KullĦadd_17.02.2019

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 17 ta’ Frar, 2019

Ħarġa Nru 1,336 Prezz €1

TGĦIN LILL-POLONJA, TATTAKKA LIL MALTA

“THE GOVERNMENT HAS IMPLEMENTED SEVERAL MEASURES TO REINFORCE GOVERNANCE” AĠENZIJA TAL-KREDITU OĦRA B’ĊERTIFIKAT LIL MALTA Ara paġna 5

• KIENET DIĠÀ QABŻET GĦALL-UNGERIJA

Roberta Metsola ma vvutatx biex ilParlament Ewropew jagħmel rapport fuq ir-rule of law filPolonja. L-ironija hi li din l-attitudni favur il-Polonja ħaditha flistess laqgħa li fiha reġgħet attakkat lil Malta. Li kieku Metsola għamlet malPolonja dak li għamlet ma’ Malta, il-vot aħħari kien ikun differenti għax kien hemm biss vot wieħed differenza.

F’SAN PAWL IL-BAĦAR

IBATU T-TOROQ MINĦABBA ĠLIED FIL-KUNSILL LOKALI Ara paġna 4

Ara paġna 8

BIDU TA’ VJAĠĠ POLITIKU

Ara paġni 10 u 11

02

17.02.2019

kullhadd.com

IT-TEMP GĦAL-LUM L-Ogħla Temperatura: 15°C L-Inqas Temperatura: 08°C L-Indiċi UV: 4 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Pressjoni għolja ser tiksi l-Punent u ċ-ċentru tal-Mediterran It-Temp: Ftit imsaħħab li jsir sabiħ Ir-Riħ: Ħafif mill-Majjistral itTramuntana li jsir mill-Majjistral Il-Viżibilità: Tajba Il-Baħar: Moderat li jsir ħafif L-Imbatt: Baxx mill-Grieg ilLvant It-Temperatura tal-Baħar: 16°C

Editur ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni KIMBERLY CUTAJAR tel: (+356) 2568 2570

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Indirizz Postali KullĦadd

14°C

UV 4

8°C

Il-Ħamis

15°C

UV 4

11°C

15°C

Il-Ġimgħa

UV 4

12°C

Is-Sibt

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

Sit Elettroniku KullĦadd

15°C

UV 2

10°C

15°C

UV 3

10°C

14°C

UV 4

8°C

kullhadd.com

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili – 2393 0000

Regent Pharmacy, 70, Triq Merkanti, Il-Belt Valletta – 21245135 Vivien Pharmacy, Triq Patri Magri, Il-Marsa – 21221701 Drugshop Dispensary, Vjal De La Cruz, Ħal Qormi – 21443221 Remedies Pharmacy, Triq Tumas Fenech, Birkirkara – 21441589 Pharmaland Dispensers, 5, Tagliaferro Mansions, Triq il-Prinċipessa Margerita, Ta’ Xbiex – 21346547 Krypton Chemists, Triq l-Ibraġġ, Tal-Ibraġġ – 21370141 Stella Maris Pharmacy, 34, Triq Millner, Tas-Sliema – 21335217 Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar, Ħal Balzan – 21445741 Sta. Margherita Pharmacy, Vjal il-Qalbiena Mostin, Santa Margherita Estate, Il-Mosta – 21416426 Brown’s Pharmacy, 69, Triq George Borg Olivier, Il-Mellieħa – 21523554 Sonren Pharmacy, Triq iż-Żejtun, Ħal Tarxien – 21672757 Brown’s Pharmacy, 8, Misraħ l-Arċisqof Gonzi, Il-Kalkara – 21673811 Fgura Pharmacy, Triq il-Koppla, Il-Fgura – 21675250 Green Cross Pharmacy, 8, Misraħ Gregorio Bonnici, Iż-Żejtun – 21693723 Qrendi Pharmacy, 6, Triq il-Kbira, Il-Qrendi – 21683781 Spiżerija Ħal Mula, Triq Dun Salv Ciappara, Ħaż-Żebbuġ – 21461693 Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, Ir-Rabat – 21455479

Il-Gwardjani Lokali – 2132 0202

Għawdex

Stampat Miller Distributors Ltd. Numri Importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​– 112​ Il-Pulizija ta’ Malta – 2122 4001-9​

L-Isptar ta’ Malta – 2545 0000 L-Isptar ta’ Għawdex – 2156 1600 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza – 5004 3888 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku – ​1182

Batu Pharmacy, 38, Triq il-Palma, Ir-Rabat – 21551841 Lauretana Pharmacy, 36, Triq l-Imġarr, Għajnsielem – 21563017 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, ta’ Raħal Ġdid u tal-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem fil-ġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għallemerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-Ċentru tas-Saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta tal-identità ma jiġux moqdija.

03

17.02.2019

kullhadd.com

IL-KAWŻA TKOMPLI • IL-QORTI TIDDEĊIEDI LI TKOMPLI KAWŻA KONTRA ROMEO BONE, LI KIENET SARITLU BOMBA FL-IMSIDA • RIED IWAQQAFHA GĦAX QAL LI AKKUŻAWH BL-ISTESS F’KATANJA Il-Qorti Kostituzzjonali ddeċidiet li għandha tkompli kawża li hemm fil-Qorti kontra Romeo Bone, li hu mixli bi traffikar ta’ droga. Fi Frar tal-2017 Romeo Bone kien iddomina l-aħbarijiet meta kien vittma ta’ karozza bomba fl-Imsida. Permezz tal-avukati tiegħu Bone argumenta quddiem il-Qorti Kostituzzjonali li l-akkużi kontra tiegħu f ’dan il-każ kienu diġà deċiżi fit-tribunal ta’ Katanja fi Frar tal-2009 u għalhekk bilkawża li għaddejja f ’Malta qed ikunu mittiefsa d-drittijiet fundamentali tiegħu.

Jidher li l-akkużat flimkien ma’ diversi persuni oħra ftiehem biex tkun impurtata d-droga f ’Malta. Innutaw li tant kienu ftiehmu Malta li f ’din l-assoċjazzjoni kriminali kien hemm nies li saħansitra kienu l-ħabs ta’ Kordin. Id-droga kellha tinġieb mill-Olanda u eventwalment tasal Malta minn Katanja. Allegatament, Bone kien involut fit-trasport u x-xiri ta’ din id-droga. Eventwalment kienu telgħu għaliha żewġ persuni oħra, ukoll magħrufa mal-pulizija, u għax il-Pulizija Maltija kienet għarrfet lil dik Taljana, id-droga kienet sostitwita b’materjal ieħor. Kien permezz ta’ din l-operazzjoni li eventwalment Bone iffaċċja xi akkużi fit-tribunal il-Qorti.

Il-Qorti Maltija kienet qalet li l-akkużat li kien jinsab għaddej proċeduri kriminali f ’pajjiżna mal-kompliċi tiegħu dwar il-ftehim jew assoċjazzjoni bejn diversi persuni ma rriżultax lill-Qorti f ’Malta li ġie proċessat l-Italja dwar l-importazzjoni ta’ dik l-istess droga. Saħansitra qalet il-Qorti Maltija, dan jirriżulta wkoll mill-mandat ta’ arrest Ewropew kif ukoll mill-atti tat-tribunal ta’ Katanja.

Fi kliem ieħor il-Qorti kkonk- jitqiesu l-istess. “Dan tal-lum fondati fuq fatti partikolari u oħra fi proċediment ġdid,” qalet ludiet li l-fatti li qed titkellem mhuwiex każ fejn l-appellant wara tressaq dwar dawk l-ist- il-Qorti Kostituzzjonali filwaqt li dwarhom il-Qorti f ’Malta huma kien liberat abbażi ta’ akkużi ess fatti biex iwieġeb għal reati tefgħet ’il barra l-appell ta’ Bone. differenti minn dawk li Bone jgħid li hemm deċiżjoni dwarhom. Dan flimkien ma’ kunsiderazzjonijiet oħra wasslu biex il-Qorti ddeċidiet li l-każ f ’Malta jkompli. Xi ħaġa li Bone baqa’ jipprotesta dwaru.

Il-Qorti Kostituzzjonali qieset il-każ u kkonkludiet li l-fatti u ċ-ċirkustanzi taż-żewġ proċedimenti legali m’għandhomx

Il-Qorti Kostituzzjonali qieset il-każ u kkonkludiet li l-fatti u ċ-ċirkustanzi taż-żewġ proċedimenti legali m’għandhomx jitqiesu l-istess

04

17.02.2019

kullhadd.com

IT-TOROQ “VITTMI” TAL-ĠLIED FIL-KUNSILL LOKALI TA’ SAN PAWL • IL-MAĠĠORANZA PN REĠGĦET IDDIŻAPPUNTAT

F’San Pawl il-Baħar diversi jna kkuntattjati turi kif l-istat persuni qed jilmentaw mis-sit- tat-toroq jinsab fl-agħar li qatt wazzjoni tal-infrastruttura tant kien.

F’lokal fejn il-ħtiġijiet dejjem li dawra mal-lokal wara li ġe-

qed jikbru, ir-residenti għandhom ix-xorti ħażina li t-tmexxija tal-Kunsill Lokali kienet iktar medhija tiġġieled bejnietha,

milli tippjana u tfassal proġetti infrastrutturali ġodda u ta’ tisbiħ. Residenti li ċemplu biex jilmentaw magħna kellmuna u qalulna: “Lanqas il-manutenzjoni li kienet issir minn żmien għal żmien m’għadha ssir. Ma nafx x’Kunsill Lokali hu! Ma tgħidx għandna żona waħda li forsi waqgħet ftit lura, iżda għandna lokal sħiħ li jinsab f ’telqa liema bħalha. Minn San Pawl għal Buġibba u bnadi oħra għandna toroq li tistħi li jgħaddu minnhom it-turisti li jżuruna. Biex ma nsemmix l-iskumdità għalina. Ngħiru għal Kunsilli Lokali oħra.”

Kien bħal dan iż-żmien sena li rriżenjat minn sindku ta’ San Pawl il-Baħar Graziella Galea.

It-tmexxija tagħha kienet waħda ineffettiva għax ma kinetx tgawdi mill-fiduċja ta’ sħabha fil-Partit Nazzjonalista. Tant li f ’Jannar tas-sena l-oħra kienet qed taffaċċja mozzjoni ta’ sfiduċja.

Biex ma tkunx umiljata b’vot ta’ sfiduċja spiċċat irriżenjat. Iżda, it-tneħħija tagħha ma fissritx li

l-affarijiet ġew f ’posthom. Tant li ftit tal-ġimgħat ilu diżgwid bejn is-Sindku Nazzjonalista ta’ San Pawl il-Baħar Anne Fenech u l-Kunsilliera Nazzjonalista Antoinette Bezzina wasal sabiex il-laqgħa tal-Kunsill tieqaf ħesrem u tiġi sospiża.

Dik kienet l-ewwel laqgħa tal-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Baħar għal din is-sena l-ġdida, li mill-ewwel bdiet fuq nota ħazina. Ftit minuti wara li bdiet il-laqgħa, il-Kunsilliera Nazzjonalista Antoinette Bezzina qajmet point of order fuq kantun li hemm fit-triq tagħha u għadu ma tranġax.

Bezzina bdiet tisaqsi lis-Sindku meta se jitneħħa dan il-kantun u iktar tard qabdet u telqet ’il barra mil-laqgħa tal-Kunsill. Dan wassal biex l-laqgħa tal-Kunsill Lokali tieqaf ħesrem minħabba li ma kienx hemm kworum.

Ir-resident li tkellem magħna u kien konxju ta’ dan l-inċident qalilna: “Ma ċċaqalqux fuq tneħħija ta’ kantun aħseb u ara kemm se jagħmlu t-toroq.”

05

17.02.2019

kullhadd.com

ID-DBRS IFAĦĦRU L-ĦIDMA FAVUR L-ISTITUZZJONIJIET L-aġenzija DBRS (Dominion Bond Rating Service) mhux biss ikkonfermat ir-rating ta’ pajjiżna bħala A (high) b’outlook stabbli.

Filwaqt li jinnotaw li dan l-aħħar pajjiżna qed jaffaċċja aktar skrutinju l-esperti tad-DBRS jinnotaw ukoll il-bosta miżuri li ħa l-Gvern.

Biex nużaw il-kliem tagħhom qalu: “The government has implemented several measures to reinforce governance, including measures to curtail corrupt practices and a comprehensive action plan to improve enforcement and effectiveness of its AML/CFT framework.”

Ir-rapport jilqa wkoll il-hidma talGvern favor il-ġudikatura. Għal darb oħra biex ikunu qed nikkwotaw dirett qalu li din il-ħidma hi maħsuba “to improve the separation of powers and the independence of the judiciary.”

Ir-rating imħabbar il-Ġimgħa filgħaxija huwa l-aħjar rating li

qatt tat din l-aġenzija lil pajjiżna.

L-esperti tad-DBRS qed jistennew li t-tkabbir ekonomiku f ’pajjiżna ser jibqa’ għoli, speċjalment meta mqabbel ma’ dak f ’pajjiżi Ewropej. Fil-fatt, ir-rapport tad-DBRS isostni li “Malta continues to outperform EU average growth rates with broad-based expansion.” Barra minn hekk jinnota kif it-tkabbir tal-ekonomija Maltija mill-2013 ’l hawn kien aktar minn tliet darbiet dak osservat bejn l-2004 u l-2012. Ir-rapport tad-DBRS jindika kif dan it-titjib fil-potenzjal ta’ pajjiżna huwa kkonfermat mill-analiżi tal-IMF u tal-Kummissjoni Ewropea.

Skont id-DBRS dan jirrifletti “higher investment, increased labour supply and enduring benefits from the energy reform.”

L-esperti tad-DBRS irrimarkaw li “Malta’s public finances have improved significantly in the past five

years, allowing the country to be fully compliant with the EU’s Stability and Growth Pact.” Waqt li bejn l-2001 u l-2012 bħala medja l-Gvern kellu defiċit ta’ 4%, mill-2013 ’l hawn il-finanzi pubbliċi kienu fis-sod. L-esperti tad-DBRS jgħidu li jaqblu mal-politika fiskali tal-Gvern u l-objettivi tagħha.

Barra minn hekk ir-rapport ta’

din l-aġenzija internazzjonali jsostni li “Malta’s debt-to-GDP ratio, which is one of the lowest in the EU, continues on a steep downward trend.” Fil-fatt, fl-aħħar sitt snin il-piż tad-dejn nazzjonali naqas b’madwar 20% u mistenni li jkompli jonqos għal taħt il-35% tal-ġid nazzjonali sal-2021. Dan ikun ifisser li fi tmien snin il-piż

tad-dejn nazzjonali jkun tnaqqas bin-nofs.

Filwaqt li xi wħud jattakkaw ir-reputazzjoni tas-sistema finanzjarja ta’ pajjiżna, skont l-esperti tad-DBRS “the Maltese financial system remains sound.”

Ir-rapport jinnota wkoll kif qed jittieħdu miżuri biex jissaħħu r-riżorsi fil-qasam regolatorju.

L-esperti tad-DBRS jikkonkludu li “Malta has relatively sound public institutions.”

Fi stqarrija l-Gvern qal li filwaqt li jilqa’ dan l-aħħar ċertifikat pożittiv għal pajjiżna, itenni r-rieda tiegħu li jżid il-pass ta’ riformi ħalli l-qagħda ekonomika u soċjali ta’ pajjiżna tkompli tissaħħaħ.

It-titjib fil-finanzi pubbliċi, fil-qagħda ekonomika u fil-governanza li jinnutaw id-DBRS huwa inkoraġġanti, u l-Gvern jara dan bħala bażi għal aktar titjib fiżżmien li ġej.

06

17.02.2019

kullhadd.com

TISLIMA FIL-GRAWND

It-tim tal-futbol Senglea Athletic F.C sellem il-memorja ta’ Benny Casha li ftit tal-jiem ilu tilef ħajtu fl-età ta’ 48 sena.

It-tim sellem il-memorja ta’ Casha, il-Viċi President ta’ Senglea Athletic, qabel logħba futbol mal-

Belt.

Casha kien ilu involut fil-klabb tal-Premier League Senglea Athletic għal bosta snin u kien qiegħed fil-kariga ta’ Viċi President.

Bħala turija ta’ rispett, il-plejers tat-tim żammew banner bil-mes-

saġġ “Grazzi Benny”.

Casha nstab mejjet fil-ħanut talikel li kien jopera fil-Kalkara. Hu ngħata l-aħħar tislima llum fejn mijiet ta’ persuni ħonqu Kolleġjata Bażilika ta’ Marija Bambina fl-Isla.

JINŻAMM ARRESTAT MIXLI LI WETTAQ ŻEWĠ SERQIET Goran Stojanovski ta’ 42 sena mill-Maċedonja nżamm arrestat wara li tressaq il-Qorti b’għadd ta’ akkużi fil-konfront tiegħu.

Fosthom li fl-10 t’Awwissu tal-2018, flimkien ma’ persuna oħra, bi vjolenza seraq ammont ta’ flus li ma jaqbiżx l-€2,300 minn ħanut f ’San Pawl il-Baħar. Ġie akkużat ukoll li jumejn wara f ’San Ġiljan, bi vjolenza, seraq ammont li wkoll ma jeċċedix l-€2,300, żamm jew issekwestra żewġ persuni u kkaġunalhom ġrieħi ħfief, u kellu fuqu arma tan-nar, jew imitazzjoni ta’ waħda. Ġie akkużat ukoll li fit-12

t’Awwissu jew f ’dawk il-ġranet, iffalsifika jew għamel użu minn dokumenti foloz, u li kellu fil-pussess tiegħu pepper spray li hu pprojbit skont il-liġi.

Fl-akkużi tagħha l-prosekuzzjoni nnutat li r-raġel hu reċidiv, permezz ta’ diversi sentenzi mogħtija fil-konfront tiegħu mill-Qrati tal-Maċedonja.

L-akkużat wieġeb mhux ħati għall-akkużi miġjuba kontrih, u ma talabx għall-ħelsien mill-arrest.

Il-Maġistrat Ian Farrugia ordna li r-raġel jinżamm arrestat anki fid-dawl li r-raġel f ’Malta la għandu indirizz fiss, u lanqas xogħol.

IMĦASSBA BIL-PJAN GĦALL-PJAZZA SPINOLA

Residenti Ġiljaniżi jinsabu mħassba bil-pjan tal-Kunsill Lokali għall-Pjazza Spinola.

F’laqgħa li saret iktar kmieni din il-ġimgħa r-residenti lmentaw li l-pjanijiet għat-tisbiħ ta’ din il-pjazza jwasslu biex jonqos drastikament il-parkeġġ f ’żona fejn diġà hemm sfida. “Ladarba kien se jsir pjan ġdid, messu sar pjan li filwaqt li jsebbaħ il-pjazza kif għandu jkun kien jaħseb ukoll għal ideat li jżidu l-parkeġġ.

Ma tistax biex issolvi kwistjoni toħloq oħra li fl-aħħar mill-aħħar taffettwa lil dawk li ħajjithom tiddependi minn hawn,” kompla jintqal lilna.

Għal-laqgħa li saret iktar kmieni din il-ġimgħa li għaliha attendew madwar 80 ruħ bejn residenti u

negozji ftit li xejn kien il-kliem ta’ tifħir għall-proġett. Dan anke għax mill-pjanti proposti wieħed seta’ jinnota li se jkun hemm sfida wkoll bl-immaniġġjar tat-traffiku b’mod li jkun hemm iktar traffiku. Negozji spjegaw kif diġà jeżistu sfidi meta jinħatt ix-xogħol fl-akkwata u dan se jikber jekk kemm–il darba jsiru l-bidliet proposti.

