KullHadd_23.06.2019

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 23 ta’ Ġunju, 2019

Ħarġa Nru 1,354 Prezz €1

NOMINI LI ŻIEDU L-INKWIET Nhar it-Tlieta jagħlqu n-nomini għal tliet karigi battala li għandu l-Partit Nazzjonalista fit-tmexxija tiegħu.

Pubblikament, sa issa ddomina s-silenzju minn dawk interessati li jikkontestaw dawn il-karigi.

Internament għaddejja pressjoni kbira mill-fazzjonijiet differenti. Hija elezzjoni li qed iżżid il-qasma fil-Partit Nazzjonalista iżda li fuq kollox qed tispikka għall-fatt li qed issir f’mument ta’ inċertezza.

Ara paġna 7

BUSUTTIL REĠA’ KIEN IMGIDDEB MILL-AWDITUR Ara paġna 8

250 REAZZJONI F’ĦAMEST IJIEM Ara paġna 28

FEJN NAQSET IL-BUROKRAZIJA? Ara paġna 3

02

23.06.2019

kullhadd.com

IT-TEMP GĦAL-LUM L-Ogħla Temperatura: 35°C L-Inqas Temperatura: 24°C L-Indiċi UV: 9 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Firxa ta’ arja ta’ pressjoni għolja fuq iċ-Ċentru tal-Mediterran qed tippersisti It-Temp: Xemxi Ir-Riħ: Ħafif u varjabbli li jsir ħafif għal moderat min-Nofsinhar Il-Viżibilità: Tajba Il-Baħar: Ħafif L-Imbatt: Ftit li xejn It-Temperatura tal-Baħar: 23°C

Editur ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni KIMBERLY CUTAJAR tel: (+356) 2568 2570

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Indirizz Postali KullĦadd

34°C UV 11

22°C

Il-Ħamis

32°C UV 11

22°C

Il-Ġimgħa

32°C UV 11

22°C

Is-Sibt

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

Sit Elettroniku KullĦadd kullhadd.com

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

Stampat Miller Newsprint Ltd. Numri Importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​– 112​ Il-Pulizija ta’ Malta – 2122 4001-9​ Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili – 2393 0000 Il-Gwardjani Lokali – 2132 0202 L-Isptar ta’ Malta – 2545 0000 L-Isptar ta’ Għawdex – 2156 1600 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza – 5004 3888 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku – ​1182

32°C UV 11

22°C

34°C UV 11

24°C

34°C UV 11

25°C

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

SPIŻERIJI LI SE JIFTĦU NHAR IS-SIBT 29 TA’ ĠUNJU

20/21, Triq ir-Repubblika, Il-Belt Valletta – 21246051 Trinity Pharmacy, 32 Triq il-Marsa, Il-Marsa – 21235595 St. George’s Pharmacy, 21, Triq il-Kbira, Ħal Qormi – 21443045 Marrit Pharmacy, Triq l-1 ta’ Mejju, Fleur-de-Lys Birkirkara – 21488613 Brown’s Pharmacy, Shop 10, Yacht Marina Apartments, Triq il-Marina, L-Imsida – 21244366 Lourdes Pharmacy, Triq in-Naxxar, San Ġwann – 21387479 Brown’s Pharmacy, Unit 22, Triq Tigne, Tas-Sliema – 21313233 St. Joseph Pharmacy, 164, Triq Annibale Preca, Ħal Lija – 21414051 Sgħajtar Pharmacy, Triq is-Sgħajtar, Il-Mosta – 21415198 Parkes Pharmacy, 582, Triq San Pawl, San Pawl il-Baħar – 21571764 Tarxien Pharmacy, 59, Triq Ħal Tarxien, Ħal Tarxien – 21802986 Brown’s Pharmacy, 8, Misraħ l-Arċisqof Gonzi, Il-Kalkara – 21673811 Milia’s Pharmacy, Triq il-Qaliet k/m Triq il-Lampuka, Marsaskala – 27023322 Medicaid Pharmacy, 62, Vjal it-Torri Il-Gudja – 21676294 Salus Pharmacy, 21, Misraħ ir-Repubblika, Iż-Żurrieq – 21680761 Plaza Pharmacy, 86, Triq il-Kbira, Ħaż-Żebbuġ – 21467459 Anici Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, L-Imtarfa – 21452833 Taċ-Ċawla Pharmacy, Triq 7 ta’ Ġunju 1919, Ir-Rabat, Għawdex – 21557819 Vella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’ Diċembru, In-Nadur, Għawdex – 21566431

Regent Pharmacy, 70, Triq Merkanti, Il-Belt Valletta – 27600126 National Pharmacy, 17, Triq Santa Marija, Il-Ħamrun – 21225539 Collis Williams St. Venera Pharmacy, 532, Triq il-Kbira San Ġużepp, Santa Venera – 21238625 Remedies Pharmacy, Triq Tumas Fenech, Birkirkara – 21441589 St. Matthew’s Pharmacy, Triq ix-Xatt, Il-Gżira – 21311797 Medical Plaza Dispensing Chemists, Cass-i-Mall Buildings, Vjal ir-Rihan, San Ġwann – 21372195 Drug Store: Anglo Maltese Dispensary Ltd. 382, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema – 21334627 St. Mary Pharmacy, 2, Triq Antonio Schembri. Ħ’Attard – 21436348 St. Joseph Pharmacy, 1, Triq iż-Żakkak, Il-Mosta – 21417593 St. Paul’s Bay Pharmacy, 504, Triq il-Kbira, San Pawl il-Baħar – 21575276 Brown’s Pharmacy, 45, Telgħet Raħal Ġdid, Raħal Ġdid – 21694818 Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera Il-Birgu – 27600126 Polymer, Triq ix-Xgħajra, Ħaż-Żabbar – 21676263 Blossoms Pharmacy, Triq il-Gurgier, Birżebbuġa – 21652226 Kirkop Pharmacy, 9, Triq il-Parroċċa, Ħal Kirkop – 21682028 Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Franġisk Farrugia, Ħaż-Żebbuġ – 21462068 Nova Pharmacy, 142, Triq il-Kulleġġ, Ir-Rabat, Malta – 21454274 Palm Pharmacy, 2, Triq il-Palma, Ir-Rabat, Għawdex – 21566170 Pisani Pharmacy, Bini Ġdid, Triq Sannat, Ta’ Sannat, Għawdex – 21564447

03

23.06.2019

kullhadd.com

AĦJAR GĦAX SEMPLIĊI • FOST L-IKTAR MIŻURI KONTRA L-BUROKRAZIJA LI LAQTUNA • MINN ĊERTIFIKATI TAL-MEWT U TAL-MARD, SA ANNIMALI FL-IRZIEZET U T-TAXXA Din il-ġimgħa l-Gvern ippubblika rapport dwar għadd kbir ta’ miżuri ta’ simplikazzjoni li ttieħdu s-sena li għaddiet.

Mijiet ta’ miżuri li huma mqassma ministeru ministeru b’mod li kulħadd ikun jista’ jagħmel

analiżi ta’ x’kien imwiegħed, x’sar u x’ma sarx.

Laqtuna numru ta’ miżuri partikolari u għal raġunijiet differenti. Uħud trid timmarkahom għax tant laqtu nies b’mod pożittiv u oħrajn minħabba li juru kemm hemm kull qasam f’dan

Infetaħ uffiċċju ta’ Identity Malta f ’Mater Dei biex hemm isiru notifiki ta’ twelid u mewt, kif ukoll applikazzjonijiet ta’ passaporti għal trabi u tfal taħt is-sitt snin li għandhom bżonn isiefru b’urġenza.

Is-servizz ta’ ċertifikati ta’ mewt beda jingħata wkoll f ’San Vinċenz De Paul u hekk tħaffet il-ħajja ta’ eluf ta’ persuni li jiġu bżonn dan is-servizz.

Iktar servizzi qed jingħataw mill-Business 1st, kemm fuq bażi ta’ appuntamenti u kemm servizzi li jingħataw ta’ kuljum. Biex is-servizz ikun apprezzat iktar, mifhum aħjar u użat spiss qed isiru laqgħat ta’ informazzjoni indirizzati lejn negozjanti varji. Żdiedu servizzi li għandhom x’jaqsmu mal-VAT u t-taxxi interni.

Fl-MCAST għaddej ix-xogħol fuq sistema ġdida għall-immaniġġjar tad-data tal-istudenti. Dan bil-għan li l-istudenti u l-akkademiċi jingħataw it-tagħrif b’mod iktar effiċjenti u jkunu estiżi s-servizzi. Fil-każ tal-ITS daħlet sistema ta’ komunikazzjoni bl-SMS u ddaħħlet sistema fuq pjattaforma elettronika internazzjonali biex studenti u kumpaniji jkunu jistgħu jikkomunikaw fuq internships barra l-pajjiż.

Fis-settur tal-ġustizzja s-sena li għaddiet sar xogħol ta’ installazzjoni ta’ iktar monitors fil-qrati bil-għan li wieħed ikollu tagħrif b’mod iktar effiċjenti. Fl-istess ħin sar titjib fis-sistema tal-video conferencing f ’awli f ’Malta u f ’awli f ’Għawdex. Dan ukoll inaqqas l-iskariġġ li jirriżulta minn sistemi li jew ma kinux jeżistu jew ma kinux effiċjenti għaż-żminijiet tal-lum.

Il-karta r-roża għall-persuni dijabetiċi li kienet tiġġeded kull sena issa se tibda toħroġ darba biss. Il-POYC u d-Dipartiment tas-Sigurtà Soċjali taw aċċess għas-sistemi ta’ xulxin peress li t-tagħrif dwar il-benefiċjarji huwa meħtieġ li jkun magħruf miż-żewġ entitajiet. Hekk żdiedet l-effiċjenza.

il-proċess. M’aħniex ninkludu l-miżuri fejn formoli tal-Gvern tpoġġew disponibbli online bħala e-forms u fejn is-servizz kien estiż għal app fuq il-mobile. Dik hi bidla kontinwa u minn dawn l-inizjattivi ttieħdu bil-gzuz.

Bdiet titħaddem sistema ġdida fil-mod kif tinġabar l-istatistika fiċ-ċentri tas-saħħa.

Dak li kien isir b’mod manwali beda jsir b’mod elettroniku u tlesta manwal li jinkorpora informazzjoni dwar is-servizzi kollha. B’hekk il-pazjenti f ’kull ċentru tas-saħħa qed ikunu reġistrati skont il-kategorija rispettiva.

Il-Bibljoteka Nazzjonali qed tibgħat bilwe transfer il-materjal mitlub mill-klijenti tagħha. B’hekk f ’dinja fejn rari qed joħroġ laptop li jieħu CD, ir-riċerkaturi qed jingħataw id-dettalji f ’link tal-we transfer. Qed ikunu affettwati b’din ilmiżura madwar 7,000 riċerkatur.

Kien identifikat sit minn fejn se jibda jopera one stop shop fuq il-materji kollha marbuta ma’ tassazzjoni. Lejn l-aħħar tas-sena li għaddiet intgħażel il-kuntrattur biex isiru x-xogħlijiet strutturali u ngħata taħriġ lill-impjegati. Din miżura importanti u li se tolqot ħafna nies qiegħda fil-proċess li tkun implimentata.

Kienu introdotti sistemi ġodda bil-għan li jkunu identifikati l-annimali tal-ħalib.

Fost oħrajn iddaħħlu l-ear tags b’mod li r-raħħala ma baqgħalhomx il-bżonn li jmorru għand id-direttorat biex jidentifikaw l-annimali tagħhom. Sistemi simili ddaħħlu għal annimali oħra.

Sar xogħol biex jitneħħa l-obbligu li ċertifikat mediku ta’ anqas minn erbat ijiem ikun preżentat lid-Dipartiment tas-Sigurtà Soċjali, filwaqt li għaddejja ħidma bil-għan li ssir bidla li l-validità ta’ ċertifikat mediku ta’ kontinwazzjoni jkun ta’ ġimagħtejn u mhux ġimgħa kif inhi llum.

04

23.06.2019

kullhadd.com

82,000 SERVIZZ F’SENA MIĊ-ĊENTRU TA’ EĊĊELLENZA TAL-LINGWA MITKELLMA

Il-fatt biss li f’sena waħda s-servizzi mogħtijin minn dan iċ-Ċentru żdiedu bi kważi 12,000 juri kemm kienet deċiżjoni għaqlija u f’waqtha li nirrinovaw u nkabbru l-post li minnu jaħdem dan iċ-Ċentru Matul is-sena li għaddiet in-numru ta’ servizzi mogħtijin miċ-Ċentru ta’ Eċċellenza tal-Lingwa Mitkellma u li jifforma parti mid-Dipartiment tal-Kura Primarja fi ħdan il-Min-

isteru għas-Saħħa kien jammonta għal ftit inqas minn 82,000.

Fi ftit jiem oħra se tkun għaddiet sena minn meta l-kwalità tas-servizzi provduti miċ-Ċentru ġiet rikonoxxuta bl-għoti

taċ-Ċertifikat ISO 9001 kif ukoll minn meta ġie rinovat iċ-Ċentru nnifsu li jinsab f ’Ħal Luqa.

Ir-rinovar taċ-Ċentru kien strumentali biex mhux biss ikunu stabbiliti mill-ġdid korsijiet li

kienu jingħataw diġà imma wkoll jiżdiedu fin-numru. Iċ-Ċentru joffri 12-il kors differenti li jindirizzaw l-awtiżmu, interventi bikrija fil-komunikazzjoni, il-litteriżmu, sistemi oħrajn ta’ komunikazzjoni u problemi ta’ meta persuna ssib diffikultà biex tibla’.

Mitlub jikkummenta dwar dawn l-iżviluppi, id-Deputat Prim Ministru u Ministru għasSaħħa Chris Fearne qal lil din il-gazzetta li “l-fatt biss li f ’sena waħda s-servizzi mogħtijin minn dan iċ-Ċentru żdiedu bi kważi 12,000 juri kemm kienet deċiżjoni għaqlija u f ’waqtha li nirrinovaw u nkabbru l-post li minnu jaħdem dan iċ-Ċentru.”

Tul din is-sena bdew isiru wkoll interventi fi gruppi, fosthom gruppi tal-lingwa għal tfal ta’ bejn sentejn u ħames snin permezz ta’ komunikazzjoni billogħob; gruppi ta’ komunikazzjoni soċjali għal tfal bejn tmienja u ħdax-il sena; gruppi ta’ komunikazzjoni permezz tal-arti għal tfal ta’ bejn tmienja u ħdax-il, sena kif ukoll il-programm PAP (Phonological Awareness Programme) sabiex jinkoraġġixxu l-litteriżmu għal tfal ta’ taħt ilħames snin. Jipprovdi wkoll servizz għal min itemtem. Żewġ servizzi ġodda li ġew introdotti fix-xhur li għaddew huma dak speċjalizzat għal min għandu nuqqas ta’ smigħ u s-servizz speċjalizzat għal min għandu bżonn, jew juża, sistemi

oħrajn ta’ komunikazzjoni. Apparti dan kollu r-rinovazzjoni tal-post ippermettiet li l-kura tingħata b’mod komprensiv billi setgħu jsiru korsijiet ta’ taħriġ kemm lill-professjonisti kif ukoll lill-pubbliku.

Is-servizzi offruti miċ-Ċentru ta’ Eċċellenza tal-Lingwa Mitkellma huma mifruxin u huma provduti lil numru ta’ entitajiet differenti. Servizzi li joperaw minn 88 klinika li hemm fiċ-Ċentri tas-Saħħa, fil-bereġ, fl-isptarijiet, fi djar tal-anzjani u fl-iskejjel. Jingħataw ukoll servizzi domiċiljari lill-individwi li huma immobbli.

Matul is-sena li għaddiet saru 1,130 żjara u ngħataw servizzi lill-persuni li huma immobbli imma li għadhom jgħixu fi djarhom. Saru wkoll 726 żjara fl-iskejjel, apparti s-servizzi diretti mill-iskejjel, u saru wkoll 1,976 sessjoni fi djar għall-anzjani. Minn Marzu li għadda nbdew dawk li jissejħu Adult Community Services u sa Mejju li għadda kienu diġà ngħataw 190 servizz.

“Is-servizzi provduti minn dan iċ-Ċentru huma fost l-aqwa fl-Ewropa, servizzi li jiffurmaw parti mis-sistema tas-saħħa li l-pajjiż jipprovdi b’xejn liċ-ċittadini tiegħu u li ġiet ikklassifikata mal-aqwa 10 postijiet minn fost 195 pajjiż imferxin mad-dinja kollha,” qal id-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne.

05

23.06.2019

kullhadd.com

IŻŻEWĠET SIRJAN LI MA TAFX U TEFGĦET ŻEWĠ ULIED FUQ ISMU Tistħajjilha storja minn xi film, iżda huma dettalji minn sentenza pubblika tal-Qorti Ċivili f ’pajjiżna. Preċiżament mis-Sezzjoni tal-Familja.

Il-kawża f ’dan il-każ bdietha din l-omm li riedet li d-dokumenti uffiċjali jirrikonoxxu l-missier veru ta’ żewġ uliedha. Filfatt saret kontra d-Direttur tar-Reġistru Pubbliku u ż-żewġ missirijiet.

Kawża li kellha ssir għax l-ulied kienu għadhom jidhru bħala wlied Sirjan li f ’Malta ġie riżultat ta’ żwieġ ta’ konsegwenza.

Mis-smigħ fil-Qorti rriżulta li din ilmara marret tiżżewweġ is-Sirja madwar 12–il sena ilu, wara li rranġawlha ħbieb tagħha. Jidher li ta’ dan tħallset għax tul il-kawża fil-Qorti sar magħruf li dan iżżwieġ sar għax ftit qabel kienet telqet minn ma’ ommha u spiċċat ta’ fuqha senduqa. “Ma kellhiex sold u kienet tgħix minn dak li kienu jagħtuha l-ħbieb,” ingħad fis-sentenza tal-Imħallef Abigail Lofaro.

Meta għamlet dan diġà kellha wild li

kien jgħix f ’dar tat-tfal u wara li marret tiżżewweġ is-Sirja u ġiet lura Malta, fejn iż-żwieġ kien irreġistrat, hi qatt m’għexet ma’ dak li sar ir-raġel tagħha. Għalkemm ġieli żarha jirriżulta wkoll li bejniethom ma kienx hemm relazzjoni intima.

kienet miżżewġa lis-Sirjan irreġistratu fuqu. Bil-għan li tagħti trobbija xierqa lil dan il-wild għażlet li tmur lura għand il-ġenituri fejn magħha ħadet ukoll ilwild li kellha qabel u li kien jgħix f ’dar tat-tfal.

Eventwalment kellha wild ieħor minn raġel ieħor u li wkoll irreġistratu fuq is-Sirjan. Eventwalment hi u dan is-Sirjan isseparaw u fil-kuntratt tas-separazzjoni kien Tistħajjilha iddikjarat li ż-żewġ ulied storja minn xi film, irreġistrati fuq dan ir-raġel ma kinux iżda huma dettalji tiegħu. Xi ħaġa li kienet ikkonferminn sentenza mata minn testijipubblika tal-Qorti et ġenetiċi sabiex imbagħad il-Qorti Ċivili f’pajjiżna. ddikjarat lill-ulied Fil-fatt, dak kien Preċiżament fuq isem missierjgħix għalih u hi hom proprju u tordna baqgħet tgħix ma’ mis-Sezzjoni lid-Direttur tar-Reġistru sħabha sakemm ftit Pubbliku jirranġa ċ-ċertax-xhur wara kellha tal-Familja tifikat tat-twelid. wild u peress li legalment

06

23.06.2019

kullhadd.com

IMWIEGĦED GRAWND NAZZJONALI “ĠDID” • IL-KANDIDATI GĦALL-PRESIDENT TAL-MFA IWIEGĦDU GRAWND NAZZJONALI DIFFERENTI MILLI HEMM ILLUM • CHRIS BONETT JAGĦMEL DAK LI SEJJAĦ “MANIFESTO WEEKEND”

Chris Bonett

Iż-żewġ kandidati għall-President tal-Malta Football Association qegħdin iwiegħdu li jagħmlu bidla kbira fl-istadium nazzjonali bil-għan li jkun iktar attraenti u jkun sfruttat il-potenzjal kummerċjali tiegħu għaż-żminijiet tal-lum.

L-Avukat Chris Bonett, li f ’dan tmiem il-ġimgħa beda jressaq il-viżjoni tiegħu lill-klabbs f ’dak li sejjaħ il-“manifesto weekend”, qal ukoll lill-klabbs li għandu ħsieb ta’ kif dan il-grawnd irid jitmexxa bil-għan li l-klabbs ikunu dawk li jieħdu l-ikbar benefiċċju mill-bidla li se ssir.

Bjorn Vassallo

Membru tal-kunsill ta’ klabb ewlieni li lbieraħ attenda waħda mis-sessjonijiet f ’dan il-manifesto weekend spjegalna li Bonett ressaq ’il quddiem kunċett interessanti ħafna b’rabta mat-tħaddim tal-grawnd nazzjonali u l-potenzjal tiegħu. Kunċett li hu ddeskriva bħala ġdid għall-futbol Malti fejn il-klabbs ikunu l-iktar li jgawdu b’mod dirett mill-investiment tal-MFA. Fil-fatt, jidher li din hi l-ikbar differenza bejn iż-żewġ proposti li qed jagħmlu Bjorn Vassallo u Chris Bonett bit-tnejn li huma mbagħad qed jipproponu

li l-grawnd ta’ Ta’ Qali jkun iktar attraenti u li jinkludi l-iktar faċilitajiet moderni.

Bit-tema Vision 2027, Bjorn Vassallo ippreżenta l-ideat tiegħu għall-futbol Malti iktar kmieni din il-ġimgħa u tkellem dwar fejn irid jieħu l-MFA, l-esperjenza li għandu u l-miri li jridu jintlaħqu.

Fi stqarrija għall-istampa lbieraħ Chris Bonnet beda jippreżenta l-viżjoni tiegħu għall-futbol Malti lill-klabbs u l-assoċjazzjonijiet membri.

Sejjaħ dan tmiem il-ġimgħa bħala l-manifesto weekend fejn il-pjan għall-futbol Malti qed

ikun spjegat lill-protagonisti li jżommu ħajja l-logħba tal-futbol f ’pajjiżna.

