Kullhadd 18.08.2013

www.kullhadd.com

interVista mas-

seg. parlamentari michael farrugia Il-Óadd 18 ta’ Awwissu, 2013 Óar©a Nru 1,049

Ara pa©ni 6 u 7

Prezz ›0.80

il-GVern fi triqtu li Jwettaq weGÓda elettOrali OÓra

daqt JOÓrOÌ ppp tender GÓall-iVf Il-Gvern se jimbarka fuq Public Private Partnership Tender g˙at-tnedija ta’ servizzi ta’ riproduzzjoni assistita b˙ala parti misSistema Nazzjonali ta’ Kura tas-Sa˙˙a.

It-tnedija ta’ dan it-tender hija biss l-ewwel pass midd˙ul eventwali tal-In-Vitro Fertilisation (IVF) b˙ala parti mis-Sistema Nazzjonali talKura tas-Sa˙˙a.

Koppji li jixtiequ t-tfal, imma kellhom xi problemi mediçi, dalwaqt se jibda jkollhom aktar iç-çans biex isir mag˙ruf jekk humiex eli©ibbli g˙allIVF u g˙alhekk jibdew il-faΩijiet kliniçi li hemm bΩonn.

Kull koppja eli©ibbli se ting˙ata tliet çansijiet ta’ çikli b’xejn.

Il-mod kif jintg˙aΩlu l-koppji huwa su©©ett g˙al kif se jkun regolarizzat mill-Awtorità g˙all-Protezzjoni tal-Embrijun.

Biex koppja tkun eli©ibbli b’mod kliniku ˙alli ting˙ata dan is-servizz, din trid titlob lit-tabib tag˙ha biex jirreferiha g˙all-Fertility Assisted Clinic fl-Isptar Mater Dei. L-operat ta’ din is-sej˙a se jkun b’mod gradwali bi skeda li permezz tag˙ha l-ammont ta’ çikli se jiΩdied minn sena g˙all-o˙ra g˙al perijodu ta’ tliet snin.

Servizzi ta’ riproduzzjoni

assistita jikkonsistu primarjament minn In-Vitro Fertilisation (IVF), li jista’ ji©i kkunsidrat b˙ala proçess li g˙andu tliet faΩijiet: 1. EΩami kliniku lill-koppja, trattament tal-ormoni u wkoll tal-ovulazzjoni tal-©enitur prospettiv femminili; 2. Te˙id tal-bajda tal-mara, te˙id ta’ kampjun taΩ-Ωerrieg˙a tar-ra©el, bi preparazzjoni g˙all-fertilizzazzjoni assistita u wkoll l-impjant talbajd fertilizzat fil-©uf tal-mara.

Is-servizz jinkludi wkoll ilpriservazzjoni kemm taΩΩerrieg˙a tar-ra©el u wkoll talbajda tal-mara;

3. G˙ajnuna medika sattwelid.

Huwa ppjanat li l-faΩi numru tnejn (2) hawn fuq, millproçess tal-IVF se jsir mill-privat im˙allas mill-Ministeru g˙as-Sa˙˙a permezz ta’ kuntratt ta˙t skema ta’ Private Public Partnership (PPP), filwaqt li l-faΩijiet l-o˙ra (1 u 3 hawn fuq) isiru mis-servizz

tas-sa˙˙a pubblika.

Il-faΩijiet kollha f’din it-tender se jsiru fl-Isptar Mater Dei, b’hekk ikun hemm servizz ˙olistiku ta’ kontinwità tal-kura, filwaqt li l-koppji jing˙ataw il-˙arsien me˙tie© minn tim ta’ health care professionals.

Tkompli f’pa©na 11

eku tar-rappOrt tal-awditur Ìenerali dwar ix-xiri taÛ-ÛeJt mill-enemalta

minn CfO tal-enemalta spiÇÇa CeO tal-island Oil Bunkers din il-kumpanniJa HiJa implikata fir-rappOrt tal-awditur Ìenerali Il-famuΩi ‘minuti’ tal-Fuel Procurement Committee talEnemalta miktubin bl-idejn ta’ kaf kaf, li kienu qalg˙u kritika ˙arxa mill-Awditur Ìenerali min˙abba l-mod im˙arbat u dilettantesk kif kienu jsiru, skont l-eks-Chief Financial Officer (CFO) tal-Enemalta Pippo Pandolfino, ma kinux minuti formali imma notamenti personali tieg˙u.

Skont Pippo Pandolfino, il-Fuel Procurement Committee tal-

Enemalta – wie˙ed mill-iktar kumitati importanti mhux biss flEnemalta imma fil-qafas governattiv kollu kemm hu, g˙ax minn ta˙t idejh jg˙addu l-mijiet tal-miljuni – ma kellux segretarju u g˙alhekk ma kinux jinΩammu minuti formali, imma hu kien iΩomm biss notamenti personali.

Min-na˙a tieg˙u, l-Awditur Ìenerali Anthony Mifsud wie©eb illi “in-noti personali ma jkunux issi©illati f’safe tal-Enemalta”.

Pippo Pandolfino kien membru

tal-Fuel Procurement Committee tal-Enemalta bejn l-2004 u l2009. Ir-rapport tal-Awditur Ìenerali esprima t-t˙assib tieg˙u g˙all-fatt li filwaqt li kienu qeg˙din isiru tranΩazzjonijiet li jinvolvu miljuni kbar ta’ flus, ftit li xejn instabet dokumentazzjoni li setg˙et titfa’ dawl fuq irra©unijiet wara çertu g˙aΩliet dubjuΩi.

Ir-rapport innota b’mod partikolari kif bejn l-2008 u l-2010 lminuti ta’ dan il-kumitat kienu

foqra ˙afna fl-informazzjoni.

Sa˙ansitra kien hemm minuti m˙aΩΩin fuq biççiet tal-karti li la jg˙idu min attenda g˙al-laqg˙at, u wisq inqas g˙alfejn ittie˙du çertu deçiΩjonijiet.

Fir-rapport stess l-Awditur Ìenerali pprovda eΩempju ta’ dan it-tip ta’ minuti, fejn karta m˙aΩΩa li bilkemm tinqara ©iet ippreΩentata lill-NAO b˙ala prova tal-operat tal-FPC. Tkompli pa©na 3

il-BaÌit 2014

“OppOrtunitÀ GÓal mentalitÀ u kultura Ìdida”

Il-Ministru Edward Scicluna

Il-©img˙a li g˙addiet il-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna ppreΩenta d-dokument ta’ qabel il-Ba©it g˙as-sena 2014; dak li huwa mag˙ruf b˙ala Pre-Budget Document. X’˙idma g˙addejja b’rabta mal-Ba©it li jmiss? X’qed isir biex ji©u implimentati mekkaniΩmi a˙jar ta’ monitora©© u nfiq? X’qed jippro©etta l-Gvern g˙as-snin li ©ejjin? Il-Ministru EDWARD SCICLUNA tkellem ma’ din il-gazzetta dwar dawn l-isfidi.

Dwar id-dokument ta’ qabel ilBa©it li ppreΩenta l-©img˙a li

g˙addiet, u li se jkun qed jippreΩenta formalment lill-imsie˙ba soçjali tal-MCESD fl-ewwel ©img˙a ta’ Settembru, il-Prof.

Scicluna jg˙id li dan hu wie˙ed konsultattiv li jispjega s-sitwazzjoni finanzjarja u ekonomika ta’ Malta.

Jispjega wkoll il-viΩjoni talGvern sabiex jissalvagwardja listabbiltà, g˙ax mill-istabbiltà jo˙ro© il-©id g˙as-soçjetà kollha kemm hi.

“Huwa l-iskop tal-Gvern li lBa©it jipprovdi kontinwità sabiex

l-ekonomija ma ti˙ux skossi, linvestiment ji©i m˙ajjar, u l-konsum ji©i inkora©©it. Fl-istess waqt irridu naraw li d-defiçit u d-dejn jonqsu bil-mod il-mod ˙alli nag˙tu nifs lill-ekonomija Maltija,” jispjega l-Ministru.

Jg˙id li l-Gvern il-©did hu kommess li jag˙ti prijorità lillistabbiltà makro-ekonomika.

Dan biex it-tkabbir ekonomiku jkompli jirranka, u l-investituri, sew lokali kif ukoll barranin, jer©g˙u jrabbu l-fiduçja u jinvestu fi pro©etti li ji©©eneraw ix-xog˙ol

u l-©id.

G˙al dan il-g˙an il-Gvern irid jindirizza bis-serjetà l-problema endemika tad-defiçit tal-pajjiΩ, kif ukoll id-dejn b’mod deçiΩiv u responsabbli.

“A˙na nibqg˙u kommessi li nag˙lqu din is-sena b’defiçit ta’ ta˙t it-3%. Fl-istess waqt il-Gvern se jkun ukoll qed jindirizza policy areas immirati speçifikament biex ikabbru l-potenzjal tal-pajjiΩ ˙alli ji©©enera l-©id u x-xog˙ol.”

Tkompli f’pa©na 2

02

A˙barijiet

18.08.2013

“se nagÓmlu enfasI KbIra fuq Il-ÓolqIen tax-xogÓol” Tkompli minn pa©na 1 Il-Ministru Scicluna jg˙id li lGvern di©à beda ja˙dem b’mod ener©etiku fuq l-implementazzjoni ta’ numru ta’ inizjattivi u pro©etti, b’mod partikolari filqasam tal-ener©ija, li se jippermettu lill-intrapriΩi jkunu aktar kompetittivi u jtaffu l-piΩijiet fuq il-familji Maltin u G˙awdxin.

“Filwaqt li g˙addej dan kollu se nag˙mlu enfasi kbira fuq il˙olqien tax-xog˙ol permezz ta’ bosta inizjattivi li jassistu lintraprizi u l-investiment,” jg˙id Scicluna.

Dawn jikludu inizjattivi biex jiffaçilitaw l-aççess g˙ax-xog˙ol, speçjalment dawk g˙an-nisa b˙al child care centres b’xejn u l-espansjoni ta’ servizzi ta’ child care wara l-˙inijiet tal-iskola, kif ukoll skemi o˙ra intiΩi biex jindirizzaw l-early school leavers, u l-illiteriΩmu.

Jispjega li l-Gvern hu kommess ukoll li jsa˙˙a˙ is-sostenibbiltà tal-pensjonijiet. “G˙al dan ilBa©it bi˙siebna nevalwaw b’serjetà l-possibbiltà li nintroduçu tthird pension pillar. Din tkun skema volontarja fejn persuni jigu inkora©©uti j©emmg˙u g˙al meta jirtiraw.”

Il-Prof. Scicluna jg˙id li lGvern irid ukoll jikseb tkabbir ekonomiku konkret permezz tad-diversifikazzjoni tal-ekonomija billi ji©u esplorati oqsma

©odda li jistg˙u jrendu tkabbir sostenibbli, b˙al fil-qasam marittimu, l-avjazzjoni, l-industrija speçjalizzata u ta’ valur g˙oli, u setturi turistiçi ©odda.

“Fil-fatt il-Gvern ma stenniex sal-Ba©it li ©ej biex jibda xog˙lu f’dan ir-rigward, hekk kif di©à nieda bosta inizjattivi intiΩi biex jiddiversifikaw l-ekonomija Maltija.”

“Determinati li nwettqu numru ta’ riformi istituzzjonali” Il-Ministru Scicluna jg˙id li lGvern qed i˙ares lejn il-Ba©it 2014 b˙ala opportunità biex ida˙˙al mentalità u kultura ©dida fil-mod ta’ kif jitmexxa linfiq pubbliku.

“A˙na determinati li nassiguraw il-poplu Malti u G˙awdxi li r-riΩorsi pubbliçi, li wara kollox mhumiex ˙lief it-taxxi tal-poplu, jintuΩaw bl-aktar mod g˙aqli, responsabbli, u trasparenti.”

“B˙ala parti mill-viΩjoni tag˙na f’dan ir-rigward, a˙na determinati li nwettqu numru ta’ riformi istituzzjonali sabiex inkunu nistg˙u niggarantixxu s-sostenibbiltà fit-tul ta’ programmi pubbliçi.”

Jg˙id li biex dan isir wie˙ed irid jibda mill-Ministeru talFinanzi. “Fil-fatt, bdejna naraw kif intejbu l-prattiçi relatati malproçess tal-Ba©it. B˙ala parti

minn dan il-pro©ett, appuntajna konsulent li jispeçjalizza fuq pjanijiet li j˙arsu mill-©did lejn kull spiΩa tal-Gvern bil-˙sieb li lflus jintefqu a˙jar. Dan isir blinvolviment tal-ministeri u ddipartimenti kollha tal-Gvern.”

Il-Ministru jg˙id li l-Gvern qed jie˙u l-poΩizzjoni li d-dipartimenti tieg˙u g˙andhom jadottaw l-approçç li, barra milli jitolbu aktar flus sabiex jiffinanzjaw pro©etti jew inizjattivi ©odda, g˙andhom ukoll isibu l-finanzjament neçessarju permezz ta’ massimizzazzjoni tar-riΩorsi eΩis-

tenti, kif ukoll permezz ta’ tqassim mill-©did ta’ riΩorsi tal-ministeru jew tad-dipartiment skont dwak il-prijoritajiet ©odda.

“Struttura li permezz tag˙ha nkun nista’ nara projettazzjoni tad-d˙ul u tal-infiq kull xahar” Dwar il-monitora©© tal-finanzi, il-Ministru jg˙id li di©à ta struzzjonijiet lill-Economic Policy Division (EPD) sabiex tin˙oloq struttura li permezz tag˙ha huwa jkun jista’ jara projettazz-

joni tad-d˙ul, kif ukoll tal-infiq, g˙al kull xahar.

Ikun jista’ jara wkoll id-differenza ta’ bejniethom u dik attwali. “B’hekk, inkun nista’ nara jekk il-pajjiΩ ikunx qed jimxi mal-pjan tal-infiq ming˙ajr ma noqg˙od nistenna l-a˙˙ar tas-sena, b˙alma kien ji©ri filpassat.”

Il-Ministru jsostni li l-Gvern huwa wkoll determinat biex jimplimenta l-kunçett tal-Planning Total fil-qasam tal-infiq pubbliku. Dan il-kunçett jirrapreΩenta re-think fundamentali talproçess tal-preparazzjoni talBa©it.

Permezz tal-kunçett talPlanning Total, kif ukoll abbaΩi ta’ projettazzjonijiet ekonomiçi g˙as-sena ta’ wara, il-Ministru g˙all-Finanzi jkun jista’ jikkalkula d-daqs tal-infiq pubbliku li lpajjiΩ ikun jifla˙ g˙alih filwaqt li jitnaqqas d-defiçit u d-dejn nazzjonali.

“Dan jippermetti lill-Gvern jippjana l-infiq tieg˙u b’mod aktar responsabbli u allura b’hekk inaqqas ir-riskji ta’ Ωliq fiskali filqasam tal-infiq pubbliku,” itemm jg˙id il-Ministru Edward Scicluna.

Dwar id-dokument ta’ qabel ilBa©it 2014 tlabna wkoll l-opinjoni taç-Chairman tal-Kumitat Parlamentari g˙all-Affarijiet Ekonomiçi u Finanzjarji SILVIO SCHEMBRI. Ara pa©na 11.

Il-Kurja tgÓId lI mhIjIex KollettIvament responsabblI gÓall-attI KrImInalI tal-patrIjIet pedofelI Fir-risposta g˙at-talba g˙ad-danni çivili li kienet ippreΩentata minn g˙axar vittmi tal-pedofelija, din il©img˙a l-Kurja sostniet li ma tistax tinΩamm legalment responsabbli tal-atti kriminali li twettqu mill-ekspatrijiet tal-MSSP Godwin Scerri u Charles Pulis.

Ftit taΩ-Ωmien ilu dawn iΩ-Ωew© ekspatrijiet kienu nstabu ˙atja mill-Qorti Kriminali ta’ abbuΩ sesswali fuq tfal li kienu fdati mag˙hom meta kienu jmexxu istitut tal-Knisja g˙at-tfal.

L-g˙axar vittimi ta’ pedofelija, Lawrence Grech, Joseph Magro, Leonard Camilleri, David Cassar, Noel Dimech, Angelo Spiteri, Raymond Azzopardi, Charles Falzon, Phillip Cauchi u Joseph Mangion, f’Mejju li g˙adda ppreΩentaw kawΩa çivili g˙addanni kontra l-Knisja, il-Gvern u Ω-Ωew© ekspatrijiet.

Fit-twe©iba tag˙ha li kienet ippreΩentata din il-©img˙a, ilKurja sostniet li l-Knisja ma tistax tinΩamm kollettivament responsabbli g˙all-a©ir kriminali ta’ Scerri u Pulis. G˙alkemm l-

Arçidjoçesi g˙andha dmirijiet pastorali, mhijiex responsabbli g˙allazzjonijiet personali tal-membri tag˙ha li jesponuhom g˙al kawΩi kriminali jew çivili.

Il-Kurja qieg˙da ssostni wkoll illi t-talbiet tal-vittimi ta’ pedofelija huma infondati fil-konfront tag˙ha g˙aliex l-Arçidjoçesi ma kinitx negli©enti u dejjem fittxet la˙jar interess ta’ dawk inqas fortunati.

Barra minn hekk il-Kurja qieg˙da ssostni li l-Arçidjoçesi qatt ma kienet akkuΩata jew misjuba ˙atja li kkommettiet dan l-att

kriminali, u ma setg˙etx tkun taf bil-quddiem li xi persuna kkonsagrata x’aktarx kienet se tikkommetti xi reat.

Il-poΩizzjoni legali Esperti legali kkuntattjati minn din il-gazzetta jsostnu li dan il-kaΩ çivili li sar kontra l-Knisja millimsemmija vittmi ta’ pedofelija, i˙oll u jorbot fuq jekk uffiçjali talKurja jew tal-ordni reli©juΩa li minnha kienu ©ejjin dawn ilpatrijiet, l-MSSP, kinux b’xi mod negli©enti u kkontribwew g˙all-

abbuΩ jew jekk kienx hemm tentattivi minn uffiçjali tal-Knisja biex ja˙bu jew jg˙attu l-abbuΩ.

Il-fatt, minnu nnifsu, li fi ˙dan ilKnisja kien hemm membri reli©juΩi pedofeli ma jag˙milx lillKnisja responsabbli legalment b’mod awtomatiku.

Peress li l-kaΩ se˙˙ fi ˙dan komunità reli©juΩa pjuttost Ωg˙ira, l-avukati tal-vittmi x’aktarx se jargumentaw illi s-superjuri u l-kollegi tal-ekspatrijiet pedofeli diffiçli ˙afna li ma ndunawx b’dak li kien qieg˙ed ise˙˙ u bil-kompartament u l-kunfidenza Ωejda talpatrijiet pedofeli.

Anke jekk ir-ra©uni g˙all-˙abi setg˙et kienet il-biΩa’ jew l-inkwiet li jing˙ata skandlu pubbliku, mhijiex skuΩa u tista’ tkun forma ta’ negli©enza min-na˙a tal-awtoritajiet reli©juΩi inkwistjoni, liema negli©enza tista’ tesponi lill-Knisja g˙ad-danni çivili.

Monsinjur Charles Scicluna jbiddel fehmtu Ta’ min wie˙ed isemmi li l-Isqof AwΩiljarju Charles Scicluna qabel ma beda jservi Malta b˙ala Isqof, meta kien g˙adu l-Vatikan kien iddikjara li dawn il-vittmi g˙andhom ikunu kkumpensati finanzjarjament, anke permezz ta’ fond tal-Knisja ta’ solidarjetà mal-vittmi.

Però, hekk kif ©ie ma˙tur b˙ala Isqof AwΩiljarju f’Malta, l-Isqof Scicluna kien dawwar ir-rotta, u qal li l-vittmi ghandhom jigu kkumpensati, imma mill-patrijiet li wettqu r-reati u mhux millKnisja kollha kemm hi.

Dan jikkuntrasta bil-kbir ma’ li kien qal Monsinjur Charles Scicluna fis-7 ta’ Awwissu tal2011, meta kien g˙adu jokkupa lpoΩizzjoni ta’ prosekutur ewlieni tal-Vatikan f’kaΩijiet ta’ pedofelija.

B’reazzjoni g˙ad-deçiΩjoni talKurja Maltija li ma tag˙tix kumpens lill-vittmi tal-pedofelija tal-ekspatrijiet Charles Pulis u Godwin Scerri, wara trattattivi li kienu saru mal-avukati tag˙hom, Monsinjur Scicluna kien qal illi lvittmi jimmeritahom kumpens u kien stqarr ukoll illi l-Knisja Maltija ghandha tkun proattiva u tg˙inhom psikolo©ikament u jekk hemm bΩonn anke finanzjarjament.

F’Awwissu tal-2011 Monsinjur Scicluna, meta kien ghadu Promotur tal-Ìustizzja filKongregazzjoni tad-Duttrina talFidi tas-Santa Sede, kien qal ukoll li l-Kurja Maltija tag˙mel sew jekk to˙loq Fond ta’ Solidarjetà malvittmi li jista’ jmur lil hinn mil-limiti stretti tal-li©i tad-danni, kemm fid-dritt çivili u fid-dritt kanoniku.

Imma bil-poΩizzjoni li ˙a Monsinjur Charles Scicluna hekk kif kien ma˙tur Isqof AwΩiljarju li l-vittmi ta’ pedofelija g˙andhom ikunu kkumpensati mill-patrijiet li wettqu r-reati, fis-sustanza dan jista’ jfisser ftit li xejn g˙ax b˙ala reli©juΩi dawn il-patrijiet ikunu ˙adu l-vot tal-povertà. Dan ifisser li ma jkollhom l-ebda proprjetà personali li tista’ tag˙mel tajjeb g˙ad-danni li sofrew il-vittmi talpedofelija tag˙hom.

Ara wkoll l-Editorjal f’pa©na 13

A˙barijiet

18.08.2013

03

Xammew it-telfa Ìejja u Óasbu gÓal rashom F’Kastilja lejlet l-a˙˙ar elezzjoni kienet g˙addejja fernezija s˙i˙a, kul˙add jara fejn se jdabbar rasu b’antiçipazzjoni g˙at-telfa li kienet miktuba fuq il-˙ajt.

Fit-8 ta’ Marzu li g˙adda, ©urnata qabel l-elezzjoni, ˙ar©et ‘ordni’ minn Kastilja biex sitt impjegati tal-Gvern li kienu ja˙dmu fis-segretarjati ta’ ministeri differenti, ji©u ssekondati mal-Kunsill Malti g˙all-Isport (ilKMS) jekk ikun hemm “bidla flAmministrazzjoni wara lElezzjonijiet Ìenerali tal-2013”.

Din il-komunikazzjoni millPAHRO (il-Public Administration HR Office) f’Kastilja, kienet tg˙id illi dawn l-uffiçjali pubbliçi kellhom jirrapportaw mal-KMS minn nhar it-Tnejn 11 ta’ Marzu, f’kaΩ li jkun hemm bidla fil-Gvern Ta’ GonziPN riedu jibqg˙u jimponu x’g˙andu jsir anki f’kaΩ li jkun hemm bidla fil-Gvern.

L-ardir li kellhom in-Nazz-jonalisti tant kbir, li mhux biss ridu jiddettaw x’g˙andu jsir fi Ωmienhom, imma riedu jibqg˙u jiddettaw x’g˙andu jsir anki jekk jinbidel il-Gvern.

Il-˙addiema ssekondati malKMS kienu Silvan Bugeja li minn Information Officer malMinisteru tal-Edukazzjoni u xXog˙ol spiçça Information Office mal-KMS; Angelito Sciberras li minn Officer in Grade 4 mal-Ministeru talEdukazzjoni u x-Xog˙ol, ©ie

se˙˙ l-g˙ada tal-elezzjoni malbidla fl-Amministrazzjoni, ma kienx wie˙ed politiku, imma tterminazzjoni tas-sekondment tag˙hom minn mal-KMS, skont huma, kien wie˙ed politiku.

Josephine Vassallo mal-Film Commission

ssekondat b˙ala Head of Logistics mal-KMS; Roderick Vella minn Senior Agricultural Officer mal-Ministeru talEdukazzjoni, spiçça ssekondat b˙ala HR Co-ordinator mal-KMS; Robert Attard minn Exceutive Officer mal-Ministeru tal-Finanzi, spiçça ssekondat b˙ala Executive Officer mal-KMS; Colin Calleja minn Senior Principal mal-Ministeru talFinanzi, spiçça CEO tal-KMS u

Saviour Farrugia minn Officer in Grade 6 fl-Uffiççju tal-Prim Ministru, spiçça ssekondat b˙ala Office and Events Co-ordinator.

Barra minn hekk, fil-©img˙at li g˙addew Angelito Sciberras, li g˙al g˙add ta’ snin kien jokkupa l-kariga ta’ Assistent SegretarjuÌenerali tal-Partit Nazzjonalista, g˙amel talba biex ji©i ddettaljat ma’ dik li sejja˙ ‘g˙aqda volontarja’. JirriΩulta li din l-hekk imsejj˙a g˙aqda volontarja kienet l-

AZAD li hija ferg˙a uffiçjali talPN. Wara li fit-3 ta’ Awwissu li g˙adda ©ie mitmum is-sekondment tag˙hom mal-KMS, dawn is-6 imjegati pubbliçi resqu protest ©udizzjarju g˙ax qeg˙din jallegaw li huma vittmi ta’ diskriminazzjoni politika li saret mag˙hom.

Naturalment is-sekondment tag˙hom mal-KMS, ©urnata qabel l-elezzjoni u li da˙al fis-

Imma din Ωgur ma kinitx l-unika istanza fejn qabel l-elezzjoni ©enerali il-PAHRO f’Kastilja intervjena biex impjegati fis-segretarjati ta’ ministeri fi Ωmien lAmministrazzjoni Nazzjonalista, ji©u a©evolati anki f’kaΩ li jinbidel il-partit fil-Gvern.

Josephine Vassallo li kienet issegretarja personali tal-eks Prim Ministru Lawrence Gonzi, dakinhar li waqa’ l-Gvern fl-10 ta’ Diçembru 2012, talbet li ti©i ssekondata minn mal-Malta Enterprise fejn hija effettivament impjegata, g˙al mal-Malta Film Commission.

Madankollu hija xorta wa˙da baqg˙et ta˙dem f’Kastilja flUffiççju tal-Prim Ministru sad-9 ta’ Marzu 2013. Kien biss l-g˙ada li t˙abbar ir-riΩultat tal-elezzjoni li Josephine Vassallo irrappurtat g˙ax-xog˙ol g˙all-ewwel darba mal-Film Commission.

Hemmhekk Vassallo ing˙atat il-kariga ta’ Film Commission Coordinator, li ti©i t-tieni l-og˙la kariga wara dik tal-Film Commissioner Peter Busuttil.

L-Awditur-Ìenerali jkompli jg˙id li “din is-sitwazzjoni inkwetanti ©iet aggravata aktar biΩΩieda konsiderevoli fir-rata pagabbli lill-kuntrattur”.

Ir-rapport ikompli jg˙id li “irreviΩjoni fir-rata, irrispettivament mill-iskuΩi dwar it-tindif tal-braken li tqajjmu mill-Enemalta g˙annom ta’ Island Bunker Oils Ltd, fil-fehma tal-Uffiççju tal-AwditurÌenerali, mhijiex ©ustifikazzjoni aççettabbli biex ji©u sorvolati liktar prinçipji fundamentali ta’ prattika tajba fir-rigward tal-

a©©udikazzjoni ta’ tenders millGvern”.

L-Awditur-Ìenerali jg˙id li din il-konkluΩjoni kienet tapplika g˙all-perijodu bejn l-2008 sa nofs l-2011, f’liema punt ilKorporazzjoni ˙adet azzjoni xierqa fil-˙ru© tas-sej˙a rilevanti g˙al tenders.

Inçidentalment, bejn wie˙ed u ie˙or f’nofs dan il-perijodu, Pippo Pandolfino g˙amel ilqabΩa minn CFO tal-Enemalta g˙al CEO tal-Island Bunker Oils Limited.

reVolViNg Door Tkompli minn pa©na 1

Fl-2009 Pippo Pandolfino telaq minn CFO biex jie˙u l-˙atra tasCEO tal-Island Bunker Oils.

Il-fatt li Pippo Pandolfino minn uffiçjal g˙oli tal-Korporazzjoni Enemalta mill-ewwel spiçça CEO ta’ kumpannija li tissupplixxi servizzi ta’ oil bunkering lill-istess Enemalta, minnu nnifsu bilfors iqanqal t˙assib.

Dan min˙abba dik li barra minn Malta tissejja˙ ir-revolving door policy, fejn persuna li jkoll-

ha funzjoni pubblika, ˙afna drabi ta’ regolatur, tispiçça tmur ta˙dem ma’ xi kumpannija li tkun regolata minn dak ir-regolatur jew li tkun qieg˙da tie˙u kuntratti pubbliçi ming˙andu.

Ter©a’ u tg˙id l-istess kumpannija l-Island Bunker Oils Limited li fl-2009 mar ja˙dem mag˙ha b˙ala CEO Pippo Pandolfino, leks CFO tal-Enemalta, tissemma b’mod negattiv g˙al aktar minn darba fl-istess rapport talAwditur-Ìenerali dwar ix-xiri taΩ-Ωejt mill-Enemalta.

Ir-rapport tal-Awditur-Ìenerali jg˙id l-preokkupazzjoni prinçipali tieg˙u “fir-rigward tattrasferiment tad-disel centres kienet dwar il-prattiçi mani©erjali tal-kuntratti li wriet l-Enemalta.

Dawn in-nuqqasijiet kienu aktar minn evidenti bis-serje ta’ estensjonijiet kuntrattwali g˙al aktar minn tlett snin li ng˙ataw direttament lill-Island Bunker Oils Ltd, li fl-a˙jar ipoteΩi, jistg˙u jitqiesu b˙ala li jirrappreΩentaw affront lill-prinçipji ta’ good governance”.

A PERFECT DAY IN SICILY PARIS LONDON ROME PACKAGE INCLUDES

DAY TRIPS FROM

€139pp

Return flights on Airmalta, Return airport transfers, 4 hour Panoramic City Tour and also some 3 hours dedicated for shopping, all taxes and charges.

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com Terms and conditions apply, rates are per person.Prices may vary without notice. For a full list of the ROCS travel terms and conditions please visit the web link http://www.rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions

L-Akkwarju

18.08.2013

VjaÌÌ straordinarju fid-

Ritratti: JOE CAMENZULI

04

Il-bniedem huwa ˙lejqa tal-art, u g˙alhekk qajla jista’ jesperjenza d-dinja meraviljuΩa li hemm ta˙t il-ba˙ar. G˙aΩla wa˙da hija li wie˙ed jog˙dos jew imur snorkelling. Min ma tantx huwa ˙abib tal-ilma, jista’ jkollu din l-esperjenza biss permezz ta’ xi dokumentarju televiΩiv. IΩda b’xorti tajba, issa l-Maltin u dawk li ji©u jΩuruna, ing˙ataw opportunità o˙ra.

RITIANNE AGIUS Ωaret l-Akkwarju Nazzjonali li nbena fil-Qawra. Dan l-akkwarju joffri esperjenza awtentika taddinja li teΩisti ta˙t il-ba˙ar, sew dik Mediterranja u anke dik tropikali. L-esperjenza f’dan l-Akkwarju hija wa˙da unika, g˙aliex l-attrazzjoni mhijiex biss il-˙ut, iΩda anke l-istorja u l-arti, li flimkien jo˙olqu atmosfera mill-isba˙.

Tluq minn Wied iΩ-Ûurrieq It-tema tal-Akkwarju Nazzjonali, mill-bidu sattmiem, hija l-kosta Maltija.

Mixja minn tarf sa tarf talAkkwarju tie˙dok minn na˙a g˙all-o˙ra tal-GΩejjer Maltin daqslikieku qed tag˙mel dan il-vja©© ta˙t lilma.

It-tluq huwa minNofsinhar ta’ Malta. Hekk

kif w i e ˙ e d j i n Ω e l f l Akkwarju, isib lilu nnifsu f’replika ta’ g˙ar mill-Blue Grotto, f’Wied iΩ-Ûurrieq.

Hawnhekk hawn akkwarji b’˙ut tipiku Ωg˙ir u anke mdaq q a s l i j i n s a b f i l Mediterran. Dan jinkludi, fost o˙rajn, l-aççjola u lmulett.

Ftit passi ’l bog˙od wie˙ed isib ru˙u f’replika ta’ partijiet mit-tanker Um-El Faroud. Dan peress li dan

it-tanker illum jinsab mg˙erreq ftit ’il barra minn Wied iΩ-Ûurrieq. L-Um-ElFaroud kien sploda f’Baçir Numru 3 nhar it-3 ta’ Frar 1995. Dakinhar disa’ persuni kienu tilfu ˙ajjithom.

Minbarra li tipprovdi attrazzjoni g˙at-turisti, din irreplika tat-tanker flAkkwarju sservi biex tibqa’ mfakkra din it-tra©edja nazzjonali.

Il-˙itan f’dan l-Akkwarju

wkoll iservu b˙ala replika tal-post li fih wie˙ed ikun qieg˙ed. Xeni kbar fuq il˙itan juru bajjiet u g˙erien fin-Nofsinhar ta’ Malta.

Mad-daqqa t’g˙ajn wie˙ed ja˙seb li dawn huma ritratti, iΩda ˙arsa mill-qrib turi li dawn huma fil-fatt kollha mpittrin blidejn f’dettall impressjonanti. G˙alhekk, jekk wie˙ed ma japprezzax il-˙ut u lanqas l-istorja, dawn il-murali

wkoll huma ra©uni biΩΩejjed biex wie˙ed iΩur dan il-post. Óut tropikali u klieb ilba˙ar Minkejja li t-tema talAkkwarju hija l-kosta Maltija, f’dan l-Akkwarju ©ie wkoll inkluΩ il-˙ut tropikali. Kelliem g˙allAkkwarju Nazzjonali qalilna li r-ra©uni wara din id-

Nazzjonali

18.08.2013

dinja ta’ taÓt il-baÓar deçiΩjoni kienet li l-˙ut Mediterranju huwa nieqes mill-kulur, filwaqt li l-˙ut tropikali huwa ˙afna iktar ikkulurit, u g˙alhekk jo˙loq effett sabi˙ biex jikkumplimenta l-˙ut Medi-terranju. Óut ie˙or li bla dubju huwa ta’ attr azzjoni g˙al ˙afna nies huwa l-kelb ilba˙ar. F’dan l-Akkwarju wie˙ed jista’ jsib diversi speçi ta’ klieb il-ba˙ar, fejn fost o˙rajn h emm diversi bajd ta’ klieb il-ba˙ar li wasal biex ifaqqas.

Bajda minnhom faqqset din il-©img˙a, u l-ispeçi ta’ kelb il-ba˙ar li twieled huwa tattip Catshark, li huma klieb il-ba˙ar li jg˙ixu fil-qieg˙ u g˙andhom l-istrixxi jew ittikek. Dawn il-klieb il-ba˙ar jikbru sa madwar metru u nofs.

Il-bajd tal-klieb il-ba˙ar ©ie salvat mill-g˙aqda Shark Lab, flimkien mal-Akkwarju Nazzjonali, minn ©o klieb ilba˙ar mejta. Kelliem g˙allAkkwarju spjega li l-bajd jibqa’ ˙aj ©ol-˙uta g˙al madwar g˙axart ijiem, u g˙alhekk kien possibbli li jmorru g˙and is-sajjieda u jsalvaw il-frie˙ tal-klieb ilba˙ar li jkunu g˙adhom ©olbajd.

FiΩ-Ωjara tag˙na stajna naraw il-frie˙ tal-klieb ilba˙ar maturi jiççaqilqu ©olbajda trasparenti, lesti biex ifaqqsu. Hija esperjenza rari ˙afna li t˙allik bla kliem.

Il-vja©© jintemm f’G˙awdex B’kollox fl-Akkwarju llum

hemm madwar 100 speçi ta’ ˙ut. IΩ-Ωjara f’dan l-Akkwarju ˙aditna minn ˙ut g˙all-ie˙or li jinsab imdawwar b’diversi xenarji: mir-replika tas-sottomarin IngliΩ Stubborn li ©ie mg˙erreq fl-1946, sasswar tal-Belt.

Replika p a r t i k o l a r m e n t impressjon a n t i h i j a d i k b’rabta mal-GΩejjer ta’ San Pawl. Hawnhekk insibu replika ta’ parti minn xini li tinsab fil-muΩew nazzjonali, kif ukoll statwa ta’ Kristu li tin-sab ftit ’ i l b a r r a m i l l GΩejjer ta’ San Pawl.

Attrazzjoni o˙ra partikolari hija l-mina, fejn wie˙ed jista’ jimxi minn kuritur imdawwar b’˙ut ta’ kull tip, daqslikieku qieg˙ed timxi fil-qieg˙ talba˙ar.

Il-mixja fl-Akkwarju Nazzjonali tintemm f’replika ta’ bajjiet G˙awdxin, fejn hawnhekk g˙ad baqa’ li ji©u mimlija l-akkwarji bil-˙ut.

L-Akkwarju huwa mifrux fuq 2,000 m e t r u k w a d r u , iΩda l-kumpless s˙i˙, li jinkludi Ωew© ristoranti u pool, ila˙˙aq i l - 5 , 0 0 0 m e t r u kwadru. K e l l i e m g ˙ a l l Akkwarju qalilna li s’issa tturn out kien tajjeb meta wie˙ed jik k u n s i d r a l i l Akkwarju g˙adu ma nfeta˙x uffiççjalment.

Il-ftu˙ uffiççjali se jsir nhar it-3 ta’ Ottubru, iΩda sadanittant l-Akkwarju xorta se jkun miftu˙ g˙all-pubbliku bejn nofsinhar u t - t m i e n j a t a ’ filg˙axija. Il-prezz tad-d˙ul huwa ta’ € 12.90 g˙all-adulti u €6 g˙al tfal bejn 5 u 12-il sena. Tfal minn 4 snin ’l isfel jid˙lu b’xejn.

05

06

Intervista

18.08.2013

“IrrIdu nfejqu l-ÌerÓa lI s

It-Tabib Michael Farrugia huwa s-Segretarju Parlamentari responsabbli mis-Simplifikazzjoni Amministrattiva u l-Ippjanar. Xog˙lu huwa li jnaqqas il-burokrazija mid-dipartimenti tal-Gvern biex il-pubbliku jinqeda a˙jar, kif ukoll li jie˙u ˙sieb l-Awtorità tal-Ippjanar u jag˙mel fiha t-tibdiliet neçessarji.

RITIANNE AGIUS iltaqg˙et ma’ Dr MICHAEL FARRUGIA fl-uffiççju tieg˙u ©ewwa l-Ber©a ta’ Kastilja, fejn tkellem dwar il-benefiççji li j©ib mieg˙u n-nuqqas ta’ burokrazija u l-˙idma li g˙addejja f’dan il-qasam, kif ukoll dwar il-MEPA li se tkun vetrina ta’ dan il-proçess ta’ simplifikazzjoni amministrattiva.

Il-burokrazija abbuΩi

©©ib

l-

Mistoqsi jekk ja˙sibx li nnuqqas ta’ burokrazija tista’ twassal g˙all-abbuΩ, Dr Farrugia jg˙id li fil-verità ssitwazzjoni hija bil-kontra, u hija l-burokrazija li twassal g˙al abbuΩi. Dan g˙aliex lindividwu spiss ikollu t-tentazzjoni li jipprova jag˙mel short-cuts b i e x j i n q e d a kemm jista’ jkun iktar malajr.

“L-idea hi li fil-proçess ta’ simplifikazzjoni nag˙tu kas ukoll li din ma ssirx b’mod li wie˙ed ikun jista’ jabbuΩa mis-sistema,” jg˙id Dr Farrugia.

Huwa jsostni, madankollu, li r-realtà hija li l-burokrazija ©©iblek l-abbuΩi. U ta’ dan g˙andna eΩempji kbar f’pajjiΩna matul diversi snin, fejn indivdwi qabΩu s-sistemi u kellhom i˙allsu biex jinqdew.

Il-MEPA – vetrina g˙assimplifikazzjoni Dwar il-MEPA, Dr Farrugia jg˙id li waqt il-proçess talbidla fil-li©i, il-Gvern se jkun qed iΩomm fil-mira tieg˙u kif jista’ j˙affef il-proçess talpermessi, imma fl-istess waqt se jkun hemm salvagwardji tul il-proçess kollu.

“Wa˙da mill-affarijiet hija li meta l -case officer jara lapplikazzjoni, jassigura li din tkun skont il- policies talMEPA, skont il-Pjan Lokali, u li taqa’ fil-parametri talli©ijiet ta’ pajjiΩna.

