awtorità g˙as-Servizzi Finanzjarji ta’ Malta. Legg Mason Investments (Europe) Limited hija awtorizzata u rregolata mill-Awtorità g˙all-Kondotta Finanzjarja. IlFond qed ji©i promoss f’Malta skont ir-Regolamenti tal-Att dwar Servizzi ta’ Investiment (Marketing of UCITS). L-investituri g˙andhom jinnotaw li l-valur talinvestimenti jista’ jinΩel kif ukoll jitla’. Il-prestazzjoni tal-passat mhix garanzija g˙all-prestazzjoni tal-futur.

Soqfa tal-HSBC Malta MiÛBugÓin Bojod Biex jonqoS l-uÛu tal-enerÌija Iktar minn 77% tas-soqfa talferg˙at tal-HSBC Malta tbajdu bojod b˙ala parti minn inizjattiva sempliçi iΩda effettiva biex jitnaqqas l-uΩu tal-ener©ija u jkompli jitnaqqas il-karbonju li ji©©enera l-bank.

Soqfa bojod inaqqsu l-assorbiment tar-ra©©i tax-xemx millbini, u b’hekk jitnaqqas l-uΩu tal-air conditioning. G˙aldaqstant jitnaqqas l-uΩu talener©ija u l-emissjonijiet talgassijiet tal-effett serra. Soqfa bojod jg˙inu wkoll g˙ax jirrif lettu r-ra©©i tax-xemx lura lejn l-ispazju. Esperti ewlenin jisp-

jegaw li dan hu kruçjali min˙abba t-tnaqqis kontinwu tas-sil© polari riflettiv fil-ba˙ar.

Hekk kif jitnaqqas is-sil©, irra©©i tax-xemx li qabel kienu riflessi lura lejn l-ispazju missil© abjad, issa qed ikunu assorbiti mill-ba˙ar minflok.

Dan isa˙˙an il-ba˙ar, li jkompli jdewweb iktar sil©.

“Permezz ta’ din l-inizjattiva, l-HSBC Ωebag˙ bl-abjad aktar minn 7,100 metru kwadru ta’ soqfa – ji©ifieri daqs grawnd kbir tal-futbol. Sa çertu punt, dan jirreplika l-funzjoni importanti tas-sil© abjad u b’hekk

inkunu qed nag˙mlu kemxejn tajjeb g˙at-telf tar-rifless naturali tas-sil©. B’azzjoni b˙al din, id-dinja tkun tista’ tirrifletti lura r-ra©©i tax-xemx lura lejn lispazju,” qal Ranjit Gokarn, Chief Operating Officer talHSBC. Ba˙ar li hu mg˙otti bis-sil© jirrifletti 85% tax-xemx, filwaqt li l-ba˙ar jirrifleti biss 7%. Millbanda l-o˙ra, soqfa miksija bilmembrane jassorbu sa 90% tass˙ana tax-xemx, filwaqt li testijiet juru li soqfa bojod jirriflettu lura sa 90% tas-s˙ana tax-xemx u radjazzjoni perikoluΩa.

’Il fuq minn 77% tas-soqfa tal-ferg˙at tal-HSBC Malta issa nΩebg˙u bojod ˙alli jnaqqsu l-bidla fil-klima

Iktar tag˙rif dwar inizjattivi ta’ sostennibbiltà korporattiva tal-HSBC Bank Malta jinsab fit-

taqsima ‘Sustainability’ tas-sit elettroniku tal-bank www.hsbcmalta.com.mt

K AROZZI

IL-KAROzzI TAR-ROCK STARS Minn PHILIP SCHEMBRI Minn st˙arri© li g˙amilt ftit ilu ltqajt ma’ artikli interessanti dwar kantanti u muΩiçisti famuΩi u l-kollezzjoni li dawn g˙andhom.

D˙alna fil-garaxx tag˙hom u skoprejna x’tip ta’ karozzi u muturi dawn isuqu. Diffiçli tag˙Ωel liema l-a˙jar jew l-isba˙ karozza; li tista’ ΩΩid ma’ din l-istorja hu l-qawl Malti li jg˙id: “Min g˙andu l-bΩar ˙allih ˙a jroxxu!”

FLEETWOOD Fleetwood huwa l-fundatutur u l-batterista tal-grupp Fleetwood Mac. Fis-snin sebg˙in flimkien ma’ Eric Clapton telaq l-Istati Uniti f’mawriet muΩikali. Óalla warajh il-karozza, li kellu tant g˙al qalbu, Austin 7.

Wara 16-il sena ftakar f’din il-karozza, irrestawrha u flimkien ma’ ommu jie˙u gost isuqha fil-gΩejjer talHawaj fejn hu jg˙ix. Karozzi o˙ra li Fleetwood g˙andu huma Ferrari 275 GTB u Porshe Turbo.

Fleetwood jg˙id li j˙ossu dilettant ˙afna tal-karozzi u jg˙id ukoll li hija normali li muΩiçisti jkunu dilettanti tal-erba’ roti lussuΩi.

BRAD WHITFORD Lil dan nafuh b˙ala l-kitarrist prinçipali tal-grupp Amerikan Aerosmith. Brad Whitford kien jg˙id li l-ossessjoni tieg˙u hija kitarri u karozzi. Fl-1973 kien xtara Porsche 911, li g˙adha g˙andu sal-lum, iΩda mmodifikaha xi ftit b’magna 2.7. Din tant hi g˙al qalbu li jg˙id li qatt mhu ser ibig˙ha. Karozzi o˙rajn huma Ferrari Daytona li kien xtraha $22,000, u Mustang Boss 302. Il-Ferrari kien xtraha meta Enzo Ferrari kien g˙adu ˙aj, meta l-prezzijiet tag˙hom kienu g˙adhom g˙oljin ˙afna, filwaqt li l-Mustang hija ffirmata minn Parnelli Jones.

BILLY JOEL Mr Piano Man jew, ismu proprja, Billy Joel, kellu diversi suççessi fil-karriera tieg˙u, Joel huwa ffissat fuq il-muturi, fejn g˙andu kollezzjoni ta’ muturi rari ˙afna u o˙rajn immodifikati. Apparti muturi anitki g˙andu Harley Davidson u Kawasaki W650, li jqishom b˙ala l-favoriti tieg˙u. Ftit snin ilu Billy Joel kien qieg˙ed isuq Harley Davidson FLH; huwa kien wieqaf fuq stop sign meta mara da˙let fih u we©©g˙atu serjament f’idu u fil-polz. Minn dak iΩΩmien ’l hawn kellu jivvinta mod kif dan idoqq ilpjanu min˙abba l-kundizzjoni li jinsab fiha.

MICHAEL ANTHONY Il-grupp Van Halen kellu bosta suççessi fis-snin tal-passat, l-aktar popolari u l-aktar tal-widna kienet Jump, F’dan l-artiklu ser naraw lil Michael Anthony, il-bassista talgrupp li l-a˙˙ar akkwist fil-garaxx tieg˙u hija Ford Raodster tal-1933.

Din iddisinjaha u mmodifikaha Chip Foose li huwa isem sinonimu mal-programmi tadDiscovery Channel. IΩda din ilkarozza mhix l-unika wa˙da g˙alih; fil-fatt Michael Anthony g˙andu 11-il karozza, fosthom Chevy Nomad, 1969 Shelby GT500 u Ωew© Ferrari. Huwa jg˙id li l-karozzi kollha jΩommhom f’kundizzjoni tajba g˙aliex juΩahom b’mod regolari.

KEITH URBAN

Sa ftit ilu konna narawh b˙ala wie˙ed mill-©urija f’American Idol , Urban huwa ukoll kollezzjonista tal-karozzi.

Huwa jammetti li mhux dilettant tal- ispeed iΩda jie˙u pjaçir isuq b’veloçità li tag˙tih pjaçir.Bl-ewwel çekk o˙xon li rçieva minn meta sar famuΩ mar xtara Chevrolet Impala b’magna V8 5.7 liter. Xtraha $21,000 iΩda kienet g˙allbejg˙ b’$23,000. Kellu jinnegozzja mal-bejjieg˙ b’patt u kundizzjoni li meta jsib çans imur lura fix -showroom .

Urban Ωamm kelmtu u wara li bieg˙ erba’ miljun album mar ©urnata fix- showroom fejn kien xtara l-Impala, u g˙amel ©urnata jiffirma u jie˙u r-ritratti mas-segwaçi tieg˙u.

Karozza o˙ra favorita tieg˙u hija Lincoln tal-1965, li flimkien ma’ martu jsuq minn belt g˙all-o˙ra fl-Istati Uniti.

www.peugeot.com.mt

SEE THE CITY IN A DIFFERENT

LIGHT NEW CROSSOVER PEUGEOT 2008 EQUIPPED WITH E-HDI AND E-VTI TECHNOLOGIES FOR LOW CO 2 EMISSIONS. Combined consumption (l/100 km): from 3.8 to 5.9. CO2 emissions (g/km): from 98 to 135.

Join Peugeot Malta on Facebook: www.facebook.com/peugeotmalta (This model also qualifies for the government scrappage scheme)

Michael Attard Ltd. – National Road, Blata l-Bajda – T: 2123 8854 – M: 79 406 607 – E: sales@michaelattard.com

20

Karozzi

27.10.2013

x’hemm wara l-logo ?

minn PhiliP Schembri

Kull pajjiΩ fid-dinja g˙andu l-bandiera sabiex biha jing˙araf, kull familja g˙andha l-emblema tal-kunjom u kull ˙a©a o˙ra li teΩisti fid-dinja li mag˙ha ©©or logo sabiex ti©i identifikata. Illum ser niktbu dwar il-logo ta’ diversi ditti ta’ karozzi.

ferrari Il-fundatur ta’ dawn il-karozzi lussuΩi u veloçi kien Enzo Ferrari. Din tinkludi fiha Ωiemel iswed maqtug˙ minn Ωew© saqajn fuq sfond isfar u l-kuluri tal-Italja fil-parti ta’ isfel. It-Taljani jg˙idulha l-Cavallino Rampante. Jg˙idu li Enzo Ferrari ©ab dan issimbolu tal-emblema ming˙and il-Konti Franceso Baracca li kien fil-forzi tal-ajru Taljani u li g˙amel isem g˙al pajjiΩu fl-Ewwel Gwerra Dinjija. G˙ajdut ie˙or jg˙id li Ω-Ωiemel iswed kien impin©i fuq ajruplan li waqa’ fil-gwerra, u li dan kien minn Stutgart, u li Ω-Ωiemel jidher fl-emblema tal-Porsche, iΩda l-entuΩjaΩti tal-Ferrari dan jinnegawh. G˙ajdut ie˙or, li huwa l-aktarkredibbli, huwa li l-familja ta’ Enzo Ferrari kellhom ˙afna Ωwiemel u li g˙alih Ωiemel jissimbolizza qawwa. Li huwa çert Ωgur hu li fillogo stess hemm il-bandiera Taljana: il-pajjiΩ minn fejn ori©inaw.

buicK Din hija karozza mmanifatturata fl-Istati Uniti u hija parti mill-General Motors. G˙al ˙afna l-Buick hija s-simbolu talAmerika. Din ©iet imwaqqfa fl-1903 minn David Dunbar Buick. Matul is-snin kellha diversi tibdiliet fil-logo. L-ewwel wa˙da kienet tissimbolizza l-kunjom tal-fundatur u damet tintuΩa g˙al diversi snin. Fil-bidu tas-snin sittin din inbidlet g˙al wa˙da aktar sempliçi li kienet çirku tond bi tliet tarki, li kienu jirrappreΩentaw it-tliet mudelli ewlenin li kienu LeSabre, Invicta u Electra. Fl-1975 inbidlet; din id-darba saret l-isem BUICK u seqer fuqha li ntuΩat l-ewwel filverΩjonijiet Skyhawk series. F’nofs is-snin tmenin re©g˙et inbidlet g˙al dik tat-tliet tarki fejn g˙adha hekk sal-lum.

alfa romeo Dawn il-karozzi llum jinsabu mag˙qudin mal-Fiat, u huma simbolu Taljan. Il-logo tag˙hom inbidlet diversi drabi matul s-snin iΩda l-elementi prinçipali baqg˙u l-istess. Tajjeb insemmu li l-isem ori©inali huwa Anonima Lombarda Fabbrica Automobili u l-ewwel logo tpin©a fl-1910 minn çertu Romano Cattaneo. Dan kien da˙˙al fih serp tal-˙axix b’ra©el fix-xedaq. Ispira ru˙u mill-emblema tal-familja Savoia li f’dawk iΩ-Ωminijiet kienu jirrenjaw fl-Italja. Mag˙hom idda˙let il-bandiera ta’ Milan: salib a˙mar fuq sfond abjad. Matul iΩ-Ωmien sarulha xi tibdlilet u tne˙˙iet il-kelma ‘Milano’ minn ta˙t.

Jaguar M’g˙andniex xi ng˙idu li llogo tkun imqabbla mal-isem tal-karozza. L-arma tag˙ha hija Jaguar maqtug˙a minn Ωew© saqajn u qieg˙da fil-parti ta’ fuq tal-bonnet. Kul˙add jaf li ttigra Jaguar huwa annimal mill-aktar veloçi u b’hekk i©ieg˙lek tirrealizza l-veloçità li din il-karozza kapaçi ttella’.

lamborghini

Dawn minn dejjem offrew karozzi mill-aktar veloçi fid-dinja. Il-fundatur tag˙hom kien Ferrucio Lamborghini.

Il-logo ta’ dawn il-karozzi tinkludi fiha barri li ntg˙aΩel min˙abba s-sinjal tas-sinjal Ωodijaku Taurus, li huwa s-sinjal tal-fundatutur innifsu.

Minkejja li dawn huma karozzi Taljani fil-logo tag˙hom qatt ma’ da˙˙lu l-kuluri Taljani.

volvo L-arma tag˙hom hija çirku tond bi vle©©a ˙ier©a minnu u l-isem Volvo miktuba fiççentru. Din tissimbolizza l˙adid, u mal-˙adid wie˙ed ja˙seb fis-sigurtà. Kul˙add jaf il-kwalità tajba li huma mag˙mulin biha dawn ilkarozzi, u li is-sigurtà kienet minn dejjem garanzija.

citroËn Dawn ori©inaw minn Franza, bill-fundatur ikun Andre Citroën. Din hija wa˙da minn dawk il- logos li qatt ma nbidlet, hija logo mill-aktar sempliçi li tinkorpora fiha Ωew© Vs bil-maqlub u fuq xulxin.

Karozzi

27.10.2013

21

ToyoTa auRiS hybRid

Road test minn PhiliP SchembRi Niftakar meta soqt l-ewwel Auris fl-2007 ma tantx ˙ri©t sodisfatt, jista jag˙ti l-kaΩ ukoll li kont drajt bil-Corolla, allura l-Auris ma stajtx inniΩΩilha. Niftakar li kont gergirt xi ftit dwarha iΩda Ωgur ma’ kinitx karozza li fiha wisq xi tmaqdar. MaΩ-Ωmien drajtha u n˙oss li kienet pedament sod g˙at-tieni ©enerazzjoni tal-Auris.

Fil-bidu ta’ din is-sena waslet lAuris, it-tieni ©enerazzjoni, u kont pront mort nippruvaha mal-ewwel. Il-mudell inbidel kompletament minn dak it-tond g˙ax issa l-Auris ©iet aktar kwadrata. Meta soqtha ˙ri©t sodisfatt immens g˙ax toffri rikba komda, spazjuΩa, lussuΩa u b’˙afna aççessorji. Fil-©ranet li g˙addew waslet il-verΩjoni Hybrid u, ng˙id il-verita, er©ajt t˙ajjart ne˙odha dawra tajba.

T˙ajjart anke g˙ar-ra©uni li Toyota n˙osshom li huma fost laqwa karozzi u huma fost ilfavoriti tieg˙i. Din l-Auris li ppruvajt hija identika g˙all-o˙ra iΩda, kif di©à g˙edt, hija lverΩjoni Hybrid, ji©ifieri ta˙dem kemm bil-petrol kif ukoll billbatterija. Meta tistartja u tibda ssuq, il-karozza tibda ta˙dem b’mutur li ja˙dem bil-batterija, iΩda meta ΩΩid fil-veloçità lkarozza awtomatikament taqleb fuq il-petrol. It-tajjeb tag˙ha hu li waqt li tkun qieg˙ed issuq fuq il-petrol il-batteriji jkunu qeg˙din jing˙ataw charge . EΩatt kif tnaqqas fil-veloçità meta ssib ittraffiku, iddur xi kantuniera jew tg˙addi minn toroq dojoq, malewwel ter©a’ tibda ta˙dem il-batterija.

Interessanti li waqt is-sewqan tkun qed tigi avΩat bl-iΩvilupp kollu tal-proçess g˙ax ikollok indikazzjoni ta’ dak kollu li jkun qieg˙ed ji©ri kemm fuq LCD Ωg˙ir quddiemek kif ukoll fiddisplay tal- istereo . Is-sistema hybrid dejjem qieg˙da ΩΩid filpopolarità tag˙ha. Dan g˙aliex dan it-tip ta’ magni, li Toyota minn dejjem kienu pijunieri fihom, i˙arsu lejn l-ambjent

minn Ωew© aspetti: il-konsum tal-petrol kif ukoll tnaqqis tattni©©iΩ fl-arja. Óafna forsi jimma©inaw li dan it-tip ta’ karozza timxi bil-mod jew forsi m’g˙andekx sa˙˙a fil-magna, imma dan ma hux il-kaΩ g˙ax fil-fatt l-Auris li kelli jien tag˙mel 136bhp, u dawn jin˙assu sew meta taqbeΩ xi karozza jew inkella tag˙fas il-pedala.

