KullĦadd_21.07.2019

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 21 ta’ Lulju, 2019

Ħarġa Nru 1,358 Prezz €1

METSOLA UMILJATA

MOODY’S IŻŻID IR-RATING TA’ MALTA WARA 11-IL SENA Ara paġna 11

• TINNOMINA MEP TA’ ORBAN BIEX KELLHA TIRTIRAH • SPIĊĊAT TITKARRAB BIEX TKUN POSPOSTA L-ELEZZJONI Roberta Metsola nnominat MEP Ungeriż biex isir Viċi Ċermen ta’ kumitat talParlament Ewropew. Iżda, din kellha tirtirah wara li indunat li n-nomina kienet meqjusa inaċċettabbli.

Dan għax dan l-MEP ġej mill-partit ta’ Victor Orban li saħansitra spiċċa sospiż mill-Partit Popolari Ewropew minħabba kwistjonijiet ta’ rule of law.

Ara paġna 4

IKTAR SIĠAR U SPAZJU GĦAR-ROTI Ara paġna 28

TNIGGŻU L-KUXJENZA TAĦT ARREST ARRESTAWH FUQ SERQA U TKELLEM DWAR QTIL TA’ 11-IL SENA ILU Qtil ta’ 11-il sena ilu se jkun solvut wara li raġel li kien arrestat fuq hold up li seħħ il-ġimgħa li għaddiet iddeċieda li jgħid lill-pulizija b’dak li seħħ f’Novembru tal-2008, meta Charlene Farrugia daħlet il-Belt Valletta u ma ħarġitx iktar.

Tkompli f’paġna 5 >>

02

21.07.2019

kullhadd.com

IT-TEMP GĦAL-LUM L-Ogħla Temperatura: 31°C L-Inqas Temperatura: 21°C L-Indiċi UV: 9 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Firxa t’arja ta’ pressjoni għolja ser tippersisti fuq iċ-ċentru talMediterran It-Temp: Xemxi Ir-Riħ: Ħafif u varjabbli Il-Viżibilità: Tajba Il-Baħar: Ħafif L-Imbatt: Ftit li xejn It-Temperatura tal-Baħar: 27°C

Editur ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni KIMBERLY CUTAJAR tel: (+356) 2568 2570

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Indirizz Postali KullĦadd

31°C UV 11

24°C

Il-Ħamis

33°C UV 11

23°C

32°C UV 11

Il-Ġimgħa

24°C

Is-Sibt

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

Sit Elettroniku KullĦadd

32°C UV 11

25°C

32°C UV 11

25°C

33°C UV 11

24°C

kullhadd.com

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili – 2393 0000

Empire Pharmacy (Branch), 46 Triq Melita, Il-Belt Valletta – 21225785 Chemimart International Pharmacy, 650, Triq il-Kbira San Ġużepp, Il-Ħamrun – 21236477 Drugshop Dispensary, Vjal De La Cruz, Ħal Qormi – 21443221 Mackie’s Pharmacy, Triq L. Casolani, Ta’ Paris, Birkirkara – 21496089 Regal Pharmcay, 39B, Triq Antonio Bosio, L-Imsida – 21313115 Mensija Pharmacy, 92-94, Triq il-Mensija, San Ġwann – 21373275 Edward’s Pharmacy, 115, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema – 21334102 Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar, Ħal Balzan – 21445741 St. Joseph Pharmacy, 1, Triq iż-Żakkak, Il-Mosta – 21417593 Brown’s Pharmacy, 69, Triq George Borg Olivier, Il-Mellieħa – 21523554 Sta. Lucia Pharmacy, 1, Misraħ Dorell, Santa Luċija – 21890111 Verdala Pharmacy, 57, Triq il-Gendus, Bormla – 21824720 St. Peter Pharmacy, Triq is-Sebbelika, Ħaż-Żabbar – 21663750 Beta Pharmacy, 190, Dawret Ħal Għaxaq, Ħal Għaxaq – 21663311 St. Andrew’s Pharmacy, Triq San Ġorġ, Ħal Luqa – 21820795 De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin, Ħaż-Żebbuġ – 21464128 Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, Ir-Rabat – 21455479

Il-Gwardjani Lokali – 2132 0202

Għawdex

Stampat Miller Newsprint Ltd. Numri Importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​– 112​ Il-Pulizija ta’ Malta – 2122 4001-9​

L-Isptar ta’ Malta – 2545 0000 L-Isptar ta’ Għawdex – 2156 1600 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza – 5004 3888 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku – ​1182

Palm Pharmacy, 2, Triq il-Palma, Ir-Rabat – 21566170 Għajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza, Għajnsielem – 27203615 Servizz ta’ tobba fiċ-Ċentri tas-Saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, ta’ Raħal Ġdid u tal-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem fil-ġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għallemerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-Ċentru tas-Saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta tal-identità ma jiġux moqdija.

03

21.07.2019

kullhadd.com

F’SITT XHUR IT-TRANŻAZZJONIJIET TAL-POYC ŻDIEDU BI 18% Fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena n-numru ta’ tranżazzjonijiet li saru mid-Dipartiment tal-Ispiżerija tal-Għażla Tiegħek (POYC) kienu jammontaw għal ftit aktar minn 66,000, ċifra li turi żieda ta’ 18% fuq l-ammont ta’ tranżazzjonijiet li saru fl-ewwel sitt xhur tas-sena 2018. Apparti l-Uffiċċju Ewlieni fl-Isptar San Luqa l-POYC għandu friegħi fl-Isptar Mater Dei, f ’Raħal Ġdid qrib iċ-Ċentru tas-Saħħa u fir-Rabat, Għawdex.

It-tranżazzjonijiet li jsiru minn dawn l-erba’ postijiet jikkonċernaw mediċini li jingħataw b’xejn mill-Gvern, partikolarment dawk li jaqgħu taħt dawk komunament magħrufin bħala l-Kartuna s-Safra u l-Kartuna l-Bajda. Il-mediċini li jingħataw taħt il-Kartuna l-Bajda huma dawk klassifikati bħala Pilloli Perikolużi. Apparti dawn iż-żewġ kategoriji hemm ukoll il-permessi għal mediċini partikolari.

Dawn it-tranżazzjonijiet jinkludu l-ħruġ tal-Kartuna rispettiva, it-tiġdid tagħhom, peress li jkunu għal żmien definit, kif ukoll l-emendar tagħhom. L-emendar jista’ jkun kemm f ’tibdil tal-indirizz tar-residenza tal-individwu kif ukoll żieda jew tnaqqis ta’ pilloli li għandhom jingħataw kif deċiż mit-tobba konċernati.

L-akbar ammont ta’ tranżazzjonijiet sar mill-uffiċċju ewlieni tal-POYC fl-Isptar San Luqa. Minn dan il-post fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena saru 31,770 tranżazzjoni paragunat ma’ 28,240 li saru fl-ewwel sitt xhur tas-sena 2018. Mill-fergħa tal-POYC fl-Isptar Mater Dei bejn Jannar u Ġunju ta’ din is-sena saru 18,004 tranżazzjonijiet filwaqt li għall-istess perjodu tas-sena 2018 kienu saru 14,598 tranżazzjoni. Ċifri fir-rigward ta’ tranżazzjonijiet mill-fergħa tal-POYC f ’Raħal Ġdid juru li fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena saru 5,420 li huma kważi d-doppju ta’ li kien sar fl-ewwel sitt xhur tas-sena 2018 meta kienu saru 2,750 tranżazzjoni. Fir-rigward tal-POYC fir-Rabat, Għawdex, bejn Jannar u Ġunju li għaddew ġew reġistrati 10,878 tranżazzjoni meta għall-istess perjodu tas-sena 2018 kienu ġew reġistrati 9,277 waħda.

“Deċiżjoni li ħadna fir-rigward tal-fergħa tal-POYC

Deċiżjoni li ħadna fir-rigward tal-fergħa tal-POYC f’Raħal Ġdid jidher li ħalliet ir-riżultat mixtieq. Fejn qabel il-fergħa kienet tiftaħ darbtejn fil-ġimgħa issa qiegħda tkun miftuħa kuljum.

Iċ-ċifri jitkellmu waħedhom

f ’Raħal Ġ d i d jidher li ħalliet ir-riżultat mixtieq. Fejn qabel il-fergħa kienet tiftaħ darbtejn filġimgħa issa qiegħda tkun miftuħa kuljum. Iċ-ċifri jitkellmu waħedhom. B’din id-deċiżjoni lħaqna żewġ għanijiet, primarjament li jkun hemm aktar kumdità għal dawk li jkollhom bżonn is-servizz tal-POYC kif ukoll naqqasna mill-pressjoni ta’ xogħol li kien ikun hemm fuq il-fergħa tal-POYC fl-Isptar San Luqa. Irridu kontinwament naraw kif apparti l-livell għoli ta’ servizzi tas-saħħa li nagħtu naraw ukoll li dawn ikunu jistgħu jinkisbu bl-aktar faċil-

ità possibbli,” qal lil dan il-ġurnal id-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne meta mitlub jikkummenta dwar iċ-ċifri kwotati.

Kull fergħa tad-Dipartiment tal-POYC tkun miftuħa għall-pubbliku bejn it-8.00 ta’ filgħodu u s-1 ta’ waranofsinhar.

04

21.07.2019

kullhadd.com

METSOLA KOSTRETTA TIRTIRA L-KANDIDAT TAGĦHA Biex ikun Viċi Ċermen tal-kumitat LIBE fil-Parlament Ewropew, Roberta Metsola imbuttat l-isem ta’ MEP Ungeriż mill-partit tal-kontroversjali Viktor Orban.

Il-kumitat LIBE huwa l-kumitat għal-libertajiet ċivili, il-ġustizzja u l-affarijiet interni u fi ħdanu jsiru ħafna mid-diskussjonijiet dwar is-saltna tad-dritt.

Fih il-Membru tal-Parlament Ewropew tal-Partit Nazzjonalista, Roberta Metsola, tikkordina f ’isem il-Partit Popolari Ewropew. Però din il-ġimgħa xejn ma marret tajjeb.

Dan meta l-pożizzjoni li ħadet hi meta ġiet l-elezzjoni għallViċi Ċermen tal-kumitat kienet totalment miċħuda. Fil-fatt deher mill-bidu li l-maġġoranza tal-membri fil-kumitat kienu se jgħidu le għall-proposta ta’ Reborta Metsola. Iżda, hi xorta ressqitha.

Dan b’mod li l-elezzjoni kellha tkun sospiża biex issa se ssir ftit tal-jiem oħra. Ma tantx għadda wisq ħin wara li tkellmet biex kien ċar li Metsola ressqet proposta li ma kinetx aċċettabbli, tant li kienet hi stess li wara ftit minuti talbet li l-vot ma jit-

Metsola f’laqgħa ta’ malajr biex tipprova tikkonvinċi

tieħedx.

Sakemm Roberta Metsola kellha tagħmel in-nomina tagħha kollox kien miexi ħarir tant li kien diġà nħatar iċ-Ċermen u ż-żewġ viċi. Kien meta ġew għat-tielet nomina (għal dak li jkun it-tielet Viċi Ċermen) li l-MEP tal-Partit Nazzjonalista nnominat lill-Ungeriż Balázs Hidvéghi mill-partit Fidesz. L-MEPs ta’ dan il-partit

huma parti mill-grupp tal-Partit Popolari Ewropew. Iżda, il-partit kien sospiż mill-Partit Popolari Ewropew primarjament minħabba kwistjonijiet marbuta mas-saltna tad-dritt. Dan wassal biex il-proposta ta’ Metsola tinżel b’xettiċiżmu fost il-membri tal-kumitat tant li minkejja li kien miftiehem li “t-tielet” Viċi Ċermen kellu jkun MEP mill-

grupp tal-popolari kien hemm min innomina persuna oħra basta ma jsirx dan l-Ungeriż.

Hawn Metsola ppanikkjat u talbet biex il-laqgħa tieqaf għal ħames minuti biex tinnegozja mal-koordinaturi l-oħra.

Id-diskussjonijiet damu iktar mill-ħames minuti mitluba minn Metsola u li l-unika ħaġa li waslu għaliha kienet li l-elezzjoni ssir f ’data oħra u sa dakinhar ilgrupp tal-popolari jsib kandidat differenti minn dak li marret bih Roberta Metsola. Koordinaturi ta’ gruppi oħra kienu ċari meta tkellmu fil-kumitat. Qalu li sa meta jerġgħu jiltaqgħu l-EPP għandu jmur b’soluzzjoni iktar aċċettabbli.

Naturalment, fil-kurituri ta’ Brussell, l-aġir ta’ Metsola qajjem mhux mistoqsija u tnejn. Ħafna tkellmu dwar kif din l-MEP li fejn tidħol Malta tant titkellem fuq ir-rule of law kienet komda tmur tressaq isem minn partit li tant kellu kwistjonijiet li spiċċa sospiż. Għalkemm oħrajn ma kinux sorpriżi għax din mhux l-ewwel darba li Roberta Metsola qabżet għall-Ungerija filwaqt li attakkat lil Malta. U mhux l-Ungerija biss.

Fil-fatt meta kien hemm talba biex isir rapport dwar ir-rule of law fil-Polonja hi ma kinetx ħadet pożizzjoni kontra dan ilpajjiż. Anke jekk fl-istess ħin kienet parti minn delegazzjonijiet li kienu ġejjin u sejrin pajjiżna jagħmlu rapporti dwar pajjiżna.

Qabel kienet ivvutat ukoll biex ma tmurx delegazzjoni tinvestiga r-rule of law fl-Ungerija.

05

kullhadd.com

UMAN BĦALEK!

21.07.2019

• KAMPANJA TAL-GVERN BIEX IŻŻID L-GĦARFIEN DWAR IT-TRAFFIKAR TAN-NIES Is-Segretarjat Parlamentari għar-Riformi, Ċittadinanza u Simplifikazzjoni tal-Proċessi Amministrattivi nieda kampanja fuq livell nazzjonali dwar it-traffikar tal-bnedmin.

Il-kampanja Uman, bħalek (Human, like you) tnediet is-Sibt fil-Birgu u hija maħsuba sabiex iżżid l-għarfien fost il-pubbliku dwar l-isfida internazzjonali tat-traffikar tal-bnedmin.

It-tema użata għal din il-kampanja tagħmel enfasi fuq il-mod kif it-traffikar tal-bnedmin jittratta lill-vittmi bħala prodott, jissuġġettahom għal sfruttament u jneħħilhom kull forma ta’ dinjità.

Waqt li kienet qed tniedi din il-kampanja, is-Segretarju Parlamentari għar-Riformi, Ċittadinanza u Simplifikazzjoni tal-Proċessi Amministrattivi Julia Farrugia Portelli qalet li din il-kampanja ser tkun l-ewwel pass fi proċess ta’ tisħiħ tal-politika ta’ pajjiżna kontra t-traffikar tal-bnedmin. Hija saħqet li l-Gvern Malti jikkunsidra din il-kwistjoni bħala ksur tad-drittijiet tal-bniedem li għandha tiġi indirizzata bħal temi oħra kbar fuq livell globali.

Il-kampanja edukattiva se tkun qed tolqot diversi udjenzi b’metodi differenti bil-għan li tħeġġeġ il-pubbliku jagħraf is-sinjali tattraffikar uman u jieħu azzjoni dwarhom.

Għal dan il-għan, il-kampanja ser tkun qed toħloq inizjattivi ta’ għarfien fost il-pubbliku, it-tfal u l-istudenti, is-soċjetà ċivili, is-settur privat u r-rappreżentanti tal-ħaddiema. Ilpjan tal-kampanja huwa li jintlaħqu wkoll kategoriji ta’ persuni li huma f ’riskju akbar li jisfaw vittmi ta’ traffikar uman, fosthom il-ħaddiema barranin f ’pajjiżna.

“Għall-ewwel darba pajjiżna qed jagħti l-importanza li hemm bżonn fejn tidħol il-prevenzjoni. Bdejna nagħmlu l-almu tagħna sabiex nipprevjenu dan ir-reat qabel ikun jista’ jgħolli rasu f ’pajjiżna,” qalet is-Segretarju Parlamentari Julia Farrugia Portelli. Hija tkellmet dwar il-pjani tal-Gvern li r-riforma tattraffikar tal-bnedmin tagħti għodod ġodda lil pajjiżna sabiex jiġġieled dan il-fenomenu.

Matul l-istess attività ġie mniedi wkoll issit elettroniku uffiċjali tal-kampanja – www. trafficking.gov.mt – li jiġbor fih ħafna informazzjoni utli għall-pubbliku u għall-professjonisti li xogħolhom iġibhom f ’kuntatt ma’ persuni li potenzjalment jistgħu jkunu vittmi tat-traffikar tal-bnedmin. Is-sit elettroniku jiġbor fih stejjer ta’ vittmi li esperjenzaw dan ir-reat kif ukoll informazzjoni dwar forom differenti ta’ sfruttament u fejn wieħed għandu jirrikorri għall-għajnuna.

L-informazzjoni fis-sit hija aċċessibbli b’sitt lingwi għall-benefiċċju tal-komunitajiet barranin f ’pajjiżna. B’rabta ma’ dan, l-informazzjoni se tkun provduta b’aktar lingwi differenti fiż-żmien li ġej.

Preżenti għal din it-tnedija kien hemm rapreżentanti ta’ entitajiet governattivi, partiti politiċi, is-soċjetà ċivili, korpi kostitwiti u komunitajiet barranin. Attendew ukoll rapreżentanti ta’ ambaxxati barranin f ’pajjiżna li qed jagħtu l-kontribut tagħhom f ’din ir-riforma.

It-tnedija ġiet indirizzata wkoll mis-Sur Giovanni Bressani, rappreżentant tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Immigrazzjoni f ’Malta u l-Ġurnalist is-Sur Keith Demicoli.

BJORN VASSALLO ELETT DAĦLET IL-BELT U MA ĦARĠITX PRESIDENT TAL-MFA Bjorn Vassallo nħatar President ġdid tal-Malta Football Association. F’elezzjoni li saret ilbieraħ fil-lukanda Excelsior Bjorn Vassallo kiseb 83 vot, filwaqt li Chris Bonett kiseb 54 vot. Eliġibbli li jivvutaw għal din l-elezzjoni kien hemm 139 persuna li minnhom xeħtu l-vot 137.

Bjorn Vassallo qal li mil-lum il-familja tal-futbol trid taħdem kollha flimkien. “Nafu fejn ninsabu, hemm miri fejn irridu mmorru. Minn hawn insellem lil Chris Bonett li kien l-ewwel wieħed li ċempilli u awgurali.

Irringrazzjajtu,” qal Bjorn Vassallo fl-ewwel kummenti tiegħu.

Mistoqsi dwar l-ewwel miri tiegħu Vassallo qal li fil-ġimgħat li ġejjin irid ipoġġi bilqiegħda ma’ kulħadd, inkluż l-awtoritajiet, l-istakeholders u l-familja tal-futbol. Bjorn Vassallo qal li

<<Tkompli minn paġna 1

sas-sena d-dieħla jrid ikun poġġa ’l quddiem strateġija għall-futbol Malti.

Bjorn Vassallo qal li rridu nagħmlu l-progress fuq dak li diġà għamilna fl-aħħar snin.

Intant ilbieraħ inħatru wkoll tliet Viċi Presidenti li huma, Matt Paris, Ludovico Micallef u Adrian Casha, b’dan tal-aħħar se jservi f ’din il-kariga għall-ewwel darba.

Dan il-każ li seħħ 11-il sena ilu ħa żvolta ġdida l-Ġimgħa waranofsinhar meta Jean Pierre Woods, miżmum Mount Carmel, sejjaħ uffiċjal tal-pulizija biex tefa’ dawl fuq dak li kien l-omiċidju ta’ tfajla ta’ 25 sena fl-aqwa tagħha.

Ir-raġel kien arrestat b’rabta ma’ serqa minn convenience shop fil-Gżira l-ġimgħa li għaddiet.

Minn tagħrif li kisbet din ilgazzetta r-raġel ammetta l-involviment tiegħu f ’dan il-każ u indika lill-pulizija fejn setgħet tinstab din it-tfajla, jew aħjar il-fdalijiet tagħha. Minnufih beda l-istħarriġ tal-pulizija mmexxi mill-Ispettur tal-Għassa ta’ Tas-Sliema Jonathan Ramsey u l-Ispettur tad-Dipartiment tal-Investigazzjoni Kriminali James Grech. Fil-Belt Valletta nstabu fdalijiet li kollox jindika

li huma ta’ din it-tfajla. ONE News irrapporta li l-biċċiet tal-katavru fosthom partijiet tarras u s-sieq instabu ġo boroż ġo għar fil-Belt Valletta, b’biċċiet minnhom kienu għadhom intatti. Iċ-ċertezza finali dwar l-identità issa jagħtuha t-testijiet li r-riżultati tagħhom ikunu kkonfermati llum. Ir-raġel se jitressaq ‘il Qorti akkużat bi qtil.

06

21.07.2019

kullhadd.com

TĦEJJIJIET BIEX GĦAR DALAM JINBIDEL F’PARK UNIKU

Għaddej xogħol kbir fil-Park Nazzjonali ta’ Għar Dalam. Filfatt, Wied Dalam u l-madwar huma kkunsidrati bħala wieħed mill-aktar siti naturali ta’ importanza ekoloġika fin-Nofsinhar ta’ Malta.

Għal diversi raġunijiet Heritage Malta ħadet l-inizjattiva biex tipprepara pjan għall-immaniġġjar ta’ Għar Dalam u siti oħrajn fil-madwar, li jaqgħu taħt ir-responsabbiltà tagħha, bil-potenzjal li dawn l-inħawi jingħaqdu bħala park nazzjonali.

Dan il-park ikun l-ewwel wieħed tax-xorta tiegħu f ’Malta, li jinkorpora storja, ambjent, natura, ekoloġija u wkoll siti ta’ importanza naturali, arkeoloġika, paleontoloġika kif ukoll storika.

