KullHadd_24.06.2018

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 24 ta’ Ġunju, 2018

Ħarġa Nru 1,302 Prezz €1

UMANITÀ U SIGURTÀ

ELF FIX-XAHAR

paġna 4

Sigħat qabel laqgħa bejn mexxejja ta’ pajjiżi fl-Unjoni Ewropea dwar l-immigrazzjoni, il-Prim Ministru Joseph Muscat fisser kif hemm żewġ fatturi ugwalment importanti li jridu jkunu kkunsidrati; id-dinjità umana u s-sigurtà tal-pajjiż u l-Ewropa.

• IL-FATTI KIF ĠRAW FIL-KAŻ LIFELINE

paġna 9

• F’pajjiżna qed jitħawlu elf siġra ġdida fix-xahar. Biex din is-sena l-Gvern se jkun żamm il-wegħda tiegħu li jħawwel siġra għal kull wild li jitwieled u saħansitra iktar minn hekk.

ESKLUSSIVA

NASBA WAĦDA! Niżvelaw emails bejn Simon Busuttil, Lawrence Gonzi u oħrajn fil-PN li fihom iddiskutew kif setgħu jqarrqu bin-nassaba sal-elezzjoni tal-2008.

Joħroġ ċar li wara ftit kien jimpurtahom tant li fis-sena ta’ wara rebħa b’1,500 vot mill-PN l-insib inqata’ għalkollox.

paġna 3

ĦADD WARA ĦADD, JASAL TA’ DELIA! paġna 10

02

24.06.2018

kullhadd.com

Editur ALEANDER BALZAN

L-Ogħla Temperatura: 28°C L-Inqas Temperatura: 21°C L-Indiċi UV: 10 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Arja ta’ pressjoni għolja qed tippersisti fuq il-Gżejjer Maltin.

It-Temp: Ftit imsaħħab.

Ir-Riħ: Ħafif għal moderat mill-Majjistral li jsir ħafif mit-Tramuntana.

Il-Viżibilità: Tajba.

Il-Baħar: Ħafif għal moderat li jsir ħafif.

L-Imbatt: Baxx mill-Majjistral li jsir ftit li xejn.

It-Temperatura tal-Baħar: 23°C

email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni LEANNE ABELA GRECH tel: (+356) 2568 2570

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

Indirizz Postali KullĦadd

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

26 °C UV 11

20°C

Il-Ħamis

28°C UV 11

21°C

Il-Ġimgħa

28°C UV 11

20°C

Is-Sibt

Sit Elettroniku KullĦadd kullhadd.com

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

28°C UV 11

21°C

29°C UV 11

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

Chemimart City Gate Pharmacy, City Gate, Il-Belt Valletta – 21238355 Cosmed Pharmacy, Soccors, 7 Triq il-Franġiskani fi Triq Villambrosa, Il-Ħamrun – 21225991 Stampat Fatima Pharmacy, 82, Triq il-Ferrovija, Santa Venera – 21482856 Progress Press St. Jude Pharmacy, 213, Triq il-Wied, Birkirkara – 21492151 Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, L-Imsida – 21312449 Numri Importanti Melita Pharmacy, 127, Triq San Ġorġ, Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​ San Ġiljan – 21378657 112​ Chemimart Pharmacy . 4,5,6, il-Piazzetta, Triq it-Torri, Tas-Sliema – 21338369 St. Mary Pharmacy, 2, Triq Antonio Schembri.

Il-Pulizija ta’ Malta Ħ’Attard – 21436348 2122 4001-9​ St. Mary Pharmacy, -Mġarr Dispensing Chemists, 71, Triq Sir Harry Luke, L-Imġarr, Malta – 21580711 Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili ​ St. Simon Pharmacy, 8, Dawret il-Gżejjer, Buġibba – 21571649 2393 0000 Sonren Pharmacy, Triq iż-Żejtun, Ħal Tarxien – 21672757 Il-Gwardjani Lokali Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, ​2132 0202 Il-Birgu – 21807529 Felice Pharmacy, 95, Triq is-Santwarju, L-Isptar ta’ Malta Ħaż-Żabbar – 21827939 Gerada Pharmacy, 146, Triq Mater Boni Consiglii, 2545 0000 Iż-Żejtun – 21676294 Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina, L-Isptar ta’ Għawdex L-Imqabba – 21641133 ​2156 1600 Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit.

Is-Siġġiewi – 21462957 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza ​ Spiżerija Carmen, 1, Triq Misraħ is-Suffara, Ħad-Dingli – 21457128 5004 3888 Taċ-Ċawla Pharmacy, Triq 7 ta’ Ġunju 1919, Ir-Rabat, Għawdex – 21557819 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku Xagħra Pharmacy, 55, Triq il-Knisja, ​1182 Ix-Xagħra, Għawdex – 27551140

20°C

29°C UV 11

22°C

SPIŻERIJI LI SE JIFTĦU NHAR IL-ĠIMGĦA 29 TA’ ĠUNJU Royal Pharmacy, 271, Triq ir-Repubblika, Il-Belt Valletta – 21252396 St. Gaetan Pharmacy, Triq il-Kappillan Mifsud, Il-Ħamrun – 21234570 Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Ħal Qormi – 21487311 St. Paul’s, Triq Brared, Birkirkara – 21442135 Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, L-Imsida – 21312449 St. Andrew’s Pharmacy, Triq il-Qasam, Tal-Ibraġġ – 21371062 Brown’s Pharmacy, Unit 22, Triq Tigne, Tas-Sliema – 21313233 St. Joseph Pharmacy, 164, Triq Annibale Preca, Ħal Lija – 21414051 Pillbox Pharmacy, 63, Triq il-Bjad, In-Naxxar – 21417406 Brown’s Pharmacy, 69, Triq George Borg Olivier, Il-Mellieħa – 21523554 Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Raħal Ġdid – 21693412 Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, Birgu – 2760126 Felice Pharmacy, 95, Triq is-Santwarju, Ħaż-Żabbar – 21827939 Gudja Pharmacy, Triq il-Kappillan c/w Triq William Baker, Il-Gudja – 21696422 Qrendi Pharmacy, 6, Triq il-Kbira, Il-Qrendi – 21683781 Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit, IsSiġġiewi – 21462957 Imtarfa Pharmacy, 207 Triq San David, L-Imtarfa – 21451261 Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, Ir-Rabat, Għawdex – 21556170 Lauretana Pharmacy, 36, Triq l-Imġarr, Għajnsielem, Għawdex – 21563017

03

24.06.2018

kullhadd.com

NIKXFU KIF KIENU INGANNATI N-NASSABA • BUSUTTIL TALABHOM IĦABBLU MOĦĦHOM DWAR IL-KWISTJONI GĦAX BEDA JIDHER LI L-WEGĦDI TIEGĦU MA SETGĦUX JINŻAMMU “Ma nistgħux nirriskjaw li nispiċċaw b’sentenza kontra tagħna fuq din il-kwistjoni fis-sena 2007.”

Hija din l-email tal-Eks Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista, Lawrence Gonzi mibgħuta lil Simon Busuttil fl-2005. Dan meta kienu qed jiddiskutu r-rabja tan-nassaba għax kienet bdiet tiġri l-aħbar li l-wegħda li dejjem għamlilhom il-Partit Nazzjonalista ma kinetx se tinżamm. Bdew jintebħu li setgħu ma jonsbux iktar u fil-PN bdew jaraw kif se jilqgħu għaliha.

Dan l-email jinsab fil-pussess ta’ din il-gazzetta bħalma huma oħrajn li juru li fl-ogħla ċrieki tal-Gvern Nazzjonalista u tal-Partit Nazzjonalista kien hemm diskussjoni kontinwa dwar kemm dak imwiegħed lin-nassaba fis-snin ta’ qabel setax jinżamm. Protagonist f ’dan kollu kien hemm Simon Busuttil li minn kitbietu deher imħasseb bil-kbir mhux dwar l-insib iżda dwar il-kredibbiltà tiegħu f ’mumenti fejn kien għadu fil-bidu tal-karriera politika tiegħu.

Fil-ġimgħa tal-festi tal-Indipendenza tal-2005 Busuttil kien kiteb lil Gonzi u qallu: “Forsi bħalek, jiena qed nirċievi bosta lmenti mingħand nassaba, inkluż fuq il-Fosos, u l-aktar ħaġa li tweġġagħni hija li jgħiduli li tradejniehom. Ifakkruni li rċevew mill-inqas żewġ ittri ffirmati minn Eddie bħala Prim Ministru qabel ir-referendum u l-elezzjoni.”

Fl-email Simon Busuttil ikkopja lil David Casa li miegħu kien deputat tal-Parlament Ewropew dak iż-żmien.

Għal dik l-email Gonzi kien wieġeb bid-diskors kwotat iktar ’il fuq u saħansitra żied: “Jekk din il-pillola morra rridu nibilgħuha issa, allura aħjar hekk milli naffaċċjaw sitwazzjoni diżastruza lejlet l-elezzjoni ġenerali.”

F’dik l-email Lawrence Gonzi kien ikkopja lil “Edgar, Richard, David u George.”

Ricard Cachia Caruana kien ir-rappreżentant Permanenti ta’ Malta fi Brussell. Edgar Galea Curmi kien is-Segretarju Privat u l-id il-leminija ta’ Lawrence Gonzi u George Pullicino kien Ministru għall-Ambjent.

F’idejna għandna iktar korrispondenza li minnha jirriżulta li iktar mill-insib Simon Busuttil kien inkwetat minnu

nnifsu peress li bħala Kap tal-MIC kien għamel wegħdi kontinwi lin-nassaba u lill-kaċċaturi. “Kif taf int tant tajjeb, qabel ir-referendum, it-tnejn li aħna konna involuti fid-dibattitu dwar dak li kien ġie negozjat, fosthom dwar il-kaċċa u l-insib,” kien kiteb Simon Busuttil li fl-emails tiegħu faħħar ukoll lil George Pullicino għax-xogħol kbir li kien qed jagħmel għall-ambjent. Iżda, Busuttil esprima l-biża’ ma’ Gonzi li din kienet kwistjoni ta’ “rġulija u kredibbiltà.”

Kredibbiltà li min-naħa tiegħu kollox kien jindika li kienet se tibda tmajna.

Minn hemm u minn hawn l-insib għex sal-elezzjoni tal-2008.

Iżda, minn dakinhar bdiet it-triq biex in-nassaba ma nasbux iktar. Dik kienet ukoll is-sena li fiha kien hemm l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u l-insib kien reġa’ spiċċa f ’diskussjoni.

Emails li wkoll qegħdin f ’idejna, din id-darba bejn Simon Busuttil u Leonard Callus, l-uffiċjali fis-segretarjat ta’ Lawrence Gonzi juru li sa dakinhar Busuttil kien beda jinteressah minn linja waħda.

Dik politika.

Lil Leonard Callus kitiblu u qallu x’inhi l-linja fuq l-insib għax ried jinforma lil sħabu l-kandidati tal-Partit Nazzjonalista x’se tkun il-linja politika.

Callus wieġbu u qallu li wieħed irid jara u jiddiskutiha. Għalkemm għamilhielu ċara li dak li kien jeżisti qabel Diċembru 2008, is-sena li fiha reġa’ kien elett fil-gvern il-Partit Nazzjonalista, issa kien spiċċa għalkollox.

Minn dik Busuttil ma tantx deher inkwetat. Minflok inkwetawh il-voti u kiteb: “Sakemm tiddeċiedu l-kandidati tal-PN għall-MEPs qegħdin jagħmlu stqarrijiet li mhux koordinati u dik agħar,” kiteb Simon Busuttil li huwa on record iwiegħed iktar minn darba li wara l-2007 l-insib kellu jibqa’.

Minkejja dan meta din ilġimgħa ħarġet is-sentenza tal-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja Busuttil qal li ma kienx sorpriż li Malta ntalbet twaqqaf l-insib. Anke jekk kif jidher minn dawn l-emails li għandna f ’idejna kien konxju li n-nassaba kienu mwiegħda mod ieħor.

Dwar l-insib il-fatti huma dawn.

Il-Partit Nazzjonalista wiegħed qabel kull elezzjoni li l-insib kien se jibqa’.

Simon Busuttil kien qal hekk: “Bird capturing will continue after Malta’s membership and even after 2007.”

Iżda, din kienet gidba.

In-nassaba kienu nasbu l-aħħar fl-2009!

Fi żmien Gvern Nazzjonalista l-insib waqaf għalkollox.

Il-Partit Laburista kien wiegħed li se jagħmel dak li jista’ biex in-nassaba jerġgħu jsibu posthom fid-dura jipprattikaw id-delizzju. U hekk ġara.

Fl-2014, fl-2015, fl-2016 u fl-2017 in-nassaba nasbu.

B’regoli ġodda u iktar ibsin. Imma nasbu.

Dwar dan il-Kummissjoni Ewropea fetħet każ il-Qorti tal-Ġustizzja Ewropea li minnaħa tagħha qatgħetha kontra l-insib.

Simon Busuttil għorok idejh. Qal li kien jaf anke jekk kien imwiegħed mod ieħor.

Il-Gvern qed jevalwa d-deċiżjoni bir-reqqa.

Però huwa ċar li l-Partit Nazzjonalista daħaq bin-nassaba.

Agħar minn hekk bħal ta’ qablu Adrian Delia ma jimpurtahx min-nassaba bħalma ma jinteressahx mill-kaċċaturi. Diġà ddikjara li fir-referendum ivvota kontra l-kaċċa fir-rebbiegħa.

04

24.06.2018

kullhadd.com

6,000 SIĠRA F’SITT XHUR Meta kienu qed jingħataw dettalji dwar tħawwil ta’ siġar fil-bypass tal-Mellieħa, il-Ministru għall-Ambjent, José Herrera, spjega kif mill-Ministeru tiegħu biss, permezz tal-ħidma mid-Dipartiment tal-Parks, din is-sena diġà tħawlu 6,000 siġra.

Il-Ministru Herrera qal li din is-sena se tkun qiegħda titwettaq il-wegħda elettorali fejn tinżera’ siġra għal kull wild, u saħaq li mhux talli l-Gvern żamm ma’ din il-wegħda, talli se jmur lil hinn minn hekk għaliex bix-xogħlijiet pjanati qiegħed iħares li jħawwel mat12,000 siġra indiġena. Dan ma jinkludix tħawwil ta’ siġar minn entitajiet oħra bħallELC li jieħdu ħsieb it-tisbiħ tar-roundabouts madwar ilpajjiż, fost oħrajn.

Dan kollu qed isir filwaqt li jsir l-investiment meħtieġ fl-infrastruttura. Fil-fatt ilbieraħ tħawlu numru ta’ siġar fil-bypass tal-Mellieħa fejn sar titjib infrastrutturali enormi.

“Illum qegħdin fil-fatt nagħtu bidu għat-tħawwil ta’ 28 siġra tal-ħarrub – ser nibdew bi 13 li qegħdin jitħawlu f ’din iż-żona. Il-Gvern huwa sensittiv va jagħti l-impressjoni li dan hekk kif spjega li l-Ministe- kludi strateġija ambjentali.

Hawnhekk, il-Ministru aċċegħall-ambjent tagħna u huwa mhuwiex minnu,” qal il-Min- ru jħares lejn kull pjan u kull na għall-polemika li nqalgħet proġett b’mod ħolistiku, li jinistru għall-Infrastruttura Borg, żbaljat min jaħseb jew jipprofir-rigward tas-Central Link Project – proġett li mhu se jagħmel xejn għajr itejjeb il-livell tal-għajxien tal-poplu Malti.

Huwa ddeskriva dan il-proġett bħala wieħed li ma jħarisx biss lejn infrastruttura tal-ogħla livell, iżda li qiegħed iħares ukoll lejn miżuri li jkollhom impatt ambjentali pożittiv, bħat-tħawwil ta’ ’l fuq minn 300 siġra biex b’hekk, proġett li beda bi 300 siġra jispiċċa b’600.

Il-Ministru Borg għalaq billi spjega li dan huwa eżempju ċar tal-mod kif isir ix-xogħol mill-Ministeru – permezz ta’ koordinazzjoni sħiħa mal-Ministeri u l-entitajiet konċernati sabiex kull proġett li jsir ver-

ament jissarraf f ’ġid assolut għall-komunitajiet tagħna.

Il-Ministru għall-Ambjent fiehem kif permezz ta’ diskussjonijiet bejn il-Ministeru tiegħu, il-Ministeru tal-Infrastruttura, l-ERA, il-PARKs u l-Awtorità għat-Trasport f ’Malta, il-Gvern wera u se jkompli juri li huwa impenjat biex iħares l-aspett ambjentali fi proġetti maġġuri, bħalma huma l-proġetti li qegħdin jitwettqu mill-Ministeru għat-Trasport, l-Infrastruttura u l-Proġetti Kapitali. “Grazzi għal dan id-djalogu,” kompla Herrera, il-partijiet kollha waslu għal soluzzjoni sabiex in-numru ta’ siġar li hemm ħtieġa li jinqalgħu bejn il-Knisja Madonna tal-Vitorja u r-Rabat issa huwa 3, u mhux 15.

Il-proġett tal-Mellieħa tħabbar ftit qabel is-sajf u qiegħed fil-fażi finali. Huwa ddeskriva dan ilproġett bħala wieħed li wassal għal żieda fis-sigurtà għal kull min juża din it-triq, bl-installazzjoni ta’ crash barriers mgħammra wkoll bil-motorcycle strips u ta’ għamla bl-ogħla standards ta’ sigurtà.

Huwa spjega kif is-sigurtà żdiedet ukoll minħabba li għall-ewwel darba din it-triq qiegħda tara sistema ta’ dawl adekwat fuq arbli b’bozoz LED li huma effiċjenti filwaqt li jipprovdu dawl xieraq għal din ittriq arterjali li tifforma parti min-network TEN-T tal-Unjoni Ewropea, u għalhekk it-triq saret aktar sikura għall-ivvjaġġar matul il-lejl. Il-Ministru spjega wkoll li żdiedu l-korsiji għaċ-ċiklisti b’madwar 1.4 kilometri u żied jgħid li l-ambjent ġenerali ra titjib ukoll mhux biss minħabba l-upgrade estetika li ħadet it-triq, iżda wkoll permezz ta’ żieda fissiġar tal-inħawi.

05

BRIGUGLIO MURI L-BIEB TA’ BARRA kullhadd.com

• PROVA ĊARA LI FIĊ-ĊRIEKI TAL-PN TRID TAGĦŻEL BEJN DELIA U DCG Hemm sforz biex Michael Briguglio jkun imġiegħel jirriżenja minn grupp żgħir li ħoloq hu msejjaħ inNetwerk tas-Soċjetà Ċivili. Briguglio qed jirreżisti b’saħħa din it-talba u dak li tant jitkellem dwar kunflitti ta’ interess li jkollu ħaddieħor qed jgħid li hu m’għandux kunflitt ta’ interess. Skont hu jista’ jitkellem f ’isem is-Soċjetà Ċivili u f ’isem il-PN fl-istess ħin.

Iżda, l-Awturi u l-Occupy Justice marru pass oltre minn hekk. Għax ladarba ddeċieda li jkun kandidat mal-Partit Nazzjonalista ta’ Adrian Delia, Michael Briguglio ma setax jibqa’ fiċ-ċentru tagħhom. Dan f ’konferma ċara li fil-Partit Nazzjonalista tal-lum trid tagħżel tkunx mal-grupp ta’ Daphne Caruana Galizia jew mal-grupp ta’ Adrian Delia.

“Awturi jinnota li Dr Michael Briguglio għażel li joħroġ kandidat għal Membru tal-Parlament Ewropew f ’isem il-Partit Nazzjonalista,” inkiteb fuq Facebook. Hawn kompla jkun miżjud li l-Awturi lesti jaħdmu ma’ min jintbagħat minfloku mis-Soċjetà Ċivili.

L-istess kitbu l-Occupy Justice. Għalkemm biex ivarjawha ftit għamluha bl-Ingliż. Però l-kontenut huwa xhieda oħra ta’ kif iż-żewġ gruppi huma fergħa tal-istess nies b’ismijiet differenti.

