KullĦadd_19.08.2018

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 19 ta’ Awwissu, 2018

Ħarġa Nru 1,310 Prezz €1

GVERN LI JTEJJEB IL-GOVERNANZA

• ERĠAJNA KSIBNA A U POĠĠEWNA FOST L-AQWA FID-DINJA

Ara paġn a

8

• L-ANALIŻI TA’ AĠENZIJA TAL-KLASSIFIKAZZJONI TAL-KREDITU DWAR PAJJIŻNA FL-AĦĦAR SIGĦAT

• L-INKJESTA EGRANT TISSEMMA WKOLL

HEKK TKUN DIRECT ORDER!

IT-TIFEL LI JISPIRA L-ĠENITURI BIL-KURAĠĠ Ara paġni 10 u 11

L-ITALJA POPOLARI FL-IKTAR JUM BIEŻEL Kuntratt ta’ miljuni ta’ ewro li jorbot lil pajjiżna sas-sena 2028 beda minn sempliċi direct order fl2002. Direct order deċiża mill-politiċi fil-Kabinett u li fuq quddiem nett kienet imbottata minn Lawrence Gonzi, dak iż-żmien Viċi Kap tal-PN. Din id-direct order iġġib fix-xejn il-kritika dwar kuntratt li ngħata reċentement wara sejħa għallofferti għax turi d-differenza kbira fil-mod kif saru l-affarijiet u kif direct order kienet dik ta’ Gonzi u sħabu.

Ara paġna 3

Persuni fl-industrija tal-ivvjaġġar d-divertiment spjegaw mal-gazzetta KullĦadd kif f’dawn il-jiem l-Italja kienet destinazzjoni popolari immens. Fil-fatt, illum fliktar ġurnata bieżla talajruport, Ruma hija l-iktar destinazzjoni popolari filwaqt li dalgħodu telaq imballat għal Sqallija l-vapur talVirtu Ferries. Iktar dettalji dwar kif qed jiddevertu l-Maltin f’paġna 5.

u

02

19.08.2018

kullhadd.com

Editur ALEANDER BALZAN

L-Ogħla Temperatura: 32°C L-Inqas Temperatura: 24°C L-Indiċi UV: 9 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Firxa ta’ pressjoni għolja li testendi mill-Bajja ta’ Biscay sa fuq il-Libja ser tippersisti.

It-Temp: Ftit imsaħħab, lokalment pjuttost imsaħħab bil-possibbiltà ta’ xi ħalbiet iżolati tax-xita li jistgħu jkunu bir-ragħad u l-buffuri tar-riħ għal xi ħin.

Ir-Riħ: Ħafif u varjabbli li jsir ħafif għal moderat mill-Majjistral it-Tramuntana.

Il-Viżibilità: Tajba.

Il-Baħar: Ħafif.

L-Imbatt: Ftit li xejn.

It-Temperatura tal-Baħar: 28°C

email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni LEANNE ABELA GRECH tel: (+356) 2568 2570

Kuntatt Ġenerali KullĦadd

It-Tnejn

email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

It-Tlieta

L-Erbgħa

Indirizz Postali KullĦadd

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

30°C

UV 9

21°C

Il-Ħamis

30°C

UV 8

24°C

31°C

Il-Ġimgħa

UV 9

23°C

Is-Sibt

Sit Elettroniku KullĦadd kullhadd.com

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

31°C

UV 9

24°C

31°C

UV 9

23°C

30°C

UV 9

24°C

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD Floriana Dispensary,29, Triq Vincenzo Dimech, Il-Furjana – 21233034 San Raffael Pharmacy, 247, Triq Ħal Qormi, Il-Marsa – 21221118 Evans Pharmacy, 96/98, Triq San Bastjan, Ħal Qormi – 21487020 Herba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, Birkirkara – 21443406 Mayer Pharmacy, 33, Ix-Xatt ta’ Xbiex, L-Imsida – 21331732 Numri Importanti Spiżerija Merħa, Shop 2, Triq Lapsi, Ta’ Giorni – 21333886 Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​ Mrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat, Tas-Sliema – 21313535 112​ Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos, L-Iklin – 21415499 St. Louis Pharmacy, Triq Cali, Il-Mosta – 21432802 Il-Pulizija ta’ Malta El Medina Chemist, Triq il-Maskli, Il-Qawra – 21576308 2122 4001-9​ Sta. Lucia Pharmacy, 1, Misraħ Dorell, Santa Luċija – 21890111 Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, Il-Birgu – 27060126 Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili ​ St. Peter Pharmacy, Triq is-Sebbelika, Ħaż-Żabbar – 21663750 2393 0000 St. Philip Pharmacy, Triq iċ-Ċeppun, Ħal Għaxaq – 21808723 Kristianne Pharmacy, Triq Pietru Pawl Saydon, Iż-Żurrieq – 21647391 Il-Gwardjani Lokali ​2132 0202 De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin, Ħaż-Żebbuġ – 21464128 Nova Pharmacy, 142, Triq il-Kulleġġ, Ir-Rabat Malta – 21454247

Stampat Progress Press

L-Isptar ta’ Malta 2545 0000

L-Isptar ta’ Għawdex ​2156 1600

Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza ​ 5004 3888

Servizz ta’ Direttorju Telefoniku ​1182

Għawdex Fontana Pharmacy, Triq il-Għajn, Il-Fontana – 21566979 Pisani Pharmacy, Bini Ġdid, Triq Sannat, Is-Sannat – 21564447 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem filġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tas-saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.

03

19.08.2018

kullhadd.com

KUNTRATTI KBAR DEĊIŻI MILL-POLITIĊI • NIŻVELAW KUNTRATT FIS-SETTUR TAL-KURA TAL-ANZJANI LI NGĦATA B’SEMPLIĊI DEĊIŻJONI TAL-KABINETT

Gonzi ried li jingħata kuntratt għall-estensjoni tad-dar tal-anzjani taż-Żejtun lill-Healthcare Services Limited u jibdew in-negozjati magħhom biex imexxu d-dar għal diversi snin. Kif fil-fatt sar.

Dokumenti li għandha f ’idejha l-gazzetta KullĦadd juru li fil-qasam tal-anzjani kien hemm żmien fejn il-kuntratti ta’ miljuni kbar ta’ ewro kienu jingħataw b’sempliċi direct order deċiża mill-politiċi.

Dan minkejja li kienu jlaħħqu ammonti kbar ħafna u li kienu kuntratti li jorbtu iktar minn amministrazzjoni waħda.

Saħansitra għas-snin li għadhom ġejjin.

Dan hu mod differenti ħafna mill-mod kif dan l-aħħar saru l-affarijiet f ’San Vinċenz De Paul fejn l-iktar kuntratt li ssemma fil-midja reċentement ħareġ b’sejħa għall-offerti kompetittiva li kienet segwita b’dik magħrufa bħala negotiating procedure. Dan kollu taħt id-direzzjoni tad-Dipartiment tal-Kuntratti.

Wieħed mill-każi li għandna f ’idejna jmur proprju għall-2002. Però dakinhar inżergħet biss iż-żerriegħa li rat lill-kumpanija Healthcare ta’ Żaren Vassallo tibqa’ ġġedded ftehim wara ieħor tant li qabel l-elezzjoni tal-2013 assigurat li

tibqa’ tmexxi d-Dar tal-Anzjani taż-Żejtun sal-2028, proprju 10 snin oħra.

Filwaqt li dan mhux każ iżolat, huwa wieħed mill-iktar każi li juru kif Żaren Vassallo ħa kuntratti b’mod differenti ħafna minn dak li tilef reċentement bi proċess kompetittiv. Wara li fl-aħħar snin tilef kuntratt ġdid quddiem id-Dipartiment tal-Kuntratti, Vassallo mar saħansitra l-Qorti biex jipprotesta u spiċċa ma ngħatax raġun għax il-Qorti kkonfermat li l-proċess kompetittiv kien wieħed kif suppost u trasparenti.

Dan hu proċess kompetittiv li meta Vassallo ngħata djar li għadu jmexxi sal-lum ma ntużax. Fost oħrajn għax minflok is-sistema ta’ tender u negotiating procedure li ntużat illum, ingħatat direct order.

B’direct order ifisser li l-kumpanija tintgħażel mingħajr ebda sejħa kompetittiva.

Fiż-Żejtun, fejn il-kumpanija ta’ Vassallo għadha tmexxi sal-lum, kien fl-2002 li ngħata d-direct order għall-esten-

sjoni. Kumbinazzjoni dan fl-istess żmien li kien għaddej il-bini tad-Dar Ċentrali. Kien il-Viċi Prim Ministru u Viċi Kap tal-PN ta’ dak iż-żmien, Lawrence Gonzi, li kien tella’ talba lill-Kabinett tal-Ministri.

Gonzi ried li jingħata kuntratt għall-estensjoni taddar tal-anzjani taż-Żejtun lill-Healthcare Services Limited u jibdew in-negozjati magħhom biex imexxu d-dar għal diversi snin. Kif fil-fatt sar.

Dakinhar Gonzi kiteb lill-Kabinett li hu u s-Segretarjat Parlamentari li kien jaqa’ taħtu kien diġà ddiskuta mal-kumpanija ta’ Żaren Vassallo biex jara kinetx interessata tieħu t-tmexxija tiegħu biex ikun implimentat bħal kif kien implimentat dak ta’ Bormla.

M’għandniex xi ngħidu, Gonzi seta’ jirrapporta lill-Kabinett li d-deċiżjoni kienet waħda pożittiva.

“B’entużjażmu,” kien kiteb Gonzi fil-memo lill-Kabinett tal-Ministri qabel dawn iddeċidew fuq id-direct order.

Saħansitra eventwalment ittieħdet deċiżjoni li l-kuntratt ikun estiż sal-2028 mingħajr ħadd qatt ma kellu ċ-ċans jikkompeti għat-tmexxija talpost. Il-kuntratt mhux biss twal, iżda wkoll kiber għax żdiedu s-sodod u għalhekk dak li beda b’sempliċi direct order spiċċa f ’kuntratt twil li minnu l-kumpanija ta’ Żaren Vassallo daħlet miljuni kbar ta’ ewro.

Is-Segretarju Parlamentari, Anthony Agius Decelis, ilbieraħ indirizza l-kritika tatTimes of Malta dwar kuntratt reċenti f ’San Vinċenz De Paul li se jgħin biex tkun indirizzata b’mod dirett il-problema tal-waiting lists għad-djar tal-anzjani. Ta spjega dettaljata kif f ’dan il-każ l-affarijiet saru b’mod miftuħ ferm iktar milli kien isir qabel u dan kollu skont regoli ta’ xiri fis-servizz pubbliku.

Spjega kif sejħa għall-offerti ħarġet f ’Novembru tal2015. Saħansitra kienet sejħa li ħarġet kemm f ’Malta kif ukoll fil-pajjiżi Ewropej. Is-se-

jħa kienet għal sħubija bejn il-Gvern u l-privat għal kċina ġdida u servizzi ta’ catering, flimkien ma’ investiment ieħor bżonjuż għal San Vinċenz De Paul. Saħansitra wieħed seta’ joġġezzjona għall-kuntratt mal-mument li ħareġ iżda ħadd m’għamel dan u minflok ikkompetew għalih żewġ kumpaniji. Bil-kumpanija li tilfet tappella darbtejn u tilfet iż-żewġ każi. Spjega kif eventwalment saru negozjati li wasslu biex il-Gvern ħa pakkett aħjar li se jgawdi minnu fil-ħin fosthom permezz ta’ bini ġdid li jsir tal-Gvern wara ftit snin.

B’dan il-proġett San Vinċenz se jkollu 500 sodda oħra.

Agius Decelis ta bosta eżempji ta’ kif din il-proċedura ntużat iktar minn darba anke fi żminijiet Nazzjonalisti, fosthom fix-xiri ta’ miljuni ta’ ewro mediċini u qatt ma qamet il-kontroversja reċenti.

Dan għamlu filwaqt li rrefera għall-każ taż-Żejtun bħala differenza kbira ta’ kif saru l-affarijiet għax hemm iddeċidew il-politiċi b’direct order.

04

19.08.2018

kullhadd.com

JIBDEW PETIZZJONI FAVUR IL-PROĠETT TAS-CENTRAL LINK

Fl-aħħar sigħat bdiet petizzjoni online favur is-Central Link Project li jaħseb biex jimmaniġġja aħjar it-traffiku miċ-ċentru għan-naħa ta’ fuq ta’ Malta. Dan il-proġett diġà ġibed appoġġ qawwi.

Għalkemm hemm ftit residenti minn Ħ’Attard li ngħaqdu biex jopponu dan il-proġett bl-appoġġ tal-Viċi Kap tal-Partit Nazzjonalista David Agius.

Iżda, din il-petizzjoni tappella lill-Awtorità tal-Ippjanar biex tappoġġja l-proġett u għal dan jingħataw bosta raġunijiet.

Jingħad li dan il-proġett għandu bżonn l-appoġġ għax inaqqas it-traffiku miċ-ċentru ta’ Ħ’Attard u għalhekk se jonqsu wkoll l-emmissjonijiet bi 13% filwaqt li l-ħin ta’ sewqan f ’din iż-żona se jonqos b’50%.

Jingħad ukoll li l-ħtieġa taċċiklisti u min ikun qed jimxi qed ikunu kkunsidrati u dik raġuni oħra għaliex il-proġett għandu bżonn l-appoġġ.

Fl-aħħar ġimgħat ilGvern irċieva ħames offerti għat-twettiq tas-Central Link Project li għandu l-għan li jindirizza l-problema tat-traffiku fiċ-ċentu tal-pajjiż.

Il-proġett għandu stima ta’ ħamsa u ħamsin miljun ewro, għalkemm il-valur tal-offerti li rċieva l-Gvern ivarjaw bejn tmienja u għoxrin miljun u erba’ mitt elf ewro u disgħa u tletin miljun u nofs ewro.

Permezz ta’ dan l-investiment, se jinbnew diversi toroq ewlenin fiċ-ċentru tal-pajjiż, biex jitnaqqas bin-nofs il-ħin tal-ivvjaġġar fir-rotta ewlenija bejn l-Imrieħel, Birkirkara, Ħal Balzan, Ħ’Attard, Ta’ Qali, Ħaż-Żebbuġ, ir-Rabat u l-Mosta.

Se jsir disinn u bini millġdid tar-rotta ta’ aktar minn erba’ kilometri bejn il-Bypass tal-Imrieħel u r-roundabout ta’ taħt it-Telgħa tasSaqqajja, dħul ta’ korsiji ġodda, titjib fl-effiċjenza u s-sigurtà ta’ 13-il junction u t-tneħħija ta’ tliet sistemi ta’ traffic lights.

Dan flimkien ma’ aktar minn 10 kilometri ta’ bankini u passaġġi tal-mixi ġodda, sistemi għall-ivvjaġġar aktar sikur bir-roti u titjib fil-faċilitajiet għat-trasport pubbliku.

Min irid jiffirma l-petizzjoni jista’ jidħol hawn. h t t p s : / / w w w. c h a n g e . org/p/chair person-planning-authority-malta-support-to-the-central-link-project

05

19.08.2018

kullhadd.com

JIŻDIEDU L-MALTIN LI JAGĦŻLU BTALA BARRA MINN MALTA • L-ITALJA TIBQA’ POPOLARI IMMENS • GĦAWDEX MA KIENX HEMM FEJN TAQA’ LABRA Illum hija l-iktar ġurnata bieżla tas-sena fl-ajruport internazzjonali ta’ Malta u l-iktar ajruport li ġejjin u sejrin ajruplani lejh hu dak ta’ Fiumicino f ’Ruma. Għalkemm dan mhux l-uniku ajruport fl-Italja li tul dan il-jum tad-19 ta’ Awwissu se jkun qed jilqa’ titjiriet minn Malta. Fil-fatt, illum se jkunu 180 it-tluq u l-inżul ta’ ajruplani mill-ajruport internazzjonali ta’ Malta li se jwasslu u jġibu lura madwar 28,000 passiġġier. Minbarra dawk li telqu lejn l-Italja fuq l-ajruplan hemm mijiet li dalgħodu ħallew Malta lejn Sqallija fuq il-Virtu Ferries li l-gazzetta KullĦadd hija mgħarrfa li kien ibbukkjat kollu kemm hu.

Wara Fiumicino, Frankfurt huwa t-tieni ajruport u warajh hemm Munich u Gatwick, f ’Londra. Kelliema għall-ajruport internazzjonali ta’ Malta spjegat kif “it-traffiku minn u lejn Munich huwa parzjalment ikkaratterizzat mill-operat tal-cruise and fly li ser ikun qiegħed jopera nhar il-Ħadd.”

Intant, anke fix-xahar ta’ Lulju l-ajruport ta’ Ruma kien iktar popolari mentri fl-istess xahar is-sena li għaddiet l-iktar popolari kien dak ta’ Gatwick f ’Londra. F’Lulju ta’ din is-sena u tas-sena li għaddiet Frankfurt żamm it-tielet l-iktar post li marru jew ġew Maltin lejh. U filwaqt li eluf qed jagħżlu li jsiefru, eluf oħra marru lejn Għawdex fejn fl-aħħar jiem kien irrappurtat li kien kważi impossibbli li ssib kamra f ’xi lukanda Għawdxija jew inkella xi tip ta’ akkomodazzjoni oħra. Għal ħinijiet twal ristoranti f ’żoni importanti bħal Marsalforn u x-Xlendi fost oħrajn dehru invażati bil-Maltin u l-vapuri tal-Gozo Channel ħadmu iktar min-normal biex ilaħħqu mal-iskeda. Dan kollu huwa xhieda li ħafna Maltin qed ikomplu jistennew dan il-perjodu tas-sena biex jiddevertu u jieħdu pjaċir u mhux joqogħdu lura milli jagħmlu dak il-kapriċċ biex jagħtu btala sabiħa lill-familji tagħhom.

JEKK SE SSIFER F’DAWN IL-JIEM BEŻLIN ŻOMM DAN F’MOĦĦOK Rigali Ir-rigali jistgħu jinġarru fil-bagalja tal-idejn tiegħek, iżda nirrakkomandawlek li żżommhom miftuħin peress li l-persunal tas-sigurtà jista’ jkun irid jispezzjonahom aktar. Jekk xtrajt pistola tal-logħob jew pistola tal-ilma għan-neputi tiegħek, se tibqa’ diżappuntat peress li dan it-tip ta’ rigal jiġi kkonfiskat mill-persunal tas-sigurtà.

Ikel Tista’ ġġorr affarijiet tal-ikel fil-bagalja tal-idejn tiegħek, diment li ma jkollhomx milì li fih il-likwidu u ma jkunux ġammijiet, pâtés, jew kremi. Barra minn hekk, meta tkun qed tivvjaġġa b’tarbija ta’ bejn 0 sa sentejn, tista’ ġġorr biżżejjed ikel u xorb tat-trabi fil-bagalja tal-idejn li jservi għat-tul tal-vjaġġ tiegħek.

Apparat għax-xagħar Likwidi Tista’ ġġorr likwidi fil-bagalja tal-idejn tiegħek diment li kull kontenitur ma jkunx jesa’ aktar minn 100 ml u li l-likwidi kollha tiegħek flimkien ma jkunux jammontaw għal aktar minn litru. Il-likwidi għandhom jitqiegħdu f ’borża trasparenti ta’ madwar 20ċm x 20ċm, maħruġa mill-bagalja tal-idejn u mgħoddija mill-magna tar-raġġi X fil-post tas-sigurtà. Tista’ wkoll iżżomm il-flixkun tal-ilma vojt tiegħek u tużah biex timla l-ilma bla ħlas mill-funtana tal-ilma li tinsab fiż-żona tat-Tluq.

Mediċini likwidi, inklużi siringi u pakketti tal-ġell għat-tkessiħ, jistgħu jinġarru fil-bagalja tal-idejn anki jekk ikun fihom aktar minn 100 ml likwidu, diment li jkollok dokument tat-tabib li jakkumpanjahom.

M’għandekx għalfejn tinkwieta li l-istat ħażin ta’ xagħrek se jħassarlek ir-ritratti tal-btala tiegħek, peress li tista’ ġġorr kemm l-apparat għat-tnixxif tax-xagħar kif ukoll l-apparat għall-illixxjar taxxagħar fil-bagalja tal-idejn tiegħek.

Bokkli u lazzijiet Peress li aktarx li tintalab tneħħi ż-żarbun fil-post tas-sigurtà, nirrakkomandawlek li tilbes żarbun li joħroġ faċilment minn saqajk, mingħajr ma jkollok tħoll u tagħlaq il-bokkla jew tħoll u taqfel il-lazz.

Apparat teknoloġiku Kwalunkwe apparat elettroniku, bħal laptops u tablets, li tista’ tkun qed iġġorr fil-bagalja tal-idejn tiegħek għandu jinħareġ fil-post tas-sigurtà u jiġi mgħoddi mill-magna tar-raġġi X. Kun ċert li l-apparat tiegħek ikun iċċarġjat, peress li tista’ tintalab tixegħlu.

Bwiet imbattla Muniti, ċwievet, telefons ċellulari u kwalunkwe ħaġa oħra li jista’ jkollok fil-bwiet tiegħek aktarx li jiskattaw l-alarm. Peress li huwa pjuttost inkonvenjenti li jkollok tbattal il-kontenut tal-bwiet tiegħek fit-tilari tas-sigurtà u li terġa’ ddaħħal kollox lura, nissuġġerulek li żżomm il-bwiet tiegħek vojta sakemm tgħaddi minn dan il-punt.

Aċċessorji L-ajruport mhuwiex l-aħjar post fejn wieħed jesebixxi l-aħħar moda ta’ ġojjellerija, ċintorini u arloġġi, peress li dawn jiskattaw id-detetturi tal-metall u jkollhom jitneħħew qabel ma tgħaddi.

06

19.08.2018

kullhadd.com

PROĠETTI LI JNAQQSU R-RISKJI • KMAMAR TAN-NAR LESTI BIEX JIBDEW JIMPLIMENTAW • GRAZZI GĦALL-FOND LI NIEDA L-GVERN Il-fond għall-kmamar tan-nar li nieda l-Ministeru tal-Ġustizzja qed jiswa mitqlu deheb f ’dawk li huma miżuri ta’ sigurtà. Dilettanti tan-nar minn żewġ kmamar tan-nar differenti li bbenefikaw minn dan il-fond spjegawlna l-proġetti li daħlu bihom u li mill-ewwel juru li l-prijorità hi mitfugħa fuq li l-post tan-nar, kif iħobbu jsejħulu l-pirotekniċi, ikun iktar sigur.

