KullĦadd_24.02.2019

www.kullhadd.com

Intervista f’paġni 8 u 9

Il-Ħadd, 24 ta’ Frar, 2019

Ħarġa Nru 1,337 Prezz €1

MCAST AMBIZZJUŻ

32 KILOMETRU SERVIZZI ĠODDA F’31 TRIQ

Ara paġna 7

• IKTAR KORSIJIET TA’ MASTERS • IKTAR INVESTIMENT FL-ISTUDENTI

€16-IL MILJUN IKTAR F’MEDIĊINI GĦALL-KANĊER Ara paġna 4

SĦAB METSOLA DIFFERENTI

DIFFERENTI MINN ROBERTA METSOLA, MEMBRI TAL-PARLAMENT EWROPEW ELETTI FIS-SLOVAKKJA U FL-EPP MA VVUTAWX F’RAPPORT LI SEMMA LIL PAJJIŻHOM ... META NQABDET PRUVAT TBENĠILHA BILLI MA QALITX IL-VERITÀ Ara paġna 3

02

24.02.2019

kullhadd.com

IT-TEMP GĦAL-LUM L-Ogħla Temperatura: 13°C L-Inqas Temperatura: 06°C L-Indiċi UV: 3 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Arja ta’ pressjoni baxxa fuq il-Libja se testendi għal fuq iċ-ċentru tal-Mediterran It-Temp: Imsaħħab bix-xita u ħalbiet tax-xita li jkunu bir-ragħad, bil-buffuri u bis-silġ kultant Ir-Riħ: Mill-Grigal qawwa ta’ riefnu, lokalment qawwa ta’ riefnu qawwi Il-Viżibilità: Tajba li ssir moderata għal ħażina fixxita Il-Baħar: Qawwi ħafna L-Imbatt: Baxx mill-Majjistral li jsir mill-Grieg ilLvant It-Temperatura tal-Baħar: 15°C

Editur ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni KIMBERLY CUTAJAR tel: (+356) 2568 2570

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Indirizz Postali KullĦadd

14°C

UV 4

8°C

Il-Ħamis

14°C

UV 4

9°C

16°C

Il-Ġimgħa

UV 4

10°C

Is-Sibt

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

Sit Elettroniku KullĦadd

16°C

UV 4

10°C

15°C

UV 5

10°C

16°C

UV 5

10°C

kullhadd.com

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili – 2393 0000

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, Il-Belt Valletta – 21226281 Thomas’ Pharmacy, 796, Triq il-Kbira San Ġużepp, Il-Ħamrun – 21238018 Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Ħal Qormi – 21487311 Herba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, Birkirkara – 21443406 Remedies Chemists, Marina Court, 49A, Triq l-Abate Rigird, Ta’ Xbiex – 21341649 Lourdes Pharmacy, Triq in-Naxxar, San Ġwann – 21387479 The Economical Dispensary, 86/87, Triq Sir Adrian Dingli, Tas-Sliema – 21330376 St. Michael Pharmacy, Misraħ tat-Transfigurazzjoni, Ħal Lija – 21435875 St. Joseph Pharmacy, 1, Triq iż-Żakkak, Il-Mosta – 21417593 St. Paul’s Bay Pharmacy, 504, Triq il-Kbira, San Pawl il-Baħar – 21575276 Brown’s Paola Square Pharmacy, 64/65, Pjazza Antoine De Paule, Paola – 21821646 Alpha Pharmacy, Triq Bormla k.m Vjal il-Kottoner, Il-Fgura – 21673811 San Ġwakkin Pharmacy, 1 Triq Sant Anna, Marsaskala – 21637994 St. Philip Pharmacy, Triq iċ-Ċeppun, Ħal Għaxaq – 21808723 Kirkop Pharmacy, 9, Triq il-Parroċċa, Ħal Kirkop – 21682028 Remedies Pharmacy, Peter Pan, Triq Nikola Zammit, Is-Siġġiewi – 21460828 St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira, Ir-Rabat – 21454187

Il-Gwardjani Lokali – 2132 0202

Għawdex

Stampat Miller Distributors Ltd. Numri Importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​– 112​ Il-Pulizija ta’ Malta – 2122 4001-9​

L-Isptar ta’ Malta – 2545 0000 L-Isptar ta’ Għawdex – 2156 1600 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza – 5004 3888 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku – ​1182

Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuċċini, Ir-Rabat – 21563233 Pisani Pharmacy, Bini Ġdid, Triq Sannat, Is-Sannat – 21564447 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, ta’ Raħal Ġdid u tal-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem fil-ġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għallemerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-Ċentru tas-Saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta tal-identità ma jiġux moqdija.

03

24.02.2019

kullhadd.com

“SĦAB” METSOLA M’GĦAMLUX BĦALHA • TERĠA’ TIGDEB META TINKIXEF Membri tal-Parlament Ewropew mill-istess familja politika tal-MEP Nazzjonalista, Roberta Metsola, għamlu l-kontra tagħha meta fin-nofs ta’ rapport tal-Kumitat għal-libertajiet ċivili kien hemm il-pajjiż li jirrappreżentaw.

Meta dan kien żvelat f ’dibattitu wiċċ imb wiċċ fuq l-istazzjon nazzjonali mal-Membru tal-Parlament Ewropew Laburista, Miriam Dalli, l-MEP Roberta Metsola pruvat tqarraq.

Qalet li ż-żewġ persuni li semmiet Dalli kienu Ungeriżi mill-Partit ta’ Orban. Orban huwa l-Prim Ministru tal-Ungerija u Metsola pruvat tagħti l-impressjoni li dawk li ma vvutawx kienu ġejjin mill-partit tiegħu.

Iżda, tiftixa sempliċi fis-sit tal-Parlament Ewropew u sorsi oħra turi kif dawn in-nies kienu eletti mis-Slovakkja.

Kien għalhekk li ma vvutawx f ’riżoluzzjoni kontra l-pajjiż li jirrappreżentaw fil-Parlament Ewropew.

Kien din il-ġimgħa li l-Parlament Ewropew ivvota f ’rapport dwar Malta u s-Slovakkja. Dan ġimgħa wara li kien hemm diskussjoni dwaru.

Dan hu rapport li sar minn grupp ta’ membri tal-Parlament Ewropew li kellhom fosthom lill-MEP Nazzjonalista Roberta Metsola. Dan ir-rapport kien isemmi wkoll lis-Slovakkja.

Filwaqt li Roberta Metsola vvutat favur dan ir-rapport li jikkritika lil Malta, l-MEPs tal-Partit Popolari Ewropew sħab Roberta Metsola m’għamlux bħalha. Wieħed lanqas biss ivvota u l-ieħor astjena.

Iż-żewġ MEPs jisimhom Jozsef Nagy u Pal Csaky u għalkemm ġejjin minn minoranza Ungeriża fis-Slovakkja, huwa ċar ħafna minn kull dokument

uffiċjali li kienu eletti f ’isem is-Slovakkja. B’hekk ma ħassewx li jistgħu jivvutaw kontra l-pajjiż li fl-aħħar mill-aħħar qed jirrappreżentaw.

Din mhux l-ewwel darba li Metsola gidbet waqt li nqabdet fuq sieq waħda f ’dibattitu. L-Ewroparlamentari Nazzjonalista Roberta Metsola kienet spiċċat imgiddba minn Membru Parlamentari Ewropew Ungeriż li skont Metsola ltaqa’ mal-Ministru Helena Dalli meta din kienet Brussell u keċċieha ’l barra. Dan l-MEP ġej mill-istess familja politika ta’ Metsola, il-Partit Popolari Ewropew.

Kien ONE News li xhur ilu mar fuq ras il-għajn u b’mod esklussiv staqsa lil dan l-Ewroparlamentari jekk hux minnu li huwa keċċa lil Ministru Dalli waqt li kienu qed jiddiskutu s-saltna tad-dritt.

L-MEP Ungeriż, György Schöpflin, qal b’mod ċar li le.

“Kelli laqgħa magħha. Il-kumplament gidba,” qal l-MEP li żied “ċertament ma bgħatthiex ’il barra.”

Roberta Metsola qalet: “Taf x’qalilha dan l-MEP itlaq ’il barra mill-uffiċċju tiegħi.”

B’hekk it-tweġiba skjetta u ċara tal-Ewroparlamentari Ungeriż tikkuntrasta bil-kbir ma’ dak li kienet allegat l-Ewroparlamentari Nazzjonalista fuq programm tax-xandir nazzjonali.

Dakinhar fuq l-istess programm il-Ministru Helena Dalli kienet irreaġixxiet u flimkien mal-aħħar dikjarazzjoni tal-Ewroparlamentari Ungeriż, giddbet lil Metsola. Dakinhar Metsola qalet li se ġġib lil Dalli l-persuna quddiemha. Iżda, meta l-ġurnalisti kellmuh qalu li Metsola gidbet.

RIEDU JTELLFU L-FONDI LIL MALTA Fl-istess dibattitu kien żvelat ukoll li oriġinarjament kien hemm verżjonijiet tar-rapport fuq Malta u li Roberta Metsola kienu favur tiegħu li riedu jtellfu l-fondi lil Malta. Fil-fatt kien jingħad li l-Kummissjoni Ewropea kellha tinforza fuq Malta fil-mekkaniżmu tarRule of Law. Saħansitra verżjoni oħra kienet tikkundanna lill-Kummissjoni Ewropea għax ma bdietx tħaddem dan

il-mekkaniżmu.

Finalment, wara emendi proposti millMEP Miriam Dalli u bl-appoġġ tal-membri tal-Partit Soċjalista Ewropew id-dikjarazzjoni talbet biss djalogu.

Intant, l-artiklu li jhedded il-fondi kien imsemmi wkoll mill-Eks Kap tal-Oppożizzjoni, Simon Busuttil, din ilġimgħa meta fil-Parlament iddeskriva lil Roberta Metsola u lil David Casa bħala patrijotti.

04

24.02.2019

kullhadd.com

€16-IL MILJUN GĦAL MEDIĊINI ĠODDA TAL-KANĊER Mis-sena 2017 sa din is-sena se jkunu intefqu ftit inqas minn €16il miljun fuq 14-il mediċina ġdida għal kontra l-marda tal-kanċer. Ftit inqas minn €4 miljuni minnhom huma allokati għal mediċina ġdida li se tiddaħħal fil-formularju talGvern minn din is-sena. Dawn il-mediċini ġodda huma b’żieda ma’ dawk il-mediċini li diġà kienu fuq il-formularju. Huwa stmat li mill-mediċini introdotti

mis-sena 2017 lil hawn qegħdin jibbenefikaw ftit inqas minn 800 pazjent.

Il-mediċini l-ġodda jvarjaw fuq diversi tipi ta’ kanċer u jkopru fost oħrajn dawk tas-sider, tal-istonku, tal-fwied, tal-frixa, tal-melanoma, tal-prostata, tal-kliewi u tal-leukemia. Hemm mediċini għal tipi ta’ kanċer mhux daqstant komuni u li jiswew flejjes kbar, tant li f ’sentejn fuq wieħed minn dawn it-tipi

ta’ kanċer intefqu aktar minn €1.5 miljun mifruxin fuq 14-il pazjent.

Il-mediċina ġdida li se tibda tingħata minn din is-sena bi spiża ta’ ftit inqas minn €4 miljuni tikkonċerna l-melanoma u l-kanċer tal-pulmun u minnha mistennija jibbenefikaw madwar 65 pazjent.

Sadanittant tul dawn l-aħħar 18-il xahar iddaħħal il-kunċett ta’ navigatur li ħidmietu hija li jiggwida lill-pazjent partikolari minn kull

stadju ta’ trattament għal ieħor u b’hekk ma jkunx hemm il-periklu li l-pazjent jitlef xi forma ta’ trattament. Dan huwa servizz innovattiv għal Malta li nbeda għall-każijiet ta’ kanċer tal-musrana u li minnu bbenefikaw madwar 300 pazjent.

Dan is-servizz kien segwit għal każijiet tal-pulmun li fuqu hemm madwar 150 pazjent. Riċentement tnieda servizz simili għall-pazjen- qed ti tal-kanċer tal-prostata li se jkun jilħaq madwar 180 pazjent.

Mitlub jikkummenta dwar l-introduzzjoni ta’ aktar mediċini fil-formularju tal-Gvern għal kontra l-marda tal-kanċer id-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne qal li “m’aħniex se nibqgħu lura milli nagħmlu dak kollu possibbli mal-pazjenti tal-kanċer. It-trattament tal-marda huwa wieħed millħames pilastri biex tkun kumbattuta din il-marda. L-erba’ pilastri l-oħra huma l-prevenzjoni, l-iscreening kmieni, ir-riabilitazzjoni u r-riċerka. Dawn kollha qegħdin ikunu indirizzati bħala parti mill-istrateġija nazzjonali dwar ilkanċer imnedija sena u nofs ilu.”

Rigward il-prevenzjoni, id-Deputat Prim Ministru qal li għal din il-miżura jista’ jikkontribwixxi kulħadd billi jżomm ma’ stil ta’ ħajja adegwat, bħalma hija dieta bilanċjata, evitar ta’ tipjip u konsum ta’ alkoħol, kif ukoll eżerċizzju fiżiku. Għal dan il-għan id-Dipartiment tas-Saħħa flimkien mal-Kunsilli Lokali se jimbarkaw fuq programmi ta’ gwida għaċ-ċittadini għal stil ta’ ħajja adegwat.

“Dwar riċerka llum ninsabu f ’sitwazzjoni fejn m’għadniex niddependu biss fuq ir-riċerka li ssir f ’pajjiżi barranin, imma grazzi għall-ħidma min-naħa tal-President Marie-Louise Coleiro Preca twaqqfet fondazzjoni għar-riċerka tal-kanċer f ’pajjiżna stess,” qal id-Deputat Prim Ministru. Ċifri uffiċjali juru li matul is-sena 2016 kienu ġew reġistrati 1,997 każ ta’ kanċer ġdid, medja ta’ aktar minn ħames każijiet kuljum, bil-pazjenti jkunu 1,034 irġiel u 963 nisa. Fl-istess sena ġew reġistrati 929 mewta kkawżati minn kanċer, medja ta’ aktar minn 2 kuljum, 503 jkunu rġiel u 426 nisa.

Is-sena ta’ wara n-numru ta’ mwiet kawża ta’ kanċer kienu ftit aktar, 963, li minnhom 539 kienu rġiel u 424 nisa. L-aktar kanċer li kkawża mwiet fost l-irġiel kien dak tal-pulmun segwit minn dak tal-musrana filwaqt li fost in-nisa kien dak tal-musrana segwit minn tas-sider.

05

24.02.2019

kullhadd.com

IL-PM MA’ MEXXEJJA EWROPEJ F’MADRID Il-prijoritajiet tal-Ewropa għandhom ikunu x-xogħol, il-ħolqien tal-ġid u l-ġustizzja soċjali.

