Kullhadd 11.01.2015

www.kullhadd.com

ÓARSA LEJN DAK LI ÌARA F’PARIÌI FL-AÓÓAR JIEM Il-Óadd 11 ta’ Jannar, 2015 Óar©a Nru 1,122

Ara pa©na 6 u 7

Prezz ›0.80

ANKE CHARLIE JAÓSIBHA BÓALNA!

Kieku ridna lanqas stajna ma niktbux fl-ewwel faççata dwar dak li ©ara ftit tal-jiem ilu fil-qalba tal-Ewropa. Qed nirreferu g˙all-attakk fa˙xi li sar fuq ilkwartieri tal-©urnal satiriku Charlie Hebdo li fih mietu kemm ©urnalisti, pulizija u b’dak li kompla ji©ri wara, anke çivili. L-Ewropa kollha n˙asdet!

Dak li sa ftit ilu kien ji©ri f’postijiet distanti mhux Ewropej, issa ©ara fuq lg˙atba tag˙na!

B˙alma dejjem ji©ri, issa kul˙add isir emozzjonali…u bir-ra©un.

REFERENDUM FUQ IL-KAÇÇA

Dimostrazzjonijiet, protesti, akkuΩi u dak kollu li di©à rajna fil-kaΩ daqstant atroçi tat-Twin Towers fi New York. Huwa fil-mument li l-aktar inkunu emozzjonali li rridu n˙allu r-ra©uni ssaltan. Wara dan il-kaΩ ser ikun hawn min jipprova jpo©©i lil kul˙add fl-istess keffa biex jirkeb fuq is-sentiment anti-Semitiku u razzista. Jekk nag˙mlu dan, inkunu qeg˙din nag˙mlu Ωball kbir li l-bniedem di©à g˙amel fl-img˙oddi.

Ikompli f’pa©na 13

IÛ-ÛWIEÌ GÓAS-SAÇERDOTI

Ir-referendum dwar il-kaçça tar-rebbieg˙a mistenni jsir fil-11 ta’ April, flimkien mal-elezzjoni tal-kunsilli lokali.

Dan t˙abbar ilbiera˙ mill-Prim Ministru Joseph Muscat, li kien di©à g˙amilha çara li fuq din il-materja kien se jirrispetta d-deçiΩjoni tal-poplu. Sabiex ir-riΩultat ikun validu jridu jivvutaw iktar minn 50%.

Fr Hilary Tagliaferro qal lil din il-gazzetta li jemmen fid-dritt tal-g˙aΩla g˙as-saçerdoti Kattoliçi fejn jid˙ol iΩ-Ωwie©.

Fost affarijiet o˙ra huwa sostna li l-Knisja g˙adha ma tatx kas bis-serjetà tat-toroq ©odda miftu˙a lilha permezz tal-Konçilju Vatikan, fosthom fuq il-post tal-mara fil-Knisja u s-sesswalità.

Ara pa©na 2

Ara pa©na 3

ÇERTIFIKATI POÛITTIVI

Din kienet bla dubju ©img˙a ta’ çertifikati poΩittivi ma jaqtg˙u xejn g˙all-ekonomija Maltija u limpjiegi. Filwaqt li st˙arri© tal-Kummissjoni Ewropea sab li Malta kellha l-og˙la livell ta’ ottimiΩmu, l-NSO rre©istrat l-ikbar ammont ta’ impjiegi fl-istorja. Ilbiera˙ imbag˙ad, Standard and Poor’s ikkonfermat ir- rating poΩittiv ta’ BBB+/A-2 g˙al pajjiΩna.

Ara pa©na 5

02 11|01|2015

IR-REFERENDUM DWAR IL-KAÇÇA

FIL-11 TA’ APRIL

F’konferenza stampa lbiera˙ filg˙axija, il-Prim Ministru Joseph Muscat ˙abbar li r-referendum abrogattiv dwar il-kaçça tarRebbieg˙a se jsir fil-11 ta’ April, ji©ifieri ˙amest ijiem wara l-G˙id.

Sostna li ma kinx jag˙mel sens li l-poplu jo˙ro© jivvota darbtejn, u g˙alhekk flimkien mar-referendum, il-poplu dakinhar kien se jo˙ro© jivvota wkoll g˙all-Kunsilli Lokali.

Il-Prim Ministru sa˙aq li fl-opinjoni tieg˙u l-partiti politiçi ma kellhomx jid˙lu f’din il-kwistjoni, iΩda kien ovvju li l-politiçi nfushom se jkollhom opinjoni personali.

L-opinjoni personali tieg˙u li d-deroga g˙all-kaçça fir-rebbieg˙a g˙andha tinΩamm kienet mag˙rufa, u g˙alhekk huwa personalment kien se jivvota kontra li tintemm il-kaçça fir-rebbieg˙a, anki b’konsistenza mal-mandat elettorali li ng˙ata f’Marzu 2013.

Fl-istess waqt, iΩda, il-Prim Ministru g˙amilha çara li kien se jirrispetta d-deçiΩjoni tal-poplu, sew jew tkun favur it-tne˙˙ija tadderoga, u sew jekk tkun kontra.

Sabiex ir-riΩultat tar-referendum ikun validu, hemm bΩonn li tturnout ikun og˙la minn 50%. Dan huwa l-ewwel referendum abrogattiv fl-istorja ta’ pajjiΩna.

Petizzjoni kontra petizzjoni Il-mo˙˙ wara dan ir-referendum kienet il-CASH; organizzazzjoni mag˙mula minn 13-il NGO li l-iskop tag˙hom huwa prorpju li ti©i abolita l-kaçça fir-rebbieg˙a.

Kien g˙alhekk li l-CASH g˙amlet petizzjoni biex isir referendum fuq din il-materja, u rnexxielha ti©bor iktar minn 41,000 firma, anki jekk kien hemm bΩonn biss 33,418 firma biex ikun jista’ jsir dan ir-referendum.

Min-na˙a tag˙hom, l-FKNK u l-Kaççaturi San Umbertu wkoll organizzaw petizzjoni, iΩda sabiex dan ir-referendum ma jsirx.

Dawn ©abru 104,000 firma li ©iet ippreΩentata lill-Parlament, iΩda din ma setg˙etx ti©i milqug˙a g˙ax m’g˙andha l-ebda baΩi legali.

Kien g˙alhekk li l-Gvern g˙adda dan il-kaΩ quddiem il-Qorti Kostituzzjonali, li min-na˙a tag˙ha din il-©img˙a ddeçidiet li ma kien hemm l-ebda ra©uni li g˙aliha r-referendum ma kellux isir.

kullhadd.com

KÓ LOKALI

TAÓRIÌ LILL-KIRURGI MALTIN MILL-AQWA SPEÇJALISTI

Matul is-sena li g˙addiet kirurgi Maltin ing˙ataw ta˙ri© mill-aqwa professuri minn madwar id-dinja u dan f'Malta stess.

F'kummenti li tana, is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearne qal li dan kien possibbli grazzi g˙all-introduzzjoni ta’ sistema ta’ teleconferencing. Permezz ta’ din it-teknolo©ija lkirurgi Maltin seta’ jkollhom kuntatt dirett malaqwa esperti fil-qasam minn madwar id-dinja, li a©©ornawhom fuq l-a˙˙ar tekniçi uΩati barra minn pajjiΩna.

Fost l-esperti mondjali li taw ta˙ri© lill-kirurgi Maltin kien hemm professuri u speçjalisti millIΩvezja, il-Ìermanja, l-Ingilterra, Franza, Spanja, l-Italja u l-Irlanda.

Dawn l-esperti g˙enu biex f’Malta jissa˙˙a˙ luΩu ta’ metodi ta’ kirur©ija innovattiva li preΩentament jintuΩaw f’çentri Ewropej, fosthom sistemi marbuta ma’ interventi ta’ laparaskopija u robotika. Ta˙ri© simili bit-teleconferencing jillimita l-iskari©© ta’ tobba u impjegati o˙rajn li sa ftit taΩ-Ωmien ilu ma kellhomx g˙aΩla o˙ra ˙lief li jsiefru biex isegwu kwalunkwe ta˙ri© speçjalizzat.

Kollaborazzjoni ma’ istituzzjonijiet firRenju Unit u l-Irlanda Is-sena li g˙addiet il-qasam tas-sa˙˙a bbenefika wkoll minn kollaborazzjoni ma’ istituzzjonijiet mediçi fir-Renju Unit u l-Irlanda. Dan wassal biex b’mod konsistenti fit-teatri talkirur©ija fl-Isptar Mater Dei qed isiru aktar interventi bl-uΩu tal-laparaskopija. L-g˙an a˙˙ari huwa li l-pazjent Malti jing˙ata l-iprem trattament possibbli li tal-inqas huwa fl-istess livell li wie˙ed jista’ jie˙u fl-aqwa çentri tassa˙˙a madwar l-Ewropa.

Is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearne tenna jg˙id li g˙addejjin negozjati biex jin˙oloq çentru ta’ ta˙ri© fil-Meditteran fejn Malta ser tkun qed tag˙ti l-kontribut s˙i˙ tag˙ha. G˙addejjin negozjati wkoll g˙al programm ta’ ta˙ri© bejn tobba Maltin u kollegi IrlandiΩi. “Qeg˙din nibnu xibka ta’ trasferiment ta’ tag˙rif u qed infasslu mod uniku kif Ωew© pajjiΩi jistg˙u jg˙inu lil xulxin billi jo˙olqu programmi ta’ ta˙ri© mediku b’sa˙˙tu,” Ωied jg˙id Dr Fearne.

TIÌDID NOFS LEÓJA

Poter f’idejn l-elettorat Fir-reazzjoni tag˙ha CASH laqg˙et id-deçiΩjoni tal-Qorti u qalet li issa kien hemm konferma li d-deroga g˙all-kaçça fir-rebbieg˙a ma kinitx parti obbligatorja mit-trattat tal-Unjoni Ewropea. Ûiedet tg˙id li dan ir-referendum kien se jpo©©i l-poter f’idejn l-elettorat fuq din il-materja nazzjonali ta’ importanza.

L-g˙aqda Birdlife Malta, li tifforma parti mill-organizzazzjoni CASH, is-sena li g˙addiet kienet qed tappella g˙all-fondi sabiex t˙ejji l-kampanja tag˙ha, li fi kliemha se tkun ikkonçentrata sabiex t˙e©©e© lin-nies jo˙or©u jivvutaw f’dan ir-referendum.

Dan l-appell fuq is-siti www.indiegogo.com jidher li mar tajjeb, hekk kif kellu 3,200 share fuq Facebook u iktar minn 7,000 Tweet. Ir-riΩultat kien li n©abru €70,633, meta t-tir ori©inali kellu jkun ta’ €50,000.

Attakk fuq il-minoritajiet Intant, l-FKNK qalet li d-drittijiet tal-minoritajiet kienu qed ji©u mhedda, u li ç-çittadini Maltin kollha li jifformaw parti minn xi minorità kienu se jsibu ru˙hom ukoll f’din is-sitwazzjoni.

L-FKNK insistiet li, irrelevanti mir-riΩultat tar-referendum, l-istat Malti kien se jibqa’ jΩomm id-dritt li japplika deroga g˙all-kaçça fir-rebbieg˙a, li huwa dritt li jgawdu minnu l-istati membri kollha tal-Unjoni Ewropea.

F’Ìunju li g˙adda din il-gazzetta kienet irrappurtat li numru ta’ eks Ministri Nazzjonalisti kienu se jing˙ataw il-©enb mill-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil, g˙aliex kienu kkunsidrati b˙ala qodma wisq.

Minkejja li r-reshuffle im˙abbar mill-PN ftit taljiem ilu ikkonferma dak li konna rrappurtajna, fl-istess waqt dan Ωgur ma jistax jitqies b˙ala

wie˙ed ta’ ti©did u ri©enerazzjoni, b˙al ma ddeskrivieh Busuttil.

Dan g˙aliex u˙ud mix-shadowministers tal-PN kienu fil-kabinett ta’ GonziPN, b˙al Mario de Marco, Chris Said u Jason Azzopardi, filwaqt li o˙rajn, b˙al Beppe Fenech Adami, kellhom poΩizzjonijiet prominenti fil-partit. Busuttil innifsu kien Viçi-Kap tal-PN fl-amministrazzjoni preçedenti.

LOKALI KÓ

11|01|2015 03

kullhadd.com

“IS-SAÇERDOTI GÓANDU JKOLLHOM ID-DRITT LI JIÛÛEWÌU” KITBA TA’ GLEN FALZON F’g˙ajnejn ˙afna Papa Fran©isku qed jag˙mel bidliet radikali fil-Knisja Kattolika li ta˙t Papiet o˙ra ma konniex narawhom. Riçentament, fidd i s k o r s t i e g ˙u tal-Milied, huwa maqdar l-amministrazzjoni tal-Vatikan min˙abba li aktar mo˙˙ha fil-materjaliΩmu milli fil-vera tbatijiet tannies. Sa ftit taΩ-Ωmien ilu din it-tip ta’ kritika ˙add ma kien jistennieha b˙alma ˙add ma kien jistenna çerti dikjarazzjonijiet li g˙amel dan il-Papa f’diversi oqsma, fosthom iddrittijiet tal-minoranzi u rrwol importanti tal-mara filKnisja. In-nies flimkien malkritiçi hemm barra qed jistaqsu x’se jkun il-pass li jmiss f’dan it-ti©did li ilu jin˙ass g˙al diversi snin.

Fid-dawl ta’ dan kollu, ilgazzetta KullÓadd g˙aΩlet li t i t k e l l e m m a’ Fr Hilary T a g l i a f e r r o , persuna li m ’ g ˙ a n d u b Ωonn l-ebda introduzzjoni, fuq il-fatt jekk wasalx iΩ-Ωmien li s-saçerdoti Kattoliçi g˙andhomx jing˙ataw id-dritt li jiΩΩew©u u jkollhom familja b˙al saçerdoti o˙ra li wkoll huma parti mill-KristjaneΩmu.

G˙aΩla libera “Iva, is-saçerdoti g˙andhom ikollhom g˙aΩla libera fuq iççelibat u jkollhom dritt li jiΩΩew©u wkoll b˙al ˙addie˙or,” sostna Fr Hilary Tagliaferro. Huwa fisser kif, fil-verità, Kristu g˙aΩel ˙afna miΩΩew©in biex ikunu mieg˙u. Aktar minn hekk, flewwel elf sena tal-Knisja, issaçerdoti setg˙u jiΩΩew©u, liema drawwa g˙adha sostnuta sal-lum il-©urnata millKnisja Ortodossa. IΩda, Fr Hilary enfasizza: “Il-valur taççelibat huwa kbir u import a n t i f i l - K n i s ja u g˙andu j i b q a ’ g ˙ a l dawk li jridu j˙addnuh.”

“Il-kultura u l-mentalità iebsa biex tbiddilhom” Óafna huma tal-fehma li lKnisja Kattolika u l-Vatikan mhumiex a©©ornati iΩda Fr

“Imma min jaf jekk Alla jridx ukoll isejja˙ g˙ar-responsabbiltajiet tag˙hom biex i˙ossu ru˙hom aktar parti millKnisja u jfittxu li jkollhom aktar vuçi speçjalment innisa?” kompla jg˙id b’konvinzjoni Fr Tagliaferro.

L-abbuΩi sesswali mhux se jonqsu

Tagliaferro huwa tal-fehma li dawn huma a©©ornati bissa˙˙a tal-Konçilju tal-Vatikan li fi kliemu integra l-Knisja fid-dinja ta-lum. “Imma l-kultura u l-mentalità iebsa biex tbiddilhom u l-Knisja tie˙u ˙afna Ωmien biex tbiddel, u tag˙mel sew,” fisser Fr Tagliaferro li fil-fehma tieg˙u s-soçjetà li qed ng˙ixu fiha qed tiΩviluppa malajr wisq.

“Il-Knisja ma kinitx dejjem viçin il-poplu” Fr Tagliaferro fisser kif ma jaqbilx mal-fatt li l-Knisja Maltija baqg˙et lura iΩda kkonçeda li mhux dejjem kienet viçin il-poplu.

Madankollu, jemmen li lKnisja offriet g˙ajnuna imprezzabli lil min hu fqir, lill-anzjani, lin-nies ta’ bΩonnijiet speçjali, kif ukoll liddrogati, l-orfni u s- single mothers , fost o˙rajn. “IlKnisja dejjem kienet fuq quddiem fid-difiΩa tal-fqir u f’min hu fil-bΩonn.”

Dritt li s-saçerdoti jkollhom it-tfal “Il-Knisja dejjem ˙arset lejn iΩΩwie© b˙ala sagrament ta’ importanza kbira segwit millatt sesswali u t-tkattir tal-ulied li huma fundamentali u kundizzjoni g˙al dawk li de˙lin g˙aΩ-Ωwie©,” fisser Fr Tagliaferro.

G˙alhekk, ©aladarba s-saçerdoti Kattoliçi jing˙ataw id-dritt li jiΩΩew©u, irid ukoll ikollhom id-dritt li jkattru t-tfal. “Wara kollox dan di©à jeΩisti fil-Knisja f’˙afna qassisin Anglikani u Protestanti li ng˙aqdu malKnisja Kattolika u g˙adhom jg˙ixu l-˙ajja miΩΩew©a,” spejga b’reqqa Fr Tagliaferro. Ûied jg˙id li huwa j˙oss li l-Knisja b’mod universali g˙andha tirrevedi sew kif t˙ares lejn issesswalità.

“Ma nemminx li l-Knisja se dda˙˙al iΩ-Ωwie© g˙all-qassisin fi Ωmieni” Huwa ssokta jg˙id li jinsab

çert li l-Knisja qed tag˙mel listudji tag˙ha dwar dan ilfenomenu ©did u qed jidda˙˙al b’mod gradwali b˙alma ©ara fil-kaΩ talAnglikani. Madankollu, Fr Tagliaferro sostna li dan iΩΩmien Ωgur mhux se jasal sakemm hu jkun g˙adu ˙aj.

“Is-soçjetà Maltija nbidlet ˙afna u ma na˙sibx li kieku kellu jid˙ol iΩ-Ωwie© g˙assaçerdoti se ja˙sad lil xi ˙add.”

Jikkonçedi, iΩda, li qassis miΩΩewwe© jaf ikollu inqas ˙in g˙as-soçjetà. “Jien nara minni personalment, li n˙obb ˙afna l-familja u t-tfal b’mod partikolari, kieku kont miΩΩewwe© ma nafx kontx nag˙ti daqshekk ˙in g˙al ˙addie˙or u g˙at-tfal ta’ ta’ ˙addi e˙or,” Ωvela Fr Tagliaferro.

Huwa semma wkoll ilproblema tan-nuqqas ta’ vokazzjonijiet li kulma jmur qeg˙din jonqsu u g˙alhekk qed tonqos il-preΩenza talEwkaristija f’˙afna postijiet.

Fid-dawl tal-fatt li fl-a˙˙ar snin il-Knisja Maltija kienet iffaççjata minn allegazzjonijiet ta’ abbuΩi sesswali millmembri fil-kleru, Fr Tagliaferro ma jemminx li blintroduzzjoni taΩ-Ωwie© dawn l-abbuΩi sesswali se jonqsu.

“Min hu pedofelu hu marid u jista’ jkun fil-familja u f’kull professjoni o˙ra tas-soçjetà.

Infatti, abbuΩi ta’ pedofelija huma akbar fi professjonijiet o˙ra milli fil-professjoni ta’ saçerdot.”

Kien hawn li Fr Tagliaferro sostna li l- iscreening flg˙aΩla tas-saçerdoti huwa importanti ferm biex il-Knisja jkollha idea aktar çara talpersuni li jag˙Ωlu li jsiru membri tal-kleru.

Knisja li ma tintilifx iΩΩejjed fuq reli©joΩità popolari “Jiena l-Knisja n˙obbha imma naf li mhux perfetta, g˙al kontra dak li konna nitg˙allmu meta konna ferm u ferm iΩg˙ar. Il-Konçilju Vatikan fet˙ilna toroq ©odda u sbie˙ li g˙adna ma tajniex kashom bis-serjetà, fosthom il-veru post tal-lajçi u talmara fil-Knisja, is-sesswalità biex jintemm tabù kontriha g˙ax hija qaddisa u ˙alaqha Alla, kif ukoll aktar attenzjoni g˙al min hu mwarrab fis-soçjetà,” spjega b’reqqa Fr Tagliaferro.

Madankollu, huwa appella lill-Knisja biex din tkun aktar viçin il-poplu u tkompli teduka aktar il-fidi bid-differenza li ma tintilifx iΩΩejjed fuq reli©joΩità popolari u bombastika. Dan g˙ax iΩΩmien tag˙hom ilu li spiçça u ˙afna drabi tidher redikola.

04 11|01|2015

kullhadd.com

kÓ lokali

koNSulTaZZJoNi PuBBlika DWar il-PoliTika NaZZJoNali gÓaT-TuriÛMu Minkejja li riçentament ir-rapport talWorld Tourism Organization (WTO) xehed li Malta kisbet riΩultati poΩittivi immens fis-settur turistiku matul issena li g˙addiet, kif ukoll irre©istrat log˙la ammont ta’ turisti li qatt ra xxahar ta’ Novembru, Gvern Laburista xorta wa˙da nieda konsultazzjoni pubblika g˙ar-reviΩjoni tal-Politika Nazzjonali g˙at-TuriΩmu u dan g˙al diversi ra©unijiet fosthom biex is-settur turistiku f’Malta jkompli jikseb riΩultati mill-aktar poΩittivi.

ekonomika tal-Gvern g˙all-pajjiΩ.

Din il-Politika g˙at-TuriΩmu qed tkun ifformulata wkoll fuq il-baΩi ta’ viΩjoni aktar fit-tul li se twassal sal-2030. Din il-viΩjoni hija ffukkata fuq il-prinçipju ta’ Ωvilupp sostenibbli bil-g˙an li jit˙arsu l-aspetti poΩittivi ta’ attrazzjonijiet tal-pajjiΩ b˙ala destinazzjoni turistika g˙all-benefiççju tal-viΩitaturi u lpopolazzjoni ospitanti bl-istess mod.

Dan id-Dokument g˙all-Politika Nazzjonali g˙at-TuriΩmu huwa mifrux fuq il-premessa biex l-immani©©jar xieraq u l-ippjanar tal-industrija tatturiΩmu tag˙na jistrie˙u fuq tliet pilastri ewlenin: dawk tal-aççessibbiltà, il©enerazzjoni tad-domanda tat-turiΩmu permezz ta’ attivitajiet ta’ marketing u t-titjib kostanti tal-forniment tat-turiΩmu permezz ta’ Ωvilupp tal-prodott u inizjattivi ta’ assigurazzjoni tal-kwalità.

Din tag˙ti wkoll rikonoxximent lillispeçifiçitajiet ta’ G˙awdex b˙ala destinazzjoni distinta, filwaqt li tie˙u nota tat-tkabbir tas-suq tat-turiΩmu domestiku.

TuriΩmu aktar sostenibbli Waqt it-tnedija tal-konsultazzjoni pubblika g˙ar-reviΩjoni tal-Politika Nazzjonali g˙at-TuriΩmu, il-Ministru g˙at-TuriΩmu Dr Edward Zammit Lewis qal li dan il-Gvern se jibqa’ kommess bl-impenn tieg˙u biex is-settur tat-turiΩmu jkompli jkattar il-©id u jkabbar l-ekonomija ta’ pajjiΩna. G˙al dan il-g˙an il-Ministeru g˙at-TuriΩmu ˙ass il-˙tie©a biex jirrevedi u jtejjeb ilPolitika g˙at-TuriΩmu Nazzjonali g˙allperjodu 2015-2020.

Il-Ministru g˙at-TuriΩmu Dr Edward Zammit Lewis sostna li s-suççess kontinwu fl-industrija g˙at-turiΩmu f’Malta jista’ biss ikun sostnut jekk ikun mibni u m˙ejji fuq qafas sod ta’ politika tatturiΩmu bi strate©ija çara.

Mistenni aktar titjib fis-settur turistiku Il-Ministru g˙amel referenza g˙al studju indipendenti ppubblikat jumejn ilu minn Ωew© ekonomisti tal-Bank Çentrali fejn qed jindika u jipprevedi titjib konsiderevoli fis-settur turistiku.

Dawn l-ekonomisti qed ibassru li lheight limitation adjustment policy li ser twassal biex lukandi jΩidu n-numru ta’ sulari u jkabbru Ωoni komuni fl-ist-

Destinazzjoni suççess ess sular ser iwassal g˙al Ωieda ta’ elf u mitt sodda, investiment ta’ mitt miljun ewro fuq medda ta’ erba’ snin, Ωieda ta’ elf impjieg produttiv u tkabbir ekonomiku ta’ pajjiΩna ta’ madwar 0.3% kull sena.

Il-Ministru g˙at-TuriΩmu Dr Edward Zammit Lewis qal li l-Konsultazzjoni Pubblika tal-Politika Nazzjonali g˙atTuriΩmu hija bla dubju eΩerçizzju li je˙tie© il-parteçipazzjoni tal-partijiet interessati kollha fl-industrija kemm jekk huma politiçi, il-pubbliku ©enerali, settur privat, kif ukoll direttament jew indirettament fl-industrija turistika.

Il-Ministeru g˙at-TuriΩmu se jkun qed jistenna l-kummenti u s-su©©erimenti

minn dawn il-partijiet kollha qabel ma ji©i iffinalizzat dan id-dokument importanti.

X’jinvolvi dan id-dokument?

Dan l-abbozz ta’ dokument li ©ie ppreparat wara konsultazzjonijiet wiesg˙a mar-rappreΩentanti tal-industrija u partijiet interessati o˙ra, qed ji©i rilaxxat g˙all-konsultazzjoni pubblika; b’hekk qed ti©i riflessa l-poΩizzjoni talGvern vis-à-vis l-iΩvilupp sostenibbli kontinwu tat-turiΩmu lejn Malta, G˙awdex u Kemmuna b’konformità max-xejriet u l-iΩviluppi internazzjonali, kif ukoll il-viΩjoni soçjali u

Din il-politika se twitti t-triq g˙al destinazzjoni biex taddatta dawn il-prerekwiΩiti g˙al suççess kontinwu kemm fuq livell tal-Gvern, kif ukoll millindustrija nnifisha, b’tali mod li l-pajjiΩ jibqa’ jie˙u benefiççji mit-turiΩmu biex insostnu l-istatus ta’ pajjiΩna b˙ala stat Ewopew ekonomikament modern.

“Ninsab ˙erqan g˙al perjodu produttiv ta’ konsultazzjoni pubblika fejn nistieden lill-pubbliku in©enerali u lpartijiet interessati kollha g˙al diskussjoni bl-aktar mod wiesa’ sabiex nattiraw u ni©©eneraw su©©erimenti u ideat li jikkontribwixxu g˙al dan leΩerçizzju nazzjonali,” temm jg˙id ilMinistru g˙at-TuriΩmu Edward Zammit Lewis.

TifÓir gÓall-ViTikulTura lokali RAPPORT TA’ LIAM GAUCI Fil-jiem li g˙addew, fin-New York Times deher artiklu dwar l-industrija tal-inbejjed lokali illi fa˙˙ar il-mod kif Ωviluppa dan is-settur, li rnexxielu jo˙loq prodotti aktar sofistikati li kienu kapaçi jirreΩistu l-kompetizzjoni internazzjonali qawwija li j©ib mieg˙u dan is-suq.

turisti li ji©u jΩuruna. Hemm ˙tie©a li l-konsumatur Malti jifhem u japprezza li l-prodott Malti jista’ jkun tajjeb daqs – jekk mhux a˙jar – millprodott impurtat,” sostna sSegretarju Parlamentari g˙allBiedja, Sajd u Drittijiet talAnnimali.

Sostenn finanzjarju

Sodisfazzjoni Dwar il-©udizzju poΩittiv tanNY Times tkellimna masSegretarju Parlamentari g˙allBiedja, Sajd u Drittijiet talAnnimali Roderick Galdes illi laqa’ b’sodisfazzjon ir-rimarki li saru fil-medja internazzjonali dwar l-industrija tal-inbid f’Malta.

L-Onor. Galdes qalilna li lGvern Laburista mill-ewwel fehem li dan is-settur g˙andu jkun sostnut biex jing˙elbu lbosta sfidi li jiffaççja, fosthom l-importazzjoni ta’ nbejjed minn pajjiΩi o˙ra, illi qieg˙da to˙loq kompetizzjoni kbira u, f’˙afna kaΩi, in©usta g˙allprodott Malti, b’detriment kemm g˙all-bidwi kif ukoll g˙all-g˙assar.

“F’din il-klima ta’ kompetizzjoni qawwija, fejn il-prezzijiet u l-kwalità huma ta’ importanza kbira, Gvern Laburista qieg˙ed jg˙in biex jiggarran-

tixxi li l-inbid Malti jkun talaqwa kwalità, bl-infurzar ta’ regolamenti stretti fil-produzzjoni ta’ nbejjed ta’ Denominazzjoni ta’ Ori©ini Kontrollata (DOK) u ta’ nbejjed ta’ Indikazzjoni eografika Tipika (IGT),” spjegalna l-

Onor. Galdes.