Daniel Zahra u Frank Zammit, Teżoriera tal-Għaqda tannar Madonna tal-Karmnu Żurrieq u Għaqda Mużikali San Ġużepp ta’ Ħal Għaxaq rispettivament, jitkellmu kif illum ’il ġurnata, is-sigurtà għandha sinifikat qawwi fit-twettiq ta’ kull proġett li jiġi magħmul f ’dan il-qasam.

Permezz ta’ dawn il-fondi, Zahra spjegalna li proġett ewlieni fl-Għaqda tan-nar Madonna tal-Karmnu taż-Żurrieq huwa bini ta’ kontejner żgħir li jkun trasportabbli. L-użu prinċipali ta’ dan il-kontejner hu li jinġarr fl-għelieqi tal-ħruq tan-

Ritratt: Anthony Sacco nar u fih jinżamm nar li jkun irid jinħaraq. Dan jipprevieni ċerti perikli waqt il-ħruġ tannar minħabba li jaqa’ materjal jaqbad fuq in-nar li jkun irid jinħaraq. Kien hemm kmamar tan-nar li ġarrbu inċidenti simili fil-passat u għalhekk, hemm bżonn kbir ta’ dan il-kontejner biex joffri protezzjoni minn dan il-periklu.

Frank Zammit fisser kif f ’għaqda tan-nar partikolari, bħalma hija dik ta’ San Ġużepp ta’ Ħal Għaxaq, ser isir investiment f ’makkinarju biex tkompli tiżdied is-sigurtà. Dan il-makkinarju huwa forma ta’ pompa li taħdem bil-hydraulic biex jiġu ppressati affarijiet li jirrelataw mal-porvli. Sal-lum, dan ix-xogħol jinħadem fuq

pressa oħra li fiha tinħadem l-istilla tal-kulur. Il-fondi wasslu għal diversifikazzjoni ta’ fejn isir ix-xogħol u se jkun qed inaqqas drastikament it-tniġġis li jinħoloq. It-tniġġis f ’kamra tan-nar huwa perikoluż minnu nnifsu, speċjalment għas-sigurtà ta’ dawk kollha li jaħdmu f ’postijiet tant delikati.

Proġetti oħra fiż-Żurrieq jin-

kludu r-restawr f ’kamra fejn jinħadem il-porvli. Zahra spjega kif f ’Ottubru li għadda, din intlaqtet minn sajjetta u ġarrbet ħsarat konsiderevoli. Saru xi tiswijiet proviżorji sabiex ikun jista’ jinħadem il-porvli għall-festa li għaddiet, però kien għad baqa’ iktar xogħol xi jsir ħalli jkun attrezzat kif suppost. Kien spjegat lilna li l-arranġamenti primarji jikkonsistu f ’installazzjoni ta’ saqaf ġdid, twaħħil ta’ madum, tikħil u tibjid ta’ ħitan kif ukoll restawr tal-bieb ta’ din il-kamra. Iċċaqlaq ukoll il-lightning rod, fuq parir ta’ membri tal-protezzjoni ċivili.

Parti żgħira mill-fondi se jintużaw biex jixtru alkoħol għall-produzzjoni tan-nar. Dan l-alkoħol jippermetti li ċerti proċessi jsiru b’mod aktar sigur għal min jagħmilhom. Sa ftit ilu, minħabba l-ispejjeż kontinwi, kien hemm sfidi kbar biex jiġu użati proċessi moderni.

27 kamra tan-nar se jsaħħu s-sigurtà tagħhom permezz ta’ fondi li ngħatawlhom, b’ammont ta’ €5,000 għal kull kamra.

REĠISTRU LI JIFFAĊILITA L-ĦAJJA Miżura ta’ simplifikazzjoni li ddaħħlet aktar kmieni din is-sena fis-settur tal-ġustizzja ntlaqgħet bil-kbir. Dan huwa r-Reġistru Nazzjonali tal-Insolvenza, reġistru elettroniku li jipprovdi informazzjoni lill-pubbliku dwar entitajiet u kummerċjanti li huma insolventi kif ukoll jipprovdi informazzjoni relevanti għall-kredituri.

Fost din l-informazzjoni hemm: referenza tal-każ, data reġistrata, isem il-qorti, data ta’ terminazzjoni, tip ta’ proċeduri, l-artikolu tal-liġi rilevanti, il-prattikant fl-insolvenza, it-terminu li fih għandu jagħmel it-talba tiegħu, il-qorti tal-appell u t-terminu tal-appell.

Ir-reġistru jikkomunika ma’ żewġ reġistri ta’ insolvenza differenti. Wieħed minn dawn ir-reġistri huwa miżmum mir-Reġistratur tal-Kumpaniji li jirċievi informazzjoni mingħand kumpaniji reġistrati f ’Malta li jkunu fi stat ta’ insolvenza meta d-diretturi tagħhom jiddikjaraw ix-xoljiment tal-istess kumpaniji.

Ir-reġistru l-ieħor huwa miżmum mir-Reġistratur tal-Qrati Ċivili b’informazzjoni meħuda minn rikorsi ppreżentati fil-qrati ċivili minn kummerċjanti li jkunu fi stat ta’ falliment.

Il-Ministru għal-Ġustizzja, Owen Bonnici, spjega li jinżammu reġistri separati minħabba li l-kummerċjanti mhumiex reġistrati fir-Reġistru ta’ Insolvenza tal-Kumpaniji. Fisser kif il-Qorti żżomm ukoll informazzjoni tal-każijiet ta’ kumpaniji li qegħdin fi proċeduri ta’ xoljiment u ta’ stalċ quddiem il-Qorti.

Il-ħidma fuq din il-miżura bdiet billi d-Dipartiment tal-Qrati tal-Ġustizzja b’kollaborazzjoni mar-Reġistratur tal-Kumpani-

ji rnexxielu jakkwista għotja mingħand l-Unjoni Ewropea biex jiżviluppa Reġistru Nazzjonali tal-Insolvenza. Fil-futur dan għandu jiġi interkonness mal-Portal Ewropew tal-Ġustizzja-e. Dan huwa proġett li ġie kofinanzjat mill-Programm tal-Ġustizzja (2014-2020) tal-Unjoni Ewropea.

Id-Dipartiment tal-Qrati appuntaw lill-MITA biex jiżviluppaw ir-Reġistru tal-Insolvenza skont ir-rekwiżiti li joħorġu mir-Regolament (UE)

2015/848 dwar proċedimenti ta’ insolvenza.

Ir-Reġistru tal-Insolvenza huwa aċċessibbli għall-pubbliku mis-sit tal-eCourts: https:// ecourts.gov.mt/onlineservices.

Id-disinn tar-reġistru hu magħmul b’mod responsiv biex l-iscreen jadatta biex jidher tajjeb kemm fuq mobile kif ukoll fuq kompjuter.

“Minn kemm ilna li daħħalna dan ir-Registru, kien hemm rispons tajjeb ħafna u kellna wkoll kummenti favorevoli,” żied il-Ministru Bonnici li qal li dan kollu jkompli jsaħħaħ id-determinazzjoni tal-Gvern biex ikompli jtejjeb is-sistema li għandu u wkoll jiffaċilitaw l-aċċess u għalhekk jonqos id-dewmien biex wieħed jinqeda f ’dan is-settur.

“Fl-aħħar ħames snin saru passi ta’ ġgant fejn jidħlu qrati u riformi legali u żdiedet ukoll il-fiduċja tal-pubbliku fis-sistema ġudizzjarja, li ma tiġix mix-xejn imma tiġi bix-xogħol, bl-ippjanar u bit-twettiq f ’Servizz Pubbliku fejn m’għadux kollox jgħodd,” qal il-Ministru Bonnici li żied li dan hu parti minn pjan biex flimkien ma’ dawk kollha konċernati, jtejjeb kull settur li jaqa’ taħt il-ministeru, li mhuwiex żgħir.

“Ngħidha b’wiċċi minn qud-

diem, li rnexxielna nagħmlu passi kbar f ’kull qasam. Anki fil-qrati Maltin f ’dawn l-aħħar ħames snin, għamilna kambjament mhux biss strutturali, imma wkoll fejn stajna ssimplifikajna diversi affarijiet biex dawk kollha li jkollhom bżonn jinqdew mill-qorti, jinqdew mingħajr skumdità żejda,” qal Bonnici li tenna kif fix-xhur li għaddew daħħalna numru ta’ miżuri li komplew itejbu s-servizzi offruti lill-pubbliku u lill-professjonisti legali.

“Il-lista hija twila, imma xtaqt insemmi r-Reġistru Elettroniku tal-Interdetti u l-Inabilitati, u l-preżentata online ta’ atti ġudizzjarji quddiem diversi qrati, fosthom, it-Tribunal għal Talbiet Żgħar, it-Tribunal ta’ Reviżjoni Amministrattiva, il-Qorti tal-Maġistrati, il-Prim’ Awla tal-Qorti Ċivili u fil-Qorti Ċivili (Sezzjoni tal-Kummerċ).

Apparti dawn ġiet introdotta sistema elettronika li wieħed jista’ juża biex japplika għal riċerka għal testmenti sigrieti kif ukoll biex japplika ħalli jirċievi SMS dwar id-differimenti tal-kawżi. Lill-professjonisti legali ngħatalhom aċċess online tad-dettalji tal-kawżi, għall-atti ġudizzjarji u għall-mandati tal-qorti,” sostna l-Ministru Bonnici.

07

19.08.2018

kullhadd.com

ID-DEPOŻITI JIŻDIEDU, IL-PN JGĦID LI NAQSU • IL-PARTIT NAZZJONALISTA JIKKWOTA ĦAŻIN RAPPORT TAL-BANK ĊENTRALI Nhar il-Ħamis, il-Bank Ċentrali ħareġ ir-rapport regolari ta’ kull xahar fuq l-andament ekonomiku f ’pajjiżna. Il-Partit Nazzjonalista mhux talli injora l-konklużjonijiet pożittivi li għamel dan ir-rapport, imma saħansitra wasal li kwota ħażin din l-analiżi.

Skont il-Partit Nazzjonalista r-rapport tal-Bank Ċentrali juri li “eluf ta’ Maltin u Għawdxin qed isibu diffikultà biex ilaħħqu mal-ispejjeż li qed jiżdiedu ta’ kuljum” tant li “fl-istqarrija tal-Bank Ċentrali ta’ Malta stess, kien innutat tnaqqis fid-depożiti tar-residenti Maltin u Għawdxin fil-banek lokali.”

Ir-rapport tal-Bank Ċentrali, li wieħed faċli jsib online, f ’paġna 11 jindika li d-depożiti tal-familji mal-banek fil-fatt mhux talli naqsu, talli fil-fatt żdiedu b’4.5% f ’Ġunju li għadda.

Dan wara li skont il-Bank Ċentrali kien hemm “historically strong rates observed between 2014 and 2017”. Tabella f ’paġna 14 tar-rapport tikkonferma dan kollu u tindika li fix-xhur li għaddew ġieli kien hemm żieda ta’ aktar minn 10% fid-depożiti mal-banek. Ċifri tal-Bank Ċentrali jindikaw li f ’Ġunju, id-depożiti tal-familji tagħna ma’ banek lokali laħqu €11.8 biljun. Dan ifisser żieda ta’ €4.1 biljun, jew 56% fuq l-ammont fil-bidu ta’ din l-amministrazzjoni.

Il-familji tagħna faddlu bħala medja tliet darbiet dak li faddlu bħala medja taħt l-amministrazzjoni preċedenti.

Kontra ta’ dak li jsostni l-Partit Nazzjonalista li l-familji

jinstabu f ’diffikultà, ir-rapport tal-Bank Ċentrali jindika f ’paġna 5 li “consumer confidence was unchanged in July, and continued to stand well above the long term average”. Barra minn hekk ir-rapport jinnota li l-maġġoranza tal-familji qed jistennew “improved financial and general economic situation in the following months”.

Il-Partit Nazzjonalista qed jipprova jinganna wkoll fir-rigward tal-għoli tal-ħajja. Filfatt, f ’paġna 9 tar-rapport tagħhom, l-esperti tal-Bank Ċentrali jgħidu li “this increase continued to be driven by services related to tourism, with consumer price

pressures within the remaining subcomponents of the index contained.”

Dan ifisser li ż-żieda fir-rata tal-inflazzjoni qed tkun fir-rati tal-lukandi - li jirrifletti l-qagħ-

da ferm tajba tal-qasam turistiku. Fil-fatt, f ’paġna 10, ir-rapport tal-Bank Ċentrali jindika li fil-fatt li l-inflazzjoni skont l-Indiċi Armonizzat tal-Prezzi-

Ċifri tal-Bank Ċentrali jindikaw li f’Ġunju, id-depożiti tal-familji tagħna ma’ banek lokali laħqu €11.8 biljun. Dan ifisser żieda ta’ €4.1 biljun, jew 56% fuq l-ammont fil-bidu ta’ din l-amministrazzjoni

jiet (HICP) hija 2%, dik skont l-Indiċi tal-Prezzijiet bl-Imnut (RPI) hija 1% biss. Id-differenza bejn l-HICP u l-RPI huwa li l-HICP fih il-prezzijiet ta’ akkommodazzjoni fil-lukandi, l-RPI jeskludi dawn il-prezzijiet u jiffoka fuq l-ispiża ta’ kuljum tal-familja medja.

Ta’ min jinnota li qabel il-bidla fil-Gvern il-medja fl-inflazzjoni skont l-RPI kienet 2.4%, jew kważi darbtejn u nofs ir-rata preżenti. Fost l-oġġetti fejn kien l-aktar kien hemm tnaqqis fl-inflazzjoni, wieħed jinnota prodotti u servizzi essenzjali ħafna. L-inflazzjoni fil-prezzijiet tal-ikel (2.1%) bħalissa hija anqas min-nofs dik fi Frar 2013 (4.8%). Fejn jidħlu prezzijiet ta’ mediċini u affarijiet relatati mal-kura personali, l-inflazzjoni fl-aħħar 12-il xahar kienet kważi anqas min-nofs tal-medja taħt l-amministrazzjoni ta’ qabel l-2013. Fl-istess ħin il-Gvern preżenti naqqas il-prezz tad-dawl, tal-ilma, talgass u tal-fuel b’25%, mentri l-amministrazzjoni ta’ qabel għolliethom b’madwar 70%.

Grazzi għat-tnaqqis fl-inflazzjoni u ż-żieda fil-paga, il-ħaddiem medju spiċċa b’aktar flus fil-but fis-sena, kontra l-aħħar sena tal-Gvern preċedenti meta kien spiċċa minn taħt.

Dan jispjega għalfejn fl-aħħar stħarriġ li sar mill-Kummissjoni Ewropea fost iċ-ċittadini Maltin u Għawdxin, il-Eurobarometer, il-proporzjon ta’ dawk li qalu li l-inflazzjoni hija l-akbar problema li jaffaċċjaw f ’ħajjithom naqas għal anqas minn kwart, minn kważi żewġ terzi tul l-amministrazzjoni preċedenti.

08

19.08.2018

kullhadd.com

IL-GOVERNANZA F’PAJJIŻNA FOST L-AQWA FID-DINJA

the government is making additional efforts to improve governance and strengthen its institutional framework L-aġenzija internazzjonali DBRS (Dominion Bond Rating Service) għadha kemm ikkonfermat ir-rating ta’ pajjiżna bħala ‘A High’, wara li l-istess aġenzija tat upgrade lil Malta fi Frar li għadda.

B’hekk DBRS hi t-tieni aġenzija fi żmien ftit ġimgħat li kkonfermat rating pożittiv

għal pajjiżna.

Ir-rapport ta’ DBRS jinnota li “the World Bank Governance Indicators place Malta within the top 25th percentile for its six indicators in its latest rankings”. Dan ifisser li, skont ilBank Dinji, pajjiżna hu fost l-aħjar fid-dinja fejn tidħol governanza.

Filwaqt li hemm min

f ’pajjiżna jipprova jpinġi sitwazzjoni ta’ tnaqqis fir-rule of law mill-2013 ’l hawn, DBRS tirrimarka li bidliet fir-ranking ta’ pajjiżna bdew fl-2007. L-aġenzija internazzjonali tgħid li “the government is making additional efforts to improve governance and strengthen its institutional framework.”

L-esperti ta’ DBRS enfa-

sizzaw ir-riżultat tal-inkjesta dwar Egrant u qalu li din ikkonkludiet li “there was no evidence of corrupt practices, money laundering or suspect financial transactions.”

Kontra dawk li jiffukaw l-attenzjoni tagħhom fuq ilbank Pilatus, ir-rapport ta’ DBRS jinnota li dan hu “a small bank with no systemic implications.” L-esperti jinnutaw pożittivament l-inizjattivi talGvern biex itejjeb ir-regolamenti finanzjarji f ’pajjiżna u jżid ir-riżorsi tal-awtoritajiet kompetenti.

B’kuntrast għal uħud mill-kelliema tal-Oppożizzjoni, l-esperti ta’ DBRS mhumiex inkwetati dwar is-settur bankarju Malti. Filfatt, fir-rapport tagħhom, jiddeskrivu lill-banek Maltin bħala konservattivi u b’livelli ta’ profitabilità u ta’ likwidità tajbin ħafna. L-esperti barranin jinnutaw ukoll li bissaħħa tat-titjib fir-regolazzjoni tal-banek (“tighter regulatory requirements”) kif ukoll l-andament pożittiv tal-ekonomija tagħna, ilbanek huma f ’pożizzjoni aħjar minn qabel.

Rigward il-prezzijiet tal-proprjetà, ir-rapport ta’ DBRS jgħid li m’hemmx “immediate

risks” minħabba l-qagħda tajba finanzjarja tal-familji f ’pajjiżna kif ukoll il-prattiċi prudenti tal-banek.

L-esperti ta’ DBRS sostnew li “the Maltese economy remains one of the euro area’s top growth performers” u nnutaw li “Malta continues to outperform EU average growth rates with broadbased expansion.”

Ir-rapport jindika li filwaqt li bejn l-2004 u l-2012 it-tkabbir ekonomiku f ’pajjiżna kien ta’ 2.1% biss, bejn l-2013 u l-2017 kien ta’ 6.8%. Skont DBRS, it-tkabbir hu xprunat minn diversi setturi filwaqt li ma jidhirx li hemm “overheating pressures” fl-ekonomija tagħna. Fir-rapport jingħad ukoll li “since 2013, Malta has experienced a significant improvement in its fiscal performance.”

Dan kien riżultat ta’ spiża pubblika b’iktar reqqa, tkabbir ekonomiku aħjar kif ukoll l-introduzzjoni tal-programm ta’ ċittadinanza b’investiment.

Fi stqarrija l-Gvern qal li quddiem ċertifikat pożittiv ieħor il-Gvern itenni r-rieda tiegħu li jżid il-pass ta’ riformi ħalli l-qagħda ekonomika u soċjali ta’ pajjiżna tkompli tissaħħaħ fiż-żmien li ġej.

09

19.08.2018

kullhadd.com

4.6 MILJUN ĊITTADIN JGĦIDU TAGĦHOM DWAR IL-ĦIN TAS-SAJF Meta l-Ġimgħa għalqet il-konsultazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea dwar ilħin tas-sajf kienu iktar minn 4.6 miljun ċittadin mit-28 pajjiż membru tal-Unjoni Ewropea li qalu tagħhom dwar jekk dan il-ħin għandux jibqa’ jew le. Din il-konsultazzjoni li tnediet fl-4 ta’ Lulju li għadda sejħet biex l-Ewropej jgħidu l-ħsibijiet tagħhom fi kwestjonarju dwar il-ħin tas-sajf. Dan bilgħan li l-opinjoni taċ-ċittadini tkun investigata qabel ikunu proposti xi bidliet.

Il-Kummissjoni Ewropea issa se tanalizza r-rispons u tippubblika rapport dwar ir-riżultati fil-ġimgħat li ġejjin. Kien wara għadd ta’ talbiet min-naħa taċ-ċittadini tal-Parlament Ewropew, u ta’ ċerti Stati Membri tal-UE, li l-Kummissjoni ddeċidiet li tistħarreġ il-funzjonament tal-arranġamenti attwali tal-UE għall-ħin tas-sajf u tivvaluta jekk għandhomx jinbidlu.

L-arranġamenti fl-UE għall-ħin tas-sajf jitolbu li l-arloġġi jbiddlu s-siegħa darbtejn fis-sena biex jagħmlu tajjeb għax-xejriet li jinbidlu tad-dawl ta’ binhar u biex jittieħed vantaġġ middawl ta’ binhar waqt perjodu partikolari.

Il-maġġoranza tal-Istati Membri tal-UE għandhom tradizzjoni twila tal-arranġamenti għall-ħin tas-sajf.

Uħud minnhom imorru lura sal-Ewwel u t-Tieni Gwerer Dinjija jew għall-kriżi taż-żejt fis-snin 70. Dak iż-żmien, l-arranġamenti għall-ħin

tas-sajf saru l-aktar biex tiġi ffrankata l-enerġija. Madankollu, kien hemm ukoll raġunijiet oħrajn, bħas-sigurtà fit-toroq, iż-żieda fl-opportunitajiet ta’ rikreazzjoni li jinħolqu mid-dawl ta’ binhar filgħaxijiet jew sempliċiment biex il-prattiki nazzjonali jiġu allinjati ma’ dawk tal-pajjiżi ġirien jew ma’ tassħab kummerċjali ewlenin.

L-arranġamenti fil-livell talUE għall-ħin tas-sajf ilhom jeżistu mis-snin 80 u Direttiva tal-Unjoni Ewropea tistipula l-obbligi tal-Istati Membri li jaqilbu għall-ħin tas-sajf fl-aħħar Ħadd ta’ Marzu u li jbiddlu lura għallħin tax-xitwa fl-aħħar Ħadd ta’ Ottubru. L-objettiv tal-leġiżlazzjoni tal-UE dwar il-ħin tas-sajf kien li jġib flimkien l-orarji nazzjonali eżistenti tal-ħin tas-sajf li kienu differenti minn xulxin, u b’hekk jiżgura approċċ armonizzat għall-bidla fil-ħin fi ħdan is-suq uniku.

