Kullhadd 18.01.15

www.kullhadd.com

ÓARSA LEJN IL-PROGRESS LI SAR fL-EDUKAZZJONI Il-Óadd 18 ta’ Jannar, 2015 Óar©a Nru 1,123

Ara pa©na 6

Prezz ›0.80

IL-PN MA JITGÓALLIMX…

IRID JGÓOLLI L-ONORARJA KEMM IRID

Ftit wara li tela’ fil-Gvern, il-Partit Laburista qabbad lill-Ombudsman, lillKummissarju Elettorali, kif ukoll lill-Avukat Ìenerali, biex jikkommissjonaw rapport li jittratta r-remunerazzjoni tal-politiçi biex ma jer©ax ji©ri l-istess b˙all-2008 u l-Kabinett jiddeçiedi li jΩid il-paga tieg˙u minn wara dahar kul˙add.

Il-PN baqa’ jinsisti li t-tliet istituzzjonijiet indipendenti li kienu mqabbda apposta biex jikkummissjonaw dan ir-rapport, m’g˙andhomx il-poter

JIKSER IR-REGOLAMENTI

Rapport tal-Awditur Ìenerali juri kif l-eks-Ministru Tonio Fenech kiser ripetutament ir-Regolamenti talAkkwist Pubbliku meta mhux biss approva pagamenti li kienu ilhom tliet snin pendenti lejlet l-elezzjoni ©enerali, iΩda wkoll ta ammont sostanzjali ta’ direct orders ming˙ajr ma pprovda ©ustifikazzjoni adegwata g˙alihom.

Ara pa©na 2

me˙tie© biex jissu©©erixxu riga o©©ettiva f’dan ir-rigward, minkejja diversi pariri legali li jg˙idu bil-kontra.

Il-Viçi Kap Beppe Fenech Adami kompla jikkonferma l-poΩizzjoni tal-PN meta sostna li l-politiçi g˙andhom jibqg˙u jiddeçiedu huma kemm g˙andha tiΩdied il-paga tag˙hom.

DEVOLUZZJONI TAL-BEREÌ

Tul dawn l-a˙˙ar xhur il-qasam tal-Kura Primarja fi ˙dan id-Dipartiment tas-Sa˙˙a kien g˙addej bi proçess intiΩ proprju sabiex il-bere© mifruxa madwar Malta u G˙awdex jissa˙˙u u jittejbu, eΩerçizzju li qieg˙ed isir b’mod innovattiv, id f’id malkunsilli lokali.

Ara pa©na 5

Ara pa©na 2

LIÇENZJA GÓAS-SENGÓA

Tliet xhur o˙ra se ti©i varata konsultazzjoni pubblika rigward liçenzji ©odda mag˙rufa b˙ala skills cards li se jsiru obbligatorji g˙all-˙addiema tasseng˙a. Minn informazzjoni li g˙andha lKullÓadd jirriΩulta li l-plumbers u dawk li jpo©©u l-madum se jkunu fost l-ewwel li se jing˙ataw liçenzja, li mag˙ha se jkun hemm ukoll marbut çertifikat ta’ sigurtà.

Ara pa©na 7

02 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

IL-PN JIRRIFJUTA LI JIKKOOPERA

BLA FIDUÇJA FL-ISTITUZZJONIJIET RAPPORT TA’ GLEN FALZON

Il-gazzetta KullÓadd g˙andha f’idejha diversi ittri li lOmbudsman, l-Awditur Ìenerali u l-Kummissarju Elettorali kienu rçevew ming˙and il-PN. F’dawn l-ittri l-OppoΩizzjoni baqg˙et tinsisti li dawn l-istituzzjonijiet m’g˙andhomx ilpoter me˙tie© biex jikkummissjonaw rapport li jittratta ΩΩidiet fil-pagi tal-politiçi.

Il-PN ma ridhomx L-ewwel ittra tmur lura g˙all10 ta’ Lulju 2013 fejn il-PN kien kiteb lil dawn it-tliet istituzzjonijiet u esprima l-opinjoni tieg˙u fuq il-karigu tag˙hom: “Fiç-çirkostanzi, il-Partit Nazzjonalista jqis li mhijiex ilfunzjoni tal-Awditur Ìenerali, tal-Ombudsman u talKummissjonarju Elettorali Prinçipali li jassumu funzjonijiet li jmorru lil hinn mill-mandat li huma g˙andhom skont il-li©i. G˙alhekk, qed jitqanqalu riΩervi fir-rigward talkompoΩizzjoni tal-Kummissjoni u l-istess membri talKummissjoni g˙andhom ifittxu li jirregolaw ru˙hom sabiex fla˙˙ar mill-a˙˙ar jipprevali ssens komun u ti©i rispettata lindipendenza u l-imparzjalità tal-uffiççji li intom tkopru.”

Parir ming˙and il-Professur Refalo Wara din id-dikjarazzjoni l-PN wera biç-çar li ma jridx lil dawn it-tliet istituzzjonijiet jag˙mlu dan ix-xog˙ol, g˙alhekk huma talbu l-parir tal-Professur Ian Refalo biex jiççaraw il-kompitu tag˙hom f’dan ir-rigward. Ir-risposta tieg˙u kienet kif ©ej: “G˙alhekk, jidher li dak li huwa mitlub jaqa’ fil-kariga tag˙kom u huwa fil-poter tag˙kom li tag˙mlu tali rapport.” G˙alhekk, din id-dikjarazzjoni ©abet fix-xejn il-kritika tal-PN.

X’inhu l-mottiv tal-PN? Wara li ˙adu dan il-parir ming˙and il-Professur Refalo, dawn it-tliet istituzzjonijiet re©g˙u bag˙tu g˙ar-reazzjoni tal-PN biex b’hekk huma wkoll ikunu kkonsultati u mg˙arrfa dwar il-parir li ng˙ataw. IΩda g˙al darb’o˙ra, f’ittra separata mibg˙uta lilhom fid-29 ta’ Lulju 2013 mill-PN, it-twe©iba kienet kif ©ej: “Ninfurmak illi lpoΩizzjoni tal-Partit Nazzjonalista ma nbidlitx minn kif inhi espressa fl-ittra ori©inali tieg˙i mibg˙uta g˙annom tal-Partit.”

Hawnhekk jidher biç-çar ukoll li meta l-PN joqg˙od i˙ambaq li l-Gvern ma jikkonsultax mag˙hom fid-deçiΩjonijiet li jie˙u, dan ma jkunx minnu. Dan il-kaΩ huwa prova çara fejn il-PN baqa’ jwebbes rasu fuq il-kompiti ta’ dawn listituzzjonijiet u, kif jidher çar, il-poΩizzjoni tag˙hom ma nbidlitx.

IΩda, fid-dawl ta’ dawn lavvenimenti kollha, wie˙ed jistaqsi: x’inhi r-ra©uni vera li lPN ma jridx li jkunu proprju dawn il-persuni li jirrakkomandaw mekkaniΩmu g˙arrimunerazzjoni tal-politiçi biex, jekk jer©a’ jkun hemm Kabinett li jrid iΩid il-paga, ikollu riga o©©ettiva fuq xiex jimxi u mhux jaqbad u jiddeçiedu hu?

Beppe Fenech Adami jrid jiddeçiedi hu l-paga tieg˙u Ftit tal-jiem ilu, fuq l-istazzjoni nazzjonali, il-Viçi Kap tal-Partit Nazzjonalista (PN) Beppe Fenech Adami esprima l-fehma li g˙andhom ikunu l-politiçi stess li jiddeçiedu l-paga tag˙hom l-istess b˙alma ©ara fil-le©iΩlatura li g˙addiet. Dan wara li fl-2008 il-membri talKabinett Nazzjonalista mmexxija minn Lawrence Gonzi kienu taw lilhom infushom Ωieda minn wara

dahar kul˙add ta’ €500 fil©img˙a, liema Ωieda wasslet g˙al kritika ˙arxa internament fil-PN kif ukoll min-nies hemm barra meta tqis li f’dik il-˙abta l-Prim Ministru Lawrence Gonzi kien ivvota bil-qalb biex jog˙lew il-kontijiet tad-dawl.

Ironiku huwa l-fatt li dawn ilpersuni indipendenti n˙atru biΩ-Ωew© terzi tal-kamra u Ωgur li huma persuni ta’ integrità rrispettati minn kul˙add, iΩda l-PN irid ikompli jg˙addas rasu fir-ramel u joqg˙od fuq ilpariri interni tieg˙u.

Weg˙diet imwettqa Fil-manifest elettorali tieg˙u lPartit Laburista (PL) wieg˙ed li jkun ikkummissjonat rapport biex jin˙oloq mekkaniΩmu g˙ar-remunerazzjoni tal-politiçi. It-tliet istituzzjonijiet mqabbda, l-Ombudsman, lAwditur Ìenerali u lKummissarju Elettorali, kienu mqabbda apposta biex jo˙olqu riga o©©ettiva biex kwalunkwe Kabinett ma jer©ax jiddeçiedi hu kemm jie˙u paga g˙alih innifsu iΩda jkun hemm dawn ir-regoli li jista’ jimxi mag˙hom.

Fid-dawl ta’ dan kollu, ilMinistru g˙all-Ìustizzja Owen Bonnici flimkien mal-Prim Ministru Joseph Muscat iddikjaraw kemm-il darba li Gvern Laburista, hekk kif imwieg˙ed ukoll fil-manifest elettorali, ma jaqbilx li jiΩdiedu l-pagi talpolitiçi la f’din il-le©iΩlatura u lanqas f’dik li ©ejja ©aladarba jer©a’ jkun hemm il-Partit Laburista fil-Gvern.

Lil min tafu tistaqsix g˙alih G˙al kontra l-impressjoni li pprova jag˙ti lin-nies hemm barra bi slogans b˙al ‘Politika Onesta’ li l-PN u l-Kap talOppoΩizzjoni Simon Busuttil bdew juΩaw dan l-a˙˙ar flattivitajiet tieg˙u, fost o˙rajn, Beppe Fenech Adami xorta

wa˙da g˙aΩel li ma jg˙idx ilverità u jkompli jqarraq fuq issomma li l-ministri Nazzjonalisti g˙adhom ma tawx lura miΩ-Ωidiet li kienu ˙adu fil-le©iΩlastura li g˙addiet. Fil-fatt, il-Viçi Kap tal-PN kompla jqarraq billi sostna li leksminsitri Nazzjonalisti m’g˙andhom xejn aktar xi j˙allsu lura lill-poplu Malti miΩ-Ωieda li kienu ˙adu fl2008. G˙al darba tnejn fl-interventi tieg˙u huwa g˙aΩel li jer©a’ jirrepeti l-istess dikjarazzjoni xejn veritiera g˙al diversi drabi u dan biex ikompli ja˙bi l-verità mill-poplu Malti u G˙awdxi.

G˙adhom iΩommu €100,000 kull wie˙ed Dan minkejja li hemm madwar g˙axar deputati Nazzjonalisti b˙al Mario Demarco, Chris Said, Tonio Fenech, Giovanna Debono, George Pullicino, Carm Mifsud Bonnici, Joe Cassar, Jason Azzopardi, Clyde Puli u Mario Galea, li f’buthom g˙adhom qed iΩommu mal€100,000 kull wie˙ed minn dik l-istess Ωieda li kienu ˙adu. Filverità dawn taw lura biss €300,000 mill-€1.6 miljun li ˙a l-Kabinett Nazzjonalista kollu kemm hu.

Il-PM kien Ωgwidat Jiem biss wara li l-Partit Laburista tela’ fil-Gvern il-Prim Ministru Joseph Muscat kien qal li kien infurmat li dawn ilflus kienu ng˙ataw kollha lura.

IΩda wara li sar aktar st˙arri© irriΩulta li s-somma ta’ €1.3 miljun g˙adha sal-lum ma ng˙atatx lura.

Dan kollu jgiddeb id-dikjarazzjoni li kien g˙amel Simon Busuttil fl-eqqel talkampanja elettorali tal-a˙˙ar elezzjoni ©enerali meta fl-20 ta’ Frar 2013, waqt konferenza tala˙barijiet, kien iddikjara li lministri kienu taw lura l-˙lasiji-

et kollha li kienu ˙adu.

Fatti Qabel Marzu 2008, il-membri tal-Kabinett tal-Gvern Nazzjonalista kienu jirçievu ssalarju tag˙hom u allowance ta’ €5,823 fil-kaΩ tal-Prim Ministru u €2,320 fil-kaΩ ta’ ministru u segretarju parlamentari.

F’Mejju tal-2008, b’deçiΩjoni tag˙hom stess u li nΩammet mo˙bija, il-membri tal-Kabinett taw lilhom infushom is-salarju tag˙hom b˙ala ministru jew segretarju parlamentari, duty allowance ta’ 20% ta’ dan is-salarju, issalarju ta’ membru parlamentari, allowance ie˙or ta’ 20% ta’ skala 1 taç-Çivil u postage allowance ta’ €1,500.

Dan l-arran©ament ©did beda japplika b’lura mit-12 ta’ Marzu 2008, erbat ijiem biss wara lelezzjoni ©enerali ta’ dik issena. B’dan il-mod il-Prim Ministru Gonzi beda jit˙allas mat-€80,000 fis-sena waqt li lministri u s-segretarji parlamentari bdew jit˙allsu mal€75,000 fis-sena.

Meta dan kollu sar mag˙ruf fil-pubbliku u wara pressjoni kbira mill-Partit Laburista, f’Jannar 2011, Lawrence Gonzi fil-Parlament kien ˙are© jg˙id li huwa u l-ministri kienu ser jag˙tu lura Ω-Ωidiet li ˙adu bejn Marzu 2008 u Diçembru 2010.

Dak iΩ-Ωmien kienet ing˙atat limpressjoni li kienu se jing˙ataw lura Ω-Ωidiet kollha.

Fil-verità, iΩda, ©ara biss li lministri u s-segretarji parlamentari ma baqg˙ux jie˙du lallowance ta’ 20% ta’ skala 1 taç-Çivil, u kienet biss din ilparti li ng˙atat lura miΩ-Ωieda kollha li kienu taw lilhom infushom. Fil-fatt, huma baqg˙u jirçievu s-salarju tag˙hom b˙ala ministri jew segretarji parlamentari, id-duty allowance ta’ 20% ta’ dan issalarju u anke s-salarju ta’ membru parlamentari.

LOKALI KÓ

18|01|2015 03

kullhadd.com

FENECH JAPPROVA €405,000 FI ÓLASIJIET LEJLET L-ELEZZJONI Lejlet l-elezzjoni ©enerali li g˙addiet l-eks-Ministru Nazzjonalista Tonio Fenech approva xejn inqas minn €404,982 fi ˙lasijiet pendenti, liema ˙lasijiet kienu jikkorrispondu ma’ direct orders mog˙tija lil kumpanija partikolari tal-komunikazzjoni.

Dan kien Ωvelat ilbiera˙ minn ONE News , li kkwota minn rapport tal-Awditur Ìenerali.

Ir-rapport speçifika li dawn il-˙lasijiet kienu ng˙ataw fuq 64 invoice g˙al servizzi ta’ kumpanija tal-komunikazzjoni, li kienet tqabbdet b’ direct orders bejn Jannar 2010 u Jannar 2013.

˙ames kumpaniji differenti, kollha mqabbda permezz ta’ direct order.

Nuqqasijiet Ir-rapport tal-Awditur Ìenerali ji©bed l-attenzjoni wkoll g˙al Ωew© nuqqasijiet o˙ra.

L-ewwel wa˙da rigward lapprovazzjoni ta’ Ωew© pagamenti fuq direct order, li kienu jammontaw g˙al €36,022, ma setg˙etx tinstab mill-Ministeru, u g˙alhekk ma setg˙etx ti©i spezzjonata.

Approvazzjoni g˙al direct order o˙ra, ma˙ru©a fil-21 ta’ Awwissu 2012 g˙al €38,544, ing˙atat wara li s-servizzi kienu di©à ng˙ataw bejn Frar 2011 u Lulju 2012.

Kontra r-Regolamenti talAkkwist Pubbliku Il- KullÓadd hija infurmata lmod li bih ing˙ataw dawn iddirect orders u anke l-mod li bih ©ew approvati l-˙lasijiet f’daqqa jmur kontra rRegolamenti tal-Akkwist Pubbliku.

Dan kien ikkonfermat fir-rapport tal-Awditur Ìenerali, li fost o˙rajn g˙amel referenza g˙al çirkolari ma˙ru©a millMinisteru tal-Finanzi stess, u li tispeçifika dan li ©ej: “Id-direct orders iridu jkunu limitati g˙all-inqas possibbli, u jkun hemm ©ustifikazzjoni adegwata g˙alihom.”

Din iç-çirkolari tg˙id ukoll li m’g˙andu jsir l-ebda ftehim ma’ min jipprovdi s-servizz qabel ma jkun hemm l-

Min suppost jag˙ti eΩempju… approvazzjoni neçessarja millUffiççju g˙ad-Direct Orders.

Iktar minn hekk, meta dan ilproçess ikun sar skont ir-regolamenti, l- invoices m’g˙andhomx jit˙allew jakkumulaw, iΩda jridu jit˙allsu fl-inqas Ωmien possibbli sabiex ji©u evitati implikazzjonijiet negattivi u spejjeΩ Ωejda.

Dan kien ukoll ikkonfermat minn çirkolari o˙ra ma˙ru©a fl2007 mill-istess Ministeru talFinanzi ta˙t amministrazzjoni Nazzjonalista, fejn fiha intqal li claims li jintirtu minn sena g˙al o˙ra jridu jkunu mill-inqas.

L-ebda ©ustifikazzjoni Ir-rapport tal-Awditur Ìenerali jag˙milha çara li l-approvazzjoni ta’ dawn il-˙lasijiet ma kinitx akkumpanjata b’©ustifikazzjoni denja g˙all-fatt li ma kinitx qed tonora rRegolamenti tal-Akkwist Pubbliku.

Ir-rapport iΩid jg˙id li ma ©iet ippreΩentata l-ebda evidenza biex tkopri l-approvazzjoni ta’ direct order o˙ra li kienet tammonta g˙al €11,800 fir-rigward ta’ servizzi ta’ konsulenza mog˙tija fi Frar 2013.

IrriΩulta li total ta’ 58 pagament li saru fl-2013 biex ikopru €306,680 mill-ammont inkwistjoni, kienu jmorru lura g˙al invoices antiki ma˙ru©a mill-2010 sal-2012.

Dawn il-˙lasijiet b’lura mhux biss jaffettwaw il-ba©it allokat g˙al dik is-sena partikolari, iΩda wkoll jg˙aw©u l-fatti firrappurta©© finanzjarju, jis˙aq ir-rapport.

Minbarra s-servizzi msemmija, kien hemm servizzi o˙ra li l-˙lasijiet g˙alihom kienu jammontaw g˙al €127,077. Dawn kienu jkopru servizzi minn

Dawn in-nuqqasijiet kollha saru ta˙t l-amministrazzjoni ta’ Tonio Fenech li dak iΩ-Ωmien kien il-Ministru tal-Finanzi.

Huwa ironiku kif dan ilMinisteru, li kien jo˙ro© iççirkolari proprju biex ifakkar lill-ministeri l-o˙ra u lill-entitajiet pubbliçi sabiex jimxu marRegolamenti tal-Akkwist Pubbliku, ikun huwa stess li jikser dawn ir-regolamenti bliktar mod sfaççat.

Fenech qag˙ad jistenna sat-8 ta’ Marzu 2013, litteralment lejlet l-elezzjoni, biex japprova ˙lasijiet li kienu ilhom iktar minn tliet snin pendenti.

1,387 ÛWIEÌ BIL-KNISJA FL-2014 TALJAN FIL-PERIKLU TAL-MEWT

In-numru ta’ Ωwi©ijiet fil-Knisja li ©ew irre©istrati fl-Arçidjoçesi ta’ Malta fis-sena 2014 kien ta’ 1,387 – Ωieda mar©inali fuq iΩΩwi©ijiet irre©istrati fl-2013.

Mit-total ta’ Ωwi©ijiet irre©istrati fl-2014, 1,183 Ωwie© kienu bejn Maltin. Kien hemm ukoll 53 Ωwie© bejn Maltin u barranin.

Dawn kienu mqassmin hekk: 29 Ωwie© bejn Kattoliçi Maltin u Kattoliçi barrani; 20 Ωwie© bejn

Kattoliçi Maltin u Insara mhux Kattoliçi barranin; u 4 Ωwi©ijiet ta’ Maltin ma’ barranin li mhumiex Insara. Ìew rre©istrati wkoll 13-il Ωwie© bejn Maltin li qed jg˙ixu f’pajjiΩi o˙ra, u 138 Ωwi© bejn koppji barranin.

Mejju, Ìunju u Lulju l-aktar xhur popolari Il-53 persuna minn pajjiΩi o˙ra li

fl-2014 ng˙aqdu fi Ωwie© filKnisja ma’ persuni Maltin kienu 27 ra©el u 26 mara, minn 26 pajjiΩ differenti, ewlenin fosthom: mill-Italja (11) u mill-Ingilterra (10). Laktar xhur popolari g˙aΩΩwi©ijiet kienu Mejju, Ìunju u Lulju. L-aktar etajiet komuni tal-koppji li ΩΩew©u s-sena lo˙ra kienu bejn l-20 u d-29 sena.

Fl-2014 kien hemm 48 Ωwie© li ©ie konvalidat. Ûwie© konvalidat huwa Ωwie© çivili li maΩΩmien il-koppja titlob li jsir bilKnisja.

Fl-istess perjodu kien hemm 6 armel/armla li re©g˙u ΩΩew©u, kif ukoll 28 persuna li re©g˙u ΩΩew©u wara li l-ewwel Ωwie© tag˙hom ©ie dikjarat null. Din l-informazzjoni ma tinkludix iΩ-Ωwi©ijiet li saru fidDjoçesi ta’ G˙awdex.

Ritratt: CMRU Ra©el jinsab fil-periklu tal-mewt wara li waqa’ minn g˙oli ta’ madwar sitt piedi, ilbiera˙ g˙all-˙abta tas-1.30 ta’ waranofsinhar, fi Triq il-Parroçça, in-Naxxar.

Il-pulizija qalet li minn st˙arri© preliminari jirriΩulta li l-vittma, li huwa ra©el ta’ 48 sena ta’ nazzjonalità Taljana u residenti sSwieqi, waqa’ minn fuq scaffolding, waqt li kien qed jag˙mel xi xog˙ol ta’ kisi.

Fuq il-post issejja˙ tim mediku u r-ra©el ittie˙ed l-Isptar Mater Dei permezz tal-ambulanza.

IΩjed tard huwa ©ie ççertifkat li jinsab fil-periklu li jitlef ˙ajtu.

Iktar st˙arri© g˙adu g˙addej, filwaqt li n˙atru diversi esperti biex jassistu b’inkjesta ma©isterjali.

04 18|01|2015

kullhadd.com

kÓ lOkali

Çentru MarittiMu uniku fil-Mediterran Ritratt: DOI – CLIFTON FENECH

Il-kumitat ma˙tur biex jevalwa u ja©©udika l-proçess kompetittiv li mexxa l-Privatisation Unit tal-Gvern g˙all-iΩvilupp ta’ çentru marittimu minflok lekssit tas-Shipbuilding filMarsa rrakkomanda li Ablecare Oilfield Services Holdings Limited tkun iddikjarata b˙ala l-offerent favorit u l-Gvern jibda jinnegozja lkonçessjoni.

Dan ˙abbru f’konferenza stampa l-Ministru g˙allEkonomija, Investiment u IntrapriΩi Ûg˙ar Chris Cardona li spjega wkoll li l-pro©ett ser ikun iffukat fuq servizzi mog˙tija lill-industrija tat-tiftix taΩ-Ωejt u gass fil-Mediterran, filwaqt li Ωvela li l-kumitat irrakkomanda li l-Gvern iΩomm parti mis-sit g˙alih g˙al uΩu futur.

Potenzjal ekonomiku Il-Ministru Chris Cardona qal li bl-iΩvilupp ta’ çentru marittimu internazzjonali bbaΩat fuq Ωejt u gass, f’Malta ser ikun hawn l-ewwel façilità ta’ din ix-xorta fil-Mediterran.

Sa˙aq ukoll li huwa fatt mag˙ruf li Malta qieg˙da fiççentru tal-attività li qed isse˙˙ fl-industrija taΩ-Ωejt u l-gass filMediterran, u g˙aldaqstant ikun g˙aqli li b˙ala pajjiΩ nisfruttaw dan is-suq li qed jikber madwarna.

“Dan il-qasam joffri opportunitajiet ta’ livell g˙oli ta’ investiment li jwassal g˙al Ωvilupp u ri©enerazzjoni tas-sit, kif ukoll li jipprovdi servizzi ta’ valur miΩjud. Dan ikun qed jimxi id f’id mal-g˙an tal-

Investiment kbir

Gvern li jo˙loq impjiegi ©odda ta’ kwalità u biex inkomplu ninvestu fl-iΩvilupp tar-riΩorsi umani li jibqg˙u l-pilastru ewlieni tal-ekonomija Maltija,” sa˙aq il-Ministru Chris Cardona.

Huwa sa˙aq ukoll li l-Gvern huwa kommess li permezz ta’ din il-konçessjoni u pro©etti o˙rajn, ikompli jimmassimizza l-potenzjal ekonomiku talekssit tax-Shipbuilding filMarsa – l-a˙˙ar Ωona industrijali mal-ba˙ar li fadal fil-pajjiΩ.

Il-Ministru Chris Cardona temm jg˙id li dan il-pro©ett ikompli jsostni l-istrate©ija ekonomika ta’ dan il-Gvern, liema strate©ija qed t˙alli riΩultati poΩittivi, kif kien ikkonfermat fl-a˙˙ar jiem mill-a©enzija ta’ kreditu internazzjonali Standard & Poor’s.

Possibbiltajiet differenti Fi stqarrija li g˙amlu lAblecare Oilfield Services Group spjegaw li s-sit li se ji©i Ωviluppat huwa ta’ 156 tomna (175,000m2). Huma qalu wkoll li l-fornitur ewlieni lokali tasservizzi g˙all-bjar taΩ-Ωejt di©à jaf is-sit peress li s-sena l-o˙ra ikkoordina b’suççess ixxog˙lijiet kollha li kien hemm bΩonn biex ir-rigg taΩ-Ωejt ENSCO 5004 seta jer©a’ ji©i ççertifikat u mtejjeb (upgraded) min fuq dan is-sit.

Kemm ser tkun kbira l-parti tas-sit issa ser tkun mag˙rufa wara negozjati li jridu jsiru bejn Ablecare OSG u lPrivatisation Unit tal-Gvern.

Ablecare OSG g˙andu pjanijiet biex jiΩviluppa s-sit b˙ala façilità marittima unika li ser tkun

passi ’l quddieM fit-turiÛMu iΩuru lil pajjiΩna g˙al aktar minn darba. Hawnhekk kellna Ωieda ta’ 8%. Dawn it-turisti waslu minn pajjiΩi ©irien flUnjoni Ewropea, kif ukoll minn pajjiΩi li mhumiex flUnjoni Ewropea.

L-aktar li waslu turisti kienu mill-Italja u mill-Ingilterra.

Madankollu, huwa ta’ interess partikolari l-ammont ta’ flus li ˙allew il-madwar tlett elef turist Amerikan li ©ew f’Malta, fejn kellna tkabbir ta’ kwaΩi €3 miljun fi d˙ul mill-infiq tag˙hom.

Investiment li ˙alla l-frott

L-a©enzija ta’ kreditu Standard and Poor’s (S&P) kellha kliem ta’ tif˙ir g˙all-mod kif il-Gvern preΩenti qieg˙ed jamministra l-ekonomija Maltija. Dwar dan, S&P sostnew li l-ekonomija ta’ pajjiΩna kibret bi 3% is-sena li g˙addiet u sa˙ansitra qieg˙ed ji©i mbassar li ser tkompli tikber b’medja ta’ 2% kull sena g˙all-erba’ snin li ©ejjin, tkabbir li hu dovut g˙al serje ta’ azzjonijiet li ˙a dan il-Gvern.

Settur importanti Wie˙ed mill-kontributuri ewlenin elenkati mill-S&P g˙al dawn ir-riΩultati poΩittivi kien

minn Ablecare OSC hija li jin˙olqu façilitajiet ta’ baçir u rmi©© jew servizzi ta’ lo©istika u appo©© fuq l-art g˙al kumpaniji li j˙affru g˙aΩ-Ωejt u operaturi internazzjonali o˙ra li joperaw fis-settur tal-ener©ija marittima. Il-˙ames u l-a˙˙ar possibbiltà li qieg˙da ti©i kkunsidrata hija dik tal-manifattura, spezzjonar u tiswija g˙all-industrija taΩ-Ωejt, marittima u ta˙t il-ba˙ar.

Kemm in-numru ta’ nies li ser ikunu impjegati fuq is-sit u l-ammont ta’ attività kummerçjali jiddependu fuq il-qbil finali li jintla˙aq bejn Ablecare OSG u l-Gvern ta’ Malta.

is-settur turistiku, illi j˙addem 40,000 persuna f’pajjiΩna.

F’Malta, it-turiΩmu Ωdied b’aktar minn 8% is-sena li g˙addiet, meta fl-istess waqt madwar id-dinja Ωdied biss bin-nofs, ji©ifieri 4.7%, filwaqt illi fl-Unjoni Ewropea Ωdied b’5%. Is-sena li g˙addiet kien hawn Ωieda ta’ aktar minn 11% fi Ωjarat lejn Malta g˙al skop ta’ negozju u Ωieda ta’ 7% fl-ammont ta’ turisti li ji©u f’pajjiΩna biex jie˙du vaganza. Ûdied ukoll l-ammont ta’ turisti li Ωaru Malta g˙all-ewwel darba, Ωieda ta’ 7%. IΩda Ωdied ukoll l-ammont ta’ turisti li g˙o©bithom Malta u ©ew

It-turiΩmu kien robust anke fid-dawl ta’ inçentivi li saru mill-Gvern biex jirriklama lil pajjiΩna f’xhur li huma inqas poplari sabiex l-influss ta’ turisti jibqa’ b’sa˙˙tu matul issena kollha. Dan l-investiment ˙alla l-frott g˙ax, fost l-o˙rajn, f’Ottubru li g˙adda l-iljieli mqattg˙in mit-turisti f’akkomodazzjonijiet kollettivi Ωied b’77,000 lejl fuq Ottubru tassena ta’ qabel, li tfisser Ωieda ta’ 10% fuq l-a˙˙ar Ottubru ta’ gvern preçedenti.

Barra l-avvanzi kbar li saru fis-settur turistiku, l-agenzija ta’ kreditu Standard and Poor’s g˙amlet ukoll referenzi poΩittivi g˙all-pjan tal-ener©ija tal-Gvern, g˙at-titjieb fis-settur finanzjarju u tal-eGaming, kif ukoll fiΩ-Ωieda ta’ nies li ja˙dmu.

dedikata g˙at-tiswija, ˙aΩna u provvista ta’ servizzi fuq l-art lill-industrija taΩ-Ωejt u l-gass, u l-operazzjonijiet internazzjonali tas-settur tal-ener©ija marittima in©enerali.

Fost il-possibbiltajiet ta’ Ωvilupp fis-sit hemm dak ta’ façilitajiet g˙al Ωew© rig stops g˙at-tiswija u çertifikazzjoni mill-©did ta’ riggijiet, fosthom Ωoni ˙dejn il-moll fejn jistg˙u jitpo©©ew l-affarijiet, uffiçini g˙al pro©etti, workshops , u façilitajiet g˙all-˙aΩna u lipproçessar tat-tajn. Qieg˙da ti©i kkunsidrata wkoll il-possibbiltà li jsiru m˙aΩen miftu˙in u mag˙luqin g˙attag˙mir ta’ kumpaniji taΩ-Ωejt, kuntratturi tat-t˙affir taΩ-Ωejt u kumpaniji li joffru soluzzjonijiet ewlenin g˙ar-riggijiet.

Alternattiva o˙ra msemmija

Dwar dan il-pro©ett, Paul Abela, iç-Chairman ta’ Ablecare Oilfield Services Group, sostna li l-kumpanija hija impenjata li tag˙mel investiment kbir fuq dan is-sit fl-10 snin li ©ejjin biex ikunu jistg˙u jie˙du kemm jistg˙u mill-kera ta’ 45 sena li ser ikollhom fuq dan is-sit.

“G˙andna pjanijiet biex niΩviluppaw façilità plug and play biex in˙ajru u niffaçilitaw l-operazzjonijiet tal-kuntratturi ewlenin kollha minn madwar id-dinja f’Malta. Dan, però, mhux ser ikun sit esklussiv g˙all-grupp iΩda çentru fejn ilMaltin u sottokuntratturi internazzjonali u speçjalisti li huma m˙arr©a biex ja˙dmu skont standards ibsin internazzjonali fl-industrija taΩ-Ωejt u l-gass jistg˙u isibu post u joffru sservizzi tag˙hom,” spjega Abela.

OppOÛizzjOni MaqtugÓa Mir-realtÀ

Minkejja li nhar il-Ìimg˙a li g˙adda l-eks-Ministru George Pullicino sejja˙ l-ikbar investiment dirett barrani li qatt ra pajjiΩna b˙ala falz, listess George Pullicino kif ukoll il-partit tieg˙u g˙adhom ma indunawx li di©à da˙lu €250 miljun minn dan l-investiment li se jdawwar ir-rotta tal-Enemalta.

Hawnhekk, ta’ min isemmi kif, filwaqt li l-PN ma kienx jaf li da˙lu l-flus minn dan l-investiment, l-istess partit ma riedx imur il-Parlament biex jiddiskutu dan il-pro©ett.

Wirt tal-biki Ûgur li l-Partit Nazzjonalista u l-kelliema tieg˙u ma jistg˙ux jitkellmu fuq l-Enemalta meta kienu huma stess, meta kienu fil-Gvern, li ˙allew lill-Enemalta fi stat finanzjarju tal-biki, b’dejn li la˙aq it-€840 miljun. Dan l-istat finanzjarju mhux biss po©©a f’periklu l-futur talkumpanija u l-˙addiema tag˙ha, iΩda anke ˙alla lill-istess kumpanija ssir maΩra g˙all-ekonomija ta’ pajjiΩna.

Li kien g˙all-a˙˙ar Kabinett Nazzjonalista din il-kumpanija, li llum ser tara influss ta’ €320 miljun f’investiment, telqet biss g˙al €1. Ilpoplu Malti u G˙awdxi Ωgur mhux ser jinsa lanqas li l-istess Gvern Nazzjonalista g˙olla l-kontijiet tad-dawl u l-ilma g˙all-familji fl-istess ˙in u Ωmien li kien g˙addej l-ikbar skandlu politiku millIndipendenza ’l hawn fuq ix-xiri taΩ-Ωejt li dan l-a˙˙ar qed ikompli ssmig˙ dwaru fil-Kumitat g˙all-Kontijiet Pubbliçi.

Minkejja dak li qieg˙da tg˙id l-OppoΩizzjoni, il-˙idma li qieg˙ed iwettaq il-Gvern fil-qasam tal-Ener©ija qed ti©i rikonoxxuta fuq livell internazzjonali, fost l-o˙rajn mill-Standard & Poor’s li sostniet li, permezz tal-avvanzi li saru f’dan is-settur, l-ekonomija tag˙na kompliet miexja ’l quddiem.

LOKALI KÓ

18|01|2015 05

kullhadd.com

SERVIZZ IKTAR QRIB TAL-KOMUNITÀ

Tul dawn l-a˙˙ar xhur ilQasam tal-Kura Primarja fi ˙dan id-Dipartiment tas-Sa˙˙a kien g˙addej bi proçess intiΩ proprju sabiex il-bere© mifruxa madwar Malta u G˙awdex jissa˙˙u u jitjiebu, eΩerçizzju li qieg˙ed isir b’mod innovattiv, id f’id mal-kunsilli lokali.

Proçess ta’ devoluzzjoni L-g˙an a˙˙ari huwa li s-servizz minn dawn il-bere© ji©i estiΩ u jsir dejjem aktar sostenibbli, sostna ma’ din il-gazzetta sSegretarju Parlamentari g˙asSa˙˙a Chris Fearne.

Dan il-proçess ta’ devoluzzjoni mid-Dipartiment tasSa˙˙a lejn id-diversi kunsilli lokali g˙addej b’mod metikoluΩ, bil-kunsilli lokali individwali ji©u mitluba jag˙tu l-ideat tag˙hom dwar kif isservizz mill-bere© jista’ jsir dejjem aktar utli g˙all-komunità tal-lokalitajiet rispettivi.

Fi w˙ud mill-kaΩijiet dan l-

eΩerçizzju qed i©ib mieg˙u titjib u rinnovar fl-infrastruttura tal-bere©, xog˙ol li qed ikun mag˙mul minn fondi li lQasam tal-Kura Primarja ddedika g˙al dan l-inizjattiva.

Din il-kollaborazzjoni bejn ilQasam tal-Kura Primarja u lkunsilli lokali tmur lil hinn mid-devoluzzjoni tal-bere© infushom, tenna Dr Fearne.