Tenna li bit-tema Klabbs fuq Nett il-pjan huwa wieħed ambizzjuż u fil-jiem li ġejjin se jkun spjegat ukoll lill-midja biex jitwassal ukoll lill-pubbliku.

“Dan il-programm fassaltu wara għadd kbir ta’ laqgħat ta’ konsultazzjoni mal-klabbs involuti.

Illum għażilt li nibda niddiskutih ma’ dawk li jagħtu ħinhom u ħajjithom għal-logħba f ’pajjiżna.

In-nies li flimkien magħhom irid jitwettaq dan il-pjan ambizzjuż,” qal l-Avukat Bonett wara waħ-

da minn dawn il-laqgħat li kienu deskritti bħala pożittivi u interessanti.

Chris Bonett sostna li hemm għatx kbir ta’ bidla fil-futbol Malti. “Qed nikkontesta biex inġib il-bidla. Ċert li nistgħu niksbu iktar u nemmen li ninsab fl-aħjar pożizzjoni biex inġib il-bidla biex mill-kliem ngħaddu għall-fatti fejn insiru professjonali u anke nibdew nirbħu. Jekk ma nemmnux ma naslux. U jien nemmen u għandi fiduċja li naslu.

Dan jekk jittieħdu d-deċiżjonijiet li hemm bżonn u jitwettqu proġetti ambizzjużi,” qal Bonett.

07

23.06.2019

kullhadd.com

PRESSJONI KBIRA QABEL IN-NOMINI • SA ISSA FTIT LI XEJN KIEN IDDIKJARAT INTERESS FIL-KARIGI LI GĦANDU VOJTA L-PARTIT NAZZJONALISTA • IN-NOMINI FETĦU L-ERBGĦA U JAGĦLQU NHAR IT-TLIETA Riżultat tal-avvenimenti li seħħew dan l-aħħar fil-Partit Nazzjonalista hemm tliet karigi importanti fl-istrutturi tal-Partit Nazzjonalista li trid issir elezzjoni dwarhom.

Dawn wara tliet riżenji li komplew iżidu mal-konfużjoni u l-uġigħ ta’ ras għat-tmexxija tal-Partit Nazzjonalista.

In-nomini għal dawn it-tliet karigi fetħu nhar l-Erbgħa li għadda u se jagħlqu nhar it-Tlieta f ’nofsinhar.

Iżda, sa issa ftit li xejn kien iddikjarat interess f ’dawn il-karigi li s-soltu fil-Partit Nazzjonalista jħarsu lejhom anke politiċi stabbiliti. Dan għax fosthom hemm żewġ Presidenti.

Fil-fatt iridu jinħatru President tal-Kumitat Eżekuttiv, President tal-Kunsill Amministrattiv u Teżorier.

Jirriżulta li fl-aħħar jiem iż-żewġ fazzjonijiet, dik ta’ Adrian Delia u dik ta’ Simon Busuttil, kienu qed jagħmlu l-kalkoli tagħhom għax it-tnejn ma jaffordjawx telfa f ’dan il-mument kritiku fil-partit. Imkejjen fil-Partit Nazzjonalista qalulna li l-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Adrian Delia, ma jaffordjax jitlef l-appoġġ f ’dawn l-organi tal-partit. Iżda, min-naħa l-oħra hemm min qed jagħtih il-parir biex juża dawn il-karigi biex jibgħat sinjal ta’ inklużjoni lejn il-fazzjoni l-oħra u l-messaġġ barra d-Dar Ċentrali jkun li Delia l-parti tiegħu qed jagħmilha.

Li hu żgur hu li hu stramb ħafna li sal-bieraħ, erbat ijiem wara li fetħu n-nomini, ftit li xejn kien hemm min pubblikament iddikjara li jrid jagħti s-sehem tiegħu lill-

PN f ’dawn il-karigi. Kunsillier ta’ esperjenza fil-Partit Nazzjonalista li jemmen li Adrian Delia għandu jitlaq sostna li dan kollu jixhed l-inċertezza li hemm fil-Partit Nazzjonalista. “Mhux l-aħjar mument. La biex tkun President tmexxi l-laqgħat u lanqas biex tkun teżorier bil-kriżi finanzjarja li hemm fil-Partit Nazzjonalista.

L-iktar wara li s-sena li għaddiet komplew jonqsu d-donazzjonijiet,” qalilna dan is-sors.

L-inċertezza li kibret wara l-laqgħa tal-Grupp Parlamenta-

Mhux l-aħjar mument. La biex tkun President tmexxi l-laqgħat u lanqas biex tkun teżorier bil-kriżi finanzjarja li hemm fil-Partit Nazzjonalista. L-iktar wara li s-sena li għaddiet komplew jonqsu d-donazzjonijiet

ri ta’ nhar it-Tlieta li għadda fejn wiet l-elezzjonijiet tal-Parlament Delia reġa’ kien mitlub joqgħod Ewropew u l-Kunsilli Lokali. għal vot ta’ fiduċja iżda hu rrifjuta Kif tbattlu l-karigi ? li jagħmel dan.

Rosyln Borg Knight interessata Fost il-ftit ismijiet ta’ persuni interessati qed tissemma Roslyn Borg Knight is-Segretarju Internazzjonali li sa din il-ġimgħa kienet qiegħda Brussell mal-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Adrian Delia, għal-laqgħat tal-Partit Popolari Ewropew.

Jidher li Borg Knight lesta terġa’ twieġeb għas-sejħa tal-fazzjoni ta’ Adrian Delia wara li ftit tax-xhur ilu ċediet ukoll għall-pressjoni biex kienet approvata bħala Kandidat għall-elezzjoni tal-Parlament Ewropew mal-aħħar grupp ta’ kandidati approvati. Borg Knight mexxiet l-aħħar żewġ laqgħat tal-Kumitat Eżekuttiv fl-assenza ta’ Mark Anthony Sammut li rriżenja wara l-ewwel laqgħa li seg-

Il-President tal-Kunsill Amministrattiv sa ftit ilu kien David Stellini. Stellini rriżenja minn deputat tal-Parlament u għalhekk, b’mod awtomatiku, minn din il-kariga biex mar ikompli bil-karriera tiegħu Brussell wara li xeba’ bis-sitwazzjoni fil-Partit Nazzjonalista.

Warajh irriżenja l-President tal-Kumitat Eżekuttiv, Mark Anthony Sammut, li qal li ħass li kellu jerfa’ r-responsabbiltà tar-riżultat elettorali tal-Partit Nazzjonalista u minn hemm fetaħ attakk fuq it-tmexxija ta’ Adrian Delia.

It-teżorier kien David Camilleri li rriżenja wara t-taħwida dwar min kellu u ma kellux id-dritt jivvota biex jieħu s-siġġu battal li ħalla David Stellini fuq Għawdex.

Fil-fatt anke Stellini vvota u wara li ntgħażel Jean Pierre Debono

minflok Kevin Cutajar kien intqal li ma kellux id-dritt għall-vot.

It-Teżorier Camilleri kien spjega li David Stellini tkellem fil-bidu tal-laqgħa fejn, wara li għamel ir-ringrazzjamenti tiegħu, huwa stqarr li lest jibqa’ jokkupa l-kariga ta’ President tal-Amministrattiv.

Dan intlaqa’ b’akklamazzjoni u skont Camilleri deher li ħadd mid90 membru ma ġietu f ’moħħu li dik il-kariga kienet marbuta massiġġu ta’ membru parlamentari.

Hawnekk Camilleri ddikjara li dan kollu juri li min qed jipprova jgħid li David Stellini għamel dan b’xi skop ħażin, huwa żbaljat għalkollox jew inkella għamel dan b’mod malizzjuż.

Camilleri kien staqsa pubblikament ukoll kif waqt ir-rimarki tiegħu ħadd mill-81 membru ma’ ieħor preżenti ma qal li t-teżorier m’għandux vot.

08

23.06.2019

kullhadd.com

B’RAPPORT REĠA’ NKIXEF IL-QERQ TA’ BUSUTTIL • KLIEM BUSUTTIL SFUMA FIX-XEJN B’RAPPORT TAL-AWDITUR ĠENERALI Qabel l-elezzjoni tal-2017 l-Eks Kap tal-Oppożizzjoni Simon Busuttil kien ħalef li jkisser skema ta’ xogħol fil-komunità maħsuba għal dawk li kienu jkunu ilhom jirreġistraw għal żmien twil.

Minkejja li l-iskema bdiet fi żmien gvernijiet Nazzjonalisti, proprju fl-2009, mal-mument li l-Gvern beda juri riżultati fil-ġlieda kontra l-prekarjat, Simon Busuttil kien qabad mal-iskema biex skont hu jagħti eżempju ta’ prekarjat u abbuż. Iżda, f ’rapport li l-Awditur Ġenerali ħadem fuqu fl-aħħar snin irriżulta li l-iskema mħaddma millGvern kienet waħda tajba. Saħansitra ċċertifika li qatt daqs dan iż-żmien dawn il-ħaddiema ma ngħataw id-drittijiet li ħaqqhom bil-liġi.

Biex bħal fil-każ tal-Visas mill-Alġerija jew saħansitra l-kuntratt tal-power station f ’Dellimara l-konklużjonijiet tal-Awditur Ġenerali wrew li l-kampanji ta’ Simon Busuttil kienu mibnija fuq qerq u ma kellhom l-ebda bażi soda.

Din l-iskema Simon Busuttil kien sejħilha “oxxena” u kien wiegħed li jwaqqafha meta jsir Prim Ministru. Daqskemm attakka l-Gvern kien attakka lill-General Workers Union li kienet rebħet id-dritt li tamministra l-iskema.

Meta l-Awditur Ġenerali investiga l-mod kif dan il-kuntratt intrebaħ mill-General Workers Union kellu kliem ċar ħafna. “In many respects, this Contract fulfils the best practices applicable to agreements of this type,” jgħid l-Awditur Ġenerali li

bħal f ’kull rapport ieħor jagħmel ukoll suġġerimenti ta’ kif wieħed jista’ jtejjeb skema bħal din.

Skema li fir-rapport tal-Awditur Ġenerali stess hija mqabbla ma’ dawk ta’ pajjiżi oħra maħsuba għal min ikun ilu nieqes mis-suq tax-xogħol.

Fuq kollox, jinnota l-Awditur Ġenerali, kien grazzi għall-bidla li ġab il-Gvern li l-ħaddiema f ’din l-iskema bdew jieħdu tal-inqas il-paga minima kuntrarju għal dak li kien jiġri fi żmien gvern Nazzjonalista. F’paġna 12 u 13 tar-rapport tiegħu jinnota kif bejn l-2009 u l-2016 il-ħaddiema kienu jieħdu biss 75% tal-paga minima u għalhekk baqgħu dipendenti fuq il-benefiċċji. Bit-tħaddim tal-iskema hekk kif imġedda u bil-ftehim il-ġdid il-ħaddiema bdew jieħdu l-paga minima kif ukoll ħlas ta’ leave u sick leave. Eventwalment raw ukoll żieda fid-dħul.

Naturalment dan wassal biex ilGvern beda jinvesti iktar flus f ’din l-iskema. Investiment tajjeb, anke skont l-istess rapport tal-Awditur.

Fuq kollox, jgħid l-Awditur Ġenerali fir-rapport tiegħu, din l-iskema tat lill-Gvern valur għall-flus li nefaq u saħansitra kkontribwixxiet għat-tkabbir ekonomiku li llum għandna fil-pajjiż.

Huma madwar 850 il-ħaddiema li jibbenefikaw mill-iskema u dawn jintbagħtu jaħdmu ma’ Kunsilli Lokali, skejjel u anke għaqdiet volontarji.

Ta’ min jgħid li r-rekwiżiti biex wieħed jidħol fl-iskema tal-komu-

nità huma: 1. Kull persuna li ma kinitx qiegħda taħdem u ma kinitx attiva għal dawn l-aħħar 12-il xahar u qatt ma bbenefikat mill-iskema tat-traineeship ma’ Jobsplus; jew inkella 2. Adulta li tgħix weħidha u għandha persuna jew iktar dipendenti fuqha li mhumiex impjegati full-time; 3. Persuna ta’ 24 sena jew iktar u li m’għandhiex livell ta’ upper secondary jew vokazzjonali u m’għandhiex xogħol; 4. Persuna li għandha 50 sena jew iktar u m’għandhiex xogħol; 5. Persuna ta’ 24 sena u iktar li ilha barra mix-xogħol għal sentejn u li matulhom ma bbenefikatx minn traineeship ma’ Jobsplus.

KEMM KIENU ILHOM JIRREĠISTRAW GĦAX-XOGĦOL

FEJN ĦADMU DAWN IL-ĦADDIEMA

KLIEM SIMON BUSUTTIL DWAR DIN L-ISKEMA

09

23.06.2019

kullhadd.com

L-EWWEL VUĊI MALTIJA FIL-PRESIDENZA TAL-S&D Din il-ġimgħa l-Kap tad-Delegazzjoni tal-Partit Laburista fil-Par- ment Ewropew. Tkellimna magħha dwar id-deċiżjoni li tikkonlament Ewropew, Miriam Dalli, inħatret bħala waħda mill-Viċi testa din il-kariga, ir-riżultat u fuq kollox is-sinifikat ta’ din il-kisPresidenti tal-grupp tas-Soċjalisti u d-Demokratiċi fil-Parla- ba għal pajjiżna u għall-Partit Laburista Malti.

X’inhi l-atmosfera fil-grupp tas-Soċjalisti u tad-Demokratiċi wara l-elezzjonijiet ta’ Mejju li għadda?

Qegħdin ngħixu fi żmien kruċjali għall-Unjoni Ewropea. Filwaqt li f ’pajjiżna, bħala Partit Laburista, ksibna riżultati b’saħħithom, l-elezzjonijiet ta’ Mejju li għadda kienu wkoll prova ta’ kemm qed jgħollu rashom ċerti forzi politiċi tal-estrem. Forsi mhux daqskemm ħasbu xi wħud qabel l-elezzjonijiet iżda r-riżultat xorta waħda jitfa’ fuqna l-piż li mmexxu ’l quddiem politika sensibbli li tifhem it-tħassib tan-nies u timbotta ’l quddiem ir-riformi li hemm bżonn biex dan it-tħassib ikun indirizzat b’mod li jkun ibbażat fuq il-prinċipji tagħna.

Fuq quddiem nett il-prinċipju tal-ugwaljanza.

Fil-grupp tas-Soċjalisti u d-Demokratiċi hemm rieda b’saħħitha li nagħmlu dan. Li iktar minn qatt qabel nippreżentaw ideal li jifhem il-ħtiġijiet taċ-ċittadini tagħna.

Hemm tmexxija ġdida fil-grupp. Kif qed tħares lejn dan?

Il-ħatra tal-Ispanjola Iratxe Garcia Pèrez biex tmexxi l-grupp tagħna, li magħmul minn 153 MEP, hija waħda interessanti. Mediterranja bħalna li iktar importanti minn hekk kellha fuq quddiem nett ta’ ħidtmietha tul l-aħħar snin il-ġlieda biex ikollna soċjetà Ewropea fejn kulħadd ikun stmat l-istess. Kif qalet hi stess fl-ewwel kummenti tagħha l-ġlieda għall-ugwaljanza għandha tkun il-forza ewlenija li tmexxina ’l quddiem bħala Soċjalisti Demokratiċi.

Iżda, jolqotni wkoll l-aspett ambjentali u femminista tagħha. L-ewwel sinjali juru li ż-żminijiet li ġejjin jistgħu jkunu interessanti ferm għallgrupp tagħna f ’mument fejn kibret il-ħtieġa li bħala MEPs li ġejjin minn pajjiżi differenti nfittxu dak li jgħaqqadna iktar milli dak li jifridna.

Sodisfatta ħafna li mill-130 MEP li kienu għall-vot ksibt il-fiduċja ta’ iktar minn 100 minnhom Int inħtart bħala parti minn din it-tmexxija bħala Viċi President. X’wasslek tikkontesta dan l-irwol?

Il-ħtieġa li nsaħħu l-vuċi ta’ Malta kemm jista’ jkun. Flaħħar ħames snin, fl-ewwel leġiżlatura tiegħi, fhimt b’mod immedjat il-bżonn li fil-Parlament Ewropew tibni xibka ta’ kuntatti u alleanzi biex tużahom favur pajjiżek.

Naturalment l-esperjenza li ksibt u dawk l-istess alleanzi poġġewni f ’pożizzjoni aħjar biex din id-darba nfittex li nagħti kontribut f ’iktar oqsma inkluż fit-tmexxija tal-grupp li aħna nagħmlu parti minnu. Malta issa għandha vuċi fit-tmexxija tat-tieni l-ikbar grupp fil-Parlament Ewropew.

Għalhekk sodisfatta immens li għall-ewwel darba hemm Maltija fil-Presidenza tal-S&D. Naturalment, hija daqstant ieħor vuċi favur dak li nemmnu fih u favur il-politika li trid toħodna fil-Livell Li Jmiss b’mod partikolari f ’dawk l-oqsma tas-soċjetà li għandna bżonn nindirizzaw biex ikollna soċjetà iktar ġusta, ugwali u progressiva.

Ksibt vot b’saħħtu, kważi 80%...

Sosidfatta ħafna li mill-130 MEP li kienu għall-vot ksibt il-fiduċja ta’ iktar minn 100 minnhom. Għalija dak mhux biss hu sinjal ta’ fiduċja fija, imma wkoll sinjal ta’ fiduċja fid-delegazzjoni tal-Partit Laburista li llum hi magħmula minn erba’ MEPs. Huwa wkoll sinjal ta’ fiduċ-

ja fil-Partit Laburista Malti u rikonoxximent tar-riżultat b’saħħtu li ksibna fil-25 ta’ Mejju. Ma tantx ikollok gvernijiet fl-Ewropa li f ’elezzjonijiet mid-term jiksbu dak ir-riżultat u għalhekk nemmen li sħabi filgrupp apprezzaw dan u fehmu kemm għandna x’nikkontribwixxu bħala partit.

Fehmu li bħalma kellna u għandna l-ideat biex ġibna bidla radikali u pożittiva f ’pajjiżna, nistgħu nġibu wkoll l-istess bidla fuq livell Ewropew.

kollha. Nirringrazzja ħafna lil Alfred, Alex u Josianne tal-appoġġ li qed insib mingħandhom kemm bħala Kap tad-Delegazzjoni u bħala kollegi... jew aħjar ħbieb.

Iva, fl-aħħar ġimgħat iltqajna kemm-il darba u issa b’iktar frekwenza għaliex konna Brussell flimkien u jidher ċar li se nkunu qed naħdmu bħala tim wieħed fejn bil-ħiliet differenti li lkoll inħaddnu nġibu riżultati għal pajjiżna.

Meta għandek l-esperjenza ta’ xi ħadd bħala Alfred Sant tiswa mitqlu deheb, filwaqt li l-entużL-ewwel sinjali juru li jażmu u r-rieda li jġibu l-bidla qegħdin taħdmu tajjeb ta’ żgħażagħ bħal Alex u Josiħafna bħala delegazzjoni anne jagħmlu d-delegazzjoni li Maltija? għandna bħala waħda tassew Tajjeb ħafna. Fil-fatt, irrid inżid interessanti. Konvinta li flimli dan ir-riżultat huwa tagħhom kien nistgħu nġibu ħafna riżulukoll. Nemmen bis-sħiħ li dan tati għal pajjiżna. hu riżultat tad-delegazzjoni

Xi jkun qed isir minn issa ’l quddiem. Meta l-Parlament jibda jiltaqa’ formalment fi stadju ta’ plenarja?

Uffiċjalment it-tmien terminu tal-Parlament Ewropew, u għalhekk il-leġiżlatura li bdiet fl2014, tintemm fl-1 ta’ Lulju.

Imbagħad fit-2 ta’ Lulju hemm is-sessjoni plenarja tal-Parlament Ewropew li teleġġi l-President tal-Parlament Ewropew.

Hemm ukoll ċans kbir li f ’Lulju nivvutaw ukoll għall-President tal-Kummissjoni Ewropea.

Però kif jista’ jara kulħadd ċerta ħidma diġà bdiet. Il-formazzjoni tal-gruppi diġà saret tul il-ġimgħat li għaddew u fi ħdan il-gruppi mhux biss inħatret it-tmexxija iżda nkunu bdejna niddiskutu wkoll il-prijoritajiet politiċi tal-leġiżlatura.

F’Parlament kbir u f ’kuntest ta’ Unjoni Ewropea fejn il-Parlament ma jaħdimx f ’iżolament imma jrid jaħdem ukoll ma’ istituzzjonijiet oħra, ix-xogħol preparatorju li jrid isir huwa wieħed importanti immens.

Jibdew isiru wkoll numru ta’ laqgħat li għandhom iwasslu biex l-MEPs jagħżlu f ’liema kumitati se jpoġġu. Kumitati li matulhom issir ħafna mill-ħidma li hija mistennija minn MEP. Kif sa taċċertaw li din il-ħidma tasal għand in-nies?

Hemm bżonn li din il-ħidma tasal għand in-nies b’żewġ modi.

Qabelxejn bir-riżultat. Mhux kemm titkellem tgħodd imma flaħħar mill-aħħar x’riżultat ikun ħareġ u kif dak ikun se jtejjeb ilħajja taċ-ċittadini tagħna u għalhekk jeħodha fil-livell li jmiss.

Iżda, importanti wkoll li nikkomunikaw kemm nistgħu dak li jkun għaddej u għalhekk bħala delegazzjoni rridu nassiguraw li fiż-żmien li ġej inżommu kuntatt b’saħħtu man-nies. Jien impenjata li dan isir mhux biss bil-midja, iżda wkoll bil-kuntatt personali li dejjem emmint u nibqa’ nemmen li ma jiqafx ma’ kampanja elettorali, iżda huwa daqstant importanti tul leġiżlatura sħiħa.