L-ammont ta’ dawl ta’ binhar disponibbli jvarja skont fejn jinsabu l-Istati Membri tal-UE ġeografikament.

L-Istati Membri tal-UE tat-Tramuntana għandhom bidla staġjonali relattivament kbira fid-dawl ta’ binhar disponibbli matul is-sena, li hu kkaratterizzat minn xtiewi mudlama bi ftit dawl ta’ binhar u sjuf imdawlin bi ljieli qosra. Għall-Istati Membri tal-UE li jinsabu l-aktar fin-Nofsinhar, id-distribuzzjoni tad-dawl ta’ binhar, billejl u matul il-ġurnata ftit li xejn tinbidel matul is-sena.

DINGHY F’DIFFIKULTÀ MISTENNI JIDĦOL F’MALTA 60 persuna fosthom wieħed mitluf minn sensih, mistennija jiddaħħlu f ’Malta.

Dan wara li l-mutur taddinghy waqaf jaħdem u beda jegħreq bil-persuni abbord minħabba qarsa kbira li għandu fuq quddiem.

Minn informazzjoni li għandu ONE News il-Forzi Armati Maltin bdew b’operazzjoni ta’ salvataġġ ilbieraħ biex isalvaw il-ħajjiet tal-persuni abbord.

Intant, ebda żblokk dwar issitwazzjoni tad-dgħajsa b’177 immigrant li ġiet interċettata l-Ħamis filgħaxija millGwardja tal-kosta Taljana fiż-żona Maltija ta’ tiftix u salvataġġ.

Rapporti fil-midja Taljana qed jirrapportaw li l-immigranti

jinsabu abbord il-patrol boat Taljana Diciotti fl-ibħra territorjali tal-Italja, fejn kienu għadhom qed jistennew struzzjonijiet mill-awtoritajiet Taljani biex jidħlu Lampedusa jew port ieħor fl-Italja.

Fil-bidu l-għadd ta’ immigranti kien ta’ 190 iżda 13 minnhom, fosthom tfal u mara li ġarrbet vjolenza fil-Libja, ġew trasferiti lejn sptar f ’Lampedusa għax kellhom bżonn il-kura.

Dwar dan il-każ, il-Gvern Malti qal li l-immigranti rrifjutaw l-għajnuna tal-Forzi Armati Maltin u f ’każ li l-awtoritajiet Taljani jqisu dan bħala każ ta’ tiftix u salvataġġ, l-eqreb port sigur skont ilkonvenzjonijiet jibqa’ dak ta’ Lampedusa.

L-arranġamenti għall-ħin tas-sajf attwali tal-UE qegħdin jaħdmu?

Twettqu għadd ta’ studji matul is-snin li jivvalutaw l-arranġamenti għall-ħin tas-sajf.

L-evidenza disponibbli tindika dan li ġej.

• Is-suq intern: F’dan l-istadju, l-evidenza hi konklużiva dwar punt wieħed biss: jekk ikunu permessi bidliet tal-ħin mhux koordinati bejn l-Istati Membri, is-suq uniku se jbati minħabba spejjeż ogħla għall-kummerċ transfruntier, inkonvenjenzi fit-trasport, fil-komunikazzjonijiet u l-ivvjaġġar, u livell aktar baxx ta’ produttività fis-suq intern għall-oġġetti u s-servizzi.

• L-enerġija: Minkejja li l-enerġija kienet wieħed mill-ixprunaturi ewlenin talarranġamenti attwali, ir-riċerka tindika li l-effett ġenerali tal-ħin tas-sajf fuq l-iffrankar tal-enerġija kien marġinali. Hemm it-tendenza li r-riżultati jvarjaw skont fatturi bħallpost ġeografiku.

• Is-saħħa: Huwa stmat li l-arranġamenti għall-ħin tas-sajf jiġġeneraw effetti pożittivi marbuta mal-attivitajiet rikreattivi li jsiru fuq barra. Min-naħa l-oħra, issejbiet tar-riċerka kronobijoloġika juru li l-effett fuq il-bijoritmu tal-bniedem jista’ jkun aktar sever minn dak li kien maħsub. L-evidenza dwar l-impatti ġenerali fuq is-saħħa (jiġifieri l-bilanċ bejn il-pożittiv assunt kontra l-effetti negattivi) tibqa’ inkonklużiva.

• Is-sigurtà fit-toroq: L-evidenza għadha inkonklużiva fir-rigward tar-relazzjoni bejn l-arranġamenti għall-ħin tas-sajf u l-aċċidenti tat-traffiku fit-toroq. Fil-prinċipju, it-tiċħid mill-irqad meta jitmexxa l-arloġġ ’il quddiem fir-rebbiegħa jista’ jżid ir-riskju tal-aċċidenti. Fl-istess waqt, jitqies li l-estensjoni tas-sigħat tad-dawl ta’ binhar matul is-serati tas-sajf għandha effett pożittiv fuq is-sikurezza fit-toroq. Madankollu, hu ġeneralment diffiċli li tattribwixxi b’mod dirett l-effett tal-arranġamenti għall-ħin tassajf fuq ir-rati tal-aċċidenti meta mqabbel ma’ fatturi oħrajn.

• L-agrikoltura: It-tħassib li kien hemm qabel dwar it-tfixkil għall-bijoritmu tal-annimali u t-tibdil tal-iskedi tat-tiħlib minħabba l-bidla fil-ħin jidher li fil-biċċa l-kbira tiegħu m’għadux hemm minħabba l-użu ta’ tagħmir ġdid, dawl artifiċjali u teknoloġiji awtomatizzati. Siegħa żejda ta’ dawl ta’ binhar fis-sajf tista’ wkoll tkun ta’ vantaġġ għax tippermetti estensjoni tas-sigħat ta’ xogħol għall-attivitajiet fuq barra, bħax-xogħol fl-għelieqi u l-ħsad.

10

19.08.2018

kullhadd.com

B’KUNDIZZJONI RARI IŻDA B’DETERMINAZZJONI TAL-AZZAR Jake Vella - tifel ta’ disa’ snin b’kundizzjoni ferm rari msejħa Rohhadnet Syndrome, li iżda sab l-iskop ta’ ħajtu fl-isport tat-triathlon u li qed iħares ’il quddiem biex ikompli jeċċella f’dan l-isport. F’din l-intervista niltaqgħu wkoll mal-ġenituri tiegħu Josie u Maruska li bl-aktar

Skoprejna b’din il-kundizjoni, Rohhadnet Syndrome, meta kelli ħames snin. Hemm l-ittri “net” wara rohhad għax għandi tumur ukoll. Din il-kundizzjoni taffettwalek il-metaboliżmu għax parti mill-glandola ġol-moħħ ikollha dannu u l-ormoni ma jaħdmux kif suppost, però minn mindu skoprejna li għando din il-kundizzjoni ma ħaristx lura għax nieħu sehem fit-triathlon, fejn għal dan l-isport trid stamina qawwija għax fih tliet dixxiplini - għawm, ċikliżmu u ġiri. Matul ilġimgħa jkolli ħafna taħriġ għalkemm il-kundizzjoni ġġegħelni nżid fil-piż, jien niekol ħafna ikel bnin.

Missieri jipparteċipa wkoll fl-isport tat-triathlon u jagħmel ħafna taħriġ ukoll.

mod sinċier jiddeskrivu kif inbidlet ħajjithom ta’ taħt fuq wara li skoprew il-kundizzjoni li minnha jbati Jake. Iżda ma qatgħux qalbhom, anzi d-determinazzjoni tal-azzar tagħhom xprunathom biex ikomplu jaffaċċjaw il-ħajja bil-qawwa kollha.

Jien nipprattika l-kayaking ukoll u issa qiegħed nittrenja għal-long distance swimming. Fil-fatt għadni kif għamilt il-1km swim ta’ Birkirkara St Joseph li għalija li għad għandi biss disa’ snin, naħseb li mhix distanza qasira imma jien ma naqta’ qalbi minn xejn. Minn hawn nixtieq nirringrazzja lill-kowċis tal-MYTA u lill-kowċ individwali Fabio Spiteri tat-taħriġ li jagħtuni u li dejjem jemmnu fija. Nispera li nkun ta’ ispirazzjoni għal ħafna. Nixtieq li t-tfal iqumu minn quddiem il-kompjuter u jibdew idaħħlu l-isport f ’ħajjithom! Fl-aħħar u mhux l-inqas, nixtieq nirringrazzja lil ommi u lil missieri tas-sapport kbir li jagħtuni!

JAKE VELLA MARUSKA - OMM JAKE Xj jfisser għalik li tkun omm Jake Vella?

Jake kien tifel normali iżda ta’ ħames snin u nofs beda jżid fil-piż. Għal bidu bdejna niggustawh għax għedna li beda jikber mhux ħażin. Iżda f ’mument minnhom bħal ġieni ħsieb fejn ridt nara x’inhu jiġri u ridt nistaqsi jekk dan l-iżvilupp tiegħu kienx normali jew le.

Fi ftit żmien bdejna niġru bih għand xi tobba u wara xi sena nagħmlulu t-testijiet, diversi MRIs u visti oħra, skoprew li għandu kundizzjoni rari.

Niftakar li kont ktibt fuq karta dak li qalli t-tabib biex inkun ċerta jekk smajtx sew jew le. L-istess tabib qalli li persentaġġ minnu jista’ jkun tumur u għalhekk kien hemm bżonn ta’ aktar MRIs sabiex naraw x’kien hemm eżatt.

B’xorti ħażina nstablu tumur ukoll u dan il-fatt ħasadna xi ftit. Minkejja kollox Jake mhux tifel li jaqta’ qalbu anzi hu baqa’ għaddej bl-isports b’mod normali u jieħu kollox bis-serjetà. Fil-fatt hu jitħarreġ

fid-drums u għandu talenti kbar. Jake għadu kif irnexxielu jġib riżultati ferm tajbin u dan kompla jagħtina aktar kuraġġ.

Il-fatt li narawh ferħan f ’dak kollu li jagħmel, jimliena b’sodisfazzjon għalkemm nistqarr miegħek li l-ħajja tagħna nbidlet ta’ taħt fuq. Jien però ngħid li mnalla għandna lilu għax bħala omm lili jagħmilni b’saħħti ħafna.

Bħala omm ġieli tħoss ċertu element ta’ rabja lejn dak li ġara lit-tifel tiegħek?

familja tajba kien jistħoqqilna dan kollu. Minkejja dawn il-mistoqsijiet kollha, jien xorta nirringrazzja lill-Bambin u ngħidlu li mnalla dan kollu tah lili għax naħseb kieku ħaddieħor ma kienx jieħu ħsiebu bħalma nindokrah jien u forsi wkoll ma kinux jindunaw li għandu kundizzjoni minħabba li hu baqa’ normali.

Trid tqis li bħala omm jien ninsab 24 siegħa miegħu għal kull ħtieġa li jkollu bżonn.

Anke r-raġel tiegħi jorqod miegħu u dejjem niċċekkjawlu n-nifs biex naraw hux kollox sew.

Min-naħa l-oħra t-tifel tiegħi qisu nduna xi ħaġa li l-ħajja tiegħu nbidlet u jistaqsini ħafna mistoqsijiet. Jien għedtlu li minkejja kollox kulħadd iħobbu u jieħu ħsiebu u dan kollu bħal qisu serraħlu rasu.

U huwa għalhekk li meta jkun ferħan hu, awtomatikament inkunu ferħanin aħna.

Iva, ġieli jkolli ħafna rabja fija nnifsi speċjalment meta nara tfal tamparu li prattikament mhumiex l-istess. Meta mbagħad narah iżid fil-piż iżda fl-istess ħin ma jistax jiekol bħalna dik inħossha wisq.

Anke meta jistaqsini għal ġelat f ’dawn iż-żminijiet sħan tas-sajf ukoll taqbadni rabja kbira għax naf li ma nistax nikkuntentah kif jixtieq hu. Xi kultant nistaqsi lili nnifsi kif Bħala omm kif qed tarah proprju kellu jiġri lilu hekk u jgħinu l-isport lit-tifel r-raġuni għalfejn aħna bħala tiegħek Jake?

Kieku Jake ma jipprattikax l-isport, kif jgħidu Jake imur il-baħar! Aħna bħala ġenituri ngħidulu biex jibqa’ jiekol ikel tajjeb għas-saħħa ħalli jibqa’ jagħmel l-isport. Dan kollu jġiblu tbissima u fl-istess ħin skop f ’ħajtu. Biex nagħtik eżempju anke meta niġu biex nitilgħu t-taraġ, l-isport għenu sabiex fiżikament seta’ jagħmel dan bla tbatija partikolari. Bissaħħa tal-attività sportiva, Jake sar ukoll iħobb l-għawm fejn sar jipprattikah b’mod regolari issa li wkoll għandna l-vaganzi tas-sajf.

Il-problema tiegħu hi li l-kundizzjoni tiegħu għadhom ma sabux kura għaliha.

kuraġġ u għajnuna u dan kollu qed jagħmillu ħafna ġid lil Jake.

L-iktar mument li niftakar huwa meta ħa sehem f ’waħda mill-kompetizzjonijiet u wara li hu rnexxielu jagħmilha, innies preżenti tgħidx kemm ċapċpulu. Dik għalina kienet tfisser ħafna.

Jake tant ifisser għal dawn innies li anke meta jidħol l-isptar għal xi testijiet, jibdew jistaqsu għalih biex jaraw hux kollox sew.

Din il-ħaġa tiġri wkoll l-iskola fejn diversi għalliema li jkollhom kuntatt ma’ Jake jistaqsuni ħafna għalih u dejjem jaraw li ma jkun jonqsu xejn.

Jiġifieri jien irrid ngħidlek li nsib sapport mingħand kulħadd u hawnhekk naf kemm hawn nies li verament iħobbu lil Jake.

Naf li t-tifel tiegħek qiegħed jitħarreġ fittriathlon. Il-klabb li miegħu qed jittrenja kif iħares lejh? Xi tgħidli dwar il-kowċ tiegħu Fabio Spiteri?

Il-membri li jifformaw dan il-klabb tat-triathlon qed Bħal kull persuna li jkollu jgħinuh ħafna tant li Jake qalli x’jaqsam ma’ Jake, il-kowċ li din hija għalih it-tieni familja Fabio Spiteri jħobbu mmens. tiegħu. Huma jagħtuna ħafna Anke meta xi kultant ikollu

11

19.08.2018

kullhadd.com

bżonn imur l-isptar tarah ġej iżuru u jistaqsina jekk għandux bżonn xi ħaġa. Ġieli niltaqa’ ma’ nies oħra li aħna ma nkunux nafuhom li jiġu jistaqsuni jekk it-tifel għandux bżonn xi ħaġa u aħna xi kultant nibqgħu miblugħin kemm hawn min iħobbu lit-tifel tiegħi.

Xi tgħidli dwar l-MTF Academy immexxija minn Cyprian Dalli?

Din l-akkademja tgħin lit-tfal b’mod verament impekkabbli. Is-servizz huwa wieħed mill-aqwa u nista’ ngħid li Jake bbenefika ħafna minn din l-għaqda fejn hu jinsab ferm għal qalbu mal-MTF. Nixtieqek tgħaddi messaġġ lill-ommijiet li bħalek għandhom lil uliedhom b’xi problemi partikolari. Ħa ngħidlek kull ġenitur jgħaddi minn mumenti ta’ ferħ iżda anke ta’ niket u problemi li jien ngħidilhom normali fil-ħajja tagħna ta’ kuljum. Madankol-

lu kulħadd iħoss tiegħu għax meta jkollok tifel hekk trid tkun kuraġġuża, tibqa’ dejjem tittama u fl-istess ħin tkun fiduċjuża li l-affarijiet ser imor-

Il-ħajja nbidlitilna ta’ taħt fuq għax kultant tħossok missejt il-qiegħ imma meta tara lil Jake b’dik id-determinazzjoni jagħmillek kuraġġ. Jien appar-

ru għall-aħjar. Naf li dan kollu mhux faċli iżda l-pożittività hija importanti.

Għaldaqstant nagħmel kuraġġ lill-ommijiet kollha sabiex

ti t-taħriġ ta’ tul ta’ ħin għalija, għax biex tipprattika tliet dixxiplini trid il-ħin, ikolli nagħmel it-taħriġ ma’ Jake ukoll. Ġieli nipprova nlaqqa’ t-taħriġ

jagħmlu dak kollu li hemm bżonn għax b’hekk biss tista’ tara l-progress meħtieġ f ’uliedek. Nixtiequ nirringrazzjaw lill-kowċis tal-MYTA Maria,

tiegħi mal-ħin tat-taħriġ tiegħu bħal track session swimming u anke bike ġewwa fuq it-turbo trainer. Min-naħa l-oħra, il-mara tieħu ħsieb kollox tista’ tgħid

Barry u Jade u lill-eks kowċis tiegħu kif ukoll lill-kowċ individwali ta’ Jake, Fabio Spiteri u lill-President ta’ Triathlon Malta Cyprian Dalli.

minn ikel bnin li tlestilna għattip ta’ taħriġ li jkollna sal-inqas ħaġa li jkollna bżonn. Mingħajrha ma nkunux nistgħu nagħmlu l-ħin tat-taħriġ li nagħmlu!

JOSIE - MISSIER JAKE

12

19.08.2018

kullhadd.com

NAĦSDU DAK LI NIŻIRGĦU

B’aktar minn 11,000 membru fuq Facebook, ‘Dilettanti tal-Agrikultura u Siġar u Pjanti’, tista’ tiftaħar li qed toffri tagħrif siewi u utli lil dawk kollha li għandhom xi biċċa art jew ġardina u ma jafux x’użu jistgħu jagħmlu minnha. Meta l-għelieqi qed iċedu posthom għall-konkos, għaqda bħal din tiswa mitqilha deheb, għax tgħin fl-imħabba għat-tkabbir Kif tnisslet l-idea għal din l-għaqda fuq Facebook, u kemm ilha li bdiet?

L-idea bdiet wara li kelli biċċa għalqa u ridt nibda nagħmel l-aqwa użu minnha minħabba l-ispazju limitat. Jien m’iniex bin il-bdiewa iżda niftakar lin-nanniet u z-zijiet jaħdmu xi raba’ u minn dejjem kelli dik il-ġibda lejn dan ix-xogħol.

Niftakarni nkabbar it-tadam, brunġiel, ħjar u bżar fil-qsari fuq il-bejt kif fil-fatt għadni nagħmel u nħeġġeġ oħrajn jagħmlu, speċjalment min ma jkollux għelieqi. Kien proprju fil-15 ta’April 2014 li ħloqt ilgrupp u l-ewwel bniedem kien Jonathan Sacco li kont naf li hu dilettant tal-biedja.

Bdejna nesperimentaw u naqsmu l-ideat flimkien. Kont insegwi bosta programmi, speċjalment lis-Sur Dione Caruana li kien jagħmel programm fuq ir-radju li minnu tgħallimt ħafna, u kien jinħass li hawn dak il-vojt fejn jidħlu problemi jew mistoqsijiet fuq il-biedja f ’Malta, speċjalment għax ma hawnx filmati jew tagħrif b’xejn lill-poplu Malti. Illum l-iskejjel u l-korsijiet dejjem jiżdiedu iżda min hu mdaħħal fiż-żmien jew min sempliċiment għandu xi biċċa għalqa għad-delizzju jew forsi qabel kien jużaha biss għall-kaċċa - qed jirrealizza li sabiħ li tkabbar prodott tiegħek u hu ta’ sodisfazzjon kbir.

Għalhekk ħafna membri raw dan il-grupp bħala minjiera ta’ informazzjoni. Illum qegħdin ħames persuni namministraw il-grupp u apparti jien u Jonathan hemm Ruben Azzopardi li hu bidwi part time u jrabbi ammont sabiħ ta’ annimali; Victor Vella li għandu n-naħal u dilettant speċjalment fejn tidħol biedja organika u Dr. Stanley Farrugia Randon, li hu dilettant u kiteb ktieb fuq il-biedja f ’Malta.

Il-fatt li f ’erba’ snin għandkom 11,000 membru, sinjal li kontu milqugħin tajjeb mill-pubbliku Malti, iżda x’tip ta’ nies issieħbu l-aktar: bdiewa jew nies li ma jafux x’inhi agrikultura?

Fil-verità, il-grupp qed jevolvi u fih taħlita ta’ nies minn kull qasam, iżda nista’ ngħid li l-maġġoranza tal-membri huma nies li jew huma bdiewa (part time jew full time) jew għandhom xi tip ta’ ħamrija jew jixtiequ jkabbru xi ħxejjex jew pjanti.

Bdew jingħaqdu wkoll nies tekniċi u ħtafna l-opportunità biex nespandu t-tagħlim permezz ta’ laqgħat minn xi membri u għaqdiet bħall-MCAST, MAYA Foundation u Friends of the Earth Malta. Ta’ min jgħid li nħass il-bżonn, u hawn nirringrazzja lil Pawlu Grima, li tani l-idea li nagħmel grupp

ta’ prodotti agrikoli u t-tkabbir tal-pjanti. L-intervistat illum hu James Lupi Spencer, Amministratur tal-Grupp. minn Charles B. Spiteri ieħor jismu ‘Ixtri mingħand il-bidwi dirett’, fejn bdiewa u dilettanti jpoġġu l-prodotti żejda tagħhom u min jixtieq jixtri jew ipartat xi prodotti jiftiehmu privatament bejniethom. Dan qed ikun suċċess kbir fost dawk li qabel kellhom qalbhom maqtugħa milli jbigħu l-prodotti żejda u issa qed jagħmlu kuraġġ iżidu l-prodotti.

Dan fenomenu li qed ngħaddu minnu bħala komunità, fejn qed nixtru prodotti li nafu li mhumiex tajbin iżda nixtruhom għax dawk hemm ippakkjati u ma jkollniex ċans immorru nixtru direttament mingħand xi bdiewa, iżda għandna ċ-ċans kollu biex niċċekkjaw Facebook.

Minn hawn nappella lillMaltin kollha li jagħrfu jagħżlu prodotti Maltin għax sfortunatament anki prodotti barranin kienu qed jintefgħu fil-kaxxi tal-pitkalija u jinbiegħu bħala Maltin. Biex inkomplu niggravaw il-qagħda, għax jinqabad xi bidwi juża xi bexx antik jew li m’għadux irreġistrat għax l-impurtaturi ma jibqgħux iġibu minnu, nakkużaw lill-bdiewa li qed jużaw ammonti illegali ta’ pestiċidi, mentri mhux dejjem hu l-każ.

bdiewa li jarmaw Ta’Qali wkoll itellgħu xi prodotti li jkun se jkollhom għall-bejgħ. Sabiħ għax b’hekk bidwi u dilettant mhux qed iħallu l-prodott jintrema iżda jagħmlu kuraġġ iżidu l-produzzjoni.

