KullĦadd_18.08.2019

www.kullhadd.com Il-Ħadd 18 ta’ Awwissu, 2019

Ħarġa Nru 1,362

Prezz €1

FEJN MARRU R-REKORDS? €22,000 INQAS MINNEK, JASON! • FL-EŻEKUTTIV TAL-PN JISTAQSU FEJN MARRU L-ĠABRIET “REKORD” TAL-ĠBIR TA’ FONDI

Il-Viċi Kap tal-Partit Nazzjonalista, Robert Arrigo, jinsab taħt pressjoni qawwija wara l-aħbar li l-festi tal-Indipendenza mhux se jsiru fuq il-Fosos tal-Furjana. Ħafna qed jistaqsu fejn marru l-flus “rekord” li qed jgħid li ġabar f’maratoni suppost rekord.

U biex jitfa’ l-melħ fuq ilferita, is-Segretarju Ġenerali Clyde Puli bagħat email jitlob il-flus fl-istess żmien li l-attivisti saru jafu li l-Indipendenza mhix għal fuq il-Fosos.

Id-Deputat tal-PN Jason Azzopardi allega li seta’ kien hemm xi żidiet fis-salarji tas-Segretarji Parlamentari. Gidba.

Kif nesponu mid-dikjarazzjoni tal-assi llum Segretarju Parlamentari jdaħħal €22,000 inqas fis-sena minn kemm kien idaħħal hu meta kien fl-istess kariga. Dan għax il-Gvern neħħa ż-żieda li taw lilhom infushom Azzopardi u sħabu.

ara paġna 3

IPPREŻENTATI L-PJANTI GĦAL BANK TAD-DEMM ĠDID

ara paġna 28

ara paġna 7

MUŻIĊIST BL-EWWEL ĊITTADINANZA BIL-MERTU ara paġna 5

02

18.08.2019

kullhadd.com

IT-TEMP GĦAL-LUM L-Ogħla Temperatura: 31°C L-Inqas Temperatura: 23°C L-Indiċi UV: 9 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Firxa t’arja ta’ pressjoni għolja ser tippersisti fuq iċ-ċentru tal-Mediterran It-Temp: Ftit jew wisq imsaħħab li jsir ftit imsaħħab Ir-Riħ: Ħafif u varjabbli Il-Viżibilità: Tajba Il-Baħar: Ħafif L-Imbatt: Ftit li xejn It-Temperatura tal-Baħar: 28°C

Editur ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni KIMBERLY CUTAJAR tel: (+356) 2568 2570

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Indirizz Postali KullĦadd

31°C

UV 9

22°C

Il-Ħamis

31°C

UV 9

23°C

31°C

Il-Ġimgħa

UV 9

22°C

Is-Sibt

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

Sit Elettroniku KullĦadd

32°C

UV 9

23°C

32°C

UV 9

24°C

31°C

UV 9

24 °C

kullhadd.com

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili – 2393 0000

Regent Pharmacy, 70, Triq il-Merkanti, Il-Belt Valletta – 21245135 National Pharmacy, 17, Triq Santa Marija, Il-Ħamrun – 21225539 Lantern Pharmacy, Misraħ il-Kebbies, Santa Venera – 21444648 The Local Dispensary, Triq Kan. K. Pirotta, Birkirkara – 21493549 St. Matthew’s Pharmacy, Triq ix-Xatt, Il-Gżira – 21311797 Potter Chemists Ltd, Triq Wilġa, Paceville – 21363244 Stella Maris Pharmacy, 34, Triq Milner, Tas-Sliema – 21335217 St. Catherine Pharmacy, Triq id-Dielja k/m Triq Santa Katerina, Ħ’Attard – 21413442 Reeds Pharmacy 191, Triq il-21 ta’ Settembru, In-Naxxar – 27130068 Euro Chemist, Triq il-Kurazza, Il-Qawra – 21581876 Maddalena Pharmacy, Shop 2, Binja tal-Faqqani, Dawret it-Torri, Santa Luċija – 21677037 Brown’s Pharmacy, 8, Misraħ l-Arċisqof Gonzi, Il-Kalkara – 21673811 St. Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet, Marsaskala – 21637615 Brittania Pharmacy, 5 Triq il-Bajja s-Sabiħa, Birżebbuġa – 21658622 Prestige Pharmacy, 16, Triq San Ġużepp, Ħal Kirkop – 21641328 Brown’s Pharmacy, 47, Vjal il-Ħelsien, Ħaż-Żebbuġ – 21465411 Imtarfa Pharmacy, 207 Triq San David, L-Imtarfa – 21451261

Il-Gwardjani Lokali – 2132 0202

Għawdex

Stampat Miller Newsprint Ltd. Numri Importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​– 112​ Il-Pulizija ta’ Malta – 2122 4001-9​

L-Isptar ta’ Malta – 2545 0000 L-Isptar ta’ Għawdex – 2156 1600 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza – 5004 3888 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku – ​1182

Fontana Pharmacy, Triq il-Għajn, Il-Fontana – 21566979 Nadur Pharmacy, Pjazza it-28 t’April 1688, In-Nadur – 21563589 Servizz ta’ tobba fiċ-Ċentri tas-Saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, ta’ Raħal Ġdid u tal-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem fil-ġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għallemerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-Ċentru tas-Saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta tal-identità ma jiġux moqdija.

03

18.08.2019

kullhadd.com

PULI JITLOB IL-FLUS BIL-LEST GĦAL OTTUBRU • RABJA KBIRA GĦAL ROBERT ARRIGO WARA D-DEĊIŻJONI LI L-INDIPENDENZA MA SSIRX FUQ IL-FOSOS • ĦAFNA JISTAQSU FEJN MARRU S-SOMOM REKORD LI JGĦID LI NĠABRU • IKTAR NIES QED JEMMNU LIL MIN QAL LI KIENU JIVVINTAW IĊ-ĊIFRI • IL-ĠBIR F’GĦELUQ SNIN IL-KAP MARRILHOM ĦAŻIN Fl-istess jiem li l-partitarji tal-Partit Nazzjonalista skoprew li l-Festi tal-Indipendenza mhumiex se jsiru fuq il-Fosos tal-Furjana minħabba l-flus, is-Segretarju Ġenerali Clyde Puli bagħtilhom email biex jikkontribwixxu l-flus.

Il-maratona ġbir ta’ fondi se ssir ftit jiem wara l-festa tal-Indipendenza, proprju fis-sitta ta’ Ottubru. L-imkejjen tagħna fil-Partit Nazzjonalista għarrfuna li Clyde Puli bagħat email ta’ disprament bil-għan li l-attivisti jibdew jiġbru l-flus minn issa.

Għalkemm ma nkitbitx fl-email, membri ta’ kumitati sezzjonali kienu mgħarrfa li jekk għandhom flus li jistgħu jmorru bihom qabel huma mħeġġa jagħmlu dan. Iżda, din l-email nisslet rabja kbira. Għax kien proprju f ’mument fejn it-tmexxija ddiżappuntathom bil-kbir li bla mistħija Clyde Puli kitbilhom jitlobhom il-flus bil-lest għal Ottubru.

“Nixtieq inħeġġiġkom biex

minn issa torganizzaw xi attivitajiet inkluż ġbir ta’ fondi door to door bħala fundraising għal din il-maratona,” qalilhom Puli meta nfurmahom li din se tkun fis-sitta ta’ Ottubru li ġej.

Hawn Puli kkonferma dak li qal il-Viċi Kap Robert Arrigo, iktar kmieni, qabel dan is-sajf. Dan meta qal li l-inkwiet fil-Partit Nazzjonalista tellef il-maratona ta’ Ġunju u kellu konsegwenzi fuq il-partit.

“Kif tafu minħabba l-Kunsill Ġenerali straordinarju li organizzajna f ’Lulju ma kienx possibbli li nagħmlu wkoll maratona.

Għaldaqstant nappellalkom biex nagħmlu sforz akbar għall-maratona ta’ Ottubru,” kiteb Clyde Puli f ’email li waslet għandna mingħand min ma felaħx din it-talba proprju fil-jiem li minn tal-Pietà nfurmawhom li m’hemmx flus biex l-Indipendenza ssir fuq il-Fosos bħalma saret għal għexieren ta’ snin.

Id-deċiżjoni li din l-email tintbagħat daqshekk kmieni ttieħdet

wara li jum ta’ ġbir fuq ir-radju f ’għeluq snin il-Kap ma tax ilfrott mixtieq. Fil-fatt, il-Partit Nazzjonalista baqa’ ma ħabbarx kemm ġabar flus f ’din il-ġurnata. Iżda, mill-istamperija qalulna li s-somma ma kinetx waħda tajba u kien għalhekk li ma ngħatawx dettalji fuq ir-riżultat aħħari ta’ din l-inizjattiva li rat lill-ogħla uffiċjali jitolbu l-flus għal ġurnata sħiħa fuq l-istazzjon.

Fejn marru r-rekords ta’ Arrigo?

Wara din id-deċiżjoni laqqat xebgħa kritika wkoll il-Viċi Kap tal-Partit Nazzjonalista, Robert Arrigo. Wara kollox kien hu l-iktar wieħed li ftaħar fl-aħħar xhur kull darba li kien hemm maratona ġbir ta’ fondi. F’kull waħda ntqal li kienet qed tinġabar somma rekord għal dak il-perjodu bit-total ta’ flus miġbura jlaħħqu l-mijiet ta’ eluf ta’ ewro.

“Ma nagħmlux mod li l-paroli kollu ta’ Robert Arrigo u l-Kap

fuq somom rekord miġbura kien kliem fieragħ. Ma nagħmlux mod li min qal lil Arrigo biex jammetti li kien qed jonfoħ is-somom kellu raġun? Għaliex jekk dejjem sibna flus biex nagħmlu din l-attività, għaliex m’għandniex issa meta ġbarna somom rekord, komplejna ċ-ċedoli u bqajna wkoll inbigħu l-każini,” sostnew l-imkejjen tagħna. Saħansitra dan it-tip ta’ diskors intqal wara laqgħa tal-eżekuttiv li kien hemm nhar it-Tlieta li għadda, filwaqt li diskors simili ssemma wkoll fil-laqgħa nnifisha.

F’din il-laqgħa t-tmexxija u s-Segretarju Ġenerali tqanżħu kemm felħu biex ikkonvinċew lill-eżekuttiv li l-partit kellu jinqata’ minn dan il-post tradizzjonali.

Eventwalment mat-Times of Malta, David Agius qal li din hi deċiżjoni responsabbli ta’ tmexxija li hi impenjata biex issaħħaħ il-finanzi tal-Partit Nazzjonalista.

Il-Viċi Kap Agius qal li kien

ikun irresponsabbli li l-partit iżid id-dejn biex jagħmel dawn iċ-ċelebrazzjonijiet u għalhekk se jiċkienu.

Għalkemm naturalment it-tmexxija ħasbet ukoll f ’numru ta’ vantaġġi oħra. Fosthom li d-Dar Ċentrali u ż-żona ta’ quddiemha mhumiex kbar bħalma huma l-Fosos tal-Furjana.

U għalhekk ftit xhur wara l-ikbar telfa tal-Partit Nazzjonalista fl-istorja, il-Kap Nazzjonalista Adrian Delia ma jkunx qed jirriskja li jkun qed jitkellem quddiem Fosos nofsu vojt. Kif wara kollox ġara fl-aħħar snin.

Għalkemm skont David Agius dan ma kienx qed jinkwetah għax l-importanti li l-istage ikun iżgħar li jfisser inqas spejjeż.

Il-Partit Nazzjonalista ilu jorganizza l-festi tal-Indipendenza għal kważi 40 sena b’eċċezzjoni waħda tkun fl-2015 meta l-Eks Kap Simon Busuttil u l-Eks Segretarju Ġenerali Rosette Thake ddeċidew li jieħdu l-attivitajiet quddiem il-Parlament.

04

18.08.2019

kullhadd.com

LIMITU FUQ L-AMMONT TA’ POMPI TAL-FUEL • BIDLIET LI JĦARSU ART B’VALUR AGRIKOLU U AMBJENTALI

L-ammont ta’ lmenti li għandna minn car washes wara l-bibien tan-nies huwa fenomenali

Il-politika l-ġdida dwar il-pompi tal-fuel tinkludi diversi bidliet maħsuba biex iħarsu l-ambjent. Tgħid ukoll li jkun hemm limitu ta’ 89 pompa tal-petrol.

Għal snin twal ma kienx hemm politika stretta li tirregola l-permessi għall-pompi tal-petrol ġodda. Biex fl-aħħar snin saret politika għall-ewwel darba.

Issa din il-politika qed terġa’

tkun aġġornata bil-għan li tkompli tissaħħaħ il-protezzjoni ambjentali.

“Jiena l-Ministru tal-Ambjent u l-prijorità assoluta tiegħi hi ambjentali. Nifhem u napprezza li fl-ODZ il-footprint se tkun ferm u ferm iżgħar. Illimitajna ħafna ż-żoni tal-ODZ fejn jista’ jsir dan l-iżvilupp. Ħafna llimitajnieh,” iddikjara il-Ministru għall-Ambjent José Herrera meta din il-politika

kienet qed tkun diskussa.

Fost oħrajn il-politika l-ġdida tipprekludi milli art agrikola jew art li għandha xi forma ta’ protezzjoni ambjentali tiġi kkunsidrata għal rilokazzjoni ta’ pompi. Iktar minn hekk hija biss rilokazzjoni ta’ pompa ta’ petrol mill-qalba tar-raħal li tista’ tkun ikkunsidrata f ’żona barra mill-iżvilupp. F’każ li tkun pompa ġdida ma tistax tkun ikkunsidrata f ’ODZ. U

f ’dak il-każ fejn tkun qed issir rilokazzjoni, il-pompa ma tistax tkun ikbar minn 1,000 metru kwadru. Dan anke jekk il-pompa li tkun se tiġi rilokata hija ikbar minn hekk. Jekk hija iżgħar minn 1,000 metru kwadru allura l-art li tittieħed tkun biss dik ta’ kemm hi kbira l-pompa li hemm bħalissa.

Bidla oħra hi li jekk jiġi ddeterminat illi l-pompa tal-fuel li ngħatat permess permezz ta’ din il-policy ma tkunx qiegħda tintuża għal żmien ta’ 3 snin b’mod konsekuttiv jew tkun qiegħda tintuża għal skopijiet ulterjuri, allura l-pompa għanda titwaqqa’ għall-ispejjeż tassid.

Pompi tal-fuel li ġew rilokati f ’parti jew fl-intier tagħhom fuq żoni barra mill-iżvilupp ma jistax jinbidlilhom l-użu jew jerġgħu jiġu żviluppati.

Meta din il-politika kienet qed tiġi diskussa fil-Kumitat għall-Ambjent irriżulta b’mod ċar kif f ’dawn l-aħħar xhur kienu miċħuda diversi talbiet għall-ftuħ ta’ pompi tal-petrol.

Irriżulta wkoll li l-pubbliku xejn mhu kuntent bil-pompi tal-petrol fl-ibliet u fl-irħula. Dan mhux biss minħabba l-periklu.

“L-ammont ta’ lmenti li għandna minn car washes wara l-bibien tan-nies huwa fenomenali. Ovvjament dan huwa bi-

lanċ bejn dak li rridu u nagħtu inċentiv biex joħroġ miż-żona ta’ żvilupp għax huwa ta’ periklu… l-issue hi nħallu lil kulħadd fejn hu?” qal il-Kap Eżekuttiv tal-Awtorità tal-Ippjanar Johann Buttigieg.

Permezz ta’ din ir-reviżjoni serja fil-politika dwar il-pompi tal-fuel, il-Gvern Laburista qiegħed ikun impenjat illi verament jassigura li art agrilkola u barra ż-żona tal-iżvilupp jiġu protetti. Għaliex il-Gvern kien, għadu u ser jibqa’ impenjat b’mod serju favur politika li tħares l-ambjent.

Il-Partit Nazzjonalista u l-kelliema tiegħu reġgħu ħarġu jattakkaw il-bidliet. Biex bħal f ’kull okkażjoni qed ikomplu juru li filwaqt li bħal dejjem qed ikunu l-unika vuċi negattiva, m’għandhomx ir-rieda li jifformulaw kritika kostruttiva u pjan ta’ azzjoni aħjar milli dak li jipproponi l-Gvern.

Dan il-Gvern għażel li jimplimenta politika b’aktar sensittività għall-ambjent u għaldaqstant ordna li ssir reviżjoni tal-politika dwar il-pompi tal-fuel. Dan il-Gvern għażel li jkun hemm proċess adekwat b’diskussjonijiet mas-soċjetà ċivili sabiex il-politika li titfassal tkun tħaddan miżuri ambjentali.

Il-Ministru Herrera ddeskriva wkoll din il-policy bħala waħda pożittiva u kellu ħajr għal min ħa sehem fil-proċess li wassal għal din il-policy li tfasslet wara konsultazzjoni twila. “Kull min ħa parti għamel ġieħ lill-pajjiż,” qal il-Ministru Herrera quddiem il-Kumitat Parlamentari.

05

18.08.2019

kullhadd.com

MUŻIĊIST BL-EWWEL ĊITTADINANZA BIL-MERTU • PROĊESS METIKOLUŻ BIEX IKUN RIKONOXXUT MIN JAGĦMEL ĠIEĦ LIL PAJJIŻNA Mużiċist ta’ livell għoli immens minn Skopje, il-Maċedonja, huwa l-ewwel bniedem li ngħata minn pajjiżna ċ-ċittadinanza bil-mertu. Gjorgi Cincievski ilu jgħix Malta għal dawn l-aħħar disa’ snin fejn kien ġie biex idoqq mal-orkestra filarmonika nazzjonali ta’ pajjiżna. Hu jdoqq id-double bass, l-ikbar strument fil-familja tal-vjolini.

Tagħrif li għandha l-gazzetta KullĦadd jgħid li din hi l-unika applikazzjoni approvata minn sitta li kien hemm sa issa.

Dan riżultat ta’ proċess metikoluż u dettaljat li filwaqt li jirrikonoxxi min ikun ta sehem straordinarju lil xi aspett talħajja f ’pajjiżna, jassigura wkoll li d-deċiżjoni aħħarija tkun ibbażata fuq diversi fatturi.

Cincievski llum jilgħab parti attiva mill-ħajja kulturali u soċjali ta’ Malta u nies fl-orkestra nazzjonali u mix-xena mużikali jitkellmu dwar kif l-għarfien tiegħu u l-edukazzjoni eċċellenti li kiseb huma ta’ benefiċċju wkoll għall-kollegi tiegħu li jtejbu wkoll il-prestazzjonijiet tagħhom grazzi għalih. Ħa sehem ukoll fil-festivals u kunċerti li organizzat jew ħadet sehem fihom l-orkestra u barra minn xtutna ħa sehem diversi drabi f ’avvenimenti ta’ prestiġ-

ju fejn dejjem ikun preżentat bħala mużiċist tal-Orkestra Nazzjonali. Din hi xi ħaġa li tkompli żżid il-prestiġju tal-orkesta f ’setturi internazzjonali. L-istess artist jiddedika ħafna ħin biex jeduka u jgħallem persuni oħra fl-istrument li jispeċjalizza fih hu.

Sabiex persuna tieħu ċ-Ċittadinanza bil-Mertu, l-ewwel nett trid issir applikazzjoni mill-persuna u jrid ikun hemm diversi fatturi. Fost oħrajn hemm bżonn kondotta tajba, test mediku li jsir f ’pajjiżna, prova li din il-persuna tkun ilha tgħix f ’Malta għal perjodu ta’ żmien u rakkomandazzjonijiet minn persuni Maltin esperti u professjonisti fil-qasam li l-persuna li tapplika tkun ġejja minnha.

Dan kollu jiġi skrutinizzat minn Identity Malta, proċess li jdum bejn wieħed u ieħor sena sħiħa, fejn matulu tiġi mitluba wkoll l-assistenza mill-entitajiet tal-pajjiż li l-persuna konċernata tkun twieldet fih. Jekk kemm-il darba fl-applikazzjoni jinstab li kollox huwa sew, l-applikazzjoni tiġi mgħoddija lillBord taċ-Ċittadinanza bil-Mertu.

Il-Bord jiltaqa’ skont il-bżonn u minbarra ċ-Chairperson u s-Segretarju, hemm diversi

persuni oħra esperti f ’oqsma differenti, bħalma huma l-kultura, il-mużika, l-edukazzjoni, ix-xjenza, l-isport u l-arti fost oħrajn.

Il-Bord, l-ewwel nett jagħmel iċ-checks & balances tiegħu sabiex jara li l-informazzjoni kollha mitluba tkun inġabret kif ukoll li hemm l-informazzjoni kollha neċessarja sabiex tiġi aġġudikata l-applikazzjoni.

Barra minn hekk, il-Bord għandu l-għażla li jintervista persuni mill-qasam li minnu jkun ġej l-applikant, b’mod speċjali lil dawk li jkunu rrakkomandaw lill-persuna konċernata.

Il-gazzetta KullĦadd tista’ tikkonferma kif mhux darba jew tnejn li l-Bord jitlob aktar informazzjoni mingħand Identity Malta u dan sabiex isir l-iskrutinju meħtieġ qabel il-Bord jasal għad-deċiżjoni tiegħu.

Minħabba s-sensittività tal-applikazzjonijiet, id-diskussjonijiet tal-Bord ikunu intensivi. Filfatt, minn 6 applikazzjonijiet li tressqu quddiem il-bord, s’issa kien hemm applikazzjoni waħda biss li għaddiet mill-proċess kollu, fejn fl-aħħar mill-aħħar ilBord irrakkomanda li l-persuna konċernata għandha tingħata ċ-Ċittadinanza bil-Mertu.

06

18.08.2019

kullhadd.com

MIXLI B’ATTENTAT TA’ QTIL F’ĦAL LUQA

Gordon Calleja ta’ 44 sena minn Ħal Luqa tressaq il-Qorti akkużat li nhar it-Tnejn fil-11 ta’ filgħodu ġewwa l-Lion Pastizzeria pprova joqtol lil Nicholas Bezzina b’daqqiet ta’ sikkina. Dan filwaqt li huwa ġie akkużat ukoll li bi vjolenza seraq is-somma ta’ €400 lil Bezzina.

Il-kaz seħħ it-Tnejn li għadda meta

l-pastizzar li kien jaf lil Calleja safa misruq u aggredit minnu b’sikkina. Ir-raġel ferut qasam it-triq mimli dmija u daħal fl-għassa tal-pulizija jitlob l-għajnuna filwaqt li allegatament l-aggressur baqa’ barra l-għassa jistenna bis-sikkina f ’idu. Kif lemaħ il-pulizija ħerġin huwa ħarab minn fuq il-post b’karozza u ġie arrestat ftit minuti wara fid-dar tiegħu.

QABDA SIGARETTI TAL-KUNTRABANDU Ħidma sfiqa mid-Dwana wasslet għall-ikkonfiskar ta’ 1,700 sigarett tal-kuntrabandu minn maħżen ta’ stabbiliment f ’Bormla.

Dan wara xhur twal ta’ sorveljanza mill-uffiċjali bis-sid inqabad fil-fatt jieħu kaxex ta’ sigaretti tal-kuntrabandu millmaħżen li kien ħdejn il-ħanut tiegħu.