Normalment, meta nipprova karozza, in˙obb insib triq tajba u nag˙fasha ftit. B’din ©rali bilmaqlub meta ntfajt fin-na˙a ta’ ©ewwa u bdejt insuq bis-60 kilometru. G˙amilt hekk g˙aliex tant ˙adt pjacir insuq, u nsuq komdu, li apprezzajt il-karozza bis-sistema economy aktar milli bl-ispeed.

L-spazju, kemm g˙all-passi©ieri kif ukoll fil-luggage boot, huwa sodisfaçenti u ng˙id li wa˙da mill-aqwa fil-kategorija tag˙ha.

L-istess jista’ jing˙ad g˙as-sistema tas-sigurtà li hija fost laqwa. Jekk int xi wie˙ed li jog˙©buk karozzi li fihom ammont ta’ buttuni, dettalji, lussu u kumdità, Ωgur li titpaxxa ssuqha.

Id-dashboard elaborat sew u fih ˙afna buttuni u aççessorji.

Interessanti Ωew© dettalji: wie˙ed li din ma fihiex rev-counter iΩda gauge li jurik il-mod kif tkun qieg˙da ta˙dem il-hybrid, u lie˙or is-sistema tan-navigazzjoni, speçjalmet meta tre©©a’ lura meta fid-display tal-istereo tinxteg˙el il-kamera u grazzi g˙aliha ma jkollokx g˙alfejn t˙ares lura waqt li tkun qieg˙ed tipparkja.

L-aktar fattur importanti li fuqu hija mibnija din il-karozza bilmagna hybrid huwa li bid-dawra tajba li dort bl- aircondition mixg˙ul, il-gauge tal-petrol ma t˙arrikx u baqa’ fejn kien. Il-konsum tag˙ha huwa 74.3 mil kull gallun.

L-Auris hybrid tinsab g˙allbejg˙ ÓaΩ-Ûebbu© fix- showroom tat-Toyota, hybrid o˙rajn jinsbau hemm ukoll, b˙all-Prius u l-Yaris.

YARIS TR 1.33 5-DOOR

NOW ONLY €13,800 – 15” Alloy wheels – Bluetooth – 7 Airbags – 6 Speaker in-car entertainment system – Leather steering wheel and gear knob – Remote central locking – Rear parking camera... and more.

Featured model is Yaris Trend. Offer valid until stocks last. Terms and conditions apply.

For more information contact: Michael Debono Limited Mdina Road, Zebbug Tel: 2269 4000 sales@toyota.com.mt www.toyota.com.mt

DEBONO Toyota Gozo Showroom Mgarr Road, Xewkija XWK 9015 - Gozo Tel: 2156 1122 / 2156 1117 ggs@toyota.com.mt

FINANCE

ONLY 5.5% VARIABLE RATE OVER 6 YEARS

Toyota T oyota Malta

22

Kun Af

27.10.2013

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

Saviour Mamo

IT-TRAÌEDJA TA’ ÓONDOQ IR-RUMMIEN

L-MV Bançinu li ma kienx g˙amel l-a˙˙ar vja©©

Is-Sibt 30 ta’ Ottubru 1948, ilvapur ta’ G˙awdex MV Bançinu kien salpa mill-Port tal-Im©arr biex jag˙mel il-vja©© tas-soltu tassieg˙a ta’ waranofsinhar lejn ilMarfa. Peress li r-ri˙ mil-Lbiç kien qawwi ˙afna u l-ba˙ar kien imqalleb sew, il-Bançinu kellu jid˙ol San Pawl il-Ba˙ar. Ilvja©© tal-4.30 kien t˙assar min˙abba d-dewmin u diffikultajiet li sab biex iniΩΩel ilpassi©©ieri peress li ma setax jorbot mal-moll.

Kien impossibbli li jsir vja©© ie˙or bejn iΩ-Ωew© gΩejjer. Dawn kienu jsiru darbtejn kuljum.

Inzerta li t-Tnejn ta’ wara kienet festa pubblika, it-Tlieta l-Qaddisin kollha, u l-Erbg˙a tal-Erwie˙.

Min˙abba li dawn il-festi nzertaw wara xul-xin, xi G˙awdxin li kienu ja˙dmu Malta kienu se jinqabdu l-Marfa.

Ji©ri x’ji©ri dawn riedu jmorru lejn G˙awdex igawdu l-familji tag˙hom. Dan kien il-˙sieb ewlieni tag˙hom u mhux bilperiklu li jistg˙u jeg˙rqu. Raw kif g˙amlu u krew luzzu minn G˙awdex biex ji©i g˙alihom.

G˙al dan ir-riskju nda˙al çertu Salvu Refalo ta’ Óarbat. B’kollox kienu 27, fosthom wie˙ed talMuΩew miΩ-Ûurrieq, li kellu jmur il-Qala l-Óadd filg˙odu biex jag˙mel diskors lis-Soçji.

mew© qalil. Salvu ©ibed g˙allkenn tal-GΩejjer ta’ Kemmuna.

Appena kixef il-pruwa lejn Óondoq ir-Rummien, il-ba˙ar tqawwa ©mielu. Dan g˙aliex ilflie©u bejn Kemmuna u G˙awdex hu idjaq minn dak ta’ bejn Kemmuna u Malta. Meta rri˙ jonfoq bil-qawwa millPunent-Lbiç il-ba˙ar jitqawwa u jibda j˙abbat bil-qilla mas-sies ta’ Óondoq ir-Rummien.

Kif ra hekk, il-kaptan Salvu ©ibed lejn id-da˙la ta’ Óondoq.

Inqala’ argument bejn ilpassi©©ieri, g˙ax bdew igergru li huma kienu ˙allsu biex il-vja©©

ikun sal-Im©arr u jekk jinΩlu Óondoq, minn hemm ˙adt ma ji©borhom f’dak id-dlam.

G˙alhekk Salvu, kontra qalbu, dawwar ir-rotta lejn l-Im©arr biex forsi jaslu. Il-ba˙ar kompla juri snienu u l-mew© beda jirkeb l-istess luzzu.

Sie˙eb Salvu, Karmnu ta’ Óariru mill-Qala, ma la˙˙aqx battal l-ilma miç-çan blammonti kbar li beda jibla’ lluzzu.

Jg˙ib ta˙t l-ilma Hekk kif il-luzzu wasal ta˙t ilÌebla tal-Óalfa, mew©a kbira

g˙attiet il-luzzu u ma deherx aktar. Kul˙add sab ru˙u filba˙ar in©azzat fid-dlam fost twerΩieq, g˙ajjat u biki. Dak kien id-destin tag˙hom, li jmutu mg˙arrqa.

Fost is-27 li kienu ba˙˙ru, erbg˙a biss irnexxielhom jg˙umu sal-blat.

It-23 l-o˙ra sabu ru˙hom quddiem Alla. Kienet xena tal-biΩa’. Mhux façli li titla’ ma dak is-sies, a˙seb u ara jekk ikun hemm dak il-mew© isabbat mal-blat. Fost dawk l-erbg˙a li salvaw kien hemm Ωag˙Ωug˙ ta’ 16-il sena’ mill-Qala. Dan kien jaf sew il-post u malajr mar

Dieqa kullimkien

Webbsu rashom Il-luzzu kien Ωg˙ir biex jg˙abbihom kollha, imma tgezzu kemm setg˙u, g˙ax ˙add ma ried jibqa’ l-art u salpaw mill-Marfa fid-dlam.

B’diffikultà liema b˙ala ˙ar©u ’l barra, tilg˙in u niΩlin ma’ dak il-

jag˙mel rapport l-G˙assa. Meta marru xi nies biex jag˙tu lg˙ajnuna, sabu lil çertu Pawlu Zammit, mag˙ruf b˙ala ta’ Mira, mix-Xag˙ra, iggranfat mal- blat, imdawwar bil-ba˙ar.

Kienet operazzjoni diffiçili g˙al ˙utu Salvu u Dun Ìusepp meta tefg˙ulu xi ˙bula biex jitla’ mag˙hom. Xi w˙ud mill-katavri kienu damu ma nstabu, u meta kien jinstab xi wie˙ed g˙ax kien jintnefa˙ u jitla’ fil-wiçç, kien ji©i marbut u mi©bud b’˙abel lejn ilPort tal-Im©arr. Wara li kien ji©i identifikat, kien isir il-funeral.

Il-mafkar tat-23 vittma fiΩ-Ûewwieqa, l-Im©arr G˙awdex

G˙awdex g˙amel Ωmien f’luttu, tant li xi sajjieda ma kinux ibig˙u l-qabda tal-˙ut g˙ax ˙add ma kien jo˙ro© jixtri ˙lief g˙al xi bΩonnijiet. Kienet saret tfittxija g˙al-luzzu u meta nstab ©ie mtella’ u m˙olli fuq ir-ramel ˙dejn ilmagna tal-ilma. Peress li ma kienx hawn radju jew mezz ie˙or ta’ komunikazzjoni, il-Óadd filg˙odu kul˙add bi ˙©aru xtara l-gazzetta biex jaqra l-istorja ta’ dik id-diΩgrazzja hekk kerha.

G˙addew 65 sena u din ittra©edja ma tintesa qatt, speçjalment minn ˙utna l-G˙awdxin. Ódejn l-G˙assa tax-Xatt, imwa˙˙la mal-˙ajt, wie˙ed isib tifkira fuq ir˙ama tal-vittmi, b’isimhom u mnejn kienu. FilBajja tal-Óawlija hemm ukoll mafkar fejn kull sena ssir quddiesa b˙ala tifkira, u çerimonja Ωg˙ira. Fl-in˙awi fejn se˙˙et din it-tra©edja, ta’ kull sena jmorru xi dg˙ajjes u jwaddbu l-fjuri filba˙ar b˙ala sinjal ta’ rispett.

Personalità

27.10.2013

23

Jixtieq idaÓÓal il-maÌiJa f’postiJiet li mhux imdorriJin bihom malta ramona portelli

tintervista lil iVan mallia

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Ivan fissirli li l-ma©ija tista’ tkun imfissra b˙ala arti frustranti. Dan g˙aliex wie˙ed jista’ jara r-riΩultat biss talma©ija, iΩda kif issir le, allura b’hekk imqabbla b˙ala arti frustranti. “Il-ma©ija mhix qieg˙da hemm biex tqarraq bin-nies, iΩda biex to˙loq mument ta’ stag˙©ib fuq ˙addie˙or. Magician tajjeb mhux biss irid ikun jaf kif jag˙mel trick , iΩda jrid ikun attur ukoll,” fissirli Ivan.

Beda jg˙idli li meta kellu tlettax-il sena beda jinteressa ru˙u fil-ma©ija. Kien proprju mill-Museum li kien jattendi li t˙ajjar jaqbad din il-linja.

“Niftakar is-superjur kien urina trick Ωg˙ira u bqajt affaxxinat. Sa ma kelli sittaxil sena kont naqra xi kotba dwar il-ma©ija u nitg˙allem xi ˙a©a wa˙di. Meta bdejt nattendi l-Junior College kont kellimt lil Vanni Pulè fejn kien jg˙allem l-IngliΩ, u wrejtu bl-interess tieg˙i fil-ma©ija.

Darba fil-©img˙a kont nag˙mel sessjoni tal-ma©ija mieg˙u fejn kien jg˙addili su©©erimenti u anke da˙˙alni fil-klabb tal-ma©ija lokali. Minn hemm komplejt wa˙di, inΩid kollezzjoni ta’ DVDs u kotba sabiex jiggwidawni aktar.

G˙alija Vanni Pulè kien l-ewwel sors g˙ax, ng˙iduha kif inhi, wa˙dek ma tasal imkien.

Sal-lum stess g˙adni nirreferi g˙al xi kotba tal-ma©ija,” beda jg˙idli dwar il-bidu talkarriera tieg˙u Ivan.

Tip ta’ divertiment rari Ivan i˙ares lejn il-ma©ija b˙ala tip ta’ divertiment rari, mhux b˙all-kant, issibu ta’ spiss. Fi kliemu stess hawn min i˙ares lejn il-ma©ija b˙ala mog˙dija taΩ-Ωmien, pjaçir jew xi biçça puzzle biex tissolva. “Personalment, per-mezz tal-ma©ija, tg˙allimt li fil-˙ajja xejn mhu impossibbli. Il-ma©ija fiha nnifisha hija att fejn qed turi l-impossibbli jse˙˙. Nafu li fil-verità l-bniedem ma jistax itir, iΩda bil-ma©ija jista’ jkun hemm illuΩjoni ta’ dan kollu.

B’hekk bis-sa˙˙a tal-ma©ija n˙ares lejn il-˙ajja bla ma naqta’ qalbi,” fissirli Ivan.

Kompla jinfurmani li g˙alkemm il-ma©ija kollha

Dan l-a˙˙ar sirt naf bi drawwa ©dida, g˙al hawn Malta biex ng˙id hekk, li waqt it-ti©ijiet l-g˙arajjes jinkludu ftit minuti jew sig˙at ta’ ma©ija g˙all-mistednin tag˙hom. Barra minn Malta din id-drawwa qabdet ©mielha, lokalment g˙adha qed tindara bil-mod il-mod. Sirt naf b’magician Malti li fil-fatt mhux l-ewwel darba jew tnejn li g˙amel ma©ija waqt ti©ijiet hawn Malta. Qed nirreferi g˙al Ivan Mallia. Iltqajt mieg˙u l-Mosta, fejn iddiskutejt aktar is-su©©ett fid-dettall.

Ivan g˙andu wie˙ed u tletin sena, joqg˙od il-Gudja u proprjament huwa g˙alliem tal-Matematika.

L-hena tieg˙u jag˙mel il-ma©ija, kif ukoll i˙obb il-log˙ob tal-kompjuter, films, u meta jkollu çans i˙obb jaqra. Jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala çajtier u anke mist˙i. Hija ftit stramba li magician ikun mist˙i, iΩda Ivan malajr ikkonfermali li jibqa’ hekk sakemm jidra.

j˙obbha, l-aktar li tog˙©bu hija l-ma©ija tal-qrib, mag˙rufa aktar b˙ala closeup magic. Fil-fatt, jikkunsidraha b˙ala ma©ija intima, fissens li meta tkun qed issir, ilmagician irid ikun viçin taludjenza tieg˙u u b’hekk ikollu aktar rispons. “Minn fuq palk in-nies içapçulek, iΩda meta tkun viçin tag˙hom, aktar ser tie˙u ‘l- feel ’ tag˙hom fil-pront. Mhux hekk biss, iΩda tkun tista’ tuΩa affarijiet li ssibhom fuq l-udjenza stess b˙al flus, lapes u affarijiet komuni o˙ra.” Óafna ja˙sbu li l-ma©ija hija g˙all-©enerazzjoni ΩΩg˙ira biss Ma’ Ivan tkellimt dwar id-diffikultajiet li jiltaqa’ mag˙hom hawn Malta.

“L-aktar Ωvanta©© li hawn Malta huwa li l-ma©ija g˙adha ftit lura, u g˙aldaqstant ma tantx hawn opportunitajiet g˙all- magicians lokali. Il-ma©ija g˙attfal hija storja o˙ra, g˙ax din qed ti©i inkluΩa f’parties, iΩda

ma©ija g˙all-kbar g˙adha qed tindara ftit ftit,” spjegali Ivan.

Kompla jg˙idli li g˙al xog˙ol ta’ ma©ija jrid ifittex hu stess. Kien g˙amel tliet snin s˙a˙ f’ristorant lokali fejn fil- weekends kien jag˙mel il-ma©ija g˙all-klijenti sakemm jistennew l-ikel jasal fuq il-mejda.

Matul dawn l-a˙˙ar tliet snin irnexxielu ja˙dem fi tnax-il tie©. G˙al Ivan dawn huma kollha opportunitajiet li jmur ifittex hu stess.

“Nixtieq li nda˙˙al iddrawwa msej˙a bar magic hawn Malta, fejn dawk li jkunu qeg˙din jisservew malbar ikunu jistg˙u jgawdu minn ma©ija minn wara l-bar stess. Dawn huma kollha affarijiet li ssibhom barra minn Malta, imma sfortunatament hawn Malta jdumu ma jid˙lu u jindraw. Ma n˙ossx li hija façli hawn Malta biex ta˙dem bi close-up magic, u l-ma©ija aktar assoçjata mattfal, però dejjem emmint li ma tistax toqg˙od b’idejk fuq Ωaqqek tistenna, sostna Ivan.

Meta tkellem dwar ma©ija waqt it-ti©ijiet, Ivan sostna li din to˙loq kurΩità kbira fost il-koppji stess u anke l-mistednin. Lil Ivan jinteressah ˙afna ir-rakkont tal-istejjer, li il-ma©ija, li jista’ jintrabat ukoll mal-ma©ija.

Meta staqsejtu g˙aliex din il-konnessjoni ta’ bejniethom, Ivan fissirli li l-ma©ija fiha nnifisha ti©i isba˙ u aktar interessanti meta jkollha element ta’ xi rakkont jew storja abbinata qabel ma jitwettaq it-trick.

Sabiex iΩomm ru˙u a©©ornat dwar il-ma©ija, Ivan ta’ spiss jattendi g˙al xi konvensjonjiet barra minn Malta.

