Kullhadd 16.02.2014

www.kullhadd.com

INTERVISTA MAL-

kANdIdATA MIRIAM dALLI

Il-Óadd 16 ta’ Frar, 2014 Óar©a Nru 1,075

Ara pa©ni 4 u 5

Prezz ›0.80

RAckET TA’ SERq TA’ ELETTRIku Il-Ministru g˙all-Ener©ija Konrad Mizzi esprima d-diΩappunt u rrabja tieg˙u g˙all-kaΩijiet ta’ serq ta’ dawl li ˙ar©u fil-bera˙ permezz tal-investigazzjonijiet tat-Theft

Control Unit li n˙atar matul lewwel xhur tieg˙u fil-kariga ministerjali. Dan is-serq kien ilu mag˙ruf, hekk kif Gvern Nazzjonalista di©à kellu f’idejh rap-

REGOLAT L-ILMA TAL-BJAR

port ta’ tbag˙bis fl- ismart meters sa mill-bidu tal-2012. Madankollu, ilGvern preçedenti g˙aΩel li j˙alli kollox g˙addej u b’hekk dan labbuΩ kompla Ωdiet sakemm was-

sal biex ikun hemm ’il fuq minn 1,000 smart meter imbag˙bas.

Tkompli f’pa©na 2

GVERN VIÇIN IN-NIES, BIL-PROVI

Il-Gvern preΩenti bidel ir-regolamenti dwar l-ilma tal-bjar bl-iskop li dan lilma ma jin˙eliex u ji©i kkonservat kif suppost. L-emenda ppubblikata l©img˙a li g˙addiet tistipula, fost o˙rajn, li l-katusi tal-ilma tax-xita ma jistg˙ux ikunu mqabbda mal-katusi tad-drena©©.

Dan l-AvviΩ Legali g˙andu jag˙ti ssnien lid-Dipartiment tas-Sa˙˙a Ambjentali biex b’hekk dan ikun jista’ jie˙u azzjoni f’kaΩijiet fejn il-bir u lilma ta’ ©o fih ma jkunux qed ji©u kkonservati kif suppost.

G˙al darb’o˙ra l-Gvern preΩenti wera li jrid verament ikun viçin in-nies u jisma’ l-opinjoni tag˙hom. Il-laqg˙at Gvern li Jisma’ re©g˙u bdew din il-©img˙a wara waqfa ta’ sitt xhur. Gvern Laburista mill©did onora l-weg˙da elettorali li kull sitt xhur il-Kabinett jag˙mel laqg˙at malpubbliku li fihom iwie©eb il-mistoqsijiet li jsirulu.

Il-ministri u s-segretarji parlamentari li din il-©img˙a ltaqg˙u mal-pubbliku tkellmu ma’ din il-gazzetta dwar lesperjenza tag˙hom u l-punti ewlenin li ˙ar©u minn dawn il-laqg˙at.

Ara pa©na 3

ara pa©ni 8 u 9

02

Lokali

16.02.2014

KITBA TA’ LIAM GAUCI

Il-PN Óalla l-abbuÛ GÓaddej Tkompli minn pa©na 1 Kellu jkun Gvern Laburista li jie˙u l-ewwel passi konkreti f’dan ir-rigward biex fl-a˙˙ar jitressqu l-ewwel persuni lQorti biex jirrispondu g˙alla©ir tag˙hom. Din l-azzjoni ttie˙det g˙aliex Gvern Laburista jemmen li biex verament ikun hemm ©ustizzja soçjali, dan it-tip ta’ abbuΩi ma jistg˙ux ikunu ttollerati.

“Il-familji bieΩla ta’ pajjiΩna qed i˙allsu l-kontijiet tag˙hom u a˙na ˙assejna li kellna nag˙mlu minn kollox biex inra˙˙su l-kontijiet taddawl u tal-ilma,” spjega Mizzi hekk kif kien qieg˙ed jag˙ti rendikont tal-passi li qed jie˙u l-Gvern f’dan ir-rigward.

A©ir abbuΩiv “Çertament wa˙da mill-iktar affarijiet li dejquna u li sibna kien is-serq tad-dawl f’din ilKorporazzjoni. Serq ta’ dawl li issa ©ie kkonfermat li mill2011 ’il quddiem kompla jiΩdied u sploda. La˙aq madwar 10% tal-elettriku ©©enerat. Dan ifisser telf ta’ madwar 30 miljun ewro g˙all-

inqas minn dak li kien qed ji©i uΩat. Wara iktar l-investigazzjonijiet ©ie deçiΩ li ji©u sospiΩi tmien impjegati talEnemalta u l-Ministru Mizzi wera l-konvinzjoni li hemm iktar dettalji x’jo˙or©u.

Ma ji˙dux responsabbiltà

Enemalta. Telf li qed i˙allsu g˙alih il-familji Maltin u G˙awdxin u negozji onesti li j˙allsu l-kontijiet tag˙hom,” sostna l-Ministru.

L-a©ir abbuΩiv inkixef permezz tal-˙idma tat-Theft Control Unit li twaqqaf millMinistru g˙all-Ener©ija blg˙an li j˙ares lejn x’tip ta’ serq jeΩisti fil-Korporazzjoni Enemalta. Dan il-Unit g˙amel analiΩi dettaljata ta’ modi differenti ta’ kif jinsteraq id-

dawl u skopra mill-ewwel li wie˙ed mill-iktar mezzi ta’ kif jinsteraq id-dawl kien permezz ta’ smart meters li ma kinux qeg˙din juru l-konsum veru, iΩda kienu qed juru konsum ferm iktar baxx.

Wara investigazzjoni birreqqa li saret mill-Enel, kumpanija tad-dawl Taljana, instab li l- ismart meters inkwistjoni kienu mbag˙bsa u qeg˙din jirrappurtaw konsum ta’ dawl ta’ madwar 80%

Il-Partit Nazzjonalista, kif drajnieh jag˙mel illum il-©urnata, g˙aΩel li jipponta subg˙u lejn dak u l-ie˙or minflok ˙a r-responsabbiltà tan-nuqqasijiet li se˙˙ew meta kien hu fil-gvern. Din id-darba llog˙ba li ppruvat tilg˙ab ilmedja Nazzjonalista kienet li ddawwar il-kwistjoni ta ta˙t fuq u b’xi mod tipprova timplika li l-Gvern preΩenti ta xi promozzjoni lil wie˙ed millpersuni involuti f’dan labbuΩ.

Din l-akkuΩa baΩwija saret minkejja l-fatt li l-ebda promozzjoni ma ng˙atat lil din il-persuna ta˙t Gvern Laburista. G˙aldaqstant, ilMinistru Mizzi ressaq libell fil-konfront ta’ Media.link Communications g˙all-artiklu li fih saru dawn l-allegazzjonijiet malafamanti u inveritiera.

B’hekk wie˙ed ma jistax ma jistaqsix: g˙alfejn il-Gvern Nazzjonalista m’g˙amel xejn?

Kif fakkar il-Ministru Mizzi stess fil-Parlament, il-Gvern preΩenti sab li sa Marzu tal2013 l-Enemalta kellha xejn inqas minn €840 miljun f’dejn u ma kien hemm l-ebda pjan biex il-Korporazzjoni tqum fuq saqajha.

“Sibna diΩastru s˙i˙ f’kull sezzjoni: fid-distribuzzjoni, fejn ma sar l-ebda investiment; fil-©enerazzjoni; filmetering ,” fakkar il-Ministru g˙all-Ener©ija. “Din hija ddifferenza bejn dan il-Gvern li huwa kommess li jwettaq ©ustizzja soçjali. Gvern li qieg˙ed fuq in-na˙a talfamilji u negozji onesti f’dan il-pajjiΩ. Gvern kommess li jrodd lill-familji u n-negoziji Maltin dak li ˙aqqhom.”

Matul il-programm Sibt ilPunt li xxandar fuq One Radio lbiera˙ filg˙odu, ilMinistru Mizzi appella lil kull min g˙andu informazzjoni fuq serq ta’ dawl biex jag˙mel kura©©, jersaq ’il quddiem u jag˙ti lill-awtoritajiet kull informazzjoni li tista’ tg˙inhom jeqirdu dan labbuΩ.

Is-sIGurtÀ ta’ PrIjorItÀ f’dellImara Sa mill-bidu tal-le©iΩlatura Gvern Laburista beda ja˙dem biex ikun jista’ jtejjeb il-kwalità tal-arja permezz tal-pro©ett talgass ta’ Dellimara. Il-Gvern kien ˙areg sej˙a ta’ espressjoni ta’ interess g˙al power purchase and gas supply agreement u wara proçess kompetittiv intg˙aΩel il-konsorzju ta’ ElectroGas Malta li jinkorpora fih kumpaniji mag˙rufa sew internazzjonalment b˙al Siemens, kif ukoll shareholding lokali.

B’rabta ma’ dan il-pro©ett saru

diversi studji kif mitlub millMEPA biex dawn jassiguraw, lewwel u qabel kollox, li s-sigurtà tkun ta’ prijorità. Minn dawn l-istudji jirriΩulta, fost lo˙rajn, li l-kwalità tal-arja ser titjieb b’mod drastiku fejn lemissjonijiet mistennija jonqsu bil-50% waqt li t-trab fl-arja se jkun qieg˙ed jonqos b’madwar 90%.

Fl-a˙˙ar ©img˙at sar is-smig˙ pubbliku quddiem il-MEPA fejn ©ew ippreΩentati l-konkluΩjonijiet ta’ dawn l-istudji.

IrriΩulta wkoll li fil-bidu ta’

dan il-proçess kollu ©ew evalwati numru ta’ alternattivi fosthom tankijiet fuq l-art jew filba˙ar. Il-proposta mressqa g˙al pro©ett tal-impjant g˙all-©enerazzjoni tal-elettriku bil-gass hija dik ta’ floating storage unit u re-gassification unit fuq l-art.

Dan ifisser li l-˙aΩna tal-gass f’forma likwida ser tkun qed tinΩamm fuq vapur li jinstab sor©ut fil-Port ta’ Marsaxlokk waqt li r-rigassifikazzjoni talLNG issir fuq l-art. Il-gass mag˙ruf b˙ala LNG huwa differenti mill-gass li jintuΩa fid-

djar fiç-çilindri mag˙ruf b˙ala LPG. Fil-fatt, il-gass li se jintuΩa f’dan il-pro©ett huwa meqjus b˙ala iktar sigur minn dan tala˙˙ar.

Fl-alternattivi differenti li ©ew studjati mill-esperti g˙al dan ilpro©ett ©ew ikkunsidrati s-sigurtà tal-provvista, karatteristiçi li jikkontrollaw il-possibbiltà tarriskju immedjatament u r-riskju li jista’ jkun hemm. Minbarra listudji li di©à saru mill-esperti dwar sigurtà, din il-gazzetta hija infurmata li l-Gvern b˙alissa qieg˙ed jistenna studji indipen-

denti o˙ra li qed isiru millAwtorità g˙as-Sa˙˙a u Sigurtà Okkupazzjonali (OHSA).

Minbarra li s-sigurtà ser ting˙ata prijorità, dan il-pro©ett huwa me˙tie© g˙aliex mhux biss se jkun qieg˙ed jg˙in biex jor˙su l-kontijiet tal-familji Maltin u G˙awdxin, iΩda ser ikun qed joffri ambjent a˙jar u arja iktar nadifa. B’differenza mill-Gvern preçedenti, li biddel il-li©i ambjentali biex imur g˙al Ωejt li jni©©es, il-heavy fuel oil, u li ma kellu l-ebda pjan alternattiv.

Lokali

16.02.2014

03

MA SABUX FUQ MIN IDURU KITBA TA’ RITIANNE AGIUS Numru kbir ta’ residenti li jaqsmu lbir ma’ ˙addie˙or xi darba jew o˙ra kellhom xi diΩgwid fuq dan il-bir; min g˙ax il-©ar ma jΩommx il-bejt nadif, u min g˙ax ma jΩommx inna˙a tal-bir tieg˙u f’kundizzjoni tajba. Dan tal-a˙˙ar kien il-kaΩ ta’ residenti f’Ra˙al Ìdid li tkellmu ma’ din il-gazzetta.

Dawn ir-residenti spjegawlna kif ta˙t id-djar tag˙hom hemm bir kbir li g˙andu bokok g˙al erbat idjar.

Dan huwa bir antik ˙afna, u g˙alhekk ma setax jonqos li maΩΩmien akkumula ˙afna ˙mie©. Tliet residenti ftiehmu bejniethom biex jo˙or©u l-flus u jnaddfu dan il-bir, iΩda r-raba’ resident ma riedx inaddaf il-parti tieg˙u.

Dawn ir-residenti qalulna li s-sena li g˙addiet irrikorrew g˙and idDipartiment tas-Sa˙˙a Ambjentali biex dan jie˙u passi kontra min ma riedx inaddaf il-bir, iΩda dDipartiment ma setax jg˙inhom, g˙aliex qalilhom li jista’ jintervieni biss f’kaΩ li jkun hemm tnixxija taddrena©© fl-ilma tal-bir.

Peress li ma setg˙ux jid˙lu fl-ispejjeΩ tal-Qorti, dawn ir-residenti ddeçidew li jibnu ˙ajt baxx biex il˙mie© ta’ na˙a minnhom forsi ma jiskulax g˙an-na˙a tal-bir tag˙hom, madankollu ma kellhom l-ebda garanzija li mhux se jkun hemm kontaminazzjoni tal-ilma.

Id-Dipartiment tas-Sa˙˙a Ambjentali issa g˙andu s-snien biex ja©ixxi Bil-pubblikazzjoni tal-AvviΩ Legali li emenda r-regolamenti tal-bjar, idDipartiment tas-Sa˙˙a Ambjentali issa jista’ jie˙u azzjoni fuq dawn ilkaΩijiet. F’kummenti li ta lil din ilgazzetta, id-Direttur tas-Sa˙˙a Ambjentali Clive Tonna spjega li bis-sa˙˙a tal-pubblikazzjoni talAvviΩ Legali 48 tal-2014, partikolarment artiklu (2) (3), re©a’ da˙al fisse˙˙ l-artikolu 97(1)(f)(i) u (n)(viii) li jaqa’ ta˙t il-Kodiçi tal-Li©ijiet talPulizija.

Dan l-artikolu jistipula li l-bir g˙andu jkun f’kundizzjoni tajba, minfud mal-bejt tad-dar permezz ta’ katusi minn fejn ikun jista’ jg˙addi l-ilma tax-xita li jaqa’ fuq il-bejt u li ebda minn dawn il-katusi ma tista’ tikkomunika b’mod li l-ilma tax-xita jista’ minn hemm jibqa’ sejjer fiddrena©© ming˙ajr il-permess talAwtorità Sanitarja.

Staqsejnieh x’g˙andu jag˙mel min

7th - 9th June

qed jiffaççja sitwazzjoni b˙al din tar-residenti f’Ra˙al Ìdid. IdDirettur wie©eb li skont l-informazzjoni li f’kaΩ b˙al dan, fejn il-problema hija akkumulu ta’ ilma ma˙mu© ©ewwa l-bir, ir-residenti g˙andhom iressqu l-ilment tag˙hom mas-Servizzi tal-Ispettorat tas-Sa˙˙a jew billi jaslu personalment fluffiççji fl-indirizz: Environmental Health Directorate Continental Business Centre Old Railway Track Sta Venera, jew permezz ta’ email lil complaints.ph@gov.mt jew binnumru tat-telefown 21337333.

“Hu x’inhu l-bir, u juΩah min juzah, ˙add ma jista’ jitfa’ xejn fih ˙lief l-ilma tax-xita mill-bejt” Il-˙idma g˙al din l-emenda importanti saret mill-Uffiççju g˙arRegolamenti tal-Bini, u ©iet finalizzata wara konsultazzjoni madDipartiment g˙as-Sa˙˙a Ambjentali.

Dwar din l-emenda l-Kap talUffiççju g˙ar-Regolamenti tal-Bini, Michael Ferry, qal li din tippromovi sistema g˙all-konservazzjoni talilma tax-xita u kontroll imtejjeb ta’ drena©© li jwasslu biex ji©u evitati problemi ta’ sa˙˙a u titjib tal-ambjent tal-madwar innifsu u dan bla ebda pre©udizzju g˙all-AvviΩ Legali 376/2012 u d-dokument g˙al Gwida Teknika mag˙ruf b˙ala Document F. “Bis-sa˙˙a t’hekk issa g˙andna, b˙ala pajjiΩ, forma regolatorja firrigward tal-konservazzjoni tal-ilma fil-bjar u li tipprojbixxi l-konnettività ta’ katusi tal-ilma tax-xita mas-sistema tad-drena©©.” Ûied jispjega kif il-katusi tal-ilma tax-xita kienu qeg˙din jitqabbdu mas-sistema taddrena©© bil-konsegwenza li kull meta tag˙mel xita qawwija lg˙otjien tal- manholes fit-toroq jispiççaw jinqalg˙u u jkun hemm fawran qawwi tad-drena©©.

Dan id-drena©© jispiçça jiskula anke fi bjar privati b’konsegwenzi i©eniçi xejn sbie˙ g˙as-sa˙˙a. “Hu x’inhu l-bir, u juΩah min juΩah, ˙add ma jista’ jitfa’ xejn fih ˙lief lilma tax-xita mill-bejt. Jekk ikun hemm sitwazzjoni li inkwilin li jaqsam fl-uΩu ta’ bir ma’ ˙addie˙or jispiçça jitfa’ ˙mie© f’dan l-istess bir, ir-residenti l-o˙ra g˙andhom iddmir li jinfurmaw lid-Dipartiment tas-Sa˙˙a Ambjentali biex iwaqqaf tali a©ir u jie˙u l-prekawzjonijiet kollha me˙tie©a,” temm jg˙id is-Sur Ferry.

Akkumulu ta’ ˙mie© f’bir f’Ra˙al Ìdid li jintuΩa minn erbat idjar

ONE DIRECTION TOUR OUR PACKAGE INCLUDES Return flights, 2 nights’ accommodation at the New Premier Inn Stratford City or similar, Daily Breakfast, Airline taxes and charges, ROCS Travel Tour Manager

E LIV M FRO

9 9 3 €

PP

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com Rates are per person. For a full list of the ROCS travel terms and conditions please visit http://rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions

04

Intervista

16.02.2014

“MALTA HIJA ÛGÓIRA I Fost il-kandidati g˙all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew f’Mejju li ©ej, insibu lil Dr Miriam Dalli. Fil-fehma tag˙ha, il-prijorità tag˙ha huwa pajjiΩna u l-familji Maltin u G˙awdxin. Jekk tkun eletta, se tistinka biex dan il-prinçipju jin˙ass fil-fora tal-Unjoni Ewropea.

MELVIC ZAMMIT tkellem ma’ MIRIAM DALLI biex isir jafha a˙jar u jistaqsiha x’tista’ toffri lil pajjiΩna jekk ti©i eletta fil-Parlament Ewropew.

It-twelid tat-tifel – l-aktar avveniment importanti Minkejja l-˙afna suççessi li g˙amlet fil-karriera tag˙ha, tqis it-twelid tat-tifel b˙ala laktar avveniment importanti.

“L-im˙abba li n˙oss g˙alih hija indeskrivibbli u kull jum li jg˙addi huwa esperjenza ©dida li nkun qed nistenna.”

“It-tbissima tat-tifel, li ng˙addi l-˙in mal-©eniuturi, li naqsam l-esperjenzi tal-©urnata m’o˙ti…dawn huma kollha affarijiet Ωg˙ar imma g˙alija huma importanti daqs l-akbar avvenimenti,” kompliet tg˙id Miriam.

Avveniment ie˙or li Ωgur li tibqa’ tiftakar huwa l-jum taΩΩwie© u r-riçeviment li sar wara. Iddeskrivietha b˙ala ©urnata mill-isba˙, mal-familja u l-˙bieb. “Jien u John organizzajna t-tie© f’temp ta’ ˙ames xhur u ΩΩewwi©na ftit ©ranet wara li lestejt l-eΩamijiet tal-li©i. Il-fatt li jkolli ˙afna affarijiet g˙addejjin flimkien u wara xulxin jag˙tuni lener©ija li nibqa’ g˙addejja ming˙ajr pawsa twila.”

Miriam libset it-toga erba’ darbiet – l-a˙˙ar darba f’Diçembru li g˙adda. “Kull okkaΩjoni ta’ gradwazzjoni hija okkaΩjoni ta’ sodisfazzjon – xi ˙a©a li nkun immirajt g˙aliha u rnexxieli nil˙aq.”

Bdiet tielg˙a tar©a tar©a

Miriam Dalli u Ωew©ha John fil-jum tat-tie© tag˙hom

Ilha involuta fil-Partit Laburista minn meta kellha 16-il sena u bdiet fil-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti. Bdiet filkariga ta’ Uffiçjal g˙adDrittijiet Ugwali u kompliet b˙ala Segretarju Internazzjonali. Tg˙id li din tal-a˙˙ar g˙enitha tid˙ol f’kuntatt ma’ bosta Ωg˙aΩag˙ minn pajjiΩi differenti fejn setg˙et tiddiskuti mag˙hom il-prinçipji Soçjali Demokratiçi.

Wara din l-esperjenza ng˙aqdet ma’ ONE Productions b˙ala ©urnalista ma’ One News. Baqg˙et issegwi l-politika u tinteressa ru˙ha f’dak kollu li kien g˙addej. Óadmet bosta elezzjonijiet u, minkejja kollox, baqg˙et dejjem fuq quddiem nett, anke meta l-Partit Laburista tilef elezzjoni wara o˙ra.

Mis-si©©u tal-mistoqsija g˙al dak tat-twe©iba. “Huwa ta’ unur g˙alija li se nikkontesta f’isem il-Partit Laburista g˙aliex nemmen bis-s˙i˙ filvaluri Soçjali Demokratiçi.

Nemmen li l-Partit Laburista jista’ jag˙mel id-differenza fil˙ajja taç-çittadini u l-familji tag˙na. Wara kollox il-politiçi qeg˙din hemm biex jag˙mlu l-˙ajja tal-familji a˙jar u joffru futur aqwa lil uliedna,” argumentat Dalli.

Iç-çokon tag˙na ma jwassal g˙all-ebda inferjorità Kif tista’ Malta tag˙ti kontribut biex, mhux biss issemma’ le˙inha fil-fora Ewropea, imma wkoll tisma’ lil ˙addie˙or u, fiç-çokon tag˙ha, tag˙ti kontribut siewi?

“Malta hija Ωg˙ira imma mhux inferjuri. Nemmen li b˙ala s˙ab ugwali g˙andna x’noffru lill-Unjoni Ewropea u x’niggwadanjaw mill-istess istituzzjoni. L-esperjenza u l-poΩizzjoni tag˙na huma ta’ importanza u jistg˙u jag˙tu kontribut siewi lill-esperjenza Ewropea.”

X’wassalha biex tikkontesta g˙all-Parlament Ewropew?

Temmen li tista’ tirrappreΩenta liç-çittadini bl-a˙jar mod possibbli.

“Dak li ji©ri fuq livell Ewropew g˙andu impatt dirett fuq il-familji tag˙na u dan ifisser li ç-çittadini Maltin u G˙awdxin g˙andhom ikunu konxji b’liema mod se jkunu milquta mid-deçiΩjonijiet li jittie˙du fil-Parlament Ewropew, kif ukoll x’effett se jkollhom dawn id-deçiΩjonijiet fil-˙ajja tag˙hom ta’ kuljum.” Ûiedet tg˙id li temmen li kull politiku jista’ jag˙mel bidla poΩittiva fil-˙ajja tal-familji.

Prijorità Malta prinçipju baΩiku

Miriam Dalli flimkien ma’ binha

–

il-

Jekk tkun eletta, Dalli twieg˙ed li “f’dak kollu li nag˙mel nag˙ti prijorità assoluta lill-poplu Malti u G˙awdxi li nkun qed nirrappreΩenta, il-familji tag˙na, u pajjiΩna. Hawnhekk hija llealtà tieg˙i”. Dalli tikkunsidra din l-okkaΩjoni b˙ala wa˙da fejn tpo©©i fil-prattika dak kollu li tg˙allmet u dak li temmen fih.

Jekk il-poplu jag˙tiha l-fiduçja, se tkun impenjata li tippro-

Intervista

16.02.2014

05

MMA MHUX INFERJURI” Miriam Dalli

movi rappreΩentanza xierqa lejn Malta. Tassigura wkoll trasparenza u kontabbiltà fixxog˙ol tag˙ha u tag˙ti informazzjoni rilevanti liç-çittadini Maltin u G˙awdxin biex ikunu mg˙arrfa dwar dak li jkun g˙addej fl-Unjoni Ewropea, u kif dan se jaffettwa l-˙ajja tag˙hom.

“Huwa l-˙sieb tieg˙i ukoll li nikkonsulta qabel ma nie˙u poΩizzjoni dwar kwistjonijiet importanti li jkollhom effett fuq il-poplu, filwaqt li nikkomunika kontinwament dwar ixxog˙ol tieg˙i,” insistiet Dalli.

Wie˙ed mill-g˙anijiet tag˙ha se jkun li tirrappreΩenta l˙ti©ijiet u l-aspirazzjonijiet talpoplu. F’dan ir-rigward Ωiedet tg˙id li “dan japplika sew g˙all-politiçi li jo˙or©u g˙allelezzjoni ©enerali u anke g˙allpolitiçi li jo˙or©u g˙all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew”.

Temmen li l-esperjenza personali tag˙ha man-nies u l-fatt li li hi omm u ta˙dem, jg˙inha tifhem ir-realtajiet ta’ familji ©odda.

L-impjiegi u l-opportunitajiet tax-xog˙ol fuq quddiem tal-a©enda Fl-eventwalità li tkun eletta, tixtieq tiffoka fuq temi differenti li jolqtu fatturi differenti mill˙ajja ta’ kull individwu. Limpjiegi u l-opportunitajiet ta’ xog˙ol huma fuq quddiem tala©enda tal-politika ta’ Miriam Dalli. “Nemmen f’politika li ttejjeb il-kundizzjonijiet taxxog˙ol, miΩuri ma˙suba biex iΩidu l-parteçipazzjoni tan-nisa fid-dinja tax-xog˙ol u li jindirizzaw ukoll il-qg˙ad fost iΩΩg˙aΩag˙.”

Dwar l-immigrazzjoni irregolari, Dalli sostniet li “lkoll idejjaqna nisimg˙u kliem fil-vojt biex imbag˙ad naraw li filkonkret isir ftit li xejn”.

Kompliet tg˙id li “kif jg˙idu lIngliΩi: it’s high time, li pajjiΩna jara solidarjetà tan©ibbli fejn ilkliem u l-istqarrijiet sbie˙ dwar solidarjetà ma jibqg˙ux biss kliem fl-arja imma jinbidlu f’azzjoni konkreta.

Dwar il-fondi u l-allokazzjoni tal-ba©it tal-Unjoni Ewropea, Dalli qalet li jista’ jintefaq a˙jar u tkun ikkontrollata kwalunkwe ˙ela li jista’ jkun hemm. Kompliet tg˙id li “fl-istess ˙in g˙andhom ikunu identifikati opportunitajiet ta’ fondi li minnhom jistg˙u jgawdu nnegozji u ç-çittadini Maltin”.

Dalli tixtieq tara inqas burokrazija g˙an-negozji.

“Nisma’ ˙afna negozjanti li jg˙iduli li jaqtg˙u qalbhom li japplikaw g˙all-fondi talUnjoni Ewropea. Nemmen li dan m’g˙andux ikun, b’mod partikolari g˙all-kumpaniji ΩΩg˙ar li huma meqjusa b˙ala lmutur ewlieni tat-tkabbir u talimpjiegi, aktar u aktar f’pajjiΩna.”

B’relazzjoni mad-dinja taxxog˙ol, Dalli tenfasizza li permezz tal-politika wie˙ed irid jag˙ti attenzjoni xierqa lill©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a. “LiΩΩg˙aΩag˙ irridu noffrulhom opportunitajiet tajba ta’ xog˙ol u ta’ studji barra minn xtutna.”

– Miriam Dalli temmet b’suççess l-istudji tag˙ha fil-Li©i fl-Università ta’ Malta. Gradwata wkoll fil-komunikazzjoni u g˙andha Masters fl-Istudji Ewropej u Masters fil-Business Administration.

– B’aktar minn ˙mistax-il sena esperjenza fil-qasam tal-komunikazzjoni, Miriam Dalli stabbilixiet ru˙ha b˙ala wa˙da mill-©urnalisti televiΩivi ewlenin f’Malta.

– Óadmet b˙ala ©urnalista ma’ ONE u kienet l-ewwel mara editur ta’ a˙barijiet televiΩivi f’Malta meta serviet b˙ala Kap talA˙barijiet tar-radju u t-televiΩjoni bejn l-2005 u l-2009.

– Miriam Dalli kienet kontributriçi ta’ numru ta’ gazzetti u magaΩins lokali u ilha tipproduçi u tmexxi programmi politiçi u ©urnalistiçi g˙al dawn l-a˙˙ar g˙axar snin.

– Irçeviet rikonoxximenti distinti g˙all-kontribut tag˙ha fil-qasam ©urnalistiku bi produzzjonijiet televiΩivi ta’ ©rajjiet kurrenti u ©urnaliΩmu investigattiv.

– Matul il-karriera ©urnalistika tag˙ha ˙admet b’mod intensiv f’kull kampanja elettorali mill-1996 ’il quddiem.

– Fl-a˙˙ar snin ©iet inga©©ata minn kumpanija ewlenija tat-telekomunikazzjoni f’Malta sabiex tmexxi l-qasam tar-relazzjonijiet pubbliçi, komunikazzjoni, responsabbiltà soçjali korporattiva, sostenibbiltà u stakeholder management.

– B˙alissa Miriam Dalli qieg˙da ta˙dem b˙ala advisor mal-Ministeru tal-Ener©ija u Konservazzjoni tal-Ilma fl-oqsma talKomunikazzjoni, Responsabbiltà Soçjali Korporattiva u Stakeholder Management.

– Miriam Dalli hija miΩΩew©a lil John Vella u g˙andhom tifel.

Lokali

FOST L-AQWA

PajjiΩna qed ji©i rreklamat fost l-a˙jar pajjiΩi biex wie˙ed jinvesti fih bl-iskop li jikseb iç-çittadinanza. Isem pajjiΩna llum jinsab fost pajjiΩi o˙ra ta’ stoffa b˙all-Ingilterra, l-IΩvizzera, ilBel©ju u l-Kanada.

Dan qed ikompli j©ib fix-xejn l-argumenti tal-OppoΩizzjoni kontra din l-iskema, speçjalment fid-dawl tal-fatt li din g˙aΩlet li, mhux biss ting˙aqad ma’ pajjiΩi kompetituri kontra Malta, iΩda sa˙ansitra tmexxi kampanja s˙i˙a kontra pajjiΩna.

L-iskop a˙˙ari talOppoΩizzjoni kien biss li Malta titlef mitt miljun ewro, b’dawn

il-flejjes bΩonjuΩi, minflok, imorru g˙and pajjiΩi o˙ra Ewropej li wkoll i˙addmu skemi simili.

Il-PN ma waqafx biss salkampanja tieg˙u kontra Malta fil-Parlament Ewropew, iΩda sa˙ansitra baqa’ jipprova jag˙mel il-˙sara billi jnaffar investituri barranin fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta.

Madankollu, qed jidher li lpolitika distruttiva tal-Partit Nazzjonalista ftit ˙alliet frott, g˙aliex isem pajjiΩna xorta qed jibqa’ jissemma fost l-aqwa pajjiΩi biex wie˙ed japplika g˙aç-çittadinanza b’investiment.

KONTRA L-GMOs

Membri tal-Parlament Ewropew fl-2010 kienu pprotestaw kontra l-GMOs

PajjiΩna mhuwiex se jappo©©ja l-proposta tal-Kummissjoni Ewropea dwar is-suq tal-ikel ©enetikament modifikat. Dan huwa su©©ett importanti li qed ji©i diskuss globalment min˙abba r-riskji ta’ sa˙˙a u ambjentali li hemm marbuta mieg˙u.

Kien id-Deputat Prim Ministru Louis Grech li din il©img˙a tkellem dwar il-poΩizzjoni li ˙a pajjiΩna fuq l-ikel ©enetikament modifikat.

Huwa qal li l-evidenza xjentifika ma kinitx serr˙et mo˙˙ il-gvernijiet u ç-çittadini Ewropej b’rabta ma’ dan issu©©ett, u g˙alhekk ma kienx g˙aqli li l-Kummissjoni Ewropea timponi din il-proposta li l-ma©©oranza tal-Istati Membri huma kontriha.

Id-Deputat Prim Ministru sa˙aq li l-pajjiΩi membri kellhom jing˙ataw l-g˙aΩla li jirrifjutaw li jikkultivaw dan l-ikel f’pajjiΩhom jekk huma ma jkunux jixtiequ.

Malta kien wie˙ed minn

˙afna pajjiΩi madwar id-dinja fejn fl-a˙˙ar xhur ©ew organizzati dimostrazzjonijiet kontra dan it-tip ta’ ikel.

Fl-Amerika, b’mod speçjali, dan is-su©©ett qajjem kontroversja wara li f’Marzu 2013 ilKungress Amerikan g˙adda li©i baxx baxx li tipprote©i lillkumpaniji li jipproduçu ikel ©enetikament modifikat minn azzjoni legali fil-konfront tag˙hom, anke f’kaΩ li dan likel ikun ta’ detriment g˙assa˙˙a.

Il-kontroversja fuq din ilkwistjoni kienet wa˙da ta˙raq min˙abba konflitt ta’ interess kbir fejn l-Amministrazzjoni Amerikana g˙all-Ikel u lMediçini (FDA), li suppost tissalvagwardja s-sigurtà taç-çittadini b’rabta mal-ikel u lmediçini, kienet qed titmexxa minn eksuffiçjali ta’ kumpanija ewlenija tal-ikel modifikat.

Din il-proposta kontroversjali tressqet fil-fora Ewropea minn Tonio Borg b˙ala Kummissarju tas-Sa˙˙a.

Lokali

16.02.2014

07

ÛIEDA Fl-InVESTIMEnT DIRETT bARRAnI Il-Ministeru g˙all-Finanzi Ωvela illi l-Investiment Dirett Barrani f’Malta fl-ewwel nofs tas-sena 2013 qaleb mar©inalment g˙all-poΩittiv wara li kien ilu nieΩel ’l isfel mill-2010 ’l hawn. Fil-fatt, l-ewwel nofs tal-2012, kien jirre©istra figura negattiva ta’ €130 miljun.

IΩ-Ωieda poΩittiva fl-investiment barrani f’pajjiΩna kienet primarjament ir-riΩultat ta’ Ωieda fl-ishma kapitali barrani, li ammontaw g˙al €79 miljun fl-ewwel nofs tal-2013. Dan it-tip ta’ investiment barrani kien waqa’ b’mod sinjifikanti f’2011, u sa˙ansitra qaleb g˙an-negattiv fl-ewwel sitt xhur tal-2012.

Barra minn hekk, meta wie˙ed i˙ares lejn il-klassifiki tal-investiment barrani skont is-setturi ekonomiçi, jinnota li s-settur tal-manifattura kien l-akbar kontributur g˙al dan it-turnaround li se˙˙ fl-ewwel nofs tal-2013. Fil-fatt, id-d˙ul tal-investiment barrani filmanifattura kien negattiv fl-ewwel nofs tal-2012, u sar poΩittiv fl-istess perijodu s-sena l-o˙ra. Ûidiet notevoli kienu wkoll irre©istrati fl-oqsma tat-trasport, l-akkomodazzjoni u s-settur tal-proprjetà.

AnaliΩi tal-ori©ini ta’ dan iç-çaqliq poΩittiv fl-investiment barrani juri li l-akbar kontributuri kienu l-pajjiΩi barra mill-Unjoni Ewropea, li rre©istraw investiment ta’ €136 miljun fl-ewwel nofs tas-sena, filwaqt li ssena qabel, dan kien negattiv b’€63 miljun.

Dwar dawn il-figuri, il-Ministru g˙all-Finanzi l-Prof.

Edward Scicluna qal li dan it-turnaround fl-ewwel nofs tal-2013, flimkien ma’ indikaturi ekonomiçi ewlenin o˙ra li ©ew irrappurtati dan l-a˙˙ar, jindikaw li l-istabbiltà u l-potenzjal g˙at-tkabbir

KonTRA D-DISKoRS TA’ MIbEgÓDA

Iktar kmieni din il-©img˙a tnediet kampanja biex titqajjem kuxjenza kontra ddiskors ta’ mibeg˙da fuq linternet mill-A©enzija Ûg˙aΩag˙, l-SOS Malta u lAmbaxxata tal-Istati Uniti talAmerika. Din il-kampanja se tkun immexxija mill-A©enzija Ûg˙aΩag˙ u hija parti millprijoritajiet tal-Kunsill talEwropa g˙as-sena 2014. Ilkampanja se tkun tikkonsisti f’numru ta’ powsters li ©ew iddisinjati mit-tlett entitajiet, u se jkunu promossi fuq linternet, fuq numru ta’ stej©is tal-linja u b’modi o˙rajn madwar il-pajjiΩ.