Kultant nisma’ nies jgħidu li l-prodotti tas-supermarkets, bħall-ħass ikkabuċċjat, zunnarija ppakkjata u prodotti agrikoli oħra jdumu jservu aktar u jibqgħu friski meta mqabbla mal-prodott Malti? X’taħsbu?

Ħafna drabi prodott ikun ilu ġej minn pajjiżi mbiegħda u allura dawn iridu li l-prodott tagħhom jasal fl-aqwa stat possibbli. Ħxejjex bħat-tadam ġieli jinqata’ bikri biex jilħaq isir fuq l-ixkaffa u allura ma jkollux dik it-togħma bħal meta jitħalla jissajjar fuq il-pjanta. Ħass u prodotti oħra nafu kif jiġu ppakkjati u dan qed iwassal għal ammont ta’ skart tal-plastik eċċessiv bla bżonn. Personalment, meta qtajt ħass minn tiegħi serva ħafna iktar minn dak mixtri, jiġifieri jekk ikun issaqqa b’ilma tajjeb u nqata’ f ’ħinu, iservi żgur. Prodott lokali se jkollu togħma itjeb għassempliċi fatt li qegħdin ingawJiġifieri bħalma jkun hemm du minn temp perfett u klima favorevoli għal ħafna prodotti il-bdiewa jbigħu l-prodotti bħalma hi l-patata, li kif semtagħhom f ’Ta’ Qali? mejna qabel qed tkun imfittxIva u ħafna drabi l-istess ija ħafna speċjalment fl-Olan-

da u l-Belġju. L-ironija hi li mbagħad nimpurtaw patata ta’ barra u dan għax m’għarafniex nisfruttaw dan is-settur billi noffru lill-bdiewa tagħna ppakkettjar u ffriżar jew ipproċessar tal-istess prodott. Minn hawn nagħmel appell biex jibdew jintużaw iċ-chillers f ’Ta’ Qali u li jkunu affordabbli biex jitħallew prodotti mill-bdiewa tagħna biex inkunu qed nieklu prodott lokali. Nibqa’ nisħaq li kull prodott li jitqiegħed fuq l-ixkaffi tal-ħwienet għandu jiġi ttestjat, biex inkunu moħħna mistrieħ, għax ħafna drabi l-mezzi lokali jqiegħdu dell ikrah fuq il-bdiewa tagħna, mentri ma nafux x’qed nieklu li qed jiġi impurtat. Inħeġġeġ lill-qarrejja biex jixtru mill-Farmer’s Market fil-Birgu (fil-grawnd) u f ’Għawdex (ħdejn l-iskola) isSibt u Ta’ Qali t-Tlieta u s-Sibt, fejn issibu prodotti lokali, friski u bnini.

Hi realtà li ħafna jkunu jixtiequ jagħmlu użu minn kull biċċa ħamrija li jkollhom, f ’xi biċċa art, jew fil-ġnien tad-dar tagħhom, iżda nafu li kotba bil-Malti ma tantx insibu u dak li jkun hemm fil-kotba blIngliż mhumiex addattati għalina minħabba l-klima differenti fl-istaġuni bejn Malta u l-Ingilterra. Teżisti xi lista bix-xhur u l-prodotti jew pjanti li għandhom

13

19.08.2018

kullhadd.com

jinżergħu fihom?

ma jintremiex iżda jingħata littiġieġ, u huma min-naħa l-oħra jipproduċu bajd frisk u fertilizzant li huwa importanti ferm għat-tkabbir tal-pjanti kollha.

Nista’ ngħid li jkollna domandi fuq tkabbir ta’ siġar, pjanti u annimali.

Nista’ ngħid li bħala grupp ġbarna xi ideat u proposti, speċjalment fejn jidħlu problemi li qed jaffaċċjaw il-bdiewa tagħna fil-pitkalija u qed jiddaħħlu prodotti minn barra fejn lanqas biss ma jiġu ttestjati. Dan qed ikun ta’ detriment għall-bidwi u l-futur tal-biedja għax nemmen bis-sħiħ li dawn huma l-gwardjani tal-ambjent tagħna għax mingħajrhom ma jkollniex dik il-kampanja li naraw u li sfortunatament qed tonqos drastikament.

Aħna, ta’ kull xahar insemmu u naqsmu bejnietna ritratti ta’ xi prodotti qed jitkabbru u normalment anke avviżi fuq x’tipi ta’ bexx (f ’każi ta’ attakki) jew problemi li jistgħu jiġu evitati.

Għandna google calendar, fejn wieħed jista’ jintegrah fil-kalendarju personali tiegħu fejn nuru x’jista’ jinżera’, jitħawwel jew x’siġar u arbuxell jitnisslu bil-biċċa. Fil-fatt anke nedejna YouTube channel fejn nuru diversi metodi u esperjenzi fuq kif tkabbar u saħansitra ssajjar prodotti tal-istaġun biex nippruvaw nolqtu lil kulħadd.

Huma ħafna li kellhom l-art jew post fejn ikabbru u ma kellhomx idea kif jitkabbru ċerti prodotti u dak hu l-ikbar sodisfazzjon li nieħdu aħna u jġegħilna nkomplu niddedikaw Ġieli smajt li ċerti pjanti ħin minn tagħna fuq dan il-ġid antiki li kien hawn f ’Malta naqsu drastikament. li nħoloq.

Ma nafx nistax ngħid hekk għall-bella donna Xi tkun l-għajnuna li u l-galletta. Naturalment l-aktar tintalab mishemm aktar. Iżda għaliex segwaċi tagħkom u lejn qed jiġri dan? Għax in-nies xiex ixxaqleb l-aktar, mhumiex jieħdu ħsiebhom lejn l-agrikoltura jew lejn jew għax wasal iż-żmien li il-biedja? ma jibqgħux jitnisslu?

Bosta dilettanti u professjonisti jistaqsu l-aktar fuq il-prob- Sfortunatament qed jiġu imlemi li jiltaqgħu magħhom fuq purtati varjetajiet ta’ pjanti li xi siġar, pjanti jew annimali. huma invażivi għalkemm sbieħ, Ħajjarna iktar dilettanti jkabb- iżda sempliċiment għasfur jisru annimali bħal tiġieġ fil-ġon- ta’ jferrixlek speċi ma’ Malta na jew għelieqi tagħhom (kif kollha, apparti r-riħ u x-xita li kienu dari). Dan għax wieħed jistgħu jmexxu ż-żrieragħ. Dan qiegħed joħloq ekosistema fejn barra milli qed jidħlu speċi aljeikel żejjed jew ħaxix selvaġġ ni li jdaħħlu mard, bħalma rajna

l-Palm Weaver, Asian hornet u s-susa fost ħafna mard li qed jiddaħħal. Qed nitilfu wkoll bosta pjanti minħabba cross pollination bħalma ġara fuq il-bettieħ li konna nsibuh b’ ‘tat-tira’, Dan kien jkun bettieħ żgħir, jikber bi ftit ilma meta jinżera’ biss. Iżda bdiet tiġi impurtata żerriegħa ta’ Iżrael li tagħti bettieħ ikbar u ħelu iżda jirrikjedi ħafna ilma u b’hekk tlifna dik Maltija. L-istess nistgħu ngħidu għall-gendus, in-nagħġa, it-tiġieġa Maltija u l-ħmar tas-salib li fortunatament qed nerġgħu narawhom jsiru ftit iktar popolari.

Qed isir sforz kbir mill-Għaqda tan-Naħal biex anke n-naħla ta’ Malta, li tant kienet famuża fl-antik, tibqa’ predominanti u dan għax qed jiddaħħlu speċi oħra ta’ naħal li jistgħu jkunu ta’ detriment.

Kellna wkoll bosta siġar ’l hawn u ’l hinn bħal pereżempju tat-tut. Illum rari tara siġra tat-tut, u kważi kważi lanqas biex tixtri. Kemm twasslu informazzjoni dwar ittjubija ta’ din il-frotta?

It-tut, iċ-ċawsli u t-tin fost l-oħrajn ġie attakkat minn insett li għal darb’oħra ddaħħal ma’ siġar impurtat u qed jeqred kull siġra li għandna. Fil-grupp, mhux biss inwasslu tagħrif fuq l-importanza u t-tjubija tal-frott u ħxejjex lokali iżda nuru diversi metodi kif wieħed jista’ jnissel minn siġra li diġà għandu u minn hawn nappella lil

min hu responsabbli biex jitkattru u jinbiegħu siġar Maltin u mhux nimpurtaw. Dawn ma jifilħux għall-klima tagħna u ma jibdewx fit-togħma. Nuru wkoll kif u meta wieħed jista’ jlaqqam siġar u l-prekawzjonijiet li jista’ jadatta biex jiġi evitat bexx żejjed.

Iżda ta’ min niċċaraw punt.

F’Malta, bexx li jagħmel il-ħsara ma jiddaħħalx iżda ironikament qed nimpurtaw frott u għasel fejn jużaw bexx li f ’Malta lanqas biss jista’ jidħol. Daqshekk hu importanti li f ’Malta jkollna aċċess għall-użu ta’ laboratorji (ukoll jekk mhux akkreditati) li almenu jkollna riżultat istanti u mhux xhur wara, fejn il-prodott impurtat jiġi kkunsmat bla ma niċċekkjawh. Każ partikolari hu tal-bajd infettiv li nstab fl-Ewropa. Kieku ma kienx pajjiż li jagħmel ittestjar sew, ma konniex inkunu nafu bil-problema.

Hu minnu li ċerti siġar u pjanti jagħmlu ħsara liċċnut bl-għeruq tagħhom?

Iva, jeżistu siġar u pjanti li kapaċi jikkawżaw ħsara lil strutturi magħmula mill-bniedem.

Dan hu l-mod kif in-natura tipprova tirbaħ postha. Il-liedna, pereżempju hi speċi li tikber malajr u bil-mod biex wieħed jeqridha. Jista’ wieħed ikabbar xi ġiżimina ta’ Malta jew addirittura ċentinarja, li tiksi l-ħitan u tagħtik il-frott lura. Siġar ukoll, insibu l-ewkaliptus (gum tree) li kienet komda għax tikber mala-

jr iżda tixrob l-art tal-madwar.

Ikun tajjeb li qabel ma wieħed jixtri jew iħawwel xi siġar, jieħu parir.

Ta’ min isemmi li s-siġar mhux ħsara biss jagħmlu, iżda jservu ta’ kenn għal diversi għasafar u ħlejjaq li minnhom nibbenefikaw indirettament apparti l-ilqugħ tax-xemx u l-arja ħażina li jassorbu matul il-ġurnata. Siġra żgħira tassorbi malħames kilos ta’ emissjonijiet fis-sena.

Qatt ħsibtu li toħorġu xi ktieb b’tagħrif ġenerali u b’dak li spiss jintalab min-nies u b’xi pariri li jingħataw?

Hawn diversi kotba Maltin fosthom tat-tabib Stanley Farrugia Randon (Il-Biedja f ’Malta), Alfred E. Baldacchino (Siġar Maltin) u tal-Kav. Maurice Mizzi (Gardening in the Maltese Islands) iżda hemm persuna li ta’ kuljum qed titfa’ rakkonti ħelwin fuq kif kienu jgħaddu ħajjithom il-bdiewa fil-passat, li qed jinżlu għasel mal-membri.

Hemm ukoll Joseph Farrugia, li ta’ min jgħid hu espert u esportatur tal-patata. Mhux eskluż iżda, li nippubblikaw xi kotba fil-futur, għalkemm illum hawn ħafna mezzi tal-midja diġitali fejn wieħed jitgħallem.

Nappella minn hawn lil kull min ma semax bil-grupp jew m’għandux Facebook, biex isegwina fuq id-diversi mezzi, fejn nassigurakom li xi ħaġa ġdida titgħallmu żgur.

14

19.08.2018

kullhadd.com

SUĊĊESS MAĠIKU LI MHUWIEX ILLUŻJONI Vanni Pulè - illużjonista ewlieni f’pajjiżna waqt li għamel isem għal pajjiżna anki barra minn xtutna bil-mod uniku tiegħu ta’ kif jesprimi l-arti permezz tal-maġija.

li kien l-unika persuna li kien jagħmel il-maġija. Kienu laqqmuh The Phantom u kellu karattru mill-aqwa u kien ħabib sinċier. Persunaġġ ieħor illi influwenzani kien Paul Daniels illi għeni ħafna sabiex nagħti wirjiet fil-kabarè. Ħdimna flimkien fis-sena 1975 u għalkemm għal bidu ma tantx kellna relazzjoni tajba, maż-żmien tjiebet ħafna. B’xorti ħażina Daniels m’għadux magħna minħabba li miet riċentement.

Min hu Vanni Pulè?

Jien inqis il-ħajja li għaddejt jien bħala paradoss. Għalkemm jien nidher kunfidenti u nipproduċi shows mill-aqwa, xi kultant inħoss ix-xewqa li jkolli ħajja privata. Jien nagħmel il-maġija, għalkemm ma nemminx fiha. Inħobb il-mużika ta’ Leonard Cohen, Pink Floyd, Emerson Lake and Palmer, Sarah McLaclan u ħafna oħrajn. Inħobb ħafna l-Eurovision Song Contest u l-ispettaklu li jġib miegħu.

Inħobb il-kumpanija iżda ħafna mid-drabi nħobb noqgħod waħdi. Togħġobni l-letteratura iżda waqaft naqra ċerti kotba. Jien noħloq l-illużjoni iżda nippreferi ma narax films tal-fantażija. Naf kif għandi niddeverti lin-nies iżda ma tantx inkun ħerqan biex immur festini personali. Dan huwa jien, ħobbni jew obgħodni.

Fil-verità naħseb li tista’ tkun ftit miżżewġ karattri.

Min-naħa l-oħra, jien kont bejn erba’ aħwa f ’familja meqjusa ta’ klassi medja li għall-istandards tal-lum il-ġurnata kienet tkun meqjusa bħala fqira. Minkejja kollox il-ġenituri tagħna qatt ma ħallewna neqsin minn xejn, la mill-ikel, la mill-ħwejjeġ u wisq inqas mill-edukazzjoni. Ħuti huma

kollha edukaturi u għandna relazzjoni tajba ħafna flimkien. Twelidt il-Kalkara u issa li jien nannu ta’ erbgħa, noqgħod f ’parti kwieta bejn San Ġwann u San Ġiljan.

Int bdejt tipprattika l-maġija ta’ età żgħira. Min influwenzak biex tibda dan kollu?

Ironikament kien missieri li influwenzani nibda l-maġija. Kien taparsi jibla’ bajda.

Is-subkonxju tiegħi qalli li din hija kollha maġija li kapaċi nagħmilha aħjar u isbaħ.

Fil-verità l-ġenituri tiegħi kienu kontra l-maġija għax kienu jgħidu li kapaċi ttellifni mill-istudji tiegħi.

Kont nara lis-superjur tal-mużew jagħmel xi għeġubijiet u dan xprunani sabiex nipprova nagħmel xi ħaġa jien ukoll.

Jekk nitkellmu fuq persuni li jagħmlu l-maġija, kien il-maestro Taljan Silvan illi ispirani u kont kuntent li aktar tard sirna ħbieb kbar. Fil-fatt għadu kemm ċempilli l-ġimgħa l-oħra, fejn filwaqt li awgurali għal għeluq snini kellimni dwar xi esperjenzi li għaddejna flimkien. Inzertajna li aħna għandna l-istess data tat-twelid.

Fis-snin 60 kien hemm George Gatt

Wara numru ta’ snin tagħti wirjiet ta’ maġija fuq it-televixin u quddiem folol kbar ta’ nies, x’inhi l-iktar ħaġa li tagħtik motivazzjoni?

Għadek tipprattika din l-arti?

Emminni jekk trid, iżda minkejja l-età li għandi, xorta għadni nipprattika u noħloq maġija partikolari. Inħobb ħafna dak li nagħmel u nħobb nipperfezzjona u noħloq materjal ġdid. Xorta għadni nixtri

Jien inqis il-ħajja li għaddejt jien bħala paradoss. Għalkemm jien nidher kunfidenti u nipproduċi shows mill-aqwa, xi kultant inħoss ix-xewqa li jkolli ħajja privata.

Jien nagħmel il-maġija, għalkemm ma nemminx fiha

kotba tal-maġija u nara wirjiet tal-maġija.

Meta tiġi organizzata fiera tal-maġija f ’xi pajjiż barrani, inħobb nattendi fejn saħansitra ġieli nkun mistieden nagħti lezzjoni. Ikun hemm okkażjonijiet fejn niġġudika f ’xi kompetizzjoni.

Xi kultant inħossni frustrat minħabba li għandi ħafna materjal iżda mhux dejjem insib il-kundizzjonijiet it-tajba biex nurihom. B’xorti ħażina l-kabarè kważi mietu f ’pajjiżna.

It-televixin ma jagħtix stampa ċara tal-maġija kif tiġi attwata u dik imsejħa mis-en-scène mhux dejjem effettiva daqskemm tkun fi stazzjonijiet barranin oħrajn.

Sa ċertu punt inħossni fortunat għax bejn is-snin 70 u 90, kont nagħti shows fl-aqwa żmien ta’ dawn l-istess kabarè fejn ħafna mill-udjenza li kienet tiġi minn pajjiżi differenti kienu jieħdu pjaċir f ’dawn is-serati. Kien perjodu wkoll fejn il-varjetà kienet popolari ħafna.

Jimmotivani wkoll ir-rispett li juruni kollegi oħra Maltin u barranin. Il-fatt li niġi magħżul bħala ġudikatur f ’kuntesti internazzjonali tal-maġija tagħmilni ferm kburi. Ħafna mill-ideat li nivvinta jiġu ppubblikati fil-ġurnali u ġieli rbaħt xi unuri bihom. Fost l-oħrajn ingħatajt l-istilla tad-deheb fil-London Magic Circle u ġejt maħtur bħala President Internazzjonali tal-ikbar organizzazzjoni tal-maġija fid-dinja. Dan tani ħafna kunfidenza li xi kultant mhux dejjem ikolli.

Kif inhu l-proċess biex tivvinta maġija ġdida u kif tiddeċiedi liema ser tibqa’ tuża?

M’hemmx proċess speċifiku. Xi kultant xi ġugarell jew ċekċika tal-kċina taf tispirani. Meta mmur f ’konvenzjonijiet dejjem niġi lura b’ideat ġodda li niktibhom sabiex inkun nista’ nippruvahom. Meta mbagħad nara plays, musicals, shows taż-żfin u siti tal-internet iktar jagħtuni motivazzjoni biex noħloq dejjem aktar affarijiet. Jien qatt ma nikkopja iżda nkun ispirat li nuża dawn il-wirjiet bħala kunċett biex nivvinta l-maġija tiegħi.

Li hu żgur hu li qabel ma norqod, moħħi jibqa’ jberren kif nista’ nipperfezzjona

15

19.08.2018

kullhadd.com

Importanti li tagħmel dak li tħobb u tħobb dak li tagħmel. Jekk tixtieq issir artist, tpoġġix il-flus bħala l-ewwel prijorità tiegħek. Il-flus huma importanti m’hemmx xi ngħidu iżda huwa kruċjali li tkun int stess, tkun kreattiv u tipperfezzjona l-ħiliet tiegħek

din l-arti u kif ser nivvinta illużjoni ġdida. L-għodwa ta’ wara dejjem ikun il-mument li nipprova dak li nkun ħsibt fuqu.

Imma kif bdejt tipprattika l-arti tal-illużjoni?

Li niftakar hu li minn dejjem kont inħobb il-maġija u l-illużjoni. Qatt ma kien hemm mument f ’ħajti fejn ma ħabbejtux. Bħala karattru nħobb nivvinta l-affarijiet u dan li jiddistingwi ċerti artisti jew atturi. Persuni akkademiċi iqisu l-arti bħala ħela ta’ ħin iżda ma kienx hekk għal Leonardo, Picasso, Charles Dickens u Shakespeare. Dawn il-personaġġi kollha kienu jħobbu jiddevertu u jagħtu pjaċir. Nafu biċ-ċert illi Charles Dickens, Evelyn Waugh, Lewis Carroll, Somerset Maugham, Philip Larkin u ħafna kittieba oħra kienu dilettanti tal-maġija. Jien personali dan il-karattru li mhux dejjem kelli kwiet, għeni sabiex nivvinta maġija u illużjoni ġdida. Il-fatt li toħloq sorpriża ġdida u ġġiegħel lin-nies jistennew x’ser

jiġri taffaxxinani wisq.

Hi ħaġa li qisek tkun giddieb iżda fl-istess ħin tkun onest man-nies li jinsabu quddiemek jew mat-telespettaturi.

Taħseb li l-letteratura tat kontribut sabiex ikollok wirjiet tal-maġija tajbin jew viċi versa?

Għandi ħafna affarijiet li nħobb u l-letteratura hi waħda minnhom. Inħobb ukoll il-filosofija umana, il-mużika u l-maġija. Dawn kollha jintrabtu flimkien sabiex joħolqu xi ħaġa speċjali. Kull fattur jagħti kontribut sabiex jiżdied l-għarfien lejn din l-arti. Jien inħossni persuna sħiħa u huwa għalhekk li l-maġija toħroġ perfetta.

Minn meta kont għadni żgħir kont inħobb naqra kotba differenti. Kont qrajt kważi l-kotba kollha tal-librerija tar-raħal u għadni s’issa naqra kotba partikolari.

Nemmen illi l-letteratura għandha influwenza kbira fuq il-bniedem għax tgħinek sabiex taħseb, tikkomunika u fl-aħħar mill-aħħar kapaċi tistimula l-letteratura. Ħafna jafu li l-mara tiegħek Mary Anne hija parti importanti mill-wirjiet tiegħek. Kif bdiet irrelazzjoni tagħkom?