S’issa attenda l-Amerika, Blackpool, Amsterdam u lIΩvezja. Matulhom jiltaqa’ ma’ magicians minn madwar id-dinja kollha, fejn anke jsegwi xi shows ta’ xi w˙ud minnhom, u anke jattendi lectures . Barra minn hekk ikunu jistg˙u jixtru xi affarijiet konnessi mal-ma©ija wkoll.

Peress li Ivan jg˙allem ilMatematika fi skola lokali, staqsejtu jekk ida˙˙alx xi

element ta’ ma©ija fis-su©©ett.

“Waqt il-lezzjoni le, imma n˙obb nindriga lit-tfal b’affarijiet mhux tas-soltu peress li s-sillabu huwa vast ˙afna.

Matul is-sena skolastika nuΩa l-ma©ija b˙ala element ta’ gost b˙al pereΩempju waqt il- prize day u festini talMilied fl-istess skola.”

Mistoqsi kemm-il darba jipprattika l-ma©ija wa˙du u b’liema mod, Ivan spjegali li r-rutina ddejqu. Biex jipprattika g˙al sig˙at s˙a˙ jarhom frustratni. “Il-prattika tieg˙i ©eneralment tkun: nibda, nieqaf u ner©a’ ni©i g˙aliha. Ìieli, waqt li nkun qed insegwi t-televiΩjoni, fl-istess ˙in nipprova xi biçça ma©ija ©dida.”

Fl-a˙˙ar nett Ivan g˙adda messa©© lill-qarrejja talgazzeta KullÓadd. “Nixtieq li n-nies jibdew jie˙du l-ma©ija bis-serjetà aktar u j˙arsu lejha bl-istess mod li j˙arsu lejn it-teatru. Nixtieq ninkora©©ixxi element Ωag˙Ωug˙ ©did, speçjalment nisa, biex jibdew jie˙du din il-linja bisserjetà,” temm jg˙idli Ivan.

24

KurΩitajiet

27.10.2013

kalejdoskopju Min kien li sab l-aMerika: ÇiniÛ jew kristofru koloMbu?

Kopja ta’ mappa ta’ 600 sena ilu, li nstabet f’˙anut li jbig˙ l-o©©etti uΩati, hi prova ewlenija li kienu ç-ÇiniΩi u mhux Kristofru Kolombu, li sabu d-Dinja l-Ìdida l-ewwel. Dan jistqarru storiku kontroversjali Britanniku ta’ 76 sena.

Id-dokument, tas-seklu tmintax, hu kopja ta’ mappa tal-1418 li saret mill-Ammirall ÇiniΩ Zheng He, u turi f’xi dettal id-Dinja lÌdida.

Minn dak li jing˙ad, jirriΩulta li ba˙ri ÇiniΩ g˙amel mappa talEmisfera tal-Punent aktar minn sebg˙in sena qabel ma hu mag˙ruf li Kristofru Kolombu kien sab l-Amerika. Issa, l-awtur Gavin Menzies g˙adu kif ˙are©

it-teΩi tieg˙u fil-ktieb bl-isem Who Discovered America? Ilpubblikazzjoni tieg˙u ta˙bat eΩatt ftit qabel il-vaganza mag˙rufa b˙ala Jum Kristofru Kolombu.

Menzies isostni li l-ewwel abitanti fl-Amerika kienu ba˙rin ÇiniΩi, li qasmu l-Oçean Paçifiku 40,000 sena ilu. Jikteb ukoll li mid-DNA jista’ ji©i ppruvat li lIndjani Amerikani u nies nativi o˙ra kienu d-dixxendenti ta’ bosta AΩjatiçi li kienu marru joqog˙du hemm.

Fil-ktieb tieg˙u, Menzies spiss jirreferi g˙al Kolombu, g˙ax iddedika g˙oxrin sena minn ˙ajtu jfittex u jsib xhieda li Kolombu mhux biss ma kienx l-ewwel wie˙ed li sab l-Amerika, iΩda

Veduta Mill-isbaÓ Minn Muntanja Dan hu si©©u li jippermetti lixxabbaturi joqog˙du bilqieg˙da fuqu, jirrilassaw u jammiraw il-veduta ta’ madwarhom. Naturalment, g˙al dawk ix-xabbaturi li jkunu xxabbtu g˙al mijiet ta’ piedi u li jkunu kura©©uΩi biex jafdaw ru˙hom f’dan is-si©©u tal˙abel.

Dallin Smith, minn Provo f’Utah, g˙amel dan is-si©©u mill-˙bula li m’g˙adux juΩa meta jixxabbat.

Hekk kif tinΩel ix-xemx, Dallin imur hu stess f’dan issi©©u marbut sew mal-©enb tal-muntanja u joqg˙od i˙ares lejn il-veduta mill-isba˙ ta’ quddiemu.

Dallin, disinjatur industrijali, sab il-post perfett u wa˙˙al issi©©u f’g˙oli ta’ 350 pied ’il fuq mill-art f’Rock Canyon.

Il-provi tas-si©©u saru minn Dallin innifsu u t-tfajla tieg˙u Chelsea Katseanes, li hi wkoll xabbatura.

g˙amel dan 40,000 sena wara çÇiniΩi.

Menzies jemmen li, fil-fatt, Kolombu kellu l-mappa tad-dinja li tfasslet mill-Ammirall ÇiniΩ Zheng He, li ˙oloqha meta ba˙˙ar g˙ad-Dinja l-Ìdida fl1421, aktar minn 70 sena qabel Kolombu.

Il-mappa li qanqlet kollox instabet fil-˙anut li jbig˙ l-o©©etti uΩati minn Liu Gang, avukat min Beijing. Fiha jintwerew sew ixxmajjar u l-kosti fl-Amerika ta’ Fuq kif ukoll il-kontinent talAmerika t’Isfel.

Din mhix l-ewwel darba li Menzies kiteb fuq dak li ja˙seb.

Fil-fatt, l-ewwel darba li kiteb fuq il-mappa kien fl-2002.

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

l-iMqarbezza fit-tfal ÛGÓar St˙arri© li g˙adu kif sar juri li ttfal li jqattg˙u ©ranet s˙a˙ f’çentri tal-kura ma’ nies li jie˙du ˙siebhom, aktar ibatu minn problemi ta’ m©iba, fosthom imqarbezza Ωejda (iperattività).

Esperti mill-Università ta’ Oxford bdew jistudjaw it-tipi differenti ta’ influwenza filkura tat-tfal, fid-dawl taΩ-Ωieda drammatika fin-numru ta’ ommijiet li qed jo˙or©u ja˙dmu, fl-a˙˙ar snin.

Huma sabu li l-a˙jar u l-aktar influwenzi b’sa˙˙ithom u konsistenti fuq l-im©iba tat-tfal ©ew mill-ambjent tad-dar u mill-kura mog˙tija mill-ommijiet.

IΩda huma sabu xejriet differenti g˙at-tfal mog˙tija kura minn nies o˙ra barra mid-dar.

Irrappurtaw li meta t-tfal iqattg˙u perijodi twal fiç-çentri g˙alihom ta’ matul il-jum, jibda jkollhom numru ta’ problemi.

L-istudju j©ib il-firma talProfessur Alan Stein, midDipartiment tal-Psikjatrija tatTfal u Adolexxenti.

L-istudju, li kien ippubblikat Care, fil-magaΩin Child: Health and Development , st˙arre© 991 familja li bag˙tu lit-tfal tag˙hom f’kura barranija sa minn meta kellhom tliet xhur. L-ommijiet kienu lkoll fuq is-16-il sena meta welldu, bl-età medja tkun ta’ 30 sena.

Tfal o˙ra bi problemi flim©iba tag˙hom kienu dawk li jinsabu f’familji fi stat soçjodemografiku baxx, kura nieqsa min-na˙a tal-omm, u g˙eja mill-©enituri.

Miet eroj tal-Gwerra ÌerManiÛa Wie˙ed mill-a˙˙ar ftit pri©unieri tal-gwerra f’kamp ÌermaniΩ, li immortalizza l-film The Great Escape, g˙adu kif miet fl-età ta’ 91 sena.

Frank Stone minn Derbyshire, gunner mar-Royal Air Force kien ittie˙ed fi Stalag Luft III f’Zagan fladolexxenza tieg˙u, matul itTieni Gwerra Dinjija, wara li lbomber tieg˙u ikkraxxja f’Mannheim fl-1940.

Kien fl-g˙arix bin-nurmu 104, id-dar g˙al 76 bniedem tal-ajru li ppruvaw ja˙arbu minn mina ta’ 348 pied fl-1944. IΩda la˙aq ing˙ata l-allarm qabel ma Frank Stone, li kien ˙affer ukoll fil˙amrija, seta’ jing˙aqad ma’

˙biebu.

Min-nies li wettqu l-attentat tal˙arba mill-mina li ng˙atat l-isem ta’ ‘Harry’ 50 re©g˙u nqabdu u ©ew fuçillati, waqt li tlieta biss irnexxielhom ja˙arbu b’suççess.

Frank, li rnexxielu jikseb il-libertà lejn l-a˙˙ar tal-gwerra, irritorna mill-©did fil-kamp Pollakk fl-2009. IΩda fi Ωmienu, dak kien territorju ÌermaniΩ u fih kien hemm madwar 10,000 ekwipa©© tal-RAF. Fost il-50 li ppruvaw ja˙arbu u nqatlu kien hemm Roger Bushell, il-mo˙˙ wara l-pjan li ttama li jsalva ’l fuq minn 200 ra©el.

26 mis-76 li ppruvaw ja˙arbu re©g˙u dda˙˙lu fil-kamp, waqt li

t-tlieta l-o˙ra ˙arbu lejn il-Gran Bittanja. Minn dak iΩ-Ωmien, id-29 persuna mietu. Kien fadal biss Frank Stone, li g˙en lill-kumitat tal-˙arba jpin©i mill-©did il-pjani tal-mina.

Skont il-pjan ori©inali kellu jkun hemm tliet mini, bl-ismijiet ta’ Tom, Dick u Harry. IΩda l-˙sieb ta’ Tom inqabad qabel ma beda x-xog˙ol, waqt li Dick serviet biex jin˙aΩen il-materjal imbattal minn Harry.

Frank irrakkonta li dakinhar tal˙arba, speçjalment billejl, it-tensjoni kienet elettrifikanti. U meta mas-sbi˙ sema’ sparatura u linbi˙ tal-klieb, induna li s-suççess ma ntla˙aqx.

Frank juri kif kienet se tkun il-˙arba mill-kamp tag˙hom

Kultura

27.10.2013

MELA AQTA’ DIN…

25

MILL-ARKIVJI TA’ CHARLES CLEWS 1. Jean Baptiste Moliere l-aktar li jibqa’ mag˙ruf huwa b˙ala; (1) ekonomista; (2) organista; (3) kittieb; jew (4) skultur?

2. Min huwa l-kompoΩitur tal-muΩikali Cats?

3. L-Arabja Sawdita x’tip ta’ gvern g˙andha?

4. Xi nfissru meta ng˙idu ‘konkordat’?

5. Veru li l-opra Tosca hija kompoΩizzjoni ta’ Giuseppe Verdi?

6. Semmi l-uniku granmastru ÌermaniΩ li kien serva hawn Malta.

7. Minn dawn imsemmija liema hija barra minn lokha: (1) g˙ajnbaqar; (2) nuçiprisk; (3) berquq; (4) tumbrell?

8. Ag˙ti l-ismijiet tal-familji ta’ Romeo u Ìuljetta tal-famuΩ dramm Shakespearejan.

9. Budebbus huma (1) fjuri selva©©i; (2) karti kkuluriti g˙at-tiΩjin; (3) jew figurini ta’ stil Çiniz.

10. San Filep, San Nikola jew San Gejtanu jiççelebraw il-festa tieg˙u s-Si©©iewi.

Ara t-twe©ibiet f’qieg˙ il-pa©na

ÛIgUÛAJg ÛiguΩajg, il-festival internazzjonali tal-arti ta’ Malta g˙at-tfal u ΩΩg˙aΩag˙, jirritorna l-Belt Valletta bi premieres dinjija ta’ produzzjonijiet Made-in-Malta u g˙aΩla eçitanti ta’ produzzjonijiet minn madwar id-dinja.

Bi programm artistiku b’sa˙˙tu u varjat li hu aççessibbli ming˙ajr ˙las g˙all-etajiet kollha, ÛiguΩajg joffri aktar minn 150 produzzjoni u avvenimenti ppreΩentati minn 100 artist.

Din is-sena, il-festival jiffoka fuq xog˙ol kontemporanju flisfond Barokk tal-Belt Valletta.

Minn teatru f’sit speçifiku f’ma˙Ωen tas-seklu sittax g˙allarti kontemporanja ta’ çirku fitTeatru Manoel tas-seklu tmintax,

ÛiguΩajg jistiednek tara l-Belt Valletta, il-monumenti u l-bini tag˙ha b˙ala belt mibdula millpoteri ma©içi tal-arti.

L-organizzazzjoni tal-festival huwa f’idejn il-Fondazzjoni Çentru g˙all-Kreattività. Il-festival ma kienx ikun possibbli ming˙ajr l-g˙ajnuna tal-Gvern ta’ Malta, kif ukoll il-Bank of Valletta, Mackintosh Foundation, MSV Life, WasteServ, Malta Tourism Authority, ilKummissjoni Ewropea, u Grand Hotel Excelsior.

L-organizzaturi wkoll jixtiequ jirringrazzjaw lill-A©enzija Ûg˙aΩag˙, il-Kunsill Lokali talBelt Valletta, il-Gozo Culture and Information Office, Malta

Council for Culture and the Arts, Embassy Cinemas, Malta Philharmonic Orchestra, Heritage Malta, V 18, St John’s Cathedral, St Michael’s Foundation, MCAST, Teatru Manoel, Università ta’ Malta, Fondazzjoni g˙al Servizzi Edukattivi, G˙aqda KaΩini talBaned, British Council, lAmbaxxata tar-Republika talÌermanja, EDAAV, Statens Kunstrad, u l-Ambaxxata tarRenju OlandiΩ. ÛiguΩajg iwieg˙ed festival ie˙or ispiranti u mimli divertiment g˙all-udjenzi Ωg˙ar, ilfamilji u l-˙bieb tag˙hom.

Iktar informazzjoni fuq www.ziguzajg.org

WIRJA MINN EMMANUEL CARUANA

ÇPAR…NOVELLI ÌODDA TA’ ALFRED SANT

L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti bi pjaçir tippreΩenta ‘Colour & Form’, wirja artistika minn Emmanuel Caruana.

Fiç-Çentru ta’ Kultura Nazzjonali, fir-Razzett talMarkiΩ Mallia Tabone, Triq Wied il-G˙asel, il-Mosta, bejn l-20 ta’ Ottubru u t-2 ta’ Novembru 2013.

Emmanuel Caruana huwa artist ta’ 38 sena li qieg˙ed jesebixxi g˙at-tieni darba xxog˙ol tieg˙u. Studja l-arti fl-Iskola tal-Arti f’Malta ta˙t numru ta’ artisti mag˙rufa b˙all-mibki Joseph Casha.

Kompla bl-istudju tieg˙u g˙and Alfred Briffa fejn Ωviluppa fid-disinn tal-figura umana.

Emmanuel imur spiss jiskeççja u jpin©i n-natura tal-kampanja Maltija ma’ numru ta’ artisti, fosthom mal-˙abib tieg˙u, l-artist Joseph Casapinta, li qed jinawguralu din l-esibizzjoni.

G˙al din l-esibizzjoni Emmanuel qed juri tnejn u g˙oxrin biçça xoghol ta’ arti

Çpar – Aktar rakkonti u divertimenti huwa ©abra ta’ stejjer miktubin minn Alfred Sant li se ji©u ppubblikati waqt il-Fiera talKtieb li se ssir bejn it-12 u s-17 ta’ Novembru f’Dar ilMediterran, il-Belt Valletta.

Dawn l-istejjer huma bbaΩati fuq realtajiet li ng˙ixu f’Malta jew lil hinn minnha. B’kollox se jkun hemm g˙axar novelli li fihom ilqarrejja se jkunu qeg˙din jaraw karattri li jag˙rfu fil-˙ajja reali. Fi Çpar insibu aktar stejjer misterjuΩi, minn dawk li Alfred Sant isej˙ilhom “rakkonti u divertimenti”. Dwarhom il-qarrejja se jibqg˙u jistaqsu: Imma min ˙all l-iskorfini tal-bawΩer li nqaleb g˙al fuq l-anzjana u qatilha?

G˙aliex g˙amel hekk?

Il-qarrejja se jkunu jistg˙u jaqraw 10 novelli li j˙alluk bilkurΩità sal-a˙˙ar. Min ˙all ir-rota tal-bawΩer li kkraxxja u qatel mara? G˙aliex g˙amel hekk?…

Kemm hi vera l-le©©enda li tg˙idlna kif Sara˙a u Ra˙im iltaqg˙u ma’ Ìmiel, il-fer˙ ta’ bag˙al tal-i©bla?… Il-pjan hu li jinsaq trakk minn fuq bastjun g˙al fuq il-bajja fejn qed jixxemxu il-mijiet… Paula tilfet limpjieg tajjeb li kellha mal-eks

li, f’g˙ajn minn qieg˙ed jarahom, huma kemxejn astratti.