Qal dan il-Prim Ministru u Mexxej tal-Partit Laburista, Joseph Muscat, meta f ’Madrid attenda l-Kungress tal-Partit Soċjalista Ewropew.

Ma’ mexxejja oħra u l-kandidat tal-Partit Soċjalista Ewropew għall-Presidenza tal-Kummissjoni Ewropea, il-Prim Ministru ddiskuta x’tip ta’ Ewropa rridu.

“Il-messaġġ tagħna f ’dan il-kungress kien ċar. Li l-prijorità tagħna bħala gvern u l-prijorità tal-Kummissjoni Ewropea li jmiss għandha tkun il-ħolqien tax-xogħol u tal-ġid. U dak il-ġid jitqassam fost dawk li l-iktar għandhom bżonn,” qal il-Prim Ministru.

Fil-kapitali Spanjola kien approvat ukoll il-manifest elettorali tal-Partit Soċjalista Ewropew bil-bażi tiegħu tkun il-ġustizzja soċjali.

Is-Segretarju Internazzjonali tal-Partit Laburista, Marc Vella Bonnici, iddeskriva dan bħala manifest dirett li jitkellem fuq il-prijoritajiet tan-nies.

Il-Ministru għall-Affarijiet Ewropej Helena Dalli spjegat kif Malta qed isservi ta’

mudell għall-partiti oħra fejn jidħlu diversi oqsma, partikolarment l-ugwaljanza li tibqa’ l-bażi tat-twemmin tal-partiti soċjalisti demokratiċi.

“Iħarsu lejna b’mod pożittiv ħafna għax jaraw lilna bħala mudell ta’ kif għandu jimxi ’l quddiem partit soċjalista fil-gvern,” qalet Dalli. F’Madrid il-Prim Ministru tenna wkoll li l-elezzjonijiet tal-25 ta’ Mejju huma wkoll sinjal ċar ta’ fejn irridu nkomplu nieħdu l-pajjiż u l-Unjoni Ewropea.

“Huma elezzjonijiet sabiex naraw x’direzzjoni rridu mmorru aħna bħala pajjiż u l-familja Ewropea li qegħdin parti minnha.

Dan hu messaġġ li rridu nwasslu lill-poplu Malti u Għawdxi anke permezz tat-tim ta’ kandidati li għandna għall-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew tal-25 ta’ Mejju li ġej,” qal il-Prim Ministru.

Intant, w a q t li kien Madrid il-Prim Ministru kellu żewg talbiet ta’ laqgħat formali mill-Prim Ministru tar-Rumanija, Viorica Dăncilă, u l-Kap tal-Oppożizzjoni Brittaniku, Jeremy Corbyn.

Waqt il-laqgħa mal-Prim Ministru Rumena ġew diskussi relazzjonijiet bilaterali kif ukoll il-politika Ewropea

minħabba l-fatt li bħalissa r-Rumanija għandha l-Presidenza tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea.

Flimkien ma’ Jeremy Corbyn kienet diskussa s-sitwazzjoni dwar Brexit, bil-Mexxej Laburista Ingliz jispjega l-politika tiegħu għaż-żmien li ġej fil-Parlament Ingliż.

Min-naħa tiegħu, Dr Muscat tenna kif Malta trid li jkun hemm ftehim, iżda li l-Unjoni Ewropea ma tistax tiċċaqlaq mill-prinċipji tagħha kif riflessi filftehim propost.

06

24.02.2019

PIENI ĦOROX

kullhadd.com

Persuna li tinqabad taħqar annimal se tingħata piena aktar ħarxa bil-multa mistennija tirdoppja meta mqabbla mas-sena 2014 u anke tiżdied b’erba’ darbiet meta mqabbla mal-2011. Is-Segretarju Parlamentari għall-Agrikoltura, Sajd u Drittijiet tal-Annimali Clint Camilleri ħabbar li daħħal abbozz fil-Parlament biex issir emenda filliġi u qal li l-aktar bidla notevoli se

tkun li l-minimu tal-multa għal min jinqabad l-ewwel darba se jkun qed jirdoppja, bis-somma titla’ għal €2,000.

Intant iċ-Chairperson tal-Kumitat tal-Ħarsien għad-Drittijiet tal-Annimali, Nevise Borg Caligari, spjegat kif din l-aħbar niżlet għasel ma’ dawk li għandhom għal qalbhom l-annimali, bl-interess ewlieni issa jkun li dawn il-pieni

jiġu attwati. Borg Caligari stqarret li l-ebda moħqrija m’għandha tiġi aċċettata kemm jekk l-ewwel darba u aktar u aktar jekk it-tieni darba.

Is-Segretarju Parlamentari għad-Drittijiet tal-Annimali Clint Camilleri sostna li dan il-Gvern irid iwassal il-messaġġ li mhija se tkun ittollerata l-ebda krudeltà fuq l-annimali u għalhekk qed tiġi proposta din l-emenda.

07

kullhadd.com

32 KILOMETRU SERVIZZI F’31 TRIQ Ix-xogħlijiet li qed tagħmel Infrastructure Malta f ’diversi toroq residenzjali madwar il-pajjiż altru milli huma sempliċiment kisja bl-asfalt lill-wiċċ tat-triq biss, kif hawn min qed jipprova jagħti l-impressjoni f ’attentat fjakk li jxejjen l-investiment bla preċedent ta’ €700 miljun li qed isir fit-toroq tagħna. Ħadd aktar minn dawk il-familji li huma minn tal-ewwel li se jgawdu minn dan l-investiment ma jista’ jkun xhud ta’ kemm dan mhux minnu. Biżżejjed wieħed isemmi li fl-ewwel 31 triq residenz- l-għexieren ta’ kilometri f ’bini jali li qed isiru se jkunu tpoġġew ta’ bankini ġodda.

32 kilometru f ’servizzi ġodda Ta’ min ifakkar li dawn it-toroq taħt l-art, medja ta’ aktar minn huma parti mil-lista tal-120 triq kilometru servizzi għal kull triq.

Il-familji li jgħixu f ’dawn il31 triq li fl-aħħar ta’ Jannar li għadda bdew ix-xogħlijet fihom, raw b’għajnejhom xi kwalità ta’ xogħol qed isir. Flimkien dawn iġibu total ta’ 14-il kilometru ta’ toroq residenzjali, li jinkludu wħud li kienu għadhom qatt ma nbnew waqt li l-oħrajn kienu fi stat tal-biki. Għaldaqstant, f ’ħafna każi l-infrastruttura ta’ dawn it-toroq kellha litteralment tinbidel mill-qiegħ u sar kollox mill-ġdid, inklużi s-servizzi li jgħaddu minn taħt l-art.

Għaldaqstant, qabel ma jibda x-xogħol f ’kull tirq, Infrastructure Malta qiegħda tikkollabora mal-entitajiet rispettivi biex tassigura li l-ewwel jiġu mtejbin jew mibdulin, skont il-bżonn, is-servizzi ta’ distribuzzjoni tal-ilma, tal-elettriku, tal-Internet u tat-telekomunikazzjoni li hemm għaddejjin minn taħt l-art f ’dawn it-toroq.

Il-kuntratt għall-bini mill-ġdid tat-toroq residenzjali jesiġi li l-kuntratturi jridu jaqilgħu ilwiċċ ta’ kull triq, ibiddlu u jestendu s-sistemi ta’ taħt l-art għas-servizzi skont ma jitolbu l-entitajiet li jipprovduhom, jirranġaw jew jibnu l-bankini u s-sistemi għall-ġbir tal-ilma tax-xita, imbagħad jagħmlu wiċċ tat-triq ġdid b’pedamenti aktar sodi u saffi tal-asfalt ġdid.

It-toroq iridu jiġu kompluti bissistemi għas-sigurtà, isirulhom il-marki u s-sinjali kif ukoll faċilitajiet oħrajn skont il-ħtieġa.

Ix-xogħlijiet fil-31 triq li wħud minnhom bdew jitlestew din il-ġimgħa jinkludu t-tqegħid ta’ 32 kilometru ta’ pajpijiet ġodda tal-ilma, cables tal-elettriku u trinek għas-servizzi tat-telekomunikazzjoni. Dan apparti

residenzjali li ġew inklużi fl-ewwel kuntratt b’valur ta’ €53.5 miljun. Din il-ġimgħa, il-Ministru Ian Borg ħabbar li Infra-

structure Malta ħarġet it-tieni sejħa għall-offerti għal 170 triq residenzjali oħra b’valur stmat li jlaħħaq €70 miljun. Bejnieth-

24.02.2019

om dawn iġibu total ta’ 52 kilometru oħra f ’toroq residenzjali b’madwar 85 kilometru ta’ banikini.

08

24.02.2019

kullhadd.com

KULLEĠĠ B’ĦAFNA OPPORTUNITAJIET Fit-tmexxija ta’ istituzzjoni kbira li tilqa’ eluf ta’ studenti u mijiet ta’ ħaddiema James Calleja għandu biċċa xogħol iebsa. Iżda, il-gazzetta KullĦadd tkellmet miegħu mhux biss dwar l-isfidi tal-lum imma anke dwar il-pjani għall-ġejjieni li għandu l-MCAST. Qabelxejn kemm hemm studenti bħalissa jistudjaw l-MCAST u liema hija l-aktar sezzjoni li tiġbed studenti biex jitħarrġu fiha?

Hemm 6,546 student jistudjaw l-MCAST, liema figura tinkludi dawk l-istudenti li qegħdin magħna fuq bażi full-time kif ukoll ’l fuq minn 3,000 fuq bażi part-time.

L-MCAST joffri diversi korsijiet li jkopru suġġetti varji u ta’ livelli differenti, li jkopru il-bżonnijiet tal-ekonomija Maltija li hija waħda dinamika diversa, u jħarsu l-interessi tal-istudenti u tal-familji tagħhom biex jiksbu l-ħiliet u l-kompetenzi meħtieġa biex isibu impjieg fil-qasam li jinteressahom. L-Istitut għas-Servizzi fil-Komunita’ fi ħdan il-Kampus ewlieni tal-MCAST f ’Raħal Ġdid, jospita 1,578 student u huwa l-akbar Istitut tal-Kulleġġ f ’dak li huwa numru ta’ studenti. L-Istitut għall-Inġinerija u t-Trasport għandu 1,122 student, u l-Istitut tal-ICT għandu 1,049 student.

Dawn huma t-tliet Istituti l-aktar popolari mal-istudenti iżda tajjeb li nsemmu li l-MCAST iħaddan fih Istitut tax-Xjenza Applikata, Istitut tal-Business, Management and Commerce, kif ukoll Isti-

tut tal-Arti Kreattiva, li lkoll jikkontribwixxu għad-diversità ta’ korsijiet li joffri dan il-Kulleġġ.

L-MCAST joffri sapport utli ħafna u professjonali lil ħafna studenti bi bżonnijiet speċjali biex dawn jidħlu huma wkoll fid-dinja tax-xogħol u jgħixu b’mod indipendenti. L-edukazzjoni u t-taħriġ fl-MCAST huma ħolistiċi biex b’hekk ikollna ċittadini attivi u responsabbli fis-soċjetà.

Għal żmien twil kien hemm il-perċezzjoni li l-MCAST qiegħed għal min ma jgħaddix mill-O Levels. Illum tkissret din il-perċezzjoni?

Hija ħasra li nżergħet il-perċezzjoni li wieħed jidħol l-MCAST jekk ma jkunx għadda mis-SEC. Hija r-realtà li l-MCAST joffri, lil dawk l-istudenti li ma jirnexxilhomx jgħaddu mis-SEC f ’livell ordinarju, l-opportunità li jidħlu f ’suġġetti vokazzjonali li fihom hemm ukoll tagħlim ta’ suġġetti f ’livell ordinarju bħall-Matematika, l-Ingliż, u l-Malti. Però l-MCAST tal-lum joffri kwalifiki fil-livelli kollha tal-qafas Malti tal-kwalifiki (MQF) minbarra

qed iħossu żvantaġġjat jew mhux qed jieħu servizz mill-Kulleġġ vokazzjonali u professjonali. Il-karti kollha tal-eżamijiet u tal-assessments qed jiġu kkoreġuti regolarment.

d-dottorati, li hemm il-ħsieb li dawn jiġu introdotti sentejn oħra.

Għalhekk l-MCAST illum huwa istituzzjoni edukattiva unika li tiġbor fiha kwalifiki ta’ skejjel sekondarji għola kif ukoll ta’ edukazzjoni terzjarja.

Kien hemm xi problemi blistipendji, issolvew?

Sal-lum il-Kulleġġ iħallas 4,732 stipendju regolarment, imma hemm madwar 290 student li għad iridu jipprovdu aktar informazzjoni biex jibdew jirċievu l-istipendju tagħhom regolarment. F’dawn l-aħħar xhur il-Kulleġġ ġera wara M’hemmx dubju li qed toffru mijiet ta’ studenti biex jipprovħafna opportunitajiet. Imma du l-informazzjoni meħtieġa u hemm ħafna studenti li b’hekk jibdew jirċievu l-istipendju jgergru inkluż dwar karti li ma tagħhom. Nappella lill-istudenti jkunux ikkoreġuti fil-ħin. tagħna li mhumiex jirċievu l-istipendju biex mill-aktar fis possibbIl-kwistjoni mal-MUT illum li jipprovdu l-informazzjoni nieqil-ġurnata ġiet solvuta. M’hemm sa u meħtieġa fuq l-applikazzjoni l-ebda intopp li minnu l-istudent online.

L-għalliema huma riżorsa importanti għall-MCAST. Però jkun hemm wisq battibekki bejn l-Unjin u l-Kulleġġ.

Għaliex dan?

Għall-Kulleġġ l-għalliema flimkien mal-istudenti huma importanti ħafna. Filwaqt li l-Kulleġġ qiegħed proprju biex jagħti servizz ta’ tagħlim u ta’ taħriġ lill-istudent, l-għalliem huwa mħallas biex jara li dan is-servizz jingħata fl-aħjar livell possibbli.

Il-ftehim kollettiv bejn il-Kulleġġ u l-MUT ta’ Lulju 2018 ta diversi benefiċċji lill-għalliema biex dawn jaħdmu f ’ambjent san, u bir-riżorsi meħtieġa. Għaldaqstant wieħed jistenna illi kemm mill-parti tal-amministrazzjoni kif ukoll mill-parti tal-għalliema, flimkien nagħtu l-aħjar servizz lill-istudenti tagħna. Nemmen li l-ebda tilwima industrijali jew ta’ kull xorta bejn l-għalliema u l-amministrazzjoni tal-Kulleġġ, m’għandha tħalli impatt negattiv fuq l-istudent.

Lura f ’Awwissu 2018 twaqqaf bord tal-inġustizzji fi ħdan l-MCAST. Kif qed jitħaddem dan il-bord? Qed ikun ta’ sodisfazzjon għal dawk li jagħmlu użu minnu?