Ikkuntattjat minn din il-gazzetta, il-Kunsillier Martin Sultana qal li filwaqt li hu favur li din il-pjazza tissebbaħ żgur li għandu jingħata widen għat-tħassib tar-residenti.

Tkellem li filwaqt li fuq il-karta hemm bosta ħwejjeġ li jistgħu jidhru sbieħ wieħed ma jistax jinjora l-karba ta’ dawk li jgħixu fiż-żona ta’ kuljum.

07

17.02.2019

kullhadd.com

TFAL IGAWDU MINN SERVIZZ PSIKJATRIKU ĠDID • 181 KONSULTAZZJONI TA’ EMERĠENZA F’SENA WAĦDA BISS Matul is-sena li għaddiet saru 181 sessjoni ta’ konsultazzjoni ta’ emerġenza psikjatrika magħrufa bħala CAPES (Child Adolescent Psychiatric Emergency Services) ma’ tfal u addolexxenti li l-età tagħhom tasal sa 18-il sena. CAPES huwa servizz relattivament ġdid li ilu jiffunzjona minn Ġunju tas-sena 2016 u huwa bbażat fid-Dipartiment tal-Inċidenti u tal-Emerġenza (A&E) fl-Isptar Mater Dei. Huwa servizz li jipprovdi reviżjoni ta’ analiżi psikjatrika akuta lil tfal u żgħażagħ ta’ taħt it-18-il sena li jkunu ddaħħlu b’emerġenza jew bi kriżi psikjatrika fl-imsemmi dipartiment f ’Mater Dei. Pazjenti ta’ din l-età li jkunu ddaħħlu Mater Dei jsofru minn kundizzjoni psikjatrika jiġu riveduti mill-Pedjatra fid-Dipartiment tal-Emerġenza u wara jiġi kkonsultat infermier psikjatriku. Wara li l-pazjent ikun stabbilizzat fid-Dipartiment tal-Emerġenza jista’ jiġi riferut għal servizz ieħor għal tfal u żgħażagħ, servizz li huwa magħruf bħala CYPS (Children and Young People Service) jew lil xi aġenzija oħra. Matul is-sena li għaddiet CAPES irreferew 41 każ ġdid, 17-il tifel u 24 tifla, lis-CYPS flimkien ma’ 79 każ ieħor biex ikomplu jkunu segwiti.

Meta jirriżulta li jkun meħtieġ li l-pazjent jinżamm allura jiġi riferut għand konsulent, li jista’ jkun ukoll il-konsulent preċedenti tal-pazjent. Ikun dan il-konsulent li jiddetermina fejn il-pazjent ikun jista’ jingħata l-kura jew l-għajnuna meħtieġa.

Pazjenti ta’ dawn l-etajiet jistgħu jkun riferuti għand Residenza Żgħażagħ (Youth Residence), l-Isptar Monte Carmeli jew il-Psychiatric Unit fl-Isptar Mater Dei stess.

Min-naħa tiegħu s-CYPS huwa servizz tas-saħħa mentali fil-komunità bbażat fl-Isptar San Luqa għal tfal u żgħażagħ li jkollhom diffikultajiet fil-benesseri emozzjonali jew fl-imġiba tagħhom. L-età tagħhom tvarja minn tliet snin sa 18-il sena.

Il-ġenituri, jew dawk il-persuni li jkunu qegħdin jieħdu ħsiebhom, jistgħu wkoll jingħataw pariri siewja sabiex ikunu jistgħu jittrattaw il-problemi li

t-tfal tagħhom ikunu qegħdin jesperjenzaw.

Is-servizzi offruti mis-CYPS huma provduti minn timijiet multidixxiplinarji komposti minn psikjatri, psikologi, social workers, infermieri, support workers, occupational therapists u psychological therapists.

Fis-CYPS isiru valutazzjonijiet u interventi għad-disturbi mentali kollha fit-tfal u fl-adolexxenti. Isiru valutazzjonijiet ukoll għal dawk li jbatu mill-kundizzjoni tal-ADHD u tal-ASD ibbażati fuq linji gwida NICE, farmakoterapija għal tfal u adolexxenti, psikoterapija individwali, u dialectical behaviour therapy – terapija fi gruppi.

Isiru wkoll korsijiet għall-ġenituri li wliedhom ikunu qegħdin ibatu minn ADHD, ODD, awtiżmu u li jkollhom imġiba diffiċli.

Matul is-sena 2018 CYPS kellhom quddiemhom 480 każ ġdid li minnhom 325 kienu subien u 155 bniet. Apparti din iċ-ċifra kien hemm 90 każ ieħor, 60 tifel u 30 tifla, li minkejja li ssejħu ma marrux għall-appuntamenti. Fir-rigward ta’ każijiet li baqgħu jkunu segwiti CYPS raw 3,436 każ, bl-akbar għadd minnhom, 2,386 ikunu tas-subien u 1,050 tal-bniet.

Mitlub jikkummenta dwar dawn is-servizzi d-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne qal li “għandu jkun irrealizzat li l-problemi fis-saħħa mentali m’għandhomx etajiet. Tant huwa hekk li nofs il-każijiet tad-disturbi mentali jibdew qabel l-età ta’ 14-il sena. U allura huwa imperattiv u loġiku li

nagħtu daqstant importanza minn kmieni. U huwa għalhekk ukoll li dan is-settur għandu sehem importanti fl-Istrateġija Nazzjonali tasSaħħa Mentali 2020-2030 u li bħalissa tinsab fi stadju ta’ konsultazzjoni pubblika. Ninsabu kommessi li nkomplu naħdmu biex inwettqu dak li wegħedna fil-Programm Elettorali li

nagħtu prijorità ġdida u kontinwità lis-saħħa mentali. Irridu li ma nħallux din il-problema terfa’ rasha u tkompli tikber.”

08

17.02.2019

kullhadd.com

METSOLA B’KEJL DIFFERENTI GĦAL MALTA U PAJJIŻI OĦRA • REĠGĦET QABŻET GĦALL-POLONJA KIF KIENET QABŻET GĦALL-UNGERIJA • DAN FL-ISTESS ĦIN LI HI F’DELEGAZZJONI BIEX TINVESTIGA LIL MALTA Il-Membru tal-Parlament Ewropew, Roberta Metsola, ma vvutatx f ’deċiżjoni kontra l-Polonja f ’kumitat tal-Parlament Ewropew li ltaqa’ fil-bidu tal-ġimgħa.

Dan għamlitu fl-istess laqgħa li l-istess Metsola kienet qed tifraħ b’riżoluzzjoni separata kontra Malta li hi kienet parti mit-tfassil tagħha.

Din mhix l-ewwel darba li l-MEP tal-Partit Nazzjonalista Roberta Metsola qabżet jew ħaslet idejha fi kwistjonijiet kontra pajjiżi oħra, anke jekk imbagħad tat palata lil dawk li kienu qed jattakkaw lil pajjiżha.

Saħansitra, iċ-Ċermen tal-kumitat fejn kienet qed issir id-diskussjoni nnota lejn l-aħħar tal-laqgħa kif il-vot fuq il-kwistjoni tal-Polonja u d-diskussjoni dwar Malta kienu xhieda tal-kejl differenti li qed juża dan il-kumitat. Kejl differenti li Roberta Metsola tappoġġja u saħansitra qed tkun protagonista tiegħu.

Dan il-vot kien jitlob biex ma jibdiex jinkiteb rapport b’rabta mar-rule of law fil-Polonja. Bil-proposta kienet ġejja mill-kordinaturi tal-kumitat li Roberta Metsola hi waħda minnhom. Kien hemm 27 li vvutaw favur il-proposta u għalhekk biex ir-rapport dwar il-Polonja ma jsirx.

Kien hemm 26 li vvutaw biex ir-rapport isir. Li kieku Metsola mxiet mal-Polonja kif imxiet ma’ Malta, allura kienet tivvota favur li jsir ir-rapport u dan ifisser li kien ikun hemm 27 vot kull naħa.

Biex salvaw il-Polonja tal-Partit Popolari Ewropew ingħaqdu mal-ENF, grupp tal-lemin estrem u l-European Conservatist and Reformist (ECR) li hu t-tielet l-ik-

bar grupp fil-Parlament Ewropew.

Fid-dawl tal-fatt li hi kordinatur tal-EPP fil-kumitat u li fl-istess laqgħa kien hemm rapport tagħha li l-voti dwaru damu jittieħdu mhux ħażin, il-fatt li Metsola ma vvutatx ġibed l-attenzjoni ta’ ħafna li jsegwu kontinwament il-ħidma fil-Parlament

Kien fis-6 ta’ Novembru 2017, li l-istess rappreżentanta tal-PN fil-Kumitat tal-Libertajiet Ċivili Roberta Metsola vvutat favur riżoluzzjoni biex ma tintbagħatx delegazzjoni ġewwa l-Ungerija biex tkun tista’ tinvestiga s-sitwazzjoni.

Il-vot biex tintbagħat delegazzjoni fl-Ungerija kien ittieħed wara li l-Parlament Ewropew qabel ma’ riżoluzzjoni li tgħid li l-Ungerija fost oħrajn marret kontra d-dritt ta’ stat (rule of law), kontra drittijiet tas-soċjetà ċivili, kontra libertajiet ċivili inkluż LGBTIQ, kontra drittijiet tal-immigranti u kontra l-pluraliżmu fl-universitajiet u edukazzjoni.

Filwaqt li l-PN jappoġġja lill-Polonja u l-Ungerija biex ma tintbagħatx delegazzjoni tal-Parlament Ewropew fuq akkużi gravissimi, appoġġja riżoluzzjonijiet mimlija ineżattezzi fuq Malta. Agħar minn hekk dejjem aċċerta ruħu li f ’kull delegazzjoni li tiġi pajjiżna jkollu membru bil-għan li jkun jista’ jinfluwenza l-proċeduri b’mod partiġġjan. Tant li mhux l-ewwel darba qamu dubji kbar u mistoqsijiet anke dwar l-għażla tan-nies li jiltaqgħu magħhom dawn id-delegazzjonijiet.

Quddiem dan kollu l-Partit Laburista dejjem argumenta li l-Partit Nazzjonalista, qiegħed sempliċiment jaħdem kontra MalEwropew. ta għall-vantaġġ partiġġjan tiegħu. Il-Partit Bħalma ġibed l-attenzjoni l-Partit Naz- Nazzjonalista u r-rappreżentanti tiegħu zjonalista meta fl-2017 vvota biex ma fil-Parlament Ewropew qed jaqbżu għal tintbagħatx delegazzjoni tal-Parlament pajjiżi oħra imma mhux għal Malta.

Ewropew tinvestiga s-sitwazzjoni tar-rule of law u nuqqasijiet oħra fl-Ungerija li Ara wkoll paġna 17 u l-opinjoni ta’ Miriam ssemmew kemm-il darba.

Dalli f ’paġna 19

09

17.02.2019

kullhadd.com

€3 MILJUN GĦAND STUDENTI LI RREPETEW Fl-aħħar ħames snin akkademiċi l-Gvern ħallas madwar €3 miljun fi stipendji lil studenti li rrepetew sena. Din il-bidla daħlet fl-2013 wara li kien elett gvern ġdid. Fil-fatt, din kienet proposta fil-manifest elettorali tal-Partit Laburista għall-elezzjoni ta’ dik is-sena li ma kienx hemm qbil dwarha bejn iż-żewġ partiti. Fil-fatt, il-Partit Nazzjonalista kien ħareġ kontra din il-miżura b’Simon Busuttil jiddikjara li ma jaqbilx magħha f ’dibattitu l-Università. Iżda, il-Partit Laburista kien insista li din tgħin studenti ma jintilfux mis-sistema tant li fl-aħħar ħames snin kienu medja ta’ 1,000 student fis-sena li gawdew minnha. Biex iktar minn 5,000

student ħadu stipendju biex ikomplu jistudjaw li għall-Partit Nazzjonalista ma kellhomx jibqgħu joħduh.

It-tagħrif li tpoġġa fil-Parlament għall-mistoqsijiet tal-Membru Parlamentari Byron Camilleri wera wkoll kif in-nefqa fuq l-istipendji żdiedet b’mod konsiderevoli din is-sena. Għax filwaqt li hemm medja ta’ nofs miljun ewro li marret għand dawn l-istudenti, iż-żieda fin-nefqa hi ta’ tliet miljun ewro fis-sena meta nqabblu din is-sena mas-sena akkademika 2012/2013. In-nefqa totali fuq stipendji s-sena li għaddiet kienet ta’ €25,468,292. Fl-2012 l-istipendji kienu jkopru nefqa ta’ €22,496,649.

BĦAL TA’ QABLU KONTRA L-IIP

Kandidati ġodda tal-Partit Nazzjonalista qed ikomplu jattakkaw bl-aħrax il-programm ta’ ċittadinanza b’investiment.

Isostnu li dan il-programm għandu jitwaqqaf immedjatament anke jekk hu meqjus fost l-aqwa fid-dinja u qed iħalli miljuni kbar fl-ekonomija Maltija.

F’dawn l-ewwel erba’ snin tiegħu l-programm ta’ ċittadinanza b’investiment iġġenera dħul ta’ aktar minn 700 miljun ewro, li 70% minnhom qed jiġu investiti mill-ġdid fi proġetti infrastrutturali u soċjali għall-benefiċċju tal-ġenerazzjonijiet preżenti u

dawk futuri.

Iżda, Peter Agius, Nazzjonalist ta’ dejjem li qed jippreżenta ruħu bħala kandidat ġdid, kiteb f ’The Malta Independent li bħala pajjiż “we should cease the current IIP immediatly.” Fi kliem ieħor irid li b’mod immedjat dan il-programm ta’ ċittadinanza b’investiment għandu jitwaqqaf.

Peter Agius iddikjara dan fl-istess ġimgħa li l-Membru tal-Parlament Ewropew Francis Zammit Dimech mar jitkellem kontra dan il-programm fil-plenarja tal-Parlament Ewropew fi Strasburgu. Hemm reġa’ attakka

dan il-programm u lill-Gvern.

Għalkemm kien hemm żmien li Francis Zammit Dimech mar il-Qorti f ’isem min ried imexxi dan il-programm.

Il-programm Malti ta’ ċittadinanza b’investiment ġie fl-ewwel post fi klassifika tas-Citizenship

by Investment magħrufa bħala CBI li kienet ippubblikata iktar kmieni din is-sena.

Xhieda tas-serjetà tal-programm Malti kien il-fatt li pajjiżna kiseb il-massimu tal-punteġġ f ’dak li għandu x’jaqsam ma’ skrutinju tal-applikanti għaċ-ċittadinanza b’investiment. Fil-fatt,

anke l-Kummissjoni Ewropea nnotat riċentament li pajjiżna għandu fost l-aqwa livelli ta’ due diligence.

Ir-riżultat tas-CBI ħareġ fl-istess żmien li l-Kummissjoni Ewropea ħarġet rapport dwar l-iskemi taċ-ċittadinanza u rrikonoxxiet li Malta tispikka għax għandha programm b’saħħtu.

Il-Kummissjoni Ewropea rrimarkat li d-deċiżjoni biex jiġu nnaturalizzati ċ-ċittadini hija d-dritt sovran ta’ kull stat membru.

B’reazzjoni għar-rapport

tal-Kummissjoni Ewropea, ilGvern Malti kien innota bi pjaċir u ġew rikonoxxuti l-benefiċċji ekonomiċi tal-industrija, settur li qed jiġġenera bosta opportunitajiet ta’ impjieg madwar l-Unjoni Ewropea u d-dinja kollha.

Il-Gvern sejjaħ bħala pass fid-direzzjoni t-tajba biex ikun hemm livelli ogħla u aktar regolamentazzjoni f ’din l-industrija madwar l-Unjoni Ewropea.

Il-Gvern Malti sostna li pajjiżna jinsab fuq quddiem nett biex jippromwovi b’mod kontinwu kollaborazzjoni akbar bejn ilpajjiżi hekk kif rakkomandat.

10

17.02.2019

kullhadd.com

BIDU TA’ VJAĠĠ START hija t-tema ta’ kampanja mnedija mill-Forum Żgħażagħ Laburisti nhar il-Ġimgħa filgħaxija. Kampanja li tagħti pjattaforma lill-kandidati żgħażagħ għall-Kunsilli Lokali u li għandha l-għan li tiġbed iktar fi ħdanha. Dwar l-għanijiet ta’ din il-kampanja u fejn se tkun qed timmira tkellimna mal-President tal-Forum Żgħażagħ Laburisti Naomi Cachia.

Bħala Forum Żgħażagħ Laburisti rġajtu nidejtu l-kampanja START. X’inhu l-għan ta’ dan il-kampanja?

Il-ħsieb wara START huwa li tingħata pjattaforma effettiva lill-kandidati żgħażagħ tal-Partit Laburista li ser jikkontestaw l-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali. Qed inġeddu għat-tielet darba din il-kampanja, li f ’elezzjonijiet preċedenti kienet waħda ta’ suċċess, b’dehra friska. Se nkunu qed inwasslu l-messaġġ tagħna b’modi iżjed innovattivi mis-snin ta’ qabel. Madanakollu l-għan aħħari għadu l-istess: qed naħdmu sabiex il-Partit Laburista jerġa’ jippreżenta kandidatura żagħżugħa b’saħħitha, u biex finalment dawn iż-żgħażagħ ikunu jistgħu jikkontribwixxu fil-Kunsilli Lokali kollha ta’ Malta u Għawdex, b’ideat ġodda u b’enerġija u dinamiżmu li jixraq fil-kompożizzjoni tal-Kunsilli.

Għaliex żagħżugħ għandu jkun involut fil-lokal tiegħu meta hemm tant x’jagħmel u x’jimpenjah illum?

L-attiviżmu żagħżugħ fi sferi diversi huwa l-iktar b’saħħtu fil-qalba ta’ ħafna lokalitajiet f ’Malta u Għawdex, permezz tal-ħidma tal-każini u għaqdiet oħrajn. Nemmen li din l-imħabba lejn ir-raħal jew belt tista’ tiġi trażmessa b’mod ferm effettiv fil-ħidma politika fuq livell lokali. Barra minn hekk, mill-esperjenza personali nista’ ngħid li l-involviment ta’ żagħżugħ jew żagħżugħa fil-politika hija esperjenza formattiva mingħajr paragun.

Però għal Mejju li ġej diġà għandu kandidati żgħażagħ il-Partit Laburista?

Hemm diġà numru kbir ta’ żgħażagħ li tefgħu isimhom, ġejjin minn sfondi varji, u b’persentaġġ sabiħ ta’ żgħażagħ li qed jikkontesaw għall-ewwel darba.

Allura għaliex tridu iktar?

Nemmen li fadal ħafna żgħażagħ b’potenzjal li għadna rridu nikkonvinċu. Ċerta li għad hemm min għaddielu l-ħsieb imma ma sabx il-kuraġġ li jagħmel l-ewwel pass. U fuq kollox, hija d-diversità fit-tim ta’ kandidati li tista’ tassigura r-riżultati li verament jixraqlu l-Partit Laburista f ’dawn l-elezzjonijiet. Irridu naraw ukoll iktar tfajliet; iktar viżibbiltà ta’ tfajliet attivi politikament isservi ta’ ispirazzjoni għal tfajliet oħra u b’hekk nassiguraw li nibqgħu nattiraw iktar tfajliet lejn il-politika lokali.

Mil-laqgħat li jkollok x’inhi l-esperjenza ta’ dawk iż-żgħażagħ li diġà kienu f ’Kunsilli Lokali?