IΩda dan mhux se j kun wa˙du – se jkun hemm chairman , l i h u w k o l l jag˙mel evalwazzjoni talapplikazzjoni separatament m i l l - case officer . ” J g ˙ i d g˙alhekk li b’dan il-mod g˙andek Ωew© persuni li qed jivverifikaw l-applikazzjoni.

“Imbag˙ad jibda l-proçess l-ie˙or li jie˙u bejn tlieta jew erba’ ©img˙at, li huwa l-parti tal-konsultazzjoni pubblika, fejn ikun hemm ir-reklami fil-gazzetti.

Jekk ikun hemm objector, allura l-kaΩ imur mill-ewwel quddiem it-tribunal. Jekk ma jkun hemm l-ebda o©©ezzjoni, allura l-permess jo˙ro© fi Ωmien xahrejn, meta llum dan jie˙u minimu ta’ sitt xhur min˙abba lburokrazija ta’ ˙afna bordijiet,” jis˙aq Dr Farrugia.

Jg˙id li qed isir sforz biex il-Gvern jippreΩenta l-MEPA b˙ala vetrina g˙as-simplifikazzjoni. G˙al dan il-g˙an ittie˙det l-inizjattiva ta’ one stop shop.

“Minflok l-individwu joqg˙od ji©ri minn na˙a g˙allo˙ra biex ikollu l- go ahead

minn çertu dipartimenti, i k o l l u one stop shop f i l MEPA stess. Ikollok persuni minn diversi dipartimenti li jkunu fuq il-post, u minflok ma joqg˙od ji©ri l-applikant, tkun il-MEPA li tag˙mel il©iri g˙and id-dipartimenti, anke bl-uΩu tal-informatika.

Huwa mod kif wie˙ed i˙affef u jiffranka l-©iri.”

Tariffi og˙la mhux biss ma solvewx id-dejn talMEPA, iΩda Ωiduh Mistoqsi jekk kinitx kumbinazzjoni li fl-a˙˙ar xhur ilMEPA rçeviet 150 applikazzjoni aktar fuq is-sena li g˙addiet, Dr Farrugia wie©eb li wa˙da mill-affarijiet li l-Gvern preΩenti g˙amel kienet li evalwa ssitwazzjoni tat-tariffi g˙oljin.

“Snin qabel l-elezzjoni kienu g˙olew it-tariffi biex jag˙mlu tajjeb g˙at-telf talMEPA. IΩda meta g˙olew ittariffi, tant g˙olew li kien qed jiskora©©ixxi lil ˙afna nies.

Tul il-kampanja konna g˙edna li se nra˙˙su t-tariffi g˙ax nemmnu li l-iΩvilupp infrastrutturali ta’ pajjiΩna kien naqas riΩultat tat-tariffi g˙oljin.”

Jg˙id li l-MEPA kienet di©à qed takkumula d-dejn, u meta g˙olew it-tariffi, dan

id-dejn Ωdied, u mhux naqas. U din kienet inkwetanti.

Jis˙aq li mill-banda l-o˙ra t-tra˙˙is tat-tariffi m’g˙andux jo˙loq iΩjed problemi.

Dan g˙aliex il-Gvern qed jevalwa kemm jid˙lu iktar applikazzjonijiet bir-ro˙s fittariffi. “Fir-realtà qed naraw li kien hemm pro©etti ta˙t ittapit li issa qed jaraw iddawl tax-xemx.”

Dr Farrugia jsostni, iΩda, li fl-iΩviluppi li qed isiru jrid jinΩamm bilanç. “Óa nkunu impenjati biex l-iΩvilupp ma jsirx a skapitu tal-ambjent.

Min-na˙a l-o˙ra ma rridux inΩommu Ωvilupp ta’ benefiççju ekonomiku u soçjali g˙al pajjiΩna milli jimxi ’l quddiem.”

Isemmi l-eΩempju tar-reklamazzjoni tal-art, fejn dan huwa settur li xi ftit jew wisq wie˙ed jistenna li jista’ jkollu xi impatt fuq l-ambjent. Huwa g˙alhekk li jrid jin˙oloq bilanç bejn il˙arsien tal-ambjent u nneçessitajiet.

Tliet pjanijiet lokali u ritratti ta’ kull triq f’Malta u G˙awdex Mistoqsi dwar it-tibdil filpjanijiet lokali ( local plans ) tal-MEPA, is-Segretarju Parlamentari jg˙id li dan il-

Gvern se ja˙dem b’sistema differenti minn qabel.

“Se nag˙mlu tliet pjanijiet lokali. Wie˙ed se jkun g˙al G˙awdex u se ji©bor kemm iΩ-Ωoni residenzjali u anke dawk ODZ. Imbag˙ad se jkollna wkoll tnejn g˙al Malta: wie˙ed g˙all-parti residenzjali u ie˙or g˙allODZ.” Jg˙id li jekk tara l-pjanijiet lokali, normalment issib li bejn wie˙ed u ie˙or ikun fihom l-istess kliem, imbag˙ad ikun hemm Ωoni partikolari li ssir referenza g˙alihom. Din is-sistema se tinbidel.

“Beda xog˙ol biex nag˙mlu evalwazzjoni triq triq ta’ x’inhi s-sitwazzjoni reali, mh ux billi nie ˙ du r itr a tti mill-ajru, imma mmorru fittoroq kollha u nie˙du rritratti fuq il-post ˙alli naraw x’inhi l-problema ta’ kull triq.

Infakkar li wa˙da millproblemi kbar li kellna f’pajjiΩna kienet meta l-eksMinsitru George Pullicino ddeçieda li f’postijiet fejn g˙andek Ωew© sulari tista’ tapplika u awtomatikament tie˙u permess g˙al tliet sulari u penthouse.

Spiççajna b’˙afna Ωoni fejn tara filliera ta’ bini u jkollok min hu tiela’ u min hu nieΩel. Dan kerrah l-ibliet u

Intervista

18.08.2013

07

aret fl-IrÓula ta’ pajjIÛna” Is-Segretarju Parlamentari Michael Farrugia l-ir˙ula ta’ pajjiΩna. Na˙seb li kienet wa˙da mill-ag˙ar deçiΩjonijiet li ttie˙du minn xi ˙add li huwa responsabbli mill-ippjanar,” sostna Dr Farrugia.

Jg˙id li x-xog˙ol tas-Segretarjat tieg˙u huwa li jara kif se jsolvi din il-problema.

Jis˙aq li hija l-iktar problema kkumplikata li se jkun hemm fil-pjan lokali. “Irridu naraw kif se nfejqu din il©er˙a li saret lill-ibliet u lir˙ula ta’ pajjiΩna.”

Isostni li l-istess ©ara fiççentri tal-ir˙ula, fejn hemm çertu karattru. Ittie˙du deçiΩjonijiet fejn ©ew permessi li jittellg˙u blokok ta’ appartamenti li jistonaw.

“Kienu deçiΩjonijiet ˙Ωiena li Ωgur ma no˙lomx li nag˙milhom. Meta g˙amilna reviΩjoni tat-tariffi ˙loqna skema msej˙a ‘Save the Village Core’ biex min jirrestawra djar fiç-çentri talir˙ula ma j˙allasx tariffi.”

Jispjega li kull lokalità g˙andha wkoll il-karattru tag˙ha, u g˙alhekk se jkun hemm paragrafi g˙al kull triq u Ωona.

Jis˙aq li ma tag˙milx sens li jkun hemm toroq li jkunu meqjusa b˙ala residenzjali meta huma mimlijin bil˙wienet.

“Irridu nag˙mlu evalwazzjoni jekk çertu Ωoni g˙andhomx jibqg˙u meqjusa b˙ala residenzjali. Qed nitolbu l-pubbliku biex jersaq ’il quddiem b’su©©erimenti fuq is-sit lp2013@mepa.org.mt, inkella jibg˙at ittra postali lill-MEPA indirizzata lil LP 2013.

G˙all-bidu tas-sena ddie˙la se no˙or©u draft local plan , i m b a g ˙ a d n e r © g ˙ u mmorru g˙all-konsultazzjoni pubblika. Se nippruvaw li jkollna kuntatt wiesa’ malkunsilli lokali u l-g˙aqdiet.”

Biex ˙add ma jaqa’ lura – g˙ajnuna fl-informatika f’kull belt u ra˙al Mistoqsi kemm fil-verità jaffettwa lill-pubbliku n-nuqqas ta’ burokrazija, Dr Farrugia jg˙id li din se tiffranka lfrustrazzjoni li trid toqg˙od tmur fil-kjuwijiet biex inti tinqeda.

“Xi ˙a©a li se nkunu qed naslu g˙aliha long term hija dik b’rabta mal-informatika.

Illum il-©urnata ˙afna nies qed isiru mid˙la ta’ din itteknolo©ija, iΩda mhux kul˙add. A˙na se nkunu qed na˙sbu wkoll g˙al dawk innies li mhumiex familjari mal-informatika.”

Jg˙id li eventwalment kull persuna, anke jekk mhux mid-dar tieg˙u, iΩda g˙allinqas mir-ra˙al tieg˙u, se jkollu persuni li jg˙inuh biex ikollu l-aççessibbiltà g˙atteknolo©ija, li din tg˙inu jinqeda iktar malajr.

“Jien, meta d˙alt fil-Ministeru, b˙alma g˙amilt fl-1996, l-ewwel ˙a©a li g˙amilt kienet li g˙edt lil ta’ madwari li jien ©ej mis-settur privat, u l-mentalità tieg˙i hija kif tipprova tqassar il-proçessi” “L-idea hija li naslu biex nag˙mlu pro©etti pilota fuq units f’dive r s i l o k a l i t a j i e t madwar pajjiΩna biex jinqeda ç-çittadin.

Eventwalment, jekk naraw li l-pro©ett qed jimxi tajjeb, u nemmen li se jimxi tajjeb, allura mbag˙ad nift˙uh f’kull belt u ra˙al f’pajjiΩna.

Qed nimmiraw li dan ilpro©ett isir sal-a˙˙ar talle©iΩlatura.”

Min se ji r ti t a b l -e tà m’g˙andux joqg˙od imur hu g˙and is-sigurtà soçjali biex japplika g˙all-pensjoni Dwar is-sistema tal-applikazzjoni g˙all-pensjonijiet, Dr Farrugia jg˙id li g˙addej bid-diskussjonijiet mal-Kap taç-Çivil u l-Kummissarju g˙as-Simplifikazzjoni Amministrattiva, filwaqt li xxog˙ol g˙addej ukoll minna˙a tal-Ministeru g˙as-

Sigurtà Soçjali.

“A˙na qed ng˙idu li jekk wie˙ed jasal g˙all-pensjoni, m’g˙andux g˙alfejn ji©i japplika g˙all-pensjoni.

B i s -software t a l - l u m i l ©urnata, m’hemmx g˙alfejn tmur t˙abbat il-bibien tassigurtà soçjali biex tg˙idilhom li wasalt g˙all-pensjoni u tistaqsi x’g˙andek tag˙mel.

G˙andu jkun id-dipartiment li ji©i g˙andek u jg˙idlek x’inhuma l-g˙aΩliet tieg˙ek u x’g˙andek tag˙mel peress li wasalt biex tirtira.

Dak huwa metodu kif persuni tiffrankalhom li joqog˙du ji©ru minn post g˙all-ie˙or,” jispega Farrugia.

Idur fuq l-industrija, u jg˙id li llum il-burokrazija tag˙mel ostakli biex in-nies jift˙u negozju tag˙hom jew biex imorru g˙all-importazzjoni.

“Il-˙in jiswa l-flus, u hemm telf ta’ flus g˙an-nies ji©ru minn na˙a g˙all-o˙ra. A˙na rridu li dan jinqata’ darba g˙al dejjem. Se nkunu qed nuΩaw b’mod intensiv itteknolo©ija tal-informatika biex ˙afna mill-©iri ji©i evitat u jkollok one stop shop.”

Jekk issir mill-privat, g˙alfejn mhux ukoll mill-Gvern?

Dwar is-sit li twaqqaf biex il-˙addiema u ç-çivil iressqu l-ilmenti u s-su©©erimenti tag˙hom fuq l-operat tasservizzi, Dr Farrugia jg˙id li mhux biss di©à bdew de˙lin is-su©©erimenti, iΩda dawn bdew de˙lin sa˙ansitra ˙afna qabel ma ©ie varat issit u l-proçess ta’ konsul-tazzjoni.

“Tajjeb ng˙id li qabel bdejna, tajt tliet dokumenti lillKummissarju g˙asSimplifikazzjoni.

Dawn ing˙ataw lili minn gruppi ta’ persuni li ressqu proposti u li fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar kienu validi ˙afna. Dawn se jkunu fost l-ewwel li se nkunu qeg˙din inressqu ’l quddiem g˙at-tibdil neçessarju.”

Jispjega kif grupp li jir-rappreΩenta lin-nutara ressaq diversi proposti ta’ kif dawn jistg˙u jaqtg˙u ˙afna mill©iri min-na˙a tag˙hom, li jwassal g˙al telf ta’ ˙in.

“G˙aliex ma nisimg˙ux lilhom li huma hands on? Jekk nistg˙u niffaçilitawlhom ˙ajjithom, ikun moqdi a˙jar il-klijent, u anke n-nutar b˙ala uffiçjal pubbliku li jirrappreΩenta lill-Gvern.”

Jg˙id li llum anke l-fabbriki li jkollhom proçessi twal qed jaraw kif dan jistg˙u jqassruh bin-nofs.

“Allura jekk qed jag˙milha s-settur privat, g˙alfejn m’g˙andux jag˙milha s-settur governattiv?

Jien, meta d˙alt filMinisteru, b˙alma g˙amilt fl1996, l-ewwel ˙a©a li g˙amilt kienet li g˙edt lil ta’ madwari li jien ©ej mis-settur privat, u l-mentalità tieg˙i hija kif tipprova tqassar ilproçessi.

Ng˙idilhom ukoll biex ma ji©ux jg˙iduli li g˙andna problema. Imma jg˙iduli li g˙andna problema, iΩda g˙andna diversi soluzzjonijiet. Dik hija s-sistema li jien miexi biha, kemm fil-MEPA u kemm fid-Dipartiment talArtijiet,” jg˙id Dr Farrugia.

“Jista’ jkun li nkun l-iktar persuna antipatka filKabinett, imma din ma ddejjaqnix,” jg˙id Farrugia bi tbissima. “Irridu nid˙lu f’kull dipartiment u ministeru, nevalwaw x’inhuwa ji©ri u ng˙inu fil-proçessi, u ng˙inuhom jinbidlu.”

08

Reli©jon

18.08.2013

Id-dIskors ta’ ProsPero Grech qabel Il-konklavI

Il-meditazzjoni li kien g˙amel il-Kardinal Malti Prospero Grech fit-12 ta’ Marzu li g˙adda, fil-bidu tal-Konklavi li wasslu g˙all-elezzjoni ta’ Papa Fran©isku, u li sa ftit ©ranet ilu kienet koperta bis-sigriet uffiçjali, issa ©iet ippubblikata fl-Atti Appostoliçi tas-Santa Sede (Acta Apostolicae Sedis) u anke fil-gazzetta uffiçjali tal-Vatikan, È Il-meditazzjoni tal-Kardinal Agostinjan ta’ Prospero Grech li ng˙atat lill-Kardinal eletturi bil-bibien mag˙luqa, saret eΩatt qabel ma bdiet lewwel votazzjoni fil-Kappella Sistina.

Mhux ta’ b’xejn li ntg˙aΩel Prospero Grech g˙al dan ir-rwol mill-aktar delikat. Il-gazzetta awtorevoli The Catholic Herald fil-˙ar©a tad-9 ta’ Jannar 2012 kienet iddeskrivitu b˙ala possibbilment wie˙ed mill-iktar persuni intelli©enti fid-dinja fost dawk ˙ajjin.

Ta’ 87 sena, il-Kardinal Grech ma kellux dritt g˙all-vot peress li fl-elezzjoni ta’ Papa jivvutaw biss dawk il-kardinali li jkollhom inqas minn 80 sena, u g˙alhekk kellu jo˙ro© mill-Kappella eΩatt kif lesta d-diskors tieg˙u.

Dan ir-rwol importanti li ng˙ata Prospero Grech fil-Konklavi li jistruttura l-˙sibijiet g˙all-kardinali qabel ma jibdew jivvutaw g˙all-Papa l©did, g˙ad irid jibqa’ mniΩΩel fl-Istorja. Dawn huma siltiet mill-˙sibijiet tal-Kardinal Prospero Grech.

“Jien fost l-aktar anzjani, imma fostkom in˙ossni tarbija tat-twelid” Il-Kardinal Grech fil-bidu talmeditazzjoni qal illi fl-età venerabbli ta’ 87 sena huwa wie˙ed mill-aktar anzjani fil-Kulle©© talKardinali, imma inkwantu tannomina tieg˙u b˙ala kardinal huwa jqis ru˙u b˙ala tarbija tattwelid.

U peress li ddedika ˙ajtu kollha g˙all-istudju, il-konoxxenza tieg˙u tal-avvenimenti tal-Kurja ma taqbiΩx dik ta’ tifel tat-tielet klassi tal-primarja.

“Huwa proprju g˙alhekk li nissogra nippreΩenta din is-sempliçi meditazzjoni ‘in nomine Domini’, ” sa˙aq il-Kardinal Prospero Grech.

L-att li wasaltu biex twettqu f’din il-Kappella Sistina hu mument qawwi ta’ grazzja (kairos) fl-istorja tas-salvazzjoni, li se jibqa’ fil-Knisja sal-a˙˙ar taΩΩminijiet. Inthom konxji li dan ilmument jitlob minnkom l-og˙la responsabbiltà.

Ma jimpurtax jekk il-Papa li se tele©©u jkunx ta’ nazzjonalità jew o˙ra, ta’ razza jew o˙ra.

Jimporta biss jekk, meta l-Mulej jistaqsih: ‘Pietru, inti t˙obbni?’, hu jkun jista’ jwie©u bis-sinçerità kollha: ‘Mulej, inti taf kollox: taf li jien in˙obbok.’

B’hekk in-nag˙a© fdati lilu minn Ìesù jkunu f’idejn tajba, u Pietru se jsegwi lil Kristu, l-og˙la rag˙aj, kull fejn imur.

M’g˙andi ebda ˙sieb li nag˙mel identikit tal-Papa l-©did, u inqas u inqas li nippreΩenta lpjan ta’ ˙idma tal-Papa futur.

Dan il-kompitu mill-aktar

delikat, imiss lill-Ispirtu s-Santu, li f’dawn l-a˙˙ar g˙exieren ta’ snin irregalana b’g˙add ta’ pa-piet mill-aqwa u qaddisa.

Il-˙sieb tieg˙i huwa li nislet mill-Iskrittura xi riflessjonijiet biex i©eg˙luna nifhmu xi jrid Kristu mill-Knisja tieg˙u.”

Il-Van©elu bla kompromessi “Wara r-risurezzjoni tieg˙u, Ìesù bag˙at l-appostli fid-dinja kollha biex jag˙mluha ta’ dixxipli tal©nus kollha u jg˙ammduhom flisem tal-Missier, tal-Iben u talIspirtu s-Santu.

Il-Knisja tag˙mel dan billi tippreΩenta l-Van©elu ming˙ajr ma tag˙mel kompromessi, ming˙ajr ma toqg˙od i©©ebbed il-kelma tieg˙u.

Meta jsiru l-kompromessi malVan©elu, ikun qieg˙ed ji©i Ωvujtat mid-‘dynamis’ tieg˙u, b˙al meta bomba tal-idejn tne˙˙i minnha tTNT li jkun fiha.

Lanqas m’g˙andu wie˙ed içedi g˙at-tentazzjoni li ja˙seb, li peress li l-Konçilju Vatikan II feta˙ it-triq tas-salvazzjoni anke g˙al dawk li jinsabu barra l-Knisja, issir relattiva l-˙tie©a talmag˙mudija.

Illum wie˙ed irid iΩid ma’ dan l-abbuΩ ta’ ˙afna Kattoliçi indifferenti li jittraskuraw jew jirrifjutaw li jg˙ammdu lil uliedhom.”

L-iskandlu tas-salib “It-t˙abbira tal-Van©elu tar-Renju ta’ Alla tikkonkretizza ru˙ha fitt˙abbira ta’: ‘Ìesù Kristu, u hu msallab’ (1 Kor 2, 2). […]

Huwa proprju dan l-iskandlu

tas-salib li jumilja l-‘hybris’ talmo˙˙ tal-bniedem u li jelevah biex jaççetta l-g˙erf li ji©i minn fuq.

Anke f’dan il-kaΩ, li ti©i relativizzata l-persuna ta’ Kristu billi jitqieg˙ed biswit ‘salvaturi’ o˙ra, ikun ifisser li l-KristjaneΩmu nnifsu ji©i mbattal mis-sustanza tieg˙u.

Huwa proprju l-ippritkar talassurdità tas-salib li f’inqas minn 300 sena ©abet fix-xejn irreli©jonijiet tal-Imperu Ruman u fet˙et mo˙˙ il-bnedmin g˙al viΩjoni ©dida ta’ tama u ta’ qawmien.

Id-dinja tal-lum hija g˙atxana g˙al din it-tama, u qieg˙da ssofri minn dipressjoni eΩistenzjali.”

Knisja tal-martri “Kristu msallab huwa intimament marbut mal-Knisja msallba.

Hija l-Knisja tal-martri, minn dawk tal-ewwel sekli sa dawk innumru kbir ta’ fidili, li f’çerti pajjiΩi jesponu ru˙hom g˙allmewt g˙ax sempliçiment imorru g˙all-quddies tal-Óadd […]. Ìesu pprietka: ‘Jekk ippersegwitaw lili, se jippersegwitaw lilkom’ (Ìw 15, 20).

G˙alhekk, il-persekuzzjoni hija ‘un quid constitutivum’ tal-Knisja, […] hija salib li trid t˙addan mag˙ha. Imma l-persekuzzjoni mhux dejjem tkun wa˙da fiΩika; hemm anke l-persekuzzjoni filgidba: ‘Imberkin inthom li jinsulentawkom, jippersegwitawkom, u li meta jigdbu, jg˙idu kontrikom kull xorta ta’ ˙aΩen min˙abba fija’ (Mt 5, 11).

Ta’ dan ©arrabtu l-esperjenza

riçentement min˙abba çerti mezzi tal-medja li ma j˙obbux ilKnisja. Meta l-akkuΩi jkunu foloz, tag˙tux kashom, anke jekk jo˙olqu w©ig˙ kbir.”

Meta l-akkuΩi jg˙idu l-verità “Hija kwistjoni o˙ra meta ting˙ad il-verità kontrina, kif ©ara fil-kaΩ ta’ ˙afna mill-akkuΩi li saru dwar pedofelija.

F’dak il-kaΩ wie˙ed g˙andu jumilja ru˙u quddiem Alla u lbnedmin u jfittex li jaqla’ l-˙aΩen mill-g˙eruq akkost ta’ kollox kif g˙amel, b’dispjaçir kbir g˙alih, Benedittu XVI. Huwa biss b’dan il-mod li tintreba˙ lura l-kredibbiltà quddiem id-dinja u jing˙ata eΩempju ta’ sinçerità.

Illum ˙afna nies jaslu biex ma jemmnux fi Kristu g˙aliex wiççu ji©i oskurat jew mo˙bi wara istituzzjoni li hija nieqsa mittrasparenza.

Imma jekk riçentement bkejna fuq tant avvenimneti ta’ dispjaçir, li ©raw lil membri tal-kleru u lil lajçi, sa˙ansitra fid-dar tal-Papa, irridu nqisu li dan il-˙aΩen, gravi kemm hu gravi, ikkomparat ma’ çertu ˙aΩen tal-passat fl-istorja tal-Knisja, mhuwa xejn ˙lief ri˙.

Imma anke ri˙ trid tie˙u ˙siebu g˙ax ma jiΩviluppax f’polmonite.”

XiΩmi “Mhu xejn inqas biçça xog˙ol façli g˙all-Papa futur li jΩomm lg˙aqda fil-Knisja Kattolika.

Bejn estremisti ultratradizzjonalisti u estremisti ultraprogressivi, bejn saçerdoti li huma ribelli

g˙all-ubbidjenza u dawk li ma jirrikonoxxux is-sinjali taΩΩminijiet, se jkun hemm dejjem il-periklu ta’ xiΩmi minuri li mhux biss jag˙mlu ˙sara lillKnisja, imma li jmorru kontra rrieda ta’ Alla: l-g˙aqda akkost ta’ kollox.

L-g˙aqda, però, ma tfissirx uniformità. Huwa ovvju li dan ma jag˙laqx il-bibien g˙al diskussjoni fi ˙dan il-Knisja, li kienet teΩisti matul l-istorja kollha tal-Knisja.

Kul˙add huwa liberu li jesprimi l-˙sibijiet tieg˙u dwar ˙idmet ilKnisja, imma jridu jkunu proposti konformi mad-‘depositum fidei’ li l-Papa flimkien mal-Isqfijiet kollha g˙andhom id-dmir li j˙arsu. […]”

Il-libertà sesswali u l-progress “Sfortunatament illum it-teolo©ija ssofri mill-˙sieb dg˙ajjef li jirrenja fl-ambjent filosofiku, u g˙andna bΩonn baΩi soda filosofika biex inkunu nistg˙u niΩviluppaw iddogma b’ermenewtika valida li titkellem b’lin-gwa©© li jinftiehem mid-dinja tal-lum.

Madankollu, qieg˙ed ji©ri ta’ spiss li l-proposti ta’ ˙afna fidili g˙all-progress tal-Knisja jkunu bbaΩati fuq il-livell ta’ libertà li jing˙ata g˙al dik li hija sesswalità. Çertament li©ijiet u tradizzjonijiet li huma purament ekkleΩjastiçi jistg˙u jinbidlu, imma mhux kull tibdil ifisser progress; wie˙ed irid jg˙arbel sew jekk dan it-tibdil ikollux l-effett li jkabbar il-qdusija tal-Knisja jew li joskuraha.”

Tkompli f’pa©na 9

A˙barijiet

18.08.2013

09

Il-PrOÌett tal-baÇIr numru WIeÓed F’bOrmla

“Fl-aÓÓar erÌajna bdejna nIeÓdu n-nIFs”Alison Zerafa, is-Sindku ta’ Bormla B˙alma ©ie mwieg˙ed, 80% tal-pro©ett tal-Baçir Numru Wie˙ed f’Bormla se jkun lest sal-a˙˙ar ta’ Settembru li ©ej, wara snin twal ta’ tkaxkir tassaqajn fi Ωmien Gvern Nazzjonalista.

Dan t˙abbar mill-Ministru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura Joe Mizzi waqt konferenza tala˙barijiet fejn qeg˙din isiru xxog˙lijiet f’Bormla, li matulha ˙abbar li x-xog˙ol fuq ilma©©or parti tat-toroq tlesta qabel iΩ-Ωmien, filwaqt li b˙alissa hemm ˙ames tenders li ©ew approvati u qed ji©u a©©udikati.

Dan ifisser li weg˙da elettorali o˙ra qieg˙da titwettaq, dik li l-Gvern il-©did imidd idejh u jag˙ti prijorità biex jitlesta dan il-pro©ett bil-g˙an li jkompli bir-ri©enerazzjoni talKottonera u l-madwar.

Intant is-Sindku ta’ Bormla Alison Zerafa f’kumment lil din il-gazzetta qalet li “ix-xog˙ol fuq il-pro©ett tal-Baçir Nru 1 miexi ©mielu. Sa mill-g˙ada li l-Ministru tat-Trasport u lInfrastruttura ˙a l-©urament tal˙atra, niΩel fuq il-post personalment u wera li se ja˙dem bis-s˙i˙ sabiex il-poplu BormliΩ jieqaf ibati l-konseg-

wenzi ta’ pro©ett li t˙alla mitluq minn Gvern Nazzjonalista”.

Is-Sindku ta’ Bormla Ωiedet tg˙id li “il-Ministru Mizzi baqa’ jsegwi x-xog˙ol u jΩur il-post kuljum. Fl-a˙˙ar er©ajna bdejna nie˙du n-nifs u rajna lpro©ett jie˙u r-ru˙ fi ftit xhur.

Gvern Laburista Ωamm kelmtu u se jkun hu li verament jag˙ti

r-rigal lir-residenti BormliΩi u lil kull min ji©i jΩur lil beltna”.

Intant ix-xog˙ol fuq il-˙ames tenders li fadal se jibda f’Ottubru li ©ej u huwa mqassam hekk: 1. Xog˙ol strutturali u tlestija tal-Belvedere Area (fuq ilklabb tar-regatta);

2. Xog˙ol ta’ kostruzzjoni ta’ pont (pedestrian bridge) bejn l-Isla u Bormla; 3. Pavimentar fi Pjazza Gavino Gulia; 4. Pavimentar quddiem ilBritish and Knights Buildings; 5. Xog˙lijiet strutturali u tlestija ta’ St Paul’s Link – li jinkludu ttara© u l-lift mil-livell tal-Baçir sal-livell ta’ Triq San Pawl li

tmur g˙all-Bieb tal-Isla.

Barra minn hekk, hemm tender ie˙or li g˙alaq, g˙al xog˙ol ta’ servizzi ta’ Pjazza Gavino Gulia.

Dawn ix-xog˙lijiet se jibdew dalwaqt u mistennija jitlestew fi tliet xhur biex ma jkunx hemm inkonvenjenzi fil-festa tal-Kunçizzjoni.

Hemm ukoll xog˙lijiet ta’ t˙awwil ta’ si©ar, li mistennija jkunu t˙awlu sa Ottubru, u sistemi ta’ dwal li huma ordnati u f’Settembru jibdew jitwa˙˙lu.

Ix-xog˙lijiet mexjin fl-istess waqt u b’kollox jitlestew sa Awwissu tas-sena d-die˙la. IlMinistru Mizzi fakkar li xxog˙ol kollu li kien sar ˙aΩin, inqala’, ©ie rran©at u x-xog˙ol miexi kif ippjanat.

Dan kollu jxejjen rapporti li dehru fuq çertu mezzi taxxandir, fejn ©ie allegat li ttoroq se jer©g˙u jinqalg˙u g˙at-tielet darba.

Dan kien biss sforz miskin biex ting˙ata l-impressjoni li lGvern preΩenti qed ikompli jkaxkar saqajh f’dan il-pro©ett, b˙alma kien g˙amel il-Gvern preçedenti ma’ dawk ir-residenti kollha tal-Kottonera, li ilhom snin twal ji©u mweg˙din dan il-pro©ett.

mIll-ÓOlm…

…GÓar-realtÀ

Il-krIÛI tal-krIstjaneÛmu Tkompli minn pa©na 8 “Fil-Punent, almenu fl-Ewropa, il-KristjaneΩmu nnifsu jinsab fi kriΩi. […]

Tirrenja injoranza u fejn ˙afna ma jag˙tux kas tad-duttrina Kattolika, imma anke tal-ABC stess tal-KrisjaneΩmu.

G˙alhekk tin˙ass l-ur©enza ta’ evan©elizzazzjoni ©dida li tibda mill-Kerygma pura m˙abbra lil dawk li ma jemmnux, segwita minn katakeΩi kontinwa

msa˙˙a bit-talb.

Imma l-Mulej qatt ma ji©i meg˙lub mit-traskura©ni talbniedem u jidher li, filwaqt li flEwropa qeg˙din jing˙alqu lbibien, huwa qieg˙ed jifta˙hom fi mkejjen o˙ra, speçjalment flAsja.

Imma anke fil-Punent, Alla mhux se jonqos milli jΩomm g˙alih fdalijiet mill-IΩrael li mhux se joqog˙du g˙arkupptejhom quddiem Baal, fdalijiet li nsibu prinçipalment fil-˙afna

movimenti tal-lajçi li huma mog˙nija b’diversi kariΩmi li qeg˙din jag˙tu kontribut b’sa˙˙tu g˙all-evan©elizzazzjoni ©dida. […]”

Il-fidi tas-sempliçi “Hemm fattur ie˙or ta’ tama filKnisja li ma rridux nittraskuraw, ‘il sensus fidelium’. Santu Wistin isejja˙lu ‘l-g˙alliem li jinsab f’kull minn jemmen’ […].

Dan jo˙loq fl-intimu ta’ qal-

bna dak il-kriterju ta’ dixxerniment li bih nag˙rfu l-veru millfalz, li jg˙inna niddistingwu b’mod istintiv dak li hu ‘secundum Deum ’ minn dak li ji©i mid-Dinja u mill-˙aΩen (I Ìw 4, I-6) […].

Il-©amar tal-fidi devota, tinΩamm ˙ajja minn miljuni ta’ fidili sempliçi li bl-ebda mod ma jistg˙u jissej˙u teologi, imma li fl-intimità tat-talb tag˙hom, fir-riflessjonijiet u devozzjonijiet tag˙hom, jistg˙u

jag˙tu pariri profondi lir-rg˙ajja tag˙hom.

Huma dawn li ‘jeqirdu l-g˙erf tal-g˙orrief u li jannullaw lintelli©enza tal-intelli©enti’ (I Kor-1, 19).

Dan ifisser li meta d-dinja, bilg˙erf u l-intelli©enza kollha tag˙ha, tabbanduna l-logos tarra©uni umana, il-logos ta’ Alla jdawwal il-qlub tan-nies sempliçi, li jiffurmaw il-mudullun li minnu tie˙u s-sa˙˙a s-sinsla talKnisja.”

10

A˙barijiet

18.08.2013

jiÌu indirizzaTi n-nuqqasijieT fil-Pixxina nazzjonali

imPjeGaT li nqabad jisraq, jiTkeÇÇa Din il-gazzetta tinsab infurmata li serq li kien g˙addej mirreception tal-Pixxina Nazzjonali ©ie indirizzat mit-tmexxija preΩenti, bl-impjegat jitkeçça minnufih wara li ammetta lakkuΩi.

Jidher li s-serq kien qed isir billi ma jin˙ar©ux irçevuti meta xi ˙add ji©i j˙allas g˙al servizz mar-reception tal-Pixxina.

L-imsemmija persuna kienet impjegata tal-kuntrattur li jissupplixxi l-˙addiema g˙arreception tal-Pixxina Nazzjonali.

Din il-gazzetta talbet lisSegretarjat Parlamentari g˙allIsport biex jikkonferma jekk ix-xahar li g˙adda din il-persuna kinitx inqabdet tisraq.

Is-Segretarjat ikkonferma li ttmexxija preΩenti tal-Pixxina kellha suspett f’din il-persuna, u g˙alhekk ittie˙du l-passi neçessarji u din il-persuna ©iet iffaççjata fil-preΩenza talimg˙allem tag˙ha u anke membru fil-bord tal-KMS. “Matul din il-laqg˙a l-impjegat ammetta din l-akkuΩa.

Immedjatament ©ie mkeççi mill-pixxina u anke millkumpannija li kien ja˙dem mag˙ha,” qal kelliem g˙asSegretarjat Parlamentari.

Ukoll b’rabta mar-reception tal-Pixxina Nazzjonali, ittmexxija preΩenti ˙adet azzjoni fuq toilet g˙al persuni b’diΩabbiltà li kien qed jintuΩa b˙ala ma˙Ωen.

Din il-gazzetta talbet lisSegretarjat Parlamentari jg˙id jekk din kinitx tassew is-sitwazzjoni.

Min-na˙a tieg˙u, is-Segretarjat ikkonferma li l-mani©er attwali tal-Pixxina kien induna li dan it- toilet kien okkupat b’affarijiet li huma proprjetà tal-KMS, kif ukoll numru ta’ flixken tal-ilma li kienu ta’ persuna li tmexxi l-kafeterija.

“Immedjatament in˙ar©u struzzjonijiet biex dawn jitne˙˙ew fi Ωmien qasir u li lkamra ti©i Ωbarazzata. Din filfatt ©iet Ωbarazzata u issa anke se jibda xog˙ol ta’ toilets kif inhu suppost,” wie©eb isSegretarjat.

“l-invesTiTuri qed jaraw fil-Gvern malTi Il-Ministru Chris Cardona ParTner serju” Il-©img˙a li g˙addiet skada ΩΩmien li fih l-investituri li ©abru d-dokument g˙allespressjoni internazzjonali ta’ interess g˙all-iΩvilupp ta’ Maritime Hub fis-sit tal-eksShipbuilding fil-Marsa setg˙u jressqu l-proposti tag˙hom.

Il-Privitisation Unit irçieva 28 riΩultat li, skont il-Ministru g˙all-Ekonomija, Investiment u IntrapriΩi Ûg˙ar Dr Chris Cardona, qed juri li pajjiΩna di©à qed jibg˙at sinjali poΩittivi tal-potenzjal li joffri.

F’kummenti li ta lil din ilgazzetta l-Ministru Cardona qalilna li minn mindu ©iet imnedija din l-espressjoni internazzjonali ta’ interess, intwera li kien hemm interess kbir. Lewwel bl-ammont kbir ta’ kumpanniji li ©abru d-dokument u eventwalment binnumru ta’ investituri lokali u internazzjonali li ssottomew lespressjoni ta’ interess, fejn b’kollox kien hemm 28.

Twissja dwar Periklu GÓas-saÓÓa minÓabba TemPeraTuri GÓoljin B˙alissa f’pajjiΩna g˙addejja mew©a ta’ temperaturi g˙oljin.

Il-Ministeru tas-Sa˙˙a qieg˙ed jer©a’ ji©bed l-attenzjoni tal-pubbliku dwar limportanza li dak li jkun jixrob l-ilma matul ix-xhur s˙an tas-sajf.

Temperaturi g˙oljin iwasslu biex il-©isem jitlef l-ilma b’rata mg˙a©©la, u dan iwassal g˙al dehydration . Dan jista’ jwassal g˙al eΩawriment min˙abba s-

s˙ana jew heatstroke.

It-temperaturi g˙oljin jistg˙u jaffettwaw lil kul˙add, imma l-persuni anzjani, it-trabi, persuni b’kundizzjonijiet kroniçi, u persuni li huma attivi fiΩikament huma f’riskju og˙la.

Biex wie˙ed jevita l-effetti ta’ temperaturi g˙oljin, huwa importanti li: • joqg˙od ’il bog˙od kemm jista’ jkun mis-s˙ana billi jevita kemm jista’ li jkun

espost g˙ax-xemx fil-perijodi l-aktar s˙an tal-©urnata, normalment bejn il-11.00am u l4.00pm; • iΩomm ru˙u frisk billi joqg˙od fl-iktar in˙awi relattivament friski tad-dar jew tal-post tax-xog˙ol tieg˙u; • jixrob regolarment biex jirkupra l-ilma li jitlef u jiekol aktar ikel li ma jkunx s˙un; • jie˙u parir mediku jekk b’xi mod i˙oss xi ˙a©a mhijiex tas-soltu.

“Jien nag˙ti Ωew© interpretazzjonijiet lil dan l-interess kollu fl-iΩvilupp ta’ dan içÇentru Marittimu. L-ewwel interpretazzjoni hija li dawn linvestituri internazzjonali g˙andhom viΩjoni koerenti ma’ dik tal-Gvern Malti, li jag˙raf li Malta g˙andha potenzjal naturali biex issir Çentru Marittimu ta’ eççellenza fil-Mediterran,” sostna Dr Cardona.

“It-tieni interpretazzjoni,” kompla l-Ministru, “hija li dawn l-investituri qed jaraw filGvern Malti partner serju li mieg˙u jistg˙u jkattru l-investiment tag˙hom u jo˙olqu l-©id u l-opportunitajiet ta’ impjiegi.”

Huwa Ωied jg˙id li g˙alkemm il-Partit Laburista ilu ja˙dem biex jibni din ir-relazzjoni onesta mal-operaturi ekonomiçi anke meta kien g˙adu fuq il-bankijiet tal-OppoΩizzjoni, ikollu jistqarr li l-fatt li qed naraw dan it-tip ta’ riΩultat sa minn kmieni fil-le©iΩlatura

tag˙tih sodisfazzjon kbir u motivazzjoni biex ikompli ja˙dem b’dan ir-ritmu.

Il-fatt li hemm ukoll interess minn kumpanniji lokali g˙alliΩvilupp tal-Maritime Hub finNofsinhar ta’ Malta huwa wkoll aspett li jindika li l-istrate©ija politika li l-Partit Laburista dejjem tkellem dwarha, li jittratta l-investituri barranin u dawk lokali bl-istess mod, qed tirnexxi.

B’hekk il-kumpanniji Maltin mhux jaqtg˙u qalbhom i˙arsu lejn l-investiment f’pajjiΩhom inkluΩ fi pro©etti kbar b˙al dan.