Il-Kulleġġ waqqaf uffiċċju għall-ilmenti tal-istudenti u tal-impjegati tal-MCAST f ’Lulju tas-sena l-oħra. Kemm ilu li twaqqaf dan l-uffiċċju rċevejna ’l fuq minn 400 ilment li minnhom ġew solvuti iktar minn 88% tal-każi.

Dan l-uffiċċju kien ta’ benefiċċju kbir għall-Kulleġġ għax permezz tal-ilmenti aħna stajna nindirizzaw diversi problemi li kienu jeżistu, u applikajna soluzzjonijiet għall-benefiċċju tal-istudenti u l-impjegati tal-Kulleġġ.

X’inhi l-idea tal-MCAST dwar l-implimentazzjoni tas-

09

24.02.2019

kullhadd.com

sabbatiku?

L-MCAST u l-MUT bdew taħditiet dwar is-sabbatiku kif ukoll dwar il-livell tal-Professorat. Nittama li nilħqu ftehim dwar il-kriterji li biom wieħed jista’ japplika kemm għad-dritt tas-sabbatiku kif ukoll għall-Professorat, fl-iqsar żmien possibbli. Kif semmejt qabel, l-MCAST tal-lum għandu dimensjonijiet diversi fil-livell tal-kwalifiki, u allura fil-livell ta’ kwalifiki vokazzjonali u professjonali tistenna li l-kundizzjonijiet tax-xogħol ikunu relatati ma’ dawk f ’livell akkademiku għoli.

Lura fuq il-livell akkademiku.

Kors li donnu qed jissemma huwa dak fil-qasam tal-avjazzjoni. Tista’ tagħtini ftit ħjiel dwaru u x’jista’ jagħmel bih wieħed la jlesti l-istudju dwaru?

Qed naħdmu mill-qrib mal-privat biex inħarrġu aktar studenti fil-qasam tal-avjazzjoni li skont l-industrija hemm madwar 600 post tax-xogħol li għadhom mhux mimlija. Iċ-Ċentru tal-Avjazzjoni tal-MCAST hu ċ-ċentru ewlieni fil-pajjiż li jipprepara l-istudenti għall-karriera fl-avjazzjoni billi joffri taħriġ kemm fil-lat ta’ manutenzjoni tal-ajruplani, kif ukoll fl-operazzjonijiet tal-ajruport.

L-istudenti kollha li jsegwu kors fl-avjazzjoni jsibu xogħol ma’ kumpaniji internazzjonali involuti fil-manutenzjoni tal-ajruplani.

Il-manutenzjoni tista’ tkun kemm fuq l-istruttura tal-ajruplan kif ukoll fuq is-sistemi mekkaniċi u elettroniċi tal-ajruplani.

u saħansitra jakkwista kwalifika ta’ l-Komunikazzjoni. Fiex wasal ix-xogħol bħalissa? livell għoli.

Hemm ħsieb ta’ korsijiet ġodda fis-sena akkademika li ġejja?

Il-korsijiet tal-Masters li se joffri l-MCAST minn April li ġej se jkopru diversi suġġetti u huwa l-għan tal-MCAST li fil-livelli akkademiċi u professjonali, noffru degrees li kemm jista’ jkun l-ebda istituzzjoni fil-pajjiż ma toffrihom. Dawn il-Masters il-ġodda jkopru suġġetti varji li jinkludu inġinerija ambjentali, xjenza sportiva, kif ukoll MSc fil-Mechatronics. L-MCAST joffri wkoll tagħlim u taħriġ fejn hemm ħtieġa partikolari mill-industrija għal ħaddiema b’ħiliet, kompetenzi u kwalifiki meħtieġa għal min L-MCAST nieda konsultazzjoni pubblika biex iħaddem. jisma’ ideat u gwida dwar l-invetsiment tiegħu, iffukar L-Erasmus qed jintgħażel akkademiku, u kwalità. Dan u jitħaddem biżżejjed minn studenti li jattendu l-MCAST? mistenni jagħlaq fit-8 ta’ Marzu li ġej. Spjegali ftit L-MCAST ilu jipparteċipa fil-pro- dwar dan. gramm tal-Erasmus+ minn meta l-MCAST għaddej fetaħ il-Kulleġġ fl-2001. Kull Bħalissa sena, aktar minn 200 student tal- b’konsultazzjoni pubblika dwar MCAST, li l-istudju tagħhom huwa ta’ MQF Level 4 jew aktar, jivvjaġġaw madwar l-Ewropa permezz tal-programm Erasmus+ għal studji kif ukoll traineeships.

Il-fondi Ewropei għal dan il-programm jintużaw kollha kemm huma, u sena wara l-oħra, in-numru ta’ studenti li juru interess li jipparteċipaw fil-programm tal-Erasmus+ kulma jmur dejjem qiegħed jiżdied.

L-opportunitajiet li jingħataw studenti tal-MCAST wara li jtemmu l-istudji tagħhom, qishom fuq l-istess livell li jingħataw studenti li jattendu L-MCAST u l-Bord tal-Inġiniera l-Università ta’ Malta?

Professjonali qegħdin f ’diskussjonijiet biex dawk l-istudenti li jig- L-MCAST huwa kulleġġ vokagradwaw fl-inġinerija fl-MCAST, zzjonali u professjonali fl-istess kemm inġinerija elettronika ħin. Dan ifisser li barra li għandkif ukoll mekkanika, jingħatal- na suġġetti fuq livell ta’ edukazzhom, wara proċess regolatorju, joni għola, hemm ukoll suġġetti u il-warrant. Mis-sena akkademika kwalifiki fuq livelli tekniċi, tagħlim 2018/2019 l-istudenti kollha li jig- ta’ livell sekondarju u post sekondgradwaw mill-inġinerija elettron- arju, kif ukoll kwalifiki f ’suġġetti ika jew mekkanika mill-MCAST, bażiċi. Dan jagħmel lill-MCAST isse jkollhom id-dritt li japplikaw tituzzjoni tal-edukazzjoni partikogħall-warrant. Dawk li ggradwaw lari ħafna. Dan hekk kif l-istudent, qabel is-sena 2018, se jkollhom kemm dak ħiereġ mill-edukazzjoni id-dritt li jieħdu kors speċifiku obbligatorja kif ukoll dak li hu bi ftehim mal-Bord tal-Inġiniera matur u forsi diġaà għandu impProfessjonali biex huma wkoll jieg, jiġi fl-MCAST u jieħu ħiliet jkollhom id-dritt li japplikaw u kompetenzi ġodda għad-dinja għall-warrant tal-inġiniera. F’April tax-xogħol, li kulma jmur dejjem li ġej se jibda dan il-kors (pre tinbidel u toffri sfidi ġodda. Huwa warrant qualification course) li ta’ sodisfazzjoni kbir li ħafna minn għalih diġà applikaw ’il fuq minn dawk li jħaddmu huma kuntenti 220 student li kienu ggradwaw bil-ħiliet u bil-kompetenzi tal-istumill-MCAST. Huwa importanti denti u tal-grawati tal-MCAST, u li wieħed isemmi li l-kors tal-in- li ħafna mill-istudenti tagħna jsibu ġinerija fl-MCAST huwa ta’ livell xogħol waqt l-istudji tagħhom u akkademiku u professjonali għoli ovvjament wara li jispiċċaw. ferm, tant li wieħed mill-eks studenti tal-MCAST, wara li spiċċa Kważi madwar sena ilu l-kors tal-inġinerija, ħa l-Masters u l-Awtorità tal-Ippjannar d-Dottorat fl-inġinerija minn uni- approvat il-binja l-ġdida versità barranija. Dan jindika li din tal-MCAST f ’Raħal Ġdid, il-kwalifika kellha bażi soda akka- liema binja se tkun qed demika biżżejjed biex l-individwu tintuża bħala Istitut għalljkompli javvanza fl-istudji tiegħu Informazzjoni Teknoloġika u Kien hemm kwistjoni fuq il-warrant tal-inġinerija.

Issolviet?

Huwa sodisfazzjon kbir ukoll li permezz ta’ fondi Ewropej (mill2004 l-MCAST gawda minn €100 miljun) inbnew diversi binjiet li minnhom qed igawdu l-istudenti u l-impjegati tal-Kulleġġ. Bħalissa qed jinbnew żewġ binjiet ġodda: l-Istitut tal-ICT kif ukoll il-binja li fiha se tilqa’ r-riżorsi akkademici li jeħtieġ il-Kulleġġ. Binja oħra ġdida li se tinfetaħ f ’Mejju li ġej se jkun l-Istitut tal-Inġinerija u t-Trasport li se jilqa’ fih l-istudenti tal-inġinerija u t-trasport, tal-bini u kostruzzjoni, u tat-tagħlim marrittimu.

Huwa ppjanat li ż-żewg binjiet jitlestew sal-2020.

il-proposti fil-pjan strateġiku għattliet snin li ġejjin. Il-pjan ambizzjuż iħares lejn seba’ dimensjonijiet u aspetti li l-Kulleġġ għandu bżonn jaħdem fuqhom biex ikun iktar effettiv, rilevanti u saħansitra aktar ekwu fit-tagħlim li joffri lill-iktar stakeholder importanti tagħna: l-istudent. Il-pjan ipoġġi fiċ-ċentru tal-mira tagħna: • Il-bini u l-infrastruttura informatika; • Il-kwalità tal-programmi u l-esperjenza edukattiva; • L-importanza tal-work based learning għal esperjenza ta’ tagħlim vokazzjonali; • Il-komunikazzjoni u l-istima lejn il-kwalifiċi vokazzjonali; • Partnerships ma’ kumpanija, skejjel oħra u NGOs kemm f ’Malta kif ukoll barra minn Malta; • L-ammistrazzjoni tal-Kulleġġ; • Ir-riċerka u l-innovazzjoni.

Fejn tara l-MCAST minn hawn u ftit snin oħra?

Kif semmeja qabel, l-MCAST tal2019 huwa ferm differenti minn kif beda fl-2001. Barra infrastruttura iktar moderna u avvanzata,

il-Kulleġġ illum jilqa’ fih ’il fuq minn 10,000 student kif ukoll ’il fuq minn 900 impjegat. Barra minn dawn iċ-ċifri u l-istatistiċi, ilKulleġġ Malti għax-Xjenza, l-Arti u t-Teknoloġija għandu ’l fuq minn 165 programm fuq bażi full-time u 300 fuq bażi part-time. Dan ifisser li l-futur tal-Kulleġġ vokazzjonali u professjonali huwa garantit għaliex id-dinja tax-xogħol tal-lum u ta’ għada teħtieġ nies li mhux biss huma ta’ livell akkademiku għoli imma li jkunu mħarrġa fis-settur u b’esperjenza fix-xogħol li jridu jagħmlu. L-edukazzjoni vokazzjonali u professjonali hija l-futur tad-dinja tax-xogħol ta’ għada fejn it-teknoloġija se tkun qed tiddomina kull settur ta’ servizz jew produttività. L-MCAST evolva b’mod mgħaġġel imma b’mod strutturat u b’saħħtu. Ir-relazzjoni b’saħħitha li għandna mal-industrija u mad-dinja tax-xogħol tpoġġina fuq livell sostenibbli. Għalhekk fis-snin li ġejjin se naraw Kulleġġ mibdul għal wieħed ta’ livell għoli ferm u li jkun ta’ attrazzjoni għal mijiet ta’ studenti u ħaddiema fl-oqsma kollha ta’ żvilupp ta’ pajjiżna.

11

24.02.2019

kullhadd.com

SUPPLIMENT FRAR 2019

NGĦIXU B’SAĦĦITNA U KUNTENTI • MINN ATTIVI FIL-KĊINA GĦAL ATTIVI FIL-GYM Issib min jiekol ħafna mingħajr ma jagħti kas, issib dawk li jippruvaw joqogħdu attenti minkejja li jiżgarraw xi darba ‘l hemm u ‘l hawn imbagħad issib nies bħal Clayton u Kurt Ebejer li kuljum jieklu bil-qies

u xemx jew xita, kuljum issibhom il-gym. Ronald Vassallo ltaqa’ malaħwa Ebejer fejn spjegaw fid-dettall kif dak li fil-bidu deher bħala sagrifiċċju u kważi impossibbli, maż-żmien sar in-norma.

Iddeskrivi lilek innifsek Clayton Ebejer, għandi 26 sena. Persuna li nħobb ħafna l-gym u l-body building, ħabrieki, determinat, nagħmel l-affarijiet b’passjoni u b’sagrifiċċju biex nasal fejn nixtieq.

Kurt Ebejer, għandi 23 sena. Ħajti hija bbażata fuq taħriġ fiżiku, sports u ikel.

Meta pruvajt nagħmel ftit xhur ma nittrenjax, ħassejtni mitluf.

Minn fejn nibtet il-fissazzjoni fuq il-gym?

Jiena persuna li bdejt mix-xejn. L-imħabba tiegħi lejn l-isports u l-atletika kienet ġo fija minn età żgħira. Il-parties kont inħobbhom ukoll però ġie żmien fejn kelli bżonn nibdel l-istil ta’ ħajja tiegħi allura tfajt attenzjoni assoluta fuq gym u bodybuilding. Issa ili nittrenja għal dawn l-aħħar seba’ snin b’mod kontinwu.

Clayton Ebejer

Illum il-ġurnata hawn ħafna vizzji. Jien it-taħriġ fiżiku sar il-vizzju tiegħi, vizzju li nixtieq inżommu ħajti kollha. Għamilt żmien noħroġ ħafna ma’ sħabi u nixrob però rrealizzajt li l-gym għenni jkolli stil ta’ ħajja aħjar fiżikament u mentalment.

Kif jirnexxilek iżżomm il-kontinwità meta kważi f ’kull rokna ta’ kull lokalità ssib tentazzjonijiet kbar fl-ikel?

Għall-bidu kienet l-iktar ħaġa diffiċli biex taqbad u taqta’ l-vizzji tal-ħobż u tal-kaloriji żejda u anke xi birthdays ta’ xi ħadd minn sħabek. Però, il-pjaċir ma jistax jieħu post l-istil ta’ ħajja tiegħek. Meta tagħmel xi ħaġa bħal din, ma tistax tagħmilha bir-reżoluzzjonijiet iżda taqbad u tibda. Illum il-ġurnata, jien inżomm in-nutrijenti kif suppost filwaqt li nillimita l-kaloriji li nieħu. Ladarba tidra dan l-istil, isir qisu xejn mhu xejn. Ma jfissirx li kultant ma niħux xi ħaġa tal-ħelu iżda neħodha qabel it-taħriġ ħalli ma nħossnix guilty.

Fil-verità, din id-domanda jagħmluhieli ħafna. Fil-bidu kienet verament diffiċli għal żewġ raġunijiet ewlenin – waħda għaliex naħdem xogħol bilqiegħda ġo uffiċċju u t-tieni għax meta tara lill-kollegi deħlin b’turtiera pastizzi, tibda taħsibha taqax jew le. Iżda llum il-ġurnata, iddixxiplinajt ruħi apparti li bdejt inħossni ħafna aħjar bid-dieta u bit-taħriġ fiżiku. Dan ma jfissirx li ma jkollix cheat meals. Anzi, jien persuna li nieħu kollox però hemm ħin u ħin meta għandek tieħu ċerti affarijiet. Illum drajt bi stil ta’ ħajja healthy u m’iniex biħsiebi nibdel l-istil għal dak li kont fih qabel.