Minnufih l-uffiċjali wettqu spezzjoni fejn ikkonfiskaw 1,700 sigarett tal-kuntrabandu.

Fil-Qorti huwa wieġeb mhux ħati għall-akkużi miġjuba kontrih. Il-prosekuzzjoni, immexxija mill-Ispetturi Kurt Zahra u Pawlu Camilleri, qalet fil-Qorti kif il-konsulent li qed isegwi lill-akkużat fl-Isptar Monte Carmeli qal li Calleja jinsab mentalment stabbli tant li jista’ jaffaċċja l-akkużi fil-Qorti. Madankollu, huwa rrakkomanda li

jibqa’ jittieħed fl-isptar għall-kura.

F’dan id-dawl, l-Avukat Noel Bartolo li deher għal Calleja qal li ma kienx se jitlob għal-libertà proviżorja. Huwa nżamm taħt arrest bil-Qorti tirrakkomanda lid-Direttur tal-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin sabiex jibqa’ jinżamm fl-Isptar Monte Carmeli. Il-każ ikompli.

GRAVI WARA LI ĦABAT RASU MA’ DGĦAJSA

Żagħżugħ ta’ 24 sena jinsab fil-periklu tal-mewt wara li ħabat rasu ma’ dgħajsa wara li qabeż biex jgħum f ’San Ġiljan.

Il-każ seħħ kmieni dalgħodu fil-Bajja ta’ San Ġorġ f ’San Ġiljan meta ż-żagħżugħ Franċiż ipprova jaqbeż minn fuq id-dgħajsa li kien fuqha bil-konsegwen-

za li ħabat rasu mad-dgħajsa.

Hu ttieħed l-Isptar Mater Dei fejn aktar tard ġie ċċertifikat li qed isofri minn ġrieħi serji tant li jinsab fil-periklu talmewt.

Dwar dan il-każ infetħet inkjesta Maġisterjali.

IMUT L-ISKULTUR ĠANNI BONNICI FL-ETÀ TA’ 86 SENA L-Iskultur Ġanni Bonnici, li x-xogħlijiet tiegħu jinsabu f ’bosta postijiet pubbliċi madwar Malta, miet fl-età ta’ 86.

Bonnici kien pijunier fl-użu taċ-ċeramika f ’Malta u ħoloq ukoll monumenti fil-bronż kif ukoll

medalji u muniti.

Wieħed mix-xogħlijiet pubbliċi l-iktar prominenti tiegħu huwa l-Monument tal-Indipendenza tal-bronż u l-irħam fid-daħla tal-Mall tal-Furjana.

Bonnici twieled nhar l-4 ta’ Settembru 1932.

07

18.08.2019

kullhadd.com

AZZOPARDI JAGĦTI TIEGĦU LIL ĦADDIEĦOR • F’DAGĦDIGĦA BIEX JALLEGA REĠA’ DAĦAL F’ĦAJT • ADRIAN DELIA KIEN DIĠÀ QAL LI MA JAĦLIX ĦIN MIEGĦU • KIEN IDAĦĦAL IKTAR MILL-PRESIDENT U L-PRIM MINISTRU LLUM 10 snin ilu Jason Azzopardi kien idaħħal salarju ta’ Segretarju Parlamentari li kien €22,000 fis-sena iktar minn kemm jaqla’ Segretarju Parlamentari llum.

Tixhed dan id-dikjarazzjoni tal-assi tiegħu u li qed nesponuha wara l-allegazzjoni falza tiegħu fl-aħħar sigħat li b’xi mod il-Gvern żied is-salarji tas-Segretarji Parlamentari.

L-aħħar gvern li żied is-salarji tal-membri tal-Kabinett kien dak li kien jagħmel parti minnu hu. U dik iż-żieda, li fl-2013 tneħħiet wara bidla fil-gvern, hija riflessa fil-fatt li llum Segretarju Parlamentari jdaħħal ferm inqas. Anke jekk minn dakinhar gerbeb deċennju.

Filwaqt li d-dħul totali għal Segretarju Parlamentari llum ilaħħaq is-€60,000, fi żmien li Jason Azzopardi kien fil-kari-

ga kien jisboq it-€82,000 biex Jason Azzopardi, flimkien ma’ nies bħal Clyde Puli u Mario Galea, li għadhom fil-PN, kienu l-iktar Segretarji Parlamentari mħallsa fl-istorja ta’ pajjiżna.

U tiegħu prova jagħtih lil ħaddieħor meta mar fuq Facebook jgħid li l-Ministru u s-Segretarji Parlamentari żiedu l-pagi tagħhom stess.

Irrepetew dak li qal hu numru ta’ esponenti oħra tal-Partit Nazzjonalista, fosthom il-kandidat għall-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew Peter Agius. Ma naqasx li jikkummenta wkoll Arnold Cassola, li ilu għomru jikkontesta l-elezzjonijiet f ’pajjiżna mingħajr suċċess.

Għal dawk li segwew huwa ċar ħafna x’ġara. Jirriżulta li Jason Azzopardi qabad rapport dwar id-dħul tal-membri tal-Kabinett u qabbel id-dħul mis-sal-

arju tal-2017 ma’ dak tal-2018.

Iżda, jew għax ma indunax jew għax ħaseb li seta’ jqarraq, hu kien qed iqabbel salarju ta’ sena sħiħa ma’ nofs.

Dan għax ir-rapport li kien qed jagħmel referenza għalih kien dwar Segretarju Parlamentari li daħal fil-kariga f ’Ġunju tal-2017.

Għalhekk, b’mod naturali u

kif uriet id-dikjarazzjoni tal-assi s-sena li għaddiet kellu nofs is-salarju tas-sena ta’ qabel.

Fi stqarrija tal-Gvern ta’ Malta kien spjegat kif rapporti mxandra fuq mezzi tax-xandir, li kienu wkoll riprodotti minn membri tal-Oppożizzjoni, dwar allegazzjonijiet ta’ żidiet fil-pagi tal-membri tal-Kabinett huma għalkollox foloz.

Il-Gvern kien ċar meta qal li s-salarji tal-membri kollha tal-Kabinett għadhom eżatt l-istess kif kienu fl-2013.

Ir-raġunamenti u l-konklużjonijiet ta’ Jason Azzopardi kienu deskritti bħala pwerili.

Fl-aħħar xhur kien il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Adrian Delia stess li qal li m’għandux ħin x’jaħli miegħu.

IKTAR FAĊLI BIEX TESPORTA

Kitba ta’ u skont l-istatistika li għandna qed turi li SAMUEL LUCAS aħna qed nilħqu t-targets tagħna għal dan il-proġett,” qal Buttigieg.

Din il-pjattaforma tnediet b’investiMadwar 500 intrapriża Maltija qed tagħmlu użu mill-pjattaforma online ta’ Trade- ment ta’ madwar €900,000 minn fondi Malta li tgħinhom jesportaw il-prodotti u Ewropej f ’Marzu t’erba’ snin ilu. Hija s-servizzi tagħhom lil hinn minn xtutna. toffri servizzi ddedikati apposta għal Qal dan il-Kap Eżekuttiv ta’ TradeMal- dawk l-intrapriżi li għandhom prodotti ta Anton Buttigieg. “Is-sit, il-portal qed jew servizzi li jistgħu jiġu esportati barra ikollna bejn wieħed u ieħor mal-500 user minn Malta.

Is-Sur Buttigieg elenka wħud mill-katli qed jilloggja fuq is-sit b’mod regolari

egoriji li tinkludi fiha din il-pjattaforma.

“Videos ta’ setturi fosthom tal-informatika, tal-ikel u tax-xorb u dawn jgħinu jippromovu l-industrija inġenerali. Għandna wkoll direttorju ta’ esportaturi Maltin, għandna wkoll rapporti magħmulin minn esperti lokali biex jgħinu l-intrapriżi jesportaw f ’pajjiżi jew f ’reġjuni partikolari,” kompla jgħid f ’intervista li tixxandar f ’ONE NEWS. Huwa żied jispjega kif din il-pjattafor-

ma qed tgħin ukoll lill-intrapriżi Maltin jagħmlu kuntatt ma’ klijenti barranin sabiex l-espansjoni tkun suċċess.

Dan permezz ta’ listi ta’ intrapriżi Ewropej li magħhom intrapriżi Maltin jistgħu jagħmlu kuntatt dwar xejriet ekonomiċi f ’diversi setturi madwar id-dinja.

Il-pjattaforma trademalta.org tinkludi wkoll korsijiet dwar ħiliet u strateġiji realatati ma’ swieq internazzjonali.

08

18.08.2019

kullhadd.com

DIXXIPLINA FIT-TOROQ Kif jaf kulħadd, waħda mill-akbar problemi tal-pajjiż hi bla dubju ta’ xejn it-traffiku. Xi snin ilu kien xolt l-isem ta’ local warden biex twaqqfet l-Aġenzija għas-Sistemi ta’ Infurzar Lokali magħrufa aħjar bħala LESA, li għandha l-uffiċċji tagħha fil-Fgura. Biex niddiskuti u nwasslilkom dan it-tagħrif, Kemm insibu dipartimenti differenti fuq l-infurzar tat-traffiku?

Hemm il-Korp tal-Pulizija, l-uffiċjali ta’ Transport Malta u sintendi l-uffiċjali tal-Aġenzija, li dari konna nirreferu għalihom bħala l-wardens jew il-gwardjani lokali.

Hemm xi ċitazzjonijiet li jinħafru, skont min jagħtihom?

L-ebda ċitazzjoni ma tista’ tinħafer. Jekk xi ħadd minn dawn l-uffiċjali tat-tliet entitajiet li semmejna jagħti ċitazzjoni, u min jeħodha jitlob li tinħafirlu, ngħid li dan ma jistax isir. Madankollu, l-uffiċjal jista’ jinżel fil-fond tas-suġġett, jara għaliex ingħatat iċ-ċitazzjoni u jekk ikun hemm bżonn li tiġi kkanċellata, teżisti proċedura ta’ x’għandu jagħmel. Il-liġi ħasbet għal dan kollu. Ħa nimxi ftit fuq proċedura.

Meta persuna ngħatat ċitazzjoni u ħasset inġustizzja, il-liġi tagħtiha ċ-ċans li tressaq petizzjon, li tista’ jew tiktibha u tibgħatha manwalment jew online. Din il-petizzjoni tmur għand Bord imwaqqaf apposta, li hu awtonomu mill-Aġenzija, biex ma jkunx hemm kunflitt ta’ interess, fejn hemmhekk jiġi deċiż jekk il-petizzjoni ġietx aċċettata jew le. Jekk il-Bord jaċċettaha, l-individwu jkun infurmat, jekk le, il-liġi tagħtih ċans li jmur għat-Tribunal. B’hekk il-persuna mħarrka tidher quddiem Kummissarju tal-Ġustizzja, li jisma’ kemm lilu kif ukoll lill-uffiċjal li jkun ħareġ

iċ-ċitazzjoni. Jekk iċ-ċitazzjoni ħarġet minn uffiċjali tal-Pulizija jew uffiċjali ta’ Transport Malta, iż-żewġ dipartimenti jimxu bl-affidavit. Min-naħa tal-uffiċjali tal-komunità, dawn jattendu għas-smigħ fit-tribunal. Hemm, il-Kummissarju jieħu d-deċiżjoni.

Iżda anki jekk għall-argument il-persuna tiġi kkundannata waqt is-smigħ tat-Tribunal, ikun baqgħalha d-dritt li tagħmel petizzjoni oħra sa żmien xahar u tappella quddiem il-Qorti, fejn minflok Kummissarju, ikun hemm Maġistrat. Dik tkun il-finali tal-appell. Jiġifieri jekk persuna tħoss li jkollha raġun, hemm proċeduri li tista’ tapplika.

Jista’ wkoll jagħti l-fatt, peress li semmejt il-kelma “maħfra”, li l-uffiċjal jidħol f ’diskussjoni u jinduna li għamel żball. Hemmhekk, l-uffiċjal irid jagħmel dikjarazzjoni fuq kif seħħew il-fatti, jgħaddiha lill-Aġenzija u tkun l-Aġenzija li tieħu d-deċiżjoni finali. Lill-persuna konċernata tintbagħtilha nota li ċ-ċitazzjoni ġiet irtirata u jekk ikun il-bżonn, tintbagħat ukoll ittra ta’ apoloġija.

Iżda meta tara, kif għedt int, hemm l-Aġenzija, il-Pulizija u l-uffiċjali ta’ Trasport Malta. Kulħadd qisu f ’ġirja tal-qattus wara l-ġurdien u l-vittma jkun is-sewwieq.

Ma tarahiex hekk?

Kulħadd jiġri wara xulxin mhux preċiża, iżda ħa nħarsu lejha b’dak il-mod, għandek tliet dipartimenti, li b’xi mod, f ’dan ix-xogħol ta’ infurzar, jagħmlu

irnexxieli nitkellem ma’ Ray Zammit li hu l-Kap Eżekuttiv tal-Aġenzija, li hi tal-Gvern.

l-istess xogħol. Xi ħadd jagħmel offiża tat-traffiku; issa rahx pulizija, rahx ta’ Transport Malta, jew rahx uffiċjal tal-Aġenzija, hemm xebh ta’ kif se joħorġu ċ-ċitazzjonijiet. U tistaqsini jekk hux tajjeb li hemm tliet taqsimiet jiġru wara xulxin. Biex inkun onest, ngħid li llum il-ġurnata hawn xogħol enormi, għax mhux m’hawnx offiżi, mhux m’hawnx traskuraġni fit-toroq, tant li aħna, bħala aġenzija bdejna kampanja edukattiva li tibda minn età żgħira ta’ tliet snin, għax nemmnu li għada pitgħada kemm ix-xogħol kif ukoll il-liġijiet li jinbidlu minn żmien għal żmien trid tibda tindirizzahom minn età żgħira. Dan naturalment marbut mad-dixxiplina fit-toroq fejn jidħol sewqan.

Meta naraw irrappurtat li fl-2017, sitta minn kull 10 sewwieqa weħlu kontravenzjoni, li jammontaw għal 85,834 ċitazzjoni. Iċ-ċitazzjonijiet kollha, laħħqu għal 256 kuljum. Mhix ħaġa goffa?

MINN CHARLES B. SPITERI tazzjoni kuljum bla ma tiżen li f ’pajjiżna hawn mat-300,000 sewwieq irreġistrat. Karozzi rreġistrati għandna madwar 385,000, waqt li sewwieqa hawn xi 500,000. Mela jekk tiddividi l-ammonti biċ-ċitazzjonijiet, in-numru jiġi baxx ferm. U jekk wieħed jifli sew iċ-ċitazzjonijiet isib li l-maġġoranza tagħhom jinħarġu fuq parkeġġi. Iżda xorta tibqa’ l-problema ta’ nuqqas ta’ dixxiplina għal dak li hu sewqan.

Għad hawn traskuraġni kif ukoll sewqan bla kont, kollha ingredjenti ħżiena li jistgħu jwasslu għal inċidenti koroh u fatali.

Iżda mhux għax għandna nuqqas ta’ spazju għall-ipparkjar?

Eżatt. U aħna nippreferu ma nagħtux ċitazzjonijiet għax nirrealizzaw li s-sewwieq qed jitgħallem u hawn mezzi tajbin biex ma jsirux offiżi. Allura jekk ikun hawn eluf ta’ ċitazzjonijiet, x’hemm bżonn isir? It-tweġiba tkun: parkeġġi aħjar u ikbar.

Personalment nara li ħafna Ma tridx tħares lejn il-256 ċi-

xorta nibqgħu naraw ġenituri li jippermettu lil uliedhom żgħar, jinżlu jew jitilgħu fil-karozza mill-bieba li tagħti għat-triq

mit-toroq saru parkeġġi. Min jiftaħ il-bieba, min qed jirriversja, min qed jipprova joħroġ u min jipprova jipparkja. Huma kollha ħwejjeġ li joħolqu inċidenti.

U tkun traskuraġni li xi ħadd jaqbad u jiftaħ bieba bl-addoċċ.

Sfortunatament avolja għaddejjin kontinwament b’kampanji edukattivi, xorta nibqgħu naraw ġenituri li jippermettu lil uliedhom żgħar, jinżlu jew jitilgħu fil-karozza mill-bieba li tagħti għat-triq, flok mill-oħra ta’ fuq il-bankina, b’tali mod li jipperikolaw inċident.

Iżda dawn, l-ebda waħda ma timmerita ċitazzjoni, mhux hekk?

Le, l-ebda waħda, iżda hawn fejn tidħol il-kampanja edukattiva. Aħna rridu nħarsu wkoll xi trid minna s-soċjetà. Mela jekk nara anzjan jew anzjana qed taqsam, hu obbligu tiegħi li mmur ngħinhom. Jekk nara li hemm tabelli fit-triq li mhumiex tajbin, inkun fl-obbligu li nirrappurtahom lill-awtoritajiet kompetenti. Jekk hemm tfal miġburin f ’kantuniera, forsi sejrin l-iskola, ikun hemm bżonn li l-uffiċjal tal-komunità jara u jassisti kif meħtieġ. L-uffiċjal m’għandux jillimita ruħu biss għaċ-ċitazzjonijiet.

Però, il-problema akuta mhix in-numru ta’ vetturi li hawn, u li għadhom deħlin kuljum?

Iva, Malta hi dik li hi. Il-qies tagħha ma jistax jinbidel. Iżda l-iżviluppi jkunu tajbin. Eżempju: l-iżvilupp li qed isir fil-car

09

18.08.2019

kullhadd.com

Għal dak li hu ambjent matul il-lejl, il-periklu jista’ jkun akbar. Li hu żgur, li ħafna sewwieqa jsiru nervużi, xi ħaġa li ma tawgurax tajjeb waqt is-sewqan

park tal-Furjana, għax hemm bżonnu. Iżda hemm bżonn li jsiru ħafna iktar simili, biex inlaħħqu mad-domanda li hawn.

Għandna wkoll numru qawwi ta’ garaxxijiet, fejn is-sidien qed jużawhom għal skop totalment differenti. F’postijiet turistiċi ssib li l-użu ta’ dawn il-garaxxijiet mhux qiegħed isir b’mod li għalih ingħata l-permess.

Problema oħra hi li llum f ’familja ma jkollokx karozza waħda biss, waqt li l-garaxxijiet li qed jinbnew, ma nafx għaliex, huma ta’ karozza waħda.

Allura l-oħrajn iridu jieħdu l-parkeġġi tat-toroq.

Jista’ jkun li dak hu l fatt. Qed nesperjenzaw ukoll li fejn jitwaqqa’ bini antik, minfloku qed jitilgħu numru ta’ appartamenti. Fejn dari f ’dik id-dar kienet tabita familja waħda li forsi kellha vettura waħda jew tnejn, issa n-numru ta’ vetturi jiżdied.

Fl-Italja hemm sistema fejn sewwieq jista’ jieqaf ftit, iniżżel xi xirja goffa fi triq fejn ma jsibx jipparkja.

Imbagħad wara ftit warden isaffarlu u jmur ineħħi l-karozza. F’Malta tista’ sseħħ?

Dejjem skont fejn u f ’liema triq tkun. Iżda xorta waħda dan mhux permess speċjalment fejn jista’ jinħoloq periklu għal sewwieqa oħra u meta jkollok parkeġġ fuq iż-żewġ naħat tat-triq. Allura ħloqna sistema fejn flok ma nagħtu ċitazzjoni, nagħtu twissija. Id-double

isir. Jekk hemm post b’ħafna problemi, li ma jaqax biss taħt ir-responsabbiltà tiegħi, ikun faċli għalija li nibgħat lill-uffiċjali tiegħi u joħorġu ċitazzjoni, iżda x’se nsolvu b’daqshekk?

Bħala Aġenzija fejn naraw li Il-ħsieb hu tajjeb, hemm problemi dejjem marbuiżda x’għandu jsir għall-iscammels u trakkijiet ta mas-suġġett, iżda ma tkunx oħra tal-ġarr tal-merkanzija, biss ir-responsabbiltà tal-Aġenzija iżda ta’ dipartimenti oħra, li kuljum jieqfu f ’nofs ta’ l-Aġenzija tressaq l-argumenti triq jew f ’kantunieri fuq double yellow line? Sewwieq kemm dawk pożittivi kif ukoll negattivi quddiem Bord ta’ Trata’ karozza żgħira jeħel sport Malta, maħluq apposta ċitazzjoni u dawn xejn? sabiex janalizza kull sitwazzjoni Naf, dawn huma vetturi kum- mressqa quddiemu. merċjali u aħna niktbu lid-dipartimenti kkonċernati u ni- Ma nafx taqax taħtkom staqsu hux sew li joħorġu is-sistema tal-punti: kienet jagħmlu dak it-tip ta’ servizz ta’ deterrent? waqt ir-rush hour, jew f ’ħinijiet li ma jkunux daqshekk tajbin Is-sistema tal-punti ilha li daħlet u meta kulħadd jaf xi kwantità sentejn. Hemm 29 offiża li għaenormi ta’ karozzi jkun hawn lihom jitnaqqsu l-punti – minn fit-toroq f ’ċerti ħinijiet u f ’ċerti tnejn sa 12-il punt. Nemmen li hi sistema tajba, għax b’xi lokalitajiet . mod il-persuna li għandha jew Dari kien jintqal li ħanut hu li jkollha r-responsabbiltà ta’ l-ħanut u jekk ikollu parapett vettura jrid jirrealizza kemm hi lanqas ikun tas-sid, iżda kbira r-responsabbiltà li jġorr tal-Gvern. Issa spiċċajna li liċenzja tas-sewqan. mhux talli s-sidien jew il-kerrejja ħadu l-parapett, Meta nsemmu l-ħeffa iżda wkoll il-bankina u tas-sewqan, insibu tlajja’ taħtha, fejn kien post li fihom ma tistax issuq tal-parkeġġ għall-karozzi. b’aktar minn 30km. Mhix Naf b’toroq prinċipali ħmerija, meta b’30km titla’ fejn ingħataw dawn b’rota? il-konċessjonijiet; naħa minnhom bil-parkeġġ u Is-sewqan ta’ vettura bil-mujridu jgħaddu l-karozzi taltur trid tarah minn diversi anlinja mħaxknin. Lanqas goli. Trid tara triq fihiex toroq għas-saħħa mhu tajjeb. sekondarji li jagħmlu s-sewqan iktar perikoluż, il-kurvi li fiha, Jien ma niħux pjaċir nikteb il-bankini eċċ. Għal dak li hu l-ittri lid-dipartimenti. Nemmen ambjent matul il-lejl, il-periklu li rridu naraw x’għandu bżonn jista’ jkun akbar. Li hu żgur, li parking mhux permissibbli. Ittriq hi ta’ kulħadd u kulħadd irid jibqa’ għaddej bis-sewqan tiegħu b’galbu u skont kif jitolbu r-regolamenti.

ħafna sewwieqa jsiru nervużi, xi Hu minnu, iżda avviżi joħorġu ħaġa li ma tawgurax tajjeb waqt fuq diversi ġurnali kif ukoll bl-għajnuna tal-Kunsilli Lokali. is-sewqan.

