KullĦadd_14.04.2019

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 14 ta’ April, 2019

Ħarġa Nru 1,344 Prezz €1

DGĦAJFUH BIĊĊA OĦRA

Ara paġna 4

Sforzawh jissospendi wieħed qrib tiegħu, anke jekk taparsi, wara li kienu diġà sforzawh iżomm lil Simon Busuttil minkejja li ried jissospendih Wara li ċeda Adrian Delia jwiegħed lil ta’ madwaru li wara Mejju jrażżan lil dawk li ma tawhx nifs... il-fazzjoni Simon Busuttil ċara li mhix se twarrablu

• Għada jibda x-xogħol fuq 17–il triq li tħallew jitkissru biċċiet Ara paġna 28

EBDA IMMIGRANT GĦAL MALTA IL-VAPUR ALAN KURDI MA JITĦALLIEX JIDĦOL MALTA

Ara paġna 12

IL-GVERN ISODD IT-TOQBA TAL-KUNSILL F’SAN PAWL IL-BAĦAR

02

14.04.2019

kullhadd.com

IT-TEMP GĦAL-LUM L-Ogħla Temperatura: 17°C L-Inqas Temperatura: 10°C L-Indiċi UV: 6 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Arja dgħajfa ta’ pressjoni baxxa se tkun fuq iċ-ċentru tal-Mediterran It-Temp: Ftit jew wisq imsaħħab b’xi ħalbiet iżolati tax-xita Ir-Riħ: Ftit qawwi mill-Punent Majjistru Il-Viżibilità: Tajba Il-Baħar: Moderat L-Imbatt: Ftit li xejn It-Temperatura tal-Baħar: 16°C

Editur ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni KIMBERLY CUTAJAR tel: (+356) 2568 2570

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Indirizz Postali KullĦadd

18°C

UV 8

11°C

Il-Ħamis

18°C

UV 9

11°C

19°C

Il-Ġimgħa

UV 8

13°C

Is-Sibt

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

Sit Elettroniku KullĦadd

19°C

UV 9

14°C

18°C

UV 6

13°C

18°C

UV 4

13°C

kullhadd.com

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili – 2393 0000

Chemimart Pharmacy, 14, Triq Sant’Anna, Il-Furjana – 21239310 Chemimart International Pharmacy, 650, Triq il-Kbira San Ġużepp, Il-Ħamrun – 21236477 Tal-Ħlas Pharmacy, Triq il-Ħelsien, Ħal Qormi – 21487739 Mackie’s Pharmacy, Triq L. Casolani, Ta’ Paris, Birkirkara – 21496089 Tony’s Pharmacy, 100, Triq Sir Patrick Stuart, Il-Gżira – 21332080 Ta’ Giorni Pharmacy, Shop 2, Triq Lapsi, Ta’ Giorni – 21333886 Victor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-Sliema – 21330352 St. Mary Pharmacy, 2, Triq Antonio Schembri, Ħ’Attard – 21436348 Reeds Pharmacy 191, Triq il-21 ta’ Settembru, In-Naxxar – 27130068 St. Simon Pharmacy, 8, Dawret il-Gżejjer, Buġibba – 21571649 Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Paola – 21693412 Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, Il-Birgu – 21807529 Hompesch Pharmacy, 207/2011, Triq Hompesch, Il-Fgura – 21807503 Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda, Marsaxlokk – 21651278 Chrysantemum Pharmacy, Triq San Nikola, Il-Qrendi – 21680828 Plaza Pharmacy, 86, Triq il-Kbira, Ħaż-Żebbuġ – 21467459 Spiżerija Carmen, 1, Triq Misraħ is-Suffara, Ħad-Dingli – 21457128

Il-Gwardjani Lokali – 2132 0202

Għawdex

Stampat Miller Distributors Ltd. Numri Importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​– 112​ Il-Pulizija ta’ Malta – 2122 4001-9​

L-Isptar ta’ Malta – 2545 0000 L-Isptar ta’ Għawdex – 2156 1600 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza – 5004 3888 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku – ​1182

Batu Pharmacy, 38, Triq il-Palma, Ir-Rabat – 21551841 Għajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza, Għajnsielem – 27203615 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, ta’ Raħal Ġdid u tal-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem fil-ġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għallemerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-Ċentru tas-Saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta tal-identità ma jiġux moqdija.

03

14.04.2019

kullhadd.com

960 OĦRA JIDĦLU FIĊ-CHILD CARE B’XEJN Din is-sena kien hemm 960 tifel u tifla oħra li ngħaqdu fl-iskema taċ-child care b’xejn. Dan ifisser li hemm 4,000 tifel u tifla li jagħmlu użu mic-child care b’xejn kuljum. Tagħrif li kisbet din il-gazzetta juri li b’kollox fl-ewwel kwart ta’ din is-sena kien hemm 5,093 tifel u tifla li bbbenefikaw minn din il-miżura biex b’kollox, kemm ilha li daħlet fis-seħħ, kienu iktar minn 16,700 wild u 22,500 ġenitur li gawdew il-frott ta’ din il-miżura li laħqet iktar minn skop wieħed.

Meta bdiet din l-iskema f ’Malta kien hawn 69 ċentru għall-ħarsien ta’ tfal u preżentament jeżistu

136 ċentru b’kollox li jipparteċipaw fl-iskema. Bejn April 2014 u Diċembru 2018 kienu investiti €72 miljun f ’din l-iskema biex is-servizzi setgħu jingħataw b’xejn lill-familji fejn il-ġenituri kollha jaħdmu jew isegwu edukazzjoni terzjarja.

Illum iċ-ċentru għall-ħarsien tattfal żviluppa wkoll fi programm edukattiv fejn it-tfal jilagħbu u jitħallew ikunu ħielsa għall-kreattività tagħhom. Il-Ministru għall-Edukazzjoni u x-Xogħol, Evarist Bartolo qal li “fl-ewwel 1,000 jum tat-tfal li huwa importanti ħafna għall-iżvilupp personali, soċjali u edukattiv tagħhom.”

MIXLI B’ATTENTAT TA’ QTIL Il-prosekuzzjoni tmexxiet hekk kif seħħew żewġ każijiet John Grima ta’ 46 sena minn ieħor. Id-difiża għamlet talba għaddej minn żmien diffiċli.

Marsaskala nżamm arrestat għall-ħelsien mill-arrest fejn ir- Jidher li din mhix l-ewwel dar- oħra fl-2007 u fl-2015 u għal- mill-Ispettur Leeroy Balzan Engerer. wara li fil-Qorti wieġeb mhux rimarkat kif bħalissa l-imputat ba li Grima wettaq reati simili hekk huwa riċediv. ħati ta’ attentat ta’ qtil fuq bouncer, li darab ħafif pulizija waqt il-qadi ta’ dmirijietu, offendihom kif ukoll li saq karozza waqt li kien xurban.

Il-każ seħħ kmieni l-Ġimgħa filgħodu għall-ħabta tal-5:30 f ’Paceville. Huwa ma setax jaċċetta l-fatt li bouncer barrani keċċa lilu li hu Malti minn stabbiliment tad-divertiment.

L-imputat, li kien xurban u li baqa’ jsostni li ma jiftakar xejn, irriversja fuq pulizija bil-konsegwenza li darbu ħafif kif ukoll li offenda u ma segwiex l-ordnijiet ta’ uffiċjal

Jidher li din mhix l-ewwel darba li Grima wettaq reati simili hekk kif seħħew żewġ każijiet oħra fl-2007 u fl-2015 u għalhekk huwa riċediv

04

14.04.2019

kullhadd.com

WIEĦED MINN SENSIELA TA’ ATTAKKI PJANATI

B’dak li seħħ fl-aħħar jiem il-pożizzjoni tal-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Adrian Delia, kompliet tiddgħajjef. Bi mkejjen li jafu sew dak li qed jiġri fil-Partit Nazzjonalista sostnew li dan kien biss wieħed minn sensiela ta’ attakki maħsuba biex idgħajfu lil Adrian Delia u li huma parti minn strateġija maħsuba li tweġġa’ lill-Kap meta l-inqas li jkun qed jistenna. Strateġija li mistennija

tilħaq il-qofol tagħha wara l-25 ta’ Mejju, ikun xi jkun ir-riżultat għall-Partit Nazzjonalista fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u l-Kunsilli Lokali.

L-aħbar li żewġ alleati tal-Kap tal-Partit Nazzjonalista ltaqgħu ma’ persuna kkritikata minn uffiċjali tal-Partit Nazzjonalista serviet biex ikunu attakkati nies madwar il-kap bil-għan li jweġġgħu lilhom fit-triq biex ikomplu jaslu għalih.

Fil-fatt, Adrian Delia kellu jċedi u talab lil Herman Schiavone biex jagħmillu pjaċir u “jissospendi” lilu nnifsu sakemm jgħaddu l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. Sospensjoni li kien talabha wkoll lil Simon Busuttil meta ħareġ li kien parti mill-ikbar frame-up politiku fuq il-Prim Ministru. Iżda, dawk li din id-darba wassluh jaġixxi b’dan il-mod dakinhar kienu sforzawh ukoll

iħalli lil Simon Busuttil jibqa’ filgrupp parlamentari. Anke jekk għal diversi ġimgħat kien mar fuq it-televixin u mezzi tax-xandir oħra jgħid li Simon Busuttil għandu jerfa’ r-responsabbiltà li jitlob mingħand ħaddieħor.

Min dirett u inqas dirett kienu bosta dawk li wrew b’mod ċar li kienu se jirkbu fuq din l-aħbar biex jattakkaw il-kredibbiltà ta’ Delia. Jason Azzopardi ħareġ

qatta’ bla ħabel immedjatament biex qabel laqgħa mal-President tar-Repubblika spiċċa jwieġbu Herman Schiavone li sa dak il-ħin kien għadu jsostni li m’għamel xejn ħażin. Fil-fatt, kien wara li żdied l-attakk fuq Kristy Debono li ttieħdet id-deċiżjoni li Schiavone taparsi jieħu pass lura. U għamilha hu għax kieku Debono kien ikollha tissospendi lilha nnifisha minn żewġ karigi u mhux waħda ladarba hi l-President tal-Kunsill Ġenerali.

Lil Azzopardi segwewh nies bħal Claudette Buttigieg u Ivan Bartolo, b’dan tal-aħħar saħansitra jitkellem waqt aġġornament parlamentari fl-istess ħin li Delia reġa’ beda jibża’ jagħmel laqgħa tal-grupp parlamentari.

Nies oħra li llum m’għadhomx fil-qalba tal-Partit Nazzjonalista iżda magħrufa għall-appoġġ lil Simon Busuttil komplew irewħu b’saħansitra artikli fit-Times of Malta.

Fl-istess ħin li kien għaddej dak kollu ħareġ jitkellem Frank Psaila, kandidat tal-Partit Nazzjonalista għall-Parlament Ewropew li qal li meta jkollok tug of war hi l-agħar ħaġa li jista’ jkollu partit politiku.

Anke jekk mhux fl-apert dawk li qed jappoġġjaw lil Delia attakkaw lil Simon Busuttil u nies qrib tiegħu li hu l-inqas li jista’ jitkellem għax filwaqt li kien qed jattakka negozjanti qabel l-aħħar elezzjoni ġenerali kien hemm ftehim magħhom biex jitħallsu l-pagi ta’ dawk l-iktar qrib tiegħu.

Fosthom Rosette Thake li wkoll ħarġet tikkritika lil Adrian Delia u lil ta’ madwaru.

Biex il-PN spiċċa fi ġlieda ta’ min hu l-inqas kredibbli fejn bħal ħafna drabi oħra qed jispiċċa jmur l-agħar Adrian Delia li qed ikompli jiddgħajjef.

05

14.04.2019

kullhadd.com

IKTAR MINN 100 PROĠETT MILL-FOND TA’ ŻVILUPP Din il-ġimgħa l-Ministru għat-Trasport, l-Infrastruttura u l-Proġetti Kapitali ħabbar finanzjament ta’ aktar minn €4 miljun favur 22 proġett ieħor li ser jiġu implimentati fi 13-il lokalità f ’Malta u f ’Għawdex. Dan il-finanzjament joħroġ mill-fond tal-Awtorità tal-Ippjanar – id-Development Planning Fund. Biex hekk se jkunu saru iktar minn 100 proġett minn dan il-fond.

Għalhekk aħbar bħal din żgur li se tkun qed tinżel tajjeb mal-komunitajiet tal-lokalitajiet li qed jibbenefikaw minn dan il-fond. Kien interessanti naraw ukoll li ser jiġi implimentat proġett fl-inħawi ta’ San Pawl il-Baħar, fejn il-klabb akkwatiku tas-Sirens, klabb b’aktar minn 350 student li jikkompetu fuq livell nazzjonali u internazzjonali fl-għawm u l-waterpolo u diversi membri oħra, ser ikun qiegħed jibbenefika minn riġenerazzjoni tas-sit li jħaddem dan il-klabb. Il-klabb ser ikun qed jinvesti mhux biss f ’pixxina u faċilitajiet anċillari bħad-dressing rooms u toilets, imma qed jara li l-proġett jiġi estiż biex jinkludi wkoll gymnasium u diving centre.

Il-Ministru Borg spjega kif proġetti bħal dawn, proġetti li qed iħallu benefiċċji konsiderevoli liċ-ċittadini huma fil-fatt l-għan prinċipali ta’ dan il-fond. “Nafu li ċertu proġetti ta’ dimensjoni kbira, bħal dak tal-Klabb Akkwatiku tas-Sirens, proġett li ser jaqbeż iż-€2miljun diffiċilment jistgħu jiġu implimentati mingħajr l-għajnuna ta’ finanzjament min-naħa tal-Gvern. Dan huwa proġett li ser ikun qed jaqdi lir-reġjun kollu. Waqt li wieħed jikkunsidra kull talba fejn proġett iħalli l-frott għall-poplu tagħna, waqt li qed naraw id-domanda mill-kunsilli li jixtiequ jaħdmu mal-Gvern favur infrastruttura tal-ogħla livell, dan il-Gvern lest ikompli jaħdem biex proġetti bħal dawn jitwettqu. Mis-sena 2017 ’l hawn dan ilfond iffinanzja ’l fuq minn 100 proġett b’finanzjament li joqrob il-€11.5 miljun. Qegħdin naħdmu fuq l-infrastruttura fuq kull livell, jekk humiex toroq, spazji pubbliċi, ġonna, ċentri ċiviċi – għax nemmnu li proġetti fuq

livell lokali għal għajxien aħjar għall-Maltin u għall-Għawdxin kienu, għadhom u jibqgħu essenzjali,” tenna l-Ministru Borg.

Il-Ministru faħħar lit-12-il Kunsill Lokali li flimkien ma’ dan il-klabb iffirmaw kuntratti mal-Awtorità biex jieħdu fondi għal 21 proġett ieħor fil-lokalitajiet tagħhom, Kunsilli Lokali li grazzi għall-mod ġdid ta’ kif qed jitħaddem dan il-fond, ingħataw 30% tal-finanzi bil-quddiem biex ikunu jistgħu jimplimentaw il-proġetti tagħhom b’mod iffaċilitat.

Waqt din l-okkażjoni, is-Segretarju Parlamentari għall-Ippjanar u s-Suq tal-Proprjetà Chris Agius qal li kull min jagħmel ħidma fil-komunitajiet għandu jersaq ’il quddiem għal dawn il-fondi li jwasslu biss għal gwadann għall-komunitajiet ta’ pajjiżna u jġibu magħhom benefiċċji għal ħafna nies.

Hekk kif kienu involuti wkoll numru ta’ Kunsilli Lokali, is-Segretarju Parlamentari għall-Gvern Lokali u Komunitajiet Silvio Parnis qal li bħala l-entità li hija l-aktar qrib iċ-ċittadin, il-Kunsill Lokali għandu d-dmir li jinvesti fil-komunità tal-lokal tiegħu.

F’kumment dwar dan l-investiment, is-Segretarju Parlamentari għaż-Żgħażagħ, Sport u Għaqdiet tal-Volontarjat qal li proġetti bħal dak tal-klabb akkwatiku tas-Sirens iwasslu għal faċilitajiet li jgħinu lill-atleti Maltin biex jiksbu riżultati pożittivi anke fuq livell internazzjonali, u li dawn huma proġetti li jimxu id f ’id mal-istrateġija nazzjonali għall-isport ta’ pajjiżna.

06

14.04.2019

kullhadd.com

400 SESSJONI FIL-ĠIMGĦA GĦAL SUMMER ON THE MOVE

It-tifel li seraq il-qlub ta’ bosta, Jake Vella, ingħata t-titlu ta’ Ambaxxatur ta’ Summer on the Move.

Dan hekk kif għal sena oħra SportMalta nediet il-programm Summer On The Move li se jkun offrut bejn Lulju u Settembru 2019. Permezz ta’ dan il-programm SportMalta qed tkompli tixpruna s-soċjetà Maltija sabiex tkun aktar attiva u parteċipattiva fl-isport u li apparti li tilħaq livelli ogħla fid-dinja tal-isport kompetittiv, tgawdi mill-benefiċċji tas-saħħa assoċjati mal-isport.

Is-Segretarju Parlamentari għaż-Żgħażagħ, Sport u Għaqdiet Volontarji Clifton Grima żar l-attivitajiet fil-Kumpless Sportiv ta’ Ħal Kirkop fejn iltaqa’ mal-kowċis u l-parteċipanti. Huwa qal li l-programm Summer On the Move mistenni jilħaq in-numru ta’ 7,000 parteċipant b’iktar minn 400 sessjoni fil-ġimgħa mmexxija minn iktar minn 400 għalliem u kowċ kwalifikat u li huma dedikati biex joffru servizz ta’ kwalità.

“Il-Gvern hu impenjat li jkompli jgħolli l-livell tal-isport f ’pajjiżna b’aktar investiment permezz tal-istrateġija nazzjonali tal-isport fejn inħolqot kummissjoni fejn qiegħda tiltaqa’ mal-istakeholders kollha biex naraw kif l-atleti żgħar ikunu jistgħu jaċċellaw kemm lokali u kif ukoll fuq livell internazzjonali,” spjega s-Segretarju Parlamentari.

Dawn l-attivitajiet huma offruti f ’numru ta’ ċentri madwar Malta u Għawdex f ’ambjent modern, attrezzat bl-aqwa apparat sportiv.

L-attivitajiet offruti huma varji, minn football, basketball u ġinnastika, għall-karting u arti marzjali. Ma jonqosx l-isport akwatiku; l-għawm, il-waterpo-

lo kif ukoll l-ibburdjar. Għalladulti wieħed isib yoga, pilates u fitness ta’ intensitajiet differenti, kif ukoll badminton, għawm u self-defence. Din is-sena se jiġi wkoll estiż il-programm tal-parent and child fejn minbarra l-għawm se jiġi offrut il-ġinnastika u fundamentals.

Summer On the Move jinkludi wkoll lezzjonijiet għall-adulti fejn dawn isiru fl-istess ħin tal-attivitajiet tat-tfal, sabiex dawk il-ġenituri li jġibu lil uliedhom jistgħu jiġu bħala familja u jipparteċipaw fl-istess ħin.

L-applikazzjoni għal Summer On the Move 2019 tista’ titniżżel mis-sit uffiċjali ta’ SportMalta http://www.sportmalta.org.mt u tintbagħat lil SportMalta fl-indirizz Kumpless Sportiv Kottonera, Vjal il-Kottoner, Bormla BML 9020 jew tista’ tapplika online fuq https://www.sportmalta.org.mt/programmes/online-booking-form/. L-applikazzjonijiet huma miftuħin sal-14 ta’ Ġunju.

Il-Gvern hu impenjat li jkompli jgħolli l-livell tal-isport f’pajjiżna b’aktar investiment permezz tal-istrateġija nazzjonali tal-isport

kullhadd.com

07

14.04.2019

7,000 TEST FIL-GU CLINIC F’SENA Kitba ta’ bl-ingliż tfisser sexually transCLIFFORD GALEA mitted infections jew bil-Malti infezzjonijiet trażmessi missess. “Madanakollu jiġu wkoll Ta’ kull sena jsiru madwar 7,000 persuni li ma jkunu qed iħostest fil-GU Clinic tal-Isptar su l-ebda sintomu iżda jkunu Mater Dei. Qalet dan it-tabiba inkwetati minħabba sess mhux speċjalizzata fid-dermatoloġija protettiv u jkunu jridu jaċċeru l-veneroloġija Valeska Pado- taw irwieħhom billi jagħmlu xi vese f ’kummenti mal-gazzetta testijiet,” kompla jkun spjegat.

Hija wkoll perċezzjoni żbalKullĦadd.

“Iva rreġistrajna żieda ta’ paz- jata ta’ wħud li l-maġġoranza jenti li qed iżuru l-GU Clinic tal-klijenti huma persuni gay. kemm dawk li jilmentaw minn “Irġiel li jkollhom sess ma’ rġiel sintomi u anke dawk li ma jħos- oħra jirrappreżentaw parti kbira su xejn. Ovvjament hawn iż- tal-popolazzjoni li jżuru l-klinijed għarfien fuq STIs fil-pajjiż ka iżda dawn jammontaw biss grazzi wkoll għall-kampanji li għal 25% tal-pazjenti li naraw jsiru minn żmien għal ieħor kull sena,” qalet it-tabiba. iżda jkolli ngħid li sar hawn iżjed ċirkolazzjoni ta’ mard in- Kunfidenzjalità assoluta fettiv fil-komunità ta’ pajjiżna,” It-tabiba tisħaq li l-klinika tigqalet it-tabiba.

Spjegat li l-klinika magħrufa garantixxi kunfidenzjalità biex bħala GU Clinic hija l-klinika kulħadd iħossu komdu jmur. referuta fuq livell nazzjona- “Kull persuna li tiġi hawnhekk li li tgħin biex tagħraf mard, tkun irreġistrata b’numru flok tipprevieni kif ukoll tgħin bi bl-isem u dan jiggarantixxi trattament għal mard imxerred l-kunfidenzjalità. It-testijiet isi- ikun fil-pożittiv, aħna nikkun- tal-HIV,” saħqet it-tabiba li fismill-azzjoni sesswali fosthom ru b’mod anonimu. Il-pazjen- tattjaw lill-pazjent partikolari sret kif il-klinika hija miftuħa ukoll l-HIV. “Taħtha jaqgħu ti qatt ma jintalbu juru l-kar- u nistaqsuh biex jiġi l-klinika. għal kulħadd. “L-adolexxenti wkoll każijiet ta’ mard li jaffett- ta tal-identità tagħhom jew Qatt ma ninforma lill-pazjent għandhom id-dritt jiġu waħedwaw il-parti ġenitali tal-bnied- il-passaport. L-istess numru li permezz tat-telefown. Im- hom mingħajr ma jkollhom em. Il-klinika toffri wkoll sap- jingħatalhom imbagħad jintuża bagħad it-tabib tagħna jwassal ġenitur magħhom jew xi ħadd port psikologu kif ukoll tirreferi għal kull vista li ssir mill-istess l-aħbar lill-pazjent u jitolbu ikbar fl-età u aħna fid-dmir li l-klijenti jew pazjenti tagħha persuna anke f ’każ ta’ ‘check- jagħmel it-tieni test biex jikkon- nagħmlulhom it-testijiet li jkun għal servizzi, aġenziji jew/u ups’ li jkun hemm bżonn isiru,” ferma dak li jkun għadu kif qa- hemm bżonn jekk jiġu mitlullu. Dan it-tieni test jintbagħat ba. Fl-2018, kellna biss 3.8% organizzazzjonijiet oħra biex kompliet tispjega.

Dan ma jfissirx li rekords ma b’mod urġenti fil-laborator- ta’ pazjenti adolexxenti jiġifieri jiġu megħjuna fuq suġġetti kif diġà għedna relatati mas-saħħa jinżammux. “Għandna rekords ju u r-riżultat joħroġ fi żmien taħt it-18-il sena. Skont statissesswali kif ukoll mas-sistema li jmorru lura għas-sena 2000 siegħa biss. Jekk jerġa’ jirriżul- tika, jidher li 55% jkollhom riproduttiva. Iktar minn hekk, minn meta nfetħet il-klinika. ta fil-pożittiv, il-pazjent ikun x’jaqsmu l-ewwel darba b’mod il-klinika taċċerta dejjem li Faċilment insibu dettalji ta’ per- riferut immedjatament ma’ in- sħiħ fl-età ta’ bejn il-15 u s-17tiżdied l-attenzjoni u l-kuxjenza suna li żaritna tmien snin ilu fermieri apposta li huma speċ- il sena, 21% ta’ dawk li jiġu dwar mard trażmess mis-sess. dejjem jekk ikollha n-numru li jalizzati f ’dan il-qasam għal għa- jkollhom x’jaqsmu b’mod sħiħ Tagħmel ukoll riċerka kif ukoll tingħata jew inkella tuża d-data jnuna psikoloġika u jsir ftehim (intercourse) taħt l-14-il sena,” tgħin studenti li qed jitħarrġu tat-twelid f ’każ li dan ikun in- għall-bidu tat-trattament kontra kompliet tispjega.

Skont l-istatistika jirriżulta l-HIV. Minn hemm jingħata apf ’dan il-qasam. Dan apparti tilef,” kien spjegat lilna. t-taħriġ kontinwu li jieħu l-isIżda, x’jiġri jekk ikun hemm puntament biex jinbeda kors wkoll li n-nisa ta’ 15-il sena li taff biex dejjem iżomm ruħu riżultat pożittiv. “Meta riżultat ta’ mediċina li tiġġieled il-virus jkollhom x’jaqsmu sesswalment aġġornat,” spjegat it-tabiba.

Hi kompliet tfisser kif hija realtà “għalkemm forsi tinstema’ patetika li minħabba li llum is-safar sar aktar faċli, allura l-moviment tan-nies minn madwar id-dinja kiber, it-tkabbir fl-ekonomija u l-opportunitajiet li qed jinħolqu, attiraw u Fl-2018, kellna biss 3.8% ta’ pazjenti adolexxenti qed jattiraw kuljum iżjed turisti lejn pajjiżna. Dan apparti wkoll jiġifieri taħt it-18-il sena. Skont statistika, jidher li 55% l-ammont ta’ nies li qed jidħlu jkollhom x’jaqsmu l-ewwel darba b’mod sħiħ fl-età ta’ f ’pajjiżna minn pajjiżi diversi.”

Naturalment il-maġġoranbejn il-15 u s-17-il sena, 21% ta’ dawk li jiġu jkollhom za li jżuru l-klinika jmorru x’jaqsmu b’mod sħiħ (intercourse) taħt l-14-il sena minħabba sintomi ta’ STI li

l-ewwel darba huma erba’ darbiet iżjed f ’ċans li jirrapportaw infezzjonijiet. Għalhekk hemm il-ħtieġa li jsiru kampanji apposta għall-adolexxenti u anke edukazzjoni mmirata fejn hemm dik li nsejħulha peer pressure.

Għall-ġejjieni t-tabiba għandha bosta ideat kif isaħħaħ din il-klinika f ’Mater Dei. “Irridu nkunu f ’pożizzjoni li nittestjaw iżjed nies. Bħalissa hemm żewġ tobba Maltin li qed jistudjaw GU Medicine jiġifieri mediċina relatata ma’ dan il-qasam fl-Ingilterra. Dan il-fatt jgħin u jiffaċilitalna xogħolna. Iżda rridu iżjed riżorsi allokati apposta għalina kif ukoll infermieri speċjalizzati,” kompliet tispjega. Żiedet li bħalissa għaddejjin ukoll bi proġett ta’ riċerka flimkien mal-WHO (World Health Organisation) fuq dak li jissejjaħ Point of Care Testing li huwa test rapidu li jagħtina ċ-ċans nittestjaw pazjent u ntuh riżultat wara biss 30 minuta.

“Dan inaqqas il-ħin ta’ stennija u jgħinna ngħaġġlu iżjed biex nikkuraw fejn ikun hemm ilbżonn. Dan huwa test li jibda jintuża wkoll ma’ nies li jaħdmu fid-dinja sesswali. Inħeġġu wkoll żieda ta’ attivitajiet edukattivi ħalli l-poplu jeduka iktar ruħu,” temmet tgħid it-tabiba.

08

14.04.2019

kullhadd.com

MILL-KANADA GĦAL MALTA • KUMPANIJA OĦRA TAGĦŻEL LIL PAJJIŻNA GĦALL-FAĊILITÀ TA’ RIĊKERA U PRODUZZJONI TA’ KANNABIS MEDIĊINALI Avana, kumpanija stabbilita fis-settur tal-kannabis mediċinali, hija kumpanija oħra li għażlet lil Malta biex tkabbar u tespandi l-operat tagħha, anke fl-Ewropa.

Fil-fatt din il-ġimgħa l-kumpanija Avana Canada Inc. iffirmat dik imsejħa letter of intent mal-Malta Enterprise bħala l-ewwel pass biex il-kumpanija tibni f ’Malta faċilità għall-produzzjoni tal-kannabis mediċinali. Dan l-interess f ’pajjiżna ġej mill-fatt li Malta kienet fost l-ewwel pajjiżi Ewropej li għarfet il-potenzjal tas-suq Ewropew u rregolat is-settur b’liġijiet li huma minn tal-ewwel. “Is-suq Ewropew huwa fost l-ikbar opportunitajiet fl-industrija globali tal-kannabis mediċinali li għadha qed tinbet,” qal il-Kap Eżekuttiv ta’ Avana Zubina Jasavala li saħaq li l-esperjenza tal-kumpanija se twassal biex isir “roll out effiċjenti” f ’Malta.

“L-esperjenza tagħna fl-operat ta’ CannaWay Clinics u s-sħubija tagħna ma’ Covar Pharmaceuticals qed twassal għal żvilupp ta’ prodotti li aħna eċitati li nieħdu lejn Malta u s-suq Ewropew fl2020,” kompla jispjega.

Jirriżulta li huwa fix-xhur li ġejjin li Avana se tibda l-bini tal-faċilità f ’Malta u f ’Novembru l-kumpanija se tkun qed tieħu sehem f ’forum li se jsir f ’Malta.

Il-Kap Eżekuttiv tal-Malta Enterprise, Mario Galea, kien ikkwotat jgħid: “Konna selettivi ħafna fl-evalwazzjoni tal-kumpaniji, li jridu jgħaddu minn proċess rigoruż u regoli stretti ħafna. L-għan tagħna hu li nkunu fuq ta’ quddiem f ’dik li hi riċerka ta’ produzzjoni u riċerka tal-kannabis mediċinali u nemmnu li negozji bħal Avana se jgħinuna nilħqu dan l-għan,” qal Galea.

Is-suq Ewropew huwa fost l-ikbar opportunitajiet fl-industrija globali tal-kannabis mediċinali li għadha qed tinbet

10

14.04.2019

kullhadd.com

QABEL L-AĦĦAR PLENARJA

Minn għada l-Membri tal-Parlament Ewropew jerħulha lejn Strasburgu fejn se tiltaqa’ l-aħħar sessjoni plenarja ta’ din il-leġiżlatura.

Il-gazzetta KullĦadd tkellmet ma’ Alfred Sant, Miriam Dalli u Marlene Mizzi dwar l-esperjenza tagħhom fl-aħħar ħames snin.

Alfred Sant Il-ġimgħa d-dieħla l-Parlament Ewropew ilaqqa’ l-aħħar plenarja tiegħu għal din il-leġiżlatura. Kif tiddeskrivi l-ħidma li saret fl-aħħar ħames snin?

Aktar kienet ħidma ddettata mill-ġrajjiet li nqalgħu, milli minn xi avvanzi serji ta’ progress fit-tifsila talproġett Ewropew. Pereżempju, fiż-żona tal-ewro bqajna naqdfu fl-istess ilmijiet ta’ ħames snin ilu. Biex inkunu għedna kollox, is-sens ta’ kriżi li kien għadu qawwi fiż-żona ħames snin ilu, sal-lum ingħeleb bil-kbir.

Sadattant, ir-riżultati li nkisbu biex jintlaqgħu l-kriżijiet kienu varjabbli: minn pjuttost tajba dwar it-terroriżmu u d-difiża taż-żona ta’ Xengen; għal dubjużi fir-rigward tal-kriżi tal-Greċja fis-sena 2015 għax il-Parlament ftit deher li wera interess fit-tbatijiet tal-poplu Grieg; għal stalemate dwar l-immigrazzjoni, imma din kienet tipprevali fl-istituzzjonijiet Ewropej kollha; għal taħwida manja fil-każ tal-Brexit, anke jekk id-dehra li ngħatat kienet ta’ Renju Unit diżorganizzat.

Intensiva u sodisfaċenti. Ħames snin li taru bħar-riħ għax kienu mimlija b’ħafna xogħol u sfidi. Dan kien l-ewwel terminu tiegħi bħala Membru tal-Parlament Ewropew u tgħallimt ħafna u tajt lura wkoll. Bħala membru ta’ kumitati differenti u anke delegazzjonijiet, ix-xogħol varja sew imma l-aktar ħidma li investejt enerġija fiha kienet dik dwar il-kumitat tal-ambjent u s-saħħa pubblika - anke bħala koordinatriċi tas-Soċjalisti u d-Demokratiċi - u dwar id-drittijiet taċ-ċittadini. Il-ħidma tiegħi kienet varjata: niddefendi lil Malta, nipproteġi s-sistema ta’ tassazzjoni, nipproponi politika innovattiva fejn jidħol l-ambjent, is-saħħa, ħolqien ta’ impjiegi; l-immigrazzjoni u s-sigurtà; edukazzjoni inklussiva u aktar.

Fuq kollox, ma nistax ma nsemmix il-ħidma intensiva meta Malta kellha l-Presidenza tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea.

Dan kien mument importanti għal Malta u żmien impenjattiv għalija bħalha Mem-

Miriam Dalli

Marlene Mizzi

bru tal-Parlament Ewropew minħabba it-taħwida tal-Brexit jidher li se tkun l-involviment tiegħi f ’leġiżlazzjonijiet u għadha titħawwad. kumitati differenti.

Qed inħares ’il quddiem għall-iffirmar finali li se jwassal biex Il-ħidma li saret fl-aħħar ħames snin fil-Parlament Ewropew il-proposta dwar it-tnaqqis fit-tniġġis kienet waħda kbira. Il-laqgħat, id-diskuss- mill-karozzi ssir liġi u tkun f ’idejn iljonijiet u r-rapporti ma jieqfu qatt, kif pajjiżi biex jimplimentawha. Għal dan għandu jkun. Il-kwistjonijiet li ħdimna l-iffirmar se jkunu preżenti n-negozjafuqhom komplew jifformaw l-Ewropa turi mit-tliet istituzzjonijiet: il-Parlament tal-lum u ta’ għada. Bosta oqsma li saret Ewropew, il-Kummissjoni Ewropea u ħidma fuqhom jolqtu direttament u indi- l-Kunsill Ewropew. rettament liċ-ċittadini. Bid-difetti kollha Se nkunu qed nivvutaw ukoll għall-protagħha, fl-Ewropa jsir ħafna xogħol im- gramm Horizon Europe - programm li portanti u huwa importanti li l-Maltin u fih qed jiġu allokati €100 biljun fuq medl-Għawdxin iżommu ruħhom aġġornati da ta’ seba’ snin biex ninvestu fi proġetti b’dak li jkun għaddej. ta’ riċerka u innovazzjoni. Hemm fondi Personalment kelli sitt snin ta’ impenn varji li intrapriżi differenti jistgħu jibkbir iżda li tawni sodisfazzjon u riżultati. benefikaw minnhom imma flimkien ma’ B’mod ewlieni ħdimt fuq ir-regoli l-ġodda kollegi tiegħi fl-S&D ħdimt biex dan iltat-telekomunikazzjoni u fuq is-suq diġi- fond ikunu jistgħu jikkwalifikaw għalih tali uniku, kif ukoll fuq oqsma bħall-in- SMEs ukoll. Jien inħares lejn l-innovazztraprenditorija, aċċessibilità għal nies joni bħalha l-muftieħ tal-ekonomiji tal-fuvulnerabbli, mard bħall-kanċer u mard tur. F’Malta għandna riċerkaturi u żvirari, l-istandards Ewropej, l-edukazzjoni, luppaturi b’talent enormi iżda li l-ostakli il-kultura, l-isports, id-drittijiet tal-anni- tagħhom ikunu jew il-finanzi jew diffimali u oħrajn. L-aktar ħaġa importanti u kultà biex jidħlu fis-suq. Programmi bħal ta’ sodisfazzjon għalija kienet li nżomm l-Horizon Europe jgħinu biex jitwaqqaw liċ-ċittadin fiċ-ċentru tal-ħidma tiegħi u dawn il-barrieri. F’din il-ġimgħa wkoll se li ċ-ċittadini jibbenefikaw minn ħidmieti. nkunu qed nagħlqu ħames snin ta’ ħidma.

Nemmen li rnexxieli.

Kien ta’ privileġġ u unur kbir li nservi lil pajjiżi fil-Parlament Kif qed tħares lejn din l-aħħar Ewropew. Għalhekk, se nħares lejn plenarja? din l-aħħar plenarja b’nostalġija u sens ta’ umiltà. Se jkolli nostalġija kbira lejn F’din l-aħħar plenarja se jsir sforz ix-xogħol li għamilt tul dawn l-aħħar biex il-Parlament Ewropew jid- snin, lejn nies validi li lltqajt magħhom, deċiedi dwar numru ta’ kwistjonijiet li lejn dak li tgħallimt, lejn esperjenza ta’ negħadhom pendenti u li fuqhom ikun gozjar għall-ġid taċ-ċittadini, u lejn il-bidsar ħafna xogħol. Ħafna mill-fajls ikunu la li wieħed jista’ jagħmel bħala Membru tekniċi, bħal rapport li ħdimt ħafna fuqu tal-Parlament Ewropew. Kienu snin fan(għalkemm f ’Malta ħadd ma ta’ qiesu) tastiċi! biex jitwaqqaf suq kapitali Ewropew għal Apparti minn hekk se nkun qiegħdawk li jissejħu covered bonds. Fil-veri- da nħares lejn din il-plenarja b’sens ta’ tà, l-aħħar seduti tal-plenarji li nżammu umiltà. Nibqa’ grata lejn il-poplu li fdani minn Frar lil hawn, kellhom l-istess im- sabiex inkun rappreżentanta tiegħu - liepronta. ma rwol dejjem ħadt b’serjetà assoluta.

Personalment ma narax li din l-aħħar Inħossni privileġġjata u onorata li kont plenarja se tkun waħda li tibdel l-amb- rappreżentanta ta’ pajjiżi, li tant inħobb. jent politiku fl-Ewropa, mhux l-anqas għax sal-mument meta qed nikteb din, X’kienet dik il-ħaġa li l-iktar

imbuttajt ’il quddiem u li se jgawdu minnha ċ-ċittadini Maltin u talUnjoni Ewropea?

Aktar minn ħaġa waħda, kien hemm erba’ argumenti li sħaqt fuqhom f ’kull okkażjoni: - li l-politika ta’ għaqda Ewropea m’għandhiex tkun imfassla biex tlibbes l-istess żarbun lil kulħadd; - li reġjuni u gżejjer fit-trufijiet u l-fruntieri tal-Ewropa għandhom jingħataw trattament speċjali maħsub biex jipproteġi l-qagħda fraġili tagħhom; - li ma jridux jitħallew ikomplu jiżdiedu d-differenzi ekonomiċi u soċjali bejn il-partijiet tal-Unjoni Ewropea – Lvant-Punent – Tramuntana-Nofsinhar; - u li l-Ewropa trid terġa’ takkwista l-kuxjenza soċjali li tilfet wara l-kriżi tal-2008.

Dawn it-temi huma ta’ ġid għaċ-ċittadini Ewropej kollha, mhux l-anqas il-Maltin.

B’emendi għal abbozzi ta’ direttivi u riżoluzzjonijiet li ressaqt, daħlu f ’diversi testi.

Bħalha Ewroparlamentari Maltija, il-prijorità tiegħi dejjem kienet li niddefendi l-interessi taċ-ċittadini ta’ dawn il-gżejjer. Għalhekk li f ’dan l-aħħar sentejn, dik il-ħidma kienet iffukata fuq li niddefendi l-interessi ta’ Malta minn attakki partiġjani. Iżda l-ħidma tiegħi taffettwa ċ-ċittadini Ewropej ukoll u hawnhekk iffukajt fuq ħidma li tissarraf f ’soċjetà ġusta - inklużi l-ġlieda kontra l-faqar, l-aċċess ugwali u ta’ kwalità għal servizzi ta’ edukazzjoni u saħħa - u ambjent aktar nadif. Kien hemm ukoll kwistjonijiet bħall-pestiċida biex jonqos l-impatt fuq is-saħħa tagħna u l-ambjent u biex il-biedja tkun aktar sostenibbli. Fil-qasam tal-immigrazzjoni, assigurajt li fond ta’ aktar minn €10 biljun jintuża biex jgħinu pajjiżi fuq il-fruntiera bħal Malta permezz anke ta’ rilokazzjoni u biex l-ebda pajjiż ma jitħalla waħdu. Xogħol ieħor jinkludi l-ġlieda kontra l-abbuż tat-tfal online, tqassim ta’ informazzjoni għal kwistjonijiet tas-sigurtà u l-inkjesta dwar Dieselgate fost oħrajn.

11

14.04.2019

kullhadd.com

Kien hemm numru konsiderevoli ta’ rapporti importanti iżda mhux kollha jkunu jinħassu direttament miċ-ċittadini. Il-komunikazzjoni hi ħaġa vitali għal kulħadd u ħdimt ħafna f ’dan il-qasam. Mill-15 ta’ Mejju ta’ din is-sena miljuni ta’ ċittadini se jkunu qegħdin igawdu minn telefonati orħos bejn Stat Membru u ieħor fl-Unjoni Ewropea. Sentejn ilu tneħħew t-tariffi tar-roaming fl-UE għal telefonati bil-vuċi, SMSs u data. Kburija li kont parti mit-tim ta’ negozjaturi li mbuttajna u ħdimna bis-sħiħ biex issir din il-qabża kbira ’l quddiem għall-konsumaturi. Ir-regoli l-ġodda tat-telekomunikazzjoni li rnexxielna naslu għalihom qegħdin iħallu impatt pożittiv dirett fuq il-ħajja ta’ miljuni ta’ persuni, Ewropej u Maltin, għalkemm ma kinitx faċli u sibna oppożizzjoni qawwija minn diversi partijiet interessati. Iċ-ċittadini qed jiffrankaw eluf ta’ ewro minn kontijiet ħafna irħas.

Dawn huma passi storiċi li tejbu u se jtejbu l-ħajja taċ-ċittadini u huma xiehda li l-proġett Ewropew jista’ jagħmel id-differenza għall-aħjar u jkun ta’ benefiċċju kbir għan-nies. Kburija li kont parti minn din il-bidla.

Liema forsi kien dak il-vot li l-iktar tak sodisfazzjon?

Ma nistax ngħid li kien hemm xi vot li tani sodisfazzjon daqskemm is-suċċess ta’ xi ħidma jew oħra li mhux bilfors issarrfet f ’vot. Matul l-aħħar ħames snin, aktar rajt il-ħidma tiegħi bħala waħda li tfittex tinfluwenza l-affarijiet li jkollhom xi interess speċjali, l-aktar m’hemmx għalfejn ngħidu, għal Malta. Fil-fatt ħafna mill-inizjattivi tiegħi kienu biex ngħid hekk sotteraneji, ta’ taħt l-art, u saru ’l bogħod minn kull pubbliċità. Perezempju l-aktar inizjattiva li tatni sodisfazzjon kienet maħsuba biex ma twassalx għal dibattitu jew vot fil-plenarja.

Wara li fir-rebbiegħa tal-2017, faqqgħu l-allegazzjonijiet foloz dwar il-kumpanija Egrant u ta’ min kienet, u wara li ssejħet elezzjoni ġenerali f ’Malta, sar sforz biex il-qagħda f ’Malta bil-każ tal-Egrant fuq quddiem nett, tiġi dibattuta fi plenarja tal-Parlament Ewropew. U dan xi ġimagħtejn qabel inżammet l-elezzjoni!

L-intenzjoni kienet ċara: id-dibattitu kellu jqajjem opinjoni qawwija kontra Malta, ħaġa li setgħet tinfluwenza bil-kbir l-elezzjoni. Irnexxieli nirranġa biex id-dibattitu ma jsirx qabel l-elezzjoni.

Bla dubju ta’ xejn il-vot dwar illiġi li nnegozjajt biex jitnaqqas ittniġġis mill-karozzi. Nemmen fiha għax din hija liġi li se twassal mhux biss għal arja aktar nadifa li tfisser anqas problemi respiratorji, imma tinċentiva l-manifattura tal-karozzi u l-kompetittività tassuq Ewropew. Hija parti mill-industrija tal-futur. Jeżiżtu opportunitajiet għall-innovazzjoni u tagħti lill-konsumaturi fierxa aktar wiesgħa ta’ għażla ta’ karozzi li ma jniġġsux filwaqt li qed tiftaħ is-suq għall-manifatturar.

Il-rapporti li ħdimt fuqhom u li ġew approvati fil-plenarja huma kollha ta’ sodisfazzjon. Ftit jirrealizzaw kemm ħin, riċerka u negozjati jkun hemm wara kull rapport. Wieħed mill-aktar voti approvati li tawni sodisfazzjon huma

fuq rapporti leġiżlattivi tas-Single Ditigal Gateway u l-Istandards for the 21st Century - rapporti li jmissu liċ-ċittadini Ewropej kollha b’mod pożittiv.

Ta’ sodisfazzjon ukoll kien il-vot favur it-tneħħija tat-tariffi tar-roaming. Kienet battalja li kienet ilha ġġebbed għal xejn inqas minn 10 snin u kien hemm bosta ostakli li kellna negħlbu. Dan kien pass ta’ importanza kbira li witta t-triq għal aktar deċiżjonijiet favur il-konsumatur.

Dan ir-rapport qed jitqies bħala wieħed mill-akbar passi favur iċ-ċittadini li għamlet l-UE fl-aħħar leġiżlatura.

Semmili esperjenza li tibqa’ tiftakar?

Aktar minn esperjenza waħda: klima – il-klima oskura ma’ Brussell kollu u fil-Parlament Ewropew ukoll, wara l-attentati terroristiċi fi Brussell. Għalina l-Maltin dil-ġrajja kompliet toħloq dwejjaq bil-fatt li Malti bħalna, Lorenzo, persuna li wħud minna – inkluż jien – konna nafuha sew, kienet sfat feruta fl-attakk.

U wara, kien hemm il-ġimgħat li matulhom biex tasal u biex titlaq minn Brussell, kien ikollok tgħaddi minn kontrolli fuq kontrolli, f ’ajruport li kien għoddu tfarrak.

Hemm diversi esperjenzi: fuq livell personali, it-tieni tifel tiegħi twieled matul din il-leġiżlatura. Fuq livell professjonali hemm żewġ mumenti partikolari. L-ewwel waħda meta rċivejt l-istedina m’għand Politico biex nattendi s-serata tagħhom għal Politico 28 qatt ma stennejt li se nkun l-unika MEP mniżżla fost il-persuni li Politico jqisu bħalha influwenti għas-sena 2019. Sorpriża oħra kienet li tniżżilt fost 40 MEP li għamlu d-differenza f ’dawn il-ħames snin.

Tul il-ħidma tiegħi u n-negozjati li mexxejt, anke fil-liġi tal-emissjonijiet mill-karozzi, qlibt il-maġġoranzi biex kellna vot b’saħħtu komuni favur din il-liġi. In-negozjati jdumu għaddejjin u meta nidħlu mal-istituzzjonijiet l-oħra jdumu sigħat twal. Għadni niftakar sessjoni minnhom fi Strasburgu meta ħriġna mill-binja tal-Parlament fis-7 ta’ filgħodu wara lejl twil ta’ negozjati u waqt li qed infittxu taxi biex immorru b’ħarba sal-lukanda kien hemm in-nies li bdew ġejjin bil-mod il-mod għax-xogħol.

Esperjenza oħra għal qalbi hija meta kont parti mid-delegazzjoni uffiċjali talUE, preżenti f ’Pariġi għall-iffirmar storiku tal-Ftehim dwar it-Tibdil fil-Klima (COP21). Żewġ mumenti li żgur nibqa’ niftakar huma l-mument li fih sirt naf li ġejt eletta bħala rappreżentanta tal-poplu fl-2013. Dan il-fatt poġġieni fl-istorja politika Maltija bħala l-ewwel mara Maltija li ġiet eletta fil-Parlament Ewropew - liema mument mhux se ninsa u li għalih nibqa’ ferm grata.

Mument ieħor li se nibqa’ niftakar huwa l-mument li ngħatajt il-Premju ta’ MEP tas-Sena għax-xogħol tiegħi fil-Kumitat ta’ Suq Intern u Protezzjoni tal-Konsumatur (IMCO). Din kienet esperjenza li nibqa’ niftakar għax huwa frott tax-xogħol tiegħi bħala MEP li jiġi ġġudikat minn esperti indipendenti.

Però kien hemm esperjenzi koroh ukoll

– bħal meta tisma’ lil sħabek Maltin iżebilħu lil Malta fil-Parlament Ewropew u tarahom ikesksu u jindiehsu mal-barrani biex jagħmlu l-istess. Għalija kienet sitwazzjoni tal-biki ... litteralment!

Dawn huma biss żewġ esperjenzi mill-bosta li kelli. Nawgura lill-elettorat li jagħżel sew lil min se jirrappreżentah fil-PE, u nawgura lill-MEPs li jmiss esperjenzi mill-isbaħ, li dejjem jibqgħu jgħożżu l-valuri Maltin u li jkunu grati lejn il-poplu Malti u Għawdxi kollu. Inħeġġiġhom ukoll, li bħala rappreżentanti ta’ Malta, ma jkollhom qatt u xejn akbar mill-ġid ta’ pajjiżhom.

Fejn taħseb li l-Parlament Ewropew kien l-iktar effettiv f ’din illeġiżlatura?

Biex inkun onest: ma tantx nemmen li l-Parlament hu effettiv f ’sens purament politiku. Tonqsu l-grinta ta’ Parlament li jinsab qrib il-ħajja talpopli. U jagħmel wisq xogħol li għalija hu akkademiku f ’oqsma fejn ma għandux poteri tabilħaqq. Ħafna mill-parlamentari (dejjem kif narahom jien) jgħixu f ’bużżieqa fejn jiltaqgħu mal-istess nies u jesprimu l-aktar dak li huma biss (u min jaħsibha bħalhom) iħossu. M’iniex qed ngħid li ma jagħmlux xogħolhom – anzi fil-maġġoranza tagħhom, huma dedikatissimi.

Fejn il-Parlament kien l-aktar effettiv allura, kien fl-qawwa tiegħu biex ixandar mal-Ewropa il-fehmiet tiegħu. Sar... jew forsi dejjem kien... trumbetta pubbliċitarja qawwija. Pereżempju matul l-aħħar ħames snin, bqajt skantat bil-ħin li jingħata lill-Parlament Ewropew fl-iskedi tal-aħbarijiet tal-istazzjonijiet televiżivi ta’ Franza u tal-Ġermanja... l-aqwa żewġ pajjiżi llum fl-Unjoni Ewropea. Hu għalhekk ukoll li attakki fuq Malta kif baqgħu jitmexxew fil-Parlament Ewropew mid-deputati Nazzjonalisti fih swewlna dannu kbir għar-reputazzjoni tal-pajjiż.

Il-fatt li t-tibdil fil-klima sar suġġett mitkellem minn kulħadd li daħal fid-djar tagħna u li hemm aktar għarfien fost iċ-ċittadini tagħna. Sa ftit snin ilu, kuxjenza ambjentali kienet limitata għal settur partikolari iżda din infetħet għaċ-ċittadini b’mod ġenerali.

L-Unjoni Ewropea għamlet ħafna f ’dan ir-rigward ukoll, inkluż fejn tidħol l-enerġija: il-governanza, energy supply u l-mod ta’ kif tirrispondi meta jkun hemm theddid għall-provvista ta’ enerġija bħalma rajna fis-snin li għaddew. Anke bħal Malta ma għadniex aktar iżolati mill-bqija tal-Unjoni Ewropea.

Fil-PE isir ħafna xogħol importanti li mhux dejjem ikun ovvju jew apprezzat. F’din il-leġiżlatura rajt avvanzi notevoli f ’dak li jirrigwarda d-dinja diġitali. Illum li ħajjitna saret iddur u sa ċertu punt tiddependi mill-internet ma stajniex nibqgħu lura. L-internet huwa għodda ta’ valur enormi u fil-Parlament rajna kif nieħdu l-massimu mill-avvanzi teknoloġiċi li qed naraw. Fl-istess waqt ħdimna biex nilqgħu għall-perikli li ġġib magħha d-dinja diġitali.

Fost l-oħrajn mexxejt il-leġiżlazzjoni tal-Portal Diġitali Uniku u issa li ġiet approvata mill-Kummissjoni, mill-Kunsill u mill-Parlament Ewropew, se tintuża

u titħaddem mill-Istati Membri kollha.

Il-Parlament Ewropew kien effettiv ukoll fuq il-kultura u nħoss li dan il-qasam qiegħed jingħata l-attenzjoni u l-protezzjoni li jixraqlu.

Fejn temmen li jista’ jaħdem aħjar il-Parlament Ewropew tul il-ħames snin li ġejjin.

Naħseb li l-Parlament Ewropew għandu jara kif jibni relazzjoni ħafna aħjar mal-parlamenti nazzjonali – rabta li tkun aktar organika u serja. Bħalissa, jinżammu numru ta’ laqgħat minn sena għal sena mal-parlamenti nazzjonali.

Isiru diskorsi, kulħadd jgħid tiegħu għal minuta jew tnejn u wara, kollox jibqa’ għaddej kif kien qabel.

Għandi l-ideat tiegħi kif din il-ħaġa tista’ tinbidel imma kważi ħadd ma jaqbel magħhom!

Għalija l-importanti mhux li l-Parlament Ewropew isaħħaħ il-poteri tiegħu, kif jinteressa lil ħafna membri tiegħu, imma li l-Parlament jirrifletti aħjar is-sentimenti veri taċ-ċittadini Ewropej.

Li jkun verament il-vuċi taċ-ċittadini. Li l-Parlament Ewropew ma jkunx playing ground għall-politika partiġjana. Fuq kollox li jimbotta lill-Istati Membri biex jimplimentaw dak li jwiegħdu jew ikunu qablu dwaru.

Il-Parlament Ewropew irid jaħdem u jfassal il-politika tiegħu fl-interess tan-nies u jkun qrib tagħhom.

Xbajna nisimgħu diskors dwar kemm l-Unjoni Ewropea trid tkun qrib taċ-ċittadini tagħha, iżda mbagħad dak il-pont ta’ bejniethom qatt ma jinbena tassew.

Il-Parlament Ewropew għandu potenzjal kbir li jtejjeb ħajjet in-nies.

Għalija l-importanti mhux li l-Parlament Ewropew isaħħaħ il-poteri tiegħu, kif jinteressa lil ħafna membri tiegħu, imma li l-Parlament jirrifletti aħjar is-sentimenti veri taċ-ċittadini Ewropej

12

14.04.2019

kullhadd.com

L-EBDA IMMIGRANT MILL-ALAN KURDI MHU SE JIBQA’ MALTA • IL-VAPUR ALAN KURDI MA JITĦALLIEX JIDĦOL MALTA Is-saga tal-bastiment Alan Kurdi li ġabar immigranti mit-territorju Libjan ġiet fi tmiemha lbieraħ wara li l-Kummissjoni Ewropea kkordinat biex l-64 immigrant jitqassmu ma’ erba’ pajjiżi Ewropej. Malta għamlitha ċara li mhi se żżomm l-ebda immigrant minnhom f ’Malta u li ma tistax tibqa’ terfa’ din ir-responsabbiltà.

Din is-sitwazzjoni seħħet wara li l-vapur Alan Kurdi salpa lejn Malta u qagħad jitlajja’ barra l-ibħra Maltin filwaqt li l-kundizzjoni tat-tfal, nisa u rġiel abbord il-vapur bdiet tiddeterjora.

Intant l-awtoritajiet Maltin ma

ħallewx il-bastiment jidħol lejn Malta.

L-64 immigrant se jitqassmu bejn il-Ġermanja, Franza, il-Portugall u l-Lussemburgu.

Fi stqarrija l-Gvern qal illi għamilha ċara li Malta ma tistax tibqa’ ġġorr responsabbiltajiet li mhumiex tagħha u b’hekk l-ebda immigrant maqbud fuq l-Alan Kurdi mhu se jibqa’ Malta.

Fil-fatt, iktar kmieni din ilġimgħa l-Prim Ministru Joseph Muscat sostna li Malta ma tistax terfa’ piż ta’ problema u sitwazzjoni li ma ħloqnihiex aħna u fakkar li Malta dejjem imxiet malliġi marittima internazzjonali.

Qal li fil-każ tal-Alan Kurdi, is-salvataġġ sar fl-ibħra territorjali Libjani. Spjega li għal xi raġuni, it-tmexxija tal-vapur għażlet li ma tmurx it-Tuneżija li hija kkunsidrata bħala pajjiż sigur, iżda għażlet li tipprova tmur l-Italja u ma ħallewhiex tidħol.

Eventwalment, il-vapur trakka barra minn Malta.

Huwa saħaq li mhux ġust li xi ħadd jipponta subgħajh lejn Malta li m’għamlitx xi ħaġa li hija fid-dover tagħha.

“Din hija problema li ma ħolqithiex Malta u qed nintalbu li nsolvuha,” qal il-Prim Ministru li waqt li sostna li Malta dejj-

em lesta li tgħin f ’soluzzjonijiet, ma jistax ikun li l-piż nerfgħuh aħna.

Fakkar li meta kien hemm il-kwistjoni tal-vapur tal-El Hiblu li jinsab il-Qorti dwar l-allegat hijack, Malta mxiet bil-mod kif kellha timxi.

Madanakollu, fil-każ tal-vapur Alan Kurdi, il-Prim Ministru qal li ma nistgħux nagħtu sinjal li qisu pajjiżi oħra jagħmlu li jridu u jitfgħu l-problema fuq Malta.

Fil-fatt, il-vapur ma tħalliex jidħol Malta u l-ebda immigrant mhu se jitniżżel f ’pajjiżna.

13

14.04.2019

kullhadd.com

PROĠETTI F’GĦAWDEX BL-EKO KONTRIBUZZJONI L-Eko Kontribuzzjoni li jħallsu t-turisti qed tintuża wkoll biex jittejjeb il-prodott turistiku ġewwa Għawdex.

Jirriżulta li bejn l-2017 u l-2018 l-MTA nefqet kważi €650,000 f ’Għawdex. Bis-saħħa ta’ dan l-investiment, fl-2017 il-bajjiet ta’ Marsalforn u ta’ Ħondoq ir-Rummien rebħu l-istatus ta’ Blue Flag, u kien ukoll possibbli li jiġġedded il-Blue Flag status ġewwa l-bajja tar-Ramla.

Għas-sena 2019 huwa ppjanat li dan l-investiment ikompli jissaħħaħ.

Il-Ministru għat-Turiżmu Konrad Mizzi qal fil-Parlament li l-Ministeru wettaq diversi xogħlijiet ġewwa l-gżira Għawdxija permezz tal-Awtorità Maltija għat-Turiżmu, Projects Malta u l-Fondazzjoni għaż-Żoni Turistiċi.

Il-Fondazzjoni għaż-Żoni Turistiċi qiegħda tikkollabora mal-Ministeru għal Għawdex fuq ir-riġenerazzjoni tax-Xlendi u titjib fuq il-bajjiet, filwaqt li sa mit-twaqqif tagħha Projects Malta Ltd dejjem tat prijorità għall-proġetti relatati mal-qasam tas-saħħa fil-gżira Għawdxija, fosthom il-proġett ta’ Barts Medical School.

Il-Ministeru għat-Turiżmu flimkien mal-Ministeru għal Għawdex ħabbru wkoll l-iskema Enable Tourism li permezz tagħha stabbilimenti turistiċi ġewwa Għawdex jistgħu jagħmlu xogħol relatat mal-aċċessibilità ta’ siti turistiċi b’50% tal-ispiża tkun iffinanzjata mill-Gvern taħt din l-iskema. Ġew imħabbra ukoll pjanijiet għar-riġenerazzjoni tax-Xlendi, fejn apparti li l-parkeġġ eżistenti se jikber b’60 spazju ta’ parkeġġ ieħor, għaddejjin ukoll diskussjonijiet bejn iż-żewġ Ministeri fuq ir-riġenerazzjoni u sand replenishment tal-istess bajja. L-istrateġija tal-Gvern dwar it-turiżmu f ’Għawdex hija li tiġi indirizzata aktar il-kwistjoni tal-istaġjonalità u jitjiebu r-rati tal-okkupanza fix-shoulder months.

Flimkien mal-Ministeru għal Għawdex, l-Awtorità Maltija għat-Turiżmu kienet katalista sabiex inġieb il-festival Abode On The Rock direttament għal Għawdex, torganizza wkoll l-International Fireworks Festival fejn waħda mis-serati sseħħ proprju ġewwa Għawdex. Ittellgħet ukoll il-Gozo

Alive u għenet diversi attivitajiet li saru ġewwa Għawdex fosthom il-Gozo Carnival u Gozo New Year’s Eve. Permezz ta’ Conventions Malta saru wkoll diversi konferenzi ta’ daqs żgħir u med-

ju ġewwa l-gżira Għawdxija.

Min-naħa tal-Awtorità Maltija għat-Turiżmu u l-Conventions Malta, Għawdex qiegħed jiġi promoss bħala destinazzjoni minnha nnifisha li għandha n-neċessitajiet kollha għal

avvenimenti MICE. Fil-fatt waqt fieri MICE, Għawdex ikun promoss bħala post ideali għall-programmi soċjali u inċentivi marbuta ma’ negozju, minbarra li jservi wkoll bħala destinazzjoni alternattiva.

14

14.04.2019

kullhadd.com

KOPPJA F’AVVENTU

Kitba ta’ RAMONA PORTELLI Kull avventura hija bżonjuża fil-ħajja ta’ kull persuna. Hawn min jidħol għaliha b’ruħu u ġismu u hawn min mhux tant avventuruż. Dan l-aħħar sirt naf b’koppja li xi xhur ilu bdew avventura twila għal sena sħiħa. Dan għaliex telqu minn Malta u qed iduru diversi pajjiżi madwar id-dinja. Qed nirreferi għall-koppja żagħżugħa Nadia Grech u Ryan Darmanin.

Nadia għandha 32 sena, minn Marsaskala u taħdem bħala Business Development and Relationship Manager. Il-passatempi tagħha huma l-fotografija, tqatta’ l-ħin mal-annimali, tipparteċipa fid-drama lokali kemm palk kif ukoll televiżjoni, il-kċina billi tesperimenta u toħloq riċetti ġodda, u l-aħħar u mhux l-inqas tivvjaġġa madwar id-dinja. Min-naħa tiegħu Ryan għandu 33 sena, jaħdem bħala Engineering Technician u bħala passatempi jħobb kull tip ta’ mountain biking, isuq kull tip ta’ muturi, iħobb jivvjaġġa biex jara landscapes differenti u jiltaqa’ ma’ nies differenti u dan l-aħħar sar intiż fuq videography u video editing.

Flimkien ħolqu proġett Treading Trails li twaqqaf f ’Ġunju 2017. Bħala koppja Maltija mimlija enerġija u għatx sħiħ għall-avventura, u kulturi ġodda, l-għan tagħhom huwa li jħeġġu lill-Maltin u lill-barranin biex isiru aktar konxji ta’ dak li jinsab fl-ivvjaġġar u li kull ħolma tinsab dejjem qrib, b’determinazzjoni u b’passjoni. Fil-fatt Nadia u Ryan telqu minn Malta fit-23 ta’ Ottubru 2018 u t-tir huwa li jagħmlu 12-il xahar. “Bħala finanzi 96% tal-ispejjeż ħarġu minn butna, il-bqija ksibna għajnuna minn għand Go&Fun Green Energy Drink Malta u Gordon’s Moto Centre, u ta’ dan nirringrazzjawhom ħafna għax kull għajnuna waqt din l-esperjenza tgħodd immens,” stqarrew miegħi.

Skoprejt li din ma kinitx l-ewwel avventura barra minn xtutna tagħhom. Dan għaliex f ’Diċembru 2017 kienu marru erba’ ġimgħat in-Nepal biex iduqu ftit mis-sbuħija tal-Himalaya li huma l-ikbar muntanji tad-dinja. Hemmhekk qattgħu għaxart ijiem trekking u jorqdu ġo għarix fl-irħula

żgħar tal-muntanji. In-Nepal krew ukoll mutur għal ġimgħa u bdew iduru diversi postijiet ta’ interess. F’April 2018 kienu marru ġimgħa Sqallija overland bil-mutur tagħhom.

L-avventura li qed jagħmlu bħalissa wara li telqu minn Malta f ’Ottubru li għadda bdiet fl-Amerka Ċentrali u l-Amerka Latina fuq mutur li jibda minn Texas (US) u jispiċċa l-Arġentina (Ushuaia). Xtaqt inkun naf aktar dwar it-tip ta’ mutur li qed juża’. “Il-mutur li xtrajna minn El Paso Texas (USA) huwa Suzuki VStrom 650, l-istess mudell li għandna bħalu Malta. Għalhekk xtrajna l-istess mudell; Ryan għandu iktar esperjenza fuqu, kemm bħala sewqan u bħala tiswija, kif ukoll ħadna xi extras minn ta’ Malta u poġġejniehom fuq dan il-mutur li xtrajna minn Texas. Il-mutur huwa meqjus bħala adventure bike fejn wieħed jista’ jsuq bih kemm fit-toroq, kif ukoll f ’passaġġi mħux asfaltati. Qbadna ajruplan għat-Turkija, irqadna lejl it-Turkija mbagħad qbadna ajruplan dirett għal Houston Texas. Minn hemm qbadna xarabank ta’ 13-il siegħa u morna El Paso biex niġbru l-mutur.

Tlaqna fit-23 ta’ Ottubru 2018 minn Malta u wasalna Texas, El Paso jumejn wara. Minn El Paso, Texas (sebat ijiem wara) wara dħalna l-Messiku bil-mutur li xtrajna,” spjegawli Nadia u Ryan.

Ixxurtjati li twelidna f ’Malta u ma nesperjenzawx fatturi miżeri Minn informazzjoni li ksibt qabel din l-intervista, Treading Trails se jkollu rwol attiv matul dawn ix-xhur li ġejjin. Fit-triq Ryan qed jieħu ħsieb l-aspetti tekniċi u rkib, filwaqt li Nadia qed tgħin fin-navigazzjoni lejn id-destinazzjoni ppjanata.

F’kull pajjiż li qed iżuru, it-tim jiżgura li jieħu kemm jista’ jkun kultura. Dan isir billi jaħdmu u jgħixu wkoll man-nies tal-lokal waqt li jkunu qed iżuru pajsaġġi, in-natura u wkoll l-annimali slavaġ kemm fuq kif ukoll barra mill-mogħdija. Fost diversi postijiet oħra żaru l-Messiku, il-Guatemala, l-Honduras u Nicaraga. Minn dak li nnutaw s’issa raw kemm aħna xxurtjati li twelidna f ’Malta u ma nesperjenzawx ċerti fatturi miżeri. Sintendi din l-avventura mhix dejjem ward u żahar u l-affarijiet mhux dejjem imorru kif jippjanawhom.

Mhux darba jew tnejn li kellhom problemi minuri bil-mutur, jew tilfu r-rotta u minnufih tara lil xi ħadd minn tal-lokal, jew xi pulizija jew suldati jippruvaw jgħinuhom. “Il-qalb tajba ta’ dawn in-nies hija wisq kbira u turist jippruvaw jieħdu ħsiebu kemm jistgħu. Esperjenza bħal din tittestjalek il-paċenzja u l-limitazzjonijiet tiegħek, tgħallmek taffaċċja sfidi differenti

waqt li ssib soluzzjonijiet immedjatement. Permezz ta’ dan inħossuna li qed nikbru mentalment u personalment,” sostnew miegħi.

Meta telqu minn Malta, u waslu l-Amerka rikbu xarabank għal 13-il siegħa biex waslu El Paso, Texas biex jiġbru l-mutur Suzuki V-Strom 650 bl-extras għall-vjaġġ li nxtara online ftit xhur qabel it-tluq tat-tim. Huwa vitali li wieħed jinnota li l-koppja għandha l-istess mudell ta’ mutur f ’Malta u għalhekk kisbet esperjenza estensiva b’tali mudell. Wara r-riċerka u l-konsultazzjoni nstab li kien il-mudell ideali għal din l-avventura; komdu u affidabbli għal toroq twal, fuq toroq faċli u wkoll fuq terren mhux daqshekk komdu. Ix-xiri tal-mutur minn Texas jipprovdi aċċess aktar faċli mill-fruntieri tal-Istati Uniti u l-Amerka t’Isfel peress li se jkollu pjanċi tal-Istati Uniti. B’hekk staqsejthom meta tispiċċa l-avventura x’se jiġri minn dan il-mutur. Fil-fatt ikkonfermaw miegħi li l-pjan huwa li dan il-mutur jinbiegħ l-Arġentina lil nies li għandhom skop li jagħmlu avventura simili bħal tagħhom.

Qed jivvjaġġaw b’mutur u qed ikunu esposti għall-elementi tan-natura kollha Il-vjaġġ kollu se jieħu madwar 12-il xahar. It-temp kien fattur importanti biex jiġi deċiż fejn u meta bdew dan il-vjaġġ. Ħallejt f ’idejhom sabiex jelaboraw aktar. “Qabel tlaqna għal dan il-vjaġġ ħejjejna ruħna għal ħafna riċerka. B’kollox din ħadet madwar 10 xhur. It-temp kien fattur kbir biex naraw minn fejn għandna nibdew u nispiċċaw. Iddeċidejna li nibdew mill-Messiku u nsuqu għall-Amerka Ċentrali u nibqgħu nizlin l-Amerka t’Isfel għaliex f ’dan iż-żmien li se nkunu qed nsuqu aħna fix-xhur ippjanati fil-pajjizi speċifikati, se niltaqgħu ma’ temp sabiħ b’inqas ċans ta’ xita u maltempati. Billi se nivvjaġġaw b’mutur aħna se nkunu esposti għall-elementi tan-natura, kif ukoll se nġorru l-affarijiet personali tagħna u l-apparat. B’hekk irridu noqogħdu attenti li nevitaw fatturi li jpoġġuna f ’riskji li nweġġgħu aħna, li jillimitaw vjaġġi minn post għall-ieħor, kif ukoll irridu nagħmlu ċert li l-mutur nieħdu ħsiebu għaliex dan qiegħed iservi għal par saqajn oħra – mingħajru ma nagħmlu xejn. Il-vjaġġ se jkun hekk: il-Messiku, il-Gwatemala, il-Honduras Nicaragua, Costa Rica, il-Panama, il-Kolombja, l-Ekwador, il-Perù, il-Bolivja, il-Paragwaj, il-Brażil, l-Arġentina, iċ-Ċilì u nerġgħu l-Argentina. Fl-ewwel ġimgħa konna El Paso, Texas biex inkunu nistgħu nissetiljaw l-affarijiet tal-mutur. Wara dan inżilna l-Messiku fejn għamilna sitt ġimgħat nivvjaġġaw minn post

kullhadd.com

URA TA’ SENA

għall-ieħor. Wara morna ġimagħtejn il-Gwatemala, għamilna 11-il ġurnata l-Honduras u bħalissa qed inkomplu bil-vjaġġi tagħna.”

Minbarra l-ħwejjeġ, bħala affarijiet essenzjali magħhom qed ikollhom drone, adventure camera, dslr, first-aid kit, u laptop. Sintenti dan l-apparat u l-laptop ikunu l-ħin kollu fuqhom f ’post speċjali fuq il-mutur biex jevitaw li jinkisru f ’każ li jkollhom xi aċċident. Wieħed jista’ jsewgi r-ritratti u l-videos fuq il-paġna tagħhom https://www.facebook.com/ treadingtrails/ Ta’ min jgħid ukoll li matul il-vjaġġ Nadia u Ryan ħasbu li jikkontribwixxu b’mod filantropiku fir-reġjuni tal-Ekwador, il-Bolivia u l-Perù, kif ukoll mal-komunità fil-Perù mas-Soċjetà Missjunarja ta’ San Pawl fil-Perù.

Kellhom joħolqu tip ta’ pjan imfassal minn qabel B’kurżità fuqi u minn dak li immaġinajt, bsart li għal sena sħiħa barra minn Malta, kellhom joħolqu xi tip ta’ pjan imfassal minn qabel. Ħallejt f ’idejhom sabiex spjegawli kif żvolġew il-pjanijiet tagħhom. “It-tnejn li aħna indipendentament kienet il-ħolma tagħna li nagħmlu esperjenza fit-tul barra minn Malta. Meta ltqajna f ’Ġunju 2017 id-diskussjonijiet tagħna mill-ewwel waqgħu fuq l-ivvjaġġar u ddeċidejna li l-ewwel immorru n-Nepal biex naraw kif immorru u naġixxu flimkien waqt safra. Wara n-Nepal iddeċidejna li l-karattri tagħna huma addattati għal flimkien u naħdmu tajjeb bħala tim u għalhekk f ’Jannar beda l-ħsieb u l-proċess tal-esperjenza li ninsabu fiha llum. L-ewwel ħsieb kien li mmorru l-Amerka t’Isfel - kontinent li qatt ma żorna qabel. It-tnejn li aħna konna diġà morna postijiet fl-Ewropa u fl-Asja separatament u għalhekk id-deċiżjoni kienet faċli għalina. Għall-bidu konna se mmorru nżuru l-Amerka t’Isfel biss, imma bdejna nsibuha diffiċli nsibu mutur online.

Tkellimna ma’ nies barranin li għamlu xi ħaġa simili tagħna u tawna l-parir biex l-Amerka Ċentrali ma naqbżuhiex u li probabilment mill-Istati Uniti nsibuha iktar faċli li nsibu mutur u infatti hekk kien. Domna xhur nitkellmu ma’ nies potenzjali li setgħu jbiegħulna mutur, u wara ħafna evalwazzjonijiet sibna mutur El Paso,Texas li huwa viċin il-fruntiera tal-Messiku. Sadanittant konna nqattgħu ħafna ħin nagħmlu riċerka online, naqraw ħafna kotba, isseħibna ma’ forums u gruppi ta’ nies li għamlu jew qed jagħmlu l-istess avventura, nitkellmu ma’ ħbieb tagħna li marru postijiet fejn xtaqna mmorru aħna u dejjem nieħdu n-noti u noħolqu r-rotta

li qed nimxu fuqha bħalissa. Apparti minn hekk l-Amerka Ċentrali u l-Amerka t’Isfel huma postijiet li jikkomunikaw bl-Ispanjol, allura niżżilna application fuq il-mobile biex nitgħallmu l-lingwa li biha qegħdin nikkomunikaw man-nies tal-lokal għax sfortunatament ma tantx issib nies jitkellmu bl-Ingliż. Investejna f ’numru ta’ affarijiet tat-teknoloġija, xtrajna affarijiet tal-camping, kif ukoll ippakkjajna l-affarijiet personali tagħna minn qabel biex b’hekk naraw li la ħadna żżejjed u lanqas n-nieqes. L-ispazju fuq mutur huwa limitat ħafna u ridna jkollna kollox imfassal biex meta jsir il-ħin li mmorru jkollna kollox f ’postu. Ħadna wkoll it-tilqim li kellna bżonn biex inkunu siguri minn xi mard tal-pajjiżi,” spjegawli.

Ilkoll konxji mill-fatt li kulħadd jippreferi avventura milli x-xogħol. Fil-każ ta’ Nadia u Ryan żgur għandhom sena ma jitħallsux minħabba din l-avventura. Ridt inkun naf kif qed ikampaw u kif jaħsbu li se jirkupraw lura. “Avventura bħal din tirrikjedi ħafna xogħol u sfidi kuljum biex naslu fid-destinazzjoni li jmiss. Irridu naraw liema fruntieri se nidħlu minnhom, il-karti li hemm bżonn biex nidħlu bla dewmien, riċerka fuq il-lokalitajiet li se ngħaddu minnhom, riċerka fuq postijiet ta’ interess, nitkellmu man-niex tal-lokal biex jagħtuna informazzjoni valida, inniżżlu l-mappa tal-post li jmiss (google maps) manutenzjoni tal-mutur kontinwu, nixtru parts tal-mutur, infittxu l-akkomodazzjonijiet online, nieħdu r-ritratti u footage biex nibdnu videos tajbin - emminna x-xogħol tagħna ma jiqafx. It-tnejn li aħna konna ilna nfaddlu għal esperjenza bħal din u qabel tlaqna għal dan il-vjaġġ aħna ddeċidejna li nagħmlu sena naħdmu overtime u part-time biex infaddlu iktar u nilħqu baġit iktar komdu.

Ma konniex interessati li ninvestu f ’xi karozza ġdida, xi tieġ, ħwejjeġ ġodda, iżda għamilna moħħna hemm biex ninvestu f ’esperjenza li ma ninsew qatt. Aħna għamilna ħafna sagrifiċċji u l-frott li ġbarna qed ingawduh issa. Hawnhekk qed inkampaw billi noqogħdu f ’akkomodazzjonijiet irħas ħafna ma’ familji, f ’hostels jew f ’lukandi rħas, fejn nistgħu mmorru camping, qed nieklu ikel tal-lokal għaliex dawn l-irħas u l-itjeb jew nixtru ikel mis-supermarkets u nsajruh aħna, filwaqt li ma nixtrux souvenirs jew xi rigali li jolqtu l-għajn. Sfortunatament ma nistgħux, lanqas għandna fejn inpoġġuhom. Jekk ikun hemm xi attività li tħajjarna nagħmlu r-riċerka neċessarja biex nagħmluha waħedna u nevitaw li nħallsu l-flus għal xi guides – dejjem fejn possibbli. Ħwejjeg fejn possibbli naħsluhom aħna b’idejna biex innaqqsu l-ispejjeż u nżommu mal-baġit. Wara dan il-vjaġġ m’aħna se

15

14.04.2019

B’hekk irridu noqogħdu attenti li nevitaw fatturi li jpoġġuna f’riskji li nweġġgħu aħna, li jillimitaw vjaġġi minn post għall-ieħor, kif ukoll irridu nagħmlu ċert li l-mutur nieħdu ħsiebu għaliex dan qiegħed iservi għal par saqajn oħra

nirkupraw xejn lura. Li qed nagħmlu qed nagħmluh għalina, qed noħolqu memorji u stejjer kif aħna b’saħħitna issa. Kif niġu Malta nerġgħu nkomplu naħdmu u nkomplu ħajjitna fejn ħallejnieha,” tbissmu jgħiduli.

Il-messaġġ finali tagħhom għall-qarrejja tal-gazzetta huwa dan li ġej: “Li tgħallimna matul dawn ix-xhur li ilna hawn huwa li l-postijiet tal-Amerka Ċentrali huma postijiet sbieħ ħafna, siguri u n-nies taz-zokkor dejjem lesti biex jgħinuk; affarijiet li mhux kif dejjem tpinġi l-midja jew xi wħud li jkunu jridu jagħtu parir fuq dak li jkunu semgħu u mhux għax raw u missew b’idejhom dawn il-kulturi. Wieħed sintendi għandu jieħu l-prekawzjonijiet u l-miżuri neċessarji biex jevita r-riskji; affarijiet normali li kieku nagħmlu Malta jew postijiet oħra li nżuru. Għal dawk li jitħajru jagħmlu xi ħaġa simili bħal tagħna l-messaġġ tagħna huwa to go for it, agħmlu riċerka tajba, tkellmu ma’ nies ta’ esperjenza simili u agħmlu kuraġġ u morru – hija esperjenza li żgur li ser tbiddlilkom ħajjitkom għall-aħjar, waqt li taraw u tapprezzaw bil-wisq iktar l-affarijiet ta’ madwarkom u dawk l-affarijiet li mhumiex madwarkom u magħkom. Madanakollu, esperjenza bħal tagħna żgur mhix se tolqot lil kulħadd u l-messaġġ għalikom huwa - Kulħadd għandu ħolma, il-ħajja hija wisq qasira biex ma tiġrux wara l-ħolm u x-xewqat tagħkom. Ix-xogħol u s-sagrifiċċji xi kultant ikunu jidhru kbar u tedjanti biex taslu fejn tixtiequ, iżda meta taslu għal dak il-punt, ir-riżultati u l-emozzjoni jissuperaw kollox. Taqtgħux qalbkom u nawguralkom dak kollu li tixtiequ,” temmew din l-intervista Nadia u Ryan.

16

14.04.2019

kullhadd.com

ĦSARA LIL PAJJIŻNA FIL-FORA EWROPEA Marlene Mizzi Membru Parlamentari Ewropew

Fil-jiem li għaddew il-Ministru Dr Owen Bonnici u l-Avukat Ġenerali tar-Repubblika Dr Peter Grech dehru quddiem l-Assemblea Parlamentari tal-Kunsill tal-Ewropa (PACE) li f ’isimha qiegħed ikun ippreparat rapport dwar il-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia u dwar is-saltna tad-dritt f ’pajjiżna. Ma naħsibx li għandi għalfejn nelabora wisq dwar il-fonti tas-sorsi min-naħa lokali. Dak li jsir fil-miftuħ u li narawh u nisimgħuh huwa aktar minn biżżejjed. Xi jsir minn wara nistgħu biss nassumuh u nimmaġinawh.

Il-fatt li jien Membru Par-

lamentari Ewropew, u allura nkun f ’kuntatt aktar dirett mas-sitwazzjoni, naf kemm saret ħsara u għad hemm min qed ikompli jagħmel ħsara lil pajjiżna sempliċiment għax il-qofol ta’ kollox huwa wieħed politikament partiġjan. Meta nitkellem ma’ Membri Parlamentari Ewropej oħrajn u nispjegalhom u nagħtihom l-istampa kollha faċilment ninduna kemm hemm qerq u ingann f ’dak li qed isir fil-konfront ta’ pajjiżna, sfortunatament minn Maltin bħalna. Trid jew ma tridx tħossok tiddejjaq tikkonfronta sitwazzjonijiet li taf li mhumiex ir-realtà imma aktar u aktar meta maħluqin minn Maltin bħalek.

Kulħadd jaf kemm-il delegazzjoni ġiet mill-Parlament Ewropew biex suppost tinvestiga affarijiet f ’Malta. Kulħadd jaf kemm tajn intefa’ fuq pajjiżna. Kulħadd jaf kemm-il rapport sar u kemm intefgħu rakkomandazzjonijiet li setgħu saru fir-rigward ta’ Malta.

Biex tirrealizza aktar kemm għamlu ħsara u għadhom jippruvaw jagħmlu lil Malta trid tikkunsidra x’kienet ir-reazzjoni

tal-Partit Nazzjonalista għal miżura li jrid li tittieħed fil-konfront ta’ Malta l-Membru Parlamentari Ewropew tal-Ħodor il-Ġermaniż, Sven Giegold.

Imma trid tara aktar u aktar x’kienet imbagħad ir-reazzjoni ta’ Giegold għal dak li ħareġ bih il-Partit Nazzjonalista.

Giegold qabad dak li deherlu li għandu jaqbad mir-rapporti li saru fil-konfront ta’ Malta u sostna li abbażi ta’ dak li ġabar hu għandhom jittieħdu passi drastiċi fir-rigward ta’ Malta billi jkun applikat Artiklu 7.

L-applikazzjoni ta’ dan l-artiklu hi ħaġa serja ħafna għax ifisser li Malta jitneħħielha d-dritt talvot. Tista’ timmaġina sitwazzjoni degradanti bħal din?

Tal-Partit Nazzjonalista, konxji minn xi tkun tfisser miżura bħal din, irreaġixxew mill-ewwel u mhux talli ma qablux ma’ Giegold talli kkundannawh. X’aktarx li s’hawnhekk tħoss li tal-Partit Nazzjonalista aġixxew kif kellhom jaġixxu, imma mhux meta tkun taf kif irreaġixxa Giegold! Giegold iddeskriva l-aġir tal-Partit Nazzjonalista bħala “political cowardice”.

Fi kliem ieħor akkużahom li huma politikament beżżiegħa.

Imma għaliex? Għax tant kien ilu jisma’ mingħand il-Membri Parlamentari Ewropej tal-Partit Nazzjonalista, kemm fuq livell personali kif ukoll f ’kull okkażjoni u f ’kull fora possibbli, li stenna li dawn se jkomplu issa bl-appoġġ lilu għal dak li talab fil-konfront ta’ pajjiżna.

Naħseb li Gielgold irrealizza l-ingann tal-MEPs Nazzjonalisti u akkużahom li huma kodardi - bħal dak li jitfa’ ġebla u jaħbi idu!

L-ironija hi li tal-Partit Nazzjonalista qegħdin jippretendu GRAZZI mingħand il-poplu Malti u Għawdxi talli ma qablux ma’ Giegold! Il-poplu Malti u Għawdxi jgħidilhom GRAZZI meta jibdew jiġbru lura t-tajn li ilhom iwaddbu s-snin u kif jaf kulħadd waddab illum u waddab għada xi ħaġa se teħel.

Għaliex ngħiduha kif inhi, trid tkun wiċċek tost biex wara dak kollu li għamel u għadu qed jagħmel Gvern Laburista fejn tidħol is-saltna tad-dritt kif ukoll il-fatt li dak li ġie kkritikat fir-rapporti kkonċernati huma

liġijiet u proċeduri li ilhom magħna snin twal u li amministrazzjonijiet Nazzjonalisti waħda wara l-oħra implimentaw, toħroġ takkuża lill-Gvern Laburista dwarhom.

Il-fatt li l-istess rapporti rrikonoxxew u faħħru miżuri meħudin minn Gvern Laburista fejn jikkonċernaw preskrizzjoni tal-politiċi; finanzjar jament tal-partiti; protezzjoni lill-whistleblowers; tibdil filmod kif tinħatar il-ġudikatura fost affarijiet oħrajn juri li Gvern Laburista mhux talli mhux qed jhedded is-saltna tad-dritt imma talli qiegħed isaħħaħha.

Jhedded is-saltna tad-dritt min ikun qed jagħwi minn taħt u min jipprova, pereżempju, jiskredita lill-qrati tagħna meta jittieħdu deċiżjonijiet li ma jkunux mixtiqin minn min ikun fassal mod ieħor.

Iż-żmien tal-kontijiet wasal.

Fil-25 ta’ Mejju li ġej isiru l-Elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u min ħadem f ’din il-fora kontra l-interessi ta’ pajjiżna għandu jingħata dak li ħaqqu ... u ma naħsibx li għandu jkun “grazzi”!

NUQQAS TA’ KOMUNITÀ… PROBLEMA?

Bernice Farrugia Kandidata għall-Kunsill Lokali fl-Iklin

In-nies minn dejjem ħassew il-bżonn li jagħmlu parti minn komunità. Tradizzjonalment, f ’ħafna rħula f ’Malta u f ’Għawdex il-komunità kienet punt ta’ referenza. Però llum il-ġurnata ż-żminijiet qed jinbidlu u ħafna nies saru ferm aktar indipendenti. Hawn irħula li huma moderni li fihom ma

jinħass l-ebda sens ta’ komunità, bħal-lokalità tiegħi l-Iklin.

B’popolazzjoni ta’ 3,130 l-Iklin huwa meqjus bħala lokal żgħir. Iżda, aktar ma jgħaddi żmien aktar qed jikber u għalhekk nemmen li jistgħu u għandhom isiru diversi tentattivi biex dan is-sens ta’ komunità li jinħass f ’irħula iktar tradizzjonali jibda jeżisti fostna wkoll.

Meta nitkellmu fuq raħal l-ewwel ideat f ’moħħna huma infrastruttura, skejjel u żvillup fil-bini. Dawn huma importanti ferm imma mhumiex kollox. Ħafna drabi meta nitkellem ma’ nies mill-Iklin u ngħidilhom li lanqas bar u sala ma hawn, biex nagħti eżempju, jgħiduli biex ma nagħmilx għaġeb. Din il-ħaġa tinkwetani.

Li kieku l-poplu tal-Iklin għandu fejn jissoċjalizza dik li llum hi sempliċiment tixjira fit-triq

tista’ tinbidel f ’konverżazzjoni. Nifhem li villaġġ modern għandu jimxi ’l quddiem u ma jmurx lura għaż-żminijiet antiki, imma li kieku villaġġ modern jieħu l-aspetti pożittivi ta’ dik li kienet is-soċjetà tal-ġenituri tagħna ma nara xejn ħażin.

Għalhekk għandna bżonn bidla, bidla fil-mentalità, bidla kif komunità għandha tirnexxi u ġġib l-għaqda. M’iniex ngħid li hija ħaġa ħażina li ninqdew mil-lokalitajiet oħra imma żgur li hemm ħafna vantaġġi li ssib ċerti servizzi fir-raħal tiegħek stess. Iċ-ċittadini tal-Iklin mhux se jibqgħu żgħażagħ għal dejjem u oħrajn jaf ikollhom ċerti restrizzjonijiet oħra.

Dan l-argument inqajmu għax naf li nistgħu nkunu aħjar. Potenzjal hawn ħafna wkoll. Meta nara Festa Fjuri, meta n-nies imorru bi ħġarhom għal attività tal-Kunsill jidher biċ-ċar

kemm huma għatxana għal dawn l-attivitajiet. In-nies iridu jkunu qrib il-Kunsill Lokali.

Però huwa aktar faċli tkun taf x’qed idejjaq lin-nies fuq il-midja soċjali jew f ’xi ħanut lokali milli mill-meetings tal-Kunsill.

Nixtieq li iżjed nies li jingħaqdu għall-ġid tal-komunità. Ħafna drabi għadna bil-mentalità ta’ ‘’għaliex għandi nsemma’ leħni, meta dawn ma jagħtux kas?’’ U l-ikbar weġgħa tiegħi hi li dawn ikunu wkoll żgħażagħ.

Meta jonqos l-entużjażmu fost il-ġenerazzjoni tagħna allura s-soluzzjonijiet jibdew isiru iktar diffiċli. Għalhekk jien iddeċidejt li nagħti sehmi. U l-ħidma biex ikollna sens ikbar ta’ komunità hija biss aspett wieħed.

Nemmen bis-sħiħ li jekk naħdmu id f ’id bħala tim wieħed u naħdmu għal għan wieħed nirnexxu.

Għalhekk għandna bżonn bidla, bidla fil-mentalità, bidla kif komunità għandha tirnexxi u ġġib l-għaqda

17

14.04.2019

kullhadd.com

JIGDBU DWAR MALTA Editorjal

U hawn joħroġ valur ieħor. Il-valur li “troppo tardi” tipprova taħsel u tnaddaf kliemek meta fuq ix-xefaq tkun qed tfeġġ il-possibbiltà li n-naħa tiegħek se titlef siġġu filParlament Ewropew

Nisimgħu kummenti min-naħa tal-Oppożizzjoni Nazzjonalista li jħassbuna li dawn qed ibatu minn amnesija politika qawwija. Huwa għalhekk li nisħqu li l-pajjiż għandu bżonn oppożizzjoni serja u denja – li bħalissa żgur li m’għandux.

‘Lil hinn minn dak li jgħidu, jew aħjar ma jgħidux, dwar is-suċċessi tal-Gvern, avolja dawn huma rikonoxxuti minn aġenziji u entitajiet indipendenti internazzjonali, hemm il-kummenti tal-membri tal-Oppożizzjoni f ’fora internazzjonali.

Dil-ġimgħa l-Gvern, permezz tal-Ministru għall-Ġustizzja, għal darb’oħra ddefenda lil pajjiżna, din id-darba waqt seduta tal-Assemblea Parlamentari tal-Kunsill tal-Ewropa fi Strasburgu, intiża biex ikunu ċċarati x’qed isir f ’pajjiżna dwar is-saltna tad-dritt u l-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia.

Minkejja li l-Gvern beda minn kif daħal għat-tmexxija tal-pajjiż jirriforma dan is-settur u daħħal miżura wara miżura, l-Oppożizzjoni tibqa’ għal raġunijiet partiġjani toskura dik li verament hija

s-sitwazzjoni fil-pajjiż. Kieku dan isir f ’pajjiżna biss, huwa aċċettat, imma aċċettat biss għax kulħadd jaf xi ssarraf l-Oppożizzjoni, mhux issa biss imma kif din kienet minn dejjem. Imma li tmur f ’fora internazzjonali u tpinġi stampa li mhix il-verità, li tmaqdar lil pajjiżek mal-barranin b’sitwazzjonijiet li mhumiex minnhom, mhix aċċettabbli. Ħu lil Jason Azzopardi. Kienet f ’waqtha r-risposta tal-Ministru Bonnici meta Azzopardi staqsieh fl-Assemblea msemmija, għadux jaħsibha l-istess dwar Caruana Galizia. “Ikun aħjar jekk tistaqsi lill-Kap tiegħek, li kien isejħilha biċċa blogger.” Ikun f ’waqtu wkoll li Jason Azzopardi jinża’ l-għamad li mhux qed iħallih jara r-realtà ta’ madwaru.

Issa Azzopardi huwa sempliċiment membru tal-Oppożizzjoni Nazzjonalista u forsi wkoll nikkumpatuh għall-mod kif jitkellem, nagħdruh għax jinsa ħafna.

Kif fil-passat riċenti nesa ħafna dettalji dwar l-art tal-Fekruna u l-art tal-Löwenbräu, pereżempju.

Imma hemm imbagħad oħrajn

li nsew totalment li l-preżenza tagħhom fil-Parlament Ewropew hija li jirrappreżentaw l-aħjar interessi ta’ Malta u tal-elettorat Malti li poġġiehom f ’dik il-kariga – minflok jagħmlu minn kollox biex jiddisprezzaw lil pajjiżhom. Ħu lil Roberta Metsola. Artiklu ta’ Martin Scicluna dilġimgħa jressaq lejn il-likk dak li tirrappreżenta Metsola. F’artiklu tagħha ppubblikat fi Frar li għadda, Metsola kitbet li hija mhix il-politiku tipiku, kitbet li minn dejjem kellha d-determinazzjoni li tispikka. Kitbet ukoll li temmen li l-politika għandha jkollha l-għeruq tagħha fil-valuri.

Kliem sabiħ kieku. Ħafna anzi.

Dejjem skont x’inhuma dawn il-valuri.

Li Metsola mhix il-politiku tipiku, nafuh bil-provi. Politiku tipiku huwa dak li akkost ta’ kollox jipproteġi lil pajjiżu u jħares l-interessi tiegħu. Li għandha d-determinazzjoni li tispikka nafu wkoll għax tispikka ferm fl-imħabba li għandha lejn pajjiż twelidha. Li temmen li l-politika għandha jkollha l-għeruq fil-valuri, hija diskutibbli.

Għax sa ftit tal-jiem ilu l-valuri politiċi tagħha żgur li ma kinux imsejsa fuq li tgħid il-verità, il-verità kollha u xejn ħlief il-verità, kif imdorrijin jisimgħu l-avukati fil-qrati tagħna. Smajnieha titkellem dwar is-saltna tad-dritt, id-demokrazija, l-espressjoni ġurnalistika u s-sitwazzjoni ġenerali ta’ pajjiżna – li żgur ma kinux jirriflettu l-verità, il-verità kollha u xejn ħlief il-verità.

Nafu li flimkien ma’ David Casa, Metsola kienet involuta mal-kumitat li fassal ir-rapport dwar is-saltna tad-dritt f ’pajjiżna. U kulħadd jaf kemm kien inġust ma’ pajjiżna r-rapport li kellu Maltin parti minnu.

U hawn joħroġ valur ieħor.

Il-valur li “troppo tardi” tipprova taħsel u tnaddaf kliemek meta fuq ix-xefaq tkun qed tfeġġ il-possibbiltà li n-naħa tiegħek se titlef siġġu fil-Parlament Ewropew.

Kemm Jason Azzopardi u wkoll Roberta Metsola għandhom jidħlu f ’atmosfera ta’ riflessjoni. Riflessjoni li l-poplu Malti, illum jaf jiżen sew qabel ma jieħu deċiżjoni.

18

14.04.2019

kullhadd.com

IL-KUMITATI AMMINISTRATTIVI

Mid-Djarju ta’ Nazju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 4 ta’ April

jekk hux se nirbħulhom jew le fl-elezzjonijiet tax-xahar id-dieħel. Minn dak li qaluli, jirriżulta li l-kampanja li għaddej biha l-Kap Adrian Delia qiegħda tħalli l-frott. Grazzi għad-diskorsi kbar li qiegħed jagħmel, qiegħed jimpressjona lil ħafna nies li fl-aħħar żewġ elezzjonijiet ma vvutawlniex. Fost il-frażijiet li, grazzi għad-diskorsi ta’ Adrian Delia, issa jinsabu fuq fomm tista’ tgħid kulħadd, hija li l-Gvern ta’ Joseph Muscat huwa gvern li m’għandu l-ebda pjan. Qabel kien jgħidilna li m’għandux pjan fit-tul, imma issa, milli jidher induna li la pjan fit-tul u lanqas pjan ieħor m’għandu.

Għalkemm it-temp xejn ma kien iħajrek, minn kmieni rħejtilha lejn il-Belt biex insegwi ċ-ċerimonja tal-għoti tal-ġurament lit-Tabib George Vella bħala l-10 President tar-Repubblika.

Għalkemm xtaqt li Joseph Muscat laqa’ l-proposta talKap tagħna Adrian Delia u minflok innomina lil Lawrence Gonzi, jew lil Louis Galea jew lil Tonio Borg, xort ddeċidejt li nattendi għax jien dawn iċ-ċerimonji nogħxa fuqhom.

Nieħu gost nara l-parati, nara lin-nies isellmu lill-kap tal-istat, ikun min ikun. U ngħiduha kif inhi, ħadd ma jista’ jgħid xejn fit-Tabib George Vella għax safejn naf jien, lanqas min-naħa Il-Ħadd, 7 ta’ April tagħna qatt ma għamilna l-iċken allegazzjoni fil-kon- Ma nistax ngħid li kellu xi ġurnata sabiħa. U le, mhux front tiegħu. minħabba t-temp! Bdejtha mill-ewwel ħażin għax fetIl-Ġimgħa, 5 ta’ April tilli xtrajt is-Sunday Times Naħseb li jkun aħjar jekk u qrajt l-istorja li Kristy qabel jgħaddu l-elezzjoni- Debono u Herman Schijiet tal-Parlament Ewropew avone kienu ltaqgħu ma’ u dawk tal-Kunsilli Lokali sid il-kumpanija 17 Black, fil-25 ta’ Mejju, ma nersaqx storja li xejn ma daqqitli. iżjed lejn Ġorġ tal-ħanut ta’ Imbagħad tajt daqqa t’għaħdejna, għax kultant qalbi jn l-istħarriġ tal-opinjoni jġibhielhi ġunġliena - in- pubblika li xandret l-istsomma xi ħaġa hekk kienet ess gazzetta u dak li xantgħid in-nanna. Ma nafx dret il-Malta Today. Xejn kif jibqa’ jinsisti li f ’dawn ma għamluli kuraġġ, anke l-elezzjonijiet se nerġgħu jekk l-istess Joseph Muscat nġarrbu telfa oħra, meta jgħidilna biex ma nagħtux kollox jindika mod ieħor. kashom. Imma l-burdaJien, min-naħa tiegħi, ta daret ftit meta segwejt qiegħed insegwi l-kampanja id-diskors tal-Kap Adrili għaddej biha l-Kap tagħ- an Delia u ħareġ b’waħda na Adrian Delia u kull fejn ġdida, dik li l-Prim Minisimur, (u naħseb s’issa diġà tru qiegħed jimporta l-iskdar nofs Malta u Għaw- javitù. Li dejjaqni kien li dex) kulħadd l-istess kliem lil Għawdex ma semmieh qiegħed jgħidlu. Kulħadd xejn, meta kien qiegħed jitqiegħed jgħidlu li għandu kellem fin-Nadur. problemi kbar, kemm jekk huma familjiari u kemm It-Tnejn, 8 ta’ April jekk huma negozjanti. Allura, kif jista’ jkun, ngħid Ma nafx x’fettlilhom dawk Kristy Debono u Herman jien li se nitilfu?!

Schiavone marru jiltaqgħu ma’ sid il-kumpanija 17 Is-Sibt, 6 ta’ April Black daqskemm konna U mela kif jgħid Ġorġ ilna ngħidu kontra tiegħu. tal-ħanut ta’ ħdejna. L-ista- Biex tgħaxxaqha, marmperija kulħadd kuraġġ ru jiltaqgħu miegħu minn ta’ sur għandu u ftit huma wara dahar il-Kap Adrian dawk li qegħdin jiddubitaw Delia, għalkemm lili din ma

tinżillix, mhux biss għax it-tnejn li huma, buttuna u aċċetta mal-Kap, imma għax skont huma marru jkellmuh biex jisponsorja konferenza. Allura ngħid jien din il-konferenza kienet se tkun organizzata bla ma kien jaf biha l-Kap? Lanqas ħaqq li reġġħu taw l-opportunità lil dawk fostna li huma kontra l-Kap, biex jerġgħu jiftħu ħalqhom.

It-Tlieta, 9 ta’ April Kultant niskanta kif Ewroparlamentari barranin isegwu dak kollu li jkun qiegħed jingħad mill-partit tagħna biex imbagħad ikunu jistgħu jitkellmu fil-Parlament Ewropew biex juru kemm għandhom lil pajjiżna għal qalbhom.

Għax af li hemm numru mhux ħażin ta’ Ewroparlamentari li għandhom qalbhom taħraqhom għal pajjiżna. Anzi għandhom qalbhom taħraqhom għall-partit tagħna għax b’dak li jgħidu lill-partit tagħna jgħinu. Ikolli ngħid li f ’dan ir-rigward, pajjiżna huwa uniku għax jien, ngħid għalija, rari nisma’ jew naqra dwar Ewroparlamentari li juru daqshekk interess f ’xi pajjiż ieħor, minbarra ovvjament pajjiżhom.

L-Erbgħa, 10 ta’ April Raġel fuq l-irġiel Herman Schiavone, man! Issospenda ruħu mill-grupp parlamentari tagħna minħabba dik l-imniefaħ ta’ laqgħa li kellu huwa u Kristy Debono ma’ Yurgen Fenech ta’ 17 Black. Għamel hekk biex la ssir ħsara lill-partit tagħna u lanqas lill-Kap Adrian Delia. Fuq kollox mhu se jitlef xejn, għax l-onorarja tal-Parlament xorta se jibqa’ jeħodha. Imma biex juri kemm hu raġel fuq l-irġiel, lill-Kap Adrian Delia wiegħdu li se jkompli jitkellem kontra l-Gvern u se jibqa’ jsegwi l-linji tal-Partit Nazzjonalista. Insomma, din għalija mhi sospensjoni xejn, għajr sospensjoni fuq biċċa karta.

Mario Fava President Sezzjoni Kunsilliera PL

Il-Kumitati Amministrattivi twaqfu permezz ta’ Leġiżlazzjoni Sussidjarja 363.149. Din ġiet ippubblikata fid-29 ta’ Jannar 2010.

L-iskop ta’ dawn il-kumitati kien sabiex dawn iħarsu l-interessi tal-komunità li tkun tinsab f ’żona fil-lokalità li tkun fil-konfini ta’ dak il-lokal partikolari, pereżempju l-Madliena fil-lokalità tas-Swieqi u Baħar iċ-Ċagħaq fil-lokalità tan-Naxxar.

Tul dawn id-disa’ snin li ilhom imwaqqfa dawn il-Kumitati Amministrattivi għaddew minn proċess ta’ elezzjonijiet, l-ewwel tnejn saru fis-27 ta’ Marzu 2010 u fil-5 ta’ Ġunju 2010. Minn wara dawn iżżewġ elezzjonijiet, iż-żewġ partiti politiċi ewlenin kien qed ikollhom diffikultà biex isibu nies interessati jikkontestaw dawn l-elezzjonijiet sabiex jiffurmaw dawn il-kumitati. Barra dan, kien qed jirriżulta li f ’numru minn dawn il-Kumitati Amministrattivi kien qed ikun hemm riżenji li kien qed jagħmilha diffiċli biex jinsabu nies li jimlew dawn il-postijiet vakanti. Eżempju ta’ dan huma l-Kumitati Amministrattivi ta’ Paceville, Burmarrad u Ħal Farruġ fost l-oħrajn.

Wieħed irid ikun ġust u jsemmi li kien hemm numru żgħir fost dawn il-Kumitati Amministrattivi li kienu qed joperaw b’mod tajjeb. Fost dawn hemm il-komunità tal-Madliena ġewwa s-Swieqi u Santa Luċija ġewwa Għawdex.

Fir-riforma li qed tiġi diskussa fil-Parlament dwar il-Kunsilli Lokali, il-Gvern qed jipproponi li jitneħħew. Dan minħabba diversi raġunijiet fosthom uħud li diġà għamilt referenza għalihom fl-artiklu. Il-Gvern qed jipproponi mod u qafas ġdid li fih dawn għandhom jaħdmu.

Qabel wieħed jagħmel referenza għall-qafas il-ġdid li l-Gvern qed jipproponi, għandna nagħmlu osservazzjoni fuq l-irwol kif inhu sal-lum ta’ chairman tal-Kumitat Amministrattiv. Chairman għandu dritt li jattendi għas-seduta tal-Kunsill u jieħu sehem fid-diskussjonijiet dwar dik iż-żona li huwa jirrappreżenta. Minkejja

dan, m’għandux dritt li jieħu sehem fid-deċiżjonijiet meħuda. Dan ifisser li chairman tal-Kumitat Amministrattiv m’għandux vot fis-seduta tal-Kunsill.

Bil-proposti li qed jagħmel ilGvern, ladarba jitneħħew il-Kumitati Amministrattivi, kunsillier elett minn fost dawk li jkunu qed jiffurmaw il-Kunsill ta’ dik il-lokalità jingħata l-obbligu legali li jkun responsabbli minn dik il-komunità. L-irwol tal-kunsillier, fost l-oħrajn ikun li jifforma sottokumitat ta’ ħamsa min-nies li jkunu residenti ta’ dik iż-żona, jara li jlaqqa’ dan il-kumitat tal-inqas darba fix-xahar (possibbilment sa mhux aktar tard minn ġimgħa qabel is-seduta tal-Kunsill) u jressaq fis-seduta tal-Kunsill, ilmenti, proposti u suġġerimenti ta’ dan is-sottokumitat.

B’dan il-mod is-sottokumitat li issa ser ikun qed jieħu post il-Kumitat Amministrattiv ser ikollu rappreżentant elett fil-Kunsill li mhux biss ser ikun qed jipparteċipa fid-diskussjoni imma ser ikun ukoll parti mid-deċiżjonijiet meħuda. Dan ifisser ukoll li Chairman ta’ dan is-sottokumitat huwa membru attiv tal-Kunsill, ilħin kollu u allura f ’kull deċiżjoni li tittieħed ser ikun qed jara li l-interessi li ta’ dik il-komunità jkunu salvagwardjati.

Din l-argumentazzjoni xxejjen għalkollox il-kritika tal-Oppożizzjoni tal-Partit Nazzjonalista fejn mingħajr ma ppruvat tisma’ u tifhem din il-proposta ddeċidiet li tkun negattiva u tmur kontrihom.

Hawn qed naraw kif minn chairman li qabel kien sempliċiment li qed jirrappreżenta żona fil-lokalità mingħajr saħħa ta’ xejn issa ser ikollok chairman ta’ sottokumitat li għandu vot daqs sħabu l-kunsilliera l-oħra inkluż tas-sindki.

L-argumentazzjoni l-oħra tal-Partit Nazzjonalista li l-Kumitati Amministrattivi li jiffunzjonaw setgħu jinżammu ma jreġix lanqas. Dan għaliex il-membri ta’ dawn il-Kumitati Amministrattivi faċilment jistgħu jikkontestaw l-elezzjoni tal-Kunsilli Lokali bil-possibbiltà li jkunu eletti kunsilliera. Dan għaliex jekk huma jiksbu l-appoġġ tar-residenti ta’ dik iż-żona fil-lokalità tista’ tgħid kważi b’ċertezza li jkollhom appoġġ biżżejjed sabiex jiġu eletti.

Għaldaqstant, bl-argumentazzjoni t’hawn fuq kif ukoll għall-fatt illi ser jitnaqqsu l-ispejjeż amministrattivi biex jiġu organizzati 16-il elezzjoni lokali oħra jiġġustifikaw li dawn il-Kumitati Amministrattivi jitneħħew bla ma jiġu mittiefsa l-interessi tar-residenti li joqogħdu fihom.

kullhadd.com

SĦABA SEWDA Julia Farrugia Portelli Segretarju Parlamentari

Kieku jkollok temmen dak li jinkiteb fil-gazzetti tal-Partit Nazzjonalista, tasal għall-konklużjoni li qegħdin ngħixu f ’diżastru. Tasal għall-konklużjoni li qegħdin ngħixu f ’pajjiż fejn kważi kulħadd bil-ġuħ. Fejn il-fabbriki qegħdin jagħlqu waħda wara l-oħra. Fejn in-negozji qegħdin, bil-mod il-mod, jagħlqu kollha għax ħadd m’għandu flus x’jonfoq.

Mhux il-gazzetti biss jippruvaw ipinġu dan ix-xenarju, imma anke l-Kap Adrian Delia, li bħalissa

għaddej bla waqfien bil-kampanja elettorali għall-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsilli Lokali li se jsiru fil25 ta’ Mejju li ġej u li allura issa mhumiex ’il bogħod.

Tiskanta. Kull fejn imur, Adrian Delia jiltaqa’ ma’ nies tan-negozju, l-aktar sidien ta’ ħwienet, li skont hu, ħafna minnhom ikellmuh fuq il-problemi li qegħdin iħabbtu wiċċhom magħhom.

Skont hu, jgħidulu li sejrin lura, mhux ’il quddiem.

Imbaghad toħroġ statistika uffiċjali li ġġib fix-xejn kliem Adrian Delia. Fil-fatt, skont statistika uffiċjali, f ’sena waħda biss, minn Ottubru 2017 għal Ottubru 2018, dawk li jaħdmu għal rashom żdiedu b’aktar minn 1,400. U la żdiedu dawk li jaħdmu għal rashom, żdiedu wkoll l-impjiegi. Fil-fatt, l-impjiegi mas-settur privat, fl-istess perjodu żdiedu bi kwazi 11,000.

Huwa proprju għalhekk li jien kultant nissuspetta li jkunu qegħdin jivvintaw. Bħalma jivvintaw, u jkomplu jinsistu li n-numru ta’

persuni f ’riskju ta’ faqar qiegħed jiżdied meta fil-verità dan naqas minn 102,000 fl-2013 għal 87,000.

Mhux faċli temmen dak li jgħidu n-Nazzjonalisti għal raġunijiet ovvji. Ċertament, pereżempju, li dawk il-ħaddiema li sa sitt snin, seba’ snin ilu, kienu mingħajr impjieg u llum qegħdin jaħdmu, żgur li tbiegħdu mir-riskju ta’ faqar.

Ta’ min jgħid ukoll li fl-2012, l-aħħar sena ta’ Gvern Nazzjonalista, kien hawn 12,000 persuna li kienu jgħixu fuq is-servizzi soċjali. Illum, in-numru naqas għal 5,500. Naqas b’aktar minnofs.

Il-faqar qiegħed jonqos u se jkompli jonqos, għax l-ekonomija qiegħda tikber u allura jinħoloq il-ġid, ġid li jitqassam b’mod ġust, bil-prijorità tingħata lil dawk l-aktar fil-bżonn.

Minn għada, il-Gvern se jrodd €11.5 miljun lil eluf ta’ ħaddiema meta għat-tieni sena konsekuttiva kull ħaddiem (inklużi l-ħaddiema part-time) li jaqilgħu

inqas minn €60,000 fis-sena, se jintbagħtilhom ċekk id-dar. Ċekkijiet li jvarjaw minn €40 sa €68. Dan ifisser li meta wieħed iqis ukoll iż-żieda għall-għoli talħajja, li l-ħaddiema bdew jieħdu mill-bidu tas-sena, il-ħaddiema se jkunu ħadu żieda sa €3.64 filġimgħa.

Il-prijoritajiet tal-Gvern Laburista jmorru lil hinn mill-

U la żdiedu dawk li jaħdmu għal rashom, żdiedu wkoll l-impjiegi.

Fil-fatt, l-impjiegi mas-settur privat, fl-istess perjodu żdiedu bi kwazi 11,000

19

14.04.2019

flus. Fost affarijiet oħra hemm l-ugwaljanza, anke jekk f ’ċerti każi n-nuqqas ta’ ugwaljanza twassal ukoll għal inġustizzji finanzjarji, għax żieda fil-faqar u nuqqas ta’ paga ġusta, l-aktar li jaffettwaw lin-nisa.

Proprju ftit tal-jiem ilu, varajna l-proposti tagħna biex ikollna l-ugwaljanza fil-Parlament, imma ibqgħu ċerti li mhux se nieqfu hawn. Se nkomplu niflu sitwazzjonijiet differenti biex l-ugwaljanza tinfirex. Ħadt gost ħafna, pereżempju, nisma’ lill-Prim Ministru Joseph Muscat jitkellem dwar il-bidliet meħtieġa fil-qasam tat-tassazzjoni. Ħadt gost għax veru hemm bżonn ta’ diversi tibdiliet.

Naqbel mija fil-mija mal-Prim Ministru li hija sitwazzjoni umiljanti għal mara li jkollha titlob lil ħaddieħor, lir-raġel tagħha, biex jiffirmalha biex tieħu dak li hu tagħha bi dritt.

Dawn huma bidliet li rridu nkunu aħna li nagħmluhom, għax jekk ma nagħmluhomx aħna ma jagħmilhom ħadd.

KBURI LI NGĦIX IL-MOSTA…. ikun ta’ solliev biex toroq bħalma semmejna jsiru u jsiru kif suppost. Il-Kunsill huwa fl-obbligu li jagħmel eżerċizzju flimkien mal-awtoritajiet kompetenti biex meta jasal il-waqt ikunu individToroq fi stat ħażin wati ż-żoni li huma fl-iktar bżonn Huwa sigriet magħruf li fil-Mosta urġenti tal-attenzjoni. U dan għandna ammont ta’ toroq li jins- għandu jkun l-impenn tagħna. abu fi stat ħazin. Dan ġie b’nuqqas ta’ manteniment xieraq matul is- Tindif u ħaxix ħażin snin li llum wasalna f ’sitwazzjoni li l-manteniment li jsir ikun traqqigħ Żewġ punti oħra li qegħdin idejqu tal-pannu bil-qargħa ħamra. Tmur lill-Mostin huma l-indafa pubbf ’żoni sħaħ u tara toroq u banki- lika u l-ħaxix ħażin li jikber f ’dini li tibża’ timxi fuqhom. Toroq versi żoni. Dwar l-indafa pubblika u bankini li joħolqu periklu għal tmur f ’żoni u toroq fejn ir-resmin jgħix fiż-żoni tal-madwar identi jgħidulek “hawn qatt ma u għal min jużahom. Issib nies tara kennies” jew “jiġu fl-aħħar jgħidulek li madwar 25/30 sena xhur qabel l-elezzjoni”. Post kbir ilu kienu ħallsu l-kontribuzzjoni bħall-Mosta għandu jara li jkollu tat-toroq u xorta t-toroq tagħhom tim ta’ kenniesa li filwaqt li parti ma sarux jew jinsabu fi stat veru minnhom jieħdu ħsieb iż-żona ċentrali li hija wkoll żona turistiħażin.

Lil dawn in-nies tifhimhom. ka, il-kumplament jieħdu ħsieb Iżda mhux tifhimhom biss trid. il-kumplament tal-Mosta fuq bażi Il-Kunsill veru li m’għandux mez- regolari.

Dwar il-ħaxix ħażin rajt b’għazi biex jaqla’ toroq mill-qiegħ u jagħmilhom mill-ġdid, iżda lan- jnejja stess postijiet fejn huwa qas il-Kunsill m’għandu jsibha impossibbli tuża l-bankina, għax komda jwaħħal fil-Gvern għax hija ingumbrata bil-ħaxix li kiber qed jagħmel dawn it-toroq hu. u qatt jew rari kien miżbur jew imMhux vera li l-Gvern qiegħed naddaf. Tara nisa bil-pushchairs jieħu s-saħħa mingħand il-Kun- ikollhom jinżlu l-bankina, jew silli fejn jidħlu t-toroq, anzi qed persuni b’diżabilità ma jistgħux jt li nippreżenta ruħi biex jekk il-Mostin jogħġobhom jafdawni, nagħmel xi ħaġa biex din it-telqa tibda tkun indirizzata.

Marvic Camilleri Kandidat għall-Kunsill Lokali fil-Mosta

Dan l-aħħar waqt waħda miż-żjarat tiegħi fid-djar Mostin, iltqajt ma’ individwu li qalli: “Kont kburi li 27 sena ilu ġejt noqgħod il-Mosta. Illum inħossni xbajt noqgħod il-Mosta u rrid nitlaq.” B’dispjaċir u b’rabja qalli kif għalkemm fil-Mosta jeżisti ħafna sens ċiviku fost l-għaqdiet, min-naħa tal-amministrazzjoni lokali morna l-baħar u spiċċajna free for all. Qal li t-telqa u n-nuqqas ta’ ħeġġa qed idejquh.

Sa ċertu punt qbilt miegħu u b’dispjaċir kien hemm fejn tajtu raġun. Imma fl-istess ħin spjegajtlu li jien iddeċidejt li nikkontesta għall-Kunsill Lokali għax proprju jien bħalu xbajt bit-telqa u n-nuqqas ta’ ħeġġa. Iddeċide-

jgħaddu bil-wheelchair. Huwa sabiħ u tajjeb li meta jsiru l-bankini jkun fihom rampi biex persuna fuq siġġu tar-roti tkun tista’ tużahom, iżda x’jiswew ir-rampi jekk f ’nofs il-bankina ssib siġra sħiħa timblukkak? Biex ma nsemmix siġar li għandhom bżonn żabra daqskemm għandhom bżonn l-ilma.

Il-Kunsill huwa fl-obbligu li jagħmel eżerċizzju flimkien mal-awtoritajiet kompetenti biex meta jasal il-waqt ikunu individwati ż-żoni li huma fl-iktar bżonn urġenti talattenzjoni. U dan għandu jkun l-impenn tagħna.

Il-Kunsill Lokali hemm bżonn li jkun iktar viġilanti fuq dawn l-affarijiet biex il-ħajja tar-residenti Mostin issir iktar faċli u komda.

Daqskemm huwa importanti li nżommu fl-aħjar mod il-qalba tal-Mosta hekk għandna nagħmlu f ’żoni oħra tal-Mosta.

Il-bżonn tiegħek l-impenn tiegħi Nista’ nimmaġina lil min qed jgħid: “Imma l-Mosta kbira tant, kif se tlaħħaq ma’ kullimkien?”

Nemmen li tlaħħaq u tkun taf il-bżonnijiet billi tmur regolarment għand in-nies, tisma’ u tifhem x’inhuma l-aspettattivi tagħhom u tagħmilhom l-impenn tiegħek.

Kunsill b’ġestjoni aħjar jista’ jasal. Kunsill b’ħeġġa u b’rieda akbar jista’ jasal biex jibda jsolvi l-problemi li qed jaffaċċjaw ir-residenti Mostin. Billi jsiru laqgħat għar-residenti fiż-żoni differenti tal-Mosta nistgħu nifhmu aħjar il-bżonnijiet. Bil-parteċipazzjoni akbar tar-residenti npoġġu fuq l-aġenda l-Mosta kollha.

Għalhekk qed nagħmel il-bżonn tiegħek l-impenn tiegħi, biex nerġa’ nġibek kburi li tgħix il-Mosta.

20

14.04.2019

kullhadd.com

MILL-BEJGĦ FIT-TOROQ GĦALL-PASTURIZZAZZJONI L-EROJ LI BAQA’ MHUX MAGĦRUF Xi mitt sena ilu l-ħalib kien jinġarr bil-merħliet tal-mogħoż fit-toroq, iżda sfortunatament faqqa’ d-deni rqiq. Konna taħt l-Ingliżi, li kellhom baħrin u suldati stazzjonati hawn. Numru sew minnhom mietu fostna ma’ Maltin oħra. Laqqmu l-marda bħala ‘Malta Fever’ u tawha wkoll l-isem ta’ ‘Mediterranean Fever’. Iżda ħadd ma kien jaf minn fejn kienet kaġunata l-marda. Allura l-Ingliżi waqqfu The Mediterranean Fever Commission, immexxija mit-Tabib David Bruce li miegħu fost l-oħrajn kellu lil Temi Zammit.

Sfortunatament kien hemm Malti ieħor, Giovanni Caruana Scicluna li l-mertu tiegħu ħadu David Bruce . Dan hu tagħrif li ksibt mingħand Victor Anastasi, Konsulent tal-Industrija tal-Ħalib.

Minn Charles B. Spiteri Min kien Giovanni Caruana Scicluna?

Giovanni kien mar studja ma’ Louis Pasteur u aktarx ġie lura bħala l-ewwel mikrobijoloġista Malti. Kien ukoll iċ-Chief Government Medical Officer. Billi kien mikrobijoloġista, il-Kummissjoni qabbditu jistudja l-marda, (li kienu għadhom ma jafux li kienet mill-ħalib) u skopra l-mikrobu li kkaġuna l-marda. Semmieh micrococcus melitensis għax kienu boċċi żgħar ħafna; u melitensis, għax instabu f ’Malta.

David Bruce li kien qed imexxi l-kummissjoni ried jieħu l-preġju hu. Għalhekk warrab lil Giovanni u biddel l-isem tal-mikrobu fi Brucella Melitensis – fejn l-ewwel parti tal-isem hu kunjom Bruce. U Giovanni Caruana Scicluna, Malti bħalna, intesa minkejja li kien hu li sab il-mikrobu.

Mill-banda l-oħra, Temi Zammit skopra li l-mikrobu kien ġej mill-ħalib u minn hemm, Bruce u Temi ngħataw it-titlu ta’ Sir u Giovanni baqa’ jsaffar. Hu mfakkar biss f ’inkwatru li hemm fil-Ministeru tas-Saħħa fil-Belt.

Minn dak iż-żmien bdew jaraw kif jipproduċu ħalib li ma jagħmilx ħsara u bdiet titħaddem il-pasturizzazzjoni li vvinta Louis Pasteur.

Il-pasturizzazzjoni f ’pajjiżna bdiet titħaddem mill-istess fabbrika tallum, fil-Ħamrun, fejn tmien snin qabel kienet parti mill-istazzjon tal-ferrovija.

Dari l-binja kienet f ’nofs l-għe-

lieqi għax ma kienx hemm ħafna bini fil-viċin. Kienet topera bħala dipartiment tal-Gvern; f ’parti mid-dipartiment tal-agrikoltura. U bdew isejħulha MMD (Milk Marketing Department) u wara saret MMU (Milk Marketing Undertaking). Din il-kumpanija baqgħet taħdem hekk sal-1986. Imbagħad il-Gvern iddeċieda li jipprivatizzaha u bdiet taħdem il-Malta Dairy Products Ltd. li 70% tagħha hija tal-KPH (Koperattiva Produtturi tal-Ħalib) u 30% tal-Gvern.

Hu minnu iżda li l-prezz talħalib għola wisq dan l-aħħar?

Aħna, nixtru l-ħalib mingħand ir-raħħala bl-iżjed prezz għoli li jeżisti fl-Unjoni Ewropea u nbigħuh; speċjalment tal-kartuna, bl-irħas prezz fl-Ewropa. Il-motto tal-kumpanija minn mindu ħadet it-tmexxija l-Koperattiva hu li jipproduċu prodotti mill-ħalib frisk tagħhom, tal-ogħla kwalità bl-irħas prezz possibbli. Iżda kellna ngħollu l-prezzijiet ta’ ċerti prodotti għax kienu ilhom ma jogħlew tmien snin. U bilfors kellna ngħollu, għax aħna m’għandniex sussidji.

X’kien ikun prodott fil-bidu?

Ftit wara li bdiet titħaddem l-MMU, faqqgħet il-gwerra. Ilmerħliet tal-mogħoż u n-ngħaġ inqatlu għal-laħam u l-ħalib beda jsir mit-trab. Wara, fl-1950, il-Gvern ta’ dak iż-żmien iddeċieda li jeqred

id-deni rqiq. Allura beda jħajjar lir-raħħala jagħtuh 10 mogħżiet jew nagħġiet u minflokhom jagħtihom baqra. B’hekk bdiet dieħla l-idea tal-baqar tal-ħalib f ’Malta.

Hawn kellna baqar, iżda kienu jintużaw biex jiġbdu l-imħaret fl-għelieqi u l-ħalib tagħhom kien jintuża għall-ġbejniet.

Meta daħlu l-baqar, il-volum tal-ħalib żdied u spiċċajna b’domanda inqas mill-produzzjoni.

Issa l-Gvern kien marbut li jixtri kull qatra ħalib li jġibulu r-raħħala u billi dejjem kellna prodotti friski ma stajniex inżommu l-ħalib kollu fit-tul.

bl-idea li jsir il-ġobon tal-bżar, li minn din is-sena rġajna bdejna nipproduċuh, bl-isem ta’ ‘Ġobon tar-Raħħal’. Iżda fis-sittinijiet kien isir ġobon kbir u wkoll butir Kont ġej għaliha. Fil-ħamsiniji- tal-libbra. Dawn kienu jsiru fidet ma tantx kellna ħalib u t-talba dairy li nbniet f ’Għawdex – illum kienet ogħla minn kemm kellna twaqqgħet. annimali tal-ħalib. Allura bdew iġibu t-trab tal-ħalib u bdew jagħm- Allura l-ġbejna ġiet wara? lu l-ħalib rikostitwit. U minħabba f ’hekk kellna tliet tappijiet: tal-fid- Dak iż-żmien ma kinitx bdiet isda, li kien tal-mogħża; tad-de- sir mill-MMU. Kienu jagħmlu heb, li kien tal-baqra u blu, li kien yoghurts, f ’tazzi żgħar tal-ħġieġ; magħmul mit-trab tal-ħalib. it-tliet tipi ta’ ħalib li semmejMeta daħlu l-baqar, il-volum na; il-ġobon; il-butir u l-irkotta. tal-ħalib żdied u spiċċajna b’do- Għall-bidu, l-irkotta kienet issir manda inqas mill-produzzjoni. Għawdex ukoll u niftakar li meta Issa l-Gvern kien marbut li jixtri kont għadni żgħir, kulħadd ifittex kull qatra ħalib li jġibulu r-raħħala l-irkotta t’Għawdex. Imbagħad u billi dejjem kellna prodotti friski kif il-kumpanija ġiet f ’idejn ma stajniex inżommu l-ħalib kollu l-MDP, f ’Għawdex bdew isiru fit-tul. Għalhekk kien litteralment l-ġbejniet, l-irkotta u l-mozzareljinxtara l-ħalib u żżejjed jintrema. la. Wara, il-fabbrika t’Għawdex Biex ma jkunx hemm ħela, ħarġu għalqet, għax iddeċidew li jiċċenNiftakar ukoll il-fliexken bittappijiet blu, lewn il-fidda u lewn id-deheb.

tralizzaw u jibdew isiru kontrolli aħjar. B’hekk kollox ġie trasferit għal Malta.

Kemm hemm differenza fittwassil tal-ħalib bejn l-antik u llum u kemm fadal raħħala? Ħafna. Dari ma kienx hawn l-iġjene li għandna llum. Illum il-ġurnata kull razzett li jwasslilna l-ħalib, bilfors ikollu cooler, u kif jaħleb lill-baqar, dan jidħol mill-ewwel fih u jitkessaħ. Terġa’ r-raħħala m’għadhomx jaħilbu bl-idejn.

Qabel, il-ħalib kien jaqa’ f ’barmil miftuħ u peress li mal-annimali dejjem ikun hemm id-dubbien, dawn, l-ewwel imorrulek fuq il-ħmieġ minkejja li tnaddaf, imbagħad ixommulek il-ħalib u jmorrulek iduru mal-barmil li qed taħleb fih u jħammġuh. Anki l-ġarar l-antiki tal-ħalib inqatgħu.

Meta bdiet taħdem il-Malta

21

14.04.2019

kullhadd.com

Dairy Products (MDP), l-ammont ta’ raħħala kienu fuq it-300.

Illum niżel għal 93; 61 f ’Malta u 32 f ’Għawdex. Li ġara kien, li kif bdiet l-MDP, bdejna ninsistu mar-raħħala biex itejbu l-mod ta’ kif jaħilbu, ta’ kif ikessħu biex ixshelf life tal-prodott tagħna, billi hu prodott frisk, intawluh kemm jista’ jkun.

Il-baqra tinħaleb darbtejn; kmieni filgħodu u kmieni waranofsinhar. Dari, ma’ kull ħalba, ir-raħħala kienu jiġu sparati hawn b’ħalib jaħraq, għadu ħiereġ mill-annimal.

Tista’ timmaġina kif kien jasal hawn jekk jiġu minn post filbogħod.

Kien ikollna problemi bil-prodotti, għax iċemplulna u jgħidulna li dak il-ħalib xtrawh maqtugħ eċċ. B’hekk bdejna ninsistu fuq il-kesħa u iġjene aħjar u ġegħilna lil kulħadd jixtri cooler. Illum trid tkun professjonali biex taħdem f ’dan ix-xogħol u għalhekk min kien dilettant kellu jżarma.

Jiġifieri l-ħalib kollu ried ikun depożitat hawn? Ma setax jinbiegħ aktar mir-raħħal?

Wara li nstab id-deni rqiq u bdiet il-pasturizzazzjoni, ħarġet liġi li ħadd ma jista’ jbigħ ħalib likwidu għax-xorb jekk mhux pasturizzat.

Għalhekk, bilfors ried jgħaddi mingħandna.

U kellna xi diskussjonijiet mal-Ewropa fuq kemm kellu jkollna baqar?

Baqar jista’ jkollok kemm trid.

Qabel kien hawn il-kwota, jiġifieri kemm jista’ jkollok baqar f ’kull razzett. Għax tinsiex li aħna, kemm jista’ jkun irridu nżommu t-talba u l-produzzjoni tal-ħalib f ’livell bilanċjat.

Iżda llum għadkom marbutin li tieħdu l-ħalib kollu?

Iva, iżda billi hemm il-koperattiva mdaħħla fil-proċess u l-kooperattiva huma r-raħħala stess, allura għandna sens ta’ bilanċ, għax huma jafu x’għandna bżonn u jżommu l-merħliet tagħhom f ’numru adegwat.

Il-baqar, għadhom joħorġu jirgħu fl-għelieqi?

Le, illum il-ħaxix li jieklu hu mkabbar fl-għelieqi. F’pajjiżna hawn madwar 50% tal-għelieqi tajbin biss biex jitkabbar il-magħlef, li hu tal-qamħ jew tax-xgħir. Bħalissa qed jikber, għax dis-sena kellna l-ilma u għall-bidu ta’ Mejju jinħasad, jiġi kkumpressat f ’balal u jinbiegħ mill-bdiewa lir-raħħala tagħna.

Dawn ikollhom maħżun għal sena biex jitimgħu lill-bhejjem. Miegħu jżidu l-ġwież li nimpurtaw f ’tunnellati kbar – u hemm fejn għolew l-ispejjeż, għax il-ġwież minn barra għola immens.

Xi kemm hawn baqar

f ’pajjiżna u kemm hi twila ħajjithom?

f ’ħalib, yogurts u rkotta. Hemm ukoll range ta’ prodotti taħt l-isem Bennalife li fihom il-plant sterols, Bejn wieħed u ieħor hawn mal- ingredjenti li inaqqas il-cholester5,000 baqra f ’Malta u f ’Għawdex. ol. Ix-xelta tal-Bennalife tikkonWara sentejn mit-twelid u hekk kif sisti f ’ħalib u yogurts. ikollha l-ewwel għoġol, baqra tibda tagħti l-ħalib. Kull sena jkollha Il-qalba mill-flixkun għoġol, u tagħmel seba’ xhur taħ- għall-kartun, x’differenza leb u ħames xhur niexfa, sakemm għamlitilkom? iġġib l-għoġol il-ġdid. Wara t-tieni jew it-tielet wild imbagħad tkun Mhux wisq, apparti milli kellna xjaħet hi u jkunu waslu biex jagħtu ninvestu bil-kbir għal makkinarju l-ewwel ħalib tagħhom l-għoġliet totalment ġdid. Fil-bidu l-ambjentagħha. talisti bdew jgħidu li bil-kartun se nħammġu aktar, iżda jekk kulħadd M’għandhiex perjodu twil. jagħraf jarmi l-kartun kif suppost, din il-problema tissolva, għax jiġi Almenu baqra tista’ ddum bejn riċiklat mill-ġdid. erba’ u ħames snin ħajja; jekk jitMeta qlibna għall-kartun bqawieled barri, jinqatel żgħir għal- jna għal ftit nipproduċu wkoll laħam biex ikun tari. fil-ħġieġ, iżda n-nies malajr daru għall-kartuna.

Bħala produzzjoni tal-ħalib, fl-antik kellna aktar?

Kemm hu ta’ min jagħti kas it-timbru tax-shelf life.

Le, illum għalkemm naqsu l-irziezet, il-produzzjoni tal-ħalib Minħabba li l-prodotti tagħna żdiedet, iżda reċentement qisha għandhom shelf life qasira, aħna baqgħet l-istess. nużaw il-use by date. Din tfisser: taqbiżx dik id-data. U aħna, biex U llum, il-ħalib ta’ xiex inkunu moħħna mistrieħ, nagħtu insibuh; tal-baqar biss? ċerta fattur ta’ sigurtà fuq dik iluse by date. Għala? Għax il-ħalib, Hekk hu. Illum tal-baqar biss. mingħandna jmur għand l-aġent, Fadal ngħaġ u mogħoż iżda mingħand l-aġent imur għand aħna naċċettaw il-ħalib tal-baqar tal-ħanut, minn hawn imur għand u l-prodotti tagħna huma kollha il-konsumatur u hemm ħafna jdeminn dan il-ħalib. jn involuti. Kieku nkunu żguri li l-prodott tagħna se jibqa’ kiesaħ Allura min għandu n-ngħaġ kif suppost sa ma jinxtorob, kieku irid jippasturizza l-ħalib li nistgħu nagħtuh anki jumejn oħra. jkollu?

Iżda biex inkunu żguri, nippreferu nnaqqsu dik il-use by date b’jumeĦafna drabi, min ikollu n-ngħaġ jagħmel il-ġbejniet. Hemm min jixtri l-apparat għall-pasturizzazzjoni u jippasturizzah u hemm min le.

Naturalment ikun hemm waqtiet fejn il-baqar ma jagħtux l-istess ammont ta’ ħalib, hux hekk?

Fl-istaġuni jvarja. Bħalissa l-ħalib jibda tiela’. Minn Mejju sa Awwissu jkun fl-aqwa tiegħu, imbagħad jibda nieżel. F’Settembru jkollna l-inqas.

Il-fatt li għandna numru sew ta’ barranin, il-konsum żdied?

Naħsbu li s-sena li għaddiet kellna naqra ta’ problema għax kellna domanda ikbar mis-soltu u dan kien attribwit għall-fatt li żdiedet il-popolazzjoni u naturalment żdiedet id-domanda għall-ħalib.

Forsi ma konniex naħsbu li se tiżdied daqskemm żdiedet.

Ftit żmien ilu ħriġtu bil-ħalib bit-togħma tal-coconut.

Għadu jsir?

Illum għadna nagħmlu kemm tal-coconut, taċ-ċikkulata u tal-frawli. Għandna ukoll prodotti lactose free għal min ma jaqbilx miegħu l-laktosju, li jikkonsisti

jn biex nissalvagwardjaw li meta It-togħma u x-xaħam kif l-prodott finali jinxtorob sa dik joħorġu? id-data jkun għadu bnin.

Skont kif ir-raħħala jitimgħu lill-annimali tagħhom. Tgħodd Biex nerġa’ mmur għallukoll il-ġenetika tal-baqra. Aħna ġobon, dan meta ħareġ? sibna baqra tajba għall-kundizĦareġ fil-bidu tas-sena u nsibu zjonijiet sħan tas-sajf tagħna u s-Sundried Tomatoes and Garlic l-ammont ta’ xaħam li tagħmel hu u Smoked Black Pepper. Jinbiegħ fil-livell ta’ 3.5 u 3.6.

Ta’ barra hemm razez oħra li f ’porzjonijiet u jkun ippakkjat lest. kapaċi jaqbżu l-4% tax-xaħam.

Jista’ jsir xi ġobon ieħor, bħall- Hemmhekk tibda ttiegħem dak il-prodott imxaħħam iżjed minn artab? tagħna. Aħna, il-baqra li sibna taJista’, iżda jrid ikollok maturation jba għal Malta hi l-Holstein, li ġejja room, fejn il-ġobon jiġi mmatu- mill-Ġermanja. rat. Għax il-ġobon jieħu ż-żmien, mhux tagħmlu llum u tbigħu Xi żmien ilu kien intqal li l-għada. Dak jaf joħodlok bejn l-fabbrika setgħet tiċċaqlaq tlieta u erba’ xhur u trid tieħu ħsie- minn hawn.Għadu dan ilbu regolarment, għax meta fis- ħsieb? snin sittin kienu jagħmlu l-ġobon tal-bżar biex ma jarmux il-ħalib, Smajnieha kemm-il darba. Kif kien ikollhom ħafna problemi ta’ semmejt aktar qabel, meta bdikontaminazzjoni. Kien jimmuffal- et il-fabbrika fl-1938 kienet qalb hom. l-għelieqi, iżda bħall-postijiet kollha f ’Malta, il-Ħamrun żvilupBis-suq miftuħ, tħoss li pa u litteralment ninsabu f ’nofs tistgħu tilqgħu għal kull sfida, il-Ħamrun. Tassew li idealment l-aktar meta anki l-Għawdxin mhux post ideali li jkollok fabbribdew jipproduċu l-prodotti ka, iżda peress li l-prodott tagħna lokali? hu prodott frisk, biex niċċaqalqu jrid ikollna post ieħor lest, li wkoll Mela le. Aħna meta dħalna fl-Un- jipproduċi l-ħalib, biex nittrasjoni Ewropea u nfetaħ is-suq bl- ferixxu rwieħna minn post għallikrah, sibna ruħna affaċċjati bi ieħor. Dan jinvolvi ħafna u ħafna sfida u għall-bidu esperjenzajna flus għax trid tirdoppja l-maknuqqas fit-talba, għax in-nies tkun kinarju kollu. trid tipprova. Iżda fortunatament reġgħu ġew lura għall-prodotti Bħala bini, hu tagħkom? tagħna, għax ikunu draw dawk it-togħmiet u l-oħrajn jibqgħu Le, aħna mikrijin u nħallsu l-kera mhux familjari magħhom. lill-Gvern.

22

14.04.2019

kullhadd.com

ENĊIKLOPEDIJA PAPALI L-E.T. Frank Zammit - Ambaxxatur ta’ Malta għall-Vatikan, Vatikanista prim u espert tal-istorja tal-Papiet. Għandu esperjenza wiesgħa ta’ dan kollu, tant li jista’ jitqies bħala enċiklopedija Papali.

X’jinvolvi l-irwol tiegħek bħala Ambaxxatur ta’ Malta ġewwa l-Vatikan?

Ix-xogħol ewlieni tiegħi hu li nirrappreżenta l-Istat Malti fis-Santa Sede, fl-istat li kien stabbilit fis-6 ta’ Frar 1929 permezz tal-Patti tal-Lateran. Fil-fatt, fil-jiem li għaddew ġew iċċelebrati d-90 sena minn meta s-Santa Sede kienet reġgħet stabbilixxiet ruħha bħala stat sovran permezz ta’ dan il-konkordat mal-awtoritajiet Taljani.

U l-irwol tiegħek bħala Vatikanista?

Ilni nikkontribwixxi f ’dan il-qasam għal dawn l-aħħar 20 sena.

Ktibt u pproduċejt erba’ dokumentarji televiżivi, ktibt żewġ kotba dwar il-Papa Ġwanni Pawlu II kif ukoll ikkontribwixxejt b’mijiet ta’ artikli fil-gazzetti kollha Maltin, anke kien hemm waqtiet li kont mistieden nikkontribwixxi b’kitbieti kemm f ’pajjiżi Ewropej kif ukoll fl-Istati Uniti. Tista’ tgħid li ħadt sehem fl-aktar programmi popolari kemm televiżivi kif ukoll tar-radju f ’Malta. Mort u tajt il-kontribut kull darba li kont mistieden sabiex nagħmel hekk.

Barra minn hekk assistejt lil pajjiżi sabiex jesibixxi presepju life size fi Pjazza San Pietru, għent lill-Presidenza tar-Repubblika sa-

biex tesibixxi 25 dokument storiku mil-Arkivju Sigriet tal-Vatikan, assistejt lill-Ministeru tal-Kultura sabiex is-Santa Sede ppermettiet lill-Orkestra Filarmonika Nazzjonali sabiex taħt il-wisq abbli Maestro Brian Schembri tagħmel Kunċert fil-Bażilika Papali ta’ San Paolo Fuori le Mura kif ukoll assistejt lill-Gvern sabiex il-presepju life size li fl-2016 esibejna fi Pjazza San Pietru, sena wara kien ġie esibit fi Pjazza Maxtura f ’Betlem fil-Palestina.

Kif beda l-interess tiegħek fil-Papiet?

Ir-relazzjoni tiegħi mal-Vatikan bdiet 42 sena ilu meta kont servejt bħala abbati fil-Bażilika ta’ San Pietru għal seba’ ġimgħat sħaħ bejn Awwissu u Settembru 1977. Niftakar qisu lbieraħ, filli kont qed inservi l-quddies fil-Knisja ta’ Marija Reġina fil-Marsa u filli fil-Bażilika Ċentrali tal-Kattoliċiżmu - dik ta’ San Pietru f ’Ruma. L-ewwel servizz tiegħi kien li ngħin fir-rit funebri tal-Kardinal Dino Staffa li kien il-Prefett tas-Segnatura Appostolica. Dak iż-żmien l-Arċipriet tal-Bażilika kien il-Kardinal Paolo Marella li miet fl-1984.

Il-grupp li kont fih jien kien ftit sfortunat għax kien l-uniku wieħed minn storja ta’ 50 sena li ma kellux ritratt mal-papa għax sena qabel mewtu Pawlu VI kien

diġà magħdur ħafna u ma ltaqax magħna ħlief rajnieh f ’udjenza ġenerali mit-tieqa ċentrali tal-Villa Papali ta’ Castel Gandolfo f ’Albano. Kienet esperjenza inkredibbli u minn dakinhar sal-lum qatt ma ħarist lura!

X’emozzjoni tħoss kull darba li tiltaqa’ ma’ Papiet differenti?

Tant hu veru li ismu jissemma ’l fuq minn 60 darba fl-istrumenti tal-Konċilju.

Wara li kien miet fix-xamma talqdusija, dan il-Papa gidbu fuqu u qalu li ma ddefendiex lil-Lhud fi żmien it-Tieni Gwerra Dinjija mill-qilla tal-biċċiera Nazzisti.

Gideb u kalunji biss. Tant iddefenda lil-Lhud tul it-Tieni konflitt mondjali li wara l-gwerra bi gratitudni lejn il-Papa, il-Kap Rabbiniku ta’ Ruma Izrael Zolli kien ikkonverta lejn il-Kattoliċiżmu u kien ġie mgħammed minn Papa Paccelli u ħa l-isem tal-magħmudija tiegħu Eugenio li kien isem Piju XII qabel ma kien elett papa.

Nixtieq li qabel immut narah ikkanonizzat għax jixraqlu ferm!

Naħseb li kien l-akbar papa tas-seklu 20!

Kont ħassejt emozzjoni kbira meta ltqajt għall-aħħar darba ma’ San Ġwanni Pawlu II. Raġel ta’ dik l-istatura ġganteska imma mifni mill-mard. Niftakar dakinhar sa kien qabiżli d-dmugħ quddiemu meta kont urejtu ritratt ta’ wliedi t-tewmin li kienu għadhom ta’ ftit xhur sabiex iberikhomli. Però, aktar ma għadda ż-żmien aktar din l-emozzjoni naqset anke għall-fatt li f ’ħajti żort ħafna drabi l-Istat talBelt tal-Vatikan.

Bosta jsostnu li fil-Mużew talVatikan hemm wisq rikkezzi Hemm xi papa li jibqa’ li faċilment jistgħu jinbiegħu speċjali u baqa’ mmarkat biex il-Vatikan ikun jista’ jgħin f ’qalbek iktar minn oħrajn u lill-persuni li jinsabu fil-bżonn għaliex? fosthom dawk fqar. Iżda dan jista’ jsir?

Il-Papa Ġwanni Pawlu II kien il-papa ta’ żgħożiti. Kien papa Tentattiv bħal dan kien seħħ wara kbir. Uħud mill-istoriċi diġà t-Tieni Gwerra Dinjija. bdew isejħulu bħala San Ġwan- Wara t-Tieni Gwerra Dinjija, ħafni Pawlu “Il-Kbir”. Però, anke na pajjiżi għal ċertu perjodu għadl-Papa Piju XII kien kbir. Kien dew minn skarsezzi t’ikel u ġuħ! dan il-Papa li pprepara lill-Knisja Fil-bidu l-Papa Piju XII kien ipKattolika għall-Konċilju Vatikan prova jgħin bil-ħwejjeġ u l-flus li II bil-maġisteru sinjur tiegħu. kien jirċievi minn madwar id-dinja

sabiex jagħtihom karità.

F’ħin minnhom faqqaslu ħsieb f ’moħħu! Beda jippjana sabiex ibigħ ġojjelli u opri tal-arti imprezzabbli li kienu depożitati fl-inventarju tal-Palazz Appostoliku. Aktar minn hekk, għażel ukoll opri tal-arti li kienu esibiti fil-mużewijiet tal-Vatikan!

Ta s-slaleb tad-deheb li kien jilbes fuq sidru, ċrieket u ħwejjeġ oħra sagri! Xtaq stima ta’ kemm jiswew u wara jbigħ! Ħaseb anke f ’ċerti statwi popolari u l-arazzi tal-Vatikan! Ried jużahom sabiex itaffi l-ġuħ tal-poplu!

L-istima saret. Sfortunatament ħadd ma resaq sabiex jixtri fl-Italja. Ħadd ma seta’ jħallas dawk il-flejjes daqshekk għolja.

Il-Papa kellu problema oħra - dik mal-Gvern Taljan. L-awtoritajiet Taljani kienu jurtaw ruħhom bil-kbir jekk l-opri tal-Vatikan jinbiegħu barra l-pajjiż! Il-Knisja kienet ser tiġi f ’qagħda antipatika mat-Taljani.

Piju XII, l-aħħar papa Ruman, kien baqa’ dispjaċut ħafna li fallielu dan il-pjan!

X’tikkummenta fuq il-fatt li filpassat il-Papiet kienu jitqiesu bħala imperaturi u prinċpijiet?

Ma taħsibx li dawn kienu qed iwasslu messaġġ ħażin jew dan kien żmien ieħor bil-poplu jkollu mentalità diversa minn dik tal-lum?

23

14.04.2019

kullhadd.com

Int semmejt li fil-passat il-papiet kienu meqjusa bħala prinċpijiet jew imperaturi. Però nsejt issemmi wieħed mit-titli tal-papa li hu l-Qaddej tal-Qaddejja t’Alla.

b’saħħtu. Int x’taħseb?

sninu kienu rregalawlu pjaneta ġdida sabiex iqaddes biha. Qalilhom sabiex jirregalawha lil xi qassis fqir. Ħafna mir-rigali li jirċievi matul is-sena jtellagħhom lotterija f ’Diċembru u bid-dħul finanzjarju jkompli jgħin lill-fqar tad-djoċesi tiegħu, Ruma. Ħaġa tal-aħħar, minkejja li dan il-Papa jħobb is-sempliċità, hu esiġenti ma’ min hu responsabbli għallmod ta’ kif jara u fejn jixtieq iwassal lill-Knisja Kattolika.

Jien nirrispetta b’mod totali d-deċiżjoni li kien ħa l-Papa Benedittu XVI meta kien iddikjara f ’konċistorju ta’ kardinali li kien ser jabdika mis-servizz petrin X’għandu differenti l-Papa għall-fatt li kien daħal sew fl-età.

Franġisku minn papiet “Punto e basta!” Inħallu lid-djar oħrajn? tal-pubblikazzjonijiet jispekulaw Li tuża l-kelma differenti meta tip- għax b’hekk biss isibu l-bejgħ prova titkellem dwar papiet tkun tal-prodotti tagħhom. qed tuża ftit ton b’saħħtu. Kull papa għandu kariżmi differenti u Bosta qed jibqgħu b’hekk iħalli legat differenti minn impressjonati bil-fatt li l-Papa U fil-Papa Benedittu XVI? ta’ qablu. Però, l-aħħar tliet papiet Franġisku mhux dejjem jimpressjonawni għall-kompass- qed josserva l-Protokoll tal-Vatikan minħabba joni li dejjem urew mal-batut.

Pereżempju l-Papa Benedittu l-metodi uniċi tiegħu ta’ kif XVI wettaq ħafna karità mir-rika- jikkomunika man-nies. Int vat finanzjarju tal-kotba li ppub- x’taħseb? blika u li biegħ. Ta ħafna boroż ta’ studju lil ħafna studenti Afri- Jekk qed jagħmel hekk, mhux kani li kienu nieqsa sew mil-mez- l-ewwel papa li għamel hekk. zi. Ġwanni Pawlu II u Franġisku huma papiet viċin ħafna l-marid. Huwa minnu li ġieli l-papa Darba minnhom Ġwanni Paw- Franġisku joħroġ billejl biex lu II kien fi vjaġġ appostoliku jgħin lill-foqra? ’l bogħod mill-Italja. U wara li temm laqgħa minnhom beda jilt- Jien ma nistax nispekula fuq aqa’ mal-ħafna morda li attendew l-azzjonijiet tal-Papa. Li hu ċert li għaliha - ħafna minnhom kienu l-fqar huma viċin qalb il-Papa u sorġuti fuq is-siġġijiet tar-roti. l-azzjonijiet tiegħu lejhom huma Mela jiġi isqof u jgħidlu xi ħaġa espressi mill-“Elemosiniere Ponf ’widnejh. Kien qallu sabiex tificio”, il-Kardinal Konrad Kraiħaffef għax kienu ser jaqgħu jewski li ma jiqafx jassisti lill-fqar lura fil-programm. Il-papa jdur ta’ Ruma mit-Tnejn sal-Ħadd lejn dan l-isqof u jikkoreġiih u is-sena kollha! jispjegalu li mal-marid l-arloġġ jieqaf! U kompla hemm ’il fuq X’jimpressjonak l-aktar fil-Papa Franġisku? minn siegħa oħra.

Anke l-Papa Franġisku għamel ħafna mal-batut mhux biss wara L-aktar element li jogħġobni li kien elett papa iżda anke meta fil-Papa Franġisku kemm iżomm kien imexxi l-Arċidjoċesi tal-kap- ruħu qrib l-afflitt! Fil-Papa timpressjonani wkoll is-sempliċità itali Arġentina, Buenos Aires. tiegħu. Dawk li jafuh jgħidu li meta jqaddes waħdu sal-impulBosta ma jistgħux jifhmu luzzi tal-ilma u l-inbid jimla hu. l-fatt kif il-Papa Benedittu Hu bniedem li fil-fqir jara lil kien irriżenja mill-kariga Ġesù. Bħal pereżempju f ’għeluq tiegħu meta dan kien għadu

Inqis lill-Papa Benedittu XVI fost l-aktar personalitajiet intellettwali tas-seklu 20. Teologu ta’ fama, persuna timida però b’kapaċità kbira li jisma’, waqt li pprietka dwar temi kumplessi.

Iltaqa’ ma’ miljuni ta’ nies, ivvjaġġa għexieren ta’ rotot kemm internazzjonali kif ukoll fl-Italja stess. Kiteb tliet enċikliċi sabiex iwassal il-messaġġ li l-imħabba u t-tama mhumiex xi ħaġa iżda xi ħadd li hu Ġesù Kristu. Fost il-kitba tiegħu, wieħed isib dik dedikata lil Ġesù ta’ Nazaret sa-

biex bih wera r-rapport ta’ ħbiberija tal-umanità m’Alla magħmul bniedem. Ħadem ukoll b’determinazzjoni kontra l-pedofilija tal-kleru. Papa Ratzinger kien ittmien papa li abdika mis-servizz petrin wara Klement I, Ponziano, Silverio, Benedettu IX, Gregorju VI, Ċelestinu V, u Gregorju XII. Dan il-Kap tal-Knisja Kattolika kien id-disa’ papa ta’ nisel Ġermaniż. ...tkompli l-ġimgħa d-dieħla

24

14.04.2019

kullhadd.com

GOZO ALIVE 60 ATTRAZZJONI FUQ TLETT IJIEM Bejn il-Ġimgħa 3 ta’ Mejju u l-Ħadd 5 ta’ Mejju, il-Ministeru għal Għawdex se jkun qed jorganizza attività ta’ spettaklu, kultura, tradizzjonijiet, esibizzjonijiet ta’ arti u fotografija, varjetà ta’ attivitajiet sportivi, logħob u attrazzjonijiet għat-tfal, għażla ta’ ikel tradizzjonali

u ħafna aktar madwar Għawdex kollu. Huwa maħsub li t-tieni edizzjoni ta’ Gozo Alive se tkun l-akbar attività organizzata f’Għawdex.

L-attrazzjonijiet waqt Gozo Alive se jkunu bla ħlas sabiex jitgawdew mill-pubbliku li se jattendi.

IL-ĠIMGĦA 3 TA’ MEJJU Il-ftuħ uffiċjali se jsir permezz tal-grupp popolari Tribali li se jagħti kunċert uniku flimkien ma’ spettaklu ta’ nar sinkronizzati li se jakkumpanja l-mużika ta’ dan il-grupp. Il-kunċert ta’ Tribali huwa mistenni ħafna minħabba li dan il-grupp ilu ma jdoqq f ’kunċert f ’Għawdex għal dan l-aħħar tliet snin. In-nar sinkronizzat se jkun maħdum mill-kamra tan-nar ta’ Santa Maria tal-Imqabba. Se jieħdu sehem ukoll Mae-band, Wobis Duo u JJOY. Dan il-kunċert se jsir qrib il-Ħeliport tax-Xewkija mit-8 ta’ filgħaxija ’l quddiem. Bħall-kumplament tal-attivitajiet, dan il-kunċert se jkun bla ħlas.

IS-SIBT 4 TA’ MEJJU Ġurnata mimlija attivitajiet minn filgħodu sa filgħaxija. Mit-8 ta’ filgħodu ’l quddiem se jiftħu numru ta’ esibizzjonijiet li wieħed m’għandux jitlef. Dawn l-attrazzjonijiet jinkludu: Fiċ-Ċittadella: Il-Mużew tal-Arkeoloġija, il-Mużew tax-Xjenza Naturali, il-Gran Castello u l-Ħabsijiet Qodma se jkunu miftuħin b’xejn sa nofsillejl. Se jkun hemm ukoll miftuħ ix-xelter li huwa mmexxi mill-Fondazzjoni Wirt Għawdex. Filgħaxija: Il-Ħjata: Kollezzjoni ta’ ħwejjeġ tar-rebbiegħa u s-rajf preżentati bi stil uniku.

Roots: Reenactments fejn atturi differenti se jkunu qed jagħtu l-ħajja lil bosta postijiet fiċ-Ċittadella fosthom fil-Ħabs l-Antik, fil-Mużew Naturali, fil-Mużew tal-Folklor, filMużew tal-Arkeoloġija u fix-Xelter.

Il-Katidral ta’ Għawdex: Il-Mużew tal-Katidral ta’ Għawdex u l-Palazz li jintuża bħala Qorti se jkunu miftuħa għall-pubbliku.

The Tale of an Island 3D Mapping: Spettaklu ta’ dawl u animazzjoni li jirrifletti lil Għawdex mhux biss bħala gżira imma wkoll art mimlija talenti u sorpriżi.

Fuq it-taraġ tal-Katidral: Sfilata tal-moda esklussiva bi ħwejjeġ tar-rebbiegħa u s-sajf mid-ditta rinomata Charles and Ron. Craig David jippreżenta TS5 Il-qofol tas-serata tas-Sibt se jintlaħaq permezz ta’ spettaklu fi Pjazza Indipendenza mit8 ta’ filgħaxija ’l quddiem. Jiftħu l-ispettaklu Sicily Ensamble filwaqt li l-band Għawdxija Novel u l-band Firelight se jagħtu divertiment mużikali. Jagħlaq is-serata l-kantant ta’ fama internazzjonali Craig David permezz tad-DJ Set rinomat TS5 li se jdum madwar siegħa.

IL-ĦADD 5 TA’ MEJJU Matul l-aħħar ġurnata ta’ Gozo Alive, il-pubbliku se jkollu l-opportunità li jirrilassa u jipparteċipa waqt attivitajiet sportivi filwaqt li jgawdi l-isbaħ xenarju naturali ta’ Għawdex li huwa mżejjen bih.

Fid-Dwejra: Attivitajiet ta’ Kayaking, Abseiling u Archery. L-avveniment bl-isem Under the Sea, li ġie maħluq mill-Akkwarju Nazzjonali ta’ Malta u Dwejra Live Experience, b’esperjenza unika tat-Tieqa tad-Dwejra li mhux ta’ min jitlifha.

F’Marsalforn: Tour ta’ nofs siegħa madwar Marsalforn fuq Segway u E-Bike fejn tista’ tgawdi x-xenarju pittoresk tal-post.

Fl-Għarb: Sagra tal-Qaqoċċ, fejn se jisserva ikel tipiku bbażat fuq il-qaqoċċ. Se jkun hemm ukoll esibizzjonijiet, avvenimenti kulturali, wirjiet mużikali u divertiment varjat. Numru ta’ stands b’wirjiet ta’ qaqoċċ, frott, ħaxix u prodotti artiġjanali se jkunu preżenti biex jippromwovu l-agrikoltura u l-artiġjanat.

Il-programm kollu li jinkludi aktar minn 60 attrazzjoni jinsab fuq il-paġna visitgozo.com/events/gozo-alive u aġġornamenti kontinwi permezz tal-paġna fuq Facebook GozoAlive

25

14.04.2019

kullhadd.com

reċensjoni tal-ktieb

EAST LYNNE 2 Iż-żwieġ hieni tal-Avukat Carlyle jitkisser minħabba suspetti ta’ martu u l-intriċċi infami ta’ Sir Francis Levison. Fil-palazz East Lynne tidħol Sinjura oħra minflok martu. Fl-istess ħin Madame Vine tiġi bħala governanti

ta’ wlied Carlyle.

Din il-governanti, iżda, qiegħda kontinwament iżżomm sigriet kbir ġewwa qalbha. Fuq kollox, għaliex tilbes kappell bonit u nuċċali kkulurit, u turi tant imħabba speċjali lejn it-tfal

tal-Avukat?

Wara li l-assassin tal-foresta jinstab, jieħu s-sentenza li ħaqqu?

U l-familja tal-Imħallef Hare se ssib tmiem feliċi għad-duluri u t-turmenti kbar li kellha ġġarrab?

“Sinjura, wasal is-Sinjur, u miegħu għandu lil Pietru.”

“Waslu!” qalet imnikkta Lady Isabella, xħin wiċċha tbergħen.

“Nispera li jkolli l-forza nikkumbattihom.” Imbagħad, xħin daret fuq is-seftura, qaltilha: “Inti tista’ tmur.”

“U t-tarbija?”

“Jekk tqum inċempillek.”

Is-seftura ħarġet u ġibdet ilbieb warajha.

Lady Isabella baqgħet muta, tistenna, fil-ħin li għajnejha bdiet ta’ sikwit tixħethom fuq il-bieb. F’dak is-skiet għamlet talba lil Alla minn qiegħ qalbha, biex jagħtiha l-ħila. Wara ftit mumenti l-bieb infetaħ.

Sir Francis Levusin daħal

fil-kamra u resaq biex jifraħ biha, iżda hi kienet pronta talbitu biex ma jersaqx lejha, għax l-iċken eċitament seta’ jkun ilkawża li jagħtiha xi ħass ħażin.

Għalhekk, mingħajr ma deher li inkwieta ruħu, ħa siġġu quddiemha u beda jirranġa biż-żarbun il-ħatab li kien hemm fin-nar, filwaqt li beda jiskuża ruħu u jgħidilha li ma setax jasal qabel.

“Għaliex ġejt issa?” staqsietu b’leħen imdagħdagħ.

“Għaliex?” tenna hu. “Dan forsi hu r-ringrazzjament li wieħed għandu jirċievi meta jivvjaġġa f ’dan it-temp? Kont naħseb li sejra tilqagħni u tifraħ bija, u mhux teħodni b’din il-manjiera!”

SILTA MILL-KTIEB Wasal Diċembru. L-Alpi kienu miksija bil-borra u t-triqat ta’ Grenoble kienu kollha jiżolqu.

Ksieħ jidħol fl-għadam, in-nies lebsin il-kowtijiet u xota jtertru bil-bard. Maġenb iċ-ċumnija mqabbda, f ’waħda mill-kmamar spazjużi tal-irqad, f ’lukanda kbira Franċiża, kienet qiegħda ċċekċek snienha bil-bard Lady Isabella Vane.

Dakinhar kienet kielet kmieni u mbagħad xeħtet xall kbir fuq spalleja u ntefgħet fuq pultruna maġenb in-nar, titniegħes, meta semgħet ħoss ta’ karozza dieħla fil-bitħa tal-lukanda. Dan ilħoss ħasadha u ġegħelha tistaqsi lis-seftura: “Dan x’inhu?”

Mistoqsija: X’kien il-ħoss li ħasad lil Lady Isabella Vane?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb EAST LYNNE 2. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 21 ta’ April.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-kotba MARIJA BINT SIDOR U STEJJER OĦRA huwa: M. ZARB - ĦAD-DINGLI

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

05

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Fl-ewwel kwart ta’ din is-sena, kemm tfal ibbenefikaw mill-miżura taċ-child care b’xejn?

Isem: Numru tat-telefown:

Tweġiba: Indirizz:

26

14.04.2019

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ shampoo u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

TISLIBA 272

V. AQUILINA - IL-MOSTA

19.

20.

1. Ħrafa (5) 21.

4.

Mhux sinjur (4) 23.

7,15. Dawn żgur 24.

ivvintati! (8)

9,17. Ġeneralment

tilbes il-kalzetti

taħthom (6) 10.

Ma rnexxewx (6) 1.

12. Drawwiet

ħżiena (6)

16.

L-alfabett?

2,21W.

(1,1,1)

18.

Intelliġenza

Artifiċjali (1,1) Mimdudin:

Bi 3 Numri

B’4 Numri

198 216 360 365 391 531 609 611 637 689 719 866

0081 0969 1444 1479 2429 2499 2587 2638 2921 2965 3671 4028

4422 4558 5108 5634 5722 5857 6593 6594 6636 6670 6848 7300 7498 7572 7698

7907 7933 8559 8991 9160 B’5 Numri 00137 13690 20564 26402 30642 43916

58126 61614 64706 66102 70126 75605 80545 84000 92980 93755 94939 95534 97975 98648

B’6 Numri

Bi 8 Numri

262065 502367 670150 975303

15957160 31196518 44173323 98447202

B’7 Numri

B’9 Numri

0915657 1077065 3478402 6756839

691141609 930226199

Mhux misjur Kontra daħal (3) Ara 11 Ara 3 Rabbiet il-ġwienaħ (5)

3,23. Orbotlu (7) 5.

Lissen (3) 6.

Lemħu (3) 8.

Sptar? (9) 11,21M. Ikkalkulajna?

(5) 12.

Victoria Cross Weqfin:

(1,1) 13.

Oħt il-missier Kompli l-qawl: Taljana (3) Meta Marzu 14.

Neqred (6) jitniġġes sena 15.

Ara 7 .............. (6) 17.

Ara 9 Plejer li kien 21.

Ara 2 famuż fit-tennis 22.

Kulħadd mondjali (6)

Ingliż (3)

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: 1.Nanna, 4.Flus, 9,16.Xadini, 10.Sandli, 12.Buffon, 19.Are, 20.Baned, 21.VAR, 23.Trux, 24.Ivara

Weqfin: 1.Nixtri, 2,7.Nadur, 3.AUS, 5.LED, 6,15.Spiżerija, 8.Raffinati, 11,18. Ġuri, 12,22.Birgu, 13,17.Franza, 14.Nadura, 21.Vit

27

14.04.2019

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Ilkaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. In-numru huwa indikazzjoni tat-total ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR

Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

28

14.04.2019

kullhadd.com

INFRASTRUCTURE MALTA SE TINTERVJENI FI 17-IL TRIQ F’BUĠIBBA U L-QAWRA

Minn għada Buġibba u l-Qawra se jaraw attività mhix tas-soltu u li tant ilha mistennija, hekk kif diversi toroq li jinsabu f ’din iż-żona turistika se jisbħu bl-inġenji ġo fihom biex issirilhom manutenzjoni estensiva li ilhom snin jibku għaliha.

Fil-ġimagħtejn li ġejjin Infrastructure Malta se tkun qed tagħmel sensiela ta’ xogħlijiet u tintervjeni f ’xejn inqas minn 17-il triq li huma fi stat ħażin ħafna wara li għal bosta snin ma sarulhom ebda tiswijiet. Dan juri kemm din l-aġenzija qed tkun ta’ spalla billi qed tidħol ukoll għal xogħlijiet li ma jaslux għalihom il-Kunsilli Lokali. San Pawl il-Baħar huwa każ klassiku fejn il-Kunsill Lokali tilef il-kon-

troll tal-infrastruttura li tħalliet tiddeterjora, tant li se jkollhom jittieħdu dawn il-miżuri temporanji sakemm jasal iżżmien li t-toroq ikunu nbnew mill-ġdid kif jixraq lir-residenti.

It-toroq li se jsirulhom tiswijiet huma Triq Isouard, Triq Toni Bajada, Triq Ċensu Tanti, Triq iċ-Ċagħaq, Triq l-Ibħra, Triq il-Ġifen, Triq Sant’Antnin, Triq il-Ħalel, Triq iċ-Ċern, Triq is-Sajjieda, Triq J. Quintinus, Triq Annetto Caruana, Triq il-Port Ruman, Triq il-Maskli, Triq l-Imħar, Dawret il-Gżejjer u Triq ir-Ramel.

Minn għada filgħodu, diversi kuntratturi se jibdew isewwu l-wiċċ ta’ dawn it-to-

roq biex jagħmluhom aktar siguri u jitneħħa kull periklu għar-residenti u dawk kollha li ta’ kuljum jiffrekwentaw Buġibba u l-Qawra anke minħabba x-xogħol tagħhom. Dawn l-interventi se jsiru wkoll biex ma tibqax issir aktar ħsara lill-istrutturi u s-sistemi li hemm għaddejjin taħt l-art, bħalma huma l-cables u l-pajpijiet għas-servizzi tad-distribuzzjoni tal-ilma, tad-dawl u tat-telekomunikazzjoni.

It-toroq imsemmijin xorta jinsabu fil-pjanijiet ta’ Infrastructure Malta biex dawn jerġgħu jinbnew mill-ġdid bħala parti mill-programm nazzjonali li qed twettaq b’investiment ta’ €700 miljun biex ittejjeb it-toroq madwar il-pajjiż.

Fost il-290 triq li se jinbdew din is-sena bħala parti minn dan l-investiment diġà hemm 10 li wkoll jagħmlu parti mill-konfini ta’ San Pawl il-Baħar. Bħalissa għaddej ix-xogħol fi tlieta minnhom, li jinkludu Triq it-Turisti li waħidha fiha tul ta’ kilometru u nofs, kif ukoll Triq il-Luzzu u Triq Għawdex. Daqt se jibda wkoll il-bini mill-ġdid ta’ Triq San Pawl, waħda mit-toroq ewlenin f ’din il-lokalità.

Waqt li jkun qed isir ix-xogħol fihom matul il-ġimagħtejn li ġejjin, bl-eċċezzjoni ta’ jum il-Ġimgħa l-Kbira u tmiem il-ġimgħa tal-Għid, is-17-il triq se jkunu magħluqin għall-karozzi iżda f ’kull ħin se jkun hemm aċċess għalihom bil-mixi.