Imkejjen fil-Partit Nazzjonalista ma kinux sorpriżi b’din l-aħbar għax filwaqt li sostnew li kemm il-PN u kemm dawn il-gruppi jqisu l-Gvern ta’ Joseph Muscat bħala l-għadu tagħhom, bejniethom ma jmorru xejn tajjeb. Dan għax l-Awturi u l-Occupy Justice huma l-ħolqien ta’ dawk li fil-Partit Nazzjonalista dehru li tilfu l-kontroll wara s-sajf li għadda, fosthom l-Eks Kap Simon Busuttil. Anke jekk Delia prova jilgħaqhom kemm jista’ ma wasal imkien għax lil Delia ma jriduhx fit-tmexxija tal-Partit Nazzjonalista.

Dwar Michael Briguglio l-imkejjen tagħna fil-PN qalu li ma kinux sorpriżi. Deskritt bħala attivist li beda jimmilita b’mod ġenwin iżda dejjem kellu aspirazzjonijiet personali, Briguglio daħal għal din it-tellieqa għax qed jaraha bħala l-aħħar ċans li xi darba jkun elett xi mkien u jagħmel suċċess politiku.

U l-Partit Nazzjonalista riedu għax jemmen li bih jista’ jiġbor xi ftit mill-voti ta’ dawk aljenati minn Delia. Iqisu li bi Briguglio jkunu jistgħu jiġbru xi ftit oħra mill-voti tal-klikka ta’ Simon Busuttil li għandhom ukoll fuq it-ticket tal-Partit Nazzjonalista lil Roberta Metsola u lil David Casa. Però lil dawk kollha jridu jimminawhom fosthom bil-kandidatura ta’ Frank Psaila.

Il-qasma bejn ta’ DCG u ta’ Delia dehret ċara wkoll fl-intervista li kellu s-Segretarju Ġenerali Clyde Puli ma’ The Malta Independent bi Clyde Puli xejn ma jkun favorevoli fi kliemu għall-attitudni ta’ Simon Busuttil fl-aħħar xhur. Naturalment, Simon Busuttil ġie jaqa’ u jqum minnu u baqa’ għaddej bl-istess manuvri mal-grupp ta’ Daphne Caruana Galizia.

Briguglio daħal għal din it-tellieqa għax qed jaraha bħala l-aħħar ċans li xi darba jkun elett xi mkien iktar minn Kunsill Lokali u jagħmel suċċess politiku

24.06.2018

06

24.06.2018

kullhadd.com

IL-GVERN JERĠA’ JISSIEĦEB MAL-FONDAZZJONI RICHMOND • DIN ID-DARBA FUQ PROĠETT B’RIŻQ IŻ-ŻGĦAŻAGĦ BI PROBLEMI MENTALI Il-Gvern se jkun f ’kollaborazzjoni oħra mal-Fondazzjoni Richmond fi proġett li din qiegħda tniedi b’riżq żgħażaġħ bi problemi mentali bil-għan li l-problemi li jkunu għaddejjin minnhom jinqabdu fi stadju kmieni. Il-proġett jikkonsisti f ’residenza speċifika biex fiha filwaqt li jkunu qegħdin jingħataw il-kura meħtieġa jibqgħu f ’ambjent ta’ komunità. Il-proġett huwa l-ewwel wieħed tax-xorta tiegħu fejn jirrigwarda żgħażagħ. Ir-residenza se tkun f ’Dar Fra Diegu l-Ħamrun u li l-Knisja għaddiet lill-Fondazzjoni.

Il-kollaborazzjoni tal-Gvern, li hija strumentali biex il-Fondazzjoni Richmond twettaq il-proġett tagħha, tħabbret mid-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne waqt intervista li saritlu mill-programm televiżiv Xarabank li nhar il-Ġimgħa li għadda kien dedikat speċifikament għal ġbir ta’ fondi b’riżq dan il-proġett.

“Sfortunatament għad hawn stigma fejn għandha x’taqsam is-saħħa mentali. Stigma li hija fost il-fatturi li minħabba fihom dawk milqutin minn problemi ta’ saħħa mentali ma

jirrikorrux għall-għajnuna. Dan is-servizz partikolari li se tkun qed toffri l-Fondazzjoni Richmond huwa konformi malpjan tal-Gvern fejn jirrigwarda l-ħtieġa ta’ intervent kmieni kemm jista’ jkun fl-għoti ta’ kura għal probemi mentali. IlGvern qed jaħdem fuq qafas ta’ servizzi għal dan il-qasam.

Huwa wkoll fost l-għanijiet li se jkun qed jinkludi l-Pjan ta’ Strateġija Nazzjonali għal dan il-qasam u li se jkun mifrux fuq perjodu ta’ 10 snin. Konvinti li bi proġetti bħal dawn nistgħu nkunu ta’ ġid kbir u huwa għalhekk li l-Gvern

se jkun qed jgħin sostanzjalment billi jħallas għas-servizzi mogħtijin mill-għaqdiet mhux governativi bħall-Fondazzjoni Richmond,” qal lil dan il-ġurnal id-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne.

Din ix-xorta ta’ kollaborazzjoni min-naħa tal-Gvern mhix l-ewwel waħda tax-xorta tagħha. Fil-fatt, l-Isptar Monte Carmeli permezz ta’ kollaborazzjoni mal-Fondazzjoni Richmond u mal-Fondazzjoni Suret il-Bniedem, għandu diversi hostels fil-komunità li fihom jgħixu numru ta’ pazjenti minflok fl-Isptar Monte Carmeli.

Mal-Fondazzjoni Richmond l-Isptar Monte Carmeli għandu tliet hostels, tnejn għall-pazjenti rġiel, waħda Ħal Qormi u oħra f ’Raħal Ġdid li bejniethom għandhom 23 pazjent filwaqt li f ’hostel oħra f ’Ħ’Attard il-Fondazzjoni għandha 10 pazjenti nisa.

Rigward il-Fondazzjoni Suret il-Bniedem hemm tliet hostels oħra, tnejn għall-pazjenti rġiel li jinsabu t-tnejn fil-Marsa u bejniethom għandhom 18-il pazjent, u oħra għall-pazjenti nisa f ’Birkirkara li tieħu 14-il pazjenta.

“Bħala Gvern ninsabu kommessi li nagħtu prijorità ġdida u kontinwità lis-saħħa mentali. Irridu li ma nħallux din il-problema tkompli tikber.

Huwa għalhekk li ninsabu għaddejjin bix-xogħol fuq it-twettiq ta’ Pjan ta’ Strateġija Nazzjonali għal dan is-settur sensittiv. Se nkunu qegħdin nibnu sptar ġdid tal-kura psikjatrika qrib Mater Dei filwaqt li nkomplu bl-investiment meħtieġ biex fl-Isptar Monte Carmeli nkomplu noħolqu ambjent aktar modern u li jixraq lill-pazjenti li għandhom bżonn kura aktar fit-tul,” żied jgħid lill- KullĦadd id-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne.

JESIĠI FUQ GĦAJNUNA FINANZJARJA ĠDIDA Malta jixirqilha għajnuna finanzjarja ġdida mill-UE minħabba l-pożizzjoni ġeografika tagħha fil-periferija tal-Ewropa biex tagħmel tajjeb għal telf ta’ fondi li jista’ jkun hemm mill-Fondi ta’ Koeżjoni fil-Baġit ilġdid tal-UE bejn 20202027. Dan qalu Alfred Sant, Kap tad-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament f ’laqgħa pubblika fiż-Żejtun dwar is-sehem ta’ Malta millBaġit tal-UE bejn 2020-2027.

Dr Sant qal li l-ħruġ tar-Renju Unit mill-UE hija problema għall-UE għax se jonqos il-kontribut ta’ dal-pajjiż għallBaġit Ewropew. Dan qed isir fl-istess żmien li nħolqu prijoritajiet oħra għall-Ewropa, l-aktar bl-immigrazzjoni u bil-politika ta’ sigurtà tal-UE. Malta se titlef alleat mir-Renju Unit li kellha l-istess pożizzjoni tagħna fuq is-servizzi finanzjarji.

“Il-problemi tal-immigrazzjoni mil-Lvant u mill-Afrika ta’ Fuq se jżidu l-piż biex l-UE tħares il-fruntieri tagħha.

Dan apparti l-fatt li l-UE trid tiddetermina kif tiddefendi l-fruntieri tal-baħar bejn l-Afrika u l-kontinent. L-UE trid toħloq investimenti ġodda filpajjiżi Afrikani. L-UE trid iżżid l-infiq fuq id-difiża u s-sigurtà

għax l-Ewropa fiehmet li ma tistax tistrieħ aktar fuq l-Istati Uniti. Il-ħatra ta’ Trump żiedet l-inċertezza tal-UE fuq l-Istati Uniti li qed jagħmilha ċara li l-Ewropa għandha toħroġ sehemha għad-difiża u ma tistrieħx biss fuq in-NATO.” Malta tibbenefika l-aktar mill-Fondi tal-Koeżjoni fi proġetti ta’ toroq, enerġija, edukazzjoni u industrija.

Dawn il-fondi jitqassmu skont il-bżonnijiet tal-pajjiżi.

L-ekonomija ta’ Malta kibret bin-nofs fl-aħħar snin, espansjoni bla preċedent mill-Indipendenza ’l hawn. Il-kontribuzzjoni ta’ Malta lejn l-UE kienet akbar fl-aħħar snin minħabba l-espansjoni ekonomika bla preċedent li kellu pajjiżna.

07

24.06.2018

kullhadd.com

RESTAWR MAT-TISBIĦ AMBJENTALI FL-INWADAR • STUDJU XJENTIFIKU DWAR IL-FLORA FL-INĦAWI JKUN LEST FIL-JIEM LI ĠEJJIN

Il-Bord li jmexxi l-Park Nazzjonali tal-Inwadar għamel talba lill-Awtorità tal-Artijiet biex Gunpost fil-ponta taż-Żonqor jibda jamministraha hu u jagħmilha post tal-viżitaturi. Dan wara li jirrestawraha. Dan it-tagħrif taħ fil-Parlament il-Ministru għall-Ambjent Josè Herrera li spjega kif miexi b’ritmu tajjeb ix-xogħol f ’dan il-park fejn fost oħrajn se jitħawlu wkoll ħafna iktar siġar.

Il-Ministru Herrera informa l-Parlament li saret talba f ’Marzu 2017 mal-Awtorità tal-Artijiet biex il-Gunpost tal-Ponta ta’ Żonqor, li hija

patrimonju storiku militari, tgħaddi f ’idejn il-PNI peress li hija proprjetà pubblika. “Kif isir hekk, jibda l-proċess biex issir l-evalwazzjoni tal-ħsarat li ġarrbet biex jibda r-restawr fuqha. Il-ħsieb hu li tinfetaħ għall-pubbliku bħala post tal-viżitaturi. Il-Bord tal-Governanza fil-pjan finanzjarju ta’ din is-sena alloka l-fondi neċessarji għal dan,” qal Herrera li spjega wkoll xogħlijiet oħra.

Il-konfini tal-Park Nazzjonali tal-Inwadar ikopri medda li bħala xtajta tibda minn quddiem il-Bajda u s-Sewda fiż-Żonqor u tibqa’ sejra

Il-Ministru Herrera ħabbar ukoll kif fix-xhur li ġejjin se jinfetaħ Park għattgawdija tal-Għawdxin fil-Qortin.

Jingħad li baqa’ ftit xogħol xi jsir f’dan ir-rigward sabiex dan iseħħ. Herrera qal li dan il-Park kien ġie riabilitat mill-Wasteserv permezz ta’ Fondi Ewropej u għalhekk l-użu tal-istess sit huwa limitat fil-binarji imposti talUnjoni Ewropea. Madanakollu mhux eskluż li proġett ta’ solar panelling ikun jista’ jiġi integrat f’dan il-proġett, basta dan ma jippreġudikax iddestinazzjoni prestabbilita tas-sit.

sakemm taqbeż l-impjant Ta’ Barkat fix-Xgħajra.

Kien ġie deċiż li mal-konfini tiżdied il-medda tal-Ponta ta’ Żonqor, li fl-2006 kienet tħalliet barra mill-konfini ta’ park prospettiv skont il-Pjan Lokali tan-Nofsinhar ta’ Malta, u lanqas biss kienet ikkunsidrata bħala ODZ. Mal-ħatra tal-Bord tal-Governanza f ’Novembru 2017 bdew diversi miżuri ta’ immaniġġjar li jikkunsidraw lill-inħawi tal-park kollha bħala parti integrata waħda u għaldaqstant l-akkwati taż-Żonqor, li huma biss parti mill-imsemmi park.

Fost oħrajn twaħħlu tmien CCTVs li jgħassu l-konfini talPNI, tnejn huma fl-akkwati taż-Żonqor, waħda eżatt kif tmiss mal-art pubblika u t-tieni fl-inħawi t’Għar id-Duħħan.

“Dawn għenu ħafna biex trażżan ir-rimi ta’ skart illegali fl-inħawi, peress li l-aċċess minn din in-naħa tal-PNI huwa l-aktar wieħed miftuħ u l-aktar iffrekwentat anki minn vetturi,” qal il-Ministru.

Interessanti kif is-CCTV huma 3G u jaħdmu b’sistema solari. “Dawn tqiesu bħala ideali biex jiġi evitat l-ittrinkar fl-art u għalhekk l-impatt fuq il-veġetazzjoni u l-fawna tkun mill-inqas. Inkisbu l-permessi meħtieġa mill-ERA biex dan sar u l-PA kienet notifikata,” kompla jispjega l-Ministru.

Fir-rebbiegħa tal-2017 saret komunikazzjoni ma’ Transport Malta dwar il-periklu li

jċedi s-sies tal-Bajda u s-Sewda għall-baħar, u dan minħabba kawżi naturali. Għaldaqstant saru tabelli fi Triq iż-Żonqor, kif ukoll bagi u ħabel ta’ sufri bojod u suwed fil-baħar biex javżaw lill-għawwiema u lill-pubbliku biex ma jidħlux f ’dik iż-żona partikolari.

Il-blat eventwalment ċeda fil-baħar waqt maltempata fix-xitwa li għaddiet.

F’Ottubru 2017 il-Bord tal-Governanza kiteb lill-ERA dwar il-proġett li jitneħħew l-ispeċi ta’ flora aljena li kienet ixxitlet fil-Ponta ta’ Żonqor.

Din kienet qiegħda toħnoq il-flora mhedda indiġena u endemika li tinsab fl-inħawi. Xi wħud mix-xtieli, partikolarment is-sukkulenti agave kienu wkoll ta’ periklu minħabba l-ponot fil-weraq għandhom xewka kbira. Wara li fl-20 ta’ Frar 2018 uffiċjali mill-ERA

għamlu żjara fuq il-post, ilBord intalab jippreżenta studju xjentifiku tal-flora fl-inħawi u l-method statement ta’ kif il-flora aljena se titneħħa.

Dan għamlu u meta ħareġ il-permess mill-ERA, saret sejħa biex jiġi kkummissjonat il-proġett. Dan kważi tlesta kollu u mistenni jiġi konkluż il-ġimgħa d-dieħla.

Intant il-Ministru Herrera qal ukoll kif l-istess żona, ġiet identifikata bħala waħda mill-ħames postijiet prospettivi ta’ designated leisure areas. “Proġett ieħor li għalih diġà għaddejja diskussjoni mal-ERA hija biex fl-istess sit fiż-Żonqor jitħawlu siġar u pjanti indiġeni fix-xitwa li ġejja, inkluż il-mogħdija li jużaw l-għawwiema u l-bugħaddasa biex mit-triq jinżlu fil-baħar,” qal il-Ministru Herrera.

08

24.06.2018

kullhadd.com

IL-MUŻIKA U L-FUTBOL JILTAQGĦU GĦALL-FINALI

Tħobb il-futbol? Tħobb id-divertiment?

Tħobb il-moda? Nhar il-Ħadd 15 ta’ Lulju hija l-ġurnata ideali għalik. It-tim organizzattiv talPartit Laburista, magħruf għall-avvenimenti kbar u tal-massa, se jkun qed jorganizza l-ikbar attività tal-ġurnata, attività bl-isem ta’ “Winners the Football Concert” ġewwa l-kumpless Aria, San Ġwann. Fi frażi waħda hija l-attività fejn il-futbol u l-mużika se jiltaqgħu.

Filwaqt li fil-ħamsa tixxandar fuq big screen il-finali tat-Tazza tad-Dinja, qabel u wara se jkun hemm numru ta’ attivitajiet li wieħed jieħu gost bihom żgur. L-atmosfera tvarja minn dik ta’ fan zone li ssir f ’pajjiżi oħra fejn ikun hemm attivitajiet relatati mal-futbol qa-

bel xi logħba, għal kunċert wara li tixxandar il-finali.

L-ismijiet li diġà huma parti mill-avveniment huma garanzija ta’ suċċess. Ryan Spiteri, Clint Bajada, Joe Tanti, Joseph Armani u Alvin G diġà huma lkoll fuq il-line up ta’ qabel u wara l-finali. Bħalma hi Christabelle, il-kantanta li rrappreżentat lil Malta fil-Eurovision Song Contest ta’ din is-sena. Ma’ Christabelle mistennija jingħaqdu kantanti oħra li d-dettalji dwarhom jingħataw fiż-żmien li ġej.

William Lewis, is-Segretarju Organizzattiv tal-Partit Laburista, ta dettalji dwar kif “l-attività se tibda fis-sagħtejn ta’ waranofsinhar b’aċċess għall-pixxina, offerti speċjali, happy

hours, irkejjen tal-moda u logħob relatat mallogħba tal-futbol sakemm eventwalment insegwu l-logħba tant mistennija fuq wieħed mill-akbar TV screens li se jkunu armati dakinhar.”

Lewis żied: “Ingħaqdu magħna f ’atmosfera li se tfakkarna fl-attivitajiet tal-massa tal-Partit Laburista, atmosfera li tilqa’ fiha ’l kulħadd, minn żgħażagħ għal nies kbar fl-età, partitarji tal-futbol u oħrajn li ma jinteressahom xejn mil-logħba tal-futbol.”

Għalhekk, fittxu akkwistaw il-biljetti tagħkom online fuq showshappening.com jew inkella miċ-Ċentru Nazzjonali Laburista qabel ikun tard wisq. Il-biljetti qegħdin jinħatfu u l-postijiet huma limitati!

L-ARTI MALTIJA F’PARIĠI

L-ambaxxatriċi Maltija għal Franza l-Eċċ. Tagħha Helga Mizzi flimkien mas-Sindku ta’ Pariġi Jean-Francois Legaret inawguraw wirja eċċellenti ta’ arti fiċ-ċeramika magħmula miċ-ċeramista Għawdxi Paul Haber, liema wirja kienet ikkurata minn Veronique Plantier esperta tal-istorja tal-arti speċjalizzata fiċ-ċeramika, u Olivier Plique li hu editur u li

għandu passjoni kbira għallwirt kulturali Malti.

Il-mistednin numerużi li ħonqu l-gallerija tal-arti tal-binja barokka li tagħmel parti mill-Palazz tal-Kunsill baqgħu mistagħġba bix-xogħol taċ-ċeramika ta’ Paul Haber li juri biċ-ċar l-influwenza tal-ġmiel tan-natura u l-pajsaġġ Malti forsi mhux kif il-viżitaturi barranin is-soltu

jafu lil Malta. Dan il-messaġġ ta’ Malta minn dak illat kien megħjun mir-ritratti ta’ karatteristiċi tipiċi Maltin li l-fotografu Daniel Cilia ħaseb li ħallew impronta fuq il-ħsieb ta’ Haber u li kienu ta’ ispirazzjoni għalih anki jekk ma kienx konxju tal-fatt. Ħafna min dawk li raw il-wirja stqarrew li raw lat ieħor ta’ Malta minn kif kienet l-im-

pressjoni tagħhom, filwaqt li dawk li qatt ma żaru Malta qalu li se jagħmlu dan mal-ewwel opportunità li jkollhom.