Barra minn hekk, ikun hemm ukoll numru ta’ tabelli li jidQed insibu wkoll nies derieġu lis-sewwieqa. B’dispjaċir ta’ kuntratturi, li f ’toroq ngħid iżda li ġieli jkun hemm prinċipali jidderieġu persuni li jkunu qegħdin iwettqu t-traffiku. Huwa sew? xi xogħlijiet fil-privat fejn minn Biex isir xogħol fit-toroq, jeddhom jaqbdu u jagħlqu t-triq wieħed irid javża lill-Kunsill jew parti minnha billi jagħmLokali , u jekk jeħtieġ xi uffiċjal lu barrikata ta’ diversi għamminħabba t-traffiku, irid ikollu liet fin-nofs. Hemm ukoll fejn garanzija li se jkollu lill-uffiċjal. persuni irresponsabbli, sabiex Fejn ma jkunx hemm l-uffiċ- jinqdew, jaqbdu u jneħħu minn jal, jew il-kuntrattur ma kisibx jeddhom jew iċaqilqu l-barrikail-permess meħtieġ, jingħataw ta biex jgħaddu għal triq fejn iċ-ċitazzjonijiet. Ikun hemm mhux isir xogħol u jħalluhielek każi fejn anki jitwaqqaf ix-xog- f ’ġenb tat-triq, bir-riżultat li ħol. Le ħadd, jekk mhux uffiċjal s-sewwieqa li jiġu warajhom ma illiċenzjat m’għandu dritt jid- jindunawx u jgħaddu wkoll. Din hi irresponsabbiltà kbira u żgur derieġi t-traffiku. li sewwieq qatt m’għandu jasal jagħmel affarijiet bħal dawn.

Qed nesperjenzaw ukoll Jekk nieħdu eżempju: meta xogħol ta’ kostruzzjoni tkun iċċelebrata l-festa tal-Imfil-Ħdud. Pereżempju dan narja, isiru arranġamenti biex l-aħħar sar xogħol fi Triq il-Kostituzzjoni l-Mosta. Ma isir shuttle service minn ħdejn iċ-ċimiterju tal-Infetti fl-Imtarfa tkunx minn hemm, tasal għall-Buskett. Għamilna wkoll hemm biex tmur lejn San rotta, li min jidħol mir-Rabat Pawl il-Baħar u l-pulizija jġiegħlek iddur u terġa’ tmur għal Ħad-Dingli jew il-Buskett irid jibqa’ ħiereġ, sistema ta’ ring lejn in-Naxxar, biex tinżel road u b’hekk tevita l-iġġammjar mit-telgħa t’Alla u Ommu.

M’għandhomx javżaw minn tat-traffiku. Isiru arranġamenti wkoll sabiex jintuża parkeġġ qabel? f ’Ta’ Qali fejn minn hemm jiġi La kien hemm il-preżenza pprovdut servizz ta’ shuttle sertal-pulizija nemmen li kien vice. Din il-ħaġa ndrat. Jiġifieri hemm xi forma ta’ permess. Il- hemm x’tagħmel. ħażin hu li ma jkunx hemm avviżi minn distanza aktar fit-tul li Dan l-aħħar issemmiet turi li triq hija magħluqa. Għal ukoll iż-żieda tal-cameras dan l-iskop u sabiex ix-xogħol fit-toroq. X’tgħidli fuq jimxi aħjar, l-Aġenzija tattendi dawn? laqgħat ukoll mal-Assoċjazzjoni tal-Iżviluppaturi kif ukoll Għandek l-ispeed cameras u ma’ Transport Malta, fejn flim- s-CCTV cameras. L-ispeed kien niddiskutu l-aħjar mod kif cameras huma fissi u fejn iketriq għandha tingħalaq u tkun jlu dak l-ispeed li vettura tkun spezzjonata mill-uffiċjali inkari- għaddejja. Kemm ilhom introgati mill-infurzar fejn għan- dotti l-punti, jirriżulta li offiżi du x’jaqsam trasport stradali. ta’ speed naqsu. Hemm ukoll Barra minn hekk hemm avviżi is-CCTVs li wħud minnhom li jinħarġu wkoll. Pereżempju qed ikunu ta’ deterrent fejn nieħu l-iskala tax-xhur tal-festi. m’għandekx tipparkja u oħrajn Minn jiem qabel jidher avviż li qed jaraw x’qed jiġri fit-triq, fil-Gazzetta tal-Gvern flimkien bħal serq, delinkwenza, rimi ma’ ismijiet ta’ toroq minn fejn ta’ skart u ħwejjeġ oħra. Jekk se jiġi ddevjat it-traffiku. L-ist- tistaqsini għandniex bżonn ta’ ess isir mit-trasport pubbliku aktar speed cameras, ngħidlek minħabba r-rotot; fejn il-pubb- li qabel, ikun aħjar li nippruvaw liku jkun avżat minn qabel. nintroduċu iktar miżuri għat-tnaqqis fis-sewqan, magħrufa aħIżda fuq il-midja soċjali jar bħala road safety measures javżaw? Għax il-Gazzetta flimkien ma’ kampanja edukattal-Gvern mhux kulħadd tiva iktar effiċjenti u mifruxa jixtriha. fuq kull età ta’ sewwieqa.

10

18.08.2019

kullhadd.com

INVESTIMENT TA’ €700,000 F’CHILDCARE F’SAN ĠILJAN Fil-binja li tilqa’ l-iskola primarja ta’ San Ġiljan qed isir investiment f ’ċentru għall-ħarsien tat-tfal ġdid. B’investiment ta’ €700,000 dan iċ-ċentru se jkun qed jilqa’ fih 60 tifel u tifla.

Ix-xogħol u l-immaniġġjar tal-proġett qiegħed isir mill-Ministeru għall-Edukazzjoni u x-Xogħol u eventwalment iċ-ċentru se jkun immexxi mill-privat, għalkemm taħt l-amministrazzjoni tal-Fondazzjoni għasServizzi Edukattivi. Meta riċentement żorna ċ-ċentru rajna kif ix-xogħol miexi b’ritmu tajjeb fejn kollox isir bir-reqqa u skont l-istandards nazzjonali, bis-saħħa u s-sigurtà tat-tfal jingħataw importanza massima.

Il-Fondazzjoni għall-Iskejjel ta’ għada ħadet ħsieb id-disinn u l-finanzjament tal-proġett.

Dan iċ-childcare jingħqad ma’ kullana ta’ ċentri oħra b’investiment imħallat ta’ gvern u privat. Investiment li żdied ladarba ftit tas-snin ilu l-Gvern preżenti beda jħaddem l-iskema ta’ childcare b’xejn għal kulħadd.

Dan għax id-domanda żdiedet b’mod li hemm il-ħtieġa ta’ dan l-investiment. Filfatt, huma iktar minn 4,000 tifel u tifla li

jagħmlu użu mill-iskema kuljum matul is-sena. Fl-ewwel nofs ta’ din is-sena (Jan – Ġunju 2019), total ta’ 5,692 tifel u tifla bbenefikaw mill-iskema, li minnhom, 1,761 bdew jibbenefikaw mill-iskema minn Jannar li għadda. F’dawn l-aħħar ħames snin, aktar minn 17,500 tifel u tifla u 23,700 ġenitur ibbenefikaw minn din il-miżura, u minn 69 ċentru għall-ħarsien tattfal fl-2014, preżentament jeżistu 137 ċentru b’kollox li jipparteċipaw fl-iskema,14 minnhom huma pubbliċi u mmexxija mill-Fondazzjoni għal Servizzi Edukattivi (FES).

B’investiment ta’ aktar minn €76 miljun bejn April 2014 u Ġunju 2019 ingħataw servizzi b’xejn għall-ħarsien tat-tfal offruti lill-ġenituri kollha li jaħdmu jew li qed isegwu l-edukazzjoni tagħhom. Permezz ta’ dan, għandhom l-opportunità li jibagħtu littfal tagħhom fi kwalunkwe ċentru tal-kura tat-tfal li jippreferu, kemm jekk pubbliku kif ukoll jekk privat.

ŻDIEDU BI 53% L-ISTUDENTI LI JRIDU JIDĦLU L-ITS

L-Istitut għall-Istudji Turistiċi ħabbar li kellu żieda ta’ 53% għall-programmi full-time imqabbel ma’ studenti ġodda tas-sena l-oħra.

Il-programmi bl-ogħla żieda ta’ studenti ġodda huma fiċ-Ċertifikat fl-Ivvjaġġar u t-Turiżmu, id-Diploma Nazzjonali Ogħla biex wieħed isir gwida u fil-Baċellerat fl-Arti Kulinarja, li huwa offrut b’kollaborazzjoni ma’ Institut Paul Bocuse fi Franza.

Minħabba diversi talbiet, l-Istitut

iddeċieda li jżomm l-applikazzjonijiet tiegħu miftuħa sal-31 ta’ Awwissu 2019. Studenti prospettivi jistgħu japplikaw online fuq www.its.edu.mt.

Il-Kap Eżekuttiv tal-ITS, is-Sur Pierre Fenech iddikjara li l-ITS huma kuntenti ħafna b’din iż-żieda ta’ studenti ġodda, li għażlu li jafdaw lillITS biex jibdew jew ikomplu l-istudji tagħhom fl-industrija tat-turiżmu u l-ospitalità. “Aħna pożittivi li dan se jkun pass li jgħin lill-istudenti tagħ-

na jxerrdu l-ġwienaħ tagħhom f ’karriera ta’ suċċess, l-istess kif rajna ma’ studenti tal-ITS tal-passat. Aħna nħarsu ’l quddiem biex nilqgħu kemm lill-istudenti kurrenti kif ukoll dawk prospettivi fuq il-kampus aktar tard ix-xahar id-dieħel,” qal Fenech.

Il-Ministru għat-Turiżmu, Konrad Mizzi qal li l-fatt li n-numru ta’ applikazzjonijiet għal korsijiet fl-ITS żdied sostanzjalment huwa inkoraġġanti ħafna. Dan huwa sinjal

ċar li aktar u aktar studenti qed jitħajru mill-karrieri fis-settur tal-ospitalità u t-turiżmu.

Dr Mizzi kompla billi qal li l-ITS qed iħejji għal din id-domanda akbar billi joffri korsijiet ġodda u innovattivi mil-livell tal-Fondazzjoni li jitilgħu sal-Masters. Din is-sena l-Istitut nieda kors ta’ Masters fil-International Hospitality Management b’kollaborazzjoni mal-Emirates Academy of Hospitality Management.

11

18.08.2019

kullhadd.com

TAL-BALAL BIN-NUMRI Żdiedu 3.6 km ta’ korsiji ġodda

Minn 2 għal 4 korsiji

Central strip ġdida b’280 jersey barriers b’tul ta’ 1,680 metru

Triq tal-Balal hija r-rotta ewlenija ta’ madwar 1.8 km bejn San Ġwann u n-Naxxar, li minnha jgħaddu aktar minn 2,100 karozza fis-siegħa. Bit-titjib li sar fiha, wara li Infrastructure Malta bnietha mill-ġdid, il-ħin tal-ivvjaġġar se jonqos bejn 30% u 40% u dan se jwassal għal kwalità ta’ arja aħjar fil-madwar minħabba li se jonqsu l-emissjonijiet. Waqt ixxogħlijiet instabu 4 barrieri mirdumin li kellhom jitħaffru biex saru pedamenti sodi bi strutturi bilblokki tal-ġebel, tal-konkos u ħadid.

Reġgħu nbnew 4 roundabouts biex saru by pass lanes ġodda u konnessjonijiet aħjar 5.5 km pajpijiet u wires taħt l-art 15,000 tunnellata t’asfalt għall-wiċċ ġdid tat-triq

160 arblu bil-bozoz li għalihom saru 10 km pajpijiet għall-wires taħt l-art

129 tabella ġdida biex jiggwidaw ’il-pubbliku

Bankina tul ir-rotta għall-ewwel darba Inbnew 2.5 km ħitan tas-sejjieħ

Shared priority lanes b’marki sharrows għal prijorità liċ-ċiklisti

12

18.08.2019

kullhadd.com

ATTIVI U B’SAĦĦITNA X’inhu l-impenn ta’ dan il-Gvern sabiex jintlaħaq il-livell meħtieġ mill-atleti Maltin?

Matul din is-sena nedejna l-Istrateġija Nazzjonali għall-Isport u l-Attività Fiżika f ’Malta. Nemmen li permezz ta’ din l-istrateġija nistgħu nkunu iżjed ambizzjużi u nħarsu lejn l-isport bħala pilastru fil-ħajja soċjali tagħna. Irridu ninvestu iżjed, iżda l-flus mhumiex kollox.

Sal-2023 se ninvestu madwar €30 miljun fuq faċilitajiet sportivi apparti l-€11-il miljun li l-Gvern qed jagħti kull sena lil SportMalta. Però, irridu nitilgħu tarġa oħra fl-isport u għalhekk se jiġu investiti €6 miljun addizzjonali, li ġejjin mill-Fond Nazzjonali għall-Iżvilupp Soċjali, li se jmorru f ’investiment dirett fl-isportivi nfushom u biex jinġiebu coaches li jistgħu jgħinu lil Malta ġġib ir-riżultati.

Din hija t-triq li l-isport Malti ser ikun qed isegwi sabiex Malta tilħaq il-miri ta’ eċċellenza u tkun fost l-aqwa fl-Ewropa fl-isport. Għandna viżjoni li se twassalna mhux għal riżultati tajbin li jiġu fula f ’qargħa iżda li jkunu b’mod konsistenti.

Fiex tikkonsisti l-Istrateġija Nazzjonali għall-Isport?

Din l-istrateġija ġiet imfassla wara konsultazzjoni wiesgħa u numru ta’ studji ma’ diversi assoċjazzjonijiet u federazzjonijiet sportivi. Ġew identifikati ħames prijoritajiet prinċipali għal din l-istrateġija. Biex jinkisbu dawn il-ħames prijoritajiet, ġew imfassla seba’ pilastri strateġiċi ewlenin, li għalkemm ta’ natura separata, huma interkonnessi. Bħala pilastri hemm l-edukazzjoni, il-parteċipazzjoni u l-kwalità tal-ħajja, il-faċilitajiet, l-industrija, Għawdex, l-integrità fl-isports u high performance. Kull wieħed minn dawn il-pilastri jinkudu numru ta’ objettivi prinċipali li jridu jintlaħqu fl-10 snin li ġejjin u li huma mistennija li jittrasformaw il-landscape tal-isport u l-attività fiżika.

Xi proġetti għandu l-Gvern biex ikompli jkabbar is-settur sportiv f ’Malta?

Il-Gvern jemmen li hemm bżonn ta’ aktar faċilitajiet sportivi adegwati u ta’ livell għoli biex iktar persuni jkunu attivi u biex ikun jista’ jintlaħaq il-livell meħtieg mill-at-

Enerġija u attiviżmu.

Dawn huma żewġ kelmiet li jistgħu jfissru d-dekasteri li fil-Kabinett huwa responsabbli għalihom is-Segretarju Parlamentari Clifton Grima.

Il-gazzetta KullĦadd tkellmet ma’ Grima dwar l-oqsma sportivi, tal-volontarjat u anke l-attiviżmu taż-żgħażagħ.

leti Maltin. Barra minn hekk, il-mira tal-Gvern hi li Malta ssir destinazzjoni importanti fl-Ewropa għat-Turiżmu Sportiv. B’aktar faċilitajiet ta’ livell għoli, pajjiżna jista’ jattira aktar kompetizzjonijiet internazzjonali u training camps.

Dan is-settur tat-turiżmu jista’ jikkontribwixxi għal aktar impjiegi u jkompli jżid mat-tkabbir ekonomiku li l-pajjiż kellu f ’dawn l-aħħar snin.

L-impenn tal-Gvern lejn l-isport kiber sostanzjalment matul l-aħħar snin. Dan wassal għal investiment kbir fl-infrastruttura sportiva. Matul is-sena 2018, tlestiet l-ewwel fażi talproġett tax-shooting range Internazzjonali ġewwa ta’ Kandja li ospitat l-ewwel kampjonat dinji tal-isparar f ’Malta. B’investiment ta’ nofs miljun ewro, sar resurfacing tat-telgħa tal-Imtaħleb, biex l-entużjasti tal-hill climb għandhom post xieraq fejn jipprattikaw l-isport tagħhom.

Proġett ieħor hu fis-sit tal-eks skola ta’ Maria Assunta, fejn tlestiet l-ewwel fażi tal-isnooker hall u l-handball court. Bħalissa għaddejjin ukoll bil-pjanijiet għall-faċilitajiet tar-raffa boċċi u t-table football fl-istess

l-investiment ta’ €28 miljun għall-Proġett ta’ Riġenerazzjoni tal-Korsa taż-Żwiemel fil-Marsa wara li dan il-proġett ġie approvat b’mod unanimu mill-Parlament. L-investiment f ’dan is-sit se jirdoppja u se jiġi ottimizzat b’vantaġġi u opportunitajiet sabiex ikompli jikber dan l-isport b’mod aktar dinamiku.

Dan l-investiment kollu jkompli jikkonferma kemm ilGvern qed jagħti importanza lill-isport u lill-attività fiżika f ’kull livell, kemm f ’dak ta’ parteċipazzjoni f ’livell bażiku, jew grassroots, u anke f ’dak f ’livell kompetittiv, jew elite.

Smajna ħafna wkoll dwar Dawn tal-aħħar jistgħu jkabbru l-investiment fl-isport tażżwiemel. X’hemm maħsub? s-suċċessi tagħhom fil-qasam internazzjonali u jwasslu lillIva, tajjeb insemmi wkoll Maltin biex ikunu aktar kburin bħala nazzjon, u biex aktar tfal u żgħażagħ jitħajru jibdew l-isport. Dan huwa impenn li l-Gvern qed jagħti biex l-isport ikompli jsir aċċessibbli għal kulħadd, biex aktar persuni ta’ Ir-riżultati juru fost oħrajn li 80% kull età jkunu attivi u sportivi, taż-żgħażagħ Maltin u Għawdxin biex l-għaqdiet sportivi jsiru iktar sostenibbli, biex ikollna huma sodisfatti bl-edukazzjoni li aktar suċċess fl-isport interbiex jinħolqu iktar jirċievu u bl-opportunitajiet varji li nazzjonjali, impjiegi fl-isport, biex l-isjsibu fl-impjieg tagħhom port jikkontribwixxi aktar lejn

kumpless.

Sar ukoll investiment fil-qasam tal-atletika, fejn il-wiċċ tat-trakka tal-Marsa nbidel b’investiment ta’ €600,000.

Proġett ambizzjuż ieħor hu l-bini tal-pixxina indoor ta’ daqs olimpiku fil-Kumpless Sportiv tal-Kottonera. Dan il-proġett ta’ livell olimpiku mwiegħed fil-manifest elettorali huwa ta’ opportunità eċċellenti biex is-settur akkwatiku tal-isport f ’pajjiżna jkompli jieħu spinta ’l quddiem u jkompli jagħti kontribut għal aktar suċċessi li nkisbu fl-aħħar snin.

Matul l-2018 intemmet it-tieni fażi ta’ dan il-proġett li kienet tikkonsisti fiż-żarmar u t-twaqqigħ tal-Boċċi Dromo.

Issa ngħata bidu għat-tielet fażi li tinvolvi l-preparamenti koll-

ha biex tinbena l-pixxina indoor innifisha.

Din il-pixxina indoor stateof the art se tkun immexxija minn SportMalta u se tkun fost l-aqwa kumplessi sportivi fil-Mediterran li se tkun qed tikkumplimenta l-Istrateġija Nazzjonali għall-Isport.

Din is-sena inawgurajna wkoll il-kumpless tal-futbol f ’Marsaskala b’investiment ta’ żewġ miljuni u kif ukoll ħabbarna proġett ambizzjuż ieħor, b’investiment ta’ €4.2 miljun, ta’ waterpolo pitch ġdid fl-istess lokal.

13

18.08.2019

kullhadd.com

l-ekonomija ta’ Malta, u biex finalment ikollna poplu iktar b’saħħtu u kuntent.

Iż-żgħażagħ huma mhux biss il-futur iżda fuq kollox il-preżent ta’ pajjiżna. X’qed isir f ’dan il-qasam sabiex iż-żgħażagħ ikollhom il-futur li jixirqilhom?

Pajjiżna għandu l-obbligu li jkompli jgħin u jinvesti fiżżgħażagħ sabiex ikunu jistgħu jiżviluppaw il-ħiliet personali, soċjali u edukattivi tagħhom.

L-aspetti edukattivi jmorru lil hinn mill-edukazzjoni formali u għal dan il-għan il-Gvern qiegħed jinvesti fondi konsiderevoli biex iż-żgħażagħ ikunu jistgħu jiżviluppaw u jesperjenzaw mawra edukattiva mill-aktar kompleta.

Matul is-snin qassamna diversi fondi lil gruppi ta’ żgħażagħ li qegħdin jieħdu sehem attiv fil-ħajja soċjali ta’ pajjiżna.

Permezz ta’ dan l-investiment iż-żgħażagħ ikunu mħeġġa kif ukoll mogħtija l-għodda neċessarja sabiex jaħdmu f ’numru ta’ oqsma fis-soċjetà tagħna u kif ukoll ngħinuhom sabiex b’mod prattiku jiksbu l-ħiliet necessarji li se jservuhom tul ħajjithom. Qegħdin nitkellmu fuq persuni mimlijin enerġija u fejn permezz ta’ dawn l-iskemi qegħdin ngħinuhom jiżviluppaw f ’aspetti ta’ tagħlim li mhux bilfors jinkisbu fuq il-bank tal-iskola. Permezz ta’ dawn il-proġetti se nkunu qegħdin naraw aktar ċittadini attivi, ċittadini li jistgħu jagħtu sehem iktar siewi u innovattiv fis-soċjetà tagħna. Bħala Gvern qed naħdmu bis-sħiħ u nagħtu l-appoġġ tagħna lil dawn it-tip ta’ inizjattivi biex ikollna dawn it tip ta’ pjattaformi li jkomplu jkattru l-opportunitajiet għażżgħażagħ tagħna.

Irridu naslu fejn minn pajjiż li jagħmel distinzjoni bejn forom differenti ta’ edukazzjoni, inkunu pajjiż fejn nagħmlu distinzjoni biss bejn edukazzjoni tajba u dik ħażina. Pajjiżna għandu jneħħi d-distinzjoni bejn edukazzjoni formali u informali u minflok tinħoloq distinzjoni bejn edukazzjoni tajba u ħażina biex tiżdied l-importanza lejn l-iżvilupp tal-bniedem u li l-edukazzjoni ssir aktar relevanti, ekwa u inklussiva għaż-żgħażagħ kollha.

Hemm madwar 1,600 organizzazzjoni volontarja rreġistrata mal-Kummissarju tal-Organizzazzjonijiet Volontarji

Aġenzija Żgħażagħ li tagħti ħarsa lejn l-esperjenzi, l-aspettattivi u l-opinjonijiet tażżgħażagħ dwar l-edukazzjoni, l-impjiegi u l-istili ta’ ħajja.