Kelliem għall-Ministeru għall-Ġustizzja, Kultura u Gvern Lokali qal li l-Gvern huwa impenjat bis-sħiħ biex jippriserva u jipproteġi l-wirt storiku u s-siti ta’ importanza kulturali madwar il-pajjiż. Imma mhux biss, għaliex qed jaħdem ukoll biex jagħti esperjenza aħjar lill-viżitatur, f ’siti li jistħoqqilhom livell aħjar ta’ priservazzjoni u attenzjoni.

Kien madwar erba’ snin ilu li Heritage Malta ħadet l-inizjattiva biex tipprepara pjan għall-immanġġjar ta’ Għar Dalam u siti oħrajn fil-madwar li jaqgħu taħt ir-responsabbiltà tagħha, bil-potenzjal li dawn l-inħawi jingħaqdu bħala park nazzjonali.

Dan il-pjan ġie ppreparat minn kumitat multidixxiplinar-

ju fi ħdan l-Aġenzija bil-għan prinċipali jkun dak li jipprovdi esperjenza unika tal-aspetti varji naturali u kulturali lill-viżitaturi kollha. Dan il-pjan tfassal ukoll fil-kuntest tal-Policy tal-Gvern biex itejjeb l-infrastruttura ambjentali u kulturali fir-reġjun tan-Nofsinhar ta’ Malta.

Il-Park ta’ Għar Dalam jgħaqqad ma’ numru ta’ postijiet oħra fin-Nofsinhar u x-Xlokk ta’ Malta, bħall-Park tal-Inwadar bejn ix-Xgħajra u Wied il-Għa-

jn, u l-Park ta’ Xrobb l-Għaġin f ’Dellimara.

Għal dan il-għan saret ukoll ħafna riċerka oħra dwar l-aspetti kollha tal-inħawi, kif ukoll numru ta’ laqgħat ma’ stakeholders differenti biex b’hekk ikun hemm għarfien aħjar tal-karatteristiċi kollha tal-inħawi biex ikunu jistgħu jittieħdu l-passi kollha meħtieġa għall-priservazzjoni u l-preżentazzjoni tas-sit ta’ Għar Dalam u l-madwar.

Heritage Malta temmen bis-

sħiħ li bit-twaqqif ta’ park nazzjonali f ’din iż-żona hekk għanja b’assi naturali kif ukoll kulturali f ’ambjent naturali hekk impressjonanti, inkunu qegħdin inħarsu l-wirt nazzjonali biex ikun jista’ jitgawda mill-pubbliku b’mod sostenibbli.

Ta’ min isemmi wkoll li dan ilpjan seta’ jseħħ biss bil-kollaborazzjoni diretta tal-Ministeru għall-Ambjent u l-entitajiet varji li jaqgħu taħt ir-responsabbiltà ta’ dan il-Ministeru. Barra minn

Sfond storiku ta’ Għar Dalam L-istorja ta’ Għar Dalam hija l-istorja ta’ Malta. Storja li taf il-bidu tagħha aktar minn miljun sena ilu, meta dawn il-gżejjer kienu ferm akbar, u tul iż-żminijiet kienu jingħaqdu ma’ Sqallija. Żminijiet fejn l-ilmijiet qawwija ta’ Żmien is-Silġ, ħaffru numru ta’ widien u għerien. F’uħud minn dawn l-għerien instabu fdalijiet ta’ ħlejjaq li llum ma għadhomx jeżistu, ħlejjaq li għexu fi żminijiet imbiegħda, ferm qabel il-wasla tal-bniedem fuq dawn il-gżejjer. Għadam t’iljunfanti, ippopotami, ċriev u ħafna aktar. Fdalijiet li jindikaw kemm Malta ta’ dak iż-żmien kienet fertili u abbundanti fil-kwantità ta’ speċi li kienu jgħammru fuqha.

Dan kollu nbidel madwar 7,500 sena ilu meta nies minn Sqallija għabbew il-bċejjeċ tal-baħar tagħhom u rħewlha għal fuq il-baħar, vjaġġ lejn in-Nofsinhar, lejn art li xi drabi, waqt ġurnata ċara kienet tidher ’il bogħod fuq ix-xefaq. Hekk kif missew l-art il-pri-

hekk, il-kontribut dirett tal-Ministeru għall-Ambjent se jerġa’ jkun kruċjali biex jiġu amministrati l-aspetti naturali fil-park imsemmi, filwaqt li Heritage Malta tkun responsabbli mill-aspetti oħra tal-wirt kulturali.

Aspetti Naturali Wied Dalam u l-madwar huma kkunsidrati bħala wieħed mill-aktar siti naturali ta’ importanza ekoloġika fin-Nofsinhar ta’

jorità tagħhom kienet fejn sejrin imiddu rashom u l-għerien kienu l-ewwel postijiet ta’ abitazzjoni. Waqt li xi wħud stabbilixxew ruħhom f ’għerien f ’Għawdex, bħal Għar Ilma fil-limiti ta’ San Lawrenz, oħrajn waslu f ’għerien fid-daħla ta’ bajja fix-Xlokk ta’ Malta; Għar Dalam u Għar il-Friefet.

Il-preżenza kontinwa tal-bniedem f ’dawn l-inħawi hija evidenti minn numru ta’ strutturi li jwasslu sal-lum. Fid-daħla tal-Bajja s-Sabiħa, magħrufa aħjar bħala Pretty Bay, instabu fdalijiet li jmorru lura lejn iż-Żmien Neolitiku, fortizza ta’ Żmien il-Bronż (Borġ in-Nadur) kif ukoll ħofor imnaqqxa ġol-blat fejn kien jinħażen l-ikel. Instabu wkoll oqbra Puniċi u Villa Rumana (Ta’ Kaċċatura). F’dawn l-inħawi nsibu wkoll torri tas-Seklu 19, u pill box tat-Tieni Gwerra Dinjija. Fost strutturi oħra li nsibu f ’Wied Dalam hemm Casa Ippolito, dar li nbniet fl-1664, u kumpless industrijali kbir għall-ħażna tal-fuel, li tħaffer fil-blat fi Żmien l-Ingliżi.

07

21.07.2019

kullhadd.com

Malta, iddominat b’sistemi ta’ widien bħal Wied Żembaq u Wied Dalam. L-aktar ambjent naturali dominanti huwa x-xagħri, blat mikxuf b’ħofor mimlijin ħamrija li fil-passat kienu mgħottija bil-ħamrija, bissiġar u bl-arbuxelli. Wara l-abbandun tal-agrikoltura, il-ħamrija nġarret bix-xita u llum insibu ambjent naturali li għalkemm jixbah lil dak ta’ lokalitajiet oħra bħal Ħad-Dingli u Pembroke, dan huwa ferm fqir fil-kwantità u diversità ta’ pjanti.

F’dawn l-inħawi nsibu numru ta’ siġar kemm indiġeni, bħall-ħarrub, u kif ukoll aljeni, bħall-Ewkaliptus li tħawlu matul is-snin. Insibu wkoll masġar antik ta’ siġar tal-lanġas selvaġġ. Fil-ġnien t’Għar Dalam, b’kollaborazzjoni mal-ERA, qegħdin jitneħħew pjanti eżotiċi li tħawlu fil-passat u minflok qegħdin jitħawlu pjanti indiġeni bħar-riħan, il-ballut u ż-żebbuġ. Biċċa xogħol oħra li qiegħda ssir bħalissa hija l-identifikazzjoni tal-flora u l-fawna tal-park. Dan qiegħed ikun ikkordinat mis-sezzjoni tal-Istorja Naturali fi ħdan Heritage Malta, bl-għajnuna ta’ studenti tal-MCAST. Il-widien u x-xagħri jattiraw numru ta’ speċi differenti ta’ ħlejjaq - insetti, rettili, għasafar u mammiferi.

Filwaqt li fi żmien il-passa wieħed jista’ josserva numru ta’ għasafar differenti. Il-widien jipprovdu ambjent fejn numru ta’ speċi t’għasafar bħall-bufula tal-għollieq u l-bilbla, ibejtu, filwaqt li fil-ħarifa wieħed jista’ jiltaqa’ wkoll mal-għasfur nazzjonali, il-merill.

Fix-xhur xitwin il-widien u l-ġonna jimtlew bl-għana tal-pitirross.

Il-ballottra, il-qanfud u mill-anqas ħames speċi ta’ friefet il-lejl ukoll jinstabu f ’dawn l-inħawi. Iżda l-aktar annimal importanti huwa speċi ta’ ħanżir l-art li l-isem xjentifiku tiegħu hu Armadillidium ghardalamensis. Kif jindika ismu, dan huwa speċi endemika li l-ewwel ma nstabet kien f ’Għar Dalam, fejn għal ħafna snin kien maħsub li kien tgħix hemm biss. Madanakollu, fi żmien aktar riċenti nstabet popolazzjoni żgħira wkoll f ’Għar il-Friefet, li jinstab ftit metri ’l isfel minn Għar Dalam.

Minħabba li din hija speċi endemika u minħabba r-rarità tagħha, Għar Dalam illum igawdi minn protezzjoni speċjali bħala sit ta’ Natura 2000.

Aspetti Legali L-inħawi ta’ Għar Dalam, jinkludu numru ta’ siti ta’ importanza naturali, arkeoloġika, paleontoloġika kif ukoll storika li diġà jgawdu minn protezzjoni permezz tad-Develepoment Planning Act (Cap 552) kif ukoll dak tal-Ħarsien Naturali (Environment Protection Act (Cap 549). Iż-żona kollha ta’ Wied Dalam hija wkoll imħarsa bħala Żona ta’ Importanza Arkeoloġika, protezzjoni li testendi ’l barra mill-Bajja ta’ San Ġorġ.

Il-Fortizza ta’ Borg in-Nadur hija skedata bħala Klassi A, Sit ta’ Importanza Arkeoloġika b’buffer ta’ 100 metru madwarha. Għar Dalam huwa sit skedat bħala Klassi A – Sit ta’ Importanza Arkeoloġika, kif ukoll Special Area of Conservation u sit Natura 2000.

PJAN MIBNI FUQ

ĦAMES

PRIJORITAJIET

POST TA’ RIKREAZZJONI jinħolqu opportunitajiet għall-edukazzjoni b’laqta differenti, fejn waqt li l-viżitatur ikun qiegħed ikkabbar l-għarfien tiegħu, fl-istess ħin ikollu post miftuħ ieħor għal rikreazzjoni.

WIRT NATURALI U KULTURALI l-identifikazzjoni, id-dokumentazzjoni, il-ħarsien u l-konservazzjoni tal-aspetti kollha naturali u kulturali filkuntest ta’ fejn jinstabu, biex jiġu riflessi l-valuri storiċi u l-iżvilupp taż-żona matul iż-żmien.

INTERPRETAZZJONI U PREŻENTAZZJONI jiġu pprovduti opportunitajiet edukattivi li jsarrfu f’tagħrif, għarfien u apprezzament lejn il-valuri naturali u kulturali, sensittività ambjentali kif ukoll dawk il-bżonnijiet għall-ħarsien tagħhom u kif dawn huma magħquda flimkien f’kuntest ta’ ħin u spazju.

IMMANIĠĠJAR TAL-PARK amministrazzjoni għaqlija ta’ artijiet pubbliċi u privati fil-park, flimkien mal-komunità tal-lokal u stakeholders oħrajn.

ASPETT EKONOMIKU li tippromwovi l-park bħala hub fin-Nofsinhar ta’ Malta bħala destinazzjoni affordabbli għal turiżmu ambjentali li jwassal biex jiżdied ix-xogħol u jagħti bidu għal inizjattivi ġodda.

Biex jintlaħqu dawn l-għanijiet, ġew identifikati 49 azzjoni, b’kull objettiv jingħata livell ta’ prijorità.

08

21.07.2019

JISPIKKA S-SKIET TA’ MARTHESE PORTELLI

kullhadd.com

F’diskussjoni li torbot direttament mal-Awtorità tal-Artijiet, il-kelliema tal-Oppożizzjoni dwar is-suġġett ma lissnitx imqar kelma waħda.

Dan meta nhar l-Erbgħa li għadda ltaqa’ l-Parlament biex jiddiskuti jekk għandux jagħti permess għall-bidla f ’xi kundizzjonijiet li hemm fuq l-art privata ta’ fejn hi mibnija l-lukanda Fortina.

Marthese Portelli kienet inħatret kelliema fuq dan issuġġett mill-Kap tal-Oppożizzjoni, Adrian Delia, fl-istess ħin li kienet inħatret ukoll bħala kelliema għall-Awtorità tal-Ippjanar. Iżda, dak iż-żmien konna diġà rrappurtajna kif id-Deputat Ryan Callus kien għamilha ċara ma’ Delia li ma kienx se jċedi l-bord tal-Awtorità tal-Artijiet għax ma riedx jitlef id-dħul tax-xogħol marbut miegħu. U hekk sar.

Saħansitra issa Marthese Portelli spiċċat ma intervjenietx f ’diskussjoni dwar is-suġġett biex minflokha tkellem Ryan Callus. Il-Ministru Ian Borg innota dan meta qal kif il-kelliem tal-isport spiċċa tkellem hu dwar dan is-suġġett, filwaqt li Portelli kienet għalkollox assenti.

Intant, tul id-diskussjoni Ryan Callus kien kritiku ħafna tat-talba biex għall-prezz ta’ iktar minn tmien miljun ewro jitneħħew xi kundizzjonijiet minn fuq parti żgħira mill-art privata tal-Fortina.

Iżda, il-Ministru Borg espona kif fil-bord tal-gvernaturi tal-Awtorità li tah il-parir biex issir din il-bidla, Ryan Callus kien tkellem differenti ħafna minn kif tkellem fil-Parlament.

Hawn Borg saħaq li Callus ma kellux imur jigħab għall-gallarija fil-Parlament meta fil-post fejn kellu jagħmel ix-xogħol bħala membru tal-bord tkellem differenti.

Intant, l-istima ta’ iktar minn tmien miljun ewro saret minn tliet periti u fil-bord tal-gvernaturi Callus ma oġġezzjonax għaliha. L-Assoċjazzjoni tal-Iżviluppaturi Maltin ukoll irreaġixxiet pubblikament għal din l-istima billi qalet li kienet waħda ġusta.

09

21.07.2019

kullhadd.com

ĠEJJIN SITT IJIEM TA’ ATTAKK FUQ DELIA • FEJN JIDHER, IŻDA L-IKTAR MINN WARA L-KWINTI • FIL-PN GĦADHOM JIĠĠIELDU DWAR MIN GĦANDU VOT IS-SIBT Sitt ijiem qabel Adrian Delia joqgħod għall-vot quddiem il-Kunsill Ġenerali, is-sitwazzjoni fil-Partit Nazzjonalista għadha waħda mimlija diżgwid. Iktar minn hekk, sostnew l-imkejjen tagħna, fil-jiem li ġejjin se tintensifika l-kampanja ta’ dawk li jridu lill-Kap, Adrian Delia, barra. Fil-fatt, intqal lilna minn sorsi fil-PN, l-SMSs li ntbagħtu flaħħar sigħat minn Ivan Bartolo huma biss il-bidu ta’ sforz li hu maħsub biex jitfa’ lil Delia ’l barra mit-tmexxija. Anke jekk Delia qatt ma kkommetta ruħu li jitlaq jekk jitlef il-vot ta’ fiduċja, dawk ta’ kontra tiegħu jafu li għandhom bżonn riżultat negattiv għal Delia biex jissoktaw għaddejjin bil-ħidma tagħhom.

L-istrateġija hi mifruxa fuq tliet binarji.

L-ewwel hu dak li għandu l-għan li jidher l-iktar ġenwin. Nies bħal Ivan Bartolo, l-eks kandidat, se jkunu qed jagħmlu appell dwar kemm hu importanti li Delia jinbidel biex l-Oppożizzjoni terġa’ ssir b’saħħitha u skont huma tkun salvata d-demokrazija f ’pajjiżna. Għal dan il-għan se jkomplu jintbagħtu messaġġi bil-mobile u hemm maħsuba korrispondenza oħra mal-kunsillieri. Fuq quddiem nett ma’ Ivan Bartolo hemm ukoll Mark Anthony Sammut, eks President tal-Kumitat Ammin-

istrattiv tal-Partit Nazzjonalista.

Bħala parti mill-ħidma tagħhom jużaw ukoll il-paġna fuq Facebook PN mill-ġdid rebbieħ u anke artikli fil-gazzetti bl-Ingliż.

Hemm imbagħad it-tieni grupp li qed jaħdem direttament mal-kunsillieri. Il-fazzjoni ta’ Simon Busuttil b’nies bħal David Casa, Jason Azzopardi u oħrajn iktar attivi fid-dieher, bħal Michael Fenech Adami u Nicky Saliba, qed ikellmu direttament lill-kunsillieri. B’dawn tal-aħħar huma impjegati tal-uffiċċju ta’ David Casa minn fejn jikkordinaw din il-ħidma. Dan biex jagħmlu pressjoni qawwija dwar għaliex Adrian Delia m’għandux

jibqa’ hemm.

It-tielet binarju huwa l-blogg ta’ Manuel Delia u n-nies ta’ Occupy Justice li għandhom l-għan li jiskreditaw kemm jistgħu lil Adrian Delia. Primarjament huma qed jaħsbu li jagħmlu dan billi jattakkaw l-aġir u l-kondotta ta’ Nazzjonalisti bħalhom li fl-aħħar elezzjoni għall-kap iddeċidew li jingħaqdu ma’ Adrian Delia.

Dan kollu f ’daqqa għandu jwassal għall-aħħar attakk fuq Delia qabel il-vot ta’ nhar is-Sibt.

Min-naħa tiegħu Delia mhux qiegħed idu fuq żaqqu. Hu jinsab għaddej bil-laqgħat u bir-riżorsi tal-partit u nies bħall-Assistent Segretarju Ġenerali Jean Pierre

Debono qed imexxi kampanja ta’ kuntatt mal-kunsillieri.

Delia tkellem dwar hekk ukoll meta lbieraħ ħa sehem fuq ir-radju tal-Partit Nazzjonalista.

“Irridu ngħaddu minn dan il-proċess biex noħorġu iktar b’saħħitna, u wara nibdew ir-riformi li permezz tagħhom kull min hu ta’ rieda tajba se jkollu ċ-ċans li jaħdem għall-ġid tal-Partit Nazzjonalista,” qal Delia hekk kif botta dwar “min hu ta’ rieda tajba” ma naqsitx.

Iżda, filwaqt li Delia kien qed jitkellem fuq ir-radju kien għaddej battibekk sħiħ dwar min għandu jew m’għandux dritt jivvota nhar is-Sibt.

Inbidlu l-kunsillieri Fi stqarrija lbieraħ dawk li ffirmaw il-petizzjoni qalu li kemm ilu li sar Kap tal-Partit Nazzjonalista Adrian Delia nbidlu mijiet ta’ kunsillieri fejn tneħħew attivisti b’esperjenza biex iddaħħlu nies qrib Delia. Skont huma fosthom hemm nies li nkixfu li qed imexxu fake profiles biex jattakkaw lil deputati tal-Partit Nazzjonalista.

Iżda, dlonk intervjena Francis Zammit Dimech li, f ’isem il-Kummissjoni Elettorali, ċaħad li s-sistema mhix waħda trasparenti u ġusta.

“Il-proċess tal-verifika li kien wieħed metikoluż ingħalaq b’mod definittiv nhar il-Ġimgħa 19 ta’ Lulju 2019,” qal Zammit Dimech.

“Irid jingħad li l-Kummissjoni kellha tivverifika li l-lista tal-kunsillieri hi dik valida sad-data tal-4 ta’ Lulju 2019 meta ssejjaħ l-istess Kunsill Ġenerali u l-Kummissjoni Elettorali m’għandha ebda dritt tikkontesta kif il-kumitati sezzjonali tal-partit f ’Malta u Għawdex ikunu għażlu l-kunsillieri biex jirrappreżentaw id-diversi bliet u rħula fl-istess Kunsill Ġenerali, sakemm dejjem saru skont l-Istatut u ma saru l-ebda tibdiliet wara d-data tal-4 ta’ Lulju,” tenna Francis Zammit Dimech fi stqarrija ta’ reazzjoni.

Fil-Lussemburgu, il-Prim Ministru Joseph Muscat iltaqa’ wkoll mal-Ispeaker tal-Kamra tad-Deputati Fernand Etgen.

Dr Muscat u Etgen qablu li Malta u l-Lussemburgu għandhom ħsibijiet simili fuq sfidi simili. Iż-żewġ naħat qalu li huma interessati ħafna li jkompu jsaħħu r-relazzjonijiet bilaterali anke fuq livell parlamentari.

Il-Prim Ministru sostna li, fl-aħħar jumejn, kellu laqgħat produttivi fil-Lussemburgu. Fost oħrajn dwar il-migrazzjoni, fejn Malta kompliet tisħaq li, quddiem id-differenzi fost il-mexxejja Ewropej, hemm bżonn soluzzjonijiet pragmatiċi u fattibbli, iktar milli tama li se tinbidel is-sistema kollha f ’daqqa waħda.

Fernand Etgen qal li, meta ħaddieħor jipprova jibni l-ħitan, il-Lussemburgu se jibqa’ jimbotta, kemm fl-istituzzjonijiet lokali kif ukoll f ’dawk Ewropej, id-diskussjonijiet miftuħa u s-soċjetajiet pluralistiċi.

10

21.07.2019

IRIDU IKTAR MINN MILJUN GĦALL-KAŻIN TAL-PN FIL-BELT

kullhadd.com

Kif żvelajna minn dawn il-paġni ftit tal-ġimgħat ilu l-każin tal-Partit Nazzjonalista fil-Belt Valletta wkoll jinsab għall-bejgħ u llum nistgħu nikkonfermaw li t-talba għalih hija ta’ kważi miljun u mitejn elf ewro.

Il-każin tal-PN fil-Belt jinsab f ’post mill-isbaħ fuq Pjazza Reġina u t-telfa tiegħu qed twassal ukoll għal iktar kritika fuq il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Adrian Delia, u s-Segretarju Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista, Clyde Puli.