Iktar minn hekk, però, qieg˙da ssir enfasi kbira, pereΩempju sabiex ji©u mnedija servizzi ©odda, b˙alma huma programmi ta’ edukazzjoni b’rabta massa˙˙a jew su©©etti relatati.

G˙an prinçipali fost l-o˙rajn huwa li dawn il-bere© filkuntest il-©did tag˙hom ikomplu jservu ta’ sorsi ta’ tag˙rif dwar promozzjoni tas-sa˙˙a u prevenzjoni tal-infezzjonijiet.

Weg˙da o˙ra mwettqa Tradizzjonalment, il-bere©, li jla˙˙qu 54 b’kollox, servew ta’ tar©a o˙ra kif is-servizz tas-

sa˙˙a jersaq aktar viçin lejn ilkomunità, eqreb milli possibbilment jistg˙u jag˙mlu t-tmien çentri tas-sa˙˙a f’Malta u dak f’G˙awdex.

Matul is-sena 2014 kienu sitta l-kunsilli lokali li raw dan ilproçess ji©i konkluΩ. Dan huma l-lokalitajiet tal-G˙arb u Kerçem f’G˙awdex, u Ω-Ûurrieq, il-Kalkara, is-Si©©iewi u Óal Tarxien f’Malta. Il-proçess miexi ©mielu wkoll fil-kaΩ talkunsilli lokali ta’ Ta’ Xbiex, ta’ Tas-Sliema u l-Imsida, waqt li kollox jindika li ma jdumux ma jift˙u diskussjonijiet ukoll ma’ numru ta’ kunsilli lokali o˙ra.

Dr Fearne temm jg˙id li effettivament din hija weg˙da o˙ra mwettqa mill-Gvern Laburista fil-kamp tas-sa˙˙a, meta millOppoΩizzjoni l-Partit Laburista kien wieg˙ed li ser ikun qed jesplora u j˙e©©e© metodi kif il-kunsilli lokali jistg˙u jkunu involuti fil-qasam tal-kura primarja.

FL-AÓÓAR JIDDIKJARA RUÓU

Kien proprju lbiera˙ li l-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil iddikjara ru˙u fuq ilkwistjoni tar-referendum dwar il-kaçça fir-rebbieg˙a.

Busuttil qal li kien i˙obb lannimali, iΩda xorta kien se jivvota favur iΩ-Ωamma tadderoga. Fl-istess waqt qal li kien se j˙alli l-grupp parlamentari liberu li jivvota kif irid.

Minkejja li Busuttil ˙are© bilpoΩizzjoni tieg˙u eΩattament ©img˙a wara l-Prim Ministru Joseph Muscat, Busuttil ma ddejjaqx jiddikjara li se jkun ilPrim Ministru li jivvota b˙alu, u mhux huwa li se jivvota b˙all-Prim Ministru.

Busuttil ma ddejjaqx lanqas jg˙id li Ω-Ωg˙aΩag˙ ta’ sittax-il sena g˙andhom jit˙allew jivvutaw f’dan ir-referendum, u dan minkejja li l-PN kien kontra li Ωg˙aΩag˙ ta’ sittax u sbatax-il sena jing˙ataw il-vot.

Minkejja li l-PN issa qed jag˙ti l-impressjoni li huwa l-

Prim Ministru li ma jridx i˙alli liΩ-Ωg˙aΩag˙ jivvotaw, ir-realtà hija li l-li©i ma tippermettix li dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ jivvutaw firreferendum, peress li l-proçess tal-©bir tal-firem g˙all-petizzjoni beda meta l-li©i dwar letà tal-votanti kienet g˙adha ma nbidlitx.

Din il-li©i kienet ikkonfermata kemm mill-Avukat Ìenerali, u anke mill-President ta’ Malta.

F’din is-sitwazzjoni g˙alhekk iΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ ta˙t it-tmintax se jkunu jistg˙u jivvutaw biss fl-elezzjoni tal-kunsilli lokali.

Busuttil irid lill-Gvern imur kontra kull parir legali u jippermetti liΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ ta˙t it-tmintax-il sena biex jivvutaw fir-referendum. Dan wara li huwa ˙adem b’mod attiv kontra dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ g˙ax ma riedx li jing˙ataw il-vot.

Li kien g˙all-PN, f’April li ©ej dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ lanqas biss kien ikollhom iç-çans jivvotaw g˙all-kunsilli lokali.

06 18|01|2015

kullhadd.com

kÓ lokali

busuttil bl-istess Problema ta’ Gonzi RAPPORT TA’ GLEN FALZON Hekk kif ftit tal-jiem ilu l-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil g˙amel reshuffle filKabinett tieg˙u, apparti luçu˙ li huma taparsi ©odda, spikkaw ukoll il-karigi fiddekastri tal-Affarrijiet Barranin u Ewropej u tal-Edukazzjoni li ng˙ataw lil Membri Parlamentari Ewropej Roberta Metsola u Therese Comodini Cachia rispettivament.

Fid-dawl ta’ dan it-tibdil flOppoΩizzjoni, il-gazzetta Kul lÓadd tkellmet madDekan tal-Fakultà tal-Li©i fi ˙dan l-Università ta’ Malta lProfessur Kevin Aquilina rigward l-effetti li dan it-tibdil jista’ jkollu f’dak li g˙andu x’jaqsam mar-rwoli varji u ta’ dawn iΩ-Ωew© individwi filKabinett Nazzjonalista f’istituzzjonijiet politiçi differenti.

“L-OppoΩizzjoni se tkun qed tillimita l-operat tag˙ha fil-Parlament” Il-Professur Aquilina spjega kif peress li l-Membri Parlamentari Ewropej, fil-verità, mhumiex Membri talParlament Malti g˙ax ma kkontestawx l-elezzjonijiet ©enerali u g˙alhekk ma setg˙ux ji©u eletti fih, mhux se jkunu f’poΩizzjoni li jressqu mozzjonijiet ta’ sfiduçja f’xi Ministru tal-Gvern.

“Metsola u Comodini Cachia mhux se jkunu f’poΩizzjoni li

jsaqsu mistoqsijiet Parlamentari, bil-miktub jew orali lil xi ministru partikolari jew jitkellmu waqt iddiskussjoni tal-estimi tal-istess ministru li jkunu qed jikkorrispondu mieg˙u,” fisser b’reqqa l-Profs. Aquilina.

Id-Dekan tal-Fakultà tal-Li©i fl-Università Ωied jg˙id: “Peress li x-shadow members mhumiex membri parlamentari u g˙alhekk çerti kontrolli li dawn jistg˙u jeΩerçitaw fuq il-Ministri tal-Gvern fil-Kamra tad-Deputati mhux se jkun possibbli g˙al Metsola u Comodini Cachia.” F’dan issens l-OppoΩizzjoni se tkun qed tillimita l-operat tag˙ha fil-Kamra tad-Deputati fir-rigward tal-ministri li jkunu qed ji©u shadowed mill-Membri Parlamentari Ewropej.

Dan Ωgur ma jawgurax tajjeb g˙al pajjiΩna min˙abba lfatt li kull gvern f’pajjiΩ demokratiku g˙andu bΩonn oppoΩizzjoni b’sa˙˙itha biex flimkien mal-gvern taqdi dmirijitha sew f’isem in-nies li ele©©ewha.

Qatt ma ©rat qabel fl-istorja Il-Professur Aquilina qal ukoll li mill-perspettiva legali m’hemm l-ebda li©i dwar dan is-su©©ett u g˙alhekk kollox huwa regolat b’mod konvenzjonali. “Sal-lum qatt ma kien hemm sitwazzjoni fejn il-

komponenti tas-shadow cabinet ikunu mag˙mulin minn membri parlamentari Ewropej”.

Madankollu, il-Professur Aquilina spjega kif l-impatt negattiv ta’ dawn l-g˙aΩliet jista’ jittaffa. Dan min˙abba lfatt li x-shadow cabinet huwa mag˙mul minn tims u allura jekk il-Kap tat-tim ikun ukoll membru parlamentari Ewropew, il-komponenti tattims huma membri parlamentari u g˙alhekk jistg˙u ja©ixxu huma fil-Kamra tadDeputati f’isem l-membri parlamentari Ewropew li jkun qed imexxihom.

Prerogattiva tal-Kap talOppoΩizzjoni Fl-a˙˙ar nett huwa qal li din l-g˙aΩla tal-˙atriet fix-Shadow Cabinet hija prerogattiva ta’ Simon Busutil u qal: “Jekk din l-g˙aΩla tag˙milx sens strate©ikament g˙allOppoΩizzjoni hija aktar kwistjoni politika milli legali.”

G˙aldaqstant, il-Professur Aquilina temm jg˙id li l-Kap tal-OppoΩizzjoni g˙andu rra©unijiet tieg˙u g˙ala fforma shadow cabinet b’dan il-mod.

Busuttil bl-istess problema ta’ Gonzi Dawn ir-ra©unijiet li jalludi g˙alihom il-Prof. Aquilina,

huma çari biΩΩejjed g˙al min irid jifhem. Jidher li Busuttil g˙andu l-istess problema talpredeçessur tieg˙u Lawrence Gonzi, li ma kellux biΩΩejjed nies kompetenti biex jifforma l-Kabinett. Dan skont dak li kien stqarr huwa stess malAmbaxxatriçi Amerikana Molly Bordanaro.

In-nies hemm barra, fosthom imkejjen fi ˙dan il-PN stess, qed jistaqsu kif jista’ jkun possibbli li membru parlamentari Ewropew jag˙mel ukoll ix-xog˙ol ta’ membru fil-Parlament Malti u jirnexxilu jag˙ti s-sehem kollu tieg˙u f’dawn iΩ-Ωew© istituzzjonijiet. IΩda, fil-verità, malPN kollox huwa possibbli, litteralment.

Minkejja l-isforzi ta’ Busuttil biex jag˙ti wiçç ©did lixShadow Cabinet, dan xorta baqa’ dominat minn persuni li kellhom sehem ewlieni filKabinett Nazzjonalista ta’ Lawrence Gonzi. Mhux biss il-Kap Simon Busutill, li kien Viçi Kap u delegat speçjali, iΩda anke l-ma©©oranza talg˙axar membri l-o˙ra.

Mario Demarco, Chris Said u Jason Azzopardi kienu membri fil-Kabinett ta’ Lawrence Gonzi, fl-istess Kabinett li l-ministri u l-membri tal-eks- Prim Ministru Nazzjonalista.

Beppe Fenech Adami kien Assistent Parlamentari u wie˙ed mill-aktar nies influwenti fil-PN, u dan min˙abba r-rabtiet li dejjem kellu ma’ Austin Gatt, rabtiet li kellu wkoll Claudio Grech li wara snin iservi ta’ Segretarju Privat ta’ Austin Gatt kien elett fil-Parlament mill-istess distrett tal-eksMinistru tat-Trasport.

Paula Mifsud Bonnici kienet President tal-Kunsill Ìenerali fi Ωmien Lawrence Gonzi, filwaqt li Marthese Portelli kienet President tal-EΩekuttiv.

Roberta Metsola kienet dejjem imbuttata biex issir membru tal-Parlament Ewropew millistess Gonzi, liema kariga ˙aditha wara li Simon Busuttil in˙atar Viçi Kap tal-istess partit.

investiment kbir fl-edukazzjoni RAPPORT TA’ LIAM GAUCI Twe©ibiet parlamentari li ng˙ataw din il-©img˙a mill-Ministru g˙allEdukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolo komplew jikkonfermaw id-determinazzjoni tal-Gvern preΩenti li jag˙ti aççess g˙al edukazzjoni ta’ kwalità lit-tfal u ΩΩg˙aΩag˙ tag˙na. Dan g˙ax hija lfehma ta’ din l-amministrazzjoni li huwa d-dritt fundamentali ta’ kull çittadin illi jkollu l-g˙odod akkademiçi neçessarji biex jil˙aq l-aspirazzjonijiet tieg˙u ming˙ajr ostakli ekonomiçi.

edukazzjoni ma kinitx limitata g˙al-livell postsekondarju u terzjarju biss. Dan ˙are© çar minn twe©iba parlamentari o˙ra li ng˙atat mill-Ministru Bartolo, fejn il-Kamra kienet mg˙arrfa li milliskema ta’ ˙arsien tat-tfal bla ˙las, illi da˙let fis-se˙˙ fl-1 ta’ April 2014, ibbenefikaw 3,857 tifel u tifla sal-a˙˙ar ta’ Diçembru 2014.

In-nefqa fuq l-iskema matul l-2014 kienet ta’ €5.2 miljun. F’dan l-istadju, stqarr il-Ministru Bartolo, informazzjoni ta’ kemm ibbenefikaw familji mhux possibbli ting˙ata, peress li l-proçess li qed jit˙addem huwa wie˙ed manwali, u kull applikazzjoni ti©i kkunsidrata b’mod individwali.

Madankollu, id-Dipartiment qieg˙ed fi proçess li jimplimenta sistema di©itali, dik ta’ Childcare Information System, li wa˙da mill-funzjonijiet tag˙ha tkun li tista’ tin©abar dan it-tip ta’ informazzjoni.

Opportunità o˙ra Fost dawn it-twe©ibiet li ng˙ataw millMinistru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol kien hemm dik marbuta mal-g˙otja talistipendji lil studenti li jirrepetu s-sena f’livell postsekondarju jew terzjarju.

Hawnhekk ˙are© illi l-g˙add ta’ studenti li rrepetew sena fil-kors tag˙hom u li kienu jikkwalifikaw g˙al g˙otja ta’ manteniment lill-istudenti matul is-sena skolastika 2013/2014 kienu 1,181.

Fil-livell post sekondarju, in-numru ta’ studenti li bbenefikaw minn din lg˙otja kienu 591, filwaqt li l-298 kienu l-MCAST u 292 l-Università. In-neqfa kienet ta’ €296,909.58, €101,826.36 u €149,474.70 rispettivament. Diversi minn dawn l-istudenti kkwalifikaw ukoll, quddiem il-Bord tal-G˙otjiet ta’ Manteniment lill-Istudenti, g˙all-g˙otja supplimentari min˙abba numru ta’ ra©unijiet fosthom d˙ul baxx, diΩabbiltà, mard u kundizzjonijiet o˙ra partikolari fil-familja.

Ried i˙allihom l-art Fi stqarrija ma˙ru©a b’reazzjoni g˙al din l-istatistika, il-Partit Laburista sostna li, kieku kien g˙al Simon Busuttil, 1,181 student li qeg˙din jirrepetu s-

Ritratt: DOI - JEREMY WONNACOTT Interess kbir fil-Breakfast Club sena ma kinux jing˙ataw stipendju. IlPartit Laburista sostna wkoll li dawn listess studenti ng˙atalhom l-istipendju wara li kien mist˙arre© l-isforz li g˙amlu fil-kors tal-istudji tag˙hom u ma ng˙atawx b’mod awtomatiku malli, sfortunatament, we˙lu s-sena.

“Wie˙ed irid ifakkar kif, li kieku kien g˙al Simon Busuttil, dawn l-istudenti ma ng˙atalhomx dan iç-çans, hekk kif il-Kap tal-OppoΩizzjoni, dak iΩ-Ωmien Viçi Kap, kien qal waqt dibattitu flUniversità fi Frar tal-2013, li ma jaqbilx li studenti li qed jirrepetu xi sena jew o˙ra g˙andu jing˙atalhom l-istipendju sabiex ikomplu jistudjaw,” kompliet listqarrija.

Fil-fehma tal-Partit Laburista, m’hemmx l-içken dubju li din lg˙ajnuna li qed jag˙ti l-Gvern lil bosta

studenti fil-livelli terzjarju u postsekondarju hija wa˙da importanti ˙afna hekk kif l-istudenti qed ikunu meg˙juna sabiex ikomplu jirsistu flistudji tag˙hom u mhux jaqtg˙u qalbhom g˙ax ikunu we˙lu minn xi eΩamijiet.

“Gvern Laburista jemmen li dawk listudenti li verament iridu jkomplu jistudjaw fil-kors li jkunu we˙lu minnu f’xi sena jew o˙ra, g˙andu jing˙atalhom iç-çans kollu sabiex itemmuh b’suççess bl-g˙odda kollha neçessarja.

Li kien g˙al Busuttil 1,181 student dan iç-çans ma kinux ji˙duh,” temmet tg˙id l-istqarrija.

Investiment ta’ €5.2 miljun L-investiment ta’ dan il-Gvern fl-

Livell g˙oli ta’ investiment u parteçipazzjoni kien irre©istrat fejn jid˙ol isservizz tal-Breakfast Club. Il-Ministru Bartolo spjega lill-Kamra illi matul ilperjodu April 2014-Ìunju 2014, kien hemm madwar 700 student kuljum.

Madankollu, meta dan is-servizz re©a’ beda jopera fis-sena skolastika 2014/2015, matul il-perjodu Settembru 2014-Diçembru 2014, l-attendenza Ωdiedet g˙al 950 student kuljum.

In-nefqa finanzjarja kemm ilu jopera dan is-servizz kienet ta’ €295,458.07.

Din l-ispiΩa tinkludi spejjeΩ fir-rigward ta’ xiri tal-ikel kif ukoll salarji tal˙addiema. Dan it-total ma jinkludix innefqa tas-salarji tal-a˙˙ar xahrejn tal2014 peress li dawn g˙adhom qed ji©u pproçessati.

LOkALI kÓ

18|01|2015 07

kullhadd.com

SKILL CARDS GÓALL-ÓADDIEMA TAS-SENGÓA

IL-PLUMBERS FOST L-EWWEL LI SE JIÌU LIÇENZJATI Madwar tliet xhur o˙ra mistennija ti©i ppubblikata white paper li g˙andha twassal g˙al sistema ©dida f’pajjiΩna.

Permezz ta’ din is-sistema ˙addiema tas-seng˙a se jibdew jing˙ataw liçenzja sabiex ikunu jistg˙u joperaw Mistoqsi dwar din is-sistema, kelliem g˙all-Kunsill Konsultattiv g˙all-Industrija talBini (BICC) qalilna li s’issa ©ew identifikati erba’ tipi ta’ xog˙lijiet li se jkunu koperti minn liçenzja apposta. Dawn huma Formwear Erections (li jinkludu shutter installing u scaffolding), Tqeg˙id ta’ madum, dekorazzjoni, u plumbing. Il-kelliem spjegalna li g˙all-bidu dawn biss ser ikollhom skill card , iΩda meta s-sistema tibda ta˙dem, gradwalment jibdew jintag˙Ωlu xog˙lijiet o˙ra.

G˙al min irid, jew bilfors?

Din is-sistema toffri wkoll protezzjoni lill-klijenti prospettivi ta’ dawn il-˙addiema fir-rigward tal-kwalità ta’ xog˙ol li jirçievu

Il-kelliem g˙all-BICC Ωied jg˙idilna li kull ˙addiem tasseng˙a li jaqa’ ta˙t dawn il-kategoriji jrid ikollu bilfors din illiçenzja, li se ©©ib l-isem ta’ Skill Card. Dawn il-˙addiema iridu ji©u çertifikati u rre©istrati sabiex juru li huma kompetenti fuq xog˙olhom.

Il-˙addiema msemmija kollha jridu jag˙mlu xi ftit ta˙ri©, sew

jekk fil-prattika u anke fil-kitba.

Din is-sistema, li hija neçessarja sabiex wie˙ed jing˙ata l-liçenzja, tit˙addem f’˙afna pajjiΩi madwar id-dinja, speçjalment dawk Ewropej.

Din g˙andha l-iskop li tiççertifika l-˙iliet u l-kompetenzi tal˙addiema fis-settur tal-kostruzzjoni li jispeççjalizzaw fih sabiex jinqatg˙u l-abbuΩi minn ˙addiema mhux kwalifikati.

Din is-sistema toffri wkoll protezzjoni lill-klijenti prospettivi ta’ dawn il-˙addiema fir-rigward tal-kwalità ta’ xog˙ol li jirçievu.

InkluΩ çertifikat ta’ sigurtà Dawn l-iskill cards ser ikollhom ukoll marbuta mag˙hom çertifikati ta’ sigurtà mag˙rufa b˙ala safety cards. Permezz ta’ dawn is-safety cards, il-˙addiema ser ikollhom l-g˙arfien neçessarju sabiex inaqqsu l-inçidenti fuq il-postijiet tax-xog˙ol, li sfortunatament spiss i˙allu xi fatalità.

Bejn Marzu u April ser ti©i ppublikata white paper sabiex imbag˙ad issir konsultazzjoni pubblika. Kif jintemm dan ilproçess, id-diskussjoni titressaq fil-Parlament.

Dan il-pro©ett ser ikun qieg˙ed isir bil-kollaborazzjoni tal-MCAST u tal-ETC.

08 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

MILL-PARLAMENT EWROPEW

L-EWRO HUWA PROÌETT KBIR WISQ BIEX JITÓALLA JFALLI ALFRED SANT Alfred Sant qal lill-Parlament Ewropew li l-pro©ett tal-ewro huwa kbir wisq biex jit˙alla

jfalli. Dr Sant staqsa g˙aliex Ωvilupp li suppost jitqies b˙ala relattivament çkejken g˙aΩ-

Ûona Ewro, b˙all-elezzjoni filGreçja fil-©ranet li ©ejjin, iqajjem inkwiet kbir g˙all-futur talewro.

“Il-pro©ett tal-ewro hu wie˙ed politiku. Appuntu g˙alhekk, sar importanti wisq biex jit˙alla jfalli. Din tibqa’ laqwa sa˙˙a u l-aqwa dg˙ufija tieg˙u,” sostna Dr Sant. Óafna mill-linji ta’ gwida taΩÛona Ewro jitilqu minn premessi li g˙adda Ωmienhom. LEwroparlamentari Malti qal li dawn il-linji gwida jridu ji©©eddu b’mod politiku mhux tekniku.

Alfred Sant qal li fl-a˙˙ar snin bnejna struttura qawwija ta’ ˙arsien g˙aΩ-Ûona Ewro. Hi qed tit˙addem permezz ta’ batterija s˙i˙a ta’ g˙odod ma˙suba biex ikejlu s-sa˙˙a ekonomika u finanzjarja talpajjiΩi membri u jΩommu rriΩultati ekonomiçi u finanzjarji tag˙hom fil-parametri mix-

tieqa. Dan jag˙ti l-impressjoni li qed nikkontrollaw is-sitwazzjoni a˙jar.

Alfred Sant Ωied jg˙id li lpro©ett tal-ewro nbena fuq ilbazi tas-soft power enormi li tgawdi minnu l-Unjoni Ewropea. Sant qal li mill-bidu nett iΩ-Ûona Ewro ma kinitx Ωona monetarja ottimali. Ma

kellhiex l-istrutturi federali me˙tie©a biex iΩommuha soda.

Id-diver©enzi ekonomiçi fi ˙danha Ωdiedu mas-snin. Itt˙addim ta’ poΩittiviΩmu tekniku biex nikkontrollaw issitwazzjoni qed jispiçça eΩerçizzju ta’ fetixiΩmu politiku li jherri l-istess soft power talUnjoni.

QBIL MAL-PARIRI TA’ MALTA MIRIAM DALLI FUQ IL-LIBJA L-Ewroparlamentari Miriam Dalli qalet li huwa inkora©©anti li aktar pajjiΩi qed jaqblu massu©©eriment ta’ Malta, li bi qbil bejn il-fazzjonijiet differenti filLibja g˙andu jkun hemm il-possibbilta ta’ missjoni tal-Ìnus Mag˙quda biex ter©a’ tkun stabbilita s-sigurtà fil-pajjiΩ. Ûiedet tg˙id li tilqa’ l-fatt li l-Italja qalet li lesta tmexxi missjoni sanzjonata mill-Ìnus Mag˙quda favur iΩΩamma tal-paçi fil-Libja.

Dalli kienet qed tindirizza lParlament Ewropew fi Strasburgu hekk kif il-Parlament iddiskuta riΩoluzzjoni dwar is-sitwazzjoni fil-Libja. F’diskussjoni mal-Viçi President talKummissjoni, ir-RappreΩentant G˙oli Federica Mogherini, ©ie sostnut li s-sitwazzjoni hija wa˙da ur©enti sew g˙ax il-Libja qieg˙da f’tarf ta’ kollass u anke g˙ax dak li ji©ri fil-Libja se jaffettwa lill-Ewropa b’mod jew ie˙or.

L-Ewroparlamentari Maltija appellat biex l-Unjoni Ewropea tkun koerenti ma’ dak li tg˙id u tiffoka l-attenzjoni tag˙ha fuq il-

Libja. Sostniet li l-Ewropa m’g˙andhiex il-lussu t˙alli t-terroriΩmu, il-fanatiΩmu u lideolo©iji estremi jkomplu jiffermetnaw f’dan il-pajjiΩ ©ar tag˙na.

Fid-diskors tag˙ha Dalli qalet li l-UE g˙andha tibda tikkunsidra l-Libja b˙ala prijorità. “Tajjeb li lUnjoni tiffoka l-attenzjoni tag˙ha fuq il-pajjiΩi li hemm mal-fruntiera tal-Lvant, imma l-Ewropa g˙amlet dan askapitu tal-pajjiΩi li hemm mal-fruntieri tag˙ha fin-

Nofsinhar.”

Dr Dalli sostniet li, filwaqt li huma l-Libjani infushom li jistg˙u jwasslu g˙al soluzzjoni, madankollu l-UE g˙andha rresponsabbiltà li tiffoka bis-serjetà fuq dak li qed ji©ri f’dan ilpajjiΩ.

Intant, Mogherini ˙e©©et biex il-fazzjonijiet li g˙adhom ma ng˙aqdux fid-diskussjonijiet ta’ Ìinevra, jag˙mlu dan g˙ax jaf ma jkunx hemm çans ie˙or g˙al soluzzjoni g˙all-kriΩi fil-Libja.

BÛONN TA’ GOVERNANZA MARLENE MIZZI XIERQA Il-plenarja tal-Parlament Ewropew approvat b’ma©©oranza r-rapport parlamentari tarrapport annwali dwar l-attivitajiet tal-Ombudsman Ewropew, fuq liema rapport l-MEP Laburista Marlene Mizzi kienet il-kelliema ewlenija tal-grupp S&D. Fl-ewwel kummenti tag˙ha Marlene Mizzi qalet: “Ninsab kuntenta bir-riΩultat ta’ dan ilvot. Dan ir-riΩultat huwa konferma ta’ kemm il-Parlament Ewropew, b’mod partikulari lKumitat g˙all-Petizzjonijiet li

tieg˙u jiena Viçi Chairperson, g˙andu l-impenn u d-determinazzjoni li na˙dmu flimkien g˙all-©id taç-çittadini tag˙na, biex b’hekk inkunu nistg˙u nag˙mlu progress veru biex tittejjeb il-kwalità tal-amministrazzjoni tal-Unjoni Ewropea.”

Kull sena l-Ombudsman Ewropew isa˙˙a˙ il-poteri ta’ superviΩjoni tieg˙u u permezz tar-rapport annwali tieg˙u jevalwa kaΩi varji ta’ Ωbalji u amministrazzjoni ˙aΩina fis-servizz çivili tal-UE. Ir-rapport ta’ dis-sena kien su©©ett li fuqu kien hemm

negozjati twal mal-Kumitat g˙all-Petizzjonijiet fi ˙dan ilParlament Ewropew. B˙ala shadow rapporteur, Mizzi kienet kuntenta tinnota li ˙afna millemendi li sej˙et g˙alihom hi – b˙al mekkaniΩmu xieraq li jibqa’ jsegwi l-ilmenti taç-çittadini, miΩuri biex jittejjeb in-nuqqas ta’ qbil fir-rakkomandazzjoni talOmbudsman, azzjonijiet biex jit˙affef il-proçess ta’ kif wie˙ed jistaqsi u titjib ta’ modi kif iç-çittadin jibqa’ infurmat – kienu adottati bi qbil unanimu millgruppi politiçi l-o˙rajn.

opinjoni kÓ

18|01|2015 09

kullhadd.com

TiVi AwArds

MINN

SALVU

CANALE

Dejjem kif qaluli d-diri©enzi ta’ din il-gazzetta, u huma sorsi ta’ min jorbot fuqhom…

Insomma l-ewwel nett is-sena t-tajba, issa nkomplu fuq lewwel sentenza, dejjem kif qaluli u kif smajt, li fiΩ-Ωmien li din ir-rokna ma kinitx issir kien hawn biki kbir u theΩΩiΩ tas-snien. G˙alhekk by popular demand se nkompli ng˙arrex u nixtarr u nsegwi fuq x’inhu jintwera fuq listazzjonijiet lokali.

Insomma, jien dejjem nieqaf ftit g˙al Ωmien il-festi, f’çerta ©ranet l-istazzjonijiet lokali jinqalbu g˙al karus ta’ ©bir ta’ flus g˙al ˙afna g˙anijiet differenti, g˙alhekk ma tantx ikun hemm sustanza fixxandir. IΩda ma nafx g˙alfejn l-ebda stazzjon ma wera mqar film wie˙ed dwar ilMilied, minn TVM stennejtha ftit aktar, g˙as-sempliçi ra©uni li dan ta’ kull nhar ta’ Sibt filg˙axija juri film. Biex ng˙id kollox, kien dakinhar tal-Milied biss li wera film proprju fuq dan is-su©©ett.

Tele Agius Xi kultant nibda nid˙ak, jien u ng˙id l-ambizzjonijiet kbar li jkollhom xi w˙ud. Na˙seb kul˙add jaf li Clare u Pauline Agius huma a˙wa! Mela dawn jippreΩentaw xi programmi fuq l-istazzjon One. Clare Agius tippreΩenta Joe’s Kitchen li dan jixxandar xi darbtejn fil-©imgha. Pauline tippreΩenta l-programm inD House li wkoll jintwera xi darbtejn fil-©img˙a. Kull nhar ta’ Óamis iΩ-Ωew©t a˙wa,

grammi rajt lil Delia tiçkien, f’˙inijiet minnhom lanqas tibda tidher minn wara lbank. Meta flejt sew skoprejt li din tkun qieg˙da tin˙all bil-mod, l-aktar meta x-chef ftit ilu intefa’ ˙dejha u qag˙ad jitmag˙ha l-ikel!

Ajma x’textix. Insomma, minkejja dan, xorta Gourmet huwa programm interessanti u li kull darba li rajtu ˙adt gost.

Simpatiçi

flimkien ma’ Claire Agius lo˙ra, jippreΩentaw Ilsien inNisa . IΩda dan mhux biΩΩejjed g˙ax lil Pauline Agius rajtha tippreΩenta programm dwar l-ivvja©©ar. Allura ilOne mal-©enb tal-logo a˙jar juri fil-parentesi Tele Agius, g˙ax donnu ddominat minn dan il-kunjom.

Minkejja dan l-ebda programm milli semmejt ma niddejjaq nara, g˙ax kollha fihom su©©ett interessanti u huma ta’ sustanza. Óeqq anke fid-dehra huma interessanti l-Agiusijiet.

Xemg˙a ma˙lula Kif dejjem ng˙id, programmi

tat-tisjir tant g˙andna li, jekk taqqadhom flimkien, Ωgur naqilbuha lil Food Network.

Aktar minn 50% tal-programmi jda˙˙lu dik ir-rokna tattisjir, filwaqt li g˙andna programmi s˙a˙ fuq it-tisjir.

Jien kollha jdejquni peress li dejjem bid-dieta.

Imma programm partikulari u li xtaqt insemmi huwa Gourmet li jintwera fuq TVM. Programm interessanti ppreΩentat minn Moira Delia (din tifhem fl-annimali, filkarozzi u mitt elf ˙a©a o˙ra). Ix- chef huwa bravu wkoll u kull platt li dan ipprepara dejjem dehru appetituΩi. IΩda, ma nafx jekk indunajtux, waqt il-pro-

Din id-drama ser ter©a’ tibda, jew a˙jar irxuxtat wara ftit Ωmien rieqda. Li nista’ ng˙id hu li nhar ta’ Erbg˙a kont nie˙u pjaçir insegwi l-avventuri ta’ Merlin is-sa˙˙ar. Dan issa spiçça u nispera li jitkompla fix-xhur li ©ejjin.

Insomma, Simpatiçi g˙ad irridu naraw kif ser jiΩvol©i.

Nista’ ng˙id li meta beda, daqs 15-il sena ilu, kul˙add kien jitka˙˙al mat-TiVi biex isegwih. B˙alma ji©ri ˙afna drabi, dan imajna bil-mod sakemm jitlef il-popolarità tieg˙u. Meta dan kien jintwera fuq in-Net, il-livell tieg˙u kien g˙oddu sparixxa. Hija ˙asra meta kien ©ibet eluf kbar ta’ telespettaturi. G˙andi kurΩità kif issa ser jiΩvol©i meta miskina nnanna Katrin ˙allietna. Ûgur li din is-serje kienet saret popolari wkoll g˙al interpretazzjoni perfetta talmibkija Mary Rose Bonello.

IΩda fuq Simpatiçi nikkumentaw aktar ’il quddiem.

Is-sliem.

bÓAl bud spencer!

Patri Mario Attard

Bud Spenc e r ! I l - m a g ˙ r u f attur Taljan u film maker. Lil Bud jafu kul˙add. L-aktar meta mieg˙u jidher sie˙bu Terence Hill! Taf li flimkien ipproduçew u mexxew aktar minn g˙oxrin film!

BiΩ-Ωmien Bud u Terence saru ˙bieb tal-qalb. F’intervista riçenti Spencer ikkummenta he k k : “G˙alija Terence huwa b˙al ˙ija. U, b˙all-a˙wa , m h u x d e j j e m naqblu bejnietna. Xi minn daqqiet iqabbiΩhomli.

Na˙seb li r - r e l a z z j o n i t a ’ bejnietna hija mfissra filfilms tag˙na. Madankollu dejjem jafdani b˙alma jien nafda lilu. D e j j e m ˙ a d n a gost na˙dmu flimkien. Forsi g˙alhekk g ˙ a m i l n a ˙ a f n a films flimkien.”

Min jista’ jinsa r-rwoli li Bud ˙adem f’films kbar? Óa nsemmilkom wie˙ed li kien jifqag˙ni bid-da˙k kull darba li narah: Piedone a Hong Kong! Niftakarni g˙adu qisu issa nara lil Bud jag˙mel ilparti tal-Ispettur ‘Flatfoot’ Rizzo. X’kura©© juri fil-film Bud! B’dik iΩ-Ωaqq mo˙bija fi qmis li kwaΩi ˙a tixpakka l-a˙˙ar Bud jid˙ol fin-nar.

Basta ssir ©ustizzja. U, lavversarji t i e g ˙ u , j i s t g ˙ u

ikunu qliel g˙ax Bud xorta jsib tarfhom! G˙ax ma’ Bud veru ma jag˙mlu xejn!

Wie˙ed ji©i b’pistola quddiemu u, b’˙afna xeni, jipprova jsib il-mira t-tajba biex je˙les minn Bud. U intom ta˙sbu li Bud se joqg˙od ja˙li l-˙in jistudjah? Ma tarax!

Idejn Bud ˙fief! U, b˙al sie˙bu Terence, “iblah millkbar nett,” kif kien i˙obb isejja˙lu missieru, millewwel jirran©a. G˙ax, waqt li l-mafjuΩ jipprova jsib ilpoΩizzjoni t-tajba biex ji©bed il-grillu tal-pistola, Bud jaqla’ idejh u jilg˙ablu Ωew© daqqiet tajbin fuq widnejh u, biex b˙al donnu i©ibu ottu, jer©a’ jg˙olli jdejh it-tnejn ’il fuq biex iniΩΩilhom b’sa˙˙a kbira fuq ras il-mafjuΩ. U lmafjuΩ, li di©à jkun se jaqa’ jew ma jaqax bl-ewwel daqqa, arah jaqa’ minn tulu g˙al dahru bit-tieni daqqa.

E˙ ˙ija! Ma’ Bud ma tiççajtax!

U g˙aliex ma tiççajtax?

G˙ax Bud tal-prattika!

M’hemmx argumenti!

M’hemmx paroli fil-vojt! Li g˙andu jag˙mel jag˙mlu u ma jdumx! Basta j©ib l-ordni u jisfratta l-˙aΩen! Issa mbilli jmorru g˙alih ruxxmata

mafjuΩi kollha f’daqqa bilg˙an li jag˙tuh xebg˙a u j˙olluh?

Bud joqg˙od imgezzez. Il-“boloh” jinxe˙tu fuqu u, b’sa˙˙a li ma ng˙idilkomx, Bud jibda jwaddabhom wie˙ed wie˙ed ’l hawn u ’l hemm. U a˙na nid˙ku u nog˙xew g˙ax Bud re©a’ g˙amilha! Ta xebg˙a tajba lill-mafjuΩi kollhom arja!

L-istorja ta’ Bud tfakkarni wkoll meta ni©i mistieden biex niççelebra l-Ewkaristija f’xi uffiççju. “Patri! G˙andna bΩonn it-tberik hawn ta!” jg˙iduli l-˙addiema. U tassew! G˙ax il-˙aΩen ma jafx knejjes, kunventi, djar jew postijiet tax-xog˙ol. Il˙aΩen jipponta jid˙ol u jmarrad kullimkien. G˙alhekk, f’dak il-waqt, il-Patri jo˙ro© minn ©o butu l-lemini taççoqqa skartoçç kbir mimli bl-ilma. U l-Patri, bit-tbissima fuq wiççu g˙ax b’hekk biss il-midneb imur ifittxu, kif jg˙allmu Ìor© l-G˙annej tal-Mulej, jibda ja˙sel kull kamra u rokna tal-uffiççju.