Il-Kunsilli Lokali joffru sfida partikolari għaż-żgħażagħ, però mit-track records li għandhom diversi żġħażagħ li servew fil-Kunsilli, anke fl-irwol ta’ sindki, jidher biċ-ċar illi meta wieħed jidħol għal din l-isfida bi grinta u b’determinazzjoni, b’ideat friski u bir-rieda li jibqa’ viċin tal-poplu li eleġġih, ikun qed iwitti t-triq għal suċċess reċiproku għall-Kunsill li jservi u għalih personali.

kullhadd.com

11

17.02.2019

X’għandu jagħmel jekk wieħed imħajjar jagħti kontribut billi jikkontesta u jsir parti mill-kampanja START? Il-Forum Żgħażagħ Laburisti għadu qed jiltaqa’ ma’ numru ta’ żgħażagħ li jridu jagħmlu dan il-pass. Wieħed jista’ faċilment jikkuntattjana billi jċempel jew jibgħat messaġġ fuq in-numru, jew permezz tal-midja soċjali, bħall-paġna ta’ Facebook. Ħafna żgħażagħ jinkwetaw li ma jkunux jafu minn fejn se jibdew, li jsiru kandidati u jitħallew waħedhom. Ma ttihomx tort. X’qed isir għalihom?

Din il-kampanja sservi ta’ sapport għall-kandidati l-ġodda, mhux biss għax ilFŻL jkun qed jagħti s-sostenn tiegħu lill-kandidati kollha, iżda għaliex jinħoloq sens ta’ network bejn il-kandidati żgħażagħ, fejn ikunu jistgħu jaqsmu ma’ xulxin id-diffikultajiet li qed jaffaċċjaw fil-kampanja tagħhom u nassiguraw li dawn l-isfidi negħlbuhom flimkien.

Hemm ukoll eluf ta’ żgħażagħ li għandhom 16–il sena u li se jkunu qed jivvutaw għall-ewwel darba. Kemm hemm minnhom attivi fil-Forum Żgħażagħ Laburisti?

Din kienet sena speċjali ferm. Mit-tnedija tal-kampanja Ġenerazzjoni16 kmieni s-sena l-oħra, sal-lum, l-FŻL ma waqafx jiltaqa’ ma’ membri ġodda. Kellna rata bla preċedent ta’ membri ġodda li għandom biss 16-il sena jew inqas, u dawn ħadu rwol ċentrali ħafna fil-ħidma tagħna. Fl-operat tal-FŻL llum integrajna attivitajiet speċifikament għal dawn iż-żgħażagħ u dan jidher li qed iħalli l-frott tiegħu. Fix-xhur li ġejjin ser nibqgħu naraw lil dawn l-attivisti ġodda tal-Partit Laburista jikbru u jiżviluppaw il-ħiliet tagħhom u b’hekk għal darb’oħra nassiguraw it-tiġdid ta’ din il-partit.

Kemm int ċerta li dawn iż-żgħażagħ se jipparteċipaw bil-vot tagħhom?

Il-ħolqa bejn il-Vot16 u l-influss ta’ żgħażagħ li kellna fil-partit fl-aħħar xhur mhix kumbinazzjoni. Il-fiduċja li Gvern Laburista dejjem kellu fiż-żgħażagħ ħalliet impatt ikbar. Nemmen bis-sħiħ li ż-żgħażagħ huma konxji tal-importanza tad-dmir tal-vot, u bħalma rajna sens t’attiviżmu iktar b’saħħtu f ’dawn l-aħħar xhur, ser naraw liż-żgħażagħ ta’ 16 u 17-il sena li b’determinazzjoni ser jivvutaw f ’Mejju li ġej.

START... se tkun bidu. Bidu ta’ xiex?

START hija l-bidu ta’ vjaġġ eċitanti; ċelebrazzjoni u tiġdid tal-attiviżmu żagħżugħ fil-partit, u manifestazzjoni ta’ fiduċja assoluta fiż-żgħażagħ.

Jien naħseb waħda millproblemi l-kbar talpartiġġjaniżmu fil-pajjiż mhix għaliex liż-żgħażagħ nesponuhom għallpolitika imma bil-maqlub – liż-żgħażagħ ngħattuhom, nilqgħulhom, ma nħalluhomx jipparteċipaw fid-dibattitu fil-ħajja politika ta’ kuljum

- Joseph Muscat

12

17.02.2019

kullhadd.com

IL-KANNABIS MEDIĊINALI...

L-MEPS IRIDU LI L-UE TAGĦMEL DAK LI GĦAMLET MALTA Fis-sessjoni plenarja ta’ din ilġimgħa, il-Parlament Ewropew tkellem ċar dwar kif l-Unjoni Ewropea għandha tieħu bis-serjetà l-użu tal-kannabis mediċinali. Pajjiżna mhux biss illeġiżla favur dan l-użu iżda ħoloq ukoll liġijiet li qed jiġbdu lejn Malta dawk li huma fost l-ikbar kumpaniji fid-dinja fis-settur. Bil-Parlament Ewropew irid li l-Unjoni Ewropea timxi fuq l-istess passi u tistimula l-innovazzjoni fejn għandha x’taqsam il-kannabis mediċinali.

Il-Parlament Ewropew tkellem f ’riżoluzzjoni li kienet

approvata nhar l-Erbgħa u li ħeġġet lill-Kummissjoni Ewropea u lill-Istati Membri biex jindirizzaw il-qafas regolatorju u l-isfidi finanzjarji u kulturali li qed ikunu ta’ piż fuq ir-riċerka xjentifika. Stednithom ukoll biex jiffinanzjaw ir-riċerka.

Fuq kollox l-MEPs qalu li l-Istati Membri għandhom iħallu lit-tobba jużaw il-ġudizzju professjonali tagħhom biex jagħtu din it-tip ta’ mediċina. U iktar minn hekk, tgħid ir-riżoluzzjoni, meta dawn il-mediċini huma effettivi għandhom ikunu koperti wkoll mill-assig- mediċini oħra. it-tip ta’ regoli għandhom iwasurazzjoni medika bħalma huma Fuq kollox, qalu l-MEPs, dawn slu biex jillimitaw is-suq iswed, jassiguraw il-kwalità u jillimitaw l-aċċess għall-minuri.

Il-ġimgħa li għaddiet irrapportajna li l-Membru tal-Parlament

Ewropew Miriam Dalli talbet qafas leġiżlattiv Ewropew fuq is-suġġett, filwaqt li f ’rivisti awtorevoli fuq is-suġġett Malta kienet imfaħħra għal dak li għamlet.

JINŻAMM ARRESTAT WARA AKKUŻI TA’ SERQA FIL-ĦAMRUN

Doru Giani Borcea, raġel ta’ 44 sena mir-Rumanija nżamm arrestat wara li tressaq il-Qorti mixli b’serq minn ħanut tallogħob fi Triq Dun Nerik Cordina Perez, ta’ ammont ikbar minn €2,329.37, u li kkawża ħsara ta’ iktar minn €2,500.

Il-Prosekuzzjoni, immexxija mill-Ispetturi Robert Vella u Shawn Pawney spjegat kif għas-1.30 a.m. il-Pulizija kienu infurmati li t-tracker fil-ħanut wera attività irregolari fil-ħanut.

Spjegaw li fit-tfittxija li saret fi Triq San Vincenz, li tinsab wara l-istabbiliment, membri

tal-RIU semgħu ħoss qawwi, u sabu lir-raġel jokrob.

Eventwalment ir-raġel ittieħed l-isptar minħabba ġrieħi serji f ’siequ fejn, kif spjegat id-difiża tal-akkużat, kien saħansitra f ’riskju li jitlef siequ.

Fil-Qorti l-akkużat wieġeb mhux ħati, u ma saritx talba għall-ħelsien mill-arrest, hekk kif l-akkużat m’għandux indirizz fiss f ’pajjiżna.

Il-Maġistrat Ian Farrugia nnota l-qagħda ta’ saħħa tal-akkużat, sabiex id-Direttur tal-Faċilità Korrettiva ta’ Kordin ikun fl-aħjar sitwazzjoni biex jieħu d-deċiżjonijiet li hemm bżonn.

14

17.02.2019

kullhadd.com

JINGĦATAW LURA Kif inbeda dan il-Mużew u għaliex inħasset il-ħtieġa għalih?

Inbeda fl-1994, meta numru ta’ dilettanti tal-ajruplani ngħaqadna f ’fondazzjoni, għax konna l-uniku pajjiż fid-dinja ċivilizzata li ma kellniex mużew tal-avjazzjoni.

Qabel kellna biss il-Mużew tal-Gwerra, tal-Belt, li bħala ajruplani, kulma kien hemm il-fuselage tal-Gladiator bl-isem ta’ Faith u l-magna ta’ quddiem ta’ Spitfire li ttellgħet mill-baħar f ’Marsalforn, Għawdex. Dawk biss kulma kien hawn. Għalhekk, bħala dilettanti ngħaqadna flimkien u b’xorti tajba, fil-bidu tagħna sibna l-fdalijiet ta’ Spitfire fi scrap yard u rrestawrajnieh. Dan l-ajruplan hu l-aktar ajruplan maħbub kemm mill-Ingliżi kif ukoll min-nies ta’ pajjiżi oħra, għax iħarsu lejh bħala s-salvazzjoni ta’ żmien il-gwerra. Allura ġibed ħafna interess, ukoll meta konna għadna għaddejjin bir-restawr tiegħu.

Jiġifieri bdejtu minn hawn jew kellkom xi mkien ieħor?

Bdejt fil-garaxx tad-dar tiegħi. Dak iż-żmien konna ddiskutejna x-xewqa tal-mużew mal-Eks Ministru Michael Refalo li kien qabbad segretarju jsibilna post, għax naturalment, l-iSpitfire ma setax joqgħod fil-garaxx tiegħi.

Imbagħad kellna garaxx temporanju fi Triq il-Pitkali Ħ’Attard, iżda l-ġirien ma tantx ħadu gost bina u fl-aħħar ingħatajna dan il-post, ir-Romney Hut fejn bnejna l-mużew.

Kontu numru sew ta’ nies li ħdimtu għal dan il-proġett?

Għall-bidu konna jien u ftit dilettanti lokali. Fosthom kellna lil Michael u lil Charlie, bugħaddasa, li ħafna drabi, meta kien ikollna bżonn xi affarijiet għall-ajruplani, kienu jgħidulna li jafu fejn hemm, fil-baħar. Allura konna nġibu l-permess mid-Dipartiment tal-Mużewijiet u jgħoddsu għalihom. Imbagħad induruhom sew u nżiduhom fil-kollezzjoni tal-mużew.

Imbagħad kien Mike Eastman, minn Manchester, li jiġi ta’ sikwit Malta jagħtina daqqa t’id, li wriena parti mis-sengħa tar-restawr. Fl-aħħar bdejna nagħmlu xi xogħol aħna wkoll.

U naturalment, il-ħeġġa tagħkom ma bdietx għax kontu fil-qasam tal-avjazzjoni, hux hekk?

Jien tista’ tgħid li kont xi ftit jew wisq. Minn dejjem kont dilettant ta’ dan il-qasam, tant li spiss kont immur indur id-dawra ta’ Ħal Luqa nara x’ajruplani kien ikun hawn.

Kont niġbdilhom ir-ritratti u nixtri l-mudelli tal-plastik tal-Airfix. Iżda missieri kien jaħdem mar-Royal Air Force (RAF) u meta kont żgħir kien jeħodni x-xogħol miegħu.

Meta mbagħad daħal mal-MIACO, kont immur ukoll u n-namra tibda tidħol naqra naqra.

L-esibiti li għandkom, kif ksibtuhom? Kienu Malta; fl-art, fil-baħar?

Taħlita ta’ kollox. Aħna qed niġbru l-istorja kollha tal-avjazzjoni f ’Malta, li bdiet mill-Ewwel Gwerra, fl-1915 sallum. Ovvjament bdejna bl-iSpitfire, imbagħad b’xorti tajba kien hemm David Schembri Sindku tal-Qrendi, li fil-baħar bejn Malta u Filfla sab il-fdalijiet ta’ Hurricane u għenna fil-permess tad-Dipartiment tal-Mużewijiet, biex niksbuh u qegħdin nirrestawrawh. Imbagħad kellna lil David Spiteri Staines bħala Segretarju, li kiteb ’l hawn u ’l hinn, u permezz tiegħu akkwistajna Sea Hawk mingħand il-Midland Bank. Kien hemm l-għaqda Malta Aviation Society li kienu jorganizzaw l-Air Show u bil-qligħ tal-ewwel żewġ Air Shows xtraw Vampire, li wkoll hu esibit hawn. Dan

ġabuh minn barra.

Sfortunatament, bdejna tard biex stajna nakkwistaw affarijiet tal-Air Force qabel ma telqu. Iżda mbagħad bdejna nirċievu rigali mingħand it-turisti. Dawn juru l-apprezzament tagħhom, li l-mużew għoġobhom, billi jagħtuna l-affarijiet, kemm ritratti kif ukoll uniformijiet. Hemm turisti oħra li jkunu ftit tat-tajjeb, li ppreżentawlna wkoll ajruplani.

Biss biss, wieħed minn dawn ippreżentalna tliet ajruplani u kkontribwixxa għall-ħlas ta’ tnejn oħra.

Għandna wkoll sinjur ieħor Ingliż, li għenna finanzjarjament biex inbnew il-hangars. Tajjeb ngħid li apparti l-fondi mill-Unjoni Ewropea, ikun hemm il-porzjon li noħorġu aħna, u dan l-Ingliż jgħinna f ’dan ukoll.

Ikollna viżitaturi oħra li jikkontribwixxu b’xi oġġetti tal-familja. Insemmi lill-Air Force Taljana, li tatna żewġ ajruplani; ħaġa mhix tas-soltu. Pereżempju l-FIAT G 91 kien l-ewwel ajruplan militari li t-Taljani qatt taw lil xi pajjiż ieħor. Tawhulna minħabba li f ’Malta kellna l-Missjoni Militari Taljana u għamilna ħbieb magħhom. L-istess nista’ ngħid għar-rigward tal-Armata Maltija, tant li fil-Mużew għandna l-ewwel żewġ ħelikopters – il-Bell 47, li hu ħelikopter militari, li ġie hawn itir. Kienu ġabuh il-Brigadier Vassallo bħala l-iktar pilota anzjan tal-Air Wing, flimkien mal-iktar pilota żagħżugħ li kien hemm, u għandna l-Bird Dog, li kien l-ewwel ajruplan fixed wing tal-Air Wing, għax hawnhekk il-viżitatur jista’ jara l-bidu tal-Air Force Maltija.

Jiġifieri meta jinġiebu l-ajruplani, jaslu bil-baħar?

Il-maġġoranza hekk jiġu. Jitgħabbew fuq trailer wara li jiżżarmaw. Pereżempju l-Fiat ġie min-naħa ta’ Venezja fuq trailer. Il-ġwienaħ inqalgħu barra, denbu wkoll u baqa’ l-parti ta’ quddiem u l-parti ta’ wara; imbagħad ingħaqad hawnhekk.

L-ikbar ajruplan li akkwistajna kien id-Dakota, ajruplan tal-passiġġieri. Ġie Malta fl-1995, meta bdiet il-gwerra tal-Bożnija. Tar minn hemm għal hawn, fi triqtu għall-Alġerija; kellu ħsara f ’waħda mill-magni u attwalment baqa’ Malta. Wara ħafna episodji, inxtara f ’irkant mill-Medavia, li fl-aħħar iddeċidiet li tagħtihulna. Qlajnielu l-ġwienaħ u denbu u rmunkajnieh fit-toroq f ’nofs ta’ lejl minn Ħal Luqa sal-mużew.

Issa dawn l-affarijiet ma jkunux ġodda u għalhekk ikollhom partijiet neqsin: Min jaħdem fuq ir-restawr tagħhom: nies volontarji membri tagħkom, jew tridu tqabbdu nies barranin?

Ikollna taħlita. Għandna impjegati magħna li huma liċenzjati, li jistgħu jagħmlu wkoll ajruplan itir. Fil-fatt għandna Tiger Moth, ajruplan b’żewġ ġwienaħ, li kien trainer tat-Tieni Gwerra, li bħalissa qiegħed ibbażat Ħal Luqa u ntajruh sikwit. Ikun qisu esibit f ’postu, fl-ajru u min jarah itir, jirrelatah mal-Mużew u qisek għandek reklam itir madwar Malta, iqanqal il-kurżità tan-nies li jistaqsu minn fejn ġie.

Iżda minn hawn għal Ħal Luqa hawn daqsxejn ta’ ġibda.

Iva, iżda hu bbażat Ħal Luqa għax hu l-uniku ajruport li għandna Malta.

Minn hawnhekk ma jtirx?

Hawnhekk għandna permess speċjali biex intajruh, peress li biċċa mir-runway għadha teżisti u fiha 460 metru.

Minnha jtajru l-mudelli u hemm parti għall-ipparkjar tal-MFCC; hemm ħajt tal-konkos ta’ New Jersey Blocks, li nneħħuh, inġibu permessi mingħand l-awtoritajiet kollha,

inkluż Transport Malta biex l-ajruplan ikun jista’ jtir minn Ta’ Qali sa Ħal Luqa.

Dan itir darba, għal dik magħrufa bħala positioning, sempliċement biex aħna ma noqogħdux inżarmawh biex neħduh Ħal Luqa. Allura mill-mużew nimbuttawh sa fuq ir-runway, itir u normalment jopera minn Ħal Luqa. Meta mbagħad inkunu rridu nġibuh lura għal xi manutenzjoni fit-tul jew għax tkun ix-xitwa u ma nkunux se ntajruh għal ħafna xhur, allura jagħmel l-istess vjaġġ minn Ħal Luqa għal Ta’ Qali.

X’era jkopru l-ajruplani? Mill-Ewwel Gwerra sal-lum?

Sfortunatament tal-Ewwel Gwerra m’għandniex. Għandna esebiti; ritratti u xi biċċiet li jfakkruna fiha. Iżda ġimagħtejn ilu akkwistajna goggles speċjali li kien sperimentali, b’lentijiet b’kuluri differenti u kien tal-Ewwel Gwerra. Iżda ajruplan innifsu m’għandniex. L-aktar ajruplan antik li għandna hu t-Tiger Moth, li bħala disinn imur lura għall-1938. Imbagħad għandna l-Flying Flea, li jirrappreżenta l-1935, iżda nbena aktar tard, minna l-volontiera. Barra dawn għandna l-iSpitfire u l-Hurricane, tal-Gwerra; għandna wkoll bħala proġett is-Swordfish u l-oħrajn ikunu pereżempju d-DC 3 tal-1945, u l-jets li jmorru għall-1950 jew sa tard fl-erbgħinijiet.

L-iktar ajruplan modern li għandna hu l-British Aircraft Corporation-BAC 1-11 tat-tmeninijiet. Kien ajruplan jet tal-passiġġieri b’żewġ magni u wieħed minn tal-ewwel li jiġi Malta bil-passiġġieri bħala ajruplan jet.

Biex ajruplan esibit ikun tajjeb, irid ikun jaħdem?

Bħala Mużew għandna tliet tipi ta’ ajruplani: dawk li jgħidulhom statiċi, li jidhru sewwa minn barra iżda ma jkollhom xejn jaħdem. Magna fuq ġewwa jkollu, iżda ħafna mill-affarijiet bħall-magna tal-iSpitfire, kienet salvata minn scrap yard u hi balla ħadid għax xejn ma jiċċaqlaq.

Imbagħad hemm dawk li jgħidulhom taxiing condition, jiġifieri tista’ tistartja l-magna u jimxu fl-art iżda ma jistgħux itiru, għax ma jkunux liċenzjati.