“L-iΩvilupp ta’ Çentru Marittimu fil-Marsa hija biss wa˙da mill-miΩuri li qed jie˙u dan ilGvern biex jistimola lekonomija, iqajjem in-negozju, jinçentiva l-˙olqien tal-impjiegi u jkattar klima li tag˙ti ser˙an il-mo˙˙ u tattira lil min irid jinvesti, Malti u barrani,” ikkonkluda l-Ministru Cardona.

Kummenti

18.08.2013

Rajt ma rajtx, smajt ma smajtx Klieb u nudisti

Is-sit elettroniku tal-Partit Nazzjonalista MaltaRightNow xandar bi prominenza stqarrija tal-g˙aqda Legalise Nudist Beaches, li qalet li “l-ironija ta’ dan il-Gvern hija li hu kuntent jo˙loq bajjiet g˙all-klieb, imma jibqa’ jinnega lin-nudisti Maltin u turisti li jixtiequ li jkollhom bajja g˙alihom ukoll”.

Tabil˙aqq g˙an-Nazzjonalisti kull ilma qieg˙ed jag˙mel brodu tajjeb, u kollox jg˙odd, imbasta jservi ta’ kritika g˙all-Gvern attwali. Sewwa sew ma nafx jekk hux il-kurrent liberali fi ˙dan il-PN li jrid li jkun hawn bajjiet tan-nudisti f’Malta, jew il-kurrent konservattiv li jridna mmorru lura g˙al Ωmien Adam u Eva li kienu jippassi©©aw bil-perpura barra fil-©nien tal-Eden.

Jien ma nistax nifhem dan il-plejtu kollu li qeg˙din jag˙mlu n-nudisti Maltin, il-g˙aliex jekk tara çertu lbies jew nuqqas ta’ lbies li jkun hemm fix-xtajtiet Maltin, mhumiex ’il bog˙od wisq min-nudisti.

U wara kollox, g˙al min hu dilettant tan-nudiΩmu u mag˙hom dawk li j˙obbu jnemmsu lin-nudisti, issib lil min jg˙idlek li huwa aktar su©©estiv tara lil xi wa˙da b’nofs ilbies jew bilbies imqaççat, milli tara lil xi wie˙ed jew wa˙da bil-perpura barra.

Ba˙ar iç-Çag˙aq u l-Qriema U appropoΩitu tal-bajjiet g˙all-g˙awm tal-klieb, li bla dubju hija inizjattiva ta’ min wie˙ed ifa˙˙arha, f’pajjiΩ Ωg˙ir b˙al tag˙na diffiçli tikkuntenta lil kul˙add

f’daqqa. Óal Qormi b˙alma jaf kul˙add, jinsab fiç-çentru ta’ Malta, mag˙luq minn bliet u r˙ula o˙ra, u m’hemmx fejn tg˙um g˙ajr g˙al meta l-ilmijiet tax-xita jfawru lwied b˙alma jag˙mlu lix-xmajjar.

Proprju g˙alhekk il-Qriema jkollhom imorru jg˙umu fejn isibu, tant hu hekk issibhom tista’ tg˙id madwar ilplajja kollha ta’ Malta.

Ra©el minn Óal Qormi li g˙omru u Ωmienu jg˙um wara Splash & Fun, Ba˙ar iç-Çag˙aq, tg˙idx kemm sallielu lil Roderick Galdes, hekk kif mar il-ba˙ar il-weekend li g˙adda u sab ru˙u mdawwar b’xi g˙axart iklieb, li sa˙ansitra darulu g˙all-kisra ˙obΩ biΩ-Ωejt, kunserva u inçova li kellu ma˙Ωuna fil-qoffa.

Min˙abba ç-çokon fid-daqs ta’ pajjiΩna, ma nafx jekk huwiex il-kaΩ li jsir studju analitiku, u jekk hemm bΩonn anke EIA, dwar jekk g˙andhomx ji©u kkombinati flimkien il-bajjiet g˙all-g˙awm tal-klieb u l-bajjiet g˙an-nudisti.

Hekk jew hekk il-klieb mhux g˙arwenin ukoll jg˙umu!

Prijoritajiet Ara veru b˙alma jg˙id il-Malti: kul˙add i˙okk fejn jieklu. Hawn min g˙alih il-bidu u t-tmiem ta’ kollox hu li jkun jista’ jg˙um g˙arwien g˙all-arja aperta; hawn minn irid li jpejep il-˙axixa fil-libertà ming˙ajr ebda biΩa’ li jispiçça b’xi pulizija ji©ri warajh li joqg˙od idejjaqlu t-toqba t’g˙ajnu; hawn min jiddelitta jxerred ‘iΩΩerrieg˙a’ tieg˙u kif ©ie ©ie, imbag˙ad meta ji©u t-tfal fid-dinja jirre©istrahom ulied missier mhux mag˙ruf; u hawn min l-ikbar sfida ta’ ˙ajtu hija li Ω-Ωwie© ma jibqax kif dejjem konna nafuh, dak bejn mara u ra©el, imma li ji©i estiΩ g˙al kull koppja li tin˙abb.

Naturalment dawn it-talbiet g˙al drittijiet ©odda, b’mod jew ie˙or, jistg˙u jkunu kollha sintomi ta’ soçjetà ‘progredita’, li waslet f’çertu stadju ta’ ‘Ωvilupp’, li tista’ tippermetti diskussjoni fuq temi li soçjetajiet inqas ‘avvanzati’ minn tag˙na Ωgur ma jo˙olmux li jsiru.

Ma nimma©inax li fiΩ-Ûimbabwe ta’ Mugabe li g˙adu kif ‘reba˙’ mandat elettorali ie˙or sakemm ikun g˙alaq 94 sena u jibqa’ ji©i mistieden mill-Vatikan g˙all-quddiesa tal-Papa, jeΩisti l-lussu li jkun hemm min jista’ ja˙li l-ener©ija tieg˙u j˙ambaq dwar id-drittijiet tannudisti. FiΩ-Ûimbabwe n-nies i˙abblu mo˙˙hom fuq affarijiet ferm aktar baΩiçi u vitali.

11

minn Invictus

F’Malta, però, minkejja l-impressjoni li ting˙ata, hawn ˙afna sitwazzjonijiet pjuttowt diΩumani, li ma jaslux sal-pa©ni tal-a˙barijiet tal-gazzetti, imma li madankollu jie˙du ferm inqas attenzjoni minn dawk il- lobby groups li kapaçi jag˙mlu aktar ˙oss.

Ng˙idu a˙na s-sitwazzjoni ta’ tfal li missierhom jinsab il-˙abs jew mhux mag˙ruf, ommhom ©iet maqtula, jew mietet b’marda terminali, qed jitrabbew min-nanniet ta’ çerta età u li spiççaw mifnija mill-mard, b’idejn l-istat soçjali marbutin u li ma jil˙qux b’mod effettiv dawn issitwazzjonijiet ta’ vulerabbiltà estrema, imma Ωgur li mhumiex daqshekk rari.

Jazzardaw fejn m’g˙andhomx Nhar il-Ìimg˙a l-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex irrapporta li f’dawn l-a˙˙ar jiem kellu mhux inqas minn 20 kaΩ ta’ korrimenti fin-na˙a ta’ isfel tas-sinsla tad-dahar, ta’ persuni li qabΩu l-ba˙ar mill-g˙oli, mill-Blue Lagoon, Kemmuna u mit-Tieqa tad-Dwejra, G˙awdex.

Li l-barranin li mhumiex familjari mal-ambjent lokali jispiççaw f’sitwazzjonijiet ta’ periklu, sa çertu punt nifhimha, imma li jkunu Maltin jew G˙awdxin li jispiççaw f’sitwazzjonijiet b˙al dawn, anke persuni ta˙t l-età, ma nifhimhiex.

Smajna kemm-il darba b’kaΩijiet ta’ persuni li azzardaw fejn ma kellhomx, u spiççaw korrew fissinsla ta’ daharhom, u spiççaw paralizzati f’qieg˙ ta’ wheelchair g˙all-bqija ta’ g˙omorhom.

Ma nafx x’qeg˙din jistennew tad-Dipartiment talProtezzjoni Çivili biex iwa˙˙lu avviΩi li juru biç-çar li l-qbiΩ minn dawn il-postijiet huwa perikoluΩ.

“HEMM BÛONN LI TERÌA’ TINKISEB IL-FIDUÇJA FL-EKONOMIJA MALTIJA” L-ekonomista Silvio Schembri

Tkompli minn pa©ni 1 u 2 “Saret pra t t i k a k o m u n i f’pajjiΩna li l-Gvern jippubblika dokum e n t q a b e l j i p preΩenta l-Ba©it.

Fl-opinjoni tieg˙i dan huwa mezz effettiv ˙afna ta’ kif Gvern jista’, minn qabel jippreΩenta l-Ba©it, jibda jiddiskuti çertu miΩuri li jkunu se ji©u m˙abbra, u g˙alhekk ikollu ç-çans li jirran©a u jbiddel fej n j k u n h e m m bΩonn,” jg ˙ i d i d - d e p u t a t Silvio Schembri.

“Dan iwassal sabiex meta jit˙abbar il-Ba©it ma jkunx hemm sorpriΩi li jixxokjaw l-

ekonomija; xi ˙a©a li f’dan ilmument il-Gvern irid jevita b’mod assolut.”

Schembri jis˙aq li middokument ta’ qabel il-Ba©it jidher biç-çar li l-miri talGvern huma li jraΩΩan iΩΩieda fin-nefqa rikorrenti, jistimula l-investiment kemm barrani kif ukoll lokali, itejjeb il-qasam edukattiv, kif ukoll ida˙˙al l-effiçjenza floperat taç-çivil.

Jg˙id li minkejja li l-qag˙da finanzjarja tal-pajjiΩ mhix xi wa˙da feliçi, il-Gvern ma jridx jaqa’ fl-iΩball li jag˙mel enfasi bla bΩonn fuq x’sab u ma sabx, iΩda filwaqt li jsem-

mi dak li wiret ming˙and ilGvern preçedenti, il-Gvern g˙andu jibqa’ ffukat sabiex jaççerta ru˙u li l-pjan talPartit Laburista ji©i implimentat fl-intier tieg˙u.

“B’hekk biss nistg˙u ner©g˙u nistimolaw le k o no m i j a u n o ˙ o l q u © i d e k o no m i k u l i j i l ˙ a q l i l kul˙add.”

Schembri jg˙id, madankollu, li bil-finanzi tal-pajjiΩ li huma kif inhuma, u birregoli tal-Unjoni Ewropea rigward l-ispiΩa tal-Gvern, dan kollu huwa ˙afna iktar façli biex tg˙idu milli biex twettqu.

“F’dan l-ambitu, biex dan ise˙˙, hemm bΩonn li ter©a’ tinkiseb il-fiduçja fl-ekonomija Maltija, tin˙oloq klima ekonomika tajba, kif ukoll tiΩdied il-likwidità.”

Isostni li g˙alhekk huwa kruçjali li l-Gvern preΩenti jag˙mel l-a˙jar uΩu millFondi Ewropej, li flimkien mal-pjan tal-Gvern li jra˙˙as il-kontijiet tad-dawl u l-ilma, tnaqqis fir-rati tat-taxxi, effiçjenza u valur fl-ispiΩa talGvern u inçentivi g˙al stimolu ekonomiku, jag˙mlu riçetta tajba sabiex il-pajjiΩ jibda miexi fit-triq biex issir l-aqwa fl-Ewropa.

WEGÓDA OÓRA TAL-PL LI DAQT TITWETTAQ Tkompli minn pa©na 1 B’din il-proçedura ta’ kif in˙are© it-tender, il-Ministeru g˙as-Sa˙˙a se jassigura li ji©i massimizzat l-investiment li sar fl-isptar ewlieni talGΩejjer Maltin g˙aliex di©à jeΩisti teatru attrezzat g˙al dan il-g˙an u b’hekk ji©u

ffrankati l-flus.

Barra minn hekk, pazjent li jag˙Ωel li jrid servizz millprivat, jista’ xorta wa˙da juΩa l-façilitajiet tal-Isptar Mater Dei. Dan g˙aliex l-is-tess entità privata li t k u n i m s i e ˙ b a (PPP) mal-Ministeru g˙asSa˙˙a g˙andha wkoll il-jedd

tag˙mel dan bi profit sharing mal-isptar.

Dan kollu huwa xhieda ta’ servizz ie˙or ©did u li qed i˙alli l-g˙aΩla f’idejn il-koppji dwar ifittxux din lg˙ajnuna speçjalizzata fisservizz tas-sa˙˙a pubblika jew inkella fil-privat.

Anke jekk servizz jing˙ata

fil-privat, i˙alli introjtu u wkoll benefiççji o˙ra g˙adDipartiment tas-Sa˙˙a.

Dan is-servizz kollu se jsir b’konformità tal-Att dwar ilProtezzjoni tal-Embrijun u wkoll mal-Kodiçi ta’ Prattika tal-Awtorità g˙all-Protezzjoni tal-Embrijun, biex ikunu assigurati standards g˙oljin,

filwaqt li se jkunu offruti wkoll Infertility Counselling Services fil-proçess kollu, ji©ifieri l-faΩijiet minn 1 sa 3 (ara l-ewwel pa©na).

Fil-jiem li ©ejjin se tin˙are© sej˙a li se tinkludi ta˙ri© g˙al health care professionals fil-Family Counselling u wkoll Senior Embryologist.

12

Opinjoni

18.08.2013

iÇ-Çittadin-pazjent u jeddijietu

Joseph Cuschieri Kap tad-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew joseph@josephcuschieri.com

Waqt li fid-dinja tal-politika nitkellmu ˙afna fuq problemi soçjali u ekonomiçi, xi kultant ninsew li ç-çittadin huwa bniedem tad-demm u l-la˙am b˙alek u b˙ali.

Dan ifisser li minn Ωmien g˙al Ωmien ikollu l-waqtiet fejn jifra˙ u o˙rajn fejn jitnikket, dejjem skont iç-çirkustanzi varji li taf toffri l-˙ajja.

Fuq kollox, b˙al kull wie˙ed u wa˙da minna, iç-çittadin jg˙addi minn dawk il-waqtiet fejn irid jie˙u ˙sieb sa˙˙tu u sa˙˙et il-familja tieg˙u.

Xemx u xita Alla jaf meta, jg˙idlek l-g˙erf tal-qawl Malti, u meta ç-çittadin ikun je˙tie©lu jfiq minn xi marda, jg˙addi minn xi intervent kirur©iku jew isib ru˙u f’saram min˙abba xi aççident tat-traffiku jew fuq ix-xog˙ol, irid isib lil min qed jg˙inu u jappo©©jah u mhux ikompli jkabbarlu l-pjaga.

Iç-çittadin-pazjent Malti, daqs dak Ewropew, irid ikun jaf li meta jsib ru˙u f’dawn id-diffikultajiet fiΩiçi, g˙andu l-Istat warajh lest biex jipprovdilu laqwa servizzi u façilitajiet, kif ukoll il-jeddijiet kollha possibbli biex l-esperjenza tieg˙u fl-isptarijiet u fil-kliniki tkun kemm jista’ jkun tajba u tabil˙aqq ta’ ser˙an il-mo˙˙.

Huwa minnu li fejn tid˙ol issa˙˙a u s-servizzi f’dan is-settur hemm l-aspett ekonomiku li ming˙ajru ma jistax ikun hemm il-prontezza, il-pro-

fessjonalità, u l-effiçjenza kollha me˙tie©a.

Mhux biΩΩejjed, iΩda, li gvern jidher li qed jonfoq il-miljuni kbar fis-settur tas-sa˙˙a jekk imbag˙ad il-pazjent isib li mhux biss mhux moqdi, iΩda qed ikollu jistenna Ωmien esa©eratament twil biex ikun moqdi waqt li sa˙ansitra jit˙alla jbati bla ma jing˙ata ra©uni jew alternattiva.

Din kienet l-istorja ta’ kuljum sa ftit xhur ilu f’pajjiΩna, bilGvern preçedenti mo˙˙u biex isemmi l-miljuni li kien jonfoq u l-apparat state of the art li kien jixtri meta l-biçça l-kbira tal-pazjenti kienu qed isibu li l-uniku soljiev g˙alihom kien il-fatt li tpo©©ew fuq lista twila li ma tispiçça qatt, qishom sempliçiment numri g˙all-ista-

tistika.

Ma rridx ng˙id li mal-bidla fil-gvern f’Marzu li g˙adda, kwistjoni ta’ sitt xhur, se˙˙ew il-mirakli, iΩda huwa Ωgur li nnies di©à bdew jaraw id-differenza. G˙ad baqa’ ˙afna xi jsir, iΩda l-impenn b’risq ilpazjenti u n-nies vulnerabbli qed jarah kul˙add, mhux biss fil-livell nazzjonali, iΩda anke Ewropew.

F’sessjoni tal-Parlament Ewropew fi Strasburgu dan la˙˙ar fakkart kif id-dritt ta’ trattament ta’ pazjenti huwa minqux fid-Dokument tadDrittijiet Fundamentali talUnjoni Ewropea li, g˙alhekk, g˙andha tkompli tfittex ta˙dem b’kollaborazzjoni ma’ organizzazzjonijiet Ewropej tas-sa˙˙a li jirrappreΩentaw

lill-pazjenti Ewropej biex dawn ikollhom rikonoxximent s˙i˙ tad-dritt baΩiku g˙al djanjoΩi, trattamenti, terapiji u aççess immedjat g˙all-mediçini.

Dan irid isir fl-istess ˙in li nirrispettaw l-importanza tassovranità nazzjonali dwar ilmaterja tas-sa˙˙a.

Bla dubju wasal iΩ-Ωmien li kull pazjent Ewropew li jmur fi sptar f’pajjiΩu g˙andu jing˙ata perjodu definittiv ta’ Ωmien ra©onevoli ta’ stennija.

Dan ifisser li meta l-Istat jonqos milli jΩomm kelmtu, hi x’inhi r-ra©uni, il-gvern ta’ dak l-Istat Membru g˙andu jkun marbut li jiΩgura li l-pazjent ikun mibg˙ut g˙at-trattament fi sptar privat, jekk ikun hemm bΩonn anke barra l-pajjiΩ.

Huwa daqstant ie˙or importanti li, f’çirkostanzi b˙al dawn, niggarantixxu d-dritt tal-pazjenti Ewropej li jkollhom l-ispejjeΩ tag˙hom im˙allsa mill-Istat Membru tag˙hom wara li jirritornaw f’pajjiΩhom.

Dawn huma jeddijiet li kull çittadin-pazjent g˙andu jkun jaf bihom, jag˙mel uΩu effettiv minnhom, u ma j˙allix lil min – politiku, professjonist, impjegat, eçç. – jg˙addih minn g˙ajn il-labra.

Kemm f’Malta kif ukoll filfora Ewropea qeg˙din jittie˙du inizjattivi u jkunu varati skemi li jassiguraw dawn il-jeddijiet.

petizzjoni Ìdida GÓal Óondoq ir-rummien

“GÓajta biex Óondoq jibqa’ f’idejn il-poplu” Paul Buttigieg

Il-Moviment Óarsien Óondoq qieg˙ed jer©a’ jniedi petizzjoni biex il-Pjan Lokali g˙allBajja ta’ Óondoq ir-Rummien fil-Qala, G˙awdex, jer©a’ jinbidel g˙al dak li kien qabel l-2006.

Din il-petizzjoni hija importanti hekk kif il-Gvern attwali qed jikkonsulta malpubbliku sabiex jibdel ilPjan Lokali ta’ Malta u G˙awdex.

Din il-gazzetta tkellmet ma’

Paul Buttigieg mill-Moviment Óarsien Óondoq. Buttigieg jg˙id li l-Pjan Lokali ta’ Óondoq ir-Rum m i e n g ˙ a n d u jer©a’ jinbidel biex ma jippermettix Ωviluppi li jistg˙u jkunu ta’ detriment g˙allambjent naturali ta’ din ilbajja.

Buttigieg isostni li din iΩΩona ssir park nazzjonali biex tkun tista’ tibqa’ titgawda mill-fa m i l j i M a l t i n u G˙awdxin u anke mit-turisti

ming˙ajr ˙las.

Huwa jis˙aq li fl-2006 ilMEPA, li dak iΩ-Ωmien kienet taqa’ ta˙t l-eks-Ministru George Pullicino, kienet bidlet il-Pjan Lokali g˙al Óondoq ir-Rummien ming˙ajr ma kkonsultat jew infurmat lill-Kunsill Lokali.

“Il-petizzjoni hija g˙ajta biex il-Bajja ta’ Óondoq tibqa’ f’idejn il-poplu u mhux tg˙addi f’idejn lispekulaturi,” jis˙aq

Buttigieg.

B˙alissa l-MEPA qed tevalwa applikazzjoni talkumpannija Gozo Prestige biex isir Ωvilupp ta’ yacht marina , madwar 200 appartament, vilel u lukanda f’Óondoq ir-Rummien.

Il-kaΩ ilu jkaxkar 11-il sena s˙a˙ hekk kif saru tentattivi mill-applikant biex jiççekken id-daqs tal-pro©ett, liema tentattivi ©ew irrifjutati millMEPA f’Mejju li g˙adda.

G˙al iktar informazzjoni, jew biex wie˙ed jiffirma lpetizzjoni, g˙andu jΩur is-sit: www.soshondoq.blogspot.co m, fejn isib l-istorja ta’ Óondoq ir-Rummien u anke ˙olqa biex wie˙ed jiffirma lpetizzjoni fuq is-sit talMEPA. Il-Moviment Óarsien Óondoq i˙e©©e© lill-pubbliku biex isemma’ le˙nu ˙alli dan il-wirt naturali ji©i ppreservat.

Editorjal

18.08.2013

13

www.kullhadd.com Kull˙add, CNL, Triq il-Mile End IL-Óamrun Editur: 2090 1409 editur@kullhadd.com | Reklami: 2090 1520 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

In-naÓIet t’ISfel ta’ Malta, tagÓna wkoll Kitba ta’

Wenzu Mintoff wmintoff @gmail.com

“

L-a˙bar li ta lMinistru Joe Mizzi kmieni din il-©img˙a, li fl-a˙˙ar il-pro©ett tal-Baçir Nru 1 jinsab on track u dalwaqt jitlesta, g˙al ˙afna tista’ tfisser ftit li xejn, imma g˙an-nies tan-na˙a ta’ isfel ta’ Malta din l-a˙bar g˙andha ssinifikat tag˙ha.

Wara snin ta’ telqa u letar©ija kbira, issa g˙andna Gvern iffukat, li jivvalorizza n-na˙a ta’ isfel ta’ Malta u li ma jqisx dawn l-in˙awi b˙ala d-dumping ground ta’ dawk l-affarijiet kollha skabruΩi li l-bqija ta’ Malta ma tridx wara biebha.

Sfortunatament ta˙t gvernijiet tal-PN, avolja l-eks-Prim Ministru Gonzi, g˙al ©ie˙na, kien ji©i elett mit-tieni distrett, in-nies ta’ dawn l-in˙awi kienu jittie˙du wisq for granted , li g˙ax tradizzjonalment jivvutaw Labour bi ˙©arhom b’mod massiv, allura huma politikament irrilevanti g˙anNazzjonalisti.

In-Nazzjonalisti kienu kuntenti li b’sistema ta’ assistenzjaliΩmu, ta’ pjaçiri fuq baΩi

individwali, bl-g˙oti ta’ fridges u cookers mill-Community Chest Fund, eçç., bilkemm itellg˙u si©©u wie˙ed. Óalli mbag˙ad il-Kottonera spiççat r-residwu tal-pjagi soçjali ta’ Malta kollha.

Min˙abba s-sistema tar-relief hi kif inhi li, biex tikkwalifika g˙al çerti servizzi soçjali, irid ikollok indirizz fuq ismek u ma tridx tkun tg˙ix ma’ ˙addie˙or, ˙afna minn dawk minn Malta kollha bi problemi soçjali kbar b˙al vizzju taddroga, qg˙ad fit-tul, mikrokriminalità, eçç., spiççaw ikkonçentrati f’din iΩ-Ωona ta’ Malta, fejn huwa relattivament aktar façli biex tikri, peress li hemmhekk hemm ˙afna griebe© u djar Ωg˙ar u li nbnew bil-War Damage.

Fin-na˙a ta’ isfel ta’ Malta hemm g˙alhekk inçidenza g˙olja ta’ faqar assolut u ta’ faqar relattiv, ta’ illitteriΩmu u ta’ early school leavers.

Il-bΩonnijiet huma kbar imma n-Nazzjonalisti g˙aΩlu li jdawru wiççhom in-na˙a lo˙ra u lil dawn in-na˙iet g˙aΩlu li jinsewhom u j˙alluhom f’telqa liema b˙alha.

Issa li mill-ewwel sitt distretti elettorali, minn 30 si©©u ©abu biss 8 si©©ijiet, fl-a˙˙ar stemb˙u u qeg˙din jg˙idu kemm huma importanti dawn in-na˙iet ta’ Malta g˙all-Partit Nazzjonalista.

Issa konvenjentement qeg˙din jg˙idu dan mhux

g˙ax ©enwinament g˙andhom g˙al qalbhom lin-nies ta’ dawn l-in˙awi. Kieku ma kinux jabbandunawhom g˙al tant u tant snin.

Imma g˙ax bilfors iridu jirkupraw is-si©©ijiet li tilfu, jekk g˙andhom il-˙sieb li jirb˙u l-elezzjoni ©enerali.

Meta kienu fil-Gvern inNazzjonalisti, lin-nies talKottonera tawhom il-©enb u ttrattawhom ta’ çittadini tattieni klassi.

Issa, g˙ax in-Nazzjonalisti jinsabu fl-OppoΩizzjoni u f’diffikultajiet kbar, qeg˙din jiftakru fin-nies tan-na˙a ta’ isfel billi Simon Busuttil imur iΩuruhom fil-festi, meta n-nies tkun medhija tiççelebra lillqaddis patrun u qajla jkollhom aptit il-politikanti jmesimsu mag˙hom.

Li hu Ωgur, meta ©ie g˙as-si u n-no fl-g˙aΩla tal-kandidati g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, Simon Busuttil ˙alla erbg˙a barra, li kumbinazzjoni kollha kienu ©ejjin min-na˙a ta’ isfel ta’ Malta u li setg˙u jirriflettu b’mod a˙jar l-aspirazzjonijiet tan-nies ta’ dawn inna˙at.

Il-pro©ett tal-Baçir Nru 1 huwa s-simbolu tal-ineffiçjenza, tat-telqa u tal-a la bibiΩmu ta’ Austin Gatt u s˙abu g˙al kulma g˙andu x’jaqsam mannies tan-na˙a ta’ isfel b’mod ©enerali u man-nies talKottonera b’mod partikolari.

Dan il-pro©ett kien ilu ©ej

bid-dg˙ajsa minn tal-inqas g˙axar snin. Saga li kienet tidher li mhi se tintemm qatt, laktar meta l-kuntrattur Taljan li kien intg˙aΩel mill-Gvern Nazzjonalista biex iwettaq dan il-pro©ett kien abbandunah nofs le˙ja, meta ma kienx kapaçi jΩomm mal-iskadenzi stabbiliti, u spiçça mkeççi.

Ta’ min wie˙ed ifakkar li min˙abba din it-telqa u ttraskura©ni, il-˙ofor u d-debris li kien t˙alla fin-nofs, kien hemm ukoll vittma, mara li tilfet ˙ajjitha meta kienet waqg˙et u korriet min˙abba sprall li kien t˙alla mikxuf, parti minn dan il-pro©ett.

Anke n-negozji Ω-Ωg˙ar li hemm fit-triq prinçipali ta’ Bormla spiççaw kienu vittmi taç-çirkostanzi meta xog˙lijiet kienu wieqfa jew kienu mexjin b’pass ta’ nemlu.

Bil-˙e©©a tipika tal-Ministru Joe Mizzi, rajna kif fl-ewwel ©ranet tieg˙u minn meta ˙a f’idejh il-Ministeru tat-Trasport u l-Infrastruttura, mar fuq is-sit ta’ dan il-pro©ett u injetta lener©ija li kienet me˙tie©a biex ifittxu jsiru x-xog˙lijiet me˙tie©a ˙alli dan il-pro©ett jitlesta, illum qabel g˙ada.

Il-Knisja g˙andha t˙allas Din il-©img˙a l-Kurja ppreΩentat l-eççezzjonijiet tag˙ha filkaΩ li g˙amlu kontriha lg˙axar vittmi tal-patrijiet pedofeli li ng˙ataw sentenza

definittiva ta’ ˙abs fil-kaΩ kriminali li kellhom kontrihom.

Mil-lat morali l-Knisja hija tenuta li tikkumpensa b’kull mod possibbli lil dawn il-vittmi ta’ pedofelija, persuni vulnerabbli li kienu fdati g˙andha u li min˙abba sistemi laxki ta’ superviΩjoni u nuqqas ta’ professjonalità, reli©juΩi fi ˙dan ilKnisja abbuΩaw minn tfal minuri li kienu fdati lilhom.

Wara kollox, anke l-Isqof Charles Scicluna, meta kien g˙adu prosekutur is-Santa Sede, kien irrikonoxxa li lKnisja g˙andha tikkumpensa lil dawn il-vittmi ta’ pedofelija. Óallik li mbag˙ad dawwar fehmtu meta sar Isqof u ntakka ru˙u mill-ambjent lokali.

Mil-lat legali kollox i˙oll u jorbot jekk ji©ix ippruvat li lawtoritajiet fil-Knisja ˙adux passi immedjati meta ©ew akkonoxxenza ta’ dak li kien qieg˙ed ji©ri, jew baqg˙ux in denial g˙ax beΩg˙u milliskandlu u l-g˙ag˙a pubblika li kienet se ssegwi.

Però, li ma nistax nifhem hu kif il-Knisja sabet il-flus biex t˙allas g˙all-aqwa difiΩa talpatrijiet pedofeli u ma ˙allithomx jirrikorru g˙allavukati tal-fqar, g˙ax wara kollox il-patrijiet jie˙du l-vot tal-faqar, u m’g˙andhiex flus biex tikkumpensa lil dawk li sar abbuΩ minnhom proprju g˙ax kienu tfal vulnerabbli.

”

Shutdown Sa Çertu punt Daniel Micallef President tal-Partit Laburista daniel.micallef@partitlaburista.org

Suppost dawn huma jiem ta’ mistrie˙, iΩda mhux g˙al kul˙add. Fil-verità hemm bosta nies li dawn il-jiem huma l-eqqel tax-xog˙ol tag˙hom. Jiena, b˙al ˙afna o˙rajn, ˙afna drabi nag˙Ωel li nsiefer b˙al daΩ-Ωmien. Dis-sena qbiΩtha, u ddeçidejt li l-©img˙a li g˙addiet tkun forma ta’ shutdown.

Ma tantx Ωammejt ma’ kelmti. Jekk iΩΩomm il-mowbajl mixg˙ul u tara lemails , dak mhux shutdown. Komdi kemm huma komdi dawn l-g˙odod, nammetti li n˙ossni skjav tag˙hom.

Nie˙u r-ru˙ meta taqa’ l-batterija, g˙ax hekk ma tniggiΩnix il-kuxjenza li tfejtu jiena l-mowbajl. Fix-xog˙ol tag˙na tqatta’ ˙afna ˙in fuq il-mowbajl, iΩda x-xog˙ol ma jitlax billi tag˙mel ©urnata tparla – trid issib il-˙in biex tpo©©i, tiffokka u ttella’ x-xog˙ol.

Nhar it-Tlieta Ix-xog˙ol miexi ©mielu g˙all-attività li ser issir nhar it-Tieta fiç-Çentru Nazzjonali Laburista, attività li ser timmarka l-ewwel sena anniversarju mill-mewt ta’ Dom

Mintoff. Kienu bosta l-individwi li fil-jiem li g˙addew ikkuntattjawna sabiex jikkontribwixxu fl-esibizzjoni li qed titella’. Óajr kbir imur lil bosta voluntiera, li b˙al dejjem jibqg˙u s-sinsla tal-Partit Laburista, li ˙adu ˙sieb l-eΩekuzzjoni ta’ diversi xog˙lijiet fil-©img˙at li g˙addew.

Nistiednek sabiex tkun mag˙na nhar itTlieta filg˙axija ©ewwa ç-Çentru Nazzjonali, il-Óamrun.

Rajna wkoll it-tnedija tad-dokument ta’ qabel il-Ba©it, dokument li jelenka l-prijoritajiet tal-Gvern g˙al dan il-Ba©it li ser ikun l-ewwel wie˙ed ta’ Gvern Laburista.

It-tkabbir ekonomiku, l-impjiegi u lener©ija huma fost l-oqsma ewlenin, u wie˙ed jistenna issa li, b’mod aktar konkret, fil-©img˙at li ©ejjin il-Gvern jibda jiddiskuti b’mod aktar speçifiku l-miΩuri ppjanati g˙as-sena 2014.

Xog˙ol li jibqa g˙addej

Festi

F’perijodu suppost kalm fil-kalendarju politiku, rajna ˙afna xog˙ol li baqa’ g˙addej b’ritmu mg˙a©©el. Tlaqqa’ lPublic Accounts Committee fejn ©iet diskussa l-proçedura li ser ti©i adottata waqt is-seduti li ser jiffukkaw fuq ir-rapport tal-Awditur Ìenerali dwar ix-xiri taΩΩejt – skandlu li kien fost il-highlights talkampanja elettorali li g˙addiet.

B˙all-ma©©oranza taç-çittadini, nittama li l-investigazzjoni twassal sabiex to˙ro© il-verità kollha, u kul˙add i©orr ir-responsabbiltà ta’ g˙emilu, kif jag˙mel kull ˙addiem fuq il-post tax-xog˙ol tieg˙u.

M’iniex xi dilettant kbir tal-festi, iΩda napprezza s-sig˙at twal ta’ preparazzjoni u ddedikazzjoni u sagrifiççji kbar li jag˙mlu mijiet ta’ nies sabiex din it-tradizzjoni tibqa’ ˙ajja madwar l-ir˙ula u l-ibliet Maltin u G˙awdxin.

Sakemm ma nkunx imsiefer, hemm Ωew© festi li ma nitlifx: dik tal-Óamrun, u tar-ra˙al li trabbejt u g˙adni ng˙ix fih sallum, Óad-Dingli. Hija okkaΩjoni fejn bosta ˙bieb li trabbejna flimkien niltaqg˙u u ngawdu flimkien il-jiem talfesta. Minn hawn nixtieq nawgura l-festa t-tajba lid-Dinglin kollha.

14

Ittri

18.08.2013

servizz Minn BAnk Prosit MtA, issA fejn iMiss?

Sur Editur, Niftakar fl-ewwel Ωmien li tniedew fostna l-magni awtomatiçi mal-banek, fejn ilkoll kienu jifta˙ru u jirreklamaw is-servizz 24x7.

Ji©ifieri, tmur x˙in tmur ilBank, tinqeda, irrispettivament ikunx il-Óadd jew f’˙inijiet li s oltu l-banek ikunu mag˙luqin.

G˙alhekk nixtieq ni©bed lattenzjoni ta’ min imexxi lBank of Valletta biex jara jistax jirrimedja u l-ATM machine li g˙andu malKunsill Lokali ta’ Birkirkara tkun tista’ tirçievi d-depoΩiti wkoll.

Ma nafx u narax g˙aliex

ra©uni kuntrarja, g˙ax mnejn qieg˙da din il-magna g˙allo˙ra fit- t e r m i n u s ta’ Birkirkara, h e m m © i b d a mhux ˙aΩin.

Kull Bank g˙andu jifhem li jekk se joffri servizz 24x7, g˙andu joffrih s˙i˙, mhux f’parti; u la f ’ m a g n i o ˙ r a jkun aççettat id-depoΩitu, m’g˙andhie x i l - m a g n a l i hemm mal-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara m a t a ç ç e t t a h x ukoll.

Nemmen li s-sens komun irie©i f’dan kollu g˙all-©id tas-soçjetà u ta’ residenti anzjani.

CHARLES B. SPITERI, BIRKIRKARA

Sur Editur, Li tmur ©urnata ba˙ar fis-sajf hu normali g˙alina l-Maltin; l-unika mezz sabiex tiffriska ru˙ek miss˙ana li jaf jag˙mel is-sajf Malti.

Nhar il-Óadd mort bil-familja fil-Bajja tal-Armier – bajja popolari li tkun ma˙nuqa b’˙afna nies. IΩda mhux biss, minn tarf sa ie˙or din il-bajja kienet ikkapparrata minn umbrelel massivi u deckchairs li bihom lanqas tista’ tg˙addi sabiex tinΩel tg˙um.

Hekk kif tasal ji©u fuqek sabiex tikri l-umbrella u d-deckchair.

Jekk tg˙idilhom le, jibqg˙u j˙arsu lejk sabiex jaraw fejn ser tpo©©i. Hekk kif jien flimkien mal-familja wa˙˙alna l-umbrella tag˙na fir-ramel ’il bog˙od ˙afna

mill-ba˙ar u po©©ejt ix-xugaman fuq ir-ramel, re©a’ ©ie l-istess persuna jg˙idilna biex nersqu minn hemm g˙ax hemm ©ejjin aktar deckchairs minn tag˙hom.

Jien kont pront u rrifjutajt li nag˙mel hekk; dan g˙aliex g˙andi dritt noqg˙od bl-umbrella tieg˙i fejn jog˙©obni.

Wara battibek, kellu jçedi ghax jaf li jien kelli ra©un, iΩda dan ma kienx biΩΩejjed g˙ax daqs sieg˙a wara ©ie l-proprjetarju tallido jkeççini g˙at-tieni darba.

L-argument tieg˙u kien li ddeckchairs u l-umbrelel huma ta’ nies VIP, li jrid jaqla’ l-flus g˙ax l-umbrelel u d- deckchairs swewh ˙afna flus u li hu ˙awwel is-si©ar tal-palm biex ikollu d-dell.

Ma qbiltx ma li qalli g˙ax jien çittadin Malti li n˙allas it-taxxa biex immur ng˙um fejn nixtieq f’ba˙ar li jgawdih kul˙add u a˙na ma n˙allux ˙mie© warajna.

Ma naqbilx li jekk tmur tg˙um u ma tikrix umbrella u deckchair, allura trid toqg˙od metri ’l bog˙od mill-ba˙ar.

Nixtieq ni©bed l-attenzjoni talawtoritajiet sabiex iwaqqfu jew jikkontrollaw dan l-abbuΩ filbajjiet pubbliçi g˙ax dan ma huwa xejn ˙lief serq sfaççat, ˙alli kif ©iet ikkontrollata l-Bajja talG˙adira, ji©u kkontrollati o˙rajn b˙all-Armier, Paradise Bay u aktar.

li g˙andom bΩonn l-attenzjoni sabiex jer©g˙u jiksbu d-dinjità tag˙hom.

L-iktar komuni huma lejn in-na˙a tan-Nofsinhar ta’ Malta, fosthom il-Bajja sSabi˙a f’BirΩebbu©a, bajja li g˙alkemm sofriet Ωviluppi industrijali fil-madwar, xorta g˙adha mfittxija kemm millMaltin kif ukoll mit-turisti.

Huwa kwaΩi awtomatiku li bajja se ti©bed lejha ammont ta’ turisti u familji. G˙alhekk huwa importanti li l-kunsilli lokali flimkien mal-Gvern u, fejn me˙tie©, mal-privat jiΩguraw li l-bajjiet li jaqg˙u fil-konfini tag˙hom ikunu

Ωviluppati u m˙arsa b’mod eççezzjonali.

Min-na˙a l-o˙ra, a˙na ççittadini li nuΩaw il-bajjiet g˙andna niΩguraw li tali investiment nie˙du ˙siebu billi n˙arsu l-obbligi tag˙na sabiex ikollna bajjiet isba˙ u aktar nodfa.

DeçiΩjonijiet b˙al swimmer zones u lifeguards h u m a pass fid-direzzjoni t-tajba.

Hawnhekk ma nistax ma nsemmix il-Blue Flag Award lil diversi bajjiet; investiment tajjeb u g˙aqli li juri sserjetà u d-direzzjoni li rridu nwasslu l-bajjiet tag˙na fihom. Hemm bΩonn li tkom-

pli l-˙idma sabiex iktar bajjiet jil˙qu dan il-livell.

Biex il-bajjiet tag˙na jibqg˙u jitgawdew bl-a˙jar mod, kull individwu jrid iΩomm mal-obbligi tieg˙u. Lindafa hija l-iktar punt importanti.

Illum, iktar minn qabel, ilbajjiet tag˙na huma armati b’ammont konsidervoli ta’ façilitajiet g˙all-iskart.