Ikun x’uffiççju jkun! “Óa ta˙slilna kull kamra Patri?” U l-Patri jer©a’ jitbissem. KwaΩi jinfaqa’ jid˙ak f’wiççhom. Mhux g˙ax

jid˙ak bihom tafux! Anzi!

Bihom jie˙u gost. G˙ax jara l-fidi safja tag˙hom. Fidi li ©ieli ma ssibhiex f’min suppost jaf a˙jar imma, g˙ax listudju telag˙lu g˙al rasu, tg˙idx kemm jg˙assed!

Miskin! Il-Patri jinfaqa’ jid˙ak g˙ax jara lil Ìesù ja©ixxi b˙al Bud Spencer! Li jaqbad lill-ispirti ˙Ωiena li jassedjaw lill-imsejkna ˙addiema ta’ dak l-uffiççju u jag˙tihom xebg˙a xebg˙un u jitfag˙hom ’l hawn u ’l hemm u ’l barra minn dak ilpost! U, aktar ma jikber, aktar il-Patri qieg˙ed jinteba˙ kemm g˙andu j˙alli lil Ìesù jkun b˙al Bud Spencer f’idejh! Li jag˙ti xebg˙a lillispirti ˙Ωiena bit-tberik imqaddes!

Darba xi ˙add tal-knisja tg˙idx kemm g˙ajjat mieg˙i f’tara© g˙ax xebbaht lil Ìesù ma’ Bud Spencer. Illum nit˙assru. G˙ax, bla ma jaf, mieg˙u x-xjaten jag˙mlu festa!

G˙ax i˙allihom jag˙mlu xog˙olhom g˙ax ma jberikx! U ejja Patri! U ejja Dun! Ag˙mel xog˙lok sie˙bi!

Bierek bl-ilma mbierek kulfejn tkun! Óalli lil Ìesù jkun g˙an-nies li taqdi b˙al Bud Spencer!

10 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ OPINJONI

GVERN LOKALI

JINÓTIEÌ IMPENN SERJU U BIDLA MILL-QIEGÓ Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL

KUNSILLI LOKALI

email: keaneo@onvol.net

Qed nikteb dan l-artiklu g˙ax g˙adni ma qtajtx qalbi li l-gvern lokali f’pajjiΩna xi darba jibda ja˙dem ta’ gvern lokali. Qed nikteb g˙ax iktar minn qatt qabel jidher kemm kelli ra©un fis-snin li g˙addew ng˙id dak li kien ilni ng˙id. Qed nikteb g˙ax ma jistax ikun li sena wara lo˙ra nibqg˙u naraw l-istess riΩultati u jibqa’ ˙add ma jag˙mel xejn. Qed nikteb wara diversi lmenti li rçivejt dwar çirkolari li ˙ar©et millMonitoring Unit tadDipartiment g˙all-Gvern Lokali dwar l-IΩbilançi Finanzjarji tal-Kunsilli Lokali g˙as-sena 2013. Dan wara li, ftit tal-jiem ilu, ©ie ppublikat ir-rapport tal-Awditur Ìenerali g˙all-istess sena li, nistqarr, xejn ma hu wie˙ed poΩittiv u l-kontenut tieg˙u kien mistenni.

M’hemmx dubju li wie˙ed jaqbel perfettament mal-fatt li kull kunsill lokali g˙andu jara li jimxi mar-regolamenti finanzjarji u li ma jkunx hemm infiq iktar milli wie˙ed jista’ jag˙mel. Dan huwa imperattiv fl-operat talkunsilli lokali. Imma x’qed iwassal g˙al dan ir-riΩultat?

• L-Awditur Ìenerali ma skopriex id-dinja u dak li hemm fir-rapport tieg˙u konna nafuh. Li j˙assibni hu dwar x’kien qed jag˙mel ilMonitoring Unit fis-snin li g˙addew meta dan kien ikollu aççess g˙ad-dokumenti kollha ta’ kull kunsill lokali. Qed nirreferi partikolarment g˙al purchase requests sheets (PRS), l-iskeda tal-pagamenti u fuq kollox il-minuti tas-seduti talkunsilli lokali li fihom sup-

post ikun hemm l-approvazzjoni ta’ dak li se jinxtara u li jkunu jikkorrispondu mal-istess purchase request forms .

Mill-iskeda tal-pagamenti wie˙ed seta’ mbag˙ad façilment iqabbel illi dak li se jit˙allas ikun jaqbel malammonti ta’ fuq il- purchase request sheet . Dan suppost jaqbel dejjem u jekk ikun hemm varjazzjoni jrid ikun hemm referenza g˙aliha filminuti. Eççezzjonijiet Ωg˙ar f’dan kollu hu meta jkun hemm spejjeΩ li jit˙allsu millpetty cash tal-kunsill lokali rispettiv. Jidher li dan kollu ma kienx isir tul dawn issnin kollha g˙ax, kieku sar, kieku m’a˙niex fis-sitwazzjoni mwieg˙ra li ninsabu fiha llum. Dan minkejja li naf li, ˙afna drabi, l-istess Unit fi ˙dan id-Dipartiment kienet tin©ibidlu l-attenzjoni dwarhom. Fil-passat ©bidt lattenzjoni wkoll u tajt eΩempji ta’ emendi li kellhom isiru fl-iskeda tal-pagamenti biex kull kunsillier ikun jaf eΩatt il-bilanç f’kull kont li minnu se jin˙ar©u l-fondi u anke a©©ustament biex fliskeda to˙ro© il-varjanza bejn l-approvazzjoni tannefqa u dik li effettivament se tkun se tit˙allas. X’kien isir mill-minuti li kienu jintbag˙tu lid-Dipartiment? Min kellu responsabbiltà ta’ dan?

• Niskanta kif çerti kunsilli lokali li ilhom g˙addejjin b’deçifit g˙al snin twal sa mill-bidu tag˙hom, qatt ma ttie˙du passi konkreti fil-konfront tag˙hom u xorta wa˙da t˙allew ikomplu joperaw kontra kull ksur tal-li©i finanzjarja. Ma rridx inkun

selettiv, imma ma nistax ma nsemmix lill-Kunsill Lokali ta’ B’Kara li kellu operat ˙aΩin sa mill-bidu tieg˙u u, minkejja dan, xorta wa˙da t˙alla, pereΩempju, j˙allas g˙al reklamar ta’ attivitajiet li qatt ma saru, g˙al leaflets ta’ attivitajiet li qatt ma ©ew imressqa jew approvati millkunsill lokali. Dawn, ilMonitoring Unit dak iΩ-Ωmien kien jaf bihom. B˙alma kienet taf ukoll l-amministrazzjoni preçedenti bid-dejn kbir li kellu dan il-Kunsill u xorta wa˙da baqa’ ji©i e©evolat b’fondi ta’ skemi li kienu jo˙or©u, g˙ad-detriment forsi ta’ kunsilli lokali o˙rajn li dejjem imxew marregolamenti finanzjarji.

Allura issa huwa ©ust li hemm tmexxija differenti f’dan il-Kunsill u norbtulha jdejha li ma tista’ tag˙mel xejn? B˙al dan il-kaΩ hemm o˙rajn. Kemm-il darba ©bidt l-attenzjoni fis-snin li g˙addew lill- istess Unit fi ˙dan id-Dipartiment dwar çerti kunsilli lokali o˙ra u sal-lum g˙adhom ma ttiehdu l-ebda passi fil-konfront tag˙hom? Issa, g˙ax ˙are© irrapport tal-Awditur, kul˙add donnu stenba˙ u nag˙mlu linji ri©idi g˙al kul˙add l-istess!

• Kif jista’ l-Monitoring Unit jag˙ti direttivi simili lillkunsilli lokali meta min kien resposabbli ministerjalment minn dan l-istess Dipartiment, ta˙t amministrazzjoni preçedenti, inkora©©ixxa lill-kunsilli lokali biex jiddejnu ˙alli jag˙mlu ttoroq residenzajli, imbag˙ad in˙allsu sa tmien snin wara?

Ilkoll nafu li din il-‘bravura’

˙alliet kunsilli lokali marbutin li, sa seba’ jew tmien snin o˙ra, iridu j˙allsu bejn €6,000 u €8,000 (f’çertu postijiet iktar ukoll) fix-xahar dejn li g˙amel ˙addie˙or.

Dawn huma kunsilli lokali li g˙andhom tmien snin ma jistg˙ux jag˙mlu major patching imqar fi triq wa˙da fil-lokalità tag˙hom. Kunsilli lokali li ma jistg˙ux lanqas iwettqu l-programm elettorali li fuqu ©ew eletti. L-allokazzjoni tag˙hom g˙at-tmien snin li ©ejjin hija di©à me˙udha kollha biex jit˙allas id-dejn li l-kunsilli kienu m˙e©©in jag˙mlu g˙ax il-gvern preçedenti, meta g˙adda r-responsabbiltà tattoroq lill-kunsilli lokali, m’g˙addihomlomx fi stat tajjeb kif kellu jsir. Allura kellha tkun responsabbiltà tieg˙u li jara’ li jo˙ro© il-flus g˙al dawn it-toroq iΩda minflok sallab lill-kunsilli lokali.

Biex il-kunsilli lokali jie˙u rresponsabbiltà tat-toroq, dawn kellhom jing˙ata lilhom fi stat tajjeb. U xi ng˙idu g˙all-klassifikazzjoni tag˙hom? Ilkoll nafu li la˙˙ar klassifikazzjoni ta’ toroq fejn jid˙lu responsabbiltajiet saret lejn l-a˙˙ar tassnin disg˙in. X’impatt qed ikollha fuq il-kunsilli dik listess klassifikazzjoni ˙mistax-il sena wara bit-tibdil li sar tul dawn is-snin kollha flir˙ula tag˙na? Fil-qosor, punt u çapçipa g˙al Chris Said u l-gvern li kien jirrappreΩenta li ˙are© b’din l-idea brillanti!

• Ilkoll nafu li g˙al tliet snin s˙a˙, il-kunsilli ntalbu japplikaw g˙al skemi li ma kinux sostenibbli, tant li l-gvern preçedenti naqas li

opinjoni kÓ

18|01|2015 11

kullhadd.com

jalloka flus g˙alihom. Jien g˙andi niftakar qisu l-biera˙ lil Karm Mifsud Bonnici meta ˙adem wara Dr Chris Said, waqt id-diskors tieg˙u fil-laqg˙a tas-sindki f’lukanda ewlenija, jg˙id li m’g˙andniex noqog˙du nsemmu kemm ˙ar©u skemi g˙ax, meta da˙al g˙arresponsabbiltà tal-kunsilli lokali, ma sab l-ebda flus allokati.

• Bl-istess mod ilkoll nafu, u dan ˙are© çar tul din l-a˙˙ar sena, li l-allokazzjoni tal-kunsilli lokali kien ilha snin ma tiΩdied u dan kontra Ω-Ωidied li kontinwament kien qed ikollna fil-prezzijiet ta’ diversi kuntratti li jipprovdu servizzi mandatorji li jridu jag˙tu l-kunsilli lokali g˙all-komunitajiet tag˙hom.

• Kif setg˙u l-kunsilli lokali u l-amministrazzjoni tag˙hom tkun vi©ilanti meta kellna kunsilli li g˙amlu xhur s˙a˙, jekk mhux snin, jiddubbaw b’a©ent segretarju? Iktar minn terz tal-kunsilli lokali xi darba jew o˙ra spiççaw bla segretarji eΩekuttivi. X’livell ta’ amministrazzjoni wie˙ed jista’ jistenna f’sitwazzjoni b˙al din?

Mhux ilkoll nafu li s-sistema tal- pooling kienet ikkundanata li tfalli sa mit-twelid tag˙ha? X’g˙amilna quddiem

dan kollu? Xejn!

• Kellna mbag˙ad issistema tal-infurzar lokali.

Sistema li, tajjeb jew ˙aΩin, kienet qed t ˙ a l l i x i f l u s f’idejn il-kunsilli lokali biex jag˙mlu ta j j e b g ˙ a l short falls li seta’ kien hemm flallokazzjoni biex jag˙mlu xxog˙lijiet tag˙hom fil-lokalitajiet rispettivi. Bla konsultazzjoni t a ’ x e j n © e w imwaqqfa l-kumitati re©jonli li, bil-mod kif dawn bdew joperaw u bla ma kellhom rwol speçifiku u wisq u wisq iktar fondi, Ωarmaw u ˙arbtu lill-kunsilli l o k a l i . F a ç l i ng˙idu li kull kunsill lokali kellu jara li ma jibbaΩax loperat tieg˙u fuq dawn ilfondi, iΩda fejn kien dak iΩΩmien il-M o n i t o r i n g U n i t biex jirregola u jΩomm milli dan ma jsirx?

• Xi n g ˙ i d u g ˙ a l l pro©etti kapitali? Taf daqsi li meta twaq q f u l - k u n s i l l i lokali t˙allew g˙al ri˙hom biex jaraw fejn se jsibu post minn fejn j o p e r a w. U ˙u d minnhom ing˙ataw postijiet li lanqas biss kienu aççessibbli g˙al kul˙add, imbag˙ad wara n˙ar©u direttivi li min m’g˙andux uffiçini aççessibbli jkun qed jikser il-li©i.

X’g˙amel il-Gvern? Xejn. Ilkunsilli kellhom jaraw kif mill-allokazzjoni tag˙hom

iwarrbu flus sabiex ikunu jistg˙u jinvestu f’uffiçini ©odda kemm b’kirjiet kif ukoll b’self mill-banek. X’tipprovdi l-allokazzjoni g˙al dan il-g˙an? Xejn. Dawn ilflus iridu jo˙ro©u minn dak li suppsot imur g˙all-©bir taliskart, g˙at-tiswija tat-toroq, g˙ad-dawl fil-lokalità, eçç.

Min tkellem dak iΩ-Ωmien?

Allura, g˙al dawn ir-ra©unijiet u o˙rajn, bilfors wie˙ed jiddubita meta jara dawn ir-riΩultati. G˙ax, b˙al kull ˙a©a o˙ra, meta xi ˙add jonqos dejjem ikun hemm warajh dak li suppost ikun qed jara li dawn in-nuqqasijiet ma jsirux. Dawn mhumiex problemi li n˙olqu fissena 2013. Dawn huma problemi akkumulati li ˙add donnu ma ried imiss mag˙hom fis-snin preçedenti. Issa g˙anda Ωew© g˙aΩliet: jew se nammettu u nxammru l-kmiem, jew inkella nibqg˙u ng˙attu xxemx bl-g˙arbiel.

Dan mhux il-mod kif isiru l-affarijiet. Jekk il-Monitoring Unit tassew irid jag˙mel biçça xog˙ol tajba, g˙andu lewwel nett jara li jkollu nies kompetenti li jafu x’qed ji©ri fis-sistema. Fid-Dipartiment irid ikun hemm l-a˙jar nies u mhux dawk li jkunu tne˙˙ew minn xi post jew ie˙or jew g˙ad-dirittura g˙ax huma stess xtaqu jmorru

hemm. Wara jridu jsiru laqg˙at one to one mas-sindku kkonçernat, flimkien malaccountat tal-kunsill lokali, u hemm jibdew i˙ejju pjan ta’ kif se jirregolarizzaw is-sitwazzjoni tag˙hom.

Min-na˙a l-o˙ra naqbel u ilni ninsisti li jkun hemm rigoroΩità fejn jid˙ol l-infiq talkunsilli lokali. Il-problema hi li dan il-qasam dejjem mexa b’ management by crisis u, jekk se nibqg˙u nie˙du miΩuri tal-g˙a©la g˙ax ikun inqala’ xi ˙a©a, se nibqg˙u infallu u jkun a˙jar li ng˙idu li darba kellna l-kunsilli lokali. Is-soluzjoni mhix din.

Is-soluzjoni hi li rridu npo©©u madwar mejda, issir a©enda tal-prijoritajiet li hemm u, wa˙da wa˙da fi Ωmien skedat u speçifiku, nibdew bis-serjetà nag˙mlu riforma wara l-o˙ra f’dan issettur. Irridu n˙arsu lejn riforma ˙olistika minn isfel g˙al fuq. Irridu nda˙˙lu prattiçi ©odda fejn min jimxi tajjeb ji©i ppremjat, fejn jekk kunsill ikun naqas g˙al snin konsekuttivi ma jkunx eli©ibbli li japplika g˙al çertu fondi jew skemi, fejn ikun hemm eΩempji ta’ good practice u fejn ikun hemm bench marking li l-kunsilli lokali jridu jaspiraw li jil˙qu, fejn anke l-allokazzjoni tibda tirrelata skont l-operat talkunsill. Dan ma jsirx mil-lum

g˙al g˙ada imma di©à tlifna 20 sena!

Jekk mhux se jsir dan, dawn il-˙afna memos kontra memos (li ˙afna drabi jikkontradixxu lil xulxin), çirkulari ta’ emer©enza u ˙afna çuçati b˙al dawn, qed iservu biss b˙ala ˙ela ta’ ˙in u biex nurtaw lil dawk il-ftit im©ienen li g˙ad fadal li jikkontestaw l-elezzjonijiet lokali sabiex iservu lillkomunitajiet rispettivi tag˙hom.

Intenni li g˙edt il-©img˙a lo˙ra: dan mhux attakk lejn id-Dipartiment jew lejn xi individwi. Lanqas mhu qed nikteb b’mod parti©©jan jew f’isem grupp ta’ kunsilliera.

Qed nikteb f’isem dawk kollha ta’ rieda tajba li jemmnu fi gvern lokali. Nittama li lkontenut ta’ dan l-artiklu jittie˙ed fl-ispirtu li qed ji©i miktub; dak li fl-a˙˙ar tassew ma nibqg˙ux ng˙addu Ω-Ωmien bil-gvern lokali u, jew se niddeçiedu li nag˙mlu dak li hemm bΩonn isir bis-serjetà, jew inkella, g˙all-©id ta’ kul˙add, ejja nΩarmaw kollox. Bil-mod ta’ kif tmexxew l-affarijiet tul dawn l-a˙˙ar 10 snin f’dan il-qasam, qatt daqs illum ma kellna livell baxx ta’ gvern lokali.

S’issa g˙adni ma qtajtx qalbi u allura se nibqa’ nippersisti!

il-bidu tal-2015

Joseph Cuschieri josephcuschieri@gmail.com

Xokkanti u diΩgustanti huma tnejn mill- a k t a r a © © e t t i v i kawti li g ˙ a d d e w m i n n mo˙˙i hekk kif rajt il-filmati xokkanti li dehru fil-medja wara l-kaΩ Charlie Hebdo fi Franza. Bqajt imbellah nara l-fundamentalisti IΩlamiçi bla ˙niena ta’ xejn joqtlu pulizija li kien mix˙ut fl-art jokrob bl-u©ig˙. Bla dubju ta’ xejn, attakki terroristiçi b˙al dan li ˙alla tnax - i l r u ˙ m e j t a , jist˙oqqilhom l-ag˙ar kundanna, u f ’ m u m e n t i b ˙ a l dawn je˙tie© li nkunu solidali ma’ ˙utna l-FrançiΩi.

Madankollu, minn din listorja ta’ barbariΩmu ˙ar©et xi ˙a©a poΩittiva wkoll. Ilpopli ng˙a q d u f i t - t a l b u wrew solidarjetà ma’ Franza f’dan il-mument diffiçli. Ilmedja, kemm dik fuq l-internet, kif ukoll dik tradizzjonali, splod i e t b’diversi messa©©i ta’ sostenn, u lidea tat-terroristi li jwerwru l-popli kienet kontro-produttiva.

Nikkundanna dan l-att barbaru bla ebda riΩerva, u flistess waq t n i x t i e q u k o l l nag˙mel appell lill-awtoritajiet Maltin, kif ukoll dawk Ewropej, sabiex jie˙du lprekawzjon i j i e t kollha me˙tie©a s a b i e x j i k k o n trollaw il-fruntieri Ewropej u s-sigurtà tal-kontinent.

Politiçi u strate©iji f’dan irrigward huma fundamentali, speçjalmen t f ’ p a j j i Ω i b ˙ a l Malta li qieg˙da ©eografikament bejn l - E w r o p a u l Afrika ta’ F u q , f e j n k u l l sekonda qed ife©©u kaΩijiet ©odda ta’ radikaliΩmu.

Sena ©dida Bdejna sena ©dida – 2015.

Nixtieq f’dawn l-ewwel jiem ta’ din is-sena nikteb daqsxejn dwar osservazzjonijiet li k on t q e d n a ˙s e b fu q h o m dan l-a˙˙ar. Nibda l-ewwel billi nirrimarka u nislet punt dwar il-©eneroΩità tal-poplu Malti. Dan hekk kif fl-a˙˙ar jiem tas-sena l-o˙ra saru Ωew© maratoni ta’ ©bir ta’ fondi b’risq persuni li huma fil-bΩonn u n©abru ammonti kbar ta’ flus. Qed nirreferi g˙al L-Istrina fejn, fuq talba tal-President Marie-Louise Coleiro Preca, il-poplu rrisponda bi ˙©aru u n©abret somma rekord, u g˙all-©bir ta’ fondi li sar mid-Dar talProvidenza. Grazzi kbira lill-

Maltin u l-G˙awdxin tal-qalb kbira li g˙andhom.

Grazzi wkoll lill-forzi taΩΩamma tal-ordni g˙axxog˙ol utli u tant siewi tag˙hom f’dawn il-©ranet, fejn sa˙ansitra ˙admu waqt li kul˙add ikun qed jiddeverti mal-˙bieb jew mal-familja. L-a˙˙ar u mhux l-inqas, nixtieq ng˙id grazzi wkoll lil dawk kollha li ja˙dmu fisservizz tas-sa˙˙a talli wkoll jibqg˙u ddedikati u joffru g˙ajnuna professjonali lillpazjenti.

RiΩoluzzjonijiet U˙ud minna j˙allu g˙allbidu tas-sena l-©dida sabiex jippruvaw jag˙mlu xi ˙a©a li jkun ilhom jipprokrastinaw

biex jag˙mlu. Mhux façli u ˙afna drabi te˙tie© dedikazzjoni jew impenn s˙i˙ biex forsi ΩΩomm xi dieta ©dida jew xi tibdil ©did fir-rutina ta’ dak li jkun.

Nixtieq forsi ng˙addi su©©eriment çkejken g˙alikom sabiex ta˙sbu daqsxejn fuqu. Min jaf kieku b˙ala riΩoluzzjoni ninkludu xi ftit ˙idma volontarja? Ftit sig˙at ta’ volontarjat jistg˙u jag˙mlu ˙afna ©id lis-soçjetà tag˙na, kif ukoll jag˙tu sodisfazzjon lil minn iwettqu.

G˙ada tista’ tkun int li ti©i bΩonn l-g˙ajnuna volontarja ta’ ˙addie˙or. Illum hemm o˙rajn li g˙andhom bΩonn din il-ftit g˙ajnuna volontarja tieg˙ek. Intressanti hux? Issena t-tajba lil kul˙add.

12 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ OPINJONI

GVERN LI JAÓDEM… IS-SUÇÇESS FIT-TURIÛMU JKOMPLI JIKBER

Ramon Mangion Membru FÛL u kunsillier fl-Isla

It-turiΩmu fil-GΩejjer Maltin imur lura g˙al ˙afna snin.

Illum dan huwa kruçjali hekk kif, skont ir-rapport dwar ilkompetittività fl-ivvja©©ar u tturiΩmu ma˙ru© mill-World Economic Forum fis-sena 2013, it-turiΩmu jsarraf f’26.4% tal-ekonomija lokali.

Il-Partit Laburista minn dejjem g˙araf dan il-fatt. Jekk in˙arsu lejn il-manifest elettorali tal-2013 naraw il-Partit Laburista jikkommetti ru˙u g˙al iktar investiment f’dan il-qasam: “It-turiΩmu huwa pilastru ewlieni tal-ekonomija li jipprovdi l-g˙ajxien lil eluf ta’ ˙addiema kemm b’mod dirett u indirett. Jibqa’ g˙alhekk kruçjali l-investiment kontinwu fil-qasam tat-turiΩmu biex, flimkien mas-settur privat, nassiguraw li Malta ssir destinazzjoni dejjem aktar attraenti u mfittxija bil-g˙an li jiΩdiedu kemm it-turisti li jΩuru pajjiΩna kif ukoll limpjiegi fis-settur u l-profittabbiltà ta’ min jinvesti.”

Dan huwa importanti ˙afna meta wie˙ed jikkunsidra li pajjiΩna huwa espost g˙al kompetizzjoni diretta minn destinazzjonijiet o˙ra filMediterran. Ma ninsewx ukoll l-impenn me˙tie© hekk kif issena 2018 – meta l-Belt Valletta tkun il-kapitali Ewropea tal-kultura – dejjem qieg˙da toqrob. Fid-9 ta’ Jannar ta’ din is-sena ilMinistru tat-TuriΩmu Dr Edward Zammit Lewis nieda wkoll id-dokument g˙allKonsultazzjoni g˙all-Politika Nazzjonali dwar it-TuriΩmu 2015-2020. Dan id-dokument huwa bbaΩat fuq viΩjoni fit-

tul g˙at-turiΩmu li t˙ares lejn turiΩmu ta’ kwalità.

Din il-weg˙da ta’ impenn g˙all-˙idma u l-investiment fl-istrutturi li jiffurmaw din lindustrija importanti qieg˙da titwettaq. Dan ma ng˙idux jien biss imma jidher çar bilfatti fl-istatistika ma˙ru©a mill-uffiççju nazzjonali talistatistika lejn l-a˙˙ar ta’ Diçembru, fejn naraw li lammont ta’ turisti li Ωaru pajjiΩna bejn Jannar u Novembru tal-2014 kien 8% iktar minn dak tal-istess perjodu s-sena ta’ qabel. Jekk nie˙du x-xahar ta’ Novembru naraw li t-turisti nefqu €80.4 miljun, li jfisser 4.1% iktar minn Novembru tas-sena ta’ qabel.

Dan l-impenn jidher çar ukoll meta wie˙ed i˙ares lejn miΩuri konkreti m˙abbra filba©it tal-2015. Nistg˙u nibdew billi nsemmu inçentivi g˙all-industrija tal-films biex b’hekk nattiraw iktar investiment u nkomplu nΩidu lg˙arfien dwar il-potenzjal u anke l-©miel ta’ pajjiΩna. Ma nistg˙ux ma nsemmux ilkunçett ta’ Private Public Partnership jew PPP, fejn issir kollaborazzjoni bejn il-Gvern u l-privat g˙al pro©etti differenti fil-qasam tat-turiΩmu.

Dawn l-inizjattivi jinkludu aççess a˙jar g˙allbug˙addasa, il-˙olqien ta’ sikek artifiçjali, it-tkabbir ta’ bajjiet imrammla, aççess a˙jar g˙al postijiet bil-blat u titjib ta’ passa©©i g˙al mixjiet turistiçi. Insemmu wkoll it-titjib ta’ Ωoni turistiçi b’mod sostennibli u b’rispett lejn lambjent. Il-ministeru tatturiΩmu identifika wkoll il-

potenzjal li joffri Bighi, u g˙aldaqstant se ti©i studjata lpossibbiltà li din iΩ-Ωona tkun Ωviluppata flimkien mal-privat b˙ala çentru turistiku millaqwa. F’dan il-ba©it il-Gvern Laburista jkompli j©edded ilweg˙da tieg˙u lejn il-©Ωira ta’ G˙awdex permezz ta’ inizjattivi differenti fosthom xog˙ol ta’ tisbi˙ f’Marsalforn u xXlendi, bajja pubblika ©dida f’G˙awdex, programm ta’ tisbi˙ fiç-Çittadella u l-bini ta’ baga ©dida g˙all-vapuri tatturisti f’G˙awdex b’façilitajiet adegwati ta’ kwalità. L-g˙an primarju huwa li jkun hemm titjib fil-prodott turistiku G˙awdxi.

Ma nistax in˙alli barra lfamuΩ pro©ett tal-White Rocks. Il-Gvern Nazzjonalista wieg˙ed ˙afna pro©etti imma kollox sfaxxa fix-xejn.

F’konferenza lura fl-2010 Dr Lawrence Gonzi b˙ala Prim Ministru kien fta˙ar b’investiment ta’ €200 miljun li kien se jsir f’din iΩ-Ωona. G˙addew kwaΩi ˙ames snin u l-post g˙adu vojt. Kellu jkun Gvern Laburista li ˙are© espressjoni ta’ interess fejn inbeda lproçess b’mod serju biex dan il-post dilapitat u perikoluΩ ikun jista’ ji©i Ωviluppat biex jin˙olqu impjiegi ©odda u nattiraw iktar investiment u turiΩmu.

B˙ala kunsillier responsabbli mit-TuriΩmu fil-belt tal-Isla ma nistax ma nsemmix ixxog˙ol li sar minn dan ilGvern biex itejjeb l-infrastruttura u anke jag˙mel iΩ-Ωona tat-Tlett Ibliet iktar attraenti.

Dan huwa ta’ benefiççju kemm g˙ar-residenti kif ukoll g˙al mijiet ta’ turisti li jΩuru

dawn l-ibliet bi storja u wirt kulturali kbir.

Dan il-Gvern di©à wettaq wa˙da mill-iktar weg˙diet importanti; dik li jra˙˙as ilkontijiet tad-dawl u l-ilma g˙all-familji. Biss ma waqafx hemm. It-tra˙˙is fil-kontijiet g˙an-negozji, li se jid˙ol fisse˙˙ iktar tard din is-sena, juri kemm il-Gvern Laburista g˙araf li n-negozji g˙andhom bΩonn imbuttatura biex ikunu jistg˙u jkomplu jinvestu, ikattru x-xog˙ol u anke jtejbu lprodotti jew is-servizzi tag˙hom. Dan huwa kruçjali b’mod speçjali biex intejbu lkompetittività anke fitturiΩmu.

Dan hu gvern li jwettaq dak li jwieg˙ed u g˙aldaqstant jien kburi ˙afna b’dak li qieg˙ed isir ta˙t it-tmexxija tal-Prim Ministru Joseph Muscat. Dan hu gvern li ja˙dem u j©ib riΩultati konkreti b’˙idma u impenn lejn il-familji u n-negozji Maltin u G˙awdxin. Ninsabu fl-ewwel xahar ta’ din is-sena u g˙aldaqstant ejja n˙arsu ’l quddiem g˙al sena o˙ra biex na˙dmu g˙all-©id ta’ pajjiΩna.

Ejja nkunu a˙na li ng˙inu l˙idma tal-Gvern billi jekk hu possibbli naqraw u nitg˙allmu iktar dwar dak li g˙andu x’joffri pajjiΩna. Tkun xi ˙a©a sabi˙a wkoll jekk b˙ala familja nΩuru xi muΩew jew sit storiku f’pajjiΩna kif ukoll li ng˙inu lill-kunsilli lokali fil-˙idma tag˙hom biex ikollna lokalitajiet nodfa u sens ta’ komunità g˙ax kemm a˙na u kemm l-azzjonijiet tag˙na huma wkoll parti mill-prodott turistiku ta’ pajjiΩna.

EDITORJAL kÓ

18|01|2015 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRnALIsTI REkLAmI ImPAÌnAR u DIsInn

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

EDITORJAL IT-TAQLIBA Il-kelma ‘ reshuffle ’ maqluba g˙all-Malti g˙andha kelma o˙ra li toqrob lejha: taqliba. Bil-Malti ‘taqliba’ tista’ tfisser ˙afna aktar affarijiet. Tista’ tfisser bidla, taqlib id-dar ta’ ta˙t fuq, jew anke jag˙tik ˙ass ˙aΩin.

Meta ng˙idu li xi ˙add tag˙tu taqliba fl-istonku mhux xi ˙a©a sabi˙a medikament.

Il-Kap tal-OppoΩizzjoni ˙are© b’taqliba. Dawk li kienu fuq quddiem, b˙al Tonio Fenech u George Pullicno, ©ew fuq wara. Jidher çar li lKap tal-OppoΩizzjoni qieg˙ed jag˙mel tentattiv wara tentattiv biex jer˙i l-img˙oddi riçenti tal-partit tieg˙u warajh.

Qieg˙ed jipprova ja˙bi l-uçu˙ li l-aktar li jidhru tilfu voti fla˙˙ar elezzjoni u minflok jimbotta fuq quddiem uçu˙ relattivament friski.

Mit-taqliba li g˙amel filportofolji fix-Shadow Cabinet jidher çar dan kien il-kaΩ. LinkluΩjoni ta’ Ωew© MEPs nisa, Roberta Metsola u Terese Comodini Cachia, f’dan ixShadow Cabinet turi biç-çar li l-Kap tal-OppoΩizzjoni qieg˙ed jag˙mel l-eΩerçizzji u kuntrabajsi kollha possibbli biex jag˙ti l-perçezzjoni li dan il-Partit qieg˙ed jinbidel. Firrealtà qieg˙ed jibg˙at messa©© bil-kuntrarju.

L-inkluΩjoni ta’ Ωew© MEPs ta’ parlamanent sopranazzjonali b˙alma hu l-Paralment Ewropew, f’Shadow Cabinet ta’ Parlament lokali hija wa˙da illo©ika u ammissjoni ta’ g˙aΩla skarsa ta’ nies li g˙andu madwaru. Il-fatt li kellu jirrikorri g˙al din ilmanuvra stramba u BiΩantina, hija indikazzjoni li ma g˙andux nies ta’ ˙ila biΩΩejjed fil-Grupp Parlamentari li bihom jista’ jibni Shadaow Cabinet kredibbli.

Jekk l-eΩerçizzju kien ma˙sub li ja˙bi lil Tonio Fenech u lil George Pullicino, anke hawn falla.

Iddiskussjonijiet reali dwar ilpolitika ˙afna drabi ma jitqanqlux barra, iΩda fil-Parlament.

Sakemm Metsola u Commodini Cachia mhux ser jit˙allew jag˙mlu l-interventi tag˙hom g˙al dak li jing˙ad fil-Parlament mill- istrangers’ gallery, il-persuni li ser ikunu qeg˙din jag˙mlu l-interventi tag˙hom fil-Parlament dwar materji fil-portafolji ta’ Metsola u Comodini Cachia, xorta ser ikunu Tonio Fenech u George Pullicino.

G˙alhekk, filwaqt li Ω-Ωew© MEPs ser ikunu qeg˙din fil-

Parlament Ewropew, f’dak Malti, fejn suppost g˙andhom ikunu iΩda ma jistg˙ux ikunu, ser ikun hemm iΩ-Ωew©t i˙bieb tag˙na Tonio u George jwie©bu g˙alihom. Il-konsegwenza lo©ika ta’ sitwazzjoni illo©ika ser tkun li l-istampa u l-opinjoni pubblika ser jisimg˙u x’g˙andhom xi jg˙idu dawk li qeg˙din Malta u mhux dawk li qeg˙din fi Brussell.

IΩda hemm argument ie˙or importanti, biex insej˙ulu hekk semikostituzzjonali. IxShadow Cabinet ma hux regolat mill-Kostituzzjoni. Huwa lKabinett tal-Ministri fil-Gvern li jissemma. Ix-Shadow Kabinett pjuttost huwa prassi tas-sistema Anglo-Sassona biex il-Gvern jinΩamm, kif jg˙idu l-IngliΩi, to account.

Kull minsitru fil-Gvern ikollu d-dell tieg˙u fl-OppoΩizzjoni.

Ministri u segretarji fil-kabinett tal-Gvern iridu bilfors jintg˙aΩlu minn fost dawk li jkunu ©ew eletti fil-Parlament f’elezzjoni ©enerali. IlKostituzzjoni ma tippermettix ministri teknokratiçi.

G˙alhekk il-lo©ika titlob u tag˙mel sens, li anke shadow ministers g˙andhom ikunu ©ejjin minn fost dawk li huma membri parlamentari. Fil-kaΩ tat-taqliba li g˙amel il-Kap talOppoΩizzjoni, dan ma hux rifless. Aktar minn taqliba hija ta˙wida.

IΩda l-Kap tal-OppoΩizzjoni g˙andu problema akbar. Hu jista’ jne˙˙i, iraqqa’ u j©on©i kemm irid, iΩda sa issa jidher li ˙add ma jista’ jne˙˙i, iraqqa’ jew i©on©i lilu. Jekk Tonio u

George ifakkru lill-elettorat f’dak li ©ara ta˙t l-amministrazzjoni l-o˙ra, il-Kap talOpoΩizzjoni mhux anqas.

Inulti li kull darba, biex jiΩgiçça mill-mistoqsijiet li jsirulu, joqg˙od jg˙id li ma kienx hemm jew li ma kienx jaf. Hu kien jaf u kien hemm daqs Tonio u George. Jekk qieg˙ed ja˙seb li n-nies qeg˙din jibilg˙uha, sejjer Ωbalajat g˙alla˙˙ar.

It-taqlib koΩmetiku ma jfisser xejn. Il-make up jista’ jg˙atti g˙all-mument. iΩda xi ˙in jew ie˙or il-wiçç irid jin˙asel.