15

17.02.2019

kullhadd.com

L-ĦAJJA

Żjara lill-Mużew tal-Avjazzjoni f’Ta’ Qali tħallik impressjonat b’numru ta’ esibiti li qatt ma tkun rajt qabel. Barra l-ajruplani tat-Tieni Gwerra hemm għadd ta’ memorabilja, ritratti u apparat li żgur ħadd qatt ma ra qabel.

Il-Mużew għandu numru ta’ nies li jindukrawh. Tkellimt ma’ Ray Polidano, Direttur tal-Fondazzjoni li tieħu ħsieb il-Mużew.

Minn Charles B. Spiteri

Fl-aħħar nett għandna dawk l-ajruplani li jistgħu jtiru.

Bħalissa għandna t-Tiger Moth u qed nippreparaw il-Piper Cub, li fi ftit xhur oħra jkun jista’ jerġa’ jtir. U kif għedtlek, għandna impjegati hawnhekk bil-liċenzja u jiġu wkoll volontiera, bħal piloti mal-Forzi Armati, ma’ Ryanair u mal-Airmalta.

tal-għadu tkissru. L-alleati żammew xi ftit eżemplari biex jistudjaw it-teknika ta’ kif inbnew.

Semmejtli l-permessi. Biex ittajjar ajruplan qisek qed issuq karozza, trid assigurazzjoni, liċenzja eċċ?

Iva u le, fis-sens ta’ kemm tkun lest tonfoq. Hemm entitajiet fl-Ingilterra fejn tista’ tixtri Spitfire bil-biċċiet, li jsiru ġodda u tgħaqqdu.

Riċentement kont qed nikkorrispondi mat-tifel tar-rispett ta’ pilota Ġermaniż, li kien twaqqa’ Malta f ’Ottubru tal1942 u nġabar priġunier. Mid-diskussjoni sibt li iva: ikun hemm diverġenzi fl-istorja. Oriġinarjament kien intqal li twaqqa’ minn Spitfire Ingliż, mentri fil-fatt kien ħabat mal-iSpitfire u l-pilota tiegħu miet. Il-Ġermaniż qabeż bil-paraxut u ġabruh wara tlett ijiem minn Għawdex. B’dan irrid infisser li waqt li l-istejjer fuq l-Ordni, inkitbu u jitwemmnu kif inhuma, dawk tal-Aħħar Gwerra għadek issib nies li jirrakkuntawhom u juruk l-iżbalji.

Kif sibtu t-tagħmir tal-art u l-memorabilja kollha li għandkom? U l-aktar li jagħtuhom il-Maltin jew il-barranin?

Ftit żmien ilu kien ġie pilota anzjan li kien ittella’ f ’ajruplan bħalma kien itajjar hu. Kontu stedintuh intom jew ġie hu?

Nirċievu mingħand it-tnejn. L-aħħar li akkwistajna – xi ġimagħtejn ilu – kienet biċċa mill-aileron ta’ Spitfire li kien ikkraxxja. Għamlet minn żmien il-Gwerra tgħatti bokka ta’ bir. Meta niġu għall-għotjiet, isiru aktar mill-barranin, għalkemm għandna uniformi ta’ fireman, li kien Malti u uniformijiet ta’ Maltin li servew fl-RAF. Iżda l-barranin ikollhom aktar.

Dak kien Alan Shaw. Ġie mar-Royal Air Force Association (RAFA), assoċjazzjoni li tiġbor il-flus biex tgħin lill-veterani tal-RAF. Alan kien l-aħħar pilota ACE, jiġifieri kien waqqa’ aktar minn ċertu ammont ta’ ajruplani fi żmien il-gwerra. Inġieb hawn bħala pubbliċità mir-RAPA; inzerta kien hawn il-Prinċep Charles u hu ltaqa’ kemm mal-Prinċep kif ukoll mal-Prim Ministru.

Fl-Ingilterra hemm għaqda barra minn Londra, li għandha Spitfire two seater u tawh titjira fih, għax ta’ 97 sena mhux se tħallih itir waħdu.

Dażgur, l-istess ħaġa. Infatti issa kif saret l-organizzazzjoni hawn Malta, naqgħu taħt Transport Malta. Hemm id-Direttorat tal-Avjazzjoni, taqsima fejn irridu napplikaw għall-permess, il-liċenzja u kollox, kif tagħmel b’karozza.

Terġa’ kull sena rridu nagħmlu bħal VRT. B’hekk niċċekkjaw lill-ajruplan, imbagħad jiġu ta’ Transport Malta jispezzjonawh biex jaraw li nkunu għamilna l-manutenzjoni kif suppost u jagħtuna permess intajruh għal sena oħra.

L-ajruplani esibiti huma dawk tad-difiża tagħna jew hawn ukoll tal-għadu biex ngħidu hekk?

Sfortunatament minn tal-għedewwa ma għandniex, għax ftit diffiċli. Ir-raġuni hi li l-iSpitfire kien hawn Malta u ġie skrappjat, allura kien faċli niksbuh, għax wara li ntemmet il-Gwerra kienu tawh lill-iscouts. Kien ġie vandalizzat, intrema fi scrap yard u tellajnieh. Il-Hurricane kien bejn Malta u Filfla. Ovvjament, il-piloti tal-alleati, jekk jiġrilhom xi ħaġa, kienu jippruvaw jiġu lejn Malta u tal-għadu jippruvaw imorru Sqallija. Jekk ma jirnexxilhomx, jew jaqgħu fil-fond, bejn Malta u Sqallija, inkella jikkraxxjaw in-naħa ta’ Sqallija. Allura hu diffiċli ssib ajruplani tal-għadu. Anki biex tirrestawrah, jidħlu aktar spejjeż, għax mhumiex daqshekk komuni daqskemm huma tal-alleati.

Iżda llum, fi żmien ta’ paċi, xorta diffiċli li takkwistaw?

Iva, għax huma għaljin. Jekk tagħmel Spitfire itir, jiġik xi żewġ miljuni. Biex tagħmel Messerschmitt itir, teħtieġ xi sitt miljuni. Għax wara l-Gwerra, ħafna mill-ajruplani

Nistgħu ngħidu li għadha faċli li ssibu l-affarijiet neqsin illum, ladarba għaddew dawn is-snin minn fuq l-ajruplani?

U dawn kif jagħtuhom? Jiġu minn barra, iżuru l-Mużew u jitħajru jagħtuhom?

Normalment jiġu jaraw il-Mużew, jieħdu gost b’dak li qed nagħmlu, jieħdu grazzja mal-Mużew u jgħidulna xi jkollhom. Wara, jew iġibulna li jkollhom meta jerġgħu jiġu, jew jibagħtuhomlna.

L-aħħar akkwist f ’Mejju li għadda kien Officers’ Kit tal-ewwel pilota li miet jiddefendi lil Malta, Peter Keeble.

Meta martu romlot, marret l-Ingilterra, reġgħet iżżewġet u kellha żewġt itfal. Dawn jiġu Malta sikwit b’vaganza u spiċċaw irregalawhulna. Fih sleeping bag, siġġu jinfetaħ u jingħalaq ta’ ħdejn is-sodda, barmil tal-kanvas, li meta jimtela bl-ilma jieħu l-forma ta’ barmil u qisu wash hand basin l-istess.

Tiltaqgħu ma’ stejjer li jibdlu r-rakkonti tal-istorja?

Studenti Maltin iżuru dan il-Mużew?

Għandna gruppi ta’ studenti li jiġu jagħmlu Career Exposure; jagħmlu ġimgħa magħna biex jaraw jitħajrux jaħdmu fl-avjazzjoni. U għandna oħrajn li jagħmlu s-Systems of Knowledge; jagħmlu 20 siegħa hawn u wħud jitħajru u jkomplu.

Bħala finanzjament issibu?

Il-maġġoranza mingħand individwi barranin. Lokali nirċievu xi fondi tal-UE, fejn ikollok perċentaġġ millGvern u perċentaġġ mill-UE. Ġieli wkoll ħadna mill-Good Causes Fund u riċentement ħadna fondi żgħar mill-Awtorità Maltija għat-Turiżmu.

16

17.02.2019

kullhadd.com

ŻMIEN EĊITANTI Julia Farrugia Portelli Segretarju Parlamentari

L-istorja hija storja. Il-fatti huma fatti. Għalhekk ma jista’ jibdilhom ħadd. Għalhekk ħadd ma jista’ jiċħad li kien il-Partit Laburista li ġġieled biex kulħadd ikollu dritt għallvot. Ħadd ma jista’ jiċħad li kien il-Partit Laburista li ta d-dritt tal-vot lin-nisa, b’oppożizzjoni sħiħa mill-Partit Nazzjonalista. Ħadd ma jista’

jiċħad li kien il-Partit Laburista li ta d-dritt tal-vot liż-żgħażagħ ta’ 18-il sena.

Issa, grazzi għal-liġi storika li l-Parlament approva ftit inqas minn sena ilu, għall-ewwel darba ngħataw id-dritt tal-vot iżżgħażagħ li jagħlqu 16-il sena.

Dawn iż-żgħażagħ se jkollhom l-opportunità li jeżerċitaw dan id-dritt fi ftit ġimgħat oħra, eżattament fil-25 ta’ Mejju meta f ’pajjiżna jkollna l-elezzjonijiet għall-Parlament Ewropew u l-Kunsilli Lokali.

Id-dritt tal-vot liż-żgħażagħ ta’ 16-il sena, kien imwiegħed mill-Partit Laburista fil-manifest elettorali. Bħal dejjem, il-Partit Laburista żamm kelmtu. Għamel din il-wegħda u żamm kelmtu għax fiduċjuż fiż-żgħażagħ tagħna. Għax jemmen li ż-żgħażagħ kapaċi jerfgħu r-responsabbiltajiet tagħhom.

Iżda nagħmlu tajjeb li nżommu f ’moħħna li d-drittijiet ifissru wkoll dmirjiet. U dan jgħodd ukoll għad-dritt tal-vot liż-żgħażagħ ta’ 16-il sena.

Ovvjament id-dmir ewlieni huwa li fil-25 ta’ Mejju, dawn iż-żgħażagħ, li jlaħħqu aktar minn 8,000, imorru u jivvutaw kemm fl-elezzjoni tal-Parlament Ewropew, kif ukoll fl-elezzjoni tal-Kunsill Lokali.

Iżda dan mhuwiex l-uniku dmir. Iż-żgħażagħ, l-ewwel u qabel kollox, għandhom id-dmir li jsegwu dak kollu li jkun qiegħed isir u dak kollu li se jkun qiegħed jingħad filġimgħat li ġejjin meta l-partiti u l-kandidati se jkunu qegħdin iwasslu l-messaġġi tagħhom biex jippruvaw jirbħu l-fiduċja mhux biss ta’ dawn iżżgħażagħ, imma wkoll tal-elettorat Malti u Għawdxi.

L-istedina tiegħi lil dawn iż-

żgħażagħ mhijiex biss biex isegwu, imma aktar importanti minn hekk, nistedinhom biex jgħarblu dak li se jkun qiegħed isir u jingħad tul il-kampanja elettorali.

Id-dritt tal-vot jixħet reponsabbiltà fuq spallejn l-elettorat, u għal dawn iż-żgħażagħ se tkun l-ewwel darba li se jerfgħu din ir-responsabbiltà.

Qiegħda ngħid dan mhux għax għandi xi dubju li dawn iż-żgħażagħ mhumiex kapaċi jerfgħuha din ir-responsabbiltà. Anzi konvinta. U konvinta għax l-għaqdiet taż-żgħażagħ li ltqajt magħhom meta konna qegħdin nippreparaw il-liġi, kollha kienu wrew entużjażmu u kapaċità. Kollha taw is-sehem tagħhom biex eventwalment ressaqna liġi li kienet approvata miż-żewġ naħat tal-Kamra tar-Rappreżentanti.

X’inhi din ir-responsabbiltà?

Hija li qabel jixħtu l-vot tagħhom fil-25 ta’ Mejju, ikunu jafu sewwa x’inhuma jgħidu l-partiti, u jkunu jafu wkoll min huma l-kandidati li qegħdin jitolbuhom il-fiduċja tagħhom, kemm dawk li se jikkontestaw għall-Parlament Ewropew, kif ukoll għall-Kunsilli Lokali.

Għal min segwa l-midja soċjali ra kif din il-ġimgħa nedejna kampanja edukattiva li se twassalna sas-Sibt 25 ta’ Mejju.

Mhux se tkun kampanja talaħmar, blu, adar jew oranġjo, anzi xejn affattu.

Se tkun kampanja purament bil-għan li nedukaw dwar din id-dritt u kif tuża dan id-dritt.

Nistedinkom issegwu din il-kampanja eċitanti u aktar minn hekk tħeġġu lil min ħa jivvota l-ewwel darba jsegwi wkoll.

L-aħħar stedina. Użaw il-vot tagħkom biex tinvestu fil-ġejjieni tagħkom.

MAQTUGĦIN MIR-REALTÀ Catherine Fenech Membru fl-Eżekuttiv Nazzjonali PL

Meta taħseb li Delia jkun mess il-qiegħ għaċ-ċuċati, dejjem jissorprendik b’xi ċuċata oħra. IlĦadd qed jiddedikah biex jgħid il-ħmerijiet. Żewġt iħdud ilu qasamni bid-daħk meta qalilna li biex ikun hawn l-għaqda jrid jilħaq President tar-Repubblika li ġej mill-kamp Nazzjonalist. Ħallieni b’ħalqi miftuħ kif qal li l-Blockchain ġabha l-PN f ’Malta.

Però qbilt miegħu meta qal li l-bieb tal-PN hu miftuħ. Dan rajnieh fl-aħħar stħarriġ li sar dwar l-opinjoni tal-poplu dwar ix-xena politika Maltija u rajna lill-PL mmexxi minn Joseph Muscat igawdi fiduċja kbira ħafna filwaqt li l-PN u Delia reġgħu għodsu waħda ’l isfel nobis. Inħeġġu li jaqbillu jagħlqu l-bieb għax jekk fetħu biex mingħalih se jidħlu n-nies, qed jiġri bil-kontra u qed joħorġu bil-gzuz u dawk li

għadhom ġewwa qed jagħtu bejniethom aktar minn żewġt isriedak tal-kina. Ma niflaħx nistenna minn Ħadd għall-ieħor biex inkompli nisma’ aktar teatrin.

Però matul din il-ġimgħa komplejna nisimgħu teatrin. Din tal-President donnha se tkun suġġett mill-aktar importanti għall-PN. Iridu bis-saħħa President Nazzjonalist u jridu li l-emendi Kostituzzjonali jitħaffu u l-President tar-Repubblika jingħata poteri eżekuttivi. Hemm hi d-dunque! Dak hu l-iskop mela. Mhux l-għaqda. Ma tarax.

Għax jafu li qajla għandhom ċans li fil-futur qarib jerġgħu jitilgħu t-taraġ ta’ Kastija u l-PN ma jafx joqgħod mingħajr ma jkollu l-imbierek poter f ’idejh. Allura jekk ma jgħaddux mill-bieb, in-nies tiegħu jaraw kif se għaddu mit-tieqa u jitolbu li jkun hawn President tar-Repubblika Nazzjonalist b’poteri eżekuttivi ħalli jkunu jistgħu jduqu l-kejk tat-tmexxija li tant jixtiequ li jkollhom.

Issa qbadna d-diska li l-ekonomija qed tikber għax il-Gvern qed ikabbar il-popolazzjoni. Anki tfajjel tal-primarja jaf li l-popolazzjoni tikber fejn hemm il-prosperità. L-ebda persuna barranija mhi se tersaq ’l hawn li kieku m’hawnx xogħol. U l-argument li l-barranin qed jieħdu xogħol il-Maltin ma jitwemminx hekk kif ir-rata tal-qgħad fost il-Maltin

u l-Għawdxiin hija kważi negliġibbli. Il-barranin f ’pajjiżna ma ġewx ipappuha hawn imma ġew biex jaħdmu.

X’jippretendu tal-PN li nwaqqfu r-ritmu tal-ekonomija? Li ngħidu daqshekk lill-investiment? Li setturi ekonomiċi li qed jattira pajjiżna fil-manifattura, fit-turiżmu, fis-servizzi finanzjarji u bankarji, fl-igaming, fil-cryptocurrency, fl-avjazzjoni, fil-bitcoin, fl-artificial intelligence u fil-blockchain inwaqqfuhom għax mhawnx Maltin biżżejjed li jagħmlu dan ix-xogħol? X’raġunar bażwi dan? Mela biex trid iddawwar l-ekonomija?

Billi tagħmel taxxi ġodda, tgħolli l-prezzijiet, tgħolli l-kontijiet, tieħu miżuri t’awsterità bħalma kienu jagħmlu fi żmienhom?

Mhux ta’ b’xejn fi żmien il-PN dejjem għalaqna s-sena finanzjarja agħar minn ta’ qabilha. Kull sena nagħmlu defiċit wara ieħor u d-dejn jikber. Dik hi l-legacy li ħalla l-PN, legacy tad-dejn. Sewwa kienu qalulna li ħa jagħmlu d-dejn, imbagħad iħallsuh uliedna u wlied uliedna. Dak għaqal bil-finanzi tal-pajjiż!

Dan il-Gvern qed jinċentiva lill-poplu, joħloqlu opportunitajiet ta’ investiment, joħloq ix-xogħol ħalli r-rota ddur. Issa li r-rota qed iddur b’veloċità bla preċedent, il-Gvern qed jindirizza t-tibdil u l-adattar meħtieġ sabiex

jilqa’ għal din il-bidla fil-mentalità ekonomika ta’ pajjiżna u jilqa’ għad-domanda tal-investitur sabiex ikompli jattira investiment ta’ kwalità eċċezzjonali f ’pajjiżna.

U qed jagħmel dan bħal bl-investiment multimiljunarju fl-infrasttruttura tal-pajjiż, emendi fil-liġi tal-kera, jindirizza bis-serjetà l-isfida tal-housing soċjali, il-mina taħt l-art bejn Malta u Għawdex, investiment fid-distribuzzjoni tal-enerġija b’aktar enerġija nadifa, affordabbli u b’garanzija ta’ provvista għad-domanda, kontroll tat-traffiku u tisħiħ tat-trasport pubbliku. Mhux ta’ b’xejn li l-Kummissjoni Ewropea din il-ġimgħa bassret li matul din is-sena Malta se jkollha l-akbar tkabbir ekonomiku fost il-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea.

Issa din il-ġimgħa, il-Kap tal-Oppożizzjoni mar Ħal Lija u ta l-impressjoni li dan il-Gvern qed jistenna bil-ħerqa li l-anzjani tagħna jmutu għax huma piż fuq il-pajjiż. Ma temminx kieku ma tismax. Dan il-Gvern żied il-pensjonijiet tal-anzjani tagħna wara 25 sena sħaħ fil-friża.

Kompla jagħti l-għotja ta’ €300 fis-sena lill-anzjani ta’ 75 sena u aktar li jgħixu fi djarhom. Saħħaħ is-servizzi li jingħataw lill-anzjani li jgħixu fil-komunità u għen sabiex dawn jibqgħu jgħixu fi djarhom u jkollhom attenzjoni kontinwa billi jagħti kumpens xieraq

lill-familjari li jiddedikaw ħajjithom sabiex jieħdu ħsieb lill-ġenituri anzjani tagħhom u kif ukoll jgħin lill-familjari fil-ħlas tas-salarju tal-carers.