Tkompli f ’paġna 18 >>

Kurt Ebejer

12

24.02.2019

kullhadd.com

kullhadd.com

13

24.02.2019

14

24.02.2019

kullhadd.com

VALURI U PRINĊI PRATTIĊI U IMPENN Meta kulħadd jagħmel il-parti tiegħu jkun hemm impatt pożittiv fuq il-benefiċjarji tas-servizzi li qegħdin noffru. Nemmen li dan l-impatt pożittiv qiegħed jinħass mill-poplu Malti u Għawdxi

- Anthony Agius Decelis

Mingħajr ħafna storbju u daqq ta’ trumbetti, matul dawn l-aħħar snin, pajjiżna ra revoluzzjoni siekta fis-settur tad-diżabilità – revoluzzjoni li tinħass mill-persuni b’diżabilità, mill-familji tagħhom, u mis-soċjetà Maltija.

Meta nitkellmu fuq persuni b’diżabilità qed nitkellmu fuq segment żgħir ta’ nies, iżda hemm bosta persuni u setturi oħra li jintlaqtu, bħal: qraba, ħbieb, ħaddiema, Għaqdiet Mhux Governattivi, is-settur privat, u diversi entitajiet li joffru s-servizzi.

Għandna f ’pajjiżna ammont sostanzjali ta’ anzjani li għandhom diżabilità. Fil-fatt kważi 60% tal-persuni reġistrati mal-Kummissjoni għad-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità huma anzjani b’età ta’ aktar minn 60 sena.

Id-diżabilità hija xi ħaġa li tista’ tolqot lil kull individwu fis-soċjetà tagħna. Ir-realtà hi li ħadd minna ma jista’ jiddetermina l-futur. Ilkoll kemm aħna taddemm u l-laħam, u sfortunatament mhux dejjem nistgħu nipprevienu l-mard jew xi aċċident.

Kull persuna għandha tifhem l-importanza ta’ dan is-settur u tirrispetta x-xogħol li qiegħed isir minn bosta ħaddiema, għaqdiet u entitajiet differenti. Iżżewġ setturi li jaqgħu taħt ir-responsabilità tas-Segretarjat Parlamentari huma eżempju ċar ta’ kif meta kulħadd jagħmel il-parti tiegħu jkun hemm impatt pożittiv fuq il-benefiċjarji tas-servizzi li qegħdin noffru. Nemmen li dan l-impatt pożittiv qiegħed jinħass mill-poplu Malti u Għawdxi.

L-importanza li qiegħda tingħata lil dan is-settur mill-Gvern kurrenti hija riflessa fiż-żieda fil-baġit allokat għas-sena 2019, fejn l-Aġenzija Sapport, li hija l-entità li toffri servizzi lil persuni b’diżabilità, rat żieda sostanzjali ta’ madwar €23 miljun. Min-naħa tiegħu, is-Segretarjat Parlamentari għall-Persuni b’Diżabilità u Anzjanità Attiva, qiegħed jinvesti bissħiħ f ’dan is-settur, b’aktar inizjattivi ġodda jitħabbru ġimgħa wara l-oħra.

L-akbar proġett li żgur ħalla impatt pożittiv fuq

il-ħajja tal-persuni b’diżabilità huwa l-Proġett Soċjetà Ġusta. Infetħu total ta’ 12-il dar għall-persuni b’diżabilità fil-komunità bħala parti minn dan ilproġett. L-għan wara dawn ir-residenzi huwa li l-persuni b’diżabilità jibqgħu jgħixu ħajja indipendenti u b’dinjità fil-komunità, qrib il-maħbubin tagħhom. Aktar minn hekk, dan il-proġett jagħti serħan il-moħħ lill-familji tal-persuni b’diżabilità dwar il-ġejjieni t’uliedhom. Il-Proġett Soċjetà Ġusta llum joffri servizzi ta’ sostenn u għandu l-kapaċità jilqa’ madwar 75 resident b’diżabilità bi bżonnijiet diversi.

Qiegħda tiġi indirizzata waħda mill-aktar kwistjonjiet ta’ preokkupazzjoni f ’dan is-settur. Għall-ewwel darba sar ftehim bejn il-Gvern u s-settur privat sabiex jiġu provduti aktar servizzi ta’ respite għall-persuni b’diżabilità severa, b’investiment ta’ madwar miljun ewro. Servizz bħal dan huwa essenzjali għaliex il-familji tal-persuni b’diżabilità jkollhom bżonn il-mistrieħ u s-sostenn tagħhom, sabiex jibqgħu jipprovdu s-sapport u l-kura lill-maħbubin tagħhom.

Dawn huma żewġ passi importanti sabiex persuna b’diżabilità tgħix ħajja indipendenti ta’ kwalità, iżda nixtieq nara aktar persuni b’diżabilità jidħlu fid-dinja tax-xogħol. Is-sena li għaddiet nedejna l-proġett INK, li qiegħed iservi sabiex tkompli tissaħħaħ l-inklużjoni ta’ persuni b’diżabilità fis-soċjetà u jidħlu fid-dinja tax-xogħol. Mhux biżżejjed li jingħata taħriġ lill-persuni b’diżabilità u għalhekk, b’investiment ta’ €3.3 miljun mill-Fond Soċjali Ewropew, apparti taħriġ individwalizzat għall-persuni b’diżabilità, dan il-proġett jinkludi taħriġ għall-persuni li jkollhom kuntatt ma’ dawn il-persuni, li jinkludu: il-familjari, min iħaddem u professjonisti li jaħdmu fis-settur.

Sabiex jissaħħaħ id-djalogu bejn l-intrapriżi u l-istakeholders fis-settur tad-diżabilità, inħoloq il-Malta Disability Business Forum, b’inizjattiva tal-Kum-

15

24.02.2019

kullhadd.com

IPJI GĦAL MIŻURI N B’DEDIKAZZJONI

missjoni għad-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabilità.

Din il-pjattaforma tagħti spazju biex titqajjem diskussjoni fejn l-imprendituri u l-persuni b’diżabilità jifhmu aktar lil xulxin u jaħdmu flimkien, sabiex jittieħdu passi ’l quddiem li jkunu aktar effettivi min dawk li diġà saru s’issa u li jindirizzaw l-isfidi preżenti.

Id-djalogu soċjali, f ’dawn l-aħħar snin, issaħħaħ anke mal-ġenituri u mal-membri tal-familja tal-persuni b’diżabilità, ma’ Għaqdiet Mhux Governattivi, ma’ ħaddiema fis-settur, u ma’ dawk li jipprovdu s-servizzi. Inħass il-bżonn illi jsiru standards soċjali li jirregolarizzaw is-servizzi f ’dan il-qasam. Wara li saret konsultazzjoni pubblika, ġew stabbiliti Standards Soċjali Regolatorji tas-Servizzi Residenzjali għall-Persuni b’Diżabilità, filwaqt li beda l-proċess sabiex jiġu stabiliti diversi standards regolatorji oħra.

L-inizjattivi tas-Segretarjat Parlamentari għall-Persuni b’Diżabilità u Anzjanità Attiva jmorru oltrè minn servizzi ta’ bżonnijiet bażiċi, iżda jżommu s-soċjalizzazzjoni tal-persuna fiċ-ċentru waqt li jkunu qed jiġu pjanati u implimentati, bħalma hu fil-każ ta’ Fond Festi Inklussivi u s-servizz Silver T. Il-Fond Festi Inklussivi se jwassal sabiex 19-il każin tal-banda jintroduċi proġetti jew inizjattivi li se jagħmlu l-festi tradizzjonali Maltin u Għawdxin aktar aċċessibbli. F’dan il-fond ġie allokat baġit ta’ €100,000 biex il-festi jkunu jistgħu jitgawdew minn kulħadd. Fuq nota oħra – imma xorta b’referenza għall-festi – għall-ewwel darba s-sena l-oħra ġiet imnedija l-festa ta’ San Vinċenz ġewwa San Vinċenz De Paul, sabiex l-anzjani b’livell għoli ta’ dipen-

denza residenti f ’din il-Faċilità għall-Kura fit-Tul, igawdu l-festa xorta waħda, minkejja li ma jistgħux joħorġu jgawdu dik ta’ raħal twelidhom.

Fil-komunità, is-servizz ta’ Silver T, jew kif inhu magħruf aħjar, it-tuk tuk, intlaqa’ b’pożittività. Dan is-servizz qiegħed jiffaċilita l-ivvjaġġar lill-anzjani mid-dar tagħhom sabiex jagħmlu l-qadi tagħhom f ’ċentri fil-lokalità li jgħixu fiha. Wara li twaqqaf bħala proġett pilota, fil-Gżira, fil-Mosta u fiż-Żurrieq, abbażi tar-rispons pożittiv li rċeviet din l-inizjattiva, is-Segretarjat Parlamentari għall-Persuni b’Diżabilità u Anzjanità Attiva se jkun qiegħed jestendi s-servizz għal tliet lokalitajiet oħra.

L-investiment f ’Għawdex għadu b’saħħtu wkoll.

Għall-ewwel darba ttellgħu s-servizzi għall-persuni b’diżabilità f ’Għawdex. Issa wkoll għaddej ġmielu x-xogħol fuq it-tieni fażi ta’ Għajnsielem Hub, biex b’hekk inkomplu nestendu s-servizzi provduti filone stop shop ta’ Għawdex.

It-tibdil li sar u li qiegħed isir, jista’ jseħħ għaliex nemmnu fil-prinċipji tad-diversità, l-inklużjoni soċjali, ir-rispett għad-dinjità, l-awtonomija u l-għajxien indipendenti, opportunitajiet ekwi u ugwali, l-aċċessibilità, l-iżvilupp fil-potenzjal u l-ugwaljanza bejn is-sessi. Ma rridu lill-ebda persuna tkun iddiskriminata.

Is-Segretarjat Parlamentari għall-Persuni b’Diżabilità u Anzjanità Attiva jħares ’il quddiem sabiex ikompli jservi lill-poplu Malti u Għawdxi, b’inizjattivi, miżuri u ideat innovattivi li jsarrfu f ’opportunitajiet, dinjità u kwalità ta’ ħajja aħjar għall-persuni b’diżabilità u l-familja tagħhom.

16

24.02.2019

B’IKTAR MINN ĠLIEDA WAĦDA

kullhadd.com

Marie Claire Bonanno - spiżjara u atleta li kisbet suċċess inkredibbli fit-Taekwondo u li għandha fuq nett tal-prijoritajiet tagħha l-ġlieda ma taqta’ xejn kontra l-kankru tad-doping fl-isport.

Kif bdiet l-imħabba tiegħek lejn l-isport?

Minn dejjem kien jogħġobni l-isport. Ili minn meta kont żgħira nipparteċipa f ’xi sport jew ieħor, u meta tara kemm jgħinek tirrilassa u l-effetti pożittivi li l-isport iħalli fuq il-ġisem iktar tkompli tikber l-imħabba lejn l-isport.

Agħtina d-dettalji kollha rigward l-esperjenza tiegħek fit-Taekwondo...

Bdejt nipprattika dan l-isport meta kelli biss disa’ snin. Wara xi tliet snin nitħarreġ waqaft għal ftit snin u erġajt bdejt madwar tmien snin ilu. Ġibt il-black belt u bdejt ngħallem fil-klabb fejn trawwimt, il-Birżebbuġa Taekwondo Club. Illum għadni nitħarreġ u ngħallem f ’dan il-klabb kif ukoll nagħmel parti mill-kumitat bħala teżorier.

Kif jgħinek dan l-isport minn kull lat fil-ħajja tiegħek speċjalment fid-dixxiplina personali?

titħarreġ b’mod regolari, allura tagħmel sagrifiċċju u tmur. L-istess għall-ikel, huwa importanti li tiekol sew dejjem, però fi żmien il-kompetizzjonijiet, peress li aħna nikkompetu f ’kategoriji skont il-piż, isir ħafna iżjed importanti. Għall-persuna li bħali tħobb l-ikel dan huwa sagrifiċċju kbir. Ix-xogħol amministrattiv tal-klabb ukoll jieħu tul ta’ ħin u dedikazzjoni, imma bilfors irid isir allura jkolli niddedika ċertu ammont ta’ ħin għalih, kif jagħmlu wkoll sħabi tal-kumitat u l-kowċis l-oħra.

Dan l-isport tani ħafna affarijiet.

Tgħallimt nirrispetta lis-superjuri tiegħi kemm fl-isport kif ukoll fil-ħajja. Meta fil-ħajja nkun għaddejja minn żminijiet ibsin, naf li xħin immur nitħarreġ ħa ninsa kollox u nirrilassa mentalment. Id-dixxiplina għallmitni ma naqtax qalbi meta l-affarijiet ikunu kontrija imma nibqa’ dejjem nagħmel l-almu tiegħi u naħdem għal dak li nkun nixtieq. It-Taekwondo huwa arti marzjali jew sport jew it-tnejn li huma?

X’sagrifiċċji jinvolvi?

Biex tkun atleta tajba trid titħarreġ sew, tiekol sew u torqod biżżejjed. Wara ġurnata xogħol jew skola mhux dejjem ikollok aptit tibqa’ sejra għat-taħriġ, però biex tavvanza huwa importanti li

It-Taekwondo huwa kemm arti marzjali kif ukoll sport.

Aħna nipprattikaw kemm dak li ngħidulu traditional training, li jagħmel lit-Taekwondo arti marzjali kif ukoll sparring. Huwa

l-isparring li jitqies bħala l-parti l-aktar sportiva tat-Taekwondo u jagħmel ukoll parti mill-Olimpijadi.

X’unuri prinċipali rbaħt fil-karriera tiegħek fitTaekwondo?

tiddeverti bħalma forsi jagħmlu sħabek, imma jekk tqassam ilħin sewwa u tagħmel l-affarijiet skont il-prijorità huwa possibbli li tlaħħaq ma’ ħafna affarijiet.

X’attivitajiet torganizzaw matul is-sena bħala Birżebbuġa Taekwondo Cyprus International Taekwon- Club? do Tournament 2011- Midalja Bħala klabb norganizzaw tal-Bronż MTF National Poomsae Cham- l-eżamijiet tal-istudenti tliet darbiet fis-sena. Norganizzaw ukoll pionship 2013 - Rebbieħa MTF Christmas Cup Champion- seminars kemm għall-instructors kif ukoll għall-atleti u għall-ġeniship 2013 - Poomsae Winner MTF Easter Cup 2014 - Poom- turi. Norganizzaw ukoll affarijiet fejn niddevertu flimkien bħal xi sae Winner MTF Christmas Cup 2014 - pizza night u Christmas party.