L-artist, f’din l-esibzzjoni, irid juri forom differti b’numru ta’ kuluri. Wie˙ed jista’ josserva numru ta’ xog˙lijiet fuq it-tila jew xkora ma˙duma b’kuluri fuq xulxin u b’materjali differenti b˙al ramel, tafal, kartun u karti. B’hekk ir-riΩultat finali huwa mqabbeΩ. Wie˙ed josserva wkoll numru ta’ xog˙lijiet fuq il-karta, b’pallett limitat u fl-istess ˙in insibu karti mwa˙˙lin u linji suwed b’daqqiet ta’ pinzellati b’sa˙˙ithom ©ejjin missa˙˙a ta’ id l-artist.

Il-wirja tkun miftu˙a mitTnejn sas-Sibt mill-5.30pm sat-8.00pm Ódud: mill-10.00am sa nofsinhar u bejn il-5.30pm u t8.00pm.

D˙ul bla ˙las. G˙al aktar tag˙rif sibuna fuq: www.talentmosti.com <http://www.talentmosti.co m> Din l-attività g˙andha lkollaborazzjoni s˙i˙a tal-

Kunsill Skolastiku tal-Iskola Sekondarja Bniet fi ˙dan ilKulle©© Maria Re©ina.

Kummissarju Monterro – t˙ossha f’salib it-toroq… Il-bnedmin ilhom il-millenji jg˙ixu fil-Pjaneta tad-Dell u g˙adhom ma kixfux il-misterji tag˙ha… Carabott jitlaq wa˙du g˙al vaganza fil-Bajja l-Bajda fejn ˙add ma g˙adu jersaq… Joyce tintervista lil Klara dwar ˙ajjitha imma dak li trid taf ming˙andha jibqa’ mistur…

Wara s-suççess li kisbu bil-festi tal-75 anniversarju, fil-KaΩin ta’ Santa Chiara min qed jonsob lil min?… Waqt li g˙addejja dimostrazzjoni enormi, fir-ristorant jin©abru grupp ta’ r©iel li donnhom suldati mwarrba…

X’wassal g˙all-mewt stramba talimg˙allem Tumas meta kien riesaq g˙all-qofol tal-aqwa xog˙ol tieg˙u?… Çpa r se jkompli fejn ˙alla Pupu fil-Ba˙ar li g˙adu popolari sal-lum. Fil-fatt, ˙afna g˙adhom jistaqsu jekk il-pupu fil-ba˙ar kienx pupu jew kienx ra©el ta’ veru.

G˙alkemm l-SKS g˙adhom ma nidewx il-pubbliçità g˙al Çpar , di©à bdew jintalbu kopji talktieb li mistenni li jissupera linteress li qanqal Pupu fil-ba˙ar erba’ snin ilu.

TWEÌIBIET: 1. Kittieb; 2. Andrew Lloyd Webber; 3. Monarkija b’kunsill ta’ ministri; 4. Ftehim bejn il-Papa (Belt tal-Vatikan) u xi sovran (stat jew gvern) fuq kwistjonijiet reli©juΩi; 5. Falza (Xog˙ol ta’ g. Puccini); 6. Ferdinand von Hompesch(1797-1798); 7. Tumbrell (˙ut) – l-o˙rajn frott; 8. Montague (Romeo), Capulet (Ìuljetta); 9. Fjuri Selva©©i; 10. San Nikola.

26

Çinema

27.10.2013

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

THE WORLD’S END

EÛILERANTI

KUMMIEDJA SFRENATA BLA BREJKIJIET Atturi Ewlenin: Simon Pegg, Nick Frost, Paddy Considine, Martin Freeman, Eddie Marsan, Rosamund Pike, Pierce Brosnan.

Direttur: Edgar Wright. Óin: 109 min.

Distributur: UNIVERSAL. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15.

Simon Pegg, wie˙ed mill-aktar kummidjanti popolari Brittaniçi tal-preΩent, li kwaΩi dejjem jippro©etta personalità ta’ wie˙ed ba˙bu˙ minkejja li jag˙mel affarijiet ta’ natura infantili, i˙obb ja˙dem partijiet ta’ wie˙ed dejjem fi Ωvanta©©.

Però, l-a˙jar kummiedji tieg˙u huma dawk li ˙adem maddirettur Edgar Wright u malaqwa ˙abib tieg˙u, Nick Frost.

Dawn huma, Shaun Of The Dead (2004), fejn g˙adda passata fina bil-films taΩ-zombies u Hot Fuzz (2007), fi rwol ta’ pulizija ˙erqan iΩΩejjed fuq xog˙lu. Flimkien ma’ sie˙bu Frost u d-direttur Wright, dawn imbarkaw fuq farsa o˙ra li, minkejja li fil-wiçç tidher pjutost banali, fiha wie˙ed jilma˙ referenzi ta’ nostal©ija, solidarjetà bejn il-˙bieb wara nuqqas kbir ta’ snin u apprezzament g˙all-umanità.

Il-vuçi ta’ Gary King (Pegg) tinstema’ fil-bidu ta’ The World’s End tlissen li l-a˙jar ©urnata fil-˙ajja tieg˙u u talerba’ s˙abu l-o˙ra kienet nhar it-22 ta’Ìunju, 1990. Din kienet l-a˙˙ar ©urnata skolastika u dawn il-˙ames Ωg˙aΩag˙ fl-aqwa ta’ tfulithom iççelebraw dan il-jum billi ppruvaw il-©irja ta’ The Golden Mile .

Fis-subborg fejn kienu jg˙ixu, fi Newton Haven, Buckinghamshire, ippruvaw jixorbu pinta birra, mill-inqas, fit-tnax-il pub ta’ dan il-lokal.

Imma, ma rnexxilhomx jaslu sal-a˙˙ar wie˙ed li jismu The World’s End. Dan kollu jistqarru Gary f’laqg˙a tal-Alcoholics Anonymous u jsostni bilqawwa kollha li jrid jer©a’ jippruvaha ma’ ˙biebu, issa aktar minn g˙oxrin sena wara. Loppost tieg˙u, ˙biebu huma kollha impjegati u bil-familja.

B’˙afna diskors ˙elu u ta’ inkorra©©iment hu jipperswadi lil Andy Knig˙tley (Frost), Steven Prince (Considine), Oliver Chamberlain (Freeman, il-protagonist ta’ The Hobbit: An Unexpected Journey ) u Peter Page (Marsan) g˙al repetizzjoni ta’ din l-odissea.

Kollox imur sewwa g˙allbidu g˙alkemm Gary, dejjem il-perçimes u l-mexxej, jinnervja jara lil Andy jixrob biss ilma, u jg˙idlu: “ What are you drinking? Rain?” Fil-post tasal ukoll Sam (Pike), o˙t Oliver, li darba kienet il-ma˙buba ta’ Gary, u ting˙aqad mag˙hom.

Kif dawn jippruvaw jitkellmu fuq il-passat u l-preΩent, jinnotaw li d-dinja ta’ madwarhom

saret wa˙da tal-©enn u jkollhom diversi inkontri perikuoluΩi ma’ persuni li kienu jafuhom qabel.

L-isfida tag˙hom issa hi li ji©©ieldu g˙all-eΩistenza talumanità u li jaslu f’The World’s End m’g˙adhiex daqshekk ˙tie©a. The World’s End hija kummiedja verament sfrenata, movimentata sewwa, kultant

brillanti, iΩda b’toni serji. Ma nixtieqx niΩvela minn xiex jg˙addu l-˙bieb tag˙na biex ma ntellfilkomx il-gost.

Dan ix-xog˙ol jg˙addi passata b’films b˙al The Damned, Invasion Of The Body Snatchers u bl-atmosfera morbida ta’ The Stepford Wives. IlmuΩika tikkumplimenta l-andament b’kanzunetti popolari.

Çinema

27.10.2013

TurBO

27

ATTRAENTI

BeBBuXu ÓAFIF IÛÛeJJeD

Atturi Ewlenin: Douglas Booth, Hailee Steinsfeld, Ed Westerwick, Christian Clarke, Paul Giammatti, Lesley Manville.

Direttur: Carlo Carlei. Óin : 118 min.

Distributur: ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12 A. Ming˙and il-kumpanija DreamWorks S.K.G. jasal film ie˙or animat, forsi mhux talkalibru tal-prodott tag˙hom ta’ qabel, iΩda b’andament li g˙andu jferra˙ bil-kbir liΩΩg˙ar.

Il-protagonist ta’ Turbo hu bebbuxu jismu Theo, però

jsibu˙ b˙ala Turbo, li hu ffissat sewwa fuq il-karozzi tal©iri. Dan l-annimal çkejken dejjem jo˙lom u jimma©ina affarijiet kbar. L-akbar xewqa li g˙andu Turbo (vuçi ta’ Reynolds) hi li jakkwista l˙effa. Kull filg˙axija jittrejnja fuq riga bil-qisien u anke

jifra˙ ˙afna meta jibda jara progress. Kieku jista’ jixtieq li jikkompeti fl-akbar ti©rija diffiçli fid-dinja: l-lndy 500.

Chet (Giamatti), ˙uh, jie˙u ˙siebu sewwa u dejjem jg˙idlu biex joqg˙od attent u ma jkomplix bil-˙sieb tieg˙u.

Ta’ stinat li hu, dan il-bebbuxu jitlaq mill-©nien u j˙alli warajh it-tadam li tant i˙obb biex jivvja©©a u jil˙aq it-tir ta’ mo˙˙u.

Min˙abba waqg˙a, hu jimbala’ ©o valv tal-arja ta’ karozza. O˙ro© il-g˙a©eb, il-

©isem t i e g ˙ u j i n b i d e l u jakkwista dak li dejjem xtaq: ˙effa tremenda ta’ madwar mitejn mil fis-sieg˙a.

Fortunatament, hu u ˙uh jinqabdu m i n n T i t o ( P e n a ) , ra©el Messikan ta’ gabbana bit-taco. Il-passatemp ta’ dan hu li jtellaq il-bebbux u meta jara l-abbiltà unika tieg˙u jiddeçiedu li jik-tbu fit-tellieqa ta’ Indianapolis 500. Turbo issa jrid itir bil-fer˙ g˙ax se jiltaqa’ mal-idolu tieg˙u, Guy Gagne ( H a d e r ) , l - a k t a r sewwieq mag˙ruf u popolari.

Turbo, l i h u b i t - 3 D u f ’ x i waqtiet jeççella f’dan il-format, jippreΩenta aspett komuni ˙afna: xi ˙add ordinarju li jistinka u jakkwista dak li dejjem ˙olom bih u qatt ma basar li jista’ jse˙˙.

Il-karattri kwaΩi kollha ta’ din il-produzzjoni huma simpatiçi, dejjem lesti li ja˙dmu u jg˙inu lil xulxin. Tassew ˙elwin huma r-Racing Snails ta’ Tito, grupp ta’ ˙ames bebbuxiet li jtellqu bejniethom, bil-qoxra tag˙hom tixbah lillkarozzi Ωg˙ar tat-ti©rija.

runner runner

MIMLI INTRIÇÇI

IL-KOnSeGWenZI WArA L-LOGÓOB TAL-AZZArD OnLIne Atturi Ewlenin : Justin Timberlake, Ben Affleck, Gemma Arterton, Anthony Mackie, John Heard, Bob Gunton.

Direttur: Brad Furman. Óin: 91 min.

Distributur: 20th CENTURY FOX. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15.

Denis Lehane, awtur ta’ kotba b˙al Mystic River , Gone Baby Gone u Shutter Island li n˙admu g˙aç-çinema f’xog˙lijiet eçitanti, hu wkoll il-kittieb ta’ Runner Runner . Din in-novella li hi totalment differenti mit-tlieta l-o˙ra, tiffoka fuq ossessjoni pjuttost moderna – il-log˙ob tal-azzard minn fuq il-kompjuter.

Richie Furst (Timberlake), student mill-Università ta’ Princeton jispiçça fixxa meta jitlef flusu kollha jilg˙ab ilpowker online . Mill-ewwel jissuspetta xi ingann u jivvja©©a g˙al Costa Rica biex jiffaççja lil Ivan Black (Affleck), negozjant qawwi li sar sinjur minn fuq il-log˙ob bil-kompjuter. Meta Black jofrilu çans li jsir sinjur, jibda ja˙dem mieg˙u u anke jil˙aq l-id il-leminija tieg˙u. Wara jsir jaf il-verità disturbanti kollha tal-benefattur tieg˙u.

L-FBI jsusu warajh permezz

tal-a©ent tag˙hom Shavers (Mackie), li jipperswadih jg˙inhom biex jaq-bdu lil Black li ma jistax jid˙ol ˙ieles fl-lstati Uniti. Hawn ti˙rax sewwa log˙ba talazzard mod ie˙or, meta Richie jipprova jiskappa lil dawn iΩ-Ωew© forzi li qeg˙din jag˙fsu fuqu sewwa.

Runner Runner hu thriller adegwat, mhux dejjem movimentat u kredibbli, b’andament f’xi waqtiet nieqes mittrasparenza. Il-lat romantiku jid˙ol permezz ta’ Rebecca Shafran (Arterton), it-tfajla ta’ Black li taqbad ukoll ma’ Richie, u li jidher li qed tilg˙ab log˙ba doppja.

Film passabbli ˙afna. It-titlu tal-film jirreferi (hawn retorikament) g˙allespressjoni uΩata fil-log˙ba tal-powker li tindika id rebbie˙a permezz tal-a˙˙ar Ωew© karti me˙uda millmazz.

Kompetizzjoni Empire Cinema Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jismu propja il-bebbuxu mag˙ruf b˙ala ‘Turbo’?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: M.TALIANA, 37, Triq ÌuΩè Bonnici, l-Iklin, IKL 1360.

L-AQWA GÓAXAr FILMS bejn is-16 u l-20 ta’ Ottubru

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Captanin Phillips Rush Diana We’re The Millers Pacific Rim Romeo & Juliet The Frozen Ground The Mortal Instruments: City Of Bones Grown Ups 2 The Smurfs 2

28

TeleviΩjoni

27.10.2013

08.30 09.30 11.00 12.00 12.30 12.35 13.50 14.30 15.30 17.00 17.30 17.40 19.30 20.15 20.45 21.50 22.50 23.30

Breakfast News Weekend Aroma Kitchen (r) Aqrali Storja (r) Popcorn (r) ONE NEWS Dak li Jg˙odd (r) Love Birds In D House (r) Saturday Xpress (r) Teleshopping ONE NEWS L-Argument ONE NEWS Joe’s Kitchen It-Tfal Conquest (r) Pezza Kustjoni ONE NEWS

07.00 08.30 11.30 12.00 13.30 14.00 14.05 14.30 16.30 18.00 18.05 18.40 19.30 20.15 20.30 21.30 21.35 23.15

NET NEWS Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) NET NEWS (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) NET NEWS Flusek (r) Wheelspin NET NEWS G˙alik fl-Ewropa Déjà Vu NET News Replay NET NEWS

07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45

L-G˙odwa t-Tajba Extraordinary Animals Pellikola Dot EU G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Mattia Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle (R) Malta u lil hinn minnha Pellikola A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet X-Factor

06.30 07.00 10.00 10.25 12.00 12.20 13.30 14.00 15.15 15.25 17.15 17.25 18.50 20.00 20.40 21.30

Uno Mattina In Famiglia Tg1 A Sua Immagine Santa Messa Recita Dell’Angelus Linea Verde Tg1 L’Arena Pole Position G.P India Che Tempo Fa Domeinca In L’Eredità Tg1 Affari Tuoi Un Passo Del Cielo 2

06.30 09.30 10.00 11.30 13.00 13.30 13.45 15.40 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 22.40

Real School Inside The World La Prima E L’Abete Mezzogiorno In Famiglia Tg2 Tg2 Motori Quelli Che Aspettano Quelli Che Il Calcio Tg2 Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra 11 Tg2 Ncis La Domenica Sportiva

07.20 08.15 09.55 10.45 11.10 11.30 12.00 12.25 12.55 13.25 14.00 14.30 15.05 18.55 20.00 20.10

LA Grande Vallata Film: Le Fatiche Di Recole New York New York Telecamere Salute Tgr Estovest Tgr Regioneuropa Tg3 TGR Mediterraneo Prima Della Prima Passepartout TG Regione In 1/2 ora Kilimangiaro Meteo 3 Blob Che Tempo Fa

07.00 07.50 08.35 10.35

Fuori Giri Hannah Montana Film: Mostly Ghostly Film: R.I Stines’s I Racconti Del Brivido Studio Aperto Sports Mediaset G.P Della Malesia G.P Del Giappone Film: Jack E Il Fagiolo magico Studio Aperto Così Fan Tutte Film: Da Ladro A Poliziotto Lucignolo 2.0

06.00 07.55 08.00 08.50 10.00 11.30 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.30

Prima Pagina Traffico Tg5 Le Frontiere Dello Spirito Elisa Di Rivobrosa Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L’Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Telegiornale Paperissima Sprint Io Canto

07.25 08.15 09.20 10.00 10.50 11.30 13.00 14.00 14.40 15.30 18.55 19.35 21.30

Super Partes Vita Da Strega Viaggio A...

Santa Messa Pianeta Mare Tg4 I Viaggi Di Life Tg4 Telegiornale Donnavventura FIlm: Quo Vadis?