Huwa qalilna wkoll li llum f’pajjiΩna qeg˙din nipproduçu nbejjed ta’ kwalità ferm g˙olja, li jikkompetu ma’ nbejjed importati u g˙alhekk m’hemm l-ebda ra©uni valida g˙aliex il-konsumatur Malti

m’g˙andux jikkonsma lprodott lokali.

“L-istess jista’ jing˙ad g˙alllukandiera u s-sidien tar-ristoranti. G˙andna nippromovu l-konsum ta’ nbejjed Maltin ta’ kwalità kemm mal-konsumatur Malti, kif ukoll mat-

G˙al dan il-g˙an, Gvern Laburista qieg˙ed jag˙ti ssostenn finanzjarju biex, flimkien mal-g˙assara, issir kampanja ta’ reklamar favur il-konsum ta’ nbejjed Maltin u G˙awdxin ta’ kwalità.

Barra minn hekk, il-Gvern qieg˙ed jg˙in ukoll biex issir riçerka xjentifika fuq iΩ-Ωew© varjetajiet tad-dwieli indi©eni Maltin – il-Girgentina u lÌellewΩa – bl-iskop li dawn iΩ-Ωew© varjetajiet uniçi g˙al pajjiΩna ji©u vvalorizzati b˙ala varjetajiet li minnhom jista’ ji©i prodott inbid tal-aqwa kwalità li jikkompeti ma’ nbejjed prodotti mill-g˙eneb ta’ varjetajiet internazzjonali.

B’hekk inkunu qeg˙din insostnu kemm il-˙idma u linvestiment tal-bidwi, kif ukoll dik tal-g˙assar, billi nΩidu l-konsum ta’ nbejjed ta’ kwalità Maltin u G˙awdxin, temm jg˙idilna Galdes.

LOkALI kÓ

11|01|2015 05

kullhadd.com

PAJJIÛNA BL-OGÓLA LIVELL TA’ OTTIMIÛMU Fi st˙arri© tal-Kummissjoni Ewropea, Malta re©g˙et kellha l-aqwa livell ta’ ottimiΩmu fost il-pajjiΩi kollha taΩ-Ûona Ewro. Ûew© rapporti o˙ra ma˙ru©a din il-©img˙a jkomplu jissostanzjaw dan is-sentiment ottimist. Filwaqt li l-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO) ikkonferma li Malta g˙andha l-og˙la rata ta’ impjiegi flistorja, l-a©enzija ta’ kreditu Standard & Poor’s ikkonfermat ir-rating poΩittiv ta’ BBB+/A-2 g˙al pajjiΩna.

L-anqas rata ta’ qg˙ad flistorja L-andament fis-suq taxxog˙ol kompla sejjer tajjeb anke wara Settembru. IlEurostat qed juri li, g˙at-tieni xahar konsekuttiv, f’Novembru pajjiΩna kellu rata ta’ qg˙ad ta’ 5.8%, li hija lanqas rata ta’ qg˙ad fl-istorja ta’ pajjiΩna, u tfisser li Malta g˙andha t-tielet l-anqas rata ta’ qg˙ad minn fost il-pajjiΩi Ewropej kollha. Dan b’kuntrast mar-rata tal-qg˙ad ta’ 6.5% fi Ωmien l-amministrazzjoni preçedenti.

PajjiΩna issa g˙andu wkoll il-˙ames l-inqas rata ta’ qg˙ad fost iΩ-Ωg˙aΩag˙, b’kuntrast mar-rata ta’ qg˙ad fost iΩΩg˙aΩag˙ ta’ 14.7% fi Ωmien lamministrazzjoni preçedenti.

Dan ifisser li eluf ta’ Ωg˙aΩag˙ illum qeg˙din ja˙dmu, minflok jirre©istraw.

Ûieda sostanzjali fil-bejg˙ tal-˙wienet L-ist˙arri© tal-Kummisjoni Ewropea, li sar fost l-azjendi u l-konsumaturi Maltin u G˙awdxin, juri li l-indiçi tassentiment ekonomiku la˙aq illivell ta’ 112.3, jew 12% aktar mill-medja re©istrata kemm ilu ji©i mkejjel dan l-indikatur.

Il-kejl osservat f’Diçembru kien f’kull qasam aktar g˙oli mill-medja re©istrata u g˙alhekk il-livell ta’ ottimiΩmu f’pajjiΩna huwa mifrux prattikament fost is-setturi kollha.

Matul dan l-a˙˙ar xahar kien hemm titjib fil-kunfidenza fost azjendi li joperaw fis-servizzi kif ukoll fost dawk fl-industrija. F’dawn iΩ-Ωew© setturi kien hemm titjib fid-domanda li wassal g˙al Ωieda fl-impjiegi.

Il-ma©©oranza tal-kumpaniji qed ibassru li ser ikomplu jimpjegaw anke aktar nies mag˙hom fix-xhur li ©ejjin.

Dan l-ottimiΩmu fost l-azjendi qed ji©i rifless ukoll f’aktar kunfidenza fost il-konsumaturi Maltin u G˙awdxin. Skont ilKummissjoni Ewropea, ilfamilji f’pajjiΩna huma fost ilftit madwar l-Ewropa li qed isostnu li s-sitwazzjoni finanzjarja tag˙hom tjiebet fis-sena ta’ qabel. Il-familji f’pajjiΩna ja˙sbu wkoll li dan it-titjib ser ikompli anke din is-sena. List˙arri© jikkonferma li n-nies i˙ossu li f’Malta kien hemm tkabbir ekonomiku çar u li lqg˙ad se jkompli jonqos.

L-ottimiΩmu tal-familji f’pajjiΩna qed jirrefletti f’bejg˙

“Il-bejg˙ tal-˙wienet Ωdied b’1.8%, jew bi tliet darbiet aktar miΩ-Ωieda re©istrata fiΩ-Ûona Ewro” akbar. Statistika tal-Eurostat turi li, matul Novembru, ilbejg˙ tal-˙wienet Ωdied b’1.8%, jew bi tliet darbiet aktar miΩ-Ωieda re©istrata fiΩÛona Ewro. Dan it-titjib jo˙ro© ukoll minn çifri tal-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika li juru li fl-ewwel ˙dax-il xahar tal2014 kien hemm Ωieda ta’ €40 miljun, jew 4.1%, meta mqabbel mas-sena ta’ qabel.

L-istess statistika tikkonferma li, matul l-ewwel ˙dax-il xahar tal-2014, kien hemm Ωieda ta’ €379 miljun fl-importazzjoni ta’ kapital u makkinarju. Din tfisser Ωieda qawwija fl-investiment f’pajjiΩna u mistennija twassal g˙al iktar aççellerazzjoni fit-tkabbir ekonomiku.

Dan l-ottimiΩmu fost il-familji u negozji wassal ukoll biex Malta rre©istrat l-og˙la rata ta’ impjiegi fl-istorja tag˙ha.

Gvern Laburista jwettaq weg˙diet Nazzjonalisti Ta’ min wie˙ed isemmi wkoll li Gvern Laburista rnexxielu jaqbeΩ ir-rata li l-amministrazzjoni preçedenti kienet wieg˙det lill-Kummissjoni Ewropea li til˙aq sal-2020.

L-amministrazzjoni preçedenti kienet wieg˙det lillKummissjoni Ewropea li, sal2020, pajjiΩna kellu jkollu rata ta’ impjiegi ta’ 62.9%. Illum din il-mira mhux talli ©iet mil˙uqa, imma talli nqabΩet sew. Filwaqt li, fi tmiem lamministrazzjoni preçedenti, pajjiΩna kellu defiçit ta’ kwaΩi 4% fir-rata tal-impjiegi meta mqabbel mal-medja Ewropea, dan id-defiçit issa naqas kwaΩi bin-nofs.

kien hawn kwaΩi 184,400.

Din iΩ-Ωieda ta’ kwaΩi 6,500 persuna fi tnax-il xahar hija log˙la Ωieda fl-impjiegi li qatt ©iet irre©istrata f’pajjiΩna. Dan huwa riΩultat sinifikanti, speçjalment meta wie˙ed iqis li, fla˙˙ar kwart tal-amministrazzjoni preçedenti, iΩ-Ωieda finnumru ta’ nies ja˙dmu kienet anqas minn nofs ta’ dik irre©istrata issa.

6,500 post tax-xog˙ol ©did

L-NSO jikkonferma wkoll li, meta mqabbel mas-sena ta’ qabel, il-pagi f’pajjiΩna g˙olew bi 2.3% fi Ωmien meta l-inflazzjoni kienet 0.3% biss, ji©ifieri titijib ta’ 2% fil-poter ta’ akkwist tal-˙addiema Maltin u G˙awdxin.

B’kuntrast, fl-a˙˙ar sena talamministrazzjoni preçedenti, il-paga medja kienet g˙oliet b’1.9% biss, fi Ωmien meta linflazzjoni kienet 2.4%, ji©ifieri tnaqqir ta’ 0.5% fis-sa˙˙a talpaga medja. Dan ifisser li, filwaqt li ta˙t il-Gvern preçedenti l-˙addiem medju kien mar lura bi €80, illum il˙addiem medju mar a˙jar bi €315.

Wara li s-sena li g˙addiet ilEurostat wera kif ir-rata talqg˙ad f’pajjiΩna kienet niΩlet g˙al livell qatt qabel miksub, ji©ifieri 5.8%, issa kien imiss lill-NSO li jikkonferma kif Malta g˙andha l-og˙la rata ta’ impjiegi li qatt kienet irre©istrata fl-istorja.

Bejn Lulju u Settembru 2014, ir-rata ta’ impjiegi f’pajjiΩna la˙qet il-livell rekord ta’ 63.5%. Din tfisser Ωieda ta’ 2.1% fuq ir-rata tas-sena ta’ qabel. Filwaqt li, bejn Lulju u Settembru 2013, kien hemm 178,000 persuna ta˙dem f’Malta, fl-istess Ωmien tal-2014

Ûieda fil-pagi

BBB+/A-2 Intant, ilbiera˙ l-a©enzija ta’ kreditu internazzjonali Standard & Poor’s ikkonfermat ir- rating ta’ BBB+/A-2 g˙al pajjiΩna filwaqt li tenniet kif l- outlook tal-ekonomija huwa wie˙ed stabbli. Dan irriΩultat ekonomiku huwa meqjus b˙ala wie˙ed poΩittiv immens g˙al pajjiΩna.

Din l-a©enzija ta’ kreditu, li b˙al o˙rajn tax-xorta tag˙ha ma j˙arsux lejn min hemm filGvern fil-pajjiΩ speçifiku, iΩda j˙arsu lejn l-affarijiet kif inhuma, qed isemmu kif l-ikbar instigatur g˙as-suççess ekonomiku f’pajjiΩna huwa ssettur tal-ener©ija, settur li Gvern Laburista sa mill-bidu nett tah l-importanza tieg˙u.

Standard & Poor’s issemmi wkoll is-suççess ta’ familyfriendly measures li implimenta l-Gvern li g˙enu biex jiΩdiedu l-flus fl-idejn.

L-istess a©enzija tirrikonoxxi kif it-tkabbir ekonomiku ta’ pajjiΩna jiΩboq sew lil dak ta’ pajjiΩi o˙ra Ewropej fiΩ-Ûona Ewro filwaqt li ttenni kif se jkompli jonqos id-defiçit.

06 11|01|2015

kullhadd.com

KÓ

TA’ BARRA

L-ATTAKK FUQ CHARLIE L-Erbg˙a

Stephane Charbonnier | Editur

11.30am: Ûew© a˙wa, Chérif u Said Kouachi, jid˙lu armati fl-uffiçini tar-rivista satirika Charlie Hebdo. Huma jisparaw fuq u joqtlu tnax-il persuna li jinkludu disa’ impjegati, Ωew© uffiçjali talpulizija u ra©el li kien qieg˙ed iΩur l-uffiççju.

Waqt l-assalt huma sostnew li qeg˙din hemm biex jivvendikaw ru˙hom g˙all-mod kif dan irrivista rreferiet g˙all-Profeta Mu˙ammed filkarikaturi tag˙ha.

Wara l-isparatorja, l-a˙wa ja˙arbu b’vettura misruqa. Wara xi ˙in jabbandunaw din il-karozza biex jisirqu o˙ra. L-awtoritajiet jitilfu t-traççi tag˙hom g˙al xi ˙in.

Din ma kinitx l-ewwel darba li dan il-magaΩin kien fil-mira ta’ attakk terroristiku hekk kif, fl2011, kienu twaddbu bombi tal-pitrolju fuq luffiçini tag˙hom wara li kienu ppubblikaw karikaturi li deher fihom il-Profeta Mu˙ammed.

Dakinhar ˙add ma we©©a’ fl-attakk, però l-uffiçini tag˙hom kienu nqerdu.

11.00pm: Óatil Chérif u Said Kouachi, Hamyd Mourad, ukoll ikunu fost is-suspettati tal-awtoritajiet FrançiΩi. Mourad jippreΩenta ru˙u b’mod volontarju lill-pulizija l-Erbg˙a filg˙axija.

Madankollu, is-Sibt ta’ wara, l-awtoritajiet FrançiΩi jilliberawh hekk kif ma jsibu l-ebda konnessjoni mal-attakk fuq l-uffiçini ta’ Charlie Hebdo.

Il-Óamis

Bernard Verlhac | Cartoonist

Georges Wolinski | Cartoonist

9.00am: L-uffiçjal tal-pulizija Clarissa JeanPhilippe tiltaqa’ ma’ dak li ˙asbet illi kien inçident tat-traffiku fil-Lvant ta’ Pari©i. Però, fil-verità, tkun vettura wieqfa b’militanti armati fiha li jift˙u n-nar fuqha, kif ukoll persuni o˙rajn illi kienu fiΩ-Ωona. Jean-Philippe tmut ftit wara b’konsegwenza tal-©rie˙i li sofriet, filwaqt li kennies li kienu fuq il-post isofri ©rie˙i gravi. Minna˙a tag˙hom, il-militanti jirnexxilhom ja˙arbu minn fuq il-post.

10.30am: G˙all-bidu l-membri tal-medja ja˙sbu li dawn jistg˙u jkunu l-istess militanti li attakkaw lil Charlie Hebdo. Madankollu, l-awtoritajiet jidentifikaw lill-a˙wa Kouachi f’Ωona o˙ra lejn itTramuntana ta’ Pari©i meta dawn jid˙lu armati f’pompa tal-petrol biex jisirqu l-ikel u l-fjuwil.

Dan il-fatt jallarma lill-awtoritajiet illi jirrealizzaw li fil-fatt huma tnejn il-gruppi ta’ militanti f’Pari©i u g˙alhekk jestendu t-tfittxijiet tag˙hom biex jifhmu a˙jar l-iskala ta’ din l-operazzjoni terroristika.

Allarmanti wkoll kien il-fatt illi l-˙addiema li kienu fil-pompa tal-petrol innutaw li l-militanti kellhom ˙afna armi b˙al rocket propelled grenades u assault rifles fil-vettura tag˙hom; indikazzjoni li kellhom pjanijiet ulterjuri barra lattakk fuq Charlie Hebdo.

Il-Ìimg˙a 8.30am: Isse˙˙ sparatorja qrib l-ajruport Charles de Gaulle u ftit tal-minuti wara ji©i rrappurtat illi l-Forzi tal-Ordni huma involuti f’segwiment bilkarozzi wara tnejn mis-suspettati. Meta dawn tala˙˙ar jaslu fir-ra˙al ta’ Dammartin-en-Goel, fitTramuntana ta’ Pari©i, huma jid˙lu f’negozju talistampar g˙all-kenn.

Jean Cabu | Cartoonist

Philipe Honore | Cartoonist

9.00am: Il-pulizija jiççirkondaw in-negozju u jevakwaw il-binjiet pubbliçi tal-madwar. Lawtoritajiet jitolbu lir-residenti biex jibqg˙u fiddjar tag˙hom u joqg˙odu ’l bog˙od mit-twieqi hekk kif kienu qeg˙din jantiçipaw sparatorji o˙ra. Ftit iktar minn sieg˙a wara jsir mag˙ruf illi dawn il-militanti g˙andhom osta©© u li huma

Bernard Maris | Ekonomista

Said Kouachi u Cherif Kouachi | Terroristi

TA’ BARRAKÓ

11|01|2015 07

kullhadd.com

HEBDO: X’ÌARA EÛATT? l-istess persuni li attakkaw l-uffiçini tar-rivista Charles Hebdo jumejn qabel 12.30pm: Isir mag˙ruf illi, sadanittant, l-awtoritajiet iççirkundaw negozju ie˙or, din id-darba f’Porte de Vincennes, fix-Xlokk ta’ Pari©i, b’suspett illi hemm fih militanti o˙rajn. F’dan il-kaΩ ukoll jittie˙du diversi osta©©i, fosthom nisa u tfal illi kienu qeg˙din jag˙mlu x-xiri tag˙hom meta waslu t-terroristi.

1.30pm: Jidhru rapporti fil-medja li t-terroristi f’Porte de Vincennes huma Amedy Coulibaly u Hayat Boumeddiene u jkun allegat illi kienu huma li qatlu lil Clarissa Jean-Philippe nhar lErbg˙a ta’ qabel. Dan is-suspett ikun ikkonfermat fis-2pm meta l-pulizija j˙abbru l-identità tag˙hom u jiΩvelaw illi Ω-Ωew© militanti kienu f’relazzjoni.

Xi rapporti jispekulaw ukoll illi dawn il-militanti di©à qatlu Ωewg osta©©i.

Ahmed Merabet | Pulizija

3.00pm: L-affarijiet jikkumplikaw ru˙hom hekk kif Coulibaly jg˙id lill-pulizija li huwa se joqtol lill-osta©©i kollha jekk isir jaf illi l-Forzi tal-Ordni jippruvaw jarrestaw lill-militanti maqfulin finnegozju tal-istampar ta’ Dammartin-en-Goele.

Sadanittant, isir mag˙ruf illi l-a˙wa Kouchi kienu fuq in-no-fly list tar-Renju Unit min˙abba l-konnessjoni tag˙hom ma’ gruppi terroristiçi internazzjonali.

3.55pm: Is-sitwazzjoni f’Dammartin-en-Goele tidde©enera hekk kif il-medja tirrapporta li bdiet sparatorja fiΩ-Ωona tan-negozju tal-istampar.

G˙all-bidu jkun ma˙sub illi l-pulizija attakkaw ilbini, però, ftit tal-minuti wara jsir mag˙ruf illi kienu fil-fatt il-militanti li ˙ar©u jisparaw fuqhom.

L-a˙wa Kouche jinqatlu f’dan l-iskambju armat, filwaqt li l-osta©© illi kellhom f’idejhom ji©i salvat mill-Forzi tal-Ordni.

Franck Brinsolaro | Pulizija

4.10pm: Sadanittant, ikun irrappurtat illi nstemg˙u diversi spluΩjonijiet fin-negozju ta’ Porte de Vincennes u li l-pulizija da˙lu biex jikkonfrontaw lill-militanti. Wara diversi minuti, lawtoritajiet jikkonfermaw illi fl-attakk inqatel Coulibaly, filwaqt li Boumeddiene ˙arbet minn fuq il-post. Il-pulizija jirnexxielhom jilliberaw diversi osta©©i, però jiΩvelaw illi erbg˙a o˙ra tilfu ˙ajjithom fl-assedju.

7.00pm: Il-President FrançiΩ Francois Hollande jag˙mel diskors illi fih jikkundanna l-attakki terroristiçi filwaqt li jappella lill-poplu biex jibqa’ mag˙qud u ma j˙allix dawn l-atti jxerrdu lmibeg˙da kontra r-reli©jon IΩlamika. B’kollox, dawn it-tliet ijiem ta’ vjolenza, ˙allew sbatax-il persuna innoçenti u tliet militanti mejta.

Mustapha Ourrad | Copy Editor

Is-Sibt: Il-Gvern FrançiΩ iΩomm livell g˙oli ta’ sigurtà madwar il-pajjiΩ hekk kif l-awtoritajiet ma eskludewx il-possibbiltà li jkun hemm attentati terroristiçi o˙rajn ippjanati. Skont il-Ministru g˙all-Intern Bernard Cazeneuve, dan il-livell ta’ allert se jinΩamm g˙al diversi ©img˙at.

Sadanittant, it-tfittxija g˙al Boumeddiene tkompli.

Kien im˙abbar ukoll illi llum il-Óadd ser issir laqg˙a b’ur©enza f’Pari©i li fiha se jie˙du sehem diversi mexxejja Ewropej biex jiddiskuti miΩuri ©odda g˙al kontra t-terroriΩmu. Fl-istess ©urnata, se tkun organizzata mixja b’turija ta’ g˙aqda u solidarjetà fejn huma mistennija jie˙du sehem ilPresident FrançiΩ Francois Hollande, il-Prim Ministru Malti Joseph Muscat, il-Kançillier tal-Ìermanja Angela Merkel, il-Prim Ministru tar-Renju Unit David Cameron u l-Prim Ministru Tork Ahmet Davutoglu, fost l-o˙rajn.

Hayat Boumeddiene u Amedy Coulibaly | Terroristi

Michel Renaud Fundatur tal-festival Carnet de Voyage

Elsa Cayat | Psikoanalista u kontributtriçi

Frédéric Boisseau | Purtinar

08 11|01|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

IÛJED AÇÇESSIBBILTÀ F’KORDIN

RITRATT: DOI REUBEN PISCOPO

“MINN DRITTIJIET FUQ IL-KARTA QED NGÓADDU GÓALL-FATTI” Il-Kummissjoni Nazzjonali g˙al Persuni b’DiΩabbiltà (KNPD) ˙abbret li se tkun qed t˙ejji rapport iddettaljat sabiex ilfaçilitajiet fil-Façilità Korrettiva ta’ Kordin isiru aktar aççessibbli. Dan ir-rapport se jsir millKNPD wara li saru diversi laqg˙at mal-mani©ment talfaçilità min˙abba problemi ta’ nuqqas ta’ aççessibbiltà u fejn b’kollox b˙alissa hemm seba’ persuni b’diΩabbiltà residenti f’din il-façilità.

Iç-Chaimann tal-KNPD Oliver Scicluna qal li, b˙ala regolatur, il-KNPD se tkun qed tassigura li l-Façilità Korrettiva hija attrezzata u aççessibbli g˙allbΩonnijiet diversi ta’ persuni b’diΩabbiltà residenti, filwaqt li l-focal point nazzjonali li t˙ares l-implimentazzjoni talKonvenzjoni tal-Ìnus Mag˙quda g˙all-persuni b’diΩabbiltà tkun qieg˙da sse˙˙.

Kordin mhux se jkun luniku entità Is-Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva Justyne Caruana qalet li dan leΩerçizzju huwa turija çara ta’ kif is-Segretarjat Parlamentari responsabbli qed ja˙dem permezz tal-focal point nazzjonali u b’diskussjonijiet kontinwi mal-Kummissjoni sabiex jara li l-konvenzjoni u l-li©i g˙allopportunitajiet indaqs ti©i rispettata u g˙alhekk il-persuni b’diΩabbiltà, ikunu fejn ikunu, jing˙ataw id-drittijiet tag˙hom u ji©u trattati b’dinjità. Sabiex la©enda tad-diΩabbiltà verament ti©i attwata skont il-Politika Nazzjonali g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà li ˙ar©et xahar ilu, se jkun qed isir dan l-eΩerçizzju f’entitajiet differenti u f’kollaborazzjoni ma’ ministeri differenti. Is-Segretarju Parlamentari Ωiedet tg˙id li permezz ta’ dawn il-miΩuri minn drittijiet fuq il-karta issa qed ng˙addu g˙all-fatti.

Is-Segretarju Parlamentari enfasizzat li l-g˙an tar-rapport li se t˙ejji l-kummissjoni se jkun gwida sabiex jin˙olqu façilitajiet aktar aççessibbli f’pajjiΩna. “Wasal iΩ-Ωmien li verament ikollna strutturi aççessibbli g˙al kul˙add u mhux nimxu b’management by crisis meta tqum l-eventwalità.”

Is-Segretarju Parlamentari rringrazzjat lill-Ministru Abela u

lill-istaff kollu li aççettaw li ja˙dmu flimkien g˙al dan lg˙an u antiçipat li se jkun hemm eΩerçizzju simili f’entitajiet o˙ra li se ji©u m˙abbra dalwaqt u dan fil-kuntest tal˙idma bla heda li l-Gvern qed iwettaq favur il-persuni b’diΩabbiltà u l-a©enda tag˙hom.

Attenzjoni wkoll g˙al diΩabbiltajiet mentali Il-Ministru g˙all-Intern u sSigurtà Nazzjonali Carmelo Abela rringrazzja lill-KNPD u lis-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva li qed jissuperviΩjonaw il-ministeri kollha biex ti©i implimentata l-Politika Nazzjonali dwar id-DiΩabbiltà.

Il-Ministru qal li dan il-Gvern di©à beda jie˙u azzjoni sabiex persuni b’diΩabbiltajiet differenti jg˙ixu b’dinjità fil-Façilità Korrettiva. Spjega kif di©à saret rampa fl-entratura tal-viΩitaturi u rampa o˙ra barra l-kappella.

Barra minn hekk, çella partikolari u diviΩjoni ©ew immodifikati sabiex isiru aktar aççessibbli. Persuni b’piΩ Ωejjed qed ikunu m˙e©©a wkoll jipparteçipaw fi klassijiet apposta ta’ attività fiΩika.

Il-Ministru qal li attenzjoni partikolari trid ting˙ata wkoll lil dawk il-persuni li g˙andhom diΩabbiltajiet intellettwali u mhux biss fiΩiçi, u g˙alhekk g˙andha ti©i studjata l-possibbitlà li kull persuna li tid˙ol filFaçilità Korrettiva biex tiskonta piena ta’ pri©unerija tkun assessjata minn tim multidixxiplinarju li jkun jinkludi social workers, tobba, u anke psikjatri biex ikun Ωgurat li s-sentenza ta’ pri©unerija tkun wa˙da riabilitattiva.

Hemm persuni o˙ra li g˙andhom bΩonn attenzjoni partikolari fil-Facilità Korrettiva, spjega l-Ministru, b˙al persuni transgender li b˙alissa jinsabu fid-diviΩjonijiet tal-ir©iel, iΩda li meta jg˙addi l-Gender Identity Bill ikunu jistg˙u jag˙Ωlu f’liema diviΩjoni joqog˙du.

Il-Ministru g˙all-Intern u sSigurtà Nazzjonali temm jg˙id li hu importanti li kull persuna li tkun fil-Façilità Korrettiva tpatti tal-˙aΩin li g˙amlet lissoçjetà billi minn ©ewwa lFaçilità stess trendi servizz lura lill-pajjiΩ u li jkun parti millproçess ta’ riabilitazzjoni.

G˙andha ti©i studjata l-possibbiltà li kull persuna li tid˙ol fil-Façilità Korrettiva biex tiskonta piena ta’ pri©unerija tkun assessjata minn tim multidixxiplinarju li jkun jinkludi social workers, tobba, u anke psikjatri

LOKALI KÓ

11|01|2015 09

kullhadd.com

PARTEÇIPAZZJONI DIRETTA FL-EDUKAZZJONI TA’ WLIEDHOM KITBA TA’ GLEN FALZON L-ambjent tal-klassi huwa riΩultat ta’ dak li jse˙˙ f’kull familja, fis-soçjetà kollha, kif ukoll fil-komunitajiet differenti li jsibu ru˙hom it-tfal minn età Ωg˙ira. Kif jg˙id il-Malti, il-borma fuq tlieta toqg˙od: l-istudent innifsu, ledukatur u l-©enituri, li issa se jkunu m˙e©©a biex ikunu aktar attivi fledukazzjoni ta’ wliedhom billi jinnominaw lilhom infushom b˙ala parti millkunsilli skolastiçi li l-elezzjoni tag˙hom se ssir fit-23 ta’ Jannar li ©ej.

siwi g˙all-edukazzjoni tal-istudenti.

Kemm se jkunu l-membri?

Il-kunsill ta’ kull skola se jkun mag˙mul minn: • President (appuntat millMinistru tal-Edukazzjoni); • Segretarju/TeΩorier – il-kap taliskola; • Tliet membri eletti minn fost listaff akkademiku tal-iskola; u • Tliet ©enituri eletti bil-vot ta’ dawk il-©enituri li g˙andhom l-ulied fliskola.

X’inhuma d-differenzi bejn lg˙aqda tal-©enituri u dan il-kunsill?

Filwaqt li l-kunsill skolastiku huwa organu uffiçjali mwaqqaf permezz talLi©i tal-Edukazzjoni, l-g˙aqda tal-©enituri li ©©ib l-isem Maltese Association of Parents of State School Students (MAPSSS) hija g˙aqda mhux governattiva u twaqqfet biex tkun le˙en tal©enituri u l-kustodji tat-tfal li jattendu fl-iskejjel tal-Istat f’Malta u G˙awdex.