Fil-wirja hemm esibiti 25 biċċa xogħol skulturali taċ-ċeramika kbar u installazzjoni magħmula minn 20 speċi ta’ rizzi maħduma minn ċeramika ta’ daqsijiet varji u stainless steel, xhieda tal-influwenza ta’ qiegħ il-baħar

Malti fuq il-ħsieb ta’ Haber.

Il-wirja, li tinsab fil-pjazza tal-mużew famuż tal-Louvre, u li se ddum miftuħa sad-29 ta’ Ġunju kienet inizjattiva tal-Ambaxxata Maltija ġo Pariġi u kienet megħjuna millFond Diplomatiku Kulturali fi ħdan il-Ministeru għall-Affarijiet Barranin, l-Awtorità tat-Turiżmu u l-Ministeru għal Għawdex.

09

24.06.2018

kullhadd.com

MALTA TISTA’ ŻŻOMM POŻIZZJONI KONSISTENTI Il-Prim Ministru, Joseph Muscat, tkellem dwar kif Malta tista’ żżomm l-istess pożizzjoni li dejjem kellha meta llum ikun madwar il-mejda ma’ Prim Ministri oħra mill-Unjoni Ewropea.

Dan għall-mini summit imsejjaħ mill-President tal-Kummissjoni Ewropea Jean Claude Juncker, qabel il-Ħamis u l-Ġimgħa l-mexxejja tal-Unjoni Ewropea jiltaqgħu għal-laqgħa skedata ta’ kull Ġunju fejn mistennija tiddomina l-immigrazzjoni. Il-fatt li sejjaħ dan is-summit juri li hemm qasma bejn il-pajjiżi membri tal-Unjoni Ewropea.

Fil-fatt dan il-mini summit issejjaħ wara kunflitti bejn pajjiżi Ewropej fejn kellhom jittieħdu numru ta’ immigranti li fl-aħħar jiem kienu qed jaqsmu l-Baħar Mediterran. Tant li salħin li morna għall-istampa kien għad hemm il-bastiment Lifeline bejn sema u ilma f ’dak li hu l-iktar każ delikat riċenti.

Quddiem dan kollu jidher ċar li hemm bżonn taħditiet u deċiżjonijiet politiċi.

“L-Ewropa qed terġa’ taffaċċja żminijiet ta’ inċertezza mhux minħabba ħafna Ewropa iżda għax f ’dan il-każ hemm ftit Ewropa. Din mhix biss kwistjoni ta’ migrazzjoni,” qal ilPrim Ministru li tenna kif f ’dan il-każ qed ikunu sfidati r-raġunijiet għall-eżistenza tal-Unjoni Ewropea. “Ejja nitkellmu fuq il-fatti. Kien hemm titjib. Filfatt, din is-sena naqsu bi 78%

IL-KAŻ LIFELINE

Fil-każ ta’ Lifeline l-aħħar bastiment li spiċċa f ’kontroversja jirriżulta li kollox beda minn salvataġġ fiż-żona ta’ salvataġġ Libjana li kienet ikkordinata mill-awtoritajiet Taljani u iktar tard Libjani. L-istruzzjonijiet kienu li se jmorru għalihom il-Coast Guard Libjana u l-vapur tal-NGO, Lifeline, m’obdiex dawn l-istruzzjonijiet. Għabbewhom fiż-żona bejn il-Libja u Lampedusa u bdew mexjin lejn l-Italja li qaltilhom li kisru r-regoli. Hawn it-Taljani qalulhom morru Malta xi ħaġa li l-Gvern Malti m’aċċettax, anke għax ma kellux obbligu li jieħu ħsieb hu.

Sakemm morna għall-istampa l-bastiment baqa’ jitlajja’ fl-ibħra internazzjonali fiż-żona ta’ salvataġġ Malti.

Minkejja li seħħ hekk dan ma fissirx li l-obbligu kien waqa’ fuq Malta u Malta ma kellhiex dritt tgħidilhom ibqgħu mexjin. L-uniċi li għandhom dan id-dritt huwa fejn hu rreġistrat il-vapur. Għax dan il-vapur irreġistrat l-Olanda u dawn qalu li mhix responsabbiltà tagħhom għax kulma għandu hu ċertifikat ta’ Pleasure Boat.

Il-liġi tal-baħar tgħid li f ’każ ta’ vapur li jitlajja’ huwa l-pajjiż fejn hu rreġistrat li għandu dritt jibqa’ miexi.

Il-Gvern kien qed jieħu pariri legali dwar dawn l-aħħar żviluppi.

Minkejja li ma ħax responsabbiltà tal-każ il-Gvern Malti offra assistenza medika iżda l-Lifeline qalet li m’hemmx bżonn u għalhekk din kienet ikkanċellata.

l-wasliet mir-rotta ċentrali tal-Mediterran. Iżda dan mhux biżżejjed. Ir-riżultat tal-inazzjoni jista’ jidher fid-deċiżjonijiet politiċi f ’elezzjonijiet fi bnadi diversi madwar l-Ewropa,” qal Joseph Muscat.

Kien hawn li fisser kif madwar il-mejda Malta se żżomm l-istess pożizzjoni li dejjem kellha. Dik għal soluzzjoni Ewropea b’faċċati umanitarji

u ta’ sigurtà. Insista li element wieħed ma jistax ikun mifrud minn ieħor.

Reġa’ għamel id-differenza bejn dawk fi bżonn tal-ażil u dawk li jivvjaġġaw għax huma migranti ekonomiċi. “Irridu nnaqqsu t-traffikar illegali tal-persuni u r-regoli jridu jkunu osservati minn kulħadd, kemm mill-istati u kemm mill-organizzazzjonijiet,” qal il-Prim Minis-

tru li finalment temm jgħid li hemm bżonn iktar solidarjetà.

“Nitkellem bħala l-mexxej ta’ wieħed mill-ftit pajjiżi membri li implimentaw l-obbilgazzjonijiet tagħhom meta ssejħu biex jagħmlu dan volontarjament,” qal il-Prim Ministru li rrefera għall-kwistjonijiet tal-MV Aquarius u l-MV Lifeline u qal li qed jittama li l-laqgħa wiċċ imb wiċċ tħalli iktar progress.

10

24.06.2018

kullhadd.com

ĦADD WARA ĦADD, JASAL ŻBALL TA’ DELIA • MILL-INFLAZZJONI GĦAN-NUMRU TA’ NIES FIL-FAQAR JIEĦU ŻBALL WARA IEĦOR Id-diskorsi jew intervisti li l-Kap tal-Oppożizzjoni Adrian Delia jkollu kull nhar ta’ Ħadd qed ifissru sensiela ta’ żbalji dwar l-ekonomija, ir-riżultati u t-tmexxija tagħha.

Meta wieħed jidħol fil-fond ta’ dak li jkun qed jgħid ma’ analisti ekonomiċi bħal dawk li tkellmet magħhom il-gazzetta KullĦadd jirriżulta li Delia ma jafx kif taħdem l-ekonomija tant li l-analiżi tiegħu hija superfiċjali. Ta’ dan l-esperti li tkellmu magħna taw eżempji konkreti.

Il-Ħadd li għadda qalilna li l-ħaddiema u l-familji qed jaffaċjaw iktar piżijiet speċjalment f ’żidiet fil-prezz talikel u l-enerġija. Tkaża għax f ’Mejju l-inflazzjoni f ’Malta kienet 1.7% u żdiedet b’0.6% fuq l-istess xahar tas-sena li għaddiet.

F’nifs wieħed ħa tlett żbalji.

L-ewwel, kien qed jikkwota l-Harmonised Index of Consumer Prices li fil-fatt jgħidlek li kważi 1% mill-1.7%

li semma Adrian Delia huwa dovut għal żieda fil-prezzijiet tal-lukandi.

Jiġifieri żieda li ġejja mill-fatt li t-turiżmu qed jisplodi u l-lukandi jistgħu jgħollu r-rati talkmamar b’effett pożittiv fuq il-qligħ tagħhom u possibilment anke għad-dħul tal-ħaddiema li jaħdmu fihom.

Delia ma jafx li l-miżura tal-inflazzjoni li jħossu l-ħaddiema hija r-Retail Price Index li jinħadem fuq basket ta’ prodotti u servizzi li jikkunsmaw il-Maltin, mhux it-turisti wkoll.

Dak hu t-tieni żball. Dan l-indiċi juri rata ta’ inflazzjoni ta’ 0.8%, mhux 1.7%. Eżatt kif jgħid il-Harmonised Index of Consumer Prices jekk tneħħi l-effett tal-lukandi.

It-tielet fatt li nesa jiċċekkja Adrian Delia qabel tkellem kien li r-rata ta’ inflazzjoni bħalissa hija fost l-inqas fl-istorja. Pereżempju f ’Ottubru 2008 ir-rata ta’ inflazzjoni kienet 5.7%, iktar minn tliet darbiet dik preżenti. Iktar

riċenti, f ’Ġunju 2012 ir-rata ta’ inflazzjoni kienet 4.3%.

Semma l-inflazzjoni filprezz tal-ikel li bħalissa hija 1.6%. Imma f ’Diċembru 2012 kienet 6%, kważi erba’ darbiet iktar mil-lum. Fl-enerġija, gass u fuel, illum inflazzjoni ta’ 1.2%, f ’Novembru 2005 kienet 44.5%, f ’Marzu 2009 kienet 42.1% u f ’Diċembru 2010 kienet 33%.

L-analisti ekononmiċi li tkellmu magħna sostnew kif Kap tal-Oppożizzjoni li juri dan id-dilettantiżmu fl-analiżi tiegħu dwar l-ekonomija ma jistax jiġi fdat bit-tmexxija ta’ pajjiż li qed jagħmel tant suċċess u li bit-tisħiħ fl-ekonomija qed jirnexxilu jwettaq tant proġetti soċjali għal familji u negozji Maltin.

Iżda, dan ma kienx żball iżolat. Iktar kmieni din ilġimgħa fuq il-Facebook tal-Partit Laburista kkummenta d-Deputat Clayton Bartolo.

“Għal xi ħadd bħali bi sfond fl-ekonomija d-diskor-

si ta’ Adrian Delia kull nhar ta’ Ħadd iservu biex ikomplu jġegħluni nifhem kemm il-Kap tal-Oppożizzjoni m’għandu ebda ħjiel ta’ kif tmexxi ekonomija ta’ pajjiż.

Agħar minn hekk, lanqas l-iktar fatti bażiċi ma jaf.

Ftit tal-jiem ilu qalilna li f ’Malta hawn 70,000 ruħ li qed jgħixu fil-faqar, minkejja li għandhom impjieg fiss,” ikkummenta Bartolo.

Spjega kif li kieku jkollna nemmnu din iċ-ċifra, ikun ifisser li 38% ta’ dawk kollha li jaħdmu f ’Malta huma foqra.

Jekk tara l-istatistika tal-Eurostat, li ssib faċilment online huma biss 5.2% dawk f ’diffikultajiet finanzjarji minkejja li jaħdmu.

“Bħala gvern se nibqgħu naħdmu biex lil dawn il-5.8% ngħinuhom ukoll. Però rrid ngħid li din hija fost l-inqas rati fl-Unjoni Ewropea,” qal Bartolo.

Però l-Kap tal-Oppożizzjoni spiċċa jħawwad iktar minn

hekk.

Fuq Newsbook qal li s-70,000 ruħ li huma foqra minkejja li jaħdmu huma missirijiet.

L-istatistika uffiċjali turi li hawn 57,000 familja bi tfal dipendenti u minnhom 6,000 huma single mothers.

Jiġifieri f ’Malta b’kollox hawn madwar 52,000 missier bi tfal dipendenti fuqhom.

“Delia lanqas idea ta’ kemm hawn nies u x’jagħmlu m’għandu, aħseb u ara kemm jista’ jkun fdat biex itejbilhom ħajjithom. Il-fatt li Delia għandu partit maqsum qed iwassal biex ma jkunx preparat u agħar minn hekk jispiċċa jagħmel żbalji goffi bħal dawn,” temm Bartolo.

SE JIBQA’ JITJIEB ID-DĦUL TAL-FAMILJI Skont l-aktar proġettazzjonijiet riċenti tal-Bank Ċentrali, fl-2018 l-ekonomija ta’ pajjiżna se tikber b’6%. Dan huwa 2% aktar mir-rata ta’ tkabbir għall-2018 li kien qed ibassar sena ilu l-Bank Ċentrali.

L-esperti tal-Bank Ċentrali qed ibassru li “economic growth over the coming three years to remain strong from a historical perspective.”

L-analiżi tal-Bank Ċentrali tattribwixxi dan għal “the continued impact of the energy reforms, new investment projects and increased labour market participation.” Dan jindika kemm it-tkabbir ekonomiku f ’pajjiżna huwa frott diversi inizjattivi li ħa l-Gvern fl-aħħar snin.

Il-Bank Ċentrali qed ibassar li d-domanda domestika se tkun il-mutur tat-tkabbir ekonomiku. Il-konsum privat ser ikompli jiżdied b’mod sinifikanti, xprunat minn titjib fid-dħul tal-familji.

Fil-fatt, skont il-Bank Ċentrali id-dħul wara t-taxxa tal-familja medja Maltija mistenni jogħla b’ 4.4% fl-2018, u dan wara li jitnaqqas l-effett tar-rata tal-inflazzjoni.

Minkejja ż-żieda fil-konsum,

il-Bank Ċentrali jistima li bħalissa l-familji f ’pajjiżna qed jirnexxilhom ifaddlu kważi ewro minn kull ħamsa li jaqilgħu.

Skont il-Bank Ċentrali fl2018 il-Gvern ser jirreġistra surplus ta’ 1.6% tal-ġid nazzjonali, jew id-doppju tas-surplus li sa sena ilu kien

imbassar mill-istess istituzzjoni. Minbarra hekk l-esperti tal-Bank qed ibassru li s-surplus ser ikompli jisboq il-1% tal-ġid nazzjonali sal2020. B’riżultat ta’ hekk il-piż tad-dejn nazzjonali mistenni jaqa’ għal 40% tal-ġid nazzjonali sa sentejn oħra. Dan ikun l-anqas piż tad-dejn għal

pajjiżna mill-1996 ’l hawn.

Fl-istess ħin, il-Bank Ċentrali qed ibassar li l-bilanċ pożittiv li pajjiżna għandu fil-pagamenti internazzjonali ser jibqa’ ogħla minn 10% tal-ġid nazzjonali. Dan se jirrefletti żieda fl-esportazzjoni, l-aktar fil-qasam tas-servizzi.

L-esperti tal-Bank Ċentrali

qed ibassru li fl-2018 pajjiżna ser ikompli jkollu rata għolja ta’ tkabbir ta’ impjiegi, ta’ 4%. Filwaqt li sa sena ilu l-Bank Ċentrali kien qed ibassar rata ta’ qgħad ta’ 4.8% għall-2018, issa qed ibassar rata ta’ 3.7%. Dan ifisser l-anqas rata ta’ qgħad qatt osservata f ’pajjiżna.

11

24.06.2018

kullhadd.com

FIS-SUQ TAL-QAWSALLA • ID-DRITTIJIET LGBTIQ IDAĦĦLUNA F’SUQ TURISTIKU ĠDID “Esperjenzi li għandna nkunu kburin bihom” – dan kien il-qofol ta’ konferenza li saret aktar kmieni dan ix-xahar f ’Londra u li kienet ta’ suċċess enormi għall-Awtorità Maltija għat-Turiżmu.

Il-konferenza Proud Experiences saret permezz ta’ kollaborazzjoni mal-uffiċċju tal-MTA fl-Ingilterra u l-Irlanda, flimkien ma’ rappreżentanti tal-MTA fl-Amerka ta’ Fuq. Li Malta hija destinazzjoni ideali għatturiżmu ftit tista tiddibattih. Però l-kunċett ta’ reklamar ta’ Malta bħala destinazzjoni ideali għall-persuni LGBTIQ huwa relattivament ġdid. Infatti din kienet l-ewwel darba li l-MTA ipparteċipat, bħala waħda mill-isponsors ewlenin, f ’konferenza ta’ dan it-tip iffukata speċifikament fuq is-suq Ingliż. L-MTA diġà għandha esperjenza f ’konferenzi bħalma huma l-konvenzjoni globali annwali l-ILGTA. F’Londra, quddiem udjenza internazzjonali, kien rikonoxxut il-fatt li Malta żammet postha għat-tielet darba konsekuttiva fl-ewwel post fil-European Rainbow Index; sistema internazzjonali ta’ klassifikazzjoni. L-MTA wasslet il-messaġġ lill-aġenti tal-ivvjaġġar, ditti kbar u esperti mill-industrija li kienu preżenti.

Kurjuża fuq dan il-kunċett, din il-gazzetta tkellmet f ’aktar dettall mal-MTA. Spjegaw li ġeneralment, vjaġġaturi LGBTIQ ikollhom aktar dħul disponibbli biex jonfqu meta jivvjaġġaw, peress li l-koppja tkun magħmula minn żewġ adulti li jaħdmu, ħafna drabi mingħajr tfal dipendenti fuqhom. Din tfisser li jkunu jistgħu jivvjaġġaw aktar spiss u normalment mhux fi staġuni peak.

Peress li pajjiżna riċentement avvanza bi kbir id-drittijiet għall-komunità LGBTIQ, u issa qegħdin fil-quċċata tal-European Rainbow index, għandna messaġġ importanti għall-vjaġġaturi LGBTIQ u nistgħu nippromwovu l-Gżejjer Maltin bħala destinazzjoni sigura.

Dawk li attendew, partikolarment wara li ntwera dokumentarju qasir fuq id-drittijiet għall-komunità LGBTIQ, infexxew f ’applaws mill-qalb. Ir-rispons mill-barranin kien kliem ta’ tifħir dwar Malta. Ir-rappreżentanti tal-MTA esprimew sens ta’ kburija għaliex kien apprezzat il-fatt li qegħdin quddiem nett fir-rigward tad-drittijiet LGBTIQ. Wara li ntwera d-dokumentarju, ħafna nies avviċinaw ir-rappreżentanti tal-MTA u qalu li huma interessati jiġu Malta. Għaldaqstant, talbu informazzjoni biex ikunu jistgħu jagħmlu dan.

Fil-2012, Malta kienet lejn l-aħħar tal-European Rainbow Index, post biss fuq l-Ażerbajġan (li issa huma l-aħħar minn 49 pajjiż), u l-messaġġ għall-vjaġġaturi LGBTIQ ma kien tajjeb xejn. Sal-2016, Malta telgħet sal-quċċata tal-klassifika u permezz ta’ dan, beda jkun possibbli li Malta tattira nies mis-settur LGBTIQ. Il-Gvern ta’ Malta issa ħa passi li huma meqjusin bħala eżempju għad-dinja. Biex nagħtu kuntest, minn 53 pajjiż tal-Commonwealth, 36 minnhom għadhom jikkunsidraw l-omosesswalità bħala delitt, u għalhekk, Malta qed tkun rikonoxxuta bħala pajjiż progressiv. Malta llum hija meqjusa bħala pajjiż li tilqa’ lil kulħadd, irrispettivament mid-diversità tagħhom.

Malta hija destinazzjoni ġdida għal ħafna vjaġġaturi minn madwar id-dinja, li issa qed isiru jafu b’pajjiżna permezz tax-xogħol tal-MTA. L-Awtorità spjegat li vjaġġaturi LGBTIQ mhumiex differenti f ’rigward x’jixtiequ minn btala, ħlief li jridu jkunu siguri u jkollhom il-libertà jivvjaġġaw ma’ min iridu.

Vjaġġaturi LGBTIQ jiġu minn kull età, minn kull klassi soċjali u minn livelli ta’ edukazzjoni differenti. Uħud jiġu għall-bajjiet, oħrajn għal avvenimenti u saħansitra għat-temp xemxi, waqt li oħrajn jiġu għall-kultura, għall-ikel, għall-għadis, għall-istorja ta’ Malta u hemm ħafna li jiġu għal ftit minn kollox!

Hemm min jiġi wkoll biex jiżżewweġ. Dan huwa settur li jħalli ħafna flus fil-but tal-lokali, u dan japplika għaż-żwieġ bejn nies tal-istess sess jew sess differenti. Dan huwa l-każ partikolarment jekk il-koppja ġġib magħha l-familja u l-ħbieb biex jiċċelebraw il-jum speċjali tagħhom.