Waqt it-tnedija ta’ din ilkampanja, is-Segretarju Parlamentari g˙ar-Riçerka, lInnovazzjoni, iΩ-Ûg˙aΩag˙ u l-Isport, Stefan Buontempo, qal li din il-kampanja hija importanti meta wie˙ed jikkunsidra li madwar 77% tad-djar Maltin g˙andhom

aççess g˙a l l - i n t e r n e t u l ammont ta’ ˙in li Ω-Ωg˙aΩag˙ iqattg˙u fuq l-internet. Lg˙an ta’ din il-kampanja hu li titqajjem kuxjenza dwar x’inhu eΩatt id-diskors ta’ mibeg˙da u l-effetti tieg˙u fuq il-vittmi.

Dr Buontempo semma li lA©enzija Ûg˙aΩag˙ toffri sservizz ta’ K e l l i m n i . c o m liema servizz joffri g˙ajnuna liΩ-Ωg˙aΩag˙ waqt il-mumenti diffiçli l i j i l t a q g ˙ u mag˙hom. D a n i s - s e r v i z z jikkumplim e n t a s e r v i z z i o˙rajn imnedija din is-sena, fosthom is-servizz Qawsalla mal-Malta Gay Rights Movement u din il-kampanja li ©iet imnedija llum flimkien mal-SOS Malta.

Tkellm e t u k o l l l Ambaxxatriçi tal-Istati Uniti, is-Sa Gina A b e r c r o m b i e Winstanley, li sa˙qet li l-ksur tad-drittijie t u m a n i m a g˙andux fruntieri u

g˙alhekk irid ji©i indirizzat b˙ala komunità. Id-diskors ta’ mibeg˙da jista’ jwassal g˙all-vjolenza u d-diskriminazzjoni. Din il-kampanja hija parti minn sforz biex titnaqqas id-diskriminazzjoni u l-vjolenza kontra gruppi ta’ minorità sempliçiment g˙ax ikunu differenti.

L-Ambaxxatriçi qalet li, sfortunatement, l-ebda soçjetà ma tista’ tin˙eles millintolleranza, imma l-eΩistenza tag˙ha tfisser li g˙andna l-obbligu li ni©©ilduha.

G˙aldaqstant, irridu nie˙du d-deçiΩjoni li nsibu l-umanità komuni f’xulxin.

Il-Kap EΩekuttiv tal-A©enzija Ûg˙aΩag˙, is-Sa. Miriam Teuma, qalet li din l-inizjattiva hija parti mill-pro©ett Young People Combating Hate Speech Online, liema kampanja bdiet fl-2012 sal2014, u li tista’ tkun estiΩa sal-2015.

ekonomiku ta’ Malta ta˙t il-Gvern il-©did qed ji©bed lura l-investiment barrani. Dan jawgura tajjeb g˙allfutur tal-ekonomija Maltija mil-lat tat-tkabbir ekonomiku u l-potenzjal g˙all-˙olqien ta’ aktar xog˙ol.

SKEMA ÌDIDA FUQ XIRI TA’ VETTURI ElETTRIÇI Il-Gvern, flimkien ma’ Transport Malta, se jniedi skema ta’ g˙otja ta’ flus biex jinçentiva x-xiri ta’ karozzi li ja˙dmu bl-elettriku u kwadriçikletti li ja˙dmu blelettriku u fl-istess waqt jitnaqqas in-numru ta’ vetturi bil-mutur qadim mit-toroq.

L-g˙otja se tammonta g˙al €4,000 lil persuni li jirre©istraw karozza li ta˙dem bl-elettriku; €5,000 lil persuni li jirre©istraw karozza li ta˙dem bl-elettriku u jne˙˙u mir-re©istrazzjoni karozza o˙ra li g˙andha millanqas 10 snin mid-data talmanifattura tag˙ha; u €1,500 lil persuni li jirre©istraw kwadriçikletta li ta˙dem blelettriku.

Kull persuna eli©ibbli tkun intitolata g˙al g˙otja wa˙da biss ta˙t din liskema.

Il-Gvern alloka €300,000 g˙al din l-iskema; skema li se tkun ibbaΩata fuq 24 xahar u hija fuq baΩi tal-ewwel jinqeda lewwel.

Din hija inizjattiva o˙ra mill-

Ministeru g˙at-Trasport u lInfrastruttura biex t˙e©©e© ilmobbiltà bl-elettriku. Apparti li b’inizjattivi b˙al dawn qed tkun inkora©©uta l-mobbiltà sostenibbli, l-iskop tag˙hom huwa biex jassistu lill-Gvern biex jintla˙qu l-miri nazzjonali. Malta g˙andha l-obbligi li sal-2020 til˙aq g˙add ta’ miri stabbiliti mill-Unjoni Ewropa f’dak li g˙andu x’jaqsam ma’ ener©ija u tibdil fil-klima.

Wie˙ed mill-inventarji talgassijiet serra, it-trasport fuq lart, jikkontribwixxi g˙al 16.9% tat-total tal-gassijiet i©©enerati f’Malta – çifra li l-Gvern iqis b˙ala wa˙da allarmanti.

G˙alhekk huwa l-iskop talGvern li jimpenja ru˙u jag˙mel it-trasport f’pajjiΩna wie˙ed li jkun sostenibbli millat ambjentali. G˙al dan, ilGvern nieda l-istrate©ija nazzjonali dwar l-elettromobbiltà.

Fost l-o˙rajn din l-istrate©ija tipprevedi li Malta g˙andu jkollha 5,000 vettura li ja˙dmu bl-elettriku sal-2020.

08

AnaliΩi

16.02.2014

gvern lI jIsma’ “l-ImpjIegI lI jInÓolqu jrIdu jImtlew mInn ÓaddIema maltIn” Il-Ministru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolo “Fost it-temi prinçipali li tqajmu waqt il-laqg˙a tieg˙i kien hemm dawk tat-ta˙ri© vokazzjonali u tas-snajja’, ix-xog˙ol u l-qag˙da tas-settur edukattiv, speçjalment dak primarju u sekondarju.

Iddiskutejna, fost o˙rajn, kif l-edukazzjoni vokazzjonali ©iet introdotta fil-livell sekondarju f’G˙awdex minn din is-sena skolastika. Tajjeb ukoll insemmi li fl-a˙˙ar ©img˙at beda programm intensiv fejn tfal li kienu ilhom ma jmorru skola tliet snin irritornaw l-iskola biex jit˙arr©u b’edukazzjoni vokazzjonali. Nemmen li t-ta˙ri© vokazzjonali g˙andu jibda jing˙ata iΩjed spazju.

Intervent li spikka kien dak tal-kap tal-iskola primarja ta’ Bormla, Marion Falzon Ghio, li ˙e©©et lill-professjonisti b˙al tobba u psikjatri biex ma jkunux ‘enablers’ g˙al ©enituri traskurati li jkunu qed i˙e©©u lit-tfal tag˙hom biex ma jmorrux skola.

Semmiet kif minkejja li din id-darba ç-children’s allowance ng˙atat iktar kmieni mis-soltu, xorta wa˙da kien hemm tfal ming˙ajr uniformi. Hija qalet li t˙oss li dan mhux min˙abba povertà iΩda min˙abba nuqqas ta’ responsabbiltà min-na˙a tal-©enituri. Hija qalet ukoll li hemm bΩonn isir iΩjed xog˙ol mid-dipartimenti edukattivi u tal-˙arsien soçjali biex ti©i indirizzata l-problema tal-assenteizmu.

Min-na˙a tieg˙i, irrid infa˙˙ar ix-xog˙ol siewi li sar fl-iskola ta’ Bormla u kif din irnexxielha tkisser l-istigma li kellha u issa qed tikseb fost l-aqwa riΩultati fl-iskejjel kollha ta’ Malta u G˙awdex.

Fuq id-dinja tax-xog˙ol l-isfida prinçipali li qed niffaççjaw hija dik tal-iskills gaps, fejn il˙addiema ma jkollhomx il-˙iliet li jissodisfaw il-bΩonnijiet tal-industrija. Ming˙ajr ma nnaqsu mil-livell tal-edukazzjoni, nag˙mlu mod kif l-employability tal-istudenti ti©i meqjusa u m˙arr©a matul l-esperjenza edukattiva tag˙hom. Qal ukoll li l-Gvern, ming˙ajr ma jing˙alaq, jaççerta li l-impjiegi li jin˙olqu jkunu jistg˙u ji©u mimlija mill-˙addiema Maltin.”

“Il-kms nefaq €100,000 f’serata waÓda ta’ sagÓtejn” Is-Segretarju Parlamentari g˙ar-Riçerka, l-Innovazzjoni, iΩ-Ûg˙aΩag˙ u l-Isport Stefan Buontempo “Waqt l-ewwel laqg˙a ddiskutejt mal-pubbliku preΩenti s-sitwazzjoni li sibt fil-Kunsill Malti g˙all-Isport. Biss insemmi li dan kellu nefqa ta’ €2.4 miljun, apparti dawk il-fondi allokati mill-gvern çentrali. Din iΩ-Ωieda sfrenata fl-infiq fl-a˙˙ar sena ta’ Gvern Nazzjonalista setg˙et twassal biex dan il-Kunsill ikun fallut din is-sena.

Dan in-nuqqas ta’ g˙aqal fit-tmexxija tal-KMS huwa riΩultat ta’ nfiq Ωejjed f’diversi inizjattivi u anke fiΩ-Ωieda fis-salarji tal-istess Kunsill. Fost l-infiq Ωejjed li kien hemm issemmiet is-serata tal-Isports Awards li f’lejla wa˙da ta’ sag˙tejn intefqu g˙aliha ’l fuq minn €100,000. L-ispiΩa marbuta mas-salarji Ωdiedet b’€1.3 miljun lejn l-a˙˙ar tal-2012 u l-2013, bl-ammont ta’ persuni li ©ew inga©©ati ma’ dan il-Kunsill qabel l-elezzjoni u bi w˙ud millkuntratti li kellhom ji©u onorati.

Kien hemm ukoll infiq aktar milli kien allokat fuq diversi skemi, fosthom dik tat-turiΩmu sportiv, fejn g˙alkemm kien hemm allokat €600,000 fuq sentejn, ©ew kommessi €765,000 fuq sentejn; assistenza lill-klabbs fejn kien hemm allokat €2.7 miljun u ntefqu €3.4 miljun; u Ωieda sostanzjali fuq infiq g˙al servizzi professjonali minn €120,000 g˙al €300,000.

Tqajjem ukoll is-su©©ett dwar ir-riçerka u l-innovazzjoni u l-programm ta’ fondi Horizon 2020 – programm b’valur ta’ €80 biljun li ©ie mniedi f’Malta mill-Kummissarju Ewropew responsabbli mir-Riçerka, l-Innovazzjoni u x-Xjenza Máire Geoghegan-Quinn. B˙ala pajjiΩ irridu nkunu innovattivi biex no˙olqu xog˙ol ta’ valur miΩjud g˙oli u nkomplu nkabbru lekonomija ta’ pajjiΩna.

Iddiskutejna wkoll it-tema tax-xog˙ol professjonali maΩ-Ωg˙aΩag˙, fejn dan il-Gvern ressaq li©i f’g˙axar xhur wara dsatax-il sena ta’ tkaxkir tas-saqajn minn Gvern Nazzjonalista. B’din il-li©i se jgawdu madwar 120 gradwat u dawk l-istudenti li se jag˙Ωlu l-Youth Studies.”

“Il-ÓarsIen tal-ambjent huwa responsabbIltÀ kollettIva” Il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Leo Brincat “Matul il-laqg˙a ta’ din il-©img˙a jien semmejt li l-Fgura, L-Imsida, San Pawl il-Ba˙ar u lokalità o˙ra f’G˙awdex huma l-lokalitajiet mag˙Ωula mill-Ministeru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil filKlima biex isir pro©ett pilota kif kien imwieg˙ed fil-budget bil-g˙an li jit˙addru l-komunitajiet.

Fl-istess laqg˙a ˙abbart ukoll li b˙alissa g˙addejjin ta˙didiet avvanzati mal-Marsascala Football Club sabiex il-Gvern u l-club jaslu f’arran©amenti g˙all-uΩu ta’ façilitajiet fil-Family Park biex jindirizzaw il-˙ti©ijiet tag˙hom.

Minbarra dan il-Family Park g˙adu kif kiseb iç-çertifikazzjoni ta’ aççessibilità g˙an-nies bi bΩonnijiet speçjali. Dan hu l-bidu ta’ proçess fejn il-gvern qed i˙ares lejn kunçett aktar wiesg˙a tal-park tal-familja. Ûvelajt wkoll li ser jinfeta˙ Visitor’s Centre fil-Park tal-Majjistral fil-©ejjieni qrib. Dwar il-problema tal-irwejja˙ minn impjanti ta’ riçikla©©, il-Gvern hu impenjat li jag˙ti prijorità li jittie˙du miΩuri effettivi sabiex jittaffu l-irwejja˙ minn dawn l-impjanti. Hawnhekk di©à saret espressjoni ta’ interess mill-WasteServ Malta biex isir dan. Barra minn hekk, ser jitwaqqaf stakeholders group sabiex l-istakeholders ewlenin ji©u kkonsultati flimplimentazzjoni ta’ dan il-pjan filwaqt li tin˙oloq sistema ta’ monitora©© on-line effettiva li permezz tag˙ha l-pubbliku fost o˙rajn jista’ jibda jwassal l-ilmenti u l-problemi tieg˙u.

Mill-feedback u l-interventi li saru mill pubbliku ˙are© çar li n-nies g˙atxana biex jittaffew l-problemi ambjentali u li jin˙olqu komunitajiet ˙odor fil-bliet u r˙ula Maltin, l-aktar fejn hemm ˙afna bini u kon©estjoni tattraffiku. Hemm ukoll bΩonn ta’ standards og˙la ta’ health and safety fost l-operaturi li ja˙dmu fil-qasam taliskart u sehem akbar mill-privat fil-qasam tal-immani©©jar f’dan is-settur.

Qeg˙da tin˙ass ukoll il-˙tie©a ta’ pjan edukattiv dwar oqsma b˙all-ambjent, l-iskart eçç biex sehem lkomunità tkun aktar diretta u effettiva. Fl-a˙˙ar, u mhux l-inqas, hemm interess qawwi li jaraw il-programm elettorali tal-Gvern jitwettaq fejn jid˙ol ambjent sabiex jo˙ro© msa˙˙a˙ kif mwieg˙ed.

Din l-attività g˙enet biex ting˙ata tifsira çara ta’ fejn tibda u tispiçça r-responsabbilità tal-Ministeru talAmbjent u l-IΩvilupp Sostenibbli kif ukoll dwar x’jaqa u x’ma jaqax ta˙t ir-responsabbiltà tal-istess ministeru u l-˙tie©a li kull ministeru u entità governattiva jag˙tu sehem s˙i˙ fit-tis˙i˙ tal-ambjent f’pajjiΩna g˙ax l˙arsien tal-ambjent huwa responsabbiltà kollettiva ta’ kull min jie˙u d-deçiΩjonijiet kif wkoll tas-soçjetà çivili nnifisha.”

AnaliΩi

16.02.2014

“L-inÌustizzji jriDu jiÌu inDirizzati” Il-Ministru g˙all-Intern u Sigurtà Nazzjonali Manwel Mallia “Gvern li Jisma’ g˙al darb’o˙ra kienet okkaΩjoni biex b˙ala ministru jien inkun nista’ nixtarr dawk il-problemi li n-nies i˙ossu ta’ kuljum. Il-bieb tal-Ministeru hu dejjem miftu˙ g˙al kul˙add, iΩda dawn l-okkazjonijiet iservu biex a˙na, b˙ala ministri, nwie©bu lill-poplu ming˙ajr ˙abi ta’ xejn quddiem il-lenti ta’ kul˙add, inkluΩ tal-medja.

Wa˙da mill-ewwel kwistjonijiet li nqalg˙u, peress li s-sezzjoni ta’ Gvern li Jisma’ tal-Ministeru g˙all-Intern u sSigurtà Nazzjonali saret minn Óal Kirkop, hija l-problema tal-g˙ases li ma jkunux miftu˙in. Problema li jiena nifhimha u di©à bdejt studju biex nara kif tista’ tissolva, l-ewwel ˙a©a billi nΩidu n-numru ta’ pulizija mal-Korp – infatti, b˙alissa g˙addej rekluta©©. It-tieni nett inkomplu nΩidu, kif di©à Ωidna, il-pulizija li jag˙mlu r-rondi.

B˙alissa qieg˙da ti©i kkunsidrata kull opinjoni f’dan il-qasam, inkluΩ li jkollna g˙ases re©jonali. Dan g˙aliex hemm min jargumenta li, jekk wie˙ed imur g˙all-g˙ases re©jonali, ikun hemm aktar pulizija u vetturi disponibbli.

Waqt il-laqg˙a kien hemm ukoll min qajjem il-punt tal-in©ustizzji li saru ta˙t Gvern preçedenti. Mhux b’sens ta’ vendikazzjoni, iΩda b’sens ta’ ©ustizzja, dan il-Gvern ser jara li fejn hu possibbli dawn l-in©ustizzji ji©u indirizzati.

Kien g˙alhekk li l-Ministeru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali appunta Bord tal-In©ustizzji fl-Armata, li s’issa rçieva 381 ilment, li minnhom ©ew investigati 213, fil-ma©©oranza tag˙hom ©enwini, ji©ifieri mas-sittin fil-mija.

L-assoçjazzjoni tan-negozjanti f’Paceville qajmet il-punt li f’Paceville hemm bΩonn aktar sigurtà. G˙al dan ilg˙an Ωdiedu aktar pulizija fl-g˙ases ta’ San Ìiljan u ta’ Tas-Sliema. Apparti minn hekk Ωdiedu wkoll ir-rondi li qeg˙din isiru mill-iskwadra ©dida mwaqqfa ta˙t dan il-Gvern – dik tar-Rapid Intervention Unit. FiΩ-Ωmien li ©ej se ti©i mwaqqfa skwadra o˙ra, li tissejja˙ Tourist Police. Din l-iskwadra ser tkun iffurmata minn 25 membru.

Fl-a˙˙ar nett, ©ew diskussi l-ID Cards il-©odda. Dan il-Gvern irnexxielu jibda t-ti©did tal-ID Cards wara ˙dax-il xahar, ji©ifieri g˙amel dak li m’g˙amilx Gvern preçedenti fi ˙dax-il sena, meta saret l-a˙˙ar introduzzjoni mifruxa tal-ID Cards. Tort ta’ dan in-nuqqas ta’ azzjoni kien hemm riskju serju li nitilfu tmien miljun ewro f’fondi Ewropej.

Bla dubju din l-esperjenza kienet wa˙da poΩittiva, u nistenna sakemm terga’ ti©i sessjoni o˙ra ta’ Gvern Li Jisma’. IΩda sadanittant, kemm jien kif ukoll in-nies li ja˙dmu mieg˙i fil-Ministeru, nibqg˙u disponibbli biex nisimg˙u lill-poplu, li wara kollox a˙na nirrispondu g˙alih.”

“KuLÓaDD gÓanDu jaÓDem gÓaLL-ÌiD taL-pazjent” Il-Ministru g˙as-Sa˙˙a Godfrey Farrugia “Meta d˙alt fil-foyer ta’ Mater Dei mal-ewwel innutajt l-ammont sabi˙ ta’ nies li kien hemm qed jistennew biex flimkien niddiskutu dik li g˙alina lkoll hija l-aktar ˙a©a importanti – is-Sa˙˙a, g˙ax sa˙˙itna hija kollox.

Fl-introduzzjoni tieg˙i tkellimt dwar l-importanza li nqisu lis-sa˙˙a b˙ala investiment. Meta bdejt nie˙u lmistoqsijiet ta’ dawk preΩenti staff nurse fakkritni li huwa importanti li dejjem jing˙ataw l-attenzjoni me˙tie©a u li jkun hemm l-attenzjoni wkoll fuq meta jsiru xi vendikazzjonijet u in©ustizzji. Min-na˙a tieg˙i, fost o˙rajn, enfasizzajt l-importanza li kul˙add ja˙dem b˙ala tim wie˙ed, u li kul˙add g˙andu ja˙dem g˙all©id tal-pazjent.

Il-prodotti gluten free huma element importanti ˙afna min˙abba li huma bosta dawk li juΩawhom, u kienet propju persuna li tag˙mel uΩu minnhom li qaltli li qed issib limitazzjonijiet f’dawn il-prodotti u wkoll diffikultà tal-g˙aΩla. Spjegajt li se tin˙are© skema ta’ vawçers li permezz tag˙hom se jkun hemm aktar g˙aΩla g˙al kul˙add u g˙al kull età.

Diversi persuni kienu qed isibu problemi dwar servizz fil-polikliniçi – punt ie˙or li tqajjem fil-laqg˙a pubblika. Hawnhekk semmejt il-˙injiet il-©odda taç-çentri tas-sa˙˙a, fosthom dawk ta’ Birkirkara u r-Rabat li Ωdied il-˙in tal-ftu˙ tag˙hom g˙all-©id tal-pazjent u l-qraba tieg˙u.

Avvanzi saru wkoll fil-Mosta fejn issa wie˙ed qed isib is-servizz tal-X-Ray erbg˙a u g˙oxrin sieg˙a kuljum u se jsir investiment ta’ 1.2 miljun ewro biex ikun hemm magna tal-X-Ray f’Ra˙al Ìdid u l-Furjana.

Hawnhekk ˙abbart memorandum of understanding li ©ie ffirmat u li permezz tieg˙u l-Isptar Ìenerali t’G˙awdex se jitla’ fil-presti©ju billi jsir Teaching Hospital. Dan l-MOU ©ie ffirmat mal-Barts and The London, Queen Mary’s School of Medicine and Dentistry.

Matul din il-laqg˙a ma stajtx ma nirringrazzjax lill-NGOs kollha g˙ax-xog˙ol kbir li jag˙mlu ta’ kuljum favur il-pazjent. Fil-fatt, aktar tard din is-sena se ssir l-ewwel konferenza li g˙aliha se jkun hemm l-NGOs kollha preΩenti flimkien. Min dawn kien hemm mistoqsija dwar mediçina g˙all-kançer tas-sider u kif ukoll letà biex persuna tkun tista’ tag˙mel l-iscreening. G˙arraft li l-età minn 60 sena issa telg˙et g˙al 63 sena.

Meta wie˙ed jintlaqat minn din il-marda jrid jg˙addi minn sensila ta’ interventi, g˙alhekk, fi ftit xhur o˙ra, lisptar tal-onkolo©ija se jkun punt ta’ referenza g˙al dawn il-pazjenti.”

LaqgÓat Li jmiss Ìurnata

Data

Óin

membru taL-Kabinett

It-Tnejn It-Tlieta

17 Frar 18 Frar

6.30pm 6.30pm

L-Erbg˙a

19 Frar

6.30pm

Il-Óamis Il-Ìimg˙a It-Tnejn It-Tlieta L-Erbg˙a

20 21 24 25 26

6.30pm 6.30pm 6.30pm 6.30pm 6.30pm

Il-Óamis L-Erbg˙a Il-Óamis Is-Sibt

27 Frar 5 Marzu 6 Marzu 8 Marzu

6.30pm 6.30pm 6.30pm 10.30am

It-Tnejn

10 Marzu

6.30pm

Owen Bonnici Chris Cardona Edward Zammit Lewis Karmenu Vella Josè Herrera Michael Farrugia George Vella Helena Dalli Edward Scicluna Marie Louise Coleiro Franco Mercieca Joe Mizzi Anton Refalo Konrad Mizzi Louis Grech Ian Borg Prim Ministru

Frar Frar Frar Frar Frar

09

10

Opinjoni

16.02.2014

Kunsilli loKali eqreb taÇ-Çittadin – WorKshop sezzjoni Kunsilliera pl

Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL

Mix-xellug: il-Viçi President Dr Byron Camilleri; id-Deputat Mexxej g˙all-Affarijiet tal-Partit Dr Toni Abela; il-President tas-Sezzjoni, Mario Fava; is-Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Kultura u Gvern Lokali Dr Josè Herrera; is-Segretarja Joan Agius; u s-Segretarju Internazzjonali Dr Marc Sant

email: keaneo@onvol.net

Kunsilli loKali

Propju nhar it-Tlieta, 4 ta’ Frar, is-Sezzjoni Kunsilliera fi ˙dan ilPartit Laburista,organizzat workshop bit-tema Kunsilli Lokali Eqreb taç-Çittadin. Workshop li kien qed isir b˙ala parti millattivitajiet tal-Konferenza Ìenerali Annwali tal-Partit Laburista.

Dan il-workshop, li sar fis-sala M. A. Vassalli f’Dar il-Mediterran g˙all-Konferenzi, iffoka dwar kif il-kunsilli lokali, partikolarment dawk Laburisti, jistg˙u ikunu dejjem eqreb taç-çattidin billi jkunu proattivi u j˙ejju proposti konkreti dwar sistemi li, skont huma, hemm bΩonn li ji©u riformati sabiex iç-çittadin ikun qed jinqeda a˙jar. Tul dan is-seminar ©ew diskussi proposti dwar irriforma tal-infurzar lokali u rriforma tal-kumitati re©jonali.

Illum se nkun qed niffoka biss fuq il-proposti tas-sistema talinfurzar lokali.

Riforma tas-sistema talinfurzar lokali

Tajjeb ng˙idu li s-Sezzjoni bdiet tlaqqa’ ’l-kunsilliera tag˙ha ferm qabel ©iet imnedija l- white paper, u dan g˙aliex il-˙tie©a ta’ riforma f’dan is-settur kien ilha tin˙ass is-snin iΩda l-Gvern preçedenti kien ˙alla kollox g˙addej g˙ax ma kellux kura©© jiffaççja s-sitwazzjoni min˙abba ra©unijiet ovvji.

G˙aldaqstant, fost u˙ud millproposti mressqa nsibu: Operatur Il-proposta tas-Sezzjoni f’dan irrigward hi li s-sistema tal-infurzar g˙andha tkun immexxija minn entità fi ˙dan il-Korp tal-Pulizija jew inkella entità indipendenti. Óa©a b˙al din minnha nnifisha taqta’ ˙afna abbuΩi. Tag˙ti wkoll ˙afna benefiççji kemm liç-çittadin kif ukoll lill-gwardjani lokali nfushom.

Permezz ta’ hekk nassiguraw li: • Il-gwardjani lokali jkollhom kundizzjonijiet ta’ xog˙ol xierqa u diçenti. Dan iwassal g˙al rapport a˙jar maç-çittadin; • Ma jkunx hemm prekarjat; • Tigi eliminata l-possibbiltà li ssir pressjoni fuq ilgwardjani lokali g˙al numru minimu ta’ ta˙rikiet. Jintemmu lkwoti; • Ikun jista’ jing˙ata tta˙ri© neçessarju ta’ kif dawn g˙andhom i©ibu ru˙hom mannies fejn me˙tie© g˙aliex ˙afna pressjoni li ssir fuqhom qed ti©i

mg˙oddija fuq iç-çittadin, xi ˙a©a li l-privat m’g˙andux interess jag˙mel; • Ikunu jistg˙u jing˙ataw ta˙ri© fuq il-li©ijiet u r-regolamenti biex ikun hemm uniformità dwar l-interpretazzjoni tag˙hom; • G˙andna nsibu mezz sabiex tonqos il-burokrazija biex çittadin ikun jista’ jikkontesta ta˙rika fil-konfront tieg˙u; • Jispiçça l-bΩonn li kull gwardjan lokali jkollu j©orr mieg˙u l-appartat kollu li g˙andu b˙alissa. Kamera tajba hija suffiçjenti biex ikollhom provi tajbin; • Perjodikament jibdew jie˙du ˙afna mix-xog˙ol talpulizija tat-traffiku biex dawn ilpulizija jkunu jistg˙u jintuΩaw biex jinfurzaw l-ordni u s-sigurtà fit-toroq tag˙na. Dan ikun ifisser li aktar pulizija jkunu jistg˙u jintuΩaw fuq rondi fil-lokalitajiet fejn l-iktar li g˙andhom bΩonn.

Il-lokalitajiet li b˙alissa qed isofru minn nuqqas ta’ dan min˙abba nuqqas ta’ man power fil-Korp tal-Pulizija; • Tikber il-kredibbiltà talgwardjani lokali g˙aliex ma jibqg˙ux ji©u meqjusa b˙ala xi ˙a©a li bilfors iridu j˙arrku linnies minflok jikkore©u fejn me˙tie©. Dan iwassal g˙al rapport a˙jar bejn iç-çittadin u lgwardjan u jkun hemm iktar rispett reçiproku; • Il-kunsilli lokali jkollhom iktar kontroll fejn g˙andhom u x˙in jintbag˙tu l-gwardjani lokali fil-lokalitajiet tag˙hom; • Jinqata’ l-abbuΩ li kumpanija privata tibqa’ tie˙u lkummissjoni fuq dawk it-ta˙rikiet li ji©u ma˙fura wara li individwu jkun kiteb lill-bord tal-petizzjonijiet. Dawn il-flus b˙alissa qed jo˙olqu piΩijiet finanzjarji u jikkawΩaw iktar telf ta’ flus g˙allkumitati re©jonali u l-kunsilli lokali; • Tonqos id-diskrepanza bejn it-ta˙rikiet ma˙ru©a u dawk li jit˙allsu; • Il-gwardjani lokali jintuΩaw b’mod iktar effettiv biex tassew i˙arsu s-sigurtà taç-çittadini; • Ikun hemm infurzar iktar b’sa˙˙tu fuq l-ambjent.

Mezzi Operattivi Minkejja li tkun entità fi ˙dan ilKorp tal-Pulizija jew entità indipendenti, l-apparat li kumpaniji privati investew fih xorta wa˙da jista’ ji©i mikri u

uΩat ta˙t is-sistema li qed nipproponu. Dan ma jfissrix li kull gwardjan irid ikollu l-apparat mieg˙u f’kull ˙in, u dan jag˙ti lok biex iktar gwardjani jkunu fit-toroq bla ma ji©u jiswew lillkunsilli ˙afna flus bla bΩonn. Isservizz li w˙ud mill-kumpaniji privati qed joffru, jista’ b’xi mod ji©i mikri minn din l-entiità ladarba di©à jeΩisti s- set up u ma jkunx hemm bΩonn li jsir investiment ©did. Dan ikun jista’ jsir jekk l-istess apparat ikun g˙adu fi stat tajjeb li jista’ jintuΩa u lkumpanija tintrabat li tag˙mel lupdates neçessarji biex is-sistema tibqa’ a©©ornata kemm jista’ jkun. Id-differenza hi biss li l-ispiΩa tkun ferm inqas u allura s-sistema t˙alli iktar flus. Dan mhux neçessarjament g˙ax ikun hemm iktar ta˙rikiet iΩda g˙ax ikun hemm inqas spejjeΩ.

It-tnaqqis fl-ispiΩa operattiva tkun tfisser li jista’ jkun hemm iktar revenue sharing u iktar ©ust bejn l-entità, il-kumpanija li qed toffri çerti servizzi, u l-kunsilli lokali.

jafu sewwa sew fejn u x’inhuma l-problemi fil-lokalitajiet rispettivi tag˙hom u ˙add iktar.

G˙aldaqstant g˙andhom ikunu l-kunsilli lokali li jiddeçiedu meta, kif u fejn jintbag˙at gwardjan lokali fil-lokalità tag˙hom.

Gwardjani ˙odor

Çertament li dan huwa su©©ett li jirrikjedi ˙afna ˙sieb u konsultazzjoni. G˙alhekk, l-intenzzjoni ta’ dawn il-punti u proposti hija biss li titqanqal diskussjoni serja u b’sa˙˙itha biex darba g˙al dejjem insibu formola li tkun ©usta kemm maç-çittadin kif ukoll mal-kunsilli lokali.

B˙ala çittadini ta’ dan il-pajjiΩ irridu nieqfu na˙sbu li kul˙add jista’ jag˙mel li jrid u ma je˙el xejn. Irridu nieqfu na˙sbu li lgwardjani lokali huma lg˙edewwa tag˙na. Bl-istess mod, il-gwardjani lokali u lkumpanija li s’issa qed joperaw din is-sistema jridu jieqfu jaraw liç-çittadin b˙ala l-preda façli tag˙hom, li minn fuqu jistg˙u jag˙mlu qartalla liri. Min-na˙a lo˙ra, il-kunsilli lokali ma jistg˙ux jippretednu li din is-sistema tkun is-salvazzjoni tag˙hom f’dawk li huma mezzi finanzjarji. Irid isir xog˙ol ie˙or fuq dan, u b’mod seperat. F’kelma wa˙da, irridu naraw li s-sistema ©dida li se tibda tit˙addem tkun wa˙da ©usta g˙al kulhadd, fejn parti interessata tie˙u dak li ˙aqqha bla ma tkun ta’ piΩ fuq xi parti o˙ra. L-interess ewlieni g˙andu jkun dak li or©inarjament suppost kien: li nΩommu l-ordni fillokalitajiet tag˙na u li naraw li ççittadin ikun im˙ares bl-a˙jar mod possibbli kemm f’dik li hija sigurtà, iΩda fuq kollox f’dak li huwa ser˙an il-mo˙˙.

Hija assurda s-sistema li qed tit˙addem b˙alissa fejn il-kunsilli qed ji©u offruti ftit sig˙at b’xejn ta’ green wardens u jekk iridu iktar sig˙at ikollhom i˙allsu issomma fenomenali ta’ iktar minn €60 fis-sieg˙a. Kif qatt jistg˙u lkunsilli lokali jag˙mlu uΩu minn dawn il-gwardjani meta l-ispiΩa hija tant esporbitanti? Qed ji©i propost g˙aldaqstant li l-green wardens ma hemmx bΩonn ikollhom fuqhom l-apparat li g˙andhom b˙alissa u b’hekk lispiΩa tonqos drastikament. Wara kollox, anke l-pulizija meta jag˙tu ta˙rika jie˙du nota fuq note book tad-dettalji tal-persuna u dawn jidda˙˙lu fis-sistema çentralment. G˙andha tinstab sistema kif ma jkunx hemm abbuΩi b’dawn iç-chits u biex nassiguraw li dawn kollha ji©u re©istrati fis-sistema. Ûamma tal-ordni fi-lokalitajiet Di©à aççennajna iktar ’il fuq li lkunsilli lokali, minkejja dak li jista’ jing˙ad minn xi kwartieri, m’g˙andhomx awtorità jpo©©u gwardjan f’post u ˙in partikolari fejn huma jidrilhom li l-iktar hemm bΩonnu. Minkejja li jsiru bosta talbiet simili, dawn, iktar iva milli le, ma ji©ux milqug˙a.

Din trid tispiçça. Huma l-kunsilliera ta’ dak il-lokal partikolari li

Tqassim ©ust mill-fond tatta˙rikiet Kif spjegat aktar qabel, il-flus li jibqa’ wara li ji©u maqtug˙a lispejjeΩ operattivi, g˙andhom jitqassmu b’mod ©ust bejn kul˙add. Ma nistg˙ux in˙allu iktar il-perçezzjoni li hawn, fejn ˙afna ja˙sbu li l-kunsilli lokali huma l-iktar li jgawdu minn din is-sistema. Ma nistg˙ux in˙allu sistema b˙alma hija tal-infurzar lokali tiffinanzja l-kumitati re©jonali. Il-finanzjament ta’ dawn g˙andu jkun ©ej minn attivitajiet u inizjattivi o˙ra li ma jkollhom xejn x’jaqsmu malinfurzar lokali.

KonkluΩjoni

Opinjoni

16.02.2014

11

TiVi AwARds MINN

SALVU

CANALE

Óafna snin ilu meta kien ikun ©ej is-sajf kont immur g˙and l-ispiΩjar u nixtri tappijiet li dda˙˙al filwidnejn biex meta tinΩel tg˙um ma dda˙˙alx ilma f’widnejk.

Bihom kont naqta’ sew il-kliem li kien jing˙ad g˙ax kwaΩi ma tisma’ xejn. Ikolli ng˙id ser ner©a’ mmur nixtri par ©odda tafux! Na˙seb di©à qeg˙din tistaqsu: dan kollu x’g˙andu x’jaqsam mat-TiVi? G˙andu x’jaqsam, u kif. Mela ftit ilu beda programm ©did u innovattiv fuq in-Net, dan jismu Tour du Ron. Tafu minn jippreΩentah? Ronald, dak li jitkellem minn imnie˙ru!

Na˙seb issa tafu g˙alfejn g˙andi bΩonn it-tappijiet tal-widnejn.

Tisjir u aktar tisjir Programmi ta’ tisjir g˙andna bilbosta, f’kull stazzjon, u tista tg˙id li kollha joffru ikel spettakolari.