10

23.06.2019

kullhadd.com

REVIŻJONI OĦRA ’L FUQ • L-ESPERTI TAL-BANK ĊENTRALI FIDUĊJUŻI DWAR LI L-EKONOMIJA MALTIJA SE TKOMPLI TOĦLOQ IX-XOGĦOL Il-Bank Ċentrali ta’ Malta rreveda ’l fuq it-tbassir għat-tkabbir ekonomiku ta’ pajjiżna fl-2019. Fil-fatt, skont il-Bank Ċentrali, fl-2019 l-ekonomija Maltija issa mistennija tikber b’5.5%, mentri sa ftit xhur ilu t-tbassir kien ta’ 4.8%. Dan ifisser li waqt li f ’pajjiżi oħrajn it-tbassir ekonomiku qed jiġi rrivedut ’l isfel, f ’Malta qed jiġri bil-kontra.

Skont l-esperti tal-Bank Ċentrali, minkejja “the current weakness in the international environment”, l-ekonomija Maltija fl-2019 mistennija tikber b’ritmu aħjar milli kien mistenni.

Dan jirrefletti “stronger anticipated growth in private consumption, investment and government expenditure”. Id-domanda domestika mistennija tibqa’ ferm għolja u twassal għal andament favorevoli fis-suq tax-xogħol.

Tant li l-Bank Ċentrali qed ibassar tkabbir fl-impjiegi ta’ kważi 4.5% fl-2019, reviżjoni ’l fuq ta’ kważi nofs perċentwali. Dan mistenni jwassal biex ir-rata tal-qgħad tibqa’ fl-anqas livell fl-istorja ta’ pajjiżna.

Fl-istess ħin il-pagi mistennija li jogħlew bi 2.5%, jew kważi punt perċentwali aktar mill-għoli tal-ħajja.

L-esperti tal-Bank Ċentrali qed jantiċipaw li l-Gvern ser ikompli jirregistra surplus ta’ aktar minn 1% tal-ġid nazzjonali għal minn tal-anqas ittliet snin li ġejjin. B’riżultat ta’ hekk, sal-2021 il-piż tad-dejn nazzjonali mistenni li jonqos għal 38% tal-ġid nazzjonali. Ta’ min ifakkar li f ’Marzu 2013 id-dejn nazzjonali kien ilaħħaq 71% tal-ġid nazzjonali, jew kważi d-doppju.

Dan it-titjib fil-finanzi pubbliċi qed iseħħ minkejja li l-ispiża kapitali mistennija tilħaq livelli rekord. Fil-fatt, fl-2019 l-ispiża kapitali mistennija tikber għal 5% tal-ġid nazzjonali, minn 4.3% fl-2018.

Anke l-investiment privat mistenni li jiżdied ħafna, tant li l-Bank Ċentrali qed jantiċipa tkabbir fl-investment totali f ’pajjiżna ta’ 12.5% fl-2019.

11

kullhadd.com

MILJUN EWRO GĦAL TLIET TEATRI

23.06.2019

• WEGĦDA ELETTORALI OĦRA MWETTQA Il-Ministeru għall-Ġustizzja, Kultura u Gvern Lokali, permezz tal-Kunsill Malti għall-Arti u Teatru Malti, ħabbar tliet spazji teatrali li se jkunu qegħdin jibbenefikaw minn fondi għal xogħol strutturali maġġuri wara li saret evalwazzjoni tal-applikazzjonijiet imressqa taħt it-tieni fergħa tal-Iskema ta’ Finanzjament ta’ Spazji Teatrali.

It-Teatru Salesjan f ’Tas-Sliema, it-Teatru Pandora fiż-Żejtun, u t-Teatru Blue Arena f ’Ħaż-Żabbar se jkunu kollha qegħdin jibbenefikaw minn total ta’ €1,000,000 bejniethom kollha, fuq sentejn, sabiex jindirizzaw xogħlijiet strutturali maġġuri fit-tliet spazji teatrali.

L-iskema b’mod ġenerali timmira li tiżgura li jkun hemm legat għall-istudju Spazji Teatrali – A Catalogue of Theatres in Malta li identifika u ġabar informazzjoni importanti dwar l-ispazji teatrali differenti madwar Malta u Għawdex. L-iskema tipprovdi l-mezzi finanzjarji biex isir titjib sinifikanti fl-ispazji magħżula li jwassal sabiex dawn l-ispazji jkollhom aktar użu u jkunu aktar professjonali.

Fl-2018, l-ewwel fergħa tal-iskema, li kienet immirata għal proġetti iżgħar, investiet total ta’ €60,000 f ’ħames proġetti differenti oħra. Fost il-benefiċjarji kien hemm Teatru Metanoia f ’Ħal Luqa,

it-Teatru Astra fir-Rabat Għawdex, u l-MADC Clubhouses.

B’rispons għall-bżonn ċar fis-settur, it-tieni fergħa ta’ din l-iskema għal din is-sena ġiet introdotta bl-għan li tinvesti f ’xogħlijiet infrastrutturali fuq skala akbar, bl-intenzjoni li l-ispazji teatrali jiġu restawrati u jitjieb l-użu tagħhom filwaqt li joqorbu aktar lejn livelli professjonali.

Din fil-fatt kienet il-linja komuni li għaqqdet it-tliet spazji teatrali magħżula għal din l-iskema. Il-fondi speċifikament se jgħinu biex it-teatri jew jerġgħu jkollhom użu, jew ibiddlu l-użu tagħhom biex jakkomodaw firxa usa’ ta’ attività artistika. Dan kollu qiegħed isir sabiex ikun hemm kontribut attiv għal ekoloġija kreattiva b’mod li issa jkunu jistgħu

joffru programm artistiku differenti jew ġdid fi ħdan il-komunitajiet differenti.

“It-tliet proġetti magħżula huma postijiet ta’ spettaklu b’potenzjal, u l-fondi mogħtija huma investiment biex dawn it-teatri jkollhom użu aktar professjonali. Aħna se nkomplu naħdmu biex ikollna dawn il-fondi disponibbli fuq bażi annwali,” qalet id-Direttur tal-Fondi u Strateġija fil-Kunsill Malti għall-Arti Mary Ann Cauchi.

Il-Ministru għall-Ġustizzja, Kultura u Gvern Lokali Owen Bonnici aċċenna l-importanza ta’ inizjattiva ta’ dan it-tip minħabba li tpoġġi fuq quddiem it-teatru fil-komunitajiet lokali u tkun qed titwettaq wegħda elettorali oħra.

“Permezz ta’ dan il-proġett, aħna qegħdin niżguraw li dawn it-tliet spazji, li jinsabu fil-qalba tal-komunità, jingħataw lura lill-komunità b’mod li jintużaw għall-iskop oriġinali tagħhom, kif ukoll biex jintużaw b’mod aħjar għax-xena kulturali u artistika lokali. L-istrateġija tagħna bħala gvern hija li niżguraw li s-settur ikun aċċessibbli għal kulħadd, u permezz ta’ dan il-programm, aħna qegħdin inrawmu mħabba lejn it-teatru minn ġol-komunità, billi nipprovdu spazju teatrali riġenerat biex il-pubbliku jesplora t-talent tiegħu u titkattar aktar l-imħabba lejn il-palk,” kompla jgħid il-Ministru Owen Bonnici.

ĊENTRU GLOBALI F’MALTA GĦAL TURIŻMU LI JIEĦU ĦSIEB IL-BIDLA FIL-KLIMA Il-Gvern ta’ Malta, permezz tal-Ministeru għatTuriżmu, iffirma ftehim flimkien ma’ Strong Universal Network – programm li jaħdem favur klima globali aħjar għall-ivvjaġġar.

Dan il-ftehim se jkun qed iwassal għall-ftuħ ta’ Ċentru Globali f ’Malta li se jpoġġi lil pajjiżna minn tal-ewwel biex tagħmel l-ewwel sforzi globali mmirati biex tibdel it-theddida fuq il-klima globali għal waħda ta’ opportunità.

Permezz ta’ dan iċ-ċentru, li se jkun qed jissejjaħ, The Global Centre for Climate Friendly Travel, se jkunu qed jitniedu att ta’ azzjonijiet u se jinħolqu numru ta’ opportunitajiet li se jkunu qed jindirizzaw din it-theddida fuq l-industrija tal-ivvjaġġar.

Il-Ministru għat-Turiżmu Konrad Mizzi ħabbar dan waqt konferenza tal-aħbarijiet fejn qal li dawn l-inizjattivi se jkunu qed jindirizzaw problemi li l-industrija tat-turiżmu taffaċċja kawża ta’ kwistjonijiet relatati mal-klima globali.

Il-Ministru Mizzi qal li din l-inizjattiva se tkun qed tpoġġi lil Malta fuq quddiem biex b’ħidma sfiqa tkun parti mill-bidla biex toħloq ambjent aktar xieraq għall-ivvjaġġar. Dan hekk kif Malta se tkun id-dar għal SUNx – Ċentru Globali għal Klima aktar xierqa waqt l-Ivvjaġġar.

Il-kofundatur ta’ SUNx, il-Professur Geoffrey Lipman, qal kif Malta se tkun qed timmira biex twassal numru ta’ inizjattivi ddisinjati biex jappoġġjaw lis-settur tat-turiżmu fit-trasformazzjoni tiegħu.

Permezz ta’ dan iċ-ċentru se jkun qed jinħoloq rapport annwali dwar klima aħjar, kif ukoll Summit annwali iżda aktar minn hekk se jkun qed jinħoloq pjan għat-tfal tagħna.

12

23.06.2019

kullhadd.com

MALTA MADWAR ID-DINJA Minn Brexit għall-fenomenu tal-immigrazzjoni, ix-xena internazzjonali fiha għadd kbir ta’ sfidi. Iżda, fiha wkoll numru ta’ opportunitajiet.

Tkellimna dwar dan mal-Ministru għall-Affarijiet Barranin u l-Promozzjoni tal-Kummerċ Carmelo Abela.

F’dinja li l-ħin kollu tinbidel u toffri sfidi ġodda, x’inhuma l-prijoritajiet tal-Ministeru għall-Affarijiet Barranin f ’dan il-mument ?

Il-Ministeru għall-Affarijiet Barranin u l-Promozzjoni tal-Kummerċ iħaddan fih diversi funzjonijiet. L-iprem fost dawn hija dik li tissawwar il-politika barranija ta’ Malta, politika li tintuża sabiex tinvolvi nazzjonijiet oħra permezz tal-missjonijiet diplomatiċi barra minn Malta, bil-għan ewlieni li tħares l-interess nazzjonali.

Il-Ministeru huwa responsabbli għad-diplomazija tal-pajjiż, u għaldaqstant jieħu ħsieb ir-relazzjonijiet bilaterali ma’ pajjiżi oħra, kif ukoll jirrappreżenta lil Malta f ’għaqdiet u istituzzjonijiet multilaterali, bħan-Nazzjonijiet Magħquda u l-Unjoni Ewropea. Din il-ħidma twassal

biex jiġu nnegozjati għadd ta’ ftehimiet ma’ pajjiżi different f ’oqsma varji, sabiex minnhom ikun jista’ jibbenefika ċ-ċittadin Malti. Eżempji ta’ dawn jinkludu ftehimiet dwar eżenzjoni ta’ taxxa doppja, ftehimiet kulturali, kif ukoll ftehimiet dwar servizzi tal-ajru.

Mill-aspett multilaterali, il-Ministeru, apparti l-parteċipazzjoni f ’taħditiet rigward kwistjonijiet globali, bħalma huma l-bdil fil-klima u l-migrazzjoni fost oħrajn, imexxi wkoll l-iffirmar u r-ratifikazzjonijiet ta’ konvenzjonijiet internazzjonali.

Permezz tas-sezzjoni konsolari, il-Ministeru jipprovdi wkoll appoġġ liċ-ċittadini Maltin li jkunu barra l-pajjiż. L-għan ewlieni huwa li jitmexxew ’il quddiem l-aspirazzjonijiet soċjali, ekonomiċi, kulturali u politiċi ta’ Malta sabiex dawn ikollhom impatt pożittiv fuq il-ħajja taċ-ċittadini

Maltin. Għalhekk nista’ nassigurak li l-ivvjaġġar barra minn Malta huwa biss aspett żgħir mix-xogħol li jsir f ’dan il-Ministeru, għalkemm jieħu l-ħin tiegħu.

Il-Ministeru tiegħek f ’din illeġiżlatura żdiedlu l-Promozzjoni tal-Kummerċ. X’inhuma r-responsabbiltajiet relatati ma’ dan?

Fil-bidu tal-leġiżlatura l-Gvern ħass li r-riżorsi diplomatiċi fi ħdan il-Ministeru setgħu jgħinu b’mod iżjed dirett lill-ekonomija Maltija billi jippromwovu lil pajjiżna bħala bażi kummerċjali u destinazzjoni għall-investiment. Din il-ħidma ħadet forom differenti, fosthom żjarat b’aspetti kummerċjali f ’pajjiżi fl-Ewropa, fl-Afrika, fl-Asja, fil-Lvant Nofsani u fl-Amerka ta’ Fuq. Apparti dawn iż-żjarat

Il-frott ta’ dawn l-inizjattivi mil-lat kummerċjali huwa diffiċli biex tikkwantifikah għaliex, kif semmejt, il-Ministeru tiegħi jista’ biss jiftaħ il-bibien għall-intrapriżi, imma jridu jkunu huma li jagħżlu b’liema mod se jisfruttaw l-opportunitajiet li qegħdin jinħolqu. Però naf fiċ-ċert li kienu diversi l-intrapriżi Maltin li rnexxielhom jirbħu kuntratti kbar ta’ miljuni ta’ ewro u jidħlu fi swieq ġodda li qabel qatt ma kienu jippjanaw li jaħdmu fihom.

tlaqqgħu bosta delegazzjonijiet barranin li wrew interess li jintensifikaw ir-relazzjoni kummerċjali ma’ pajjiżna. Ittieħdu diversi inizjattivi biex f ’dawn iż-żjarat lejn u minn Malta jressqu entitajiet kummerċjali Maltin u barranin aktar qrib ta’ xulxin bil-għan li jiġu identifikati opportunitajiet ġodda għaż-żewġ naħat.

Inizjattivi bħal dawn saru f ’kordinazzjoni ma’ Trade Malta, li hija public private partnership bejn il-Gvern u l-Kamra tal-Kummerċ ta’ Malta. Tajjeb li ngħidu li l-għan ta’ Trade Malta hi li tgħin kumpaniji bbażati f ’Malta biex jesportaw il-prodotti u s-servizzi tagħhom barra minn Malta.

Meta l-President tar-Repubblika, il-Prim Ministru, jew il-Ministru għall-Affarijiet Barranin imexxi delegazzjoni b’elementi kummerċjali, dan ikun qiegħed jagħti valur miżjud lill-intrapriżi preżenti b’konsegwenza tal-interess li tattira okkażjoni ta’ din ix-xorta fil-pajjiż li jkun qed jilqa’ dawn id-delegazzjonijiet.

Dan l-istess interess jista’ jiftaħ bibien ġodda għall-intrapriżi li kienu jkunu magħluqa kieku dawn ippruvaw jgħaddu minnhom weħdihom. Kif tista’ tobsor, din it-tip ta’ assistenza hija ferm aktar importanti għall-intrapriżi Maltin, li fil-maġġoranza tagħhom, għandhom ħafna inqas riżorsi umani u finanzjarji biex jestendu l-operat tagħhom lil hinn minn xtutna.

Il-frott ta’ dawn l-inizjattivi mil-lat kummerċjali huwa diffiċli biex tikkwantifikah

13

23.06.2019

kullhadd.com

għaliex, kif semmejt, il-Ministeru tiegħi jista’ biss jiftaħ il-bibien għall-intrapriżi, imma jridu jkunu huma li jagħżlu b’liema mod se jisfruttaw l-opportunitajiet li qegħdin jinħolqu. Però naf fiċ-ċert li kienu diversi l-intrapriżi Maltin li rnexxielhom jirbħu kuntratti kbar ta’ miljuni ta’ ewro u jidħlu fi swieq ġodda li qabel qatt ma kienu jippjanaw li jaħdmu fihom.

X’inhi s-sitwazzjoni tal-migrazzjoni fil-Mediterran bħalissa? Kif qed jirreaġixxu l-pajjiżi ġirien tagħna?

Is-sitwazzjoni bħalissa hija kritika. Huwa stmat li hemm eluf li qed jistennew biex jaqsmu. L-immigrazzjoni għandha tibqa’ taħt l-attenzjoni tal-membri tal-UE kollha.

Irridu nirrikonoxxu li ħafna mill-migrazzjoni qed tiġi kkordinata minn għaqdiet kriminali u allura s-sitwazzjoni preżenti mhix waħda sostenibbli. Għaldaqstant irridu nkomplu naħdmu lejn soluzzjoni fejn il-migrazzjoni ssir aktar sigura, ordnata u regolata.

Ir-rotta migratorja taċ-ċentru tal-Mediterran hija waħda volatili ħafna. L-inċertezza u l-instabilità fil-Libja, kif ukoll it-titjib fit-temp jistgħu jiggravaw is-sitwazzjoni.

Fattur ieħor li mhux qed jgħin huwa l-fatt li sfortunatament, il-pajjiżi tal-UE m’għandomx politika komuni fuq il-migrazzjoni u għalhekk qed insibu diffikultajiet biex nimxu ’l quddiem fuq proposti ġodda fuq din il-problema. Aħna l-Maltin, dan narawh direttament meta jaslu ġewwa l-port tagħna xi immigranti li jkunu ġew salvati. Hemm xi pajjiżi li malajr jikkommettu li jieħdu numru ta’ dawn il-migranti huma, imma hemm pajjiżi oħra, li qatt ma taw sehemhom biex jgħinu f ’dawn il-każijiet.

X’validità għandu s-Summit li sar f ’Malta dan ix-xahar?

Dan is-Summit, li jlaqqa’ l-mexxejja tas-seba’ pajjiżi Ewropej tar-Reġjun tal-Mediterran, u li riċentement sar f ’Malta kien ta’ importanza għaliex fih ġiet addottata Dikjarazzjoni, fejn fost affarijiet oħra waslu għal qbil sabiex jiffukaw fuq it-tibdil fil-klima, fuq it-tniġġis mill-plastik u fuq il-migrazzjoni fil-laqgħa tal-Kunsill Ewropew li saret fl-20 u fil-21 ta’ Ġunju 2019. Dawn huma suġġetti li lill-Maltin jolqtuhom millqrib. Waqt dan is-Summit Malta reġgħet tenniet il-

kunċett ta’ Dom Mintoff li fis-snin sebgħin insista li ma jistax ikun hemm paċi fl-Ewropa jekk ma jkunx hemm paċi fil-Mediterran. Kunċett li ntlaqa’ mil-mexxejja preżenti għas-Summit.

X’inhi l-pożizzjoni ta’ Malta rigward il-Brexit? X’effett jista’ jkollu t-tluq tar-Renju Unit mill-UE u b’mod speċjali kif tista’ tolqot il-pubbliku Malti u l-Maltin li joqogħdu fir-Renju Unit?

Malta ddispjaċiha li r-Renju Unit ivvota sabiex jitlaq mill-UE, iżda tirrispetta din id-deċiżjoni demokratika. Nisperaw li madanakollu, ir-Renju Unit iħalli lill-Unjoni bi ftehim, iżda, ftehim jew le, il-Gvern Malti diġà wiegħed diversi drabi li ser iżomm l-istess relazzjoni mar-Renju Unit fil-limiti stabbiliti mit-Trattati tal-UE. Filwaqt li aħna nirrikonoxxu li r-relazzjoni futura bejn ir-Renju Unit u l-UE ma tistax tkun l-istess bħas-sħubija, Malta tiffavorixxi relazzjoni ambizzjuża mar-Renju Unit - mhux biss fil-kummerċ, iżda wkoll f ’setturi soċjoekonomiċi oħra bħat-trasport, il-koordinazzjoni tas-sigurtà soċjali, kif ukoll f ’kooperazzjoni f ’oqsma bħall-pulizija u l-ġudikatura, il-politika barranija, u wkoll fis-sigurtà.

Il-Prim Ministru diġà ddikjara pubblikament li Malta trid tkun l-iktar pajjiż favorit għar-Renju Unit fl-UE, kemm għaċ-ċittadini kif ukoll għan-negozji. Infatti l-Gvern Malti qed jipprepara għal ‘No Deal Brexit’ permezz ta’ ‘Pjanijiet ta’ ‘Azzjoni’ li tħejjew minn 13-il Ministeru differenti. Tabilħaqq, il-fokus ewlieni tal-Gvern Malti huma d-drittijiet taċ-ċittadini, li bla dubju jaffettwaw ħafna nies u diversi setturi, mhux biss dawk ekonomiċi. Fil-fatt, il-Gvern għandu waħda mill-aktar offerti ġenerużi liċ-ċittadini tar-Renju Unit, fejn qed inwiegħdu li nissalvagwardjaw id-drittijiet ta’ dawk li eżerċitaw id-dritt tal-moviment liberu tagħhom taħt it-Trattati u kienu għamlu Malta d-dar tagħhom qabel ir-Referendum ta’ Brexit fl-2016.

Fl-istess ħin, ir-relazzjonijiet bilaterali bejn Malta u r-Renju Unit huma b’saħħithom, iżda hemm il-possibbiltà li jikbru aktar, mhux biss f ’setturi li diġà qed nikkoperaw fihom iżda wkoll f ’oqsma ġodda.

Dan huwa possibbli minħabba l-istorja, il-lingwa u t-tradizzjonijiet komuni li għadna mar-Renju Unit. Il-kooperazzjoni bilaterali tagħna f ’oqsma bħas-saħħa u l-edukazzjoni jipprovdu qafas fuq xiex nistgħu nibnu fil-futur. Malta ser ukoll tkompli tikkontribwixxi għad-diskussjonijiet li isiru f ’fora internazzjonali bħall-Commonwealth, li jipprovdi pjattaforma għat-titjib tar-relazzjonijiet mar-Renju Unit u pajjiżi oħra membri.

F’xi intervisti li tajt u anke f ’diskorsi li għamilt inti semmejt kemm-il darba l-importanza tal-Afrika. Għal xiex u x’inhi l-policy ta’ Malta

Dan is-Summit, li jlaqqa’ l-mexxejja tas-seba’ pajjiżi Ewropej tar-Reġjun tal-Mediterran, u li riċentement inżamm f’Malta kien ta’ importanza għaliex fih ġiet addottata dikjarazzjoni, fejn fost affarijiet oħra waslu għal qbil sabiex jiffukaw fuq it-tibdil fil-klima, fuq it-tniġġis mill-plastik u fuq il-migrazzjoni fil-laqgħa tal-Kunsill Ewropew rigward l-Afrika?