Jag˙mel kemm jag˙mel make up, l-uçu˙ jibqg˙u jintg˙arfu.

It-taqliba li g˙amel destinata li tmut qabel ma titwieled, sakemm in-nies jibqg˙u jaraw l-istess uçu˙!

14 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ IttrI

FIr-reFereNDUm AÓSBU NormAN VeLLA JINQABAD JIGDeB B’moÓÓKom!

Sur Editur,

Sur Editur,

Nixtieq nappella lill-poplu biex fir-referendum dwar il-kaçça fir-rebbieg˙a ja˙seb b’mo˙˙u, u mhux b’mo˙˙ ˙addie˙or. Kull çittadin g˙andu jie˙u deçiΩjoni infurmata u jivvota abbaΩi ta’ dak li jemmen li huwa tajjeb, u mhux jivvota b˙al pappagall billi jikkopja lil xi politiku jew ie˙or.

Filwaqt li huwa tajjeb li l-politiçi jiddikjaraw il-fehma tag˙hom ˙alli kul˙add ikun jaf fejn qieg˙ed, dan m’g˙andux iwassal biex iç-çittadini jivvutaw b’g˙ajnejhom mag˙luqa skont il-fehma tal-politiku li jappo©©jaw.

Billi tappo©©ja politiku g˙aliex temmen fih u fil-viΩjoni tieg˙u, ma jfissirx li trid bilfors taqbel mieg˙u f’kollox. Dan il-poplu g˙andu bΩonn jimmatura u jibda j˙ossu responsabbli g˙ad-deçiΩjonijiet li jie˙u. Ejjew nieqfu nfarfru d-deçiΩjonijiet iebsa g˙al fuq il-politiçi.

Jekk xi darba fil-futur inkun imbierek b’xi neputijiet, u dawn ji©u jistaqsuni kif kont ivvutajt fir-referendum dwar il-kaçça fir-rebbieg˙a, ninsab çert li mhux se naqta’ figura tajba mag˙hom jekk ng˙idilhom li jien ivvutajt Iva g˙ax Ìanni vvota Iva, jew Le g˙ax Ûeppi vvota Le. Jien irrid inkun nista’ ng˙idilhom li vvutajt kif ivvutajt g˙ax mit-tag˙rif li kelli f’idejja dak iΩ-Ωmien, ˙assejt li kont inkun qed nag˙mel il-˙sara lill-©enerazzjonijiet ta’ warajja, ji©ifieri lilhom stess, jekk nivvota mod ie˙or. Irrid inkun nista’ ng˙idilhom b’wiççi minn quddiem li jien kont ˙adt deçiΩjoni ta’ ra©el, u mhux ta’ pappagall.

U int x’se tkun f’April li ©ej, ra©el jew pappagall?

RAÌEL MALTI, IL-MOSTA

It-Tlieta 6 ta’ Jannar 2015 kont qed nara l-programm li bil-Malti jigi jismu ‘Tbella’ l-A˙barijiet’ fuq l-istazzjon Nazzjonalista li bilMalti jfisser ‘Xibka TV’.

Il-preΩentaturi ta’ dan il-programm, ji©ifieri Norman Vella u Louise Tedesco kellhom Ωew© mistiedna Ωg˙aΩag˙ Libjani li wie˙ed minnhom twieled Malta u l-ie˙or jg˙ix Malta biex jitkellmu dwar is-sitwazzjoni kerha u m˙awda li b˙alissa tinsab il-Libja.

Id-diskussjoni prinçipalment Ωvol©iet l-aktar fuq il-Gvern, filfehma tieg˙i, le©ittimu ta’ Tobruk u fuq il-Gvern, fil-fehma wkoll tieg˙i, illegali ta’ Tripli.

Il-preΩentatur Norman Vella, biex ikompli mal-linja qarrieqa talistampa u l-medja Nazzjonalista u jattakka in©ustament lill-Gvern Laburista, qal liΩ-Ωew© mistiedna Libjani li l-komunità internazzjonali qed tag˙raf b˙ala l-Gvern le©ittimu tal-Libja dak ta’ Tripli, mentri l-Gvern Malti qed jag˙raf b˙ala Gvern le©ittimu dak ta’ Tobruk.

Fil-pront iΩ-Ωew© Ωg˙aΩag˙ Libjani merew lil Norman Vella u qalulu li l-komunità internazzjonali qed tag˙raf lill-Gvern ta’ Tobruk g˙ax dak hu l-Gvern elett mill-poplu Libjan.

Kif sema’ hekk Norman Vella ˙mar daqs in-nar, in˙asad g˙al kollox u assolutament deher mifxul wa˙da nobis. Anke Louise Tedesco dehret mifxula u m˙awda wa˙da sew. Tant li kemm hi u kemm Norman Vella ma re©g˙ux stqarrew li l-komunità internazzjonali qed tag˙raf b˙ala Gvern lil dak ta’ Tripli li jien insejja˙lu gvern illegali.

Barra minn hekk, kemm Norman Vella kif ukoll Louise Tedesco lanqas qalu li l-Unjoni Ewropea u n-Nazzjonijiet Uniti jag˙rfu lillGvern Libjan ta’ Tobruk u mhux dak ta’ Tripli. Anke hawn ilmedja tal-PN ˙adet l-istess linja. G˙alhekk jidher çar li nNazzjonalisti ma jaqblux mal-politika tal-UE dwar min hu l-Gvern Libjan.

Però, l-istess Nazzjonalisti m’g˙andhomx il-˙ila li jattakkaw u jikkritikaw lill-UE dwar il-politika tag˙ha rigward l-g˙arfien talGvern Libjan ta’ Tobruk, kif qed jag˙mlu direttament u indirettament kontra l-Gvern Malti. Tg˙id il-Membri Parlamentari Nazzjonalisti fil-Parlament Ewropew ser jitkellmu favur il-gvern illegali Libjan ta’ Tripli?

Wara dan it-ta˙wid, kollu fejn hu l-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil? Meta ser iqum politikament u jag˙ti çanfira mhux biss fil-mag˙luq iΩda wkoll fil-pubbliku lill-medja qarrieqa Nazzjonalista? Dik l-istess stampa Nazzjonalista li hi l-aktar stampa li tinqara l-anqas, u fejn l-istess medja Nazzjonalista, kemm televiΩiva u dik tar-radju, hi l-anqas li jarawha u jisimg˙uha kemm telespettaturi kif ukoll semmieg˙a. Dan skont st˙arri© li ilu jsir g˙al ˙afna snin. ÇENSU W. MUSCAT, RAÓAL ÌDID

JIBQGÓU JISFIDAW IL-LIÌI Qieg˙ed ng˙id g˙al xi bejjieg˙a tal-˙axix. Dawn suppost jafu xi tg˙id il-li©i; li ma jistg˙ux jibqg˙u fl-istess post. Mhux talli hekk, talli hemm min jikkapparralek il-post 24 sieg˙a u m’g˙andekx çans li xi darba ssib post biex tipparkja l-vettura personali tieg˙ek wara biebek. Qieg˙ed ng˙id ukoll g˙all-inkonvenjenza li tin˙oloq quddiem ir-residenza fejn jieqaf tal-˙axix, la tista’ toqg˙od bi kwietek id-dar, il-˙ajt ta’ barra isir kantina bis-saqajn u daqqiet tat-trolleys, kul˙add jissindika min die˙el u ˙iere© iddar u ˙afna dwejjaq o˙ra. Nispera li l-pulizija twissi lil dawn ilhawkers biex ma jibqg˙ux jiksru l-li©i u tg˙idilhom li ma jistg˙ux jibqg˙u ibig˙u fl-istess post g˙al ˙in twil, speçjalment quddiem ir-residenzi privati.

IMXEBBA’ IL-FGURA

ITTRI KÓ

18|01|2015 15

kullhadd.com

B’LI KELLU DDOBBA ATTIVA U PPREPARATA

Sur Editur, Bil-mossa fil-bidla tad-dellijiet tal-ministri riçentament, nazzarda nag˙ti ra©un lil l-eks-Prim Ministru Dr Lawrence Gonzi meta kien ©ie rapportat li qal lill-Ambaxxatriçi Amerikana li ma kellux g˙aΩla tajba kif xtaq hu mill-grupp parlamentari g˙at-tmexxija talpajjiΩ. Nuqqas ta’ stamina fl-eksmembri tal-PN li Ωvol©iet f’terremot elettorali f’Marzu 2013, b’differenza ta’ 36,000 vot.

Issa g˙andna lil Simon Busuttil li wera sfiduçja kolossali fleksministri; mhux f’kollha g˙ax ma setax jag˙mel mod ie˙or, g˙ax kieku g˙amilha kien ikollu jisfiduçja l-amministrazzjoni talpartit ukoll! Tant m’g˙andux g˙aΩla mill-grupp parlamentari li, problema li kellu l-predeçessur tieg˙u wkoll, kellu jaqa’ g˙al Ωew© parlamentari Ewropej, wa˙da b’Ωew© eksministri sottomessi g˙aliha, u o˙ra b’eksministru li taqqab il-kaxxa ta’ Malta. Barra dawn ma rridux ninsew l-ekssegretarji parlamentari; dawn ukoll ©ew sfiduçjati mill-Kap Nazzjonalista.

Jekk jg˙idu li Joseph Muscat kellu jag˙mel Ωew© tibdiliet f’dawn it-tnejn u g˙oxrin xahar, Simon Busuttil, miskin, kellu jag˙mel tnejn u tletin bidla (inkluΩi l-Ewropej) g˙ax kollha bidlilhom iddekasteru, b’Casa jibqa’ jsaffar l-Aida g˙ax twarrab.

Fi ftit kliem: b’li kellu ddobba mill-qartalla.

Sur Editur, Kull tant ise˙˙ dak li ma tistenniex. F’jumejn kont f’attività ppreseduta mill-Eççellenza Tag˙ha sSinjura Marie-Louise Coleiro Preca. Wa˙da kienet festa ta’ ˙biberija l-Ìimg˙a 9 ta’ Jannar u l-o˙ra lg˙ada. It-tieni attività kien il-kunçert tassew sabi˙ imtella’ mill-Fondazzjoni Qalb it-Tfal b’risq xiri ta’ tag˙mir g˙an-Neonathal Ward.

FiΩ-Ωew© okkaΩjonijiet bqajt impressjonat kemm kienet ippreparata l-President, kemm taf tmur man-nies, sew dawk li taf kif ukoll konoxxenzi ©odda. Mal-anzjani u ma’ ©enituri, muΩiçisti u lpoplu in©enerali.

Fid-darbtejn, kelmtejn mhux fit-tul iΩda b’messa©© rilevanti u qsim tal-esperjenza tag˙ha ˙ier©a mill-qalb, u xi tg˙anniiqa ma tonqosx!

SKRIB, ÓAL QORMI

C.R.D. IL-ÓAMRUN

SUPERMARKET QABEL TASAL GÓAWDEX Sur Editur, Li fuq il-vapur ta’ G˙awdex issib fejn tixtri ©urnal, mod, iΩda li ssib supermarket s˙i˙, mod ie˙or.

Nifhem li bil-kera li t˙allas din l-azjenda tkun qed ittejjeb il-karta tal-bilanç ta’ din il-korporazzjoni parastatali, iΩda dan ikun ifisser telf g˙all-˙wienet G˙awdxin. Barra minn hekk, ter©a’ u tg˙id, din lazjenda bis-supermarket bejn il-fliegi m’g˙andhiex min jikkompetilha. Dan ©ust? Hu ©ustifikat li biex jiΩdiedu ftit impjiegi fuq il-ba˙ar jintilfu minn jaf kemm fuq l-art? Minn hu mid˙la tal-gΩira G˙awdxija jaf kemm ing˙alqu ˙wienet tal-merça matul is-snin. Li jigi operatur u joffri prezzijiet or˙os fuq g˙aΩla ristretta ta’ prodotti tifhimha, iΩda li jkun hemm supermarket bla ma ˙add jikkompetilu fuq il-ferry ma tifhimhiex. Sewwa jg˙id il-qawl: mis-seba’ jie˙du l-id, g˙ax bl-iskuΩa li jbig˙u ©urnal, fet˙u supermarket s˙i˙, u fl-iΩjed parti panoramika tal-vapuri! U dan waqt li fiΩ-Ωew© terminals m’hemmx servizz 24/7 biex tixtri ©urnal jew pakkett gallettini.

INDIPENDENTI, IL-MELLIEÓA

16 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ ta’ barra

MadWar

1 livell gÓoli ta’ allert

Il-livell ta’ allert f’Pari©i baqa’ g˙oli fil-jiem li g˙addew hekk kif il-Gvern FrançiΩ qieg˙ed jie˙u l-passi neçessarji biex jassigura ru˙u li ma jkunx hemm aktar attakki terroristiçi b˙al dawk li se˙˙ew il-©img˙a l-o˙ra. Fost l-o˙rajn l-awtoritajiet ˙adu fil-kustodja tag˙hom diversi persuni b’suspett illi g˙enu lit-terroristi permezz ta’ fornimenti ta’ armi u munizzjon.

Livell g˙oli ta’ allert kien ukoll irre©istrat fil-Bel©ju fejn l-awtoritajiet wettqu diversi tfittxijiet g˙al g˙arrieda fuq çelloli terroristiçi madwar il-pajjiΩ illi wasslu g˙all-qtil ta’ tliet suspettati u diversi arresti. Partikolarment a˙rax kien il-konfront ma’ grupp f’Verviers, fejn il-pulizija sabu ru˙hom involuti fi sparatorja huma u de˙lin fil-proprjetà tas-suspettati.

Barra l-armi tan-nar u munizzjonijiet, il-pulizija Bel©jana sabet splussiv illi jidher li kellu jkun uΩat f’attakk fuq diversi g˙ases talpulizija madwar il-pajjiΩ.

2 KontinÌent Ìdid?

3 l-ebda oppoÛizzjoni

Il-Gvern tal-Kamerun ˙abbar li ç-Chad se jibg˙at kontin©ent ©did ta’ truppi fin-Ni©erja biex ji©©ieled lill-grupp terroristiku Boko Haram. Dan il-grupp g˙amel ˙erba s˙i˙a fil-Grigal tan-Ni©erja hekk kif g˙amel diversi attakki qerrieda bil-mira li jimponi l-politika radikali tieg˙u.

Fix-xhur li g˙addew, il-Gvern FrançiΩ ressaq pjan ta’ azzjoni g˙al kontra Boko Haram li kien jirrikkjedi kontribut ta’ 700 suldat kull wie˙ed min-Ni©erja, in-Ni©er, il-Kamerun u ç-Çad.

Madankollu, dan waqa’ fuq widnejn torox, speçjalment fil-kaΩ talGvern Ni©erjan illi f’dan il-perjodu huwa iktar iffukat fuq il-kampanja elettorali milli kwistjonijiet ta’ sigurtà.

Din l-apatija tefg˙et piΩ kbir fuq il-pajjiΩi tal-madwar illi sabu ru˙hom fil-mira ta’ attakki tal-Boko Haram li qeg˙din jaqsmu lfruntiera Ni©erjana biex jestendu l-operazzjonijiet terroristiçi tag˙hom.

Pedro Cruz Villalon, avukat ©enerali fi ˙dan ilQorti tal-Ìustizzja tal-Unjoni Ewropea (ECJ), din il©img˙a qal illi l-proposta tal-Bank Çentrali Ewropew (ECB) biex isir eΩerçizzju ta’ xiri ta’ ishma tal-Istati Membri ma jmurx kontra l-li©ijiet Ewropej.

Il-pjan imressaq mill-ECB, mag˙ruf b˙ala Outright Monetary Transactions (OMT), huwa simili g˙al dak ta’ Quantitive Easing applikat mill-Federal Reserve Amerikana fejn din l-istituzzjoni bdiet tixtri l-ishma tal-Gvern fl-2008 biex iΩΩomm ir-rati ta’ interessi baxxi kemm jista’ jkun.

L-opinjoni ta’ Cruz Villalon waslet hekk kif fit-22 ta’ Jannar hija mistennija deçiΩjoni tal-ECB dwar ilpossibbiltà li ti©i applikata l-OMT biex tag˙ti stabbiltà ekonomika ikbar lill-pajjiΩi fiΩ-Ûona Ewro.

Madankollu, hemm min innota li r-reazzjoni tieg˙u kienet g˙al mudell ta’ OMT illi kien tressaq fl-2012 meta Ω-Ûona Ewro kienet qieg˙da tiffaççja realtajiet ekonomiçi differenti.

ta’ barra kÓ

18|01|2015 17

kullhadd.com

id-dinja

6 baÌit rekord

1 3

4 6

5

2

Il-Gvern ÌappuniΩ immexxi mill-Prim Ministru Shinzo Abe approva ba©it rekord ta’ €63 biljun g˙ad-difiΩa hekk kif l-amministrazzjoni preΩenti qieg˙da ta˙dem biex tespandi r-riΩorsi militari tag˙ha. Dan qieg˙ed isir hekk kif il-pajjiΩ qieg˙ed jipprova jirreΩisti l-influwenza taç-Çina li fis-snin riçenti da˙let f’konflitt politiku mal-Gvern ÌappuniΩ dwar diversi territorji kkontestati.

Din hija t-tielet Ωieda konsekuttiva fil-ba©it u hija parti integrali tal-istrate©ija difensiva ta’ Abe, illi f’Diçembru li g˙adda g˙aΩel lil Gen Nakatani b˙ala l-ministru g˙ad-difiΩa l-©did tieg˙u.

Nakatani ma damx wisq biex rifes subajn iç-ÇiniΩi hekk kif, f’diskors li g˙amel it-Tnejn li g˙adda, sostna li ç-Çina qieg˙da t˙addan politika ostili fil-konfront tal-Ìappun. Il-Gvern ÇiniΩ, però, ittimbra dan id-diskors b˙ala nieqes mill-fatti u estensjoni tar-retorika negattiva tal-Gvern ta’ Abe biex jimmotiva lespanzjoni tal-forzi militari ta’ pajjiΩu.

5 stabbiltÀ fil-prezz

4 jirriÛenja napolitano Il-President Taljan Giorgio Napolitano ta r-riΩenja tieg˙u lill-Prim Ministru Matteo Renzi nhar l-Erbg˙a li g˙adda.

Matul dawn l-a˙˙ar xhur kien hemm diversi g˙ajdut illi Napolitano jista’ jag˙mel dan il-pass hekk kif sar mag˙ruf illi l-kundizzjoni ta’ sa˙˙a tieg˙u kienet qieg˙da tag˙milha diffiçli g˙alih biex iwettaq id-doveri tieg˙u.

Minkejja li l-President m’g˙andux poteri kbar fl-Italja, wie˙ed mill-ftit interventi politiçi deçiΩivi li jista’ jag˙mel huwa li jxolji l-Parlament f’sitwazzjoni ta’ kriΩi u jag˙Ωel prim ministru ©did.

Ir-riΩenja ta’ Napolitano po©©iet lil Renzi f’poΩizzjoni diffiçli g˙ax irid jipprova jsib kandidat ©did g˙all-presidenza f’kuntest ta’ diviΩjonijiet kbar fixxena politika Taljana.

Il-prezz taΩ-Ωejt stabbilizza xi ftit din il-©img˙a wara l-kollass illi esperjenza fix-xhur li g˙addew. Il-prezz issa huwa wieqaf qrib il$50 wara li, fil-jiem li g˙addew, ta sinjali li jista’ jitla’.

Madankollu, din id-dawra fir-rotta ma se˙˙itx min˙abba l-instabbiltà fis-swieq illi rriΩultat mid-deçiΩjoni tal-IΩvizzera li tabbanduna l- pegging tal-frank Ûvizzeru minn mal-ewro, mossa li g˙olliet bil-bosta l-valur ta’ din tal-ewwel f’temp ta’ ftit sig˙at.

Minn nofs is-sena l-o˙ra, il-prezz taΩ-Ωejt beda nieΩel b’rata mg˙a©©la b’riΩultat ta’ diversi fatturi fosthom ir-rendiment ekonomiku batut ta’ numru ta’ pajjiΩi Ωviluppati b˙aç-Çina, l-Indja u Ω-Ûona Ewro.

Barra dawn ir-riΩultati diΩappuntanti, is-suq kien affettwat minn provvista eççessiva ta’ Ωejt mill-pajjiΩi esportaturi hekk kif dawn s’issa rrifjutaw li jnaqqsu l-produzzjoni tag˙hom minkejja li ddomanda naqset ferm.

18 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ KALEJDOSKOpJU

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

ÌRAw BÓAL-LUM KONT TAF? 1733: Ji©i esibit l-ewwel ors polari f’Boston, l-Amerika.

1778: James Cook isir l-ewwel bniedem Ewropew li Ωar ilHawajj.

Il-karozzi tal-marka Lamborghini bdew jin˙admu wara l-insult tal-fundatur tal-Ferrari g˙at-tractors li kienet timmanifattura l-Lamborghini

1904: Jitwieled l-attur Cary Grant.

1912: L-esploratur IngliΩ Robert Falcon Scott u t-tim tieg˙u jaslu fil-Pol tas-Sud u jsib li Roald Amundsen, esploratur Norve©iΩ kien wasal qabilhom bi ftit aktar minn xahar.

1919: Jitnieda f’Versailles, Franza, l-ewwel Kungress tal-Paçi wara l-Ewwel Gwerra Dinjija.

1960: Mara ta’ 38 sena toqtol tlieta mill-˙ames uliedha u lil Ωew©ha. Dan ©ara ftit wara li kienet liçenzjata minn sptar mentali fejn kienet miΩmuma g˙al tliet ©img˙at.

1967: Albert DeSalvo, mag˙ruf b˙ala l-Istrangulatur ta’ Boston, li jammetti li qatel 13-il mara bejn Ìunju tal-1962 u Jannar tal1964, jing˙ata sentenza ta’ g˙omru l-˙abs g˙all-assalti u serq armat.

1996: Lisa-Marie Presley, bint il-mejjet kantant tar-rock Elvis Presley, tapplika g˙ad-divorzju minn Michael Jackson. Hi kienet iΩΩew©itu fl-1994. Bosta sostnew li Ω-Ωwie© kien sar biex Michael Jackson jakkwista xi flus mill-wirt ta’ missierha ˙alli jkun jista’ jonfoq iktar g˙all-propaganda tal-kanzunetti tieg˙u.

Teorija o˙ra kienet li ried jag˙mel hekk biex jg˙atti l-akkuΩi kontrih ta’ molestazzjoni fuq it-tfal. IΩda fil-qorti, Lisa-Marie qalet biss li bejniethom kellhom differenzi ‘irrikonçiljabbli’.

SISTEMA LI DIFFIÇLI TQARRAQ BIHA L-g˙arfien tat-ta˙bit tal-qalb dalwaqt jibda jintuΩa biex dak li jkun jifa˙ bibien imsakkrin, jistartja karozzi u wkoll biex i˙allas il-kontijiet tax-xirjiet li jag˙mel. Dan grazzi g˙al software li jintlibes u li b˙alissa g˙addej mill-iΩvilupp.

In-Nymi hi speçi ta’ brazzuletta ˙afifa li tintlibes mal-polz u tag˙raf l-identità ta’ sidha permezz tal-electrodiogram (ECG) jew ir-ritmu tal-qalb.

Il-kumpanija KanadiΩa Bionym, li ˙ar©et bl-idea tan-Nymi ssostni li t-teknolo©ija hi ferm aktar diffiçli li tqarraq biha mill-marki tas-swaba’. Dan peress li l-brazzuletta tag˙raf il-forma tat-ta˙bit tal-qalb tal-individwu u tag˙ti riΩultati uniçi u konsistenti.

It-teknolo©ija, li b˙alissa qed isirulha l-provi, kellha g˙ajnuna li tammonta g˙al €11.5 miljun minn kumpaniji finanzjarji, fosthom Mastercard.

In-Nymi hi robusta u tinqara l-istess anke meta jkun hemm xi anomaliji b˙al kundizzjonijiet mediçi, b˙al fl-uΩu tal-pacemakers jew jekk it-ta˙bit tal-qalb ikun irregolari.

Meta dak li jkun jinΩag˙ha minn idejh, is-sistema ma tibqax ta˙dem, lanqas jekk jo˙odhielek xi ˙add ie˙or.

UÇUÓ MOÓBIJA FEJN M’HEMMX ÓAJJA

1997: Ferrovija tal-Australia Rail mimlija nies to˙ro© mil-linji tag˙ha f’subborg f’Sydney, ta˙bat ma’ pont ta’ 100 tunnellata, jaqa’ fuq il-ferrovija u jinqabdu mijiet ta’ passi©©ieri ta˙t ittifrik.

1997: L-esploratur Norve©iΩ Boerge Ousland sar l-ewwel bniedem li qasam l-Antartiku wa˙du, wara li vvja©©a g˙al 64 ©urnata bl-iskis u bil-mixi.

2010: KwaΩi ©img˙a wara, terremot qawwi li laqat lil Port-auPrince, il-kapitali ta’ Haiti, l-imwiet telg˙u g˙al aktar minn 200,000 persuna.

2011: Dar li darba Mantin, ter©a’ tifta˙ ment, Mantin niΩΩel g˙al mitt sena wara g˙all-pubbliku.

kienet ta’ bniedem sinjur, jismu Louis b˙ala muΩew f’Moulins, Franza. Fit-testli d-dar tieg˙u g˙andha tibqa’ mag˙luqa mewtu u mbag˙ad tinfeta˙ b˙ala muΩew

2013: Alexander Dolmatov, attivist kontra Putin, jinstab mejjet wara li kkommetta suwiçidju f’çentru tad-detenzjoni fl-Olanda.

L-uffiçjali jemmnu li s-suwiçidju tieg˙u ma kienx ikkawΩat min˙abba li l-pajjiΩ irrifjuta li jag˙tih kenn.

Programm ©did tal-kompjuter qed jiskennja ritratti bis-satellita minn Google Earth u jfittex fihom uçu˙ mo˙bija fil-pajsa©©i tad-dinja.

Google Faces kien Ωviluppat minn kumpanija ÌermaniΩa tad-disinn, l-Onformative, li ssib dawk li jidhru b˙ala wçu˙ tal-bnedmin mill-g˙oli.

Is-sistema tiskennja d-dinja, iΩΩid il-livell taΩ-zoom u tie˙u r-ritratti u tindika kull fejn issib luçu˙.

Fl-1976 in-Nasa bag˙tet Ωew© vetturi spazjali: il-Viking 1 u l-Viking 2, fir-re©jun Cydonia ta’ Mars.

IΩ-Ωew© vetturi ©ibdu ritratti ta’ wiçç il-pjaneta u mbag˙ad bag˙tuhom lura lix-xjentisti tan-Nasa fid-dinja.

Ritratt minnhom, me˙ud fil-25 ta’ Lulju tal-1976, mi©bud minn Viking 1, wera dak li jidher b˙ala wiçç fil-blat.

Dan ‘il-wiçç fuq Mars’ ittie˙ed f’madwar nofs triq bejn il-kratier ta’ Arandas u l-kratier Bamberg, f’Cydonia. B’kollox in©ibdu 18-il imma©ni tar-re©jun Cydonia min-nies fil-Viking.

Julia Laub u Cedric Kiefer minn Berlin, li huma l-fundaturi tal-Onformative qalu li riedu jesploraw kif il-fenomenu psikolo©iku tal-pareidolia, seta’ jkun ©enerat minn magna.

Pareidolia hi t-tendenza li wie˙ed jara l-uçu˙ fis-s˙ab jew f’o©©etti bla ˙ajja, inkella jisma’ messa©©i mo˙bija meta l-kanzunetti jindaqqu b’lura.

KUN AF KÓ

18|01|2015 19

kullhadd.com

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

NITGÓALLMU FUQ IT-TWEMMIN TAL-IÛLAM Fl-a˙˙ar jiem smajna ˙afna diskorsi dwar ir-reli©jon IΩlamika. F’dan is-servizz qed nag˙tu ˙arsa lejn dan it-twemmin u kif Ωviluppa matul iΩ-Ωmien.

MUÓAMMED jew a˙jar Mohammed, kien il-messa©©ier tarreli©jon Musulmana. Huwa stess jg˙idilha IΩlam. Mu˙ammed kien ikollu ˙afna viΩjonijiet. Huwa kien jemmen kollox kulma kien jg˙idlu Alla waqt il-viΩjonijiet. Kien jidhirlu an©lu li jkellmu u jg˙idlu x’inhu tajjeb u x’inhu ˙aΩin. Kien iΩomm kollox f’mo˙˙u biex ma jinsiex, peress li kien bniedem illitterat.

Dawn il-viΩjonijiet inkitbu fuq ktieb imsejja˙ ‘Koran’. Il-Koran huwa lBibbja tal-Musulmani. Il-Musulmani huma d-dixxipli tal-IΩlam.

Mu˙ammed qatt ma qal li hu Alla.

Alla hu wie˙ed u qatt ma jista’ jinqasam. Mu˙ammed kien il-kbir talprofeti. Ir-reli©jon tal-Musulmani hi bbaΩata fuq il-Koran u tag˙ti tifsira ta’ m©iba tajba u ˙ajja li g˙ex Mu˙ammed.

Il-bidu tal-IΩlam Fil-bidu tas-seklu sebg˙a Wara Kristu kien hemm Ωew© imperi li kienu jiddominaw il-Lvant Çentrali.

Dawn kienu dak Ruman jew BiΩantin, u dak Persjan. Kien jidher illi wie˙ed minn dawn l-imperi kien sejjer jirrenja g˙as-snin ta’ wara, imma kien hemm xi ˙a©a tkebbes minn ta˙t. G˙al ˙afna snin kien hemm tribujiet G˙arab li kienu jg˙ixu fid-deΩert bejn dawn iΩ-Ωew© imperi. Ta’ sikwit kien ikollhom xi jg˙idu bejniethom fuq xi art, imma qatt ma kellhom is-sa˙˙a li jiffurmaw xi imperu. Meta l-imperatur BiΩantin Heraclius reba˙ lillPersjani fis-sena 623 Wara Kristu, qag˙ad mistrie˙ u qatta’ l-bqija ta’ ˙ajtu fil-paçi u trankwillità. Fis-sena 634, l-armata G˙arbija bdiet tinvadi l-Palestina. Heraclius miet fis-sena 641, u tilef il-Palestina, is-Sirja u parti mill-E©ittu. L-Imperu Persjan ukoll kien meg˙lub mill-G˙arab u f’affari ta’ mitt sena l-poplu Musulman reba˙ il-Persja, l-Iraq , lAfrika ta’ Fuq u parti minn Spanja.

Kien jidher çar li l-IΩlam kien se jirba˙ id-dinja. Meta pprova javvanza lejn l-Ewropa, sab oppoΩizzjoni kbira mill-Kristjani. Fil-fatt, l-IΩlam kiber lejn l-Imperu Tork u lejn lImperu Mogul tal-Indja. Kompla kiber lejn dawk l-in˙awi biex din ir-reli©jon ©iet l-aktar wa˙da b’sa˙˙itha lejn il-Lvant. Wa˙da mirra©unijiet ta’ suççess fir-reli©jon Musulmana kienet l-entuΩjaΩmu u lambizzjoni. Kienu jobdu tag˙lim ta’ Mu˙ammed anke wara li miet.

Il-Profeta Mu˙ammed twieled fis26 ta’ April 570 Wara Kristu (12th Rabi-ul-Awal) fil-Wied ta’ Makkah.

Kien iΩΩewwe© ta’ età Ωg˙ira, armla, 15-il sena akbar minnu. Kien negozjant u kien imur f’˙afna postijiet u jit˙allat ma’ ˙afna nies ta’ kultura differenti. Kien i˙obb il-kwiet u jmur lejn l-g˙oljiet jimmedita.

Kien jipprietka lill-©irien u jg˙allem il-kelma t-tajba. Imma ma damx g˙ax tkeçça minn Mekka. Fis-sena 622 mar Medina u fil-punent talbliet G˙arab. Hawn beda t-tag˙lim proprju tal-IΩlam imsejja˙ ‘Óa©ira’.

G˙al min ma jafx, il-kalendarju talMusulmani jibda minn hawn, b˙alma g˙all-Kristjani jibda mittwelid ta’ Kristu. Meta Muhammed kellu segwaçi mhux ˙aΩin, mar lura Mekka u ˙a f’idejh il-belt. Ifforma imperu Ωg˙ir minn Mekka u Medina u xi ftit mit-tribujiet Bedwini tad-deΩert. Mekka ©iet iç-

“Nixtieq nirringrazzja lill-Imam M. Alsadi g˙all-g˙ajnuna li kien tani biex nikseb dan it-tag˙rif.”

çentru spiritwali ta’ l-IΩlam u Medina l-kapitali.

Qabel Mu˙ammed, it-tribujiet G˙arab kienu pagani u jaduraw ˙afna allat.

Mu˙ammed dejjem kien jitg˙allem mil-Lhud u l-Kristjani, tant li kien laqqamhom ‘in-nies tal-ktieb’; kien tg˙allem ˙afna mill-Bibbja, avolja qatt ma qrah. G˙alih kien biss ittag˙lim tal-Koran.

Gwerra qaddisa Huwa kien jinkwieta meta kien jara t-tribujiet G˙arab ji©©ieldu bejniethom. Kien jg˙allem u jipprietka ssewwa u qatt ma ried jara Musulmani ji©©ieldu bejniethom.

G˙allem li min imut ji©©ieled g˙alfidi kien isalva. (interessanti hu li lkruçjati Kristjani kellhom l-istess twemmin). L-G˙arab kienu suldati jafu ji©©ieldu u fejn kienu jmorru kienu dejjem jo˙or©u rebbie˙a. LIΩlam kompla jikber bla inkwiet.

Qatt ma ©ieg˙lu lill-Kristjani jew lilLhud jikkonvertu g˙all-IΩlam bilfors imma, min-na˙a l-o˙ra, jekk ma tkunx fl-armata Musulmana int ikollok t˙allas ˙afna taxxi kbar.

Mu˙ammed g˙aqqad ˙afna razez, sew dawk ta’ ©ilda sewda, kif ukoll dawk ta’ ©ilda bajda. Kien bniedem ma˙bub minn kul˙add. Ir-reli©jon Musulmana hija wa˙da mill- akbar reli©jonijiet tad-dinja. Sempliçi u jifhimha kul˙add.

Mu˙ammed (id-dehra pprojbita)

Obdi lil Alla Itlob ˙ames darbiet kuljum Sawm fir-Ramadan minn tlug˙ ixxemx sa nΩul ix-xemx g˙al 30 jum Kull Musulman xieraq li xi darba jag˙mel pellegrina©© sa Mekkah Tag˙rif L-‘IΩlam’ hija nom. ‘muslem’ hija a©©ettiv. ‘Muerrin’ hu dak il-bniedem li jitla’ fuq il-kampnar talmoskea (minaret) biex isejja˙ lillpoplu biex titlob. ‘Qum’ hija l-propja kelma g˙al minaret. ‘Hajj’ tfisser pellegrina©©. ‘Imam’ huwa qassis tal-moskea. ‘Caliph’ huwa is-suççessur ta’ Mu˙ammed. ‘Sharia’ hija li©i uffiçjali (gwida morali) tal-pajjiz.

Huwa insult lejn ir-reli©ion Musulmana jekk t-esponi jew turi xi forma ta’ dehra ta’ Mu˙ammed.

Ir-Reli©jon Musulmana temmen bil-˙olqien, b’Adam, bil-Ìenna u lInfern, fl-iskrittura, f’Mosè u f’Ìesù.

Imma l-kitba perfetta hija dik li hemm miktuba fil-Koran (Quran).

Il-Koran hu maqsum f’114-il kapitlu. Il-kitba ori©inali hija ppriservata ˙dejn Allah fil-Ìenna.

Hemm Ωew© g˙aqdiet differenti firreli©jon Musulmana: is-Sunni u xXiti. B’kollox jg˙oddu mal-1,300 miljun ru˙, wie˙ed minn ˙amsa talpopolazzjoni tad-dinja hu Musulman

Wa˙da mill-isba˙ moskej li tinsab fi Brunei

Talba mill-Koran F’isem Alla tal-˙niena Tif˙ir lilek, Sinjur, Alla tal-univers, Óanin u tag˙der, Padrun fil-©ustizzja Lilek biss naduraw, u lilek biss nitolbuk tg˙in Urina t-triq it-tajba Dak li int berikt Fejjaq lil dawk Li m’mg˙arfux it-triq it-tajba Ammen Qu-ran 1:1-7

Óin it-talb fil-moskea

20 18|01|2015

kullhadd.com

Il-PrInÇeP MartrI

Eman Bonnici

Fil-qalba tal-kapitali Rumena – Bukarest – jeΩisti çimiterju kbir li g˙adu jintuΩa sal-lum, mag˙ruf bl-isem ‘Bellu’, g˙al min waqqfu lura fl-1850: ilBaruni Ba r b u B e l l u , l i g˙addha l-art li fuqha llum jinsab mibni ç-çimiterju lillamministrazzjoni tal-lokal, biç-çimiterju jinfeta˙ fl-1858.