Fil-kaΩ ta’ skejjel fejn l-istudenti g˙andhom 16-il sena jew aktar dawn jistg˙u jivvutaw biex ja˙tru tliet studenti b˙ala parti mill-kunsill skolastiku taliskola. Il-kandidati se jkunu l-©enituri u/jew kustodji ta’ tfal li jattendu fl-iskola konçernata.

Ir-responsabbiltajiet ta’ dan il-kunsill

G˙al dawn l-elezzjonijiet jistg˙u jivvutaw biss il-©enituri/kustodji tat-tfal li jattendu fl-iskola konçernata.

Id-dokument tal-vot ser jintbag˙at bil-posta jew mal-istudenti. Il-votanti g˙andhom g˙aΩla li jew imorru jivvutaw l-iskola partikolari fil-˙in indikat fit-23 ta’ Jannar jew billi jibag˙tu d-dokument tal-vot mimli l-iskola bilposta jew mat-tfal f’envelopp issi©illat.

Dawk li jag˙Ωlu li jmorru jivvutaw personalment iridu jie˙du mag˙hom iddokument tal-vot li ntbag˙at id-dar.

Min ma ji˙ux dan id-dokument tal-vot ma jkunx jista’ jivvota. Il-vot irid ji©i mmarkat permezz ta’ salib u mhux aktar minn tliet ismijiet.

Fil-kaΩ tal-MAPSSS ser ti©i eletta persuna wa˙da g˙al kull kulle©© u mhux kull skola u g˙alhekk irid ji©i mmarkat isem wie˙ed biss. L-elezzjonijiet g˙al dawn il-kunsilli ssir darba kull sentejn fix-xahar ta’ Jannar.

Il-formoli tan-nominazzjonijiet jistg˙u jinkisbu mill-iskejjel kif ukoll jistg˙u jitniΩΩlu u jintbag˙tu lura mis-sit talMinisteru tal-Edukazzjoni u x-Xog˙ol.

Fost il-funzjonijiet tal-kunsill hemm lamministrazzjoni ta’ çerti fondi u assi tal-iskola li jistg˙u jintuΩaw biex isiru xi tiswijiet u manutenzjoni fl-iskola kif ukoll biex jissebba˙ l-ambjent fiΩiku tal-iskola. Apparti minn hekk, dawn ilfondi jkunu jistg˙u jintuΩaw ukoll g˙al tag˙mir xieraq fil-librerija u Ωieda sostanzjali fil-kotba. Dan il-kunsill ikun jista’ wkoll jorganizza attivitajiet bi qlig˙ biex b’hekk jiΩdiedu l-fondi pprovduti lilu mid-Direttorat talEdukazzjoni.

G˙alkemm dan il-kunsill ma jistax jinda˙al fl-aspetti edukattivi, dixxiplinarji u amministrattivi tal-iskola, xorta wa˙da jista’ jiddiskuti l-kurrikulu u sservizzi edukattivi fuq is-su©©erimenti tal-istess membri li jkunu eletti f’dan ilkunsill.

Permezz tieg˙u se jkun hemm ˙idma u impenn biex tiΩdied il-parteçipazzjoni u l-kontribuzzjoni tal-©enituri b’mod dirett, u b’hekk ikunu jistg˙u

Min jista’ jivvota?

jg˙inu b’mod konkret lill-iskola flaspetti edukattivi u fiΩiçi tal-istess skola. Il-©enituri eletti se jkunu wkoll responsabbli mil-laqg˙at edukattivi u kulturali g˙all-©enituri l-o˙ra, flimkien ma’ ˙idma biex tittejjeb ir-relazzjoni bejn l-g˙alliema u l-©enituri u lg˙alliema u l-kunsill innifsu.

Ladarba elett dan il-kunsill ikollu ddritt u d-dmir li ji©bed l-attenzjoni talMinistru tal-Edukazzjoni jew rappreΩentant tieg˙u g˙al nuqqasijiet li jeΩistu fl-iskola, u jistenna bi dritt twe©iba min-na˙a tal-Ministeru dwar x’azzjoni ser tittie˙ed. Dan segwit minn su©©erimenti tieg˙u dwar problemi ta’ trasport ta’ studenti, fost o˙rajn.

Apparti minn hekk, il-kunsill hu fiddmir li jΩomm kuntatt mal-kunsill lokali, u ma’ fabbriki u azjendi li jistg˙u jag˙tu l-kontribut tag˙hom g˙all-edukazzjoni tal-istudenti tal-iskola billi jag˙tu l-pariri tag˙hom fuq edukazzjoni, ta˙ri© u kooperazzjoni bejn l-iskola u l-azjenda. Il-kunsill mis-

tenni li jistieden lill-organizzazzjonijiet kulturali biex iniedu xi attività edukattiva u kulturali fost l-istudenti u ting˙ata g˙ajnuna lill-organizzazzjonijiet kulturali lokali billi jislifhom jew jikrilhom liskola g˙al xi attivitajiet tag˙hom li lkunsill jidhirlu li huma ta’ benefiççju kulturali g˙an-nies tal-lokal. Óidma biex tiΩdied il-parteçipazzjoni tal-©enituri Kif jidher mill-funzjonijiet, il-kunsill jista’ jwassal g˙al titjib fiΩiku u ambjentali fl-iskola u ja˙dem biex tiΩdied ilparteçipazzjoni tal-©enituri fid-diversi oqsma tal-edukazzjoni filwaqt li jtejjeb ir-relazzjonijiet bejn l-istaff u l-©enituri.

Huwa fid-dmir li jΩomm lill-©enituri a©©ornati ma’ dak li qed isir fl-iskola u b’hekk il-©enituri japprezzaw il-˙dima li tkun qed issir favur l-edukazzjoni ta’ wliedhom u jg˙in biex tinkiseb lg˙ajnuna u l-kooperazzjoni ta’ entitajiet barra mill-iskola f’oqsma li huma ta’

FAÛI SENSITTIVA TAX-XOGÓLIJIET Ix-xog˙ol ta’ Transport Malta fi Triq il-Kosta da˙al f’faΩi kruçjali fil-jiem li g˙addew. Nhar ilÌimg˙a, wara diversi xhur ta’ manutenzjoni u modernizzar, partijiet mill-karre©©jati li kienu qeg˙din ji©u ffurmati tlestew sal-ewwel saff ta’ asfalt u se jkunu qed jintuΩaw biex jg˙addi t-traffiku minnhom.

Dakinhar stess, fix-xog˙ol fuq Triq il-Kosta, bdiet faΩi o˙ra tal-pro©ett illi tirrigwarda l-parti mag˙rufa b˙ala Kennedy Drive. Dan ix-xog˙ol wassal biex parti minn Triq ilKosta ting˙alaq kompletament.

X’qieg˙ed isir F’kummenti li tatna kelliema g˙all-Ministeru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura, spjegatilna li f’din il-faΩi tax-xog˙lijiet se jg˙addu Ωew© mejnijiet kbar ta’ 40 çentimetru f’dijametru, b’wie˙ed f’fond ta’ kwaΩi Ωew© metri ’l isfel mill-wiçç tat-triq, li se jaqsmu l-karre©©jati.

Min˙abba f’hekk, trid tit˙affer trinka biex jg˙addu lmejnijiet tad-drena©© li jridu jing˙aqdu mal-bqija tan-

netwerk. Permezz ta’ dawn ilpajpijiet, l-ilma tax-xita se jin©abar f’din in-netwerk il©dida biex jitne˙˙a malajr kemm jista’ jkun minn wiçç ittriq. Barra minn hekk, it-triq se jkollha servizzi ©odda li jg˙addu minn ta˙tha b˙al cables tad-dawl u o˙rajn tattelekomunikazzjoni li se jg˙addu minn infrastruttura ©dida.

Se jsir ukoll xog˙ol fuq çerti

liwjiet li se ji©u rran©ati kif jitlesta l-pro©ett attwali ˙alli jkunu aktar siguri u adegwati g˙at-traffiku. Fost l-o˙rajn, dan il-pro©ett se jinvolvi t-twessig˙ tat-triq g˙al Ωew© karre©©jati b’Ωew© korsiji f’kull direzzjoni.

Fin-nofs se jkun hemm central island, b’barriera çentrali li tipprote©i lis-sewwieqa, b’mod partikolari minn ˙abtiet headon, u se ji©u installati wkoll tabelli tat-traffiku ©odda,

flimkien ma’ dawl ©did tat-tip LED. DiverΩjonijiet B’konsegwenza ta’ dawn ixxog˙lijiet, minn nhar il-Ìimg˙a li g˙adda, fi Triq il-Kosta, minniΩla ta’ Alla u Ommu, it-traffiku se jkun f’direzzjoni wa˙da u mhux iktar f’Ωew© direzzjonijiet. Biex wie˙ed jitla’ lejn San Pawl il-Ba˙ar, irid jg˙addi

minn Triq ir-Ramla, jibqa’ tiela matul din it-triq, jaqbad Triq Santa Marija, jibqa’ sejjer dritt u jasal sat-Triq t’Alla u Ommu.

Imbag˙ad wie˙ed jista’ jinΩel ’l isfel lejn Triq il-Kosta biex imbag˙ad imur lura lejn Pembroke jew inkella jibqa’ tiela t-telg˙a u jdur minn Burmarrad u jasal sar- roundabout tal-Erba’ MwieΩeb filbidu ta’ San Pawl il-Ba˙ar.

Il-faΩi tax-xog˙lijiet li tinvolvi l-mejnijiet ta’ drena©© se jie˙du tul ta’ ©img˙a s˙i˙a, ji©ifieri mid-9 sas-16 ta’ Jannar.

It-traffiku li se juΩa Triq ilKosta g˙an-na˙a ta’ Pembroke se jibqa’ f’direzzjoni wa˙da sa Marzu.

Il-pubbliku qieg˙ed ji©i m˙e©©e© biex isuq b’kawtela meta jkun qed isuq f’din iΩΩona u joqg˙od attent g˙allmakkinarju u l-˙addiema li jkunu fuq il-post. Sakemm ikunu g˙addejjin dawn ixxog˙lijiet, se jitwa˙˙lu tabelli ©odda biex is-sewwieqa jkunu avΩati bid-diverΩjonijiet.

Min jista’ juΩa rotot alternattivi qieg˙ed ji©i m˙e©©e© li jag˙mel dan.

10 11|01|2015

kullhadd.com

kÓ opInjonI

Il-Code!

Patri Mario Attard

G˙o©bok hux dan it-titlu!

Nist˙ajlek tistaqsini: “X’inhu ©ej Patri?” Le! Serra˙ rasek! Il-Patri mhuwiex Agente 007 al servizio della Sua Maestà !

Stenna naqra! Jekk b’maestà qieg˙ed tifhem b’xi servizz sigriet t’hawn isfel, imma a©ent ta’ Sua Maestà t’hemm fuq, allura ng˙idlek b’qalbi kollha:

IVA! U g˙aliex Patri b˙alek ˙lomt bil- code ? Illum mhux kollox bil-code? Ejja ma mmorrux ’il bog˙od. Óu l-mowbajl ta’ ibnek jew bintek. Jew ta’ martek jew Ωew©ek. Inkella tassie˙eb u s-sie˙ba tieg˙ek.

Kollha bil- code ! U x’tid˙ol tid˙ol biex tiççekkja! Tista’ ddum tqabbel u tikkumbina nnumri, is-sinjali u l-ispazji! Ma ssibu qatt! G˙ax l-internet jg˙allimna li jekk irridu li linformazzjoni li g˙andna tkun fiΩ-Ωgur, irridu nsibu code jew code li hu qawwi ˙afna. Biex ˙add ma jkun jafu! Inkella tinxtelg˙ilna l-bozza l-˙amra minflok il-˙adra! G˙ax inkunu qeg˙din ng˙umu fil-periklu!

F’dinja fejn Brejbes jipprova jda˙˙al rasu biex i˙awwad, ikeskes ˙alli j©elled partita nies kontra xulxin, huwa importanti li dak li hu tag˙na personali, li

fuqu nserr˙u ˙ajjitna u l-fama tag˙na, ikun fiΩ-Ωgur. Kul˙add g˙andu d-dritt li jkollu flusu.

Anke l-fama tieg˙u. U mela, g˙ax taf tikteb, t˙ammi©li lfama tieg˙i biex issir sinjur minn fuq dahri? Dan sewwa?

Hemm metodi ta’ dinjità li bihom nista’ nistag˙na ˙alli bihom naqla’ x’niekol u ng˙in bihom lill-batut. Imma Ωgur li mhux b’dan il-mod viljakk!

JeΩistu diversi vanta©©i jekk ikollok code . L-ewwel nett, code façli tibnih. Kulma trid hu li tuΩa bejn sitta u g˙axar karattri tal-keyboard. It-tieni, il-piΩ tieg˙u ˙afif isemmix! Imma©ina jekk fil-mowbajl tieg˙ek ikollok code ta’ xi informazzjoni importanti jew kont tal-bank.

Mowbajl mhux daqshekk tqil biex i©©orru. Imma©ina li kieku minflok il-code kellek i©©orr safe s˙i˙! Ara kemm hu tqil filpiΩ! B’ code tista’ ta˙Ωen fih ˙wejje© jew flus waqt li tkun f’postijiet imbieg˙da. Dan tag˙mlu b’façilità kbira g˙ax tuΩa l-code. It-tielet, code huwa perfett biex bih issakkar dawk id-dokumenti li g˙alik huma sagrosanti. U, jekk il- code li tuΩa, g˙al ra©uni jew o˙ra, ja˙sel idejqek, ma tkunx waqg˙et id-dinja! BiΩΩejjed tibdel il- code u s-servizz hu b’xejn. Fl-a˙˙ar nett, il- code konvenjenti! Bih m’g˙andekx bΩonn aktar çwievet, katnazzi jew ktajjen. U bil- code ma t˙abbilx rasek li dawn se titlifhom. Ma tarax! Huwa lcode jiffrankalek milli toqg˙od i©©orrhom fuq dahrek!

Imma, b˙alma jg˙id il-Malti, l-ebda warda mhi bla xewka!

Anke l-code g˙andu l-problemi tieg˙u. Infakkrek meta domt ma ftakartu. G˙idli ftit qattx ©ralek b˙ali, b˙al meta ninsa lcode tal-email! L-g˙araq ife©© g˙alija eh! Il- code riskjuΩ!

BiΩΩejjed jekk ˙addie˙or jiskoprihulek! Tmur tara kemm g˙andek flus fil-kont tal-bank online u l-flus nini nini ssibhom! Jog˙sfru!

Imma illum, ta’ ˙abib li jien g˙alik, bi˙siebni nintroduçik g˙al code speçjali. Code li se jift˙ek g˙all-aqwa teΩor. Dan ilcode kulma fih huma erba’ karattri jew digits! Kuntrarju g˙al ˙afna mill-codes, il-proprjetarju tieg˙u jixtieq li kul˙add isir jafu u jitg˙allimu bil-©iri blamment! Dan il- code spiss nirçevih ming˙and ˙abib kbir tieg˙i, intelli©entissimu u umilissimu. Insibu, iva, fit-tarf ta’ xi SMS ta’ fara© li spiss jibg˙atli. Il-code hu ÌJNF. Mela…ÌJNF! X’ja˙bat? Int Ωgur li taf Patri! Int x’g˙andek x’tag˙mel? Isa! G˙andek idea?

U ng˙idx! Il- code hu Ìesù Jiena Nafda Fik! Iva, dak! U tteΩor li qieg˙da ta˙bi jismu lKurunella tal-Óniena Divina.

Din tista’ ssibha f’forma, mhux ta’ çekk, imma ta’ santa! Tista’, anzi g˙andek, tqassamha ma’ kul˙add! Issa dan il- code , li jift˙ek g˙all-˙ajja ta’ dejjem, g˙andu mieg˙u katina Ωg˙ira. Ìieli tkun tal-plastik. Tal-metall. Tad-deheb u tal-fidda. Ilkuruna tar-RuΩarju!

U int g˙ax ma tag˙milx kapriçç! G˙ax ma tag˙milx littri tal- code ÌJNF fejn tarahom? Xejn xejn tiftakar fit-teΩor li hemm ma˙Ωun warajha! IlKurunella tal-Óniena Divina!

Iffanga kuljum f’dan it-teΩor! …

Issibu fil-˙ajja l-o˙ra!… Bilcode!

OPINjONI kÓ

11|01|2015 11

kullhadd.com

2014 – SENA TA’ ÓIDMA POÛITTIVA Sena ta’ fiduçja

Catherine Fenech Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista

Minkejja l-kontroversji u telg˙at wieqfa li wasslu g˙al deçiΩjonijiet ibsin, nistg˙u b’wiççna minn quddiem ng˙idu li kienet sena poΩittiva g˙al pajjiΩna. Fit-tentattivi ta’ tfixkil biex il-˙idma tal-Gvern ti©i mminata u l-fiduçja talpoplu fil-Gvern tieg˙u tiddg˙ajjef, fis-sieg˙a tal-prova, il-Prim Ministru Dr Joseph Muscat dejjem wera l-umiltà u s-sinçerità fejn mexxa bi ˙sieb u g˙aqal. Wera tassew li hu mexxej sod imma umli biΩΩejjed li pubblikament ma jin˙ebiex wara subg˙ajh u jammetti li l-Gvern hu mag˙mul mill-bnedmin u kul˙add jista’ jiΩbalja. U g˙ax dan huwa Gvern li mhux supperv u huwa Gvern li jisma’, lest li jilqa’ s-sinjali li jag˙tih ilpoplu u jirran©a l-poΩizzjoni tieg˙u meta jkun çar li ma jkunx ˙a l-a˙jar deçiΩjoni possibli.

Il-poplu tog˙©bu u japprova bis-s˙i˙ dan it-tip ta’ tmexxija umli u sensittiva. Il-poplu wera fiduçja kull darba li tul dawn la˙˙ar 20 xahar ing˙ata ç-çans li jag˙ti l-opinjoni tieg˙u, sew permezz ta’ appuntament elettorali nazzjonali u kemm f’soda©©i ta’ opinjoni nazzjonali u Ewropej. Il-fiduçja filGvern preΩenti u, b’mod partikolari, fil-Prim Ministru qatt ma naqset tul dawn l-20 xahar, anzi kibret. U dan jikkuntrasta sew mal-manuvri u ˙idmet lOppoΩizzjoni li tag˙mel minn kollox biex tpin©i lill-Gvern Laburista b˙al donnu mostru malinn li se jeqred lil pajjiΩna g˙ax ma jafx imexxi u mo˙˙u biss biex jaqdi lil tal-qalba.

Dawn il-manuvri mhumiex approvati mill-poplu.

Forsi xi darba kienu ja˙dmu it-tattiçi politiçi tat-tixrid taddubju u tal-biΩa’. Illum ilpoplu wera li tg˙allem ikun matur politikament u ma j˙alli lil ˙add jag˙millu bΩieq fuq imnie˙ru. Il-poplu tg˙allem, lOppoΩiΩΩjoni donnha le, jew ma tridx titg˙allem.

Il-Prim Ministru Joseph Muscat bena fiduçja madwaru; fiduçja li ma gietx minn kliem fierag˙, imma frott ta’ xog˙ol kontinwu li l-poplu jaf u qed iduq mir-riΩutati li qed i©ib ilGvern ©urnata wara ©urnata.

Il-Prim Ministru g˙andu d-don li jaqra s-sitwazzjoni ta˙raq li jkun fiha u, b’mod seren u g˙aqli u b’abbiltà ta’ mexxej ta’ veru, kapaçi li minn sitwazzjoni diffiçli ja˙taf l-opportunità li jnissel kura©© u tama ©dida fil-poplu; kapaçi jie˙u deçiΩjonijiet li taf ma jkunu xejn popolari u ta’ vanta©© politiku, imma je˙odhom g˙all-©id komuni. U l-poplu japprova dan it-tip ta’ tmexxija – tmexxija umli, sensittiva, ˙abrieka, entuΩjasta, kura©©juΩa u ambizzjuΩa.

Tmexxija serja u leali intweriet biç-çar fir-reazzjoni tal-Prim Ministru mar-rapport mag˙mul mill-Ombdusman, l-Awditur Ìenerali u l-Kummissarju Elettorali Ewlieni dwar l-onorarja u s-salarji tal-politiçi.

Dan ir-rapport kien weg˙da

elettorali fil-Manifest tal-PL; weg˙da o˙ra mwettqa, u kif ukoll tkompli ti©i affermata lweg˙da mill-Prim Ministru meta ddikjara li ma jaqbilx li lpagi tal-politiçi jiΩdiedu, mhux f’din il-le©iΩlatura biss, kif imwieg˙ed fil-Manifest Elettorali, iΩda anke fille©iΩlatura ta’ wara l-2018.

Id-dell tal-Kabinett Din il-©img˙a kellna lill-Kap tal-OppoΩizzjoni li bil-pompa ˙abbrilna li g˙amel reshuffle fis- shadow cabinet tieg˙u.

Tassew a˙bar sensazzjonali u eçitanti kienet din. KwaΩi kwaΩi kont se naqa’ minn fuq is-si©©u kif qrajt din l-a˙bar!

Azzjoni fjakka u panikuΩa filfehma tieg˙i, fit-tentattiv sabiex jipprova juri lill-poplu li l-PN irid ja©©orna u jinbidel u aktar minn hekk biex ipin©i lill-Kap tal-OppoΩizzjoni b˙ala mexxej li g˙andu r-riedni talpartit tieg˙u f’idejh kompletament, u ming˙ajr ind˙il intern u li lest jie˙u deçiΩjoni.

Qed ng˙id li kienet azzjoni fjakka g˙ax din il-manuvra mhi xejn ˙lief reazzjoni g˙allabbiltà li kellu l-Gvern Laburista biex ˙are© b’suççess minn sitwazzjonijiet politiçi diffiçli li nqalg˙u dawn l-a˙˙ar ©img˙at; sitwazzjonijiet li l-PN tefg˙u fuqhom tant ˙atab finnar biex forsi ti©i mdg˙ajfa lfiduçja tal-poplu fil-Gvern u fil-Prim Ministru tieg˙u. Il-PN ma rnexxilux jimmina din ilfiduçja anzi, g˙all-kuntrarju, skont sonda©©i riçenti, lappo©© lejn il-Prim Ministru kiber b’kunrast mal-appo©© g˙all-Kap tal-OppoΩizzjoni li naqas.

Ma nag˙tix tort lill-PN li ma jistg˙ux jifhmu li kull azzjoni li qed jie˙du biex jippruvaw jirb˙u lura ftit appo©© millpoplu li telaqhom qed isirilhom suf u jie˙du diΩappunt wara l-ie˙or ming˙ajr ebda sinjal li qed jirpiljaw.

Ir-reshuffle fis-shadow cabinet hija tattika biex tipprova tpin©i lill-Kap tal-OppoΩizzjoni b˙ala kura©©juΩ daqs il-Prim Ministru, li jbiddel ir-rwoli talmembri parlamentari madwaru u kapaçi jie˙u deçiΩjoni li jne˙˙i lill-membri parlamentari tieg˙u li forsi mhux qed iwettqu dak mixtieq minnu. Il-Prim Ministru kellu l-kura©© li jag˙mel reshuffle u tibdil filKabinett kmieni fil-le©iΩlatura u kif ukoll jitlob ministru sabiex jirriΩenja; kura©© li ebda Prim Ministru Nazzjonalista ma kien kapaçi jie˙u. U b˙al dejjem, dan l-a˙˙ar donnu kif jag˙mel azzjoni l-Gvern Laburista li tkun tag˙tu aktar appo©© mill-poplu, il-PN jippanikja u minnufih japplika listess azzjoni g˙alih u jikkopja.

Dawwar kemm fela˙ lillmembri parlamentari tieg˙u u ta x’jifhem li eksministri ta’ Ωmien GonziPN, b˙al George Pullicino, Tonio Fenech u Joe Cassar, kellu l-kura©© li ma jinkludihomx fix-shadow cabinet.

Nifhem li b’disa’ membri parlamentari inqas g˙andu inqas g˙aΩla minn fejn jag˙Ωel, imma donnu baqa’ bl-istess problema li kellu l-predeçessur tieg˙u meta kien ammetta maleks-Ambaxxatriçi Amerikana Bordanaro li kellu nuqqas ta’ talent fil-Kabinett, g˙ax ixshadow cabinet li tant qed jifta˙ar bih lanqas kien kapaçi jimlieh bil-membri parlamentari li g˙andu fil-Parlament Malti u kellu jirrikorri g˙al Ωew© membri parlamentari Ewropej biex jifformaw parti minn dan ix- shadow cabinet tieghu. Tassew turija sublimi ta’ fiduçja mill-Kap talOppoΩizzjoni fil-membri parlamentari tieg˙u.

Sena ta’ suççess L-2014 kienet sena ta’ suççess fil-˙idma mill-Gvern Laburista imma l-aktar kienet ta’ suççess g˙all-poplu Malti u G˙awdxi li

gawda bis-s˙i˙ mit-twettiq ta’ kwaΩi nofs il-weg˙diet elettorali tal-PL. Din is-sena rajna fis-se˙˙, fost bosta: it-tnaqqis fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma; l-g˙oti lura tat-taxxa Ωejda m˙allsa fuq ir-re©istrazzjoni tal-karozzi ta’ bejn l-2004 u l-2008; rajna ttwettiq tal-˙arsien tat-tfal b’xejn; il-bidu tat-twettiq talweg˙da tat-tablet g˙al kull tifel u tifla; rajna Ω-Ωieda ta’ €400 fis-sena g˙al kull wild li jg˙ix f’riskju ta’ faqar; rajna Ωieda flinvestiment barrani; Ωieda flimpjiegi; rajna l-inqas rata ta’ qg˙ad li qatt kienet irre©istrata f’pajjiΩna; rajna tnaqqis fl-g˙oli tal-˙ajja; rajna aktar purchasing power u nfiq mill-poplu; rajna numri rekord jinkisru xahar wara xahar fit-turiΩmu; rajna aktar ©id i©©enerat minnegozji; rajna Ωieda fil-prodott domestiku gross u tnaqqis firrata tad-defiçit.

Però, fl-opinjoni tieg˙i, dan il-Gvern g˙amel l-akbar reb˙a meta rnexxielu jissie˙eb ma partner strate©iku, ix-Shangai Electric Power, u bl-investiment ta’ dawn tal-a˙˙ar ta’ €320 miljun, il-Gvern irnexxielu jsalva lill-Enemalta, flimkien mal-mijiet ta’ impjiegi, u ssalvagwardja lill-banek Maltin. Il-pjan tal-Gvern g˙allEnemalta da˙al fis-se˙˙; il˙olma ta’ Alice saret realtà.

Altru li mhix ˙rafa din imma, iva sinjuri, dan kien l-akbar investiment barrani li qatt in©ieb f’Malta minn Gvern Malti.

Sena ta’ riΩultati poΩittivi u çertifikati tajbin mog˙tija minn a©enziji u fora internazzjonali.

Dan hu biΩΩejjed? G˙andna nikkuntentaw b’dan biss?

Assolutament li le. Dan huwa l-preludju u l-awgurju g˙al aktar ˙idma sabiex jibqg˙u ©ejjin ir-riΩultati poΩittivi, jibqg˙u jin˙olqu l-impjiegi u l©id, sabiex pajjiΩna, u l-poplu Malti u G˙awdxi, jissokta fi triqtu li jkun l-aqwa fl-Ewropa.

12 11|01|2015

kullhadd.com

kÓ OpINJONI

L-UGWALJANZA: ÓOLMA JEW TISTA’ SSIR REALTÀ?

Rachel Powell Membru FÛL

Ftit tax-xhur ilu ©iet imnedija kampanja b’isem HeforShe bl-idea ta’ s˙ubija bejn innisa u l-ir©iel favur l-ugwaljanza bejn is-sessi, biex jikkumbattu d-diskriminaz-

zjoni li jsofru n-nisa. Façli naraw fuq l-a˙barijiet kemm tfajliet in˙atfu fin-Ni©erja biex ji©u mibjug˙a lill-militanti. Sikwit nisimg˙u b’kampanji favur id-drittijiet tan-

nisa u kontra l-inugwaljanzi, kontra d-diskriminazzjoni.

Però, kemm hija iktar diffiçli li wie˙ed jie˙u azzjoni. Illum sirna passivi wisq, sirna nikkunsidrawhom b˙ala parti mill-˙ajja ta’ kuljum, sakemm ma ti©rix lilna. U x’garanzija g˙andna li din ma ssirx, li hija problema ta’ pajjiΩ finna˙a l-o˙ra tad-dinja u li lilna ma taffettwaniex?