M’ilux kont ktibt fuq Purée, li huwa forma ta’ kwiΩΩ, u fl-istess waqt l-kok Dacoutros jag˙mel platti appetituΩi. Programm ie˙or li n˙obb insegwi huwa Aroma Kitchen. Meta narah in˙ossni kburi bil-kapaçitajiet tal-koki preΩenti. Tajjeb ng˙idu li dan ilu g˙addej g˙al bosta snin u dejjem baqa’ ta’ kwalità g˙olja fejn tid˙ol produzzjoni. Manuel, Aaron u Neil huma tliet koki

Laburista li waqqaf il-linja tal-ajru tag˙na. L-aqwa li Ira Losco kienet air hostess u Philip Vella ˙addiem hemm. Ara ˙a naqtag˙ha u nigdem ilsieni.

Hello, lil min g˙andna fuq illinja?

mustaççuni li l-kwalitajiet tag˙hom juruhom fl-ikel.

Programm ie˙or tat-tisjir u li jidher fuq il-One ukoll huwa Filkçina ma’ Malcolm. Ng˙id il-verità ma nistax nikkummenta sew fuqu g˙aliex ftit li xejn segwejt u mhux ©ust li nag˙ti l-verdett tieg˙i dwaru.

Fl-a˙˙ar Kemm nie˙u pjaçir meta nara tip ta’ programmi ©odda u innovattivi u fl-istess waqt b’subag˙hom dritt.

Tg˙iduli: g˙alfejn subag˙hom dritt? Mela fuq TVM2 inzertajt id-dokumentarju Mixja ta’ Poplu ppreΩentat minn Aleks

Farrugia. F’dan il-programm qieg˙da tintwera l-istorja tag˙na l-Maltin ming˙ajr tg˙awwi© ta’ fatti. Meta ng˙id hekk ifisser li la˙mar g˙amel it-tajjeb daqs ilblu! Aleks qieg˙ed janalizza partijiet interessanti dwarna b˙ala nazzjon, u l-avvenimenti li se˙˙ew fl-istorja u x’g˙amlu lgvernijet kemm Nazzjonalisti u kemm Laburisti. Prosit kbira Aleks.

Meta insegwih dejjem ji©i f’mo˙˙i Xarabank ta’ ftit snin ilu dwar l-Air Malta, is-Sur Azzopardi kien g˙amel l-isba˙ sag˙tejn u nofs jintervista u jiddiskuti u lanqas indenja ru˙u mqar darba jsemmi li kien Gvern

F’©ie˙ il-beati Pawli, isimg˙u din it-telefonata storika li kienet fuq .net.

Louise Tedesco: “Hello lil min g˙andna fuq il-linja?”

Telespettatur: “ Hello qed tismag˙ni?”

Louise Tedesco: “Iva nisimg˙ek, imma baxxi s-sound tas-sett tat-TiVi g˙ax mhux qed nisimg˙uk.”

Telespettatur: “ Hello qed tismag˙ni.”

Louise Tedesco: “Iva sinjur, baxxi s-sound, ˙a nistennewk.”

Telespettatur: “Ok, tini çans. (5 sekondi wara) Hello , ˙a ng˙idlek ˙i, jien kont impjegat mal-istess xog˙ol f’dawn l-a˙˙ar 10 snin; eΩatt kif inqalbet il-folja spiççajt barra u llum jien qieg˙ed nirre©istra. Dak li ˙adt minn dan il-Gvern jien. Çaw u prosit talprogramm.”

Daqshekk g˙al-lum; mhux ser ng˙id kelma o˙ra! Il-Óadd it-tajjeb!

META BEAUTICIAN GÓALLMET PATRI

Patri Mario Attard

Ìieli ©ejt mistieden g˙al xi programm televiΩiv. Minn numru ta’ SMSs li konna nirçievu fuq dan il-programm malajr intba˙t kemm it-televiΩjoni ji©i segwit minn ˙afna nies! U, ladarba hu hekk, ilg˙aliex il-Patri m’g˙andux ukoll jissokta jaqdi lill-Mulej f’g˙ajru quddiem il-kamera tat-TV? Jekk mhux kul˙add jifhimha din, ˙a nfakkru li tteleviΩjoni huwa l-pulptu modern! Tista’ timma©ina patri ming˙ajr pulptu? Daqshekk ie˙or ma tistax timma©ina patri li ja˙rab, jew li ma ji˙ux gost, li patri b˙alu jie˙u sehem f’xi programm televiΩiv!

E˙˙ fiex i©©ibek l-g˙ira g˙al ˙uk biç-çoqqa b˙alek!

X’banalità grassa!

Kull meta kelli l-grazzja li nkun fuq xi programm tatteleviΩjoni dejjem bqajt imsa˙˙ar fuq il-kwantità ta’ nies diversi li l-ispazju televiΩiv joffri. Wara li nkun ˙adt sehem f’xi programm dejjem nispiçça ng˙id l-istess kelma: “X’qawsalla s˙i˙a ta’ professjonijiet jeΩiΩtu f’artna!”

Mhux x’toffri Malta g˙idli, imma semmili ftit x’ma toffrix!

Fuq hekk ma tantx issib xi tg˙idli! G˙ax Malta hija g©ant fil-kreattività! Kemm g˙andha x’toffri!

Mela darba minnhom, x’˙in wasalt biex nie˙u sehem fi programm ta’ varjetà, sibt ru˙i bilqieg˙da fl-istudios ta’ stazzjon partikolari biswit persuna mill-aktar interessanti. Óarist lejn din il-mara Ωag˙Ωug˙a u, mill-mod kif kienet liebsa, mill-ewwel intba˙t li kienet persuna artistika g˙all-a˙˙ar.

Óadna b’idejn xulxin, introduçejna lilna nfusna u minn ta˙t l-ilsien – min˙abba li fuq in-na˙a l-o˙ra tal-istudios kien g˙addej il-programm – staqsejtha: “X’inhu xog˙lok?” “ Beautician !” qaltli.

“Interessanti,” we©ibtha mimli ˙e©©a. “Il-professjoni tag˙kom qabdet sewwa f’pajjiΩna!” issoktajt jien.

Il-mara Ωag˙Ωug˙a mill-ewwel qablet mieg˙i. Óadet gost b’li g˙edtilha. G˙alhekk, b˙al wie˙ed li j˙obb jitg˙allem minn kollox u minn kul˙add, er©ajt staqsejtha: “X’g˙allmitek s’issa l-professjoni tieg˙ek?” Ósadtha bil-mistoqsija tieg˙i.

Tant hu hekk li kienet mara u qalithieli. “Ma stennejthiex din il-mistoqsija! Sibtni fuq sieq wa˙da! Imma nwie©ek taf. Óa nara ftit.” U bdiet ta˙seb.

“Ara,” qaltli, “l-ewwel ˙a©a li tg˙allimt kemm ili beautician

hija li meta nag˙mel xog˙li rrid nag˙mlu qisni qieg˙da nag˙mlu fuqi stess.” Ittwe©iba tag˙ha sammritni.

Ferietni f’qalbi. Fakkritni fissentenza sabi˙a li qal Ìesù: “Óobb lill-proxxmu tieg˙ek b˙alek innifsek” (Mt 22:39).

G˙ax jekk ˙add ma jie˙u gost ixappap ma’ wiççu l-cream bladdoçç, jew iΩelle© iΩ-Ωebg˙a mal-wiçç ejja ˙a mmorru, imma jie˙u s-sig˙at biex din tkun tidher qisha l-pupa, daqstant ie˙or beautician talaffari tag˙ha tqatta’ is-sig˙at biex i©©ib lill-klijenta tag˙ha lisba˙ mara tal-univers! Il-mistoqsija li g˙amilt lili nnifsi b˙ala patri kienet din: “U jien, b˙ala patri, na˙dem biex linnies li l-Mulej ilaqqag˙ni mag˙hom ng˙inhom biex ru˙hom tkun sabi˙a quddiemu b˙alma nixtieq li ru˙i tkun sabi˙a wkoll?”

Id-diskursata issuktat.

“Tg˙allimni xi ˙a©a o˙ra jekk jog˙©bok?” stedintha jien.

“No˙ro© is-sbu˙ija tal-klijenti li jkolli.” Issa, it-tieni twe©iba li tatni ˙allietni b’˙alqi miftu˙. g˙alkemm Il- beautician , g˙adha Ωg˙ira, g˙arfet li lebda persuna mhi hopeless case ! Óadd mhu diΩgrazzja!

Dejjem hemm lok g˙al titjib.

Issa dan meta hemm affarijiet li ma tistax tirran©ahom. Óeqq, x’tag˙millu meta jkun hemm imnie˙er ippuntat b˙al ta’ Pinocchio? Taqtg˙u barra? Çert li t-trattament tas-sbu˙ija joffri tipi ta’ kuluri jew sfumaturi li jdawwar dan it-tip ta’ mnie˙er f’attrazzjoni iktar milli f’salib daqsiex!

U jien, b˙ala patri, in˙alli lill-Ispirtu s-Santu juΩani biex minn diskorsi u l-im©iba tieg˙i jo˙ro© minni l-im˙abba u l˙niena me˙tie©a g˙all-persuna li ti©i g˙andi bil-g˙an li hi, fil-Mulej li nirrappreΩenta, t˙allih isibilha s-sbu˙ija tieg˙u fiha? In˙alli lill-Mulej iΩejjinni bis-sabar, bis-smig˙, bl-interess, bil-lealtà, bil-fiduçja li g˙andu f’din il-persuna; fuq kollox, i˙allih ja˙frilha fija ˙alli j©eddidha dejjem kontra l-g˙adu? In˙allih isebba˙ha b’kelmtu, bis-sagramenti, speçjalment tal-qrar, u, fuq kollox, Bih innifsu stess fisSagrament tal-Ewkaristija?

Qieg˙ed inkun ta’ pont biex din il-persuna tisbi˙ minn ©ewwa, l-g˙aliex qalbha ssir ˙a©a wa˙da mal-Mulej?

Kura©©juΩ in˙alli beautician tg˙allimni kif in˙alli lill-Mulej, l-aqwa beautician , isebba˙li qalbi u fommi bil-paçi tieg˙u?

12

Opinjoni

16.02.2014

UGwALjANzA, OPPORTUNITÀ U INNOvAzzjONI

Claudette Abela Baldacchino Membru Parlamentari Ewropew

Ugwaljanza, opportunità u innovazzjoni huma tliet kelmiet li dwew tul tmiem il-Konferenza Ìenerali Annwali tal-Partit Laburista. Fid-diskors tieg˙u, li bih ©ab fi tmiemha ©img˙a s˙i˙a ta’ impenji marbuta malKonferenza Ìenerali Annwali, ilPrim Ministru Joseph Muscat wera biç-çar il-viΩjoni ta’ fejn irid jie˙u lil pajjiΩna.

Il-Prim Ministru Muscat g˙amilha çara li l-viΩjoni tal-Partit Laburista g˙al Malta hija dik li jkollna Malta Maltija, Ewropea, u globali; Malta li lesta tie˙u l-post li jixirqilha fost il-familja tal-©nus ming˙ajr ebda sens ta’ inferjorità jew debbolezza; fuq kollox Malta li lesta ta˙seb b’mod innovattiv u li tie˙u dawk l-opportunitajiet ©odda li jippermettulha timxi ’l quddiem.

F’dan kollu l-kunçett ta’ ugwaljanza huwa tassew importanti g˙aliex fuqu tinsab imsejsa ssoçjetà Maltija li bil-˙idma tag˙na lkoll irridu nag˙tu lil uliedna. Dan g˙aliex ming˙ajr dan l-ingredjent essenzjali qatt ma jista’ jkun hemm ©ustizzja soçjali.

Fi kliem il-Prim Ministru Muscat, ugwaljanza tfisser li nirrikonoxxu li l-faqar huwa realtà u mhux perçezzjoni, u li rridu nag˙mlu dak kollu possibbli sabiex din il-pjaga naqtg˙ulha

rasha.

U sabiex dan ise˙˙, dan ilGvern huwa impenjat li jiΩgura li kull tifel u tifla jkollhom aççess g˙al edukazzjoni inklussiva millaqwa g˙aliex nemmnu li ledukazzjoni hija ç-çavetta g˙allmobbiltà soçjali.

Ugwaljanza li tfisser ukoll li kul˙add g˙andu jkollu dritt g˙all-aqwa kura g˙aliex mhux aççettabbli li f’soçjetà moderna min m’g˙andux flus ikollu jbati minn nuqqas ta’ kura. Dan huwa faqar ukoll, u anke f’dan ir-rigward dan il-Gvern jinsab impenjat li jara li dan il-faqar – ˙afna drabi mo˙bi – ji©i eliminat.

Laburista g˙al Malta g˙as-snin li ©ejjin. Malta fejn kul˙add g˙andu jsib l-akbar spazju sabiex jag˙mel suççess mit-talenti tieg˙u.

U la qed nitkellmu fuq l-ugwaljanza ma nistax ma nag˙milx referenza g˙ad-diskors ippreΩentat minn Carmen Sammut, Lettur flUniversità ta’ Malta u Chairperson tal-Fondazzjoni IDEAT, waqt il-workshop organizzat mill-G˙aqda Nisa Laburista fl-isfond tal-Konferenza Ìenerali Annwali.

Kien f’waqtu li Carmen Sammut tkellmet dwar it-tema taç-çittadinanza – minn perspettiva femminili.

Ir-rwol tal-mara Opportunitajiet u bidla Ugwaljanza li tfisser ukoll li nnisa jie˙du l-post çentrali li jist˙oqqilhom fis-soçjetà tag˙na, fejn ir-rwol tal-mara jsir dejjem aktar kruçjali u rikonoxxut kull fejn jittie˙du d-deçiΩjonijiet.

Illum, bin-numru dejjem jikber ta’ tfajliet li qeg˙din jiggradwaw u jid˙lu fil-qasam tax-xog˙ol f’livelli mani©erjali u professjonali, l-isterjotipi tal-passat iridu jag˙mlu spazju g˙al mudell soçjali ©did li fih in-nisa u l-ir©iel ikunu s˙ab indaqs fl-oqsma kollha tal-˙ajja.

Dawn huma ftit mill-punti li taw xhieda konkreta tal-viΩjoni

Carmen Sammut sostniet li g˙aliha ‘çittadinanza’ mhix biss status jew passaport. Iç-çittadinanza ©©ib mag˙ha drittijiet u obbligi, parteçipazzjoni u inkluΩjoni s˙i˙a. F’dan ir-rigward g˙ad fadal ˙afna xi jsir biex millkliem ng˙addu g˙all-fatti ˙alli lmara tgawdi l-benefiççji ta’ çittadinanza s˙i˙a.

Jien nemmen li r-riforma flG˙aqda Nisa Laburisti li qed ti©i proposta mill-G˙aqda stess hija f’waqtha u me˙tie©a u sinjal çar li l-G˙NL lesta li tkompli xxammar il-kmiem fil-˙idma tag˙ha

sabiex ikun hemm opportunitajiet indaqs bejn is-sessi fis-soçjetà Maltija.

Ma jistax ikun li fiΩ-Ωminijiet tallum, fejn is-soçjetà nbidlet, organizzazzjoni fi ˙dan il-Partit Laburista b˙alma hija l-G˙aqda Nisa Laburisti ma tinbidilx ukoll g˙aΩ-Ωminijiet tal-lum, timmodernizza, tirristruttura, u tirriforma ru˙ha.

Personalment nemmen l-G˙NL g˙andha sservi sabiex tg˙aqqad flimkien il-forza ta’ nisa internament fil-Partit Laburista, kif ukoll ta’ dawk li qatt ma pparteçipaw f’attivitajiet politiçi, f’forza wa˙da li twassal il-le˙en ta’ dawk innisa u l-ir©iel li verament jemmnu li wasal iΩ-Ωmien li f’pajjiΩna ma nistg˙ux na˙lu jew narmu riΩorsi.

Nemmen li wasal iΩ-Ωmien li nitkellmu mhux biss dwar nisa fid-dinja tax-xog˙ol u façilitajiet g˙at-tfal b˙al childcare centres, imma wasal iΩ-Ωmien li nindirizzaw ir-realtà tad-diffikultajiet il©odda li qed jg˙ollu rashom fissoçjetà Maltija. Realtajiet b’rabta ma’ bdil demografiku u dawk relatati mal-˙tie©a li l-familji jsibu bilanç xieraq bejn il-familja u xxog˙ol g˙andhom ikunu fuq quddiem nett tal-a©enda politika ta’ pajjiΩna, u f’dan ir-rigward nemmen li l-G˙NL ser tkun qed issemma’ le˙inha.

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

IÛ-ÛGÓAÛAGÓ FIÇ-ÇENTRU TAL-POLITIKA

Bryony Bartolo Segretarja Ìenerali FÛL

Ilkoll nafu kemm iΩ-Ωg˙aΩag˙ g˙andhom rwol importanti fissoçjetà tag˙na. Huma il-©enerazzjoni mhux biss tal-futur iΩda wkoll tal-preΩent li g˙andhom rwol biex jag˙tu forma lis-soçjetà bl-ideat, il-˙iliet u l-valuri tag˙hom. IΩda, kif jg˙id il-Malti, dak li tiΩra’ ta˙sad, u jekk ma jsirx investiment fit-tfal u fiΩΩg˙aΩag˙, is-soçjetà se tbati. Din l-idea tidher çara mill-politika talPrim Ministru Joseph Muscat li dejjem po©©a Ω-Ωg˙aΩag˙ fiççentru tal-politika tieg˙u. Fil-fatt, jekk wie˙ed jag˙ti ˙arsa lejn ilmiΩuri li g˙amel Gvern Laburista f’dawn il-˙dax-il xahar, wie˙ed jara ammont sabi˙ ta’ miΩuri li b’xi mod jew ie˙or jolqtu liΩΩg˙aΩag˙.

ukoll mistenni li jibbenefikaw minn childcare centres b’xejn, biex b’hekk tkun aktar façli li ΩΩew© ©enituri jibqg˙u ja˙dmu.

Meta nitkellmu fuq familja tajjeb ukoll li wie˙ed jag˙mel referenza g˙all-koppji omosesswali, li b˙alissa g˙addej proçess biex anke dawn ikunu jistg˙u jibbenefikaw minn drittijiet b˙al ta’ koppji o˙ra permezz talunjoni çivili – abozz li fuqu g˙addejja diskussjoni filParlament. Dan se jkun qed jag˙ti d-dritt lil koppji omosesswali li japplikaw sabiex jadottaw tfal, u b’hekk ti©i eliminata diskriminazzjoni bejn persuni omossesswali single li jistg˙u jadottaw u koppji omossesswali li ma jistg˙ux jadottaw.

Edukazzjoni

Kuntatt

Wie˙ed mill-oqsma l-aktar importanti li jaffetwa liΩΩg˙aΩag˙, u li di©à beda ji©i indirizzat ferm minn dan il-Gvern, huwa l-qasam tal-edukazzjoni.

Fil-fatt, di©à beda jitqassam Microsoft Office software b’xejn; programm li minnu se jibbenefikaw 40,000 student. Illum li jkollok ˙iliet baΩiçi fl-uΩu tatteknolo©ija huwa essenzjali ˙afna u b’dan il-mod l-istudenti kollha se jkollhom l-g˙odda biex jikkultivaw din il-˙ila teknolo©ika irrispettivament minn liema ambjent ©ejjin.

Minkejja l-biΩa’ li xi w˙ud ippruvaw inisslu fl-istudenti, iΩΩg˙aΩag˙ se jibdew jing˙ataw stipendju biΩ-Ωieda tal-g˙oli tal˙ajja. Barra minn hekk, Ωg˙aΩag˙ li se jkunu qed jirrepetu sena fl-iskola postsekondarja, kif ukoll fl-Università, se jkunu qeg˙din jing˙ataw listipendju biex b’hekk jirçievu

Dan kollu sar g˙ax il-Prim Ministru Joseph Muscat dejjem Ωamm kuntatt maΩ-Ωg˙aΩag˙ billi sema’ dak li g˙andhom xi jg˙idu u ddiskuta mag˙hom il-proposti u l-ideat tag˙hom. Dan il-kuntatt maΩ-Ωg˙aΩag˙ huwa importanti tant li llum, il-Óadd 16 ta’ Frar, ilPrim Ministru Joseph Muscat se jkun qed jisma’ u jwie©eb mistoqsijiet taΩ-Ωg˙aΩag˙ waqt attività organizzata mill-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti f’Aria, San Ìwann, fl-10.30am. Il-Prim Ministru Joseph Muscat dejjem kien lest biex jisma’ u jiddiskuti maΩ-Ωg˙aΩag˙ sabiex ikun jista’ jie˙u d-deçiΩjonijiet li jixirqu u jil˙qu l-aspirazzjonijiet taΩΩg˙aΩag˙ fuq skala nazzjonali.

Dan l-ispazju ma kienx hemm biss qabel l-elezzjoni, iΩda g˙adu hemm u ser jibqa’ hemm sakemm a˙na, b˙ala Ωg˙aΩag˙, nibqg˙u nag˙tu l-kontribut tag˙na.

g˙ajnuna finanzjarja biex ikomplu bil-vja©© akkademiku tag˙hom. Madanakollu, ©ew ukoll indirizzati Ω-Ωg˙aΩag˙ li min˙abba diversi ra©unijiet ma jistg˙ux ikomplu f’edukazzjoni postsekondarja li twassal g˙alledukazzjoni terzjarja permezz tal-Garanzija ta’ Tag˙lim, Ta˙ri© u Xog˙ol.

Stil ta’ ˙ajja G˙alkemm l-edukazzjoni hi essenzjali, l-istil ta’ ˙ajja taΩΩg˙aΩag˙ g˙andu jing˙ata importanza ukoll. Dan g˙andu jkun wie˙ed ikkaretterizzat minn sports; su©©et li dan il-Gvern qed jag˙tih ˙afna importanza, anke g˙aliex bi stil ta’ ˙ajja mhux sedentarja wie˙ed jevita diversi kundizzjonijiet u mard ’il

quddiem f’˙ajjet l-individwu.

Fost u˙ud minn dawn il-miΩuri ©ie ffirmat ftehim sabiex isiru diversi xog˙lijiet fi grawnds talfutbol madwar il-gΩira G˙awdxija, kif ukoll il-pro©ett f’BirΩebbu©a g˙all-bini tal-pitch tal-waterpolo u grawnd tal-futbol – pro©ett li kien ilu mwieg˙ed is-snin minn Gvern Nazzjonalista iΩda li kien hemm ˙afna tkaxkir tas-saqajn dwaru. Ìew indirizzati wkoll iΩΩg˙aΩag˙ li jixtiequ jibdew jiffurmaw familja jew inkella li huma ©enituri. Ûg˙aΩag˙ li se jixtru post g˙all-ewwel darba se jkunu qed ji©u eΩentati milli j˙allsu taxxa fuq l-ewwel €150,000 talproprjetà li jixtru. Barra minn hekk, ©enituri Ωg˙aΩag˙ li jibqg˙u ja˙dmu se jibbenefikaw minn tnaqqis ta’ income tax kif

Editorjal

16.02.2014

13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌurnaLISTI reKLamI ImPaÌnar u DISInn

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

anTIKaLJa

”

eDITorJaL

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

Kollox f’˙inu u kollox f’waqtu. Dan huwa ssabi˙ tad-demokrazija.

Ji©i Ω-Ωmien meta partit ikun g˙amel Ωmienu fil-Gvern. Anke jekk ikun dam g˙al snin twal, b˙alma ©ieli ©ara fil-pajjiΩi Skandinavi, fejn il-Partit Soçjalista kien g˙amel g˙exieren ta’ snin fil-Gvern; jew il-Lussenburgu fejn il-Partit Poplari qisu qieg˙ed hemm g˙al dejjem.

Dan ©ara anke f’pajjiΩna.

Naqblu jew ma naqblux, l-Istorja g˙ad trid ti©©udika dak li ©ara fl1987. Kien hemm bΩonn bidla fil-Gvern g˙aliex kien hemm bΩonn ener©ija ©dida. Ta˙t Amministrazzjoni Nazzjonalista saru tibdiliet li kien hemm bΩonn li ma na˙sbux li setg˙u isiru ta˙t dik Laburista.

IΩda ©ara skerz politiku…ilPartit Nazzjonalista baqa’ filGvern aktar minn kemm kien imissu. Xja˙ u tilef l-ener©ija iΩda Ωamm il-poter. Illum qeg˙din nipprovaw inpattu g˙al dan u nirran©aw fejn hemm bΩonn.

Hija sfortuna li meta dak li jkun jin˙ema, flok jirrealizza li g˙andu jwarrab, jibqa’ fejn ikun mhux biex jitbaskat iΩda biex jin˙araq.

L-eks-Kap Nazzjonalista jibqa’ mag˙ruf g˙al dikjarazzjoni li kien g˙amel: li ç-çiklu naturali ta’ kull partit politiku huwa dak ta’ g˙axar snin. Le©iΩlatura aktar jew anqas ma tag˙milx differenza. IΩda aktar minn hekk il-˙a©a

ssir perikoluΩa; g˙alkemm irridu ng˙idu li ˙add ma jmur g˙allelezzjoni biex jitlifha.

IΩda l-ironija riedet li fl-1996 kien hu li ma rrealizzax dan.

Waqg˙a prematura tal-Partit Laburista fl-1998 ftit g˙amlet ©id lil pajjiΩna. Fost o˙rajn kellna nitqannew b’li©ijiet ta’ antikalja li issa qedg˙in naraw l-effetti tag˙hom anke soçjalment.

G˙alhekk kien hemm ˙tie©a li jkun hemm il-Partit Laburista filGvern, anke minn dan l-aspett, biex ja©©orna li©ijiet li ilhom li g˙amlu Ωmienhom u ma g˙adhomx jag˙mlu sens. LAmministrazzjoni li kien hemm qabel, sa ftit ilu kienet tilfet lener©ija li tag˙mel dawn it-tibdiliet.

Fortunatment, il-Partit Laburista sab veikolu ministerjali tajjeb li g˙andu viΩjoni u li jaf jaqra ΩΩminijiet. Qeg˙din nirreferu g˙as-Segretarju Parlamenatri Owen Bonnici, li qed jittraΩmetti l-ener©ija li g˙andu l-Prim Ministru biex Malta tassew tid˙ol fil-seklu wie˙ed u g˙oxrin. Dan qieg˙ed jo˙ro© çar mill-proposti li qeg˙din isiru dwar ir-riforma tant me˙tie©a fl-amministrazzjoni tal-©ustizzja. Fil-li©ijiet kontra lkorruzzjoni u dik tal-finanzjamnet tal-partiti.

IΩda kien hemm mumenti o˙rajn ta˙t dan il-Gvern, g˙alkemm g˙adu ser jag˙laq lewwel sena tieg˙u fit-tmun talpajjiΩ. Wa˙da minn dawn kienet

il-ftehim li sar mal-Knisja dwar ittribunali ekkleΩjastiçi li sa ftit ilu kellhom preçedenza fuq dawk çivili. Anke hawn kien hawn biçça antikalja, li lanqas meta saret fi Ωmienha ma kien hemm postha, a˙seb u ara llum wara lintroduzzjoni tad-divorzju.

Kul˙add ˙aseb li ser tkun battalja sal-a˙˙ar mal-awtoritajiet ekkleΩjasitçi, iΩda dawn urew çertu maturità u rrealizzaw li fidi mhux kwistjoni ta’ impoΩizzjoni iΩda ta’ g˙aΩla. Qraw tajjeb issinjali taΩ-Ωminjiet.

G˙andna volumi ta’ li©ijiet li g˙amlu Ωmienhom iΩda qatt ma ˙aseb li jnaqqihom jew, jekk ikun hemm bΩonn, jitne˙˙ew jew nemendawhom. Jekk ma nag˙mlux hekk jista’ jkollna effetti soçjali gravi ˙afna. Effetti li lil min hu vittma nkomplu nivvittimizzawh. Ftit tal-jiem ilu lPrim’Awla tal-Qorti ˙adet deçiΩjoni li biha bag˙tet messa©© important u gravi ˙afna lill-politiçi. Ibdlu jew toqtlu!

Din is-sentenza ordnat lil mhux anqas minn sitt familji jiΩgombraw minn djarhom. Familji li, meta bdew djarhom minn fejn ©ew Ωgunbrati, l-omm u l-missier kienu g˙adhom g˙arejjes. Ûgumbrati minn djar fejn rabbew lil uliedhom, rawhom jikbru, jiΩΩew©u u anke jsiru nanniet. KwaΩi 45 sena wara saru jafu li ma g˙andhom xejn.

Dawn il-kawΩi kienu jirreferu g˙al dawk li bis-sa˙˙a tal-li©i tal-

1979 kienu kkonvertew iç-çens tad-dar fejn kienu joqog˙du minn wie˙ed temporanju g˙al wie˙ed perpewtu! L-uniku ˙tija li g˙andhom dawn il-familji kienet li mxew skont il-li©i.

Bis-sa˙˙a tad-tibdil li sar filli©ijiet tal-kera dan ma g˙adux possibbli. IΩda ma g˙andna ebda dubju li llum hemm mijiet ta’ familji fl-istess poΩizzjoni ta’ dawk is-sitt familji. Ma g˙andna ebda dubju li ser ikun hemm sidien o˙rajn li ser jit˙ajru jag˙mlu l-istess. Dawn is-sentenzi ilhom hemm u interventi li saru ma kinux b’sa˙˙hithom biΩΩejjed biex jipprote©u l-interess tas-soçjetà, filwaqt li jkun hemm kumpens xieraq lis-sidien.

Dan ©ara g˙aliex kienet intilfet dik l-ener©ija tant me˙tie©a. Dik l-Amminsutrazzjoni kienet tilfet il-˙e©©a li tiggverna. Kienet wisq mo˙˙ha kif ser iΩΩomm il-poter aktar milli kif ser tiggverna lillpajjiΩ. Ilu Ωmien li kien hemm bΩonn bidla u min˙abba dan illum kul˙add irid ipatti g˙al dan id-dewmien. Dawn is-sentenzi kienu biss sinjal wie˙ed. Kien hemm o˙rajn b˙al, pereΩempju, fil-qasam tal-ener©ija.

Sa ftit ilu kien arja ta’ antikalja.

Illum ma g˙adhiex tin˙ass. Anzi, pjuttost hawn min qieg˙ed igerger li qed ikun hawn wisq tibdiliet f’daqqa. IΩda wie˙ed irid jiddeçiedi: jew issa jew qatt!

”

Konferenza SuÇÇeSS

Daniel Micallef President tal-Partit Laburista daniel.micallef@partitlaburista.org

Il-Konferenza Ìenerali g˙alqet nhar il-Óadd li g˙adda, wara ©img˙at ta’ attivitajiet diversi mifruxa f’lokalitajiet u postijiet differenti. Kienu ˙afna li taw issehem tag˙hom biex g˙al darb’o˙ra l-Konferenza kienet suççess. Il-ferg˙at u s-sezzjonijiet tal-Partit kienu inkarigati mill-organizzazzjoni ta’ diversi workshops , b’temi li jolqtu su©©etti differenti.

Dawn il- workshops kienu suççess, u ta’ livell g˙oli; u minn hawn nixtieq g˙al darb’o˙ra nirringrazzja lillferg˙at g˙all-impenn kontinwu tag˙hom fi ˙dan il-Partit.

Il-Konferenza g˙alqet bl-indirizz b˙al dejjem mistenni talPrim Ministru u Mexxej talPartit Laburista Joseph Muscat.

Il-Prim Ministru wassal wie˙ed minn dawk id-diskorsi li nemmen li jg˙addi Ω-Ωmien u nibqg˙u nirreferu g˙alihom.

ViΩjoni Kien diskors ta’ viΩjoni, diskors li qaxxar it-tifsira tat-tema tal-Konferenza Ìenerali: Malta Maltija, Malta Ewropea, Malta

Globali. Matul dan id-diskors wie˙ed seta’ josserva ton poΩittiv mill-bidu sal-a˙˙ar; diskors li kien ibbaΩat fuq tliet pilastri: Malta b˙ala l-art talopportunità, Malta b˙ala l-art tal-ugwaljanza, u Malta b˙ala l-art tal-innovazzjoni.

Il-Prim Ministru tkellem b’mod çar ˙afna dwar ilviΩjoni tieg˙u sabiex il-©enerazzjoni li jmiss tibqa’ tqis lil Malta b˙ala d-dar naturali tag˙ha. Huwa minnu li l-mod ta’ kif il-©enerazzjonijiet kontemporanji j˙arsu lejn il-˙ajja huwa bil-wisq differenti minn ©enerazzjonijiet preçedenti. Ilmentalità insulari li minn dejjem ikkaratterizzat lill-poplu Malti qieg˙da bil-mod tispiçça, u f’pajjiΩna jrid ikun hawn biΩΩejjed g˙odda sabiex kul˙add ikun jista’ jil˙aq laspirazzjonijiet tieg˙u. Mhijiex xi ˙a©a negattiva li persuna tkun ambizzjuΩa, anzi huwa importanti li kul˙add i˙ares ’il quddiem sabiex jisfrutta lpotenzjal li g˙andu.

Kuntrast Din hija kwistjoni ta’ attitudni

u mentalità. Kwistjoni ta’ min jemmen fih innifsu u f’pajjiΩu, u min jibqa’ j˙ossu inferjuri.

Hija attitudni li rajnieha manifestata b’mod çar fil-kuntest politiku lokali riçenti. Fuq na˙a g˙andek il-Gvern innovattiv li jrid lil pajjiΩna jkun fuq quddiem nett b˙ala punt ta’ referenza, u fuq in-na˙a lo˙ra g˙andek l-OppoΩizzjoni li tbeΩΩa’ bil-babaw u tipprova sa˙ansitra t˙amme© isem pajjiΩna lil hinn minn xtutna; fuq na˙a g˙andek il-Gvern li po©©a bilqieg˙da malKummissjoni Ewropea sabiex jinnegozja u wara ftit sig˙at wasal fi ftehim, u fuq in-na˙a l-o˙ra g˙andek lOppoΩizzjoni li ppreferiet ta˙dem sabiex pajjiΩi o˙ra jivvutaw kontra l-interessi ta’ pajjiΩna.

Ag˙ar minn hekk, g˙andna OppoΩizzjoni li hija mmexxija minn Kap li g˙al snin twal serva b˙ala rappreΩentant talpoplu fil-Parlament Ewropew, u qatt ma ˙ass il-˙tie©a li jag˙mel xi kruçjata kontra pajjiΩi o˙ra li g˙andhom skemi simili g˙al dik talIndividual Investors

Programme. IΩda meta lGvern Malti mar pass oltre pajjiΩi o˙rajn, hemmhekk ˙ass il-˙tie©a li jsemma’ le˙nu. Ta’ min jg˙id li l-inkwiet talOppoΩizzjoni kien wie˙ed differenti minn dak espress minn pajjiΩi o˙ra. Óaddie˙or inkwieta g˙ax dak ta’ pajjiΩna huwa programm kompetittiv aktar minn ta’ pajjiΩu; lOppoΩizzjoni inkwetat g˙ax jista’ jin˙oloq il-©id minn dan il-programm f’pajjiΩna. Dan kollu issa sorvolat, u n˙allu f’idejn il-poplu sabiex ji©©udika.

Sfidi Quddiemna g˙andna sfidi o˙rajn ©ejjin. L-elezzjonjiet tal-Parlament Ewropew f’Mejju huma importanti ˙afna jekk irridu li pajjiΩna jkollu rappreΩentanti li tassew jippromovu l-interessi ta’ pajjiΩna.

Il-Partit Laburista nemmen li g˙andu l-aqwa lineup ta’ kandidati, b’firxa wiesg˙a ta’ esperjenzi u abbiltajiet li flimkien jiffurmaw tim tajjeb ˙afna.

Il-Óadd it-tajjeb.

14

Ittri

16.02.2014

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

dAK Li jAqbLiLhoM iL-Pn SAR PARtit iL-PAPARAzzi Sur Editur, Dan l-a˙˙ar, spiss, fuq Net TV i©ibu u jiddiskutu kemm Joseph Muscat po©©ha nies ta’ tendenza Laburista f’postijiet g˙olja b˙al chairmen , konsulenti,eçç. Ara fuq ilmiΩuri li wieg˙ed qabel lelezzjoni u wettaqhom ma jsemmu xejn. B˙aç-childcare centers b’xejn, stipendju lillistudenti li jirrepetu s-sena, iΩ-Ωieda tal-g˙oli tal-˙ajja lillistudenti kull sena, it-tablets lit-tfal, naqqas it-taxxa talincome tax, il-˙las lura tattaxxa fuq il-karozzi, u nista’ nibqa’ sejra bil-lista, ma jsemmu xejn.

Qabdu fuq din taç-çittadi-

nanza u fuq kemm nies kapaçi tpo©©ew fil-post mist˙oqq, biex juru lill-ftit partitarji tag˙hom li g˙adhom hemm. Ara kemm nefqu aktar milli kien stmat f’kull pro©ett, kemm chairmen la˙qu b’salarji fenomenali, id-djun li ˙allew f’kull korporazzjoni, eçç, ma jsemmu xejn.

Ara biex marru l-ajruport inaffru l-investiment kienu kapaçi u qalbhom mal˙addiema kif jg˙idu. Issa n˙allu lill-Prim Ministru ja˙dem g˙al-a˙jar taç-çittadini kollha.