F’dan iç-ç i m i t e r j u h u m a bosta dawk l-ismijiet eminenti mill-oqsma kulturali u storiçi tal-pajjiΩ li jispikkaw fil-lista twila ta’ dawk midfuna fih, li fosthom jinkludu artisti, pol i t i ç i , k i t t i e b a , atturi, patrijotti u figuri militari. Ma’ dawn, hemm jistrie˙ ukoll il-fdal ta’ beatu, riçentement elevat g˙all-qima talartali fil-belt li fiha jinsab midfun mill-Kardinal Angelo Amato SDB , P r e f e t t t a l Kongregazzjoni g˙all-KawΩi tal-Qaddisin, nhar is-Sibt, 31 ta’ Awwissu 2013.

Min kien Mons. Ghika?

Imwieled fil-belt ta’ Kostantinopli – fil-preΩent Istanbul – fl-Imperu Ottoman, illum it-Turkija, filMilied tal- 1 8 7 3 , V l a d i m i r Ghika kien ©ej minn familja nobbli ta ’ prinçpijiet; missieru Giovann kien ministru plenipotenzjarju talpajjiΩ. Nep u t i t a l - P r i n ç e p

Girgor V tal-Moldavja, Vladimir trabba fil-fidi Ortodossa. Mat-trasferiment tag˙ha lejn il-belt ta’ Toulouse, il-familja bdiet tiffrekwenta l-Knisja Protestanta tal-lokal, g˙allfatt li dik Ortodossa kien g˙ad ma kellha ebda knisja tag˙ha f’din il-belt FrançiΩa.

Intant, Vladimir iggradwa filli©i mill-Fakultà tax-Xjenzi Politiçi ta’ Pari©i fl-1895, waqt li fl-istess perjodu ffrekwenta l-klassijiet talmediçina, il-botanika, l-arti, il-letteratura, il-filosofija u listorja.

Milqut minn attakk ta’ an©ina, mexa lejn irRumanija fejn issokta l-istudji tieg˙u fil-pajjiΩ. Mal-irkupru, g˙addha Ruma, fejn iffrekwenta l-Kulle©© ta’ San Tumas ta’ Akwinu tal-Ordni Dumnikan mag˙ruf aktar b˙ala ‘l-Angelicum’. Minn hemm kiseb liçenzjat filfilosofija u dottorat fitteolo©ija fl-1905. Kien proprju matul dan il-perjodu talistudji tieg˙u f’Ruma li Ghika kkonverta g˙all-KattoliçiΩmu fis-sena 1902. Bl-idea li j˙addan ˙ajja monastika, ilPapa Piju X, f’udjenza privata li kellu mieg˙u, issu©erielu j˙alli dan il-˙sieb – jekk mhux g˙al kollox almenu g˙all-mument u min-

f l o k ji d d e d i k a l i l u n n i f s u g˙all-appostolat sekulari.

B’hekk il-Prinçep Ghika ma damx ma sar wie˙ed millpijunieri ewlenin fil-qasam tal-appostolat tal-lajçi.

Lura fir-Rumanija ntefa’ g˙ax-xog˙ol tal-volontarjat.

Feta˙ klinika bl-isem ‘Mariæ Betlehem’ b’xejn g˙al kul˙add fil-belt ta’ Bukarest, segwita minn sptar kbir blistess g˙an ta˙t il-patroçinju ta’ San Vinçenz de Paule, li kien allura l-ewwel sptar b’xejn fir-Rumanija u lewwel wie˙ed mg˙ammar b’ambulanza. Assista lil dawk milquta mill-kolera f’Zimnicea matul il-Gwerra tal-Balkani fl-1913 u lil dawk milqutin mit-terremot ta’ Avezzano fl-Italja sentejn wara.

Il-Prinçep Saçerdot Fis-7 ta’ Ottubru 1923, ilPrinçep Vladimir kien ordnat saçerdot f’Pari©i millArçisqof tal-belt, il-Kardinal Louis-Ernest Dubois. Hemm baqa’, fil-belt Pari©ina, sal1939, jiççelebra sew bir-rit Ruman kif ukoll b’dak BiΩantin: privile©© uniku li ng˙atalu ftit wara l-ordinazzjoni saçerdotali tieg˙u misSanta Sede.

Ma˙tur Protonotarju Appostoliku

kÓ PersonaÌÌ

mill-Papa Piju XI fit-13 ta’ Mejju 1931, il-˙idmiet appostoliçi tieg˙u wara Bukarest, Ruma u Pari©i wassluh filKongo, Tokjo, Sydney u Buenos Aires, bil-Papa msemmi jirreferi g˙alih b˙ala l‘Vagabond Appostoliku’.

Lura r-Rumanija, fit-3 ta’ Awwissu 1939, inqabad hemm mat-tfaqqig˙ tat-Tieni Gwerra Dinjija u, g˙alkemm eventwalment fe©©et quddiemu l-opportunità sabiex i˙alli l-pajjiΩ, iddeçieda li jibqa’ hemm sabiex jassisti lmorda u l-feruti. Finalment kien kostrett i˙alli l-belt ta’ Bukarest sforz l-attakki millajru min-na˙a tal-Alleati. Ma’ tmiem il-perjodu belliku, bilpajjiΩ eventwalment okkupat mill-Armata Sovjetika, g˙al darb’o˙ra Ghika rrifjuta li j˙alli r-Rumanija abbord tren im˙ejji apposta g˙all-membri rjali tal-pajjiΩ, g˙all-istess ra©uni ta’ assistenza me˙tie©a minn tant feruti u morda fil-madwar.

Ir-Re©im Komunista minna˙a tieg˙u ˙a ˙sieb jarrestah fit-18 ta’ Novembru 1952 g˙ar-rwol tieg˙u favur il-Papa u l-Knisja Kattolika.

AkkuΩat bi “tradiment g˙oli” kontra l-Istat, ix-xwejja˙ Ghika sofra swat, proçessi u torturi kontinwi, li eventwalment wasslu g˙all-mewt tieg˙u fis-sena 1954 fil-˙abs ta’ Jilava, fis-16 tax-xahar ta’ Mejju, wara li kien mog˙ti trattament “bestjali” skont issorsi li aktar tard g˙enu filproçess g˙all-beatifikazzjoni tieg˙u. Mitfug˙ f’çella umduΩa ppakkjata bi pri©unieri b˙alu li ma kienx fiha lanqas arja biΩΩejjed sabiex wie˙ed jie˙u nifs, bis-saqaf tag˙ha kontinwament iqattar, il-pri©unieri kienu kostretti jaffrontaw dik l-atmosfera kies˙a nofshom g˙arwenin. G˙al Ghika, li issa kien jg˙odd it-tmenin sena, dawn il-keded kienu ˙afna.

U hekk, dan il-bniedem li wettaq tant ©id, li f’˙ajtu se˙˙lu jwaqqaf l-ewwel poliklinika u l-ewwel sptar b’xejn fir-Rumanija, li g˙en fil-fundazzjoni tal-ewwel monasteru Karmelitan tasSorijiet tal-Klawsura f’Tokjo, li rçieva l-unika midalja militari ma˙ru©a mill-awtoritajiet Balkani fl-1913, li Ωar il-kontinenti kollha, u li g˙amel ilprofessjoni tieg˙u fi ˙dan ilfidi Kattolika fil-kamra li fiha g˙ex San Duminku ta’ Guzmán fil-kunvent ta’ Santa Sabina f’Ruma, spiçça meqrud minn id assassina g˙as-sempliçi ra©uni li kien saçerdot Kattoliku.

Illum dan il-“qassis qaddis donnu ˙iere© minn stained glass”, “ikona ˙ajja”, kif intqal fost ix-xhieda mi©bura dwaru fil-proçess, huwa meqjum b’g˙oΩΩa mill-poplu Rumen flimkien ma’ tant martri o˙ra tal-istess perjodu. G˙all-beatifikazzjoni tieg˙u li saret fl-Arena Romexpo f’Bukarest, kien hemm preΩenti folla ta’ g˙axart elef ru˙.

PERSONALITÀ KÓ

18|01|2015 21

kullhadd.com

BIL-FOTOGRAFIJA JIKKOMPETI MIEGÓU NNIFSU RAMONA PORTELLI tintervista lil CLINT GERALD ATTARD

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Ta’ spiss inqalleb fl-internet u ne˙el meta jolqotni xi ˙a©a. Fil-fatt, kont ili ninnota ritratti ta’ xeni sbie˙ u persuni me˙uda b’mod ori©inali u artistiku g˙all-a˙˙ar. B’hekk ridt insir naf aktar lill-fotografu ta’ warajhom – Clint Gerald Attard. Staqsejtu biex nag˙mlu din l-intervista, u aççetta bi ˙©aru li ji©i ntervistat fuq din il-pa©na.

Clint g˙andu tnejn u tletin sena, joqg˙od ÓaΩ-Ûebbu© u ilu g˙al dawn l-a˙˙ar tlett snin f’relazzjoni.

Huwa g˙alliem tal-ospitalità li huwa su©©ett vokazzjonali ©did fl-iskola sekondarja taΩ-Ûokkrija, il-Mosta. Il-passatempi tieg˙u huma bla dubju ta’ xejn il-fotografija, tisjir, kif ukoll is-safar. Iqis ru˙u b˙ala bniedem onest, sinçier, ottimist u introvert. “Na˙dem ˙afna biex nasal fejn nixtieq. Kull ˙a©a li nag˙mel nag˙milha bi m˙abba u passjoni u ma tantx naqta qalbi malajr,” beda jg˙idli.

Il-grafika wasslitu lejn il-fotografija Xtaqt inkun naf kif beda jinteressa ru˙u fil-fotografija, u infurmani li l-grafika kien wie˙ed mill-aktar su©©etti g˙al qalbu liskola. “Fil-fatt, komplejt nistudjah sakemm iggradwajt b˙ala g˙alliem tal-graphical communication. Óafna mill-kunçetti li jintuΩaw fuq karta u lapes jistg˙u jintuΩaw fil-fotografija. Darba fost l-o˙rajn ˙abib tieg˙i qalli biex nattendi kors tal-fotografija mieg˙u. Hawn indunajt li kelli potenzjal u komplejt nistudja biex intejjeb l-abilitajiet tieg˙i f’dan is-settur,” sostna Clint.

G˙alih il-fotografija hija kumbinazzjoni ta’ arti ma’ xjenza, fejn wie˙ed jo˙loq stampa permezz ta’ dawl. “Huwa medium kif wie˙ed jista’ jesprimi ru˙u, jibg˙at messa©©, kif ukoll iΩomm memorja ta’ mument importanti f’˙ajtu.”

Clint irnexxielu jid˙ol fid-dinja tal-fotografija hawn Malta, wara li kien beda jtella’ l-portfolju tieg˙u fuq siti soçjali differenti, u çertu Wayne Grech, wie˙ed mill-organizzaturi ta’ diversi konkorsi tal-moda fosthom Miss European, kien staqsieh jekk kienx interessat biex ja˙dem mal-mudelli tieg˙u. “G˙al tliet snin konsekuttivi jien ˙dimt b˙ala l-fotografu uffiçjali ta’ din il-kumpanija. Iktar ma bdejt intella’ xog˙ol iktar bdew ji©uni opportunitajiet, fosthom b˙ala fotografu uffiçjali ta’ diversi programmi tat-televiΩjoni u serati o˙ra.”

Kul˙add jista’ jkollu apparat u jsejja˙ lilu nnifsu fotografu Ma stajtx ma nistaqsihx, meta ninnota li f’daqsxejn ta’ gΩira Ωg˙ira hawn ˙afna persuni li jippreΩentaw lilhom infushom b˙ala fotografi. B’hekk ridt inkun naf jekk Clint i˙ossx xi tensjoni ta’ kompetizzjoni, u fuq kollox kif iqis ru˙u uniku, forsi b’xi marka li j˙obb i˙alli warajh.

“F’˙ajti g˙ext f’kompetizzjoni, speçjalment fil-˙ajja universitarja. Óafna drabi l-kompetizzjoni Ωejda ©©ieg˙elek tiffoka iktar fixxog˙ol tal-kompetitur tieg˙ek minflok tiffoka fuq xog˙lok.

B’hekk jien dejjem nie˙u ispirazzjoni minn xi xog˙ol ta’ fotografi kbar b˙al Mario Testino u nitg˙allem minnhom, iΩda mbag˙ad l-uniku kompetitur tieg˙i huwa jien innifsi. Kull

thom ix-xog˙ol ta’ kuljum tieg˙u. “Jien nippjana l-˙in tieg˙i sew, nag˙ti prijorità g˙allaffarijiet l-iktar importanti g˙alijja. In˙alli ˙in g˙alija biex na˙seb u nkun kreattiv g˙ax jekk wie˙ed jag˙mel kollox blg˙a©la ji©i qisu magna u ma jibqax sensittiv u konxju g˙al dak li qed ji©ri madwaru. Dan jirrifletti fil-prodott li wie˙ed ikun qed jipproduçi fejn ˙afna drabi jsir inferjuri.

B’wiççu minn quddiem, Clint jista’ jg˙id li g˙andu ftit minn xog˙lu jidher fuq sit Taljan – Vogue. Fi kliemu stess, mhux façli li wie˙ed ikollu ritratti fuq din is-sit Taljana. “Kull ritratt li wie˙ed itella’ ji©i evalwat u ftit huma dawk li ji©u aççettati. IΩda jien kuntent ˙afna li g˙andi numru tajjeb ta’ ritratti esibiti fuq dan is-sit flimkien ma’ numru mdaqqas ta’ fotografi madwar id-dinja,” sostna Clint.

Mhux l-g˙odda u l-makkinarji biss importanti darba li jkolli xi shoot importanti n˙ares lejn xog˙ol preçedenti tieg˙i u ng˙id: jien issa rrid nag˙mel xi ˙a©a a˙jar. Nemmen li kul˙add jista’ jkollu apparat u jsejja˙ lilu nnifsu fotografu, iΩda huma ftit dawk li jibqg˙u tul iΩΩmien u x-xog˙ol tag˙hom jibqa’ ji©i ppubblikat.

Ta’ min jg˙id li Clint ˙adem ma’ ˙afna personalitajiet Maltin, kemm kantanti, atturi, kif ukoll preΩentaturi. “Óafna minn dawn in-nies ftit Ωmien ilu kont nammira x-xog˙ol tag˙hom fuq itteleviΩjoni. Illum il-©urnata sirna ˙bieb u tinduna kemm huma nies saqajhom mal-art u kemm ˙admu biex waslu fejn waslu.

Minn dawn in-nies tg˙allimt kif na˙dem u nistinka biex nasal fejn irrid u ma niddejjaqx inkun differenti mill-kumplament g˙ax dak hu li jag˙mlek speçjali.”

Is-sena l-o˙ra Clint kellu ç-çans li ja˙dem mal-kantanta Dilara Kazimova mill-Azerbaj©an sabiex tippromovi l-kanzunetta tag˙ha tal-Eurovision Song Contest 2014 fi gΩirtna. “Ilmani©er tag˙ha kien ikkuntattjani u staqsieni jekk kontx interessat inkun il-fotografu uffiçjali tag˙ha fiΩ-Ωmien li kienet ser tkun tippromovi d-diska tag˙ha f’Malta. Fil-jumejn li damet hawn dorna diversi programmi tatteleviΩjoni, kif ukoll ˙adna ritratti fil-Belt Valletta. Kienet esperjenza sabi˙a ˙afna li tg˙allimt ˙afna minnha. It-tim tag˙ha kien

kuntent ˙afna bix-xog˙ol tieg˙i u fil-futur nispera li jer©a’ jkolli opportunità simili,” kompla jg˙idli Clint.

Barra minn hekk, ˙adem ma’ ˙afna kantanti Maltin fejn irritratti tag˙hom intuΩaw waqt promozzjonijiet g˙al xi kunçerti, anke g˙al faççati ta’ magaΩins.

Kellu Ωew© esperjenzi ˙elwin o˙ra fejn ˙adem fuq il-qoxra tas-single tas-CD tal-kanzunetta g˙al L-Istrina Stay, kif ukoll ilqoxra g˙all-kanzunetta Dessert tal-kantant FrançiΩ Manu Dafau.

“Dan il-pro©ett beda min˙abba li l-kantant u jien kellna ˙abiba li hija make-up artist u din tag˙tu l-kuntatti tieg˙i biex ja˙dem mieg˙i. Hawn jien smajt il-kanzunetta u ddiskutejt mieg˙u dak li xtaq u minn hemm ˙ri©t il-kunçett tax-shoot li l-prodott finali kien wie˙ed sodisfaçenti, kemm g˙alija kif ukoll g˙al klijent.”

Min˙abba li wie˙ed mill-passatempi ta’ Clint huwa s-safar, ˙a ritratti ta’ landscapes diversi, fosthom f’Chicago, New York, ilMarokk, il-Kanada, Spanja u ˙afna postijiet o˙ra. “In˙obb norganizza s-safar tieg˙i salinqas dettall. Meta nie˙u r-ritratti tieg˙i f’dawn il-pajjiΩi n˙obb nuri l-karattru tal-pajjiΩ. Nie˙u ritratti kemm ta’ landscapes, kif ukoll tal-˙ajja normali tan-nies f’dak il-pajjiΩ partikolari. Dejjem inΩomm f’mo˙˙i l-etika u rrispett lejn is-su©©ett li nkun qed

nie˙u. Óafna mir-ritratti li ˙adt jinsabu fuq l-internet. IΩda wie˙ed mill-pro©etti li g˙andi g˙all-futur huwa li nesibbixxi xog˙lijiet tieg˙i biex iktar nies jaraw u japprezzaw xog˙li,” elabora mieg˙i Clint.

Sirt naf ukoll li d-dinja talmoda hija g˙al qalbu ˙afna. Filfatt, isegwi ˙afna xi jkun g˙addej biex ikun a©©ornat f’dan is-settur, kif ukoll g˙andu kuntatti tajba ma’ diversi disinjaturi tal-moda Maltin. “Il-˙idma tieg˙i b˙ala fotografu f’dawn ixshows tal-moda tvarja skont dak li l-organizzaturi jistaqsuk. Ìieli jkolli nie˙u ritratti tal-profil talkompetituri biex minnu jirb˙u ttitlu ta’ Miss, Mr jew Mrs Photogenic. Qabel issir ix-shoot jien u l-organizzatur niddeçiedu dwar it-tema li jkunu jixtiequ u jien nippjana d-dawl u l-apparat me˙tie©. Waqt il-photoshoot jien nipprova nirrilassa lill- mudell jew mudella li jkunu quddiemi biex i˙ossuhom veru komdi mieg˙i u wara nsib l-a˙jar angolu li tidher l-a˙jar. Ìieli jkolli wkoll nie˙u ritratti ta’ avvenimenti li organizzaturi jorganizzaw lill-mudelli tag˙hom, jew inkella sfilati u kompetizzjonijiet tal-immudellar. Kelli opportunitajiet ukoll li nkun parti minn ©urija f’diversi kompetizzjonijiet ta’ sbu˙ija.”

Ridt inkun naf kif jirnexxilu jla˙˙aq mal-fotografija u l-affarijiet l-o˙ra li jag˙mel f’˙ajtu, fos-

Fi kliem Clint, huwa importanti ˙afna li ritratt jidher sabi˙, ikun interessanti, ikollu storja, messa©© jew xi ˙a©a li tqanqal kurΩità biex tieqaf ftit mill-˙ajja mg˙a©©la ta’ kuljum, tarah u jag˙tik çertu sensazzjoni, forsi ta’ nostal©ija, kurΩità, dwejjaq jew fer˙, u forsi j©ieg˙lek ta˙seb xi ftit. “Óafna drabi n˙obb ukoll li nkun onest fix-xog˙ol talfotografija tieg˙i, fejn l-ammont ta’ editjar ikun limitat u juri ssbu˙ija tal-persuna kif inhi.”

Imma©inajt li sabiex iΩomm ru˙u a©©ornat mal-fotografija jirrikjedi çertu tibdil u xiri ta’ makkinarju ©did, u ma jonqsux l-ispejjeΩ. “Jien nemmen ˙afna li l-iktar g˙odda b’sa˙˙itha li kull fotografu jista’ jkollu hija l-g˙erf.

Jien kull sena ninvesti ammont ta’ flus u ˙in biex inkabbar ittag˙lim u l-g˙arfien tieg˙i fuq dan is-su©©ett. L-g˙odda u lmakkinarju huma importanti ˙afna biex jo˙ro© xog˙ol tajjeb, iΩda importanti li wie˙ed ikun jaf il-kunçetti tad-dawl u l-kompoΩizzjoni tar-ritratt u x’abbiltà g˙andu l-makkinarju tieg˙u,” fissirli Clint.

Fl-a˙˙ar tal-intervista, Clint xtaq jg˙id lill-qarrejja talKullÓadd li jekk g˙andhom xi delizzju tal-fotografija ma jiddejqux jitg˙allmu u jipprattikaw aktar fuqu, g˙ax bla dubju jag˙ti sodisfazzjoni u jg˙in persuna tkun kreattiva.

22 18|01|2015

kullhadd.com

kÓ kulTuRA

VENiTE AdOREmuS WAqT li qEd TONgÓOS Steve Borg CONCERT 2014 B’tifkira tal-karikaturisti Pari©ini mbiççrin ta˙t l-g˙ajta Allahu Akbar

U waqt li qed inxappap buskuttin f’kafè skumat g˙all-kwiet tal-bottegin tal-kantuniera u bil-lajma ta’ fekruna naqra Le Figaro biex nara x’g˙amlu l-PSG, Cecile qed tmelles cognac ma’ xofftejha U to˙lom li ta˙t djul il-Luberon tobtol ftit mal-ma˙bub tag˙ha xog˙lu jpin©i karattri farseski is-satira li taf ’l Napuljun empereur tradizzjoni mg˙oΩΩa din tat-tricoleur.

In˙asdet mal-a˙bar li l-ma˙bub minflok djul l-i©bla reb˙u l-qabar U le˙en l-apolo©ista li jsikkitha Biex flok korla, hi tg˙ix fis-sabar “Dawk kriminali mentalment instabbli Xejn aktar, mhemmx rabta mal-ebda din Urihom li tg˙ix fl-ispirtu tal-libertè Kulma kien mument ikrah ta’ xi ˙add miskin.’’

U hi tbaxxi rasha mkaΩbra, mkissra taf li l-lifg˙a da˙let fil-komma paxxuta tibla’ dil-priΩa ©wejfa Tard wisq biex issa ΩΩommha.

Fejn qieg˙da x-Xebba t’Orléans meta tridha?

Nhar is-Sibt, 27 ta’ Diçembru l-Kor Santa Çeçilja A.D. 2013 tella’ t-tieni edizzjoni talkunçert tal-Milied bit-tema Venite Adoremus. Il-kor kien ta˙t id-direzzjoni muΩikali u artistika tal-Mro Antoine Mercieca, id-direttur artistiku tal-kunçert.

F’udjenza numeruΩa li mliet il-knisja ta’ San Fran©isk tar-Rabat G˙awdex, il-kor ta prestazzjoni mill-isba˙ u li ˙alliet elo©ji mill-aqwa li Ωgur imlew b’determinazzjoni lill-Kumitat Amministrattiv u lis-surmast tal-kor g˙all-futur. Il-kor kien ilu impenjat minn nofs Ottubru b’Ωew© provi fil©img˙a.

Mal-kor ˙adu sehem is-solisti Rosabelle Pavia u Patricia Buttigieg bl-interpretazzjoni ta’ Walking in the Air ta’ Howard Blake u Capriccio Pastorale tal-Mro Mercieca; it-tenur Mario Portelli li interpreta ssilta muΩikali Gesù Bambino ta’ Pietro Yon. Peress li s-

CONCERTO SACRO Il-patri Alessandro se jag˙ti kunçert fil-knisja parrokkjali ta’ San Publju, il-Furjana, nhar is-7 ta’ Frar fit-8.00. F’dan il-kunçert, il-patri se jag˙mel wirja li se juri l-kapaçitajiet artistiçi tieg˙u. Dan l-avveniment se jsir g˙all-Malta Community Chest Fund.

Dwar il-Parti Patri Alessandro Brustenghi twieled f’Assisi fil-21 t’April 1978 u huwa l-aktar mag˙ruf b˙ala Frate Alessandro. Huwa l-ewwel patri li rre©istra ma’ kumpannija tad-diski dinjia.

L-ewwel album ma˙rug minn Frate Alessandro j©ib l-isem The Voice of Assisi. L-album ˙are© fil-15 ta’ Ottubru 2012 u fih insibu Panis Angelicus, u Sanctae Maria kif ukoll Sacris Solemnis miktuba minn San Tumas t’Aquino kif ukoll silta minn Cavalleria Rusticana.

Patre Alessandro beda l-istudji fil-muΩika fl-età ta’ disa’ snin u xtaq li jsir perkussjonista. Beda t-tag˙lim tal-pjanu u orgni fl-età ta’ 14. Kien jie˙u sehem f’kor imma qatt ma kanta b˙ala solist. Fl-età ta’ 21 sena ssie˙eb fl-ordni tal-Frangiskani minuri, u kanta fil-baΩilika ta’ Santa Maria tal-Angli f’Assisi, fejn kien ja˙dem fil-karpenterija. Óutu l-patrijiet mill-ewwel indunaw bil-le˙en sabi˙ li kellu. Kien mitlub ikanta sabiex jersaq lejn kumpaniji tad-diski u offrewlu li jkanta muΩika sagra u anke kontemporanja.

Sabiex jirrekordja dan l-ewwel album, Patre Alessandro kellu jmur Londra; din kienet l-ewwel darba li ˙are© ’il barra mill-Italja. Biex ikompli fuq l-g˙aΩla tal-ordni, irrifjuta li jit˙allas g˙al-kant tieg˙u stess. Kull d˙ul mill-album kien dovut lejn il-karità li l-istess ordni Fran©iskana g˙andha madwar id-dinja.

su©©ett kien marbut mal-misteru tal-Epifanija, ma setax jonqos li jkun hemm Ωew© siltiet marbuta direttament ma’ din il-©rajja. G˙alhekk, ilkunçert beda bis-silta Of Kings and Christmas blakkumpanjament tal- istring quartet u Jason Camilleri fuq it-trumbetta u bl-g˙anja We Three Kings of Orient Are ta’ John Henry Hopkins interpretata minn Manwel Spiteri u George Mercieca, tenuri, u Pio Dalli, baritonu, li interpretaw ir-rwol tas-Slaten Ma©i.

Jason Camilleri interpreta Ωew© siltiet flimkien malistring quartet: Voluntary in D ta’ John Stanley u Capriccio Pastorale ta’ Antoine Mercieca.

Joe M. Attard, Mario Borg u George Mercieca qraw tliet poeΩiji miktubin rispettivament minnhom stess. Ilkunçert wasal fi tmiemu blinnu Sursum Corda, l-innu talkor li wassal fi tmiemha t-tieni edizzjoni tal-kunçert tal-Milied

2014.

Is-serata kellha l-preΩentazzjoni ta’ Joe Chetcuti, uffiçjal g˙ar-relazzjonijiet pubbliçi talkor. Ìew ukoll im˙ejjija programmi stampati bil-kulur g˙all-udjenza numeruΩa li kienet preΩenti biex setg˙u jsegwu l-programm li kien hemm im˙ejji.

Il-Kumitat Amministrattiv jixtieq jirringrazzja lill-isponsors kollha li kienu ta’ g˙ajnuna, sapport u sostenn biex setg˙et tittella’ t-tieni edizzjoni talkunçert. Min-na˙a l-o˙ra kien hemm numru ie˙or ta’ nies involuti li jag˙mlu xog˙ol kbir minn wara l-kwinti f’dak li g˙andu x’jaqsam ma’ lo©istika u ˙idma manwali.

Issa li bdiet is-sena l-©dida tinΩamm il-laqg˙a ©enerali talkumitat fejn jevalwa l-˙idma tal-2014, u wara li ji©i xolt ftit Ωmien wara ji©i elett il-kumitat il-©did g˙all-˙idma tal-2015.

IΩda l-˙idma g˙all-attività li jmiss di©à bdiet b’ritmu tajjeb.

KULTURA KÓ

18|01|2015 23

kullhadd.com

150 ANNIvERSARJU FESTA LITURÌIKA F’ÌIEÓ SAN SEBASTJAN F’ÓAL QORMI L-20 ta’ Jannar huwa jum speçjali g˙all-Qriema BastajniΩi g˙ax din id-data hija proprju l-festa litur©ika ta’ San Sebastjan, protettur tal-Qormin.

Din is-sena qed ji©i mfakkar avveniment speçjali, proprju g˙ax l-istawa tal-©ebel li n˙admet millÌirbin, l-a˙wa Fabri, u turi l-martirju ta’ San Sebastjan, qed tiççelebra l-200 sena minn meta saret. Din tinasab ftit ’il fuq mill-KaΩin tal-Banda Pinto, biswit il-knisja l-antika ta’ San Sebastjan.

Din saret b˙ala weg˙da meta Óal Qormi ˙eles mill-marda tal-pesta.

Biex ti©i mfakkra l-festa litur©ika, l-g˙aqdiet kollha li flimkien jorganizzaw il-festa ta’ San Sebastjan li tkun iççelebrata fit-tielet Óadd ta’ Lulju, qed jorganizzaw numru ta’ attivitajiet li bdew nhar il-Ìimg˙a li g˙adda u jintemmu nhar il-Óadd 25 ta’ Jannar.

Nhar Il-Ìimg˙a 16 ta’ Jannar saret mixeg˙la tat-toroq tal-parroçça fl-okkaΩjoni tal-festa litur©ika mill-G˙aqda Armar San Sebastjan. Wara ittella’ Let’s Go Green Pop Concert: serata ta’ muΩika u marçi millPinto Brass Band filKaΩin Pinto bissehem ta’ diversi kantanti lokali u Qriema. Il-biera˙ filg˙axija ttellg˙et attività, wine and pizza night fil-KaΩin Pinto, imtellg˙a mill-g˙aqdiet kollha tal-festa. Intwera wkoll il-vidjow tal-festa titulari li saret f’Lulju 2014.

Illum fl-10am issir quddiesa f’Ta Sarria il-Furjana.

Tradizzjoni li ssir kull sena, fejn il-quddiesa f’dan il-jum, ti©i ççelebrata fi knisja li fiha nsibu xbiha ta’ San Sebastjan. F’din ilknisja nsibu pittura, xog˙ol Mattia Preti. Wara ssir ikla tal-festa mtellg˙a mill-Kummissjoni

TALENT DEPIRO TIPPREÛENTA

ÇAQLEMBUTA KUMMIEDJA KOLLHA DAÓK Talent Depiro se tippreΩenta l-kummiedja kollha da˙k Çaqlembuta . Kif nafu, iççaqlembuta tkun daqqa fuq u daqqa ta˙t. U hekk ikun il-Baruni, il-protagonista ta’ din il-kummiedja, meta jqatta’ l-a˙˙ar parti ta’ ˙ajtu jfittex xi ˙a©a importani. Din il-kummiedja tirrakkonta proprju l-istorja ta’ bniedem sinjur li g˙amel kull mezz possibli biex isib dak li qatt ma kien ra.

Biex jil˙aq l-iskop tieg˙u, huwa jqabbad lil xi ˙add biex jg˙inu, iΩda g˙allBaruni hemm ˙afna sorpriΩi jistennewh. Minbarra dawn il-burraxki kollha, huwa jkollu wkoll i˙abbat wiççu ma’ o˙tu kif ukoll mas-sefturi li g˙andu. Tg˙id jirnexxilu l-iskop ta’ mo˙˙u?

U fiex jid˙ol il-kok?

Din il-kummiedja se tittella’ nhar is-Sibt 31 ta’ Jannar fis-7.30pm, u l-Óadd 1 ta’ Frar fis-6.00pm, fl- auditorium ta’ Sant’Agata fir-Rabat.

Il-biljetti tad-d˙ul jiswew €5.00 biss, u l-parke©© huwa pprovdut bla ˙las ma©enb is-sala. Min irid jirriserva post jista’ jçempel 2145 6340 jew 2145 4530, u jiΩgura ru˙u minn postijiet tajba flauditorium.

Ûg˙aΩag˙ BastjaniΩi.

G˙ada t-Tnejn huwa Jum il-Konsagrazzjoni talKnisja Parrokkjali. Fis-6.00pm issir transulazzjoni solenni tar-relikwa ta’ San Sebastjan Martri filknisja parrokkjali, u fis-6.30pm issir quddiesa solenni mill-Kappillan Dun Joe Buhagiar flimkien mal-kleru tal-parroçça. Issir ukoll il-vestizzjoni talfratelli ©odda fi ˙dan is-Sodalità San Sebastjan Martri. Dan kollu jixxandar dirett fuq Radju BastjaniΩi FM, frekwenza 95.0FM sterjo u fuq www.bastjanizifm.com. Fit-8.30pm jittella’ rally g˙all-partitarji BastjaniΩi fil-KaΩin Pinto.

Nhar it-Tlieta 20 ta’ Jannar, jum il-festa litur©ika ta’ San Sebastjan, filg˙odu ssir Ωjara lill-anzjani Qriema li jinsabu fir-residenza ta’ San Vinçenz de Paule. F’12.00pm issir l-ikla tradizzjonali ta’ jum il-festa fil-KaΩin Pinto. Fis-6.30pm issir il-quddiesa solenni mill-Kappillan Dun Joe Buhagiar flimkien mal-kleru tal-parroçça, b’pani©ierku millpredikatur Rev. Dun Nikol Cachia. Din ukoll tixxandar diretta fuq Radju BastjaniΩi FM, frekwenza 95.0 FM sterjo u fuq www.bastjanizi-fm.com. Wara l-quddiesa solenni tal-festa jkun hemm ˙ruq ta’ log˙ob tan-nar mill-G˙aqda tan-Nar San Sebastjan u març brijuΩ misSoçjetà Fil. Pinto, Banda San Sebastjan bi briju kif jafu jorganizzaw il-partitarji BastjaniΩi.

Nhar Is-Sibt 24 ta’ Jannar, fit8.00pm issir ikla mill-G˙aqda Armar San Sebastjan fil-ma˙Ωen tal-armar ta’ Triq il-Kbira, waqt li l-Óadd 25 ta’ Jannar, fl-10.30am isir l-g˙eluq tal-festa b’quddiesa fil-Palazz tal-President flimkien mal-E.T. Marie-Louise Coleiro Preca, President ta’ Malta.

Din is-sena, 2015, is-Soçjetà KaΩin Santa Liena Banda Duke of Connaught’s Own ta’ Birkirkara sejra tfakkar il-150 anniversarju mit-twaqqif tag˙ha. G˙al din l-okkaΩjoni speçjali, is-soçjetà sejra torganizza programm s˙i˙ ta’ attivitajiet matul is-sena kollha.

Biex t˙abbar dan, is-soçjetà, nhar l-Óadd 11 ta’ Jannar 2015 fil-11 ta’ filg˙odu, tellg˙et press conference fis-sede tas-soçjetà, Triq ilWied Birkirkara, sabiex tniedi l-programm ta’ attivitajiet b’mod uffiçjali. Tnieda ukoll logo uffiçjali g˙al dan l-anniversarju.

F’din il-konferenza tkellmu l-president tas-soçjetà Dr Carmel Chircop, is-segretarju tas-sottokumitat imwaqqaf g˙all-okkaΩjoni Eric Busuttil, iç-chairman tal-istess sottokumitat Carmelo Calleja u s-surmast direttur tal-banda il-Mro Roderick Bugeja.

Barra minn hekk is-soçjetà qieg˙da tniedi inizzjattivi o˙ra b˙al ktieb u DVD awdjoviΩiv li jirrakkontaw l-istorja tas-soçjetà, sett ta’ bolol ©odda g˙all-okkaΩjoni flimkien ma’ first day cover, midalja tal-okkaΩjoni, kif ukoll CD doppja b’marçi ©odda u o˙rajn antiki komposti mis-surmastrijiet diretturi matul is-snin. Se jin˙ar©u wkoll fil-©img˙at li ©ejjin diversi souvenirs g˙all-okkaΩjoni.

T˙abbar ukoll li s-soçjetà sejra tistieden g˙all-festa ta’ Santa Liena banda Taljana bl-isem ta’ Associazione Culturale Amadeus ta’ Montelepre minn Palermo sabiex tag˙ti s-sehem tag˙ha permezz ta’ març u programm muΩikali fuq il-plançier.

Intant, illum tintemm maratona ta’ 42 sieg˙a ˙idma ta’ liedna organizzata mill-kumitat taΩ-Ωg˙aΩag˙, kif ukoll se tibda l-ewwel sezzjoni ta’ g˙oti ta’ demm g˙al din is-sena minn dan il-kaΩin fejn hemm mira li jing˙ataw 150 borΩa demm g˙al 150 sena soçjetà.

24 18|01|2015

kullhadd.com

l-HsbC mObile bankinG app imFittex minn 15,000 klijent

Is-Sur Clint Zammit jirçievi €100 b˙ala ©est ming˙and RBWM’s Ray Briffa (it-tieni xellug) wara li kien il-15,000 klijent li niΩΩel l-HSBC Mobile Banking App.

Iktar minn 15,000 klijent niΩΩlu l-HSBC Mobile Banking App f’inqas minn erba’ xhur minn mindu l-

HSBC nieda s-soluzzjoni bankarja tieg˙u fuq il-mowbajl. L- app , li hi bla ˙las, twassal is-sa˙˙a tas-servizzi

bankarji tal-HSBC fuq l-ismart phones u t-tablets, kif ukoll tippermetti lill-klijenti li juΩaw is-servizzi bankarji tag˙hom

x˙in iridu u minn fejn iridu.