Tg4 Telegiornale Film: Il Comandante Florent Tempesta D'amore

07.55 09.45 11.30 13.30 14.40 16.30 18.15 20.00 20.30

Omnibus Film: Noi Siamo Angeli Cuore D’Africa Tg La 7 Film: Il Giovane Toscanini The District Il Commissario Cordier Tg La 7 Miss Italia

06.55 07.15 07.35 08.00 08.10 08.30 09.15 09.45 10.15 11.00 11.30 12.25 12.50 13.40 14.25 15.10 17.40 18.30 19.30 20.00 20.30 21.00

Nuzzle and Scratch Me Too! Teletubbies 3rd & Bird Nuzzle and Scratch Robin Hood Little Britain Lead Balloon The Weakest Link Gavin and Stacey Doctor Who Gates Kidnapped The Weakest Link Robin Hood Doctors Kidnapped Doctor Who Roger and Val Have Just Got In Gates My Family Mistresses

06.00 07.40 09.20 11.00 11.50

Everyday Italian Aarti Party Symon’s Suppers Charly’s Cake Angels Barefoot Contessa: Back to Basics Barefoot Contessa The Big Cheese Kid in a Candy Store Chopped Barefoot Contessa Good Eats Amazing Wedding Cakes Red, Hot and Yummy Guy’s Big Bite Charly’s Cake Angels Staten Island Cakes Chopped Food Network Challenge Amazing Wedding Cakes Diners, Drive-Ins and Dives Recipes that Rock 2

06.25 American Chopper: Pilot Pen Bike and Ducati Bike 07.15 American Guns: Guts and Glory 08.10 MythBusters: Revenge of the Myth 09.05 Through the Wormhole with Morgan Freeman: Is There Life After Death?

09.55 World’s Toughest Drive: Race to the Pole 10.50 Greatest Tank Battles: The Battle of Stalingrad 11.40 Greatest Tank Battles: Tank Ace: Ludwig Bauer 12.35 Auction Kings: Sports Cards; Botello Painting 13.05 Auction Kings: Wacky Taxi; Oliver North Sword 13.30 Baggage Battles: Knightwalkers 14.00 Baggage Battles: Crate Expectations

06.00 06.50 07.40 08.30

06.50 07.40 08.05 08.30 09.00 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00 12.25 12.50 13.15 13.45 14.10 14.35 15.00 15.25 15.50

08.30 FIS World Cup Alpine Skiing 09.30 Live: World Cup, Alpine Skiing: Soelden, Austria: Men’s Giant Slalom, 1st Run (Live])(N) 10.30 ISU Grand Prix, Figure Skating 12.00 FIS World Cup Alpine Skiing 12.45 Live: FIS World Cup Alpine Skiing: Soelden, Austria: Men’s Giant Slalom, 2nd Run (Live)(N) 13.45 Live: World Championship Weightlifting: Warsaw: Men’s 105kg (Live) (N) 15.00 World Championship Weightlifting 16.00 Live: World Championship Weightlifting: Warsaw: Men’s Plus 105kg (Live) (N) 18.00 Live: ITTF World Cup Table Tennis: Belgium (Live) (N) 20.00 International Championship Snooker 22.00 Live: Equestrian (Live) (N)

12.25 13.00 13.40 14.00 15.00 18.30 19.00 19.25 21.15

ONE NIGHT STAND

THE MENTALIST

CSI: NEW YORK

It-Tlieta fl-21.45, fuq ONE

L-Erbg˙a fid-21.10, fuq Rete 4

IL-Óamis fid-21.10, fuq l-Italia 1

Ner©g˙u lura fuq ONE bittalk show favorit tag˙kom nhar it-Tlieta li ©ej fil-21.45, meta Owen jistieden tliet nisa intriganti fis-salott tieg˙u biex insiru nafuhom ftit a˙jar! Petra, Jade Cini – Miss Malta 2013, u Sarah Aquilina – it-tfajla ta’ Ludwig Galea, aççetaw l-istedina g˙al One Night Stand ma’ Owen. Imma x’domandi ta˙sbu li jista’ jistaqsihom issa?

Patric u Teresa jinvestigaw il-mewt ta’ Elise Vogelson.

Is-suspettati priçipali huma n-neputi tag˙ha u t-tabib personali tag˙ha. Imma parti mill-ediven z a m a t i b d i e x idoqqilhom

Waqt li l-iskwadra ta’ Mac tkun qieg˙da tinvestiga l-qtil ta’ Ethan Grohl isibu r-ritratt ta’ tfajla li tidher mejta.

Huma jiskopru li r-ritratt ittie˙ed f’San Fransisco u li ttfajla hija Mary Portico li ˙arbet mid-dar biex tkun mal-ma˙bub tag˙ha…

Pilates: From the Inside Out Naturally Delicious Chasing the Yum Offbeat America House Hunters International Selling New York Superscapes Junk Gypsies Divine Design State of Style: 2013 Fall/Winter Masters of Luxury Fashion Avenue Behind the Label Reservations Required Eating Art House Hunters International Selling New York Candice Tells All Chef Abroad Platinum Weddings State of Style: 2013 Fall/Winter

12.40 13.05 13.55 14.45 15.35 16.00 16.25 17.15 17.40 18.05 18.35 19.25 21.00 21.50 22.40 23.30

11.50 12.40 13.30 16.00 17.40 18.30 19.20 20.35 21.00 21.50 22.40 23.30

Obsessive Compulsive Cleaners Say Yes to the Dress Happily Ever Laughter Say Yes to the Dress: Bridesmaids Here Comes Honey Boo Boo Craft Wars Cake Boss Extreme Cheapskates Obsessive Compulsive Cleaners Here Comes Honey Boo Boo Breaking Amish: Brave New World Say Yes to the Dress Happily Ever Laughter Long Island Medium Sex Hospital Emergency: Life in the ER

TeleviΩjoni

27.10.2013

ILLUM

GÓADA

IT-TLIETA

27 TA’ OTTUBRU

28 TA’ OTTUBRU

29 TA’ OTTUBRU

JOURNEY TO THE MYSTERIOUS ISLAND

BATTLESHIP

SEEKING JUSTICE

CINEMA ENERGY, 21.15

PREMIUM CINEMA, 21.15

CANALE 5, 21.10

FILM – FANTASIJA

FILM – AZZJONI

FILM – DRAMMATIKU

29

Flotta ta’ aljeni tirrispondi g˙al sinjal li tkun bag˙tet in-NASA ˙afna snin qabel. Vettura spazjali ta˙bat ma’ satellita orbitali u taqa’ f’Hong Kong, filwaqt li ˙amsa o˙ra jinΩlu fl-ib˙ra viçin il-Hawaj.

L-aljeni jo˙olqu force field kbira madwar il-gΩejjer fejn jaqbdu numru ta’ vapuri tal-gwerra Amerikani u Ìappunizi, inkluΩ il-vapur John Paul Jones li fuqu jkun hemm Alex Hopper. Alex Hopper ikun im©ieg˙el minn ˙uh Stone sabiex jissie˙eb man-Navy.

L-attakki tal-aljeni jeqirdu l-vapuri ta’ Nagata u Stone. Il-kmandanti ta’ Hopper jinqatlu, u ttmexxija tal-vapur tit˙alla f’idejn Hopper. Hopper jipprova jwaqqaf lill-aljeni milli jibag˙tu messa©© lura lejn il-pjaneta tag˙hom biex i©iebu l-g˙ajnuna u jkomplu jattakkaw.

Koppja – l-g˙alliem tal-IngliΩ Will Gerard flimkien malmara tieg˙u Laura, muΩiçista – jg˙ixu fi New Orleans.

Lejla wa˙da, wara prova ta’ lezzjoni tal-muΩika, Laura ti©i aggredita u tittie˙ed l-isptar. Sadanittant Will ikun qed jilg˙ab log˙ba çess mal-˙abib tieg˙u Jimmy u kif tasallu l-a˙bar ta’ dak li ©ara jmur ˙dejn martu l-isptar.

Waqt li jkun hemm persuna stran©iera bl-isem ta’ Simon tavviçina lil Will. Jg˙idlu li huwa membru ta’ organizzazzjoni ta’ merçenarji li joperaw lil hinn milli©i, u joffrilu li jelimina lill-aggressur ta’ martu. G˙al dan, l-organizzazzjoni titlob favur ming˙and Will. Will jaççetta…u l-agressur jinqatel.

Sitt xhur wara Simon jitlob dan il-favur ming˙and Will. Simon iqabbad lil Will sabiex joqtol lil Alan Marsh u Will jag˙mel dak li jkun mitlub minnu. Wara jsir jaf li Marsh kien ©urnalist li kien qed jinvestiga lil din l-organizzazzjoni.

L-ERBGÓA

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA

30 TA’ OTTUBRU

31 TA’ OTTUBRU

01 TA’ NOVEMBRU

Guvnott ta’ 17-il sena, Sean Anderson, jirçievi sinjal kodifikat. Missieru tar-rispett, Hank, jg˙inu sabiex jiddeçifraw il-messa©©. Huma jiskopru li n-nannu ta’ Sean, Alexander Anderson, ikun sab il-gΩira misterjuΩa filPaçifiku b˙alma tkun deskritta minn Jules Verne u Ωew© kittieba o˙ra fir-rumanzi tag˙hom.

Sean ikun irid jivja©©a lejn dik il-gΩira u Hank jiddeçiedi li jixtri l-biljetti tal-ajru sabiex it-tnejn jivja©©aw flimkien fuq gΩira o˙ra viçin il-gΩira ta’ fejn iridu jmorru.

Sean u Hank jikru ˙elikopter, proprjetà ta’ Gabato u bintu Kailani. Il-grupp jitilqu g˙al vja©© lejn il-gΩira misterjuΩa. Fi triqithom jiltaqg˙u ma’ maltempata u jispiççaw fuq gΩira o˙ra, sabi˙a u perikoluΩa, b’foresti, vulkani b’lava tad-deheb, u kreaturi differenti.

Sadanittant jiltaqg˙u man-nannu ta’ Sean, Alexander.

Hank jiskopri li l-gΩira tkun qed teg˙req. L-uniku mezz biex isalvaw hija billi jsibu l-le©©endarju Nautilus.

CHARLIE & THE CHOCOLATE FACTORY

HALLOWEEN: THE BEGINNING

ROBIN HOOD

ITALIA 1, 21.10

CIELO, 21.10

ITALIA 1, 21.10

FILM – FANTASIJA

FILM – TAL-BIÛA’

FILM – AZZJONI

Charlie Bucket, tfajjel fqir, jaspira li jsib il-biljett tad-deheb sabiex ikollu ç-çans li jid˙ol fil-fabbrika taç-çikkulata mmexxija minn Willy Wonka.

Ix-xorti titbissimlu u Charlie jsib l-a˙˙ar biljett tad-deheb. Hu jmur g˙al din l-avventura flimkien man-nannu tieg˙u, Joe. Fost ir-rebbie˙a hemm Veruca Salt, tifla sinjura; Augustus Gloop, tfajjel li j˙obb jiekol ˙afna ˙elu; Violet Beuragarde, rebbie˙a tat-trofew tal-gum chewer; u Mike Teavee, tifel li mo˙˙u biex jara ttelevizjoni u jilg˙ab il-log˙ob.

Willy Wonka jdawwar lit-tfal mal-fabbrika. Waqt it-tour it-tfal jiltaqg˙u mal-˙addiema mag˙rufin b˙ala Oommpa Loompas – nies Ωg˙ar b’©ilda oran©jo u xag˙ar a˙dar, li jkantaw kontinwament waqt il-˙idma tag˙hom.

Ir-residenti ta’ Haddonfield ma jafux x’inhu ©ej firra˙al tag˙hom.

Sittax-il sena qabel, tfajjel ta’ g˙axar snin bl-isem ta’ Michael Mayers joqtol brutalment lil missieru tar-rispett, lil o˙tu u anke lill-ma˙bub ta’ o˙tu.

Sittax-il sena wara, il-guvni ja˙rab mill-istitut mentali u jmur lura lejn ir-ra˙al fejn kien trabba, blintenzjoni li joqtol b’mog˙od vjolenti. Il-©uvni jkun sewgwit minn Dr Sam Loomis, li huwa ttabib ta’ Michael, u li hu l-unika persuna li jaf bil˙aΩen tieg˙u.

Teenager mist˙ija bl-isem ta’ Laurie Strode tkun qed tie˙u ˙sieb xi tfal meta Michael jirritorna.

Tg˙id hija koinçidenza li Laurie u s˙abha qed ji©u segwiti?

It-twelid ta’ le©©enda. Wara l-mewt tar-re Richard fi Franza, Robin Longstride flimkien ma’ Will Scarlet, Alan-a-Dale u Little John jirritornaw lura l-Ingilterra.

Huma jiltaqg˙u ma’ Robert ta’ Locksley – kavallier li jkun qed imut wara li l-grupp tieg˙u jkun ©ie attakkat mit-traditur Godfrey. Godfrey jkun qed jiffaçilita l-invaΩjoni ta’ Franza fl-Ingilterra.

Robin iwieg˙ed lill-kavallier li ser jirritorna x-xabla lura g˙and missieru Walter f’Nottingham. Hawn, Walter jinkora©©ixxi lil Robin sabiex jie˙u r-rwol tal-kavallier Robert, sabiex jipprevieni l-art milli ti©i kkonfiskata mil-kuruna.

Godfrey jid˙ol fis-servizz tar-re b˙ala Earl Mashal tal-Ingilterra u jinvadi l-ir˙ula brutalment sabiex ji©bor it-taxxi rjali. Tg˙id Robin jirnexxilu jinnaviga fil-politika tal-baruni, nies irjali, tradituri, u lFrançiΩi?

30

Log˙ob

27.10.2013

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Bettija, 5 Stella, 8 Mkebbeb, 14 Speçi, 15 Rubini, 17 Niggez, 19 R˙isa, 20 Kowt, 21 Rota, 23 Ûbokk, 25 u 28 Issikkati, 29 u 30 Porvli, 31 Mewt, 33 Gwerraçivili, 39 Óela, 41 u 42 Qraset, 43 Rima, 45 Jason, 46 Benit, 47 Tari, 50 Dmir, 53 u 54 Ntesew, 56 Bajda, 58 Mis˙un, 60 Sassla, 62 Adura, 64 Tapit, 67 Imbatt, 69 Gabuba, 70 Ibra©, 72 u 73 Nemnem, 75 Mrar, 77 Mixi, 79 Monti, 80 u 82 Gwatemala, 84 u 85 Skular, 87 Enne, 88 Donnukartell, 93 Cisk, 94 u 95 Marida, 96 u 98 Ljunfanta, 100 u 101 Anatomija, 105 Denb, 108 Witta, 109 Bdabad, 110 u 111 Affaxxinati, 112 Sturdut, 113 Ksu˙at, 114 Paçikka.

286 Irba˙ €25 fi flus

94

WEQFIN:

Mimdudin 1 5 8 14

Annullat, revokat, maqtug˙ barra (7) M’g˙andekx taqsam it-triq bl-......! (6) Imsammar fuq salib (7) Bniedem ©enwin u leali, iΩda xi ftit ba˙nan ukoll (5) 15 PajjiΩ kbir fil-Lvant Imbieg˙ed (6) 17 Akille, Erkole u ...... fil-mitolo©ija Griega (6) 19 Il-premju presti©©juΩ kull sena millIΩvezja (5) 20 Erfa’ u .... g˙al meta ti©i bΩonn (4) 21 .... Ωaqqi kemm ksu˙at! (4) 23 B’dawn l-organi fil-grieΩem ikollna le˙en qawwi (5) 25 u 28 Xi ˙add li rabba fih kankru (9) 29 u 30 G˙adha ssir fl-ir˙ula l-g˙ada tal-festa? (6) 31 Tliet numri flimkien fil-lottu (4) 33 ..... ...-.... jinqabad b’gamblu jinten (5,3-4) 39 Aktar minn urna wa˙da (4) 41 u 42 Dan ir-rikors tag˙mlu f’nofs kappella jew fil-qorti? (6) 43 Ma kienx jidher iΩda .... g˙al g˙arrieda (4) 45 Wie˙ed mit-teatri kbar ta’ G˙awdex (5) 46 Jag˙tihulna Ω-Ωmien (5) 47 Min ifittex .... (4) 50 Dawn nies Ωg˙ar (4) 53 u 54 Meqrud g˙al kollox (6) 56 Ûmien ta’ niket wara mewt fil-familja (5) 58 Alla jag˙tih il-...... tal-©enna! (6) 60 Din hija l-ewwel dawl qabel titla’ x-xemx (6) 62 Dan isir tlett ijiem qabel il-festa (5) 64 ..... Sacco kien ©urnalist sportiv, u politiku wkoll (5) 67 Xejn mhu sabi˙ meta jag˙ti fil-qalb (6) 69 Akkwistat bil-flus, iΩda mxa˙˙am u korrott (6) 70 Tassew ˙aqqek qatta ..... (5)

72 75 77 79 80 82 84 87 88

u 73 Tfal u bhejjem g˙ali ...... (6) A˙jar .... inkella qatt (4) Metodiku ˙afna fil-.... ta’ dmirijietu (4) Kien ..... qam jipprotesta (5) Din ta’ Aladin kienet tas-s˙a˙ar (5) L-attur Pitt ta’ Hollywood (4) u 85 17 (6) Kelma li ©©ib lil .... (4) Ng˙iduha lil xi anzjan li jippretendiha (.. ..... .....) (2,5 5) 93 L-istatwa l-kbira (4) 94 u 95 Aktar minn vapur wie˙ed (6) 96 G˙andu paçenzja ta’ .... (4) 98 Satal jew barmil (5) 100 u 101 Dan iΩg˙ar minn tanbur (9) 105 Din strument sabi˙ tad-daqq bis-swaba’ (4) 108 Óaxixa mill-aktar stupida (5) 109 Bilfors li jrid isir qabel xi ikla ejwan (6) 110 Xi bniedem wiççu ˙amrani jew mixg˙ul (6) 111 Paola baqg˙et tissejja˙ ..... Ìdid (5) 112 Óabsi jew pri©unier (7) 113 Wie˙ed mill-imsieken (6) 114 Il-lista ta’ nies li jikkontribwixxu xi flus, g˙all-festa tar-ra˙al (7) Weqfin 2 3 6 9 11 12 13 16 18 22 24 26 32