EKS PN, IL-QRENDI

widnejn toRox Sur Editur, Ftit ilu ©bidt l-attenzjoni fuq it-telephone booth li hemm Triq il-Karmnu, il-Fgura, imma milli jidher dan lilment waqa’ fuq widnejn torox. Qieghed ner©a’ nfakkar lil min hu responsabbli biex din il- booth titne˙˙a llum qabel g˙ada

g˙ax billejl qieg˙da sservi ta’ latrina (ir-ritratt jurik). Dan it-telefown kwaΩi qatt ma ja˙dem g˙ax dejjem ivvendikat.

Jien nissu©©erixxi li jitne˙˙a u jsir ˙dejn l-g˙assa tal-pulizija.

RESIDENT VIÇIN, IL-FGURA

Sur Editur, B˙ala parti mill-pjan djaboliku politiku ma˙dum b’reqqa kbira fid-‘Dar Çentrali PN Anti-Malta’, ta’ tfixkil u bsaten fir-roti, f’pajjiΩna u barra, kontra l-Programm ta’ Investiment Individwali (IIP).

Impjegati tal-Partit Negattiv (PN) fil-komunikazzjoni marru l-ajruport biex jintimidaw, ibeΩΩg˙u, i©errxu u jnaffru biljunarju ÇiniΩ, li skont diversi rapporti huwa interessat li jinvesti Malta permezz talProgramm ta’ Investiment Individwali.

Jien infurmat li, ftit jiem qabel dan il-kaΩ, grupp ta’ impjegati fil-komunikazzjoni marru l-ajruport biex jag˙mlu eΩatt dak li g˙amlu lill-investitur ÇiniΩ. Però, meta l-impjegati tal-Partit Negattiv (PN) waslu, dan l-investitur la˙aq rikeb l-ajruplan.

Jidher çar li tant il-Partit Negattiv (PN) lest li jag˙mel assolutament minn kollox biex itellef u jwaqqaf kull investiment f’dan il-programm, li sa˙ansitra uΩa s-sistema tal-paparazzi biex ibeΩΩa’, jintimida u jag˙ti fastidju tedjanti lil kull investitur.

Il-kelma 'paparazzi' tfisser fotografi li bil-fitta©ni esa©erata tag˙hom u g˙ax huma arroganti ji©ru wara nies speçjali biex je˙dulhom ritratti ming˙ajr il-kunsens tag˙hom. Il-paparazzi huma fitti daqs id-dubbien u minn

hemm u minn hawn jid˙lu fil˙ajja privata, kemm dik intima kif ukoll pubblika, ta’ min ikunu qed jiffittaw.

IΩda fuq kollox huma ferm u ferm perikoluΩi g˙all-˙ajja talvittmi u tal-familji tag˙hom.

L-aktar kaΩ li ©ibet l-attenzjoni tad-dinja bla dubju kienet ilmewt tra©ika tal-Prinçipessa IngliΩa Diana fi Franza. Fejn paparazzi ©rew wara l-persuna tal-istess Prinçipessa.

G˙alhekk issa b’dik il-porkerija li g˙amlu l-impjegati talPartit Negattiv (PN), l-istess partit sar il-Partit Paparazzi. Çert li l-Partit Popolari, li tieg˙u l-Partit Negattiv (PN) jag˙mel parti fil-Parlament Ewropew, hu kontra li wie˙ed mill-partiti fi ˙danu juΩa s-sistema tal-paparazzi biex jil˙aq l-g˙anijiet politiçi egoistiçi tieg˙u akkost ta’ kollox.

Huwa verament ta’ g˙ajb g˙all-Kap tal-Partit Negattiv (PN) Simon Busuttil li ma çanfarx pubblikament lil impjegati tal-partit tieg˙u li g˙amlu uΩu mis-sistema perikoluΩa u skandaluΩa tal-paparazzi.

G˙alhekk ma kellix triq o˙ra ˙lief li nasal g˙all-konkluzjoni li l-Kap tal-Partit Negattiv (PN) jaqbel mas-sistema perikoluΩa u skandaluΩa talpaparazzi. Anzi, jidher çar li donnu l-kap il-©did tal-Partit Negattiv (PN) xejn ma jimpurtah li l-partit tieg˙u jkun mag˙ruf b˙ala Partit ilPaparazzi.

Il-poplu m’g˙andu l-ebda garanzija li l-Partit Negattiv

(PN) ma jer©ax jag˙mel uΩu mis-sistema infami talpaparazzi kontra diversi investituri o˙ra li juru interess fil-Programm ta’ Investiment Individwali.

Jew li sa˙ansitra l-istess partit anke jag˙mel xenati ta’ porkerija permezz talpaparazzi Nazzjonalisti kontra investituri o˙ra barranin quddiem lukandi, fabbriki u kull xorta ta’ negozju.

G˙alhekk nistenna li g˙aqdiet b˙all-MEA, MUMN, MUT, UÓM, MUBE, u g˙aqdiet simili o˙ra, jikkundannaw f’isem il-membri tag˙hom l-a©ir tip ta’ paparazzi li l-Partit Negattiv (PN) qed i˙addem fil-politika diΩastruΩa tieg˙u.

Meta l-Partit Negattiv (PN) jew il-Partit Paparazzi lest li akkost ta’ kollox jag˙mel ˙sara ekonomika estiva kontra pajjiΩu g˙al finijiet politiçi tieg˙u, g˙andu jsib kundanni u mhux silenzju assolut.

Jidher li l-Partit Negattiv (PN) di©à nesa t-tkaxkira elettorali rekord li ˙a fl-a˙˙ar elezzjoni ©enerali. G˙alhekk hemm bΩonn li l-istess partit jie˙u telfa o˙ra kbira fil-voti fl-elezzjoni tal-Parlament Ewropew.

Kull vot favur il-kandidati Laburisti g˙all-Parlament Ewropew ifisser vot kontra l˙sara ekonomika li g˙amel u qed ikompli jag˙mel il-Partit Paparazzi kontra Malta.

ANZJAN LABURIST, RAÓAL ÌDID

GÓAMLU KURAÌÌ Sur Editur, Il-Mulej kellem kemm lil EΩakjel, lil Ìeremija u o˙rajn, u bag˙athom ixandru g˙and nies ta’ rashom iebsa u li ma jridux jisimg˙u. Li kieku ma marrux u ma tkellmux, il-˙tija kienet tkun fuqhom. Ìakbu, ˙u Ìesù jg˙id: “Min jaf jag˙mel it-tajjeb u ma jag˙mlux jag˙mel dnub.” Kull Nisrani g˙andu l-obbligu li jxandar l-Evan©elju. L-Evan©elju hu lqawwa ta’ Alla g˙as-salvazzjoni tag˙na. Ìesù twieled minn Marija Ver©ni u wara Ìesù, Marija flimkien ma’ ÌuΩeppi kellhom erba’ subien u

Ωew©t ibniet (ara Mattew 13:53:56 u Galatin 1:19).

Madwar 28 sena ilu messitni l-grazzja ta’ Alla u bdejt nie˙u l-kelma ta’ Alla iktar bis-serjetà.

Qabadni g˙atx kbir g˙al Ìesù. Fejn qabel kont ng˙id li l-Bibbja kitbuha n-nies, bdejt nifhem li veru kitbuha n-nies, imma kienu ispirati millIspirtu s-Santu. Il-Bibbja hija l-iktar ktieb li jinbieg˙ fid-dinja.

Fejn tid˙ol il-kelma ta’ Alla sirt insegwi iktar ilmedja u indunajt kemm Malta u G˙awdex huma sta©nati, u g˙al din ir-ra©uni hawn ˙afna fallimenti fiΩ-Ωwie© u l-bqija. Il-Profeta Hosea jg˙id li l-poplu

jinqered min˙abba nuqqas ta’ tag˙lim. Ìesù jg˙id: “Intom tiΩbaljaw g˙ax ma timxux mal-Iskrittura Mqaddsa.”

Jien g˙andi 67 sena u f’˙ajti qatt ma qrajt ktieb allura ma kinitx façli g˙alija li naqra l-Bibbja, u hawn irrid nag˙mel il-kura©© lil dawk li huma b˙ali biex ma jaqtg˙ux qalbhom g˙ax huwa lIspirtu s-Santu li se jg˙inek u jg˙allmek. (Ìwann 14:26).

FRANS CIAPPARA, ÓAÛ-ÛEBBUÌ

Djarju

16.02.2014

MID-DJARJU TAL-GVERN

Is-Segretarju Parlamentari Ian Borg jindirizza lil dawk preΩenti fil-konferenza A New Horizon: Research and Opportunities in Malta.

Il-Ministru Evarist Bartolo u s-Segretarju Parlamentari Stefan Buontempo waqt l-ewwel laqg˙a ta’ djalogu mal-pubbliku bit-tema Gvern li Jisma’ – Viçin Tieg˙ek.

Il-Ministru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali, Marie-Louise Coleiro Preca ˙abbret li l-Awtorità tad-Djar se to˙ro© g˙all-bejg˙ numru ta’ proprjetajiet flimkien mal-ftu˙ mill-©did tal-iskema Sir Sid Darek.

Delegazzjoni mill-Parlament Malti li attendiet g˙all-G˙axar Sessjoni Plenarja tal-Assemblea Parlamentari tal-Unjoni tal-Mediterran.

Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Kompetittività u Tkabbir Ekonomiku, Edward Zammit Lewis, attenda l-attività fl-MFCC fejn tnieda l-kalendarju tal-avvenimenti u esibizzjonijiet tag˙ha li huma kkonfermati sa Ìunju ta’ din is-sena.

Id-Deputat Prim Ministru Louis Grech attenda g˙al-laqa’ tal-Kunsill Ewropew fi StraΩburgu.

Ritratti: DOI

15

16

Ta’ Barra

16.02.2014

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

Pass ’il QuDDiem RappreΩentanti g˙olja taç-Çina u t-Tajwan ipparteçipaw f’laqg˙a uffiçjali g˙all-ewwel darba mill-1949 ’l hawn biex jippruvaw jil˙qu xi tip ta’ ftehim li jnaqqas it-tensjoni politika li akkumulat bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi matul dawn is-snin. Din ilkwistjoni bdiet hekk kif fl-1949 il-membri tal-Partit Nazzjonalista ÇiniΩ kellhom ja˙arbu mill-pajjiz meta l-Komunisti, immexxija minn Mao Zedong, ˙adu f’idejhom ir-riedni tal-poter wara gwerra çivili mdemmija.

Il-politiçi u kumbattenti li ˙arbu miç-Çina marru lejn itTajwan, li dak iΩ-Ωmien kien provinçja ÇiniΩa, u bdew jippjanaw attakk biex jer©g˙u jie˙du f’idejhom il-pajjiΩ. Dan lattakk qatt ma wasal u lKomunisti stabbilixxew ru˙hom b’mod permanenti fit-tmexxija tal-pajjiΩ.

Min-na˙a tag˙hom, ilKomunisti qatt ma rnexxielhom jie˙du kontroll tat-Tajwan, li lPartit Nazzjonalista ÇiniΩ baqa’

jmexxi b’mod awtonomu. Din is-sitwazzjoni wasslet g˙al diversi snin ta’ tensjoni hekk kif il-Komunisti kemm-il darba kienu f’tarf ta’ azzjoni militari kontra t-Tajwan meta xi mexxej jew ie˙or ta’ din il-gΩira ta xi ˙jiel li kien jinsisti sew g˙allindipendenza. Madankollu, grazzi g˙all-intervent tal-komunità internazzjonali, u b’mod speçjali l-Istati Uniti, it-Tajwan irnexxiela tippriserva lawtonomija tag˙ha.

Sitwazzjoni ambigwa Allura, wara ’l fuq minn sittin sena mill-gwerra çivili, l-istat ta’ Tajwan g˙adu ambigwu. Minn na˙a, iç-Çina tikkunsidra l-gΩira b˙ala parti mit-territorju tag˙ha, filwaqt li t-Tajwan tqis ru˙ha b˙ala indipendenti miç-ÇiniΩi.

Barra minn hekk, uffiçjalment it-Tajwan lanqas tirrikonoxxi lill-Gvern Komunista b˙ala lmexxej le©ittimu taç-Çina. Kull gvern li mexxa lit-Tajwan dej-

jem qies ru˙u b˙ala l-Gvern ÇiniΩ fl-eΩilju g˙aliex kellu ttwemmin li l-poter kien itte˙idlu bil-forza, u g˙alhekk illegalment, fl-1949.

Wara snin ta’ battibekki diplomatiçi bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi, ilkwistjoni dehret li se tag˙qad bejn l-2000 u l-2008. Matul dan il-perijodu, il-president ta’ dak iΩ-Ωmien, Chen Shui-bian, kien ta x’jifhem illi kien lest li jfittex l-appo©© tal-komunità internazzjonali biex it-Tajwan jinqata’ b’mod uffiçjali minn maç-Çina.

Din l-attitudni ma niΩlet xejn tajjeb maç-ÇiniΩi li sa˙ansitra sparaw Ωew© missili fl-ib˙ra TajwaniΩi b˙ala theddida. Shuibian ˙adu l-messa©© u ma baqax jisfida liç-ÇiniΩi fuq dan il-punt.

Politika ©dida Is-suççessur tieg˙u, Ma Yingjeou, meqjus minn ˙afna b˙ala politiku xi ftit jew wisq proÇiniΩ, mill-bidu tal-presidenza

Jaf GÓal xiex DieÓel?

Wara g˙axar xhur fit-tmexxija tal-Italja, Enrico Letta g˙aΩel li jippreΩenta r-riΩenja tieg˙u lill-President Giorgio Napolitano. Dan g˙amlu wara li l-Partit Demokratiku (PD), li hu jag˙mel parti minnu, iddeçieda li ma jkomplix jag˙ti l-appo©© tieg˙u lillGvern.

Gvern tal-kompromessi Minfloku huwa mistenni li jil˙aq Matteo Renzi, il-mexxej il-©did tal-PD li mill-bidu talmandat tieg˙u kellu kliem iebes g˙al Letta. Din il-kritika kienet frott il-metodi ta’ Letta, li skont Renzi kellhom wisq kompromessi u b’hekk spiççaw ma sarrfu g˙all-ebda riforma konkreta.

Fil-fatt, huwa minnu li Letta

kemm-il darba sab ru˙u jwarrab diversi mill-ideat tieg˙u biex jipprova j©ib likbar ammont ta’ appo©© possibbli fil-Parlament, anke minna˙a tal-partiti tal-lemin.

Madankollu, kien diffiçli g˙alih biex jag˙mel mod ie˙or hekk kif l-a˙˙ar elezzjoni ma pprovdietlu l-ebda koalizzjoni b’sa˙˙itha biΩΩejjed biex tiggverna wa˙idha.

G˙alhekk, Letta sab ru˙u filpoΩizzjoni diffiçli illi jipprova jikkonvinçi avversarji politiçi b’ideat xellugin u leminin biex jippruvaw ja˙dmu flimkien ˙alli tkun evitata elezzjoni parlamentari o˙ra, flimkien mal-inçertezza li ©©ib mag˙ha.

Jista’ jag˙mel mod ie˙or?

Minkejja l-ambizzjonijiet u l-

weg˙di ta’ bidla ta’ Renzi, huwa xorta wa˙da qieg˙ed jiffaççja l-istess firdiet li sab quddiemu l-eks-Prim Ministru Taljan. Letta, figura moderata ferm, di©à kien qieg˙ed isibha diffiçli biex iΩomm xi forma ta’ g˙aqda fil-Parlament.

Allura x’çans ta’ suççess jista’ jkollha figura politika radikali u bla kantunieri b˙al Renzi?

IΩ-Ωmien biss jista’ jag˙tina parir. Madankollu, Renzi jidher li qieg˙ed jittama illi ˙afna mill-partiti politiçi Taljani tant xebg˙u ©ejjin u sejrin minn elezzjoni bikrija g˙al o˙ra li fl-a˙˙ar huma lesti li jappo©©jaw mexxej b’ideat ambizzjuΩi, ikun xi jkun it-twemmin politiku tieg˙u. S’issa din il-possibbiltà tidher remota, imma kollox jista’ jkun fi Ωmien ta’ kriΩi.

tieg˙u beda ja˙dem biex jipprova jtaffi dawn it-tensjonijiet. Dan g˙amlu billi ˙adem biex jibni rabtiet ekonomiçi iktar b’sa˙˙ithom bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi.

Il-politika barranija ta’ Yingjeou tidher li ˙alliet il-frott g˙aliex mill-2008 ’l hawn liskambji kummerçjali bejn iΩΩew© pajjiΩi irduppjaw. Barra minn hekk, din il-kooperazzjoni ekonomika wasslet biex it-tensjonijiet politiçi jonqsu biΩΩejjed biex ikun hemm laqg˙a b˙al dik ta’ din il-©img˙a fejn iΩΩew© pajjiΩi iddiskutew temi iktar sensittivi.

Jekk kollox imur kif mixtieq, iΩ-Ωew© pajjiΩi mistennijin li ja˙dmu biex ikollhom rappreΩentanti permanenti residenti g˙and xulxin. S’issa jidher li dawn ir-rappreΩentanti ser ja˙dmu biss f’isem il-ministeri involuti f’dawn in-negozjati u mhux g˙an-nom tal-istati nfushom. Dan il-pass qieg˙ed jittie˙ed g˙aliex, kif imsemmi

qabel, iΩ-Ωew© gvernijiet g˙adhom mhumiex lesti li jirrikonoxxu l-awtorità ta’ xulxin.

Minkejja l-fatt illi d-delikatezza ta’ din il-kwistjoni timponi çertu galbu miΩ-Ωew© na˙at, huma ma jistg˙ux idumu wisq biex jag˙mlu xi forma ta’ progress konkret min˙abba li l-President Ying-jeou g˙ad baqag˙lu sentejn biss fil-poter u mistenni li jitlef l-elezzjoni presidenzjali li jmiss hekk kif l-approvazzjoni pubblika g˙all-politika tieg˙u la˙qet livell baxx ˙afna.

Min-na˙a tieg˙u, il-Partit Demokratiku, l-oppoΩizzjoni attwali, di©à jidher li g˙andu lintenzjoni li jer©a’ jirritorna g˙al politika aggressiva fil-konfront taç-Çina jekk jie˙u r-riedni tattmexxija f’idejh mill-©did.

Madankollu, jekk il-pjanijiet ta’ Ying-jeou jirnexxu, it-Tajwan se jkun wisq dipendenti fuq içÇina ekonomikament biex gvernijiet futuri jkunu jistg˙u jazzardaw metodi diplomatiçi aggressivi fil-konfront tieg˙u.

Ta’ Barra

16.02.2014

17

QED IBERRAQ Din il-©img˙a qamet kontroversja wara li l-President tal-Parlament Ewropew Martin Shultz kisirha mal-lemin IΩraeljan. Dan se˙˙ meta Schultz staqsa lill-membri tal-Knesset jekk kienx minnu li l-IΩrael kien qed jag˙ti aççess limitat ˙afna g˙all-ilma lill-Palestinjani fl-istrippa ta’ Gaza.

KITBA TA’ RITIANNE AGIUS X’qal eΩattament Shultz?

Id-diskors ta’ Shultz lil Knesset, il-Parlament IΩraeljan, kien irrappurtat b’diversi modi. Sezzjonijiet tal-medja enfasizzaw fuq il-fatt li kien kritiku tal-imblokk ta’ Gaza u l-okkupazzjoni tal-West Bank, filwaqt li o˙rajn, inkluΩ Shultz innifsu, qalu li d-diskors tieg˙u kien wie˙ed favur l-IΩrael. Shultz qal ukoll li ma setax jg˙id biss dak li l-IΩraeljani xtaqu jisimg˙u, iΩda kellu d-dmir li jirrappreΩenta l-poΩizzjoni tal-Parlament Ewropew.

Sabiex wie˙ed ikun jista’ jifforma l-opinjoni tieg˙u fuq dan linçident, huwa importanti li jara sew fiex kien jikkonsisti d-diskors ta’ Shultz qabel ma wasal g˙all-parti li qajmet dan il-furur.

Shultz beda biex jesprimi l-

g˙arfien tieg˙u ta’ sitwazzjoni delikata, fejn huwa, b˙ala ÌermaniΩ, kien qed jindirizza lKnesset bi lsien pajjiΩu, g˙alhekk esprima gratitudni lil Knesset ta’ dan il-privile©©. “Huwa unur kbir g˙alija li qieg˙ed f’Ìerusalemm b˙ala mistieden tal-Knesset, li huwa l-qalba tad-demokrazija IΩraeljana, u li jissimbolizza rrealizzazzjoni tat-tama li kellhom g˙al tant Ωmien il-Lhud, li jkollhom art tag˙hom,” qal Shultz. Ûied jg˙id li b˙ala ÌermaniΩ li twieled fl-1955 ma esperjenzax latroçitajiet tas-SoçjaliΩmu Nazzjonali, iΩda l-krimini mwetttqa min-NaΩisti kienu r-ra©uni li g˙aliha da˙al fil-politika. Qal li, b˙al kull ÌermaniΩ, i©orr irresponsabbiltà tal-massakru ta’ miljuni ta’ Lhud. “B˙ala ÌermaniΩ f’kariga politika, u sa˙ansi-

tra wa˙da internazzjonali, nikkunsidra b˙ala dmir tieg˙i li nonora din il-weg˙da: qatt iktar; qatt ma ninsew.”

Huwa sa˙aq li l-istorja g˙andha tnissel sens ta’ responsabbiltà li jiggwida l-azzjonijiet tag˙na, u li j©eg˙ilna ni©©ieldu g˙al-libertà, id-demokrazija, u d-dinjità umana kuljum. “G˙alina li na©ixxu b’responsabbiltà jfisser li nirrikonoxxu fil-miftu˙ id-dritt tal-eΩistenza tal-IΩrael, u d-dritt tal-Lhud li jg˙ixu fis-sigurtà u lpaçi. L-Unjoni Ewropea dejjem se tkun spalla ma’ spalla malIΩrael.”

Ma jridux omeliji fuq il-moralità Wara dan id-diskors, Schultz fa˙˙ar il-mod li bih l-IΩrael

avvanza fl-infrastruttura u tteknolo©ija, kif ukoll l-g˙ajnuna li l-IΩrael qed tag˙ti lir-refu©jati Sirjani. Imbag˙ad, beda jitkellem fuq il-Palestinjani, fejn qal li, b˙all-IΩraeljani, hemm ˙afna minnhom li qed ja˙dmu g˙allpaçi.

Spjega kif iltaqa’ ma’ Ωg˙aΩag˙ Palestinjani li jixtiequ li jg˙ixu f’pajjiΩhom fil-libertà, ming˙ajr theddid ta’ vjolenza. “IlPalestinjani, l-istess b˙allIΩraeljani, g˙andhom dritt li jirrealizzaw il-˙olma tag˙hom li jo˙olqu stat demokratiku vijabbli.” Kien hawnhekk li Schultz semma kif Ωag˙Ωug˙ partikolari kien staqsieh kif l-IΩraeljani jistg˙u juΩaw 70 litru ta’ ilma kuljum, iΩda l-Palestinjani jistg˙u juΩaw biss 17-il litru. Schultz ammetta li ma kienx ikkonferma

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA Ewtanasja g˙all-minuri

Il-Parlament Bel©jan approva t-tne˙˙ija tar-restrizzjonijiet ta’ Ωmien fuq l-ewtanasja. Dan ifisser li anke minuri jistg˙u jitolbu li jtemmu ˙ajjithom b’mod assistit jekk il-marda tag˙hom tkun terminali u qieg˙da tikkawΩalhom tbatija fiΩika kbira.

Madankollu, hemm diversi kriterji li jridu jintla˙qu sabiex ikun jista’ jittie˙ed dan il-pass. L-ewwel nett irid ikun hemm l-approvazzjoni tal-©enituri tal-pazjent u t-tim mediku li jkun qieg˙ed isegwih. Barra minn hekk, irid ikun assigurat, permezz ta’ analiΩi psikjatrika, illi l-pazjent ikun konxju tal-konsegwenzi tal-pass li jkun qieg˙ed jie˙u.

Kif kien mistenni, il-membri parlamentari Konservattivi rreΩistew it-tne˙˙ija ta’ din ir-restrizzjoni. Madankollu, diversi professjonisti mediçi appellew biex issir ir-riforma hekk kif esprimew ilfehma li tfal li jesperjenzaw mard terminali jimmatu-

dawn iç-çifri.

F’dan il-waqt membru lemini tal-Knesset qam u beda jg˙ajjat fid-direzzjoni ta’ Schultz, qabel ma ©ie skortat ’il barra mill-membri tas-sigurtà. Diversi membri tal-partit tieg˙u wkoll qamu u telqu ’l barra b’sinjal ta’ protesta.

Iktar tard il-mexxej tal-partit qal li huwa ma kienx se jaççetta omelija fuq il-moralità immirata g˙allIΩraeljani fil-Parlament IΩraeljan, speçjalment wa˙da bil-ÌermaniΩ.

Min-na˙a tieg˙u, il-Prim Ministru IΩraeljan Benjamin Netanyahu qal li Schultz, b˙al ˙afna Ewropej, ibati minn smig˙ selettiv. “Schultz ammetta li ma kienx iççekkja jekk dak li ntqal kienx veru, imma xorta wa˙˙al fina. In-nies jaççettaw kull attakk fuq l-IΩrael ming˙ajr ma jiççekkjawh.”

minn LIAM GAUCI

raw ˙afna iktar malajr minn dawk li jkunu b’sa˙˙ithom u g˙alhekk ikunu konxji tal-konsegwenzi tal-g˙aΩliet tag˙hom.

jali tal-2016 u qieg˙ed juΩa din il-kwistjoni biex jattira s-simpatija tal-Amerikani li baqg˙u skandalizzati bir-rivelazzjonijiet ta’ Snowden.

KaΩ ie˙or ta’ cyber-bullying

Putin jappo©©ja lil al-Sisi

L-Italja kienet ixxukkjata b’kaΩ ie˙or ta’ suwiçidju wara atti ta’ cyber-bullying. Il-vittma din id-darba kienet tfajla ta’ 14-il sena minn Fontaniva, qrib ilbelt ta’ Padova, li qieg˙da ti©i identifikata b˙ala ‘Nadia’. Il-kaΩ se˙˙ wara li marret fuq is-sit popolari ask.fm biex tifta˙ qalbha wara li kien telaqha lg˙arus tag˙ha. Minflok l-appo©© li kellha bΩonn, hija sabet abbuΩ verbali bla ˙niena minn persuni anonimi, fejn sa˙ansitra kien hemm min qalilha li g˙andha tne˙˙i ˙ajjitha g˙aliex ˙add ma jridha.

Sfortunatament hija hekk g˙amlet, hekk kif qabΩet g˙al isfel minn bini g˙oli li jinsab fil-lokalità tag˙ha.

Dan il-kaΩ wassal biex ter©a’ tissokta l-g˙ajta popolari biex ikun hemm iktar kontrolli fuq dan is-sit ˙alli ma jkomplux ise˙˙u tra©edji o˙ra ta’ dan it-tip.

Il-President Russu, Vladimir Putin, ta l-appo©© tieg˙u lill-Ìeneral Abdul Fattah al-Sisi hekk kif dan tal-a˙˙ar qieg˙ed jipprepara biex jitfa’ l-kandidatura tieg˙u g˙all-presidenza E©izzjana. Putin g˙amel dan hekk kif al-Sisi kien qieg˙ed f’Moska biex jiffinalizza ftehim g˙ax-xiri tal-armi ming˙and ir-Russja b’valur ta’ madwar €1.5 biljun. L-E©izzjani ˙adu dan il-pass hekk kif l-Amerikani ssospendew l-assistenza militari tag˙hom wara l-kolp ta’ stat tas-sena l-o˙ra li ©ab fi tmiemha l-presidenza ta’ Mohamed Morsi.

L-elezzjoni presidenzjali li jmiss mistennija ssir sa nofs April ta’ din is-sena, imma jidher li al-Sisi se jikseb reb˙a façli hekk kif irnexxielu jraΩΩan ˙afna mill-oppoΩituri tieg˙u permezz tal-forza militari.

Paul jisfida lil Obama Rand Paul, senatur Repubblikan minn Kentucky, feta˙ kaΩ il-Qorti kontra l-Gvern Amerikan li permezz tieg˙u talab li l-operat tan-National Security Agency (NSA) ji©i ddikjarat li jmur kontra lKostituzzjoni. Barra minn hekk, Paul qieg˙ed jitlob lill-qrati biex jordnaw lill-NSA biex t˙assar l-informazzjoni privata kollha li ©abret b’mod illegali. Paul iddikkjara li huwa ressaq dan il-kaΩ fid-dawl tar-rivelazzjonijiet li g˙amel Edward Snowden, li wrew b’mod çar illi l-NSA bdiet ti©bor informazzjoni dwar miljuni kbar ta’ çittadini, Amerikani u le, ming˙ajr lebda mandat jew akkuΩa partikolari.

Minbarra l-aspett legali, jidher li l-mossa ta’ Paul g˙andha wkoll motivazzjoni politika hekk kif huwa mistenni li jkun kandidat g˙all-elezzjoni presidenz-

18

Mill-Misra˙

16.02.2014

il-fond tar-riÇerka tal-UniverSitÀ JirÇievi gÓotJa Mill-kaMpanJa ‘CHriStMaS on CaMpUS’

Ir-Rettur tal-Università l-Professur Juanito Camilleri (it-tielet mil-lemin) jirçievi l-g˙otja mill-kampanja Christmas on Campus ming˙and il-President tal-KSU Thomas Bugeja (ir-raba’ mil-lemin) f’isem il-kumitat ta’ Christmas on Campus, fil-preΩenza tal-Kap EΩekuttiv ta’ RIDT Wilfred Kenely (l-ewwel mil-lemin) u l-Kap tad-Dipartiment tal-Anatomija Dr Pierre Schembri-Wismayer (it-tieni mil-lemin).

Il-Kunsill tal-Istudenti Universitarji (KSU), l-Università ta’ Malta, iç-Chaplaincy tal-Università u numru ta’ organizzazzjonijiet tal-istudenti li ng˙aqdu flimkien g˙all-kampanja Christmas on Campus ippreΩentaw terz tal-ammont li n©abar lill-fond tar-Research, Innovation and Development Trust (RIDT) talUniversità. Is-somma sabi˙a ta’ €4,000 ser tmur g˙al pro©etti universitarji ta’ riçerka dwar il-kançer.

Dr Pierre Schembri-Wismayer, il-Kap tadDipartiment tal-Anatomija fil-Fakultà tal-Mediçina u lKirur©ija tal-Università ta’ Malta, iddeskriva Ωew© pro©etti speçifiçi tal-kançer li ser jibbenefikaw minn dawn il-fondi. Hu qal: “L-ewwel pro©ett hu dwar luΩu ta’ prodotti naturali li jag˙mlu differenzjazzjoni f’tipi differenti ta’ çelloli tal-kançer b’konsegwenza li ç-çelloli l-˙Ωiena jmutu b’mod aktar naturali. Din irriçerka tiffoka l-aktar fuq il-lewkemija u sarkomi, u tista’ tkun estiΩa g˙al tumuri fil-mo˙˙. It-tieni pro©ett li g˙addej b˙alissa hu dwar grupp ta’ terapiji tal-

immunità u tilqim relatati mal-kançer tas-sider u talkolon.”

Ir-Rettur tal-Università l-Professur Juanito Camilleri fa˙˙ar lill-istudenti u lit-tim tal-organizzaturi. Hu qal: “Hu inkora©©anti li tara sforz kollettiv minn daqshekk organizzazzjonijiet tal-istudenti biex ji©bru fondi kemm g˙all-karità kif ukoll g˙all-pro©etti ta’ riçerka fl-Università. Din il-kontribuzzjoni hi importanti ˙afna g˙aliex turi l-˙e©©a tal-istudenti li jridu jinvestu filfutur tal-Università tag˙na u ta’ pajjiΩna.”

“In˙e©©u lill-membri kollha tal-fakultajiet tag˙na biex jie˙du sehem b’mod attiv fir-riçerka u jikkontribwixxu fl-innovazzjoni fis-soçjetà tag˙na. Il-pro©etti tar-riçerka tal-kançer huma eΩempju ta’ kif lUniversità qieg˙da b’mod effettiv tikkontribwixxi fissoçjetà Maltija,” spjega l-Professur Camilleri.

F’isem il-kumitat organizzattiv, il-President tal-KSU Thomas Bugeja qal: “Kburin mill-fatt li din id-donazzjoni ser tkun qed tappo©©ja r-riçerka tal-kançer.

Nifhmu li l-Università g˙andha bΩonn appo©© finanzjarju biex tkun tista’ tkompli tiΩviluppa l-g˙anijiet tag˙ha. Ser na˙dmu biex inkomplu ni©bru fondi g˙al kawΩi ©usti, inkluΩ l-RIDT, ˙alli niΩguraw li lUniversità tkompli tkun wa˙da mill-istejjer ta’ suççess ta’ pajjiΩna.”

Il-kampanja Christmas on Campus ta’ din is-sena ©abret is-somma rekord ta’ €12,000. Dawn il-flus kienu mqassmin ugwalment bejn L-Istrina, id-Dar talProvidenza u l-RIDT. L-organizzazzjonijiet tal-istudenti l-o˙ra li ˙adu sehem fil-kampanja Christmas on Campus kienu KSJC, AIESEC, ASCS, Betapsi, Comma, DESA, ELSA, ESN, ESO, G˙ST, G˙aqda tal-Malti, GUG, ICTSA, Insite, JEF, MHSA , MIRSA, MKSU, MMSA – SCOPH, MUSC, PULSE, SACES, S-Cubed, SDM, SHS, TDM2000 Malta, TSA, UESA, u Y4tE. Id-donazzjonijiet g˙all-RIDT jistg˙u jsiru fuq is-sit: www.ridt.org.eu, jew permezz tat-telefown 2340 8201.

HSBC Malta JiMModernizza l-fergÓa tar-raBat f’gÓawdex Il-ferg˙a tal-HSBC fir-Rabat, G˙awdex, re©g˙et fet˙et wara xog˙ol estensiv ta’ tisbi˙. Dan hu l-aktar pro©ett riçenti f’serje ta’ investimenti li qed jag˙mel il-bank fl-operat tieg˙u f’Malta. Il-ferg˙a fir-Rabat issa qed toffri post modern li jinkludi spazju g˙al 14il uffiççju ©did u tliet postijiet o˙ra fejn il-klijenti jkunu jistg˙u jfittxu l-parir tal-uffiçjali tal-bank bliktar mod privat. G˙andha wkoll l-a˙˙ar teknolo©ija fl-Express Banking, u sistema ta’ IT modernizzata.

“Din il-ferg˙a rinnovata issa tinsab iktar ippreparata b’apparat modern biex taqdi lill-klijenti tag˙na f’G˙awdex, u anke lill-eluf ta’ Maltin u turisti li jΩuru din il-gΩira tul is-sena,” qal Paul Steel, il-Kap tarRetail and Wealth Management tal-HSBC Malta.

“L-HSBC qed jinvesti bil-kbir biex iwassal l-aqwa teknolo©ija fid-dinja kif ukoll titjib fl-operat ta’ kif ja˙dem il-bank g˙all-benefiççju kemm tal-klijenti kif ukoll tal-impjegati. Din hi t-12-il ferg˙a li fiha sar xog˙ol ta’ tisbi˙ biex tkun konformi mal-programm ta’ mmodernizzar li wettaq il-bank fl-a˙˙ar sentejn bi spiΩa ta’ €10 miljun. Ma’ dawn, €3 miljun o˙ra marru f’investment biex intejbu s-servizz li joffru lATMs kollha tal-HSBC Malta b’mudelli tal-a˙˙ar ©enerazzjoni li, flimkien mal-immodernizzar filferg˙at tag˙na, ser iwasslu biex ikunu konformi mal-og˙la livelli li j˙addan il-Grupp HSBC,” qal Steel.

PreΩenti g˙aç-çerimonja tal-ftu˙ mill-©did tal-ferg˙a kien hemm ukoll il-Kap EΩekuttiv tal-HSBC Malta Mark Watkinson, il-Ministru g˙al G˙awdex Dr Anton Refalo, is-Sindku tar-Rabat G˙awdex Dr Samuel Azzopardi, in-Northern Area Director talHSBC Malta Anthony G. Buttigieg, u l-Mani©er talFerg˙a tar-Rabat Patrick Fenech.

Fl-indirizz tieg˙u, il-Ministru g˙al G˙awdex l-Onor.