L- app bankarja tal-HSBC permezz tal-mowbajl tinkludi ˙afna mill-istess façilitajiet talpjattaforma bankjarja talHSBC fuq l-internet li dan la˙˙ar kienet a©©ornat biex, min irid, ikun jista’ jid˙ol filGlobal View. Din tag˙ti aççess lill-klijenti tal-HSBC g˙al kontijiet li huma g˙andhom mal-HSBC f’pajjiΩi o˙ra.

Il-klijenti jistg˙u wkoll jittrasferixxu fondi lil persuni o˙ra li g˙andhom kontijiet mal-HSBC, fosthom dawk li ma juΩawx il-façiltajiet bankarji bil-mowbajl. Dan laspett hu wie˙ed uniku g˙ax l-HSBC biss joffri din il-façilità permezz tal-mowbajl.

Is-Sur Clint Zammit minn Birkirkara kien l-ewwel klijent li da˙al fl-app tal-mobile banking tag˙na f’dik il-©urnata li 15,000 klijent kienu rrekordjati li niΩΩlu din l-app.

Waqt li esprima s-sorpriΩa tieg˙u u ˙a pjaçir li reba˙ €100 vowçer li jista’ juΩa f’The Point, is-Sur Zammit qal: “NiΩΩilt l- app tard filg˙axija u bdejt nuΩaha millewwel. Óadt gost g˙all-fatt li l- app hu tassew façli biex tuΩaha g˙ax ippermettietli li nikkontrolla l-finanzi tieg˙i x˙in irrid. Din tippermettili wkoll li nag˙mel çerti

kÓ madWarna

tranΩazzjonijiet u li kieku ma kienx g˙alhekk kien ikolli mmur f’xi ferg˙a tal-bank biex nag˙milhom.”

Il-Kap tar-Retail Banking & Wealth Management tal-HSBC Malta, Paul Steel, qal: “Issoluzzjoni di©itali tag˙na bilmowbajl tintegra bla diffikultà fl-istil ta’ ˙ajja mg˙a©©la talklijenti tag˙na, u tippermettilhom i˙addmu flushom b’mod sempliçi, bla periklu u b’effiçjenza.”

L -app tal- mobile banking tal-HSBC Malta tista’ titniΩΩel fuq iPhone, iPad u Android smart phones. Biex juΩaw lapp, il-klijenti l-ewwel ikunu jridu jkunu familjari malHSBC Personal Internet Banking. Il-klijenti jistg˙u jirre©istraw g˙all-HSBC Personal Internet Banking li hu b’xejn fuq www.hsbc.com.mt.

Biex jag˙mlu uΩu mill-app b’mod iktar konvenjenti, il-klijenti m’g˙andhomx g˙alfejn juΩaw l- internet banking secure key tag˙hom. Fil-fatt, il-klijent jista’ juΩa password tal-g˙aΩla tieg˙u jew tag˙ha permezz tal-Personal Internet Banking u sussegwentament ikun jista’ jid˙ol kwaΩi filfaçilitajiet tal-mobile banking kollha ladarba jkun installaha fl-apparat tieg˙u.

GO tispOnsOrja Greenpak tirreÌistra Ûieda rekOrd l-Festival taÇ-Çitru Fil-Ìbir tal-ÓÌieÌ matul l-2014

F’inqas minn tliet snin, GreenPak irnexxielha tiddevja aktar minn 819 tunnellata ta’ ˙©ie© mill-miΩbliet biex minflok ikunu esportati g˙ar-riçiklar.

It-tim ta’ GO Care Employee Fund waqt L-Istrina 2014.

GO hu sponsor ewlieni tal-Festival taç-Çitru, li qed isse˙˙ illum filPalazz ta’ Sant’Anton biex jin©abru fondi g˙all-Malta Community Chest Fund. Dan l-isponsorship ikompli jibni fuq l-appo©© sostanzjali li ng˙ata minn GO matul L-Istrina u li kien jinkludi €32,000 fi flus, b’€5,000 minnhom li ng˙ataw mill-fond ta’ GO Cares Employee Fund, u l-proviΩjoni tal-infrastruttura tal-komunikazzjoni u appo©© tekniku.

Il-Festival taç-Çitru tal-lum ser joffri aççess lill-pubbliku g˙all©onna privati ta’ Sant’Anton fejn hemm madwar 600 si©ra taç-çitru.

Il-festival ser ikun miftu˙ mill-10am sal-4pm. Il-kçina tal-Palazz se tkun qed tipprepara wkoll ikel u ˙elu bbaΩat fuq il-larin© u prodotti taç-çitru, filwaqt li g˙add ta’ personalitajiet ser ikunu qed jag˙tu divertiment g˙at-tfal u g˙all-kbar matul il-©urnata.

Josephine Grima, Senior Manager – HR Operations ma’ GO u membru tal-kumitat tal-Fond tal-Impjegati GO Cares qalet: “Lappo©© li GO qed jag˙ti lill-Festival taç-Çitru juri li l-impenn lejn ilMalta Community Chest Fund, mhux biss attività ta’ darba fis-sena, avolja ˙afna mill-impjegati ja˙dmu bla waqfien matul il-perjodu talMilied biex jinstallaw u jmantnu l-infrastruttura kumplessa me˙tie©a waqt l-attività. L-appo©© li l-kumpanija u l-impjegati joffru b’mod volontarju juri l-˙e©©a li nkomplu nag˙tu l-˙in u r-riΩorsi lil dawk laktar fil-bΩonn.”

Il-fond tal-impjegati GO Cares joffri appo©© li g˙add ta’ organizzazzjonijiet u kawΩi ©usti fuq baΩi regolari. L-impjegati jikkontribwixxu lill-Fond b’mod volontarju billi kull xahar jag˙mlu donazzjoni Ωg˙ira mal-pa©a. Matul is-sena dan il-fond tal-impjegati jintuΩa mhux biss biex jg˙in kawΩi ©usti b’mod finanzjarju imma jie˙u ˙sieb jorganizza xog˙ol volontarju mill-impjegati stess li jmorru jag˙tu daqqa t’id direttament fuq il-post.

Ûieda impressjonanti ta’ 114% fil-©bir ta’ ˙©ie© bieb bieb minn madwar Malta bejn l2013 u l-2014 kienet re©istrata minn GreenPak Cooperative Society Limited. Dan ifisser li aktar minn 514 tunnellata ta’ ˙©ie© in©abru matul is-sena lo˙ra, Ωieda sostanzjali ta’ 274 tunnellata iΩjed mill-2013.

Minn mindu kienet inawgurata l-iskema tal-˙©ie© fl-2012, GreenPak irnexxielha tiddevja 819 tunnellata ta’ ˙©ie© milli jispiççaw fil-miΩbliet ta’ Malta u minflok dawn kienu esportati g˙ar-riçikla©©.

L-iskema ta’ ©bir ta’ ˙©ie© bieb bieb issir kull nhar lewwel Ìimg˙a tax-xahar, filwaqt li f’G˙awdex dan isservizz ikun im˙addem kull lewwel Óamis tax-xahar.

IΩ-Ωieda sinifikanti rre©istrata minn GreenPak mhix b’kumbinazzjoni, imma hi rriΩultat ta’ impenn kontinwu li tkompli tipprovdi servizz ta’ kwalità g˙olja lill-komunità.

Dan isir billi r-residenti jkunu infurmati regolarment b’kam-

panji edukattivi u skemi li jippremjaw lil min jie˙u sehem b’mod attiv fir-riçiklar.

RappreΩentanti ta’ GreenPak iΩuru regolarment id-djar biex jispjegaw is-servizz ta’ ©bir ta’ ˙©ie©.

L-In©. Mario Schembri, ilKap EΩekuttiv ta’ GreenPak Coop Society, qal: “B˙ala likbar skema tal-irkuprar ta’ skart f’Malta, GreenPak qieg˙da tkompli bl-impenn tag˙ha li tnissel kuxjenza filkomunitajiet li sservi biex jirriçiklaw iktar ˙©ie©, plastik, metall u karti permezz tal-firxa wiesg˙a ta’ servizzi li noffru.

Ewlenin fosthom hemm il-©bir minn wara l-bieb tal-boroΩ tarriçikla©©, il- bring-in-sites , u ©bir ie˙or ta’ materjal speçifiku b˙alma hu l-˙©ie©.”

“Meta introduçejna dan isservizz, mill-ewwel konna nafu li dan kien pass g˙aqli fid-direzzjoni t-tajba bil-g˙an li nkomplu nΩidu l-irkuprar ta’ skart riçiklabbli b’mod responsabbli u sostenibbli. IddeçiΩjonijiet me˙uda minn

g˙add dejjem jikber ta’ kunsilli lokali li ng˙aqdu mal-iskema ta’ GreenPak qed twassal g˙al dawn ir-riΩultati sinifikanti, u qed jg˙inu fl-isforz nazzjonali biex nil˙qu l-miri talUnjoni Ewropea. Determinati li niksbu riΩultati a˙jar matul l2015,” Ωid jg˙id.

GreenPak hi skema awtorizzata mill-MEPA u membru fundatur ta’ EXPRA, l-organizzazzjoni Ewropea li tippromovi l-iskemi ta’ responsabbiltà tal-produttur internazzjonalment.

GreenPak g˙andha wkoll l-appo©© minn PRO Europe, organizzazzjoni li tkopri 35 sistemi ta’ produtturi nazzjonali involuti flg˙aΩla selettiva u l-ippakkjar tar-riçikla©© tal-iskart.

G˙al aktar tag˙rif dwar GreenPak, fosthom l-iskemi ta’ ©bir, bring-in-sites , u tag˙rif ie˙or ta’ interess ©enerali, wie˙ed jista’ jçempel lil GreenPak bin-numru tat-telefown: 2166 0233, inkella jΩur is-sit elettroniku www.greenpak.com.mt

riÇetti kÓ

18|01|2015 25

kullhadd.com

GÓAÌin il-forn meDiterrAnjU Madwar il-Mediterran kull pajjiΩ g˙andu r-riçetti tradizzjonali tieg˙u, u ma dawn ma jonqsux platti tal-g˙a©in ta’ kull kwalità. Fost dawn il-platti tal-g˙a©in insibu dejjem dak mo˙mi fil-forn b˙al-laΩanja tal-Italja jew l-g˙a©in il-forn u t-timpana Maltin. Illum se ng˙addilkom ir-riçetti ta’ tnejn o˙ra li mhumiex komuni daqshekk: il-pastitsio Grieg, li jixbah ˙afna lil-laΩanja; u l-anelletti Sqallin.

PAStitSio mill-GreÇjA Ingredjenti: g˙al 6-8 persuni GÓAZ-ZALZA: • • • • • • • • • • • • • • • •

2 basliet imdaqqsin, imqattg˙in 2 izkuk karfus, imqattg˙in 4 sinniet tewm, imqattg˙in 500g ikkapuljat taç-çanga 250g ikkapuljat tal-majjal 250g ikkapuljat tal-˙aruf 400g polpa tat-tadam 1 mg˙arfa kunserva 250ml ilma ½ kuççarina trab tal-kannella Ponn tursin frisk, imqatta’ 1 mg˙arfa nag˙nig˙, imqatta’ 1 kuççarina origanu mnixxef 3 werqiet tar-rand Mel˙ u bΩar mit˙un frisk Ûejt taΩ-Ωebbu©a

METODU: Iz-zalza: Sa˙˙an ta©en kbir fuq nar moderat u Ωid il-basal.

Qalli sakemm jibda jirtab u Ωid il-karfus, kompli qalli g˙al 3 minuti o˙ra u Ωid it-tewm.

Wara 2 minuti Ωid l-ikkapuljat kollu u ˙awwad sakemm jie˙u l-kulur kompletament, imbag˙ad Ωid il-polpa tattadam, il-kunserva, l-ilma, ittrab tal-kannella, il-weraq tarrand, it-tursin, origanu u nag˙nig˙, u mel˙ u bΩar. Meta t-ta˙lita tifta˙ tag˙li, baxxi nnar u ˙alliha ttektek g˙al 40 minuta, parzjalment mg˙ottija.

L-g˙a©in: Sadanittant g˙alli ilma bil-mel˙ f’borma kbira.

Ûid l-g˙a©in u ˙allih ftit wieqaf biex ikun jista’ jkompli jsir filforn aktar tard. Saffi l-g˙a©in u po©©ih f’dixx tal-forn. Ûid mg˙arfa butir u ˙awwad sakemm jin˙all u jiksi l-g˙a©in.

Il-bexamella: fl-istess borma li g˙allejt l-g˙a©in, dewweb ilbutir u Ωid id-dqiq. Óawwad g˙al 2 minuti u ibda Ωid ftit ftit il-˙alib. Óawwad b’˙abbata talidejn (whisk) biex tkisser iddqiq sew u l-bexamella ti©i lixxa.

Kompli ˙awwad sakemm it-ta˙lita tibda tag˙qad; dan il-proçess jie˙u ftit tal-˙in. Ne˙˙i minn fuq innar u Ωid 100g mill-©obon, innoçemuskata, u bΩar u mel˙.

Biex tg˙aqqad: sa˙˙an il-forn

g˙al temperatura ta’ 180°C. Ne˙˙i terz mill-g˙a©in u warrbu g˙al aktar tard. Ûid il-bajd u kikkra mill-bexamella malkumplament tal-g˙a©in. Roxx bi ftit mel˙ u ˙awwad kollox sew. Irran©a l-g˙a©in kemm jista’ jkun biex ji©i unit. Tella’ lweraq tar-rand miz-zalza u armih. Ûid 2 mg˙aref mill-bexamella maz-zalza tal-la˙am, ˙awwad u ferra’ z-zalza fuq issaff tal-g˙a©in fid-dixx. Ferrex l-g˙a©in li warrabt fuq iz-zalza u iksi kollox bil-bexamella.

Roxx il-wiçç bil-50g ©obon li jkun fadal, u a˙mi g˙al 40-45 minuta. Óalli l- pastitsio joqg˙od g˙al mill-inqas 20 minuta qabel isservih.

tadam, niskata zokkor u mel˙.

Meta z-zalza tifta˙ tag˙li, baxxi n-nar u ˙alliha ttektek, mg˙ottija, g˙al 20 minuta.

Sa˙˙an il-forn g˙al temperatura ta’ 200°C. G˙alli lg˙a©in f’˙afna ilma bil-mel˙ sakemm jibda jsir imma jkun g˙adu wieqaf sew (xi 4 minuti inqas mill-istruzzjonijiet talpakkett). Saffi l-g˙a©in millilma.

Sadanittant idlek dixx tal-forn biΩ-Ωejt u roxx bil-frak tal-˙obΩ biex tiksi d-dixx minn ©ewwa.

Erfa’ daqs nofs kikkra mizzalza u Ωid il-kumplament malg˙a©in. Ûid ukoll nofs ilParmi©©an u l-piΩelli. Ûomm

biΩΩejjed biççiet tal-brun©iel biex tiksi l-wiçç tad-dixx u lkumplament qattg˙u f’biççiet iΩg˙ar u ˙alltu mal-g˙a©in.

Ferra’ nofs l-g˙a©in fid-dixx u ifrex fuqu l-©obon provolone jew scamorza u l-bajd mg˙olli.

Ferra’ l-kumplament tal-g˙a©in u llixxa l-wiçç. Iksi l-wiçç bilbrun©iel li tkun warrabt u ifrex fuqu z-zalza li tkun warrabt ukoll.

Roxx bil-©obon Parmi©©an li jkun fadal.

G˙atti l-wiçç tad-dixx bil-foil u a˙mi g˙al 15-il minuta.

Ne˙˙i l- foil u kompli a˙mi g˙al 15-il minuta o˙ra. Óalli lanelletti fid-dixx g˙al 10 minuti qabel isservihom.

GÓALL-BEXAMELLA: • • • • • •

1.2lt ˙alib 115g butir 115g dqiq ½ kuççarina noçemuskata mit˙una 150g ©obon kefalotiri (tal-˙akk), ma˙kuk Mel˙ u bΩar mit˙un frisk

GÓALL-GÓAÌIN: • • •

500g g˙a©in tubu b˙al penne, imqarrun u rigatoni 2 bajdiet, im˙abbtin 1 mg˙arfa butir METODU:

Anelletti l-forn minn SqAllijA Ingredjenti: g˙al 4-6 persuni • • • • • • • • • • • • •

400g g˙a©in anelletti 500ml passata tat-tadam 1 basla, imqattg˙a rqiq 4 bajdiet, mg˙ollijin iebes, imqattg˙in roti 200g piΩelli friska mg˙ollija, jew tal-friΩa 100 pançetta jew bejken, imqatta’ 250g ©obon provolone jew scamorza, imqatta’ listi 2 brun©iliet imdaqqsin 100g ©obon Parmi©©an, ma˙kuk Ûejt taΩ-Ωebbu©a Mel˙ u bΩar mit˙un frisk Niskata zokkor Ponn frak tal-˙obΩ

Qatta’ l-brun©iel f’roti ta’ 5mm ˙xuna, roxxhom bil-mel˙ u po©©ihom f’passatur u g˙al 30 minuta. La˙la˙hom u ˙allihom joqtru sew mill-ilma fuq sarvetta. Sa˙˙an 2 mg˙aref Ωejt f’ta©en kbir u aqli lbrun©iel miΩ-Ωew© na˙at sakemm ji˙maru. Po©©ihom fuq karti tal-kçina biex tne˙˙i kemm jista’ jkun Ωejt minnhom.

Sa˙˙an 4 mg˙aref Ωejt f’kazzola u qalli l-basla sakemm issir trasparenti. Ûid il-pançetta jew bejken u qalli g˙al 2 minuti o˙ra. Ûid il-passata tat-

26 18|01|2015

kullhadd.com

06.30 07.00 07.15 08.00 08.30 10.20 11.30 12.30 12.40 13.00 14.30 16.30 17.30 17.40 18.15 18.45 19.30 20.25 21.30 22.55 23.30

One News Snajja’ Maltin Pink Panther (R) Flimkien Ma’ Nancy (R) Paper Scan Aroma Kitchen (R) Cibus One News Telebejg˙ Indhouse (R) Arani Issa (R) World Next Top Model One News On D Road Esperti Il-Vja©© It-Tajjeb One News It-Tfal L-Argument Fresh & Funky (R) One News

07.00 08.15 09.00 10.00

06.00 06.30 07.00 08.05 10.00 10.45 11.30 13.00 13.30 13.45 15.30 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 22.40

Film: Ricominciare A Vivere Nautilus Oltre Il Giglio Lassie Delitti In Paradiso I Leoni Di Makalolo Cronache Animali Mezzogiorno In Famiglia TG2 Giorno TG2 Motori Quelli Che Aspettano Quelli Che Il Calcio TG2 L.I.S. Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra 11 TG2 N.C.I.S. Gli Scherzi Della Mente La Domenica Sportiva

07.00 07.30 07.50 09.45 11.00 11.40 13.30 14.00 14.40 17.50 19.45 20.00 20.30

Omnibus TG LA7 Omnibus L’Aria che tira Otto e mezzo (R) L’Allegro Fantasma TG LA7 TG LA7 Cronache Papillom L’Ispettore Barnaby Meteo LA7 TG LA7 Domenica Nel Paese Delle Meraviglie 21.10 La Gabbia

10.45 12.30 14.00 14.05 15.35 16.30 17.10 18.00 18.05 18.45 19.30 20.10 20.40 21.40 21.45 23.15

Net News The Client (R) G˙alkul˙add Quddiesa mis-Santwarju tal-Madonna Ta’ Pinu Se NiΩΩew©u Telebejg˙ Net News Telebejg˙ Iswed Fuq l-Abjad (R) Sport Extra Wheelspin (R) Net News What’s For Dinner News Feed Net News Flusek (R) Becky Net News Replay Net News

06.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 18.00 18.15 18.45 18.50 19.45 20.00 20.50 21.50 23.00 23.30

A˙barijiet Sports Science Madwarna Óannieqa Gadgets Mera ta’ Dinja O˙ra Malta U Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óbieb u G˙edewwa A˙barijiet G˙awdex Illum Paq Paq On Test L-Irkant Dot EU A˙barijiet X-Factor Uk Headline News A˙barijiet Rajt Ma Rajtx

06.00 07.00 08.30 09.00 09.45 10.15 11.15 12.30 13.00 13.30 14.00 15.00 16.00 18.00 18.30 19.00 19.30 20.30

06.00 07.00 07.20 08.05 08.55 10.25 11.10 12.00 12.25 12.55 13.50 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05 19.00 19.30 20.00 20.10 21.45 23.30 23.45

Fuori Orario. Cose (Mai) Viste Geo Ai Confini Dell'arizona La Signora Del West La Promessa Film La Nipote Sabella Community TGr TG3 TGR Mediterraneo Radici Figu TG Regione TG3 In 1/2 Ora TG3 Lis Kilimangiaro TG3 TG Regione Blob Che Tempo Che Fa Presa Diretta TG3 Gazebo

07.10 07.40 08.10 08.35 09.00 09.50 10.25 12.25 13.00 14.00 16.00 17.55 18.30 19.00 21.30 23.30

07.00 07.15 07.20 07.45 08.00 08.15 09.00 09.45 10.45 11.10 12.05 12.50 13.35 14.05 15.05 17.30 18.00 18.30 19.05 19.35 20.05 20.50 22.20

Nina and the Neurons. In the Lab Woolly & Tig Green Balloon Club Gigglebiz Charlie and Lola The Weakest Link Sinbad Doctor Who Moone Boy Hustle The Weakest Link Sinbad My Family Doctor Who Doctors As Time Goes By Being Eileen The Omid Djalili Show Rev. The Vicar of Dibley Call the Midwife Sherlock Whitechapel

06.15 07.05 07.30 08.20 09.10 10.00 10.25 11.15 12.05 13.45 14.35 15.25 16.40 17.30 18.20 19.10 20.00 20.50 22.05 22.55 23.45

kÓ skeda

20.40 21.00 23.00 23.15

Euronews News Loop Tuffi˙at Migduma Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Kurrenti Luxdesign Valletta Óannieqa Gadgets Super Ships L-Irkant Bov Premier: Floriana Vs B’Kara Kultema Venere G˙awdex Illum Super Ships A˙barijiet g˙an-nies b’nuqqas tas-smieg˙ Madwarna Kontrattakk A˙barijiet Sportivi A˙barijiet bl-IngliΩ

06.00 06.30 07.00 07.03 08.00 08.20 10.30 11.15 12.00 13.30 14.00 16.30 16.33 16.35 18.50 20.00 20.35 21.30 23.27 23.30

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia TG 1 L.I.S. Unomattina In Famiglia TG 1 Santa Messa A Sua Immagine Dreams Road 2014 Linea Verde Basilicata Telegiornale L’Arena TG 1 Che Tempo Fa Domenica In L’Eredità Telegiornale Affari Tuoi Braccialetti Rossi TG1 60 Secondi Speciale TG1

Super Partes Heidi L’Incantevole Creamy Sailor Moon Spada Per Lady Oscar Scooby Doo Where Are You? I Poliziotto A Quattro Zampe Studio Aperto Sport Mediaset Xxl Dragonheart Avalon High Big Bang Theory V Studio Aperto La Mummia, Il Ritorno Scontro Tra Titani 10.000 A.C.

06.00 07.55 07.59 08.46 08.50 10.10 11.10 12.00 13.00 13.40 14.01 18.45 19.57 20.00 20.40 21.10 21.11 23.31

Prima Pagina TG5 Traffico TG5 TGcom24 Le Frontiere Dello Spirito Mondo Sommerso Le Storie Di Melaverde Melaverde TG5 L’Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro TG5 Prima Pagina TG5 Paperissima Sprint Domenica Riassunto Il Segreto Bounce

07.00 07.20 07.50 08.30 09.00 10.00 10.50 11.30 12.00 13.55 14.47 16.47 18.55 19.35 21.30

TG4 Night News Televendita Media Shopping5 Super Partes Magnifica Italia Confessione Reporter Santa Messa Le Storie Di Viaggio A...

TG4 Walker Texas Ranger Donnavventura Li Troverò A Ogni Costo Ned Kelly (Di G. Jordan) TG4 Il Comandante Florent Il Padrino

Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Unique Eats Hungry Girl Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Chopped Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Chopped

06.00 06.50 07.15 07.40 08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.25 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 16.40 17.05 17.30 18.00

How The Best Is Done House Hunters Selling New York Healthy Appetite With Ellie Krieger Suggs’ Italian Job Extreme Cuisine With Jeff Corwin Kitchen Cousins Desperate Landscapes 10 Grand In Your Hand Selling New York Keasha’s Perfect Dress Giada At Home Extreme Homes Desperate Landscapes How The Best Is Done House Hunters Selling New York 10 Grand In Your Hand Suggs’ Italian Job Kitchen Cousins House Hunters Healthy Appetite With Ellie Krieger Platinum Babies Extreme Homes

06.00 07.33 09.20 11.10 12.05 13.00 13.55 14.50 15.45 16.40 17.35 20.00 21.00 22.00 23.00

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People, Big World Toddlers & Tiaras Jodie Marsh: Brawn In The Usa Iyanla, Fix My Life The Fabulous Baker Brothers 17 Kids And Counting Ultimate Shopper Super Saver Showdown Brides Of Beverly Hills We Should Have Eloped!

Say Yes To The Dress Sister Wives What Not To Wear

ONE NIGHT STAND, it-Tlieta fid-21.30 fuq ONE

06.00 07.00 07.30 08.00 09.00 12.00 13.00 14.00 16.00 18.00 19.00 21.00 21.30 22.00 22.30 23.00

Programm speçjali ˙afna…programm fejn g˙al darb’o˙ra ser ikollna mistiedna internazzjonali. Din id-darba mill-Ingilterra Janis Winehouse – omm il-le©©enda muΩikali Amy Winehouse. Mara li t-tim ta’ One Night Stand ammira ˙afna g˙ax, minkejja dak kollu li g˙addiet minnu, il-fama ta’ bintha, is-suççess, imbag˙ad l-isfortuna tal-mewt tag˙ha, ma nbidlitx.

X’tip ta’ tfajla kienet Amy? Min fejn ©abitu t-talent? Kif kienet tqatta’ l-˙in tag˙ha apparti l-kant? Nisimg˙u ˙afna stejjer dwar Amy u dwar it-tfulija tag˙ha. Programm li Ωgur Ωgur ser jibqa’ mfakkar f’din l-iskeda.

Se jkollna wkoll lil Christina Bellizzi, mara li g˙andha talenti kbar fid-disinn bil-fjuri. Mara li biex tg˙ix is-sesswalità tag˙ha kellha kura©© kbir! Telqet it-Tajlandja u g˙amlet diversi operazzjonijiet biex issir kif tixtieq hi. G˙andna wkoll lil Isabelle Luca Borg, tfajla li telqet kollox u b’ta’ fuqha senduqha, kif jg˙idu, marret l-Ingilterra g˙ax tixtieq issir kantanta.Tfajla li ©©ieg˙lek titbissem bl-istejjer tag˙ha f’Londra.

08.30 10.00 12.30 13.15 13.45 15.30 17.00 17.45 18.15 23.00 23.30

A-List Listings E! News Style Star After Shock Giuliana & Bill House Of Dvf Fashion Bloggers Kourtney & Khloé Take The Hamptons House Of Dvf E! News Kourtney & Khloé Take The Hamptons Fashion Bloggers Rich Kids Of Beverly Hills E! News The Soup E! News

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How Do They Do It? Overhaulin’ Mega Builders MythBuster Extreme Engineering The Liquidator Flip Men Storage Hunters Auction Hunters What Happened Next?

You Have Been Warned Redwood Kings Treehouse Masters Magic of Science Extreme Engineering Chasing Classic Cars Car Vs Wild. Bat Waterfall Railroad Alaska Yukon Men Deadliest Catch.

06.00 07.25 09.10 11.25 13.25 15.00 17.00 18.55 21.00 22.45

Edge Of The City The Wreck Of The Mary Deare The Prize Logan’s Run Jailhouse Rock The Searchers The Big Sleep The Champ Dial M For Murder North By Northwest

FIL World Cup Luge FIS World Cup Alpine Skiing IBU World Cup Biathlon FIS World Cup Cross-Country Skiing FIS World Cup Ski Jumping IBU World Cup Biathlon FIS World Cup Alpine Skiing FIL World Cup Luge Masters Snooker Dakar Rally FIS World Cup Ski Jumping

06.00 06.25 10.55 11.50 12.45 13.40

Swamp Brothers Treehouse Masters Reign Of The Dinosaurs Yankee Jungle Deadly Islands Wild Things With Dominic Monaghan Ten Deadliest Snakes Call Of The Wildman Yankee Jungle Deadly Islands Wild Things With Dominic Monaghan Shark Attack Files Tanked Treehouse Masters Reign Of The Dinosaurs Gator Boys Man-Eating Super Snake

07.05 07.55 08.20 08.45 09.10 09.35 10.00 10.25 10.50 11.15 11.40 12.05 12.30 12.55 13.20 13.45 14.40 15.30 15.55 16.20 16.45 17.10 17.35

Bubble Guppies Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly Oddparents Sanjay And Craig Kung Fu Panda The Legend Of Korra Turtles T.U.F.F. Puppy Winx Club Icarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins Of Madagascar The Fairly Oddparents iCarly Big Time Rush Victorious Life With Boys SpongeBob SquarePants

14.35 15.30 16.25 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

28 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MIÇ-ÇINEMA MR TURNER

IMPRESSJONANTI

RITRATTI VIVAÇI TAL-ARTIST FL-AÓÓAR SNIN TA’ ÓAJTU Atturi Ewlenin: Timothy Spall, Dorothy Atkinson, Marion Bailey, Paul Jesson, Lesley Manville Direttur: Mike Leigh Distributur: E-One Ent. Films Ma˙ru© minn KRS Releasing Joseph Mallord William Turner (1775-1851) kien pittur mhux konvenzjonali g˙al Ωmienu, flepoka tar-Re©ina Vittorja. Hu kien jeççella fit-tpin©ija b’kuluri tal-ilma u xenarji pittoreski kif ukoll kien meqjus wara mewtu b˙ala l-missier talimpressjoniΩmu astratt.

Mr Turner, li jiΩvolgi fl-a˙˙ar ˙amsa u g˙oxrin sena tal-˙ajja ta’ dan l-artist, jifta˙ b’xena straordinarja ta’ kampanja flOlanda b’mit˙na fil-bog˙od.

Din na˙sbuha kwadru ta’ dan l-img˙allem, imma wara jidher hu stess qed i˙aΩΩeΩ id-disinni li hemm bΩonn. Matul dan ixxog˙ol tassew ikkulurit u attraenti g˙all-g˙ajnejn, diversi huma s-sekwenzi komposti b’tant abbiltà minn Dick Pope li ta˙sibhom pittura fuq it-tila ta’ J.M.W. Turner (Spall) innifsu, jew forsi wkoll ta’ Vincent Van Gogh, il-pittur OlandiΩ kontemporanju tieg˙u. Turner ,bi ˙sieb wie˙ed f’mo˙˙u, li jkun dejjem assorbit f’xog˙lu, ivvja©©a f’diversi pajjiΩi u anke pin©a xena tal-Port il-Kbir

Óin: 148 min. Çert. 12A tag˙na. G˙alkemm baqa’ g˙aΩeb hu kien kultant ifittex is-ser˙an sesswali tas-seftura tieg˙u, Hannah Danby (Atkinson) li kienet t˙obbu, waqt li qabad ma’ Mrs Booth (Bailey), armla li kellha lukanda f’Margate ˙dejn xatt ilba˙ar. Kien ukoll ifittex il˙biberija ta’ l-aristokrazija u kien jaffaxxina ru˙u bix-xjenza, il-fotografija u speçjalment il-ferroviji li jimxu bl-isteam .

Kien membru popolari, iΩda anarkiku, tar-Royal Academy of Arts.

Timothy Spall verament jinkarna l-persuna eççentrika, erratika, goffa u anke vulnerabbli ta’ dan il-bniedem ta’ dispoΩizzjoni mhux dejjem edukata u kultant anke selva©©a. Tarah miexi fit-triq aktarx b’dik il-˙effa ta’ wie˙ed li qatt ma jistenna, wie˙ed jinduna li Turner mhux dejjem kellu manjieri tajbin. G˙all-arti tieg˙u kien lest li jag˙mel kollox, anke jekk ikun jaf li wara se jbati minn sa˙˙tu. Rigward dan, darba ntrabat mal-arblu

ewlieni ta’ bastiment biex jesperjenza l-qilla ta’ maltempata.

Id-direttur famuΩ IngliΩ Mike Leigh irnexxielu je˙odna lura fl-era tassew affaxxinanti u attraenti Vittorjana, b’dawk tal-

BLACK SEA

klassi g˙olja dejjem lebsin illobbja u puliti u j©ieg˙ilna nkunu parti minn dan iΩ-Ωmien tad-deheb. Mr Turner hu kapolavur ma˙dum b’finezza salinqas dettall.

KLAWSTROFOBIKU

VJAÌÌ INFERNALI ÌO SOTTOMARIN GÓAL TFITTXIJA TA’ TEÛOR Atturi Ewlenin: Jude Law, Scoot McNairy, Ben Mendelsohn, David Threlfall, Konstantin Khabensky, Sergey Puskepalis Direttur: Kevin MacDonald Distributur: Universal Pictures Ma˙ru© minn KRS Releasing Óar©u diversi films interessanti u anke eçitanti ambjentati flispazju dejjaq u klawstrofobiku ta’ sottomarin. Fost laqwa nsibu: The Hunt For Red October (1990), dwar Kaptan Sovjetiku li jrid ja˙rab minn pajjiΩu; K-19: The Widowmaker (2003), dwar sottomarin nukleari Russu flinkwiet; Crimson Tide (1995), tensjoni bejn il-kaptan u dak ta’ ta˙tu; u l-isba˙ wie˙ed The Boat (Das Boot) (1981), il-produzjoni ÌermaniΩa li kienet innominata g˙all-Oscar.

Black Sea je˙odna fuq vja©© mimli tensjoni mill-bidu sala˙˙ar, ukoll f’sottomarin, dwar ekwipa©© li qed ifittex teΩor ta’ Ωmien in-NaΩi fil-fond tal-ba˙ar. Dan huwa thriller qawwi forma ta’ avventura fejn il-kilba u d-disperazzjoni jie˙du kontroll tal-ma©©oranza tal-grupp u b’hekk jinfet˙u bibien l-infern.

Robinson (Law), kaptan ta’ sottomarin g˙al tletin sena s˙a˙, min˙abba Ω-Ωmien twil

Óin: 115 min. Çert. 15 li jkun barra mid-dar, jitlef lim˙abba ta’ ˙ajtu, lill-mara u lit-tifel li telquh. Meta wara ˙dax-il sena ma’ kumpanija jsib ru˙u bla impjieg, jisma’ ming˙and kollega li hemm xi ˙add tat-tajjeb li jrid voluntieri g˙all-vja©© sigriet f’sottomarin biex ifittxu ˙aΩna deheb ta’ Uboat mg˙arrqa fit-Tieni Gwerra Dinjija fil-Ba˙ar lIswed, fl-ib˙ra ta’ Georgja.

Robinson jaççetta li jimmanuvra sottomarin Russu antik li ja˙dem bid-diΩil u jlaqqa’ ekwipa©© ta’ persuni Brittaniçi u Russi, xi w˙ud minnhom ta’ kondotta dubjuΩa.

Waqt li din il-vettura tkun tivvja©©a fil-fond tal-oçean biex ma jinqabdux mir-radar tan-Navy Russa, it-tempra ta’ xi w˙ud tisplodi bi ©lied, argumenti s˙an, minaççi, inganni u anke mwiet. Il-kaptan se jkollu biçça xog˙ol verament iebsa biex iwassalhom fil-post li qeg˙din ifittxu, biç-çansijiet li jsalvaw tassew remoti.

Black Sea hu thriller splussiv li jesibixxi l-psikolo©ija ta’ persuni bi m©iba differenti,

mifnija minn stennija itwal milli ˙asbu u mill-biΩa’ kbir ta’ periklu imminenti.

ÇINEMA KÓ

18|01|2015 29

kullhadd.com

INTO ThE wOOdS

FANTASTIKU

KARATTRI MINN ÓREJJEF MAÓBUBA JILTAQGÓU FIL-FORESTA

Atturi Ewlenin: Meryl Streep, Emily Blunt, James Corden, Anna Kendrick, Chris Pine, Johnny Depp, Christine Baranski Direttur: Rob Marshall Distributur: Disney/Buena Vista Ma˙ru© minn KRS Releasing

Il-foresta tokkupa parti integrali f’˙afna ˙rejjef klassiçi g˙at-tfal, fosthom Snow White And The Seven Dwarfs, Little Red Riding Hood, Rapunzel, Jack And The Beanstalk u o˙rajn. Ilktieb ta’ James Lapine, Into The Woods, i˙allat ˙afna karattri minn dawn l-istejjer tant g˙al qalbna meta konna tfal b’mod tassew divertenti u anke fantastiku, waqt li flistess ˙in jeΩamina temi kumplessi ta’ relazzjonijiet bejn il-©enituri u l-ulied, ilkonsegwenza tax-xewqat, irreg˙ba, l-ambizzjoni, it-telfa ta’ xi ˙add g˙aΩiΩ u fuq kollox, l-aktar importanti, lim˙abba ming˙ajr limiti u lqawwa tal-ispirtu uman.