Tajjeb li ngħid li din ir-riċerka li qed insemmu saret miżżgħażagħ għaż-żgħażagħ u allura wieħed seta’ jaċċerta ruħu li anke l-perspettiva ta’ min qed jagħmel l-istudju, tkun waħda żagħżugħa.

Ir-riżultati juru fost oħrajn li 80% taż-żgħażagħ Maltin u Għawdxin huma sodisfatti bl-edukazzjoni li jirċievu u bl-opportunitajiet varji li jsibu fl-impjieg tagħhom. Rajna wkoll kif tlieta minn kull erba’ żgħażagħ huma kuntenti bil-kwalità tal-ħajja u l-imġiba soċjali pożittiva u kostruttiva f ’pajjiżna. Fatt interessanti wkoll huwa li 60% taż-żgħażagħ huma kuntenti li s-soċjetà Maltija qed tevolvi, b’10% biss jgħidu li qed tkun wisq liberali.

Dan huwa inkoraġġanti għalina lkoll li naħdmu mażżgħażagħ. Madankollu, numru ta’ kwistjonijiet huma enfasizzati fir-rapport li jeħtieġu aktar konsiderazzjoni u azzjoni. B’mod partikolari, għandna bżonn nirrevedu l-isforzi tagħna biex niżguraw li s-sess femminili jkollhom l-appoġġ u l-opportunità li jinvolvu ruħhom b’mod sħiħ fl-edukazzjoni, fit-tagħlim u fl-impjieg.

Din ir-riċerka turi wkoll li l-maġġoranza taż-żgħażagħ mhumiex membri ta’ xi għaqda volontarja, fl-istess ilma ta’ dil li hija l-medja Ewropea, pero xorta waħda nemmen li hawnhekk għandna fejn intejbu l-performance tagħna bħala pajjiż u jkollna iktar żgħażagħ attivi fil-komunitajiet.

Il-politika nazzjonali tażżgħażagħ tagħna għandha fokus qawwi fuq l-involviment u l-konsultazzjoni tażżgħażagħ dwar il-fehmiet, it-tħassib u l-aspirazzjonijiet Matul din il-ġimgħa ġiet tagħhom. Aħna impenjati li ippubblikata riċerka minn Aġenzija Żgħażagħ. X’kien tibqa’ ssir riċerka kontinwa fuq jikkonsisti f ’din ir-riċerka u il-ħajja taż-żgħażagħ f ’Malta u niżguraw li l-politika tażx’kienu r-riżultati tagħha? żgħażagħ tkun ibbażata fuq Din il-ġimgħa ċċelebrajna evidenza għal kisba ta’ riżultati il-Jum Internazzjonali taż- dejjem aħjar. Żgħażagħ bit-tema Transforming Education fejn ġiet Naqilbu l-folja fuq ippreżentata riċerka minn il-volontarjat. Kif din

is-sena ngħatat spinta lis-settur tal-volontarjat?

L-organizzazzjonijiet volontarji għandhom jitqiesu bħala l-vuċi tas-soċjetà. Irridu niftħu d-djalogu u fuq kollox għandna bżonn nisimgħu l-ħtiġijiet tagħhom.

Il-volontarjat jikkultiva soċjetà ta’ solidarjetà billi jibni pontijiet bejn l-organizzazzjonijiet volontarji, il-pubbliku u l-benefiċċjarji, l-irwol li għandu l-volontarjat sabiex jtaffi d-diffikultajiet ta’ min hu żvantaġġjat u ta’ min ibati fis-soċjetà, il-volontarjat isaħħaħ il-kultura, il-ħarsien tal-annimali u l-ambjent ta’ madwarna u diversi aspetti oħra fejn il-volontarjat jagħti sehem sħiħ u importanti, bħall-isport, iżżgħażagħ, is-saħħa u l-wirt nazzjonali.

Hemm madwar 1,600 organizzazzjoni volontarja rreġistrata mal-Kummissarju tal-Organizzazzjonijiet Volontarji. Dan juri kemm il-preżenza ta’ dan is-settur hija b’saħħitha u hi ta’ valur għas-soċjetà, fejn il-kontribuzzjoni ta’ dan is-settur hija ta’ għajnuna kbira lis-settur civili tal-pajjiż.

Minħabba l-importanza ta’ dan is-settur li dejjem qed jikber, inħasset il-ħtieġa li tiġi emendata l-liġi dwar dan is-settur, jiġifieri, l-Att dwar Organizzazzjonijiet Volontarji. L-emendi inkludew diversi tibdiliet importanti. Dawn l-emendi żiedu t-trasparenza fis-settur u ġabu l-organizzazzjonijiet volontarji konformi mal-obbligi internazzjonali tal-Moneyval fejn se jnaqqas ir-riskji ta’ money laundering u l-iffinanzjar għal skopijiet ta’ terroriżmu.

X’jiġri meta NGO tqajjem suspetti minħabba l-mod kif topera?

Permezz ta’ waħda mill-emendi ewlenin li daħħalna, il-Kummissarju tal-Organizzazzjonijiet Volontarji se jkun jista’ jikkanċella kull organizzazzjoni rreġistrata meta din tkun qed tikser ir-regolamenti li huma essenzjali sabiex din l-istess għaqda topera b’mod responsabbli,

b ’ m o d trasparenti u b’mod fejn ikun hemm accountability lejn in-nies li jagħtu l-għajnuna tagħhom jew in-nies li huma mistennija jibbenefikaw minn din l-istess ħidma volontarja.

Fl-istess nifs il-Kummissarju jista’ wkoll jitlob kull informazzjoni mingħand l-organizzazzjonijiet jew amministraturi għal fini ta’ investigazzjonijiet u għal fini ta’ aktar trasparenza.

U hawnhekk la wieħed qed jitkellem dwar l-importanza li jkollok regolamenti sodi huwa importanti li wieħed ikun jaf bl-eżistenza ta’ organizzazzjonijiet volontarji li, għal raġunijiet li m’hemmx għal fejn nidħol fid-dettall, fosthom hemm il-fatt li dawn ilVOs jibbenefikaw minn numru ta’ fondi, ikollhom kuntatt kontinwu ma’ ħafna żgħażagħ u tfal u għalhekk huwa importanti li jkollok l-iskrizzjoni tal-organizzazzjonijiet volontarji li se tkun mandatorja għal dawk li jkollhom dħul ta’ aktar minn €5,000.

Dawk l-għaqdiet li għandom inqas minn €5,000, għalkemm mhux obbligati li jkollhom iskrizzjoni, xorta jridu jinnotifikaw lill-Kummissarju. Dan isir sabiex ma jkunx hemm loop holes u vacuum li jesponu lil uliedna għal min ma jkunx qed imexxi għal għanijiet nobbli.

Irrid insemmi wkoll li l-bidliet f ’dan l-Att jippermettu li żgħażagħ ta’ 16-il sena se jkunu jistgħu jistabbilixxu u jamministraw organizzazzjoni volontarja u dan sabiex iżżgħażagħ tagħna jkunu jistgħu jieħdu sehem b’mod ċivili. Dan huwa konformi mal-garanzija tal-Gvern li jagħti s-setgħa liż-żgħażagħ, flimkien mal-

jedd tal-vot fl-elezzjonijiet ġenerali. Iż-żgħażagħ se jkollhom l-opportunità li jressqu l-opinjonijiet tagħhom u jkomplu jtejbu t-twemmin tagħhom.

Imma xi frott taħseb li se jħallu dawn l-emendi?

M’hemm l-ebda dubju li l-emendi se jkunu ta’ benefiċċju kbir għas-settur. Se jkollna distinzjoni aktar ċara u rwoli aktar definiti għar-regolatur (il-Kummissarju) u l-operatur (il-Kunsill). Din is-separazzjoni tas-setgħat se tkompli tissaħħaħ bl-introduzzjoni ta’ setgħat aktar ċari li jippermettu li s-settur jikber skond il-bżonnijiet u l-opportunitajiet tiegħu.

Aħna qed nipprevedu li s-settur ikun mgħammar b’mod adegwat sabiex il-kompetenza u l-piż ċivili rilevanti tal-organizzazzjonijiet jikbru b’mod kontinwu. Madankollu, għandna nipprovdu taħriġ u għarfien adegwat dwar is-sinifikat u r-rilevanza ta’ dawn l-emendi leġiżlattivi. Is-settur jeħtieġ jifhem il-bidliet deskritti sabiex ikun jista’ jkompli jiffjorixxi, mhux biss minn perspettiva leġiżlattiva iżda wkoll fl-operazzjonijiet ta’ kuljum tiegħu.

Minn qalbi nirringrazzja lill-voluntiera kollha għall-ħidma tagħhom b’risq is-soċjetà tagħna filwaqt li ntenni l-impenn tiegħi personali kif ukoll tal-Gvern illi f ’kollaborazzjoni sħiħa mal-Kunsill Malti għas-Settur tal-Volontarjat ser inkunu qed insostnu lis-settur tal-volontarjat fil-ħidma tiegħu, liema settur huwa meqjus bħala sieħeb essenzjali fis-soċjetà li ngħixu fiha.

14

18.08.2019

kullhadd.com

L-INKWIŻITURI F’MALTA U Mela kif għedt, kien hawn Inkwiżizzjoni qabel il-Konċilju ta’ Trentu u warajh. It-tnejn jolqtuna?

Meta nitkellmu fuq l-Inkwiżizzjoni, irridu nagħmlu distinzjoni bejn il-kunċett ta’ Inkwiżizzjoni ta’ qabel il-Konċilju ta’ Trentu ta’ bejn l-1540 u l-1560 u l-Inkwiżizzjoni ta’ wara. L-agħar Inkwiżizzjoni kienet dik Spanjola, li ma kellniex f’Malta. Aħna kellna l-Inkwiżizzjoni Rumana u appena ġie l-ewwel Inkwiżitur beda jberraq bejnu u l-Isqof u l-Gran Mastru. Kulħadd ried li jikkmanda hu. Iżda biex insiru nafu fuq dan il-perjodu mqalleb, li ħallielna bosta informazzjoni fuq ilħajja antika ta’ niesna, intervistajt lil Gabriel Farrugia, Assistent Riċerkatur fl-Arkivji tal-Katidral fl-Imdina.

Minn Charles B. Spiteri

Iva, għax f ’Malta kellna mit-tnejn. Proprju qabel il-Konċilju ta’ Trentu, jew hekk kif bdew jiġu żviluppati u implimentati l-ideat ta’ dan il-Konċilju, naraw kif l-Inkwiżizzjoni Medjevali, taqa’ taħt il-ġurisdizzjoni tal-Isqof. Jiġifieri l-Isqfijiet, fid-djoċesijiet tagħhom għandhom responsabbiltajiet u dmirijiet biex isaħħu u jiddefendu l-fidi. Allura riedu jkunu Inkwiżituri tal-ħajja ta’ kuljum tal-fidili, biex jaraw li qegħdin isegwu t-twemmin tagħhom b’dixxiplina u bla injoranza spiritwali.

fil-Qorti. Hu fatt storiku li l-Inkwiżizzjoni Spanjola li kienet kellha l-fama li kienet iżjed iebsa minn dik Rumana.

Insibu li l-atteġġjament tal-Inkwiżituri Rumani kien ta’ difens ireġġgħu lura u jaħdmu għall-konverżjoni ta’ dak li jkun. Tant mill-Arkivji jidher li l-persuni stess, fosthom id-dagħja, kienu j lilhom infushom mal-Inkwiżitur, biex jagħtihom penitenza li qawwa minn tal-konfessuri fil-knejjes. Hemm min ma tax ka nhar ta’ Ġimgħa.

Fil-fatt, hemm każ kurjuż ta’ persuna li stqarret li l-Ġimgħa k laħam tal-fenek, iżda nstab li kellha l-parir tat-tabib biex tagħm

Iżda ssib min jirraġuna li l-poplu baqa’ fl-injoranza għax il-Knisja żammitu hekk.

Iżda dawn huma każi li jitqiesu bħala żgħar wisq, għax nafu li kien hemm ukoll it-tortura.

Le, dan hu kunċett li beda jintqal fiż-żminijiet tar-Rivoluzzjoni Franċiża, fejn kienet attakkata li żammet lill-poplu injorant, mentri nsibu li kien hemm ordnijiet, bħall-Ordni tal-Ġiżwiti, li sehemhom proprju kien bħala missjunarji biex jgħallmu. Kienu dawn in-nies li fetħu l-iskejjel. Insibu wkoll lid-Dumnikani, li kienu l-ewwel nies li fetħu universitajiet fl-ibliet Medjevali tal-Ewropa.

Irridu nifhmu li meta poplu jkollu l-injoranza spiritwali, jirrenja d-dnub u minħabba f ’hekk, il-poplu ried jitgħallem u jeduka ruħu, għax b’dak il-mod biss jista’ jikkontrolla l-vizzji, jemmen fis-sħiħ u jifhem il-Kelma t’Alla.

Issa, qabel l-1574 kellna l-Inkwiżizzjoni jew ir-rwol ta’ Inkwiżitur f ’idejn l-Isqof ta’ Malta. Hawn qed nitkellmu fuq l-Isqfijiet Cubelles u Royas, li servew bħala Isqfijiet u Inkwiżituri bl-awtorità li tahom il-Papa. Fl-1570 meta bdew ikunu implimentati r-regoli tal-Konċilju ta’ Trentu, meta l-Knisja riedet tiġġieled lill-Protestantiżmu li beda jinxtered mal-Ewropa kollha, u beda jinħass l-effett tal-Luteriżmu anki f ’Malta fl-istess perjodu, il-Papa ddeċieda li jibgħat Inkwiżitur magħżul minnu, li jieħu dawn ir-responsabbiltajiet mill-Isqof.

Iva, iżda t-tortura kienet tintuża meta persuna li titressaq akk trid tammetti u x-xhieda kollha kienu jkunu kontriha. Għa tal-Inkwiżitur kien ukoll li jiġbor ħafna xhieda. Minn dak li kien miktub, ix-xhieda kienu jidħlu f ’dettalji ċari tal-karattru tal-in u l-fama pubblika tiegħu.

U allura bdiet l-ewwel pika.

Qatt ingħatat sentenza ta’ mewt?

Kien hemm sitta min-nies li ġew kundannati għall-mewt, iżda e ħarbu u tnejn inqatlu. Ma nqatlux direttament mill-Inkwiżitur tal-Ordni. Il-qtil sar fl-1575 u fl-1698. Għall-erbgħa li ħarbu mewt in absentia, jiġifieri fin-nuqqas tagħhom. Dan sar billi l-a għamlu forom ta’ pupazzi, kitbu isimhom fuqhom u tawhom l-ispettaturi li nġabru.

U kien ikollhom ċans ta’ appell?

Iva, nistgħu ngħidu hekk. Pika bejn l-Isqfijiet ta’ Malta u l-Inkwiżituri, li ntbagħtu direttament minn Ruma, li kienu Isqfijiet ukoll, meqjusin bħala Nunzji Appostoliċi.

Iva, quddiem l-Inkwiżitur stess. L-Inkwiżitur kellu saħħa aktar li nsibu li l-Isqof Cagliares kien akkużat mill-Inkwiżitur u ke emu għax waslitlu l-kelma li l-Isqof kien qed ixewwex kontrih priġunier fil-palazz tiegħu stess.

Kemm-il sena kopriet l-Inkwiżizzjoni f ’Malta?

Mela nistgħu ngħidu li l-Inkwiżitur kien il-kap ta’ pajjiżn

B’mod uffiċjali kellna lil Dusina, li ġie fl-1574 u l-aħħar wieħed Carpegna, li telaq mal-Ordni, li kien hawn fl-1798.

Kellu l-ikbar poteri. Tant li meta beda l-istampar, kemm l-Is Gran Mastru riedu li kull pubblikazzjoni taqa’ taħthom. Imbag wiżitur li ried li l-permess għall-pubblikazzjonijiet u l-kotba li jsiru minnu. U għaddiet tiegħu, jiġifieri l-Inkwiżitur kellu awt seta’ jiċċensura.

Fl-1609, fil-Pjazza tal-Birgu naraw il-ħruq ta’ 54 ktieb li x u nġabru għax kienu pprojbiti skont il-listi tal-Vatikan. Daw għand nies Kattoliċi u fosthom kien hemm Bibbji u kotba Pro

X’hemm l-aktar interessanti fl-Inkwiżizzjoni?

Bla dubju, il-Qorti. Iżda l-Inkwiżitur ma kellux biss ir-rwol ta’ ġudizzju, iżda wkoll ta’ diplomatiku, li jirrappreżenta lill-istat tal-Vatikan kull fejn ikun.

Kien jagħmel xi ħaġa oħra b’risq l-uffiċċju tiegħu?

Kien jara li kollox jitmexxa sew kemm mill-Isqof kif ukoll mill-Gran Mastru.

Apparti dan, kien jiġbor il-fondi għar-reverenda fabrica, li bdiet bħala taxxa li kull Nisrani fid-dinja Kattolika, kien fid-dmir li jħalli parti mill-wirt tiegħu għar-reverenda fabrica, u l-flus imorru għall-bini tal-Vatikan.

Kienu jkunu parti mill-flus li jinġabru mill-knejjes u minn dawk in-nies li jħallu parti mill-wirt tagħhom lill-Knisja, bla ebda obbligazzjoni, u l-flus imorru direttament Ruma.

Għall-bidu, fis-seklu 17 il-flus kienu għall-bini tal-Vatikan, iżda wara ngħataw għall-bini ta’ kulleġġi. Fl-Arkivju tal-Katidral fl-Imdina, għandna kopji tal-kontijiet kollha miġbura, b’mod rett, tal-flus li nġabru u ntbagħtu Ruma. L-istess flus ġieli ntużaw f ’okkażjonijiet ta’ tbatija f ’Malta, b’mod li l-Knisja jew l-Inkwiżitur juru dover Nisrani lejn il-poplu. Tant, li ħafna mill-flus ħarġu minn dan il-fond matul il-pesta tal-1636, biex b’hekk reġgħu ġew investiti fil-ħtiġiet tal-poplu Malti.

U l-Qorti?

Dik kienet l-iktar ħaġa importanti tal-Inkwiżitur. Hemm kien hemm ġerarkija: Viċi Inkwiżitur, l-iskribi, il-gwardjani tal-Qorti u l-patentati, li kienu n-nies tal-Inkwiżitur. Kienu jingħataw ċertifikat li juri li l-ewwel ma kienu jaqgħu kien taħt l-Inkwiżitur, fejn anki jekk jagħmlu delitt ċivili, li kien hawn ħafna minnhom, kienu jaqgħu taħt il-Qorti tal-Inkwiżitur. Uħud minn dawn kienu sa jmorru jfesfsulu dak li jisimgħu.

Għar-rigward tal-Qorti tajjeb ngħidu li f ’Malta kellna l-Inkwiżizzjoni Rumana u mhux Spanjola, li tagħmel differenza kbira fil-proċedimenti ta’ deċiżjonijiet

Allura x’nistgħu ngħidu li seħħ biex twieldet l-Inkwiżizz

Twieldet mir-riżultat tat-taqbida li l-Knisja Kattolika għamlet min falz, li kien il-Protestantiżmu, jew aħjar l-informazzjoni ż minn persuni meqjusa barra mill-Knisja.

U kif seta’ beda dieħel il-Protestantiżmu?

Kien hawn Protestantiżmu f ’ċerti Kavallieri, permezz ta’ merk Musulman li daħal mal-iskjavi. Dawn kienu elementi ta’ twem jixxerred mal-poplu. Kien hawn ukoll Maltin, imorru għand sk biex jagħmlulhom magħmul fuq xi ħadd; għax fl-injoranza t talb ma kienx jasal, kienu jaqtgħuha li jmorru għand skjav li ja Fil-fatt xhieda ta’ dan, għandna karta twila ta’ talb mill-iskr dekorata b’mod impressjonanti, li ngħatat minn skjav lil ċertu M induna li kien għamel ħażin u mar għand l-Inkwiżitur hu stess, U dawn l-oġġetti kollha nżammu mill-Inkwiżitur u għadhom ji ju. Fosthom hemm ukoll biċċiet tax-xagħar li ngħataw għal xo magħmul mill-karta li sar minn saħħar lil Malti biex jużah f ’r xi risq.

Insibu xi ħaġa relatata mas-sħaħar?

Hemm każ interessanti li dam għaddej mill-1625 u l-1628, fejn hom jersqu quddiem l-Inkwiżitur, minħabba ritwali u taħlit (p bil-Malti. Fihom naraw l-ewwel kitbiet ta’ Malti mitkellem mill

kullhadd.com

15

18.08.2019

U T-TIFKIRIET TAGĦHOM teżisti fi Sqallija,

suri tal-fidi u biex ma kinux ibsin li jmorru jakkużaw tkun tfisser iktar as u kiel il-laħam

kielet pastizz talmel dan.

kużata, ma tkunx alhekk ix-xogħol n jintqal, u jinsab ndividwu akkużat

erbgħa minnhom r iżda mill-Qorti xorta ngħatat ilawtoritajiet kienu m in-nar quddiem

r mill-Isqof, tant ellu jidher quddih. L-Isqof spiċċa

na?

sqof kif ukoll ilgħad daħal l-Inki jidħlu f ’pajjiżna torità superjuri u

xterdu fl-Ewropa wn instabu Malta otestanti.

zjoni?

t kontra t-twemżbaljata mxerrda

kanti u twemmin mmin falz li beda kjavi Musulmani tagħhom, fejn itaf reliġjon oħra. rittura tal-Quran, Malti, li mbagħad jammetti kollox. instabu fl-Arkivorti tajba; kappell ritwal biex iġiblu

n 40 saħħara kellpotions) u poeżiji l-aktar nies baxxi

u safi.

Mill-istudju ta’ dawn il-każi jkollna elementi li ma nkunux qed nistennewhom, mhux mil-lat tal-kawża iżda xi partikularitajiet. Pereżempju stabbilejna d-data ta’ meta Caravaggio kien Malta, permezz ta’ każ fl-Inkwiżizzjoni.

Fl-1607 kien xhud f ’każ partikulari. Jiġifieri meta wieħed ikun jistudja, mhux il-każ l-aktar li jolqtu, iżda li kien hemm dan il-persunaġġ u d-data għenitna nestabbilixxu meta fil-verità kien hawn... u mexxejnieha ftit lura, għax qabel ippruvajna nestabbilixxu d-data mill-pittura tiegħu, iżda issa sibna d-dati reali.

X’naraw bħala tibdil li sar maż-żmien fl-Inkwiżizzjoni?

Naraw li l-każi nbidlu max-xejra u l-kuntest storiku. Fil-bidu, l-akbar ġlieda kienet kontra l-Protestantiżmu u t-tagħlim Musulman, iżda mbagħad naraw li fis-Seklu 18 kellna każi relatati mal-Mażunerija, li bdiet tinxtered ma’ bosta Kavallieri ta’ San Ġwann.

Fl-Arkivju nsibu d-deskrizzjoni tas-swali fejn kienu jiltaqgħu l-mażuni, tal-bibien li kien ikollhom, it-tapezzerija, tal-oġġetti li kienu jintużaw f ’ċerti riti. Ħafna drabi l-membri kienu jkunu Kavallieri. Il-Maltin kienu jkunu mseħbin minħabba li kienu ta’ xi klassi soċjali, bħal nobbli, kaptani u nies b’responsabbiltajiet kbar u rwoli fil-Gvern. Wieħed minnhom kien l-Avukat Giovanni Nicolò Muscat, li kien l-Avukat Ġenerali tal-Gran Mastri de Rohan u Hompesch. Hu kien spiċċa attakkat ferm mill-Inkwiżitur.

