Kullhadd 21.09.2014

www.kullhadd.com

ÓARSA LEJN L-ATTIVITAJIET TAL-INDIpENDENZA Il-Óadd 21 ta’ Settembru, 2014 Óar©a Nru 1,106

Ara pa©na 7

Prezz ›0.80

KoLLABoRAZZJoNI ÌDIDA

Din il-gazzetta tinsab infurmata li g˙all-ewwel darba ir-Residenza ta’ San Vinçenz de Paule u l-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex se jkunu qed jikkollaboraw flimkien filqasam tal-©erjatrija.

Meta kienet qed ti©i intervistata mill-gazetta KullÓadd, is-Segretarju Parlamentari Justyne Caruana Ωvelat kif permezz ta’ Memorandum of Understanding bejn ittmexxija ta’ San Vinçenz u dik tal-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex, il-˙addiema ta’ San

SoSpIÛ B’EffETT ImmEDJAT

L-inçidenti tal-a˙˙ar jiem, fejn persuni sparaw b’mod kontinwu lejn influss ta’ tajr protett, ilbiera˙ wasslu lill-Gvern biex jiddeçiedi li jag˙laq l-ista©un tal-kaçça fil-˙arifa b’mod immedjat.

Filwaqt li l-Gvern irrikonoxxa li l-ma©©oranza talkaççaturi jipprattikaw il-passatemp tag˙hom b’mod responsabbli, huwa qal li minoranza ta’ kriminali qed ikissru d-delizzju tal-kaçça b’detriment lejn min hu responsabbli.

Ara pa©na 2

Vinçenz se jg˙addu l-esperjenza u l-g˙arfien li kisbu fi snin twal ta’ ˙idma malanzjani lill-˙addiema tal-isptar G˙awdxi. Dan se jwassal biex l-anzjani G˙awdxin jing˙ataw servizz dejjem a˙jar, filwaqt li l-˙addiema tal-isptar ta’ G˙awdex i˙ossuhom iktar kunfidenti f’dan il-qasam.

BIDLA fIL-ÓINIJIET TAL-fTuÓ

Il-Gvern kompla l-proçess biex iΩomm weg˙da o˙ra elettorali din il-©img˙a hekk kif il-Ministru tal-Ekonomija, Investiment u IntrapriΩi Ûg˙ar, Chris Cardona, din il-©img˙a ppreΩenta dokument g˙al konsultazzjoni pubblika dwar irRiforma fil-Óinijiet tal-Ówienet. Din ir-riforma fil˙inijiet tal-˙wienet hija biss wa˙da minn sensiela ta’ miΩuri li qieg˙ed ja˙dem fuqhom il-Gvern biex isa˙˙a˙ in-negozji f’pajjiΩna.

Ara pa©na 4

Ara pa©na 5

TRAÌEDJI WARA BIEBNA

G˙al darba o˙ra pajjiΩna re©a’ spiçça ta˙t il-lenti internazzjonali wara li l-©img˙a li g˙addiet madwar 650 persuna tilfu ˙ajjithom f’Ωew© tra©edji separati fil-Mediterran. Fl-istess waqt kellna ΩΩjarat ta’ rappreΩentanti g˙olja tal-Ìnus Mag˙quda li komplew jenfasizzaw il-bΩonn ta’ iktar solidarjetà ma’ Malta fil-qasam tal-immigrazzjoni irregolari.

Ara pa©na 6 u 7

02 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ lokali

“minoranza ta’ kriminali qed ikiSSru d-delizzju tal-kaÇÇa” Fi stqarrija ma˙ru©a mill-Gvern tard ilbiera˙ filg˙odu, huwa sostna li l-awtoritajiet kienu çari mill-bidu li, filwaqt li jridu li l-kaççaturi jgawdu mid-drittijiet tag˙hom, ma kinux se jittolleraw a©ir kriminali, speçjalment dak li jidher li qed isir minn persuni b’mod ma˙sub g˙al ra©unijiet kummerçjali ta’ bbalzmar.

Filwaqt li l-Gvern irrikonoxxa l-fatt li l-ma©©oranza l-kbira tal-kaççaturi jipprattikaw il-passatemp tag˙hom bl-aktar mod responsabbli u serju, huwa qal li minoranza Ωg˙ira ˙afna ta’ kriminali qed ikissru d-delizzju tal-kaçça b’detriment lejn min hu responsabbli.

“diÌÀ kienu avÛati” Il-Gvern fakkar li Ωied l-infurzar, li issa hu flog˙la livell li qatt kien f’pajjiΩna. Madankollu, b’dak li se˙˙ f’dawn il-jiem, jidher li hawn min ja˙seb li xorta wa˙da jista’ jag˙mel li jrid. Dan la©ir kriminali baqa’ g˙addej anke wara deçiΩjoni g˙aqlija tal-Pulizija li tappella minn deçizjoni talQorti biex wie˙ed mill-kriminali li nqabad jintbag˙at direttament il-˙abs.

“Il-Gvern kien di©à wissa li a©ir b˙al dan jista’ jwassal g˙al passi drastiçi. Dan il-pass issa

ttie˙ed. G˙alhekk, il-Gvern iddeçieda li jag˙laq lista©un tal-kaçça sal-10 ta’ Ottubru 2014, meta tkun spiççat il-passa tal-g˙asafar protetti. Dan ilpass g˙andu jservi ta’ twissija lil kul˙add,” kompliet l-istqarrija.

“Fuq kollox, g˙andu jservi lil kaççaturi responsabbli biex iΩidu l-kollaborazzjoni tag˙hom malpulizija u jg˙inu biex jinqabdu dawn il-kriminali, li w˙ud minnhom sa˙ansitra qed jag˙mlu l-flus waqt li jirvinaw id-delizzju ta’ ˙addie˙or.”

Fuq nota teknika, kien spjegat li bis-sa˙˙a tassetg˙at mog˙tija mir-Regolament 19 (5) tarRegolamenti tal-Konservazzjoni tal-G˙asafar Selva©©i (LS 504.71) u r-Regolament 6 (2) tarRegolamenti tal-Protezzjoni tal-Fenek Selva©© (SL 504.06), l-ista©un tal-kaçça g˙all-g˙asafar fuq lart u fil-ba˙ar, kif ukoll kwalunkwe kaçça ta’ fenek selva©©, qed ji©i sospiΩ b’effett immedjat mit-3pm ta’ nhar l-20 ta’ Settembru u sal-5am 11 ta’ Ottubru, 2014.

ir-reazzjoni ta’ birdlife malta Fi stqarrija ma˙ru©a mill-BirdLife Malta huma laqg˙u d-deçiΩjoni tal-Gvern illi jissospendi l-ista©un talkaçça tal-˙arifa. Fl-istess stqarrija Steve Micklewright, id-Direttur EΩekuttiv ta’ din l-g˙aqda, sostna li b’din il-miΩura l-Gvern wera li huwa lest illi jie˙u l-passi neçessarji biex jassigura ru˙u li l-kaççaturi jimxu skont il-li©i u mhux kif rajna fil-jiem li g˙addew.

Madankollu, BirdLife Malta ˙e©©et lill-awtoritajiet biex jirrevedu d-deçiΩjoni li jne˙˙u l-curfew tat-tlieta ta’ waranofsinhar g˙all-kaçça tal-˙arifa, illi fil-fehma tag˙ha kienet effettiva fil-prevenzjoni tal-kaçça tat-

tajr protett.

Il-mod kif il-kaççaturi jirrapurtaw l-g˙asafar li jkunu sparaw, ji©ifieri permezz tal-Carnet de Chasse, ukoll kien ikkritikat minn Micklewright li sostna li nnumru ta’ rapporti huwa ferm iktar baxx mir-realtà tal-fatti. Dan, skont id-Direttur EΩekuttiv ta’ BirdLife Malta, isir biex ma jintla˙aqx il-kriterju neçessarju biex jit˙assar l-ista©un tal-kaçça fir-rebbieg˙a.

Micklewright stqarr ukoll li hemm bΩonn li jkun hemm preΩenza ikbar ta’ esperti dwar il-kaçça u lkonservazzjoni tal-g˙asafar fl-Ornis Committee.

Huwa sa˙aq ukoll dwar l-importanza li r-rapporti li

ji©u ppreΩentati lil dan il-kumitat g˙andhom ikunu o©©ettivi u bbaΩati fuq evidenza xjentifika.

BirdLife Malta g˙alqet l-istqarrija tag˙ha billi sa˙qet dwar l-importanza li r-referendum dwar ilkaçça tar-rebbieg˙a jse˙˙ f’Marzu tal-2015, ji©ifieri qabel il-ftu˙ tal-istess sta©un. “Il-ma©©oranza kbira tal-poplu Malti huwa mxebba’ bl-im©iba tal-kaçcaturi u jrid l-opportunità li jgawdi fil-paçi l-g˙asafar li jtiru fuq Malta fir-rebbieg˙a. L-elettorat Malti ˙aqqu l-opportunità li jivvota biex itemm il-kaçça fir-rebbieg˙a qabel ma jifta˙ sta©un ©did,” temm jg˙id Micklewright.

reazzjoni tal-kaÇÇaturi San umbertu Min-na˙a tag˙hom, il-Kaççaturi San Umbertu (KSU), stqarrew li jqisu din il-miΩura b˙ala wa˙da kontroproduttiva u li tikkast i g a l i l kul˙add. Dan, fil-fehma tag˙hom, jirrifletti b’mod ˙aΩin fuq l-isforzi li g˙amel il-Gvern s’issa biex jirregola l-kaçça.

“KSU, b˙ala parti mill-kooperazzjoni li g˙addej biha mal-Gvern, offra soluzzjonijiet li kienu iktar ©usti u li jiffaçilitaw ir-rappurta©© ta’ attività ille-

gali,” sostnew KSU. G˙aldaqstant, KSU esprimew it-tama tag˙hom li dawn il-miΩuri ji©u inkorporati fil-li©i qabel titne˙˙a din is-suspenzjoni.

“Minkejja li nikkundannaw bla riservi kull attività illegali relatata mal-kaçça, f’isem il-membri tag˙na u l-eluf ta’ kaççaturi li jimxu skont il-li©i, a˙na nikkunsidraw dawn il-miΩuri b˙ala eççessivi g˙aΩ-Ωminijiet tal-lum, fejn id-djalogu u lkonsultazzjoni jistg˙u jwasslu g˙all-a˙jar soluz-

zjoni g˙al dan it-tip ta’ problemi,” kompliet listqarrija.

Fl-a˙˙ar, KSU qalu li qeg˙din i˙arsu ’l quddiem lejn il-˙atra mistennija ta’ Karmenu Vella b˙ala l-Kummissarju l-©did g˙all-Ambjent talUnjoni Ewropea, b˙ala opportunità biex pajjiΩna jkun ta’ eΩempju dwar kif l-attivitajiet kriminali fil-konfront tal-annimali selva©©i jistg˙u ji©u indirizzati b’mod adegwat.

LOkALI kÓ

21|09|2014 03

kullhadd.com

“HUWA TA’ UNUR GÓALIJA LI ÌEJT ASSENJAT DAN IL-PORTAFOLL”

il-Kummissarju nominat Karmenu Vella

Il-President tal-Kummissjoni Ewropea Jean-Claude Juncker ta lill-Kummissarju nominat Malti Karmenu Vella id-dekasteri tal-Ambjent, is-Sajd, u lAffarijiet Marittimi. Vella se jkun qed iwie©eb il-mistoqsijiet tal-Membri Parlamentari Ewropej nhar it-Tnejn 29 ta’ Settembru, filwaqt li sas-26 ta’ Settembru huwa mistenni li jkun wie©eb bil-miktub minimu ta’ ˙ames mistoqsijiet.

Fl-istess jum tas-smig˙ ta’ Vella se jkun hemm ukoll issmig˙ ta’ Cecilia Malmstrom g˙all-IΩvezja, ta’ Neven Mimica g˙all-Kroazja, u ta’

Gunther Oettinger g˙all-Ìermanja.

Din il-gazzetta staqsiet lillKummissarju nominat Malti dwar il-portafoll sostanzjali li ng˙ata u l-isfidi li qed jara quddiemu.

Dwar dawn id-dekasteri, Vella qal li fil-˙idma tag˙ha lUnjoni Ewropea tag˙ti importanza çentrali lis-settur tal-Ambjent, is-Sajd u lAffarijiet Marittimi. “G˙alhekk huwa ta’ unur g˙alija li ©ejt assenjat dan il-portafoll,” stqarr il-Kummissarju nominat.

“B˙alissa qieg˙ed ninvesti l-

ener©ija kollha tieg˙i filpreparamenti g˙as-smig˙ millParlament Ewropew, min˙abba li fil-©img˙at li ©ejjin il-Parlament Ewropew se jkun qieg˙ed jiddeçiedi dwar il-proposta tal-President Juncker g˙all-kompoΩizzjoni tal- Kulle©© tal-Kummissjoni Ewropea g˙all-˙ames snin li ©ejjin,” qal Vella.

“Ninsab ferm ˙erqan sabiex na˙dem mal-Parlament Ewropew u mal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropeja bi spirtu ta’ ˙biberija u koperazzjoni,” temm jg˙id il-Kummissarju nominat Malti.

Ritratt: DOI

RAÌEL JITLEF ÓAJTU FIÛ-ÛEJTUN

Il-Prim Ministru Joseph Muscat ilbiera˙ po©©a kuruna tal-fjuri quddiem il-bust tal-eks Prim Ministru Nerik Mizzi f’Misra˙ San Ìwann, il-Belt, fl-okkaΩjoni tal-129 anniversarju mit-twelid tieg˙u.

Mizzi miet f’Diçembru tal-1950 wara karriera twila fil-politika b˙ala Kap tal-Partit Nazzjonalista.

Dan il-politkant G˙awdxi, bin il-patrijott Fortunato Mizzi, wiret l-ideolo©ija politika ta’ missieru, kien spiss ji©i deskritt b˙ala “cavaliere senza macchia e senza paura.”

B’xorti ˙aΩina, iΩ-Ûejtuni ta’ 48 sena, Charles Fenech, tilef ˙ajtu tra©ikament kmieni ilbiera˙ filg˙odu g˙all-˙abta tad9.30. Ir-ra©el kien flimkien ma Ωew© ˙utu u tliet ir©iel o˙ra, u kien qed jag˙mel xog˙ol ta’ kostruzzjoni f’razzett fi triq Óal Tarxien, iΩ-Ûejtun.

Allegatament çeda ˙ajt b’konsegwenza li planka çediet g˙al isfel g˙al fuq Fenech. Fuq il-post, issejj˙u membri mid-dipartiment tal-Protezzjoni Çivili kif ukoll tim mediku mill-isptar Mater Dei. Sfortunatament, kwaΩa tal-©rie˙i li ©arrab ir-ra©el tilef ˙ajtu u ©ie ççertifikat mejjet fuq il-post. Óu l-vittma, Raymond Fenech ta’ 41 u residenti Ûejtun, ittie˙ed l-isptar sabiex jing˙ata kura g˙al ©rie˙i li ©arrab f’saqajh.

Il-pulizija mid-distrett taΩ-Ûejtun waslu fuq il-post u fet˙u linvestigazzjoni dwar dak li ©ara. Il-Ma©istrat tal-G˙assa ©iet infurmata bil-kaΩ u ˙atret diversi esperti sabiex jassistuha flinkjesta appuntata.

04 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ lokAli

Tibdil li JirrifleTTi AÓJAr iÛ-ÛminiJieT TAl-lum Waqt il-preΩentazzjoni lMinistru Cardona spjega li din ir-riforma hija motivata mill-fatt li l-˙inijiet tal˙wienet lokali kif attwalment provduti fir-Regolamenti dwar il-Liçenzji tal-Kummerç qed iwasslu g˙al çerti problemi kemm g˙as-sidien tal˙wienet, kif ukoll g˙all-konsumatur.

“Ir-regolamenti kif inhuma qed jo˙olqu sitwazzjoni in©usta g˙ax, fost affarijiet o˙ra, jesi©u obbligi dwar il˙inijiet tal-ftu˙ li huma differenti skont it-tip u l-lokalità tal-˙anut,” sa˙aq il-Ministru.

Dr Chris Cardona qal li lGvern jemmen li s-sidien tal˙wienet g˙andu jkollhom çertu livell ta’ diskrezzjoni fejn tid˙ol l-attività kummerçjali tag˙hom ˙alli jkunu f’poΩizzjoni li jaddattaw ru˙hom g˙all-bidliet taΩ-

Ωminijiet u d-domanda talkonsumatur b’aktar a©ilità u g˙alhekk jibqg˙u kompetittivi.

Il-proposti Fost ir-rakkomandazzjonijiet li qed isiru hemm dik li sidien ta’ ˙wienet li, skont il-li©i li hija fis-se˙˙ b˙alissa, ma jistg˙ux jift˙u fil-Ódud ikunu jistg˙u jiddeçiedu huma jekk g˙andhomx iΩommu l-˙anut tag˙hom mag˙luq f’din il©urnata jew f’©urnata o˙ra.

“A˙na n˙ossu li ˙add a˙jar mis-sidien tal-˙wienet ma jista’ jiddeçiedi f’liema ©ranet huwa l-iktar g˙aqli g˙alihom li jΩommu n-negozju tag˙hom miftu˙, g˙ax dan jiddependi mid-domanda u lfrekwenza tal-konsumaturi li jΩuru dak il-˙anut fi ©ranet partikolari,” sa˙aq il-Ministru Cardona.

Su©©eriment ie˙or jag˙ti lopportunità lis-sidien tal˙wienet jestendu l-˙inijiet talftu˙ tag˙hom sal-10 ta’ filg˙axija, nhar ta’ Óamis, Ìimg˙a u Sibt, ming˙ajr ma jkollhom g˙alfejn jitolbu g˙al permess speçjali lill-awtoritajiet.

Il-Ministru qal li r-riforma hija intenzjonata li to˙loq sitwazzjoni li tg˙in lis-sidien tal˙wienet jibqg˙u aktar kompetittivi filwaqt li jkun aççertat li l-konsumatur ikun jista’ jinqeda a˙jar. Fl-istess waqt g˙amilha çara li f’kull eventwalità d-drittijiet tal-˙addiema vi©enti jridu jkunu osservati. “Çertament, çertifikati b˙al dawk tal-Eurostat li identifikat lil Malta b˙ala lekonomija bl-og˙la rata ta’ tkabbir ekonomiku fl-Unjoni Ewropea kollha, il-konferma tal-credit rating mill-a©enzija ta’ kreditu internazzjonali Fitch u r-rapport talKummissjoni Ewropea dwar il-Kompetittività Industrijali jkomplu jimlewna b’aktar kura©© biex inkomplu na˙dmu biex insa˙˙u aktar lattività ekonomika f’pajjiΩna,” temm jg˙id il-Ministru Cardona.

Konsultazzjoni wiesg˙a

Kburin li ġejna magħżula bħala l-Aktar Bank Sigur f’Malta għall-2014 It-tkabbir iridu naħdmu għalih b’mod sostenibbli u b’rabta mal-vokazzjoni tal-BOV bħala pilastru ewlieni tal-istabbiltà finanzjarja ġewwa Malta.

Your success is our goal.

SAFEST BANK AWARD 2014 2131 2020 I bov.com

Issued by Bank of Valletta p.l.c. 58, Zachary Street, Valletta VLT 1130 - Malta

Matul ix-xhur li g˙addew di©à saret konsultazzjoni wiesg˙a ma’ stakeholders interni li jinkludu, primarjament, dipartimenti tal-Gvern, unjins u entitajiet pubbliçi.

Fost dawn l- istakeholders kien hemm il-GRTU li f’April li g˙adda ppreΩentat st˙arri© li g˙amlet fost il-membri tag˙ha li jag˙mlu parti minn setturi differenti.

Minn dan l-ist˙arri© kien ˙are© çar li l-ma©©oranza talmembri ta’ din il-unjin xtaqu iktar kontroll fuq il-˙inijiet ta’ ftu˙ tag˙hom u li r-regolamenti preΩenti relatati ma’ din il-kwistjoni kellhom bΩonn illi ji©u mmodernizzati biex jirriflettu a˙jar iΩΩminijiet tal-lum.

Ir-riforma fil-˙inijiet tal˙wienet hija wa˙da minn sensiela ta’ miΩuri li qed ja˙dem fuqhom il-Gvern biex isa˙˙a˙ in-negozji f’pajjiΩna.

Il-konsultazzjoni se tibqa’ miftu˙a sal-24 ta’ Ottubru, 2014 u d-dokument jinsab fuq is-sit www.economy.gov.mt

LOKALI KÓ

21|09|2014 05

kullhadd.com

KOLLABORAZZJONI BEJN SAN VINÇENZ U L-ISPTAR TA’ GÓAWDEX Wiçç ©did fil-Kabinett huwa dak ta’ JUSTYNE CARUANA, li ©iet appuntata b˙ala Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva f’April li g˙adda.

RITIANNE AGIUS iltaqg˙et ma’ Dr Justyne Caruana fl-uffiççju tag˙ha f’Palazzo Ferreria l-Belt Valletta, fejn tkellmet dwar il-˙idma impenjattiva tal-a˙˙ar ˙ames xhur u l-prospettivi g˙ax-xhur li ©ejjin, fosthom il-kollaborazzjoni bejn San Vinçenz de Paule u l-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex fil-qasam tal-anzjani.

Mistoqsija dwar l-isfidi li ffaççjat hekk kif ing˙atat dan iddekasteru ˙ames xhur ilu, isSegretarju Parlamentari twie©eb li l-ewwel sfida kien il-qasam tal-anzjani, peress li kien wie˙ed pjuttost ©did g˙aliha. Min-na˙a l-o˙ra, fil-qasam tad-diΩabbiltà, xtaqet tag˙mel ˙afna affarijiet malajr, iΩda sabet diversi ostakli.

Madankollu, matul l-intervista ˙are© çar li dawn l-isfidi ma waqqfux lil Dr Caruana milli twettaq riformi importanti f’dawn l-oqsma.

Mistoqsija dwar iΩ-Ωjarat g˙al g˙arrieda fi djar u çentri g˙allanzjani li bdiet tag˙mel millbidu nett, Dr Caruana tikkonferma li dawn iΩ-Ωjarat g˙adhom g˙addejjin. Tispjega li l-iskop warajhom kien li ssir taf eΩatt x’hemm u x’ma hemmx fil-postijiet li jaqg˙u ta˙t ir-responsabbiltà tag˙ha.

“X˙in tkun hemmhekk imbag˙ad tara, tisma’ u tibda tippjana x’hemm bΩonn isir,” tg˙id Dr Caruana. Il-problemi kienu jvarjaw minn dawk b’rabta mal-istruttura, sa dawk b’rabta ma’ riΩorsi u ikel offrut.

Dwar l-ilmenti fuq l-ikel, isSegretarju Parlamentari tg˙id li dawn ©ew indirizzati minnufih, u fil-fatt fi tlett idjar inbidel totalment il-proçess li bih jing˙ata likel, inkluΩ il-menuwijiet.

Tispjega li l-iskop wara lhelpline g˙all-anzjani kien li wie˙ed ikun jista’ jçempel u jwassal l-ilment tieg˙u, li mbag˙ad ikun jista’ ji©i investigat. Minbarra l-helpline n˙oloq

ukoll indirizz elettroniku g˙allistess g˙an.

Din l-inizjattiva tmur id f’id ma’ dik tal-˙olqien ta’ standards g˙all-anzjani u l-persuni b’diΩabbiltà li saru g˙all-ewwel darba matul din il-le©iΩlatura. “Konna ilna snin insostnu dwar il-bΩonn ta’ standards g˙all-anzjani u anke g˙al persuni b’diΩabbiltà,” tis˙aq is-Segretarju Parlamentari. Ìustizzja abbuΩati

Ritaratt: JOE CAMENZULI

Ûjarat g˙al g˙arrieda li ˙allew il-frott

mal-anzjani

L-abbozz tal-li©i kontra l-abbuΩ fuq l-anzjani li da˙al fis-se˙˙ riçentement kellu l-approvazzjoni unanima tal-Parlament. Dr Caruana tispjega kif b˙ala avukat kienet ilha t˙oss il-bΩonn ta’ abbozz b˙al dan, iΩda meta da˙let f’dan il-qasam il-bΩonn sar iktar evidenti.

“Kien hemm ostakli legali,” tg˙id Dr Caruana. “Issa bil-li©i li g˙andna tant fta˙na li dak li jkun g˙andu triq iktar façli g˙arrimedju.” Tispjega kif bis-sistema preçedenti, vittma ta’ serq kellha tag˙mel il-proçess legali bilkriminal, ji©ifieri bil-pulizija, imbag˙ad il-Qorti kellha ssetg˙a li tiddeçiedi jekk lakkuΩat hux ˙ati jew le.

Madanakollu, il-Qorti ma kellhiex is-setg˙a li ©©ieg˙el lill-˙ati jirritorna dak li seraq lill-vittma.

Biex tie˙u lura l-proprjetà tag˙ha, il-vittma kienet g˙alhekk kostretta tifta˙ kawΩa o˙ra çivili.

B’dan l-abbozz il-proçeduri talpulizija issa huma biΩΩejjed biex il-vittma tas-serq ti©bor lura lproprjetà tag˙ha. “B’hekk g˙amilnieha iktar façli g˙all-anzjani li jkunu vittmi ta’ serq biex

ifittxu ©ustizzja, u g˙alhekk dan jag˙mlilhom ukoll iktar kura©© biex jersqu ’l quddiem,” tg˙id isSegretarju Parlamentari.

Social worker f’kull lokalità Dwar l-outreach social work, Dr Caruana tikkonferma li attwalment hemm erba’ lokalitajiet li qeg˙din i˙addmu din is-sistema.

Dawn huma l-Isla, Óal Qormi, Óad-Dingli u l-Mellie˙a.

Madankollu, mis-sena d-die˙la din is-sistema se ti©i estiΩa g˙allokalitajiet kollha f’Malta u G˙awdex. Fil-fatt, di©à saret laqg˙a mas-sindki ta’ G˙awdex u din il-©img˙a saret laqg˙a mas-sindki ta’ Malta bil-g˙an li tissa˙˙a˙ il-kollaborazzjoni bejn il-kunsilli u l-Gvern fuq din ilmaterja.

Mitluba tispjega a˙jar kif se ta˙dem din is-sistema, Dr Caruana tg˙id li l-Gvern se jkun qieg˙ed i˙allas numru ta’ social workers, li ja˙dmu mill-binja ta’ kull kunsill lokali. Il-fatt li ssocial worker ikun ibbaΩat fillokalità jag˙milha iktar façli g˙all-anzjani li jirrikorru g˙allg˙ajnuna.

Iktar minn hekk, meta s-social worker jidra l-lokalità, ikun jaf fejn g˙andu bΩonn imur biex joffri l-assistenza professjonali tieg˙u lil min ikollu bΩonn. Dan jippermetti li l-g˙ajnuna tasal dirett fid-djar tan-nies. Din tista’ tvarja minn osservazzjonijiet dwar bΩonn ta’ manutenzjoni fid-dar, sa bΩonnijiet baΩiçi ta’ kuljum b˙all-ikel. Dan jg˙in ukoll biex ji©u identifikati kaΩijiet ta’ abbuΩ jew sfruttament, li ˙afna drabi jibqg˙u mo˙bija flambjent domestiku.

Dr Caruana tg˙id li hemm bΩonn ukoll li jissa˙˙a˙ isservizz tal- homehelp ; dak li ˙afna jassoççjaw mal-infermiera.

Djar fil-Komunità Persuni b’DiΩabbiltà

wasal dan il-pro©ett ambizzjuΩ?

Is-Segretarju Parlamentari tispjega li b˙alissa beda x-xog˙ol fuq tlett idjar differenti: wa˙da f’G˙awdex u tnejn f’Malta.

Fl-istess waqt in˙ar©et sej˙a g˙al espressjoni ta’ interess biex ji©u evalwati il-proprjetajiet privati, u s’issa kienu 29 dawk li talbu l-formola sabiex japplikaw.

Dan kien rispons pjuttost poΩittiv, speçjalment meta wie˙ed iqis li s-sej˙a g˙adha miftu˙a u g˙alhekk jista’ jkun li jsiru iktar applikazzjonijiet.

Iktar servizzi g˙all-G˙awdxin Sfortunatament il-Gvern preçedenti kien jillimita ˙afna misservizzi g˙all-anzjani u l-persuni b’diΩabbiltà sa Malta, u G˙awdex tista’ tg˙id li kien kwaΩi minsi totalment. Mhux listess qed jag˙mel dan il-Gvern.

Xhieda ta’ dan huwa s-seminar informattiv li sar fl-a˙˙ar jumejn fl-iskola tas-subien fir-Rabat, G˙awdex.

Dan is-seminar, li g˙alih kien hemm attendenza sabi˙a, sar bliskop li jinforma lill-pubbliku, b’mod speçjali dak G˙awdxi, dwar Ωew© su©©etti differenti. Lewwel seminar sar biex iqajjem iktar kuxjenza u g˙arfien fuq ilkundizzjoni tad-dimenzja, b˙ala parti mill-Istrate©ija Nazzjonali g˙ad-Dimenzja.

It-tieni seminar kien jittratta informazzjoni dwar is-servizzi disponibbli g˙al persuni b’diΩabbiltà f’G˙awdex.

Fosthom Dr Caruana semmiet ilhelpdesk tal-KNPD, li kienet se ti©i varata proprju din il-©img˙a.

Fil-fatt, dan is-servizz g˙ar-residenti G˙awdxin beda jopera mill-biera˙. Permezz tieg˙u lpersuni b’diΩabbiltà f’G˙awdex ikunu jistg˙u jistaqsu dwar iddrittijiet tag˙hom u s-servizzi li jistg˙u jag˙mlu uΩu minnhom.

g˙al

Id-Djar fil-Komunità g˙al Persuni b’DiΩabbiltà kien jifforma parti importanti mill-manifest elettorali tal-Partit Laburista. Fiex

Dar f’G˙awdex sal-a˙˙ar tassena Pro©ett kbir g˙al persuni b’diΩabbiltà f’G˙awdex huwa dak ta’ dar fil-komunità, li

tag˙mel parti minn dawk it-tlieta li di©à beda x-xog˙ol fuqhom. Mistoqsija dwarha, isSegretarju Parlamentari spjegat li issa kienet g˙alqet lespressjoni g˙all-interess li g˙aliha kien hemm ˙dax-il applikazzjoni. Issa jmiss li lapplikazzjonijiet jg˙addu minn stadju ie˙or biex ji©u evalwati.

Dr Caruana tispjega dan irrispons b˙ala wie˙ed tajjeb, meta wie˙ed iqis iç-çokon talgΩira.

Minkejja li dan il-pro©ett g˙adu fil-faΩi inizjali tieg˙u, xorta wa˙da azzardajt nistaqsi lil Dr Caruana jekk hux qed tara xi data proviΩorja g˙attlestija ta’ dan il-pro©ett. Bla tlaqliq is-Segretarju Parlamentari twie©eb li sala˙˙ar tas-sena din id-dar trid tkun lesta.

Bejn San Vinçenz u l-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex Is-servizzi f’G˙awdex mhumiex mistennija jitjiebu biss g˙al persuni b’diΩabbiltà, iΩda wkoll g˙all-anzjani. Waqt din l-intervista s-Segretarju Parlamentari Ωvelat kif, permezz ta’ Memorandum of Understanding li d-draft tieg˙u di©à lest, San Vinçenz de Paule u l-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex se jibdew jikkollaboraw flimkien fuq il-kura talanzjani.

Din il-kollaborazzjoni bejn ittmexxija ta’ San Vinçenz u dik tal-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex se tibda permezz ta’ Ωew© korsijiet g˙all-infermiera u l˙addiema tal-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex fuq l-a˙jar prattika fil-kura u l-˙arsien tal-anzjani.

B’dan il-mod l-g˙arfien li l˙addiema ta’ San Vinçenz kisbu matul snin twal ta’ esperjenza f’dan il-qasam ikunu jistg˙u jg˙adduh lill-˙addiema tal-isptar ta’ G˙awdex. Hekk lanzjani G˙awdxin jie˙du servizz a˙jar, u l-˙addiema G˙awdxin i˙ossuhom ukoll iktar kunfidenti fil-qasam tal©erjatrija.

06 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ LOkALI

TAÓT IL-LENTI INTERNAZZJONALI Sfortunatament iç-çelebrazzjonijiet tal-˙amsin sena Indipendenza g˙al pajjiΩna din is-sena qed isiru fid-dell tattra©edji li se˙˙ew qrib tag˙na fl-a˙˙ar jiem.

Madwar 650 persuna huwa ma˙sub li tilfu ˙ajjithom matul il-©img˙a li g˙addiet f’Ωew© tra©edji li g˙al darb’ o˙ra po©©ew lil pajjiΩna ta˙t il-lenti internazzjonali.

Fl-ewwel tra©edja, madwar 500 immigrant li kienu telqu mill-E©ittu g˙erqu 300 mil ’il barra minn xtutna.

Fit-tieni tra©edja, dg˙ajsa li kienet qed i©©or madwar 200 immigrant inqablet ’il barra mix-xtut Libjani. Iktar minn 150 huwa ma˙sub li tilfu ˙ajjithom.

Xi jg˙idu n-numri?

Skont il-Ìnus Mag˙quda, matul din is-sena biss di©à mietu 2,500 persuna mg˙arrqa.

2,200 minnhom mietu minn Ìunju ’l hawn, eskluΩ l-a˙˙ar Ωew© tra©edji.

Din is-sena wkoll waslu flEwropa madwar 130,000 immigrant. Dan huwa iktar middoppju ta’ dawk li waslu flEwropa matul l-2013.

Il-ma©©oranza assoluta ta’ dawn l-immigranti dda˙˙lu flItalja. Din is-sena l-Italja laqg˙et madwar 118,000 immigrant, li fil-biçça l-kbira tag˙hom ©ew salvati permezz tal-operazzjoni Mare Nostrum, li g˙aliha l-Gvern Taljan qed jo˙ro© iktar minn €100 miljun fis-sena.

Ukoll, skont figuri tal-Ìnus Mag˙quda, pajjiΩna b˙alissa qed jospita 9,906 immigrant li ng˙ataw stat ta’ refu©jati jew protezzjoni umanitarja. Minna˙a l-o˙ra, 902 g˙adhom qed jitolbu kenn.

Ir-reazzjoni Mag˙quda

tal-Ìnus

Din il-©img˙a pajjiΩna ospita lill-Kummissarju G˙oli tal-Ìnus Mag˙quda g˙ar-Refu©jati Antonio Guterres u lillMibg˙uta Speçjali Angelina Jolie.

Guterres u Jolie Ωaru diversi çentri minn fejn joperaw ilForzi Armati ta’ Malta, fosthom iç-Çentru ta’ Salvata©© u Koordinazzjoni, il-BaΩi tal-Air Wing, u l-Iskwadra Marittima.

IΩ-Ωew© rappreΩentanti talÌnus Mag˙quda ©ew murija kif isiru l-operazzjonijiet ta’ salvata©©, kemm mill-ajru permezz tal-˙elikopter, kif ukoll millba˙ar bil-patrol boats.

Guterres fa˙˙ar ix-xog˙ol li jsir mill-FAM, u rrikonoxxa lkura©©, id-determinazzjoni u l©eneroΩità tal-membri tal-Forzi Aramati li qed isalvaw eluf ta’ ˙ajjiet.