L-edukazzjoni trid tibda mill-familja, u kulhadd g˙andu jag˙mel il-parti tieg˙u sabiex ©enerazzjoni wara l-o˙ra tkompli tikber id-dixxiplina lejn il-˙arsien tal-ambjent.

PHILIP SCHEMBRI, ÓAÛ-ÛEBBUÌ

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

PreÌju Jikteb CHRIS BALZIA

Il-bajjiet ta’ pajjiΩna huma pre©ju g˙alina kif ukoll g˙atturisti. Il-klima u l-mod kif in˙olqu l-bajjiet tag˙na, huma parti mis-sbu˙ija u sse˙er li wie˙ed jista’ jgawdi.

Matul l-a˙˙ar snin rajna avvanzi kbar fejn jid˙lu façilitajiet fil-bajjiet tag˙na.

Fadal ˙afna xi jsir u, kif rajna f’dawn l-a˙˙ar jiem, lawtoritajiet ikkonçernati qed ja˙dmu sabiex ikomplu jiΩguraw li l-bajjiet tag˙na jkunu jistg˙u jitgawdew minn kul˙add.

Bajjiet g˙al kul˙add Wa˙da mid-deçiΩjonijiet kienet tirrigwarda l-ispazju pubbliku fil-Bajja talG˙adira.

Bi ftehim bejn l-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmu, idDipartiment tal-Artijiet u loperaturi kkonçernati, parti

daqs nofs il-Bajja tal-G˙adira re©g˙et ing˙atat lura lillpubbliku.

B’hekk din il-parti tal-bajja tkun ming h a j r k i r j i e t t a ’ umbrelel u deckchairs , u g˙aldaqstant wie˙ed ikun liberu biex juΩa l-umbrelel u deckhchairs personali.

Dan il-pass juri maturità mill-awtoritajiet u l-individwi kkonçernati, li qed i˙allu fillibertà lill-poplu biex jiddeçiedi x’jag˙mel, u mhux ikun obbligat juΩa servizz partikolari.

Proçess ie˙or ta’ tibdil filmentalità kif in˙arsu lejn ilbajjiet huma d- dog friendly bays. Forsi g˙al u˙ud din tista’ tkun deçizjoni kontroversjali, u f i l - f a t t t q a j m u diversi punti, kemm poΩittivi kif ukoll negattvi, dwar din l-inizjattiva.

Madankollu, l-obbligi tannies li jniΩΩlu l-kelb tag˙hom f’dawn il-bajjiet huma importanti ˙afna, speçjalment jekk irridu li din l-inizjattiva tkun suççess.

Bajjiet isba˙, bajjiet a˙jar Il-potenzjal li g˙andhom ilbajjiet tag˙na huwa enormi.

Jekk ikompli jsir l-investiment u kull individwu jag˙ti sehmu sabiex in˙arsu l-bajjiet tag˙na, inkunu qed nimmassimizzaw il-©id u l-pjaçir li l-bajjiet tag˙na jafu joffru, kif ukoll i ˙ a l l i m e m o r j a poΩittiva lit-turist tal-ba˙ar li mdawrin bih.

Madankollu, hemm bajjiet

Ittri

18.08.2013

FtIt sPazju Please Sur Editur, Issa bdejna nisimg˙u kemm kien ‘ great ’ il-Perit Mintoff.

Dawn li twieldu bil-kuççarina tal-fidda, fejn jafu x’kien ilPerit Mintoff? Lill-Perit Mintoff jafuh biss ulied il-bidwi ta’ 50 sena ilu…

Meta konna g˙arwenin u libbisna, ˙addie˙or, membru talLegion of Mary, kien ibig˙ il˙wejje© tal-Amerikani lil tal˙wienet, u a˙na jmissna biss ˙wejje© imqattg˙in.

Meta konna bil-©u˙ u temag˙na l-CARE, ˙addie˙or, membru tal-Knisja, kien ibig˙ l-ikel tal-Amerikani. Il-batut

Il-PerIt

kien fadallu biss dqiq f’boroΩ imqattg˙in. IΩ-Ωejt u l-©obon kienu sparixxew g˙al kollox.

U x’kien Mintoff g˙all-baxx?

Fl-1954 jien d˙alt l-isptar b’ attakk tal-appendiçite.

Fl-1955 il-Perit Mintoff reba˙ l-elezzjoni u ftit tax-xhur wara Ωew© ditektifs bi lbies normali ©ew ix-Xewkija jsaqsu g˙alija.

Tant kienet kbira din, li ra©el, kull fejn kien jarani, kien jg˙idli: “Bert, il-Pulizija qieg˙da tfittxek,” u dam sejjer hekk sakemm miet ftit snin ilu. Ìol-g˙assa tax-Xewkija staqsewni kif in- nurses , ittobba u l-professuri ttrattawni

matul il-˙mistax li domt l-isptar. Fl-a˙˙ar staqsewni g˙andix xi lment kontra xi ˙add, u jien irrispondejt li le.

Meta mort id-dar u g˙edt ’l ommi, baqg˙et iççassata g˙ax ˙add qatt ma ta kas tag˙na.

La professuri, la avukati, la tobba u lanqas saçerdoti.

Anzi, ftit snin wara dawn issaçerdoti bag˙tuna n˙a©©ru lil Mintoff u n-nies tieg˙u.

Dawn il-partita tradituri talbaxx u tal-batut kienu ddeskrivew il-CARE b˙ala lixka.

Duminku, kura©©uΩ, g˙aref u ˙anin U˙ud ippruvaw ikasbruh u jxajtnuh Mexxej ta’ fama internazzjonali I©©ieled favur il-˙addiem u l-batuti Naqqax ismu fl-istorja ta’ Malta Kompla jmexxina bid-dawl tat-torça U ©abilna l-veru ˙elsien Malta tibqa’ grata g˙all-©id li wettaq Introduça diversi servizzi soçjali Ne˙˙a l-faqar u l-injoranza Tana l-identità u da˙˙al l-ugwaljanza Oratur kbir u kittieb mill-aqwa Farrak il-biΩa’ tal-fanatiΩmu reli©juΩ F’mewtu l-kotra sellmitlu u bkietlu

BARTHOLOMEW A. ZAMMIT, TA’ SANNAT

FREDDIE MASSA, ÓAÛ-ÛABBAR

Lidl se jiftaħ ħanut ġdid f’Għawdex

ĠURNATA TAR-REKLUTAĠĠ 26 ta’ Awissu 2013 - Grand Hotel, Triq Sant Antnin, Mgarr, Gozo Grazzi għat-tkabbir k ontinwu, issa se nimpjegaw Grazzi kontinwu, f ’Għawdex! persuni għal ħanut il-ġdid tagħna f’Għawdex!

Kun parti mis-suċċess tagħna!

Inti persuna dinamika u li taħdem tajjeb ff’tim? ’tim?

Inti Tħobb taqdi lill-klijenti, lest għal sfidi ġodda, Tħobb għandek ix-xewqa li titgħallem u l-passjoni biex tirnexxi? ta’ Awissu 2013 2013 filMela ejja żurna fis-26 ta’ Grand Hotel (T riq Sant Antnin, Mgarr) in Gozo.

Grand (Triq tlett sessjonijiet ta’ inter visti, fid-9am, Se jsiru tlett intervisti, fil-11.30am u fis-2.30pm. fil-11.30am

LIDL ĠDID ĠO GĦAWDEX GĦAWDEX

Tinsiex iġġib iġġib miegħ ek koppja koppja tas-CV. tas-CV. Tinsiex miegħek Għal aktar informazjoni żur is-sit www.lidl.com.mt www.lidl.com.mt “Jobs & Company ”) (fis-sezzjoni “Jobs Company”) Gw San Gwann Vener V enera ener Santa Venera

idl! Ż ur il-paġna ta’ F acebook fuq Sir fan ta’ L Lidl! Żur Facebook www.facebook.com/lidlmalta www.facebook.com/lidlmalta

Qormi Luqa

Zejtun

Safi

LIDL KARRIERA MAL MALLIDL

15

www www.lidl.com. .lidl.com.mt www.lidl.com.mt

16

Ta’ Barra

18.08.2013

Kitsault

ir-raÓal fantaÛma gÓal 30 sena

Kitsault huwa ra˙al fil-British Columbia, il-Kanada, li ilu abbandunat g˙al madwar 30 sena. Óafna kienu jsej˙ulu Ghost Town (ra˙al fantaΩma).

Imma x’kienet ir-ra©uni li g˙aliha dan ir-ra˙al safa abbandunat?

Ftit aktar minn 30 sena ilu kien inbena ra˙al Ωg˙ir qrib minjiera sabiex fih joqog˙du l˙addiema tal-minjiera u lfamilji tag˙hom.

Fil-bidu tat-tmeninijiet

Philip Dodge kien bena mal100 dar, appartamenti, postijiet ta’ divertiment, parks g˙allfamilja, çinema, teatru, shopping mall, sptar u dak kollu li jkun hemm bΩonn f’ra˙al jew belt.

G˙al xi Ωmien kienu jabitaw fih mal-1,200 ru˙. Imma dawn damu hemm biss g˙al madwar 18-il xahar g˙aliex is-suq talproprjetà beda g˙addej minn Ωmien ˙aΩin u l-minjiera kellha ting˙alaq.

Philip Dodge re©a’ xtara ddjar kollha u l-impjegati talminjiera kellhom jitilqu minn hemm.

Minkejja li llum dan ir-ra˙al ilu madwar 30 sena vojt, iddjar u l-postijiet l-o˙ra g˙adhom intatti.

F’Jannar ta’ din is-sena r-ra˙al kollu inbieg˙ lil imprenditur ie˙or sabiex jer©a jie˙u l-˙ajja mill-©did wara ˙afna snin abbandunat.

Dan ifforma kumpannija

Whitey Bulger jinstaB Óati Wie˙ed mill-aktar nies imfittxija fl-Istati Uniti issa nstab ˙ati g˙al diversi reati li hu wettaq matul ˙ajtu, fosthom qtil ta’ 11-il persuna, traffikar ta’ drogi u kumpliçità f’reati o˙ra.

James Joseph ‘Whitey’ Bulger Jr mhux isem ©did fid-dinja tal-kriminalità. Dan g˙aliex ˙ajtu kollha qattag˙ha die˙el u ˙iere© il˙abs fuq diversi akkuΩi.

Illum Whitey jg˙odd it-83

sena. G˙al ˙afna snin kien ma˙rub u kien hemm tfittxija kbira g˙alih. Apparti s-snin li dan dam ma˙rub, huwa wie˙ed mil l - f t i t ˙ a b s i n l i llum g˙adh o m ˙ a j j i n u l i kienu servew sentenzi fil˙abs famuΩ ta’ Alcatraz.

Il-˙ajja t i e g ˙ u b d i e t b’g˙add ta’ serqiet Ωg˙ar, imbag˙ad g˙adda g˙al serqiet kbar ˙afna. Kien jifforma parti m i n n gangs , b’involviment fi traffikar ta’

drogi u qtil.

Fl-1956 intbag˙at g˙allewwel darba l-˙abs u fl-1959 intbag˙at f’Alcatraz fejn dam hemm sal-1962. Fl-1965 spiçça f’˙abs ie˙or.

F’Ìunju tal-2011 Burger ©ie arrestat waqt li kien massie˙ba tieg˙u f’Santa Monika fl-Istat ta’ Kalifornja.

Fit-12 ta’ Awwissu 2011 ©ie mressaq il-Qorti fuq 31 kap ta’ akkuΩa, fosthom involviment fi 11-il qtil differenti.

©dida u tefa’ g˙ajnejh fuq dan ir-ra˙al b˙ala l-post ideali g˙alih.

Din il-kumpannija ©dida, blisem ta’ Kitsaul Energy, ser tkun qieg˙da tibni impjant g˙at-t˙affir tal-gass naturali u pipeline biex tg˙addi l-gass lejn il-pajjiΩi AΩjatiçi.

Il-mo˙˙ wara dan il-pro©ett huwa imprenditur kunjomu Suthanthiran. Dan stqarr li di©à nefaq maΩ-$2 miljun sabiex jirran©a dan il-villa©© u ma j˙al-

lihx jaqa’ biççiet.

B’kollox dan il-pro©ett ser ji©i jiswa mat-$30 biljun u qeg˙din isiru sforzi biex jissie˙bu imprendituri f’dan ilpro©ett.

Fl-a˙˙ar, il-villa©© fantaΩma ser jer©a jie˙u l-˙ajja. Mhux sew li dawn id-djar u l-postijiet kollha jitwaqqg˙u.

Apparti minn hekk, dan irriΩors naturali ser ji©i utilizzat sew u g˙andu j˙alli flus u qlig˙ biΩΩejjed.

Ta’ Barra

18.08.2013

17

Problemi Ûejda Fil-jiem li g˙addew qamet kwistjoni diplomatika bejn Spanja u r-Renju Unit dwar jekk Spanja g˙andhiex dritt li timponi sistema rigoruΩa ta’ tfittxijiet fuq in-nies li jid˙lu f’dan il-pajjiΩ minn Ìibiltà.

Din il-kwistjoni qieg˙da to˙loq tensjonijiet kbar bejn dawn iΩΩew© pajjiΩi li matul l-a˙˙ar snin kienu alleati kemm fuq livell Ewropew, kif ukoll fuq dak mondjali. LIAM GAUCI janalizza l-istorja wara dan il-konflitt diplomatiku.

Id-deçiΩjoni tal-Gvern ta’ Ìibiltà li jawtorizza l-kostruzzjoni ta’ sikek artifiçjali f’Ωona marittima kkontestata millawtoritajiet Spanjoli, ˙olqot tensjoni politika kbira ma’ Spanja f’dawn il-©imag˙tejn.

Dan l-iΩvilupp ma tantx issorprenda nies g˙aliex il˙sieb warajh kien li jwaqqaf lis-sajjieda Spanjoli milli jistadu f’dawk l-akkwati. Skont il-Gvern ta’ Ìibiltà, il-mod kif kienu qeg˙din jistadu lIspanjoli kien qed jag˙mel ˙sara kbira lill-ekosistema marittima ta’ din iΩ-Ωona u g˙alhekk ˙assewhom obbligati li jie˙du passi immedjati u rigoruΩi.

Tensjonijiet antiki Din il-kwistjoni, li g˙al ˙afna taf tidher b˙ala wa˙da banali, fil-verità re©g˙et qajmet tensjonijiet antiki bejn ir-Renju Unit u Spanja. Ìibiltà ilha tkun is-sors ta’ battibekki diplomatiçi mill-1713 meta, bit-Trattat ta’ Utrecht, Spanja çediet l-awtorità fuq din iΩΩona ta’ importanza strate©ika f’idejn r-Renju Unit fi tmiem ilGwerra tas-Suççessjoni Spanjola.

Minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn, Spanja kemm-il darba ppruvat timponi l-awtorità tag˙ha fuq din iΩ-Ωona çkejkna, imma qatt ma kellha suççess.

Sitwazzjoni li ˙alliet qrusa diplomatika bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi minkejja l-fatt li f’dawn l-a˙˙ar snin kienu alleati fuq livell Ewropew u mondjali.

L-istorja kumplessa ta’ dan ir-re©jun mill-ewwel re©g˙et telg˙et fil-wiçç hekk kif ilGvern Spanjol, b’ritaljazzjoni g˙al dan l-iΩvilupp riçenti, impona miΩuri ta’ sigurtà rigoruΩi fuq il-persuni de˙lin fil-pajjiΩ mill-fruntiera ma’ Ìibiltà.

Minkejja l-fatt li Spanja qieg˙da tg˙id li din il-bidla se˙˙et biss biex il-pajjiΩ ikun jista’ ji©©ieled il-mew©a ta’ prodotti ta’ kutrabandu li kienu qeg˙din jid˙lu minn Ìibiltà, din tal-a˙˙ar xejn ma kienet konvinta mis-sinçerità tal-poΩizzjoni Spanjola.

L-istess xettiçiΩmu wrieh irRenju Unit, li jipprote©i ssovranità ta’ dan it-territorju, u

akkuΩa lill-Gvern Spanjol b’ritaljazzjoni ostili fil-konfront ta’ territorju alleat. Ir-Renju Unit qieg˙ed ukoll jikkunsidra l-possibbiltà li jressaq il-kaΩ quddiem l-Unjoni Ewropea min˙abba li dawn il-miΩuri qed ji©u meqjusin b˙ala eççessivi. Dan g˙aliex l-g˙assa tal-fruntiera qieg˙da tiççekkja karozza karozza; sistema li qed twassal g˙al stennija ta’ sig˙at twal biex wie˙ed jid˙ol fit-territorju Spanjol.

Min-na˙a tag˙ha, Spanja qalet li ç-çittadini Brittaniçi m’g˙andhomx dritt g˙all-ebda tip ta’ trattament speçjali min˙abba li r-Renju Unit u Ìibiltà ma jiffurmawhx parti miΩ-Ωona Schengen.

Min˙abba f’hekk, l-Ispanjoli j˙ossu li g˙andhom kull dritt li jag˙mlu t-tfittxijiet neçessarji g˙al ra©unijiet ta’ sigurtà. Óafna mir-residenti ta’ Ìibiltà li qeg˙din jippruvaw jid˙lu Spanja g˙all-vaganzi tag˙hom, jinsabu diΩappuntati ferm b’din is-sitwazzjoni.

Il-miΩuri iebsin li qieg˙ed jimponi l-Gvern Spanjol, wasslu biex ˙oloq atmosfera ta’ ostilità, fejn ˙afna min-nies li ˙asbu li kienu ser jag˙mlu lvja©© façli tas-soltu minn Ìibiltà g˙ar-re©jun tal-

Andalusia, sabu ru˙hom ittrattati kwaΩi b˙al terroristi.

Ipokresija?

Il-Gvern Spanjol qieg˙ed isib ru˙u akkuΩat ukoll b’ipokresija f’din il-kwistjoni. Mill-1956, Spanja sabet ru˙ha fiç-çentru ta’ battalja diplomatika malMarokk dwar l-ibliet ta’ Ceuta u Melilla rigward min g˙andu d-dritt li jmexxi dan it-territorju.

Minkejja l-fatt li dawn iΩΩew©t ibliet qeg˙din fl-Afrika ta’ Fuq bi fruntiera malMarokk, il-Gvern Spanjol baqa’ jΩomm pussess tag˙hom, g˙aliex skont hu qieg˙ed jiddefendi l-interessi tal-popolazzjoni lokali li filbiçça l-kbira tag˙ha hija ta’ dixxendenza Spanjola.

Il-Gvern Spanjol qieg˙ed jipprova jevita l-paragun ma’ Ìibiltà billi jsostni li Spanja ilha Ωmien twil tqis lil Ceuta u Mellila b˙ala parti integrali talpajjiΩ, filwaqt li Ìibiltà hija biss meqjusa b˙ala territorju estern mir-Renju Unit u g˙alhekk dan tal-a˙˙ar m’g˙andux dritt li jda˙˙al argumenti ta’ sovranità filkwistjoni.

Madankollu, dan l-argument

ftit li xejn jag˙mel sens meta huwa fatt mag˙ruf li l-Gvern tar-Renju Unit ilu jirriserva ddritt li jikkontrolla l-politika barranija ta’ Ìibiltà g˙al mijiet ta’ snin. Barra minn hekk, ilpopolazzjoni ta’ Ìibiltà kemm-il darba esprimiet b’mod çar ir-rieda tag˙ha li tibqa’ ta˙t l-influwenza Brittanika.

Interessi komuni Fabian Picardo, iç-Chief Minister ta’ Ìibiltà, kellu kliem iebes g˙all-a©ir tal-Gvern Spanjol. Huwa qieg˙ed isostni li dawn huma biss mutetti politiçi min-na˙a ta’ gvern li g˙andu bΩonn jaljena lillpoplu tieg˙u malajr kemm jista’ jkun, fi Ωmien meta lPrim Ministru Spanjol Mariano Rajoy qed ji©©ieled kontra lakkuΩi ta’ korruzzjoni li laqtu lill-partit tieg˙u.

Barra minn hekk, skont Picardo, il-Gvern Spanjol qieg˙ed japprofitta ru˙u millispirtu patrijottiku tal-Ispanjoli biex ine˙˙i l-attenzjoni tag˙hom minn fuq il-qag˙da ekonomika ˙aΩina ˙afna li sabet ru˙ha fiha Spanja.

Huwa qabbel dan l-a©ir ma’ dak tal-Ìeneral Galtieri li fl-

1982 beda l-Gwerra talFalklands biex jipprova jaljena liç-çittadini tal-Ar©entina millkriΩi ekonomika li kien g˙addej minnha l-pajjiΩ.

Kif wie˙ed jistenna, lIspanjoli malajr ça˙du din lakkuΩa. Madankollu, mhux kumbinazzjoni li ˙adu ddeçiΩjoni illi jfittxu l-appo©© tal-Gvern Ar©entin sabiex jing˙ataw l-g˙ajnuna diplomatika neçessarja biex jiddefendu l-poΩizzjoni tag˙hom jekk dan il-kaΩ jispiçça quddiem il-Ìnus Mag˙quda.

Huwa mistenni li l-Ar©entina ta˙taf din l-opportunità biex tag˙ti tingiΩa lir-Renju Unit hekk kif il-Gvern preΩenti g˙amilha çara li anke lkwistjoni tal-Falklands g˙adha mhix mag˙luqa, minkejja ttelfa fil-gwerra fl-1982.

Log˙ba politika?

Huwa diffiçli illi din is-sit-wazzjoni tmur lil hinn minn konfront politiku. Madankollu, ilGvern Spanjol esprima l-interess tieg˙u illi jil˙aq ftehim mal-Ar©entina sabiex jibdew isiru operazzjonijiet kon©unti bejn iΩ-Ωew© forzi navali fiΩΩona tal-Falklands.

Dan sar b’reazzjoni g˙addeçiΩjoni tar-Renju Unit illi jibg˙at parti mill-flotta tieg˙u lejn Ìibiltà f’dawn il-jiem ta’ tensjoni.

Minkejja l-fatt li din il-manuvra Brittanika ilha miftiehma minn qabel ma faqqet il-kwistjoni ta’ Ìibiltà, hemm min ˙ass li din l-operazzjoni kellha tit˙assar min˙abba li setg˙et ti©i interpretata b˙ala mossa ostili filkonfront ta’ Spanja f’dan iΩΩmien diffiçli.

Fil-jiem li ©ejjin huwa mistenni li jkomplu d-diskussjonijiet bejn Spanja u r-Renju Unit dwar din it-tilwima, imma s’issa deher çar li se jkun diffiçli li tinstab soluzzjoni bejniethom ming˙ajr l-intervent tal-istituzzjonijiet internazzjonali.

Wie˙ed jittama li dan l-intervent ma jdumx ma jse˙˙ g˙aliex f’dan iΩ-Ωmien ta’ kriΩi di©à hawn biΩΩejjed diviΩjonijiet fl-Ewropa bla ma jer©g˙u jitqajmu argumenti territorjali antiki.

18

Mill-Misra˙

18.08.2013

il-go B’riÛultati KonSiStenti gÓall-ewwel Sitt xhur taS-Sena GO plc tat prestazzjoni poΩittiva o˙ra matul l-ewwel sitt xhur tas-sena finanzjarja kurrenti, u rre©istrat profitt operattiv qabel spejjeΩ mhux rikorrenti ta’ €10.4 miljun, tnaqqis Ωg˙ir ta’ €0.13 miljun fuq is-sena 2012.

Ir-riΩultati tal-2013 ©ew milquta b’mod negattiv minn spejjeΩ g˙al irtirar volontarju u obbligi ta’ pensjonijiet, nefqiet meqjusa b˙ala mhux tas-soltu.

Filwaqt li matul il-perijodu komparattiv il-GO assigurat li tirçievi ammont dovut g˙al Ωmien twil u mhux attribwibbli g˙all-attivitajiet kummerçjali tal-Grupp.

L-impatt ta’ dawn l-affarijiet f’daqqa wassal g˙al tnaqqis fil-profitt operattiv tal-Grupp minn €11.4 miljun matul lewwel sitt xhur tal-2012 g˙al €9.4 miljun matul dan il-perijodu fl-2013.

Il-profitt ta’ GO qabel ittaxxa matul l-ewwel sitt xhur tal-2013 kien ta’ €8.3 miljun.

Il-çifra komparabbli g˙all2012 kienet ta’ €20.4 miljun li, madankollu, kienet tirrifletti qlig˙ eççezzjonali ta’ €11.4 miljun li ©ie mill-bejg˙ ta’ plott ta’ art fil-Qawra lillGvern ta’ Malta.

Id-d˙ul tal-Grupp ammonta g˙al €60.5 miljun meta mqabbel ma’ €63.6 miljun fl2012 li jirrappreΩenta tnaqqis ta’ 4.9%.

Il-GO tibqa’ ΩΩomm klijentela qawwija b’servizzi pprovduti li jammontaw g˙al aktar minn 500,000 konnessjonijiet mifruxa fuq il-prodotti tag˙ha inkluΩi Homepack, il- bundle tal-Grupp li tant kiseb suççess billi jissodisfa l-˙ti©ijiet residenzjali kollha ta’ komunikazzjoni.

Madankollu, is-suq tattelekomunikazzjoni kompla jkun ikkaratterizzat minn kompetizzjoni intensa fuq illinji tal-prodotti kollha li jirriΩultaw fl-livelli tal-ARPU (Average Revenue Per Unit) aktar baxxi.

Barra minn hekk, id-d˙ul ikompli jintlaqat b’mod negattiv mit-tnaqqis annwali kontinwu fir-rati ta’ terminazzjoni tal-mowbajl u tar-roaming kif awtorizzat mill-Awtorità Maltija g˙all-Komunikazzjoni u mill-UE. L-ispejjez tal-bejg˙ u l-ispejjeΩ amministrattivi, minbarra lispejjeΩ ta’ inçidenza mhux tas-soltu, ammontaw g˙al €50.6 miljun, çifra li tirrappreΩenta tnaqqis ta’ €3 miljun fuq il-perijodu komparattiv.

Filwaqt li l-Grupp segwa b’suççess tnaqqis ta’ spejjeΩ f’˙afna oqsma, esperjenza wkoll Ωieda fl-inçidenza ta’ spejjeΩ f’çerti oqsma relatati direttament mal-attività talbejg˙ u eççezzjonalment floperat tan-netwerks tag˙ha.

Il-qlig˙ tal-Grupp qabel img˙ax, taxxa, deprezzament u amortizzazzjoni (EBITDA) u qabel spejjeΩ ta’ darba, ammonta g˙al €24.1 miljun meta mqabbel mal-€24.5 miljun fl-2012.

Il-©enerazzjoni ta’ flus kontanti tibqa’ b’sa˙˙itha u, sat-

30 ta’ Ìunju 2013, il-Grupp kellu flus kontanti u ekwivalenti ta’ flus kontanti li jammontaw g˙al €5.6 miljun.

Filwaqt li l-flus kontanti jirrappreΩentaw tnaqqis ta’ €6.8 miljun fuq il-livelli re©istrati sat-30 ta’ Ìunju 2012, dan huwa b˙ala riΩultat ta’ tnaqqis fis-self ta’ kwaΩi €16-il miljun.

Yiannos Michaelides, il-Kap EΩekuttiv ta’ GO, enfasizza li l-iffokar fuq strate©ija mmirata biex il-klijenti jing˙ataw log˙la livell ta’ esperjenza talklijent, kienet ta’ suççess.

“Minkejja l-kompetizzjoni intensa u sinifjikanti fis-settur tat-telekomunikazzjoni, matul l-ewwel sitt xhur tas-sena lGO rnexxielha ΩΩid it-total ta’ konnessjonijiet tal-klijent b’7,000.

B’mod partikolari, il-GO re©©g˙et lura t-tnaqqis fissehem tas-suq tal-mowbajl, kif ©ie enfasizzat ukoll fl-a˙˙ar rapport ma˙ru© mill-Awtorità Maltija g˙all-Komunikazzjoni.

Fl-istess ˙in, il-GO kompliet tesperjenza tkabbir fil-konnessjonijiet tag˙ha tal-broad-

band, il-kisba tal-pakketti talHomepack u t-televiΩjoni interattiv (IPTV).

Il-kisba riçenti tad-drittijiet g˙all-Premier League IngliΩ, flimkien ma’ drittijiet o˙ra g˙aç-Champions League u sSerie A tal-futbol Taljan, jikkonferma lill-GO b˙ala lfornitur ewlieni ta’ televiΩjoni primjum ta’ kwalità.

Ix-xiri ta’ dawn id-drittijiet huwa wkoll skont l-istrate©ija tal-Grupp lejn it-tis˙i˙ talesperjenza totali tal-klijent u mhux biss lejn il-forniment ta’ infrastruttura robusta.”

L-ewwel sitt xhur tas-sena kienu karatterizzati wkoll minn ippjanar u investiment sinjifikanti f’diversi netwerks tal-Grupp bil-g˙an li tibqa’ tespandi l-firxa ta’ teknolo©ija ©dida, b˙al dik tal-Fibra sadDar (FTTH) u t-TV interattiv (IPTV), u t-titjib ta’ diversi sistemi ewlenin biex jippermetti li l-GO tibqa’ toffri l-a˙jar esperjenza ta’ broadband, TV u mowbajl tal-og˙la kwalità.

Dawn l-investimenti, flimkien mat-tnedija tan-netwerk

il-©dida tar- radio access talmowbajl is-sena l-o˙ra, ifisser li l-klijenti tal-mowbajl internet tal-GO jistg˙u jil˙qu veloçitajiet sa 42 Mbps, u li lklijenti jistg˙u jgawdu esperjenza ta’ broadband ming˙ajr paragun b’mod impekkabbli madwar is-soluzzjonijiet kemm bil-fil ukoll bla fili.

Deepak Padmanabhan, içChairman ta’ GO qal: “Il-GO tibqa’ impenjata g˙al programm sinjifikanti ta’ investiment u m˙e©©a mil-lealtà talklijenti tag˙na u r-reazzjoni tag˙hom lejn it-titjib li a˙na kontinwament nag˙mlu fisservizzi tag˙na.

Id-dinamika tas-suq li fih noperaw, madankollu, huwa kkaratterizzat minn pressjonijiet kontinwi fuq il-livelli ta’ profittabbiltà. Il-GO tkompli tkun aktar effiçjenti mill-fornituri l-o˙ra b˙alha fis-suq, grazzi wkoll g˙all-isforzi sinjifikanti tag˙ha biex iΩΩid leffiçjenza.

G˙alkemm il-pressjoni fuq id-d˙ul mhux mistenni tonqos, a˙na nemmnu li listrate©ija tag˙na ta’ investiment kontinwu flimkien mattitjib fl-effiçjenza, se jippermetti li a˙na nibqg˙u l-fornitur tal-g˙aΩla f’dak li g˙andu x’jaqsam ma’ servizzi tal-kommunikazzjoni g˙all-ma©©oranza tal-klijenti f’Malta.”

Filwaqt li l-investiment filkumpannija Griega tat-telekomunikazzjoni Forthnet, permezz ta’ Forgendo, ©ie deprezzat, dan l-investiment jibqa’ fuq l-a©enda u huwa kontinwament immonitorjat.

Il-GO qed issegwi mill-qrib ©rajjiet riçenti li jenfasizzaw limportanza strate©ika ta’ Forthnet fis-suq tat-telekomunikazzjoni fil-Greçja.

Il-GO se tkompli tilqa’ l-isfidi fil-mod kif twettaq innegozju tag˙ha u tevalwa lopportunitajiet ©odda li jkattru l-attivitajiet tag˙ha bil-g˙an li ssegwi livelli sostenibbli ta’ profitabbiltà fl-a˙jar interess tal-azzjonisti tag˙ha.

KliniKa gÓall-adulti li gÓandhom id-down Syndrome Frott ta’ kooperazzjoni bejn lAssoçjazzjoni Maltija Down Syndrome u l-Ministeru tasSa˙˙a, il-Klinika g˙all-Adulti Down Syndrome fet˙et ilbibien tag˙ha f’Awwissu tal2012. Il-klinika tilqa’ fi ˙danha persuni Down Syndrome minn sittax-il sena ’l fuq.

Din il-klinika unika fin-natura tag˙ha, ©iet miftu˙a min˙abba fin-nuqqas ta’ kura kontinwa li kien hemm g˙al dawn il-persuni wara li tinqabeΩ l-età ta’ sittax-il sena.

L-g˙an tal-klinika huwa mhux biss mediku imma ˙olistiku wkoll.

Il-klijent ji©i milquh b’mod familjari min-nurse u t-tabiba

li jiffurmaw parti mit-tim li jie˙u ˙sieb il-klinika.

L-ewwel pass huwa li tittie˙ed storja medika kompluta u jsir eΩami mediku. Wara dan ji©i diskuss il-pjan mediku li jista’ jinkludi t-te˙id tad-demm g˙al testijiet ta’ rutina kif ukoll referenzi g˙al servizzi o˙rajn skont leΩi©enzi tal-individwu.

Dawn is-servizzi jistg˙u jkunu fi ˙dan il-kura primarja kif ukoll dik sekondarja.

Kemm jista’ jkun dawn ilpersuni jing˙ataw servizzi li jkunu fil-kura primarja u g˙alhekk aktar aççessibbli.

F’çerti okkaΩjonijiet isir kuntatt dirett bejn it-tim mediku tal-klinika, li jikkonsisti minn

tim ta’ infermiera u tabiba, u dak tas-servizz mixtieq. Hekk ikun hemm tranΩizzjoni aktar fluwida bejn il-klinika u servizzi o˙rajn.

G˙an ie˙or tal-klinika huwa dak ta’ screening, fejn il-klijenti jid˙lu fi programmi ta’ prevenzjoni li jinkludu prevenzjoni tal-mard fl-g˙ajnejn b˙al nuqqas ta’ vista u katarretti, kif ukoll nuqqas ta’ smig˙ li jista’ jibda relattivament kmieni f’dawn il-persuni.

L-idea wara dawn il-programmi huwa li çerti kundizzjonijiet assoçjati mal-kundizzjoni Down Syndrome ji©u mil˙uqa fil-bidu u ttrattati malajr kemm jista’ jkun biex

b’hekk jitnaqqsu l-kumplikazzjonijiet.

Matul il-viΩta ji©u diskussi punti varji o˙rajn li jolqtu laspetti soçjali u psikolo©içi tal-klijent Down Syndrome.

F’dan ir-rigward it-tim talklinika jipprova jkun ta’ sapport kemm g˙all-individwu kif ukoll g˙all-persuni li jie˙du ˙siebu/a.

Il-klinika tipprova ΩΩomm kuntatt mat-tobba tal-familja ta’ dawn il-persuni g˙aliex fla˙˙ar mill-a˙˙ar huma dawn l-ispeçjalisti tal-familja li ji©u f’kuntatt dirett aktar ta’ spiss ma’ dawn il-klijenti.

Apparti dan, il-klinika qed torganizza group sessions fejn tlaqqa’ lill-klijenti tag˙ha kif

ukoll lill-©enituri u persuni o˙ra li jie˙du ˙siebhom u ji©u diskussi su©©etti ©ene-riçi b˙alma huma d-dieta, il-kura tas-saqajn u tas-snien, u o˙rajn. Digà ©ew organizzati Ωew© laqg˙at li kienu ta’ suççess kbir. Hemm il-pjan li jsiru bosta o˙rajn.

L-aççess g˙al din il-klinika huwa miftu˙ g˙al dawk ilpersuni kollha Down Syndrome minn sittax-il sena ’l fuq. Il-©enituri u/jew ilpersuni li jie˙du ˙siebhom, inkluΩi t-tobba tal-familja, jistg˙u jikkuntattjaw lill-klinika ©ewwa ç-Çentru tas-Sa˙˙a ta’ Birkirkara bit-telefown 2149 4960 jew permezz ta’ email lil dsc.mfh@gov.mt

Kun Af

18.08.2013

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

19­

Saviour Mamo

IL-KONVOJ TA’ SANTA MARIJA Minn g˙add ta’ bastimenti li rnexxielhom jaslu biex jg˙inu lil Malta fit-Tieni Gwerra Dinjija, l-Operation Pedestal jew a˙jar, kif nafuh a˙na lMaltin, il-Konvoj ta’ Santa Marija, x’aktarx kien l-iktar wie˙ed kruçjali.

Jibda l-vja©© Churchill, il-Prim Ministru talIngilterra ta’ dak iΩ-Ωmien, kien bag˙at konvoj b’tag˙bija ta’ provvisti bl-iktar affarijiet essenzjali li kienet im˙arsa minn g˙add imdaqqas ta’ vapuri tal-gwerra min˙abba xi attakk. Dan g˙ax kull vapur tal-merkanzija li kien jersaq lejn Malta, kien ikun attakkat u mg˙arraq mitTaljani jew mill-ÌermaniΩi.

Fis-sajf tal-1942, ta˙t l-akbar segretezza, kien salpa konvoj ta’ 14-il vapur merkantili millIskozja g˙all-gΩira ta’ Malta.

Fl-10 ta’ Awwissu tal-1942 il-konvoj g˙adda baxx baxx mill-Istrett ta’ Ìibiltà fejn kien akkumpanjat minn 59 sa 64 biçça tal-gwerra tul il-vja©©.

Il-ÌermaniΩi u t-Taljani kienu g˙al-lest g˙al dan ilkonvoj, tant li l-g˙ada, kif qorob lejn l-Al©erija, intlaqtet l-aircraft carrier Eagle b’erba’ torpidoes sparati minn U73.

Din g˙erqet wara biss sitt minuti. Il-ma©©oranza talekwipa©© ©ie salvat (927 baqg˙u ˙ajjin filwaqt li 160 intilfu). L-attakki baqg˙u sejrin g˙al tlett ijiem bla waqfien. Dan kien meqjus b˙ala l-iktar konvoj li sofra attakki feroçi fl-istorja tal-gwerra.

Id- dockyard kienet ilha taqla’ l-balal sentejn s˙a˙, tant li ma kienx façli hemmhekk li jissewwew vapuri malajr. G˙al Rommel kien relattivament façli li vapuri merkantili jissupplixxuh bi provvisti me˙tie©a g˙ax ma kienx isib oppoΩiΩΩjoni.

Il-konvoj kien mistenni millum g˙al g˙ada. It-tanker Ohio kien l-aktar vapur li lÌermaniΩi riedu jg˙arrqu.

Dan it-tanker intlaqat b’bomba fil-magna u bi kraxx ta’ Ωew© ajruplani fuq il-gverta fejn ˙a n-nar, li wara ©ie mitfi. Madankollu, xorta

wa˙da ma setax ikompli lvja©© peress li ©ratlu ˙sara fittmun. Kien biss 100 mil ’il bog˙od minn Malta u n-Navy IngliΩa ma qatg˙etx qalbha.

Riedet issalva l-Ohio. Blg˙ajnuna ta’ tliet vapuri: lHMS Penn, l-HMS Ledbury u l-HMS Brandam, irnexxielhom iwasslu l-Ohio sa gΩiritna.

Fl-14 ta’ Awwissu 1942, lejlet il-festa ta’ Santa Marija, da˙al l-ewwel vapur, ilBrisbane Star, segwit minn tnejn o˙ra.

L-g˙ada, fil-15, da˙lu tnejn o˙ra, fosthom l-Ohio, fost briju u çapçip min-nies li marru fuq is-swar li jdawru lport.

G˙alina l-wasla tal-konvoj kienet miraklu. Minn total ta’ 14-il vapur waslu biss ˙amsa.

Imma g˙alina l-Maltin kien biΩΩejjed.

Iktar tag˙rif

L-Ohio mitluq fil-Port qabel ma ©ie mg˙arraq

• 14-il vapur merkantili – 9 g˙erqu, 5 salvaw; • 2 battleships (vapuri kbar tal-gwerra) – marru lura skont il-pjan; • 4 aircraft carriers – 1 g˙erqet, o˙ra sofriet ˙sarat u l-o˙rajn marru lura; • 7 cruisers – 2 g˙erqu u l-o˙rajn marru lura; • 33 destroyer – 1 g˙erqet, 4 sofrew ˙sarat kbar u l-o˙rajn marru lura; • 2 vapuri tal-irmonk, 4 corvettes, 4 minesweepers u 7 motor launches , assistew fil-wasla; • tilfu ˙ajjithom tul ilvja©© madwar 400 persuna.

It-tmiem tal-Ohio Dan it-tanker g˙amel Ωmien marbut fil-Port g˙ax ma setax jissewwa g˙ax kellu ˙afna ˙sarat. Kien inqasam fi tnejn imma ma g˙eriqx.

Kien jintuza b˙ala ma˙Ωen, kif ukoll b˙ala barricks g˙assuldati Jugoslavi.

