Kullhadd 18.05.2014

www.kullhadd.com

NITKELLMU DWAR

IL-FUTUR TAS-SEWWIEQ KEITH CAMILLERI Il-Óadd 18 ta’ Mejju, 2014 Óar©a Nru 1,088

Ara pa©na 36

Prezz ›0.80

GÓINUNA ÓA NGÓINUKOM

MHUX SE JIRRIÛENJA

Il-Kummissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit qal lill-gazzetta KullÓadd li m’g˙andu l-ebda intenzjoni li jirriΩenja fil-futur qrib, u li jsibha stramba kif hemm min qed jispekula dwar irriΩenja tieg˙u proprju fi Ωmien meta l-˙idma g˙at-titjib talKorp qed t˙alli l-frott. Ilbiera˙, ©urnal partikolari g˙amel spekulazzjonijiet, apparentament infondati, fuq il-possibbiltà ta’ riΩenja mill-Kummissarju.

Ara pa©na 2

Ritratt: JOE CAMENZULI

Ritratt: BRIAN GRECH/MGRM

MALTA L-AQWA PAJJIÛ

“G˙inuna ˙a nkomplu ng˙inukom,” kien il-messa©© tal-Prim Ministru Joseph Muscat waqt li lbiera˙ filg˙axija kien qed jindirizza attività politika f’G˙awdex. Il-Prim Ministru sa˙aq li f’sena wa˙da lGvern ma solviex il-problemi ta’ kul˙add, u jifhem lil min huwa mwe©©a’, iΩda fl-istess waqt ilGvern wettaq pro©etti importanti li minnhom se jgawdi kul˙add, fosthom ir-ro˙s fil-kontijiet taddawl, is-servizz ta’ chilcare b’xejn, u tra˙˙is tal-income tax. “Jekk ma to˙ro©x tivvota, igawdi ˙addie˙or,” sa˙aq il-PM.

Hekk kif ilbiera˙ iççelebrajna l-Jum Internazzjonali Kontra lOmofobija u t-Transfobija, Malta ©iet iddikjarata b˙ala l-iktar pajjiΩ li g˙amel progress mg˙a©©el f’dawk li huma drittijiet g˙al persuni LGBTI. Dan ˙are© mir-rapport annwali talassoçjazzjoni ILGA-Europe. F’Mejju 2012 din l-assoçjazzjoni kienet ikklassifikat lil Malta b˙ala l-ag˙ar pajjiΩ fl-Unjoni Ewropea. Illum Malta telg˙et fil-˙dax-il post.

Ara pa©na 6

Ara pa©na 3

, / 3(5, 7

&/, 17&$0, //(5, %¶ ƪHƥƥD JƫDO

3DM M L Ī QD

Lokali

02 18.05.2014

“BaQaGÓli ÓaFna X’naGÓMel!” il-Kummissarju tal-Pulizija Il-gazzetta KullÓadd tista’ tikkonferma li l-Kummissarju tal-Pulizija Peter Paul Zammit mhux se jirriΩenja. Dan wara li lbiera˙ ©urnal partikolari rrapporta li l-Kummissarju Zammit kien qed jikkunsidra din ilpossibbiltà.

Ikkuntattjat minn din il-gazzetta, il-Kummissarju tal-Pulizija qal lil din ilgazzetta li l-artiklu inkwistjoni kien mimli spekulazzjonijiet u ming˙ajr traçça ta’ verità. Nista’ niddikjara bl-iktar mod assolut li m’g˙andi l-ebda intenzjoni li nirriΩenja,” sa˙aq il-Kummissarju. Ûied jg˙id li jinsab sorpriΩ b’dawn l-ispekulazzjonijiet hekk kif, wara sena ta’ ˙idma, issa bdiet tidher ir-riforma reali fil-Korp tal-Pulizija. IlKummissarju semma x-xog˙ol fuq l-Akkademja, id-dritt ta’ s˙ubija f’unjin, il-ftu˙ tal-g˙ases u t-tibdil g˙all-a˙jar fil-mod kif ta˙dem il-pulizija.

“Dak li ˙abbart sena ilu qed jitwettaq, u g˙alhekk ma narax kif xi ˙add jista’ ja˙seb li se nirriΩenja issa. Baqag˙li ˙afna x’nag˙mel!” temm jg˙id ilKummissarju Peter Paul Zammit.

arT Tal-GVern Fil-QaWra Tolleranza Ûero, Bil-FaTTi Se SSir ParKeÌÌ Art tal-Gvern fil-Qawra li g˙al snin twal t˙alliet ming˙ajr ebda uΩu, se ting˙ata lill-pubbliku biex tibda tintuΩa b˙ala parke©© ming˙ajr ˙las. Din la˙bar intlaqg˙et tajjeb ˙afna kemm mir-residenti kif ukoll min-negozji, hekk kif ilQawra, b˙ala Ωona turistika, kienet ilha snin minsija minn Gvern Nazzjonalista.

Matul l-a˙˙ar snin in-negozju fil-Qawra mar lura ˙afna, hekk kif Gvern preçedenti mhux biss ma investiex fl-infrastruttura u fi pro©etti ta’ tisbi˙, iΩda wkoll ma ˙asibx g˙al spazji ta’ parke©©, kemm g˙arresidenti, u anke g˙al dawk li jΩuru lil din il-lokalità. Din kienet ra©uni ewlenija li g˙aliha n-negozju f’din iΩ-Ωona mar lura.

L-art tinsab fuq medda ta’ madwar 2,600 metru kwadru u tesa’ 243 spazju g˙all-karozzi.

Dan il-parke©©, li g˙al Ωmien twil kien jintefa’ fih ammont kbir ta’ skart kif ukoll vetturi abbandunati, mistenni jtaffi ˙afna mill-problema ta’ parke©©, speçjalment issa li resqin lejn is-sajf u din iΩ-Ωona partikolari tkun iffrekwentata

minn ˙afna turisti, anke peress li mix-xahar id-die˙el se tibda l-World Cup. Dan t˙abbar mill-Ministru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura Joe Mizzi u s-Segretarju Parlamentari g˙all-Ippjanar u S i m p l i f i k a z z j o n i Amministrattiva Michael Falzon, waqt konferenza li saret ilbiera˙ fuq l-art inkwistjoni.

Il-Ministru Mizzi qal li fuq inizjattiva ta’ Dr Michael Falzon saru l-konsultazzjonijiet me˙tie©a u ttie˙det din iddeçiΩjoni, li ddeskrivieha b˙ala wa˙da fl-a˙jar interess tal-pubbliku.

Huwa fakkar fl-impenn talGvern, biex jara Ωoni turistiçi aktar nodfa milli huma llum u rringrazzja lill-˙addiema midDirettorat tat-Tindif li f’dawn la˙˙ar ©img˙at g˙amlu ˙afna xog˙ol biex naddfu din l-art mill-istat ta’ telqa li kienet tinsab fiha.

Barra minn hekk, il-Ministru rringrazzja wkoll lill-˙addiema tad-Dipartiment tax-Xog˙lijiet li llum qed jifhmu aktar limpenn tal-Gvern g˙arri©enerazzjoni taΩ-Ωoni turis-

tiçi, kif ukoll fi pro©etti talGvern, fosthom il-pro©ett ta’ Bormla, li fih ing˙atat spinta qawwija grazzi g˙al dawn il˙addiema. Il-Ministru ˙abbar li fil-©img˙at li ©ejjin il-Gvern se jkun qed iniedi parking policy nazzjonali, li se tkun mifruxa mal-pajjiΩ kollu.

Min-na˙a tieg˙u, isSegretarju Parlamentari Dr Michael Falzon feta˙ id-diskors tieg˙u billi qal li dan ilpro©ett huwa eΩempju çar ta’ siner©ija u inizjattiva li teΩisti bejn iΩ-Ωew© ministeri.

Dr Falzon tenna li din lamministrazzjoni qieg˙da ta˙dem bla heda biex tkabbar dejjem aktar is-settur turistiku f’pajjiΩna, g˙alhekk qed isir xog˙ol ta’ tisbi˙ u Ωieda filkumdità fil-lokalitajiet li huma mfittxija mit-turisti. Dan g˙aliex dan il-Gvern huwa pro-business u jrid ikompli jΩid mal-façilitajiet eΩistenti biex il-kummerç ikompli jiΩdied. Huwa kompla jg˙id li g˙alhekk dan l-ispazju miftu˙, minn wie˙ed mitluq u bla uΩu, issa saru xog˙lijiet fuqu biex jibda jintuΩa b˙ala parke©© u ©nien pubbliku.

Il-Gvern qieg˙ed jag˙mel la˙˙ar preparamenti biex jippreΩenta l-li©i dwar ilfinanzjament tal-partiti politiçi quddiem il-Parlament hekk kif il-proçess ta’ konsultazzjoni fuq l-abbozz intemm il-©img˙a l-o˙ra, bla˙˙ar laqg˙at ikunu marrappreΩentanti tal-partiti politici stess.

F’kummenti li ta lil din ilgazzetta, il-Ministru g˙allÌustizzja Owen Bonnici qalilna li matul il-laqg˙at ta’ konsultazzjoni tqanqlu ˙afna punti interessanti li dwarhom issa l-kumitat intern se jie˙u l-poΩizzjoni finali tieg˙u li mbag˙ad tkun trid ti©i approvata millKabinett. Il-preΩentazzjoni ta’ din il-li©i quddiem ilParlament mistenni li sse˙˙ qabel is-sajf li ©ej.

Bonnici spjegalna li essenzjalment b’din il-ligi r-rakkomandazzjonijiet tal-Group of States Against Corruption (GRECO) ser ikunu adottati kollha. Il-bΩonn li jsiru dawn ir-riformi mill-ewwel in˙ass meta ©ie elett ilGvern il-©did hekk kif f’dak il-perjodu r-rakkomandazzjonijiet tal-GRECO g˙al pajjiΩna kienu negattivi ˙afna.

Kuntrast Fid-dawl ta’ din is-sitwaz-

zjoni, il-Ministru Bonnici qal li Dr Beppe Fenech Adami qieg˙ed jesperjenza xi tip ta’ amnesija selettiva meta, waqt seduta Parlamentari riçenti, ©ie kkwotat li qal illi “il-Gvern Nazzjonalista kellu tolleranza Ωero fil-konfront tal-korruzzjoni u ttie˙du passi kriminali kontra diversi persuni”.

Fil-verità, pajjiΩna kien qieg˙ed isofri minn problema ta’ kredibbiltà f’g˙ajnejn din l-organizzazzjoni g˙aliex Gvern Nazzjonalista wara ie˙or kemm-il darba wieg˙ed ir-riformi biex ti©i mi©©ielda l-korruzzjoni, imma rarament ipproduça riΩultati konkreti.

Il-kuntrast bejn iΩ-Ωew© partiti ˙are© b’mod çar firrapport li ppubblikaw ilGRECO f’Marzu li g˙adda.

Fih huma laqg˙u l-fatt li Gvern Laburista g˙amilha wa˙da mill-prijoritajiet tieg˙u li japplika r-rakkomandazzjonijiet ta’ din lorganizzazzjoni u rrikonoxxew li sar progress konkret fl-elaborazzjoni ta’ le©iΩlazzjoni ©dida li tindirizza l-kwistjoni tal-finanzjament tal-partiti. Dan kien kuntrast kbir ikkomparat ma’ dak li g˙amlet Amministrazzjoni Nazzjonalista illi ˙alliet dawn is-su©©erimenti fuq lixkaffa ji©bru t-trab.

Lokali

18.05.2014 03

NIFHEM LIL MIN HU MWEÌÌA’ il-Prim Ministru, Joseph Muscat

AvvIÛ MILL-KUMMIssjoNI ELEttorALI Elezzjoni g˙all-Parlament Ewropew – Mejju 2014 Irtirar ta’ Dokumenti g˙all-Votazzjoni Il-Kummissjoni Elettorali tg˙arraf lil dawk il-persuni li g˙adhom ma ©abrux id-dokument g˙all-votazzjoni tag˙hom illi jistg˙u ji©bruh mill-Uffiççju Elettorali fil-˙inijiet u ©ranet indikati hawn ta˙t.

Id-dokumenti g˙all-votazzjoni jridu jin©abru PERSONALMENT mill-Uffiççju Elettorali, Evans Building, Misra˙ Sant’Iermu, il-Belt Valletta, jew, g˙all-votanti re©istrati f’G˙awdex, mill-Uffiçççju tal-Karta tal-Identità, 28A Pjazza San Fran©isk, ir-Rabat G˙awdex.

Il-©ranet u l-˙inijiet li fihom wie˙ed jista’ ji©bor id-dokument g˙all-votazzjoni huma kif ©ej: It-Tnejn 19, it-Tlieta 20 u l-Erbg˙a 21 ta’ Mejju, 2014: mit-8.00 am sas-2.00 pm u mit-3.00 pm sad-9.00 pm Il-Óamis, 22 ta’ Mejju, 2014 (l-a˙˙ar jum): mit-8.00 am sas-2.00 pm u mit-3.00 pm sa nofsillejl - Trid ti©i ppreΩentata l-karta tal-identità jew id-dokument tar-residenza.

- L-ebda dokument ie˙or ma jista’ jkun aççettat g˙al dan l-iskop.

- Ming˙ajr id-dokument g˙all-votazzjoni ˙add ma jkun jista’ jivvota nhar jum il-votazzjoni.

Waqt li kien qed jitkellem ilbiera˙ fis-Sannat G˙awdex, il-Prim Ministru Joseph Muscat qal li jifhem lil min hu mwe©©a’ g˙aliex il-problemi tieg˙u g˙adhom ma ssolvewx, u li g˙alhekk qed jg˙id li mhux se jivvota nhar is-Sibt.

Il-PM qal li jista’ jifhem dan is-sentiment proprju g˙aliex anki hu jinsab imwe©©a’.

“Jien ukoll imwe©©a’, g˙ax naf kemm jien u s˙abi ˙dimna kuljum sa bil-lejl biex in©ibu l-bidla,” sostna lPM. Madanakollu huwa fakkar kif, minkejja li mhux l-in©ustizzji ta’ kul˙add ©ew indirizzati fl-ewwel sena, f’dan iΩ-Ωmien il-Gvern xorta g˙amel pro©etti importanti li minnhom qed igawdi kul˙add.

“Ma solvejnilekx il-problema personali tieg˙ek flewwel sena, jiddispjaçina,” qal il-PM. “Imma ra˙˙asnilek il-kontijiet tad-dawl, tajniek is-servizz ta’ child care b’xejn, u ra˙˙asnielek lincome tax, fost o˙rajn.”

U g˙al min il-˙idma li wettaq il-Gvern mhix ra©uni biΩΩejjed, xorta g˙andu ra©uni o˙ra g˙alfejn jo˙ro© jivvota. Din ir-ra©uni hija Simon Busuttil. “Tridu li tibqg˙u d-dar u tag˙tu ra©un lil Simon Busuttil, lil dak ilpartit li ˙adem tant kontrikom?” staqsa l-PM. Huwa Ωied jg˙id li min ma jmurx jivvota jkun qed i˙alli lil ˙addie˙or igawdi minn fuqu.

Se ter©a’ tinkiteb l-istorja Il-PM sostna li b’rabta ma’ G˙awdex kienet se ter©a’ tinkiteb l-istorja. Fakkar kif qabel l-a˙˙ar elezzjoni kien bassar li g˙all-ewwel darba G˙awdex se jkun b’ma©©oranza assoluta wara l-Partit Laburista; u hekk ©ara. Is-sena l-o˙ra nkitbet l-

istorja, sostna l-PM. “Issa ng˙idilkom ˙a©a o˙ra,” Ωied Dr Muscat. “Nhar is-Sibt ˙a ner©g˙u niktbu listorja flimkien. Se nkunu lewwel partit fil-Gvern li nirb˙u l-elezzjonijiet talParlament Ewropew!”

Stqarrija li kienet akkumpanjata miç-çapçip tal-folla numeruΩa preΩenti.

Gvern li wettaq dak li kien ‘impossibbli’ Dak li g˙al ˙addie˙or kien impossibbli twettaq jew beda jitwettaq minn dan il-Gvern.

Il-PN kien jg˙id lin-nies li jitilg˙u Malta g˙all-kimoterapija li ma setax jag˙mlilhom il-kimoterapija f’G˙awdex, iΩda f’sena wa˙da dan ilGvern g˙amilha.

Madanakollu l-Gvern jifhem li g˙ad fadal il-problemi; fosthom nies fil-faqar. “Irridu naraw li kul˙add ikollu iktar flus fil-but, u f’sena ra˙˙asna ˙afna affarijiet.”

Il-PM g˙amel aççenn g˙allmod kif il-PN prova jirredikola t-tra˙˙is talfjuwils, u qal li min g˙andu miljun u nofs kuntratti bilfors li ma j˙ossux affetwat b’dan it-tra˙˙is, imma g˙all-pensjonant li jirçievi çekk ta’ ˙ames mitt Ewro kull xahar, dan ittra˙˙is jaffetwah.

Id-differenza, sa˙aq il-PM, hija li dan il-Gvern ma jistri˙x, filwaqt li ˙addie˙or g˙adu ˙iere© mill-qoxra.

Wara sena u nofs faqqas, issa g˙andu sena u nofs o˙ra biex jitlaq jimxi, qal il-PM b’nofs çajta. “A˙na ilna li tlaqna ni©ru, u se nkomplu ni©ru!”

Il-PM ammetta li dan mhux Gvern perfett, iΩda huwa min ma jag˙mel xejn li ma jag˙milx Ωbalji. Imma meta tqieg˙ed kollox fuq ilmiΩien, il-keffa xxaqleb lejn it-tajjeb.

04

Lokali

18.05.2014

Kelmtejn tal-aÓÓar Nhar is-Sibt li ©ej il-poplu huwa m˙e©©e© jo˙ro© jivvota lill-kandidati kollha tal-Partit Laburista sabiex b˙ala Membri Parlamentari fl-Ewropa, dawn ikunu jistg˙u jassistu lill-Gvern Malti biex ikollu vuçi qawwija fil-Parlament Ewropew fuq kwistjonijiet li jolqtu lil pajjiΩna.

Permezz ta’ din l-elezzjoni l-elettorat g˙all-ewwel darba se jkollu wkoll iç-çans li jag˙mel differenza fl-g˙aΩla tal-President tal-Kummissjoni Ewropea. Vot lill-kandidati tal-Partit Laburista huwa vot g˙al Martin Schultz, li qed jaspira li jkun il-President li jmiss.

Schultz, li g˙andu relazzjoni tajba ˙afna mal-Prim Ministru Joseph Muscat, wieg˙ed li se ja˙dem biex ir-responsabbiltà tal-immigrazzjoni tintrefa’ mill-pajjiΩi kollha tal-Unjoni Ewropea.

It-tnax-il kandidat tal-Partit Laburista llum qed jg˙addu l-a˙˙ar messa©© tag˙hom lill-qarrejja ta’ din il-gazzetta.

“maGÓHom, mHux taGÓHom” LINO BIANCO PajjiΩna huwa parti integrali tal-Unjoni Ewropea; Malta huwa stat fl-Unjoni Ewropea u mhux stat tal-UE; Malta hi nazzjon kbir daqs kull nazzjon ie˙or. Il-kapital uman, a˙na lkoll, huwa b’sa˙˙tu, sinjur u ener©etiku. A˙na m’a˙niex sempliçiment segwaçi f’livell; a˙na nistg˙u nkunu mexxejja.

Jalla Malta u G˙awdex ikollhom l-a˙jar sitt rappreΩentanti fil-Parlament Ewropew biex ja˙dmu g˙all-©id komuni. G˙al dan il-©id kul˙add g˙andu jkun vuçi wa˙da, kul˙add g˙andu ji©bed ˙abel wie˙ed; l-interess nazzjonali ji©i l-ewwel. Ma jimpurtax li bejnietna ma naqblux u jkollna opinjonijiet differenti; çertament hemm aktar x’jg˙aqqadna milli jifridna. F’livell Ewropew a˙na rridu nkunu le˙en wie˙ed: mag˙hom, mhux tag˙hom.

“sodisfatt li nifforma Parti minn tim eÇÇezzjonali” CLINT CAMILLERI Matul dawn l-a˙˙ar ©img˙at il-Partit Laburista mexxa g˙al darba o˙ra kampanja poΩittiva fejn mhux biss ˙arisna lura lejn il-kisbiet li g˙amilna flimkien f’dawn l-a˙˙ar tnax-il xahar iΩda b’poΩittività qeg˙din ukoll in˙arsu ’l quddiem. Il-Partit Laburista huwa l-uniku partit li jista’ jkompli jbiddel lil pajjiΩna g˙all-a˙jar fis-snin li ©ejjin.

Fuq baΩi personali, huwa ta’ sodisfazzjon kbir g˙alija li qieg˙ed nifforma partit minn dan it-tim eççezzjonali ta’ kandidati g˙al din lelezzjoni. B’ener©ija, b’˙e©©a u determinazzjoni ˙dimt f’dawn l-a˙˙ar xhur sabiex inwassal il-messa©© tal-Partit Laburista. U bl-istess mod ser inkun qieg˙ed na˙dem jekk ning˙ata l-fiduçja sabiex nassigura li pajjiΩna jkun irrappreΩentat bl-a˙jar mod fil-Parlament Ewropew. Irrid li nag˙mlu minn Malta ener©ija poΩittiva, Malta l-aqwa fl-Ewropa.

“inKomPli naÓdem GÓall-anzjani u dawK vulnerabbli” PETER CORDINA Malta tag˙na lkoll. L-Ewropa tag˙na lkoll. Dawk kollha ta’ rieda tajba li sena ilu vvutaw biex ibiddlu lil Malta g˙all-a˙jar, u o˙rajn li wkoll g˙andhom rieda tajba u li jixtiequ li pajjiΩna jie˙u kulma jista’ u jilg˙ab il-parti li tixraqlu fl-Unjoni Ewropea, ma jistg˙ux jonqsu milli jo˙or©u jivvutaw fl-24 ta’ Mejju li ©ej.

Ner©g˙u nuru lill-pajjiΩi o˙ra Ewropej kemm g˙andna g˙al qalbna d-demokrazija u l-ugwaljanza, kemm ilkoll irridu nie˙du parti fitti©did ta’ pajjiΩna u dak tal-Unjoni Ewropea billi nag˙tu l-appo©© tag˙na lill-Partit Laburista Malti. Jien lest inkompli bil-˙idma tieg˙i g˙al anzjanità iktar attiva u l-˙arsien ta’ dawk l-iktar vulnerabbli fis-soçjetà tag˙na. Sibuni f’kulma jkollkom bΩonn.

“GÓaliK u GÓal malta, inKomPli nservi” JOSEPH CUSCHIERI Ûew© kelmiet iddominaw il-kampanja elettorali tieg˙i: servizz u impenn. Is-servizz li tajt fl-img˙oddi u matul it-tliet snin li g˙amilt filParlament Ewropew ikkonfermali darba g˙al dejjem il-˙tie©a li tispiçça l-imma©ni negattiva li ˙afna nies, f’Malta u fil-bqija tal-Ewropa, g˙andhom tal-Membru Parlamentari Ewropew, ji©ifieri dik li qieg˙ed hemm biss g˙all-gwadann finanzjarju.

Bil-proposta tieg˙i li nofs is-salarju ta’ kull xahar (€3,100, jew a˙jar €186,000 g˙al ˙ames snin) b˙ala MEP, ladarba nikseb il-fiduçja tieg˙ek, imur g˙al g˙aqdiet u kawΩi filantropiçi, familji foqra u individwi l-aktar fil-bΩonn fis-soçjetà tag˙na, qed nittama li nag˙tu sens ©enwin ta’ ener©ija poΩittiva anke fil-Parlament Ewropew. Irrid nag˙ti skop lill-vot tan-nies, kif il-vot tag˙hom jag˙ti skop lili.

“Kull azzjoni fil-Parlament ewroPew trid tKun fl-interess tal-familji” MIRIAM DALLI Iddeçidejt li nikkontesta l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew g˙aliex nemmen li nista’ n©ib riΩultati li jin˙assu sew mill-familji Maltin. Provvista talener©ija assigurata, ir˙as u iktar nadifa; ©lieda kontra l-illitteriΩmu u aktar impjiegi ta’ kwalità, inkluΩ g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙; aktar g˙ajnuniet prattiçi g˙all-missirijiet u l-ommijiet tag˙na li ja˙dmu; impenn biex nipprote©u lit-teenagers mir-riskji l-©odda tal-˙ajja soçjali fuq l-internet; soluzzjonijiet veri g˙at-tra©edja tal-immigrazzjoni irregolari u l-piΩ ikbar li j©orr pajjiΩna; ©lieda kontra l-burokrazija u sostenn g˙as-sens imprenditorjali.

G˙alhekk g˙aΩilt it-tema Prijorità Malta, g˙aliex nemmen li meta nitkellmu dwar il-©id tal-familji Maltin u G˙awdxin inkunu qed nitkellmu dwar id-difiΩa tal-interess nazzjonali.

Lokali

18.05.2014 05

“neMMen li l-ewroPa gÓandu jkollha aÌenda soÇjali” MARIO FARRUGIA BORG Minkejja li ilni attiv fil-Partit Laburista minn mindu ˙a t-tmexxija f’idejh Dr Joseph Muscat, sas-sena li g˙addiet ma kontx na˙seb li se nkun kandidat. IΩda meta Dr Muscat talabni nikkontesta, ikkonvinçieni li bil-kandidatura tieg˙i nista’ ng˙in lill-Partit Laburista u jkolli lopportunità nitkellem dwar il-kwistjonijiet l-aktar g˙al qalbi.

Nemmen li l-Ewropa g˙andu jkollha a©enda soçjali. Kull meta jkolli okkaΩjoni nag˙mel diskorsi politiçi dejjem in˙obb insemmi dak li nemmen fih: li Ω-Ωg˙ir, il-fqir, il-batut, l-emar©inat, dawk fil-periklu tal-faqar, g˙andhom jitqieg˙du fuq nett tal-a©enda politika ta’ pajjiΩna. Jekk kemm-il darba ni©i elett, imbag˙ad inkun nista’ na˙dem ukoll sabiex dawn jitqieg˙du fuq nett tal-a©enda politika Ewropea.

“bl-enerÌija ÛagÓÛugÓa nista’ nkun it-tarka tal-faMilji” CHARLON GOUDER Fl-24 ta’ Mejju ç-çittadini Maltin u G˙awdxin huma mistiedna biex isemmg˙u le˙inhom fl-elezzjoni tal-Parlament Ewropew. Malta hija rappreΩentata minn sitt membri fil-Parlament Ewropew: le˙en mhux Ωg˙ir g˙al pajjiΩ mhux kbir b˙al Malta. Nemmen li jekk insegwu l-eΩempju çar, b’sa˙˙tu u determinat tal-Prim Ministru Joseph Muscat, nistg˙u nkunu le˙en tassew iΩjed sod f’Parlament Ewropew li aktar ma jg˙addi Ωmien aktar qed ikollu sehem ewlieni fit-twettiq tal-politika tal-Unjoni Ewropea.

Wara snin s˙a˙ na˙dem fil-Partit Laburista, illum qed nippreΩenta l-kandidatura tieg˙i. Il-Partit Laburista g˙andu bΩonn warajh nies b’ener©ija Ωag˙Ωug˙a, nies b’determinazzjoni u lealtà, li ja˙dmu qatig˙ biex lil pajjiΩna j˙alluh ˙afna a˙jar milli sabuh f’Marzu 2013.

G˙alhekk qed inressaq il-kandidatura tieg˙i g˙aliex nemmen li bl-ener©ija Ωag˙Ωug˙a tieg˙i nista’ inkun ta’ tarka biex niddefendi l-interessi talfamilji Maltin u G˙awdxin. F’Mejju li ©ej t˙allix lil ˙addiehor jag˙Ωel g˙alik; ivvota Labour.

“il-PoPlu fid-dover li jagÓÛel raPPreÛentanti denji” IVAN GRIXTI L-a˙˙ar tlettax-il xahar urew kemm il-Gvern Laburista huwa gvern li tassew iwettaq dak li jwieg˙ed. Meta g˙ad fadal ftit inqas minn erba’ snin g˙al tmiem il-le©iΩlatura, Gvern Laburista di©à wettaq aktar minn 33% tal-weg˙diet tieg˙u.

Issa, nhar is-Sibt 24 ta’ Mejju, il-poplu jrid jag˙Ωel is-sitt rappreΩentanti tieg˙u fil-Parlament Ewropew. Filwaqt li l-poplu se ji©©udika lill-Gvern fuq dak li sar s’issa, l-istess poplu huwa fid-dover li jag˙Ωel lil dawk ir-rappreΩentanti li tassew huma denji – denji g˙ax ifittxu dejjem u kullimkien mhux l-interess personali tag˙hom, imma l-interess tan-nazzjon. Fuq kollox huwa importanti li lkoll flimkien inkomplu nipperseveraw u nakkumpanjaw lill-Gvern Laburista mmexxi minn Dr Joseph Muscat.

“irraPPreÛentajt lil PajjiÛi b’integritÀ u serjetÀ” MARLENE MIZZI KwaΩi sena ilu bdejt il-mandat tieg˙i b˙ala Membru tal-Parlament Ewropew u kburija li sirt parti Ωg˙ira mill-istorja politika ta’ pajjiΩi b˙ala lewwel mara Maltija li ©iet eletta fil-Parlament Ewropew. G˙alkemm kienet sena ta’ xog˙ol u vja©©ar kontiwu, b’idi fuq qalbi ng˙id li g˙amilt dmiri mill-a˙jar li stajt; irrappreΩentajt lil pajjiΩi b’integrità u serjetà kif tirrikjedi din il-poΩizzjoni. Iddefendejt u qbiΩt g˙al pajjiΩi kull meta kien hemm bΩonn u tajt il-kontibut tieg˙i biex nag˙mel xi ftit differenza g˙aç-çittadini.

B˙ala MEP inkompli na˙dem fuq dawk il-kwistjonijiet li l-aktar jolqtu lill-Maltin u l-G˙awdxin: immigrazzjoni, xog˙ol, edukazzjoni u annimali.

Irrid inΩomm idejja fuq il-polz u widinti mal-art, u nkun il-vuçi ta’ min jafdani bil-vot u bir-responsabbiltà tal-futur tieg˙u u ta’ wliedu. Jien nemmen li di©à g˙amilt dan fis-sena li g˙amilt nirrappreΩenta lil pajjiΩi fil-Parlament Ewropew u nispera li l-elettorat jonorani li ner©a’ nag˙mel dan g˙al ˙ames snin li ©ejjin. Fuq kollox, b’˙afna ener©ija poΩittiva: jien hemm g˙alikhom.

“irridu niÛguraw li nieÓdu l-aqwa Mill-vantaÌÌi” ALFRED SANT Fis-snin li ©ejjin ix-xena politika tal-Ewropa se toffri sfidi kbar. Illum m’g˙adnix aktar deputat fil-Parlament Malti, u allura, nista’ nid˙ol g˙all-isfida li nag˙ti kontribut min-na˙a Maltija fil-Parlament Ewropew, jekk il-poplu jaqbel. Jiena bniedem li ng˙oΩΩ bil-kbir il-wirt Ewropew li hu tag˙na lkoll, imma narah mill-perspettiva tan-nazzjon li fih twelidt. G˙alhekk niddeskrivi lili nnifsi b˙ala ewrorealista.

G˙alija l-aqwa ˙sus tal-©enju Ewropew jinsabu f’dan: l-Ewropa hi Ewropa tan-nazzjonijiet; kwalunkwe g˙aqda bejniethom trid titlaq minn din ir-realtà u tirrispettaha. Is-s˙ubija fl-Unjoni Ewropea g˙andha l-vanta©©i u l-iΩvanta©©i tag˙ha. Il-poplu Malti g˙aΩel li jid˙ol g˙alihom.

Id-dmir tag˙na llum hu – f’hekk nara li jista’ jkun il-kontribut tieg˙i – li niΩguraw li nie˙du l-aqwa mill-vanta©©i u li dawn jitqassmu b’©ustizzja fost il-poplu Malti u G˙awdxi. Irridu ntaffu kemm nistg˙u mill-piΩijiet waqt li nassiguraw li jitqassmu b’©ustizzja. Sal-lum u˙ud mill-vanta©©i tlifniehom waqt li mhux kul˙add gawda minnhom. Il-piΩ tal-iΩvanta©©i t˙alla jkun aqwa milli messu kien, waqt li t˙alla jin©arr b’mod in©ust.

“bÓala PajjiÛ ÛgÓir M’gÓandniex inÓossuna inferjuri” DEBORAH SCHEMBRI Jiena kuntenta ˙afna nag˙ti l-kontribut tieg˙i fil-Parlament Malti u fil-Partit Laburista, u meta ftit xhur ilu avviçinani l-Prim Ministru u qalli li xtaqni nikkontesta l-elezzjoni g˙all-Parlament Ewropew, ˙assejt illi m’g˙andix nirrifjuta.

Wie˙ed jista’ japprezza illi l-Unjoni Ewropea hija mibnija fuq qafas legali; hija struttura fejn ji©u msawrin direttivi u riΩoluzzjonijiet g˙all-Istati Membri u g˙aldaqstant min ikollu sfond legali j˙ossu komdu ˙afna ja˙dem fid-diversi strutturi tag˙ha. Meta tkun ilek avukat g˙al diversi snin titg˙allem tanalizza d-dettall u ta˙seb fit-tul. Titg˙allem, fuq kollox, taqbeΩ g˙ad-drittijiet ta’ min tkun qieg˙ed tirrappreΩenta, li f’dan il-kaΩ huwa l-pajjiΩ.

Dawn il-kwalitajiet huma g˙odda essenzjali meta ti©i biex ta˙dem f’istituzzjonijiet barranin fejn b˙ala pajjiΩ Ωg˙ir m’g˙andniex in˙ossuna inferjuri, fejn g˙andna naraw x’inhu l-a˙jar g˙all-pajjiΩ u ni©©ieldu g˙alih bi dritt.