Poomsae Winner X’jista’ jagħmel atleta biex Kif jirnexxilek tlaħħaq ma’ jevita li jweġġa’? kollox?

Kif semmejt qabel huwa importMhijiex ħaġa faċli li tlaħħaq ma’ ant ħafna li atleta jitħarreġ sew kollox. Tirrikjedi ħafna sagrifiċċ- ma’ nies li huma kwalifikati, ikolju u mhux dejjem tista’ toħroġ u lu dieta li hija addattata għall-is-

port li jagħmel u għall-ġisem tiegħu kif ukoll jieħu biżżejjed ħin ta’ mistrieħ. Huwa wkoll importanti li jekk atleta jibda jħoss xi sintomi ta’ uġigħ, jieqaf mittaħriġ u jagħti biżżejjed ċans biex ġismu jirkupra tajjeb biex b’hekk ma jkomplix iġib is-sitwazzjoni għall-agħar.

X’taħseb fuq il-kankru tad-doping fl-isport?

Kif għedt sewwa int, id-doping huwa kankru. Bħala atleta għandi dritt li nikkompeti u nittrejnja ma’ atleti li qegħdin hemm għax għamlu l-istess sagrifiċċji li għamilt jien, mhux għax ħadu short cut. Id-doping ineħħi għalkollox il-prinċipju tal-fairplay mill-isport. Huwa nuqqas ta’ rispett kbir lejn l-atleti l-oħra. Barra minn hekk, bħala spiżjara naf li d-doping għandu effetti ħżiena ħafna fuq is-saħħa tal-atleta u hija ħasra li tara atleti li jispiċċaw

kullhadd.com

b’mard jew b’konsegwenzi ko- Huwa importanti ħafna li jkun roh ħafna għax għażlu li jieħdu hemm defibrillator għax qatt ma taf x’jista’ jinqala’. Illum sustanzi pprojbiti. il-ġurnata jeżistu defribillators li huma faċli biex tużahom. Xi Nieħu spunt minn dan ilkunċett. Nitkellem ma’ bosta ħaġa hekk tkun ideali għal faċilità sportiva. Pacemaker minatleti li jgħiduli li għax ħadu naħa l-oħra jirrikjedi intervent ċerta mediċina biex ifejqu mediku u għalhekk ma narax l-influwenza, l-importanza li jkun fil-post din immarkat fit-test tal-attività sportiva. tad-doping u b’hekk ġew sospiżi għal tul ta’ żmien.

Taqbel li apparat X’tikkummenta fuq dan bħad-defribillator ikun il-fatt? aċċessibli wkoll f ’kull skola?

Jien nemmen li kull ħaġa li inti tieħu hija responsabbiltà tiegħek, Iva naqbel, għax anke fi skola anke jekk qallek biex teħodha jistgħu jinqalgħu ċirkostanzi t-tabib jew il-kowċ tiegħek. At- fejn ikun hemm bżonn ta’ dan leta għandu dejjem jiċċekkja l-apparat. l-mediċini li jingħata qabel jikkunsmahom. Jekk xi mediċini li Kemm huwa importanti li jkun ingħata jkun fihom xi sus- qabel jieħu sehem f ’attività tanzi pprojbiti, għandu dejjem sportiva, atleta jkun jinforma lill-ispiżjar jew lit-tabib ippreparat sew fiżikament li hu atleta u jistaqsihom għal al- speċjalment permezz ta’ ternattivi li mhumiex ipprojbiti, warm-up tajjeb? speċjalment jekk iż-żmien li fih ikun qed jieħu l-mediċini jkun Huwa ta’ importanza kbira. Bi qrib ta’ xi kompetizzjoni parti- preparazzjoni tajba, anke permezz ta warm-up sewwa u kif kolari. suppost wieħed inaqqas ħafna r-riskju li jweġġa’.

Kemm huwa importanti li atleta jkollu nutrizzjoni Jekk dan ma jsirx, tajba u xierqa? x’riperkussjonijiet Huwa importnati hafna. Meta jista’ jkun hemm? jkollok nutrizzjoni tajba tgħin lill-ġismek jirkupra iżjed malajr, Jekk dan ma jsirx, dejjem ħa tnaqqas ir-riskju li tweġġa’ u anke żżid ir-riskju ta’ injuries. telimina l-bżonn li tieħu xi supplimenti għax tkun qed iġġib dak Għaddi messaġġ lil kull min kollu li għandek bżonn mill-ikel. qed jaqra din l-intervista biex jibda jieħu bis-serjetà l-isport fosthom arti marzjaU x’tikkummenta fuq li bħat-Taekwondo. l-importanza tal-aspett mediku fl-isport?

L-isport, barra li jgħin lis-saħħa Huwa importanti li atleta fiżika u jnaqqas ir-riskju ta’ jieħu ħsieb ġismu u jieħu pari- mard kroniku bħall-pressjoni ri mingħand nies professjonali, u bħaz-zokkor, jgħin ukoll liskemm meta huwa b’saħħtu, biex saħħa mentali għax jgħin lil jibqa’ b’saħħtu kif ukoll jekk dak li jkun jirrilassa. L-isport weġġa’, għalhekk naħseb li huwa jgħallem ukoll id-dixxiplina u importanti ħafna li atleti u pro- r-rispett, valuri li huma imporfessjonisti tas-saħħa jaħdmu id tanti ħafna fil-ħajja, għalhekk f ’id. inħeġġiġkom li ssibu xi sport li jogħġobkom u teħduh bis-serGħaliex taħseb li xi atleti jetà. Jekk se tagħżel li tippratjirrikorru għal sustanzi tika xi arti marzjali bħala sport, illegali biex itejbu l-wirjiet hemm ukoll il-benefiċċju li tagħhom fl-isport li jkunu titgħallem tiddefendi ruħek u jipprattikaw? b’hekk iżżid il-fiduċja fik innifsek.

Naħseb illi xi kultant forsi jkun hemm pressjoni żejda kemm Għaddi messaġġ ukoll minn atleti oħra kif ukoll minn lil dawk l-isportivi biex kowċis jew ġenituri biex dak li jiksbu suċċess mingħajr ma jkun jirbaħ akkost ta’ kollox. Xi jagħmlu użu minn sustanzi wħud forsi jħossu li mhumiex ta- pprojbiti... jbin biżżejjed biex jirbħu u għalhekk jagħżlu li jieħdu xi sustanza Ieqaf u aħseb. Aħseb fuq illegali biex tagħtihom għajnuna il-konsegwenzi li jistgħu jinqafl-isport tagħhom mingħajr ma lgħu. Aħseb fuq l-effetti negatjieqfu u jaħsbu dwar il-kon- tivi li sustanzi pprojbiti jista’ segwenzi li jista’ jkun hemm. jkollhom fuq ġismek. Dawwar lilek innifsek b’tim ta’ persuni li Kemm huwa importanti li jemmnu fik u jinkoraġġuk. Flf ’post fejn tiġi organizzata aħħar mill-aħħar, ftakar li r-reattività sportiva jkun hemm bħa hija dejjem ferm isbaħ meta defribbilator u forsi anki taf li ksibtha bis-saħħa tiegħek, pacemaker? għax ħdimt kemm flaħt għaliha!

17

24.02.2019

Ieqaf u aħseb. Aħseb fuq il-konsegwenzi li jistgħu jinqalgħu. Aħseb fuq l-effetti negattivi li sustanzi pprojbiti jista’ jkollhom fuq ġismek. Dawwar lilek innifsek b’tim ta’ persuni li jemmnu fik u jinkoraġġuk. Fl-aħħar mill-aħħar, ftakar li r-rebħa hija dejjem ferm isbaħ meta taf li ksibtha bis-saħħa tiegħek, għax ħdimt kemm flaħt għaliha!

kullhadd.com

18

24.02.2019

<< Tkompli minn paġna 11 X’tip ta’ ikel tiekol u kemm-il darba tittrenja fil-ġimgħa?

Meta nsemmi l-ikel, inkun qed nirreferi għal ikel nadif, jiġifieri ikel li ma jkunx fih xaħmijiet eċċessivi. B’ikel naturali nifhmu tiġieġ, laħam, ħut, patata u ross. Għaġin nieħu wkoll sa ċertu limitu. Tiġieġ nieħu kuljum u laħam nieħu erba’ darbiet fil-ġimgħa. Niekol kull tliet sigħat. Rigward taħriġ, jien nitrenja sitt darbiet fil-ġimgħa, ħames darbiet il-gym, darba Mixed Martial Arts (MMA) u ġurnata nistrieħ li hi importanti daqs il-ġranet l-oħrajn.

Il-mod ta’ kif niekol huwa parti mill-proċess kif inżomm id-dieta bilanċjata iżda ma jfissirx li jiena mċaħħad mill-ikel. Nieħu tiġieġ, laħam, ħut, ross u għaġin kuljum.

Ovvjament, it-taħriġ fiżiku huwa parti minn ħajti wkoll. Nittrenja ħames darbiet fil-ġimgħa u darba MMA. Mingħajr sports inħossni mitluf, ineżistenti.

Apparti r-rieda u d-determinazzjoni, għandek ukoll spiża kbira biex tixtri l-ikel u jkollok gwida dwar kif għandek tiekol. Kif jirnexxilek tkopri dan kollu meta tqis li bdejt minn età tant żgħira?

L-istil ta’ ħajja li trid tadatta teħodlok ħafna riżorsi. Tkun ftit diffiċli jekk taħdem biex tixtri t-tiġieġ, il-laħam u l-ħut aħseb u ara jekk ma taħdimx. Personalment, l-isports minn dejjem kont inħobbu. Nitgħallem permezz tal-internet. Fil-bidu kont immur anke għand nutritionist. Kont nieħu gwida mingħandha wkoll. Illum, inqassam l-affarijiet skont iċ-ċirkostanzi. Jekk noħroġ niekol, mhux ħa noqgħod nieħu ġelati, jew crepes.

Is-sagrifiċċju tagħkom qed iħalli l-frott tiegħu.

Ikkompetejtu wkoll f ’diversi kompetizzjonijiet lil hinn Mhux faċli tieħu dan l-isport bis-serjetà jekk ma taħdimx u ma jkollokx flus. Għandek spiża kbira biex ikollok stil ta’ ħajja healthy. minn xtutna.

L-ironija hija li minn postijiet tal-fast food, tixtri burger ferm irħas minn sempliċement insalata. Imnalla sibt l-għajnuna mingħand Iva, fl-2017 ikkompetejt ommi u missieri. fin-Nabba WFF Competition li saret f ’Malta. Ġejt l-ewwel post mill-kategorija tiegħi u eventwalment tlajt Nikosija, Ċipru għall-World Championship. Kont l-ewwel Malti li rbaħt il-kategorija ta’ sports modelman u l-pro card.

Erġajt ikkompetejt mal-atleti professjonali fil-fażijiet ta’ wara iżda spiċċajt fis-sitt post. Inħossni kburi b’dawn il-kisbiet u fil-futur qrib se nkompli naħdem biex nagħmel ġieħ lil pajjiżi.

Jiena kkompetejt fl-istess kompetizzjoni li ħa sehem fiha ħija però f ’kategorija differenti. Kellna l-vantaġġ li jien u ħija stajna nagħmlu l-kuraġġ b’xulxin. Jiena wkoll ġejt l-ewwel mill-kategorija tiegħi u tlajt nirrappreżenta lil Malta f ’Nicosia, Ċipru. Hemmhekk, ħadt sehem f ’WFF Championship beach u spiċċajt fit-tielet post.

Il-messaġġ tagħkom għal dawk li qegħdin jew jixtiequ jużaw dan l-istil ta’ ħajja.

Il-messaġġ tiegħi huwa wieħed, ċar ħafna, Fil-bidu tibda tmur il-gym u taħseb li m’int tagħmel l-ebda progress. Kollox jieħu l-ħin tiegħu. Ma tistax tieħu shortcuts.

Taħriġ fiżiku jrid isir kuljum. L-istil ta’ ħajja tiegħek tiġi rutina. Dak li fil-bidu jidher sagrifiċċju, wara ftit żmien isir in-norma. Kulħadd huwa kapaċi jekk dejjem ikollu r-rieda, id-determinazzjoni u l-kuraġġ. Din hija d-differenza ewlenija bejn persuna “normali” u persuna bl-istil ta’ ħajja bħal tiegħi.

Illum vera qed naħsad dak li ili niżra’ għal ħafna żmien iżda jkolli nammetti li t-triq għas-suċċess ma kinitx waħda faċli. Issib min ma jifhmekx u kważi kważi jipprova jiddieħaq bik. Mill-banda l-oħra ssib ukoll min jgħinek timxi ’l quddiem. Trid tkun konsistenti f ’dak li tixtieq tilħaq.

Bdejt mix-xejn u llum għamilt passi ta’ ġgant. Inħares ’il quddiem biex dak kollu li rnexxieli nitgħallem, ngħallmu lil ħaddieħor.

20

24.02.2019

kullhadd.com

INTERKONNETTIVITÀ Joe Sammut Kandidat għall-Elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew

Il-ħolma li Malta tkun l-aqwa fl-Ewropa llum saret realtà u magħha ġabet neċessitajiet kbar. Żgur illi jekk nikseb il-fiduċja tiegħek, se niddedika ħafna mill-ħin tiegħi sabiex inkompli nsaħħaħ dak miksub u niffaċilita aktar l-aċċess tal-Maltin, tal-Għawdxin u ta’ dawk il-barranin li għoġobhom jistabbilixxu r-residenza tagħhom Malta jew Għawdex.

Illum Malta hija waħda mis27 pajjiż li jiffurmaw l-Unjoni Ewropea. Mhux talli hekk iżda Malta llum hija xempju ta’ żvi-

lupp ekonomiku qawwi li qed iħabbatha ma’ pajjiżi ferm u ferm akbar.

Tnejn mill-prinċipji fundamentali tal-Unjoni Ewropea huma d-dritt ta’ kull ċittadin li jivvjaġġa b’mod liberu minn stat għallieħor u d-dritt tal-istess ċittadin illi jittrasferixxi ħwejġu minn stat għal ieħor.

Iżda daqstant ieħor, kull Malti u Għawdxi, bħal kull ċittadin Ewropew ieħor, għandu d-dritt li jżur il-kontinent Ewropew.

Id-diffikultà qiegħda hawn. Sabiex wieħed iħalli dawn il-gżejjer, hi x’inhi r-raġuni, wieħed irid bilfors juża l-ajru jew il-baħar.

Bil-konsegwenza tkun spiża konsiderevoli peress li jekk jivvjaġġa bl-ajru wara jrid jikri karozza jew jinqeda b’mezzi alternattivi ta’ trasport u jekk jivvjaġġa permezz tal-baħar, il-prezz sabiex jitla’ bil-vettura tiegħu, huwa konsiderevoli.

Jiena nemmen li la għelibna d-diffikultà li nikkompetu malkbar għandha tinstab soluzzjoni għal din is-sitwazzjoni u nistgħu nkunu aħna l-pijunieri ta’ din

il-bidla.