Dan il-Gvern huwa assigurazzjoni li l-pilloli mhux se jkunu out of stock u indirizza bis-sħiħ il-waiting lists għall-interventi kirurġiċi u interventi ta’ check ups, indirizza bis-serjetà l-waiting list ta’ anzjani li jixtiequ jidħlu f ’dar tal-anzjani u rxoxta s-servizzi tal-kura primarja fiċ-ċentri tas-saħħa. Dan huwa ftit mis-servizzi u l-inizjattivi li ħa u wettaq dan il-Gvern sabiex l-anzjani tagħna jinżammu fuq wiċċ l-idejn kif jistħoqqilhom.

Altru milli rridu neħilsu minnhom.

Imbagħad wara kollox dan ilGvern żgur mhux se jieħu lezzjonijiet mill-Partit Nazzjonalista li kien il-partit li kien kontra l-introduzzjoni tal-Bolla, sabiex issostni l-benefiċċji soċjali u kien kontra l-introduzzjoni tal-pensjonijiet għall-anzjani. Mhux se ninsew li dan il-partit kien jargumenta li l-anzjani m’għandhomx jingħataw pensjoni għax dawn kienu se jilagħbuhom u jixorbuhom l-inbid. M’aħniex se nieħdu lezzjonijiet fuq kif nieħdu ħsieb l-anzjani tagħna mill-PN li hu l-partit li għandu r-rekord f ’idejh li għolla l-età tal-irtirar minn 61 għall-65 sena.

17

17.02.2019

kullhadd.com

KOMPLEW FEJN ĦALLEW Editorjal

Jiġifieri mhux biss jattakkaw l-istituzzjonijiet ta’ pajjiżna barra minn xtutna, iżda jigdbu biex jagħmlu dan

Jekk kien hemm bżonn ta’ xi prova oħra dwar kemm il-Partit Nazzjonalista ta’ Adrian Delia mhu xejn differenti minn dak ta’ Simon Busuttil erġajna ħadnieha din ilġimgħa. Fil-Parlament Ewropew rajna kif għadhom qed jużaw l-istess tattiċi li ma wassluhom għal imkien.

Fil-fatt, it-tliet Membri tal-Parlament Ewropew tal-Partit Nazzjonalista użaw ġimgħa ta’ sessjoni plenarja fil-Parlament Ewropew biex ikomplu jitkellmu kontra pajjiżna. Jagħmlu dan għax iridu l-poter akkost ta’ kollox. Jagħmlu dan minkejja li jafu u jirrealizzaw li jekk jagħmlu ħsara lill-pajjiż jistgħu jbatu ċ-ċittadini kollha. Nazzjonalisti, Laburisti u nies li forsi mill-politika jiġu jaqgħu u jqumu.

F’dawn l-aħħar jiem kellna lil Roberta Metsola tifraħ li rapport li hi kienet parti mit-tfassil tiegħu ma jagħtix stampa sabiħa ta’ Malta.

Kellna mbagħad lil Francis Zammit Dimech li reġa’ mar jirrepeti l-istess diska li ilu jkanta fuq il-Programm ta’ Ċittadinanza b’Investiment.

Però forsi l-iktar tal-mistħija kien l-aġir tal-MEP David Casa

f ’kumitat dwar it-taxxa. Kulħadd jaf kemm fuq it-taxxa dan il-pajjiż dejjem ġibed ħabel wieħed. Iżda, David Casa mhux hekk għamel.

Minflok mar jieħu l-pożizzjoni ta’ Malta, David Casa mar attakka l-Qorti għax ma tatux raġun. Tilef f ’Malta u mar jgħid li m’hawnx ġustizzja fi Strasburgu. Għax daqshekk jirrispettaw l-istituzzjonijiet.

Issa rridu ngħidu li kull darba li jagħmlu dan l-attakk jippruvaw jiddefendu ruħhom billi jgħidu li huma qed jikkritikaw lill-Gvern u mhux lill-pajjiż. Però hawn ma jitwemmnux.

Għax kieku pereżempju Casa qasam il-ħin tiegħu jiddefendi s-sistema tat-taxxa li nħolqot fi żmien il-PN, imbagħad kritika lillGvern Malti forsi konna nagħtuh il-benefiċċju tad-dubju. Iżda ħinu użah biss biex jitkellem kontra Malta.

David Casa qal li ma jeżistux investigazzjonijiet serji meta hemm investigazzjonijiet li għaddejjin u oħrajn li ngħalqu u li lilu u lil Simon Busuttil ma tawhomx raġun.

Jiġifieri mhux biss jattakkaw l-istituzzjonijiet ta’ pajjiżna bar-

ra minn xtutna, iżda jigdbu biex jagħmlu dan.

U jgħidu wkoll kontra Malta għax meta jmorru jxewxu biex mingħalihom iwaqqfu programm bħal dak taċ-Ċittadinanza b’Investiment ikunu qed jippruvaw jipperikolaw miljuni ta’ ewro li minnhom qed igawdu l-Maltin u l-Għawdxin.

Għax il-50 miljun li se jkunu investiti mill-Programm ta’ Ċittadinanza b’Investiment fil-housing soċjali se jgawdu minnhom Laburisti u Nazzjonalisti. Se jgawdi minnhom il-pajjiż. Il-flus investiti f ’apparat ġdid tal-qalb, li ġejjin mill-Programm li mar jattakka Francis Zammit Dimech, qed igawdi minnhom kulħadd.

Naturalment m’aħniex sorpriżi b’din l-attitudni.

Din hi attitudni ta’ persuni mill-Partit Nazzjonalista li jridu jintgħoġbu ma’ grupp żgħir ta’ nies u għalhekk tbati Malta. Ħasra li Adrian Delia qed juri li mhux differenti minnhom.

Dawn iridu jintgħoġbu ma’ dak il-grupp żgħir ta’ nies li membru prominenti tiegħu qal li trid tiġri xi ħaġa lill-ekonomija Maltija

biex l-Oppożizzjoni tieħu r-ruħ.

Li jixtieq li n-nies ikunu foqra.

Hekk jaħsbu dawn in-nies. Hekk jaġixxu.

L-aħbar it-tajba għall-Maltin u għall-Għawdxin hi li dawn innies għadhom ma rrealizzawx kif il-kampanji tagħhom huma maqtugħa għalkollox minn dak li qed iħoss il-poplu. Għax irridu ngħiduha kif inhi: kull istituzzjoni li għandna f ’pajjiżna hi fdata iktar minnhom. U dik il-fiduċja ġejja mill-poplu.

U fiduċja li ġejja bir-raġun. Sa din il-ġimgħa stess kellna istituzzjonijiet indipendenti minn madwar id-dinja jfaħħru lill-pajjiżna.

Istituzzjonijiet li joħorġu rapporti minn żmien għal żmien u li jvarjaw mill-IMF għall-Kummissjoni Ewropea għal The Economist u ħafna oħrajn.

Ir-realtà hi li Malta pajjiż sod.

Pajjiż li jiġbed il-ġid u li l-Gvern qed jinvestih fin-nies. Pajjiż li jista’ jibqa’ miexi ’l quddiem anke jekk hawn ftit li jridu jfixkluh għax madwar sitt snin ilu tilfu l-poter.

Iżda, il-poplu Malti jaf li l-pajjiż ikbar minnhom u għalhekk se jibqa’ miexi ’l quddiem.

18

17.02.2019

kullhadd.com

IL-VJAĠĠ TIEGĦI Stefan Zrinzo Azzopardi Membru Parlamentari

Laqtitni ħafna sentenza li qrajt ftit taż-żmien ilu li tgħid: “Jekk ħuta ġġegħelha titla’ ma’ siġra biex tqis il-ħiliet tagħha, dik il-ħuta se tagħmel għomorha taħseb li ma taf xejn.” Fi ftit kliem, biex tqis sewwa kemm persuna taf, l-ewwel trid tara x’inhuma l-ħiliet ta’ dik il-persuna biex verament tagħmel evalwazzjoni tajba ta’ dik il-persuna.

It-tfal kollha għandhom il-ħiliet individwali tagħhom. Min ikun kapaċi f ’suġġett u min ikun aktar kapaċi f ’ieħor. Min għandu dispożizzjoni li jitgħallem f ’ċerti oqsma u min juri interess qawwi f ’oqsma oħra. Ċerti tfal jeħtieġu ftit għajnuna biex jitgħallmu,

oħrajn jeħtieġu aktar attenzjoni biex jifhmu u jitgħallmu.

Pajjiżna għal ħafna snin kellu sistema edukattiva bbażata fuq mudell li ta l-frott tiegħu. Mudell li żviluppa matul is-snin u li wassal lil bosta biex jirnexxu. Pajjiżna ra avvanzi kbar kemm fil-kwalità tal-edukazzjoni kif ukoll żieda kbira fil-firxa ta’ opportunitajiet ta’ tagħlim f ’livelli u f ’setturi differenti.

L-iskejjel mhumiex dinja għalihom iżda huma parti integrali mis-soċjetà tal-lum u l-post fejn tinbena s-soċjetà ta’ għada. Għalhekk, l-iskejjel u b’mod partikolari l-klassi, ma tistax tkun maqtugħa mir-realtajiet tad-dinja li ngħixu fihom. Iridu jaċċettaw u jifhmu l-iżviluppi u jkun mħejjija għax-xejriet ġodda u l-metodi tat-tagħlim.

Id-dinja kontinwament qiegħda tevolvi u l-impatt li qed iħallu l-avvanzi teknoloġiċi fuq ħajjitna dejjem qed jikbru. Dan qed iwassal biex is-soċjetà tagħna tevolvi b’rata ferm aktar mgħaġġla. Dawn il-biddliet mgħaġġla jpoġġu sfidi differenti fuq is-sistema edukattiva u għalhekk irid jiġu applikati l-aħjar metodi biex it-tfal ikollhom l-aqwa tagħlim possibbli.

Minkejja l-istejjer ta’ suċċess li kellna fis-sistema edukattiva ta’

pajjiżna, huwa ċar li hemm bżonn li l-mezzi tat-tagħlim jevolvu biex l-opportunità ta’ suċċess fl-edukazzjoni tingħata lil aktar tfal u żgħażagħ.

Kull tifel u tifla għandhom il-ħtiġijiet partikolari biex jitgħallmu. Din mhix kwistjoni ta’ streaming li tiġbor gruppi ta’ tfal flimkien skont il-ħiliet tagħhom, iżda hija ħarsa lejn dak li jeħtieġu kull tifel u tifla biex is-sistema toffri mezzi aktar addattati għall-ħtiġijiet partikolari ta’ dik il-persuna.

L-aġġornament li qed jiġi propost huwa bbażat fuq bidla importanti ferm. Minflok ittfal iridu jaddattaw għas-sistema edukattiva u jidħlu f ’dak li toffri s-sistema, is-sistema hija maħsuba biex tagħraf aktar dawk li huma l-abbiltajiet ta’ kull tifel u tifla u fejn it-tfal jistgħu l-aktar jirnexxu u toffri l-aħjar possibilitajiet.

Dan huwa każ ċar li l-bidliet se jwasslu aktar biex is-sistema edukattiva tkun aktar għat-tfal milli t-tfal iridu jiddaħħlu fis-sistema.

Il-metodi l-ġodda issejħu: “IlVjaġġ tiegħi”. Għażla għaqlija għaliex tispjega l-għanijiet ta’ dawn il-bidliet li qegħdin iseħħu. It-tfal se jkunu qed jimbarkaw fuq dak il-vjaġġ li jwassalhom biex jiksbu l-aħjar tagħlim u jmorru fid-di-

rezzjoni li l-aktar jixtiequ li jaslu permezz ta’ dak li qed jitgħallmu l-iskola. Dan se jkun qed isir anke permezz ta’ għażliet akbar li t-tfal se jkollhom meta jiġu biex jagħżlu l-vjaġġ li jixtiequ.

Għandna obbligu lejn kull tifel u tifla li naraw li jkollna l-aħjar sistemi li jagħtu l-akbar opportunità biex it-tfal jirnexxu. Għandna obbligu li naraw li t-tfal ma jintilfux fis-sistema u joħorġu minnha mingħajr ħiliet bażici jew nippruvaw inqisuhom fuq ħiliet li huma m’għandhomx filwaqt li neskluduhom milli jitgħallmu dwar is-suġġetti li l-aktar jattirawhom, li fihom l-aktar li jistgħu jirnexxu.

Din il-bidla li se tkun qed isseħħ hija waħda sostanzjali. Hija għażla li qed tagħraf aktar dak li huwa metħieġ għat-tfal. Hija għażla mibnija fuq il-ħtiġijiet tat-tfal.

Għażla li rridu nsegwu b’reqqa biex niżguraw li l-miri mfassla jintlaħqu.

Il-vjaġġ huwa wieħed twil iżda huwa vjaġġ li rridu naraw li jitwassal b’suċċess filwaqt li jkun l-aqwa esperjenza possibbli ta’ tagħlim u ta’ żvilupp sħiħ għal kull tifel u tifla. Huwa l-bini fuq sisien sodi ta’ Malta ta’ Għada fejn il-ħiliet ta’ kull persuna jkunu magħrufa u mħarrġa.

SENTEJN ĦIDMA Mario Fava President Sezzjoni Kunsillier PL

F’dan tmiem il-ġimgħa kellna l-konferenza bħala Assoċjazzjoni għall-Kunsilli Lokali. Konferenza sentejn minn meta nħtart President tal-AKL. Mill-ewwel ħsibt li kelli nagħti l-importanza lil diversi ilmenti li kienu daħlu minn Kunsilli Lokali diversi u anki minn membri tal-Kunsilli. Żgur li ma kinitx ħaġa faċli li jiġu skedati diversi laqgħat ma’ Ministeri, entitajiet u organizzazzjonijiet diversi biex jiġu trattati dawn l-ilmenti.

L-Assoċjazzjoni għarfet ukoll li

tkun proattiva. Ħdimna biex jitjieb dak li kien hemm diġà eżistenti filwaqt li jsir żvilupp fejn potenzjalment kien hemm xi jsir biex jitjieb is-servizz li l-Assoċjazzjoni toffri lir-Reġjuni u lill-Kunsilli Lokali kif ukoll biex il-Kunsill Lokali dejjem jersaq aktar viċin ir-resident.

Il-ħidma li saret ma kinitx tkun possibbli mingħajr l-impenn u l-appoġġ tal-kumplament tal-Membri tal-Eżekuttiv. L-Assoċjazzjoni għarfet bis-sħiħ li biex tkun f ’pożizzjoni li toffri servizz mill-aqwa, kellha tieħu d-deċiżjonijiet biex isir ristrutturar tal-amministrazzjoni tal-Assoċjazzjoni. Permezz ta’ inizjattivi li l-Assoċjazzjoni ħadet, inkisbu fondi sabiex dan seta’ jsir.

Matul is-sena 2018, l-Assoċjazzjoni indirizzat diversi oqsma fosthom; l-immaniġġjar taliskart, il-problemi u kummenti oħra li ġab miegħu, l-introduzzjoni tal-borża organika, permessi maħruġa mill-Kunsilli Lokali, permessi ta’ mwejjed u siġġijiet f ’postijiet pubbliċi, riċiklaġġ ta’ tessuti, GDPR, Tribunali lokali,

integrazzjoni fis-soċjetà u ħlasijiet tal-kontijiet tad-dawl u l-ilma fl-uffiċini tal-Kunsilli Lokali.

Kien hemm ħidma wkoll f ’oqsma partikolari fejn l-Assoċjazzjoni ħadmet biex issaħħaħ dawn id-diskussjonijiet u ġie mfassla ftehim biex jorbot dak kollu li l-Assoċjazzjoni rnexxielha tinnegozja mal-partijiet ikkonċernati.

Tul dawn l-aħħar xhur l-Assoċjazzjoni ħadmet flimkien masCWSEF kif ukoll mal-RSSL biex jiġi ffirmat ftehim li jonora x-xogħol li jwettqu dawn il-ħaddiema kif ukoll jissalvagwardja l-interessi tal-Kunsilli Lokali. Ħdimna wkoll mad-Dipartiment tas-Saħħa u Kurja Primarja fejn ġie mfassal ftehim biex ikun hemm qafas stabbilit ta’ kif joperaw il-bereġ.

L-Assoċjazzjoni temmen li għandu jkun hemm investiment fit-taħriġ kemm għall-Membri tal-Kunsilli Lokali kif ukoll għas-Segretarji u ħaddiema oħra fil-Kunsilli Lokali. Għaldaqstant għarafna li għandu jiġi mfassal programm fuq livell ta’ Masters

(MQF 7) fil-Governanza u l-Immaniġġjar. L-Assoċjazzjoni offriet li tissussidja parti mill-ħlas ta’ dan il-programm. Ħdimna wkoll fuq inizjattivi li jgħinu għal ambjent aħjar. Waħda mill-inizjattivi kienet li l-Assoċjazzjoni toħloq kuxjenza kontra r-rilaxxar tal-bżieżaq waqt attivitajiet fil-komunità. B’sodisfazzjon mal-Assoċjazzjoni ngħaqdu madwar 40 Kunsill Lokali. Inizjattiva oħra li tinkoraġġixxi l-użu ta’ trasport pubbliku fejn sar titjib fuq il-bus shelters fejn niffaċilitaw ilproċess li Kunsill jirrapporta biex issir manutenzjoni, li trid issir fuq bus shelters eżistenti kif ukoll jiġu installati bus shelters ġodda.

L-Assoċjazzjoni kompliet bil-ħidma tagħha biex twessa’ s-servizzi offruti minnha kif ukoll biex dejjem tkun ta’ assistenza għal kull Reġjun jew Kunsill Lokali. Għadd fadlina x’nagħmlu, però b’idi fuq il-kuxjenza nemmen u sodisfatt li tajna riżultati li waslu għal bidla pożittiva.

Bdejna sena oħra fejn fil-ġranet li ġejjin se jkun hemm l-Elezzjoniji-

ILMA Joe Mizzi Ministru

Din il-ġimgħa żort ix-xogħlijiet li qegħdin isiru fuq il-mina li qed tinbena taħt l-art bejn l-impjant tar-Reverse Osmosis f ’Pembroke u l-ġibjun li jinsab f ’Ta’ Qali. Xogħlijiet li se jitlestew fi żmien sentejn u nofs.

B’tul ta’ 9.5 kilometri, dan ilproġett hu intiż biex ikompli jtejjeb il-kwalità tal-ilma f ’ħafna partijiet f ’Malta u jsaħħaħ l-effiċjenza fl-operat u fis-sostenibbiltà ambjentali.

Proġett li jagħmel parti minn investiment bla preċedent li qed tagħmel il-Korporazzjoni fis-settur tal-ilma, b’investiment totali, mifrux fuq erba’ snin f ’diversi lokalitajiet f ’Malta, li jlaħħaq b’kollox ’il fuq minn €130 miljun kofinanzjati minn fondi Ewropej.

Ir-Reverse Osmosis f ’Pembroke hi l-ikbar impjant talWSC fejn bħalissa qed isir ukoll xogħol fuq il-magni li qed jiġu mmodernizzati bl-aħħar teknoloġija li se jirriżulta fl-iffrankar ta’ €421,596 fis-sena. Hekk kif l-impjant se jirdoppja l-produzzjoni tal-ilma mingħajr ma jżid il-konsum tal-enerġija.

Permezz tal-aħħar teknoloġiji fis-suq, l-ilma li jittella’ għal Ta’ Qali se jkun pur, jiġifieri mhumiex se jiżdiedulu ġebla jew kimiċi, iżda minflok jeħodhom b’mod naturali mill-ilma tal-pjan.

Proċess aktar effiċjenti u prodott itjeb għan-nies. Bħalissa l-ilma li jasal fid-djar tal-familji Maltin huwa tajjeb għax-xorb u pur, iżda ħafna jilmentaw mit-togħma. B’dan il-proġett kull dar se jkollha kwalità ta’ ilma aħjar.