Lura għal 1970, konna partners fil-maġija qabel ma sirna maħbubin. Kienet l-ewwel għażla tiegħi bħala assistenta wara l-kuġin u ż-żewġ aħwa nisa. Wara sena sħiħa naħdmu flimkien, bdejna r-relazzjoni ta’ mħabba flimkien. Mary Anne hija dik li tagħtini pariri kif ukoll l-id il-leminija tiegħi. Id-dehra tagħha għenitha wkoll u kienet kapaċi ferm fil-wirjiet miegħi minħabba l-ħeffa li biha tagħti sehemha fl-illużjonijiet.

Mhux qed ngħid li kollox kien ward u żahar minħabba li xi kultant ġieli kien ikollna diżgwid kif ser nippreżenta x-show. Iżda fl-aħħar mill-aħħar naqblu wisq flimkien.

Jinteressak ħafna x-xettiċiżmu u l-ħsieb razzjonali. Dan kollu jista’ jkun minħabba l-metodi diversi ta’ illużjoni li twettaq?

Bħala karattru jien dejjem inħobb infittex il-verità u dan kollu ġieli jkollu kunflitt fl-illużjoni li jien nipprova noħloq. Kif diġà għedtlek, il-ħerqa li jkolli sabiex nivvinta metodi ġodda tal-maġija xprunatni sabiex nesplora dak li aħna nsejħulu psikiku u paranormali.

Ippruvajt nagħmel tiftixa partikolari u rnexxieli niskopri li m’hemm xejn partikolari li jirreferi għal xi ħaġa psikika jew inkella paranormali.

Wara 30 sena, skoprejt li m’hemm l-ebda evidenza ta’ iħirsa, telepatija jew tbassir tal-futur. Hemm biss aneddoti, perċezzjoni mhux daqshekk preċiża u daħk fil-wiċċ. Waqt li komplejt infittex bdejt nipprova nifhem kif aħna l-bnedmin nemmnu f ’dak li ġej u kif xi kultant niġu mqarrqa.

Irnexxielna nwaqqfu soċjetà Maltija bbażata fuq mudell imsejjaħ SCICOP u msemmija bħala SICEC SICEC (Society for Investigating the Credibility of Extraordinary Claims). Ħloqna dik li bl-Ingliż insejħulha Hunch-Bank li suppost jiġbru tbassir diskret. Madankollu dawn ma pproduċew l-ebda riżultat. Mhux talli hekk talli aħna kapaċi noffru €1000 lil min jiġi basta jagħtina prova li l-poteri paranormali jeżistu. Naf li din is-somma mhux daqshekk kbira iżda aħna soċjetà żgħira li ngħixu fi gżira żgħira. Minkejja li aħna xettiċi, xorta nżommu moħħna miftuħ għal li jista’ jinqala’. Min-naħa tiegħi, ilfatt li jien illużjonista iżda fl-istess ħin xettiku fuq ċerti affarijiet naqsam l-istess ħsieb ma’ Houdini, Penn and Teller u Derren Brown.

Liema kienet l-iktar maġija li sa ċertu punt kienet xi ftit perikoluża?

Statistikament l-iktar maġija perikoluża hija bulit li tiġi sparata ġo ħalqek. Jien qatt m’għamilt din il-maġija bil-bulit iżda kont użajt air gun u dart u dak ma kienx daqshekk ta’ periklu. Jien naħseb ħafna fil-mara tiegħi filwaqt li nara li ma nqiegħed il-ħajja ta’ ħadd fil-periklu.

Waqt il-wirjiet tagħna mhux darba jew tnejn illi użajt xi xwabel jew sjuf li jgħad-

du minn dik il-kaxxa tawwalija. Darba minnhom kienet kisret driegħ u xorta kellna nkomplu x-show. Ġieli għamilt xi illużjoni perikoluża bħal meta użajt xfafar ġo ħalqi jew kilt in-nar. Din l-aħħar illużjoni kont waqqaftha għax barra li jagħmel togħma ħażina, li int tibla’ n-nar huwa ferm ħażin għas-saħħa.

Illużjoni li wkoll għamilt għat-televiżjoni fis-sena 2000 kienet li niġi msammar u mill-għoli tinżel karozza għal fuqi.

Irnexxieli naħrabha minn ħalq il-mewt.

Liema tip ta’ maġija kapaċi tagħmilha fil-ħajja ta’ kuljum?

Jien m’għandi l-ebda ħiliet maġiċi u bniedem normali bħal ħaddieħor. Nixtieq li kieku kelli s-setgħa u l-poter illi nsolvi l-inġustizzji u t-tbatija li jgħaddu minnhom ċerti nies. Xi kultant nistaqsi lili nnifsi kif ċerti nies jitwieldu f ’pajjiżi li huma mmexxija minn ditatturi kattivi.

Jew inkella kif trabi jmutu bil-ġuħ. Ġieli ngħid bejni u bejn ruħi u nfittex ir-raġuni għaliex ċerti familji jbatu minn mard u faqar.

Il-ħajja taf tkun kattiva u t-tbatija ta’ ħaddieħor taffettwani ħafna. Issa aħna qed ngħixu ħajja aħjar minn missirijietna iżda xorta hawn ħafna tbatija. Nixtieq nagħmel xi ħaġa biex inħassar dan kollu iżda jien m’għandix ħiliet maġiċi iżda umani u għalhekk nagħmel li nista’.

Liema huma t-tliet fatturi li tarahom importanti sabiex wieħed jagħmel karriera fil-maġija?

Mela l-ewwel nett importanti li tagħmel dak li tħobb u tħobb dak li tagħmel. Jekk tixtieq issir artist, tpoġġix il-flus bħala l-ewwel prijorità tiegħek. Il-flus huma importanti m’hemmx xi ngħidu iżda huwa kruċjali li tkun int stess, tkun kreattiv u tipperfezzjona l-ħiliet tiegħek. Dan kapaċi jidher kontradittorju iżda jekk int ser tagħmel il-palk bħala sors ta’ qligħ personali, trid tkabbar dan ix-show u tipprova toħroġ l-aqwa biċċiet tiegħek.

Fl-aħħar nett int trid tkun oriġinali, tara min int u toħloq personalità sabiex tkun awtentiku aktar minn qatt qabel.

16

19.08.2018

kullhadd.com

IS-SITWAZZJONI DDISPRATA JOSIANNE

CUTAJAR

L-eżitu tal-inkjesta maġisterjali dwar il-kumpanija Egrant ħalla sitwazzjoni kważi surreali jekk mhux għalkollox iddisprata fil-Partit Nazzjonalista, is-sostenituri tiegħu, inkluż is-Civil Society Network u l-Occupy Justice, u kull min b’konvinzjoni, b’konvenjenza jew b’malizzja, għamel tiegħu l-allegazzjonijiet bla bażi li din il-kumpanija kienet ta’ mart il-Prim Ministru.

Kliem il-Maġistrat Bugeja li t-testimonjanzi tar-Russa Maria Efimova (l-eks impjegata talBank Pilatus li allegat li f ’sejf fil-kċina tal-Bank kien hemm dokumenti juru li Egrant hija ta’ Mrs Michelle Muscat, allegazzjonijiet li qagħdet fuqhom Daphne Caruana Galizia) u proprju Caruana Galizia, kienu inkom-

patibbli u kuntrastanti, fihom ħafna x’tomgħod. Li esperti forensiċi jikkonfermaw li d-Declarations of Trust li fuqhom kienu jistrieħu l-allegazzjonijiet kollha kienu ffalsifikati jikkonferma li din is-saga ma kinitx ħlief komplott kontra l-persuna tal-Prim Ministru u l-familja tiegħu, ilGvern imma wkoll l-istat Malti.

Niftakru li dawn l-allegazzjonijiet wasslu lill-pajjiż għal elezzjoni bikrija u kienu intiżi biex jippruvaw jibdlu d-direzzjoni tant pożittiva li qabdet l-ekonomija Maltija fl-aħħar leġiżlatura. Għaldaqstant filwaqt li qabel kollox u kif inhu mistenni f ’kull demokrazija fejn tirrenja s-saltna tad-dritt, għandha tintrefa’ r-responsabbiltà politika ta’ min kien ħati għal dan il-komplott, nistenna wkoll li jittieħdu l-passi legali u ġudizzjarji fil-konfront ta’ min kien wara dan ilframe-up. Ladarba nafu li kien frame-up għax l-allegazzjonijiet kienu kollha foloz, allura hemm persuni li huma ħatja ta’ xhieda falza, ġuramenti foloz, minbarra falsifikazzjoni ta’ dokumenti u tentattivi li jtellfu l-proċeduri ġudizzjarji. Ta’ min jgħid li mhux biss huma kollha reati ser-

ji speċjalment meta tqis li l-għan aħħari kien li jiddistabbilizzaw lill-Gvern u allura lill-pajjiż, imma wkoll huma reati li jġorru priġunerija. Il-poplu qed jistenna li tinkixef il-persuna/i wara din l-orkestrazzjoni kollha u li dan/ dawn iġorr/u r-responsabbiltà ta’ għemilhom.

F’Malta tirrenja s-saltna taddritt u, b’kuntrarju tal-PN, irridu nkomplu nafdaw f ’idejn l-istituzzjonijiet responsabbli biex jitkomplew l-investigazzjonijiet u jittieħdu l-passi legali neċessarji. L-istituzzjonijiet tagħna kienu fil-mira ta’ tixwix u tnissil ta’ stmerrija kontinwu u inġust.

Hawn qed nirreferi għal entitajiet bħall-FIAU imma b’mod speċjali għall-Pulizija. Mhux biss infetaħ attakk sfrenat fil-konfront tal-Kummissarju imma l-Korp kollu safa’ suġġett għall-kritika mhux mistħoqqa. Ta’ min ifakkar li l-istmerrija u l-mibegħda kollha kienet qed tkun imnissla filwaqt li dan il-Korp wettaq l-akbar qabda tad-droga fl-istorja ta’ Malta u li f ’temp ta’ ftit xhur ressaq żewġ suspettati bilqtil ta’ Daphne Caruana Galizia quddiem il-Qrati Maltin.

Anke li kieku ma kellix għall-qa-

lbi l-professjoni tiegħi xorta waħda nifhem li kull ċittadin responsabbli, meta jisma’ allegazzjonijiet ta’ din il-portata, għandu l-ewwel jgħarbel u jixtarr, u mbagħad iħalli l-istituzzjonijiet jagħmlu xogħolhom b’serenità biex il-proċeduri jieħdu l-kors tagħhom. Partiti normali fl-Oppożizzjoni madwar id-dinja hekk jagħmlu u mhux muntaturi maħsubin biex iġibu l-instabbiltà kif għamel il-Partit Nazzjonalista mmexxi minn Simon Busuttil.

Busuttil, li kulma jmur qed ikompli juri vizzji antidemokratiċi. Dan il-bniedem rikeb fuq gidba u niżżel lin-nies fit-toroq biex jipprova jiddistabbilizza l-pajjiż. Ħalla l-pajjiż imur għal elezzjoni ġenerali bikrija fuq gidba faħxija. Sostna l-istess gidba wara li l-elettorat urieh biċ-ċar li m’għandux fiduċja fih. Baqa’ ma aċċettax għażla demokratika oħra li għamlu t-tesserati tal-partit li kien imexxi hu meta baqa’ jostakola lil Adrian Delia. Minkejja l-konklużjonijiet tal-inkjesta maġisterjali jrid jibqa’ kkakkmat mas-siġġu meta nqabad li gideb u l-Kap tal-PN ordnalu jissospendi ruħu, anke jekk tali ordni ma tantx damet fis-

seħħ! Aġir aktar antidemokratiku u irresponsabbli minn dan għad irridu naraw fl-istorja politika Maltija. Aġir li pperikola l-għajxien tal-Maltin u l-Għawdxin, l-investiment, id-demokrazija u l-ordni f ’pajjiżna.

Id-dmir politiku tagħna huwa li nkomplu nuru li, bil-kontra tal-impressjoni falza li kien hawn min prova jagħti, ir-reputazzjoni ta’ Malta hija ta’ pajjiż akkoljenti u sigur għall-investiment. L-aktar, fl-istituzzjonijiet Ewropej fejn pajjiżna kien suġġett għal attakk sistematiku minn persuni bħal David Casa. Jeħtieġ li nkomplu nispjegaw li s-sistemi legali u ġudizzjarji tagħna jaħdmu b’mod ġust u awtonomu.

Jeħtieġ ukoll li nkomplu nagħtu l-assigurazzjonijiet dwar is-settur tas-servizzi finanzjarji b’mod partikolari l-awtorità li tirregola dan is-settur.

Għandha tkun missjoni tagħna li nikkonsolidaw l-immaġni ta’ Malta bħala pajjiż li huwa fost l-aqwa fl-Ewropa, b’riżultati ekonomiċi u avvanzi soċjali li ħaddieħor jaspira li jkollu.

B’hekk inkunu qed nipproteġu l-impjiegi u l-investimenti tal-familji Maltin u Għawdxin.

SABOTAĠĠI PREMEDITATI JOSEF

CARUANA

Meta reat ikun maħdum sal-inqas dettal allura jitqies bħala premeditat, jiġifieri li twettaq bi pjan minn persuna jew aktar meta kienu fi stat ta’ saħħa mentali tajjeb u mhux f ’xi “saħna tal-mument”. Għaldaqstant kienu jafu preċiż x’se jagħmlu u x’kienet il-mira finali tagħhom.

Anke l-qrati, kif jixraq, jikklassifikaw tali azzjoni bħala iżjed gravi minn xi reat li sar minn xi ħadd li jkun aġixxa għax instigat minn azzjoni ta’ dak il-ħin, pereżempju waqt kommossjoni u/jew wara “dalma”, kif ngħidu.

Wara investigazzjoni elaborata, inkluż barra minn Malta u mijiet ta’ interrogazzjonijiet, ir-rapport tal-inkjesta tal-Maġistrat Aaron Bugeja fil-każ Egrant, hu proprju dak li sab … reat premeditat.

Mhijiex lanqas kumbinazzjoni li dan, li llum jissejjaħ “l-omm ta’ kull skandlu”, għamel l-akbar toqba li qed tkompli tagħmel l-ilma fil-Partit Nazzjonalista. Fuq kollox, mill-bidu kien hemm hu u niesu wara din il-gidba ħoxna u premeditata kontra l-familja tal-

Prim Ministru Joseph Muscat.

Il-konklużjoni tal-inkjesta tindika li l-Eks Spettur Jonathan Ferris, li kien ukoll voċiferu fl-attakki kontra l-Gvern f ’din l-aħħar sena u nofs, ivvinta minn żniedu meta qal li sab xi evidenza ta’ ħlasijiet korrotti li setgħu jinkriminaw lil Michelle Muscat, mart il-Prim Ministru, jew xi ħadd qribha.

Joħroġ ċar mis-sejbiet tal-Maġistrat li l-Ispettur Ferris ma seta’ qatt isib tali evidenza waqt li kien ingaġġat fil-Financial Intelligence & Analysis Unit (FIAU) minn fejn kompliet tinħema l-istorja kollha, flimkien ma’ protagonisti u elementi oħrajn li kellhom l-iskop kollu li jżejnu l-istampa “korrotta”.

Ir-rapport tal-inkjesta jelenka l-episodju li fih Ferris kien qal li mill-FIAU sab dawn il-ħlasijiet ta’ korruzzjoni lill-ħabiba tal-familja Michelle Buttigieg, li hi proprjetarja tal-kumpanija Buttardi.

Il-Maġistrat Bugeja, iżda, jisħaq ċar li “ebda tali kollegamenti jew pagamenti ma jirriżultaw li saru”.

Fil-konklużjoni tiegħu, il-Maġistrat Bugeja jgħid li l-istejjer minn Daphne Caruana Galizia kienu biss “il-prodott ta’ interpretazzjoni żbaljata ta’ informazzjoni li rriżultat daqstant ieħor żgwidata”, b’referenza għal dak li ddikjaraw l-istess blogger Nazzjonalista nnifisha, ir-Russa Maria Efimova, is-suppost xhud prinċipali tal-allegazzjonijiet kollha, u dak li joħroġ minn Compliance Report tal-FIAU lill-Pilatus Bank

f ’Mejju 2016.

Il-ħlas ta’ kważi nofs miljun dollaru mill-Ażerbajġan lejn l-istess Michelle Buttigieg jew il-kumpanija Buttardi tagħha kien f ’nofs il-kontroversja ta’ Egrant u ssemma kemm-il darba fiż-żmien li ħarġet l-istorja fuq il-blog ta’ Daphne Caruana Galizia.

Skont din tal-aħħar u anke Efimova ma’ dawn in-nofs miljun kien hemm ukoll aktar minn $1 miljun oħra f ’“korruzzjoni” li għaddew dirett lil Egrant Inc (suppost Michelle Muscat) mingħand Sahra FZCO, kumpanija li hi proprjetà ta’ wlied il-President tal-Ażerbajġan Ilham Aliyev.

Minbarra hekk, il-blogger Nazzjonalista kienet qalet ukoll li dawn ma kinux l-uniċi flejjes li rċeviet Egrant Inc mingħand Sahra FZCO, għalkemm kien l-akbar ħlas singolari. Kienet stqarret li saru ħlasijiet oħrajn ta’ madwar US$100,000 kull darba għal darbtejn f ’ġimgħa u fuq perjodu ta’ diversi ġimgħat f ’Jannar, Frar u Marzu tal-2017. Dan kellu jlaħħaq għal xi US$2.4 miljun oħra f ’“korruzzjoni”.

Gidba ħoxna b’invenzjoni totali ta’ madwar US$4 miljun (€3.4 miljun) li suppost għaddew għand il-Prim Ministru, familtu, ħbiebhom, uffiċjal tal-Gvern u Ministru.

Dawn kollha suppost kienu jirrelataw maż-żjara li l-Prim Ministru Joseph Muscat, iċ-Chief of Staff tiegħu Keith Schem-

bri u l-Ministru Konrad Mizzi kienu għamlu xi żmien qabel fl-Ażerbajġan għall-provvista ta’ gass għall-power station il-ġdida tal-Electrogas.

Bil-maqlub, iżda, fil-15-il xahar li dam jinvestiga tali insinwazzjonijiet serji u li wasslu anke għal elezzjoni bikrija fit-3 ta’ Ġunju 2017, il-Maġistrat Bugeja ma sab assolutament xejn minn dan.

Minflok l-inkjesta sabet biss dokumenti ffalsifikati, dawk ippreżentati minn Pierre Portelli, illum l-id il-leminija tal-Kap attwali Nazzjonalista, biex b’xi mod iwasslu li titwemmen din l-akbar gidba li qatt esperjenzajna fil-politika lokali u li seta’ kellha konsegwenzi ferm aktar serji milli fil-fatt kellha li kieku l-Prim Ministru ma kienx għaqli biżżejjed u sejjaħ l-istess inkjesta maġisterjali.

Dan kollu msemmi u l-iskop malinn warajh biex jitwaqqa’ Gvern elett bl-akbar maġġoranza, ifakkar malajr fl-istorja politika maħmuġa adottata mill-istess partit lura għal għexieren ta’ snin ilu, imma anke riċenti sa ħames snin ilu.

Il-grupp ta’ uffiċjali infilsati f ’awtoritajiet statali bħall-Bank Ċentrali, l-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) u l-Awtorità għas-Servizzi Finanzjarja (MFSA), li bil-moħbi kellhom l-inkarigu li jfixklu l-mixja finanzjarja importanti tal-Gvern elett fl-2013 kien ukoll sintomu tal-ħażen kollu tad-dinja f ’Partit

wieħed.

Kif żvelajna minn l-orizzont fl2015, l-iskop li jgħaddu tagħrif delikat lid-Dar Ċentrali qabel biss jasal fil-Ministeru tal-Finanzi kien wieħed – li jitfgħu l-bsaten fir-roti tal-ekonomija u wara, permezz tal-ġurnalisti mixtrijin tagħhom, setgħu jxerrdu l-aħbarijiet il-ħżiena u foloz anke barra minn xtutna. Dak li baqa’ magħruf bħala l-Finance Shadow Group, immexxi minn Tonio Fenech, ukoll kien eżempju klassiku ta’ sabotaġġi li dawn l-għedewwa tal-Istat lesti jagħmlu.

L-istess establishment perikoluż li kien wara dan kollu sforz il-kilba għall-abbuż mill-poter, diġà għamel minn żewġ dilettanti tal-politika (Lawrence Gonzi u Simon Busuttil) pupazzi ta’ veru f ’idejh. Issa, skont kif jixhdu l-aħħar żviluppi f ’partit li waqa’ f ’koma irriversibbli, l-istess establishment diġà ħataf ir-riedni fuq it-tielet Kap Nazzjonalista, Adrian Delia.

Hu ċar li s-sema biss hi l-limitu għal din l-organizzazzjoni kriminali li kontinwament tikkonfoffa u tippjana biex tasal għall-ħsibijiet malinni li jixprunawha. Dan kollu jista’ jitwaqqaf illum kemm-il darba ssir ġustizzja u dawk kollha li kienu involuti fl-iskandlu premeditat u organizzat ta’ Egrant jieħdu dak li ħaqqhom.

Il-fatt li l-istorja waħedha diġà kkundannathom għal għomorhom mhux biżżejjed.

17

19.08.2018

kullhadd.com

TRADIZZJONI LI NGĦOŻŻU EDITORJAL

Dan kien sajf ieħor fejn il-mod kif żviluppaw il-festi għandu jagħmilna kburin li fostna għad għandna daqshekk b’saħħitha din it-tradizzjoni

Din il-ġimgħa kienet iċċelebrata l-festa ta’ Santa Marija u bil-festi li kellna fl-aħħar jiem, li se jkollna f ’dan tmiem ilġimgħa u fil-jiem li ġejjin nistgħu ngħidu li nkunu lħaqna l-qofol tal-istaġun tal-festi.

Staġun tal-festi ieħor li qed narawh jiġbed lejh eluf ta’ persuni li fil-festa tar-raħal iseddqu bil-kbir is-sens ta’ komunità. Sens ta’ komunità li fil-ħajja mgħaġġla tal-lum, fejn kulħadd irid ilaħħaq ma’ impenji li ma jaqtgħu xejn u ma’ pressjoni li qed tiżdied, faċli ħafna jintilef.

Nies minn kull età, iżda fuq kollox mijiet ta’ żgħażagħ, jgħaddu sigħat twal ta’ volontarjat f ’oqsma li wara kollox tista’ tiġborhom f ’kelma waħda: arti.