“PajjiÛ ÛgÓir bÓal Malta jaf iÌib il-bidliet” FLEUR VELLA Ikkontestajt l-elezzjonijiet g˙all-Parlament Ewropew g˙aliex xtaqt l-opportunità biex inkun le˙en li jispjega ç-çirkostanzi, il-vanta©©i u liΩvanta©©i tan-negozji Ω-Ωg˙ar Maltin lill-membri l-o˙ra tal-Parlament Ewropew. Nixtieq nara li l-li©ijiet mg˙oddija mill-Parlament Ewropew ikunu jiffaçilitaw l-operat ta’ negozji Ωg˙ar, u ji©u implimentati wkoll f’Malta. Irrid inkun f’pozizzjoni li nag˙ti daqqa t’id lillGvern meta jsiru regoli ©odda lokali li jkunu se jaffettwaw lin-negozji Ω-Ωg˙ar. L-a˙˙ar iΩda mhux l-inqas, nixtieq inxerred tag˙rif dwar opportunitajiet li tag˙ti l-Ewropa lil negozji Ωg˙ar.

Jien ˙dimt kemm ma’ burokratici Ewropej, kif ukoll ma’ negozjanti Ωg˙ar. L-esperjenzi fix-xog˙ol tieg˙i fin-negozjati tal-Unjoni Ewropea g˙allmuni li meta jkollok argumenti sodi bbaΩati fuq fatti, anke pajjiΩ Ωg˙ir b˙al Malta jaf i©ib bidliet fil-mod kif tit˙addem lUnjoni Ewropea.

Lokali

06 18.05.2014

MALTA TA’ EÛEMPJU GÓAL PAJJIÛI OÓRA PajjiΩna bl-iktar progress mg˙a©©el Ilbiera˙ kien iççelebrat il-Jum Internazzjonali Kontra lOmofobija u t-Transfobija.

B’rabta ma’ din il-festa Malta ospitat il-konferenza IDAHO li g˙aliha attendew 250 delegat minn madwar l-Ewropa.

Din il-konferenza kienet importanti g˙aliex matulha 17il pajjiΩ Ewropew iffirma Dikjarazzjoni ta’ Impenn favur iktar ugwaljanza. Il-Gvern Malti kien l-awtur prinçipali ta’ din id-dikjarazzjoni.

L-assoçjazzjoni ILGA-Europe kkonfermat li Malta kienet liktar pajjiΩ li g˙amel progress mg˙a©©el fuq drittijiet LGBTI meta mqabbel mal-pajjiΩi kollha Ewropej. PajjiΩna kien segwit mill-Montenegro.

Fi stqarrija ILGA-Europe qalet hekk: “Huwa mill-aktar inkora©©anti li naraw pajjiΩi b˙al Malta u l-Montenegro jag˙mlu progress enormi fi spazju ta’ sena wa˙da. Dan juri li meta hemm rieda politika jista’ jsir ˙afna, speçjalment meta s-soçjetà çivili tkun involuta b’mod konsistenti.”

Mill-ag˙ar pajjiΩ g˙all-aqwa wie˙ed Meta qabel l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali l-Mexxej Laburista Joseph Muscat qal li jrid jara lil Malta l-aqwa fl-Ewropa, kien hemm min ipprova jg˙addi ΩΩmien b’din il-viΩjoni ambizzjuΩa. IΩda llum, bil-fatti, din il-viΩjoni qed tinbidel f’realtà.

F’dawk li huma drittijiet çivili, speçjalment dawk ta’ persuni LGBTI, id-differenza bejn Gvern Nazzjonalista u Gvern Laburista ma tistax tkun iktar evidenti.

Skont rapport tal-ILGAEurope li kien ©ie ppreΩentat lil-Kummissjoni Ewropea proprju fil-Jum Internazzjonali Kontra l-Omofobija u tTransfobija f’Mejju 2012, pajjiΩna kien ikklassifika b˙ala lag˙ar pajjiΩ fl-Unjoni Ewropea f’dak li g˙andu x’jaqsam ma’ drittijiet LGBTI. Illum, sentejn wara, Malta intg˙aΩlet minn fost il-pajjiΩi kollha Ewropej biex tospita konferenza internazzjonali dwar id-drittijiet LGBTI. Mhux hekk biss, iΩda l-istess ILGAEurope, li sentejn ilu po©©iet lil Malta f’qieg˙ il-lista talpajjiΩi tal-Unjoni Ewropea, illum qed tg˙id li pajjiΩna huwa l-iktar pajjiΩ li g˙amel progress mg˙a©©el fuq drittijiet g˙al persuni LGBTI, mhux biss fl-Unjoni Ewropea, imma sa˙ansitra fl-Ewropa kollha.

Iktar minn hekk, ir-rapport

Mill-a˙˙ar post fost il-pajjiΩi tal-UE fl-2012, din is-sena Malta telg˙et g˙all-˙dax-il post tal-ILGA-Europe din is-sena kklassifika lil Malta fil-11-il post minn fost il-pajjiΩi talUnjoni Ewropea. Din hija qabΩa kbira meta wie˙ed jikkunsidra li sentejn ilu l-istess rapport po©©a lil Malta fla˙˙ar post.

L-ugwaljanza ma tistax tkun a la carte F’artiklu li kiteb g˙all-©urnal influwenti barrani EU Observer, il-Prim Ministru Joseph Muscat sa˙aq li lugwaljanza ma tistax tkun a la carte; jew hi jew mhix.

“Huwa importanti li jkollok konvinzjoni u strate©ija çara.

Huwa fuq din il-baΩi li l-Gvern tieg˙i qed ja˙dem biex itejjeb il-˙ajja ta’ persuni LGBTI f’Malta. Ikkampanjajna ˙afna fuq l-ugwaljanza fl-a˙˙ar elezzjoni, u issa ninsabu anzjuΩi biex nimplimentawha,” sostna l-PM. Huwa g˙amel aççenn g˙attwaqqif tal-kunsill konsultattiv mag˙mul minn rappreΩentanti tas-soçjetà çivili, li tqabbdu jipproponu l-li©ijiet li kien hemm bΩonn. Qal li din is-s˙ubija mal-kunsill konsultattiv wasslet biex il-Gvern jikseb suççess fuq kwistjonijiet LGBTI. Il-PM semma kif l-ewwel

azzjoni li ˙a l-Gvern preΩenti kienet li jibdel il-Kodiçi Çivili biex jippermetti persuni trans jiΩΩew©u skont is-sess il-©did tag˙hom.

It-tieni azzjoni kienet li ©ew introdotti l-unjonijiet çivili kemm g˙al koppji tal-istess sess u anke koppji eterosesswali, bl-istess drittijiet u dmirijiet taΩ-Ωwie©.

It-tielet azzjoni kienet li jemenda l-artiklu talKostituzzjoni li jitkellem dwar id-diskriminazzjoni, biex jinkludi l-protezzjoni tal-individwu abbaΩi l-orjentazzjoni sesswali u l-identità tal-©eneru.

“Probabbli li a˙na l-ewwel pajjiΩ fid-dinja li g˙andna referenza g˙all-identità tal-©eneru fil-Kostituzzjoni,” qal il-PM. Madanakollu l-PM sa˙aq li lvja©© lejn l-ugwaljanza kien g˙ad baqalu biex jintemm.

Spjega kif il-Gvern se jkun qed jipproponi Abbozz dwar lIdentità tal-Ìeneru, u jassigura li t-tibdiliet fil-li©i jkunu riflessi fis-soçjetà.

Appell g˙all-pajjiΩi l-o˙ra Il-PM qal li minkejja l-viΩibbiltà li qed jing˙ataw kwistjonijiet LGBTI, i˙oss li mhux qed isir biΩΩejjed biex ti©i eliminata l-omofobija u ttransfobija.

Filwaqt li nnota b’sodisfazzjoni il-progress li g˙amlet Malta, il-PM appella lil pajjiΩi o˙ra biex jiddikjaraw li se jpo©©u d-drittijiet tal-persuni LGBTI fuq l-a©enda tag˙hom tad-drittijiet umani, ming˙ajr kompromessi relatati ma’ valuri tradizzjonali, kulturali jew reli©juΩi.

“Fil-Forum IDAHO ta’ din il-

©img˙a, li l-Gvern tieg˙i kellu l-pjaçir li jospita flimkien malGvern ÛvediΩ, 17-il gvern g˙amlu proprju hekk: iffirmaw id-Dikjarazzjoni IDAHO ta’ Impenn, u ˙abbru pubblikament li se ja˙dmu g˙all-ugwaljanza tal-LGBTI kemm fl-ambjent domestiku, kif ukoll f’dak re©jonali u internazzjonali,” sostna l-PM.

Lokali

18.05.2014 07

ALICE IN GOZO Qabel l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali esponenti tal-Partit Nazzjonalista, primarjament leks-Ministru Tonio Fenech, laqqmu l-pro©ett tal-Partit Laburista g˙all-ener©ija u rro˙s tal-kontijiet tad-dawl b˙ala gimmick u Alice in Wonderland.

Illum il-kontijiet tad-dawl ra˙su u l-pro©ett g˙al ener©ija iktar nadifa qed jitwettaq. Alice in Wonderland sparixxiet, u deher çar li postha mhuwiex ta’ Gvern fir- roadmap Laburista.

Jekk wie˙ed i˙ares lejn illista ta’ weg˙diet li g˙amel ilPartit Nazzjonalista f’kull kampanja elettorali, iΩda, g˙andu çans tajjeb li jilma˙ lil Alice fosthom. Dan jg˙odd b’mod speçjali g˙all-weg˙di li saru mill-PN b’rabta ma’ G˙awdex.

GΩira re©jun Qabel ma’ pajjiΩna da˙al flUnjoni Ewropea, il-PN kien ta l-impressjoni li G˙awdex kien

se jkun rikonoxxut b˙ala re©jun b’mod permanenti, u g˙alhekk kien se jibqa’ jibbenefika minn fondi speçjali.

Madankollu, il-verità kienet li dan ir-rikonoxximent kien biss temporanju, u kien jg˙odd g˙al le©iΩlatura wa˙da biss.

Qabel il-Ba©it tal-2006, ilGvern kellu jitlob lillKummissjoni Ewropea biex t˙ejji rapport fuq il-qag˙da talgΩira G˙awdxija, biex tiddetermina jekk din g˙adhiex eli©ibbli.

Dan il-proçess kellu jsir qabel it-t˙ejjija ta’ kull ba©it g˙allg˙oti tal-fondi kull sitt snin.

Kien g˙alhekk li fl-2012, b˙ala parti mill-preparamenti g˙allfondi allokati bejn l-2014 u l2020, il-Gvern talab lillKummissjoni Ewropea biex t˙ejji rapport dwar G˙awdex.

IΩda f’dan ir-rapport ilKummissjoni Ewropea qalet li s-sitwazzjoni ta’ G˙awdex ma kinitx daqstant imwieg˙ra meta mqabbla ma’ dik ta’ gΩejjer o˙ra fl-Unjoni Ewropea, u

g˙alhekk kienet se tnaqqas ilfondi g˙al G˙awdex.

Ma kienx konvinçenti Il-Partit Laburista, qabel ma Malta ssie˙bet fl-Unjoni Ewropea, kien sa˙aq li t-trattat ta’ adeΩjoni ma kienx b’sa˙˙tu biΩΩejjed, u issa fil-fatt hekk irriΩulta.

Lanqas ma kienet konvinçenti l-amministrazzjoni preçedenti mal-Kummissjoni Ewropea, li g˙all-fond monteraju li jmiss ˙asset li G˙awdex ma kienx jixraqlu a˙jar.

Min-na˙a l-o˙ra, il-Gvern preΩenti issa qed jipprova jag˙mel l-a˙jar mis-sitwazzjoni li sab, u huwa kommess li jinvesti f’G˙awdex 10% tal-fondi Ewropej b’mod orizzjontali fissetturi kollha tal-investiment.

Weg˙di li qatt ma twettqu Weg˙da li l-PN dejjem g˙amel lill-G˙awdxin kienet dik li jo˙loq ix-xog˙ol u jg˙in lin-

negozji; weg˙da li l-PN baqa’ qatt ma wettaq.

Weg˙da g˙all-˙olqien taxxog˙ol, speçjalment g˙aΩΩg˙aΩag˙, kienet il-pro©ett ta’ Ωona industrijali fix-Xewkija, li kellha takkomoda 40 negozju.

Din qatt ma saret.

Il-PN kien wieg˙ed li se jissa˙˙u l-impiegi fil-manifattura u fil-prodotti li jipprovdu valur miΩjud f’G˙awdex.

Wieg˙ed li jitwaqqaf business fitincubation centre teknolo©ija tal-informatika u linnovazzjoni. Wieg˙ed li ji©i attirat xog˙ol ta’ back office pubbliku u privat u kumpaniji fis-setturi tas-servizzi u tal-ICT. Saret ukoll il-weg˙da li lGvern jiΩviluppa l-ewwel façilità ta’ open-air studio g˙allproduzzjoni tal-films. Wieg˙ed li G˙awdex ikun mudell ta’ Ωvilupp sostenibbli fil-qasam tat-turiΩmu.

Weg˙da o˙ra kbira tal-PN flelezzjoni tal-2008 kienet marbuta ma’ G˙awdex b˙ala gΩira ekolo©ika, b’sensiela ta’

weg˙di o˙ra marbuta mag˙ha.

Il-PN kien qal li se ting˙ata prijorità g˙all-agrituriΩmu u snajja’ tradizzjonali. Qal li se jkun hemm façilitajiet g˙allcruiseliners . Qal ukoll li se jkun hemm façilitajiet g˙atturiΩmu sportiv u turiΩmu ta’ konferenzi. Qal li se ji©i implimentat pjan g˙all-kosta millbajja ta’ San Blas fin-Nadur sa Wied G˙asri, li jinkludi wkoll il-Bajja tar-Ramla, Marsalforn u x-Xwejni biex jitjieb il-prodott turistiku.

Wieg˙ed ukoll li fl-Im©arr se tissa˙˙a˙ l-infrastruttura g˙all-irmi©©i tal-cruiseliners u ssir estensjoni tal-yacht marina.

Finalment, wie˙ed ma jistax jinsa l-weg˙da fuq l-ener©ija; proprju dik il-weg˙da li l-PN ipprova jwaqqa’ lill-Partit Laburista g˙aΩ-Ωuffjett biha. IlPN kien wieg˙ed li G˙awdex se ji©©enera l-ener©ija kollha bl-uΩu ta’ sorsi alternattivi.

Dan, ovvjament, lanqas biss wasal qrib li jitwettaq.

ÇERTIFIKAT IEÓOR GÓAL MALTA FIT-TURIÛMU Din il-©img˙a Malta ng˙atat il-Blue Flag Award, li huma çertifikazzjoni g˙all-kwalitajiet ambjentali tal-bajjiet u çerti operaturi Maltin.

Din l-okkaΩjoni tal-preΩentazzjoni tal-Blue Flag Awards toffri opportunità lill-bajjiet tag˙na li ji©u skrutinizzati minn a©enziji u entitajiet internazzjonali, li jag˙tu çertifikazzjonijiet g˙all-kwalitajiet tal-bajjiet ta’ pajjiΩna. IlMinistru g˙at-TuriΩmu Edward Zammit Lewis qal li dan iservi tajjeb biex dejjem intejbu l-prodott u s-servizz turistiku ta’ Malta.

Fl-istess okkaΩjoni lMinistru ˙abbar li mis-sena d-die˙la l-kumpanija JET2.com u JET2 Holidays se tibda topera lejn u min Malta. Din il-linja tal-ajru

topera minn diversi ajruporti fil-Midlands u fin-na˙a ta’ fuq tar-Renju Unit u tispeçjalizza fil-package holidays.

JET2.com g˙andha flotta ta’ 52 ajruplan, timpjega aktar min 3,000 ru˙ u s’issa ©arret aktar min n 3 0 , 0 0 0 , 0 0 0 passi©©ier f ’ m h u x i n q a s minn 65 destinazzjoni.

Il-Ministru ˙abbar ukoll li l-kumpanij a tal-ajru Norve©iΩa, Norwegian, ser tistabbilixxi l-baΩi tag˙ha f’Madrid fi Spanja, u mill-5 ta’ Lulju li © e j s e r t i b d a topera titjira kull ©img˙a minn Madrid g˙al Malta. Dan bla dubju ser ikun qieg˙ed jag˙ti aktar flessibbiltà u g˙aΩla lit-turisti li jixtiequ jag˙Ωlu lill-Malta b˙ala ddestinazzjoni g˙all-btajjel tag˙hom.

08

Óidmet il-Gvern

18.05.2014

ÓIDMA TAl-GVErN FAMIlJA U SOlIDArJETÀ SOÇJAlI

SAÓÓA

⁃ Il-Ministru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali Michael Farrugia ˙abbar sistema li se tissimplifika l-applikazzjoni g˙all-pensjonijiet.

Permezz tag˙ha, fejn qabel persuna kienet tirçievi applikazzjoni u timlieha biex tapplika g˙all-pensjoni, kull min se jil˙aq l-età se jirçievi avviΩ biex ikun mg˙arraf li nfet˙itlu applikazzjoni g˙all-pensjoni.

⁃ Il-Gvern la˙aq ftehim mas-settur privat li permezz tieg˙u l-pazjenti li ilhom jistennew g˙al aktar minn sena g˙at-testijiet tal-MRI se jag˙mluhom fi sptar privat bil-Gvern i˙allas direttament g˙al dan is-servizz.

Eventwalment, dan is-servizz ser ikun estiΩ g˙al dawk li ilhom jistennew g˙al aktar minn sitt xhur, u wara lil pazjenti li jkunu ilhom jistennew aktar minn tliet xhur.

⁃ Is-Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva Justyne Caruana nediet Abboz ta’ Standards Nazzjonali g˙al Djar g˙al Persuni b’DiΩabbiltà g˙ar-Residenzi g˙al tul ta’ Ωmien. ⁃

⁃ Il-Gvern ˙abbar li permezz ta’ kirurgi speçjalizzati fl-operazzjonijiet tal-g˙ajnejn, Ωdied l-ammont ta’ operazzjonijiet tal-katarretti biex b’mod konkret sal-2015 l-istennija g˙al dan it-tip ta’ intervent tinΩel g˙al sena. Sal-2016 din l-istennija se tinΩel g˙al inqas minn erba’ xhur.

Re©a’ ©ie appuntat il-Kumitat Azzjoni Lejn Soçjetà Ìusta.

⁃ Is-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva feta˙ l-Uffiçju tal-Focal Point Nazzjonali g˙al Persuni b’DiΩabbiltà.

⁃ Flimkien mal-MUMN, il-Gvern nieda recruitment drive biex tittaffa l-problema ta’ nuqqas ta’ infermiera fis-settur tas-Sa˙˙a.

GÓAWDEX

EKONOMIJA, FINANZI U INVESTIMENT

⁃ Il-Ministeru g˙al G˙awdex, b’kollaborazzjoni tal’Korporazzjoni tax-Xog˙ol u Ta˙ri© (ETC), nieda l-iskema ‘Cleaner and Greener Gozo’, li qed toffri opportunità lil persuni li huma inattivi u qieg˙da biex jie˙du esperjenza u jit˙ajru jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol, kif ukoll tinkora©©ixxi lill-poplu jipprote©i l-istat ambjentali ta’ G˙awdex.

⁃ Il-Prim Ministru Joseph Muscat ˙abbar li l-prezzijiet tal-petrol u d-diΩil se jibqg˙u stabbli sal-a˙˙ar tas-sena; fl-istess ˙in ˙abbar li l-prezz tal-petrol ra˙as b’Ωew© çenteΩmi fil-litru filwaqt li l-prezz tad-diΩil mhux se jinbidel. Óabbar ukoll li l-prezz ta’ çilindru gass se jor˙os b’ewro u tletin çentenΩmu u se jibqa’ kif inhu sa Settembru.

⁃ Il-Ministeru g˙al G˙awdex beda l-proçess ta’ konsultazzjoni li se jwassal g˙at-twaqqif tal-Kunsill Re©jonali taΩ-Ûg˙aΩag˙ G˙awdxin.

⁃ Il-Eurostat u l-Uffiççju tal-Istatistika Nazzjonali (NSO) jikkonfermaw li l-Gvern il-©did irnexxielu jag˙laq is-sena 2013 b’rata ta’ defiçit ta’ 2.8%.

⁃ Il-Coca-Cola Foundation u l-Ministeru g˙al G˙awdex ikkonkludew ftehim g˙all-investiment kon©unt ta’ madwar €900,000 f’kampanja li g˙andha l-g˙an li ΩΩid l-effiçjenza fl-uΩu tal-ilma f’pajjiΩna, kif ukoll kampanja ta’ informazzjoni dwar il-konservazzjoni ta’ din l-istess riΩorsa.

⁃ Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Fondi Ewropej Ian Borg u s-Segretarju Parlamentari g˙ar-Riçerka, Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport Chris Agius ˙abbru li matul l-a˙˙ar erbatax-il xahar ©ew kommessi €10 miljun o˙ra mill-Fond Ewropew g˙all-IΩvilupp Re©jonali sabiex jinbnew il-façilitajiet ©odda fuq dan l-MCAST Campus.

⁃ Il-Ministru g˙al G˙awdex Dr Anton Refalo ffirma ftehim mal-kumpanija RS2 biex tibda topera minn G˙awdex, investiment ta’ miljun ewro li se jwassal g˙all-˙olqien ta’ 100 impjieg f’G˙awdex.

Óidmet il-Gvern

KULTURA U AMBJENT ⁃ Il-Gvern ˙abbar investiment ta’ €25 miljun fl-uΩu ta’ ener©ija nadifa permezz tal-Fond Ewropew g˙all-IΩvilupp Re©jonali. ⁃ Il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Leo Brincat ˙abbar li matul din is-sena se jitfasslu kemm strate©ija nazzjonali dwar l-Ekonomija l-Óadra, kif ukoll pjan ta’ azzjoni dwar il-green jobs. ⁃ Il-Kabinett tal-Ministri ddeçieda li jesproprja art li fuqha ˙are© permess g˙all-bini ta’ dar ta’ Ωew© sulari, ftit metri bog˙od mit-tempji megalitiçi Ta’ Óa©rat fil-limiti tal-Im©arr Malta, liema tempji jgawdu livell ta’ protezzjoni b˙ala Unesco World Heritage Site.

DRITTIJIET ÇIvILI ⁃

Ìiet approvata l-Li©i dwar l-Unjoni Çivili.

⁃ Malta ospitat l-IDAHO 2014 Forum fl-okkaΩjoni tal-Jum Dinji Kontra l-Omofobija u t-Transfobija, li ©ie ççelebrat fis-17 ta’ Mejju. ⁃ Il-Gvern nieda sistema elettronika li tippermetti lill-pubbliku li jg˙addi r-reazzjonijiet u s-su©©erimenti tieg˙u fuq kull abbozz ta’ li©i li jkun qed ji©i propost. Dawn se jinkludu greenpapers, whitepapers, abbozzi ta’ li©ijiet, u li©ijiet li se jkunu emendati.

AffARIJIET BARRANIN ⁃ Il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin George W. Vella indirizza laqg˙a tal-Kunsill tal-Affarijiet Barranin tal-Unjoni Ewropea li fiha, b’mod partikolari, ©ew diskussi l-iΩviluppi riçenti fl-Ukraina, kif ukoll il-proçess ta’ paçi fil-Lvant Nofsani. ⁃ Il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin iltaqa’ mad-Deputat Ministru g˙all-Affarijiet Barranin ÇiniΩ Wang Chao fejn, fost l-o˙rajn, ©ie diskuss il-bΩonn li ter©a’ ti©i attivata l-Kummissjoni Kon©unta g˙all-Ekonomija li kellha rwol importanti biex tikkonsolida r-relazzjoniijiet ekonomiçi bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi. ⁃ Il-Ministeru g˙all-Affarijiet Barranin iltaqa’ mas-Segretarju Ìenerali tal-Organizzazzjoni g˙as-Sigurtà u Koperazzjoni fl-Ewropa (OSCE) Lamberto Zannier fi Vjenna, fejn ©ie diskuss il-bΩonn li ssir ˙idma kon©unta g˙all-˙olqien tal-façilitajiet neçessarji biex ikun hemm djalogu konkret u effikaçi li jassigura futur paçifiku u stabbili fir-Re©jun Mediterranju.

EDUKAZZJONI U XOGÓOL ⁃ Il-Gvern nieda l-Politika Nazzjonali dwar ix-Xog˙ol. Fost ir-riformi li tressqu kien hemm il-˙las mill-Gvern tal- leave kollu tal-maternità, miΩuri biex persuni b’diΩabbiltà jkollhom iktar opportunitajiet ta’ xog˙ol u t-twaqqif ta’ Local Employment Development Unit f’G˙awdex. ⁃ Proçess ta’ negozjar bejn il-Gvern u l-fornituri tal-uniformijiet tal-iskejjel statali jwassal biex il-prezzijiet tal-uniformijiet taliskejjel statali jor˙su b’10%, ekwivalenti g˙al mhux anqas minn medja ta’ €20 kull Kulle©©. ⁃ Il-Gvern i˙abbar li l-programm tal-Breakfast Club beda jopera fl-iskejjel statali fil-livell Primarju fl-1 ta’ April 2014, li fih qed jie˙du sehem 700 student.

INTERN ⁃

Ing˙ata d-dritt lill-membri tal-Korpi Dixxiplinati li jissie˙bu

f’unjin. ⁃ Il-Gvern ˙abbar saru 60 reinstatement fil-Korp tal-Pulizija, u da˙lu 79 eksuffiçjali fil-Police Constabulary. ⁃ Il-Ministeru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali ˙abbar li l-Junior Eurovision Song Contest 2014 ˙a jsir fiΩ-Ωona tax-Shipbuilding.

18.05.2014 09

Opinjoni

10 18.05.2014

tiVi AwArds

MINN

SALVU

CANALE

F’˙ajja ta’ Alla ˙ri©na mill-perjodu tal-Eurovision ukoll. Ta’ kull sena jkun hawn furur liema b˙alu; sa biki u theΩΩiΩ tas-snin ikun hawn. Ta’ kull sena Peppi tax-Xarabank jiddedika xi programmi g˙alih: lewwel wie˙ed qabel il-festival u ie˙or g˙al wara.

Normalment il-programm ta’ wara jiddependi kif immorru fir-riΩultat: jekk xi kanna tattliet kwarti kul˙add jeqred, g˙ax missna nkantaw bil-Malti, min jg˙id li nkantaw bl-IngliΩ, imbag˙ad inwa˙˙lu fil-©urija jew fit-televoting; ©ieli ng˙idu g˙ax ma kellniex vidjow taddiska tajjeb u xi minn daqqiet inwa˙˙lu fil-kumitat.

Imma nsomma, a˙na l-Maltin hekk mag˙mulin u jien nissapportja lil kull minn jitla’ g˙ax jien kburi li jien Malti u u ma niddejjaq xejn ng˙id li jien Malti avolja fuq in-Net nisma’ wie˙ed jg˙id li jist˙i li jg˙id li hu Malti. Li ftit jissemma hu biss li l-Eurovision sittin filmija minnu huwa kkapparat mill-pajjiΩi tal-punent, fi kliem ie˙or ˙okkli dahri ˙alli n˙okk tieg˙ek (tal-PN jafu kif).

Na˙seb indunajtu li l-kummentatur dis-sena kien Carlo Borg Bonaci; grazzi g˙alih ˙lisna minn Montesin. Jien ivvutajtlu lil Carlo: ten points goes to Borg Bonaci, dix points va à Borg Bonaci (din tridu taqrawha bl-aççent FrançiΩ g˙ax inkella ma tag˙milx sens). Is-Sibt inbidel Carlo u minfloku ©ew Daniel u Sander; dawn tawh laqta aktar çajtiera u, ovvja e˙e, dawn

ukoll bil-qabda a˙jar minn Montesin.

Id-dawl tan-nar Dejjem g˙edt jien li g˙alija u skont il-fehma tieg˙i lEurovision huwa aktar spettaklu ta’ muΩika u Ωfin. Jien nippreferi muΩika u ˙sejjes differenti, imma kul˙add gosti; alla˙ares kul˙add i˙obb l-istess affarijiet. Ma jfissirx li lMaltin tal-Fire Light ma tawx prestazzjoni tajba. Il-grupp kollu ta prestazzjoni millaqwa, kemm il-Óamis waqt issemifinali kif ukoll is-Sibt, dakinhar tal-finali. Waqt li kienu jkantaw fiΩ-Ωew© okkaΩjonijiet ˙assejt aktar minn elf farfett jag˙raxli l-istonku.

Imma milli jidher dan jintreba˙ mhux b’kemm ikollok kantant tajjeb u diska tajba, imma jekk tkun ukoll kontroversjali g˙andek possibiltajiet aktar tajbin.

Mad-daqqa t’g˙ajn Meta bdejt in˙arbex f’Settembru li g˙adda kont semmejt il-programm ta’ Emi Farrugia Mad-Daqqa t’G˙ajn g˙aliex f’dak ix-xahar kien jintwera. Matul l-iskeda tar-rebbieg˙a l-One re©a’ beda jxandar dan il-programm b˙ala sensiela ©dida. G˙al min qatt ma rah nissu©erilu li jsib ftit ˙in u jarah. Dan jintwera kull nhar ta’ Óamis (almenu jien f’dik il-©urnata rajtu) g˙al xi ssitta ta’ filg˙axija. Kull rokna tal-programm in˙ossha li tkun interessanti iΩda l-aktar meta lkapaçissimu Emi jinΩel ta˙t ilba˙ar u jesplora xi fdalijiet ta’ xi bastiment antik li tkisser u g˙ereq fil-gwerra jew xi bastiment ie˙or li tg˙arraq apposta b˙ala attrazzjoni g˙at-turisti.

Ma jonqosx ukoll li, b˙alma ji©ri f’˙afna programmi o˙rajn, f’Mad-Daqqa t’G˙ajn ji©i kok isajjar platti appetituΩi. Ng˙ir

g˙all-preΩentatriçi li ta’ kull ©img˙a jkollha ç-çans idduqhom. Imma kif jg˙id ilMalti: kul˙add b’xortih.

L-istudios Xi kultant noqg˙od niftakar fis-snin mhux daqshekk ’il bog˙od u ninduna kemm çerta affarijiet tjiebu, l-aktar fejn tid˙ol l-istampa tat-TiVi. Apparti li hawn çerta stazzjonijiet ixandru HD, ©ew imtejba wkoll l- istudios . G˙adni niftakar li kwaΩi f’kull studio konna nda˙˙lu xi qasrija talplastik jew xi bukkett fjuri! Ma kinux jonqsu s-sufanijiet li lpreΩentatur u l-mistiedna kienu jqattg˙u xi sieg˙a jew aktar jippreΩentaw fuqu.

Insomma tas-sufanijiet g˙adha tg˙odd. Xi darba nag˙mel kelmtejn fuq il-programmi lokali li ji©u ppreΩentati fuq issufan.

Ara tlaqt. Il-Óadd it-tajjeb!

AqtA’ x’kien hemm fil-mArsA?

Patri Mario Attard

Il-Marsa! L-isem li jnissilli tbissima. L-isem li jer©a’ j©ibni dak ittfajjel çkejken ta’ g˙axar snin! Óalliem mill-kbar nett! U tant hu ˙alliem li t-tjubija u l-qdusija jilma˙ha fuq fomm kul˙add.

Anke fuq fomm li jsensel xi wa˙da biex imbag˙ad isir a˙mar nar bil-mist˙ija u, b’qalb maqsuma, idur fuq il-Mulej u jg˙idlu bid-dmug˙ f’g˙ajnejh: “Sinjur, a˙firli!”

Il-Marsa. Fejn is-sempliçità g˙adek t˙ossha. G˙ax lg˙alliema tal-korsa huma: iΩΩwiemel! L-annimal ˙elu li jwaqqaf widnejh; li j˙obb jitfissed; li jniΩΩel rasu ˙a jin˙akk mieg˙i; u jg˙idli, ming˙ajr diskors: “Óobbni! G˙ax jien in˙obbok!” U, sewwasew, hija bi twe©iba g˙al din l-im˙abba li l-Ispirtu s-Santu baqa’ ji©ri warajja, il-Patri, biex nie˙u ras ilkumitat ˙abrieki tal-Malta Racing Club ˙alli nag˙mlu lkampjonat ta’ San Fran©isk.

G˙ax kif triduni, jien, il-Patri, iben San Fran©isk, inça˙˙ad lil ˙uti Ω-Ωwiemel minn ˙uhom li tant ˙abbhom u stmahom tant li kien i©ib ru˙u mag˙hom ta’ ˙uhom?

U meta l-kuluri ˙odor inxteg˙lu l-Mulej feta˙li bieba mis-sema. Bieba smewwija li minnha ˙ar©et is-somma mbierka biex issir ix-shield ta’ San Fran©isk. Semmejnieha t-Tazza ta’ San Fran©isk! X˙in rajtha g˙all-ewwel darba, nhar ilÓamis 8 ta’ Mejju, fuq il-proFrux fuq Xejk gramm

Television, li jippreΩenta lpreΩentatur ta’ ˙ila u popolari Ivan Bartolo, ma stajtx ma nxerridtx demg˙a. Ix-shield g˙andha s-sura ta’ qalb. G˙aliex ˙ar©et minn qalb, il-qalb ta’ San Fran©isk! Dik il-qalb li taf tapprezza mhux biss lix-xemx, lillqamar u lill-kwiekeb imma wkoll lid-dud, lill-friefet u lillinsetti. Dik il-qalb Ωg˙ira imma bil-wisq kbira. Li fiha hemm post g˙al kul˙add. A˙seb u ara g˙andhiex post g˙al ˙una ΩΩiemel!