Tajjeb wieħed isemmi li l-pajpijiet li se jintużaw għall-kostruzzjoni tal-mina, fejn se jintużaw b’kollow madwar 3,000 tunnellata, huma l-ewwel tat-tip tagħhom f ’pajjiżna. et tal-Kunsilli Lokali, f ’isem l-Assoċjazzjoni nirringrazzja lil kull Membru tal-Kunsill u lis-Segretraji Eżekuttivi li taw servizz għal-lokalità filwaqt li nieħu din l-opportunità biex nawgura l-kandidati kull suċċess fl-elezzjonijiet li ġejjin biex flimkien inħarsu ’l quddiem għal aktar kollaborazzjoni u għal iżjed tiġdid.

19

17.02.2019

kullhadd.com

FAVUR MALTA

Mid-Djarju ta’ Nazju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 7 ta’ Frar Ġurnata mill-aqwa man!

Minn filgħodu sa filgħaxija widnejja mwaħħlin mas-sett tar-radju nisma’ lil Nazzjonalisti oħrajn jagħtu l-awguri tagħhom lill-kbir Eddie li llum għalaq 85 sena. Jien ukoll awgurajtlu. U kif tista’ ma tawgurax lil bniedem bħal Eddie li għamel tant ġid lil pajjiżna u li ddedika ħajtu għall-partit glorjuż tagħna! Bħal-lum dejjem niftakar f ’ċerti episodji li b’wiċċi minn quddiem ngħid li għexthom miegħu. Niftakar fil-Mass Meetings ta’ kull ġimgħa wara l-elezzjoni tal1981. Niftakru miexi fi Triq ir-Repubblika jistaqsi “fejn huma l-Laburisti?” Allaħares kellu jerġa’ jagħmilha llum, għax żgur li jgħidulu li aħjar jistaqsi fejn huma n-Nazzjonalisti?

Il-Ġimgħa, 8 ta’ Frar Kemm swew dawk il-voti unanimi fl-Amministrattiv, fl-Eżekuttiv u fil-Grupp Parlamentari! Qatgħu l-għatx bil-perżuta ta’ dawk li kien mingħalihom li l-partit glorjuż tagħna kien qiegħed jisparixxi. Tgħid mhux hekk!

Jisparixxi sabiħ! U għax aħna magħqudin, il-Gvern diġà beda jitwerwer u llum kellu jċedi u jdoqq l-irtirata dwar l-art li kien se jagħti lil tal-Corinthia. Daqshekk ċajt, man! Ilkoll kemm aħna magħqudin wara Adrian Delia, mil-lum ’il quddiem se jarawna niksbu rebħa wara oħra. Bdejna llum u se nkomplu nirbħu sakemm jasal Mejju u niksbu rebħa kbira fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u dawk tal-Kunsilli Lokali.

Is-Sibt, 9 ta’ Frar Kulħadd kuntent, kulħadd ferħan konna dalgħodu l-istamperija, man! Fraħna fuq li fraħna bir-rebħa li għamilna lbieraħ. Kollha kelma waħda konna. Din ir-rebħa hija l-bidu ta’ rebħiet ferm ikbar fil-ġejjieni qrib. Anke Clyde

Puli mhux se jibqa’ jgħid li l-għan ewlieni tagħna huwa li nirbħu l-elezzjoni ġenerali li jmiss. Le, le! Irridu nirbħu l-elezzjonijiet ta’ Mejju li ġej.

U nirbħuhom bil-kbir. Taf x’kien jonqosna? Ninfexxew inkantaw l-innu tal-partit. Insomma, jiena u sieħbi hekk għamilna. Ingħalaqna fl-uffiċċju tiegħu u kantajnieh bilkemm ninstemgħu, waqt li konna qegħdin nieħdu grokk. Iġri jgħaddu dawn il-ftit ġimgħat li baqa’!

Il-Ħadd, 10 ta’ Frar

(mhux tal-partit) tad-delegazzjoni tagħna fil-Parlament Ewropew lil dawn kollha se jkun qiegħed jitmagħhom kull informazzjoni li jkollu, anke jekk tkun xi informazzjoni ivvintata jew iffabbrikata.

It-Tlieta, 12 ta’ Frar Sewwa kien qalilna l-Kap Adrian Delia li aktar ma jaqilgħu qlajjiet fuqu, aktar ma jattakkawh, hu, min-naħa tiegħu kien se jaħdem aktar minn qatt qabel. Hekk qiegħed jagħmel man. Ta’ kuljum iżur ’l hemm u ’l hawn, jiltaqa’ man-nies biex jisma’ mingħandhom dwar il-problemi li qegħdin iħabbtu wiċċhom magħhom. Ilbieraħ kien San Ġwann, illum żar San Pawl il-Baħar. Imma apparti dawn iż-żjarat isib ukoll il-ħin jiltaqa’ mal-għaqdiet.

U dawk li huma fortunati u jirnexxilhom jiltaqgħu malKap tal-partit glorjuż tagħna, kollha kelma waħda qegħdin jgħidulu: Għandna Gvern li m’għandu l-ebda pjan għall-ebda qasam! Tal-inqas dik l-impressjoni li qiegħed nieħu minn dak li jgħidilna Pierre Portelli.

Imnalla ma kellna l-ebda attività politika llum, għax kien ikolli dilemma fejn immur. F’jum San Pawl dejjem immur nisma’ l-paniġierku, u llum ma tliftux lanqas. U kelli sorpriża kbira tistennieni. Kont qiegħed nistenna li l-Kap Adrian Delia jkun fost dawk il-mistiedna speċjali li jkun hemm fil-Knisja ta’ San Pawl kull sena, imma s-sorpriża kienet kif laqgħuh in-nies wara l-quddiesa. Kulħadd idur miegħu, min jgħannqu, min ikellmu.

Insomma kulħadd jagħmillu kuraġġ. Xeni bħal dawn anke lili jimlewni b’kuraġġ kbir. Ilmarċ ta’ waranofsinhar ma ħarablix lanqas u bħas-soltu L-Erbgħa, 13 ta’ Frar ltqajt ma’ ħafna ħbieb antiki li ta’ kull sena nkunu fuq qud- Ara ma jiġix xi ħadd u jgħidli diem f ’dan il-marċ. li l-Kap Adrian Delia mhux jagħmel minn kollox biex fl-elezzjonijiet ta’ Mejju lil It-Tnejn, 11 ta’ Frar tal-Labour nagħtuhom tkDawk l-għaqdiet li dak axkira, għax nibagħtu jsalli.

Juncker ma jistax jindaħlil- Tal-ġenn, man! Lanqas ħadd hom, kollha kelma waħda. ma jlaħħaq miegħu. Illum Kollha kontra Joseph Mus- iltaqa’ mal-Union of Procat. Fosthom hemm Re- fessional Educators. Iltaqa’ porters without Borders u mal-kantanta Michela Pace l-Federazzjoni Internazzjon- li se tirrappreżentana fil-Euali tal-Ġurnalisti li mhuma rovision. Iltaqa’ man-nies jiddejqu xejn jattakkaw lil ta’ Tas-Sliema, li m’hemmx Joseph Muscat u lill-Gvern għalfejn ngħidu tawh merħba tiegħu. Jiena konvint li minn mill-isbaħ. Tkellem fil-Parissa sa Mejju dawn l-għaqdi- lament dwar il-każ tal-Bank et, federazzjonijiet, sejħilhom of Valletta, imbagħad mar li trid, kollha se jkunu qegħ- il-każin tagħna f ’San Ġwann. din jagħmlu minn kollox Ovvjament jien hemm kont, biex il-partit glorjuż tagħna anke jekk kienet kesħa xxoqq jikseb ir-riżultat li jistħoqqlu il-għadam. U ma jiddispjaċifl-elezzjoni għall-Parlament nix għax reġa’ għamel disEwropew. M’għandi l-ebda kors impekkabbli li ħalla lil dubju li David Casa, il-Kap kulħadd issummat.

Miriam Dalli Membru Parlamentari Ewropew

“Jien jinteressani minn pajjiżi.”

“Jien qed naħdem għal pajjiżi.”

“Jien se nibqa’ nagħmel xogħli għall-Maltin.” Kemm huma frażijiet sbieħ. Kemm hu aktar faċli li tgħidhom. Il-mistqosija hi: kemm verament temminhom?

It-Tnejn li għadda, f ’kumitat tal-Parlament Ewropew, ġiet diskussa r-riżoluzzjoni li titkellem dwar Malta - liema riżoluzzjoni issa l-Membri Parlamentari Ewropej se jintalbu jivvutaw dwarha.

Ngħid id-dritt: hija sfortuna li quddiemna għandna riżoluzzjoni mimlija b’ommissjonijiet strateġiċi li sservi biss biex tbiegħed lin-nies mill-istituzzjoni tal-Parlament Ewropew. U huwa dan il-kliem preċiż li jiena għidt matul id-diskussjoni li kellna fil-Parlament Ewropew.

Din ir-riżoluzzjoni nkitbet mir-Rule of Law Monitoring Group li fih hemm Ewroparlamentari minn kull grupp politiku fil-Parlament Ewropew, inkluż membru Maltija tal-Partit Popolari Ewropew (tal-Partit Nazzjonalista). Tajjeb li tkunu tafu li matul l-istess sessjoni tal-Parlament Ewropew, ilPPE ivvota biex ma jsirx interim report dwar is-sitwazzjoni fil-Polonja - pajjiż li jinsab taħt l-iskrutinju tal-Unjoni Ewropea wara għadd ta’ tibdiliet, inkluż riforma tal-ġudikatura intiża biex tqaċċat 40% tal-imħallfin.

Din il-mossa hi meqjusa biex titfa’ l-Qorti Pollakka taħt kontroll politiku. Inzerta li Roberta Metsola ma ħaditx sehem f ’dan il-vot.

Iżda kif jgħidu, in-nies tara u n-nies tiġġudika.

Qrajt kemm ir-riżoluzzjoni kif ukoll ir-rapport tal-Venice Commission li tant saret referenza għalih. Inħoss li din ir-riżoluzzjoni tagħżel x’jaqblilha biex taqdi l-aġenda diġà mfassla ta’ ċerti membri tar-Rule of Law Monitoring Group. Dan huwa dak li għidt fl-intervent tiegħi lill-membri preżenti, inkluż rappreżentanti tal-Partit Nazzjonalista. Għall-Partit Nazzjonalis-

ta, jekk titkellem biex tiddefendi lil pajjiżek, tkun qed “twerżaq b’mod isteriku”.

Hija riżoluzzjoni li tinjora jew li fiha interpretazzjonijiet ħżiena.

Pereżempju, fl-ebda ħin il-Venice Commission ma ssemmi xi ksur sistematiku tas-saltna taddritt, bħalma din ir-riżoluzzjoni tipprova talludi għalih.

Anzi, il-Venice Commission tirrikonoxxi l-ħeġġa tal-awtoritajiet Maltin li jagħmlu r-riformi meħtieġa u tilqa’ l-programm ambizzjuż ta’ riformi li dan il-Gvern irid jagħmel. Dan ilGvern qed ibiddel liġijiet li ilhom jeżistu għal ħafna snin, taħt gvernijiet differenti, inkluż il-25 sena ta’ Gvern Nazzjonalista.

Imma jekk taqra din ir-riżoluzzjoni taħseb li mhu qed jiġri xejn jew kważi xejn.

Agħar minn hekk, hi riżoluzzjoni li tiddetta x’miżuri għandhom jiġu adottati filwaqt li tinjora li l-Venice Commission ssejjaħ għal diskussjoni pubblika u li jkun hemm phasing in tar-rakkomandazzjonijiet. Hija l-istess Venice Commission li tagħraf li mhux kull mudell jista’ jiġi adottat f ’ġurisdizzjonijiet differenti.

Ir-riżoluzzjoni titlob għal inkjesta pubblika dwar il-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia - xi ħaġa li l-Gvern qatt ma eskluda. Iżda li ssir inkjesta pubblika waqt li għandek il-każ għaddej il-Qorti tista’ biss tippreġudika l-każ. Naħseb li ħadd ma jrid jippreġudika l-investigazzjonijiet kriminali li għaddejjin u li wasslu għall-arrest ta’ tliet persuni. Hawnhekk ma nistax ma nirreferix għall-każ tal-Qorti Kostituzzjonali fejn instab li l-Eks Ċermen tal-Enemalta sofra minn ksur tad-dritt tiegħu għall-smigħ xieraq meta fil-Public Accounts Committee kien għaddej public hearing dwar l-iskandlu taż-żejt.

Ir-riżoluzzjoni pereżempju tgħid li hemm bżonn ta’ riforma fil-liġijiet biex il-ġurnalisti ma jkunux ostakolati. Ir-realtà hi li kien dan il-Gvern li introduċa r-riforma tal-liġi tal-istampa filwaqt li Eks Ministri u uffiċjali tal-Eks Gvern Nazzjonalista heddew ġurnalisti u camerapersons b’ħabs u b’arrest.

U l-lista tkompli.

Li jeħodni lura għall-punt inizjali tiegħi. Jekk verament jinteressak minn pajjiżek, titkellem dwar il-fatti, dwar il-ġid li pajjiżek qed jagħmel, dwar ir-riformi li għaddejjin. Fuq kollox, ma tirkibx fuq il-karru ta’ min għandu interess li jagħmel ilħsara lil pajjiżna u togħrok idejk waqt li tagħmel dan.

20

17.02.2019

kullhadd.com

reċensjoni tal-ktieb

IS-SĦAĦAR TA’ PETUT GĦAND REBUS TOTALL Mhux faċli daqskemm wieħed jista’ jiimmaġina, li ttir fuq xkupa. Trid tieħu l-qagħda, titgħallem kif tqiegħed saqajk u jdejk, u tipprattika … ħafna, ħafna u ħafna. Imbagħad, jekk tinzerta tkun mill-familja Ta’ Petut familja magħrufa ta’ sħaħar tul is-sekli - il-pressjoni tkun ikbar biex ma twaqqax għaċ-ċajt l-unur tal-familja.

Terġa’ u tgħid, kapaċi li l-mamà u n-nanna jkunu fost l-iprem sħaħar. Biex tgħaxxaq!

Din hi l-ħajja ta’ Pinzett, saħħara ċkejkna għadha qed titħarreġ, tgħix m’ommha, man-nanna u mal-qattus tagħha n-Naxxar.

Imma jum wieħed, il-ħajja kwieta tagħha tinbidel. Sam, wieħed mill-ġirien, li ġej minn waħda mill-familja ta’ nies li mhumiex sħaħar imma nies bħali u bħalek, iħallilha mes-

saġġ sigriet. Rebus Totall, issaħħar il-kattiv, qed iħejji pjan biex jeqred lil Ta’ Petut kollha!

U issa, x’se tagħmel Pinzett?

Tgħid il-poteri maġiċi tagħha se jkunu biżżejjed biex issalva l-familja tagħha? U Sam, li m’għandux poteri imma jrid ilaħħaq ma’ ħabibtu, kif se jirnexxilu jgħinha?

Is-Sħaħar Ta’ Petut hija sensiela ġdida fjamanta dwar is-sħaħar li jgħixu flimkien man-nies l-oħra f ’belt Maltija, u dwar l-avventuri li jsibu ruħhom fihom. Għand Rebus Totall huwa l-ewwel ktieb f ’din is-sensiela, pubblikazzjoni Merlin Publishers u kitba ta’ Clare Azzopardi.

Għand Rebus Totall hu illustrat, kollu bil-kulur, mit-talent ġdid Deandra Scicluna. Il-livell ta’ qari huwa perfett għal dawk ittfal li għadhom kif bdew jaqraw waħidhom kotba qosra: kapitli

qosra, storja mexxejja u karattri li ssir tħobbhom mill-ewwel.

Dan il-ktieb huwa l-ewwel ktieb bil-Malti għat-tfal li juża font maħluqa apposta għall-qarrejja bid-dislessja.

Riċerkaturi barranin ħolqu Easy Reading, font riżultat ta’ riċerka u studji estensivi u applikati minn diversi pubblikaturi ewlenin internazzjonali. Ovvjament, il-Merlin Publishers kienu tal-ewwel hawn Malta li addottaw dan il-font, għal dan il-ktieb immirat għal tfal bejn 7 u 9 snin.

Is-Sħaħar Ta’ Petut huwa stampt bi flexi-binding, qoxra iżjed iebsa biex isservi iżjed f ’idejn ittfal anki ħdejn il-baħar f ’dawn ix-xhur tas-sajf.

Il-ktieb jinsab għall-bejgħ mill-ħwienet tal-kotba kollha jew direttament online minn merlinpublishers.com

Mistoqsija: X’ġie maħluq apposta għall-qarrejja bid-dislessja?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb GĦAND REBUS TOTALL. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 24 ta’ Frar.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb WIĊĊ IMB WIĊĊ huwa: GODFREY MAGRO - MOSTA

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

02

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Fl-aħħar sitt snin il-piż tad-dejn nazzjonali kemm naqas?

Isem:

Tweġiba: Indirizz:

22

17.02.2019

kullhadd.com

IL-WIĊĊ ŻAGĦŻUGĦ TAL-ILSIEN MALTI Sephora Francalanza - President tal-Għaqda tal-Ilsien Malti fi ħdan l-Università ta’ Malta u li tant taħdem biex tippromwovi l-bżonn li nużaw b’mod tajjeb il-lingwa tant rikka Maltija u li tiddistingwina minn pajjiżi u popli oħrajn anki dawk ħafna ikbar minna. u entitajiet varji. Imma l-akbar responsabbiltà, fil-mertu kollu tagħha, hi li rrid inġorr l-irwol Minn dejjem kont inħobb tiegħi miegħi kull fejn immur. il-lingwi, u l-ħiliet fil-Malti, u dejjem ġewni naturali. Imma Xi skop għandha din l-imħabba tiegħi lejh kibret l-għaqda u x’attivitajiet sew fl-istudji tiegħi fil-postse- torganizza matul is-sena? kondarja, f ’G.F. Abela Junior College. Hemm skoprejt il-let- L-għan ewlieni tal-Għaqda talteratura kontemporanja Maltija, Malti hu li tqarreb il-lingwa u ladarba bdejt naqra, ma stajtx u l-letteratura Maltija lejn ilMaltin, b’mod partikolari lejn nieqaf. l-istudenti, peress li l-Għaqda X’inhu l-irwol tiegħek bħala hija bbażata fl-Università. Tul is-sena norganizzaw diversi President tal-Għaqda attivitajiet, b’medja ta’ waħda tal-Malti? fix-xahar, u għandna xi wħud li Bħala President tal-Għaqda, huma annwali wkoll, fosthom: għandi l-irwol li nikkordina l-ispelling bee bil-Malti għatl-ħidma tal-Għaqda, li tvarja tfal, Żanżan Kelma; il-Jum minn affarijiet amministrat- Ewropew tal-Lingwi mar-Raptal-Kummisstivi sal-attivitajiet li ntellgħu preżentanza regolarment. Nara li niddelega joni Ewropea f ’Malta; inkunu x-xogħol lill-kariga rispettiva, preżenti fi Freshers’ Week u immexxi l-laqgħa ta’ kull xahar waqt Christmas on Campus li jkollna, u fuq kollox, nara li organizzati mill-KSU; f ’Nonaħdmu dejjem qrib l-istudenti vembru, ta’ kull sena, inkunu preżenti fil-Festival Nazzjonali tal-Malti. tal-Ktieb u hemm inniedu r-rivista tagħna, Leħen il-Malti. BarX’responsabbiltajiet iġġorr ra minn hekk, ilna 6 snin norgamagħha din il-kariga? nizzaw il-Festival tal-Ktieb fuq Diversi, fosthom amminis- il-Kampus flimkien mal-Kuntrattivi, ta’ kordinazzjoni, ta’ sill Nazzjonali tal-Ktieb, li fih laqgħat, ftehim ma’ għaqdiet inġibu kittieb/a barrani/ja.