Imkejjen fil-Kumitat Sezzjonali tal-Belt qalulna li filwaqt li l-Partit Nazzjonalista kien jaf li se jiġi f ’sitwazzjoni fejn dan il-każin ukoll jitpoġġa fis-suq, ma kkomunikax biżżejjed magħhom dwar dan mal-membri fil-lokalità. Sostnew li kienu jippretendu pjan fittul bil-għan li jkollhom moħħhom mistrieħ li l-Partit Nazzjonalista ma jitlifx il-preżenża tiegħu filBelt Kapitali. Iżda, jirriżulta li dan ma ġarax għax Delia u Puli kienu medhija fi problemi oħra.

Il-bejgħ tal-każini tal-Partit Nazzjonalista nissel diskussjoni twila fl-istamperija fl-aħħar snin. It-tesserati Nazzjonalisti kienu rrabjati li kienu qed jinbiegħu u qabel kien elett Adrian Delia kien wiegħed li se jwaqqaf il-bejgħ tal-każini.

Iżda, kemm ilu kap inbiegħu diversi każini.

Fi żmien Simon Busuttil kien inħoloq trust biex permezz tiegħu jinbiegħu l-każini. Dan it-trust, Patria Trust, għadu rreġistrat fuq l-indirizz personali tal-Eks Kummissarju Elettorali tal-PN Joe Borg. Iżda, il-flus miġbura qed imorru kollha għall-Partit Nazzjonalista.

Wara li Delia sar kap it-trust baqa’ attiv u saħansitra Adrian Delia żamm mal-pjan li sar meta nħoloq it-trust li l-Partit Nazzjonalista jbigħ 10 każini fuq perjodu ta’ 10 snin.

Fost il-każini li kien hemm imsemmija f ’dan it-trust kien hemm dawk ta’ Fleur de Lys, ta’ Ħal Qormi, ta’ San Pawl il-Baħar, ta’ Birżebbuġa u taż-Żejtun. Filkaż ta’ Fleur De Lys il-proċess ingħalaq għalkollox lejn l-aħħar tas-sena li għaddiet u minnu l-Partit Nazzjonalista daħħal mijiet ta’ eluf ta’ ewro. Ta’ Birżebbuġa l-istess. Ħafna fil-Partit Nazzjonalista emmnu, jew aħjar xtaqu, li ta’ Fleur De Lys kellu jkun l-aħħar bejgħ. Iżda, dan ma seħħx għax Delia ma żammx kelmtu ma’ min eleġġieh.

11

21.07.2019

kullhadd.com

KULĦADD TANA UPGRADE

• MOODY’S TAGĦTINA L-EWWEL UPGRADE FI 11–IL SENA • RAPPORT POŻITTIV IEĦOR DWAR MALTA L-aġenzija internazzjonali Moody’s għolliet ir-rating ta’ pajjiżna għal A2 stable. Malta kienet ilha 11-il sena ma tirċievi upgrade minn din l-aġenzija.

Fl-2011 u fl-2012 ir-rating ta’ pajjiżna kien saħansitra tnaqqas b’mod ripetut imbagħad kien inżamm fil-livell ta’ A3 tul is-seba’ snin suċċessivi.

L-upgrade fir-rating mill-aġenzija Moody’s ifisser li, mill-bidla fil-Gvern fl-2013, l-erba’ aġenziji ta’ ratings internazzjonali kollha tejbu l-assessment tagħhom dwar pajjiżna.

Dan jikkuntrasta mal-ħames downgrades li pajjiżna kellu fil-leġiżlatura ta’ bejn l-2008 u l-2012.

Fil-laqgħa tar-rating committee li wasslet għat-titjib fir-rating kien innutat li, imqabbel mallaqgħa preċedenti, “the issuer’s institutional strength/framework has increased” kif ukoll li “the issuer’s fiscal or financial strength, including its debt profile, has materially increased”.

Fir-rapport tagħhom l-esperti ta’ din l-aġenzija internazzjonali qalu li d-deċiżjoni tagħhom kienet tirrifletti “the continued improvement of Malta’s fiscal strength, on the back of a prudent fiscal stance and enhanced fiscal policy framework” u “Malta’s strong medium-term growth prospects”.

L-esperti ta’ Moody’s innutaw li minn piż rekord ta’ 70% talġid nazzjonali fl-2011, is-sena d-dieħla l-piż tad-dejn pubbliku mistenni jonqos għal 40%. B’riżultat ta’ dan it-titjib, il-piż tal-imgħax fuq id-dejn naqas bin-nofs. L-esperti ta’ Moody’s sostnew li t-tnaqqis

fil-piż tad-dejn nazzjonali kien dovut għat-tkabbir ekonomiku li wassal għal żieda fid-dħul talGvern. Innutaw ukoll li l-ispiża tal-Gvern inżammet taħt kontroll.

Ir-rapport ta’ Moody’s jirrimarka li fis-snin li għaddew ilGvern daħħal riformi li saħħew il-qafas tat-tmexxija tal-finanzi pubbliċi fosthom it-twaqqif ta’ kunsill fiskali kif ukoll spending reviews f ’diversi oqsma.

L-esperti internazzjonali faħħru wkoll it-titjib fil-qagħda tal-kumpaniji pubbliċi speċjalment l-Enemalta u l-Air Malta, meta dawn issa saru jagħmlu profitt u d-dejn tagħhom tnaqqas konsiderevolment.

Dwar l-ekonomija Maltija r-rapport jgħid li “the rating agency believes that Malta’s medium-term potential growth rate will remain elevated compared to most European peers”. L-esperti internazzjonali nnutaw it-tkabbir f ’diversi oqsma, inkluż it-turiżmu, filwaqt li sostnew li fadal prospetti pożittivi għal dawn l-industriji.

Ir-rapport ta’ Moody’s kien pożittiv ukoll dwar il-pjanijiet tal-Gvern biex itejjeb l-infrastruttura ta’ pajjiżna b’investiment qawwi kif ukoll għall-miżuri li qed jittieħdu fil-qasam tal-housing. Skont l-esperti ta’ Moody’s, it-twettiq ta’ dawn il-pjanijiet “will continue to support Malta’s growth prospects”.

Il-Gvern hu kommess li jkompli jaħdem biex pajjiżna jikseb riżultati dejjem aħjar bil-għan li l-ġid jibqa’ jinħoloq u jasal għand kulħadd.

12

21.07.2019

kullhadd.com

Nieħdu pjaċir li dawk ta’ madwarna jgħixu iktar. Iżda, irriduhom jgħixu tajjeb ukoll. Ikun hemm dak li qajla għandna kontroll fuqu, iżda hemm ħafna wkoll li jiddependi millgħażliet li persuna tkun għamlet tul ħajjitha.

Għandna popolazzjoni li qiegħda dejjem tixjieħ. Kemm int konxju li għandkom responsabbiltà li mhux biss tħejju politika relevanti għal lum, iżda li tkun sostenibbli għal numru ta’ snin?

Qatt daqs illum ma kellna sfidi li jirriżultaw mill-fatt li għandna popolazzjoni li qed tixjieħ. Iżda, qatt daqs illum ma kellna Gvern li qed jinvesti f ’dan is-settur. U meta qed ngħid ninvestu mhux biss qed nirreferi għall-fatt li żidna l-baġit b’miljuni kbar ta’ ewro, iżda wkoll għall-fatt li għandna firxa kbira ta’ inizjattivi bil-għan li nindirizzaw sfidi differenti. Minn €48 miljun ftit tas-snin ilu din is-sena s-settur tal-anzjani għandu baġit ta’ €145 miljun. Żidna €34 miljun oħra fuq is-sena li għaddiet.

Għalhekk nemmen li ladarba jkollna l-istrutturi meħtieġa biex iktar anzjani jibqgħu attivi u jgħixu fil-komunità, dak li jpoġġi quddiemna sfida nistgħu wkoll nibdluh f ’opportunità.

Wara kollox qed nitkellmu dwar

Hemm imbagħad aspetti oħra li għalihom huwa responsabbli l-Gvern u l-awtoritajiet fdati biex jieħdu ċerti deċiżjonijiet.

Tkellimna mas-Segretarju Parlamentari, Anthony Agius Decelis, il-persuna

ikollok firxa ta’ inizjattivi li meta tgħaqqadhom flimkien tintebaħ li tkun qed tagħti dak kollu li persuna tixtieq biex tibqa’ tgħix fil-belt jew raħal tagħha. Lil min għandu ċerta età u jibqa’ jgħix fid-dar tiegħu llum nagħtuh allowance fiŻgur li waħda mill-affarijiet nanzjarju li dan il-Gvern kompla li żżid is-sostenibbiltà f ’dan jwessgħu. is-settur hi l-ħajja attiva Però ma niqfux hemm u mhux se fil-komunità. Kemm qed nsemmi d-day centres u n-numru jirnexxilkom tagħmlu dan? kbir ta’ attivitajiet li jsiru fihom.

Għax fl-istess ħin tibqa’ sfida Però nsemmilek kif żidna l-aml-waiting list għad-djar talmont ta’ sodod ta’ night shelter u anzjani... respite fil-komunità. Dan għamilM’hemmx miżura waħda li tgħid nieh anke permezz ta’ negozjar u dik hi ċ-ċavetta ta’ kollox. Irid ftehim ma’ operaturi ta’ djar res-

persuni, dwar ġenerazzjonijiet, li anke jekk qabdu s-snin tal-anzjanità jew huma mdaħħla fiżżmien għad għandhom sew x’joffru lis-soċjetà Maltija.

Illum in-nies iħarsu lejn ir-residenzi tagħna bis-serħan il-moħħ li jafu li jekk huma, jew qrabathom se jkunu fihom se jieħdu livell ta’ għajxien daqslikieku qegħdin id-dar

responsabbli fil-kabinett mill-kunċett ta’ anzjanità attiva. Taħdita miegħu tixhed kemm il-Gvern għandu pjan li hu mifrux u jolqot diversi aspetti anke jekk l-isfidi ma jonqsux.

idenzjali fis-settur privat. Għax fis-settur tagħna meta d-domanda hija wkoll tant kbira, il-kollaborazzjoni mas-settur privat hija element kruċjali ħafna.

Għal qalbi wkoll is-Silver T. Dan hu servizz li qiegħed jippermetti lil anzjani jagħmlu qadi tagħhom ta’ kuljum, fil-lokalità fejn jgħixu, mingħajr ma jiddependu fuq il-familjari jew il-ħbieb. Meta wieħed jibda jikber jiddejjaq ikun dipendenti jew jidher li qed jittallab wisq pjaċiri u għalhekk aħna noffru s-servizz. Għax dak li noffru aħna noffruh bi dritt.

F’dan il-każ l-anzjani jċemplu u aħna nwassluhom fejn iridu firraħal. Kemm biex jagħmlu l-qadi u kemm biex jintegraw billi jattendu attivitajiet fil-qalba tal-lokal jew bnadi oħra fil-post fejn jgħixu u li għalihom forsi jkun ’il bogħod.

estendejnieh għal Baħrija, Burmarrad, Ħal Safi, l-Imtarfa, l-Imsida, ir-Rabat u Ta’ Xbiex. Ix-xewqa tiegħi hi li narah mal-pajjiż kollu.

Fil-fatt ninnota b’sodisfazzjon li fil-manifesti għall-Kunsilli Lokali tal-Partit Laburista għall-elezzjonijiet ta’ Mejju li għadda kien hemm enfasi partikolari fuq proposta li tara servizzi ta’ dan it-tip estiżi.

U aħna diġà bdejna naħdmu għal dan il-għan.

Bħala Segretarjat Parlamentari diġà bdejna nħejju s-sejħa għall-offerti biex il-proġett tas-Silver T jinfirex mal-pajjiżi kollu. Il-bażi tas-sejħa lesta u qed tkun mistħarrġa mid-dipartimenti konċernati u eventwalment toħroġ biex nifirxu l-proġett fuq bażi nazzjonali. Diġà bdejna naħdmu wkoll fuq call centre li jkun attrezzat għal dan ilbżonn.

Ovvjament, biex tgħix ħajja indipendenti trid il-flus fil-but.

Konxju li l-anzjani fost l-iktar li Bdejna fil-Gżira, il-Mosta u jsibu sfida tal-faqar? ż-Żurrieq u r-rispons kien tajjeb mill-ewwel. Issa f ’Mejju li għadda Il-faqar realtà li kienet u għada Hemm ħsieb li testenduh dan is-servizz tas-Silver T?

13

21 .07.2019

kullhadd.com

teżisti. Id-differenza hi li llum teżisti inqas minn qabel għax għandna Gvern, dak immexxi minn Joseph Muscat, li rrikonoxxieha bħala sfida u qed jaħdem biex jindirizzaha. Tant li anke l-Ġnus Magħquda mmarkat lill-pajjiżna bħala ta’ fuq nett fl-inizjattivi b’rabta ma’ din l-isfida.

Ma rridux ninsew li l-ewwel miżuri li ħadna għall-anzjani kienu r-roħs fil-kontijiet tal-enerġija u l-kwistjoni tal-mediċini out of stock, li llum hi solvuta.

B’dan l-anzjani baqa’ jibqgħalhom iktar flus fil-but. Irridu napprezzaw li dawn mhumiex inizjattiva ta’ darba, iżda inizjattiva li qed insostnuha kull sena u li Gvern Nazzjonalista bir-rekord tiegħu ma jiggarantixxihiex.

Iżda, bil-pensjoni friżata għal tant snin nifhem ukoll li kellna nibdew mill-qiegħ u għalhekk hemm min jgħidlek li mhux biżżejjed. Proprju għal dan il-għan żidna l-pensjonijiet għal sena wara oħra u indirizzajna wkoll lil dawk fuq l-inqas pensjoni. U diġà hemm l-impenn tal-Prim Ministru li dawn il-pensjonijiet jerġgħu jiżdiedu.

Konna aħna wkoll il-Gvern li neħħa t-taxxa minn fuq pensjonijiet sa €13,000.

Irrid ninnota wkoll li kellna sezzjonijiet ta’ anzjani li saret ġustizzja magħhom b’mod li wkoll ingħataw ħlas li kienu ilhom jistennew, jew f ’ħafna każi saħansitra ħasbu li mhu se jeħduh qatt. Il-ħaddiema tal-korpi, ħafna minnhom pensjonanti, jafu sew x’qed ngħid!

Forsi raġuni oħra għaliex wieħed irid imur f ’residenza huwa l-fatt li llum ir-residenzi għolew fil-livell. X’investiment iktar hemm maħsub?

Illum in-nies iħarsu lejn ir-residenzi tagħna bis-serħan il-moħħ li jafu li jekk huma, jew qrabathom se jkunu fihom se jieħdu livell ta’ għajxien daqslikieku qegħdin iddar.

Il-qabża li qed nagħmlu dehret meta ftit ilu ftaħna salon taxxagħar fid-dar tal-anzjani tal-Imtarfa. Xi ħaġa li turi t-tip ta’ kwalità ta’ ħajja li qed nagħtu lill-anzjani tagħna.

Issa naf li jista’ jkun hemm min qed jaqra u jimmarka xi nuqqasijiet f ’dar jew oħra. U meta tmexxi djar ta’ ċertu kobor b’tant ħtiġijiet, l-isfidi, inkluż ta’ manutenzjoni, ma jonqsux. Għalhekk aħna nħeġġu lil kull min jiltaqa’ ma’ ċirkostanzi fejn nistgħu nkunu aħjar jikkuntattja lid-Dipartiment.

Nagħtu kas ta’ kull ilment, filwaqt li hemm bnadi fejn jeħtieġu proġetti sostanzjali kif qed isiru u għandna iktar ippjanati.

Proġetti mifruxa mhux l-inqas f ’San Vinċenz de Paul.

Semmejt ir-residenza San Vinċenz. Donnu x-xogħol hemm ma jlesti qatt?

Nagħtik biss eżempju wieħed minn ħafna.

Infaqna €800,000 biex bdilna d-Dipartiment tal-Fiżjoterapija. Dan biex nagħtik eżempju wieħed.

Dan id-dipartiment illum huwa ta’ għajnuna kbira għal eluf ta’ anzjani li se jagħmlu użu minn servizz professjonali. B’hekk kompla jissaħħaħ is-servizz li qed jingħata preżentament lil 1,200 resident ta’ San Vinċenz de Paul

hemm bżonn xogħol li ilna minn meta l-poplu tana l-fiduċja naħdmu fuq bidla wara oħra.

B’investiment totali ta’ madwar €15-il miljun, għandna l-kumpless Rużar Briffa li se jara żieda ta’ 125 sodda. Fejn issa dħalna fit-tieni fażi ta’ dan il-proġett li se tinkludi r-rinovar ta’ tlett iswali u l-foyer ewlieni ta’ dan il-kumpless, restawr fil-kappella ta’ San Bartholomew, u units ta’ trasport u occupational therapy. Ser ikun hemm ukoll iktar spazji ħodor fejn anzjani jistgħu jgawdu l-ambjent naturali, iktar parkeġġ u reservoir tal-ilma kbir.

Biex inkomplu nindirizzaw ukoll id-domanda għall-kura fit-tul tal-anzjani, f ’San Vinċenz de Paul se nibnu wkoll blokka ta’ 500 sodda.

Dan minbarra l-investiment li għamilna f ’oqsma oħra fosthom fil-kċina u fil-kwalità tal-ikel.

Tajjeb li żżid il-bini. Iżda mbagħad kemm tlaħħqu bisservizzi ?

Nagħtik biss eżempju wieħed minn ħafna.

Infaqna €800,000 biex bdilna d-Dipartiment tal-Fiżjoterapija. Dan biex nagħtik eżempju wieħed. Dan id-dipartiment illum huwa ta’ għajnuna kbira għal eluf ta’ anzjani li se jagħmlu użu minn servizz professjonali. B’hekk kompla jissaħħaħ is-servizz li qed jingħata preżentament lil 1,200 resident ta’ San Vinċenz de Paul.

Tant saħħaħna s-servizz li joffri għajnuna wkoll lill-anzjani li qegħdin fil-komunità, bħala outpatients, lil-anzjani mill-lokalitajiet kollha ta’ Malta li għandhom ’il fuq minn 60 sena.

San Vinċenz irridu ndawruh f ’ċentru nazzjonali tal-ġerantoloġija u għalhekk qed insaħħu anke s-servizzi li noffru lill-komunità. Fil-jiem li ġejjin se niftħu anke klinika tal-ENT. Mhux kull anzjan ikollu l-istess ħtiġijiet. Hawn min għandu dipendenza għolja.

Dawk donnhom l-iktar li jinqatgħu waħedhom...

U dik ukoll xi ħaġa li ma nixtiTant il-post hu kbir u tant kien quhiex tiġri. U hemm ukoll ħad-

na inizjattivi tal-ewwel darba.

Naħseb waħda mill-isbaħ affarijiet, li mbagħad tpoġġu fuqna piż li lesti nerfugħ, hi li qed nintroduċu affarijiet ġodda koninwament.

Din is-sena ġie inawgurat l-ewwel ċentru ta’ matul il-jum għall-anzjani b’dipendenza għolja, ġewwa San Vinċenz de Paul. Biex hekk anzjani b’dipendenza ukoll qegħdin jkollhom l-opportunità li jgawdu minn programmi u attivitajiet diversi. Permezz ta’ dan is-Silver Hub ir-residenti ta’ din il-faċilità se jkunu jistgħu jissoċjalizzjaw u jaqsmu l-ħsibijiet, l-esperjenzi u t-tagħlim tagħhom, flimkien ma’ residenti oħra skont il-bżonnijiet tagħhom.

Bħalma fil-qasam tas-saħħa nisimgħu b’mard kroniku li jinkwieta lil ħafna, f ’dan is-settur nisimgħu l-ħin kollu bl-isfida tad-dimenzja. X’qed

persuni u familji li jaffaċċjaw din ir-realtà. Għandna Frammenti, teatru ta’ triq li tittratta l-esperjenza ta’ familja li qed tħabbat wiċċha mad-dimenzja.

Tgħidli b’hekk se nilqgħu għall-isfida? Ukoll. Għax waħda mill-ewwel problemi li jiltaqgħu magħha l-qraba hi li ma jkunux jifhmu eżatt x’qed jiġri. Problema oħra mbagħad li ma jkunx hemm min qed jifhem lilhom. Dan kollu rridu nindirizzawh. F’kull ħaġa li nagħmlu ħolqa torbot ma’ oħra.

Nistgħu nibqgħu nsemmu.

Għax jekk tħares lejn ilmanifest tal-Partit Laburista fl-aħħar elezzjoni dan settur li ngħata importanza kbira. isir biex tkun indirizzata?

Fil-fatt nistaqsik fuq hekk. Kif Sal-2040 ser ikun hawn madwar qegħdin fl-implimentazzjoni?

14,000 persuna li għandha d-dimenzja f ’Malta. Mhix ċajta. Sfida Aħna għandna 34 proposta eletkbira għalina bħala nies li nfasslu torali li b’mod dirett jolqtu l-ħajja l-politika, iżda sfida wkoll għal kull ta’ 35% tal-popolazzjoni: l-anzjamin jaħdem fis-settur u għall-qra- ni u l-persuni b’diżabbilità. Minn dawn, 18-il proposta tittratta ba ta’ dawn il-persuni.

Din is-sena għamilna - Konferen- s-settur tad-diżabbiltà, 13 jittratza Nazzjonali dwar id-Dimenzja li taw l-anzjani f ’pajjizna, u tlieta li involviet il-parteċipazzjoni ta’ bos- jiffukaw fuq id-dimenzja. Filwaqt ta professjonisti u rappreżentanti li l-implimentazzjoni ta’ dawn minn diversi entitajiet u għaqdiet li il-proposti għandha sal-aħħar ta’ spjegaw is-servizzi fil-komunità u din il-leġiżlatura, 11-il proposl-kura fit-tul, filwaqt li ġew indiriz- ta f ’dawn is-setturi għandhom zati l-aspetti soċjali, mediċi, akka- sa 75% mill-ħidma lesta, disgħa demiċi, legali u teknoloġiċi tad-di- kważi magħluqin, u ħamsa diġà menzja. Irridu nibqgħu nagħtu twettqu.