Fil-qalba tax-shield hemm tinqixa mill-isba˙ fil-fidda ta’ San Fran©isk u ˙uh iΩ-Ωiemel f’ta˙dita. G˙ax il-bniedem veru jaf jit˙addet ma’ kul˙add, inkluΩ mal-annimali. Anzi, le˙en l-annimali jag˙tih piΩ! Im˙abbtu hi tant qawwija li kapaçi tid˙ol fiΩΩarbuna tag˙hom biex mhux biss tifhimhom imma wkoll tan-

tiçipa minn qabel il-bΩonnijiet tag˙hom. Il-bniedem veru j˙ares lejn l-annimali f’g˙ajnejhom g˙aliex jaf li b’im˙abbithom jag˙mluh aktar bniedem, g˙ax jag˙mluh aktar i˙obb!

U kienet din l-im˙abba li ΩΩwiemel jag˙tuni, Óadd wara Óadd, kull darba li nindieg˙es mag˙hom, biex nitfejjaq millim˙abba ta’ Alla li hemm fihom, li wasslet lil San Fran©isk li jferra˙ liΩ-Ωwiemel tal-klassi Copper fil-Marsa. Il-kampjonat kien wie˙ed sabi˙ g˙aliex iΩΩwiemel, b˙al Fran©isku, taw qalbhom f’©irjiethom! Taw dak kollu li jafu! Mela grazzi ˙uti ΩΩwiemel li g˙amiltulna kampjonat sabi˙! Li g˙allimtuna nag˙tu qalbna f’dak li nag˙mlu!

Issa Fran©isku ˙abb liΩΩwiemel g˙ax hu nnifsu kien misjuq mill-im˙abba ta’ Kristu.

Fihom kien jara lilu! G˙alhekk

˙sibna li nimxu fuq il-passi tieg˙u billi organizzajna quddiesa f’jum il-finali, ji©ifieri nhar il-Óadd 11 ta’ Mejju, fid-9.30am, fil-korsa. Hawnhekk ma nistax ma nirringrazzjax minn qalbi lil Patri Dumink Mangani OFM Cap, il-Kappillan ta’ Marija Re©ina, flimkien mal-Kumitat tal-Malta Racing Club, li g˙enu bis-s˙i˙ biex din il-quddiesa ssir!

Dakinhar filg˙odu, fil-kwiet tal-korsa, g˙ad-dell tal-posta, ˙assejna l-paçi ta’ Alla tberikna b˙an-nida ta’ filg˙odu! Dik ixxemx dehbija u mdella, dak issema ik˙al, dik l-arja friska ta’ Mejju, fakkritna kemm hu sabi˙ il-Mulej! Kif stajna ma nirringrazzjawhx g˙all-im˙abba li biha j˙obbna? G˙all-ommijiet li ©abuna fid-dinja? G˙aΩ-Ωwiemel li jΩommuna daqshekk qrib tieg˙u g˙aliex jorbtuna mannatura? U, fuq kollox, g˙as-sempliçità u l-umiltà ta’ San Fran©isk li tag˙milna nies ta’ veru g˙ax napprezzaw kollox?

Wara l-quddiesa tlabna flimkien t-talba tal-Óniena Divina. Tlabnieha g˙ax Ìesù bi m˙abba ta’ omm perfetta j˙obbna. U, f’dak il-˙in, San Fran©isk tg˙idx kemm çapçap u g˙ajjat bil-fer˙! G˙ax rana mdendla ma’ Ìesù u ma ˙add iΩjed! Wara l-Patri bierek ixshield u t-trofej.

Il-finali ©iet u marret. Ix-shield reba˙ha kul˙add! G˙ax reba˙ ilmessa©© ta’ San Fran©isk: paçi u ©id! Tirba˙ha int ukoll meta ©©ib il-paçi, meta tag˙mel il-©id!

Opinjoni

18.05.2014 11

L-ERA TA’ NAZZJON LIBERU

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

Brandon Spiteri

L-g˙an ta’ kull ©enerazzjoni hi li tnaqqax isimha fl-istorja ta’ pajjiΩna; li tkun hemm preΩenti, fil-mumenti storiçi ta’ din ilgΩira; li tiΩen il-fatti b’reqqa; li tie˙u azzjoni fejn ta˙seb li hu xieraq. Din hi l-©enerazzjoni tas-seklu wie˙ed u g˙oxrin. Ìenerazzjoni li g˙aΩlet li tinqata’ mill-ktajjen tal-passat u li xxammar il-kmiem waqt li terfa’ b’responsabbiltà kbira lfutur ta’ dan in-nazzjon.

Il-Parlament Malti u dak Ewropew

Jekk hemm a©©ettiv li jista’ jiddeskrivi r-relazzjoni li tinbena bejn politiku onest u l-votant, hija bla dubju ta’ xejn ilfamuΩa fiduçja. Il-fiduçja hija pedestall li tie˙u s-snin sabiex tinbena, iΩda li façli tikkrolla b’sempliçi azzjoni ta’ tradiment.

Wara l-famuΩ vot li ttie˙ed fil-Parlament nhar it-Tnejn 14 ta’ April 2014, tqanqal sens ta’ dubju dwar kif ir-rappreΩentanti ta’ din il-le©iΩlatura ˙adu l-poΩizzjoni tag˙hom fir-rigward tal-abbozz ta’ li©i dwar lunjoni çivili. G˙alkemm setg˙et kienet wa˙da millaktar li©ijiet kontroversjali tasseklu, il-mexxejja tal-partiti politiçi ewlenin kienu qablu li dan kellu jkun free vote. Ilkapijiet tal-kamra ˙allew f’idejn il-membri parlamentari sabiex jiΩnu l-abbozz hekk imressaq quddiem l-Ispeaker, u jevalwaw ming˙ajr ind˙il il©id komuni fl-interess ta’ dawk li g˙aΩluhom b˙ala rrappreΩentanti tag˙hom filParlament. Ìara, iΩda, li l-vot finali kien wie˙ed xokkanti.

Min-na˙a tal-Gvern, 37 membru vvutaw favur dan labbozz.

Min-na˙a tal-

OppoΩizzjoni, it-30 membru preΩenti astienew.

Il-pilastri tad-demokrazija jiddependu fuq ir-rappreΩentanza. Huwa inkwetanti l-fatt li, fuq vot ta’ kuxjenza, il-membri kollha tal-OppoΩizzjoni sabuha diffiçli sabiex jie˙du lpoΩizzjoni tag˙hom kontra jew favur. U quddiem sitwazzjonijiet ta’ natura aktar delikata? Huma dawn l-istess nies li qed jippreΩentaw 11-il kandidat g˙all-elezzjoni talParlament Ewropew? Ir-rappreΩentanza fi ˙dan ilParlament Ewropew ser tiffaççja sitwazzjonijiet aktar serji. Dawn l-istess membri jridu ming˙ajr biΩa’ ji©©ieldu legoiΩmu ta’ pajjiΩi ©eografikament u ekonomikament aktar b’sa˙˙ithom minn pajjiΩna. Ma nistg˙ux na˙tru rappreΩentanza li tibqa’ fommha sieket quddiem deçiΩjonijiet kruçjali g˙al pajjiΩna. Il-Maltin iridu rappreΩentanza b’sa˙˙itha u mhux wa˙da li tastieni u li mhux kapaçi tie˙u deçiΩjoni.

Hawnhekk nie˙u l-opportunità sabiex nikkwota l-kliem tad-deheb li l-President Emeritu George Abela ppreΩenta fil-ktieb Qalb inNies meta qal: “Il-mument li titlaq kollox, iççedi l-aspirazzjonijiet u tid˙ol g˙all-politika, ikun il-mument meta ssir politiku, cjoè serv tal-poplu.”

G˙alhekk, inkompli nsostni fuq il-punt kruçjali li r-rappreΩentanza trid tkun minnies, g˙an-nies u mhux wa˙da passiva!

Ma ninsewx li a˙na Maltin – inΩommu reputazzjoni tajba g˙al pajjiΩna Fil-kaΩ li nqala’ f’Ottubru tal2012, meta allegatament kien

intqal li se˙˙ konflitt ta’ interess bejn John Dalli u lkumpanija Swedish Match, lawtoritajiet Maltin imxew b’kawtela u g˙aqal liema b˙alha. Sar qbil bejn lUnjoni Ewropea u l-Gvern Malti tal-le©iΩlatura preçendenti sabiex dan il-kaΩ ji©i investigat mill-Pulizija u lawtoritajiet Maltin. Ir-rapp r e Ω en t a n z a M a l t i j a f i l Parlament Ewropew ˙adet ˙sieb sabiex ma ti©ix mhedda r-reputazzjoni Maltija fi njoni Ewropea.

Ftit tax-xhur ilu nqalg˙et ilpolemika rigward l-iskema taç-çittadinanza b’investiment. Bdew isiru ta˙ditiet fil-Parlament Malti ta’ kif g˙andha ti©i fis-se˙˙ din liskema. Ìara, iΩda, li d-delegazzjoni Nazzjonalista fi ˙dan l-Unjoni Ewropea mhux talli ma rsistietx sabiex ma jsirx isem ˙azin lil pajjiΩna, talli g˙amlet ˙afna ˙sara hi stess permezz ta’ lobbying ma’ pajjiΩi barranin kompetituri tag˙na f’dan il-qasam kontra pajjiΩna, b’allegazz j o n i ji e t l i d i n l - i s k e m a kienet ‘imbarazzanti’.

G˙alkemm l-Unjoni Ewropea u l-Gvern preΩenti waslu g˙al ftehim ta’ kif g˙andha ti©i introdotta din liskema, wie˙ed jista’ jg˙id li r-reputazzjoni ta’ Malta flUnjoni Ewropea ©iet ipperikolata g˙alxejn.

Finalment, dawk li fl-24 ta’ Mejju se ji©u eletti bhala MEPs iridu jiftakru li, apparti membri s˙a˙ fil-UE, a˙na, lewwel u qabel kollox, Maltin. G˙alhekk l-MEPs flebda mument m’g˙andhom id-dritt jipprovaw jag˙mlu isem ˙azin lil pajjiΩna g˙al skopijiet politiçi

parti©©jani.

Gvern li jemmen fil-libertà FiΩ-Ωmien qasir minn meta bdiet din il-le©iΩlatura, ilpoplu Malti assista g˙attwettieq ta’ bosta weg˙diet li l-Partit Laburista kien elenka fil-manifest elettorali tieg˙u, fosthom dawk relatati mallibertajiet çivili. Ftit tal©imghat ilu ©iet introdotta lLigi tal-Unjoni Çivili. IlGvern beda wkoll jiddiskuti fuq studju dwar id-dikriminalizzazzjoni fuq çertu tip ta’ droga kif ukoll fuq kif g˙andhom ji©u ttrattati kaΩijiet ta’ uΩu personali ta’ droga g˙all-ewwel darba.

Aktar minn hekk, din il©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a, qieg˙da tistenna b’entuΩjaΩmu kbir l-introduzzjoni taddritt tal-vot g˙al Ωg˙aΩag˙ ta’ sittax u sbatax-il sena sabiex ikunu eligibbli li jivvutaw flelezzjonijiet tal-kunsilli lokali.

Missirijietna ˙admu sabiex illum g˙andna l-indentità Maltija u l-istess g˙amlu missirijiethom. Id-demokrazija tag˙tina l-privile©© li anke a˙na nag˙mlu l-istess u nkomplu niktbu l-istorja ta’ pajjiΩna. A˙na, il-©enerazzjoni preΩenti, irridu bla biΩa’ ta’ xejn nimxu fuq leΩempju ta’ dawk ta’ qabilna u na˙dmu sabiex nindukraw l-istorja ta’ pajjiΩna, waqt li nassiguraw kontinwità u stabbiltà g˙all-©enerazzjonijiet ta’ g˙ada.

Nawgura lill-MEPs kollha li se jkunu qed jikkontestaw g˙all-elezzjonijiet tal-Unjoni Ewropea nhar is-Sibt li ©ej.

Viva Malta!

Opinjoni

12 18.05.2014

Ma Kontx se nivvota Laburista u ma no˙ro©x nivvotta.

Il-PM dejjem wettaq dak li wieg˙ed

Joseph Borg “Jiena kont fost dawk li qeg˙din jg˙idu li mhux se jivvuttaw fil-jum tal-24 ta’ Mejju, il-jum tal-elezzjoni tal-membri parmamentari Ewropej.” Jiena wkoll, sa ftit jiem ilu, hekk kont qieg˙ed ng˙id: li mhux se nivvota. Ridt nag˙ti messa©© lil dak l-istess gvern li ftit iktar minn sena ilu ˙dimt bis-s˙i˙ biex ikun elett. Óidma tul 35 sena Ili g˙al iktar minn 35 sena ttesserat fil-Partit Laburista.

Servejt f’diversi karigi, daqqa b’mod volontarju u daqqa b’impenn s˙i˙ f’xi ministeru.

Dan g˙amiltu sa mill-bidu meta kelli biss 16-il-sena u kont di©à segretarju fil-Kumitat tal-Brigata tal-Birgu. 35 sena fejn kelli lopportunità nservi mill-qrib mal-mibki u qatt minsi l-Perit Duminku Mintoff. Kelli l-privile©© li na˙dem ukoll mill-qrib u b’mod l-iktar attiv mal-Avukat Karmenu Mifsud Bonnici, li minn hawn nawguralu kull sa˙˙a. Matul dawn il-35 sena fil-Partit ˙dimt ukoll, grazzi g˙all-fiduçja li kellu dejjem fija, ma’ Dr Alfred Sant. IΩda f’dawn il-35 sena ta’ ˙idma fil-Partit g˙ext ukoll il-˙idma effettiva u g˙aqlija ta’ dik li llum tinsab tag˙mel unur lil pajjiΩna b˙ala President ta’ Malta, l-Eççellenza Tag˙ha s-Sinjura Marie-Loiuise Coleiro Preca, li niftakarha g˙adha die˙la b˙ala lAssistenta Segretarja ta’ Dr Dominic Fenech, dak iΩ-Ωmien Segretarju Ìenerali – post li iktar tard okkupatu b’impenn kbir g˙al ˙afna snin l-E.T. Marie-Louise Coleiro Preca, li minn hawn nawguralha u nirringrazzjaha tal-fiduçja li dejjem uriet fija.

35 sena li fihom ˙dimt kwaΩi f’kull kariga fil-kumitati lokali u dawk distrettwali li wassluni biex g˙al perjodu pjuttost qasir inkun ukoll membru talEΩekuttiv. Ódimt ukoll fidDipartiment u l-G˙aqda talKonsumaturi. Waqqaft lG˙aqda Residenti Mtarfa u iktar tard il-Kummissjoni Azzjoni Mtarfa, u sal-a˙˙ar elezzjoni kont g˙adni nimmilta filKumitat Lokali ta’ San Ìwann.

B˙ala delegat dejjem ˙dimt filmiftu˙ biex dejjem ele©©ejt mexxej fil-Partit, inkluΩ ilmexxej preΩenti, illum bi kburija ng˙id Prim Ministru, Dr Joseph Muscat. Mhux hekk biss, imma lil dan il-mexxej g˙aqli ilni nsegwih u nuri lappo©© tieg˙i lejh fil-bera˙ minn qabel ma kkontesta g˙al membru parlamentari Ewropew fejn, mhux biss kien ©ab l-ikbar g˙add ta’ voti minn kull kandidat ie˙or, imma wkoll kien ©ab riΩultati poΩittivi u ta’ gwadann kbir g˙al pajjiΩna b’riΩultat ta’ ˙idma effettiva u attiva li wet-

taq b˙ala Membru talParlament Ewropej.

Wara dawn il-35 attiv b’mod effettiv f’dan il-Partit u moviment Laburista, illum il-©urnata n˙ossni ˙uta barra mill-ilma.

Min ©ie lbiera˙ fil-Partit, jew inkella lanqas kien g˙adu twieled meta jien kont fi ˙dan il-Partit nimmilita fis-sebg˙inijiet u tmenijiet, Ωminijiet xejn façli g˙all-PL, dawn it-talin lanqas biss kienu g˙adhom telqu jimxu jew, iktar minn hekk, twieldu.

Iva, illum il-©urnata, minkejja l-karba tieg˙i biex ning˙ata lopportunità li nservi lill-Partit tieg˙i fil-Gvern, kull bieb li ˙abbatt ing˙alaq. Illum il©urnata n˙ossni barrani g˙al dan il-Gvern li ©ej minn partit li jien tant ˙dimt g˙alih biex narah fil-Gvern. IΩda minkejja dawn il-we©g˙at, minkejja dan ir-rimors, quddiemi hemm linteress ta’ pajjiΩi.

Jien jew il-futur ta’ wliedi?

L-interess li pajjiΩna ja˙taf kull opportunità sabiex il-poplu, a˙na, nimxu ’l quddiem. Ma’ dan inΩid il-fiduçja kbira li g˙andi fil-Mexxej u Prim Ministru Dr Joseph Muscat.

Qatt ma sibt fih mument fejn dak li qal jew li wieg˙ed ma g˙amlux, sew meta kien g˙adu fil-bidu tal-˙idma tieg˙u filPartit, sew meta kien Membru Parlamentari Ewropew, u sew meta in˙atar Mexxej tal-Partit u Ωviluppah f’moviment, u nemmen fih iktar u iktar illum b˙ala Prim Ministru. Kienet x’kienet fil-passat il-poΩizzjoni politika tieg˙u, mhux biss dejjem wettaq dak li wieg˙ed, imma dejjem kellu riΩultati poΩittivi u kbar b’dak li wettaq. Dan tista’ tikkonfermah mhux biss it-turija ta’ fiduçja li kiseb fl-a˙˙ar elezzjoni fejn ©ab favur tieg˙u 36,000 vot, imma din il-fiduçja baqg˙et tirrenja f’dawn l-a˙˙ar xhur kemm ilu Prim Ministru ta’ pajjiΩna. Hija l-qlubija, id-determinazzjoni, l-g˙aqal, ilkapaçità, l-g˙erf, il-viΩjoni çara, id-dedikazzjoni, l-impenn, ilkonsistenza, u s-sensittività lejn il-batut u l-emer©inat li jikkompromettuni biex nibqa’ nag˙ti lappo©© lil dan il-mexxej ta’ pajjiΩna.

Kif nista’ jien nara mexxej tant impenjat li ja©evola lil kull familja u kull ©enerazzjoni, lil dan il-mexxej li b’ru˙ sensittiva qieg˙ed ja˙dem bis-s˙i˙ biex jeqred il-faqar minn wiçç din lart; kif nista’ nibqa’ passiv u bilvot tieg˙i nag˙ti gambetta ’l˙idma impenjattiva ta’ Dr Joseph Muscat billi nnaqqaslu s-sa˙˙a parlamentari Ewropea li tant f’dan il-mument pajjiΩna g˙andu bΩonn? Astenzjoni millvot tag˙na fl-24 ta’ Mejju 2014 jista’ jfisser tfixkil lill-Gvern ta’

pajjiΩna, tfixkil li jista’ jirriΩulta b’possibbiltà kbira ta’ tfixkil u telf ta’ flus bil-politika qarrieqa tal-PN fl-Ewropa. A˙na vvutajna bi ˙©arna sabiex in©ibu bidla fit-tmexxija f’pajjiΩna. Din il-bidla ©ibniha u qed naraw iddifferenza bejn il-Gvern li g˙andna llum, Gvern b’˙idma poΩittiva, li b’ener©ija s˙i˙a u effettiva qieg˙ed ikollha riΩultat poΩittiv fuq ie˙or kontra lGvern preçedenti, li bih ma rajniex ˙lief telqa, korruzzjoni, fallimenti u taqtieg˙ il-qalb.

Iva, no˙ro© nivvota g˙aliex ma rridx li nkun jien li nnaqqas din il-mixja poΩittiva ta’ dan ilGvern. Il-Parlament Ewropew ukoll g˙andu bΩonn bidla filpolitika tieg˙u. Rajna l-falliment finanzjarju u ekonomiku li kellna bi kriΩi s˙i˙a fi kwaΩi 28 pajjiΩ membru riΩultat tal-politika ˙aΩina, konservattiva, immexxija b’ma©©oranza ta’ partiti konservattivi. L-24 ta’ Mejju huwa impenn g˙alina lkoll; mhux biss impenn g˙al pajjiΩna fl-g˙aΩla tal-kandidati Laburisti, imma wkoll impenn ta’ x’futur sejra jkollha l-Ewropa u g˙alhekk kif se jkun milqut pajjiΩna. Fl-24 ta’ Mejju g˙andna d-dover s˙i˙ li, wara l-bidla fit-tmexxija tal-pajjiΩ li wettaqna s-sena l-o˙ra, insa˙˙u b’ma©©oranza o˙ra l-poΩizzjoni tal-Gvern Laburista filParlament Ewropew.

Quddiem stampa, x’inhu importanti? Jien jew pajjiΩi? Jien jew il-futur tieg˙i? Jien jew ilfutur ta’ wliedi? Jien hija xxewqa tieg˙i li nservi lil dan ilGvern b˙al kull opportunità o˙ra li ng˙atatli qabel; l-ewwel li ji©i huwa pajjiΩi, g˙aliex flinteress ta’ pajjiΩi hemm mhux biss it-tmexxija ta’ dan il-Gvern, li tista’ ti©i mfixkla fil-˙idma tag˙ha b’risq pajjiΩna, imma wkoll il-futur tieg˙i u ta’ kull ©enerazzjoni futura. Jiena bi ˙©ari, flimkien ma’ 36,000 o˙ra, ivvutajna biex mhux biss inwarrbu lill-PN imma wkoll indg˙ajfuh. Tlifna kull fiduçja fih. Jekk ma nivvuttax inkun qieg˙ed nirriskja li ner©a’ nag˙tih is-sa˙˙a biex jag˙mel ˙sara lill-Gvern Laburista, u dan iffisser ˙sara lil kull famija f’Malta u f’G˙awdex. Ftakart x’g˙amlu dawn ftit tal-©img˙at ilu meta, minkejja li ma g˙andhomx il-ma©©oranza fil-kaΩ taççittadinanza, ˙amm©u pajjiΩna.

A˙seb u ara kemm i˙amm©u pajjiΩna u jfixklu lill-Gvern jekk ma no˙or©ux nivvuttaw, u jiksbu ma©©oranza jew, iktar, sa˙˙a fil-Parlament Ewropew, g˙aliex jien inkun sa˙˙a˙thom bin-nuqqas tad-dmir tieg˙i li nivvota. Jekk nag˙mel dan inkun kontradittorju, g˙aliex filwaqt li sena ilu warrabt millGvern lill-PN g˙ax tlift kull fiduçja fih, wara sena nsa˙˙u billi ndg˙ajjef lill-Gvern

Il-vot g˙all-Parlament Ewropew huwa importanti daqs il-vot f’elezzjoni ©enerali: it-tnejn ifissru futur, it-tnejn ifissru bidla, it-tnejn ifissru fiduçja tattmexxija, it-tnejn ifissru politika ta’ futur.

Jien g˙edt li g˙andi fiduçja filPrim Ministru. Fiduçja li, kif di©à g˙edt, bnejtha permezz tal-konsistenza kontinwa li dejjem rajt fih. Ma kien hemm lebda mument li wieg˙ed xi ˙a©a u ma wettaqhiex, kemm fuq livell ta’ partit, kif ukoll illum il-gurnata fuq livell nazzjonali. Qieg˙ed ng˙id dan g˙aliex wa˙da mir-ra©unijiet li sejra twassalni biex nivvota mad-diversi ra©unijiet li semmejt hawnhekk iktar kmieni, hija l-fatt li hu stess mhux biss wera li jaf li hemm ˙afna li g˙adhom milquta personalment fuq kaΩijiet individwali, imma wieg˙ed li se jkompli jimpenja ru˙u ˙alli kull kaΩ ta’ kull individwu bieb bieb jinstema’ u jkun solvut fl-a˙jar interess.

Joseph Muscat dak li wieg˙ed jag˙mlu; u, la qal hekk, hekk isir.

Niftakru kif kien wera lir©ulija tieg˙u lill-poplu Malti u G˙awdxi fil-kampanja elettorali meta stqarr li mhux sejjer iwieg˙ed dak li ma jistax iwettaq. Min kien sidu dakinhar biex g˙all-kisba tal-voti jwieg˙ed kollox? Imma g˙ax sa mill-OppoΩizzjoni wera serjetà, wera r©ulija, wera konsistenza, il-poplu emmnu. Il-poplu tah ilfiduçja b’ma©©oranza massiva ta’ voti. U jekk dakinhar qal li mhux se jwieg˙ed dak li ma jistax iwettaq, la llum qal li sejjer jimpenja ru˙u ˙alli kull kaΩ ta’ kull individwu bieb bieb jinstema’ u jkun solvut fl-a˙jar interess, jiena, b’fiduçja s˙i˙a fih, hekk nemmen li sejjer jag˙mel. Ikun biss ta’ ˙sara lilna lkoll jekk nag˙tu gambetta lil dan il-Mexxej g˙aqli u lillGvern tieg˙u. Inkunu qeg˙din insa˙˙u lill-PN biex ifixkel lil dan il-Gvern milli jikseb iktar ©id g˙alina u g˙all-familji tag˙na. Jekk ma mmurx nivvota ikun suwiçidju politiku u soçjali, u hekk ikun qieg˙ed jag˙mel kull wie˙ed minna li ma jivvuttax g˙alih u l-familja tieg˙u.

Irridu nsa˙˙u lill-Gvern Laburista anki fl-Ewropa PajjiΩna g˙andu bΩonn il-flus tal-Ewropa; l-Ewropa g˙andha bΩonn bidla fit-tmexxija u filpolitika tag˙ha. Irridu nsa˙˙u lill-Gvern Laburista anke filParlament Ewropew ˙alli niksbu sehem akbar li j©ib aktar ©id g˙al pajjiΩna.

Fl-24 ta’ Mejju jien se no˙ro© nivvota g˙aliex mhux sejjer inpo©©i l-interess tieg˙i b˙ala persuna qabel dak ta’ pajjiΩi.

Irrid li l-Gvern Laburista, fuq quddiem nett dan il-Prim Ministru qalbieni, ikompli jimxi ’l quddiem u g˙alhekk dmirna hu li nsa˙˙uh u mhux insa˙˙u l-PN. B’qawwa ikbar filParlament Ewropew u b’garanzija ta’ ma©©oranza, u b’Dr Joseph Muscat illum Prim Ministru, inkomplu biex ikollna futur fis-sod Ωgur.

Editorjal

18.05.2014 13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌurnaListi rEkLami imPaÌnar u Disinn

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

ta’ Dan Prosit!

”

EDitorjaL

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

Irridu ng˙idulhom prosit kbira! Qeg˙din ng˙idu g˙allOppoΩizzjoni. Fl-a˙˙ar skoprew x’kellha dejjem tkun ilmissjoni tag˙hom. Skoprew li kellhom jiddefendu lin-nies!

Il-problema li qeg˙din 25 sena tard. IΩda xorta ng˙idulhom prosit!

Minn meta l-istess nies, li kienu jiggvernaw sa ftit aktar minn sena ilu, spiççaw flOppoΩizzjoni, b˙al donnu nfet˙u l-bibien tas-sens kommun. Bdew b’sensiela ta’ inizjattivi fil-Parlament.

Ipproponew emenda filKostituzzjoni biex ma jkunx hemm diskrminazzjoni kontra min g˙andu orjentazzjoni sesswali u ©iet aççettata millGvern. G˙alkemm kienet ironika li fl-istess seduta ˙aslu jdejhom mil-Li©i dwar l-Unjoni Çivili.

Marru g˙and l-Ispeaker b’mozzjoni o˙ra. Dik li filKostituzzjoni jkunu m˙arsa dawk li jsofru minn xi diΩabbiltà; li wkoll qed tkun ikkunsidrata poΩittivament.

G˙alkemm irid jing˙ad li lewwel ma ˙asbet g˙al dawn in-nies kienet Amministrazzjoni Laburista.

Kien hemm Ωmien li g˙al min illum qieg˙ed jag˙mel dawn il-proposti, dawk li kellhom diΩabbiltà kien dudu f’çag˙qa. Óaseb g˙alihom ukoll dan il-Gvern, fl-a˙˙ar Ba©it. Qeg˙din ukoll ja˙sbu dwar mozzjoni li ma tfixkilx l-informazzjoni permezz tal-

mezz tal-medja elettronika. Li wkoll ta’ min jixtarrha.

Lanqas ma ddejqu li jippreΩentaw mozzjoni o˙ra biex tkun solvuta problema li ilha ©ejja millAmministrazzjoni l-o˙ra – dik li jsiru operazzjonjiet fi sptarijiet privati g˙al dawk li jdumu biex ikunu operati flIsprar Mater Dei; li wkoll hija proposta li tista’ tkun ikkunsidrata. G˙alkemm irid ikollok wiççek tost li tipprova twikki lill-Amministrazzjoni tal-lum bi problemi li ˙olqu dawk l-istess nies li kienu jiggvernaw sa ftit ilu u li qeg˙din jag˙mlu din il-proposta llum! IΩda xorta ng˙idulhom prosit.

L-OppoΩizzjoni g˙andha problema. Kul˙add qieg˙ed jistaqsi g˙aliex dan kollu ma sarx meta kienu fil-poter u

kellhom is-sa˙˙a, mhux li jipproponu, iΩda li jwettqu!

G˙alina t-twe©iba hija façli ˙afna: g˙aliex meta kienu filpoter ma kellhomx il-prijoritajiet tan-nies quddiem g˙ajnejhom; kienu wisq mo˙˙hom fihom infushom u fi klikka Ωg˙ira ta’ nies; u ççirku tant kien Ωg˙ir li nsew lil kul˙add.

Tant kienu mo˙˙hom fihom infushom li taw Ωieda lilhom infushom bil-mo˙bi u nqabdu fil-fatt.

Kienu mo˙˙hom fi grupp Ωg˙ir ta’ nies. Fil-fatt, kul˙add jaf li liprem kuntratti kienu jittie˙du minn nofs tuΩΩana nies ˙bieb kbar ma’ dawk tal-qalba tal-PN. Il-prijoritajiet tag˙hom kienu ©abuhom ta’ ta˙t fuq. Dak li g˙al snin s˙a˙ insew jag˙mlu, iridu jag˙mluh fl-OppoΩizzjoni

billi jirkbu fuq il-karru talGvern.

G˙alhekk huwa aktar minn çar li l-Mexxejja tal-PN imfassla biex ikunu flOppoΩizzjoni. Meta jmissu mal-Gvern jitnawru u jinsew tassew lil min g˙andhom i˙arsu.

G˙alhekk, filParalment illum hemm tilqima tajba.

G˙andek OppoΩizzjoni li tiftakar filprijoritajiet li sakemm kienet fil-Gvern dejjem insiet u flistess ˙in g˙andek Gvern li lest li jisma’ u jwettaq. Illum hemm Amministrazzjoni li larroganza u s-suppervja ma tag˙milx biha. Lesta li tilqa’ proposti tajbin li jsiru millOppoΩizzjoni. Mhux lesta li tadotta l-istil ta’ dawk li qabel kienu jg˙idu li mhux lesti jie˙du pariri ming˙and l-OppoΩizzjoni. Meta l-pariri jkunu tajbin g˙andhom dejjem ikunu kkunsidrati!

Wara kollox, dak li qieg˙da tipproponi l-OppoΩizzjoni di©à jinsab imwieg˙ed millPartit Laburista fil-Manifest Elettorali tieg˙u. G˙alhekk, huwa sinjal tajjeb li hemm konver©enza fuq kwistjonijiet li jistg˙u jtejbu l-kwalità tal˙ajja tal-poplu tag˙na.

G˙alhekk il-messa©© tag˙na lill-OppoΩizzjoni hu biex ikomplu jag˙mlu dawn ilproposti. Xejn xejn jiftakru li kienu kontra çertu ideat u li setg˙u wettqu ˙afna aktar meta kienu fil-Gvern.

Ta’ dan ng˙idulhom prosit!

”

Distinzjoni Çara Óafna

Marc Vella Bonnici Segretarju Internazzjonali tal-Partit Laburista

Wie˙ed ma g˙andux bΩonn ikun xi espert sabiex jifhem lisfidi l-kbar li kellu bΩonn jindirizza l-Gvern il-©did sena ilu.

Kellna ekonomija mmaΩΩrata minn kontijiet g˙oljin u burokrazija liema b˙alha, sinjali ta’ irregolaritajiet fl-entitajiet pubbliçi ta’ pajjiΩna u numru kbir ta’ familji milquta mill-problema tal-faqar.

G˙at-tmexxija ta’ dak iΩΩmien, ˙afna minn dawn ilproblemi kienu perçezzjonijiet.

Fl-edukazzjoni u fis-sa˙˙a konna mdorrija nissodisfaw ru˙na bil-materjalizmu filwaqt li ninjoraw il-problemi li kienu qed jiffaççjaw il-pazjenti u listudenti tag˙na.

G˙all-Gvern ta’ qabel il-piΩijiet kienu qeg˙din hemm sabiex jindraw. Ag˙ar minn hekk, mexxew kampanja kontra Joseph Muscat kull meta beda joffri soluzzjonijiet g˙al kriΩijiet

varji li kellu dan il-pajjiΩ.

Wara sena biss fil-Gvern, di©à bdejna naqtg˙u l-frott mill-pjan li kien ippreΩenta Joseph Muscat. L-inizjattivi talGvern s’issa jixhdu l-akbar distinzjoni bejn it-tmexxija soda u g˙aqlija ta’ Joseph Muscat u labbiltajiet limitati ta’ Simon Busuttil biex imexxi lOppoΩizzjoni.

Fil-˙ames snin li g˙addew Muscat uΩa ˙inu sabiex fassal soluzzjonijiet li seta’ jibda jimplimentahom mill-ewwel ©urnata tieg˙u b˙ala Prim Ministru. Simon Busuttil ma nafx x’inhu jistenna, u hu stess ammetta li qed jistenna sentejn mil-le©iΩlatura jg˙addu sabiex jaqbad jirranka u ji©ri.

PajjiΩna qed isegwi OppoΩizzjoni medhija f’kampanja ta’ tmaqdir, ispirata millmentalità fqira tag˙ha li l-Partit Laburista mhux kapaçi jmexxi

lil dan il-pajjiΩ. G˙all-kontra ta’ Muscat ˙ames snin ilu, mhux qed ja˙dem sabiex ikun alternattiva b’ideat ©odda.