G˙amel hekk bi snienu (5) u 4 Xi mara feroçi, donnha mill-©ungla (8) u 7 Il-kanoniçi ta’ xi katidral (10) u 10 Lira IngliΩa (8) Wa˙da mill-a˙barijiet (5) Ma laqatnix, xejn .......! (7) Platt çkejken (7) Il-Bambin ta’ ..... (5) Ringo ..... tal-Beatles (5) Titla’ fuqhom g˙al fuq (5) G˙aksa jew fus fil-©isem (3) u 27 Valletta l-belt ........ tag˙na (8) Dan ifisser li qieg˙ed tg˙id le (6)

33 u 34 Sploduti minn xi kanun jew rivolver (7) 35 Drawwa jew moda (6) 36 Blata ta’ qabar b’isem il-midfun (6) 37 Aktar minn opra wa˙da (4) 38 u 40 Li jkexkex, li jwerwer, li jqabbad il-bard (9) 44 Kelb Ωg˙ir tat-twelid (4) 48 Wie˙ed mis-settijiet (4) 49 Sing imserrep, jew kull ˙a©a mg˙aw©a li tie˙u ’l hemm u ’l hawn (8) 51 Stat fejn kul˙add jag˙mel li jrid (8) 52 ......! Ag˙mel pass u er©a’ lura! (6) 55 Fuq min ti©i jkun ...... (6) 57 Artab u frisk, nofsu militari (4) 59 Mhijiex mart ir-ri˙ imma xxommha (4) 61 Dan ifisser bexx jew tixrib jew rassa ta’ nies (4) 63 Kontra ta’ spiss (4) 65 Óalq l-g˙asafar u t-tjur (6) 66 Kontra qadim (4) 68 Kabbar u Ωied (6) 69 Kontra mimli dawl (6) 70 Óaditu x-xemx u ˙a fil-kannella (4) 71 Fiha ssib Westminster Abbey (6) 74 Dan hu l-bokka tal-˙alq (4) 76 .... tajjeb jinbieg˙ f’pajjiΩu (4) 78 Aktar sabi˙ (5) 79 u 81 Biha jag˙tuk daqqa t’id (6) 82 Din l-istess b˙al 11 wieqfa (5) 83 Il-log˙ba tal-˙a©a ....... (7) 86 Kemm huma tajbin mimlijin krema! (7) 89 Ktieb bil-mapep tad-dinja kollha (5) 90 u 91 Kien kontra (6) 92 Ittanta lil xi ˙add (5) 97 Din tfisser taqliba u g˙aΩla ©dida (5) 99 u 100 Membri ta’ partit partikolari (10) 102 Daqqa tmissna l-g˙adma u daqqa l-.....(5) 103 u 104 Tintlibes bejn is-sieq u Ω-Ωarbun (8) 106 u 107 Kumpens jew ˙las b˙ala ©ie˙ jew titlu (8)

2 Elett, 3 Tqil, 4 Jara, 6 Trikk, 7 Lenti, 9 KaΩa, 10 u 11 Birrerija, 12 Estremi, 13 Kapital, 16 Babaw, 18 Grill, 22 Boqqa, 24 u 26 Korsiv, 27 Platt, 32 Werrej, 33 u 34 Elsa, 35 Randan, 36 Imbras, 37 Innu, 38 u 40 IsteriΩmu, 44 Mona, 48 A˙wa, 49 u 51 Xemxlimassa˙˙anx, 52 Abbati, 55 Pari©©, 57 Dari, 59 Óa©a, 61 Serb, 63 Dnub, 65 Pulmun, 66 Tnax, 68 Timidu, 69 Gerger, 70 u 71 Imparzjali, 74 Bnin, 76 Kafe, 78 Ismar, 79 u 81 Mudell, 82 Mradd, 83 ÌellewΩ, 86 Akkanit, 89 sama, 90 u 91 NItten, 92 Lotta, 97 Urtat, 99 u 100 Addisababa, 102 IΩakk, 103 u 104 Warrablu, 106 Axxa, 107 Vili.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:

Indirizz:

Nru tat-telefown: Rebbie˙ ta’ €25: JOSEPHINE THEUMA, 21, Theuma House, Triq is-Snajja’, L-Imsida, MSD 1112

Log˙ob

27.10.2013

31

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 017 109 140 166 339 357 413 436 486 698 752 770 777 785 794 811

B’4 numri 0250 0358 0612 1718 1786 2031 2140 2769 3115 3228 3466 3658 3802 3971 4037 4082 4398 4507 4764 4889 5113 5231 5687 6109 6586 7271 8061 8183 8599 8690 8891 8954

9355 9454 9509 9658 9748 9807

B’5 numri

B’6 numri

00816 06187 08350 19056 21541 29081 29868 30529 31198 70393 70784 72196 73855 74536 76693 78276 79405 79593 87196 88310 91814 95294

315748 748020 852646 854564

Bi 8 numri 04552995 64399582 89887223 94565582

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a: ANNA CAUCHI, ‘Fairfield’, Triq G. Lebrun, is-Swieqi, SWQ 2085

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

3

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

32

AvviΩi

27.10.2013

PROPRJETÀ SIÌÌIEWI: House of character spazjuΩa u arjuΩa, bil-bejt u larja tag˙ha, fiç-çentru tarra˙al. Ideali b˙ala residenza jew g˙al skop ta’ negozju. Bla çens. Prezz ideali. Çempel 2146 46 64. ÓAL TARXIEN: Blokka kbira ta’ 120 pied tul, li tikkonsisti f’garaxxijiet semi-basement, maisonette, Ωew© appartamenti u penthouse. Bil-komun u llift lesti minn kollox. Ta’ min wie˙ed jarahom g˙ax mibnija kbar. Çempel sabiex tikseb aktar dettalji fuq 9982 6927.

Terraced ÓAÛ-ÛEBBUÌ: house kantuniera. Kbira u spazjuΩa, fiha salott, intrata, TV room , kamra tal-ikel, kçina, Ωew© kmamar tal-banju u erba’ kmamar tas-sodda, terazzin kbir. Bejt bl-arja kollha. Ìnien quddiem kbir biddrive-in , bir u garaxx ta’ 3 karozzi. Prezz negozjabbli. Çemplu 7993 8270.

Sejħa għall-

OFFERTI IL-MITA TIXTIEQ TAVŻA LI QEGĦDIN JINTLAQGĦU OFFERTI GĦAL:

- Provision of a Two Factor Authentication Solution – T025/13 Data ta’ ħruġ: 18 ta’ Ottubru 2013 / Data ta’ għeluq: 29 ta’ Novembru 2013

Operaturi Ekonomiċi li huma interessati sabiex jipparteċipaw f’dawn is-sejħiet għall-offerti huma mħeġġa jieħdu nota għall-workshop li sejjer jiġi organizzat fis-Centre for Development Research and Training (CDRT), It-Telgha Ta’ Sa Maison, Il-Furjana, nhar il-Ġimgħa l-1 ta’ Novembru fid-9.00 ta’ filogħdu (CET). F’dawn il-workshops, Operaturi Ekonomiċi sejrin ikollhom l-opportunita sabiex jsiru jafu aħjar kif għandhom jikkompilaw u jissottomettu l-offerti tagħhom online. Iktar informazzjoni tinsab fid-dokument tal-offerta.

Dawn is-sejħiet għallDawn għall-offerti offer off erti jist jistgħu għu jink jinkisbu isbu mis-Sist mis-Sistema ema Elettr Elettronika onika għas-Sejħiet għas-S ejħiet P Pubbliċi ubbliċi (w (www.etenders.gov.mt) ww.etenders.gov.mt) Għal aktar inf informazzjoni, ormazzjoni, kkkuntattja kuntattja lillContracts lill-Contracts Management D Department epartment

#"% #""% $ !

2123 4710 www.mita.gov.mt w ww.mita.gov.mt

$ #" $!

**'% ).-6(/-.6$ 0!6 67,-.6 !#,!!6;,6 )6 **,;*,% .!6,! ;#)%4! 6*,;"!--%;) '6+/ '%7 .%;) ) 6 .6'! -.6.$,!!6 9 63! ,-6!2*!,%!) !6%)6*,;&! .6 (%)%-., .%;)6 ) 6( ) #!(!).6;,6%)6 *,;&! .6,!' .! 6*;-%.%;) 6 2*!,%!) !6%)6 6"/) 6( ) #!(!).61%''6 !6 ;)-% !,! 6 )6 --!. %#$!,6 !(% 6+/ '%7 .%;)-61%''6 '-;6 !6 ;)-% !,! 6 )6 --!. ';-%)#6 .! 6

*!, .%;) '6 ,;#, ((!6 656 ;$!-%;)6 ;'% 368 8 9 & & & & & & ,;&! .6* ,. 7) ) ! 6 36.$!6 /,;*! )6 )%;)6 /,;*! )6 ; % '6 /) 6 ; 7) ) %)#6, .! 6 :<6 6 /) - 6 :<6 .%;) '6 /) -

'. 6 ;''!#!6;"6 ,.- 6 %!) !6 ) 6 ! $);';#3 (%)%-., .%;)6 /%' %)# 6 6 %)6 (*/- 6 ;,, %);6 %'' 6 ;' 6 6 98 6 89 6 66 89 6 9 66 $, ( -. ! / (.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

VALLETTA: Óanut li jinsab f’14, Old Theatre Street.

Jikkonsisti f’kamra ta’ 23 metru kwadru, store Ωg˙ir u

toilet. Il-permess hu Class 4 u jista’ jitla’ g˙al klassi differenti.

Ming˙ajr çens u lest minn kollox g˙all-investiment. Prezz tajjeb ˙afna ta’ €75,000. Çempel lis-sid fuq 7909 4499.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI XAGÓJRA: Garaxx livell mattriq, joqog˙du 3 karozzi, €2.60 kuljum. Çemplu fuq 7947 3621. ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Garaxx u QORMI: Óanut jew uffiçju.

Scaffolder twil sa 3 sulari bittavluni b’kollox, çimi tal-pont b’kundizzjoni tajba. Jigger ©did fjamant. Roti racer u mountain bikes . Mixer taddawl f’kundizzjoni tajba. Çemplu g˙al aktar informazzjoni fuq 9946 7500, 2746 4394.

KAROZZI GÓALL-BEJGÓ Mercedes E Class, magna 270 diΩil tas-sena 2004. Semi automatic , 4 bibien, fiha 70,000 mil, impurtata mill-Ingilterra.

Full extras . Mercedes Benz Saloon tal-1987. IΩ-Ωew© karozzi huma f’kundizzjoni tajba u miΩmuma fil-garaxx. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 9961 5083 jew 2746 1496.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Ûew© inkwatri kbar taç-ÇiniΩi.

Twal tliet piedi u wisg˙in pied. Prezz tat-tnejn 60€. Çemplu fuq 9900 0453, 2169 7066 jew 9926 3632.

AvviΩi

27.10.2013

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i talidejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko ‘Du gena’ talmarka Pierre Car din. Var jetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-batterija, bi prezzijiet tajbin. Nag˙m lu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i talidejn u kif ukoll tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine , sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ ar lo© ©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tis wi ja bil-ga ran zija – 110 Triq il-Kung ress Ew ka ris tiku, ilMosta. Çempel fuq 2141 7235 jew 9982 5389.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew inkella 9982 4139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel ghal aktar informazzjoni fuq 7961 7945.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2144 6839 jew 9947 4505. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza,

Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar, G˙awdex. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2155 6674, 9947 5746 jew 9928 8699.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com PRIVAT IngliΩ, Taljan, FrançiΩ fl-Olevel, A-level, Intermediate u Conversation. TELT Mont bd g˙all-beginers. Mr C. Dowling (Qual. Tech.) Çempel 9928 3974 u 2133 5032. Dati huma: 15, 22, 29 ta’ Settembru u 5 ta’ Ottubru.

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ikoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

BÛONN TA’ PIZZAR BΩonn ta’ pizzar fuq baΩi parttime bl-esperjenza, b’kundizzjonijiet tajbin fi stabbiliment f’BirΩebbu©a. Çempel 9982 4349.

Kupun AvviΩi Klassifikati

DAR GÓALL-ANZJANI

MUSIC LINK

Villa Robinich – dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel sabiex ting˙ata aktar informazz-joni fuq 2166 6142 jew 7966 6142 jew ibg˙at email lil robinich@go.net.mt

Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra.

G˙andna ssib wkoll kotba talmuΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys , B’Kara. Çempel 2148 2796.

www.horvin.eu

DAR GÓALL-ANZJANI

WATERPROOF MEMBRANE Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membra ne , damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840, jew id˙ol fis-sit elettroniku: www.wpMalta.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

33

Vin Aluminium. Nag˙mlu bibien, twieqi, insect screens, eçç.

Nag˙mlu wkoll xog˙ol ta’ tiswijiet. Sabiex tikseb aktar informazzjoni çempel 2189 8999 jew 9946 5666.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq innumru 2143 2352 jew 9947 7167.

DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet eçç. Membrane jew liquid membrane. Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema.

Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

CLOSING DOWN SALE INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju.

Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com

G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’thermal insulation biex tnaqqas iss˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation.

Stimi b’xejn. Horvin Ltd, A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel 2122 6320, 2122 7196 jew 9989 1800. Email : horvin@waldonet.net.mt jew

Ro˙s ta’ 50% fuq l-istokk kollu ta’ stationary, cards, toys, gifts u o©©etti o˙ra b˙al equipment tal˙anut. G˙al aktar informazzjoni tista’ ççempel 9942 8403 jew 7920 8644.

KLIEB Klieb German Shepherd ta’ razza pura g˙all-bejg˙. G˙al aktar informazzjoni çempel 7953 1191.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

– €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

– €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

– €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

– €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

– €93

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun ÓMR 1717

34

Almanakk

27.10.2013

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 26°C L-INQAS TEMPERATURA: 18°C UV INDEX: 4

HI

25°C

25°C

24°C

TEMP: Xemxi

LO

18°C

17°C

17°C

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Óafif mil-Lvant li jsir ˙afif u varjabbli BAÓAR: Óafif IMBATT: Ftit li xejn

HI

24°C

22°C

19°C

LO

17°C

16°C

16°C

Bieb il-Belt fl-1931

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 24°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Empire Pharmacy (Branch), 46 Triq Melita, il-Belt Valletta National Pharmacy, 17, Triq Santa Marija, il-Óamrun Fatima Pharmacy, Triq iz-Zonqor, Santa Venera The Local Dispensary, Triq Kan. K. Pirotta, Birkirkara O’Hea Pharmacy, 128, Triq Manoel, il-GΩira Medical Plaza Dispensing Chemists, Cass-i-Mall Buildings, Vjal ir-Rihan, San Ìwann Mrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat, Tas-Sliema Balzan Pharmacy, 70, Triq San Fran©isk, Óal Balzan Brown’s Chemists, Triq San Pawl, in-Naxxar Village Pharmacy, Main Street, il-Mellie˙a Maddalen Pharmacy, Shop 2, Binja tal-Faqqani, Dawret it-Torri, Santa Luçija San Filippi Pharmacy, 155, Triq il-Vitorja, l-Isla Polymer, Triq ix-Xg˙ajra, ÓaΩ-Ûabbar Medicaid Pharmacy, 62, Vjal it-Torri, il-Gudja Ûurrieq Dispensary, 68, Triq il-Kbira, iΩ-Ûurrieq Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu© Central Pharmacy, Triq G˙ajn Kajjet, ir-Rabat, Malta

REÌÌA’ L-ARLOÌÌ SIEGÓA LURA

Wirja ta’ Statwi Titulari

G˙awdex Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, ir-Rabat, G˙awdex St Joseph Pharmacy, 28, Pjazza San ÌuΩepp, il-Qala, G˙awdex

Lottu

40 86 83 84 64 37 18 01

Super 5

31

1

13

29

15

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

L-G˙aqda Wirjiet San ÌuΩepp Óaddiem ta’ Birkirkara ser tkun qed tipparteçipa fl-attività Birkirkara u l-Fu˙˙ar, organizzata mill-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara bis-sehem tal-g˙aqdiet KarkariΩi.

Is-sehem tal-g˙aqda se jkun jinkludi l-organizzazzjoni ta’ wirja ta’ statwi titulari. Din ser issir fl-eks-Portland Ironmongery, fi Triq il-Kbira, Birkirkara. Fl-istess ˙in, lG˙aqda tal-Armar San ÌuΩepp Óaddiem ser tkun qed tbig˙ ikel u xorb fi Pjazza Sant’Elena, ˙dejn il-palk prinçipali.

L-attività Birkirkara u l-Fu˙˙ar, se tittella’ nhar is-Sibt 2 ta’ Novembru mis-6.30pm ’il quddiem fi Triq il-Kbira u Pjazza Sant’Elena. Fost l-o˙rajn ser ikun hemm ikel, xorb, divertiment, log˙ob g˙at-tfal, arti©©janat, g˙ana tradizzjonali Malti, talent, re-enactments u wirjiet.