Fid-19 ta’ Settembru 1946, lOhio (f’biççtejn) ©ie rmunkat g˙axar mili ’l barra mill-Port u mg˙arraq permezz ta’ gunfire minn destroyer.

Wie˙ed mill-vapuri tal-konvoj

FIXTURES

PREMIER INÌLIÛ 2013-2014 - L-EWWEL RAWND 17 AWWISSU 2013 Arsenal v Aston V Chelsea v Hull City Crystal Palace v Tottenham H Liverpool v Stoke C Man City v Newcastle U Norwich C v Everton Sunderland v Fulham Swansea C v Man Utd West Brom v Southampton West Ham U v Cardiff C 24 AWWISSU 2013 Aston V v Liverpool Cardiff C v Man City Everton v West Brom Fulham v Arsenal Hull City v Norwich C Man Utd v Chelsea Newcastle U v West Ham U Southampton v Sunderland Stoke C v Crystal Palace Tottenham H v Swansea C 31 AWWISSU 2013 Arsenal v Tottenham H Cardiff C v Everton Chelsea v Aston V Crystal Palace v Sunderland Liverpool v Man Utd Man City v Hull City Newcastle U v Fulham Norwich C v Southampton West Brom v Swansea C West Ham U v Stoke C 14 SETTEMBRU 2013 Aston V v Newcastle U Everton v Chelsea Fulham v West Brom Hull City v Cardiff C Man Utd v Crystal Palace Southampton v West Ham U Stoke C v Man City Sunderland v Arsenal Swansea C v Liverpool Tottenham H v Norwich C 21 SETTEMBRU 2013 Arsenal v Stoke C Cardiff C v Tottenham H Chelsea v Fulham Crystal Palace v Swansea C Liverpool v Southampton Man City v Man Utd Newcastle U v Hull City Norwich C v Aston V West Brom v Sunderland West Ham U v Everton

28 SETTEMBRU 2013 Aston V v Man City Everton v Newcastle U Fulham v Cardiff C Hull City v West Ham U Man Utd v West Brom Southampton v Crystal Palace Stoke C v Norwich C Sunderland v Liverpool Swansea C v Arsenal Tottenham H v Chelsea 5 OTTUBRU 2013 Cardiff C v Newcastle U Fulham v Stoke C Hull City v Aston V Liverpool v Crystal Palace Man City v Everton Norwich C v Chelsea Southampton v Swansea C Sunderland v Man Utd Tottenham H v West Ham U West Brom v Arsenal 19 OTTUBRU 2013 Arsenal v Norwich C Aston V v Tottenham H Chelsea v Cardiff C Crystal Palace v Fulham Everton v Hull City Man Utd v Southampton Newcastle U v Liverpool Stoke C v West Brom Swansea C v Sunderland West Ham U v Man City 26 OTTUBRU 2013 Aston V v Everton Chelsea v Man City Crystal Palace v Arsenal Liverpool v West Brom Man Utd v Stoke C Norwich C v Cardiff C Southampton v Fulham Sunderland v Newcastle U Swansea C v West Ham U Tottenham H v Hull City 2 NOVEMBRU 2013 Arsenal v Liverpool Cardiff C v Swansea C Everton v Tottenham H Fulham v Man Utd Hull City v Sunderland Man City v Norwich C Newcastle U v Chelsea Stoke C v Southampton West Brom v Crystal Palace West Ham U v Aston V

9 NOVEMBRU 2013 Aston V v Cardiff C Chelsea v West Brom Crystal Palace v Everton Liverpool v Fulham Man Utd v Arsenal Norwich C v West Ham U Southampton v Hull City Sunderland v Man City Swansea C v Stoke C Tottenham H v Newcastle U 23 NOVEMBRU 2013 Arsenal v Southampton Cardiff C v Man Utd Everton v Liverpool Fulham v Swansea C Hull City v Crystal Palace Man City v Tottenham H Newcastle U v Norwich C Stoke C v Sunderland West Brom v Aston V West Ham U v Chelsea 30 NOVEMBRU 2013 Aston V v Sunderland Cardiff C v Arsenal Chelsea v Southampton Everton v Stoke C Hull City v Liverpool Man City v Swansea C Newcastle U v West Brom Norwich C v Crystal Palace Tottenham H v Man Utd West Ham U v Fulham 3 DIÇEMBRU 2013 Arsenal v Hull City, Crystal Palace v West Ham U Liverpool v Norwich C Man Utd v Everton Southampton v Aston V Stoke C v Cardiff C Sunderland v Chelsea, Swansea C v Newcastle U West Brom v Man City Fulham v Tot.ham H (4.12.13) 7 DIÇEMBRU 2013 Arsenal v Everton Crystal Palace v Cardiff C Fulham v Aston V Liverpool v West Ham U Man Utd v Newcastle U Southampton v Man City Stoke C v Chelsea Sunderland v Tottenham H Swansea C v Hull City West Brom v Norwich C

14 DIÇEMBRU 2013 Aston V v Man Utd Cardiff C v West Brom Chelsea v Crystal Palace Everton v Fulham Hull City v Stoke C Man City v Arsenal Newcastle U v Southampton Norwich C v Swansea C Tottenham H v Liverpool West Ham U v Sunderland 21 DIÇEMBRU 2013 Arsenal v Chelsea Crystal Palace v Newcastle U Fulham v Man City Liverpool v Cardiff C Man Utd v West Ham U Southampton v Tottenham H Stoke C v Aston V Sunderland v Norwich C Swansea C v Everton West Brom v Hull City 26 DIÇEMBRU 2013 Aston V v Crystal Palace Cardiff C v Southampton Chelsea v Swansea C Everton v Sunderland Hull City v Man Utd Man City v Liverpool Newcastle U v Stoke C Norwich C v Fulham Tottenham H v West Brom West Ham U v Arsenal 28 DIÇEMBRU 2013 Aston V v Swansea C Cardiff C v Sunderland Chelsea v Liverpool Everton v Southampton Hull City v Fulham Man City v Crystal Palace Newcastle U v Arsenal Norwich C v Man Utd Tottenham H v Stoke C West Ham U v West Brom

FIXTURES

PREMIER INÌLIÛ 2013-2014 - IT-TIENI RAWND 1 JANNAR 2014 Arsenal v Cardiff C Crystal Palace v Norwich C Fulham v West Ham U Liverpool v Hull City Man Utd v Tottenham H Southampton v Chelsea Stoke C v Everton Sunderland v Aston V Swansea C v Man City West Brom v Newcastle U 11 JANNAR 2014 Aston V v Arsenal Cardiff C v West Ham U Everton v Norwich C Fulham v Sunderland Hull City v Chelsea Man Utd v Swansea C Newcastle U v Man City Southampton v West Brom Stoke C v Liverpool Tottenham H v Crystal Palace 18 JANNAR 2014 Arsenal v Fulham Chelsea v Man Utd Crystal Palace v Stoke C Liverpool v Aston V Man City v Cardiff C Norwich C v Hull City Sunderland v Southampton Swansea C v Tottenham H West Brom v Everton West Ham U v Newcastle U 28/29 JANNAR 2014 Aston V v West Brom Crystal Palace v Hull City Liverpool v Everton Man Utd v Cardiff C Norwich C v Newcastle U Southampton v Arsenal Sunderland v Stoke C Swansea C v Fulham Chelsea v West Ham U Tottenham H v Man City, 1 FRAR 2014 Arsenal v Crystal Palace Cardiff C v Norwich C Everton v Aston V Fulham v Southampton Hull City v Tottenham H Man City v Chelsea Newcastle U v Sunderland Stoke C v Man Utd West Brom v Liverpool West Ham U v Swansea C

8 FRAR 2013 Aston V v West Ham U Chelsea v Newcastle U Crystal Palace v West Brom Liverpool v Arsenal Man Utd v Fulham Norwich C v Man City Southampton v Stoke C Sunderland v Hull City Swansea C v Cardiff C Tottenham H v Everton 11/12 FRAR 2014 Arsenal v Man Utd Cardiff C v Aston V Hull City v Southampton, Stoke C v Swansea C West Brom v Chelsea West Ham U v Norwich C Everton v Crystal Palace Fulham v Liverpool Man City v Sunderland Newcastle U v Tottenham 22 FRAR 2014 Arsenal v Sunderland Cardiff C v Hull City Chelsea v Everton Crystal Palace v Man Utd Liverpool v Swansea C Man City v Stoke C Newcastle U v Aston V Norwich C v Tottenham H West Brom v Fulham West Ham U v Southampton 1 MARZU 2014 Aston V v Norwich C Everton v West Ham U Fulham v Chelsea Hull City v Newcastle U Man Utd v Man City Southampton v Liverpool Stoke C v Arsenal Sunderland v West Brom Swansea C v Crystal Palace Tottenham H v Cardiff C 8 MARZU 2014 Arsenal v Swansea C Cardiff C v Fulham Chelsea v Tottenham H Crystal Palace v Southampton Liverpool v Sunderland Man City v Aston V Newcastle U v Everton Norwich C v Stoke C West Brom v Man Utd West Ham U v Hull City

15 MARZU 2014 Aston V v Chelsea Everton v Cardiff C Fulham v Newcastle U Hull City v Man City Man Utd v Liverpool Southampton v Norwich C Stoke C v West Ham U Sunderland v Crystal Palace Swansea C v West Brom Tottenham H v Arsenal 22 MARZU 2014 Aston V v Stoke C Cardiff C v Liverpool Chelsea v Arsenal Everton v Swansea C Hull City v West Brom Man City v Fulham Newcastle U v Crystal Palace Norwich C v Sunderland Tottenham H v Southampton West Ham U v Man Utd 29 MARZU 2014 Arsenal v Man City Crystal Palace v Chelsea Fulham v Everton Liverpool v Tottenham H Man Utd v Aston V Southampton v Newcastle U Stoke C v Hull City Sunderland v West Ham U Swansea C v Norwich C West Brom v Cardiff C 5 APRIL 2014 Aston V v Fulham Cardiff C v Crystal Palace Chelsea v Stoke C Everton v Arsenal Hull City v Swansea C Man City v Southampton Newcastle U v Man Utd Norwich C v West Brom Tottenham H v Sunderland West Ham U v Liverpool 12 APRIL 2014 Arsenal v West Ham U Crystal Palace v Aston V Fulham v Norwich C Liverpool v Man City Man Utd v Hull City Southampton v Cardiff C Stoke C v Newcastle U Sunderland v Everton Swansea C v Chelsea West Brom v Tottenham H

19 APRIL 2014 Aston V v Southampton Cardiff C v Stoke C Chelsea v Sunderland Everton v Man Utd Hull City v Arsenal Man City v West Brom Newcastle U v Swansea C Norwich C v Liverpool Tottenham H v Fulham West Ham U v Crystal Palace 26 APRIL 2014 Arsenal v Newcastle U Crystal Palace v Man City Fulham v Hull City Liverpool v Chelsea Man Utd v Norwich C Southampton v Everton Stoke C v Tottenham H Sunderland v Cardiff C Swansea C v Aston V West Brom v West Ham U 3 MEJJU 2014 Arsenal v West Brom Aston V v Hull City Chelsea v Norwich C Crystal Palace v Liverpool Everton v Man City Man Utd v Sunderland Newcastle U v Cardiff C Stoke C v Fulham Swansea C v Southampton West Ham U v Tottenham H 11 MEJJU 2014 Cardiff C v Chelsea Fulham v Crystal Palace Hull City v Everton Liverpool v Newcastle U Man City v West Ham U Norwich C v Arsenal Southampton v Man Utd Sunderland v Swansea C Tottenham H v Aston V West Brom v Stoke C

22

KurΩitajiet

18.08.2013

kalejdoskopju

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

fejn jinSabu l-periti?

Mela din l-istorja ˙elwa fakkritni meta g˙all-˙abta tal-1968 kont g˙adni l-iskola u kelli nistudja l-ktieb My Family and Other Animals ta’ Gerald Durrell. Isemmi li, fil-Greçja, xi ˙add kien bena dar u meta ©ew biex jid˙lu fiha indunaw li kienu nsew jag˙mlu t-tara©. Allura kien ikollhom jitilg˙u u jinΩlu b’sellum!

B’din l-istorja rrealizzajt li tal-ktieb xejn ma kienet ˙a©a stramba. G˙aliex?

Mela f’Benidorm, fi Spanja, ittellg˙u Ωew© torrijiet g˙oljin 200 metru, li kienu qed jitqiesu b˙ala l-viΩjoni tal-futur g˙al dak il-pajjiΩ, li

qed jipprova jirpilja millkriΩi finanzjarja li g˙attbitu.

Il-bini, li jikkonsisti f’47 sular g˙ar-residenzi, kien ma˙sub li jkun l-og˙la bini residenzjali fl-Ewropa kollha.

IΩda ftit xhur qabel ma tlesta, il-kuntratturi ˙abbtu wiççhom m a ’ p r o b l e m a immensa. Insew jibnu lift!

G˙all-bidu, it-torrijiet kienu ddisinjati biex jog˙lew sa 20 sular, iΩda l-iΩviluppaturi ambizzjuΩi d d e ç i d e w l i jirduppjawhom. G˙alhekk, il-lift li kellhom kien ordnat u twa˙˙al fil-post, iwassal biss sal-g˙ o x r i n s u l a r u g˙all-kumplament (20 o˙ra)

dak li jkun irid juΩa t-tara©.

Issa, il-gazzetta Spanjola El Pais irrappurtat li la hemm spazju g˙al lift ie˙or u lanqas g˙at-tag˙mir tal-mutur.

Dan il-bini kellu jkun inawgurat fl-2009, iΩda min˙abba r-riçessjoni filpajjiΩ kollox mar il-ba˙ar.

Meta f’Lulju ta’ sentejn ilu kien stallat il-lift g˙all-20 sular, dan waqa’ u we©©a’ lil 13-il ˙addiem.

Hu rappurtat li s’issa nbieg˙u biss 35 fil-mija talappartamenti, li jla˙˙qu g˙al 269. Il-kumplament se jitlestew sa Diçembru ta’ din is-sena u jinbieg˙u bi prezz ferm or˙os.

Skavar fuQ l-aSterojdi

In-NASA g˙adha kif ˙abbret li fl-2016 se tibg˙at missjoni ©dida biex t˙ejji l-˙idma g˙at-t˙affir tal-asterojdi – xog˙ol li jaf ikattar it-triljuni ta’ liri fl-ekonomija dinjija.

Il-vapur tal-ispazju OSIRISREx g˙andu jasal fuq l-asterojde Bennu fl-2018, bl-iskop li ji©bor kampjuni kosmiçi u ji©i lura fid-dinja.

Ix-xjenzjati jittamaw li lmissjoni taççellera t-teknolo©ija li tippermetti lillumani jeskavaw fl-asterojdi g˙al metalli prezzjuΩi.

In-nuqqasijiet fis-sorsi talmaterji primi fid-dinja kkawΩaw l-inflazzjoni glob-

ali, li skont l-esperti ˙olqu tensjonijiet qawwijin bejn innazzjonijiet.

Ix-xjenzjati tan-NASA qed isostnu li l-˙aΩna qawwija fil-materji primi li jinsabu flasterojdi – b˙all-ingredjenti g˙all-fjuwil u metalli prezzjuΩi b˙al ˙adid u platinu – kapaçi jissupplixxu lid-dinja b’˙aΩniet vitali tar-riΩorsi naturali.

L-asterojdi jvarjaw fil-qies, minn ftit jardi g˙al mijiet ta’ mili. Ix-xjenzjati jemmnu li anke asterojde çkejkna daqs dar, jaf ikun fiha metalli li jiswew miljuni ta’ liri.

Wie˙ed m i l l - o s t a k l i l i

hemm hu n-nuqqas ta’ esperjenza fil-lokalizzar u lanalizzar tar-riΩorsi fl-asterojdi u kif jikseb il-materjal minnhom.

L-OSIRIS-REx (Origins, Spectral Interpretation, Resource Identification, Security and Regolith Explorer) qed tittama li tikseb din l-esperjenza.

Il-vapur spazjali hu mistenni li jkun varat f’Settembru ta’ tliet snin o˙ra. Jasal fuq lasterojde Bennu f’Ottubru tal-2018 u jistudjaha fid-dettall qabel ma jirritorna b’kampjuna ta’ materjal minn fuq il-wiçç tag˙ha.

reliÌjon bil-paSSatur fir-raS! Ra©el li, skont ma ntqal, dejjem jilbes passatur f’rasu g˙al ra©unijiet reli©juΩi, ing˙ata permess li b’dan il-passatur jidher fil-Karta tal-Identità uffiçjali.

Lukas Novy, minn Brno firRepubblika Çeka, jg˙id li l-fidi tieg˙u hi fl-g˙a©in u g˙alhekk, imur fejn imur, dejjem jilbes passatur fuq rasu b˙ala simbolu tar-reli©jon tieg˙u.

L-uffiçjali tal-pajjiΩ qatg˙uha li jekk jiç˙du t-talba ta’ Novy, jkunu qed imorru kontra d-drittijiet legali tal-pajjiΩ, g˙ax dan jag˙ti libertajiet reli©juΩi ugwali.

Pavel Zara, kelliem mis-City Hall f’Brno spjega li: ‘L-applikazzjoni taqbel mal-li©ijiet tarRepubblika Çeka, fejn l-ilbies tar-ras g˙al ra©unijiet reli©juΩi jew mediçi huma permessi sakemm dawn ma jg˙attux ilwiçç.

Novy jistqarr li hu membru talKnisja tal-Mostru li Jtir tal-

Ispagetti, (Church of the Flying Spaghetti Monster) li twaqqfet flIstati Uniti. Il-membri jemmnu li dan il-mostru hu aljen inviΩibbli mag˙mul mill-ispagetti u pulpetti tal-la˙am, li ˙oloq l-univers wara li siker.

Fl-2005, Bobby Henderson, ta’ 24 sena mill-Istat ta’ Oregon, u li hu gradwat fil-fiΩika, kiteb ittra dwar il-Mostru li jtir tal-Ispagetti, b˙ala protesta kontra d-deçiΩjoni tal-Bord Edukattiv fl-Istat ta’ Kansas, li ppermetta tag˙lim intelli©enti b˙ala alternattiva g˙all-evoluzzjoni fl-iskejjel pubbliçi.

Il-pastafarjani jiççelebraw kull nhar ta’ ©img˙a b˙ala jum sagru.

Bniedem ie˙or pastafarjan, Niko Alm, reba˙ kaΩ fl-Awstrija wara li l-uffiçjali o©©ezzjonaw li jilbes il-passatur f’rasu g˙ar-ritratt talliçenzja tas-sewqan tieg˙u.

Hu dam tliet snin biex reba˙ ilkawΩa.

Sejba importanti gÓat-teStment il-Qadim Bçejjeç Ωg˙ar tal-fu˙˙ar, misjuba fl-IΩrael modern, qed jitfg˙u dawl ©did fuq l-abitanti Bibliçi tag˙ha u jafu jwasslu biex kul˙add jemmen li r-renji tar-Re Salamun u r-Re David, tabil˙aqq se˙˙ew.

L-iskrizzjoni Ophel, tas-seklu g˙axra Qabel Kristu nstabet ta˙t l-art is-sena li g˙addiet u g˙allbidu x-xjenzjati t˙assbu bil-lingwa biΩarra li kien hemm

imnaqqxa fuq il-fdal ta’ buqar.

Madankollu, l-espert ewlieni Dr Douglas Petrovich jemmen li l-ilsien hu wie˙ed Ebrajk primittiv, li jfisser li l-IΩraeliti talqedem kienu jiktbu l-istorja eΩatt, ferm qabel ma kien ma˙sub s’issa.

Meta ori©inarjament instabet liskrizzjoni, f’Diçembru tal-2012, l-esperti mill-ewwel ˙asbu li kienet xi forma tal-lingwa ta’

Canaan. Dawn kienu nies Bibliçi li g˙exu f’dik li llum hi lIΩrael il-moderna. IΩda Dr Petrovich, espert fl-istudji Bibliçi u l-istorja tal-Lvant, qal li dan il˙sieb ma jre©ix, u li l-lingwa misterjuΩa, hi fil-fatt l-eqdem u l-aktar forma ori©inali tal-ilsien Ebrajk – b’mod li juri li l-IΩraeliti tal-qedem kienu f’Ìerusalemm ferm qabel ma hu ma˙sub.

Hu jsostni wkoll li l-kelliema

Ebrajki kienu jikkontrollaw Ìerusalemm fis-seklu g˙axra Qßabel Kristu, li skont il-kronolo©ija kien fi Ωmien David u Salamun.

Kienu min kienu, kienu jiktbu bl-Ebrajk, qishom kienu s-sidien tal-post.

Jekk dak li qed jg˙id Dr Petrovich hu korrett, jaf juri b’mod çar l-eΩattezza tatTestment il-Qadim, u li l-IΩraeliti

tal-qedem kienu qed jiktbu listorja kif kif se˙˙et tabil˙aqq.

JirriΩulta wkoll f’differenzi kbar, meta l-istejjer Bibliçi nkitbu mill-©did mijiet ta’ snin wara.

Ji©ifieri li t-Testment il-Qadim hu rakkont ta’ dak kollu storiku u kif tabil˙aqq ©raw l-affarijiet.

Kif mistenni, l-istqarrjiiet ta’ Dr Petrovich qed iqanqlu l-kontroversja fost il-komunità arkeolo©ika.

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

18.08.2013

Ikel g˙ar-ru˙

minn

X’ÓAnÛIRATA!

Il-Papa Fran©isku n˙obbu g˙aliex saqajh mal-art. Dejjem itaqtilna lilna s-saçerdoti biex nag˙mluha mag˙kom, in-nies komuni! U mhux intom li tag˙mluna saçerdoti? Mela lkotba u l-korsijiet jew? Araw kemm qalilna sewwa!

Mela xi xahrejn ilu kont mistieden inqaddes quddiesa lil wie˙ed ra©el li g˙alaq 80 sena.

Alla jbierek hux! X’g˙omor sabi˙! Il-˙ajja tar-ra˙al in˙obbha minn qaddisi. G˙adni niftakar b’fer˙ kbir lix-xju˙ g˙eΩieΩ tag˙na li kienu joqog˙du l-Imsiera˙! Ji©ifieri San Ìwann tal-lum, biex niftiehmu! Kemm kont nie˙u gost ta’ tifel çkejken narahom ©ejjin ifekirnu g˙all-quddiesa tas-sitta ta’ filg˙odu!

L-ewwel ˙a©a li ferr˙itni ˙afna f’din l-okkaΩjoni kienet li ©iet organizzata f’dar spazjuΩa f’wie˙ed mill-ir˙ula tag˙na. Kif d˙alt fiha mill-ewwel ˙assejtni mmur lura fid-dinja ta’ tfuliti fejn il-˙mar, iΩ-Ωiemel, ilbag˙al, il-mog˙oΩ u n-nag˙a© kont narahom tista’ tg˙id kuljum.

Fejn meta kont no˙ro© minn dar ommi u missieri, kont dritt

ninΩel bil-©iri lejn il-wied, inkella ©irja tajba mal-g˙elieqi.

G˙all-erwie˙! Dik arja friska u safja li kienet tifta˙li l-pulmuni!

U addijo l-kotba!

Wara li l-birthday boy wasal u tajnieh sorpriΩa mill-isba˙, in©barna biex niççelebraw ilquddiesa. Xi ˙ames fillieri ’l fuq mill-altar-mejda lma˙t tliet g˙annejja. I©©enint x˙in rajthom! Dlonk ˙aduni lura g˙al dak il-programm tant sabi˙ li kien jippreΩenta Charles Coleiro kull nhar ta’ Ìimg˙a g˙all-˙abta tad-8.45 pm fuq Xandir Malta dwar lg˙ana.

G˙adni niftakarhom qishom issa, il-Bambinu u l-g˙annejja primi tag˙na jg˙annu dak lg˙ana li ma jmut qatt! Mela x˙in ilma˙t lil dawn il-˙bieb, mill-ewwel g˙edtilhom biex fil-quddiesa jdoqqu erba’ melodiji kif jafu huma mitta˙wira g˙anja tal-g˙ana Malti.

Imbag˙ad ©ejna g˙all-imbierka omelija. Wara li b˙as-soltu tlabt lill-Ispirtu s-Santu ˙alli jnebba˙ni hu x’g˙andi u x’ m’g˙andix ng˙id, il-Mulej millewwel fakkarni fil-kliem fejqani u mimli m˙abba li qaltli

bint dan ir-ra©el fil-karozza a˙na u sejrin.

“Father, meta kont l-Isptar kien ji©i jΩurni kuljum. Tg˙idx kemm kont nifta˙ qalbi mieg˙u! Missieri g˙alija huwa ˙abib!” Minn kliemha ntba˙t kemm id-don tal-˙biberija ma ng˙addux ming˙ajru.

Din o˙ti g˙allmitni kemm kellu ra©un biex ibig˙ Ìesù meta qalilna li m˙abbtu g˙alina hija b˙al tal-˙bieb.

G˙aliex dak li l-Missier qallu kollu qalulna! “Sejja˙tilkom ˙bieb, g˙ax dak li smajt ming˙and Missieri g˙arraftulkom” (Ìw 15:15).

G˙ax ˙abib ma jΩomm xejn g˙alih imma jag˙ti dak kollu li hu u g˙andu lill-˙biebu.

M’g˙andux sigrieti! Ktieb miftu˙!

Wiçç ix-xwejja˙ xeg˙el dak il-˙in meta t˙additt fuq dan!

Iggustajtu jimsa˙ id-dmug˙ li kien nieΩel ma’ ˙addejh f’dak il-waqt! Dan ˙una qalbu f’idu!

U tant kemm hu ©enwin li ma tanix li ma ndurx lejn inneputijiet tieg˙u u nokorbilhom bil-˙niena: “Óallikom mill-mowbajls ja˙asra! Tg˙allmu ming˙and nannukom

kemm hu sabi˙ li tit˙addet!

Li tkun tifel Ωg˙ir! Li ΩΩomm konverΩazzjoni. G˙aliex li ΩΩomm ˙biberija fis-sinçerità hija l-isba˙ u l-aqwa kisba tal˙ajja. G˙ax x’jiswew iç-çertifikati tal-iskola ˙dejha?!”

X˙in intemmet il-quddiesa ˙ri©na barra u beda ©ej l-ikel.

L-ewwel ©ie l-bebbux! Kemm kien tajjeb! Bilfors ˙i! Imsajjar ala ra˙lija! Imbag˙ad il-bigilla.

U wara nstema’ l-g˙ana sabi˙ u spirtu pront ta’ tliet g˙annejja flimkien mat-tliet kitarristi mustaççuni!

Issa˙˙art bis-skiet li nΩamm mill-udjenza waqt l-g˙ana.

G˙ax prodott Malti dejjem Malti! Tal-iprem kwalità g˙ax ©enwin!

“Ejja Father ˙a tie˙u biçça ˙aΩir tajba!” Dan li ridt biex nid˙ol fis-serbut çkejken li kien sejjer jindafar fil-˙anΩir mixwi! U hekk kif kont qieg˙ed niekol il-˙anΩir, lg˙annej intasab ˙dejja u g˙annieli hekk: “Meta l-flieles Ωg˙ar ikunu, u ˙siebhom tie˙u l-qroqqa, iddifferenza ta’ bejnietna, a˙na bil-qliezet u int biç-çoqqa.

Iltqajt mieg˙ek l-ewwel darba,

23

Patri Mario Attard

ÓaΩ-Ûebbu© b’kumbinazzjoni, meta ni©i inqerr g˙andek, qis li ttini l-assoluzzjoni”.

Imbag˙ad g˙alaqli b’hekk: “Jien bil-Malti qed inkellmek, int m’g˙andekx ma tifhimnix, soluzzjonijiet qis li ttini, g˙ax dnubiet kbar jien m’g˙andix!”

G˙ax il-ma˙fra u l-˙niena ta’ Alla tistenniek anke f’˙anΩirata!

l-ARTRITE Dr RENALD BLUNDELL ser jispjegalna kif nisg˙tu nikkontrollaw l-ugig˙ tal-artrite b’mod semplici u naturali.

L-ittra tal-qarrejja tag˙na tal-lum tg˙id hekk:

G˙aziz Dr Blundell,

DR RENALD BLUNDELL renald@naturalremedies.com.mt www.naturalremedies.com.mt

Jien wa˙da li naqra l-artikli tieg˙ek kull nhar ta’ Óadd.

Veru jkunu ta’ interess ©enerali.

Jiena g˙andi artrite f’g˙onqi li qieg˙da to˙loqli infjammazzjoni fin-nerv u n-nervituri li jinΩlu minn g˙onqi sa jdejja.

Tista’ jekk jog˙©bok tg˙idli jekk hemmx xi kura naturali li tista’ tg˙inni. Ma nixtieqx ng˙addi minn xi operazzjoni f’g˙onqi. Jien g˙andi erbg˙a u sittin sena.

Waqt li nirringrazzjak bilquddiem tal-interess bittwe©iba tieg˙ek, li tista’ tkun ukoll ta’ interess lil ˙addie˙or.

Dejjem tieg˙ek, Maria Agius Risposta ta’ Dr Renald Blundell G˙aΩiΩa Maria, L-artrite hija kundizzjoni fejn il-©ogi ta’ bejn l-g˙adam jibdew jittieklu u jitmermru ftit ftit. Fost l-iktar ©ogi komuni li jibdew jitmermru u dak li jkun jista’ j˙oss kemm skumdità kbira kif ukoll u©ig˙, huma l-©ogi tal-irkoppa, tas-sinsla tad-dahar, talg˙onq, kif ukoll tal-ispalla.

Nie˙du eΩempju tal-artrite fis-sinsla tad-dahar. Meta rrukkelli tas-sinsla tad-dahar jibdew jittieklu, l-ispazju ta’ bejn l-g˙adam tas-sinsla taddahar jonqos.

Meta ji©ri dan, in-nervituri jistg˙u ji©u maqrusa jew imben©lin. Kif in-nervitura ti©i mben©la jew milquta, ilpazjent jew pazjenta ˙afna drabi j˙oss u©ig˙ kbir. Dan jista’ jaffetwa wkoll l-koordinazzjoni u moviment tieg˙u f’diversi postijiet tal-©isem.

EΩempju ta’ dan huwa meta jkollok il-˙sara fil- cartilages fin-na˙a t’isfel tas-sinsla taddahar. Din hija mag˙rufa wkoll b˙ala xatka.

Fil-kundizzjoni tax-xatka, ilpazjent ˙afna drabi j˙oss tnemnim fis-saqajn kif ukoll u©ig˙ kbir u jista’ jaffetwa meta persuna jrid iqum bilwieqfa jew ipo©©i bilqieg˙da Ìieli anke taffetwa f’çertu poΩizzjonijiet fis-sodda waqt li dak li jkun ikun qed jipprova jorqod.

Tip ta’ artrite ie˙or komuni huwa dak fis-swaba’ tal-idejn, fejn persuna, speçjalment fixxitwa, t˙oss u©ig˙ kbir jew ©ieli anke ˙ruq fil-cartilage ta’ bejn is-swaba’. Ikun hawn min tant taffettwah ˙aΩin li ma jkunx jista’ jag˙laq idejh sew f’forma ta’ ponn u sa˙ansitra ma jkollux sa˙˙a biΩΩejjed f’idejh u b’hekk timpedih mill-façendi u l-˙ajja regolari ta’ kuljum.

X’jista’ jag˙mel wie˙ed li

jbati minn forma jew o˙ra ta’ artrite?

L-iktar ˙a©a kruçjali hija li b’xi mod jew ie˙or ner©g˙u nkabbru b’mod artifiçjali s-saff ta’ cartilage li jkun ittiekel jew di©à degradat.

Meta ner©g˙u nkabbru dan is-saff ta’ cartilage nkunu qed innaqsu mir-riskju li n-nervitura ti©i maqrusa, u b’hekk inkunu qed innaqsu mill˙sara li ssir min˙abba f’hekk.

L-età minn mindu persuna jista’ jaqbadha xi forma jew o˙ra ta’ artrite tvarja ˙afna u tiddependi kemm mit-tip ta’ ˙ajja ta’ dak li jkun, mill-ambjent ta’ madwaru, kif ukoll – wisq probabbli – minn fattur ©enetiku.

Prodott naturali li jista’ jintuΩa huwa mag˙mul minn Ωjut ta’ ˙xejjex u jissejja˙ Solgar Celadrin. Dan jibni ftit ftit saff Ωg˙ir ta’ ilma fuq ilcartilage biex b’hekk iΩid iddistanza mill-©did ta’ bejn lg˙adam u jitnaqqas iç-çans li ji©i maqrus jew issir ˙sara linnervituri.

Meta nipprevienu li n-nervituri ji©u maqrusa, awtomatikament ikun ifisser li persuna jkollha inqas probabbiltà li t˙oss l-u©ig˙.

Is-Solgar Celadrin g˙andu fih kimiçi li jissej˙u Cox-2 inhib-itors li jg˙inu kontra linfjamazzjonijiet, speçjalment infjamazzjonijiet fin-nervituri.

F’kaΩ li persuna tbati blartrite, meta n-nerv ji©i maqrus jew jintmiss, l-ewwel

reazzjoni tkun li ji©i infjammat, u infjamazzjoni fin-nerv tfisser u©ig˙ kbir u skumdità.

B’hekk is-Celadrin g˙andu funzjoni importanti f’dawn ilkundizzjonijiet.

Is-Solgar Celadrin, b˙ala prodott naturali, biex jiffunzjona, persuna ©ieli ddum tliet xhur biex tara l-effett tieg˙u Prodott ie˙or naturali li jista’ jintuΩa, u din id-darba ta˙t forma ta’ krema, jismu MSN Cream (Methyl Sulfonyl Methane).

L-MSN, li l-baΩi kimika tieg˙u huwa s-sulfat u ©ej mill-˙axixa tar-rosmarin, jg˙in biex inaqqas l-u©ig˙ fuq il©ogi, speçjalment dak ikkawΩat mill-artrite.

L-effett tal-krema MSN jin˙ass kwaΩi wara nofs sieg˙a li ji©i applikat, imma leffett tieg˙u jdum madwar erbg˙a jew ˙ames sig˙at biss.

Pazjenti jista’ jdellek din ilkrema kull meta j˙oss il˙tie©a Nirringrazjakom tan-numru kbir ta’ ittri u emails li rçevejt u inweg˙idkom li ser inwie©eb kull wa˙da minnhom. Grazzi wkoll tattif˙ir u inkora©©iment li rçevejt rigward din il-pa©na.

Kull min g˙andu xi domanda jew xi su©©eriment li jixtieq jistaqsi jew jiddiskuti ma’ Dr Blundell, jista’ jibg˙at email lil renald@naturalremedies.com.mt, jew ittra fl-indirizz: Natural Remedies, 69, Triq K. Galea, Birkirkara.

Personalità

24 18.08.2013

L-etÀ gÓaLih hija biss numru Li jikkundizzjona

ramona Portelli www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Lil DANIEL WRIGHT kont ili nafu g˙al ftit Ωmien mhux ˙aΩin. Però, dan l-a˙˙ar er©ajt iltqajt mieg˙u waqt esibizzjoni u, kelma ©©ib o˙ra, sirt naf li dejjem qieg˙ed jiskopri affarijiet ©odda f’˙ajtu. G˙alhekk ˙sibt li nintervistah g˙all-pa©na tieg˙i hawnhekk. Daniel huwa kemm holistic therapist u anke reiki master.

Daniel i˙obb jimxi mal-mew© tal-˙ajja, filwaqt li jo˙loq armonija. G˙andu 37 sena, iΩda j˙ossu li m’g˙andux età. “L-età g˙alija hija biss numru li jikkundizzjonak, u jillimita l-˙sieb tieg˙ek,” beda jg˙idli.

Proprjament Daniel twieled l-Ingilterra, iΩda meta kellu seba’ snin ©ie jg˙ix Malta. “Óajti nbidlet ˙afna, iΩda n˙ares lura u ng˙id kemm kelli esperjenzi li mmaturawni. Noqg˙od fin-Nofsinhar ta’ Malta u kburi li jien minn hemm. Fil-fatt, ng˙ix f’lokalità fejn jirrenja ˙afna l-kwiet. In˙obb ˙afna s-silenzju, u nisma’ llingwa tas-silenzju; il-kwiet g˙andu lingwa li jg˙in fl-armonija tal-bniedem.”

Dipressjoni tag˙tih direzzjoni ©dida f’˙ajtu Óajtu hija wa˙da mimlija.

Minbarra x-xog˙ol permanenti tieg˙u, Daniel jag˙ti servizzi ta’ terapija ˙olistika, kif ukoll huwa g˙alliem u student ta’ filosofija ˙olistika, li ta’ min jg˙id huwa su©©ett vast ˙afna.

“Jekk in˙ares lura lejn lewwel pass ta’ din l-g˙aΩla li g˙amilt ˙mistax-il sena ilu, ng˙id grazzi lil sitwazzjoni li tatni din id-direzzjoni. Dan kollu beda meta kont waqajt f’dipressjoni. Minn hemm ittabib kien tani xi pilloli li kellhom effetti li bdejt nistordi u Ωidt ukoll il-piΩ. Grazzi g˙al dan il-˙abib tieg˙i, dak iΩΩmien ˙ajjarni biex immur g˙and esoteric therapist li hija tip ta’ terapija li minnha ˙ar©et it-terapija ˙olistika.”

Bis-sa˙˙a ta’ din il-persuna, Daniel beda jsib il-bilanç li xtaq f’˙ajtu. Tant kien mar tajjeb li spiçça sar l-istudent ta’ din l-g˙alliema g˙al tliet snin, u minn hemm ma ˙arisx lura, g˙ax kompla jit˙arre© u jistudja b’mod professjonali.

“Kien hemm Ωew© masters o˙ra li g˙enuni ˙afna, u tawni direzzjoni tajba sakemm sirt holistic therapist u reiki master gradwat minn reiki-network.

Ilni f’dan il-kamp g˙al dawn la˙˙ar ˙dax-il sena.

Dawn is-snin kienu ta’ esperjenzi differenti, u ltqajt ma’ numru ta’ persuni u te-rapisti barranin, kif ukoll klijenti li g˙aΩlu s-servizzi tieg˙i.

Meta tibda t˙addan filosofija ˙olistika, ˙ajtek tinbidel.

Tibda tara ˙ajtek minn lenti differenti u tibda tag˙raf li int parti minn kollox, u kollox huwa parti minnek.

Il-˙sieb tieg˙ek ikun iktar miftu˙ u tara ˙ajtek iktar çara u tibda tne˙˙i dawk l-affarijiet Ωejda li m’g˙andekx bΩonn, iΩda s-soçjetà tg˙idlek li huma ta’ bΩonn biex tiΩvijak minn çerti esperjenzi li huma d-dritt tieg˙ek.

Il-˙ajja ˙olistika hija stil ta’ çertu g˙aΩliet b˙al li tkun ve©eterjan, li tipprattika xi forma ta’ spiritwalità u li ma jkollokx televiΩjoni d-dar.

M’g˙andux televiΩjoni fiddar tieg˙u Peress li Daniel mhux l-ewwel darba li ppreΩenta xi pro-

“…Óaddan id-dawl, ˙addan il-paçi u l-armonija...”

gramm televiΩiv, bilfors ridt nistaqsih kif jista’ jkun li persuna involuta fil-medja b˙alu ma jkollux televiΩjoni fid-dar tieg˙u. B’hekk ˙allejt f’idejh sabiex jag˙tini spje-gazzjoni ta’ dan il-fatt kem-xejn stramb.

“It-televiΩjoni g˙andu effetti tajbin u ˙Ωiena.

It-tajjeb hu li jag˙ti forma ta’ pjaçir u informazzjoni, iΩda bit-televiΩjoni wie˙ed inaqqas il-˙in li tkun mieg˙ek innifsek.

Façilment wie˙ed jista’ jag˙mel esperiment: segwi film jew programm partikolari qabel ma torqod, u tqum bil˙sieb tal-programm, iΩda jekk tiffoka iktar fuqek – pereΩempju taqra ktieb – tkun qed iΩΩomm l-g˙erf u l-informazzjoni tieg˙u u jg˙inek iktar fil˙ajja.

Issa inti tg˙id li jien nag˙mel programmi, li huwa vera, iΩda ng˙idlek li huwa g˙odda kummerçjali u mezz li tista’ til˙aq lil kul˙add,” sos-tna Daniel.

Daniel jissejja˙ empath, li huwa titlu li jag˙tih il-kamp ˙olistiku. Mistoqsi xi tfisser eΩattament empath , Daniel

spjegali li meta wie˙ed ikun empath ifisser li wie˙ed ikollu l-abbiltà li j˙oss il-frekwenzi tal-ener©ija ta’ persuni o˙ra, kif ukoll tal-postijiet.