L-isforzi ta’ Busuttil mhux immirati sabiex xi darba jkun Prim Ministru, iΩda sabiex dan il-Gvern ma jkunx suççess.

Dan g˙aliex fil-mument talprova, Simon Busuttil jastieni fuq kwistjonijiet kbar li jaffettwaw direttament lill-elettorat.

Li mhux jinduna l-Partit Nazzjonalista huwa li bil-pessimiΩmu tieg˙u mhux il-Partit Laburista qed imur minn ta˙t, iΩda l-pajjiΩ innifsu. Il-poplu Malti g˙adu ma nsiex l-insistenza tal-Parlamentari Nazzjonalisti sabiex Malta tkun imsemmija speçifikament fiddibattitu dwar iç-çittadinanza fil-Parlament Ewropew. Lanqas jista’ jinsa l-oppoΩizzjoni ta’ Simon Busuttil g˙all-miΩuri

kollha tal-Ba©it, fosthom ittra˙˙is fil-kontijiet, is-servizz ta’ childcare b’xejn, ir-refuΩjoni tat-taxxa misruqa tar-re©istrazzjoni tal-karozzi jew iΩ-Ωieda flistipendji.

Min-na˙a tag˙na se nkomplu naraw li l-pro©etti tal-Gvern ikomplu jitwettqu. Ma qed niddejqu xejn li f’kampanja talParlament Ewropew Simon Busuttil jixtieq jitkellem fuq kwistjonijiet lokali. Il-Partit Laburista huwa kburi bil˙idma kbira li wettaq matul din l-a˙˙ar sena.

Il-poplu, fl-24 ta’ Mejju, g˙andu g˙aΩla bejn stil ta’ tmexxija li mit-tmaqdir qatt ma tasal g˙al soluzzjonijiet, jew tmexxija li bil-fatti qed t˙allilek ir-riΩultati. Vot lill-kandidati kollha tal-Partit Laburista biss jista’ jissi©illa aktar ˙idma g˙alik, g˙all-familja tieg˙ek u g˙all-post tax-xog˙ol tieg˙ek.

Ittri

14 18.05.2014

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

REqdIN fUq Ix-xIfT Sur Editur, Min jaf kemm jit˙allsu l-infermiera f’Mater Dei meta jkunu xift ta’ billejl? IΩda w˙ud jistg˙u jissie˙bu mal-fratellanza tal-fatati g˙aliex ma tarahomx b’nemes; ©mielhom reqdin fil-kamra tag˙hom! Le le, inkella ma jkunux jifil˙u jmorru xog˙ol filg˙odu mal-privat!

Tg˙id ma tkunx idea tajba li biex jiΩdied lispazju u s-sodod f’Mater Dei dawk il-kmamar li s’issa kienu riservati g˙all-infermiera, minflok ji©u liberati biex fihom jid˙lu l-pazjenti u jinqata’ dan l-abbuΩ? AbbuΩ li mhux biss qed jiswa Ωgur iΩjed min-nuqqas ta’ rçevuti fiskali li xi ˙add qal li ma jin˙ar©ux G˙awdex, iΩda wkoll ikun iffisser li l-infermiera jkollhom iduru s-swali u jassistu l-pazjenti li jçemplu

g˙all-g˙ajnuna. Kemm-il pazjent içempel billejl g˙all-g˙ajnuna u jdumu ma jmorru jaraw x’je˙tie©? Kemm-il pazjent jing˙ata ‘duwa’ li ttaqqallu nag˙su sabiex ma jçempilx g˙allg˙ajnuna billejl li ma jmurx itellef in-ng˙as ˙elu ta’ min suppost ikun xog˙ol u jissorvelja iΩda minflok jie˙u x-xift ta’ billejl b˙ala bonus biex inaqqas id-defiçit tal-irqad li jkollu minn Ωew© impjiegi b’sig˙at twal?

Bla dubju, l-affarijiet mhux possibbli li jitran©aw kollha f’sena wa˙da, iΩda kif ing˙atat prijorità li çertu drittijiet jg˙addu bil©iri, ma kontx na˙seb li kelli g˙alfejn nikteb biex dan l-abbuΩ fuq pazjenti vulnerabbli u lfamilji tag˙hom jinqata’.

MIXGÓUF, SAN ÌILJAN

PARKEÌÌI Sur Editur, Dan l-a˙˙ar ing˙ad fuq sezzjonijiet tal-medja illi se jsir tnaqqis tal-postijiet riservati g˙allparke©©. Fosthom ta’ xi persuni li jbatu b’xi diΩabbiltà Ma nid˙olx fil-mertu tar-ra©unijiet li g˙andu jew ma g˙andux isir dan. U lanqas ta’ dwar min g˙andu jedd jew dritt li jkollu parke©© riservat g˙alih, Però nistaqsi dwar jekk dawk li g˙andhom il-parke©© riservat g˙alihom, jekk dawn g˙andhomx xi permess jew liçenzja li jag˙mlu dan. Kien hemm Ωmien illi dawn kien ikollhom avviΩ imwa˙hal mal- windshield, però llum ftit li xejn g˙adek tara dawn 1-avviΩi.

Nistaqsi wkoll fuq liema merti jo˙or©u 1ordnijiet sabiex isiru dawn il-parke©©i riservati, u min minn.

Tant ukoll ta’ min hi r-responsabbiltà li j˙alli li çerti individwi jΩommu parke©©i riservati g˙alihom biss u g˙al numru ta’ xhur u anke snin, jew sakemm ikollhom bΩonnu, u fejn int ma g˙andek çans qatt li xi darba tipparkja fihom. Qed nirreferi g˙all: 1. Dawk li j˙allu karozza li ma tkunx qed tintuΩa g˙al tul ta’ Ωmien, u meta tmur tirraporta 1-G˙assa tal-Pulizija jg˙idulek li la

g˙andha l-liçenzja m˙allsa l-karozza tista’ ddewwimha kemm trid fl-istess post.

2. Dawk li l-garaxxijiet tag˙hom inbidlu f’residenza, u baqg˙u igawdu s-sinjali sofor quddiem il-bieb biex ˙add ma jipparkja ˙liefhom f’dak il-post.

3. Dawk li jpo©©u mutur ipparkjat quddiem il-bieb, imbag˙ad, meta ji©u bil-karozza, kemm iresqquh ftit u fil-post jipparkjaw ilkarozza wkoll.

4. Dawk li x˙in jo˙or©u bil-karozza filg˙odu jpo©©u kantun tal-©ebel flokha, sabiex filg˙axija jer©g˙u jsibu l-parke©©.

5. Dawk li tul sajf s˙i˙ ipo©©u xi jet ski jew speedboat wara l-bieb bil-parke©© garantit.

U dawn tal-a˙˙ar, il-liçenzja tag˙hom isservi g˙al ©ol-ba˙ar u g˙al fuq l-art? U fejn tkun imwa˙˙la? G˙ax dawn l-a˙˙ar jiem qlajt çitazzjoni g˙ax fil-parke©© ma kellix il-liçenzja mwa˙˙la mal-windshield.

Ikun tajjeb jekk l-Onor. Ministru inkarigat mit-trasport jindaga sew u b’©ustizzja s-sistema tal-parke©©i ta’ pajjiΩna, u mhux min hu l-aqwa j˙awwel. It-taxxi u l-g˙oli talliçenzji j˙allashom kul˙add xorta u l-istess, u daqshekk ie˙or g˙andu jkun il-parke©©.

FENICE, IS-SALINA

IL-fESTI KBAR f’ÌIEÓ IL-MAdONNA TAL-ÌILJU fL-IMqABBA Sur Editur, Bejn is-6 u l-15 ta’ Ìunju ser ti©i ççelebrata lfesta ad unur il-Madonna tal-Ìilju fir-ra˙al tal-Imqabba. Din is-sena s-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju qieg˙da tfakkar anniversarju prinçipali, dak tal-50 sena mill-inawgurazzjoni u t-tberik tal-kumpless tan-nar ‘Lily Fireworks’.

Il-ferg˙at kollha li minnhom hija mag˙mula s-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju ˙admu bla heda biex il-festa tal-2014 tkun suççess b ˙ a l d a w k t a’ qabilha. Fost dawn ilK u m m i s s j o n i Banda Madonna tal-Ìilj u qieg˙da t˙ejji g˙al appuntament ewlieni: kunçert vokali u strumentali b’differenza, nhar it-Tlieta 10 ta’ Ìunju. Dan il-programm li ser ifakkar bosta avvenimenti u ser ji©i esegwit fuq il-plançier Meravilja, opra artistika tal-og˙la kalibru li hija unika tax-xorta tag˙ha. L-G˙aqda tal-Armar wettqet ˙idma li ser twassal g˙all-inawgurazzjoni ta’ aktar opri artistiçi li ser jag˙mlu l-pjazza ewlenija u ttoroq tal-Imqabba tul il-©img˙a tal-festa talMadonna tal-Ìilju.

Wara sena ta’ attivitajiet bla waqfien, isSezzjoni Ûg˙aΩag˙ Madonna tal-Ìilju ssoktat bis-sehem tag˙ha billi tarma r-ra˙al. Il-qofol tal-˙idma tas-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Ωgur ser jintla˙aq waqt il-briju tal-marçi speçjalment dak tal-a˙˙ar tridu nhar il-Ìimg˙a 13 ta’ Ìunju,

b’diversi innovazzjonijiet.

L-G˙aqda Piroteknika Madonna tal-Ìilju ser ter©a’ tkun protagonista ewlenija waqt il-festa b’log˙ob tan-nar tal-ajru tul il-©ranet kollha tal-festa li jil˙aq il-quççata lejlet u nhar il-festa. Wara ssegwi wirja eççezzjonali ta’ nar tal-art ori©inali u mekkanizzat, li din l-G˙aqda hi tant mag˙rufa g˙alih. Dawn il-wirjiet ser jinkludu diversi invenzjonijiet ©odda fil-qasam pirotekniku. Çertament li l-Festa tal-Madonna tal-Ìilju flImqabba hija manifestazzjoni li tfawwar blaspett devozzjonali. Dan grazzi g˙all-˙idma tal-membri tal-Fratellanza tal-Immakulata Kunçizzjoni li tkun impenjata fl-armar talknisja parrokkjali, l-organizzazzjoni taç-çerimonja tal-˙ru© min-niçça tal-istatwa talMadonna tal-Ìilju u l-proçessjoni solenni f’jum il-festa.

Kollox jindika li l-Imqabba ser ikollha festa o˙ra kbira li tag˙mlilha ©ie˙. Jalla tkun Festa li tirnexxi u t˙alli l-©id spiritwali mixtieq billi til˙aq l-g˙an ewlieni tag˙ha: li jing˙ata log˙la ©ie˙ lil Ommna Marija Immakulata Kunçizzjoni ta˙t it-titlu singulari minn TalÌilju.

MARVIN SCIBERRAS, UFFIÇJAL RELAZZJONIJIET PUBBLIÇI, SOÇ. MUÛ. MADONNA TAL-ÌILJU, L-IMQABBA

JUM MALTA U L-MALTIN, IL-JUM NAZZJONALI Sur Editur, Naqbel mal-opinjoni li esprima l-Professur Oliver Friggieri fl-04/05/2014 li l-jum nazzjonali ta’ pajjiΩna g˙andu jkun Jum Malta, Jum il-Maltin.

In˙ossni konvint li l-jum nazzjonali li jista’ jg˙aqqad lillMaltin kollha huwa s-7 ta’ Ìunju li jikkommemora dak li se˙˙ fil-Belt Kapitali Valletta f’Malta mill-Maltin fis-7 ta’ Ìunju 1919. Dik il-©rajja storika li ˙alliet mejta erba’ Maltin, tlieta li kienu joqog˙du Malta u ie˙or li kien joqg˙od G˙awdex, kienet ix-xrara li wasslet g˙all-bidu talmixja kostituzzjonali ta’ Malta pajjiΩna lkoll.

Is-7 ta’ Ìunju ma jikkommemorax xi konçessjoni mill˙akkiem barrani jew xi ftehim mieg˙u. Is-7 ta’ Ìunju 1919 kien il-jum li l-Maltin ing˙aqdu minn rajhom ming˙ajr pressjoni reli©juΩa jew politika ˙alli jipprotestaw, ming˙ajr distinzjoni ta’ klassi, kontra l-barrani li kien ja˙kem lil Malta u kien qieg˙ed i©ib g˙oli fil-prezzijiet tal-˙obΩ u ma kienx qieg˙ed jag˙ti kas it-tbatija tal-©ens Malti.

G˙aldaqstant, dik il-protesta tal-Maltin mag˙qudin li da˙lu l-Belt Valletta fis-7 ta’ Ìunju 1919, ma kinitx parti©©jana, iΩda f’isem Malta pajjiΩna u favur l-interessi tal-Maltin.

Is-7 ta’ Ìunju huwa di©à jum nazzjonali. Jonqos biss li sas-7 ta’ Ìunju 2019, f’g˙eluq il-100 sena minn dak il-jum storiku, ir-rappreΩentanti tag˙na fil-Parlament jaraw x’jag˙mlu ˙alli sa dakinhar jaslu japprovaw kostituzzjonalment is-7 ta’ Ìunju b˙ala Jum Malta, Jum il-Maltin, il-Jum Nazzjonali.

Ejja nwarrbu l-parti©©janiΩmu minn din id-deçiΩjoni. Is-7 ta’ Ìunju di©à ©ie aççettat mill-forzi politiçi b˙ala jum nazzjonali li b˙ala Maltin ji©i kkommemorat kull sena ming˙ajr ebda firda parti©©jana. Infatti, kemm il-Partit Laburista kif ukoll il-Partit Nazzjonalista kkommemoraw kemm-il darba s-7 ta’ Ìunju fuq livell ta’ partiti politiçi, kif ukoll fiç-çerimonja tad-diskors li jsir fis-7 ta’ Ìunju millIspeaker tal-Parlament li g˙aliha jattendu l-membri talKamra tar-RappreΩentanti miΩ-Ωew© na˙at taΩ-Ωew© partiti rappreΩentati fil-Parlament, ji©ifieri l-Partit Laburista u lPartit Nazzjonalista. In˙ossni Ωgur li, jekk hemm rieda tajba fiΩ-Ωew© partiti politiçi g˙all-g˙aqda s˙i˙a bejn ilMaltin, il-Parlament Malti jasal japprova s-7 ta’ Ìunju b˙ala Jum Malta, Jum il-Maltin il-Jum Nazzjonali. Jekk is-7 ta’ Ìunju ji©i stabbilit bhala Jum Malta, Jum il-Maltin, il-Jum Nazzjonali j©ib g˙aqda s˙i˙a fost Maltin li ming˙ajr ekwivoku jaççetawh kollettivament b˙ala poplu filwaqt li kull Malti individwalment, fil-fond ta’ qalbu u b’konvinzjoni kemm konservattiva kif ukoll lajka, i˙ares lejn is-7 ta’ Ìunju b˙ala l-uniku jum nazzjonali li jista’ verament jg˙aqqadna lkoll b˙ala Maltin ming˙ajr l-ebda pre©udizzju politiku.

VERU MALTI, IL-MOSTA

Ta’ Barra

16 18.05.2014

Kumpens gÓal Çipru

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI Il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (ECHR) ordnat lit-Turkija biex t˙allas kumpens ta’ ₏90 miljun g˙all-ksur tad-drittijiet umani li twettaq flinvaℌjoni Torka tal-gℌira fl-1974. Din is-somma se tmur g˙and il-Gvern Çiprijott li jrid iqassamha bejn iç-çittadini li tilfu xi familjari matul l-attakk tatTurkija.

Çivili Çiprijotti jiŠu deportati mill-Gvern Tork fl-Invaℌjoni tal-1974

L-invaℌjoni tal-1974 kienet se˙˙et waqt konflitt çivili li kien g˙addej fil-gℌira fejn grupp ta’ Çiprijotti ppruvaw iwettqu kolp ta’ stat li warajh kellhom il-˙sieb li jg˙aqqdu lil pajjiℌhom malGreçja. F’nofs din il-konfuℌjoni tTurkija rat opportunità biex tes-

pandi t-territorju tag˙ha u niℌℌlet it-truppi fit-Tramuntana tal-gℌira.

Il-pjan Tork sfaxxa hekk kif interveniet il-ĂŒnus MagË™quda biex terŠa’ tistabbilixxi l-ordni filpajjiâ„Ś. Madankollu, it-Turkija diŠà kellha f’idejha madwar 40% talpajjiâ„Ś sa dak iâ„Ś-â„Śmien u esprimiet id-determinazzjoni tagË™ha li â„Śâ„Śomm kontroll ta’ din iâ„Ś-â„Śona.

Ir-reℌistenza tat-Torok wasslet biex it-Tramuntana tal-pajjiℌ jinqata’ g˙alih, b’g˙exieren t’eluf ta’ Çiprijotti Griegi eℌiljati lejn inNofsinhar ming˙ajr raŠuni valida.

Fl-1983 iℌ-ℌona okkupata ddikkjarat ru˙ha b˙ala indipendenti mill-kumplament tal-gℌira, però tTurkija biss tirrikonoxxi dan listat ta’ fatt.

InŠustizzji

BOV MasterCard Prepaid Cards Sett ÄĄdid ta’ BOV MasterCard Prepaid Cards f’edizzjoni limitata bit-tema ta’ fjuri li naraw ďŹ l-kampanja Maltija disponibbli f’denominazzjonijiet ta’ â‚Ź50, â‚Ź75, â‚Ź100 u â‚Ź150.

Impenn lejn is-suċċess tiegħek.

BOV CARDS

Termini u kundizzjonijiet japplikaw.

2131 2020 I bov.com

Maħruĥ mill-Bank of Valletta p.l.c. 58, Triq San ŝakkarija, il-Belt Valletta VLT 1130 - Malta

,@KSDRD 2SNBJR ×HŤH S@ ,@KS@

Il-kaℌ kien tressaq quddiem lECHR mill-Gvern Çiprijott g˙oxrin sena ilu. Minkejja li lkundanna kienet diŠà waslet fl2001, il-Qorti ˙adet tlettax-il sena o˙ra biex tistabbilixxi x’kumpens kellu jing˙ata. It-Turkija millewwel g˙amlitha çara li hija ma t˙osshiex marbuta li tirrispetta lŠudizzju tal-Qorti.

Barra minn hekk, it-Torok Šibdu l-attenzjoni g˙all-fatt li din is-sentenza ma tistax tiŠi applikata, lanqas kieku taw raŠun lillQorti rigward il-motivazzjoni tassentenza. Dan g˙aliex huwa impossibbli g˙alihom li jag˙tu kumpens lill-Gvern tan-Nofsinhar ta’ Çipru min˙abba li t-Turkija g˙adha ma tirrikonoxxix l-eℌistenza tieg˙u. Madankollu, din ilpoℌizzjoni Šiet ikkontestata minn Riza Turmen, eksim˙allef talECHR li llum huwa membru talOppoℌizzjoni Torka, illi qal li tTurkija hija obbligata legalment li tirrispetta dan il-Šudizzju.

Is-sentenza tal-ECHR tat litTurkija tmintax-il xahar biex t˙allas il-kumpens. Jekk jonqsu milli jag˙mlu dan, se tiŠi applikata multa kuljum sakemm isir rimedju. Il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin tat-Turkija Ahmet Davutoglu kien kritiku ˙afna taddeçiℌjoni tal-ECHR g˙all-fatt li waslet fi ℌmien meta kien jidher li qieg˙ed isir progress fin-negozjati ta’ paçi bejn iℌ-ℌewŠ ℌoni Çiprijotti. Barra t-tensjoni Šdida li ser tin˙oloq bejn iç-Çiprijotti u tTorok, is-sentenza taf to˙loq problemi bejn din tal-a˙˙ar u lUnjoni Ewropea f’perjodu meta qieg˙da tiŠi diskussa s-s˙ubija tat-Turkija ma’ din l-organizzazzjoni.

Ir-responsabbiltà li jnaqqas din it-tensjoni tidher li ser taqa’ fuq spallejn Joe Biden, il-Viçi President tal-Istati Uniti, illi lŠimg˙a d-die˙la se jℌur din ilgℌira kkontestata. F’din lokkaℌjoni Biden mistenni li jressaq proposta quddiem ir-rappreℌentanti ewlenin taℌ-ℌewŠ ℌoni Çiprijotti g˙all-˙olqien ta’ stat wie˙ed federali li jiggverna lgℌira kollha.

Ta’ Barra

18.05.2014 17

TARD WISQ

KITBA TA’ RITIANNE AGIUS Minkejja li ilna snin nisimg˙u dwar l-effetti devastanti tat-tis˙in globali, dejjem konna nimma©inaw li dawn il-konsegwenzi se jse˙˙u ’l bog˙od ˙afna minn Ωmienna. IΩda din il-©img˙a xjentisti ˙abbru li l-ba˙ar se jog˙la sostanzjalment sal-a˙˙ar tas-seklu kawΩa ta’ glaçieri li qed idubu fl-Antartiku.

Minkejja li jistg˙u jittie˙du miΩuri biex inaqqsu t-tis˙in globali, jidher li xorta huwa tard wisq g˙al dawn il-glaçieri, li issa m’hemmx mod kif jistg˙u jinΩammu milli jkomplu jin˙allu.

Il-ba˙ar jog˙la b’iktar minn tliet metri Il-glaçier li ©ie skopert li qed idub jinsab fil-Punent talAntartiku, fil-Ba˙ar Amundsen, u huwa mag˙ruf bl-isem ta’ Thwaites. Is-sistema glaçjali ta’ Pine Island, li tinsab biswit it-Thwaites, ukoll qed iddub b’mod mg˙a©©el, iΩda dan kien di©à mag˙ruf.

G˙alkemm kien ma˙sub li s-sistema glaçjali Thwaites, li g˙andha ˙xuna ta’ 3.2 kilometri, kienet se tibqa’ stabbli g˙al eluf ta’ snin o˙ra, issa riçerka mill-Università ta’ Kalifornja u n-NASA qed turi mod ie˙or. Dan se jwassal biex il-livell tal-ba˙ar jog˙la sostanzjalment madwar iddinja kollha.

Ir-riçerka li ©iet ippreΩentata din il-©img˙a hija bbaΩata fuq 40 sena ta’ osservazzjonaijiet, parzjalment permezz ta’ kejl me˙ud bir-radar ta’ satellita bejn l-1992 u l-2011. Meta dan il-glaçier jin˙all kollu, ilba˙ar jog˙la b’60 çentimetru.

IΩda din mhix l-unika problema. Din is-sistema glaçjali qed ta©ixxi b˙ala sapport g˙all-kumplament tal-glaçieri.

Jekk it-Thwaites idub, hemm çans kbir li jibdew jin˙allu wkoll il-glaçieri l-o˙ra talPunent Antartiku. Jekk dan ise˙˙, il-ba˙ar jog˙la bi 3.3 metri.

ReviΩjoni tat-tbassir B’din l-iskopertà l-©dida, ittbassir li sar s’issa mill-Ìnus Mag˙quda jrid ji©i rivedut. LIntergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) issena l-o˙ra qalet li l-livell tal-

ba˙ar se jog˙la bejn 26 u 82 çentimetru sal-a˙˙ar tasseklu. Dan b’Ωieda sostanzjali fuq is-seklu ta’ qabel, fejn mill-1990 sas-sena l-o˙ra lba˙ar kien g˙ola b’19-il çentimetru.

Din hija prospettiva inkwetanti fid-dawl tal-fatt li ttbassir tal-IPCC di©à kien wie˙ed pjuttost katastrofiku.

F’Marzu li g˙adda l-IPCC qal li kien hemm sinjali ta’ ˙sara irriversibbli fuq sikek tal-qroll ( coral reefs ) tropikali u lArtiku. L-IPCC jemmen li 95% tat-tis˙in globali huwa kkawΩat minn attivitajiet umani; primarjament bil-˙ruq tal-fjuwils.

Studju ie˙or ippubblikat il©img˙a li g˙addiet kien talfehma li s-sistema glaçjali filLvant tal-Antartiku wkoll tista’ tkun iktar vulnerabbli minn dak ma˙sub ori©inarjament.

Rigward il-glaçier Thwaites, studju mill-Università ta’ Washington kien di©à ta indikazzjoni li dan qed jin˙all, u qal li l-proçess jista’ jdum minn 200 sa 1,000 sena.

G˙alkemm issa dawn ilglaçieri ma jistg˙ux jitwaqqfu milli jkomplu jin˙allu, ilproçess jista’ jkun iktar kajman jekk jitnaqqsu sostanzjalment l-emissjonijiet. Eric Rignot, l-awtur tal-istudju ppubblikat din il-©img˙a, esprima t-twemmin li dawn it-tibdiliet huma marbuta mattis˙in globali. Dan min˙abba li t-tis˙in kien qed jibdel iddirezzjoni tar-ri˙, u jitfa’ iktar ilma s˙un lejn il-kontinent Artiku.

KwaΩi 200 pajjiΩ minn madwar id-dinja qablu li sal-2015 jil˙qu ftehim biex inaqqsu ttis˙in globali.

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA Pjan ekonomiku ©did

Olmert jinstab ˙ati

Inkwiet fil-Venezwela

Qorti IΩraeljani kkundannat lill-eks-Prim Ministru Ehud Olmert g˙al sitt snin ˙abs u multa ta’ ftit iktar minn €200,000 wara li sabitu ˙ati ta’ korruzzjoni. Il-kaΩ jirriferi g˙al ftehim dwar Ωvilupp ta’ proprjetà li sar meta Olmert kien is-Sindku ta’ Ìerusalemm. Skont il-Qorti, huwa kien aççetta ˙las ta’ madwar €100,000 ming˙and l-iΩviluppaturi ta’ kumpless ta’ appartamenti biex ja©evolahom permezz ta’ tibdil fil-li©ijiet tal-ippjanar. Olmert instab ˙ati li aççetta wkoll is-somma ta’ ftit iktar minn €40,000 biex jiffavorixxihom fi pro©ett ie˙or.

L-avukati tal-eks-Prim Ministru IΩraeljan komplew isostnu li l-klijent tag˙hom huwa innoçenti anke wara li ng˙atat is-sentenza. G˙aldaqstant, huma di©à ˙abbru li ser jappellaw quddiem ilQorti Suprema biex din is-sentenza ti©i rrevokata.

Il-Venezwela rat diversi protesti kontra l-Gvern f’dawn l-a˙˙ar ©img˙at hekk kif eluf ta’ çittadini ˙ar©u fit-toroq biex jesprimu l-oppoΩizzjoni tag˙hom g˙all-mod kif qeg˙din ji©u injorati d-drittijiet fundamentali tag˙hom, kif ukoll l-ista©nar ekonomiku li qed jesperjenza l-pajjiΩ. S’issa dawn il-protesti, li bdew fi Frar, ˙allew madwar 40 persuni mejta, kif ukoll 800 o˙ra midruba illi filma©©oranza tag˙hom kienu manifestanti.

Wara perjodu twil ta’ ©lied fit-toroq, il-Gvern Venezwelan iddeçieda li jaqbad il-barri minn qrunu u jibg˙at membri tal-Pulizija u l-Armata biex jattakkaw il-baΩijiet tal-manifestanti direttament. Dawn l-operazzjonijiet g˙aΩ-Ωamma talordni wasslu g˙all-arrest ta’ iktar minn 200 persuna.

KaΩ ie˙or tal-MERS

Il-Bank Çentrali Ewropew (ECB) qieg˙ed jipprepara pjan ekonomiku biex ji©i diskuss fillaqg˙a li se ssir ix-xahar id-die˙el illi jinkludi tnaqqis fir-rati ta’ interess. L-ECB mistenni wkoll li jnaqqas ir-rata ta’ depoΩitu, li di©à qieg˙da fillivell ta’ 0%, g˙an-negattiv biex i˙e©©e© lillbanek isellfu iktar lill-investituri.

B’hekk l-ECB qieg˙ed jittama li ji©i ffaçilitat isself lin-negozji Ωg˙ar u medji Ewropej li jkunu qed ifittxu li jkabbru jew jimmodernizzaw l-operat tag˙hom. Barra minn hekk, dawn il-miΩuri qeg˙din jittie˙du bit-tama li tog˙la r-rata talinflazzjoni li b˙alissa hija biss 0.7%, ferm inqas mit-2% mixtieq mill-ECB, fatt li jista’ jxekkel il˙idma li qed issir biex iΩ-Ûona Ewro tirkupra mill-˙sara ekonomika li ˙alliet ir-riçessjoni.

minn LIAM GAUCI

Fl-Istati Uniti ©ie identifikat it-tieni kaΩ tal-Middle East Respiratory Syndrome, mag˙ruf a˙jar b˙ala MERS. Kif jissu©©erixxi l-isem, ˙afna mill-kaΩijiet li nstabu s’issa ori©inaw mill-Lvant Nofsani. Il-pazjent, li g˙adu ma kienx identifikat, jidher li huwa ˙addiem fis-settur tas-sa˙˙a mill-Arabja Sawdita li mar l-Amerika biex iΩur lil xi qrabi. Skont informazzjoni li ˙ar©et fil-medja, jidher li din il-persuna di©à kienet qieg˙da t˙ossha ˙aΩin waqt il-vja©© tag˙ha, imma g˙addew diversi jiem qabel sa˙˙itha marret lura biΩΩejjed biex i©©eg˙ela tfittex lg˙ajnuna medika.

Il-MERS, li hija fatali f’terz tal-kaΩijiet, normalment timmanifesta ru˙ha f’sog˙la, deni u pnewmonja. F’dan il-kaΩ jidher li l-persuna infettata se tfieq ming˙ajr konsegwenzi gravi hekk kif immanifestat biss sintomi ˙fief tal-marda. Sadanittant, lawtoritajiet Amerikani g˙amlu kuntatt mal-persuni kollha illi vvja©©aw mal-pazjent biex ji©i assigurat li l-marda ma nxerditx.

Madwarna

18 18.05.2014

Banif Bank jiftaÓ fergÓa Ìdida fil-Mosta

B˙ala parti mill-programm ta’ espansjoni tieg˙u, Banif Bank (Malta) plc feta˙ ferg˙a ©dida fil-qalba tal-Mosta bil-g˙an li jil˙aq aktar klijenti fil-lokalità fejn jg˙ixu u ja˙dmu, kif ukoll jikseb klijenti ©odda. Li joffri façilitajiet a˙jar u jkun aktar aççessibbli g˙all-pubbliku huwa ta’ importanza kbira g˙all-Banif, u issa b’aktar ferg˙at mifruxa madwar Malta u G˙awdex, il-Bank ser ikun jista’ joffri servizz a˙jar minn dak li di©à huwa rikonoxxut g˙alih.

Il-ferg˙a attraenti ta’ Banif Bank fil-Mosta kienet inawgurata uffiçjalment mill-Onorevoli Prim Ministru Joseph Muscat, fil-preΩenza tal-Kap EΩekuttiv tal-Bank Joaquim F. Silva Pinto, diretturi, kapijiet ta’ dipartimenti tal-Bank, u t-tim li se jmexxi l-ferg˙a, kif ukoll rappreΩentanti distinti tal-komunità Mostija. Il-Prim Ministru fa˙˙ar lillBanif Bank g˙as-suççessi tieg˙u f’Malta u talli

feta˙ ferg˙a f’lokalità meqjusa b˙ala wa˙da millakbar çentri kummerçjali fil-pajjiΩ.

Waqt li semma r-riΩultati sinjifikanti li g˙amlu lBank dak li hu illum, is-Sur Silva Pinto qal li Banif hu bank domestiku ewlieni Malti li issa qed ja˙dem biex jil˙aq parti akbar tas-suq. Il-Bank esperjenza tkabbir mg˙a©©el fi Ωmien qasir, inkora©©ut mill-fiduçja li wera fih il-pubbliku. Fl-isfond ta’ dan, b˙ala bank ewlieni fis-settur finanzjarju, Banif Bank jikkontribwixxi g˙as-sistema finanzjarja b’sa˙˙itha f’Malta u g˙ar-reputazzjoni tal-pajjiΩ b˙ala çentru importanti ta’ servizzi finanzjarji.

“Se nkomplu nag˙tu lill-klijenti s-servizz ta’ kwalità g˙olja li huma jistennew, waqt li nantiçipaw il-bΩonnijiet tag˙hom u nsa˙˙u r-relazzjonijiet tag˙na mag˙hom,” qal Silva Pinto. “Se nibqg˙u nesploraw kif nistg˙u noffru portafoll ta’ prodotti finanzjarji a˙jar g˙as-sodisfazzjon tag˙hom, waqt

iMnedija kaMPanja Ìdida gÓaÇ-Cisk lager

Simonds Farsons Cisk plc nediet kampanja ©dida g˙all2014 bit-titlu #cisktime. Din il-kampanja turi kuntesti lokali differenti li fihom tinxtorob il-birra favorita talMaltin li reb˙et diversi unuri, mal-˙bieb f’atmosfera responsabbli u çajtiera.

Sue Weenink, il-Kap tarReklamar u l-Komunikazzjoni g˙al Simonds Farsons Cisk plc qalet: “Biex il-marki tag˙na, b’mod speçjali lmarki ewlenin tas-suq, ikomplu jag˙mlu suççess, fil-pro-

mozzjonijiet tag˙na qed nintegraw lill-klijenti stess. Biex isir dan m’hemmx mod ie˙or ˙lief li tmur lil hinn middrawwa u ttejjeb il-log˙ba.

Nemmnu li l-kampanja l©dida la˙qet dan b’suççess, kemm f’termini ta’ strate©ija kif ukoll fit-twettiq tag˙ha, u g˙aldaqstant il-marka tal-birra tag˙na Cisk Lager miexja g˙all-faΩi li jmiss fil-vja©© tag˙ha.”

Marco Debono, l-Uffiçjal EΩekuttiv tal-marka Cisk, qal: “Ninsabu eçitati ˙afna bil-

kampanja kollha li qed tag˙tina l-opportunità li nil˙qu lill-ammiraturi tag˙na b’diversi pjattaformi tal-mezzi soçjali li investejna l-˙in u lener©ija tag˙na fihom tul la˙˙ar sena. Il-fraΩi #cisktime se tibqa’ tidher b’mod prominenti fil-promozzjonijiet kollha tag˙na matul ix-xhur li ©ejjin.”