Il-kompoΩitur le©©endarju, Stephen Sondheim, kien ikkollabora mal-awtur Lapine fl-1987 biex Into The Woods sar xog˙ol muΩikali fuq il-palk ta’ Broadway. Il-

Óin: 124 min. Çert. PG

verΩjoni çinematografika kif ukoll muΩi k a l i , Into The Woods, g˙alkemm ma˙duma mill-kumpanija Disney, hija aktar adattata g˙at-tfal imfarfrin u anke l-kbar.

G˙alkemm il-kanzunetti koll-

ha huma tal-istess ton, dawn jikkumplimentaw sewwa dak li jkun qed ji©ri.

Darba wa˙da, f’Renju ’l bog˙od meta Baker (Corden) kien g˙adu tifel, missieru nqabad jisraq xi ful ma©iku mill-©nien tal-©ara, Witch (Streep). Talli tilfet ilful, din ©abet fuqha sa˙ta terribbli li g˙amlitha verament kerha. Min-na˙a tag˙ha, is-Sa˙˙ara se˙tet iddar ta’ Baker li qatt ma jista’ jkollu tfal. Wara ˙afna snin,

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

Baker u martu (Blunt) isiru jafu bis-sa˙ta u jazzardaw filforesta biex ifittxu l-ingredjenti li bihom jistg˙u jer©g˙u jag˙tu s-sbu˙ija li tilfet isSa˙˙ara.

G˙andhom biss tliet ijiem çans biex jesegwixxu dan u fil-qalba ta’ dan il-post jilt a q g ˙u m a ’ C i n d e r e l l a (Kendrick), Little Red Riding Hood (Lilla Crawford), issbej˙a ta’ xag˙ar twil Rapunzel (Mackenzie M a u z y ) u m a t- t f a j j e l J a c k

(Daniel Huttlestone) li g˙andu l-ful ma©iku. Dawn kollha jridu jonoraw xi xewqa. Il-ma©©oranza talandament ise˙˙ proprju filforesta fejn jirrenja serq, ingann u frodi sakemm mazzokk o˙xon tal-ful tinΩel Lady Giant li se tnissel ˙erba u konfuzjoni.

Into The Woods i ˙ a l l a t ˙rejjef ma˙bubin b’mod kontemporanju u anke mhux tas-soltu, imma dejjem bi stil attraenti u pjaçevoli.

L-AQwA ÓAMES FILMS Bejn is-7 u l-11 ta’ Jannar, 2015

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’parti g˙andha Meryl Streep fil-film Into The Woods?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: MARY COLVIN, 1/3 Sisters Flats, Triq A.Sciortino, l-Imsida.

1.

2.

3.

4.

5.

Taken 3 Exodus: Gods and Kings Night at the Museum 3 Paddington The Hobbit

30 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI

PROPRJETÀ GÓALL-BEJGÓ

Appartament ©did f’ÓaΩ-Ûabbar fit-tieni sular bi 3 kmamar tassodda. Lest bil-kçina, kamra talbanju, main bedroom bl-ensuite u bibien ta’ barra u ©ewwa lesti.

Prezz €118,000. Çempel 9987 1967.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999.

Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

Plot b’qies ta’ 43 pied b’194 pied f’Ωona industrijali f’ÓaΩ Ûebbu©, ideali g˙al tliet warehouses . Appartament ©did b’Ωew© kmamar tas-sodda f’Bu©ibba b’garaxx twil. Çempel 2146 6910 jew 7766 6259.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Toyota Avensis daqs gdida, u Toyota Carina f’kundizzjoni tajba. Çempel 2146 6910 jew 7766 6259.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i talidejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-batterija. Prezzijiet tajbin.

Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks. Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija. Irrikorru 110, Triq ilKungress Ewkaristiku, il-Mosta.

Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

SERVIZZI G˙all kull tip ta’ Ωbir ta’ si©ar u tindif ta’ ©onna çemplu lil C&S Gardening fuq 9903 0066 jew 7932 6737.

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙all-Matematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi filkompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna.

Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’

24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178. Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.

Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.co m

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato , Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq il-pond, madum, membrane , dawl u ilma. Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq innumru 2143 2352 jew 9947 7167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq ilfil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

jew Ωur www.wpmalta.com

is-sit

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane. Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema.

Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool . G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

AVVIÛI OÓRA MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tattag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç.

Parts ©enwini.

G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504.

Fax: 2147 0295. Email : alex@agrautoparts.com

Talba lill-Ispirtu s-Santu

Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tieg˙i biex nikseb dak li ne˙tie©. Inti li tajtni d-don divin biex na˙fer u ninsa d-deni kollu li jsir kontra tieg˙i, li f’kull mument ta’ ˙ajti tkun ma©enbi. F’din ittalba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu, waqt li nikkonferma mill-©did li qatt ma ninfired minnek, anke quddiem l-illuΩjonijiet materjali.

Nixtieq li nkun mieg˙ek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi g˙all˙niena tieg˙ek lejja u lejn dawk li ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙ad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlug˙a, anke jekk g˙all-bidu tidher diffiçli. It-talba g˙andha tkun ippubblikata mill-ewwel wara li tinqala’ l-grazzja bla ma tissemma’ x’kienet.

Nixtieq niltaqa’ Ìuvni bil-g˙aqal ta’ 39 sena.

Nixtieq niltaqa’ ma’ tfajla, single mother jew separata, bejn 23 u 37 sena bi skop serju jew b˙ala ˙bieb jekk m’g˙andhiex ma’ min to˙ro©. Kull min hu interesssat jibg˙at SMS fuq 7946 8435.

Klieb g˙all-bejg˙ Ìriewi ta’ brittany spaniels , puri, ir©iel u nisa tajbin g˙allkaçça, g˙all-wirja u b˙ala pet g˙all-familja. Çempel fuq 7955 0101.

Post Vakanti Ignazio Anastasi Ltd tal-Imrie˙el g˙andhom bΩonn part-time technicians ur©enti biex isewwu power tools , brown goods , eçç., li g˙andhom tal-inqas sentejn esperjenza. Kull min huwa interessat g˙andu jibg˙at CV lil john.ellul@ialmalta.com jew içempel 2149 7041 g˙al appuntament u jistaqsi g˙al John Ellul.

Offerta 1: ©imag˙tejn

€5

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM, NUMRU TA’ TELEFON/MOBILE U INDIRIZZ KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717

AVVIÛI KÓ

kullhadd.com

Óar©a kulturali L-G˙aqda Veterani Laburisti tixtieq tavΩa li l-˙ar©a kulturali li jmiss ser tkun attività biΩ-Ωfin u ser issir nhar il-Óamis 29 ta’ Jannar 2015, fil-Qawra Palace Hotel, il-Qawra. Membri u ˙bieb huma mistiedna ji©u mag˙na.

Tluq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 ta’ filg˙odu. Il-biljetti jinkisbu ming˙and il-helpers tas-soltu. G˙al aktar dettalji tista’ ççempel lil Veronica Cuschieri fuq 9946 8416.

A˙sbu kmieni g˙all-biljetti.

AVVIÛIÌENERALI St George’s Brass Quintet waqt Festa Çitru Illum il-Óadd 18 ta’ Jannar, waqt Festa Çitru, is-St George’s Brass Quintet tal-G˙aqda MuΩikali San Ìor© Martri, se ddoqq fil-kappella Russa tal-Palazz ta’ Sant’Anton bejn l10.30am u l-11am. Kul˙add mistieden jattendi. D˙ul b’xejn.

Wirja Wirja tax-xog˙ol kollu li sar matul l-2014 fil-komunità ÌuΩeppina tar-Rabat tal-Imdina b’risq il-festa ta’ San ÌuΩepp u l-Ìimg˙a l-Kbira. Fil-kjostru storiku tal-kunvent Ta’ ÌieΩu, Triq San Pawl, ir-Rabat, bejn l-Erbg˙a 21 u lÓadd 25 ta’ Jannar 2015. Óinijiet tal-ftu˙: l-Erbg˙a, il-Óamis u l-Ìimg˙a mill-5.00pm sas-7.00pm, isSibt mid-9.30am sa 12.00pm u mill-5.00pm sas-7.00pm, ilÓadd mit8.30am sa 12:00pm.

High tea mill-Kummissjoni Nisa tal-Ìilju, l-Imqabba Il-Kummissjoni Nisa fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza high tea fl-Alexandra Hotel, San Ìiljan, nhar il-Óadd 25 ta’ Jannar 2015. L-attività hija miftu˙a g˙al kul˙add u ji©i servut varjetà ta’ ikel.

Trasport jitlaq mill-pjazza ewlenija tal-Imqabba fis1.00pm. Riservazzjonijiet isiru fuq 7953 9542 u aktar dettalji jinkisbu mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Buffet breakfast Mission Fund (VO/0015) ser jorganizza buffet breakfast b’risq il-missjunarji Maltin li qeg˙din ja˙dmu fil-pajjiΩi tatTielet Dinja, nhar il-Óamis 29 ta’ Jannar, 2015 f’San Antonio Hotel, il-Qawra. Prezz €10.00 (ming˙ajr trasport). Trasport (g˙al min g˙andu bΩonn) jista’ ji©i pprovdut bi ˙las apparti.

G˙all-biljetti çemplu l-uffiççju mit-Tnejn sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u s-13.00 fuq 2141 3664 jew lil Charles Decelis 2157 5351/9988 5078.

Premju Ûag˙Ωug˙ tas-Sena 2014 Nixtiequ nistiednu lill-medja kollha biex tattendi u tirraporta fuq l-attività Premju Ûag˙Ωug˙ tas-Sena 2014, li ser tittella’ mill-Moviment Kerygma nhar il-Ìimg˙a 30 ta’ Jannar 2015. Iç-çeremonja tibda b’quddiesa fis-6.30pm u wara ssir video presentation fuq iΩ-Ωg˙aΩag˙ nominati. Wara jit˙abbar ir-rebie˙/a u jing˙ata/ting˙ata t-trofew.

G˙andna pjaçir in˙abbru li s-Sur Edgar Preca, ir-ra©el talPresident ta’ Malta, ser ikun preΩenti g˙all-quddiesa u wkoll jippreΩenta hu stess t-trofew lir-rebbie˙/a.

ÇENTRU LABURISTA VALLETTA Kiri ta’ bar tal-kaΩin Laburista tal-Belt Valletta g˙al 3 snin.

Offerti jintlaqg˙u minn nhar it-Tnejn 26 sas-Sibt 31 ta’ Jannar.

Kopja tal-kuntratt tinkiseb mill-Bar. Il-kumitat jista’ jirrifjuta kull offerta anke l-iΩjed wa˙da vanta©©juΩa

18|01|2015 31

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

32 18|01|2015

kullhadd.com

It-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-tlieta

l-Erbg˙a

KÓ AlMANAKK

RItRAtt MIll-ANtIK

L-OGÓLA TEMPERATURA: 17°C L-INQAS TEMPERATURA: 13°C INDIÇI UV: 2

HI

16°C

15°C

15°C

TEMP: Imsa˙˙ab bil-˙albiet tax-xita iΩolati

LO

10°C

10°C

10°C

bir-rag˙ad li jsir ftit imsa˙˙ab

UV

02

02

03

Il-Óamis

VIÛIBBILTÀ: Ìeneralment tajba minbarra

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

fix-xita

RIÓ: Moderat g˙al ftit qawwi mix-Xlokk li jiΩdied ftit qawwi g˙al qawwi

BAÓAR: Moderat g˙al qawwi li jsir qawwi IMBATT: Ftit li xejn li jsir baxx mix-Xlokk TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°C

HI

15°C

14°C

15°C

LO

09°C

10°C

08°C

UV

03

03

03

Ritratt: LINEONE.NET Il-Bajja tax-Xlendi, G˙awdex

SpIÛERIjI lI jIftÓU llUM Il-ÓAdd Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta Cosmed Pharmacy, Soccors, Triq Villambrosa, il-Óamrun Fatima Pharmacy, Triq iΩ-Ûonqor, Santa Venera St Jude Pharmacy, 213, Triq il-Wied, Birkirkara St Luke’s Pharmacy, Triq San Luqa, Tal-Pietà Penny Lane Pharmacy, Triq is-Sejjie˙, is-Swieqi Mrabat Pharmacy, Triq l-Imrabat, Tas-Sliema Balzan Pharmacy, 70, Triq San Fran©isk, Óal Balzan Sta Margherita Pharmacy, Vjal il-Qalbiena Mostin, Santa Margherita Estate, il-Mosta Brown’s Village Pharmacy, Triq il-Kbira, il-Mellie˙a Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl, Bormla Bellavista Pharmacy, 88 Triq il-Hortan, Wied il-G˙ajn Medicaid Pharmacy, 62, Vjal it-Torri, il-Gudja Pasteur Pharmacy, Triq it-Tellerit, Óal Safi The Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzoppardi, is-Si©©iewi Make Over Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, l-Imtarfa

dIN Il-ÌIMgÓA MIll-IStoRjA

23.01.1967 Ji©u stabbiliti r-relazzjonijiet diplomatiçi bejn l-Unjoni Sovjetika u l-Kosta tal-Ivorju.

G˙awdex Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuççini, ir-Rabat St Joseph Pharmacy, 28, Pjazza San ÌuΩepp, il-Qala

NUMRI REBBIEÓA LOTTU

41 12 61 52 86 31 60 57

SUPER 5

05 44 03 08 23

GRAND LOTTERY

02 09

09 00 06 06 02

1984 Jinbieg˙ l-ewwel kompjuter tad-ditta Apple Macintosh

KOMPETIZZJONI KTIEB KÓ

18|01|2015 33

kullhadd.com

KOMPETIZZJONI KTIEB POEMA

TEMENOS Temenos, kelma Griega, hija biçça art maqtug˙a mill-uΩu komuni u ddedikata g˙ar-rejiet jew b˙ala art qaddisa jew santwarju. F’din il-©rajja mist˙ajla ta’ Charles Briffa, il-kelma tirreferi b’mod dirett g˙all-qasam art li fuqha nbniet lImnajdra, u allura l-kunçett ta’ temenos hawnhekk jintrabat mal-kultura Mediterranja klassika b˙ala medda art riservata g˙all-qima tal-allat.

Imbag˙ad b’implikazzjoni, il-kelma temenos f’din il-©rajja wkoll tirreferi g˙all-GΩejjer Maltin u allura f’din l-implikazzjoni tfisser li l-firxa ta’ dawn il-gΩejjer (mg˙obbija b’tant tempji preistoriçi) minn dejjem kienet marbuta mal-˙sieb reli©juΩ. Imma t-terminu, f’din il-©rajja, jimplika wkoll (b’mod simboliku) post g˙all-eroj Malti; hekk Malta tidher territorju ta’ g˙aqal u qlubija fil-˙sieb – Ωew© fatturi li jag˙tu l-veru sens ta’ ˙elsien. L-g˙aqal u l-qlubija fil-˙sieb huma lkaratteristiçi ewlenin tal-eroj Malti. F’dan is-sens, il-kunçett ta’ temenos jilbes sfumaturi Jungjani biex il-bniedem modern jiltaqa’ mal-inkonxju ˙a jag˙raf lilu nnifsu bikri. Fil-˙a©ar tal-imqades bikrin Maltin u G˙awdxin naqra din l-istorja ta’ g˙aqal u qlubija fil-˙sieb.

L-uΩu strett tas-Semitiku fil-parti ewlenija ta’ din il-©rajja jfisser li s-Semitiku g˙ad g˙andu qawwa produttiva fostna. B’din in-nis©a Briffa juri l-potenzjal kreattiv li l-Malti Semitiku g˙ad g˙andu. Barra minn hekk, parti mill-wirt lingwistiku j˙addan espressjonijiet li jixhdu twemmin qadim, illum minsi; u din il-poeΩija ppruvat tag˙tih kuntest ˙aj. Il-poeta jg˙id li l-©rajja ssawret f’poeΩija biex juri li l-poeΩija narrattiva ttwila g˙andha ˙ila twettaq, illum ukoll, il-funzjoni ta’ rumanz fil-proΩa. G˙aldaqstant, tista’ titqies rumanz fil-g˙amla ta’ poeΩija: rumanz poetiku bl-ingredjenti ta’ rumanz fil-proΩa u lkaratteristiçi ta’ poema. Il-qawwa tas-Semitiku tiΩΩewwe© mal-qawwa tal-poeΩija biex ifa˙˙ru lMalti f’rumanz ˙alli l-Imnajdra ssir simbolu ta’ ˙sieb g˙aqli f’komunità indipendenti.

Il-bniedem eroj F’din il-©rajja (minsu©a f’5270 vers) il-bniedem jg˙ix g˙all-g˙emil u l-©ie˙ li ji©i mill-g˙emil.

Dan huwa element ewlieni fir-ru˙ umana; huwa prinçipju (distint mir-ra©uni) li jrid ise˙˙ bil-qlubija. Il-˙ajja li tinbena fuq l-g˙emil hija aqwa mit-tfittxija g˙all-qlig˙ jew mis-sodisfazzjon tassensi: min ifittex il-©ie˙ tal-g˙emil huwa hu stess nobbli. Il-˙ajja primittiva hija epoka ta’ erojiΩmu kif jixhdu t-tempji sbie˙ li l-©ebel Ωamm f’Malta u f’G˙awdex. Dan il-˙a©ar maestuΩ jag˙ti prova ta’ eΩistenza impressiva li l-imma©inazzjoni tg˙id li dawn in-nies fittxew, aktar minn kull ˙a©a o˙ra, glorja immortali qalb l-umanità.

Mhux biΩΩejjed li bniedem ikollu kwalitajiet

superjuri. Je˙tie© jag˙ti prova tag˙hom blg˙emil. Bl-g˙emil l-eroj (fis-sens tal-protagonist ta’ din il-©rajja) ji©i ttestjat u jinkixef is-siwi tieg˙u sewwa. Mhux neçessarju li s-suççess ikun il-˙las tieg˙u, l-aqwa l-prova tal-˙ila – Xuxa xorta hija erojina ta’ ©ie˙ g˙ax il-mewt tag˙ha hija g˙emil ta’ qlubija, ji©ifieri ta’ ©ie˙. Mela x’inhi d-differenza bejn G˙aqli u G˙akri? Finnatura tal-erojiΩmu tag˙hom, G˙akri jwettaq g˙emil il-˙aΩin u G˙aqli g˙emil it-tajjeb. Óattar ukoll jg˙ix g˙al g˙emil it-tajjeb, u Kejni g˙allbidu ma jg˙ixx il-˙ajja erojka imma lest li jissogra l-˙ila tieg˙u bi ftit ta’ tmexxija. Rewma u G˙adri huma Ω-Ωg˙aΩag˙ li jridu jimmaturaw g˙al dan l-erojiΩmu ta’ g˙aqal.

Jasal fejn jasal l-eroj irridu nammirawh g˙allisforzi tieg˙u (anki jekk finali) ta’ qlubija. Lillumanità jag˙tiha dinjità g˙ax juri x’g˙e©ubijiet kapaçi twettaq. Jestendi ti©rib il-bniedem u jkabbar l-apprezzament tal-˙ajja bl-eΩempju mog˙ni b’abbundanza ta’ ener©ija. Il-qlubija turi possibiltajiet ta’ avventuri li jwasslu g˙all-glorja. L-eroj huwa l-kavallier tal-ambizzjoni tal-bniedem li jixtieq jeg˙leb dg˙ufitu ˙a jimla ˙ajtu aktar u jasal g˙al ir©ulija ta’ aktar sodisfazzjon – ir©ulija li trid tag˙raf li xejn mhu diffiçli g˙aliha, anki jekk ikollha telfa, basta tkun ippruvat kulma setg˙et.

L-g˙emil erojku Il-poeΩija erojka g˙andha x’taqsam l-ewwel nett mal-azzjoni, u ti©bdek min˙abba l-istorja.

Il-bniedem irid juri qawwitu permezz ta’ test ta’ ˙ila li x’aktarx irid ikun fih xi azzjoni vjolenti li titlob kura©© u ssapportar ta’ xi g˙aks jew g˙aw©. Ma’ din l-azzjoni jrid ikejjel ˙iltu g˙ax tinvolvi riskju ta’ ˙ajja u turi sa fejn ilbniedem ikun kapaçi jasal sabiex jil˙aq il-g˙an ta’ mo˙˙u. L-g˙emil erojku, mela, jista’ jkun kollox sakemm juri lill-bniedem jissielet g˙allideal tieg˙u.

Il-©lieda tipprovdi skuΩa tajba g˙al dan kollu. Tista’ tkun battalja ta’ qies nazzjonali (eΩ. G˙aqli u Óattar kontra l-furbani; G˙aqli kontra G˙akri) jew wa˙da personali (eΩ.

G˙aqli je˙les ’l ibnu u ’l g˙arustu mill-g˙arqa; il-˙elsien tal-©idd ewlieni). Mhux bilfors li lg˙adu jkun bniedem ie˙or: jista’ jkun xi qawwa tan-natura b˙all-maltemp (eΩ. G˙aqli jissielet mal-qawwa tal-ba˙ar biex isalva lil ibnu) jew xi annimal a˙rax jew mostru (eΩ. iddbiba fuq il-gΩejra tal-g˙ul). U jista’ wkoll ikun konflitt intern li jix˙et lill-eroj f’ba˙ar ta’ ta˙wid mentali hu u jtella’ u jniΩΩel dwar xi deçiΩjoni li je˙tie©lu jie˙u, deçiΩjoni li x’aktarx taffettwa lill-©ens s˙i˙. Il-konflitt ta’ ru˙ G˙aqli huwa bejn tajjeb (i.e. il-˙tie©a ta’ mexxej xieraq g˙al ©ensu) u tajjeb ie˙or (i.e. l-aççettar assolut tal-g˙aΩla divina). Bil-˙sieb jasal g˙al soluzzjoni. Il-˙sieb mag˙©un bissens komun u bir-ra©uni jidher l-element li jnewwel l-aktar qawwa ta’ r©ulija lill-eroj. Leroj jinnamra mal-periklu ˙a juri xi jsarraf hu meta jikxef snienu.

Hemm element ta’ kompetizzjoni g˙ax din tkattar is-sens ta’ unur fl-eroj. Jikkompeti maddiffikultajiet (eΩ. problemi soçjali) u ma’ bnedmin o˙ra (eΩ. Kejni, G˙akri) sabiex jidher fissuperjorità tieg˙u. Jekk jifta˙ar b’˙iltu jkollu jirnexxi g˙ax jekk jitlef jaqa’ g˙aç-çajt u ma jil˙aqx l-istandards ta’ kobor mistennija minnu – g˙alhekk G˙akri jkompli jidher ikrah f’g˙ajnejna g˙ax jifta˙ar li se jeqred lil G˙aqli mbag˙ad jitlef meta ji©©ieled sider ma’ sider mieg˙u. Imma biex juri s-superjorità tieg˙u, leroj mhux bilfors li jumilja lil ˙addie˙or (kif g˙amel G˙aqli lil G˙akri), g˙ax jista’ ma jumiljax lir-rival tieg˙u, Lil Kejni ma umiljahx. Lil Kejni ma riedx jurih redikolu mar-ra˙al kollu.

G˙all-bidu kien hemm daqsxejn ta’ ˙sieb ostili kontra d-dg˙ufija ta’ Kejni, imma mbag˙ad leroj jirrealizza li ma g˙andux bΩonn jeqirdu jew ibaxxih. Anzi meta jaççettah b˙ala lmexxej divin jidher ukoll qawwi fin-nobiltà ta’ ru˙u. Din in-nobiltà titkattar meta anki lil G˙akri jag˙tih iç-çans ta’ ˙arba flok mewt.

Mistoqsija: Xi tfisser il-kelma temenos?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb TEMENOS ©entilment ipprovdut minn HORIZONS. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 1 ta’ Frar.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙ tal-ktieb IR-RE TAL-ÌUNGLA U S-SKIET MISTERJUÛ huwa:

ANDY JOHN DEBONO, 73, Hedua Penthouse 4, Triq il-ÓabbieΩ, Óal Qormi.

34 18|01|2015

kullhadd.com

KÓ logÓoB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 086 128 375 405 450 469 604 615 633 661 696 851 904 939 976 988

B’4 numri 0042 0643 0848 1159 1209 1270 1306 1668 1812 2136 2217 2384 2456 2462 2573 2786 4216 5249 5760 6216 6222 6227 6248 6301 6409 6581 6755 7021 7486 7615 7718 8007

8852 8930 9030 9744 9955 9961

B’5 numri

B’6 numri

00675 00699 03192 05638 08579 12663 14368 23808 24281 28125 38798 61190 62751 64547 67731 68599 68869 70876 72555 82202 90106 91565

302691 327839 701533 876028

Bi 8 numri 18709927 50246424 89680473 99398592

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra: VICTOR AGIUS, 30, Fatima, Triq ÌuΩeppi Penza, Óal Luqa.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

1

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Ir-rebbie˙a tal-˙adida tal-mog˙dija hija NANCY PULIS, 30, Triq iç-Çimiterju, ÓaΩ-Ûabbar.

lOGÓOB kÓ

18|01|2015 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

54

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

1.

Id-dar tal-g˙asfur (5) Normalment ja˙raq imma l-a˙dar le (4) Minn Santiago dan (5) Ara 7 Biççiet (6) Kunjom (6) Óares (3) Ji©i qabel il-Milied (6) Ara 2 Flejt bil-maqlub (5) Alex Olivier Borg (1,1,1) Ara 18 Qodma (5)

4.

7,9.

9.

10.

12.

16.

18,23.

19.

20.

21.

23.

24.

G˙asfur tal-g˙ana (6) 2,19.

Jg˙addi minn na˙a g˙all-o˙ra (6) 3,15.

Isiru ˙afna tat-traffiku (9) 5,6.

Fetaq (6) 6.

Ara 5 8. Óadtu (9) 11,12W Injurant? (4) 12.

Ara 11 13,22. Bnini (6) 14.

Ikkonçentra (6) 15.

Ara 3 17.

Belt BraΩiljana (3) 21.

Triq bil-maqlub (3) 22.

Ara 13

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

7,21W. 9,18.

10.

12.

16,19.

20.

21.

23.

24.

1.

2,3.

5,11.

6,15.

8.

12,22.

13.

14.

17.

ÓobΩa, Bews, Na˙al, Nenti, Amadeo, Berraq, Arriva, Fikus, Óma, Ltim, Innji

Óanina, Banana, Eddie, Stonaturi, Amerikani, Bravi, RTI, Qisien, Rum

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Ûew© atturi li ja˙dmu f’sensiela ta’ drama politika Amerikana. Wie˙ed mill-atturi nhar il-Óadd li g˙adda reba˙ Golden Globe Award g˙all-a˙jar attur f’serje televiΩiva (drama)

Attur 1:

Attur 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Elijah Wood

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: ADRIAN CUTAJAR, 18, Guatemala Mansions, Triq Mario Cortis, Ó’Attard.

Orlando Bloom

36 18|01|2015

ILLUM IkoMpLI L-kaMpjonat aSMk trIaLS

Jason Martin fuq VW Polo segwit minn Melo Zammit fuq Opel Corsa

Matthew Borg fuq Vauxhall Nova segwit minn Gordon Johnson fuq Peugeot 205 Illum il-Óadd, 18 ta’ Jannar 2015, l-Assoçjazzjoni Sport Muturi u Karozzi ser tkompli bl-attivitajiet tag˙ha, din id-darba bis-sezzjoni Moto Trials. Dan it-tielet program mill-Kampjonat ASMK Pasta Poiatti 2014/15 ser jittella’ fil-barriera ix-Xag˙ra tal-Mag˙laq fil-limiti tal-Qrendi. Il-kompetitzzjoni tibda fid9.00am.

Intant, ˙arsa lejn il-klassifika tal-kamjonat fis-sezzjoni Trials naraw li fil-Klassi A insibu lil Damon Bonello fuq Gas Gas fuq quddiem b’40 punt. Dan segwit min Robert Caruana fuq Gas Gas bi 32 punt. Fit-tielet poΩizzjoni nsibu lil Rowen Bonello fuq Beta bi 28 punt.

Fi Klassi B insibu fuq quddiem lil Joseph Scicluna fuq Gas Gas b’40 punt segwit minn Bernard Sammut fuq Beta u Manuel Camilleri fuq Gas Gas indaqs bi 32 punt kull wie˙ed. Fir-raba’ post insibu lil Daniel Caruana fuq Gas Gas bi 26 punt.

Nhar il-Óadd 11 ta’ Jannar 2015, l-Assoçjazzjoni kellha skedat programm ie˙or. Din id-darba filkumpless sportiv f’Ta’ Qali, fejn ©ie organizzat is-sitt programm mill-Kampjonat Autocross 2014/15.

F’din il-©urnata rregistraw 28 karozza maqsuma f’Ωew© klassijiet Autocross Modified u Autocross Standard. Óarsa x’©ara matul il-©urnata fejn ˙add ma rrenexielu jirba˙ il-heats kollha, iΩda l-og˙la punte©© irnexielu jirb˙u Philip Joe Vella fuq Opel Corsa. Dan b’24 punt sab postu mill-ewwel fil-finali Klassi A. Mieg˙u kkwalifikaw Vince Farrugia fuq Volkswagen Polo, Christian Apap fuq Ford Fiesta, l-a˙wa Borg – Malcom fuq Opel Corsa u Matthew fuq Vauxhall Nova, u Andrew Pisani fuq Vauxhall Nova.

Mat-tluq ta’ din il-finali rajna ˙ru© tajjeb minn Vella, flimkien mieg˙u Farrugia. Vella mill-ewwel ˙a ttmun ta’ din il-finali segwit minn Farrugia u Malcom Borg. L-ordni kompliet tifforma b’Apap isib postu fir-raba’, segwit minn Matthew Borg u Pisani. Matul din il-finali rajna spettaklu ta’ sewqan veloçi iΩda mill-isba˙. Kul˙add baqa’ jiddefendi l-post tieg˙u sal-banidiera tal-finish, b’Vella jirre©istra r-raba’ reb˙a tieg˙u f’dan l-ista©un segwit minn Farrugia u Malcom Borg rispettivament. Fir-raba’ post spiçça Apap segwit minn Pisani u Matthew Borg.

G˙all-finali Klassi B ikkwalifikaw Jonathan Camilleri fuq Opel Corsa, Noel Zammit fuq Fiat Punto, Philip Grima fuq Ford Escort, Jason Martin fuq Volkswagen Polo, Darren Magro fuq Ford Fiesta u Lucas Pace fuq Honda Civic. Mat-tluq ta’ din il-finali rajna ˙ru© tajjeb ˙afna minn Martin u Camilleri, b’Martin jie˙u l-ewwel poΩizzjoni li Ωamm tal-bandiera tal-finish.

Martin kien segwit minn Camilleri u Pace. Ir-raba’ poΩizzjoni kien okkupat minn Grima. L-attenzzjoni marret mill-ewwel fuq Zammit mill-a˙˙ar poΩizzjoni fejn beda jag˙mel pressjoni fuq Magro sakemm fit-tieni lap. Zammit g˙amel kuntatt ma’ Magro, b’dan tal-a˙˙ar jispiçça jirtira mit-ti©rija.

Zammit ©ie sospendut mit-ti©rija mir-referee tal-©urnata. Il-finali spiççat b’Martin baqa’ jiddefendi postu sal-a˙˙ar biex irre©istra l-ewwel reb˙a tieg˙u f’din il-Klassi B u kien segwit minn Camilleri u Pace. Fir-raba’ u l-˙ames post da˙lu Grima u Magro rispettivament.

Fil-finali Autocross Standard rajna fuq il-linja tat-tluq lil John Agius fuq Peugeot 206, Joseph Vella fuq Ford Fiesta, Deane Farrugia fuq Citroen AX u Salvu Micallef fuq Volkswagen Polo. Mat-tluq ta’ din ilfinali rajna lil Agius jie˙u l-ewwel poΩizzjoni segwit minn Micallef u Vella. Farrugia spiçça ma’ jo˙ro©x minn fuq il-linja tat-tluq min˙abba Ωball, tant li dan beda l-finali mill-a˙˙ar post. Mill-ewwel beda javvanza sakemm irnexxielu jissuperahom wara biss tliet dawriet, tant li l-finali spiççat b’Farrugia jirba˙ din il-finali, segwit minn Agius u Micallef. Vella g˙alaq il-©urnata fir-raba’ post. Din il-klassi qed tkun attrazzjoni kbira g˙al sewwieqa ©odda f’dan l-isport.

G˙all-iktar informazzjoni wie˙ed jista’ jΩur is-sit elettroniku www.asmk.org.mt

kullhadd.com

kÓ SportS

SLIEMa aQUatIC SportS CLUB Wara rapport fil-medja lokali rigward it-tim nazzjonali, il-klabb ta’ Sliema A.S.C. jixtieq jikkjarifika l-poΩizzjoni tieg˙u u jistabbilixxi çerti fatti baΩiçi.

Il-klabb ta’ Sliema A.S.C. dejjem ta s-sostenn kollu possibbli lit-tim nazzjonali tal- waterpolo u hu ddeterminat li jibqa’ jag˙mel l-istess. Huwa ta’ unur g˙al dan ilklabb li jkollu plejers tieg˙u jirrappreΩentaw lil pajjiΩna.

Filwaqt li l-lista ta’ plejers mg˙ajta mat-tim nazzjonali ©iet innotifikata formalment lill-klabbs relattivi, il-programm ta’ ta˙ri© la ©ie diskuss u wisq anqas innotifikat bl-istess mod. F’dan il-kuntest, il-klabb ta’ Sliema beda t-ta˙ri© tieg˙u g˙as-sena 2015 ming˙ajr ma ˙a poΩizzjoni fuq din il-materja g˙ax ma kien hemm ebda deçiΩjoni formali me˙uda mill-assoçjazzjoni fuq liema setg˙et tittie˙ed poΩizzjoni. Minkejja l-fatt li l-assoçjazzjoni kienet indikat li ser torganizza laqg˙a sabiex ji©i diskuss il-programm tat-tim nazzjonali, din il-laqg˙a qatt ma saret.

Il-plejers ta’ Sliema A.S.C. mg˙ajta mat-tim nazzjonali attendew g˙all-ewwel sessjoni ta’ ta˙ri© nhar l-Erbg˙a 7 ta’ Jannar, wara li din is-sessjoni kienet indikata fiççirkolari permezz ta’ liema ©ie indikat li ©ew mag˙Ωula.

Nhar il-Ìimg˙a 9 ta’ Jannar, billi dik il-©urnata kienet tinΩerta biss it-tielet sessjoni ta’ ta˙ri© ta’ Sliema g˙assena 2015, u billi l-kompetizzjoni tat-tim nazzjonali kienet xahar ’il bog˙od, il-pejers ta’ Sliema t˙arr©u malklabb tag˙hom, fuq struzzjonijiet tal-klabb. F’ebda ˙in ma ©ie indikat mill-kabb ta’ Sliema A.S.C. li l-plejers talistess klabb kienu ser jitilfu aktar sessjonijiet ta’ ta˙ri© mat-tim nazzjonali.

Il-klabb ta’ Sliema jixtieq jenfasizza li m’g˙andu ebda intenzjoni li j˙assar il-programm ta’ ta˙ri© tat-tim nazzjonali, iΩda talab sempliçimet li l-programm ta’ ta˙ri© rispettiv ji©i diskuss u maqbul f’laqg˙a bejn il-partijiet.

IΩda stante r-riluttanza da parti tal-assoçjazzjoni li tiddiskuti l-materja, nhar il-Ìimg˙a 9 ta’ Jannar, filg˙axija, il-klabb g˙amel talba verbali sabiex issir din il-laqg˙a sabiex ti©i diskussa l-materja u fil-futur ji©i evitat dak li ©ara dakinhar stess sabiex it-tim nazzjonali jkun jista’ jkompli bil-preparamenti tieg˙u. L-assoçjazzjoni rrifjutat din ir-rikjesta u keççiet lill-plejers ta’ Sliema mit-tim nazzjonali l-Óadd filg˙axija. Nhar it-Tnejn 12 ta’ Jannar, ilpresident ta’ Sliema flimkien ma’ president ta’ klabb ie˙or re©a’ talab formalment lill-assoçjazzjonani sabiex issir din il-laqg˙a. L-assoçjazzjoni, tramite l-president tag˙ha, re©g˙et ça˙˙det din it-talba g˙ax sostniet li f’dan l-istadju t-tali laqg˙a hija superfluwa u hija disposta biss li tiddiskuti selezzjonijiet futuri. B’dan il-mod kwalunkwe speranza ta’ diskussjoni formali ©iet maqtula ming˙ajr biss qatt ma nbdiet tali diskussjoni formali.