L-Unjoni Ewropea hija konxja mill-fatt li jekk trid tibqa’ magħquda, irid jitkattar ix-xogħol u tkun kompetittiva. Tant hija konxja li l-Unjoni Ewropea toħroġ u ħarġet għajnuna monetarja kbira lill-Istati Membri sabiex jinvestu f ’sistema ta’ toroq li taqdi lill-Pajjiżi Membri bħalma huma l-progammi tas-CEF u talERDF biex titjieb l-infrastruttura fuq ir-rotta Ten-T u bħall-proġett ambizzjuż tal-EVA+ Electric Vehicles Arteries bejn l-Italja u l-Awstrija.

Anke Malta bbenefikat minn dawn il-fondi u l-programmi però, filwaqt li madwar il-kontinent, ċittadini Ewropej jistgħu jużaw il-vettura tagħhom sabiex jaqsmu minn pajjiż għal ieħor, aħna, ilMaltin u l-Għawdxin, jagħtuna kemm jagħtuna fondi u nibnu toroq tajbin kemm nibnuhom tajbin, ġol-baħar nispiċċaw.

Issa wieħed mill-prinċipji futuristiċi Ewropej huwa dak ta’ ekwità (fairness) u ninsab konvint li sabiex dan il-prinċipju verament jitħaddem ma nistgħu qatt

nibqgħu niġu meqjusa bħala turisti meta mmorru fuq il-kontinent Ewropew. Jekk ħutna l-Ewropej għandhom id-dritt u l-faċilità li jivvjaġġaw minn Stat għal ieħor bil-lussu tal-vettura tagħhom bi prezz baxx hekk ukoll għandna

Illum Malta hija waħda mis-27 pajjiż li jiffurmaw l-Unjoni Ewropea.

Mhux talli hekk iżda Malta llum hija xempju ta’ żvilupp ekonomiku qawwi li qed iħabbata ma’ pajjiżi ferm u ferm akbar

NAGĦTU RISPOSTA Catherine Fenech Membru fl-Eżekuttiv Nazzjonali PL

Ma tgħaddix ġimgħa li l-PN ma jitmagħniex b’sensiela ta’ stqarrijiet li biex temminhom trid tassew tismagħhom. Il-Ħadd li għadda l-Kap tal-Oppożizzjoni qal li l-Prim Ministru huwa perikoluż.

Qas taf jekk dikjarazzjoni bħal din hix tad-daħk jew tal-biki. Jien ngħid li perikolużi huma d-deputati ta’ madwaru li jfaħħru, anzi aktar minn hekk isejjaħ patrijotti lill-MEPs Nazzjonalisti li ħlief jagħmlu l-ħsara u jippruvaw ikissru r-reputazzjoni ta’ pajjiżna bi kliemhom mhumiex jagħmlu.

Il-Partit Nazzjonalista dejjem qed jinżel fl-iktar livell baxx ta’ medjokrità u retorika politika fejn kulma jsir f ’pajjiżna jsibulu x-xagħra fl-għaġina u jikkriti-

kawha. Fejn ma jkunu jistgħu jsibu xejn x’jikkritikaw, allura jmorru fuq in-naħa l-oħra tal-munita u jibdew jgħidu li dik il-miżura saret bis-saħħa tagħhom, li kienu se jagħmluha huma, li kienet fuq il-manifest elettorali tagħhom, li ġiethom f ’moħħom jew li mqar ħolmu jew kellhom ħmar il-lejl dwarha.

Lil tal-PN trid twarrbilhom u tinżgħalhom il-kappell meta jiġu biex jippruvaw jiskreditaw lil dawk li jazzardaw ifaħħru lil Malta. L-istess storja. Ma tafx jekk tidħakx jew tibkix meta tisma’ Deputati Nazzjonalisti fil-Parlament saħansitra jiskreditaw l-aġenżiji ta’ kreditu internazzjonali bħal Fitch u Moodys. Qalulna li dik kulma hi biċċa karta. Qalulna saħansitra li qed jagħtuna ċertifikati pożittivi għax il-Gvern iħallashom. Kieku ma tismax lanqas temmen safejn jasal moħħhom. Ikejlu lil kullħadd b’xibirhom. Jiġifieri il-PN qed jgħid li l-pajjiżi kollha li jingħataw ċertifikat pożittiv fuq l-andament ekonomiku tagħhom minn dawn l-aġenżiji, kollha qed ixaħħmu lil dawn l-aġenżija.

Bħal dak li qallu l-Gvern Malti beda jagħti onorarja lil dawn l-aġenżiji ta’ kreditu mas-sebħ tal-għodwa sabiħa tal-10 ta’ Mar-

zu 2013. Gvernijiet Nazzjonalisti kienu jħallsu wkoll lil dawn l-aġenżiji u xorta ma ddejqux minnhom u qalu l-verità u taw outlook negattiv lill-ekonomija ta’ pajjiżna fl-2011 u fl-2012. Dawn l-istess aġenżiji xejn ma ddejqu li jikkritikaw u jbaxxu r-ratings ta’ l-Istati Uniti tal-Amerka, li hi l-akbar ekonomija fid-dinja.

Imma issa ħej dawn iċ-ċertifikati fuq l-ekonomija tagħna huma biss biċċa karta. Hekk qalulna.

Ara fi żmienhom meta mqar konna nżommu stabbli b’imneħirna kemm kemm ’il fuq mill-ilma, kienu joħorġu jiftaħru li l-aġenziji tal-kreditu tawna ċertifikat tajjeb, li l-finanżi huma fis-sod. Bdew jitqarrsu meta dawn l-aġenziji bdew jiġbdulna widnejna u jiddikjaraw li l-aspetti ekonomiċi ta’ pajjiżna huma negattivi. U kellhom raġun dawn l-aġenziji għax kif tela’ Gvern Laburista f ’Marzu tal-2013 sab ma’ wiċċu ekonomija u sitwazzjoni finanzjarja tat-twerwir, tant li l-UE tefgħet lil pajjiżna fil-Proċedura ta’ Defiċit Eċċessiv.

Imma l-PN qatt ma kien jaf mod ieħor, ma jinbidel qatt. Meta jkunu fl-Oppożizzjoni jkunu dejjem lesti biex ifaħħru lil min jattakka lil pajjiżna u jattakkaw lil min ifaħħar lil pajjiżna. U għalhekk

f ’Mejju li ġej irridu bi ħġarna noħorġu nivvutaw lill-Partit Laburista, il-partit li dejjem u verament ħabb lil Malta u lill-poplu tagħha. Kliem Dom Mintoff jidwi f ’moħħi meta f ’mass meeting aċċenna fuq il-fatt kemm il-PN dejjem ħadem kontra pajjiżna kull meta kien fl-Oppożizzjoni.

Mintoff kien qal: ‘’Lill-pajjiż ma ta l-ebda prova li jħobbu. Anzi l-provi kollha li tawna hu li jobgħoduh lill-pajjiż. U għaliex? Kif jista’ jkun f ’kull kwistjoni li kellna aħna barra minn Malta, hu min hu, dejjem żamm kontra Malta, dejjem, dejjem, f ’kull okkażjoni kontra Malta.’’

Inżommu dan il-kliem f ’moħħna tal-mibki u maħbub il-Perit Duminku Mintoff, Missier Malta Ħielsa, u nhar il-25 ta’ Mejju immorru bi ħġarna nivvutaw lill-kandidati KOLLHA tal-Partit Laburista. Nagħtu l-akbar rebħa li qatt kellu l-Partit Laburista u nagħtu lil dan il-partit ir-raba’ siġġu fil-Parlament Ewropew.

Dan ir-riżultat ikun it-tweġiba li nagħtu lill-Oppożizzjoni li Malta hi mxebbgħa bil-politika negattiva tagħhom, li l-Maltin huma mxebbgħa minn partit li ġaladarba mhux huma fil-poter moħħhom biss biex jagħmlu l-ħsara lill-pajjiż

jkollna aħna.

Sabiex ikun hemm ekwità Ewropea f ’dan is-sens, irid ikun hemm aċċess għalina wkoll fejn jidħlu policies ta’ interkonnettività u għalhekk, jekk ningħata l-fiduċja tiegħek se nkun qed nistinka qatigħ sabiex l-ivvjaġġar permezz ta’ vettura minn Stat għal ieħor għandu jkun wieħed fiss u ugwali għal kulħadd.

Illi fil-każ ta’ Malta, u stati gżira bħalna, għandu jiġi applikat mekkiniżmu bħalma diġà jeżisti bejn Malta u Għawdex u ċjoè d-differenza fil-prezz bejn dak li għandu jitħallas u dak li jiġi stabbilit applikabbli għal kull pajjiż jiġi ssussidjat jew imħallas minn fond mibni apposta mill-Unjoni Ewropea.

Din hija soluzzjoni li għandha tiġi studjata fil-fond ladarba mhux tant konċepibbli li jkollna mina minn Malta li tgħaqqadna mal-Ewropa.

Ma jistax ikun li nħossuna Ewropej daqs ħutna l-Ewropej l-oħra jekk aħna m’aħniex se niġu mogħtija l-istess faċilitajiet ta’ interkonnettività bħalhom.

barra minn Malta u lill-Maltin u Għawdxin ħuthom.

Imma nagħtu sinjal ukoll lillpajjiżi Ewropej u lill-MEPs barranin fil-Parlament Ewropew li tant tuġagħhom żaqqhom għax pajjiżna qed jirreġistra l-akbar tkabbir ekonomiku fl-UE u qiegħed fi stat finanzjarju u ekonomiku tant tajjeb, li f ’Malta d-demokrażija tkellmet b’mod b’saħħtu, li l-poplu Malti jappoġġja l-politika pożittiva u produttiva tal-Gvern preżenti u jikkundanna kull tentattiv li ġej sew minn ġewwa pajjiżna u sew minn barra sabiex jippruvaw jimminaw l-andament ekonomiku ta’ pajjiżna u jfixkel u jħassar is-serenità u l-kuntentizza li qed igawdi l-poplu fil-mument.

Madanakollu nappella li rebħa kbira mhix garantita. Irridu naħdmu bis-sħiħ għaliha. Kull elezzjoni tibda xejn b’xejn. Ilkoll irridu r-raba’ siġġu. Imma r-raba’ siġġu mhux se jiġi waħdu. Mhux se jiġi billi nibqgħu id-dar. Mhux se jiġi lanqas jekk inħallu xi kandidati Laburisti barra. Ingdimna darba, darbtejn. Ma nirrepetux l-istess żball. Nivvutaw bil-għaqal u nkunu qed nagħtu garanżija ta’ rebħa oħra storika lil Partit Laburista, il-partit li tant inħobbu.

21

24.02.2019

kullhadd.com

KEMM SIĠĠIJIET? Editorjal

Jekk irridu rappreżentanza ikbar mill-Partit Laburista rridu nivvutaw ukoll għal kull kandidat.

Wieħed wieħed.

Vot li nagħtu fil-25 ta’ Mejju

Ninsabu tliet xhur biss bogħod mill-elezzjoni tal-Parlament Ewropew u d-diskors fuq fomm ħafna hu dwar kemm il-partiti politiċi se jiksbu siġġijiet. Bħal fl-aħħar elezzjoni tal-Parlament Ewropew hemm diskussjoni sħiħa fuq ir-raba’ siġġu.

Min jgħid li jista’ jieħdu l-Partit Laburista u min jgħid li żgur li l-Partit Nazzjonalista se jżomm it-tielet siġġu, kif wara kollox għamel fl-aħħar elezzjoni tal-Parlament Ewropew, kbira kemm kienet kbira r-rebħa tal-Partit Laburista dakinhar.

Saħansitra din il-ġimgħa kien hemm rapporti diversi dwar previżjonijiet tal-Parlament Ewropew. Iżda, il-previżjonijiet ta’ xhur qabel ma jiswew xejn.

Jiswa biss il-vot tal-25 ta’ Mejju.

F’dan il-mument wieħed għandu jżomm saqajh mal-art u jara x’inhuma l-fatti.

Il-Partit Laburista kiseb l-ikbar rebħa elettorali mill-Indipendenza sal-lum fl-aħħar elezzjoni ġenerali. Dan hu fatt li ma jista’ jmerih ħadd. Kalkoli ta’ min

jifhem fil-proċess elettorali juru li anke b’dik ir-rebħa repetuta b’mod preċiż, il-Partit Laburista jikseb tliet siġġijiet. Forsi ħafna jeħduha b’sorpriża din. Imma hekk hu. Min jaf janalizza ftit in-numri tal-proċess elettorali dan jista’ jikkonfermah faċilment. Forsi għalhekk ukoll li l-Viċi Kap tal-Partit Nazzjonalista, Robert Arrigo, iddikjara fl-ewwel sessjoni tal-Kunsill Ġenerali li l-Partit Nazzjonalista jista’ jżomm it-tielet siġġu tiegħu.

Issa forsi min qed jaqra dan kollu malajr jiddiżappunta ruħu għax forsi jemmen, bir-raġun, li l-Partit Laburista ħaqqu jkollu rappreżentanza ikbar fi Brussell. Dwar dan m’hemmx dubju. M’hemmx dubju li l-Partit Laburista ħaqqu jkollu kemm jista’ jkun Membri tal-Parlament Ewropew.

Dan għax l-istorja wrietna li huma r-rappreżentanti tal-Partit Laburista li jġibu lil Malta l-Ewwel u Qabel Kollox. Għalihom fi Brussell hemm biss żewġ kuluri: l-abjad u l-aħmar.

Dan wassal biex huma r-rappreżentanti tal-Partit Laburista li qatt ma marru barra minn xtutna jitkellmu kontra dak li hu Malti.

U huma r-rappreżentanti tal-Partit Laburista li l-fiduċja li tahom il-poplu sarrfuha f ’xogħol ma jaqta’ xejn biex kisbu drittijiet ġodda għall-konsumatur, bidliet fil-qasam tal-ambjent u riżultati b’rabta mal-immigrazzjoni.

M’hemmx dubju anqas li l-Partit Laburista jixraqlu wkoll vot ta’ fiduċja kbir għal dak li qed iwettaq fil-pajjiż u forsi għalhekk bir-raġun ikun hemm min jgħidlek li din id-darba ħaqqu r-raba’ siġġu. Jgħidulek li ma kienx hawn gvern ieħor fl-istorja riċenti li investa daqstant fl-infrastruttura jew inkella li żied daqstant in-nefqa f ’miżuri soċjali. Tifhimhom għax għalhekk ukoll il-Partit Laburista jistħoqqlu l-ikbar appoġġ.

Però dan hu pajjiż bi tradizzjoni ta’ żewġ partiti b’saħħithom ħafna. Ta’ żewġ partiti li d-differenza bejniethom ġieli kienet ta’ elf vot u anke meta kibret b’mod

qawwi, ir-riżultat kien iwassal għal tliet siġġijiet kull wieħed.