“Meta persuna b˙ali tkun empathy u lightworker, il-˙ajja tkun differenti, peress li t˙oss l-affarijiet tal-o˙rajn. Xi drabi l-˙ajja ta’ kuljum, ix-xog˙ol, in-nies, u l-egoiΩmu u l-emozzjonijiet densi, jag˙lu lempaths g˙ajjenin ˙afna u xi kultant limitati.

Xi drabi jkollna rabja g˙allin©ustizzja, rabja g˙al dawk in-nies li jkunu egoisti. Din hija we©g˙a kbira, infatti lempaths i˙obbu s-silenzju u postijiet g˙all-kwiet biex jer©g˙u ji©©eneraw l-ener©ija tag˙hom. Sa˙ansitra ˙afna minna jag˙Ωlu g˙ajxien ˙olistiku. Jien ng˙ixha!

F’din il-˙ajja m’g˙andix televiΩjoni, ve©etarjan u nipprattika l- yoga u pilates , u naqra ˙afna, sabiex it-tag˙lim tieg˙i jkun dejjem akbar u jitkattar.

Dari, kif jg˙idu ˙afna, hija post ta’ ser˙an. G˙alija hija santwarju, post sagru fejn fiha nsib it-ti©did tieg˙i. Nisma’

muΩika li tistimula l-ener©ija tieg˙i, biex b’hekk dejjem inkun ippreparat g˙al dak li n˙oss. Meta tg˙ix dan it-tip ta’ ˙ajja, tkun aktar miftu˙ u tista’ tara u tag˙mel g˙aΩliet aktar bil-qalb,” kompli jg˙idli Daniel.

Terapija ˙olistika f’Malta Nitkellem mieg˙u dwar it-terapija ˙olistika f’Malta u jg˙idli li j˙oss li llum il-©urnata ˙afna saru infurmati dwarha, iΩda jinnota li huma mg˙arrfin biss fuq l-aspett kummerçjali.

“Kul˙add sar jifhem li din hija we©g˙a g˙alija g˙ax itterapija hija filosofija antika u jixirqilha rispett. Meta inti tmiss persuna u l-ener©ija tag˙ha, int tkun qed to˙loq unità speçjali li ti©©enera armonija g˙al ftit mumenti.

F’dawk il-mumenti, il-holistic therapist huwa responsabbli li l-frekwenza tkun ta’ m˙abba u bilanç, u huwa wkoll responsabbli li ma j©orrx il-piΩ ta’ ˙addie˙or. Wie˙ed ma jridx jinsa li a˙na bnedmin ukoll, u g˙andna l-˙sibijiet u l-emoz-

zjonijiet, u l-isfidi wkoll,” fissirli Daniel.

Kompla jg˙idli li l-kamp ˙olistiku huwa kamp vast u interessanti. “Kemm hu sabi˙ meta tiltaqa’ ma’ nies tal-istess ˙sieb u fehma u taqsam lg˙erf tieg˙ek ma’ ˙addie˙or, u huma mieg˙ek; iΩda mhux dejjem issib nies hekk.

Xi drabi n˙ossni wa˙di f’dan il-kamp, g˙ax mhux dejjem issib nies li jifhmu kif t˙oss u tara l-˙ajja u s-sensittività tieg˙ek. IΩda nag˙mel ilkura©© billi nag˙ti u nag˙raf lil ˙addie˙or.

Jien dan il-©est nag˙mlu fitterapija li nag˙ti, fin-nies li n˙oss li g˙andhom bΩonn tbissima, anke nag˙mel kontribuzzjoni fil-medja.

Il-medja hija l-g˙odda biex nil˙aq numru kbir ta’ nies u konvint li dan il-©est qieg˙ed jo˙loq mew© ta’ ˙sieb differenti. Dan g˙adu fil-bidu tieg˙u, imma nemmen biΩΩmien u l-bidla g˙all-poΩittiv isse˙˙.”

Daniel kompla jg˙idli li jekk imiss persuna u jafettwah biex jie˙u nofs pass ’il quddiem, Daniel ikun g˙amel il-missjoni tieg˙u. “Din il-©ibda li g˙andi biex no˙loq bilanç u armonija hija kbira, iΩda xi drabi ti©i mag˙luqa g˙al ftit min˙abba r-rutina tal-˙ajja; iΩda nag˙mel minn kollox biex insib dak issilenzju fil-©urnata tieg˙i u ner©a’ n˙oss u n©ib dik ilfrekwenza lura fija.

Emminni, ˙ajti hija vja©© ta’ emozzjonijiet u esperjenzi bejn frekwenzi differenti li rrid nifhem u nag˙raf.

B’hekk jien ukoll nitg˙allem u nikber u n˙oss dik issbu˙ija u l-ener©ija tal-˙ajja.

Fuq kull livell in˙oss dak ilfer˙ interjuri li diffiçli nispejga g˙ax tant hi esperjenza unika u intima,” spjegali Daniel.

Fl-a˙˙ar nett, Daniel xtaq jag˙laq b’nota u messa©© g˙all-qarrejja: “Inti m’intix wa˙dek, inti ener©ija li tista’ ©©ib bidla f’˙ajtek u f’ta’ ˙addie˙or. Óaddan id-dawl, ˙addan ilpaçi u l-armonija. Óu pass ’il quddiem u ag˙raf li int parti minn kollox, u kollox huwa parti minnek u emmen li lim˙abba u l-verità dejjem irrenjaw, anke meta ma tarax xaqq ta’ dawl. Emmen g˙ax id-dawl huwa dejjem hemm jistenniek,” temm jg˙id Daniel.

Kultura

18.08.2013

25

IL-QORMI WINE FESTIVAL Il-festival annwali tal-inbid f’Óal Qormi se jer©a’ jsir g˙ad-disa’ edizzjoni konsekuttiva, b’g˙aΩla wiesg˙a ta’ nbejjed ˙omor, bojod u rosé mag˙mula minn varjetajiet ta’ g˙eneb, kollha prodotti tal-kumpannija lokali Marsovin. Óal Qormi g˙andu tradizzjoni antika li tmur lura diversi sekli marbuta mal-inbid g˙aliex, minbarra l-˙obΩ, il-belt ta’ Pinto hi wkoll mag˙rufa g˙at-tag˙sir talinbid. Permezz ta’ dan il-festival, ir-ra˙al qieg˙ed johloq attrazzjoni unika g˙at-turisti li jΩuru xtutna u g˙all-poplu Malti, filwaqt li jer©a’ jqajjem tradizzjonijiet antiki marbuta mal-lokal.

Anke l-edizzjoni ta’ din is-sena tal-Qormi Wine Festival se ssir fil-qalba antika tar-ra˙al, li g˙al din l-okkaΩjoni se tkun qed ixxidd libsa festiva partikolari.

Il-festival se jsir fl-a˙˙ar tmiem il-©img˙a ta’ Awwissu: il-Ìimg˙a 30 ta’ Awwissu u s-Sibt 31 ta’ Awwissu, u jibda fit-8.00pm u jibqa’ sejjer sa nofsillejl.

Triq il-Kbira f’Óal Qormi se tkun armata b’diversi posti (stalls) tal-inbid u ikel tradizzjonali Malti, f’atmosfera tipika ta’ festa lokali bil-Knisja Arçimatriçi ta’ San Ìor© fl-isfond.

Il-festival qieg˙ed jistabbilixxi ru˙u b˙ala attività annwali u qieg˙ed isir dejjem iktar popolari.

Is-sena l-o˙ra attendew ’il fuq 10,000 ru˙ g˙al dan l-avveniment uniku.

Kumment li jg˙addu ˙afna mitturisti li jΩuru Óal Qormi g˙allfestival tal-inbid hu dak ta’ apprezzament g˙all-atmosfera mill-isba˙ li wie˙ed jista’ jgawdi filwaqt li jara mill-qrib aspett ie˙or tat-tradizzjonijiet Maltin.

Dawk preΩenti jistg˙u jakwistaw tazza tal-inbid bil-logo tal-Qormi Wine Festival g˙allprezz ta’ €12, liema tazza se tkun qed tiΩΩanΩan fl-edizzjoni ta’ din is-sena. Biha jkunu jistg˙u jduqu

l-inbejjed kollha offruti. It-tazza tista’ mbag˙ad tinΩamm minn min ikun xtraha.

L-ikel kollu – majjal bil-patata lfron, spagetti tal-fniek, il-platt bil-ftira Maltija, fniek, ti©ie© u la˙am taΩ-Ωiemel – jista’ jinxtara g˙all-prezz ta’ €7. Se jkun hemm ukoll mejda bl-imqaret.

Id-d˙ul g˙al dan il-festival talinbid hu b’xejn. L-inbid jibqa’ jing˙ata sal-11.30pm. Mhu se jing˙ata ebda nbid lil dawk ta’ ta˙t is-sbatax-il sena, g˙alkemm kul˙add huwa m˙e©©e© biex iΩur din l-attività.

Minbarra l-ikel u l-inbid, il-festival g˙andu wkoll b˙ala protagonisti diversi artisti lokali. G˙alledizzjoni ta’ din is-sena hemm di©à kkonfermati l-band ta’ Mro Mark Spiteri Lucas li flimkien ma’ kantanti stabbiliti, fil-lejla talÌimg˙a, se jkunu qed joffru atmosfera allegruΩa fosthom Chiara, J. Anvil, Tiziana u Neville Refalo.

Ftit qabel fuq l-istess palk ikun hemm il-kantanta Rebecca Bonnici unplugged u fuq il-palk

l-ie˙or, f’dik li nirreferu g˙aliha b˙alha c-Chill Out Area, se jkun hemm il-grupp Maltin Biss li se jkun qed idoqq repertorju ta’ diski Maltin.

Il-Ìimg˙a wkoll, fuq iz-zuntier tal-Knisja ta’ San Ìor©, se jkun hemm il-kompetizzjoni tal-inbid, fejn diversi produtturi Maltin li jipproduçu nbejjed ta’ kwalità superjuri se jkunu qed jikkompetu u l-©urija esperta tkun qed tag˙mel l-g˙aΩla tag˙ha hekk kif idduq l-inbejjed.

Is-serata tas-Sibt tifta˙ bil-kantanta Rebecca Bonnici li ser t˙ejji muΩika varja u wara jag˙lqu llejla l-grupp rinomat Fakawi, mag˙rufin g˙all-interpretazzjonijiet u g˙as-satira tag˙hom imΩewqa anke b’muΩika Maltija.

Fiç-Chill out Area se jkun hemm id-DJ Malti, DJ Ruby, li bla dubju se jikkrea atmosfera indimentikabbli. Tal-Fuklar Folklor Group se jkunu qed jallegraw u jinvolvu l-pubbliku f’atmosfera tradizzjonali fuq izzuntier tal-knisja fil-lejla tas-Sibt.

Waqt il-jumejn tal-festival tal-

inbid se jsiru wkoll diversi wirjiet u kompetizzjonijiet, fosthom kompetizzjoni tal-inbid u o˙ra tal-fjuri fil-Knisja Arçimatriçi.

Ikun hemm numru ta’ attivitajiet o˙ra li jibdew xi jiem qabel ilfestival, bl-ewwel attività tkun wirja marbuta mal-inbid li ssir filma˙Ωen tal-armar biswit il-knisja, imtellg˙a mill-Kumitat Festi Esterni bl-g˙ajnuna tas-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙.

Fi Triq il-Kbira se jkun hemm ukoll wirja tal-fotografija mtellg˙a mill-fotografu Christopher Azzopardi u sqaq flistess triq se jkun imΩejjen b’pitturi mill-isba˙ mill-pittur Daniel Scerri.

Il-muΩew tal-Knisja se jkun miftu˙ g˙all-pubbliku matul iΩΩew© serati u wie˙ed jista’ jid˙ol jag˙ti titwila u jara ir-rikkezzi li hemm fil-parroçça Ìor©jana.

Fix-xelter tat-Tieni Gwerra Dinija se jkun hemm re-anactment mill-G˙aqda Qawmien, fejn il-pubbliku li jΩur dan ix-xelter mhux biss jid˙ol f’atmosfera unika, iΩda jipparteçipa u jie˙u

sehem mal-atturi daqslikieku qieg˙ed jg˙ix f’dawk iΩ-Ωminijiet.

G˙at-tieni sena konsekuttiva lkumpannija teatrali Aniçi ser ter©a’ tag˙ti s-sehem tag˙ha filWine Festival. Konvinti li ssena l-o˙ra l-avventuri ta’ Wenzu u s˙abu g˙and Kurun niΩlu g˙asel; l-organizzaturi biex dawn il-karattri ma˙luqa minn Ìor© Zammit jer©g˙u jkunu preΩenti.

Id-direttur Philip Mizzi ˙aseb biex jaddatta wa˙da minn dawn l-istejjer li tant huma mag˙rufin mal-Maltin.

Il-kumpannija teatrali AniΩi tixtieq tirringrazzja lill-atturi kollha li jag˙tu sehemhom mill-qalb, kif ukoll lill-Kumitat tal-Festi Esterni San Ìor© Martri talli g˙at-tieni sena re©a’ wera fiduçja bilparteçipazzjoni tal-kumpannija.

G˙alhekk titilfux dan l-appuntament mal-avventuri popolari li ser jo˙olqu l-kumpannija teatrali AniΩi nhar it-30 u l-31 ta’ Awwissu ©ewwa l-ma˙Ωen talarmar.

In˙awi fil-qrib tal-qalba tarra˙al se jinΩammu apposta g˙allparke©©, b’sinjali direzzjonali mag˙mula apposta biex dawk li jattendu jkunu jistg˙u jsibu fejn jipparkjaw il-vettura tag˙hom ming˙ajr diffikultajiet.

Fit-toroq prinçipali se jittellg˙u wkoll sinjali tat-traffiku li juru ddirezzjoni tal-in˙awi tal-festival g˙al min ikun ©ej lejn Óal Qormi mill-in˙awi ta’ ÓaΩÛebbu©, Santa Venera, il-Óamrun u Birkirkara.

Il-festival tal-inbid ta’ Óal Qormi qed ji©i organizzat millKumitat Festi Esterni San Ìor© Martri, Qormi (AD 1919) blg˙ajnuna totali tas-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fi ˙dan l-istess kumitat u bil-kolla-borazzjoni tal-Kunsill Lokali ta’ Óal Qormi.

G˙al iktar informazzjoni, wie˙ed jista’ jikkuntattja lill-organizzaturi bin-numru 7906 2455 jew bll-indirizz elettroniku: winefestival@festiesterniqormi.org

OSSESSJONI Rumanz li Ωgur huwa fuq fomm kul˙add g˙ax differenti minn o˙rajn fis-suq huwa Ossessjoni ta’ Carmel Scicluna, pubblikazzjoni Merlin Publishers. U mhux ta’ b’xejn dan ilktieb reba˙ il-konkors g˙all-kitba ta’ xog˙lijiet li jindirizzaw lil udjenza adolexxenti u adulta fl-edizzjoni 2012, konkors li ji©i organizzat mill-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb flimkien malA©enzija Ûg˙aΩag˙.

Ossessjoni ji©i bi twissija ta’ xeni espliçiti, g˙ax dan huwa ktieb li jittratta t-tema komplessa tal-pedofelija.

Min jaqrah g˙andu mnejn i˙ossu skomdu, iΩda qatt urtat. L-istorja ta’ Uncle Charlie, ©uvni ta’ erbg˙in sena, u ta’ Amira, tifla ta’ g˙axar snin, ti©i

ttrattata b’mod sinçier, skjett u realistiku. Amira, li hi u tibqa’ l-vittma, mhix sottomessa u skjava tieg˙u g˙al kollox. G˙ax Scicluna, barra li jurina r-realtà u l-pjaga li hi l-pedofelija miΩΩew© na˙at tag˙ha, ipin©i Ωew© karattri li kemm-il darba jbiddlu r-rwol – ilvittma xi minn daqqiet issir ukoll laggressur.

Naraw kif l-ossessjoni tal-pedofelu tikber u tirrinforza ru˙ha hekk kif ittifla timmanipulah u tibda tag˙tih dak li jrid, biex hi tie˙u li trid hi: im˙abba u attenzjoni, u li jg˙inha biex il-˙olma tag˙ha sse˙˙.

Mat-tema çentrali tal-pedofelija, Scicluna jinkludi temi o˙ra diffiçli, b˙alma huma t-terroriΩmu f’Malta, l-

abbuΩ tat-tfal fid-dar u fl-iskola, il-bullying ukoll b’element qawwi ta’ razziΩmu anke min-na˙a tal-g˙alliema tattifla. Scicluna jag˙mel analiΩi dettaljata u profonda tal-protagonisti f’dan lisfond ming˙ajr qatt ma ji©©udika jew jipprietka. IΩda fl-istess waqt quddiem il-qarrej dejjem hija çara d-distinzjoni bejn dak li hu t-tajjeb u dak li hu l˙aΩin. L-abbuΩ tat-tfal ta˙t kull forma huwa kundannabli.

Ossessjoni jinsab g˙all-bejg˙ mill˙wienet tal-kotba kollha kif ukoll direttament online minn www.merlinpublishers.com. F’dan l-indirizz issibu wkoll ˙olqa g˙all-ewwel kapitlu tarrumanz, li tistg˙u taqraw – b’xejn – minn fuq l-internet.

FESTIVAL MEdITERRANJu TAL-LETTERATuRA TA’ MALTA It-tmien edizzjoni tal-Festival Mediterranju tal-Letteratura ta’ Malta se ssir nhar il-Óamis 29, il-Ìimg˙a 30, u s-Sibt 31 ta’ Awwissu, fil-©nien mag˙ruf b˙ala Msida Bastion Historic Garden, il-Furjana, bis-sehem ta’ Hassan Blasim (l-Iraq/ilFinlandja), Angela Bonanno (Sqallija), Tsead Bruinja (lOlanda), Maria Grech Ganado (Malta), Khaled Khalifa (isSirja), Mazen Maarouf (ilPalestina/l-IΩlanda), Nikola Madzirov (il-Maçedonja,

FYROM), Immanuel Mifsud (Malta), Denisa Mirean Piscu (ir-Rumanija), Monique Roffey (Trindidad/ir-Renju Unit), Karl Schembri (Malta/GaΩa), u Fahredin Shehu (Kosova).

Id-d˙ul g˙al dan il-festival huwa b’xejn.

L-awturi se jkunu Malta matul l-a˙˙ar ©img˙a ta’ Awwissu biex jie˙du sehem f’LAF Malta Literary Translation Workshop li fih se jittraduçu x-xog˙lijiet letterarji ta’ xulxin. U˙ud minn dawn it-traduzzjonijiet se jin-

qraw matul it-tlett lejliet talFestival.

Fl-edizzjoni ta’ din is-sena se jkun hemm installazzjoni artistika tal-artist mag˙ruf Pierre Portelli fuq it-tema tal-ilma (˙elu), it-tema ta’ din l-edizzjoni. Barra minn hekk, qed isiru intervisti ma’ persuni f’Malta dwar l-ilma ˙elu, fosthom ma’ bdiewa, minn Nathalie Grima u Virginia Monteforte li di©à ˙admu flimkien fuq il-pro©ett Din Mhix Tazza li sar f’Bormla.

Il-kitarrist Jes Psaila, il-kantant

u muΩiçista Justin Galea, iddrummer Michael Galea, u lpoeta Tsead Bruinja se jdoqqu flimkien il-Óamis u l-Ìimg˙a, waqt li s-Sibt se jdoqq id-duo ta’ muΩika jazz mag˙mul minn Joe Debono fuq il-pjanu u Charles ‘City’ Gatt fuq ilperkussjoni.

Il-festival u l-laboratorju ta’ traduzzjoni letterarja huma parti mill-inizjattiva ta’ Literature Across Frontiers, li kellha sehem ewlieni fit-twelid u liΩvilupp ta’ dan il-laboratorju u

festival annwali li issa ilhom isiru tmien snin.

L-edizzjoni tal-2013 tal-Festival Mediterranju tal-Letteratura ta’ Malta u l-laboratorju tattraduzz-joni qed isiru blg˙ajnuna ta’ Din l-Art Óelwa, ilBritish Council, Middlesea Insurance, FILI – Finnish Literature Exchange, irRappreΩentanza talKummissjoni Ewropea f’Malta, u l-Culture Programme Success Scheme mmexxi mill-Cultural Contact Point ta’ Malta.

26

Çinema

18.08.2013

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

ThE LONE RANgER

SFRENAT

EROJ BIL-MASKRA U INDIAN FIL-WILD WEST

Meta kont Ωg˙ir u fuq irradju kont nisma’ l- overture movimentata mill-opra William Tell ta’ Giacomo Rossini, mill-ewwel kont in©ib quddiem g˙ajnejja eroj liebes maskra, riekeb fuq iΩΩiemel abjad jismu Silver, b’lndjan mieg˙u jistinkaw biex il-li©i tinΩamm fil-Wild West, post fejn din ma teΩistix.

Qed nirreferi g˙al The Lone Ranger u sie˙bu Tonto, li g˙amlu d-debut tag˙hom proprju 80 sena ilu, fuq ir-radju ta’ Detroit fl1933.

Sa ftit snin wara, din isserje ta’ programmi saret fenomenu fl-Amerika ta’ Ωmien id-Dipressjoni, u baqg˙et sejra g˙al 21 sena, sal-1954.

Naturalment, The Lone Ranger u Tonto dehru f’films b ˙ a l The Lone Ranger (1956) u s-sikwel The Lone Ranger And The Lost City Of Gold (1958) u The Legend Of The Lone Ranger, ma˙dum fl-1981.

Il-produttur prolifiku Jerry Bruckheimer, flimkien maddirettur Gore Verbinski (tass e r j e Pirates Of The Caribbean ) issa imbarkaw

fuq verΩjoni o˙ra, grandjuΩa u elaborata, però fl-istess ˙in kaotika, ta’ dan l-eroj maskarat u l-lndjan sie˙bu.

F’din il-produzzjoni mimlija azzjoni, eçitament gwapp u umorizmu pjuttost Ωejjed, li jtellef xi ftit mill-gost talandament, naraw kif John Reid (Hammer), bniedem li j˙ares il-li©i u li wara sar mag˙ruf b˙ala The Lone Ranger u l-gwerrier nattiv Indjan/Amerikan, Tonto (Depp) iltaqg˙u u wara diversi skontri bejniethom saru ˙bieb ja˙dmu flimkien biex ji©©ieldu kontra l-korruzzjoni u r-rg˙iba.

Il-film jifta˙ b’tifel (Mason Cook) li jΩur wirja tal-Wild West, f’Kamival San Francisco, fl-1933. Hemm ©ew il-figura ta’ Indjan talAmerika, Tonto, f’wa˙da mill-esebiti, tie˙u l-˙ajja quddiemu u tibda tirrakkontalu kif hu u John Reid, xi ˙amsin sena qabel, i©©ieldu b’mod l-aktar qawwi u enfatiku biex il-©ustizzja tirrenja, West Of The Pecos , fejn il-pistola kienet suprema.

Meta Dan Reid (Badge Dale), a©ent tat-Texas Rangers jinqatel mill-krimi-

Atturi Ewlenin: Johnny Depp, Armie Hammer, Tom Wilkinson, William Fichtner, James Badge Dale, Ruth Wilson, Helena Bonham Carter.

Direttur: Gore Verbinski. Óin: 149 min.

Distributur: DISNEY/BUENA VISTA. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12 A

nal Butch Cavendish (Fichtner), ˙uh John jie˙u xog˙lu, u flimkien ma’ Tonto jfittxu lil dan il-qattiel u lil dawk is-segwaçi ˙Ωiena tieg˙u.

Fil-proçess jg˙addu minn diversi avventuri fejn John, g˙all-ewwel, ma jkunx dak il-qalbieni implakabbli li wie˙ed jistenna minn bniedem liebes maskra.

Id-dilettanti mill-ewwel jindunaw b’siltiet minn dan ixxog˙ol fil-bidu li jixbhu westerns o˙rajn kbar b˙al Once Upon A Time In The West, fit-tqeg˙id spettakolari tal-linji tal-ferrovija li se tg˙aqqad lil dan il-pajjΩ enormi u kawbojs murija mill-qrib, stil ta’ Sergio Leone, kif ukoll sekwenza kaotika b’movimenti minn kull na˙a meta ferrovija tkun attakkata, li jfakkru fil-bidu brillanti ta’ The Wild Bunch (1968), kompluta bil-banda Evan©elista u l-kant ta’ Shall

We Gather By The River? Óafna mis-siti panoramiçi li jidhru, speçjalment dawk ta’ Monument Valley, kemm ta’ Utah u kemm ta’ Arizona dejjem kienu l-favoriti taddirettur rinomat, John Ford, f’numru kbir ta’ westerns minn tieg˙u.

Johnny Depp jidher li ma jistax je˙les mill-karattru talpirata Jack Sparrow g˙ax ikompli bl-istess mossi u g˙emil indifferenti.

The Lone Ranger j i s t a ’ jitqies b˙ala blokkbaster b’xi nuqqasijiet gravi, b˙al kontinwità mçajpra, però jibbrilla fis- set-pieces ta’ diversi sekwenzi separati fuq ferroviji g˙addejjin b’sa˙˙a tremenda li jfakkru fil-kummiedja slapstick ta’ Ωmien iççinema mutu.

Attenti g˙all-parti ˙elwa ta’ Helena Bonham Carter, ilproprjetarja ta’ burdell, b’sieq wa˙da u l-o˙ra talinjam b’sigriet ©o fiha.

Çinema

18.08.2013

ARbITRAGE

KORRUZJONI U IPOKRESIJA

ESPERT FINANZJARJU FIL-GWAJ

Robert Miller (Gere) investitur f’wa˙da mill-aktar kumpanniji rispettabbli ta' New York, barra li jikkon-

27

tribwixxi flus g˙all-karità, jidher li hu devot ferm talfamilja tieg˙u.

Fil-ftu˙ ta' Arbitrage

narawh jiççelebra f’riçeviment f’g˙el-uq sninu li martu u uliedu lestewlu. Fir-realtà Robert jinsab inkwetat, g˙ax

Atturi Ewlenin: Richard Gere, Susan Sarandon, Tim Roth, Brit Marling, Laetitia Casta, Nate Parker.

Direttur: Nicholas Jarecki. Óin: 107 min.

Distributur: KOCH MEDIA ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15.

g˙alkemm hu espert finanzjarju, l-a˙˙ar transazzjoni li g˙amel marret Ωmerç sew u tellef ˙afna flus lill-kumpannija.

Biex tag˙qad, il-ma˙buba sigrieta tieg˙u, Julie Cole (Casta) mietet f’inçident meta hu kien isuq il-karozza.

G˙alkemm milqut minn xi ©rie˙i, hu jirnexxielu jo˙ro© mill-karozza u baxx baxx i˙alli x-xena tad-disgrazzja.

Jimmy Grant (Parker), guvni iswed ˙abib tieg˙u jie˙u lil Miller lejn daru fil-karozza tieg˙u. Bryer (Roth), ditektiv li ma ja˙rablu xejn, jissuspetta xi ˙a©a u jinterroga lil Jimmy biex forsi jkollu provi jarresta lil Miller. Sadanittant, Brooke (Marling) tinduna li missierha Robert hu mda˙˙al f'xi frodi.

Tg˙id Robert, "shark" kbir ta' Wall Street jirnexxielu jiskappa minn din il-bawxata bit-tama li I-a˙˙ar negozju tieg˙u jse˙˙ u jsalva lill-kumpannija minn falliment u forsi lilu nnifsu mill˙abs?

Arbitrage hu xog˙ol eçitanti li

ma jid˙olx fil-fond ta' xi proçess ta' negozju finanzjarju, iΩda fittieni parti tieg˙u jaqleb fi triller sodisfaçenti ˙afna. Il-film jikkombina l-intriççi li jsiru f'dan il-mestier ma' meoldramma talfamilja.

Il-forza wara din il-produzzjoni hi l-parti ta’ Richard Gere li juri l- l-aqwa tieg˙u meta jkun iffaççjat minn bintu u b'˙erqa straordinarja jispjegalha l-manija abbli tieg˙u fil-finanzi.

Bryer l-investigatur tal-©ustizzja, hu ffissat li jniΩΩlu mill-poΩizzjoni g˙oljali qed igawdi.

Susan Sarandon b˙ala l-mara sog˙biena tieg˙u, li qed tobsor x’qed ji©ri, però tippersisti li tibqa' leali lejh, hi wkoll tajba f’parti Ωg˙ira.

Kollox ma’ kollox il-parti ta' Richard Gere tista’ to˙loq sentimenti diversi fl-udjenzi, jew b˙ala persuna arroganti u ambizzjuza minn na˙a wa˙da, kif ukoll b˙ala wie˙ed li jrid jirnexxi f'xog˙lu, karitattiv u anki devot lejn il-mahbubin tieg˙u.

RED 2

FURJUÛ

MISSJONI MIMLIJA SPARAR Atturi Ewlenin: Bruce Willis, John Malkovich, Marie-Louise Parker, Anthony Hopkins, Helen Mirren, Catherine Zeta-Jones, Byung Hun Lee, Neal McDonough.

Direttur: Dean Parisot. Óin: 116 min.

Distributur: E-ONE ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12 A. Fl-2010, il-film RED sorprendentement mar tajjeb f’diversi pajjiΩi madwar id-dinja. Min˙abba f’hekk kien mistenni li jsir sikwel.

RED 2" li fih kast rinomat ˙afna huwa prinçipalment kummiedja, imΩewwaq b'azzjoni qawwija u anki esa©erata.

Id-difett ewlieni li fih hu li dan ix-xog˙ol ma tistax tikklassifikah biss b˙ala adattament minn ktieb komiku, kif suppost hu, g˙ax partijiet minnu jidhru li huma ntenzjonati li jittie˙du b'serjetà profonda.

L-a©ent tas-CIA Frank Moses (Willis) jer©a’ jlaqqa’ l-grupp speçjali u abbli ta’ a©entii biex ifittxu arma tant b’sa˙˙itha li kapaçi tibdel il-bilanç tal-poter fid-dinja favur minn jakkwistaha.

Biex dawn jirnexxu fil-missjoni tag˙hom, iridu jirreΩistu armata s˙i˙a ta' assassini, terroristi gwappi u uffiçjali governattivi mo˙˙om biss fil-poter, kollha lesti biex ja˙tfu ta˙t idejhom din l-arma tant avvanzata teknolo©ikament.

G˙al dan l-iskop, Frank u lgrupp tieg˙u ikollhom jivvja©©jaw lejn Pari©i, Londra u Moska. Kull darba li jsibu rwiehom f'poΩizzjoni prekarja, juΩaw il-˙Ωunija ta' mo˙˙hom, it-ta˙ri© iebes ta' Ωmien ilu u l-kapaçità tag˙hom li jg˙inu lil xulxin biex isalvaw lilhom infushom u anki lid-dinja.

Frank, imdorri ji©©ieled kontra l˙Ωiena, issa sab relazzjoni soda ma' Sarah Ross (Parker), però din l-inattività qed teqirdu minn ©ewwa. Óajtu tie˙u Ωvolta g˙alla˙jar meta hu u sie˙bu, Matin Boggs (Malkovich) jissej˙u biex

ifittxu arma qerrieda ©dida Nightshade.

Mag˙hom ting˙aqad Victoria (Mirren) li qatt ma tfalli fil-mira, mibg˙uta mill-MI 16 b'kuntratt biex telimina lil dawn it-tnejn.

Uffiçjal korrott tas-CIA (McDonoug˙) jibg˙at lill-©ellied tal-arti marzjali u qattiel Han (Lee) biex joqtolhom u g˙andu xi ˙a©a millantik x'ipatti lil Frank.

Waqt il-vja©© ting˙aqad mag˙hom Katja (Zeta-Jones), ilma˙buba ta’ qabel ta’ Frank.

Huma qed ifittxu lill-©enju xjentist Edward Bailey (Hopkins) li jista' jkun ta' g˙ajnuna siewja.

RED 2, li g˙andu andament sfrenat, jesagera sewwa fl-isparar, u donnu li l-grupp mag˙Ωul kapaçi jevita kull balla sparata lejhom. LumoriΩmu jinfiltra sew f'kull sekwenza ta’ azzjoni.

Kompetizzjoni Empire Cinema

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn is-7 ta’ Awwissu u l-11 ta’ Awwissu

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: Xi rwol g˙andu Johnny Depp fil-film Lone Ranger ?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Il-Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: ALEXIA PORTELLI 13, Petite Fleur, Triq is-Snajja’, il-Mosta, MST 1804

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

The Smurfs 2 The Wolverine World War Z Monsters University The Heat Now You See Me Pacific Rim The Internship Dispicable Me The Conjuring

28

TeleviΩjoni

18.08.2013

07.15 07.30 12.30 12.40 13.45 15.00 17.30 17.40 18.40 19.30 20.15

ONE News Ikoni (Sant’Elena, Birkirkara) ONE News Mad-Daqqa t’G˙ajn (R) Teleshopping Miss Malta (R) ONE News Sajf Ma’ Gaffiero (R) Fish On (R) ONE News Kunçert b’Tislima lil Duminku Mintoff 22.15 COuntry Jamboree (R) 23.30 ONE News

07.00 07.30 08.00 10.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15.05 18.00 17.00 18.00 18.10 18.40 19.45 20.30 21.30 21.35 23.00

08.00 08.30 10.30 12.00 12.15 13.05 13.10 14.00 14.20 14.55 15.40 17.15 19.00 19.30 20.00 20.25 21.05

07:00 Quelli Dell'intervallo V 07:40 Pokemon Advanced 08:10 Legion Of Super Heroes - Prima Tv 08:40 Power Rangers Samurai 09:30 Scooby Doo Show/Scooby-Doo 09:55 The Jetsons - I Pronipoti 10:15 The Flintstones-Gli Antenati 10:40 Merlin 12:25 Studio Aperto 12:58 Meteo.It 13:02 Sport Mediaset 13:40 L' Arca Di Noè (Di J. Irvin) 16:45 Campionato Mondiale Motociclismo 2013 18:00 Studio Aperto 18:18 Meteo.It 18:20 Campionato Mondiale Motociclismo 2013 20:50 Fuori Giri 21:30 Archimede - La Scienza Secondo Italia 1 - Meglio Di

In Onda Film: Kapo’ Film: I Due Orfanelli Tg3 New York, New York Comiche All’Italiana Lena, Amore Della Mia Vita Tg Regione Tg3 Le Nuove Avventure Di Flipper Film: Uncross The Stars GeoMagazine 2013 Tg3 Tg Regione Blob Emily Owens La Grande Storia- Paola VI. Il Papa Dimenticato 23.35 Tg3

NET NEWS Iswed fuq l-Abjad (r) Missjoni Telebejg˙ Indifest (r) NET NEWS (ikompli) Indifest (r) NET NEWS Uçu˙ Skoperti 4 Given (r) NET NEWS Flusek (r) Premier NET NEWS Skoperti NET News Minn Festa g˙al O˙ra (r) NET NEWS

07.00 08.30 09.00 09.15 09.45 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.05 16.55 17.40 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40 22.20 23.00

L-G˙odwa t-Tajba Extreme Animals Madwarna Mill-Im˙aΩen tal-Festi Is-Sajf ma’ Salv (R) Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet X Factor A˙barijiet Teleshopping World’s Worst Disasters A˙barijiet Merlin Sinbad Madwarna A˙barijiet Mixage Atlantis A˙barijiet Film: Miami Vice Ripper Street A˙barijiet

07:00 07:05 08:00 08:20 09:00 09:05 09:55 10:30 10:55 12.00 12:20 13:30 14:00 16.30 16.40 18:50 20:00 20.35

Tg1 14° Distretto Tg1 Quark Atlante Tg1 Dreams Road Linea Verde Orizzonti-Estate A Sua Immagine Santa Messa Recita Dell’Angelus A Sua Immagine Tg1 L’Altra TV Tg1 Le Stelle Di Bollywood Reazione A Catena Telegiornale Calcio: Supercoppa Italia Juventus v Lazio

06.30 10.00 10.45 11:30

08:00 09:11 11:00 12:01 13:00 13:39 13:40 14:00

Tg5 Una Sorellina Di Troppo La Vita Dei Mammiferi Melaverde - Estate Tg5 Meteo.It L' Arca Di Noè Sangue Caldo (Di A. Inturri E L. Parisi) Fratelli Benvenuti Rosamunde Pilcher: Profumo Di Timo Tg5 In Fondo Al Cuore (Di U. Grosbard) Una Sconosciuta Nell'ombra

08.10 09:20 10:00 11:00 11:30 12:00 12:55 14:00 14:42 15:22 16:45

Vita Da Strega Vi Le Storie Di Viaggio A...

Santa Messa Pianeta Mare - Estate Tg4 Pianeta Mare Slow Tour - Italiani Non Per Caso Tg4 Donnavventura - Estate Boccaccio Il Presidente Del Borgorosso Football Club Tg4 Tierra De Lobos - L'amore E Il Coraggio I Tempesta D'amore 7 - Prima Tv Viaggio A...

07:00 07:30 07:50 09:50 11:15

16:15 17:20 20:00 20:40 23:05

18:55 19:35 20:30 21:30

13:00 13:45 14:45 15:50 17:05 17:50 18:10 18:15 19:35 20:30 21:05 21:50

11:35 13:30 14:05 17:55 18:00 20:00 20:30 21:30

Real School Voyager Factory Il Nostro Amico Charly La nave dei sogni Viaggio di nozze a Las Vegas TG2 Delitti in Paradiso Il commissario Herzog La maschera del male Patricia Cornwell A rischio Squadra Speciale Lipsia Codice d'onore Il ritorno delle aquile TG2 L.I.S. La doppia vita di Eleonora Kendall Lasko Il sospetto TG2 20.30 Hawaii Five-0 Vendetta Under The Dome La sete

Omnibus La7 Tg La7 Omnibus La7 Ti ci porto io Ti ci porto io... in cucina con Vissani Josephine, ange gardien Tg La7 Film Movie flash L'ispettore Barnaby Tg La7 In Onda Film

IKONI, Illum fis-7.30 fuq ONE F'xandira diretta minn Birkirkara, ONE, permezz tal-programm Ikoni, ser iwassal dak kollu li jkun qed isehh fil-qofol tal-festa ta’ Sant’Elena. B’diversi intervisti u filmati diretti, Brian Bonnici, Etienne Schembri, Tanya Borg u Jose Borg iwasslu l-kummentarju u l-intervisti ma’ ghadd ta’ personalitajiet.

08:30 09:00 09:25 09:50 10:15 10:40 11:10

Kitchen Impossible Bathtastic!