Anton Refalo qal illi l-g˙an tal-Ministeru g˙al G˙awdex hu li jtejjeb b’mod sinjifikanti l-g˙ajxien tal-G˙awdxin. Ûew© fatturi importanti biex jinkiseb dan l-g˙an huma l-attrazzjoni ta’ investiment barrani

Il-Ministru g˙al G˙awdex Dr Anton Refalo waqt il-ftu˙ uffiçjali mill-©did tal-ferg˙a tal-HSBC fir-Rabat, G˙awdex, flimkien mal-Kap EΩekuttiv tal-HSBC Malta Mark Watkinson, u l-Mani©er tal-Ferg˙a tar-Rabat Patrick Fenech.

lejn G˙awdex u l-˙olqien tax-xog˙ol g˙all-G˙awdxin f’G˙awdex stess. F’dan il-kuntest, l-Onor. Anton Refalo esprima l-gratitudni tieg˙u g˙all-investiment tal-HSBC f’G˙awdex u qal illi jikkonsidra lill-HSBC mhux biss b˙ala bank kummerçjali iΩda b˙ala parti interessata li mieg˙u wie˙ed jista’ jikkollabora biex jikseb l-g˙anijiet tieg˙u. Il-Ministru g˙al G˙awdex wera d-determinazzjoni tieg˙u li ja˙dem id f’id massettur finanzjarju ˙alli jinkora©©ixxi aktar investiment f’G˙awdex peress li l-gΩira g˙ad g˙andha ˙afna riΩorsi li g˙adhom mhux uΩati. “Is-settur finanzjarju, fejn l-HSBC hu element importanti, hu b’sa˙˙tu f’G˙awdex daqskemm hu f’Malta. Prova ta’ dan hu

dan l-investiment kbir finanzjarju li HSBC wettaq flespansjoni u r-rinnovazzjoni tal-Ferg˙a tar-Rabat, G˙awdex,” qal l-Onor. Refalo.

Apparti x-xog˙ol li sar fil-ferg˙a tar-Rabat G˙awdex, l-HSBC wettaq ukoll xog˙ol ta’ immodernizzar fil-ferg˙at tieg˙u f’Bu©ibba, il-Óamrun, isSwieqi, Ra˙al Ìdid, iΩ-Ûejtun, il-Mosta, iΩ-Ûurrieq, San Ìwann, B’Kara, Tas-Sliema u ÓaΩ-Ûabbar.

Il-ferg˙a tar-Rabat G˙awdex toffri servizz kontinwu mit-Tnejn sal-Óamis bejn it-8.30am u s-1.30pm.

Kull nhar ta’ Ìimg˙a l-ferg˙a tkun miftu˙a bejn it8.30am u l-4.30pm filwaqt li l-˙inijiet tal-ftu˙ tas-Sibt huma bejn it-8.30am u n-12.30pm.

Mill-Misra˙

16.02.2014

19

bank of Valletta jingÓata rikonoxxiMent bÓala l-aqwa trade finance bank f’Malta

G˙at-tieni sena konsekuttiva, il-Bank of Valletta kien mag˙Ωul mill-Global Finance b˙ala Best Trade Finance Bank 2014 g˙al Malta. Dan il-premju ©ie m˙abbar waqt il-Global Annual Meeting f’Londra fil-21 ta’ Jannar 2014.

L-edituri tal-Global Finance jag˙Ωlu la˙jar trade finance provider f’76 pajjiΩ u seba’ re©juni, skont l-informazzjoni li ting˙ata mill-analisti tal-industrija, corporate executives u esperti tat-teknlo©ija.

MiΩjuda ma’ dan hemm st˙arri© talGlobal Finance fost il-qarrejja tieg˙u blg˙an li r-riΩultat kien iktar rappreΩentattiv u kredibbli.

“Bank li jeççella fit-trade finance huwa sie˙eb essenzjali g˙all-korporazzjonijiet hekk kif qed jespandu l-operat tag˙hom,”

qal Joseph D. Giarraputo, pubblikatur u direttur editorjali tal-Global Finance.

“Wie˙ed irid ikollu netwerk internazzjonali b’sa˙˙tu, investiment fit-teknolo©ija u riΩors uman speçjalizzat biex joffri soluzzjoni u servizzi finanzjarji li l-korporazzjonijiet g˙andhom bΩonnhom biex jirnexxu fl-ambjent kompetittiv.” Il-kriterja mag˙Ωula g˙ar-rebbie˙a jinkludu l-volumi tat-tranΩizzjonijiet, il-firxa tan-negozju globali, customer service, pricing kompetittiv u innovazzjoni teknolo©ika.

Biex jikkommemora dan l-avveniment, il-Kap Esekuttiv tal-BOV Charles Borg g˙amel Ωjara sorpriΩa fit-BOV Trade Finance Centre. Filwaqt li fera˙ lit-tim g˙al dan il-premju, huwa tkellem dwar is-sinjifikat tieg˙u g˙all-Bank, qal: “Il-fatt

li tirba˙ dan il-premju g˙al sentejn wara xulxin jag˙ti messa©© b’sa˙˙tu dwar ixxog˙ol ta’ kull wie˙ed u wa˙da minnkom. Kull sena rridu nibdew mill©did u nuru g˙al darb’o˙ra l-potenzjal tag˙na. Huwa biss billi tinvesti fl-g˙arfien tas-suq li wie˙ed jopera fih u li mbag˙ad ji©u tradotti f’pariri siewja g˙all-klijenti tag˙na li a˙na nistg˙u nibqg˙u fuq quddiem ta’ din l-industrija li hija qadima daqs il-banking innifsu.”

Meta kien qed jitkellem dwar il-prestazzjoni tal-unit matul l-a˙˙ar sena, Carmel Borg, li jmexxi l-unit, spjega hekk: “Matul is-sena li g˙addiet, il-Bank ra tkabbir ta’ 33% fil-volum tal-garanziji li n˙ar©u kif ukoll 34% tkabbir fil-volumi tal-export collections. A˙na rnexxielna nirre©istraw

suççess fis-soft commodities u esperjenzajna Ωieda fil-consumer goods trading, li qed jikkontribwixxu g˙al Ωieda ta’ ˙ames darbiet iktar fin-numru ta’ trade finance facilities ma˙ru©a.”

“Dawn is-suççessi f’dan is-settur juru limpenn tag˙na b˙ala sie˙ba fit-tul g˙al korporazzjonijiet u negozjanti li qed ifittxu li jespandu n-negozju tag˙hom anke fi Ωminijiet diffiçli. International trade dejjem kien bilanç fin bejn l-opportunitajiet u r-riskju meta wie˙ed ikun qed jinnegozja lil hinn mill-fruntieri. Il-metodu li nuΩaw a˙na jirrifletti l-viΩjoni tag˙na – li nibqg˙u n˙arsu ’l quddiem u kontinwament jinbidlu. B’dan il-mod biss li a˙na nistg˙u nkunu verament financial partner tal-g˙aΩla g˙all-klijenti tag˙na.”

Malta dalwaqt ser ikollha l-ewwel edizzjoni tal-awards fit-trasport u loÌistika Qed isiru l-a˙˙ar t˙ejjijiet g˙attnedija tal-ewwel edizzjoni ta’ TransLog Awards. Dawn lawards , li n˙olqu bil-g˙an li titqajjem aktar kuxjenza u jsir aktar titjib fl-industrija tattrasport, lo©istika, u l-katina talprovista (supply chain) f’Malta u fir-re©jun Mediterran, ser ikunu qed jirrikonoxxu l-˙idma u linvestimenti li saru f’din l-industrija minn diversi partijiet interessati.

“L-opportunitajiet f’dan il-qasam fil-Mediterran, flimkien mal-kom-

petizzjoni aggressiva biex jinkiseb suççess fis-settur tal-katina tal-provista u tat-trasportazzjoni, ifissru li Malta te˙tie© li twassal servizz ta’ eççellenza li jista’ jikkompeti mhux biss lokalment, iΩda anke fir-re©jun u madwar id-dinja wkoll. ItTransLog Awards 2014 ser ikunu qed jag˙rfu u jelenkaw dak limpenn g˙all-benefiççju talkumpaniji Maltin li joperaw f’dan is-settur u industrija, kif ukoll g˙all-benefiççju ta’ Malta b˙ala çentru promettenti ta’ trasportaz-

zjoni re©jonali, lo©istika, u katina tal-provista,” qal Alex Borg, Direttur ta’ SSM Group, l-organizzaturi tal-awards.

Borg hu trainer u konsulent stabbilit fl-immani©©jar tal-lo©isitka u l-katina ta’ provista. Hu rçieva rikonoxximent internazzjonali f’Malta, Londra u Dubaj g˙axxog˙ol tieg˙u f’din l-industrija.

Il-mudell tal-awards, li jikkonsistu f’numru ta’ kategoriji, hu bbaΩat fuq standards u valuri internazzjonali. Hu mmirat ukoll biex jinkora©©ixxi prestazzjoni ta’

eççellenza, bl-uΩu ta’ regoli u sistemi internazzjonali. L-awards ser ikunu ©©udikati minn ©urija distinta ta’ prattikanti fit-trasport u l-lo©istika, akkademiçi u mexxejja tan-negozju. Meta kumpanija tirba˙ wie˙ed minn dawn l-unuri tkun qed ti©©enera aktar kuxjenza dwar il-˙idma ta’ dik il-kumpanija u turi lill-membri tat-tim, lill-kollegi tax-xog˙ol, u lill-partijiet interessati kollha li dik il-kumpanija hi a©©ornata blaqwa prattiçi tal-industrija fil˙sieb u l-istrate©ija tat-trasportaz-

zjoni, lo©istika u katina ta’ provista.

Aktar tag˙rif u formoli talparteçipazzjoni ser ikunu disponibbli minn dax-xahar stess. Il-parteçipazzjoni f’din lewwel edizzjoni ser tkun bla ˙las. Il-kumpaniji interessati huma mistiedna biex jiktbu lil: ops@ssmgroup.org Id-data tal-g˙eluq g˙as-sottomissjonijiet tal-applikazzjonijiet hi l-Ìimg˙a 21 ta’ Marzu 2014, filwaqt li ç-çerimonja tal-preΩentazzjoni ser issir f’Ìunju 2014.

20

KurΩitajiet

16.02.2014

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

XARBA KAFÈ It-tieni l-akbar kummerç wara Ω-Ωejt huwa l-kummerç tal-kafè. Aktar minn 125 miljun ru˙ madwar id-dinja jaqilg˙u l-g˙ajxin tag˙hom mill-industrija tal-kafè.

Fost ˙afna kumpaniji tal-kafè, erbg˙a minnhom huma famuΩi u mifruxin mad-dinja kollha. Kumpanija minnhom, li hija Amerikana, fi Ωmien tletin sena rnexxielha tirba˙ is-suq b’wie˙ed mill-˙amsa tal-bejg˙ kollu li jsir fid-dinja.

Kif ©ie l-kafè Hemm Ωew© stejjer kif ori©ina l-kafè. L-ewwel wa˙da tg˙id li kien hemm çertu tabib G˙arbi jismu Rhazes li kien juΩa l-kafè b˙ala mediçina fis-sena 900 Qabel Kristu. It-tieni storja tg˙id li 300 sena Wara Kristu kien hemm rag˙aj millEtjopja jismu Khaldi li waqt li kien qieg˙ed jirg˙a lmog˙oΩ, induna li meta lmer˙la tiekol minn çerta pjanta li kienet tag˙mel qisu tut ˙amrani (il-kafè), kienet timtela b’çertu ener©ija. Dan Khaldi g˙elbitu l-kurΩità u kiel ftit minn din il-fula ˙amranija. Hawn Khaldi ˙ass li mar tajjeb, tant li mar qal lil xi imam (mexxejja Musulmani) biex jippruvawha. Dawn ukoll ˙assewhom li marru tajjeb, g˙ax meta kienu jqumu billejl jitolbu ma kinux i˙ossuhom g˙ajjenin.

G˙all-bidu l-kafè kien jittiekel. Kien jit˙allat malweraq tan-nag˙nieg˙ u xa˙am u jiffurmawh b˙allg˙a©ina. Hawn diversi tipi ta’ pjanti tal-kafè imma laktar wa˙da popolari hija lvarjetà G˙arbija (Coffea Arabica) li nfirxet mad-dinja

kollha. Din t˙addar is-sena kollha u titwal mal-g˙axar metri biex tintla˙aq. Minn fjura bajdanija to˙ro© il-frotta li ddum tmien xhur biex tikber u, kull sena, pjanta b’sa˙˙ita tista’ tag˙ti mat-tliet kilogrammi u nofs (8 libbri) Ωerrieg˙a tal-kafè. Il-pjanta tista’ tg˙ix aktar min 40 sena.

Il-frotta tkun misjura meta tkun ta’ kulur ˙amrani. Ta˙t il-qoxra jkun hemm Ωew© Ωrierag˙. Din iΩ-Ωerrieg˙a tkun ˙adra fil-griΩ u miksija b’qoxra ˙oxna kulur ilfidda. Il-kafè jin©abar darba f’sena u jitqaxxar. Wara ji©i inkaljat. Iktar ma ji©i inkaljat aktar jiskura u aktar ji©i qawwi fit-tog˙ma.

Kif infirex il-kafè?

L-ewwel ma ©ie kkultivat kien fil-qsari fuq il-bjut filJemen g˙al dawk il-pellegrini li kienu jmorru Mekka u Medina fil-Lvant Imbieg˙ed.

Flok kafè kienu jsej˙ulu ‘Ka˙we˙’ Il-kafè kien xarba popolari ˙afna lejn dawk il-pajjiΩi.

Meta t-Torok invadew ilJemen fl-1,400 Wara Kristu, il-kafè beda jinfirex fl-artijiet Musulmani. L-ewwel ˙anut tal-kafè nfetah fil-belt ta’

Il-qtug˙ tal-kafè fil-Kolombja

Konstantinapoli fl-1554.

Wara sentejn biss, Ωdiedu g˙al 600 ˙anut. Il-kafè kien jissajjar billi jitg˙alla g˙al tliet darbiet, im˙allat maΩΩokkor. Kien ikun kark (qawwi) ˙afna u wara ting˙ata tazza ilma kiesa˙ biex tla˙la˙ ˙alqek.

Superstizzjonijiet It-Torok kienu ja˙sbu li jekk tie˙u l-kafè bil-˙alib jista’ jaqbdek il-leprosi (mard fil©ilda). Kellhom superstizzjoni o˙ra fuq il-kafè.

G˙alhekk kienu jferrxu t-trab tal-kafè fuq il-platt u skont il-forma li jie˙u t-trab jitfisser il-futur ta’ dak li jkun. FitTurkija wkoll, il-kafè tant hu kruçjali li mara g˙andha ddritt li tiddivorzja jekk ma ssibx dik in-naqra kafè filg˙odu ˙dejn rasha.

Il-bejg˙ tal-kafè beda jsib postu barra mit-Turkija bi kwantitajiet Ωg˙ar. L-ewwel ma deher kien f’Venezja fl1615. Imma l-akbar suq kien Londra fis-seklu sbatax, fejn fi Ωmien 50 sena nfet˙u mal2000 ˙anut tal-kafè. Fl-

Ewropa, dak iΩ-Ωmien bdiet tidher xarba popolari wkoll, ix-xarba taç-çikkulata, li lIspanjoli kienu ©abu millAmerika fl-1528. F’dak iΩΩmien ukoll beda jidher it-te.

Dan kien g˙all-˙abta tal1610.

Semmejna l-˙wienet talkafè ©ewwa Venezja. G˙al min ma jafx, f’Venezja hemm ˙anut partikolari tal-kafè, li ilu jeΩisti mill-1720. Dan jismu ‘Caffee Florian’ u qieg˙ed fi Pjazza San Mark.

Il-kafè da˙al fil-BraΩil fl1727 u ftit ftit dan il-prodott beda jitkabbar. Fl-1777 kien di©à kellu mat-18-il miljun pjanta tal-kafè u llum hu laktar pajjiΩ li jesporta l-kafè.

Kopi Luwak L-aktar kafè li j©ib prezz tajjeb fis-suq huwa l-Kopi Luwak. Dan jinbieg˙ mal€250 il-kilo. Il-kelma Kopi tfisser kafè u Luwak hija gΩira fl-IndoneΩja. Wie˙ed jiskanta kif dan il-kafè huwa tant tajjeb u tant g˙oli b˙ala prezz. Tiskantawx jekk ng˙idilkom li dan il-kafè

mhu xejn ˙lief Ωerrieg˙a talkafè mi©bura mill-˙mie© ta’ çertu annimal. Fl-IndoneΩja hemm annimal daqs qattus, jg˙idulu Paradoxurus, li jg˙ix fis-si©ar u jiekol iΩΩerrieg˙a tal-kafè. Dan lannimal jibla’ Ω-Ωerrieg˙a s˙i˙a u wara li ti©i ddi©erita, titne˙˙a s˙i˙a. Il-˙mie© ta’ dan l-annimal jin©abar flimkien mal-kafè li jaqa’ flart. L-enzimi fl-istonku ta’ dan l-annimal jag˙tu tog˙ma partikolari lil dan il-kafè.

Biex tie˙u kikkra kafè tajba Kull pajjiΩ g˙andu d-drawwa kif jie˙u l-kafè bl-a˙jar tog˙ma. A˙na l-Maltin kellna d-drawwa li nsajru l-kafè biç-çikwejra , l-imsiemer talqronfol u xi qatra aniΩett jew Ωambuka jew inkella xi ftit ilma Ωahar.

Noqog˙du attenti iΩda, g˙ax ˙afna kafè ma jag˙milx ©id g˙al sa˙˙itna. Jekk jista’ jkun il-kafè li nixtru ma jkunx fih ˙afna kaffeina g˙ax din tista’ ttellag˙lek ilpressjoni u tiritalek l-istonku.

L-eqdem ˙anut tal-kafè Caffee Florien fi Pjazza San Mark f’Venezja

KurΩitajiet

16.02.2014

21

kalejdoskoPju mi©bura minn Charles b. sPiteri

Prezzijiet feNomeNali gÓal tkuN taf gÓaNdekx dar ta’ WeNdy kaNkru b’test ta’ Taf tkun id-dar perfetta tal-kampanja, jekk tkun tista’ tg˙addi mill-bieb ta’ quddiem.

Xerrej anonimu g˙adu kemm xtara dar ta’ Wendy g˙assomma ta’ €7,795, wara taqtig˙a fil-prezz bejn xerrejja differenti.

Dan ix-xerrej, li hu mag˙ruf biss b˙ala ‘s-sid sinjur ©did’ xtara d-dar tal-log˙ob g˙al 50 darba aktar mill-prezz medju ta’ dar regolari ta’ Wendy.

Is-sidien ta’ qabel, minn Shrivenham f’Oxfordshire, xtaw id-dar g˙all-proneputijiet tag˙hom, u rmawha b’kollox: sodod, sistema ta’ dawl, il-provista tal-ilma, si©©ijiet u arlo©© grandfather.

Id-dar ng˙atat lil a©ent tad-djar biex jinnegozjaha hu u xerrejja mill-pajjiΩ kollu kkonkorrew u tellg˙u l-prezz tagh˙a g˙al eluf.

Sarah Benson, Direttur tadditta Perry Bishop Estate Agents, qalet li din kienet l-ewwel proprjetà li qatt kellhom tal-g˙amla

tag˙ha. Irçevew ˙afna telefonati g˙aliha, fosthom minn binha ta’ 26 sena, li talabha tixtriha u tqeg˙idha fil-©nien biex jg˙ixu fiha hu u l-g˙arusa tieg˙u. Óafna mid-djar mag˙rufin b˙ala ‘ta’ Wendy’ huma tal-plastik; mhumiex tqal u façli ©©orrhom minn post g˙allie˙or. Ikunu jiswew madwar €120. IΩda din hi dar fil-veru sens tal-kelma; kompluta bittwieqi u travi tal-injam u b’kumnikazzjonijiet g˙all-provista kemm tad-dawl kif ukoll talilma. Hi nxtrat mix-xerrej preΩenti biex ting˙ata rigal littfal tieg˙u.

Il-flus li da˙˙let il-kumpanija Perry Bishop se jing˙ataw b’risq il-Helen and Douglas House Hospice, f’Oxford, waqt li l-klijent se jag˙ti donazzjoni lillKarità tal-Kankru tas-Sider.

Waqt li din id-dar tal-log˙ob tista’ tidher b˙ala l-aktar wa˙da g˙olja fil-prezz g˙al dar ta’

mur afdalu l-karozza!

Sewwieq baqa’ mbellah u xxukkjat wara li saq b’lura biex jitla’ fil-kaxxa ta’ trakk f’Hampshire, u tant tela’ bil-©irja li spiçça waqa’ minn g˙oli ta’ disa’ piedi u re©a’ sab ru˙u b’lura fit-triq.

Is-sewwieq ˙elisha ˙afif mill-inçident, waqt li ˙alla tg˙attina enormi fin-na˙a xellugija ta’ wara tal-karozza tat-tip Mazda 6. Lil bosta nies li waqfu jaraw x’©ara, qalilhom li l-pedala tal-brejk ma ˙admitlux.

Il-karozza, li g˙andha sitt snin, kienet qed tin©abar mit-trakk tarriçikla©© tad-ditta Silverlake.

Sonia Terrell, li ta˙dem f’ laundry fil-qrib, qalet li semg˙et ˙oss enormi u

˙ar©et tara x’©ara. G˙allewwel ˙as b e t l i k i e n u ˙abtu Ωew© karozzi, iΩda meta rat ix-xena, fejn ilkarozza d e h r e t q i s h a ppruvat ittir, skantat u baqg˙et tg ˙ i d l i k i e n b’miraklu li s-sewwieq ma we©©ax.

Xi nies w a q f u b i e x ©ibdu r-ritratti, g˙ax iddehra ma kinitx wa˙da li taraha kuljum.

Kelliem g˙al Silverlake qal li qed jinfestigaw ilkaΩ. B˙ala kumpanija ilha fin-negozju 6 0 s e n a u jifta˙ru bit-ta˙ri© li jag˙tu lill-˙addiem a t a g ˙ h o m fis-sa˙˙a u s - s i g u r t à , speçjalment lis-sewwieqa.

Jafu li s-sewwieq tag˙hom ma ©ralu xejn flinçident u li l-ebda persuna o˙ra ma we©©g˙et.

Wendy, madankollu, dan mhu minnu xejn.

F’Jannar tal-2011, miljunarju ordna dar tal-log˙ob g˙al uliedu, li g˙aliha ˙allas €179,889 – kwaΩi l-medja tax-xiri ta’ dar normali fl-Ingilterra u Wales.

Din id-dar tal-injam, b’Ωew© sulari g˙andha d-double glazing, art ta’ njam solidu u sistema g˙as-s˙ana minn ta˙t l-art; televiΩjoni u çumnija tal-©ebel.

Hekk kif tlestiet intbag˙tet lIΩvizzera.

G˙aliha kienu me˙tie©a g˙axar persuni tas-seng˙a li ˙admu total ta’ 2,000 sieg˙a fuq ˙ames ©img˙at. Dan meta jitqies li d-dar fiha biss kobor ta’ 18-il pied tul bi 15-il pied wisa’ u g˙olja 12-il pied. Fiha ntuΩaw 13,000 pied ta’ twavel.

Madwar €119.927 intefqu fuq il-materjal, bini u spejjeΩ o˙ra, waqt li €59,963 kienu me˙tie©a g˙at-trasportar ta’ din id-dar, bilba˙ar lejn l-IΩvizzera.

tliet ÇeNteÛmi

Dan tar-ritratt, hu ta’ Jack Andraka. G˙andu 15-il sena u jattendi skola ta’ livell og˙la. G˙adu kif Ωviluppa sensor tal-karta, li f’˙ames minuti jg˙arrfek jekk g˙andekx kankru fil-frixa, flovarji jew fil-pulmun. Dan lesperiment jiswa biss tliet çenteΩmi.

Hu wettaq l-istudju tieg˙u fl-Università John Hopkins; studju li jaf jibdel il-wiçç talkankru u jaqbdu minn Ωmien bikri.

Il-metodu ta’ Jack hu 168 darba aktar mg˙a©©el minn metodi o˙ra m˙addma sallum biex jilm˙u l-kankru; 26,000 darba or˙os millor˙os metodu; 400 darba aktar sensittiv; u g˙andu rata ta’ suççess ta’ 90%. Bl-iskoperta tieg˙u, Jack reba˙ bosta premjijiet.

Tabil˙aqq li kien ˙aqqu, meta niftakru li xjenzjati ta’ fama ilhom jonfqu l-miljuni ta’ ewro biex jippruvaw isibu aktar fuq il-kankru, u mbag˙ad, ©uvnott ta’ 15-il

sena, jg˙addihom ilkoll!

Sadanittant, bosta huma talfehma li mhux minnu li lbniedem wasal biex jikkonkwista l-ispazju, meta fl-istess ˙in, u g˙al tul ta’ snin, ma rnexxilux isib ilfejqan g˙al din il-marda, li g˙olliet rasha ’l fuq minn kull marda o˙ra.

IΩda jista’ jkun ukoll li xxjenzjati jafu sabu r-rimedji g˙aliha, iΩda peress li l-introjtu mill-bejg˙ tal-mediçini hu kbir ˙afna, il-kumpaniji farmaçewtiçi jippumpjaw il-flus biex il-mediçina rebbie˙a talmewt tibqa’ mistura.

Niftakru li fl-antik, kaΩi simili kienu ©raw ma’ kumpaniji tal-karozzi, li ˙ar©u b’vetturi ja˙dmu biddawl minflok bil-petrol; iΩda ma setg˙ux jag˙mlu l-furur tag˙hom g˙ax immedjatament inxtrat u n˙atfet linvenzjoni minn kumpaniji kbar tal-produzzjoni taΩ-Ωejt, b’riΩultat li l-produzzjoni tag˙hom twaqqfet istantanjament.

NuÇÇali biex tara u taqra mimduda Fi tmiem il-©img˙a jinsabu ˙afna nies li fi djarhom ikunu jridu jirrilassaw biex jaqraw xi rumanz jew inkella jsegwu xi filmat fuq il-televiΩjoni. U minn dawn ukoll issib numru qawwi li, g˙alkemm jie˙du gost jirrilassaw b’dan ilmod, jg˙ejjew.

IΩda issa hawn nuççalijiet li jippermettu kemm lil dawk li ma j˙obbux jitilfu filmat, kemm lil dawk deskritti b˙ala susa talkotba li jsegwu jew jaqraw, blaktar mod komdu…mimdudin wiççhom ’il fuq. G˙ax kif jg˙idu: jekk tista’ toqg˙od bilqieg˙da, a˙jar milli toqg˙od bilwieqfa, u jekk tista’ toqg˙od mimdud, a˙jar milli toqg˙od bilqieg˙da Waqt li din l-idea mhix novità, in-nuççali tal-g˙aΩΩenin, li jiswa €12.06, jippermetti li min jilbsu joqg˙od mimdud ming˙ajr ma jistrapazza g˙onqu biex isegwi li jkun g˙addej, jew biex jaqra pa©na quddiemu.

In-nuççali ja˙dem b˙allperiskopju: juΩa mirja biex iqabbeΩ id-dawl minn na˙a g˙al

o˙ra u jippermetti lil min jilbsu jara f’direzzjonijiet xejn naturali b’mod effettiv. Dawn in-nuççalijiet jistg˙u jintlibsu wkoll fuq o˙rajn tal-vista.

Jing˙ad li qabel ma kull dar kellha s-sett tat-televiΩjoni u, sewwasew fl-1936, kienu ivvintati dawn in-nuççalijiet,mag˙rufa b˙ala hamblin glasses, iΩda qatt

ma qabdu fis-suq. Huma kienu ivvintati biex jag˙mluha aktar façli g˙an-nies li j˙obbu jaqraw fis-sodda qabel jorqdu. Huma jqieg˙du l-ktieb fuq Ωaqqhom u, permezz tal-issettjar tal-mirja, ikunu jistg˙u jaqraw pa©na wara l-o˙ra, ming˙ajr il-˙tie©a li joqog˙du bilqieg˙da jew im©ennbin.

22

Personalità

16.02.2014

TIPPREFERI T-TELGÓA MIN-NIÛLA, U L-ISFIDI MILL-KUMDITÀ RAMONA PORTELLI tintervista lil LORNA VASSALLO

www.ramonaportelli.com

Lill-personalità tal-lum kont ili nafha mhux ˙aΩin. Bejn g˙ax g˙andna l-kitba inkomuni fina t-tnejn u anke g˙ax dan l-a˙˙ar sifirna flimkien waqt konferenza ©ewwa Brussell. Qed nirreferi g˙al Lorna Vassallo. G˙andha disg˙a u tletin sena, mhux miΩΩew©a, u hija mill-Im©arr iΩda toqg˙od l-Imsida.

Il-passatempi tag˙ha huma l-kitba, studju tal-lingwi, rikostruzzjonijiet storiçi, vja©©ar, u l-kant.

ramonaportelli@hotmail.com

Tiddeskrivi lilha nnifisha b˙ala persuna li dejjem tfittex sfidi ©odda li jag˙tu l-ispinta ’l quddiem fil-˙ajja. Persuna li ma tistenna lil ˙add jie˙u l-inizjattiva, imma te˙odha hi.

Persuna li ma tinkwetax qabel g˙ax kmieni wisq, u ma tinkwetax wara g˙ax tard wisq!

“Assolutament ma jdejjaqnix ˙afna xog˙ol, imma l-iktar ˙a©a li ddejjaqni li nag˙mel listess ˙a©a darbtejn.

G˙alkemm batejt ˙afna f’˙ajti, xorta nippreferi t-telg˙a min-niΩla, l-isfidi mill-kumdità.

Jinkwetawni ˙afna sitwazzjonijiet li qed narahom ise˙˙u quddiemi; huma ˙Ωiena u m’g˙andix kontroll inwaqqafhom, speçjalment min˙abba l-ebusija tar-ras ta’ xi ˙add li ma jridx jifhem.

Indipendenti ΩΩejjed.

Spontanja ˙afna. Daqskemm nidher estroverta, daqstant ie˙or infittex ˙inijiet wa˙di,” bdiet tg˙idli dwarha Lorna.

Tistqarr li f’˙ajjitha g˙amlet kollox, minbarra sports. “Filfatt, jien l-inqas persuna sportiva li qatt iltqajt mag˙ha!

Na˙seb il-bqija kollox pubbliku.”

G˙aliha l-Malti huwa wie˙ed mill-isba˙ ilsna taddinja Il-lingwi, flimkien mal-politika, huma l-passjoni tag˙ha u minbarra lingwi Ewropej kisbet çertifikati wkoll fl-G˙arbi u rRussu. Tistqarr li dak li huwa façli, lilha ftit li xejn jappellalha. “Il-politika tog˙©obni g˙aliex fiha prattikament l-isfidi kollha. Hija qawwa li tista’ tbiddel is-soçjetà g˙all-a˙jar u nemmen li kull bniedem g˙andu d-dmir i˙alli s-soçjetà a˙jar milli sabha.

Rigward lingwi, il-Malti nsibu wie˙ed mill-isba˙ ilsna taddinja u nemmen li g˙andi awtorità ng˙id dan g˙aliex g˙andi g˙arfien vast ta’ diversi lingwi. Jien jog˙©obni d-diffiçli, iΩda li huwa xorta wa˙da regolat, li fih ir-regoli misterjuΩi tieg˙u u lingwi b˙all-ÌermaniΩ, ir-Russu u l-Malti g˙andhom dan il-faxxinu. IlFrançiΩ huwa l-lingwa favorita tieg˙i b˙ala pronunçja, il-ÌermaniΩ g˙andu l-faxxinu tallo©istika u l-mod kif jibni lkliem apparti sfidi grammatikali li f’lingwi rumanzi ma jeΩisti l-ebda ˙jiel tag˙hom.

Ir-Russu huwa l-itqal mill-lingwi barranin li tg˙allimt u li nixtieq niΩviluppa fil-©ejjieni.

Grammatikament g˙andu affarijiet komuni mal-ÌermaniΩ

ponu sinjali/ittri ©odda li jikkorrispondu ma’ ˙sejjes li jeΩistu biss fl-IngliΩ,” sa˙qet Lorna.

Mhux hekk biss, iΩda Lorna pproduçiet diversi xog˙lijiet teatrali ta’ livell u b˙alissa qed ta˙dem ukoll fuq xi produzzjonijiet teatrali o˙ra. Fi kliem Lorna, il-Malti tapprezzah ˙afna aktar jekk t˙ares lejh minn barra, minflok ma tassumi li tafu sempliçement g˙ax huwa l-lingwa tieg˙ek.

Rigward id-drammi u kummiedji li tellg˙at ta’ drammaturgi Maltin jew barranin, apparti l-valur artistiku u filosofiku li joffru xog˙lijiet tajba, dawn iΩommu wkoll illingwa ˙ajja, g˙aliex lingwa vera hija lingwa li g˙andha wkoll il-letteratura tag˙ha u tippermetti li ti©i tradotta u tittraduçi lingwi o˙ra.

G˙andha kura©© biex tbig˙!

u, fil-fatt, studjajtu wara l-ÌermaniΩ.

Dejjem nipprova nistudja lingwi, mhux biss differenti, imma wkoll minn familji differenti. Il-lingwi jift˙ulek orizzonti ©odda, mhux biss ta’ ftehim imma wkoll li tifhem ilkultura u l-istorja ta’ poplu. LG˙arbi, meta kont Ωg˙ira, kont ˙adtu bis-serjetà ˙afna. L-istess nixtieq xi darba nkomplih.

F’˙ajti, donni kull ˙ames snin, qed nag˙mel kors akkademiku impenjattiv,” tbissmet tg˙idli.

Ippubblikat erba’ kotba s’issa Minbarra li Lorna hija prokuratur legali, hija kitbet u ppubblikat erba’ kotba b’kollox, li huma: Il-Ktejjeb tal-Órejjef, li hija ˙rafa u li tidher qisha ktieb tat-tfal f’kull sens, iΩda li fil-fatt hija allegorija tal-politika riçenti Maltija. Wara dan ippubblikat sensiela ta’ tliet kotba msemmijin Maltese through English. It-tieni ktieb tag˙ha, li ji©i l-ewwel minn din is-sensiela Maltese through English kien pro©ett kbir li ©ie minn esperjenza twila tg˙allem il-Malti lill-barranin. Fl-2011 kienet g˙amlet kwaΩi sena ma timxix u spiççat kitbet dan ilktieb. Huwa ktieb dwar il-ling-

wa Maltija, Malti kontemporanju kif jitkellmu l-Maltin illum.

IΩda jispjega l-grammatika blIngliΩ. Dan il-ktieb aktarx li ser ikun l-itwal wie˙ed li qatt kitbet f’˙ajjitha g˙aliex involva wisq xog˙ol. “Wara ffinanzjajt il-pubblikazzjoni tieg˙u, iΩda qatt ma ddispjaçieni g˙ax qed jinxtara ˙afna mill-˙wienet, kemm mill-barranin kif ukoll minn ˙afna Maltin: adulti studenti tas-sekondarja li qed jippreparaw ru˙hom g˙all-Malti fil-livell ordinarju, u anke qed ji©i kkonsultat f’teΩijiet. IΩda minkejja t-tul tieg˙u ma kien jinvolvi l-ebda eΩerçizzji grammatikali.”

Kien g˙alhekk li din is-sena Lorna ppubblikat it-tielet u rraba’ ktieb tag˙ha li huma tkomplija tat-tieni wie˙ed. Ittieni ktieb fih minn eΩerçizzji grammatikali baΩiçi sa eΩerçizzji tal-livell ordinarju, pereΩempju l-g˙erq u lmamma ta’ verbi irregolari u tqal. It-tielet ktieb jipprovdi rrisposti kollha g˙at-tieni ktieb, ˙alli min juΩa l-ktieb ikun jista’ jikkore©i lilu nnifsu.

Il-kotba kollha tag˙ha jinsabu fil-˙wienet tal-kotba ewlenin. Huma mmirati kemm g˙all-barranin kif ukoll g˙al ˙afna studenti Maltin li jixtiequ jtejbu l-Malti tag˙hom. Il-kotba

tag˙ha jg˙inu ˙afna lil dawk it-tfal li jew g˙andhom ©enitur wie˙ed barrani jew tnejn li jitkellmu Malti pjuttost tajjeb.

Il-kotba tag˙ha jg˙inu lil tfal b˙al dawn li meta jmorru ddar ftit li xejn isibu g˙ajnuna fil-Malti.

Ridt inkun naf mill-analiΩi tag˙ha stess jekk il-poplu Malti j˙addanx il-lingwa Maltija kif g˙andu jkun. “Nemmen li linteress fil-lingwa Maltija Ωdied ˙afna fil-barranin. Il-Maltin iktar japprezzaw il-lingwa tag˙hom meta jkunu filpreΩenΩa ta’ barranin. Meta ni©u g˙all-espressjoni bilkitba, il-livell tal-Malti jog˙la ˙afna. Mhux l-istess jista’ jing˙ad, però, g˙all-ortografija.

Ma nemminx li hawn iktar minn 5% tal-Maltin jiktbu tajjeb bil-Malti. Il-Malti mhux lingwa façli. IΩda l-ikbar problema hija li xi w˙ud ja˙sbu li g˙aliex jafu jitkellmu bil-Malti, jafu jiktbuh ukoll – li mhux ilkaΩ.