In˙e©©u lil kul˙add biex jattendi g˙al din l-attività u jΩur ilwirja li ser torganizza l-g˙aqda tag˙na.

Wirja ta’ Arti Josette Fenech hija artista promettenti fix-xena tal-arti lokali.

Fl-a˙˙ar snin hija wriet interess fl-arti speçjalment fil-forma astratta. Hija ˙adet sehem f’diversi esibizzjonijiet u attivitajiet kemm lokali kif ukoll barra minn xtutna. Josette ˙adet diversi korsijiet ta’ ta˙rig fl-arti u pparteçipat f’esibizzjonijiet kollettivi.

L-ewwel parteçipazzjoni tag˙ha f’wirja kollettiva kienet malCommunity of Maltese Artists ©ewwa G˙awdex fl-2012.

Josette ˙adet sehem f’avvenimenti b˙al Iljieli Melli˙in fl-2012 u fl-2013, u wirjiet b’g˙an filantropiku. F’din l-ewwel esibizzjoni ta’ pittura, Josette ser tkun qed tippreΩenta xog˙lijiet li saru dawn l-a˙˙ar snin. Il-wirja tinkludi xog˙lijiet ta’ xeni ta’ ba˙ar u paesa©©i, kif ukoll arti figurattiva u arti astratta.

Open Day

26.10.2001 – L-Istati Uniti tal-Amerika tg˙addi il-USA Patriot Act

27.10.1952 – Jitwieled Roberto Benigni, attur u direttur Taljan

27.10.1947 – Il-PL jirba˙ l-elezzjoni ©enerali b’59.89% tal-voti 29.10.1916 – Twieldet Evelyn Bonaci, deputat Laburista u wa˙da mill-pijunieri nisa fi ˙dan il-PL

Din l-attività se ssir illum 27 ta’ Ottubru bejn il-11.00 ta’ filg˙odu u l-4.00 ta’ waranofsinhar fil-Funny Farm, Horse Rescue Association (NGO), Triq tal-Milord, il-Bidnija. Prezz: €2 g˙all-adulti (li jinkludi drink b’xejn) u €4 g˙at-tfal li jinkludi drink b’xejn, horse ride, face painting u divertiment ma’ Mickey u Minnie. G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit elettroniku funnyfarm.malta fuq facebook

36

Sports

27.10.2013

fOrMUla 1

vettel Pass ’il BOgÓOD Mit-titlU

Sebastian Vettel g˙eleb l-isfida ta’ Nico Rosberg fuq ilMercedes biex ˙a jibda fl-ewwel poΩizzjoni llum fil-GP talIndja, fejn jista’ jsir champion.

Is-sewwieq tar-Red Bull, li tul il-©img˙a kollha kien f’forma eççellenti, kien 0.752 sekonda a˙jar minn Rosberg li min-na˙a

tieg˙u kien 0.07 sekonda a˙jar minn sie˙bu Lewis Hamilton.

Is-sewwieq l-ie˙or tar-Red Bull, Mark Webber, se jibda mittieni filliera ˙dejn Hamilton meta spiçça bir-raba’ l-a˙jar ˙in. LIspanjol Alonso huwa l-uniku sewwieq li matematikament jista’ jΩomm lil Vettel milli

jsir champion illum g˙ar-raba’ darba konsekuttiva – madankollu din hija possibbiltà remota. Kollox juri li Vettel se jkun inkurunat champion talFormula Wie˙ed illum fiç-çirkwit tal-Indja.

Vettel irid biss jispiçça fil-˙ames post biex ma jkunx jista’ jintla˙aq filklassifika dinjija.

Ta’ min isemmi

hawnhekk li Vettel dejjem beda fil-pole position f’dan iç-çirkwit talIndja minn meta dan beda jintuΩa filFormula Wie˙ed fl2011.

Fit-tellieqa tal-lum Felipe Massa tal-Ferrari jibda l-˙ames u Kimi Raikkonen tal-Lotus warajh. Fis-seba’ post ikun hemm Nico Hulkenberg tas-Sauber.

L-akbar interess ikun luΩu tat- tyres , issewwieqa li g˙aΩlu li jibdew bil- mediums ikunu aktar veloçi u jisperaw li jibqg˙u fuq quddiem meta ssewwieqa l-o˙ra juΩaw dawn it- tyres .

Madankollu ssewwieqa kollha jridu juΩaw iΩ-Ωew© tipi ta’ tyres.

MOtO gP

lOrenzO fil-POle POsitiOn

Jorge Lorenzo reba˙ id-dritt li jibda fuq quddiem nett fiççirkwit ta’ Motegi fil-GP talÌappun meta kellu ˙in a˙jar mil- leader tal-klassifika talMotoGP Marc Marquez, u dan g˙at-tieni ©img˙a wara o˙ra.

L-Ispanjol kellu ˙in ta’ minuta 53.471 sekonda biex g˙eleb lill-Ispanjol l-ie˙or Marquez f’jum li l-provi kienu fil-periklu li jit˙assru min˙abba ç-çpar. Marquez jista’ jkun iddikjarat champion illum jekk huwa jg˙addi lil Lorenzo bi tmien punti.

Marquez, li g˙andu 20 sena, qed jie˙u sehem f’dan il-kampjonat dinji tal-muturi g˙all-ewwel darba.

Infakkru li Lorenzo reba˙ fl-Awstralja l-©img˙a l-o˙ra biex Ωamm it-tamiet tieg˙u li jkun hu li jsir champion u issa Ωamm il-forma tajba tieg˙u din il-©img˙a wkoll.

Is-sewwieq tal-Yamaha kien l-aktar veloçi mill-bidu biex s e t a ’ j i r b a ˙ i r - r a b a ’ pole tieg˙u tal-ista©un.

Nicky Hayden tad-Ducati kellu t-tielet l-a˙jar ˙in u la˙jar poΩizzjoni tieg˙u matul l-ista©un.

Fit-tieni filliera jibdew Dani Pedrosa tal-Honda, Valentino Rossi tal-Yamaha u Andrea Doviziozo tadDucati li kiseb is-sitt l-a˙jar ˙in.

Weightlifting

Weightlifters Maltin fl-iÛvizzera Tliet atleti Maltin tal-weightlifting, Martin Pisani, Ryan Agius u Jovan Reljici g˙amlu l-a˙˙ar t˙ejjijiet ta˙t il-kowç Charles Degiorgio biex issa qeg˙din fi Tramelan fl-IΩvizzera jirrappreΩentaw lil Malta f’turnament internazzjonali presti©©juΩ talweightlifting.

Fit-turnament qed jie˙du sehem ukoll timijiet millAwstrija, id-Danimarka, Franza, u dawk li se jospitaw: lIΩvizzera.

Jakkumpanja t-tim Malti flIΩvizzera hemm l-uffiçjal Jesmond Vassallo.

Sports

27.10.2013

37

MuturI u KaroZZI

Illum l-Assoçjazzjoni Sport Muturi u Karozzi (ASMK) tkompli bl-attivitajiet mill-kampjonat ASMK Pasta Poiatti 2013/14. Din se tkun it-tieni attività g˙al karozzi autocross u l-ewwel wa˙da g˙al muturi motocross iΩda dawn se jkunu fuq ti©rija fun race. Il-programm tal-lum jibda f’nofsinhar. G˙all˙abta tas-1pm l-E.T. Dr George Abela, President ta’ Malta, g˙andu jattendi fil-korsa f’Ta’ Qali.

Intant, nhar il-Óadd li g˙adda l-Assoçjazzjoni organizzat lewwel attività tal-ista©un talMoto Enduro 2013/14. F’din lewwel attività rre©istraw 35 mutur ta’ diversi çilindrata u g˙amla. Dawn kellhom jikkompetu kontra l-˙in fuq Ωewg kilometri tul. Il-korsa li ntramat apposta, b’ostakli b’tyres, zkuk tas-si©ar, kif ukoll 60,000 litru ta’ ilma li ntefa filkorsa qabel bdiet l-attvità. Lattrazzjoni kienet wa˙da spettakolari minn dak li mdorrijin naraw fil-korsa. Il-korsa kienet indukrata minn marshals b’esperjenza li kienu attenti g˙all kull eventwalità.

L-attività bdiet b’ti©rija pole position biex tistabbilixxi listarting list tas-sewwieqa kollha u fl-istess ˙in jag˙mlu lewwel dawra b˙ala prattika qabel jibdew iΩ-Ωew© heats tal©urnata kontra l-˙in. Tul din ilpole run James Zahra fuq Yamaha 250cc kellu l-a˙jar ˙in ta’ 4 minuti 31.30 sekonda, b’Paul Muscat fuq KTM 250cc bit-tieni l-a˙jar ˙in ta’ 4 minuti 32.93 sekonda. Edward Ciantar fuq KTM 300cc 2T irre©istra ˙in ta’ 4 minuti 34.32 sekonda.

Minkejja li dawn il-˙inijiet ma jg˙oddux g˙all-klassifika finali mill-ewwel dehru l-indikazzjonijiet min se jkunu l-a˙jar sewwieqa.

Zahra, fl-ewwel ˙in uffiççjali ˙alla lis-sewwieqa j˙arsu lejn larlo©© tieg˙u meta rre©istra ˙in ta’ 4 minuti 2.39 sekondi. Ittieni l-a˙jar ˙in kien ta’ Clayton Camilleri, b’4 minuti 13.09 sekonda segwit minn Matthew Gauci fuq KTM 300cc b’˙in ta’ 4 minuti 15.64 sekonda. RiΩultat finali overall u indipendenti miç-çilindrata tal-mutur spiçça rebbie˙ Zahra segwit minn Camilleri u Gauci rispettivament. Óarsa lejn il-klassijiet fejn b’kollox kienu maqsuma f’4 klassijiet: Klassi A li ©abret ilmuturi minn 125cc sa 250cc kienu 10 kompetituri. F’din ilklassi James Zahra fuq Yamaha 250cc kien iddikjarat rebbie˙ b’˙in ta’ 4 minuti 2.39 sekondi, segwit minn Clayton Camilleri b’˙in ta’ 4 minuti 13.09 sekonda, u Paul Muscat it-tielet b’˙in ta’ 4 minuti 27.52 sekonda.

Camilleri u Muscat kienu qed jikkompetu fuq muturi KTM 250cc.

Fi Klassi B, li ©abret il-muturi minn 251cc sa 530cc, kellha 11il kompetitur b’Matthew Gauci fuq KTM 300cc jispiçça rebbie˙ b’˙in ta’ 4 minuti 15.64 sekonda, it-tieni Matthew Salamone

RItratti: FRANS DEGUARA u IAN NOEL PACE

Il-PresIdent IÛur attIvItÀ tal-asMK f’ta’ QalI

James Zahra, rebbie˙ overall

fuq KTM 530cc b’˙in ta’ 4 minuti 21.64 sekonda. Fit-tielet post spiçça Edward Ciantar fuq KTM 300cc li rre©istra ˙in ta’ 4 minuti 35.83 sekonda.

Fi Klassi C, g˙all muturi trials ,kien hemm seba’ kompetituri

fejn iddomina Damon Bonello fuq Gas Gas 280cc b’˙in ta’ 4 minuti 33.95 sekonda, segwit minn Rowen Bonello fuq Beta 125cc li kellu ˙in ta’ 5 minuti 2.09 sekondi. It-tielet post ˙adu Theo Said fuq Gas Gas 280cc

b’˙in ta’ 5 minuti 17.50 sekonda.

Fi Klassi D kien hemm ilmuturi kollha misjuqa minn sewwieqa juniors. Din kellha erba’ kompetituri fejn fl-ewwel post spiçça Carl Micallef fuq

Honda 250cc b’˙in ta’ 4 minuti 54.11 sekonda, b’Kyle Camilleri fuq Suzuki 85cc b’˙in ta’ 5 minuti 30.37 sekonda. Fit-tielet post spiçça Daniel Caruana fuq Honda 250cc b’˙in 7 minuti 48.78 sekondas.

exPressIon of Interest desIgn, suPPly, InstallatIon, and MaIntenance of a PhotovoltaIc Panel (Pv) array at Mater deI hosPItal The Ministry for Health is considering the installation of photovoltaic (PV) shading structures at Mater Dei Hospital and consequently invites Expressions of Interest from parties interested in designing; supplying; installing; and maintaining PV panel arrays overlying five (5) surface car-parks at Mater Dei Hospital. Three of the open parking spaces are at road level and overly a frame-structure underground parking located parallel to the Birkirkara Bypass. These open parking spaces lie level with the internal ring-road encircling the hospital. The fourth and fifth open parking spaces are located outside the Outpatients Department; and the Accident & Emergency Department respectively. Both the Outpatients Department and the Accident & Emergency Department parking spaces overly patient and other hospital facilities and are protected with specialised waterproofing systems. Solutions for these two areas requiring deep surface-penetration are not recommended.

Interested firms or qualified individuals / professionals are to submit their proposals by not later than Monday 11th November 2013, 1200 noon. Interested firms or qualified individuals / professionals are informed that no information of a financial nature is to be provided at this point. Short-listed submissions will be asked to provide the relevant financial information.

Submissions are to be addressed to the Chief Executive Officer, Procurement & Supplies and deposited by hand in the Purple Box at the Central Procurement and Supplies Unit, St Luke’s Square, G’Mangia.

38

Sports

27.10.2013

BundesliGa

Premier inGliÛ

serie a

riÛultati

riÛultati

riÛultati SAMPDORIA V ATALANTA

1-0

INTER V VERONA

TARD

BAYER L V AUGSBURG

2-1

CRYSTAL PALACE V ARSENAL

0-2

BAYERN M V HERTHA BERLIN

3-2

ASTON VILLA V EVERTON

0-2

HANNOVER 96 V HOFFENIHEIM

1-4

LIVERPOOL V WEST BROM

4-1

MANCHESTER UTD V STOKE

3-2

NORWICH V CARDIFF

0-0

NAPOLI V TORINO

13.30

SOUTHAMPTON V FULHAM

2-0

BOLOGNA V LIVORNO

16.00

CATANIA V SASSUOLO

16.00

CHIEVO V FIORENTINA

16.00

MAINZ 05 V BRAUNSCHWEIG

2-0

SCHALKE 04 V BORUSSIA D

1-3

WOLFSBURG V WERDER BREMEN

3-0

loGÓoB GÓal-lum u GÓada loGÓoB GÓal-lum FREIBURG V HAMBURGER SV

loGÓoB GÓal-lum u GÓada

SUNDERLAND V NEWCASTLE

15.30

JUVENTUS V GENOA

16.00

CHELSEA V MANCHESTER C

18.00

PARMA V MILAN

16.00

SWANSEA V WEST HAM

18.00

UDINESE V ROMA

16.00

TOTTENHAM V HULL C

18.00

LAZIO V CAGLIARI

21.45

16.30

BORUSSIA M V E FRANKFURT

18.30

KlassifiKa

KlassifiKa

KlassifiKa TIM

L

R

D

T

F

K

P

TIM

L

R

D

T

F

K

P

TIM

L

R

D

T

F

K

P

Bayern Munich Borussia Dortmund Bayer Leverkusen Hertha Berlin Wolfsburg Schalke 04 VfB Stuttgart Borussia Monchengladbach Hoffenheim Hannover 96 Mainz 05 Werder Bremen Eintracht Frankfurt Augsburg Hamburger SV Nurnberg Freiburg Braunschweig

10 10 10 10 10 10 10 9 10 10 10 10 9 10 9 10 9 10

8 8 8 4 5 4 3 4 3 4 4 3 2 3 2 0 0 1

2 1 1 3 0 2 4 1 4 1 1 3 4 1 3 7 5 1

0 1 1 3 5 4 3 4 3 5 5 4 3 6 4 3 4 8

22 25 22 17 14 18 20 19 25 12 15 9 12 11 20 11 9 7

6 8 10 12 12 22 14 14 23 16 21 15 14 19 22 19 18 23

26 25 25 15 15 14 13 13 13 13 13 12 10 10 9 7 5 4

Arsenal Liverpool Southampton Everton Chelsea Manchester City Tottenham Hotspur Manchester United Hull City Newcastle United Swansea City West Bromwich Albion Aston Villa Fulham Cardiff City West Ham United Stoke City Norwich City Crystal Palace Sunderland

9 9 9 9 8 8 8 9 8 8 8 9 9 9 9 8 9 9 9 8

7 6 5 5 5 5 5 4 3 3 3 2 3 3 2 2 2 2 1 0

1 2 3 3 2 1 1 2 2 2 1 4 1 1 3 2 2 2 0 1

1 1 1 1 1 2 2 3 3 3 4 3 5 5 4 4 5 5 8 7

20 17 10 14 14 20 8 14 7 11 12 8 9 9 8 8 6 6 6 5

9 8 3 10 5 9 5 12 9 14 11 10 12 12 13 8 10 13 19 20

22 20 18 18 17 16 16 14 11 11 10 10 10 10 9 8 8 8 3 1

Roma SSC Napoli Juventus Hellas Verona Inter Fiorentina Atalanta AC Milan Lazio Torino Udinese Cagliari Parma Sampdoria Livorno Genoa Catania Sassuolo ChievoVerona Bologna

8 8 8 8 8 8 9 8 8 8 8 8 8 9 8 8 8 8 8 8

8 6 6 5 4 4 4 3 3 2 3 2 2 2 2 2 1 1 1 0

0 1 1 1 3 3 0 2 2 4 1 4 3 3 2 2 2 2 1 3

0 1 1 2 1 1 5 3 3 2 4 2 3 4 4 4 5 5 6 5

22 18 16 16 19 17 11 14 12 13 9 10 13 9 9 8 6 7 6 9

1 6 10 12 9 10 12 13 12 13 9 12 15 14 12 12 13 22 15 22

24 19 19 16 15 15 12 11 11 10 10 10 9 9 8 8 5 5 4 3

ÛWiemel

Óames condition races ta’ attrazzjoni llum fil-marsa Illum fil-korsa tal-Marsa jkollna l-40 Laqg˙a tal-ista©un bi tmien ti©rijiet li ˙amsa minnhom huma condition races. G˙al dawn it-ti©rijiet ikkwalifikaw fil-˙mistax li g˙addew Ωwiemel mill-klassijiet Gold, Silver, Bronze u Copper. Il-programm tallum jibda fis-13.45 bl-ewwel condition race tkun fis-14.35.