Superscapes Curb Appeal Selling New York Candice Tells All State of Style: Spring/Summer Collection Masters of Luxury: Fashion Platinum Weddings Reservations Required House Hunters Revisited Million Dollar Rooms Celebrities at Home Selling New York Divine Design Junk Gypsies Masters of Luxury: Fashion State of Style: Spring/Summer Collection Platinum Weddings House Hunters Revisited

06:00 07:40 09:20 11:00 11:50 13:05

Hotel Paradiso [A] Funny Face [U] Les Girls [A] Ice Station Zebra [U] The Naked Spur [A] Jeremiah Johnson [PG] The Girl and the General [AA] The Prize [A] Shaft [15] 22:45 The Omega Man [PG]

06:00 How It’s Made 06:25 How Do They Do It? 07:15 American Loggers: Trauma on the Golden Road 08:10 Mythbusters: Walk a Straight Line 09:05 X-Machines 09:55 Extreme Engineering: Major League Stadium 10:50 Yukon Men: Going for Broke 11:40 Finding Bigfoot: Badlands Bigfoot 12:35 Auction Kings: Ouija Board/Richard Petty Jeep 13:05 Auction Kings 14:00 Baggage Battles 14:25 Auction Hunters: Miami Heat 14:55 Auction Hunters: The Chicago Grand Slam 15:20 Dual Survival: Meltdown 16:15 Ultimate Survival: Bear Eats 17:10 Ultimate Survival: Compilation 2

07:15 07:20 07:30 07:40 08:00 08:10 08:30 09:15 09:45 10:15 12:45 13:30 14:00 14:50 17:10 17:55 18:25 20:30 21:00 21:50 23:30

06:00 Channel Close 09:00 Cajun Pawn Stars: Gimme Some Skin 09:30 Cajun Pawn Stars: Fire Sale 10:00 Storage Wars Texas: Mary’s New Hoopty Ride 10:30 Storage Wars Texas: You Bought it, You Break it 11:00 Cajun Pawn Stars: Gone Fishin’ 11:30 Cajun Pawn Stars: Springing Forward 12:00 Storage Wars Texas: Buyers on the Storm 12:30 Storage Wars Texas: Flight of the Grumblebee 13:00 Cajun Pawn Stars: Double-Edged Pawn 13:30 Cajun Pawn Stars: Bird Brains 14:00 Storage Wars Texas: Mary Had a Little Blom 14:30 Storage Wars Texas: The Cock Fighter from Mexico

08:35 Auto GP Motor Racing 09:00 Live: Auto GP Motor Racing: World Series, Nurburgring: Race 1 [Live] 09:45 WATTS 10:00 Live: EuroHockey Championships Hockey: England v Poland [Live] 11:30 UCI World Tour Cycling 12:15 World Championships Athletics 13:45 Live: World Championships Athletics: Day 9 [Live] 14:00 Live: World Championships Athletics: Day 9 [Live] 17:00 Greene Light 17:15 UCI World Tour Cycling 18:00 Live: Women’s EuroHockey Championships Hockey: Germany v England [Live] 19:30 World Championships Athletics 21:00 Greene Light

07:55 Go, Diego, Go! 08:20 The Fairly Odd Parents 09:10 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 10:25 The Penguins of Madagascar 10:50 SpongeBob SquarePants 11:15 The Fairly Odd Parents 12:05 iCarly 12:30 Victorious 12:55 Big Time Rush 13:20 Marvin Marvin 13:45 SpongeBob SquarePants 14:40 The Penguins of Madagascar 15:30 The Fairly Odd Parents 15:55 iCarly 16:20 Big Time Rush 16:45 Victorious 17:10 iCarly 17:35 SpongeBob SquarePants 18:00 Turtles 18:25 The Penguins of Madagascar 19:15 Marvin Marvin

11:35 12:00 12:25 12:50 13:15 13:45 14:10 14:35 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40

06:00 07:35 09:15 11:10 13:30 15:00 16:50 18:35 21:00

MISS MALTA, G˙ada fid-20.45 fuq ONE It-Tnejn 19 t’Awwissu se tkun is-sitt puntata tal-programm Miss Malta 2013. Il-programm se jkun qed jixxandar live mill-Pjazza tal-Mellie˙a, fost l-udjenza li tin©abar. F’dan is-sitt programm se nkomplu nsiru nafu mill-qrib lil Miss Ûebbu© (Jessica Borg) u lil Miss San Ìwann (Nikki Zarb Cousin). Se jkun hemm log˙ob, kant, sorpriΩi u kull forma ta’ divertiment. Fost il-mistednin se jkun hemm Nathan Farrugia l-aktar mag˙ruf g˙al ˙idma tieg˙u flInspire u Ω-Ωeffien popolari Warren Bonello, Malcom Pisani u wkoll it-tfal tal-mikbi Sammy Bartolo. Titilfux, Miss Malta nhar itTnejn fid-8:45 ta’ filg˙axija fuq ONE.

13:55 15:25 16:25 17:15 18:30 20:10 21:00 22:40 23:30

Everyday Italian Extra Virgin Symon’s Suppers Amazing Wedding Cakes Barefoot Contessa Jonathan Phang Carribean Cookbook Amazing Wedding Cakes Charly’s Cake Angels Iron Chef America Diners, Drive-Ins and Dives Food Wars Chopped Amazing Wedding Cakes Diners, Drive-Ins and Dives Food Wars

06:00 Rich Bride/Poor Bride 06:50 Say Yes to the Dress: Bridesmaids 07:40 My Big Fat American Gypsy Wedding 08:30 Say Yes to the Dress 11:50 World’s Worst Mum 12:40 Here Comes Honey Boo Boo 13:30 Cake Boss 16:00 Cake Boss: Next Great Baker 16:50 What Not to Wear 17:40 Shocking Family Secrets 18:30 Here Comes Honey Boo Boo 19:20 Shocking Family Secrets 20:10 Say Yes to the Dress: Bridesmaids 21:00 My Big Fat American Gypsy Wedding 21:50 Say Yes to the Dress: Bridesmaids 22:40 Body Bizarre 23:30 Strange Attractions

Buzz and Tell Bobinogs 3rd & Bird Me Too! Garth and Bev Tweenies The Weakest Link Last of the Summer Wine My Family Hustle The Weakest Link Twenty Twelve Show Me the Funny Doctors Doctor Who Last of the Summer Wine BBC Proms My Family Hustle Silent Witness Moses Jones

18.08.2013

TeleviΩjoni

ILLUM

GÓADA

IT-TLIETA

18 TA’ AWWISSU

19 TA’ AWWISSU

20 TA’ AWWISSU

29

THE DEEP END OF THE OCEAN

FAST & FURIOUS: TOKYO DRIFT

LETHAL WEAPON 3

CANALE 5 20.40

ITALIA 1 20.10

RETE 4 21.10

FILM - DRAMMATIKU

FILM - AZZJONI

FILM - POLIZJESK

Beth Cappadora hija fotografu miΩΩeww©a lil Pat. Huma jidhru li g˙andhom ˙ajja perfetta flimkien.

Il-koppja g˙andhom tlett itfal, li Beth darba fost lo˙rajn to˙odhom mag˙ha g˙all-riunjoni tal-iskola tag˙ha f’Chicago.

Sakemm tkun qieg˙da tivverifika l-booking tag˙ha mal-lukanda, it-tifel ta’ tlitt snin Ben jg˙ib.

G˙alkemm issir it-tfittxija ntensiva g˙at-tifel u appelli fuq il-midja, t-tifel jibqa’ ma jinstabx u Beth tispiçça ˙aΩin ˙afna Disa’ snin wara l-g˙ejbien tat-tifel, din il-familja tkun g˙adha t˙oss it-telfa ta’ Ben. Din il-familja tmur toqg˙od Chicago biex Pat ikun jista’ jifta˙ ristorant flimkien ma’ missieru. Ftit tax-xhur wara, darba fost l-o˙rajn i˙abbat il-bieb. Ikun tifel blisem ta’ Sam Karras li jag˙ti lem˙a lil Ben...

Shaun Boswell jintbg˙at joqg˙od ma’ missieru f’Tokjo, il-Ìappun wara li jkun kisser il-karozza tieg˙u f’telliqa illegali. Meta jkun l-iskola, jag˙mel ˙bieb ma’ Twinkie. Twinkie jintroduçieh maddinja tas-sewqan fil-Ìappun.

G˙alkemm hu projbit milli jsuq, xorta wa˙da jiddeçiedi li jsuq. G˙andu sfida kbira peress li se jsuq kontra D.K. (Drift King). Boswell jitlef u jkisser il-karozza min˙abba n-nuqqas ta’ g˙arfien li g˙andu fis-sewqan tad-drifting.

Sabiex i˙allas id-dejn li g˙andu, Boswell jid˙ol f’kompetizzjoni tas-sewqan drifting. Aktar ma jg˙addi Ωmien, aktar jitjieb fis-sewqan u biex jipprova li hu sar tajjeb u li hu kapaçi, jer©a’ jsuq kontra D.K...

Is-Sur©ent Roger Murtaugh u l-partner tieg˙u s-Sur©ent Matin Riggs, jarrestaw lil Billi Phelps talli g˙amel attentat biex jisraq trakk tas-sigurtà. Dan ise˙˙ tmint ijiem qabel l-irtirar ta’ Murtaugh.

Fil-kamra tal-interrogazzjoni, Billy ji©i maqtul milllogutenent Jack Edward Travis, eks pulizija kattiv li spiçça jbieg˙ armi li jkunu misruqa mill-kamra fejn tinΩamm l-evidenza. L-investigazzjoni ta’ Travis tg˙aqqad lil Riggs u Murtaugh flimkien mas-sur©ent Lorna Cole.

Fis-sparatura li se˙˙ mis-Sur©enti kontra grupp ta’gangsters, Murtaugh joqtol lil wie˙ed mill-gangsters Darrell Smithers, li inçidetalment huwa l-akbar ˙abib tat-tifel tieg˙u stess. Murtaugh jibda j˙ossu ˙ati tal-qtil ta’ Smithers, u jispiçça jixrob ammont eççessiv ta’ alko˙ol. IΩda Riggs jg˙in lil Murtaugh jirealizza li huma g˙andhom ikomplu bit-tfittxija tag˙hom g˙al Travis, li kien hu li bieg˙ l-arma lil Smithers

L-ERBGÓA

IL-ÓAMIS

IS-SIBT

21 TA’ AWWISSU

22 TA’AWWISSU

24 TA’AWWISSU

THE RESIDENT

KILLSHOT

88 MINUTES

CANALE 5 21.10

RAI 2 21.10

RAI 1 23.30

FILM: TRILLER

FILM - TRILLER

FILM - TRILLER

It-tabiba Juliet Bliss Devereau li tkun g˙adha kemm temmet ir-relazzjoni mal-ma˙bub tag˙hJack, tkun qed tfittex appartament fi Brooklyn sabiex tg˙ix fih wa˙idha. Hi ssib appartament bi ftit flus, blokk li lproprjetarju tieg˙u ikun Max, ra©el sabi˙.

Ftit wara Max u Juliet jibdew jin˙abbu. IΩda Juliet tiddeçiedi li jkun g˙adu wisq kmieni sabiex terga’ tkun f’relazzjoni o˙ra. Hi titlob lil Max biex jitlaq millappartament tag˙ha, iΩda hi ma tkunx taf li Max huwa ra©el ossessjonat fuqha u li anke jsegwieha minn toqob sigrieti li g˙andu hu fl-apartament tag˙ha.

Max jibda jabbuΩa minn Juliet sesswalment ming˙ajr ma hi tkun f’sensieha. Juliet jibda jkollha problemi biex tqum filg˙odu u tideçiedi li tag˙mel sistema ta’ monitera©©. Hi b’hekk tinduna b'dak li jkun qed jag˙millha Max. Tg˙id jirnexxiela ta˙rab minn Max?...

Is-sabi˙a Carmen Colson u Ωew©ha Wayne, ikunu assenjati f’programm ta’ proettzjoni tax-xhieda wara li jkunu xehdu. Huma ja˙sbu li huma siguri.

Imma jispiççaw fil-mira ta’ hit man u qattiel ie˙or.

Dawn is-sekwenzi ta’ azzjonijiet li jse˙˙u jittestjaw il-limitu ta’ Carmen

Il-psikjatra forensiku u professur tal-università Jack Gramm ta x-xhieda tieg˙u li wasslet g˙allkundanna tas-serial killer Jon Foster, li spiçça ing˙ata l-piena tal-mewt.

Jon jakkuΩa lil Jack b’manipulazzjioni, li induça xhud wie˙ed u o˙t ta’ wie˙ed mill-vittmi li jixhdu kontrih. Lejliet l-eΩekuzzjoni, Jack jirçievi telefonata, tg˙idlu li g˙andu biss tmienja u tmenin minuta biss ta’ ˙ajja.

Bl-g˙ajnuna ta’ Shely Barnes li hija a©ent tal-FBI, l-˙abib tieg˙u Frank Parks u l-assistent Kim Cummings, Jack jinvestiga xi studenti strambi u problematiçi, gwardjan tas-sigurtà tal-kampus u mara li kellu x’jaqsam mag˙ha...

30

Log˙ob

18.08.2013

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Kastell, 5 Friski, 8 Blamanx, 14 Ka©un, 15 Bellus, 17 Tabakk, 19 Gosti, 20 Ta˙t, 21 Reno, 23 Kburi, 25 u 28 Ottimisti, 29 u 30 Marokk, 31 Nuda, 33 KumplimentuΩ, 39 Qlub, 41 u 42 Snuber, 43 Etna, 45 Manon, 46 Trabi, 47 Trun, 50 Dmir, 53 u 54 Djarju, 56 Sta˙a, 58 Stampa, 60 Mobbli, 62 S˙aba, 64 Le˙˙a, 67 Teftif, 69 Muntun, 70 Msida, 72 u 73 Skuter, 75 Kost, 77 Frak, 79 Ik˙al, 80 Artna, 82 Triq, 84 Apt, 85 Bla, 87 Ajru, 88 Ammirazzjoni, 93 Elmu, 94 u 95 Patata, 96 Alba, 98 Bruda, 100 Indri, 101 Anzi, 105 Foss, 108 Dripp, 109 Xellug, 110 Tirana, 111 Namur, 112 Skartat, 113 Ìnejna, 114 Strixxa.

276 Irba˙ €25 fi flus

WEQFIN:

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 70 72 73 75 77 79 80 82

L-ikbar xadin u l-aktar b’sa˙˙tu (7) Aktar minn çmoss wie˙ed (6) Me˙lusin minn xi periklu ikrah (7) Ni©i narak illum ..... (5) Aktar minn tanbur wie˙ed (6) Inkwitat u mdag˙dag˙ (6) Sab is-..... mifruxa (5) Isir ta’ spiss mill-˙wienet biex je˙ilsu mill-merkanzija l-antika (4) N (4) Frotta li nafuha wkoll b˙ala g˙anbaqra (5) u 28 G˙aqda ta’ nies intiΩi sewwa f’çertu su©©ett (9) u 30 Antik ˙afna, g˙andu minn Ωmien ......(6) Skont iz-...., il-ferg˙a (4) Kollox bil-mod ˙afna, bit-...... ...... (6,6) M’humiex twal (4) u 42 Aktar minn tavla wa˙da (6) Tifel Ωg˙ir ˙afna (4) Sieq ta’ xi˙add fuq sieqek (5) Wara ˙amsa u qabel sebg˙a (5) Mod kif xi˙add i©ib ru˙u (4) Qis .... darba, u aqta’ darba (4) u 54 Mhuwiex singular (6) Din g˙ajnejha j˙arsu msallba (5) Biha tqabbad is-sigarett (6) Drawwiet (6) Meta r-Rumani jitilfu l-erre, jibqg˙u nies xorta wa˙da (5) Biçça la˙am kbira (5) Log˙ob tal-...... ta’ sogru u ta’ riskju (6) G˙amel xi˙a©a fis-salmura (6) Dik Maltija ma ng˙addux ming˙ajrha (5) 1760 jarda jew 1480 metru (3) Mur lura u ixrob ftit minnu (3) It-tefg˙a tas-sieq fil-mixi (4) Aktar minn bejt wie˙ed (4) JintuΩa biex jag˙mlu l-ilbiesi (5) Dan jimxi fuq il-linji bl-elettriku (5) PajjiΩ imdemmi (4)

84 85 87 88

... li ti©i dejjem fil-˙in! (3) Nofs xifajk li ssibu f’kunvent? (3) Wie˙ed mill-faxxi (4) Ng˙iduha g˙al min ilu ma jin˙asel u beda jrejja˙ (6,6) 93 Xi bniedem aspru jew Ωorr (4) 94 u 95 Ìer˙a li trid tie˙u ˙siebha (6) 96 Dan frott qares, tajjeb g˙all-istonku (4) 98 Xi wa˙da mill-palazzi tal-Kavallieri tal-Ordni (5) 100 Il-qieg˙a fejn jitferrex u jindires il-qam˙ (5) 101 Il-Madonna tieg˙u f’G˙awdex (4) 105 Liwi, tag˙wi©, tidwir (4) 108 Il-belt kapitali tal-Ìappun (5) 109 Wie˙ed mill-imqarbin (6) 110 ......, nixorbu flimkien! (6) 111 Ruman li ji©i lura kollu m˙abba? (5) 112 Dan ikollu tliet penzijiet (7) 113 Nemla, per eΩempju, jew dubbiena (6) 114 Fred li kien l-ikbar Ωeffien ta’ Hollywood (7) Weqfin 2 Ba˙ar kbir immens (5) 3 u 4 Óxejjex im˙alltin bi Ωjut, bΩar u mel˙ (8) 6 u 7 Wied il-G˙ajn (10) 9 u 10 Wie˙ed mill-attivisti (8) 11 Minnu ssir il-kunserva (5) 12 Issibha fil-fliexken Ωg˙ar (7) 13 Ìisem ta’ bniedem mejjet (7) 16 Ix-xahar tal-boloh (5) 18 Dan i©orr tag˙bijiet tqal (5) 22 ÓobΩu ma˙buΩ u ..... fil-kus (5) 24 u 26 Xag˙ar sabi˙, mibrum (6) 27 Kamra fil-˙abs (5) 32 Dan mag˙mul mill-bajd tal-˙ut, immella˙ (6) 33 u 34 Ir-rata uffiçjali tal-prezzijiet (7) 35 Dan jew ˙uta jew flixkun Ωg˙ir tal-linka (6)

36 37 40 44 48 49

Bih tag˙mel l-affarijiet ileqqu (6) u 38 Din mara kiefra (7) Biha jag˙lqulek ˙alqek (6) Óuta Ωg˙ira g˙all-aljotta (4) Illum isej˙ulu ajsing (4) u 51 Ng˙iduha g˙al xi pjaçir li jitpatta b’ie˙or (4,4,4,4) 52 T˙alli warajha eluf jew miljuni ta’ vittmi (6) 55 Mhux bil-lejl (2,4) 57 Tqil daqs iç-.... (4) 59 Jilbsuha l-avukati fil-qorti (4) 61 L-ewwel bniedem li qatlu ˙uh (4) 63 Sir Anthony ...., l-ewwel President tar-Repubblika (4) 65 Dan ˙anex bla saqajn u jimxi bil-mod ˙afna (6) 66 Dan i˙allilek kollox niedi jew miblul (4) 68 Wie˙ed g˙al ie˙or (6) 69 Xi˙add li jΩomm lura, g˙ax wiççu ji˙mar (6) 70 Biskuttini f’˙alq il-.... (4) 71 Frott li g˙andu mill-˙aw˙ u millg˙anbaqar (6) 74 Ma tara ’l ˙add fih (4) 76 A˙jar tard inkella .... (4) 78 Taqli kollox fih (5) 79 Ittardja (3) 81 u 82 Post tal-bdiewa ta˙t il-Mellie˙a (5) 83 Aktar minn sfilata wa˙da (7) 86 Ix-xahar tar-ruΩarju (7) 89 X’sar minnha l-..... tal-Indipendenza?

(5) 90 u 91 Postu hemm fuq (6) 92 Speçi ta’ test (5) 97 Dan ˙ut Ωg˙ir ˙afna (5) 99 u 100 T˙allsu u tirçievi l-gazzetta meta to˙ro© (10) 102 Wie˙ed mis-somor (5) 103 u 104 IΩΩomm mieg˙u int u tiela’ jew nieΩel it-tara© (8) 106 u 107 Lista ta’ ismijiet ta’ dawk preΩenti (8)

2 u 3 Ar©entina, 4 u 6 Laburisti, 7 u 9 Kattoliku, 10 Magg, 11 Nases, 12 Skorfna, 13 Midumba, 16 Labtu, 18 Açidu, 22 Marsa, 24 Rip, 26 Tin, 27 Skart, 32 Dnewwa, 33 u 34 Kumment, 35 Londra, 36 Estrem, 37 Trab, 38 u 40 Ûbilançja, 44 Nida, 48 Rjus, 49 Passatur, 51 Briganti, 52 Msella, 55 PastaΩ, 57 Óaw˙, 59 Mewt, 61 Bejn, 63 Óabs, 65 Óaffer, 66 Asja, 68 Fuklar, 69 Matazz, 70 Mrar, 71 Intqal, 74 R˙am, 76 Otto, 78 u 79 Kalamita, 81 u 82 Abitanti, 83 Lavanda, 86 Luçifru, 89 Moral, 90 u 91 Indjan, 92 Norma, 97 Brikk, 99 u 100 Afganistan, 102 Nemex, 103 u 104 Sparixxa, 106 u 107 Kantanti.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.

Isem

Indirizz

Tel No:

Rebbie˙ ta’ €25: HILDA CARDONA 5C St. Mary Street Tarxien, TXN 1703

Log˙ob

18.08.2013

31

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 021 187 205 305 357 427 467 515 557 685 760 766 780 798 810 927

B’4 numri 0026 0289 0438 0500 1044 1137 1345 1884 3055 3571 3683 3730 3981 5400 5641 5672 6160 6269 6424 6680 6792 6866 6935 7228 7387 7570 8176 8190 8404 8707 8760 8764

8910 8934 9222 9514 9527 9646

B’5 numri

B’6 numri

04847 10768 10778 30756 37852 42975 50851 55041 57678 62196 63307 64790 65320 65846 67645 67825 68460 78716 82537 85807 88729 91143

007659 526058 582396 593107

Bi 8 numri 07206179 35509859 60755292 81603755

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙: JAMES AQUILINA. Robert’s Court, Flat 7, J. Quintinus Street, Qawra

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem.......................................................................................................................................

5

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................

I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

32

AvviΩi

18.08.2013

PROPRJETÀ

Townhouse FURJANA: qieg˙da f’kantuniera, fiha Ωew©t ikmamar tas-sodda, kçina, kamra tal-ikel, spare toilet, kamra tal-banju u salott, kamra tal-˙asil fuq ilbejt u bil-bejt kollu. Fiha wkoll kantina bil-bir. Prezz €116,500 (Lm50,000) bla çens. Çempel sabiex tinghata aktar informazzjoni fuq 79998477 jew 79243700 ÓAL TARXIEN: Blokka kbira ta’ 120 pied tul, li tikkonsisti f’garaxxijiet semi-basement, maisonette, Ωew© appartamenti u penthouse. Bilkomun u l-lift lesti minn kollox. Ta’ min wie˙ed jarahom g˙ax mibnija kbar. Çempel sabiex tikseb aktar dettalji fuq 9982 6927.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 99924999.

Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

SAN PAWL IL-BAÓAR: Appartament f’xifer il-ba˙ar.

Bejn il-Veccia u l-Baracudas ASC. Veduti mill-isba˙ talbajja tax-Xemxija, GΩejjer ta’ San Pawl. It-tielet sular billift. 3 kmamar tas-sodda eçç. Çempel lil Ian fuq 79452887

SAN PAWL: Masionette isfel livell mat-triq, b’Ωew© kmamar tas-sodda kbar li jistg˙u jinqasmu u ji©i bi 3 tas-sdda.

Fiha kçina, living room, kamra tal-banju. Bit˙a fuq wara, garage u kamra mieg˙u. Çempel sabiex tikseb aktar informazzjoni fuq 79286998 ÛEJTUN: Masionette bi 3 kmamar tas-sodda, kamra talbanju, ensuite, kçina, kamra tal-ikel, salott, washroom .

Bejt kollu, inkluΩa l-arja lest minn kollox. €147.000 (Lm63,000) Çempel sabiex tinghata aktar informazzjoni fuq 79441775

kxaxen €233. Fridge Ωg˙ira €40. Side board tal-kewkba mastizz b’ 4 bibien u kexxun fin-nofs. Libsa tat-tie© milbusa darba ming˙and Alamango €500. Çempel 99276898 jew 21495072 Forn built in, iswed mixtri sentejn ilu €190 kundizzjoni perfetta. Erba’ si©©ijiet moderni tal-kçina jew uΩu ie˙or €80.00 kollha. Çempel fuq 79 66 39 06 jew 21 66 39 06 Lada Samara kundizzjoni tajba magna body u tapizzerija fiha radio, ˙afna spare parts, ftit mhux uΩati. 32 000 mil €700 jew l-eqreb offerta. Çempel fuq 79296530

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI MARSASKALA: Óanut ©did class 4 g˙all-kiri bla rigal. Fih dawl, ilma, sink u toilet u g˙andu parapett. €10 kuljum. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 79290706 AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Kçina griΩa 11 pied bil-hob, cooker, sink u mixer €650.

Kollonna bajda u sewda bilbubuqar, wall unit bilkexxun €100. Corner ta’ Fino ©dida 3 piedi, Ωew© side boards u wall unit kbir b’ 4 bibieb mejda b’ 6 si©©ijiet €300. PoΩa umbrella antika €70. Twaletta ta’ Joinwell €233. Fridge freezer b’ 4

Vauxhall Viva 4 door billiçenzja m˙allsa sal-a˙˙ar tas-sena. Mutur Honda Road Bike S110 f’kundizzjoni tajba.

Prezz negozjabbli. Çempel fuq 99403854 jew 79447371 Inbieg˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Se lezz joni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko ‘Du gena’ tal-marka Pierre Car din. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙d mu kemm bil˙abel u bil-batterija, prezzijiet tajbin. Nag˙m lu wkoll tiswijiet t’ar lo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil- pres-

sure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip t’arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija 110 Triq il-Kungress Ewkaristiku, Mos ta. Çempel fuq 21417235 jew 9982 5389.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 21 374823 jew inkella 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel fuq 7961 7945.

Salvu Cassar G˙awdex. Çempel fuq 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter €50. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21 662241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com SERVIZZI

Wallunit ta’ 12-il pied fi tliet biççiet ta’ 4 piedi l-wa˙da tal-kewba. Tajba b˙ala librerija. Çempel sabiex tikseb aktar informazzjoni fuq 21486 683.

Washing machine twin tab tad-ditta ‘Binateh’ uΩata tlett darbiet biss. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21651274 jew 79650396. Pjanu fuq il˙adid, g˙andu bΩonn tuning, €500. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 27634001 jew 9811 3588 AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq: 21 446839 jew 9947 4505.

Fax: 21470295.

Email: alex@agrautoparts.com

PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and

WP Ltd Joffri bejg˙ ©did lill kuntratturi u suppliers ta’ waterproofing membrane u liquid membrane bi prezzijiet ir˙as ˙afna u prodott tajjeb.

Joffru wkoll xog˙ol ta’ membrane g˙al fuq il-bjut. Çemplu fuq 99445527 jew 79812784.

Email: williamm@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajn-una lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel sabiex ting˙ata aktar informazzjoni fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties . Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando.

Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu , pasta, pizza, grills u light snacks . Çempel biex tirriserva post fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908.

AvviΩi

18.08.2013

DAR GÓALL-ANZJANI

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €23 kull persuna.

Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel sabiex ting˙ata aktar dettalji fuq dawn innumri: 21454908, 21454858 jew 7945 4908.

KISI TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 21 805 811.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.

Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda filQorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel fuq 7959 0000 jew www.privateinvestigation-malta.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars ,

strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Fleur-deLys Rd. B’Kara. Çempel fuq 21 482 796.

RESTAWR FUQ APERTURI Nag˙mel xog˙ol fuq twieqi, bibien u gallariji, tqaxxir, zebg˙a u dak kollu li jkun hemm bΩonn. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 777057 77.

TBATTIL TA’ FOSOS G˙al tbattil ta’ fosos u bjar, tindif u spezzjonijiet ta’ pajpijiet tad-drena©© permezz ta’ çertu cameras, tindif ta’ kanali taxxita u kif ukoll tbattil u tindif ta’ grease traps çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21 651029, 9942 1954 jew inkella fuq 9949 9714.

WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane , damp proofing u rub be rised paint. 25 sena esperjenza.

Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. jew id˙ol fis-sit elettroniku www.wpMalta.com WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

kupun avviΩi klassifikati

Ghandek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 79729967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com XOGÓOL TA’ ALUMINIUM Vin Aluminium, jag˙mlu bibien, twieqi, insect screens eçç.

Nag˙mlu wkoll xog˙ol ta’ tiswijiet. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2189 8999 jew 99465666.

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’ thermal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u lkes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn.

Horvin Ltd., A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel fuq 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800. Email: horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason biex tikseb aktar informazzjoni fuq 21 432352 jew 9947 7167.

33

IL-BanIf Campus paCkage joffrI skontIjIet fuq gaÌIts u prodottI BankarjI vantaÌÌjuÛI Studenti li jift˙u kont kurrenti mal-Banif Bank u jawtorizzaw ‘direct credit’ talistipendju jirçievu vowçer li jissarraf ming˙and l-AtoZ Electronics.

L-istudenti jistg˙u jag˙Ωlu minn firxa ta’ ga©its u jgawdu minn skont sa €131. Imma iktar minn hekk, il-pakkett finanzjarju jinkludi rati preferenzjali fuq numru kbir ta’ prodottti bankarji li jg˙inu lill-istudenti jqassmu flushom a˙jar.

Benefiççji esklussivi jinkludu interessi og˙la fuq ilCampus Current Account; rati favorevoli fuq Campus Flexi Term Account; ‘direct credit’ tal-istipendju b’xejn fil-Campus Current Account; Visa Debit Card b’xejn li tag˙ti lill-istudent aççess g˙al flusu madwar id-dinja, kif ukoll toffri mod sigur g˙al xiri minn siti onlajn; bankjar bl-internet b’xejn; ‘standing orders’ b’xejn u rati preferenzjali fuq rati tal-kambju.

Studenti li g˙alqu t-18-il sena jistg˙u japplikaw g˙al kard ta’ kreditu rikonixxuta mill-marka Visa b’limitu ta’ kreditu ta’ €1,000.

Din il-kard toffri wkoll polza tal-assigurazzjoni fuq livja©©ar b’xejn u polza talassigurazzjoni fuq ix-xiri li jsir bil-kard b’xejn.

Permezz tal-Campus Express Credit l-istudenti jistg˙u jisselfu sa €10,000 u jgawdu

minn moratorju sa 5 snin, skont it-tul tal-kors, rati ta’ interessi or˙os u ma j˙allsux spejjeΩ tal-iproçessar.

Studenti li jixtiequ kard talmarka mondjali Hello Kitty, jgawdu wkoll minn polza tal-assigurazzjoni fuq ix-xiri.

Il-kard qed ti©i offruta b’xejn g˙all-ewwel sena.

Dawk li g˙alqu 18-il-sena jistg˙u japplikaw g˙al Hello Kitty Credit Card li toffri lbenefiççji kollha tal-classic credit card tal-Bank.

IΩ-Ωew© kards ta’ Hello Kitty jinkludu vawçers b’valur ta’ €85 li jissarfu minn ˙wienet rinomati.

‘L-g˙an a˙˙ari tag˙na hu li noffru pakkett finanzjarju li l-istudenti jisg˙u igawdu minnu matul is-snin li jkunu qed jistudjaw f’livell post sekondarju,” qal Dirk Spiteri Lucas, Kap tat-Taqsima fuq il-Prodotti u l-Istrate©ija.

“Dan huwa Ω-Ωmien meta listudenti jibdew isiru aktar indipendenti u l-Campus Package hu ma˙sub biex jg˙inuhom iqassmu flushom a˙jar u jippjanaw g˙all-futur.

L-istudenti jistg˙tu jesprimu l-interess tag˙hom onlajn fuq il-pa©na The Campus Project fuq Facebook https://www.facebook.com/ TheCampusProject. L-g˙aΩla ta’ ga©its tinkludi MP4, LED TV, wireless router, ‘digital photo frame’ u kamera tarritratti.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

- €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

- €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

- €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

- €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

- €93

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun. ÓMR 1717

34

Almanakk

18.08.2013

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 32 °c L-INQAS TEMPERATURA: 23 °c UV INDEX: 9

HI

32°C

31°C

31°C

TEMP: Xemxi

LO

22°C

22°C

21°C

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

RIÓ: Óafif g˙al moderat mill-Majjistral it-Tramuntana li jsir mil-Majjistral

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

BAÓAR: Moderat g˙al qawwi, lokalment qawwi g˙all-ewwel IMBATT: Moderat mill-Punent Majjistru li jsir baxx

HI

29°C

28°C

29°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 28°c

LO

21°C

22°C

22°C

L-Imsida, meta l-ba˙ar kien ile˙˙aq lil hinn mill-Knisja u mill-G˙assa

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Royal Pharmacy, 271, Triq ir-Repubblika, Il-Belt Valletta Lister Pharmacy, 678, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Anici Pharmacy, Triq Anici, Óal Qormi Fleur-De-Lys Pharmacy, 32, Triq Fleur-de-Lys, Birkirkara Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse L-Imsida Lourdes Pharmacy, Triq in-Naxxar, San Ìwann Drug Store: Anglo Maltese Dispensary Ltd. 382, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema M4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ó'Attard Naxxar Pharmacy, Vjal il-21 ta’ Settembru in-Naxxar Promenade Pharmacy, Triq il-Korp tal-Pijunieri, Bu©ibba Theresa Jo Pharmacy, 3A, Triq Xintill, Óal Tarxien Alpha Pharmacy, Triq Bormla k/m Vjal il-Kottoner, il-Fgura San Tumas Pharmacy, Triq il-Qaliet k/m Triq il-Lampuka, Marsaskala Beta Pharmacy, 50/52, Triq Santa Marija, Óal G˙axaq Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina, l-Imqabba Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu© Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, Rabat Malta

BBQ b’risq id-Dar tal-Provideza Se jkun organizzat BBQ b’risq id-Dar tal-Providenza, fl-istess Dar fis-Siggiewi.

Dan se jsir is-Sibt 24 t’Awwissu fis-7.15pm. L-attività se tibda b’quddiesa li se titmexxa minn Fr Martin Micallef Direttur tad-Dar, u wara BBQ u divertiment g˙all-familja kollha minn Freddie Portelli u The Greenfields.

Prezz ghal kbar 15-il ewro u tfal 8 ewro. (jinkludi starter, cold pasta, beef/chicken & sausages, potato salad & salad, frott u tazza nbid/soft drink) Min jixtieq biljetti jista’ jçempel fuq 79703053 (booking sal20 t’Awwissu) Serata Talent Fguri Nhar is-Sibt 24 ta’ Awwissu mis-7.30pm, il-Kumitat Festa Esterna, Fgura se jtella’ Fgura Talent Show fuq iz-zuntier tal-Knisja. Jie˙du sehem Joseph Chetcuti, Ina Robinich, Glenn Mercieca u ˙afna talent mill-Fgura.

Se jkun hemm ukoll tombla, ikel u Ωfin.

Id-d˙ul huwa b’xejn.

G˙awdex Midnight Walk

Taç-Çawla Pharmacy, Triq 7 ta’ Ìunju 1919, Victoria G˙awdex Gozo Chemists, M©arr Road, ix-Xewkija

Lottu

61 22 16 03 72

48 07 65

Super 5

26

09

22

19

15

Nhar il-Ìimg˙a 30 ta’ Awwissu sejra ssir Midnight Walk b’risq il-Hospice Movement. L-attività tibda fid-9.00pm u lmixja ta’ 4 kilometri li tibda f’nofsilejl. Il-mixja tibda u tispiçça fil-Pjazza ta’ Bu©ibba. Il-parteçipazzjoni hija permezz ta’ donazzjoni ta’ 5 ewro. Il-parteçipanti huma m˙e©©a li ji©bru sponsorships. Se jitqassmu t-shirt u refreshments lil kull parteçipant.

Spanish Night

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

Nhar it-Tlieta 3 ta’ Settembru fit-8.00pm fil-Madliena Cottage, il-Maddliena sejra ssir Spanish Night b’risq l-Equal Partners Foundation.

G˙al donazzjoni ta’ 20 ewro lil din il-fondazzjoni li ta˙dem b’risq persuni b’diΩabbiltà, il-mistiednin se jkun jistg˙u igawdu festa ta’ ikel bnin u inbid Spanjol, filwaqt li jirrilassaw f’atmosfera trankwilla Spanjola.

Biex tibbukkja post tista’ çempel fuq 21250400 jew tibg˙at e-mail lil info@equalpartners.org.mt. Tista’ wkoll taqta’ lbiljetti minn fuq il-post.

Rebbie˙a tal-lotterija tal-Ìilju, Mqabba Il-Kumitat Amministrattiv fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba jixtieq jinforma li l-lotterija abbinata ma’ nkwadru bi xbieha tal-Madonna tal-Ìilju telg˙et nhar l-Erbgha 15 t’Awwissu 2013. Din interbhet misSinjorina Antonia Farrugia mill-Imqabba b’biljett numru 3044.

Il-Kumitat jixtieq jirringrazzja mill-qalb lil dawk kollha li ˙adu sehem f’din il-lotterija. aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit elettroniku tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com.

20.08.2012- Imut l-eks Prim Ministru ta’ Malta, il-Perit Dom Mintoff

21.08.1986 - Jitwieled l-aktar atleta veloçi ta’ kull Ωmien, il-Ìamajkan Usain Bolt

Sports

18.08.2013

35

tlIElaq off-road

Il-Kamoy EngInEErIng off-road fIl-5 post Erba’ karozzi off-road ta’ Maltin g˙adhom kif ˙adu sehem f’Wales fil-tellieqa King of the Valleys, li hija tellieqa ta’ 80 mil off-road fuq tliet ijiem.

Il-karozza tat-tim Kamoy Engineering Off-Road misjuqa minn Kevin Mallia u Josmar Camilleri, spiççat fil5 post, çertament post rispettabbli ˙afna, wara lkarozza Taljana li reb˙et ilKing of the Valleys, dik Ûvizzera fit-tieni post, lAmerikana t-tielet u l-IngliΩa r-raba’ post.

Din it-tellieqa hija mag˙rufa b˙ala l-aktar wa˙da iebsa fir-Renju Unit. B˙alma wie˙ed jista’ jimma©ina, din it-tellieqa te˙tie© vetturi mibnija apposta u bit-tim li jie˙u ˙sieb ippreparat sa snienu.

It-trakk hija diffiçli ˙afna u te˙tie© attenzjoni u abbiltà kbira. Fost il-parteçipanti kien hemm ˙ames karozzi li g˙andhom esperjenza fit-tellieqa King of the Hammers li hija l-akbar tellieqa tal- offroad fid-dinja, li tinΩamm fli Stati Uniti.

It-tliet timijiet Maltin l-o˙ra li ˙adu sehem f’Wales kien Nusu Offroad Team, Xelinu Offroad Racing Team u Xwing Racing.

Sfortunatament l-ewwel jum tat-tellieqa kellu jitwaqqaf min˙abba kraxx talkarozza Maltija Xelinu Offroad Racing Team.

Is-sewwieq Malti Mario Xuereb ittie˙ed l-isptar. Linçident kien ikkawΩat meta l-karozza telg˙et fuq ˙otba fit-triq u taret aktar minn 25 metru fl-arja u niΩlet fuq quddiem wara li daret fl-arja.

Dan ovvjament kien ittmiem ta’ din l-avventura talkarozza Maltija u dan biss wara sitt mili. Il-lap t˙assret min˙abba dan l-inçident.

It-tieni lap kienet twila 21 mil u fiha l-karozza Maltija Kamoy Engineering Offroad da˙let fis-seba’ post, in-Nusu Offroad da˙let fis-16-il post filwaqt li Xelinu Offroad da˙let fis-27 post.

G˙al-lap li kien imiss Xelinu Offroad kellhom jirtiraw min˙abba ˙sarat mil-lap ta’ qabel li ma setg˙ux jissewwew fil-˙in u b’hekk issa kien baqa’ Ωew© karozzi Maltin, Kamoy u Nusu.

G˙all-a˙˙ar lap it-Taljani, li kien reb˙u s-sena ta’ qabel, kien di©à kellhom vanta©© tajjeb u kullma kellhom bΩonn kien li jispiççaw it-tellieqa peress li jekk ma jag˙mlux dan kien ikollhom ˙afna penalty points imnaqqsa u b’hekk karozzi o˙ra setg˙u jg˙adduhom fil-klassifika.

F’xi ˙in ta’ din il-lap ilkarozza Maltija Kamoy irnexxiela tg˙addi lil dik Amerikana, iΩda lejn tmiem il-lap l-Amerikani re©g˙u qabΩu lill-Maltin biex, kif g˙idna l-Kamoy Engineering spiççaw il-˙ames.

Il-karozza Maltija l-o˙ra li baqg˙et fit-tellieqa, Nusu Offroad Team, li kienet misjuqa minn Neville Ciantar u Thomas Tanti, temmet limpenji tag˙ha fit-12-il post.

36

Sports

18.08.2013

FUtbOL

L-aqwa pLejer tad-dinja, Messi, jista’ anki jitjieb

Jista’ l-aqwa plejer tal-futbol fid-dinja b˙alissa, l-Ar©entin internazzjonali, li jilg˙ab g˙al Barçelona ta’ Spanja, u li flimkien ma’ Cristiano Ronaldo tar-Real Madrid u Frank Ribery tal-Bayern Munich ©ie nnominat mal-a˙˙ar tlieta g˙all-unur tal-A˙jar Plejer tal-Ewropa tal-ista©un 2012/13, isir plejer a˙jar.

Messi, ir-rebbie˙ tal-a˙˙ar erba’ Ballun tad-Deheb, qed ikompli jikser rekords storiçi tal-gowls regolarment, u huwa diffiçli tg˙id f’hiex jista’ jitjieb. Ftit snin ilu di©à kien diffiçli tara kif dan l-istilla ta’ 26 sena jista’ jitjieb, iΩda minkejja dan huwa tjieb kull sta©un minn dak in-nhar ’l hawn.

Lionel Messi, l-aqwa plejer tal-futbol fid-dinja b˙alissa Osservaturi tekniçi tal-log˙ba talfutbol jippruvaw jiskopru kif dan jista’ jtejjeb il-log˙ba tieg˙u, issa li wasal biex jid˙ol fl-aqwa Ωmien tal-karriera tieg˙u, bl-aktar ˙a©a li jsibu biex jikkritikaw˙ hija relatata mal-karattru pjuttost timidu u introvert tieg˙u.