Malala Yousafzai, tfajla ta’ 17-il sena li ng˙atat il-Premju Nobel tal-Paçi, qalet: “Sa minn età Ωg˙ira n-nisa g˙andhom ikunu jafu bilpotenzjal tag˙hom li jistg˙u ikunu mexxejja influwenti, qabel ma dawn jaqg˙u vittma tal-insigurtà tag˙hom inifushom.” Hija g˙amlet enfasi kbira fuq l-importanza li n-nisa jirçievu l-edukazzjoni. Dan g˙ax l-edukazzjoni hija ç-çavetta tal-ugwaljanza.

F’Kapitlu IV talKostituzzjoni ta’ Malta hemm imniΩΩla d-drittijiet fundamentali u l-libertà tal-individwu. Dan jiggarantixxi lugwaljanza bejn in-nisa u lir©iel, filwaqt li jikkundanna kull tip ta’ diskriminazzjoni tal-©eneru. Lil hinn mill-li©i, kemm vera teΩisti din lugwaljanza hi kwistjoni o˙ra, u din timmanifesta ru˙ha b’mod speçjali fl-isfera politika, fil-qasam tax-xog˙ol u fil-˙ajja soçjali.

Dr JosAnn Cutajar fl-istudju tag˙ha tat ˙arsa lejn is-sitwazzjoni fil-Parlament ta’ Malta fejn naraw li l-ammont ta’ nisa fil-Kamra tarRappreΩentanti huwa dak ta’ disg˙a biss, ji©ifieri 13%. Fl2014, l-ammont ta’ sindki nisa kien biss ta’ 9%, ji©ifieri sitta mit-tnejn u sittin sindku ta’ Malta u G˙awdex.

Madankollu, huwa inkora©©anti li erbg˙a missitt rappreΩentanti ta’ Malta fil-Parlament Ewropew huma nisa u, iktar minn hekk, li g˙al darb’o˙ra Malta g˙andha President mara.

In-nisa m’g˙andhomx jitqiesu b˙ala numru.

M’g˙andux ikun hemm

kwota partikolari ta’ nisa f’poΩizzjonijiet g˙olja li trid tintla˙aq, g˙ax nemmen li nnisa g˙andhom ji©u apprezzati g˙all-kwalitajiet u labbiltajiet li Ωgur g˙andhom.

G˙andna nkunu kburin li jkollna nisa qed jirrappreΩentawna f’dak kollu li g˙andu x’jaqsam mal-policy making tal-pajjiΩ. Huwa fundamentali li mara ti©i rrispettata fuq l-istess skala u daqs kull ra©el. Din mhix kwistjoni ta’ nisa kontra r©iel jew viçi versa.

Ftit tax-xhur ilu l-attriçi famuΩa u Ambaxxatriçi tanNazzjonijiet Uniti, United Nations Women Goodwill Ambassador, Emma Watson, fid-diskors tag˙ha fil-ftu˙ talkampanja HeforShe irrivoluzzjonat il-mod li bih wie˙ed i˙ares lejn il-femminiΩmu. Lidea tag˙ha mhux favur femminiΩmu estremist iΩda favur l-ugwaljanza fis-sens kollu tag˙ha. Hija qalet: “IlfemminiΩmu fid-definizjoni tieg˙u huwa t-twemmin li lir©iel u n-nisa g˙andhom drittijiet u opportunitajiet ugwali, it-teorija ta’ ugwaljanza tas-sessi kemm dik politika, dik soçjali kif ukoll dik ekonomika.” Filwaqt li ˙e©©et lill-ir©iel sabiex ikunu l-vuçi ta’ bidla fil-©lieda kontra l-inugwaljanza bejn issessi, sabiex din tinqered darba g˙al dejjem, sostniet li din mhix problema li trid ti©i affrontata min-nisa biss, iΩda hija problema tal-ir©iel ukoll.

U hawnhekk, g˙andha mitt elf ra©un!

G˙alkemm it-triq hija twila, u fadal ˙afna xi jsir, ta’ min ifa˙˙ar lill-Gvern tal-inizjattivi li qed jie˙u sabiex ikompli jinkora©ixxi iktar parteçipazzjoni femminili f’kull qasam tal-˙ajja. Huwa fiddmir ta’ kull wie˙ed u wa˙da minnha li ning˙aqdu f’moviment favur l-ugwaljanza, u jkollna sehem attiv fiha.

Nag˙laq billi ner©a’ nikkwota lil Emma Watson. Insaqsu lilna nfusna: “Jekk mhux jien, min? Jekk mhux issa, meta?”

EDITORJAL KÓ

11|01|2015 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌURnALISTI REKLAMI IMPAÌnAR U DISInn

E

DITORJAL

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

MHUX BISS LUTTU, IÛDA WKOLL IRTIR L-ironija riedet li dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ Musulmani li, kif qal tajjeb ˙afna l-Imam Sadi hawn Malta, insultaw lillIΩlam, ma fehmux li f’pajjiΩ b˙al Franza, fejn nibtu d-drittijiet tal-bniedem, ir-riΩultat ser ikun bil-kuntrarju g˙al dak li riedu jil˙qu. Min-na˙a l-o˙ra hemm aspett ie˙or tal-istorja.

Jista’ jkun li dawn l-attakki, li saru fi bnadi o˙ra madwar iddinja fl-a˙˙ar ©img˙at, huma ma˙suba li jtellfu t-tempra anke ta’ dawk li g˙andhom rashom fuq g˙onqhom? (skuΩawna g˙all-fraΩi!).

Dawk li j˙addnu l-prinçipji demokratiçi, iridu jirreΩistu ttentazzjoni li ma jabbundawx il-valuri çivili tal-Punent. Anke Marie Le Pen, li kul˙add ˙aseb li ser tirkeb fuq ilmew©a razzista, appellat lillFrançiΩi biex ma jitfg˙ux lillMusulmani fl-istess keffa. Fi Franza hemm l-akbar komunità IΩlamika fl-Ewropa, g˙ax wara kollox ˙afna pajjjiΩi flAfrika kienu kolonji FrançiΩi u fejn Franza g˙ad g˙andha interessi kummerçjali kbar.

IΩda t-tentazzjoni ser tkun li kul˙add jipprova jie˙u l-iqsar triq biex issir ©ustizzja. Bdejna nisimg˙u mill-©did li g˙andu jkun hemm il-piena kapitali.

Hawn minn beda jargumenta li ma hemmx g˙alfejn nag˙mlu ©urijiet biex ji©©udikaw lil min iwettaq atti barbari b˙al dawk li rajna.

Hawn min di©à qieg˙ed jinsisti li jkun hemm li©ijiet li jittrattaw mal-immigranti b’mod differenti minn çittadini talpost.

Hawn min qieg˙ed jinsisti fuq is-safa tar-razza b’mod daqstant barbaru. Ftit ©img˙at qabel dan l-inçident smajna bi ˙ruq ta’ moskej u sinagogi. Ittest tad-demokrazija huwa dak meta tkun g˙addejja millag˙ar Ωmien tag˙ha u mhux meta kollox ikun sewwa. Min jibda ja˙seb b’dan il-mod ma jinteba˙x li jkun ©ie iΩlamizzat b’mod li lanqas lill-IΩlam ma jag˙mel ©ie˙.

Kultant l-Ewropa hija b˙al dik il-mara li meta l-mewt tkun fuq l-g˙atba tal-©ara titnikket, iΩda meta ti©i fuq tag˙ha tag˙li. Qabel dan linçident kien hemm ˙afna barbariΩmi o˙rajn li, g˙alkemm smajna dwarhom, ma ˙olqux l-istess effetti globali b˙al dak li ©ara ftit tal-jiem ilu fil-qalba ta’ Pari©i.

PereΩempju, fis-16 ta’ Diçembru tas-sena li g˙adha kemm t˙allina, f’Peshwar filPakistan, awla fi skola kienet

ikkonvertita f’ag˙ar minn biççerija g˙ax, tal-inqas, ilbhejjem jinqatlu b’çertu dinjità. Grupp ta’ Talibani sparaw bl-addoçç u ming˙ajr ˙niena fuq l-istudenti u l-g˙alliema tag˙hom, g˙ax kienu qeg˙din jitg˙allmu u jxerrdu t-tag˙lim!

F’dan il-kaΩ rajna xeni ta’ ommijiet jixhru. Rajna kotba, nuççalijiet, pinen u basktijiet tal-iskola litteralment jg˙umu f’g˙adajjar tad-demm. Jumejn wara kollox intesa. Ebda protesti, ebda dimostrazzjonijiet, ebda kundanni drammatiçi minn kapijiet ta’ stati demokratiçi dwar dak li ©ara lill-140 student u l-g˙alliema tag˙hom! L-imwiet bil-mijiet tag˙hom lil hinn mill-Ewropa qajla jag˙mlu a˙bar g˙ax kwaΩi saru statistiçi. Anke lmewt g˙andha l-kulur tag˙ha.

G˙alhekk, dak li ©ara f’Pari©i jqanqal ˙afna u ˙afna mistoqsijiet.

Filwaqt li g˙andna nikkundannaw dak li ©ara, fil-waqt li g˙andu jkollna sog˙ba bla tmiem g˙al dawk li mietu f’dan l-inçident barbaru, il-klassi politika filPunent trid mhux biss tag˙mel perjodu ta’ luttu iΩda irtir biex teΩamina lilha nfisha. Trid tistaqsi jekk dak li ©ara f’dawn la˙˙ar erba’ snin, minflok solvejna l-problemi, ˙loqna o˙rajn flokhom. Jekk a˙na wkoll niddiskriminawx bilpulit ma’ min jis˙oqqlu lappo©© tag˙na. Jekk fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar, min˙abba nuqqas ta’ viΩjoni, fta˙niex il-kaxxa ta’ Pandora.

Din il-gazzetta temmen li dak li qeg˙din naraw madwarna huwa biss l-effett ta’ kawΩa ikbar. Il-kwistjoni hi jekk hawnx rieda tajba li tkun indirizzata l-kawΩa.

Tajjeb jew ˙aΩin, anke Charlie ja˙sibha b˙alna.

14 11|01|2015

kullhadd.com

MA JÓAJREKX TFADDAL

KÓ ITTRI

GWARDJANI LOKALI JIKSRU L-LIÌI

Sur Editur, Qabel il-laqg˙a annwali tal-azzjonisti tal-Bank of Valletta kont qed nitkellem ma’ wie˙ed u qbilna li b’ritorn anqas ma tit˙ajjarx tfaddal. Dan il-missier tal-familja, li ja˙dem bla heda biex i©ib il-˙obΩa ta’ kuljum, milli jibqalu, flok qieg˙ed jinvestihom biex jara l-valur tag˙hom jonqos, iddeçieda li jitpaxxa hu u tal-familja billi jsiefer jew imur xi cruise. G˙alhekk, minkejja l-isforzi kommendevoli li qed isiru mil-le©iΩlaturi biex i˙ajru n-nies ifaddlu, g˙ax dan jg˙in ukoll l-ekonomija bil-capital building, mill-banda l-o˙ra, il-profitti dejjem jonqsu qed iwasslu lil ˙afna li, minflok ifaddlu, jonfqu.

Mhux sew li l-frott tas-sagrifiççji tal-breadwinners meta investit imur biex jindura bid-deheb id-djar tal-approfittaturi.

J. BONETT BALZAN, IL-BALLUTA

STRAJK FUQ IT-TEST TAL-ECG

Sur Editur,

Sur Editur, Fuq direttiva tal-Unjin tal-Infermiera u Qwiebel (MUMN), minn nhar l-Erbg˙a 17 ta’ Dicembru 2014, fiç-çentri tas-sa˙˙a mhux qed jing˙ata s-servizz tal-ECG. Dan g˙ax ˙addiem inkarigat li jag˙ti dan is-servizz ˙ass li saret in©ustizzja mieg˙u fuq transfer li kellu jsir.

L-ewwel çentru tas-sa˙˙a li ntlaqat minn dan l-istrajk kien dak tal-Furjana. Qeg˙din jit˙assru mal20 appuntament tat-test tal-ECG kuljum, kuljum çentru tas-sa˙˙a differenti.

Jidher li t-tekniku tal-ECG talab li jibdel il-post tax-xog˙ol tieg˙u meta jid˙lu aktar ˙addiema ©odda,u jing˙ata transfer g˙al Mater Dei biex jimla post vakanti li b˙alissa qed jin˙adem bis-sahra.

L-MUMN ordnat li ma jsirux testijiet tal-ECG wara li allegatament idda˙˙lu tliet ˙addiema ©odda u t-transfer baqa’ ma sarx.

Mhux ©ustizzja li ˙add ma jaf u n-nies qeg˙din immorru g˙all-appuntament normali u ma jinqdewx. Ommi t˙assrilha darbtejn l-appuntament miç-çentru tas-sa˙˙a ta’ Bormla.

Jien çempilt lis-Sur Paul Pace, il-President tal-MUMN, u kkonfermali li vera g˙addej strajk u li ilu g˙addej mis-17 ta’ Diçembru.

L-ECG huwa test importnti ˙afna. Min se jkun responsabbli jekk ommi ji©rilha xi ˙a©a?

MINGÓAJR ECG, BORMLA

Nafu li tara lill-gwardjan lokali jikser il-li©ijiet tat-traffiku mhija esperjenza ©dida g˙al ˙add, iΩda issa na˙seb li s-sitwazzjoni qed issir redikola ΩΩejjed, u hemm bΩonn li l-awtoritajiet jie˙du azzjoni.

Naf li kellha ssir ir-riforma tal-gwardjani lokali, iΩda ilna ma nisimg˙u dwarha u ma nafx f’liema stadju waslet.

Mhux aççettabbli li jkollok gwardjan lokali li ji©i jwa˙˙allek çitazzjoni g˙ax tkun ipparkjajt fuq linji sofor ming˙ajr ma mblukkajt lil ˙add, meta huwa stess ikun g˙adu ˙iere© minn triq one-way waqt li jitkellem fuq il-mowbajl.

Minn meta saret pa©na fuq Facebook (Malta’s worst parkers) li fuqha persuni qed jibag˙tu ritratti ta’ karozzi pparkjati ˙aΩin, ˙add ma kien sorpriΩ meta nofs ir-ritratti mibg˙uta kienu juru karozzi tal-gwardjani lokali pparkjati b’mod li qed jiksru l-li©i.

Ma nixtieqx in˙allat il-˙ass mal-gass, imma n˙oss li din hija listess attitudni li qed i©©ieg˙el lil çertu pulizija ja˙sbu li jistg˙u jag˙mlu li jridu g˙ax g˙andhom l-uniformi, b˙alma rajna fil-kaΩ riçenti tal-eksxufier ta’ ministru.

Din mhix attitudni li nibtet mil-lum g˙al g˙ada, b˙alma nNazzjonalisti ming˙alihom ippruvaw ibellg˙ulna bis-soltu diska mΩarΩra tag˙hom tal-back to the eighties.

Il-PN bilfors li kellu jo˙ro© b’din il-verΩjoni, g˙ax kien hemm bΩonn li ja˙bi l-verità. U l-verità hija li dak l-inçident kien jirrifletti attitudni li konna ilna naraw snin twal ta˙t Gvern Nazzjonalista, li ˙alla telqa assoluta fejn jid˙lu l-korpi dixxiplinati.

Kien Gvern Nazzjonalista li ˙alla nies b’karattru dubjuΩ, mhux biss jid˙lu fil-korpi dixxiplinati, iΩda jing˙ataw promozzjonijiet minkejja li l-attenzjoni dwarhom kienet ilha tin©ibed.

Kien Gvern Nazzjonalista li ta r-ri˙ lil xi w˙ud fil-korpi dixxiplinati, li mid-dehra g˙andhom kollox minbarra dixxiplina. Luniku ˙a©a li rnexxielu jag˙mel il-Gvern tal-PN kien li ja˙bi lpraspar li kienu jsiru fi Ωmienu, g˙ajr dawk fejn, sfortunatament, spiçça miet xi ˙add.

Prova çara ta’ kemm huma n-Nazzjonalisti li g˙andhom lg˙eruq fil-Korp tal-Pulizija, huma r-recordings li ˙ar©et il-medja tal-PN u li qatt ma messhom in˙ar©u b’dak il-mod sakemm linvestigazzjoni kienet g˙adha g˙addejja.

Jiddispjaçini ng˙id li, minkejja li dawn il-korpi suppost ikunu qeg˙din hemm biex il-poplu jkun mo˙˙u mistrie˙, ©ejna f’sitwazzjoni fejn tara gwardjan jew pulizija u tie˙u qatg˙a.

M’g˙andix dubju li l-Ministru Carmelo Abela huwa bniedem rett li se jag˙mel ˙iltu biex il-korpi dixxiplinati jer©g˙u jibdew jimmeritaw ir-rispett li xi darba kellhom.

J. CASSAR, IÛ-ÛEJTUN

ITTRI KÓ

11|01|2015 15

kullhadd.com

MA NITFGÓUX LIL KULÓADD F’KEFFA WAÓDA Sur Editur, B˙al kul˙add jien kont ixxukkjata b’dak li ©ara f’Pari©i din il-©img˙a.

Nesprimi solidarjetà malqraba u l-˙bieb ta’ dawk li ©ew maqtula. Ma rridux ninsew lanqas il-©urnalisti li qed ji©u ma˙tufa u maqtula b’mod brutali mill-grupp terroristiku IS. Tant dan il-qtil ilu g˙addej, li issa bilkemm g˙adu jissemma’ fl-a˙barijiet.

It-tra©edja fi Franza lilna forsi laqtitna iktar min˙abba li se˙˙et iktar qrib tag˙na.

G˙al darb’o˙ra kellna konferma li l-estremiΩmu qed jerfa’ rasu fl-Ewropa. Linkwiet tieg˙i mhuwiex dan biss, iΩda anke l-fatt li ˙afna qed jippruvaw ji©©ieldu dan l-estremiΩmu b’estremiΩmu ie˙or.

F’dan il-mument ejjew inkunu maturi u responsabbli. Ejjew nipprattikaw ittolleranza li tant nifta˙ru biha, u ma n˙allux min isa˙˙nilna rasna sakemm kull ilma nibdew na˙sbuh mis˙un.

Jien atea, u g˙alhekk la g˙andi simpatija u lanqas antagoniΩmu lejn xi reli©jon partikolari. Nemmen li matul is-snin ir-reli©jonijiet g˙amlu ˙sara daqskemm g˙amlu ©id, u n˙oss li g˙ad ji©i Ωmien meta n-nies tkun kapaçi tg˙ix b’kumpass morali li ma jkunx ibbaΩat fuq xi reli©jon jew o˙ra.

Madankollu, nemmen biss˙i˙ li kul˙add g˙andu dritt jag˙mel l-g˙aΩliet tieg˙u fejn tid˙ol ir-reli©jon, u g˙alkemm huwa minnu li çertu reli©jonijiet huma kemxejn ripressivi, nag˙mlu Ωball jekk ni©©eneralizzaw tant li naslu g˙all-pre©udizzju.

Ma nistg˙ux nitfg˙u lillMusulmani kollha f’keffa wa˙da, u ng˙idu li dawn huma kollha terroristi. Ma nistg˙ux lanqas nuΩaw din liskuΩa biex ma nittollerawx l-immigranti Musulmani f’pajjiΩna.

Il-ma©©oranza talMusulmani mhumiex estremisti. L-estremiΩmu jinsab f’kull reli©jon u f’kull settur, iΩda fortunatament jikkostitwixxi parti Ωg˙ira kullimkien. G˙alhekk nag˙mlu

˙aΩin li nkunu estremisti biex nippruvaw ni©©ieldu lestremiΩmu. Inkunu qeg˙din biss inwaddbu Ω-Ωejt biex nitfu n-nar.

Il-pre©udizzju ikrah wisq, u ja˙tafna ta˙t idejh ming˙ajr biss ma nindunaw. Ftit tal©img˙at ilu kont qieg˙da fuq titjira lejn il-Bel©ju. Inzertat bilqieg˙da fejn Ωew©t ir©iel G˙arab, li meta bdejt nitkellem mag˙hom skoprejt li huma Libjani.

Wara li tkellimna fuq diversi su©©etti, ©ejna g˙arreli©jon. Wie˙ed minnhom staqsieni jekk nemminx f’Alla. Dak il-˙in nistqarr li n˙sadt, u bdejt na˙sibha kif se nwie©eb.

Irrealizzajt li minkejja lmo˙˙ miftu˙ li nipprova nΩomm, il-pre©udizzju kien ˙akem lili wkoll ming˙ajr ma naf. Fejn qatt ma ddejjaqt nitkellem ma’ ˙add fuq ittwemmin tieg˙i, jew a˙jar, in-nuqqas tieg˙u, issa kont qed nibΩa’ xi ftit mill-konsegwenzi jekk ng˙id il-verità.

“Lil dawn ma nafhomx,” g˙edt bejni u bejn ru˙i.

“Forsi huma estremisti!”

IΩda fi ftit sekondi ddeçidejt li ma rridx in˙alli lpre©udizzju u l-biΩa’ bla baΩi jirb˙u, u g˙edtilhom il-verità.

“Le, ma nemminx.” Ma ddispjaçinix.

Kellna konverΩazzjoni twila fuq ir-reli©jonjiet. G˙alkemm huma Musulmani, irrispettaw l-g˙aΩla tieg˙i, u ˙adt gost nitkellem mag˙hom fuq iddifferenzi bejn ir-reli©jon Nisranija u dik Musulmana, u g˙alfejn iddeçidejt li ma nemmen fl-ebda wa˙da minnhom.

Kienu ˙erqana ˙afna biex jippruvaw ifehmuni li l-IΩlam mhuwiex reli©jon ta’ vjolenza, u li huma lanqas tg˙addilhom minn mo˙˙hom li joqtlu lil xi ˙add min˙abba fiha. Xtaqu li iktar nies jifhmuhom u jxerrdu dan ilmessa©©.

Din mhix ©lieda reli©juΩa.

Din hija sempliçiment ©lieda kontra l-estremiΩmu. Ejjew ning˙aqdu flimkien kontriha, irrispettivament mir-reli©jon li n˙addnu jew li ma n˙addnux.

MHUX RELIÌJUÛA, WIED IL-GÓAJN

TALLABA RUMENI U BULGARI Sur Editur, Minn Ωmien g˙all-ie˙or f’Malta jidhru tallaba Rumeni u Bulgari. Il-flus g˙all-passa©©i minn fejn i©ibuhom? Iktar minn hekk, kif qed jaslu Malta? Qed jaslu bil-katamaran minn Sqallija, jew bl-ajruplan minn pajjiΩhom? Fosthom qed ji©u wkoll il-pick-pockets.

Fid-dwana ma jiççekkjawlhomx il-passaport u jaraw x’inhi r-ra©uni li g˙aliha ©ew Malta, u jekk g˙andhomx flus biΩΩejjed g˙all-qag˙da tag˙hom f’Malta?

It-trattat ta’ Shengen se jkisser lill-Unjoni Ewropea, g˙ax kul˙add jista’ jmur kullimkien. Anki l-ikbar imbroljuni u mafjuΩi Ewropej. ÛONA SHENGEN, IS-SIÌÌIEWI

16 11|01|2015

kullhadd.com

KÓ TA’ bARRA

mAdWAR

1 ÌEST TA’ RIEdA TAjbA

Il-Gvern Kuban wieg˙ed li je˙les 53 pri©unier politiku fil-jiem illi g˙addew b˙ala ©est ta’ rieda tajba fil-konfront tal-Istati Uniti. Dan qieg˙ed isir wara li f’Diçembru illi g˙adda, il-President Amerikan Barack Obama ˙abbar illi l-Gvern immexxi minnu se jibda ja˙dem biex jinnormalizza r-relazzjoni bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi wara iktar minn 50 sena ta’ tensjoni.

Madankollu, minkejja li Obama laqa’ dan il-©est, huwa ta x’jifhem illi qieg˙ed jistenna li l-Gvern Kuban je˙les lill-pri©unieri kollha li g˙andu fil-kustodja tieg˙u fi Ωmien mhux imbieg˙ed.

Sadanittant, rappreΩentanti taΩ-Ωew© pajjiΩi mistennijin jiltaqg˙u iktar tard dan ix-xahar sabiex tkun stabbilita l-a©enda politika u ekonomika g˙aΩ-Ωmien li ©ej.

Dawn ir-relazzjonijiet, però, jistg˙u jkunu kkumplikati milloppoΩizzjoni Repubblikana fil-Kungress u s-Senat Amerikan illi ma qablux mal-politika ta’ distenzjoni ta’ Obama.

1

2

2 KURA SpERImEnTAlI

3 ATTAKK TERRORISTIKU

Mediçina antivirali ©dida bdiet tintuΩa fil-Liberja fil-jiem li g˙addew bit-tama li jitfejqu l-persuni li di©à huma infettati blEbola. Il-mediçina, li g˙andha l-isem ta’ brincidofovir, b˙alissa qieg˙da ting˙ata fuq baΩi volontarja fiç-çentri Liberjani ta’ Medecins Sans Frontieres b˙ala alternattiva g˙all-kura li ng˙atat s’issa.

F’dan l-istadju g˙adu mhuwiex çert kemm se tkun effettiva din il-kura hekk kif din il-mediçina g˙adha fi stadju sperimentali. Filfatt, fil-Guinea qieg˙da ting˙ata mediçina alternattiva bl-isem ta’ favipiravir biex ir-riçerkaturi jifhmu liema wa˙da hija l-aktar effettiva fil-©lieda kontra din il-marda qerrieda. Huwa mistenni li jg˙addu diversi xhur qabel ikun aççertat l-effett ta’ dawn il-kuri.

Minn meta re©g˙et fe©©et is-sena l-o˙ra, l-Ebola ˙alliet madwar 8,000 vittma, bil-ma©©oranza tag˙hom ikunu fil-Guinea, il-Liberja u s-Sierra Leone.

Ûew© a˙wa, Chérif u Said Kouachi, da˙lu armati fl-uffiçini tar-rivista satirika Charlie Hebdo fejn qatlu tnax-il persuna li jinkludu disa’ impjegati, Ωew© uffiçjali tal-pulizija u ra©el li kien qieg˙ed iΩur l-uffiççju. Waqt lassalt huma sostnew li qeg˙din hemm biex jivvendikaw ru˙hom g˙all-mod kif din ir-rivista rreferiet g˙all-Profeta Mu˙ammed filkarikaturi tag˙ha. Wara l-isparatorja, l-a˙wa ˙arbu b’vettura misruqa.

L-g˙ada, uffiçjal tal-pulizija Clarissa JeanPhilippe nqatlet minn koppja o˙ra ta’ militanti, Amedy Coulibaly u Hayat Boumeddiene.

Nhar il-Ìimg˙a, iΩ-Ωew© koppji ta’ militanti ng˙alqu fil-bini ta’ negozji f’partijiet differenti ta’ Pari©i. Wara diversi sig˙at ta’ tensjoni, il-pulizija intervienew u qatlu tlieta mit-terroristi, filwaqt li r-raba’ wa˙da, Boumeddiene, irnexxielha ta˙rab.

TA’ BARRA KÓ

11|01|2015 17

kullhadd.com

ID-DINJA

6 NIRIEN KBAR

3

4 Mijiet ta’ membri tal-Forzi g˙at-Tifi tan-Nar komplew ji©©ieldu nnirien li ˙akmu diversi partijiet mir-re©jun ta’ South Australia, flAwstralja, din il-©img˙a. Minkejja li l-bushfires huma normali fissjuf Awstraljani, dan kien l-ag˙ar wie˙ed li rat din iΩ-Ωona mill1983 ’l hawn.

Huwa stmat li n-nirien affettwaw kwaΩi tlettax-il elf ettaru ta’ art u wassal lill-awtoritajiet biex jiΩolaw perimentru ta’ ftit inqas minn 240 kilometru. Eluf ta’ residenti kellhom ji©u evakwati miΩΩoni abitati mhedda minn dawn in-nirien li s’issa qerdu iktar minn tletin dar u darbu madwar mitt persuna.

Vittmi silenzjuΩi ta’ dan id-diΩastru kienu l-annimali. L-RSPCA smat illi kienu mijiet ta’ annimali li mietu b’kawΩa ta’ dawn innirien. G˙aldaqstant, din l-organizzazzjoni bag˙tet diversi gruppi ta’ sokkors fiΩ-Ωoni milquta biex tg˙in lill-annimali.

5

5 6

JITTELLA’ D-DENB

4 KRIÛI POLITIKA U EKONOMIKA Il-kriΩi politika fil-Greçja kompliet to˙loq inçertezza fiΩ-Ûona Ewro hekk kif re©g˙et fe©©et il-biΩa’ li dan il-pajjiΩ jista’ jabbanduna l-ewro. Dan g˙ax, fil-©img˙at li g˙addew, ilGreçja tat sinjali ©odda li tista’ tonqos milli tirrispetta l-ftehim illi g˙amlet mal-kredituri tag˙ha biex tag˙mel l-ekonomija iktar sostenibbli u t˙allas lura d-djun li akkumulat fiΩ-Ωmien stipulat.