L-arti tal-pittura, l-arti tal-mużika u dik tal-piroteknika fost oħrajn. Arti li mhux biss issebbaħ l-ibliet u l-irħula iżda tferraħ ukoll lill-Maltin u lill-eluf ta’ turisti li jżuruna. Kollox jagħqad fil-ġimgħa tal-festa imma biex naslu sa

hawn ikun hemm xhur ta’ impenn u sagrifiċċji.

Is-sinjali juru li din it-tradizzjoni tal-festa qed tibqa’ waħda b’saħħitha anke jekk minn żmien għal żmien tiltaqa’ ma’ ntoppi ta’ min forsi f ’ġieħ il-modern ikun irid jimmina xi aspett jew ieħor ta’ din it-tradizzjoni. M’hemmx dubju li f ’pajjiż ċkejken bħal Malta dik il-ġimgħa tal-festa jaf iġġib xi ftit tal-inkonvenjent mal-ħafna ferħ u sodisfazzjon. U dawk li jorganizzawhom ma jridux ikunu suppervi. Għandhom jisimgħu u jifhmu biex fejn jistgħu jnaqqsu dak li jista’ jdejjaq lill-oħrajn. Hemm min ikollu messaġġ ġenwin u kostruttiv u dak għandu jingħata widen. L-esperjenza għallmitna li dawk li jkunu suppervi dwar id-delizzju tagħhom jispiċċaw jitilfu l-appoġġ tas-soċjetà ta’ madwarhom sakemm ħafna iktar nies jibdew jarawhom żejda. Din hi xi ħaġa li żgur ma rridux għall-festi tagħna li rridu nħarsuhom bħala wieħed mill-iktar wirt kulturali impor-

tanti f ’pajjiżna.

Sa din il-ġimgħa stess kien hemm min ilmenta fuq il-midja soċjali dwar kif naqra ħsieb fl-armar joħloq inqas inkonvenjent lill-persuni b’diżabbiltà. Se tagħmel tant differenza jekk pedestall jew statwa tintrama nofs metru lejn naħa jew oħra biex ma tingħalaqx rampa? Huma dawn il-kunsiderazzjonijiet li jridu jibdew isiru.

Irridu ninnotaw kif hawn ilGvern ta messaġġ b’saħħtu u importanti meta nieda l-inizjattiva għal festi iktar aċċessibbli permezz tas-Segretarjat Parlamentari għall-Anzjanità Attiva u l-Persuni b’Diżabbiltà. Il-ħsieb hu li mhux jikkastiga iżda jinċentiva. Jinċentiva permezz ta’ fondi u jgħin lil dawk li lesti jagħmlu bidla jew jieħdu inizjattiva biex il-festa titgawda minn iktar nies, inkluż dawk li xi kultant jistgħu jkunu xi ftit iktar vulnerabbli.

Dan ma kienx l-uniku messaġġ li bagħtu l-awtoritajiet,

partikolarment il-Ministeru għall-Kultura, favur din it-tradizzjoni. Kien hemm il-fond għall-piroteknika u l-bidliet filliġi biex ikunu ssalvagwardjati l-każini tal-baned. Anke hawn irridu nfakkru li min jaf kemm ħarġu mużiċisti bravi li l-ewwel noti tagħhom tgħallmuhom fil-każin tal-banda tal-lokal.

Dan f ’tagħlim b’xejn li jagħti opportunitajiet lil kulħadd mingħajr diskriminazzjoni, ħafna drabi viċin id-dar.

Dan hu dak li rridu nipproteġu. Dan kien sajf ieħor fejn il-mod kif żviluppaw il-festi għandu jagħmilna kburin li fostna għad għandna daqshekk b’saħħitha din it-tradizzjoni. Il-futur jidher sabiħ anke jekk il-volontarjat għandu fuqu pressjoni ma taqta’ xejn u l-finanzjament hemm kompetizzjoni għalih minn tant bnadi differenti. Però konvinti li d-demm ibaqbaq tad-dilettanti se jagħtina iktar sjuf sbieħ bħal dan. Id-dover tagħna lkoll hu li nagħtuhom spalla ta’ appoġġ.

AKTAR ĦARSIEN TAL-ANNIMALI MIRIAM

DALLI

MEP

Hekk kif ftit tal-ġranet ilu żiemel li kien qed jiġbed karozzin waqa’ u miet b’konsegwenza ta’ attakk tal-qalb fil-Furjana, reġgħet qamet il-kontroversja dwar iż-żwiemel tal-karozzini u l-ħarsien ta’ dawn l-annimali.

Filwaqt li f ’dawn l-aħħar snin rajna tidħol fis-seħħ liġi li tirregola s-siġurtà taż-żwiemel fit-toroq, inkluż il-karozzini, għad hemm nuqqas f ’dak li għandu x’jaqsam mal-ħarsien taż-żwiemel. Huwa minnu li rajna anke tined jiġu installati sabiex jipproteġu ż-żwiemel mix-xemx. Iżda ritratt ta’ karozzi pparkjati taħt dawn it-tined u ż-żwiemel fix-xemx fil-Belt Valletta juri l-bżonn ta’ aktar infurzar. L-ebda karozza m’għandha titħalla tipparkja taħt xelter tażżwiemel fil-ħinijiet li fihom ikunu qed joperaw iż-żwiemel bil-karozzini.

Barra minn hekk, il-ħarsien taż-żwiemel ma jistax jieqaf max-shelters mix-xemx waqt li dawn ikunu weqfin biss.

Jeħtieġ liġijiet b’saħħithom li jiżguraw il-ħarsien tażżwiemel kollha li jintużaw biex iġorru l-karozzini matul il-vjaġġ kollu. Ilkoll nafu kemm is-sħana tas-sajf Malti hi qawwija. Għalhekk jeħtieġ li jiġu stabbiliti massimu ta’ temperaturi li fihom jistgħu jintużaw iż-żwiemel ibbażati fuq riċerka u studju li jassiguraw bilanċ bejn is-sigurtà u s-saħħa taż-żiemel u l-għajxien tas-sid.

Miżuri oħra li jistgħu jiġu implimentati, u li ġew anke implimentati fl-Istati Uniti, huma limitazzjonijiet fuq l-ammonti ta’ sigħat li ż-żwiemel jistgħu jivvjaġġaw kif ukoll ħin ta’ waqfien bejn vjaġġ u ieħor. Dan kollu flimkien ma’ infurzar adegwat jassiguraw ħarsien aħjar tażżwiemel fit-toroq tagħna.

Aspett ieħor marbut mal-ħarsien tal-annimali, b’mod partikolari l-klieb, hu l-projbizzjoni tal-irbit ta’ klieb għal ħinijiet twal, dawk magħrufa aħjar bħala chained dogs.

Kellmuni diversi individwi dwar il-bżonn li jiġi pprojbit l-irbit tal-klieb għal tul ta’ ħin inkluż dak bi ktajjen, prattika li hija pprojbita f ’diversi pajjiżi tal-Unjoni Ewropea.

Dwar dan tkellimt anke mas-Segretarju Parlamentari Clint Camilleri li min-naħa tiegħu infurmani li bħalissa għaddej bil-ħidma tiegħu fuq din il-liġi. Din il-liġi tista’ tkun

waħda pożittiva u sservi bħala pass ’il quddiem f ’pajjiżna f ’dak li għandu x’jaqsam il-ħarsien tal-annimali.

Li kelb ikun marbut għal tul ta’ ħin ikollu konsegwenzi koroh fuq il-kelb, kemm fiżikament u anke mentalment. Filfatt diversi riċerka turi li klieb li jkunu marbuta għal tul ta’ żmien ikunu aktar aggressivi.

Għalhekk hemm bżonn li din il-liġi tidħol illum qabel għada filwaqt li ssir b’mod dettaljat u ħolistiku biex tassigura bilanċ mas-sigurtà, kemm tal-kelb innifsu kif ukoll man-nies tal-madwar. Huwa għalhekk li sid li jmur passiġġata bilkelb tiegħu m’għandux ikun ipprojbit milli jżomm il-kelb tiegħu b’ċinga għal fini ta’ sigurtà iżda fl-istess waqt ma jistax ikollna klieb li jitħallew marbuta u abbandunati minn sidhom għal tul ta’ ħin.

Fuq kollox ma jistgħux jiġu ttollerati każijiet ta’ abbużi fuq l-annimali għall-ebda raġuni.

Sfortunatament mhix l-ewwel darba li nisimgħu b’każijiet fejn individwi weġġgħu u saħansitra qatlu annimali innoċenti. Min jagħmel dan irid jinqabad u jħallas ta’ għemilu b’pieni ħorox.

Is-Santwarji tal-Annimali Ftit tal-ġranet ilu ddedikajt ftit ħin biex inżur is-Santwarju ta’ Noah’s Ark fil-Mellieħa.

Hemmhekk rajt b’għajnejja

d-dedikazzjoni ta’ Fabio Ciappara u voluntiera oħra li jiddedikaw il-ħin u r-riżorsi tagħhom biex jieħdu ħsieb dawn il-klieb.

U bħal dan, hemm oħrajn li minkejja l-limitazzjonijiet tagħhom qed jagħmlu xogħol impekkabbli biex jieħdu ħsieb klieb u qtates abbandunati. Ħafna drabi l-problema dejjem hija waħda ta’ nuqqas ta’ flus u riżorsi u mhix dejjem faċli li din tiġi indirizzata.

Jeħtieġ li l-istakeholders kollha jpoġġu flimkien biex jiddiskutu t-triq ’il quddiem.

Kulma jmur qegħdin jiżdiedu l-klieb li jittieħdu fis-santwarji minħabba diversi raġunijiet.

Mhux dejjem hu possibbli li wieħed irabbi annimal, b’mod speċjali bil-ħajja mgħaġġla li qed ngħixu llum il-ġurnata.

Għalhekk jekk wieħed jaf li m’għandux ħin, m’għandux iġib annimal biex imbagħad wara ftit jabbandunah.

Huwa minnu li l-imħabba li jagħtuk dawn il-kreaturi hija waħda kbira u bla kundizzjoni u għalhekk min għandu għal qalbu l-klieb iżda għal xi raġuni ma jistax irabbihom f ’daru jista’ faċilment imur jgħin lil wieħed minn dawn is-santwarji.

F’dawn l-aħħar snin f ’pajjiżna rajna progress b’saħħtu f ’diversi oqsma differenti.

Fil-qasam tad-drittijiet tal-annimali rajna wkoll tibdiliet isiru bħal pereżempju t-twaqqif

taċ-ċirkli tal-annimali u aktar infurzar u passi li jittieħdu kontra minn jabbuża mill-annimali. Għalkemm dawn huma żviluppi importanti, fadal aktar xi jsir. Wasal iżżmien li l-progress sostanzjali li sar f ’oqsma oħra jiġi wkoll rifless fil-qasam tad-drittijiet tal-annimali.

Fuq kollox ma jistgħux jiġu ttollerati każijiet ta’ abbużi fuq l-annimali għall-ebda raġuni.

Sfortunatament mhix l-ewwel darba li nisimgħu b’każijiet fejn individwi weġġgħu u saħansitra qatlu annimali innoċenti

18

19.08.2018

kullhadd.com

IR-RISPETT MHUX TIPPRETENDIH IMMA TIPPRATTIKAH

Mid-Djarju ta’ Nazju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 9 ta’ Awwissu La stajt nemmen lil widnejja u lanqas lil għajnejja. Fettilli mmur s’għand Ġorġ tal-ħanut ta’ ħdejna u bħas-soltu, kif sibna ruħna weħidna, spiċċajna nargumentaw fuq il-politika.

Imma ma nafx meta se jkolli okkażjoni biex inġibha żewġ miegħu. B’xi mod qabadha fuq dak li qal il-Kap tal-partit glorjuż tagħna, Adrian Delia, il-Ħadd li għadda. Għalkemm jien ma naqbilx miegħu, Delia qal li l-partit glorjuż tagħna mhuwiex kredibbli. Ġorġ kien pront qalli li mhux jien biss ma naqbilx miegħu, imma anke d-deputati tagħna, għax skont hu, dawn qalu li mhux veru qal hekk. Ma stajtx nifhem għax jien b’widnejja stess smajtu jgħidu dak il-kliem. Insomma llum xejn ma sar jiskantani fil-partit tagħna, daqskemm għandna deputati mħawdin. Issa l-Għawdxi David Stellini spiċċa jħawwad taħwid nobis għax waqt li lil ta’ L-Orizzont qalilhom li mhux veru li Adrian Delia qal hekk, u li l-partit tagħna huwa kredibbli, fit-Times tal-lum, kiteb li għandna kriżi ta’ kreddibbiltà.

Waħda jew l-oħra, mhux hekk!

Il-Ġimgħa, 10 ta’ Awwissu Dawn il-ġranet inħobbhom wisq, man! San Lawrenz, San Gejtanu, u Santa Marijiet.

Ngħid għalija, il-festa tal-Birgu ma nitlifha qatt. Jagħmluha sabiħa wisq, b’armar mill-aqwa u anke b’devozzjoni. Imbagħad xi ngħidu għall-knisja sabiħa li għandhom. San Gejtanu mod ieħor, għax il-purċissjoni qatt ma rajtha. Ir-raġuni hija ovvja. Immur il-marċ talbluni u tgħidx kemm niltaqa’ ma’ ħbieb inkantaw flimkien kemm il-kulur blu huwa għażiż għalina. Ovvjament drink mhux wieħed nieħdu, u għalhekk dejjem nispiċċa ma nkunx niflaħ immur għall-purċissjoni.

Ara Santa Maria mod ieħor għax nipprova nżur tnejn jew tlieta kull sena. Imma apparti l-festi, dawn il-ġranet jogħġbuni wkoll għax l-hena tiegħi nara d-dmugħ ta’ San Lawrenz.

Dawk il-vleġeġ jaqgħu mis-sema jimmeraviljawni. Huma vleġeġ li ma jweġġgħux, mhux bħal dawk li qegħdin jitfgħu lejn xulxin iddeputati tagħna.

Is-Sibt,11 ta’ Awwissu Kemm hi brava dik l-Ewroparlamentari Sophie, ma nafx x’kunjomha, għax tqil wisq biex niftakru. Imma kunjomha mhux importanti, man!

L-importanti hu li hija ħabiba ta’ David Casa, il-kap (mhux tal-partit) tad-delegazzjoni tagħna fil-Parlament Ewropew.

Sophie qaltilna li m’għandha l-ebda dubju li l-qtil tal-blogger

Daphne Caruana Galizia, kien qtil politiku. U mela billi jgħidu tal-Labour u dak l-Imħallef li ismu nsejtu wkoll, li kien qal li ħadd ma jista’ jgħid li kien qtil politiku! Iġri jasal ix-xahar id-dieħel, għax f ’Settembru Sophie ġejja ma’ David Casa u Ana Gomez biex ikomplu jinvestigaw lill-Gvern ta’ Joseph Muscat. Ara x’se jagħmlu t-tlieta li huma ladarba issa Sophie għandha l-provi f ’idejha li l-qtil kien wieħed politiku. Ngħiduha kif inhi, għandna bżonnha aħbar hekk kbira għax wara l-inkjesta ta’ Egrant, donnu li aktar morna l-baħar u qegħdin nitqatlu bejnietna. Forsi ma tafx kif din Sophie iddawrilna r-rota u ma nibqgħux nisparaw f ’saqajna!

Il-Ħadd, 12 ta’ Awwissu Bilkemm ilħaqt qomt li ma rħejtilhiex lejn il-Ħamrun. Ġirja waħda għall-każin tal-Miskina għax hemmhekk niltaqgħu l-ħbieb kollha Ħamruniżi. Ngħid għalija l-marċ irrid nibdieh millbidu u nibqa’ sal-aħħar, u aktar ukoll. Għax malli jidħol il-marċ dejjem inqattgħu sagħtejn oħra nixorbu u nkantaw fil-każin. U din is-sena ma kinitx eċċezzjoni.

U x’kien hemm tan-nies, għidli, man! Afli mhux ta’ b’xejn li filpajjiż hawn konsensus li l-marċ ta’ San Gejtanu huwa l-aqwa marċ ta’ pajjiżna. Biżibilju ta’ nies imlew Strada Rjali kollha.

Din is-sena domna nixorbu aktar mis-soltu u ma nafx kemm-il darba kantajna l-marċ “aħna tal-Miskina, ħadd ma jista’ għalina, il-kulur huwa blu, tant għażiż għalina.” Lanqas biss naf fi xħin tlaqt mill-każin.

Naf li l-aħħar kelma qalhieli ħabib antik li qalli li l-kulur blu m’għadux għażiż għalina lkoll, u li jmissna ngħidu msieken aħna li bqajna ngħożżuh. Ovvjament, mhux għall-partitarji tal-każin ta’ San Ġużepp kien qiegħed jgħid, imma għalina n-Nazzjonalisti.

It-Tnejn, 13 ta’ Awwissu Illum kont għajjien mejjet, u tgħidx x’raqda rqadt waranofsinhar. Tant irqadt filfond, li ma nafx kemm-il ħolma ħlomt. Kif qomt għedt bejni u bejn ruħi kemm ħadli moħħi dan il-partit glorjuż tagħna għax anke l-ħolm sar jiddominali. Ma niftakarx xi ħlomt mija fil-mija.

Li niftakar żgur nara lill-Kap talpartit Adrian Delia mimli vleġeġ qisu San Bastjan, b’Simon Busuttil u Jason Azzopardi ma’ ġenbu fuq kull naħa b’wiċċhom imċarrat. Niftakar ukoll nara lill-kbir Eddie għadu żagħżugħ jiġbed l-eluf jisimgħuh, u jgħidli “dak kien żmien, Naz!” Ħlomt b’David Casa, kap mhux talpartit, imma tad-delegazzjoni tagħna fil-Parlament Ewropew mgħannaq ma’ Ana Gomez

u Sophie l-Olandiża. Ħlomt qiegħed nara tug-of-war fuq naħa b’Adrian Delia, Clyde Puli, Pierre Portelli, u Kristie Debono, u fuq in-naħa l-oħra Simon Busuttil, Mario De Marco, Beppe Fenech Adami, u Claudette Buttigieg. U niftakar li ħlomt ukoll bi twelid ta’ tarbija b’missierha jgħidli: “Din hija l-persuna li se terġa’ tagħti l-ħajja lill-partit tagħna!”

It-Tlieta, 14 ta’ Awwissu Lejlet Santa Marija, is-soltu nżur xi tnejn jew tlieta, imma din issena żorthom kollha minbarra ta’ Għawdex) għax tal-partit glorjuż tagħna organizzaw ħarġa għas-seba’ Santa Marijiet.

Mort magħhom għax kont qed naħseb li se jkun hemm il-Kap Adrian Delia, imma ħabib tiegħi li kien magħna, qalli li Adrian Delia kien imsiefer. Ma kienx jaf jekk marx vaganza jew fuq xogħol. Qalli li jista’ jkun li David Casa rranġalu xi laqgħat ma’ Ana Gomez u Sophie l-Olandiża. Imbagħad il-kliem waqa’ fuq in-nar. Ngħid għalija l-kaxxi infernali nħobb nara u mhux faċli tagħżel bejniethom, speċjalment dawk tal-Imqabba, Ħal Għaxaq, il-Gudja, ilQrendi, u l-Mosta. Sieħbi qabel miegħi. Qalli li ftit hemm x’tagħżel. “Ara meta tiġi biex tagħżel l-agħar waħda, m’hemm l-ebda diffikultà, għax ma jistax ikun kaxxa infernali agħar minn dik li għandna fil-partit tagħna!”

L-Erbgħa, 15 ta’ Awwissu Sabiħ wisq dan iż-żmien! Festi, marċi, baħar. U llum fettilli nagħmel xi ħaġa ġdida. Sieħbi stedinni biex immur miegħu għall-pellegrinaġġ tal-muturi mill-Imġarr għal Ħad-Dingli, pellegrinaġġ li jsir f ’Jum Santa Marija. Ma kontx naf bih għax sa fejn naf jien l-uniku pellegrinaġġ tal-muturi jsir fil-festa ta’ ĦażŻabbar. Ngħid id-dritt, ma għedtlux le għax stħajt, għax dan wieħed mill-akbar ħbieb li għandi, u Nazzjonalist akkanit, għalkemm mhux daqsi. Imsarni f ’saqajja kont. Imma nsomma, kollox għadda b’wiċċ il-ġid.

Wara l-pellegrinaġġ erħejnielha lejn il-każin tagħna fir-Rabat.

Ftit li xejn kien hemm nies. Anzi sibna lill-barman waħdu jsalli mhux ħażin. Jien ħsibt li kien vojt għax Santa Marija, imma l-barman qalli li ilu sejjer lura ma jiftakarx kemm. Dejjem vojt, qalilna. Donnhom il-partitarji tagħna qatgħu qalbhom minn kollox u ħadd m’għadu jersaq ’l hemm. Xrobna kemm flaħna biex nippruvaw nagħmlulu l-kuraġġ, imma kien kollu ta’ xejn. Bejni u bejn ruħi għedt kemm hawn nies li għandhom qalbhom żgħira, għax jien innanna dejjem kienet tgħidli biex ma naqta’ qalbi qatt.

CATHERINE

FENECH

Membru fl-Eżekuttiv Nazzjonali PL

Intqal ħafna fuq l-ibbuljar. Ilħaqna livelli ġodda f ’dawn l-aħħar ġranet fejn f ’daqqa waħda l-ibbuljar donnu ġie fuq nett tal-aġenda għax il-politiċi ħarġu fil-miftuħ jistqarru li wliedhom qed ibatu minn ibbuljar u diskriminazzjoni fl-iskola tagħhom għax sempliċiment huma wlied il-politiċi. Imma mbagħad kellna lil dawk li qalulna li dan hu kollu biki tal-kukkudrilli u l-ibbuljar huwa parti mill-ħajja u persuni fil-politika jistgħu jistennew dawn it-tip ta’ atteġġjamenti mingħand ħaddieħor.

Dak ruġunar!! Imbagħad ippruvaw jinġabru u jgħidu li hi spin mill-kamp Laburista. L-Eks Kap tal-Oppożizzjoni ħassu offiż b’meme (li iva, fl-opinjoni tiegħi mhix f ’postha) u qal li jriduh mejjet u midfun. Simon Busuttil ma qal xejn fuq kumment li persuna bi profil falz tellgħet fuq sit soċjali, fejn fuq ritratt tal-Prim Ministru li mar jagħti tislima lil mibki Eks Prim Ministru Dr Francesco Buhagiar fuq il-qabar tiegħu, din il-persuna kitbet: “Two feet in the grave.