Kif bdiet l-imħabba tiegħek lejn il-lingwa Maltija?

Imbagħad ikollna ta’ kull sena l-Laqgħa Ġenerali Annwali li jistgħu jattendu għaliha l-membri tal-Għaqda.

Skont int, x’inhi dik il-ħaġa unika li nsibuha fil-Malti u ma nsibuhiex f ’lingwi oħrajn?

Il-karattru. Kull lingwa, bħal kull persuna, għandha l-karattru partikolari tagħha. Tgħidli, imma l-Malti x’fih speċjali allura? Fih appuntu dak, il-karattru tiegħu, li lili jolqotni immens.

Narah, kif jgħidu ħafna, storbjuż, imma jaf ikun kajman fejn irid. Jitħajjar minn oħrajn bittaħlit ta’ lingwi differenti li fih, jieħu kelma minn hemm, kelma minn hawn, imma jsawwarhom f ’kelma ġdida, u dan hu xhud tal-karatteristika kreattiva tiegħu. Hu testimonjanza ħajja tal-istorja ta’ Malta u tal-Maltin.

X’inhuma l-ħsibijiet tiegħek fuq l-aħħar żviluppi li saru fil-lingwa Maltija?

Jekk qed tirreferi għad-Deċiżjonijiet maħruġa mill-Kunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti, kieku ma nsejħilhomx żviluppi.

Il-kelma “żvilupp” aktar inqi-

Għal bosta snin il-Malti okkupa l-kariga ta’ “lingwa tal-kċina,” għax dejjem tqies inferjuri għal-lingwa l-oħra li kienet tirrenja fil-gżejjer Maltin: it-Taljan, l-Ingliż... Imma llum ilġurnata l-folja nqalbet. Il-Malti huwa lsien uffiċjali fl-Unjoni Ewropea. Għandu diversi dizzjunarji u letteratura li tgħollilu l-preġju tiegħu u tgħinu jħabbatha ma’ lingwi oħra

sha tirreferi għal xi ħaġa ġdida, bħal ħafna kliem barrani dieħel fil-Malti. Id-Deċiżjonijiet mhumiex żviluppi; huma deċiżjoni li ttieħdet wara studju u stħarriġ mirqum minn nies minn diversi oqsma tal-ħajja sabiex tinqata’ darba għal dejjem il-mistoqsija dwar kif jiġi spellut ċertu kliem fil-Malti. Jien grata immens lejn dan l-“iżvilupp,” għax fl-aħħar hemm punt ta’ referenza li nistgħu nużaw kull meta niġu f ’diffikultà. Aktar minn hekk, hemm l-istandardizzazzjoni tal-lingwa – fejn qabel ma kienx hemm qbil dwar kif tiġi spelluta kelma waħda, allura kulħadd kien jiktibha kif ifettillu, issa għandna linji gwida ma’ xiex nimxu.

Tajjeb insemmu li saru diversi żviluppi, imbagħad, f ’oqsma varji fil-Malti. Jekk inqisu l-qasam tat-tagħlim, min-naħa tat-tagħlim fil-livell terzjarju, l-aħħar kors introdott mid-Dipartiment tal-Malti fil-Fakultà tal-Arti fl-Università, id-Diploma fil-Letteratura Maltija, intlaqa’ tajjeb ħafna, u għadu kemm fetaħ għat-tieni darba, b’numru sabiħ ta’ applikanti.

Barra minn hekk, id-Dipartiment imexxi diversi korsijiet oħra lil hinn mill-korsijiet fil-livell ta’ Baċellerat jew Masters, bħaċ-Ċertifikat fil-Qari talProvi, li wkoll dejjem jintlaqa’ tajjeb ħafna mill-applikanti.

Il-Malti qed jidher fuq it-televixin, b’diversi programmi jew biċċiet minn programmi dedikati lilu. Qed jidher fil-kunċerti b’aktar gruppi tal-mużika

jagħżlu li jkantaw bil-Malti.

Qed jidher aktar fuq l-ixkafef tal-ħwienet tal-kotba, grazzi għall-pubblikaturi u l-kittieba bravi li għandna. Qed jidher aktar fuq l-internet – punt kruċjali fil-fehma tiegħi – fejn tajjeb ngħidu li donnu reġa’ sar “moda,” permezz ta’ ċerti attivitajiet organizzati u ċerti paġni li jippromwovuh. Ġieli ssib Maltin illi flok jitkellmu l-lingwa tagħhom jużaw il-lingwa Ingliża għax jgħidu li din hija iktar talmoda u tagħmlek iktar pulit.

Kemm taqbel ma’ dan kollu?

Anke d-dwiefer twal huma moda u ħafna jaħsbu li jagħmluhom puliti, imma mhux bilfors.

Ma naqbilx ma’ dik il-mentalità u lanqas ma naqbel ma’ din.

Fl-opinjoni tiegħi, hija mentalità klassista li żmienha għadda u postha hu fil-passat. Għal bosta snin il-Malti okkupa l-kariga ta’ “lingwa tal-kċina,” għax dejjem tqies inferjuri għal-lingwa l-oħra li kienet tirrenja fil-gżejjer Maltin: it-Taljan, l-Ingliż...

Imma llum il-ġurnata l-folja nqalbet. Il-Malti huwa lsien uffiċjali fl-Unjoni Ewropea.

Għandu diversi dizzjunarji, u letteratura li jgħollulu l-preġju tiegħu u jgħinuh iħabbatha ma’ lingwi oħra.

Naturalment, irridu nqisu li l-Ingliż huwa mitkellem f ’ħafna pajjiżi madwar id-dinja, u l-Malti hu mitkellem mill-400,000 persuna f ’Malta

23

17.02.2019

kullhadd.com

Il-messaġġ tiegħi, mingħajr ma ninstema’ didattika jew patrijottika żżejjed, hu li jekk kulħadd jipprova jaqra ftit dwar il-lingwa jew jifhem nitfa mill-kobor tagħha, żgur li jissaħħar warajha. U għalkemm m’iniex qed nikkundanna code-switching jew lingwi barranin, għax dawn huma fenomeni kważi inevitabbli, il-lingwa tagħna għandna napprezzawha u nkunu kburin biha, saħħa għandna xi ħaġa li nistgħu nsejħulha tagħna u li rat lil missirijietna u missirijiet missirijietna u għadha ċċaqċaq hawn illum, 2,000 sena wara, minkejja d-daqqiet ta’ ħarta kollha li tajnieha tul is-snin u l-bqija tal-Maltin madwar id-dinja, numru żgħir ħafna kkumparat ma’ tal-Ingliż. Forsi dan id-distakk iġiegħel lil ħafna nies jaħsbu fl-Ingliż b’ċerta superjorità, imma naħseb li din mentalità żbaljata.

Hemm min jgħid illi bilMalti ma tasal imkien għax illum il-ġurnata għandek bżonn l-Ingliż. Taqbel ma’ dan ir-raġunament? Ċertament ma naqbilx. L-Ingliż forsi jiftaħlek aktar opportunitajiet barra minn xtutna, dażgur, imma hawn Malta hawn opportunitajiet varji għal min jistudja l-Malti. Ftit taxxhur ilu, aħna tal-Għaqda talMalti organizzajna taħdita jisimha #tunattoga... u mbagħad? flimkien mad-Dipartiment tal-Malti. Din it-taħdita kellha l-iskop li tagħti idea aktar ċara lill-istudenti tal-Malti ta’ x’jistgħu jagħmlu fil-futur. Fil-fatt, stedinna 6 kelliema li lkoll studjaw il-Malti, imma lkoll segwew rotot differenti f ’ħajjithom, fosthom: tagħlim, traduzzjoni, interpretar, ġurnaliżmu/xandir, produzzjoni tat-TV/films, teatru, qari tal-provi, xogħol fil-komunikazzjoni. Din il-lista hi biżżejjed, naħseb, biex turi li possibbiltajiet ta’ xogħol għal studenti tal-Malti hawn, u hawn ħafna.

U x’tikkummenta fuq l-aħħar żviluppi li kien hemm fis-sistema edukattiva

f ’pajjiżna fejn sar magħruf li l-Malti se jibda jiġi mgħallem ukoll bħala lingwa barranija? Int taqbel ma’ dan il-kunċett?

Irrid nibda billi ngħid li dan ilkunċett għadu mċajpar, għaliex il-Ministeru għall-Edukazzjoni ma spjegax b’mod ċar fiex jikkonsistu eżattament it-tliet rotot li qed jissuġġerixxi, li huma l-Malti għall-Maltin, il-Malti għall-barranin u l-Malti vokazzjonali. Ġaladarba jkunu spjegati, naħseb li xorta waħda se joffru problema għall-istudenti.

Nemmen li fis-soċjetà tal-lum għandna problema tal-għażla. Għandna wisq minn fejn nagħżlu, u għalhekk tinħolqilna aktar konfużjoni. Li lingwa nazzjonali tiġi mgħallma bħala lingwa barranija f ’pajjiżha stess hija xi ħaġa li ma nistax nifhem, li lanqas kienet tgħaddili minn moħħi. Nifhem u nagħder lill-barranin li ġew joqogħdu Malta li jaffaċċjaw sfida fid-differenza fil-lingwa, imma nippretendi li jekk ġew hawn Malta u jixtiequ li jibnu ħajja għalihom hawn, għandhom jitgħallmu l-lingwa talpajjiż, b’rispett u anke għalihom infushom – kemm biex jinftiehmu aħjar, imma wkoll biex jifhmu aktar fejn qegħdin, u min huma l-Maltin. Jekk barranin minn età bikrija, jiġifieri mil-livell tas-sekondarja jitgħallmu l-Malti kif jitgħallmuh il-Maltin, mela għandhom vantaġġ għax eventwalment se

L-Għaqda tal-Malti

jiġu jitkellmu Malti tajjeb daqs il-Maltin, jew kważi. Imma jekk dan se jibda jitgħallem affarijiet bażiċi meta jkun qorob lejn is-16, dan x’Malti se jitkellem fit-triq, fil-ħanut, ’il quddiem?

Barra minn hekk, jekk tingħata din l-għażla, ċerti studenti Maltin ċertament se jmorru għaliha sabiex jassiguraw ruħhom li jgħaddu mill-eżami, peress li dan għandu jkun eżami eħfef (imma jitqies tal-istess livell). Dan sempliċiment ifisser tnaqqir fil-livell tal-lingwa nazzjonali, li jekk ma tiġix mitkellma Malta, fejn se tiġi mitkellma?

Nixtieqek tgħaddili l-aħħar messaġġ lil dawk il-Maltin li qed jiskartaw xi ftit illingwa Maltija u minflok jużaw ilsien ieħor biex jikkomunikaw.

Il-messaġġ tiegħi, mingħajr ma ninstema’ didattika jew patrijottika żżejjed, hu li jekk kulħadd jipprova jaqra ftit dwar il-lingwa jew jifhem nitfa mill-kobor tagħha, żgur li jissaħħar warajha. U għalkemm m’iniex qed nikkundanna code-switching jew lingwi barranin, għax dawn huma fenomeni kważi inevitabbli, il-lingwa tagħna għandna napprezzawha u nkunu kburin biha, saħħa għandna xi ħaġa li nistgħu nsejħulha tagħna u li rat lil missirijietna u missirijiet missirijietna u għadha ċċaqċaq hawn illum, 2000 sena wara, minkejja d-daqqiet ta’ ħarta kollha li tajnieha tul is-snin.

24

17.02.2019

kullhadd.com

IL-PREPARAZZJONI TAD-DWANA MALTIJA GĦAL BREXIT Kitba ta’ Joseph Chetcuti, relatati mal-infrastruttura tasDirettur Ġenerali tad-Dwana sistemi tal-IT. Biex wieħed jifhem aħjar, id-dikjaIr-Renju Unit huwa mistenni li razzjonijiet kollha lid-Dwana għal mid-29 ta’ Marzu li ġej ma jibqax konsenji ta’ merkanzija f ’kontejifforma parti mill-Unjoni Ewro- jners, groupage cargo, merkanzija pea u, għaldaqstant, jibda jitqies bl-ajru u pakketti bil-courier jew bil-posta jridu jiddaħħlu kollha bħala pajjiż terz għall-UE. Fin-nuqqas ta’ ftehim, li jidher fis-sistema elettronika tad-Dwana possibilità kbira, l-amministrazz- u mgħoddija mill-filtru tal-analiżi jonijiet kollha tad-Dwana tal-Ista- tar-riskju. Persentaġġ minn dawn, ti Membri tal-UE ma jifdlilhom imbagħad, jintgħażlu għal eżami l-ebda triq oħra għajr li jinfurzaw fiżiku mill-Uffiċjali tad-Dwana.

Id-Dwana Maltija ilha, b’mod ir-regoli tal-Unjoni, kemm fuq dak kollu li jiġi esportat lejn ir-Renju gradwali, tipprepara għal Brexit Unit, kif ukoll fuq dak kollu li jiġi u, fiċ-ċirkostanzi, b’kunfidenza impurtat mir-Renju Unit. Dan ngħid li ninsabu ppreparati bl-aħifisser li l-formalitajiet doganali jar mod. Fil-fatt, mill-analiżi li li llum japplikaw fuq il-kummerċ għamilna, sibna li bħala pajjiż irrima’ pajjiżi li mhumiex membri tal- du nkunu ppreparati biex nilqgħu UE jibdew japplikaw mar-Renju dan it-traffiku addizzjonali: Unit ukoll. Dan jinkludi s-sottomissjoni ta’ dikjarazzjonijiet Merkanzija doganali fuq il-merkanzija nnifisha, kif ukoll il-kontrolli neċes- • Merkanzija groupage: Medja sarji biex tiġi żgurata l-osservanza ta’ 25 trailer fil-ġimgħa li jġorru, tal-istess regoli. Naturalment, it- mir-Renju Unit lejn Malta, mertaxxi u d-dazji kollha dovuti jridu kanzija groupage, u li bejniethom se jżidulna d-dikjarazzjonijiet jibdew jinġabru wkoll.

L-ikbar tħassib għad-Dwana fis-sistema tagħna b’250 dikjarazf ’dan kollu huma l-volumi as- zjoni fil-ġimgħa; soċjati ma’ dawn il-formalitajiet • Kontejners: Medja ta’ 30 konu l-implikazzjonijiet tagħhom. tejner fil-ġimgħa jaslu mir-Renju Fil-verità, dan kollu se jissar- Unit u dawn se jżidulna 30 dikjaraf f ’aktar dokumentazzjoni u razzjoni oħra fis-sistema tagħna fir-rekwiżit ta’ ġbir ta’ aktar data fil-ġimgħa; min-negozji, ipproċessar ta’ aktar • Merkanzija bl-ajru: Medja ta’ dokumenti u miżuri addizzjonali 100 konsenja merkanzija filta’ kontroll mid-Dwana, kif ukoll ġimgħa jaslu Malta mir-Renju pressjonijiet ġodda infrastruttur- Unit bl-ajru. Dawn jirrikjedu 100 ali kemm għan-negozji u kemm dikjarazzjoni oħra addizzjonali għad-Dwana, mhux l-anqas dawk fis-sistema; u

• Courier u posta: F’Malta jaslu mir-Renju Unit medja ta’ 5,500 pakkett bil-courier fil-ġimgħa, u daqstant ieħor pakketti, jew aktar, bil-posta.

Biex tilqa’ għal dawn il-volumi kollha ta’ merkanzija, id-Dwana Maltija se tkun qiegħda żżid ir-riżorsa umana tagħha fuq il-qasam tal-merkanzija b’25%.

Sadanittant, il-qawwa tas-sistemi elettroniċi tad-Dipartiment, wara li saħħaħnieha sew f ’dawn l-aħħar snin, hija adegwata biżżejjed biex tirreżisti għal dan l-influss ġdid, biex b’hekk, kemm in-National Import System, kif ukoll in-National Export System, huma ppreparati biex jilqgħu għal kull żieda kkaġunata minn Brexit. Stimi, fuq fuq, tal-figuri li qed naraw jindikaw żieda ta’ aktar minn 7,000 dikjarazzjoni fil-ġimgħa fis-sistema elettronika tagħna.

Passiġġieri Meta nħarsu lejn il-figuri relatati ma’ passiġġieri li jaslu Malta mir-Renju Unit insibu li: • Medja ta’ 12-il titjira kuljum fil-wasla u 12-il titjira kuljum fittluq, b’160 passiġġier fuqhom, se jibdew ikunu suġġetti għall-kontroll tad-Dwana. Dan ifisser medja ta’ kważi 2,000 passiġġier aktar fil-ġimgħa.

Kaġun ta’ hekk, se jkun hemm żieda ta’ aktar bagalji x’neżaminaw u żieda ta’ aktar passiġġieri x’nikkontrollaw.

Naturalment,

din iż-żieda se toħloq anki pressjoni fuq l-infrastruttura preżenti tas-swali tal-wasla u tat-tluq, xi ħaġa li mhix fil-kompitu tad-Dwana li tindirizza, imma fid-dover tal-operatur privat tal-ajruport.

Mill-banda l-oħra, dak li tista’ tagħmel id-Dwana, għamlitu. Għaldaqstant, biex nilqgħu għal din l-isfida, id-Dipartiment tad-Dwana diġà żied ir-riżorsa umana tiegħu b’25%, u fi ftit żmien ieħor se jkompli jsaħħaħha eori.customs@gov.mt, jew iċembi 15% oħra. plu fuq in-numru tat-telefown 25685121. Aktar dettalji jistInizjattivi ppreparati għu jinkisbu billi wieħed jaċċessa l-ħolqa - https://customs.