U fil-kopji tal-korrispondenza li għandna, għax l-Inkwiżitur kien jibgħat l-oriġinal lill-Papa u jżomm kopja għalih, insibu li l-Avukat Ġenerali qal b’mod pubbliku, lejn it-tmiem tal-1700, li r-renju tal-Knisja Kattolika spiċċa. Li m’għadx hemm post għar-Reliġjon Nisranija f ’dan il-kuntest.

U meta jidhru quddiem l-Inkwiżitur, il-Maltin kienu l-aktar fin-numru?

Iva, minħabba t-tipi ta’ każi, fosthom id-dagħa u l-infedeltà. Iżda l-każi tal-infedeltà kienu jintbagħtu fil-Qorti tal-Isqof, għax hemm m’hemmx il-ksur tal-elementi tal-fidi.

Minn dawn kien hemm ħafna u ħafna Maltin tal-baħar, fosthom kaptani, li kienu jkunu akkużati mill-ekwipaġġ.

Għandna lill-kursar popolari Zelalich, li kien devot ta’ San Nikola, iżda kull darba li tiġrilu xi ħaġa ħażina fuq il-baħar, mhux biss kien jidgħi bih, iżda kellu santa fuqu, li kien jitfagħha mal-art u jsabbat fuqha. Kien ukoll iżomm ikona ta’ San Nikola u meta jirrabja kien isawwatha b’bastun.

B’mod reċenti, fl-Arkivju Notarili; u dan hu s-sabiħ li tqabbel dak li ssib f ’Arkivju ma’ ieħor, għandna l-każ ta’ baħħar partikulari, Pietro Stellini, li fl-Arkivju Notarili nstabet l-avventura ta’ dan il-baħħar, li jgħid li meta kien qed jegħreq fl-1794, ra viżjoni tal-Madonna tal-Karmnu u mbagħad spiċċa skjav. Insibu wkoll ħafna korrispondenza biex jippruvaw iġibuh lura, għax kiteb żewġ ittri; waħda lil ommu jgħidilha li kollox sew, u l-ittra l-oħra lil martu, jgħidilha li dejjem xtaqet teħles minnu, li kienet tobogħdu u issa ħelset minnu u jakkuża lilha u lil ħutha u jtenni li m’hemmx agħar minnhom u li s-saħta ġabuhielu huma. Fl-aħħar itemm jikteb: “selluli għat-tfal”.

Imma allura kif spiċċaw fl-Arkivju Notarili?

Minħabba li dan il-każ kien involva ħafna nutara minħabba l-wirt. Il-wirt ta’ dan il-bniedem, li l-mara mill-ewwel qed tgħid li hi trid tieħu sehemha; l-omm, li ma tridx tagħtiha sehemha u x-xhieda li hu għadu ħaj.

Imbagħad fl-Arkivju tal-Inkwiżizzjoni naraw it-tieni nofs tal-istorja, fejn, prattikament dan il-bniedem mhux talli ġie lura iżda fl-1797 spiċċa quddiem l-Inkwiżitur minħabba d-dagħa. U kieku ma kienx għal dan il-każ, ħadd ma kien ikun jaf li ġie lura Malta.

Hawn Maltin li jinteressaw ruħhom u jfittxu f ’dan l-Arkivju?

Dażgur u nista’ nsemmi ftit minnhom, li ħarġu bosta kotba. Kellna lill-Professur Carmel Cassar, Dr William Zammit, il-Professur Frans Ciappara, is-Sur Victor Bonnici u Patri Alessandru Bonnici. Dan l-arkivju għenhom fil-pubblikazzjoni ta’ bosta kotba, li huma riferiment għal kull min jixtieq jistudja dan il-perjodu.

Kemm kien idum f ’Malta kull Inkwiżitur?

Dawn kienu jdumu bejn tlieta u erba’ snin. Ġieli kien imur lura l-Vatikan, ġieli jintbagħat f ’xi post ieħor u kellna żewġ Inkwiżituri li saru Papiet. Dawn kienu l-Inkwiżituri Fabio Chigi (1634 -1639) li sar Papa Alessandru VII u Antonio Pignatelli (1646-1649) li sar Innoċenzu XII.

Għar-rigward tal-Qorti tajjeb ngħidu li f’Malta kellna l-Inkwiżizzjoni Rumana u mhux Spanjola, li tagħmel differenza kbira fil-proċedimenti ta’ deċiżjonijiet fil-Qorti.

Hu fatt storiku li l-Inkwiżizzjoni Spanjola li kienet teżisti fi Sqallija, kellha l-fama li kienet iżjed iebsa minn dik Rumana

16

18.08.2019

FAQAR FIL-MIRA Glenn Bedingfield Membru Parlamentari

Il-figura ta’ persuni li huma filfaqar jew fir-riskju tal-faqar reġgħet naqset u dan huwa sinjal tajjeb. Iżda għad baqa’ eluf oħra li għad għandhom bżonn l-għajnuna u għalhekk il-ħidma tagħna għandha tibqa’ tiżdied sakemm il-faqar jinqered. Storikament dejjem kellu jkun Gvern Laburista li jindirizza l-problema tal-faqar li amministrazzjonijiet Nazzjonalisti jkunu daħlu fihom lill-familji Maltin.

Is-sitwazzjoni tal-kera hija waħda mir-raġunijiet ewlenin li qed

kullhadd.com

tħalli effett fuq id-dħul tal-familji u għalhekk fuq il-livell tal-għajxien tagħhom. L-għafsa tal-kera tinħass l-aktar minn familji u koppji żgħażagħ li llum ma jistgħux jissellfu mill-bank biex jixtru d-dar fejn jgħixu.

Il-qasam tal-kera huwa separat mill-kwistjoni tal-housing soċjali.

Dak hu dibattitu ieħor li mhuwiex is-suġġett ta’ dan l-artiklu llum.

Għalkemm relatat mal-housing soċjali, il-qasam tal-kera rridu narawh minn aspett differenti u nibdew inħarsu lejh bħala parti mis-soluzzjoni fil-ġlieda kontra l-faqar.

Il-prezzijiet tal-kera llum qed jogħlew b’mod konsiderevoli u ħafna familji ma jifilħuhomx. IlGvern qed joħroġ miljuni biex ikun jista’ jissussidja l-kirjiet, iżda jżid kemm iżid, mhux se jkun biżżejjed biex ngħinu lill-familji li nqabdu f ’dan iċ-ċirku.

Il-liġi tal-kera li se ngħaddu mill-Parlament sa tmiem din is-sena mistennija iżżid id-drittijiet u d-dmijiet tal-inkwilini u s-sidien, iżda mhix se jkollha effett dirett

fuq il-prezzijiet tal-kera. Bħala Gvern għandna dmir li nintervjenu f ’sitwazzjoni fejn eluf ta’ familji huma affettwati b’mod negattiv. Il-liġi ġdida hija pass fid-direzzjoni t-tajba u għalhekk appoġġjajtha fil-Parlament. Iżda bħala Gvern irridu nagħmlu iktar speċjalment meta għandna l-banek qed jitfgħu lin-nies fi problemi billi ma jsellfuhomx biex jixtru darhom. Għall-familja, ma tfissirx biss saqaf fuq rashom, tfisser stabbiltà fil-familja.

Darba kellna bank li kien jismu Lohombus. Għandna bżonn Lohombus ieħor biex iż-żgħażagħ tagħna, jingħataw l-opportunità li jixtru d-dar fejn jgħixu. Jekk ilbanek saru parti mill-problema, ilGvern għandu jkun parti mis-soluzzjoni mhux billi jżid is-sussidji, iżda bil-ħolqien ta’ bank ġdid li jista’ jsellef koppji żgħażagħ.

L-ammont ta’ nies li mhumiex sidien ta’ darhom f ’Malta huwa anqas minn 20%. Dan l-ammont mistenni jiżdied jekk mhux se nieħdu azzjoni li sservi biex tindirizza l-problema llum u għaż-

żmien li gej.

Il-Kottonera u n-nies tagħha huma fost l-aktar milquta minn problemi fil-qasam tal-kera. in-numru ta’ familji li huma sidien ta’ darhom huwa relattivament baxx. L-ogħla rata ta’ familji li huma sidien ta’ darhom tinsab fil-Kalkara billi hija lokalità relattivament ġdida ħdejn it-tlett ibliet tal-Kottonera.

Għaldaqstant f ’dawn l-inħawi ta’ Malta nsibu ammont kbir ta’ familji li jikru l-post fejn jgħixu.

F’Bormla biss jgħixu 1,334 familja bil-kera, li hija t-tieni lokalità b’rata għolja ta’ kirjiet wara l-Belt Valletta fejn hemm 1,777 post bil-kiri.

Madanakollu, ħafna postijiet bilkera fil-Belt jintużaw bħala uffiċini.

Għalkemm ħafna minn dawn il-kirjiet huma kirjiet antiki u għalhekk s’issa għadhom protetti, is-sitwazzjoni tista’ tinbidel fiż-żmien li ġej. Jekk il-kirjiet ma jibqgħux protetti, allura il-problema tiżdied b’mod konsiderevoli għal ħafna familji. Żieda fis-sussidji u fil-benefiċċji

soċjali mhijiex l-unika soluzzjoni biex nindirizzaw il-problema talfaqar. Jeħtieġ li nħarsu lejn soluzzjonijiet differenti biex ħadd ma jinqabad f ’xibka li diffiċli joħroġ minnha. Fost affarijiet oħra għandna nindirizzaw is-self mill-banek, nindirizzaw il-pagi, nindirizzaw il-ġlieda kontra l-użura u naraw kif se nibqgħu noħolqu opportunitajiet ġodda għal dħul diċenti. Il-ġlieda kontra l-faqar m’għandhiex tkun ġlieda tal-Gvern, iżda ġlieda ta’ pajjiż.

Jekk il-banek saru parti mill-problema, il-Gvern għandu jkun parti missoluzzjoni mhux billi jżid is-sussidji, iżda bil-ħolqien ta’ bank ġdid li jista’ jsellef koppji żgħażagħ

ĦSIBIJIET, STATISTIĊI U REALTAJIET

Naomi Cachia President FŻL

Ix-xhur tas-sajf u r-ritmu iżjed kajman li jġibu magħhom jagħtuna ċ-ċans illi nirriflettu ftit fuq fejn qegħdin u fejn nixtiequ mmorru. Fil-Forum Żgħażagħ Laburisti wkoll qed nutilizzaw dan il-perjodu biex nevalwaw il-ħidma tagħna matul ix-xhur li għaddew u naraw li nibqgħu nissaħħu biex inkunu nistgħu naffaċċjaw l-isfidi li ġejjin bl-aħjar mod possibbli.

Bħala fergħa taż-żgħazagħ, qed naħdmu fi żmien fejn il-preokkupazzjonijiet tagħna u d-drittijiet li rridu niġġieldu għalihom huma ferm differenti minn dak

li kellhom jaħdmu għalih ta’ qabilna – u mhux qed nitkellem dwar għexierien ta’ snin ilu. Illum m’għadniex naraw kif ħa nipprotestaw fuq ir-rati ta’ qgħad jew fuq il-kontijiet tad-dawl u tal-ilma. Dawn huma sfidi li l-ġenerazzjonijiet li tilgħin, qalja ser ikunu jafu x’jiġifieri.

Hekk kif matul din il-ġimgħa ilĠnus Magħquda fakkret il-Jum Internazzjonali taż-Żgħażagħ, f ’pajjiżna laqatni ferm ir-riżultat ta’ stħarriġ li sar mill-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika fejn, permezz tal-parteċipazzjoni ta’ iktar minn 500 żagħżugħ u żagħżugħa, ħareġ biċ-ċar illi 80% taż-żgħażagħ Maltin u Għawdxin huma sodisfatti bil-livell ta’ edukazzjoni, xogħol u bil-kwalità ta’ ħajja li jgħixu.

Numri sbieħ ferm, li jindikaw illi l-ħidma u l-pjanijiet tal-Gvern qed jinħass il-frott tagħhom fost iż-żgħażagħ tagħna – u dik tgħid ħafna. Ir-realtà hi li ż-żgħażagħ Maltin illum qed igawdu l-frott tal-opportunitajiet varji li qed jinħolqu għalihom b’rati bla preċedent, speċjalment fid-dinja tax-xogħol. It-tkabbir fis-suq tax-xogħol joffri flessibbiltà im-

portanti u jassigura li ż-żagħżugħ Malti jkun f ’pożizzjoni li jwettaq l-aspettattivi kollha tiegħu f ’dan ir-rigward. Fl-isfond ta’ dan kollu wieħed għandu jifhem iktar illi l-messaġġ li jintbagħat mill-partiti politiċi tagħna ma jista’ qatt jittieħed bis-serjetà miż-żgħażagħ tagħna jekk tal-inqas ma jirrikonoxxix din il-perspettiva pożittiva.

Dan ma jfissirx li kollox ward u zahar, ovvjament. Iżda waħda mill-aqwa kwalitajiet ta’ Joseph Muscat u l-bidla li ġab fil-Partit Laburista fl-aħħar 11-il sena hija li dejjem kien prammatiku u fit-twettiq tal-viżjoni tiegħu dejjem ra li l-ebda kwistjoni ma tintefa’ taħt it-tapit, tkun kemm tkun diffiċli, u dawk il-problemi li tant kienu ilhom taħt it-tapit li ħaddieħor nesiehom, għamilhom prijorità. Ċerta li l-ikbar preokkupazzjoni tagħna ż-żgħażagħ hi l-prezz tal-proprjetà u l-kirjiet, u anke hawnhekk, il-Gvern ma kienx passiv u matul l-aħħar xhur speċjalment rajna ċ-ċaqliq li kien ferm antiċipat f ’dan ir-rigward, permezz tat-tħabbir tar-riforma fil-kirjiet bil-għan li s-suq isir iżjed stabbli u sigur.

Iżda hemm preokkupazzjonijiet oħra fost iż-żgħażagħ, li mhumiex daqstant tanġibbli. Nemmen li l-pjaga siekta tal-kura tas-saħħa mentali, li fis-snin li għaddew ħadt pjaċir ninnota li sar hemm iżjed għarfien dwarha, hija kwistjoni oħra li għandha tiġi indirizzata b’mod dinjituż u ħolistiku. U f ’dan ir-rigward ukoll, il-Gvern ma tefax din il-karba siekta taħt it-tapit iżda dan is-sajf nieda l-pjan strateġiku dwar is-saħħa mentali. Huma iktar milli forsi wieħed jaħseb, l-ammont ta’ nies vulnerabbli li mhux qed jilħqu l-potenzjal tagħhom għaliex ma fittxewx, jew ma sabux, l-għajnuna li għandhom bżonn. Nawgura li din l-istrateġija tiġi attwata bl-iżjed mod effettiv għall-ġid ta’ dawk li qed ibatu fis-silenzju.

Il-Kunsilli Lokali: It-triq ’il quddiem għaż-żgħażagħ tagħna Il-Forum Żgħażagħ Laburisti ddedika ħafna xhur ta’ ħidma biex jassigura li f ’Mejju li għadda, il-Partit Laburista mhux biss ippreżenta tim b’saħħtu żagħżugħ, iżda li dawn iż-żgħażagħ sħabna

iġibu r-riżultati sbieħ li tant ħadmu għalihom. Issa li dawn il-kunsilliera żgħażagħ, ħafna minnhom ġodda, qed isibu saqajhom f ’dan l-irwol ġdid, nawguralhom minn qalbi li jservu lill-elettorat li eleġġiehom bil-ħila kollha tagħhom, u li jagħmlu differenza pożittiva fl-irħula u fl-ibliet tagħna. F’Mejju li għadda nżergħet iż-żerriegħa li ser tassigura li l-ġejjieni tal-Partit Laburista jibqa’ jkun wieħed b’saħħtu, u li l-qalb żagħżugħa tal-Partit tagħna tħabbat iktar minn qatt qabel.

Numri sbieħ ferm, li jindikaw li l-ħidma u l-pjanijiet tal-Gvern qed jinħass il-frott tagħhom fost iż-żgħażagħ tagħna – u dik tgħid ħafna

17

18.08.2019

kullhadd.com

INSOSTNU T-TRADIZZJONIJIET Editorjal

Intant, il-Gvern jgħozz xogħol il-volontarjat.

Fejn jidħol dan il-qasam, hemm fondi apposta li l-Gvern joħroġ sejħa għalihom minn żmien għal żmien biex isostni kemm lill-każini tal-baned u wkoll lil dawk li jaħdmu n-nar fuq bażi volontarja

Is-seba’ Santa Marijiet ta’ din il-ġimgħa huma dawk li ħafna jqisuhom bħala l-qofol tas-sajf Malti u wkoll il-qofol tal-festi Maltin. Ngħidu hekk, għaliex kull festa hija l-qofol tar-raħal jew belt fejn tiġi ċċelebrata, imma għaliex il-festa ta’ Santa Marija hija marbuta wkoll mal-istorja rikka ta’ pajjiżna, minħabba l-konvoj li salva ’l-Maltin fl-aħħar gwerra dinjija – il-konvoj ta’ Santa Marija.

It-tikira ta’ dan l-avveniment u wkoll ħarsa lejn il-festi li jiġu ċċelebrati b’fervur fil-jiem tal-istaġun tas-sajf, iġegħluna naħsbu wkoll f ’element li jgħaqqad lil kulħadd, lil hinn mid-differenzi politiċi, twemmin, u elf ħaġa oħra li kulħadd għandu l-opinjoni tiegħu dwarhom.

It-tradizzjonijiet. U bir-raġun li huma t-tradizzjonijiet li jgħaqqduna, għaliex dawn huma l-bażi ta’ dak li aħna. Dak li writna mingħand missirijietna - it-tradizzjonijiet, il-festi, il-folklor, l-istorja – li jsawruna bħala poplu Malti u Għawdxi.

Il-Gvern qiegħed jagħti importanza lil kull settur tas-soċjetà tagħna. Importanti l-ekonomija,

il-benessere tal-poplu, is-sostenn ta’ dawk li fis-soċjetà, minħabba raġuni jew oħra, għandhom bżonn aktar l-appoġġ tal-Gvern.

Imma huwa importanti wkoll li nwieżnu u nagħtu l-importanza lit-tradizzjonijiet u l-kultura tagħna. Fuq kollox, apparti li rridu nieħdu ħsieb dak li writna mingħand ta’ qabilna biex nippriservawh għall-ġenerazzjonijiet futuri, aktar ma jgħaddi ż-żmien aktar qiegħed ikun magħruf ukoll li l-kultura hija kolonna importanti għall-ekonomija lokali.

It-tradizzjonijiet qed ikunu sostnuti b’mezzi diversi. Fuq kollox dan il-Gvern jifhem is-sagrifiċċji u wkoll il-ħin volontarju li jagħtu mijiet biex iżommu t-tradizzjonijiet tagħna ħajjin. U huwa permezz tagħhom li t-tradizzjonijiet tagħna ntirtu minn seklu għal ieħor u baqgħu b’saħħithom sal-ġurnata tal-lum.

Fil-festi li qed niċċelebraw f ’dawn il-jiem – minnhom infushom tradizzjonijiet reliġjużi – hemm żewġ elementi li jispikkaw. Id-delizzju tradizzjonali tallogħob tan-nar u l-baned. Żewġ elementi li jagħtu l-ħajja lil dawn

il-festi popolari mhux mal-poplu Malti biss, imma wkoll mat-turisti li jiġu jżuruna.

U hawn naraw fejn it-tradizzjonijiet tagħna jgħinu u jsostnu wkoll lill-ekonomija tal-pajjiż. Illum qed ikun magħruf li t-turist li qed iżurna qed jagħti importanza wkoll mhux biss dak li forsi pajjiżna huwa l-aktar popolari għalih, imma qed jagħti kas ukoll l-istorja, is-siti storiċi u wkoll it-tradizzjonijiet tagħna.

Intant, il-Gvern jgħozz xogħol il-volontarjat. Fejn jidħol dan il-qasam, hemm fondi apposta li l-Gvern joħroġ sejħa għalihom minn żmien għal żmien biex isostni kemm lill-każini tal-baned u wkoll lil dawk li jaħdmu n-nar fuq bażi volontarja.

Tajjeb li jingħad li l-każini tal-banda għandhom irwol komunitarju importanti, joħolqu sens ta’ appartenenza u jservu bħala punt ta’ dħul u impenn fl-arti.

L-attività ta’ dawn il-każini ma tieqaf qatt u barra li l-għan prinċipali tagħhom huwa t-tagħlim tal-mużika lit-tfal u ż-żgħażagħ, jorganizzaw ukoll attivitajiet kulturali u tradizzjonali.

Min-naħa l-oħra l-kultura tannar tmur lura għal diversi snin u llum il-ġurnata nistgħu ngħidu li dan jifforma parti mill-wirt kulturali tradizzjonali tagħna. Dawn id-drawwiet jifformaw ukoll parti intrinsika tal-identità tagħna bħala Maltin. Bħala Gvern ninsabu impenjati biex inkomplu nsaħħu dan is-settur speċjalment fejn għandha x’taqsam is-sigurezza.

Dan huwa Gvern li qed jara n-niċeċ kollha li jiffurmaw is-soċjetà Maltija u Għawdxija. Qed jara li verament dawn kollha jkollhom is-sostenn kollu possibbli biex ikomplu jimirħu fis-settur tagħhom.

B’ekonomija li issa tista’ tippermetti, qed naraw li kull sfera, kull settur, mhux biss b’mod kollettiv, imma anki fuq bażi individwali, dawn jingħataw l-għajnuna li hemm bżonn. Għal dan il-Gvern kollox huwa importanti. Anki t-tradizzjonijiet, il-kultura u dak kollu li jsawwarna bħala poplu Malti.

B’hekk biss jista’ jkollna soċjetà li mhux tħares lura b’diqa, imma soċjetà li tħares b’sodisfazzjon lejn il-futur san tagħha.

18

18.08.2019

kullhadd.com

PRIJORITAJIET BAĠIT 2020 li nwaqqfu l-abbuż mill-benefiċċji soċjali, xi ħaġa li għamilna tant tajjeb s’issa, u nagħtu iktar lil dawk li jinsabu fuq il-linja talfaqar. L-anzjani u allura investiment fil-pensjonijiet tagħhom, persuni b’inqas abbiltajiet li ma jistgħux jaħdmu u għajnuna tanġibbli lill-familji biex insaħħuhom. Wara kollox huma s-sinsla tas-soċjetà tagħna.

Aaron Farrugia

Saħħa u kura mentali

Segretarju Parlamentari

Il-Baġit se jiġi ppreżentat filġimgħat li ġejjin, il-preparazzjonijiet, il-laqgħat u d-diskussjonijiet inkluż mal-imsieħba soċjali jinsabu fl-aqwa tagħhom.

Dan se jkun it-tielet baġit li se jiġi ppreżentat f ’din il-leġiżlatura u jrid jibgħat sinjal imġedded tal-prijoritajiet tal-Gvern.