Dan huwa niċċa tat-turiżmu importanti li jgħin lill-ekonomija tal-pajjiż. It-turisti li jiġu Malta f ’dawn iċ-ċirkostanzi jkunu kkunsidrati turisti ta’ kwalità. Ħafna destinazzjonijiet turistiċi qed jaraw il-potenzjal li jattiraw nies mis-swieq LGBTIQ, però huma ftit li verament huma LGBTIQ friendly u minħabba f ’hekk, ma jistgħux jikkonvinċu n-nies iżuru d-destinazzjoni tagħhom. Bħalissa, Malta qed tissupera destinazzjonijiet turistiċi oħrajn, u permezz ta’ dan, nistgħu nattiraw nies LGBTIQ minn madwar id-dinja. Waqt li t-tibdil fil-liġijiet jippreżenta lil Malta bħala pajjiż LGBTIQ friendly, in-nies Maltin stess iridu jkunu ospitabbli. Skont l-Ewrobarometru, fl-2006, 18% biss tal-Maltin kienu favur żwieġ bejn nies tal-istess sess, imma sal-2015, il-persentaġġ żdied sa 65%. Is-soċjetà Maltija nbidlet u għadha qed tinbidel. Il-bidliet fil-liġijiet segwew it-tibdil fis-soċjetà.

Importanti li nifhmu li meta nitkellmu fuq turiżmu speċifiku għas-settur LGBTIQ, ma nkunux qed noħolqu diskriminazzjoni.

L-MTA tixtieq biss tavża lil parti mis-soċjetà, li aktar spiss milli le tbati minn diskriminazzjoni, li l-messaġġ hu li Malta huwa pajjiż sigur u jilqa’ lil kulħadd.

L-ikbar kompetituri ta’ Malta f ’dan is-settur huma Gran Canaria, Mykonos u Tel Aviv. Xi bliet oħrajn li issa qed jippromwovu ruħhom bħala LGBTIQ friendly huma Valencia u Stokkolma. L-MTA wettqet ħafna riċerka dwar is-suq LGBTIQ, biex ir-reklamar li tuża jirrappreżenta lil Malta b’mod xieraq. Ħadmet ukoll biex ġabet lejn Malta ġurnalisti mir-rivisti LGBTIQ biex jesperjenzaw pajjiżna u jiktbu dwaru. L-MTA ħadmet bis-sħiħ biex tattira il-Gay Festival internazzjonali TropOut lejn Malta, li huwa avveniment irreklamat madwar l-Ewropa kollha.

Barra minn hekk, Malta hija wkoll sponsor ta’ Brighton Pride 2018, li huwa rikonoxxut bħala l-ikbar Pride Festival fir-Renju Unit.

Fi kliem il-Kap tal-Marketing u Deputat CEO tal-MTA, Carlo Micallef, l-esperjenzi li qed toffri Malta huma fil-vera sens tal-kelma indimentikabbli, fil-mod li bih il-pajjiż jgħaqqad esperjenzi kulturali u ta’ divertiment, f ’ambjent mill-isbaħ u f ’kuntest ta’ libertà assoluta tal-espressjoni tal-individwu.

Importanti li nifhmu li meta nitkellmu fuq turiżmu speċifiku għas-settur LGBTIQ, ma nkunux qed noħolqu diskriminazzjoni. L-MTA tixtieq biss tavża lil parti mis-soċjetà, li aktar spiss milli le tbati minn diskriminazzjoni, li l-messaġġ hu li Malta huwa pajjiż sigur u jilqa’ lil kulħadd

12

24.06.2018

kullhadd.com

KWALITÀ MALTA TIBDA TIMTELA BL-ESIBITURI

Erba’ xhur qabel l-avveniment għexieren ta’ imprendituri diġà saru parti minn Kwalità Malta.

Kwalità Malta hija l-ikbar fiera ta’ promozzjoni għall-prodott lokali u fl-ewwel edizzjonijiet tagħha attendew eluf ta’ Maltin li apprezzaw u saħansitra xtraw mill-prodotti li l-imprenditur Malti kien qed jippreżenta.

It-tielet edizzjoni tnediet fl-aħħar xhur u ħafna minn dawk li ħadu sehem drabi oħra diġà kkonkorrew. Naturalment ikkonfermaw mill-bidu għaliex jafu s-suċċess tal-avveniment.

Oħrajn mistennija jingħaqdu fiż-żmien li ġej bl-organizzaturi jgħidu li dawk in-negozji

li għandhom xi prodott lokali, ta’ artiġjanat jew saħansitra xi innovazzjoni Maltija għandhom jaħsbu kmieni jekk iridu jkunu parti minn Kwalità Malta. Dan għax filwaqt li l-fiera hija waħda kbira, l-ispazju fl-MFCC ta’ Ta’ Qali hu dak li hu u fl-ewwel edizzjonijiet kien hemm min spiċċa diżappuntat.

Fuq kollox is-sabiħ ta’ Kwalità Malta, li hija organizzata mill-Partit Laburista, hu li mhix biss fiera ta’ jumejn.

Dawk li jieħdu sehem jingħataw promozzjoni fuq il-midja tal-Partit Laburista li kulħadd jaf li hi fost l-iktar popolari f ’pajjiżna.

Il-Kap Eżekuttiv tal-Partit Laburista, Randolph De Bat-

tista, tenna: “Noffru pakkett komplut u opportunità li ebda fiera oħra li ssir f ’pajjiżna ma tagħti. In-nies se jkunu infurmati dwar min qed jieħu sehem fil-fiera minn qabel u għalhekk se jkunu mħeġġa biex jattendu u jaraw b’għajnejhom. Fix-xhur ta’ qabel il-fiera nxandru programmi speċjali fuq ONE, filwaqt li f ’dak it-tmiem il-ġimgħa jkollna wkoll xandir live minn fuq il-post.”

Fost oħrajn mistennija jsiru wkoll numru ta’ attivitajiet li jagħmlu l-avveniment wieħed partikolari u se jkunu offruti wkoll numru ta’ faċilitajiet bħal dak taċ-child care.

“Imdorrijin norganizzaw avvenimenti kbar u għal-

hekk naħsbu sal-inqas dettall. B’hekk Kwalità Malta se terġa’ tkun esperjenza mill-isbaħ għal min jesponi l-prodott tiegħu u min jiġi jixtri u jieħu pjaċir,” qal De

Battista.

Kwalità Malta se ssir bejn is-16 u t-18 ta’ Novembru u min irid jieħu sehem għandu jibgħat email fuq info@ kwalitamalta.com

FUQ IL-BAĦAR, KUN PRUDENTI

Transport Malta ħejjiet kampanja biex tqajjem kuxjenza fuq is-sigurtà fil-baħar. Il-kampanja qed tiffoka l-iktar fuq dawk li għandhom biċċa tal-baħar, u li matul is-sajf iqattgħu ħafna ħin igawdu l-baħar madwar Malta u Għawdex.

Malta tħaddan komunità dejjem tikber ta’ dilettanti tal-baħar u għaldaqstant tajjeb li Transport Malta tqajjem iktar kuxjenza fost dawk il-bosta li jiffrekwentaw l-ibħra u l-bajjiet Maltin matul ix-xhur tas-sajf.

Prudenza Importanti li kull min isuq biċċa tal-baħar ikun moħħu hemm il-ħin kollu. Il-kundizzjonijiet fuq wiċċ il-baħar jinbidlu fi ftit ħin, u faċli tiltaqa’ ma’ xi ħaġa li mhix mistennija. Min isuq id-dgħajsa jrid ikun ippreparat għal dak li jista’ jinqala’, kull mument jara fejn hu sejjer u dak li hemm madwar id-dgħajsa jew biċċa tal-baħar. L-osservazzjoni kontinwa, li hija obbligatorja, tista’ tevita bosta inċidenti.

Għandna dejjem inkunu prudenti u fejn għandna dubju inċedu.

Tarmi xejn fil-baħar Importanti li meta ngawdu l-baħar, nirrispettaw l-ambjent biex nibqgħu ngawdu l-baħar aħna u dawk li jiġu warajna. Dak li narmu fil-baħar jista’ jibqa’ fil-baħar għal ammont kbir ta’ snin għad-detriment tal-baħar stess, tal-ispeċi li jgħixu fih u tagħna stess. Minbarra l-ħsara irreparabbli li ssir lil qiegħ il-baħar u lil bosta speċi tal-baħar, ħadd ma jieħu gost jgħum f ’miżbla.

Flixkun tal-plastik jista’ jdum mal-450 sena biex jiddekomponi.

Partjiet minn sigarett jibqgħu bejn sena u ħames snin.

Għall-għawwiema Din il-kampanja qed tindirizza wkoll lill-għawwiema. Fil-jiem li ġejjin Transport Malta se tibda tħejji żoni ddedikati għall-għawm madwar Malta u Għawdex kollha. L-Awtorità tħejji madwar 50 żona f ’postijiet popolari ma’ dawk li jħobbu jgawdu l-baħar tul ix-xhur tas-sajf. Inħeġġu lil dawk li jinżlu fil-baħar biex kemm jista’ jkun jagħmlu użu minn dawn iż-żoni mħejjija apposta u jevitaw li jgħumu minn fejn jgħaddu ħafna dgħajjes. Għandhom ukoll ikunu konxji tal-kurrenti u tal-qawwa tar-riħ biex jevitaw li jispiċċaw f ’xi diffikultà li jista’ jkollha konsegwenzi traġiċi.

Għandna nevitaw li ngħumu fejn rampi (slipways) li jintużaw biex iniżżlu d-dgħajjes. L-għawwiema wkoll għandhom ikunu prudenti fejn il-baħar.

13

24.06.2018

kullhadd.com

B’GĦATX GĦAL IKTAR UGWALJANZA B’deċiżjoni unanima tal-Eżekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista, Paula Cauchi u Christian Camilleri nħatru bħala Uffiċjali għall-Opportunitajiet Indaqs fl-Eżekuttiv Nazzjonali.

Permezz ta’ din il-kariga, l-Uffiċjali Opportunitajiet Indaqs għandhom ir-responsabbiltà li jieħdu inizjattivi biex jindirizzaw id-diskriminazzjoni u l-esklużjoni soċjali u jimplimentaw strateġiji kontra kull forma t’abbuż.

Paula Cauchi hija avukat u attivista fil-qasam tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri. Tul il-karriera tagħha fil-ġurnaliżmu u bħala kelliema tal-Gvern għall-ugwaljanza ħadmet biex toħloq kuxjenza fuq id-diskriminazzjoni li għadha teżisti bejn is-sessi.

“Nixtieq li bħala partit nixprunaw iktar bidla fil-mentalità tas-soċjetà dwar l-ugwaljanza u nindirizzaw il-problemi li għadhom jikkawżaw diskriminazzjoni bejn individwu u ieħor” qaltilna Cauchi.

“Tul l-aħħar snin rajt Gvern

li indirizza, b’inizjattivi konkreti, l-inugwaljanza fis-soċjetà.

Iżda fadal xi jsir biex ngħidu li lħaqna l-ugwaljanza f ’pajjiżna. Permezz ta’ dan ir-rwol fil-Partit Laburista, nixtieq li nagħti vuċi lil dawk li għadhom jesperjenzaw diskriminazzjoni abbażi tal-ġeneru, razza, kulur

jew reliġjon biex flimkien insibu soluzzjoni għal dawn is-sitwazzjonijiet,” tenniet Paula.

Hi żiedet tistqarr li l-iktar qasam għal qalbi huwa l-ugwaljanza bejn il-ġeneri. “Minn dejjem kont attivista tad-drittijiet tan-nisa u issa għandi l-opportunità li naħdem id

f ’id ma’ partit li hu magħruf għall-femminiżmu biex għal darb’oħra nkunu katalisti tal-bidla,” temmet Cauchi.

Christian Camilleri huwa gradwat bħala għalliem talPSCD u jaħdem mal-Kummissjoni għad-Drittiijiet ta’ Persuni b’Diżabilità. Mal-KullĦadd Camilleri saħaq “se nuża din l-opportunità sabiex niżgura li d-drittijiet tal-minoranzi jibqgħu fiċ-ċentru tal-politika tal-Partit Laburista.”

“F’kull opportunità li kelli dejjem semmajt leħni favur id-drittijiet tal-minoranzi. Fil-

fatt fil-passat ħdimt fl-għaqda volontarja Breaking Limits.

Nemmen li din l-esperjenza flimkien m’oħrajn se jgħinuni għax bis-saħħa t’hekk għamilt diversi konoxxenzi li jistgħu jgħinuni fil-ħidma tiegħi bħala Uffiċjal Opportunitajiet Indaqs. Konvint li fi ħdan il-Partit Laburista se nkun nista’ nwettaq din il-ħidma bl-aħjar mod għax nemmen li dan il-partit minn dejjem kien id-dar naturali tal-minoranzi u dan tixhdu l-istorja passata u riċenti tiegħu,” temm jgħid Camilleri.

14

24.06.2018

kullhadd.com

L-IMNARJA: TRADIZZJONI TMUR LURA IKTAR MINN

Kitba ta’ CLIFFORD GALEA Id-drawwiet Maltin, li fil-biċċa l-kbira tagħhom huma msejsa fuq il-folklor rurali u r-reliġjon, għadhom viżibbli ħafna fil-ħajja ta’ kuljum, l-aktar notevoli, permezz tal-festa tar-raħal. Din iċ-ċelebrazzjoni tal-qaddis patrun tar-raħal lokali bdiet aktar minn erba’ sekli ilu, matul ir-renju tal-Kavallieri ta’ San Ġwann u, sal-lum, għadha ġġib magħha varjetà kkulurita tat-tbaqbiq ferrieħi tipiku tal-Mediterran. Possibilment l-aktar waħda popolari hija l-festa ta’ San Pietru u San Pawl, magħrufa wkoll bħala l-Imnarja. Dan l-avveniment importanti fil-kalendarju kulturali jiġi ċċelebrat fil-Buskett u fih ikun hemm wirjiet ta’ annimali u ta’ prodotti agrikoli, il-fenek imsajjar b’mod tradizzjonali u l-għana - tip

ta’ mużika tradizzjonali Maltija.

Il-ħajja tat-tradizzjonijiet tibda minn kmieni fil-ħajja tal-familja Maltija. Il-maġġoranza kbira tat-trabi jiġu mgħammda fit-twemmin Kattoliku u din iċ-ċelebrazzjoni ġeneralment tkun tinvolvi okkażjoni soċjali mal-familjari u l-ħbieb u ovvjament l-ikel li huwa element essenzjali fiċ-ċelebrazzjonijiet Maltin.

Ftit wara, ġeneralment meta t-tarbija tagħlaq sena, il-Maltin jipprattikaw tradizzjoni msejħa l-quċċija, fejn it-tarbija trid titkaxkar lejn ġabra ta’ oġġetti, waqt li l-familjari u l-ħbieb iħeġġu lit-tarbija biex tiġbor xi ħaġa. It-tradizzjoni tgħid li l-oġġett li jintgħażel jirrappreżenta l-karriera futura tat-tifel jew tifla.

L-oġġetti li jitpoġġew tipikament ikunu jinkludu kuruna tar-rużarju, li tindika vokazzjoni reliġjuża, bajda iebsa, li tissimbolizza l-prosperità,

kif ukoll oġġetti aktar moderni, bħal calculator, li tissimbolizza karriera fil-finanzi.

Is-sagramenti reliġjużi l-oħrajn jiġu ċċelebrati bl-istess entużjażmu, inkluż dak tal-Ewwel Tqarbina, fejn it-tfal jitlibbsu lbies lelliexi u anġeliku. Din iċ-ċelebrazzjoni tiġi segwita minn dik tas-sagrament tal-Griżma tal-Isqof, li wkoll tiġi ċċelebrata fi stil simili.

F’Malta, it-tiġijiet jiġu ċċelebrati bilkbir. It-tieġ tradizzjonali Malti għadu ħaj u b’saħħtu. Għalkemm matul is-snin saru xi modifiki, il-kunċetti prinċipali għadhom jiġu pprattikati: iċ-ċerimonji kważi dejjem isiru fi knisja, segwiti miċ-ċelebrazzjonijiet, li ġeneralment isiru fis-swali tat-tiġijiet jew f ’xi wieħed mill-ħafna ġonna tal-gżejjer. L-għarajjes iqassmu ornamenti jew rigali żgħar bħala sinjal ta’ ringrazzjament u bħala tifkira ta’

dik l-okkażjoni speċjali lill-mistednin. Ma għandniex xi ngħidu, l-ikel jerġa’ għandu sehem importanti fiċ-ċelebrazzjonijiet, b’mod partikolari l-ħelu. It-tiġijiet Maltin kważi dejjem ikollhom il-perlini – tip ta’ ħelu delizzjuż li oriġina f ’Abruzzo fl-Italja u li mhuwa xejn għajr lewż miksi b’taħlita ħelwa magħmula miz-zokkor.

Iżda l-festa tal-Imnarja tibqa’ waħda mill-aktar festi importanti fil-kalendarju kulturali Malti. Il-festa tad29 ta’ Ġunju, illi fiha niċċelebraw lill-Appostli San Pietru u San Pawl tmur lura ħafna fiż-żmien, aktarx qabel il-wasla tal-Kavallieri fl-1530.

Ir-Rumani kienu jiċċelebraw festa pagana msejħa “Luminaria”, li tagħha, il-kelma Maltija “Imnarja” hija korruzzjoni. L-isem “Luminaria” ġej mill-fatt li fil-lejl tad-29 ta’ Ġunju kienu jinħarqu għadd ta’

fjakkoli u ħġejjeġ.

Din il-festa żdiede fi żmien l Ordni ta Ġwann f ’Malta. F ni nsibu dokume jirrakkonta l-festa 29 ta’ Ġunju 175 jiddeskrivi propr Pinto dik is-sena k tal-Imnarja. Wara Mastru 16-il sena kabbar il-festa b bħala l-Prinċep ta “Filgħodu km ta tal-ħamsa, il-G mill-palazz tiegħu bat, fuq karrozza żwiemel. Miegħu il-Gran Prijur tal wali ta’ San Ġwa Berġa tal-Aleman fil-karozzini tag tal-palazz tal-Gran

15

24.06.2018

kullhadd.com

MALTIJA LI 500 SENA

et fil-kobor tagħha l-Kavallieri ta’ San Fl-Arkivji tal-Ordent interessanti li tal-Imanarja tad7. Dan ir-rakkont rju kif is-Sultan kabbar is-solennità li kien ilu Gran huwa ħa sehem, u il-preżenza tiegħu l-gżira. mieni, għall-ħabGran Mastru telaq tal-Belt lejn ir-Ramiġbuda minn sitt kien hemm riekeb -Knisja Konventnn, u l-Prijur talnja. Wara mxew għhom, l-uffiċjali n Mastru. Il-mem-

bri tal-Kunsill tal-Imdina kienu jistennewhom biex jilqgħuhom filBieb tal-Belt malli jaslu.

Meta wasal il-Gran Mastru ta riċeviment fil-palazz tiegħu u minn hemm reħiela lejn il-Katidral fejn attenda għall-funzjoni kollha tal-festa tal-Appostli San Pietru u San Pawl minn fuq it-tron maġistrali. Wara, il-Gran Mastru offra pranzu kbir mill-ġdid fil-palazz tiegħu u wara l-ikla, mal-mistednin telaq għal fuq is-Saqqajja biex jassisti għat-tiġrijiet. L-ewwel saru t-tiġrijiet tat-tfal u warajhom dawk tal-irġiel. Segwew it-tlielaq tal-bhejjem jiġifieri dawk tal-ħmir, tal-bgħula, tad-dwieb u fl-aħħar taż-żwiemel. Wara dawn, deher ir-Riċevitur tal-Gran Mastru fuq it-terrazzin tas-Saqqajja, u minn hemm xeħet għadd kbir ta’ muniti tal-fidda fost in-nies preżenti. Warajh ħareġ il-Gran Mastru u waddab

muniti oħra tad-deheb.”

Għall-bdiewa ta’ dari, l-Imnarja kienet festa kbira li taħbat proprju wara l-ħsad. Bla dubju, illum hija l-akbar festa agrarja f ’Malta li fiha niċċelebraw il-bżulija u l-ħidma sfiqa tal-bdiewa u tar-raħħala Maltin.

Fl-antik, il-bandu kien jinqara nhar it-twelid ta’ San Ġwann, festa li taħbat fl-24 ta’ Ġunju u l-qari kien isir fl-Imdina u fir-Rabat. Illum, il-festi tal-Imnarja jitħabbru permezz tal-bandu fi tmiem il-ġimgħa ta’ qabel it-28 ta’ Ġunju. Il-bandu jinqara l-Belt Valletta, imbagħad l-Imdina u wara r-Rabat.

Fl-Imdina ssir purċissjoni bil-parteċipazzjoni tal-membri tas-Soċjetà Agrarja u li fiha jinġarru wkoll il-paljijiet illi jkunu se jingħataw lir-rebbieħa tat-tiġrijiet ta’ nhar l-Imnarja. Kif il-purċissjoni toħroġ mill-Imdina, jingħaqdu magħha

parteċipanti mill-pubbliku li jġibu magħhom żwiemel miżmuma fuq il-brilja. Il-purċissjoni tieqaf quddiem in-niċċa storika ta’ San Pawl li tinsab fis-Saqqajja, u hawn jitbierku l-paljijiet.

Lejlet il-festa ta’ San Pietru u San Pawl, jiġifieri fit-28 ta’ Ġunju, waranofsinhar tintrama l-wirja agrarja taħt it-tinda tal-Buskett, wirja tradizzjonali li ilha ssir mill-1854.

Filgħaxija jkun hemm għana mal-kitarri, ikel u nbid sa kmieni filgħodu.

L-istuffat tal-fenek u l-fenek moqli fit-tewm huma żewġ platti sinonimi mal-festa tal-Imnarja. Fl-antik, innies li jinġabru l-Buskett f ’lejlet l-Imnarja kienu jorqdu taħt is-siġar sabiex l-għada jisbħu hemm.

Mas-sbieħ tad-29 ta’ Ġunju, fil-Buskett jibdew jaslu r-raħħala li jtellgħu il-bhejjem tagħhom għall-wirja, u wara li dawn ikunu sabu posthom

terġa’ tinfetaħ il-wirja għall-pubbliku. Issir ukoll kompetizzjoni tal-ħlib tal-mogħoż u għall-ħabta ta’ nofsinhar jitqassmu l-premjijiet u l-paljijiet lill-parteċipanti.

Waranofsinhar jintlaħaq il-qofol tal-festa bit-tiġrijiet tal-bhejjem: ħmir, bgħula u żwiemel, tradizzjoni li ilha ġejja minn żmien il-Kavallieri.

Dawn isiru fi Triq it-Tiġrija, taħt isSaqqajja. Fi żmien il-Kavallieri kienu jsiru tiġrijiet tas-subien, tal-iskjavi, tal-irġiel u tal-ħmir. Kienu jsiru wkoll tiġrijiet tal-bgħula, dwieb u żwiemel. Il-Gran Mastru kien jara t-tiġrijiet u jqassam il-paljijiet milLoġġa tal-Paljijiet; dik il-binja f ’forma ta’ ħnejja li hemm f ’nofs it-telgħa tas-Saqqajja. It-tiġrijiet kienu jsiru fuq id-dahar u mingħajr sarġ.

Illum isiru tiġrijiet bis-serkini wkoll.

Il-festa kienet u għadha tintemm bl-għoti tal-premjijiet tat-tiġrijiet.

16

24.06.2018

kullhadd.com

IL-PN MILLI JKOLLU JTIK

Mid-Djarju ta’ Nazju n-Nazzjonalist Il-Ħamis 14 ta’ Ġunju Tgħid xejn, fl-aħħar ġie xi ħadd mill-Kummissjoni Ewropea li mhux bħal dak Juncker li moħħu biss biex jilgħaq lil Joseph Muscat. Vera Jourová tidher li mhix lesta tilagħqu lil Joseph Muscat. Mhux għax qalet xi ħaġa ġdida, għax dak li qalet tgħidx kemm ilna nisimgħuh minn Ana Gomes u minn David Casa, Kap (mhux tal-partit) tad-delegazzjoni tagħna fil-Parlament Ewropew.

Imma tal-anqas din Vera Jourová ppruvat iddaħħal naqra dubju dwar il-mod kif qegħdin imexxu Joseph Muscat u sħabu, u mhux qishom kollox qegħdin jagħmlu tajjeb.

Il-ħasra hi li ftit li xejn huma dawk li qegħdin jagħtu kas ta’ dak li qiegħda tgħid, għax mil-lum kulħadd moħħu fitTazza tad-Dinja. Trid tkun iffissat bħali biex toqgħod issegwi l-politika waqt it-Tazza tad-Dinja, għalkemm ikolli nammetti li qiegħed nagħti kas it-Tazza tad-Dinja ftit li xejn, għax ma kkwalifikawx it-Taljani, għax kieku tgħidx x’deni għandi!

Il-Ġimgħa, 15 ta’ Ġunju Qiegħed tara, man, kif mhux minnu dak li qal il-Viċi Sindku ta’ San Ġiljan li dan il-partit glorjuż tagħna qatt ma kien maqsum daqskemm huwa llum! Kien maqsum sa ftit ilu, u dan kien qalu Pierre Portelli, l-id il-leminija tal-Kap Adrian Delia. Imma issa dan kollu spiċċa. Tal-anqas hekk qalilna s-Segretarju Ġenerali Clyde Puli. Huwa minnu li hemm membri parlamentari li mhumiex jaqblu mal-Kap Adrian Delia, imma kif qal Clyde Puli m’għandniex għalfejn ninwketaw dwar dan, għax dawn kulma qegħdin jagħmlu huwa li jisparaw għal saqajhom u billi jisparaw għal saqajhom Jason Azzopardi, Simon Busuttil, Karol Aquilina u l-oħrajn, dawn saqajhom jistgħu jolqtu u mhux saqajn il-partit glorjuż tagħna.

Jgħaddi ftit żmien u dawn isiru irrelevanti, kif saret irrelevanti Marlene Farrugia, dejjem skont Clyde Puli. Mhux għax nieħu gost ngħid dan il-kliem fil-konfront ta’ Simon, għax jien għadni nammirrah, imma jien il-partit dejjem jiġi l-ewwel u qabel kollox.

Is-Sibt, 16 ta’ Ġunju Huwa minnu dak li qal Clyde Puli li kulma qegħdin jagħmlu Simon Busuttil, Jason Azzopardi, Karol Aquilina, u sħabhom, huwa li qegħdin jisparaw għal saqajhom, imma żżejjed kollu żejjed, man!

X’jiġifieri joqogħdu jesponu lill-Kap tal-partit glorjuż tagħna jiżfen u jgħajruh li tilef il-kontroll tiegħu nnifsu.

Mela billi wieħed jiżfen ikun tilef il-kontroll tiegħu nnifsu, x’kull waħda! U xi jridu jgħidu biha li jeħduha kontra mart il-Kap tagħna, sempliċiment għax rawha titkellem mal-Prim Ministru f ’attività soċjali. Mela mhux kulħadd għandu dritt jitkellem ma’ kulħadd! Anke jien, li niftaħar li jien l-akbar Nazzjonalist, ma niddejjaqx inkellem il-Laburisti.

U allaħares ma nagħmilx hekk, għax kieku ma nkellimx aktar lil Ġorġ tal-ħanut ta’ ħdejna, u ma kienx ikolli ma’ min noqgħod nara l-logħob tatTazza tad-Dinja. Mhux għax qiegħed nieħu ħafna gost, għax in-nuqqas tat-Taljani nħossu wisq.

Il-Ħadd, 17 ta’ Ġunju

daħka daħaqha Ġorġ għax l-Ingliżi rebħu fl-aħħar minuta.

Għalkemm konna miftehmin li lanqas hu ma jgħajjat u jogħla jekk jiskurjaw l-Ingliżi, kelmtu żammha biss fl-ewwel gowl, għax meta skurjaw it-tieni ma setax jikkontrolla lilu nnifsu.

Ma għedtlu xejn għax f ’qalbi għedt: għalhekk sabiħ il-futbol.

It-Tlieta, 19 ta’ Ġunju Ladarba nkun naf li se jkun hemm xi forma ta’ protesta kontra l-Gvern ta’ Joseph Muscat, dejjem minn ta’ quddiem inkun. Għalhekk illejla ma stajtx ma nkunx quddiem il-Parlament, għalkemm qgħadt naqra lura għax ma ħadt l-ebda kartellun miegħi għax lanqas biss indenjajt ruħi nara fuq xiex kienet il-protesta. Ħsibt li kienet se tkun xi ħaġa simili għal dik is-siġra (tal-anqas hekk qalu li hi) ta’ qabel tidħol fil-Ġnien tal-Barrakka. Imma ħadt gost aktar minn drabi oħra, għax rajt lill-Kap talpartit glorjuż tagħna jieħu b’idejn dawk li kellhom ilkartelluni f ’idejhom. U ħadt gost aktar meta sirt naf li d-deputati kollha tagħna kienu vvutaw kontra l-liġi tal-IVF. U mela jiġi l-Viċi Sindku ta’ San Ġiljan u joqgħod jgħidilna li l-partit tagħna qatt ma kien maqsum daqskemm huwa maqsum illum. Hawn nies li għandhom qalbhom żgħira wisq u mhumiex kapaċi jagħmlu kuraġġ u jħarsu ’l quddiem. Ara jien dejjem ottimist. Ottimist li nagħtuhom tkaxkira f ’tal-Parlament Ewropew, f ’tal-Kunsilli Lokali u eventwalment fl-elezzjoni ġenerali. Diġà qiegħed noħlom b’Adrian Delia dieħel Kastilja.

Nispera li ma jibqax biss ħolm!

Xejn ma naqbel ma’ dak li qal il-Kap li mmorru bilkontijiet tad-dawl u tal-ilma tal-familji li ġew l-istamperija għand l-istituzzjonijiet biex jinvestigaw. Kieku kont jiena minfloku, inżomm il-kontijiet għandi u nkompli nwiegħed li meta nkunu fil-gvern nagħtuhom il-flus lura, kif wara kollox kienu għamlu talLabour fuq it-taxxa tal-karozza.

Fi ftit kliem inżommhom bħala karrotta għallelezzjoni. Għax wisq nibża’ li l-istituzzjonijiet jagħmlu dak li qiegħed jgħidilhom jagħmlu Adrian Delia, jinvestigaw kull każ, u mbagħad meta tasal l-elezzjoni, iroddulhom il-flus lura u jkunu huma li jirbħu l-voti, u mhux aħna! Nixtieq kieku niltaqa’ ma’ Adrian Delia u ngħidlu x’inhi l-opinjoni tiegħu, kif kont nagħmel fi żmien Simon Busuttil, imma l-problema hi li Adrian Delia L-Erbgħa, 21 ta’ Ġunju rari jkun l-istamperija għax irid li l-partit glorjuż tagħna jkun Qiegħed jirnexxilna nagħmlu aktar viċin in-nies. xi ħaġa, man! Bil-kampanja li qegħdin nagħmlu billi nżeffnu fin-nofs il-pulizija u l-Qrati, It-Tnejn, 18 ta’ Ġunju qiegħed jirnexxilna nnaqqsu Jien u Ġorġ tal-ħanut ta’ ħdejna l-fiduċja tan-nies fil-Qrati. kuljum qegħdin niltaqgħu Saħansitra hawn ħafna nies naraw il-logħob tat-Tazza li jgħidu li l-ġudikatura mhix tad-Dinja flimkien. Illum ma indipendenti. Ħej, Ħej! Stenna kinitx eċċezzjoni għalkemm naqra. Nispera li ħafna minbi ftehim li ma nappoġġjax nies li jemmnu li l-ġudikatura lit-Tuneżija għax Ġorġ b’ruħu mhix indipendenti jagħmlu dan u b’ġismu mal-Ingliżi. Jien proprju għax numru sostanzjali ma sibt l-ebda oġġezzjoni ta’ mħallfin u maġistrati nħatru għal dan għax kont qiegħed fi żmienna, hux! Għax jekk naħseb li t-Tuneżini qatt ma hu hekk ma tantx għandna kellhom ċans li jħabbtuha għalfejn noqogħdu nippruvaw mal-Ingliżi. Imma arrali għax nitfgħu dell ikrah fuq il-Gvern tawhom logħba tajba u ngħid ta’ Joseph Muscat. Insomma, id-dritt minn taħt il-mejda fil- issa huma fil-gvern u allura bar tal-każin, biex Ġorġ żgur huma responsabbli. U bilħaqq, ma jindunax, tgħidx kemm x’sar minnu l-każ tar-raġel ta’ bdejt nogħrok idejja xħin beda Giovanna Debono, għax issa joqrob tmiem il-logħba bir- ilna żmien twil ma nisimgħu riżultat ta’ draw. Imma l-aħħar dwaru!

CATHERINE

FENECH

Membru fl-Eżekuttiv Nazzjonali PL

Lil hinn mill-kontroversja tal-vapur Aquarius u l-immigrazzjoni illegali fil-Mediterran rajna li s-sitwazzjoni bilaterali bejn żewġ pajjiżi fuq kwistjoni ta’ immigrazzjoni wasslet ukoll biex jiżżeffnu affarijiet oħra fosthom l-enerġija li nixtru mill-interconnector. Iffaċċjati minn ċirkostanzi bħal dawn nikkonkludu kemm hu għaqli l-proġett tal-impjant tal-enerġija mill-gass u l-politika intelliġenti ta’ dan il-Gvern li jaddotta sistema ta’ energy mix. Niftakru li l-Oppożizzjoni Nazzjonalista tgħidilna li l-power station tal-gass hi żejda u m’hemmx bżonnha.

Tiskanta kif wara din l-istqarrija minn Di Maio, waqa’ skiet perfett ġewwa d-Dar Ċentrali.

Meta jiġu daharhom mal-ħajt l-Oppożizzjoni jew tmur tistaħba u ma titkellimx, jew tarma l-karru tal-gideb jew inkella saħansitra joħorġu stqarrijiet differenti u kontradittorji mill-kampijiet diversi li hi magħmula din l-Oppożizzjoni.

Proġett infrastrutturali millaqwa tas-Central Link li nieda l-Gvern u li se jtaffi l-problema tat-traffiku fiċ-ċentru talpajjiż ukoll irnexxielu jħarbat lill-Oppożizzjoni meta reġa’ wera l-qasma fil-PN hekk kif kellna l-Viċi Kap David Agius joħroġ voċiferu kontra dan il-proġett u mbagħad fid-daqqa u l-ħin joħorġu eks deputati u kunsilliera tal-PN li faħħru u tkellmu favur dan il-proġett.

Jien nemmen li fl-aħħar millaħħar meta dan il-proġett jitwettaq, il-PN mhux talli jogħġbu, talli ċerta li jgħid li sar grazzi għalih. Dan hu proġett li ilu skedat minn żmien amministrazzjoni Nazzjonalista, imma l-PN filgvern qatt ma kellu l-kuraġġ li jwettaq minħabba l-biża’ tat-telf tal-voti. La jkunu lesti proġetti oħra infrastrutturali bħal dak tal-junction tal-Marsa, żgur li se jipprovaw jattribwixxu dan il-proġett mal-PN. Anki dwar il-bini mill-ġdid ta’ Triq il-Wied f ’Ħal Balzan ukoll qed jipprovaw jirkbu fuq il-proġett u jgħidu li hu grazzi għall-PN li se ssir din

it-triq. Imma issa drajnieha din it-tattika, fejn jikkritikaw bla kantunieri u mbagħad jagħmlu U-turn meta jaraw is-suċċess fil-proġetti li qed jitwettqu u saħansittra jkollhom il-wiċċ li jgħidu li saru bis-saħħa tagħhom.

Kull okkażjoni hija tajba għall-PN sabiex jirkeb il-karru politiku. Imma kull okkażjoni qed turi l-qasmiet li hemm bejniethom. Din is-sitwazzoni miskina reġgħet immanifestat ruħha din ilġimgħa wara s-sentenza li tat il-Qorti Ewropea fuq l-insib f ’pajjiżna. Kien pront ħareġ tweet l-Eks Kap tal-PN Simon Busuttil qal li n-nassaba belgħu l-lixka ta’ Joseph Muscat u tawh il-vot u mbagħad daħak bihom.

Milli jidher l-Eks Kapo reġa’ ħa r-riedni f ’idu u qabad u stqarr fehemtu fil-pubbliku fuq kwistjoni ta’ interess nazzjonali mingħajr ma kkonsulta mal-amministrazzjoni u mal-Kap tal-Partit tiegħu stess. Delia ma ħax gost. Imma lil Busuttil ma tantx tagħtih tort li ħareġ stqarrija malajr malajr għaliex għandu ħafna x’jiddefendi u xi jwieġeb. Imbagħad il-PN ta’ Delia ħarġu l-istqarrija tagħhom fejn qalu li eluf ta’ nassaba ma jistgħux jibqgħu jipprattikaw id-delizzju tagħhom minħabba deċizjonijiet ħżiena li ttieħdu minn dan il-Gvern fuq l-insib.

Irid tassew ikollok wiċċek bla żejt biex toħroġ stqarrijiet bħal dawn. Meta naħseb li jkunu missew il-qiegħ tal-arroganza, jiġu l-fazzjonijiet diversi tal-PN u flok jammettu li gidbu lin-nassaba u ingannawhom, joħorġu stqarrijiet arroganti u tal-mistħija bħal dawn biex mingħalihom jgħattu xturhom u bil-wiċċ tost għandhom l-ardir li jwaħħlu f ’Joseph Muscat.

Mhux ta’ b’xejn tant iħobbu jitilgħu u jinżlu t-taraġ tal-qorti għax wiċċhom u l-għatba tal-qorti l-istess.

Mhux se ninsew li fil-ġirja għar-referendum għall-isħubija ta’ Malta flUE, Eddie Fenech Adami kien qal li l-kaċċa u l-insib se jibqgħu jiġu pprattikati bħala parti mit-tradizzjoni tagħna.

Simon Busuttil, li kien ilKap tal-MIC fi żmien in-negozjati ta’ Malta mal-UE għall-isħubija, kien assigura li l-insib se jkompli wara li nissieħbu fl-UE u anki wara l-2007. Dan kollu wegħduh il-PN u issa għandhom ilwiċċ li jgħidu li kien il-PL li nganna lin-nassaba. Ma jafux jistħu.

17

24.06.2018

kullhadd.com

DIFIŻA WAĦDA EDITORJAL

Gvern Laburista għamel minn kollox biex din ittradizzjoni tibqa’ fis-seħħ.

Gvern Laburista dejjem kien konsistenti u żamm kelmtu

Id-deċiżjoni tal-Qorti Ewropea dwar l-insib din il-ġimgħa, tweġġa’, l-aktar lil dawk li għalihom dan id-delizzju huwa parti integrali minn ħajjithom, jew fi kliem aktar sempliċi, għalihom huwa kollox.

Hija diffiċli jniżżluha dawk il-persuni li jagħmlu għomorhom jiġru minn mansab għal ieħor, fil-kampanja.

Persważ iżda, li n-nassaba kollha jafu fil-fond ta’ qalbhom min ħadem jew le tabilħaqq biex jiddefendi d-delizzju tagħhom, il-mod ta’ ħajja tagħhom.

Iddefendihom min, wara 4 snin, 4 staġuni, wara xulxin ma jonsbu, innegozja mal-Kummissjoni Ewropea, deroga biex setgħu jerġgħu joħorġu u jipprattikaw id-delizzju tagħhom. Kien Gvern Laburista mmexxi minn Joseph Muscat li reġa’ fetaħ l-istaġun fl-2013, għal seba’ speċi ta’ għasafar tal-għana bejn Ottubru u

Diċembru.

Iddefendihom min ma ramiex ix-xugaman u qata’ qalbu qabel beda.

Iddefendihom min kien dejjem ċar u inekwivoku.

Iddefendihom min ma gidbilhomx.

Gvern Laburista għamel minn kollox biex din it-tradizzjoni tibqa’ fis-seħħ.

Gvern Laburista dejjem kien konsistenti u żamm kelmtu.

Il-Partit Nazzjonalista, dak iż-żmien fil-Gvern, lin-nassaba wriehom id-debba u qabżihom il-ħmara. Ried juża lin-nassaba u l-kaċċaturi u l-familji tagħhom biss għall-voti u xejn aktar. Intbagħtu ħafna ittri, saru diversi reklami, iżda fl-aħħar mill-aħħar kien kollu gideb u xejn aktar.

Illum qed jipprova jitfa’ t-tort fuq il-Gvern, iżda din il-bużżieqa, bħal ħafna oħrajn, qiegħdha tinfaqa’ f ’wiċċhom. Għax ma jist-

għux jitwemmnu, ħadd ma jista’ jeħodhom bis-serjetà.

Ma jistgħux jitwemmnu lanqas għax anke r-reazzjoni li kien hemm għall-aħbar tad-deċiżjoni tal-Qorti Ewropea kien hemm żewġ verżjonijiet differenti għaliha. Kien hemm il-verżjoni li ħarġet l-ewwel minn Simon Busuttil, li ironikament kien imexxi l-Uffiċċju Informazzjoni dwar l-Unjoni Ewropea u li dwaru ħa eluf fi ħlas, fl-istess żmien li kienu jintbagħtu l-ittri ‘jassiguraw’ li l-insib se jibqa’, u kien hemm ir-reazzjoni tal-Kap tal-Oppożizzjoni Adrian Delia li ma ddejjaq xejn fil-midja lokali jikser lil Simon Busuttil.

Ma ftehmux kif se jwaħħlu eżatt it-tort li għandu l-firma biss tal-Partit Nazzjonalista.

Id-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja Ewropea ddeċidiet kontra l-applikazzjoni ta’ deroga tal-insib fuq seba’ speċi ta’ għasafar

tal-għana fl-istaġun tal-ħarifa. Id-deċiżjoni mhix appellabbli, iżda issa huwa xogħol il-Gvern li jevalwa din id-deċiżjoni bir-reqqa biex kwalunkwe deċiżjoni li jieħu tkun studjata sew.

Għal din il-kawża quddiem il-Qorti Ewropea l-Gvern iddedika r-riżorsi kollha possibbli biex iddefenda l-każ bl-aħjar mod flimkien mal-għaqdiet li jirrappreżentaw lin-nassaba fejn flimkien tressaq il-każ kollu quddiem il-qrati biex it-tradizzjoni tibqa’ fis-seħħ.

Iżda d-deċiżjoni hi li hi.

Li hu żgur huwa li dan ilGvern se jibqa’ jkun onest man-nassaba, mhux se joqgħod jgħid mod u se jagħmel ieħor.

Se jibqa’ hemm biex jiddefendihom fejn ikun hemm bżonn, kif diġà sar u li wassal sabiex fl-aħħar mill-aħħar wara 4 snin setgħu jerġgħu jipprattikaw id-delizzju tagħhom.

DINJA DIĠITALI LI TILĦAQ LIL KULLĦADD SILVIO

SCHEMBRI

Segretarju Parlamentari

Hemm min forsi l-aspett diġitali jarah xi ħaġa sekondarja, li forsi mhux se jaffettwah jew li saħansitra qajla se jkollu bżonnu. Madanakollu dan il-ħsieb għadu jeżisti għall-fatt li l-aspett diġitali tant integra f ’ħajjitna u sirna niddependu minnu li sirna nieħduh for granted.

Mill-pala t’idejk faċilment tibgħat messaġġ in-naħa l-oħra tad-dinja, jew tagħmel telefonata jew fil-kumdità ta’ darek tiġbor informazzjoni permezz tal-internet.

Fl-aħħar jiem kont għaddej bl-impenji tiegħi fl-Istati Uniti u r-Renju Unit fejn iltqajt ma’ għadd ta’ kumpaniji mill-qasam tat-teknoloġija ġdida magħrufa bħala Blockchain li huma interessati ferm li jinvestu fpajjiżna, tant li fiż-żmien li ġej se nkun qed inħabbar kumpaniji ġodda li se jkunu qed joperaw minn

Malta. Ħidma li se twassal għal iżjed ħolqien t’impjiegi u introjtu lejn pajjiżna sabiex l-ekonomija diġitali ssir mutur ekonomiku.

Lil hinn minn dan kollu iżda, l-aspett diġitali joffri sfidi oħra li forsi jidhru żgħar, madanakollu, meta jkunu indirizzati jħallu l-akbar impatt fuq iċ-ċittadin. Kien hemm kwistjonijiet li kienu ilhom ikaxkru x-xhur u kien din ilġimgħa li d-diskussjonijiet li kelli ħallew il-frott mixtieq, deċiżjonijiet li fiċ-ċentru ta’ kollox hemm iċ-ċittadin.

F’temp ta’ ftit jiem ittieħdu żewġ deċiżjonijiet importanti li wrew biċ-ċar l-impatt dirett tal-aspett diġitali fuq kull wieħed u waħda minna. Anke jekk forsi ma tużahx kuljum però żgur li dħalt fis-sit YouTube biex tara jew tisma’ sempliċiment kanzunetta.

YouTube huwa pjattaforma użata minn bosta madwar id-dinja biex jaqsmu l-esperjenzi tagħhom, it-talenti u bosta affarijiet oħra, saħansitra kien permezz ta’ din il-pjattaforma li ġew skoperti talenti kbar.

Madanakollu, is-sitwazzjoni għal pajjiżna kienet differenti. Filwaqt li kulħadd seta’ jaċċessa YouTube u jtella’

materjal li jixtieq, l-istess materjal ma kienx qed jingħata l-attenzjoni mistħoqqa u dan għax ma kellniex il-pjattaforma ta’ YouTube ddedikata għal Malta. Sfortunatament, Malta kienet fost il-ftit pajjiżi mill-Unjoni Ewropea li ma kelliex il-pjattaforma tagħha.

Fattur li kien qed iqajjem diżappunt u sens ta’ diskriminazzjoni fost dawk li jużaw din il-pjattaforma sabiex jesponu t-talenti tagħhom tant li kien hemm petizzjoni li jien stess kif ukoll il-Prim Ministru ffirmajna sabiex din is-sitwazzjoni ma tibqax. Wara diskussjonijiet kontinwi li kelli mal-kumpanija mondjali Google, ittieħdet deċiżjoni li se twassal biex Malta se jkollha l-pjattaforma tagħha fuq YouTube permezz ta’ youtube.com.mt.

Xi jfisser dan? Ifisser li l-Maltin u l-Għawdxin li jtellgħu vidjows fuq dan issit u jilħqu ċertu ammont ta’ segwaċi se jibdew jitħallsu.

Irrid ngħid li l-ħidma u l-pressjoni li saret bħala Gvern seħħet għaliex nemmnu bis-sħiħ li hemm barra qed titrawwem ġenerazzjoni diġitali u rridu li tkun stmata daqs kull ċittadin Ewropew. Dan billi qed

naraw li kull ċittadin ikollu aċċess għall-istess opportunitajiet tant li bid-deċiżjoni li ħadet YouTube, dawk li joħolqu kontenut online jistgħu jipparteċipaw fi programm li jagħtihom l-għodod biex isaħħu l-materjal tagħhom u tagħmilha iżjed faċli biex it-talent ikun skopert.

Ftit sigħat wara li ħabbart dan, ħabbart aħbar oħra li għalqet kwistjoni li kienet qed taffettwa direttament lill-konsumatur. Id-diskussjonijiet li kelli maż-żewġ operaturi Melita u GO laħqu qbil li se jwassal biex il-konsumaturi issa se jgawdu minn iżjed stazzjonijiet sportivi. Pass li se jwassal sabiex is-segwaċi tal-isport se jkunu jistgħu isegwu l-aqwa logħbiet. Wasalna s’hawn għax b’ħidma konġunta, kull parti involuta poġġiet l-interess taċ-ċittadin fuq quddiem nett.

Dan huwa Gvern li hu kommess li jindirizza kwistjonijiet li għalkemm għal uħud jidhru żgħar, huma tal-akbar impatt fuq iċ-ċittadin. Għaldaqstant, għax jimpurtana minn kull wieħed u waħda minnkom ħdimna bis-sħiħ biex inġibu riżultati li jaffettwawkom b’mod pożittiv direttament.

Lil hinn minn dan kollu iżda, l-aspett diġitali joffri sfidi oħra li forsi jidhru żgħar, madanakollu, meta jkunu indirizzati jħallu l-akbar impatt fuq iċ-ċittadin

18

24.06.2018

kullhadd.com

PAJJIŻ AKTAR ĦANIN NAOMI

CACHIA

President FŻL

Din il-ġimgħa, il-proċess tal-IVF ġie mmodernizzat u b’hekk sar aktar ġust mal-familji li jirrikorru għat-trattament.

Din il-ġimgħa, liġi diskriminatorja saret waħda inklussiva, hekk kif id-definizzjoni ta’ ġenitur prospettiv twessgħet, biex tirrifletti s-soċjetà li ngħixu fiha.

Din il-ġimgħa, pajjiżna sar wieħed iktar ħanin ma’ dik il-koppja minn kull sitta bi problema ta’ infertilità.

L-emendi għal-liġi tal-IVF ifissru li pajjiżna għaraf kemm kienet inġusta ma’ dawn il-familji l-liġi li daħlet fis-seħħ fl-2012, li kienet tant restrittiva u arkajka fil-mod kif kienet tirregola l-proċess tal-IVF.

Ma ninsa qatt il-weġgħa f ’għajnejn dawk in-nisa li sabu l-kuraġġ jaqsmu l-istorja tagħhom magħna, meta fl-2015 bdejna din il-mixja.

Fetħuli għajnejja għar-realtà li kienu qed jgħixu, realtà iebsa li l-liġi kif kienet dak iż-żmien kienet qed tagħmel ħafna agħar. Ir-restrizzjonijiet u l-limiti li kienet timponi l-liġi kienu jfissru li l-liġi innifisha kienet ostaklu ieħor għal dawn in-nisa, u mhux soluzzjoni.

Il-pass loġiku u naturali meta affaċċjat b’liġi li mhux qed tħares l-aħjar interessi tal-koppji Maltin huwa li tiġi diskussa u riveduta, iżda din ma kinitx triq faċli. Il-forzi konservattivi f ’dan il-pajjiż infexxu jsabbtu, jigdbu u jagħmlu l-ħsara. Għalkemm nifhem perfettament l-implikazzjonijiet etiċi tal-liġi u l-preokkupazzjoni ġenwina ta’ wħud, bħala pajjiż ma nistgħux nibqgħu naċċettaw li dawn it-tip ta’ dibattiti jibqgħu jiġu maħtufa minn min irid jagħmel il-ħsara permezz ta’ informazzjoni qarrieqa u skoretta għall-aħħar.

Jekk xejn, id-dibattitu kellu jġib rispett lejn dawk fostna, u mhumiex ftit, li qed jaffaċċjaw il-problema ta’ infertilità, ħafna drabi fis-skiet ta’ darhom. Il-Partit Laburista ta widen lil dawn il-koppji, u dan huwa evidenti fl-emendi li ressaq u fil-persistenza li wera sabiex dawn jiġu fisseħħ. Fit-totalità tal-emendi hemm magħġun bilanċ bejn id-diversi interessi li tħares il-liġi. Għalkemm nemmen li fadal iktar x’naqdfu, kemm ninsab kuntenta li għall-inqas wasalna s’hawn, minkejja l-bsaten fir-roti.

Dan il-pass ifisser ħafna għal dawk il-koppji li għaddew jew għaddejjin minn din il-problema. Iżda jfisser ħafna wkoll għalina, in-nisa u l-irġiel li għada pitgħada se nibdew naħsbu biex nibnu l-familji tagħna. Ma nafux x’se nsibu ma’ wiċċna, iżda għall-inqas nafu li permezz ta’ dawn l-emendi, l-istat ser ikun fuq in-naħa tagħna, id f ’id biex itina l-aħjar servizz mediku, kif inhu fid-dmir li jagħmel.

Madanakollu, dan id-dibattitu m’għandux jieqaf hawn

u Gvern Laburista għandu jkompli jagħti widen lill-interessi tal-familji infertili.

Dan sabiex il-qafas leġiżlattiv jibqa’ jagħti l-ikbar sostenn lil dawn il-familji.

Għandna għadma iebsa biex inkomplu nxerrdu l-għarfien biex id-djalogu jkun wieħed ibbażat fuq l-informazzjoni medika u xjentifika korretta u li tkun sensittiva għall-piż psikoloġiku li jġorru dawn il-familji. Iżda ninsabu kommessi biex nibqgħu nissieltu biex naraw il-progress u biex niffaċilitaw kemm jista’ jkun il-ħajja ta’ dawk li jkunu qed iġorru piż bħal dan.

Illum, bħala mara li nixtieq inrabbi familja, u bħala żagħżugħa li ngħożż il-valuri tal-ugwaljanza u s-solidarjetà, għandi moħħi mistrieħ. Kemm hu kunċett sabiħ dak illi jgħaqqad il-mediċina u l-avvanzi xjentifiċi mal-imħabba tal-omm u l-kuntentizza tal-familji tagħna!

Din hi verament l-istorja ta’ suċċess tal-Moviment Laburista; pajjiż iktar modern, pajjiż iktar ħanin.

Ma nafux x’se nsibu ma’ wiċċna, iżda għall-inqas nafu li permezz ta’ dawn l-emendi, l-istat ser ikun fuq in-naħa tagħna, id f’id biex itina l-aħjar servizz mediku, kif inhu fid-dmir li jagħmel

19

24.06.2018

kullhadd.com

reċensjoni tal-

KTIEB

IBEN ID-DELL Diversi qarrejja femminili Maltin u Għawdxin huma midħla sew ta’ awturi bħal Denise Robins, Josephine Cox, Victoria Holt, Danielle Steel u oħrajn. Dawn kollha jittrattaw l-imħabba bħala l-perm ewlieni tar-rumanzi tagħhom. Iżda forsi l-Amerikana Danielle Steel hi xi ftit differenti peress li tħobb tagħti importanza kbira lill-Istorja tad-dinja. Hekk ngħidu aħna, ir-Revoluzzjoni Russa, dik Franċiża u l-gwerer li seħħew fis-seklu l-ieħor kollha sabu post fix-xogħlijiet tagħha.

Helen Borg fir-rumanz tagħha Iben id-Dell tidher li mxiet fuq il-passi ta’ Danielle Steel, peress li tibni l-ġrajja tagħha proprju fiż-żmien meta fl-Ewropa kienet għaddejja t-Tieni Gwerra Dinjija. Fil-fatt, il-ġrajja teħodna lura fis-sena 1940; sena li kienet kiefra ħafna għall-poplu tagħna għax proprju f ’Ġunju Malta daqet l-ewwel attakki koroh li ħallew warajhom ħerba u mwiet f ’diversi nħawi.

Il-ħajja tal-poplu tagħna nbidlet għalkollox. Minn ħajja sempliċi u kwieta in-nies dehret bla sabar, mimlija biża’, tiġri minn shelter għal ieħor, igġarrab nuqqasijiet u titlef djarha u saħansitra membri għeżież tagħha. Dan kollu l-awtriċi

tagħtina stampa tajba ferm tiegħu lejn it-tieni parti ta’ dan il-ktieb.

Iżda bla ma nidħol fid-dettall tal-ġrajja, biex ma ntellifx ilgost tal-qarrejja, irrid ngħid li l-karattru ewlieni huwa Marija, il-bint ewlenija ta’ familja kwieta u tal-ġabra mill-Imqabba.

Marija, tfajla imżejna b’doni ta’ ġmiel liema bħalu bħal bosta żgħażagħ tamparha kienet mhux biss tisraq l-għajnejn tas-sess oppost, imma kienet saħansitra tnissel xewqat żienja f ’ġuvintur u rġiel li kienu jħarsu lejha.

U dan ġab inkwiet kbir lil din it-tfajla. Hija ltaqgħet mal-imħabba, xorbot minnha kemm felħet u sikret flimkien mal-maħbub misterjuż tagħha fil-laqgħat li kienet ikollha miegħu f ’għorfa qrib il-kappella (aktarx ta’ Santa Luċija) li tinsab bejn il-Gudja u Ħal Tarxien. Il-Malti jgħid, li l-ġarra ġejja u sejra fl-aħħar tinkiser. Hekk ġralha Marija.

Jum wieħed saret taf li kienet ħarġet tqila, xi ħaġa li f ’dawk iż-żminijiet kienet mistmerra mis-soċjetà. Ħtija ta’ dan tilfet ix-xogħol li kellha ta’ infermiera fl-Isptar tas-Servizzi ġewwa Bigħi, il-Kalkara u bl-għajnuna tal-kappillan tal-istess sptar Dun Anard u l-qabla Ġem-

ma kellha tinfired mill-familja tagħha u tqatta’ disa’ xhur għand familja f ’Ħal Tarxien.

Damet hemm sakemm tat lid-dinja l-ewwel tarbija tagħha: tifel li semmietu Joseph peress li twieled nhar il-festa ta’ San Ġużepp.

Kemm damet Ħal Tarxien fi Triq il-Blata (illum Triq Lanzon) għand il-familja ta’ Ċikka l-Bulija, Marija sabet l-imħabba u l-mogħdrija ta’ dik il-familja.

Il-problema qamet meta ġiet biex tirritorna lura f ’dar il-ġenituri tagħha ġewwa l-Imqabba.

X’kien se jsir mit-tifel? Fl-aħħar ġie deċiż li dan kellu jitħalla għand il-familja ta’ Ċikka u żewġha Ġużeppi biex ma jintbagħatx f ’orfanatrofju.

Jekk Marija għaddiet minn kalvarju ħtija tal-karattru dgħajjef li kellha; biss biss, ta’ 24 sena kien ġa kellha ħamest itfal, daqstant ieħor għadda minn żmien ikrah binha; anki jekk kien maħbub minn dawk li rabbewh, tant li kien iqishom bħala l-ġenituri naturali tiegħu.

Aktar tard it-tifel, li beda jissejjaħ Ġoġò, spiċċa mrobbi minn bin “Il-Bulija” u martu Rose.

Jidher ċar li Helen Borg, li fil-Kelmtejn Qabel tistqarr li din l-istorja “ma vvintajthiex jien”, bħallikieku trid tgħid li din seħħet tassew, jidher

li għamlet riċerki serji speċjalment dwar ir-raħal ta’ Ħal Tarxien. Tant hu hekk, li tgħid: Għamilt sigħat twal nimxi qalb l-isqaqien u t-toroq ta’ Ħal Tarxien biex nifhem minn fejn kien għadda Ġoġò tul ħajtu.

Wara kollox, Helen Borg tiddedika l-ktieb lil din il-persuna u ssostni li din għexet u mietet f ’dan ir-raħal bejn Mejju 1941 u Diċembru 1988. Naturalment, għal raġunijiet ovvji bidlet l-ismijiet tal-karattri tagħha.

Il-mistoqsija naħseb li jixtiequ

jsaqsu l-qarrejja hija x’sar minn Marija. Din inħalli lilhom jiskopruha meta jaqraw il-ktieb.

Inħossni konvint, li għalkemm il-ġrajja tiżvolġi f ’żewġ volumi (tagħrif dwar it-tieni volum jingħata ’l quddiem) il-qarrejja xorta ser jieħdu gost jaqraw dan il-ktieb peress li l-awtriċi mhux biss iżżommhom fuq ix-xwiek biex jaraw xi jkun ġej wara, imma rnexxielha tqassam l-istorja f ’kapitli qosra u ddaħħal djalogar naturali u b’hekk l-istorja hi mexxejja u ma ddejjaqx.

Mistoqsija: X’kien ġralha Marija biex ġiet mistmerra mis-soċjetà?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb IBEN ID-DELL. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 24 ta’ Ġunju.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb PASSJONI TA’ MĦABBA huwa: JOSIANNE GALEA - MOSTA

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

05

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000

Ma’ min reġa’ ssieħeb il-Gvern b’riżq iż-żgħażagħ bi problemi mentali?