L-istrateġija ta’ Malta fl-Afrika qed tiffoka fuq il-bini ta’ pedamenti soda għal impenn fit-tul mal-kontinent Afrikan. Malta qed tistabbilixxi attivament preżenza aktar b’saħħitha fl-Afrika peress li tqis din il-parti tad-dinja bħala msieħba importanti għall-ġejjieni, kemm politikament kif ukoll mill-aspett kummerċjali. L-Afrika huwa kontinent li joffri opportunitajiet anke għas-settur kummerċjali f ’pajjiżna.

Fuq dan ta’ min isemmi l-ftuħ reċenti ta’ Kummissjoni Għolja fil-Għana, kif ukoll l-akkreditazzjoni ta’ Ambaxxatur mhux Residenti għall-Etjopja u l-Unjoni Afrikana. Aħna nemmnu bis-sħiħ f ’Afrika magħquda fil-kuntest ukoll tax-xogħol tal-Unjoni Afrikana u huwa f ’dan il-kuntest aktar wiesa’ li ser inkomplu nimpenjaw ruħna mal-kontinent Afrikan kollu.

Barra l-Afrika hemm pajjiżi/reġjuni oħra fil-mira tal-Ministeru tiegħek u jekk hemm x’inhuma r-raġunijiet?

Filwaqt li l-Ministeru jibqa’ jagħti prijorità lis-sigurtà fil-Mediterran u jibqa’ jsegwi mil-viċin is-sitwazzjoni fil-Libja, fis-Sirja u fil-Lvant Nofsani, qed jagħti importanza wkoll lejn djalogu u koperazzjoni mal-pajjiżi l-oħra tal-Afrika ta’ Fuq, bħat-Tuneżija u l-Alġerija. Qed inħarsu wkoll biex insaħħu r-relazzjonjiet tagħna mal-pajjiżi Balkani speċjalment dawk li qed jaspiraw li jingħaqdu fl-Unjoni Ewropea fil-futur, filwaqt li komplew jitjiebu r-relazzjonijiet mat-Turkija.

Malta tirrikonoxxi wkoll l-importanza tal-kontinent Ażjatiku u fix-xhur li għaddew saret ħidma kbira fuq il-front bilaterali ma’ pajjiżi bħaċ-Ċina, l-Indja, il-Ġappun u Singapore u dan ser ikompli jissaħħaħ fil-ġejjieni. Fil-fatt, mexjin ’il quddiem sabiex niftħu Ambaxxata fil-Ġappun.

Ser inkomplu nikkonsolidaw ir-relazzjonijiet eċċellenti bejn Malta u l-Istati Uniti tal-Amerka u l-Kanada. Qed inħarsu wkoll bis-serjetà biex niżviluppaw rabtiet aktar mill-qrib mal-pajjiżi mill-Amerka t’Isfel, speċifikament l-iżviluppi mal-Komunità tal-Istati tal-Amerka Latina u tal-Karibew, magħrufa bħala CELAC. Anki l-Federazzjoni Russa hija sieħba importanti għal Malta, u fil-fatt, bħalissa għaddejjin diskussjonijiet sabiex tittejjeb il-kooperazzjoni f ’għadd ta’ oqsma.

Dan ix-xogħol kollu jitlob investiment ikbar fir-Riżorsi Umani tal-Ministeru.

X’qed isir min dan il-lat? X’taħriġ jingħataw dawk li jidħlu fis-servizz diplomatiku? Kif isir ir-reklutaġġ tal-impjegati fis-servizz diplomatiku u x’investiment qed isir fir-Riżorsi Umani tal-Ministeru fejn jidħlu kundizzjonijiet tax-xogħol u taħriġ?

Qed nippjanaw li jiżdied ir-reklutaġġ fis-servizz diplomatiku li normalment jitlob li l-individwi jkollhom profiċjenza f ’tal-inqas żewġ lingwi u Degree fl-livell ta’ MQF 6.

Rigward taħriġ, il-Ministeru joffri diversi opportunitajiet ta’ taħriġ u l-iżvilupp tal-karriera lid-diplomatiċi tiegħu fosthom f ’korsijiet qosra ġewwa Brussell relatati ma’ temi diversi tal-politika esterna u ta’ sikurezza komuni tal-Unjoni Ewropeja (CFSP). Bl-għajnuna tal-MEDAC kif ukoll tal-Fondazzjoni -DIPLO, il-Ministeru joffri korsijiet fid-diplomazija u suġġetti relatati.

Il-Ministeru jorganizza korsijiet qosra imma intensivi dwar ix-xogħol marbut mad-diversi direttorati tal-Ministeru sabiex dawn jiffamiljarizzaw irwieħhom mad-doveri professjonali li jkunu qegħdin jistennewhom. Id-diplomatiċi jkollhom ukoll l-opportunità sabiex jitgħallmu jew jiżviluppaw lingwa barranija skont il-ħtieġa. Ta’ min jinnota wkoll li t-taħriġ huwa wieħed kontinwu matul il-karriera tad-diplomatiċi.

Rigward kundizzjonjiet tax-xogħol bħalissa għaddejja ħidma li għandha twassal għal reviżjoni tal-ftehim eżistenti li ilu snin twal ma jiġi rivedut.

In-nomina ta’ Malta għall-post mhux permanenti fuq il-Kunsill tasSigurtà tan-Nazzjonijiet Magħquda.

Xi tfisser din għal Malta u x’qed isir min-naħa tal-Ministeru tiegħek għal dan il-għan?

Dan ifisser li Malta sservi bħala membru, mhux permanenti f ’wieħed mill-ogħla organi fi ħdan in-Nazzjonijiet Magħquda bir-responsabbiltà li jmantni l-paċi u s-sigurtà internazzjonali. Għalhekk din il-ħatra li tkopri s-snin 2023 u 2024, tkun tfisser vot ta’ fiduċja fid-diplomazija u l-politika ta’ Malta.

Din tirrikjedi xogħol preparatorju importanti u intensiv kemm fi ħdan il-Ministeru nnifsu, kif ukoll barra pajjiżna sabiex niżguraw li jkollna l-istrutturi u r-riżorsi li għandna bżonn f ’posthom sew għall-elezzjoni li ssir f ’Ġunju 2022, kif ukoll għal wara.

Għaldaqstant inħoloq unit li xogħolha hu li tikkoordina din il-ħidma, tifformula strateġija ta’ kif Malta se tfassal il-kampanja tagħha matul is-snin 20202022; it-temi li sejrin niffukaw fuqhom; kif ukoll dwar kif se nżommu kuntatt regolari mal-192 pajjiż membru ieħor tan-Nazzjonijiet Magħquda li sejrin jixħtu l-vot tagħhom ħalli Malta tkun eletta. Malta hija pajjiż serju u dinamiku li ħaqqu jiġi jerġa’ jirċievi l-fiduċja tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Magħquda wara l-ewwel terminu tagħha fil-Kunsill tas-Sigurtà fl-1983-1984.

14

23.06.2019

kullhadd.com

ĦIDMA GĦAL KTIEB B’KUPU Bħalissa qed issir ħidma sfiqa biex filfutur jinħareġ ktieb dettaljat fuq l-istampi li kienu joħorġu mal-pakketti tas-sigaretti mibjugħin f’Malta. Dan il-ktieb se jkun xogħol Norman Mifsud li qed jikseb tagħrif dettaljat mingħand il-ftit kolletturi Maltin li fadal fuq dan is-suġġett fosthom Joseph Farrugia, kollezzjonist ewlieni għall-kupuni tas-sigaretti. Joseph spjegali li l-istorja tal-kupuni tas-sigaretti bdiet fl-Amerka għall-ħabta tal-1880. Kien l-ewwel sinjal ta’ reklamar għas-sigaretti u peress li ħafna nies ma kinux jafu jaqraw, setgħu jitpaxxew bl-istampi. Xi 10 snin wara l-idea tal-istampi ġiet ikkuppjata mill-Ingilterra u peress li Malta kienet taħt l-Imperu Ingliż, il-kupuni bdew ħerġin f’Malta wkoll.

Barra milli f’Malta kien hawn numru ta’ kumpaniji tat-tabakk Ingliżi, kien hawn numru ieħor ta’ Maltin, iżda peress li f’Malta ma kellniex tabakk, ħafna mill-kumpaniji Maltin kienu joint-ventures mal-Eġittu u l-Greċja.

Tliet kumpaniji minn dawn kienu Sclivagnotis Griegi, Colombus u Cousis, li kienet l-akbar kumpanija f’pajjiżna. Din kienet fergħa minn kumpanija Eġizzjana u ħarġet ħafna kupuni bi stampi Maltin.

Ta’ min isemmi li l-kupuni kienu jvarjaw anki fil-kulur. Kien hemm dawk sepia (filkannella) u wkoll bil-kulur.

Joe rrakkuntali li darba wera xi kupuni talbidu lill-fotografu, li qallu li l-proċess kien delikat u twil ferm u numru sew minnhom kienu jingħataw il-kulur bl-idejn.

Servizz ta’ Charles B. Spiteri Kienu jsiru ħafna stampi pariġġ minħabba n-numru ta’ pakketti tas-sigaretti?

Għall-bidu ma naħsibx, peress li fl-1900 l-istampar kien għoli fil-prezz. Ara fl-1930, bdew joħorġu bil-miljuni.

Min kien l-ewwel Malti li beda jfaddal dawn il-kupuni?

Bla dubju ta’ xejn, l-ikbar kollezzjonist Malti kien Ġino Muscat Azzopardi, waqt li fl-Ingilterra konna nsibu lil Edward Wharton-Tigar li miet fl-1995. Dawn tant kienu ħbieb li John ġie Malta kemm-il darba u kienu jiltaqgħu fuq id-delizzju tagħhom. Jien għandi l-ittri li għaddew bejniethom, datati bejn l-1953 u l-1955. Edward Wharton-Tigar kellu kollezzjoni kbira, b’kupuni Maltin, Ingliżi u Amerikani.

Tigar ħalla l-kollezzjoni tiegħu ta’ iktar minn żewġ miljun kupun lill-British Museum.

U Ġino Muscat Azzopardi kif beda b’din in-namra?

Muscat Azzopardi kien professjonist u kellu stamperija.

Twieled fl-1900 u ta’ 12-sena hu u ħuh kienu jmorru l-isptar tal-Lazzarett, fejn kienu jinżammu s-suldati feruti u joffru li jmorru jixtrulhom is-sigaretti. Bħala ringrazzjament kienu jagħtuhom l-istampi, li kienu jsibu minnhom anki fl-art, għax dak iż-żmien stampa tas-sigaretti kienet l-iktar ħaġa komuni fid-dinja. Ġino kien qalli li minn hemm beda jġemma’.

Barra minn hekk kien ukoll editur ta’ gazzetta u bħala reklam, il-manifatturi tas-sigaretti kienu jagħtuh is-sett qabel

ma joħorġuh għall-pubbliku u hu jippubblika ritratt kultant biex iħajjar u jagħmel reklam għad-ditti differenti ta’ sigaretti li kien hawn. B’hekk kellu l-akbar ammont ta’ stampi tas-sigaretti.

Jiġifieri dawn l-istampi jmorru lura għal żmien issanti taċ-ċikwejra?

Iktar minn hekk. Tant li l-ewwel sett ta’ stampi Maltin u mhux Ingliżi, li kienu ħarġu minn Sclivagnotis, imorru lura għall-1896 li kienu jgibu l-isem ta’ Grand Masters of the Order of Jerusalem.

Mela ma kienx sett kbir.

Kien sett ta’ 73 kupun, għax ikopru mill-ewwel Gran Mastru sal-aħħar wieħed li kien hawn, Hompesch.

U kienu suwed u bojod jew bil-kulur?

Dawn kienu sepia. Anki l-ewwel ritratti li ħarġu l-Amerikani kienu l-istess. Qisek qed tara l-lewn ta’ ritratt antik sew. Wara bdew jidhru ritratti suwed u bojod, aktar tard beda jidher il-kulur bl-idejn u fl-aħħar bdew ħerġin full colour.

Jiġifieri kull sett kien ivarja fin-numru ta’ ritratti?

Dażgur. Settijiet hemm 4,000. Hemm minnhom li fihom 10 stampi biss.

U xi jkun l-aktar diffiċli biex tiġbor: sett ta’ ftit ritratti jew meta jkollu ħafna?

Ma tagħmilx differenza, għax hemm kumpaniji kbar bħalma kienu Cousis u hemm oħrajn li kienu żgħar li ħarġu sett wieħed biss. Allura fil-kbar jafu jonqsuk xi stampi u sett żgħir jaf ikun diffiċli tiksbu.

X’jagħmilhom diffiċli?

Ara. Pereżempju l-bolol ħarġu miljuni fuq miljuni, iżda kull bolla hi reġistrata. Id-dinja kollha taf x’hemm. Dawn le.

Dawn kien ikun hemm ħanut żgħir ibigħ it-tabakk u jobrom is-sigaretti, u biex iħajjar lil dak li jkun jixtri s-sigaretti tiegħu, isib sett ritratti mill-Amerka jew mill-Ingilterra u jistampahom mill-ġdid. Fil-fatt issib ħafna minnhom li kienu stampati mingħajr l-isem fuq wara, kif ġeneralment kienu jkunu ta’ barra. Minflok kien ikollhom timbru bl-idejn. B’hekk, dawn ikunu rari ħafna.

U int Joe, kif bdejt din in-namra?

Jien bdejt inġemma’ minn meta kelli madwar 27 sena, jiġifieri 45 sena ilu. Wieħed joqgħod ħdejna, li sar jaf bin-namra tiegħi ħeġġiġni mmur għand Ġino Muscat Azzopardi.

Mort, u qisu mill-ewwel ħa grazzja miegħi, għax Ġino kien miżżewweġ bla tfal. Tant bqajna ħbieb, li spiċċa tani l-kollezzjoni kollha li kellu. Għalhekk, l-istampi li se jidhru fil-ktieb, huma mill-kollezzjoni ta’ Ġino Muscat Azzopardi. U l-pakketti tas-sigaretti, għax se nirriproduċu dawn ukoll, huma ta’ ċertu Ray Bonnici.

Għandu jkun ktieb tajjeb u informattiv, fejn kull min jista’, jagħti l-informazzjoni li għandu.

Lulju. U biex iħajjar lil min ipejjep jixtri minn dawk is-sigaretti, kull tant żmien kien iġib ritratt tagħhom. Allura hu kien jispiċċa jkollu sett sħiħ mingħajr diffikultà.

Mela kellu kollezzjoni sabiħa. Ġino kien kollettur kbir. Apparti milli kellu kollezzjoni ta’ dawn l-istampi, kellu wkoll tal-bolol u tal-medalji.

Bla dubju, wieħed mill-kolletturi ewlenin hu Dr. Ronald Cuschieri li hu wkoll espert fis-suġġett ta’ dawn il-kupuni, fosthom id-diversi settijiet tal-footballers Maltin. Dr Cuschieri kien ukoll strumentali bir-riċerka li għamel sabiex tinkiseb informazzjoni prezzjuża fuq l-istorja tal-kupuni. Filfatt iltaqa’ diversi drabi ma’ Martin Murry; wieħed mill-ikbar dealers fl-Ingilterra. Fl-istess ħin Dr Cuschieri kien qiegħed jaġġorna wkoll il-World Index, pubblikazzjoni tal-Cartophilic Society tar-Renju Unit fuq il-kupuni tad-dinja kollha.

Illum, tħoss li għad hawn min iħobb iġemma’ dawn l-istampi tas-sigaretti?

Iva, u ngħidlek għaliex. Jien qiegħed membru fil-klabb Ingliż, Cartophilic Society GB. Il-President hu John Walton, li hu ħabib tiegħi. Darba għedtlu li llum, stampa tiswa 10 liri u 20 sena oħra ma tkun tiswa xejn, għax it-tfal tal-lum moħħhom fl-elettronika.

Weġibni li kelli żball, għax mill-esperjenza tiegħu, (dan għandu fuq is-70 sena wkoll) meta bniedem jaqbeż il-45 sena, jibda jfittex xi ħaġa x’jagħmel, mid-dar. Għalhekk ifittex mogħdija taż-żmien. U kelli nagħtih raġun, għax bħala membri ftit wisq li hemm taħt il-45 sena.

U min jistmahom bħala prezz?

Hemm raġel ieħor, Martin Murray, wieħed mill-akbar kolletturi li hawn, li kien dealer u kollettur ta’ dawn l-istampi, u d-dinja kollha tuża l-katalgu tiegħu. Fil-fatt hu rtirat u l-ktieb baqa’ jinħareġ f ’ismu. Kellu kollezzjoni sħiħa ta’ settijiet ta’ stampi Maltin u rnexxieli nixtriha mingħandu seba’ xhur ilu.

Kont ili nitkarrablu għaliha xi 10 snin, minn meta waqaf.

Mort għandu l-Ingilterra u xtrajtha.

Iżda jġibu flushom?

Dażgur li jġibuhom. Kollezzjoni sħiħa taf tiswa l-eluf.

Bħala manifatturi u ditti, jien niftakar lil Colombus u Scerri. Kien hawn aktar?

Scerri kien l-aħħar wieħed u kien il-Ħamrun. Ħwienet ta’ kumpaniji oħra kont issibhom Tas-Sliema, Bormla u l-Belt.

Ir-raġuni kienet tkun għax hemm l-aktar li kienu jittrakkaw bastimenti tas-servizz Ingliż u kienu jinżlu n-nies tan-Navy.

Wara dawn is-snin kollha, għadek issib stampi?

Mhux il-wisq, iżda ssib lil xi ħadd li jkollu minn 200 sa 1,000 stampa. Issa għall-istorja, 80% ta’ dawn is-settijiet intremew u għalhekk saru rari. Fl-istess waqt, l-istampi Maltin mhumiex stmati kif xieraq, għax m’hawnx ħafna li jġemmgħuhom, mhux bħall-Ingliżi u l-Amerikani.

Pereżempju stampa Maltija rari tal-1900, tiswa sa 30 lira, waqt li stampa Ingliża tkun tiswa bejn 200 u 300 lira.

Joe, int l-akbar kollettur li hawn ta’ dawn l-istampi?

U xi tgħidli għall-kwalità bejniethom?

Hawn numru ta’ kolletturi li ma tantx iħobbu jitkellmu, iżda naħseb li apparti mill-kwantità li ssibli, għandi l-aktar stampi diffiċli li jinkisbu. Ma ninsewx li Ġino, apparti milli kien jgħix fi żmien l-istampi, kien editur ta’ gazzetta u kienu jagħtuh l-albums biex jagħmlilhom reklam.

Bħala kwalità l-Ingliżi huma aħjar, iżda l-Ingliżi ħarġu prints, mhux ritratti bħall-Maltin.

Ir-reklam fiex kien jikkonsisti?

Le, għax hemm footballers u vapuri militari, li l-Ingliżi jagħmlu ħafna għalihom u jekk ikunu f ’sett Malti, jiġbruhom. Iżda l-aktar suġġett komuni kien in-nisa, għax qabel, l-irġiel kienu jpejpu u allura l-istampi kienu jkunu ta’ stage girls u kantanti

Kien jagħmel kaxxa għaliha u pereżempju jħabbar li l-kumpanija Omega se toħroġ sett tal-Bullfighters, li jibda mill-1 ta’

L-istampi tas-sigaretti b’tema Maltija, kienu jappellaw l-aktar għall-Maltin?

15

23.06.2019

kullhadd.com

UNI TAS-SIGARETTI MALTIN tal-opra.

L-istampi Maltin huma għoljin illum?

Waħda partikulari kelli nħallas għaliha €430 iżda kont naf li mhux se nerġa’ nsibha.

U ta’ xiex kienet?

Ta’ mara, tad-ditta Enchantress.

Sakemm damu joħorġu dawn l-istampi?

Nistgħu ngħidu li waqfu mat-Tieni Gwerra Dinjija, għax kulma ħarġu wara kienu żewġ settijiet biss. Imbagħad l-istampi bdew joħorġu maċ-chewing gum u ċ-ċikkulata.

Pereżempju d-ditta Camilleri tal-ħelu fil-Belt, kienet ħarġet xi erba’ settijiet qabel il-gwerra. Kien hawn ukoll tal-OXO u tan-Nestlè. Tinsiex, li nofs il-popolazzjoni Maltija dak iżżmien kienet Army u Navy.

Iżda tara li l-ġenerazzjoni tal-lum tapprezza dawn l-istampi?

Il-maġġoranza taż-żgħażagħ ma japprezzawhomx, tant li 80 % tagħhom intremew. Għalhekk huma rari, u l-aktar rari huma l-Maltin.

U aktar ma jkunu rari mhux aktar iġibu flus?

Le, għax m’hemmx id-domanda. U l-akbar domanda ssir mill-e-bay.

Iżda l-Maltin huma magħrufin li kulħadd ifaddal xi ħaġa.

Tassew, iżda meta kien imut in-nannu, niesu kienu jafu li fil-bolol hemm valur; f ’kartolina l-istess, iżda stampa tas-sigaretti: imbarazz, u jarmuhom.

Hemm xi storja interessanti f ’dawn l-istampi ta’ Malta?

Iva, għandi waħda li ma tħallitx toħroġ, għax turi mara b’sider barra. Hi ta’ Rina de Liguoro, u fil-kwistjoni sa ddaħħal il-Prim Ministru ta’ dak iż-żmien. Saret mill-kumpanija Maltija Atlam. Is-sett, bl-isem ta’ Celebrities suppost li kien fih 520 stampa, iżda peress li din l-istampa bin-numru 42 ma ħarġitx f ’Malta, kellu waħda nieqsa. Jien għandi, għax xtrajt is-sett mingħand eks ħaddiem tal-kumpanija Atlam u għalhekk kellu din ukoll.

Niftakar lil nannuwi jpejjep sigaretti, jidhirli Aristocratic b’Tork mimdud fuq canapè. Kienu Maltin jew Eġizzjani?

Fuq hekk kienu staqsew lil Ġino Muscat Azzopardi wkoll.