L-ikbar g˙adu tal-Malti huwa l-influss ta’ kliem IngliΩ. Ilproblema hija li donna waqafna quddiem il-problema u m’g˙amilna xejn biex naddattaw rwie˙na biex niktbu kliem IngliΩ bil-Malti. Nemmen li ssoluzzjoni hija li esperti talfonetika jing˙aqdu u jippro-

Prattikament ˙ajjitha hija mdawra mal-kitba. Kont naf ukoll li Lorna hija persuna li ma tiddejjaqx tivvja©©a wa˙edha, u anke lokalment, ma tiddejjaq xejn to˙ro© xi ˙ar©a fil-kumpanija tag˙ha stess. “Iva, jien nivvja©©a ˙afna wa˙di.

Anke f’artijiet imbieg˙da b˙ar-Russja, ilBraΩil, u l-Venezwela. Kieku nistenna li nsib lil xi ˙add ji©i mieg˙i probabbilment nispiçça ma mmur imkien. Issa drajt ˙afna u s-safar g˙alija jfisser ukoll Ωmien fejn insib lili nnifsi.

Jien nivvja©©a bi ftit flus u mdorrija nivvja©©a bi trasport pubbliku u vja©©i twal ˙afna, ©ieli g˙amilt ©ranet s˙a˙ ma norqodx biex nasal minn post g˙all-ie˙or. Nemmen li m’g˙andix flus aktar minn ˙addie˙or, iΩda g˙andi lkura©© u, minkejja li noqg˙od attenta, lesta wkoll naççetta kulturi differenti. Mara li tivvja©©a wa˙idha trid tkun intelli©enti biΩΩejjed li ma tattirax iΩΩejjed attenzjoni u ma tid˙olx f’sitwazzjonijiet kompromettenti.”

Fl-a˙˙ar nett Lorna esprimiet ru˙ha billi fissret li l-kitba hija mod qawwi ta’ espressjoni, u l-kittieb mhu xejn ming˙ajr ilqarrej. Il-poplu mhu xejn ming˙ajr il-lingwa, iΩda daqstant ie˙or il-lingwa mhi xejn ming˙ajr il-poplu. “Jalla dan ilpoplu bit-tradizzjonijet politiçi tieg˙u, bl-istorja tieg˙u, bilkultura tieg˙u, bl-identità tieg˙u u bil-lingwa tieg˙u jibqa’ dejjem Malti, u kburi li hu Malti,” temmet tg˙id Lorna.

Persona©©i

16.02.2014

23

L-EWWEL STILLA ÇKEJKNA

Ritianne Agius

Din il-©img˙a t˙abbret il-mewt ta’ Shirley Temple; mara anzjana ta’ 85 sena li, minkejja letà avvanzata tag˙ha, ˙afna se jibqg˙u jiftakruha b˙ala tifla çkejkna u grazzjuΩa, dejjem mimlija ener©ija, bi tbissima ˙elwa, u b’nokkli dehbiena jiççaqilqu ma’ ˙u©bejha.

G˙alkemm is-suççessi ta’ Shirley Temple ippreçedewni b’˙amsin sena, ta’ età Ωg˙ira xorta kont naf bl-eΩistenza ta’ din it-tifla. Niftakar li l-ewwel darba li smajt isimha kien meta kelli madwar seba’ snin, u qarib tal-familja rrimarka li o˙ti kienet tixbah ˙afna lil Shirley Temple.

“Min hi din?”, kont staqsejt jien. Il-kurΩità ma domtx wisq ma qtajtha, g˙ax ftit tal-jiem wara inzertajt kont qed nara tteleviΩjoni fuq stazzjon Taljan li beda jxandar film ta’ Temple. “Dik hi Shirley Temple,” qaltli ommi. Dort in˙ares lejn o˙ti, u er©ajt ˙arist lejn it-televiΩjoni.

Tassew li tixbaha, kont ˙sibt bejni u bejn ru˙i.

SHIRLEY TEMPLE

Da˙˙kithom meta kienu mdejqin Allura min kienet din it-tifla li l-karattru tag˙ha baqa’ mag˙ruf wara nofs seklu?

X’kien li g˙amilha daqstant popolari? Shirley Temple twieldet fl-1928 fl-Amerika, u l-fama tag˙ha kisbitha f’wie˙ed mill-ikreh Ωminijiet g˙all-Amerikani: dawk li jibqg˙u mag˙rufa b˙ala s-snin tad-Dipressjoni l-Kbira (Great Depression).

Seta’ kien il-karattru ferrie˙i tag˙ha li f’dan iΩ-Ωmien ta’ qtig˙ il-qalb g˙olla l-ispirti u ttama ta’ dawk li kienu jarawha. Seta’ kien ukoll sempliçiment it-talent ta’ Ωfin u reçtar, li forsi dak iΩ-Ωmien ma tantx kienu g˙adhom raw b˙alu, li g˙amilha popolari.

Kienet x’kienet ir-ra©uni, wiçç Temple tista’ tg˙id li ©ie immortalizzat fuq l-iskrins taççinema.

Temple bdiet il-karriera tag˙ha fil-bidu tas-snin tletin, u sa ma kellha sitt snin kienet di©à famuΩa. Il-popolarità tag˙ha tant kienet kbira li ©ew mag˙mula prodotti abbinati mag˙ha, b˙al pupi u ˙wejje©.

Temple kienet fost l-ewwel stilel taç-çinema li bdiet tgawdi mill-frott ta’ dan is-suq.

Ing˙atat Oscar ta’ seba’ snin Meta Temple kellha tliet snin, ommha da˙˙litha fi skola taΩ–Ωfin. Minn hemmhekk g˙arfu t-talent tag˙ha u da˙˙luha f’serje ta’ films qosra bl-isem ta’ Baby Burlesk, fejn tfal kienu jimitaw b’mod komiku films tal-adulti. Ilkapaçitajiet tag˙ha ta’ attura hawnhekk ©ew innutati.

Fl-1934 Temple dehret filfilm Baby Take a Bow, u fl-istess sena ˙adet sehem ukoll f’ Little Miss Marker u Bright Eyes , fejn f’dan tal-a˙˙ar g˙amlet suççess kbir bilkanzunetta On the Good Ship Lollipop . Fis-sena ta’ wara, Temple ng˙atat Oscar g˙allkontribuzzjoni tag˙ha g˙all-

ispettaklu fuq l-iskrin.

Fuq perijodu ta’ g˙axar snin, b’kollox ˙admet f’madwar 40 film, fosthom The Little Colonel, Poor Little Rich Girl, Heidi u Rebecca of Sunnybrook Farm . Atturi famuΩi li ˙admu mag˙ha f’dawn il-films jinkludu lil Randolph Scott, Lionel Barrymore, u Jimmy Durante. Óadmet film ma’ Ronald Reagan Wie˙ed jista’ jg˙id li Temple saret stilla qabel ma dan it-terminu beda jintuΩa. Iktar tard f’˙ajjitha Temple kienet tirrakkonta kif meta kellha tmien snin indunat li kienet famuΩa ˙afna, b’folol quddiemha jg˙ajtu isimha. “Kont staqsejt lil ommi g˙alfejn, u qaltli li g˙ax il-films tieg˙i kienu jferr˙uhom.”

Il-karriera tag˙ha b˙ala tifla ntemmet meta kellha tnax-il sena, minkejja li g˙all-pubbliku l-età tag˙ha kienet tnaqqset b’sena biex iΩΩomm kemm tista’ fit-tul l-imma©ni tag˙ha ta’ tifla. FiΩ-Ωg˙oΩija tag˙ha ˙adet sehem f’diversi films, fosthom ma’ dak li kellu jkun il-futur President talAmerika, Ronald Reagan, filfilm That Hagen Girl.

Temple irtirat miç-çinema meta kellha 21 sena, wara li kienet di©à ilha erba’ snin miΩΩew©a. L-ewwel ra©el tag˙ha, John Agar, ˙adem mag˙ha Ωew© films. Minkejja li Ω-Ωwie© tag˙hom dam biss ˙ames snin, minnu kellhom tifla. Fl-1950, imbag˙ad, iΩΩew©et lil Charles Black, li mieg˙u kellha Ωew©t itfal. Dan iΩ-Ωwie© dam 55 sena, sakemm Black miet fl-2005.

Shirley Temple

Miç-çinema g˙all-politika G˙alkemm ˙afna jafu lil Shirley Temple b˙ala attriçi, forsi mhux daqstant jafuha b˙ala persuna politika. L-interess tag˙ha f’dan il-qasam filfatt jidher li Ωvol©a mir-relazzjoni tag˙ha ma’ Charles Black, li fil-bidu tas-snin ˙amsin kien imsejja˙ lura finNavy biex jag˙ti servizz f’Washington.

Bdiet tag˙mel xog˙ol volontarju g˙all-Partit Repubblikan, u fl-istess ˙in ˙admet Ωew© serje televiΩivi qosra, li iΩda ma kinux jibdew mas-suççessi li kellha fi tfulitha. Fl-1966 ikkontestat g˙all-Kungress fuq Kalifornja, u g˙alkemm ma ©ietx eletta, g˙enet biex in©abru $2 miljun g˙all-kampanja ta’ Richard Nixon.

Iktar tard ©iet mag˙Ωula g˙all-grupp Amerikan fil-Ìnus Mag˙quda, u fl-1974 ©iet appuntata ambaxxatriçi Amerikana g˙all-Gana. Fl1989, imbag˙ad, ©iet appuntata ambaxxatriçi g˙al Praga.

Matul din il-karriera diplomatika ©ieli rrimarkat li çertu nies baqg˙u jassoççjawha maççinema, u kienu jsibuha diffiçli biex jaççettawha fi rwol totalment differenti fil-politika.

Madanakollu, hija qalet ukoll li l-fatt li kienet daqstant popolari g˙ena fuq skala globali, fejn sabet nies li kienu jittrattawha qisha ˙abiba antika.

Temple fil-film The Little Princess

Temple mal-mara tal-President Roosevelt

24

16.02.2014

Kultura

SALVU WERWER qED DUMINKU TA’ jITWERWER FL-ISTITUT GUZMAN KATToLIKU

L-ewwel produzzjoni wara s-suççess miksub bil-pantomima ta dis-sena Pinokkio mill-kumpanija Teatru Rjal hija l-kummiedja brillanti ta’ Louis Buttigieg Salvu Werwer qed jitwerwer.

Maurice ja˙seb li jkun qatel ˙alliel li jkun da˙al f’darhom biex jisraq u, ovvjament, wara ja˙seb biex jara kif se jag˙mel biex je˙les minnu g˙ax jibda jibΩa’ li se je˙el kollox hu. Içempel lil sie˙bu Willie g˙al parir u dan jissu©©erilu li jqabbad lil Salvu Werwer biex isolvilu din il-problema u ta’ dan i˙allsu sew tafux. Sadanittant, Maurice ja˙bi l-katavru f’wall unit li hemm fis-sala. IΩda x’ji©ri meta Florinda tifta˙ il-wall unit? Salvu Werwer jaççetta li j©orr il-katavru? Lonza, il-mara ta’ Salvu Werwer, ukoll ti©i wiçç imb wiçç ma dan l-imbierek katavru. Jarawh ukoll o˙rajn, però x’se jigri finalment mill-katavru? Dan u ˙afna aktar fil-kummiedja brillanti Salvu Werwer qed jitwerwer li ser tittella’ fl-Istitut Kattoliku, il-Furjana, is-Sibt 22 ta’ Frar fis-7.00pm u l-Óadd 23 ta’ Frar fil-5.00pm.

Il-parti ta’ Salvu Werwer ti©i interpretata mill-bravu Toni Busuttil li wkoll g˙andu f’idejh id-direzzjoni. Flimkien mieg˙u nsibu lil Ina Robinich, Simon Curmi, Ray Abdilla, Simone Zammit, Tania Bartolo, Brian Farrugia, Bernice Darmanin, Dominic Cini u Alan Falzon.

Ir-riservazzjonijiet g˙al din il-produzzjoni jinsabu miftu˙in mill-uffiççju tar-riservazzjonijiet u l-bar tal-Istitut Kattoliku, Carmen Azzoppardi, Tereza Bazaar u Pawlu Testa Travel (2122 3340 / 9947 6468). Wie˙ed jista’ jirriserva post ukoll bl-internet billi jid˙ol fuq jew www.kumpanijateatrurjal.com

Fl-okkaΩjoni tas-sena tal-Lajçi Dumnikani, bi preparazzjoni talÌublew tal-Ordni Dumnikan fl-2016, imwaqqaf minn San Duminku 800 sena ilu, nhar is-Sibt 15 ta’ Frar fis-7.30pm u lÓadd 16 ta’ Frar 2014 fis-6.00pm, fl-Istitut Kattoliku, il-Furjana, se jittella’ dramm muΩikali bl-isem Duminku ta’ Guzman. Dan id-dramm muΩikali g˙andu l-muΩika miktuba minn Dominic Cini. Il-kliem u l-lirika huma ta’ Sunny Aquilina. Insibu wkoll xi arran©amenti ta’ Joe Brown. Id-dramm ser ikun ta˙t id-direzzjoni tal-istess awtur P. Claudio Borg OP, u l-produzzjoni talkumpanija Delfini Ferrie˙a. Fost l-atturi prinçipali nsibu lil Etienne Micallef fil-parti ta’ Duminku, Mandy Gatt fil-parti ta’ Marija, Louis Gatt u Sharon Aquilina fil-parti tal-©enituri ta’ Duminku, u ˙afna o˙rajn. Dan id-dramm, bil-muΩika u r-reçtar, imexxina pass pass tul il-˙ajja kollha ta’ Duminku, inkluΩ ittwaqqif tal-Ordni, u l-glorja tieg˙u mdawwar minn uliedu, ma jonqosx milli fl-istess ˙in jo˙ro© il-messa©© çar li ried jag˙tina listess Duminku ta’ Guzman: li nfittxu nibnu ˙ajjitna fuq il-kelma t’Alla ming˙ajr biΩa’ u tlaqliq, u billi nibqg˙u saqajna mal-art.

Ma jonqosx lanqas li matul id-dramm to˙ro© l-im˙abba li Duminku kellu lejn Marija Santissima, u l-g˙oΩΩa li kienet teΩisti bejniethom tant li fdatlu f’idejh l-aqwa arma: it-talba tar-RuΩarju.

Prezz tad-d˙ul hu €12. Min jixtieq jirriserva post jista’ jag˙mel dan bl-internet fuq: www.istitutkattoliku.com , jew içempel innumri 7905 8939 / 2189 5244.

KARATTRI INTERESSANTI FIL-KAVALLIER TA’ SAN ÌAKBU

Mill-21 ta’ Frar sat-30 ta’ Marzu, fil-Kavallier ta’ San Ìakbu, ilBelt Valletta, se jkun qed jospita Xebg˙a Nies – wirja kollettiva ta’ disa’ artisti Maltin. Is-su©©ett ©enerali huwa portraiture, madanakollu wie˙ed jista’ jistenna bixra unika lil sett ta’ karattri interessanti.

Mir-ra©el jiekol pastizz u jixrob il-Kinnie, g˙al tewmin bilmustaççi u l-kumplament, wie˙ed Ωgur mhux se jirreΩisti li jsir i˙obb lil dan il-grupp ta’ karattri.

L-artisti li se jipparteçipaw huma Debbie Caruana Dingli, Andrew Diacono, Steve Bonello, Marisa Attard, Kenneth Zammit Tabona, Paul Scerri, Mark Scicluna, Moira Zahra u Saviour Baldacchino. Trevor Ûahra se jwassal nota introduttorja qasira u, bla dubju, umoristika.

Il-wirja kienet possibbli bl-appo©© ta’ Halmann Vella Ltd, Lovage Seed Bistro, Ecco, wearegoat.com, u l-Kavallier ta’ San Ìakbu – Çentru g˙all-Kreattività.

Kultura

16.02.2014

MELA AQTA’ DIN…

25

MILL-ARKIVJI TA’ CHARLES CLEWS

1.

2.

3.

4.

Meta ng˙idu li o©©ett qisu b˙al ©ulepp infissru li huwa: (1) morr ˙afna; (2) ˙elu ˙afna; jew (3) qares ˙afna?

Min kien l-ewwel isqof ta’ G˙awdex?

Minn dawn l-annimali: iljun, serp, iljunfant u Ωiemel; liema wie˙ed ifakkrek fil-professjoni medika?

Veru jew mhux veru li Sophia Loren kienet reb˙et l-Oscar biex b’hekk saret it-tieni artista Taljana li ˙adet dan il-premju presti©©juΩ?

5. F’Novembru 2001, min kien re©a’ ©ie mag˙Ωul mill-Awstraljani biex ikun il-Prim Ministru tag˙hom?

6. Albert Camus jibqa’ mag˙ruf l-aktar b˙ala: (1) muΩiçista; (2) arkitett; (3) direttur tal-films; jew (4) kittieb?

7. Prinjolata hija: (1) ˙elu tal-Karnival; (2) kostum g˙all-ballu tal-G˙id; jew (3) karozzella ta’ Ωmien il-Kavallieri?

8. Liema hi l-Kapitali tal-Filippini?

9. Semmi t-tenista li kienet l-ewwel wa˙da li da˙˙let miljun dollaru minn dan l-isport.

10. Kompli dan il-qawl: “Ras ir-Randan…”

L-attriçi Sophia Loren, fis-snin ˙amsin Ara t-twe©ibiet fil-pa©na tag˙na ta’ Facebook www.facebook.com/kullhadd

EVERLASTING FIDDLER ON THE ROOF

DISKA ÌDIDA MINN WINTER MOODS Winter Moods jirritornaw fuq ir-radju b’diska ©dida.

Everlasting hija diska melodika mimlija emozzjoni miktuba fi stil li sar sinonimu ma’ Winter Moods. Ilgrupp nieda din id-diska waqt il-finali tal-Malta Eurovision Song Contest.

“Kultant ta˙dem g˙al ©ranet, ©img˙at u xhur sakemm issib il-kliem u l-muΩika adattata, imbag˙ad f’mument ma©iku tinbet melodija. Lemozzjonijiet jag˙tu ˙ajja g˙al diska. Everlasting hija wa˙da minn dawk id-diski. Diffiçli tispjegaha.

Hija speçjali u g˙al qalbi ˙afna. Ninsab çert li ser inkantawha flimkien fil-kunçerti – qalb wa˙da, vuçi wa˙da,” qal Ivan Grech.

Riçentament Winter Moods kisbu suççess permezz tad-diska Days of My Life. Dawn iΩ-Ωew© diski ser ikunu fl-album il-©did ta’ Winter Moods li mistenni jo˙ro© qabel is-sajf li ©ej.

Il-kliem u l-muΩika ta’ Everlasting huma ta’ Ivan Grech. Id-diska kienet irrekordjata f’Temple Studios, il-Mistra, Malta, mal-produttur David Vella.

Winter Moods huma ssaportjati minn Renault, Hamilton Travel, DAB, BMIT Ltd, u Olimpus Music.

G˙al aktar informazzjoni tista’ tid˙ol fis-sit www.wintermoods.net u www.facebook.com/wintermoods

FM Theatre Productions qed tippreΩenta il-musical mill-isba˙ Fiddler on the Roof fit-Teatru Manoel matul Frar u Marzu. Dan il-musical g˙all-familja ilu popolari mal-udjenzi tat-teatru madwar id-dinja g˙al dawn l-a˙˙ar ˙amsin sena.

FM Theatre qed ittella’ dan ix-show b’atturi mill-aqwa, fosthom Edward Mercieca b˙ala Tevye, Pia Zammit b˙ala Golde, Denise Mulholland b˙ala Fruma Sarah, Julie James b˙ala Yente, u Mikhail Basmadjian b˙ala Lazar Wolf.

Id-Direzzjoni tal-palk hija f’idejn Chris Gatt, il-koreografija ta’ Mariza Baldacchino, filwaqt li l-kowç vokali hija Cathy Lawlor.

Kris Spiteri u l-orkestra live tieg˙u se jkunu qed jipprovdu lmuΩika sabi˙a.

Dan il-musical se jkun qed jittella’ fil-21, 22, 23 u 28 ta’ Frar u fil-1 u t-2 ta’ Marzu 2014. Biljetti jistg˙u jinkisbu mis-sit uffiçjali tat-Teatru Manoel.

NILTAQGÓU MAL-AWTUR L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti, bi pjaçir tistiednek g˙al serata o˙ra ‘Niltaqg˙u malawtur’. Din id-darba niltaqg˙u mal-awtriçi Lina Brockdorff, fiç-Çentru ta’ Kultura Nazzjonali, ir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone, Triq Wied il-G˙asel, il-Mosta. Nhar il-Ìimg˙a 21 ta’ Frar 2014 fis-7pm. Se jkun hemm intervalli muΩikali mill-kantanti Benny u Tonia. D˙ul bla ˙las Lina Brockdorff tibni l-istejjer tag˙ha fuq il˙ajja ta’ kuljum ta’ kull wie˙ed u wa˙da minna. Ta˙rab assolutament avventuri straordinarji. Tg˙id li l-qarrej japprezza l-kitba meta jista’ jidentifika ma’ dak li jaqra u mhux ma’ xi prinçipessa jew markiΩa, eçç., jew xi ˙add li jirba˙ lotterija u mill-faqar jerfa’ rasu fuq lo˙rajn. Imma, fl-istess ˙in, waqt li tislet il-˙jut tan-nis©a tag˙ha minn ˙ajjiet normali, hi tibni l-istejjer tag˙ha fuq temi aktarx poΩittivi.

Temmen ferm fl-im˙abba u fil-ma˙fra li huma d-duwa g˙al kull gwaj li naraw mad-

warna. Il-qalb umana hija organu stramb, aktar ma tifrex im˙abba aktar tikber il-˙aΩna ta’ m˙abba li g˙andha fiha!

Meta ssaqsiha jekk dawn allura jixbhux lil xi fairy tales, bi tbissima twie©bek li mhumiex, imma temmen li l-bniedem illum jg˙ix f’dinja mg˙a©©la, egoista, vjolenti, frammentata u bla valuri morali. Jista’ jkun ta’ ©id li mqarr g˙al ftit mumenti l-qarrej jiftakar u jemmen li g˙adu jeΩisti l-ideal tas-sbu˙ija u tat-tjubija.

Dak li taqra, jekk taççettah u temmen fih, jista’ jkollu effett kbir fuqek.

Biex tiskopri iktar dwar Lina Brockdorff u lkitbiet tag˙ha, ejja sar-Razzett il-Ìimg˙a 21 ta’ Frar fis 7pm.

G˙al aktar tag˙rif sibuna fuq: www.talentmosti.com, u l-pa©na ta’ Facebook tag˙na: razzett tal-markiΩ. Din l-attività g˙andha lkollaborazzjoni s˙i˙a tal-Kunsill Skolastiku tal-Iskola Sekondarja Bniet fi ˙dan il-Kulle©© Maria Re©ina

Ûew© atturi ta’ dan il-musical, waqt wa˙da mill-provi

26

TeleviΩjoni

16.02.2014

ILLUM

GÓADA

IT-TLIETA

16 TA’ FRAR

17 TA’ FRAR

18 TA’ JANNAR

2012

ANGELS AND DEMONS

F&F – TOKYO DRIFT

Cielo fid-21.30

Cielo fid-21.00

Italia 1 fid-21.10

FILM – DRAMMATIKU

FILM – THRILLER

FILM – AVVENTURA

Il-ÌeofiΩiçista Adrian Helmsley, jag˙mel parti minn tim ta’ ©eofiΩiçisti li qed jinvestigaw l-effetti tar-radjazzjoni fuq id-dinja. Meta Helmsley jkun f’minjiera tar-ram, isib evidenza li l-qoxra tad-dinja qed tis˙on b’rata aktar mg˙a©©la minn dik ma˙suba.

Helmsley ji©bor din l-evidenza u jippreΩentaha quddiem il-President Amerikan Thomas Wilson.

IΩda b’mod xokkanti, l-a˙bar tal-katastrofi minflok ti©i ppubblikata tinΩamm mistura mill-pubbliku.

Il-Gvern Amerikan g˙andu l-intenzjoni li jsalva familji g˙onja li jifil˙u j˙allsu biljun ewro kull familja biex b’hekk jinbnew arki li bihom ja˙arbu l-katastrofi illi ser ise˙˙ fil-21 ta’ Diçembru 2012.

Tg˙id l-arki huma biΩΩejjed biex ja˙arbu minn dak li ©ej fuqhom?

Minkejja r-relazzjoni notorja tieg˙u mal-Knisja Kattolika Rumana, is-simbolo©ist ta’ Harvard, Robert Langdon, re©a’ ©ie ordnat sabiex isib tarf tal-˙jiel g˙al konspirazzjoni katastrofika.

Il-Papa miet, u qabel bdew il-konklavi sabiex jil˙aq is-suççessur tieg˙u, erba’ prefetti ji©u misruqa. Theddida anonima, flimkien ma’ qerda totali tal-belt tal-Vatikan, huma l-vendetti ma˙suba minn grupp mag˙ruf b˙ala ‘Illuminati’.

Fil-ftit Ωmien li g˙andhom, Langdon akkumpanjat mill-fiΩiçista Vittoria Vetra, iridu jivja©©aw madwar il-belt ta’ Ruma biex isibu s-sinjali mo˙bija li jwassluhom sabiex isiru jafu l-verità

Sean Boswell huwa ©uvni ta’ g˙alih wa˙du li j˙obb it-tlielaq illegali fit-toroq. Boswell imur jg˙ix ma’ missieru – li huwa fil-militar – f’Tokjo, biex jevita li jmur il-˙abs.

Tokjo, l-art li welldet il-ma©©oranza ta’ karozzi mmodifikati g˙as-sewqan veloçi. Tellieqa fi triq inbidlet f’tellieqa b’veloçità qawwija u sfida malgravità. It-tlielaq tad-drifting huma ta˙lita fatali ta’ veloçità u brutalità, b’korsi li fihom l-aqwa tidwir li jissodisfaw lill-aqwa sewwieqa tad-drfiting.

Boswell, fl-ewwel tellieqa tieg˙u, isuq kontra DK (Drift King) u jispiçça jkisser il-karozza li tellaq biha, min˙abba li ma kellux esperjenza fis-sewqan taddrifting. L-uniku mod li hu jista’ j˙allas tat-telfa tieg˙u kontra DK huwa billi jie˙u sehem fit-tlielaq ‘Tokyo Underworld’ – tlielaq li jfissru ˙ajja jew mewt.

L-ERBGÓA

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA

19 TA’ FRAR

20 TA’ FRAR

21 TA’ FRAR

THE ILLUSIONIST

MURDER AT 1600

LES MISÈRABLES

Rete 4, fid-21.15

Rete 4, fid-21.15

Premium Cinema, fid-21.15

FILM – DRAMMATIKU

FILM – THRILLER

FILM – DRAMMATIKU

Fl-a˙˙ar tas-seklu dsatax fi Vjenna, l-illuΩjonista mag˙ruf Eisenheim jer©a’ jing˙aqad mad-Dukessa Von Teschen, meta hi tipparteçipa f’illuΩjoni matul wie˙ed mill-prestazzjonijiet tieg˙u. Minkejja li kienu ilhom ˙mistax-il sena ma jiltaqg˙u, it-tnejn jag˙rfu lil xulxin, ir-relazzjoni ta’ bejniethom kellha tintemm min˙abba d-differenza tag˙hom filklassi soçjali.

Id-Dukessa tkun ser tiΩΩewwe© lill-Prinçep Leopold li huwa mag˙ruf g˙all-vjolenza tieg˙u fuq in-nisa. Id-Dukessa tinduna li hi g˙adha t˙obb lil Eisenheim, b˙alma hu g˙adu j˙obb lilha.

Jin˙oloq inçident bejn il-Prinçep u d-Dukessa, u minn hemm tibda battalja bejn Eisenheim u lPrinçep.

Jinstab kadavru ta’ mara li ta˙dem fil-White House, id-ditektif Harlan Regis ikun mg˙ajjat sabiex jinvestiga dan l-omiçidju. Regis jirreallizza li dan il-kaΩ ser ikun diffiçli g˙aliex qed isib oppoΩizzjoni mill-a©enti tas-servizz sigriet.

Minn investigazzjoni preliminari jo˙ro© li dan seta’ kien reat sesswali. Regis isir jaf li t-tifel talPresident g˙andu storja ta’ atti simili. Regis jipprova jfittex aktar informazzjoni dwar dan tal-a˙˙ar, iΩda Spinkings – a©ent tas-servizz sigriet – qed ixekklu milli jsir jaf aktar. B’dawn l-intoppi kollha, Regis xorta huwa determinat li jiskopri x’©ara.

Dan kollu jse˙˙ fl-istess ˙in ta’ skandlu ie˙or, fejn osta©© fil-Korea jhedded li jeqred it-terminu tal-President Amerikan.

L-istorja hija bbaΩata fuq in-novella ta’ Victor Hugo.

Jean Valjean ikun me˙lus mill-˙abs wara li skonta sentenza ta’ 19-il sena. Wara xhur ji©ri fit-toroq ta’ Franza, l-Isqof ta’ Digna joffrilu ikel u post fejn jorqod.

IΩda Valjean jisraq il-fidda tal-Isqof u jinqabad millawtoritajiet. L-Isqof jigdeb u jg˙id li l-fidda kienet ing˙atat lil Valjean b˙ala rigal. Valjean, wara li jara dan l-att umli tal-Isqof, jiddeçiedi li jbiddel ˙ajtu g˙alla˙jar.

Tmien snin wara…Valjean hu sid ta’ fabbrika.

Wa˙da mill-˙addiema tieg˙u tkun Fantine – omm li ©ejja mill-klassi tal-˙addiem. Hi tkun qed tibg˙at il-flus lil familja li tkun qed tie˙u ˙sieb lit-tifla tag˙ha Cosette.

Fantine tispiçça bla xog˙ol u l-unika alteranttiva li g˙andha sabiex tibqa’ tibg˙at il-flus hija billi ssir prostituta. Fantine timrad b’marda fatali u fl-a˙˙ar jiem ta’ ˙ajjitha titlob lil Valjean biex jie˙u ˙sieb Cosette.

TeleviΩjoni

08.30 10.00 11.20 12.30 12.45 13.45 16.15 17.00 17.30 17.40 18.45 19.30 20.30 21.30 23.30

Breakfast News – Weekend Aroma Kitchen (r) Triq Wa˙da ONE NEWS World’s Next Top Model Malta Ag˙ti Tama – Maratona Telebejg˙ L-Argument ONE NEWS L-Argument ikompli PL Attività Politika ONE NEWS It-Tfal Ag˙ti Tama – Maratona ONE NEWS

16.02.2014

07.00 08.30 11.30 12.00 13.30 14.00 14.05 14.30 16.30 18.00 18.05 18.40 19.30 20.15 20.30 21.30 21.35 23.15

Net News Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) Net News (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) Net News Flusek (r) Wheelspin (r) Net News G˙alik fl-Ewropa Dokumentarju Net News Replay Net News

27

07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45

L-G˙odwa t-Tajba Human Senses L-Irkant Dot Eu G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Valletta Malta U Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle Malta u lil Hinn Minnha L-Irkant A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet American Idol

06.00 06.30 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 20.40 21.10

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Teatri Della Roma Antica A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L'arena Tg 1 Domenica In L'eredità Telegiornale Tg Sport Affari Tuoi Braccialetti Rossi

06.00 06.30 07.00 08.30 09.05 09.45 10.30 11.30 13.00 13.30 13.40 13.45 15.40 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 21.45 22.40

Due Uomini E Mezzo Real School Il Divertinglese Film. George Re Della Giungla...?

Voyager Factory Il Nostro Amico Charly Charly Vede Tutto Cronache Animali Mezzogiorno In Famiglia TG2 GIORNO TG 2 Motori Meteo 2 Quelli Che Aspettano Nicola Savino In Quelli Che Il Calcio TG2 L.I.S. Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale TG2 20.30 N.C.I.S. Un Uomo Disperato Hawaii Five La Domenica Sportiva

06.00 06.55 07.45 09.45 10.45 11.10 12.55 13.25 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05 18.55 19.00 19.30 20.00 20.15 21.10

Fuori Orario La Grande Vallata Film. Cento Anni D'amore Maria Josè Di Savoia Telecamere TGR 12 Idee Per La Crescita Fuori Quadro TG Regione TG3 In 1/2 Ora TG3 LIS Kilimangiaro Meteo 3 TG3 TG Regione Blob Superstoria 2014 Ballarò

06.30 06.55 08.00 08.50 10.20 12.25 13.00 14.00 16.15 18.30 19.00 19.50 21.30

Televendita Media Shopping $#*! My Dad Says Padre In Affitto Scooby-Doo Poliziotto A Quattro Zampe Studio Aperto Sport Mediaset Xxl South Kensington Ho Voglia Di Te Studio Aperto Così Fan Tutte 2 Pallottola Spuntata Lucignolo

06.00 07.55 08.00 08.45 08.50 10.10 10.40 11.25 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.11 23.30

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Le Frontiere Dello Spirito Belli Dentro I Supercinema Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L' Arca Di Noe' Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprinti Il Segreto Matrix

07.40 08.00 08.15 08.30 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.55 14.45 17.00 18.55 19.35 20.30 21.15 23.50

Tg4 Night News Televendita Media Shopping Televendita Media Shopping Mondo Sommerso I Santi Santa Messa Pianeta Mare - Estate Tg4 Pianeta Mare Ricette All'italiana Donnavventura I Tre Giorni Del Condor La Legge Del Piu' Forte Tg4 Il Segreto Tempesta D'amore 8 - Prima Tv I Quattro Dell'ave Maria Cinefestival

07.00 07.30 07.55 10.05 11.15 11.50 13.30 14.00 14.40 15.40 18.10 20.00 20.30 23.00

Omnibus Tg La7 Omnibus L’Aria che Tira Otto e Mezzo Film. Angelica, Ragazza Jet Tg La7 Tg La7 Cronache Monda Senza Fine Taras Il Magnifico L’Ispettore Barnaby TG La7 Mondo Senza Fine La7 Doc

07.05 The Large Family 07.15 Me Too! 07.35 Nuzzle and Scratch. Frock and Roll 07.55 Jackanory Junior 08.10 Garth and Bev 08.20 The Large Family 08.30 Tough Guy Or Chicken?

09.20 A Farmer’s Life for Me 10.15 The Weakest Link 11.00 My Family 11.30 As Time Goes By 12.00 One Foot in the Grave 12.30 The Weakest Link 13.15 Tough Guy Or Chicken?

14.05 A Farmer’s Life for Me 15.00 Doctors 17.25 The Weakest Link 18.10 Monty Halls’ Island Escape 19.05 Call the Midwife 20.00 Last of the Summer Wine 20.30 My Family

07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 21.30 22.00 23.00

American Guns MythBusters The Big Brain Theory Baggage Battles Flip Men. The Stench Storage Hunters Auction Kings Auction Hunters Gold Rush Jungle Gold Masters of Survival Wheeler Dealers Overhaulin Texas Car Wars Car Vs Wild Bear Grylls Worst-Case Scenario Yukon Men Ice Cold Gold

ARANI ISSA, g˙ada fid-20.40 fuq ONE Alfred u Monica qattg˙u 13-il sena mat-tifel tag˙hom Robert fl-ITU. Illum Robert m’g˙adux mag˙na, iΩda Alfred huwa determinat li jara lil martu Monica titbissem mill-©did!

Charmaine ma tafx x’tag˙ti sabiex ter©a’ t˙addan lil zijuha wara ’l fuq minn 26 sena. Jirnexxilu Arani Issa jaqta’ x-xewqa ta’ Charmaine? Maria Zammit ˙abbtet fuq il-bieb ta’ Arani Issa biex tirringrazzja kemm lil binha kif ukoll lil Ωew© uffiçjali talPulizija. G˙aliex dan?

IC-ÇAQQUFA, it-Tlieta fid-20.45 fuq TVM Karla tinkwieta g˙al binha Salvu. Nena xejn ma hi kuntenta u ta˙taf lil Pawlu. Eva tinsisti ma’ Rose biex jo˙or©u mal-©uvintur iΩda Rose taf li din mhux xi sitwazzjoni façli. Karla titlob lil Pawlu biex jag˙tiha flusha lura.

ONE NIGHT STAND, it-Tlieta fl-21.45 fuq ONE Nistidnukom lura g˙all-wie˙ed u g˙oxrin episodju ta’ One Night Stand , bi tliet nisa o˙ra mistednin b’çertu differenza.

Ta˙sbu li l-mistoqsijiet ta’ Owen iwasslu twe©ibiet li qatt ma konna nafu? Il-kontestanta tal-Eurovison, Olivia Lewis; Ruth Galea Pace se tirrakonta l-istorja ta’ kif irnexxielha tbiddel listil ta’ ˙ajjitha; u l-mudella internazzjonali Diance Stafrace ikunu fuq il-panel b˙ala l-one night stands ta’ Owen!

CHAMPION LEAGUE, l-Erbg˙a fid-20.45 fuq Canale 5 Ikompli l-vja©© tar-Rossoneri fiç-Champions League. Fuq ilbank tag˙hom hemm Clarence Seedorf li se jserra˙ fuq il-klassi ta’ Kaka. Meta kien mar-Real Madrid il-BraΩiljan iltaqa’ tliet darbiet mal-Atletico Madrid u skorja gowl.