Biex tara r-reklam televiΩiv il-©did taç-Cisk, id˙ol fuq http://youtu.be/qFMpuqqjUK g jew arah minn www.facebook.com/cisk

li nilqg˙u l-isfidi ta’ stili ta’ ˙ajja li dejjem jinbidlu u suq kompetittiv g˙all-a˙˙ar. Banif Bank qieg˙ed dejjem jag˙ti riΩultati b’sa˙˙ithom, u sena wara lo˙ra nikkonfermaw li l-Bank g˙andu pedament sod li jiggarantixxi tkabbir fit-tul u poΩizzjoni b’sa˙˙itha fis-suq.” Is-Sur Silva Pinto rringrazzja lit-tim iddedikat li ˙adem sod biex infet˙et ilferg˙a tal-Mosta.

Best Banking Group Malta, 2013 Is-sena l-o˙ra Banif Bank (Malta) ing˙ata l-premju Best Banking Group 2013 mill-organizzazzjoni rinomata World Finance. Din hi t-tielet darba li lBank ing˙ata dan il-premju wara li reba˙ ukoll fl2010 u l-2011, b’rikonoxximent g˙al governanza korporattiva soda, soluzzjonijiet finanzjarji innovattivi u riΩultati finanzjarji b’sa˙˙ithom.

€3,400 jinÌaBru B’risq Puttinu Cares Is-somma ta’ €3,400 n©abret minn high tea li ttella’ fil-jiem li g˙addew minn grupp ta’ voluntiera fi ˙dan is-Soçjetà Filarmonika Mnarja fin-Nadur.

Minbarra r-rigali marbuta mat-tombla, dawk preΩenti setg˙u jirb˙u rigali o˙ra mog˙tija minn diversi sponsors.

Il-Kumitat ta’ Puttinu Cares f’G˙awdex jirringrazzja lis-Sur James Buttigieg , President tas-Soçjetà Filarmonika Mnarja, u l-voluntiera kollha li bil-g˙ajnuna tag˙hom in©abret din is-somma, filwaqt li j˙e©©e© lil gruppi u individwi o˙ra biex jie˙du l-inizjattiva u jorganizzaw attivitajiet varji b’risq din il-fondazzjoni.

Min jixtieq jikkuntattja l-Kumitat ta’ Puttinu Cares f’G˙awdex jista’ jibg˙at email lil puttinucaresgozo@hotmail.com

Madwarna

18.05.2014 19

HSBC Malta f’qagÓda unika Biex jappoÌÌja n-negozju MaÇ-Çina fir-renMinBi Waqt li l-opportunitajiet kummerçjali bejn Malta u ç-Çina dejjem qed jikbru, l-HSBC Bank Malta hu f’qag˙da unika b˙ala l-ewwel bank f’Malta li qed joffri façilità ta’ kummerç maç-Çina bi Trade Settlements diretti fil-munita Renminbi (RMB). Permezz ta’ dan l-HSBC qed joffri linnegozji Maltin vanta©© kummerçjali qawwi u fl-istess ˙in jg˙in lill-istituzzjonijiet finanzjarji jifhmu aktar l-opportunitajiet ta’ investiment RMB. Dan intqal mill-Kap talHSBC ta’ RMB Business Development Europe, Global Banking & Markets, Rongrong Huo, waqt l-a˙˙ar business breakfast tal-HSBC Malta blisem: RMB: Supporting rising ambition.

Rongrong Huo hi responsabbli biex tfassal l-istrate©ija tal-HSBC dwar RMB u g˙al finanzjament tal-kapital globali fost klijenti tal-HSBC. Hi qalet li ç-Çina qed tkompli fi triqitha lejn aktar liberalizzazzjoni ekonomika u, permezz ta’ dan, qed jitfaççaw opportunitajiet u benefiççji ©odda g˙all-kummerç dinji fir-RMB. Barra minn hekk, blinternazzjonalizzazzjoni tarRMB permezz tas-swieq finanzjarji barranin, iç-Çina qed til˙aq livelli ©odda ta’ ftu˙ u trasparenza filwaqt li tkompli tillaxka r-regolamenti dwar is-suq domestiku tag˙ha u tag˙mel azzjonijiet o˙ra g˙all-konvertibbiltà s˙i˙a tarRMB ta˙t kont kapitali. IçÇina mhux qed tiddomina lkummerç globali biss. Issa hi t-tielet l-akbar investitur globali wara l-Istati Uniti u l-Ìappun, bl-investiment barra mill-pajjiΩ li kiber b’medja ta’ 35% bejn l-2005 u l-2012. Sal2017, iç-Çina mistennija ssir investitur nett fid-dinja, wara l-Istati Uniti. Id-dinja g˙andha x’tiggwadanja mill-kapital ÇiniΩ fis-snin li ©ejjin.

Fost is-su©©etti koperti matul il-preΩentazzjoni tag˙ha, Rongrong Huo tkellmet dwar diversi benefiççji g˙an-negozju globali li jistg˙u jirriΩultaw mil-liberalizzjoni taç-Çina, il-potenzjal ©did li jo˙ro© mill-internazzjonalizzazzjoni taç-Çina u dwar limportanza tar-RMB li dejjem tikber f’dan il-proçess. Xejriet importanti g˙all-istituzzjonijiet korporattivi u finanzjarji kienu diskussi wkoll b’viΩjoni g˙all-iΩvilupp futur tannegozju. Hi enfasizzat ukoll limportanza tal-globalizzazzjoni taç-Çina u Ω-Ωieda talkunçett fir-RMB, li x’aktarx huma fl-istadji bikrin f’pajjiΩi b˙al Malta f’termini ta’ kummerç u investiment.

Il-Kap EΩekuttiv tal-HSBC Malta Mark Watkinson qal: “Ma hemm l-ebda dubju dwar l-importanza dejjem tikber talmunita ÇiniΩa fl-ekonomija globali. Fl-2009, RMB kienet munita ftit li xejn mag˙rufa, iΩda fl-erba’ snin li g˙addew, din kibret biex issa tammonta g˙al 8% tal-kummerç dinji, u t-tkabbir tag˙ha kulma jmur jiΩdied.

“B˙ala l-bank ewlieni internazzjonali g˙an-negozju firRMB, l-HSBC hu f’poΩizzjoni

ferm tajba biex jappo©©a linnegozji li jridu jkunu parti minn din it-tkabbir. Flimkien mal-Fond ta’ €50 miljun tal-linizjattiva tal-HSBC Malta Trade for Growth, dan jag˙mel il-kummerç bejn Malta u ç-Çina aktar attraenti, sempliçi, u vanta©©juΩ,” qal Mark Watkinson.

Il-Kap tal-Global Banking & Markets tal-HSBC Malta James

Woodeson ta deskrizzjoni qasira dwar l-ekonomija f’Malta b’perspettivi ©odda dwar kif in-negozji f’Malta jistg˙u jkunu parti minn dan it-tkabbir.

Il-Kav. Maurice Mizzi tkellem dwar il-kummerç maç-Çina, u fid-diskors talg˙eluq tieg˙u, il-Kap talCommercial Banking talHSBC Malta Michel Cordina

enfasizza kif dawn is-sessjonijiet organizzati minn esperti tal-HSBC jg˙inu lin-negozji jikbru u lill-ekonomija Maltija tirnexxi.

L-uΩu dejjem jikber talmunita ÇiniΩa mad-dinja kollha qed jo˙loq negozju, investiment u opportunitajiet ©odda ta’ finanzjament g˙allkumpaniji li jag˙mlu kummerç ma’ jew fil-kontinent

ÇiniΩ. Il-benefiççji g˙all-korporazzjonijiet tal-uΩu tar-RMB jinkludu titjib tal-kapital taxxog˙ol, simplifikazzjoni talproçessi, u l-mitigazzjoni tarriskji ta’ ˙las. L-iskemi pilota, b˙al Shanghai Free Trade Zones, jistg˙u jirrappreΩentaw bosta opportunitajiet potenzjali kemm g˙all-klijenti korporattivi kif ukoll g˙all-klijenti FI.

KurΩitajiet

18.05.2014 21

KALEJDOSKOPJU: ARTIKLI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

BÓAL-LUm 18 tA’ KONt tAF? mEJJU

Kont taf li 25% tal-Amerikani biss g˙andhom passaport?

Jill Ireland

Imwiet 1973: Jeannette Rankin, Amerikana mwielda fl-1880. L-ewwel mara fil-Kungress Amerikan. Kienet l-ewwel membru tal-Kamra li opponiet g˙ad-dikjarazzjoni tal-gwerra kontra l-Ìappun.

1986: John Bubbles, imwieled fl-1902 bl-isem ta’ John William Sublett, tap dancer Amerikan li ˙oloq ir-Rhythm Tap. Mag˙ruf g˙as-sehem tieg˙u b˙ala Sportin’ Life f’Porgy and Bess (1935).

1988: Daws Butler, imwieled fl-1902 bl-isem ta’ Charles Dawson Butler. Le˙en g˙all-cartoons, fosthom ta’ Yogi Bear.

1990: Jill Ireland, attriçi Amerikana, imwielda fl-Ingilterra fl1936. Wara li qalulha li kellha kankru, saret kelliema g˙all-vittmi tal-marda. Film: Death Wish II (1981).

L-EwwEL EdIZZJONI tA’ thE BEANO Kopja ultra rari tal-ewwel edizzjoni ta’ The Beano mistennija tinbieg˙ bi rkant g˙al eluf ta’ ewro.

Meta kien ippubblikat f’Lulju tal-1938, dan ilkomik kien jiswa Ωew© soldi (Ωew© çenteΩmi talewro) iΩda issa kien bi prezz g˙all-bejg˙ li jibda minn €4,276. Minnu kienu ji©u stampati 442,963 kopja. Illum, 76 sena wara, The Beano g˙adu jkun ippubblikat.

Hu mag˙ruf li kulma fadal mill-ewwel edizzjoni huma biss 25 kopja u g˙alhekk saru mfittxijin

ferm mill-kolletturi. Dan tant hu minnu li, fl-2004, kopja minnhom inbieg˙et g˙al €146,75.

Il-komik kellu 28 pa©na u kien jifta˙ar li lewwel pa©na kienet bil-kulur. Mal-ewwel edizzjoni tqassmet maskra, iΩda din m’g˙adhiex teΩisti. Il-kopja ta’ The Beano li se tinbieg˙ g˙adha tinqara sew, g˙alkemm g˙andha ©arrbet xi tqattig˙ tul is-snin.

The Beano g˙adu jo˙ro© u l-prezz tieg˙u b˙alissa hu ta’ €2.44.

Twelid 1825: Daniel Wesson. Produttur Amerikan tal-armi. Kofundatur ta’ Smith & Wesson (1857). Miet fl-1906.

1872: Bertrand Russell. Matematiku IngliΩ, filosfu rebbie˙ tanNobel u awtur. Kien l-aktar filosfu mag˙ruf ta’ Ωmienu. Miet fl1970.

1897: Frank Capra. Direttur Amerikan tal-films u rebbie˙ talOscar, imwieled fi Sqallija. Films: It Happened One Night (1934) u It’s a Wonderful Life (1946). Miet fl-1991.

1912: Perry Como (Pierino). Kantant Amerikan, rebbie˙ ta’ Emmy, personalità tat-televiΩjoni. MuΩika: Don’t Let The Stars Get in Your Eyes (1952) u It’s Impossible (1970). Miet fl-2001.

1920: Ìwanni Pawlu II (Karol Wojtyla). Il-264 Papa. Serva bejn l-1978 u l-2005. L-ewwel Papa Pollakk. Hu rrenja b˙ala Papa talKnisja Kattolika Rumana g˙al madwar 27 sena, it-tieni l-itwal pontifikat. Miet fl-2005.

G˙amlu a˙bar 1504: Michelangelo. L-iskultura ta’ David ta’ dan l-artist tarRinaxximent Taljan, tlestiet u tqieg˙det quddiem il-Palazz Signory.

1756:

Il-Gran Brittanja tiddikjara gwerra kontra Franza.

1934: Tg˙addi l-ewwel li©i federali li tawtorizza s-sentenza tal-mewt.

1952: L-ewwel mara li tba˙˙ar l-Atlantiku we˙idha. Ann Davidson titlaq minn Plymouth, l-Ingilterra fid-dg˙ajsa tag˙ha ta’ 23 pied. Waslet f’Miami, Florida, f’Awwissu tal-1953.

1953: L-ewwel mara li kisret is-sound barrier. F’Rogers Dry Lake, Kalifornja, Jacqueline Cochran ittajjar Canadair F-86 Sabre Jet misluf mir-Royal Canadian Air Force b’veloçità medja ta’ 652.337 mil fis-sieg˙a.

1967: Inseminazzjoni artifiçjali. L-Oklahoma ssir l-ewwel stat flIstati Uniti li tille©iΩla l-inseminazzjoni artifiçjali g˙all-umani.

1992: It-Tieni Gwerra Dinjija. Josef Schwammberger, li kien kmandant Nazist, ji©i ssentenzjat g˙al ˙ajtu l-˙abs talli qatel aktar minn 600 ru˙ u spara lil Rabbi talli rrifjuta ja˙dem f’jum meqjus sagru g˙al-Lhud.

OPERAZZJONI FUQ ILJUNESSA Iljunessa ta’ 11-il sena, li kellha ri©el kwaΩi mqaççat g˙al kollox wara li buflu taqqabhulha, g˙addiet ferm g˙all-a˙jar, grazzi g˙all-veterinarji tal-emer©enza, li taru apposta biex ifejqulha l-ferita orribbli li ©arrbet.

Huma ©rew lejn nofs ir-riserva naturali ta’

Masai Mara fil-Kenja, wara li semg˙u bil-feriti gravi li kienu qed jheddu l-˙ajja taliljunessa Siena.

Wara li ttrankwilizzawha, it-tim qattg˙u madwar tliet sig˙at u nofs inaddfulha l-ferita u j˙itu l-qasma enormi li kellha, qabel ma setg˙et tmur lura maç-çkejknin tag˙ha.

Personalità

22 18.05.2014

Qed iÓassar il-facebook tiegÓu ftit ftit gÓal Óajja aktar sempliÇi ramoNa portelli tintervista lil EDWIN GATT

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Edwin ser jag˙laq disg˙a u tletin sena f’Lulju li ©ej, jg˙ix lImqabba u ja˙dem f’fabbrika.

G˙al qalbu ˙afna g˙andu lfesti u ji©bed ir-ritratti tag˙hom. Barra minn hekk i˙obb il-log˙ob tan-nar tal-art u anke ja˙dmu, u j˙obb ukoll jara l-films. Jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala persuna ferri˙ija, i˙obb jid˙ak u j˙obb iΩomm ru˙u impenjat billi dejjem jara x’ser jivvinta. Óafna jiftakruh fuq ir-reality shows televiΩivi Liquorish u Hazzzard . Edwin kien ilu li feta˙ profil fuq Facebook mill-2009.

Proprjament kien fet˙u g˙alllog˙ba Farmville. Isostni li rah jinbidel matul dawn l-a˙˙ar ˙ames snin. “Illum Facebook narah mimli ©lied, botti, politika,u promozzjonijiet. Mhux ng˙id li mhux mezz tajjeb, però fih l-ikrah tieg˙u wkoll,” beda jg˙idli.

Ftit xhur ilu beda proçess sabiex i˙assar l-account tieg˙u ta’ Facebook. Seta’ ˙a l-e˙fef triq billi jaqbad u jag˙laq ilprofil tieg˙u bla daqq ta’ trombi, imma Edwin ried li jikkuntattja lil kull ˙abib u ˙abiba li kellu fuqu. Tkellimt mieg˙u ˙alli nkun naf g˙aliex ˙a din id-deçiΩjoni u jekk hux proçess façli. “Ser in˙assar ilFacebook tieg˙i g˙al diversi ra©unijiet differenti, fosthom kien qed je˙odli ˙afna mill-˙in tieg˙i, ©ieli kont nitfa’ xi ˙a©a u ma nirrealizzax li ma kontx

Nafu li Facebook sar tista’ tg˙id parti mill-˙ajja ta’ kul˙add. F’xi ˙in jew ie˙or tal-©urnata kull min g˙andu profil, Ωgur li ser jid˙ol jiççekkja xi jkun hemm miktub, jew sabiex jaraw x’ritratti ©odda tpo©©ew, jew sempliçiment biex jiktbu xi status tal-mument. Smajna wkoll bil-©id u l-˙sara li qed jag˙mel Facebook. Tant hemm min qed jara u j˙oss l-iΩvanta©©i tieg˙u, li xi w˙ud qed jiddeçiedu li jkomplu ˙ajjithom ming˙ajru. B’hekk qed jibdew proçess sabiex jag˙lqu l-account li darba fet˙u, darba g˙al dejjem. Fost dawn il-persuni hemm Edwin Gatt, li aççetta li ji©i intervistat minni u b’hekk jg˙addi messa©© sabiex napprezzaw il-˙ajja fis-sempliçità tag˙ha.

qed inkun fil-privat.

Litteralment ma ti©ix f’mo˙˙ok li jkun hemm çertu nies li qeg˙din g˙assa tieg˙ek. Mhux l-ewwel darba li bkejt quddiem Facebook min˙abba lproblemi li kienu jibag˙tuli nnies. Mhux qed ng˙id li dejquni, anzi nirringrazzjahom li fet˙u qalbhom u li afdawni.

Innutajt li Facebook kien qed jikkmanda koppji waqt ikla f’xi ristorant. Quddiem wiççi rajt koppja f’ristorant li sakemm ©ie l-ikel servut damu g˙al madwar g˙oxrin minuta fuq Facebook u x˙in ©ie l-ikel bilkemm taw kas. La indunajt b’dawn il-problemi li fih, speçjalment li jikkmandali ˙ajti, iddeçidejt li nwaqqfu. Qed insibha diffiçli biex nag˙lqu, g˙ax in-nies drawni, u qed juruni li ser i˙ossu n-nuqqas,” sostna Edwin. Ovvjament kien hemm ra©unijiet o˙ra li ser iΩommhom personali g˙aliex ried jag˙laq Facebook tieg˙u.

Ma’ kull unfriend , i˙oss g˙afsa f’qalbu Biss li qed jag˙mel tajjeb Edwin huwa li qabel mhu ser jag˙laq l- account kollu; qed jibg˙at lil kull persuna li g˙andu fuq Facebook b˙al avviΩ personali lil kull wie˙ed u wa˙da minnhom. Dan ilmessa©© irçivejtu jiena stess u jg˙id hekk: “Qed nibg˙atlek dan il-messa©© g˙as-sempliçi

ra©uni biex ng˙idlek li jiena ser inkun qed nag˙laq bil-mod il-mod il-Facebook tieg˙i u qabel ma nag˙mel dan irrid li nkun kellimt lil kull friend li kelli fuq Facebook. Minn hawnhekk jiena nirringrazzjak minn qalbi li inti kont parti mill-˙biberija tieg˙i fuq din ilpa©na. Grazzi immens.”

Wara li jwe©buh u jer©a’ jkellimhom, ikollu jag˙fas dik ilbuttuna kiefra unfriend. Jg˙id li ma kull g˙afsa ta’ unfriend qed i˙oss g˙afsa ta’ qalb.

Infurmani wkoll li mhux lil kull min qed jibg˙at l-avviΩ tieg˙u qed ikellmu lura.

“Hemm min iwe©ibni u jawgurali, hemm min xejn, u hemm min jitlobni xi tip ta’ kuntatt ie˙or. Fil-fatt, minn dan ilproçess jew esperiment qed ninnota wkoll min hu veru ˙abib jew taparsi,” sostna Edwin. Çertu status jag˙tu ç-çavetta tad-dar ta’ dak li jkun G˙al Edwin kienet ix-xewqa tieg˙u li jinforma lil s˙abu ta’ Facebook li kien ser jag˙lqu.

Ir-ra©uni hija li japprezza lill˙bieb tieg˙u u ma jridx li dak li jkun jg˙id li qisu jkun g˙alqilhom il-bieb f’wiççhom ˙abta u sabta. Mistoqsi xi kemm qed i˙assar ˙bieb ta’ kuljum minn Facebook tieg˙u, Edwin we©ibni: “Qed nibg˙at madwar sittin messa©© person-

ali kuljum, u minn hemm nibda l-proçess li nne˙˙i.

Kultant anke sempliçiment status ta’ xi ˙add in©enerali j˙allik tirrifletti jew i©ibek f’dubju. Issa meta jkun mag˙luq kollu, la nibda nara u lanqas nisma,” tbissem jg˙idli Edwin.

Dwar kemm kien i˙ossu li Facebook sar vizzju, Edwin sostna li jikkunsidrah li kien.

Biss biss kien iqatta’ çertu minuti kuljum jibg˙at wa˙da wa˙da l- birthdays ta’ s˙abu fuq Facebook ta’ kuljum. “Ta’ kuljum kien ikolli madwar tlettax u ©ieli anke ˙amsa u g˙oxrin birthday kuljum.

Kollha kont nibag˙tilhom lawguri tieg˙i.”

Fi kliemu stess, Edwin stqarr mieg˙i li kien qed jinnota li Facebook kien qed jisraq mill˙in tal-˙ajja mg˙a©©la. Qed jag˙mel lill-bniedem qisu robot . Immorru lura fis-snin; niftakar meta Edwin kien jippromovi lilu nnifsu g˙all-voti ming˙and in-nies meta kien qed jie˙u sehem fir- reality show Liquorish, u anke waqt Hazzzard u xi drammi teatrali.

B’hekk ikkonkludejt li ming˙ajr Facebook mhux ser ikun jista’ jkompli jag˙ti spinta lilu nnifsu. Óallejt f’idejh sabiex jikkumenta. “Verament li Facebook tani mbuttatura, imma nistqarr li mhux kollox.

Xorta ser nibqa’ ng˙ix ming˙ajru,” tbissem jg˙idli

determinat. Óafna g˙adhom mhux konxji bil-˙sara li qed issir permezz ta’ Facebook. Fi kliem Edwin, Facebook huwa ˙ela ta’ ˙in.

“Tara tfajliet Ωg˙ar jitfg˙u ritratti tag˙hom stess nofshom g˙arwenin. G˙adhom ma jafux bil-˙sara li jkunu qed jag˙mlu.

Facebook qed jeqred ˙ajjet innies b’modi differenti, fosthom anke tifrik ta’ Ωwi©ijiet,” sostna Edwin. Ikolli ng˙id li qbilt mieg˙u g˙ax tara minn kollox, b˙al qisek qed tara l-˙aΩen ta’ madwarna maqbud fuq Facebook.

Mistoqsi jekk hux forsi xi perjodu ta’ rabja fuq Edwin li ser jag˙laq Facebook tieg˙u, Edwin sostna mieg˙i li l-futur ˙add ma jafu. “Nixtieq li nibqa’ ming˙ajru u ma jkollix, imma l-futur ˙add ma jafu.

G˙alissa qed na˙sibha hekk: li a˙jar ming˙ajru.”

Fl-a˙˙ar nett Edwin xtaq li minn din l-intervista jo˙ro© il©id. “Je˙tie© li noqog˙du attenti qabel ma jinkiteb xi ˙a©a fuq Facebook. M’iniex in˙e©©e© lil ˙add biex jag˙laq Facebook, iΩda sabiex tapprezzaw aktar il-˙ajja li qed ng˙ixu fiha. Minn qalbi nixtieq nirringrazzja lil dawk il-˙bieb kollha li kelli fuq Facebook li kienu parti mill-istorja tieg˙i.

Min-na˙a tieg˙i nixtieq nibda nipprova ng˙ix ˙ajja ftit aktar kwieta u sempliçi kemm jista’ jkun,” temm jg˙idli Edwin.

Persona©©i

18.05.2014 23

Il-kaÛ DanIÈlou

Jean DanIÈlou

Eman Bonnici

Din is-sena, sewwasew fl-20 ta’ Mejju, ja˙bat l-40 anniversarju mill-mewt g˙al g˙arrieda talKardinal ÌiΩwita FrançiΩ, Jean Daniélou, li flimkien ma’ Henri De Lubac, Hans Urs von Balthasar, Karl Rahner, Romano Guardini, Yves Congar u Joseph Ratzinger huwa fost l-aktar teologi msemmijin u apprezzati. Ma kienx l-uniku porporat li miet fl-1974, infatti fin-nekrolo©ija ta’ dik is-sena nsibu ˙amsa o˙ra; li ma kienx tas-soltu kien il-lok li fih miet il-persona©© tag˙na tal-lum: f’dar ta’ prostituta. Li kardinal imut f’palazz appostoliku, il-Vatikan, f’inçident jew sa˙ansitra vittma ta’ assassinju, f’kunvent jew f’dar tal-kleru, in-nies tifhimha, iΩda li jmut f’dar ta’ mara tat-triq, le.

Illum, b’tifkira ta’ Daniélou, sejrin nag˙tu ˙arsa mhux biss lejn ˙idmietu iΩda b’mod partikolari lejn l-a˙˙ar sig˙at ta’ ˙ajtu. B˙ala titlu g˙al dan lartiklu jiena stess stajt g˙aΩilt xi ˙a©a b˙al: ‘Il-Kardinal li miet f’dar ta’ prostituta’, li Ωgur kien ji©bed aktar attenzjoni.

Madankollu m’g˙aΩiltux, peress li t-tajn garat mat-tne˙˙ija tieg˙u j˙alli tebg˙a, ma ridtx li jiena wkoll nag˙mel dan lejn Jean Daniélou u flimkien ser naraw g˙aliex.

Min kien Jean Daniélou?

Imwieled fi Neuilly-sur-Seine, subborg ta’ Pari©i fi Franza fl14 ta’ Mejju 1905, Jean kien ©ej minn familja partikolari: missieru Charles kien politiku antiklerikali li serva kemm-il darba b˙ala ministru f’kabinetti tat-Tielet Repubblika; ommu Madeleine kienet pijuniera filqasam tal-edukazzjoni, tant li waqqfet grupp ta’ skejjel u istituzzjonijiet ta’ tag˙lim g˙annisa; ˙uh Alain, studjuΩ imsemmi tal-Indja, li kien i˙addan twemmin Induwista; u ˙uh ie˙or, Louis, li miet waqt missjoni mog˙tija lilu mill-Ìeneral de Gaulle f’Ìibiltà matul itTieni Gwerra. Ma’ dawn ittnejn kien hemm ukoll tliet a˙wa o˙ra, Ωew©t ibniet u tifel, li lkoll iΩΩew©u f’familji msemmija: min fil-qasam le©iΩlattiv, min f’dak sportiv u wkoll f’dak politiku.

Jean studja fl-Università ta’ Sorbonne u fl-1929 issie˙eb fisSoçjetà ta’ Ìesù. Ma’ tmiem listudji tieg˙u f’Lyon u fl-Institut Catholique ta’ Pari©i, kien ordnat saçerdot fl-20 ta’ Awwissu 1938 u s-sena ta’ wara kien reklutat fil-qawwa tal-ajru FrançiΩa, iΩda mal-waqg˙a ta’ Franza f’idejn il-Ìermanja rritorna g˙all-˙ajja çivili f’Poiters fejn beda jg˙allem fl-iskola talÌiΩwiti. Membru tal-persunal tal-©urnal famuΩ Études, fl-1944 kien appuntat editur tieg˙u, uffiççju li Ωamm sal-1969, meta waslet il-porpora kardinalizja.

G˙al bosta snin, Daniélou kien residenti fl-istess binja li t˙ejji dan il-©urnal mensili u kien biss fl-a˙˙ar Ωmien tieg˙u li mar joqg˙od mas-Sorijiet Ulied il-Qalb ta’ Marija. Professur talIstorja tal-ori©ini talKristjaneΩmu fi ˙dan il-fakultà teolo©ika tal-Institut Catholique mill-1943 sal-1969, Daniélou kien ma˙tur dekan tal-fakultà msemmija fl-1961. Mag˙ruf sew mal-istudenti universitarji

g˙all-˙idma pastorali tieg˙u mag˙hom, fl-1944, flimkien mal-ÌiΩwita Henri de Lubac, teologu benemeritu, li ’l quddiem kellu wkoll jirçievi l-porpora, waqqaf f’Lyon ilmag˙rufa kollezzjoni ta’ testi patristiçi Sources Chrétiennes, waqt li fl-1967 waqqaf l-Institut de Science et de Théologie des Religions (ISTR) fi ˙dan lInstitut Catholique.

Imsejja˙ sabiex jie˙u sehem fil-Konçilju Vatikan II b˙ala espert mill-Papa Ìwanni XXIII, fl-1969 kien ma˙tur Arçisqof Titulari ta’ Taormina, bil-konsagrazzjoni episkopali tieg˙u ssir fil-knisja ta’ San ÌuΩepp tal-Institut Catholique fid-19 ta’ April. Disat ijiem wara, il-Papa Pawlu VI elevah g˙ad-dinjità ta’ kardinal djaknu bid-djakonija ta’ Santa Saba fil-konçistorju tat-28 ta’ April. Kavallier talLégion d’Honneur, Daniélou kien elett membru talAcadémie Francaise fl-1972.

Kitbiet imsemmija Matul is-snin, il-Kardinal Daniélou ppubblika diversi artikli u kotba li kienu tradotti f’g˙add ta’ lingwi. Fost l-aktar xog˙lijiet imsemmijin tieg˙u Origéne (1948); nsibu: Scandaleuse vérité (1961); La Foi de toujours et l’homme (1969); u d’aujourd’hui Pourquoi l’Église? (1972).

‘L’Affaire Daniélou’ li ssemmiet f’ras il-pa©ni ta’ tant gazzetti madwar id-dinja? Nibdew billi naraw x’qalu dawn tal-a˙˙ar: “Died in the house of a prostitute”, niΩΩlu xi w˙ud; “Died on the staircase of a seedy block of flats, on his way to visit a prostitute, ” qal ˙addie˙or; “Murio en la casa de una bella rubita de veinticuatro años,” kitbu l-Ispanjoli; l-aktar li kienet iebsa aktarx li kienet ilmedja FrançiΩa b’titli b˙al “La Fin Trés Profane de Son Éminence,” u b’sensiela s˙i˙a ta’ karikaturi f’numru ta’ ©urnali, fosthom f’dak satiriku Le Canard Enchaîné. O˙rajn kienu aktar ©entili g˙ax niΩΩlu: “Died of a heart attack today while visiting friends.”

Il-˙sara li ©abet mag˙ha lmedja aktarx li nibtet minn elo©ju li l-Kardinal GabrielMarie Garrone nise© f’Ruma meta qal: “Jalla l-Mulej jag˙tina l-ma˙fra tieg˙u. Fl-eΩistenza tag˙na ma jistax jonqos li jkun hemm element ta’ dell u dg˙ufija.” Din il-fraΩi, ma˙ru©a minn fomm porporat ie˙or talistess nazzjon, qajmet furur s˙i˙ u Daniélou spiçça vittma ta’ attakki ˙orox fuq tant ©urnali fi ©lieda li ilha sejra 40 sena s˙a˙, g˙ax sal-lum il-kontroversji ma qatg˙ux minkejja li l-biçça ©iet iççarata.

X’©ara sewwasew dakinhar tal-20 ta’ Mejju

Tmiem mhux mistenni Fl-20 ta’ Mejju 1974, il-Kardinal Daniélou, it-teologu ta’ fama internazzjonali, iddekorat millKnisja u minn Franza nfisha blog˙la unuri, miet g˙al g˙arrieda fir-residenza nru. 56, rue Delong, f’Pari©i. Óadd ma kien jg˙id xejn dwar dan kieku flindirizz imsemmi ma kinitx toqg˙od prostituta, çerta Mimì Santoni ta’ 24 sena, Ωeffiena u stripper bjondija msemmija sew fid-distrett ta’ Pigalle, “sabi˙a daqs id-dimonju” skont ma rrapurtaw xi ©urnali.

X’kienet iΩda sewwasew

Ma kinitx biss il-Pulizija li segwiet il-kaΩ ta’ Daniélou ladarba miet ming˙ajr l-assistenza ta’ tabib fil-kwartieri tas-17 arrondissement ta’ Pari©i, iΩda wkoll il-Knisja, bil-Kardinal Marty, Arçisqof ta’ Pari©i, iwaqqaf kummissjoni sabiex tindaga u tg˙arbel il-kaΩ b’mod uffiçjali.

Fl-20 ta’ Mejju 1974 g˙all˙abta tat-3.00 ta’ wara nofsinhar, il-Kardinal Jean Daniélou qam minn wara l-iskrivanija u qal lis-segretarja tieg˙u: “Óa mmur qabΩa sa Place Periere.

Inkun lura fi Ωmien sieg˙a bejn

wie˙ed u ie˙or.” Liebes tibdila u beritta sewda, huwa r˙ielha lejn rue Delong u baqa’ tiela’ dritt g˙all-appartament ta’ Mimì. Hekk kif wasal fit-tara© tal-˙ames sular, tah attakk talqalb u Mimì, li kienet qieg˙da tistennieh fil-bieb ftit passi ’l fuq, niΩlet ti©ri u bdiet timmassa©©alu qalbu. IΩda kien kollu g˙alxejn. Fi ftit ˙in il-Kardinal kien mejjet. Meta l-pulizija waslet fuq il-post, fil-but tal©lekk tieg˙u sabet somma kbira ta’ flus. Imut f’dar ta’ prostituta u stripper imsemmija, b’ammont kbir ta’ flus fil-but, liebes kollox iswed ming˙ajr ebda sinjal klerikali, kien aktar minn biΩΩejjed g˙all-ispekulazzonijiet tal-medja. Li ˙add ma semma iΩda, jew ˙aseb sabiex jinjora g˙ax kien jaqbillu aktar, kien il-fatt li Daniélou, qabel ma kien elevat g˙all-Kulle©© Kardinalizju, kien mog˙ti g˙all˙idma pastorali fl-ifqar kwartieri tal-belt ta’ Pari©i, u li jmur iΩur appartamenti simili kienet g˙alih xi ˙a©a mill-aktar normali, kif ukoll kienet g˙annies tal-lokal, li baqg˙u jirçievu Ω-Ωjarat u l-g˙ajnuna tieg˙u wkoll wara li sar kardinal.