It-tweġiba: Isem: Numru tat-telefown:

Indirizz:

20

24.06.2018

kullhadd.com

IS-SESS BI RWOL UKOLL!

Dr Nicholas Briffa - sesswologu li f’din l-intervista jiddiskuti diversi aspetti tas-sesswalità li huma kruċjali biex il-persuna tiżviluppa b’mod ħolistiku.

Kif beda l-interess tiegħek fid-dinja tas-sesswalità?

Naħseb li beda kollox madwar sitt snin ilu, fis-sena 2012 fejn kellna supervisor f ’Padova li kienet tgħallimna ħafna fuq is-sesswalità. Kienet professjonista li kienet tgħallimna b’ċerta dedikazzjoni u kienet tagħmel xogħolha bl-aktar mod eċċellenti. Kien tagħmel riċerka kbira kemm fil-klinika tagħha u kienet tieħu ħafna paċenzja bija. Hi stess kienet ipproponietli sabiex inkompli nispeċjalizza fil-belt ta’ Ruma f ’dan is-suġġett.

Wara li spiċċajt dan il-kors, għedt bejni u bejn ruħi kemm aħna bħala Maltin neqsin mill-għarfien tagħna fuq is-sesswalità u kemm hu importanti nibdew nedukaw lill-poplu tagħna.

Naf illi bħalissa pajjiżna għaddej minn evoluzzjoni sħiħa anke wara d-drittijiet illi ngħataw lill-persuni LGBTIQ. Issa rridu nibdew ninfurmaw lin-nies fuq il-problemi sesswali li jgħaddu minnhom illi sa ħafna żmien ilu kien għadu tabù. Dawn u ħafna aktar huma affarijiet illi diversi koppji jgħaddu minnhom fil-ħajja ta’ kuljum.

Konxju mill-fatt li int ksibt id-Dottorat tiegħek f ’Padova fl-Italja.Kemm għenitek din l-esperjenza barra minn xtutna?

Jien naħseb illi l-istudji li għamilt f ’Padova u Ruma tawni ħafna affarijiet. Fost l-oħrajn nista’ ngħid illi ħafna mill-kollegi llum saru ħbieb ukoll u għalhekk kemm f ’każijiet diffiċli kif ukoll f ’oħrajn partikolari, nfittxu ħafna lil xulxin.

Bis-saħħa tal-internet tista’ tgħid illi naqsmu ħafna ideat flimkien u naraw li dejjem inkunu professjonali f ’xogħolna partikolarment għax il-każijiet li niltaqgħu magħhom jgħinuna sabiex intejbu s-servizzi tagħna.

Din l-esperjenza fl-Italja tatni wkoll l-opportunità li ġejt innominat u elett fil-kumitat tal-European Federation of Sexology. Din hija waħda mid-dixxiplini fid-dinja fejn tidħol is-sesswoloġija u għalija hija esperjenza li qed tħalli l-frott tagħha peress illi qed inkompli nikber bħala professjonist filwaqt illi nikkontribwixxi għal din id-dixxiplina iżda wkoll ikollna l-persuna fiċ-ċentru tas-servizz tagħna sabiex nilħqu l-aqwa kwalità tiegħu.

Barra li int sesswologu, int ukoll Kattoliku ferventi. Meta tkun qed tara lill-klijenti tiegħek liema kappell tilbes jew jirnexxielek tibbilanċja iż-żewġ irwoli?

is-sess u s-sesswalità?

Id-differenza bejn is-sess u s-sesswalità hija kbira ħafna. Jien għalija s-sess huwa l-att karnali li jista’ jwassal ukoll għallpjaċir u għall-prokreazzjoni. Mill-banda l-oħra s-sesswalità hija l-potenzjal ta’ kull persuna biex jirrelata b’mod romantiku u erotiku ma’ persuni oħra.

Dan is-suġġett jiġi ttratat ukoll fil-fidi tagħna u f ’dak li nħossu b’mod sesswali. Dan kollu jtina wkoll identità personali tagħna li tagħmilna uniċi u differenti minn ħaddieħor fil-mod ta’ kif nirrelataw ma’ ġisimna, mal-psikoloġija tagħna u ta’ ħaddieħor.

Meta wieħed ikun qed jitkellem fuq omosesswalità, wieħed ikun qed jitkellem fuq orjentazzjoni sesswali partikolari. Din tkun ġibda erotika u romantika bejn in-nies tal-istess sess. F’dan ir-rigward tajjeb li wieħed jgħid illi l-orjentazzjoni sesswali hija parti mill-identità tagħna bħala bnedmin bħal isem, karattru u attributi personali.

Il-mod ta’ kif nirrelataw mal-ġisem u l-psike personali u ta’ ħaddieħor huwa parti mill-identità sesswali tagħna.

Wara kollox l-omosesswalità ma ssibhiex biss fil-bniedem iżda f ’ħafna speċi ta’ annimali u aħna nsejħulha varjazzjoni naturali tal-orjentazzjoni sesswali. Bħalma aħna nistgħu nvarjaw fil-kulur tal-għajnejn u l-karattru u bħalma aħna l-Maltin ħafna minna għandhom għajnejhom skuri, mela min għandu għajnejh ċari ma nistgħux insejħulu abnormali iżda ngħidu li hemm varjazzjoni naturali fil-kulur tal-għajnejn.

Ovvjament kull professjonist ikollu r-reliġjon tiegħu. Iva nista’ nikkonfermalek illi jien Kattoliku u l-fidi tiegħi togħġobni ħafna. Jekk issaqsini liema kappell nilbes, ngħidlek illi nilbishom it-tnejn illi huma, fis-sens illi l-valuri Kattoliċi huma valuri umani ħafna.

Fil-fatt jien għandi għal qalbi l-valur favur il-ħajja u tas-solidarjetà kif ukoll tal-imħabba fejn int iġġib il-persuna bħala ċ-ċentru tal-ħidma tiegħek. Infittex ħafna l-integrità u l-onestà u dawn inħobb napplikahom fix-xogħol tiegħi.

Jien nifhem illi xi kultant ikun hemm kunflitt.

Jien dejjem insaqsi wkoll fuq it-twemmin tal-persuna sabiex insir nafha aħjar.

B’hekk imbagħad nimxi fid-dawl ta’ dak li tkun qaltli din il-persuna partikolari.

Jien inħoss illi l-valuri Kattoliċi jgħinuni ħafna f ’xogħli u fejn ikolli xi diffikultà nħobb nikkonsulta mad-direttur spirit- Kemm tagħmel ħsara wali tiegħi kif ukoll is-supervisor sabiex l-pornografija? dejjem ikun nista’ naffaċċja lill-persuna bl-aktar mod ħolistiku.

Kumbinazzjoni, bħalissa qed nagħmel riċerka fuq il-pornografija u qed nikkolX’differenza tgħaddi bejn labora ma’ ħaddieħor b’mod internaz-

zjonali. Nirrikonoxxu illi dan is-suġġett jirrelata materjal illi huwa intenzjonat li joħloq tqanqil sesswali u ċertu gost. Dan il-fenomenu huwa komuni u aċċessibbli ħafna minħabba illi huwa b’xejn u tista’ ssibu fuq l-ismartphones tagħna. Illum daħal ħafna l-element qawwi tal-privatezza għax int tista’ tagħmel dan bl-aktar mod sigriet u diskret. Il-pornografija tista’ tagħtina stampa mċajpra ta’ x’inhi s-sesswalità avolja faċċata minnhom li tagħtina hi l-lat fiżiku li tieħu gost b’dak li tara.

Id-direttur ta’ film pornografiku joqgħod attent illi jimpjega l-aqwa nies bħal atturi, cameramen, edituri u nies oħra li jaħdmu minn wara l-kwinti sabiex il-produzzjoni tiegħu tkun suċċess.

B’hekk il-pjaċir ta’ dak li jarah ikun dejjem akbar. Din tista’ toħloq mument ta’ kompulsjoni jew kif inhi msejħa bl-Ingliż “addiction”, għalkemm ir-riċerka għadha ma kkonfermatx dan kollu.

Fl-opinjoni tiegħi nemmen illi tista’ toħloq ċertu livell ta’ dipendenza fuq l-oġġett f ’dan il-każ il-pornografija. Din l-istess dipendenza ma tħallikx tgħix fil-kwiet ma’ persuni qrib tiegħek, taħlilek ħafna ħin u toffri ċerta diffikultà li tirrelata ma’ persuni b’mod reali. Aħna nafu li meta int qed tara l-pornografija u qed timmasturba, għandek kontroll assolut fuq il-parti ġenitali tiegħek, il-veloċità li toħloq u dak li tkun tixtieq. Wara kollox int l-espert tal-ġisem tiegħek.

Min-naħa l-oħra meta int qed taqleb din l-esperjenza minn waħdek għal ma’ ħaddieħor, is-sitwazzjoni ma tiddependix minnek biss. Mill-esperjenza li niltaqa’ magħha fil-klinika tiegħi ngħid illi hawn nies illi jsibu diffikultà jaqilbu għal din it-tranżizzjoni.

Fil-verità, is-sesswalità hi l-konnessjoni li jkollok ma’ ħaddieħor b’mod psikoloġiku, emottiv u spiritwali. Dan hu suġġett kumpless ħafna.

Fl-esperjenza tiegħi ma’ diversi klijenti illi jfittxu li jitkellmu miegħi, huma jgħiduli illi jippreferu jkollhom esperjenza sesswali permezz ta’ masturbazzjoni pjuttost illi jagħmluha ma’ partner. Dan kollu jista’ jkun ġej minn ħafna raġunijiet fosthom li ċerti persuni m’għadx fadlilhom fiduċja fi rġiel jew nisa oħrajn u għalhekk jippreferu jagħmlu kollox waħedhom kif ukoll xi problemi li jista’ jkun li jkollhom.

Bosta anzjani jħossu l-importanza li jkunu attivi sesswalment anki meta jkunu laħqu ċerta età. Kif jistgħu jagħmlu dan?

F’Jannar illi għadda ġejt mistieden mill-Onorevoli Anthony Agius Decelis li huwa Segretarju Parlamentari għall-Anzjanità attiva sabiex nagħmel taħdita qabel ma tiġi implimentata l-politika l-ġdida tal-Gvern fejn tidħol l-anzjanità u s-sesswalità. F’wieħed mid-diskorsi li jiena tajt, jien għedt illi skont ir-riċerka, ħafna anzjani jixtiequ li jżommu l-ħajja sesswali attiva.

L-istatistika turi illi hemm numru konsiderevoli ta’ persuni li jixtiequ jżommu ħajja sesswali attiva. L-ewwel li bdejt kien sabiex wieħed jiddistingwi l-kwalità mill-kwantità. Fil-fatt meta int tkun żgħir hemm qisu xi raġunament li jgħid illi sess tajjeb isir għax ikun hemm kwantità. Iżda meta wieħed jikber, il-kwalità tiġi aktar mill-kwantità. It-tip ta’ esperjenza sesswali f ’dan l-istadju se tkun differenti fid-dinjità,

21

24.06.2018

kullhadd.com

fil-pjaċir u s-sensi ta’ ħaddieħor. Anke l-mod ta’ kif int tmiss organi partikolari b’ċertu delikatezza taffettwa mhux ħażin.

Forsi meta wieħed jikber isir jaf ġismu aħjar u anke dak tas-sieħeb tiegħu/ tagħha. Jien nemmen illi l-professjonisti għandhom jagħtu aktar importanza lil dan is-suġġett. Meta jkollok xi infermier jew tabib huwa importanti li jsaqsi lill-anzjani x’tip ta’ ħajja sesswali jgħixu u x’mediċini qed jieħdu.

F’din l-istess konferenza għamilna enfasi kemm is-sesswalità taffettwa l-identità u l-istima personali tagħna fl-anzjanità. Wara kollox il-ġisem huwa dik l-għodda li biha nagħmel is-sess ma’ ħaddieħor kif ukoll inħobb.

Matul is-snin il-ġisem u l-moħħ jgħaddu minn tibdil notevoli u bħal kull ħaġ’oħra ridna nindirizzaw dan issuġġett mal-anzjani għax dawn qatt ma kellhom aċċess għall-informazzjoni relatata magħhom. Hawn ħafna anzjani li jixtiequ jkunu attivi sesswalment.

Jekk nikkwota riċerka li saret fuq tnax-il xahar mill-Università La Sapienza f ’Ruma li inkludiet persuni minn 65 sena ’l fuq, ingħad illi d-definizzjoni ta’ attivita’ sesswali ma kinitx relatata biss mal-kopulazzjoni jew li tilħaq orgażmu iżda kienet tinkludi kwalunkwe attività sesswali reċiproka iżda dejjem konsenswali.

Ir-riċerka sabet illi 67% tal-irġiel komparati ma’ ftit inqas minn 40% tan-nisa huma attivi sesswalment.

Fid-differenza fl-età bejn 75% sa 85% għandek 38.5% tal-irġiel li huma attivi sesswalment, komparati għal ftit inqas minn 17% tan-nisa li huma attivi sesswalment.

Dawn in-nies jikkunsidraw l-attività

sesswali bħala parti importanti minn ħajjithom li jiddistingwu anke l-identità tagħhom.

Hawnhekk inkludejt il-fatt illi koppja anzjana illi tkun tgħix f ’ċerti djar tal-komunità jkollha kamra għaliha sabiex it-tranżizzjoni bejn id-dar naturali tagħha u dawn il-postijiet tkun minima ħafna. Huwa importanti li nħallu lil din il-koppja partikolari tgħix l-intimità li magħha ġġib imħabba, romantiċiżmu u naturalment sess.

Kemm hi importanti li koppja tkun sesswalment attiva f ’ħajja miżżewġa?

Allavolja ma naħsibx illi s-sess huwa kollox fiż-żwieġ, fil-verità dan il-fattur huwa wieħed mill-kolonni tas-suċċess fiż-żwieġ. Kull kolonna u kull travu għandu importanza strutturali ħafna.

Fl-istess ħin, is-sess huwa importanti sabiex ikun hemm ċerta kolonna u li nżommu dak l-element erotiku fir-relazzjoni tagħna. F’ħafna letteratura antika, l-erotiżmu kien imqabbel ħafna mal-kelma vitalità li tfisser attitudni dejjem friska tal-ħajja u ħafna enerġija. Għalhekk jien naħseb illi anke aħna l-Kattoliċi nemmnu li s-sess huwa l-quċċata tal-intimità u l-imħabba tagħna b’mod fiżiku. B’hekk inkun qed nuri l-binja tal-imħabba tiegħi lejn irraġel jew il-mara tiegħi. Nista’ ngħidlek ukoll illi simbolikament ukoll meta int tfittex l-intimità dejjem qed tara li tkun aktar qrib tal-persuna u bil-mod il-mod tibda tneħħi l-maskri tiegħek u ssir awtentiku bħala bniedem.

Is-sess isir mingħajr ħwejjeġ u għalhekk bħal qisu l-persuna qed tingħata kollha kemm hi għal ħaddieħor bil-vul-

nerabilità kollha tagħha. Is-sess isir għotja biex aħna nieħdu gost flimkien u nħobbu lil xulxin. Bl-iġsma tagħna qed inħobbu lil xulxin u qed nagħtu mħabba profonda.

Is-sess huwa l-ingredjent illi jgħaqqad dan iż-żwieġ.

raġel ma jistax ikollu erezzjoni jew meta jkollu ejakulazzjoni prematura.

Jeżistu wkoll in-nuqqas ta’ aptit sesswali jew nuqqas ta’ orgażmu u uġigħ sesswali.

Dawn kollu juri li llum jekk tiftaħ l-internet tara li hawn iktar għarfien minn qabel kif ukoll hemm il-fatt li X’inhuma l-iktar problemi illi llum in-nies qed jaċċettaw inqas relakoppja tiltaqa’ magħhom zzjonijiet medjokri. Illum il-ġurnata illum il-ġurnata? n-nies saru jagħżlu relazzjonijiet sesswali fejn jagħtuhom importanza saIllum il-ġurnata l-għarfien lejn is-ses- biex ikollhom kwalità ta’ ħajja aħjar. swalità żdied ħafna. Jien inħobb ngħaqqad il-ħajja sesswali ma’ dik ta’ relazzjoni u ġeneralment dawn ġieli ssibhom flimkien. Ġieli jaffettwaw lil xulxin. Illum nafu li jekk ngħixu ħajja mħarbta jew aħjar okkupata fejn kolJien inħobb lox isir bil-ġenn, komunikazzjoni bejn il-koppja issir ftit jew xejn. Ħafna ngħaqqad il-ħajja nies illum il-ġurnata mhumiex qegħsesswali ma’ dik din iqattgħu ħin ta’ kwalità u kwantità flimkien. Meta mbagħad ikun hemm ta’ relazzjoni u dak iċ-ċans li jiltaqgħu, huma jkunu ġeneralment dawn għajjenin.

Meta jkun hemm it-tfal din ir-realtà ġieli ssibhom ssir iktar kumplessa. Għalhekk l-ewflimkien. Ġieli wel indirizz fil-ħajja ta’ koppja hija li għandu jkun hemm ċertu livell ta’ jaffettwaw lil intimità psikoloġika sabiex inqattgħu ħin flimkien. Dan bħal meta jien nidxulxin. Illum nafu deċiedi li nieħu sehem f ’maratona li jekk ngħixu ħajja u ma nkunx ippreparat jew inkella meta nqum filgħodu u ma nafx x’ser mħarbta jew aħjar naqbad nagħmel. L-istess ħaġa din okkupata fejn l-intimità. Hemm ċerta tħejjija sabiex tasal għaliha bl-aħjar mod possibbli. kollox isir bil-ġenn, Niltaqa’ wkoll ma’ problemi oħra komunikazzjoni bejn ta’ relazzjoni bħal meta ġġib ix-xogħol u d-delizzji qabel il-familja. U il-koppja issir ftit jew bħalma hemm problemi ta’ relazzjoni hemm ukoll dawk sesswali bħal meta xejn

22

24.06.2018

kullhadd.com

MALTI F’AVVENIMENTI TAS-SUPERBOWL

Kitba ta’ gressiva ħafna.

RAMONA PORTELLI Minn ċkunitu kien Ħafna Maltin li qed jinteres- dilettant taż-żfin saw ruħhom li jiżviluppaw it-talenti tagħhom, qed ikoll- Jacob beda jiżfen meta kellu hom jitilqu barra minn Malta. biss ħames snin, jiġifieri ilu Dan hekk kif pajjiżna huwa 19-il sena b’kollox. “Skont xi ftit jew wisq limitat sabiex ommi minn dejjem kont dilwieħed igawdi minn tagħlim ettant, tant li sabitni mhux u firxa aktar wiesgħa speċjal- darba jew tnejn niżfen quddiem il-mera tal-kamra tas-sodment fl-ispettaklu.

Dan l-aħħar sirt naf da,” beda jgħidli.

Mistoqsi xi jfisser għalih iżb’żagħżugħ li huwa żeffien u anke għalliem professjonali żfin u x’ħajru jispeċjalizza fih, taż-żfin. Qed nirreferi għal Jacob weġibni: “Iż-żfin ifisser ħafna għalija. Ma nikkunJacob John Borg.

Huwa mill-Mellieħa, u għan- sidrax iż-żfin bħala attività li du 24 sena. Bħalissa jgħix fiha nirrilassa, minħabba li ġewwa l-Istati Uniti f ’Minne- għalija ż-żfin huwa x-xogsota u jaħdem bħala għalliem ħol. Però xorta waħda għandi taż-żfin ballroom, latin, mod- mħabba kbira lejn dan l-isern, kif ukoll ballet addattat port ferm artistiku. Nesprimi għal dawk li jiżfnu l-latin u ruħi f ’ċerti xogħlijiet li ħlol-ballroom. Bħala passatem- qt, filwaqt li xogħlijiet oħra pi jħobb jara shows taż-żfin, ħloqthom b’mod li jesprimu isajjar, u jżomm aġġornat ma’ aktar lill-mużika li nkun qed dak li jkun qed jiġri madwaru. nuża milli dak li nkun qed inJiddeskrivi lilu nnifsu bħala ħoss. Rari ħafna nuża mużika persuna soċjevoli, indipen- li tinkludi lirika. Qabel ma denti, attiv, artist, kompetittiv, ddeċidejt li nistudja ż-żfin iħobb jgħin u jara lil dawk ta’ bħala suġġett fl-Università, madwaru bi tbissima. Persu- kont diġà ili niżfen għal aktar na li jħobb l-ambjent u l-an- minn 15-il sena u allura ma nimali. Attivist għad-drittijet kontx nara ż-żfin bħala passatal-bniedem u persuna pro- temp. Ridt li dak il-ħin u l-flus

kollha li jien u l-ġenituri tiegħi nfaqna fuq iż-żfin, jagħtu l-frott. Ridt li dak li tgħallimt naqsmu mal-oħrajn u għalhekk iddeċidejt li nistudja din l-arti fil-profond ġewwa l-Istati Uniti,” beda jgħidli.

Bħala tip ta’ żfin, ta’ min jgħid li Jacob beda Malta bil-ballroom u latin. Biddel ħafna skejjel. Fil-fatt meta kellu 13-il sena kellu ċ-ċans li jiġi kkowċjat minn Stefano di Filippo u ssuġġerixxa li jibda jitgħallem il-ballet. “Mort nitgħallem il-ballet għand Brigitte Gauci Borda School of Ballet ġewwa Tas-Sliema.

Hemmhekk kelli ċ-ċans li nikber u naħdem fuq it-teknika klassika li swiet ħafna, tant li naf biċ-ċert li meta jarawni n-nies niżfen mill-ewwel jindunaw li nistudja dan it-tip

taż-żfin.”

Illum il-ġurnata jaħdem bħala għalliem taż-żfin fuq bażi full-time ġewwa l-Istati Uniti. Jikkompeti bħala professjonist u jaħdem għall-kumpanija Dance With Us America. “Kburi li ngħid li għandi aktar minn 15-il studenta li jiżfnu miegħi f ’kategoriji Pro/Am. Ngħallem koppji tat-tfal ukoll. L-iżgħar studenta li għandi għandha erba’ snin, u l-ikbar għandha 76 sena. Nipprattika kuljum, anke nhar ta’ Ħadd, lejlet il-Milied, jew f ’jum l-ewwel tas-sena. Ma nieqaf qatt.

Bħalissa li diġà ggradwajt ma nqattax ħin nistudja l-akkademika, però nqatta’ ħafna ħin nżomm lili nnifsi aġġornat b’dak li jkun qed jiġri fid-dinja taż-żfin kemm internazz-

Kelli ċ-ċans li niżfen għall-pre u post concert show ta’ Jennifer Lopez

jonalment, kif ukoll ġewwa Malta.”

Illum il-ġurnata Jacob m’għadux jgħix Malta u filfatt qed jiżfen l-Amerka.

Gradwa minn St.Olaf College fiż-żfin b’distinzjoni mill-kumplament tal-klassi f ’Mejju tas-sena l-oħra. Kellu l-opportunità li hekk kif gradwa ġie impjegat minn kumpanija professjonali ġewwa Minneapolis, li hija l-belt kapitali ta’ Minnesota fejn qed jgħix bħalissa, fejn ħadem fuq żfin Afro-Brazilian Contemporary. “Kienet esperjanza tal-ġenn u nħossni grat ħafna li ġejt mogħti din l-opportunità ta’ darba. Ili ngħix barra minn Malta għal dawn l-aħħar seba’ snin, però bi ħsibni niġi lura din is-sena stess. Mort ngħix barra minn Malta biex nistudja u niġbor kemm jista’ jkun esperjenzi li minnhom kelli ħafna, u għalhekk issa li l-istudji ġie fi tmiemu u ħdimt ġewwa l-Amerka għal sena sħiħa bħala żeffien professjonali, inħoss li lest biex nerġa’ nirritorna Malta, inkompli nistudja u naqsam dak kollu li tgħallimt hawnhekk ġol-gżira żgħira ta’ Malta,” sostna miegħi.

23

24.06.2018

kullhadd.com

Naħseb li l-opportunitajiet għaż-żfin ġewwa Malta għadhom xi ftit limitati. Żgur li ma kontx inkun fejn ninsab illum li kieku bqajt Malta

L-uniku Malti li kellu x’jaqsam mal-attivitajiet tas-SuperBowl 2018, flIstati Uniti Interessanti l-fatt, li aktar kmieni din is-sena, Jacob żifen għall-avveniment ta’ Jennifer Lopez – Super Saturday Night JloNow Minneapolis, fl-Istati Uniti. Ħallejt f ’idejh sabiex jaqsam din l-opportunità u l-avventura tiegħu mal-qarrejja. “Kelli ċ-ċans li niżfen għall-pre u l-post concert show ta’ Jennifer Lopez.

Kburi li ngħid li jien l-uniku Malti li kelli x’naqsam mal-attivitajiet tas-SuperBowl 2018.

Kienet opportunità ta’ darba u differenti minn dawk li qatt ħdimt f ’ħajti. Ġejt avviċinat mill-kumpanija li kienet responsabbli mill-kunċert, minħabba li b’xi mod saru jafu li jien żeffien tal-modern u l-contemporary. L-avveniment seħħ il-lejl ta’ qabel il-logħba uffiċjali tal-futbol SuperBowl, ġewwa l-Armory - Downtown Minneapolis u xogħli kien li ninterpreta l-movimenti ta’ iguana. Domt erba’ sigħat nipprepara għaxshow. Bħala żeffien modern u kontemporanju kelli ninterpreta moviment ta’ iguana. Fil-fatt żebgħuni bi spray aħdar, u b’hekk il-proċess kien twil ħafna. Però kollu kien worth it,” stqarr miegħi Jacob.

Però skoprejt fatt li dakinhar kemm Jacob kif ukoll iż-żeffiena l-oħra kienu ġew mitluba biex ma javviċinawx jew ikellmu lil Jennifer Lopez. Fil-fatt kellhom iwarrbu l-mobiles għaliex lanqas permess jieħu ritratt tagħha jew tagħhom magħha ma kellhom. Iżda kif sostna miegħi Jacob, almenu kellu ċ-ċans li jaraha u jkun veru viċin tagħha. Argumentajt bil-fatt li llum ta’ spiss qed naraw persuni b’selfies mal-Papa u anke Prim Ministri fost oħrajn. Allura awtomatikament staqsejt għaliex jaħseb li ma ngħatawx permess għal imqar ritratt ma’ Jennifer Lopez, u kif irreaġixxa Jacob dwar dan. “Ix-show ta’ Jennifer Lopez kien mixtri minn wieħed mill-istazzjonijiet diġitali tal-Amerka u allura kulħadd inkluża JLo kellna nobdu u nimxu mal-ordnijiet tal-kumpanija. Jien m’iniex persuna li nħobb niddokumenta ħajti b’ħafna ritratti.

Inħobb ngħix il-mument u nħoss li nkun qed nitlef minn dak li nkun qed nara jew jiġri madwari meta nieħu r-ritratti. Dan huwa veru għax anke

meta nkun fuq btala. Ritratti ta’ fejn inżur ftit li xejn nieħu. Inħobb nassorbi dak li nkun qed nara u lanqas biss niftakar biex nieħu r-ritratti.

Naturalment xaqt li jkolli ritratt magħha, però jekk dawn kienu l-ordnijiet ma kien hemm xejn x’nista’ nagħmel,” wieġeb immedjatament Jacob.

L-opportunitajiet għaż-żfin ġewwa Malta għadhom xi ftit limitati B’kurżità fuqi, staqsejt lil Jacob li kieku baqa’ hawn Malta, jaħsibx li l-opportunitajiet kinux jibqgħu limitati fiż-żfin, jew jaħsibx li kien ikampa xorta waħda. “Naħseb li l-opportunitajiet għaż-żfin ġewwa Malta għadhom xi ftit limitati. Żgur li ma kontx inkun fejn ninsab illum li kieku bqajt Malta. Naħseb li lanqas kont nikkunsidra li nistudja ż-żfin ġewwa l-Università għaliex qabel ma tlaqt minn Malta dejjem kont xtaqt li nsir tabib. L-arti barra minn Malta jagħtuha valur ferm ikbar u kien għalhekk li ddeċidejt li nistudja ż-żfin. Xorta waħda kont inkampa kif ikampaw żeffiena oħra Maltin, però ma kienx ikolli t-tagħlim u l-esperjenzi li għandi llum grazzi għall-għalliema li kelli kemm ġewwa fl-Istati Uniti kif ukoll l-Italja. Għext u studjajt l-Italja għal sentejn qabel ma rbaħt borża ta’ studju biex nistudja l-Istati Uniti. Naħseb il-fatt li studjajt hawnhekk għamluni żeffien bi kwalitajiet u esperjenzi ferm differenti minn dawk li hemm Malta bħalissa. Ħaġa ovvja hija t-tip ta’ żfin li studjajt hawnhekk, simili ta’ dak il-modern mgħallem ġewwa l-Ġermanja, però xorta li ftit inbidel minn mindu ġie vvintat u għalhekk baqa’ ewlieni u differenti,” sostna miegħi.

Fl-aħħar nett Jacob ħalla messaġġ lill-qarrejja ta’ din l-intervista. “Il-messaġġ tiegħi huwa li jmorru jesperjenzaw dak kollu li tixtieq qalbhom. Ċerti impjiegi u vokazzjonijiet forsi li ma jħallsux ħafna jew ma jħallsux biżżejjed, iġibu ferħ u kuntentizza li ċerti xogħlijiet ma jistgħux joffru. Ħudu littfal biex jitgħallmu l-isport, imma tarmux il-potenzjal ta’ attivitajiet artistiċi bħaż-żfin, kant u drama. Kollha huma ferm importanti u li kieku ma kienx ikun għal vokazzjonijiet artistiċi, id-dinja kienet tkun ferm differenti: probabbli mudlama, u mingħajr kulur,” temm jgħid Jacob.

24

24.06.2018

1

MADWAR kullhadd.com

IL-KANADA

FIL-QOSOR

1

4 2

3

IL-KANNABIS RIKREATTIVA ISSA LEGALI Il-Parlament Kanadiż approva l-użu rikreattiv tal-kannabis. Dan wara li l-Att kontroversjali għadda mis-Senat b’52 vot favur u 29 kontra. Issa, il-marijuana għal użu oltre minn dak mediċinali se tkun tista tiġi mkabbra u mibjugħa fil-pajjiż minn Settembru li ġej wara li l-użu tagħha kien ilu att kriminali mill-1923. Minkejja dan, il-kannabis mediċinali ilha tintuża mill-2001. Il-Kanada hija t-tieni pajjiż fid-dinja li llegalizzat l-użu tal-kannabis wara l-Urugwaj fl-2013. Fi tweet, il-Prim Ministru Kanadiż esprima s-sodisfazzjon għal din il-bidla tant mistennija.

2

L-AMERKA

3

IL-KOLOMBJA

TRUMP IBAXXI RASU

Il-President Amerikan Donald Trump irreveda d-deċiżjoni li tfal immigranti jinfirdu minn mal-ġenituri tagħhom filfruntiera bejn l-Istati Uniti u l-Messiku. Huwa ffirma ordni eżekuttiva biex iwaqqaf dan milli jkompli jseħħ u l-ġenituri u t-tfal tagħhom jibqgħu flimkien. Trump biddel ħsiebu wara pressjoni kbira li saritlu kemm minn politiċi lokali u barranin, kif ukoll mill-kamp reliġjuż għall-mod kif kienu qed jiġu trattati t-tfal. Kienu bosta l-mezzi tax-xandir li xandru l-biki tattfal li qasam qalb dawk li semgħuh meta kienu qed jinfirdu minn mal-ġenituri u jitpoġġew fil-ġaġeġ.

TELEĠĠI PRESIDENT ĠDID Il-kandidat konservattiv Ivan Duque, li kien wiċċ ġdid fil-politika, ġie elett bħala l-President tal-Kolombja.Waqt rally tar-rebħa f ’Bogota, huwa wiegħed li se jgħaqqad il-pajjiż wara kampanja diviżiva. Iżda sostna li jrid jara bidliet fil-ftehim storiku iżda kontroversjali tal-paċi mar-ribelli tal-Farc fl-2016. Duque, li rebaħ 54% tal-voti, qal li se jbiddel il-ftehim li ggarantixxa lir-ribelli siġġijiet fil-Kungress u jistgħu jikkontestaw l-elezzjonijiet. Saħaq li se jimponi wkoll kastigi eħrex fuq reati li allegatament saru mir-ribelli waqt il-ġlied brutali li dam għaddej ħames deċennji kontra l-gvern.

R ID-DINJA

25

24.06.2018

kullhadd.com

6

IL-ĠAPPUN

5 6

TLIETA MEJTA U 200 MIDRUBA WARA TERREMOT QAWWI Terremot qawwi f ’Osaka fil-Ġappun qatel minn tal-inqas tliet persuni, fosthom tarbija, u ndarbu madwar 200 persuna oħra.

L-ajruporti li jinsabu fiż-żona ngħalqu għal diversi sigħat, filwaqt li twaqqaf is-servizz tal-ferroviji u twaqqfet il-ħidma tal-fabbriki fil-madwar. Fortunatament it-terremot ta’ qawwa 6.1 ma ħoloqx allarm kbir hekk kif l-impjanti nukleari fil-madwar baqgħu joperaw normali.

5 4

BRUSSELL

L-INGILTERRA

L-EU B’TARIFFI TA’ $3.2 BILJUN FUQ PRODOTTI AMERIKANI MISTOQSIJIET GĦAĊ-ĊITTADINI TAL-UE LI JRIDU JIBQGĦU Ċittadini tal-Unjoni Ewropea jridu jwieġbu tliet mistoqsijiet online jekk iridu jibqgħu jgħixu fir-Renju Unit wara Brexit. Dan ħabbru l-Ministru għall-Intern Ingliż Sajid Jvid li qal li l-pożizzjoni tal-Gvern se tkun li jekk bniedem ikun joqgħod b’mod legali fir-Renju Unit, jitħalla jgħix fil-pajjiż. Dawk li wara Brexit ikunu jixtiequ jibqgħu fir-Renju Unit iridu jipprovdu d-dettalji tal-identità tagħhom, jiddikjaraw jekk instabux ħatja ta’ xi reati kriminali, u jekk iridux jibqgħu jgħixu fir-Renju Unit. Il-Ministru qal li se jkun qed isir skrutinju tar-risposti u d-deċiżjoni tingħata fi żmien 15-il ġurnata.

L-Unjoni Ewropea imponiet tariffi li jammontaw għal $3.2 biljun fuq prodotti Amerikani b’ritaljazzjoni għall-miżuri imposti mill-President Amerikan Donald Trump fuq il-ħadid u l-aluminju importati mill-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea. Fost il-prodotti milquta hemm il-karozzi u l-muturi, it-tabakk u xi prodotti tal-ikel. Il-President tal-Kummissjoni Ewropea Jean Claude Juncker qal li t-tariffi jiksru kwalunke kodiċi ta’ loġika u storja. B’reazzjoni, Trump hedded b’żieda ta’ 20% fit-taxxa fuq il-karozzi Ewropej. It-tariffi imposti mill-Istati Uniti jolqtu wkoll lill-Kanada, lill-Messiku u pajjiżi alleati tal-Istati Uniti fosthom l-Indja.

26

24.06.2018

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

S.PSAILA - San Pawl il-Baħar

TISLIBA 232

Mimdudin:

Bi 3 Numri

941

143 175 234 262 284 369 377 390 394 479 493 542 616 668 691 695 702 752 811

B’4 Numri 0164 0333 0431 0639 0716 1196 1290 1371 1787 1925 2071 3619 3966 3971 4900 5144 6509

6798 7321 7547 7602 7901 7969 8074 8302 8583 8794 9219 9313 9905 B’5 Numri 05138 07012 13760 23719 31521

37514 40220 41849 42518 49067 49269 73578 74803 78260 79003 89863 91250 91484 92245 94000 96144 97637 B’6 Numri 020387

169746 177784 216512 221145 225957 303100

521544 568971 704038 739972 918071

IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADDA

1.

4.

7,16.

9.

10.

12.

16.

18,23.

19.

20.

21.

23.

24.

Riħ ħafif (5) Kompli l-qawl: Dak li ma kienx għad jista’ ....... (4) Titla’ minnha għal fuq (5) Inżommu l-ilma fih (3) Imqarraq? (6) Dejjaq (6) Ara 7 Mhux mimsus (6) Ara 11 Mater Dei (5) Tabib tal-annimali (3) Ara 18 Kunjom (5)

Weqfin:

1.

2.

3.

5.

6.

8.

11,19.

12.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Fejn sar Crossroads (6) Qabeż ix-xifer (3) Parti minn reċta (3) Tifel Ingliż (3) Stazzjon tat-tv Malti (3) Pajjiż Maradona (9) Insibuhom fil-vapuri (5) Ejja mmorru ......

Għawdex (2) Rest in Peace (1,1,1) Belt (6) Itajru l-ajruplani (6) Wasal (3) Dan u skorfina! (3) Frott (3)

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.Bejta, 4.Xejn, 7,17.Tnejn, 9.Bad, 10.Tentuf, 12.Abbati, 18,19.Attur, 20.Aktar, 21.SNB, 23.Muża, 24.Ibati

1.Bibien, 2,16. Jidneb, 3,5.Attent, 6.Naf, 8.Negattivi, 11.AB, 12,22.Abbuż, 13.Bak, 14.Itrava, 15.Trabbi, 21.Sam

27

24.06.2018

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Il-kaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. Innumru huwa indikazzjoni tattotal ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

Hawn taħt hawn ir-risposti tat-Tisliba l-Kbira tal-Ħadd li għadda. It-Tisliba l-Kbira li jmiss se tkun f ’wieħed millĦdud ta’ Frar.

Mimdudin: 1 Mkebbes, 5 Skalda, 8Appella, 14 Idejn, 15 Messal, 17 Rommel, 19 Temma, 20 Esej, 21 Enne, 23 Trinn, 25 Italo, 28 Ħuta, 29 u 30 Bajtra, 31 Lupu, 33 Musketterija, 39 Żrar, 41 u 42 Tletin, 43 Ġita, 45 Siġra, 46 Remot, 47 Gazz, 50 Mera, 53 u 54 Batuti, 56 Uman, 58 Ravjul, 60 Kemmun, 62 Ratba, 64 Ultra, 67 Eletti,69 Bukkun, 70 Futur, 72 u 73 Sinjur, 75 Ċass, 77 Njam, 79 Karti, 80 Stokk, 82 Armi, 84 u 85 Stirat, 87 Alka, 88 Kartastrazza, 93 Vara, 94 u 95 Editur, 96 Faks, 98 Kallu, 100 u 101 Sikkaturi, 105 Ħelu, 108 Santu, 109 Spirtu, 110 u 111 Sharon Stone, 112 Bnedmin, 113 Xadini, 114 Bidillu

SIB IL-VALUR Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija.

Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

Weqfin: 2 Krejn, 3 u 4 Binġemma, 6 u 7 Kalendarju, 9 u 10 Pulpetta, 11 Lamtu, 12 Giselle, 13 Katavru, 16 Sargu, 18 Mulej, 22 Malta, 24 u 26 Nektar, 27 Żrinċ, 32 Piġama, 33 u 34 Messaġġ, 35 Enamel, 36 Ebrajk, 37 Ilma, 38 u 40 Attrezzat, 44 Tubi, 48 Aġir, 49 Strument, 51 Muntanji, 52 Kuljum, 55 Lażżru, 57 Nwar, 59 Jott, 61 Mark, 63 Ateu, 65 Trinek, 66 Asja, 68 Inġira, 69 Bassar, 70 Frar, 71 Talija, 74 Xrar, 76 Gozz, 78 Msida, 79 u 81 Kikkra, 82 Attur, 83 Ħanfusa, 86 Galilea, 89 Arani, 90 u 91 Tilari, 92 Zikar, 97 Kanun, 99 Użura, 100 Susan, 102 Ukoll, 103 u 104 Buddisti, 106Inti, 107 Assi.

28

24.06.2018

kullhadd.com