That will be the day.’’ Simon Busuttil ma qal xejn meta Caruana Galizia kienet tikteb li hemm persuni għandhom jisparawlhom, anki persuni fit-twiebet tagħhom.

Simon Busuttil irid irrispett, u hekk għandu jkun. Però r-rispett mhux tippretendih biss lejk.

Kulħadd għandu jirreċipproka u jeżerċita r-rispett lejn ħaddieħor. U din hi l-isfortuna f ’pajjiżna, li diskors ta’ mibegħda ilu jsir u intensifika ruħu f ’dawn l-aħħar snin għax kellna persuni li jgħajru u jitkellmu kliem oxxen fuq ħaddieħor, l-aktar fuq ilPrim Ministru, u vilment hawn min dan id-diskors ta’ dawn il-persuni, iddikjara li huwa l-kliem

u l-ħsibijiet tiegħu u li jħoss l-istess bħalhom.

Imma donnu għal Simon Busuttil u ta’ madwaru, ir-rispett jieqaf biss magħhom. Ħaddieħor li jaħsibha differenti minnhom ma ħaqqux rispett.

Dawn il-persuni, li kif iddeskriviethom sew il-mara tal-Kap tal-Oppożizzjoni bħala dawk li jmorru jagħmlu x-xemgħat u l-fjuri l-Belt, iħossuhom kif jgħid l-Ingliż “holier than thou” u jippretendu li għandhom id-dritt divin li jgħaddu ġudizzju fuq ħaddieħor. Imma allaħares min jazzarda jgħid kelma fuqhom, għax ħoll xagħrek u ġib iż-żejt. U l-ġudizzju jgħadduh fuq nies tagħhom stess, fuq persuni li jappartjenu lill-istess PN. U allura jekk dawn kapaċi jkunu daqshekk kattivi ma nieshom stess, għiduli intom kemm lesti li jaslu li jkunu kattivi mal-Laburisti.

U dan in-nuqaas ta’ rispett u provokazzjoni ġej mill-fatt li ma jifilħux jaraw lil pajjiżna sejjer ’il quddiem. L-għira li għandhom għas-suċċessi li qed jinkisbu u l-vendikazzjoni li jixtiequ li jagħmlu fuq il-poplu għax tefagħhom għal snin twal fl-Oppożizzjoni u tellifhom iċ-ċans u x-xewqa li Simon Busuttil tant kellu li jsir Prim Ministru, tagħmilhom bitter, u l-uniku mezz li fadlilhom hu li jirrikorru għal l-gideb u t-tfigħ ta’ tajn, saħansitra barra l-pajjiż.

Imma minkejja din ilħsara anki barra l-pajjiż, xorta l-investiment qed jiżdied, l-opportunità ta’ xogħol f ’pajjiżna hija bla preċedent, it-turiżmu qed ikompli jispara ’l fuq, proġetti infrastrutturali kbar qed isiru bl-inqas inkonvenjent għall-pubbliku u proġetti ta’ tisbiħ iseħħu, bħalma rajna dak tal-Bajja tal-Balluta f ’dawn l-aħħar ġranet.

Rajna lill-Prim Ministru jiġi milqugħ ġewwa pajjiżi kbar u ġganti tal-industrija mondjali bħall-Ġappun u jirnexxilu jikseb u jikkonkludi ftehimiet għal Malta fuq diversi oqsma li ħa jkunu ta’ fejda għal poplu Malti u Għawdxi.

19

“MOST WANTED” 19.08.2018

kullhadd.com

MARY ISTORJA CHETCUTI MILL-

Fis-26 ta’ Settembru 2017 il-pulizija ta’ Londra daħlu bil-forza ġewwa appartament f ’Eaton Row, Belgravia, fejn sabu mara anzjana ta’ 80 sena mixħuta malart mejta b’kontenitur tal-pilloli vojt ħdejha. F’Jannar 2018 il-pulizija setgħet tikkonferma li l-anzjana, Lady Veronica Lucan, kienet ikkaġunat il-mewt tagħha b’taħlita ta’ xorb u mediċini.

Aktar kmieni fl-2017, Lady Veronica Lucan kienet aċċettat li tiġi intervistata fuq l-istazzjon televiżiv ITV bħala parti mill-programm dokumentarju li ttella’ bl-isem Lord Lucan: My Husband, The Truth. Għall-ewwel darba mingħajr ma qagħdet tinħeba wara subgħajha Lady Lucan żvelat in-natural vjolenti ta’ żewġha, is-swat li qalgħet mingħandu u d-dipressjoni li kienet għaddejja minnha mindu żżewġitu.

Meta ġiet mistoqsija x’taħseb li għadda minn żewġha wara dak il-lejl imdemmi tas-7 ta’ Novembru 1974, bla tlaqliq tenniet li kienet konvinta li temm ħajtu fil-baħar waqt li kien qed jaqsam ilfliegu biex jaħrab mill-ġustizzja.

Richard John Bingham, imwieled fl1934 fi ħdan familja aristokratika Anglo-Irlandiża, iżżewweġ lil Veronica Duncan fl-1963. Minn dan iż-żwieġ twieldu tlett itfal u sena wara ż-żwieġ Richard wiret it-titlu ta’ Lord Lucan bil-mewt ta’ missieru.

Lord Lucan kien jazzarda bil-kbir fillogħob u kien rinomat li jasal jilgħab saħansitra daru u ġidu kollu jekk logħba karti tiffavorih. Skont martu Veronica kien isawwatha b’għasluġ u wara jisfurzaha tagħmel is-sess miegħu. Kien kontinwament jgħajjarha u pprova bla suċċess jagħlaqha fi sptar mentali.

Fl-1972 iż-żwieġ tfarrak. Lord Lucan ħareġ mid-dar matrimonjali u mar jgħix ftit ’il bogħod minn martu u wliedu, filwaqt li Veronica rebħet il-kustodja ta’ wliedhom wara battalja qalila.

Kmieni fl-1974 inbdew il-proċeduri għad-divorzju.

Fil-lejla tas-7 ta’ Novembru 1974, il-pulizija daħlitilhom sejħa għallajjut fid-dar numru 46, Lower Belgrave Street, Londra. Meta waslu sabu l-ġisem mimli dmijja u bla ħajja ta’ Sandra Rivett ta’ 29 sena, nanny ta’ wlied Lord u Lady Lucan, mixħut ġo xkora u mrekken f ’ġenb tal-kċina; kienet ġiet maqtula b’daqqiet ta’ kanna tal-ħadid.

Il-pulizija assumiet li l-qattiel kien qed ikaxkar il-katavru biex joħorġu middar meta daħlet fuqu għal għarrieda Lady Veronica Lucan. Hu dar fuqha u attakkaha bl-istess ħadida li biha qatel lin-nanny, iżda Veronica kienet aktar iffortunata għax irnexxielha tiżgiċċa minn taħt idejn l-aggressur, ħarġet mid-dar u ġriet għal ġol-Plumbers’

Arms Pub fil-viċin tgħajjat u twerżaq Dan minħabba li daħal f ’darha meta xi “Naħseb kisirli għonqi - ipprova jo- ħadd ipprova jaggrediha. Iċ-ċirkustanzi kif ġraw kienu kollha kontrih u skont qtolni - ħuduli ħsieb uliedi.”

Lady Lucan ittieħdet l-isptar fejn ġiet hu ħadd ma kien se jemmnu li hu ma ikkurata għall-ġrieħi li ġarrbet. Sadanit- kellu x’jaqsam xejn ma dak li seħħ. tant, il-pulizija setgħu jitkellmu magħha Fl-1975 inkjesta tal-pulizija ikkonkbil-kwiet u ħadu stqarrija mingħandha ludiet li Lord Lucan qatel lin-nanny fejn saħqet li l-aggressur tagħha u l-qat- Sandra Rivett u wara pprova joqtol lil tiel ta’ Sandra Rivett kien żewġha, Lord martu. Minn dakinhar Lord Lucan sar Lucan, għax għarfitu. l-aktar bniedem imfittex fir-Renju Unit L-għada tad-delitt il-pulizija marru u anki ’l barra minn pajjiżu. fl-indirizz fejn kien qed joqgħod Lord Lord Lucan qatt ma nstab biex jitressaq Lucan u meta ma fetħilhomx tefgħu quddiem il-ġustizzja. Rapporti li ntlel-bieb ġewwa iżda ma sabu ’l ħadd. Ftit maħ ’l hawn u ’l hinn ma waqfu qatt; tal-ħin wara nstabet il-karozza tiegħu min qal rah l-Awstralja, New Zealand, mitluqa viċin Whitehall. l-Irlanda, l-Afrika t’Isfel u saħanMinnufih, il-pulizija bdew sitra kien hemm min ħalef tfittxija intensiva għali għarfu fost grupp lih mal-pajjiż kollu. hippies fl-Indja.

Fil-lejla tas-7 Viċin il-port ta’ Maż-żmien komNewhaven f ’East pla jikber il-mista’ Novembru Sussex instabet teru tal-għajbien abbandunatiegħu u l-is1974, il-pulizija ta l-karozza li pekulazzjonijiet daħlitilhom sejħa kien issellef ma waqfu qatt. mingħand ħbieb Fl-1999, famgħall-ajjut tiegħu.

Meta iltu ngħataw fid-dar numru 46, fetħu dil-karozza, permess sabiex il-pulizija sabujibdew il-proċeduLower Belgrave ha mimlija tiċpis ri ta’ suċċessjoni Street, Londra tad-demm u fil-batiegħu, anki jekk goll kien hemm parti l-awtoritajiet baqgħu ma mill-kanna tal-ħadid li ntużat ridux jiċċertifikawh bħala bħala arma fid-delitt. mejjet. Fl-2014, ibnu George Bingham Qabel għosfor minn wiċċ id-dinja, ingħata ċ-ċans japplika sabiex jiddikLord Lucan għamel waqfa qasira għand kjara lil missieru, Lord Lucan, mejjet ħbieb tiegħu ġewwa villaġġ f ’Sussex. biex ikun jista’ jiret it-titlu aristokratiku Huma rrakkontaw lill-pulizija li Lord tal-familja.

Lucan spjegalhom li kien sa jkollu Finalment, fl-2016 il-Qorti Għoljistaħba għax martu Veronica kienet ja Britannika ddikjarat lil Lord Lucan qed takkużah li qabbad min joqtolha. bħala probabbilment mejjet.

20

19.08.2018

STRUMENTALI BARRA MINN XTUTNA

kullhadd.com

diversi t’arti minn età żgħira.

Il-kultura, fl-aħħar mill-aħħar, hija dik li tifforma l-bniedem sħiħ fl-aqwa forma intellettwali tiegħu.”

Sabiex Alexei iżomm ruħu attiv mużikalment, dejjem issibu jistudja, idoqq u jidderieġi kemm jista’ fil-possibbiltajiet kollha li toffrilu l-ħajja. Mistoqsi b’liema mod normalment iħobb jirrilassa, meta jkun ’il bogħod mill-mużika, Alexei sostna miegħi li jħobb jgħum jew jimxi fin-natura, iħobb issiġar u l-foresti.

Domanda spontanja oħra li ġietni f ’moħħi waqt din l-intervista kienet dwar kif iħares lejn iż-żgħażagħ tal-lum – jaħsibx li għandhom ċerta passjoni lejn il-mużika, jew jekk saritx wisq kummerċjali. “Il-problema taż-żgħażagħ hija l-problema tal-edukaturi.

Il-mużika ġiet irrappreżentata bħala passatemp. Dan huwa ta’ detriment kbir għal dawk li jixtiequ li jkun hawn serjetà fix-xena mużikali.

Fl-aħħar nett Alexei xtaq jgħaddi messaġġ lill-qarrejja ta’ din il-gazzetta. “Inħeġġiġkom biex tinkoraġġixxu t-talent artistiku minn età żgħira.

Inħeġġiġkom ukoll biex tieħdu l-opportunità u tibbenefikaw mill-prezzijiet moderati li toffri Dar il-Mediterran biex tesperjenzaw mużika tal-ogħla livell f ’Malta,” temm jgħid.

Kitba ta’ RAMONA PORTELLI Normalment iż-żgħażagħ tallum, aktar japprezzaw il-mużika kummerċjali jew ta’ xi ftit snin ilu. Rari jew ftit li xejn niltaqgħu ma’ żgħażagħ li japprezzaw mużika orkestrali jew serja.

Iżda b’hekk il-baqra tinbiegħ kollha. Hekk ukoll fil-mużika, kulħadd bil-gosti tiegħu.

Għal din l-intervista tkellimt ma’ żagħżugħ li huwa pjanist u anke direttur orkestrali. Qed nirreferi għal Alexei Galea Cavallazzi.

Għandu 39 sena. Meta jkun Malta jgħix ġewwa r-raħal ta’ Marsaxlokk u jaħdem bħala direttur mużikali għal Dar il-Mediterran. Sa minn età żgħira studja l-pjanu, il-vjolin u d-direzzjoni orkestrali.

Beda jgħidli li minn dejjem kien interessat fil-mużika. “Il-ġenituri tiegħi wkoll japprezzaw il-mużika serja u b’hekk minn dejjem esponewni għal mużika ġdida billi regolarment kienu jeħduni għal diversi kunċerti strumentali u orkestrali. Kont immur tajjeb kemm f ’suġġetti akkademiċi, kif ukoll f ’eżamijiet tal-mużika. Għalhekk, meta kont tifel attendejt skola speċjalizzata fil-mużika ġewwa Londra u wara komplejt l-istudji tiegħi fir-Russja u l-Ġermanja,” beda jgħidli Alexei.

Idderieġa bosta orkestri barra minn xtutna Ta’ min jgħid li Alexei huwa pjanist u anke direttur orkestrali u dderieġa bosta orkestri barra minn xtutna. Però s’issa għadna qatt ma rajnieh jidderieġi l-Orkestra Filarmonika ta’ Malta (MPO). Ridt nieħu l-kummenti tiegħu f ’dan ir-rigward. “Għandi bosta kunċerti barra minn Malta din is-sena. B’hekk, rigward l-MPO u n-nuqqas ta’ parteċipazzjoni tiegħi fi ħdanha ma tantx għandi ħin ninkwieta fuq dan il-fatt.

Bilfors li l-istituzzjonijiet tagħna jkollhom il-problemi jekk ma jimxux b’mod meritokratiku. Nisħaq dwar l-importanza li l-istituzzjonijiet tagħna jkollhom għal qalbhom l-interess nazzjonali u li l-ewwel u qabel kollox nużaw it-talent Malti.

Ta’ spiss naraw li barranin ikollhom aktar opportunitajiet f ’Malta minn Maltin li jaħdmu barra l-pajjiż. Importanti li min imexxi jkollu l-kwalifiċi u mhux biss is-sapport politiku,” saħaq miegħi.

Bis-saħħa tal-mużika, Alexei dar bosta pajjiżi fid-dinja fosthom l-Ingilterra, il-Ġermanja, l-Ukrajna u r-Repub-

blika Ċeka fost oħrajn fejn ħa sehem f ’diversi festivals u kunċerti. Staqsejtu x’differenza jara minn meta jipparteċipa lokalment għal esperjenzi barra minn xtutna, u jekk fuq kollox id-differenzi fil-livell u l-kwalità jagħmlux bih. “Malta hawn talent kbir, però m’hawnx sistema ta’ studju professjonali u għalhekk ħafna mit-talent jibqa’ biss potenzjal,” weġibni pront.

Alexei ħadem ukoll ma’ diversi solisti u orkestri mondjali magħrufa aktar bħala worldclass. Fil-fatt, kellu l-unur li jaħdem mal-pjanist Mikhail Lidskiy fir-Russja u mal-vjolinist Karen Shahgaldjan f ’Malta, kemm bħala pjanist, kif ukoll bħala direttur orkestrali. “Reċentement bdejt ukoll il-ħidma u l-kollaborazzjoni tiegħi ma’ waħda mill-aktar orkestri importanti fid-dinja li hija l-Kappella Mużikali ta’ San Pietruburgu (St Petersburg Cappella) kemm fir-Russja, kif ukoll f ’Malta. Huwa importan-

ti li wieħed jifhem l-importanza ta’ dan il-proġett li involva l-orkestra sinfonika sħiħa ta’ 70 ruħ li daqqew xogħlijiet tas-sekli 19 u 20. Bla dubju, dan il-kunċert li sar ġewwa Dar il-Mediterran għall-Konferenzi (MCC) nistgħu niddeskrivuh mhux biss bħala wieħed storiku, iżda wkoll bħala wieħed uniku s’issa. Għalhekk, l-MCC qed ikollha impatt pożittiv ħafna fuq ix-xena kulturali u mużikali f ’Malta. Nittama li l-kollaborazzjoni mal-Kappella tkompli. Bħala Dar il-Mediterran, taħt id-direzzjoni mużikali tiegħi kkollaborajna wkoll ma’ orkestri mill-Georgia u mit-Turkija u kemm il-darba daqqejna mużika Maltija ma’ orkestri barranin.”

B’kurżità fuqi ridt inkun naf jekk hux il-mużika kollha togħġbu, jew jekk hemmx xi tip ta’ mużika li ma jiflaħx jisma’. “Ma tantx inħobb nisma’ l-mużika pop, kummerċjali u l-jazz. Biex inkun onest ma nis-

magħhom xejn sakemm mhux għax bilfors,” stqarr miegħi.

Qed jaħdem fuq kunċerti fir-Russja Mistoqsi fuq xi pjanijiet għandu bħalissa, Alexei żvela miegħi li fil-futur qarib għandu kunċerti fir-Russja fejn ser jidderieġi xogħlijiet ta’ Beethoven, Mendellsohn, Brahms u kompożituri Maltin fost l-oħrajn.

Dwar jekk f ’Malta hawnx biżżejjed sapport biex tiġi esegwita mużika orkestrali, Alexei weġibni: “Fi ħdan il-programm kulturali għal Dar il-Mediterran sar ħafna xogħol ta’ ġid.

Dan ma kienx ikun possibbli mingħajr il-ħidma ta’ nies iddedikati f ’xogħolhom li għandi l-privileġġ insejħilhom kollegi. Hemm bżonn li jsiru aktar kunċerti ta’ mużika iktar serja u ta’ livell tajjeb speċjalment għat-tfal u ż-żgħażagħ. Dejjem nisħaq dwar l-importanza li t-tfal jiġu esposti għall-forom

Reċentament bdejt ukoll il-ħidma u l-kollaborazzjoni tiegħi ma’ waħda mill-aktar orkestri importanti fid-dinja li hija l-Kappella Mużikali ta’ San Pietruburgu (St Petersburg Cappella) kemm fir-Russja, kif ukoll f’Malta

kullhadd.com

21

19.08.2018

Aħna Refuġjati: opra progressiva bil-Malti mwettqa minn Valletta 2018, se tittella’ fuq il-Fosos tal-Furjana nhar il-31 ta’ Awwissu u nhar it-2 ta’ Settembru. Akkwista l-biljetti tiegħek illum u idħol fiċ-ċans li tirbaħ iPhone X! B’librett miktub minn Mario Philip Azzopardi, li hu wkoll id-direttur ta’ din il-produzzjoni, Aħna Refuġjati tirrakkonta l-isfidi li tiltaqa’ magħhom familja Sirjana li jkollha taħrab minn pajjiżha minħabba l-gwerra. Dawn l-isfidi jinkludu l-qsim tal-fruntieri, in-nuqqas ta’ drittijiet bażiċi tal-bniedem, irrazziżmu, is-separazzjoni u t-telf, fuq vjaġġ motivat mit-tama għal ħajja aħjar ’il bogħod mill-gwerra. Mill-kundizzjonijiet xejn sbieħ fil-kamp tar-refuġjati, għall-ġuħ, il-firda, id-diżgwit, u anke l-imħabba u mumenti qosra ta’ kuntentizza, din l-opra tippreżenta spettru wiesa’ ta’ emozzjonijiet umani li jingħataw il-ħajja permezz tat-talent impekkabbli tal-kast u permezz tal-forma artistika klassika u dejjiema tal-opra.

Il-kast jinkludi s-sopran Miriam Gauci, il-kontratenur José Hernàndez Pastor, it-tenur Joseph Zammit u l-mezzo soprani Clare Ghigo u Federica Falzon fl-irwoli ewlenin. Gauci u Pastor se jkunu qed jinterpretaw il-parti tal-ġenituri, Eleja u Shari, filwaqt li Zammit, Ghigo u Falzon se jidhru bħala l-karattri ta’ Hamid, Saja u Darit, it-tlett itfal tal-koppja. Vuċijiet b’saħħithom oħra jinkludu: dawk tat-tenur Nico Darmanin li għandu l-irwol ta’ Karl, voluntier żagħżugħ; is-soprani Ruth Sammut Casingena u Nadia Vella fl-irwoli ta’ Fatima u Diva; il-baxx-baritonu Louis Andrew Cassar fl-irwol ta’ Mirani, attivist; u l-baritonu Joseph Lia fl-irwol ta’ fizzjal.

B’mużika ta’ Mario Sammut u Richard Merill Brown, Aħna Refuġjati żgur li mhix opra kif spiss imdorrijin naraw f ’teatru, fejn l-orkestra ddoqq live. Għall-kuntrarju, din l-opra se tkun esperjenza awdjoviżiva ġdida, hekk kif il-ħsejjes ta’ 184 instrumentalist, li ġew maħluqa b’mod virtwali minn Mario Sammut ġewwa l-istudju tiegħu, bl-għajnuna ta’ teknoloġija mużikali mill-aktar avvanzata, se jipprovdu esperjenza akustika unika għall-udjenza preżenti fuq il-Fosos.

L-istorja tittratta dwar familja ta’ ħamsa: Eleja, martu Shari, u t-tliet uliedhom ta’ 20 sena, 18-il sena u 15-il sena. Wara li jesperjenzaw diversi atroċitajiet fil-gwerra ċivili, dawn jippruvaw jaħarbu minn pajjiżhom bit-tama li l-ħajja titbissmilhom kemxejn fl-Ewropa. Iżda l-vjaġġ ma jkunx wieħed faċli hekk kif maltempata qawwija li tfaqqa’ fuq il-baħar tgħerreq id-dgħajsa li jkunu fuqha flimkien ma’ bosta immigranti oħra. Dan l-inċident sfortunat iwassal għal diversi mwiet, fosthom dawk ta’ Shari u tal-iżgħar bint, Darit. Għajjenin mill-vjaġġ u mnikktin għall-mewt tal-għeżież tagħhom, Eleja, Hamid u Saja jippruvaw isibu l-kuraġġ biex ikomplu b’ħajjithom fl-Ewropa, minkejja l-ostakli kollha li jiltaqgħu magħhom.