ARROW, l-Erbg˙a fid-21.10 fuq ITALIA 1 Diggle u Felicity ifittxu lil Oliver li telaq minn Sterling City.

Meta jirritorna dan tal-a˙˙ar jiskopri li s-sitwazzjoni marret g˙all-ag˙ar.

Sadanittant, Isabelle Rochev trid tie˙u pussess tal-Queen Consolidated.

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.30 10.00 10.55 11.50 12.45 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55

Steve Irwin’s Wildlife Warriors My Cat From Hell Cats 101 Gator Boys Call of the Wildman Swamp Brothers Bondi Vet Wildest Latin America Wild Dog Island The Wild Life of Tim Faulkner Call of the Wildman Steve Irwin’s Wildlife Warriors Killer Jellyfish Shark Attack Survival Guide Wildest Africa Echo and the Elephants of Amboseli 22.50 Untamed and Uncut 23.45 Killer Jellyfish

07.15 08.05 08.30 09.20 09.45 10.10 10.35 11.00 11.25 11.50 12.15 13.05 13.55 14.45 15.35 16.25 16.50 17.40 18.30 18.55

06.00 07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 11.00 11.30 02.00 16.30 17.30 18.00 20.30 21.00 22.00 22.30 23.30

Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Healthy Appetite With Ellie Krieger Unique Sweets Hungry Girl Andy Bates. American Street Feasts Unique Sweets Barefoot Contessa Hungry Girl Food Network Challenge Diners, Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table Guy’s Big Bite Diners, Drive-Ins and Dives Food Network Challenge Made with Love Unwrapped

06.00 06.50 08.55 09.45 10.35 11.25 13.05 13.55

THS: Lindsay Lohan Extreme Close-Up Style Star LA Sugar Who Wore It Better?

The Drama Queen E! News Fashion Police 1 Keeping Up With the Kardashians 16:00 E! News The Drama Queen: Fashion Police Countdown to the Red CarpeT Party On: Marbella The Drama Queen Party On: Istanbul Live From the Red Carpet The Soup

08.30 09.00 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00

14.45 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50 22.40

12.25 12.50 13.45 14.10 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 16.40 17.05

Cake Boss Kitchen Boss The Fabulous Baker Brothers Ludo Bites America Breaking Amish: LA Long Island Medium Say Yes to the Dress Something Borrowed, Something New Cake Boss Obsessive Compulsive Cleaners Long Island Medium Here Comes Honey Boo Boo Breaking Amish: LA Say Yes to the Dress Something Borrowed, Something New Long Island Medium Last Chance Salon

Giada’s Weekend Getaways House Hunters International Candice Tells All Color Splash Color Correction Celebrities at Home Masters of Luxury Rachael’s Vacation Easy Entertaining With Michael Chiarello House Hunters International Extreme Homes Million Dollar Rooms Candice Tells All My Yard Goes Disney Hawaii Life Kitchen Impossible The White Room Challenge Offbeat America House Hunters International Chasing the Yum

28

Çinema

16.02.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

HER

BIÛARR

IMÓABBA U RELAZZJONIJIET FL-ERA TA’ KOMPJUTERS SOFISTIKATI Atturi Ewlenin: Joaquin Phoenix; Amy Adams; Rooney Mara; Olivia Wilde; Chris Pratt; vuçi ta’ Scarlett Johansson.

EMPIRE 19 X 1

Direttur: Spike Jonze.

Distributur: Entertainment Films.

Ma˙ru© mill-KRS.

Óin: 125 min.

Il-fantasija vivida ta’ Spike Jonze bbrillat sewwa meta dderie©a Being John Malkovioh (1999), xog˙ol eççentriku mhux konvenzjonali, vja©© tal˙olm fil-mo˙˙ ta’ attur kumpless. Fl-ewwel xog˙ol tieg˙u, fejn kiteb l-iskrpit, dan id-direttur innovattiv jimbarka fuq storja moderna ta’ relazzjonijiet romantiçi bl-istil distint u uniku tieg˙u. Fil-kumpless kollettiv

tieg˙u, Her jirriΩulta f’kummiedja serja u intelli©enti li tag˙ti oma©© lil xi films ta’ Woody Allen dwar relazzjonijiet romantiçi kkumplikati. Però, hawn Jonze jazzarda aktar billi jambjenta l-pro©ett tieg˙u filfutur qarib, b’sistemi ta’ kompjuters sofistikati.

F’Los Angeles tal-futur Theodore Twombly (Phoenix), ra©el ta’ dispoΩizzjoni timida u

Çert. 15

melankolika, jaqla’ l-g˙ajxien tieg˙u billi jikteb ittri personali u li jmissu l-qlub ta’ nies o˙rajn. Hu jinsab ˙osbien u inkwetat g˙ax martu Catherine (Mara) trid tiddivorzjah. Luniku Ωvog tieg˙u hu li jifta˙ qalbu ma’ Amy (Adams), il˙abiba tieg˙u ta’ Ωmien ilkulle©© u l-©ara fil-blokk ta’ appartamenti fejn joqg˙od.

Anzi, hi tinkora©©ih biex jaqbad ma’ xi mara, relazzjoni li tisfuma fix-xejn.

Theodore jixtri u jaffaxxina ru˙u b’sistema ©dida u avvanzata ta’ kompjuter li toffrilu sie˙ba personali intima. Ikun hawn li jiltaqa’ ma’ Samantha (vuçi ta’ Johannson), le˙en sensittiv, pjaçevoli u intelli©enti li

CUBAN FURY

jinstema’ kontinwament fuq issistema operattiva (qisha mowbajl imdaqqas) li dejjem i©orr mieg˙u. Il-bΩonnijiet u xxewqat ta’ dawn it-tnejn jintensifikaw ru˙hom u fl-a˙˙ar jirriΩultaw fi m˙abba reçiproka lejn xulxin. Her jippreΩenta storja eççentrika ta’ m˙abba u fantaxjenza bejn bniedem li jinsab f’perijodu romantiku mhux stabbli f’˙ajtu u vuçi attraenti minn sistema kompjuterizzata, relazzjoni li l-final tag˙ha se jkun ambigwu. Ilfotografija kultant bi sfond imçajpar, fejn l-iskyscrapers jiddominaw qishom mostri, tindika atmosfera surreali ta’ futur inçert u ta’ bruda. Film intensiv g˙al min jissaporti.

DIVERTENTI

ÓERQA KBIRA GÓAÛ-ÛFIN LATIN-AMERIKAN Atturi Ewlenin: Nick Frost; Rashida Jones; Chris O'Dowd; Olivia Colman; Kavyan Novak; Ian McShane.

Direttur: James Griffiths Distributur: StudioCanal Films Ma˙ru© mill-KRS.

Óin: 98 min.

Il-preΩenza ferrie˙a tal-ba˙bu˙ u mbaççaç Nick Frost hija lingredjent ewlieni tal-kummiedja pjaçevoli u le©©era, Cuban Fury. Dan l-attur di©à wera lkarattru kariΩmatiku tieg˙u f’diversi films tal-˙abib tal-qalb tieg˙u, Simon Pegg (li hawn jidher biss g˙al ftit sekondi). Lidea prinçipali ta’ dan ix-xog˙ol hija ta’ Frost inniffsu li jaf kif g˙andu jippreΩenta persuntu b’mod nieqes minn kull preΩunzjoni, imma dejjem b’determinazzjoni.

Bruce Garrett, teenager ta’ 13il sena, fanatiku taΩ-Ωfin Salsa u Ωeffien b’˙effa tremenda f’saqajh, hu lest li jimpressjona bilkbir fil-Kampjonat taΩ-Ûg˙ar tasSalsa, sakemm lejla wa˙da fi triq imwarrba ta’ Londra jkun ilmira ta’ bully. Il-kunfidenza li jkollu tisfuma fix-xejn u dlonk isib ru˙u miexi lejn direzzjoni o˙ra. Fil-preΩent, ˙amsa u g˙oxrin sena wara, Garrett (Frost), issa adult sar pjutost

o˙xon, ming˙ajr xi ma˙buba u kwaΩi waqa’ fil-g˙aΩΩ, dejjem jhewden u jit˙assar lilu nniffsu fuq dak li darba ©ralu. Meta fuq ix-xog˙ol tasal Julie (Jones), mara grazzjuΩa Amerikana li tkun il-boss tieg˙u, hu malajr jin©ibed lejha u anke jibda ja˙seb kif se jbiddel g˙all-a˙jar l-eΩistenza passiva tieg˙u.

Aktar ikun determinat meta din tkun akkanita g˙aΩ-Ωfin Salsa u meta Drew (O’Dowd), li g˙andu ˙ila kif jattira lin-nisa, jifta˙ar mieg˙u li se jaqbad mag˙ha. It-ta˙ri© li jid˙ol g˙alih ikun ta’ strapazz kbir u jaqta’ qalbu diversi drabi, iΩda blg˙ajnuna ta’ o˙tu Sam (Colman) u sie˙bu Bejan (Novak) isib li l-furja ta’ qabel qed ter©a’ ta˙kmu. It-titlu ta’ dan ix-xog˙ol jirreferi g˙all˙erqa li l-eroj tag˙na jkollu g˙al dan it-tip ta’ Ωfin. Cuban Fury hi kummiedja sodisfaçenti, b’sekwenzi umoristiçi u b’romantiçiΩmu ideali.

Çert. 12A.

Çinema

16.02.2014

ROBOCOP (3D)

29

TEKNIKU

AVVERSARJU INDISTRUTTIBBLI KONTRA L-KRIMINALI Atturi Ewlenin: Joel Kinnaman; Gary Oldman; Michael Keaton; Abbie Cornish; Jackie Earle Hayley; Jennifer Ehle; Samuel L. Jackson.

Direttur: Josè Padilha Distributur: Studiocanal Films.

Ma˙ru© mill-KRS.

Óin: 121 min. Çert. 15.

FI-1987, fuq il-liΩar çinematografiku nibet eroj ©did – eroj nofsu uman u nofsu robot (tal-˙adid). Dan kien ma˙luq minn Paul Verhoeven, iddirettur OlandiΩ ta’ Robocop li warajh ©ew Ωew© sikwels o˙ra. B˙al ˙afna films o˙rajn, dan ix-xog˙ol ing˙ata reboot (re©a’ n˙adem), issa b’teknolo©ija ˙afna aktar moderna. F’Detroit, fis-sena 2028 il-kumpanija teknolo©ika OmniCorp, li timmaniffattura r-robots tara opportunità taddeheb kif taqla’ l-miljuni ta’ dollari f’dan il-qasam. Infatti, fil-Lvant Nofsani ntuΩaw robots li kapaçi jiskopru minn ta˙t il-˙wejje© it-terroristi li g˙andhom l-armi mo˙bijin fuqhom.

Alex Murphy (Kinnaman), pulizija onest u ma˙bub u bniedem tal-familja, qed jipprova minn kollox biex iwaqqaf il-kriminalità u l-korruzzjoni f’Detroit. Meta ji©i ferut gravi permezz ta’ bomba fil-karozza, OmniCorp isib l-okkaΩjoni ideali biex lil dan luffiçjal tal-pulizija ter©a’ tibnih parti uman u parti robot. Anzi, din il-korporazzjoni, permezz tas-CEO Raymond Sellars (Keaton), g˙andha viΩjoni li f’kull belt ikun hemm

Robocop biex il-programm ta’ reb˙ kontra l-kriminalità jirnexxi. Ukoll, dawn ir-Robocops ikunu kkontrollati biss mill-uffiçjali tal-OmniCorps; millbqija dawn ikunu indistruttibbli.

X’ji©ri jekk xi uffiçjal ikun korrott?

Forsi dawn qatt ma ˙asbu li ©ol˙adid ta’ Alex Murphy hemm ukoll bniedem uman – pulizija strett li mhux se jinxtara malajr. Robocop jiΩviluppa b’furja qawwija u azzjoni spettakolari, iΩda wkoll jenfasizza fuq in-neçessità ta’ familja unita u mag˙quda, huma x’inhuma l-konsegwenzi.

Dan il-punt kardinali jse˙˙ meta Murphy, fis-sura ta’ Robocop, jinsa kif is-sistema kompjuterizzata pprogrammatu meta jkollu kuntatt ma’ martu, Clara (Cornish) u ibnu, David (John Paul Ruttan), laqg˙a li ter©a’ tnissel fih l-emozzjonijiet kollha ta’ qabel. Minn hawn ’il quddiem iddeçiΩjonijiet li jie˙u jkunu biss tieg˙u.

F’parti ta’ preΩentatur tat-televiΩjoni, Samuel L. Jackson jimpressjona u jo˙ro© ˙afna tbissim. Fejn jidhru rrobots animati (veri), il-film jid˙ol fitterritorju ta’ The Transfornmers.

CARRIE

FANTASIJA

IT-TFAJLA B’POTERI TAL-BIÛA’ Atturi Ewlenin: Chloe Grace Moretz; Julianne Moore; Judy Greer; Portia Doubleday; Gabriella Wilde; Alex Russell.

Direttur: Kimberly Peirce. Óin: 99 min.

Distributur: M.G.M./SCREEN GEMS/SONY. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15A

Carrie tal-1976 kien film tal-biΩa’ sodisfaçenti dwar tfajla mist˙ija, liebsa differenti mit-tfajliet l-o˙ra tal-iskola, skartata minn s˙abha u ta˙t l-influwenza tal-iffissata reli©juΩa ommha. Meta s˙abha jag˙mlulha çajta tassew goffa li jwaqqg˙uha sewwa g˙aΩΩuffjett, hi tirrea©ixxi bil-qawwa speçjali tag˙ha li tiskopri li g˙andha. Dan il-film Ωgur li ma kienx xi kapolavur, però xi influwenzi minnu servew ta’ ©id wara.

Stephen King, li kiteb din listorja sar popolarissimu bil-gzuΩ ta’ films, l-aktar tal-biΩa’ u t-twerwir, ibbaΩati minn fuq il-kotba tieg˙u, fosthom il-klassiku The Shining. Sissi Spacek, li interpretat Carrie White, kienet di©à famuΩa u kompliet biex reb˙et lOscar f’ The Coalminer’s Daughter fl-1980; waqt li John Travolta, li kellu parti sekondarja, ftit wara sar superstilla bilfilms Saturday Night Fever u Grease. Fuq kollox, il-final ta’ dan il-film kien fih wa˙da millakbar qtajja’ fl-annali taç-çinema tat-twerwir. Id-direttriçi Kimberly Peirce (tassew effettiva fixxog˙ol verament qawwi u intens Boys Don’t Cry (1999) re©g˙et ˙admet din il-produzzjoni kwaΩi xena b’xena u biddjalogu ori©inali li g˙andu jg˙addi tajjeb ma’ dawk li ma jiftakrux dak ta’ 37 sena ilu. Chloe

Grace Moretz, fil-parti ta’ Carrie White, mhijiex daqshekk effettiva, l-aktar meta di©à impressjonat qabel f’films b˙al Kick-Ass u Let Me In. Julianne Moore, b˙ala ommha Margaret, minkejja l-irtokk biex tikrih, xorta tesibixxi fattizzi lkontra. Bis-sa˙˙a tal-effetti speçjali bil-kompjuter, Carrie (2013) hu superjuru g˙all-ie˙or, l-aktar fil-˙erba totali a˙˙arija, b’din ittfajla tkun kapaçi ççaqlaq l-affarijiet minn posthom (telekinesis) b’mo˙˙ha. Kollox ma’ kollox, Carrie hi produzzjoni li g˙andha tinΩel tajjeb mal-©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a preΩenti.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: F’liema sena ˙are© g˙all-ewwel darba l-film Robocop?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: JANE MIFSUD, 98, Triq San Vinçenz, il-Óamrun

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn il-5 u d-9 ta’ Frar 2014

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

I, Frankenstein The Wolf of Wall Street Jack Ryan: Shadow Recruit Delivery Man 12 Years A Slave Frozen American Hustle Last Vegas Cloudy With a Chance of Meatballs 2 The Hobbit - Desolation of Smaug

30

AvviΩi

16.02.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI OFFERTA LI M’GÓANDEKX TITLEF REKLAM GÓAL 5 ÌIMGÓAT ISSA BI PREZZ

TA’ €10 MINFLOK €14

2 REKLAMI GÓAL 5 ÌIMGÓAT

€15 BISS!

PROPRJETÀ ÓAÛ-ÛEBBUÌ: A p p ar t a m e n t , 1 5 0 m e t r u kwadru, fi blokka ta’ tnejn, 3 kmamar tas-sodda, bejt u washroom . Ç e m p l u 7 9 0 5 0494.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji

çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

Ó A D - D I N G L I : Maisonette modern, bl-g˙amara u lest minn kollox. Bil-parapett privat, salott bil-gallarija, kmamar kbar tas-sodda, shower ensuite , kamra talbanju bil- jacuzzi , living-dining combined b ’ g a l l a r i j a kbira u veduta mill-aqwa.

Fih ukoll bir. Liberu u frank, bl-arja tieg˙u. BBQ area . Çentrali ˙afna, qrib g˙all˙wienet, knisja u skola.

Dirett mis-sid. Çempel 7980 9001 jew 7980 9002.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Karozza Hyundai Excel 13. petrol. Sid wie˙ed, kundizzjoni tajba ˙afna wkoll.

Dg˙ajsa Albatross 13-il pied bil-mutur 9.9 irregistrat.

Steering, karru, 4 snin liçenzja m˙allsa u xi affarijiet o˙ra. Çempel 7927 7642.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew inkella 9982 4139.

Sander , k a l i b r a t u r , Ω e w © piedi wisa’, kundizzjoni millaqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module . Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50.

G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur issit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini.

G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

AvviΩi

16.02.2014

DAR GÓALL-ANZJANI

MUSIC LINK

KUMPANIJA

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, irRabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat.

Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 908, 2145 4858 jew 7945 4908.

Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards.

Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

Jien ©uvni bil-g˙aqal ta’ 38 sena. Nixtieq niltaqa’ ma tfajla, single-mother jew separata, bejn 23 u 37 sena, bi skop serju jew b˙ala ˙bieb, jekk m’g˙andiex ma’ min to˙ro©. Kull min hu interessat jibg˙at SMS fuq 7946 8435.

NURSING Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . Çempel 2137 6946/ 9947 0178.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

KISI, TIBJID U TIKÓIL

DARREN WATER PROOFING

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet eçç. Membrane jew liquid membrane. Mela pprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju.

Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com/privateinves.h tml

KLIEB Offerta mhux ta’ min jitlef fuq ©riewi German Shepherd tarrazza Pura. G˙al aktar informazzjoni fuq il-©riewi tista’ çempel fuq 7953 1191.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL XOGÓOL FUQ BAÛI FULLTIME U PART-TIME

31

Ejjew ing˙aqdu mag˙na fi Ωmien il-karnival ©ewwa in-Nigret Night Club & Restaurant ir-Rabat.

Il-Ìimg˙a 28 ta' Frar divertiment ma’ Freddie Portelli u is-Sibt l-1 ta Marzu divertiment ma’ Female Impersonators Star Sisters u muΩika ma’ DJ Nando.

Booking huwa miftu˙ g˙al aktar informazzjoni çemplu fuq 21454858 jew 21454908

Jin˙tie©u persuni full-time u part-time biex ibieg˙u f’gabbana f’Óal Balzan. RTC Ltd, Mdina. Çemplu fuq 9916 9169.

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

– €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

– €10

Offerta 3: 13-il ©img˙a

– €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

– €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

– €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun ÓMR 1717

32

Almanakk

16.02.2014

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

HI

20°C

20°C

19°C

LO

15°C

15°C

14°C

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 22°C L-INQAS TEMPERATURA: 13°C UV INDEX: 3 TEMP: Ftit imsa˙˙ab u xi ftit imçajpar f’xi n˙awi mas-seb˙ li jsir il-biçça l-kbira xemxi

VIÛIBBILTÀ:

Il-Óamis

Tajba lokalment moderata g˙al tajba g˙all-ewel

Il-Ìimg˙a

­Is-Sibt

RIÓ: Ritratt: Bay Retro

Óafif ghal moderat min-Nofsinhar g˙ax-Xlokk li jdur min-Nofsinhar g˙a-Lbiç

BAÓAR: Óafif li jsir ˙afif g˙al moderat

IMBATT: Ftit li xejn

HI

18°C

18°C

17°C

LO

12°C

12°C

09°C Óidma tal-bizzilla f’Marsalforn G˙awdex fis-snin 50

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Serata muΩiko-letterarja: 150 sena kullana ta’ tifkiriet u melodiji

Regent Pharmacy, 70, Triq Merkanti, Il-Belt Valletta Vivien Pharmacy, Triq Patri Magri, il-Marsa Brown's Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Óal Qormi St. Helen Pharmacy, Triq Tumas Fenech, Birkirkara St. Anthony Pharmacy, 56, Triq San ÌuΩepp, Tal-Pietà St. Andrew's Pharmacy, Triq il-Qasam, Tal-Ibra©© Drug Store: Anglo Maltese Dispensary Ltd. 382, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema Misra˙ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali Ó'Attard St. Joseph Pharmacy, 1, Triq iΩ-Ûakkak, il-Mosta.

Qawra Pharmacy, Earl's Court/1, Triq l-Im˙ar, il-Qawra St. Monica Pharmacy, 157, Triq Santa Monika, Paola Alpha Pharmacy, Triq Bormla k.m Vjal il-Kottoner, il-Fgura Fgura Pharmacy, Triq il-Koppla, Fgura Beta Pharmacy, 50/52, Triq Santa Marija, Óal G˙axaq Central Pharmacy, 6, Triq San ÌuΩepp, Óal Luqa The Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzoppardi, is-Si©©iewi Nigret Pharmacy, Triq iΩ-Ûahar, Rabat Malta

Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Palmisti ser torganizza serata muΩiko-letterarja bit-tema: 150 sena kullana ta’ tifkiriet u melodiji, nhar is-Sibt 22 ta’ Frar 2014, fis-sala talbanda, Soçjetà MuΩikali Santa Katarina V.M., iΩ-Ûurrieq fis-7.00pm.

Waqt din is-serata, il-kelliema mistiedna ser jitkellmu dwar l-anniversarji tal-150 sena tas-Soçjetà MuΩikali Santa Katarina V.M. L-inviti g˙al din is-serata jistg˙u jinkisbu mill-bar talkaΩin tal-Banda Santa Katarina V.M. taΩ-Ûurrieq ming˙ajr ˙las.

G˙al aktar informazzjoni tistg˙u ççemplu 7905 6662.

Tea Tombla Il-Mission Fund ser jorganizza Tea Tombola b’risq missjunarji Maltin li qeg˙din ja˙dmu fil-pajjiΩi tat-Tielet Dinja nhar il-Óadd 23 ta' Frar 2014 fis-Sala Parrokkjali ta’ PEMBROKE fit-3.30pm. Il-biljetti, €5 (bla trasport) u €7 (bit-trasport), jistg˙u jinkisbu mill-Mission Fund 500 ‘Eureka Court’, Blk A / Flt 6, Triq il-Kbira, Mosta (Tel: 21413664 mid-09.00 – 13.00) jew ming˙and Ms Speranza Xuereb (Tel: 79 / 21410860).

G˙awdex Abela Pharmacy, 42, Triq G.P.F. Agius De Soldanis, Victoria G˙awdex Gozo Chemists, M©arr Road, ix-Xewkija

Lottu

16

44 25 05 34 29 48 35

Grand Lottery

00 00

Super 5

39

33

25

11

02

03 01 02 01 00

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

Garaxx Sale Il-Mission Fund ser torganizza Garaxx Sale f' 'St. Joseph' Triq il-Ìummar B'KARA (eΩatt ˙dejn il-Forn – Triq wara l-Eurosport) it-Tnejn 3 sal- Ìimg˙a 7 ta' Marzu, 2014 (mid-09.15 sas-13.00 u 16.30 sas-19.00) u nhar s-Sibt 8 ta' Marzu, 2014 bejn id-09.15 u s-13.00.

Ejja u g˙in lil min hu fil-bΩonn. TavΩa ukoll li lBazaar ikun miftu˙ regolari kull nhar ta’ Tnejn, lErg˙ba u l-Óamis (filg˙odu biss) bejn 09.15 u s-13.00 u nhar ta’ Ìimg˙a (wara nofs inhar biss) bejn l-16.30 u s-19.00.

Tour/ Pelegrina©©

17.02.2014 - Kosovo tidikkjara l-indipendenza

18.02.79 – L-unika darba li tinΩel il-borra fiddeΩert Sahara, fl-Al©erija.

Il-Mission Fund ser torganizza Tour/Pellegrinagg g˙allArt Imqaddsa mil 24 ta’ Settembru sat 2 ta’ Ottubru, 2014. Prezz: 1,250 euro u jinkludi: a) Il- Pellegrina©© b) L-Insurance c) It-Tips d) It-trasport e) Il-Badge f) Ilktieb tat-Talb g˙all-Pellegrina©© u fuq kollox Patri Fran©iskan Malti li g˙ex fl-Art Imqaddsa li jmexxi lPellegrina©© b˙ala Gwida u b˙ala Animatur Spiritwali.

Min hu nteressat içempel l-uffiççju filg˙odu jew lil Charles Decelis 21575351/99885078.

Ktieb

16.02.2014

KOMPETIZZJONI KTIEB Rumanz

XITWA TA’ SORPRIÛI GÓAL VALENTINA Valentina, tfajla ta’ sbatax-il sena li tg˙ix ma’ missierha. Lil ommha ma tafhiex g˙ax, skont dak li qalilha missierha, din mietet ftit wara li twieldet hi. It-tfajla jkollha rispett kbir lejn missierha u g˙alhekk meta jg˙idilha li se jkollu jmur g˙al tliet xhur l-Italja sabiex jie˙u kors, ma jkollhiex g˙aΩla o˙ra ˙lief li taççetta li tmur hija wkoll. Kontra qalbha jkollha t˙alli lil s˙abha, fosthom lil Kurt li jkun ©uvni importanti ˙afna f’˙ajjitha.

IΩda meta tasal Ruma u tibda tattendi l-iskola t’hemmhekk, tiltaqa’ ma’ Leonardo li jibda jog˙©obha ˙afna, kif ukoll ma’ Franco li jsir ˙abib kbir tag˙ha. Tiltaqa’ wkoll ma’

attriçi famuΩa, Valeria Falcone, waqt il-©bid ta’ film li jkun qed isir fl-iskola u tkun sorpriΩa meta tinnota li din lattriçi tibda tag˙tiha attenzjoni partikolari.

Sadanittant, missier Valentina jibda ja©ixxi b’mod kemxejn stramb u xejn ma jie˙u gost meta jsir jaf li bintu tibda tiffrekwenta lil din l-attriçi.

Lejn nofs ir-rumanz wie˙ed jibda jsir jaf g˙al xiex u jibdew jinkixfu sigrieti li jkunu ilhom mo˙bija aktar minn tmintax-il sena. Barra minn hekk insiru wkoll nafu x’ji©ri meta Valentina tibda to˙ro© ma’ Leonardo; kif jirrea©ixxi Franco li wkoll ikun jiffansjaha; u fuq kollox x’ji©ri ma’

Kurt.

Xitwa ta’ SorpriΩi g˙al Valentina huwa rumanz immirat l-aktar g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ u adoloxxenti iΩda fih ukoll storja pjaçevoli li to˙odna ftit lura fiΩ-Ωmien, biex inkun eΩatta fis-snin disg˙in, u g˙alhekk persuni ta’ kull età jie˙du gost jaqraw. Huwa ttielet ktieb minn sensiela ta’ erba’ kotba. Kotba o˙ra minn d i n i s - s e n s i e l a h u m a Sajf Speçjali g˙al Charlene u Jenny u IΩ-Ûifna tal-Óarifa .

Wie˙ed jista’ wkoll jara filmat qasir dwar l-istorja ta’ dan ir-rumanz.

Dan jinsab fuq is-sit ta’ YouTube: http://www.youtube.com/watc h?v=3ow0XK2yMZI

Silta mill-ktieb tispjega lil s˙abhom l-o˙rajn ma kienx qal kelma wa˙da. “Nispera li ma tinsinix kemm iddum hemm.”

“Ara l-ie˙or! Ninsikom fi tliet xhur, x’affarijiet dawn! Isma’…fuq kollox inti stess g˙andek lil Jeanesse.

Kieku biss ninsik ma tantx se tag˙millek differenza, mhux hekk?”

G˙al dak il-kliem Kurt waqaf soptu u baqa’ çass i˙ares lejha.

“Inti qed tiççajta hux?” staqsieha wara ftit.

“Le,” we©bitu Valentina serja serja. “ÓaΩin ta! Val inti taf is-sitwazzjoni bejnietna kif inhi…kont inti stess li…”

“U ejja fidil…ma indunajtx li qed naqbad mieg˙ek biex na˙arqek,” qaltlu hekk kif qabdet tid˙ak.

“U rnexxielek ta…!” qalilha hekk kif minn g˙ajnjeh deher li ˙a r-ru˙. “Óa n˙allik g˙ax se tibda l-lezzjoni,” qaltlu kif waslet quddiem ilklassi.

“Narak,” qalilha. Imbag˙ad kompla miexi lejn il-klassi tieg˙u.

“Proprjament ma kontx qed niççajta,” qalet f’qalbha Valentina waqt li tbissmet. Riedet tara r-reazzjoni tieg˙u x’se tkun u kien irnexxielha g˙ax irrea©ixxa eΩatt kif xtaqet hi!

Erbat ijiem wara, fit-tmienja ta’ filg˙odu, Valentina u missierha kienu l-ajruport jistennew li jsir il˙in sabiex itiru lejn Ruma. Valentina bdiet t˙ares lejn l-arlo©© kif ukoll madwarha.

“Jaqaw qed tistenna lil xi ˙add Val?” “Le ta. Óadd ma qalli li ©ej…imma jien naf.”

“Qisek xorta stennejthom hux?” kompla qalilha missierha, g˙ax induna li kienet qisha se tinfaqa’ tibki.

Valentina g˙amlet sinjal ta’ iva b’rasha.

“Jiddispjaçini Val li kelli ngerfixlek ˙ajtek. Jekk qed t˙ossok daqshekk imdejqa, g˙adna fiç-çans li ma mmorrux,” qalilha.

“Le pa, ma tarax! Jien daqsxejn

imdejqa g˙ax se ndum ma nara lil s˙abi, dak kollu. Issa la nkunu hemm nidra naddatta ru˙i.”

“Kif tg˙idli nag˙mlu. Jien ninsab çert li hemmhekk se tag˙mel ˙bieb ©odda ta. Din taf tkun esperjenzaa sabi˙a g˙alik ukoll.”

“Hekk ng˙id jien ukoll. X’nag˙mlu g˙id? Nitilg˙u fuq? Hekk jew b’hekk issa ftit fadal biex isir il-˙in.”

“Nitilg˙u mela,” qalilha hekk kif xorob l-a˙˙ar ftit kafè li kien fadallu fil-kikkta. “Xejn xejn nil˙qu nduru ftit il-˙wienet.”

“Vera,” qaltlu Valentina.

B’dak il-kliem it-tnejn li huma qabdu l-basktijiet u bdew mexjin biex imorru fuq. IΩda eΩatt kif se juru l-biljetti u d-dokumenti tag˙hom lil tas-sigurtà Valentina semg˙et le˙en Kurt jg˙ajtilha minn warajha.

“Kurt!” qaltlu hekk kif g˙ajnejha xeg˙lu bil-fer˙ malli ratu.

“EΩatt il˙aqtek,” qalilha

“

“

“Ìejja Val…! Int bis-serjetà…? Tliet xhur g˙edt?” stag˙©bet Denise “Mill-©img˙a d-die˙la stess nitilqu,” we©bitha Valentina.

“Mela lanqas g˙all-Milied m’inti se tkun mag˙na?” kompliet tistaqsi Alessia.

Valentina xenglet rasha f’sinjal ta’ le.

“Uff xi dwejjaq ming˙ajrek Val! Qed na˙sibha mmurx G˙awdex jien ˙a ng˙idlek,’ re©g˙et qalet Denise.

“Ee…issa ma nibdewx ta!” qabeΩ u qal Chris. “Filli kul˙add ©ej u filli g˙ax mhix ©ejja wa˙da kul˙add se jibda jara x’jivvinta!”

“Vera ta,” qalet Valentina. “Inthom morru xorta. Imbilli mhux se nkun hemm jien ma jfissirx li se tie˙du inqas gost.”

Komplew jiddiskutu sakemm sar il-˙in g˙at-tieni lezzjoni. Imbag˙ad kul˙add mar lejn il-klassi tieg˙u.

“Se nimmissjak Val,” qalilha Kurt huma u mexjin fil-kuritur. Hija u

Mistoqsija: Fejn ser issiefer Valentina?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb XITWA TA’ SORPRÛI GÓAL VALENTINA ©entilment ipprovdut minn Agius and Agius Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 23 ta’ Frar.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb GEORGE BUSH F’MALTA hija:

ANTOINETTE GATT, 192, Triq il-Liedna, il-Fgura, FGR 1034.

33

34

Log˙ob

16.02.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 002 070 103 159 261 283 313 326 350 428 458 643 715 903 945 960

B’4 numri 1020 1064 1161 1631 1962 2106 2411 2459 2710 2826 2891 2997 3001 3180 3796 3926 3932 4168 4205 5303 5586 5787 6001 6139 6662 6975 7166 7417 7578 8057 8176 8455

8528 8589 9138 9611 9720 9889

B’5 numri

B’6 numri

00593 06081 11869 14763 17821 24719 27958 32790 37834 46693 51077 54936 55474 56421 60196 68598 70754 81029 87522 91163 94097 94123

171843 611278 637729 709182

Bi 8 numri 24982604 35565126 50108382 69949862

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a: RITA LIA, 2/3 Ta’ Benjamina, St James Alley, iΩ-Ûurrieq

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

1

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Ir-rebbie˙a tal-juicer hija GEMMA CAMILLERI, 108, Triq Sta Duminka, ÓaΩ-Ûabbar, ÛBR 1716

Log˙ob

16.02.2014

IRBAÓ €25 fI flus

06

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin: 1.

Jidfnu fih (5) 4.

Ta’ kwalità (4) 7,9.

Ilwi (5) 9.

Ara 7 10.

Jikber l-aktar fis-selva©© (6) 12.

It-ti©rija sa dan (6) 16,22. Kunjom (6) 18,21 wieqfa. Tg˙id misSaqqajja dan ? (5) 19.

Ara 12 wieqfa.

20.

Xog˙lu l-qorti (5) 21. ÓaΩin bl-IngliΩ (3) 23.

Jista’ jkun nazzjonali (4) 24.

IniΩΩel il-ba˙ar (5) 24.

Imita (5) Weqfin: 1.

Saçerdot (6)

2,3.

3.

5,17.

6.

8.

11,13.

12,19.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Jinqatlu g˙al-la˙am (6) Ara 2 Naqqaslu l-kulur (6) Jaqa’ fil-log˙ob talkarti (3) Minn B’Kara dawn (9) Fl-antik kienu j©orru fih it-twiebet (5) Din tal-©ilju sabi˙a ˙afna (5) Ara 11 Dawn jag˙mlu lkuntratti (6) Din tista’ tkun presidenzjali (6) Ara 5 Ara 18 Ara 16

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

7,23.

9,8w.

10.

12.

16,18.

19,21w.

20.

24.

1.

2,11.

3.

5,6.

12.

13.

15.

17,14.

22.

Karus, Stat, Ippika, Rispettabli, Bennen, Kartun, Stima, Teptep, Óabba, Imita.

Karfus, Russa, Sib, Tinten, RÛ, RMA, Appena, Tkantawli, Rak.

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Ωew© stilel minn liverpool tas-snin sittin.

Kantant 1 :

Kantant 2 :

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Mick Jagger

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA ROSE MAMO, 2, Hillside Place, Triq il-Kwartin, is-Swieqi, SQW 2205

Steven Tyler

35

36

Sports

16.02.2014

20k IndIVIdual tIme trIal 2014

It-tIelet Volum 1936-1949

Wayne spIterI jIrbaÓ It-tIme Goal, the offIcIal encyclopedIa of trIal tal-20 kIlometru maltese football

Wayne Spiteri ta’ Birkirkara St Joseph

L-ewwel avveniment filkalendarju g˙all-ista©un taççikliΩmu tal-2014 sar nhar itTnejn li g˙adda meta Birkirkara St Joseph organizzaw it- time trial individwali ta’ 20 kilometru f’isem ilFederazzjoni Maltija taçÇikliΩmu.