Din il-biΩa’ rriΩultat mill-fatt li l-partit li b˙alissa huwa l-favorit illi jirba˙ l-elezzjoni ©enerali tal-25 ta’ Jannar, Syriza, ikkommetta ru˙u mal-Griegi li jinnegozja mill-©did il-ftehim illi l-pajjiΩ g˙amel mal-kredituri tieg˙u jekk ikun elett biex jiggverna.

Madankollu, kienu diversi mexxejja taΩÛona Ewro li sostnew illi dan il-ftehim mhuwiex negozjabbli u ˙e©©ew lill-Greçja biex iΩΩomm ir-rotta attwali ta’ awsterità u responsabbiltà fiskali.

Il-Forzi Navali IndoneΩjani tellg˙u d-denb tal-ajrupjan tal-Air Asia illi waqa’ fil-ba˙ar ©imag˙tejn ilu viçin il-kosta tal-Borneo. Lawtoritajiet kienu qeg˙din jittamaw li d-denb tal-ajruplan jittella’ qabel mill-ba˙ar, però l-ba˙ar imqalleb Ωamm lill-awtoritajiet milli jag˙mlu l-operazzjoni ta’ salvata©©.

L-awtoritajiet ippruvaw isibu l-kaxxa s-sewda f’din il-parti talajruplan hekk kif l-istrumenti ta’ tfittxija qabdu sinjali tag˙ha.

Madankollu, huwa ma˙sub illi din il-kaxxa nqalg˙et minn postha meta waqa’ l-ajruplan u hemm possibbiltà kbira li g˙adha f’qieg˙ il-ba˙ar.

It-titjira QZ8501 sparixxiet fit-28 ta’ Diçembru b’162 persuna abbord meta nqabdet f’temp ikrah hekk kif kienet sejra millIndoneΩja g˙al Singapor. Huwa ma˙sub illi l-passi©iera mietu kollha.

18 11|01|2015

kullhadd.com

kÓ kALeJDOSkOpJU

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

ÌRAw BÓAL-LUM GÓOÌOL B’SITT SAQAJN

1569: Issir l-ewwel lotterija nazzjonali fil-Gran Brittanja bil-proklamazzjoni tar-Re©ina EliΩabetta. Jinbieg˙u 400,000 biljett b’xelin (12ç tal-ewro) l-wie˙ed, bil-premju ewlieni ta’ £5,000, li minnhom ir-rebbie˙ ˙a £3,000 fi flus u l-kumplament f’affarijiet o˙ra b˙al g˙aΩel u tapezzerija.

1928: Imut il-poeta u rumanzier, Thomas Hardy.

1928: Il-mexxej tar-Rivoluzzjoni Bolxevista u l-bennej tal-Istat Sovjetiku Leon Trotsky, jisfa eΩiljat mill-mexxej Sovjetiku Joseph Stalin. Jintbag˙at f’Alma-Ata, parti remota ferm tar-Russja, lejn lAsja Çentrali.

1928: Il-le©©endarju Bing Crosby jirrekordja wa˙da mill-ewwel kanzunetti tieg˙u Ol’ Man River mal-Orkestra ta’ Paul Whiteman.

Wara jitlaq g˙alih wa˙du biex jirrekordja l-aktar kanzunetta popolari tal-Milied White Christmas.

Meta l-bidwi Zhang Gongxun ra l-g˙o©ol jitwieled, kien çert li kellu jo˙loq furur fil-medja ÇiniΩa…u hekk kien.

Dan min˙abba li din it-tarbija ta’ baqra ma kellhiex erba’ saqajn, iΩda sitta. Kellha lerbg˙a li soltu naraw lill-annimali bihom u tnejn o˙ra

˙er©in minn g˙onq l-g˙o©ol.

Zhang, minn Shandong fiçÇina, qal li hu rabba lill-baqra g˙al ˙ames snin li fihom welldet erba’ darbiet, iΩda qatt ma ra skerz b˙al dan. Ûied jg˙id li, minkejja s-saqajn ekstra, l-g˙o©ol ma g˙andu ebda diffikultà fil-mixi, peress

li Ω-Ωew© idejn barranin la jçaqlaqhom u lanqas juΩahom.

Issa, min˙abba li ˙abib tieg˙u tefa’ xi ritratti tal-g˙o©ol fuq linternet, ˙afna nies qed imorru g˙andu biex jarawh. Sa nies minn stazzjonijiet tat-televiΩjoni marru bil-kameras mag˙hom.

Il-veterinarji qed isostnu li lprobabbiltà hi li l-g˙o©ol kellu tewmi, li miet fit-tqala u parti minnu ffurmat fl-g˙o©ol li baqa’ ˙aj.

L-espert Guo Hsiao qal li dan ji©ri meta ma jkunx hemm separazzjoni totali tat-tewmin u liΩg˙ar wie˙ed, li jkun inqas b’sa˙˙tu, jintemm fit-tqala.

Sakemm is-saqajn ma jkunu mqabbda mal-ebda nervituri, jistg˙u jitne˙˙ew permezz ta’ operazzjoni ming˙ajr ma lg˙o©ol jibqa’ mmankat. Dan ©eneralment isir biex l-g˙o©ol ikun jista’ jinbieg˙, iΩda Zhang di©à kien offrut ferm aktar milli jiswa g˙o©ol komuni, u g˙alhekk qed jikkunsidra lofferti

MAÓRUBIN U MA JRIDUX IMORRU LURA

1935: Amelia Earhart issir l-ewwel persuna li ttir we˙idha millHawajj sa Kalifornja.

1943: Iç-Çina u l-Istati Uniti jiffirmaw trattat li jtemm id-drittijiet ekstraterritorjali fiç-Çina.

1962: Mill-inqas 4,000 ru˙ jitilfu ˙ajjithom wara li valanga enormi fl-Andes Peruvjana ˙afnet disa’ villa©©i.

1964: Ring of Fire ta’ Johnny Cash isir l-ewwel album tal-kant country , li jitla’ fuq nett fil-klassifika tal-kanzunetti pop Amerikani.

1964: It-Tabib Ewlieni Amerikan, Luther Leonidas Terry jikteb rapport fejn jg˙id li t-tipjip iwassal g˙al problemi enormi fissa˙˙a u kankru tal-pulmun.

1980: Nigel Short, ta’ 14-il sena minn Bolton fl-Ingilterra, isir liΩg˙ar Master internazzjonali fl-istorja taç-çess.

1986: Ji©i inawgurat il-Gateway Bridge b’sitt passa©©i fuq ixXmara Brisbane fl-Awstralja.

1993: Il-British Airways tiskuΩa ru˙ha g˙all-kampanja ‘xejn nadifa’ li g˙amlet fil-konfront tal-Virgin Atlantic u taqbel li t˙allas iddanni ta’ £500,000 lil Richard Branson, kap tal-linja tal-ajru; £110,000 lil-linja nnifsiha, kif ukoll l-ispejjeΩ legali li swewlha £3 miljun.

2002: L-ewwel pri©unieri tal-al-Qaeda jaslu fi Guantanamo Bay, f’Kuba.

2007: J.K. Rowling tlesti s-seba’ rumanz tag˙ha fis-sensiela ta’ Harry Potter, bl-isem ta’ Harry Potter and the Deathly Hallows.

2014: TajlandiΩi li bdew jipprotestaw kontra l-Gvern jispiççaw attakkati f’Bangkok.

kONT TAf?

Il-mo˙˙ jie˙u madwar 20 minuta biex jinduna li l-istonku jkun mimli

Kellu jkun pilota ta’ ˙elikopter li g˙all-ewwel ma setax jemmen lil g˙ajnejh u li kellu jdur u jag˙qad g˙al kemm-il darba fl-ajru.

Madankollu, ma kien hemm ebda dubju li fil-ftit art vojta fil-foresta, kienu jidhru l-marki ta’ jdejn umani. IΩda min seta jkun hemm; jg˙ix f’madwar 150 mil bog˙od mill-eqreb nies?

Il-foresta Siberjana g˙adha wa˙da mill-artijiet selva©©i fid-dinja – b’eluf ta’ mili kwadri ta’ si©ar tal-arΩnu (pine), muntanji u widien im˙arbta u ilma tax-xmajjar abjad u sabi˙.

G˙al snin s˙a˙, ix-xjentisti emmnu li dan irre©jun vast kien biss id-dar g˙al-lupi, g˙all-orsijiet u annimali o˙ra li kapaçi jg˙ixu fil-kliema ˙arxa.

Ebda uman ma seta’, lanqas jekk ried, jg˙ix f’post b˙al dak. IΩda dan kien x’ja˙sbu huma.

Kien fl-1979 meta l-pilota tal-˙elikopter Russu kien qed idur fuq il-foresta biex isib art tajba g˙al grupp ta’ ©eologi meta ra din l-art bla si©ar. Qajla kien jaf li kien g˙adu kemm sab id-dar tal-Lykovs – familja mitlufa fiΩ-Ωmien – li kienet qed tg˙ix f’dawk il-kundizzjonijiet brutali bla ma qatt rat bniedem g˙al aktar minn 40 sena.

Il-Lykovs kienu membri ta’ setta fundamentalista Ortodossa Russa li kienet persegwitata sa minn Ωmien Pietru l-Kbir, fil-bidu tas-seklu tmintax.

Kif il-Bolxevisti ˙adu l-poter wara r-rivoluzzjoni Russa fl-1917, ˙afna komunitajiet ˙arbu lejn isSiberja biex je˙ilsu mill-persekuzzjoni reli©juΩa, u l-affarijiet marru g˙all-ag˙ar fit-tletinijiet, fi Ωmien Stalin, meta l-KristjaneΩmu u reli©jonijiet o˙ra saru illegali.

Jum wie˙ed iΩ-Ωag˙Ωug˙ Karp Lykov kien ja˙dem fl-g˙elieqi meta wasal grupp ta’ komunisti, sparaw u qatlu lil ˙uh. Dak il-˙in wa˙˙alha f’rasu li ja˙rab fil-foresta flimkien mal-familja tieg˙u.

Kien f’jum tal-1936 li Karp, martu Akulina, binthom Savin ta’ disa’ snin u binthom Natalia ta’ sentejn, ©abru kulma kellhom u ftit Ωerrieg˙a u telqulha fis-selva©©.

Mas-snin da˙lu dejjem aktar fil-fond tal-foresta, jibnu gabini tal-injam sakemm fl-a˙˙ar sabu roqg˙a mo˙bija 6,000 pied fil-g˙oli, f’©enb ta’ muntanja. Din kellha sservihom b˙ala darhom.

Fl-1940 tweldilhom binhom Dmitry u sentejn wara, binthom Agafia. Dawn qatt ma raw bniedem g˙al 40 sena s˙a˙. Jista’ wie˙ed jimma©ina kif baqg˙u skantati meta ˙assew ˙elikopter idur fuq id-dar fqajra tag˙hom. U ftit xhur wara kellhom jinqatg˙u aktar minn ©ewwa, g˙ax il-grupp ta’ ©eologi waslu ˙dejhom. Riedu jag˙tuhom xi rigali, li Lykov irrifjutaw.

Mal-˙in, Karp beda jkellimhom fuq familtu, fuq x’˙adu mag˙hom meta ˙arbu u fuq li, maΩ-Ωmien, spiççaw biex ma fadlilhom xejn u libsu ˙wejje© tal-ixkora u jieklu kulma jsibu. It-tfal qatt ma daqu ˙obΩ.

Il-©lata li niΩlet fl-1961 qatlitilhom il-ftit miΩrug˙ li kellhom fit-taparsi ©nien u spiççaw jieklu l-©ilda ta’ xi Ωraben li kienu ˙adu mag˙hom, ˙xejjex li sabu u l-qxur tas-si©ar. Dik is-sena mietet ukoll Akulina, l-omm, g˙ax ippreferiet tag˙ti l-ikel lill-familja tag˙ha milli tiekol hi u litteralment mietet bil-©u˙.

Dmitry sar kaççatur mill-aqwa, ji©ri ˙afi ma’ kullimkien u jirritorna b’xi annimal maqtul biex jikluh.

Fl-1981, b’mod tra©iku, tlieta mill-erba’ wlied Lykov mietu. Savin u Natalia sofrew bil-kliewi u wara Dmitry miet bi pnewmonja. Anki hawn, il©eologi offrew li jie˙du lura lil dawk li baqa’ millLykov lejn pajjiΩhom, iΩda dawn baqg˙u jirrifjutaw. Fil-fatt, Dmitry kien isostni li huma ma kinux permessi jmorru lura u li l-bniedem jibqa’ jg˙ix sakemm ikun irid Alla.

Ix-xwejja˙ Karp Lykov miet ukoll fl-irqad fis-16 ta’ Frar tal-1988, 27 sena eΩatt wara l-mewt ta’ martu Akulina.

Inkredibbilment, Agafia, issa fis-sebg˙inijiet, g˙adha tg˙ix fl-istess post tal-familja tag˙ha sallum.

KUN AF KÓ

11|01|2015 19

kullhadd.com

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

ADOLF HITLER

ÓARSA FUQ FUQ TAL-IKTAR BNIEDEM LI SSEMMA’ FL-ISTORJA RIÇENTI Fl-20 ta’ April 1889, fil-villa©© Awstrijak ta’ Braunau, Klara Hitler welldet ir-raba’ tarbija tag˙ha, Adolf. Tifel li pprova jfarrak u jbiddel id-dinja ta’ ta˙t fuq. Kien hu li ˙oloq ittielet imperu ÌermaniΩ; ukoll kien hu li ©ab l-akbar miΩerja u mwiet fl-istorja tal-bniedem.

Qatta’ Ωg˙oΩitu fir-ra˙al ta’ Linz. Ma kienx i˙obb l-iskola.

Kien traskurat g˙all-a˙˙ar.

L-uniku su©©ett li kien i˙obb kien il-kant u t-tpin©ija. Fliskola kien ©ellied, ribelluΩ u gang leader . Meta miet missieru sfratta g˙al kollox u mar jg˙ix g˙al rasu. Adolf kellu memorja tajba u kul˙add kien jiskanta bih.

Kellu g˙ajnejh straordinarji g˙ax kienu qishom jixeg˙lu u meta t˙ares lejhom kienu qishom ji˙˙ipnotizzawk.

Però d-dehra tieg˙u kienet qisha ta’ bniedem debboli u marradi.

Qatt ma ried jaf b’nisa u kien iqatta’ l-biçça kbira tal˙in jisma’ l-opri. Wara li mietet ommu fil-21 ta’ Diçembru 1907, huwa mar lejn Vjenna fejn ma kellu lebda suççess. Ma ©iex aççettat fl-akkademja tal-arti.

Biex kien jaqla’ xi ˙a©a talflus kien ipin©i xi ftit kartolini u jbig˙hom fit-triq.

iΩ-Ωmien kien hemm inflazzjoni u kriΩi kbira. Kien jinqala’ ˙afna inkwiet. Tant li darba Adolf we˙el sitt xhur ˙abs g˙ax kien jorganizza meetings u jxewwex kontra min mexxa l-Ewwel Gwerra u jg˙ajjarhom tradituri Óadha qatta bla ˙abel kontra l-Lhud.

Adolf kellu çertu kariΩma kif jindirizza l-poplu. Kien oratur mill-aqwa. Kien jistudja il-movimenti ta’ jdejh u lmossi ta’ rasu quddiem ilmera biex jimpressjona lillpoplu waqt il-meetings.

Adolf fil-partit Fl-1927 g˙aqqad il-partit tieg˙u Nazis (National Socialist) Fl-1933 ©ietu lopportunità u la˙aq president flok Hindenburg. L-ewwel ma g˙amel kien li fforma kabinett bil-˙bieb tieg˙u. Meta darba induna li kien hemm kumplott kontrih biex joqtluh, kien qabbad il-pulizi-

ja sigrieta tieg˙u, l-SS u qatlu mal-400 uffiççjal li kienu mda˙˙la fl-istorja.

Hitler ma kien jibΩa’ minn ˙add. Ma kienx bniedem beΩΩieg˙, anzi kien jag˙mel li jrid ming˙ajr oppoΩizzjoni ta’ ˙add. Fi ftit kliem, il-li©ijiet kienu f’idejh. Ma kienx jag˙raf il-ftehim ta’ Versailles; Invada ç-Çekoslovakkja blakbar mod brutali.

F’Settembru tal-1939 iddikjara gwerra kontra l-Polonja. LIngilterra u Franza qamu kontrih u da˙lu fi gwerra wkoll.

Hitler ©ie m©ieg˙el jitlaq mill-Polonja, imma ma aççettax g˙ax ˙aseb li la lIngilterra u lanqas Franza ma kienu sejrin jattakkawh.

Kien ˙aseb li dawn sejrin jiddefendu biss. F’Ìunju tal1941 Hitler ˙adha kontra lUnjoni Sovjetika. G˙amel kull sforz biex jeqred ir-razza Lhudija. Qatel mal-˙ames miljun ru˙ fil-kampijiet talkonçentrament. Kull ˙sieb li

kien ikollu f’mo˙˙u kien jipprova jwettqu. Kien rawwem tfal ta’ bejn it-12 u t-13-il sena biex jiddefendu Berlin. Meta induna li kien qieg˙ed ibatti, beda jin˙eba u ma jidhirx.

Kien jiskarta lill-poplu u jqatta’ ˙afna ˙in fil-bunker (bini ta˙t l-art). Kien jimmani©©a lgwerra biss minn fuq ilmappi u karti. Ma kien ikellem lil ˙add u beda kulma jmur dejjem jiddispra.

Inqata’ g˙alih wa˙du u xjie˙ f’daqqa. Biex tg˙axxaqha qabditu l-marda talParkinson.

Il-mewt ta’ Hitler Fit-30 ta’ April 1945, Hitler ikkommetta suwiçidju billi spara g˙al rasu filFuhrerbunker, f’Berlin, disat ijiem biss wara g˙eluq il-56 sena tieg˙u u ©urnata biss wara li ΩΩewweg lil Eva Braun. L-istess kienet g˙amlet Eva Braun billi xorbot il-

velenu (cynade). Minn hemm il-katavru tal-Fuehrer kien in©arr u me˙ud ’il barra millbunker u ma˙ruq. Dan kien se˙˙ biex ma jaqax f’idejn irRussi li kienu g˙adhom kemm invadew it-toroq ta’ Berlin bit-tankijiet. Skont larkivji Russi, il-fdalijiet ma˙ruqin tal-katavru ta’ Hitler kienu tne˙˙ew minn posthom u ttie˙du f’lok ie˙or sal-1970. Il-katavru kien ©ie kkremat fi rmied. Sorsi jg˙idu li Hitler kien ivvelenat mhux miet b’tir ta’ pistola. Imma dawn kollha kienu propaganda Sovjetika. Hemm storiçi li jg˙idu li l- kranju misjub ma˙ruq ma kienx dak ta’ Hitler. Fis-sena 2009 kienu saru testijiet bid-DNA minn uffiçjali Russi fejn ikkonfermaw li dik kienet vera r-ras ta’ Hitler. Mhux kif kienu qalu l-Amerikani, li dak ilkranju kien ta’ sess femminili u ma kellux iktar minn 40 sena. Kul˙add jg˙id tieg˙u.

L-Ewwel Gwerra Meta faqqg˙et l-Ewwel Gwerra fl-1914, Adolf mar lejn Munich biex ja˙rab milli ji©i mag˙Ωul suldat Awstrijak.

Minflok, huwa ng˙aqad malarmata ÌermaniΩa. B˙ala suldat ma kellux rapporti sbie˙ g˙ax ta’ spiss kien ikollu xi jg˙id mas-superjuri tieg˙u.

Kien ukoll ©ie iddekorat blIron Cross ta’ Ωew© bravuri fil-gwerra. Waqt din il-gwerra kien ©ie ferut f’ri©lejh Wara l-ewwel gwerra, fl1918, huwa kien imexxi g˙aqda Ωg˙ira msej˙a German Workers Party. Dak

Wie˙ed mil-kampijiet fejn inqatlu mal-5 milljun Lhudi

20 11|01|2015

kullhadd.com

kÓ MIll-IStoRja

MISSISSIPPI BURNING

KITBA TA’ MARY CHETCUTI

It-tliet vittmi: Andrew Goodman, James Chaney u Michael Schwerner Nhar it-Tnejn 24 ta’ Novembru 2014, fost çapçip li jtarrax fil-Whitehouse, ilPresident tal-Istati Uniti talAmerika Barak Obama, ta lMidalja Presidenzjali talÓelsien (Presidential Medal of Freedom) lill-familji tat-tliet Ωg˙aΩag˙, James Chaney ta’ 21 sena, Andrew Goodman ta’ 20 sena u Michael Schwerner ta’ 24 sena, li kienu nqatlu vilment flin˙awi ta’ Neshoba filMississippi, iktar minn ˙amsin sena ilu.

Lura fis-sajf tal-1964, ilKungress g˙all-Ugwaljanza Razzjali, jew kif inhu aktar mag˙ruf b˙ala CORE, beda kampanja intensiva sabiex ir©iel u nisa ta’ nisel AfroAmerikan fil-Mississippi jirre©istraw ru˙hom b˙ala votanti g˙all-elezzjonijiet nazzjonali. Il-kampanja ng˙atat lisem ta’ Freedom Summer Project. Din il-kampanja talCORE qajmet g˙adab kbir fost iç-çittadini bojod talMississippi, li kienu g˙adhom bil-mentalità li çittadini Amerikani li mhumiex ta’ kulur abjad jibqg˙u jitqiesu b˙ala bnedmin inferjuri b’inqas drittijiet minn talbojod, insomma b˙alma kienu fi Ωmien l-iskjavitù. Kull fejn kienu jersqu membri talKungress biex i˙e©©u u jirre©istraw votanti suwed, bdew jitwettqu attakki koroh ta’ vandaliΩmu fuq persuni suwed, fuq djarhom, l-iskejjel u l-knejjes tag˙hom.

Fir-ra˙al ta’ Longdale, li jaqa’ ta˙t il-©uriΩdizzjoni ta’

Neshoba, kienet g˙adha kemm ing˙atat in-nar u nqerdet il-Knisja Metodista ta’ Mount Zion minn membri talKlu Klux Klan jew KKK. Dawn bdew i˙ossuhom urtati b’din il-kampanja u riedu jgerrxu u je˙ilsu Ω-Ωona tag˙hom mill-membri talCORE. Il-KKK bdew jitterrorizzaw lill-komunità AfroAmerikana tal-Mississippi biex kollox jibqa’ kif kien u lebda iswed ma jazzarda jieqaf g˙ad-drittijiet çivili tieg˙u, li wara kollox kienu kostituzzjonalment id-dritt ta’ kull çittadin fi stati Amerikani o˙rajn.

Nasba fatali g˙al tliet Ωg˙aΩag˙ Tliet Ωg˙aΩag˙ membri talCORE: l-Afro-Amerikan James Chaney minn Meridian filMississippi, u Andrew Goodman u sie˙bu Michael Schwerner mill-istat ta’ New York, waslu f’Neshoba sabiex jibdew il-kampanja tarre©istrazzjoni f’dan il-post u fl-istess ˙in jirrappurtaw kwalunkwe abbuΩ razzista li jitwettaq. Marru fuq is-sit talknisja ma˙ruqa biex jippruvaw jifhmu eΩatt x’kien ©ara u g˙alfejn ftit qabel se˙˙ dan il-˙ruq issawtet il-kongregazzjoni sewda li tattendi dan ittempju.

Kif intlem˙u hemhekk, iΩ-Ωg˙aΩag˙ ©ew arrestati mill-pulizija ta’ Neshoba fuq akkuΩi vvintati u bla sens. Baqg˙u jinΩammu f’çella g˙al aktar minn seba’ sig˙at. Dik il-lejla, meta

dalam, in˙elsu mill-arrest u lViçi Xeriff Cecil Price widdibhom biex idabbru rashom minn Neshoba u ma jer©g˙ux ji©u lura.

Dak il-lejl stess, nhar il-21 ta’ Ìunju 1964, it-tliet Ωg˙aΩag˙ voluntiera talCORE, ˙ar©u mill-˙abs ta’ Neshoba biex da˙lu f’nasba fatali. Il-Viçi Xeriff Price baqa’ jsegwihom bil-karozza tieg˙u filwaqt li Ωew© karozzi o˙ra mimlijin bi r©iel tal-KKK segwewhom minn na˙a o˙ra biex Chaney, Goodman u Schwerner, ©ol-karozza tag˙hom, sabu ru˙hom imdawrin minn kullimkien meta ©ew f’salib it-toroq qabel jaqbdu t-triq biex jibqg˙u sejrin Philadelphia, fejn suppost kellhom jaslu. Ittlieta li huma ssawtu bla ˙niena qabel inqatlu b’tiri sparati mill-viçin. Il-katavri tag˙hom indifnu f’barriera li kienet tag˙mel parti minn razzett, proprjetà ta’ wie˙ed mill-qattiela, filwaqt li l-karozza tag˙hom ittie˙det banda o˙ra, ing˙atat in-nar u nqerdet.

Sadanittant, fil-belt ta’ Meridian, s˙abhom voluntiera o˙ra bdew jit˙assbu fuqhom iktar ma beda g˙addej il-˙in u baqg˙u ma semg˙ux b’a˙barhom.

Michael Schwerner kien avΩa lil s˙abu tal-CORE biex jibdew tfittxija g˙alihom f’kaΩ li hu jibqa’ ma jçemplilhomx lura. It-tlieta li huma kienu jafu li qed ja˙dmu f’sitwazzjoni perikoluΩa ˙afna. Mas-sitta tal-g˙ada filg˙odu, il-CORE

Edgar Ray Killen, misjub ˙ati tal-qtil

rrappurtaw l-g˙ajbien tag˙hom lill-FBI. Jinstabu l-katavri Minn hawn ’il quddiem bdiet tfittxija intensiva g˙al Chaney, Goodman u Schwerner. Meta nstabet il-karozza tag˙hom meqruda bin-nar u abbandunata fit-tramuntana ta’ Neshoba, issej˙u immedjatament g˙axar uffiçjali o˙ra talFBI biex jg˙inu lill-a©ent lokali tal-FBI, John Proctor, ˙alli jinstabu l-katavri taΩΩg˙aΩag˙, peress li issa kien qed jidher li probabbilment ©ew maqtula. Fosthom issejja˙ l-Ispettur tal-FBI Joseph Sullivan li mexxa l-investigazzjoni, li ng˙atat l-isem ta’ Mississippi Burning (l-isem ˙are© mill-atti vandali ta’ ˙ruq li bdew ise˙˙u kuljum u li baqg˙u jeskalaw sad-delitti tat-tliet Ωg˙aΩag˙). Din linvestigazzjoni ng˙atat prijorità assoluta fuq kull investigazzjoni o˙ra.

Kellhom jin©iebu g˙exieren ta’ membri tal-qawwa navali wkoll, li fittxew g˙all-vittmi fuq artijiet mimlijin g˙adajjar infestati bi sriep velenuΩi.

Il-kaΩ ˙oloq rabja kbira mall-Istati Uniti kollha.

Madankollu l-investigazzjoni kienet wa˙da diffiçli g˙alla˙˙ar g˙all-fatt li ˙afna mirresidenti ta’ Neshoba kienu, jew involuti fil-qtil jew jafu sew lil min wettaq il-qtil tripplu. Il-weg˙da li jing˙ata rigal ta’ $30,000 lil min jag˙ti ˙jiel konkret finalment wasslet g˙al informazzjoni, li ©iet mg˙oddija permezz ta’ intermedjarju, ta’ fejn kienu ndifnu Chaney, Goodman u Schwerner. Fl-4 ta’ Awwissu 1964, erbg˙a u erbg˙in jum wara li nqatlu, l-i©sma tat-tliet Ωg˙aΩag˙ inqalg˙u minn ta˙t it-trab u t-tajn fil-barriera li kienet tag˙mel parti mill-Old Jolly Farm.

Lejn tmiem dak is-sajf l-FBI arrestaw tmintax -il ru˙ involuti f’dan il-qtil. Madankollu lProsekutur tal-Istat talMississippi rriffjuta li jg˙addihom ©uri g˙ax, skont hu, kien hemm nuqqas ta’ provi.

Il-©uri tal-akkuΩati kompla jsib ˙afna ostakli sakemm seta’ jibda’. Óafna m˙allfin u prosekuturi tal-lokal kienu persuni mag˙rufa sew g˙assentimenti tag˙hom favur segregazzjoni totali bejn bojod u suwed. G˙aldaqstant,

il-Gvern Federali kellu jintervieni sabiex finalment, fis-7 ta’ Ottubru 1967, beda l-©uri, anke jekk il-©urati li ntg˙aΩlu kienu kollha bojod. Sebg˙a mit-tmintax-il akkuΩat instabu ˙atja ta’ konfoffa, fosthom ilViçi Xeriff Cecil Price, u ng˙ataw sentenzi minn tlieta sa g˙axar snin ˙abs. Dawk minnhom li ˙adu l-massimu tal-piena servew inqas minn sitt snin minnha. Óadd minnhom ma nstab ˙ati taddelitti. Tmien akkuΩati o˙ra n˙elsu minn kull ˙tija, fosthom ix-Xeriff ta’ Neshoba, Lawrence Rainey, filwaqt li la˙˙ar tlieta kellhom il-©uri tag˙hom xolt fuq skuΩa teknika jew o˙ra. Wie˙ed minn dawn tal-a˙˙ar kien Edgar Ray ‘Preacher’ Killen, predikatur lokali, li kien filfatt il-bniedem li ppjana n-nasba u d-delitti.