Ti©rija 1 Klassi Copper fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fis-13.45 Ti©rija 2 Klassi Silver fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fis-14.10.

Ti©rija 3 Klassi Copper fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fis14.35, finali tal-condition race.

Ti©rija 4 Klassi Bronze fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fit15.00, finali tal-condition race.

Ti©rija 5 Klassi Silver B fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fit15.25, finali tal-condition race.

Ti©rija 6 Klassi Silver A fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fl15.50, finali tal-condition race.

Ti©rija 7 Klassi Gold fuq distanza ta’ 2140 m, tibda fl-16.15, finali tal-condition race.

Ti©rija 8 Klassi Silver fuq distanza ta’ 2640 m, tibda fil16.40.

Manchester United ˙allew g˙all-a˙˙ar biex g˙elbu lil Stoke bl-iskor ta’ 3-2. Hernandez (ritratt) skurja il-gowl deçisiv fit-80 minuta log˙ob. Il-United dawru telfa f’reb˙a hekk kif flewwel taqsima da˙lu jistrie˙u minn ta˙t.

Peter Crouch po©©a lit-tim ta’ Stoke fil-vanta©© wara biss 4 minuti log˙ob. Robin Van Persie kiseb il-gowl tad-draw però ftit tal-˙in wara, minn free-kick, Marko Arnautovic ma falliex. Il˙in kien qed jag˙fas. Fuq wiçç Moyes kien qed jinbet wiçç ta’ deluΩjoni g˙ax it-tim tieg˙u kien se jer©a’ jg˙addi minn falliment ie˙or f’Old Trafford. Però fl-a˙˙ar tnax-il minuta, irRed Devils g˙amlu rimonta tajba, hekk kif fit-tnax-il minuta qabel it-tmiem, Rooney kiseb ilgowl tad-draw u ftit tal-minuti wara, Hernandez skurja l-gowl tar-reb˙a.

Liverppol komplew iΩommu l-pass ma’ Arsenal wara li g˙addew minn fuq West Brom. Luis Suarez, il-protagonista ta’ din il-partita, skurja hat-trick. Sturridge skurja l-a˙˙ar gowl g˙al Liverpool. F’din il-partita, West Brom ma setg˙ux jaqbdu kaptu taΩ-Ωew© attakkanti ta’ Liverpool.

Minkejja li t-tim ta’ Arsenal g˙amlu kwaΩi nofs sieg˙a jilg˙abu b’ra©el inqas, irnexxielhom jiksbu tliet punti o˙ra askapitu ta’ Crystal Palace. Dawn tal-a˙˙ar b˙alissa jinsabu ming˙ajr kowç wara li Ian Holloway, f’nofs din il-©img˙a ˙alla l-klabb. Din kienet is-seba’ reb˙a g˙al Arsenal f’dan l-ista©un.

Sports

27.10.2013

39

NAXXAR L., B’KARA, SLIEMA W. u VALLETTA KOLLHA jIEÓdu T-TLIET puNTI BALZAN Y 0 - 3 NAXXAR L (HT 0 - 1)

Ritratti: STEPHEN GATT

Naxxar Lions komplew lewwel sta©un tag˙hom filPremier b’aktar suççessi, din id-darba b’reb˙a tajba u mist˙oqqa ta’ 3-0 fuq Balzan Y o u t h s . G ˙ a l l - B a l z a n iΩ i donnu ma seta’ ji©i xejn tajjeb f’din il-partita, g˙alkemm id-diΩastru proprju wasal fid39 minuta meta tkeççilhom il-gowler Falzon g˙al fawl professjonali. Mil-penalty GILMAR RIBEIRO DA SILVA po©©a lin-Naxxarin filvanta©©. Minn hawn ’l quddiem it-telg˙a g˙al Youths aktar kienet iebsa u huma ftit dehru li setg˙u jirkupraw il-gowl Ωvanta©©.

Il-Lions min-na˙a tag˙hom kienu jafu li bi ftit sforz setg˙u jserr˙u mo˙˙hom mit-tliet punti ˙afna qabel tmiem il-partita, u forsi

nistg˙u ng˙idu li fl-64 minuta l-kowç Winston Muscat ˙a d-deçiΩjoni li tat dan isser˙an il-mo˙˙ lit-tim meta dan da˙˙al jilg˙ab lil Falzon. Kwarta wara li da˙al jilg˙ab, ji©ifieri fid-79 minuta, DAREN FALZON Ωied gowl biex letteralment ne˙˙a kull tama li seta’ kien g˙ad fadal lil Balzan, g˙alkemm dawn Ωew© minuti qabel kellhom tkeççija o˙ra, dik ta’ Justin Grioli g˙at-tieni karta safra.

B’hekk fid-79 minuta t-tim ta’ Jesmond Zerafa sab ru˙u mhux biss b’Ωew© plejers inqas imma wkoll b’Ωew© gowls minn ta˙t. DAREN FALZON inkuruna l-ftit inqas minn nofs sieg˙a li lag˙ab f’din il-partita, b’gowl ie˙or fid-90 minuta biex g˙amel li

skor finali 3-0.

BALZAN Y: Falzon, Grima, Sciberras, Negrin (Darmanin 5 5 ), Vig nar ol i, B ez zi na, Spiteri (Dos Reis Santos 71), C alabr e tt a ( Ci p ri ot t 41 ) , Ag i us, Sci cl una, Gr i oli . K OW Ç: Je smond Zerafa N AXXAR L: : Azzop ar di , Bellia (Falzon 64), Briffa (Del N eg r o 27 ) , Buhag i ar ( Deb ono 8 6 ), Lop e z de Souza, Ribeiro, Cassar, Doffo, Si l va Dos Santo s, Z ong o, Ani.KOWÇ: Winston Muscat SKURJAW: Gilmar Ribeiro da Silva (N) pen 41 min, Daren Falzon (N) 79 min u 90 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Gilmar R i be ir o da Si l va, N axx ar Lions.

REFEREE: Alan Mario Sant

BIRKIRKARA 1 - 0 TARXIEN R (HT 1 - 0) G˙alkemm wie˙ed jista’ jg˙id li Birkirkara ddominaw din il-partita minkejja l-iskor baxx ta’ 1-0, g˙al dak li hu log˙ob fl-ewwel taqsima dan fih Tarxien Rainbows ma dehrux. B’Kara attakkaw diversi drabi imma rnexxielhom biss jiskurjaw darba fis36 minuta meta JOSEPH ZERAFA rçieva kross ta’ Herrera u mil-qrib g˙eleb lil gowler tar-Rainbows Vella.

Wara l-mistrie˙ il-KarkariΩi komplew jattakkaw bla ma jirnexxielhom jer©g˙u jsibu x-xibka avversarja. Minna˙a ta’ Tarxien ftit kellhom attakki. Fil-fatt f’attakk tag˙hom denju ta’ nota wasal biss ˙ames minuti minn tmiem il-partita meta ssostitut Pulo pprova kross xott li l-gowler tan-nazzjonal Haber salva parzjalment bilballun jispiçça korner.

Ftit qabel Tarxien kellhom attakk ie˙or tajjeb meta Calheira niΩΩel ballun g˙al Santos Silva bix-xutt ta’ dan tal-a˙˙ar minn barra l-kaxxa jg˙addi j˙akkek mal-lasta.

BIR KIR K AR A: Habe r, J Ze r afa, Me ndoza, T e mil e (C ame nzul i 6 8 ), Bi ssi da Sil v a, R Muscat, Sci cluna, Shodiya, Z Muscat, Johnathan (T our e 8 3 ), He rr e ra ( D Ze r afa 80 ). KO WÇ : Paul Zammit TARXIEN R: Vella, Mifsud, Ciantar (Pulo 67)6, Santos Sil v a, Pote zi ca, Mar i nel l i, Agi us, Sadowski (Bonni ci 79), Sammut, Souza Santos, Calheira Skala. KOWÇ: Clive Mizzi SKURJAW: Joseph Zerafa (B) 36 min.

PLEJER T AL-LOG˙BA: Edward Herrera, Birkirkara.

IL-pREMIER LEAGuE MALTI KLASSIFIKA Hibernians Valletta Birkirkara Sliema Wanderers Naxxar Lions Mosta Tarxien Rainbows Balzan Vittoriosa Stars Floriana Qormi Rabat Ajax

L 8 9 9 9 9 8 9 9 9 8 8 9

R 7 7 6 5 4 4 2 2 2 3 1 1

D 1 0 2 3 1 0 2 2 2 2 1 0

T 0 2 1 1 4 4 5 5 5 3 6 8

F 22 18 12 16 13 15 13 9 10 10 10 5

K 8 7 6 9 12 12 19 15 17 9 17 22

+/+14 +11 +6 +7 +1 +3 -6 -6 -7 +1 -7 -17

Pti 22 21 20 18 13 12 8 8 8 5 4 3

* Floriana tnaqqsulhom 6 punti min˙abba dixxiplina

LOGÓOB LI jMISS Illum Grawnd Victor Tedesco Mosta Hibernians

vs vs

Qormi Floriana

16.00 18.15

SLIEMA W 2 - 0 VITTORIOSA S (HT 0 - 0) RABAT A 1 - 4 VALLETTA (HT 0 - 1) Sliema Wanderes ˙adu reb˙a komda ta’ 2-0 fuq Vittoriosa Stars b’Ωew© gowls fit-tieni taqsima, wie˙ed minnhom kmieni, li bih qatg˙u xi ftit lil ©irbin millog˙ob. Matul l-ewwel taqsima Ω-Ωew© timijiet kienu ugwali u rriΩultat ta’ draw kien wie˙ed ©ust. IΩ-Ωew© timijiet kellhom iç-çansijiet tag˙hom u Vittoriosa Stars xejn ma kienu jidhru inferjuri g˙all-avversarji aktar illustri minnhom.

Kif g˙idna appena bdiet it-tieni taqsima, fil-50 minuta l-aqwa skorer tal-Premier, in-Ni©erjan STANLEY OHAWUCHI po©©a lil Wanderers fuq quddiem, minn pass tas-sostitut Cilia. Wara dan il-gowl Sliema ftit li xejn dehru li setg˙u ifallu milli jie˙du t-tliet punti.

Fil-71 minuta Sliema rduppjaw permezz ta’ MATTIAS MUCHARDI b’xutt bid-dawra minn ©olkaxxa wara li kellu assist sabi˙ ming˙and Bello Osagie. Minuta minn tmiem il-partita Sliema setg˙u g˙amluhom tlieta meta ssostitut attakkant SenegaliΩ, Gueye da˙al bil-©irja g˙al ballun fil-kaxxa, wara mossa tajba bejn Bello Osagie u Cilia, iΩda lgowler sostitut tal-Birgu, Cini salva s-sitwazzjoni.

SLIEMA W: Bonello, Woods

(Muscat 33), Barbetti, Muscat, Ohawuchi (Gueye 56), Muchardi, Bianciardi, Gatt Baldacchino, Mintoff, Bello Osagie, Borg (Cilia 46). KOWÇ: Alfonso Greco VITTORIOSA S: Vella (Cini 67), Spiteri (Mifsud 64), Pereira, Dos Santos, Camilleri, Siraj Arab (Barbara 58), Samir Arab, Teruel, Aguiar Caldeira, Guerrero, Brincat. KOWÇ: Oliver Spiteri SKURJAW: Stanley Ohawuchi (S) 50 min, Mattias Muchardi (S) 71 min.

PLEJER TAL-LOG˙BA: Abubaker Bello Osagie.

REFEREE: Marco Borg.

Partita ta’ ftit storja. Valletta jiskurjaw tliet darbiet fit-tieni taqsima wara li fl-ewwel wa˙da kien irnexxielhom biss jiskurjaw darba g˙al reb˙a ta’ 4-1 fuq ittim tal-qieg˙ tal-klassifika, Rabat Ajax. Wara 12-il minuta DENNI DOS SANTOS feta˙ li skor meta xxuttja mill-ewwel kross ta’ Nafti. Fit-63 minuta l-istess DENNI DOS SANTOS irdoppja b’xutt mil-bog˙od li ssorprenda lil gowler Velimirovic.

Fis-76 minuta pass ta’ Bajada mil-lemin u l-plejer Spanjol MOISES AVILA PEREZ irnexxielu jg˙eleb lil Cini fil-lasta

Beltija. Cini g˙al ftit ma tqarraqx ftit wara meta xutt ta’ Smeir kien imblukkat minn Briffa bilballun imur f’direzzjoni lejn ixxibka iΩda Cini rnexxielu jdawwar f’korner.

Fit-83 minuta EDMOND AGIUS ˙a pass ming˙and Mifsud Triganza, dar ma difensur u b’xutt b’sa˙˙tu g˙eleb lil Velimirovic. Fil-˙in miΩjud Valletta ssi©illaw ir-reb˙a birraba gowl minn ABDELKARIM NAFTI wara li dan irçieva pass mil-lemin mis-sostitut Zammit.

RABAT A: Velimirovic, S Gauci, Smeir, Falzon, Carapic, Carrillo Pendas (Licari 74), Azzopardi, Pelaez Bellido (Tanti 83), C Gauci, Bajada (Azzopardi 86), Avila Perez. KOWÇ: Steve D’Amato VALLETTA: Cini, Agius, Dimech, Briffa, Fenech, Barry (Mifsud Triganza 26), Bajada (Cremona 86), Nafti, Nyang Aziz (Zammit 84), Dos Santos, Caruana.

KOWÇ: Mark Miller SKURJAW: Denni Dos Santos (V) 12 min u 63 min, Moises Avila Perez (R) 76 min, Edmond Agius (V) 83 min, Abdelkarim Nafti (V) 90 min.

PLEJER TAL-LOG˙BA: Denni dos Santos, Valletta.

REFEREE: Fyodor Zammit.

40

A˙barijiet

27.10.2013

’IL FUQ MINN 700 RAPPORT TA’ ABBUÛ FUQ IL-MINURI Minn statistika miksuba ming˙and il-Pulizija rriΩulta li mill-2010 ’l hawn il-Forzi talOrdni rçevew 712-il rapport relatat ma’ vjolenza jew abbuΩ fuq persuni ta˙t ittmintax-il sena. Fost dawn irrapporti hemm 401 dwar abbuΩ fiΩiku, 204 ta’ vjolenza domestika u 107 li jirrigwardaw abbuΩ sesswali.

Barra minn hekk, matul issena li g˙addiet in-numru ta’

kaΩijiet li ˙adem mag˙hom is-Servizz g˙all-Óarsien tatTfal fi ˙dan l-A©enzija Appo©© kien ta’ 1,377.

Dan is-servizz ivarja minn xog˙ol biex it-tfal, kif inhu ddritt tag˙hom, jg˙ixu f’ambjent li jg˙inhom jikbru u jiΩviluppaw ’il bog˙od minn kull tip ta’ abbuΩ kif ukoll ˙idma mal-familji biex, jekk ikun hemm abbuΩ g˙addej, dan jieqaf minnufih.

KaΩijiet b˙al dawn jaslu g˙and din l-a©enzija permezz ta’ rapporti li jaslulha minn diversi sorsi fosthom Supportline 179, servizzi o˙ra tal-A©enzija, skejjel, Pulizija, qraba, tobba, qrati u professjonisti o˙ra. Ir-rapporti ji©u wkoll investigati misServizz g˙all-Óarsien tat-Tfal li hu mag˙mul minn professjonisti m˙arr©a fil-qasam speçjalizzat tal-protezzjoni tat-

tfal.

F’Ìunju li g˙adda l-Gvern onora l-impenn elettorali tieg˙u billi waqqaf ilKummissjoni Nazzjonali g˙allIΩvilupp ta’ Strate©ija u Policy g˙at-Tfal, li hija responsabbli mill-iΩvilupp ta’ li©i komprensiva dwar id-drittijiet tat-tfal, mag˙rufa wkoll b˙ala çChildren’s Act. Fil-qafas ta’ din il-li©i se jidda˙˙al charter g˙ad-drittijiet tat-tfal.

Fost l-objettivi ta’ din ilKummissjoni hemm ukoll dak li ti©i Ωviluppata Politika Nazzjonali g˙at-Tfal u tassigura li kull le©iΩlazzjoni u policy marbuta mat-tfal ti©i a©©ornata kontinwament.

Din il-gazzetta g˙amlet ukoll kuntatt maç-Child Safety Services rigward din it-tema imma r-risposti tag˙hom ma la˙qux waslu sal-˙in talistampa.