Fid-dawl ta’ dikjarazzjonijiet li g˙amel il-kowç nazzjonali, il-kabb ta’ Sliema A.S.C. jixtieq jiççara s-segwenti 3 punti: 1. Il-plejers ta’ Sliema qatt ma ©ew iddikjarati mhux disponibbli g˙at-tim nazzjonali u fil-fatt g˙adhom g˙ad dispoΩizzjoni tal-kowç jekk hu jrid; 2. Il-kowç ta’ Sliema g˙adu ma ˙ax poΩizzjoni formali rigward it-ta˙ri© tat-tim nazzjonali billi dan g˙adu ma ©iex diskuss kif ©ie spjegat hawn fuq; 3. Il-klabb ta’ Sliema qatt ma indika, la b’mod formali u lanqas b’mod informali, li kien ser i˙alli lill-plejers tieg˙u jit˙arr©u biss darba fil-©img˙a mat-tim nazzjonali.

Ir-realtà hija li l-plejers tat-tim ta’ Sliema ©ew imkeççija mit-tim nazzjonali wara li tilfu biss sessjoni wa˙da ta’ ta˙ri© fiç-çirkostanzi hawn fuq spjegati, u mhux g˙ax ©ew iddikjrati mhux disponibbli.

Il-klabb ta’ Sliema jispera li l-buon sens jipprevali u li tinstab soluzzjoni amikevoli malajr kemm jista’ jkun sabiex it-tim nazzjonali jkun jista’ jipprepara g˙all-kompetizzjoni tax-xahar id-die˙el bl-a˙jar mod possibbli.

L-arGUMEnt Illum, fid-21.30 fuq ONE Il-programm ta’ diskussjoni sportiva L-Argument jirritorna nhar il-Óadd sabiex jiddiskuti l-Kampjonat Premier, u bosta temi o˙rajn. Sabiex jag˙mlu dan mal-mistiedna residenti Antvin Monseigneur u Alfred Attard ser jing˙aqdu l-viçi president ta’ Hibernians Duncan Borg Myatt u l-kowc ta’ Qormi Josef Mansueto. Ûew© timijiet b’aspirazzjonijiet differenti ferm.

Id-diviΩjonijiet inferjuri xorta ser ikollhom l-ispazju tag˙hom din il-©img˙a. Fil-fatt, wie˙ed ikun jista’ jsegwi l-gowls milllog˙ba bejn Hibs u Kirkop mill-kampjonat tan-nisa.

Is-servizz speçjali g˙al din il-©img˙a ser ikun fuq iç-çerimonja tal-Ballon D’Or li saret aktar kmieni din il-©img˙a. Çerimonja li rat lil Christiano Ronaldo jirba˙ dan l-unur g˙at-tieni sena konsekuttiva u g˙at-tielet darba fil-karriera tieg˙u.

L-Argument huwa ppreΩentat minn Clinton Buhagiar u l-produzzjoni hi f’idejn Mark Cutajar. L-Argument jixxandar nhar ilÓadd u kull nhar ta’ Óadd fid-9.30 fuq ONE.

sports kÓ

18|01|2015 37

kullhadd.com

AnALiÛi tA’ LiAM gAuCi

LiL Hinn MiC-Çirkwit S’issa jidher illi l-Honda mhux se jkollhom dan il-perjodu ta’ adattazzjoni hekk kif l-FIA qieg˙da tistenna li dawn isegwu l-istess regolamenti li japplikaw g˙at-timijiet l -o˙ra, minkejja l-fatt illi dan huwa l-ista©un tad-debutt tag˙hom.

L-a˙˙ar ©img˙a kienet kemxejn kwieta g˙all-F1 hekk kif it-timijiet qeg˙din jag˙mlu ˙afna mix-xog˙ol tag˙hom wara l-kwinti bi preparazzjoni g˙at-testijiet uffiçjali ta’ Frar li ©ej. Madankollu, dan il-kwiet mhuwiex monotonu g˙ad-dilettanti tal-isport illi kollha qeg˙din jistennew t-t˙abbir tad-dati ta’ tnedija tal-vetturi l-©odda g˙all-ista©un 2015.

SorpriΩa

Tnedijiet S’issa kienu biss tlieta t-timijiet illi ˙abbru din id-data, ji©ifieri l-Ferrari, il-McLaren u l-Force India. It-timijiet ta’ Woking u Maranello Ωvelaw illi se jag˙mlu t-tnedija tal-vetturi tag˙hom online fid-29 u t-30 ta’ Jannar rispettivament.

Dawn it-tipi ta’ tnedijiet virtwali jikkuntrastaw ferm ma’ dawk spettakolari li konna drajna naraw salbidu tas-snin elfejn meta l-vetturi kienu kwaΩi jispiççaw sekondarji ˙dejn il-briju ta’ madwarhom.

Madankollu, biΩ-Ωmien sar fatt aççettat illi dawn iç-çelebrazzjonijiet u spettakkli ˙alja kkontribwixxew g˙all-problemi finanzjarji li t-timijiet isibu ru˙hom fihom illum. Dan wassal biex bosta timijiet jabbandunawhom u minflok imorru g˙al tnedijiet iktar sempliçi, iffukati fuq laspetti sportivi u tekniçi tal-Formula 1.

Ta’ fehma differenti jidhru li huma lForce India, li se jag˙mlu tnedija iktar tradizzjonali tal-vettura tag˙hom f’Mexico City fil-21 ta’ Jannar. Lg˙aΩla tal-Force India hija motivata mill-ftehim il-©did illi g˙amlu malkumpanija Messikana America Movil.

Fl-ista©un li ©ej, din il-kumpanija mistennija li jkollha preΩenza akbar minn dik tal-2014 hekk kif se ssir l-isponsor prinçipali tal-Force India, fatt illi se jwassal lit-tim biex ibiddel il-kuluri tieg˙u.

In©ustizzja?

Il-McLaren g˙andhom affarijiet o˙ra fuq xiex jinkwetaw barra t-tnedija tal -vet turi . L-FIA u l-Ho nda g˙adhom ma waslux g˙al ftehim dwar x’tip ta’ Ωvilupp se jkun permess fuq il-power unit tag˙hom fl2015.

Kif kien irrappurtat matul dawn la˙˙ar ©imag˙tejn, il-Honda kienu eskluΩi minn eççezzjoni g˙ar-regolamenti li se tippermetti lill-Mercedes, Renault u Ferrari li jkomplu jiΩviluppaw il-magni tag˙hom wara t-28 ta’ Frar. Dan ©ara wara li l-Ferrari sabu kavikolu fir-regolamenti li biddel kompletament l-interpretazzjoni li ori©inarjament kellu jwassal g˙attmiem ta’ Ωviluppi ma©©uri fil-magni wara l-bidu tal-ista©un.

Ma dank oll u, il -Hond a ma gawdewx minn din l-interpretazzjon i l -©di da hek k ki f il -ftehi m tag˙hom mal-FIA kien ˙afna iktar çar u b’hek k sa bu ru˙h om fi Ωvanta©© konsiderevoli f’termini ta’ Ωvilupp meta mqabbla mat-timijiet lo˙ra. Sabiex jippruvaw jirran©aw din l-anomalija, delegazzjoni talHonda ltaqg˙et mal-FIA biex titlob trattament iktar ©ust f’dan ir-rigward.

Barra minn hekk, il-kumpanija Ìappun iΩa qi eg˙ da t it lob bi ex tit˙alla tipprovdi ˙ames magni lillMcLaren u mhux erbg˙a biss b˙attimijiet l-o˙ra. Dan g˙ax, matul l2014, it-timijiet l-o˙ra kellhom lopportunità li jag˙mlu tranΩizzjoni mi nn ˙a mes g˙ al erba’ m agn i sakemm addattaw ru˙hom g˙all-isfidi li offriet it-teknolo©ija ibrida.

Fuq l-istess tema tal-inçertezza, ta’ min isemmi a˙bar sorprendenti li fe©©et din il-©img˙a hekk kif sar mag˙ruf illi l-amministraturi tanNurburgring ma kinux g˙adhom iffirmaw il-ftehim biex jospitaw gran premju fl-2015, minkejja li isimhom jidher fil-kalendarju tal-FIA. F’kummenti li ta lill-medja matul iljiem li g˙addew, Carsten Schumacher, is-CEO tal-kumpanija li tamministra ç-çirkwit, spjega li dan id-dewmien irriΩulta minn nuqqas ta’ qbil dwar il-miΩata li trid tit˙allas minnhom biex jospitaw it-tellieqa ta’ din is-sena.

Huwa fat t mag˙ruf i ll i Bernie Ecclestone qieg˙ed jippressa lis-sidien taç-çirkwiti g˙al iktar u iktar flus biex jospitaw il-gran premji. Dan wassal biex gran premji b˙al dawk ta’ San Marino, Franza u l-Korea t’Isfel jisparixxu minn fuq il-kalendarju hekk kif ma setg˙ux ila˙˙qu mat-talbiet tal-Brittaniku u s-CVC, ilkumpanija li tamministra l-isport filpreΩent.

Id-differenzi bejn iΩ-Ωew© partijiet wasslu bi ex nh ar i l-Óam is Ecclestone j˙abbar illi l-gran premju tal-Ìermanja, li se jsir bejn is-17 u d-19 ta’ Lulju, se jsir f’Hockenheim u mhux jalterna man-Nurburgring kif ji©ri normalment. Din se tkun lewwel darba li dan iç-çirkwit se jkun nieqas mill-kalendarju tal-F1 g˙al iktar minn sena mill-1995, meta l-gran premju rritorna wara assenza ta’ disa’ snin.

Argus L-isponsors ewLenin tA’ tA’ XbieX sports CLub Argus Insurance Agencies Ltd iffirmaw ftehim biex saru l-isponsors ewlenin ta’ Ta’ Xbiex SC, ilklabb tal-futbol tad-dilettanti, tal-lokalità fejn Argus huma bbaΩati. Dan l-isponsorship se jg˙in lil Ta’ Xbiex S.C, li twaqqfet fl-2012 minn Christian Wismayer, segwentament g˙al numru ta’ pro©etti ambizzjuΩi li jinkludu l-bini tal-pitch tal-futbol tag˙hom u l-ftug˙ ta’ uffiçini ©odda g˙all-klabb.

Dr Vanessa Borg, Kap EΩekuttiv ta’ Argus, qalet li, fi ftit tas-snin, Ta’ Xbiex SC, iffurmat grazzi g˙all-˙idma u d-dedikazzjoni tal-kumitat immexxi minn Mario Psaila-Savona. Dr Borg Ωiedet tg˙id li Ta’ Xbiex hija wkoll id-dar tag˙hom, u dan lisponsorship huwa parti mill-impenn biex jappo©©ja l-komunità ta’ madwarhom.

Il-President tal-Klabb, is-Sur Mario PsailaSavona, qal li l-klabb g˙amel passi kbar sew filpitch u anke le, grazzi g˙all-˙idma, l-isforz u limpenn tal-voluntiera u l-kowç Jean Pierre Portanier Mifsud. Psaila-Savona Ωied jg˙id li blappo©© ta’ Argus qed jimmiraw biex iwasslu laffarijiet g˙al livell ©did u jg˙ati lil Ta’ Xbiex klabb li r-residenti kollha g˙andhom biex ikunu kburin.

Ta’ Xbieb S.C. issa jinsabu fit-tielet sta©un tag˙hom li qed jilg˙abu fit-Tielet DiviΩjoni, fejn spiççaw fil-post ta’ qabel tal-a˙˙ar fl-ista©un inawgurali tag˙hom u fl-g˙axar post is-sena lo˙ra. Il-kumitat preΩenti huwa ffurmat minn Mario Psaila-Savona flimkien ma’ Paul Wismayer, Daniel Soler, Christian Wismayer, Francesco Refalo, Eugenio Muscat u James Cassar.

Mr Eugenio Muscat – Club Committee Member & MFA Delegate; Mr Paul Wizmayer – Club Treasurer & Team Manager; Mr Mario Psaila Savona – Club President; Dr Vanessa Borg – Chief Executive Argus Insurance Agencies Limited; Mr Jonathan Schembri – Operations Officer Argus Insurance Agencies Limited.

38 18|01|2015

kullhadd.com

PREMIER INGLIÛ

KÓ SPORTS

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ tra QPR re©g˙u bdew it-triq tar-reb˙ meta reb˙u lil QPR bl-iskor ta’ 2-0.

L-ewwel taqsima kienet kemxejn nieqsa mill-azzjonijiet u l-United xejn ma kienu konvinçenti iΩda kienu proprju t-tim minn Londra ta’ QPR li mar viçin darbtejn li jmur fil-vanta©© iΩda De Gea kien attent.

Fit-tieni taqsima l-United biddlu listil tal-log˙ob tag˙hom u kien proprju fit-58 minuta li marru fil-vanta©© meta, minn azzjoni tajba, Maroune Fellain tefa’ fix-xibka minn cross ta’ Valencia. It-tieni gowl wasal hekk kif kienet se tispiçça l-partita, proprju James Wilson bl-ewwel gowl tieg˙u.

MAN. CITY V ARSENAL

Aston Villa v Liverpool Burnley v Crystal Palace Leicester City v Stoke City QPR v Manchester United Swansea City v Chelsea Tottenham v Sunderland Newcastle v Southampton

0-2 2-3 0-1 0-2 0-5 2-1 Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM West Ham United v Hull City Manchester City v Arsenal

Il-plejers tal-Manchester United jifir˙u ma’ Fellaini li skurja l-ewwel gowl tal-United kontra il-QPR

ASTON VILLA V LIVERPOOL Fis-sensiela ta’ log˙ob li kellna lbiera˙ fl-erbg˙a ta’ waranofsinhar, ittim ta’ Liverpool iltaqa’ kontra Aston Villa u reba˙ bl-iskor ta’ 2-0.

Liverpool marru fil-vanta©© fl-ewwel taqsima meritatament meta proprju fil-25 minuta skurjaw l-ewwel gowl tal-partita minn Fabio Borini. Il-gowl wasal wara li wara free-kick ma˙dum tajjeb minn Liverpool, il-ballun wasal g˙and Jordan Henderson li dan qassam lejn Borini u dan tefa’ ©ewwa.

Fit-tieni taqsima Liverpool komplew jag˙fsu u rduppjaw proprju g˙axar minuti mit-tmiem meta Rickie Lambert skurja t-tieni gowl g˙at-tim ta’ Brendan Rodgers wara li talewwel irçieva l-ballun minn daqqa ta’ ras ta’ Coutinho u kompla ©ewwa.

QPR V MAN. UNITED Wara li l-©img˙a l-o˙ra Southampton reb˙u f’Old Trafford u ©abu t-tmiem ta’ sensiela ta’ log˙biet ming˙ajr telfa g˙al Man. Utd, ilbiera˙ iltaqg˙u kon-

17.00

LOGÓOB GÓAL GÓADA Everton v West Brom

Fil-logb˙a tal-©img˙a fil-Kampjonat IngliΩ, illum waranofsinhar it-tim ta’ Man. City se jiltaqa’ kontra Arsenal flEtihad Stadium.

Iç-champions renjati se jid˙lu g˙al dan il-konfront f’forma brillanti, bittim ta’ Manuel Pellegrini b’sensiela ta’ tnax-il log˙ba ming˙ajr telfa wa˙da fil-Kampjonat IngliΩ, liema sensiela tinkludi disa’ reb˙iet. Madankollu, huma ©ew draw fl-a˙˙ar Ωew© log˙biet minn tlieta.

Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Arsenal ukoll g˙addejjin minn forma tajba b˙alissa tant li rnexxielhom jirb˙u disa’ log˙biet mill-a˙˙ar tnax-il log˙ba f’kull kompetizzjoni. Issuççess ta’ dan kollu jista’ jitqies li kien il-plejer internazzjonali Çilen Alexis Sanchez, liema plejer kien involut f’azzjonijiet li wasslu g˙al gowls aktar minn kull plejer ie˙or li jilg˙ab fil-Kampjonat IngliΩ.

14.30

21.00

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

Chelsea Manchester City lSouthampton Man. United Tottenham Arsenal Liverpool West Ham United Swansea City Stoke City Newcastle United Crystal Palace Everton Aston Villa West Brom Sunderland Burnley Hull City QPR Leicester City

22 16 4 21 14 5 22 13 3 22 11 7 22 11 4 21 10 6 22 10 5 21 9 6 22 8 6 22 8 5 22 7 6 22 5 8 21 5 7 7 22 5 21 5 6 22 3 11 22 4 8 21 4 7 22 5 4 22 4 5

T

F

K

P

2 2 6 4 7 5 7 6 8 9 9 9 9 10 10 8 10 10 13 13

51 19 52 45 20 47 37 16 42 36 21 40 32 30 37 37 25 36 31 27 35 32 25 33 26 30 30 23 27 29 26 35 27 25 33 23 30 34 22 11 25 22 20 29 21 19 33 20 21 36 20 20 27 19 23 39 19 20 34 17

PUNTI OÓRA

SERIE A

TOURE KUNTENT MA’ MAN. CITY LAZIO V NAPOLI

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ Empoli v Inter Palermo v Roma

0-0 Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM 12.30

Lazio v SSC Napoli AC Milan v Atalanta Cesena v Torino ChievoVerona v Fiorentina Genoa v Sassuolo Parma v Sampdoria Udinese v Cagliari Juventus v Hellas Verona

15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 20.45

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Juventus Roma Lazio SSC Napoli Sampdoria Fiorentina Genoa AC Milan Inter Palermo Sassuolo Udinese Hellas Verona Empoli Torino ChievoVerona Atalanta Cagliari Parma * Cesena

18 18 18 18 18 18 18 18 19 18 18 18 18 19 18 18 18 18 18 18

13 12 9 8 7 7 7 6 6 6 5 6 5 3 4 4 3 3 3 1

4 4 4 6 9 6 6 8 8 7 9 5 6 10 7 6 8 6 1 6

1 2 5 4 2 5 5 4 5 5 4 7 7 6 7 8 7 9 14 11

38 31 33 33 23 25 24 27 29 30 20 21 21 17 13 13 14 23 18 15

9 13 21 24 17 17 20 21 25 30 23 24 28 23 19 20 24 35 39 36

43 40 31 30 30 27 27 26 26 25 24 23 21 19 16 18 17 15 9 9

*Il-Parma g˙andhom punt imnaqqas

Hekk kif il-kampjonat Taljan riesaq f’nofs l-ista©un, din il-log˙ba tal-lum kmieni waranofsinhar hija konfront dirett bejn Ωew© timijiet li qed jikkompetu bla˙rax g˙at-tielet post li jfisser kwalifikazzjoni awtomatika fiç-Champions League.

Hemm biss punt bejn dawn iΩ-Ωew© timijiet, bittnejn li huma skurjaw 33 gowl kull wie˙ed u g˙addejjin minn forma tajba b’Napli, igawdu forma superjuri barra minn darhom. Fil-fatt, diffiçli biex tag˙Ωel minnhom it-tnejn.

Min-na˙a tag˙hom Lazio se jinΩlu g˙al din il-log˙ba wara sensiela ta’ sitt log˙biet mhux meg˙luba. Napli, minkejja li kienu meg˙luba minn Juve g˙all-ewwel darba f’erbatax-il sena f’darhom, xorta wa˙da g˙adhom fiç-çans li jil˙qu l-miri tag˙hom.

MILAN V ATALANTA Filippo Inzaghi se jkun qed jilg˙ab kontra t-tim li bdielu l-karriera tieg˙u fil-futbol u dan meta Milan jiltaqg˙u kontra Atalanta f’San Siro.

It-tim ta’ Milan b˙alissa jinsab fit-tmien post; l-istess poΩizzjoni li spiççaw fiha s-sena l-o˙ra. B’Ωew© reb˙iet mill-a˙˙ar ˙dax-il log˙ba, mhux se tkun façli biex ji©©ieldu ma’ Lazio u Napli g˙at-tielet post.

Atalanta, b’reb˙a wa˙da mill-a˙˙ar ˙dax-il log˙ba, sabu ru˙hom Ωew© punti biss ’il bog˙od miΩ-Ωona ta’ relegazzjoni. Dan wara li s-sena l-o˙ra spiççaw fil˙dax-il post u kienu qed jimmiraw g˙all-post flEuropa League. IΩda din id-darba s-sitwazzjoni hija ferm differenti.

JUVENTUS V VERONA G˙at-tieni darba konsekuttiva f’erbat ijiem, it-tim ta’ Juventus se jiltaqa’ llejla kontra Hellas Verona wara li fost il-©img˙a lag˙bu kontrihom ukoll f’Turin.

It-tim ta’ Mandorlini se jkun g˙adu ta˙t l-effett tattelfa ta’ 6-1 kontra l-istess tim fil-Coppa Italia, iΩda huwa determinat li jimxi ’l quddiem u jtejjeb ilprestazzjonijiet tat-tim tieg˙u.

Min-na˙a tat-tim ta’ Allegri, huwa bi˙siebu li jilg˙ab l-aqwa ˙dax possibbli fil-log˙ba tal-lejla u dan min˙abba l-fatt li Roma jinsabu tliet punti biss ’il bog˙od minnhom, lesti japprofittaw mill-iΩbalji tal-istess Juventus.

Il-kowç ta’ Man. City Manuel Pellegrini sostna li huwa kunfidenti li l- midfielder importanti Yaya Toure jinsab kuntent ma’ dan il-klabb.

Fis-sajf li g˙adda, dan il-plejer kien qajjem çerti dubji dwar il-futur tieg˙u mal-istess klabb meta kien appo©©ja kummenti li g˙amel l-a©ent tieg˙u li t-tim ta’ Man. City ma kinux qed juruh biΩΩejjed rispett.

Dawn is-sentimenti re©g˙u ssemmew dan l-a˙˙ar meta dan il-plejer jinsab mat-tim nazzjonali tal-Kosta tal-Ivorju biex jilg˙ab fit-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani. Meta mistoqsi jekk hux se jkun qed jilg˙ab Ωgur l-ista©un mat-tim minn Manchester, Toure qal li g˙adu ma jafx fejn se jkun l-ista©un li ©ej iΩda jaf Ωgur li s’issa g˙adu ma’ City.

MILAN JAKKWISTAW LIL SUSO Il- midfielder Ωag˙Ωug˙ Spanjol ta’ Liverpool Suso ng˙aqad ma’ AC Milan bi ftehim permanenti.

Dan il-plejer ta’ 21 sena ffirma kundizzjonijiet professjonali mal-istess Liverpool f’Novembru tal-2010 u g˙amel id-debutt tieg˙u mal-ewwel tim proprju sentejn wara f’Settembru tal2012.

Huwa qatta’ l-ista©un li g˙adda fi Spanja mat-tim ta’ Almeria qabel ma rritorna lura lejn l-Ingilterra f’Anfield u kien skurja wkoll kontra Middlesbrough f’Settembru li g˙adda. B’kollox, Suso lag˙ab 21 darba mat-tim minn Merseyside.

Fid-dawl ta’ dan it-trasferiment, it-tim ta’ Liverpool irringrazzjaw lil Suso tal-kontribuzzjoni li ta g˙all-istess tim u jixtiqulu affarijiet sbie˙ fil-futur mat-tim il-©did tieg˙u.

DACID MOYES SOSPIÛ GÓAL ÛEWÌ LOGÓBIET L-ekskowç ta’ Manchester United u ta’ Real Sociedad, lIskoççiΩ David Moyes, kien sospiΩ g˙al Ωew© log˙biet wara li kien imkeççi f’partita li t-tim tieg˙u lag˙ab kontra Villareal l-Erbg˙a li g˙adda fit-Tazza Spanjola.

Dan il-kowç SkoççiΩ ta’ 51 sena kellu battibekk ja˙raq maluffiçjali tal-log˙ba rigward deçiΩjoni dubjuΩa ta’ offside li tellfet opportunità ta’ gowl g˙at-tim tieg˙u. Meta ©ara dan, huwa kien tkeçça mir-referee.

Moyes kien sospiΩ mill-Federazzjoni tal-Futbol Spanjola g˙al log˙ba wa˙da meta kien imkeççi mir- referee Carlos Velasco Carballo u o˙ra talli mar fl-istands. F’kummenti li ta wara l-log˙ba, Moyes sostna li Ωbalja meta argumenta maluffiçjali tal-log˙ba imma xorta wa˙da j˙oss li kienet deçiΩjoni ˙aΩina g˙all-a˙˙ar li swiet lit-tim tieg˙u.

SPORTS KÓ

18|01|2015 39

kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGUE TARXIEN R MOSTA

1 1

VALLETTA ÛEBBUÌ

2 0

SLIEMA NAXXAR

0 0

QORMI PIETÀ

0 1

Ritratti: STEPHEN GATT

DRAW FL-AÓÓAR

Ekani Rodriguez (M) Carlos Hevia Menendez (T)

Tarxien u Mosta temmew il-partita bi draw ta’ 1-1 illi ftit li xejn ikkuntenta l-aspirazzjonijiet opposti taΩ-Ωew© timijiet, bir-Rainbows jibqg˙u fuq ix-xifer taΩ-Ωona tar-relegazzjoni, filwaqt li l-Mostin jitilfu l-okkaΩjoni li jaqbΩu lil Floriana fil-˙ames post tal-klassifika.

L-ewwel çans tal-partita wasal fis-sitt minuta mill-Mostin hekk kif pass ta’ Mattheus Ribeiro dos Santos lejn Diogo Pinheiro de Sousa wassal g˙al xutt minn qag˙da tajba ta’ dan, illi ©ie salvat minn Sean Mintoff.

Tarxien irrispondew tmien minuti permezz ta’ cross ta’ Alexander Cini li kien imtajjar mid-difiΩa ta’ Mosta kklerjat. Madankollu, il-ballun wasal g˙and Carlos Menendez Hevia li b’xutt minn tarf il-kaxxa stampa mal-mimduda.

Il-Mostin iddominaw ˙afna mill-bqija tal-ewwel taqsima fejn fis-27 minuta cross ta’ Kurt Magro wassal g˙al daqqa ta’ ras mill-viçin ta’ Mattheus Ribeiro dos Santos li ©iet imdawra g˙al corner minn Sean Mintoff. Però, Mosta kellhom bΩonn erba’ minuti biss biex imorru fil-vanta©©, grazzi g˙al azzjoni personali ta’ Mattheus Ribeiro dos Santos, illi wara li dar ma’ difensur avversarju kkonkluda fix-xibka b’xutt fil-baxx.

Wara bidu kemxejn kwiet tat-tieni taqsima, Tarxien bdew jie˙du kontroll tar-ritmu tal-partita fejn fit-68 minuta xutt minn tarf il-kaxxa ta’ Jose Angel Pereira kien imdawwar g˙al corner minn Kyle Gerada. Ir-Rainbows re©g˙u resqu lejn id-draw fid-79 minuta meta corner ta’ Firas Aboulezz u xutt fil-baxx ta’ Eduardo Casado ©ie maqlug˙ minn fuq il-linja minn Tyrone Farrugia.

Tarxien ˙olqu çans ie˙or fit-88 minuta meta corner ta’ Firas Aboulezz u daqqa ta’ ras ta’ Carlos Menendez Hevia g˙addiet ftit g˙oli. Il-Mostin dehru li se jtemmu l-log˙ba bit-tliet punti f’idejhom meta cross ta’ Carlos Menendez Hevia wasal f’saqajn Eduardo Vallecillo Casado li kkonkluda fix-xibka b’daqqa ta’ ras.

Referee: Andre Arciola Plejer tal-log˙ba: Mattheus Ribeiro dos Santos (Mosta)

Gary Roberts (M) Carlos Hevia Menendez (T)

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

KLASSIFIKA Hibernians Valletta Birkirkara Balzan Floriana Mosta Sliema Wanderers Naxxar Lions Qormi Tarxien Rainbows Pietà Hotspurs Ûebbug Rangers

L

R

D

T

F

K

+/-

Pti

18 19 18 18 18 19 19 19 18 19

17 13 12 7 6 7 6 4 4 3

1 1 1 7 6 3 5 6 5 8

0 5 5 4 6 9 8 9 9 8

58 46 36 27 31 21 20 21 19 18

10 14 18 23 35 37 24 30 32 32

+48 +32 +18 +4 -4 -16 -4 -9 -13 -14

52 40 37 28 24 24 23 18 17 17

5 6

10 14 32 -18 11 22 46 -24

14 12

18 3 19 2

LOGÓOB GÓAL-LUM Grawnd Nazzjonali Hibernians v Balzan Floriana v Birkirkara

14.00 16.00

LOGÓBA KWIETA

Pablo Doffo (N) Terence Vella (N) Djumo Bocar (S) Aidan Friggieri (S)

Alex Muscat (S) Angus Buhagiar (N)

Il-Lions irnexxielhom iΩommu lill-Wanderers g˙al draw ta’ 0-0 permezz ta’ wirja kura©©uΩa li rathom jilag˙bu b’g˙axar plejers g˙al madwar sieg˙a. L-ewwel Ωvilupp interessanti tal-partita kienet fil-fatt it-tkeççija ta’ Pablo Doffo li fit-28 minuta dabbar it-tieni karta safra tieg˙u wara da˙la goffa fuq Pedrinho.

L-ewwel çans ta’ gowl dam sas-36 minuta biex jasal meta r-referee ordna freekick g˙al Naxxar minn barra l-kaxxa wara li d-difensur Slimiz Mintoff waqqa’ lill-attakkant Naxxari Gilmar Ribeiro b’dan tala˙˙ar jinkariga ru˙u mill-freekick, liema ballun g˙adda ftit ’il bog˙od minn mal-mimduda.

Is-SlimiΩi damu sal-a˙˙ar sekondi tal-ewwel taqsima biex g˙amlu azzjoni perikoluΩa meta fil-45 minuta taw freekick, li inkariga ru˙u minnu id-debuttant Calcado, li mill-viçin ra l-ballun ji©i mdawwar f’corner wara salvata©© sabi˙ tal-gowler Naxxari Julian Azzopardi.

It-tieni taqsima kompliet bl-istess ritmu kajman tal-45 minuta preçedenti hekk kif iΩ-Ωew© timijiet kienu attenti li ma jesponux ru˙hom g˙all-periklu. Çans tajjeb wasal fil-55 minuta meta xutt ta’ Abokar g˙al Sliema sab lill-gowler Naxxari g˙al darb’o˙ra ikun f’qada ideali biex salva u dawwar il-ballun f’corner.

Naxxar irrea©ixxew fis-66 minuta b’corner illi inkariga ru˙u minnu Daren Falzon li tefa’ lejn Ribero li xxuttja l-ballun illi g˙adda ftit ’il bog˙od minn mal-lasti. Il-Wanderers kellhom l-a˙˙ar opportunità li jmorru fil-vanta©© meta Pisanu qassam lil Muscat illi mill-viçin tefa’ ferm g˙oli.

L-a˙˙ar azzjoni tal-partita waslet fit-92 minuta permezz ta’ corner ta’ Naxxar li inkariga ru˙u minnu Jorge Santos Silva li ta pass lejn innofs bil-ballun ji©i g˙and Ibok Edet li mill-viçin bir-ras tefa’ barra.

Referee: Sandro Spiteri Plejer tal-log˙ba: Gilmar Da Silva Ribeiro (Naxxar)

40 18|01|2015

kullhadd.com

kÓ LOkALI

TERRORIÛMU…GÓALIEX?

Marlene Mizzi Membru Parlamentari Ewropew

B˙al-lum ©img˙a g˙ajnejn iddinja, partikolarment g˙ajnejn lEwropa, kienu ffukati fuq Pari©i, il-belt kapitali FrançiΩa, fejn kienet g˙addejja mixja ta’ solidarjetà mal-vittmi tal-attakk terroristiku ta’ ftit tal-jiem qabel u li ˙alla 17-il persuna mejta.

Attakk fuq il-libertà talespressjoni kif rifless fil-massakru li sar fil-binja tal-magaΩin satiriku FrançiΩ Charlie Hebdo.

Attakk terroristiku li mbag˙ad kompla f’supermarket partikolari, iffrekwentat l-aktar minn klijentela Lhudija.

L-Ewropa xxukkjat ru˙ha. ItterroriΩmu issa la˙aq lilha wkoll, g˙ax donnu li l-©rajjiet terroristiçi l-o˙rajn, b’ritmu mg˙a©©el, fi n˙awi o˙rajn taddinja, f’kontinenti o˙rajn ma jag˙mlux daqstant ˙oss! L-attakki terroristiçi f’pajjiΩi o˙rajn b˙al donnhom saru aççettabbli!

G˙ax hemmhekk il-˙in kollu hekk sejrin…bomba suwiçida ’l hawn, karozza bomba ’l hemm, nies imbiççrin f’xi suq fil-bera˙, dmija ma’ kullimkien, binjiet im©arrfa…u donnu kollox jg˙addi. Tant li lanqas l-g˙add tal-vittmi ma jing˙ata eΩatt…inqatlu ‘madwar’…u tissemma çifra.

L-Ewropa xxukkjat ru˙ha, anke jekk dan ma kienx kaΩ uniku. L-attakki terroristiçi filÌermanja mill-Bader Meinhof; fl-Italja mill-Brigate Rosse u millMafja; fi Spanja, fl-Irlanda, mifruxin fuq numru ta’ snin mhux daqstant bog˙od, huma pjuttost ‘friski’. L-im˙u˙ wara kull attakk b˙al dan dejjem

isostnu li huma ©ustifikati. Ìustifikazzjoni li jsibuha f’kollox u f’varjazzjoni. Minn dik ekonomika g˙al dik reli©juΩa.

Dan iwassalni g˙al mistoqsija li nemmen li ssir minn bosta: xi jwassal lil min jirrikorri g˙at-terroriΩmu biex ma jara ebda triq o˙ra quddiemu ˙lief dik tattixrid ta’ demm? Jew dik tkun lunika triq li ja˙seb fuqha?

Il-vjolenza, f’kull forma u kobor, m’g˙andha qatt tit˙alla tintimida.

Imma lanqas m’g˙andu jfisser li m’g˙andux ikun ikkunsidrat dak li seta’ wassal g˙all-uΩu tal-vjolenza f’kull forma u kobor tag˙ha. Xi forma ta’ ra©uni g˙all-uΩu talvjolenza bilfors ikun hemm, anke jekk, u nirrepeti b’insistenza, il-vjolenza qatt m’g˙andha tit˙alla tintimida.

Imma min-na˙a l-o˙ra, ilvittma tal-vjolenza lest i˙ares fil-

mera u jistaqsi lilu nnifsu jekk hu kienx b’xi mod ikkontribwixxa biex twettqet dik ilvjolenza? Lest il-vittma talvjolenza jg˙arbel lilu nnifsu?

Lest jirrikonoxxi li seta’ wettaq affarijiet li kienu strumentali biex twettqet il-vjolenza kontrih?

Dak li se˙˙ f’Pari©i ftit tal-jiem ilu jwaddab piΩijiet kbar fuq ilmexxejja tal-pajjiΩi kollha.

Iwaddab piΩijiet daqstant ie˙or kbar fuq min ja˙seb li g˙ax jirrikorri g˙all-vjolenza se tg˙addi tieg˙u, se jie˙u dak li jrid, ©ustifikat u mhux. It-tixrid tad-demm jg˙ajjat u jipponta subg˙ajh f’diversi direzzjonijiet.

It-terroriΩmu li g˙addej filLibja, fis-Sirja, fin-Ni©erja, filLvant Nofsani mhux terroriΩmu ille©ittmu. Mhux terroriΩmu li ma jafx min welldu. Xi ˙add, xi mkien ja˙ti g˙alih.

Ikkontribwixxa g˙alih, kemm

jekk bil-wisq kif ukoll jekk bilftit. It-terroriΩmu fl-Iraq u flAfganistan ukoll g˙andu missieru. B˙alma g˙andu missieru t-terroriΩmu filMessiku. Huma kollha terroriΩmi li min hu warajhom isib xi forma ta’ ©ustifikazzjoni.

Imma ˙a nirritorna lejn it-terroriΩmu li werwirna fil-jiem li g˙addew. TerroriΩmu li attakka d-dritt tal-libertà tal-espressjoni.

Charlie Hebdo huwa mag˙ruf g˙all-mod satiriku, imma pun©enti, li bih jattakka u jikkritika. Attakki u kritika goffi li jaslu sal-punt li jirredikola. U huwa hawn il-qofol ta’ kollox.

Il-˙xuna tal-ispaga tat-tolleranza g˙andha l-g˙eruq tag˙ha fil-kulturi. Mhux kull kultura tnissel listess ˙xuna ta’ tolleranza. Anke jekk fl-istess kultura jkun hemm tnissil varju fejn tid˙ol ˙xuna tal-ispaga tat-tolleranza.

Il-massakru premeditat, kiesa˙ u biered, li twettaq f’Pari©i mhux talli ma qatilx id-dritt tallibertà tal-espressjoni, talli sa˙˙a˙ id-determinazzjoni li jkun difiΩ dan id-dritt. Hekk tirrifletti l-preΩenza massiçça ta’ miljuni ta’ nies fit-toroq ewlenin ta’ Pari©i l-Óadd li g˙adda.

Hekk irriflettiet ukoll il-preΩenza ta’ daqstant mexxejja minn diversi pajjiΩi.

Imma konvinta wkoll li waqt dik it-turija ta’ solidarjetà g˙addritt tal-libertà tal-espressjoni kien hemm ukoll it-t˙assib dwar kif u kemm g˙andna noqog˙du attenti li ma nag˙tux lok li jkun attakkat, b’xi forma jew o˙ra, dan id-dritt sagrosant.