Peress li Mimì kellha l-g˙arus tag˙ha l-˙abs fuq tmexxija ta’ prostituzzjoni, fl-a˙˙ar ©ranet tieg˙u l-Kardinal ˙a ˙sieb ji©bor, ming˙and bosta, somma li permezz tag˙ha Mimì setg˙et to˙or©u fuq ple©©. “SkuΩa tajba,” aktarx jg˙id min qed jaqra; din il-konkluΩjoni iΩda ma wasaltx g˙aliha jiena: sal2013 kienu g˙adhom g˙addejjin investigazzjonjiet uffiçjali dwar x’se˙˙ verament fl-appartament ta’ rue Delong, fosthom wa˙da mmexxijja mis-Soçjetà ta’ Ìesù. Illum il-©urnata wie˙ed ftit li xejn isib kotba ta’ Daniélou g˙all-bejg˙, iΩda lmetodu sempliçi u fl-istess ˙in profond tal-istudji tieg˙u jag˙mlu minnu figura impekkabbli fl-istess livell ta’ Ratzinger, u llum, erbg˙in sena wara l-kaΩ, din it-tebg˙a li ntrabtet mieg˙u qieg˙da bil-mod il-mod tissaffa u nittamaw li ˙idmietu jer©g˙u mill-©did ji©u apprezzati b˙ala xog˙lijiet talog˙la livell.

KaΩ simili Jekk il-kaΩ Daniélou qajjem paniku s˙i˙ fil-medja b’attakki ˙orox kontra l-Knisja, sabiex ilbiçça tkompli tag˙qad, ma kinitx la˙qet g˙addiet sena li lkaΩ ma rrepetiex ru˙u: fis-16 ta’ Jannar 1975, Mons. Roger Tort, Isqof ta’ Montauban, kien fi triqtu sabiex jattendi laqg˙a tal-Konferenza Episkopali FrançiΩa. Hu u g˙addej f’rue St Denis f’Pari©i, sofra attakk f’qalbu u waqa’ fit-triq. Xi prostituti li kellhom id-dar tag˙hom faççata ta’ fejn se˙˙ il-kaΩ, fis ˙ar©u ji©bruh u da˙˙luh f’darhom fejn ma damx ma miet fl-età ta’ 56 sena.

Tort kien liebes is-salib pettorali u ç-çurkett, b’kuruna tarruΩarju fil-but, iΩda dawn ma ˙elsuhx mill-attakki li minnhom g˙addha ftit tax-xhur qabel Daniélou, li fis re©a’ tqajjem il-kaΩ tieg˙u u dam sejjer snin s˙a˙, tant li sal-lum g˙adek issib referenzi f’©urnali tal-epoka li jitkellmu b’dell ikrah fuq it-tmiem tieg˙u f’dar ta’ prostituta.

Kultura

24 18.05.2014

KAXKAR L-GÓANA MIEGÓU FL-AWSTRALJA INTERVISTA MINN CHARLES B. SPITERI Manuel Casha, Malti emigrat flAwstralja, hu l-fonti g˙al kull min jixtieq ikun jaf fuq l-g˙ana Maltija. Tant hu hekk li g˙andu sit fuq l-internet, li permezz tieg˙u g˙en lil numru kbir ta’ Maltin, Maltin Awstraljani, kif ukoll Awstraljani, li riedu jiktbu studju jew teΩi fuq dan is-su©©ett purament Malti.

Manuel jiftakar Malta ta’ Ωminijiet o˙ra, u jie˙u gost jirrakkonta tfulitu, bid-diffikultajiet u d-differenzi li kienu jeΩistu bejn tfal Maltin u dawk ta’ familji IngliΩi stazzjonati fostna sa minn qabel it-Tieni Gwerra Dinjija.

Hu twieled fit-13 ta’ Diçembru 1944, fil-Birgu. Trabba l-Kalkara, fejn ilfamilja tieg˙u marret tg˙ix wara lgwerra. L-edukazzjoni ˙adha filKulle©© De La Salle u sa minn tfulitu ssa˙˙ar bl-istorja Maltija, speçjalment tat-Tlett Ibliet, li nbnew fis-seklu sittax mill-Kavallieri ta’ San Ìwann. Ma naqqsux lanqas mill-influwenza fuqu, il-bastimenti navali tal-Imperu Brittaniku, li kienu jiΩieg˙du l-Port ilKbir. Dan kollu kellu j˙alli effett indelibbli fuq il-kreattività ta’ Manuel.

Tfal Maltin u IngliΩi B’ton nostal©iku jirrakkonta li waqt li ˙biebu Maltin kienu jilag˙bu l-ballun, b’ballun tal-lastiku, l-IngliΩi kien ikollhom T-Ball tal-©ilda, li kien jiswa ˙afna flus. Meta ji©u g˙at-tajr, il-Maltin kienu jag˙mluhom huma stess minn karti tat-tajr u qasab, waqt li t-tfal IngliΩi kienu jixtruhom lesti u bid-disinji. Jekk imorru jistadu, it-tfal Maltin kien ikollhom qasba b’biçça xlief imdendla, waqt li l-o˙rajn kien ikollhom qasba tal-fiber bir-reels. Isemmi li dak iΩ-Ωmien, qasba u biçça xlief kienet tinbieg˙ Ωew© soldi biss, iΩda anke Ωew© soldi kienu wisq g˙allfamilji Maltin.

Hekk kif beda jikber, u l-istat ekonomiku ta’ pajjiΩna kien g˙adu batut, Manuel kien sema’ b’diversi pajjiΩi li kienu qed joffru opportunitajiet sbie˙ lil dawk li xtaqu jfittxu futur.

Dan kollu baqa’ jberren f’mo˙˙u.

Darba l-Óadd, missieru ˙a lill-familja l-Birgu, il-post fejn kien twieled hu.

Hemmhekk, quddiem ˙anut, Manuel ra l-ewwel kitarra Gibson tindaqq fuq amplifier u, g˙alkemm kellu biss g˙axar snin, da˙˙alha f’mo˙˙u li kellu jkollu wa˙da.

Kienu nofs is-snin ˙amsin u fid-dinja muΩikali sploda r-Rock ‘n’ Roll. Ftit snin wara Manuel beda jissa˙˙ar millgrupp strumentali The Shadows.

Jit˙ajjar jemigra Fis-sittinijiet, meta kien qed jattendi ttielet sena ta’ skola sekondarja, qatag˙ha li kellu jemigra lejn lAmerika, l-Ingilterra jew l-Awstralja.

Sadanittant, hu u ˙biebu tat-triq, kienu qed jippruvaw jibnu l-kitarri tag˙hom bit-tri-ply u l-kartun u juΩaw ix-xlief flok kordi. Sa ffurmaw l-ewwel grupp b’dawn it-taparsi strumenti…iΩda f’mo˙˙ Manuel kienet g˙adha b’sa˙˙itha l-fehma li ta’ 18-il sena jemigra u jixtri t-tag˙mir li dejjem ˙olom bih.

Kien it-2 ta’ Lulju 1963, li Manuel emigra lejn l-Awstralja. Qajla kellu ˙wejje© xi j©orr mieg˙u, iΩda fih innifsu kien mimli ˙olm u ambizzjonijiet poΩittivi. Kif wasal Melbourne, sab lewwel impjieg mas-Servizzi Soçjali, faddal u xtara l-ewwel kitarra tieg˙u.

Fl-ewwel ©img˙a li wasal, inkiteb g˙at-tag˙lim tal-muΩika fil-Lou Toppano Music School u b’hekk beda jwettaq xewqa li dejjem kellu.

L-im˙abba tieg˙u g˙all-kitarra ©eg˙litu jitg˙allem malajr. Fi tliet xhur li kien ilu hemm, da˙al fix-xena rock f’Melbourne u beda jdoqq il-kitarra tieg˙u. Minnha g˙adda g˙all-bass gui-

tar u aktar tard beda jikteb ilkanzunetti hu stess.

Kmieni fil-karriera muΩikali tieg˙u da˙al ukoll fl-American Blues, li g˙andhom l-g˙eruq fl-iskjavitù u lqsim u l-u©ig˙ tad-dahar waqt ixxog˙ol fl-g˙elieqi tal-qoton.

Waqt li kien fix-xena rock f’Melbourne, Manuel daqq ma’ bosta personalitajiet le©©edarji tal-muΩika lokali u o˙rajn li saru le©©endi dinjin, fosthom The Gibb Brothers, Olivia Newton John, The Easybeats u lACDA. Kienu lkoll fil-bidu tag˙hom.

Hemmhekk, Manuel qatta’ 25 sena filkarriera muΩikali tieg˙u, sewwasew sas-snin tmenin.

MuΩika tradizzjonali Fl-1985 – meta ˙ass li wettaq ixxewqat u l-˙olm ta’ tfulitu billi daqq mal-aqwa esponenti, u kien iΩΩewwe© u kellu Ωew©t itfal – Manuel ra li issa kien wasal iΩ-Ωmien. Kien di©à kiteb, irrekordja u pproduça ˙afna albums g˙al artisti Maltin fil-qasam li l-aktar kien jog˙©bu…il-muΩika tradizzjonali Maltija tal-g˙ana u l-prejjem. Fl-istess Ωmien irrealizza li l-grupp ta’ g˙annejja u kitarristi, li b˙alu, fis-snin ˙amsin u sittin emigraw, kienu waslu biex jirtiraw, u g˙alhekk setg˙u jsibu aktar ˙in jipprattikaw id-daqq u l-kant tal-g˙ana u l-prejjem. IΩda, naturalment, ˙ajjithom kienet limitata wara snin ta’ xog˙ol iebes.

Madankollu, kienu jiltaqg˙u privatament u bdew jorganizzaw sessjonijiet pubbliçi g˙all-ewwel darba. Kien f’dak il-waqt li Manuel ˙ass li kellu ji©bor irrakkonti u l-istejjer ta’ dawn iddaqqaqa u g˙annejja, biex ma jintilfux maΩ-Ωmien. Wara kollox ma kinitx ˙idma g˙all-Maltin biss, iΩda kellha tkun wirt g˙at-tfal u l-proneputijiet, g˙ax finalment l-g˙ana kienet tkabbar ix-xena folkloristika Awstraljana.

Manuel ©abar l-istejjer kollha ta’ ˙ajjithom: ir-ra©uni g˙aliex emigraw; kif g˙exu tul it-Tieni Gwerra Dinjija; iΩda l-aktar fuq il-muΩika tag˙hom u ssigriet fis-seng˙a, kemm kif jikkurdaw il-kitarra, kif ukoll it-teknika tal-prejjem li jintuΩaw b˙ala sfond fl-g˙ana.

Ried isir jaf ukoll kif l-g˙annejja Ωviluppaw is-‘su©©ett’ waqt sessjoni ta’ kant u bosta ˙wejje© o˙ra marbutin

mas-seng˙a. G˙ax dan hu wirt Malti mill-aktar antik. U rigward l-g˙ana kien hemm bosta skulari li kitbu; fosthom Sir Percy Badger, Hans Stumme, Bertha Ilg, Marcia Herndon, u Norma McLeod. Óidma g˙all-Maltin G˙al numru sew ta’ snin, Manuel ˙adem b˙ala muΩiçist; esperjenza li g˙enitu jikteb u jirrekordja ˙afna kanzunetti g˙al kantanti Maltin.

Ipproduça serje ta’ albums, fosthom Prejjem ta’ Lippu Gauci; Tif˙ir lil Malta u Iben il-Kampanja g˙al George Spiteri; Kordi mill-Girna, kollezzjoni ta’ talent Malti; G˙idli g˙al Irene Attard; u Daqq Varjat bil-Mandolina g˙al Laurie Armato. Óare© ukoll numru ta’ albums personali, fosthom Fl-Abjad u l-Iswed; Rakkonti mis-Seklu G˙oxrin; Neon u Tila , li kkollaboraha ma’ Frans Baldacchino, ‘il-Budaj’. Kellu wkoll Tifkira, u l-a˙˙ar album Maltese Traditional Melodies li ˙are© sena ilu u g˙adu popolari f’kull pajjiΩ fejn jinsabu l-Maltin.

G˙al xi Ωmien Manuel kellu sehem fuq l-istazzjonijiet tar-radju Awstraljani

3ZZ, 3EA, 3ZZZ FM. Barra minn hekk, g˙al numru ta’ snin ippreΩenta IrRokna tal-G˙ana Malti fuq ir-Radju SBS. Kien ukoll pijunier g˙ax-xandir ta’ radio plays bil-Malti u s-serje ta’ stejjer b˙al Stejjer mill-GΩejjer uÌdid flAwstralja . Kiteb numru ta’ poeΩiji li dehru fl-antolo©iji Bejn Vja©© u Ie˙or; Irjie˙ u Frott Ie˙or.

IΩda apparti mill-kitba u l-muΩika popolari, Manwel dejjem kien mi©bud lejn il-kant tradizzjonali Malti (g˙ana u prejjem Maltin). Din il-©ibda nibtet fih sa minn meta kien çkejken u kien isegwi l-programmi fuq ir-Rediffusion.

L-idolu tieg˙u kien il-kitarrist le©©endarju Indrì Brincat (Il-Pupa), li baqa’ ˙abib tieg˙u sa ma miet fl-2010.

Illum, li Manuel irtira mix-xandir, xorta wa˙da g˙adu jikteb u jag˙mel riçerka g˙al kitba futura. G˙andu wkoll sit elettroniku fuq l-g˙ana Maltija, (manniec@optusnet.com.au) li permezz tag˙ha g˙en lil numru kbir ta’ Maltin, Maltin Awstraljani kif ukoll Awstraljani, li riedu jiktbu studju jew teΩi fuq dan is-su©©ett purament Malti.

Manuel hu miΩΩewwe© lil Lesley née Poyner u g˙andu Ωew©t itfal bniet: Sara u Stephanie.

SEGRETARJU ÌENERALI ÌDID It-Tnejn 28 ta’ April 2014, f’laqg˙a ©enerali li saret g˙all-membri talG˙aqda Festi Esterni San Duminku tal-Belt Valletta, b’vot unanimu ©ie ma˙tur Segretarju Ìenerali ©did, li huwa s-Sur Jurgen Briffa.

Jurgen qieg˙ed jiffoka l-istudji tieg˙u fil-muΩika u l-lingwa Maltija, f’livelli avvanzati. Jurgen huwa Ωag˙Ωug˙ involut u attiv f’diversi g˙aqdiet, b’mod speçjali fil-Belt Kapitali.

F’Novembru li g˙adda ©ie ma˙tur b˙ala Ambaxxatur taΩ-Ûg˙aΩag˙ f’isem il-Belt Kapitali. Huwa wkoll bandist mal-Banda Cittadina King’s Own u membru f’diversi kummissjonijiet fi ˙dan l-istess soçjetà.

Nawguraw lil Jurgen il-˙idma ttajba, u lill-G˙aqda Festi Esterni San Duminku Valletta g˙al iktar suççess.

Kultura

18.05.2014 25

FESTA TA’ MARIJA ANNUNZJATA FESTA TA’ SAN ÌUÛEPP F’ÓAL GÓAXAQ F’ÓAL TARXIEN Bi preparazzjoni g˙all-Festa ta’ Marija Annunzjata li ser tkun iççelebrata nhar l-1 ta’ Ìunju 2014, l-G˙aqda MuΩikali Marija Annunzjata ta’ Óal Tarxien ser t˙ejji numru ta’ attivitajiet li bdew millbiera˙ b’serata fl-Arena Massima tal-KaΩin, bis-sehem ta’ diversi kantanti stabbiliti.

Nhar il-Óamis 22 ta’ Mejju tibda n-novena solenni bil˙ru© tal-vara min-niçça. Fis6.30pm il-Banda Marija Annunzjata tanima l-quddies tal-ewwel jum tan-novena u wara tilqa’ l-vara fuq iz-zuntier. Fit-8.30pm ikla kbira flarena massima tal-kaΩin.

Il-Ìimg˙a 23 tkompli nnovena u fit-8.30pm isir blue rally organizzat mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ u Partitarji fil-kaΩin tal-banda.

L-g˙ada s-Sibt 24 ta’ Mejju, fit-8.30pm, issir attività blan©lu Ω-Ωg˙ir, replika ta’ Karlu Darmanin. Serata organizzata mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ u Partitarji bi briju u muΩika fl-arena massima tal-kaΩin. Dakinhar tintwera wkoll il-finali taç-Champions League fuq big screen.

L-attivitajiet g˙all-festa jkomplu tul il-©img˙a ta’ wara.

Open day u kunçert muΩikali mill-RMA Concert Band Intant, ftit jiem ’il bog˙od millfesta titulari tal-Lunzjata f’Óal Tarxien, l-G˙aqda MuΩikali Marija Annunzjata ser tifta˙ ilbibien tag˙ha g˙al open day tal-pro©ett tal-bini tal-kaΩin il©did tal-banda, il-Óadd 25 ta’ Mejju filg˙odu, filwaqt li filg˙axija ser tospita lir-Royal Marines Association Concert Band g˙al kunçert fuq ilplançier.

L-open day tifta˙ il-bibien talbinja l-©dida bejn id-9.00am u s-1.00pm. Il-pubbliku hu mistieden jara b’g˙ajnejh u jmiss b’idejh il-progress tax-xog˙ol li sar. Dan grazzi g˙all-©eneroΩità tal-membri u benefatturi talg˙aqda, bosta ˙bieb u l-poplu TarxiniΩ.

F’kummenti tieg˙u l-President tas-soçjetà, is-Sur Victor Seguna, qal li matul din l-a˙˙ar sena x-xog˙ol fuq il-bini talkaΩin il-©did mexa ©mielu.

Wara li tlesta l-basement inbniet is-sala u l-bar fil-pjan terran, u tlestiet ukoll is-sala talkunçerti fis-sular ta’ fuq kif ukoll parti mill-uffiçini amministrattivi. Hu rringrazzja lil kull min qed jg˙in b’kull mezz pos-

sibbli. Temm li kull g˙ajnuna finanzjarja, ta’ materjal u anke ˙idma volontarja, hija ferm apprezzata.

Fl-istess ©urnata filg˙axija, lG˙aqda MuΩikali Marija Annunzjata flimkien malKunsill Lokali ta’ Óal Tarxien u bil-kollaborazzjoni tal-parroçça TarxiniΩa, ser jippreΩentaw kunçert muΩikali fuq il-plançier mir-Royal Marines Association Concert Band mir-Renju Unit.

Dan il-kunçert muΩikali, li ser jittella’ ta˙t il-patroçinju tal-E.T. Marie-Louise Coleiro Preca, President ta’ Malta, jibda fit8.00pm. Dan il-kunçert, f’atmosfera ta’ attività festiva bi spettaklu muΩikali u posti ta’ ikel u xorb, ser jifta˙ sensiela ta’ kunçerti li r-RMA Concert Band ser tag˙mel fl-a˙˙ar ©img˙a ta’ Mejju madwar Malta.

Intant il-programm muΩikali tal-festa mtella’ mill-Banda Marija Annunzjata, ta˙t iddirezzjoni tas-Surmast Direttur Mro Hermann Farrugia Frantz, ser isir l-Erbg˙a 28 ta’ Mejju fid9.00pm. Dan il-kunçert ser ikun ta˙t il-patroçinju tal-E.T. Mons.

Charles J. Scicluna, Isqof AwΩiljarju u Vigarju Ìenerali ta’ Malta, li kiteb innu ©did talfesta li ser jiΩΩanΩan waqt ilprogramm.

Ritratt: PIERRE BALZIA

B˙ala parti miç-çelebrazzjonijiet tal-Festa ta’ San ÌuΩepp, li ser issir f’Óal G˙axaq nhar l-1 ta’ Ìunju, qed ji©u organizzati bosta attivitajiet. Dawn l-attivitajiet bdew nhar il-Ìimg˙a 16 ta’ Mejju b’Bar-B-Q tal-festa fil-Pjazza ta’ Óal G˙axaq fit8.30pm. Kien hemm ukoll tombla u divertiment ma’ Renato u talent G˙axqi.

L-Erbg˙a 21 ta’ Mejju fit8.30pm ser issir pasta night fis-sala tal-bar tal-kaΩin.

Ikun hemm ukoll divertiment organizzat millKummissjoni Nisa.

Il-Óamis 22 ta’ Mejju fid9.00am ser isir coffee morning mill-Kummissjoni Nisa.

D˙ul b’xejn.

Il-Ìimg˙a 23 ta’ Mejju fis6.30pm issir quddiesa u wara jsegwi ˙ru© min-niçça tal-vara artistika ta’ San ÌuΩepp.

Fit-8:30pm jing˙ata bidu g˙all-març brijuΩ mill-Banda talG˙aqda MuΩikali San ÌuΩepp ta’ Óal G˙axaq stess, li jispiçça fil-pjazza ta’ Óal G˙axaq.

Is-Sibt 24 ta’ Mejju fid9.00pm jittella’ programm muΩikali annwali millBanda San ÌuΩepp ta’ Óal G˙axaq, quddiem il-knisja parrokkjali. G˙all-ewwel darba f’pajjiΩna, mal-Banda San ÌuΩepp ting˙aqad lEynsford Concert Band mill-Ingilterra. L-attivitajiet ikomplu fil-©imgha ta’ wara.

TBERIK TAL-ANNIMALI F’BIRKIRKARA

Royal Marines Association Concert Band

DAWRA MAL-PORT U TAZZA NBID MA’ HERITAGE MALTA Heritage Malta se tkun qed issalpa nhar it-30 ta’ Mejju g˙al inizjattiva li g˙andha tkun ta’ interess g˙al dawk kollha li g˙andhom g˙al qalbhom il-wirt kulturali u l-ba˙ar ta’ Malta u jixtiequ jitg˙allmu iktar filwaqt li jirrilassaw.

L-a©enzija qed torganizza dik li qed issejja˙ ‘The Fortifications Harbour Tour’ li se tkun tikkonsisti f’©ita tal-port fuq il-ba˙ar b’attenzjoni speçjali lejn id-diversi qaliet li jdawru lPort il-Kbir, fosthom il-Qala tal-FrançiΩi, ilQala tal-Marsa u l-Lazzarett.

Il-©ita ser issalpa mill-Waterfront tal-Birgu fis-6pm. Il-Kuratur tal-Forti Sant’An©lu Matthew Balzan se jitkellem dwar il-fortifikazzjonijiet filwaqt li jiffoka fuq dawk mibnija mill-Kavallieri ta’ San Ìwann u modifikati mill-IngliΩi, qabel u wara it-Tieni Gwerra Dinjija. Wara d-dawra mal-fortifikazzjonijiet, dawk li jattendu se jkunu jistg˙u iqattg˙u ftit ˙in ta’ rilassament fit-terazzin tal-MuΩew Marittimu ta’ Malta fejn se jgawdu minn tazza nbid fil-kumpanija tal-kantant mag˙ruf Malti Triccas. Il-biljetti jistg˙u jinkisbu mis-siti u l-muΩewijiet kollha ta’ Heritage Malta kif ukoll mis-sit elettroniku www.heritagemalta.org. Il-postijiet huma limitati.

G˙al iktar informazzjoni wie˙ed jista’ jçempel fuq 2395 4242, iΩur is-sit elettroniku ta’ Heritage Malta jew isegwi l-pa©na ta’ Heritage Malta fuq Facebook.

Illum il-Óadd 18 ta’ Mejju f’Birkirkara ser jer©a’ ji©i organizzat tberik tal-annimali, li jibda g˙all-˙abta tal10.30am.

Il-parata tibda minn quddiem il-KaΩin tal-Banda Sant’Antnin fl-10.30am. Din tibda mal-wasla tal-Prepostu Arçipriet Anton Cassar, li jirkeb fuq karozzella tradizzjonali, mi©buda b’Ωiemel.

Il-parata tg˙addi minn Triq l-Imsida u Triq il-Kbira sa Pjazza Sant’Elena, fejn isir it-tberik taΩ-Ωwiemel, annimali u pets o˙ra. Din l-attività qed tkun organizzata mill-Kumitat tal-Festa Sant’Elena b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara.

Din l-attività ilha ssir g˙al dawn l-a˙˙ar snin. L-idea nibtet biex tkompli titkabbar il-Festa tas-Salib Imqaddes, mag˙rufa mal-

KarkariΩi b˙ala Santu Kruç, li ti©i ççelebrata nhar it-3 ta’ Mejju, kull sena. Din l-attività kienet issir Óadd viçin listess ©urnata, biss din issena, min˙abba n-numru ta’ attvitajiet li kien hawn f’dik il-©urnata, ©ie deçiΩ li ti©i organizzata llum.

Kull sena jattendu bosta nies bi ˙©arhom biex jie˙du sehem f’dan it-tberik talannimali. Attività li kull sena dejjem qieg˙da tikber u dejjem ti©bed lejha numru ta’ nies, b’mod speçjali KarkariΩi. B˙alma jsir f’diversi r˙ula, jipparteçipaw numru sabi˙ ta’ Ωwiemel imΩejna b’mod mill-isba˙, li jkunu ta’ attrazzjoni b’mod speçjali g˙at-tfal, peress li ftit huma dawk l-okkaΩjonijiet li naraw Ωwiemel imΩejnin b’dan il-mod, jekk mhux g˙al xi okkaΩjoni simili.

Skeda

08.35 10.00 11.00 11.45 13.00 14.00 14.45 16.30 17.00 17.30 17.35 18.45 19.30 20.15 20.30 22.45 23.30

06.00 07.00 08.45 12.55 13.10 14.00 14.09 14.15 14.30 15.00 15.05 18.10 18.55 19.00 20.00 20.10 22.45

Aroma Kitchen Breakfast News Weekend Diskors ta’ Dr Joseph Muscat Breakfast News Weekend (ikompli) Mad-Daqqa t’G˙ajn (R) Pink Panther (R) Saturday Xpress (R) Telebejg˙ L-Argument One News Update L-Argument (ikompli) Diskors Dr Joseph Muscat One News Ener©ija PoΩittiva PL – Attività Politika (R) On D Road One News

Fuori Orario. Cose (Mai) Viste Film: Un Figlio D'oggi Tgr Lugo Di Romagna La Signora Del West Tg Regione Tg Regione Meteo Tg3 In 1/2 Ora Tg3 Lis Sestola Squadra Speciale Meteo 3 Tg3 Blob Che Tempo Che Fa Tg3

18.05.2014 27

07.00 08.30 11.30 12.00 12.30 14.00 14.05 16.00 17.00 18.00 18.05 18.40 19.30 20.30 21.30 21.35 23.15

06.00 07.00 08.00 08.55 10.35 12.25 13.00 14.00 14.25 16.50 18.30 19.00 19.45 21.30 23.50

Net News Telebejg˙ Nis©a Maltija Rafiki (R) Malta A˙jar – Djalogu Net News Mitqlu Deheb (R) Malta A˙jar – Djalogu M Fashions Malta Net News Flusek (R) Wheelspin (R) Net News Iswed Fuq l-Abjad Net News Replay Net News

Life Bites Super Partes Til Death Scooby-Doo! Fratello Scout Studio Aperto Sport Mediaset Xxl Grande Fratello Virus Letale Z La Formica Studio Aperto Come Mi Vorrei Streetdance 2 Il Principe Cerca Moglie Confessione Reporter

07.00 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.30 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45 23.15

06.00 07.55 07.59 08.50 10.05 11.10 12.00 13.00 13.40 14.00 16.00 18.50 20.00 20.40 21.10 21.11 23.00 23.30

L-G˙odwa t-Tajba Planets Dot EU G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Ta˙t l-Art Malta u lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet Is-S˙ubija fl-Unjoni Ewropea Malta u lil Hinn Minnha Pellikola A˙barijiet Madwarna Mr Fisherman Mixage A˙barijiet American Idol A˙barijiet

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Le Frontiere Dello Spirito Ciak Junior Supercinema Melaverde Tg5 L’Arca Di Noè I Guardiani Del Tesoro Non Smettere Di Sognare Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Riassunto Il Segreto V Grande Fratello X-Style

06.00 06.30 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 20.40 21.25 21.30

Da Da Da Musica E Cinema Unomattina In Famiglia Buongiorno Benessere A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Regina A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L’arena Tg 1 Domenica In L’eredità Telegiornale Tg Sport Flavio Insinna Affari Tuoi Carosello Reloaded La Leggenda Delle Gru

06.00 06.30 07.00 07.30 09.05 09.45 10.30 11.30 13.00 13.30 13.45 15.40

06.05 06.25 06.55 08.20 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.55 14.47 16.47 18.55 19.35 20.30 21.15 23.35

Tg4 Night News Televendita Media Shopping Super Partes Mondo Sommerso Magnifica Italia 3 Santa Messa Pianeta Mare Tg4 Pianeta Mare Ricette All'italiana Blue Beach Paradyse Story L' Isola Del Tesoro Hudson Hawk Tg4 Il Segreto Tempesta d’Amore 8 Debito Di Sangue Cinefestival

07.00 07.30 07.55 09.45 11.00 13.30 14.40 16.30 18.10 20.00 20.30

07.00 07.20 07.40 08.05 08.20 08.50 09.40 10.25 11.10 11.40 12.10 12.40 13.25 14.15 15.00 17.30 18.20 19.10 20.05 20.30 21.00 21.50 22.45

Balamory Nuzzle and Scratch Green Balloon Club Nina and the Neurons Last of the Summer Wine Princess Margaret Doctor Who The Weakest Link Absolutely Fabulous Rev. Last of the Summer Wine The Weakest Link Princess Margaret Doctor Who Doctors Doctor Who Princess Margaret Upstairs Downstairs Hunderby Absolutely Fabulous Silk Waking the Dead Rev

08.05 08.30 09.20 09.45 10.10 10.35 11.00 11.25 11.50 12.15 13.05 13.55 14.45 15.35 16.25 16.50 17.15 17.40 18.05 18.30 18.55 19.20 20.10 21.00

Siba’s Table Have Cake Will Travel Roadtrip With G. Garvin Siba’s Table Roadtrip With G. Garvin Siba’s Table Roadtrip With G. Garvin Siba’s Table Roadtrip With G. Garvin Hungry Girl Food Network Challenge Diners, Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table Roadtrip With G. Garvin Siba’s Table Roadtrip With G. Garvin Siba’s Table Roadtrip With G. Garvin Siba’s Table Roadtrip With G. Garvin Chopped Food Network Challenge Diners, Drive-Ins and Dives

07.00 09.00 10.45 11.00 13.30

European Tour Snooker College Football Ski Pass World Cup Qualifier Football UEFA Under-21 International Championship Futsal European Tour Snooker UEFA Under-21 International Championship Futsal Boxing Scottish International Open Bowls

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How It’s Made American Chopper Crisis Control MythBusters Salvage Hunters Baggage Battles Flip Men Storage Hunter Auction Kings Auction Hunters Game of Stones Gold Divers Aircrash Confidential MythBusters: Overhaulin’ Extreme Car Hoarders Wheeler Dealers Naked and Afraid River Monsters Gold Fever

Your Style in His Hands Kitchen Boss Cake Boss Your Style in His Hands Long Island Medium Something Borrowed, Something New Surviving the In-Laws Cake Boss I Didn’t Know I Was Pregnant Hoarding Here Comes Honey Boo Boo Truth Be Told Something Borrowed, Something New My Big Fat American Gypsy Wedding Hoarding. Buried Alive Body Bizarre

08.30 Extreme Cuisine With Jeff Corwin 09.25 Candice Tells All 09.50 Color Splash 10.15 Color Correction 10.40 Design on a Dime 11.10 Keasha’s Perfect Dress 11.35 Easy Entertaining With Michael Chiarello 12.00 Chef Abroad 12.25 House Hunters 13.15 Suggs’ Italian Job 13.45 Million Dollar Rooms 14.35 My Yard Goes Disney 15.00 Selling New York 15.25 Kitchen Impossible 15.50 My First Renovation 16.15 House Hunters 17.05 Drop 5 lbs With Good Housekeeping 17.30 Chef Abroad 18.00 Extreme Cuisine With Jeff Corwin 18.55 Million Dollar Rooms

15.00 18.00 21.30 23.00

06.00 06.50 09.45 10.35 11.25 13.05 13.55 14.45 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50 22.40

17.05 18.00 18.05 18.50 19.40 20.30 21.00 21.45 22.40

Videocomic Real School Zorro Scambio di persona Spaghetti Western In The Water Il nostro amico Charly Una brutta avventura Cronache animali Mezzogiorno In Famiglia TG2 GIORNO TG 2 Motori Quelli che aspettano Nicola Savino in Quelli che il calcio Il commissario Herzog TG2 L.I.S. 90° minuto Countdown La poliziotta TG2 20.30 N.C.I.S. Test d'ingresso Hawaii Five La Domenica Sportiva

Omnibus Tg La7 Omnibus L’aria Che Tira Bersaglio Mobile Tg La7 Assassinio A Bordo La Libreria Del Mistero L’ispettore Barnaby Tg La7 Domenica Nel Paese Delle Meraviglie 21.10 Balla Coi Lupi 23.30 Terrore Cieco

Çinema

28 18.05.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

LA GRANDE BELLEZZA (THE GREAT BEAUTy)

VIÛJONARJU

OMAÌÌ DINJITUÛ LILL-BELT ETERNA Atturi Ewlenin: Toni Servillo; Carlo Verdone; Sabrina Ferilli; laia Forte; Pamela Villoresi; Serena Grandi Direttur: Paolo Sorrentino Distributur: Artificial Eye Film Company Ma˙ru© mill-KRS

ll-kbir direttur Taljan Federico Fellini spiss wera ssbu˙ija, mhux biss dik naturali, tal-belt ta’ Ruma. Hu sawwar elo©ju evokattiv dwar dan post twelidu f’Ωew© xog˙lijiet impressjonanti tieg˙u: La Dolce Vita (1960), dwar id-dekadenza tal-borgesija tal-post u Roma (1972) fejn fa˙˙ar kull aspett fiΩiku u spiritwali ta’ din ilbelt. Wie˙ed mill-aqwa diretturi taç-çinema kontemporanju Taljan hu, bla dubbju ta’ xejn, Paolo Sorrentino.