Prezz g˙oli wisq F’Jannar tal-2005, iktar minn erbg˙in sena wara l-qtil tattliet ˙addiema voluntiera g˙ad-drittijiet çivili fi ˙dan ilCORE, Edgar Ray ‘Preacher’ Killen, li issa kellu tmenin sena, ©ie akkuΩat mill-FBI bilqtil tag˙hom. G˙adda ©uri u fil-21 ta’ Ìunju 2005, g˙eluq il-wie˙ed u erbg˙in anniversarju mid-delitti, Killen instab ˙ati ta’ qtil ‘involontarju’ u ng˙ata l-massimu tal-piena: sittin sena ˙abs, g˙oxrin sena g˙al kull vittma. Ir-ra©uni li wasslet biex jer©a’ jinfeta˙ dan il-kaΩ wara daqstant Ωmien, u ji©i arrestat Killen, kienet intervista li saret lillekskap tal-KKK, Sam Bowers, li preΩentement qed jiskonta sentenza ta’ g˙omor il-˙abs fuq kaΩ ie˙or ta’ qtil razzista li sar fl-1966. Fl-intervista tieg˙u, Bowers stqarr hekk dwar il-©uri tal-1967: “Kont kuntent li jiena ©ejt misjub ˙ati filwaqt li min kien il-mo˙˙ wara d-delitti ˙are© mill-Qorti b˙ala bniedem ˙ieles. L-im˙allef, il-prosekuturi, insomma, kul˙add kien jaf li fil-fatt dak kien li ©ara.”

Bowers kompla jg˙id flintervista tieg˙u li Killen kien il-figura prinçipali fid-delitti u kien hu wkoll li organizza lklikka ta’ r©iel membri talKKK biex wettqu dan id-delitt fa˙xi. Fl-2007, Edgar Ray Killen tilef l-appell tieg˙u mis-sentenza, li kien ressaq quddiem il-Qorti Suprema ta’ Mississippi. Fl-a˙˙ar il-©ustizzja kienet g˙amlet dmirha ming˙ajr ma ˙arset lejn uçu˙.

James Chaney, Andrew Goodman u Michael Schwerner huma xempju talqlubija u l-altruwiΩmu. Iddrittijiet ugwali g˙al kull bniedem, lil hinn mil-lewn tal-©ilda, emmnu fihom u mietu g˙alihom. It-tliet Ωg˙aΩag˙ voluntiera ma mitux g˙alxejn lanqas g˙ax, b’konsegwenza tal-kaΩ tag˙hom, ilkampanja g˙all-ugwaljanza bejn ir-razez ing˙atat spinta ’l quddiem u, fi Ωmien sena biss minn mewthom, is-Civil Rights Act u l-Voting Rights Act saru li©i. Xorta wa˙da jibqa’ l-fatt li l-prezz biex dan seta’ jse˙˙ kien g˙ali wisq.

PERsONALITÀ kÓ

11|01|2015 21

kullhadd.com

ART CLUB 2000 RAMONA PORTELLI tintervista lil TWANNY DARMANIN, IL-PRESIDENT TAL-ART CLUB 2000

www.ramonaportelli.com

Xi xhur ilu kont g˙addejja minn triq sekondarja fil-Mellie˙a u g˙addejt minn quddiem binja li malajr skoprejt li hija Art Club 2000. Fil-fatt, fuq barra kien hemm il-President tal-istess klabb u kelma ©©ib lo˙ra u interessajt ru˙i sabiex insir naf aktar dwar il-˙idma ta’ dan il-klabb fi ˙dan il-komunità in©enerali. Il-President Twanny Darmanin laqa’ t-talba tieg˙i u b’hekk ˙ejjejt ru˙i g˙al din l-intervista.

ramonaportelli@hotmail.com

Twanny g˙andu tnejn u sittien sena. Proprjament huwa minn Óal Balzan, iΩda ilu joqg˙od il-Mellie˙a g˙al dawn l-a˙˙ar tnejn u tletin sena. Jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala persuna çajtiera, idealista u fuq kollox persuna li tg˙ix g˙all-arti. Ilu president tal-Art Club 2000 sa mill-bidu tieg˙u, ji©ifieri mill-1999.

Beda fis-sajf 1999, iΩda kienu fet˙u uffiçjalment f’Marzu 2000. Óidma li timra˙ ’il barra mill-Mellie˙a Tkellimt mieg˙u dwar l-g˙an prinçipali tal-klabb u fissirli li huwa mfassal fuq erba’ binarji. “Ng˙allmu, nippromovu, nedukaw, u l-iktar importanti li nitg˙allmu minn xulxin. Kabbarna l-˙idma talklabb bil-˙idma ˙abrieka u motivata tal-kumitat. G˙alina kien u g˙adu importanti li l˙idma tag˙na ma tibqax biss dik parrokkjali, iΩda li nimir˙u ’l barra millMellie˙a.

Il-lezzjonijiet tag˙na huma miftu˙a g˙al kul˙add, kbar u Ωg˙ar, kemm nisa u kemm ir©iel u mhux biss g˙al dawk li jg˙ixu fil-Mellie˙a. Fil-fatt, g˙andna studenti minn diversi r˙ula fosthom irRabat, Óad-Dingli, il-Mosta, Santa Venera u Óal Qormi.

G˙andna wkoll diversi barranin li qed jg˙ixu hawn Malta. Barra minn hekk, fissajf ikollna diversi studenti li ji©u ville©©jatura fil-Mellie˙a, u li, sena wara sena, ifittxu ttag˙lim li joffri l-Art Club 2000,” elabora Twanny. Ûied jg˙idli li, g˙at-tielet sena konsekuttiva, kellhom ukoll gruppi ta’ studenti barranin li waqt li kienu hawn Malta, fittxew li jitg˙allmu xi tip ta’ arti©janat Malti.

Ferg˙a o˙ra tal-˙idma talArt Club 2000 hija t-tag˙lim tal-affreski. B’riΩultat ta’ ˙biberija personali ta’ Twanny stess mal-Kunsill ta’ Treglio fl-Italja, l-Art Club 2000 qed jibg˙at gruppi ta’ studenti kull sena sabiex jitg˙allmu s-seng˙a antika tal-affreski, iççertifikata millProfessur ta’ fama mondjali Vico Calabrò, u mir-Rotary Club International.

Barra minn hekk, itellg˙u diversi esibizzjonijiet ta’ arti u arti©janat madwar Malta u G˙awdex, fosthom il-maratona ta’ esibizzjonijiet ta’ kull sajf. Óallejt f’idejh sabiex jispjegali eΩattament. “Tibda flImdina, tittella’ G˙awdex u tispiçça l-Mellie˙a g˙al Ωmien il-festa. Fil-Mellie˙a, larti©janat ji©i esebit fl-Art

Club 2000, waqt li l-pittura, l-iskultura u fotografija ji©u esibiti barra, fi Triq San Publiju. Din l-esibizzjoni tattira ’l fuq minn elf ru˙.”

Diversi korsijiet g˙at-tfal u g˙all-adulti Tkellimt mieg˙u dwar il-korsijiet li wie˙ed jista’ jsegwi fl-Art Club 2000. Fil-fatt, hemm ˙afna fosthom patchwork, bizzilla, ganutell, cottage craft , make-up u facial care , cookery , upholstery , cross stitch u ˙afna aktar.

“Il-lista ta’ korsijiet hija wa˙da varjata u ti©i addatata skont id-domanda. L-etajiet ivarjaw minn tliet snin sa anzjani. It-ta˙ri© jing˙ata dejjem minn g˙alliema professjonali, mit-Tnejn sas-Sibt, kemm filg˙odu kif ukoll filg˙axija. Lezzjonijiet o˙ra jsiru f’diversi lokalitajiet o˙ra fuq talba minn entitajiet differenti. L-istudenti j˙allsu miΩata Ωg˙ira ˙afna sabiex tkopri xi spejjeΩ annwali li tirrikjedi l-binja tieg˙u,” infurmani Twanny.

Ta’ min isemmi li l-Art Club 2000 wettaq xog˙ol kbir ie˙or flimkien mal-Kunsill Lokali tal-Mellie˙a, meta nfeta˙ il-MuΩew tat-Tunnara fil-batterija ta’ Westreme.

“Dan seta jsir wara li lKunsill Lokali ˙a d-devoluzzjoni tal-batterija u g˙addieha lill-Art Club 2000.

Wara ˙idma sfiqa mill-mem-

bri tal-kumitat li ˙admu bla heda, dan il-muΩew infeta˙ fit-8 ta’ Marzu 2008. IlMuΩew tat-Tunnara huwa uniku, u ©awhra fl-istorja ta’ Malta. Dan g˙ax fih ji©bor tliet epoki tal-Istorja ta’ Malta. Inbena fl-1715 fi Ωmien il-Gran Mastru

Perellos, fejn serva b˙ala batterija kontra l-g˙adu. Fi Ωmien il-˙akma IngliΩa, matul it-tieni gwerra dinjija, wara li Ωdiedu mieg˙u issearch light room u l-beach post, re©a’ intuΩa b˙ala batterija. Waqt Ωmien ta’ paçi ntuΩa mis-sajjieda Melle˙in,

b˙ala ma˙Ωen fl-industrija tat-tonn li kienet ferm importanti dak iΩ-Ωmien. Dan ilmuΩew jinfeta˙ kuljum mid9.30 sa nofsinhar,” infurmani Twanny.

“B˙alma di©à g˙edt, l-g˙an tag˙na huwa li nxerrdu ttag˙lim u ng˙inu sabiex wie˙ed ikun jista’ jiΩviluppa t-talenti tieg˙u. Jimlewna bilkura©© il-konkorrenza ta’ studenti ©odda li dejjem qed tikber, kif ukoll l-attendenza ta’ dawk l-istudenti li baqg˙u ji©u sena wara sena. Kif ukoll in-numru ta’ artisti li jesibixxu mag˙na li kulma jmur qieg˙ed dejjem jiΩdied.

Nixtieq minn hawnhekk nirringrazzjahom tal-fiduçja li juru fina u l-apprezzament li juruna,” sostna Twanny.

Fl-a˙˙ar nett tal-intervista Twanny temm jg˙idli li, g˙alkemm il-klabb huwa mmexxi b’mod volontarju, isservizz li jing˙ata huwa wie˙ed professjonali, fejn jag˙tu spazju lil kul˙add g˙ax jemmnu li l-ewwel nett qatt mhu tard li wie˙ed jibda jitg˙allem, it-tieni li dejjem hemm lok li ttejjeb dak li di©à taf, u t-tielet li kul˙add g˙andu dritt li jitg˙allem, huma x’inhuma l-abbiltajiet tieg˙u.

Min jixtieq iktar informazzjoni dwar Art Club 2000 jista’ jçempel fuq 9952 3774 jew jid˙ol fis-sit elettroniku www.artclub2000.org jew jikteb lil Art Club 2000, 14A, Triq San Publju, il-Mellie˙a.

22 11|01|2015

kullhadd.com

KÓ KULTURA

WASAL IL-FESTIVAL BAROKK 2015 It-Teatru Manoel bi pjaçir i˙abbar ittielet edizzjoni li ©ejja tal-Valletta International Baroque Festival 2015, li g˙alih issa nfet˙u r-riservazzjonjiet. Issuççess tal-Festival Barokk fuq ix-xena kulturali internazzjonali huwa rifless mill-interess li dejjem qed jikber fost ittour operators li qed i©ibu iktar viΩitaturi minn barra speçifikament g˙al dan l-avveniment. G˙aldaqstant, wie˙ed jissu©©erixxi riservazzonijiet minn qabel g˙all-festival tal-2015 biex wie˙ed ma jkunx diΩappuntat.

G˙all-programm s˙i˙ tal-festival u biex tirriserva l-biljetti Ωur is-sit: www.vallettabaroquefestival.com.mt jew www.teatrumanoel.com.mt B’21 avveniment mifruxa fuq 15-il ©urnata f’7 postijiet differenti, ilverΩjoni tal-2015 tibni fuq is-suççess tal-ewwel tnejn. G˙all-ewwel darba lKnisja ta’ San Pupulju ser tkun wa˙da mill-postijiet fejn ser isiru Ωew© kunçerti: il-manifika Il Diluvio Universale ta’ Michelangelo Falvetti se tindaqq millCappella Mediterranea ta˙t id-direzzjoni ta’ Leonardo Garcia Alarcon fl-20 ta’ Jannar, u fit-23 ta’ Jannar Le Concert Spirituel minn Franza li ser idoqqu muΩika ta’ Antonio Lucio Vivaldi u Andrè Campra.

Il-Festival tal-2015 huwa ddedikat g˙all-memorja tal-kompoΩitur Malti Geronimo Abos g˙ax fl-2015 ikun iççelebrat it-300 anniversarju minn twelidu. “Abos kien wie˙ed mill-aqwa u l-iktar kompoΩituri versatili Maltin,” qal Kenneth Zammit Tabona, Direttur

Artistiku tal-Festival, “u fer˙anin in˙abbru li l-muΩika tieg˙u se tindaqq mhux biss minn muΩiçisti locali iΩda wkoll ensembles barranin.” Il-muΩika tieg˙u se tindaqq minn Die Kölner Akademie, Passacaglia Ensemble (li tinkludi w˙ud mill-muΩiçisti ewlenin li jdoqqu strumenti tal-epoka) u l-Valletta International Baroque Ensemble.

Ray Attard, Kap EΩekuttiv tat-Teatru Manoel (li jipproduçi l-festival), qal: “Meta jikber is-suççess jiΩdiedu l-aspettattivi u, inevitabbilment, iktar pressjoni fuq ir-riΩorsi. G˙aldaqstant nirrikonoxxu bis-s˙i˙, l-ewwel u qabel

kollox, it-tim Ωg˙ir wara l-kwinti li jag˙mel dan l-avveniment possibbli u lil dawk li jappo©©jawna; lill-Gvern Malti li huwa l-ikbar imsie˙eb; kif ukoll il-lista li dejjem qed tikber fosthom lAwtorità Maltija g˙at-TuriΩmu; Tipico; il-lukandi Phoenicia u l-Meridien; u lFondazzjoni tal-Konkatidral ta’ San Ìwann. Ming˙ajr l-g˙ajnuna tag˙hom dan l-avveniment ma jkunx is-suççess internazzjonali li qed ikun dan ilFestival.”

L-Orchestra of the Age of Enlightenment tirritorna biex iddoqq ilglorjuΩa Passjoni skont San Ìwann ta’

JIKKWALIFIKAW AKTAR QARREJJA TAL-PROVI TAL-MALTI

Bach fil-Konkatidral ta’ San Ìwann. LOrkestra Filarmonika ta’ Malta, immexxija minn Peter Stark, se tippreΩenta programm innovattiv ta’ xog˙lijiet mis-seklu g˙oxrin ispirati mill-Barokk li jinkludu kunçert bil-flawt ta’ Lukas Foss li se jindaqq millflawtista tal-Orkestra Rebecca Hall.

Il-programm tal-festival jinkludi wkoll muΩika li tvarja minn traskrizzjonijiet ta’ muΩika Barokka g˙all-pjanu ta’ Bach, Handel u Gluck li se tindaqq minn Dmytro Sukhovienko, g˙al muΩika Barokka sagra u profana millAmerika li se tindaqq mill-Ensemble Villancico u arias ta’ Handel ippreΩentati minn Robert King li se jmexxi The King’s Consort u l-countertenor Iestyn Davies. Bach se jkollu preΩenza qawwija f’dan il-festival; iç-cello suites se jsiru minn Sigiswald Kuijken ta’ fama mondjali li se jdoqq fuq l-istrument rari violoncello da spalla u lgoldberg variations mill-pjanista lokali Joanne Camilleri. Il-European Union Baroque Ensemble se ddoqq muΩika ta’ Handel u s˙abu ta’ Londra u lensemble residenti tal-festival, ilValletta International Baroque Ensemble (VIBE), se tag˙mel Ωew© kunçerti.

Il-festival jinkludi wkoll avvenimenti speçifiçi g˙at-tfal u jil˙aq il-qofol tieg˙u bil-Ballu tal-Festival Barokk li se jsir fit-Teatru Manoel.

G˙al iktar tag˙rif irrikorri g˙as-sit elettroniku tal-festival www.vallettabaroquefestival.com.mt

Dan l-a˙˙ar, 56 student (41 Malti u 15-il G˙awdxi) kisbu çÇertifikat fil-Qari tal-Provi bilMalti mill-Università ta’ Malta u x-Xhieda ta’ G˙arfien b˙ala Qarrejja tal-Provi tal-Malti millKunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti, wara li temmew b’suççess il-kors universitarju fil-Qari tal-Provi bil-Malti f’Malta u f’G˙awdex, rispettivament.

Dan il-kors hu mfittex ˙afna minn dawk li juΩaw il-Malti f’xog˙olhom u fil-pubblikazzjonijiet, b˙alma huma l-impjegati tas-settur pubbliku u privat, il-˙addiema tal-kunsilli lokali u l-parroççi, dawk li ja˙dmu fl-istamperiji, ix-xandara u l-©urnalisti (gazzetti, internet u televixin), lg˙alliema, l-uffiçjali tal-komunikazzjoni, it-tradutturi, u kull min jixtieq i˙ossu aktar kunfidenti fil-kitba bil-Malti.

Il-kors jinkludi ta˙ri© miktub

u prattiku fuq il-kompjuter, flortografija u l-korrezzjoni talMalti, u joffri l-opportunità lillparteçipanti li jiddiskutu u jifhmu a˙jar ir-regoli tal-kitba talMalti. B’kollox, mill-2006 meta feta˙ il-kors, ikkwalifikaw 309 qarrej tal-provi.

L-g˙axar kors se jibda xxahar id-die˙el, u qed ikun offrut mill-©did fl-Università ta’ Malta u fiç-Çentru Universitarju ta’ G˙awdex, ix-Xewkija.

F’G˙awdex jifta˙ jekk jintla˙aq numru minimu ta’ applikanti eli©ibbli u g˙alhekk l-G˙awdxin huma m˙e©©a ja˙tfu din lopportunità biex ikunu jistg˙u jsegwu l-kors f’G˙awdex stess.

L-applikazzjonijiet miftu˙in u jibqg˙u jintlaqg˙u sas-16 ta’ Jannar mis-sit tal-Università: www.um.edu.mt/apply. G˙al tag˙rif ie˙or fuq il-kors ara: www.um.edu.mt/arts/malti/avv izi/cqp jew ikteb fl-indirizz: provi-malti.arts@um.edu.mt

THE COLOUR OF LIGHT – WIRJA TA’ PAJSAÌÌI MILL-ARTIST RICHARD SALIBA Fil-Kamra tal-Kummerç qieg˙da tittella’ wirja ta’ xog˙lijiet ta’ pajsa©©i tal-artist Richard Saliba Din il-wirja msej˙a The Colour of Light, ji©fieri IlKulur tad-Dawl, g˙andha l-g˙an li tippreΩenta lpajsa©© mhux b’mod li tfittex sabiex sempliçiment turi fejn hu l-post jew kif bniedem jara˙, iΩda qieg˙da tiffoka biex turi kif il-kuluri jitbiddlu matul il-jum, b’mod li wie˙ed ikun jista’ japprezza kif listess xena tista’ ti©i interpretata f’dwal differenti.

Ix-xog˙ol tal-artist Richard Saliba deher l-ewwel darba f’wirja kollettiva fis-sena 1972, u min dak iΩΩmien huwa tella’ wirjiet kemm f’Malta kif ukoll f’diversi pajjizi tal-Ewropa. Ix-xog˙ol tieg˙u Ωviluppa minn stil g˙al ie˙or matul iΩ-Ωmien u ˙a l-forma ta’ xog˙ol tradizzjonali, fejn iΩjed ’il quddiem Ωviluppa f’dak li jissejja˙ minimilist art, u kif ukoll f’forom astratti. IΩda l-iΩjed xog˙ol riçenti ˙a forma iΩjed liberali kemm fl-uΩu tal-forom, kif ukoll fl-uΩu tal-kuluri li flimkien ifittxu li juru li lpittura g˙ad g˙andha postha b˙ala mezz ta’ espressjoni.

Din il-wirja, li hija meg˙juna mill-Malta Arts Fund u sponsorjata mill-MSV Valletta Life u millFimbank, ©iet inawgurata nhar l-Gimg˙a 9 ta’ Jannar u tibqa’ miftu˙a g˙all-pubbliku fil-Kamra tal-Kummerç, Triq ir-Repubblika, kuljum sat-30 ta’ Jannar, mit-Tnejn sal-Ìimg˙a.

KULTURA KÓ

11|01|2015 23

kullhadd.com

IS-SEBA’ ERBGÓAT TA’ DEVOZZJONI F’ÌIEÓ SAN ÌUÛEPP L - A r ç i k o n f r a t ernità ta’ San ÌuΩepp tar-Rabat tal-Imdina se torganizza is-Seba’ Erbg˙at ta’ Devozzjoni f’©ie˙ San ÌuΩepp b˙ala t˙ejjija spiritwali g˙all-festa tieg˙u li se ti©i ççelebrata nhar lErbg˙a 19 ta’ Marzu. Dawn lErbg˙at se ji©u ççelebrati fir-Rabat fis-Santwarju Nazzjonali ta’ San ÌuΩepp fil-Knisja ta’ Santa Marija ta’ Ìesù tal-Patrijiet Fran©iskani.

Matul dawn l-Erbg˙at kull nhar ta’ Erbg˙a fil-5.30pm jibda r-Ruzarju, talba u kurunella lil San ÌuΩepp.

Fis-6pm tibda çelebrazzjoni talquddiesa bil-prietka u wara jsir ilkant tal-antifona u çelebrazzjoni Ewkaristika. Matul l-Erbg˙at se

jipprietka r-Rev. Dun Dillon Bugeja.

Il-jiem li fihom se ji©u ççelebrati dawn l-Erbg˙at se jkunu: il-21 u t-28 ta’ Jannar; l-4, il-11 u l-25 ta’ Frar u l-4 u l-11 ta’ Marzu Qed titfakkar il-125 sena minn meta ©iet irregalata l-istatwa proçessjonali ta’ San ÌuΩepp Din is-sena qed jitfakkar g˙eluq il-125 sena minn meta r-Rev. Monsinjur Dr Paolo Pullicino (1815-1890) irregala lillArçikonfraternità ta’ San ÌuΩepp l-istatwa proçessjonali ta’ San ÌuΩepp. Dan se˙˙ ftit jiem biss

qabel il-festa tal-istess qaddis tad19 ta’ Marzu tal-1890. Kif ukoll ja˙bat g˙eluq il-200 sena mittwelid u l-125 sena mill-mewt ta’ dan il-benefattur kbir tal-imsemmija Arçikonfraternità u p e r suna©© importanti illi ˙ad e m ˙afna g˙all-©id artistiku, edukattiv u ekklesjatiku ta’ pajjiΩ n a .

G˙alhekk matul il-festa ta’ San ÌuΩepp ta’ din is-sena se jitfakkar b’mod xieraq dan l-anniversarju.

G˙al dan l-iskop l-imsemmija Arçikonfraternità, fost l-o˙rajn g˙amlet ukoll il- logo uffiçjali sabiex titfakkar din l-okkaΩjoni.

Dan il- logo ©ie ddisinjat mis-Sur Joseph Sultana.

PASSIONATE TURMOIL IS-SEJÓA GÓAL TAÓÛIÛ3

L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti bi pjaçir tippreΩenta wirja ta’ pittura minn Franco Navarro bit-titlu Passionate Turmoil, fiçÇentru ta’ Kultura Nazzjonali, ir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabone, Triq Wied il-G˙asel, il-Mosta, bejn il-11 u l-24 ta’ Jannar 2015. Óinijiet tal-ftu˙: mit-Tnejn sas-Sibt, mis-6.00pm sat-8.30pm; ilÓdud, mill-10.00am sa nofsinhar u bejn is-6.00pm u t-8.30pm Franco Navarro twieled fl-1978 u huwa mill-Furjana. Kmieni fissnin disg˙in huwa rçieva l-ewwel tag˙lim artistiku tieg˙u fisSociety of Art, Manufacture and Commerce, Palazzo de La Salle, il-Belt Valletta. Aktar tard huwa attenda l-iskola tal-arti tal-Gvern fil-Belt Valletta fejn studja Fine Arts u Art Appreciation. Fl-2004 Navarro ©ab BA Hons fil-History of Art mill-Università ta’ Malta u wara ©ab Master’s Degree fil-History of Art, fejn speçjalizza filHospitallier Armour Decorations fl-2010.

F’Diçembru tal-2004, fil-Belt Valletta, Navarro g˙amel l-ewwel esibizzjoni tieg˙u wa˙du fil-Castile Wine Vaults. L-esibizzjoni kienet i©©ib it-titlu ‘An Exhibition of Paintings by Franco Navarro, a Study for the Future’. Ix-xog˙lijiet tieg˙u kienu jinvolvu varjetà ta’ teknika u medja differenti. F’Ottubru 2007 huwa g˙amel ittieni xog˙ol tieg˙u wa˙du bl-esibizzjoni li kienet i©©ib l-isem ‘Etcetera perche la Minestra si Fredda. Din tal-a˙˙ar kienet organizzata fil-Belt mill-Head Office ta’ Heritage Malta u kienet tinkludi xi pitturi biΩ-Ωejt u t-teknika uΩata kienet spolvero. Din itteknika fil-bidu kienet tintuΩa g˙all-affreski u kienet hi li tat lartist idea a˙jar ta’ kif jifforma l-pittura. It-titlu fih innifsu kien ispirat mill-kwotazzjoni ta’ Leonardo Da Vinci. It-tielet esibizzjoni wa˙du kienet Fanfir.

Fl-2011 Fanfir kienet organizzata fil-Belt Valletta fl-Auberge d’Italie. B˙all-esibizzjoni ta’ qabilha, Fanfir kienet tinkludi fiha xi tekniçi artistiçi Rinaxximentali. G˙al darb’o˙ra l-artist uΩa t-teknika spolvero fuq pannelli u tiliet kbar u pitturi b’saff irqiq ta’ Ωejt.

Tal-a˙˙ar kienet tinkludi numru ta’ pitturi biç-charcoal u silverpoint. Iç-charcoal, sanguine u l-indian ink kienu jintuΩaw fisseklu sittax. Mill-banda l-o˙ra, is-silver-point kien jintuΩa ˙afna fiΩ-Ûminijiet tan-Nofs sakemm saret l-iskoperta tal-graphite. Fanfir kienet ispirata mill-Mitolo©ija Norsa fejn fl-istorja ta’ Sigurd, lg˙aΩiΩ tieg˙u Gudrun, u Balmung, ix-xabla li nifdet lid-dragun egoist Fanfir. Din l-esibizzjoni kienet riflessjoni tas-socjetà egoista u superfiçjali tag˙na. Fil-preΩent, Franco Navarro huwa g˙alliem tal-arti fl-iskola tal-arti tal-Gvern fil-Belt Valletta. Xi drabi jag˙ti wkoll lectures fuq Armour Decorations u tekniçi artistiçi flUniversità ta’ Malta.

Id-d˙ul g˙al din l-esibizzjoni huwa bla ˙las u l-parke©© mhux problema. G˙al aktar tag˙rif sibuna fuq www.talentmosti.com, kif ukoll fil-pa©na ta’ Facebook: razzett tal-markiΩ

Is-sej˙a g˙al Ta˙ΩiΩ3 hija miftu˙a sas-16 ta’ Jannar g˙al Ωg˙aΩag˙ bejn it-18 u t-30 sena. Lapplikazzjonijiet ikunu aççettati sa nofsinhar.

Il-format tal-programm se jinbidel xi ftit sabiex ikun iktar iffukat u adattat g˙all-esi©enzi tal-kittieba, iΩda fil-qofol tieg˙u se jibqg˙u ttliet seminars residenzjali, b’pubblikazzjoni u çertifikat li jing˙ataw lejn nofs is-sena d-die˙la.

G˙alkemm il-parteçipazzjoni hi b’xejn, dawk mag˙Ωula huma mitluba jiddepoΩitaw €50 li jing˙ataw lura ladarba l-programm ikun komplut b’suççess.