Huwa sostna li x-xog˙ol li qed isir mill-FAM ji©i rikonoxxut mill-komunità internazzjonali, u appella g˙al solidarjetà f’sa˙˙itha ma’ Malta.

Huwa rrikonoxxa li pajjiΩna huwa wie˙ed Ωg˙ir b’riΩorsi limitati, iΩda dejjem ikkoopera biex isalva l-˙ajjiet. G˙alhekk sa˙aq li kien hemm bΩonn ta’ solidarjetà mill-Unjoni Ewropea u l-komunità internazzjonali.

Dwar l-isforzi tal-Unjoni Ewropea b’rabta ma’ din il-

materja, Guterres sostna li ma kienx hemm wisq çansijiet biex tinstab soluzzjoni.

“Ir-rispons tal-Ewropa g˙andu jkun verament wie˙ed kollettiv, wie˙ed li joffri mezzi iktar siguri g˙all-protezzjoni filwaqt li jΩomm kapaçità qawwija ta’ salvata©© fuq il-ba˙ar.

Jekk ifalli, ˙afna iktar ˙ajjiet se jintilfu fuq l-g˙atba talEwropa,” qal Guterres.

“

Ir-rispons talEwropa g˙andu jkun verament wie˙ed kollettiv…

Jekk ifalli, ˙afna iktar ˙ajjiet se jintilfu fuq l-g˙atba tal-Ewropa

“

Tra©edji wara biebna

Il-Kummissarju G˙oli Antonio Guterres

PiΩ fl-appell ta’ Jolie L-attriçi famuΩa Angelina Jolie wkoll kellha kliem ta’ tif˙ir g˙all-Forzi Armati Maltin. Hija ltaqg˙et ukoll ma’ diversi refu©jati li ©ew salvati, u li sfortunatament raw lil qrabathom jeg˙rqu.

Jolie sa˙qet fuq il-bΩonn li kul˙add isir konxju tal-iskala ta’ din il-kriΩi. Qalet li kien hemm korelazzjoni bejn il-konflitti fis-Sirja u pajjiΩi o˙ra, u linfluss ta’ immigranti.

Hija Ωiedet tg˙id li l-problema fil-Mediterran hija parti minn problema ikbar ta’ numru dejjem jiΩdied ta’ refu©jati madwar id-dinja.

“Jekk ma nindirizzawx lg˙eruq tal-kawΩa ta’ dawn ilkonflitti, in-numru ta’ refu©jati li jmutu jew ma jsibux protezzjoni se jkompli jikber,” sa˙qet Jolie.

Il-fama mondjali ta’ Jolie tag˙ti piΩ sostanzjali lil din listqarrija, u Ωgur se ΩΩid il-kuxjenza fuq din il-materja, mhux biss fl-Ewropa, imma madwar id-dinja.

Intervent fil-Libja Meta laqa’ lill-Kummissarju G˙oli Guterres, il-Prim Ministru Joseph Muscat bena fuq lappell ta’ Jolie biex ti©i indirizzata l-kawΩa.

Dr Muscat sostna li s-sitwazzjoni fl-Afrika ta’ Fuq, partikolarment dik fil-Libja, kellha ti©i indirizzata b’mod globali, g˙ax din ma kinitx problema ta’ Malta biss.

Il-PM insista li parti missoluzzjoni g˙all-problemi talimmigrazzjoni kien stabbiltà filLibja.

Huwa g˙alhekk esprima lfehma li l-Ìnus Mag˙quda kellha tintervieni fil-Libja biex tara x’g˙ajnuna hemm bΩonn sabiex tinstab soluzzjoni li lpoplu Libjan ikun kuntent biha.

21|09|2014 07

kullhadd.com

Sa˙aq li jekk ma jkunx hemm sigurtà u sistema ta’ ©ustizzja fil-Libja, is-sitwazzjoni kienet se tibqa’ l-istess. Il-PM Ωied jg˙id li Malta tapprezza iktar g˙ajnuna f’din il-problema li qed tiffaççja, u mhux biss b’mod finanzjarju.

Minn Brussell Fil-ftu˙ tas-sessjoni plenarja ta’ nhar it-Tnejn li g˙adda, ilPresident tal-Parlament Ewropew Martin Schultz iddeplora l-g˙arqa tal-mijiet ta’ immigranti fil-jiem ta’ qabel, u sa˙aq li l-Unjoni Ewropea kellha tag˙mel l-almu tag˙ha biex ma jkunx hemm iktar minn dawn l-imwiet. Huwa ddeskriva din is-sitwazzjoni b˙ala “katastrofi umana”.

Kienet ukoll il-Membru Parlamentari Ewropew Miriam

“

Jekk ma nindirizzawx l-g˙eruq talkawΩa ta’ dawn ilkonflitti, in-numru ta’ refu©jati li jmutu jew ma jsibux protezzjoni se jkompli jikber

“

LoKALI KÓ

Il-Mibg˙uta Speçjali Angelina Jolie

Dalli li tkellmet dwar dawn ittra©edji mal-Kummissarju

Cecilia Malmstrom.

Dalli qalet li l-Unjoni Ewropea g˙adha ’l bog˙od ˙afna milli jkollha sistema ©usta fejn l-Istati Membri jie˙du r-responsabbiltà b’mod ekwu fil-qasam tal-immigrazzjoni irregolari.

Hija sostniet li hemm bΩonn li l-Kummissjoni tassigura li jkollha pjan fejn ikun hemm solidarjetà bil-fatti g˙ax din hija kwistjoni Ewropea u mhux ta’ ftit pajjiΩi.

Miriam Dalli qalet li fadal aktar xi jsir fil-qasam tal-immigrazzjoni irregolari u rreferiet ukoll g˙all-proposta Frontex Plus. “Hemm bΩonn li millbidu nett ikun mag˙ruf kif se ta˙dem eΩatt din l-inizjattiva, x’inhi Ω-Ωona li se tkopri u, jekk se tkun limitata aktar minn Mare Nostrum, allura b’liema mod se tkun limitata,” sa˙qet Dalli.

INFAKKRU L-INDIPENDENZA

2,500

Dawk li g˙erqu matul din is-sena

130,000

Dawk li ©ew salvati din is-sena

118,000

L-immigranti li dda˙˙lu fl-Italja din is-sena biss

10,808

It-total ta’ refu©jati u immigranti f’Malta

Ritratt: ALAN SALIBA

MILL-FIGURI TAL-ÌNUS MAGÓQUDA:

Wara l-ispettaklu mill-isba˙ li sar ilbiera˙ fil-Port il-Kbir b˙ala parti miç-çelebrazzjonijiet tal-˙amsin sena anniversarju millIndipendenza, illum dawn iç-çelebrazzjonijiet mistennija jkomplu matul il-©urnata kollha.

G˙all-attivitajiet ta’ filg˙odu se jattendi wkoll il-Prinçep William tal-Ingilterra, li lbiera˙ attenda g˙all-attivitajiet tal-Port il-Kbir, kif ukoll Ωar lill-President Marie-Louise Coleiro Preca u lill-Prim Ministru Joseph Muscat. Il-Prinçep William idda˙˙al ukoll filLibrerija Nazzjonali biex jara dokumenti marbuta ma’ dan il-jum storiku.

Intant, dan huwa l-itinerarju g˙all-attivitajiet tal-lum organizzati mill-Kumitat Festi Nazzjonali: Quddiesa Pontifikali u Te Deum fil-Konkatidral ta’ San Ìwann 09.30am

Tluq tal-Banda tal-Forzi Armati ta’ Malta flimkien ma’ Gwardja tal-Unur minn Putirjal g˙al Triq ir- Repubblika, il-Belt Valletta

09.42am

Il-wasla tal-Gwardja tal-Unur u l-Banda tal-Forzi Armati f’Misra˙ San Ìwann

09.45am

Il-wasla tal-Kap Kmandant tal-Forzi Armati

09.48am

Il-wasla tal-Princep William – id-Duka ta’ Cambridge

09.51am

Il-wasla tal-Prim Ministru

09.55am

Il-wasla tal-President ta’ Malta. Jing˙ata Salut Nazzjonali u ssir spezzjoni tal-Gwardja tal-Unur.

10.00am

Quddiesa Pontifikali u kant tat-Te Deum

Tqeg˙id ta’ fjuri fuq il-Monument tal-Indipendenza, fil-Furjana 12.15pm

Il-Banda tal-Forzi Armati ta’ Malta u l-Gwardja tal-Unur jimmarçjaw tul Triq l-Assedju l-Kbir fil-Furjana

12.20pm

Il-wasla tal-Gwardja tal-Unur u l-Banda tal-Forzi Armati ˙dejn il-Monument tal-Indipendenza

12.24pm

Il-wasla tal-Kap Kmandant tal-AFM

12.26pm

Il-wasla tal-Kap tal-OppoΩizzjoni

12.28pm

Il-wasla tal-Prim Ministru

12.30pm

Il-wasla tal-President ta’ Malta

Il-President ta’ Malta, il-Prim Ministru u l-Kap tal-OppoΩizzjoni jqieg˙du bukketti ta’ fjuri fuq il-Monument.

Kunçert tal-Indipendenza 19.30pm Kunçert sinfoniku u vokali mill-Orkestra Filarmonika ta’ Malta ta˙t id-direzzjoni tal-Mro. Brian Schembri bilparteçipazzjoni tal-mezzo sopran Claire Ghigo, filPalazz, il-Belt Valletta

08 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ LokALI

IL-GVERN DETERMINAT LI JNAQQAS ID-DIJABETE Skont l-Indiçi Ewropej tadDijabete (EDI) , rapport li jqabbel l-immani©©ar tad-dijabete fil-pajjiΩi kollha Ewropej, Malta kklassifikat fis-26 post minn 30 pajjiΩ ie˙or.

Madankollu, dan ir-rapport xorta wa˙da rrikonoxxa t-titjib sostanzjali li sar mill-Gvern preΩenti f’dan ir-rigward.

Fid-dawl ta’ dan kollu, idDipartiment tas-Sa˙˙a ˙a nota tar-rakkomandazzjonijiet ta’ dan ir-rapport bl-g˙an li jkun hemm tnaqqis u prevenzjoni fid-dijabete, filwaqt li sa˙aq dwar in-nuqqas ta’ mmani©©ar li ilu nieqes 10 snin s˙a˙ ta˙t amministrazzjoni preçedenti li ˙alliet din il-problema tikber ming˙ajr pjanijiet konkreti biex titnaqqas ir-rata g˙olja ta’ dijabete f’Malta u f’G˙awdex.

Prevenzjoni kontra d-dijabete

Il-˙idma tal-Gvern preΩenti Fil-fatt, dan il-Gvern ˙a ˙sieb li d-Dipartiment tas-Sa˙˙a jistabilixxi steering group bl-g˙an li titfassal strate©ija nazzjonali fuq id-dijabete. Fl-a˙˙ar xahrejn, numru ta’ esperti ˙adu

˙sieb li jiffukaw fuq din l-istess strate©ija sabiex ikun hemm kemm jista’ jkun façilitajiet biex titnaqqas id-dijabete. Din l-istrate©ija nazzjonali se tkun im˙abbra lejn l-a˙˙ar tas-sena u se jkun hemm lok g˙all-kon-

sultazzjoni kif ukoll diversi diskussjonijiet flimkien malGrupp Parlamentari tadDijabete fost o˙rajn.

Apparti minn hekk, dan irrapport jg˙id ukoll li din issena kien hemm tnaqqis enor-

mi fil-mewt relatat mad-dijabete mis-sena 2006 lil hawn.

Jenfasizza wkoll dwar il-fatt li pajjiΩna g˙andu jkollu re©istru nazzjonali tad-dijabete biex linformazzjoni tal-pazjenti tkun iddokumentata.

Meta ng˙addu g˙all-prevenzjoni kontra d-dijabete, Malta kellha riΩultati negattivi li iΩda mhumiex attribwiti lejn ilviΩjoni ta’ dan il-Gvern iΩda lejn il-problema kbira ta’ obeΩità li ilha takkumula g˙al ˙afna snin.

G˙alhekk, id-Dipartiment tasSa˙˙a jirrikonoxxi din il-problema u l-impenn çar li dan ilGvern g˙andu f’dan il-qasam permezz ta’ g˙add ta’ inizjattivi biex ikun hemm titjib.

U˙ud mill-impenji tal-Gvern jinkludu inizjattivi b˙al Healthy Weight for Life Strategy, liΩvilupp fil-Politika tal-Ikel u nNutrizzjoni, il-Politika tatTreddig˙ tat-Trabi kif ukoll pjanijiet fuq l-ist˙arri© fuq ilKonsum tal-Ikel li se jkun imniedi s-sena d-die˙la, u lpolitika nazzjonali dwar l-isport.

G˙aldaqstant, il-Gvern jinsab kommess biex ji©©ieled din ilproblema, bl-g˙an li l-©enerazzjonijiet futuri jkollhom iktar mezzi biex titnaqqas ir-rata ta’ dijabete f’pajjiΩna.

TELFA GÓALL-PL U GÓALL-IMTARFA

Il-Partit Laburista din il-©img˙a sellem il-memorja talKunsillier tieg˙u fl-Imtarfa, Twanny Bugeja, li sfortunatment ˙alla din id-dinja.

Twanny Bugeja, ma kienx biss attiv fi ˙dan il-Partit Laburista u l-komunità tal-Imtarfa, iΩda kien ukoll attiv fixxandir, partikolarment fuq l-isport tat-ti©rijiet taΩ-Ωwiemel, sport li kien g˙al qalbu ˙afna.

Kienet ukoll is-Sezzjoni Kunsilliera tal-Partit Laburista li wriet is-sog˙ba tag˙ha g˙at-telfa ta’ Bugeja, li ddeskrivietu b˙ala ra©el ©entlom u eΩemplari.

Il-Partit Laburista u s-Sezzjoni Kunsilliera taw il-kondoljanzi tag˙hom lill-qraba ta’ Twanny Bugeja f’dan il-mument diffiçli.

LOKALI KÓ

21|09|2014 09

kullhadd.com

IL-KUNDIZZJONIJIET TAL-CARE WORKERS

Il-GVERN JIBQA’ KOMMESS LI JIÌÌIELED IL-PREKARJAT Il-Gvern di©à ta struzzjonijiet g˙al sej˙a g˙al tender ©did b’rabta mal-kuntratt g˙allprovvediment ta’ care workers f’San Vinçenz de Paule. Dan qalu kelliem g˙as-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva meta mistoqsi minn din il-gazzetta dwar is-sitwazzjoni.

Dan wara li xi persuni li ja˙dmu b˙ala care workers ma’ kuntrattur f’San Vinçenz de Paule lmentaw fuq l-internet li l-kuntratt ta’ min i˙addimhom kien skada, u huma kienu g˙adhom fil-g˙ama dwar ilkundizzjonijiet tag˙hom.

Il-kelliem g˙as-Segretarjat Parlamentari qal li kif di©à wera bil- blacklisting ta’ kumpaniji li kisru l-li©i taxxog˙ol u r-relazzjonijiet indus-

trijali u bit-tijib fil-kundizzjonijiet ta’ ˙addiema fil-kumpanija ARMS, il-Gvern huwa impenjat biex ji©©ieled il-prekarjat.

“Il-Gvern wiret ˙afna kuntratti b’kundizzjonijiet afflitti millprekarjat inkluΩ fir-Residenza ta’ San Vinçenz. Impenn qawwi li g˙andu l-Gvern huwa li ji©©ieled il-prekarjat, g˙alhekk is-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva ˙a d-deçiΩjoni li kuntratti ©odda ser jirrispettaw bl-iktar mod kategoriku lkundizzjonijiet tal-impjiegi li lkuntratturi jridu jag˙tu lill-impjegati tag˙hom,” sostna l-kelliem g˙as-Segretarjat.

Temm jg˙id li g˙alhekk di©à ©ew sottomessi l-kundizzjonijiet li jridu ji©u inkorporati filkuntratti l-©odda u di©à

IL-FISHFEST FI STAÌUN POÛITTIV

Ilbiera˙ is-Segretarju Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd u Drittijiet tal-Annimali Roderick Galdes nieda edizzjoni o˙ra tal-festa tal-˙ut li se ssir illum f’Marsaxlokk, mit8.00pm ’il quddiem. Galdes sostna li dawn l-attivitajiet huma importanti b˙ala parti mill-istrate©ija tal-Gvern li jippromovi l-prodott Malti u l-˙ut frisk.

Is-Segretarju Parlamentari nnota b’sodisfazzjon li lista©uni tat-tonn u tal-lampuki kienu poΩittivi, tant li kull sajjied la˙aq il-kwota tieg˙u tat-tonn f’perjodu iqsar missoltu.

Hu qal li jidher li l-kontrolli fuq is-sajd tat-tonn, b’mod partikolari s-sistema ta’ kwoti, tidher li di©à qed t˙alli r-riΩultati mixtieqa peress li hemm indikazzjoni li l-popolazzjoni

tat-tonn qed tirkupra gradwalment.

Galdes sa˙aq li s-sostenibbiltà hi kruçjali biex tassigura lfutur ta’ dan is-settur, u elenka numru ta’ pro©etti li l-Gvern qed ja˙dem fuqhom biex jikkumplimenta dan. Fost lo˙rajn hu semma li l-pro©ett tal- breakwater f’Marsaxlokk qed jistenna l-approvazzjoni tal-MEPA, filwaqt li l-Gvern qed ja˙dem biex isiru wkoll landing sites f’Marsaxlokk u ie˙or fil-Marsa fil-viçinanzi talpixkerija l-©dida.

Is-Segretarju Parlamentari qal li l-ma©©or parti ta’ dawn ilfondi Ewropej se jitgawdew minn Marsaxlokk u s-sajjieda Xlukkajri, biex id-dehra ta’ bosta opri tal-ba˙ar f’din illokalità ma ssirx biss attrazzjoni turistika iΩda tibqa’ mezz ta’ g˙ajxien g˙al bosta familji.

“Il-Gvern wiret ˙afna kuntratti b’kundizzjonijiet afflitti mill-prekarjat, inkluΩ firResidenza ta’ San Vinçenz” ng˙ataw struzzjonijiet g˙al sej˙a g˙al tender ©did ibbaΩat fuq dawn il-kundizzjonijiet. Issej˙a mistennija to˙ro© fiΩΩmien li ©ej.

10 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ lokali

il-provvista tal-ilma f’birkirkara 1840-1884 MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Wa˙da mill-problemi ewlenin tal-GΩejjer Maltin fis-seklu dsatax kienet dik tan-nuqqas ta’ ilma, min˙abba n-nuqqas ta’ xita. Ìieli kien hawn snin ta’ nixfa kbira, b˙all-1842 u l1866. Dan ©ieg˙el lillAmministrazzjoni Kolonjali tie˙u numru ta’ miΩuri biex ittejjeb il-provvista tal-ilma.

Sa nofs is-seklu dsatax lilma kien jin˙aΩen l-iΩjed fi bjar jew ©ibjuni pubbliçi u privati.

Hekk, minn rapport li g˙amel is-Sindku Dr Luigi Onofrio ta’ tiswijiet u li lGvern ta l-ordnijiet me˙tie©a biex isiru, insibu li fl-1841 kien hemm bir pubbliku ta˙t il-knisja ta’ Birkirkara (probabbilment il-Kolle©©jata Elenjana).

Fl-1867, f’Birkirkara, nafu li kien hemm funtana u Ωew©t ibjar pubbliçi li kienu jinsabu fi Triq il-Laqxija u fi Triq San Ìiljan. Kienet sena ta’ nixfa, g˙aldaqstant din setg˙et kienet ir-ra©uni li wasslet lillKumitat Distrettwali ta’ Birkirkara, li kien presedut mis-Sindku Dr M. A. Bardon, li jag˙mel talba lill-Gvernatur biex dawn iΩ-Ωew©t ibjar, li kienu ’l bog˙od mill-funtana tar-ra˙al, jimltew bl-ilma biex ji©u evitati l-inkonvenjenzi kkawΩati mill-fatt li ˙afna nies kienu qeg˙din imorru fil-funtana g˙all-ilma, naturalment g˙ax il-bjar l-o˙ra kienu vojta.

IΩda biex dawn il-bjar jimtlew bl-ilma, dan kellu

jin©ieb minn Óal Qormi fuq sitt karettuni bl-ispiΩa ta’ £1.06s kuljum. IΩda billi dak iΩ-Ωmien il-Gvern kien qed jag˙mel diversi spejjeΩ biex iforni lil diversi r˙ula li fihom kien hemm nuqqas ta’ ilma, bl-ilma, ma laqax din it-talba.

tittejjeb u l-ilma tal-akwadott isir aktar aççessibbli billi jitwaqqfu diversi funtani. Dan seta’ façilment isir billi Birkirkara kienet di©à kkumnikata mal-akwadott. Stqarr ukoll li fi Ωmien qasir kellu jibg˙at pjanta u stima ta’ xog˙ol.

Titjib fil-provvista tal-ilma Ir-rapport ta’ Chadwick Fl-1882, il-Gvern beda jie˙u xi passi biex itejjeb ilprovvista tal-ilma f’Birkirkara.

F’Mejju tal-1882, il-Kunsill talGvern approva r-riΩoluzzjoni numru 134, li biha vvota ssomma ta’ £634 biex titqieg˙ed linja ta’ pajpijiet tal-˙adid tal-Akwadott ta’ Wignacourt, ˙dejn il-mit˙na tal-Imrie˙el g˙all-post fil-viçinanza tal-mit˙na ta’ G˙ar ilÌobon, fil-qalba tar-ra˙al.

IΩda, g˙al xi ra©uni jew o˙ra, dan il-pro©ett ma twettaqx u l-istess ammont re©a’ ©ie vvutat mill-Kunsill tal-Gvern fl-14 ta’ Novembru 1883.

Sadanittant, fl-1883, in-nies ta’ Birkirkara kienu wrew ixxewqa li Ωew© ©ibjuni kbar li kien hemm fir-ra˙al (aktarx dawk tal-Laqxija u ta’ Triq San Ìiljan) ji©u kkumnikati mal-Akwadott ta’ Wignacourt u l-Gvernatur talab il-parir tal-In©inier Sanitarju Osbert Chadwick fuq din it-talba.

Chadwick, permezz ta’ rapport bid-data tal-24 ta’ Novembru 1883, informa lillGvernatur li ma kienx jaqbel ma’ din it-talba. L-idea tieg˙u kienet li l-provvista tal-ilma

Fil-fatt, Chadwick bag˙at rapport dettaljat dwar ilprovvista tal-ilma f’Birkirkara, li j©ib id-data tad-19 ta’ Diçembru 1883.

Fir-rapport, Chadwick stqarr li f’dak iΩ-Ωmien Birkirkara kienet tie˙u l-provvista talilma minn bjar pubbliçi u privati li fihom kien jin©abar lilma tax-xita mill-bjut u mittoroq. Kull tant Ωmien, imbag˙ad, din il-provvista kienet ti©i supplimentata blilma li jin©ieb mill-akwadott lil u˙ud minn dawn it-tankijiet, permezz ta’ pajp.

L-ilma tal-akwadott kien jasal biss kontinwament filfuntana li kienet tinsab filparti t’isfel tar-ra˙al, u l-ilma kien jid˙ol fiha kontinwament bir-rata ta’ gallun u tliet kwarti kull minuta. Dan lilma kien jasal hemmhekk permezz ta’ kanal tal-©ebel.

Permezz ta’ din is-sistema 2,500 gallun kuljum kienu jg˙addu f’din il-funtana, iΩda dak li kien jo˙ro© matul il-lejl u matul il-parti l-kbira tal©urnata kien jin˙ela.

Chadwick g˙amel numru ta’

su©©erimenti biex titjieb ilprovvista tal-ilma f’Birkirkara, li kienu: a. Li jsir arran©ament filpost fejn kien il- main ta’ Birkirkara fl-akwadott, li permezz tieg˙u çertu proporzjon tal-ilma tal-akwadott jg˙addi dejjem f’Birkirkara. b. Billi l-provvista tal-ilma mill-akwadott ma taqta’ qatt, kellu jinbena reservoir biex ji©bor l-ilma li jg˙addi matul il-lejl, g˙all-uΩu matul il-jum. ç. Li ssir distribuzzjoni xierqa tal-provvista tal-ilma, billi jinbnew funtani f’postijiet konvenjenti.

Hu ssu©©erixxa disa’ funtani, iΩda stqarr li jkun a˙jar jekk jinbnew iΩjed. d. It-tankijiet pubbliçi filpjazza tal-knisja kienu jirçievu l-ilma tax-xita mill-bejt talknisja. Dawn kellhom jitnaddfu u jintuΩaw biss g˙al dan l-iskop, u l-ebda ilma tattriq ma kellu jit˙alla jid˙ol fihom.

Flimkien mar-rapport talpjanti, Chadwick ippreΩenta stima biex jitwettaq ix-xog˙ol li ppropona, fosthom il-bini ta’ reservoir u disa’ funtani g˙as-somma ta’ £394.16s biex isiru x-xog˙lijiet.

Is-Segretarju tal-Istat talKolonji, permezz ta’ despatch numru 278 tal-15 ta’ Frar 1884, awtorizza li jsiru xxog˙lijiet tal-ilma f’Birkirkara.

G˙aldaqstant ir-rota bdiet iddur.

Is-Segretarju Prinçipali talGvern, Walter Hely

Hutchurscan, kiteb lill-Crown Agents fl-Ingilterra u talabhom jixtru xi affarijiet g˙al dan il-pro©ett.

Ittie˙du wkoll xi passi f’Malta b’rabta ma’ dan ilpro©ett. Fit-3 ta’ April 1884, ir-Riçevitur Ìenerali ng˙ata lawtorità li j˙allas lil ÌuΩeppi Scerri s-somma ta’ £1.8s,2d “ for landing and other charges of iron piping for the Birkirkara water supply ”.

Xahar wara, l-istess uffiçjal ing˙ata l-awtorità biex i˙allas lil Concetta Mallia s-somma ta’ £20 b˙ala l-prezz ta’ biçça art me˙uda mill-proprjetà tag˙ha biex titjieb il-provvista tal-ilma f’Birkirkara.

IΩda, barra minn hekk, nhar il-Festa tas-Salib (3 ta’ Mejju) il-Gvern g˙amel sej˙a g˙allofferti biex isir xog˙ol tal©ebel fuq il-bini ta’ numru ta’ funtani kif kien irrikmanda Osbert Chadwick. B’kollox riedu jinbnew g˙axar funtani u l-istima kienet ta’ £39.

Kien hemm tliet offerti u ntg˙aΩlet l-offerta ta’ Antonio Borg g˙as-somma ta’ £37.

Minn ittra li nkitbet lillGvern fl-istess xahar, nafu li x-xog˙ol b’konnessjoni mattitjib tal-provvista tal-ilma f’Birkirkara kien di©à nbeda.

M’hemmx dubju li, meta tlesta, il-provvista tal-ilma f’Birkirkara kienet a˙jar milli kienet qabel.

Minn kitba ta’ Winston Zammit fil-ktieb programm Banda Santa Elena 2001.

opinjoni kÓ

21|09|2014 11

kullhadd.com

riÛultat u fiduÇja Fitch

Catherine Fenech Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista

Jg˙addu ftit ©img˙at u jer©a’ jasal Ωmien li nikteb l-artiklu tieg˙i fuq din il-gazzetta u xejn ma jag˙tini pjaçir aktar milli jkolli ç-çans li nikteb dwar riΩultati sbie˙ li qed jikseb pajjiΩna b’mod speçjali fl-ekonomija. Ftit ©ranet ilu l-a©enzija tar-rating Fitch ikkonfermat ir-rating ta’ Malta b˙ala A u kif ukoll stabbli.

Malta ˙adet dan iç-çertifikat eççellenti grazzi g˙all-politika u l-˙idma tal-Gvern li sarrfet fi tkabbir ekonomiku, tnaqqis filqg˙ad u fid-defiçit. Malta rre©istrat wie˙ed mill-a˙jar tkabbir ekonomiku fiΩ-Ûona Ewro.

Infatti, it-tkabbir ekonomiku ta’ pajjiΩna fl-2013 kien ta’ 2.9%, li tfisser Ωieda sostanzjali fuq issena ta’ qabel meta fl-2012 kellna tkabbir ekonomiku ta’ 1.1%.

Huwa aktar ta’ sodissfazzjon ilfatt li dan it-tkabbir huwa og˙la mill-medja taΩ-Ûona Ewro.

L-A©enzija Fitch fa˙˙ret lillGvern li kien kapaçi jsa˙˙a˙ ilfinanzi tieg˙u, ˙oloq ix-xog˙ol u kif ukoll Ωdiedet il-parteçipazzjoni tan-nisa fis-suq tax-xog˙ol.

L-istess a©enzija rrimarkat poΩittivament ukoll fuq iΩ-Ωieda filProdott Domestiku Gross ta’ 3.5% u qalet li dan kien dovut g˙al tkabbir fid-domanda domestika, g˙at-tnaqqis fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma u l-kundizzjonijiet favorevoli fis-suq. Fitch kienet kuntenta ˙afna bir-riΩultati ta’ dan il-Gvern li kiseb fittnaqqis tal-qg˙ad u fit-tkabbir

b’sa˙˙tu li rre©istrat Malta fis-suq tax-xog˙ol. Ir-rata ta’ qg˙ad ta’ 5.7% rre©istrata f’Lulju kienet ukoll ta˙t il-medja Ewropea.

RiΩultati sbie˙ u ta’ inkora©©iment sabiex pajjiΩna jikseb il-fiduçja tal-investituri barranin biex jinvestu f’pajjiΩna u b’hekk jitkattru l-impjiegi u jitkattar il-©id. Arja poΩittiva immens hawn f’pajjiΩna meta suppost, skont il-PN, Malta kellha taqa’ fuqha d-dalma talMedju Evu jekk jitla’ Gvern Laburista. Bi Gvern Laburista, Malta kellha tmur tittallab g˙al bailout u sa˙ansitra kellna nid˙lu dritt ©ol-˙ajt. G˙al dak li l-PN jirredikola, imaqdar u jlaqqam b˙ala l-‘gimmick tal-millenju’, g˙all-A©enzija Fitch l-inizjattiva tal-Gvern tat-tra˙˙is talkontijiet tad-dawl u l-ilma kienet strumentali sabiex wasslet g˙al Ωieda fil-Prodott Domestiku Gross ta’ pajjiΩna.

Imma l-Kap tal-OppoΩizzjoni donnu mhux jg˙ix hawn Malta, jew donnu dawn ir-riΩultati li qed jikseb pajjiΩna f’tant Ωmien qasir ma jaslux sad-Dar Çentrali.

Insomma, taf ukoll ikollu l-wiçç li jg˙id li r-riΩultati poΩittivi huma grazzi g˙all-frott li ˙alla lGvern ta’ GonziPN. Però, leffett tal-boomerang re©a’ n˙ass din il-©img˙a, g˙ax waqt li Dr Busutill, fuq NET TV staqsa x’g˙amel dan il-Gvern f’dawn issena u nofs, u stqarr li dan ilGvern ipaçpaç u jwieg˙ed ˙afna u mbag˙ad tmiss u ma ssib xejn…BOOM…dlonk to˙ro© l-

istqarrija ta’ Fitch li tag˙ti risposta poΩittiva g˙all-kummenti negattivi li g˙adda l-Kap talOppoΩizzjoni fuq il-˙idma talGvern. Brava Fitch… touchdown!

Stil ©did ta’ politika Il-PN wieg˙ed ti©did, wieg˙ed mod ©did kif jag˙mlu l-politika, wieg˙ed il-bidla. Il-PN jifta˙ar li huma d-difensuri tad-demokrazija u tat-tolleranza. Però, kellu jkun dan il-Gvern Laburista li tassew wera stil ©did ta’ politika fejn qed jag˙ti ©ie˙ wara l-ie˙or lill-politiçi Nazzjonalisti talimg˙oddi u kif ukoll wettaq ilweg˙da li dejjem kien konsistenti fiha il-Prim Ministru Dr Joseph Muscat li l-anniversarji u l-festi nazzjonali g˙andna niççelebbrawhom b˙ala poplu wie˙ed.

Il-Prim Ministru dejjem sa˙aq li l-festi nazzjonali g˙andhom ikunu strument li jg˙aqqadna u mhux li jifrdna f’Ωew© tribujiet.

Dan g˙ax dawn il-festi nazzjonali jfakkru avvenimenti strate©içi fl-istorja u fl-iΩvilupp ta’ pajjiΩna.

L-ebda avveniment minnhom mhu importanti aktar mill-ie˙or, imma dawn l-avvenimenti jikkumplimentaw wie˙ed lillie˙or.

Din hija tassew politika nazzjonali, politika m©edda, politika ta’ poplu wie˙ed mag˙qud, politika li qatt ma rajna b˙alha qabel. Quddiem dan l-istil ta’ politika l-PN jew jibqa’ sieket

jew ikompli jkun negattiv. F’din is-sena u nofs ma offra l-ebda proposti konkreti g˙al pajjiΩna, ma offra xejn ©did, xejn rifreskanti, la g˙al Malta u lanqas sa˙ansittra g˙all-partit tag˙hom.

Lanqas il-kafetterija ma waslet.

Però, waslet l-approvazzjoni ta’ tuΩΩana kandidati g˙all-elezzjoni ©enerali li jmiss. Tassew partit li qed ji©©edded! Oleee PN. Awguri lil Karmenu Vella Kienet tassew a˙bar sabi˙a li lKummissarju Ewropew Malti li jmiss, il-Perit Karmenu Vella, se jing˙ata r-responsabbiltà g˙allambjent, is-sajd u l-affarijiet marittimi. Huwa ta’ unur u turija ta’ fiduçja f’pajjiΩna u fil-Perit Vella nnifsu meta l-President talKummissjoni Ewropea, Jean Claude Juncker, offra dan ilportafoll lil Karmenu Vella; la˙jar portafoll li qatt ing˙ata Kummissarju Malti.

Il-Perit Vella mhux biss huwa politiku ta’ esperjenza imma wkoll igawdi fiduçja s˙i˙a f’pajjiΩna u barra minn Malta.

PerswaΩa li se jag˙mel suççess u ©ie˙ kemm g˙all-karriera politika tieg˙u u fuq kollox g˙al pajjiΩna. M’g˙andix dubju li xog˙lu fi ˙dan il-Kummissjoni Ewropea se jkun importanti u strumentali. M’g˙andix dubju li l-esperjenza li g˙andu u l-fiduçja li jgawdi se jsarrafha f’˙idma fejjieda favur il-©id tal-Unjoni Ewropea u fuq kollox ta’ pajjiΩna. Kudos, Perit.

GÓerf ir-russu

Patri Mario Attard

Il-˙ajja pastorali man-nies hija avventura. Niltaqa’ ma’ kull tip ta’ nies li hawn ta˙t issema f’pajjiΩ daqshekk çkejken! Min jarah a˙jar jekk jimxi saqajh ’l isfel u rasu ’l fuq! Però, ma nag˙tikx garanzija li hawn min jippreferi jimxi rasu ’l isfel u saqajh ’il fuq! Jew ja˙bi rasu fir-ramel!

Mela patri, sie˙bi, kien i˙obb jirrakuntali xebg˙a stejjer. Sew meta kien il-missjoni u anke meta kien kappillan f’Malta. Mela isimg˙u din!