Tnejn mill-films tieg˙u, The Consequences Of Love (2004) u Il Divo (2008), bilpreΩenza awtorevoli tal-attur Toni Servillo, jixhdu dan u jkomplu jikkonfermaw l-istil kunfidenti u viΩjonarju tieg˙u. F’La Grande Bellezza Sorrentino ta oma©© kumplimentuΩ lill-istil ta’ Fellini u kieku La Dolce Vita kellu jin˙adem fil-preΩent kien jidher xi ˙a©a simili b˙al dan ix-xog˙ol intensiv li ma tistax tikklassifikah malajr. Filbidu naqraw caption talawtur FrançiΩ LouisFerdinand Celine li tg˙id li l˙ajja hija “vja©© lejn it-tarf tal-lejl”. Infatti La Grande Bellezza g˙andu dan l-andament. Il-protagonist, Jep Gambardella (Servillo), ©urnalist ta’ 65 sena, li erbg˙in sena qabel kiteb novella brillanti u g˙adu jgawdi l-fama tag˙ha, qed jiççelebra g˙eluq sninu

Óin: 120 min Çert.

15

b’riçeviment, fejn tfajliet sbie˙ u o˙rajn tal-klassi sinjura qed jiddevertu bis-s˙i˙ fl-appartament tieg˙u faççata tal-Kolossew. Billejl hu j˙obb ifittex il-postijiet tad-divertiment; g˙adu jaffaxxina linnisa u sikwit ja˙seb fuq wa˙da li kienet t˙obbu meta kien g˙adu Ωag˙Ωug˙ u issa mietet. Waqt li j˙uf bil-lajma u l-kalma kollha madwar ilbelt notturna, bit-triqat kwaΩi vojta, dejjem jirnexxilu jΩomm attitudni çinika u, ji©ri x’ji©ri, is-sentimentaliΩmu qatt ma jag˙mel bih. Firronda tieg˙u jinnota kollox u anke jsir jaf kardinal, li aktarx fil-futur se jkun ilPapa ©did, li mo˙˙u biss firriçetti tal-ikel. Jep ikollu viΩta minn mara xi˙a qaddisa (eku ta’ Mother Theresa), li tiekol biss g˙eruq tal-˙xejjex u li kienet affaxxinat ru˙ha The Human bil-ktieb Apparatus li hu kien ippubblika ˙afna snin qabel. Din il˙ajja ta’ pjaçir battal u l-l©miel ta’ Ruma fis-sajf je˙duh fuq avventura li ma twassal imkien. La Grande Bellezza hu xog˙ol kumpless ta’ çerta intensità, bi djalogu tassew intelli©enti, movimenti talkamera minn kull an©olu, xog˙ol çinematografiku ta’ livell g˙oli kif taf tag˙ti din il-medja. Mhux ta’ b’xejn li din il-produzzjoni reb˙et lOscar tal-aqwa film barrani, l-aqwa xog˙ol Ewropew tal2013, u unuri notevoli o˙ra.

Çinema

18.05.2014 29

GODZILLA (3D)

SPETTAKOLARI

Ir-rITOrN ÌENWIN TA’ MOSTrU PrEISTOrIKU FAMUÛ Atturi Ewlenin: Aaron Taylor-Johnson; Ken Watanabe; Elizabeth Olsen; Sally Hawkins; Juliette Binoche; David Strathaim; Bryan Cranson Direttur: Gareth Edwards Distributur: Warner Bros.

Ma˙ru© mill-KRS Fl-1954 il-Ìappun kien g˙adu jbati mill-˙erba tal-gwerra, speçjalment mill-effetti radjoattivi tal-bombi atomiçi li ntefg˙u fuq il-bliet ta’ Hiroshima u Nagasaki. Ilkumpanija tal-films ÌappuniΩa, Toho Co. Ltd, b’viΩjoni ori©inali st˙ajlet din il-˙erba b˙al xi mostru li g˙affe© fuq il-belt ta’ Tokjo u tal-madwar bil-film, illum meqjus b˙ala klassiku, Godzilla (l-isem ori©inali Gojira).

Dan ix-xog˙ol intlaqa’ tajjeb ma’ kullimkien tant li g˙al ˙afna snin wara dehru ruxxmata ta’ produzzjonijiet dwar dan id-dinosawru. Mhux hekk biss, anzi Toho Co. ˙admu films o˙ra dwar l-effetti radjoattivi fis-snin ˙amsin, b˙al Rodan (1956) – gremxula kbira li ttir – Pterodactyl; The H-Man (1958) – dwar lik-

Óin: 123 min. Çert. PG widu radjo-attiv li j˙arbat lil Tokjo; u dwar mostri o˙rajn, l-aktar Mothra u anke King Kong li je˙duha kontra Godzilla, issa alleat tal-umanità. Il-film ori©inali u diversi o˙rajn kienu diretti minn Ishiro Honda. FI-1998 minn Hollywood ˙are© Godzilla , blokkbaster li m’g˙andu x’jaqsam xejn mal-film tal1954. Godzilla (2014) jid˙ol flispirtu tal-film ÌappuniΩ talbidu u anke jimita xi o˙rajn ta’ wara fejn dan itTyrannosaurus Rex jer©a’ jkun is-salvatur tal-bnedmin.

Il-film jifta˙ fl-1999, fejn f’laboratorju fuq gΩira ÌappuniΩa sse˙˙ spluΩjoni vasta li t˙arbat parti kbira minn dan il-bini. Ómistax-il sena wara, l-eΩistenza umana tinsab f’periklu imminenti meta xi mostri li animaw ru˙hom mill©did, fit-tra©itt tag˙hom i˙allu

˙erba s˙i˙a minn Tokjo, lHawajj, sal-kosta tal-Punent tal-lstati Uniti, speçjalment San Francisco. Mill-abbissi ta’ ta˙t, fil-Filippini, il-le©©endarju mostru preistoriku, Godzilla, jer©a’ jqum biex jikkumbatti lil dawn il-qerrieda, fosthom wie˙ed itir u jsalva lill-umanità minn xifer ilqerda.

Naturalment, din il-produzzjoni ©dida hi bit-3D di©itali, proçess addattat fil-˙erba kontinwa li tinqala’. Dan ixxog˙ol fih kast internazzjonali, fosthom l-attur popolari ÌappuniΩ Ken Watanabe, ilFrançiΩa Juliette Binoche, u llngliΩa Sally Hawkins. Dan ixxog˙ol kien jixraqlu t-titlu s˙i˙ ta’ Godzilla – King Of The Monsters (kif semmew lori©inali l-Amerikani u da˙˙lu fih parti g˙all-attur Raymond Burr) jew Godzilla – Destroy All Monsters , film tal-1968, ukoll dirett minn Ishiro Honda li ˙alliena fit-28 ta’ Frar 1993 fl-g˙omor ta’ 81 sena. L-istorja ta’ din il-produzzjoni li tie˙u parti sekondarja g˙all-azzjoni turi kura©© sfiq uman kontra forzi titaniçi u rikonçiljazzjoni.

brIcK MANSIONS

SFRENATI

AZZJONI FIÛIKAMENT QAWWIJA U SPLUSSIVA Atturi Ewlenin: Paul Walker; David Belle; RZA; Catalina Denis; Gouchey Boy; Carlo Rota Direttur: Camille Delamarre Distributur: Warner Bros.

Ma˙ru© mill-KRS ll-bidu splussiv ta’ Brick Mansions fejn Lino (Belle), ra©el atletiku ˙afif ˙afna, wara li jeqred kunsinna drogi, jirnexxilu jiskappa b’˙effa akrobatika u anke xi azzjoni ta’ arti marzjali minn gang numeruΩ ta’ Tremaine (RZA), ifakkar fix-xog˙lijiet movimentati sewwa ta’ Luc Besson u laktar f’District 13 u District 13 – Ultimatum. Besson ried jer©a’ jittratta din il-formola li rnexxiet bi Brick Mansions, bl-istess attur David Belle.

Din id-darba ninsabu f’Detroit tas-sena 2018, fejn jg˙ixu l-aqwa kriminali u fejn il-li©i ma teΩistix fil-qasam ta’ bini nofsu mitluq u battal mag˙ruf b˙ala Brick Mansions li jinsab mag˙luq mill-awtoritajiet biex jipprote©i l-kumplament tal-belt. F’dan il-post fejn minn hu l-aqwa j˙awwel, Tremaine Alexander bil-palladini tieg˙u jirrenja suprem.

Damien Collier (Walker), pulizija li ja˙dem minn ta˙t, jiddeciedi li jniΩΩel mill-poter li jgawdi lil Tremaine wara la˙˙ar serqa li wettaq. Fil©lieda tieg˙u kontra din il-korruzzjoni sfaççata, Damien isib ˙abib u g˙ajnuna minn Lino, forsi wie˙ed mill-aktar dritti ta’ dan id-distrett. Dawn it-tnejn, wara ˙afna ©lied sfrenat bejniethom, jing˙aqdu meta Tremaine ja˙taf lit-tfajla ta’ Lino.

L-avvenimenti li se jg˙addu minnhom se jisfidaw ir-ra©uni, jippumpjaw l-adrenalina fl-

Óin: 91 min. Çert. 15 udjenzi u jikxfu konfoffi ta’ korruzzjoni anke barra dan illokal iΩolat. Ja˙asra jidher li Brick Mansions irid jistrie˙ fuq azzjoni esa©erata kwaΩi kontinwa, b’detriment g˙al storja li tag˙mel sens. Kultant din ilproduzzjoni, min˙abba f’hekk, taqa’ f’redikola©ni grassa.

L-idea inizzjali li nie˙du ta’ xi karattri fil-faΩijiet tal-bidu titbiddel meta ninnotaw li m’hemmx xi differenza vasta bejn dawk ta’ ©ewwa u lo˙rajn ta’ barra. Ta’ min jammira l-kapacità fiΩika talimmuskolat David Belle. Dawk li j˙obbu l-azzjoni g˙andhom wisq xi jgawdu. Il-film hu ddedikat g˙all-memorja ta’ Paul Walker, l-attur popolari tas-serje Fast And Furious li miet f’incident stradali nhar it30 ta’ Novemvru li g˙adda.

KOMPETIZZJONI EMPIrE cINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: F’liema sena ˙are© it-tieni film Godzilla minn Hollywood?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: VICTOR CALVIN, 3, Sisters Flats/1, Triq A. Sciortino, l-Imsida

L-AQWA GÓAXAr FILMS bejn it-30 ta’ April u l-4 ta’ Mejju

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

The Amazing Spiderman 2 The Other Woman Pompei Noah Transcendence Sabotage Rio 2 Divergent Tarzan The Grand Budapest Hotel

AvviΩi

30 18.05.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ Óanut g˙all-bejg˙ f’Óal Tarxien bil-permess. Twil 12.19metri bi 3.35 metri. Fih kamra kbira isfel, toilet u bit˙a interna. Fuq hemm Ωew© kmamar, bejt, washroom , bl-arja tieg˙u. Prezz €90,000 li huwa negozjabbli. Çempel fuq 7942 7654.

IS-SIÌÌIEWI: Elevated groundfloor shell maisonette li fih tliet kmamar tas-sodda u kejl ta’ 188 metru kwadru. Faççata tieg˙u hemm green area u veduti mill-isba˙ tal-kampanja. €130,000 (Lm55,809). Çempel lis-sid fuq 7992 4120.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla

kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali.

G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

jikkonsisti fi 3 kmamar tassodda kbar, salott u kamra talikel, living-room , kçina u kamra tal-banju. G˙andu ttwieqi jag˙tu kollha g˙al barra.

Prezz €85,000. Çempel 7931 8222.

IL-FGURA: Appartament g˙allbejg˙. Jinsab f’kantuniera u

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI

Sejħa għall-

OFFERTI IL-MITA TIXTIEQ TAVŻA LI QEGĦDIN JINTLAQGĦU OFFERTI GĦAL:

- Procurement of Two Storage Arrays Including Seven Years Maintenance and Support Services – T019/14 Data ta’ ħruġ: 13 ta’ Mejju 2014 / Data ta’ għeluq: 23 ta’ Ġunju 2014

Operaturi Ekonomiċi li huma interessati sabiex jipparteċipaw f’dawn is-sejħiet għall-offerti huma mħeġġa jieħdu nota għall-workshops organizzati mid-Dipartiment tal-Kuntratti fis-Centre for Development Research and Training (CDRT), It-Telgħa ta’ Sa Maison, Il-Furjana. F’dawn il-workshops, Operaturi Ekonomiċi jkollhom l-opportunità li jsiru jafu aħjar kif għandhom jikkompilaw u jissottomettu l-offerti tagħhom online. Iktar informazzjoni tinsab fid-dokument tal-offerta.

Dawn is-sejħiet għall-offerti jistgħu jinkisbu mis-Sistema Elettronika għas-Sejħiet Pubbliċi (www.etenders.gov.mt) Għal aktar informazzjoni, kkuntattja lill-Contracts Management Department

2123 4710 www.mita.gov.mt

SAN LAWRENZ GÓAWDEX: St Lawrence Luxury Town House, Pjazza San Lawrenz, San Lawrenz, G˙awdex. Town house en-suite g˙all-kiri; Ωmien twil jew qasir. Kapaçità minn 2 persuni sa 20 persuna. Fiha wkoll swimming-pool kbira.

Dirett ming˙and is-sid. G˙al iΩjed dettalji u ritratti Ωur is-sit www.saviourborgqronfli.com jew Facebook www.facebook.com/saviour.borg.186. Çempel 7944 0012 jew 9945 6051.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Display counter, no frost, 2 metri b’1 metru. Kundizzjoni tajba. Jista’ jintuΩa g˙al confectionery, cheese counter, u take away. Prezz €500 jew l-eqreb offerta. Çempel fuq 9982 3199, 2780 9268.

Karozza Peugeot ta’ kulur maroon g˙all-prezz ta’ €600; kollox im˙allas f’Marzu li g˙adda. Çempel 7942 7654.

Lança tal-fibre b’tul ta’ 28 pied, wiesg˙a 10 piedi u 6 pulzieri.

Fiha Ωew© magni cummins 123.9kw. Winch tal-parit ©did.

Permess tal-pixxispad, talqieg˙, tal-lampuki, u tal-parit.

Karru tajjeb u rmi©©.

Kundizzjoni tajba ˙afna. Prezz €25,000. Çempel 9924 3935.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew 9982 4139.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i talidejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs , varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena talmarka Pierre Cardin. Varjetà

sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-batterija.

Prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i talidejn, tal-˙ajt u grandfather clocks. Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma ( vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija.

Irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

NURSING Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn innumri: 2137 6946/ 9947 0178.

DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna.

Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn innumri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

AvviΩi

18.05.2014 31

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.

Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda filQorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.c om TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq innumru 2143 2352 jew 9947 7167.

percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-deLys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma taxxita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙allbeginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (I.S.T.D.) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa

12.00pm.

SITWAZZJONI VAKANTI

Part-Time Technician: Jin˙tie© technician part-time li jsewwi

power tools, brown goods, eçç.

Tal-inqas b’sentejn esperjenza.

Ibg˙at CV lil john.ellul@ialmalta.com jew çempel fuq 2149 7041 g˙al appuntament u staqsi g˙al John Ellul, Ignazio Anastazi Ltd, l-Imrie˙el.

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato .

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). G˙al aktar infromazzjoni çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

Kisi bil-©ibs, tik˙il, kisi grafit, xog˙ol fuq il-pont, Ωebg˙a, madum, eçç. Çempel lil Brian is-Sirjan fuq 9999 9645.

ESTENSJONIJIET TA’ TELEFOWNS Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. G˙al aktar infromazzjoni çempel fuq 7993 0419.

TERAPISTA Messa©©i professjonali minn terapista kwalifikata. Çempel lil Graziella fuq 9963 9482.

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals,

.

MANNICK DANCING SCHOOL Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun ÓMR 1717

Almanakk

32 18.05.2014

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

IL-GAZZETTA­KULLÓADD QED­TAGÓTI­OPPORTUNITÀ­ LIL­DAWK­KOLLHA­LI­GÓANDHOM RITRATTI­ANTIKI­BIEX­JIÌU­ PPUBBLIKATI­HAWN

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 22°C L-INQAS TEMPERATURA: 15°C INDIÇI UV: 9 TEMP: Imsa˙˙ab u b'xi ftit xita ˙afifa g˙allewwel

GÓANDEK­RITRATTI MILL-ANTIK?

HI

24°C

25°C

26°C

LO

18°C

19°C

20°C

UV

07

08

09

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

IBGÓAT­KOPJA­TAR-RITRATT­B’EMAIL LIL­

gazzettakullhadd@gmail.com FL-EMAIL IKTEB­DESKRIZZJONI­TAR-RITRATT­U­

­Is-Sibt

L-ISEM­TA’­MIN­QED­JIBGÓAT­IR-RITRATT

RIÓ: Ftit qawwi mil-Lvant BAÓAR: Óafif g˙al moderat li jsir moderat g˙al qawwi lokalment qawwi IMBATT: Ftit li xejn TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 18°C

Óar©a Kulturali HI

27°C

29°C

29°C

LO

23°C

23°C

23°C

UV

09

09

09

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

A˙sbu kmieni g˙all-bijetti.

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta Darwin Pharmacy, 152, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Lantern Pharmacy, Misra˙ il-Kebbies, Santa Venera St Paul’s, Triq Brared, Birkirkara Mayer Pharmacy, 33, Ix-Xatt ta’ Ta’ Xbiex, l-Imsida Balluta Pharmacy, 30, Triq il-Kbira, San Ìiljan Drug Store: Anglo Maltese Dispensary Ltd, 382, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos, l-Iklin Sg˙ajtar Pharmacy, Triq is-Sg˙ajtar, il-Mosta El Medina Chemist, Triq il-Maskli, il-Qawra Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid Victory Pharmacy, 32, Triq il-Vitorja, l-Isla Cilia’s Pharmacy, 303, Triq ÓaΩ-Ûabbar, il-Fgura Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda, Marsaxlokk Kristianne Pharmacy, Triq Pietru Pawl Saydon, iΩ-Ûurrieq Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu© Ba˙rija Pharmacy, Triq Raddet ir-Roti k/m Triq l-Iskola, il-Ba˙rija

Al Jolson Biex tfakkar l-anniversarju mit-twieled tal-kantant le©©endarju Al Jolson, is-Soçjetà Internazzjonali Al Jolson ser torganizza ikla/ buffet nhar il-Óadd l-1 ta’ Ìunju 2014 f’lukanda ta’ erba’ stilel f’Tas-Sliema.

L-Istess soçjetà ser torganizza ˙ar©a g˙al G˙awdex nhar l-Erbg˙a 18 ta’ Ìunju 2014 g˙all-membri kif ukoll g˙all-ammiratturi tal-kantant Al Jolson.

G˙al aktar tag˙rif çempel 9988 0489 jew ibg˙at email lil vinwilljolsonmalta@gmail.com

Lejla Maltija f’Birkirkara mill-Kunsill Lokali Is-Sibt 7 ta’ Ìunju 2014, mis-7.00pm ’il quddiem il-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara se jorganizza attività bit-tema ‘Lejla Maltija F’Birkirkara’. Din l-attività ser isse˙˙ f’dawn ittoroq: Triq il-Kbira Óas-Sajjied, Triq Óas-Sajjied, u Triq ilVitorja. L-attività hija g˙all-familja kollha, bil-parteçipazzjoni ta’ numru kbir ta’ talent KarkariΩ, g˙ana tradizzjonali, re-enactments , log˙ob g˙at-tfal, arti©©janat, sehem ta’ diversi personalitajiet popolari, u ˙afna aktar.

G˙awdex Fontana Pharmacy, Triq il-G˙ajn, il-Fontana Gozo Chemists, M©arr Road, ix-Xewkija

Lottu

12 39 60 51 04 31 68 18

Grand Lottery

02 02

L-G˙aqda Veterani Laburisti tixtieq tavΩa li l-˙ar©a kulturali li jmiss ser tkun attività biΩ-Ωfin u ser issir nhar il-Óamis 29 ta’ Mejju 2014, fil-lukanda Qawra Palace, il-Qawra. Membri u ˙bieb huma mistiedna ji©u mag˙na. Tluq mill-postijiet tassoltu fit-8.30 ta’ filg˙odu. Il-biljetti jinkisbu ming˙and ilhelpers tas-soltu. G˙al aktar dettalji tista’ ççempel lil Veronica Cuschieri fuq 9946 8416.

Super 5

11

05

35

27

22

00 07 06 06 03

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

PreΩentazzjoni ta’ tfal u trabi fl-Imqabba Fl-okkaΩjoni tal-Festa tal-Madonna tal-Ìilju 2014 flImqabba ser ti©i organizzata ç-çerimonja tal-preΩentazzjoni ta’ tfal u trabi quddiem l-istatwa artistika u devota tal-Madonna tal-Ìilju. Din iç-çerimonja ser issir nhar it-Tnejn 9 ta’ Ìunju 2014 fis-6.00pm fil-knisja parrokkjali tal-Imqabba u ser tkun immexxija millKappillan tal-parroçça, ir-Reverendu Kanonku Dun George Spiteri. Ting˙ata tifkira lit-tfal u lit-trabi kollha li jie˙du sehem. Re©istrazzjoni ming˙ajr ˙las fuq 9982 3332. Wara ssegwi quddiesa ta’ radd il-˙ajr bis-sehem tat-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ tal-parroçça mmexxija minn Fr Trevor Fairclough. Aktar informazzjoni fuq www.talgilju.com Wirja ta’ pittura

20.05.2013 – Tromba tar-ri˙ tolqot il-Belt ta’ Oklahoma fl-Istati Uniti. T˙alli 24 persuna mejta u 377 persuna midruba.

L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti bi pjaçir tippreΩenta wirja ta’ pittura tal-artist Dione Borg, fiçÇentru ta’ Kultura Nazzjonali fir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone, fi Triq Wied il-G˙asel, il-Mosta.

Bejn l-1 u l-14 ta’ Ìunju 2014. Mit-Tnejn sas-Sibt mis-6.00pm sat-8.30pm. Ódud mill-10.00am sa 12.00pm u bejn is-6.00pm u t-8.30pm.

D˙ul bla ˙las u parke©© mhux problema.

22.05.2013 – Jinqatel is-suldat IngliΩ Lee Rigby waqt attakk terroristiku f’Londra

Kompetizzjoni Ktieb

18.05.2014 33

KOMPETIZZJONI KTIEB Awtobijografija

MALTA LI GÓEXT FIHA J.J. Camilleri twieled fis-27 ta’ April 1928 u kien jg˙ix il-Mosta. Kien g˙alliem u lettur fl-Università ta’ Malta, eΩaminatur u membru fil-Bord tal-Awtorità tax-Xandir, kif ukoll attur fit-teatrini.

Jibqa’ mag˙ruf l-iktar b˙ala kittieb prolifiku tassoçjorealiΩmu, u kiteb flantolo©iji tal-poeΩiji Kwartett (1965) u Antenni (1968). Xog˙lijiet stampati jinkludu r-rumanzi A˙na

Sinjuri, Il-G˙ar tax-Xitan, Ulied il-Qawsalla, Ri˙ ta’ Sieg˙a, u o˙rajn.

Din l-awtobijografija ta’ J.J. Camilleri hija tinsi©a tar-rakkont ta’ ˙ajtu malmija soçjopolitika ta’ Malta tul is-seklu g˙oxrin.

Fiha jroxx tifkirietu b’aneddoti ˙elwin, minn tfulitu fil-gwerra tassehem attiv tieg˙u filkomunità Mostija.

Il-ktieb joffri minjiera ta’ tag˙rif ©did dwar il-per-

sonalitajiet li ddominaw il˙ajja Maltija. Jitfissru biddettal l-isfidi ta’ poplu msawwem mit-tag˙lim, ittweg˙ir minn meta Malta kisbet il-gvern responsabbli fl-1921, u l-imrar tal©lidiet politiko-reli©juΩi fuq ˙ajjet dawk bla ˙tija.

Camilleri ma joqg˙odx idur mal-lewΩa. B’pinna m˙arr©a mill-˙iliet letterarji tieg˙u, jikteb bil-qalb u ming˙ajr biΩa’, u jperreç dak kollu li jkiddu. Kif

darba tenna: “Is-sewwa jrieg˙ex lil xi w˙ud.”

Din l-awtobijografija tmur lil hinn mit-ton apolo©ista li jostor il-medjokrità, u jqieg˙ed g˙all-©udizzju tal-qarrej min tassew stinka biex jing˙elbu l-isfidi soçjali ewlenin biex ilpoplu Malti jqum fuq saqajh b˙ala ©ens sovran.

Malta Li G˙ext Fiha huwa editjat u annotat bir-reqqa minn Steve Borg.

SILTA MILL-KTIEB hom, ixaqleb, g˙alihom, fuq ilkeffa tal-˙Ωunija. Óaqqu g˙alhekk ji©i kkundannat u mhedded, u jekk iwebbes rasu u ma jçedix, jew ma jindimx, jixraqlu titqeg˙edlu bomba wara biebu.

Kollox hu leçitu f’isem is-sewwa; f’isem is-sewwa saru l-e˙rex delitti u l-ag˙ar vendikazzjonijiet.

Wie˙ed ikollu ra©un jistag˙©eb, g˙aliex dawn il-˙wejje© jasal biex jag˙milhom min mhux suppost jag˙milhom.

A˙na g˙andna l-jedd ng˙ixu ˙ajjitna kif jidhrilna li hi l-a˙jar.

Imma n-nies mhux dejjem i˙alluk, u billi wie˙ed jg˙ix mal-ie˙or, niddepenndu wisq minn xulxin. Dan jg˙odd l-iktar g˙al pajjiΩna, g˙aliex hu wie˙ed Ωg˙ir u n-nies taf lil xulxin. Is-sinjur dejjem stenna li jkun moqdi qabel u a˙jar minn kul˙add, il-fqir imdorri jistenna, g˙andu mnejn xi darba jmissu, l-aqwa li jmissu g˙aliex kien hemm Ωminijiet li ma messu qatt.

Il-poplu qatt ma ntrefa’ minn ta’ fuqu g˙aliex dawn kulma g˙amlu qatt ma çedewh minn rajhom. Ilpoplu ried ikun hu biex akkwista bil-ftit il-ftit tul is-sekli b’g˙araq ja˙raq, dak li akkwista. Kellu jit˙abat u jissielet g˙aliex donnu li l-faqar, it-tbatija u s-serviliΩmu kellhom mill-bidu nett ikunu sehem il-˙addiem. Ma kellux jaz-

zarda jg˙olli rasu u jistenna a˙jar.

San Pawl stess jg˙id li min jiddeçiedi li jaqdi u jobdi lis-sidien tieg˙u, isir ilsir tag˙hom. U dawn l-ilsiera g˙andhom, mhux biss jobdu, iqimu u j©ibu rispett lil dawn is-sidien, iΩda ja˙dmulhom iebes u bil-qalb.

San Pietru jwettaq dan kollu, mhux biss, iΩda jg˙id li l-ilsiera g˙andhom ukoll juru rispett u qima ma’ dawk is-sidien li mhumiex grati u ©usti. Imma tul iΩΩminijiet, il-popli ˙asbuhom mod ie˙or, u llum, mhux biss ma baqax ilsiera, iΩda ftit baqg˙u jseftru.

Donnok, m’g˙adekx tag˙raf lissinjur mis-seftur.

Il-poplu m’g˙adux jo˙lom.

Bla qies g˙erfu l-bniedem, ta’ min jit˙assru g˙aliex ©wejjed u ˙alla tul is-sekli min imieg˙ku, min f’©ismu jxekklu u jtaqqlu bi ktajjen, min mo˙˙u jixroblu.

Kissrulu r-rieda bil-biΩa’ tas-se˙er, u ©abuh ©wejjed daqs ˙amiema tal-garr u artab daqs g˙a©ina. Ta’ xejn hu l-kotra u fl-g˙add g˙andu s-sa˙˙a g˙aliex mitru˙ kien u baqa’. L-ag˙ar g˙alih g˙aliex ma fehemx, u f’isem is-sid li jrid ja˙kem, issielet ma’ ˙uh biex mifrud baqa’ jlaqqat il-loqom, u jiΩΩi ˙ajr ’l Alla li trejjaq u sebba˙ filg˙odu fuq saqajh u jifla˙ ja˙dem.

Qatt fl-img˙oddi l-bniedem ma

daq id-dinja tal-Eden, biss ˙olom b’ghelieqi tieg˙u jmew©u bilqmu˙, bi frat smien f’xemx tbaskat jirg˙u, b’dejf tari, bi nbejjed ibaqbqu kif g˙andu s-sid fuq limwejjed. Ittama u xtaq jasal g˙ada.

Qawwewlu qalbu, weg˙duh il-bassara li g˙ad isib ixxaba’, jekk mhux f’din l-art ’ma flo˙ra wara mewtu. U hekk baqa’ jg˙ix g˙omru kollu jittama l-fqajjar.

Imma fl-a˙˙ar iΩernaq jum ©did, jinteba˙ il-fqir li l-©enna jista’ jsibha minn hawn, minn did-dinja.

Irid jaqsam, irid sehmu, jg˙idu x’jg˙idu l-bassara bi kliem ˙lejju u mirqum. Bla qies g˙erfu l-bniedem u mhux ta’ min jit˙assru jekk bla sinsla jibqa’ mitru˙ kif ilu. ’Ma fl-a˙˙ar donnu stenba˙, m’g˙adux jo˙lom.

Jarralu min ja˙seb li l-g˙erf kollu bit-tag˙lim tal-filosofija, g˙ad wie˙ed jasal xi darba biex jifhem xi ftit id-dinja u n-nies tag˙ha. Il˙abib li g˙andek illum, l-g˙ada j˙arislek bl-ikrah u biç-çiera bla ma taf g˙aliex. Il-mara tibdel lil Ωew©ha li j˙ajjimmha u jΩommha sinjura, ma’ çewlie˙ ma˙mu© u ta’ qattag˙ni li jsawwatha u jtertqilha qalbha. Ix-xi˙ rg˙ib b’sieq wa˙da fil-qabar g˙adu m˙abbat binnegozju u jislo˙ lil g˙ajru basta jΩid mielu g˙allwerrieta.

“

“

Ikun iblah min g˙aliex jilbes nuççali bi ˙©ie© ik˙al ja˙seb li d-dinja kollhaa hi ka˙la. L-istess ikun min g˙aliex jittawwal minn wara tieqa bi ˙©ie© a˙mar, ja˙seb li m’hemmx ˙lief ˙mura. Id-dinja, barra l-ik˙al u l-a˙mar, ghandha lwien o˙ra daqshekk ie˙or sbie˙.

IΩda hu minnu wkoll li fost lilwien dejjem ikun hemm kulur li jog˙©obna aktar minn ie˙or, niggustawh u nippreferuh minn o˙rajn.

M’hemmx ra©uni g˙aliex g˙andu jkun hekk, iΩda hekk hu.

G˙alhekk il-kitba tieg˙i, g˙aliex g˙andha nota bijografika, ma tistax ma tkunx kif naraha jien. Li ng˙id jien jista’ ma jdoqqx g˙al widnejn ˙addie˙or, u g˙aliex ghandu jdoqq bilfors? Lanqas ma nippretendi li kull wie˙ed, jien inkluΩ, g˙andu jedd g˙all-fehma u l-˙sieb tieg˙u liberu.

DiΩgrazzjatament illum da˙let ilmoda, f’pajjiΩna wkoll, illi xi w˙ud jippretendu li g˙andhom jimponu fuq s˙abhom it-twemmin tag˙hom, kemm dak reli©juΩ kif ukoll politiku, b˙allikieku huma g˙andhom xi mo˙˙ superjuri.

Jidhrilhom li hi l-prerogattiva tag˙hom li jiddettaw, jimmoralizzaw u jikkwalifikaw x’inhu t-tajjeb u l-˙aΩin. Min mhux in-na˙a tag˙hom, u min jazzarda jmeri-

Mistoqsija: F’liema sena twieled J.J. Camilleri?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb MALTA LI GÓEXT FIHA ©entilment ipprovdut minn SKS Publishers.

Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 25 ta’ Mejju.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙ tal-ktieb IT-TIELET QAMAR huwa:

JOSEF CALLEJA, 42 Triq il-Marsa, il-Marsa, MRS 1700

Log˙ob

34 18.05.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 104 120 124 214 303 343 414 478 529 552 561 669 839 876 900 919

B’4 numri 0336 0385 0475 0485 0542 0886 1224 1887 1904 1999 2099 2438 2452 2469 2600 2601 2953 3201 3606 4352 5071 5138 5318 5350 5528 5733 6058 6334 6870 7093 8398 8545

8558 8673 8695 9124 9348 9534

B’5 numri

B’6 numri

00970 04841 10722 17681 18670 23025 23032 34232 34751 43694 45954 47449 48269 48952 61822 68333 79413 85250 85808 90185 96612 96995

228950 598082 601992 964839

Bi 8 numri 31562520 58897871 76113785 83655911

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

VANESSA MIFSUD, 9, Triq tal-Óerba Birkirkara, BKR 2320

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

2

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

18.05.2014 35

IRBAÓ €25 fI flus

19

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin

Weqfin

1.

1.

Fihom insibu ˙afna g˙erf (5) Strument muΩikali (4) Nag˙mlu s-sinjali dritti biha (4) Suf ? (3) Inkwiet? (6) La ........ bianca (6) Mhux illum bla g˙ajn! (3) Jista’ jkun biç-çfuf (5) G˙asfur tal-g˙ana (6) Çar (5) Paul Naudi Brincat (1,1,1) Ara 6 Ikun f’kull knisja (5)

4.

7,11.

9.

10.

12.

16.

18,22.

19,17.

20.

21.

23.

24.

2,3.