Id-dati tentattivi g˙al Ta˙ΩiΩ3 huma bejn is-6 u t-tmienja ta’ Marzu, bejn l-1 u t-3 ta’ Mejju, u bejn it-3 u l-5 ta’ Lulju Kull min hu interessat g˙andu jibg˙at email lil info.youthmalta@gov.mt jew lil ghaqdatalmalti@gmail.com. Fl-applikazzjoni tieg˙u wie˙ed g˙andu jda˙˙al id-dettalji personali

(isem u kunjom, data tat-twelid, indirizz postali u elettroniku, in-numru tat-telefown jew talmowbajl), kif ukoll dawn li ©ejjin: − − − − u −

interessi o˙ra minbarra l-kitba; ittra ta’ introduzzjoni u motivazzjoni; CV f’forma ta’ storja qasira ta’ 150 kelma; fotokopja tal-karta tal-ID (quddiem u wara); poeΩija jew storja qasira miktuba riçentament.

L-g˙aΩla finali tal-parteçipanti se tkun fiddiskrezzjoni tal-bord li jevalwa l-applikazzjonijiet. Ikun hemm laqg˙a introduttorja li tit˙abbar aktar tard. Dan il-programm huwa miftu˙ ukoll g˙al min di©à attenda dan is-seminar darba.

Ta˙ΩiΩ hu pro©ett ta’ kitba kreattiva tal-A©enzija Ûg˙aΩag˙, b’kollaborazzjoni mal-G˙aqda talMalti – Università, u l-Fondazzjoni AWL.

KUNÇERT VOKALI U STRUMENTALI MILL-BANDA ANIÇI

L-G˙aqda Soçjo-MuΩikali Aniçi A.D.1988 tistiednek g˙all-Kunçert Vokali u Strumentali Annwali nhar is-Sibt 17 ta’ Jannar 2015, fis-sala talKulle©© San Injazju (eks-Skola ÌuΩè Galea ta’ Óal Qormi, biswit il-kaΩin tal-banda). Dan ilprogramm jibda fis- 7.30pm.

Dan se jkun kunçert ta’ muΩika varjata g˙allgosti ta’ kul˙add u nassistu wkoll g˙al-premjazzjoni lill-istudenti fl-Akkademja tal-MuΩika Mro Frankie Galea fi ˙dan l-G˙aqda.

Il-Banda tkun ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast

Direttur Joseph Vella A.Mus.L.C.M., A.Mus.L.S.M., L.Mus.L.C.M.,F.V.C.M. u talAssistent Surmast Chev, Vincent Bonnici K.T.L. Mal-Banda ser jie˙du sehem il-kantanti Qriema, Maria Debono, Alexia Marie Bugeja Gauci, u Ishmael Grech. JippreΩenta s-serata Daniel Vella. Produzzjoni ta’ dan il-programm hija tal-Kummissjoni Banda. Il-pubbliku hu mitlub ikun f’postu mhux aktar tard mis-7.15pm.

Kul˙add mistiedenu d-d˙ul ser ikun ming˙ajr ˙las.

24 11|01|2015

kullhadd.com

KÓ MADWARNA

KOLLEZZJONI REKORD TA’ TAPPIJIET TAL-PLASTIK TIÌÌENERA €15,000 GÓALL-KARITÀ Rekord ta’ 7,274,833 tapp tal-plastik in©abru f’inqas minn xahrejn minn 90 organizzazzjoni f’Malta u G˙awdex u kienu iddepoΩitati g˙and GreenPak biex ikunu riçiklati. Iç-Çentru Helen Keller filQrendi reba˙ l-unur tal-og˙la kontributur b’medja qawwija ta’ 7,972 tapp tal-plastik g˙al kull student. Dan l-isforz kollettiv wassal g˙al donazzjoni rekord ta’ €15,000 ippreΩentata minn GreenPak Coop Society lill-President ta’ Malta, Marie-Louise Coleiro Preca, matul L-Istrina 2014.

L-organizzazzjoni The Malta Records ippreΩentat çertifikat uffiçjali lil GreenPak b˙ala rikonoxximent g˙all-ikbar ©abra ta’ tappijiet tal-plastik li qatt in©abru f’Malta.

Ir-raba’ edizzjoni ta’ din il-kampanja, li tnediet g˙all-ewwel darba minn GreenPak f’Novembru 2011, rat il-parteçipazzjoni ta’ skejjel primarji u organizzazzjonijiet privati. L-edukaturi ta’ GreenPak, flimkien mal-maskot, Green Gary, Ωaru g˙add ta’ siti u postijiet biex iqassmu boroΩ tar-riçikla©© u fl-istess waqt jispjegaw il-benefiççji tal-inizjattiva.

L-In©. Mario Schembri, il-Kap EΩekuttiv ta’ GreenPak Coop Society, qal: “Ir-rispons qawwi li kellna hu indikazzjoni çara li lmessa©© tag˙na ta’ prattiçi sostenibbli ta’ riçikla©© qed jintlaqa’ sew mhux biss mill-©enerazzjonijiet iΩg˙ar imma wkoll minn organizzazzjonijiet privati. Dan jimliena kura©© biex inkomplu nipprovdu opportunitajiet ta’ riçikla©© b’mod responsabbli.”

GreenPak hi skema awtorizzata mill-MEPA u membru fundatur ta’ EXPRA, l-organizzazzjoni Ewropea li tippromovi l-iskemi ta’ responsabbiltà tal-produttur internazzjonalment. GreenPak g˙andha wkoll l-appo©© minn PRO Europe, organizzazzjoni li tkopri 35 sistema ta’ produtturi nazzjonali involuti fl-g˙aΩla selettiva u l-ippakkjar tar-riçikla©© tal-iskart.

G˙al aktar tag˙rif dwar GreenPak, fosthom l-iskemi ta’ ©bir, bring in sites, u tag˙rif ie˙or ta’ interess ©enerali wie˙ed jista’ jçempel lil GreenPak fuq in-numru tel: 2166 0233, inkella jΩur issit www.greenpak.com.mt

L-organizzazzjoni The Malta Records ippreΩentat çertifikat uffiçjali lil GreenPak Coop Society b˙ala rikonoxximent g˙all-ikbar ©abra ta’ tappijiet tal-plastik li qatt in©abru f’Malta.

IL-FOND TAL-IMPJEGATI GO CARES JOFFRI APPOÌÌ LIS-SANTWARJI TAL-ANNIMALI Il-fond tal-impjegati GO Cares li permezz tieg˙u l-istaff ta’ GO jag˙tu kontribuzzjoni volontarja mis-salarji tag˙hom matul issena, ippreΩenta donazzjoni lil tliet santwarji tal-annimali fosthom SPCA Malta, lAssoçjazzjoni tal-Annimali Abbandunati (AAA) u Animal Care Malta.

Josephine Grima, Senior Manager, HR Operations ma’ GO, qalet: “It-tliet santwarji li l-fond tal-impjegati GO Cares qed joffri appo©© u jwettqu ˙afna xog˙ol siewi ma’ mijiet ta’ annimali abbandunati u mitluqin.

Dawn l-organizzazzjonijiet jiddependu ˙afna mid-donazzjonijiet u volontarjat biex jibqg˙u attivi. Óafna mill-impjegati ta’ GO jikkontribwixxu somma Ωg˙ira mis-salarju tag˙hom kull xahar b˙ala donazzjoni lillfond GO Cares, b’hekk inkunu nistg˙u nipprovdu g˙ajnuna lil g˙add ta’ kawΩi ©usti

matul is-sena.”

L-organizzazzjonijet SPCA Malta u AAA jie˙du ˙sieb annimali abbandunati ma’ Malta kollha bl-g˙an li jsibulhom dar li tilqag˙hom. L-organizzazzjoni Animal Care Malta tiffokka speçifikament fuq il-qtates mitluqin fil-Mellie˙a. It-tliet organizzazzjonijiet ja˙dmu biex itejbu s-sa˙˙a talannimali permezz ta’ kura mill-veterinarju u jsewwuhom.

“Il-kontribuzzjoni li ting˙ata minn impjegat individwali hi Ωg˙ira, però b˙ala tim, sena wara o˙ra GO jirenxxilha tg˙in b’mod sostanzjali lil entitajiet b˙al dawn is-santwarji. Nittamaw li l-g˙ajnuna finanzjarja li tajna sservi biex l-annimali jing˙ataw ilkura mist˙oqqa u l-assistenza tant me˙tie©a lill-volontarjati,” ikkonkludiet Grima.

It-tim ta’ GO Cares flimkien ma’ (lemin) Miriam Casha, Home Manager ta’ SPCA Malta

L-IMPJEGATI TAL-HSBC U T-TFAL TAGÓHOM JUAN – IL-ÓALLIEL TAL-QLUB ti©i g˙alliema id-dar. Kellna JIÌBRU FLUS GÓALL-KARITÀ MATUL IL-MILIED

L-impjegati tal-HSBC Bank Malta u t-tfal tag˙hom urew li l-kompassjoni mhux marbuta mal-età billi ©abru fondi g˙all-WaterAid matul il-Milied. L-attività inkludiet kor muΩikali minn Maria Abdilla Vocal Studio li Ωaru l-uffiçini tal-HSBC Operations Centre u l-HSBC Business Banking Centre f’Óal Qormi, kif ukoll l-HSBC UK Contact Centre fis-Swatar. Il-grupp irnexxielu ji©bor €440. Barra minn hekk, l-impjegati ©abru wkoll €1,000 waqt il-festin tal-Milied g˙at-tfal tag˙hom. Il-Bank ˙are© l-istess ammont li n©abar matul dawn l-attivitajiet u dawn ser imorru g˙all-pro©ett HSBC Malta WaterAid Ghana Project, b˙ala parti mill-kampanja HSBC Water Programme.

Juan ilu di©à sentejn li ˙alliena, kien mar jiltaqa’ mal- Mulej il-Óadd 23 ta’ Dicembru 2012. Óalla vojt kbir u xtaqna nkomplu ng˙inu lill-g˙aqdiet volontarji b˙alma kien jaghmel hu.

A˙na qattajna disa’ xhur filflats ta’ Puttinu Cares f’Sutton. Rajna m˙abba u g˙ajnuna kbira mill-membri ta’ din l- g˙aqda. Sibna saqaf fuq rasna g˙all-familja kollha. Meta l-marda re©g˙et fe©©et Puttinu Cares raw li ma kien jonqsu xejn.

Staqsewna kellux bΩonn li

psikologa dejjem lesta li tg˙inna u tara li nippreparaw ru˙na g˙at-telfa ta’ Juan u kienet hemm g˙alina wara wkoll.

Wara li Juan miet, missieru mar darbtejn Sutton sabiex jg˙in biex jarmaw g˙amara g˙all-flats ta’ Puttinu. Dejjem inkunu preΩenti f’attivitajiet ta’ ©bir ta’ fondi g˙al Puttinu, b˙al Ûejtun Beland Festival, kunçerti biex jg˙inu lil Puttinu u, ovvjament, filmaratona tal-futbol.

Sar DVD fuq il-˙ajja ta’ Juan li nbieg˙ u d-d˙ul mar kollu g˙al Puttinu Cares.

Issa nkiteb ktieb dwar Juan fejn jenfasizza li, g˙alkemm tkun taf li t-tmiem ta’ ˙ajtek wasal, g˙andek tibqa’ tikkumbatti u t˙alli kollox f’idejn Alla. Dun Eric Cachia jg˙id li Juan g˙ex l-eΩempju ta’ San Ìwann Bosco u b˙al San Domenico Savio kien ta’ eΩempju g˙al Ωg˙aΩag˙ o˙ra.

Dun Eric juri x-xewqa li jinbeda proçess g˙all-beatifikazzjoni ta’ Juan Barbara.

Il-ktieb jiswa €10. Min irid jordna wie˙ed jista’ jibg˙at email bid-dettalji lil info@saviocollege.edu.mt

MADWARNA KÓ

11|01|2015 25

kullhadd.com

IL-BOV 3D SECURE TIPPROTEÌI LIS-SIDIEN TA’ KARDS TAL-BOV META JIXTRU MINN FUQ L-INTERNET Bank of Valletta ˙abbar li s-servizz tieg˙u BOV 3D Secure ser ji©i estiΩ g˙all-kards l-o˙ra kollha, fosthom il-BOV Cashlink Visa, il-BOV Cashlink Visa Gold u l-BOV Cashlink Visa Black.

B’kollaborazzjoni ma’ VISA u MasterCard, ilBOV 3D Secure huwa servizz disponibbli awtomatikament u ming˙ajr l-ebda ˙las g˙assidien kollha ta’ kards ta’ BOV meta jixtru blinternet. Meta sid ta’ kard i˙allas bl-internet f’wie˙ed mill-˙wienet li qed jipparteçipaw, dan jirçievi messa©© mill-BOV, li javΩah li ser ikun qed jirçievi kodiçi fuq il-mowbajl personali tieg˙u. Dan il-kodiçi mbag˙ad jidda˙˙al minn sid il-kard meta jkun qed i˙allas, u b’hekk it-tranΩazzjoni ti©i awtentifikata. Din it-teknolo©ija tag˙raf b’mod awtomatiku l-kards kollha ta’ BOV VISA u MasterCard meta dawn jintuΩaw fi ˙wienet online li qed jipparteçipaw f’din l-iskema.

“Il-BOV 3D Secure qed tag˙ti benefiççji importanti lill-klijenti tag˙na,” spjega Ivo

Camilleri, Kap EΩekuttiv ta’ BOV tas-Servizzi Bankarji Elettroniçi. “Il-klijenti ser ikollhom aktar ser˙an il-mo˙˙ peress li t-tranΩazzjonijiet ser ji©u awtentifikati minnhom stess meta jkunu qed jixtru minn ˙wienet li qed jipparteçipaw fis-sistema.” Is-Sur Camilleri ˙e©©e© lis-sidien tal-kards sabiex jirre©istraw in-numru tal-mowbajl tag˙hom mal-Bank, biex ikunu jistg˙u jibbenefikaw minn dan isservizz.

“Il-˙wienet li ser ikunu qed jipparteçipaw f’din is-sistema wkoll ser igawdu mill-BOV 3D Secure,” kompla Ivo Camilleri. “Is-servizz ta’ BOV 3D Secure ©ie ddisinjat b’tali mod li jkun façli li jintuΩa u, g˙aldaqstant, g˙andu jΩid ilbejg˙ peress li l-konsumaturi ser ikunu aktar kunfidenti jixtru min˙abba li hekk ser jonqsu r-riskji ta’ tranΩazzjonijiet mhux awtorizzati.”

G˙al aktar informazzjoni, tista’ ΩΩur https://www.bov.com/Content/3d-secure, jew tikkuntattja lill-BOV Customer Service Centre fuq 2131 2020.

AVVIÛ FUQ IL-VIÛI LIBJANI

Il-Konsulat tal-Ambaxxata Libjana fi Triq Abate Rigord, Ta’ Xbiex, qed javΩa li kull min jixtieq jivvja©©a lejn ilLibja g˙andu jikseb viΩa ming˙andha.

Din l-ambaxxata hija mmexxija miç-Charge d’Affaires Al Habib Al Amin.

Hawnhekk qeg˙din nirriproduçu l-avviΩ s˙i˙ hekk kif ma˙ru© mill-Konsulat talAmbaxxata Libjana f’Ta’ Xbiex: “L-Ambaxxata Libjana ikkreditata lir-Repubblika ta’ Malta qed issejja˙ lill-entitajiet

kollha pubbliçi u privati, kif ukoll lil çittadini Maltin, li jixtiequ jiksbu l-viΩi biex jid˙lu f’territorji Libjani, sabiex jersqu ’l quddiem u jiksbuha millKonsulat tal-Ambaxxata Libjana fi Triq Abate Rigord, Ta’ Xbiex, li hija mmexxija mis-Sur Al Habib Al Amin, Charge d’Affaires, li kien appuntat mill-Gvern li jag˙mel parti mill-Parlament rikonoxxut internazzjonalment u akkreditat mill-Ministeru g˙all-Affarijiet Barranin Malti.

G˙andu jkun mag˙ruf li l-

Ambaxxata Libjana mhux se tirrikonoxxi xi viΩa o˙ra ma˙ru©a minn xi entità o˙ra f’Malta. Kull reçipjent tal-viΩa hawn imsemmija se j©orr responsabbiltà legali g˙allinvalidità tag˙ha.

L-Ambaxxata Libjana f’Malta tis˙aq li hija ˙erqana u determinata li trawwem kooperazzjoni u ˙biberija mal-Gvern Malti u n-nies, u tappo©©ja b’qawwa l-inizjattivi u r-relazzjonijiet kollha bejn in-negozjanti, il-kumpaniji u s-setturi governattivi.”

L-AIR MALTA KLASSIFIKATA FOST L-AQWA MIR-RIVISTA WHICH?

Ir-rivista Which?, rivista rinomatissima li tag˙ti pariri lillkonsumaturi, ikklassifikat lillAir Malta fis-sitt post fost il-linji tal-ajru fuq distanza qasira li jtiru mir-Renju Unit. Ir-riΩultat ta’ dan l-ist˙arri© annwali jikkonferma li l-Air Malta hija wa˙da mill-aqwa linji tal-ajru biex il-konsumatur jo˙ro© sodisfatt.

L-Air Malta kisbet punte©© totali ta’ 71% fost il-konsumaturi billi ©abet marki g˙oljin filkategoriji tal-puntwalità, l-ikel u x-xorb u l-ambjent tal-kabina. Dan il-punte©© wera kif lAir Malta hija s-sitt linja tal-ajru favorita fost il-passi©©iera, tant li g˙elbet kompetizzjoni minn linji tal-ajru bil-bosta ikbar li jinkludu kemm operaturi tradizzjonali kif ukoll o˙rajn low-cost.

L-ist˙arri© sar fost 11,000 abbonat ta’ Which? li ntalbu jikklassifikaw 16-il linja tal-ajru

fuq distanza twila u 20 fuq distanza qasira g˙as-sodisfazzjon tag˙hom b˙ala konsumaturi, inkluΩi d-distanza bejn si©©u u ie˙or, il-puntwalità, it-tlug˙ abbord, il-kumdità tas-seats, likel u x-xorb, l-ambjent tul ittitjira, l-ambjent tal-kabina, isservizz g˙all-konsumatur u lvalur g˙all-flus.

Meta ntalab jikkummenta fuq dan ir-riΩultat poΩittiv, Philip Micallef, il-Kap EΩekuttiv tal-Air Malta, qal: “Fer˙anin li ksibna din il-klassifikazzjoni f’riçerka indipendenti fost il-vja©©aturi.

L-impenn tag˙na sabiex nag˙tu l-a˙jar esperjenza lill-klijenti tag˙na ji©i l-ewwel u qabel kollox. G˙ad hemm ˙afna xi jsir, iΩda riΩultati tajbin b˙al dawn jikkonvinçuna li qeg˙din fit-triq it-tajba. Din il-kisba ma kinitx tkun possibbli ming˙ajr l-impenn, id-dedikazzjoni u l˙idma bla heda tal-impjegati tag˙na.”

26 11|01|2015

kullhadd.com

kÓ PRESIDENT

L-APPUNTAMENTI TAL-PRESIDENT TA’ MALTA It-Tnejn 12 ta’ Jannar 2015 08.30am: 11.15am: 3.15pm:

4.00pm:

Il-President iΩΩur il-Kulle©© St Edward’s, Bormla Il-President iΩΩur il-Kulle©© Santa Margerita, Bormla Il-President tiltaqa’ mal-membri tal-Kumitat il-Ìdid tal-Etika fir-Riçerka fi ˙dan il-Fondazzjoni talPresident g˙all-Ìid tas-Soçjetà fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President iΩΩur Dar Mer˙ba Bik, Óal Balzan

It-Tlieta 13 ta’ Jannar 2015 09.00am:

10.00am:

12.00pm:

2.00pm:

4.30pm:

5.30pm:

Il-President tilqa’ lil grupp ta’ studenti mill-Iskola Sekondarja ta’ ÓaΩ-Ûebbu© fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tinawgura l-inizjattiva ‘El Camino for Malta Community Chest Fund’ fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ mal-Prof. Arnold Cassola, Chairperson tal-Alternattiva Demokratika, filPalazz ta’ Sant’Anton Il-President tippresiedi laqg˙a tal-Mani©ment talFondazzjoni tal-President g˙all-Ìid tas-Soçjetà filPalazz ta’ Sant’Anton Il-President tilqa’ lill-Im˙allef Carmel Agius, Viçi President tat-Tribunal Kriminali Internazzjonali g˙all-eks-Jugoslavja bbaΩat f’The Hague, filPalazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ mar-rappreΩentanti tas-Soçjetà Entimolo©ika ta’ Malta fil-Palazz ta’ Sant’Anton

Il-President Marie-Louise Coleiro Preca tvara Ωew© cartoons bil-Malti flimkien mal-NGO Write Deal, u l-Kunsill Nazzjonali tal-Malti. Dawn il- cartoons g˙andhom messa©© importanti ta’ valuri soçjali g˙as-soçjetà Maltija

Il-Óamis 15 ta’ Jannar 2015 10.00am: 1.30pm:

3.30pm: 4.30pm:

5.00pm: 7.00pm:

Il-President tilqa’ ambaxxaturi g˙all-bdil talawguri g˙as-Sena l-Ìdida fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tiltaqa’ mal-E.T. is-Sur Iztok Mirosic, Ambaxxatur tas-Slovenja g˙al Malta, fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ ma’ Dr Franco Debono, Kummissarju g˙all-Li©ijiet, fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ mal-E.T. Ana Hrustanovic, lAmbaxxatriçi Serba g˙al Malta, fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President u s-Sur Preca jippresiedu laqg˙a talBord tal-Malta Community Chest Fund Il-President u s-Sur Preca jospitaw riçeviment b’ringrazzjament g˙all-volutiera li ˙adu sehem f’LIstrina b’Solidarjetà 2014 f’Monte Kristo Estates

Il-President Marie-Louise Coleiro Preca tiltaqa’ mill-©did mat-tfal li g˙amlu l-prietka tal-Milied fil-quddies ta’ nofsillejl tal-Milied 2014

Il-Ìimg˙a 16 ta’ Jannar 2015 08.50am:

08.55am: 09.05am:

11.30am:

2.00pm:

Il-President tispezzjona l-Gwardja tal-Unur b˙ala parti miç-çerimonja ta’ ‘Laying Up of the old Armed Forces of Malta Colours’ fi Pjazza San Ìwann, il-Belt Valletta Il-President iΩΩur is-Sala tal-Vestimenti fi ˙dan ilKonkatidral ta’ San Ìwann, il-Belt Valletta Il-President tattendi g˙al quddiesa pontifikali b˙ala parti miç-çerimonja tal-‘Laying Up of the old Armed Forces of Malta Colours’ fil-Konkatidral ta’ San Ìwann, il-Belt Valletta Il-President tippreΩenta ç-çertifikati presidenzjali tal-ikkummisjonar lill-uffiçjali kkummisjonati talForzi Armati ta’ Malta fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tilqa’ l-konsli g˙all-bdil tal-awguri g˙as-sena l-©dida fil-Palazz, il-Belt Valletta

Is-Sibt 17 ta’ Jannar 2015 09.30am:

Il-President tag˙mel diskors fil-ftu˙ ta’ seminar dwar ir-rikonoxximent tat-trejdunjins organizzat miç-Çentru tal-Istudji dwar ix-Xog˙ol u lForum Nazzjonali tat-Trade Unions, fil-Palazz Verdala

Il-President Marie-Louise Coleiro Preca waqt l-g˙oti tal-Gozo Tourism Awards

Il-President ta’ Malta tista’ ti©i kkuntattjata bl-email marie-louise.coleiro@gov.mt Is-Sur Edgar Preca jista’ ji©i kkuntattjat bl-email edgar.preca@gov.mt L-Uffiççju tal-President jista’ ji©i kkuntattjat permezz tal-email presidentsappointments.opr@gov.mt jew bin-numru tat-telefown 2122 1221, il-Palazz il-Belt Valletta (mit-Tnejn sal-Ìimg˙a) jew bin-numru tat-telefown 2144 0354, il-Palazz ta’ Sant’Anton (mit-Tnejn sal-Óadd) u l-Uffiççju tal-Malta Community Chest Fund f’G˙awdex bin-numru tat-telefown 2155 3807.

Skeda kÓ

06.30 07.00 07.15 08.00 08.30 10.20 11.30 12.30 12.40 13.00 14.30 16.30 17.30 17.40 18.15 18.45 19.30 20.25 21.30 22.55 23.30

11|01|2015 27

kullhadd.com

One News Snajja’ Maltin Pink Panther (R) Flimkien Ma’ Nancy (R) Paper Scan Aroma Kitchen (R) Gaxin One News Telebejgh Indhouse (R) Arani Issa (R) World Next Top Model One News On D Road Esperti Il-Vjagg It-Tajjeb One News It-Tfal L-Argument Fresh & Funky (R) One News

06.00 06.30 07.00 07.14 07.38 08.00 10.45 11.30 13.00 13.30 13.40 13.45 15.30 17.05 17.08 17.10 18.10 19.35

07.00 08.15 09.00 10.00 10.45 12.30 14.00 14.05 14.35 15.35 16.30 17.10 18.00 18.05 18.45 19.30 20.10 20.40 21.40 21.45 23.15

Net News The Client (R) G˙alkul˙add Quddiesa Mis-Santwarju TalMadonna Ta’ Pinu Se NiΩΩew©u Telebejg˙ Net News Telebejg˙ Wiçç Imb Wiçç (R) Iswed Fuq l-Abjad (R) Sport Extra Wheelspin (R) Net News What’s For Dinner News Feed Net News Flusek (R) Becky Net News Replay Net News

06.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 18.00 18.15 18.45 18.50 19.45 20.00 20.50 21.50 21.55 23.00 23.30

A˙barijiet Sports Science Madwarna Óannieqa Gadgets Mera Ta’ Dinja O˙ra Malta U Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óbieb U G˙edewwa A˙barijiet G˙awdex Illum Paq Paq On Test L-Irkant Dot Eu A˙barijiet X-Factor Uk Headline News X-Factor Uk Cont…

A˙barijiet Rajt Ma Rajtx

06.00 07.00 08.30 09.00 09.45 10.15 11.15 12.30 13.00 13.30 14.00 15.00 16.00 18.00 18.30 19.00 19.30 20.30 20.40 21.00 23.00 23.15

Euronews News Loop Tuffi˙at Migduma Quddiesa tal-Óadd Vatican Magazine Kurrenti Luxdesign Valletta Óannieqa Gadgets Super Ships L-Irkant Bov Premier - Naxxar Vs Hibs Kultema Venere G˙awdex Illum Super Ships News For The Hearing Impaired Madwarna Kontrattakk Sports News News in English

06.30 Unomattina In Famiglia 07.00 Tg 1 09.45 Dreams Road 2014 Usa South East. Alabama, Lousiana 10.30 A Sua Immagine 10.55 Santa Messa 11.50 A Sua Immagine 12.00 Recita Dell'angelus Da Piazza San Pietro 12.10 A Sua Immagine 12.20 Linea Verde Marche Centenarie Pomeriggio 13.30 Telegiornale 14.00 L’Arena 16.30 Tg 1 16.33 Che Tempo Fa 16.35 Domenica In 18.50 L’Eredità 20.00 Telegiornale 20.35 Affari Tuoi Sera 21.30 Braccialetti Rossi 23.34 Tg1 60 Secondi 23.35 Speciale Tg1

06.00 07.55 07.58 07.59 08.50 10.10 11.00 12.00 13.00 13.39 13.40 14.01 18.45 19.57 20.00 20.39 20.40 21.10 21.11 23.31

Prima Pagina Tg5 Traffico Meteo.It Tg5 Le Frontiere Dello Spirito Lhotse Ski Challenge Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 Meteo.It L’Arca Di Noè-14 Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Prima Pagina Tg5 Meteo.It Paperissima Sprint Domenica Riassunto – Il Segreto Il Segreto Viii – Prima Tv The Rebound – Ricomincio Dall’Amore

07.10 07.30 08.00 08.30 09.00 10.00 10.50 11.30 11.58 12.00 13.56 14.30 16.27

21.30

Tg4 Night News Televendita Media Shopping5 Zorro Iii Magnifica Italia Confessione Reporter Santa Messa Le Storie Di Viaggio A… Tg4 Meteo.It Walker Texas Ranger Vii Donnavventura Il Segreto Di Agatha Christie L’Ultimo Cacciatore (Di T. Murphy) Tg4 Meteo.It Il Comandante Florent. Mezzi Pesanti Il Padrino

07.15 07.40 08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.25 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 16.40 17.05 17.30 18.00 18.55 19.45

Selling New York Healthy Appetite With Ellie Krieger Suggs’ Italian Job Extreme Cuisine With Jeff Corwin Kitchen Cousins Desperate Landscapes 10 Grand in Your Hand Selling New York Keasha’s Perfect Dress Giada at Home Vintage Hunter Desperate Landscapes How the Best Is Done House Hunters Selling New York 10 Grand in Your Hand Suggs’ Italian Job Kitchen Cousins House Hunters Healthy Appetite With Ellie Krieger Platinum Babies Extreme Homes Vintage Hunter Keasha’s Perfect Dress

06.00 08.30 10.35 12.15 13.05 13.55 14.45 16.25 17.15 18.05 20.10 21.00 21.50 22.40

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People, Big World My 600-Lb. Life Obese and Expecting Iyanla, Fix My Life Cake Boss 17 Kids and Counting Super Saver Showdown Happily Ever Laughter Surviving the In-Laws Say Yes to the Dress Sister Wives What Not to Wear

FILM Generazione 1000 euro Nautilus Umore e psiche Lassie – I neonati della foresta Lassie – Gioco pericoloso Lessie – Senza rifugio Delitti in Paradiso Cronache animali Mezzogiorno In Famiglia TG2 GIORNO TG 2 Motori Meteo 2 Quelli che aspettano Quelli che il calcio TG2 L.I.S. Meteo 2 Stadio Sprint 90* minuto Squadra Speciale Cobra 11 – Il Jolly 20.30 TG2 21.00 N.C.I.S. 22.40 La Domenica Sportiva

06.00 Fuori Orario. Cose (Mai) Viste 07.00 Geo 07.20 Ai Confini Dell'arizona Penna D'aquila 08.10 La Signora Del West Illusioni 08.55 Film Giorno Di Nozze 10.25 Community - L'altra Italia 11.10 Tgr 12.00 Tg3 12.55 Radici – L’Altra Faccia Dell’Immi Grazione 14.00 Tg Regione 14.30 In 1/2 Ora 15.00 Tg3 Lis 15.05 Kilimangiaro 19.00 Tg3 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 21.45 Presa Diretta – Tesoro Italia 23.30 Tg3 23.40 Tg Regione 23.45 Gazebo

06.00 06.50 07.15 07.45 08.15 08.40 09.30 10.25 12.25 12.58 13.00 14.00 15.50 17.50 18.30 18.58 19.01 23.30

True Jackson, Vp I I Puffi Sanno…I Heidi L’Incantevole Creamy Sailor Moon Spada Per Lady Oscar Scooby Doo Where Are You? A Beverly Hills…Signori Si Diventa Studio Aperto Meteo.It Sport Mediaset Xxl La Vera Storia Di Biancaneve The Borrowers – Prima Tv Tom E Jerry Studio Aperto Meteo.It La Mummia (Di S. Sommers) Outlander – L’Ultimo Vichingo

07.00 07.30 07.50 09.45 11.00 11.40 13.30 14.00 14.40 16.25 17.50 19.45 20.00 20.30

06.05 06.30 06.45 07.00 07.15 07.20 07.45 08.00 08.15 09.00 09.45 10.45 11.10 12.45 13.30 14.00 15.00 17.30 18.00 18.30 19.05 19.35 20.05

06.15 07.05 07.30 08.20 08.45 09.10 10.00 10.25 11.15 12.05 13.45 14.35 15.25 16.40 17.30 18.20 19.10 20.00 20.50 22.30 22.55 23.45

Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Unique Eats Hungry Girl Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Chopped Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Siba’s Table Chopped

Omnibus Tg La7 Omnibus – Meteo L’Aria che tira – Il Diario Otto e mezzo (R) 47 morto che parla Tg La7 Tg La7 Cronache Un marito quasi perfetto Sette criminali e un bassotto L’Ispettore Barnaby Meteo La7 Tg La7 Natale Nel Paese Delle Meraviglie 21.10 La Gabbia

Green Balloon Club Gigglebiz Charlie and Lola Nina and the Neurons. In the Lab Woolly & Tig Green Balloon Club Gigglebiz Charlie and Lola The Weakest Link Sinbad Doctor Who Moone Boy Sally Lockhart Mysteries Sinbad My Family Doctor Who Doctors As Time Goes By Being Eileen The Omid Djalili Show Rev. The Vicar of Dibley Rock and Chips 21.00 Money

18.55 19.33 19.35

ARANI ISSA, g˙ada fit-20.20 fuq ONE

07.00 Extreme Close-Up. Charlize Theron 07.30 Style Star – Charlize Theron and Scarlett Johansson 08.00 Bigger, Badder Celebrity Feuds 09.00 Giuliana & Bill – Home Alone 11.00 E! News 11.30 Party On. St. Tropez 12.00 House of DVF – Fashion 101 13.00 Fame In The Family 13.30 Fashion Bloggers – Lights, Camera, Fashion!