Waqt it-tberik fettillu jçempel bieb ta’ dar. Ir-ra©el ˙are© jifta˙ u beda jkellmu bl-IngliΩ. “ Come in !” stiednu r-ra©el hekk kif inteba˙ min kien. IlKappillan sar jaf li dan hu Russu. U mal-ewwel induna tafux! G˙ax ir-ra©el malajr offrielu Ωew© delicacies li rRussi jdubu g˙alihom. Ji©ifieri x-xorb tal-vodka u s-sigaretti. “ Father, do you smoke? ” staqsieh ir-Russu. Bil-modestja kollha l-Patri Kappillan wie©bu: “ No! ” Imbag˙ad irRussu fendielu o˙ra. “Do you drink? ” Din id-darba r-ra©el ˙aseb li kien se jirb˙u g˙addinja tieg˙u. “ No! ” Re©a’ wie©bu l-Patri. Mela dan limbierek Russu donnu xaba’ mis-sikkatura! Dar fuq il-Patri u ta’ Russu li hu qallu: “ Oh Father! If you don’t drink and you don’t smoke you die healthy!”

Kull darba li nirrakkuntaha lil xi ˙add arani nisma’ dik ittbissima jew it-tifqig˙a ta’ da˙ka. Sa˙ansitra xi jiem ilu persuna qaltli: “Issa stess immur nirrakkuntaha lil s˙abi

fuq ix-xog˙ol!” Minn Ωmien g˙all-ie˙or isiru g˙add ta’ kampanji favur dieta tajba u bilançjata. Ûgur li m’iniex se ng˙id li dawn huma ˙Ωiena!

Jekk nag˙mel hekk bilfors ta˙sbuni li qieg˙ed nispissja jew li m’iniex sew! Óeqq…xog˙li f’Mater Dei jurini bil-bosta l-kruha ta’ min jiekol bl-addoçç. InkluΩ ovvjament jien! Mhux ˙a©a sabi˙a li daqqa tinstadd dik l-arterja u daqqa dak is-suba’ tas-sieq jew, alla˙ares qatt, pala s˙i˙a ta’ ri©el, ikollhom jin˙asdu. U dan g˙aliex? G˙ax, b˙alma jg˙idu t-Taljani, mai dire mai!

Il-le ma teΩiΩtix! Arah ˙ej! Laqwa li jimla’ l-˙awsla,

imbag˙ad ajma ’l hawn u ajma ’l hemm! Óbieb, ma na˙sibx li atte©©ament b˙al dan jag˙mlilna ©ie˙! Ir-raΩan huwa parti milli tkun bniedem. Ir-raΩan jg˙ollilna d-dinjità tag˙na ta’ bnedmin responsabbli.

Imma, min-na˙a l-o˙ra, lanqas hu sewwa li ne˙el ma’ dieta u nibqa’ skjav tag˙ha!

Meta nkun na˙dem l-isptar kemm in˙ossni nfiq meta nara lill-infermiera jew it-tobba bravi tag˙na jieklu xi biçça kejk fil-kçina waqt il- break !

Nibda’ ng˙id: “Ara dan it-tabib li lili tant g˙amilli premura biex inaqqas mill-ikel hu stess qieg˙ed jie˙u biçça kejk!”

Tg˙idx kemm nifra˙ u niggustahom narahom jieklu! Issa dan qieg˙ed ng˙idu mhux biex ikolli r-ri˙ fil-qala’ u naqbad nibla’ kulma nara b’g˙ajnejja! Le ˙ej! Dak li hu ˙aΩin jibqa’ ˙aΩin! Imma sabi˙ li tara l-umanità fit-tobba u linfermiera tag˙na. G˙ax, wara kollox, a˙na lkoll bnedmin!

Darba smajt kumment fuq persuna li tg˙ix biex tibqa’ b’sa˙˙itha biss u xejn aktar.

Mill-proxxmu ma jimpuratahiex. G˙aliha x’g˙andu bΩonn ˙addie˙or sitta u sitta tnax! X’eΩiΩtenza taç-çajt hi din! Jiena b’sa˙˙ti ˙a naqdi lill-o˙rajn! U mela g˙alija nnifsi min jisimg˙ek? Jiena b’sa˙˙ti biex bija l-Mulej i©ib differenza poΩittiva fil-˙ajja ta’ persuna b˙ali u mela biex sempliçiment nidher sabi˙ u sabi˙a?

Mela ejja nag˙mlu tag˙na ˙bieb l-g˙erf tar-Russu. Kien hawn ˙afna li mietu fis-sura perfetta. U tant kemm mietu bil-piΩ eΩatt li fil-kaxxa da˙lu ji©ru kexxun! Imma xi swielhom? Xejn! Iva! Xejn! Jekk kienu mo˙˙hom fihom infushom biss!

Mietu b’sa˙˙ithom g˙ax la kellhom dijabete, la mard tal-qalb u forsi lanqas id-dimonju ta’ Ωmienna! Na˙seb li tafu g˙al liema marda qieg˙ed nirreferi!

Ma swielhom xejn g˙ax f’˙ajjithom g˙exu mag˙luqin f’qabarhom, fihom infushom!

U, jekk ni©u f’dan, nippreferi mmut b’Ωaqqi naqra minfu˙a imma nkun qdejt minn qalbi lill-proxxmu tieg˙i milli Ωnell g˙ax inkun ˙sibt fija nnifsi biss! Mela viva g˙erf ir-Russu!

12 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ opINjoNI

L-ILMA – NEÇESSITÀ u NuqqAS

Aaron Abdilla Membru tal-FÛL

Wa˙da mill-akbar sfidi preΩenti fil-gΩira Maltija hi dik talilma, speçifikament in-nuqqas tar-riΩorsa tal-ilma. Din kienet wa˙da mit-temi diskussi waqt il-IUSY World Festival li sar f’Awwissu li g˙adda.

L-ilma huwa, bla dubju, wie˙ed mill-aktar riΩorsi fundamentali g˙al din il-gΩira u g˙all-abitanti tag˙ha u b’hekk hu riΩorsa ta’ min jiffoka fuqha u jag˙tiha l-importanza me˙tie©a. B’riΩultat tal-klima xotta tal-Mediterran, mag˙rufa wkoll b˙ala Caparral, partikolarment dik ta’ Malta, it-tradizzjoni tal-©enerazzjoni tal-ilma hi wa˙da pjuttost twila.

B’Ωieda konsiderevoli fil-popolazzjoni kif ukoll fil-livell talkwalità tal-˙ajja, l-ilma jkompli dejjem ikun wie˙ed mill-aktar riΩorsi kruçjali g˙all-Malta.

Is-Sur William Wait, içChairman eΩekuttiv talWaterservices Corporation (WSC) ta’ Malta kien wie˙ed mill-kelliema mistiedna g˙al din id-diskussjoni u g˙aΩel li jifta˙ id-diskussjoni permezz ta’ introduzzjoni dwar din ilkorporazzjoni. Introduzzjoni kemxejn differenti mis-soltu wasslet sabiex tqanqal interess fiΩ-Ωg˙aΩag˙ li attendew iddiskussjoni. Wait fiehem kif mis-sena 2007 sas-sena 2014 saru avvanzi kbar u kif sa din is-sena stess ©ew allokati €50 miljun fi pro©etti li ©ew iffinanzjati mill-Unjoni Ewropea.

Dawn il-pro©etti jiffukaw fuq

tliet aspetti ma©©uri li huma: linfrastruttura tal-ilma u taddrena©©, it-tnaqqis tal-konsum tal-ener©ija, u li tembarka fuq pro©etti li jippermettu l-uΩu mill-©did tal-ilma. G˙aldaqstant, permezz ta’ dawn ilpro©etti huwa permessibbli li s-sostenibbiltà fir-rigward talambjent, l-ener©ija u-sa˙˙a tkun iktar ˙olistika.

IΩda wie˙ed donnu jieqaf u jistaqsi: x’relazzjoni hemm bejn dan kollu u l-protagonisti prinçipali ta’ dan il-festival – iΩ-Ωg˙aΩag˙? Ikolli ng˙id li rrelazzjoni hi wa˙da fundamentali u ta’ min wie˙ed jiddiskuti ftit fuq dan l-aspett. LuΩu eççessiv tal-ilma ta’ kuljum jikkonçerna lilna ΩΩg˙aΩag˙, prinçiparjament min˙abba l-futur tag˙na stess.

Is-sostenibbiltà hija l-punt kruçjali li jorbot dan is-su©©ett tan-nuqqas tar-riΩorsa tal-ilma mal-©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a tal-lum. Huwa impossibbli li nkomplu kontinwament nuΩaw din ir-riΩorsa ming˙ajr ma na˙sbu g˙al dak li jista’ ji©ri fis-snin li ©ejjin. B˙alma spjega tajjeb is-Sur Manuel Sapiano, il-persuna responsabbli tal-politka tal-ilma minna˙a tal-Ministeru tal-Ener©ija u tas-Sa˙˙a, l-ilma mhux biss su©©ett g˙ad-disponibbiltà, iΩda wkoll g˙ad-domanda. Il mod ta’ kif jintuΩa l-ilma jaffettwa dan kollu, b’mod partikolari it-tni©©is tal-ilma. Dan min˙abba li jnaqqas aktar u

aktar id-disponibbiltà tal-ilma, apparti li jΩid aktar l-infiq g˙at-trattament tieg˙u.

Dan kollu jitlob pjan strate©iku g˙as-sostenibbiltà ta’ din ir-riΩorsa, min˙abba li lkonsegwenzi li jirriΩultaw minnuqqas ta’ ilma jew it-tni©©is tieg˙u jkollhom effett negattiv kemm fuq is-soçjetà preΩenti u kemm g˙all-©enerazzjonijiet li g˙ad iridu ji©u. G˙aldaqstant, kull individwu g˙andu jkun konxju ta’ dan u jag˙ti ssehem tieg˙u sabiex juΩa lilma b’mod responsabbli.

Fattur interessanti f’dan lambitu hu l-uΩu mill-©did talilma di©à uΩat. Permezz ta’ identifikazzjoni tal-aqwa teknolo©ija f’dan il-qasam, f’Malta rnexxielha ti©i introdotta sistema sabiex tkompli tg˙in aktar f’dan is-settur, speçifikament fejn g˙andu x’jaqsam it-trattament tal-ilma di©à uΩat. Façilitajiet ta’ din issura jippermettu r-ri©enerazzjoni ta’ ilma fin u, fost affarijiet o˙ra, dan l-ilma jmur biex jintuΩa fl-agrikultura tal-gΩira, g˙all-industrija u g˙al uΩi sekondarji o˙ra. Permezz ta’ dan l-uΩu ©did tonqos drastikament il-pressjoni li teΩisti fuq is-sorsi tal-ilma skarsi li qeg˙din niffaççjaw. Huwa b’dan il-mod li jkun possibbli li jkomplu jintla˙qu l-miri ambjentali li jaspira g˙alihom il-pajjiΩ.

L-istrate©ija u t-teknolo©ija tg˙in ˙afna g˙as-sostenibbiltà

tal-ilma, iΩda mag˙hom hemm bΩonn li s-soçjetà titrawwem f’kuxjenza responsabbli lejn lambjent u s-sostenibbiltà.

Nikita Zammit Alamango, rappreΩentanta tal-Ministeru g˙allEner©ija u s-Sa˙˙a fuq il-kampanja edukattiva Catch the Drop, spjegat kif l-edukazzjoni hija l-istrate©ija l-aktar effettiva ta’ kif nistg˙u nissalvagwardjaw l-ilma. Matul din il-kampanja l-istudenti tal-iskejjel ©ew involuti f’sessjonijiet edukattivi dwar il-prattika sostenibbli tal-ilma. B’dan ilmod mhux bis qeg˙din ji©u edukati l-©enerazzjonijiet il©odda fuq l-importanza talilma, iΩda qeg˙din ukoll jintla˙qu l-familji permezz talulied. Sa çertu punt, bi pro©etti b˙al dawn, it-tfal isiru wkoll edukaturi ta’ ©enerazzjonijiet akbar. Zammit Alamango spjegat kif din ilkampanja ma kinitx biss intiΩa biex teduka iΩda wkoll wasslet sabiex tilqa’ ideat u pro©©etti ©odda g˙as-sostenibbiltà talilma fejn xi w˙ud minnhom ©ew implimentati. Fil-fatt, ittieni faΩi ta’ din il-kampanja ser tkun mifruxa wkoll fuq livel ta’ kunsilli lokali.

A˙na Ω-Ωg˙aΩag˙ g˙andna nkunu minn ta’ quddiem li mmexxu ’l quddiem dawn il˙sibijiet u pro©etti biex pajjiΩna dejjem itejjeb l-uΩu tarriΩorsi naturali tieg˙u, filwaqt li dawn l-istess riΩorsi ji©u salvagwardjati g˙all-©ejjieni.

EDITORJAL kÓ

21|09|2014 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRnALISTI REkLAmI ImPAÌnAR u DISInn

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

Ritratt: JOE CAMENZULI

EDITORJAL IL-VIRGA TA’ LESBO

korrettezza politika.

Meta sa ftit ilu kienu ˙wejje© mhux xierqa minn wara dahar in-nies, issa f’daqqa wa˙da saru x-xempju tat-trasparenza u kontabbiltà politika. KwaΩi kwaΩi tibda ta˙seb li alla˙ares ma kinux huma g˙ax ma kienx ikollna il-Wistleblower Act. Meta tismag˙hom jitkellmu llum dwar il-li©i tal-unjoni çivili li ˙allewha fuq l-ixkaffa g˙al snin twal u li baqg˙u jopponu sal-a˙˙ar. Tibda ta˙seb li minn dejjem kienu favuriha. G˙ax jg˙aw©u l-fatti skont jekk ikunux fil-Gvern jew fl-OppoΩizzjoni.

Jaqbdu ma kollox u ma’ kul˙add. Qishom xi ˙add li ma g˙andux kwiet f’©ismu u dejjem ifittex biex jinfexx f’xi ˙add. Din id-darba messu Owen Bonnici, Minsitru millaktar moderat u li jibbrilla filprudenza politika. Qabdu mieg˙u g˙ax kellu inçident stradali b˙al kull çittadin normali. Inçident, li min jaf kemm naraw minnhom ta’ kuljum fit-toroq tag˙na.

Na˙seb din hija l-ewwel darba li ministru ser jitressaq il-Qorti b˙al kull çittadin ie˙or u minn fuq qeg˙din jakkuΩawh b’nuqqas ta’ korrettezza, sal-punt li Simon Busuttil, b’esa©erazzjoni li qatt ma rajna b˙alha,

sa˙ansitra qieg˙ed jitlob irriΩenja tieg˙u.

A˙na nifhmu g˙aliex Simon qieg˙ed i©ib ru˙u b’dan ilmod. Jaf li Owen Bonnici huwa wie˙ed mill-politiçi filPartit Laburista li l-aktar jinΩel tajjeb ma’ kull saff tassoçjetà, inkluΩ ma’ dawk li huma Nazzjonalisti. G˙al darb’o˙ra qeg˙din jag˙mlu ©udizzju politiku ˙aΩin g˙ax b’din l-insistenza stupida li Owen g˙andu jirriΩenja min˙abba inçident stradali g˙adhom qeg˙din juru li ma g˙andhomx idejhom fuq ilpolz tan-nies.

Konna ˙sibna li wara xhur ma jidhirx u ma jitkellimx Simon Busuttil tg˙allem xi ˙a©a. IΩda bil-mod xejn intelli©enti li qieg˙ed i©ib ru˙u f’dan il-kaΩ qieg˙ed juri li re©a’ ©ie lura ag˙ar milli kien. Trid tkun politiku talvavi biex tasal tg˙id li lma©istrat li ser ikun qieg˙ed ji©©udika l-kaΩ ta’ Owen Bonnici ser ikun influwenzat g˙ax irid minnu biex isir im˙allef. Qabel xejn qieg˙ed jg˙id ˙wejje© indiçenti dwar il-Ìudikatura g˙ax a˙na nemmnu li l-©udikanti tag˙na huma ta’ fibra soda. It-tieni, min˙abba akkuΩi mag˙mula lill-Ìudikatura ˙afna anqas gravi minn hekk, kien hawn min kellu jitlaq mill-politika.

G˙alhekk wara d-dell ikrah li tefa’ fuq il-Ìudikatura g˙andna dubju serju min g˙andu jirriΩenja jekk hux Owen jew Simon. G˙adu politikamnet infantili u sallum ma nistg˙ux nemmnu min qieg˙ed jag˙tih dawn ilpariri mimlija aberazzjonijiet!

Sal-lum ma nistg˙ux nemmnu kif ma hemmx min jifta˙lu g˙ajnejh biex ma jkomplix jg˙id dawn il-fesseriji politiçi.

IΩda g˙al darb’o˙ra, b˙allvirga ta’ Lesbo, qieg˙ed jg˙awwe© dak li hu korrett.

Owen ma tax Ωieda ta’ €600 lilu innifsu. Hawn min jg˙id li dak kien speçi ta’ misapproprjazzjoni u anke seta’ kien hemm lok li jittie˙du proçeduri. Minn dan kollu ma ©ara xejn u ˙add ma rriΩenja. Owen ma kienx ilMinistru meta fl-Enemalta saru ˙niΩrijiet li taw skandlu anke lil min hu korrott.

Dakinhar ˙add ma offra rriΩenja tieg˙u. Owen g˙amel dak li titlob il-korrettezza politika. Ma g˙amel xejn biex ifixkel il-kors tal-©ustizzja b˙alma kien ji©ri fl-img˙oddi G˙ax g˙amel hekk iridu jsallbuh! IΩda ser jarralhom u ser ikomplu jitilfu.

Kif darba qal xi ˙add: “Is-sewwa jirba˙ Ωgur.”

“

“

Il-Griegi kienu ta’ spiss isemmu lvirga ta’ Lesbo.

Din il-virga kienet mag˙mula miç-çomb, ma˙suba biex tkejjel l-o©©ett billi ddur mieg˙u.

G˙alhekk ma kinitx dritta iΩda titg˙awwe© skont lo©©ett. BiΩ-Ωmien ir-referenza g˙al din i-virga bdiet tkun marbuta ma’ min jag˙mel dak li jaqbillu, jew a˙jar l-opportunist. Illum jimxi mod u g˙ada mod ie˙or.

Biex ma n©ibuhiex fit-tul, bil-Malti ng˙idu li l-ixkubetta g˙andha grillu u kul˙add jag˙mel dak li jaqbillu. Meta persuna ma tkunx ta’ prinçipju u ma jkollhiex valuri assoluti li kullimkien u l˙in kollu ©©ib ru˙ha bl-istess mod tkun qed tag˙fas il-grillu u tag˙mel dak li jaqblilha.

Tkun persuna taç-çomb u mhux tal-azzar g˙ax titg˙awwe© skont iç-çirkustanzi.

Kemm il-grillu tal-ixkubetta u kif ukoll il-virga ta’ Lesbo jiddeskrivu perfettament lim©iba ta’ bosta minn dawk il-poltiçi li llum jinsabu flOppoΩizzjoni. L-istess nies li sa ftit ilu tant kienu dejqu lin-nies li mhux biss niΩΩluhom mill-Gvern iΩda tawhom sabta elettorali papali, mhux g˙al darba iΩda tnejn, issa saru jipprietkaw il-

14 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ ITTRI

QERQ NAzzJoNALIsTA IL-BEJJIEGÓA Sur Editur, Fil-˙ar©a tal-©urnal Times of Malta tas-Sibt 30 ta’ Awwissu 2014, is-Sur Joe Zahra, ekseditur tal-gazzetta Nazzjonalista In-Nazzjon kiteb li fl-editorjal intitolat ‘Plunged into Darkness’ tas-17 ta’ Awwissu 2014, The Sunday Times of Malta kienet in©usta ma’ amministrazzjonijiet suççessivi Nazzjonalisti meta stqarret li “jidher inkomprensibbli li ma sarx investiment tajjeb fis-sistema tad-dawl distributorja talpajjiΩ”. G˙alhekk, is-Sur Zahra kiteb li ser jag˙ti stampa çara.

L-ewwel punt li rrid nag˙mel hu li l-editorjal tas- Sunday Times of Malta kellu ra©un meta kiteb li jidher li ma sarx investiment tajjeb fis-sistema tad-dawl distributorja.

Ftit xhur ilu l-Ministru Konrad Mizzi, inkarigat mill-Enemalta, stqarr pubblikament li l-pajjiΩ g˙andu problema f’dan ilqasam. Il-fatti juru li f’25 sena ta’ gvernijiet Nazzjonalisti sar ftit ferm xog˙ol fid-distribuzzjoni fis-sistema tad-dawl.

G˙alhekk is-Sur Zahra ma kienx hemm g˙alfejn jie˙u g˙alih g˙all-kritika ©usta li g˙amlet is- Sunday Times of Malta.

Is-Sur Zahra kiteb li f’Ottubru 1950 il-Prim Ministru Enrico Mizzi ffirma kuntratt malkumpanija Westinghouse Electrical International g˙al provvista ta’ sistema ta’ ©enerazzjoni elettrika li kienet qed tkun mog˙tija b˙ala donazzjoni lil Malta ta˙t l-iskema talMarshall Aid. Kien il-Perit Dom Mintoff li g˙amel kritika ˙arxa lill-Gvern Kolonjali IngliΩ biex Malta tie˙u sehem mill-g˙ajnuna Amerikana pprovduta permezz tal-Marshall Aid. Tant li din ilkwistjoni kienet parti mill-firda li se˙˙et fil-Partit Laburista. Li kien g˙an-Nazzjonalisti u lalleati tag˙hom, Malta assolutament baqg˙et ma ˙adet xejn minn din l-g˙ajnuna.

F’Ottubru tal-1947 il-Partit Laburista g˙all-ewwel darba reba˙ il-Gvern. Però, wara lqasma fil-PL saret elezzjoni f’Settembru 1950, fejn, peress li l-PN ©ab l-akbar g˙add ta’ voti u peress li ebda partit ie˙or ma ried jing˙aqad mal-PN, dan ifforma gvern ta’ minoranza.

Meta l-Prim Ministru Nazzjonalista Enrico Mizzi, f’Ottubru 1950, iffirma l-kuntratt mal-kumpanija Westinghouse, ix-xog˙ol g˙al dan il-kuntratt kien kollu sar mill-Gvern Laburista.

G˙alhekk il-mertu kien talGvern Laburista u mhux talGvern ta’ minoranza Nazzjonalista jew tal-PM Enrico Mizzi. Ûgur li fi tliet xhur l-ebda gvern jew l-ebda PM ma jag˙mel daqstant xog˙ol biex jag˙mel ftehim simili. Lanqas jekk ja˙dem lejl u nhar fuq dan il-pro©ett biss. L-ekseditur tal-©urnal Nazzjonalista kiteb biss li l-PM Enrico Mizzi ffirma l-kuntratt. Ma setax jikteb li lGvern ta’ minoranza Nazzjonalista ˙adem hu g˙allpro©ett imsemmi.

Ta’ min ifakkar li Enrico Mizzi miet nhar l-20 ta’ Diçembru 1950, ji©ifieri kulma dam Prim Ministru kien biss g˙al tliet

xhur. IΩda meta tisma’ xi dokumenarju jew taqra xi artiklu Nazzjonalista tie˙u limpressjoni li kien dam is-snin b˙ala Prim Ministru.

L-ekseditur Nazzjonalista kiteb li l-Amministrazzjoni Nazzjonalista po©©iet ta˙t ilba˙ar Ωew© cables tal-elettriku bejn Malta u G˙awdex, u li lpower station ta˙t l-art talMarsa, li kienet imbaqqna, kienet inawgurata mill-Prim Ministru Borg Olivier fil-5 ta’ Diçembru 1953.

Min ma jkunx jaf il-fatti vera façilment jemmen dak li kiteb l-ekseditur Nazzjonalista. IΩda naraw x’inhuma l-vera fatti.

Il-Gvern ta’ minoranza Nazzjonalista kien sfiduçjat f’Jannar 1951 u saret elezzjoni f’Mejju tal-istess sena.

G˙alkemm il-PL ©ab l-akbar g˙add ta’ voti kien iffurmat gvern ta’ koalizzjoni bejn il-PN u dak tal-Malta Workers Party (MWP) immexxi min Pawlu Boffa. Infatti, filwaqt li l-PN kellu ˙ames ministri, dak talMWP kellu tliet ministri. IΩda peress li dan il-gvern ta’ koalizzjoni ©ie meg˙lub filParlament, ©ie xolt f’Ottubru u tal-1953 u saret elezzjoni o˙ra f’Diçembru tal-istess sena.

Mela l-verità hi li Malta mhux Gvern Nazzjonalista kellha bejn Mejju tal-1951 u Ottubru tal-1953. IΩda gvern ta’ koalizzjoni bejn Ωew© partiti. Mela meta l-Prim Ministru Borg Olivier inawgura l-power station tal-Marsa li kienet ta˙t lart, g˙amel hekk mhux f’isem il-Gvern Nazzjonalista kif kiteb is-Sur Zahra, iΩda f’isem ilgvern ta’ koalizzjoni g˙ax ittliet ministri fil-Gvern li kienu jag˙mlu parti mill-partit ta’ Pawlu Boffa taw l-approvazzjoni biex jitwettaq l-istess pro©ett.

Il-ftit fatti li ktibt dwarhom juru çar u tond kemm verament in-Nazzjonalisti huma kapaçi li jg˙aw©u l-fatti u jibdlu l-verità politika. Hemm diversi eΩempji o˙ra li juru dan. Id-diΩgrazzja hi li min ma jkunx jaf il-fatti façilment jibla’ l-qerq Nazzjonalista.

PereΩempju, in-Nazzjonalisti tg˙idx kemm approfittaw ru˙hom mir-reli©jon Kattolika matul il-kwistjoni politika/reli©juΩa tas-snin sittin, fejn ˙atfu b’hekk il-poter darbtejn. Ta’ dan hemm diversi eΩempji, anke minn Nazzjonalisti o˙ra li kienu f’partit ie˙or ta’ fehma wkoll Nazzjonalista.

Xi sentejn ilu smajt Nazzjonalisti li kienu jag˙mlu parti mill-PN jiç˙du pubblikament li l-PN g˙amel uΩu mirreli©jon. Jg˙aw©u l-fatti u l-verità basta ja˙bu l-vera storja kerha u mudlama tal-PN. KaΩ klassiku ie˙or hu dak dwar l-Unjoni Ewropea, fejn in-Nazzjonalisti b’solennità jistqarru li l-PL kien kontra lUE. IΩda l-fatti huma li l-PL ried ftehim li sejja˙lu ‘partnership’. Tip ta’ ftehim li l-istess UE g˙amlet ma’ diversi pajjiΩi o˙ra. Li kieku l-PL kien kontra l-UE ma kienx jo˙ro© bil-pjan ta’ partnership iΩda kien ikun kontra g˙al kollox.

Il-Gvern Nazzjonalista mmexxi minn Eddie Fenech Adami kien g˙amel self malbank dinji biex jirran©a s-sis-

tema tad-drena©©. Il-ftehim kien jg˙id li l-Gvern kellu jag˙mel taxxa fuq kull bieb inkella je˙el multa. U dan biex il-Gvern Nazzjonalista ji©bor ilflus li kien issellef. IΩda lGvern Nazzjonalista tant m’g˙amilx dak li kellu jag˙mel biex ma jidhirx ikrah malvotanti, li wara l-elezzjoni tal1996 il-Gvern Laburista mmexxi minn Alfred Sant sab din il-problema ma’ wiççu u kellu jie˙u dawk il-passi li suppost kien ilu li ˙a l-Gvern Nazzjonalista.

Kellu jag˙mel hekk g˙ax kien ser ikun miksur il-ftehim li kien g˙amel Gvern Nazzjonalista. IΩda bil-wiçç tost kollu n-Nazzjonalisti jakkuΩaw li kien tort il-Gvern Laburista li saret taxxa fuq kull bieb.

KaΩ klassiku ie˙or li juri kemm in-Nazzjonalisti huma politikament qarrieqa u lesti li g˙all-poter jg˙aw©u l-fatti hu Ω-Ωieda fil-liçenzji ta’ çerti vetturi li l-Gvern Laburista preΩenti kellu jΩid f’daqqa ta’ bilfors.

L-a˙˙ar Gvern Nazzjonalista kien sfurzat mill-UE biex iΩid il-liçenzji fuq dawk il-vetturi li kienu qed i˙amm©u l-ambjent.

Biex b’hekk dawn il-vetturi jonqsu ftit ftit. Il-ftehim li g˙amel il-Gvern Nazzjonalista kien li l-liçenzji ta’ dawn il-vetturi jog˙lew ftit ftit fuq diversi snin, inkella l-UE tie˙u passi kontra Malta.

IΩda aktar ma bdiet riesqa lelezzjoni tal-2013 il-Gvern ta’ Lawrence Gonzi aktar ma g˙amel xejn g˙ax beΩa’ minn telf ta’ aktar voti.

IΩda g˙al darb’o˙ra l-Gvern Laburista preΩenti sab problema o˙ra wirt tal-makakkerija u l-˙Ωunija politika Nazzjonalista, u kellu ta’ bilfos jg˙olli sew illiçenzji biex jag˙mel tajjeb g˙al dawk is-snin li fihom l-a˙˙ar Gvern Nazzjonalista ma g˙olliex. Li kieku l-Gvern Laburista m’g˙amilx dak li suppost g˙amel il-Gvern Nazzjonalista, il-UE kienet ser tie˙u passi kontra Malta billi lGvern ji©i mmultat eluf u eluf ta’ ewro.

Però, il-viljakkerija politika tan-Nazzjonalisti m’g˙andhiex limitu g˙ax iwa˙˙lu fil-Gvern Laburista meta t-tort, anke f’dan il-kaΩ, hu kollu tanNazzjonalisti.

Verament l-istorja politika talPN hi kerha u sewda daqskemm hu iswed l-isfond li hemm fl-arma tal-istess Partit.

Mhux ta’ b’xejn li fil-bidu tassnin ˙amsin tas-seklu li g˙adda ©urnal ta’ kuljum li kien jo˙ro© mill-istamperija ta’ Strickland kien jippubblika diversi artikli bit-titlu ta’ ‘Il-Partit Sa˙ta Ta’ Malta’, fejn sintendi dawn lartikli kienu dwar l-istorja politika mdallma tal-PN. L-ekseditur Nazzjonalista, filkitba tieg˙u ma kitibx li ta˙t Gvern Laburista l-Enemalta kienet tag˙mel il-qlig˙, iΩda li ta˙t diversi gvernijiet Nazzjonalisti din g˙amlet telf kbir tant li kwaΩi falliet. Kif lanqas g˙amel referenza g˙allftehim li l-Gvern Laburista g˙amel ma’ kumpanija ÇiniΩa biex tkun salvata l-Enemalta u l-ekonomija tal-pajjiΩ. ÇENSU W. MUSCAT, RAÓAL ÌDID

TAL-ÓAXIX

Sur Editur, Hemm bΩonn li ssir li©i biex il-bejjieg˙a tal-˙axix (hawkers) ma jibqg˙ux jarmaw fejn iridu huma g˙ad-detriment tar-residenti. Xi w˙ud jikkapparaw il-post kwaΩi l-©img˙a kollha u ji©u jaqg˙u u jqumu minn kul˙add. Mela sew, quddiem dari jien ma nista’ qatt nipparkja l-vettura tieg˙i g˙ax jekk to˙odlu postu jarma jidg˙i u jheddek li jkissirlek il-karozza, minbarra d-dwejjaq tan-nies dejjem wara biebi, lanqas nista’ nifta˙ naqra l-bieb ta’ barra g˙ad-dawl g˙ax kul˙add g˙ajnejh ©ewwa, jissindikaw minn die˙el u ˙iere© mid-dar, id-daqqiet bit-trolleys maz-zokklu ta’ barra, u ˙afna inkonvenjenti o˙ra. Çertu bejjieg˙a mis-seba’ jie˙du l-id u ara tkellimhom. Sa fejn naf jien il-li©i tg˙id li l-hawker ibig˙ fejn irid u meta ma jkunx hemm klijenti jmur post ie˙or. Jien, g˙alija, din hi li©i taç-çajt. Dawn il-bejjieg˙a g˙andhom ikollhom post jew f’xi pjazza jew fejn ma jdejqu lil ˙add. G˙alfejn ma jmorrux ibig˙u wara biebhom? Dan pajjiΩ Ωg˙ir u ˙add ma jrid jirfes ilkallu ta’ ˙addie˙or.

PITKALI, BL-EMAIL

IMMANIPULAR FIL-ÌURNALIÛMU

Sur Editur, Douglas Hyde, meta kkonverta, beda jg˙id lill-©urnalisti li kienu ja˙dmu mieg˙u biex ikollhom rispett kbir lejn il-verità.

Si©ra tajba frott tajjeb tag˙ti, u ma jistax ikun li si©ra ˙aΩina tag˙ti frott tajjeb. Din hi lezzjoni li, jg˙addu kemm jg˙addu ssnin, ma tinbidilx. Rigward id-dilemma tal-©urnalisti bejn li jxandru l-ismijiet jew le ta’ dawk akkuΩati b’reati, il-fehma tieg˙i hi li l-©urnalisti m’g˙andhomx jappuntaw ru˙hom ©udikanti.

Jekk hemm biss akkuΩa u dak li qed ikun allegat m’hemmx baΩi sodissima g˙alih, allura çerta kawtela nistennieha.

G˙alhekk tokorni g˙ajni u ma nifhimhiex kif çerti ©urnalisti lil bniedem rispettat li jkun akkuΩat b’affarijiet serji u li provi çari ma jkunx hemm isemmuh bid-dettalji kollha. Waqt li lillie˙or li tajjar mara li l-g˙ada mietet, imkien, jew kwaΩi mkien, ma jissemma b’ismu.

Dan ma jkunx kaΩ fejn l-individwu jkun allegat li tajjar mara, iΩda fatt li rawh ˙afna u li lil ˙afna kkawΩalhom dewmien pjuttost twil biex jaslu fejn riedu jmorru.

Fl-Unjoni Ewropea spiss naqraw b’kaΩijiet fejn kumpaniji kbar ©ew immultati talli kkolludew biex jimmanipulaw issuq. Meta tara çerta prattika fil-©urnaliΩmu Malti tista’ tasal g˙all-konkluΩjoni li anke hawn jista’ jkun hawn kaΩi ta’ kolluΩjoni.

SETT TAL-MEDJA, IL-ÓAMRUN

iTTRi KÓ

21|09|2014 15

kullhadd.com

SeRQ MiD-DJaR Minn ÌMiel gÓal ÌMiel!

Sur Editur, Sur Editur, Jien naqbel ma’ dik il-persuna li ffirmat ‘xufan’ fejn ilmenta li s-serq isir minn fuq il-bjut. Jien noqg˙od il-Fgura fejn ˙afna appartamenti g˙andhom tara© minn barra. Kelli pappagall jiswa iktar minn €1000 u xi bravu ˙aduli bil-qafas b’kollox mill-kamra ta’ fuq il-bejt. Min kien tela’ t-tara© mit-triq u qabeΩ l-opramorti.

G˙adni ddispjaçut sal-lum. Hemm bΩonn li to˙ro© li©i llum qabel g˙ada li, kull appartament li g˙andu t-tara© minn barra, jissakkar b’kançell u jinΩamm dejjem mag˙luq, speçjalment billejl, u min jikser din il-li©i je˙el pieni kbar. B’hekk jibda jonqos is-serq u mhux inΩidu l-pulizija fuq ir-rondi.

MAÇAW, IL-FGURA

MiÛBla Mal-BieB Tal-iSKOla PRiMaRJa

Nhar il-Ìimg˙a 12 ta’ Settembru, il-knisja parrokjali Matriçi ta’ Marija Addolorata, f’San Pawl il-Ba˙ar, kienet imΩejna kif imiss. Il-fer˙ kbir li kien hemm, it-tiΩjin, il-folla tan-nies, in-numru kbir ta’ saçerdoti u reli©juΩi li attendew bi ˙©arhom g˙all-professjoni solenni ta’ Fra George Joseph Micallef OFM Conv., u, fuq kollox, il-preΩenza fostna tar-rag˙aj spiritwali tag˙na, Mons. Pawlu Cremona OP, g˙amlu tassew din l-okkaΩjoni unika.

Fra Ìor©, g˙ax a˙na hekk insibuh, huwa Fra Fran©iskan Konventwali, umli u ta’ qalb kbira. Dan ng˙idu mhux jien biss, imma wkoll dawk li g˙andhom ix-xorti li jsiru jafuh. Fra Ìor© g˙andu qalb kbira. Qalb tbaqbaq ta’ Fran©iskan ta’ veru. QabiΩli d-

dmug˙ x˙in fil-quddiesa ttwajjeb Fra niΩΩel fit-Talba Ewkaristika isem il-mibki Patri Joe Cilia OFM Conv., ilKappillan ˙abrieki li n-nies ta’ San Pawl il-Ba˙ar tant ˙abbew. Imma Ωgur li ˙add ma ˙abbu daqs Fra Ìor©! Dan nista’ nixhdu jiena stess. Meta kien pazjent f’Mater Dei Fra Ìor© ma kienx jiççaqlaq minn ˙dejh. Il-˙in kollu jaqdih u jara x’g˙andu bΩonn!

L-omelija sabi˙a u mqanqla tal-Provinçjal tal-Patrijiet Fran©iskani Konventwali, Patri Alfred Calleja OFM Conv., ©eg˙litni napprezza mill-©did is-sej˙a sabi˙a u wa˙diena tal˙ajja kkonsagrata. Patri Alfred ikkwota numru 916 millkatekiΩmu tal-Knisja Kattolika fejn g˙andna tifsira sabi˙a fuq il-kunsilli Evan©eliçi u l-˙ajja kkonsagrata.

“L-istat ta’ ˙ajja reli©juΩa jidher g˙alhekk wie˙ed mill-

modi biex wie˙ed i˙addan konsagrazzjoni ‘aktar intima’, li g˙andha l-g˙eruq tag˙ha filmag˙mudija, u ta’ dedikazzjoni s˙i˙a lil Alla. Fil-˙ajja kkonsagrata l-fidili ta’ Kristu, imqanqlin mill-Ispirtu s-Santu, jimpenjaw ru˙hom li jimxu wara Kristu aktar mill-qrib, li jing˙ataw lil Alla u j˙obbuh ’il fuq minn kollox, u, waqt li jfittxu l-perfezzjoni talim˙abba fil-qadi tas-Saltna, ifissru u j˙abbru fil-Knisja lglorja tad-dinja li g˙ad trid ti©i.”

G˙aΩiΩ ˙ija u ˙abibi Fra Ìor©, ibqa’ umli g˙ax b’hekk biss int tkun tista’ tibqa’ turina l-©miel ta’ Alla! Ibqa’ l-Fra, lomm tal-Patrijiet u l-omm ta’ dawk kollha li g˙andek jersqu biex isibu l-fara© tal-Mulej. Ad multos annos Fra Ìor©!

PATRI MARIO ATTARD, OFM CAP

KOnT MingÓaliJa li S-SeRQ HUWa illegali

Sur Editur, Minkejja li kont ©bidt l-attenzzjoni lill-Kunsill Lokali tal-Fgura biex jg˙id lill-fattigi tal-Iskola Primarja tal-Fgura biex l-iskart jin˙are© filg˙odu, xorta ©ew jaqg˙u u jqumu. Jien kont ressaqt dan l-ilment kemm lill-Kunsill Lokali, kif ukoll kont ktibt fuq din il-gazzetta rigward din il-˙a©a.

L-iskart ta’ din l-iskola qieg˙ed jin˙are© wara li jg˙addi taliscammel bil-konsegwenza li dan l-iskart jag˙mel nofstanhar fix-xemx u lejl. Il-vili hi li l-Kunsill kien anke wa˙˙al tabella biex ma jintremiex skart f’dan il-post. Minbarra li munzell boroΩ jidher ikrah g˙al g˙ajnejn il-©enituri, dan irejja˙ u qieg˙ed ji©bed ˙afna dbieben. Jien nixtieq li l-health inspector ji©i jag˙ti titwila lil Triq il-Karmnu l-Fgura, ˙dejn il-bieb tal-istess skola, u jara b’g˙ajnejh dan l-inkonvenjent. Nispera li dan l-appell din id-darba ma jaqax fuq widnejn torox.

NEMUSA, IL-FGURA

Sur Editur, Dan l-a˙˙ar kont qed ner©a’ ndur kuntratt li g˙andi talloan ma’ wie˙ed mill-banek lokali, u qadt ner©a’ naqra lfine print li wie˙ed ftit li xejn jag˙ti kas tieg˙u.

Meta ˙adt il-loan biex nixtri karozza ftit li xejn kont nag˙ti kas tat-termini u lkundizzjonijiet, anzi kont naqrahom imma ma kont nifhem xejn, u g˙alhekk ma kontx naf x’˙a naqbad nistaqsi lir-rappreΩentanta tal-bank. G˙alija kien li l-

aqwa li jg˙addi l-loan u nixtri l-karozza, iΩda llum il©urnata li ninteressa aktar ru˙i fil-modi ta’ kif jit˙addmu l-flus sirt naf kemm hemm nuqqas ta’ informazzjoni li persuna ting˙ata meta tmur jie˙u loan minn bank.

EΩempju, jien, apparti li kull xahar in˙allas il-pagament tal- loan , warrabt xi ˙a©a g˙al rasi sabiex naqta’ mill-ispejjeΩ tal-loan qabel iΩΩmien stipulat, iΩda, ˙a©a li meta ffirmajt il-kuntratt ˙add ma qalli biha, hija li jekk in˙allas il- loan qabel iΩ-

Ωmien ikolli n˙allas miΩata li kwaΩi kwaΩi jaqbilli n˙alli lloan tit˙allas bl-interessi b’kollox!

Dan kollu biex il-bank jie˙u l-interessi xorta wa˙da.

Vera li l-bank g˙eni sabiex nixtri karozza, imma wara lfaççata sabi˙a li juruk fuq ilpowsters u r-reklami hemm qerq li ma jg˙idulekx bih.

Dan g˙alija huwa meqjus b˙ala serq, mhux ta’ b’xejn jag˙mlu daqstant qlig˙!

MELANIE ZERAFA, ÓAL TARXIEN

16 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ Ta’ barra

madWar

1 ikeÇÇu 2,100 Óaddiem ieÓor

1 Il-Microsoft kompliet b’eΩerçizzju ta’ ristrutturazzjoni din il©img˙a bi tnaqqis ta’ 2,100 impjegat ie˙or. Dan qieg˙ed isir hekk kif il-kumpanija qieg˙da tipprova tnaqqas l-ispejjeΩ rikorrenti tag˙ha filwaqt li tipprova tid˙ol f’setturi ©odda, b˙as-servizzi online u l-bejg˙ ta’ apparat elettroniku mobbli, li qed jesperjenzaw tkabbir sostenzjali fil-preΩent.

Il-Microsoft di©à keççiet madwar 13,000 ˙addiem fix-xhur li g˙addew, bil-ma©©oranza tag˙hom ikunu fid-diviΩjoni telefonika tan-Nokia, kumpanija li akkwistaw iktar kmieni din is-sena g˙assomma ta’ €5.8 biljun.

FiΩ-Ωmien li ©ej il-Microsoft mistennija li ttemm l-impjieg ta’ 3,000 ˙addiem ie˙or minn madwar id-dinja biex til˙aq il-mira ta’ 18,000 tkeççija. Dan l-eΩerçizzju huwa stmat li se jiswa lillkumpanija qrib il-€1 biljun biex tikkumpensa lill-˙addiema kollha li ntemmilhom il-kuntratt b’mod prematur.

3

2

2 Tnaqqas id-disTakk

3 ÓSARA EKONOMIKA KBIRA

Il-President BraΩiljan Dilma Rousseff irnexxielha tnaqqas l-iΩvanta©© li kellha fil-konfront tal-avversarja prinçipali g˙all-elezzjoni presidenzjali tax-xahar id-die˙el, Marina Silva. Id-differenza ta’ bejniethom issa hija biss ta’ Ωew© punti perçentwali, ikkumparata mal-10% li kien hemm sa ftit Ωmien ilu.

Fix-xhur li g˙addew, Rousseff sabet ru˙ha fil-mira ta’ kritika pubblika ˙arxa g˙all-mod kif amministrat l-ekonomija BraΩiljana, li matul il-presidenza tag˙ha sta©nat sostanzjalment wara snin ta’ tkabbir. Madankollu, riçentement hija bdiet kampanja medjatika li fiha qieg˙da tpo©©i fid-dubju l-kredenzjali ta’ Silva li tmexxi pajjiΩ b’ekonomija daqshekk kbira u kumplessa meta hi m’g˙andha lebda esperjenza f’dan is-settur.

Barra minn hekk, Rousseff attakkat l-ideat liberali ta’ Silva u sosniet li din tal-a˙˙ar se tag˙milha l-prijorità tag˙ha li timla lbwiet tas-sinjuri minflok tg˙in lill-foqra jqumu fuq saqajhom.

Il-Bank Dinji wissa li l-impatt ekonomiku fuq il-pajjiΩi milquta mill-epidemija tal-Ebola jista’ jkun enormi u j˙alli effett negattiv g˙al diversi snin. Il-President ta’ din l-organizzazzjoni, Jim Yong Kim, b’mod partikolari ©ibed l-attenzjoni g˙ad-destin ekonomiku tal-Guinea, il-Liberja u Sierra Leone. F’dawn il-pajjiΩi l-produzzjoni ta’ diversi prodotti ta’ konsum u esportazzjoni naqset bil-kbir, hekk kif il-gvernijiet rispettivi tag˙hom qed ikollhom jimponu kwarantina f’diversi postijiet pubbliçi.

Barra l-miΩuri preventivi tal-gvernijiet, qed ikun hemm biΩa’ min-na˙a tal-popolazzjoni in©enerali li qeg˙din jirrifjutaw li jid˙lu g˙ax-xog˙ol min˙abba ttheddida li ji©u esposti g˙al din il-marda qerrieda.

B’riΩultat ta’ dan il-fatt, il-Bank Dinji qieg˙ed jistenna li t-tkabbir ekonomiku tal-Liberja, Sierra Leone u lGuinea jista’ jonqos b’11.7%, 8.9% u 2.3% rispettivament. G˙aldaqstant, din il-©img˙a l-Fond Monetarju Internazzjonali approva s-self ta’ madwar €100 miljun g˙al dawn il-pajjiΩi biex ipattu g˙all-kollass tad-d˙ul.

tA’ bARRA kÓ

21|09|2014 17

kullhadd.com

ID-DINJA

6 JINJORAW LILL-IWC

4

5

6

Il-Gvern ÌappuniΩ g˙aΩel li mis-sena d-die˙la jer©a’ jibda jag˙ti permess liç-çittadini tieg˙u biex jikkaççjaw il-baleni fl-ib˙ra ta’ madwar il-kontinent Antartiku. B’hekk, il-Ìappun se jkun qieg˙ed jinjora deçiΩjoni tal-International Whaling Commission (IWC) illi kkundannat l-a©ir ta’ dan il-pajjiΩ b˙ala wie˙ed illegali.

Ta˙t il-moratorju internazzjonali attwali, pajjiΩ jista’ jawtorizza dan it-tip ta’ kaçça f’kaΩijiet limitati b˙al, ng˙idu a˙na, g˙al skopijiet ta’ riçerka. G˙al diversi snin il-Ìappun ippruva juΩa’ din id-deroga biex jawtorizza l-kaçça tradizzjonali tal-baleni.

Madankollu, IWC waslet g˙all-konkluΩjoni li l-la˙am tal-baleni kien qieg˙ed jil˙aq is-suq kummerçjali bi kwantitajiet kbar wisq biex tkun emmnuta l-motivazzjoni xjentifika tal-ÌappuniΩi. LIWC, però, m’g˙andhiex is-sa˙˙a li torbot lill-Ìappun ma’ din iddeçiΩjoni u g˙alhekk il-pjan g˙all-kaçça tal-ista©un 2014-2015 se jkompli b’mod normali.

5 IN-NEGOZJATI JISTAÌNAW

4 VOT TA’ FIDUÇJA Il-Gvern FrançiΩ ˙are© rebbie˙ minn vot ta’ fiduçja li ttie˙ed din il-©img˙a biex ikun evalwat lammont ta’ kunfidenza li jgawdi l-kabinett il-©did immexxi minn Manuel Valls. Il-formazzjoni talkabinett il-©did kienet obbligatorja wara li dak preçedenti kellu ji©i xolt min˙abba l-elementi ribelli li kellu fih illi bdew jostakolaw ir-riformi ekonomiçi tal-President Francois Hollande.

Qabel il-vot parlamentari kien hemm dubji kbar jekk il-kabinett kienx igawdi mill-appo©© li kellu bΩonn biex jiggverna. Diversi membri tan-na˙a Soçjalista, speçjalment dawk ta’ twemmin tax-xellug radikali, kienu qed jopponu r-riformi ta’ xe˙ta iktar liberali li ppropona Hollande biex jer©a’ jqajjem l-ekonomija FrançiΩa mill-ista©nar preΩenti.

Madankollu, jidher li l-appell ta’ Valls biex isSoçjalisti u l-alleati tag˙hom jikkooperaw malgvern kien biΩΩejjed biex i©ib il-voti me˙tie©a, b’269 vot favur, 244 kontra u 31 astenzjoni.

Din il-©img˙a re©g˙u ssokktaw in-negozjati bejn l-Iran u diversi pajjiΩi Ωviluppati biex jintla˙aq ftehim dwar livell ta’ produzzjoni aççettabbli ta’ materjal nukleari ta’ din tal-ewwel. Dawn in-negozjati kienu sospiΩi xahrejn ilu hekk kif deher çar li, wara diversi laqg˙at poΩittivi, iΩ-Ωew© partijiet re©g˙u bdew jitbieg˙du wisq fil-fehmiet tag˙hom.

B’mod partikolari jidher li hemm nuqqas ta’ qbil dwar l-ammont ta’ çentrifugi nukleari li l-Iran jista’ jkollha installati. B˙alissa dan in-numru jammonta g˙al madwar 19,000. L-Istati Uniti, Franza, irRenju Unit, il-Ìermanja, ir-Russja u ç-Çina g˙amluha çara li jridu li dan in-numru jinΩel g˙al 10,000.

Bl-ammont ta’ çentrifugi li qeg˙din jitolbu dawn il-pajjiΩi, f’kaΩ li jkun hemm ir-riskju ta’ eskalazzjoni militari, l-Iranjani jridu madwar sena biex jarmaw l-ewwel arma nukleari tag˙hom.

Madankollu, l-Iran g˙adha qed issostni li dawn iç-çentrifugi g˙andhom biss skopijiet paçifiçi warajhom u g˙alhekk ma jridux inaqqsuhom.

18 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ Ta’ baRRa

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

L-Iskozja TgÓId “Le” L-IskoççiΩi g˙aΩlu li jibqg˙u jag˙mlu parti mir-Renju Unit nhar il-Óamis meta vvutaw f’referendum li offrielhom l-opportunità li jsiru pajjiΩ indipendenti. Il-mar©ni ta’ vanta©© tal-“Le” g˙all-indipendenza kien ikbar milli mistenni b’appo©© ta’ 55% kontra l-45% tal-“Iva”, li tfisser differenza ta’ madwar 400,000 vot.

Il-kampanja referendarja g˙al Ωmien twil dehret li ma kinitx se toffri emozzjonijiet partikolari. L-ewwel st˙arri© li sar filbidu tal-kampanja wera li l“Le” kien igawdi minn vanta©© enormi bl-“Iva” jkollha biss l-appo©© ta’ madwar 30% tal-popolazzjoni SkoççiΩa.

Madankollu, id-determinazzjoni u l-kariΩma tal-First Minister SkoççiΩ Alex Salmond kellhom impatt kbir fuq lopinjoni pubblika li bil-mod il-mod bdiet tikkunsidra lindipendenza b’serjetà kbira.

Dan kien xokk kbir g˙al ˙afna figuri politiçi tar-Renju Unit li g˙al ˙afna mill-kampanja g˙aΩlu li ma jintervenux fid-dibattitu biex jevitaw kontroversji li jΩidu t-tensjoni filkonfront ta’ Londra.

Tawh iç-çans Dan witta t-triq g˙al Salmond biex, g˙al diversi xhur, jag˙mel kampanja favur lindipendenza ming˙ajr konfronti diffiçli fuq l-iktar su©©etti kumplessi. L-unika eççezzjoni jkun Alistair Darling, eksMinistru g˙all-Finanzi Brittaniku, u l-kap tal-kampanja Better Together li kkonfronta lil Salmond f’diversi dibattiti mill-2012 ’l hawn.

Però, Darling ma kellu xejn mill-kariΩma ta’ Salmond u dan wassal biex in-na˙a tal-“Iva” tiggwadanja eluf kbar ta’ sostenituri wara l-konfronti taΩΩew© mexxejja. Din is-sitwazzjoni ©ieg˙let lill-mexxejja politiçi bbaΩati f’Londra biex jintervienu direttament fl-a˙˙ar ©img˙at tal-kampanja ˙alli

jag˙mlu dak li Darling ma kienx kapaçi jag˙mel, ji©ifieri li jag˙ti ra©unijiet validi g˙allpreservazzjoni tal-Unjoni.

Flimkien ma’ dawn il-figuri politiçi interviena numru mdaqqas ta’ persona©©i ewlenin mid-dinja tal-kummerç u l-finanzi li sostnew li lIskozja kienet se titlef ˙afna postijiet tax-xog˙ol u investiment jekk tinqata’ minn marRenju Unit. L-effett ta’ dan ilkontrattakk finali tan-na˙a tal“Le” kien immedjat u kbir g˙ax l-appo©© ta’ 51% illi l-“Iva” gawdiet il-©img˙a l-o˙ra, niΩel g˙all-45% li rajna l-Óamis.

X’wassal g˙at-telfa?

B˙alma semmejna iktar kmieni, il-kampanja ta’ Salmond kienet iktar ibbaΩata fuq l-emozzjoni milli l-lo©ika. Din l-g˙aΩla fissret li meta l-ideat tieg˙u kienu kkonfrontati b’argumenti razzjonali, id-difetti tal-argumenti tal-“Iva” bdew jitilg˙u fil-wiçç malajr.

Minn tal-ewwel li tefg˙et barmil ilma fuq il-fjamma talindipendentisti kienet l-Unjoni Ewropea. Diversi figuri prominenti ta’ din l-istituzzjoni g˙amluha çara li Salmond ma

kienx qieg˙ed jg˙id il-verità meta sostna li l-Iskozja ma kienx se jkollha ter©a’ tapplika biex tissie˙eb mal-Unjoni jekk tag˙Ωel it-triq tal-indipendenza.

Ag˙ar minn hekk, Olli Rehn, leks-Kummissarju g˙all-Affarijiet Ekonomiçi u Monetarji, qal li lIskozja kienet se ssibha diffiçli mhux ˙aΩin biex ter©a’ ti©i aççettata fl-Unjoni.

Dan g˙ax il-Prim Ministru tarRenju Unit, David Cameron, sostna li pajjiΩu ma kienx se jaççetta li l-Iskozja tibqa’ tuΩa lpound jekk issir indipendenti.

B’hekk l-Iskozja la kien se jkollha munita tag˙ha u lanqas l-appo©© ta’ Bank Çentrali li jista’ j˙ejji t-triq g˙all-introduzzjoni tal-ewro.

Barra minn hekk, Cameron ˙addem rasu fl-a˙˙ar faΩi talkampanja meta ˙are© karta tajba ˙afna mill-komma g˙allIskoççiΩi, id-Devo-Max. Fi kliem sempliçi, din timplika li l-Gvern tar-Renju Unit kien lest li jçedi numru kbir mill-poteri tieg˙u lill-Gvern SkoççiΩ jekk dan jibqa’ parti mir-Renju Unit.

B’hekk, l-Iskozja jkun jista’ jkollha f’idejha iktar responsabbiltajiet minn qatt qabel ming˙ajr ma titlef il-vanta©©i li ©©ib mag˙ha is-s˙ubija mar-

Renju Unit.

Telfa?

Minkejja l-fatt li r-referendum ma marx kif xtaq Salmond, ikun diffiçli biex wie˙ed jg˙id li huwa ˙are© tellief. Il-First Minister SkoççiΩ, kontra kull stennija, irnexxielu jo˙loq tant pressjoni fuq Cameron f’din ilkampanja li ©ieg˙lu jipproponi l-aççellerazzjoni tal-implimentazzjoni tad-Devo-Max. L-idea tad-Devo-Max kienet ilha tberren g˙al diversi snin, però ma kienx jidher li hemm xi g˙a©la partikolari min-na˙a ta’ Londra li tag˙mel dawn ilkonçessjonijiet, illi filma©©oranza tag˙hom g˙andhom x’jaqsmu ma’ responsabbilitajiet marbutin mal-politika fiskali.

B’hekk, Salmond irnexxielu j©ib weg˙da ta’ konçessjonijiet tajbin g˙all-Iskozja li, nieqsa lindipendenza, hija alternattiva tajba ferm g˙al pajjiΩu. Il-First Minister SkoççiΩ, fl-ewwel diskors tieg˙u wara li ˙are© irriΩultat referendarju, g˙amilha çara li issa l-prijorità tieg˙u se tkun illi jassigura ru˙u li Cameron iΩomm ma’ din ilweg˙da.

obama jIngÓaTa L-appoÌÌ LI RIed Il-President Amerikan Barack Obama rçieva l-appo©© tasSenat u l-Kungress Amerikan biex jintensifika l-kampanja militari kontra l-militanti talIstat IΩlamiku fis-Sirja wara lespansjoni aggressiva li wettqu f’dan il-pajjiΩ matul ixxhur li g˙addew.

Permezz ta’ din l-approvazzjoni, Obama issa g˙andu iktar libertà biex jikkoordina l-kontrooffensiva fil-konfront ta’ dawn l-estremisti fil-forma ta’ ta˙rig u l-g˙otja ta’ armamenti lir-ribelli Sirjani li b˙alissa huma maqbudin f’konflitti separati kontra lIstat IΩlamiku u l-gvern dittatorjali mmexxi minn Bashar al-Assad.

Eskalazzjoni Dan mhuwiex se jkun l-uniku intervent fis-Sirja min-na˙a talAmerikani li mill-©img˙a l-o˙ra di©à bdew kampanja ta’ attakki mill-ajru biex jimbuttaw lura lill-militanti IΩlamiçi radikali mit-territorji li okkupaw riçentement. Madankollu, din hija lewwel darba li Obama ressaq pjan preçiΩ biex ti©i kkontrollata t-theddida ta’ dan il-grupp terroristiku.

Ir-ra©unijiet politiçi wara din il-prokrastinazzjoni kienu bosta. Però, ewlieni fosthom kien il-fatt li bosta membri talKungress u s-Senat kienu qeg˙din fl-g˙eqqel ta’ kampanja elettorali. G˙aldaqstant,

Obama kien konxju li dawn ma kinux se jie˙du r-riskju li jiΩolqu politikament billi jivvutaw favur kampanja militari qabel ming˙ajr ma jkun çar li m’hemmx g˙aΩla o˙ra.

Kif rajna, dan il-kalkolu politiku kien tajjeb min-na˙a talPresident Amerikan, g˙ax ilvot favur il-proposta tieg˙u sab qbil wiesa’ u veloçi miΩ-Ωew© kmamar, xi ˙a©a rari ferm flIstati Uniti.

Istat IΩlamiku.

Hawnhekk Obama kien di©à ˙abbar li kien se jΩid in-numru ta’ konsulenti militari Amerikani mit-tliet mija attwali g˙al madwar elf. Barra minn hekk, dawn il-konsulenti se jkunu trasferiti iktar viçin ilfront minn qatt qabel biex ikollhom sehem iktar dirett filkoordinazzjoni tal-forzi Iraqqini impenjati fil-kampanja militari kontra l-Istat IΩlamiku.

L-istampa l-kbira

“No boots on the ground”

Il-kampanja fis-Sirja se tkun g˙addejja id f’id ma’ o˙ra flIraq fejn l-Istati Uniti u l-alleati tag˙ha qeg˙din jie˙du sehem iktar dirett fil-©lieda kontra l-

Dawn l-interventi diretti jikkuntrastaw mhux ˙aΩin malpolitika paçifista li kien elett biha Obama. Madankollu, ilPresident Amerikan g˙adu

jsostni li mhijiex l-intenzjoni tieg˙u li jibda kampanja militari simili g˙al dawk li g˙amel George W. Bush fl-Afganistan u l-Iraq.

Però, jekk is-sitwazzjoni politika tibqa’ tiggrava f’dawn ilpajjiΩi, se jkun diffiçli ferm g˙al Obama biex jevita kampanja militari formali fl-Iraq, b’kontin©ent kbir ta’ truppi Amerikani mibg˙uta bit-tama li jiddefendu l-integrità territorjali ta’ dan il-pajjiΩ.

Fil-kaΩ tas-Sirja, l-affarijiet jafu jkunu ferm iktar kumplessi g˙ax eskalazzjoni ulterjuri minna˙a tal-Amerikani Ωgur li se tiltaqa’ ma’ reΩistenza kbira mir-Russja u l-Iran, kif rajna b’mod çar mill-2011 ’l hawn.

personalitÀ kÓ

21|09|2014 19

kullhadd.com

Determinazzjoni personali li reBBÓitu t-titlu ta’ mr WorlD malta 2014 ramona portelli tintervista lil BJORN DEMICOLI

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Bjorn g˙andu tnejn u g˙oxrin sena, joqg˙od Tal-Pietà u ja˙dem b˙ala self-employed fi ˙dan il-kumpanija tat-turiΩmu tieg˙u. Qed jistudja wkoll g˙al personal trainer . B˙ala passatempi j˙obb jittrenja lgym u crossfit u j˙obb isegwi wkoll il-moda tal-˙wejje© sabiex jiskopri aktar dwar kif qed tevolvi maΩ-Ωmien.

Jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala persuna li ma jist˙ix u li j˙obb jiltaqa’ u jmur tajjeb man-nies.

Opportunità ©dida Ωgur li mhux ser jitlifha, anzi jag˙mel minn kollox biex ikun l-a˙jar fiha. “Jien tifel li l-motivazzjoni nag˙milha wa˙di, u nipprova ntella’ l-moral wa˙di.

Niddejjaq nara nies li jkunu mieg˙i bid-dwejjaq, allura nag˙mel minn kollox biex inferra˙hom jew nitkellem mag˙hom biex nara xi ©ralhom u nag˙tihom pariri me˙tie©a skont is-sitwazzjoni li jkunu qeg˙din fiha. S’issa, dak kollu li xtaqt, dejjem ppruvajtu ˙alli nara jekk jog˙©obnix jew le. Qatt ma n˙alli l-˙olma li jkolli f’mo˙˙i tg˙addi, u ’l quddiem ng˙id ‘x’g˙amilt b’idi li ma d˙altx g˙aliha u pruvajtha’,” beda jg˙idli dwaru Bjorn.

G˙al Bjorn il-moda mhix xi ˙a©a li bilfors trid tikkopja bleΩatt. Il-moda hija xi ˙a©a li kul˙add ikun komdu b’dak li liebes u li jo˙ro© il-karattru tieg˙u bil-˙wejje© ta’ fuqu.

Kuluri, materjali differenti u Ωraben jag˙tu l-ewwel impressjoni tal-persuna.

Ta’ kull sena madwar id-dinja jsiru avvenimenti marbuta mal-moda u, b’wiççna minn quddiem, nistg˙u ng˙idu li Malta hija involuta f’din ix-xena wkoll. Fil-fatt, wie˙ed mill-avvenimenti kbar li jsiru ta’ kull sena huwa Mr World, fejn Malta jkollha r-rappreΩentant tag˙ha. Il-Malti li rrappreΩenta lil pajjiΩna din is-sena b˙ala Mr World Malta 2014 kien iΩ-Ωag˙Ωug˙ Bjorn Demicoli. G˙amilt kuntatt mieg˙u u, eΩatt kif ©ie lura Malta, tkellimna aktar fid-dettall dwaru u dwar l-esperjenzi varji tieg˙u fix-xena tal-moda.

bΩonn. Tg˙allimt ukoll kif g˙andi nittrenja l- gym biex intella’ ©isem tajjeb u b’sa˙˙tu. Dejjem i©©ilidt mieg˙i nnifsi biex nag˙mel laffarijiet a˙jar milli g˙amilt il©urnata ta’ qabel. Ma hemm xejn li se jwaqqafni milli nag˙mel dak li g˙andi f’mo˙˙i,” sostna jg˙idli.

Issa, li rnexxielu jikseb dan it-titlu presti©juz u mar jirrappreΩenta lil Malta fl-Ingilterra f’Ìunju li g˙adda, ma stajtx ma nistaqsix lil Bjorn b’liema mod ser ikompli jirsisti flimmudellar. “Ser inkompli nirsisti biex nag˙mel isem tajjeb g˙al Malta fl-immudellar. Irrid li barra minn Malta jkunu jafu li a˙na tajbin f’dan il-qasam daqs ˙addie˙or. Il-mira tieg˙i hija li ntella’ fashion shows barra minn Malta, b˙al f’Milan, li fil-fatt b˙alissa g˙andi kuntatti biex immur hemmhekk ikoll.”

Rigward jekk ja˙sibx li la˙aq

il-quççata fl-immudellar, jew jekk g˙adx fadallu x’jaqdef

g˙al xi skopijiet jew titli o˙ra f’˙ajtu, Bjorn we©ibni: “B˙ala karriera biex nikkompeti flimmudellar na˙seb li nista’ ng˙id li l˙aqt il-quççata. It-tir li g˙andi b˙alissa f’mo˙˙i hu li naqleb g˙al fitness model.”

Sirt naf li Bjorn i˙obb i˙alli kollox g˙all-a˙˙ar minuta, imma dejjem jispiçça jlesti fil˙in xorta wa˙da. “Eçitament li forsi ma nla˙˙aqx xorta jkolli.

IΩda drajt in˙alli g˙all-a˙˙ar minuta u f’dak il-ftit ˙in li jkolli nkun iktar organizzat milli meta jkolli ˙afna ˙in, imma dejjem jirnexxili nla˙˙aq fil-˙in,” sostna mieg˙i.

Id-dieta saret parti minn ˙ajtu

Ilu jimmudella g˙al dawn la˙˙ar sentejn u beda billi darba minnhom kien ©ie mag˙Ωul minn Facebook u eventwalment ©ie avviçinat sabiex jie˙u sehem flimmudellar. “Minn dejjem kienet tog˙©obni l-karriera talimmudellar, imma qatt ma ˙sibt li nista’ nid˙ol g˙aliha.

Darba ppruvajt u rba˙t, u wara bqajt nid˙ol u nirba˙, sakemm din is-sena spiççajt bit-titlu ta’ Mr World Malta 2014. Kienet esperjenza fejn iltqajt ma’ nies minn madwar id-dinja kollha. Tg˙allimt fuq kulturi u ideat differenti u fta˙t mo˙˙i g˙al ˙afna millopportunitajiet li jeΩistu hemm barra!”

Ridt inkun naf kemm kien ilu jistinka u jirsisti g˙at-titlu li fl-a˙˙ar irnexxielu jakkwista – Mr World Malta 2014. “Kont ilni bil-˙sieb li nid˙ol g˙al dan it-titlu minn sena u nofs qabel. Tant kemm kont determinat, studjajt wa˙di x’g˙andi niekol u x’dieta g˙andi

Rigward id-dieta li kellu jag˙mel g˙ax din tmur id f’id mal-immudellar, infurmani li saret parti minn ˙ajtu. Fil-fatt, l-ikel tad-dieta sar l-iktar ikel li j˙obb. It-ti©ie© bir-ross sar liktar platt favorit tieg˙u.

“Mhux qed ng˙id li ma jaqbadnix l-aptit ta’ çerta ikel, imma mbag˙ad in©ib quddiem g˙ajnejja minn xiex g˙addejt u batejt biex qieg˙ed hawn illum, avolja xi ˙a©a tiΩgiççali u nikolha, imma mbag˙ad inpatti qares g˙aliha fil-gym,” tbissem jg˙idli Bjorn.

Tkellimt mieg˙u dwar kif dan l-a˙˙ar t˙ajjar jibda jistudja g˙al personal trainer u nutritionist . Assumejt li jista’ jikkombinahom mal-immudellar. Però, ˙allejt f’idejh sabiex jispjegali a˙jar dak li g˙andu f’mo˙˙u. “Peress li l-gym u ddieta huma parti essenzjali minn ˙ajti u vera n˙obb nag˙milhom, twebbilt biex nistudja fuqhom ˙alli nitg˙allem affarijiet ©odda u nkun nista’ nsegwihom a˙jar

Ritratt: BERNAND POLIDANO

minn

Ìie mag˙Ωul Facebook

milli qed insegwihom b˙alissa. Dawn nista’ nikkombinahom flimkien g˙ax tajbin g˙alija personali u nkun naf x’inhu tajjeb u ˙aΩin meta ni©i biex ng˙allem nies li jkunu determinati li ja˙dmu u jirrispettaw lil ©isimhom. Huwa tajjeb ukoll g˙ax b’hekk innies jaraw x’figura g˙andi u jie˙du l-motivazzjoni ming˙andi biex jittrenjaw u jkollhom il-©isem li dejjem xtaqu.”

G˙all-benefiççju tal-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd tlabt lil Bjorn jg˙addi xi pariri dwar kif jista ©uvni b˙alu jΩomm lilu nnifsu tajjeb fiΩikament. Ilparir li g˙adda Bjorn ming˙ajr tlaqliq ta’ xejn kien sabiex persuna ma tintelaqx jew titg˙aΩΩen. “Taqbadx u tixtri junk food meta jkollok il-©u˙.

Ipprova sajjar inti stess id-dar xi ikel tajjeb g˙al sa˙˙tek, ming˙ajr Ωjut u affarijiet li j˙axxnu. Naqqar xi ˙a©a Ωg˙ira bejn ikla u o˙ra b˙al frott, li b˙alissa fis-sajf jinΩel g˙asel meta jkun frisk, u dejjem Ωomm flixkun ilma ˙dejk biex tixrob kontinwament peress li nitilfu ˙afna ilma min˙abba s-s˙ana. Attendi minn tal-inqas tlieta jew erba’ darbiet gym fil-©img˙a u Ωid il-©iri fil-programm li jkollok biex tittrenja,” kien il-parir li qasam mal-qarrejja.

KurΩità ˙elwa dwar Bjorn hija li huwa ffissat fuq xag˙ru u huwa wkoll perfezzjonist.

B’sens ta’ umoriΩmu staqsejtu x’jag˙mel jekk jo˙ro© barra fir-ri˙ u jit˙arbatlu xag˙ru.

“Veru pittmu fuq xag˙ri, imma na˙seb li, tant kemm ikollu spray, lanqas tornado ma jçaqalqu,” tbissem jg˙idli.

Fl-a˙˙ar ta’ din l-intervista Bjorn sa˙aq fuq kemm ˙add m’g˙andu g˙al xiex jaqta’ qalbu. “T˙alli lil ˙add jg˙idlek li ma tistax twettaq il-˙olm tieg˙ek. T˙alli lil ˙add jg˙idlek li m’intix kapaçi. Óadd m’g˙andu s-sa˙˙a fiddinja li jikkmandalek jew imexxilek ˙ajtek! Tinbidel g˙al ˙add; in-nies i˙obbuk kif inti. Jekk ma jog˙©obhomx kif timxi jew kif tg˙ix ˙ajtek, torbotx qalbek mag˙hom.

Hemm ˙afna nies li g˙adek ma tafhomx u li qed ifittxu persuna b˙alek. Dejjem ibqa’ ©©ieled g˙al dak li tixtieq mil˙ajja, avolja kultant tiΩbalja u ma jirnexxilekx takkwista l˙olma li xtaqt, imma kull darba li tiΩbalja tkun qed timxi pass ie˙or ’il quddiem sabiex tkun l-a˙jar wie˙ed jew wa˙da fost l-o˙rajn u b’hekk tkun g˙amilt ˙iltek kollha u tkun sodisfatt mirriΩultat,” temm jg˙id Bjorn b’determinazzjoni kbira.

20 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ kalejdoskopju

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Ìraw BÓal-lum TWELID

kont taf?

1756: John Loudon McAdam. In©inier SkoççiΩ, inventur tal-asfalt. Miet fl-1836.

1886: H.G. Wells, jew a˙jar Herbert George Wells. Rumanzier IngliΩ. Kiteb: The Time Machine (1895), The Island of Dr Moreau (1896), The Invisible Man (1897) u War of the Worlds (1898). Miet fl-1946.

1902: Sir Allen Lane. Pubblikatur IngliΩ. Waqqaf il-Penguin Books fl-1935, li taw kobta paperbacks ir˙as lid-dinja. Miet fl-1970.

1918: Rand Brooks, attur Amerikan li miet fl-2003. Kien jidher fuq it-televiΩjoni fl-avventuri ta’ Rin Tin Tin, b˙ala l-Kapural Boone.

1934: Birger Pellas, ÛvediΩ. Kabbar l-itwal mustaççi tad-dinja: g˙axar piedi, fl-1991. Sors: Guinness Book of World Records.

IMWIET 1832: Sir Walter Scott, poeta SkoççiΩ u rumanzier. Fost il-kitba tieg˙u nsibu: Waverley (1814) u Ivanhoe (1819). Twieled fl-1771.

1965: John A. Larson, kriminologu Amerikan li twieled fl-1892.

Hu Ωviluppa l-magna moderna li tag˙raf il-gideb (lie detector) fl-1921.

1974: Jacqueline Susann. Attrici Amerikana u awtriçi li kitbet Valley of the Dolls (1966) u bieg˙et 17,000,000 kopja, b’mod li saret l-iktar rumanziera li bieg˙et kotba fiΩ-Ωmien kollu.

Twieldet fl-1921.

Il-qalb t˙abbat aktar minn 100,000 darba kuljum.

mill-istatistika maltija

1974: Walter Brennan, attur Amerikan. Óadem b˙ala Amos McCoy f’The Real McCoys fuq it-televiΩjoni. Kien l-ewwel attur li reba˙ tliet Oscars (1936, 38 u 40).

Walter Brennan

ÌRAJJIET 1784: L-ewwel ©urnal Amerikan b’suççess, il-Pennsylvania Packet & General Advertiser. L-ewwel darba li kienet pubblikata l-Kostituzzjoni Amerikana, kienet fiha.

1965: Ted Erikson, ta’ 37 sena, l-ewwel Amerikan li qasam il-Kanal IngliΩ.

1976: Baa Baa Black Sheep, tiddebutta fuq l-NBC. 1989: Mara tirba˙ il-kustodja tal-embrijuni ffriΩati tag˙ha. Ûew©ha applika g˙ad-divorzju u qal li ma riedx ikun aktar il-missier.

Ir-rata tat-twelid g˙al din issena fil-GΩejjer Maltin naqset bi 2.5% meta mqabbla mattwelid li kien irre©istrat fl-2013.

Dan jirriΩulta mill-pubblikazzjoni tat-tag˙rif mi©bura millUffiççju Nazzjonali tal-

Istatistika.

JirriΩulta, li matul is-sena lo˙ra 129 tarbija, jew 3.1% tattrabi, twieldu lil ommijiet adolexxenti (bejn it-13 u d-19il sena). Min-na˙a l-o˙ra, madwar Ωew© terzi tat-trabi twieldu

lil ommijiet ta’ bejn il-25 u l-34 sena.

1,039 twelid sar barra ΩΩwie©, li minnhom, 10.8% twieldu lil tfajliet adolexxenti, waqt li 30.6% twieldu lil ommijiiet ta’ bejn l-20 u l-24 sena.

Qattus spjun li nQatel mal-ewwel prova Id-darba li ©ejja, meta tkun se tmelles qattus g˙ar-raqda ta’ wara nofsinhar, oqg˙od attent li ma jkunx se jisraqlek xi sigrieti li jkollok. Almenu dan kien dak li, fis-snin sittin, isCIA kienet qed tittama li tag˙mel, meta ˙asbet li lillqtates iddawwarhom fi spjuni.

B˙ala parti minn esperiment klandestin, mag˙ruf b˙ala Operation Acoustic Kitty, veterinarju tqabbad jimpjanta microchip fil-kanal ta’ widna ta’ qattus u traΩmettitur çkejken fil-kranju tal-annimal, biex il-fil tal-antenna jin˙eba fis-suf twil u abjad tieg˙u.

Il-pjan kien biex il-qattus jag˙milha ta’ a©ent sigriet u jkun kapaçi jikxef il-pjani taluffiçjali Russi u jispjunalhom il-konverΩazzjonijiet privati tag˙hom, sempliçiment billi jkun ma©enbhom.

IΩda l-mexxejja tal-pro©ett malajr saru jafu li l-qtates, kontra l-klieb, la tant jie˙du ordnijiet u lanqas jit˙arr©u malajr.

Dan l-esperiment jinsab imniΩΩel fil-ktieb ©did bl-isem Frankenstein’s Cat: Cuddling up to Biotech’s Brave New Beasts.

Emily Anthes, l-awtriçi, kit-

bet li biex jippruvaw l-esperiment, l-uffiçjali tas-CIA ˙adu lill-qattus, li semmewh James Bond, fi ©nien u ppruvaw jirrekordjaw konverΩazzjoni bejn Ωew©t ir©iel bilqieg˙da fuq bank.

IΩda, b’xorti ˙aΩina, dan ilqattus ma wettaqx il-prova, g˙ax ©era g˙at-triq, fejn millewwel ittajjar minn karozza.

Wara dan il-kaΩ diΩastruΩ, Operation Acoustic Kitty twarrbet g˙al kollox wara li kien allegat li l-Gvern kien nefaq $20 miljun biex mill-qattus tra©iku ji©bor l-informazzjoni me˙tie©a.

KUN AF KÓ

21|09|2014 21

kullhadd.com

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

IÇ-CHEWING GUM U L-LIÌIJIET IEBSA F’SINGAPOR

F’dan il-pajjiz il-bejg˙ taç- chewing gum huwa projbit. Mil-2004, skont ir-Regolamenti tal-Importazzjoni u Esportazzjoni ta’ Singapor, ma jistax jinbieg˙ chewing gum ˙lief dak terapewtiku. Minn jinqabad ibig˙ jew jinqabad jomg˙od iç-chewing gum fit-triq jista’ je˙el multa ta’ bejn $1000 u $500 Amerikan.

Storja Fl-1983, Lee Kuan Yew, li kien il-Prim Ministru ta’ Singapor u llum huwa l-Ministru talIΩvilupp, kien spiss jirçievi lmenti fuq vandaliΩmu, speçjalment bl-uΩu taç-chewing gum. Çerti vandali kienu jiddisponu miç-chewing gum fil-kaxxi talittri u fit-toqob tas-serraturi taddjar u tal-karozzi. Kienu wkoll iwa˙˙lu iç- chewing gum fissliding doors tal-ferroviji u filbuttuni tal-lifts. Óafna miçchewing gum kien jintrema flart, fuq il-bankini u f’postijiet pubbliçi. KawΩa ta’ hekk lapparat li jnaddaf it-toroq kienet issirlu ˙afna ˙sara. Wa˙da milliktar affarijiet li ddejjaq lin-nies kienet li ˙afna miç- chewing gum kien jitwa˙˙al mal-bankijiet tax-xarabanks u ma’ ta˙t talimwejjed u s-si©©ijiet tar-ristoranti. B’dawn in-nuqqasijiet kollha, Lee dejjem qag˙ad lura g˙ax beΩa’ li, jekk jie˙u azzjoni

u jwaqqaf il-bejg˙ ta’ dan ilprodott, kien se jinqala’ l-inkwiet.

Fl-1987, f’Singapor beda jintuΩa l-MRT (Mass Rapid Transit).

Dan kien pro©ett li qam mal-$5 biljun biex il-publiku jkun moqdi a˙jar f’dak li hu trasport.

X’©ara? Kien hemm vandali li bdew iwa˙˙lu ç-chewing gum mas-sensors tal-bibien tat-tren bil-konsegwenza li kienet iddum ma titlaq g˙ax ma kinux jing˙alqu l-bibien. Min˙abba li dawn l-inçidenti kienu jsiru spiss, MRT beda jkollha isem ˙aΩin. F’Jannar 1992, il-Prim Ministru ta’ dak iΩ-Ωmien, Goh Chok Tong, iddeçieda restrizzjonijiet fuq tliet prodotti: lalko˙ol, it-tabakk u ç-chewing gum.

RiΩultat effettiv G˙all-ewwel din l-a˙bar ma niΩlitx tajjeb mal-poplu ta’ Singapor. Kien sar avviΩ biex

min g˙andu ma˙Ωun min dawn il-prodotti jfittex ibig˙hom g˙ax kien se jkun hemm pieni ˙orox g˙al min jinqabad ibig˙ jew jimporta dawn il-prodotti. Kien hemm min approfitta ru˙u u beda jbig˙ iç-chewing gum bilkutrabandu bi prezz og˙la. Kien hemm minn issogra u mar filpajjiΩi ©irien, b˙al fil-Malasja, u jixtri bil-goff iç-chewing gum. Óafna miç-chewing gum beda jinbieg˙ bl-iskuΩa ta’ medicina g˙as-snien kif ukoll biex iwaqqaf il-vizzju tat-tipjip.

Min˙abba dawn l-abbuΩi sfaççati Goh Chok Tong ˙arrax il-pieni u bdew je˙lu nies fuq akkuΩi differenti, anke barranin.

Saret kampanja s˙i˙a biex Singapor ikun l-iktar pajjiΩ nadif fid-dinja.

Fl-1990 bdew jidhru rapporti fl-istampa internazzjoni li f’dan il-pajjiΩ qeg˙din jag˙tu kastigi ˙orox lil min jikser il-li©i, speçjalment fuq il-barranin. Çertu Micheal P. Fay, çittadin

Amerikan ta’ 14-il sena, kien ing˙ata xebg˙a frosta g˙ax g˙amel xi ˙ΩuΩ mal-˙ajt bil-bott tal-isprej. G˙al min ma jafx, jekk tuΩa t-toilet pubbliku u ma tifflaxxjax tista’ te˙el multa ta’ $150. Il-liftijiet tal-appartamenti g˙andhom apparat li, jekk ikun hemm rie˙a ta’ urina fil-gabina tal-lift, jindaqq l-allarm u jissakkru l-bibien. Il-bibien jinfet˙u biss mill-pulizija. Jekk tarmi sigarett mal-art, jew xi biçça karta, stenna li titla’ l-Qorti u te˙el multa ming˙ajr twissija.

Dawn huma ftit mil-li©ijiet ˙orox li jeΩistu f’dan il-pajjiΩ.

Min˙abba dawn is-sanzjonijiet fuq çerti prodotti, l-iktar içchewing gum , fl-1999, ilPesident tal-Istati Uniti Bill Clinton kien g˙amel ftehim bilaterali mal-Prim Ministru ta’ Singapor Goh Chok Tong fuq tkabbir fil-kummerç. Dawn itta˙ditiet kienu tkomplew millamministrazzjoni ta’ wara minn George W. Bush biex almenu, fost affarijiet o˙ra, iç-chewing gum ikun jista’ ji©i esportat lejn Singapor b˙ala mediçina g˙allfejqan tas-snien. Fil-fatt, dan ©ie aççettat bil-kundizzjoni li lprodott jinbieg˙ biss millispiΩeriji bl-ordni tat-tabib flimkien mad-dettalji tal-individwu.

Tajjeb li tkun taf iktar F’Singapor wie˙ed g˙andu joqg˙od attent g˙al xi manjieri li g˙alina ma huma xejn, imma g˙al dan il-pajjiΩ huma ta’ offiΩa u façli ting˙ata xebg˙a frosta jew tiekol xi ikla ˙abs jew multa.

Mhux permess li tg˙annaq lil xi ˙add fit-triq jew fil-pubbliku.

Ara ma jfettillekx tkun bla ˙wejje© id-dar u tidher minbarra t-triq g˙ax ˙oll xag˙rek u ©ib iΩ-Ωejt.

Jekk tinqabad li g˙andek xi relazzjoni mal-istess sess g˙andek çans li tiekol sentejn ˙abs.

Il-pornografija hija reat kriminali.

Jekk tobΩoq fl-art hija offiΩa kbira u fuq din hemm multa fenomenali.

Jekk ma tridx te˙el g˙axar snin ˙abs, ara ma tinqabatx xurban waqt li tkun qieg˙ed issuq il-vettura.

Hemm ˙afna iktar x’wie˙ed jg˙id fuq dan il-pajjiΩ, però çerti li©ijiet tajjeb li qeg˙din hemm g˙ax kieku mhuwiex wie˙ed mill-pajjiΩi l-iktar nodfa u ddixxiplinati fid-dinja, minbarra l-©miel li fih.

N.B. Min jinqabad bid-droga jista’ je˙el il-piena tal-mewt.

22 21|09|2014

kullhadd.com

KÓ KUltUra

Il-Festa tal-Kappella BelaND tal-bellus çelesti b’rakkmu taddeheb u kuruna ar©entata. Ilkappella hija mΩejna b’damask tal-palma li ©ie ddisinjat u mpitter bl-akwarella fuq il-©ibs mill-membru Salvatore Sammut. Tant huwa xog˙ol mill-isba˙ u ta’ reqqa kbira illi meta l-Arçisqof Caruana da˙al fil-kappella dakinhar tal-konsagrazzjoni mar imiss il-˙ajt biex jikkonvinçi ru˙u li ma kienx drapp u, peress li xxog˙ol kien g˙adu frisk, ˙alla l-marka ta’ subg˙ajh fuq il˙itan fejn g˙adu jidher sal-lum!

Il-kappella llum hija mg˙ammra b’dak kollu li titlob il-litur©ija. Insibu Ωew© settijiet ta’ gandlieri, wie˙ed skolpit flinjam u l-ie˙or tal-metall ar©entat, rigal tal-ekskaxxier Ìuzeppi Farrugia; kif ukoll sett ta’ erba’ profeti, xog˙ol Sandro Debono. Insibu wkoll sett fjuretti tal-ganutell u relikwarju.

Il-ventartal huwa xog˙ol skolpit fl-injam u ndurat fuq disinn tal-mag˙ruf Emanuel Buhagiar, filwaqt li d-drapp huwa bellus irrakkmat bid-deheb. Il-mensola hija fornuta b’erba’ akkolti, çensier, messall, ampulluzzi u o©©etti o˙ra konnessi mallitur©ija tal-quddiesa L-G˙aqda MuΩikali Beland taΩÛejtun ta’ kull sena tiççelebra lFesta tal-Kappella fl-a˙˙ar Óadd ta’ Settembru, festa li ilha ti©i ççelebrata 94 sena.

Il-Festa tal-Kappella talBanda Beland min fejn ori©inat?

Meta fis-sena 1900 is-Soçjetà MuΩikali Beland bdiet tokkupa l-palazz ta’ quddiem il-Knisja Arçipretali taΩ-Ûejtun, l-ewwel ˙sieb tal-Kumitat u l-membri kien li jag˙tu post xieraq fejn jistg˙u jarmaw kappella. Ma setg˙ux g˙aΩlu post isba˙

minn dik il-kamra mdaqqsa li tfe©© fuq l-entrata prinçipali u mΩejna b’xog˙ol Barokk millisba˙ fuq barra. Kien proprju nhar is-Sibt 26 ta’ Settembru tal-1920 meta l-Arçisqof ta’ Malta Dom Mauro Caruana kkonsagra solennement lisSoçjetà Beland lill-Qalb Santissima ta’ Ìesù. Dakinhar l-Arçisqof Caruana qara l-Att tal-Konsagrazzjoni fost il-fer˙ u s-sodisfazzjon tas-soçji Belandisti.

Matul l-istess çerimonja lArçisqof Caruana nnifsu ˙atar lis-saçerdot Ûejtuni Dun Ìilormu Seychell b˙ala l-ewwel

direttur spiritwali tas-Soçjetà, fejn matul diskors tal-okkaΩjoni l-Arçisqof qallu: “Jien nag˙tik biçça mill-baklu tieg˙i sabiex tkun tista’ tmexxi fit-triq it-tajba lil din l-g˙aqda muzikali.”

Minn dakinhar ’il quddiem isSoçjetà Beland dejjem kellha ddirettur spiritwali tag˙ha. Barra minn hekk, fis-snin ta’ wara, ©ie mog˙ti l-permess li l-quddiesa u l-att tal-konsagrazzjoni jibdew isiru fl-istess kappella.

Din il-festa baqg˙et tissejja˙ miΩ-Ûwieten b˙ala l-Festa talKappella.

Barra min hekk, fl-a˙˙ar Óadd ta’ Settembru tal-1944, l-

Isqof Emanuel Galea li kellu ˙afna g˙al qalbu lis-Soçjetà Beland, ikkonsagra lis-Soçjetà lill-Qalb bla Tebg˙a ta’ Marija.

G˙al din l-okkaΩjoni l-Papa Benedittu XV bag˙at il-benedizzjoni tieg˙u.

It-tiΩjin ta’ din il-kappella sar matul is-snin, però l-ewwel o©©ett li twa˙˙al fuq l-artal kien l-inkwatru devot tadDuluri. Jing˙ad li dan l-inkwatru kien l-ewwel o©©ett li ssoçji xtraw meta twaqqfet isSoçjetà u li sal-©urnata tal-lum g˙adu fl-istess post g˙all-qima tal-membri. Din ix-xbieha g˙aΩiΩa hi mdawra b’mantell

Parteçipazzjoni tal-Banda Beland Naturalment, g˙al din lokkaΩjoni li se˙˙et eΩattament 94 sena ilu, b˙ala soçjetà muΩikali ma naqsitx il-parteçipazzjoni tal-Banda Beland li f’dan l-avveniment g˙amlet març u programm filg˙axija ta˙t id-direzzjoni tal-Mro Antonio Miruzzi. Dawn l-a˙˙ar snin dan il-març u programm qed isir nhar il-festa filg˙odu.

Barra minn hekk, qabel il-programm strumentali, il-Banda Beland ukoll tanima l-quddiesa li ti©i ççelebrata fil- foyer talkaΩin.

laqa’ ma xjeNtIstI B’moD DIFFereNtI waqt xjeNza FIl-Belt B˙ala parti mill-festival Xjenza fil-Belt Valletta, nhar il-Ìimg˙a 26 ta’ Settembru, mis-6.30pm sal-11pm, se ssir laqg˙a wiçç imb wiçç, ta’ malajr u divertenti, max-xjentisti f’wie˙ed mill-˙wienet ewlenin tal-inbid.

Numru ta’ xjentisti Ωg˙ar u kbar se jkunu f’bar b’kartelluni li jindikaw il-qasam xjentifiku tag˙hom. Il-parteçipanti se jkunu jistg˙u juΩaw limma©inazzjoni biex jag˙mlulhom il-mistoqsijiet u jie˙du t-twe©iba f’seba’ minuti biss. Malli tindaqq il-qanpiena, il-parteçipant jg˙addi g˙ax-xjentist li jmiss u jsaqsi mistoqsija o˙ra. Il-parteçipanti se jkunu jistg˙u jitilqu u jer©g˙u jid˙lu kull darba li jkun hemm post.

L-oqsma xjentifiçi se jkunu jinkludu l-molekuli li jixeg˙lu fid-dlam, it-tni©©is tal-ba˙ar, l-algi ˙odor, l-ajrunawtika, lesplorazzjoni tal-ispazju, ilkançer, u aktar. Din l-attività se ssir f’Charles Grech Wine

Bar fi Triq ir-Repubblika, ilBelt, mis-6.30 ’il quddiem.

Vja©© fl-Istorja tal-Mediçina L-atturi tat-triq Creative Island se jtellg˙u l-Vja©© fl-Istorja tal-Mediçina – Travelling Medicine Show, li se jkun jinkludi divertiment fuq stil vintage fi tliet postijiet differenti fi Triq ir-Repubblika. Fit8.30pm fid-da˙la tal-Belt, fid9.30pm fil-kantuniera ta’ bejn Triq ir-Repubblika u Triq San Ìwann, u fl-10.30pm fi Pjazza San Ìor©. Huma se jkunu qed jiffukaw fuq l-istorja talmediçina f’Malta, inkluΩi prattiki mediçi strambi u mhux tas-soltu.

L-atturi, Vee Stivala, Joseph Zammit, Maria Pia Meli, u Marie Claire Camilleri, se ji©bru l-udjenzi warajhom salwaqfa li jkun imiss biex fla˙˙ar iqassmu likwidu mediku (elixir) lin-nies. Din lattività, li g˙andha l-produzzjoni ta’ Nicole Cuschieri u d-

direzzjoni ta’ Vee Stivala, u meg˙juna mill-konsulenta tarriçerka Miriam Calleja, qed ti©i ffinanzjata mill-Fond Malti tal-Arti.

Investigazzjoni Kriminali X j en t i f i k a ( C SI ) : I l - B e l t Valletta Fil-bit˙a tal-Ministeru tasSa˙˙a, fi Triq Merkanti, Dr Marco Galea mid-Dipartiment tal-Istudji Teatrali flUniversità, investigaturi millKorp tal-Pulizija ta’ Malta u xjentisti forensiçi millUniversità ta’ Malta se jippreΩentaw ‘Grimani, min Qatlu?’ Din se tkun lejla ta’ ballati Maltin, b’wirjiet relatati max-xjenza forensika u listorja kriminali mhux solvuta li tinvolvi l-qtil ta’ qassis f’Malta.

Waqt li kienet qed tirriçerka l-ballati Maltin ‘g˙ana tal-fatt’, Marlene Mifsud Chircop sabet il-kaΩ ta’ qtil ta’ Dun Vincenzo Grimani.

Il-

predikatur/lettur, ta’ 35 sena, inqatel brutalment fiç-çella tieg˙u f’kunvent il-Belt fl1738, u t˙alla bil-bieb imsakkar minn barra u biççavetta mormija fil-©nien. Sa ftit xhur ilu, dil-ballata ta’ disa’ strofi fuq il-qassis li nqatel u t-telfa li ©arrbet ommu kienet l-unika ˙a©a li teΩisti dwar dan il-qtil. B’mod in©ust ©ie akkuΩat bil-qtil tieg˙u patri Dumnikan. Ma saritx investigazzjoni proprja millpulizija jew eΩamijiet forensiçi. Dan il-patri ntbag˙at il˙abs b’kundizzjonijiet terribbli imma ˙arab u baqa’ fl-eΩilju fi Sqallija g˙al diversi snin fejn baqa’ jistqarr sal-a˙˙ar li kien jaf min qatel u li hu kien innoçenti.

L-istorja u l-ballati se jer©g˙u jqajmu x-xena taddelitt fi Ωmienna, u se jirrakkuntaw xi proçeduri setg˙u ttie˙du mill-pulizija u x’testijiet forensiçi setg˙u saru biex jinstab min qatel tassew.

Il-produzzjoni ta’ 30 minuta

se tittella’ fis-7.00pm, fit8.00pm, fid-9.00pm u fl10.00pm.

Il-festival Xjenza fil-Belt – ilLejl tar-Riçerkaturi Ewropej hu appo©©at mill-Azzjoni Marie Skłodowska-Curie talProgramm Horizon 2020 (H2020) tal-UE. Dan l-avveniment qed ikun organizzat mill-Università ta’ Malta, millKamra Maltija tax-Xjentisti u mill-Fond tar-Riçerka talUniversità ta’ Malta, bi s˙ab ma’ Karl Borg Events, Studio 7, il-Fondazzjoni Valletta 2018, il-Meusac, il-Kunsill Lokali tal-Belt, il-Kunsill Malti g˙ax-Xjenza u t-Teknolo©ija, il-Kunsill Malti tal-Arti, il-PBS, Notte Bianca, il-Kavallier ta’ San Ìakbu, Lufthansa Technik Malta, General Soft Drinks ma’ Coca Cola, l-inbejjed Ta’ Mena, u l-British Council.

Il-programm s˙i˙ u bid-dettalji tal-postijiet jinsab fuq is-sit www.scienceinthecity.org.mt

kultura kÓ

21|09|2014 23

kullhadd.com

GranD operatIC ConCert 2014 IS-SIbt 8 ta’ noVeMbru 2014 fIS-7.30pM Il-Fondazzjoni Classique Il-Fondazzjoni Classique hija fondazzjoni mhux g˙al skop ta’ profitt, li l-g˙an prinçipali tag˙ha hu li tippromovi lkultura billi toganizza kunçerti muΩikali minn Ωmien g˙al Ωmien. Fis-snin img˙oddija din il-fondazzjoni organizzat b’suççess kbir kunçerti b˙al perezempju: Celberity Concert (2000); Verdi in concerti (2001); Le Villi (2002), Celberity Concert 2003 (2003); Puccini 150 – Anniversary Concert (2008); u Grand Operatic Concert (2011).

Grand Operatic Concert 2014 Wara s-suççess kbir li kiseb il-kunçert Grand Operatic Conert fis-sena 2011, ilFondazzjoni Classique bi pjaçir t˙abbar li ser tippreΩenta kunçert ie˙or f’din is-serje – Grand Operatic Concert 2014. Dan il-kunçert ser jittella’ s-Sibt 8 ta’ Novembru 2011 fis-7.30 ta’ filghaxija fit-Teatru tal-Opra

Aurora, Victoria, G˙awdex u ser ikun ta˙t il-patroçinju talPresident ta’ Malta, l-E.T. Marie-Louise Coleiro Preca.

Sabiex jiggarantixxi suççess, il-mani©ment tal-fondazzjoni ˙aseb sabiex jinga©©a Ωew© kantanti ta’ fama internazzjonali (sopran u tenur) li ttnejn li huma kantaw f’teatri importanti madwar id-dinja, fosthom Metropolitan Opera House (New York), Roh Covent Garden (Londra), Wiener Staatsoper (Vjenna), Deutsche Staatsoper (Berlin), Gran Teatre del Liceu (Barcellona), Mariinsky Theatre (San Pitruburgu) u Teatro alla Scala (Milan).

Dawn huma is-sopran Norma Fantini u t-tenur Luciano Ganci.

Ser tie˙u sehem ukoll lOrkestra Filarmonika Nazzjonali li g˙al darb’o˙ra ser tkun ta˙t id-direzzjoni ta’ Joseph Debrincat, direttur artistiku u muΩikali tal-fondazzjoni.

F’dan il-kunçert ser ji©u esegwiti arji u dwetti millaktar opri famuzi ta’ Verdi, Puccini, Boito, Donizetti,

let.

Riservazzjonijiet Biljetti g˙al dan il-kunçert jinbieg˙u g˙all-prezz ta’ €15 u €10 u jistg˙u jinkisbu minn: • Teatru tal-Opra Aurora (21559452) • e m a i l : grandoc2014@gmail.com • mob: 7953 8846/7955 1871 • www.teatruaurora.com (riservazzjonijiet bl-internet)

Sponsors

Giordano, Catalani, u Ponchielli. Ser ti©i interpreta-

ta wkoll muΩika orkestali mill-opri b˙al sinfoniji u bal-

Dan il-kunçert seta’ jkun possibbli grazzi g˙al: Ministeru g˙al G˙awdex; Malta Tourism Authority; Ministeru g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali; Ministeru talFinanzi; Nivea; Bank Çentrali ta’ Malta; Ministeru g˙atTrasport u Infrastruttura; Segretarjat Parlamentari g˙ad-drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva.

DÓul b’xejn fIl-MuÛew nazzjonalI tal-arkeoloÌIja u l-wIrja tal-MItt oÌÌett f’juM l-InDIpenDenza

Charlie Wyckham u Jack Chesney, Ωew© studenti flUniversità fl-Ingilterra, g˙andhom grazzja maΩ-Ωew© tfajliet Ωg˙aΩag˙ u jixtiequ jistaqsuhom g˙aΩ-Ωwie©. Problema kbira huwa Stephen Spettigue, iz-ziju ta’ wa˙da u l-protettur tal-o˙ra, li ma j˙allihomx jiltaqg˙u wa˙edhom ma ebda Ωag˙Ωug˙. B’kumbinazzjoni, Mr Spettigue jkollu l-qadi u j˙alli lit-tfajliet wa˙edhom, g˙alkemm huma ma jkunux iridu jiltaqg˙u maΩ-Ωew© ©uvintur ming˙ajr chaperone.

Iz-Zija ta’ Charlie hija mistennija mill-BraΩil u g˙alhekk it-tfajliet jie˙du l-opportunità biex jiltaqg˙u mal-©uvintur filpreΩenza taz-zija. IΩda z-zija ma ti©ix meta suppost u g˙alhekk il-pjanijiet tal-©uvin-

tur jisfaxxaw sakemm Charlie ti©ih l-idea li j©ieg˙lu lil Babbs jilbes taz-zija. Minn hawn jibdew il-kummiedji u lkonfuΩjoni, l-iΩjed meta missier Charlie jie˙u grazzja maz-zija (Babbs). Il-konfuΩjoni tiΩdied hekk kif tasal il-vera zija.

Din il-kummiedja se tittella’ mill-Atturi Salesjani Sliema nhar is-Sibt 18 (7.30pm) u lÓadd 19 (7pm) ta’ Ottubru fitTeatru Salesjan f’Tas-Sliema.

Xiri tal-biljetti jista’ jsir minn fuq www.ticketline.com.mt, www.teatrusalesjan.com, ilbox office tal-Embassy Cinemas fil-Belt Valletta jew mit-Teatru Salesjan stess mitTlieta 14 ta’ Ottubru bejn is6.30 u t-8.00 ta’ filghaxija.

Ikun hemm parke©© bla ˙las fiΩ-Ωew© rappreΩentazzjonijiet.

Heritage Malta se tifta˙ il-bibien tal-MuΩew Nazzjonali talArkeolo©ija b’xejn nhar il-21 ta’ Settembru. Il-viΩitaturi se jkollhom ukoll l-opportunità li jΩuru l-wirja unika ‘Malta, the great story of a small island-nation through 100 objects’.

Il-MuΩew Nazzjonali talArkeolo©ija, fi Triq irRepubblika fil-Belt Valletta, insibu numru ta’ o©©etti li jo˙duna lura saΩ-Ωmien Neolitiku. L-iktar o©©etti mfittxa f’dan il-muΩew jinkludu l-mara r-rieqda li nstabet fl-Ipo©ew ta’ Óal Saflieni, ilVenere ta’ Malta li ©iet misjuba f’Óa©ar Qim, sjuf tal-bronΩ mittempji ta’ Óal Tarxien, pendent bl-allat Horus u Anubis u

sarkofagu ta’ Ωmien il-Feniçi.

Fil-preΩent, parti mis-sular ta’ fuq ta’ dan il-muΩew qed jospita l-wirja temporanja ‘Malta, the great story of a small islandnation through 100 objects’.

Aktar milli jΩur wirja konvenzjonali, il-viΩitatur qed ji©i mqanqal sabiex jimbarka fuq vja©© ta’ skoperta li je˙odna lura 35 miljun sena meta lGΩejjer Maltin bdew jiffurmaw ta˙t il-ba˙ar. Din tibqa’ tterraq sal-kisbiet kostituzzjonali li sawru l-milja tan-nazzjon Malti matul l-a˙˙ar ˙amsin sena.

Filwaqt li s-sett tal-wirja jevoka bastiment tal-passat, l-interpretazzjoni tal-mitt o©©ett li ©ew mag˙Ωula tag˙mel uΩu estensiv

mill-mezzi moderni tal-komunikazzjoni.

Dawk li jΩuru l-MuΩew Nazzjonali tal-Arkeolo©ija fil-21 ta’ Settembru se jkollhom ukoll l-opportunità li jixtru numru ta’ pubblikazzjonijiet ta’ Heritage Malta bi prezz speçjali u li jissie˙bu b˙ala membri tala©enzija bi skont ta’ 10%.

Minbarra dan se jkunu jinsabu g˙all-bejg˙ numru ta’ muniti kommemorattivi tal-˙amsin anniversarju mill-Indipendenza.

G˙al iktar informazzjoni dwar din l-inizjattiva wie˙ed jista’ jΩur is-sit elettroniku ta’ Heritage Malta www.heritagemalta.org jew isegwi l-pa©na uffiçjali fuq Facebook.

24 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ PRESIDENT

L-APPUNTAMENTI TAL-PRESIDENT TA’ MALTA IT-TNEJN 22 TA’ SETTEMBRU 2014 8.00am: 3.00pm: 3.30pm:

4.00pm:

5.00pm: 8.00pm:

Il-President tippresiedi laqg˙a tal-mani©ment fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ mas-Sur Alan Montanaro, Prinçipal f’Helen O’Grady Academy fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ mas-Sa Jeanette Borg, Fundatriçi talFoundation Malta Youth in Agriculture, akkumpanjata mis-Sur Karl Scerri, Amministratur u s-Supporters tal-Fondazzjoni filPalazz ta’ Sant’Anton Il-President tilqa’ lill-membri tas-Soçjetà MuΩikai Madonna talÌilju g˙al Ωjara ta’ korteΩija u ti©i ppreΩentata bil-pubblikazzjoni Sicut Lilium: Devozzjoni u Ritwal tul is-Sekli fl-okkaΩjoni talewwel çentinarju mit-twaqqif tas-Soçjetà fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President u s-Sur Preca jippresiedu laqg˙a tal-Board tal-Malta Community Chest Fund fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al riçeviment fl-okkaΩjoni tal-25 Anniversarju ta’ Würth Malta fil-Ìonna tal-Barrakka ta’ Fuq fil-Belt Valletta

IT-TLIETA 23 TA’ SETTEMBRU 2014 10.00am: 11.30am: 2.30pm: 4.00pm: 4.00pm:

Il-President tiltaqa’ mal-Onor. Simon Busuttil, Kap talOppoΩizzjoni fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tiltaqa’ ma’ Dott. Joseph Buttigieg, Chairman ta’ Heritage Malta fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tiltaqa’ mal-membri tal-Kumitat tal-Kampanja Solidarietà bl-Isports fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tospita high tea g˙all-pazjenti u l-voluntiera talHospice Movement fil-Palazz ta’ Sant’Anton Is-Sur Preca jippriesedi Working Committee tal-Malta Community Chest Fund fil-Palazz ta’ Sant’Anton

L-ERBGÓA 24 TA’ SETTEMBRU 2014 08.45pm: 10.00am: 2.30pm:

4.00pm: 6.00pm: 7.30pm:

Il-President tospità l-membri ta’ Fondation de Malte g˙al work ing breakfast fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tilqa’ lill-anzjani taΩ-Ûejtun fl-okkaΩjoni tal-Jum Dinji tal-Anzjani g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ mas-Sur Gejtu Pace, President ta’ La Vallette Social Centre of Sydney Australia u membru tal-Council for Maltese Living Abroad g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tippresiedi laqg˙a tal-Bord tal-Fondazzjoni talPresident g˙all-Ìid tas-Soçjetà fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President u s-Sur Preca jΩuru l-preparamenti ta’ Rockestra 2014 li ser issir fis-27 u 28 ta’ Settembru fl-MFCC, Ta’ Qali Il-President tinawgura l-esibizzjoni ta’ poeΩiji Another Seeing and Other Poems minn Lucilla Maclaren Spillane, b’risq il-Caritas Malta Epilepsy Association, fil-foyer tal-Isptar Mater Dei

Il-President ta’ Malta-Marie Louise Coleiro Preca ΩΩur liskola medika Bart’s f’Londra, li se tkun qed tinvesti fi pro©ett ta’ skola medika f’G˙awdex

IL-ÓAMIS 25 TA’ SETTEMBRU 2014 9.30am:

11.00am:

1.15pm:

4.00pm: 4.30pm:

7.30pm:

Il-President ti©i ppreΩentata l-Ittri tal-Kredenzjali mill-Eççellenza Tieg˙u s-Sur Josè Maria Pons Irazazabal, Ambaxxatur tar-Renju tas-Spanja fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President ti©i ppreΩentata l-Ittri tal-Kredenzjali mill-Eççellenza Tieg˙u s-Sur Padraig Mac Coscair, Ambaxxatur tal-Irlanda filPalazz, il-Belt Valletta Il-President u s-Sur Preca jospitaw ikla ad unur l-Ambaxxatur tar-Renju ta’ Spanja u l-Ambaxxadur tal-Irlanda fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ mal-membri tal-Kunsill tal-Malta Girl Guides g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ mas-Sur Joseph Cutajar Board Director, is-Sa Sue Mizzi u s-Sa Fiona Borg minn Mediterranean Insurance Brokers fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al riçeviment ospitat millEççellenza Tieg˙u s-Sur Cai Jinbiao, Ambaxxatur tal-Poplu tarRepubblika taç-Çina fl-okkaΩjoni tal-65 anniversarju mill-twaqqif tal-Poplu tar-Repubblika taç-Çina fl-Ambaxxata f’San Ìiljan

IL-ÌIMGÓA 26 TA’ SETTEMBRU 2014 10.00am: 11.00am: 11.30am: 12.00pm:

Il-President tiltaqa’ mal-Prof. Arnold Cassola, Chairperson talAlternattiva Demokratika fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tiltaqa’ mas-Sur Paul Ellul ta’ Golden Gate, fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-Preisdent tiltaqa’ mas-Sa Edwidge Xuereb fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tiltaqa’ mal-Prof. Maryanne Lauri, Pro-Rettur flUniversità ta’ Malta, akkumpanjata mis-Sur Gayle Lynn Callus,

5.30 pm: 6.30 pm:

President tal-KSU u s-Sur Wilfred Kenely, CEO, Research and Innovation and Development Trust fi ˙dan l-Università ta’ Malta fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tattendi g˙all-bidu ta’ mixja biex jiΩdied l-g˙arfien fuq Leukodystrophy f’Tas-Sliema Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al quddiesa fl-okkaΩjoni tal-professjoni solenni ta’ Bro. Aaron Zahra fil-knisja parrokkjali ta’ Marsaxlokk

IS-SIBT 27 TA’ SETTEMBRU 2014 9.00am: 10.00 am:

11.30 am:

12.30 pm: 8.00 pm:

Il-President tilqa’ lill-membri tal-Angels Voices Choir g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tilqa’ lis-Sa Lilian Gonzales, Direttriçi EΩekuttiva ta’ Prince Clause Fund fl-Olanda, akkumpanjata mill-Eççellenza Tag˙ha s-Sa Rita Dulci Rahman, Ambaxxatriçi tar-Renju talOlanda g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tag˙mel diskors tal-g˙eluq waqt l-attività SportsFest Re©jonali ‘Mag˙qudin fl-Isports ming˙ajr Pre©udizzji’ fil-Victor Tedesco Stadium, il-Óamrun Il-President tospita Çelebrazzjoni tal-Programm Aqra Mieg˙i u tqassam çertifikati lit-tfal li ˙adu sehem fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President u s-Sur Preca jattendu Rockestra 2014 b’risq il-Malta Community Chest Fund fl-MFCC, f’Ta’ Qali

IL-ÓADD 28 TA’ SETTEMBRU 2014 9.15 am: 10.15 am:

Il-President tattendi g˙all-bidu ta’ mixja b’risq Id-Dar talProvidenza quddiem il-knisja parrokkjali tas-Si©©iewi Il-President tattendi g˙al maratona organizzata minn Rise Foundation fl-Aria Club, San Ìwann

Il-President ta’ Malta tista’ ti©i kkuntattjata bl-email marie-louise.coleiro@gov.mt Is-Sur Edgar Preca jista’ ji©i kkuntattjat bl-email edgar.preca@gov.mt L-Uffiççju tal-President jista’ ji©i kkuntattjat permezz tal-email presidentsappointments.opr@gov.mt jew bin-numru tat-telefown 2122 1221, il-Palazz il-Belt Valletta (mit-Tnejn sal-Ìimg˙a) jew bin-numru tat-telefown 2144 0354, il-Palazz ta’ Sant’Anton (mit-Tnejn sal-Óadd) u l-Uffiççju tal-Malta Community Chest Fund f’G˙awdex bin-numru tat-telefown 2155 3807.

riÇetti kÓ

21|09|2014 25

kullhadd.com

RIÇETTI MINN VICTORIA CASSAR

il-Ólewwa tal-ÓawÓ Il-˙aw˙ huwa endemiku g˙aç-Çina. L-isem xjentifiku tieg˙u huwa Prunus persica u ©ej mill-familja tar-Rosacea. G˙andu karatteristiki li jixbhu lil dawk tal-g˙anbaqar, in-nuçiprisk, il-pruna u l-lewΩ. Is-si©ra tal-˙aw˙ tog˙la madwar 25 u 30 pied u normalment tag˙mel il-frott bejn Mejju u Settembru, imma dan jiddependi mill-pajjiΩ li tkun imkabbra fih. Insibu diversi varjetajiet ta’ ˙aw˙ b˙al dak ta’ la˙mu abjad jew isfar, immerraq jew sod, tond jew çatt fil-forma.

Kull 100g ˙aw˙ fih biss 39 kalorija. Huwa mimli nutrijenti b˙all-vitamini A u Ç, minerali b˙al potassju u ˙adid, kif ukoll antiossidanti li fost affarijiet o˙ra jg˙inu kontra l-proçess tax-xju˙ija.

ÓawÓ fix-xropp

crumble tal-ÓawÓ

INGREDJENTI

Ingredjenti g˙all-g˙a©ina

• • •

• • • •

300g zokkor 750ml ilma 1kg ˙aw˙

Ixtri ˙aw˙ misjur imma sod. Sterilizza Ωew© vaΩetti ta’ 500ml billi tg˙allihom g˙al 10 minuti u t˙allihom jinxfu wa˙edhom. A˙sel il-˙aw˙ u osomtu g˙al 2 minuti. Tellg˙u mill-ilma u ˙allih jibred. Imbag˙ad qaxxru, aqsmu min-nofs u bil-mod aqla’ l-g˙adma. B’kuççarina naddaf il-˙jut li jkun fadal fil-˙ofra li t˙alli l-g˙adma. Qatta’ n-nofsijiet tal-˙aw˙ fi flieli ˙oxnin u stiva fil-vaΩetti.

F’kazzola g˙alli l-ilma u z-zokkor sakemm dan jin˙all u ferra’ l-likwudu fuq il-˙aw˙ sakemm jitg˙atta kompletament. Çaqlaq ftit il-vaΩetti biex tne˙˙i xi arja li tkun inqabdet fihom, issi©illahom u ˙allihom jiks˙u.

Fil-qieg˙ ta’ borma fonda ifrex sarvetta nadifa, po©©i fuqha l-vaΩetti bil-˙aw˙ u dawwar mag˙hom ittruf tas-sarvetta biex ma ja˙btux ma’ xulxin. Imla l-borma bl-ilma sakemm jitg˙attew il-vaΩetti u g˙allihom g˙al nofs sieg˙a. Itfi n-nar u ˙alli l-vaΩetti fl-ilma sakemm jibirdu sew, imbag˙ad ne˙˙ihom millilma, ixxuttahom u erfag˙hom f’post frisk u mudlam biex iΩommu sa xahar. Minflok tista’ ΩΩommhom filfri©© g˙al xahrejn jew tlieta.

L-g˙a©ina Bil-ponot ta’ subg˙ajk da˙˙al il-butir fid-dqiq sakemm it-ta˙lita tkun qisha frak tal-˙obΩ. Ûid iz-zokkor u lmel˙ u ˙awwad kollox flimkien. Ûid l-ilma u ag˙©en sakemm ikollok g˙a©ina lixxa. G˙atti u po©©i fil-fri©©.

Ingredjenti g˙all-mili

majjal bis-salsa tal-ÓawÓ

• • • • •

INGREDJENTI (g˙al 4 persuni)

•

• • • • • •

4 biççiet kustilji tal-flett tal-majjal (loin cutlets) 2 mg˙aref ˙all balsamiku 1 mg˙arfa Ωejt taΩ-Ωebbu©a 1 sinna tewm, mis˙uqa Weraq tal-aruka Mel˙ u bΩar mit˙un frisk

175g dqiq, mg˙arbul 125g butir 1 kuççarina mbur©ata zokkor 1 kuççarina ilma

300g ˙aw˙,imqaxxar u ming˙ajr g˙adma 120g zokkor ½ kuççarina trab tal-kannella 1 niskata mel˙ 1 kuççarina mbur©ata dqiq tal-qam˙irrun (corn flour) Meraq ta’ nofs lumija

G˙as-salsa

Il-mili

• • • • •

Qatta’ l-˙aw˙ fi flieli rqaq u ˙allat maz-zokkor, it-trab tal-kannella u l-mel˙. F’bieqja Ωg˙ira ˙oll id-dqiq talqam˙irrun fil-meraq tal-lumi u Ωid it-ta˙lita mal-˙aw˙. Óawwad sewwa.

4 ˙aw˙iet ½ basla, imqattg˙a rqiq Weraq tal-˙abaq, imqatta’ rqiq 1 mg˙arfa ˙all tal-inbid abjad 1 mg˙arfa Ωejt taΩ-Ωebbu©a

Óallat flimkien il-˙all balsamiku, iΩ-Ωejt, it-tewm, u l-mel˙ u l-bΩar f’dixx tal-˙©ie© u Ωid il-biççiet tal-majjal. Dawwarhom sewwa fit-ta˙lita, g˙atti d-dixx u ˙alli l-la˙am jimmarina g˙al sieg˙a.

Sadanittant qaxxar u qatta’ f’biççiet Ωg˙ar il-˙aw˙ u po©©ih f’bieqja. Ûid mieg˙u l-basla, il-˙abaq, il-˙all, iΩ-Ωejt, u l-mel˙ u l-bΩar, u ˙awwad kollox flimkien. G˙atti u warrab g˙al aktar tard.

Sa˙˙an ta©en tal-grilja jew b’qieg˙ o˙xon u ixwi l-majjal g˙al 4 minuti fuq kull na˙a, jew sakemm tara li sar sew.

Servi fuq il-weraq tal-aruka bis-salsa tal-˙aw˙ imferrxa fil-wiçç.

Ingredjenti g˙all-wiçç • • • • •

180g dqiq, mg˙arbul 125g butir kiesa˙, imqatta’ dadi 50g zokkor ismar 1 kuççarina trab tal-kannella 1 niskata mel˙

insalata bil-ÓawÓ

It-ta˙lita tal-wiçç

INGREDJENTI (g˙al 4 persuni)

F’bieqja ˙allat flimkien id-dqiq, iz-zokkor, it-trab talkannella, il-mel˙ u l-butir. Bil-ponot ta’ subg˙ajk da˙˙al il-butir fl-ingredjenti nixfin sakemm it-ta˙lita ssir çapep çapep.

• • • • • • • •

200g ˙axix tal-insalata m˙allat 500g mozzarella friska, imqatta’ f’listi I50g prosciutto, imqatta’ f’listi rqaq 4 ˙aw˙iet, imqaxxrin u mqattg˙in flieli rqaq 120ml Ωejt taΩ-Ωebbu©a 60ml meraq tal-lumi ½ kuççarina weraq tas-sag˙tar Mel˙ u bΩar mit˙un frisk

Aqsam il-˙axix bejn erba’ platti. Po©©i fuq kull wie˙ed il-mozzarella, il-˙aw˙, u l-prosciutto, u ferrex fuqhom is-sag˙tar. Óabbat flimkien iΩ-Ωejt, il-meraq tal-lumi, u l-bΩar u l-mel˙, u roxx fuq kollox.

Biex tg˙aqqad Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’ 180°C. Idlek turtiera ta’ madwar 20çm bil-butir u iksiha blg˙a©ina li tkun ippreparajt. Ifrex fuqha l-mili tal-˙aw˙.

Iksi kollok sat-tarf bit-ta˙lita tal-wiçç. A˙mi g˙al madwar sieg˙a u nofs jew sakemm tara li ˙maret. Óalli lcrumble tiksa˙ qabel isserviha.

26 21|09|2014

kullhadd.com

KÓ mADwARnA

OnE RADIO 92.7

SKEDA ÓARIFA 2014

Mill-iskeda tal-˙arifa li tibda mit-Tnejn 29 ta’ Settembru, ONE Radio ser jippreΩenta 77 programm differenti. Dawn ser jinkludu ’l fuq minn 100 kontributur li ser iwasslu programmi varji g˙all-familja kollha.

G˙al din l-iskeda, ONE Radio ser ikollu Ωew© programmi li ser jixxandru fl-istess ˙in fuq l-istazzjon tat-televiΩjoni ONE. Dawn ser ikunu ONE Breakfast mit-Tnejn salÌimg˙a flimkien ma’ Joe Tanti, Glenn Bedingfield u diversi mistiedna o˙ra. Kif ukoll fuq talba ©enerali, nhar ta’ Sibt filg˙odu, ser jirritorna l-programm muΩikali Clint on ONE ma’ Clint Bajada.

Il-preΩentatur popolari Alfred Zammit ser ikun massemmieg˙a erba’ darbiet fil©img˙a bejn id-8.45am u l10.00am bil-programm

Kartolina . Il-koppja Simone Debattista u Renato Vella ser jippreΩentaw il-programm The Mid Morning Show nhar ta’ Tnejn, Erbg˙a u Ìimg˙a filwaqt li Pierre Borg jippreΩenta nhar ta’ Tlieta u Óamis.

Jirritorna l-programm mistenni ONE Magazine mmexxi minn Marisa D’Amato li jinkludi r-rokna ‘Pariri G˙alik’ kuljum ma’ esperti minn oqsma differenti. Louis Vella ser ikompli bil-programm The Afternoon Show bl-istil uniku tieg˙u u l-aqwa muΩika minn kull Ωmien.

addattat g˙ax-xandir minn Emanuel Portelli. Il-produzzjoni hija diretta minn Vanni Riolo. F’dan ir-radju serje jie˙du sehem Jane Marshall, Rose Riolo, Veronika

Radju serje G˙all-iskeda tal-˙arifa ONE Radio se jippreΩenta Lil hinn mill-Ma˙fra, radju serje msejjes fuq ir-rumanz ta’ Bertha M. Clay, tradott g˙all-Malti u

Farrugia, Ivan Riolo, Bernardo Riolo, Simone Zammit, Joe Quattromani u Vanni Riolo. Lil hinn mill-

Ma˙fra ser jibda jixxandar kull nhar ta’ Óamis fis1.15pm, mill-Óamis 2 ta’ Ottubru.

Programmi ©odda

RiΩultati, bi preΩentazzjoni ta’ Claudette Abela Baldacchino, huwa programm ta’ ©rajjiet kurrenti li ser jistaqsi u janalizza x’qed ji©ri madwarna, fiex wasalna, x’qed nippreparaw g˙all-©ejjieni u ˙afna aktar. Dan il-programm ser jixxandar kull nhar ta’ Tnejn fl-4.30pm. Claudette Abela Baldacchino ser tkun qed tippreΩenta wkoll il-programm Is-Su©©ett nhar ta’ Erbgha fid-8.45am.

Antionette Falzon u Sandro Craus ser ikunu qed jippreΩentaw programm ©did kull nhar ta’ Óamis fl-4.30pm.

Matul dan il-programm ser

issir diskussjoni dwar dak kollu li jkun g˙addej filParlament u dwar il-˙idma tal-Gvern.

Radju Argument, nhar ta’ Tlieta fis-7.00pm ma’ Louis Vella, b’diskussjoni dwar laktar a˙barijiet interessanti fix-xena tal-futbol filwaqt li LArgument ikompli ma’ Clinton Buhagiar u Antvin Monsigneur u jag˙ti ˙arsa lejn ir-riΩultati kollha ta’ tmiem il-©img˙a li tkun g˙addiet u jwassal l-a˙˙ar a˙barijiet dwar sport Malti u internazzjonali.

Il-preΩentatur Deo Grech ser iwasslilna intervista ma’ w˙ud mill-aktar personalitajiet ma˙buba f’Malta fi Spotlight li jixxandar kull nhar ta’ Óadd fis-7.15pm.

Naqra Naqra se tkun rubrika ©dida ta’ ˙ames minuti dwar tradizzjonijiet, g˙ajdut, kultura, folklor u tifkiriet minn Malta. Din ser tixxandar mitTnejn sal-Hamis fit-3.00pm bi produzzjoni ta’ Brian Bonnici.

Naqra Naqra se tinkludi wkoll id-djarju kulturali.

Charmy Time huwa programm ta’ muΩika romantika ppreΩentat minn Charmaine Vella. Fih ser tkun qed tinkludi l-aqwa suççessi muΩikali u l-g˙aΩla tas-semmieg˙a.

Jixxandar nhar ta’ Erbg˙a fid9.00pm.

It-tliet komiçi Gino Lombardi, Augusto Cardinali u Joe Demicoli se jwasslulna l-programm Mas-Suffara .

KwiΩΩ divertenti fejn diversi personalitajiet iridu jitkellmu fuq su©©ett partikolari ming˙ajr ma jirrepetu kliem u ming˙ajr Ωbalji. Id-divertiment huwa garantit f’dan il-programm. Mas-Suffara ser jixxandar nhar ta’ Sibt fin12.30pm.

G˙al tmiem il-©img˙a Simon Pisani ser jippreΩenta muΩika mill-isba˙ g˙all-gosti tas-semmieg˙a. Club Generation ser jinkludi l-aqwa suççessi muΩikali ta’ dawn l-a˙˙ar g˙oxrin sena. Simon Pisani ser ikun qed jippreΩenta wkoll Drive Time nhar ta’ Tlieta, Erbg˙a u Óamis.

Sabiex tara l-iskeda tal-programmi kollha ta’ ONE Radio u ONE Ωur is-sit uffiçjali www.one.com.mt

Skeda kÓ

21|09|2014 27

kullhadd.com

07.30 07.50 08.45 09.15 09.30 09.45 11.00 11.55 12.30 12.40 13.40 14.45 15.00 17.30 17.40 18.25 18.45 19.30 20.15 20.50 21.15 21.45 22.25 23.30

One News Street Blush (R) Ûona Sport Sajf (R) Identità (R) One News Fun & Splash Sheriff’s Cuisine Óilithom One News Mad-Daqqa t’G˙ajn Telebejg˙ Identità (R) Arani Issa One News Fresh & Funky Snajja’ Maltin Executive One News Ieqaf 20 Minuta Identità (R) Popcorn Bin 61 Tfesfisa One News

07.00 08.00 08.30 09.30 11.15

Net News 50 Sena Nazzjon Iswed Fuq l-Abjad (R) Telebejg˙ Quddiesa mis-Santwarju talMadonna Ta’ Pinu 12.00 Telebejg˙ 13.30 50 Sena Nazzjon 15.00 Net News 15.05 Ma Tinbidel Qatt 16.10 50 Sena Nazzjon 18.00 Net News 18.05 Flusek (R) 18 .40 50 Sena Nazzjon 19.30 Net News 20.30 50 Sena Indipendenti 21.30 Net News 21.35 50 Sena Indipendenti 22.00 50 Sena Nazzjon 00.00 Net News

07.00 08.00 10.00 11.30 12.00 12.10 15.00 15.30 16.00 16.05 17.05 18.00 18.10 18.40 19.00 20.00 21.55

A˙barijiet Tuffi˙at Migduma Malta u lil Hinn Minnha Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik (ikompli) L-Irkant Telebejg˙ A˙barijiet 50 Sena Indipendenza Is-Sajf ma’ Salv A˙barijiet Int Min Inti Paq Paq On Test Mr Fisherman A˙barijiet Film

06.00 08.00 09.00 10.00 11.00 11.30 12.30 14.00 14.40 17.00 19.00 19.15 20.30

Euronews Bijografiji 50 Sena Indipendenza Quddiesa Valletta (R) Mixja ta’ Poplu Malta u Lil Hinn Minnha (R) Storjografija Iç-Çaqqufa (R) BOV Premier Match G˙awdex Illum Telebejg˙ A˙barijiet g˙al persuni b’nuqqas ta’ smig˙ 20.40 A˙barijiet 23.00 A˙barijiet bl-IngliΩ

06.00 06.30 07.05 08.00 08.20 09.05 10.00 10.30 10.55 12.20 13.10 13.26 13.30 13.40 13.50 14.00 16.00 16.24 16.25 16.55 18.50 20.00 20.35 21.15

06.00 06.30 07.20 07.44

08.30 10.00 10.45 11.30 13.00 13.30 13.45 15.30 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 21.45 22.40

Videocomic Real School La Dottoressa Peluche Un Natale Speciale In Casa Peluche Avengers Assemble Pianeta Destino La Nave Dei Sogni Emirati I Predatori Delle Acque Cronache Animali Mezzogiorno In Famiglia Tg2 Giorno Tg 2 Motori Quelli Che Aspettano Quelli Che Il Calcio Tg2 L.I.S. Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra Tg2 20.30 N.C.I.S. Punto E A Capo Hawaii Five La Domenica Sportiva

06.00 Fuori Orario 08.00 Film: La Rivolta Dei Barbari 09.15 Film: Riuscirà Il Nostro Eroe A Ritrovare Il Più Grande Diamante Del Mondo?

10.40 Ponderosa La Carovana Della Morte 11.30 Tgr 12.25 Sostiene Bollani 14.00 Tg 14.30 In 1/2 Ora 15.05 Tgr 15.25 Film: Er Più 17.10 Squadra Speciale 18.00 Tgr Il Palio Di Asti 19.00 Tg3 20.00 Blob 20.05 Un Caso Per Due Le Ultime Parole 21.05 Presa Diretta Trasporto Pubblico 23.15 Tg3 23.30 Sconosciuti Collection La Nostra Personale Ricerca Della Felicità

06.15 07.00 07.35 08.35 10.30 12.25 13.00 14.00 16.10 18.00 18.30 19.00 21.25

Friends Ix Super Partes Super Car Vi A-Team Iii Sergente Bilko Studio Aperto Sport Mediaset Xxl Un Principe Tutto Mio Fallen Provaci Ancora Gary Ii Studio Aperto Ritorno Al Futuro Batman Begins

06.00 07.55 07.59 08.46 09.21 09.50 12.00 13.00 13.40 14.00 16.40 18.45 19.57 20.00 20.40 21.10 21.11 23.30

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Bye Bye Cinderella 2 Appuntamento Con Un Angelo Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Centovetrine Xiv Film Avanti Un Altro Tg5 Prima Pagina Tg5 Paperissima Sprint Riassunto Il Segreto X-Style

06.25 06.45 07.15 07.55 08.55 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.55 14.50 18.55 19.40 21.30

07.00 07.30 07.55 09.45 11.00 11.40 13.30 14.00 14.40 16.15 18.15 20.00 20.30

Omnibus Tg La7 Omnibus L-Aria Che Tira Otto E Mezzo Agente Speciale Sue Thomas Tg La 7 Tg La7 Cronache Gilda La Libreria Del Mistero L’Ispettore Barnaby Tg La7 La Gabbia

06.20 06.35 07.00 07.15 07.35 07.45 08.15 09.00 09.30 10.15 11.05 11.55 12.40 13.35 14.25 15.10 17.40 18.25 19.10 20.00 20.30 21.00 21.55 23.25

06.00 06.25 06.50 07.15 08.05 08.30 09.20 10.35 11.00 11.25 12.15 13.05 14.20 14.45 15.35 16.25 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50 23.05 23.55

Tastiest Places to Chowdown Diners, Drive-Ins and Dives Guy’s Big Bite Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Unique Eats Hungry Girl Diners, Drive-Ins and Dives Guy’s Big Bite Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Chopped South Africa Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table

06.50 07.40 08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00 12.25 12.50 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 17.05 17.30 18.00 18.55

Yoga for Life The Sweet Truth Chasing the Yum Extreme Cuisine With Jeff Corwin Candice Tells All Dear Genevieve Color Splash Selling LA Keasha’s Perfect Dress Eating Art Chef Abroad Eating Art My Yard Goes Disney Dear Genevieve Million Dollar Rooms House Hunters Selling LA Color Splash Suggs’ Italian Job House Hunters Chasing the Yum Chef Abroad Extreme Cuisine With Jeff Corwin Million Dollar Rooms

06.00 08.30 08.55 10.35 12.15 13.05 13.55 14.45 15.35

08.05

Charlie And Lola Green Balloon Club Nina And The Neurons Nuzzle And Scratch Charlie And Lola Green Balloon Club The Weakest Link Big School Sinbad Call The Midwife Hotel Secrets With Richard E Grant The Weakest Link Monty Halls’ Island Escape The Fat Fighters Sinbad Doctors Hotel Secrets With Richard E Grant Sinbad Call The Midwife Big School Dead Boss Last Tango In Halifax Case Sensitive Silent Witness

ÓILITHOM, it-Tlieta fl-21.40 fuq ONE 06.00 06.30 07.00 07.30 08.00 09.00 09.30 10.00 11.00 11.30 12.00 17.00 19.00 19.30 20.00 22.00 23.00 23.30

Pawn 90210 Fame In The Family Extreme Close-Up Style Star No Doubt Secrets of Fashion Week Who Wore It Better?

RichKids of Beverly Hills E! News Fashion Police Keeping Up With the Kardashians RichKids of Beverly Hills Secrets of Fashion Week Who Wore It Better?

Keeping Up With the Kardashians Botched. Girls Gone Wildddd Eric & Jessie The Soup

08.30 FIA European Championship Rally 09.00 European Championship Speedway 10.30 FIA World Endurance Championship 11.30 WATTS 12.45 FIS Summer Grand Prix, Ski Jumping 15.45 ICF World Championship Canoeing 17.15 WATTS 18.00 ICF World Championship Canoeing 19.00 Boxing 21.00 FIS Summer Grand Prix, Ski Jumping 22.15 FIA European Championship Rally 22.45 Motorsports Weekend 23.00 WATTS 23.30 ICF World Championship Canoeing

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 21.00 22.00

How Do They Do It? Ultimate Car Build-Off Mega Builders MythBusters You Have Been Warned Thrift Hunters Storage Wars Canada Flip Men Auction Kings Auction Hunters Container Wars Rise of the Machines Extreme Engineering Mighty Planes What’s in the Barn?

Wheeler Dealers Extreme Car Hoarders River Monsters

07.05 07.55 08.20 08.45 09.10 09.35 10.00 10.25 10.50 11.15 11.40 12.05 12.30 12.55 13.20 13.45 14.40 15.30 15.55 16.20 16.45 17.10 17.35 18.00

Bubble Guppies Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly OddParents Sanjay and Craig Kung Fu Panda The Legend of Korra Turtles SpongeBob SquarePants Winx Club iCarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Fairly OddParents iCarly Big Time Rush Victorious Life With Boys SpongeBob SquarePants Turtles

L-a˙˙ar programm mill-edizzjoni ta’ Óilithom g˙all-iskeda tas-sajf.

L-a˙˙ar mistieden li se jkollna mag˙na huwa Daniel Micallef.

Daniel huwa boxer professjonali u jiΩfen il-breakdance. Il-laqam tieg˙u huwa ‘l-Ispider’ u g˙andu

Parlamento Punto Europa Wanted Overland Tg 1 Animali Come Noi Dreams Road Con I Tuoi Occhi Napoli A Sua Immagine Santa Messa Linea Verde Pole Position Gp Di Singapore Di Formula 1 Telegiornale Pole Position Gp Di Singapore Di Formula 1 Gara Pole Position Gp Di Singapore Di Formula 1 Road Book Usa, Croazia Film. 100 Metri Dal Paradiso L’Éredità Telegiornale Flavio Insinna – Affari Tuoi Il Restauratore

Tg4 Night News Televendita Media Shopping Super Partes Mondo Sommerso Terra!

Santa Messa Pianeta Mare Tg4 Pianeta Mare Le Storie Di Alive Donnavventura 2mamma Lucia Tg4 La Signora In Giallo Continuavano A Chiamarlo Trinità 23.40 Maverick

16.25 17.15 18.05 20.10 21.00 21.50 22.40

Toddlers & Tiaras Kitchen Boss Candy Queen Little People, Big World Here Comes Honey Boo Boo Return to Amish Toddlers & Tiaras Sister Wives Alaskan Women Looking for Love Long Island Medium Your Style in His Hands Say Yes to the Dress.

Bridesmaids Randy’s Wedding Rescue Something Borrowed, Something New Undo Me Ultimate Shopper

28 sena. Kevin Mercieca se jkun qed jistaqsih dwar l-isfidi li ltaqa’ mag˙hom sakemm sar boxer professjonali u anke dwar l-interess li g˙andu fil-breakdance.

28 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ Çinema

jikteb CARMELO BONNICI

miÇ-Çinema sin CitY 2: a dame to kill for

MORBIDU

atmosfera oskura u brutali fil-belt tad-dnub

Atturi Ewlenin: Mickey Rourke, Josh Brolin, Joseph Gordon-Levitt, Jessica Alba, Eva Green, Powers Booth, Rosario Dawson, Dennis Haysbert, Bruce Willis Diretturi: Frank Miller u Robert Rodriguez.

Distributur: Liosgate UK Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd

Sin City (2005) kien film meraviljuΩ, ma˙dum bla kulur, però çerti o©©etti u anke atturi ©ieli jidhru bil-kulur, kien ispirat totalment mill-kotba grafiçi (komiks) ta’ Frank Miller.

Sin City 2: A Dame To Kill For huwa s-sikwel tal-ewwel xog˙ol, fejn diversi protagonisti ta’ qabel jer©g˙u jag˙mlu d-dehra tag˙hom. G˙al darb’o˙ra ner©g˙u nsibu ru˙na f’dinja morbida ta’ bruda, belt fejn il-©ustizzja ma teΩistix, dawk iddisprati qed ifittxu vendetta, pulizija korrotti u dawk il-qattiela gwappi hemm

Óin: 102 min. Çert. 18

min qed jg˙asses fuqhom, speçjalment f’dik il-parti antika tal-belt iddominata minn gwerriera nisa.

Minkejja li dan ix-xog˙ol ©did hu kemm prikwel (x’©ara qabel l-ewwel produzzjoni) u anke sikwel tieg˙u, u forsi hawn wie˙ed jista’ jit˙awwad xi ftit, xorta wa˙da Sin City 2 huwa film affaxxinanti bi vjolenza esa©erata tip talkomiks u fl-istess ˙in g˙andu andament atmosferiku. Il-marmalja diversa tal-belt kollha se jintaqg˙u fil-famuΩ nightclub/burdell Kadie’s Club

Pecos.

Fil-ftu˙, Marv (Rourke) isib ru˙u fiç-çentru ta’ or©a ta’ qtil ma’ xi Ωg˙aΩag˙ b’arja Ωejda fuqhom hekk kif qed jipprova jiftakar x’g˙adda minnu qabel.

Johnny (Gordon-Levitt) b’kapaçità kbira fil-log˙ob jisfida fil- poker lill-ikbar viljakk tal-belt, is-Senatur Roark (Boothe) jirba˙lu, però se jpattiha qares u ming˙ajr entuΩjaΩmu fuqu jimbarka g˙allvendetta.

Fl-aktar andament çentrali, Dwight (Brolin) jikkonfronta lmara tax-xewqat u l-˙olm tieg˙u, is-sbej˙a, libertina u qarrieqa Ava Lord (Green).

Nancy Callahan (Alba), Ωeffiena fil-Kadie Club Pecos, g˙adha ma ©ietx f’tag˙ha wara t-telfa tal-ma˙bub ditektiv, John Hartigan (Willis) li sikwit tara x-xbieha tieg˙u. Issa, kwaΩi mi©nuna bid-dispjaçir u r-rabja, tqum fuq tag˙ha biex

tpattiha lil min ©abha f’din lestremità. L-istejjer ta’ dawn kollha se jintegraw u din il-belt tal-˙aΩen se ssib ru˙ha f’sitwazzjoni infernali.

Sin City 2: A Dame To Kill For huwa film tal-©eneru noir (tal-misteru) u g˙andu l-istess ingredjenti biex isir wie˙ed klassiku u jie˙u l-fama ta’ kult b˙al ta’ qablu. Tiddomina fuq kul˙add hemm Eva Green, filparti tax-xewwiexa, kattiva femme fatale li qed tippersonifika diversi atturi li ˙admu partijiet simili fil-passat, fosthom Barbara Stanwyck, Marlene Dietrich, Hedy Lamarr u o˙rajn. Però, dawn kienu kostretti miç-çensura sa fejn jaslu u Green m’g˙andhiex din il-problema.

Frank Miller stess flimkien ma’ Robert Rodriguez (tal-film tal-2005) huma d-diretturi ta’ dan ix-xog˙ol li jankra ru˙u flintern ta’ min jarah!

ÇiNema KÓ

21|09|2014 29

kullhadd.com

before i go to sleep

MISTERJUÛ

mara li tilfet il-memorja

Atturi Ewlenin: Nicole Kidman, Colin Firth, Mark Strong, AnneMarie Duff.

Direttur: Rowan Joffe.

Distributur: Studiocanal Ltd Films Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd

Before I Go To Sleep huwa thriller eçitanti, xi ftit misterjuΩ u anke daqsxejn ambigwu wkoll.