3.

5.

(3) 6,23.

8.

11.

12,21W. 13,15.

14.

15.

17.

21.

22.

Anki din tkun kwaΩi f’kull knisja (6) Dawn jidda˙˙lu flifran bl-ikel (6) Ara 2 Il-kapitali BraΩiljana Minbarra? (7) Kunjom (9) Ara 7 Tg˙ix fl-ilma (5) It-tim ta’ Gerard (9) Duttur tal-li©i (6) Ara 13 Ara 19.

Ara 12 Ara 18

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin 1.

Bajda, 4,16.

RiΩenja, 7,9.

Rerum, 10.

Mmorru, 12.

Pinnur, 18,23. Oçesan, 20.

Sliem, 21.

HRW, 24.

Tjieb.

Weqfin 1.

2.

3,5.

6.

8.

11.

12.

13.

14.

15.

17,19.

21,22.

Barkun, Jum, Armier, Emu, Emançipat, Si, Pa, Nol, Rumani, Sallab, Juruna, Ólewwa.

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: IΩ-Ωew© politikanti qed jikkontestaw g˙all-Presidenza tal-Kummissjoni Ewropea Politiku 1 :

Politiku 2 :

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Nelson Mandela

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA NORMAN VELLA. 49/50, Miljina, Triq il-Bies, San Ìwann

Morgan Freeman

Sports

36 18.05.2014

Il-MuMent tal-VerItÀ Nhar il-Ìimg˙a li g˙adda l-Malta Formula Racing (MFR), flimkien mat-timijiet l-o˙ra tal-Formula 4 tal-Italja, kienu involuti fl-ewwel ©urnata ta’ testing ta’ din is-sena bi preparazzjoni g˙all-ista©un illi ser jibda bit-tellieqa ta’ Adria fit-8 ta’ Ìunju. Fil-vettura tal-MFR kien hemm Keith Camilleri, iΩ-Ωag˙Ωug˙ Malti li wera potenzjal kbir matul dan il-perjodu ta’ preparazzjoni, minkejja l-fatt li ma tantx g˙andu esperjenza f’din il-kategorija.

LIAM GAUCI ˙a l-kummenti ta’ Tonio Cini, il-President tal-Malta Motorsport Federation (MMF), li spjega illi g˙al ˙inijiet twal Camilleri sab ru˙u jilg˙abha bejn it-tieni u t-tielet post b’distakk ta’ biss 0.500 sekonda mis-sewwieq li kien fil-quççata tal-klassifika.

Sfortunatament, wara bidu poΩittiv, il-karozza Ωviluppat xi problemi fil- gearbox li bdew jag˙mluha diffiçli g˙assewwieq Malti illi jaqleb mitgear tielet g˙ar-raba’ b’kumdità. Min˙abba f’hekk, Camilleri kellu jid˙ol lura filgaraxx fejn il-mekkaniki Ωarmaw il-karozza u sabu li lproblema kienet ©ejja minn leakage mill-pajpijiet talhydraulics.

Minkejja li l-mekkaniki ppruvaw jindirizzaw din il-˙sara, Camilleri xorta wa˙da ma bediex i˙ossu komdu bilkarozza meta re©a’ ˙are© fuq iç-çirkwit. Madankollu, huwa xorta wa˙da rnexxielu jsuq b’mod konsistenti u kemm-il darba kien viçin li jtejjeb la˙jar ˙in tieg˙u, avolja g˙amel is-sessjoni ta’ prattika kollha bl-istess sett ta’ tyres.

Cini sostna li r-riΩultati li kiseb Camilleri ntlaqg˙u tajjeb ferm minn Danilo Rossi u lamministraturi tat-tim li baqg˙u impressjonati bil-mod kif is-sewwieq Malti qieg˙ed jirnexxilu jaddatta ru˙u g˙allisfidi kbar li joffri dan il-livell ta’ sewqan.

“Biex inkun onest, f’dan listadju n˙oss illi minkejja t-talent kbir ta’ Keith, kieku ma kinitx id-determinazzjoni tattim li jag˙ti l-opportunità lil sewwieq Malti, flimkien massapport kbir tal-familja tieg˙u, kieku na˙seb li di©à bidluh ma’ wie˙ed barrani bil-backing finanzjarju neçessarju,” qalilna b’dispjaçir Cini. “Jekk dan ise˙˙, se nkunu qeg˙din naraw talent lokali ie˙or jin˙ela g˙aliex ma ng˙arafx ilpotenzjal finanzjarju li g˙andu g˙al pajjiΩna l-motorsport.”

Strate©ija ©dida g˙all-isport Huwa g˙alhekk li Cini jemmen li pajjiΩna g˙andu bΩonn strate©ija ©dida li tg˙in l-iktar dixxiplini sportivi li g˙al xi ra©uni jbatu biex isostnu lilhom infushom finanzjarjament. Il-President tal-MMF spjegali li llum il-©urnata

kwaΩi kull kumpanija ta’ çertu daqs g˙andha dik li jg˙idulha ‘ corporate responsabbility ’, fejn talloka ammont ta’ flus illi ji©u investiti fi pro©etti soçjali u kulturali biex tag˙ti xi ˙a©a lura lill-komunità li tkun qed topera fiha.

“Jiena nemmen li dan jista’ jintuΩa a˙jar jekk, pereΩempju, is-Segretarjat Parlamentari g˙all-Isport jie˙u perçentwal Ωg˙ir minn dawn il-fondi ˙alli jqassamhom bejn l-isportivi li normalment ibatu biex isibu lappo©© finanzjarju li jkollhom bΩonn,” qalli Cini.

Huwa j˙oss li dan ikun ta’ g˙ajnuna kbira g˙al diversi dixxiplini sportivi illi normalment jinqabΩu mill-isponsors li jippreferu jinvestu f’kategoriji li di©à jkollhom d˙ul alternattiv minn fejn isostnu ru˙hom.

“Dan il-fond, li jista’ jopera b’metodu simili b˙all-Good Causes Fund, ikun utli, speç-

jalment g˙all-atleti ma jkunux mag˙rufin biΩΩejjed hom l-appo©© ta’ b’sa˙˙ithom.”

l-©odda li g˙adhom biex ikollsponsors

Appell Sadanittant, Cini appella lil kull min hu interessat li jappo©©a lil Keith Camilleri biex jag˙mel kuntatt mal-Malta Motorsport Federation malajr kemm jista’ jkun ˙alli dan iΩΩag˙Ωug˙ Malti jkollu l-opportunità li juri it-talent kollu tieg˙u fuq pjattaforma internazzjonali hekk kif it-tlielaq kollha se jkunu traΩmessi live fuq it-televiΩjoni.

“Sfortunatament, il-possibbilità li din il-˙olma ssir realtà mhux qieg˙da ti©i apprezzata u ting˙ata l-importanza mixtieqa f’pajjizna. Il-˙olqien ta’ dan it-tim Malti huwa ta’ gwadann kbir g˙ad-dilettanti

kollha ta’ dan l-isport,” spjegali Cini. Huwa Ωied jg˙id li minkejja d-diffikultajiet li ssewwieqa Maltin jiffaççjaw biex jipprattikaw dan l-isport, min˙abba n-nuqqas ta’ çirkwit f’pajjiΩna, il-livell ta’ prestazzjoni u determinazzjoni li qieg˙ed juri kull min hu involut f’dan il-pro©ett meta t-tim jmur jikkompeti qed jissorprendi lil kul˙add.

“Keith huwa xempju ta’ dan.

It-talent kbir li g˙andu dan ilMalti Ωag˙Ωug˙ huwa imprezzabbli u ma tistax tifhmu, sakemm ma tkunx hemm fiççirkwit u tarah isuq b’g˙ajnejk stess. G˙aldaqstant, dawk ilkumpaniji jew entitajiet li jappo©©aw lil Keith se jkunu onorati li jkunu qed jag˙mlu parti importanti minn din listorja li qieg˙da tiΩviluppa u li Ωgur se tibqa’ mnaqqxa flistorja ta’ pajjiΩna,” ikkonkluda Cini.

Futur inçert Madankollu, il-President talMMF qal li l-futur ta’ Camilleri f’dan l-isport huwa inçert g˙aliex s’issa g˙adu ma sabx l-appo©© finanzjarju neçessarju biex ikun jista’ jikkompeti f’din il-kategorija g˙al sta©un s˙i˙.

Cini spjega li dan l-isport jiddependi ˙afna mil-lat finanzjarju g˙aliex l-ispejjeΩ involuti huma kbar. Min˙abba f’hekk, kull sewwieq irid ikollu pakkett finanzjarju ta’ madwar €160,000 f’idejh biex tim jikkunsidrah b˙ala g˙aΩla vijabbli g˙all-kampjonat.

Minkejja l-fatt li saru diversi kuntatti ma’ kumpaniji lokali li interessaw ru˙hom f’dan linvestiment, s’issa g˙ad m’hemm xejn konkret. Jekk ma jinstabx ftehim f’dan ir-rigward sal-©img˙a d-die˙la, Keith qieg˙ed f’riskju serju li jitlef postu fit-tim.

Keith Camilleri waqt is-sessjoni ta’ prattika f’Adria, l-Italja

Sports

18.05.2014 37

ÓARSA LEJN IL-GRAND PRIX TA’ SPANJA RAPPORT TA’ LIAM GAUCI

KOLLOX JINBIDEL, KOLLOX JIBQA’ L-ISTESS Ag˙ar minnu mar Raikkonen, li kien il-vittma ta’ umiljazzjoni doppja hekk kif, wara li qabΩu Alonso biex ˙adlu s-sitt post, huwa nqabeΩ ukoll minn Hamilton u Rosberg illi spiççaw it-tellieqa ’l fuq minn minuta u nofs quddiemu.

Avvanzi u perikli Grosjean ©ab l-ewwel punti g˙al-Lotus, illi fl-a˙˙ar jidhru li g˙andhom vetturi li huma kapaçi jikkompetu f’nofs il-klassifika. Minkejja li sar pass ’il quddiem, ilFrançiΩ xorta wa˙da kellu jiffaççja diversi problemi tekniçi bil-karozza tieg˙u li tellfulu numru ta’ poΩizzjonijiet matul it-tellieqa.

Ferm ag˙ar kienet il-prestazzjoni ta’ Maldonado li re©a’ kellu Grand Prix diΩastruΩ, ikkaratterizzat minn inçidenti kemm fil-kwalifiki, kif ukoll fit-tellieqa nniffisha. Wara li s-sewqan goff tieg˙u wassal g˙al ˙abta fil-kwalifiki tas-Sibt, huwa dam biss minuta biex ikkawΩa inçident fit-tellieqa fejn baqa’ die˙el ©olCaterham ta’ Ericsson. Fortunatement, l-ebda sewwieq ma we©©a’, imma l-Venezwelan ng˙ata stop/go penalty ta’ ˙ames sekondi g˙as-sewqan perikoluΩ tieg˙u.

DiΩappunti

KLASSIFIKA TAL-F1 | SPANJA

KLASSIFIKA TAS-SEWWIEQA

Nru

Sewwieq

Tim

Óin

Nru

Sewwieq

Tim

Punti

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Lewis Hamilton Nico Rosberg Daniel Ricciardo Sebastian Vettel Valtteri Bottas Fernando Alonso Kimi Raikkonen Romain Grosjean Sergio Perez Nico Hulkenberg

Mercedes Mercedes Red Bull Red Bull Williams Ferrari Ferrari Lotus Force India Force India

1:41.05.15 +0.600 +48.9 +76.5 +79.0 +87.4 +1 lap +1 lap +1 lap +1 lap

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Lewis Hamilton Nico Rosberg Fernando Alonso Sebastian Vettel Daniel Ricciardo Nico Hulkenberg Valtteri Bottas Jenson Button Kevin Magnussen Sergio Perez

Mercedes Mercedes Ferrari Red Bull Red Bull Force India Williams McLaren McLaren Force India

100 97 49 45 39 37 34 23 20 20

Il-Grand Prix ta’ Spanja ma ©abx mieg˙u t-tibdil radikali fil-prestazzjonijiet li kien mistenni, minkejja lfatt li t-timijiet kollha ppreΩentaw diversi a©©ornamenti biex jippruvaw ikunu aktar kompetittivi. Dan wassal biex it-tellieqa tiΩviluppa bil-mod li drajna naraw matul dan l-ista©un, bil-Mercedes dominanti mill-bidu sat-tmiem.

Hamilton rnexxielu jΩomm l-ewwel poΩizzjoni tieg˙u wara t-tluq. Però, ma kellux il-˙ajja façli daqskemm kienet fi tlielaq o˙ra. Minkejja l-fatt li matul l-ewwel nofs tat-tellieqa rnexxielu jibni vanta©© komdu fuq Rosberg, lejn l-a˙˙ar il-ÌermaniΩ beda jnaqqar dan iddistakk ftit ftit sakemm wasal biss 0.600 sekonda ’l bog˙od mill-Brittaniku fi tmiem il-Grand Prix. Dan irriΩultat jaf jag˙ti iktar kunfidenza lil Rosberg, illi minkejja li çeda l-quççata tal-klassifika lil sie˙bu, issa g˙andu l-opportunità li jo˙odha lura fit-tellieqa ta’ Monaco, Grand Prix li kien reba˙ fl-ista©un li g˙adda.

RiΩultati kontrastanti B˙as-soltu, il-bqija tas-sewwieqa kellhom pass ferm iktar kajman minn tal-Mercedes u setg˙u biss jittamaw li jitilg˙u fuq l-iktar tar©a baxxa tal-podju. Din il-kisba g˙amilha Ricciardo, li g˙al darb’o˙ra temm it-tellieqa quddiem Vettel. G˙ad-differenza ta’ dak li ©ara flAwstralja, Ricciardo t˙alla jΩomm l-ewwel it-trofew li akkwista fil-Formula 1 u l-punti prezzjuΩi li jmorru mieg˙u.

Madankollu, wie˙ed irid japprezza l-prestazzjoni tajba ferm ta’ Vettel li spiçça fir-raba’ post wara li telaq

mill-˙mistax-il post min˙abba l-problemi li esperjenza fis-sessjonijiet ta’ prattika u l-kwalifiki. Permezz ta’ sewqan ta’ kwalità g˙olja u strate©ija intelli©enti, ilÌermaniΩ ©ab riΩultat li Ωgur sa˙˙a˙lu l-moral wara li bosta persuni esprimew xettiçiΩmu dwar il-kapaçità tieg˙u min˙abba r-riΩultati diΩappuntanti li kellu flewwel tlielaq.

Bottas ©ab g˙axar punti prezzjuΩi g˙all-Williams bil˙ames post tieg˙u. Il-FinlandiΩ kien qieg˙ed ifittex li jikseb riΩultat poΩittiv hekk kif, wara t-tellieqa promettenti tal-Awstralja, huwa esperjenza perjodu diffiçli li rah ibati ˙afna biex jisfrutta l-potenzjal s˙i˙ tal-vettura tieg˙u. Huwa kien viçin li jikseb ir-raba’ post, imma ma rnexxilux jiddefendi ru˙u mill-attakk ta’ Vettel, li lejn it-tmiem tat-tellieqa kellu roti f’kundizzjoni a˙jar minn tieg˙u.

Min-na˙a l-o˙ra, Massa kellu tellieqa li a˙jar jinsieha malajr kemm jista’ jkun hekk kif kellu jikkuntenta bittlettax-il post, riΩultat diΩappuntanti meta wie˙ed iqis li l-BraΩiljan beda fid-disa’ poΩizzjoni. Mat-tluq deher li ser jirnexxilu jaqbeΩ diversi mill-avversarji tieg˙u, però malajr sab lil Ricciardo quddiemu li mblukkalu t-triq.

B’hekk Massa kellu jnaqqas il-veloçità u sab ru˙u f’nofs ˙afna traffiku matul il-kumplament tat-tellieqa – sitwazzjoni li eventwalment tellfitlu ˙afna poΩizzjonijiet.

Alonso ma rnexxilux jirrepeti s-suççess li kiseb issena l-o˙ra fl-istess tellieqa. Il-moral tal-Ispanjol deher li mess il-qieg˙ wara t-ti©rija, hekk kif lanqas l-a˙˙ar sett ta’ a©©ornamenti ma kienu biΩΩejjed biex jaqilg˙u lill-Ferrari mill-medjokrità li sabu ru˙hom fiha s’issa.

Il-Force India jidhru li se jkollhom jabbandunaw il˙olma li jispiççaw mal-ewwel tliet timijiet fil-klassifika tal-kostrutturi. Wara r-riΩultati poΩittivi tal-ewwel tlielaq, it-tim jidher li qieg˙ed ibati biex iΩomm il-pass mal-karozzi ta’ quddiem. Però, kemm Perez kif ukoll Hulkenberg ˙adu pjaçir li, minkejja l-problemi li qeg˙din jesperjenzaw, huma xorta wa˙da rnexxielhom ji©bru l-punti fi Spanja u wrew ottimiΩmu li g˙ad hemm lok fejn il-karozzi taghhom isiru aktar kompetittivi.

L-a©©ornamenti li applikaw il-McLaren fil-vetturi tag˙hom ftit li xejn g˙amlu differenza hekk kif ˙ar©u ming˙ajr punti g˙at-tielet tellieqa konsekuttiva. Dan irriΩultat diΩappuntanti ©ieg˙el lil xi bnadi tal-medja illi jistaqsu jekk it-tim huwiex di©à qed ja˙seb fl-iΩvilupp tal-vetturi tal-ista©un li ©ej hekk kif dawk ta’ din issena jidhru li ma tantx se jag˙tuhom sodisfazzjon.

Madankollu, id-dirigenti tat-tim qalu li g˙adu kmieni wisq biex wie˙ed ja˙seb daqshekk fil-bog˙od u sostnew li dan it-tip ta’ deçiΩjonijiet ma jistg˙ux jittie˙du qabel g˙all-inqas jg˙addi nofs l-ista©un.

It-Toro Rosso wkoll jidhru li qabdu t-triq g˙an-niΩla matul dawn l-a˙˙ar ti©rijiet hekk kif ˙ar©u mit-tellieqa b’idejhom vojta. Vergne b’mod speçjali sab ru˙u jis˙et l-isfortuna tieg˙u wara li kellu jirtira g˙at-tielet darba minn Grand Prix min˙abba problemi fil-vettura.

Ix-xog˙ol kollu li sar fuq il-vetturi Sauber ftit li xejn ta frott fi Spanja. Mill-kummenti li ng˙ataw qabel it-tellieqa deher çar li t-tim kien qieg˙ed jaspira li jikkompeti g˙all-poΩizzjonijiet tan-nofs wara l-problemi li kellu fil-©img˙at li g˙addew. Madankollu, l-uniçi vetturi li rnexxielhom iΩommu warajhom kienu dawk talMarussia u Caterham illi b˙as-soltu okkupaw il-qieg˙ tal-klassifika. Óoss ©did?

Sadanittant, diversi timijiet ˙adu sehem f’testijiet tarroti Pirelli fl-istess çirkwit iktar kmieni din il-©img˙a.

Barra minn hekk, il-Mercedes Ωiedu apparat ©did malexhaust biex jippruvaw jindirizzaw il-‘problema’ ta’ nuqqas ta’ ˙oss tal-vetturi tag˙hom.

Però, il-possibbiltà li dan l-apparat, li qieg˙ed ikun deskritt b˙ala “trumbetta” min˙abba l-forma tieg˙u, ji©i introdott fit-tlielaq li jmiss hija remota. Dan g˙aliex, barra t-testijiet, li se jie˙du Ω-Ωmien tag˙hom, hemm ukoll l-ostaklu tal-approvazzjoni li trid tkun unanima fost it-timijiet li qeg˙din jikkompetu.

Madankollu, wie˙ed jistenna li t-timijiet se jkunu mmotivati mhux ˙aΩin biex isibu xi tip ta’ soluzzjoni g˙al din il-kwistjoni hekk kif numru ta’ sponsors gergru li l-˙oss preΩenti tal-vetturi qieg˙ed inaqqas il-livell ta’ spettaklu. “Money talks,” kif jg˙idu l-IngliΩi, speçjalment fi sport fejn ˙afna mit-timijiet ikollhom bΩonn g˙exieren, jekk mhux mijiet, ta’ miljuni biex jiΩviluppaw il-vetturi tag˙hom.

Sports

38 18.05.2014

in-nuqqas f’kompetizzjoni ewropea tiswiehom £30 miljun Il-United xejn ma ssorprendew u spiççaw fis-seba’ post fl-ista©un li g˙adda, fil-fatt kienu ilhom 24 sena ma jispiççaw f’poΩizzjoni daqstant baxxa.

Dawn il-prestazzjonijiet mhux mixtieqa rriΩultaw fittkeççija ta’ David Moyes b˙ala l-mani©er tat-tim. LOlandiΩ Louis Van Gaal aççetta li jiffirma kuntratt ta’

tliet snin mar-Red Devils.

Sadanittant huwa ma˙sub li l-plejer ta’ 40 sena, Ryan Giggs, ©ie offrut ir-rwol ta’ assistent mani©er.

Id-d˙ul finanzjarju talUnited mhux ser ji©i affettwat biss min˙abba nnuqqas tag˙hom f’kompetizzjoni Ewropea, iΩda anke min˙abba li jridu j˙allsu lmiljuni lil Moyes u anke lil

dawk li kienu jassisstuh.

Minkejja dan kollu, il-Viçi Chairman eΩekuttiv Ed Woodward, sostna li l-klabb ser ikun attiv fis-suq tattrasferimenti — g˙alkemm g˙adu ma ©iex allokat ilba©it g˙all-infiq. Kul˙add qed ja˙dem sabiex jiΩguraw li fl-ista©un li ©ej it-tim ikun b’sa˙˙tu g˙all-isfidi.

100 sena seÓta Is-se˙ta ta’ Bela Guttmann g˙adha tin˙ass mit-tim talBenfica. Fil-log˙ba ta’ nhar il-Erbg˙a li g˙adda – li ntlag˙bet fil-grawd talJuventus – it-tim Spanjol Sevilla reb˙u t-tielet titlu tag˙hom. L-iskor sal-120 minuta baqa’ xejn b’xejn, u g˙alkemm il-PortugiΩi

po©©ew lill-avversarji tag˙hom ta˙t pressjoni, dawn xorta ma akkwistaw xejn.

Jing˙ad li Guttmann, kowç UngeriΩ, se˙et lill-klabb PortugiΩ fl-1962, wara li hu kien reba˙ din it-tazza g˙al sentejn konsekuttivi (196061, 1961-62). Ir-ra©uni kienet

li l-bord ça˙˙ad lil Guttmann milli jie˙u bonus g˙all-kisbiet tieg˙u. Hu rriΩenja, u malli ˙are© mil-laqg˙a li kellu mad-diretturi, ˙alef li l-klabb ma jirba˙x titlu Ewropew f’mitt sena. F’dawn l-a˙˙ar 52 sena, il-Benfica avvanzaw tmien darbiet sal-finali, iΩda baqg˙u bla reb˙a.

£10 biljun infiq, il-protesti jeskalaw Il-Protesti fil-BraΩil qed jeskalaw hekk kif ftit tal©img˙at o˙ra l-pajjiΩ ser jospita dan l-avveniment dinji. Il-BraΩil nefaq madwar £10 biljun f’bini ta’ grawnds ©odda fis-subborgi tal-belt Sao Paulo. B’kuntrast, ilgrawnds huma mdawrin b’kampijiet ta’ nies li huma

©abet mag˙ha l-World Cup. Koinçidentalment din issena ser issir l-elezzjoni presidenzjali, u bosta gruppi ˙adu din l-opporunità sabiex jag˙mlu pressjoni kbira fuq il-Gvern. Id-demostranti qed jitolbu lill-Gvern li huma jridu postijiet biex jg˙ixu fihom u mhux stadji kbar.

napoli v verona

serie a riÛultati Tard

Udinese v Sampdoria

loGÓob GÓal-lum Catania v Atalanta Genoa v Roma Juventus v Cagliari AC Milan v Sassuolo ChievoVerona v Inter Fiorentina v Torino Lazio v Bologna Parma v Livorno SSC Napoli v Hellas Verona

15.00 15.00 15.00 20.45 20.45 20.45 20.45 20.45 20.45

klassifika TIM Juventus Roma SSC Napoli Fiorentina Inter Torino Parma AC Milan Hellas Verona Lazio Atalanta Sampdoria Udinese Genoa Cagliari Sassuolo ChievoVerona Catania Bologna Livorno

foqra.

Huwa mistenni li aktar ma joqrob iΩ-Ωmien g˙all-World cup, aktar ser tikber il-folla ta’ protestanti. Is-sena l-o˙ra aktar minn miljum persuna ˙onqu t-toroq sabiex jipprotestaw kontra s-servizzi pubbliçi ˙Ωiena, il-korruzzjoni u l-infiq esa©erat li

L 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37

R 32 26 22 19 15 15 14 15 16 14 15 12 12 10 9 9 9 7 5 6

D 3 7 9 7 15 11 13 9 6 11 5 8 7 11 12 7 6 8 14 7

T 2 4 6 11 7 11 10 13 15 12 17 17 18 16 16 21 22 22 18 24

F 77 72 72 63 61 56 56 55 61 53 42 45 43 40 34 42 32 32 28 39

K 23 24 38 42 37 46 46 48 63 54 49 59 54 50 50 70 53 65 57 75

P 99 85 75 64 60 56 55 54 54 53 50 44 43 41 39 34 33 29 29 25

Il-Verona jag˙lqu l-log˙ob ta’ dan l-ista©un barra minn darhom g˙and in-Napoli, jekk jiksbu reb˙a fillog˙ba tal-lum ikun possibbli li jid˙lu fil-League Ewropea.

Madankollu, it-tim ta’ Mandorlini, li kien promoss f’dan l-ista©un, g˙amel kampanja notevoli hekk kif se jispiççaw mal-ewwel g˙axar timijiet. Fil-fatt, il-Verona beda l-ista©un b’reb˙a xokkanti ta’ 2-1 kontra l-Milan, u qed jittamaw sabiex jag˙lqu l-ista©un fuq l-istess nota.

Il-kowç Spanjol ta’ Napoli, Rafa Benitez, huwa kuntent bid-debutt li g˙amel mat-tim Naplitan, g˙alkemm hu j˙oss li t-tim kellu jispiçça ˙afna aktar viçin it-tim rebbie˙ tal-iscudetto, Juventus.

Ikun xi jkun ir-riΩultat mhux se jaffettwa tant lillAzzurri, iΩda prestazzjoni tajba ming˙and Lorenzo Insigne u Christina Maggio tista’ sarraf f’post mat-tim nazzjonali Taljna g˙at-Tazza tad-Dinja. milan v sassuolo Il-Milan g˙ad g˙andhom ftit çans g˙all-kwalifikazzjoni tal-League Ewropew, dan hu possibbli jekk jiksbu reb˙a mat-tim ta’ Sassuolo. Il-Milan g˙adhom friski minn telfa kontra Atalanta, u g˙alkemm kellhom ir-ritorn ta’ El Shaarawy – wara erba’ xhur barra – dan ma kienx biΩΩejjed.

Il-goalkeeper ta’ Milan qal li s-sitt post m’g˙andux ikun il-mira ewlenija g˙all-Milan, imma huma jridu jissieltu g˙aç-Champions League. Abbiati temm jg˙id li ma tarax lill-Milan fl-ebda league Ewropew hija sfortuna kbira.

Is-Sassuolo, li posthom fis-Serie A huwa garantit, qed jittamaw li jispiççaw bit-tajjeb.

Genoa v roma Dan kien sta©un diΩappuntnati min-na˙a ta’ Genoa.

It-tim irnexxielu jikseb sigurtà mir-relegazzjoni, iΩda ma g˙amel xejn wara li Ωguraw posthom fis-Serie A. Fil-fatt, huma kisbu biss Ωew© punti f’seba’ log˙biet.

Min-na˙a l-o˙ra l-istorja hija differenti g˙at-tim ta’ Roma, anzi l-aspettattivi kienu aktar milli stennew, b’mod speçjali wara l-fjask li kien hemm is-sena lo˙ra. Fl-ewwel sena tieg˙u, il-kowç Rudi Garcia, irrivoluzzjona l-mod ta’ kif il-Giallorossi jilag˙bu.

Christian Maggio

Stefan El-Shaarawy

Lokali

40 18.05.2014

SerenitÀ gÓall-Korpi Dixxiplinati Din il-©img˙a l-Gvern wettaq proposta elettorali o˙ra hekk kif ta d-dritt lil kull persuna f’korp dixxiplinat illi jissie˙eb f’unjin tal-g˙aΩla tag˙ha.

B’hekk il-Gvern preΩenti introduça dritt fundamentali li sallum il-©urnata ma kienx jeΩisti u hu tant importanti sabiex ilmembri ta’ korpi dixxiplinati jkollhom serenità fuq il-post tax-xog˙ol. Dan id-dritt ta’ assoçjazzjoni ma jinkludix iddritt ta’ strajk, min˙abba ra©unijiet ta’ sigurtà.

Fil-konferenza tal-a˙barijiet li fiha t˙abbret din ir-riforma, ilMinistru g˙all-Intern u Sigurtà Nazzjonali Manuel Mallia sa˙aq illi l-Gvern jemmen li b’dan il-mod se jkun hemm ferm inqas lok li jistg˙u jse˙˙u in©ustizzji simili g˙al dawk li rajna fl-Armata. Dan g˙aliex lunjins se jkollhom l-opportunità illi jintervienu biex jiddefendu d-drittijiet tal-imsie˙ba tag˙hom li ja˙dmu f’dawn ilkorpi.

Huwa ©ibed ukoll l-attenzjoni g˙all-fatt li l-konferenza tal-a˙barijiet saret fil-Kulle©© tal-Pulizija, li g˙all-ewwel darba ospitat ir-rekluti l©odda. Hawnhekk fakkar li lGvern preçedenti kien po©©a l-©ebla inawgurattiva f’Lulju 2011, imma kellu jressaq din il-©ebla wara li ma sarx xog˙ol. Kellu jkun Gvern Laburista li jlesti l-Lecture and Administration Block flAkkademja tal-Pulizija, bixxog˙ol fl-Akkademja g˙adu g˙addej fis-sezzjoni tad-dormitorji.

Association, li effettivament saret house union bir-riforma nofs qalb tal-2011.

Fl-istess stqarrija, il-PN g˙amilha wkoll il-prijorità tieg˙u li jattakka lill-G.W.U. talli ˙adet l-inizjattiva li tipparteçipa fil-˙olqien ta’ unjin awtonoma tal-Pulizija. Il-motivazzjoni politika wara dan lattakk hija çara g˙aliex ilG.W.U., flimkien mal-Partit Laburista, kienet minn talewwel illi kkritikat l-abbozz ta’ li©i li tressaq mill-Partit Nazzjonalista fl-2011.

Attitudni distruttiva

Waqt l-istess konferenza tala˙barijiet, il-Ministru g˙alLibertajiet Çivili u Djalogu Soçjali Helena Dalli qalet li dan huwa pass ie˙or fit-titjib tal-kundizzjonijiet tax-xog˙ol ta’ settur ie˙or ta’ ˙addiema.

Dalli qalet li l-Gvern huwa impenjat li b’mod konkret jara li l-˙addiema jkollhom aktar drittijiet u li tkun rispettata ddinjità tag˙hom fuq il-postijiet tax-xog˙ol.

Hija spjegat li dan huwa proçess li nbeda qabel l-elezzjoni meta l-moviment Laburista kien qed jisma’ dak li kellhom xi jg˙idu l˙addiema fid-diversi oqsma.

B’dan il-mod wasal biex po©©a l-proposti tieg˙u fuq ilprogramm elettorali li issa li qieg˙ed fil-Gvern dawn saru lpolicies li g˙andu d-dover u li qieg˙ed jitwettaq fil-prattika.

Inkonsistenza tal-PN Sfortunatament, anke dan ilpass importanti kien fil-mira tal-gideb tal-Partit Nazzjonalista li fi stqarrija sostna illi ilu jemmen li l-membri tal-korpi dixxiplinati g˙andu jkollhom id-dritt li jissie˙bu f’unjin. Però, din il-poΩizzjoni ma kinitx sostnuta bil-fatti.

Dan jo˙ro© çar mill-eΩempju li

©ab il-PN inniffsu fejn, skont huma, fl-2011 kien ©ie ppreΩentat fil-Parlament abbozz ta’ li©i li kien jipprovdi li l-assoçjazzjonijiet tal-membri tal-korpi dixxiplinati jsiru huma stess unjins.

Madankollu, il-verità hija li dan l-abbozz ta’ li©i ©ie milqug˙ bi kritika qawwija g˙aliex ma tax il-libertà lillkorpi dixxiplinati kollha li jissie˙bu ma’ unjin, imma lmembri tal-Korp tal-Pulizija biss. Fil-fatt, lanqas il-Pulizija ma ng˙ataw l-opportunità illi jassoçjaw ru˙hom b’mod liberu hekk kif t˙allew jid˙lu biss fil-Malta Police

L-atte©©ament negattiv tal-PN kien innotat b’dispjaçir millMinistru g˙all-Intern u sSigurtà Nazzjonali illi sostna li, wara snin tid˙ak bil-korpi dixxiplanti dwar dan id-dritt, issa l-OppoΩizzjoni qed tostakola u tipprova dda˙˙al dubji biex dan id-dritt ji©i mça˙˙ad. Huwa qal ukoll li jidher çar illi l-Partit Nazzjonalista dejjem isib xi ostaklu biex ji©©ustifika l-fatt li ta˙t il-Gvern preçedenti ma sar xejn biex jing˙ataw drittijiet meqjusa fundamentali f’pajjiΩ demokratiku.

Il-Ministru Manuel Mallia fakkar li dan id-dritt kien filManifest Elettorali li bih ilPartit Laburista tela’ fil-Gvern b’vot çar. G˙aldaqstant, huwa appella biex l-OppoΩizzjoni tkun kostruttiva u, b’rispett lejn ix-xog˙ol siewi li jag˙mlu l-korpi dixxiplinati, tappo©©ja din ir-riforma.