Hemm manifest elettorali li jrid jiġi implimentat, iżda l-Gvern irid dejjem ikun flessibbli biżżejjed biex jilqa’ għall-isfidi li jinbidlu bla mistenni. Ili membru tal-Gvern sa mill-2017, kburi b’dak li ksibna u entużjast b’dak li qed nippjanaw li nwettqu.

Qiegħed fil-politika biex nibdel il-ħajja tal-familji għall-aħjar.

Hekk kont u hekk se nibqa’.

Ambjent In-narrattiva hi li pajjiżna qed ibgħati l-konsegwenzi tassuċċess ekonomiku li qed ngħixu. Mhijiex biżżejjed u wisq inqas konsolazzjoni. Jekk issuċċess ekonomiku qed ngħadduh lill-ġenerazzjoni preżenti, l-ambjent, il-ftit li għandna bħala poplu li jbati l-ogħla rata ta’ popolazzjoni densa, irridu ngħadduh lill-ġenerazzjonijiet li jmiss. Miżuri ħadna u proġetti ħabbarna, iżda jinħtieġ pjan fittul li mhux biss jissalvagwardja l-ambjent u l-ispazji miftuħa li għandna preżentament, iżda li noħolqu iktar. Dejjem nistaqsi x’qed nagħmlu biex bħal m’għamlu l-kavallieri bil-buskett u ftit postijiet oħra, inħallu pajjiż isbaħ għall-ġejjieni. Imbagħad hemm il-miri li rridu nilħqu marbutin mal-bidla fil-klima u taz-zero carbon. Karozzi elettriċi f ’Għawdex biex nibdew iżda tinħtieġ hawn ukoll sistema tat-trasport tal-massa li nistgħu ngawdu minn hawn u 10 snin oħra. Intant kienet suċċess l-iskema li tagħti aċċess għal trasport pubbliku b’xejn għal dawk li għandhom bejn 16 u 18il sena. Iktar ma dan is-servizz jitwessa’, iktar nistgħu nimxu lejn bidla fil-mentalità. Dan ilGvern jinsab fl-aqwa tiegħu biex

jieħu d-deċiżjonijiet f ’dan is-settur, inkluż dawk li jweġġgħu.

Imbagħad nifhem min jgħid li dan il-Gvern ma biddel xejn mill-pjanijiet lokali ta’ Gvern Nazzjonalista. Veru. Iżda llum il-mudell ekonomiku li ħloqna qed iwassal biex kull rokna talpajjiż qed tinbena. Ma jawgurax tajjeb u wieħed irid jaħseb jekk wasalx iż-żmien li l-Gvern jirkupra jew jixtri artijiet biex dawn ma jispiċċawx blokka konkrit huma wkoll. Iltqajt ma’ sistemi wkoll f ’pajjiżi oħra fejn jekk trid tibni, trid tixtri post ieħor abbandunat.

Edukazzjoni L-edukazzjoni u l-ħiliet li għandu l-poplu Malti se jiddetermina x’industriji se niġbdu lejn Malta u liema tip ta’ industriji se jkollna fis-snin li ġejjin. Inutli ngħidu li rridu nistrieħu inqas fuq il-kostruzzjoni u nżidu f ’industriji li jħallu valur miżjud jekk m’hemmx ħaddiema li għandhom il-ħiliet u l-għodod neċessarji biex jaħdmu f ’dawn l-industriji. L-MCAST għamlet passi kbar u qed tgħin ilpajjż anke għax ħadet il-parir li taħdem iktar viċin l-industrija u s-settur kummercjali. Iżda għadna b’ħafna żgħażagħ li qed jitilqu l-iskola sa minn kmieni u dan mhux aċċettabbli. L-opportunitajiet hemm qegħdin għalkemm dejjem hemm lok għal titjib u allura wasal iż-żmien li wieħed jevalwa b’serjetà jekk l-edukazzjoni obbligatorja għandhiex titwessa’. Tkun rebħa fit-tul għal pajjiżna u fuq kollox rebħa fit-tul għal dawk l-istudenti li sfortunatament jieħdu l-ewwel opportunità biex jitilqu l-for-

mazzjoni edukattiva tagħhom.

Protezzjoni lill-ħaddiem Il-ħaddiem Malti llum għandu x-xogħol, kuntrarjament għal ħafna ħaddiema Ewropej li għadhom ibatu qgħad għoli f ’pajjiżhom fejn jgħixu bla dinjità. F’Malta lħaqna l-ogħla rata ta’ nies jaħdmu u bil-miżuri li ħadna fil-leġiżlatura li għaddiet, mexxejna ħafna nies ġodda, il-biċċa l-kbira nisa, fid-dinja tax-xogħol.

Dan jawgura tajjeb, inkluż il-fatt li ħdimna biex żidna l-paga minima. Iżda fadal ħafna xi jsir u ninsab imħasseb bi stejjer li kellmuni dwarhom numru ta’ kostitwenti.

Jidher li l-fattur tal-ħaddiema barranin wassal għal ħafna abbużi fost l-iktar in-nuqqas ta’ rispett u drittijiet fuq il-post tax-xogħol.

Għalija hu inaċċettabbli li xi ħadd jgħidlek li “jew hekk jew minflokok inħaddem barrani.” Irridu naraw ukoll li mingħajr ma nersqu lejn l-inflazzjoni tal-pagi, issuċċess ekonomiku li qed ingawdu għandu jasal għand kulħadd u dan jista’ jsir jekk ikollna pagi suret in-nies. Għalhekk dan ilBaġit għandu jħares lejn dan il-qasam qabel kull qasam ieħor.

Governanza Dan is-suġġett ukoll sar ballun politiku fejn qisna qed nitkellmu fuq żewġ dinjiet differenti. Fuq naħa jgħidulek li dan il-pajjiż spiċċa u llum prattikament immexxi mill-mafja u fuq naħa t-tweġiba pronta tkun araw x’għamlu ta’ qabel. Il-verità hi li pajjiżna għamel avvanzi kbar, mhux biss fil-prodott domestiku gross tiegħu, iżda iktar minn hekk f ’niċeċ ekonomiċi ġodda

bħall-blockchain, AI, big data u virtual currencies kif ukoll f ’niċeċ li kibru fl-2000, fosthom is-servizzi finanzjarji u dawk tal gaming. L-istrutturi regolatorji ma kibrux bl-istess rata u dan ġab problemi. Għaldaqstant, f ’dan il-Baġit nirrikonoxxu li l-isfidi ta’ governanza għandu kulħadd u xhieda ta’ dan huma l-banek li kellhom problemi li wasslu għal konsegwenzi ħorox –– bħal Deutschebank u Danskebank.

Iżda pajjiżna jeħtieġ jssalvagwardja din l-industrija u f ’dan il-Baġit, bħal dak ta’ qablu, irid jibgħat messaġġ ċar li Malta lesta u l-awtoritajiet mgħammra biex jieħdu azzjoni immedjata kontra min iħammeġ isem pajjiżna.

Marsa - Ħamrun Lokalitajiet li taħt amministrazzjonijiet kienu tħallew b’xiber imnieħer għal investiment kapitali sabu Gvern ġdid Laburista li jieħu ħsiebhom. Insemmi l-belt kapitali Valletta, Bormla, il-Birgu u oħrajn. Il-Marsa u l-Ħamrun ilhom ħafna snin ma jaraw investiment kapitali fihom. Iż-żona tal-menqa tassew tista’ sservi għal investiment privat iżda fuq kollox pulmun għall-familji li jgħixu fl-inħawi. Ninsabu fit-tieni leġiżlatura tagħna u l-Ħamruniżi, flimkien mal-Marsin, jistennew Gvern Laburista jinvesti fihom.

Hu soċjalment ġust, hu neċessarju, meta tqis l-isfidi li dawn il-familji ilhom jgħixu għal deċennji ta’ snin.

Familji Familji ta’ kull xorta sabu wens f ’dan il-Gvern progressiv. Irridu nibqgħu għaddejjin bl-eżerċizzju

Għamilna avvanzi kbar fisservizz tas-saħħa u dak mediku.

Meta tkun pazjent jew issofri minn mard, l-aħħar ħaġa li trid tisma’ hi li għandek tħabbat wiċċek ma’ waiting list jew li l-mediċina tinsab out of stock. Tajna dinjità lill-pazjent u lill-marid. Iżda xi ħaġa li dejjem laqtitni meta nżur l-eluf ta’ kostitwenti hu l-mard mentali li hawn. Dipressjoni f ’kull forma u l-ammonti mhumiex żgħar. Mhux f ’Malta biss tant li kien hawn gvernijiet li appuntaw ministru għall-mard mentali biss. Hawn bżonn ta’ ħafna ħidma f ’dan il-qasam. Għandna l-aħjar tobba u professjonisti u rridu nagħtuhom l-għodda u post tal-aqwa kwalità fejn jaħdmu u fejn il-pazjent ukoll f ’dan il-qasam jgħix b’dinjità.

Ekonomija Is-soltu din tkun l-ewwel prijorità, iżda din id-darba ħallejtha għallaħħar anke għaliex tibqa’ xorta l-ewwel u qabel kollox. Inutli tgħid x’se tagħmel u fiex trid tinvesti jekk ma toħloqx il-ġid. Dan kien Gvern li b’differenza minn ta’ qablu, mhux biss ħoloq il-ġid, iżda talli wassal biex kellu l-ikbar tkabbir ekonomiku ta’ kull żmien.

Hekk kellna, hekk għandna u hekk għadu mbassar għal ġejjieni.

Iżda hawn ukoll jeħtieġ naħsbu għall-20 sena li ġejjin. X’mudell ekonomiku jeħtieġ pajjiżna issa li lħaqna dan it-tkabbir ekonomiku bla preċedent u rekord ta’ nies li jgħixu f ’pajjiżna li s’issa baqa’ ma kibirx bħala spazju? X’inhu l-massimu li jibqa’ sostenibbli u li jibqa’ jagħmel sens kemm millat ekonomiku kif ukoll mil-lat ta’ kwalità tal-ħajja.

Għax għandna l-lussu li flok naħsbu kif, bħal pajjiżi oħra, se nnaqqsu l-qgħad u naraw l-ewwel farka tkabbir fl-ekonomija tagħna, nistgħu naħsbu iktar fit-tul u fil-kwalità tal-ħajja tagħna. Nistgħu naħsbu fil-legat li se nħallu lill-ġenerazzjonijiet li ġejjin. Nistgħu nibqgħu niġġeddu u nieħdu l-aqwa ideat. Nistgħu nibqgħu l-moviment, id-dar naturali, tal-ħafna.

19

18.08.2019

kullhadd.com

UN/LOADING BAYS

Mario Fava President Sezzjoni Kunsilliera PL

Spiss jinħolqu problemi sabiex jinstab bilanċ bejn il-bżonnijiet tas-settur tan-negozju u r-residenti tal-lokalità. Waħda mill-affarjiet li tikkontribbwixxi għal dan hija l-applikazzjoni ta’ un/loading bays f ’żoni kummerċjali u residenzjali.

Minkejja li hemm policy apposta li tirregola applikazzjonijiet simili jidher biċ-ċar li hemm lok għal diskussjonijiet sabiex ikun hemm policy aktar strutturata u implimentazzjoni aktar ġusta. Il-policy eżistenti titkellem kif il-massimu ta’ ħin allokat f ’dawn il-bays hija ta’ tmien siegħat maqsuma f ’erba’ sigħat filgħodu u erba’ sigħat waranofsinhar. Fil-kumplament tas-sigħat li ma jkunux indikati fuq it-tabella ta’ dan ilbays jista’ jsir parkeġġ normali. Il-policy titkellem ċar ukoll dwar min huwa intitolat għal dawn l-ispazji. Fost dawn insibu; furnara, bejjiegħa ta’ white goods, stabbilimenti li jbigħu l-għamara u stabbilimenti li jikru jew ibigħu makkinarju tqil.

Dan japplika wkoll għal żoni kummerċjali fejn ikun hemm grupp ta’ ħwienet ħdejn xulxin fejn ikun hemm spazju apposta biex jintuża minn kulħadd.

Il-proċedura addottata filpreżent hija li l-klijent japplika għal dan l-ispazju mal-Awtorità tat-Trasport fejn din tinforma lill-Kunsill Lokali kkonċernat b’din l-applikazzjoni. Wara dan il-Kunsill Lokali jagħti l-opinjoni tiegħu lill-Awtorità fejn din tiddeċiedi jekk din l-applikazzjoni tiġix milqgħuha jew le. Dan ifisser li jista’ jagħti l-każ li minkejja li jkun hemm oġġezzjoni mill-Kunsill Lokali, hija l-Awtorità tat-Trasport li tiddeċiedi jekk toħroġx il-permess. Dan jista’ u qiegħed joħloq diżgwid bejn il-Kunsill Lokali u r-residenti tal-lokal.

Wasal iż-żmien li l-Kunsilli Lokali flimkien mal-Awtorità tat-Trasport jieħdu rendikont aġġornat ta’ fejn jinstabu dawn l-ispazji riservati għall-ħatt tal-merkanzija. Mhux biss, imma wasal iż-żmien ukoll illi jkun hemm data dwar l-ammonti ta’ parkeġġi f ’kull lokalità, garaxxijiet li qed jintużaw

għall-funzjoni proprja tagħhom u garaxxijiet li minkejja li għandhom it-tabella li qed jintużaw bħala tali, fil-verità qed jintużaw għal affarjiet oħra.

Illum ninsabu f ’sitwazzjoni fejn żgur mhux forsi hawn ammont ta’ loading bays illi jew jinstabu quddiem ħwienet li ilhom li ngħalqu u dawn qatt ma tneħħew, jew inkella f ’żoni u quddiem ħwienet li ma jimmeritawx li jkollhom dawn l-ispazji.

Huwa għalhekk importanti li tinġabar din id-data qabel ma wieħed jibqa’ jilqa’ applikazzjonijiet ġodda. Wieħed għandu jikkunsidra li abbażi ta’ formola apposta li tkun tinkludi imma mhux biss; • in-numri ta’ djar fil-lokalità, • in-numru ta’ stabbilimenti ta’ negozju, • in-numru ta’ parkeġġi, • in-numru ta’ parkeġġi riservati għall-persuni b’ diżabilita’ • in-numru ta’ parkeġġi riservati għall-ħatt tal-merkanzija; wieħed jasal għall-konklużjoni ta’ limitu ta’ spazji li għandhom ikunu riservati għall-għanijiet imsemmija hawn fuq. Qed ngħid dan għaliex hemm ukoll każi li spazji riservati għall-persuni b’diżabilità jitħallew hemmhekk anki meta dak l-individwu jiġi nieqes. Agħar minn hekk għandek ċirkustanzi fejn il-blue badge ta’ persuna li tiġi nieqsa ma tiġix ikkanċellata u awtomatikament tintuża mill-membri l-oħra tal-familja.

Dan ikun ifisser li dawn jibqgħu jagħmlu użu minn dawn l-ispazji riservati bla ma jkollhom dritt għalihom. Dan ikompli jikkonferma kemm huwa importanti li wieħed ma jiħux deċiżjoni iżolata skont ilkaż li jkollu quddiemu. Minflok għandu jkunu approċċ differenti fejn b’mod ħolistiku tittieħed deċiżjoni abbażi ta’ data kredibbli u reali.

Wieħed jifhem allura, għaliex il-Kunsilli Lokali jiġbdu lejn in-naħa tar-residenti. Dan jiġri għaliex l-applikazzjonijiet approvati mill-Awtorità tat-Trasport mhux qed isiru abbażi ta’ studju xjentifiku ta’ x’hemm fil-lokalità u qed naraw biss ilbżonn individwali ta’ dak il-ħin.

Bla dubju ta’ xejn li l-Kunsilli Lokali jaqblu li jkun hemm żoni riservati għas-settur tan-negozju, għaliex jekk dawn isiru bil-għaqal jevitaw id-diversi abbużi ta’ double parking illegali li jsir minn dawk li jġorru l-merkanzija. Nifhem illi dak li qed nintlob mhix xi ħaġa li ser issir mil-lum għal għad. Però ċertament li jekk mhux ser ikun hemm bidu tiegħu ser inkomplu inġorru din il-problema u noħolqu aktar inkonvenjenza fil-lokalitajiet.

Mid-Djarju ta’

Nazju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 8 ta’ Awwissu Lanqas ilħaqt qomt li ma ċempiltx biex nawgura happy birthday lill-Kap Adrian Delia. U ċempilt aktar minn darba biex is-somma miġbura tkun kemm jista’ jkun għolja, aktar u aktar wara li smajt lill-Viċi Kap Robert Arrigo jitkarrab fuq li jitkarrab biex inċemplu, għax kważi falluti.

Fuq kollox jien m’għandi xejn mid-dinja, ħlief dan il-partit darba glorjuż tagħna. Il-flus m’għandix bżonnhom għajr biex immur nixrob ma’ ħbiebi, speċjalment dan ix-xahar meta għandna dawk il-festi kollha. Jekk ma jservunix ikolli nfalli xi festa minnhom, imma l-aqwa li nkun tajt sehmi biex il-partit tagħna forsi jerġa’ jqum fuq saqajh. Għalkemm irrid ngħid li kultant nibda naqta’ qalbi.

Il-Ġimgħa, 9 ta’ Awwissu Sħana kbira qiegħda tagħmel, man! Bilkemm qiegħed nissaportiha għax l-AC qiegħed nipprova nevita li nixegħlu, forsi niffranka xi ftit, imbagħad dak li nfaddal nagħtih lill-partit tagħna li jien lest nagħmel kull sagrifiċċju għalih. U llum flus biss għandu bżonn, għax mill-bqija ma jonqsu xejn.

Neħħi lill-klikka ta’ Simon Busuttil, aħna magħqudin aktar minn qaqoċċa ladarba Adrian Delia kien ikkonfermat bħala kap mill-maġġoranża tal-kunsilliera. Issa għandna wkoll lil Louis Galea li qiegħed jaħdem qatigħ biex ma ndumux ma nagħmlu r-riformi li hemm bżonn li nagħmlu. Jekk inserrħu rasna mill-problema finanzjarja, inkunu nistgħu nagħmlu passi kbar ’il quddiem.

Is-Sibt, 10 ta’ Awwissu Sewwa qiegħed naħseb li Jason Azzopardi fl-aħħar sab kappell jiġih bil-konferma ta’ Adrian Delia u bl-involviment dirett ta’ Louis Galea. Mhux

biss rażżan ilsienu, imma issa qiegħed joħroġ l-istqarrijiet kontra l-Gvern. Hekk għandu jagħmel. Jattakka lill-Gvern u mela jifthilha kontra l-Kap Adrian Delia. Ma nafx jekk għamilx hekk minn qalbu, jew għax imġiegħel, imma l-importanti li nidhru magħqudin u mhux nibqgħu nisparaw fuq saqajna stess kif ilna nagħmlu sentejn. Bħalissa importanti li nidhru magħqudin għax issa dalwaqt niċċelebraw il-festi tal-indipendenza - l-akbar festa tagħna!

Il-Ħadd, 11 ta’ Awwissu Dak Juncker tal-Unjoni Ewropea sal-aħħar se jibqa’ jaġevola lil Joseph Muscat. Bilkemm ma ngħidx li sakemm jispiċċa se jkun qiegħed joħroġ rapport kull ġimgħa biex jgħidilna kemm aħna l-Maltin u l-Għawdxin qegħdin ngħixu aħjar minn qatt qabel. Ftit taljiem ilu ħareġ jgħidilna kemm aħna kuntenti bil-Gvern ta’ Joseph Muscat. Qalilna li ħafna minna qegħdin ingawdu għax l-ekonomija u l-finanzi sejrin tajjeb. Issa ħareġ jgħidilna li dawk li jqisu ruħhom bħala middle class żdiedu b’16%. Jiġifieri dawn kienu jqisu ruħhom fost il-familji li jaqilgħuha u jikluha, u issa sabu ruħhom fuq il-familji li jħossu ruħhom bħala l-klassi tan-nofs. Minn fejn ġabha din Juncker ma nafx, imma skont Ġorġ tal-ħanut ta’ ħdejna dawn huma riżultati li joħorġu minn stħarriġ xjentifiku li jkun sar fost il-familji.

It-Tnejn 12 ta’ Awwissu Ma kontx naf x’se naqbad nagħmel dalgħodu u għalhekk erħejtilha lejn l-istamperija bit-tama li nqatta’ xi siegħa inpaċpaċ ma’ dak jew mal-ieħor, imma kullimkien baħħ. Ovvjament, fil-ġimgħa ta’ Santa Maria ħafna jkunu dawk li jieħdu l-vaganżi tagħhom, u tagħna wkoll ħaqqhom jieħdu l-vaganza tagħhom, man, mhux

hekk?! Imbagħad erħejtilha lejn il-Belt. Imxejt Triq ir-Repubblika kollha, u bilkemm smajt kelma bil-Malti, għax f ’dik ix-xemx tiżreġ ma tantx kien hemm Maltin. Imma t-triq xorta waħda kienet miżgħuda bit-turisti, kulħadd jonfoq. Ma nafx minn fejn qiegħed iġibha l-Kap Adrian Delia li tal-ħwienet qegħdin igergru!

It-Tlieta, 13 ta’ Awwissu F’wiċċhom baqa’ dawk li ħasbu li d-Deputat tagħna Herman Schiavone se jispiċċa mill-partit tagħna għax huwa wieħed minn ta’ quddiem nett li jappoġġja lill-Kap Adrian Delia. Tgħid mhux hekk, se nkeċċuh sempliċement għax xi ġurnalisti, li huma mal-klikka ta’ Simon, jaqilgħu xi xniegħa fuqu u jagħmluha tal-prosekutur u l-ġudikant, jakkużawh u jsibuh ħati! Aħna l-affarijiet bis-serjetà nagħmluhom u s-serjetà tgħidlek li dak li jgħodd għal ħaddieħor mhux bilfors li jgħodd għalik. Tagħna biss għandhom id-dritt li jiltaqgħu ma’ min iridu, fejn iridu u fi xħin iridu, jekk hemm bżonn anke taħt xi pont fis-satra tal-lejl!

L-Erbgħa, 14 ta’ Awwissu Xejn ma ħadt gost bid-deċiżjoni li ma niċċelebrawx il-festi tal-Indipendenza fuq il-Fosos tal-Furjana. L-iskuża li se nagħmlu hekk biex niffrankaw il-flus hija tajba, imma jien konvint li se mmorru tal-Pietà għax beżgħu li ma jkollniex ħafna nies u allura fuq il-Fosos inkunu nidhru aktar dgħajfin.

Imma ngħid jien ma stajniex kif dejjem għamilna u nieħdu ħafna spazju għal ħaġa jew oħra u l-ispazju tal-Fosos inġibuh in-nofs, jekk mhux ukoll il-kwart. Fuq kollox ma kinitx tkun l-ewwel darba li għamilnieha. U din id-darba ma kellniex għalfejn nibżgħu li ma jkollniex ħafna nies, għax issa ninsabu magħqudin!