Wayne Spiteri, li kien qed jag˙mel id-debutt mal-klabb tieg˙u Birkirkara St Joseph, reba˙ din l-ewwel tellieqa tal-ista©un. Ta’ min isemmi hawnhekk li din l-ewwel tellieqa kienet mistennija ˙afna mid-dilettanti min˙abba li fla˙˙ar xhur kien hemm ˙afna spekulazzjonijiet ta’ trasferimenti ta’ çiklisti minn klabb g˙all-ie˙or u sa fl-

a˙˙ar waslet l-ewwel tellieqa fejn il-klabbs kellhom l-opportunità li juru ç-çiklisti tag˙hom. Birkirkara St Joseph kellhom is-suççess li wie˙ed mill-akkwisti ©odda tag˙hom reba˙ din it-tellieqa importanti. Wayne Spiteri g˙eleb kull oppoΩizzjoni biex reba˙ it-time trial ta’ 20 kilometru f’27 minuta u 40 sekonda. Fost l-avversarji li kellu Spiteri kien hemm içchampion renjanti ta’ Malta, tat-Tim Greens, Etienne Bonello, li g˙addieh bi tmien sekondi. James Mifsud tat-Tim Greens spiçça fittielet post f’˙in ta’ 27 minuta u 55 sekonda.

Fil-kategorija tan-nisa,

Marie Claire Aquilina tat-Tim Greens ma kellhiex wisq oppoΩizzjoni. Hija g˙amlet l-20 kilometru fi 30 minuta u 53 sekonda. It-tieni kklassifikat Michelle Vella Wood ta’ Birkirkara St Joseph b’˙in ta’ 32 minuta u 27 sekonda, u ttielet Lara Buttigieg ta’ Agones SC f’˙in ta’ 35 minuta u 34 sekonda.

Rebbie˙a f’kategoriji o˙ra kienu Patrick Scicluna ta’ Agones SC fil-kategorija ta’ ’l fuq minn 40 sena, Emanuel Bezzina tal-Mosta CC fil-kategorija ta’ ’l fuq minn 50 sena, u Emanuel Camilleri ta’ Qormi CC filkategorija ta’ ’l fuq minn 60 sena.

It-tielet volum tax-xog˙ol talistoriku tal-futbol Malti, Karmenu Baldacchino, ikopri lperijodu bejn l-1936 u l-1949.

Dan ix-xog˙ol huwa meqjus mill-MFA b˙ala l-istorja uffiçjali tag˙ha. Dan il-volum janalizza fid-dettall il-perijodu ta’ qabel ilgwerra, Ωmien il-gwerra u ssnin erbg˙in.

It-Tieni Gwerra Dinjija interrompiet wie˙ed mill-aqwa perijodi fl-istorja tal-futbol Malti. Issnin 1936-1939 kienu snin ta’ abbundanza. Dan kien perijodu fejn ˙afna plejers famuΩi ˙arbu minn pajjiΩhom u fittxew kenn mill-persekuzzjoni f’pajjiΩna.

G˙alhekk il-livell tal-futbol Malti g˙ola ˙afna u l-pubbliku rrisponda billi mar l-istadium bleluf kbar.

IΩda s-sitwazzjoni nbidlet meta l-Italja da˙let fil-gwerra kontra l-Ingilterra. Il-log˙ob kompetittiv waqaf imma, minkejja kollox, il-log˙ba ma waqfitx g˙al kollox. Grazzi g˙as-Sur Carmelo Scicluna tal-istadium, il-futbol baqa’ g˙addej, anke jekk fuq livell ˙afna inqas.

L-ewwel snin ta’ wara l-gwerra ©abu mag˙hom bidla kbira fil˙ajja tal-Maltin. Bil-mod il-mod l-affarijiet bdew ©ejjin g˙an-normal u l-pajjiΩ qabad it-triq li fla˙˙ar kellha twasslu g˙allindipendenza.

Is-snin erbg˙in kienu snin mill-aqwa fl-istorja tal-futbol Malti. F’qasir Ωmien re©g˙et

˙adet il-pika bejn ir-rivali antiki, Valletta, Óamrun, Sliema u Floriana.

F’dan il-volum l-awtur jirnexxilu jaqbad ˙afna minn dawk l-episodji sbie˙ li Ωgur i©©eddu l-memorji ta’ dawk li jiftakru dak iΩ-Ωmien glorjuΩ.

B˙alma g˙amel fiΩ-Ωew© volumi ta’ qabel, Baldacchino Ωamm l-istorja tieg˙u f’ordni kronolo©ika. Il-ktieb hu maqsum f’erba’ partijiet: L-ewwel parti: Il-futbol domestiku; It-tieni parti: It-tim nazzjonali; It-tielet parti: Timijiet barranin; Ir-raba’ parti: Ençiklopedija talfutbol Malti.

Filwaqt li l-ewwel tliet partijiet jirrakkontaw dak kollu li ©ara fil-futbol matul dan il-perijodu, l-istorja hija kkumplimentata b’ammont kbir ta’ statistika.

Dan jag˙mel dan il-ktieb utli ˙afna mhux biss g˙ad-dilettanti imma wkoll g˙all-©urnalisti.

Ir-raba’ parti hija ençiklopedija tal-futbol Malti fejn wie˙ed isib dak kollu li g˙andu bΩonn dwar kompetizzjonijiet, plejers, referis, kowçis, uffiçjali, ©urnalisti, timijiet Maltin u barranin, u ˙afna affarijiet o˙ra.

Dan it-tielet volum ta’ Goal huwa ppubblikat minn Horizons u jinsab g˙all-bejg˙ mill-istess Horizons, BDL u l˙wienet tal-kotba.

futbol tan-nIsa Log˙ob li jmiss Illum Gozo

vs

It-Tlieta M©arr vs Pembroke vs

B’Kara fil-grawnd ta’ Kerçem Hibs Luxol

fil-11.00

fil-grawnd tal-Im©arr fit-20.15 fil-grawnd ta’ Pembroke fit-20.15

ÛWIemel

Ódax-Il tIÌrIja llum fIl-marsa Il-Óames Laqg˙a tal-ista©un tat-ti©rijiet fil-Marsa llum tinkludi sitt heats tal-Kampjonat Assikura fost il-˙dax-il ti©rija fil-programm li jibda fis-13.15.

Il-programm kollu huwa dan: Ti©rija 1 Klassi Silver: fuq distanza ta’ 2140 metru; tibda fis13.15 Ti©rija 2 Klassi Gold: fuq distanza ta’ 2140 metru; l-ewwel heat tal-Kampjonat Assikura; tibda fis-13.35 Ti©rija 3 Klassi Gold: fuq distanza ta’ 2140 metru; it-tieni heat tal-Kampjonat Assikura; tibda fis-14.00 Ti©rija 4 Klassi A: fuq distanza ta’ 2250 metru; tibda fit-14.20 Ti©rija 5 Klassi Silver: fuq distanza ta’ 2140 metru; tibda fit14.45 Ti©rija 6 Klassi Gold: fuq distanza ta’ 2140 metru; t-tielet heat tal-Kampjonat Assikura; tibda fit-15.10 Ti©rija 7 Klassi Gold: fuq distanza ta’ 2140 metru, ir-raba’ heat tal-Kampjonat Assikura; tibda fit-15.35 Ti©rija 8 Klassi Silver: fuq distanza ta’ 2140 metru; tibda fl-16.00 Ti©rija 9 Klassi Premier: fuq distanza ta’ 2140 metru; tibda fl16.25 Ti©rija 10 Klassi Gold: fuq distanza ta’ 2140 metru, il-˙ames heat tal-Kampjonat Assikura; tibda fil-16.50 Ti©rija 11 Klassi Gold: fuq distanza ta’ 2140 metru; is-sitt heat tal-Kampjonat Assikura; tibda 17.10

Sports

16.02.2014

37

logÓob olimpiku Tax-xiTwa iT-22 ediZZjoni Tal-logÓob olimpiku Tax-xiTwa fl-aqwa TiegÓu Il-Log˙ob Olimpiku tax-Xitwa, Sochi 2014, issa qabeΩ in-nofs u nistg˙u ng˙idu li wasal fl-aqwa tieg˙u, g˙alkemm ir-reb˙ il-kbir tal-midalji jse˙˙ aktar qrib it-tmiem. S’issa kellna numru mhux ˙aΩin ta’ midalji li ntreb˙u u l-pajjiΩi fuq quddiem huma n-Norve©ja, il-Ìermanja u l-Kanada.

Ta’ diΩappunt s’issa kienu l-Istati Uniti u anke r-Russja, li wie˙ed irid iqis li qieg˙da tilg˙ab fuq artha. L-IΩvizzera, il-Belarus u l-Olanda sejrin mhux ˙aΩin ukoll.

Issa li l-kontroversji donnhom li ntnesew, bdejna naqraw stejjer dwar su©©etti o˙ra, b˙al ng˙idu a˙na dik l-istorja dwar kemm qed jag˙mel temp tajjeb u s˙un, u dan meta qed nitkellmu fuq belt fil-muntanji, g˙alkemm fiha hemm g˙adira kbira. Din l-istorja ovvjament ˙ar©et min˙abba li dawn huma l-Olimpjadi tax-Xitwa – il-Log˙ob kollu jsir fuq is-sil©. Sil© fl-art u filmuntanji hemm, imma hemm ix-xemx meta normalment ikun hemm xita u borra. Madankollu, dan ma jidhirx li qed itellef il-Log˙ob, u l-affarijiet sejrin tajjeb b’g˙add ta’ avvenimenti ma jonqsux li jil˙qu livelli mondjali b˙alma ji©ri dejjem.

Barra minn hekk ftit statistika tpo©©ina fl-istampa aktar. Hemm partitarji f’Sochi minn 124 pajjiΩ u nbieg˙u kwaΩi miljun biljett tad-d˙ul. G˙al dik li hi medja hemm 13477 ja˙dmu fuq lOlimpjadi u voluntiera hemm 18500. Figuri li juru li dan l-avveniment qed ikun suççess kbir. midalji

RANK

PAJJIÛ

1 2 3 =4 =4 6 7 8 9 10 11 12 13 14 =15 =15 17

il-Ìermanja l-IΩvizzera il-Kanada in-Norve©ja l-Istati Uniti l-Olanda il-Belarus ir-Russja l-Awstrija iç-Çina Franza il-Polonja il-Ìappun is-Slovenja il-Gran Brittanja il-Korea is-Slovakkja

DEHEB

FIDDA

BRONÛ

TOTAL

7 5 4 4 4 4 3 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1

3 1 5 3 3 3 0 5 4 2 0 0 2 1 0 0 0

1 1 2 6 6 5 1 5 1 0 2 0 1 2 1 1 0

11 7 11 13 13 12 4 12 7 4 4 2 4 4 2 2 1

hanyu, l-ewwel ÌappuniÛ li kiseb midalja Tad-deheb fil-figure skaTing f’dawn l-olimpjadi Yuzuru Hanyu sar l-ewwel ÌappuniΩ li reba˙ midalja tad-deheb fil-figure skating f’Sochi. IΩΩag˙Ωug˙ ta’ 19-il sena kiseb ukoll l-ewwel titlu g˙all-Ìappun f’dawn l-Olimpjadi. Hanyu waqa’ darbtejn waqt il-finali, iΩda xorta kien kapaçi jeg˙leb liç-champion g˙al tliet darbiet talfree skating, il-KanadiΩ Patrick Chan, li kellu jikkuntenta bil-fidda. Il-midalja tal-bronΩ reba˙ha Denis Ten tal-Kazakhstan. Ta’ min wie˙ed isemmi li Hanyu, fil-programm ta’ qabel il-finali, g˙amel reb˙a storika meta kiser ir-rekord tad-dinja.

il-ÌermaniÛi perfeTTi fil-kompeTiZZjonijieT luge f’soChi

Mix-xellug g˙al-lemin: ir-rebbie˙a tal-midalja tad-deheb Natalie Geisenberger, Felix Loch, Tobias Wendl, u Tobias Arlt.

Id-dominanza tal-ÌermaniΩi fl-avvenimenti tal-luge f’dawn ilLog˙ob hija assoluta. Huma kienu l-favoriti, speçjalment wara li reb˙u l-midalji tad-deheb fis-singles, kemm tal-ir©iel kif ukoll tan-nisa, kif ukoll fid-doppji, biex finalment inkurunaw reb˙a assoluta meta Ωiedu l-midalja tad-deheb fir-relay.

Natalie Geisenberger, iç-champion tan-nisa, Felix Loch, içchampion tal-ir©iel, u l-par Tobias Wendl u Tobias Arlt, fiddoppji kkombinaw biex reb˙u s-seba’ midalja tad-deheb g˙all-Ìermanja. Il-fidda ˙aduha r-Russja b’1.03 sekonda inqas u l-bronΩ il-Latvja, f’dik li hi relay. Loch qal lill-©urnalisti wara r-relay: “A˙na g˙andha bΩonn ftit jiem biex nirrealizzaw x’g˙amilna. Din kienet ©img˙a perfetta g˙alina l-ÌermaniΩi.”

l-olimpjadi Tax-xiTwa bdew jidhru fTiT isbaÓ gÓall-isTaTi uniTi Jekk il-ÌermaniΩi kaxkru l-avventimenti tal-luge matul il©img˙a, l-istess g˙amlu l-atleti tal-Istati Uniti f’dawk tasslopestyle skiing tal-ir©iel. Fil-fatt, dan ir-reb˙ tal-midalji sebba˙ ftit il-wirja tal-Istati Uniti li fil-bidu tal-©img˙a ma tantx kienet tajba.

Joss Christensen, imwieled Utah, li g˙andu 22 sena, mexxa t-tkaxkira tal-midalji meta reba˙ l-ewwel midalja tad-deheb fil-freestyle skiing sloepstyle li kienet introdotta fl-Olimpjadi din id-darba f’Sochi, ir-Russja. Christensen irre©istra skor finali ta’ 95.80 biex g˙eleb liΩ-Ωew© Amerikani s˙abu, Gus Kenworthy li ©ab 93.60 u Nick Goepper li kellu skor ta’ 92.40.

F’kull wa˙da mill-erba’ ©irjiet ta’ Christensen dejjem tella’ aktar minn 90 u l-a˙˙ar Ωew© ©irjiet kienu tajbin biΩΩejjed biex seta’ ji©i l-ewwel jew it-tieni fiç-çert. Ilkowç Amerikan, Skogen Sprang, qal: “Din hija xi ˙a©a li lanqas biss tippermetti lilek innifsek ta˙seb li tista’ tag˙milha. G˙adni ma nistax nemmen li g˙amilnieha.” IlÌermaniΩ Benedikt Mayr kellu l-a˙jar tieg˙u 67.60, li ma kienx tajjeb biΩΩejjed biex jid˙ol bih fir-rawnd finali u spiçça fl-20 post overall.

Il-midalja tad-deheb ta’ Christensen kienet ir-raba’ wa˙da g˙all-Istati Uniti f’dawn il-Log˙ob – dawn kollha ntreb˙u fuq l-g˙oljiet ta’ Rosa Khutor Extreme Park, filwaqt li r-reb˙ tat-tliet midalji kien it-tielet darba fl-istorja tal-Olimpjadi tax-Xitwa g˙all-Istati Uniti. Id-darbtejn l-o˙ra kienu saru fl-1956 fil-figure skating tal-ir©iel u mbag˙ad fil-halfpipe snowboarding tal-ir©iel fl-2002.

Madanakollu, dan is-suççess kbir xorta ma ˙ebiex il-fatt li sa issa l-Istati Uniti kellhom wirjiet diΩappuntanti f’dawn il-Log˙ob. Is-snowboarder, Shaun White; l-ispeedskater, Shani Davis; u l-iskiers Bode Miller u Julia Mancuso, kollha kienu mistennija li jie˙du l-midalji iΩda ma rnexxilhomx, b’diΩappunt kbir g˙all-kontin©ent Amerikan.

Temp mhux daqsTanT kiesaÓ qed joÓloq problemi gÓal dawn l-olimpjadi

midalja Tad-deheb mirbuÓa minn ÛewÌ aTleTi Dominique Gisin, Ûvizzera, u Tina Maze, Slovena, da˙lu fl-istorja tal-Olimpjadi tax-Xitwa meta fil-kategorija tan-nisa g˙an-niΩla f’Sochi reb˙u t-tnejn il-midalja tad-deheb.

Huma t-tnejn kellhom ˙in ta’ minuta 41.57 sekonda biex saru l-ewwel atleti fl-istorja tal-Olimpjadi tax-Xitwa li telg˙u fuq il-podju g˙al midalja tad-deheb flimkien. Gisin kienet l-ewwel wa˙da li rre©istrat il-˙in rebbie˙ u warajha waslet Maze bl-istess ˙in, il-midalja tal-bronΩ ˙aditha Ûvizzera o˙ra, Lara Gut, b’0.10 sekondi inqas.

Qed ikun irrappurtat minn Sochi r-Russja li minkejja li dan ilLog˙ob huwa msejja˙ l-Olimpjadi tax-Xitwa, f’din il-Belt Russa qed ikun hemm temperaturi g˙oljin ferm aktar missoltu. Qed ikun hemm kundizzjonijiet ta’ temp aktar adattati g˙al vaganza fir-rebbieg˙a fil-muntanji milli g˙all-Olimpjadi tax-Xitwa. L-Amerikan Bobby Brown ©era l-a˙˙ar rawnd tieg˙u bil-kmiem qosra.

38

Sports

16.02.2014

M.CItY U WIGAN jAvvANzAW GÓALL-KWARtI FINALI tAL-FA CUP

kinux fluwenti fil-log˙ob tag˙hom. Ómistax ilu, iΩΩew© timijiet kienu ltaqg˙u u ˙lief g˙al xi ftit tibdiliet Ωg˙ar li kien hemm fl-iskwadra, Chelsea kienu g˙elbu lill-istess City bl-iskor minimu ta’ 10.

L-unika fattur li fired lil Sunderland u Southampton minn xulxin, kien il-gowl ta’ Craig Gardner. Il-gowl ta’ Gardner wasal erba’ minuti

Il-partita tal-©urnata tal-biera˙ kienet dik bejn Manchester City u Chelsea. Dawn tala˙˙ar fallew milli jaslu salkwarti finali wara li qalg˙u tnejn f’Ethihad Stadium.

Kien Stevan Jovetic li feta˙ l-iskor g˙al City fid-19-il minuta log˙ob. Fit-tieni taqsima, Nasri g˙amilhom tnejn wara li rnexxielu jeg˙leb in-nasba tal-offside.

F’din il-partita, Chelsea ma

BUNDESLIGA

mill-bidu tal-ewwel taqsima.

Iç-champions tal-FA Cup Wigan g˙elbu lil Cardiff bliskor ta’ 2-1 biex b’hekk se jkunu qed javvanzaw g˙allkwarti finali ta’ din il-kompetizzjoni.

Kienu Wigan li marru filvanta©© wara tmintax-il minuta log˙ob permezz ta’ McCann, wara li dan tal-a˙˙ar irçieva tajjeb ming˙and Jordi Gomez. Cardiff irrispondew

fis-27 minuta permezz ta’ Campbell. Wigan da˙lu jistrie˙u minn fuq wara li Watson po©©a lit-tim tieg˙u fil-vanta©© ˙ames minuti mittmiem tal-ewwel taqsima.

Il-partita bejn Sheffield Wednesday u Charlton Athletic kienet posposta.

Intant, illum ikompli l-programm tal-FA Cup fejn se jkunu qed jiltaqg˙u Everton kontra Swansea city, Sheffield

BAYERN MUNICH GÓADDEW MINN FUQ FREIBURG

RIÛULtAtI Mainz 05 v Hannover 96

2-0

Bayern Munich v Freiburg

4-0

Borussia D v E Frankfurt

4-0

Braunschweig v Hamburger

4-2

Hoffenheim v VfB Stuttgart

4-1

Werder Bremen v Borussia M

1-1

LOGÓOB GÓAL-LUM 15.30

Hertha Berlin v Wolfsburg

17.30

L

Bayern Munich 21 Bayer Leverkusen 21 Borussia D 21 Schalke 04 21 Borussia M 21 Wolfsburg 20 Mainz 05 21 Hertha Berlin 20 Augsburg 20 Hoffenheim 21 Hannover 96 21 Eintracht Frankfurt 21 Werder Bremen 21 VfB Stuttgart 21 Freiburg 21 Nurnberg 20 Hamburger SV 21 Braunschweig 21

RIÛULtAtI Tard

Fiorentina v Inter

Catania v Lazio

12.30

Atalanta v Parma

15.00

Cagliari v Livorno

15.00

Genoa v Udinese

15.00

Juventus v Verona

15.00

Sassuolo v Napoli

15.00

Roma v Sampdoria

20.45

LOGÓOB GÓAL-GÓADA Verona v Torino

KLASSIFIKA TIM

SERIE A

LOGÓOB GÓAL-LUM

Bayer Leverkusen v Schalke 04 1-2

Augsburg v Nurnberg

United kontra Nottingham Forest. Il-partita tal-©urnata se tkun dik bejn Arsenal u Liverpool. Is-sibt li g˙adda Arsenal kienu umiljati f’Anfield wara li tilfu bl-iskor ta’ 5-1. Arsenal se j˙allu dan il-konfront jaffettwalhom ilmoral tag˙hom g˙al din ilpartita jew se jkun qed jitfg˙u din il-partita warajhom biex jaslu sal-kwarti finali tal-FA Cup

20.45

KLASSIFIKA R

D

T

F

K

P

19 14 13 12 10 10 10 9 9 6 7 5 5 5 4 2 4 4

2 1 3 4 4 3 3 4 4 7 3 6 6 4 6 11 4 3

0 6 5 5 7 7 8 7 7 8 11 10 10 12 11 7 13 14

57 38 51 41 37 33 31 31 30 44 29 24 25 34 20 24 35 15

9 22 24 30 26 24 35 24 29 44 37 38 46 45 40 36 51 39

59 43 42 40 34 33 33 31 31 25 24 21 21 19 18 17 16 15

Bayern Munich se jinΩlu g˙al-log˙ba taç-Champions League kontra Arsenal ta’ nhar l-Erbg˙a li ©ej wara li g˙elbu lil Freiburg bl-iskor ta’ 4-0 biex se jibqg˙u jikkonsolidaw posthom flewwel poΩizzjoni tal-Bundesliga.

Dante feta˙ l-iskor wara g˙oxrin minuta log˙ob. Shaqiri g˙amilhom tnejn fit-tieni taqsima u tliet minuti qabel it-tmiem l-ewwel taqsima g˙alaq il-partita u skurja t-tieni gowl personali tieg˙u. Ûew© minuti mittmiem Pizzarro ssi©illa r-reb˙a.

Minkejja li Freiburg bdew tajjeb u ma qag˙dux lura milli jattakkaw, xorta wa˙da ma rnexxielhomx jinfdu ddifiΩa kompatta ta’ B.Munich.

Borussia Dortmund g˙elbu lil

Eintracht Frankfurt g˙at-tieni darba f’temp ta’ ˙ames t’i j i e m w a r a l i lbiera˙ it-tim ta’ Armin Veh kienu meg˙luba bl-iskor ta’ 4-0.

Wara g˙axar mi n u t i l o g ˙ o b Aubameyang feta˙ l - i s k o r g ˙ a l Borussia fil-21 minuta log˙ob, l-istess plejer g˙amilhom tnejn. Fit-tieni taqsima, wara Ωew© minuti log˙ob, Lewandowski g˙amilhom tnejn wara li ma falliex minn ˙dax-il metru. M Jojic issi©illa r-reb˙a g˙al Dortmund, g˙oxrin minuta mit- t m i e m . G ˙ a l Milos Jojic dan kien l-ewwel gowl tieg˙u ma’ Dortmund. B’din ir-reb˙a, Dortmund tefg˙u p r e s s j o n i f u q Leverkusen li qed jokkupaw it-tieni poΩizzjoni tal-klassifika.

TIM Juventus Roma Napoli Fiorentina Inter Hellas Verona Torino Parma AC Milan Lazio Genoa Sampdoria Atalanta Udinese Cagliari Bologna ChievoVerona Livorno Sassuolo Catania

L 23 22 23 23 23 23 23 22 24 23 23 23 23 23 23 24 23 23 23 23

R 19 15 14 13 9 11 8 8 8 8 8 7 8 8 5 4 4 4 4 3

D 3 6 5 5 9 3 9 9 8 8 6 7 3 2 9 9 6 5 5 7

T 1 1 4 5 5 9 6 5 8 7 9 9 12 13 9 11 13 14 14 13

F 56 45 47 42 40 39 36 32 37 29 24 27 24 25 21 22 16 22 23 16

K 18 11 27 24 27 37 30 27 35 29 28 32 32 32 32 40 32 41 49 40

P 60 51 47 44 36 36 33 33 32 32 30 28 27 26 24 21 18 17 17 16

Sports

16.02.2014

39

kwarti tal-finali tal-fa trophy

Qormi jissorprendu liÇ-Çampjins Birkirkara Qormi Birkirkara (HT 2-1)

Haruna Shola Shodiya (B) u Quintieri Simone (Q) jissieltu g˙all-ballun

3 1

Il-biera˙ Qormi wettqu sorpriΩa kbira meta eliminaw liçÇampjins tal-Kampjonat u leaders tal-klassifika, Birkirkara mill-U*Bet FA Trophy meta g˙elbuhom 3-1.

Dan wara li B’Kara kienu huma li fet˙u li skor imma lQriema skurjaw tliet darbiet tul partita ming˙ajr risposta biex issa jid˙lu fis-semi finali tal-kompetizzjoni, b’çans tajjeb li jkunu g˙at-tielet darba infila fil-finali.

B˙alma kien mistenni, Birkirkara ˙adu l-inizjattiva tal-log˙ob f’idejhom fil-bidu tal-partita iΩda Qormi skurjaw darbtejn qabel tmiem l-ewwel taqsima biex imbag˙ad lejn tmiem il-partita skurjaw darb’o˙ra.

B’Kara rnexxielhom imorru fil-vanta©© fis-17-il minuta meta Shodiya qassam ballun lejn PAUL FENECH li wara li qabeΩ lil Pisani, xxuttja minn tarf il-kaxxa u g˙eleb lil Farrugia fil-lasta ta’ Qormi.

Fit-28 minuta ç-çampjins kwaΩi rduppjaw meta kross mil-lemin ta’ Herrera u ddaqqa ta’ ras ta’ Shodiya kienet perikoluΩa.

Madanakollu tliet minuti wara, fil-31 minuta kienu Qormi li

skurjaw biex kisbu d-draw.

Freekick fil-g˙oli ta’ Caruana fil-kaxxa, jg˙olew Effiong ta’ Qormi u Mendoza ta’ B’Kara bil-ballun jispiçça wara Haber.

Kien hemm çertu dubju minn miss il-ballun b’rasu imma filfatt kien stabbilit li kienet iddaqqa ta’ ras ta’ Mendoza li spiççat fix-xibka.

Fis-37 minuta B’Kara kienu sfortunati li ma re©g˙ux marru fuq quddiem meta fuq azzjoni personali ta’ Shodiya li ˙arab bil-ballun, qabeΩ lil Vella u laqat sieq il-lasta b’xutt filbaxx. Hawnhekk Qormi kellhom l-isfortuna li we©©g˙alhom il-gowler Farrugia li anki kellu jittie˙ed l-isptar bl-ambulanza.

Minkejja din l-isfortuna Qormi baqg˙u jkunu perikoluΩi g˙alkemm kienu B’Kara li offrew fuq platt il-gowl talvanta©© g˙al Qormi. Ûew© minuti fil-˙in miΩjud Haber ˙are© mil-kaxxa biex jinterçetta xutt minn nofs il-grawnd ta’ Effiong, imma ma laqatx ilballun biex LEIGHTON GRECH g˙amel li skor 2-1 f’lasta vojta u bg˙at lil Qormi jistrie˙u fil-vanta©©.

G˙at-tieni taqsima l-kowç KarkariΩ, Paul Zammit g˙amel xi bidliet tattiçi li ftit jidher li kellhom effett. Shodiya deher li kien se jikseb id-draw g˙al B’Kara meta fajjar xutt

tremend iΩda l-gowler sostitut Qormi, Sultana tar biex dawwar g˙al korner dak li deher ballun destinat g˙axxibka.

Ix-xutt tas-sostitut Calheira deher li qabeΩ il-linja fatali meta l-gowler Sultana salva f’Ωew© attentati iΩda r-referee ˙alla l-log˙ob g˙addej.

Imbag˙ad Sultana kien pront tefa’ l-ballun fil-log˙ob lejn Effiong li qabeΩ lil Sciberras u l-gowler Haber iΩda MendoΩa li kien tiela lura rnexxielu jtajjar il-ballun iΩda dan biss lejn LUCAS CANTORO li ssi©illa lkwalifikazzjoni ta’ Qormi meta g˙amel l-iskor 3-1 fid-90 minuta.

QORMI: Farrugia (Sultana 43), Bugeja (Vella 3), Gianola, Bondin, Pisani, Quintieri (Bajada 73) Caruana, Da Silva, Cantoro, Effiong, Grech.

KOWÇ: Karel Zeman B’KARA: Haber, Zerafa, Mendoza, Vukanac, Temile (Calheira 75), Sciberras, Scicluna (Camenzuli 58), Fenech, Shodiya, Herrera, Jhonnattann (Vella 79) .

KOWÇ: Paul Zammit SKURJAW: Paul Fenech (B) 17 min, Alejandro Mendoza (awto gowl) (Q) 31 min, Leighton Grech (Q) 47 min, Lucas Cantoro (Q) 90 min.

REFEREE: Ville Nevalainen

Valletta jgÓaddu B’penalty ta’ denni 0 1

Minkejja d-differenza kbira fuq il-karta bejn Valletta u Naxxar Lions f’din il-kwarti tal-finali, xejn attraenti tal-U*Bet FA Trophy, l-Beltin irnexxielhom jikkwalifikaw g˙as-semi finali b’gowl wie˙ed skurjat minn penalty fl-24 minuta minn Denni Rocha dos Santos.

Valletta issa jiltaqg˙u fid-19 ta’ Marzu kontra r-rebbieh talkwarti finali ta’ g˙ada bejn Gzira United u Rabat Ajax.

Valletta kienu fil-kontroll talpartita tul l-ewwel taqsima kollha iΩda l-inabilita’ tag˙hom li jiskurjaw aktar gowls ˙alliet ir-riΩultat finali fid-dubju biex fit-tieni taqsima Naxxar ippruvaw jid˙lu aktar fil-partita.

Fl-ewwel Ωew© minuti talpartita Valletta mill-ewwel urew l-intenzjonijiet tag˙hom.

Mifsud Triganza kellu xutt mill-bog˙od li ˙asad lil gowler Naxxari Azzopardi meta salva f’Ωew© attentati u imbag˙ad Denni ra xutt tajjeb tieg˙u

jmur g˙oli.

Il-gowler tal-Lions salva tajjeb fl-10 minuta xutt tal-plejer milGambja tal-Valletta, Barry wara li dan da˙al mix-xellug.

Ftit wara Naxxar kellhom lewwel attakk tag˙hom tal-partita meta s-Serb tag˙hom Stojanovic qassam tajjeb lil Scerri li da˙al bis-sa˙˙a filkaxxa tal-Belt iΩda nΩamm mid-difiΩa.

Fl-24 minuta wasal il-gowl uniku tal-partita. Ir-referee IrlandiΩ saffar penalty g˙adda˙la ta’ Del Negro fuq Denni li kien die˙el ji©ri fil-kaxxa.

Id-difensur Naxxari kellu bΩonn jimmedikawh wara din id-da˙la iΩda l-waqfa ma tellfet xejn mill-konçentrazzjoni ta’ DENNI ROCHA DOS SANTOS li mill-11-il metru spara l-ballun fir-rokna tax-xellug taxxibka. Óames minuti wara Valletta kwaΩi rduppjaw meta Owonikoko ©era bil-ballun filkaxxa, twaqqaf mid-difiΩa, ballun g˙and Mifsud Triganza li qassam lejn Denni li x-xutt tieg˙u ˙abat ma’ sieq il-lasta.

Lejn tmiem it-taqsima Naxxar

resqu lejn il-lasta tal-Belt meta g˙al darb’o˙ra Scerri rçieva ming˙and Stojanovic u minkejja l-pressjoni tad-difensuri talValletta rnexxielu jixxuttja imma l-ballun mar barra.

Fil-bidu tat-tieni taqsima Naxxar taw indikazzjoni li setg˙u jag˙mlu xi tip ta’ rimonta.

Fl-64 minuta Naxxar resqu qrib id-draw meta kross filg˙oli ta’ Bakare, da˙al g˙alih Scerri imma x-xutt tieg˙u milqrib kien salvat mil-gowler attent Belti, Revishvili.

NAXXAR L: Azzopardi, Bakare, Buhagiar, Cassar, Ribeiro, Decesare, Del Negro (Falzon 28), Thiago, Alejandro, Scerri, Stojanovic (Rocha da Silva 82).

KOWÇ: Winston Muscat VALLETTA: Revishvili, Caruana, Borg, Fenech, Mifsud Triganza (Monte bello 46), Briffa, Owonikoko (Rassulov 46), Barry (Agius 86), Bajada, Dos Santos, Maisuradze .

KOWÇ: Andre’ Paus.

SKURJA: Denni Rocha Dos Santos (V) pen 24 min.

REFEREE: Robert Harvey

Stojanovic Filip (N) jipprova jie˙u l-ballun ming˙and Maisuradze Irakli (V)

Ritratti: STEPHEN GATT

Naxxar L Valletta (HT 0-1)

40

Lokali

16.02.2014

JinJora r-rapport li talab Hu SteSS Sena qabel l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali WasteServ Malta (WSM) da˙˙let ja˙dmu mag˙ha 143 ˙addiem ©did.

Dan minkejja li rapport ikkummissjonat mill-Ministru tal-Finanzi ta’ dak iΩ-Ωmien kien irrakkomanda biex WSM ma timpjegax nies aktar ja˙dmu mag˙ha.

Dan kollu ˙are© waqt ittwe©ibiet Parlamentari tasseduta tal-Erbg˙a filg˙axija li g˙aliha wie©eb il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, Ambjent u Tibdil fil-Klima Leo Brincat.

Fir-rapport ikkummissjonat mill-Ministeru tal-Finanzi ta˙t Gvern Nazzjonalista kien ˙are© çar il-fatt illi meta jitilqu n-nies minn WasteServ Malta ma kellhomx ji©u impjegati o˙ra minflokhom.

Mhux talli hekk, imma talli ©ara bil-maqlub u l-Gvern preçedenti ta˙t Amministrazzjoni Nazzjonalista minn Jannar tassena 2012 sal-elezzjoni kien da˙˙al 143 ˙addiem ja˙dmu ma’ WasteServ Malta. Tletin ˙addiem ©ew impjegati direttament ma’ WasteServ Malta, filwaqt li 113-il ˙addiem ©ew im˙addma mal-WasteServ permezz ta’ kuntrattur, il-JF Security.

Din is-sistema anomala ta’ rekluta©© wasslet biex numru

mill-˙addiema inga©©ati minn dan il-kuntrattur sabu ru˙hom f’poΩizzjonijiet g˙olja ta’ tmexxija u b’hekk in˙olqot sitwazzjoni fejn, sal-bidu ta’ Marzu tal-2013, ma kienx çar min kien qieg˙ed jidderie©i lill-WasteServ. Dan se˙˙ minkejja l-fatt li ori©inarjament kien iddikkjarat li dan ir-rekluta©© kellu jsir biss fi skali iktar baxxi biex jag˙ti iktar flessibbiltà lill-kumpanija.

F’kummenti mog˙tija lilna mill-Ministru Brincat huwa qalilna li l-fatt li l-Gvern preçedenti qatt ma pprova ji©©ustifika dan il-metodu ta’ inga©©, indikalu li aktarx huwa kaΩ ta’ fa˙am miblul.

Barra minn hekk, filwaqt li f’ministeri o˙rajn idda˙˙lu ˙afna nies bl-addoçç qabel lelezzjoni, fil-kaΩ talWasteServ Malta jidher li lbiçça l-kbira dda˙˙lu malkuntrattur meta l-kuntratt talJF Security mal-Gvern jiskadi dis-sena stess.

“Tant ©ew ingannati ˙addiema li, g˙alkemm ming˙alihom huma ˙addiema tal-WasteServ Malta, meta tfakkarhom li l-paga je˙duha mill-JF Security, wara ftit jinteb˙u li hemm ba˙ar jaqsam bejn li ta˙dem g˙all-WSM u li ta˙dem mal-JF!” qalilna Brincat.

WasteServ Malta Limited Impjegati tal-Kuntrattur Xahar

Numru ta’ impjegati

Jannar 2012 Frar 2012 Marzu 2012 April 2012 Mejju 2012 Ìunju 2012 Lulju 2012 Awwissu 2012 Settembru 2012 Ottubru 2012 Novembru 2012 Diçembru 2012 Jannar 2013 Frar 2013 Marzu 2013

22 5 1 9 4 9 27 9 4 10 4 1 5 3

Total

113

WasteServ Malta Limited Xahar

Numru ta’ impjegati

Jannar 2012 Frar 2012 Marzu 2012 April 2012 Mejju 2012 Ìunju 2012 Lulju 2012 Awwissu 2012 Settembru 2012 Ottubru 2012 Novembru 2012 Diçembru 2012 Jannar 2013 Frar 2013 Marzu 2013

2 1 2 3 2 12 1 4 1 1 1 -

Total

30