U rreferiehom għal sett ta’ ritratti tas-Surmastrijiet tal-Banda tal-King’s Own u La Valette. Kieku ma kinux Maltin ma kinux joħorġu dawk l-istampi.

Bħala kumpanija Maltija tat-tabakk min nistgħu ngħidu li ħareġ l-aktar stampi?

Cousis bla dubju ta’ xejn. Hu magħruf li ħareġ mas-16,000 stampa differenti. Fit-taqsima taċ-ċelebritajiet, li jkopri linnies tad-dinja kollha u li dam joħroġ erba’ snin, issib stampi ta’ Maltin bħal Sir Adrian Dingli, Nani u Calì. Hemm ukoll ta’ maġistrati u mħallfin li kellna. Magħhom hemm ukoll il-Presidenti kollha tal-Amerka sal-1900.

Kemm kienu jdumu fis-suq l-istess stampi?

Mhux kollha l-istess. Kien hemm minnhom li lanqas għamlu ġimgħa, speċjalment li kienu settijiet żgħar. Oħrajn damu s-snin.

L-irġiel kienu jpartu dawn l-istampi kif jagħmlu llum b’tal-futbol?

Dażgur li kienu jpartu. Fl-antik, bejn l-1900 u l-1940 ma kienx hawn biex tilgħab. Allura kienu jġemmgħu u jpartu.

Kien hemm min, bħal Ġino Muscat Azzopardi, li kien jixtri wkoll. Għax kienet l-aktar ħaġa komuni fid-dinja, u m’hemmx differenza bejn nies ta’ skola u dawk mingħajrha. Iżda l-aktar li kien ikollhom kienu dawk tal-ewwel.

Semmejtli l-istampi tan-nisa. Kien hemm xi ħaġa oħra ta’ interess?

F’dawn l-istampi ssib dak kollu li jaqa’ taħt il-kappa tax-xemx u fuqha, għax anki fuq ir-robotika hemm. Pereżempju għandi s-settijiet sħaħ tad-Divina Commedia ta’ Dante; il-Paradise Lost ta’ Milton u oħrajn.

Liema kumpanija kienet toħroġ l-ikbar stampi?

Id-ditta Amerikana Duke’s. Kienet l-ikbar kumpanija u l-aqwa tagħha kien bejn l-1886 u l-1900. Imbagħad bdiet il-gwerra tat-tabakk u ngħaqdet ma’ ditti Ingliżi. Għalhekk fuq l-istampi ssib BAT, li tfisser British American Tobacco u bdew joħorġu stampi tal-istess ditta flimkien.

F’dak il-perjodu kellhom numru konsiderevoli ta’ impjegati għall-istampi biss; ara x’kobor.

Is-settijiet Maltin huma kollha xeni jew stampi ta’ personalitajiet Maltin ukoll?

Le, ħafna huma kkuppjati minn settijiet Ingliżi, Amerikani u l-Amerka t’Isfel. Ħafna mis-settijiet taċ-ċelebritajiet huma meħuda mid-ditta Odgens Guiness Gold. Huma l-istess stampi iżda flok ta’ Odgens issib li huma ta’ Cousis.

Finalment, ngħid sew li ftit huma l-kolletturi li fadal ta’ dawn l-istampi?

Li naf bihom jien, li kienu kolletturi sew, tgħoddhom fuq id waħda, għax hawn min għandu sett wieħed jew tnejn.

Jien għand kollha mort. Dan l-aħħar miet Gaetano Saliba magħruf bħala (Ettie) mill-Ħamrun, iżda l-kollezzjoni tiegħu żammitha bintu, li wkoll hi kollettriċi. Imbagħad naf b’Tonio Camilleri, John Cardona, Frank Xuereb u Joe Borg.

Tara li kollezzjoni bħal tiegħek għandha tkun f ’idejn il-Gvern?

Impossibbli, għax ma jistax jinstab post fejn tesebihom kollha. Hemm fuq miljun stampa. Barra minn pajjiżna, biex tmur tara album, trid tavża minn qabel u jkollok persuna miegħek il-ħin kollu fil-British Museum.

16

16.09.2018

kullhadd.com

ANALIŻI OĠĠETTIVA Mario Fava President Sezzjoni Kunsillier PL

L-elezzjonijiet tal-25 ta’ Mejju li għadda kellhom jagħtu stampa ċara tal-polz tal-poplu fit68 lokalità. Naturalment, qed nagħmel referenza għall-Elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali.

B’mod oġġettiv, nikkonkludi li dan ma kienx il-każ u dan għaliex aktar minn terz ta’ dawk li kienu eliġibli sabiex jivvutaw biex jaħtru Kunsilli Lokali ġodda naqsu milli jagħmlu dan. Lil hinn mir-rebħiet u ċelebrazzjonijiet, dan għandu jkun ta’ tħassib għal dawk kollha involuti fil-Gvern Lokali mhux b’inqas iż-żewġ partiti politiċi l-kbar.

Nibda biex infakkar li l-elezzjonijiet ta’ Mejju saru fil-lokalitajiet kollha ġewwa Malta u Għawdex u għaldaqstant biex wieħed iqabbel u joħroġ analiżi tajba jrid iqabbel dan ir-riżultat mal-Elezzjonijiet Lokali li saru fl-2013 u fl-2015. Minn hawn toħroġ stampa ċara li mhux biss kien hemm tnaqqis ta’ kważi 13% ta’ dawk li marru jivvutaw iżda anki ż-żewġ partiti naqqsu mill-ammont ta’ voti miksuba fl-Elezzjonijiet tal-2013 u tal2015. Fir-realtà f ’termini ta’ voti, il-Partit Laburista naqqas madwar 4,000 vot filwaqt li l-Partit Nazzjonalista naqqas madwar 18,000 vot. Kieku wieħed kellu jgħodd anki l-voti indipendenti bejn l-Elezzjonijiet tal-2013 u tal-2015 ikkumparat ma’ ta’ Mejju li għadda vvutaw inqas 21,578 votant. Id-domanda leġittima hija ovvja: X’qed iwassal biex minkejja żieda fil-popolazzjoni qed ikun hemm inqas nies li jmorru jivvutaw fl-Elezzjoni tal-Kunsilli Lokali?

Fl-opinjoni tiegħi hemm żewġ fatturi ewlenin; • In-numru li dejjem qed jikber ta’ persuni barranin li huma eliġibbli li jivvutaw f ’dawn l-Elezzjonijiet iżda mhumiex interessati li jagħmlu dan - B’referenza għal din ir-raġuni, jidher ċar li l-persuni barranin li qed jgħixu f ’diversi lokalitajiet ġewwa pajjiżna mhumiex jipparteċipaw f ’dawn l-elezzjonijiet. Fatturi li qed iwasslu għal dan jistgħu jkunu jew għax ma jinter-

essahomx f ’dak li jkun qed jiġri fil-lokalità tagħhom jew għax ma jkunux ser jagħmlu żmien twil f ’pajjiżna. Fattur ieħor jista’ jkun li l-Kunsilli Lokali mhumiex qed iħaddnu politika ta’ integrazzjoni u inklużjoni fil-lokalitajiet tagħhom. Dan iwassal biex dawn il-persuni mhux biss iħossuhom esklużi mill-ħidma tal-Kunsill imma wkoll m’għandhomx għarfien tal-funzjonijiet tal-Kunsill peress li l-istess Kunsill qed jonqos milli jinforma b’dan lil dawn ir-residenti.

• Nuqqas ta’ fiduċja miċ-ċittadin fil-Kunsilli Lokali għaliex iħossu li dawn mhumiex jilħqu l-aspettattiva tagħhom. Huwa ta’ tħassib mhux biss il-fatt li terz mill-popolazzjoni ma marritx tivvota imma wkoll il-fatt li huwa stmat li kważi n-nofs tal-popolazzjoni m’għandhiex għarfien ta’ fejn jibdew u jispiċċaw ir-responsabbilitajiet tal-Kunsilli Lokali.

X’qed iwassal għal dan kollu?

Huwa evidenti li l-aspettattiva li l-politiċi bnew lin-nies fuq il-Kunsilli Lokali qed twassal għall-ewwel falliment f ’dan il-kuntest. Dan għaliex ilna għal diversi snin nisimgħu politiċi jirreferu għall-Kunsilli Lokali bħala one stop shop, li jfisser li għandek x’għandek ladarba sejjer il-Kunsill Lokali ser tinqeda. Dan la qatt kien, la huwa u żgur li qatt mhu ser ikun ilkaż, għaliex dawn il-politiċi li bnew din l-aspettattiva fin-nies qatt ma taw l-għodda neċessarja lill-Kunsilli Lokali biex permezz tagħha jkunu jistgħu jaslu għal dawn ir-riżultati. Dan b’referenza għar-riżorsi finanzjarji u dawk umani. Nagħti eżempju b’dak li ġara fl-2005, meta l-Gvern Ċentrali kien naqqas l-allokazzjoni b’5%. L-istess kien ġara meta r-rata tal-VAT telgħet minn 15% għal 18%. Dik il-miżura weħidha kienet tfisser li l-Kunsilli kellhom żieda fl-ispejjeż tagħhom ta’ 20% mingħajr ma ngħataw xejn lura biex jagħmel tajjeb għal dan. Eżempju ieħor huwa dak tat-toroq, meta fl-1993 dawn għaddew taħt ir-responsabbilitajiet tal-Kunsilli Lokali, b’ħafna mit-toroq f ’kundizzjoni diġà ħażina ħafna. Minkejja dan, ilflus li l-Kunsilli kienu ngħataw dak iż-żmien ma kienx għall-bini mill-ġdid ta’ dawn it-toroq ħżiena iżda għall-manutenzjoni tagħhom, biex inraqqgħu l-pannu bil-qargħa aħmar. Naturalment f ’għajnejn iċ-ċittadin dehru koroh il-Kunsilli Lokali u mhux il-Gvern Ċentrali ta’ dakinhar.

Niġi issa għar-responsabbiltà li għandhom is-Sindki, il-Viċi

Sindki, il-Kunsilliera, is-Segretarji Eżekuttivi u l-ħaddiema kollha tal-Kunsill. Minkejja li dawn għandhom kollha responsabbiltajiet politiċi u amministrattivi għandhom l-istess obbligu, dak li jagħtu l-aħjar servizz fil-lokalitajiet rispettivi u rridu nammettu li dan mhux dejjem qed isir. Għandek Kunsilliera li jġorru dan it-titlu meta darba fix-xahar meta jattendu s-seduta tal-Kunsill, għandek oħrajn li lanqas s’hemm ma jaslu. Hemm Kunsilliera oħra li mal-ewwel ilment li jasal għandhom tkun pronta r-risposta li jew m’hemmx finanzi jew li dik il-problema partikolari mhix fir-responsabbilità tal-Kunsill. Dan jgħodd ukoll mill-aspett amministrattiv.

Mhux l-ewwel darba li nirċievi korrispondenza minn residenti f ’diversi lokalitajiet illi tinduna li jkun hemm Kunsilli li lanqas jagħtu tweġiba lura jew li t-tweġiba tkun li jirreferuhom għal entità jew dipartiment konċernat għax dik il-problema partikulari mhix fir-responsabbiltà tal-Kunsill. F’sitwazzjonijiet bħal dawn li għadni kif semmejt inisslu rabja fir-resident li mbagħad bir-raġun kollu jħossu li għandu jipprotesta permezz tal-vot tiegħu anki jekk ma jkollux raġun. Dawn iċ-ċirkustanzi iħallu impatt ukoll

fin-negattiv fuq il-parti l-kbira tal-ħaddiema u l-kunsilliera li jagħmlu xogħolhom sewwa.

Il-Kunsill Lokali, ladarba huwa elett u jirrappreżenta l-lokalità kollha, nemmen li għandu jkun hu li jwassal dak l-ilment lil dik l-entità kkonċernata u wara li jibqa’ jsegwi jagħti risposta lir-resident. Qed ngħid dan għaliex kien biss fl-aħħar snin li b’mod kostanti baqgħu jingħataw żieda fl-allokazzjoni finanzjarja u issa jistgħu wkoll jingaġġaw impjegati ġodda skond il-ħtieġa ta’ kull Kunsill. L-entitajiet u d-dipartimenti tal-Gvern iridu jġorru r-responsabblità tagħhom ukoll. Mhumiex responsabbli bħal meta xi entità tmur tagħmel xogħlijiet infrastrutturali f ’xi lokalità bla ma tinforma lil Kunsill Lokali rispettiv. Dan jagħmel lill-Kunsill Lokali irrelevanti f ’għajnejn iċ-ċittadin. Mhux aċċettabbli wkoll li xi entità jew dipartiment jinjoraw korrispondenzi minn diversi Kunsilli Lokali fuq ilmenti jew suġġerimenti li dawn iressqu. Mhux biżżejjed li wieħed jagħmel strutturi bħalma ġara f ’dawn l-aħħar ġimgħat meta ġew allokati liason officers minn diversi entitajiet u Dipartimenti tal-Gvern. Diġà hemm każi fejn dawn l-uffiċjali qed jonqsu milli jagħmlu proprju dak li

ġew imqabbda jagħmlu. Hemm diversi eżempji oħrajn li jista’ jagħmel imma l-ispazju fil-ġurnal huwa limitat.

Għaldaqstant, biex nikkonkludi ntenni l-importanza li kull individwu li b’xi mod jew ieħor jaħdem fil-qasam tal-Kunsilli Lokali jifhmu li r-residenti tagħna jixirqilhom servizz superjuri u aħjar, komparat mal-fondi pubbliċi li jingħataw il-Kunsilli Lokali. Għadna r-responsabbiltà wkoll li naraw li kull ewro li jitnefaq, jitnefaq b’mod tajjeb. Anki fuq livell ta’ partit, ir-responsabbiltà li tefa’ fuqna r-riżultat tal-25 ta’ Mejju hija akbar minn qatt qabel. Mhix faċli li tikseb il-maġġoranza li nkisbet imma huwa ferm aktar diffiċli li din tinżamm. Wieħed jittama li anki bl-emendi li saru fil-liġi fl-aħħar ġimgħat, il-poplu jingħata aktar għarfien biex il-leħen tiegħu jingħata aktar importanza. Dan isir biss billi qabel tittieħed kull deċiżjoni f ’kull Kunsill Lokali, issir id-domanda, x’benefiċċju ser tħalli din id-deċiżjoni għar-residenti tagħna? Din flimkien ma’ li naraw li jkun hemm konsultazzjoni aktar wiesgħa għandhom iwasslu biex wara l-ħames snin li ġejjin naraw titjib fil-livell ta’ interess muri miċ-ċittadin lejn il-Kunsilli Lokali.

17

23.06.2019

kullhadd.com

ISSA L-ĦIDMA! Editorjal

Il-bżonn ta’ iktar spazji miftuħa huwa wieħed minnhom u l-Kunsilli Lokali għandhom rwol importanti biex jidentifikaw dawn it-tip ta’ żoni, jipproponu t-tisbiħ tagħhom u fejn possibbli jieħdu sehem attiv fit-tmexxija tagħhom

Din il-ġimgħa kienu tassew sbieħ ir-ritratti ta’ kunsillieri eletti kuntenti li se jieħdu l-ġurament tal-ħatra biex fi ftit jiem ikunu jistgħu jidħlu uffiċjalment fil-kariga li ħadmu għaliha fl-aħħar xhur.

Kien evidenti fuq wiċċ ħafna s-sodisfazzjon ta’ persuni li tant iħobbu l-belt jew ir-raħal li jgħixu fih li ddeċidew li jagħtu ħinhom u dak li jafu biex jagħmluh aħjar. Nies li issa għandhom ukoll il-privileġġ li jservu lill-istess lokalità. Min se jagħmel dan għall-ewwel darba u min se jidħol b’iktar esperjenza għax reġa’ kien ikkonfermat f ’Kunsill Lokali.

Spikkaw ukoll numru ta’ selfies ta’ kunsillieri ġejjin minn sfond politiku differenti jippużaw flimkien. Sinjal ċar li bħalma jiġri ħafna drabi, il-maġġoranza tal-Kunsilli Lokali, diġà qegħdin juru r-rieda li jaħdmu flimkien għall-ġid taċ-ċittadini li jirrappreżentaw.

Naturalment, issa jieqaf il-ħin taċ-ċerimonji u jrid jibda minnufih ix-xogħol. Xogħol li qabel xejn irid ikun ibbażat fuq il-kuntatt dirett

mar-residenti. Kunsill Lokali jista’ jieħu deċiżjonijiet li jistgħu jkunu popolari ma’ ħafna. Iżda xi minn daqqiet jieħu deċiżjonijiet li jkunu popolari ma’ ftit u jistgħu jkunu inqas popolari ma’ ħafna oħrajn.

Dan bħal f ’kollox fil-ħajja. F’dawn iċ-ċirkustanzi teżisti l-ħtieġa li jkun hemm kuntatt dirett u djalogu miftuħ bejn it-tmexxija lokali u r-residenti.

Għax nitkellmu kemm nitkellmu fuq riformi, ir-residenti jridu jħossuhom parti minn dak li jkun għaddej fil-post fejn jgħixu. Fuq kollox jikkontribwixxu bl-ideat u anke b’ħinhom jekk kemm–il darba jħossuhom involuti, stmati u mismugħin.

F’Mejju li għadda r-residenti għażlu wkoll xi triq iridu lill-Kunsilli Lokali. Il-Partit Laburista rebaħ b’saħħa dawn l-elezzjonijiet, żied il-voti kważi kullimkien.

M’hemmx dubju li dan kien ifisser ukoll li r-residenti jridu l-programm ta’ ħidma li ppreżenta l-Partit Laburista.

Għalhekk għall-ħames snin li

ġejjin il-prijorità l-kbira trid tkun li noħolqu ambjent fejn ngħixu aħjar.

Tkellem dwar dan kemm–il darba l-Prim Ministru, partikolarment flaħħar xhur, kif il-fatt li bħala pajjiż kabbarna l-ekonomija u ħloqna x-xogħol iwassal biex illum nistgħu nitfgħu ħarsitna fuq proġetti li jtejbu l-kwalità tal-ħajja tan-nies.

Il-bżonn ta’ iktar spazji miftuħa huwa wieħed minnhom u l-Kunsilli Lokali għandhom rwol importanti biex jidentifikaw dawn it-tip ta’ żoni, jipproponu t-tisbiħ tagħhom u fejn possibbli jieħdu sehem attiv fit-tmexxija tagħhom.

L-istess Kunsilli Lokali jridu jkunu parti wkoll mill-proġett ta’ infrastruttura moderna fil-lokalitajiet tagħna. Il-Kunsilli Lokali tal-lum għandhom ix-xorti li hawn sabu l-appoġġ tal-Gvern li qed jibdel wiċċ Malta u għalhekk huma jistgħu jiffukaw fuq oqsma oħra li huma meħtieġa għall-infrastruttura moderna. Dawk marbuta malparkeġġ jew inkella mat-trasport alternattiv.

Dan m’għandu jneħħi xejn minn aspett importanti ieħor tal-Kunsilli Lokali. Dak soċjali. Għal snin twal il-Kunsilli Lokali saru punt ta’ referenza għall-komunità u għall-ġenerazzjonijiet differenti, minn żgħażagħ sa anzjani. Għal tal-ewwel b’attivitajiet edukattivi jew sportivi u għal oħrajn b’inizjattivi li forsi huma iktar ta’ wens.

Dawn it-tip ta’ inizjattivi jridu jibqgħu jisseddqu filwaqt li jinħasbu oħrajn ġodda li jifhmu r-realtajiet tas-soċjetà tal-llum. Soċjetà li tgħix f ’dinja iktar mgħaġġla, iżda fejn xorta waħda għandna bżonn lil xulxin.

Dan u ħafna iktar jagħmel l-aġen da tal-kunsillieri eletti waħda ppakkjata. L-appell tagħna lejhom hu aħdmu flimkien, iżda fuq kollox kunu ambizzjużi. Fejn tiltaqgħu ma’ burokrazija żejda ġġildulha f ’isem iċ-ċittadini li tirrappreżentaw u mhux tużawha bħala skuża.

Il-fatt li wasaltu sa hawn juri li għandkom ir-rieda li tibnu lokalitajiet aħjar. Għalhekk fiduċjużi li tistgħu tirnexxu.

18

23.06.2019

kullhadd.com

IR-RAPPORT OMTZIGT Edward Zammit Lewis Membru Parlamentari

Dan l-aħħar smajna ħafna dwar dan ir-rapport magħmul minn kumitat tal-Kunsill tal-Ewropa u dwar dan id-Deputat Olandiż – Pieter Omtzigt - li kiteb dan ir-rapport li ġej mill-Partit Popolari Ewropew li huwa l-istess familja tal-Partit Nazzjonalista.

Jiena kont wieħed minn tal-ewwel li ridt li dan ir-rapport jiġi kkritikat bil-qawwa kollha għaliex huwa rapport inġust lejn Malta.

Meta jiena qed ngħid inġust, dan huwa ‘biased’ minn diversi aspetti. F’din il-kontribuzzjoni tiegħi jiena ser nidħol fil-kritika ewlenija lejn dan ir-rapport u ser nagħmel ħilti sabiex nispjega

dan bil-mod l-aktar ċar u sempliċi għall-benefiċċju tal-qarrejja.