B’rabta ma’ Brexit, imma mhux gov.mt/bus/economic-operabiss, id-Dwana ħejjiet numru ta’ tors-registration-identification; inizjattivi li huma maħsuba biex • Taħriġ: L-operaturi ekonomiċi jibbenifikaw minnhom l-aktar qiegħdin jintalbu wkoll biex l-operaturi ekonomiċi, imma anki japplikaw għat-taħriġ fl-użu l-pubbliku inġenerali. tan-National Import System, u • Road show: Id-Dipartiment n-National Export System, billi tad-Dwana, fl-ewwel ġimagħtejn jibagħtu email lill-Customs Trainta’ Marzu, se jkun qiegħed jorga- ing Unit fuq customs.training@ nizza sensiela ta’ laqgħat infor- gov.mt. L-applikazzjonijiet iridu mattivi mal-Kamra tal-Kummerċ jaslu sat-18 ta’ Frar, 2019. Dawk Maltija, mal-GRTU, mal-Kam- l-operaturi ekonomiċi li biex ra tal-Kummerċ Għawdxija, jagħmlu d-dikjarazzjonijiet ta’ immal-Assoċjazzjoni ta’ Min Iħad- portazzjoni u/jew esportazzjoni dem, mal-Assoċjazzjoni tal-Aġen- tagħhom lid-dwana jagħmlu użu ti tal-Vapuri, mal-Assoċjazzjoni mis-servizz ta’ Customs Broker tal-Burdnara, mal-operaturi jistgħu ma japplikawx għal dan ittal-courier flimkien mal-posta u taħriġ. Il-Customs Training Unit, mal-operaturi tal-imħażen group- sussegwentament, se tkun qiegħage biex tispjega l-linja li trid tit- da tgħarraf lill-applikanti kollha tieħed fil-konfront ta’ merkanzija bid-dati tal-kors; li tiġi impurtata minn, u esporta- • Preżenza fil-Business 1st: ta lejn, ir-Renju Unit. Se nieħdu F’konformità mal-istrateġija l-okkażjoni wkoll biex niddiskutu tad-Dipartiment tad-Dwana fuq materji li jridu jqanqlu dawn l-as- il-ħtieġa li joffri l-aħjar esperjensoċjazzjonijiet f ’isem il-membri za lill-klijenti tiegħu, u bħala parti tas-settur li jirrappreżentaw; mill-inizjattivi meħuda bi prepa• Ajruport: id-Dipartiment se razzjoni għal Brexit, is-servizz jkun qiegħed jiddiskuti wkoll ta’ customer care tad-Dipartimal-kumpanija Malta Interna- ment se jiġi inkluż fl-inizjattiva tional Airport aspetti ta’ bidliet tal-Business 1st. Għal din irinfrastrutturali meħtieġa fis-swali raġuni, mill-Ħamis, 14 ta’ Marzu, tal-wasla u tat-tluq tal-ajruport, 2019, Uffiċjal tad-Dwana se jibkif ukoll l-azzjonijiet li għand- da jirrapporta, darba fil-ġimgħa, hom jittieħdu dwar traffiku ta’ fl-uffiċċju tal-Business 1st, fl-Impassiġġieri minn u lejn ir-Renju rieħel, biex jassisti lill-komunità Unit; kummerċjali f ’dak kollu li jkollha • Reġistrazzjoni ta’ operaturi bżonn. ekonomiċi: Kif diġà spjegajt ak- • Real-time online payment: Minn tar minn darba aktar ’il fuq, minn April li ġej, l-operaturi ekonomiċi nofsillejl ta’ bejn id-29 u t-30 ta’ se jkunu jistgħu jibdew jissottomMarzu li ġej, kull importazzjoni ettu l-ħlasijiet tat-taxxi u d-dazji minn u esportazzjoni lejn ir-Ren- dovuti lid-Dwana, f ’ħin reali, perju Unit trid tibda tkun koperta mezz ta’ sistema ta’ ħlas online. b’dikjarazzjoni elettronika. Għal- • Apparat: Beda l-proċess biex hekk, id-Dipartiment tad-Dwa- jinxtara scanner ieħor biex jeżamna qiegħed jitlob lill-operaturi ina l-bagalji fl-ajruport qabel ekonomiċi li jikkummerċjaw esk- dawn jitpoġġew fuq iċ-ċinga ċinlussivament mar-Renju Unit biex torin mal-wasla. jirreġistraw ruħhom mad-DwaId-Dipartiment tad-Dwana se na billi japplikaw għan-numru jibqa’ kommess li f ’dak kollu li ta’ Identifikazzjoni ta’ Reġis- jagħmel iħares l-interessi ta’ kull trar għall-Operaturi Ekonomiċi min jinqeda mid-Dipartiment (EORI number). Dan jistgħu billi jibqa’ jsostni kull inizjattiva li jagħmluh billi jibagħtu email fuq ttejjeb il-kwalità tas-servizz.

25

17.02.2019

kullhadd.com

DEVOZZJONI LI TWASSAL GĦALL-FTUĦ TAD-DAR TAT-TALB

Kitba ta’ lil San Ġużepp bħala l-patrun RAMONA PORTELLI tagħha. Mas-snin anke Mario saħħaħ id-devozzjoni lejn San Il-bniedem magħmul kollu xe- Ġużepp għax jemmen li kif Alla wqat, hawn min ikollu xewqat tah f ’idejh lil Ibnu u lil Marija tajba u xi oħrajn intenzjonati u Santissma, anke huwa u l-poplu għall-użu ħażin tal-moħħ. Dan għandu jafda ħajtu taħt il-pal-aħħar sirt naf b’ġuvni li flok troċinju tiegħu sabiex qatt ma għażel li jara kif irendi aktar flus tonqos minn fuqu l-providenza minn binja, għażel li jaqlibha għal u s-safa. dar tat-talb u biha jservi diversi persuni li jagħżlu li jattendu u Permessi u arranġamenti jżuruha. Qed nirreferi għal Ma- speċjali għall-ftuħ tad-dar tat-talb rio Grima.

Joqgħod il-Marsa u jgħix ħajja ta’ ġuvni. Bħala passatempi Interessajt ruħi nkun naf dwar il-proċess minn mindu ddeċieda m’għandu xejn partikolari.

Dan l-aħħar ġietu opportunità li jagħmel hekk, u kemm dam ilf ’ħajtu għax wiret dar m’għand proċess u x’kien jikkonsisti bħala iz-ziju tiegħu fil-Marsa, u flok permessi u arranġamenti speċjali. għażel li jbigħha jew jikriha, id- “L-istorja tmur lura aktar minn deċieda li jagħmilha esklussiva- 23 sena ilu. Dan għaliex millment dar tat-talb. Qed nirreferi 1995, minn meta ltqajt mal-Fungħad-Dar tat-Talb San Ġużepp li datur tal-Fergħa Ewkaristika, tinsab fi 23, Misraħ G.F. Abela, jien bdejt ninvolvi ruħi bil-mod il-mod f ’dik il-kappella sakemm Marsa.

Mistoqsi kif ġietu din l-idea, saħansitra għamilt numru ta’ snin Mario weġibni: “Matul ħajti nieħu ħsiebha bħala sagristan. kont iltqajt ma’ ruħ straordinarja Għalhekk meta deher li kien tas-Superjur George Grima, wasal iż-żmien għal din id-dar il-Fundatur tal-Fergħa Ewkaris- tat-talb, jien dejjem fittixt li jkolli tika. Hu kien jgħini billi jagħtini l-permessi meħtieġa, b’mod pardirezzjoni spiritwali u parir par- tikolari mill-awtoritajiet tal-knistikolari li kien tani kien li fil-pjan ja. Għalhekk fost l-ewwel passi tal-Madonna kien hemm futur li ħadt kien li ngħarraf lill-awpartikolari għalija. Maż-żmien toritajiet. Min-naħa tagħhom u bit-talb għaraft li din it-triq hi tawni l-pariri biex nimxi fuqhom li niftaħ dar tat-talb fil-Marsa sakemm inħareġ l-ewwel digriet sabiex fiha jsir talb għall-għaq- mill-Arċisqof ta’ Malta, l-E.T. da tal-familja u l-qdusija tal-kle- Mons. Charles J Scicluna, nhar ru. Barra minn hekk, l-intenz- is-16 ta’ Lulju 2018 li awtorizzani joni tal-quddies li titqaddes hi li niftaħ din id-dar tat-talb u nkun għall-erwieħ tal-purgatorju li jien nista’ nagħmel quddiesa kull tant devot tagħhom,” beda jisp- l-ewwel Tnejn tax-xahar. Barra minn hekk, kien sitt xhur sħaħ jegali.

Mario devot ħafna ta’ San xogħol ta’ manutenzjoni biex Ġużepp. Din id-devozzjoni id-dar tieħu d-dehra li għandha nibtet fih bis-saħħa tas-Super- llum. Din tbierket mill-Arċisqof jur George Grima li saħansi- nhar l-24 ta’ Settembru. Eventtra l-Fergħa Ewkaristika kellha walment id-Dar tat-Talb San

Ġużepp fetħet il-bieb tagħha fl-1 t’Ottubru 2018. Tliet xhur wara, fl-14 ta’ Diċembru l-Arċisqof ħareġ digriet ieħor li awtorizzani li jkolli r-riserva tas-sagrament.

Għalhekk fis-27 ta’ Diċembru saret il-quddiesa li biha saret possibbli li jkollna s-sagrament f ’din id-dar tat-talb,” infurmani b’ċertu sodisfazzjon fuqu Mario.

Mitlub jgħidli x’servizzi jingħataw f ’din id-dar tat-talb, Mario infurmani li kull l-ewwel Tnejn tax-xahar issir quddiesa. Jingħad rużarju fis-5.45 ta’ filgħaxija, bejn is-6.00 u s-7.00 jkun hemm adorazzjoni għall-bżonnijiet tal-familji u l-qdusija tas-saċerdoti u fis-7.00 tiġi ċċelebrata quddiesa. Dakinhar ukoll ikun hemm ħin twil għall-qrar li jibda mis-6pm. Matul il-kumplament tax-xahar, il-kappella tiftaħ it-Tnejn, l-Erbgħa u l-Ġimgħa sabiex issir siegħa adorazzjoni mis-6.45 sat-7.45 ta’ filgħaxija.

Għal dawn l-attivitajiet il-bieb hu miftuħ għal kull min jixtieq jattendi.

Ridt inkun naf kif qed tintlaqa’ mill-poplu, u Mario infurmani li sa fejn jaf hu l-ftuħ ta’ din id-dar tat-talb intlaqa’ tajjeb.

“Infatti l-attendenza speċjalment għall-quddies qed tkun numeruża ħafna. Anke għall-adorazzjoni qed ikun hemm rispons tajjeb. Kuntent ukoll li ħafna huma dawk, in-nisa u l-irġiel, li qed jirrikorru għas-sagrament tal-qrar,” kompla jgħidli.

Jiddedika l-ġranet kollha tiegħu f ’din id-dar tat-talb Peress li kont naf li Mario ma jaħdimx, u jiddedika l-ġranet kollha tiegħu f ’din id-dar tat-talb, ridt inkun naf bl-irwoli diversi li jista’ jkollu. “Għalkemm ma

naħdimx, biex tieħu ħsieb dar bħal din, ikolli bżonn niddedika ammont ta’ sigħat kuljum bħala preparazzjoni, tindif, armar u dak kollu li jinqala,” stqarr miegħi.

Għalih l-akbar u l-uniku sodisfazzjon huwa li jara persuni jirrikorru għand Ġesù Ewkaristija. Dan għaliex jemmen li l-uniku dawl tal-verità huwa Ġesù Ewkaristija, il-kelma t’Alla u s-sagrament tal-qrar. “Dawn huma t-tliet elementi li jagħtu paċi vera u dejjiema fil-qalb tal-bniedem,” sostna miegħi.

Ta’ min jgħid li l-andament tat-tqassim tad-dar huwa mqassam b’mod komdu ħafna. Filfatt in-nies jitqassmu mad-dar, bħal kif jiġri meta xi ħadd jorganixxa xi riċeviment. Fiha hemm kmamar li jintużaw bħala sagristija u oħra għall-qrar, kamra li tintuża bħala kappella, oħra fejn joqogħdu n-nies, kċina żgħira u toilet. Barra minn hekk, hemm siġġu tal-elettriku li jista’ jintuża mill-anzjani bil-għan li jitilgħu t-taraġ b’anqas tbatija.

L-intenzjonijiet prinċipali huma għall-għaqda tal-familji u s-saċerdoti Ma’ Mario tkellimt dwar l-iskop proprju ta’ din id-dar tat-talb, u kif jindika l-isem stess tad-dar, l-iskop ewlieni huwa t-talb. “Infatti l-intenzjonijiet prinċipali huma għall-għaqda tal-familji u s-saċerdoti għaliex inħoss li f ’dawn iż-żminijiet aktar minn qatt qabel hemm bżonn li nitolbu għal dawn iż-żewġ intenzjonijiet li huma żewġ pilastri għal soċjetà b’saħħitha. L-intenzjoni tal-quddiesa, li hi għall-erwieħ tal-purgatorju, għandha l-għan li huma jinterċedu għal dawn iżżewġ intenzjonijiet. Barra minn

hekk, l-adorazzjonijiet huma opportunità għal min jattendi sabiex iressaq it-talb tiegħu lil Ġesù Ewkaristija,” stqarr miegħi.

Barra minn hekk, din id-dar tat-talb hija armata bl-aħħar teknoloġija bħal televixin u bluetooth imqabbad mad-dar kollha għas-servizzi tal-quddies. Dan għaliex il-fatt li l-kappella hi kamra waħda Mario ried jevita l-ħafna wires mas-saqajn biex ma jkunx hemm periklu għal min jattendi.

“Barra minn hekk, kien hemm ħtieġa ta’ kamra oħra biex min ma jsibx spazju fil-kappella jkun jista’ joqgħod fiha. Però xtaqt li huma jsegwu wkoll. Għalhekk użajna l-bluetooth għall-microphones u l-ispeakers u kameras.

Hekk għamilnieha possibbli li min jattendi jista’ jsegwi dak li jkun għaddej fil-kappella,” sostna miegħi Mario.

Ta’ min jgħid li f ’din id-dar bdew jattendu persuni sabiex jaqsmu qalbhom. Hawnhekk, Mario jieħu inizjattiva billi jindirizzahom għand is-saċerdoti u għas-sagramenti, b’mod partikolari tal-qrar u tat-tqarbin. Dan għaliex il-qrar huwa l-mument li bniedem iqerr dnubietu u jdaħħal fih it-tama mill-ġdid għax ikun tħabbeb m’Alla mill-ġdid.

It-tqarbin b’mod safi huwa s-sagrament li jgħin fil-manteniment tar-ruħ u tal-ġisem sabiex meta l-bniedem jibda jaqta’ qalbu jkollu l-forza biex jerġa’ jqum.

Fl-aħħar nett, Mario għadda messaġġ sinċier lill-qarrejja ta’ din il-gazzetta. “Il-messaġġ li nagħti hu li nerġgħu nibdew napprezzaw u nifhmu l-importanza li ngħixu l-ħajja bis-sagramenti.

Dan għaliex b’hekk inkunu nistgħu nħobbu lil xulxin b’imħabba sinċiera li tgħinna nagħdru lil dak li jkun.”

26

17.02.2019

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ shampoo u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

TISLIBA 264

HELEN BUHAGIAR - BIRKIRKARA

6.

Iġri bl-Ingliż (3) 8.

Qishom 1.

Nobbli (5)

bnadar (9) 4.

Xahar (4) 11.

Ara 3 7,15. Isem 12,22. Żegħil (5) Weqfin:

Scrooge (8) 13,21W. Magħruf 9,17. Stress? (6)

għal-lampa (6) 1.

Kompli l-qawl: 14.

10.

Tat-tfal (6) Ma baqax

Jannar ....... u 12.

Kunjom (6) artab (6) Frar għandu 16.

L-ogħla parti 15.

Ara 7

d-dwiefer (6)

tal-ġisem (3) 17.

Ara 9 2.

M’hemmx 18.

Ara 5 21.

Ara 13 bżonn tgħidli (3) 22.

19. Ħbejża Ingliża (3) Ara 12 wieqfa 3,11. Kontra artab (5) 20.

Ikun hemm 5,18. Ħdejn

il-Kurċifiss

il-baħar (5)

fuqu (5) Mimdudin:

Bi 3 Numri

B’4 Numri

004 063 169 288 390 425 485 567 585 635 720 731 927 959

0159 0478 0653 0678 0692 0849 1420 2522 2988 3107 3548 4259 4478 5319 5447

5467 5534 5563 5867 6073 6429 6525 6815 6984 7087 7392 7505 7546 7796 7849 8160 8391

8728 8784 B’5 Numri 01011 09679 23948 26604 33512 36738 37535 38004 49429 61857 62332 63733

85672 87921 96868 97598 B’6 Numri 053151 105391 123124 251858 260889 536595 577862 723155 904073 951659

B’7 Numri 0081223 3747559 3992147 7077925 Bi 8 Numri 61587708 80365210

21.

23 24.

David Incorvaja Inglott (1,1,1) Taqa’ billejl (4) Skjavi (5)

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: 1.Faqar, 4.Xtut, 7,15.Akkaniti, 9.Nil, 10.Kabini, 12.Bandli, 16,23.Uragani, 18,19.Titla, 20.Ħadet, 21.Iva, 24.Ittri

Weqfin: 1.Fanfru, 2,12W. Qalba, 3.Rak, 5,11.

Twila, 6,13.Tkanta, 8.Kandidati, 14.Attent, 17.Rav, 21,22.Ingann

27

17.02.2019

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Ilkaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. In-numru huwa indikazzjoni tat-total ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR

Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

28

17.02.2019

kullhadd.com

IMFAĦĦRA T-TNEĦĦIJA TAL-LIBELL KRIMINALI • IL-PASS TAL-GVERN MALTI NNOTAT FIT-TAJJEB MILL-KUNSILL TAL-EWROPA • L-ITALJA L-IKTAR LI MARRET LURA FIL-LIBERTÀ TAL-ISTAMPA F’rapport dwar is-sitwazzjoni tal-midja fl-Ewropa, il-Kunsill tal-Ewropa qal li s-sitwazzjoni hi waħda ħażina tant li t-titlu hu li “d-demokrazija tinsab f ’riskju”. Fl-istess ħin fost l-affarijiet pożittivi li jissemmew hemm it-tneħħija tal-libell kriminali f ’pajjiżna.

Fil-fatt f ’sezzjoni dwar il-liġijiet li jheddu lill-ġurnalisti b’atti kriminali r-rapport jgħid li dan qed ikollu effett maġġuri fl-Unjoni Ewropea. “Il-malafama għadha ġġib riskju ta’ ħabs f ’iktar minn nofs il-pajjiżi membri tal-Kunsill tal-Ewropa, dan kontra l-każistika tal-Qorti Ewropea għad-Drittijiet tal-Bniedem. Minkejja ftit progress, bħad-deċiżjoni ta’ Malta li tneħħi l-libell kriminali, l-2018 uriet li għad hemm riskji reali, fejn ġurnalisti jaffaċċjaw il-ħabs għal malafama jew insulti lill-Kap tal-Istat,” jgħid ir-rapport.

Pajjiżna bidel il-liġi tal-midja s-sena li għaddiet wara snin twal isiru wegħdi minn gvernijiet differenti dwar kif se jitneħħa l-libell kriminali.

It-tneħħija tiegħu saret b’kon-

sultazzjoni mal-ġurnalisti nfushom li laqgħu l-bidliet li daħlu fis-seħħ. Bil-bidliet li saru mhux se jkun possibbli li jinfetħu aktar minn libell wieħed fuq stejjer li jixxiebhu.

Intant, ir-rapport tal-Kunsill tal-Ewropa li hu mibni fuq rapporti li daħlu lil numru ta’ għaqdiet li jirrappreżentaw lill-ġurnalisti, jgħid li l-Italja hija l-pajjiż bl-iktar każi ta’ theddid. Fuq dak imsejjaħ “platform” kien hemm 13-il każ li jsemmu l-Italja, l-istess numru tar-Russja. “Dan in-numru juri kif il-libertà tal-istampa fl-Italja fl-2018 marret lura,” jgħid ċar u tond ir-rapport. Fil-fatt ir-rapporti triplaw meta mqabbla mal-2017.

Dan jagħmel lill-Italja l-iktar pajjiż membru tal-Kunsill tal-Ewropa li għandu minn din it-tip ta’ kwistjoni. “Il-vjolenza kontra l-ġurnalisti fl-Italja hija ta’ tħassib, partikolarment ilMafja u l-kriminalità organizzata jibqgħu fost l-ikbar theddidiet għall-ġurnalisti,” ikompli jgħid ir-rapport. Jirriżulta li ħafna mir-rapporti saru wara l-bidla fil-gvern b’uffiċjali

tal-istess Gvern jinżammu responsabbli għax bir-retorika tagħhom fuq il-midja soċjali jgħinu l-ostilità lejn il-membri tal-midja. Pajjiżi li jissemmew ukoll u li r-rapport iħares lejhom b’mod speċifiku huma r-Russja u l-Ungerija.

Pajjiżna bidel il-liġi tal-midja s-sena li għaddiet wara snin twal isiru wegħdi minn gvernijiet differenti dwar kif se jitneħħa l-libell kriminali