Mela jekk nemmnu li dan mhux ġust hemm bżonn li dawk kollha li jappoġġjaw lill-Partit Laburista jaħdmu iktar. Jum jum għandhom ifiehmu u jikkonvinċu għaliex vot fil-25 ta’ Mejju huwa importanti kemm fuq bażi lokali kif ukoll nazzjonali. Biex niksbu dan ir-riżultat kull min jaħseb li jista’ jagħti kontribut għandu jersaq ’il quddiem anke billi jkun kandidat. Hekk biss wieħed jista’ jiggarantixxi riżultat b’saħħtu.

Għandna nibqgħu niftħu l-bibien, nitkellmu ma’ min forsi jħoss li kien hemm mumenti fejn ma fehemnihx biżżejjed u lil min hu konvint diġà għal 25 ta’ Mejju indaħħlu fih il-ħeġġa li jikkonvinċi iktar nies.

Jekk irridu rappreżentanza ikbar mill-Partit Laburista rridu nivvutaw ukoll għal kull kandidat. Wieħed wieħed. Vot li nagħtu fil-25 ta’ Mejju. Sa dakinhar huwa kruċjali li nwasslu l-messaġġ dwar l-importanza tiegħu.

23

24.02.2019

kullhadd.com

BERLUSCONI M’GĦANDUX RAĠUN

Mid-Djarju ta’ Nazju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 14 ta’ Frar Kif kultant nagħmel, illum fettilli naqleb it-televixin fuq l-istazzjon tal-Labour u, ngħid id-dritt, ma ħadtx gost - u fl-istess ħin ħadt gost b’dak li rajt u smajt. Xejn ma ħadt gost nisma’ lil dak ir-raħħal mis-Siġġiewi jgħid li l-problemi li għandhom huma kollha tort tan-Nazzjonalisti. Imma mbagħad ħadt gost nara ġurnalista minn tagħhom jipprova jġiegħel għal ma nafx kemmil darba lill-Kap tagħna Adrian Delia ilissen imqar nofs ta’ kelma kontra l-Kap tagħna fil-Parlament Ewropew David Casa. Tant dam jipprova li l-konklużjoni tiegħi kienet li għadhom ma jistgħux iġerrħuha li issa ninsabu magħqudin aktar minn qatt qabel.

Il-Ġimgħa, 15 ta’ Frar

tagħna li mexxa lil pajjiżna ’l quddiem. Dan is-slogan fakkarni fl-imgħoddi meta, ma nafx liema kampanja elettorali kienet, konna ħriġna bis-slogan “Flimkien kollox possibbli”. U hekk hu, man!

Flimkien kollox possibbli għal pajjiżna, għalkemm il-barman tal-każin tagħna ma tantx għamilli kuraġġ għax skont hu, mhux possibbli li nirbħu l-elezzjoni għall-Parlament Ewropew.

Imma dak għandu qalbu żgħira, apparti li huwa injorant.

Il-Ħadd, 17 ta’ Frar Kelli nqum kmien, għax illum il-Kap Adrian Delia kien imissu jindirizza lin-Nazzjonalisti Għawdxin. Il-laqgħa tal-lum ma kinitx laqgħa bħal tas-soltu, għax kienet sessjoni speċjali li nediet il-Kunsill Ġenerali u l-Kunsill Ġenerali mhux xi ċajta, għalhekk m’għandi l-ebda dubju li matul din il-ġimgħa il-kap se jkun qiegħed jagħmel diskorsi importanti jum wara l-ieħor. Ma naqasx milli jagħmel dan f ’Għawdex fejn qal lill-Għawdxin li l-partit tagħna jrid jagħti lil Għawdex l-istat ta’ gżira-reġjun fil-kostituzzjoni ta’ Malta biex l-Għawdxin ikunu jistgħu jiddeċiedu huma dwar Għawdex. M’għandix dubju li b’din il-wegħda, l-appoġġ tal-Għawdxin se jerġa’ jibda jirpilja, jekk ma jkunx hawn min jinterpreta kliem il-Kap li jrid jagħti lil Għawdex l-indipendenza kif konna ngħidu li ried jagħmel Karmenu Mifsud Bonnici.

Sewwa indunajt li l-Kap Adrian Delia qiegħed iżur lokal lokal, jum wara jum.

Illum mar il-Gżira biex jiltaqa’ man-nies u jitkellem magħhom. Mhux biex jgħidilhom jivvutaw għall-partit glorjuż tagħna, imma biex jisma’ mingħandhom il-problemi li qegħdin iħabbtu wiċċhom magħhom. Imbagħad ħallih imur lura lejn l-istamperija, joqgħod jaħseb fuq dawn il-problemi, u jsib is-soluzzjoni għal kull waħda minnhom. Afli bravu wisq, man! Għandu soluzzjoni għal kull problema. U kultant is-soluzzjoni jagħtiha immedjatament kif għamel proprju llum meta qal li jeħtieġ li jkun hemm pjan għall-Gżira. Għalkemm jien It-Tnejn, 18 ta’ Frar naħseb li għandu jkun hemm Imissna nibdew kampanpjan għal kullimkien. ja biex kemm jista’ jkun, mit-Tnejn sal-Erbgħa, Is-Sibt, 16 ta’ Frar kulħadd jinxteħet quddiem “Flimkien għal pajjiżna”. Xi it-televixin isegwi s-seduti ħlew ta’ slogan għall-Kunsill tal-Parlament. Id-diskorsi li Ġenerali, man! Lili għoġobni qegħdin jagħmlu d-deputaħafna għax minbarra li jien ti tagħna huma xi ħaġa tall-akbar Nazzjonalist li jeżisti għaġeb. Jien, għax insegwi f ’dawn il-Gżejjer Maltin, jien dak kollu li jkun qiegħed ukoll patrijott Malti. U huwa jiġri u jingħad fil-Parlament, proprju għalhekk li jien Naz- naf li l-Gvern m’għandux zjonalist. Għax minn dejj- pjan għall-edukazzjoni, naf em kien dan il-partit glorjuż li l-Gvern m’għandux pjan

għall-qasam tas-saħħa, u grazzi għad-Deputat tagħna Toni Bezzina issa sirt naf ukoll li l-Gvern m’għandu l-ebda pjan għall-infrastruttura fit-toroq. U mela jiġi l-Ministru Ian Borg ta’ kuljum jiftaħar li f ’seba’ snin it-toroq kollha se jingħataw wiċċ, x’kull waħda! Jien lil tagħna nemmen biss, u la Toni Bezzina qalilna li l-Gvern m’għandu l-ebda pjan, allura hekk hu!

It-Tlieta, 19 ta’ Frar X’gost ħadt illejla man, nisma’ diskors wara l-ieħor waqt il-Kunsill Ġenerali. Bqajt immeraviljat, b’ħalqi miftuħ għal xi tliet sigħat sħaħ. Bdejna bi Clyde Puli, u komplejna b’Herman Schiavone, Ivan Bartolo, Robert Cutajar, Edwin Vassallo, Karl Gouder, Mark Anthony Sammut, u flaħħar (imma mhux l-inqas) il-kelma tal-Viċi Kap Robert Arrigo. Ħadt gost ħafna nisma’ lil Robert, anke jekk irrepeta ħafna minn dak li kien diġà qal Clyde Puli. Imma jien ħadt gost nisimgħu jgħid li l-partit tagħna qiegħed jipprepara ruħu bl-aħjar mod għall-elezzjonijiet ta’ Mejju li ġej, u għall-elezzjoni ġenerali ta’ tliet snin oħra. Rebħiet kbar għandna quddiemna, man!

L-Erbgħa, 20 ta’ Frar Xtaqt li kieku llum ma kellna l-ebda attività għax ix-xewqa tiegħi kienet li mmur il-każin tagħna u noqgħod nara lill-Juventus, imma d-dmir jirbaħ fuq ix-xewqa, u dmiri llum kien li mmur nisma’ lill-Kap Adrian Delia fil-każin tagħna ta’ Ħal Tarxien, għax għalija, dan il-partit glorjuż tagħna jiġi l-ewwel u qabel kollox.

U ngħid is-sewwa, għadu jidwi f ’widnejja d-diskors li għamel ilbieraħ il-Viċi Kap Robert Arrigo li qal li pajjiżna għandu bżonn lill-partit tagħna. M’għandniex xi ngħidu, il-Kap Adrian Delia ma naqasx milli jagħmel diskors ieħor importanti, anke jekk deher xi ftit jew wisq għajjien. X’ma jegħjiex jiġri ’l hemm u ’l hawn kuljum!

Lorna Vassallo Kandidata għall-Elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew

L-intervista fejn Silvio Berlusconi qabbel lil Malta ma’ Sardinja ngħatat prominenza mhux ħażin.

U bix-xieraq. Iżda Berlusconi ma kellux raġun!

Il-kobor ma jikkorrispondix massuċċess fit-turiżmu. Lanqas kemm għandek foresti u siġar jew xtajtiet sbieħ. Malta ma tibdiex ma’ Sardinja fejn jidħlu s-siġar. Imma għandha ħafna xtajtiet sbieħ bħal Sardinja, għalkemm ferm iżgħar minn tagħha.

Għalkemm Malta hija ħafna iżgħar minn Sardinja, apparti l-baħar sabiħ u n-nuqqas ta’ foresti, hija t-tieni territorju fid-dinja fejn tidħol densità ta’ siti storiċi wara Ruma. B’densità nifhmu l-ammont ta’ fortifikazzjonijiet, strutturi ta’ difiża militari, mużewijiet, palazzi, knejjes, siti arkeoloġiċi u siti oħra storiċi bħal dawk tat-Tieni Gwerra Dinjija fl-iżgħar territorju possibbli.

Barra minn hekk, il-Gżejjer Maltin għandhom ukoll densità qawwija ta’ popolazzjoni li apparti li tfisser iktar riżorsi umani, tfisser ukoll taħlita kbira ta’ rħula, bliet u mentalitajiet li bejniethom saħanstira joħolqu rivalitajiet u kompetizzjoni ta’ min hu l-isbaħ u min hu l-aqwa.

L-attivitajiet kulturali, reliġjużi, kulinari u festivals fil-pajjiż huma ħafna aktar fl-ammont.

Billi Malta hija stat indipendenti hija wkoll awtosuffiċjenti.

Għandha l-binjiet kollha tagħha li jilqgħu fi ħdanhom l-istituzzjonijiet tal-pajjiż. Għandha l-industriji u l-portijiet attivi l-ħin kollu u għandha ekonomija produttiva immens b’industriji bħal dik tal-produzzjoni tal-inbid, tal-birra, tal-ħalib, tal-għasel, taż-żejt taż-żebbuġa, tal-kunserva u saħansitra tat-trobbija tat-tonn li minnhom infushom jservu bħala attrazzjonijiet turistiċi.

Imbagħad hemm l-istorja u l-preistorja ta’ Malta u l-uniċità tagħhom. Malta kienet il-kwartieri ġenerali tal-Ordni ta’ San Ġwann.

Ebda post ieħor ma kien. U Malta hija wkoll l-uniku post fid-dinja fejn jeżistu l-eqdem binjiet

tad-dinja f ’tant konċentrazzjoni u elaborati daqstant. Malta hija wkoll għanja ħafna f ’dak li jikkonċerna t-tieni gwerra dinjija.

M’għandniex xi ngħidu, is-servizzi offruti lit-turist fil-pajjiż, kemm tingħata importanza l-industrija tat-turiżmu u kemm il-pajjiż jiddependi fuqha, kemm hu effiċjenti l-Gvern u r-reputazzjoni talpajjiż jgħoddu kollha. Pereżempju, il-qalb tajba tal-Maltin u l-ospitalità tħalli dejjem togħma tajba li ġġiegħel lit-turist jiġi lura jew jirreklama bil-fomm ma’ ħaddieħor.

Il-lingwa hija fattur ieħor determinanti. L-Ingliż huwa l-ikbar lingwa tad-dinja u huwa mitkellem Malta biss fil-gżejjer Mediterranji. Barra minn hekk, Malta mhix nieqsa lanqas mill-għarfien tal-ilsien Taljan li jġiegħel lit-turisti Taljani jħossuhom komdi fostna.

Kieku l-kobor tal-pajjiż jgħodd daqstant, kieku Malta ma tista’ tagħmel xejn biex iżżid in-numru ta’ turisti li għandha. Kieku l-iktar postijiet popolari mat-turisti jkunu d-Deżert Saħara u l-Foresta tal-Amażonja.

Pjuttost, iċ-ċokon ta’ Malta, jagħmilha aktar attraenti għat-turist. Dan għaliex it-turist ġieli ma jkunx interessat jivjvaġġa fit-tul biex jara sit ta’ interess wieħed biss.

It-turist ma jfittixx il-kobor tal-pajjiż biss. Lanqas ma jfittex in-natura biss. Imma jrid ikollu prodotti differenti li jista’ jesplora matul iż-żjara tiegħu. Baħar, mużew, mixi, kultura, kunċerti, ħruġ fl-ibliet, knisja, tempju, inbid u għasel, dawra bid-dgħajsa, u l-Karnival.

Il-ġiti ġewwa Sardinja fejn tidħol l-arkeoloġija huma tnejn. L-istorja hija ferm inqas. L-infrastruttura hija wkoll ferm inqas. Probabbilment anke l-mezzi tat-trasport ma jkunux daqstant effiċjenti. Għaliex hija gżira li l-amministrazzjoni tagħha tiddependi minn Ruma.

Għalkemm il-bniedem huwa attirat ħafna lejn in-natura u s-sbuħija tagħha, xorta waħdu mhux magħmul għal waħdu l-ħin kollu. Ħafna turisti jridu jiddevertu filgħaxija u jixtru l-ħwejjeġ mill-Belt filgħodu. Iridu jżuru l-mużewijiet, jieklu fir-ristoranti u jaraw in-nies mexjin fit-toroq, u filgħaxija jmorru ġewwa l-bars u jsibu ħafna nies hemmhekk.

Hija d-diversifikazzjoni fil-prodott li tattira t-turist mhux il-kobor tal-post. U aħna l-Maltin fid-diversifikazzjoni ma jerbħilna ħadd.

Kulma kien jonqosna biex minflok it-turiżmu jkun f ’nofs sena biss, imma s-sena kollha, kien Gvern effiċjenti, innovattiv u intelliġenti.

U issa għandna dak ukoll.

24

24.02.2019

KULURI KARNIVAL

kullhadd.com

Din is-sena il-Karnival se jerġa’ jibda f ’Esplora dan il-weekend. L-attività Kuluri Karnival se tittella’ nhar is-Sibt 23 u l-Ħadd 24 ta’ Frar mill-10:00 ta’ filgħodu sas-6:00 ta’ filgħaxija.

L-għan tal-attività huwa sabiex inqarrbu lill-pubbliku lejn ix-xjenza permezz ta’ ċelebrazzjoni ta’ kuluri u kostumi, kif inhu mistenni mill-Karnival. Ix-xjenza hija parti integrali mill-ħajja ta’ madwarna u ta’ dak kollu li nagħmlu, bħal ngħidu aħna l-mak-

kinarju tal-karrijiet tal-Karnival u l-aspetti xjentifiċi taċ-ċeramika.