20

18.08.2019

kullhadd.com

KOMPJUTERS KREATTIVI U MAGNI MOĦĦHOM KBIR L-Intelliġenza Artifiċjali (jew AI, kif jafuha ħafna) hija sinonima mad-dinja teknoloġika tal-lum ilġurnata u żgur b’xi mod jew ieħor irnexxielha ssib ruħha tbaqbaq fuq fommna. Il-kunċett kumpless mhuwiex nieqes minn skrutinju totali, u faċli nispiċċaw b’aktar domandi ġodda milli tweġibiet għal dak li nistaqsu. Għaldaqsant, kemm fil-messaġġi li nibagħtu u kemm fil-mużewijiet li nżuru, l-AI jaf inħabbtu wiċċna magħha aktar ta’ spiss milli naħsbu.

Wilbert Tabone huwa teknofilu ta’ 25 sena li mhux biss huwa akkanit ta’ dinja li qed tavvanza qatigħ, iżda saħansitra intiż f’dak li għandu x’jaqsam mal-Intelliġenza Artifiċjali u l-użu tatteknoloġija b’mod aktar kreattiv. Peress li jħaddan tagħrif wiesa’ f’dawn l-oqsma, huwa wkoll membru tat-Task Force li ġie fis-seħħ għall-iżvilupp xieraq tal-AI fuq livell nazzjonali.

Hawnhekk, Wilbert jiċċaralna r-rabta bejn l-arti u t-teknoloġija, filwaqt li jagħtina idea ta’ fejn waslet l-Intelliġenza Artifiċjali s’issa u x’direzzjoni beħsiebha tieħu fil-futur.

Kitba ta’ KURT GABRIEL MELI Xi tgħidli dwarek u x-xogħol attwali tiegħek?

Bħalissa qiegħed nassisti lil Heritage Malta fi proġetti ta’ Informatika Kreattiva (Creative Computing) għas-siti tagħhom, però qabel dan kont involut fi proġetti oħrajn fi ħdan il-MUŻA: hawnhekk kont qed nara li qed nisfruttaw it-teknoloġija sabiex intejbu kemm nistgħu l-esperjenza li nipprovdu lill-viżitaturi tagħna.

Fiex tispeċjalizza l-aktar inti?

Jien minn dejjem kienet togħġobni l-intersezzjoni bejn it-teknoloġija u l-arti. Meta għamilt il-Maġisteru tiegħi ma ffukajtx biss fuq l-Intelliġenza Artifiċjali iżda wkoll tajtu xeħta aktar kreattiva, u għalhekk esplorajt kif it-teknoloġija tista’ tintuża fil-qasam artistiku u dan jinkludi, pereżempju, l-erja tal-Computer Vision, li jfittex kif il-kompjuter ikun jista’ jifhem u jipproċessa xbieha jew stampa bl-istess abbiltà ta’ bniedem.

Fl-istess ħin imbagħad nesplora affarijiet kreattivi oħrajn bħar-Realtà Virtwali (Virtual Reality).

Inti semmejt qabel xejn

il-qasam tal-Informatika Kreattiva. Dan xi jfisser eżattament?

Din tinvolvi ħafna affarijiet, però wieħed jista’ mal-ewwel jieħu idea mill-isem: huwa kif tuża l-kompjuter b’mod kreattiv. Nistgħu nħarsu lejha kif kompjuter innifsu kapaċi jkun kreattiv, bħal jekk jistax joħloq il-mużika jew ritratt waħdu mix-xejn. L-Intelliġenza Artifiċjali tidħol sabiex dawn l-affarijiet ikunu possibbli.

Eżempju ieħor huwa kif kompjuter jista’ jikkumplimenta orkestra: il-mużiċist jista’ jkun kompjuter innifsu u għalhekk tinħoloq orkestra sħiħa magħmula mill-kompjuters u jkollok persuna tmexxiha – jew bil-kontra, li l-kompjuter f ’dan il-każ ikun il-kompożitur jew il-konduttur.

Fil-verità, il-kompjuters kreattivi jistgħu jkollhom użu mhux biss estetiku iżda wkoll wieħed prattiku.

Irwol li semmejt li kellek fi ħdan il-MUŻA kellu x’jaqsam mal-isfruttament tat-teknoloġija. Din l-istituzzjoni kif tgħaqqad fiha l-kreattività (l-arti viżiva)

mal-informatika (it-teknoloġija)?

L-istituzzjoni, speċjalment fejn tidħol l-arti viżwali, toffri pjattaforma fejn it-teknoloġija tista’ tiġi sfruttata ħafna. Illum insibu l-ġenerazzjoni li fiha dawk li nsejħulhom nattivi diġitali (digital natives), jiġifieri l-ġenerazzjoni li qiegħda tikber bit-teknoloġija madwarhom u allura kważi kważi ma jafux dinja oħra għajr dik miżgħuda bit-teknoloġija. Għal din ir-raġuni allura jaf tkun aktar diffiċli għal dawn in-nies li jesperjenzaw l-arti mingħajr l-użu tat-teknoloġija; l-istess mod, insibu finnaħa l-oħra dik il-ġenerazzjoni li forsi mhija mdorrija xejn tutilizza t-teknoloġija.

Għandna ħafna tagħmir awdjoviżiv fil-MUŻA li jfiehmu lin-nies b’mod aktar divertenti u interattiv: għat-tfal pereżempju hemm għodda li biha jkunu jistgħu joħolqu virtwalment emblema tagħhom stess. Apparti li jieħdu pjaċir, huma jkunu qed jitgħall-

mu kif eżattament kienu jinbnew l-emblemi u għalhekk jedukaw ruħhom fuq il-kuluri tal-armi, id-disinji u l-bqija. Fl-aħħar hemm il-possibbiltà li wieħed jesperjenza stampi jew pitturi li mhumiex fiżikament preżenti mal-ħajt, iżda xorta wieħed jista’ jgawdihom diġitalment id f ’id ma’ informazzjoni dwarhom: tkun qed tesperjenzahom filwaqt li titgħallem fuqha, bħal fejn tpittret u meta saret.

Hemm xi benefiċċji oħrajn li jista’ jkollha l-Intelliġenza Artifiċjali fl-esperjenza kreattiva?

li. Inti allura tkun qed tara pittura ta’ vera iżda fuqha jiżdied saff ieħor bl-informazzjoni dwarha, għall-kuntrarju ta’ tabella tradizzjonali maġenb il-pittura.

Allura hekk qegħdin tissodisfaw ukoll udjenza b’għajn aktar teknoloġika?

Eżattament. Bl-użu tat-teknoloġija qegħdin nattiraw aktar nies li huma interessati fl-erja teknoloġika, u għandna aktar opportunitajiet sabiex nedukaw.

Barra l-MUŻA, inti għandek rwol ukoll fit-Task Force nazzjonali rigward Hemm ħafna riċerka li turi kif l-Intelliġenza Artifiċjali. Dan l-użu tat-teknoloġija – pereżemp- il-korp kif ġie fis-seħħ u ju li tesperjenza l-arti viżiva per- kemm ilek li sseħibt fih? mezz tar-Realtà Awmentata (Augmented Reality) iżżid l-għarfien Fid-Delta Summit tas-sena li tan-nies dwar dak li jkunu qegħ- għaddiet tħabbar li se tinħoloq din jaraw għaliex jiftakru aktar u strateġija nazzjonali dwar l-Intelfl-istess ħin tkun tista’ tipprovdi liġenza Artifiċjali. It-Task Force informazzjoni relevanti b’mod ġiet fis-seħħ Novembru li għadda imqassam aħjar fid-dinja virtwa- u jien ilni membru u segretarju

21

18.08.2019

kullhadd.com

minn dak iż-żmien.

Kull membru tat-Task Force huwa maqsum f ’diversi oqsma, jiġifieri gruppi individwali li jaħdmu fuq l-etika, l-infrastruttura, l-investimenti u l-bqija. Hemm ukoll il-grupp li qiegħed fih jien, li jolqot l-edukazzjoni u x-xogħol.

X’inhu l-għan ewlieni tal-korp u l-ħidma ġenerali li għandu f ’idejh?

L-għan tat-Task Force effettivament iħoll u jorbot ma’ din l-istrateġija nazzjonali li nixtiequ nimplementaw, li qiegħda hemmhekk ukoll sabiex naraw kif Malta se tkun keyplayer f ’din l-erja: wara s-suċċess li kellha Malta fil-Blockchain, hemm ċans illi aħna ġewwa Malta nsibu niċċa partikolari fejn nistgħu nikbru aktar. Nixtiequ wkoll inkunu fost l-aqwa 10 pajjiżi fid-dinja li jisfruttaw it-teknoloġija u nattiraw in-nies bix-xewqa li jinvolvu ruħhom fl-Intelliġenza Artifiċjali, u għalhekk din tista’ sservi ta’ punt ta’ tluq għalihom.

Peress li l-Intelliġenza Artifiċjali qiegħda taċċellera u tikber qatigħ diversi pajjiżi qegħdin jimplimentaw strateġija nazzjonali tagħhom stess sabiex il-proċess jiġi rregolat. Importanti li jkollna ċertu qafas ta’ kif ċerti affarijiet jinħadmu, speċjalment fejn tidħol pereżempju l-etika tal-AI. Irridu naraw kif din tista’ tgħin aktar lill-bniedem u kif se taffettwah, kif ukoll naraw li jkun hemm entità legali tal-AI f ’każ li tinqala’ xi ħaġa. Fl-istess ħin irridu niffukaw ħafna fuq l-edukazzjoni sabiex in-nies jiġu infurmati aktar x’inhi l-Intelliġenza Artifiċjali u jifhmu mhux biss kif din tista’ taffettwalhom ħajjithom iżda wkoll b’liema mod din diġà hija preżenti madwarna llum il-ġurnata.

Taħseb li n-nies qed jinteressahom aktar dan il-qasam?

Iva. Ħriġna dokument ta’ konsultazzjoni pubblika f ’Marzu li għadda dwar l-aspetti li konna qed niddiskutu. Wara li ħadna r-rispons kompejna nirrevedu l-istrateġija, u dan ix-xahar stess tnediet konsultazzjoni oħra speċifikament dwar l-etika, fejn in-nies jistgħu jibagħtulna aktar rispons fuq dan il-lat. Ir-risposta li qed nirċievu mill-pubbliku hija mill-aktar sodisfaċenti: kull demografija qed tibgħatilna r-rispons tagħha, nibdew miżżgħażagħ sa entitajiet u impriżi legali.

Dan l-aħħar qed nisimgħu ħafna b’robots b’xejriet umani li jixbhu l-imġiba tal-bnedmin, u dawn sikwit jissemmew bħala xempji tal-avvanzi fl-Intelliġenza Artifiċjali.

Taħseb li affarijiet hekk huma verament rappreżentattivi tal-quċċata attwali tal-AI?

Dawn it-tipi ta’ robots li naraw li jaġixxu bħall-bnedmin mhumiex eżattament rappreżentattivi talAI – kważi kważi nistgħu nsejħulha l-AI ta’ Hollywood. Ħafna min-nies l-ewwel ħaġa li tiġi f ’moħħhom tkun xi tip ta’ robot miexi u jitkellem u jimita lill-bnedmin. Fil-verità l-AI hija aktar ilmod kif kompjuter jagħmel affarijiet li s-soltu jagħmel il-bniedem.

Diffiċli biex tagħti definizzjoni tal-AI, biss biss il-Kummissjoni Ewropea ħarġet dokument din is-sena li fih saħqet kif għadha ma nstabitx definizzjoni preċiża dwar l-AI peress li qed isir ħafna fuqha. Definizzjoni utili tista’ tinstab f ’The English Oxford Living Dictionary li tgħid li l-AI hija dik li kapaċi tagħmel xogħol li normalment jirrikjedi intelliġenza umana, bħall-perċezzjoni tal-istampa, il-fehim tal-ħoss u l-kliem, it-teħid tad-deċiżjonijiet u traduzzjoni bejn lingwi differenti. Jekk kompjuter ikun kapaċi joħloq il-mużika jew inkella jikteb poeżija, dawn diġà eżempji tal-AI.

Ir-risposta li qed nirċievu mill-pubbliku hija mill-aktar sodisfaċenti: kull demografija qed tibgħatilna r-rispons tagħha, nibdew miż-żgħażagħ sa entitajiet u impriżi legali

narawha kullimkien: wieħed mill-għanijiet tal-grupp tiegħi fit-Task Force huwa kif nuru din ir-realtà. Ħafna ma jirrealizzawx li sempliċiment microwave li għandhom f ’darhom huwa eżempju tal-AI, bħal meta jiġu programmati id-dewmien jew it-temperatura waħedhom skont l-ikel. Applikazzjonijiet bħal Siri jew kwalunkwe Personal Voice Assistant ta’ fuq il-mobiles huma xempji tal-AI; anki xi ħaġa bħat-test predittiv (predictive text), bħal meta tkun qed tikteb email u jibda jissuġġerixxilek xi ddaħħal bħala kliem, huwa aktar X’jista’ jitqies aktar bħala raappreżentattiv tal-AI li qiegħIntelliġenza Artifiċjali llum da ssir bħalissa. Nistgħu nħarsu il-ġurnata? wkoll lejn karozzi li jsuqu weħidhom li qegħdin jidħlu aktar u akL-Intelliġenza Artifiċjali sirna tar fis-swieq.

Dawn ir-robots li nisimgħu bihom aktar biex jiġbdu l-attenzjoni jew joħolqu għagħa?

Naħseb li hija kemxejn ta’ tattika fil-marketing, biex tolqot l-għajn.

L-ewwel nett hija xbieha ta’ bniedem u allura wieħed jista’ jħossu aktar “komdu” magħha jew interessat fiha, u fl-istess ħin forsi nxaqilbu aktar lejhom minħabba l-midja li naraw. Jekk ikollok magna fil-forma ta’ kaxxa f ’kamra u oħra li fiżikament qisha bniedma, naħseb naturalment tkun dik li qisha bniedma li taffaxxinana u mmorru fuqha l-ewwel. Ħafna nies jidhru li għandhom diversi biżgħat mill-Intelliġenza Artifiċjali,

pereżempju l-biża’ li l-kapaċitajiet tal-magni jegħlbu dawk tal-bnedmin.

Bħala persuna aktar intiża fil-qasam, taħseb li din il-biża’ hija valida? Ħa jasal punt fejn l-Intelliġenza Artifiċjali ħa ssir aktar effettiva u intelliġenti milli diġà hi, però huwa sta għall-bniedem li jara li din tiġi rregolata. Diġà hemm diversi filosofiji kif dan jista’ jsir, u huwa preċiżament għalhekk li qegħdin isiru dawn l-istrateġiji madwar id-dinja, inkluża Malta.

M’għandux ikun hemm biża’ ta’ teknoloġija li se tegħleb lill-bnedmin jew affarijiet ta’ dan it-tip; u lanqas li kieku, naħseb li għadu kmieni wisq għal dawn ilbiżgħat. Għad fadal sew sal-ġurnata fejn l-AI tilħaq is-sensibbiltà u s-sensazzjonijiet tal-bnedmin jew inkella tilħaq l-Intelliġenza Artifiċjali Ġenerali (Artificial General Intelligence), ċoè li l-AI tkun kapaċi tagħmel kulma jista’ jagħmel bniedem. Il-Professur Amerikan Michael Peshkin iqegħidha, u jien naqbel ħafna miegħu, li l-aħjar teknoloġija hija dik li tikkumplimenta l-intelliġenza tal-bniedem milli dik li tipprova tegħlbu.

22

18.08.2019

kullhadd.com

RITMU, PREĊIŻJONI U ELEGANZA • SEZZJONI FIL-PULIZIJA MALTIJA LI TOGĦĠOB LIL KULĦADD

Minn dejjem affaxinani l-korp. Kulħadd jaf ix-xogħol kbir li jsir min-naħa tal-pulizija f’kull livell tal-ħajja. Però sezzjoni li ġibditli l-attenzjoni u mhux lili biss, hija l-Precision Drill Team li spiss rajthom u ninsab ċert li intom ukoll, f’xi parata li ssir fil-gżejjer tagħna. Jekk qatt ma rnexxielkom taraw wirja minn tagħhom, inħeġġiġkom tagħmlu dan. Tkellimt mal-Kmandant l-Ispettur Justin Camilleri li laqagħni fidDepot tal-Furjana għal din l-intervista.

Kitba ta’ Clifford Galea Xi tfisser Precision Drill Team?

Huwa bażikament grupp ta’ nies li jagħmlu parade drill bid-differenza li dan id-drill jagħmluh mingħajr ebda ordni tal-kmandant. L-ordni tkun biex tibda l-wirja u kull membru jrid jimmemorizza l-azzjoni/ il-pass biex finalment bħala grupp ikun qed jifforma formazzjonijiet differenti.

Waqt din il-wirja kull membru jkun qed juża azzarin Lee-Enfield 303. Dan hu azzarin Ingliż bil-bajunetti mwaħħlin il-ħin kollu. Allura waqt il-wirja jeżisti ċertu riskju minħabba s-safety. Għażilna dan l-azzarin, għax huwa azzarin li taħt l-Ingliżi kien jintuża fi żmien il-gwerra anke mill-pulizija u mill-armata Maltija. Huwa tip t’azzarin li hu adattat iktar minn azzarini oħra biex isiru dat-tip ta’ parati. Bħala toqol tiegħu, jiżen 4.5kg u r-rifles tagħna mhuma bl-ebda mod modifikati. Ngħid dan għax eżempju l-marines Amerikani, l-azzarini tagħhom huma mmodifikati tant li jgħolluhom ħafna fl-ajru. Tagħna huma intatti. Dan huwa preġju

Jiġu msejħa għat-taħriġ xi żmien qabel l-impenn li t-tim ikun mistieden għalih

fih innifsu.

It-tim ilu mwaqqaf mill1998. Qabel ma kienx hemm.

Kienet idea tal-eks Spettur illum mejjet, Harold Harrison li kien ifforma grupp ta’ nies li kienu tajbin fid-drill u ħoloq dan il-grupp li għall-bidu kien jissejjaħ Silent Drill Team.

Maż-żmien, dan it-tim kien immexxi wkoll mill-eks Spettur Charles Curmi kif ukoll mill-ispettur, illum Assistent Kummissarju Stephen Mallia.

Imbagħad komplejt jien. Issa ili erba’ snin immexxih.

Kif membru tal-korp jintagħżel jew jagħżel li jifforma parti minnkom?

Biex jibda magħna pulizija jrid ikollu interess għax hemm ikun qed jagħti iżjed l-almu tiegħu u jagħti performance aħjar. Hemm elementi oħra li jiġu kkunsidrati qabel membru jissieħeb f ’dan it-tim bħal pereżempju, li jkun persuna ddixxiplinata, li jkun smart, u ovvjament li jkun tajjeb fiddrill. Affarijiet oħra bħall-vista tal-għajnejn dawk diġà huma ċċekkjati qabel wieħed jidħol fil-korp.

B’kollox qegħdin 23 membru li minnhom ikun hemm ukoll dawk riserva. Dawn il-membri kollha, li minnhom hemm żewġ nisa, huma kollha stazzjonati f ’distretti u branki oħra tal-korp f ’diversi rwoli oħra.

Hemm minnhom CID jew flgħases. Jiġu msejħa għat-taħriġ xi żmien qabel l-impenn li t-tim ikun mistieden għalih; waħda minnhom hija l-Military Tattoo li ssir f ’Ottubru. B’hekk aħna nippruvaw inżommu bilanċ bejn l-irwoli fid-distretti u

l-branki fejn qegħdin u t-taħriġ tagħna.

Bħala commitments li jkollna; l-anniversarju tal-pulizija fit-12 ta’ Lulju u li għal dan l-anniversarju, ta’ kull sena, il-precision drill team jagħti diversi wirjiet f ’lokalitajiet differenti madwar Malta flimkien mal-banda talkorp tal-pulizija. Imma hemm ukoll il-Military Tattoo li issa qiegħda ssir fi Pjazza San Ġorġ.

Dan huwa wkoll avveniment importanti li fih niġu mistednin ta’ kull sena.

Bħala drill team kien hemm okkażjonijiet fejn saret wirja mit-tim flimkien mal-banda tal-korp. Però ġeneralment, id-drill team dejjem żamm it-tradizzjoni tiegħu mal-medda tas-snin, li jagħmel il-wirja tiegħu mingħajr l-ebda mużika għaddejja. Dan ma jorbotniex x’nagħmlu fil-futur.

Fiex tikkonsisti l-wirja tagħkom?

Bħala display tkun twila madwar 10 sa 12-il minuta fejn kull membru tat-tim irid jimmemorizza l-movimenti kollha biex finalment bħala grupp nkunu qed niġu ffurmati f ’diversi formazzjonijiet. Hemm movimenti riskjużi ħafna fosthom dik li nsejħulha back throw, meta membru jwaddab ir-rifle lura għal membru ieħor. Dan jitlob attenzjoni massima kemm biex il-wirja tmur kollox sew kif ukoll biex ma jweġġa’ ħadd.

L-aktar silta jew parti li tintlaqa’ tajjeb mill-pubbliku hija l-parti li aħna nsejħulha dominos li tfisser li t-tim kollu jifforma linja dritta sħiħa u tinħoloq sekwenza ta’ movimenti wieħed wara l-ieħor biex finalment l-is-

23

18.08.2019

kullhadd.com

pettatur jara flowing movement min-naħa għall-oħra. Ġieli nagħmlu wkoll dak li nsejħulu solo fejn joħorġu żewġ membri quddiem il-kumplament tat-tim u jagħmlu xi movimenti aktar riskjużi mill-kumplament tat-tim, waħedhom fosthom li jwaddbu r-rifle lil xulxin minn angoli differenti u oħrajn.

L-iskop tat-tim huwa ta’ pjaċir u li juri l-istatura tal-korp Malti. Ma tantx issib tim ta’ din ix-xorta f ’korp tal-pulizija madwar id-dinja kollha. Din hija xi ħaġa relatata mal-armata s-soltu. Veru rari li korp ikollu dan it-tim. L-iskop huwa ta’ public relations u interazzjoni mal-pubbliku. Dan isaħħaħ il-viżjoni tal-pubbliku lejn ilkorp inġenerali. Wara xi display l-hena tiegħi jiġu jkellmuni nies ma nafhomx u jistaqsuni domandi dwar it-tim u jkunu qed juru interess. U dan huwa ta’ sodisfazzjoni.

Lill-membri tat-tim, dan iddrill team jagħtihom ċerta identità ġol-korp innifsu u huma jħossuhom kburin li jagħmlu dan it-tip ta’ xogħol. Fiha ċerta kburija li tkun parti minnha.

Ikollna apprezzament anke minn sħabna stess u mill-għola uffiċjali tal-korp. Eżempju din is-sena l-parata tat- 12 ta’ Lulju kienet ikbar mis-soltu. Din issir kull ħames snin. Din is-sena attenda għaliha l-President ta’ Malta George Vella. Ftit wara kellu vista fid-depot u xi ħadd ġibidlu l-attenzjoni li jien il-leader tat-tim u ġie jkellimni fejn feraħli tax-xogħol preċiż tagħna. Dan jimlieni b’kuraġġ u b’sodsifazzjon.