Mhux xi sigriet li tg˙id li meta t-tim tieg˙u jkun qed jitlef, huwa jibda jbaxxi rasu u l-effett tieg˙u fuq il-partita jitbaxxa, kif fil-fatt kien ji©ri meta kien jilg˙ab malAr©entina meta kienu ta˙t ittmexxija ta’ Diego Maradona u Sergio Batista.

G˙alkemm id-diskors dwar li ma kienx jilg˙ab tajjeb g˙allAr©entina kien jing˙ad b’mod le©©er wisq u ˙afna drabi ma kienx ikun minnu, kien çar li kultant Messi ma kienx ikun komdu f’dawn it-timijiet li u˙ud minnhom kienu jg˙idu li kienu timijiet mibnija mhux b’wisq professjonalità.

F’qag˙diet li fihom Messi kien jirçievi l-ballun lura ˙afna u b’dahru lejn il-lasta avversarja hu kien mistenni li jdur u jiffaççja ˙ajt ta’ difensuri, kien ovvjament jonqsu l-entuΩjaΩmu ma’ kull attakk li jfalli. Kien jibda jqassam ˙aΩin u kien jibda jonqsu l-entuΩjaΩmu li jie˙u sehem fl-attakki.

Wie˙ed irid jg˙id li din it-tip ta’ attitudni kwaΩi wie˙ed kienjifhimha meta tqis il-qag˙da kwaΩi impossibli li Messi kien isib ru˙u fiha. Madankollu tajjeb li wie˙ed isemmi li l-veri le©©endi tal-futbol kienu tant mimlija birrieda li jirb˙u li kienu jkomplu jippruvaw, tkun xi tkun is-sitwazzjoni kontra tag˙hom fil-grawnd – b’Maradona eΩempju çar dwar dan.

Issa li l-captain Ar©entin immatura, ta˙t il-kowç Alejandro Sabella, Messi beda jne˙˙i din lattitudni li jaqta’ qalbu kontra sitwazzjonijiet diffiçli b˙al dawk li semmejt. Qed jirnexxilu jissodisfa s-sens ta’ patrijottiΩmu g˙al pajjiΩu u jipproduçi l-aqwa forma g˙all-Ar©entina li jipproduçi g˙al

klabb.

Madankollu kultant il-konçentrazzjoni ta’ Messi g˙adha tidher vulnerabbli b˙alma kien deher fit-telfa kbira ta’ Barçelona kontra Bayern Munich fis-semi finali taçChampions League li g˙addiet.

Aktar ma kiber huwa tjieb fissa˙˙a mentali, imma jista’ jsir aktar b’sa˙˙tu mentalment waqt li jkompli bil-karriera.

Fl-istess ˙in il-kapaçità tieg˙u li jmexxi t-tim, kultant kienet ta˙t lattakk. Dan qalu l-eks-plejer ta’ Boca Juniors, stilla u li skorja ˙afna gowls, Martin Palermo

sonalità differenti minn ta’ dawk hekk imsejj˙a born leaders b˙al Maradona jew b˙al Zinedine Zidane li kien bniedem kwiet imma b’konçentrazzjoni feroçi.

Per eΩempju, huwa diffiçli timma©ina, lil Messi, b’sidru ppuppat, jinsulta l-partitarji Taljani li kienu qed isaffru waqt l-innu nazzjonali Ar©entin, b˙alma rajna lil Maradona jag˙mel qabel ilfinali tat-Tazza tad-Dinja tal-1990.

Sempliçiment Messi mhux ta’ dak it-tip u Ωgur li qatt mhu se jkun. Madankollu huwa jispira lil s˙abu tat-tim anki bil-preΩenza

kowç jispera li Messi jkompli jiΩviluppa din il-parti tal-karattru tieg˙u.

F’intervista, l-kowç tal-Ar©entina Sabella spjega g˙alfejn huwa g˙amel lil Messi captain: “Messi huwa persuna kwiet ˙afna.

Huwa rispettabbli u kalm. Huwa ing˙aΩel b˙ala captain biex irresponsabbilità tg˙inu jkompli jikber. Nemmen li jekk hu jikber ftit ie˙or, ikun ta’ g˙ajnuna lil kumplament tat-tim.”

Wie˙ed ma jistax jimma©ina li Messi qatt jista’ jitkeçça f’finali jew ikun sospiΩ min˙abba li jie˙u xi

Neymar u Messi, BraΩiljan u Ar©entin, it-tnejn plejers ta’ Barçelona f’intervista fuq it-televiΩjoni.

Palermo qal: “Messi mhux Maradona. G˙alija, Messi m’g˙andux il-mentalità ta’ Maradona. Mhux lest li jmexxi ttim. Huwa (Messi) mhux wie˙ed li jie˙u r-rwol ta’ mexxej. Ma jag˙milhiex g˙ax mhux imdorri.

Huwa trabba b’mod differenti u anki g˙ex differenti. Huwa ilu ma’ Barçelona minn meta kellu 12-il sena.” Óafna nies fil-futbol jaqblu ma’ Palermo g˙ax Messi g˙andu per-

tieg˙u biss fil-grawnd. Dan ikun ovvju ˙afna meta f’okkaΩjonijiet rari huwa jkun fuq il-bank tassostituti u jid˙ol fil-grawnd biex jg˙in lit-tim jilg˙ab a˙jar.

Il-mod li t-tim kollu talBarçelona jg˙olli l-livell tallog˙ob tieg˙u fil-mument li Messi jid˙ol fil-grawnd, mhux possibbli li tiddeskrivih.

Minn meta Messi sar il-captain irnexxielu anki jeg˙leb in-nuqqas tieg˙u u jitkellem u jinkora©©i xxi aktar lil s˙abu fil-grawnd, bil-

droga illegali. Fil-futbol, b˙al fil˙ajja, personalitajiet differenti joffru ˙afna pros u cons Il-kittieb tal-futbol Dan Colasimone, li jaf sew lil Messi jistaqsi: “X’jista’ jinsab aktar fil-kontenut ta’ Messi biex dan jitjieb b˙ala plejer? Forsi jipprova jitwal pied biex ikun aktar b’sa˙˙tu filblalen fl-g˙oli?”

Dan il-kittieb joffri l-ispjega li jekk Messi jkun itwal, Ωgur li ma jkollux l-abbiltà kbira li g˙andu li jiΩgiçça minn bejn l-avversarji

kwaΩi kif ifettillu.

Huwa jkompli: “Forsi Messi g˙andu jaqa’ aktar biex jakkwista aktar penalties u freekicks?” Anki g˙al din il-mistoqsija g˙andu twe©iba. L-evidenza fuq perijodu twil ta’ Ωmien turi li jekk Messi jibqa’ fuq saqajh, il-probabilità hi li l-azzjoni tispiçça b’gowl.

Parti mil-log˙ba ta’ Messi li mhux bilfors tin˙tie© titjib, imma forsi g˙adha ma ©ietx esplojtjata biΩΩejjed, hija t-talent tieg˙u biex itella’ l-ballun fil-partita. Hekk kif fi ftit tas-snin saqajn Messi jibdew jitqalu xi ftit, id-dilettanti tal-futbol g˙andhom jistennew li jaraw aktar minn din il-parti tat-talent tieg˙u. Meta Messi jibda jitniΩΩel jilg˙ab lura fil-grawnd nibdew naraw dan it-talent kbir ja˙dem b˙ala playmaker tradizzjonali Ar©entin u hawn g˙andha naraw Ωgur surmast.

Minflok li jkompli jippressa biex isir a˙jar sena wara sena tul ilkumplament tal-karriera tieg˙u, Messi probabbli li kull ma jrid jag˙mel huwa xi ftit a©©ustamenti Ωg˙ar u jkun jista’ jidher xorta li qed jitjieb, imma f’poΩizzjonijiet differenti milli nafuh s’issa. Dan il-progress m’g˙andux jintilef mill-ebda dilettant tal-futbol.

Barçelona, g˙andhom mnejn sabu plejer li jista’ jnaqqas ilpressjoni fuq Messi, l-attakkant BraΩiljan Neymar. Óafna kienu tal-opinjoni li dawn ma jistg˙ux ja˙dmu flimkien, imma Messi qal li dan mhux il-kaΩ.

Meta kien qed jitkellem malmedia, Messi qal li huwa m’g˙andu ebda problema ma’ Neymar u huwa jmur tajjeb ˙afna mal-istilla ©dida BraΩiljana.

“Dan jien g˙idtu mill-bidunett, meta kul˙add kien qed jg˙id li se jkun hemm problema. Immorru tajjeb ˙afna flimkien barra lgrawnd u qed nidraw lil xulxin fil-grawnd”.

Messi qal ukoll li Neymar Ωgur li se jsa˙˙a˙ it-tim. “Huwa plejer kbir u Ωgur li se jag˙ti sehem kbir lit-tim”, temm jg˙id.

Sports

37

18.08.2013

bundesliGa

RIÛULTATI

HaMburG uMiljati f’darHoM fit-tieni juM tal-bundesliGa

Borussia M v Hannover 96 3-0 E. Frankfurt v Bayern M 0-1 Freiburg v Mainz 05 1-2 HSV v Hoffenheim 1-5 VfB Stuttgart Bayer L 0-1 W Bremen v Augsburg 1-0 Wolfsburg v Schalke 04 4-0

FIXTURES g˙al-lum Nurnberg v Hertha B Borussia D v Braunschweig

15:30 17:30

KLASSIFIKA BUNDESLIGA

Il-bieraË™ kompla l-kampjonat ĂŒermaniâ„Ś, il-Bundesliga, b’seba’ partiti. Iç-Champions, Bayern Munich komplew id-difiâ„Śa tat-titlu b’rebË™a oË™ra din id-darba barra minn darhom gË™and lEintracht Frankfurt bl-iskor minimu ta’ 1-0, wara li lŠimgË™a l-oË™ra kienu bdew b’rebË™a. Il-gowl importanti li tahom it-tliet punti wasal fl-ewwel taqsima wara 13-il minuta minn Mario Mundzukic. Gowl li kien biâ„Śâ„Śejjed gË™at-tim ta’ Pep Guardiola biex iâ„Śomm ir-rekord s’issa ta’ bla telfa.

L-umiljazzjoni tal-Hamburg f'darhom mill-Hoffenheim bliskor ta’ 5-1, kienet forsi lpunt l-aktar ta’ min jitkellem fuqu lbiera˙ mil-log˙ob kollu tal-Budesliga.

Minkejja l-fatt li l-Hamburg sa tmiem l-ewwel taqsima xejn ma kienu qed juru li se jaqilg˙u tkaxkira b˙al dik, peress li wara li sofrew gowl kmieni wara biss sitt minuti log˙ob minn Roberto Firmino, qabel intemmet lewwel taqsima minn penalty, Rafael van der Vaart fl-44 bag˙thom jistrie˙u indaqs 11.

Madankollu fit-tieni taqsima il-Hoffenheim splodew u skurjaw xejn inqas minn erba’ gowls bla risposta.

Beda Kevin Volland appena fil-51 minuta, imbag˙ad

ℌied tnejn o˙ra Anthony Modeste fis-67 u l-74 minuta, biex Roberto Firmino li skorja l-ewwel gowl, skorja wkoll l-a˙˙ar wie˙ed fit-78 minuta biex g˙alaq il-partita 5-1.

Partita o˙ra b’˙afna gowls kienet dik bejn il-Wolfsburg u x-Schalke 04 li spiççat b’tal-ewwel jirb˙u bl-iskor ta’ 4-0. Din il-partita sa tmiem lewwel taqsima wkoll kienet g˙ada draw, imma f’dan ilkaℌ ming˙ajr gowls. Dan ifisser li l-Wolfsburg, b˙alma g˙amlu l-Hoffenheim fit-tieni taqsima splodew b’erba’ gowls, ukoll ming˙ajr risposta.

Beda Robin Knocke fil-55 minuta, sitt minuti wara fil61 minuta Adelino Vieirinha rdoppja biex seba’ minuti wara, fit-68 minuta l-iskor sar 3-0 b’gowl ta’ Naldo u tista’ tg˙id mal-a˙˙ar suffara fid90 minuta Stefan Kutschke g˙amel l-iskor finali 4-0.

Il-Bayer Leverkusen kellhom reb˙a importanti barra minn darhom g˙and Stuttgart b’gowl uniku li wasal flewwel taqsima.

Dan kien b’awto gowl ta’ Daniel Schwaab ftit qabel intemmet l-ewwel taqsima fit-42 minuta. Mill-bqija ebda gowl ie˙or f’partita li kienet pjuttost mejta u mhux ta’ wisq divertiment g˙all-partitarji.

Reb˙a o˙ra li se˙˙et barra minn darhom kienet dik ta’Mainz g˙and Freiberg. Sa tmiem l-ewwel taqsima liskor kien g˙adu ma nfeta˙x, biex imbag˙ad fit-tieni taqsima Mainz skurjaw darbtejn fi spazju ta’ erba’ minuti, minn Niki Zimling fl-64 minuta u Nicolai Muller fit-68 minuta.

Tliet minuti wara dan ilgowl, Freiberg skurjaw ilgowl tag˙hom fil-71 minuta minn Sebastian Freis li iℌda

ma kienx biℌℌejjed biex isalva punt g˙at-tim tieg˙u.

Il-Werder Bremen kellhom reb˙a minima ta’ 1-0 f'darhom kontra l-Augsburg biex irreŠistraw l-ewwel reb˙a tag˙hom dan l-istaŠun wara d-draw li kellhom fil-ftu˙ talkampjonat il-Šimg˙a l-o˙ra.

Il-gowl importanti li tahom it-tliet punti wasal wara 23 minuta log˙ob minn Mehmet Ekici.

Fl-a˙˙arnett kellna partita li

L Bayer Leverkusen 2 Bayern Munich 2 Mainz 05 2 Werder Bremen 2 Hoffenheim 2 Hertha Berlin 1 Borussia D 1 Wolfsburg 2 Borussia M 2 Hannover 96 2 Nurnberg 1 Hamburger SV 2 Schalke 04 2 Braunschweig 1 VfB Stuttgart 2 Freiburg 2 Augsburg 2 E Frankfurt 2

R 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0

D 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0

T 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 2 2 2 2

F 4 4 5 2 7 6 4 4 4 2 2 4 3 0 2 2 0 1

K 1 1 3 0 3 1 4 2 3 3 2 8 7 1 4 5 5 7

P 6 6 6 6 4 3 3 3 3 3 1 1 1 0 0 0 0 0

intlag˙bet wara dawn bejn Borussia M'Gladbach u Hannover 96.

Il-Borussia M’Gladbach kellhom reb˙a façli ta’ 3-0 fuq Hannover 96, b’gowls ta’ Max Kruse fl-20 minuta, Christoph Kramer fit-53 minuta u Filip Daems fis-66 minuta minn penalty.

Aħna nemmnu li ş-şgħaşagħ għandhom ik ikunu unu fiċ-ċentru fiċċentru tad-deċişjonijiet tad-deċişjonijiet li jittieħdu fis-soċjetà .

Nemmnu li ş-şgħaşagħ jistgħu jistgħu jagħtu kontribut kontribut importanti permezz tal-politikaa u impor tanti ħafna per mezz tal-politik tal-parteċipazzjoni tal-parteċipazzjoni tagħhom fil-ħajja pubblika. pubblika.

Għalhekk qed norganizzaw programm ta’ taħriĥ immirat għal şgħaşagħ interessati li jagħtu servizz lil pajjişna permezz tal-politika.

YOU-Progress Y OU-Progress se jagħti taħriĥ taħriĥ başiku başiku lil dawn dawn iş-şgħaşagħ f’dawn f ’dawn l-oqsma: l-oqsma:

Marc Marquez l-aÓjar fil-provi tal-indy Il-leader tal-kampjonat talMotoGp, Marc Marques kien l-aktar velo çi fiℌ-ℌewŠ sessjonijiet tal-provi ta’ qabel il-Gra nd Prix ta’ Indianapolis fl-Istati Uniti.

L-Ispanjol ta’ 20 sena g˙eleb lil Cal Crutchlow talIngilterra fl-ewwel sessjoni.

Marquez imbag˙ad g˙adda lil-kompatrijott tieg˙u Dani Pedrosa li g˙andu 16-il punt vantaŠŠ fil-klassifika tal-kampjonat tal-MotoGP.

Il-˙in ta’ Marquez fl-ewwel sessjoni k i e n t a ’ 4 0 . 7 8 1 sekondi.

Crutchlo w l i s p i ç ç a l ˙ames u ji n s a b u k o l l i l ˙ames fil-klassifika, huwa kunfidenti g˙at-tellieqa tallum.

Fit-tieni sessjoni Marquez kellu lap ta’ 1.39.502 sekondi, biex jinsab f’qag˙da tajba li jℌid il-vantaŠŠ tieg˙u filklassifika wara t-tellieqa tallum.

-

IIt-Teorija t-Teorija Politika Politika P Public ublic Policy Polic olicyy IIl-Politika l-Politika tas-Soċjal tas-Soċjal Demokratiċi Demokratiċi IIl-Kunsilli l-Kunsilli Lokali Lokali K Kif if jaħdem il-Parlament il-Parlament ta’ ta’ Malta Malta Is-Sist Is-Sistema ema Elettorali Elettorali M Maltija altija IIl-Liĥijiet l-Liĥijiet tal-Unjoni Ewropea Ewropea IIl-Čidma l-Čidma ta’ ta’ Istituzzjonijiet E wropej Ewropej Id-Diplomazija IIl-Politika l-Politika Barranija Barranija

-

L-etika L-etika fil-Politika fil-Politika Is-Soċjoloĥija Is-Soċjoloĥija u l-P l-Politika olitika Organizzazzjoni ta’ ta’ Kampanja Kampanja Politika Politika Organizzazzjoni Relazzjonijiet Relazzjonijiet Pubbliċi Pubbliċi L-Uşu L-Uşu tal-Internet tal-Internet biex Twassal Twassal Messaĥĥ Messaĥĥ Politiku Politiku - Public Public Speaking Speaking - Čiliet Čiliet fit-Tmexxija fit-Tmexxija - Taħriĥ Taħriĥ P Prattiku rattiku fil-M fil-Mezzi ezzi tax tax-Xandir -Xandir

OIBS M &SCHÏB UBh 0UUVCSV li ĥej u lYOU-Progress se jibda OIBS M &SCHÏB UBh 0UUVCSV lezzjonijiet se jibdew jingħataw filgħaxija matul il-ĥimgħa (ÏBM BLUBS JOGPSNB[[KPOJ JCHÏBUJMOB FNBJM GVR JOGP!JEFBU PSH NU "QQMJLB[[KPOJKJFU TF KJOUMBRHÏV TBM JOGP!JEFBU PSH NU "QQMJLB[[KPOJKJFU TF KJOUMBRHÏV TBM ƚJNHÏB UBh 0UUVCSV UBh 0UUVCSV ƚJNHÏB Ċentru Ċ entru Nazzjonali Laburista, Laburista, Triq Triq Mile Mile End, End, Čamrun HMR1717 T 00356 2124 9900 F 00356 2124 4204 E info&ideat.org.mt info&ideat.or inf o&ideat.org.mt

www.ideat.org.mt w ww.ideat.org.mt

Moto Gp

38

Sports

18.08.2013

preMIer INglIÛ

Il-gowler ÌdId ta'

lIverpool

l-eroj tat-tIM

Il-partita li fet˙et il-Kampjonat IngliΩ tal-ista©un 2013/14 kienet dik li bdiet fis-14.00 ilbiera˙ bejn Liverpool u Stoke City bit-tim il©did ta’ Brendan Rodgers, Liverpool, jirre©istra l-ewwel reb˙a bl-iskor ta’ 1-0. Gowl ta’ Daniel Sturridge fis-37 minuta minn 22 metru bog˙od.

Madankollu l-eroj tal-Liver-pool kien il-gowler li kien qed jag˙mel id-debutt f’Anfield, Simon Mignolet meta laqa’ x-xutt mill-11-il metru ta’ Jon Walters wara li Daniel Agger kien miss ilballun b’idu fil-kaxxa.

Il-kowç tal-Potters, Mark Hughes deher li kien se jikseb punt minn din l-ewwel partita tal-kampjonat g˙al Stoke meta wasal dan il-penalty, meta kien ilu kwaΩi l-partita kollha b’gowl minn ta˙t, iΩda dan ma kellux ikun, biex il-gowl ta’ Sturridge kien biΩΩejjed biex ta r-reb˙a lil Liverpool.

Ta’ min isemmi li aktar kmieni fil-partita id-difensur ta’ Stoke, Robert Huth u Kolo Tourè ta’ Liverpool it-tnejn laqtu l-lasta. Çertament partita bilançjata ˙afna bil-pussess ikun 52 - 48 favur Liverpool li kienu qed jilg˙abu f'darhom.

Aston Villa bdew li sta©un tag˙hom verament tajjeb u Ωgur ma kienux jisperaw li jift˙uh a˙jar. Reb˙a brillanti ta’ 3-1 flEmirates Stadium kontra t-tim immexxi mill-abbli Arsene Wenger, Arsenal.

Kienu l-Gunners li marru filvanta©© b’gowl kmieni wara biss sitt minuti log˙ob ta’ Olivier Giroud, madankollu Christian Benteke skorja darbtejn u Antonio Luna Ωied it-tielet wie˙ed biex Aston Villa ©ew minn wara biex ˙asdu lill-Arsenal fil-ftu˙ tal-kampjonat 2013/14.

Olivier Giroud kien feta˙ l-skor tal-partita, iΩda Benteke bir-ras kiseb il-gowl tad-draw wara Wojciech Szczesny, laqa’ l-penalty tieg˙u.

B’mod kontroversjali Benteke imbag˙ad po©©a lil Villa filvanta©© mill-11-il metru wara

fawl ta' Laurent Koscielny.

Luna, li kien qed jag˙mel iddebutt tieg˙u g˙all-Villa, ©era tajjeb biex evita kull difensur biex skorja u umilja lill-Arsenal flEmirates Stadium b’xutt fil-baxx.

Il-Hammers fet˙u tajjeb ferm lista©un tag˙hom f’Upton Park, meta kisbu reb˙a komda fuq wie˙ed mit-timijiet ©odda talPremier, Cardiff City.

Il-plejer ta’ nofs il-grawnd Joe Cole u l-captain Kevin Nolan skurjaw gowl kull wie˙ed f’kull taqsima, imma West Ham tilfu ˙afna çansijiet kontra dan it-tim li kien qed jilg˙ab l-ewwel partita tieg˙u tal-Premier wara li kien promoss l-ista©un li g˙adda.

L-attakkant Matthew Jarvis, ilplejer ta’ nofs il-grawnd Mohamed Diame u l-attakkant lie˙or Modibo Maiga kollha tilfu çansijiet tajbin g˙al Hammers.

Is-sostitut Nicky Maynard u lplejer ta' nofs il-grawnd Peter Whittingham marru l-eqreb g˙al Cardiff fl-a˙˙ar ˙inijiet tal-partita.

Minkejja li Sunderland f’darhom kienu a˙jar mill-avversarji tag˙hom Fulham, huma xorta ˙ar©u b’idhom f’idhom minn din l-ewwel partita tal-Premier g˙al

dan l-ista©un meta tilfu b’gowl uniku ta’ Pajtim Kasami, li kien qed jiddebutta g˙al Fulham.

Il-Black Cats kellhom ˙ames plejers li kienu qed jiddebuttaw f’din il-partita, iΩda l-gowl ta’ Kasami, l-uniku wie˙ed tal-partita, ˙assrilhom il-festi kollha.

Ondrej Celustka kellu l-a˙jar çans g˙al Sunderland, iΩda x-xutt tieg˙u minn 25 metri ‘l bog˙od, kien milqug˙ b’mod brillanti milgowler ta’ Fulham Maarten Stekelenburg.

Ji Dong-Won seta’ salva punt g˙at-telliefa fl-a˙˙ar minuta, iΩda tefa’ barra bir-ras il-kross ta’ sie˙bu Adam Johnson.

Minkejja r-reb˙a Fulham, temmew il-partita fuq nota inkwetanti meta we©©g˙alhom Stekelenburg, li g˙alih g˙adhom kif ˙allsu erba’ miljun lira sterlina.

F’partita eçitanti ferm bejn Norwich City u Everton, il-plejer ©did tas-City, Ricky van Wolfswinkel, irnexxielu jakkwista punt bid-daqqa ta’ ras stupenda tieg˙u.

Il-Canaries marru fil-vanta©© kontra x-xejra tal-log˙ob, eΩatt mal-bidu tat-tieni taqsima meta

Antonio Luna jifra˙ wara li skurja kontra l-Arsenal

Steven Whittaker skorja minn angolu mag˙luq wara li hu kien laqat il-lasta bl-ewwel xutt tieg˙u.

Ross Barkley li kellu partita tajba ferm g˙all-Everton, kiseb id-draw b'xutt mill-bog˙od biex Seamus Coleman g˙amilhom 2-1 g˙al Everton.

IΩda Van Wolfswinkel, li sewa lin-Norwich 8.5 miljun lira sterlina, kien providenzjali biex kiseb id-draw. Madan-kollu l-Everton kienu ispirati mil-wirja taΩΩg˙aΩug˙ ta' 19-il sena Barkley f’partita li splodiet fit-tieni taqsima, peress li l-erba’ gowls kollha kienu skurjat wara l-mistrie˙.

Wara d-debutt ta’ Rickie Lambert mat-tim nazzjonali IngliΩ f’nofs il-©img˙a fir-reb˙a kontra lIskozja, dan il-plejer spikka firreb˙a ta’ Southamp-ton meta skorja penalty fl-a˙˙ar minuta biex ta r-rebha lit-tim tieghu ta’ 10 fuq West Brom.

Din kienet partita diΩappuntanti li kollox kien jindika li kienet se tispiçça fi draw ta’ming˙ajr gowls, iΩda Youssouf Mulumba ta' West Brom waqqa’ lil Luke Shaw fil-kaxxa fl-a˙˙ar minuta biex ir-reb˙a spiççat marret g˙and is-Saints.

Is-Southampton kienu laqtu llasta minn Jay Rodriguez, f’partita li ftit kien fiha çansijiet çari ta’ gowls. L-a˙jar çans ta’ West Brom ©ie g˙and Graham Dorrans, meta minn freekick minn 25 metri bog˙od g˙adda lballun j˙akkek mal-mimduda.

It-tmiem drammatiku tal-partita kien b’kuntrast qawwi ma’ partita li kienet fqira fil-livell minkejja li West Brom ippruvaw jid˙lu fillog˙ob permezz tal-plejer ©did tag˙hom ta’ esperjenza l-FrançiΩ Nicolas Anelka.

Il-West Brom huma s-sitt tim IngliΩ li mieg˙u lag˙ab Anelka.

Il-plejer ta' 34 sena ilu sentejn ma jkun inkluΩ fl-ewwel partita talkampjonat u f’din il-partita ma mpressjonax u anki kien mibdul seba’ minuti mit-tmiem.

Finalment l-a˙˙ar partita tas-Sibt kienet dik bejn iç-Champions renjanti il-Manchester United u s-

Swansea.

It-tim il-©did ta’ Moyes irre©istra lewwel reb˙a tieg˙u fit-tentattiv tieg˙u li jiddefendi t-titlu b’reb˙a komda ta’ 4-1 fuq it-tim ©did talPremiership is-Swansea City.

Il-gowls tal-United waslu tnejn kull wie˙ed ming˙and l-OlandiΩ Robin van Persie fl-34 u t-72 minuta u l-internzajjonali IngliΩ Danny Welbeck fis-36 u d-90 minuta. Il-gowl ta’ konsolazzjoni tas-Swansea kien skurjat minn Wilfried Bony fit-82 minuta.

RIÛULTATI Liverpool v Stoke Arsenal v Aston Villa Norwich v Everton Sunderland v Fulham West Brom v Southampton West Ham v Cardiff Swansea v Man United

1-0 1-3 2-2 0-1 0-1 2-0 1-4

FIXTURES g˙al-lum Crystal P v Tottenham Chelsea v Hull

14.30 15.00

FIXTURES g˙al-g˙ada Man City v Newcastle U 21.00

KLASSIFIKA ManUnited Aston Villa West Ham Fulham Liverpool Southampton Everton Norwich Chelsea Crystal Palace Hull Man City Newcastle U Tottenham Stoke Sunderland West Brom Arsenal Cardiff Swansea

L 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1

R 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

D 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

T 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1

F 4 3 2 1 1 1 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1

K 1 1 0 0 0 0 2 2 0 0 0 0 0 0 1 1 1 3 2 4

P 3 3 3 3 3 3 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Sports

39

18.08.2013

L-ista©un 2013/14 tal-Premier beda l-biera˙ bl-ewwel partita tkun dik bejn ir-Rabat Ajax u ç-champions renjanti Birkirkara, grazzi g˙al Ωew© gowl ta’ Frank Temile fir-reb˙a KarkariΩa ta’ 2-1.

Birkirkara kellhom l-inizjattiva tal-log˙ob f’idejhom matul l-ewwel taqsima, g˙alkemm din ma ammontatx g˙al xi dominju kbir. Kellhom l-aktar pussess tal-ballun f’nofs ilgrawnd, bi ftit li xejn attakki perikoluΩi lejn il-lasta Rabtija.

Iç-champions ˙adu lvanta©© kmieni, wara biss seba’ minuti log˙ob meta minn azzjoni ta’ Shodiya li qassam lejn Demba Toure mal-linja, dan ikkrossja lejn FRANK TEMILE li la˙aq qabel difensur, biex feta˙ li skor g˙al B’Kara.

Kemm Temil kif ukoll Toure kienu qed jiddebuttaw filkampjonat g˙al B’Kara wara li dawn kienu lag˙bu mat-tim fiç-Champions League u sSuper Cup. Rabat kellhom Ωew© barranin ©odda fit-tim, lill-gowler mill-Montenegro Pavil Veli virolic u lill-Ispanjol tan-nofs il-grawnd Dani Pelaez. Dan flimkien mal-kowç il-©did talMagpies Steve D’Amato.

Ir-Rabat Ajax kisbu d-draw wara nofs sieg˙a log˙ob meta minn freekick ta’ Dani Pelaez, ballun fuq ras MALCOLM LICARI li g˙eleb lil Haber.

Madankollu qabel dan ilgowl, Birkirkara setg˙u Ωiedu l-vanta©© meta Shodiya qassam lil Sciberras fuq ix-xellug, iΩda l-captain KarkariΩ xxuttja ftit g˙oli. Fis-26 minuta xutt b’sa˙˙tu ta’ Shodiya g˙adda g˙oli.

Erba’ minuti minn tmiem lewwel taqsima, daqqa ta’ ras ta’ Demba Toure minn pass ta’ Temile, g˙addiet ftit barra.

Birkirkara re©g˙u ˙adu lvanta©© fil-45 minuta meta minn kross ta’ Herrera, FRANK TEMILE b’xutt biddawra minn qag˙da tajba, skorja t-tieni gowl tieg˙u u ta’ B’Kara.

Fil-fatt dan baqa’ l-iskor tul

Ritratti:STEPHEN GATT

Tnejn Ta’ Frank Temile jirregalaw rebÓa lil birkirkara

it-tieni taqsima kollha li kienet wa˙da medjokri g˙alla˙˙ar bl-ebda tim ma juri wisq log˙ob li seta’ j©ib xi gowl ie˙or. B’kara setg˙u Ωidu l-vanta©© lejn it-tmiem meta fit-80 minuta, Jean Pierre Mifsud Triganza kellu xutt tajjeb milqug˙ millgowler Veli-mirovic.

Aktar qrib tmiem il-partita Shodiya kellu Ωew© tentattivi tajbin b’wie˙ed li kien milqug˙ mill-gowler, filwaqt li l-ie˙or laqat il-lasta.

Fl-a˙˙ar mumenti tal-partita Mifsud Triganza wkoll kien sfortunat meta hu wkoll laqat il-lasta tar-Rabat.

RABAT A: Velimirovic, Carapic, J Caruana, S Gauci, Felice (Bajada 64), C Gauci,

Licari, Falzon, Pelaez, Pendas, Azzopardi. KOWÇ: Steve D’Amato.

jinsabu fi draw ta’ 1-1.

B’KARA: Haber, Mendoza, Muscat, Camenzuli, Temile, Fenech, Sciberras, Muscat (Mifsud Triganza 68), Shodiya, Herrera, Toure (Scicluna 82). KOWÇ: Paul Zammit.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Frank Temile.

SKURJAW: Frank Temile (B) 7 u 45 minuta, Malcolm Licari (R) 30 min.

Nota: Aktar tard intlag˙bet ilpartita bejn Balzan Youths u Vittoriosa Stars li sakemm morna g˙all-istampa kienu

Usain bolT jirbaÓ il-200 meTrU wkoll Iç- Champion Olimpiku Usain Bolt iddefenda ttitlu tieg˙u tal-200 metru b’çerta façilità u tella’ ttotal tieg˙u ta’ midalji tad-deheb f’kampjonati taddinja tal-atletika g˙al seba’.

Il-Ìamajkan g˙amel rekord ta’ 19.66 sekondi biex kiseb it-tielet suççess tieg˙u konsekuttiv f’dawn il-kampjonat tad-dinja tal-atletika.

Michael Johnson li kien tmien darbiet champion tad-dinja f’din il-kategorija, qal li Bolt ©era tajjeb ˙afna fid-dawra u kien komdu fid-dritta biex seta’ jikkontrolla t-tellieqa b’çerta façilità.

Il-Ìamajkan l-ie˙or Warren Weir reba˙ il-fidda b’˙in personali ta’ 19.79 sekondi, filwaqt li lAmerikan Curtis Mitchell reba˙ il-bronΩ b’20.04 sekondi.

Iç-champion Bolt g˙adda lir-rivali tieg˙u fiddawra u meta ©ie fid-dritta lejn tmiem il-korsa ,kellu ç-çans anki li jdawwar wiççu lura biex jara fejn hu sie˙bu Weir.

Dan ir-riΩultat kien dak mistenni mill-folla li mliet il-Luzhniki Stadium biex tara lil dan l-atleta kbir li issa reba˙ double Olympic u World sprint.

Sa nhar l-Erbg˙a meta Usain Bolt jag˙laq 27 sena, huwa jista’ jara ismu fil-lista ma’ champions

kbar o˙ra b˙all-Amerikani Carl Lewis u Allyson Felix, b˙ala l-aktar atleti li reb˙u kampjonati talatletika fl-istorja. Dan jiddependi minn kif illum imur fil-finali tar-relay 4x100 metri sprint.

Jekk il-Ìamajkani jirrepetu r-reb˙a li g˙amlu flOlimpjadi ta’ Londra 2012, allura Bolt se jkun reba˙ tmien midalji deheb u tnejn fidda fil-kampjonati dinjija tal-atletika u jil˙aq lil Lewis u Felix fir-rekord li g˙andhom ta’ 10 midalji.

Tiffany Porter reb˙et Ωew© midalji tal-bronz g˙ar-Renju Unit ilbiera˙ fil-110 metru hurdles u fir-relay tan-nisa 4x400 metri.

MIDALJI MIRBUÓA S'ISSA Rank 1 2 3 4 5 6 7

PajjiΩ RUSSJA STATI UNITI ÌAMAJKA KENJA ETIJOPJA ERMANJA RENJU UNIT

7 6 4 3 3 3 3

3 11 2 4 3 2 0

5 3 1 3 4 1 2

total 15 20 7 10 10 6 5

40

A˙barijiet

18.08.2013

Rabja kbiRa gÓal PeteR DaRmanin Rabja kbira fost l-impjegati talPartit Nazzjonalista g˙all-eksTeΩorier tal-PN Peter Darmanin, hekk kif din il-©img˙a ˙are© blidea li jag˙mel petizzjoni lil Simon Busuttil biex il-Partit jifta˙ ristorant fid-Dar Çentrali ˙alli jipprova jfiq mill-problemi finanzjarji li qeg˙din jifil©uh.

B˙ala TeΩorier tal-PN g˙al snin twal Peter Darmanin kien wie˙ed mill-ewlenin li wassal lill-Partit f’xifer ta’ kollass finanzjarju. L-impjegati tad-Dar Çentrali sostnew ma’ din ilgazzetta illi l-inqas ˙a©a illi jmissu jag˙mel Peter Darmanin f’dawn iç-çirkostanzi ferm inkwetanti g˙alihom huwa li jΩomm ˙alqu mag˙luq, u mhux jo˙ro© b’fesserija kbira b˙al din.

L-impjegati tad-Dar Çentrali jinsabu infiskati mhux ftit g˙al Peter Darmanin, li flimkien ma’

Paul Borg Olivier, Boris Xerri, Antoine Borg u Joe Saliba, wassluhom fis-sitwazzjoni mill-aktar inkwetanti li jinsabu fiha llum.

Ta’ min wie˙ed ifakkar illi meta kien irtira mix-xog˙ol tieg˙u fidDar Çentrali madwar sena u nofs ilu, Peter Darmanin kien g˙amel kjass s˙i˙ meta kienet dam ma t˙allas xi arretrati ta’ pagi.

Dan meta b˙ala eks-TeΩorier tal-Partit Nazzjonalista kien jaf sew kemm kienet imwieg˙ra lqag˙da finanzjarja tal-PN. Fl-isfond tal-kjass li kien g˙amel g˙ax ma t˙allasx ta’ xi Ωew© pagi fil-˙in, Peter Darmanin kien ˙adha sa˙ansitra kontra l-partit tieg˙u dwar l-affari tal-onorarja parlamentari.

Peter Darmanin kien g˙amel dikjarazzjoni çara fejn kien qal: “Jiena ma naqbilx, assolutament ma naqbilx, maΩ-Ωieda li ˙adu l-

membri tal-Kabinett u l-membri parlamentari, Ωieda li fl-opinjoni tieg˙i hija esa©erata meta wie˙ed iqis iΩ-Ωminijiet tal-lum.”

IΩda dan ma kienx biΩΩejjed.

Darmanin kompla jattakka lillministri u segretarji parlamentari Nazzjonalisti fejn qalilhom li jinsabu ddistakkati mir-realtà li kien qed jg˙ix fiha l-poplu Malti u G˙awdxi u sostna: “Jiddispjaçini ng˙id li l-Kabinett Nazzjonalista ma qarax sewwa ssinjali taΩ-Ωminijiet tal-lum u issa jridu jerfg˙u r-responsabbiltà t’g˙emilhom quddiem Alla u quddiem il-bnedmin.”

Fuq Facebook Darmanin attakka wkoll b’mod indirett littmexxija ta’ Lawrence Gonzi fejn qal li din iΩ-Ωieda li ˙adu l-membri tal-Kabinett wasslet biex “…ir-ru˙ socjali Nazzjonalista ˙adet majnata kbira: Mulej ag˙ti

FL-EWWEL ANNIVERSARJU MILL-MEWT

TAL-PERIT DOM MINTOFF il-Partit Laburista għandu l-pjaċir jistiednek għall-ftuħ ta’ Esebizzjoni tal-abbozzi għall-Monument f’ġieħ il-Perit Dom Mintoff, u l-Inawgurazzjoni tal-Entratura l-ġdida tas-Sala taċ-Ċentru Nazzjonali Laburista.

It-Tlieta 20 ta’ Awwissu 2013 Ċentru Nazzjonali Laburista, l-Ħamrun | 7.00pm

Dħul minn Triq il-Kbira Wara jkun hemm Riċeviment

Peter Darmanin jiddandan fuq Facebook bir-room with a view tieg˙u

d-dehen lil min qed imexxi lil pajjiΩna”.

Peter Darmanin jibqa’ mag˙ruf g˙all-inkompetenza tieg˙u b˙ala TeΩorier tal-PN, l-aktar meta kien jipprova jsib tarf tal-problemi finanzjarji kbar li kienu qeg˙din jifil©u l-PN permezz tal-bejg˙ talfigolli u bil-©bir tal-irçevuti talVAT ming˙and il-partitarji biex jintbag˙tu g˙al-lotterija tal-VAT. L-impjegati tad-Dar Çentrali jinsabu wkoll infiskati g˙al Peter Darmanin il-g˙aliex filwaqt li huma jinsabu fiex jinsabu tort tal-inkompetenza tieg˙u u ta’ s˙abu, dan kontinwament jitfa’ fuq Facebook ritratti ta’ veduti panoramiçi me˙udin mill-gallarija tal-appartament lussuΩ li g˙andu f’Tas-Sliema. Simili g˙ar‘room with a view’ tal-lukanda fuq l-Alpi li kellu Pawlu Borg Olivier bil-veduti ta’ Mont Blanc.