Dan il-film tal-©eneru noir hu bbaΩat minn fuq in-novella ta’ S. J. Watson (id-debutt tieg˙u b˙ala kittieb) li nbieg˙et madwar 30 pajjiΩ u fil-lista Amerikana tal-aktar kotba li da˙lu flus, tela’ sal-post numru sebg˙a, post tassew elevat g˙all-awtur Brittaniku.

Fil-qosor, l-istorja hi dwar mara li kuljum tqum mis-sodda u ma tiftakar assolutament xejn.

Dan hu riΩultat ta’ inçident trawmatiku li ©arrbet fil-passat. Ìurnata wa˙da, ˙afna veritajiet ifi©©u f’mo˙˙ha li j©eg˙luha tiddubita minn ta’ madwarha kollha.

IbbaΩat minn fuq kaΩ veru ta’ pazjent li ne˙˙ewlu parti minn mo˙˙u, in-na˙a tal-memorji,

Óin: 91 min. Çert. 15 kaΩ li mieg˙u l-awtur kien familjari ˙afna, Watson ©ietu lidea li jimma©ina mara f’din is-

sitwazzjoni, li meta tara r-riflessjoni tag˙ha fil-mera tinnota li hu xi ˙add ie˙or, differenti ferm mill-persuna li kienet qed tistenna.

Christine (Kidman) kuljum tqum b’amnesija kbira fuqha, forsi riΩultat ta’ ˙sara fil-menti minn˙abba inçident ta’ Ωmien ilu. Ma©enbha, fis-sodda jkun hemm Ben (Firth), ir-ra©el

KompetiZZjoNi empire CiNema

tag˙ha li assolutament ma tafux.

Però, mal-˙ajt ir-ritratti juru ΩΩwie© tag˙hom u l-˙ajja feliçi ta’ qabel. Hi tmur g˙and Dr Nasch (Strong), l-ispeçjalista li jista’ jg˙inha biex forsi wkoll tikseb lura l-memorja. Meta jibdew ©ejjin il-˙sibijiet ta’ qabel, tibda ta˙seb li hi l-vittma ta’ xi komplott.

Jista’ jkun ukoll li dawk ta’

l-aQWa Óames films bejn it-3 u s-7 ta’ settembru 2014

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Semmi wie˙ed mill-karattri ta’ Sin City 2.

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: R. CUTAJAR, Flat 26, Harmony Court, Triq il-15 ta’ Awwissu, il-Mosta

madwarha g˙andhom xi pjanijiet malinni li se j©ibuha filg˙aw© u titkixxef x’inhu ji©ri tabil˙aqq.

Before I Go To Sleep hu thriller adegwat, bl-atturi ewlenin kompetenti ˙afna, li jikkonçerna temi universali b˙all-identità, im˙abba u t-telf tag˙ha, dubji u nuqqas ta’ fiduçja.

1.

2.

3.

4.

5.

Lucy Sex Tape Guardians Of The Galaxy Into The Storm The Boxtrolls

30 21|09|2014

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI

PROPRJETÀ

Appartament ©did lest minn kollox f’ÓaΩ-Ûabbar. Jinkludi 3 kmamar tas-sodda, wa˙da en-suite, kçina, salott u kamra tal-ikel combined, bil-lift, parti mill-bejt u kamra tal-˙asil. Il-prezz jinkludi 2 garaxxijiet ta’ karozza wa˙da u ie˙or ta’ 4 jew 5 karozzi. Prezz negozzjabbli ta’ €230,000. Çempel 7949 8280.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bilbatterija. Prezzijiet tajbin.

Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih.

Tiswija bil-garanzija. Irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, ilMosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI TAGÓLIM Appartament ©did lest minn kollox f’ÓaΩ-Ûabbar. Jinkludi 3 kmamar tas-sodda, wa˙da en-suite, kçina, salott u kamra tal-ikel combined, bil-lift, parti mill-bejt u kamra tal-˙asil. Fil-prezz jinkludi 2 garaxxijiet ta’ karozza wa˙da u ie˙or ta’ 4 jew 5 karozzi. Prezz tal-kirja ta’ €800 fix-xahar, negozzjabbli. Çempel 7949 8280.

Nixtieq nikri flat f’Bu©ibba jew BirΩebbu©a. Çempel 2157 3437 jew 2149 4023.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ BMW 3 Series manual ta’ lewn griΩ, tas-sena 2009, bi 73,000 mil.

Kundizzjoni eççellenti, kollox talfabbrika, full-extras, magna 20 diΩil. Çempel 9992 8362.

Kamra tal-kewba tal-pranzu ming˙and Carmelo Delia.

Kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €700 jew prezz viçin. Çempel 2131 5684 jew 9923 1933.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i talidejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙all-Matematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email : alex@agrautoparts.com

NURSING Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178.

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

DAR GÓALL-ANZJANI

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙allanzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn innumri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.com TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet talkarozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL

mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema.

Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool.

G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleurde-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

BaΩar b’risq Dar Nazareth fiΩ-Ûejtun ˙dejn il-knisja parrokkjali taΩ-Ûejtun, mit-22 sas-27 ta’ Settembru, bejn id9am u 12pm u l-4pm u s-7pm. minium, fuq baΩi part-time . Çemplu 9946 5666.

Qed infittex maid ta˙t l-34 sena g˙al xog˙ol ta’ tindif ©o dar.

Mhux single mother u jkollha kondotta nadifa. Ti©i ppreferuta jekk ikollha CV. Çempel fuq 9984 5661.

LEZZJONIJIET TAL-PRIVAT Lezzjonijiet tal-privat tal-IngliΩ g˙all-istudenti tas-Sekondarja tal˙ames sena. Attenzjoni indivdwali g˙all-eΩami tal-O-levels. Illezzjonijiet jing˙ataw minn g˙alliema kkwalifikati f’Óal Tarxien. Noti huma inkluΩi. Çempel 7904 8236.

ESTENSJONIJIET TA’ TELEFOWNS

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali talilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip.

Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. G˙al aktar informazzjoni tista’ ççempel fuq 7993 0419.

KISI, TIBJID U TIKÓIL

MANNICK DANCING SCHOOL

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). G˙al aktar infromazzjoni çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

TALBA LILL-ISPIRTU S-SANTU

DARREN WATER PROOFING SITWAZZJONI VAKANTI G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç.

Membrane jew liquid membrane.

Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek

BAÛAR

Vin Aluminium, il-Marsa. Jin˙tie© ˙addiem, preferibbilment blesperjenza, g˙al xog˙ol fuq l-alu-

Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tieg˙i biex nikseb dak li ne˙tie©. Inti li tajtni d-don divin biex na˙fer u ninsa d-deni kollu li jsir kontra tieg˙i, li f’kull mument ta’ ˙ajti tkun ma©enbi. F’din it-talba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu waqt li nikkonferma mill-©did li qatt ma ninfired minnek anke quddiem l-illuΩjonijiet materjali.

Nixtieq li nkun mieg˙ek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi g˙all-˙niena tieg˙ek lejja u lejn dawk li ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙ad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlug˙a, anke jekk g˙all-bidu tidher diffiçli. It-talba g˙andha tkun ippubblikata mill-ewwel wara li tinqala’ l-grazzja bla ma tissemma x’kienet.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM U INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717

AVVIÛI kÓ

21|09|2014 31

kullhadd.com

AVVIÛIÌENERALI Esibizzjoni f’Mater Dei Bejn l-24 ta’ Settembru u t-8 ta’ Ottubru, fil-foyer tal-Isptar Mater Dei se tittella’ esibizzjoni ta’ powsters ta’ poeΩiji millpoetessa Lucilla Maclaren Spillane, mill-ktieb tal-poeΩiji tag˙ha Another seeing and other poems.

L-esibizzjoni se ti©i inawgurata nhar l-Erbg˙a 24 ta’ Settembru fis-7.30 ta’ filg˙axija mill-Eççellenza Tag˙ha Marie-Louise Coleiro Preca, President ta’ Malta, waqt li lktieb Another seeing and other poems se jkun inawgurat f’Malta. G˙axar poeΩiji bl-IngliΩ u t-traduzzjonijiet tag˙hom bil-Malti se jinqraw minn membri tal-G˙aqda Poeti Maltin bis-sehem tas-Sur Alex Manchè li se jdoqq biççiet muΩikali fuq il-pjanu tal-Isptar Mater Dei bejn l-intervalli. Din l-attività hija organizzata mill-G˙aqda Poeti Maltin u mill-esibizzjoni se tibbenefika l-Caritas Malta Epileptic Association (CMEA).

L-attendenza g˙al waqt l-inawgurazzjoni hija strettament b’invit formali. L-esibizzjoni hija miftu˙a ming˙ajr il-˙tie©a ta’ invit.

Festa tal-Kappella 2014 Il-Ìimg˙a 26 ta’ Settembru: Fit-8.00pm: Beland-events ittella’ attività ta’ divertiment blisem A Night of Stars, fil-pjazza taΩ-Ûejtun.

Is-Sibt 27 ta’ Settembru: Fl-10.00pm: programm muΩikali mill-Banda Beland f’Misra˙ ir-Repubblika waqt l-attività Ûejt iΩ-Ûejtun.

Il-Óadd 29 ta’ Settembru: Fid-9.00am: tberika u tlug˙ ta’ bandiera ©dida bl-emblema tal-Qalb Imqaddsa ta’ Ìesù fuq l-arblu prinçipali tal-KaΩin Beland.

Fid-9.30am: programm strumentali mill-Banda Beland fuq il-©enb taz-zuntier Fil-11.00am: il-Banda Beland tag˙mel març brijuΩ maç-çentru taΩ-Ûejtun li jintemm quddiem il-KaΩin Beland f’nofsinhar.

Fis-6.30pm: il-qofol tal-festa jintla˙aq il-Óadd filg˙axija fejn din is-sena l-quddiesa ser ti©i ççelebrata mill-Arcipriet talParroçça taΩ-Ûejtun, Fr Nicholas Pace.

Xjenza u Ωfin waqt Science In The City Fl-edizzjoni tal-festival Xjenza fil-Belt li se ssir il-Ìimg˙a 26 ta’ Settembru, se jinxte˙et dawl fuq il-mo˙˙ u Ω-Ωfin kontemporanju. Il-Moveo Dance Company se ttella’ Mind Set fil-Kavallier ta’ San Ìakbu, filwaqt li Ω-Ωeffiena Doug Comley u Sandra Mifsud se jkunu qed jinterpretaw Laws of Motion fi Pjazza San Ìor©, il-Belt Valletta.

Se jer©a’ jittella’ wkoll is-Sibt 27 ta’ Settembru fit-8.00pm u l-Óadd 28 ta’ Settembru fil-5.00pm fil-Kavallier ta’ San Ìakbu. Il-biljetti jiswew €15 (konçessjonijiet €12) u jistg˙u jinkisbu mill-Kavallier ta’ San Ìakbu jew mis-sit https://ticketengine.sjcav.org Il-programm s˙i˙, bid-dettalji tal-postijiet, tista’ tniΩΩlu minn www.scienceinthecity.org.mt

SEJĦA GĦALLAPPLIKAZZJONIJIET APPLI KAZZJONIJIET ‘JOB C COACHES’ OACHES’ GĦAL GĦALL-PROĠETT L-PROĠETT T TAL-FSE AL-FSE 3 3.113, .113, ‘SUPPORTED ‘SUPPORTED & SHE SHELTERED LTERED EMP EMPLOYMENT LOYMENT TRAINING F FOR OR DI DISADVANTAGED SADVANTAGED GROUPS, INCLUDING INCLUDING RDPs’

MPO Reference MPO Reference No: No: MPO98/2005/09 MPO98/2005/09 ETC E TC P Permit ermit No: No: 9 97/2014 7/2014 Il-Korporazzjoni għa Il-Korporazzjoni għax-Xogħol x-Xogħol u tt-Taħriġ -Taħriġ ((ETC) ETC) qed tfit tfittex tex p persuni ersuni moti motivati vati u llesti esti bi biex ex jidħlu għal impenn ta ta’’ x xogħol ogħol ma ma’’ persuni persuni b’diżabbilta`. b’diżabbilta`. IIl-persuni l-persuni magħżu magħżula la se jjkunu kunu imp impjegati jegati bħa bħala la ‘‘job job c coaches’ oaches’ bi biex ex jjagħtu agħtu taħr taħriġ, iġ, għajnuna u appoġġ Soċjali Ewropew Soċjali Ewropew ‘Supported ‘Supported and sh sheltered eltered emp employment loyment ttraining raining ffor or d disadvantaged isadvantaged g groups roups includ including ing R RDPs’ DPs’ sa sal-aħħar l-aħħar ta’ Ġunju Ġunju 2 2015.

015.

L-applikanti għandh L-applikanti għandhom om iikollhom kollhom minn ttal-anqas al-anqas ttlett lett ‘‘O’ O’ llevels evels ((minn minn g gradi radi 1 ssa a 5 jjew ew A sa C) u sena esperjenza ta ta’’ xogħol ma’ ma’ persuni persuni b ’diżabbilta`, JEW JEW l-‘MCAST l-‘MCAST F oundation Certificate Certificate in in Care’ Care’ jjew ew ekwivalenti ekwivalenti ff’termini ’termini ta’ lilivell vell u xogħol b’diżabbilta`, Foundation kontenut kontenut tal-kors, tal-kors, JEW JEW minn tal-anqas tal-anqas tl tlett ett sn snin in e esperjenza sperjenza ta ta’’ x xogħol ogħol ma’ persuni b b’diżabbilta`. ’diżabbilta`. L L-applikanti -applikanti

ViΩta lill-Madonna fl-Imqabba Il-Kummissjoni Nisa fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza attività reli©juΩa li hija viΩta lill-Madonna nhar l-Erbg˙a l-1 ta’ Ottubru 2014 fis7.00pm, fl-okkaΩjoni tal-bidu tax-xahar iddedikat lir-RuΩarju Mqaddes.

Din l-attività ser issir fil-©nien tal-monument tal-Madonna tal-Ìilju li jinsab fil-bypass tal-Imqabba u ser tinkludi talb b’tema Marjana, kant, ruΩarju u kif ukoll tberik tal-kuruni.

Kul˙add huwa mistieden jattendi u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Wirja tal-g˙asafar Il-Malta Cage Birds Association se torganizza wirja talg˙asafar nhar is-Sibt 11 u l-Óadd 12 ta’ Ottubru fl-oratorju tan-Naxxar. Mistennija jkun hemm mijiet ta’ g˙asafar, fosthom kanarini ta’ kull tip u kulur, g˙asafar tal-g˙ana, g˙asafar eΩotiçi, pappagalli, gamiem u summien. Apparti lg˙asafar wie˙ed jista’ jsib posti minn fejn ikun jista’ jixtri g˙asafar, ikel u aççessorji relatati mat-trobbija tal-g˙asafar.

Is-Sibt 11 ta’ Ottubru il-wirja tkun miftu˙a bejn 12pm u t8pm filwaqt li l-Óadd 12 ta’ Ottubbru tkun miftu˙a bejn it8am u l-4pm.

L-esperjenza ta’ x L-esperjenza xogħol ogħol ttrid rid ttkun kun v verifikata erifikata b’ b’ittra ittra tta’ a’ rreferenza eferenza jjew ew b’ b’kopja kopja taltal-Formola Formola tal-B tal-Bidu idu tal-Impjieg tal-E tal-ETC. TC. L-ismijiet L-ismijiet ta’ ta’ żewġ żewġ persuni persuni llii jjistgħu istgħu jjitkellmu itkellmu għal għall-applikanti l-applikanti għandhom iikunu kunu sot sottomessi tomessi mal-it mal-ittra tra tt’applikazzjoni. ’applikazzjoni.

Persuni interessati interessati għandhom jibagħtu ittra ittra t’applikazzjoni, t’applikazzjoni, flimkien flimkien ma’ ma’ CV CV dettaljata dettaljata u kopja kopja tal-kwalifiki tal-kwalifiki tagħhom, tagħhom, Persuni bil-posta reġistrata reġistrata jjew ew bl-idejn lil: lil: bil-posta L-Aġent K ap tad-Dipartiment tad-Dipartiment L-Aġent Kap People M anagement & C orporate Servi ces People Management Corporate Services Korporazzjoni g ħax-Xogħol u t-Taħriġ t-Taħriġ Korporazzjoni għax-Xogħol Ħal Ħ al Far Far BB BBG G3 3000 000 L -applikanti għandh om jjikkwotaw ikkwotaw iil-kodiċi l-kodiċi HR/07/14 HR/07/14 fl-ittra fl-ittra t’applikazzjoni. t’applikazzjoni. L-applikazzjonijiet għandhom jaslu għand L-applikanti għandhom il-Korporazzjoni sa m hux a ktar ta rd min n nh ar iit-Tlieta t-Tlieta 30 30 tta’ a’ Set tembru 2 014. L -applikazzjonijiet k ollha sse e jijiġu ġu il-Korporazzjoni mhux aktar tard minn nhar Settembru 2014.

L-applikazzjonijiet kollha rikonoxxuti u sse e jjkunu kunu ttrattati rattati b l-akbar k unfidenzjalita`. rikonoxxuti bl-akbar kunfidenzjalita`.

Is-CVs mill-ETC għall rreferenza Dawk jixtiequx s-CV Is-CVs tal-applikanti tal-applikanti sse e jjinżammu inżammu m ill-ETC għa eferenza ffutura. utura. D awk ll-individwi -individwi llii ma jixt iequx li s-C V tagħhom tinżamm mill-ETC ittra t’hawn lura wara l-proċess mill-ETC għandhom jjibagħtu ibagħtu itt ra ffuq uq ll-indirizz -indirizz t’ hawn ffuq uq u jijirċievu rċievu lu ra ss-CV -CV tagħhom w ara l-p roċess ta’ rreklutaġġ. eklutaġġ.

Programm Operattiv II – Politika ta’ Koeżjoni 2007-2013 Insaħħu Ħilitna għall-Aktar Impjiegi u Kwalità ta’ Ħajja Aħjar Fond Soċjali Ewropew (FSE)

Ninvestu fil-futur tiegħek

32 21|09|2014

kullhadd.com

it-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

it-tlieta

l-erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn

KÓ almaNaKK

ritratt mill-aNtiK

L-OGÓLA TEMPERATURA: 32°C L-INQAS TEMPERATURA: 24°C INDIÇI UV: 8

HI

32°C

31°C

30°C

TEMP: Xemxi b’xi s˙ab g˙oli

LO

24°C

23°C

23°C

UV

07

06

06

VIÛIBBILTÀ: Tajba

il-Óamis

il-Ìimg˙a

is-Sibt

RIÓ: Óafif mill-Majjistral it-Tramuntana li jsir ˙afif g˙al moderat mil-Punent BAÓAR: Óafif g˙al moderat li jsir ˙afif IMBATT: Baxx mix-Xlokk TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 26°C

HI

29°C

27°C

26°C

LO

22°C

21°C

20°C

UV

05

06

06

Ir-Re©ina EliΩabetta f’Malta, ritratt datat lura g˙as-snin ˙amsin

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd Regent Pharmacy, 70, Triq Merkanti, il-Belt Valletta Darwin Pharmacy, 152, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Sta Venera Pharmacy, 532, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, Santa Venera Herba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, Birkirkara Charing Pharmacy, Triq il-Mimosa, Tal-Pietà San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar, Pembroke Anglo Maltese Dispensary Ltd, 382, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema Balzan Pharmacy, 70, Triq San Fran©isk, Óal Balzan St Mary Pharmacy, 14, Pjazza Rotunda, il-Mosta Mellie˙a Pharmacy, 111, Triq George Borg Olivier, il-Mellie˙a Sta Lucia Pharmacy, 1, Misra˙ Dorell, Santa Luçija Alpha Pharmacy, Triq Bormla k/m Vjal il-Kottoner, il-Fgura Felice Pharmacy, 95, Triq is-Santwarju, ÓaΩ-Ûabbar Beta Pharmacy, 50/52, Triq Santa Marija, Óal G˙axaq Kristianne Pharmacy, Triq ic-Cavi, l-Imqabba De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin, ÓaΩ-Ûebbu© Nigret Pharmacy, Triq iΩ-Ûahar, ir-Rabat, Malta

diN il-ÌimgÓa mill-iStorja

22.09.1908 Ipproklamata d-dikjarazzjoni tal-Indipendenza fil-Bulgarija

G˙awdex Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, ir-Rabat, G˙awdex Tony’s Pharmacy, Egret Court, Triq il-Wied, Marsalforn, G˙awdex

Numri reBBieÓa SUPER 5

GRAND LOTTERY

15 30 19 23 09 00 06

05 02 09 06 01

25.09.1972 Il-poplu Norve©iΩ ivvota kontra s-s˙ubija fil-komunità Ewropea

KOMPETIZZJONI KTIEB KÓ

21|09|2014 33

kullhadd.com

KOMPETIZZJONI KTIEB RUMANZ

SONYA

Sonya huwa rumanz ta’ Elio Lombardi li ©ie ppubblikat g˙all-ewwel darba fl-1964. Wara domanda ©enerali, in˙ar©et it-tieni edizzjoni tal-ktieb fl-1969, iΩda minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn ma n˙ar©ux edizzjonijiet o˙ra.

Huwa g˙alhekk probabbli li l-©enerazzjonijiet tal-a˙˙ar tletin sena qatt ma kellhom l-opportunità jaqraw dan irrumanz. Din is-sena, iΩda, il-BDL Books ˙ar©u edizzjoni ©dida mhux biss tar-rumanz Sonya, iΩda wkoll ta’ dak li jkompli mieg˙u, li j©ib l-isem ta’ Bint Sonya.

F’dan ir-rumanz naraw lil Ìor©, li wara li jin˙arqulu lim˙aΩen tieg˙u, iwieg˙ed lil çertu Victor li jekk dan je˙ilsu mid-dejn li ˙ammarlu wiççu ma’ kul˙add, huwa kien se jΩew©u lil bintu Sonya.

IΩda Ìor© imut, u hawnhekk Sonya tg˙id lil Victor li qatt ma kienet se tiΩΩew©u. G˙alhekk Victor jibda jsegwi l-passi ta’ Sonya biex jag˙mlilha ˙ajjitha infern. G˙al liema mezzi jirrikorri biex jasal g˙all-iskopijiet ta’ mo˙˙u?

Bejn Sonya u Philip tinbet l-im˙abba, li iΩda ma tinΩel tajjeb xejn mal-©enituri tieg˙u, li jag˙mlu minn kollox biex iwaqqfu din ir-relazzjoni. Hawn Victor u l-klikka tieg˙u jag˙tu wkoll daqqa t’id billi jdeffsu denbhom.

Xi jkollha tag˙mel Sonya biex tirba˙ mill-©did il-fiduçja tal©enituri ta’ Philip? Xi j©ieg˙el lil Philip jitlaq lejn il-Libja wara li anke hu jistqarrilha l-im˙abba tieg˙u? Kellu jkun inçident tat-traffiku sfortunat li jag˙ti l-ewwel xaqq ta’ dawl fil-˙ajja tal-imsejkna Sonya…g˙ax kif jg˙id il-Malti: kull deni ˙udu b’©id!

SILTA MILL-KTIEB Kompla g˙addej iΩ-Ωmien u g˙alkemm Philip baqa’ kultant jo˙ro© ma’ Sally fuq il-ba˙ar, lil Sonya baqa’ xorta j˙ares lejha b’dik iç-çerta ˙arsa ˙elwa, u b’dan, b’xi mod, bla ma jaf kien qieg˙ed ifarra© il-qalb ta’ dik it-tfajla. Xi kultant meta kienet tkun wa˙edha f’kamritha, kienet ittenni lilha nfisha din il-mistoqsija: Imma xi jrid jg˙idli b’dak il-˙ars tieg˙u s-Sur Philip, ˙ars li n˙ossu qieg˙ed jifnini. U ta’ kull darba li kienet tiftakar f’dan, g˙ajnejha kienu jimtlew bid-dmug˙.

Darba fost l-o˙rajn, kien l-Erbg˙a, u Sonya ˙adet ©urnata vaganza, u ma ˙abiba tag˙ha fettlilha tmur lG˙adira biex tg˙um. Kien hemm ˙afna nies, min jg˙um, min jixxemmex, u xi tfal kienu jilag˙bu birramel dehbi, li jinsab f’dik ix-xtajta.

Sonya, flimkien ma’ se˙bitha Rose, sabu post fejn lanqas kien hemm nies, u wara ftit iΩ-Ωew© tfajliet niΩlu fil-ba˙ar. Rose kienet, biex ng˙id hekk, l-unika ˙abiba ta’ Sonya, g˙aliex din, peress li kienet marret toqg˙od il-Furjana, hemm ˙add ma kien jafha. Dawn iΩ-Ωew© Ωg˙aΩag˙ kienu ilhom ˙bieb sewwa, billi ttnejn kienu jmorru s-Sekondarja u kienu anke fl-istess klassi.

Sonya kienet xebba ta’ fommha sieket u ma tantx kienet t˙obb tifta˙ qalbha ma’ nies li ma tkunx taf x’inhuma, iΩda lil Rose kienet qaltilha l-istorja kollha tag˙ha.

Kienu ilhom li waslu xi nofs sieg˙a, x˙in Sonya n˙asdet, u se˙bitha, li indunat b’dan, staqsietha:

“Xi ©ralek, Sonya?”

G˙all-ewwel Sonya ma tkellmet xejn, iΩda mbag˙ad biex b˙al speçi titwennes minn ˙abibitha, qaltilha b’ton ta’ wa˙da mbeΩΩg˙a: “Hemm ara, dak Victor li kont kellimtek fuqu.”

“Dak li ried jg˙arrsek mieg˙u missierek?” staqsietha l-o˙ra.

“Kollu kemm hu. Tg˙id rani?”

“Liema hu minnhom g˙ax hemm ˙afna ©uvintur?” qaltilha Rose.

“Dak ara, tal-malja bajda.”

Sakemm qag˙du jitkellmu bejniethom, iΩ-Ωew© xebbiet baqg˙u fil-ba˙ar, biex kemm jista’ jkun ma tantx jag˙tu fil-g˙ajn. Ìara li Victor, flimkien ma’ xi ˙bieb tieg˙u, kienu ˙allew ˙wejji©hom sewwasew ftit ’il bog˙od minn fejn iΩ-Ωew© tfajliet kienu ˙allew tag˙hom. T˙awdet wisq Sonya g˙al dan l-inçident u xtaqet li qatt ma marret ’l hemm.

Victor deher li s’issa kien g˙adu ma indunax biha, iΩda wie˙ed minn s˙abu, li kien mill-istess ra˙al tieg˙u, li kien jaf lil Sonya u l-fatt kollu, induna biha u qallu: “Victor, dik mhix Sonya?”

“Fejn hi, fejn hi?” staqsa kollu a©itat Victor.

“Hemm ara; dik mhix hi? G˙andha o˙ra mag˙ha…” qallu sie˙bu filwat li wrieh b’sebg˙u.

“

“

Kienet issa g˙addiet ©img˙a minn fuq ilwasla ta’ Oreste u martu f’Malta, u Sally kienet drat mhux ˙aΩin, u saret anke to˙ro© wa˙edha bil-karozza ta’ Philip. Liskis kienet xtrathom u marret kemm-il darba biho m mieg˙u. Sally kienet mara sports, kif ng˙idu, u ma kinitx t˙abbel rasha biex tmur xi mkien ma’ Philip u t˙alli lil Ωew©ha jistennieha.

Oreste, min-na˙a tieg˙u ftit kien jag˙ti kas ta’ dan, g˙ax huwa wkoll kien kiber f’dik l-uΩanza meta kien l-Amerika; hemm il-mara tag˙mel li trid u r-ra©el l-istess. IΩda jekk Oreste ma kienx qieg˙ed jinnota dan kollu, kien hemm ˙addie˙or li kien b’g˙ajnejh miftu˙a fuq dawn it-tnejn; u din kienet bla dubju Sonya.

It-tfajla, kemm kienet ilha li ©iet Sally f’dik id-dar, sofriet wisq bil-©eloΩija, u dik il-©img˙a ratha sena.

Tant hu hekk li kienet tixtieq li jfittex jasal dak ilmument li Sally u Ωew©ha jitilqu lura mnejn ©ew.

Sonya kienet qieg˙da tg˙addi ljieli s˙a˙ bla ma torqod g˙ax g˙alkemm Philip ma kien qalilha xejn bil-kliem, bil-˙arsa ta’ g˙ajnejh kien qalilha wisq xorti, u hija fehmithom tajjeb, u g˙alhekk kienet qieg˙da ssofri dawn it-torturi kollha.

Xtaqet kemm-il darba li qatt ma rifset f’dik id-dar, g˙ax kieku ma kinitx i©©arrab dawk il-pieni, u minna˙a l-o˙ra kienet fer˙ana li tinsab qrib dak li qalbha ˙abbet.

Mistoqsija: Min ried jg˙arras lil Sonya ma’ Victor?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb SONYA ©entilment ipprovdut minn BDL. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li 5 ta’ Ottubru Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb X’SETA’ ÌRALU LIL KEVIN CACCIATTOLO? hija:

MARIJA CILIA, Salvatur, 19, Triq id-Dejqa, Óal Lija.

34 21|09|2014

kullhadd.com

KÓ logÓoB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 011 042 130 301 337 424 579 647 673 734 788 827 831 844 861 936

B’4 numri 0079 0120 0164 1186 1372 1603 2256 2805 2947 3186 3450 3460 4096 4103 4625 4691 4702 4783 5469 5907 6374 6895 7118 7310 7330 7975 8150 8253 8683 8851 9167 9357

9396 9623 9689 9715 9726 9951

B’5 numri

B’6 numri

01946 03141 13804 17912 18639 18664 32319 39975 46877 47375 56707 59483 66974 67059 70773 71186 71620 76784 82871 86917 87930 95856

486860 878366 965721 985737

Bi 8 numri 07805893 20139775 36911291 96946239

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: M. ROSE MIFSUD, Oakdene, Triq G. Montebello, Óal Tarxien.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

2

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

lOGÓOB kÓ

21|09|2014 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

37

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

1.

2,17.

3.

5,14.

Nofs tuΩΩana (5) Il-weraq tieg˙u jintuΩa’ mal-ikel (4) Negattiv (2) Ara 6 Materjal tal-borom (6) Jag˙mlu t-tlielaq bihom (6) Ara 18 Mhux ©dida (5) Re PortugiΩ (3) Din ti©i qabel il-fellus? (5) Federica Borg Lagana’ (1,1,1) Timla’ l-madwar tag˙na (4) G˙ad hawn minnu?

(5)

7.

9.

10.

12.

16.

18,16.

19.

20.

21.

23.

24.

Kunjom (6) T˙aΩΩeΩ (6) Birra IngliΩa (3) Jikkmandaw il-flotot (9) 6,9. Çappas (6) 8.

Mimli ener©ija (9) 11,22. Alla (5) 12,21W. Ori©inat Sqallija (5) 13.

Kunjom (3) 14.

Ara 5 15.

Jikkmanda fir-ra˙al (6) 17.

Ara 2 21.

Ara 12 22.

Ara 11

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

9.

10.

12.

16.

18,21W. 19,21M. 20.

23.

24.

1,7.

2,5.

3,11.

6.

8.

12,13.

14.

15.

17.

22.

Birgu, Qalb, Rig, Antika, MiΩuri, Ilu, Elton, Festun, Swejt, Natu, Ib˙ra,

BormliΩi, Rigali, UΩani, Bla, Insulenti, MuΩew, Ift˙uh, Assuma, LMU, Net.

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Ûew© atturi li ja˙dmu l-parti ta’ konsulent u a©ent tal-fBI fis-sezzjoni tal-krimini White Collar.

Attur 1:

Attur 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Daniel Craig

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: THERESA BARBARA, 97, Triq id-Drama, Óal Qormi, QRM 2634.

Pierce Brosnan

36 21|09|2014

kullhadd.com

KÓ SPORTS

T-TNEDIJA TAL-PROÌETT WEBCHECK FI ÓDAN IS-SETTUR SPORTIV Wara s-suççess tal-ewwel pro©ett ‘WebCheck’, fejn azjendi fil-qasam tat-turiΩmu kienu mistednin jipparteçipaw fi skema biex jippromovu lpreΩenza tag˙hom fuq l-internet, l-Awtorità ta’ Malta dwar il-Komunikazzjoni bil-kollaborazzjoni tas-Segretarjat Parlamentari g˙ar-Riçerka, lInnovazzjoni, iΩ-Ûg˙aΩag˙ u lIsport, qieg˙da tniedi dan ilpro©ett biex tg˙in l-organizzazzjonijiet Ωg˙ar fil-qasam sportiv jifhmu l-potenzjal talpreΩenza tag˙hom fuq l-internet u jie˙du l-opportunità li jesponu l-isport fuq skala lokali kif wkoll internazzjonali.

Kif spjega s-Sur Roderick Marmarà, “L-MCA qed tniedi dan il-programm fi ˙dan issettur sportiv b˙ala parti minn inizjattiva biex jikber iktar ittag˙lim tal-uΩu tas-sistemi di©itali u tinfirex iktar l-informazzjoni dwar l-importanza li llum il-©urnata l-internet u lmedja soçjali huma rilevanti g˙al g˙ajxien a˙jar. L-g˙an prinçipali ta’ dan il-programm hu li jinkora©©ixxi lill-g˙aqdiet sportivi Ω-Ωg˙ar jid˙lu fid-dinja tal-medja soçjali u jkabbru lpreΩenza tag˙hom kif ukoll biex juΩaw applikazzjonijiet di©à applikabbli onlajn, g˙all©bir ta’ fondi.”

L-organizzazzjonijiet li ser jie˙du sehem f’dan il-pro©ett

˙a jkunu assenjati speçjalista lokali fil-qasam tal-eBusiness u l-medja soçjali, fejn dan ˙a jiltaqa’ mal-organizzazzjonijiet b’mod individwali biex tkun iggarantita l-attenzjoni kollha me˙tie©a, u janalizza listrate©ija onlajn tag˙hom b’enfasi fuq il-pjattaformi taluΩu tal-medja soçjali b˙al dawk l-iktar mag˙rufa Facebook, Youtube u Twitter.

Ser joffri wkoll rakomandaz-

zjonijiet u su©©erimenti me˙tie©a skont in-natura taloperat ta’ kull soçjetà. Ilparteçipanti kollha ˙a jing˙ataw l-assistenza kollha me˙tie©a u ˙a ji©u mistiedna jattendu g˙al ta˙ri© bla ˙las, peress li l-pro©ett hu organizzat u ffinanzjat kollu mill-MCA stess biex jitg˙allmu kif g˙andhom jag˙mlu uΩu a˙jar mill-medja soçjali.

Is-Segretarju Parlamentari

Is-Segretarju Parlamentari Chris Agius tkellem dwar ilbΩonn li l-assoçjazzjonijiet/federazzjonijiet ibig˙u l-prodott tag˙hom permezz tas-siti soçjali. Huwa qal li “ltaqa’ ma’ bosta sportivi li lmentaw li lmedja ma tag˙tix kas l-isport tag˙hom”. Madankollu, sa˙aq li ftit huma dawk l-assoçjazzjonijiet li jΩommu lill-medja a©©ornata b’dak li qed ji©ri flentitajiet tag˙hom. Fakkar li l-g˙ajta nofs il-bejg˙ u tenna li l-kuntatt mal-medja huwa importanti kwaΩi daqs ir-riΩultati li j©ibu l-entitajiet. IsSegretarju Parlamentari kompla jispjega kif dan il-pro©ett g˙andu jifta˙ orizzonti ©odda g˙all-entitajiet sabiex jattiraw aktar nies lejn l-isport tag˙hom kif ukoll iΩommu a©©ornati lil dawk kollha interessati fid-dixxiplini diversi fil-GΩejjer Maltin.