Dan it-tim għamel wirjiet darbtejn barra minn Malta; id-darbtejn fl-Olanda. L-eww-

Importanti li jkun hemm ħafna team work u s-sodisfazzjon tiegħi huwa meta bħala tim kollha nagħtu wirja tajba

el darba fl-1998 meta morna għas-750 anniversarju tal-Belt ta’ The Hague. Morna wkoll is-sena l-oħra 2018 fil-Belt ta’ Almere fejn konna mistednin għall-Health and Safety Day li saret fis-26 ta’ Mejju 2018.

Fiż-żewġ mawriet il-wirjiet tagħna ntlaqgħu tajjeb immens mill-pubbliku inġenerali t’hemmhekk. Ovvjament inkunu qed nagħmlu wkoll riklam lil pajjiżna. Ma neskludux li jkollna opportunitajiet oħra simili fil-futur anke f ’pajjiżi differenti.

Fiex jikkonsisti t-taħriġ tagħkom?

It-taħriġ kemm għaż-żewġ avvenimenti fissi li għandna fis-sena u anke b’mod ġenerali: Police day u Military Tattoo; it-taħriġ isir fiż-żmien tas-sajf u apparti li jrid isir fil-miftuħ u fl-eqqel tax-xemx, dan it-taħriġ jirrikjedi hafna attenzjoni u preċiżjoni u wkoll ħafna ripetizzjonijiet, allura kultant isir daqsxejn tedjanti, imma s-sodisfazzjon ta’ dan ix-xogħol kollu joħroġ wara xi wirja, kemm mir-rispons tannies, mill-kliem li jintqal minn fost il-pubbliku u t-tifħir li jagħtik l-enerġija biex tkompli taħdem għall-commitment

li jmiss. Fil-Police Week, isiru diversi wirjiet f ’ċerti rħula prinċipalment irħula turistiċi bħal Buġibba, Wied il-Għajn u l-Imdina kif ukoll f ’Marsalforn Għawdex.

Bħalissa qed nippruvaw li dan it-tim jibda jieħu sehem ukoll fil-volontarjat, eżempju tindif, biex mhux biss inkunu show case tal-korp iżda iktar minn hekk. Però r-rispett hemm qiegħed u huwa enormi. Kull fejn morna dejjem kellna aspettattiva.

L-uniformi tad-drill team inbidlet fl-1998 qabel l-ewwel mawra tagħna fl-Olanda. Din hija magħmulha partikolarment għax-xogħol ta’ dan it-tim.

Hija uniformi chinese collar bi ġlekk iswed u fih braiding silver. Il-qalziet u l-beritta huma blu kulur il-baħar fond. Nużaw żraben apposta għall-parata li huma adattati u waħda mill-iktar affarijiet importanti hija li kull membru jieħu ħsieb ħwejġu b’mod kif jgħid il-Malti pupilla. Ħafna drabi wkoll dan jiġi rifless mill-mod li kull membru tat-tim jilbes l-uniformi ta’ kuljum għax peress li jkunu iżjed dixxiplinati minn membri oħra mingħajr ma nnaqqas il-mertu ta’ ħadd, tagħhom tkun iżjed preċiża kif suppost. Jiena jkolli xabla li hija a sign of rank

fil-parata. Din tkun ċerimonjali.

“Għalija dan id-drill team jagħtini ċertu sodisfazzjoni u li veru nħobb. Waħda mir-raġunijiet jew punti li jekk niġi biex nitlaq mill-korp, se nimmissjah immens.”

Dan huwa xogħol ta’ tim sħiħ mhux jien jew dak. Importanti li jkun hemm ħafna team work u s-sodisfazzjon tiegħi huwa meta bħala tim kollha nagħtu wirja tajba. Minn hawn nirrin-

grazzja minn qalbi lill-membri tat-tim kemm dawk kurrenti, kemm tal-passat li bil-ħidma u l-impenn tagħhom, dejjem żammew l-isem tat-tim hemm fuq. Ovvjament lill-amministrazzjoni tal-korp li dejjem tagħtni s-sostenn meħtieġ. Kif jgħid il-motto tagħna: Ritmu, Preċiżjoni u Eleganza, dawn it-tliet kelmiet, kull membru tat-tim iqishom bħala r-regoli li jrid jimxi magħhom. Din hija l-missjoni tagħna.

24

18.08.2019

kullhadd.com

JOĦLOM U JSEBBAĦ Kitba ta’ RAMONA PORTELLI Personalment ma tantx inzertajt iffissata fuq il-make-up u meta napplika xi make-up fuqi ma jkunx xi wieħed eleborat ħafna. Iżda nammira lil dawk li jkollhom iċ-ċans jesperimentaw fuqhom infushom, u nammira wkoll il-kuluri vivaċi ta’ make-up li qed jinħolqu.

Dan l-aħħar sirt naf b’żagħżugħ Malti li jinteressah il-make-up. Mhux hekk biss talli ta’ spiss japplika make-up fuqu nnifsu, u kif ukoll irnexxielu joħloq l-ewwel ditta ta’ make-up lokali – Henri Cosmetics. Qed nirreferi għal Henry Galea.

Għandu 19-il sena. Xogħlu huwa li jgħallem il-make-up u għandu grupp ta’ studenti li jattendu lezzjonijiet kull ġimgħa.

Il-fatt li huwa ħoloq diversi prodotti ta’ make-up taħt il-kappa ta’ ismu jista’ jaħdem u jgħaddi t-tagħrif kollu lil ħaddieħor faċilment. Bħala passatempi jħobb isajjar, ipinġi u jogħġbu ħafna l-filming u l-editing, speċjalment biex itella’ videos fuq YouTube.

Jiddeskrivi lilu nnifsu bħala bniedem determinat, indipendenti u sod. Jista’ jgħid li joħlom ħafna ħafna, bla waqfien, li ġieli tal-familja jibdew jinkwetaw u jgħidulu li qed jgħix f ’ħolma. “Il-ħolm hu xi ħaġa importanti ħafna għax iżommok determinat lejn dak li trid tilħaq f ’ ħajtek. Apparti minn hekk, narani bħala persuna bubbly u outgoing ħafna u ċert ukoll li l-aspett kreattiv ta’ ħajti ma jonqos qatt. Ħaġa waħda li dejjem ngħid hi li jiena ma naqta’ qalbi qatt, kif dejjem qaltli z-zija u l-parrina tiegħi Jane sabiex ma naqta’ qalbi qatt għax inkella mmut,” beda jgħidli dwaru.

Ridt inkun naf x’jaffaxxinah proprjament fil-make-up u minn meta beda jinteressa ruħu fih. “Il-make-up jaffaxxinani għal ħafna raġunijiet, però l-iktar ħaġa li dejjem nibqa’ affaxxinat biha hi kemm hu ta’ pjaċir li tista’ tiġi persuna oħra bil-make-up, mhux persuna biss, saħansitra bis-saħħa ta’ prostethics tista’ wkoll tiġi karattru li trid! Il-ħajra talmake-up bdiet mill-O Level tad-drama. Kelli monologue ta’ Alice in Wonderland u l-irwol tiegħi kien dak tal-Mad Hatter.

L-għalliema tal-klassi stednitna nagħmluha interessanti kemm nistgħu. Niftakar kont mort

fan-base sabiex isegwuh ċerti nies u PR packages li jħejji minn żmien għal żmien.

Henry dejjem għaddej iffukat fuq il-make-up, ma jieqaf qatt, u fil-fatt, qed jaħdem fuq xi proġetti ġodda. Interessajt ruħi fil-proċess kollu meta joħloq il-prodott finali, u xi kemm idum għaddej il-proċess kollu.

“Il-proċess huwa twil ħafna.

Jinvolvi ħafna għażla, taħlita u packaging. Naturalment ma nistax infiehem sew bil-kliem biss.”

Illum il-ġurnata taħt il-kappa ta’ ismu, Henry għandu 10 liquid lipsticks, tlieta lip glosses, tnejn eyeshadow palettes u qed jaħdem fuq prodotti ġodda oħra.

Ridt nieħu l-opinjoni tiegħu dwar jekk jaħsibx li Malta għadha lura fis-settur tas-sbuħija fejn jidħol make-up. Fil-fatt, bla tlaqliq ta’ xejn stqarr miegħi li bħala pajjiż josserva li għadna lura f ’dan il-qasam. “Il-Maltin jibżgħu jesperimentaw bil-kuluri. Ninnota li ħafna jeħlu mal-kuluri iswed u kannella.

Jien qed naħdem u nistinka biex din il-mentalità tinbidel u nibdew naraw aktar kuluri użati filmake-up.”

Il-kantanta Sonique kienet inkoraġġietu ħafna

id-dar, għamilt ir-riċerka tiegħi fuq Mad Hatter u nnutajt li l-iktar ħaġa li kienet tispikka kien il-make-up u l-kostum.

Qbadt il-make-up ta’ ommi u bdejt ninżebagħ bħar-ritratti li sibt online. Minn hemm bdiet it-triq tiegħi fid-dinja tal-makeup,” beda jirrakkontali Henry.

Afdaw il-prodotti Maltin, u pruvawhom. Ħadd qatt ma ddispjaċih s’issa u qatt taqtgħu qalbkom mill-ħolm. Jien kuljum noħlom. Il-ħolm huwa vast u jieħdok f’dimensjoni oħra

Tgħallem kollox waħdu mill-kamra tas-sodda tiegħu Prattikament Henry beda jistudja u jaħdem bir-reqqa fuq ilmake-up litteralment mill-kamra tas-sodda tad-dar tiegħu.

Interessajt ruħi fl-istudju u l-esperimenti li għamel. “Ħafna mill-ħin tiegħi nqattgħu nirriċerka online, nixtri prodotti, u ingredjenti li jkunu approvati mill-Unjoni Ewropea, u naturalment nitgħallem minn trial and error. Nipprova wkoll ħafna prodotti fuqi nnifsi sabiex nara jekk iħallux xi irritazzjoni,” spjegali b’mod dettaljat.

Mistoqsi jekk tgħallimx minn xi mkien partikolari kif joħloq

il-make-up, Henry weġibni, “Nara ħafna videos dwar kif issir il-kożmetika, nieħu ċerti noti u nsegwi diversi riċetti.”

Ta’ min jgħid li Henry issa ilu madwar tliet snin jesperimenta bil-make-up, u minn ta’ 12-il sena jagħmel il-make-up fuqu. “Niftakarni dejjem kont fid-dinja tal-make-up. Meta kont lestejt l-ewwel sitt lipsticks u eyeshadow palette, kont indunajt li jien ħloqt l-ewwel ditta ta’ make-up lokali li qatt kien hawn fid-dinja,” stqarr miegħi

b’ċertu sodisfazzjon.

Qed jaspira għal suċċess internazzjonali biex jilħaq brands rinomati Mistoqsi jekk hux jaspira għal suċċess internazzjonali, Henry stqarr miegħi li t-triq ma tidhirx qasira, imma xorta waħda qed jaspira għal suċċess internazzjonali biex jilħaq brands rinomati. Fi kliemu stess jinvolvi ħafna flus dan il-proġett għax jidħol ħafna marketing online, lista ta’

Fatt interessanti dwar Henry huwa li fil-passat kien iltaqa’ mal-kantanta Sonique meta kienet ħadmet music video f ’Malta. “Iva, kont iltqajt magħha qabel ma kont ħriġt id-ditta. Kont tkellimt magħha dwar x’kelli f ’moħħi u kienet eċitata u tatni ħafna kuraġġ ukoll. Nista’ ngħid li hija artista verament saqajha mal-art.”

Kollox ma’ kollox, Henry jixtieq li jgħaddi messaġġ lill-Maltin sabiex jibdew jesperimentaw bil-make-up. “Il-make-up mhux xi tattoo li kważi kważi ma titlaq qatt. Jekk tieħu żball tista’ tneħħih. Tibżgħux tesperimentaw bih.”

Ta’ min jgħid ukoll li Henry mhux biss jesperimenta u joħloq il-make-up, iżda wkoll japplika fuqu nnifsu. Fil-fatt, l-aktar li jħobb japplika fuqu huma highlighters, eyebrows u concealer.

Fl-aħħar nett, Henry xtaqt jgħaddi messaġġ b’saħħtu lillMaltin. “Afdaw il-prodotti Maltin, u pruvawhom. Ħadd qatt ma ddispjaċih s’issa u qatt taqtgħu qalbkom mill-ħolm.

Jien kuljum noħlom. Il-ħolm huwa vast u jieħdok f ’dimensjoni oħra,” temm jgħid Henry.

25

18.08.2019

kullhadd.com

reċensjoni tal-ktieb

ĠUŻI

Ġużi jafda fil-kliem sabiħ ta’ Toni meta dan jissuġġerilu biex jagħmel bħalu u jemigra lejn l-East End ġewwa Londra.

Toni jdaħħlu jaħdem bħala bouncer fl-istess night club fejn jaħdem hu f ’Soho. Iżżagħżugħ qatt ma ħaseb ħażin f ’sieħbu Toni u qatt ma basar li ħabibu kien membru ta’ ċirku kriminali u li kien qiegħed jingannah.

Bil-manuvri ta’ Toni u ta’ Dim the

Greek, Ġużi jsir kompliċi bla ħsieb f ’serqa kbira.

Il-ġrajja sseħħ f ’Londra u f ’Malta fl-1961.

X’konnessjoni seta’ kien hemm bejn “Is-Serqa tas-Seklu” f ’Londra ma’ każ ta’ qtil fin-Naxxar?

U fuq kollox, Jenny, it-tfajla Ingliża ta’ Ġużi, x’sehem kellha f ’dan kollu? Wara tant taqtigħ il-qalb x’jiġri minn dawn it-tnejn?

Silta Mill-Ktieb Meta ommu kienet tarrfitlu għall-ewwel darba l-ħsieb tagħha li jitilqu mill-Belt u jmorru jgħixu xi mkien ieħor, Ġużi ma riedx jisma’. Għalih dan kien ifisser li mhux talli jkun tilef il-preżenza ta’ missieru, imma bħal donnu jitlef ukoll dik ir-rabta li kellu miegħu tul ħajtu. L-appartament innifsu kien ifakkru fih. Meta jħares lejn is-siġġu vojt f ’ras il-mejda tal-ikel kien jistħajlu li ġej minn mument għal ieħor jiekol magħhom. Kif jersaq lejn il-gallarija kien jippretendi li se jara bħas-soltu lil missieru, b’tazza te f ’idu, ipejjep xi sigarett Players. Minn hemm kien jidher biċċa sewwa tal-Port, li kien bażi ewlenija tal-flotta Ingliża fil-Mediterran. Kien il-gost tiegħu joqgħod ħdejh, it-tnejn bilqiegħda fuq banketta, jisimgħu jirrakkonta dwar dak il-vapur jew l-ieħor.

Kien għallmu jagħraf il-bastimenti tal-gwerra differenti tant li Ġużi kien jintebaħ mill-ewwel jekk vapur kienx xi destroyer jew cruiser jew minesweeper.

Dik li jitlaq mill-ambjent li kien jaf kien ukoll ifisser li jitlef lill-ħbieb, tfal tamparu li trabba magħhom. Min jaf jirnexxilux jagħmel ħbieb ġodda? Ikollu wkoll ibiddel l-iskola. Xtaq kieku ma jmurx aktar għax ma kienx maqtugħ biex jistudja, jipprova kemm jipprova, imma ommu kienet tgħidlu li jekk ma jmurx kienu jaqilgħu xi ċitazzjoni. Kien jaf li l-flus naqsu f ’idejn ommu u allura kien jagħmel sforz u ma jfallix, għalkemm kien imur kontra qalbu.

Dik li jrid joqgħod bilqiegħda fit-tul kienet iddejqu tant, li kważi kważi kien iħoss l-għadam iweġġgħu, aktar u aktar meta kien jasal ħin is-somom.

Mistoqsija: X’kienu ż-żewġ ħsibijiet li kienu jiġu lil Ġużi meta ommu kienet tgħidlu biex jitilqu mill-Belt?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu dan il-ktieb ĠUŻI. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 25 ta’ Awwissu.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb EROJ huwa: T. D’AMATO - ŻURRIEQ

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

03

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Kemm intużaw tunnellati t’asfalt għall-wiċċ ġdid tat-triq Tal-Balal?

Isem: Numru tat-telefown:

Tweġiba: Indirizz:

26

18.08.2019

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Ilkaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. In-numru huwa indikazzjoni tat-total ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR

Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

18.08.2019

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ shampoo u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

TISLIBA 290

K. ZAMMIT - BIRKIRKARA

Bi 3 Numri 135 218 316 376 505 601 603 692 734 757 866

874 B’4 Numri 0060 0138 0294 0341 0867 1016 1111 1833 2520

3061 3542 3620 5126 5158 5536 5877 6200 6354 6363 6376 6497 7008 7085

7201 7257 8033 8085 9383 B’5 Numri 00202 15329 26265 27614 30554

34099 34104 38101 42131 46380 50961 56786 58561 66150 66169 69126 71403 96608 98080

99607

845681

B’6 Numri

B’7 Numri

087763 367022 369121 431920 513109 608696 725202 727019 727205

2194464 2579338 3136278 3171778 4610084 4907539 6597780 8086764

1.

4.

7,9.

9.

10.

12.

Mimdudin: Kompli l-qawl: Ħrit il-ħmar ma jagħtix sandar, bi ħrit il-baqar timla l-..... (5) Fejn jinżamm l-ilma tax-xita (4) Jirreċta (5) Ara 7 Mhuxquddiemek(6) Normalment te u kafè jinxtorob minnha (6)

16.

18.

19.

20.

21.

23.

24.

1.

2.

3.

5.

Ara 6 Limits of (1,1) Ara 13 Wara l-Erbgħa (5) Nimxu fuqha (3) Snien? (4) Ħares lejja (5)

6,16.

8.

11.

12,22.

13,19.

Weqfin: 14.

Isir fil-gwerra (6) Biddel 15. il-pożizzjoni (3) 17.

Lemħu (3) 21.

Joe Muscat 22.

Azzopardi (1,1,1) Jinħadem b’ħajt speċjali (6) Taqdi lil xi ħadd? (9) Iva Taljan (2) Titgħatta biha (5) Tal-iskola (6) Ikkonkluda qabel kien ċert? (6) Bis-suf (6) Telaq (3) U Ingliż (3) Ara 12 wieqfa

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: 1.Qamar, 4.Mewt, 7,15.Akkużati, 9,21 mimduda. Larinġ, 10.Suldat, 12.Sammar, 16.Ark, 18,19.Wiċċu, 20.Ġieli

Weqfin: 1.Qalila, 2,23.Murtali, 3.Ras, 5.End, 6,11.Titla, 8.Kummiedja, 12,24.

Skadili, 13.MWI, 14.Rċievi, 17.Run, 21.Int, 22.Ġel

28

18.08.2019

kullhadd.com

JIDDAĦĦLU L-PJANTI TAL-BANK TAD-DEMM • BANK TAD-DEMM ĠDID B’INVESTIMENT TA’ €12-IL MILJUN Il-Fondazzjoni għas-Servizzi Mediċi (FMS) issottomettiet proposti lill-Awtorità tal-Ippjanar għall-bini ta’ faċilitajiet ġodda għas-Servizz Nazzjonali tat-Trasfużjoni tad-Demm, Bank tadDemm, li fil-preżent huwa allokat fl-Isptar San Luqa. Il-proġett, stmat li jiswa madwar €12-il miljun, se jsir fil-Qasam Industrijali ta’ San Ġwann u se jsir fil-viċinanzi tal-Isptar Mater Dei. Huwa pjanat li għal dan ilproġett jintalbu fondi mill-Fond Ewropew għas-Snin 2014-2020.

Il-faċilità, deskritta li se tkun waħda state of the art, se tipprovdi diversi servizzi apparti li minn perspettivi estetiċi u ambjentali se jkollha impatt pożittiv ħafna fuq l-inħawi fejn se jinbena.

Dwar dan il-proġett Bla ebda dubju il-gazzetta talbet il-kummenti l-inkorporar ta’ dawn tad-Deputat Prim Ministru u Minis-servizzi ġodda se istru għas-Saħħa jwassal għal titjib Chris Fearne.

“Il-faċilitajiet u sinifikattiv f’dak s-servizzi li joffri kollu provdut f’dan l-Bank tad-Demm li għandna huma ta’ livil-qasam elli tajbin ħafna, madanknintroollu, għandu l-limitazzjonijiet duċu aktar tiegħu, ħafna minnhom ikkawżaservizzi ma’ ti mill-fatt li l-post huwa żgħir, u li hemm filwaqt li ntejbu dawk li mill-mod kif inhu mibni. L-in- għandna,” qal id-Deputat Prim tenzjoni tagħna, fil-verità d-dmir Ministru. tagħna, hija li fejn huwa possibbli L-għan huwa li tinbena faċilità

ġdida bħala Bank tad-Demm li tassigura li jibqgħu jingħataw isservizzi kurrenti ewlenin filwaqt li tkun ta’ appoġġ għall-introduzzjoni ta’ servizzi ġodda li jkunu jistgħu jgħinu fl-iżvilupp ta’ servizzi terapewtiċi ġodda għal pajjiżna.

B’dan il-proġett ma jfissirx li l-Bank tad-Demm fl-Isptar San Luqa jingħalaq. Fil-fatt, il-pjan huwa li s-servizz tal-għoti taddemm jibqa’ jingħata minn fejn hu fil-preżent filwaqt li l-faċilità l-ġdida tkun tinkorpora servizzi oħrajn, bħalma huma laboratorji għall-ipproċessar tad-demm, lab-

oratorji għall-ittestjar tad-demm, laboratorji mikrobijoloġiċi kif ukoll laboratorji li jikkontrollaw il-kwalità. Il-faċilità se taħseb ukoll għal post fejn issir manipulazzjoni taċ-ċelloli u tissue.

Is-servizzi l-ġodda jaħsbu wkoll biex ikunu jikkumplimentaw is-servizzi provduti miċ-Ċentru tal-Onkoloġija Sir Anthony Mamo. Servizzi li se jwaqqfu l-bżonn li l-pazjent ikollu jintbagħat għall-kura barra millpajjiż meta jkun jeħtieġ trattament ta’ kimoterapija u radjoloġija li jkunu meħtieġa meta dawn ikunu

jirrikjedu trapjantar ta’ ċelloli.

B’hekk il-pazjent ikun jista’ jingħata l-kura f ’Malta stess imdawwar mill-membri tal-familja tiegħu.

“Bla ebda dubju l-inkorporar ta’ dawn is-servizzi ġodda se jwassal għal titjib sinifikattiv f ’dak kollu provdut f ’dan il-qasam filwaqt li nkomplu nimxu mal-avvanzi li jsiru fih. Mill-proġett se jibbenefikaw kemm il-pazjenti kif ukoll il-ħaddiema filwaqt li se jkun qed joffri opportunitajiet ġodda lix-xjentisti, lill-ħaddiema u lill-istudenti tax-xjenzi tas-saħħa. Il-mira tagħna hi li jkollna servizz ta’ trasfużjoni tad-demm li jelimina kompletament il-limitazzjonijiet tas-servizz preżenti, ikun jaħseb għal bżonnijiet speċifiċi minn tobba u professjonisti lokali filwaqt li jipprovdi ħafna benefiċċji lill-pubbliku,” qal id-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne.