KullĦadd_11.08.2019

www.kullhadd.com Il-Ħadd 11 ta’ Awwissu, 2019

Ħarġa Nru 1,361

Prezz €1

10,000 SIĠRA F’SENA

Is-sena li għaddiet kienet sena rekord għat-tħawwil tas-siġar bl-istatistika turi li filwaqt li mill-2014 tħawlu 23,000 siġra, l-2018 u l-2019 se jkunu l-iktar, bil-Gvern iżomm l-impenn tiegħu ta’ siġra għal kull wild u issa wkoll siġra għal kull karozza importata.

Ara paġna 4

MIN-NET SE JITLAQ IL-KAP TAL-PROGRAMMI Il-Gvern Malti u l-Gvern Amerikan f’dikjarazzjoni konġunta li timmarka kemm tjiebu r-relazzjonijiet fl-aħħar tliet snin.

Ara paġna 7

Ara paġna 6

L-IKBAR MIDDLE CLASS FL-EWROPA Malta huwa l-iktar pajjiż fl-Unjoni Ewropea fejn in-nies iħossuhom jagħmlu parti minn dik li tissejjaħ middle class. F’pubblikazzjoni din il-ġimgħa l-Unjoni Ewropea wriet kif 75% tal-Maltin iħossuhom jagħmlu parti minn din il-parti tas-soċjetà. Iktar minn hekk din is-sena kien hemm 16% iktar li wieġbu li jħossuhom bħala parti mill-middle class.

B’75% jfisser li Malta għandha l-ikbar middle class fl-Ewropa bil-medja Ewropea tkun ta’ 46%.

Riżultati b’saħħithom f’din l-istatistika kien hemm ukoll il-pajjiżi Skandinavi.

Dan ir-riżultat, bħala parti mill-Eurobarometer, ħareġ fl-istess ġimgħat li l-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika wera li naqas il-faqar.

Ara paġni 3 u 9

02

11.08.2019

kullhadd.com

IT-TEMP GĦAL-LUM L-Ogħla Temperatura: 35°C L-Inqas Temperatura: 25°C L-Indiċi UV: 10 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Pressjoni għolja tiksi l-Punent u ċ-ċentru talMediterran.

It-Temp: Xemxi Ir-Riħ: Ħafif għal moderat mill-Majjistral li jsir ħafif mill-Punent Majjistru.

Il-Viżibilità: Tajba Il-Baħar: Ħafif L-Imbatt: Ftit li xejn It-Temperatura tal-Baħar: 27°C

Editur ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni KIMBERLY CUTAJAR

It-Tnejn

tel: (+356) 2568 2570

It-Tlieta

L-Erbgħa

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Indirizz Postali KullĦadd

34°C UV 10

25°C

Il-Ħamis

34°C UV 10

25°C

34°C UV 10

Il-Ġimgħa

25°C

Is-Sibt

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

Sit Elettroniku KullĦadd kullhadd.com

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

Stampat Miller Newsprint Ltd. Numri Importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​– 112​ Il-Pulizija ta’ Malta – 2122 4001-9​ Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili – 2393 0000 Il-Gwardjani Lokali – 2132 0202 L-Isptar ta’ Malta – 2545 0000 L-Isptar ta’ Għawdex – 2156 1600 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza – 5004 3888 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku – ​1182

33°C

UV 9

24°C

31°C

UV 9

23°C

31°C

UV 9

23°C

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

SPIŻERIJI LI SE JIFTĦU NHAR IL-ĦAMIS 15 TA’ AWWISSU

Floriana Dispensary, 29, Triq Vincenzo Dimech, Il-Furjana – 21233034 San Raffael Pharmacy, 247, Triq Ħal Qormi, Il-Marsa – 21221118 Brown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Ħal Qormi – 21499697 Rational Pharmacy, 74/75, Triq il-Wied, Birkirkara – 21441513 Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, L-Imsida – 21312449 Ta’ Giorni Pharmacy, Shop 2, Triq Lapsi, Ta’ Giorni – 21333886 Remedies Pharmacy, 144, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema – 21344722 Misraħ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali, Ħ’Attard – 21434137 Mġarr Pharmacy, Triq il-Kbira k/m Triq Vitale, L-Imġarr, Malta – 21577784 Qawra Pharmacy, Earl’s Court/1, Triq l-Imħar, Il-Qawra – 21580881 Brown’s Paola Square Pharmacy, 64/65, Pjazza Antoine De Paule, Raħal Ġdid – 21821646 Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, Il-Birgu – 21807529 Medicor Pharmacy, 57, Triq Carmelo Ritchie, Ix-Xgħajra – 27032296 Gudja Pharmacy, Triq il-Kappillam c/w Triq William Baker, Il-Gudja – 21696422 Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina, L-Imqabba – 21641133 The Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzoppardi, Is-Siġġiewi – 21461681 Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, Ir-Rabat, Malta – 21455479 Taċ-Ċawla Pharmacy, Triq 7 ta’ Ġunju 1919, Ir-Rabat, Għawdex – 21557819 Tony’s Pharmacy, “Egret Court”, Triq il-Wied, Marsalforn, Għawdex – 21563617

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, Il-Belt Valletta – 21226281 Vivien Pharmacy, Triq Patri Magri, Il-Marsa – 21221701 Brown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Ħal Qormi – 21499697 Brown’s Pharmacy, 32, Triq Fleur-de-Lys, Birkirkara – 21488884 Deby’s Pharmacy, 1, Misraħ il-Barrieri, L-Imsida – 21227920 J.V.’s Pharmacy, Wied is-Swieqi, Is-Swieqi – 21371062 Victor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-Sliema – 21330352 M4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ħ’Attard – 21436531 St. Mary Pharmacy, -Mġarr Dispensing Chemists, 71, Triq Sir Harry Luke, L-Imġarr, Malta – 21580711 Qawra Pharmacy, Earl’s Court/1, Triq l-Imħar, Il-Qawra – 21580881 De Paola Pharmacy, 36, Pjazza Antoine De Paule, Raħal Ġdid – 21826408 Verdala Pharmacy, 57, Triq il-Gendus Bormla – 21824720 Cilia’s Pharmacy, 303, Triq Ħaż-Żabbar, Il-Fgura – 21801962 Gerada Pharmacy, 146, Triq Mater Boni Consigli, Iż-Żejtun – 21806009 Salus Pharmacy, 21, Misraħ ir-Repubblika, Iż-Żurrieq – 21680761 The Bypass Pharmacy, Triq Mikiel Azzoppardi, Is-Siġġiewi – 21461681 Anici Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, L-Imtarfa – 21452833 Batu Pharmacy, 38, Triq il-Palma, Ir-Rabat, Għawdex – 21551841 St. Joseph Pharmacy, 28, Pjazza San Ġużepp, Il-Qala, Għawdex – 21555348

03

11.08.2019

kullhadd.com

BURDATA TAJBA! • IL-EUROBAROMETER JURI KIF INBIDLET IL-BURDATA TAL-MALTIN MILL-2013 ’IL QUDDIEM Għal kull persuna li fl-2013 kienet temmen li b’mod ġenerali pajjiżna miexi fid-direzzjoni t-tajba llum hemm tnejn. Biex il-burdata tal-Maltin inbidlet minn waħda ta’ negattività ħames snin ilu għal waħda ta’ ottimiżmu llum il-ġurnata. L-istħarriġ tal-Eurobarometer ippubblikat din il-ġimgħa jispikka l-iktar meta mqabbel ma’ dawk tal-2012 qabel il-poplu Malti ddeċieda li jibdel id-direzzjoni tal-pajjiż.

Jirriżulta li huma 59% ta’ dawk intervistati li sostnew li jemmnu li l-affarijiet f ’pajjiżna sejrin fid-direzzjoni t-tajba. Dan b’kuntrast għar-rata medja ta’ 34% madwar il-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea.

85% ta’ dawk intervistati f ’Malta qalu li l-ekonomija sejra tajjeb, kontra 49% m a d war l-Unjoni Ewropea. L-ottimiżmu ekonomiku li hawn f ’pajjiżna huwa kważi d-doppju ta’ dak fl-istħarriġ li kien sar qabel il-bidla fil-Gvern fl-2013. Aktar minn nofs ilMaltin intervistati dakinhar kienu jħossu li l-ekonomija sejra ħażin. Illum dan il-proporzjon naqas għal 7% biss. Dan meta fl-Unjoni Ewropea bħalissa 47% jħossu li l-ekonomija sejra ħażin.

86% tal-familji f ’pajjiżna sostnew li l-qagħda finanzjarja tagħhom hija tajba, filwaqt li 84% tal-Maltin jemmnu li l-qasam tal-impjiegi sejjer tajjeb.

Barra minn hekk, 31% ta’ dawk intervistati sostnew li jistennew li s-sitwazzjoni ta’ pajjiżna se tkompli titjieb fis-sena li ġejja. F’kull risposta l-Maltin u l-Għawdxin kienu aktar ottimisti mill-bqija tal-UE. Filwaqt li fl-2012 kien h e m m terz tal-familji inkwetati fuq l-ekonomij a u 40% mbeżża’ mill-inflazzjoni, illum dan il-proporzjon waqa’ għal 1% u 20% rispettivament.

Filwaqt li fl2012, 24% ta’

Novembru 2012

Ġunju 2019

Titjib

Sodisfatt b’ħajtek

76%

94%

18%

Is-sitwazzjoni ekonomika tal-pajjiż hija tajba

44%

85%

41%

Il-qagħda tal-impjiegi tiegħek hija tajba

53%

64%

11%

Il-qagħda finanzjarja ta’ familtek hija tajba

75%

86%

11%

Il-qasam tax-xogħol fil-pajjiż huwa tajjeb

40%

84%

44%

Pajjiżna sejjer fid-direzzjoni t-tajba

30%

59%

29%

Fiduċja fil-Gvern

34%

58%

24%

dawk intervistati kienu inkwetati fuq id-dejn nazzjonali, dan issa naqas għal 1% biss. F’pajjiżna bħalissa hawn l-anqas rata ta’ biża’ fuq il-qgħad fost il-familji madwar l-Unjoni Ewropea.

Ir-rizultati tal-Eurobarometer jikkonfermaw kemm hawn ottimiżmu u fiduċja fost il-familji f ’pajjiżna. Il-qagħda ekonomika, li għadha tinkwieta ħafna lill-familji madwar l-Ewropa, ma hija ta’ ebda inkwiet għall-familji Maltin u Għawdxin.

Fl-istess ħin jidher li qed tiżdied l-importanza li l-familji f ’pajjiżna qed jagħtu lill-kwalità aħjar tal-ħajja, fosthom titjib fl-ambjent u fil-housing. Dawn huma setturi fejn il-Gvern huwa impenjat li bl-investimenti li qed jagħmel iwassal ukoll għal qabża fil-kwalità.

IL-MIDJA F’MALTA T-TIENI L-INQAS FDATA FL-UE Kompliet tonqos il-fiduċja tal-Maltin fil-midja bl-istħarriġ tal-Eurobarometer juri li niżlet għal 24% l-fiduċja fil-mezzi tal-midja f ’pajjiżna. Fi stħarriġ li sar wara l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u f ’perjodu wara li anke midja hekk imsejħa indipendenti tilfet każi fil-qrati u nstabet ħatja ta’ allegazzjonijiet foloz, il-Maltin kienu t-tieni l-inqas fl-Unjoni Ewropea li qalu li għandhom fiduċja fil-midja. Il-Griegi biss jafdaw lill-midja inqas mill-Maltin.

B’kuntrast, minkejja l-propaganda li qed issir kontra l-istituzzjonijiet ta’ pajjiżna mill-Oppożizzjoni, il-Eurobarometer jindika li 58% tal-poplu jafda lill-Gvern, kontra 34% fil-bqija tal-UE. Il-proporzjon ta’ fiduċja fil-Gvern huwa kważi d-doppju ta’ dak li kien wera l-Eurobarometer fl2012. Il-proporzjon ta’ dawk li ma jafdawx lill-Gvern huwa t-tieni l-anqas madwar l-UE, u huwa nofs il-proporzjon li kien osservat fl-2012.

04

11.08.2019

kullhadd.com

FABIAN DEMICOLI SE JITLAQ UKOLL • MISTENNI JIRRIŻENJA MINN KAP TAL-PROGRAMMI TA’ NET TV Il-Kap tal-Programmi ta’ Net Television, Fabian Demicoli, se jara kif se jħalli l-istamperija bil-għan li hu wkoll jeħles mill-konfużjoni li qed tirrenja fil-Partit Nazzjonalista. Jirriżulta li Demicoli huwa wieħed minn sensiela li qed jaħsbu li jitilqu minn Tal-Pietà, bl-imkejjen tagħna jgħidu li Demicoli, li għandu storja ta’ ħames snin f ’media.link, diġà għandu impjieg alternattiv.

Minn ma’ Xarabank, Fabian Demicoli kien mar mal-midja tal-Partit Nazzjonalista bħala Kap tal-Aħbarijiet fl-2014 wara li Simon Busuttil kien laħaq Kap tal-Partit Nazzjonalista. Meta ġibduh lejn l-istamperija kienu għamlu dan mhux biss billi offrewlu kariga importanti, iżda wkoll billi

penġewlu l-idea li fit-tmexxija ta’ Net News kien se jkollu fejn jiżviluppa kunċett ta’ ġurnaliżmu soċjali u investigattiv.

Minkejja dan, il-mod kif Simon Busuttil mexxa l-Partit Nazzjonalista fisser li Demicoli kien spiċċa jmexxi kamra tal-aħbarijiet militanti fejn l-għan kien li jkun attakkat il-Gvern il-ħin kollu u akkost ta’ kollox.

Meta mbagħad Adrian Delia sar Kap tal-Partit Nazzjonalista, Demicoli tneħħa millKap tal-Aħbarijiet u minn hemm inħatar kap tal-programmi. Iżda, f ’din il-kariga sab sitwazzjoni fejn kien isir biss dak li ried Pierre Portelli, sa ftit ġimgħat ilu, Kap Eżekuttiv tal-Partit Nazzjonalista.

Fil-fatt, qalu l-imkejjen tagħna f ’media.link, għalkemm

Demicoli għandu ċerti ħiliet fil-midja jħoss li ma ngħatax biżżejjed spazju biex jurihom u jesprimihom. Fl-istess ħin, Demicoli kien fdat b’ċerti proġetti partikolari bħall-produzzjonijiet fl-okkażjoni ta’ anniversarji ta’ Net Television u sehem attiv ħafna fil-maratoni ġbir ta’ fondi tal-Partit Nazzjonalista. Iżda, issa anke minn dawn se jitlaq għax Demicoli sab impjieg lil hinn mill-Partit Nazzjonalista li bħalissa għandu tirrenja inċertezza enormi fost il-ħaddiema tiegħu.

Iktar kmieni din il-ġimgħa kien ONE NEWS li rrapporta dwar l-inċertezza li hemm fid-Dar Ċentrali speċjalment fil-kurituri tal-midja, fejn is-Segretarju Ġenerali Clyde Puli qed jara li jasserixxi ruħu

kemm jista’ jkun. Iżda, il-ħaddiema, li huma kurjużi jekk hux se jimtela l-post li Pierre Portelli ħalla battal ftit li xejn jinteressahom minn dawn il-kunflitti.

Minflok qed jitħassbu dwar hux se jerġa’ jiġi xi perjodu fejn ma joħorġux il-pagi. Anke għax din il-ġimgħa Robert Arrigo mar jgħid fuq ir-radju tal-Partit Nazzjonalista li riżultat tal-inkwiet fil-PN intilfet il-maratona ta’ Ġunju u din jista’ jkollha konsegwenzi koroh fuq il-finanzi tal-partit.

Meta jisimgħu hekk mhux ta’ b’xejn li tekniċi u ħaddiema oħra tan-NET qed iparpru.

B’Fabian Demicoli jidher li se jkun qed jitlaq ħafna qabel minn dawk li sa ftit ilu kienu taħtu.

PORTELLI SERRAĦ RASU MINN FATTIGI .... IŻDA JIDHER LI GĦANDU PROBLEMA B’PURÉE Fil-kurituri ta’ media.link ħafna nnutaw kif Pierre Portelli ħa ħsieb li qabel jitlaq għalkollox mill-kariga ta’ Kap Eżekuttiv jerġa’ jdaħħal id-drama Fattigi. Din id-drama kienet ħolqot kunflitt u konfużjoni sħiħa fid-Dar Ċentrali għaliex ħafna kienu attakkaw lil Pierre Portelli b’kunflitt ta’ interess meta daħħalha fl-iskeda li għaddiet. Dan f’deċiżjoni li ħafna interpretawha bħala waħda biex taġevola l-kumpanija tiegħu u ta’ martu. Agħar minn hekk, fil-bidu kellu wkoll kunflitt ma’ Sandro Vella li kien l-awtur ta’ din id-drama. Kunflitt li kienet spiċċat daħlet fih mart il-Kap tal-Partit Nazzjonalista.

Jirriżulta li meta ftit tal-ġimgħat ilu Portelli qal li kien qed jirriżenja minn Kap Eżekuttiv, ħareġ mill-ewwel ir-reklamar tad-drama. Dan bil-għan li ħadd ma jkun jista’ jneħħihielu.

Min-naħa l-oħra jidher li ma laħaqx għamel l-istess b’Purée u wara snin twal jidher fl-iskedi ta’ stazzjonijiet differenti, dan il-programm jista’ ma jkunx fl-iskeda ta’ Ottubru li ġej.

Hemm għajdut differenti dwar għaliex spiċċa barra fosthom li l-programm mhuwiex vijabbli u li l-istazzjon mhux lest iġorr it-telf ta’ dan il-programm li huwa l-baby ta’ Pierre Portelli. Fil-fatt, meta introduċieh fl-iskeda s-sena li għaddiet tgħidx kemm ta l-impressjoni li kien qed jagħmel xi pjaċir kbir lill-Partit Nazzjonalista u użah ukoll biex jipprova jiġbed ftit ġieħu f’nofs l-allegazzjonijiet tal-kunflitt ta’ interess.

Intant, jidher li Net Television se jkun qed jitlef

produzzjonijiet oħra bil-Viċi Kap tal-Partit Nazzjonalista jerġa’ jitkellem fl-aħħar jiem dwar kif ma jistgħux isibu tarf tal-istazzjon li baqa’ jitlef il-flus.

05

11.08.2019

kullhadd.com

MEGĦJUNA BIEX JAĦLU INQAS • IKTAR MINN 600 FAMILJA VULNERABBLI QED JIBBENEFIKAW MINN APPARAT DOMESTIKU IKTAR EFFIĊJENTI Kitba ta’ ABRAHAM ABELA L-effiċjenza fl-apparat tal-enerġija tgħin biex familja tħallas inqas kontijiet tal-enerġija. Bilgħan li anke familji vulnerabbli jgawdu minn dan, il-Gvern qed iħaddem skema fejn jgħin biex l-apparat ikun mibdul.

Bħala parti minn din l-iskema se jkun hemm iktar minn 600 familja li se jkollhom l-apparat domestiku tagħhom mibdul.

F’kummenti mal-gazzetta KullĦadd, l-Inġinier Charles Grixti mill-Aġenzija għall-Enerġija u l-Ilma spjega li se jinbidlu fridge freezers, washing machines u airconditioners.

“Dawk ikkunsidrajniehom bħala l-iktar tliet appliances komuni li se ssib għand ħafna minn dawn in-nies, u huma wkoll appliances li jikkunsmaw ammont konsiderevoli ta’ elettriku u ilma. Allura jagħmlu sens li tattakka lilhom.”

L-iskema tinsab fit-tieni fażi tagħha, u b’kollox se jkunu ntefqu €330,000 f ’apparat domestiku ġdid.

Grixti spjega li din l-iskema taħdem b’kollaborazzjoni mal-Appoġġ, Leap u l-Aġenzija Sapport. “Jiġbdulna l-attenzjoni ta’ nies li jkunu vulnerabbli, u ġaladarba jkunu identifikati minnaħa tagħhom, imbagħad flimkien magħhom immorru għand il-persuna u nagħmlu żjara filpost biex inkunu nistgħu nesegwu l-proċess tal-bdil tal-apparat.”

Kull familja tibbenefika minn bdil t’ apparat domestiku wieħed, filwaqt li jingħatawlha pariri apposta għaliha fuq kif tista’ tkompli tnaqqas il-konsum tal-enerġija u l-ilma.

“Waqt li tkun qed issir iż-żjara, l-uffiċjal min-naħa tagħna jiddiskuti mal-individwu fuq l-appliances kollha li jkollu fid-dar, kemm dawk li jaħdmu bl-elettriku, li ovvjament ħafna minnhom jaħdmu hekk, u oħrajn bħall-washing machines li jużaw l-ilma wkoll. Jingħataw pariri fejn wieħed ikun jista’ joqgħod attent biex inaqqas u ma jkol-

lux ħela. U b’hekk inkunu qed nilħqu min-naħa tagħna żewġ aspetti: wieħed ta’ tnaqqis ta’ ħela ta’ enerġija u ilma, u l-ieħor li nkunu qed ngħinu lill-persuna vulnerabbli li jkollha bżonn ċerta għajnuna minħabba l-istat li tkun fih.”

Fl-ewwel fażi nbidlu mal-250 apparat domestiku, filwaqt li fit-tieni fażi, li tinsab fil-bidu tagħha, għandhom jinbidlu qrib it-375 apparat.

“L-ewwel fażi, li ntemmet qisu f ’nofs is-sena l-oħra, konna qassamna mal-242 appliance. Dik issa għalqet. Fil-preżent beda

t-tqassim tal-appliances tat-tieni fażi f ’xi nofs Lulju. It-tieni fażi fiha madwar 375 appliance u s’issa għadna fil-bidu u tqassmu xi 50. L-iskop huwa li nkomplu nqassmuhom biex sal-aħħar tas-sena nkunu qassamniehom kollha. B’hekk b’kollox inkunu qassamna bejn l-ewwel fażi u t-tieni fażi fuq 600 appliance.”

L-iskema ma timxix fuq bażi t’applikazzjoni, iżda fuq rakkomandazzjoni ta’ entitajiet soċjali. Fil-fatt, meta jsiru ż-żjarat fid-djar, ikun hemm uffiċjal mill-Aġenzija tal-Enerġija u l-Ilma kif ukoll uffiċjal mill-entita-

jiet soċjali.

Ir-rispons kien wieħed pożittiv ferm, filwaqt li qed ikun assigurat li jkunu milħuqa l-familji vulnerabbli kollha. “Ir-rispons bilfors kien tajjeb fis-sens li jekk inti persuna ħa ttiha appliance ġdid fjamant b’garanzija ta’ ħames snin u ħa tibdel l-appliance li kellha qadima u taħli, ir-rispons żgur ħa jkun tajjeb. It-tieni fażi nfetħet għax bla dubju ta’ xejn ir-rispons tal-ewwel fażi kien tajjeb imma wkoll għax deher li kien għad fadal nies vulnerabbli li kien għad fadlilhom li jistgħu jibbenefikaw minn din l-iskema.”

06

11.08.2019

kullhadd.com

IL-GVERN MALTI U AMERIKAN B’RELAZZJONI B’SAĦĦITHA • IMXEJJEN DISKORS LI SETA’ TA’ X’JINFTIEHEM MOD IEĦOR Il-Gvern Amerikan u l-Gvern Malti ħarġu stqarrija konġunta li fiha ddikjaraw li qed jissaħħu r-relazzjonijiet bejn iż-żewġ pajjiżi.

Għalkemm ma saret ebda referenza diretta fl-istqarrija ppubblikata s-Sibt, ftit tal-jiem ilu fil-Qorti saru numru ta’ allegazzjonijiet li setgħu taw x’jinftiehem mod ieħor.

L-allegazzjonijiet saru minn Darren Debono li qed jipprova jwaqqaf azzjonijiet tal-Gvern Malti kontra tiegħu. Hu qed ikun akkużat f ’ċirku internazzjonali tat-traffikar taż-żejt.

Fl-istqarrija konġuta, il-Gvern Malti u l-Gvern tal-Istati Uniti qalu li f ’ħidma trasparenti u onestà jaħdmu flimkien f ’setturi varji, minn ekonomija u finanzi, għal edukazzjoni u kultura. Minn konsultazzjoni politika għas-sigurtà reġjonali u koperazzjoni ta’ infurzar tal-liġi.

Iż-żewġ pajjiżi ddikjaraw li flaħħar tliet snin, il-koperazzjoni bejn iż-żewġ pajjiżi kibret u ssaħħet. Biż-żewġ pajjiżi jikkol-

laboraw flimkien ukoll fil-qasam tas-sigurtà u l-infurzar tal-liġi.

Fl-istqarrija, Malta u l-Istati Uniti qalu li jaħdmu flimkien biex jinstabu soluzzjonijiet globali u għall-Mediterran – fost-

hom fejn jidħlu l-armi, tibdil fil-klima, is-sigurtà tal-enerġija, it-traffikar tad-droga u tal-persuni, il-migrazzjoni u biex jissaħħu l-fruntieri.

Intant, fil-Qorti Darren Debo-

no għamel ukoll dikjarazzjonijiet li setgħu indikaw li hemm nuqqas ta’ fiduċja f ’uffiċjali talGvern Malti.

Iżda, iż-żewġ gvernijiet kienu skjetti ħafna. Kull allegazz-

F’MALTA L-INQAS LI GĦERQU Malta għandha t-tieni l-inqas rata ta’ nies fl-Unjoni Ewropea li għerqu b’mod aċċidentali.

Qal dan l-Uffiċċju tal-Istatistika tal-Unjoni Ewropea li wera kif f ’Malta għerqu 0.4 persuni għal kull 100,000 resident. L-istess rati baxxi rreġistrawhom l-Italja u l-Portugall.

Fl-2016, is-sena li għaliha għandna l-iktar statistika riċenti, kien hemm 5,537 mewta minħabba din il-kawża madwar l-Unjoni Ewropea. Għalkemm jirriżulta wkoll li n-numru qiegħed dejjem jonqos.

Il-Litwanja, il-Latvja u r-Rumanija kellhom l-ikbar numru ta’ nies li għerqu. Dan b’rati li fil-każ tal-Litwanja u tal-Latvja, saħansitra jaqbżu s-6 għal kull 100,000 persuna. Il-medja tal-Unjoni Ewropea hija ta 1.1 għal kull 100,000. Huma 12-il pajjiż li għandhom rata taħt din il-medja.

joni, inklużi dawk li jimplikaw nuqqas ta’ fiduċja f ’individwi tal-Gvern, huma foloz u m’għandhom ebda impatt fuq il-ħbiberija u l-kollaborazzjoni mill-qrib li teżisti.

07

11.08.2019

kullhadd.com

TĦAWLU 23,000 SIĠRA F’ĦAMES SNIN • ELUF OĦRA SE JITĦAWLU DIN IS-SENA

Fl-aħħar ħames snin żdiedu bil-kbir l-ammonti ta’ siġar u arbuxelli li tħawlu f ’pajjiżna.

Mitlub jagħti rendikont dettaljat ta’ kemm tħawlu siġar mis-sena 2014 sal-lum il-Ministru għall-Ambjent spjega kif eluf ta’ siġar tħawlu fi bnadi differenti madwar il-pajjiż bit-total ikun ta’ 23,100 siġra u arbuxell.

F’numru ta’ proġetti l-awtoritajiet qed jidħlu sħab ma’ għaqdiet mhux governattivi involuti f ’ħidma ambjentali bilgħan li jmexxu kampanji flimkien. Is-sena li għaddiet kienet waħda mill-iktar li tħawlu siġar u dan għax qed jinżamm l-impenn tal-Gvern li jħawwel siġra għal kull tifel jew tifla li titwieled f ’Malta. Minn din is-sena hemm ukoll l-impenn li titħawwel siġra għal kull karozza li tiġi importata lejn pajjiżna. B’hekk ifisser li din is-sena mistennija terġa’ tkun waħda li tara ammont kbir ta’ tħawwil ta’ siġar.

Intant, fl-2014 tħawlu 3,240 siġra li skont tagħrif li għandna jirriżulta li fil-maġġoranza qed jikbru tajjeb. Għalkemm kien hemm każi, bħal dawk fl-Aħrax tal-Mellieħa, fejn is-siġar kienu vandalizzati. Fejn ikun hemm xi siġra li tmut l-entitajiet li jaqgħu taħt il-Ministeru għall-Ambjent jieħdu ħsieb li titħawwel oħra mill-ewwel.

Is-sena li għaddiet kien hemm

tħawwil ta’ 2,543 siġra fl-2015 b’mod partikolari fil-Buskett fejn tħawlu 1,238 siġra. Fl-2016 tħawlu wkoll 2,771 siġra.

Mill-2017 l-ammont ta’ siġar imħawla kien ta’ 4,421 madwar il-pajjiż.

Is-sena li għaddiet imbagħad tħawlu 10,185 siġra f ’madwar 30 lok differenti madwar il-pajjiż.

Din is-sena diġà beda programm ta’ tħawwil ta’ siġar u l-Ministeru għall-Ambjent ikkonferma kif hemm maħsuba għadd ta’ proġetti oħra fosthom wieħed mad-Dipartiment tal-Kunsilli Lokali li wkoll għandu jara eluf ta’ siġar ġodda jitħawlu.

Mitlub jikkummenta dwar dawn l-inizjattivi l-Ministru għall-Ambjent qal: “Il-ħolma tiegħi meta waqqaft Ambjent Malta kienet li jkollna l-għodda meħtieġa biex nagħmlu qabża kbira ’l quddiem fejn jidħol tħaddir ta’ pajjiżna.

Illum filwaqt li qegħdin inkomplu għaddejjin bil-ħidma biex insaħħu Ambjent Malta, qegħdin naraw ir-riżultati fejn ir-rata ta’ tħawwil ta’ siġar qiegħda tikber b’mod konsiderevoli. Filwaqt li ftit snin ilu konna qed inħawlu mal-2,000 siġra fis-sena, illum qegħdin inħarsu lejn proġetti li bejniethom qed iwasslu għal eluf kbar. Insemmi eżempju Wied Fulija fejn ser jitħawlu 45,000 siġra u arbuxell. Huwa stmat li l-ħidma li ħa nibdew

mill-ħarifa li ġejja se nkunu qegħdin inħawlu mal-45,000 siġra u arbuxelli oħra f ’diversi postijiet.”

Fil-fatt f ’Wied Fulija miżbla mitluqa u ma tintużax fiż-Żurrieq u li tkopri 95,000m2 ser tinbidel f ’park naturali. Il-Ministru Herrera ddikjara li “dan il-proġett mhux biss se jnaqqas it-tniġġis, imma l-iżvilupp millġdid u t-tisbiħ ta’ dan is-sit ser itejjeb ukoll l-ambjent naturali tal-madwar u ser jipprovdi lill-komunità park naturali b’żona ekwivalenti għal disa’ darbiet id-daqs tal-Istadium Nazzjonali.”

Ix-xogħlijiet ta’ riabilitazzjoni bdew f ’Marzu 2019 bil-għan li sa Diċembru 2020 jitlesta l-proġett.

Is-sit beda jintuża bħala miżbla lura fl-1979 u ma baqax jaċċetta l-iskart fl-1996. Is-sit ikopri madwar 95,000m2 u huwa stmat li matul il-perjodu operattiv ġew depożitati madwar 1.85 miljun tunnellata ta’ skart. Huwa stmat li waqt li s-sit kien attiv, kull tip ta’ skart, inkluż skart perikoluż, ġie mormi f ’din il-miżbla. Mażżmien beda jitkaxkar l-iskart u jinxterred mal-irdum bil-konsegwenza li jispiċċa fil-baħar u s’issa m’hemm l-ebda sistema fis-seħħ biex tipprevjeni dan l-impatt detrimentali.

08

11.08.2019

kullhadd.com

MALTA TERFA’ BISS IR-RESPONSABBILTÀ TAGĦHA Fil-lejl ta’ bejn il-Ġimgħa u s-Sibt, il-bastiment tal-organizzazzjoni mhux governattiva OPEN ARMS salva 39 immigrant li kienu bejn sema u ilma fiż-żona Maltija ta’ tiftix u salvataġġ.

Dan bil-koperazzjoni taċ-Ċentru għall-Koordinazzjoni ta’ Salvataġġ Malti. Dan il-bastiment ilu jiem bejn sema u ilma għaliex fuqu għandu 121 immigrant wara li l-Italja rrifjutat li tħallih jidħol fil-portijiet tagħha. IlGvern Malti kien ċar li fiċ-ċirkostanzi ma kienx responsabbli hu.

Iżda, wara li kienu salvati dawn 39 immigrant il-Gvern Malti saħaq li Malta lesta tieħu dawn l-immigranti hekk kif ġew salvati f ’żona li fiha Malta hija responsabbli. Iżda, għamilha ċara wkoll li kien lest jieħu biss

dawn l-immigranti.

Minkejja dan, OPEN ARMS irrifjutat u insistiet li Malta għandha tieħu 121 immigrant ieħor li ġew salvati f ’żona li Malta MHIX responsabbli għaliha.

Fi stqarrija, il-Gvern Malti stqarr li l-pajjiż hu lest jerfa’ biss ir-responsabbiltà tiegħu hekk kif għad m’hemmx soluzzjonijiet oħra.

Dan wassal biex issa l-immigranti baqgħu fuq il-bastiment.

Bil-għan li tinġibed iktar attenzjoni fuq dan il-każ, il-Ġimgħa mar fuq il-vapur Open Arms l-attur Richard Gere.

Filwaqt li l-vapur Spanjol qal li bagħat ittri lil Spanja, lil Franza u lill-Ġermanja biex jitolbu soluzzjoni Ewropea.

IL-GVERN BI PROĠETTI LI SE JAGĦMLU D-DIFFERENZA, L-OPPOŻIZZJONI BLA PJAN Il-Gvern għandu pjan mifrux biex inaqqas it-traffiku u l-limitu fuq l-użu tal-vetturi la qatt kien u lanqas hu parti minnu.

Dan kien iddikjarat kemm-il darba u din il-pożizzjoni baqgħet ma nbidlitx.

Qal dan il-Partit Laburista meta kien qed jirreaġixxi għal stqarrija tal-Oppożizzjoni li pruvat timplika li l-Gvern għandu xi pjan li jġiegħel lin-nies ma jsuqux

JISIRQU ANZJANA

Ilbieraħ tliet persuni mgħammra b’arma taqta’ u bil-ponta daħlu jisirqu minn dar fi Triq Marsamxett fil-Belt Valletta għall-ħabta tan-nofsiegħa ta’ waranofsinhar.

Fid-dar fil-ħin tas-serqa kien hemm mara ta’ 69 sena mill-Belt stess. Mid-dar insterqu ammont ta’ flus kontanti biex imbagħad huwa mifhum li t-tliet persuni ħarbu minn fuq il-post.

il-karozza tagħhom.

“Fuq kollox huwa evidenti għal kulħadd li l-pjan tal-Gvern biex jindirizza l-isfida tat-traffiku huwa li jinvesti b’mod rekord fl-infrastruttura tal-pajjiż.

Dan billi jagħmel xogħol li f ’25 sena ta’ Gvernijiet Nazzjonalisti ma sarx.

Ittieħdu wkoll miżuri bla preċedent bħal trasport pubbliku b’xejn lil eluf ta’ persuni,” qal il-Partit Laburista.

Kompla jingħad li meta

l-Partit Nazzjonalista jipprova jirkeb fuq l-għeluq ta’ toroq għal ftit jiem jew affarijiet oħra li mhumiex parti mill-politika talGvern juri kemm il-Partit Nazzjonalista m’għandux fuq xiex jikkritika lillGvern.

“Fiċ-ċirkostanzi jkun aħjar li jiddikjara hu x’politika jrid għall-ġejjieni, ladarba kull meta l-Gvern ikun qed iwettaq proġett infrastrutturali joħroġ jopponi,” qal il-Partit Laburista.

Sorsi fuq il-post qalu li s-serqa tammonta għal madwar €100. Dan filwaqt li qalu kif il-mara ġiet imwerwra mill-ħallelin li heddewha b’ħajjitha.

Ftit tal-mumenti wara fuq il-post waslet ambulanza u t-tim mediku ta l-ewwel għajnuna lill-mara minħabba x-xokk li sofriet.

L-investigazzjonijiet tal-pulizija għadhom għaddejjin.

09

11.08.2019

kullhadd.com

ĦAMES FATTI DWAR IL-ĦAMES TNAQQISIET Ħafna numri, ħafna interpretazzjonijiet u ħafna diskussjonijiet.

L-istatistika dwar il-faqar, li l-iktar riċenti kienet ippubblikata din il-ġimgħa, dejjem tqanqal ċerta diskussjoni u din il-ġimgħa ma kinetx eċċezzjoni. Però, imbagħad hemm affarijiet li ftit tista’ tinterpretahom u li ma jista’ jmerihom ħadd.

Slitna ħamsa minnhom. Ċari ħafna u juru s-suċċess li kiseb pajjiżna.

Ir-rata ta’ dawk f’sitwazzjoni ta’ ċaħda materjali severa naqset għar-raba’ sena konsekuttiva u hija l-anqas li qatt ġiet reġistrata f’pajjiżna.

Fl-2014 pajjiżna kellu 10.3% tal-popolazzjoni li kienu f’sitwazzjoni vulnerabbli ħafna (fejn ma setgħux jaffordjaw vaganza, kellhom kontijiet u djun b’lura, eċċ). Din kienet rata ogħla mill-medja Ewropea ta’ 8.9%, jew erba’ drabi r-rata fil-Finlandja (wieħed mill-pajjiżi bl-anqas faqar). Illum ir-rata f’pajjiżna naqset għal 3% u hija kważi l-istess bħal dik fil-Finlandja.

Għall-ħames sena konsekuttiva naqas il-persentaġġ tal-popolazzjoni li qiegħda f’riskju ta’ faqar jew esklużjoni soċjali.

Dan huwa l-indikatur tal-Unjoni Ewropea li jkejjel il-progress fil-ġlieda kontra l-faqar.

Bejn l-2008 u l-2013 dan kien tela’ minn 20.1% (medja tal-Unjoni Ewropea 23.7%) għal 24.6% (medja tal-Unjoni Ewropea 24.6%). Jiġifieri minn sitwazzjoni aħjar mill-UE konna ġejna agħar. Bejn l-2013 u l-2018 ir-rata naqset minn 24.6% għal 19% u llum għandna rata aħjar minn tal-Unjoni Ewropea.

Il-persentaġġ ta’ dawk f’riskju ta’ faqar jew esklużjoni soċjali huwa l-anqas li qatt ġie reġistrat f’pajjiżna L-istħarriġ tal-Eurostat ilu jsir mill-2005 għal pajjiżna u r-rata osservata fl-2018 hija l-anqas li qatt ġiet reġistrata. Dan meta fl-2013 pajjiżna kien irreġistra l-ogħla rata qatt osservata (24.6%). Minn dakinhar ir-rata naqset b’aktar minn 4 punti u nofs, jew hija kwint anqas milli kienet fl-2013.

Imqabbel mal-2013 għandna 13,000 ruħ anqas f’riskju ta’ faqar jew esklużjoni soċjali. Dan ifisser tnaqqis ta’ 1 minn kull 8 persuni Meta wieħed jiffoka biss fuq dawk li huma f’sitwazzjoni ta’ ċaħda materjali severa, it-tnaqqis mill-2013 ’l hawn kien ta’ 28,000, u bħalissa għandna l-anqas ammont (minn mindu bdew jinġabru l-figuri) ta’ persuni li huma f’sitwazzjoni ta’ ċaħda materjali severa.

Id-dħul medju tal-familji kompla jiżdied u huwa f’livell rekord ta’ €27,830.

Bejn l-2012 u l-2018 id-dħul disponibbli tal-familja medja tela’ bi kważi €5,500, titjib ta’ 24%. Dan fi żmien meta l-għoli tal-ħajja kien 6%. Dan ifisser li s-saħħa tad-dħul tal-familji kibret b’erba’ darbiet l-għoli tal-ħajja. Bejn l-2006 u l-2012 id-dħul disponibbli tal-familja medja kien tela’ bi kważi €4,400, titjib ta’ 24%.

Imma matul dak iż-żmien l-għoli tal-ħajja kien 15%. F’termini reali ż-żieda fid-dħul tal-familji kienet id-doppju ta’ dik fi snin preċedenti.

10

11.08.2019

kullhadd.com

GĦAJNEJN MIFTUĦIN FUQ IL-BAĦAR UKOLL Fl-ispezzjonijiet tagħna, li huma spissi, jekk insibu ksur tar-regolamenti, jittieħdu l-passi neċessarji.

F’dan l-istaġun Malti hekk sħun, il-maġġoranza tal-Maltin u t-turisti jfittxu s-serħan tagħhom fix-xtut popolari ta’ pajjiżna. Iżda bil-mod il-mod, il-baħar qed jimtela b’opri differenti, kemm ta’ qies kif ukoll ta’ qawwa. Biex ikun hemm ħarsien kif mixtieq, Transport Malta welldet it-Taqsima tal-Infurzar Marittimu, li bħala direttur għandha lil Patrick Pollacco. Miegħu ddiskutejt kemm il-ħidma tal-Awtorità kif ukoll il-ħtiġijiet ta’ min flok jgħum qalb in-nies, jippreferi jiddeverti mod ieħor fil-baħar.

Twassluhom il-Qorti?

Qabel iva. Illum introduċejna l-multi amministrattivi barra mill-Qrati. Jiġifieri min jagħmel allegat reat, l-Awtorità toħroġlu multa amministrattiva skont irreat li jkun sar. Il-multa hi waħda punittiva iżda tammonta għannofs li tiġi applikata fil-Qorti meta tinstab il-ħtija. Pereżempju: jekk bniedem kiser il-liġi tal-veloċità meta kien ukoll viċin l-art u kien hemm xhieda biżżejjed, il-Qorti twaħħlu multa ta’ €600, waqt li l-multa tal-Awtorità tkun ta’ €300. U aħna xorta nagħtu lil dak li jkun iż-żmien tal-Appell.

Issa, jekk xorta jinstab ħati u ma jħallasx, ngħaddu l-każ lill-Pulizija biex jipproċedu quddiem il-Qrati Maltin.

Minn Charles B. Spiteri

Jiġifieri intom ħadtu x-xogħol li kellha l-Water Police, għax fl-antik ir-reġistrazzjoni kienet issir hemm, mhux hekk?

Patrick, nitkellmu ħafna fuq is-sigurtà: x’toffri l-Awtorità ta’ Transport Malta f ’dan il-qasam u lil min tħares l-aktar, hux lis-sewwieq jew lill-għawwiem?

Apparti mill-promos edukattivi, li huma kontinwi u li huma indirizzati kemm għall-baħħar kif ukoll għall-għawwiem, għax iridu jeżistu flimkien, l-Awtorità tinstalla f ’Malta, f ’Għawdex u f ’Kemmuna, dawk imsejħa żoni għall-għawwiema. F’dawn iżżoni li jammontaw għal 50, u li jkunu mmarkati bil-bagi, l-għawwiem ikun jista’ jgħum moħħu mistrieħ, għax fihom ma tista’ tidħol ebda opra tal-baħar, lanqas kenura. Min-naħa l-oħra l-għawwiem m’għandux jgħum fid-daħliet jew ħruġ immaġinarji li minnhom jgħaddu d-dgħajjes, bħal fil-portijiet, il-moll ta’ Buġibba u Blue Lagoon.

Min-naħa l-oħra naċċenna għall-operaturi tad-dgħajjes li għandhom joqogħdu attenti għal-liġi huma wkoll; isuqu bil-galbu u bil-prudenza, għax ma jistgħux jipperikolaw il-ħajja tan-nies.

Issa, għandna numru ta’ għaddasa li jinżlu fil-baħar miftuħ. Dawn skont l-Avviż tal-Baħħara Lokali 18 tal-2017 għandhom ikollhom l-Alpha Flag - blu bl-abjad, u qed

Le, issa ilhom snin li r-reġistrazzjonijiet tad-dgħajjes isiru minn Transport Malta. Il-Water Police għadhom, iżda taħt il-kappa tal-Administrative Law Enforcement (ALE). Jagħmlu xogħol bħalna u niltaqgħu wkoll fuq ilbaħar.

Kemm trid tkun l-età biex individwu jkollu liċenzja għal fuq il-baħar?

tintuża wkoll id-Divers Flag, li hi ħamra bi strixxa bajda djagonali. Hawn, min ikun qed iħaddem dgħajsa jrid jagħti lill-għaddasa, spazju ta’ mhux inqas minn 100 metru.

Biex tissalvagwardja s-sigurtà fuq il-baħar, l-Awtorità, kif rat li hawn żieda kbira fl-attività rikreattiva, għax il-baħar sploda bid-dgħajjes, għamlet it-taqsima tagħha tal-infurzar. L-uffiċjali tagħha joħorġu jissorveljaw fuq id-dinghies, kif jagħmlu wkoll il-Pulizija u l-Forzi Armati. Bħala definizzjoni, l-uffiċjali tagħna

qishom il-Pulizija tat-Traffiku fuq l-art, bl-uniformi u bin-numru.

Illum, ma’ ħafna mix-xtut insibu numru ta’ operaturi tad-dgħajjes u jet skis. Intom tagħmlu spezzjonijiet lil dawn ukoll?

Sal-aħħar ta’ Ġunju li għadda, għamilna fuq 300 spezzjoni fuq il-baħar, biex naraw li d-dgħajjes ikunu reġistrati u koperti b’assigurazzjoni, għax illum, kull dgħajsa b’mutur ta’ kull qawwa, trid

Il-liċenzja nawtika tinħareġ lil sewwieq wara li jkun segwa kors b’eżami. L-eżami jkollu parti prattika u oħra orali, b’intervtkun koperta b’polza tas-sigurtà. ista ma’ kaptani marittimi. Jekk Ir-reġistrazzjoni għad-dgħajjes jgħaddi, Transport Malta toħroġżgħar ikun bl-ittra “S” u num- lu l-liċenzja. ru uffiċjali u għall-kbar ikollha n-numru u l-isem fejn jidher, Fl-eżami, toħorġuhom u taħt ikollha “Valletta”. Jekk fuq il-baħar? id-dgħajsa tkun reġistrata f ’reġistru barrani, li wkoll jista’ jopera Kull skola li tagħti l-lezzjonijiet fl-ibħra Maltin, irid ikollha l-isem tas-sewqan fuq il-baħar hi retad-dgħajsa u l-pajjiż ta’ fejn tkun sponsabbli li tara li l-individwu reġistrata. Dan kollu ma japplik- li qed japplika għal-liċenzja hu ax għall-open sailing dinghies kapaċi u jikkwalifika biex isuq dik u kenuri ta’ mhux aktar minn id-dgħajsa. Bil-liċenzja, wieħed ħames metri punt sebgħa. Iżda ikun jista’ jsuq mutur minn 30hp jekk dawn ikunu kummerċjali, ’il fuq. S’issa, għall-muturi taħt itxorta jridu jkunu mmarkati.

30hp m’hemmx bżonn liċenzja.

11

11.08.2019

kullhadd.com

bagħad irid jistudja l-ħiliet tiegħu u jara humiex tali li joħroġ f ’ċerti kundizzjonijiet tal-baħar. Għandu jara wkoll mill-internet xi avviżi li jkunu ħarġu għall-baħħara, bħal taħriġ fuq il-baħar jew millart.

L-Awtorità għamlet ukoll app jisimha “nawtika” li tinqabad mill-mobile u minn fejn ikun għaddej il-baħħar, jitlagħlu l-avviż relatat.

Min se jbaħħar għandu jara li jkollu biżżejjed fuel biex jerġa’ jidħol max-xatt u ilma tax-xorb kemm meħtieġ f ’każ li jinqabad barra. Imbagħad, jekk dak li jkun se joħroġ bil-passiġġieri miegħu, għandu jurihom fejn qiegħed it-tagħmir tas-sigurtà u mhux f ’każ ta’ urġenza jsibu li jinsab magħluq b’xi katnazz u lanqas ħadd ma jkun jaf fejn hi ċ-ċavetta.

Barra minn hekk, liċenzja toħroġ lil min ikollu minn 18-il sena.

Skejjel hawn numru?

Iva, illum skejjel hawn ħafna u huma rikonoxxuti minn Transport Malta.

Il-liċenzja nawtika bħal talkarozza, tħallasha kull sena?

Le, din tiskadi kull 10 snin.

S’issa nsibu li min irid jikri dgħajsa, jikriha mingħajr ma jkollu liċenzja. Hemm xi pjani għall-futur?

Water Sports Operator u Commercial Operator irid ikun bilfors liċenzjat ma’ Transport Malta.

Sal-lum, wieħed jista’ jikri dgħajsa mingħand dawn, iżda mhix sempliċi kemm wieħed jaħseb.

Għax bil-liġi, il-Water Sports Operator għandu l-obbligu li jwasslu l-istruzzjonijiet fit-tbaħħir konformi mar-regolamenti eżistenti.

Apparti dan, kull operatur għandu jagħti bil-miktub lil kulmin jikri bla liċenzja, it-tagħrif ta’ kif jaħdem bastiment żgħir bil-mutur, kif iħares l-ambjent ta’ madwaru u r-regolamenti kollha li jkollhom sewwieqa oħra liċenzjati. Fosthom insibu l-liġi tal-veloċità – li ma jaqbiżx l-10 knots f ’inqas minn 200 metru mill-art u 300 metru minn xtajta bir-ramel. Inżid ngħid li llum, min jikri żewġ jet skis jew żewġ dgħajjes, jintbagħat instructor magħhom.

Bħala ċitazzjonijiet, jingħataw f ’ammonti kbar bħal fil-karozzi?

Is-suċċess tal-infurzar ma nikkalkulawhx fuq kemm nagħtu ċitazzjonijiet, iżda meta jgħaddi l-istaġun tas-sajf, b’din l-attività qawwija u jkollna l-inqas korrimenti, allura jkun ta’ sodisfazzjoni għall-Awtorità. Tassew li dan l-aħħar kellna żewġ inċidenti u hawn nisħaq li lkoll għandna nagħtu kas tar-regolamenti u nkunu prudenti. Għax ħadd ma jkun jixtieq joħroġ ġurnata għall-mistrieħ u divertiment u tispiċċalu fi traġedja.

Tagħmlu xi appell għall-pubbliku?

Iva, ngħidulu li fejn jara abbuż jirrapporta minnufih u f ’kull ħin, b’mod anonimu fuq in-numru 119. Iżda jrid jinfurmana sew bilpost u dettall tad-dgħajsa li qed tabbuża, il-kulur, x’tip ta’ dgħajsa u xi jkun l-abbuż biex inkunu nistgħu ninterċettawh fl-inqas ħin. L-għajnuna tal-pubbliku hi imprezzabbli għalina u għassaħħa ta’ nies oħra, għax ma nistgħux inkunu kullimkien u l-ħin kollu.

F’każ ta’ emerġenza, li wieħed jara mill-art, għandu jċempel biss

Liema hu l-akbar uġigħ ta’ ras għalikom?

112 u jagħti l-istess dettalji.

Għax-xorb alkoħoliku fuq il-baħar, tagħtu kas?

Importanti li qed issemmi l-konsum tal-alkoħol. Dejjem nisħaq li min se jsuq ma jixrobx, għax il-kaptan jew l-iskipper hu l-bniedem responsabbli f ’għajnejn il-liġi għall-operat tad-dgħajsa, għan-nies li għandu fuqha u għal dawk madwarha.

Insemmi punt li ħafna nies ma jafuhx. Jekk wieħed jikkonsma l-alkoħol filgħaxija; bħal erbgħa birra jew erba’ tazzi nbid u ħadhom għal xid-disgħa ta’ filgħaxija, sal-għada filgħodu jkun għadu taħt l-effett tal-alkoħol. Aħseb u ara jkun wassal lin-nies bid-dgħajsa, qagħad fix-xemx u xorob u filgħaxija jrid jinżel ’l isfel isuq.

Jekk jiġri xi inċident, isiru testijiet partikulari u jinstab li waqt li kien qed isuq kien taħt l-influwenza tal-alkoħol, dak li jkun ikollu l-problemi mal-liġi.

Biex innaqqsu dan kollu u biex 9olontarju, minn dan l-istaġun, bdejna nagħtu kit lil sewwieqa suspettużi biex ikunu jafu l-limitazzjonijiet tagħhom għallalkoħol.

Teżisti wkoll xi sistema ta’ punti?

Le, iżda f ’każ differenti millkarozzi, meta uffiċjal tal-infurzar jara li hemm periklu, jew l-operatur aġixxa b’mod irresponsabbli, li tikkwalifika għas-sospensjoni tal-liċenzja, l-uffiċjal jista’ jissospendih minn dak il-ħin stess.

F’dgħajjes ta’ ċertu qies u

Fl-ispezzjonijiet tagħna, li huma spissi, jekk insibu ksur tar-regolamenti, jittieħdu l-passi neċessarji

veloċità, tara li għandu jkun hemm tagħmir addizzjonali, bħal life jackets u affarijiet oħra?

Naturalment il-veloċità. L-akbar ammonti ta’ kontravenzjonijiet huma ġejjin minn veloċità eċċessiva fil-bajjiet tagħna.

Kulħadd irid jiftakar li l-baħar la hu tas-sewwieqa biss u lanqas tal-għawwiema. Irid ikun hemm direzzjonijiet ċari u l-liġijiet huma mfasslin bl-aqwa mod. Kulħadd għandu jimxi magħhom biex ħadd ma jbati mill-ebda konsegwenza.

Illum naraw ukoll ħafna “sausages” u forom oħra biex irikkbu aktar nies. baħar, biex tgħin lill-awtoritajiet Dawn joffru aktar riskji isibuk, iżda mingħajru tibqa’ fejn u perikli? tkun, jew titmexxa mill-kurrent.

Nagħmilha ċara li biex wieħed jiġbed xi ħaġa jew lil xi ħadd Meta tbaħħar, tkun teħtieġ warajh, irid ikollu l-liċenzja nawxi ċertifikati? tika, irrilevanti minn kemm hu Iva. Kull sid ta’ dgħajsa bil-mutur kbir il-mutur; irid ikollu lil xi irid ikollu ċ-ċertifikat tar-reġis- ħadd adult abbord, biex iħares trazzjoni, iċ-ċertifikat tal-assig- lura u jara li lil min qed jiġbed, urazzjoni, il-liċenzja nawtika u ma jkunx fil-periklu. Infakkar l-karta tal-identità, għax f ’każ ta’ ukoll li ebda minorenni ma jista’ spezzjoni jkun irid jipproduċi- jsuq dgħajsa b’mutur tal-baħar. hom.

Jekk jinqala’ xi inċident u jkun qed isuq minorenni, Il-ferry boats jaqgħu min jeħel? taħtkom ukoll?

Dejjem ngħid li l-life jackets huma importanti. Jekk fuq id-dgħajsa se jkun hemm it-tfal, wieħed irid jara li jkollu life jackets tal-qies tagħhom u mhux one size fits all. Meta jinxtraw, għandu jingħata kas tat-timbru CE, biex niżguraw li jkunu ta’ kwalità tajba. Fuq cabin cruiser, għandu jkun hemm xi dinghy biex f ’każ ta’ ħtieġa jsalva l-ħajja. L-istess għall-fire extinguisher, kit ta’ emerġenza, flares u VHF radio.

Għax il-komunikazzjoni hi im- Naturalment. Dik sistema ta’ portanti ħafna. trasport li nixtiequ ninkoraġġuha biex innaqqsu l-konġestjoni Iżda r-radju mhux tat-traffiku fl-art u nisperaw li obbligatorju? jkun hawn aktar operaturi joffru s-servizz. Huma jaqgħu Fuq dgħajjes domestiċi hu rak- taħt id-Direttorat tal-Ports and komandat; fuq il-kummerċjali Yachting. Aħna t-taqsima tal-inhu obbligatorju. Dawn il-gad- furzar u naraw li bħal kull opegets huma dejjem bżonjużi. Anki ratur ieħor qed jimxi mal-liġijiet l-flares. Kemm hawn sidien ta’ tal-pajjiż. dgħajjes żgħar li wara jum xogħol jaqbdu u joħorġu ftit ’il bar- X’tara li wieħed għandu ra fuq il-baħar? Żgur li qatt ma jagħmel qabel joħroġ jaħsbu li se jkollhom xi inċident, bid-dgħajsa? għax il-mutur dejjem ħadem.

Iżda jekk jinqalagħlek xi ħaġa u L-ewwel nett għandu jagħti kas jkun dalam, x’se tagħmel? Bi flare tar-rapport tat-temp u jara jekk tista’ turi l-qagħda tiegħek fuq il- il-qoxra tiegħu tiflaħx għalih. Im-

Il-minorenni ma jeħel xejn, iżda meta jsir feriment, xi ħadd irid iwieġeb. U din ir-responsabbiltà jkollha tinġarr mill-ġenituri.

Irrid ngħid li r-rapporti ta’ sewqan minn tfal żgħar naqsu, iżda jien stess sibt minorenni b’jet ski. U hemm jien nieħu l-passi l-aktar drastiċi kontra l-ġenitur, għax trid tkun bniedem ultra irresponsabbli biex tħalli opra tal-baħar bil-mutur f ’idejn tifel, li jiġri fil-bajja, b’detriment tan-nies innoċenti li jkun hemm fil-bajja.

Biex nevitaw l-inċidenti li ħadd ma jieħu gost bihom, irridu naċċertaw li lkoll inkunu responsabbli kull fejn inkunu.

12

11.08.2019

kullhadd.com

SURPLUS MINGĦAJR IIP • ID-DBRS TERĠA’ TAGĦTINA A+ L-aġenzija DBRS (Dominion Bond Rating Service) ikkonfermat ir-rating ta’ pajjiżna bħala A (high) bil-ħarsa għall-ġejjieni tkun waħda stabbli. Ma setax jonqos li jkun innotat it-titjib fil-finanzi tal-Gvern, fejn kien irrimarkat kif dawn jibqgħu b’saħħithom anke mingħajr id-dħul tal-IIP. Dan huwa l-aħjar rating li qatt ingħata lil pajjiżna minn din l-aġenzija u jsegwi r-rating ta’ aġenziji oħrajn li lkoll kienu ottimisti dwar Malta fejn saħansitra taw ukoll upgrades.

L-esperti tad-DBRS jirrimarkaw li “recent economic performance has been remarkable,” bit-tkabbir fl-aħħar ħames snin ikun aktar minn tliet darbiet il-medja ta’ bejn l-2004 u l-2012. Barra minn hekk ir-rapport tadDBRS isostni li “Malta continues to outperform EU average growth rates.” Filwaqt li jirrimarkaw li t-tkabbir ġej minn diversi setturi ekonomiċi, l-esperti tad-DBRS jinnutaw kif “higher investment, a larger labour supply and enduring benefits from the energy reform will continue to buttress potential output.”

Ir-rapport isostni wkoll li “Malta’s fiscal performance has improved significantly,” fejn defiċit medju ta’ 3.5% tal-ġid nazzjonali nbidel f ’surpluses ta’ aktar minn 2%. Filwaqt li xi wħud jgħidu li s-surplus ġej biss middħul taċ-Ċittadinanza b’Investiment, l-esperti tad-DBRS jinnutaw li “Malta records a surplus even if the net proceeds from the IIP are excluded.” Dan minħabba l-effett pożittiv li ekonomija b’saħħitha kellha fuq iddħul tal-Gvern, kif ukoll “improved spending efficiency.” Ir-rapport jilqa’ l-fatt li l-Gvern qed ikabbar l-investiment pubbliku, filwaqt li xorta jkollu surplus ta’ madwar 1% tal-ġid nazzjonali. Fl-istess ħin li jinnutaw it-tnaqqis fil-piż tad-dejn pubbliku, l-esperti internazzjonali jirrimarkaw li sa tmiem l-2018 il-Fond Nazzjonali għall-Iżvilupp Ekonomiku u Soċjali diġà kien laħaq 3.5% tal-ġid nazzjonali. Fl-istess ħin “the public

debt ratio is expected to continue falling in coming years.”

Filwaqt li xi wħud jattakkaw ir-reputazzjoni tas-sistema finanzjarja ta’ pajjizna, skont l-esperti tad-DBRS “the Maltese financial system remains sound.” Filwaqt li jinnota li dan l-aħħar pajjiżna qed jaffaċċja aktar skrutinju, ir-rapport jgħid li “the government is pursuing strategic action to be implemented by 2020 to enhance its AML/CFT framework.”

Ir-rapport jilqa’ wkoll il-ħidma tal-Gvern “to improve the separation of powers and the independence of the judiciary.”

Skont ir-rapport tad-DBRS, “Malta has relatively sound public institutions.” Kontra l-propaganda li qed imexxu xi wħud, l-esperti internazzjonali jikkonkludu li “there are some judiciary and regulatory changes ongoing that could improve the overall governance, delivery of which may be fortcoming in the next twelve months.”

Dan hu ieħor minn sensiela ta’ ċertifikati pożittivi għal pajjizna.

Dan huwa l-aħjar rating li qatt ingħata lil pajjiżna minn din l-aġenzija u jsegwi r-rating ta’ aġenziji oħrajn li lkoll kienu ottimisti dwar Malta fejn saħansitra taw ukoll upgrades

13

11.08.2019

kullhadd.com

UŻU KONTINWU MINN THE DREW ROOM FL-ITU TA’ MATER DEI Nhar is-7 ta’ Awwissu tas-sena li għaddiet kien inawgurat ir-rinnovar ta’ kamra qrib is-Sala tal-Kura Intensiva (ITU) fl-Isptar Mater Dei maħsuba speċifikament biex qraba ta’ persuni rikoverati fl-ITU jkunu jistgħu jistrieħu fiha peress li ħafna jkunu l-okkażjonijiet fejn il-qraba immedjati tal-pazjent iqattgħu sigħat twal fl-isptar.

Tul is-sena mir-rinnovar rarissimi kienu l-okkażjonijiet fejn ma sarx użu minn din il-kamra – The Drew Room – imsemmija għaż-żagħżugħ Drew Abela li miet tliet snin ilu.

Huwa kkalkulat li kull sena fit-Taqsima tal-Kura Intensiva jiddaħħlu medja ta’ 1,500 pazjent u allura faċilment wieħed jifhem kemm tkun qawwija l-preżenza tal-qraba. Il-każijiet ivarjaw minn dawk ta’ pazjenti li jiddaħħlu fl-ITU bħala rutina wara operazzjonijiet maġġuri għal dawk ta’ pazjenti li jkunu diġà rikoverati f ’Mater Dei u ċ-ċirkostanzi jkunu jitolbu li jkunu trasferiti fl-ITU, pazjenti minn sptarijiet oħra u persuni li jkunu ddaħħlu fit-Taqsima tal-Emerġenza f ’ċirkostanzi li jkunu jitolbu kura fl-ITU. Hemm kriterji li fuqhom it-tmexxija tal-ITU talloka l-użu ta’ The Drew Room. L-ewwel prijorità tingħata lill-ġenituri ta’ pazjenti tfal u ta’ persuni li jkunu qegħdin jakkumpanjaw pazjenti li jsofru minn xi diżabilità. Tingħata prijorità wkoll lill-Għawdxin u lill-barranin li jkunu qegħdin jakkumpanjaw lill-pazjent u li ma jkollhomx post ta’ alloġġ f ’Malta. Il-kamra hija mgħammra bi kċina żgħira u anke sodda biex il-qarib tal-pazjent ikun jista’ jistrieħ ftit.

“L-ITU hija waħda mill-aktar taqsimiet sensittivi tal-Isptar.

Kif mistenni, jingħad ħafna dwar il-pazjenti u l-persuni li jaħdmu hemm u li jagħmlu xogħol kbir f ’mumenti kritiċi bħal dawk li jkun fihom il-pazjent, imma ftit li xejn jingħad dwar il-qraba li wieħed jista’ jimmaġina f ’liema sitwazzjoni jkunu barra l-bieb tal-ITU u li jqattgħu sigħat twal wara dak il-bieb. The Drew Room serviet u qiegħda

sservi ta’ spazju imprezzabbli għalihom. Sodisfatt ħafna li huma wkoll jifhmu li jkun hemm okkażjonijiet fejn il-ħin ta’ mistrieħ ikollu jinqasam bejn qraba ta’ pazjenti differenti meta jkun hemm ċirkostanzi fejn dawk li jkunu intitolati għal prijorità jkunu jikkonċernaw aktar minn pazjent wieħed. F’ċirkostanzi bħal dawn, it-tmexxija tal-ITU tagħmel l-almu kollu tagħha biex tingħata għajnuna lil kulħadd,” qal id-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa Chris Fearne meta kkummenta ma’

din il-gazzetta fl-okkażjoni ta’ għeluq is-sena mir-rinnovar ta’ The Drew Room.

Ir-rinovrar ta’ The Drew Room sar mill-Malta Rotary Club bħala waħda mill-inizjattivi mill-kampanja Life After Drew organizzata mill-ġenituri ta’ Drew Abela biex jinkoraġġixxu aktar persuni jirreġistraw bħala donaturi ta’ organi.

14

11.08.2019

kullhadd.com

X’IĠĠUDIKAW IL-QRA Il-Banca Giuratale jew il-Palazz Muniċipali fl-Imdina, inbena fl-1726 millArkitett Franċiż Charles François de Mondion, imqabbad mill-Gran Mastru Manoel de Vilhena, wara t-terremot qerried tal-1693. F’termini ta’ arkitettura, fil-faċċata kellu juri biċ-ċar il-mentalità assolutista ta’ barokk, imfittex mill-prinċpijiet ta’ dak iż-żmien.

Il-binja oriġinarjament saret biex isservi ta’ uffiċċji għall-amministrazzjoni ċivili tal-Gżejjer Maltin. Kienet magħrufa bħala l-Commune; l-Università, il-Parlament; il-Muniċipalità u l-Kunsill Popolari, fejn konna nsibu lill-Ħakem tal-gżira jew lill-Kaptan tal-Virġa u erba’ ġurati. Skont ma nsibu fl-istorja, l-ewwel Kunsill f’Malta kien twaqqaf mill-Konti Ruġġieru fl-1365.

Noel, eżattament xi qrati u tribunali nsibu fi żmien l-Ordni ta’ San Ġwann?

Qabel nidħlu għall-perjodu tal-Ordni, tajjeb li nagħtu ħarsa qasira lejn x’tip ta’ qrati kien hawn qabel. Żgur li kien hawn tliet qrati, il-Qorti Capitanale, l-Ufficium Primarum Appellationum u l-Officium Secretiae.

Dokumenti ta’ dawn il-qrati m’hawn xejn fil-Banca. Fi żmien l-Ordni, il-Qorti Capitanale kienet qorti importanti għall-Imdina u l-irħula rurali li kompliet ukoll bejn l-1800 u l-1813 f ’dak iż-żmien ta’ prettotorat.

Kienet qorti ċivili u kriminali. Mal-miġja tal-Ordni, fil-Birgu kien hemm il-Magnia Curia Castellania, tribunal tal-ewwel istanza li jittratta każi ċivili u kriminali, qorti li kienet ta’ importanza kbira. Jekk il-Qorti Capitanale kienet għall-abitanti tal-Imdina u tal-irħula rurali, il-Magnia Curia Castellania kienet għar-residenti tal-Belt, tat-tlett ibliet u tal-inħawi.

Meta l-Kavallieri bnew il-Belt, il-Magnia Curia Castellania ġiet trasferita fil-Belt il-ġdida u matul is-snin kellha diversi lokazzjonijiet, bl-aħħar post ikun fejn illum hemm il-Ministeru tas-Saħħa. Fih hemm iċ-ċelel taħt l-art kif hemm ukoll fil-Qorti Capitanale li kienet tinsab fil-Palazz Maġisterjali ta’ Vilhena, int u dieħel l-Imdina, fejn illum hemm ilMużew tal-Istorja Naturali.

Kien hemm ukoll is-Suprema Curia Appellationum, qorti suprema tal-Appell kif ukoll is-Sacra Audentia, tribunal tal-appell li kien presedut mill-Gran Mastru, il-Kunsill, il-Giudice Capitanale u l-Kastellan. Għal Għawdex kien hemm il-Curia Gubernatorialis. Kien hemm ukoll l-Of-

llum iservi bħala arkivju għad-dokumenti tal-Qrati u diversi tribun ru lura għal meta ġie l-Ordni, l-ewwel dokument li wieħed isib, għ ta 1535. Jibqgħu sejrin sat-tmiem tal-perjodu tal-Ordni f’Malta, 1798, il-perjodu Galliku (żmien il-Franċiżi) li dam inqas minn sente sena ta’ prettotorat Brittaniku meta Malta kienet taħt ir-Renju iżda taħt il-protezzjoni Brittanika sal-1813 meta Malta mbagħa taħt il-kolonja tal-Imperu Brittaniku.

Ir-riformi amministrattivi li wettaq King Tom jew aħjar il-Gverna as Maitland inkludew ukoll l-organizzazzjoni tal-Qrati u l-emend Is-sistema tal-Qrati ġiet ibbażata fuq dik Brittanika. Il-Prim’Awla la

ficio delle Case, imwaqqaf mal-bidu tal-Ordni f ’Malta li jittratta tilwim fuq djar u ħwienet, speċjalment fil-Belt il-Ġdida. Dawn huma biss ftit mit-tribunali u mill-qrati attivi.

Xi tribunali taż-żmien l-Ordni kienu marbuta mal-kummerċ u l-baħar?

Il-korso li tista’ tgħid baqa’ sejjer sal-1813 hu evidenti sew fid-dokumenti tat-Tribunal tal-Armamenti li beda fil-bidu tas-Seklu XVII u ġie abolit meta ġew il-Franċiżi. Jittratta fih ukoll il-bejgħ tal-iskjavi. It-Tribunal tal-Armamenti kien jisma’ l-kontroversji bejn il-privateers u l-kursari.

Dawk ix-xwieni li kienu jtajru bandiera tal-Gran Mastru kienu jappellaw f ’Malta u dawk li jtajru bandiera tal-Ordni setgħu jappellaw Ruma.

Il-Consolato del Mare, il-Konslu tal-baħar li f ’Malta twaqqaf fl-1697 kien ibbażat fuq dak ta’ Messina, huwa tribunal interessanti ħafna li jittratta litigazzjonijiet marittimi u kummerċjali. Fid-dokument wieħed ħa jsib inventarji ta’ bastimenti, il-merkanzija li kien ikollhom u l-polza tat-tagħbija. Dawn huma żewġ arkivji li saru diversi studji fuqhom, sew minn skulari Maltin kif ukoll barranin fosthom il-Prof. Molly Greene mill-Università ta’ Princeton u Prof. Maria Fusaro mill-Università ta’ Exeter. Tieħu gost tara riċerkaturi li ħadmu bi profondità fuq din il-materja u ppubblikaw s-sejbien tagħhom, inkluż il-Prof. Carmelo Vassallo, Prof Victor Mallia-Milanes, Dr Frank Theuma, Dr Joan Abela, Liam Gauci, Sebastian Vella u Ġużeppi Muscat tar-Rabat, li kien fost tal-ewwel li ħadem u ppubblika studji dwar id-diversi bastimenti ta’ żmien l-Ordni.

Qabel il-wasla tal-Ordni ma kien hawn xejn dokumentat?

Dażgur li kien hawn u ħafna minnhom huma preservati tajjeb, mhux biss f ’Malta iżda wkoll f ’arkivji barra, fosthom dak ta’ Palermo. Filfatt din id-dokumentazzjoni ġiet mitbugħa f ’Documentary Sources of Maltese History mill-Prof. Stanley Fiorini. Fl-Arkivju Notarili hemm minjiera ta’ reġistri u atti notarili b’tant referenzi lejn il-ħajja soċjali talMaltin u wkoll b’referenza għall-aspett legali u ġurisdizzjoni, dokumentazzjoni li tmur lura għall-1467. Fl-Arkivju tal-Katidral fl-Imdina hemm dokumenti li jmorru lura fis-snin. Is-sena l-oħra ttellgħet wirja biex tfakkar il-50 sena tal-ftuħ ta’ dan l-Arkivju, wirja mtellgħa wkoll bi sħab mal-Fondazzjoni Valletta 2018 li fiha ġabret 800 sena ta’ storja kif jiddokumentaw is-sorsi arkivistiċi f ’dan l-Arkivju. Fil-Biblijoteka Nazzjonali fil-Belt, hemm parti mill-Arkivju tal-Ordni - id-dokumenti amministrattivi ta’ 700 sena storja li jmorru lura għall-1107. Hemm ukoll l-Arkivju tal-Università, il-Gvern muniċipali ta’ Malta u l-privileġġi mogħtija li jmorru lura għal nofs is-seklu 15. Ma jonqosx l-arkivju tal-Kurja li fih diversi serje li jiddokumentaw l-istorja djoċesana sa mill-1450. Min jaf x’hawn ukoll fil-privat, il-familji nobbli li kellhom il-privileġġi! Dawn għandhom l-arkivji tal-familja li jmorru lura fis-snin.

Fid-dokumenti li għandkom, x’nistgħu ngħidu li nsibu?

L-arkitettura grandjuża tal-Barokk Franċiż li tinsab fuq il-bieb maġġuri tal-Banca Giuratale li kienet reġgħet inbniet wara t-terrimot tal-1693, xogħol l-arkitett Mondion.

Mistoqsija kkumplikata biex tweġibha fil-qosor. Fi kliem sempliċi, il-volumi li hawn huma marbuta ma’ dak li nżammu fil-qrati – litigazzjoni, sentenzi, subbasti, depożiti, mandati eċċ... Hawn għandna bosta volumi ta’ importanza kbira għall-istorja ta’ pajjiżna. Fir-reġistri tal-ħabs tal-Capitanale u l-Magnia Curia Castellania, wieħed isib l-ismijiet tal-persuni li ntbagħtu l-ħabs, l-età li kellhom, il-laqam, mil-liema raħal jew belt kienu u referenza għall-każ, waqt li fil-faċċata l-oħra, hemm imniżżel meta kisbu l-ħelsien mill-ġdid. Fost il-ħabsin jidher isem Mikiel Anton

Vassalli u l-ismijiet ta’ dawk li wettq Don Gaetano Mannarino u sħabu.

L-inventarji jiddokumentaw il-pro in-nobbli, il-professjonisti u l-Malt ju ereditarju jew bonorum. Is-supp biex jiftħu ħwienet; volumi sħaħ bltagħhom meta dawn kienu qed joħo sa mis-seklu 16. Insomma kull doku għax ma jinstabx f ’post ieħor, unik ġrajjiet il-poplu, il-ħajja soċjali u ġraj

Għandkom dokumenti li jmorru Għaddew is-snin u dawn għadho aċċessibbli. Illum bit-teknoloġija

Dawn il-volumi għaddew minn ħa ieħor u l-karta għadha tajba. Huma p ali mmexxi mill-Arkivista Nazzjonal kont intervistajtu xi xhur ilu, għand laboratorju kif jixraq u konservatur na wkoll laboratorju għad-diġitalizz and Manuscript Library ta’ Minesso il-proġett tal-microfilming fl-Arkivju tal-Atti Originali tal-Magnia Curia C l-Epoka Gallica, u tribunali oħra ta’ ritratti diġitali tal-folji tal-manuskritt ukoll il-metadata – id-data tad-data. vhmml.

Fuq is-sit tal-Archives Portal Eur tal-Consolato del Mare u ħafna doku f ’Santu Spirtu. Interessanti hu l-pro essanti se jkun is-sit li se jitnieda da “Memorja” hi l-memorja ta’ dan inDawn b’xi mod qegħdin preserva kumenti maħluqa b’mod elettronik l-karta serviet. Jingħad li jekk il-mi ta’ klima tajba -- u l-klima ta’ Malta – iservu sa 500 sena. Li hu żgur hu l-volumi s’issa servew għal aktar min X’garanzija għandna li d-dokument 300 mitt sena u aktar? Min jaf kem għax marritilna l-hard disk, il-pen d tajba u l-migration tagħhom minn ż tarkivjahom. Naħseb qegħdin fiż-żm lum għal-lum.

Allura dan il-bini għal xiex serva

Hawn għamel żmien bħala Qorti fil-pjazza tal-Imdina, jara dik li hi l-C trat kien jgħix fl-istess binja. Fil-perjo d-deputati għat-tmexxija tal-Kampa tra l-Franċiżi. Dawn kienu qed jitolb u mill-Ammirall Nelson. Fost daw Emmanuele Vitale. Fil-fatt, fid-daħl kommemora l-Assemblea Nazzjona Aktar ’l hawn fis-snin, il-binja bdie

15

11.08.2019

kullhadd.com

ATI TA’ DARI

nali li jmorandu d-dajiġifieri salejn u t-13-il ta’ Sqallija ad waqgħet

atur Thomdi tal-liġijiet. aqgħet fiha

l-każijiet ċivili li fiż-żmien l-Ordni kienu trattati fil-Magna Curia Castellania li kienet isservi għall-abbitanti tal-Belt u t-tlett ibliet u l-Corte Capitanale, il-qorti li tħares l-abbitanti tal-Imdina u l-irħula rurali. Daħħal is-Sekond’Awla filwaqt li l-Consolato del Mare, it-tribunal marritimu issa sar il-Qorti tal-Kummerċ.

Id-dokumenti li jinsabu fil-Banca Giuratale jaslu sal-1899; dawk ta’ warajhom qegħdin fil-Qorti l-Belt Valletta. Din l-intervista għamiltha lil Noel D’Anastas, arkivista responsabbli mill-Banca Giuratale fl-Arkivju Nazzjonali.

qu r-Rewwixta tal-Qassisin tal-1775,

oprjetà, il-mobbli u dak li kellhom tin li b’xi mod kellhom inventarpliki, it-talbiet li kienu qed jagħmlu -ismijiet tal-persuni u anke d-dettalji orġu minn Malta – l-imbark tat-tluq ument hu importanti, hu awtentiku ku, u kollox b’xi mod jiddokumenta jjet Malta u lil hinn minna.

sal-bidu tal-Ordni f ’Malta. om preservati tajjeb u a x’se jibqa?

MINN CHARLES B. SPITERI Gvern u aktar tard bħala skola sekondarja; dik ta’ Santa Tereża. Fl-1969 inkriet għal ftit lis-Sorijiet tad-Dorotej. Imbagħad fl-1986, il-Banca Giuratale ġiet restawrata u għaddiet għand id-Dipartiment tal-Libreriji u l-Arkivji ta’ Malta, biex tifforma parti mill-proġett li jorganizza u jiżviluppa l-Arkivji Nazzjonali. Tajjeb ngħidu wkoll li qabel ġew hawn, dawn il-volumi kienu fil-Palazz il-Belt, Casa Leone Santa Venera u l-Qorti l-Belt.

B’liema lingwa huma miktubin id-dokumenti li jinsabu hawn?

Id-dokumenti huma kollha miktuba bit-Taljan u bil-Latin. Id-daħla tkun bil-Latin imbagħad ikomplu bit-Taljan jew bl-Isqalli. Fil-perjodu Franċiż, il-korrispondenza kienet qed tinżamm bil-Franċiż. Interessanti li f ’kull dokument kienu jiktbu l-kelmiet ta’ Fraternità, Libertà u Ugwaljanza li kien daħħal Napuljun b’enfasi għaċ-ċittadin.

akma għall-oħra, minn seklu għallpreservati tajjeb. L-Arkivju Nazzjonli Dr Charles J. Farrugia li inti wkoll du laboratorju għall-konservazzjoni, ri professjonali. Hu mudell. Għandzazzjoni tal-volumi. Il-Hill Museum ota (HMML) li fl-1973 kienu nedew u tal-Katidral, iddiġitalizzaw is-serje Castellania – aktar minn 1,400 volum, importanza. Qed ngħidu miljuni ta’ ti. Barra d-diġitalizzazzjoni, tinġabar . Dawn jinsabu aċċessibbli fuq is-sit

Għad hawn min jifhem bil-Latin, ladarba din hi meqjusa bħala lingwa mejta?

rope hemm parti mill-Atti Oriġinali umenti oħra mill-Arkivju Nazzjonali oġett “Memorja” u wisq aktar interalwaqt u dwaru se nisimgħu ħafna.

-Nazzjon. ati, iżda għandi l-biża’ kemm id-doku se jservu 500 sena u aktar. S’issa icrofilming iżżommu f ’kundizzjoni a ma tawgurax tajjeb għal dan kollu u li l-karta ta’ dawn id-dokumenti u nn daqshekk. ti u ritratti diġitali se jservu 100 sena, mm tlifna data, emails, ritratti diġitali drives eċċ... u ma kellniex back up żmien għal żmien u l-mod fejn u kif minijiet tad-dlam. Qed ngħixu mil-

Allura dokumenti bl-Ingliż ma hawnx meta tqis li l-Ingliżi riedu “English and English only”?

a aktar tul iż-żmien?

i tal-Maġistrat u jekk wieħed idur Casa dell’Magistrato, għax il-Maġisodu Franċiż, din il-binja laqgħet fiha anja ta’ Malta bil-ħsieb li jqumu konbu għajnuna minn barra, minn Napli wn id-deputati kien hemm in-Nutar la ta’ din il-binja hemm plakka li tikali tal-4 ta’ Settembru 1798. et isservi bħala skola elementari tal-

Tpinġijiet li nstabu fil-qoxra ta’ wieħed mid-dokumenti tar-Reġistrum Patentarum tal-Magna Curia Castellania tal-1632.

Fadal ftit wisq, iżda jekk wieħed ikun jifhem it-Taljan, kapaċi jaqra d-dokument, għalkemm l-għajnejn iridu jkunu draw il-paleografija, it-tip ta’ kitba taż-żmien u l-aspett tad-diplomatika, il-mod kif ikun miktub.

Jeżisti kors qasir fl-Università ta’ Malta, Latin for Historians, li jgħin ħafna biex wieħed jaqra dokument fl-Arkivji f ’Malta. Hi ħasra li llum l-avukati, in-nutara u wkoll l-istudenti tal-istorja, ma jafux Latin u ħafna minnhom ma jafux lanqas it-Taljan. Aħseb u ara kemm se jkunu kapaċi jaqraw dokument u jirriċerkaw, meta l-maġġoranza tad-dokumenti li għandna huma bit-Taljan.

Hawn fil-Banca għandna ftit ħafna li huma bl-Ingliż. Dawn huma tal-Court of Special Commission li stabbilixxiet forma mmodifikata tal-forma Ingliża tat-Trial by Jury, li kienet twaqqfet fl-1829. Għanda wkoll tas-Supreme Council of Justice li kienu bilingwali – bl-Ingliż u bit-Taljan. Tista’ tgħid li fil-qrati, l-Ingliż ma daħalx. Il-professjonisti, fosthom dawk legali, il-Knisja u n-nobbli kienu jitkellmu bit-Taljan.

Fil-qrati, il-qalba saret mit-Taljan għall-Malti. Għadek tisma’ avukati anzjani li jitkellmu ħafna bit-Taljan u wkoll il-lingwaġġ legali hu Taljanizzat.

Is-sentenza tal-mewt ta’ Vincenzo Grech min-Naxxar li nstab ħati ta’ żewġ omiċidji separati mill-Qorti tal-Kummissjoni Speċjali nhar id-29 ta’ Diċembru 1838.

Jiġifieri minkejja li l-Inġliżi għamlu s-snin fostna, ma nsibux wisq dokumentazzjoni bl-Ingliż?

imbagħad it-tip l-ieħor ta’ riċerkaturi – dawk skulari jew studenti li qed jirriċerkaw u jistudjaw għat-teżi tagħhom jew pubblikazzjoni.

Ovvjament li fl-Arkivju Nazzjonali f ’Santu Spirtu hemm id-dokumenti bl-Ingliż, għax l-istituzzjonijiet u d-dipartimenti governattivi kienu jikkorrispondu u jinżamm kollox bl-Ingliż.

Faċli biex l-informazzjoni tad-dokumenti tal-qrati jkunu aċċessibbli?

Min jiġi jagħmel riċerka fil-Banca?

Huma żewġ tipi ta’ riċerkaturi – il-persuni li qed ifittxu xi każ biex dan ikun ippreżentat fil-qorti, eżempju sentenzi, proċess jew xi pjanta. Dawn il-persuni ġeneralment ikunu avukati jew l-istess klijenti tagħhom, biex dawn tal-aħħar inaqqsu mill-ispiża tal-kont legali, iżda l-ironija hi li lanqas ikollhom idea ta’ riċerka u lanqas tas-sistemi – uħud minhom lanqas ġieli ma jkunu jafu l-ismijiet tal-partijiet jew jekk il-każ ġiex appellat. Hemm

L-ewwel ħaġa, l-arkivju fil-Banca Giuratale għandu ħinijiet tajba għar-riċerkaturi bl-istess ħinijiet tal-Arkivju Nazzjonali. Nhar ta’ Tnejn, il-Banca tkun miftuha għar-riċerka sas-7.30 p.m., anke fis-sajf. Wieħed jista’ jikteb ukoll lil customercare.archives@gov.mt.

Iżda jiġu ħafna jfittxu u jippretendu li se jsibu dak li jridu fi ftit minuti.

Ir-riċerka tieħu l-ħin u ż-żmien. L-indiċijiet li għandna, li ġew ikkompilati meta nħoloq il-volum jew wara (jiġifieri meta ġew kompilati fis-snin 60 tas-seklu 19), l-indiċi saru b’mod kronoloġiku u bl-okkju – jiġifieri bl-ismijiet tal-persuni involuti fil-każ. M’intix se ssib b’mod suġġettiv.

16

11.08.2019

kullhadd.com

VIŻJONI EKONOMIKA Chris Cardona Ministru

Għawdex diġitali.

Għawdex qatt ma ra l-ġid li qed jesperjenza bħalissa. B’ħolqien ta’ impjiegi rekord, rekord ta’ investiment attirat, tkabbir ekonomiku bla preċedent u turiżmu li qed ikompli jisplodi ’l fuq b’lukandi mimlija anke fixxhur tax-xitwa. Il-fatti jitkellmu waħedhom.

Din il-ġimgħa ħabbart kif kumpanija Għawdxija J2 Group, flimkien mal-Microsoft Corporation, se jkunu qed joperaw mill-Innovation Hub f ’Għawdex. Bħala parti

mill-impenn tal-Gvern, iż-Żona Industrijali tax-Xewkija ġiet irriġenerata mill-ġdid u issa tipprovdi spazji attraenti għal kumpaniji teknoloġiċi. Iż-żona li kienet magħrufa bħala tal-ħalib qed tiġi trasformata f ’żona industrijali li tiġbed lejha aktar investiment tal-ogħla kwalità.

Diġà għandna Barts u Stewards fil-qasam mediku, Noovle li huma msieħba premium ma’ Google imħabbra ftit xhur ilu, u issa ser naraw kumpanija oħra tingħata spazju fl-Innovation Hub fix-Xewkija. Għalija dawn l-investimenti, flimkien mattwaqqif tat-tieni fibre optic cable bejn Malta u Għawdex, huma simboli importanti ħafna tat-trasformazzjoni ekonomika li qed isseħħ f ’Għawdex.

Fid-dinja tal-llum huwa kruċjali li l-ekonomija ta’ Għawdex tkun innovattiva u għalhekk dan il-Gvern qed irawwem l-iżvilupp ekonomiku u l-kompetittività ta’ Għawdex, permezz tal-ħolqien ta’ opportunitajiet għall-innovazzjoni, intraprenditorija u taħriġ. Filfatt, din il-ġimgħa, ġie ffirmat ftehim

bejn il-Ministeru għal Għawdex, l-MCAST, il-Malta Enterprise u l-Malta Industrial Parks, biex tiġi assigurata sinerġija sħiħa bejn dawn l-entitajiet biex b’hekk il-ħaddiema Għawdxin jingħataw taħriġ addattat għall-ħtiġijiet tas-suq tax-xogħol. Ikun inutli li nġibu dawn l-investimenti u noħolqu x-xogħol jekk imbagħad ma jkollniex ħaddiema mħarrġa fl-iżviluppi teknoloġiċi li qed iseħħu.

Dan il-Gvern huwa kommess li jkompli jaħdem biex ikompli jżid l-investiment f ’Għawdex bil-fatti u mhux bil-paroli. Ser inkomplu ninvestu fi proġetti li jagħtu dak il-valur miżjud lil Għawdex biex b’hekk inkomplu noħolqu l-ġid. Ġid li ser jibbenefika minnu kulħadd. Ċentru ta’ eċċellenza tal-kannabis mediċinali.

Sena wara li daħlet fis-seħħ illiġi dwar il-produzzjoni tal-kannabis għal skopijiet mediċi u ta’ riċerka, l-industrija f ’pajjiżna diġà kibret b’mod sinifikanti u b’suċċess. Peress li konna

l-ewwel stat membru tal-Unjoni Ewropea li pprovda qafas regolatorju, irnexxielna niġbdu l-aqwa investiment lejn Malta u fil-fatt dan is-settur diġà qed jikkontribwixxi għat-tkabbir ekonomiku ta’ Malta. Filfatt, din il-ġimgħa ħabbart kif kumpanija ewlenija fl-industrija tal-kannabis medika, MGC Pharmaceuticals, se tkun l-ewwel kumpanija li tibda topera f ’Malta.

Il-kumpanija li għandha fabbriki madwar id-dinja kollha, fosthom fl-Awstralja u s-Slovenja, se tinvesti €11-il miljun biex tibni faċilità state-of-the-art fiż-żona industrijali ta’ Ħal Far. F’din il-faċilità, il-kumpanija se timmanifattura prodotti bbażati fuq il-kannabis medika filwaqt li l-fabbrika f ’Malta se tkun kruċjali għal operat tal-kumpanija hekk kif din se tkun iċ-ċentru ewlieni biex il-prodotti tal-kumpanija jilħqu s-suq Ewropew u swieq oħra. Dan l-investiment se joħloq 27 impjieg ġdid ta’ kwalità sat-tielet sena ta’ operazzjoni.

Jiġifieri minkejja li l-industrija

tal-kannabis mediċinali għadha żgħira f ’Malta, diġà qed tikseb suċċessi kbar u nemmen li dan is-suċċess se jkompli jiżdied fix-xhur li ġejjin. L-għan ewlieni tagħna hu li Malta tkun ċentru ta’ eċċellenza fil-qasam tal-kannabis għall-użu mediku. Għaldaqstant, qed naraw li l-ħaddiema tagħna, ikomplu jiżviluppaw il-potenzjal tagħhom għaliex l-ekonomija tagħna tiddependi fuq il-kapital uman u f ’dan is-settur hemm bżonn ta’ nies tekniċi b’taħriġ speċifiku. Ħidma sfiqa u ħidma determinata. Dan huwa l-pedament li aħna fuqu ta’ kuljum nibnu l-ħidma tagħna. Għaliex fl-aħħar mill-aħħar l-għan finali huwa dejjem kwalità ta’ ħajja aħjar għall-poplu Malti u Għawdxi – kwalità tal-ħajja li tista’ biss titjieb bi tkabbir ekonomiku permezz ta’ tkabbir f ’industriji differenti fosthom il-kannabis mediċinali u l-innovazzjoni. Jien impenjat li nibqgħu għaddejjin bir-ritmu li qbadna biex din il-viżjoni li għandna għal Malta tasal fisseħħ.

EĊĊELLENZA U INNOVAZZJONI

Deo Debattista Segretarju Parlamentari

L-impenn tal-Awtorità dwar il-Mediċini fir-riċerka u l-edukazzjoni tirrifletti l-istrateġija ta’ Malta għal aktar żviluppi effettivi li jsarrfu f ’riżultati tanġibbli għall-pazjent. L-Awtorità dwar il-Mediċini tpoġġi l-pazjent fiċ-ċentru tax-xogħol tagħha billi tagħti sostenn qawwi lill-funzjonijiet tradizzjonali tagħha bħad-Direttorati tal-Liċenzjar, l-Ispettorat u l-Farmakoviġilanza filwaqt li stabbilixxiet b’mod effettiv Direttorati u Units aktar innovattivi bħad-Direttorat għall-Inizjattivi Avvanzati u Xjentifiċi, id-Direttorat tal-Operat

Xjentifiku u Regolatorju u l-Unit tal-Intelliġenza u l-Aċċessibbiltà tal-Mediċini. Il-ħidma kontinwa twassal biex l-Awtorità tkun protagonista fuq livell internazzjonali f ’numru t’oqsma fix-xjenza regolatorja fosthom ir-regolazzjoni tal-kannabis għall-użu mediċinali, ir-rikonoxximent mill-Food and Drug Administration li l-Awtorità Maltija dwar il-Mediċini twettaq spezzjonijiet li jevalwaw il-fabbriki tal-mediċini ta’ pajjiżi terzi bħall-Indja u ċ-Ċina skont l-istandards tal-Good Manufacturing Practice u żieda fit-twettiq ta’ proċessi t’assessjar u liċenzjar tal-mediċini li qabel kienu jsiru mill-awtorità kompetenti tar-Renju Unit u issa qed isiru Malta.

Is-suċċess huwa frott tal-ħidma sfiqa tal-impjegati li huma motivati u għandhom il-ħiliet u l-kompetenzi meħtieġa għal dan ix-xogħol ta’ responsabbiltà kbira lejn il-pazjent. Bl-aktar mod sostenibbli u mingħajr piż żejjed fuq it-tax payer Malti, sar tkabbir fin-numru t’impjegati fl-Awtorità dwar il-Mediċini, minn 25 persuna fl-2013 għal aktar minn 90 professjonist bi kwalifiki għoljin.

Dan kien meħtieġ biex tlaħħaq max-xogħol avvanzat li twettaq mal-istituzzjonijiet barranin, kif ukoll ma’ dawk lokali. Fil-fatt, din il-ġimgħa l-Awtorità Maltija dwar il-Mediċini laqgħat fi ħdana delegazzjoni mill-Awtorità tal-Mediċini tal-Olanda li qed tmexxi kollaborazzjoni bejn l-awtoritajiet tal-mediċini fl-Ewropa biex jindukraw ix-xjenza regolatorja billi jaffrontaw l-iżviluppi, l-opportunitajiet u s-suċċessi fil-qasam dinamiku tar-regolazzjoni tal-mediċini.

Bħala s-Segretarju Parlamentari nkarigat mill-Awtorità dwar il-Mediċini nagħti sapport sħiħ biex l-impjegati professjonali tal-Awtorità jkunu armati bl-għarfien xjentifiku meħtieġ.

Għal dan il-għan huwa ta’ sodisfazzjon kbir li permezz ta’ koperazzjoni ma’ diversi istituzzjonijiet lokali wasalna biex inwaqqfu l-Akkademja għall-Eċċelenza u l-Innovazzjoni li hija mibnija fuq sisien li jpoġġu l-pazjent fiċ-ċentru tal-ħidma u jippromwovu l-aqwa taħriġ u prattiċi għall-professjonisti fl-innovazzjoni tax-xjenza regolatorja.

L-Akkademja hija monument ewlieni li se jitwaqqaf matul il-karriera politika tiegħi. Qed tiftaħ il-bibien għal opportunitajiet ta’ kollobarazzjoni m’entitajiet li juru x-xewqa u l-ħtieġa li jippromwovu l-avvanz fix-xjenza farmaċewtika u saħansitra oqsma oħra li joffru tmexxija.

L-Akkademja qed taħdem b’kollaborazzjoni sħiħa mal-Malta Laboratories Network (MLN) li jaqa’ taħt il-portafoll tiegħi. Dan in-Network li jgħaqqad flimkien laboratorji diversi jaħdem f ’kollaborazzjoni mal-Bord Nazzjonali tal-Akkreditazzjoni biex jorganizza programmi ta’ taħriġ li jżidu l-għarfien ta’ professjonisti stabbiliti u jgħin lil-laboratorji jimplimentaw sistemi ta’ kwalità li jsaħħu l-kompetenza teknika tal-ittestjar u l-kalibrazzjoni. Permezz ta’ ftehim ta’ kollaborazzjoni bejn l-MLN u n-Netherlands Forensic Institute fl-Olanda tħejja taħriġ intensiv li minnu bbenefikaw il-professjonisti fil-qasam tas-servizz tal-ordni fosthom l-esperti li jaħdmu fix-xena tar-reat.

L-Akkademja se tadotta strateġi-

ja li taħdem id f ’id u tespandi l-operat tagħha m’entitajiet barra minn xtutna biex toffri taħriġ kurrenti. Se tikkordina ukoll riċerka avvanzata li bħalissa qed issir minn professjonisti fl-Awtorità dwar il-Mediċini b’kollaborazzjoni mad-Dipartiment tal-Farmaċija fl-Università ta’ Malta.

Dalwaqt, l-Akkademja flimkien mal-Awtorità dwar il-Mediċini se tniedi korsijiet avvanzati dwar ix-xjenza tal-kannabis għall-użu mediku u ta’ riċerka, il-liġijiet ġodda tal-Ewropa dwar ir-regolazzjoni tal-apparat mediku, il-clinical trials u l-istandards tal-ISO li jassiguraw il-kwalità f ’kull proċess li jseħħ. Għalhekk inħeġġeġ lil kull min għandu għal qalbu l-avvanz fit-taħriġ, ir-riċerka u l-innovazzjoni javviċinana biex nistabbilixxu kollaborazzjonijiet qawwija. B’dan il-mod qed nilħqu wieħed mill-għanijiet ewlenin talGvern li nħeġġu l-innovazzjoni permezz ta’ taħriġ u riċerka avvanzata li jassiguraw żvilupp sħiħ tal-kompetenzi tal-professjonisti xjentifiċi li jixtiequ javvanzaw b’eċċellenza fl-għarfien tax-xjenza regolatorja.

17

11.08.2019

kullhadd.com

MIŻURI LI QED IĦALLU L-ĠID Editorjal

Jekk inħarsu lejn dawn is-sitt snin li għaddew, naraw għadd sostanzjali ta’ miżuri li laqtu kull sezzjoni tas-soċjetà u li għenu biex il-familji jgħixu ħafna aħjar minn kif kienu jgħixu qabel

Huwa ta’ sodisfazzjon li naraw kif il-miżuri li jkun ħa l-Gvern qed iħallu l-frott.

Jekk inħarsu lejn dawn is-sitt snin li għaddew, naraw għadd sostanzjali ta’ miżuri li laqtu kull sezzjoni tas-soċjetà u li għenu biex il-familji jgħixu ħafna aħjar minn kif kienu jgħixu qabel.

Għalhekk huwa wieħed mill-isbaħ riżultati li jista’ jirċievi gvern u ta’ sodisfazzjon kbir dak li tħabbar fil-jiem li għaddew mill-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika. Ir-rata ta’ dawk f ’riskju ta’ faqar u esklużjoni soċjali naqset għall-ħames sena konsekuttiva.

Dan it-tip ta’ stħarriġ beda jsir fl-2005. Għalhekk tajjeb li nagħtu daqqa t’għajn ħafifa lejn ftit mill-istatistika. Fl-2019 l-istħarriġ juri li mill-2005 ’l hawn, din hija l-anqas rata ta’ persuni li jinsabu f ’riskju ta’ faqar.

Fil-ħames snin ta’ qabel is-sena 2013, is-sena li fiha l-Partit Laburista ngħata l-mandat mill-poplu biex imexxi pajjiżna, in-numru ta’ dawk li jgħixu f ’qagħda vulnerabbli kien ŻDIED

b’21,000.

Fil-ħames snin ta’ wara l-2013, l-għadd ta’ dawk li jgħixu f ’riskju ta’ faqar jew eskluzjoni soċjali NAQAS bi 13,000.

Huma riżultati li ma jiġux mix-xejn, imma frott ta’ pjan maħsub b’għaqal u wkoll miżuri li dan il-Gvern daħħal fis-seħħ biex proprju jindirizza din is-sitwazzjoni.

It-tnaqqis kien dovut għal dħul akbar fost il-familji bil-ħolqien tax-xogħol li nissel żieda rekord fl-impjiegi u tnaqqis drastiku fl-għadd ta’ nies jirreġistraw għax-xogħol. Kien jirrifletti wkoll l-impatt pożittiv li ħalliet iż-żieda fil-paga minima nazzjonali u wkoll miżuri soċjali li taw spinta biex aktar persuni, fosthom nisa, jidħlu fid-dinja tax-xogħol u jaqilgħu dħul adegwat. Tnaqqis sinifikanti ieħor f ’dawn il-ħames snin kien dak fost dawk vulnerabbli taħt it-18-il sena. L-għadd tagħhom niżel b’ 7,000, jew kważi terz ta’ dawk li kienu f ’din is-sitwazzjoni fl-2013.

Ix-xejra pożittiva fil-qagħda

tal-familji toħroġ ukoll mill-fatt li r-rata ta’ dawk f ’sitwazzjoni ta’ ċaħda materjali severa naqset għal 3%, tnaqqis ta’ aktar minn seba’ punti perċentwali mill2013. L-għadd ta’ persuni f ’din is-sitwazzjoni niżel minn 43,000 għal 14,000.

U għalhekk Malta llum għandha l-istess rata tal-Finlandja, wieħed mill-pajjiżi bl-aħjar rati fl-Unjoni Ewropea, meta fl-2013 pajjiżna kellu rata erba’ darbiet agħar minn dik tal-Finlandja.

Għal dan il-Gvern, il-problema tal-faqar mhix perċezzjoni. Mhix lanqas sitwazzjoni li jaf biha imma ħbieha taħt it-tapit. Għaraf li hija realtà u ħadem dwarha biex jara kif se jtaffi din is-sitwazzjoni.

Issa tajjeb li jingħad ukoll li għad baqa’ xi jsir. Ngħiduha kif inhi, rata ta’ 19% tfisser li xorta għad hemm xogħol xi jsir. Għalkemm sar ħafna u s-sitwazzjoni tjiebet, anki jekk ikun hemm familja waħda biss f ’din il-qagħda, il-Gvern jagħti kas u jara kif jagħmel biex itejjeb lil dik il-familja. Aħseb u ara.

U dan huwa x-xogħol tal-Gvern.

Kif se jkompli jtejjeb is-sitwazzjoni ta’ dawk li għadhom meqjusa li jinsabu fir-riskju tal-faqar.

L-ewwel nett irid jingħad li bħalma r-rata naqset sena wara sena f ’dawn l-aħħar ħames snin, konvinti li tista’ tkompli tonqos fissnin li ġejjin. Qabel xejn għax iridu jibdew jiġu kkalkulati l-effetti tal-baġit għas-sena li għaddiet u għal din is-sena. Iżda, wkoll għax il-Gvern preżenti se jibqa’ jagħti prijorità lil dawk l-aktar vulnerabbli, kif għamel f ’kull baġit li ressaq.

U huwa għalhekk li filwaqt li nifirħu b’din il-konferma ta’ titjib fil-qagħda ta’ dawk l-aktar vulnerabbli fis-soċjetà tagħna, inserrħu rasna għax nafu li min imexxi xorta waħda se jibqa’ ffukat biex jissokta t-tnaqqis miksub. Għax nafu wkoll li l-Gvern huwa impenjat li jkompli f ’din ittriq bi programm ta’ ħidma biex, fi sfond ta’ tkabbir ekonomiku, itejjeb is-sostenn soċjali b’miżuri ġodda b’risq dawk l-aktar filbżonn.

18

11.08.2019

kullhadd.com

KLIEM IL-MIBEGĦDA Felix Busuttil

Ir-responsabbiltà li għandhom ilpolitiċi meta jitkellmu u jxerrdu il-messaġġi tagħhom hija waħda qaddisa u kruċjali. L-ebda stat speċjalment dawk li aħna msieħba magħhom fl-Unjoni Ewropea ma jista’ jibqa’ jinjora din il-pjaga kontemporanja. L-injoranza u l-indifferenza jħaddnu u jgħożżu kliem ta’ mibegħda. Dan rajnieh riċentement fl-Amerka f ’El Paso u Dayton u anke saħansitra missejna din il-vjolenza f ’pajjiżna u dan iħallina xxukkjati. Dan il-kliem minn wara pulpti u wara l-purtieri tal-midja

soċjali jirriflettu intolleranza fundamentli għax persuna hija differenti (etnitikament – għax diversa fir-razza, fir-reliġjon, fl-orjentazzjoni sesswali jew għax għandha ideat differenti fil-politika). L-iskop tal-hate speech huwa sabiex taparsi joħloq is-saħħa, iżda fil-vera xewqa orribbli tiegħu jeżisti biss sabiex joħloq il-firda u jinstiga l-vjolenza anke dik fatali fuq l-innoċenti. L-ideal faċċjol ta’ kliem ta’ mibegħda jipprova jsaħħaħ l-identità tal-massa, tal-maġġoranza jew ta’ dawk li jaħsbu li għandhom xi awtorità divina biex jiggvernaw jew jordnaw – joħloq diviżjoni konkreta bejn identità u oħra. U hawn qiegħed il-periklu.

Għalhekk nammira lil dan il-Prim Ministru u l-viżjoni tiegħu. Niftakar ċar u emozzjonalment wieħed mill-aħħar videos promozzjonali tal-kampanja “Malta f ’Qalbna” fl-aħħar elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsilli Lokali.

Dan kien promozzjoni nobbli b’ideali umani fejn il-messaġġ kien wieħed li aħna bħala bnedmin

faċli npoġġu lil kulħadd f ’kaxex separati – għax il-bniedem minn dejjem kien territorjali. B’kilba kbira għall-awtorità u s-segregazzjoni. U dan Joseph kontra l-maltemp ħadem għalih bla rażan u bla biża’. L-inklużjoni kienet waħda mit-trepidijiet tal-metodoloġija retorika ta’ Joseph Muscat. Innovazzjoni, inklużjoni u infrastruttura. L-inklużjoni tifforma parti integrali mill-viżjoni ta’ dan il-moviment kbir. Mill-banda l-oħra, fuq ix-xatt tan-naħa l-oħra tax-xmara promozzjonali kellna billboards li jxerrdu l-ksenofobija. Kellna kandidati indipendenti li għax jaħsbu li jeżisti xi privileġġ għall-espressjoni ħielsa jitkellmu bla responsabbiltà kontra dawk li mhux tal-istess kulur. Kontra dawk li għandhom diżabbiltà.

Kontra dawk li jħaddnu reliġjonijiet ulterjuri. Għalhekk jien għażilt il-Partit Laburista u miegħi l-maġġoranza assoluta Maltija u Għawdxija. Għax il-Malti prinċipalment qalbu tajba, ta’ rieda tajba, jaf jagħder u jħobb – jaf jiddist-

ingwi bejn dak li jgħaqqadna u dak li jifridna. Bejn dak li huwa insult u dak li bil-kelma t-tajba toħroġ ilfar mit-toqba. Bejn dak li jagħmilna tassew pajjiż Kristjan u dak li qiegħed hemm biss għax profeta falz – profeta li lest biex bi kliemu u b’għemilu jweġġa’ u saħansitra jxerred id-demm.

Ma nistgħux nibqgħu siekta meta politiċi jfarfru spallejhom u jaħslu jdejhom meta huma stess jitfgħu il-pitrolju fuq in-nar tal-mibegħda. Kellyanne Conway, counsellor tal-President Trump, qabżet għalih u qalet li l-ebda saba’ ppuntat lejn ħadd ma jista’ jsalva ħajja.

Però dan l-att terroristiku domestiku kien imnaffar minn kliem ta’ President u oħrajn li għandhom l-awtorità sabiex jifirdu u mhux jgħaqqdu. U r-responsabbiltà hija ikbar meta pajjiżek ma għandux kontroll tal-armi. Il-mejtin f ’El Paso kienu jinkludu omm li kienet qiegħda tipproteġi lil binha u ġuvni li kien għadu se jibda l-Università. L-istorja minn dejjem għallmitna (u meta ser nitgħallmu) li

kliem biss miktuba jew mitkellma kienu l-katalisti ta’ snin ta’ gwerer, qirda u dwejjaq kbar.

L-internet huwa “aċċeleratur turbo” tal-kliem ta’ mibegħda mhux biss għax għandu aċċess pubbliku vast imma għax il-persuna anonima tinħeba wara ħelsien mingħajr responsabbiltà. Ix-xogħol sabiex gvern jevita din it-tip ta’ vjolejnza retorika li tista’ twassal għal periklu ħafna ikbar huwa kumpless u multidimensjonali. Għandhom jiġu inklużi parlamentari, ġurnalisti, dawk fil-midja, dawk li jibnu l-liġijiet, is-soċjetà ċivili, avukati, għalliema u akkademiċi. Hija battalja kontinwa u qatt ma għandna naqtgħu qalbna jew ikunu indifferenti. Il-pinna hija aktar qawwija mis-sejf.

Nibqgħu moviment tal-inklużjoni. Moviment tat-tolleranza u tal-imħabba. Moviment li dejjem qabeż għall-minoranzi. Moviment tassew uman. Tassew Malti u Għawdxi. Moviment li l-ideali tiegħu huma ferm ogħla minn kliem maħmuġa u qerrieda.

19

11.08.2019

kullhadd.com

QABEL IL-KURA

Julia Farrugia Portelli Segretarju Parlamentari

Kulħadd jaqbel ma’ dak li jgħidu l-Ingliżi li prevention is better than cure. Il-Gvern preżenti mhux biss jaqbel, imma qiegħed jipprattika dak li jemmen. Pereżempju, dan qegħdin nagħmluh fil-ġlieda kontra d-droga, problema li tinkwetana bis-sħiħ, għax ħafna drabi dawk li jaqgħu vittmi jsibuha diffiċli mhux ftit biex jitbiegħdu mill-vizzju li jkunu waqgħu fih.

B’dan f ’moħħna, konna fassalna proġett pilota bil-għan li nilħqu lil uliedna minn ċkunithom u mhux biss nuruhom il-problemi li jġibu fuq saqajhom jekk jitħallew jaqgħu vittmi tad-droga, imma min-naħa l-oħra nuruhom li ħajjithom tista’ tkun ferm u ferm isbaħ jekk jagħrfu jirrikreaw ruħhom b’mod differenti, mhux l-inqas, biex insemmi eżempju wieħed, billi jipprattikaw xi sport jew ieħor.

Dan il-proġett pilota sar fi skejjel tal-Knisja u skejjel indipendenti u s’issa ntlaħqu 500 tifel u tifla. B’wiċċi minn quddiem, nista’ ngħid li ninsab sodisfatta b’dak li nkiseb, grazzi wkoll għall-ħidma sfiqa li saret mill-Fondazzjoni għal Servizzi ta’ Ħarsien Soċjali, jew kif inhi magħrufa l-FSWS. Il-pass li jmiss huwa li nifirxu dan il-programm u l-għan tagħna huwa li sa tmiem is-sena d-dieħla nilħqu mal-5,000 student u studenta.

Proprju ftit tal-jiem ilu, is-Segretarjat Parlamentari li jiena responsabbli għalih, iffirma ftehim mal-FSWS bil-għan li l-FSWS tkompli bil-ħidma tagħha fl-iskejjel kontra l-abbuż mid-droga u mis-sustanzi. Permezz ta’ dan il-ftehim, li huwa mifrux fuq sentejn, l-FSWS se tingħata għajnuna ta’ €400,000. Kif se jintefqu dawn l-€400,000?

L-FSWS se tkun tista’ tixtri vettura mobbli biex tintuża

f ’attivitajiet differenti bil-għan ewlieni jkun li jitwassal messaġġ pożittiv. Parti mis-somma se tkun qiegħda tintefaq f ’diversi pubblikazzjonijiet biex jitqassmu fl-iskejjel flimkien ma’ logħob edukattiv, kif ukoll se jkunu organizzati sessjonijiet fi skejjel sekondarji u attivitajiet fil-komunità li jagħtu aktar viżibbiltà.

Proprju dan l-aħħar, kellna wkoll aħbar dwar il-qasam tas-saħħa li ssaħħaħ il-fehma li l-prevenzjoni hija aħjar mill-kura. Qiegħda nirreferi għall-aħbar li r-rata ta’ mortalità fin-nisa li jkollhom kanċer fis-sider niżlet għall-iżgħar rata fost il-pajjiżi membri tal-Unjoni Ewropea. Irnexxielna naqbżu pajjiżi ferm akbar, u aktarx meqjusa aktar avvanżati, minna, bħalma huma l-Ġermanja, l-Ingilterra, l-Italja, Franza u anke l-pajjiżi Skandinavi.

M’hemm l-ebda dubju li dawn ir-riżultati qegħdin jinkisbu għax illum, f ’pajjiżna, qegħdin isiru operazzjonijiet li ma kinux isiru qabel. Qegħdin jinkisbu għax dawk milquta qegħdin ikunu provduti b’mediċini ġodda li qabel ma kinux jingħataw.

Imma ta’ importanza kbira huwa wkoll il-Programm Nazzjonali għall-iscreening tas-sider, liema programm komplejna nespanduh u bħalissa jkopri lin-nisa kollha Maltin u Għawdxin fl-età ta’ bejn il-50 u s-67 sena. Mis-sena li għaddiet, in-nisa bdew jissejħu biex jagħmlu t-test tal-mammografija kull sentejn, minflok kull tliet snin. Qiegħda terġa’ tintbagħat stedina lil dawk in-nisa kollha li fil-passat ma kinux attendew għall-iscreening. Anzi, mhux stedina biss qiegħda tintbagħat, imma qegħdin saħansitra jingħataw appuntament għall-mammografija. Għamilna, u se nkomplu nagħmlu minn kollox, biex aktar nisa jieħdu vantaġġ minn dan isservizz.

Min-naħa tiegħi, nixtieq nagħlaq billi nappella lin-nisa kollha biex ma joqogħdux lura u jieħdu l-opportunitajiet li qiegħed joffrilhom il-Gvern.

Bħala mara li nagħmel il-mammografija kull sena: m’hemm l-ebda raġuni għaliex wieħed jibża’ li se jweġġa’. Hi perċezzjoni li mhix minnha. Minn 1 sa 10 ma tweġġa’ assolutament xejn. Ftit minuti li jistgħu jsalvawlek ħajtek.

Mid-Djarju ta’

Nazju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 1 ta’ Awwissu

għaddietlu minn moħħu. U milli jidher il-Kap Adrian Delia sejjer tajjeb biha. Min jaf jekk hux qiegħed iżid fil-popolarità, man?! Jien konvint li iva għax anke d-diskorsi tiegħu, minn meta aħna l-kunsilliera kkonfermajna l-fiduċja tagħna fih, tjiebu u tjiebu bilkbir. Illum tgħidx kemm ħadt gost nisimgħu jgħid li l-fuel għola għax il-Gvern ta’ Joseph Muscat m’għandu l-ebda pjan. Ħadt gost nisimgħu jgħid li l-ħalib għola għax Joseph Muscat m’għandu l-ebda pjan. Ħadt gost għax jien qatt ma għaddietli minn moħħi li dawn l-affarijiet jiġru għax ikollok Gvern bla pjan.

Minn meta ngħata vot ta’ fiduċja, il-Kap Adrian Delia ma waqafx jagħmilha ċara ma’ kulħadd li minn issa ’l quddiem mhu se jittollera lil ħadd, jiġifieri lill-ebda persuna li tippretendi li hija Nazzjonalista, tagħmel ħsara lill-partit darba glorjuż tagħna. Qiegħed jagħmilha ċara, bħalma darba kien għamilha ċara, Tony Zarb li issa daqshekk. Ovvjament għal darb’oħra kien qiegħed jirreferi għal Simon Busuttil, Jason Azzopardi, Carol Aquilina u l-klikka tagħhom, għalkemm ikolli nammetti li f ’dawn l-aħħar jiem, dawn donnhom ikkalmaw ftit. Forsi sakemm jingħaqad ma’ Il-Ħadd, 4 ta’ Awwissu Marlene Farrugia mbagħad jagħtuha għall-ħala aktar Hawn hi! L-ewwel waħda llum, dik ta’ San Duminku. minn qabel. Ħadt gost niltaqa’ ma’ ħafIl-Ġimgħa, 2 ta’ Awwissu na ħbieb tiegħi mill-Belt, minkejja li ħafna minnhom Issa li beda Awwissu, moħħi ma kinux qegħdin jiċċelebraw jistrieħ xi ftit mill-politika għax il-festa għax ma jżommux ma’ f ’Awwissu, tista’ tgħid li kull San Duminku, imma ħafna ġimgħa, ikollna waħda minn minnhom hemm kienu jiġru dawk il-festi li jien nagħmel minn bar għall-ieħor, jieħdu minn kollox biex ma nitlifx. drink ma’ dak u mal-ieħor.

Proprju fi tmien din il-ġimgħa Ngħid għalija jien ma ddejjaqt nerħilha lejn il-Belt għall-festa xejn inkompli magħhom, ta’ San Duminku. Imbagħad għalkemm Ġorġ tal-ħanut tasal tas-Salvatur biex ingaw- ta’ ħdejna ma tantx ħa gost di n-nar. Warajha dik ta’ San għax kollha Nazzjonalisti bħaLawrenz, fi tmiem il-ġimgħa li u ħafna minnhom lanqas d-dieħla ħallini nagħtiha biss jafu li Ġorġ tal-ħanut ta’ għall-ħala ma’ ħbiebi l-Ħam- ħdejna ilu li dar mal-Labour runiżi fil-marċ ta’ San Gejtanu. minn meta konna ċaħħadF’Santa Marija nħobb inbiddel na lill-kaċċaturi u lin-nassaba il-post kull sena. Finalment mid-delizzju tagħhom. tasal Santa Liena fejn nieħu gost niltaqa’ mal-Kap Adrian It-Tnejn, 5 ta’ Awwissu Delia. F’dawn l-okkażjonijiet jiġi miegħi Ġorġ tal-ħanut ta’ Iġri jispiċċa minn President Ewropea ħdejna, imma lanqas biss ikoll- tal-Kummissjoni na għalfejn niftiehmu biex ma dak Juncker għax għadu sallum jagħmel minn kollox nitkellmux fuq politika! biex jaġevola lil Joseph Muscat. Waqt li l-Kap tagħna Is-Sibt, 3 ta’ Awwissu Adrian Delia qiegħed jgħid Għoġbitu lill-Kap Adrian li l-Gvern ta’ Joseph Muscat Delia li jkun intervistat fuq qiegħed jgħabbina b’piżijiet ir-radju tagħna kull nhar ta’ aktar tqal, toħroġ l-Unjoni Sibt filgħodu minflok il-Ħadd. Ewropea u tgħid li 58% talNgħiduha kif inhi, hija idea Maltin għandhom fiduċja li lil Joseph Muscat qatt ma fil-Gvern ta’ Joseph Muscat.

Mhux biss. Waqt li Adrian Delia qiegħed jinsisti li huma biss il-ftit li qegħdin igawdu mit-titjib ekonomiku, l-Unjoni Ewropea toħroġ tgħidilna li 85% tal-Maltin u l-Għawdxin jemmnu li l-ekonomija sejra tajjeb. Bilfors li jrid ikun xi ħadd bħal Juncker biex jagħti stampa daqshekk pożittiva ta’ pajjiżna.

It-Tlieta, 6 ta’ Awwissu Jgħidu x’jgħidu lil ta’ Ħal Lija ma jirbħilhom ħadd għan-nar, man! Titgħaxxaq tara x-xogħol tagħhom. Imma mhux biss bin-nar ta’ Ħal Lija u ta’ bliet u rħula oħrajn qiegħed nitpaxxa. Qiegħed nitpaxxa wkoll b’dak li qiegħed jagħmel Louis Galea biex il-partit darba glorjuż tagħna, jerġa’ jiġi fuq saqajh u jerġa’ jsir glorjuż. Qiegħed jagħmilha ċara li, kif jgħidu l-Ingliżi, he means business. Mhu se jħalli lill-ebda Nazzjonalist jagħmel ħsara lillKap tagħna Adrian Delia jew lill-partit tagħna. Mhux biss se jieħu passi dixxiplinarji huwa nnifsu, imma f ’ċerti każi anke lest imur għand il-pulizija.

Ikolli ngħid li dalwaqt nibdew ngħidu li huwa l-id il-leminija ta’ Adrian Delia, jekk mhux ukoll idejh it-tnejn!

L-Erbgħa, 7 ta’ Awwissu Ikolli ngħid li fl-aħħar Jason Azzopardi daħal f ’qoxortu.

Jista’ jkun li qiegħed jibża’ li hekk kif jerġa’ jiftaħ ħalqu jtammawlu ma’ wiċċu s-sentenza riċenti tal-Qorti dwar dak li tal-Labour qegħdin jgħidu li huwa każ skandaluż tal-art tal-Löwenbräu. Imma jista’ jkun li qiegħed jibża’ mit-twissijiet ta’ Louis Galea.

Jien lil Louis Galea nafu sewwa għax kont diġà attiv ħafna meta kien segretarju ġenerali u ninsab ċert li Jason Azzopardi jaf li f ’Louis Galea jaf isib kappell li jiġih. Insomma, hi x’inhi r-raġuni, l-aqwa li mhix issir ħsara lill-partit darba glorjuż tagħna.

20

11.08.2019

kullhadd.com

Kitba ta’ CLIFFORD GALEA VELLA MASLENNIKOV

QATT MHU TARD LI TKOMPLI TISTUDJA • IL-LIFELONG LEARNING JGĦINEK TAGĦMEL DAN Tkun kbira x-xewqa meta nkunu għadna żgħar li nispiċċaw l-iskola kemm jista’ jkun malajr u mmorru naħdmu. Fit-tfulija, ħafna huma dawk li jaħsbuha hekk għax forsi l-paċenzja fuq il-bank tal-iskola tkun limitata. Hemm min aktar tard tul ħajtu jiddispjaċih li ma tax kas biżżejjed u jkun jixtieq ikompli jistudja xi ħaġa jew inkella jtejjeb xi kwalità li diġà jkollu. Imma kif jgħid il-Malti: Qatt mhu tard! Il-Lifelong Learning Meta ngħidu lifelong learning xi nkunu qed nifhmu?

Il-kunċett ta’ edukazzjoni tul il-ħajja huwa li l-bniedem ma jiqafx jitgħallem ladarba joħroġ mill-iskola. Fil-fatt, aħna nibqgħu nitgħallmu affarijiet ġodda anke wara, xi kultant forsi anke mingħajr ma nintebħu b’dan. Pereżempju, issib persuni li ma jafux jużaw il-kompjuter, imma mingħajr ma jafu jużaw regolarment l-ismartphone tagħhom li mingħajr ma nindunaw jgħinna ntejbu ċerti kwalitajiet ukoll. Hija ħila li tgħallmu mingħajr ma ntebħu.

fi ħdan il-Ministeru tal-Edukazzjoni jgħinek tagħmel dan b’diversi opportunitajiet miftuħa u offruti għal kulħadd; sew jekk għall-poplu Malti u anke għal dawk il-barranin li jgħixu fostna. Tkellimt ma’ Alex Farrugia li huwa d-Direttur tar-Riċerka, Tagħlim Tul il-Ħajja u Impjegabbilità (Lifelong Learning) fejn qasam miegħi l-possibbilitajiet offruti għal kulħadd.

Fid-dinja tal-lum, bl-avvanzi fit-teknoloġija u l-opportunitajiet eżistenti ta’ xogħol, għandek ukoll lil min ifittex li jitgħallem biex jikseb pożizzjoni aħjar jew jibdel ix-xogħol preżenti. Għandek imbagħad nies li – b’dispjaċir kbir – ħarġu mill-iskola mingħajr il-ħiliet meħtieġa, speċjalment fil-qari u l-għadd. Dawn in-nies, b’kuraġġ kbir, jiddeċiedu li jieħdu ċans ieħor, li jerġgħu jibdew jistudjaw. Jiġifieri hemm ħafna motivazzjonijiet differenti għal xiex wieħed ikompli jitgħallem tul il-ħajja u aħna l-missjoni tagħna hi li ninkoraġġixxu dejjem il-fatt, li bniedem jibqa’

jitgħallem, għall-gost jew għallbżonn – it-tagħlim huwa l-aqwa investiment li bniedem jista’ jagħmel għalih innifsu. Dak ħadd ma jeħodulek!

Irrid insemmi wkoll l-għadd kbir ta’ barranin li jattendu għall-korsijiet tagħna. Uħud jiġu jitgħallmu l-Malti u l-Ingliż u oħrajn jiġu jitgħallmu suġġetti varji. Fil-fatt, b’ċerta kburija ngħid li ċ-ċentri tagħna huma mudell ta’ kif Maltin u barranin jibnu komunità sabiħa u vibranti flimkien u f ’armonija.

Din ukoll hija edukazzjoni tul il-ħajja, u aħna nagħrfu l-importanza tagħha. Fil-fatt, din is-sena nidejna u bdejna nwet-

tqu proġett importanti li huwa dwar ċittadinanza attiva – programm li jittratta l-mod kif ngħixu flimkien, id-drittijiet, is-sostenibbiltà u temi marbutin mal-ħajja ċivika tagħna.

Programm ieħor li għandna huwa mmirat għall-ġenituri u jsir fl-iskejjel, fejn dawn indawruhom fi spazi tal-komunità u t-tagħlim hemmhekk jindirizza l-bżonnijiet partikolari li komunità jkollha minn żmien għallieħor.

X’tip ta’ korsijiet wieħed jista’ jsib? Dawn huma miftuħa għal kulħadd?

Il-korsijiet tagħna huma miftuħin għal kull min ikun għalaq is-16-il sena. Għandna korsijiet ta’ ħiliet bażiċi, jiġifieri l-litteriżmu, l-għadd u l-edukazzjoni diġitali. Imbagħad għandna l-korsijiet tal-lingwi.

Aħna noffru 11-il lingwa differenti, inklużi pereżempju ċ-Ċiniż u l-Ġappuniż kif ukoll ir-Russu. Il-korsijiet tal-lingwa huma popolari immens, speċjalment l-Ispanjol u l-Ġermaniż. Korsijiet oħrajn huma

21

11.08.2019

kullhadd.com

Qegħdin ngħixu f’dinja fejn ħafna drabi t-tagħlim sar għandu biss valur funzjonali, jiġifieri li inti titgħallem biex iġġib kwalifika u allura ttejjeb l-impjieg tiegħek u taqla’ paga aħjar marbutin ma’ żvilupp vokazzjonali u tal-karriera, kif ukoll għandna korsijiet marbutin mal-iżvilupp personali tal-persuna, speċjalment fuq is-saħħa fiżika u mentali. Ovvjament, imbagħad hemm il-korsijiet filħiliet artiġjanali. Dawn huma dejjem popolari immens, speċjalment ma’ persuni anzjani, imma mhux biss. Illum, bl-iżviluppi teknoloġiċi u l-midja soċjali, persuna tista’ mill-kwiet ta’ darha toħloq oġġetti artiġjanali u anke tbigħhom u taqla’ l-flus minnhom. Qed nitkellmu hawnhekk fuq ħwejjeġ artiġjanali bħaċ-ċeramika, ġojjellerija, bizzilla, eċċetra. B’hekk wieħed, bi ftit kreattività kapaċi wkoll jaqla’ lira għalih.

X’hemm offrut għall-ewwel darba?

Naħseb li wieħed jista’ jgħid li aħna l-aktar ‘service providers’ fl-isfera akkademika li noffru firxa wiesgħa ta’ lingwi. Din is-sena nistgħu ngħidu li għall-ewwel darba għandna ħames lingwi li qegħdin noffru fuq diversi livelli li huma mgħallma b’metodu li jibni fuq id-diversi ħiliet li wieħed jeħtieġ biex ikun jaf lingwa. Personalment inħoss li dan huwa l-aktar metodu rilevanti li bih wieħed jitgħallem lingwa u jkun kapaċi jużaha fi sferi differenti. Li aħna wasalna li nistgħu noffru dawn il-lingwi mgħallma b’dan il-metodu huwa fuq kollox mertu tal-professur Mario Pace, li kien il-promotur ewlieni li stinka tant u ħadem id f ’id magħna biex issa din il-ħolma saret realtà. Dawn il-korsijiet huma kollha akkreditati mill-NCHFE u għalhekk il-kwalifika li wieħed jikseb tista’ anke titniżżel bħala kwalifika f ’CV. Tista’ ma tkun taf xejn fil-lingwa, tibda millbażi u tavvanza bil-mod. Trid biss li temmen fik innifsek u tirnexxi.

Dawn il-korsijiet huma akkreditati?

Il-maġġoranza l-kbira tal-korsijiet tagħna huma akkreditati, speċjalement dawk akkademiċi kif semmejt. Aħna nagħtu lok li l-istudent ikollu wkoll sodisfazzjon wara xhur jistudja f ’wieħed mill-korsijiet offruti u anke l-fatt li jista’ jniżżilha fuq cv, iħossu sodisfatt kif ukoll itih kuraġġ u lok li jerġa’ jagħmel xi ħaġa oħra ġdida, fis-sena akkademika ta’ wara.

Wieħed jista’ japplika għall-korsijiet tagħna minn fuq lifelonglearning.gov.mt.

Tiddejqux tagħmlu kuntatt magħna anke biex issaqsuna l-mistoqsijiet li jkollkom.

Aħna qegħdin noffru mal-450 kors differenti madwar Malta u Għawdex. Għandna tmien ċentri kbar, fosthom iċ-ċentru ta’ matul il-ħajja tal-Msida, li joffri korsijiet filgħodu u filgħaxija. Apparti minn hekk nagħtu korsijiet f ’27 kunsill lokali u fi 12-il organizzazzjoni mhux governattiva.

Fil-viżjoni tagħna l-mira hija dejjem li ninżlu aktar u aktar fil-komunità. Aħna nemmnu li aktar milli n-nies jiġu għandna, inkunu aħna li mmorru għand in-nies. Pereżempju din is-sena qegħdin niftħu ċentru ġdid f ’Ħal Tarxien, biex inkunu eqreb lejn in-nies tal-Kottonera.

Għalhekk ukoll l-importanza tal-kollaborazzjoni prezzjuża li għandna mal-Kunsilli Lokali. Din il-kollaborazzjoni, jew aħjar alleanza favur it-tagħlim, hija kruċjali għalina u kuntenti ħafna li d-Dipartiment tal-Kunsilli Lokali jaqsam magħna din l-istess viżjoni. Huwa meħtieġ li nibqgħu intambru fuq l-importanza tat-tagħlim, li wieħed, irrispettivament minn kemm għandu żmien, jibqa’ jitgħallem u jkabbar l-għerf. Fl-aħħar millaħħar, l-edukazzjoni tgħinek tirnexxi iżjed fil-ħajja.

“Qegħdin ngħixu f ’dinja fejn ħafna drabi t-tagħlim sar għandu biss valur funzjonali, jiġifi-

eri li inti titgħallem biex iġġib kwalifika u allura ttejjeb l-impjieg tiegħek u taqla’ paga aħjar.” Fiha nnifisha dik ma fiha xejn ħażin, imma hija viżjoni limitata ħafna. Jgħidu li l-bniedem mhux bil-ħobż biss jgħix, u tassew! Ma rridux ninsew li qabel kollox, bħala bnedmin,

l-aktar parti importanti minna hija l-moħħ. Kemm niżviluppa moħħi jfisser kemm niżviluppa l-personalità tiegħi, kemm nikber jien bħala bniedem u nwessa’ l-kapaċitajiet tiegħi f ’kull qasam ta’ ħajti mhux biss fuq ix-xogħol. Fil-fatt, naraw, pereżempju, li fid-dinja tax-xog-

ħol bosta drabi l-ħiliet mentali ta’ bniedem ikunu aktar importanti minn dawk tekniċi – il-ħila li bniedem ikun jaf jadatta, jaf jagħraf il-bidla, l-ispirtu imprenditorjali li wieħed ikollu, issens ta’ ppjanar u t-tkomplija ta’ biċċa xogħol, il-valur tal-kurżità – dawn huma kollha ingredjenti kruċjali għas-suċċess personali tal-bniedem, kif ukoll li wieħed ikun kapaċi jinvolvi lilu nnifsu f ’diskussjoni li tkun għaddejja mingħajr ma jħossu maqtugħ.

Għall-ġejjieni għandna bosta inizjattivi li nixtiequ naħdmu aktar fuqhom. Fosthom irridu li nibdew il-book clubs fiċ-ċentri tagħna biex nimbuttaw aktar qari ta’ kotba. Se nkunu qegħdin naħdmu wkoll biex noffru gwida aħjar lill-istudenti li jinkitbu magħna u hekk inkunu nistgħu nagħtuhom servizz aktar personalizzat li jgħinhom jiksbu dak li verament qed ifittxu.

“Ninsabu biss pass ’il bogħod milli intom tagħmlu xi ħaġa għalikom infuskom, għas-sodisfazzjon personali tagħkom li jgħinkom timirħu iżjed. Inħeġġukom ma titilfux dawn l-opportunitajiet tad-deheb,” temm Alex Farrugia.

22

11.08.2019

kullhadd.com

IDDISINJA L-LIBSA TAT-TIEĠ TAL-GĦARUSA TIEGĦU STESS

Huwa ta’ unur kbir għalija u nibqa’ ngħożż din l-esperjenza tul ħajti kollha.

Li kieku kelli nitwieled mill-ġdid l-istess kont nagħmel, ma jiddispjaċini xejn.

Din ma fixklet xejn mill-eċitament tiegħi fl-istennija għall-għarusa hi u dieħla għaċ-ċerimonja tat-tieġ, anzi kelli dmugħ f’għajnejja filwaqt li ħassejtni kburi.

Kitba ta’ il-lewlu, il-ġawhar għal fuq il-libRAMONA PORTELLI sa, eċċ. Lejn l-aħħar xhur ta’ qabel it-tieġ kellna madwar tliet Skont it-tradizzjoni, normal- sessjonijiet ta’ prova fejn biddilt ment hija l-għarusa u l-famil- affarijiet żgħar fil-libsa,” aġġorjari tagħha li jkunu raw il-libsa nani Kersten.

Il-fatt li huwa disinjatur tat-tieġ tal-għarusa minn qabel. Ħafna drabi l-għarus inkluż tal-ħwejjeġ u issa wkoll id-disil-mistednin jaraw għall-ewwel injatur tal-libsa tat-tieġ ta’ dik li darba l-libsa tal-għarusa waqt llum hija martu, ridt inkun naf iċ-ċerimonja tal-quddies, jew dan kollu xi jfisser illum il-ġurfis-sala tat-tieġ. Iżda dan l-aħħar nata għalih. “Huwa ta’ unur sirt naf b’koppja li l-għarus id- kbir għalija u nibqa’ ngħożż din disinja l-libsa tat-tieġ tal-għarusa l-esperjenza tul ħajti kollha. Li tiegħu stess. Qed nirreferi għal kieku kelli nitwieled mill-ġdid l-istess kont nagħmel, ma jidKersten Borg.

Għandu 27 sena, joqgħod dispjaċini xejn. Din ma fixklet Marsaskala u jaħdem bħala kon- xejn mill-eċitament tiegħi fl-issulent fil-qasam tal-moda, stilis- tennija għall-għarusa hi u dieħita u disinjatur ta’ lbiesi tal-ok- la għaċ-ċerimonja tat-tieġ, anzi każjoni, importatur tal-ħwejjeġ, kelli dmugħ f ’għajnejja filwaqt li basktijiet u ħwejjeġ, u direttur ta’ ħassejtni kburi.”

Mistoqsi fuq kemm dam Miss Malta.

Jiddeskrivi lilu nnifsu bħala jaħdem fuqha ladarba l-idea persuna pożittiva, enerġetika u oriġinali kienet kollha tiegħu dejjem miftuħ biex jitgħallem weġibni: “Il-libsa bdejt naħdem iktar, persuna b’viżjoni u jippja- fuqha sentejn qabel id-data tatna għanijiet annwali, u kapaċi tieġ. Tal-familja ma kellhomx jagħmel ħidmiet differenti fil-ħin idea tagħha l-libsa u bi qbil ma’ tal-ġurnata. Jipprova jara l-pożit- marti żammejna l-libsa sorpriża tiv f ’kollox u jemmen ħafna għalihom. Bħala ideat ħadt ħaffil-prinċipji tas-sewwa, tal-onestà na punti minn fuq ir-ritratti li u tal-lealtà. “Għalkemm fix-xog- kienet ġabret Shanice. L-ewwel ħol tiegħi naħdem fis-serjetà idea kienet libsa jgħidulha sheat ikun hemm ħinijiet li jkun hemm dress li tkun libsa dejqa minn sens ta’ umoriżmu ukoll. Inħobb fuq għal isfel. Wara ftit xhur il-kunċett ta’ kompetizzjoni u xtaqet li jkollha libsa għaċ-ċerisfidi ġodda fil-ħajja fejn il-karat- monja u oħra għal waqt il-festin. tru jkun imġedded u msaħħaħ. Għaldaqstant ġietni l-idea li nżiNipprova nkun puntwali kemm dilha over-skirt detachable fejn għal xi laqgħa u kif ukoll biex il-libsa ta’ dan it-tip tista’ faċilinwettaq biċċa xogħol fil-ħin ment ikollha żewġ dehriet tostipulat. Inħobb ħafna l-familja talment differenti f ’libsa waħda. u nqatta’ ħin intimu mal-qraba Kif jgħid il-Malti b’ġebla waħda tiegħi, ġenituri, nanniet u ħbieb tolqot żewġ għasafar. Mal-familta’ ġewwa,” beda jgħidli dwaru. ja u mal-ħbieb intgħoġbot ħafna Proprju l-Ħadd 21 ta’ Lulju u r-rispons li kellna kien pożittiv 2019 Kersten ingħaqad fiż-żwieġ immens,” żvela miegħi Kersten. ma’ Shanice. Għall-kuntrarju Min-naħa tagħha, ir-reazzjoni ta’ ħafna għarajjes, huwa kien li ħadet Shanice meta kienet qed jaf kif ser tkun il-libsa tat-tieġ issegwi pass pass il-libsa tat-tieġ tat-tfajla tiegħu. Tant hu hekk li tagħha tiġi disinjata mill-għarus kien ikun preżenti magħha għall- tagħha, kienet waħda xettika provi tal-libsa. Ħallejt f ’idejh sa- għall-fatt li mhix xi ħaġa normali biex jelabora aktar dwar dan il- u kif ukoll ma kinitx taf kif ser fatt. “Ġiet xi ħaġa naturali meta jifhmuha tal-familja, iktar milli bdejna nħejju ruħna għat-tieġ. hi nnifisha. “Però wara ftit kolKonna wasalna fi stadju meta lox ġie f ’postu u nista’ ngħid li dik li llum hija marti, bdiet tfittex kienet avventura sabiħa ħafna,” u tara l-gosti tagħha minn fuq ri- tbissmet tgħidli. tratti. Wasalna fi qbil, li ladarba Ridt inkun naf ukoll jekk wara li jien ma kinitx l-ewwel darba li ddisinja l-libsa tat-tieġ tal-għaruddisinjajt xi ħaġa ta’ dan it-tip u sa tiegħu stess, jaħsibx li ser ma nemmnu xejn fis-superstiz- ikompli jiddisinja lbiesi ta’ ħadzjoni, niddisinja l-libsa tat-tieġ dieħor. “Żgur li iva. Fil-qasam jien. Ovvjament dan jinkludi tax-xogħol li naħdem fih jien proċess twil u kelli nieħu deċiż- hija naturali u xi ħaġa li ttini kujonijiet fuq il-materjal, il-kulur, raġġ u sodisfazzjon li nagħmel u

23

11.08.2019

kullhadd.com

nwettaq.”

Issa li għadda t-tieġ ridt inkun naf jekk Shanice hix beħsiebha żżomha rikordju l-libsa. “Il-libsa tat-tieġ ser inħalliha rekordju u x-xewqa tiegħi hija li jkolli opportunità li nerġa’ nilbisha f ’xi anniversarju tat-tieġ tagħna iktar ’il quddiem u ovvjament b’sens ta’ umoriżmu u fl-istess ħin verità rrid nibqa’ l-istess qies,” sostniet miegħi.

Miss Malta 2020 Qlibt l-intervista dwar l-isfilata ta’ Miss Malta, li tagħha riċentement sar il-president, direttur u proprejtarju ġdid. Miss Malta hija l-iktar sfilata ta’ sbuħija li ilha tiġi organizzata għal dawn l-aħħar 55 sena, taħt id-diretturi George u Margaret Gatt. Minn din is-sena ser tibda tiġi organizzatta minn direzzjoni tiegħi flimkien ma’ Gary Briffa u ser inkomplu naħdmu biex intellgħuha u ntuha dehra moderna. “Miss Malta hija trademark f ’Malta u għaldaqstant m’għandhiex obbligi ma’

sfilata ta’ sbuħija barra minn Malta. Miss Malta hija libera li tagħżel hi fejn tibgħat lir-rebbieħa tagħha. Għall-ewwel sena Miss Malta qed tagħti opportunità barra minn xtutna għall-ewwel tliet rebbieħa tal-isfilata finali. 1st Miss Malta, 2nd Miss Republic of Malta, 3rd Miss Tourism of Malta. L-applikazzjonijiet ta’ Miss Malta huma miftuħa u jagħlqu ftit ġimgħat oħra biex għaldaqstant tibda l-kampanja ta’ preparamenti li jinvolvu tagħlim bħall-catwalk, il-personalità, is-sbuħija, il-moda, il-photoshoots u kif tista’ tkun ta’ ġid għall-komunità billi tgħin għaqda filantropika ġewwa l-gżira ta’ Malta. L-isfilata finali ser tkun fl-ewwel jiem ta’ Frar 2020,” aġġornani Kersten.

Interessanti li fi tfulitu Kersten kien ibati minn problemi soċjali fejn kien ibati biex jikkomunika u jissoċjalizza ma’ nies oħra, sakemm fl-età ta’ 21 sena kien sab komunità f ’Malta fejn għenitu jissoċjalizza u jkun aktar kunfidenti, sakemm ukoll irnexxielu jsib l-identità tiegħu. Fil-fatt, dan wasslu sabiex iltaqa’ mal-unika tfajla

li kellu f ’ħajtu Shanice, u llum saret martu. Ħallejt f ’idejh sabiex jelabora aktar dwar il-passat tiegħu u kif eventwalment żviluppa għall-aħjar. “Jiena u nikber kelli problemi fejn ma stajtx nissoċjalizza man-nies, anki saħansitra ma’ tal-familja stess, li kienu l-iktar nies li lesti jagħmlu kollox għalija. Kont inbati ħafna minn self-esteem baxx, kif ukoll kelli kriżi ta’ identità fejn inti ma tkunx taf minn inti sewwa u xi skop għandha l-ħajja għalik.

Minn barra u f ’għajnejn nies kont nidher tajjeb, imma minn ġewwa kont imkisser u qalbi maqtugħa, mingħajr pjan f ’ħajti u f ’mumenti partikolari xtaqt li ħajti tintemm, bla tama għall-ħajja. Kont nistaqsi lili nnifsi domandi bħal għaliex qed jiġrili hekk? Jien vera m’iniex tajjeb biżżejjed?

Kont insibha diffiċli biex nitkellem mannies, speċjalment tas-sess oppost, kont inżomm rasi ’l isfel ħafna sakemm iltqajt ma’ persuna u ħajritni nattendi f ’kommunità Malta fejn hemmhekk sibt familja li laqgħatni b’idejha miftuħa u konna bħal aħwa ġo familja. Sibt ħbieb ġodda

u l-intenzjonijiet tagħhom kienu ġenwini u lesti li jgħinuk. Bdejt nibni l-karattru u l-personalità u nsir naf iktar min jien. Sa fl-aħħar ukoll intqajt ma’ tfajla li llum hija l-mara tiegħi,” tbissem jgħidli.

Fl-aħħar tal-intervista miegħi, stedintu jgħaddi messaġġ lill-qarrejja ta’ din ilgazzetta. “Il-messaġġ tiegħi huwa qatt taqta’ qalbek, f ’kull stadju tal-ħajja. Jekk tkun għaddej minn żmien diffiċli dejjem kun af li ser jgħaddi. Forsi hekk ġieli sifirtu u kien hemm temp ikrah intom u sejrin meta l-ajruplan jaqbeż is-sħab iswed, dejjem ikun hemm xemx fuq dak is-sħab tiddi u tiżreġ. Xi ħaġa li nagħmel ta’ spiss u li tgħinni ħafna hija mixja fittul u li nikteb il-ħsibijiet tiegħi speċjalment qabel ma nistrieħ ħalli b’hekk ikolli idea ċara x’ser nagħmel l-għada. Importanti ħafna li tagħmel affarijiet differenti u kif ukoll ma tħallix nies jew il-mentalità jillimitawk milli tkun tixtieq tagħmel. Ħajja waħda għandna u rridu ngħixuha bl-aħjar mod possibbli,” temm jgħidli Kersten.

24

11.08.2019

kullhadd.com

ARTI FIT-TRIQ Kitba ta’ din il-passjoni u idea, u kemm ilu RAMONA PORTELLI jżejjen il-faċċata tad-dar. “Sa minn ċkuniti dejjem rajt kif ser nivvinta Normalment ħafna persuni jże- xi ħaġa biex inżejjen sa ma bdejnu d-dar tagħhom minn ġewwa jt ninvolvi ruħi aktar fl-għaqdiet għal żmien il-Milied. Jew inkella tal-armar tal-festa jew fil-każin għal żmien il-festa tar-raħal. Il-fes- tal-banda. Ġara iżda li matul ti tal-kumplament tas-sena ma l-aħħar sentejn flimkien mar-resjagħmlux bihom daqstant fis-sens identi ta’ Triq Alessio Erardi ta’ tiżjin. Iżda għalhekk il-baqra f ’Ħaż-Żabbar, it-triq fejn notinbiegħ kollha, għax proprju dan qgħod, fuq inizjattiva tiegħi ġbart l-aħħar sirt naf b’żagħżugħ li għal ammont sostanzjali ta’ flus biex kważi kull okkażjoni tas-sena, qsamt it-triq bi frenża tal-plastik jżejjen il-faċċata tad-dar tiegħu. ikkulurita ħadra u blu. Ħaż-Żabbar huwa wieħed mill-akbar loQed nirreferi għal Jorge Grech.

Għandu 23 sena, twieled u jgħix kalitajiet f ’pajjiżna u min huwa Ħaż-Żabbar. Gradwa sentejn dilettant tal-festi jifhem li diffiċli ilu bħala l-ewwel Kapo Mastru tarma kull triq tal-lokal għaliex f ’pajjiżna u jispeċjalizza fit-teknika il-volontarjat qiegħed jonqos. li tintuża għar-restawr tal-arkitettu- It-tiżjin għamilnieh mill-bjut tadra, fil-ġeoloġija ta’ pajjiżna, it-tekni- djar residenzjali għal dik faċċata ka fix-xogħol, l-ittestjar tal-mater- tagħha sabiex noħolqu atmosfera jali u l-filosofija tal-kostruzzjoni. fil-ġranet tal-festa. Madankollu, Il-passatempi tiegħu huma xogħol f ’Settembru li għadda armajt ukoll tal-arti u l-kreattività, il-mużika u il-gallarija ta’ dar b’pavaljun taddrapp ġdid u waqt li kont qiegħed x-xogħol fil-każin tal-banda.

Jorge jiddeskrivi lilu nnifsu bħa- narma, in-nies għaddejja bdew la bniedem kreattiv u jrid ikun iħeġġuni u jistaqsuni x’ser narma differenti minn ħaddieħor, kalm tal-Milied. Bħal donnu bdew jisu paċenzjuż, iżda jemmen li għal tennew xi ħaġa ġdida wkoll. L-idea kull problema hemm soluzzjoni oriġinali ta’ kif xtaqt narma tal-Milied għadha mhix imwettqa. Dan jew alternattiva.

Fatt kurjuż jew kemxejn stramb għaliex ma kellix ċans biżżejjed,” huwa li Jorge dilettant ta’ xi ħaġa li beda jirrakkontali Jorge.

Kompla jgħidli li l-ewwel li mhux ħafna jagħmluha – li jżejjen il-faċċata tad-dar tiegħu għal kull rama fil-parapett kien il-presepju okkażjoni li jġib miegħu l-kalen- bil-manikini f ’kull pożizzjoni u darju lokali. Kliem ideali dwaru bil-ġemel bil-qisien normali. “Nifl-opinjoni tiegħi huwa li Jorge sta’ ngħid li attira ħafna attenzpersuna li jħobb ħafna l-festi. Dan joni sa kien hemm min ħasbu ta’ jixhed il-fatt li anke d-dar fejn jo- vera. L-isbaħ mument kien waqt qgħod, iħobb iżejjinha għal kull il-purċissjoni tal-bambin, meta festa li jġib il-kalendarju lokali. Dun Faustin Ellul għamel it-tberRidt inkun naf minn fejn nibtet ik tal-presepju u qiegħed il-bam-

bin, b’ħafna tfal ikantaw l-innijiet tal-Milied. Nistqarr li ma kellix ilħsieb li narma għal kull okkażjoni, però mill-ewwel intgħoġbu u waqt il-house visits, waqt il-kampanja, bdew jistaqsuni fuq il-presepju. Fi ftit żmien qasir ħadt deċiżjoni biex nagħmel xi ħaġa għal Jum San Valentinu u niżlet għasel ma’ kulħadd, ġibdu s-simpatija u saru popolari.

F’mument bħal dan, il-manikini għalkemm ma jitkellmux kienu tista’ tgħid l-aqwa kanvasers matul il-kampanja. B’hekk imbagħad rajna liema festi oħrajn ser inkunu qegħdin nagħmlu xi ħaġa fuq tema partikolari li tajjeb ngħidu abbinata wkoll ma’ Ħaż-Żabbar,” tbissem jgħidli.

Ta’ min jgħid li t-tiżjin tiegħu normalment ikun jikkonsisti fi dwal, manikini u tiżjin ieħor li jibda mill-parapett sal-bejt. Ħallejt f ’idejh sabiex jelabora aktar. “Tista tgħid li kemm ilni narma neskludi biss l-armar tal-festa, dejjem użajna affarijiet u materjal riċiklat jew li kien użat qabel. Użajna biss ftit dawl fil-ġranet tal-Milied biex noħolqu l-atmosfera. Il-materjal użat ivarja minn kartun, fliexken tal-plastik, biċċiet tad-drapp li jkun fadlilhom ħajjata u tapizzara, costume jewellery, u b’mod partikolari ħwejjeġ li ma jintużawx.”

Qabel ma mort għal din l-intervista kont naf li Jorge jżejjen il-faċċata tad-dar tiegħu b’mod partikolari għal ċerti festi matul is-sena. Fil-fatt, din hija lista fl-ordni ta’ kif normalment iżejjen: il-Milied, Jum San Valentinu, il-Karnival, San Patrizju, Kurċifiss fil-Ġimgħa l-Kbira, l-Irxoxt, Jum

il-Ħaddiem, Jum l-Omm u Jum il-Votazzjoni.

Tkellimt miegħu dwar il-kollezzjoni diversa ta’ kostumi li għandu għal dawn il-festi kollha. Fil-fatt, infurmani li l-kostumi kollha li jintużaw huma kollha ħwejjeġ li ġew użati qabel jew ikunu għaddewhomlu n-nies.

Ridt inkun naf xi tkun ir-reazzjoni ta’ min imur għandu, jew jgħaddi minn ħdejn id-dar tiegħu bħal ngħidu aħna l-pustier, u ġirien tal-lokal meta jaraw il-parapett tiegħu mżejjen. “Normalment inħalli aċċess lill-pustier biex jidħol mill-grada ż-żgħira, però naħseb li jitbissem meta jarahom sakemm ma jiħux xi qatgħa!! Ħafna mill-ħaddiema li jiġu jqassmu x-xogħol u nies li jgħaddu minn hawn jieqfu jieħdu r-ritratti u ġieli jitfgħu xi kummenti wkoll. Nista’ ngħid li n-nies drawhom u jkunu qed jistennewhom. Ġieli sakemm inkun għadni qed narma u nkun fil-garaxx, nibda nisma l-kummenti u xi ċajta ’l hemm u ’l hawn nisma’ wkoll. Però, l-isbaħ kummenti jkunu ta’ tfal li b’ġenwinità jiddeskrivu u jfiehmu x-xeni lill-ġenituri jew ma’ min ikunu.”

Immaġinajt li bit-tiżjin tiegħu li joħloq, hemm xi messaġġi partikolari jew diversi li jkun jixtieq iwassal bihom. Fil-fatt, dlonk stqarr miegħi li f ’dan il-każ kien sinifikanti ħafna l-mod kif jintramaw u mhux is-sbuħija. “Ġabu tbissima fuq kull min jgħaddi u saru jistennewhom ukoll. Però, fost kollox il-messaġġ warajhom dejjem kien li jekk inkunu kreattivi u innovattivi, l-ibliet u l-irħula tagħ-

na nistgħu ntuhom il-ħajja bl-arti tat-triq. Jixhed dan kien il-kliem ta’ sidien tal-ħwienet li spiss jiġu jgħiduli li kif tarma nkunu nafu għax kulħadd jitkellem fuqhom.

Allura l-messaġġ ikun b’xi mod wasal ukoll,” tbissem jgħidli Jorge.

Mistoqsi jekk jiffukax biss fuq tiżjin ta’ barra, jew jekk anke fuq ġewwa tad-dar tiegħu, Jorge weġibni, “Normalment jekk tkun dilettant ma toqgħodx tgħid għax ġewwa jew barra, imma l-importanti li tieħu gost tagħmel dak li tixtieq. Fuq barra għandek ċans li l-armar jitgawda aktar.”

Ridt inkun naf eżattament l-iskop tiegħu li ta’ kull okkażjoni jżejjen il-faċċata tad-dar tiegħu b’dan ilmod. “Il-ħsieb warajhom huwa li nwassal messaġġ hemm barra li jekk nixtiequ li nagħtu l-ħajja lil kull lokal f ’Malta għandna bżonn naraw affarijiet differenti u mhux dejjem l-istess. Huwa riskju li tmur għal xi ħaġa differenti u oriġinali, però issa li dawn intgħoġbu nħares ’il quddiem biex naraw bidla fl-istil ta’ kif narma u forsi mhux fl-istess post ukoll. Fl-aħħar mill-aħħar dak huwa s-sabiħ tal-arti.”

Kif stqarr miegħi stess, Jorge kkonferma li bħala tiżjin xi ftit jew wisq jeħodlu ftit ħin mhux ħażin sakemm jippreparaw l-affarijiet u jlibbsu l-manikini, però issa draw jużaw affarijiet riċiklati u spejjeż ikkonferma miegħi li ma jkollux.

Fl-aħħar nett, Jorge xtaq jgħaddi messaġġ lill-qarrejja ta’ din ilgazzetta. “Jekk inkunu kreattivi bilmod kif naħsbu nistgħu nagħmlu ħafna aktar affarijiet ta’ ġid f ’kull qasam li hawn madwarna.”

25

11.08.2019

kullhadd.com

reċensjoni tal-ktieb

EROJ

Michael Cini feġġ fix-xena letterarja tagħna ħames snin ilu, bir-rumanz Preżenza (2014) – rakkont imħawwar sewwa b’esperjenzi misterjużi magħġuna fiċ-ċpar ta’ bejn id-dinja ta’ hawn u d-dinja ta’ hemm. Awtur b’ħames rumanzi wara ismu mhux bilfors li jkun laħaq jew resaq qrib il-quċċata artistika tiegħu imma żgur li jħoss ir-responsabbiltà lejn il-qarrejja u l-pubblikatur tiegħu u fuq kollox miegħu nnifsu. Jeħtieġlu għaldaqstant iħares kemm il-ħsieb Orazjan kif ukoll il-livell miksub diġà bid-dijeġesi tiegħu.

L-eroj ta’ Michael Cini huma karattri konxji tal-qasma li hemm bejn il-poplu u l-ħakkiem, bejn is-sid u l-ħaddiem.

B’mod partikulari l-protagonist li hu saħansitra sensittiv għall-klassi soċjali li twieled fiha kif ukoll xprunat u aġġornat fl-attività politika li seħħet madwaru.

Fil-fatt, kontra l-karattri aljenati u injoranti kif insibu fir-rumanz ċelebri Ulied in-Nanna Venut fl-Amerka ta’ Juann Mamo, l-awtur ta’ Eroj jagħżel li lill-karattri ewlenin tiegħu jifdihom mill-miżerja li trabbew fiha. Anzi jemanċipahom tant li fi tmiem ir-rakkont, bis-saħħa tal-Kurunell Franċiż, il-protagonist jitgħallem jaqra u jikteb u xejn inqas uliedu jingħataw l-edukazzjoni biex ma jibqgħux sajmin mittagħlim – il-muftieħ għall-ħelsien mill-jasar, mill-għaks u mill-injoranza.

Hi għalhekk importanti u kruċjali l-istqarrija li r-rumanzier jagħmel qabel jibda r-rakkont tiegħu: Il-binja ta’ dan ir-rumanz ma kinetx waħda faċli għaliex jien u naqra, minn studju għal ieħor bdejt insib interpretazzjonijiet u verżjonijiet differenti b’bosta diskrepanzi bejniethom. Madanakollu, ippruvajt noħloq bilanċ biex sawwart il-ġrajja li kelli f ’moħħi filwaqt li bqajt fidil lejn l-istorja ta’ Malta. B’hekk irnexxieli noħloq rumanz mimli azzjoni kif ukoll imħabba, li b’kitba mexxejja u mingħajr ma jtaqqal moħħ il-qarrej jagħti stampa ċara tal-kuntest, flimkien mal-kurrenti li wasslu għall-irvellijiet tas-Sette Giugno.

Aktar minn hekk, fi tmiem ir-rakkont l-awtur jistieden lill-qarrej ikompli jiskopri billi jaqra aktar bil-għan li jiżen

il-fatti: “tajjeb li wara li taqra kitbiet ta’ xejriet politiċi differenti, inti wkoll tifforma l-opinjonijiet tiegħek dwar dak li ġara, u għaliex kellu bilfors iseħħ dak kollu fil-kuntest ta’ dawk iż-żminijiet.”

Mhux ta’ b’xejn li l-awtur ta’ Eroj ma jdumx ma jqiegħed lill-protagonist tiegħu fil-qalba ta’ din il-ħuġġieġa, jiġifieri fit-Tarzna, u ’l Dimech isemmih mas-17-il darba flimkien max-Xirka tal-Imdawlin tiegħu. Bid-differenza li filwaqt li Chetcuti jsejjes id-dramm tiegħu madwar Manwel Dimech fil-karattru prinċipali tad-dramm, Wenzu – li mhu ħadd ħlief Lorenzo Dyer, wieħed mill-vittmi – fir-rumanz ta’ Michael Cini l-protagonista huwa eroj minn fost il-folla.

L-anonimu minn fost dik il-ġemgħa ta’ qalbiena li jsalva bi żbrixx mit-taqtigħa u mix-xafra tal-bajjunetta tas-suldati Ingliżi biex wara jkun jista’ jirrakkuntalna fl-ewwel persuna dan id-dramm li sal-lum għadna nimmarkawh b’jum nazzjonali. La fl-Indipendenza u lanqas fil-Ħelsien ma nxtered demm Malti. U la konna naslu għall-Indipendenza u wisq inqas għall-Ħelsien li kieku ma kienx għas-Sette Giugno.

In-narrattiva ta’ Michael Cini mhijiex biss imsejsa fuq ġrajji-

et riċerkati. Michael għandu ħakma tajba mhux biss fuq il-lingwa imma jaf isib u jqiegħed il-kelma f ’lokha. Għandu vokabularju rikk u kif ngħidu, idoqq fil-widna. Aktar minn hekk, drawwiet missirijietna jerġgħu jfiġġu matul il-kapitli, kapitli qosra li ma jdejqux lill-qarrej u fl-istess ħin iżommuh imkaħħal mal-folji sakemm il-ktieb jinqara minn qoxra sa qoxra. Ngħidu aħna, meta Anġlu jġib quddiem għajnejh lil missieru lura mix-xogħol għajjien mejjet, u “jaqbad il-ħobż bejn idejh kollhom trab, ibusu, u jintefa’ jindafar bil-ġuħ għami li kien jiġi bih mix-xogħol.” Jew id-deskrizzjoni millaqwa li jagħtina tal-ferrovija meta Anġlu jirkeb mill-Ħamrun sa ma jasal Ħ’Attard u jagħtina xenarju mill-isbaħ ta’ dawk l-inħawi li hu tant familjari magħhom u li huma tant għal qalbu – Ħal Lija u Ħal Balzan.

Imma daqstant ieħor mhux biss huma sbieħ imma tassew oriġinali d-dehriet li l-awtur jagħtina ta’ Malta sotterranja li jeżistu taħt il-Belt Valletta, donnu jrid ifittex l-għeruq ta’ pajjiżna u jinżel u jesplora saħansitra d-dinja moħbija ta’ taħtna li ftit jafu biha. Dawn id-deskrizzjonijiet nistgħu ngħidu li nsibuhom sa mill-ewwel rumanz tiegħu Preżenza (it-tiftixa għal Grabiel fil-bir u l-għar moħbi) kif ukoll f ’Ix-Xafra tad-Destin (il-kapitli “Passaġġi Sigrieti” u “Fil-Katakombi”).

Michael huwa wkoll mgħallem tal-idjoma Maltija u jsegwi b’rettezza l-amar ta’ Ġużè Muscat Azzopardi: “Qatt ma tkun tista’ tgħid li taf ilsien tajjeb jekk ma tkunx taf tajjeb l-idjoma tiegħu.”

Bis-saħħa ta’ dan ir-rumanz, Michael Cini żamm l-appuntament maċ-ċentinarju tas-Sette Giugno u b’mod letterarju fakkar lill-poplu Malti li jkun għajb kbir għalina li ninsew is-sagrifiċċji li għaddew minnhom missirijietna: Dan ir-rumanz ifittex li jfakkar Il-memorja u jagħti ġieħ Lil dawk il-martri u eroj li fl-irvellijiet tas-Sette Giugno, Issieltu u saħansitra anke xerrdu demmhom Biex Malta tkun tal-Maltin Nirringrazzjawh minn qalbna ta’ dan il-ġest tabilħaqq patrijottiku. Daqstant ieħor huwa patrijottiku kull awtur li jagħżel il-Malti bħala l-għodda letterarja tiegħu. Huwa ċar li Michael Cini jħoss dan id-dmir lejn art twelidu. Anzi, huwa dmir ħafna għal qalb l-awtur – lejn il-maestà tal-ilsien Malti.

F’kull ktieb li ppubblika, fil-paġna tad-dedika nsibu miżjud dan il-kliem: “... kif ukoll lil kull min jgħożż, japprezza u jagħti sehmu biex l-Ilsien Malti nibżgħu għalih u nkomplu nikkultivawh kif jixraqlu ħalli jgawduh ukoll ta’ warajna.”

Mistoqsija: Kemm-il darba jsemmi lil Dimech flimkien max-Xirka tal-Imdawlin?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu dan il-ktieb EROJ. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 18 ta’ Awwissu.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-kotba GĦAT-TFAL huwa: I. GARAS - IL-ĦAMRUN

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

02

TIRBAĦ €100

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Kemm hu l-ammont ta’ appliances mibdul fl-ewwel fażi tal-iskema tal-Gvern?

Isem: Numru tat-telefown:

Tweġiba: Indirizz:

Rebbieħ: P. VELLA - TAS-SLIEMA

26

11.08.2019

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ shampoo u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

TISLIBA 289

MICHELLE CALAFATO - LIJA

Bi 3 Numri 099 426 480 550 594 732 777 792 893 967 975

B’4 Numri 0122 0153 0183 0785 1084 1198 1244 1286 1637 1919 1934 2004 2028

2042 2096 2461 2772 2929 3353 3768 3826 5212 5291 6682 6713 6953 7645 7869

8068 8139 8284 8481 8736 8850 9260 9393 9433 9691 9763 9915

B’5 Numri 03196 09876 13002 17886 30160 36338 40137 41241 41907 42613 47567 58783 78565

79007 80396 91081 93953 97592 98146 B’6 Numri 023859 177404 492634 612366 643660 820482

918828 929276 B’7 Numri 0715128 4440609 B’10 Numri 1004748117 8833160516

Mimdudin: 1.

Kompli l-qawl:

Ir-raba’ rqiq

jixba’ mill-ilma

u jinxef bid dawl tal-.....(5) 4.

Fl-aħħar tasal

fuq kulħadd (4) 7,15. Mixlija (8) 9,21M. Ċitru (6) 10.

Dan xogħlu

fl-armata (6) 12.

Uża martell (6) 16.

Nofs tond (3)

18,19.

19.

20.

21.

23.

24.

Quddiem ta’ rasu (5) Ara 18 Kultant (5) Ara 9 Ara 2 Ara 12 wieqfa

1.

2,23.

3.

5.

Weqfin: Imqarba (6) Tarahom fil-festi (7) Il-kap! (3) It-tmiem Ingliż (3)

6,11.

8.

11.

12,24.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Ma tibqax isfel (5) Farsa? (9) Ara 6 Ma għadux tajjeb (7) Maurice Wettinger Inglott (1,1,1) Ħu l-posta!! (6) Ara 7 Iġri Ingliż (3) Mhux jien (3) Tagħmlu max-xagħar (3)

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: 1.Qabel, 4.Mewġ, 7,15.Umbrella, 9,12 wieqfa. Dulta, 10.Naħseb, 12.Tajjeb, 16,21 wieqfa. Skarta, 18.AA, 19,22.Arrigo, 20.Kolin, 21.Rai, 23.Atom, 24.Arana

Weqfin: 1.Qassi, 2,3.Ballun, 5.Eks, 6,11. Ġobna, 8.Majjalata, 13.JAO, 14.Bandla, 17.Kia

27

11.08.2019

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Ilkaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. In-numru huwa indikazzjoni tat-total ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR

Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

28

11.08.2019

kullhadd.com

JIBNU HANGAR U JFITTXU L-ĦADDIEMA • GĦADDEJ B’RITMU TAJJEB IX-XOGĦOL FUQ IL-HANGARS IL-ĠODDA TAL-SR TECHNICS • INVESTIMENT TA’ €40 MILJUN LI JKOMPLI JSAĦĦAĦ IS-SETTUR TAL-AVJAZZJONI F’PAJJIŻNA Kitba ta’ gars, żdiedu l-bajjiet u nistgħu NICOLE BUTTIGIEG mmorru fis-suq għal xogħol ġdid,” żied Magri li kellu kliem Żjara f ’park numru erbgħa ta’ tifħir għall-mod kif Malta tal-ajruport internazzjonali ta’ qed tiżviluppa f ’dan is-suq.

“Malta qed tistabbilixxi lilha Malta tixhed ir-ritmu b’saħħtu li għaddej bih ix-xogħol fuq nnifisha b’mod tajjeb fis-setl-investiment li l-SR Technics tur tal-avjazzjoni. Hemm qed tkompli tagħmel f ’pajjiżna. żewġ plejers maġġuri li huma Investiment li għandu l-għan l-Lufthansa Technik u aħna. li jwassal biex il-kumpanija L-aviation cosmetics ikomplu tiġbed lejn Malta iktar klijen- jgħinu biex is-settur jingħaqad ti ġodda u tkompli saħħaħ biex ikun possibbli noffru postha bħala waħda mill-iktar s-servizz kollu li hemm bżonn. b’saħħithom fis-settur. Riżultat Bħalissa s-settur tal-avjazzjoni ta’ dan, il-kumpanija se tkun ingħaqad,” kompla Magri li fisser kif hemm ukoll kompetizztrid iktar ħaddiema.

Iltqajna fuq is-sit ma’ Ar- joni għall-ħaddiema.

“Bħalissa għaddejjin b’kamthur Magri, il-General Manager tal-kumpanija. Spjegalna panja intensiva ta’ reklutaġġ kif ladarba jkun lest ix-xogħol fejn għandna bżonn 250 peril-kumpanija tkun tista’ tirri- suna fis-snin li ġejjin. Sas-sena loka minn fejn taħdem illum d-dieħla rridu niżdiedu b’100 f ’Ħal Safi għal dan il-post ġdid persuna. U dan fis-setturi kollfejn se jkunu jistgħu jilqgħu sitt ha tax-xogħol u mhux biss inġinieria fuq l-avjazzjoni,” żied ajruplani f ’daqqa.

“Qed jinbnew sitt bajji- Magri li fakkar kif il-kumpaniet biex ikunu lesti fis-sena ja ilha Malta mill-2010.

“Kif għedtlek is-suq tal-av2020,” qalilna Magri li fisser kif il-kumpanija tispeċjalizza jazzjoni kien kajman wara dak fil-manutenzjoni ta’ ajruplani li ġara fl-ekonomija fil-passat u li meta jiġu hawn ikollhom issa qed naraw ix-xogħol jirpilbżonn ukoll manutenzjoni es- ja,” fisser Magri.

Waqt li kien għaddej ix-xogtensiva.

“Ikun hemm manutenzjoni ħol saru wkoll skoperti storiċi. fuq dawk li aħna nsejħulhom Skoperti li fi kliem il-Genersix year checks jew twelve year al Manager tal-kumpanija se checks. Ikun hemm manutenz- jkunu protetti. “Meta bdejna joni estensiva fuqhom. L-ajru- l-iskavar f ’Jannar ta’ din is-seplan jiġi maqlugħ, imsewwi, na sibna tempju. It-tempju spezzjonat u jerġa’ jkun lest kien ifisser li kellna nbiddlu l-pjanti biex nillimitaw l-iskabiex itir,” qalilna Magri.

Spjegalna kif l-investiment var. It-tempju se jiġi protett u huwa mħeġġeġ mill-fatt li mhux se jkun mimsus,” temm hemm id-domanda. Domanda jgħid Magri. li wieħed irid jilqa’ għaliha bil- L-SR Technics hija parti millli jtejjeb il-faċilitajiet li joffri. grupp HNA, grupp ta’ kumpFil-fatt, fil-post il-ġdid li qed aniji Ċiniżi bi dħul ta’ aktar isir fuq medda ta’ 30,000 met- minn €13.5 biljun fis-sena u ru kwadru se jkun hemm ukoll li huwa involut f ’bosta setturi spazju tajjeb għal workshops. fosthom l-avjazzjoni.

“Id-domanda tax-xogħol Għaldaqstant, b’dan l-investifl-avjazzjoni qed tiżdied b’mod ment l-SR technics se tkompli konsiderevoli. Fil-hangars li tattira aktar kumpaniji imporqed noperaw bħalissa kell- tanti fil-qasam tal-avjazzjoni na problema kbira ta’ spazju bħall-kumpanija Easy Jet li fejn ma stajniex immorru fis- tagħzel lil pajjiżna għat-tissuq biex inġibu xogħol ġdid. wijiet u għall-manutenzjoni B’dan il-proġett żdiedu l-han- tal-ajruplani.

Id-domanda tax-xogħol fl-avjazzjoni qed tiżdied b’mod konsiderevoli. Fil-hangars li qed noperaw bħalissa kellna problema kbira ta’ spazju fejn ma stajniex immorru fis-suq biex inġibu xogħol ġdid