1. Ir-rapport jitkellem dwar ilPrim Ministru li qed jikkontrolla l-istituzzjonijiet maġġuri talpajjiż. Din smajnieha dan l-aħħar ukoll minn Simon Busuttil. Dan mhu minnu xejn. Mis-sena 2013 ’il quddiem dan il-Gvern wettaq diversi miżuri sabiex naqqas l-indħil tal-Gvern minn ċerti deċiżjonijiet. Dan ir-rapport injora dan kollu, bħal pereżempju, il-Kumitat tal-Għażla tal-Ġudikanti fejn ċertament fl-għażla tal-ġudikanti il-PM naqqas mid-diskrezzjoni tiegħu; 2. Ir-rapport jgħid li l-Maġistrati meta jkunu qed jaqdu l-funzjoni ta’ Maġistrati Inkwirenti huma m’għandhomx l-indipendenza u l-imparzjalità meħtieġa sabiex huma jaqdu l-funzjonijiet tagħhom. Dan ċertament mhuwiex minnu. Dan Omtzigt qed imur kontra storja ta’ ġudikanti f ’pajjiżna, anke taħt amministrazzjonijiet tal-PN, li dejjem qdew dmirhom tajjeb mingħajr indħil. Malta għandha sistema ġudizzjarja li wieħed għandu sabiex jiftaħar biha fejn il-poplu tagħna jirrikorri għall-qrati tagħ-

na u jieħu l-ħaqq fi żmien raġjonevoli; 3. Il-‘brief ’ li jingħata l-PACE Committee li huwa Kumitat tal-Kunsill tal-Ewropa għandu parametri ċari. Dak li għamel dan id-Deputat Olandiż hu li eżorbita dan il-‘brief ’ u tkellem fuq dak li ried jitkellem hu jew fuq dan li temgħuh sabiex igħid. Dan għandu jiġi ċċensurat mill-istess Kunsill tal-Ewropa; 4. Ir-rapport jikkritika wkoll li f ’Malta għadhom ma nqabdux dak li r-rapport isejjaħ “masterminds” tal-qtil tal-ġurnalista Caruana Galizia. Tajjeb li jingħad li l-Gvern fi żmien rekord u bl-għajnuna t’esperti barranin ittellgħu tliet persuni l-Qorti u għaddejja kumpilazzjoni b’ċertu ritmu. Il-proċess iħares il-jeddijiet proċedurali ta’ kulħadd, hekk kif għandu jkun. Tajjeb li jingħad li l-istess Inkjesta Maġisterjali baqgħet miftuħa anke wara li tressqu dawn it-tliet persuni u dana sabiex ikomplu għaddejja l-investigazzjonijiet; 5. Ir-rapport isemmi wkoll li fl-Inkjesta Egrant, il-Maġistrat Inkwirenti ma kienx qed igawdi imparzjalità u indipendenza. Din

hija ħrafa u dan għaliex kulħadd jaf li l-Gvern ta r-riżorsi kollha liill-Maġistrat (illum Imħallef) Dr. A. Bugeja sabiex ikun jista’ jaħdem fis-serenità u mingħajr l-ebda ndħil. Il-konklużjonijiet tal-Inkjesta juru biċ-ċar dan u ma tħalla l-ebda dubju dwar l-innoċenza assoluta tal-PM u tal-familja tiegħu; 6. Omtzigt isemmi wkoll li dwar dan il-qtil għandu jkun hemm minnufih Inkjesta Pubblika u li l-Gvern qed jirrifjuta li jwettaq dan. Dan ċertament mhux minnu.

Dan għaliex il-Gvern fuq il-parir tal-Avukat Ġenerali qed isostni li mhux il-waqt li jsir dan. Dan għaliex bħalissa hemm inkjesta oħra għaddejja u għalhekk huwa prematur għax l-Inkjesta Pubblika tista’ ttellef il-proċeduri li hemm pendenti. Il-Gvern għalhekk qatt ma qal le, però, irid jara meta jista’ jkun l-aħjar żmien li jsir dan skont il-liġi.

Għalhekk aħna m’għandniex niddejqu li nsemmu dawn ir-rapporti u nuru biċ-ċar fejn dawn huma żbaljati u fejn huma intiżi sabiex jagħmlu ħsara ċara lil pajjiżna. Aħna m’għandniex nippermettu dan u għandna nieqfu

lil nies bħal Simon Busuttil, Jason Azzopardi, David Casa u oħrajn li qed iwettqu dan mingħajr ebda sens ta’ mistħija. Il-ħsara barra minn pajjiżna tfisser periklu għall-investiment f ’pajjiżna u l-eluf t’impjiegi eżistenti. Għalhekk għandna nkunu iebsa dwar dan kemm f ’pajjiżna u kemm barra minn xtutna għaliex Malta l-ewwel u qabel kollox!

Illi għalhekk aħna m’għandniex niddejqu li nsemmu dawn ir-rapporti u nuru biċ-ċar fejn dawn huma żbaljati u fejn huma intiżi sabiex jagħmlu ħsara ċara lil pajjiżna

STAĠUN ĠDID GĦALL-EWROPA

Josianne Cutajar Membru Parlamentari Ewropew

Wara l-vot ta’ fiduċja tagħkom waqt l-elezzjonijiet li għaddew, il-preparamenti issa għaddejjin bla waqfien biex mit-tieni jum ta’ Lulju, jiftaħ il-Parlament Ewropew għal-leġiżlatura li jmiss.

Tiftakruha l-ewwel ġimgħa tal-iskola wara l-vaganzi tas-sajf? Bħalissa dik hi l-atmosfera fi Brussell, hekk kif aħna l-Membri Parlamentari Ewropej il-ġodda qegħdin insibu saqajna fil-Parlament, norjentaw ruħna mas-sistema Ewropea, nistudjaw id-diversi kumitati li għandna nipparteċipaw fihom, u ningħaqdu mal-gruppi politiċi

rispettivi tagħna.

Kif wieħed jista’ jimmaġina, bħalissa qiegħda niffoka l-enerġija kollha tiegħi biex, flimkien ma’ sħabi fid-delegazzjoni Maltija, inqiegħed is-sisien tal-ħidma tiegħi għal Malta u Għawdex f ’dawn ilħames snin li ġejjin.

Kienu ħafna dawk li staqsewni fuq xiex ser inkun qed naħdem fil-Parlament Ewropew. Fil-verità, il-pjan tiegħi ili li żvelajtu – waqt il-kampanja elettorali stess!

Dakinhar li ddeċidejt li nitfa’ ismi għall-kandidatura, iddeċidejt ukoll li ridt kampanja bbażata fuq il-prinċipji soċjali li dejjem ħaddant. Ridt kampanja li tinforma u li tqajjem dibattitu fuq kwistjonijiet importanti għas-soċjetà tagħna. U hekk għamilt. Il-kampanja tagħna kienet waħda mannies, għan-nies. Man-nies, għaliex l-ewwel nett smajna l-ideat u t-tħassib tagħkom; u għan-nies, għax ipproponejna miżuri li jtaffu d-diffikultajiet tal-ħajja, u jtejbu l-kwalità tal-għajxien tagħna lkoll.

Min kien qed isegwi l-kampanja, allura, diġà jaf fuq xiex ser inkun qed naħdem fil-Parlament Ewropew.

L-ewwel u qabel kollox, ser inkun qed nagħmel l-almu tiegħi biex l-Ewropa tibda staġun ġdid; u dan billi terġa’ tkun viċin in-nies li wara kollox huma l-pilastri ta’ dan il-kontinent. Irrid nara Ewropa li tinżel fit-toroq u li tiddjaloga ma’ kull ċittadin, hu min hu, biex b’hekk, il-liġijiet u politiki li naħdmu fuqhom fil-Parlament Ewropew jirriflettu direttament il-bżonnijiet tan-nies.

Bħalma l-politika tiegħi dejjem kienet tagħmel dan fil-kuntest lokali, l-istess messaġġ irrid inwassal fl-Ewropa: dak li aħna l-politiċi qegħdin hemm biex inservu, u biex intejbu l-ħajja ta’ kull individwu.

Aħna l-Maltin diġà qed ingawdu l-frott ta’ din it-tip ta’ politika. Gvern Laburista dejjem ħadem b’Malta f ’qalbu, u għalhekk wasalna fejn qegħdin illum.

L-Ewropa għandha bżonn l-istess doża ta’ enerġija u entużjażmu għan-nies li għandu l-Gvern tagħna. Għalhekk ħassejt is-sejħa sabiex inwassal dan l-ispirtu fil-qalba tal-Ewropa.

Fl-Ewropa, bħalissa qed naraw ħafna taqlib. Il-lemin estrem

qiegħed jerġa’ jgħolli rasu, u l-livell tal-għajxien qiegħed jonqos f ’bosta reġjuni. Għalhekk l-Ewropa għandha bżonn staġun ġdid. Għandha bżonn tiġġedded bħal ma qiegħed jiġġedded pajjiżna. Għandha bżonn tiftakar fl-aspirazzjonijiet Ewropej li tant snin ilu għaqdu kontinent mifni bi gwerer kiefra.

Il-missjoni tiegħi allura ser tkun li kull fejn nista’, inqarreb lill-istituzzjonijiet Ewropej viċin ta’ dawk li jirrappreżentaw.

Dan se nagħmlu permezz tal-ħidma tiegħi fuq il-qasam tal-ugwaljanza, per eżempju, billi nara li l-inizjattivi Ewropej jagħtu kont tal-ħtieġa ta’ regolamenti li jeqirdu d-diskriminazzjoni kull fejn tinsab. Se nagħmlu permezz tal-ħidma tiegħi fil-qasam tat-trasport u t-turiżmu, billi nenfasizza l-bżonn ta’ viżjoni fit-tul, li taħseb għal infrastruttura moderna u ekoloġika, u alternattivi moderni u sostenibbli fil-qasam turistiku, li jgħinu pajjiżi żgħar bħal tagħna.

Se nagħmlu fil-qasam tal-impjieg, billi nkun tarka tal-ħaddiem, u billi nsemma’ leħen min qiegħed jaħdem f ’kundizzjonijiet li jtellfu-

lu d-dinjità u s-sigurtà tiegħu.

Il-poplu Malti u Għawdxi ħaqqu Ewropa suċċess; ħaqqu rappreżentanti li, hekk kif jagħmel ilGvern Malti, jisimgħu u jaħdmu favur kull ċittadin. Ħaqqhom, fi ftit kliem, min jaħdem bil-Maltin, bl-Għawdxin u bl-Ewropej f ’qalbu.

Gvern Laburista dejjem ħadem b’Malta f’qalbu, u għalhekk wasalna fejn qegħdin illum.

L-Ewropa għandha bżonn l-istess doża ta’ enerġija u entużjażmu għan-nies li għandu l-Gvern tagħna

19

23.06.2019

kullhadd.ċom

FUQ L-AĠENDA

Alex Agius Saliba Membru Parlamentari Ewropew

Wieħed jista’ jgħid li x-xhur li ġejjin se jkunu fost l-aktar eċitanti u importanti fil-kalendarju tal-Unjoni Ewropea għal dawn il-ħames snin li ġejjin. Dan għaliex dawn l-ewwel sitt xhur fiċ-ċiklu leġiżlattiv tal-Parlament Ewropew ser ikunu kkaratterizzati minn numru ta’ deċiżjonijiet importanti li se jiddeterminaw l-operat u fl-aħħar millaħħar is-suċċess tal-Unjoni fit-terminu ta’ bejn l-2019 u s-sena 2024.

Fuq nett ta’ din l-aġenda nsibu l-ħatriet tal-mexxejja tal-Istituzzjonijiet, fosthom dik tal-President tal-Kunsill Ewropew, tar-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni Ewropea, u ta’ karigi għolja fit-tmexxija tal-Bank Ċentrali Ewropew. Iżda l-aktar importanti u l-aktar li tiġbed attenzjoni fuqha hija l-ħatra tal-President tal-Kummissjoni Ewropea u dawk tal-Kummissarji li se jiġu nnominati minn kull pajjiż.

Il-proċess formali tal-għażla u l-ħatra tal-President jibda bin-nomina tal-Kunsill Ewropew li mbagħad jiġi approvat mill-Parlament Ewropew permezz ta’ votazzjoni fix-xahar ta’ Lulju. Fil-ħarifa jibda wkoll il-proċess biex jintgħażlu u jiġu maħtura l-Kummissarji li jiġu nnominati mill-Istati Membri, u jiġu approvati mill-Kunsill u mill-Parlament Ewropew.

Dan il-proċess tal-ħatra tal-Kummissjoni qiegħed dejjem iqanqal iżjed interess, l-aktar minħabba l-fatt li l-Parlament Ewropew, bħala istituzzjoni, qiegħed dejjem jipprova jieħu sehem aktar attiv f ’din l-għażla permezz tal-proċess imlaqqam bħala Spitzenkandidaten. Dan il-proċess huwa wieħed informali u li m’għandu l-ebda bażi legali għaliex skont it-Trattat l-għażla tal-Kummissjoni Ewropea tibqa’ l-prerogattiva tal-Kunsill Ewropew. Però, minkejja hekk, dan il-ftehim informali kiber fil-popolarità, l-aktar minħabba l-influwenza u l-pubbliċità li jingħata mill-midja. Ftit xhur ilu rajna kif qabel l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew kull partit politiku Ewropew innomina kandidat u poġġieh bħala l-wiċċ tal-kampanja tiegħu bil-ħsieb li l-familja politika li ġġib l-iżjed voti jkollha aktar saħħa biex il-kandidat tagħha jinħatar bħala President tal-Kummissjoni Ewropea.

Madanakollu, f ’dan is-sett ta’ elezzjonijiet rajna fenomenu li kompla jitfa’ dubju fuq il-validità ta’ dan ilproċess. Filwaqt li huwa veru li l-Partit Popolari Ewropew kiseb l-akbar

ammont ta’ siġġijiet, segwit mill-Partit tas-Soċjalisti u d-Demokratiċi, huwa ċar ukoll li d-distakk bejn il-partiti u fl-aħħar mill-aħħar is-saħħa politika tal-Popolari naqsu tant li ma jistax jingħad li għandhom xi dritt li jirbħu t-tmexxija tal-Kummissjoni.

Għall-ewwel darba fl-istorja politika tal-Unjoni Ewropea, il-Popolari u s-Soċjalisti m’għandhomx biżżejjed siġġijiet sabiex jiffurmaw dik li tissejjaħ il-Grand Coalition tradizzjonali. Għaldaqstant, il-Partit tal-Ħodor u dak tal-Liberali fost l-oħrajn se jkunu ferm aktar importanti u se jingħataw aktar saħħa f ’dan il-proċess għaliex probabilment se jkunu parti mill-koalizzjoni tal-maġġoranza fil-Parlament.

Apparti dan il-proċess insibu wkoll diversi punti oħra t’importanza fuq l-aġenda tal-Unjoni f ’dawn is-sitt xhur. Fost dawn hemm il-konklużjoni tal-ftehim fuq il-Qafas Finanzjarju Pluriennali, li issa ilu fuq l-aġenda tal-Unjoni għal aktar minn sena u li minħabba hekk issa jibdew isiru sforzi akbar sabiex jintlaħaq qbil mill-aktar fis. Fl-aħħar mill-aħħar, il-qbil li jintlaħaq fil-Kunsill Ewropew se jkun qiegħed jiġi mressaq quddiem il-Parlamentari Ewropej għall-approvazzjoni tagħhom ukoll. Ma rridux ninsew ukoll li f ’dawn ix-xhur l-Unjoni se tibda tħoss l-effett tal-hekk imsejħa Aġenda Strateġika li ġiet adottata din il-ġimgħa mill-Kunsill Ewropew, u li l-għan tagħha hu li tingħata direzzjoni politika ġdida bbażata fuq numru ta’ prijoritajiet identifikati mill-mexxejja tal-Istati Membri.

Għaldaqstant, inħares ’il quddiem għal dawn ix-xhur impenjattivi li għandna quddiemna li se jwassluna sabiex nieħdu wħud mill-aktar deċiżjonijiet importanti li se jaffettwaw il-futur tal-Unjoni u fl-aħħar mill-aħħar, il-futur tagħna ċ-ċittadini Ewropej.

Dan il-proċess talħatra tal-Kummissjoni qiegħed dejjem iqanqal iżjed interess, l-aktar minħabba l-fatt li l-Parlament Ewropew bħala istituzzjoni, qiegħed dejjem jipprova jieħu sehem aktar attiv f’din l-għażla permezz tal-proċess imlaqqam bħala Spitzenkandidaten

Mid-Djarju ta’

Nażju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 6 ta’ Ġunju Xi dwejjaq ta’ ġurnata, man! Il-ħin kollu fuq ixxwiek nistenna xi aħbar dwar x’se jagħmel il-Kap Adrian Delia. Lil sieħbi fl-istamperija dejjaqtlu għajnu nċempillu biex nara semax xi ħaġa, imma kull darba beda jgħidli li ma kellu ħjiel ta’ xejn. Domt imqajjem sas-sagħtejn ta’ filgħodu għax dak il-ħin kien jagħlaq l-ultimatum li Simon Busuttil u sħabu taw lil Adrian Delia biex iwarrab. Ikolli ngħid li ladarba ma smajt xejn, se jiġi jaqa’ u jqum minnhom u mill-ultimatum li tawh.

U jagħmel sew, man! Min jaħsbu li huma dawn li jridu jiddettaw kollox fil-partit tagħna. B’mod jew ieħor ikollhom jaċċettaw li l-Kap tagħna huwa Adrian Delia, u ħadd iżjed.

Il-Ġimgħa, 14 ta’ Ġunju Ġurnata agħar minn oħra.

Nistenna, nistenna, nistenna, imma l-ebda aħbar mhi tasalli. Milli jidher il-Kap Adrian Delia kollox għalih qiegħed iżomm u mhu jafda lil ħadd. Ma nagħtihx tort għax skont sieħbi fl-istamperija anke sħabu fil-Grupp Parlamentari qagħdu lura milli jiddefenduh u kienu biss Carm Mifsud Bonnici u Edwin Vassallo li ħarġu għonqhom għalih.

Il-bqija baqgħu fommhom sieket. Iżda barra l-Grupp Parlamentari, il-Kap Adrian Delia għadu jgawdi appoġġ kbir tant li matul l-aħħar lejl tgħidx kemm twaħħlu kartelluni favur tiegħu mal-każini tagħna.

Li kont naf, jien ukoll kont noħroġ inwaħħal.

Is-Sibt, 15 ta’ Ġunju Fl-aħħar! Illum ingħatajt ħjiel dwar x’se tkun id-deċiżjoni tal-Kap Adrian Delia. Jidher ċar li lil Simon Busuttil u lil sħabu se jkun qiegħed jgħidilhom “nini nini nirriżenja”. Tant m’għandux ħsieb jirriżenja

li llum ta bidu għal sensiela ta’ laqgħat mat-tesserati tal-partit biex jiddiskuti l-futur tal-partit glorjuż tagħna. U skont ma ntqal fl-aħbarijiet tal-istazzjon tagħna, dawn il-laqgħat se jkomplu matul is-sajf kollu. Ċara daqs il-kristall, man! Ladarba se jkompli b’dawn il-laqgħat tul is-sajf kollu, il-Kap Adrian Delia m’għandu l-ebda ħsieb li jwarrab. Kap kuraġġuż għandna għax mhux jibża’ mit-theddid ta’ Simon Busuttil u ta’ sħabu!

Il-Ħadd, 16 ta’ Ġunju Jaqlihom f ’żejthom jew b’żejthom, għax ma nafx kif kienet tgħidha eżattament in-nanna. Min jaf kif qamu dalgħodu dawk li jappoġġjaw lil Simon Busuttil u waħħlu widnejhom mar-radju biex jaraw x’kien se jgħid il-Kap Adrian Delia dwar il-futur tiegħu, fiddawl tal-ultimatum li tawh.

Imma r-raġel intelliġenti mhux ftit, u llum ma fetaħx ħalqu, anke jekk nhar ta’ Ħadd issoltu dejjem ikollu xi intervista fuq ir-radju, ladarba issa waqfu l-attivitajiet tal-Ħadd filgħodu.

Ma paxxihomx u ħalliehom fuq ix-xwiek, kif wara kollox ħalliena fuq ix-xwiek l-Għawdxi Chris Said li issa ilu ma nafx kemm-il ġranet li kien qalilna li se jikkonsidra l-pass li jmiss, imma dan il-pass baqa’ ma wasal qatt.

It-Tnejn, 17 ta’ Ġunju Le ħej! Allaħares naqtgħu qalbna kif donnu ġralu l-Viċi Kap Robert Arrigo milli jidher, fi tmiem illaqgħa tal-eżekuttiv li saret illejla. Dejjem skont ma qalli sieħbi li kien preżenti, Arrigo qal li “this is the end”.

U dan minħabba l-ġlied kbir li kien hemm waqt il-laqgħa. Huwa minnu li komplejna nitkissru, issa anke bir-riżenja ta’ Pierre Portelli, imma jien naqbel ma’ Pierre Portelli li issa għandna nesponu lil dawk

il-membri tal-Grupp Parlamentari tagħna li l-kilba għall-poter qiegħda twassalhom għalkollox. Aħna l-membri tal-partit għandna kull dritt inkunu nafu min huma u mhux inħalluhielhom lixxa qisu mhu qiegħed jiġri xejn!

It-Tlieta, 18 ta’ Ġunju Kelli raġun ngħid li din id-darba mhux se jċedilhom. Ħasbu li se jbeżżgħuh għax tawh ultimatum! Ma jafx li Adrian Delia huwa bniedem ta’ kuraġġ kbir u ma jibża’ minn ħadd u minn xejn. Li kieku ma kienx hekk, qatt ma kien jgħaddilu minn moħħu li jikkontesta biex eventwalment sar kap ta’ partit imfarrak u midjun b’ma nafx kemm-il miljun! Issa nistennew u naraw x’se jagħmlu dawk li tawh l-ultimatum, għax s’issa għadu ħadd ma qalilna x’se jkun ilpass li jmiss. U jkolli ngħid li lanqas huma ma jafu, issa aktar u aktar, għax il-Kap Adrian Delia ġabhom daharhom mal-ħajt u ma jafux kif se joħorġu minnha l-biċċa!

L-Erbgħa, 19 ta’ Ġunju Ikkalmat naqra s-sitwazzjoni ladarba ma kienx hemm laqgħat, u ladarba dawk li ħolmu bl-ultimatum lill-Kap Adrian Delia donnhom lanqas jafu xi jfisser ultimatum. U llum ġietna ftit tajba bil-Qorti meta l-istess Qorti ddeċidiet kontra l-proġett tadDB f ’Pembroke u kontra s-swimming pool tal-Ministru Ian Borg. Għalkemm ikolli nammetti li dawn iżżewġ sentenzi jġibu fix-xejn l-impressjoni li nippruvaw nagħtu aħna kontinwament li l-Qorti hija xi ġugarell f ’idejn il-Gvern u dejjem tiddeċiedi skont kif ikun irid l-istess Gvern. Insomma sħab Simon Busuttil, fosthom tar-Repubblika u tal-Occupy Justice, jew x’jgħidulhom, xorta l-istess ħaġa se jibqgħu jgħidu!

20

23.06.2019

kullhadd.com

ANZJANITÀ ATTIVA BL-ISPORT Għandu għal qalbu ħafna l-għawm speċjalment f’baħar miftuħ. Jogħġbu ħafna l-baħar illi huma mdawrin bih il-Gżejjer Maltin. Ilu jgħix Għawdex għal dawn l-aħħar 40 sena. Għandu 70 sena iżda minkejja kollox qatt ma jaqta’ qalbu.

Dan mhu ħadd ħlief Amand P.Veranneman illi twieled f’Knokke-Aan-Zee, West Vlaanderen fil-Belġju fl-1948.

Meta kien żgħir kien jipprattika l-għawm ġewwa l-Belġju u ħa sehem f ’diversi tlielaq ukoll. Amand iltaqa’ ma’ Michael Bongailas Għawdex u issa qegħdin Naf illi għandek imħabba kbira lejn l-għawm. Kif bdiet din l-imħabba lejn din id-dixxiplina?

jittrenjaw l-għawm flimkien.

Riċentement, Amand ipparteċipa f ’diversi tlielaq tal-għawm li kienu organizzati minn Birkirkara St. Joseph Sports Club. Fosthom ħa sehem fi tlielaq ta’ żewġ kilometri u erba’ kilometri, kif ukoll fl-isfida Gozo-Malta fuq distanza ta‘ 6.5km. Amand ġie l-ewwel wieħed fil-kategorija tiegħu u b’hekk rebaħ il-Masters D (65+).

Fix-xhur li għaddew ukoll, ħa sehem fl-għawma ta’ Swim Aid fejn flimkien ma’ għawwiema oħrajn qasmu minn

turuż u l-isfida togħġobni ħafna. mill-isbaħ u min bħali huwa dilMeta mbagħad ġejt għall-eww- ettant tal-baħar għandu xalata el darba Malta, għoġobni ħafna kbira x’jagħmel. l-baħar t’hawnhekk u mal-ewwel ħadt grazzja miegħu. Bla dubju li Naf ukoll illi int tgħix Kollox beda minn pajjiżi fil-Belġ- dawn il-gżejjer miżgħuda b’baħar fil-Gżira Għawdxija. Kif qed ju fejn kont immur nipprattika fil-pixxina li kien hemm fil-belt fejn twelidt. Hemmhekk kelli riżultati ferm sbieħ fejn bdejt Jien inħeġġeġ lil dawk l-anzjani ninduna li jien u l-għawm għandli għandhom ’il fuq minn 60 na relazzjoni speċjali. Iddeċidejt li nibda ngħum f ’ibħra oħrajn u sena u li għadhom jifilħu sabiex mhux darba jew tnejn illi sifirt f ’pajjiżi oħra sabiex nipprattika jipprattikaw l-għawm. Mhux bilfors aħjar l-isport tal-għawm. Kont f’kompetizzjoni iżda bħala forma ta’ infittex ħafna l-baħar miftuħ minħabba li jien bniedem avveneżerċizzju jew inkella żvog

Filfla għal Għar Lapsi. Il-flus li nġabru mid-donazzjonijiet marru għal tfal b’diżabilità.

Id-determinazzjoni tiegħu m’għandhiex limitu għax minkejja li għamel żmien partikolari fejn ma setax imur jgħum kien il-fundatur ta’ għaqda tal-isquash f’pajjiżna kif ukoll ħa ħsieb il-volleyball fil-gżira tat-tliet għoljiet.

Amand għandu ambizzjonijiet kbar minkejja li għandu 70 sena u bla dubju huwa ta’ ispirazzjoni għal diversi persuni li jixtiequ jibqgħu attivi matul ħajjithom.

tħossok u kemm ilek tgħix hemmhekk?

Iva, jien ngħix Għawdex u ili hawn għal dawn l-aħħar 40 sena. Ġejt hawnhekk fl-1980 u bilmod il-mod bdejt nambjenta ruħi għall-klima u l-kultura Maltija.

Darba fost l-oħrajn iddeċidejt illi ngħum mill-Marfa, qrib ilmoll taċ-Ċirkewwa, s’Għawdex u dan kollu rnexxieli nagħmlu f ’sagħtejn u 12-il minuta. Kif għedtlek aktar qabel, jien inħobb ħafna l-isfidi u ddeċidejt illi nagħmel din l-għawma waħdi. Niftakar illi dakinhar il-baħar kien xi ftit imqalleb iżda minkejja

kull ostaklu rnexxieli nagħmilha.

Minn hemm ’l hemm tista’ tgħid illi qatt ma ħarist lura tant illi kont immur kontinwament nitħarreġ u ngħum bejn Marsalforn u r-Ramla l-Ħamra. Darba minnhom waqt dan it-taħriġ ta’ kuljum iltqajt ma’ grupp mhux żgħir ta’ bram. Dakinhar il-baħar kien miżgħud bi bram ta’ kull għamla u b’xorti ħażina gidmuni aktar minn darba. Kelli kważi ġismi kollu gdim tal-bram u kien hemmhekk fejn iddeċidejt li nagħmel waqfa żgħira sakemm jgħaddili kompletament.

Kelli nagħmel madwar sentejn barra mill-ilma u m’hemmx

21

23.06.2019

kullhadd.com

xi ngħidu kien perjodu diffiċli suċċessi kbar huma wkoll Margħalija li bħal qisu kelli nissepara vic Mizzi u Phylisienne Mercieca li rrappreżentaw lil pajjiżna ruħi mill-baħar. fil-Greċja meta ġrew il-maratona f ’distanza twila.

Allura x’qgħadt tagħmel Huma qegħdin ukoll jieħdu f ’dawn l-24 xahar bla baħar? sehem fit-triathlon li tikkonsisti Ifhem, il-karattru tiegħi ma jti- f ’għawma f ’baħar miftuħ, dawra nix illi ma nagħmel xejn u ma bir-rota u finalment il-ġirja.

Dawn l-atleti huma xempju ta’ nipprattikax xi sport ieħor. Kien għalhekk illi f ’Għawdex intro- kemm it-triathlon huwa sport illi duċejt l-isquash illi sa qabel ma qed ikompli jevolvi fil-Gżejjer ġara dan kollu kien għadu mhux Maltin. daqshekk magħruf bi ftit plejers Int kellek xi operazzjonijiet illi kienu jilagħbuh.

Illum il-ġurnata jien il-President illi għamilt sabiex stajt terġa’ tal-Gozo Squash Association tipprattika dak li tħobb. Minn fejn qed inkompli nippromwovi fejn issib il-kuraġġ li tkompli dan l-isport aktar u aktar. Barra minkejja l-età li għandek? minn hekk, għamilt żmien ukoll bħala President tal-Gozo Volley- Iva, jien kelli operazzjoni maġġuri u anke żewġ interventi fl-irkopball Association.

Inħoss illi ma ħlejtx dawk pa. Dan kollu ma ħallinix nipis-sentejn li għamilt nieqes fil- prattika l-isport tal-ġiri, iżda kif baħar għax irnexxieli nagħmel xi taf sew, jien ma naqta’ qalbi qatt.

B’hekk iddeċidejt illi nħarreġ ħaġa utli li bbenefikaw minnha ħafna atleti żgħażagħ b’mod par- lil dawn l-atleti li semmejt aktar qabel fl-għawm f ’baħar miftuħ tikolari.

Wara li għaddew dawn l-24 xa- sabiex huma jkunu jistgħu jiksbu har, erġajt irritornajt nagħmel riżultati aħjar f ’waħda mill-avdak li nħobb, jiġifieri ngħum għal venimenti tat-triathlon.

Jien qed ngħum ma’ persuni distanzi twal f ’baħar miftuħ.

Inħoss illi għalkemm dalwaqt li huma madwar 40 sena iżgħar nagħlaq 70 sena, qed inkompli minni u din mhux taqtagħli qalbi, nagħti kontribut sabiex l-isport anzi tagħtini aktar kuraġġ sabiex f ’Għawdex ikompli jikber b’atle- inkompli għaddej.

Bla dubju li s-sodisfazzjon illi ti ferm promettenti u oħrajn ta’ nieħu meta nħarreġ lil dawn ċertu kalibru.

Nista’ nsemmi bħala eżemp- iż-żgħażagħ jixprunani sabiex ju lil Mike Bongailas illi huwa inkompli nipprattika l-għawm. atleta Għawdxi tat-triathlon u Min-naħa tiegħi jien ukoll bqajt li għandu talenti kbar f ’dan l-is- nieħu sehem f ’attivitajiet relatati port. Atleti oħra li qed iġibu mal-għawm fejn anke riċente-

Bħalma nafu l-isport iżommok ’il bogħod mill-alkoħol u anke mis-sigaretti li tant jagħmlu ħsara lil ġisimna. Għalhekk ipprattikaw l-isport ħalli tgħixu ħajja itwal u b’saħħitha!

Qumu minn hemm, oħorġu mid-dar u jekk ma tistgħux tgħumu tistgħu anke tagħmlu mixja ta’ nofs siegħa.

L-importanti li tiċċaqlaq

ment ħadt sehem fl-attività organizzata minn Birkirkara Sports Association li saret fil-bajja tas-Salina.

Barra minn hekk, kull sena nagħmel id-distanza bejn iżżewġ gżejjer fl-avveniment illi jsir f ’Awwissu, kif ukoll il-qasma bejn il-bajja ta’ Ħondoq u dik tar-Ramla l-Ħamra.

Riċentement għamilt ukoll l-għawma bejn Filfla u Għar Lapsi għax kienet xi ħaġa illi kienet ilha tberren f ’moħħi. Din l-għawma ta’ ħames kilometri li għamiltha f ’baħar li kien Forza ħamsa, kien fiha sfida kbira minħabba d-diffikultajiet illi sibt.

Dan kollu għamiltu bi skop ta’ karità sabiex niġbor il-flus għal Puttinu Cares u għall-persuni b’diżabilità.

Meta għamilt l-għawma bejn Malta u Għawdex wasalt fil-50

Board. Kellimni dwar din l-esperjenza.

Iva nista’ nikkonfermalek illi jien ninsab parti minn dan il-bord hekk kif il-Ministru t’Għawdex Justyne Caruana ħatritni bħala wieħed mir-rappreżentanti sabiex nagħti promozzjoni lill-isport f ’din il-gżira msejħa tat-tliet għoljiet.

Aktar minn hekk, jien responsabbli sabiex ngħin u norganizza attivitajiet sportivi għal dawk l-anzjani ’l fuq minn 60 sena.

Nixtieqek tgħaddili messaġġ lil dawk l-anzjani li jixtiequ jkomplu jkunu attivi post minn 134 għawwiem filwaqt f ’ħajjithom. illi wasalt fl-ewwel post fil-kategorija tiegħi ta’ atleti ’l fuq minn Jien inħeġġeġ lil dawk l-anzjani li 65 sena. għandhom ’il fuq minn 60 sena u li għadhom jifilħu sabiex jipKif tiddeskrivih dan l-isport prattikaw l-għawm. Mhux bilfors tal-għawm f ’baħar miftuħ? f ’kompetizzjoni iżda bħala forma ta’ eżerċizzju jew inkella żvog.

Jien niddeskrivih b’aġġettiv Ngħidilhom illi qatt mhu tard wieħed; sport fantastiku. Hija biex tibda tgħum u ftakru li meta dixxiplina li żżommok b’saħħtek tagħmlu dan kollu vantaġġi jista’ u attiv. Apparti minn hekk hemm jkollkom u mhux żvantaġġi.

Bħalma nafu l-isport iżommok ħafna benefiċċji meta tgħum f ’baħar mielaħ għax dan huwa ’il bogħod mill-alkoħol u anke mis-sigaretti li tant jagħmlu ħsara tajjeb għall-ġilda.

Meta int tagħmel dan l-isport lil ġisimna.

Għalhekk, ipprattikaw l-isregolarment għal tul ta’ żmien port ħalli tgħixu ħajja itwal u tikseb forma fiżika perfetta. b’saħħitha!

Qumu minn hemm, oħorġu Int qed tkun wieħed minn mid-dar u jekk ma tistgħux tgħudawk illi qed tippromwovi mu tistgħu anke tagħmlu mixja l-isport kontinwament ta’ nofs siegħa. L-importanti illi tant illi għandek rwol ferm tiċċaqlaq. importanti fil-Gozo Sport

22

23.06.2019

kullhadd.com

KARRIERA TA’ SUĊĊESS LI SE TINTEMM FI TMIEM IS-SENA

Renato Micallef - kantant li m’għandu bżonn tal-ebda introduzzjoni fix-xena mużikali ġewwa pajjiżna u li qed jaħseb biex permezz ta’ kunċert flAwstralja lejlet l-ewwel tas-sena jirtira mix-xena waqt li sa minn matul is-sena d-dieħla jżomm xi impenji żgħar relatati mal-qasam tiegħu.

Kif bdiet l-imħabba tiegħek lejn il-kant?

Kollox beda bis-saħħa t’oħti.

Missieri kien ikanta u jdoqq filwaqt li anke oħti kienet involuta fil-qasam mużikali. Għalhekk kienet xi ħaġa naturali li dħalt jien ukoll f ’dan il-qasam.

Minn dak iż-żmien ’l hawn għaddew ħafna snin. Kif rajtha li nbidlet ix-xena mużikali?

kienet taħsibha differenti millum il-ġurnata. Ma kienx hemm għażla u għalhekk dan kien l-uniku sors ta’ xandir li kien hawn f ’Malta.

Illum li ninsabu f ’din l-era, l-għażla mhux talli kibret iżda splodiet. Bl-internet l-affarijiet saru ferm u ferm differenti u tista’ tagħżel il-mużika li tixtieq int.

Ewropew. Kelli kompetizzjoni kbira minn diversi kantanti fosthom Mary Spiteri u l-Greenfields. Iżda fl-aħħar mill-aħħar il-ġudikanti ħadu grazzja miegħi!

Int dejjem għext bil-mużika?

Iva iżda nista’ ngħidlek li mhux faċli. Dejjem irsistejt sabiex ilvuċi tiegħi tibqa’ sabiħa iżda fuq kollox li tajt l-aqwa tiegħi kull fejn mort. Issa sfortunatament l-affarijiet huma differenti. Kull min jiftaħ ħalqu f ’daqqa waħda sar kantant. U għalhekk li ċerti lukandi u klabbs qed imorru għal xi ħaġa rħisa għalkemm mhux qed jieħdu kwalità. Għax jafu li kantanti bravi jitolbu iktar flus. Ma rridx ngħid li m’hawnx talenti. Altru minn hekk.

Fi żmieni kien hemm kantanti li bdew mix-xejn iżda saru stabbiliti bħal Enzo Guzman, Mary Rose Mallia u Carmen Scerri fost l-oħrajn. Illum il-ġurnata differenti. Dawn il-kantanti żgħażagħ għandhom il-vantaġġ li jirrekordjaw leħinhom u jirfinaw kollox. Aħna ġieli kien ikollna mmorru barra minn Malta biex nirrekordjaw kanzunetta u nista’ ngħidlek li xejn ma kienet faċli.

Kellimni dwar l-esperjenza li kellek lura għas-sena 1975 meta int irrappreżentajt lil Malta fil-Eurovision Song Inbidlet ħafna u ħafna. Dak Contest. iż-żmien kulma kien hawn kien biss stazzjon tat-televix- Ngħidlek il-verità qatt ma stenin wieħed li kien Xandir Malta nejt li kelli ċ-ċans nikkompeti u ieħor tar-radju li kien Radju f ’dan l-avveniment tant imMalta. Kien żmien fejn in-nies portanti fil-qasam mużikali Bla dubju li d-dramm

mużikali Ġensna hu kkunsidrat bħala l-iktar wieħed prestiġjuż li int ħadt sehem fih. X’fisser għalik?

Il-kantant Malti huwa apprezzat.

Tant hu hekk li jiġu nies biex jieħdu ritratt miegħek. Tħossok tieħu pjaċir u tkun sodisfatt.

Li nista’ ngħidlek hu li kont onorat li ħadt sehem f ’dan iddramm mużikali. Irnexxielna nirrakkuntaw l-istorja ta’ Malta permezz tal-kant. Kellna atturi u kantanti bravi li ħadu sehem fiha fosthom Bayzo, Mary Rose Mallia, Mary Spiteri u Josie Coppini. Qatt m’għaddielna minn moħħna li konna ser niksbu dan is-suċċess. Għalkemm għadda ħafna żmien, Ġensna għadhom iriduh u naħseb minn dak iżżmien ’l hawn għamilnieh xi 60 darba.

Aħna dejjem narawk bħala bniedem ferħan u bid-daħka fuq fommok. Iżda ġieli jkollok xi mument diffiċli?

Int għandek ħbiberija speċjali ma’ Mary Rose Mallia u Mary Spiteri hux hekk?

Inqis lil Mary Rose u lil Mary bħala ħbieb speċjali għalija. Ħafna kienu jgħiduli li qishom l-għarajjes tiegħi. Li hu żgur hu li rrekordjajt ħafna kanzunetti magħhom u għadhom s’issa jfissru ħafna għalija.

Il-kantant Malti kemm hu apprezzat?

Iva bħal kulħadd. Madankollu, jien nipprova nkun pożittiv filħajja. Issa għandi 67 sena u f ’qalbi ngħid issa billi ngerger ser nieħu xi ħaġa? Għalhekk nipprova nieħu pjaċir f ’kollox. Isewduli qalbi ċerti inċidenti tat-traffiku li jkunu fatali bħal dak li ġara ftit tal-ġimgħat ilu meta tfajla Ġermaniża mietet. Jien inħoss ħafna għal dawn it-tip ta’ nies u mhux ser nistħi ngħid li anke nibki.

U għalhekk nippreferi nqalleb l-istazzjon milli nisma’ aħbarijiet traġiċi.

Int tkanta f ’xi lukandi fejn ikun hemm it-turisti. Kemm tippromwovi lil pajjiżna?

Jien nieħu pjaċir mat-turisti. Sentejn ilu kont ġo lukanda f ’Buġibba u wara li spiċċajt il-wirja tiegħi, ġie fuqi ġuvni ta’ xi 20 sena u staqsieni jekk jien kontx l-istess Renato li ħadt seh-

23

23.06.2019

kullhadd.com

em fil-Eurovision ta’ xi 44 sena festival? ilu. Dan qalli li hu segwaċi tiegħi u li kien onorat li kellu ċ-ċans Jiddispjaċini ngħid iżda jien m’għoġobnix dan il-metojiltaqa’ miegħi. du. X’ser isir mill-kompożituri Maltin? Dawn jikkomponu Ġieli tkantalhom xi mużika mill-isbaħ. Wasal iżkanzunetti bil-Malti? żmien ukoll li nagħmlu l-kanzuIva mela. Anzi jkunu huma li netta tagħna bil-lingwa Maltija u jitolbuhomli. Jiddispjaċini li ma mhux bl-Ingliż. Jekk tħares lejn tantx għandi diski Maltin. Għan- gruppi bħat-Travellers u Xarulu di taħlita fir-repetorju mużikali dawn kellhom suċċess enormi. tiegħi bil-lingwa Spanjola, Tal- Allura għaliex ma nippruvawx? jana u Ingliża. B’hekk tkun qed Tara li hemm talent tolqot il-gosti ta’ diversi nies. żagħżugħ li tiela’ f ’Malta?

Int ilek snin twal tkanta filIva, kif għedtlek hawn erba’ lukandi. Taqbel li t-turiżmu kantanti tal-ġenn. Dawn l-istess jinsab fl-aħjar tiegħu? kantanti żgħażagħ japprezzaw Fis-snin sebgħin konna fl-aqwa ferm lilna l-veterani. Fil-fatt, tagħna u dak iż-żmien it-turiżmu m’ilux kien hemm dwett bejn litteralment sploda. Illum il-ġur- Mary Rose Mallia u Amber. nata ninsabu fl-istess sitwazzjoni. Meta smajthom stajt ninduna li M’għadx fadal xhur li ma jkunx t-tnejn li huma għandhom żewġt hawn it-turiżmu. It-turist sar jiġi ilħna mill-aqwa. M’ilux ġie fuqi matul is-sena kollha. M’ilux kelli ġuvnott bl-isem ta’ Sebastian attività u l-lukanda kienet ippa- Calleja li qalli sabiex nagħmlu kkjata. Meta ridt noqgħod lejl diska ġdida flimkien. Irrekordhemmhekk sabu diffikultà kbi- jajnieha u ħriġnieha fuq vidjow. ra biex ituni kamra minħabba li Kellna madwar 16,000 like għal dan il-vidjow. Tieħu pjaċir meta kienu kollha mimlija. kantanti żgħażagħ ikantaw ma’ oħrajn stabbiliti. Ġieli kellek iċ-ċans tgħix barra minn Malta?

Liema huma l-iktar Bdejt hawn Malta iżda ta’ 16-il kanzunetti li n-nies ifittxu sena kont diġà Londra. Nifta- mir-repertorju tiegħek? kar li kont ma’ koppja Lhudija u tellgħuni l-Ingilterra. Kont L-iktar li jfittxu huma n-Norma dhert fuq stazzjon tat-televixin u l-Ave Maria.

Ingliż fil-programm tal-ġurnalist Nimmaġina li la tkanta l-Ave famuż David Frost.

Maria, tkun mistieden għal Ġieli għaddietlek minn rasek ħafna tiġijiet? li tmur tgħix għalkollox barra Iva jkolli ħafna quddisiet tat-tiġiminn Malta? jiet. Din is-sena għandi bħal snin Għall-bidu iva iżda wara sente- oħra iżda qed naħseb biex nibda jn u nofs ridt nerġa’ niġi lura nnaqqas bil-mod għax narahom f ’pajjiżi. Hawn Malta saru jafuni responsabbiltà kbira. Ma rridx u b’hekk bdejt nibni l-popolarità inkun marbut. tiegħi.

Taħseb li bniedem jista’ Taħseb li ċ-ċokon ta’ pajjiżna jitwieled kantant? jista’ jkun ta’ detriment Iva, hekk nemmen jien. Fiżgħall-progress tal-kantanti? żmien meta bdejt inkanta jien Le ma tagħmilx differenza. Kell- ma kienx hawn għalliema u xorta na u għad għandna kantanti ta’ konna nkantaw. Kif għedtlek akċertu livell. Fil-passat kien hawn tar qabel trid tkun int li tagħmel Mary Rose Mallia, Mary Spiteri ħiltek sabiex tasal fejn tixtieq. u ħafna oħrajn. Illum hawn Chi- Għalhekk nemmen li bniedem ara u Ira Losco. Il-problema hi jitwieled bit-talent tal-kant bħalli l-Eurovision Song Contest ma ma ħaddieħor jitwieled ikun jaf baqax l-istess. Sa tmiem is-snin jiżfen, jilgħab il-futbol u jkun disgħin kien għad hemm biss artist. ċerti pajjiżi jieħdu sehem iżda kif daħlu dawn il-pajjiżi bħas-Slo- Kif tiddeskrivi lill-Prim vakkja, is-Slovenja, il-Maċedonja Ministru Dr Joseph Muscat? u oħrajn xejn ma baqa’ l-istess.

Illum spiċċat ukoll l-orkestra Dr Joseph Muscat huwa persuu qed jintuża l-playback. Illum na unika. Inqisu bħala statista il-ġurnata ma narahx. Nara biss u jogħġobni ħafna bl-istil li bih l-interpretazzjoni Maltija u xejn imexxi. Jien iqisu bħala ħabib u aktar. bejnietna ngħajjatlu Joseph. Niftakru meta kien għadu jaħdem Taqbel mal-format li sar mal-istazzjon ONE u qatt ma din is-sena fejn il-kantanta kont nistenna dan l-għerf li rebbieħa tintgħażel minn X għandu. Għalhekk hawn din Factor u mhux permezz ta’ l-għira kollha għalih għax huwa

mexxej kapaċi ferm. Aħna kollha nixtiquh jibqa’ bħala Mexxej Laburista fil-futur iżda wara kollox hu jaf x’inhu l-aħjar għalih u għall-familja tiegħu.

U lil Dom Mintoff ?

Bl-Ingliż hemm frażi li tgħid “The one and only”. Dom Mintoff kien bniedem uniku. Hu għandu post speċjali f ’qalbi. Ħafna jsaqsuni min kien l-aħjar jekk hux Mintoff jew Muscat. Jien ma nistax ngħid min kien l-aħjar għalija għax it-tnejn tajbin u diffiċli jkun hawn bħalhom.

Kif tarah il-futur tiegħek?

Qed naħseb li fi tmiem din is-sena nirtira bil-kwiet iżda mhux kompletament. Ser inkun qed nagħti kunċert fl-Awstralja lejlet l-ewwel tas-sena u bil-mod il-mod nibda naqta’ mill-kant fil-lukandi. Ma nixtieqx naqta’ ir-radju għalkemm ser nibda nieqaf bil-mod mit-televixin.

Beħsiebni jkolli aktar ħin għalija nnifsi.

Nixtieqek tgħaddi l-aħħar messaġġ lil dawk kollha li huma mħajrin jaqbdu karriera fil-mużika.

Jien ngħidilhom biex ma jaqtgħu qalbhom qatt u jkunu onesti magħhom infushom. Jekk tajjeb biex tkanta int għandek don.

Issa kulma jonqos hu li tħaddem dan l-istess talent.

24

23.06.2019

kullhadd.com

TRANSPORT MALTA BI FFIRMAR TA’ QBIL Aktar kmieni din il-ġimgħa Transport Malta ffirmat Memorandum of Understanding mal-Awtorità tas-sistemi tal-port fl-ibħra tal-Lvant ta’ Sqallija. L-għan tal-ftehim iffirmat huwa li tissaħħaħ ir-relazzjoni bejn iż-żewġ partijiet, peress li huma t-tnejn responsabbli mill-portijiet rispettivi tagħhom.

L-iskop aħħari huwa li jkunu provduti servizzi u faċilitajiet siguri u effiċjenti, li l-awtoritajiet jibqgħu relevanti quddiem l-isfidi teknoloġiċi u l-bidliet li jridu l-konsumaturi, li jkollna portijiet li jkunu innovattivi u aktar customer-oriented, li jsaħħu l-pożizzjoni tagħhom fis-swieq internazzjonali u li jkunu żviluppati inizjattivi ambjentali vis-a-vis l-obligazzjonijiet li għandna fir-rigward tat-tibdil fil-klima. Permezz ta’ dan il-ftehim il-partijiet se jkunu qed jikkoperaw u jaqsmu r-riżorsi biex jilħqu dawn l-għanijiet imsemmija.

Min-naħa tiegħu ċ-Ċermen u Kap Eżekuttiv ta’ Transport Malta, is-Sur Joseph Bugeja, qal li wara xhur ta’ diskussjoni u ħidma, dan huwa pass pożittiv li permezz tiegħu ż-żewġ awtoritajiet se jkunu qed ikabbru l-għarfien tagħhom biex itejbu l-operat f ’dawn l-oqsma.

Dan il-ftehim huwa validu għal tliet snin.

Preżenti għall-iffirmar kien hemm iċ-Ċermen u Kap Eżekuttiv is-Sur Joseph Bugeja, il-Harbour Master u Kap tal-Marine Unit il-Kaptan David Bugeja, iċ-Chief Officer is-Sur David Sutton u r-Registrar General of Shipping and Seamen isSur Ivan Sammut. Id-delegazzjoni minn Sqallija kienet iffurmata mis-Sur Andrea Annunziata, President tal-Eastern Sicily Port System, isSur Massimo Scatà, Kap tal-Uffiċċju tal-Affarijiet Ġenerali u s-Sinjura Silvia Guzzi, Analista tal-Palermo Management System Certification.

IL-BANK OF VALLETTA JINTRODUĊI ĦINIJIET TAL-FTUĦ ĠODDA Il-Bank of Valletta qed jintroduċi ħinijiet tal-ftuħ ġodda għall-klijenti fil-fergħat tiegħu b’effett mill-1 ta’ Lulju 2019.

Il-ħinijiet tal-ftuħ ġodda se jkunu kif ġej: • Mit-Tnejn sal-Ġimgħa mit8.30 a.m. sas-1.30 p.m.

• Is-Sibtijiet mit-8.30 a.m. san-12.30 p.m.

It-tisrif taċ-ċekkijiet u l-ġbid tal-flus fil-fergħat jistgħu jsiru sa nofsinhar.

Barra minn hekk, kull nhar ta’ Ħamis, 18-il fergħa talBOV qed joffru ħinijiet itwal, mit-3.30 pm sas-6.00 pm. Matul dawn il-ħinijiet, il-klijenti jistgħu jiftħu kontijiet ġodda, jiddiskutu għażliet ta’ investiment, japplikaw jew jiksbu informazzjoni dwar il-prodotti tal-BOV bħal self għad-djar, self personali, kards ta’ debitu u ta’ kreditu u servizzi bankarji bl-internet. Dawn il-fergħat huma Ħ’Attard, il-Balluta, il-Fgura, il-Ħamrun, Tal-Ibraġ, Marsaskala, il-Mosta, in-Naxxar, Raħal Ġdid, Ħal Qormi, ir-Rabat, il-Belt Valletta (Triq ir-Repubblika), San Ġwann, is-

Siġġiewi, Ħaż-Żabbar, iż-Żejtun, iż-Żurrieq u Victoria, Għawdex. Aktar fergħat se jkunu qed joffru dawn il-ħinijiet itwal fil-futur qrib.

Geoffrey Ghigo, il-Kap tanNetwerk tal-Fergħat fil-Bank of Valletta qal li, “l-analiżi regolari u studji ta’ mudelli u mġiba tal-klijenti tgħinna nirfinaw is-servizz tagħna biex inkunu dejjem aktar rilevanti u konformi mal-ħtiġijiet tal-klijenti tagħna. Fid-dinja tal-lum, il-konsumaturi jistennew servizz aktar mgħaġġel, f ’sigħat li huma aktar konvenjenti għall-istil tal-ħajja tagħhom. It-tibdil fis-sigħat tal-ftuħ se jipprovdi aktar ħin biex jiġu pproċessati l-applikazzjonijiet tal-klijenti b’rispons aktar rapidu u effiċjenzi akbar.”

Għal aktar konvenjenza u servizzi bankarji f ’kull ħin tal-ġurnata, il-klijenti tal-Bank of Valletta jistgħu jagħmlu użu wkoll mill-firxa estensiva ta’ mezzi tal-Bank bħall-BOV Mobile, BOV Internet Banking, BOV Cards u ATMs.

SPETTAKLI PIROTEKNIĊI GĦALL-FESTA TA’ SAN ĠORĠ MARTRI F’ĦAL QORMI Fl-aħħar ġimgħa ta’ Ġunju, fil-belt ta’ Ħal Qormi, tiġi ċċelebrata l-festa ta’ San Ġorġ Martri. Għal sena oħra l-Għaqda tan-Nar 23 t’April ħejjiet programm ta’ xogħol pirotekniku li se joffri spettaklu matul il-ġimgħa kollha.

Hemm kull tip ta’ xogħol pirotekniku, beraq, murtali bil-logħob, murtali tal-kulur, blalen, raġġieri u effetti pirotekniċi oħra li jpaxxu l-għajnejn. Ma jonqosx li l-għaqda tan-nar tħejji spettaklu piromużikali li issa saret magħrufa għalih bl-isem ta’ Diamonds In The Sky, bid-differenza li għal din is-sena l-ispettaklu se jkun l-ikbar wieħed minn mindu beda jsir fl-2013.

Għal dan l-ispettaklu li se jdum aktar minn nofs siegħa se jkun hemm taħlita ta’ mużika li żgur tolqot il-gosti ta’ kulħadd.

Spettaklu b’ammont kbir ta’ fjammi, żbroffi, blalen ta’ bosta qisien kif ukoll ftuħijiet differenti li se jkunu qed jakkumpanjaw il-mużika.

Lejlet il-festa wkoll se jkun hemm spettaklu tan-nar tal-art fil-parti ta’ ġewwa tal-Wied li għall-ewwel darba miegħu se jkun hemm parti ta’ nar fiċ-ċokon ak-

kumpanjat ma’ mużika moderna bl-isem ta’ Valley of Diamonds. B’kollox dan l-ispettaklu se jkun ta’ madwar seba’ minuti.

Il-Ħadd imbagħad se jkun hemm programm ieħor spettakulari bil-qofol jintlaħaq mal-kaxxa tal-ħruġ li din l-Għaqda hi sinonima għaliha. Kaxxa b’diversi refgħat u anke effetti differenti.

Il-Kamra tan-Nar ta’ San Ġorġ għandha storja li tmur lura għal 93 sena. Storja li rat kemm ġrajjiet ta’ ferħ u anke ta’ niket.

Fost oħrajn tissemma t-traġedja tal-1982 li fiha l-Għaqda kienet tilfet tlieta minn uliedha. Imma jissemmew ukoll mumenti sbieħ u ta’ suċċess.

L-Għaqda tan-Nar kienet parteċipi f ’numru ta’ avvenimenti nazzjonali.

Kienet hemm f ’anniversarji sinonimi mal-indipendenza ta’ pajjiżna, anniversarji importanti u l-aħħar li kienet hemm u kitbet parti mill-istorja kien meta fis-sena 2017 għamlet spettaklu pirotekniku quddiem il-Prinċep Karlu tal-Ingilterra fl-okkażjoni tal-75 anniversarju mill-Għoti tal-George Cross lill-Gżejjer Maltin.

Il-festa ta’ San Ġorġ din is-sena se tkun iċċelebrata bejn l-24 u t-30 ta’ Ġunju.

25

23.06.2019

kullhadd.com

reċensjoni tal-ktieb NISKOPRI, NILGĦAB U NIFHEM

ID-DINOSAWRI Kemm taf issemmi ismijiet ta’ dinosawri?

Jekk twieġeb “Err, um, T-rex … u, um, err …” mela nafu li għandek ’il fuq minn 30 sena. Staqsi l-istess mistoqsija lit-tfal, u jfajrulek lista daqsiex ta’ ismijiet ta’ dinosawri ta’ kull qies u kulur.

It-tfal kważi kollha jħobbu d-dinosawri.

Jgħidulek x’kienu jieklu, kif kienu jidhru, fejn kienu joqogħdu u f ’liema perjodu għexu. L-era Mesozojka? Il-perjodu Kretaċju? Jafu kollox dwarhom!

S’issa, madankollu, it-tfal Maltin ma kellhomx fejn isibu l-ismijiet tad-dinosawri bil-Malti. Imma mil-lum, grazzi għall-Merlin Publishers, hemm ktieb fejn isibu dan kollu: Id-Dinosawri.

Huwa parti minn sensiela ġdida mhux-fit-

tizja: Niskopri, nilgħab u nifhem, Id-Dinosawri huwa ktieb uniku fil-Malti. Dan hu l-ewwel ktieb bil-Malti dwar id-dinosawri, fil-fatt esperti tal-lingwa u tradutturi ħadmu fuq it-terminoloġija Maltija biex irriproduċew l-ismijiet tad-dinosawri bil-Malti.

Diversi studji akkademiċi wrew li tfal li jiżviluppaw interess f ’topiks bħalma jistgħu jkunu d-dinosawri u l-preistorja, itejbu l-attenzjoni tagħhom, isiru studenti aħjar u ġeneralment jikbru b’iżjed imħabba għall-għarfien u t-tagħlim.

Dal-ktieb jaf ikun bidu ideali għat-tfal tiegħek. U jekk titħajjar toqgħod taqrah magħhom, kapaċi inti wkoll titgħallem ftit ismijiet ta’ dinosawri oħra minbarra t-T. Rex!

L-ISPAZJU Naviċelli spazjali, rokits, Buzz Lightyear – kemm minn dawn kważi taqa’ fihom kull darba li tidħol fil-kamra tat-tfal tiegħek? (Sakemm ma jkunux inxterdu addirittura mad-dar kollha!)

Star Trek jgħallimna li l-ispazju hu l-aħħar fruntiera tal-bniedem – dik il-barriera misterjuża hemm barra lil hinn mid-Dinja, li għad irridu niskopru.

Jekk it-tifel jew tifla tiegħek jaffaxxina-

hom l-ispazju infinit, allura dal-ktieb ilġdid tal-Merlin Publishers jaf ikun perfett għalihom.

Stilla, kif issir “shooting star”? L-astronawti jħossu l-bard meta joħorġu jippassiġġaw fl-ispazju? U għaliex uħud mill-istilel jieħdu l-forma ta’ xi annimal fis-sema billejl? It-tweġibiet għal dawn, u ħafna mistoqsijiet oħra, issibuhom f ’Niskopri, nilgħab u nifhem, L-Ispazju.

Intenzjonat primarjament għal tfal bejn 6 u 8 snin, dawn il-kotba ġew addattati iebsa u karta apposta biex tiflaħ għal idejn it-tfal li żgur se jdumu jqallbu u jqallbu fih. għall-Malti minn Rachel Portelli, il-ko-awtriċi tas-sensiela Tikka Qari.

Niskopri, nilgħab u nifhem, Id-Dinosawri u L-Ispazju jinsabu għall-bejgħ millDawn il-kotba jagħfsu fuq illustrazzjonijiet, u t-test mhux voluminuż iżżejjed biex ma jaqtax qalb min forsi ma jħobbx jaqra fit-tul. Il-kotba huma b’qoxra ħwienet tal-kotba kollha jew online direttament minn merlinpublishers.com Mistoqsija: Fuq xiex għafsu dawn il-kotba?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-kotba ID-DINOSARWRI U L-ISPAZJU. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 30 ta’ Ġunju.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-kotba PUPA TAL-PORĊELLANA U LORELLA U L-ĠENJU huwa: SUZANNE PSAILA - SAN PAWL IL-BAĦAR

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

05

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Kemm joffri korsijiet iċ-Ċentru tal-Eċċellenza tal-Lingwa Mitkellma?

Isem: Numru tat-telefown:

Tweġiba: Indirizz:

26

23.06.2019

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ shampoo u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

TISLIBA 282

YOLANDA COLEIRO - SANTA VENERA

18,15. Tittiekel (8) 19.

Ara 16 1.

Kompli l-qawl: 20.

Ikunu f ’nofs

Erba’ żwiemel il-vapuri (5)

jittruttjaw titlaq 21.

Ara 9

’l hemm u ma 23 Ara 6

......... ’l hawn(5) 24.

Qiem(5) 4.

Kera?(4) Weqfin: 7,21W. Tista’ tkun

tal-ħaxu (5) 1.

Taqla’ l-imsiemer 9,21M. Marbut (6) bihom(6) 10.

Il-maskil ta’ nisa (6) 2,12W, 22. Tintlibes (8) 12.

Sport(6) 3,5. Pjanti(6) 16,19. Ikorri (6) Mimdudin:

Bi 3 Numri 014 095 113 118 136 160 190 199

213 221 308 435 456 526 611 668 692 703 762

827 887 905 917 942 943 954 956 981

B’4 Numri

B’5 Numri

1338 4178 5274 6236 6775 7609 7881 8368

11799 12581 19097 27762 28686 36165 39136 46798

49118 67439 69193 76283 77943 78109 87459 89416

B’6 Numri 044653 112117 201455 252393 349223 686263 844612 916217

5.

6,23.

8.

11.

12.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Ara3 Kien dittatur fil-Portugall (7) Ipprepara?(9) Missier(2) Ara 2 Konness mal-Knisja(3) Pajjiż (6) Ara 18 World Boxing Association (1,1,1) Ara 7 Ara 2

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: 1.Kaxxa, 4.Muża, 7.RN, 9,23.

Ribelli, 10.Gastri, 12.Eqirdu, 16.RIR, 19.Rum, 20.Attur, 21.Taf, 24.Isqra

Weqfin: 1.Karkur, 2,12W. Xiber, 3,15.

Argumenta, 5,6.Urtati, 8.Narraturi, 11,18.Aqla, 13,17.Iltima, 14.Urrieq, 21.Tre, 22.Fil

27

23.06.2019

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Ilkaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. In-numru huwa indikazzjoni tat-total ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

28

23.06.2019

kullhadd.com

IKTAR MINN 250 REAZZJONI GĦAR-REGOLI TAL-ISKAVAR Sal-Ġimgħa filgħaxija, meta għalaq il-perjodu ta’ konsultazzjoni dwar ir-regoli ġodda għal każi ta’ skavar u twaqqigħ f ’siti fejn ikun se jsir xogħol ta’ kostruzzjoni, daħlu 250 reazzjoni. Reazzjonijiet li jinkludu dawk ta’ assoċjazzjonijiet li jirrappreżentaw numru ta’ nies bħal pereżempju, il-Kamra tal-Periti, l-Assoċjazzjoni tal-Iżviluppaturi jew il-Kummissjoni għall-Ambjent tal-Knisja.

“Kulħadd tkellem. Daħlu iktar minn 250 sottomissjoni. Jekk daħlet sottomissjoni mill-Kamra tal-Periti, dik sottomissjoni waħda, imma ara kemm-il perit kien ikkonsultat biex daħlet dik is-sottomissjoni,” qal il-Ministru Borg meta lbieraħ ħa sehem fil-programm Sibt il-Punt.

Tul dan il-programm il-Ministru Borg qal li filwaqt li l-Gvern kien qed janalizza r-reazzjonijiet li daħlu tul il-jum tas-Sibt stess issa se jkun qed jieħu wkoll id-deċiżjonijiet meħtieġa.

Il-Ministru Borg tkellem dwar kif il-Gvern ried ifittex il-bilanċ bejn li jikkonsulta u li ma jħallix wieqaf għal żmien twil wisq ix-xogħol fuq id-diversi siti li riżultat tad-deċiżjoni talGvern kellu jieqaf kull xogħol fuqhom. “Issa qed tinħoloq il-kontroversja min għandu jkun

responsabbli,” qal il-Ministru Borg li għamilha ċara li l-Gvern ma jistax jippermetti li l-ħmar iwaħħal f ’denbu u li kulħadd irid jerfa’ l-parti tiegħu.

“Aħna ma niddejqux niddeċiedu anke jekk se nkunu kritikati. L-importanti li dak li qed nagħmlu qed nagħmluh

Fost affarijiet oħra, issa se jkun hemm ħtieġa li qabel kull tip ta’ skavar, perit irid iħejji geotechnical design report, li għandu jsir wara li jsir geological survey jekk hemm bżonn

għall-ġid komuni,” qal il-Ministru Borg li enfasizza li l-Gvern għandu responsabbiltà li jilleġiżla.

Xi jgħidu l-emendi?

L-emendi kienu ppubblikati nhar it-Tnejn u jinkludu numru ta’ proposti ġodda.

Fost affarijiet oħra, issa se jkun hemm ħtieġa li qabel kull tip ta’ skavar, perit irid iħejji geotechnical design report, li għandu jsir wara li jsir geological survey jekk hemm bżonn. Dan ir-rapport huwa r-responsabbiltà talperit li jiktbu. F’dan ir-rapport,

il-perit irid janalizza minn qabel, fost affarijiet oħra, it-tip u l-karatteristiċi tal-blat, il-ġeometrija tal-blat u jekk għandux fissuri sabiex ikun jista’ jasal għall-istabbiltà tal-pedament, l-istrength characteristics talblat innifsu u kif qed jaħdem strutturalment il-bini tal-madwar.

Dan kollu irid jiġi puntwalizzat fil-geotechnical design report li kull żviluppatur irid issa jħejji permezz ta’ perit. Huwa biss wara t-tali analiżi li l-perit ikun f ’pożizzjoni li jindika eżattament x’tip ta’ makkinarju jista’ jintuża u miżuri li għandhom

jittieħdu waqt l-iskavar.

Dan ifisser li makkinarju bħal trenchers u chainsaws ma jistgħux jibqgħu jintużaw b’mod arbitrarju qrib l-appoġġi u fl-assenza ta’ geotechnical design report. Il-perit li se jiffirma l-geotechnical design report irid jieħu kunsiderazzjoni ta’ dan kollu.

F’dawn l-aħħar xhur kienet qiegħda ssir ħidma fuq leġiżlazzjoni biex tiġi mwaqqfa il-Malta Construction and Building Authority, liema awtorità ser tkun qiegħda tikkonsolida r-regolamenti tal-industrija tal-bini u tal-kostruzzjoni, fost għanijiet oħra.