Dan kollu nagħmluh b’komus-servizzi u sa din il-ġimgħa malPrim Ministru stess konna qegħ- nikazzjoni kontinwa mal-persuni nfushom, mal-familji, mal-carers, din ninawguraw servizzi ġodda.

Irridu nqajmu wkoll iktar kux- u mal-istakeholders kollha. Sodisjenza u għaddejjin bi proġett in- fatt bir-riżultati li qed niksbu li qed teressanti dwar l-esperjenzi ta’ iwasslu għal kwalità ta’ ħajja aħjar.

14

21.07.2019

kullhadd.com

MINN QALB IL-MUNTA GĦAL MISS UNIVERSE

Teresa Ruglio - tfajla sabiħa mill-Venezwela li tliet snin ilu, flimkien prestiġjuż, wara li kkompetiet ma’ 24 k

Din kienet ir-raba’ edizzjoni ta’ dan mal-familja tagħha ġiet tgħix f’Malta fejn preżentament toqgħod f’Tas Sliema. Fil-fatt, ħadet sehem fil-konkors Miss Universe Malta taħt l-isem ta’ tunità li tirrappreżenta lil Malta fl-akb din il-lokalità turistika. Fil-jiem li għaddew hija rebħet dan il-konkors ferm verse, imtella’ minn Miss Universe Org Kif kienet it-tfulija tiegħek fil-Venezwela?

minħabba l-fatt li m’intix Maltija u qed tikkompeti f ’isem post Malti?

Kienet tfulija mill-aqwa! Jien kont ngħix qalb il-muntanji u kont tifla ferriħija. Bħala tifla kont nistudja u niftakar li Issa ili ngħix Tas-Sliema għal dawn l-aħħar tliet snin. Hu tgħallimt l-alfabett Spanjol waħdi. Aħna konna familja ta’ post sabiħ fejn hemm baħar mill-isbaħ, bajja nadifa u anke 11 u allura tista’ taħseb kemm kellha x’tagħmel ommi. ħafna ħwienet. Fl-istess ħin nieħu gost nimxi mixja twila max-xatt. Hu post li hemm fejn tirrilassa u tieħu pjaċir.

Kif ġejt Malta?

Inħossni kuntenta li ser nirrappreżenta lil Tas-Sliema, ilpost li ili noqgħod fih.

Kien vjaġġ twil li wassalni lejn Malta. Oħti kienet ġiet hawn sabiex titgħallem il-lingwa Ingliża. Wara ħajritni niġi Kif bdiet l-imħabba tiegħek lejn l-immudellar? s’hawn. Sadanittant jien kont mort il-Panama u għamilt xi żmien ngħix hemmhekk. Ridt nistudja l-Università Biex ngħidlek is-sew jien m’għandi l-ebda esperjenza fl-imgħax l-istudju nħobbu ħafna. Mill-banda l-oħra oħti riedet mudellar. Fil-fatt, din kienet l-ewwel darba li pparteċipajt tibqa’ tgħix hawnhekk. Jien ġejt ukoll u prattikament l-ew- f ’konkors tas-sbuħija. Ġietni l-opportunità li nagħmel dan wel ħaġa li għamilt kien li tgħallimt l-Ingliż. Ninsab kburija u bejni u bejn ruħi għedt “Għaliex le? X’se nitlef ?” Inktibt b’dak li rnexxieli nagħmel. u ntgħażilt. Mhux talli hekk talli pparteċipajt u rbaħt.

Illum il-ġurnata għandi l-familja kollha hawnhekk għax Minn hawn nixtieq nirringrazzja lil sħabi Maltin li tawkemm ommi kif ukoll ħuti ġew jgħixu f ’Tas-Sliema. ni din l-opportunità li nieħu sehem f ’dan il-konkors tas-sbuħija. Meta ħabbru ismi li kont irbaħt ħassejtni Xi tgħidli dwar il-ħajja hawn Malta? fis-seba’ sema.

Fl-istess waqt jien irsistejt ferm sabiex nieħu bis-serjetà Nistqarr miegħek li nħobb ħafna lil Malta. Hi gżira mill-is- din il-kompetizzjoni. Ħassejtni kunfidenti ħafna fuq ilbaħ li tagħtik ħafna opportunitajiet mhux biss ta’ xogħol palk u barra minn hekk ridt nuri eżattament min jien b’risiżda aktar minn hekk. Il-baħar hu sabiħ u nadif u kullim- posti sinċiera u f ’waqthom. kien mimli bajjiet ramlin u tal-blat. Imbagħad għandek iċċans li tgawdi l-ħajja daqskemm hawn x’tagħmel. Malta hi Int titħarreġ fl-isport tal-fitness ma’ Derya wkoll bażi tajba sabiex iddur id-dinja minħabba d-diversi Satariano. Kif tħossok magħha? rotot li hawn bl-ajruplan.

Ara l-Venezwela, il-ħajja xejn mhi faċli u bilkemm ma Derya hi persuna b’qalbha tad-deheb u fuq kollox tal-afngħidx li perikoluża wkoll. Il-livell ekonomiku ma tantx fari tagħha. Għenitni mill-ewwel darba li sirna nafu lil hu mit-tajbin u għalhekk m’hemmx ħajja komda. Hawn xulxin u naraha wkoll bħala persuna maqtugħa għall-fitMalta nħossni ħielsa minn kull periklu. ness. Hi turi ħafna dedikazzjoni għal dan l-isport u barra minn hekk kapaċi tagħtik ħafna motivazzjoni. Lili personKien hawn min qal li int ma tistax tirrappreżenta lil ali tatni ħafna motivazzjoni sabiex nemmen fija nnifsi u Malta peress li int barranija. - xi twieġbu? nirnexxi. Jien bdejt naħdem u nagħmel l-eżerċizzji kollha meħtieġa sabiex ikolli fiżika tajba kif nixtieq jien. Hi ħadet Qabel dħalt fil-konkors staqsejt jekk stajtx napplika għal ħafna ħsiebi u kien bis-saħħa tagħha li pparteċipajt f ’dan din il-kompetizzjoni peress li jien mill-Venezwela u għandi il-konkors. Sibt xi sponsors li emmnu fija u wasalt fejn passaport Taljan, però ġejt aċċettata mill-ewwel u ma kelli wasalt. l-ebda problema.

Int ser tkun qed tirrappreżenta lil Malta flIrċevejt appoġġ minn mudelli oħra? avveniment Miss Universe li ser isir f ’Diċembru. Kif qed tħares lejn dan l-impenn? Ħafna - kemm qabel, kemm waqt kif ukoll wara l-konkors fejn ikolli ngħid li bejnietna lkoll nibtet ħbiberija speċjali u Ninsab eċitata ħafna li ser ikolli ċ-ċans nikkompeti f ’dan se nibqgħu ħbieb għal żmien twil. l-avveniment internazzjonali. L-esperjenza tiegħi fil-Miss Universe Malta kienet ferm sabiħa u għamilt ħbieb ġodda.

Bdejt titgħallem il-Malti?

Ma konniex inqisu ruħna bħala rivali iżda ħbieb. Jien minnaħa tiegħi ħdimt qatigħ sabiex nasal għal dan is-suċċess u Iva. Fil-fatt, qed nattendi għal xi lezzjonijiet u diġà tgħal- issa ħerqana ħafna li jasal Diċembru u nagħti l-aħjar tiegħi limt xi ftit kliem bil-Malti u fil-jiem li ġejjin se nkun qed hemmhekk. nixtri ktieb li jgħin lill-barranin jitgħallmu l-Malti u b’hekk insir iktar midħla tal-ilsien Malti, li naf kemm huwa wieħed Kif ħassejtek fuq il-palk? rikk. Ħassejt li kelli paċi kbira f ’qalbi. Kien hemm mumenti Int irrappreżentajt lil Tas-Sliema. Kif ħassejtek fejn bdejt nibki minħabba li kont eċitata. Madanakollu,

hu normali li tħossok hekk. Ninsab kuntenta li Malta tatni l-opportunità li nieħu sehem f ’dan il-kuntest. Għalija kienet ħolma li saret realtà.

X’emozzjoni ħassejt meta tħabbar ismek u ġejt dikjarata rebbieħa?

M’hemmx dubju li ma stajtx inżomm il-ferħ tiegħi. Dan kien frott tax-xogħol li għamilt. Jekk trid tieħu xi ħaġa trid taħdem għaliha hux! Dawk is-sekondi meta qalu ismi kienu ta’ qtigħ il-qalb għalija. Qalbi bdiet tħabbat sitta sitta. Imbagħad smajt l-isem Teresa Ruglio. Dak il-ħin kelli taħlita ta’ emozzjonijiet li diffiċli tiddeskrivihom.

Tikkunsidra ruħek bħala Maltija?

Illum il-ġurnata wara li ili ngħix Malta għal dawn l-aħħar tliet snin, għamilt ħafna ħbieb. Issa għandi t-tir li nitgħallem il-lingwa Maltija. Inħobb ħafna lil Malta, gżira mill-isbaħ li tatni ħafna opportunitajiet. Fuq kollox għandi għarus minn Malta u barra li nħobbu ħafna, jfisser ħafna għalija.

Iżda xi tħoss meta proprju tfajla mill-Venezwela ser tkun qed tirrappreżenta lil Malta?

Jien ninsab ferm kuntenta li ser ningħata din l-opportunità. Inwiegħed lil kulħadd li ser nagħti l-100% tiegħi sabiex inġib riżultat tajjeb għal Malta. Irrid inpoġġi isem Malta fl-għoli.

Xi tħobb tagħmel waqt il-ħin liberu tiegħek?

Inħobb ħafna noqgħod fil-kwiet naqra speċjalment ħdejn il-baħar. Jien bniedma li naf nisma’ u għalhekk nitkellem ħafna ma’ sħabi u min-naħa tiegħi nisma’ x’għandhom xi jgħidu. Inħobb nagħmel l-eżerċizzji fiżiċi u kif diġà għedt, mixja max-xatt ta’ Tas-Sliema ma tonqosx. Indoqq il-kitarra u nieħu ħsieb l-annimali. Kif ikolli ftit ċans ma noqgħodx lura milli nsajjar. Għandi r-rutina tiegħi u ninsab kuntenta li nagħmilha għax b’hekk inkun iktar organizzata.

Fejn taħdem?

Jien naħdem ma’ kumpanija tal-gaming. Dan ix-xogħol narah wieħed li jgħodd ħafna għalija u tani ħafna kunfidenza personali. Għandi kollegi mill-aqwa u nagħti ħafna dedikazzjoni lejn ix-xogħol tiegħi.

Taħseb li tfajla li jkollha xi ftit tal-piż għandha tikkompeti f ’kompetizzjonijiet tas-sbuħija?

Għaliex le? Nemmen li kulħadd għandu jingħata ċ-ċans. Ladarba jkollok il-kunfidenza tasal biex tipparteċipa. Meta int tħobb lilek innifsek u temmen li int sabiħa, m’hemm xejn li jista’ jwaqqfek.

kullhadd.com

15

21.07.2019

ANJI TAL-VENEZWELA E MALTA

kontestanta oħra. rebħet id-dritt li tirrappreżenta lil Malta aktar tard din is-sena fil-konkors il-konkors fejn tfajla tingħata l-oppor- internazzjonali u ta’ fama u statura mondjali Miss Universe. bar konkors internazzjonali; Miss Uni- Miss Universe Malta kien organizzat minn Glow Promotions taħt it-tmexxganisation u IMG New York. Francesca ija ta’ Alan J. Darmanin u Jeff Francalanza.

U xi tgħidli li kieku jkun hemm persuni transgender li jieħdu sehem f ’dawn il-kompetizzjonijiet tas-sbuħija?

Iva, anke dawn għandhom jingħataw l-opportunità. Hi xi ħaġa sabiħa li aħna bnedmin liberi u meta aħna nkunu kunfidenti bil-persuna tagħna, nistgħu naspiraw li nipparteċipaw f ’avvenimenti bħal dawn.

X’taħseb li ser ikun il-futur tiegħek?

Għandi ħafna proġetti f ’moħħi fil-futur u nittama li dawn isiru realtà. Żgur li rrid inkompli niffoka fuqi nnifsi sabiex nidher kunfidenti. Xi ħaġa oħra li nixtieq nagħmel hi dik li ngħallem lit-tfal kemm għandhom iħobbu lilhom infushom.

Int għedt li għandek fidi kbira f ’Alla. X’taħseb dwar ir-reliġjon u l-fidi Nisranija?

Iva, sewwa għedt jien nemmen ħafna f ’Alla. Alla hu kollox.

Nemmen li aħna ninsabu hawn għax kien hemm xi ħaġa kbira li tatna ċ-ċans niġu f ’din id-dinja tant sabiħa. Xi kultant ikollna nsofru sabiex nilħqu l-ambizzjonijiet tagħna iżda jekk nafdaw f ’Alla kollox jiġi kif suppost.

Aħna ma nistgħux nikkontrollaw kollox f ’ħajjitna u għalhekk irridu nħallu kollox f ’idejH. Aħna ninsabu hawn għal raġuni. Alla hu mħabba u sbuħija.

Nixtieqek tgħaddi l-aħħar messaġġ lil dawk it-tfajliet li mhux iħarsu lejn is-sbuħija ta’ din il-ħajja minħabba xi mumenti ta’ diffikultà.

L-ewwel u qabel kollox kun pożittiva u kuntenta kif ħalqek il-Bambin. Jien nemmen fil-ħajja u nemmen li sakemm hemm it-tama hemm kollox. Jekk ngħixu l-ħajja b’mod sempliċi mingħajr ħafna kumplikazzjonijiet, naslu biex insibu l-milja tal-kuntentizza.

Qabel dħalt fil-konkors staqsejt jekk stajtx napplika għal din il-kompetizzjoni peress li jien mill-Venezwela u għandi passaport Taljan, però ġejt aċċettata mill-ewwel u ma kelli l-ebda problema

16

21.07.2019

kullhadd.com

IS-SAJF EWROPEW Alex Agius Saliba Membru Parlamentari Ewropew

Matul din il-ġimgħa, fil-Parlament Ewropew eleġġejna l-persuna li ser tkun qed tmexxi ’l quddiem u tagħti direzzjoni politika lill-Unjoni Ewropea bħala President tal-Kummissjoni, is-Sinjura Ursula Von der Leyen. Kien proċess intensiv fejn rajna lil Von der Leyen impenjata b’diversi laqgħat ma’ numru ta’ gruppi politiċi sabiex twassal il-messaġġ u l-viżjoni li għandha għall-Unjoni. Minkejja li ġiet eletta bi żbrixx, il-fatt jibqa’ li l-President il-ġdid għandha l-maġġoranza meħtieġa kemm

min-naħa tal-Kunsill u kif ukoll min-naħa tal-Parlament, u għaldaqstant għandha mandat ċar biex tmexxi.

Filwaqt li l-ħidma tal-Istituzzjonijiet Ewropej tibda tmajna u issa deħlin għal waqfa qasira tas-sajf, ċertament ix-xahar t’Awwissu mhux ser ikun wieħed ta’ mistrieħ għal Von der Leyen. Dan ser ikun xahar deċiżiv għaliha minħabba n-numru ta’ sfidi li ser tħabbat wiċċha magħhom fl-aħħar erba’ xhur tas-sena. L-ewwel kompitu hu l-formazzjoni tal-Kummissjoni fejn ser ikollha tagħżel lill-Kummissarji l-ġodda wara li l-Istati Membri kollha formalment jagħmlu n-nomini tagħhom, sabiex fil-ħarifa jibda l-proċess fejn t-tim komplut jiġi formalment skrutinizzat u approvat mill-Parlament.

Minbarra dan, ma’ wiċċha ser issib ukoll il-kontinwazzjoni tas-saga Brexit hekk kif f ’Ottubru r-Renju Unit mistenni joħroġ mill-Unjoni Ewropea, għalkemm s’issa għadu mhux magħruf jekk dan hux ser isir

b’mod ordnat skont il-ftehim milħuq bejn iż-żewġ partijiet, jew le. Kollox iħoll u jorbot fuq Boris Johnson, li mistenni jiġi elett bħala l-Prim Ministru l-ġdid tar-Renju Unit fil-jiem li ġejjin u li qed isostni li ser ikun lest li joħroġ lil pajjiżu anke jekk ma jkunx hemm qbil. Minnaħa l-oħra Von der Leyen diġà għamlitha ċara li ser taħdem għal qbil ordnat għaliex huwa ta’ benefiċċju għal kulħadd. Nittamaw li s-sens komun jirrenja u jintlaħaq ftehim sensibbli sabiex naraw li dan it-tluq ikollu l-anqas impatt possibbli fuq iċ-ċittadini u n-negozji. Ikun żball li nħarsu lejn Brexit bħala t-tmiem ta’ kapitlu u nieqfu hemm – nemmen li għandna nħarsu lil hinn minn dan iżżmien ta’ inċertezza u għandna nibdew naħdmu sabiex nassiguraw li jibqa’ jkollna relazzjoni sana anke wara li r-Renju Unit jitlaq mill-blokk.

Jekk wieħed iħares lejn ix-xena lokali, ix-xhur sajfin jidhru li ser jibqgħu jkunu kkaratterizzati minn pressjoni u aktar diżgwit

intern fid-Dar Ċentrali. Għaddew xahrejn mill-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u l-Partit Nazzjonalista għadu mitluf, imkisser u maqsum f ’elf biċċa.

Fl-aħħar jiem rajna diversi rapporti fil-midja li jixhdu dan; b’mod prominenti rajna kif issokkta l-ġlied, it-tisbit u l-għajjat waqt il-laqgħat, id-diżgwit bejn l-attivisti u t-tilwim bejn il-body guards barra d-Dar Ċentrali, u komplew il-fastidji u l-attakki fuq il-ġurnalisti li jkunu qed jagħmlu xogħolhom.

Dan jitfa’ fuqna aktar responsabbiltà u jimliena b’aktar kuraġġ biex inkomplu naħdmu għall-gżejjer tagħna, kemm fuq livell domestiku kif ukoll fl-Istituzzjonijiet Ewropej għaliex għandna dmir li nżommu l-politika ħajja u ffukata. Din il-ġimgħa stess kellna pass ieħor fil-ħidma tal-Gvern fejn ġie approvat is-Central Link Project, proġett tant meħtieġ għat-titjib tal-konnettività f ’pajjiżna u li tant konna ilna nistennew.

Rigward l-ilmenti u l-argumenti li qed jitqajmu minn dawk li

qed jopponu dan il-proġett għal xi raġuni jew oħra ngħid biss li dan huwa gvern li dejjem sema’ u ta widen lil min hu ġenwin fil-kritika tiegħu. Nemmen li din id-darba mhux ser jimxi b’mod differenti u ċert li l-kompromessi meħtieġa ser jiġu milħuqa fl-interess tal-ġid komuni.

Fl-isfond ta’ dan kollu, filwaqt li issa ninsabu fl-aħħar ftit jiem ta’ ħidma fil-Parlament Ewropew qabel il-vaganzi sajfin, il-ħidma tagħna ma taqtax.

Inħares ’il quddiem sabiex f ’dawn il-ġranet inqatta’ aktar ħin fil-gżejjer Maltin u nkompli nżomm il-kuntatt man-nies kif għamilt b’mod kontinwu matul l-aħħar sena, għaliex iċ-ċittadini jibqgħu l-prijorità u ċ-ċentru tal-ħidma tagħna f ’dak kollu li nagħmlu. Hekk biss nassiguraw li nilħqu l-miri u l-aspettattivi li għandna sabiex intejbu l-kwalità tal-ħajja tal-Maltin u l-Għawdxin u fl-istess ħin inkomplu naraw lil pajjiżna jikber u jkompli jkun fuq quddiem fit-tkabbir ekonomiku fost il-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea.

ANQAS PLASTIK, AMBJENT AĦJAR

Miriam Dalli Membru Parlamentari Ewropew

Dan l-aħħar numru ta’ stabbilimenti f ’pajjiżna ħadu l-inizjattiva li jnaqqsu l-plastik. Fost oħrajn taw il-ġenb lill-istraws u t-tazzi tal-plastik biex minflok qed jużaw materjal li jħalli inqas effett fuq l-ambjent, li mhux biss irridu ngħixu fih illum iżda, li rridu nħalluh aħjar għall-ġenerazzjonijiet ta’ warajna. Din hi xhieda li l-kuxjenza li qed titqajjem biex nagħmlu inqas użu minn dan il-materjal qed tħalli l-effetti tagħha. Huma inizjattivi li juru wkoll kif in-negozju u l-iżvilupp ambjentali mhumiex għedewwa ta’ xulxin, iżda n-negozji jistgħu u jridu jkunu fuq

quddiem nett ta’ din ir-rivoluzzjoni ambjentali li rridu nwettqu.

F’kull qasam nistgħu naċċertaw ruħna li l-ħarsien ambjentali u l-ekonomija jkunu bilanċjati. Dan jista’ jsir. Waħda ma tmurx kontra l-oħra u f ’kull liġi li ħdimt fuqha fil-Parlament Ewropew dejjem rajt li nibbilanċjaw dawn iż-żewġ pilastri mill-aktar importanti.

Xogħolna bħala politiċi hu li nindirizzaw il-prijoritajiet ambjentali u li nassiguraw li dawk in-negozji li jkunu qed jindirizzaw dawn il-prijoritajiet ma jkunux żvantaġġjati.

Kif mistenni f ’dawn il-ġimgħat sajfin l-enfasi hi dwar l-effett tal-plastik fuq l-ibħra tagħna.

Is-sitwazzjoni tant hi mwiegħra li jien u bħali ċerta intom, meta tmorru tgħumu l-baħar tindunaw bl-ammont ta’ plastik fuq ix-xatt u fl-ibħra tagħna. Din hija l-esperjenza reali ta’ ħafna minna.

Fl-istess waqt diġà bdejna nitkellmu kif fi ftit deċennji oħra jista’ jkollna iktar plastik milli ħut floċeani tagħna. Żgur li hi xi ħaġa li meta taħseb fuqha tnissillek ċertu dwejjaq.

Però, ma nistgħux nieqfu billi

noqogħdu nagħmlu diskors sabiħ jew joqgħod jiddispjaċina. Wara li jispiċċa fl-ilma, dan il-plastik jitkisser f ’biċċiet, xi kultant anke biċċiet żgħar li jispiċċaw fil-qiegħ tal-baħar u fl-ikel li jkollna fil-platt tagħna u jispiċċa jidħol fis-sistema diġestiva tagħna. Daqshekk tolqotna direttament din il-kwistjoni.

Għalhekk tajjeb li nifhmu li lkoll kemm aħna għandna rwol importanti. Dan hu settur fejn in-naqra ta’ kull wieħed u waħda minna tagħmel differenza kbira. Jekk inkunu aħna l-ewwel li nnaqqsu l-użu bla bżonn u anke nżidu r-riċiklaġġ u l-użu mill-ġdid ta’ dan it-tip ta’ materjal inkunu bdejna nikkontribwixxu għal ibħra iktar nodfa. Żgur li hemm ħafna x’nistgħu nagħmlu speċjalment meta tara l-istatistika ppubblikata mill-Kummissjoni Ewropea.

Ta’ kull sena madwar 26 miljun tunnellata ta’ plastik hija ġġenerata mill-Unjoni Ewropea kollha.

Huwa biss inqas minn 30% li huwa riċiklabbli. Il-bqija jispiċċa fil-miżbliet jew agħar minn hekk mitfugħa fi spazji miftuħa bħal parks, ġonna u anke l-ibħra. Din

hija xi ħaġa li qed naraw tiġri f ’pajjiżna.

Nafu wkoll li sehemna huwa parti mill-bidla. Aħna l-politiċi rridu nkunu li nagħtu direzzjoni. Qed narawha bl-aktar mod ċar billiġi li għaddejna mill-Parlament Ewropew biex inaqqsu l-plastik.

Qed narawha wkoll bil-liġi biex inaqqsu t-tniġġis mill-karozzi.

Kull politika li nfasslu trid tkun politika li tħares l-aspett ambjentali, is-saħħa tan-nies u ssir b’konsultazzjoni mal-istakeholders ewlenin fosthom l-industrija u businesses differenti.

Irridu nfasslu politika fejn in-negozju jkun verament jaqbillu li jirriċikla u li twassal biex jibda jiġi eliminat l-użu tal-plastik ta’ darba biss.

Irridu nappoġġjaw ukoll l-innovazzjoni biex niffinanzjaw l-iżvilupp ta’ plastik li jagħmel inqas ħsara u aktar riċiklabbli.

Fl-istess ħin kommessa li nkompli naħdem favur miżuri biex jitnaqqas il-piż amministrattiv fuq il-portijiet, fuq il-bastimenti u fuq l-awtoritajiet kompetenti li jiġbru skart mill-baħar u li wara nkunu rridu li jiddisponu minnu kif xi-

eraq.

Ninnota b’sodisfazzjoni li anke l-Gvern Malti se jieħu l-miżuri tiegħu. Iż-żieda fir-riċiklaġġ kienet pass importanti iżda issa nħares ’il quddiem biex iktar tard din is-sena tidħol fis-seħħ il-bidla li se twassal biex kontenituri taxxorb tal-plastik jibdew jinġabru.

Din hija bidla li sa ċertu punt tiġi bi prezz, iżda li dan il-Gvern kellu l-kuraġġ jaħdem fuqha u hija miżura ambjentali importanti ħafna.

L-ambjent huwa settur wiesa’ ħafna u l-effett ambjentali ta’ miżuri bħal din huwa wieħed enormi. F’dan il-każ biżżejjed insemmu li ta’ kull sena f ’pajjiżna jintremew 200 miljun flixkun tal-plastik, metall u ħġieġ.

Dan hu suġġett li meta titkellem dwaru faċli ssib min ma jaqbilx u faċli ssib min jagħmel ħafna diskors sabiħ mingħajr ma jkun daħal fid-dettall tal-każ. Biex verament naraw l-affarijiet jinbidlu rridu naraw bidla fil-mentalità.

Nemmen li din il-bidla fil-mentalità ma tistax tibqa’ tistenna għal dejjem. Hemm bżonn naġixxu minnufih.

17

21.07.2019

kullhadd.com

PJAN MEĦTIEĠ Editorjal

Il-pjan imħabbar fl-aħħar jiem, li hu mibni fuq erba’ pilastri, jurik mill-ewwel li kien imsejjes u mfassal wara diskussjoni wiesgħa u bl-involviment ta’ dawk li jafu sew x’hemm bżonn f’dan is-settur

Il-Pjan Strateġiku Nazzjonali għas-Saħħa Mentali għas-Snin 2020/2030 huwa pjan meħtieġ u importanti. Dan biex pajjiżna jkun f ’pożizzjoni li jindirizza l-isfidi f ’dan is-settur. Sfidi li f ’soċjetà li l-ħin kollu tinbidel u li fiha jinbtu pressjonijiet ġodda kontinwament jafu ma jkunux żgħar.

Il-pjan imħabbar fl-aħħar jiem, li hu mibni fuq erba’ pilastri, jurik mill-ewwel li kien imsejjes u mfassal wara diskussjoni wiesgħa u bl-involviment ta’ dawk li jafu sew x’hemm bżonn f ’dan is-settur.

Kif spjegat, il-ħsieb wara inizjattiva bħal din huwa li tassigura li kull persuna f ’pajjiżna jkollha d-dritt li tgawdi stat mentali b’saħħtu. Huwa pruvat li l-problema tas-saħħa mentali tista’ tolqot lil kulħadd minn żmien għal ieħor, anke jekk f ’livelli differenti. Jeżistu mbagħad dawk li huma iktar suxxettibbli għall-problemi bħal min hu milqut mill-vizzji jew dawk li jaffaċjaw il-problemi ta’ ħajjithom waħidhom mingħajr ebda appoġġ jew agħar minn

hekk ikunu vittmi ta’ ċirkostanzi xejn pjaċevoli.

Dan ifisser li biex pajjiż jilħaq l-għan li kulħadd ikollu stat ta’ saħħa mentali b’saħħtu m’hemmx biss soluzzjoni waħda. Jaffettwa l-ambjent fejn ngħixu u l-post tax-xogħol, il-bilanċ li jirnexxilna nilħqu f ’dak kollu li nagħmlu, ilħin ta’ rilassament, l-edukazzjoni li nieħdu u ħafna fatturi oħra.

Għalhekk waħda mill-iktar punti importanti fl-istrateġija hija dik tal-prevenzjoni. Ninnutaw kif l-istrateġija tagħti importanza enormi lil dan l-aspett u ma tħallix biss slogan bil-frażi: il-prevenzjoni aħjar mill-kura. Il-prevenzjoni hija waħda mill-prinċipji ewlenin u jekk nirnexxu hemm l-oqsma l-oħra nkunu nistgħu nindirizzawhom b’mod iktar effettiv.

Bidla enormi bħala parti minn dan il-pjan u li forsi tolqot l-iktar l-għajn hija dik li se taħseb għal sptar ġdid għas-saħħa menetali. L-Isptar Mount Carmel illum m’għadux jaqdi l-funzjoni tiegħu

kif meħtieġ. Tul is-snin fil-post nibtu problemi strutturali u mażżmien bdiet tikber il-ħtieġa ta’ xi ħaġa ġdida, differenti, iktar moderna u li tkun tfasslet għall-ħtiġijiet li nafu li għandna bżonn illum il-ġurnata. Irridu ngħidu li anke jekk kienu jafu li sejrin f ’din id-direzzjoni, l-awtoritajiet ma waqfux jinvestu f ’dan l-isptar tant li sa riċenti nfetħu swali rinovati. U hekk għandu jkun għax il-pazjent tal-lum għandu jkun stmat b’dinjità wkoll.

Element bażiku se jkun l-integrazzjoni tas-servizzi għall-qasam mentali ma’ dawk għall-qasam fiżiku. Dan se jkun rifless fil-fatt li l-isptar il-ġdid għall-kura tassaħħa mentali se jkun jifforma parti mill-kumpless tal-Isptar Mater Dei. Dwar dan ninnutaw id-dikjarazzjoni tad-Deputat Prim Ministru li għall-bidu deher li jista’ ma jkunx hemm qbil dwar dan bejn il-Gvern u l-Oppożizzjoni imma b’riżultat ta’ diskussjonijiet kien hemm ftehim li s-servizzi tas-

saħħa mentali u fiżiċi għandhom ikunu integrati. Huwa pożittiv ħafna li dwar kwistjoni daqshekk sensittiva ż-żewġ naħat tal-kamra tkellmu u qablu biex din l-istrateġija jkollha appoġġ iktar mifrux bil-għan li tul is-snin li tagħmel fis-seħħ ikollha l-appoġġ ta’ dawk li f ’pajjiżna jfasslu l-policy. Fuq kollox biex ma ndaħħlux kontroversja f ’setturi li għandhom bżonn min jiġbed ħabel wieħed.

Aspett importanti ieħor huwa l-ħidma fil-komunità fejn qed ikun rikonoxxut l-irwol ta’ għaqdiet mhux governattivi li jagħmlu xogħol importanti ħafna speċjalment f ’dak li huwa appoġġ. U nistgħu nibqgħu nsemmu biżibilju ta’ inizjattivi.

M’hemmx dubju li min jidħol fid-dettall jintebaħ li dan hu pjan kbir u ambizzjuż. Però, nistgħu naslu kif wasalna f ’ħafna affarijiet oħra inklużi fis-settur tas-saħħa.

Settur li llum hu fost l-aqwa fid-dinja u b’bidla bħal din inkomplu nressquh lejn l-eċċellenza.

18

21.07.2019

kullhadd.com

EMENDI LI SE JĦALLU L-FROTT

Mario Fava President Sezzjoni Kunsilliera PL

Wara l-emendi li daħlu fis-seħħ f ’April li għadda, proprju ftit ġimgħat qabel l-elezzjoni ta’ Mejju issa kull Kunsill Lokali huwa marbut illi fi żmien tliet xhur mill-ħatra tal-Kunsill ilġdid, permezz ta’ konsultazzjoni pubblika jħejji pjan ta’ ħidma għall-ħames snin li ġejjin. Dan ilpjan ta’ ħidma huwa importanti għaliex ikun qed jagħti stampa ċara ta’ fejn irid jasal il-Kunsill sal-elezzjoni li jmiss. Għaldaqstant, huwa importanti li r-residenti ta’ kull lokalità jagħtu s-sehem tagħhom billi jkunu parteċipi f ’dawn il-laqgħat ta’ konsultazzjoni. Huwa bl-involviment u l-opinjoni tar-residenti li l-Kunsilli Loakli ser ikunu qed jikklassifikaw l-opinjonijiet tagħhom biex iwettqu l-manifesti elettorali u l-istess pjan ta’ ħidma.

Sabiex dan il-pjan ta’ ħidma jkun wieħed sostenibbli u jkun jista’ jiġi mwettaq, huwa importanti li l-Kunsilli Lokali ta’ kull sena jistabbilixxu l-prijoritajiet tal-allokazzjoni finanzjarja. Dan jista’ jfisser li matul is-sena, il-Kunsilli Lokali jkollhom bżonn jagħmlu aġġustamenti fil-baġit tagħhom minħabba esiġenzi li jinqalgħu jew bdil fil-prijoritajiet. Jekk dan ma jsirx ikun ferm aktar faċli li l-Kunsill Lokali jispiċċa b’bilanċ negattiv sal-aħħar tas-sena.

Biex nagħti eżempju jista’ jagħti l-każ li filwaqt li l-Kunsill fil-bidu tas-sena jalloka €50,000 għal tiswija ta’ toroq, sal-aħħar ta’ Ġunju jinduna li minħabba l-esiġenzi li jinqalgħu fil-lokalità jkun diġà nefaq €40,000 minnhom. Dan ifisser li jekk it-tieni nofs tas-sena tkun simili għal dik tal-ewwel nofs, il-Kunsill ser ikun nefaq €30,000 fi spiża li qatt ma kienet allokata. Kieku l-Kunsill ikun għamel ir-reviżjoni tal-baġit kien jinduna li jrid inaqqas nefqa ta’ €30,000 li kienu allokati għal xi ħaġa oħra fil-bidu tas-sena.

L-importanza ta’ dan kollu tkompli tikber meta wieħed iżomm f ’ moħħu li mhux il-Kunsilliera kollha eletti għandhom

għarfien anki bażiku ta’ accounts u allura din ir-responsabbiltà taqa’ fuq is-Segretarju Eżekuttiv u s-Sindku li għandhom l-obbligu li jiggwidaw lill-kumplament tal-Kunsill. Dan ikun ukoll ċertifikat ta’ governanza tajba għall-Kunsill Lokali rispettiv.

Dan kollu li għadni kemm għidt jinkwadra tajjeb jekk wieħed ikollu jħares lejn ittmien prinċipji li jagħmlu governanza tajba. Fost dawn insibu; il-parteċipazzjoni, it-trasparenza, l-effiċjenza, l-akkontabilità u li wieħed ikun effettiv billi jimmassimizza r-riżorsi finanzjarji li jkollu għad-dispożizzjoni tiegħu.

Dan il-proċess jagħmilha ferm aktar faċli meta wieħed jiġi biex jikkompara r-riżultati miksuba bejn is-snin l-imgħoddija u dik rikurrenti. Niftakru li hawn qed nitkellmu fuq fondi pubbliċi u meta ċ-ċittadin jara li t-taxxi tiegħu qegħdin jintefqu skont il-prinċipji msemmija aktar ’il fuq bla ma jrid iħossu obbligat li jkun aktar parteċipi fid-deċiżjonijiet tal-Kunsilli Lokali. Għax jekk aħna nemmnu li d-deċiżjonijiet meħudha fuq livell Ewropew u Nazzjonali jaffettwaw il-ħajja ta’ kuljum ta’ kull wieħed u waħda minna, kemm aktar jaffettwaw il-kwalità ta’ ħajja ta’ kull wieħed u waħda minna, id-deċiżjonijiet li jittieħdu fuq livell lokali.

Għaldaqstant, u nikkonkludi b’dan, dan huwa ċirku li jekk wieħed jaqta’ l-katina tiegħu ma nistgħux nippretendu li kollox jibqa’ mixi b’mod tajjeb. Jekk irridu li ċ-ċittadin jipparteċipa u jkollu sens ċiviku, min-naħa tagħna rridu naraw li ma nabdikawx mir-responsabilitajiet li kull wieħed u waħda minna għandna, bħala membri eletti u amministrazzjoni.

Għaldaqstant, huwa importanti li r-residenti ta’ kull lokalità jagħtu s-sehem tagħhom billi jkunu parteċipi f’dawn il-laqgħat ta’ konsultazzjoni

Mid-Djarju ta’

Nazju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 11 ta’ Lulju Iġri jgħaddi l-Kunsill Ġenerali għax ma niflaħx nissaporti iżjed l-inkwiet li qegħdin joħolquli dawk li jinqdew bil-Facebook u ma nafx xiex iżjed biex jikxfu għajnhom. Afli ma nistgħux naqgħu aktar fil-baxx.

Ngħajru lil xulxin kaboċċa, handbag, keychain. Anke jekk jien ma nafx xi jridu jgħidu b’dan it-tgħajjir, xorta ngħid li tgħajjir bħal dan qatt ma nistennieh miżżgħażagħ li għada pitgħada, suppost li jkunu t-tmexxija tal-partit darba glorjuż tagħna. Għandhom raġun dawk li qegħdin jistaqsu lil min se nagħmlu kap jekk inneħħu lil Adran Delia għax skonthom kap suret in-nies għad irid jitwieled.

Il-Ġimgħa, 12 ta’ Lulju

Ġenerali, u qegħdin jaraw x’jagħmlu biex isibu skuża minn qabel. Daqqa jżeffnu fin-nofs il-lista tal-kunsilliera, daqqa jżeffnu fin-nofs il-kliem tal-mozzjoni, jew riżoluzzjoni x’imniefaħ hi.

Insomma qegħdin jilqgħu bil-quddiem.

Għadhom ma jistgħux jifhmu li għalina, in-Nazzjonalisti ġenwini, il-partit darba glorjuż tagħna, jiġi l-ewwel u qabel kollox, għax għalina l-partit huwa kollox. Mhux bħalhom, għalihom l-ewwel jiġu l-interessi tagħhom.

Imma ma ddumx ma tasal tagħhom!

Il-Ħadd, 14 ta’ Lulju Bħalma jiġrili kull sajf, ladarba ma jkollniex attività tal-Ħadd, dalgħodu ma kontx naf fejn se naqbad nagħti rasi. Ma kienx mument li xtrajt il-gazzetti, biex forsi ngħaddi ftit talħin. Dlonk għajnejja marru fuq il-kummenti li l-famuż Richard Cachia Caruana ta lil tat-Times. Bejni u bejn ruħi bdejt naħseb li kien se jipproponi xi ħaġa biex forsi jgħaqqad il-partit darba glorjuż tagħna, imma minflok kompla jitfa’ l-ħatab fin-nar għax hu wkoll ħareġ kontra l-kap Adrian Delia. Ikolli ngħid li għandu ragun Ġorġ tal-ħanut ta’ ħdejna li dawk li kellhom il-poter fi żmien il-kbir Eddie, ma jridux jitilqu l-poter minn idejhom.

Imma jitilquh ikollhom, man!

Ma nafx kif saru dawn il-ġurnalisti tal-lum, speċjalment dawk tat-Times!

Jekk xi ħadd ifettillu jikteb xi ħaġa fuq Facebook, għalihom saret aħbar, naturalment fejn jaqbel lilhom.

Għax kieku jikkwotaw dak kollu li jingħad fuq Facebook, allura mhux gazzetta jimlew, imma jimlew volumi sħaħ. L-importanti għalihom, milli jidher, huwa li dak li jinkiteb ikun kontra l-Kap tagħna Adrian Delia.

Ara lili qatt ma jikkwotawni anke jekk jafu li jien l-akbar Nazzjonalist li hawn f ’pajjiżna, għax jien ma niktibx kontra l-Kap tal-partit darba glorjuż tagħna, ikun It-Tnejn, 15 ta’ Lulju min ikun il-kap. Imma milli jidher tat-Times lill-klikka ta’ Bdejna ġimgħa ġdida, imma Simon Busuttil jappoġġjaw! ma tantx bdejnieha bit-tajjeb. B’Alex Perici Calascione president, (nispera li ftaIs-Sibt, 13 ta’ Lulju kartu tajjeb ismu) qegħdin Tal-klikka ta’ Simon Bu- jaħsbu li se jkollhom ir-riħ suttil, ovvjament fosthom fil-qala u jagħmlu li jridu.

Jason Azzopardi u Carol Imma nini nini, man! MinAquilina ma jridux jammet- nu li se jerġa’ jkollu jiltaqa’ tu li huma destinati għal tk- l-eżekuttiv biex jiddiskuti axkira meta jiltaqa’ l-Kunsill x’se jkun qiegħed jġri waqt

il-Kunsill Ġenerali, imma sieħbi tal-istamperija qalli biex ma ninkwetax għax finalment, jagħmlu x’jagħmlu, tagħna se tgħaddi, u mhux tagħhom. Skont sieħbi, bil-lista ta’ kunsilliera magħżula minna, m’għandhom l-ebda ċans li jaqilbuhielu lil Adrian Delia!

It-Tlieta, 16 ta’ Lulju Imnalla mort l-istamperija u ma qgħadtx id-dar intertaq qalbi, għax veru ħriġt kuntent. Ħriġt kuntent għax flaħħar mill-aħħar indunajt li l-Kap Adrian Delia għandu s-snin u issa, ladarba l-klikka ta’ Simon Busuttil mingħalihom li ġabuh dahru mal-ħajt, uriehom li mhux se jibża’ juri snienu. Għalkemm ma kontx fis-sala fejn iltaqa’ l-eżekuttiv, lil Adrian Delia smajtu jsabbat u jgħajjat u jgħidilhom li l-Kap huwa huwa, u għalhekk għandu kull dritt jagħmel li jrid hu. U mela jiġi dak Carol Aquilina u jippretendi li kollox hu! Minflok waqaflu lill-Kap, ta’ beżżiegħ li hu telaq ’il barra. Qiegħed joqrob sew iż-żmien tal-qtugħ tal-irjus, man!

L-Erbgħa, 17 ta’ Lulju Donnu li l-għajat u t-tisbit fuq il-mejda min-naħa talKap Adrian Delia poġġiehom naqra f ’posthom lill-klikka ta’ Simon Busuttil. Mhux għax mhuma jagħmlu xejn minn taħt.

M’għandi l-ebda dubju li Jason Azzopardi u Carol Aquilina qegħdin iħejju xi ħaġa, għax dawk ħalfu li jqaċċtuh lil Adrian Delia minn kap tal-partit. Il-Bambin biss jaf x’inhuma jħejju għall-ġimgħa d-dieħla qabel jiltaqa’ l-Kunsill Ġenerali.

Min jaf x’hemm lest għalina f ’dawn il-jiem li ġejjin.

Imma m’aħniex se naqtgħu qalbna, għax il-listi tal-kunsilliera ħadna ħsibhom sew!

19

21.07.2019

kullhadd.com

reċensjoni tal-ktieb

IX-XIRKA TAL-BEATI PAOLI F’dan ir-rumanz polizjesk insibu r-reliġjuż, il-ġurnalist, il-pulizija, il-kirurgu u l-bullies/kriminali bħala personaġġi ċentrali. Sammut jambjenta l-ewwel disa’ kapitli mela l-ewwel taqsima tar-rumanz (intitolata “Tfulija Mqallba”) fil-passat li hu mqiegħed fis-snin 50 tas-seklu 20. Hawn naqraw dwar il-logħob tat-tfal fl-aħħar tas-snin 50, logħob li huma kienu jivvintaw anki mill-materjal li kien ikollhom disponibbli, l-innoċenza tat-tfal li tnissel ukoll tbissima, imma anki l-biża’ tal-ommijiet quddiem mistoqsijiet marbutin ma’ sess min-naħa ta’ wliedhom, mera tal-injoranza li l-poplu kien jinżamm fiha fl-imgħoddi.

Dan hu rumanz dwar l-effett jew trawmi differenti - fuq it-tfal u t-taqlib psikoloġiku u soċjali li jgħaddu minnu meta jiċċaqalqu minn post għal ieħor u jkollhom jadattaw għal kulturi differenti bla ma jkun pjanat, dwar it-tpattija, dwar il-ġlieda bejn il-ħażin u t-tajjeb – jissemmew anki d-droga u l-prostituzzjoni, mela dwar il-kuntrast bejn l-innoċenza u l-biża’ tat-tfal li jiġu abbużati għall-ewwel darba u l-ħażen u l-ipokrisija tal-adult korrott, dwar mard fil-familja u t-tbatija li tgħaddi minnha meta jiġi nieqes il-missier, in-nuqqas ta’ għajnuna soċjali lir-romol, is-sagrifiċċji li tagħmel il-mara-omm li toħroġ taħdem għall-bżonn, it-tbatija tal-ulied li jkollhom iħallu d-dar u

jgħixu fi skola tal-fqar, id-dilemmi etiċi u morali li wieħed jiltaqa’ magħhom meta jkun fuq xogħlu, il-midja u s-sensazzjonaliżmu.

Sitwazzjonijiet bħal xi wħud minn dawn żgur li jfakkru f ’Oliver Twist ta’ Charles Dickens.

F’parti oħra tar-rumanz Sammut ifakkar f ’Animal Farm ta’ George Orwell, meta jikteb, “Hawnhekk, f ’din l-iskola kien jinsab f ’nofs razzett ta’ ħnieżer selvaġġi li jew tmur għal għajnhom jew jikluk ħaj.” (p. 45) Hu rumanz li jittratta l-inizjazzjoni għad-dinja adulta permezz ta’ abbuż: “Kien ħalla d-dinja tat-tfulija biex mingħajr ma talab jew staqsa għaliha daħal fid-dinja tal-kbar.” (p. 70) Hawnhekk Sammut m’għandux kantunieri: jikkundanna lill-pedofilu u jsejjaħlu “bhima selvaġġa”. (p.

71) Il-ħsieb ta’ Sammut hu li parti mit-tort wara l-istupru tal-innoċenti hi l-injoranza li l-ulied kienu jitħallew fiha min-naħa tal-ġenituri, imma anki min-naħa ta’ sistema edukattiva arretrata li tħalli liċ-ċittadini tal-ġejjieni sajmin minn edukazzjoni sesswali sura u f ’waqtha. Aktar tard fir-rumanz naraw xebh bejn il-mara tal-ispettur – mara intelliġenti u li lesta tisimgħu anki fi kwistjonijiet rigward ix-xogħol tiegħu – u Livia, il-kumpanja tal-Kummissarju Montalbano fix-xogħlijiet magħrufa tal-kittieb Sqalli Andrea Camilleri.

Kollox isib f ’postu lejn it-tmiem

tar-rumanz, bħal kull detective story tajba, minkejja li Sammut jerfgħalna sorpriżi sal-aħħar. Dan hu rumanz dwar it-tfulija, l-ado-

lexxenza u l-adultezza, xogħol li fih Salv Sammut ma joqgħodx lura milli jikkritika l-ħwejjeġ li ma jogħġbuhx. Fl-aħħar mill-

aħħar dan hu xogħol li jispiċċa fuq nota tajba, miktub minn min jemmen li l-ġustizzja tirbaħ, anki jekk wara ħafna snin.

Mistoqsija: Sammut xi jsejjaħlu lill-pedofilu?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb IX-XIRKA TAL-BEATI PAOLI. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 28 ta’ Lulju.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-kotba IL-PIRATI u IL-ĦBIEB TAL-ANNIMALI huwa: WADE LAUDI - IL-MOSTA

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

04

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Xi tħejjijiet qed isiru f’Għar Dalam?

Isem: Numru tat-telefown:

Tweġiba: Indirizz:

20

21.07.2019

kullhadd.com

ĦAJTU JIĠĠIELED LIX-XITAN U L-OKKULT Don Gabriele Amorth, eżorċista ta’ Ruma, li miet tliet snin ilu kien jgħid: “Tonqos il-fidi u l-bniedem ma jistax jibqa’ vojt.

Allura jfittex l-okkult.” Hekk bdieli l-intervista li għamiltlu Patri Marcello Ghirlando, eżorċista ewlieni fil-Gżejjer Maltin, u li bħalissa jaqdi l-missjoni tiegħu f’Għawdex. Qalli wkoll li l-fatt li wieħed jikber fil-fidi hu importanti ferm, iżda llum in-nies

trid l-għajnuna u ħadd ma jrid jikber fil-fidi. Kulħadd irid jibqa’ b’valuri li għandhom sieq naħa u sieq oħra. Għalhekk teżisti problema. U fejn isib il-bruda, ix-xitan isib sodda mifruxa.

Le. Dak li jingħad fil-ktieb ta’ Ġobb qisu jirrifletti dak li nsibu llum fil-katekiżmu tal-Knisja Kattolika. Il-Knisja temmen li x-xitan jeżisti, iżda li hu ħlejqa u mhux fuq l-istess livell ta’ Alla. Il-katekiżmu hu ċar: hu ħlejqa, kreatura ta’ Alla.

Jiġifieri Alla ma ħalaqx lix-xitan, iżda l-Iskrittura tgħid li Alla ħalaq lill-anġli, li parti minnhom irribellaw kontra l-pjan tal-imħabba t’Alla. U għalhekk saru spirti negattivi, iżda xorta huma kreaturi. Naturalment, l-iżball tagħhom qed iġorruh għall-eternità, għax peress li huma spirti puri, id-deċiżjoni tagħhom hi irrevokabbli, ma jistgħux jerġgħu lura minnha.

Father, ix-xitan hu mitoloġija?

Aħna nemmnu li x-xitan hu spirtu; esseri personali. Ovvjament it-twemmin tagħna hu bbażat fuq ir-rivelazzjoni li nsibu fil-Kotba Mqaddsa. Jiġifieri min hu Nisrani, jagħraf u jemmen kemm il-preżenza kif ukoll l-eżistenza vera tax-xitan, għax hu mdawwal mill-Iskrittura Mqaddsa.

Xi snin ilu kien hemm dibattitu kbir frott tal-ħafna interpretazzjonijiet ta’ skulari bibliċi Protestanti, li bdew jgħidu li kull darba li jissemma x-xitan fl-Iskrittura, ma jissemmiex għax verament jeżisti, iżda fil-kuntest ta’ mit; mitoloġija. Naturalment il-Knisja ma taċċettax din l-interpretazzjoni u naħseb li l-Papiet, wieħed wara l-ieħor, komplew jaffermaw dak li dejjem emmnet il-Knisja matul elfejn sena sħaħ, li m’għandniex kwistjoni ta’ kunċett astratt jew mitoloġija, iżda li x-xitan verament jeżisti. U forsi dan il-Papa hu l-iktar wieħed voċiferu, biex ikompli jfakkarna f ’din ir-realtà.

F’Malta u Għawdex, xi kemmil eżorċista nsibu?

Bħala eżorċisti uffiċjali qegħdin ħamsa u hemm tlieta oħra li huma awżiljarji, fis-sens li jgħinuna u fl-istess ħin qegħdin jitgħallmu biex kif jispiċċa xi ħadd minna jkollhom diġà l-esperjenza; għax din mhix xi ħaġa li ġġibha mill-kotba. Ħafna drabi jrid ikollok hands on experience, bħalma kelli x-xorti jkolli jien.

U l-eżorċisti jkunu kollha saċerdoti?

Fil-Knisja Kattolika iva, għax il-ministeru tal-eżorċiżmu fiha hu ristrett biss għas-saċerdot li jiġi mqabbad mill-Isqof. Fil-verità, l-eżorċista uffiċjali ta’ kull djoċesi hu l-Isqof. Ikun ex ufficio, jiġifieri mill-uffiċċju tiegħu hu l-eżorċista tad-djoċesi, iżda ovvjament l-isqfijiet ma jistgħux ilaħħqu ma’ kollox, u allura jiddelegaw saċerdoti biex jagħmlu dan ix-xogħol, inkella jiddelegaw li xi saċerdot għal xi każi speċifiċi, għax mhux

Minn Charles B. Spiteri

Allura tista’ titwieled xitan? bilfors li wieħed ikollu dan ix-xog- kollha marbutin b’xi mod, direttament jew indirettament mal-ispirti ħol b’mod permanenti. l-ħżiena. Imbagħad hemm affarijiet oħra aktar moderni bħar-reiki, li Fl-antik kienu jemmnu mhumiex wisq espressjoni tal-okfil-magħmul, fis-sħaħar u flkult, iżda ta’ dawk li nsejħulhom ispirti. Illum għandna r-reiki, prattiċi tan-new age, li forsi huma il-ouiga boards u l-quddiesa ħafna aktar popolari mill-okkult. s-sewda. Dawn taraw li huma prattikati f ’pajjiżna u hemm xi Għax in-new age practices li ħafna drabi jidhru li huma pożittivi, rabta max-xitan? huma komuni ħafna.

Ma nistax lanqas ngħid li dawn Trid tagħmel differenza. Hemm manifestazzjonijiet tal-okkult in- in-new age practices huma kollkluż is-sataniżmu, (allura l-qud- ha ħżiena, iżda naqbel li wieħed diesa s-sewda u l-magħmul) għax għandu jara ftit is-sors tagħhom anki li tixtieq id-deni lil ħaddieħor minn fejn ġejjin, għax ħafna minnpermezz tal-maġija s-sewda hu ok- hom huma prattiċi ta’ reliġjonikult u għandu x’jaqsam fl-għalqa jiet tal-Lvant Imbiegħed. Uħud tax-xitan. Il-kwistjoni tal-ouiga mill-prattiċi jafu jkunu newtrali, board -- dik hi spiritwaliżmu, iżda xi kultant jistgħu jxaqilbu fuq għax hi tentattiv biex toħloq ko- affarijiet li huma okkulti. Iżda fuq dan trid studju kbir, għax in-new munikazzjoni mal-ispirti. age practices tant huma komuni li mhux dejjem tista’ taqtagħha u Iżda nsibu spirti tajba jew tgħid liema huma tajbin u liema ħżiena? ħżiena.

Għalina, il-Bibbja hi ċarissima fuq l-ispiritiżmu: m’għandhiex tkun Allura l-ispiritiżmu u l-okkult prattikata, speċjalment għax; u kif daħal f ’Malta, minn xi din tgħallimtha minn min ipprat- barranin jew kien prattikat tika l-ispiritiżmu, meta dak li jkun mill-Maltin stess? mingħalih se jsejjaħ spirtu tajjeb, hemm iċ-ċans – jekk mhux frott Dawn huma affarijiet antikissimi. il-moħħ – li tidħol f ’komunikazz- Jissemmew sa fil-kotba l-antiki joni ma’ spirtu negattiv. Għalhekk tal-Iskrittura, bħalma hu d-Dewteronomju u l-Ktieb tal-Levitiku. hu ħażin l-ispiritiżmu.

Dawn huma kollha affarijiet li Jiġifieri l-bniedem dejjem ipprova jidħlu fil-kamp tal-okkult, u huma jiddomina lin-natura u lill-oħrajn.

Le, ma tistax. Aħna qed nitkellmu li xi anġli rribellaw, saru ħżiena, iżda għax huma kreaturi, xorta waħda dak li għamlu hu limitat minn Alla.

Tidher stramba li ngħidu dan iżda Qisha politika ta’ dominanza? hekk hu: il-ħidma tax-xitan hi permessa minn Alla. Ix-xitan hu qawIva, politika fis-sens li jkollok po- wi ferm, iżda l-qawwa tiegħu mhix ter fuq dak li apparentament hu infinita, għax mhux Alla, iżda hu moħbi. L-okkult għalhekk jissejjaħ kreatura. hekk. Il-kelma okkult ġejja mil-Latin: occultus, xi ħaġa moħbija. Dik Mela l-eżorċiżmu kif nafuh, ix-xewqa li wieħed jiddomina beda minn żmien Ġesù? l-forzi okkulti. U dawn ix-xewqat insibuhom minn żminijiet antiki Le, anki qabel. Pereżempsew f ’kull ċivilizzazzjoni u jinfirxu ju fil-Ġudajiżmu diġà kellna f ’diversi forom. Pereżempju nsi- l-eżorċiżmi jitwettqu. Insibu lilbu n-nekromanzija, li tipprova Lhud li kienu jitolbu lil Alla, ħaftikkomunika mal-mejtin. Illum hi na drabi bl-awtorità ta’ Mosè, komuni ferm, u naraw ħafna pro- Abram, Iżakk u Jakobb, biex min grammi tal-midja li ġew ibbaża- ikun maħkum minn spirtu ħażin ti fuq dan it-tentattiv li titkellem jinħeles minnu. Id-differenza hi li mal-mejtin. Ovvjament, fid-dawl Ġesù għandu qawwa bil-wisq aktal-Iskrittura, xorta waħda hu bar minn kull eżorċista ta’ żmienu, ħażin, għax l-ewwel nett trid tara għax hu l-Iben t’Alla magħmul jkunx frott il-moħħ, hux bluff jew bniedem u l-missjoni tiegħu manifestazzjoni tal-biża’ tan-nies; kienet biex jeqred l-opra tax-xitan. iżda anki jekk ikun veru, hemm ri- U l-eżorċiżmu hu preżenti wkoll skju kbir li tikkomunika ma’ spirtu f ’reliġjonijiet oħra, iżda hu differenti. negattiv.

Pereżempju sentejn ilu mort Bangalor fl-Indja u tħadditt fuq Kif semmejt int, anki l-eżorċiżmi fir-reliġjonijiet. Huma fl-Iskrittura nsibu fil-ktieb wkoll għandhom l-eżorċiżmi, ta’ Ġobb, li “x-xitan jitlob iżda minn kif spjegawhieli mhix permess lil Alla biex iġarrab lil Ġobb.” Allura din ma tistax kwistjoni ta’ teħles bniedem mid-dominju tax-xitan, bħalma tagħti x’tifhem li hemm xi hu tagħna bil-qawwa ta’ Krisrelazzjoni ta’ ħbiberija bejn tu, iżda huma “jpartu” l-ispirti.

Alla u x-xitan?

21

21.07.2019

kullhadd.com

Oħroġ minn hawn u idħol hemm, li mhux eżorċiżmu Nisrani.

Dan hu fenomenu li nsibuh f ’kull reliġjon, u nibqa’ impressjonat b’li kienu jgħiduli bosta familji Għarab Musulmani meta kont Tripli; li meta jkollhom xi magħmul, imorru fil-Moskea għand l-Imam, iżda meta jkun hemm xi ħaġa verament serja, jirrikorru għand saċerdot Kattoliku, għax jemmnu li l-qawwa tiegħu hi ikbar. U l-ħaġa tispjega ruħha għax fil-Knisja noħorġu spirtu ħażin bil-qawwa ta’ Alla magħmul bniedem.

Meta tiltaqgħu ma’ każi fejnpsikjatri jgħidu li aktarx ikun xi mard tal-moħħ, kif issibu ruħkom?

Aħna nafu li mhux kull min jiġi għandna u jgħid li għandu spirtu ħażin, ifisser li hu veru. Trid tagħmel il-proċess ta’ dixxerniment, fis-sens li tisma’ lill-persuna, tkun taf l-isfond tal-familja u jekk bagħbasx mal-okkult, għax jista’ jkun li jkun hemm mard mentali.

Iżda jirreaġixxu l-istess?

Jien tgħallimt li f ’ċerti każi s-sintomi huma l-istess, iżda jien ma jinteressawnix is-sintomi, iżda l-kawża. Għax jekk din tkun fiżjoloġika, allura hi xogħol il-psikjatra.

Iżda ma jgħidux li jitkellmu b’ilsna oħra li qatt ma tkellmu bihom?

Il-katekiżmu jgħid li x-xitan jista’ jikkawża feriti serji kemm fiżiċi kif ukoll psikoloġiċi jew psikiċi lill-individwu jew lis-soċjetà possessata?

Dejjem nispjega li bniedem jista’ jkun taħt l-influwenza straordinarja tax-xitan, jew għax irid hu – għax ibagħbas fl-okkult u s-sataniżmu. Hemm min ikun vittma ta’ ħaddieħor, għax jekk il-ġenituri jkunu satanisti u t-tfal jikbru f ’influwenza satanika, jispiċċaw vittmi bla ma jridu.

Nista’ nkun f ’xi każi vittma ta’ magħmul, li wkoll jista’ jwassal għal possessjoni djabolika. Iżda hemm ma jkunx tort tal-individwu. Ikun hemm deċiżjoni ta’ ħaddieħor.

Imbagħad xi kultant qisu Alla jippermetti dan l-istat ta’ tbatija spiritwali. Għaliex ma jaf ħadd, iżda jekk jippermettiha Alla, bilfors li tkun għall-ġid tal-persuna jew persuni oħra.

Kien hemm qaddisin li qatt ma marru għal quddiesa sewda jew missew mal-okkult, jew kienu vittmi tiegħu, iżda qisu kien hemm perijodi f ’ħajjithom li Alla ppermetta li jesperjenzaw is-sintomi tat-tbatija li ġġib il-possessjoni djabolika.

Semmejna s-satanisti: taraha problema f ’pajjiżna u kif Iva, iżda jista’ jkun l-istess f ’mard jibdew? mentali. Għalija s-sintomi qatt mhuma sinjal li jikkonfermaw Fl-esperjenza tiegħi jista’ jkun li jekk hemmx possessjoni jew le. wieħed iħajjar lill-ieħor u nsibu sataniżmu organizzat għal diversi Taħdmu flimkien ma’ raġunijiet. Iżda fuq livell pastorali, psikjatri? aktar ġejt f ’kuntatt ma’ persuni li missew is-sataniżmu biex jippruKultant issib xi psikjatri li jikkol- vaw jaffrontaw il-problemi tallaboraw, iżda ovvjament, jekk ħajja. Jiġifieri daqslikieku droga, wieħed ma jemminx f ’dawn l-af- jew xi ħaġa li ġġiegħlek taħseb li farijiet, dejjem se jara s-sintomi se ssolvilek il-problemi jew il-feriti bħala prova ta’ mard mentali. emozzjonali li jkollok.

Fil-Vanġeli nsibu żewġ eżempji Aktar għamiltha ma’ nies li fittxinteressanti. Wieħed hu dak it-tifel ew is-sataniżmu bħala mod ta’ li bħal donnu kien ibati b’tal-qa- soluzzjoni għall-problemi li kellmar, bl-Ingliż isejħulu The Epi- hom, inkella daħlu fih għax kellleptic Demoniac. Is-sintomu kien hom bżonn il-flus, jew riedu jixtru tal-epilepsija, iżda l-kawża kienet d-droga. Allura “jinkrew” għar-riti spiritwali, għax kien maħkum sataniċi, iżda ma ninnegax li jkun minn spirtu ħażin. hemm min qiegħed f ’organizIl-katekiżmu jgħid li x-xitan jis- zazzjoni aktar uffiċjali bi skopijiet ta’ jikkawża feriti serji kemm fiżiċi negattivi. kif ukoll psikoloġiċi jew psikiċi lill-individwu jew lis-soċjetà.

Meta tiġu f ’eżorċiżmu, tiltaqgħu max-xitan?

F’pajjiżna, xi kemm ikollna każi minn dawn?

Iva. Dan jimmanifesta ruħu bil-qawwa ta’ Ġesù.

Aħna ma nżommux statistika.

Terġa’ llum trid toqgħod attent kif Tkunu tafu min ikun għax titkellem minħabba l-protezzjoni jgħidilkom? tal-informazzjoni. U ħafna drabi, inqas ma titkellem, aħjar. Iżda Ġeneralment it-talba l-antika taljkollna każi għax kieku m’aħniex eżorċiżmu, li ħafna drabi għadna appuntati. nużaw, tagħti permess lill-eżorċista Semmejtli li tfittex il-kawża, jagħmel ftit mistoqsijiet lix-xitan, iżda b’liema mod persuna tiġi għax inkella, jekk ma toqgħodx at-

tent, tispiċċa fi spiritiżmu. U kien hemm l-opportunità li tistaqsih x’jismu.

Issa naturalment, meta x-xitan jikxef ismu, ifisser li jkun wasal biex jitlaq, għax min-natura tiegħu, ix-xitan jinħeba.

U x’ismijiet ikollhom? Ħafna drabi dawk li nsibu fl-Iskrittura: Belżebù, Luċifru, Satana. Inkella jieħdu l-isem ta’ xi vizzju, bħall-Ispirtu tar-Regħba jew l-Ispirtu tal-Qilla.

l-eqlel?

Satana hu l-aktar imsemmi, iżda naħseb li l-Kap hu Luċifru. Imbagħad hemm oħrajn li biex nifhmu aħjar, ngħidu li jkunu “żgħar”. Iżda hemm il-qliel ukoll, għalkemm qatt ma jlaħħqu mal-qawwa ta’ Ġesù.

U l-eżorċiżmu dejjem jirnexxi?

Le, mhux dejjem tirbaħ. Kultant eżorċiżmu jieħu s-snin, u nsibu fejn għal diversi raġunijiet tkun qisek qed tagħżaq fl-ilma. Irridu niftakru iżda, li lanqas il-Knisja ma tirbaħ dejjem. Hu Kristu biss li jagħmel hekk.

atrin tax-xitan, għax hu jew jinħeba u ma jurix ruħu minkejja li jkun hemm, jew jagħmel teatrin biex isir iċ-ċentru tal-attenzjoni.

Iżda dawn l-affarijiet aħna lanqas nagħtuhom importanza, għax meta nitolbu ma’ persuna tkun ċelebrazzjoni tal-preżenza tal-qawwa ta’ Ġesù.

Iżda taraw it-tqattigħ u l-grif fuq il-vittma?

Iva, iżda dak teatrin u ma tridx tagħtih importanza. Tieħu f ’konsiderazzjoni li f ’dawk il-waqtiet li jkun hemm ftit vjolenza, la tweġġa’ hi u lanqas tweġġa’ lil ħaddieħor.

Kieku kelli nistaqsik l-agħar esperjenza li ltqajt magħha, xi ssemmi?

L-agħar esperjenza għalija kienet meta persuna talbitna l-għajnuna u għennieha, iżda f ’ċertu punt din il-persuna ma riditx taf iktar.

Kienet persuna mgħaddsa sew u Hemm ġerarkija, għax la għandbil-kbir fis-sataniżmu u l-battalja li na ġerarkija fost l-anġli, baqgħet Ix-xeni li naraw fil-films talkellna kienet qalila mmens. Meta eżorċiżmu, huma reali? ukoll fost dawk li rribellaw. rrifjutat u qatgħet il-kuntatt magħNgħid sew li allura Satana hu Il-films huma sensazzjonali u te- na, għalija kienet daqqa ta’ stallett.

U hemm xi ħadd iktar superjuri mill-oħrajn?

22

21.07.2019

kullhadd.com

IŻEWWAQ IL-MUŻIKA MAL-FILANTROPIJA Ivan Grech - fost l-aqwa kantanti li pproduċiet il-mużika regolarment jgħin mill-aħjar li jista’ lill-istituzzjonijiet bħal f’pajjiżna f’kull żmien u jirnexxilu jżewwaq b’mod perfett mhuma l-Marigold Foundation, Puttinu Caes, Special l-imħabba tiegħu lejn il-mużika mal-filantropija hekk kif Olympics Malta u l-ALS Foundation. ħdimna bla waqfien.

Kif bdiet l-imħabba tiegħek lejn il-mużika u l-kant?

Għamilt żmien tgħix barra minn Malta. Kif ħassejtek?

Ma tantx kienet deċiżjoni diffiċli li naqbad il-karriera tal-kant.

Fil-fatt il-familja tiegħi nista’ nqisha bħala waħda artistika u mużikali minħabba li kienet involuta mhux ftit f ’dan il-qasam.

Kelli ħafna familjari li wkoll qabdu t-triq tal-ispettaklu. In-nannu tiegħi kien magician, ommi kienet tkun fuq il-palk ta’ spiss, ħuti kollha kienu jħobbu mużika differenti. Trabbejt f ’dan l-ambjent tant sabiħ u ma kinitx sorpriża li awtomatikament kibret fija n-namra tal-mużika. Inħossni xxurtjat li qbadt din il-linja il-mużika hija ħajti.

Bejn l-2010 u l-2014 kelli l-opportunità ngħix sentejn f ’Dublin u anke sentejn f ’Londra. Mort u ħadt gost bl-esperjenza iżda minkejja kollox jien Malta nħobbha wisq u mmur fejn immur hawn nerġa’ niġi. Lil Malta ma nibdilha ma’ xejn.

Int kont wieħed minn dawk il-kantanti li għamilt suċċess f ’pajjiżna flimkien ma’ kantanti oħrajn bħal Ira Losco u Joseph Calleja. Iżda llum taħseb li żagħżugħ jista’ jgħix bil-mużika?

Kif ġie ffurmat il-grupp Winter Moods?

Fil-verità l-grupp kien diġà magħqud lura fl-1984. Jien dħalt sena wara jiġifieri fl-1985. Dan il-grupp oriġina mill-Belt tal-Isla fejn trabbejt, sħabi l-membri talgrupp kienu kollha minn hemm ukoll. Niftakar li f ’dik is-sena kien telaq il-kantant u għalhekk il-grupp kien qed ifittex lil xi ħaddieħor. Jien kont għadni kemm għalaqt dawk is-16-il sena. Naturalment għall-bidu xejn ma kienet faċli għax kont għadni żgħir.

Kien żmien diffiċli f ’ħajti iżda bil-mod bdejt nidra li l-imħabba lejn il-mużika kienet kbira - waħda mill-prijoritajiet f ’ħajti. Għaddew 35 sena minn dak l-episodju.

U għadna hawnhekk.

Bħalissa qed narawk tkanta waħdek. X’ġara eżatt mill-Winter Moods?

Bħalissa l-grupp qiegħed fuq brejk jew kif jgħidu l-Ingliżi sabbatical leave. Huwa għalhekk li qed nagħmel aktar xogħol bħala solista. Dejjem ħassejna li hi xi ħaġa tajba li minn żmien għallieħor nieqfu ftit sabiex inħarsu x’inhuma l-għanijiet tagħna għall-pass li jmiss. Pajjiżna huwa ċkejken u nemmen li meta int tesponi lilek innifsek kontinwa-

ment mingħajr waqfien tispiċċa taħdem kontrik. Meta int tieqaf ftit għandek iċ-ċans li taħseb kif tista’ ġġedded lilek innifsek u toħloq ideat ġodda. Bħala Winter Moods m’għandniex ħsieb li nieqfu. Fl-2020 nagħlqu 35 sena flimkien u se niċċelebraw.

Fil-frattemp bħalissa għaddej bil-karriera ta’ solista u nistqarr li dejjem kienet xi ħaġa li xtaqt nesperjenza. Qed naħdem fuq xi ħaġa gdida u forsi ftit differenti.

Kif tippreferi li tkun waħdek jew li tkanta mal-grupp?

Mhux ħaġa faċli li tkanta waħdek wara aktar minn 30 sena tkanta ma’ grupp. L-ewwel kunċert tiegħi bħala solista kien tliet snin ilu fit-Teatru Rjal fil-Belt Valletta u għall-bidu tħossok xi ftit stramb u anke eċitat. Nista’ ngħid li hija esperjenza differenti li fiha t-tajjeb u l-ħażin tagħha.

Fl-2017 kont għamilt kunċert f ’Ta’ Liesse fejn ġbart għal Bjorn Formosa (ALS Malta). Kelli anke kunċerti f ’Għawdex u xows oħra fostom dak li nagħmel fl-aħħar tas-sena. Huwa sabiħ li tesper-

jenza mużiċisti ġodda u fl-istess ħin titgħallem u tiskopri affarjiet ġodda. Fil-fatt, kull kantant u mużiċist għandu t-timbru tiegħu.

Fil-mużika qatt ma tieqaf titgħallem.

Taqbel miegħi jekk ngħidlek li l-ikbar kunċert li qatt kellkom bħala grupp kien fil-Fosos tal-Furjana?

Iva, nikkonferma. Dak huwa rekord lokali li rnexxielna nagħmlu f ’dak il-kunċert partikolari.

Konna għamilna kunċert ieħor fil-Valletta Waterfront fl-2008 fejn kellna ’l fuq minn 8,000 ruħ u nistqarr li qatt ma ħsibna li mmorru ikbar minn hekk. Ilgrupp kien għaddej minn mument mill-aqwa f ’dawk iż-żminijiet u konna fil-qofol tagħna.

Tista’ tgħid li ħadna riskju li diffiċli tieħdu. Iżda kien suċċess kbir. Il-fatt li 10,000 ruħ ħallsu biex jaraw kunċert tagħna waħedna nqisha bħala xi ħaġa inkredibbli u ta’ barra minn hawn. Konna għamilna d-diski kollha tagħna b’wirja ta’ sagħtejn u nofs u l-folla ma waqfitx tkanta d-diski tagħ-

Illum il-ġurnata kibru ħafna l-opportunitajiet ta’ kantant bil-vantaġġi u l-iżvantaġġi kollha li hemm. Fil-fatt il-bejgħ ta’ CDs naqas ferm anke għax illum na mill-bidu sal-aħħar. Kien bniedem jagħżel li jisma’ dawn hemm atmosfera speċjali li tibqa’ id-diski fuq mezzi oħra bħal Spottimbrata ġo moħħi u ġo qalbi tify u YouTube. Wara kollox ikgħal dejjem. tar faċli hekk. Għalhekk wieħed m’għadux idaħħal flus mis-cds, Bħala artisti Maltin iżda minn kunċerti live jew jieħu tħossukom rikonoxxuti sehem f ’xi Festivals. Minn hemm biżżejjed? jagħmlu l-flus l-artisti.

Jien personalment ma ngergirx.

Minn dejjem ħdimna b’determinazzjoni u passjoni sabiex dak li noħolqu jwassal għall-prodott finali ta’ livell internazzjonali.

Jien nemmen ħafna fit-talent Malti. Importanti li kulħadd jaħdem sabiex il-livell tiegħu joħroġ u jkun ta’ livell. Jekk artist ikollu mużika tajba iżda l-prodott ikun ta’ livell inferjuri mhux faċli li l-materjal jindaqq fuq il-midja inġenerali. Jien inqis il-karriera bħala vjaġġ fejn trid tagħmel l-almu tiegħek u żżomm dejjem saqajk mal-art.

Bħala Winter Moods wasalna aktar milli qatt ħsibna. Dan kollu huwa dovut bħala mużika li rnexxielna noħolqu iżda wkoll għas-sagrifiċċji li għamilna, emminna fina nfusna, dejjem ikkommettejna ruħna u rsistejna u

Taqbel miegħi li waħda mill-aqwa diski li qatt kellkom hija Marigold?

Għalkemm emmint fil-potenzjal ta’ din id-diska minn dak il-ħin stess li ktibtha u kkomponejtha, is-suċċess u l-popolarità li kisbet hija xi ħaġa fenomenali li qatt ma stennejt. Hemm diski oħra li laħqu l-quċċata, fostom Sarah, Everyday Song, Come To You, My Neverland, Miss You, Everlasting, Days Of My Life u ħafna oħrajn, però Marigold baqgħet l-aktar waħda popolari. Hija xi haga inkredibbli li Marigold, diska pjuttost personali li ktibt għal ommi li tlift ta’ 16-il sena saret għall-qalb u tfisser ħafna għal daqshekk nies.

Kif għext it-tfulija tiegħek

23

21.07.2019

kullhadd.com

mingħajr ommok?

Nammetti li ma kienet faċli xejn.

Ommi kienet kollox ghalija meta tliftha ħassejt li ħajti waqfet ukoll. Domt ħafna biex sibt ilfaraġ. Tmien xhur wara miet ħija Alex ta’ 23 sena wkoll.

Kont rabbejt rabja kbira fija.

Kont mitluf u domt ħafna biex irkuprajt. Fl-istess ħin matul iżżmien, din l-esperjenza kabbritni għal dak li jien illum.

L-ewwel album tagħkom kien iġib l-isem ta’ Winter Moods li kumbinazzjoni huwa anke l-isem tal-grupp. Xi tgħidli dwaru?

L-album Winter Moods kien l-ewwel wieħed. Konna għadna qed niskopru u nesperimentaw biex noħorġu dak li kellna ġewwa fina.

Sar f ’qasir zmien. Kienet l-ewwel esperjenza għalina u tgħallimna ħafna minnha.

Minkejja kollox l-iktar album li kien ta’ influwenza lokalment u li ta ħajja ġdida lill-Winter Moods kien it-tieni album Morning Ale. Kien fih diski bħal Jamaica, Ride, Water, Lay Down, Sugarless u Everyday Song. Din tal-aħħar fl-2006, in-nies ivvutawha bħala l-aqwa diska minn artist lokali ta’ kull żmien.

Wara Morning Ale ma ħarisna qatt lura u komplejna noħorġu albums kull tliet snin. Butterfly House, Ordinary Men, Argento u The Journey kolla niżlu tajjeb ħafna man-nies b’diski li baqgħu popolari u għadhom jintalbu sallum il-ġurnata.

Il-mużika hija mod kif tesprimi dak li hemm ġo fik u tagħtik karattru u personalità. Il-mużika mhix tal-kantant biss iżda anke tan-nies għax huma jirrelataw ruħhom magħha. Imbagħad għal dawk il-kantanti li qed jaspiraw li jkomplu jiżviluppaw it-talenti tagħhom, ngħidilhom biex iżommu saqajhom mal-art għax id-dinja ma saritx f’daqqa Int magħruf ukoll għall-ħidma soċjali li ta’ spiss tkun involut fiha fosthom il-Marigold Foundation kif ukoll Puttinu Cares, Special Olympics u l-ALS. X’inhi dik il-ħaġa li tixprunak tieħu sehem attiv f ’dawn l-inizjattivi?

il-principji u fuq dak li nkiteb jal ġdid. Il-flus kollha se jmorru www.showshappening.com. fil-Bibbja dwar il-ħajja ta’ Ġesù, għal Puttinu Cares. Biljetti minn Grazzi minn qalbi tas-sapport! kieku m’hawnx daqshekk problemi fid-dinja.

X’inhu l-futur tiegħek?

Bħala band, għadna niltaqgħu u ndoqqu flimkien mingħajr ebda Il-Marigold Foundation kienet pressjoni u deadlines. idea tas-Sinjura Michelle Muscat li kienet ikkuntattjatni biex Personalment qed naħdem fuq inkun wieħed mill-membri tal- materjal tiegħi bħala solista. bord. Jien aċċettajt bil-qalb koll- Ninsab impenjat nirrekordja disha. Minn hemmhekk tista’ tgħid ki ġodda u bosta kunċerti. Din li ma waqafniex. Bqajna naħdmu il-waqfa se tkun servietna ta’ ġid. bla heda u nistqarr li l-ħidma Is-sena d-diehla taħbat il-35 sena tas-Sinjura Muscat ma tieqaf ta’ Winter Moods. qatt. Kultant ma nkunux nistgħu Nixtieqek tgħaddi l-aħħar nlaħħqu magħha!

Jien ambaxxatur ukoll ta’ Spe- messaġġ lil dawk li cial Olympics Malta u ngħin għandhom għal qalbhom ukoll f ’kampanji ta’ ġbir bħal il-mużika. dik ta’ Puttinu Cares. Konna filfatt ġbarna €42,000 fil-kunċert Il-mużika hija mod kif tesprimi li għamilna f ’għeluq it-30 sena dak li hemm ġo fik u tagħtik ta’ Winter Moods. Bħala solista karattru u personalità. Il-mużika fl-2017 tajt il-flus mill-kunċert mhix tal-kantant biss iżda anke tiegħi lil Bjorn Formosa tal- tan-nies għax huma jirrelataw ALS. Kont offrejt is-somma ta’ ruħhom magħha. Imbagħad għal €21,000 sabiex ikompli jwettaq dawk il-kantanti li qed jaspiraw il-ħolma tiegħu. Jien bniedem li li jkomplu jiżviluppaw it-talennħobb ngħin għalkemm ma ti- ti tagħhom, ngħidilhom biex stax tinqasam f ’100 biċċa. iżommu saqajhom mal-art għax Jien naf li meta tgħin lil ħad- id-dinja ma saritx f ’daqqa. dieħor ikollok sodisfazzjon kbir. Nappella wkoll lil dawk kollha li Meta tagħti, il-ħajja tagħtik lura. għandom għal qalbhom il-mużika biex jiġu għall-kunċert tiegħi Nisimgħek tgħid li Ġesù ġewwa Ta’ Liesse, il-Belt Valhuwa idolu u ta’ ispirazzjoni letta fit-23 ta’ Lulju. Se nieħdu għalik. Kemm hu veru dan? gost flimkien b’mużika minn kull żmien, fosthom is-suċċessi tiegħi Ifhem, kieku kulħadd jimxi fuq ma’ Winter Moods u anke mater-

24

21.07.2019

kullhadd.com

AUDIO SYNTHESIZER PERSONALIZZAT Kitba ta’ u min iħobb l-oħra. Kulħadd RAMONA PORTELLI gostih. Fil-mużika elettronika, l-istess ħaġa. Hemm ħafna Xi minn daqqiet tant imdorri- tipi ta’ din il-mużika, fatt li juri jin nixtru u nsibu kollox lest, kemm hu versatili s-synthesizli lanqas biss jgħaddilna minn er. Wieħed mill-ewwel albums moħħna li pereżempju nibnu purament elettroniċi li kienu kompjuter jew laptop, għax ħarġu, kien jismu Switched on faċilment issibu lest armat Bach, maħdum minn Wendy lest biex jintuża. Iżda hawn Carlos, waħda mill-pijunieri min l-hena tiegħu jibni oġġett tal-mużika elettronika, u f ’dan, mill-bidu sal-aħħar.

Hekk xogħlijiet ta’ J. S. Bach ġew għamlet din il-persuna li in- esegwiti solament minn synthesizers ipprogrammati biex tervistajt.

Fil-fatt, dan l-aħħar sirt naf jinstemgħu bħal strumenti b’individwu li bena audio syn- tal-orkestra. Imbagħad hemm thesizer personalizzat. Żguris- artisti bħal Jan Michel Jarre sima li mhix biċċa xogħol faċli. li elevaw is-synthesizer minn Iżda rnexxielu. Qed nirreferi magna li tikkopja ħoss ta’ strumenti eżistenti għal strument għal Michael Desira.

Għandu 59 sena, Żejtuni, oriġinali bi ħsejjes uniċi. Proiżżewweġ fl-1985, joqgħod ponenti kbar oħra li użaw ilĦal Tarxien, irtira mix-xogħol ħoss uniku tas-sythesizers jinfl-2012, u bħala passatempi kludu Pink Floyd, Kraftwerk, għandu għal qalbu l-electron- Tangerine Dream u Vangelis,” ics, model engineering, tisjir, spjegali tajjeb Michael. xogħol bl-injam, welding, u huwa membru tal-AME (As- Ix-xewqa saret realtà wara sociation of Model engineers), tant snin ta’ stennija tal-Malta Railway Foundation, u tal-Commissioner of Trams Kurżità u fatt huwa li Michael dam jaħdem l-audio synthegħal Malta Tramways.

Iħobb il-ħajja u jinteres- sizer tiegħu għal 43 sena sħaħ. sah kollox. Michael studja Ħallejt f ’idejh sabiex jelabol-elettronika, u għalih kien faċli ra. “Fi ftit kliem, il-ħajja hekk li jibni audio synthesizer per- riedet. Li tkun tixtieq tagħmel sonalizzat. “Minn meta kont xi ħaġa u li tkun tista’ tagħmilżgħir dejjem ridt nibni wieħed. ha hemm baħar jaqsam. XeIżda qatt ma użajtu għal xi wqa ta’ tifel ta’ 12 il-sena ma mużika personalment,” beda tantx għandha piż meta titfaċċa mal-prijoritajiet aktar jgħidli. importanti. Studju, xogħol, Joħloq il-ħsejjes, jieqaf u ħajja miżżewġa, id-dar. Però, jerġa’ jirrepeti finalment, waslet l-opportunità wara 43 sena, u x-xewqa saret Qabel ma mort għal din l-in- realtà.” tervista, kont naf li l-audio Spjegali li waħda mill-fatti synthesizer ġieli esebixxih tal-ħajja fl-elettronika hi li dak waqt wirjiet fl-Electronic Mu- li tibni mhux dejjem jirnexxi sic Malta u fil-Malta Robotics mill-ewwel. “Kultant, sempliċiOlympiads. Iżda ridt inkun naf ment żball żgħir jaf jispiċċa x’inhi l-funzjoni personali għa- litteralment f ’kollox duħħan. lih stess. “Dan huwa wieħed Però, hawn wieħed irid li jkolmill-passatempi li għandi. Nix- lu paċenzja kbira u jerġa’ jibegħlu, nibda noħloq il-ħsejjes, da għal darba tnejn, sakemm u kultant jirnexxili dak li jkolli l-imbierek proġett jaħdem kif f ’moħħi. Wara, inżarma kol- suppost.” lox, nitfih u mmur nagħmel Iżda kollox ma’ kollox, sostkafè sakemm jerġa’ jaqbadni na miegħi li bl-internet sab l-aptit li nagħmel ftit ħsejjes ħafna għajnuna sabiex kompoħra,” stqarr miegħi. la jsaħħaħ dan il-proġett. Kif Konxja mill-fatt li għal ċer- qalli hu stess, qabel kont issib ti persuni l-ħsejjes ta’ mużika xi ktieb f ’xi librerija, jew forli joħroġ minnu huwa spjegat si magażin ta’ kull xahar, u bħala żarżir u storbju, ridt jkollok lilhom biss bħala refnieħu l-kummenti tiegħu dwar erenza. “Il-fatt li ngħixu fuq dan. “Hemm id-death metal, u gżira żgħira ma kienx jgħin u hemm l-opri. Min iħobb waħda allura informazzjoni kien ikun

hawn ftit. Apparti minn hekk, il-komponenti li tkun trid kienu jinxtraw mill-Ingilterra, kienu jdumu biex jaslu u kienu għaljin, speċjalment meta jkollok tħallas it-taxxa u d-dwana fuqhom. Illum l-affarijiet inbidlu mil-lejl għal nhar. Bl-internet, fil-forums tkun tista’ taqsam l-ideat mad-dinja kollha. F’dawn il-forums li huma ddedikati għall-bini tas-synthesizers, kulħadd jagħti l-kontribut tiegħu, ħafna li jidħlu l-ewwel darba mingħajr l-iċken idea jirnexxilhom jibnu synthesizer sura ta’ nies. Għall-kom-

Minn meta kont żgħir dejjem ridt nibni wieħed. Iżda qatt ma użajtu għal xi mużika personalment ponenti, l-istess ħaġa, hemm ħafna ħwienet online li joffru prodotti addatati bi kwantitajiet u prezzijiet kompetittivi ħafna. Dan kollu jagħmel ilproċess iktar faċli li jirnexxi. Ġieli titfaċċa problema, dak li jkun jidħol ġol-forum, u iktar

iva milli le, ikun hemm xi ħadd li ġralu hekk u jaf kif isolviha,” spjegali Michael.

Fl-aħħar nett Michael temm din l-intervista bi tbissima billi għamel stedina lill-qarrejja ta’ din il-gazzetta sabiex jekk iridu jibnu synthesizer!