Din hi biss togħma żgħira tal-istorja ta’ Aħna Refuġjati. Il-produzzjoni, li hi parti mill-Programm Kulturali ta’ Valletta 2018, tittratta kwistjonijiet kontemporanji permezz ta’ taħlita ta’ mużika dinamika u storja kurrenti iżda dejjiema. It-temi – il-gwerra, l-immigrazzjoni, u s-sitwazzjoni li jsibu ruħhom fiha r-refuġjati – huma temi kurrenti u li jqajmu diskussjoni. Però fil-qalba tal-istorja, li tberraħ l-isfidi li tħabbat wiċċha magħhom familja mkissra mill-gwerra li fniet art twelidha, hemm sentimenti umani qawwija li jikxfu l-fraġilità tal-bniedem u talħajja umana.

Aħna Refuġjati se tittella’ nhar il-31 ta’ Awwissu u nhar it-2 ta’ Settembru fuq il-Fosos tal-Furjana, fid-21.00.

Idħol fiċ-ċans li tirbaħ iPhone X meta tixtri l-biljetti tiegħek għal Aħna Refuġjati! Żur tickets.valletta2018. org u uża l-kodiċi promozzjonali VA L I P H O N EX qabel il-ħlas.

Termini u kundizzjonijiet japplikaw.

Ritratti: MATTHEW B. SPITERI

OPRA BIL-MALTI GĦAL VALLETTA 2018: AĦNA REFUĠJATI

22

19.08.2018

1

MADWAR kullhadd.com

L-ISTATI UNITI

FIL-QOSOR

2 1

TMUT ARETHA FRANKLIN

Ir-reġina tal-mużika soul Aretha Franklin mietet. Hija kellha 76 sena. Magħrufa l-iktar għall-kanzunetti bħal Say A Little Prayer u Respect, il-kantanta tilfet il-battalja kontra l-marda talkanċer. Iktar kmieni din il-ġimgħa, qraba li kienu magħha flisptar wissew lis-segwaċi tagħha biex ilestu ruħhom għaliex il-kantanta kienet waslet fl-aħħar. Tul ħajjitha, Franklin biegħet iktar minn 75 miljun album madwar id-dinja, u rebħet 18-il Grammy.

2

L-IŻVIZZERA

3

IMUT KOFI ANNAN

Ilbieraħ tħabbret il-mewt ta’ Kofi Annan. Annan kellu 80 mill-Ghana iżda dan l-aħħar snin kien qed jgħix f ’Ġeneva, l-Iżvizzera. Huwa kien l-ewwel Afrikan ta’ karnaġġjon skur illi serva bħala s-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti.

Annan kien igħata l-Premju Nobel għall-Paċi, unur li ngħatalu għax-xogħol umanitarju. Aktar tard kien serva bħala l-mibgħut speċjali tan-Nazzjonijiet Uniti għas-Sirja, l-isforz ewlieni kien biex tinstab soluzzjoni paċifika għall-kunflitti li kienu żviluppaw.

Annan kien deskritt bħala statistiku globali u li matul ħajtu impenja ruħu sabiex tinstab is-soluzzjoni għal dinja aktar ġusta u paċifika.

L-ITALJA

41 IL-VITTMI TA’ ĠENOVA – FUNERAL STATALI Telgħu għal 41 il-vittmi li tilfu ħajjithom fid-diżgrazzja ta’ Ġenova, b’uħud mill-vittmi għadhom iridu jiġu identifikati. Fost il-vittmi li nstabu, hemm katavri ta’ familja – missier u omm u l-bint ta’ disa’ snin. Is-Sibt ingħataw l-aħħar tislima 18 mill-vittmi, li mietu fid-diżastru ta’ Ġenova fl-Italja. Dan wara li ftit qabel nofsinhar tat-Tlieta li għadda, parti kbira minn pont sfrondat, bil-vittmi jaqgħu għoli ta’ kważi 50 metru bil-karozzi tagħhom.

Il-Prim Ministru Taljan Giuseppe Conte, flimkien ma’ Sergio Mattarella għamlu mixja, li twassal lill-qraba tal-vittma għall-funeral. Madanakollu, qed jingħad li għadd ta’ qraba ma attendewx, minħabba r-rabja li għandhom għall-Gvern Taljan, għat-telqa li allegatament ħalla lill-pont fiha.

Fil-fatt, il-waqgħa tal-pont Morandi, qajmet dibattitu sħiħ dwar l-istat li tinsab fih l-infrastruttura tal-pajjiż Taljan.

R ID-DINJA

23

19.08.2018

kullhadd.com

3

6

L-INDJA

5 4

6

MIJIET IMUTU FL-INDJA KAWŻA TA’ GĦARGĦAR

Aktar minn 100 persuna tilfu ħajjithom kawża tal-għargħar kbir li ħakem lill-istat ta’ Kerala fl-Indja. 85,000 oħra kienu kostretti jħallu djarhom. L-Ajruport Internazzjonali ta’ Cochin – wieħed mill-iżjed ajruporti beżlin fl-Indja, kien kostrett jagħlaq sas-Sibt. Il-Gvern tal-Istat qal li ħafna minn dawk li tilfu ħajjithom inqabdu fit-tifrik ikkawżat mill-valangi. Ħaddiema tas-salvataġġ qed jagħmlu ħilithom biex isalvaw aktar nies, filwaqt li l-Gvern federali bagħat aktar għajnuna biex tassisti l-isforzi li qed isiru.

5 4

IT-TURKIJA

IL-LIBJA

B’THEDDIDA TA’ IKTAR SANZJONIJIET EKONOMIĊI

45 IKKUNDANNATI GĦALL-MEWT FIL-LIBJA

Qorti fil-Libja kkundannat 45 persuna għall-mewt għaliex sparaw fuq folla li kienet qed tipprotesta kontra l-Kurunell Muammar Gaddafi fl-2011. Dan kien ikkonfermat mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-pajjiż, li fakkret kif l-ikkundannati sparaw fuq folla li pparteċipat fi protesta fi Tripli fl-irvellijiet tal-2011 kontra r-reġim ta’ Gaddafi. Dan huwa l-ikbar numru ta’ persuni li ngħataw sentenza ta’ mewt minn meta twaqqa’ ir-reġim. 54 persuna oħra ngħataw sentenza ta’ ħames snin ħabs.

L-Istati Uniti qed thedded li se timponi iktar sanzjonijiet ekonomiċi kontra t-Turkija jekk ma teħlisx qassis Amerikan li qed jinżamm arrestat. Il-qassis Andrew Brunson ilu jinżamm fit-Turkija għal madwar sentejn fuq allegazzjonijiet li xerred informazzjoni lil għaqdiet politiċi. Kawża ta’ dan, l-Amerka u t-Turkija kienu qed jimponu tariffi żejda fuq negozjar bejniethom. Dan ma għen xejn il-kriżi li qed taffaċċja l-lira Torka bħalissa, li tilfet kważi nofs il-valur tagħha minn Jannar sa issa.

24

19.08.2018

kullhadd.com

reċensjoni tal-

KTIEB

IX-XALPA TURKWAS Stejjer qosra li jgħinuk titbissem ftit, oħrajn jissorprenduk, u forsi jġiegħluk titħasseb ukoll, fosthom:

- L-erbat iħbieb waqfu ħa jaraw, għax ta’ quddiem kien se jitgerbeb f ’xi ħaġa. Meta dak niżel għarkupptejh biex jara x’kienet, inħasdu waħda sew.

- Tliet affarijiet kelli komuni maz-ziju; waħda minnhom ma jafha ħadd. Min u għalfejn kien qed jibgħatli dawk l-inviloppi misterjużi kull ġimgħa?

- Xi jkun għaddej minn taħt waqt logħba karti bejn erbgħa kull nhar ta’ Sibt?

- L-okkażjoni biex niftaħ it-tielet kexxun damet biex ġietni. Meta ftaħtu, sibt dak li qatt ma stennejt.

- Iz-ziju kien ta kelma lil ommi li se jieħu ħsiebna hu, anki sal-mewt. U kelmtu żammha.

- Xi jkun dak iż-żaqżiq, taħbit u tisbit fl-appartament ta’ fuqna kważi kuljum billejl?

- Kont ili nixtieq dal-ktieb mindu ordnawlna ma naqrawhx. Imma kif se nakkwistah?

- Kif jista’ jkun filli ma jafx jieħu l-iċken deċiżjoni u f ’daqqa waħda sar kapaċi jaqtagħhom f ’radda ta’ salib?

- Inħsadt b’dak li rajt fir-ritratt, aktar u aktar meta dawwartu u qrajt il-kitba fuq wara.

SILTA MILL-ISTORJA “IZ-ZIJU TA’ GLASGOW” Meta kont żgħir, darba kull ħmistax kienet tiġi għandna z-zija Vickie, mill-Belt, biex toqgħod titkellem ma’ ommi. Missieri, niftakar, ma tantx kien jieħu gost biha. Iz-zija Vickie kienet iġġib magħha lil bintha, jiġifieri kuġinti.

Bejni u l-kuġina kien hemm kważi għoxrin sena, u qatt ma niftakar li tkellimna.

Imma ommi u z-zija Vickie u l-kuġina kienu jiftħulha, l-aktar fuq iz-ziju Ġużi, ħu missieri – u ma kinux isemmuh fit-tajjeb.

Kienu joqogħdu fil-kċina jitkellmu, widnejhom beraħ u attenti biex kif jisimgħu lil missieri tiela’ t-taraġ jieqfu u jdawru s-suġġett.

Ma kont naf kważi xejn dwar iz-ziju. Kont sirt naf biss li jismu bħali, Ġużi, li ma kienx baqa’ jmur knisja, li kien abbanduna l-familja u mar l-Iskozja, li kien miet, u li lanqas bintu waħdanija – jiġifieri

l-kuġina – ma riedet titlob għal ruħu.

Iz-ziju kien waqqa’ l-għajb fuq il-familja. Skont il-verżjoni ta’ ommi, kontinwament aġġornata miz-zija, iz-ziju Ġuż kien qalibha lil martu u ħarab ma’ waħda.

Għalhekk fid-dar tagħna ma konniex insemmuh, u lanqas niftakru fih fit-talb tagħna, minkejja li fir-rużarju konna nitolbu “speċjalment għal dawk li l-aktar għandhom bżonn tal-ħniena tiegħek”.

Minn dak ’il bogħod kollu żgur li l-ħniena ta’ Alla ma setgħetx tilħqu liz-ziju Ġuż! Imma x’fettillu mar l-Iskozja? Hekk kont ngħid ta’ tifel li kont, bla ma naf sew din fejn kienet tiġi.

Imma darba waħda qbadt lil mis sieri b’ritratt f ’idu, iswed u abjad, minn dawk bil-pizzi u bil-burdura ħoxna bajda mad-dawra. Ir-ritratt kien juri folla. Fl-aħħar filliera,

fuq wara nett mal-ħajt, kien jidher raġel, bil-kappell, bħal kull raġel ieħor dak iż-żmien. Madwar ras ir-raġel kien hemm ċirku biex jindika min u fejn kien.

Missieri qalli li r-ritratt kien bagħatulu ħuh, jiġifieri z-ziju Ġuż, minn barra. Skont il-verżjoni ta’ missieri, iz-ziju Ġuż kien siefer u mar jaħdem f ’waħda mit-tarznari ta’ Glasgow għax f ’Malta ma kienx hawn xogħol, li darba xxarrab u qabditu ċmajra, għax hemm jagħmel ħafna bard u xita, u li kien miet, u li meta miet kellu biss disgħa u tletin sena. Qalli wkoll li z-zija Vickie kienet għadha nkurlata għalih, imma jien dlonk aċċertajtu li liz-zija smajtha tgħid lil ommi li kienet baqgħet titlob għalih kuljum, imma l-kuġina le.

Lil missieri qatt ma smajtu jitkellem aktar dwar ħuh. Filwaqt li min-naħa ta’ ommi u familtha

kont nisma’ biss tmaqdir fuqu, min-naħa ta’ missieri u familtu skiet perfett. Fiż-żmien meta s-Celtic ta’ Glasgow kienu fl-aqwa tagħhom, kont nilmaħ f ’missieri ċertu interess fir-riżultati tagħhom. Forsi kien mod, kont

naħseb, kif iżomm xi forma ta’ rabta ma’ ħuh il-kbir li sa dakinhar diġà ma kienx għadu joqgħod Glasgow għax kien mar xi mkien fejn la jżewġu u lanqas jiżżewġu, u la taqbdek ċmajra u lanqas xemxata.

Mistoqsija: Lil min kien jindika r-ritratt?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-kotba IX-XALPA TURKWAS. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 26 ta’ Awwissu.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb NITGĦALLEM NIKKONĊENTRA 1 U 2 huwa: G.CUTAJAR -BUĠIBBA

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

02

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000

Liema hija l-iktar destinazzjoni popolari mal-Maltin meta jivvjaġġaw?

It-tweġiba: Isem: Numru tat-telefown:

Indirizz:

25

19.08.2018

kullhadd.com

BENEFIĊĊJI VARJI MILL-KUNTRATT IL-ĠDID TAL-PARKEĠĠ F’MATER DEI Filwaqt li l-kuntratt il-ġdid tal-konċessjoni tal-parkeġġ tal-Isptar Mater Dei jaħseb biex ikun hemm roħs fit-tariffi għall-parkeġġ u għall-ewwel darba l-Gvern se jkun qiegħed idaħħal il-flus minnu, ftehim milħuq bejn il-Gvern u l-GWU jaħseb ukoll biex il-ħaddiema tal-Isptar ma jħallsux għallparkeġġ u jkun il-Gvern li jagħmel tajjeb għal dan. Ilftehim jaħseb biex il-ħaddiema jingħataw inċentiv biex jużaw trasport alternattiv flok dak privat tagħhom. Għal dan ilgħan dawk li jagħżlu li jagħmlu dan se jkunu qegħdin jingħataw allowance ta’ €18 fix-xahar.

“Konna determinati li mill-kuntratt il-ġdid jinkisbu benefiċċji li fil-kuntratt ta’ qabel ma kinux. Konxji millfatt li ħadd ma jmur jipparkja f ’Mater Dei b’kapriċċ, bħalma aħna konxji li min jagħmel dan ma jikkunsidrax kemm se jdum hemmhekk, aktar u aktar meta nafu li min jipparkja hemm ikun qiegħed iżur lil xi ħadd flisptar, jekk hu stess ma jkunx mar għal xi appuntamenti mediċi. Meta mbagħad deher

li jista’ jkun hemm diffikultajiet u piżijiet finanzjarji ġodda għall-ħaddiema tal-Isptar li jipparkjaw fil-parkeġġ dħalna mill-ewwel fil-kwistjoni biex naraw li l-ħaddiem ma jintlaqatx ħażin. U allura huwa ta’

sodisfazzjon għalina li wassalna biex dan ma jseħħx. Illum il-ħaddiem mal-kuntrattur G4S f ’Mater Dei għandu għażla, jew jipparkja b’xejn jew juża trasport alternattiv u jingħata allowance finanzjarja kull

xahar,” qal lil din il-gazzetta d-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne.

Il-kuntratt il-ġdid, li daħal fis-seħħ is-Sibt, 4 ta’ Awwissu 2018, huwa għal ħames snin

bil-possibbiltà ta’ estensjoni ta’ żewġ perjodi ta’ sena kull darba. B’riżultat ta’ dan il-kuntratt, il-kuntrattur se jkun totalment responsabbli għat-tmexxija talparkeġġ u għall-manutenzjoni tal-apparat kollu konċernat.

It-tariffi l-ġodda għallparkeġġ, li huma orħos minn dawk li kien hemm qabel, daħlu fis-seħħ mill-għada tal-iffirmar tal-kuntratt il-ġdid, mill-Ħadd 5 ta’ Awwissu. Ir-roħs fit-tariffi jwassal sa 60 ċenteżmu, skont kemm wieħed idum ipparkjat.

Filwaqt li għall-ewwel nofs siegħa ta’ pparkjar mhu se jkun hemm ebda ħlas, għall-ewwel siegħa l-ħlas se jkun ta’ 70 ċenteżmu meta qabel kien 80 ċenteżmu. Għall-ewwel sagħtejn ta’ pparkjar il-ħlas huwa ta’ €1.40 meta qabel kien €1.65. Bir-rati l-ġoddda l-ħlas tal-parkeġġ għall-ewwel tliet sigħat huwa ta’ €2.10 meta qabel il-ħlas kien ta’ €2.45. Ir-rata l-ġdida għall-ewwel erba’ sigħat parkeġġ hija ta’ €2.80 meta qabel kienet €3.25. Minn erba’ sigħat ’il quddiem ir-rata l-ġdida hija ta’ €3.50 komparata ma’ €4.10 kif kienet qabel.

26

19.08.2018

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

V.DEBONO - MOSTA

TISLIBA 239 Mimdudin:

Bi 3 Numri 178 217 290 534 548 688 815 846 848 864

B’4 Numri 0280 0401 0619 0685 0759 0887

0945 0952 1059 1889 2806 2836 2918 4205 4665 4815 4843 5126 5762 5969 6048 6559 6878 7920 7922 8047 8287 8378

8391 8472 8524 8532 9222 9293 9498 9563 9820 9959

B’5 Numri 02598 08627 11038 16992 44881 54626 62302 63394 64268

65222 68541 74679 76050 78232 80204 81740 84135 87721 87885 88741 91622 97499

B’6 Numri 005823 029790 487060 559891 818928 985535

9331963

B’8 Numri

B’7 Numri

05630016 12445636 51815198 75905877

1182920 6500688

IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADDA

1.

Kompli l-qawl: Dar

bla raġel niexfa bħat-

.......... (5) 4.

Iżżidu mal-ikel (4) 7,9. Test (5) 9.

Ara 7 10. Jevita? (6) 12. Xi ħadd li jħabbar (6) 16.

Imwielda (3) 18,21M. Iddellku fuq il-ħobż

(5) 19. ...... Marija (3) 20. Il-frott fuqhom jikber

(5) 21.

Ara 18 23. Ara 5 24.

Fenech ........... (5)

Weqfin: 1.

2,17.

3.

5,23.

6,11.

8.

11.

12.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Il-plural ta’ 1 mimduda (6) Vaski (6) Mhux misjur (3) Importanti? (7) Tindifa (5) Mir-raħal ta’ De Rohan din (9) Ara 6 Huwa Ingliż (2) Benny Borg Inguanez (1,1,1) Kumbinazzjoni (6) Tajbin ferm fis-sajf (6) Ara 2 Tlieta Taljani (3) Stazzjon Taljan (3)

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.Ħobża, 4.Mara, 7,15.Rribatti, 9.Ili, 10.Maskri, 12.Jirfes, 18,19.Dineb, 20.Panna, 21.Mat, 23.Lana, 24.Ibati.

1.Ħtieġa, 2,12.Brija, 3,16.Armata, 5,6.Arkati, 8.Raffinati.

11,13.Sirda, 14.Snajja, 17.Tua, 21,22.Maltin

27

19.08.2018

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Il-kaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. Innumru huwa indikazzjoni tattotal ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR

Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib ilkumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

28

19.08.2018

kullhadd.com

STELLINI MGĦAJJAR ĠUDA BI SKOP • NIES QRIB BUSUTTIL JGĦIDU LI D-DEPUTAT GĦAWDXI NXTARA B’IMPJIEG PART-TIME FL-ISTAMPERIJA Id-Deputat Nazzjonalista David Stellini huwa l-aħħar minn sensiela ta’ persuni li jinsabu fil-mira talgrupp li fil-Partit Nazzjonalista għadu jappoġġja lill-Eks Kap Simon Busuttil.

Qed jgħidulu Ġuda u mixtri għax qed tiġri l-kelma li ngħata impjieg part-time fid-Dar Ċentrali.

Stellini kien jaħdem Brussell sa qabel ikkontesta l-aħħar elezzjoni ġenerali u kien elett fil-Parlament mid-distrett ta’ Għawdex. Lura Malta kellu jibda ħajja ġdida u jidher li ma kienx lest jirriskja l-karriera politika tiegħu biex jeħodha kontra l-Kap tal-Partit kif qed jagħmel grupp ta’ nies li sa qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali kien qrib tiegħu ħafna.

Skont dawk li jappoġġjaw lil Simon Busuttil, David Stellini ngħata impjieg part-time fid-Dar Ċentrali bħala Koordinatur tal-Attivitajiet tal-Partit Nazzjonalista. Impjieg fuq bażi parttime bl-iskop li bħala uffiċjal talpartit iżommu iktar l-istamperija iżda wkoll jissupplimentalu l-onorarja parlamentari.

Naturalment, dan qed ikun interpretat bħala rigal għall-appoġġ li qed jagħti

lil Delia fil-miftuħ, u nies qrib Simon Busuttil ma qagħdux lura milli juru li huma urtati għalih fil-miftuħ.

F’vidjow li kien ippubblikat fuq Facebook David Thake qal li xi darba kellu rispett lejn Stellini iżda llum tilfu kollu. Filwaqt li l-Eks Deputat Jason Azzopardi ma semmiehx b’ismu, però kien wara li Stellini kiteb artiklu jappoġġja l-istrateġija ta’ Delia li kiteb status li hemm min jinbiegħ għal 30 biċċa tal-fidda. Referenza għal Ġuda u t-tradiment. Fil-fatt il-grupp ta’ Busuttil iħossu li Stellini tradiehom bil-kbir.

Intant, fl-aħħar ġimgħat kien hemm rabja wkoll għall-preżenza ta’ Claudette Delia li s-sorsi tagħna sostnew li ngħatat impjieg id-Dar Ċentrali bħala assistenta ta’ Adrian Delia. Għalkemm wara li żvelajna l-istorja aħna, Delia kitbet fuq Facebook li qed tmur kuljum id-Dar Ċentrali u tagħmel dan ix-xogħol b’mod volontarju. L-istess kiteb is-Segretarju Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista, Clyde Puli, li kkonferma dak li żvelajna għalkemm qal li x-xogħol qed tagħmlu bla ħlas. Claudette Delia hija l-mara ta’ ħu Adrian Delia.