Din hi indikazzjoni li lpreΩenza fuq l-internet tg˙in biex ji©u rriklamati avvenimenti sportivi u jil˙qu firxa o˙ra ta’ nies li b’mod regolari jkunu preΩenti fuq bosta pa©ni u siti onlajn. Din l-inizjattiva tg˙in ukoll billi ΩΩid l-interess sportiv u sservi ta’ mezz biex tressaq aktar individwi isegwu mill-viçin l-avvenimenti sportivi u/jew ikunu parteçipi.

G˙al aktar informazzjoni Ωuru s-sit http://www.sportmalta.org.mt/webcheck

Jose’ Herrera spjega li “l-g˙an prinçipali ta’ dan il-pro©ett huwa biex iktar g˙aqdiet sportivi, speçjalment dawk linqas mag˙rufa, ikollhom preΩenza sostanzjali fuq linternet. Din il-preΩenza tg˙in biex aktar individwi jit˙ajru jipparteçipaw f’xi sport li jista’ jkun ma kinux jafu li di©à hu prattikat lokalment jew li m’g˙andhomx tag˙rif biΩΩejjed dwaru”.

14. SINGAPOR | Marina Bay Street Circuit | Singapor RAI 1 fis-14.00 (Diretta) RAPPORT TA’ LIAM GAUCI

SAL-AÓÓAR MILLEÛMU Ilbiera˙ rajna sessjonijiet ta’ kwalifika interessanti ferm hekk kif it-taqtiha g˙all-pole position involviet diversi sewwieqa li bdew ji©©ieldu g˙al kull milleΩmu ta’ sekonda. Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar, kienu g˙al darb’o˙ra ssewwieqa tal-Mercedes illi ˙adu l-ewwel Ωew© poΩizzjonijiet g˙at-tluq tal-lum, però l-vanta©© tag˙hom ma kienx komdu daqs tas-soltu.

Diversi kandidati g˙all-pole Hamilton kellu g˙aliex jiççelebra hekk kif ˙a l-pole position minn idejn Rosberg bl-a˙˙ar dawru tieg˙u, b’vanta©© ta’ 0.007 sekonda biss.

Madankollu, is-sewwieqa tar-Red Bull ma kinux daqstant ’il bog˙od minnhom b’differenza ta’ madwar 0.200s illi jfisser li g˙ada se jkollhom çans tajjeb illi jΩommu mal-pass tal-Mercedes.

DiΩappuntanti kienet il-prestazzjoni tal-Ferrari li f’diversi okkaΩjonijiet dehru li kellhom çans tajjeb li jitilqu mill-ewwel post illum. Alonso u Raikkonen bdew imorru tajjeb fl-ewwel settur, però, fit-tieni u fit-tielet bdew jitilfu ˙in prezzjuz biex spiççaw fil-˙ames u s-seba’ post rispettivament.

Il-Williams ukoll kienu qrib l-ewwel poΩizzjonijiet g˙al diversi minuti qabel niΩlu fis-sitt u t-tmien post. G˙at-Toro Rosso, Vergne ma tantx ippreΩenta kaΩ tajjeb biex jipprova jikseb post f’tim ©did fl-2015 hekk kif spiçça l-kwalifiki wara Kyvat.

Opportunità tajba Normalment, il-Gran Premju ta’ Singapore, b˙al dak ta’ Monaco, joffri opportunità lit-timijiet iΩ-Ωg˙ar biex jiksbu poΩizzjonijiet a˙jar minn tassoltu. Dan g˙aliex l-ammont kbir ta’ kurvi, flimkien man-nuqqas ta’ Ωoni fejn wie˙ed jista’ jisfrutta l-veloçità tal-magna tieg˙u, jannullaw kwaΩi g˙al kollox il-vanta©©i li normalment igawdu minn hom it-timijiet ewlenin. Però, f’din l-okkaΩjoni, dan ma kienx minnu.

Il-Force India komplew jiddiΩappuntaw hekk kif Hulkenberg u Perez irnexxielhom jiksbu biss it-tlettax u l-˙mistax-il post rispettivament.

B’hekk, it-tim Indjan irid jara x’se jag˙mel malajr kemm jista’ jkun biex

Numru ta’ tidwir

61

Tul tat-tellieqa

308.828 km

Dawra rekord

S.Vettel (2013)

Rebbie˙a tal-2013

S.Vettel (Red Bull) POÛ.

ISEM IS-SEWWIEQ

TIM

ÓIN

DISTAKK

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Lewis Hamilton Nico Rosberg Daniel Ricciardo Sebastian Vettel Fernando Alonso Felipe Massa Kimi Raikkonen Valtteri Bottas Kevin Magnussen Daniil Kvyat

Mercedes Mercedes Red Bull Red Bull Ferrari Williams Ferrari Williams McLaren Toro Rosso

1:45.681 1:45.688 1:45.854 1:45.902 1:45.907 1:46.000 1:46.170 1:46.187 1:46.250 1:47.362

+0.007 +0.173 +0.221 +0.226 +0.319 +0.489 +0.506 +0.569 +1.681

jipprova jakkwista mill-inqas il-˙ames post fil-klassifika tal-kostrutturi.

A˙jar qeg˙din ikunu l-McLaren li, minkejja li kellhom sta©un kemxejn diΩappuntanti, kienu kapaçi jag˙mlu l-avvanzi neçessarji biex jiksbu lpunti b’mod konsistenti matul dawn l-a˙˙ar ti©rijiet. Dan il-perjodu poΩittiv jidher li se jestendi ru˙u g˙at-tellieqa tal-lum hekk kif kemm Magnussen, kif ukoll Button, g˙andhom çans tajjeb li jispiççaw malewwel g˙axra.

L-a˙˙ar poΩizzjonijiet tal-klassifika kienu okkupati mis-sewwieqa tassoltu, bl-eççezzjoni ta’ Gutierrez illi rnexxielu jpo©©i lis-Sauber tieg˙u flerbatax-il post, ji©ifieri bejn iΩ-Ωew© vetturi tal-Force India.

G˙aldaqstant, minkejja li l-kwalifiki tal-biera˙ m’offrewx is-sorpriΩi li stennejna, xorta wa˙da nistg˙u n˙arsu ’l quddiem b’interess lejn it-tellieqa tal-lum hekk kif l-ewwel disa’ vetturi kienu sseparati b’nofs sekonda biss.

sports kÓ

21|09|2014 37

kullhadd.com

iÇ-Çirkwit u lil hinn minnu Il-kampjonat tal-Formula 1 issa die˙el filfaΩi deçiΩiva tieg˙u bl-hekk imsejja˙ ‘sta©un Ewropew’ i˙alli post g˙at-tlielaq AΩjatiçi. Óafna mit-timijiet issa g˙andhom ˙sibijiet preçiΩi dwar fejn jixtiequ jtemmu l-istagun, però dan il-fatt mhuwiex qieg˙ed iwaqqafhom milli jippjanaw g˙all-kampjonat li ©ej.

Dan qieg˙ed iwassal g˙al tibdiliet konsiderevoli wara l-kwinti b’numri kbir ta’ amministraturi, in©iniera u mekkaniki jiççaqalqu minn tim g˙all-ie˙or. Iç-çaqliq fil-parti teknika tat-timijiet jikkuntrasta sew ma’ dak li qeg˙din naraw fuq il-front tas-sewwieqa li s’issa ftit li xejn jidhru li se jinbidlu s-sena d-die˙la.

Fuq din il-kwistjoni g˙adu kmieni wisq biex wie˙ed jag˙mel il-konkluΩjonijiet tieg˙u. Madankollu, kien fatt mag˙ruf illi ˙afna sewwieqa kienu qeg˙din jistennew lil Alonso li j˙abbar ma’ min kien se jing˙aqad fl-2015 biex jibdew jitqatlu g˙all-postijiet.

G˙al Ωmien twil Alonso kien assoçjat mal-McLaren u r-Red Bull biex jie˙u post Button jew Vettel rispettivament. Alonso, però, issa jidher deçiΩ li jibqa’ mal-Ferrari hekk kif dan it-tim ikkonvinçih li, wara lbidliet interni estensivi li sarulu, jistg˙u jsiru avvanzi kbar sa mill-ista©un li ©ej stess.

Minn Singapor se jibdew japplikaw regolamenti iktar stretti dwar x’jista’ jintqal fuq ir-radju

Ritorn g˙all-passat?

Sabiex jintla˙aq dan l-g˙an hemm min spekula li jista’ jirritorna Ross Brawn, listratega famuΩ taΩ-Ωminijiet tad-deheb talFerrari fil-bidu tas-snin elfejn. Madankollu, Brawn, li llum il-©urnata m’g˙adhux fixxena tal-Formula 1, qal li m’g˙andu lebda ˙sieb li jirritorna fl-isport g˙ax jixtieq joqg˙od ftit Ωmien g˙all-kwiet malfamilja u l-passatempi tieg˙u.

Brawn, però, ammetta li, minkejja li qatt ma kellu diskussjonijiet formali g˙ar-ritorn tieg˙u mal-Ferrari, l-amministraturi talFerrari ©ieli tefg˙ulu xi botta dwar il-fatt li t-tim dejjem g˙andu l-bieb miftu˙ g˙al bniedem tal-esperjenza u t-talent tieg˙u.

Iridu jaqdfu g˙al rashom L-FIA din il-©img˙a ddeçidiet li tinforza Ωew© artikli tar-regolamenti tekniçi u sportivi tag˙ha li jsostnu li sewwieq irid isuq wa˙du, ming˙ajr struzzjonijiet preçiΩi mill-garaxx tieg˙u.

B’hekk, çertu informazzjoni, b˙al dik relatata mal-konsum tal-fjuwil u x’a©©ustamenti jridu jag˙mlu fil-konfigurazzjoni elettronika, kellha tieqaf ting˙ata lis-sewwieq minn fuq ir-radju. Barra minn hekk, l-istaff tekniku ng˙ata l-ordni biex ma jg˙idx lis-sewwieqa f’liema partijiet tat-traççat qeg˙din imorru tajjeb jew ˙aΩin.

L-FIA wissiet li se jibdew ji©u applikati wkoll penalitajiet iebsa jekk xi tim jinqabad jipprova jg˙addi informazzjoni lissewwieqa permezz ta’ kodiçi sigrieti.

G˙aldaqstant, ˙afna minn dan ix-xog˙ol kellu jibda jsir qabel it-tellieqa g˙ax matulha s-sewwieq irid jag˙mel ˙afna millkalkoli tieg˙u wa˙du.

L-applikazzjoni stretta ta’ ˙afna minn dawn ir-regolamenti kienet mistennija li tibda mill-Gran Premju ta’ Singapore stess. Wara kellha ti©i estiΩa g˙al informazzjoni o˙ra mit-tellieqa tal-Ìappun tal5 ta’ Ottubru, li minnha ma kienx se jkun permess li ting˙ata informazzjoni dwar listat tal-tyres u l-brejkijiet.

Dawn ir-regoli ilhom snin jeΩistu u mhuwiex çar x’wassal biex tittie˙ed iddeçiΩjoni li ji©u infurzati issa. Madankollu, hemm min sostna li l-Federazzjoni qed tirrea©ixxi g˙all-kritika li qed issir fil-konfront tal-isport g˙all-fatt li s-sewwieqa mhux qed ikollhom çans jesprimu t-talent tag˙hom min˙abba l-ind˙il kontinwu tattimijiet.

Periklu?

Madankollu, l-FIA re©a’ kellha tag˙mel pass lura dwar diversi minn dawn il-

miΩuri. Dan g˙ax kien hemm numru kbir ta’ timijiet li esprimew xettiçiΩmu dwar ilbΩonn ta’ regolamenti ta’ dan it-tip. G˙attelespettaturi, li mdorrijin jisimg˙u ˙afna konverΩazzjonijiet bejn it-timijiet u ssewwieqa, it-tlielaq se jkunu ferm iktar kwieti hekk kif huwa mistenni li l-kuntatt bir-radju jonqos mhux ˙aΩin.

Barra minn hekk, hemm min i˙oss li dan in-nuqqas ta’ komunikazzjoni jista’ sa˙ansitra jkun perikoluΩ g˙as-sewwieqa g˙ax l-in©iniera mhux se jkunu f’poΩizzjoni li javΩawhom meta tkun qieg˙da titfaçça xi problema teknika fil-vettura tag˙hom. Dan jista’ jwassal biex issewwieqa juΩaw wisq fjuwil, li jispiçça ma jservihomx sal-a˙˙ar, jew anke jag˙fsu fuq xi parti tal-vettura ming˙ajr ma jkunu konxji li qieg˙da fix-xifer li ççedi.

Minkejja l-fatt li l-isteering tal-vetturi joffri ˙afna informazzjoni lis-sewwieqa, dawn ma kinux mag˙mulin biex jag˙tuhom l-indikazzjonijiet li kienu jirçievu ming˙and it-tim. B’hekk is-sewwieqa f’xi kaΩijiet se jkunu qeg˙din isuqu flg˙ama. Wie˙ed jista’ biss jistenna u jara x’se jo˙ro© minn dan kollu.

Is-Super Licence Riforma o˙ra li ©iet diskussa bejn it-timijiet tal-Formula 1 kienet il-possibbiltà ta’

bidla fil-mod kif ting˙ata s-Super Licence, il-liçenzja speçjali li sewwieq irid ikollu biex jipparteçipa f’dan il-kampjonat. Óafna timijiet jidhru li huma tal-fehma li fil-preΩent il-kriterji biex din ting˙ata huma baxxi wisq. Dan il-fatt wassal biex fil-Formula 1 jid˙lu diversi sewwieqa li ma kinux ippreparati tajjeb biex jikkompetu f’dan l-isport, sitwazzjoni li f’xi kaΩijiet wasslet g˙al inçidenti gravi fuq ittraççat.

Il-proposta biex ji©u a©©ornati l-kriterji ta’ g˙otja tas-Super Licence mistennijin li jkunu diskussi f’laqg˙a tal-World Motor Sport Council li se ssir f’Beijing f’Diçembru li ©ej. Jekk jintla˙aq ftehim bejn il-membri, ir-riforma g˙andha tkun applikata g˙all-ista©un 2016.

Il-Formula E Ta’ min isemmi li l-©img˙a l-o˙ra kien hemm id-debutt ta’ kampjonat ©did li wkoll se jaqa’ ta˙t il-kappa tal-FIA, ilFormula E. Il-vetturi li jipparteçipaw f’dan il-kampjonat ja˙dmu esklussivament bl-elettriku u se jkunu kollha talistess g˙amla matul l-ewwel sta©un biex ikunu kkontrollati l-ispejjeΩ relatati maliΩvilupp u l-manifattura.

L-ewwel tellieqa, li saret fl-Olympic Park ta’ Beijing, kienet wa˙da interessan-

ti mhux ˙aΩin. G˙al ˙in twil ir-reb˙a dehret li kienet sejra g˙and Nicolas Prost, it-tifel ta’ Alain, l-ekskampjun talF1. Madankollu, Nick Heidfeld beda jnaqqas id-distakk minn mieg˙u fl-a˙˙ar dawriet u fl-a˙˙ar kurva pprova jaqbΩu g˙all-ewwel post.

Meta ra dan, Nicolas g˙alaq l-ispazju b’mod goff u laqat lill-vettura ta’ Heidfeld li spiçça bla kontroll, ˙abtet ma ˙ajt u taret fl-ajru biex fl-a˙˙ar spiççat lura fuq it-traççat rasha ’l isfel. Issewwieq ÌermaniΩ ma we©©ax, imma rrabja tieg˙u g˙al din il-manuvra perikoluΩa kienet kbira.

Kienu bosta li qabblu dan l-inçident ma’ dak li kellu missier Nicolas, Alain, li fl-1989 f’Suzuku ˙abat ma’ Senna b’mod li deher intenzjonat biex jirba˙ il-kampjonat tas-sewwieqa.

Madankollu, Nicolas Prost xejn ma ggwadanja minn dan l-inçident, illi fil-fatt offra l-opportunità lil Lucas di Grassi li jg˙addihom biex jikseb reb˙a storika f’dan l-isport.

Permezz ta’ din it-tellieqa, il-Formola E wriet li g˙andha potenzjal kbir li tevolvi f’kategorija li tista’ tattira l-interess ta’ miljuni kbar ta’ dilettanti. Dan il-kampjonat se jkompli bil-Gran Premju talMalasja fit-22 ta’ Novembru li se jkun segwit bi tmien ti©rijiet o˙ra sakemm jintemm l-ista©un fis-27 ta’ Ìunju 2015.

Il-©img˙a l-o˙ra rajna d-debutt tal-Formula E, kategorija ©dida tas-sewqan ta˙t l-umbrella tal-FIA

38 21|09|2014

kullhadd.com

KÓ SPORTS

RIÛULTATI

PREMIER INGLIÛ jilag˙bu kontra l-Manchester United.

MAN CITY V CHELSEA Log˙ba li se tqajjem interess fost l-ammiraturi. Illum iç-champions renjanti jilqg˙u f’darhom lil- leaders tal-klassifika, Chelsea. Iç-Chelsea reb˙u l-erba’ log˙biet u jinsabu b’vanta©© ta’ ˙ames punti fuq l-avversarji tag˙hom.

Il-leaders, mill-bidu tal-ista©un s’issa skurjaw 15-il gowl b’sebg˙a minnhom skurjati minn Diego Costa – li huwa t-top scorer fl-Ingilterra – segwit minn Sergio Aguero tal-Manchester City bi tliet gowls.

Josè Mourinho wassal messa©© ta’ twissija lil timijiet o˙ra, fosthom ilLiverpool u l-Arsenal, li ç-Chelsea se jkomplu jissa˙˙u. F’kummenti li ta qal li b’dan l-istatement ma riedx iffisser li hemm il-problemi, imma g˙all-kuntrarju hemm lok fejn it-tim itejjeb l-prestazzjonijiet tieg˙u.

Leicester illum jilqg˙u lil Manchester United f’darhom

LEICESTER VS MAN UTD Fl-ewwel log˙ba tal-lum naraw lil Leicester jilqg˙u lil Manchester United f’darhom. IΩ-Ωew© timijiet ©ejjin minn reb˙a, hekk kif il-Leicester rab˙u b’1-0 barra minn darhom. U l-United reb˙u reb˙a konvinçenti kontra t-tim promoss miç-Championship, QPR. IΩ-Ωew© timijiet g˙andhom l-istess punti, bid-differenza li l-Leicester kellhom log˙biet iebsa kontra tliet timijiet li fl-ista©un li g˙adda spiççaw fl-ewwel ˙ames postijiet tal-klassifika.

Id-debuttanti Angel Di Maria kif ukoll

Ander Herrera skurjaw l-ewwel Ωew© gowls g˙at-tim. Dan kien riΩultat poΩittiv g˙ar-Red Devils, hekk kif l-investiment ta’ ftit inqas minn €200m fit-trasferiment tas-sajf li g˙adda jidher li ˙alla l-impatt mistenni.

Fil-log˙ba tal-lum jista’ jkun li naraw id-debutt ta’ Ωew© plejers o˙ra g˙allUnited, Luke Shaw (Southampton) u Radamel Falcao (misluf minn AS Monaco).

Huwa mistenni li d-duwo Kasper Schmeichel u Matty James ikunu rikoverati wara injuries fl-g˙aksa u lqasba tas-sieq rispettivmanet, sabiex

EVERTON PALACE

V

CRYSTAL

Il-Crystal Palace qed jisperaw li r-reb˙a tas-sena l-o˙ra f’Goodison Park ma kinitx biss fortuna. Din l-istess reb˙a mhux biss Ωgurat post il-Palace filPremier IngliΩ, iΩda tellg˙atilhom ilmoral, u dan g˙ax reb˙u lil tim li ©eneralment jispiçça mal-ewwel sitta filklassifika. Dak li kien kien, u issa qed jiffukaw fuq il-preΩent.

Everton jinsabu bi tliet punti vanta©© fuq l-avversarji tag˙hom. L-Everton il©img˙a l-o˙ra kisbu reb˙a kontra l-West Brom, reb˙a li re©g˙et tellg˙atilhom ilmoral wara t-telfa kontra ç-Chelsea ta’ 36.

QPR v Stoke City Aston Villa v Arsenal Burnley v Sunderland Newcastle United v Hull City Swansea City v Southampton West Ham v Liverpool

2-2 0-3 0-0 2-2 0-1 Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM 14.30

Leicester City v Man Utd Tottenham v West Brom Everton v Crystal Palace Manchester City v Chelsea

14.30 17.00 17.00

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Chelsea Southampton Aston Villa Arsenal Swansea City Manchester City Tottenham H Liverpool Hull City Manchester U Everton Leicester City Stoke City West Ham United Sunderland QPR Burnley Newcastle United Crystal Palace WBA

4 5 5 5 5 4 4 4 5 4 4 4 5 4 5 5 5 5 4 4

4 3 3 2 3 2 2 2 1 1 1 1 1 1 0 1 0 0 0 0

0 1 1 3 0 1 1 0 3 2 2 2 2 1 4 1 3 3 2 2

0 1 1 0 2 1 1 2 1 1 1 1 2 2 1 3 2 2 2 2

15 9 4 10 8 7 7 6 7 6 9 4 4 6 5 3 1 5 5 2

6 12 3 10 4 10 6 9 6 9 4 7 5 7 5 6 7 6 3 5 10 5 5 5 5 5 7 4 6 4 11 4 4 3 11 3 8 2 7 2

PUNTI OÓRA

SERIE A

RIFORMA FIT-TRASFERIMENTI PALERMO V INTER

RIÛULTATI Tard

Cesena v Empoli Ac Milan v Juventus

Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM 12.30

ChievoVerona v Parma Genoa v Lazio Roma v Cagliari Sassuolo v Sampdoria Atalanta v Fiorentina Udinese v SSC Napoli Palermo v Inter Torino v Hellas Verona

15.00 15.00 15.00 18.00 18.00

Palermo, li ©ew promossi g˙as-Seria A, g˙adhom bla reb˙a dan l-ista©un. G˙alkemm bdew bi draw masSampdoria, ir-Rosanero bi sfortuna tilfu kontra l-Verona.

G˙alkemm kienu f’partità, fl-a˙˙ar ˙in tal-log˙ba l-Verona ©ew irregalati t-tliet punti, hekk kif plejer minn tal-Palermo tefa’ ©ox-xibka tat-tim tieg˙u stess.

Il-Palermo qed jaspiraw li l-istorja li g˙andhom kontra lInter ter©a’ tirrepeti ru˙ha u dan g˙ax il-Palermo reb˙u la˙˙ar Ωew© log˙biet li huma laqg˙u lill-Inter f’darhom.

G˙all-kuntrarju, l-Inter ©ejjin minn riΩultati ferm poΩittivi ta’ 7-0 kontra s-Sassuolo u 0-1 barra minn darhom kontra l-Ukraini, Dnipro. Il-Kowç, Walter Mazzarri, jinsab ferm kuntent bit-titjib tat-tim tieg˙u. F’˙ames log˙biet li lag˙bu s’issa, l-Inter skurjaw 17-il gowl u ma qalg˙u l-ebda gowl.

ROMA V CAGLIARI

20.45 20.45

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

AC Milan Juventus Roma Inter Sampdoria Atalanta Hellas Verona Lazio SSC Napoli Udinese ChievoVerona Cesena Cagliari Palermo Genoa Fiorentina Torino Sassuolo Parma Empoli

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0

0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2

8 3 3 7 3 2 2 4 2 2 1 1 2 2 1 0 0 1 4 0

5 0 0 0 1 1 1 3 2 2 1 3 3 3 2 2 2 8 6 3

6 6 6 4 4 4 4 3 3 3 3 3 1 1 1 1 1 1 0 0

Iç-Chairman tal-assoçazzjoni tal-Futbol IngliΩ, Greg Dyke, sostna li hemm bΩonn li ssir riforma ta’ kif isiru t-trasferimenti. Aktar kmieni din il-©img˙a l-FA IngliΩa ˙ar©et draft ta’ proposti sabiex l-ammont ta’ plejers barra mill-Ewropa jilag˙bu fl-Ingilterra jonqos bin-nofs. Dawn il-proposti jwasslu biex jiΩdied iç-çans g˙allplejers IngliΩi u jkunu jistg˙u jilag˙bu fil-Premier.

Skont iç-Chairman, preΩentament is-sistema hija kaotika, fejn twassal sabiex plejers medjokri jie˙du post plejers aspiranti IngliΩi. Mill-2009 sal-a˙˙ar tal-ista©un li g˙adda, ©ie kkalkulat li 122 plejer barra mill-Ewropa lag˙bu jew g˙adhom jilag˙bu filPremier IngliΩ.

Mistoqsi dwar jekk il-klabbs IngliΩi humiex qed jopponu g˙al dawn il-proposti, Dyke tenna li skont l-analiΩi li saru ma indikiawx li qed jin©ieb l-aqwa talent fl-Ingilterra. G˙alkemm jidher li dawn il-miΩuri se ji©u kkontestati.

Zdenek Zeman jer©a’ jirritorna fi Stadio Olimpico, iΩda din id-darba b˙ala kowç tal-Cagliari.

Ir-Roma, huwa wie˙ed mit-tliet timijiet li fl-ewwel Ωew© log˙biet tal-ista©un kisbu l-punti massimi. Apparti r-reb˙ fis-Serie A, il-Giallorossi ©ejjin minn reb˙a kbira ta’ 5-1 kontra r-Russi CSKA Moscow, f’log˙ba taç-Champions League aktar kmieni din il-©img˙a.

Ir-Roma huma l-favoriti li jirb˙u l-log˙ba tal-lum. Il-bosta spekulazzjonijiet li kien hemm qabel ma beda l-ista©un, fuq il-kapaçità tad-difiΩa tar-Roma wara t-tluq ta’ Mehdi Benatia, g˙ebu wara li ddefendew il-lasti b’mod nadif ming˙ajr ma qalg˙u karti sofor jew ˙omor.

Il-Cagliari g˙adhom qed ifittxu l-ewwel reb˙a tag˙hom, ir-ritorn ta’ Zeman fis-serje A bdiet fuq nota ˙aΩina.

ARJEN ROBBEN B’KUMMENTI POÛITTIVI L-attakkant OlandiΩ ta’ Bayer Munich, Arjen Robben, kellu kliem ta’ tif˙ir dwar il-Mani©er tal-Manchester United, l-OlandiΩ Van Gaal. Il-plejer ta’ 30 sena kien wie˙ed mill-miri li kellu l-kowç OlandiΩ sabiex jiffirmah mar-Red Devils, iΩda qatt ma sar ftehim formali g˙all-akkwist ta’ Robben.

Robben huwa ferm kuntent g˙all-ekskowç tieg˙u, li wara bidu mhux mixtieq, fir-raba’ ©urnata tal-log˙ob kiseb reb˙a komda fuq it-tim promoss miç-Championship, il-Queens Park Rangers.

F’kummenti li ta l-attakkant, qal li Louis Van Gaal huwa wie˙ed mill-ftit mani©ers li kapaçi jdawwar is-sistema ta’ kif jilg˙ab it-tim sabiex itejjeb il-prestazzjoni u anke jo˙ro© il-potenzjal tal-plejers.

UDINESE V NAPOLI

ÛAGÓÛUGÓ LI QED JIPPROMETTI

IΩ-Ωew© timijiet se jilag˙bu t-tielet log˙ba ta’ dan l-ista©un bl-istess ammont ta’ punti u b’forma tat-tim simili.

Il-Udinese ma tantx urew prestazzjoni tajba meta l©img˙a l-o˙ra marru g˙and iç-Champions renjanti lJuventus. Intant, id-difensur tal-Udinese, Silvan Widmer, f’kummenti li ta’ lil medja qal li n-Napoli huwa tim kbir u li l-Udinese g˙andu juri d-determinazzjoni li falla milli juri kontra l-Juventus. Però, id-determinazzjoni hija biΩΩejjed sabiex jevitaw it-tieni telfa konsekuttiva?

Rafa Benitez jinsab ta˙t pressjoni. Il-log˙ba tal-lum hija test kruçjali g˙at-tim Naplitan u anke g˙all-kowç Spanjol, li kemm-il darba naqsu milli jimpressjonaw ma’ timijiet li jkunu f’nofs il-klassifika.

L-aqwa ˙ames akkademji tal-futbol huma: 5. Bayern Munich, 4. Sao Paulo, 3. Ajax, 2. Sporting Lisbon u 1. Barçellona. Bla dubju klabbs b˙al dawn jie˙du l-mertu kollu mist˙oqq lilhom.

L-akkademja tal-Barçellona, La Masia, ipproduçiet bosta plejers mill-aqwa f’dawn l-a˙˙ar g˙axar snin. U˙ud minnhom huma: Andres Iniesta, Sergio Busquets, Xavi Hernandez, Cesc Fabregas u Lionel Messi.

Isem ©did li qed juri li g˙andu futur sabi˙ huwa Ω-Ωag˙Ωug˙ ta’ 19-il sena Sergi Samper. Id-difensur Spanjol wera tekniki tremendi u g˙alkemm g˙ad baqag˙lu triq twila quddiemu, Samper jidher promettenti u li dan huwa biss il-bidu ta’ karrira brillanti.

SPORTS KÓ

21|09|2014 39

kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGUE TARXIEN R NAXXAR L

2 1

FLORIANA ÛEBBUÌ R

3 3

QORMI BIRKIRKARA

Tard

HIBERNIANS PIETÀ H

Tard

Mattia Del Negro ta’ Naxxar issikkat minn Hevia Hernandez Calos ta’ Tarxien

Emerson Marcelina ta’ Floriana issikkat minn Mattias Mullhiardi ta’ Ûebbu©

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

KLASSIFIKA Hibernians Balzan Mosta Birkirkara Tarxien R. Qormi Valletta Floriana Sliema W. Naxxar L. Pieta H. Zebbug R.

L

R

D

T

F

K

+/-

Pti

4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

4 3 3 3 0 1 1 1 0 0 0 0

0 1 1 0 4 1 1 1 3 2 1 1

0 0 0 1 0 2 2 2 1 2 3 3

10 10 5 9 4 3 2 4 3 2 2 5

2 6 1 4 4 4 3 7 5 4 6 13

8 4 4 5 0 -1 -1 -3 -2 -2 -4 -8

12 10 10 9 4 4 4 4 3 2 1 1

LOGÓOB GÓAL-LUM Fl-istadium Nazzjonali ta’ Ta Qali Mosta v Balzan 16.00 Sliema W v Valletta 18.00

40 21|09|2014

kullhadd.com

kÓ lokali

Bidu ta’ sena skolastika

Evarist Bartolo Ministru g˙all-Edukazzjoni

Minn g˙ada filg˙odu ter©a’ tibda s-sena skolastika g˙al ˙afna tfal fl-iskejjel Maltin u G˙awdxin. Wara sajf ta’ futbol, ba˙ar u mistrie˙, minn g˙ada t-tfal jer©g˙u jaqbdu rrutina tal-iskola.

G˙alkemm it-tfal kienu qeg˙din jaqtg˙u ftit mixxog˙ol, ˙afna ˙addiema li ja˙dmu fi ˙dan il-Ministeru tal-Edukazzjoni bdew programm intensiv ta’ xog˙ol mill-g˙ada li t-tfal telqu millbankijiet tal-iskola. Sar ˙afna xog˙ol fuq iktar min 40 skola f’Malta u G˙awdex fejn intefqu miljuni ta’ ewro minn fondi nazzjonali. Nafu li wa˙da mill-ikbar sfidi li kellna quddiemna hija li l-infrastruttura fl-iskejjel mhix tallivell mixtieq, u min hawn nixtieq nirringrazzja lillammont kbir ta’ ˙addiema li matul ix-xhur s˙an tas-sajf ˙admu ming˙ajr waqfien biex dan ix-xog˙ol isir.

Studenti minn kull kantuniera tal-pajjiΩ minn g˙ada se jibdew is-sena skolastika tag˙hom fi skejjel iktar moderni u attrezzati a˙jar.

G˙andna ’l fuq minn mitt skola f’Malta u G˙awdex u g˙ad fadal ˙afna xi jsir fi skejjel o˙ra, però l-ammont ta’ xog˙ol li sar dan is-sajf kien wie˙ed fenomenali.

F’G˙awdex sar ammont kbir ta’ xog˙ol kemm fil-Primarji u kif ukoll fis-Sekondarji, filwaqt li fiΩ-Ωmien li ©ej se nkunu qed nift˙u wkoll il-

Studenti minn kull kantuniera tal-pajjiΩ minn g˙ada se jibdew is-sena skolastika tag˙hom fi skejjel iktar moderni u attrezzati a˙jar kampus tal-MCAST fil-gΩira G˙awdxija. Spiçça Ω-Ωmien li l-pro©etti fl-iskejjel isiru biss fis-sajf – min˙abba l-ammont kbir ta’ xog˙ol li hemm bΩonn fl-iskejjel tag˙na se nkunu qeg˙din nag˙mlu xi

xog˙lijiet, fejn il-post jippermetti u ming˙ajr l-ebda periklu lill-istudenti u lg˙alliema, biex ix-xog˙lijiet ikomplu anke fix-xitwa fuq skala iΩg˙ar. Determinati li naraw lit-tfal tag˙na kollha

jkunu fi skejjel b’dinjità.

Il-bidu ta’ din is-sena skolastika tfisser ukoll il-bidu tat-tieni sena ta’ koedukazzjoni u l-kunçett tal-iskola medja ( middle school ) f’Malta. Is-sena l-o˙ra kellna l-Kulle©© ta’ Santa Klara li da˙˙lu s-sistema tal-koedukazzjoni, u minn g˙ada jibda wkoll fid-disg˙a kulle©©i l-o˙ra. Sar ˙afna xog˙ol fl-iskejjel li se jakkomodaw l-istudenti koed u g˙alkemm a˙na l-adulti, min˙abba li ma g˙addejniex minna, forsi narawha mhux tas-soltu, it-tfal li telg˙u Form 1 is-sena l-o˙ra f’Santa Klara lanqas biss raw id-differenza. Ma ninsewx li t-tfal minn età Ωg˙ira mdorrijin f’sistema koed u din sempliçiment se tkun kontinwazzjoni ta’ x’kien ji©ri qabel.

Nixtieq nag˙laq dan l-artiklu b’appell: kellna numru kbir ta’ ˙addiema li ˙admu ˙afna biex it-tfal ikollhom post xieraq u l-edukaturi jkunu jistg˙u ja˙dmu f’ambjent ideali. Minn g˙ada tibda s-sena skolastika u nixtieq nappella biex inkomplu na˙dmu flimkien – ©enituri, g˙alliema, tfal u l-istaff – biex inwettqu t-triq g˙at-tfal tag˙na. Dan jista’ jsir biss billi nifhmu, na˙dmu u nuru rispett lejn xulxin. Nawgura s-sena skolastika t-tajba littfal kollha li se jibdew g˙ada u l-˙idma t-tajba lill˙addiema kollha fl-iskejjel.