25

21.07.2019

kullhadd.com

MINN MISSJUNARJU GĦAL RAĦEB Kitba ta’ EMAN BONNICI

F’Ġunju 1987, saċerdot Franċiż missjunarju għal bosta snin f ’Burkina Faso, kien qed jieħu sehem f ’irtir b’sodisfazzjon kbir. Dan għaliex sforz tad-diversi impenji tiegħu fil-pajjiż imsemmi, qatt ma kien għadu sab l-opportunità jżur l-Art Imqaddsa u jieħu sehem f ’wieħed mill-irtiri mtellgħin mis-Soċjetà li tagħha kien membru, il-Missjunarji tal-Afrika, imsejħa wkoll il-Pères Blancs jew il-Patrijiet il-Bojod tal-Kardinal Lavigerie. Iżda l-bniedem jipproponi u Alla jiddisponi; f ’nofs l-irtir, P. Louis Nouaille-Degorce M.Afr., sofra minn attakk serju tal-qalb u għalkemm għadda xahar ieħor ġewwa Ġerusalemm, perjodu itwal milli kellu f ’moħħu, il-ġranet qattagħhom f ’qiegħ ta’ sodda fi sptar. Minn hemm kellu mbagħad, sforz ta’ saħħtu, jerħilha lejn pajjiż twelidu għall-konvalexxenza u jħalli hekk ukoll ta’ bla ħsieb, il-ħidma missjunarja tiegħu.

Lura Franza, meta sab ruħu qiegħed, vokazzjoni antika li darba kienet f ’qalbu qabdet terġa’ tkebbes: il-ħajja monastika.

Lura meta kien għadu novizz mhux darba u tnejn kien ħaseb biex jibdel triqtu minn missjunarju għal raħeb, iżda l-imħabba għall-missjoni fil-ħeġġa dik il-ħabta żagħżugħa tiegħu ma ħallitux; issa reġa’ feġġ għalih iċ-ċans li jħaddan it-tali ħajja, għalhekk talab, fittex aktar minn parir wieħed u sentejn wara ingħaqad mal-irħieb Ċisterċensi fl-Abbazija ta’ Bellefontaine bħala saċerdot assoċjat. Hemm għadda l-aħħar 20 sena ta’ ħajtu wara 35 sena ta’ ħidma missjunarja f ’Burkina Faso.

Min kien P. Louis?

Imwieled Chassignelles, qrib Ancy-leFranc, fil-Burgundija, fis-7 ta’ Ġunju 1926, mal-mewt bikrija ta’ ommu, meta Louis kien għad kellu biss ħames snin, il-missier reġa’ żżewweġ. Bħala l-kbir fost 10 aħwa oħra li segwew mit-tieni żwieġ, ittifel immatura malajr, mhux biss sforz talmewt t’ommu, imma wkoll għax mess lilu jgħin f ’dak kollu li meħtieġ f ’familja issa daqstant numeruża. L-istudji tiegħu iżda m’abbandunahomx, hekk li ffrekkwenta l-Akkademja ta’ San Franġisk de Sales immexxija mill-kleru djoċesan. L-għalliema tiegħu ma damux ma xeħtu għajnejhom fuqu, mhux biss għall-fatt li wera ruħu inklinat lejn is-saċerdozju, imma wkoll għax innutaw fih intellett akkademiku tajjeb, b’mod speċjali fil-matematika, fil-filosofija u fil-ħwejjeġ tekniċi. Ġuvni allegruż mogħni b’bosta kwalitajiet u talenti, ħlief fejn kienet tidħol il-mużika, għax kien biċċa wġigħ ta’ ras għas-surmastrijiet tiegħu, fl-1943 talab li jissieħeb mal-Missjunarji tal-Afrika f ’Béruges, fejn wettaq l-istudji filosofiċi fis-sentejn li segwew sakemm kien mibgħut

għan-novizzjat tiegħu fil-Maison Carrée fl-Alġerija. F’Settembru tas-sena ta’ wara beda l-istudji teoloġiċi tiegħu, iżda kellu jħalli kollox biex iservi fil-militar għal disa’ xhur. Ordnat fl-aħħar nett saċerdot f ’Kartaġni fit-Tuneżija fl-24 ta’ Marzu 1951, kien mibgħut Nouna fil-Burkina Faso għall-ħidma missjunarja. Mal-wasla tiegħu, Nouna kienet għadha mhijiex djoċesi, iżda prefettura appostolika, immexxija minn Mons.

Jean-Marie Lesourd M.Afr., bit-territorju tagħha jestendi sa dik il-ħabta sas-Sudan Franċiż, illum il-Mali, u l-Volta ta’ Fuq, illum Burkina Faso. ’Il quddiem, dan it-territorju vast, tqassam f ’erba’ djoċesijiet: Nouna, Mopti, San u Dédougou.

Sadanittant, P. Louis beda jistudja l-Boré, il-lingwa tan-nies Bwa, wieħed mis-17-il ilsien preżenti fi ħdan il-prefettura. Minkejja li huwa lsien diffiċli ħafna, P. Louis qabdu f ’inqas minn sitt xhur, hekk li ma damx ma beda jgħallem il-katekiżmu liċ-ċkejknin.

Barra minn hekk, intefa’ wkoll għall-ħidma tal-manutenzjoni fuq ħwejjeġ mekkanizzati, minn karozzi għal tajprajters.

Mibgħut Mandiakuy fl-1952 u Bomborokuy tliet snin wara, qeda ta’ għalliem u katekista fl-iskejjel primarji sakemm kien assenjat għall-uffiċċju ta’ direttur ta’ dawn l-iskejjel preżenti fil-prefettura fl-1957, kariga li okkupa sal-1969. Segretarju nazzjonali għall-edukazzjoni Kattolika fil-Volta ta’ Fuq bejn l-1967 u l-1969, ħadem fuq sillabu b’riżq l-istudenti tal-klassijiet preparatorji li kien ippubblikat bl-isem “Martin

ix-xewqa għal ħajja axxetika baqgħet dejjem tidwi ġewwa fih. Hekk ta’ 63 sena beda l-“missjoni” ġdida tiegħu.

P. Louis kien bniedem riservat imma fuq kollox missjunarju ta’ veru. Mhux biss kien iqassam dak kollu li kien jasal għal idejh, sew fejn jidħlu ikel, ħwejjeġ u saħansitra flus, imma kien iqiegħed lilu nnifsu tant flaħħar li meta miet u niesu talbu lill-irħieb jgħaddulhom xi ħaġa tiegħu biex iżommuha b’tifkira, dawn sabuha diffiċli ferm għax ma setgħu jsibu proprju xejn. Infatti fiċ-ċella tiegħu kulma nstab kien il-gandourah tiegħu (l-abitu li jxiddu l-Patrijiet il-Bojod), kuruna tar-Rużarju u sandli. U biex ikun offra fil-veru sens tal-kelma kulma kellu, P. Louis għażel li ġismu jħallih għall-istudji anatomiċi. B’kollox, Nouaille għaddha 21 sena qalb l-irħieb. Dan l-istil ta’ ħajja ħaddnu bil-permess tas-superjuri tiegħu u ta’ L-idea min isemmi li s-Soċjetà li huwa ħaddan ta’ Louis f ’żgħożitu, jiġiferi kienet waħda ta’ dik tal-Missjunarji tal-Afrisorpriża kbira għal bosta ka, minkejja li għadda minn dawk li kienu jafuh. daqstant Dan mhux għax iddubitaw ż m i e n f ’monasmis-sejħa tiegħu, imma għaliex teru Ċiskienu jafuh bi bniedem terċens huwa ma ħallihiex et Marattiv ferm fis-soċjetà u għax maltine”, li għaldaqstant l-idea ta’ ħajja irħieb baqa’ biss sewa ta’ ġid saċerdot affiljat għal bosta monastika ħassew li u mhux marbut studenti fl-isforsi ma kinitx bil-voti. Kemm dam tudji tagħhom.

Bellefontaine, kien mitMeta fl-1969 l-isgħalih lub imur lura l-Afrika darbteqfijiet tal-Volta ta’ Fuq jn biex iwettaq għadd ta’ proġetti iddeċidew li jgħaddu l-edukazzjoni Kattolika lill-Istat, P. Louis inħatar f ’żewġ kunventi tas-sorijiet Ċisterċensi, kappillan ta’ Bomborokuy u aktar tard ta’ f ’dak ta’ Mwanda fil-Kenja fl-1992 u ta’ Bobo-Oulé, sakemm fl-1972 kien appun- Kokoubou fil-Benin fl-1997. tat rettur tas-Seminarju Minuri ta’ Tionkuy, Milqut minn tumur qrib it-tirojde u minn kariga li żamm għal 14-il sena. L-uffiċċju kumplikazzjonijiet kardijaċi, fl-aħħar snin tiegħu matul tali perjodu ma kienx jinkludi ħaseb biex jerġa’ lura fi ħdan waħda mill-kobiss dak tat-tmexxija tas-seminarju, imma munitajiet tas-Soċjetà tiegħu, iżda grati lejn wkoll l-inkarigi ta’ superjur, burżar, għal- id-diversi ħidmiet li rċevew minn taħt ideliem tal-matematika u l-Latin, kok, bennej, jh, l-irħieb ħadu ħsieb tiegħu bl-ogħla stiinġinier u kostruttur tal-bjar. Meta wara 35 ma. Hekk, fl-aħħar żmien, P. Louis seħħlu sena rħielha għall-irtir imsemmi f ’Ġerusa- jgħix bl-aktar mod massimu l-ideal li kien lemm, l-isforzi ta’ daqstant snin urew l-im- ilu tant ifittex fil-ġewwieni tiegħu.

P. Louis nstab mejjet fl-għodwa tal-4 ta’ patt tagħhom billi kkawżaw l-imsemmi attakk tal-qalb li wasslu biex jibdel għalkollox Frar 2010. Il-katavru tiegħu kienet meħud fil-Fakultà Medika ta’ Angers dakinhar stl-istil ta’ ħajtu. ess filgħaxija. Disat ijiem wara, saritlu quddiesa funebri fil-Knisja tal-Azzija, li għaliha Mal-irħieb kien hemm preżenti mhux biss il-komuL-idea ta’ Louis kienet waħda ta’ sorpriża nità, imma wkoll diversi qraba u membri kbira għal bosta minn dawk li kienu ja- tal-Missjunarji tal-Afrika. Fl-omelija li fuh. Dan mhux għax iddubitaw mis-sejħa nisiġlu l-Abbati Dom Jean-Marc Chéné tiegħu, imma għaliex kienu jafuh bi bnie- O.Cist., iddeskriva l-itinerarju spiritwali dem attiv ferm fis-soċjetà u għaldaqstant ta’ Louis u enfasizza li bil-personalità rikl-idea ta’ ħajja monastika ħassew li forsi ma ka tiegħu fittex dejjem li jħalli effett tajjeb kinitx għalih. Biss Louis kien determinat. b’riżq dawk ta’ madwaru kien fejn kien tul Minkejja l-ħidmiet li bihom kien impenjat, il-mixja tiegħu.

26

21.07.2019

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ shampoo u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

TISLIBA 286

V. DEBONO - MOSTA

Mimdudin:

Bi 3 Numri 045 092 167 187 188 367 376 441 497 526 770

B’4 Numri 0427 0451 0517 0585 0651 0918 0979 0980 1495 1857 1866 1888 3323

3854 4187 4308 4318 4691 5812 6031 6060 6243 6737 7410 7658 7684 7865 8164

8422 8585 8895 9081 9138 9157 9642 9684 B’5 Numri 10138 11445 18965 28639

29177 31317 35689 50011 50908 51354 59850 61185 62092 65812 86964 89492 97247

B’6 Numri 062671 221865 776016 952389 B’7 Numri 1259026 8874725 B’9 Numri

12.

Ikkonċentra (6) 16.

Tony Haber

Naudi (1,1,1) 18,21W Dejjaq (5) 19.

Mizzi tilef

l-aħħar tnejn (3) 20.

Ma qagħadx

b’idejh fuq

żaqqu (5) 21.

Losco (3) 23.

Ara 7 24. Ġgant Ingliż?(5)

2,11. Nagħaġ żgħar (5) 3,9. Ksur tal-liġi (6) 5,15,22. Mill-aqwa (12) 6.

Frott (3) 8.

Iffilmjat? (9) 11.

Ara 2 12,17. Ħoss waqt

l-irqad (5) 13.

Ajk (3) 14.

Kwantità (6) 15.

Ara 5 17.

Ara 12 wieqfa 21.

Ara 18 22.

Ara 5

1.

Kompli l-qawl:

L-art tagħti

kemm tagħmel

magħha: ġid,

hena u fuq

kollox is-..........

(5) L-għasfur 103262417 4. ta’ dan komuni 197312827

ħafna f ’Malta (4) B’10 Weqfin: 7,23. Pajjiż Pelé (6) Numri 9.

Ara 3 Ma jkantax sew Ħamiema żgħi 1.

0351089709 10.

(6) ra (6) 1380804228 6827100982 SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA 8251631717 Mimdudin: Weqfin: 1.Jibki, 4.Fomm, 7,15.Ppakkjat, 9,22. 1.Jidħak, 2,6.Bormla, 3,5.Ippoża, Darrel, 10.Parata, 12.Skappa, 16.Kia, 8.Pappagall, 11,14.Skartati, 12,24.

18.Ra, 19,23.Rukkell, 20.Argot, Salliet, 13,17.Arrigo, 21.Kok 21.Kor

27

21.07.2019

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Ilkaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. In-numru huwa indikazzjoni tat-total ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR

Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

28

21.07.2019

kullhadd.com

IS-CENTRAL LINK PROJECT

X’INTQAL U X’INHUMA L-FATTI Nhar il-Ħamis l-Awtorità tal-Ippjanar approvat il-ħruġ tal-permess biex Infrastructure Malta tkun tista’ twettaq is-Central Link Project, billi tibni mill-ġdid u twessa’ rotta ta’ madwar erba’ kilometri ta’ toroq li testendi mill-Bypass tal-Imrieħel, tul Triq l-Imdina f ’Birkirkara, Ħal Balzan u Ħ’Attard, sar-roundabout li hemm fil-bidu tat-Telgħa tasSaqqajja, fl-inħawi ta’ Ta’ Qali.

Fl-istess waqt, f ’din ir-rotta, se jsiru għall-ewwel darba sistemi li

jħajru aktar persuni jużaw mezzi tal-ivjaġġar alternattivi. Barra minn hekk, il-proġett se jnaqqas konsiderevolment it-traffiku, ittniġġis tal-arja u l-istorbju minn diversi toroq residenzjali.

Il-problema tat-traffiku f ’din ir-rotta ewlenija fiċ-ċentru ta’ pajjiżna, li minnha jivvjaġġaw aktar minn 30,000 persuna kuljum, ilha tinħass għexieren ta’ snin. Iżda minkejja li l-pjan li jsir xi ħaġa ilu maħsub fil-Pjan Lokali taċ-Ċentru ta’ Malta sa mill-

X’INTQAL:

Mhux veru li se jnaqqas it-traffiku minn Ħ’Attard u Ħal Balzan.

FATTI:

• L-istudji tekniċi wrew li l-ħin tal-ivjaġġar f ’din ir-rotta se jonqos bin-nofs anke meta tqis id-domanda tal-futur.

• Tispiċċa l-problema ta’ karozzi għaddejjin mit-toroq residenzjali dojoq fil-qalba ta’ Ħ’Attard u ta’ Ħal Balzan biex jevitaw it-traffiku fit-toroq arterjali eżistenti fosthom Triq l-Imdina u Triq in-Nutar Zarb.

• Se jitneħħew erba’ traffic lights.

• Se jiżdiedu seba’ kilometri ta’ korsiji ġodda.

• L-istudji dwar l-impatt ambjentali (EIA) juru li kemm-il darba ma jsirx it-titjib propost fis-Central Link Project, sas-sena 2030 il-ħin tal-ivjaġġar fl-inħawi jiżdied bi 2.8 darbiet aktar fil-ħinijiet ta’ filgħodu u 4.4 darbiet aktar waranofsinhar, waqt li sal-2045 dan ikompli jiżdied għal 8.1 u 7.8 darbiet aktar rispettivament.

2006, min kien responsabbli dak iż-żmien ħasel idejh bil-konsegwenza li baqa’ ma sar xejn u s-sitwazzjoni kompliet tiggrava.

Il-Pjan Lokali li sar 13-il sena ilu kien diġà jirrikonoxxi li ż-żona ta’ Ħ’Attard kellha problemi tat-traffiku għax it-toroq ewlenin ma kinux għadhom ilaħħqu mad-domanda ta’ dak iż-żmien.

Jipproponi li ssir triq ġdida b’erba’ jew b’sitt korsiji fit-tarf ta’ Ħ’Attard u jalloka medda art agrikola biex dan ikun jis-

ta’ jsir. Madankollu, jgħid li din il-Bypass għandha ssir flimkien ma’ inizjattivi oħrajn li jħajru aktar nies jużaw mezzi alternattivi, filwaqt li jagħmluha diffiċli biex karozzi li jkunu għaddejjin f ’dawn l-inħawi jużaw it-toroq residenzjali fil-qalba ta’ Ħ’Attard.

Fi ftit kliem dan huwa l-qofol tal-proġett li se jsir wara li ġew ikkunsidrati proposti alternattivi dwar kif jista’ jiġi mtejjeb in-netwerk ta’ toroq fiċ-ċentru

X’INTQAL:

X’INTQAL:

FATTI:

FATTI:

Il-kwalità tal-ajra se tmur għall-agħar.

• Il-kwalità tal-arja fl-inħawi tal-Imrieħel, ta’ Birkirkara, ta’ Ħal Balzan u ta’ Ħ’Attard se titjieb għax se jkun hemm ħafna inqas karozzi weqfin fit-traffiku.

• B’hekk se jkun hemm ukoll tnaqqis drastiku fl-emissjonijiet, fosthom it-trab iswed (particulate matter) u d-dijossidju tan-nitroġenu (nitrogen dioxide).

• Jonqos it-tniġġis fiż-żoni residenzjali ta’ Ħ’Attard, Ħal Balzan u Birkirkara minħabba li se jonqsu l-karozzi li jgħaddu mill-qalba ta’ dawn il-lokalitajiet.

tal-pajjiż. Is-Central Link Project ġie identifikat bħala l-aħjar għażla kemm biex ikun hemm titjib fil-kwalità tal-ajra kif ukoll biex il-ħin tal-ivvjaġġar f ’din iż-żona jitnaqqas bin-nofs.

Minkejja li jeżisti qbil unanimu dwar il-ħtieġa li bilfors irid isir xi ħaġa, fid-diskussjonijiet li saru f ’dan l-aħħar żmien smajna ħafna dwar dan il-proġett fejn anke ntqalu affarijiet li setgħu allarmaw. Għaldaqstant, ejja naraw x’inhuma l-fatti.

Ma sarx biżżejjed għall-mezzi ta’ vjaġġar alternattivi.

• Bħalissa m’hemm l-ebda struttura għar-roti f ’din iż-żona. Il-proġett jinkludi l-itwal korsija għar-roti maqtugħa għaliha mill-karozzi li se jkun hawn f ’Malta. Din se tkun twila 4.3 kilometri u se tgħaqqad flimkien l-Imrieħel, Birkirkara, Ħal Balzan, Ħ’Attard u Ta’ Qali.

• Se jsiru 10.7 kilometri ta’ bankini u passaġġi ġodda għall-mixi.

• Se jitranġaw il-waqfiet għall-karozzi tal-linja biex ikunu aktar sikuri f ’postijiet li jintlaħqu aktar faċilment mir-residenti.

• Se jsiru wkoll pontijiet u mini pedonali u għar-roti biex tkun tista’ taqsam it-triq b’mod sikur.

KONTRA L-IMPRESSJONI LI NGĦATAT DAWN IS-SIĠAR MHUMIEX SE JINTMESSU

X’INTQAL:

Se jinqalgħu s-siġar storiċi tat-triq tar-Rabat u s-Saqqajja.

FATTI:

• Is-siġar taż-żnuber fl-aħħar parti ta’ Triq l-Imdina f ’Ta’ Qali bejn il-Kappella tal-Vitorja u r-roundabout fil-bidu tat-Telgħa tas-Saqqajja mhumiex se jintmissu, ħlief għal tlieta. Lanqas se jitneħħew is-siġar fit-Telgħa tas-Saqqajja.

• F’din il-parti se jitħawlu siġar oħrajn taż-żnuber flok dawk li mietu mas-snin jew li tqaċċtu bil-grigalata ta’ Frar li għadda. F’din il-parti tat-triq se ssir ukoll ringiela ta’ siġar taż-żnuber ġodda maġenb il-korsiji li se jinbnew. B’hekk it-triq issa se jkollha tliet ringieli bis-siġar, waħda fuq kull naħa u oħra fin-nofs.

• Mhux veru li se tintmiss il-Kappella tal-Vitorja.

• Bis-Central Link Project se jkun hemm żieda ta’ 212% fil-landscaped areas imsebbħa b’siġar u pjanti fl-inħawi fejn se jsir il-proġett.

• Se jitħawlu 1,600 siġra biex jagħmlu tajjeb għal 549 li se jinqalgħu (li ħafna minnhom huma invażivi jew mhux protetti).

• 760 minnhom se jitħawlu fl-istess żona biex se jkun hemm madwar 220 aktar siġar milli hemm illum, waqt li l-kumplament se jitħawlu f ’postijiet oħra f ’Malta.

• Is-siġar li se jitħawlu se jkunu indiġeni u diġà kbar.

• Infrastructure Malta se tibqa’ tieħu ħsieb is-siġar li tħawwel għal diversi snin, biex tiżgura li ma jmutux.

X’INTQAL:

Se tittieħed agrikola.

FATTI:

ħafna

art

• Central Link Project se jkun jeħtieġ 57% inqas art agrikola minn kemm kien oriġinarjament propost filpjanijiet tal-Gvern fl-2006.

• L-art agrikola li se tintuża hija kważi daqs l-art talproġett li se tintuża għallbankini, passaġġi, landscape areas u l-korsija għar-roti.