Minbarra l-200 esibit interattiv li Esplora joffri, il-viżitaturi se jkunu jistgħu jesperjenzaw taħditiet minn esperti dwar ix-xjenza, l-inġinerija u l-mekkanika ta’ kif jinħadmu l-karrijiet. Dawk li jattendu se jkunu jistgħu jieħdu sehem f ’workshops billi jpinġu u jiżbgħu affarijiet relatati mal-Karnival filwaqt li jiskopru dwar ix-xjenza tal-kulur, imiddu jdejhom billi jaħd-

mu bit-tafal u jsiru jafu dwar il-kimika fil-minerali tat-tafal u taċ-ċeramika.

Se jitnieda wkoll show tal-pupazzi dwar l-annimali. Din se tkun attività għall-familja kollha fejn kulħadd jista’ jipparteċipa.

Din l-attività qed issir b’kollaborazzjoni ma’ Karnival Malta, Birdlife Malta ma’ Alka Ceramics.

Għal aktar tagħrif żur esplora.org. mt jew https://www.facebook.com/ events/370894353691020/

25

24.02.2019

kullhadd.com

reċensjoni tal-ktieb

MEWT ĠO VENEZJA Wieħed mill-aktar kittieba importanti fil-letteratura bikrija tas-seklu XX, Thomas Mann (1875 - 1955) huwa magħruf kemm għax-xogħlijiet fittizji kif ukoll għas-saġġi kritiċi tiegħu. Mann twieled fl-1875 f ’Lubeck, il-Ġermanja, ġo familja distinta ta’ negozjanti li kellha fiha wkoll dixxendenti fil-linja letterarja; Heinrich, ħu Mann u akbar minnu fl-età, sar ukoll rumanzier u drammaturgu magħruf.

Mann wera interess ħerqan fil-filosfi Ġermaniżi Artur Schopenhauer u Friedrich Nietzsche, u t-teoriji tagħhom influwenzawh profonadament fil-kitba tiegħu.

Ix-xogħlijiet fittizji ta’ Mann huma karatterizzati minn eżami filosofiku sottili tal-ideat u l-karattri preżentati, trattati b’mod distakkat b’vuċi narrattiva ta’ spiss ironika; l-istejjer tiegħu spiss jintemmu b’mod traġiku. It-tema tal-kunflitt bejn l-arti u l-ħajja tidher fix-xogħlijiet kollha ta’ Mann, inkluż l-ewwel rumanz importanti tiegħu, Buddenbrooks (1901), u l-istorja qasira tiegħu Tonio Kröger (1903). Death in Venice (Mewt Ġo Venezja -1912) huwa l-qofol tax-xogħol ta’ Mann fuq din it-tema. Ix-xogħlijiet li kiteb aktar tard dwar temi soċjali, politiċi, bibliċi, kif ukoll temi leġġendarji, jinkludu The Magic Mountain (1924), The Early Sorrow (1925), Mario and the Magician (1930), serje ta’ erba’ novelli: Joseph and His Brothers (1934 – 44), Doctor Faustus (1947) u The Confessions of Felix Krull, Confidence Man (1954).

Mewt Ġo Venezja ma jirrappreżentax biss xi ftit mill-argumenti diskutibbli trattati

minn Mann fil-parti kbira personali ta’ xogħlijietu; huwa jirrefletti wkoll bosta mill-ideat l-aktar vitali diskussi fil-letteratura matul iż-żmien tal-kompożizzjoni tagħha. Mal-bidu tas-seklu, bosta kittieba Ewropej esprimew għarfien joqros tad-dekadenza kulturali u personali, u d-dgħufija soċjali u morali kienet tema ċentrali ta’ rumanzi bħal Effie Briest ta’ Theodore Fontane (1895), Against the Grain ta’ Joris Karl Huysmans (1884), u The Picture of Dorian Gray ta’ Oscar Wilde (1891). Il-letteratura ta’ dak iż-żmien kienet ukoll iffukata b’mod wiesa’ fuq argument ta’ omoerotiċiżmu. F’Mewt Ġo Venezja, Dorian Gray juża karattru fittizju biex iservi bħala maskra għall-awtur omosesswali tiegħu, filwaqt li fir-rumanz The Immoralist ta’ André Gide (1902) jirrappreżenta l-kriżi ta’ identità estrema mġarrba minn bosta artisti omosesswali Ewropej ta’ dak iż-żmien.

Apparti t-temi aktar kbar li huma effettivi fir-rumanz, Mewt Ġo Venezja kien ispirat fil-biċċa l-kbira tiegħu minn ġrajjiet attwali fil-ħajja tal-awtur innifsu. Fl1905 Mann kien jinsab fuq gżira qrib Venezja, waqt imxija tal-kolera, u aktar tard huwa vvjaġġa lejn il-belt f ’Mejju tal1911, għax, bħall-karattru tiegħu Gustav von Aschenbach, kien jinsab eżawrit waqt stadju diffiċli fil-karriera letterarja tiegħu, u ħass il-ħtieġa li jaħrab. Fit-18 ta’ Mejju tal-1911, Mann qara l-obitorju tal-kompożitur Gustav Mahler, li kien miet fl-età ta’ ħamsin sena; Mann ibbaża

l-fattizzi ta’ wiċċ Aschenbach fuq dawk ta’ Mahler. Bħal Aschenbach, Mann kien ukoll omosesswali. Għad li kien miżżewweġ u kellu sitt itfal, jingħad li martu stqarret li kienet iżżewġet biex sempliċiment ikollha familja, u l-pubblikazzjoni tad-djarji ta’ Mann fis-snin riċenti tefgħu dawl fuq il-bosta relazzjonijiet omosesswali li kellu. Barra minn hekk, fl-1965, sar magħruf li l-istorja kienet bil-wisq aktar

fattwali milli kien suspettat qabel. Baruni Pollakk, jismu Wladyslaw Moes identifika ruħu bħala t-tifel li Mann irrenda fittizju bħala Tadzio. Wara li qara t-traduzzjoni Pollakka tal-ktieb fl-1923, Moes għaraf lilu nnifsu fid-deskrizzjoni tat-tifel.

Il-familja ta’ Moes kienet marret Venezja minħabba saħħtu, u bilfors li kellu dehra marradija; bħal Tadzio, Moes kien jorqod tard u kien jipprattika eżerċizzju fiżiku taħt ħarsien bir-reqqa. Il-libsa rrigata tal-għażel ta’ Moes, l-ingravata ħamra, u l-ġlekk ikħal bil-buttuni tad-deheb huma mniżżlin b’fedeltà fir-rumanz. Moes kien lagħab ma’ tifel frattarjuż imlaqqam ‘Jasio’, li għandu l-eku ta’ Jashu ta’ Mann.

Moes jiftakar ukoll jara raġel imdaħħal fiż-żmien iħares ċass lejh imsaħħar fil-lift tal-lukanda. Moes baqa’ jistenna biex iperreċ l-istorja tiegħu sa wara l-mewt ta’ Mann.

Fl-1929 Mann rebaħ il-Premju Nobel għal-Letteratura, primarjament abbażi tar-rumanz tiegħu Buddenbrooks.

Mhux wisq wara, fl-1933, huwa ħarab mill-ewwel ħjiel tal-Ġermanja Nażista u mar l-Iżvizzera. Fl-1938 huwa telaq lejn l-Istati Uniti. Fl-1936 il-Gvern Ġermaniż irrevoka ċ-ċittadinanza ta’ Mann u ddenunzja l-veduti u l-attiviżmu politiċi tiegħu. Mann kiseb iċ-ċittadinanza Amerikana fl-1944, iżda, skomdu bit-tmexxija ta’ McCarthy, u mxennaq għall-kultura Ewropea, eventwalment reġa’ lura lejn l-Iżvizzera f ’dik l-istess sena. Huwa miet 11-il sena wara.

Mistoqsija: F’liema sena rebaħ il-Premju Nobel Thomas Mann?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb MEWT ĠO VENEZJA. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 24 ta’ Frar.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb GĦAND REBUS TOTALL huwa: M. LIA - SAN ĠWANN

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

03

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Kemm-il każ ta’ kanċer ġdid kien irreġistrat uffiċjalment fl-2016?

Isem:

Tweġiba: Indirizz:

26

24.02.2019

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ shampoo u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

TISLIBA 265

ANTHONY BAJADA - IR-RABAT

l-ispalla (3) 20.

Jispara dan (5) 1.

Kompli l-qawl: 21.

Mhux misjur (3)

Żmien il-...... 23 L-omnipotenti (4)

l-ixkora tal-pa 24. Ġebla żgħira

tata tibda tħuf (5) (5) Weqfin: 4.

Fidil? (4) 7,11. Ma jarax kbir (4) Għatta 9,12W. Żagħżugħ? (5) 1.

bil-ġebel? (6) 10.

Frotta (6) 12.

Naqbad il-ħut (6) 2,22. Ikel tajjeb (6) 3.

Bħalissa qed 16,18. Waqaf

jibda (3)

mix-xogħol (5) 5. I sem Għarbi (3) 18.

Ara 16 6,21W. Kienu jagħlqu 19.

Taħt Mimdudin:

Bi 3 Numri 066 162 363 369 485 605 684 690 717 718 773 788 813 837

865 899 B’4 Numri 0106 0403 0799 0974 1156 1230 1260 1681 2087 2716 2744

3522 4108 4470 5402 5463 5522 5572 6000 6058 6099 6354 6401 6664 6665 7357 7782

7817 8167 8624 8697 9388 9396 9617 B’5 Numri 05975 06668 07960 17664 30050 30387

39033 43395 43526 55854 63177 65141 65418 68350 68884 70937 71248 76944 80169 83752 87063 96348

B’6 Numri 016070 068698 177246 401704 452442 474077 584108 663789 681104 685230 970326 973730

8.

11.

12.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

l-bibien biha (6) Fih ħafna għoljiet (9) Ara 7 Ara 9 Steve Randich Attard (1,1,1) Mid- Danimarka (6) Triq (6) Tlieta Taljani (3) Ara 6 Ara 2

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: 1.Konti, 4.Frar, 7,15.Ebenezer, 9,17.Enfasi, 10.Batman, 12.Fsadni, 16.Ras, 19.Bun, 20.Salib, 21.DII, 23.Nida, 24.Ilsir

Weqfin: 1.Kiefer, 2.Naf, 3,11.Iebes, 5,18.

Ramla, 6.Run, 8.Bandalori, 12,22.

Fsied, 13,21 wieqfa. Aladin, 14.Ibbies

27

24.02.2019

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Ilkaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. In-numru huwa indikazzjoni tat-total ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR

Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

28

24.02.2019

kullhadd.com

KANDIDAT TAL-PN JITKELLEM DWAR KLIKKA ĠDIDA TA’ ĠEWWA Herman Farrugia, kandidat tal-Partit Nazzjonalista fl-aħħar elezzjoni ġenerali, uża t-tluq ta’ John Zammit mill-Partit Nazzjonalista biex jitkellem dwar dik li sejjaħ klikka ġdida ta’ ġewwa fil-Partit Nazzjonalista. John Zammit, strateġist politiku għal ħafna żmien telaq mill-Partit Nazzjonalista iktar kmieni dan ix-xahar u Herman Farrugia uża l-Facebook biex iwassal messaġġ li jinfirex kemm jista’ jkun. Tant riedu mifrux li saħansitra “sponsorjah” biex Facebook jagħtih iktar prominenza u jxerrdu ma’ iktar nies. Lil dawk li qed imexxu llum fil-Partit Nazzjonalista, Delia qalilhom nies “b’ambizzjoni personali esaġerata.”

Dan ma kienx biżżejjed. Ftit tal-jiem wara li telaq Zammit, bniedem b’karriera twila fl-istamperija, Farrugia qal li “jimmaġinaw lilhom infushom stilel jibbrillaw aktar minn dawk li għandna fuq il-bandiera tal-Unjoni Ewropea.”

Kien hawn li kiteb kif il-PN qed jitlef l-aqwa nies. “Hija tassew ħasra kbira, kważi ma tinftihemx, li kapaċi nħallu jitilquna jew saħansitra naslu niskartaw u nitilfu l-ifjen imħuħ.”

Qal li dan qed isir biex ikunu protetti ta’ ġewwa. “Qisna ġejna fi stat ta’ assedju biex jiġu protetti/ jew aġevolati l-klikka ġdida ta’ ġewwa (K.G.G) u lilha biss nafdaw,” kiteb Farrugia f ’messaġġ minn sensiela ta’ persuni Nazzjonalisti li qed jikkritikaw it-tmexxija preżenti tal-Partit Nazzjonalista.

“Lis-sinsla ta’ daharna stess spiċċajna nagħtuha bis-sieq,”

qal Farrugia li fis-16 ta’ Frar imbagħad kiteb fuq kif John Zammit kien ifakkar l-anniversarji.

Xi ħaġa li Farrugia qal li dawk li hemm fil-PN jagħmlu b’mod fjakk jew saħansitra ma jagħmlu xejn.

Farrugia kien wieħed minn

dawk li nnota kif it-tluq ta’ Zammit huwa daqqa oħra għall-Partit Nazzjonalista ta’ Adrian Delia. Dan għax qablu tilef persuni oħra u kull darba Delia qed jispiċċa jingħata l-ġenb minn min hu meqjus veteran tal-istamperija u anke assoċjat ma’ mu-

Hija tassew ħasra kbira, kważi ma tinftihemx, li kapaċi nħallu jitilquna jew saħansitra naslu niskartaw u nitilfu l-ifjen imħuħ

menti sbieħ li l-Partit Nazzjonalista kellu fissnin imgħoddija. Anke jekk Zammit prova jagħti l-impressjoni li ma telaqx bi ġlied, il-fatt li t-tluq tiegħu kien żvelat minn one.com.mt u l-mod kif imbagħad kien ikkomunikat f ’paniku minn Clyde Puli, Segretarju Ġenerali, jindika li xejn ma kien business as usual.

Kunsillier li din il-ġimgħa nnota magħna l-attendenza fqira f ’ċerti sessjonijiet tal-Kunsill Ġenerali qalilna kif qabel il-Kunsill kien hemm kunsillieri li tkellmu dwaru u qalu kif kienu sorpriżi għalkollox b’din l-aħbar.

Tennew li l-burdata fid-Dar Ċentrali hi dik li spjega Farrugia

f ’kitbietu li jekk ma tkunx ta’ ġewwa jaraw kif jaqtgħuk għax kulħadd qed iqisu bħala thedidda għat-tmexxija li hemm bħalissa. Tmexxija li l-ewwel interess tagħha hi li tieħu ħsieb lilha nnifisha. “Biżżejjed tara l-isforzi biex il-midja tal-PN timbotta lil Clyde Puli b’mod bla preċedent. B’mod li ebda Segretarju Ġenerali ma kellu. Qisha l-midja tiegħu mhux tal-partit,” kien hemm min qalilna.