14.00 Kourtney & Khloé Take the Hamptons 16.00 E! News 17.00 House of DVF – Fashion 101 18.00 THS. Amanda Bynes 18.30 Fashion Bloggers 19.00 Live From the Red Carpet. The 2015 People’s Choice Awards 20.00 Kourtney & Khloé Take the Hamptons 21.00 Fashion Bloggers

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

How Do They Do It? Overhaulin’ Mega Builders MythBusters Extreme Engineering The Liquidator Flip Men Storage Hunters Auction Hunters What Happened Next?

You Have Been Warned Redwood Kings Treehouse Masters Magic of Science Extreme Engineering Chasing Classic Cars Car Vs Wild. Lava Crater Climb Railroad Alaska. The Beast Yukon Men. Day of Reckoning Deadliest Catch. Sabotage

06.00 Rage of Honor 07.55 American Ninja 4: The Annihilation 09.55 Lone Wolf McQuade 12.00 Chato’s Land 14.00 Death Wish II 15.50 The Night of the Hunter 17.40 Rush 20.00 52 Pick-up 22.10 City of Ghosts

08.30 08.45 09.45 11.00 12.00 12.45 13.15 14.30 16.00 17.00 17.45 18.25 18.30 20.00 23.00 23.30

06.00 06.25 10.55 11.50 12.45 13.40

Swamp Brothers Treehouse Masters Reign of the Dinosaurs Yankee Jungle Ten Deadliest Snakes Wild Things With Dominic Monaghan Deadly Islands Call of the Wildman Yankee Jungle Ten Deadliest Snakes Wild Things With Dominic Monaghan Bull Shark. World’s Deadliest Shark with Nigel Marven Tanked 21.00 Treehouse Masters Reign of the Dinosaurs Gator Boys Bull Shark. World’s Deadliest Shark with Nigel Marven

08.20 08.45 09.10 09.35 10.00 10.25 11.15 11.40 12.05 12.30 12.55 13.20 13.45 14.40 15.30 15.55 16.45 17.10 17.35 18.00 18.25 18.50 19.15

Rally Ski jumping Alpine skiing Biathlon Cross-country skiing Ski jumping Cross-country skiing Ski jumping Biathlon Biathlon Alpine skiing Rally Darts Snooker Rally Speed skating

14.35 15.30 16.25 17.20 18.15 19.10 20.05 21.55 22.50 23.45

Winx Club The Fairly OddParents Sanjay and Craig Kung Fu Panda The Legend of Korra Turtles 10.50 T.U.F.F. Puppy Winx Club iCarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Fairly OddParents iCarly 16.20 Big Time Rush Victorious Life With Boys SpongeBob SquarePants Turtles The Penguins of Madagascar Sanjay and Craig The Thundermans

Anna ˙asset li, li tippremja lill-kunjata tag˙ha kien l-uniku mod kif tista’ tg˙idilha grazzi talli kienet il-bastun waqt il-telfa talmibki Ωew©ha – talba ˙erqana li wasslet lil Arani Issa sabiex jipprova j˙oll kobba ta’ emozjonijiet; talba li wasslet sabiex ˙olma ssir realtà. U Lara – tfajla li Ωgur ser tisraq il-qlub tat-telespettaturi illejla. Missiera ried li tassew jippremja lil Ωew© kollegi tax-xog˙ol ta’ Lara,Keith u Ryan; Ωew© Ωg˙aΩag˙ li taw skop lill-˙ajja tat-tifla tieg˙u. Dan u aktar fuq Arani Issa g˙ada!

ONE NIGHT STAND, nhar it-Tlieta fid-21.30 fuq ONE Din il-©img˙a fuq One Night Stand se jkollna lil Estelle Abela, Corazon u Maria Camilleri. Tliet nisa minn kampijiet totalment differenti u ta’ etajiet differenti. Estella Abela, bint Toni Abela – tabiba u mudella fl-istess ˙in. Tfajla intelli©enti u sabi˙a. Ser tirrakonta l-˙ajja tag˙ha b˙ala tabiba u mudella. Corazon, kantanta, avukata u preΩentatriçi. Wa˙da minn dawk in-nies li huma ambizzjuzi, ma jwaqqafhom xejn. Iddeçidiet li tniedi kollezjoni ta’ kanzunetti bil-Malti li qed tintlaqa’ tajjeb ˙afna. Tg˙id fuq esperjenza li affettwatilha sa˙˙itha. Maria Camilleri, eksmembru parlamentari u li kienet tmexxi g˙al snin twal l-iskola Musulmana ta’ Malta. Fil-passat kienet anke preΩentatriçi u g˙andha ˙afna x’tirrakonta.

28 11|01|2015

kullhadd.com

KÓ ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MIÇ-ÇINEMA NIGHTCRAWLER

ATMOSFERIKU

IL-FOTOGRAFU LI JÓUF SIEKET BILLEJL Atturi Ewlenin: Jake Gyllenhaal, Rene Russo, Bill Paxton, Riz Ahmed, Ann Cusack Direttur: Dan Gilroy Distributur: E-One Films Ma˙ru© minn KRS Releasing L-atmosfera makabra ta’ New York billejl, kif ippro©ettata filfilm ta’ Martin Scorsese, Taxi Driver (1976) baqg˙et stampata fil-menti tieg˙i dan iΩ-Ωmien kollu. L-istess veduta infernali, bil-kuluri fl-a˙mar, fil-kannella u fl-iswed jiddominaw, din iddarba l-belt ta’ Los Angeles to˙loq stennija ta’ tensjoni palpabbli.

Barra dawk abbinati mal-kriminalità u vizzji o˙ra, matul il-lejl, waqt li l-ma©©oranza jkunu reqdin, il-pulizija jag˙mlu rronda tag˙hom. Nies o˙ra, li ddalma naturali g˙alihom tfisser li jista’ jkun hemm gwadann ta’ flus, huma dawk li j˙ufu ma’ kullimkien armati b’karozzi tal©iri, vidjow kameras sofistikati u b’radjijiet b’kuntatti kontinwi mal-pulizija biex ifittxu stejjer sensazzjonali u jbig˙uhom lillistazzjonijiet tat-televiΩjoni, dejjem g˙atxani g˙al dawn il-kwalità ta’ a˙barijiet. Nightcrawler hu dwar wie˙ed minn dawn li jsibu l-lokalitajiet perikoluΩi u ji©bdu vidjows ‘ja˙arqu’.

Louis Bloom (Gyllenhaal), bniedem misterjuΩ ta’ g˙alih wa˙du, qed ifittex ix-xog˙ol, idur billejl ’l hemm u ’l hawn u jekk ikun hemm bΩonn anke jikser il-li©i. Ming˙ajr suççess biex isib fejn ja˙dem, minkejja l-fta˙ir tieg˙u kemm hu bieΩel,

Óin: 117 min. Çert. 15 jinduna li jista’ jaqla’ ˙afna flus b˙ala fotografu fejn ise˙˙u inçidenti koroh, b˙al qtil, ˙bit ta’ karozzi, nirien u diΩgrazzji o˙ra, billi hemm stazzjonijiet tat-televiΩjoni lesti li j˙allsu tajjeb g˙al xi esklussività ta’ a˙barijiet b˙al dawn. Il-fisazzjoni tieg˙u li

jirnexxi f’dan ix-xog˙ol akkost ta’ kollox timbuttah fl-estrem tal-li©i, fejn iwarrab fil-©enb letika u l-moralità. L-ind˙il tieg˙u f’dan ix-xog˙ol isir aktar perikoluΩ meta jaf li Nina Romina (Russo), l-editriçi tala˙barijiet ta’ KWLA TV t˙obb ixxandar programmi sensazzjonali daqskemm hu j˙obb ji©bidhom.

Nightcrawler jiΩviluppa fi thriller eΩileranti li jiΩvol©i f’˙olma tal-©enn u biΩa’, l-istess b˙all-final tal-film Blow Out

CITIZENFOUR

(1981) fejn John Travolta jiffilmja qtil li l-konsegwenzi ta’ wara jduru fuqu stess. Jake Gyllenhaal ilu jispikka fil-partijiet tieg˙u ta’ dan l-a˙˙ar u hawn ikompli jkabbar l-abbiltà tieg˙u b˙ala persuna ambigwa u misterjuΩa, ambizzjuΩa g˙alla˙˙ar u deçiΩa, b’g˙ajnejh miftu˙in bera˙ biex xejn ma ja˙rablu u ˙add ma jiççajta mieg˙u, qisu g˙adu ©ej ming˙and ix-xjafek. Film li jiggalvanizzak u kultant anke jda˙˙lek f’qoxortok!

INFORMATTIV

DOKUMENTARJU TOPIKU U REALISTIKU Atturi Ewlenin: Edward Snowden, Glenn Greenwald, u vucijiet ta’ William Binney u Laura Poitras Direttriçi: Laura Poitras Distributur: Artificial Eye Film Co Ma˙ru© minn Side Street Films, Eden Cinemas

Óin: 114 min. Çert. 15

Deep Throat (hawn mhux qed nalludi g˙all-film pornografiku tal-1972, li n˙adem bis-soldi u da˙˙al kemxa ©mielha minn kull fejn irnexxielu jintwera) kien il-laqam mog˙ti lil dak lindividwu sigriet li Ωvela informazzjoni ta˙raq ma’ Ωew© ©urnalisti ta’ The Washington Post u kixef l-iskandlu ta’ Watergate u b’hekk kien ilkawΩa ewlenija tar-riΩenja talPresident Amerikan Richard Nixon.

CitizenFour hu dokumentarju eçitanti dwar whistleblower ie˙or li, ming˙ajr biΩa’ g˙al ˙ajtu, kixef kif l-Istati Uniti, wara l-attakki tal-9/11, Ωiedu ssorveljanza tag˙hom anke fuq is-siti elettroniçi. Dan il-film jiffokka f’laqg˙a li saret f’lukanda f’Óong Kong fuq medda ta’ tmint ijiem f’Ìunju 2013 fejn id-direttriçi Laura Poitras, flimkien mal-©urnalista Glenn Greenwald ta’ The Guardian jintervistaw lil Edward Snowden li bil-kura©© kollu ma jibΩax ifisser dak kollu li skopra minn ta˙t mill-National Security Agency (NSA) dwar metodi illegali uΩati fuq spjuna©©, fejn il-privatezza tal-individwu, dritt ta’ kull ma˙luq, mhux qed tkun irrespettata.

Fl-intervisti, Edward Joseph Snowden, ra©el ta’ tletin sena, jidher dejjem trankwill, çert minnu nniffsu, hu konxju

sewwa ta’ dak kollu li se jiΩvela u li se j©ib inkwiet kbir fuqu, però, kif jg˙id hu stess: “If you’ve got nothing to hide then you’ve got nothing to fear from machines built to record all possible data about you.”

Laura Poitras di©à ˙admet dokumentarji o˙ra dwar sorveljanza sigrieta Amerikana u dwar persuni li wara l-eΩilju ta’ Snowden g˙amlu kuntatt mag˙ha biex jikxfu affarijiet o˙ra b˙alma g˙amel William Binney, li wkoll jissemma f’dan ix-xog˙ol, qabel Snowden ˙are© fil-‘bera˙’.

Snowden kien konvint li se jafda din l-informazzjoni delikata, li hu çert minnha billi kien ja˙dem fl-NSA, ma’ ©urnalista professjonali ta’ integrità kbira.

CitizenFour hu maqsum f’Ωew© partijiet: l-intervisti ma’ Snowden f’Óong Kong, u dak kollu li nqala’ wara meta din laffari ˙ar©et fl-apert jiΩviluppa f’forma ta’ thriller eçitanti b’muΩika li to˙loq tensjoni.

Dak kollu li naraw u nisimg˙u deher fuq il-medja kollha filpassat qrib fejn anke Angela Merkel, il-Kançilliera ÌermaniΩa, g˙addiet minnu.

Dokumentarju splussiv li ma jag˙milx g˙ajb lill-eççellenti All The President’s Men (1976). Wie˙ed mill-produtturi hu Steven Soderbergh.

ÇINEMA KÓ

11|01|2015 29

kullhadd.com

’71

EÛILERANTI

L-INKWIET FL-IRLANDA TA’ FUQ Atturi Ewlenin: Jack O’Donnell, Paul Anderson, Richard Dormer, Sean Harris, Martin McCann Direttur: Yann Demange Distributur: StudioCanal Films Ma˙ru© minn KRS Releasing It-titlu tal-film ’71 jirreferi g˙assena 1971, meta l-inkwiet flIrlanda ta’ Fuq kien fl-aqwa tieg˙u. It-tensjonijiet politiçi u reli©juΩi f’Belfast, il-belt kapitali, la˙qu l-aqwa tag˙hom tant li l-vjolenza u l-qtil saru xi ˙a©a komuni. Billi l-Irlanda ta’ Fuq tag˙mel parti mir-Renju Unit, intbag˙tu s-suldati IngliΩi biex iΩommu l-ordni.

Il-Kattoliçi, fil-minoranza tag˙hom, imbeΩΩg˙in mill©irien Protestanti, laqg˙u lil dawn is-suldati bil-fer˙, però ftit wara saru l-mira tal-Irish Republican Army (IRA). Filftu˙ tal-film insegwu stakkament suldati jittrenjaw bl-a˙rax qabel jintbag˙tu hemm. Fost

Óin: 99min. Çert. 15 dawn, hemm iΩ-Ωag˙Ωug˙ Gary Hook (O’Connell), li jidher g˙adu frisk wisq biex jitqies g˙al xog˙ol skabruΩ b˙al dan.

Fl-ewwel missjoni tag˙hom, jg˙assu lill-pulizija tal-post li qeg˙din ifittxu bieb bieb fi triq prinçipali, is-suldati jkunu mdawrin minn folla rrabjati u anke ssuttati bil-©ebel. Fil-kaos li jinqala, Hook jitlaq ji©ri wara tfajjel li seraq azzarin u jsib ru˙u iΩolat u msawwat. Biex isalva ©ildu jkollu ja˙rab g˙ax tnejn min- nies b’pistola f’idejhom ji©ru warajh u jisparaw fuqu.

Abbandunat mirri©ment tieg˙u, ming˙ajr ma jaf min hu ˙abib jew le, irid

jara kif jista˙ba biex jibqa’ jferfer matul il-lejl. ’71 juri stampa vivida tas-sitwazzjoni infernali li ˙akmet lil Belfast dak iΩΩmien.

Dan jiΩvol©i f’forma ta’ thriller eΩileranti u furjuΩ li jΩommok qisek f’morsa, attent x’se jiΩviluppa. Il-˙arba tas-suldat qalb triqat dojoq, sqaqien mudlama u iΩolati u f’bini m©arraf bil-bombi hu l-qofol ta’ din il-produzzjoni tassew realistika li tfakkar Ωmien ta’ intolleranza stupida.

Id-direttur qag˙ad attent li ma jirfes il-kallu ta’ ˙add, la tal-Kattoliçi, la tal-Protestanti u lanqas tas-suldati li okkupaw il-post, billi jittrattahom kollha xorta wa˙da, kemm fit-tajjeb u kemm fil-˙aΩin. Infatti, Private Gary Hook narawh b˙ala Ωag˙Ωug˙ tassew ba˙bu˙ li jie˙u ˙sieb Darius, ˙uh iΩΩg˙ir li qieg˙ed ©o dar fejn jie˙du ˙sieb it-tfal.

TAKEN 3

FURJUÛ

L-EROJ TA’ AZZJONI GWAPPA JERÌA’ JSIB INKWIET KBIR Atturi Ewlenin: Liam Neeson; Forest Whitaker; Famke Janssen; Maggie Grace; Dougray Scott Direttur: Olivier Magaton Distributur: 20th Century Fox Ma˙ru© minn KRS Releasing Il-films bi vjolenza eççessiva li kwaΩi ma titwemminx, Taken u Taken 2 , sorprendentement marru tajjeb ˙afna fid-d˙ul talflus. Liam Neeson ˙adem ilparti tal-eksa©ent tas-CIA, Bryan Mills, li b’vendetta spejtata fuqu, kwaΩi wa˙du, l-ewwel i˙arbat il-belt ta’ Pari©i meta je˙odha bl-a˙rax kontra dawk li ˙atfu ttifla tieg˙u, u wara jiknes Istanbul meta gang ie˙or ji©u g˙alih u g˙all-familja. F’kelma wa˙da, permezz ta’ dawn ilproduzzjonijiet, dan l-attur, minkejja l-età li g˙andu, sar action hero ie˙or.

Is-soltu, meta film li jmur tajjeb ji©©enera xi sikwels, dawn aktarx ikunu batuti ˙dejn ixxog˙ol ori©inali. Personalment, nista’ ng˙id li Taken 3 hu bilbosta aqwa mit-tnejn ta’ qablu g˙al diversi ra©unijiet.

G˙alkemm fih xi sekwenzi ta’ vjolenza qawwija, tip tal-o˙rajn, dan il-film g˙andu storja aktar soda, speçjalment fl-ewwel sieg˙a tieg˙u li hu thriller simili g˙al The Fugitive. Neeson din id-darba jitlob l-g˙ajnuna siewja ta’ s˙abu, kif ukoll karattri o˙ra, fosthom Maggie Grace b˙ala bintu; Kim g˙andha parti sostanzjali u ma baqg˙etx daqshekk innoçenti.

Bryan Mills jidher li g˙amel rikonçiljazzjoni mal-eksmara tieg˙u, Lenore (Janssen), waqt li Kim tiskopri li hi tqila, iΩda ΩΩomm din il-˙a©a sigrieta. Hu jie˙u l-qatg˙a ta’ ˙ajtu meta jinqabad fuq il-post ta’ delitt. Bissoltu tenaçità esperta tieg˙u

Óin: 109min. Çert. 15 jirnexxilu ja˙rab g˙alkemm ikun imfittex ma’ kullimkien mis-CIA, l-FBI u l-pulizija mmexxija mill-ispettur Franck Dotzler (Whitaker). Bit-ta˙ri© ta’ qabel, li dejjem servieh ta’ bΩonn f’sitwazzjonijiet splussivi, ifittex biex isib min hu l-˙ati u, g˙al darb’o˙ra, mimli rabja jmur jiffaççja lill-kriminali u fl-istess ˙in joqg˙od attent biex jevita lill-membri tal-©ustizzja.

F’din is-serje, u speçjalment f’din il-produzzjoni ener©etika, jo˙ro© çar u fil-bera˙ l-g˙aliex Mills jirrea©ixxi hekk – lim˙abba kbira li g˙andu g˙allfamilja u s-sens kbir ta’ protezzjoni g˙alihom jag˙mluh espert formidabbli fl-arti tal-kombattiment. Taken 3 igawdi wkoll minn set-pieces ta’ azzjoni tassew elaborata u sorprendenti.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jismu l-karattru prinçipali fil-film Nightcrawler?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: GODFREY MAGRO, Block B3, Flat 1, Housing Estate, Triq idDawr, il-Mosta.

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn il-31 ta’ Diçembru 2014 u l-4 ta’ Jannar 2015

1.

2.

3.

4.

5.

Exodus: Gods and Kings The Hobbit Paddington Night at the Museum 3 Unbroken

30 11|01|2015

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI

PROPRJETÀ GÓALL-BEJGÓ

Appartament ©did f’ÓaΩ-Ûabbar fit-tieni sular bi 3 kmamar tas-sodda. Lest bil-kçina, kamra tal-banju, main bedroom bl-ensuite u bibien ta’ barra u ©ewwa lesti. Prezz €118,000. Çempel 9987 1967.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

Plot b’qies ta’ 43 pied b’194 pied f’Ωona industrijali f’ÓaΩ Ûebbu©, ideali g˙al tliet warehouses . Appartament ©did b’Ωew© kmamar tassodda f’Bu©ibba b’garaxx twil. Çempel 2146 6910 jew 7766 6259.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Toyota Avensis daqs gdida, u Toyota Carina f’kundizzjoni tajba. Çempel 2146 6910 jew 7766 6259.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs , varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil˙abel u bil-batterija.

Prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i talidejn, tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil- pressure test machine , sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum

test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih.

Tiswija bil-garanzija.

Irrikorru 110, Triq ilKungress Ewkaristiku, ilMosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

SERVIZZI G˙all kull tip ta’ Ωbir ta’ sigar u tindif ta’ ©onna çemplu lil C&S Gardening fuq 9903 0066 jew 7932 6737.

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur issit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew LatinAmerikan. Lezzjonijiet taΩΩfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, irRabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat.

Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naç çettaw respite u

bed ridden. Çempel fuq dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178. Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju.

Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew info@privateinvestigationmalta.com

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI P.A. Plastering. G˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, xog˙ol fuq l-antik u bil-pont, kisi bil-©ibs, graffiato u silicato gypsum board u aktar çempel 7904 9649 G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato, Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq il-pond, madum, membrane , dawl u ilma. Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane .

Me la pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.co m

AVVIÛI OÓRA MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand

pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tattag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTS G Ó ALL-K AR OZ ZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini.

G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295. Email: alex@agrautoparts.com

Talba lill-Ispirtu s-Santu Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tieg˙i biex nikseb dak li ne˙tie©.

Inti li tajtni d-don divin biex na˙fer u ninsa d-deni kollu li jsir kontra tieg˙i, li f’kull mument ta’ ˙ajti tkun ma©enbi. F’din it-talba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu, waqt li nikkonferma mill-©did li qatt ma ninfired minnek, anke quddiem lilluΩjonijiet materjali. Nixtieq li nkun mieg˙ek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi g˙all-˙niena tieg˙ek lejja u lejn dawk li ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙ad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlug˙a, anke jekk g˙all-bidu tidher diffiçli. Ittalba g˙andha tkun ippubblikata mill-ewwel wara li tinqala’ l-grazzja bla ma tissemma’ x’kienet.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM, NUMRU TA’ TELEFON/MOBILE U INDIRIZZ KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717

AVVIÛI kÓ

kullhadd.com

Attività – Fondazzjoni IDEAT Fondazzjoni IDEAT ser torganizza attività miftu˙a g˙all-pubbliku nhar l-Erbg˙a, 14 ta’ Jannar, 2015, fis-sitta ta’ filg˙axija, fiç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun. LAmbaxxatriçi Amerikana, l-Eççellenza Tag˙ha Gina Abercrombie-Winstanley ser tag˙ti lekçer fuq United States Politics. Min jixtieq jattendi huwa mitlub li jirriserva post billi jçempel fuq in-numri 2090 1601/2 jew jibg˙at email lil segretarjat@partitlaburista.org

AVVIÛIÌENERALI Ìbir ta’ fondi b’risq l-Istitut ta’ Santa TereΩa fiΩ-Ûurrieq bejn id-19 u l-21 ta’ Diçembru 2014 G˙all-˙dax-il sena konsekuttiva, l-G˙aqda Karmelitana Banda Queen Victoria tellg˙et ilkampanja ©bir ta’ fondi Minn Qalb IΩ-Ûrieraq b’risq l-Istitut ta’ Santa TereΩa fin-Nigret, immexxija mis-Sorijiet ta’ Wlied il-Qalb ta’ Ìesù.

L-a˙˙ar tlett ijiem tal-kampanja ta’ ©bir ta’ fondi Minn Qalb IΩ-Ûrieraq ittellg˙u minn ta˙t tinda f’Misra˙ ir-Repubblika, iΩ-Ûurrieq, b’diversi attivitajiet kontinwi. Fi tmiem ta’ din il-kampanja, proprju nhar il-Óadd 21 ta’ Diçembru 2014, ©iet ippreΩentata s-somma ta’ €5,657.23 lill-Madre tal-Istitut Santa TereΩa. Grazzi mill-qalb lil kull min attenda f’din il-kampanja u ta d-donazzjoni tieg˙u.

Id-Drieg˙ t’Alla – dramm fl-Imqabba Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba, b’kollaborazzjoni mal-G˙aqda Teatrali Aniçi ta’ Óal Qormi, ser ittella’ dramm fi tliet atti blisem Id-Drieg˙ t’Alla.

L-istorja tittratta dwar missier nobbli li jkollu iben wa˙dieni. Hekk kif jibda jikber dan l-iben jibda juri x-xewqa vokazzjonali li jsir saçerdot. Il-missier xejn ma jkun kuntent b’dan il-fatt u jispiçça sa˙ansitra jo˙odha kontra Alla g˙ax, skont hu, kien ser jo˙odlu liben wa˙dieni li huwa kellu. Il-missier jag˙mel diversi tentattivi biex jipprova jbiddel il˙sieb ta’ ibnu, iΩda ibnu jidher li ma jkunx lest li jdawwar fehmtu.

Dan id-dramm, b’tema soçjali li tapplika ˙afna g˙all-˙ajja tal-lum, ittella’ l-ewwel darba fl-1959 u ©ie kklassifikat fl-ewwel post tal-konkors teatrali. Id-Drieg˙ t’Alla ser jittella’ nhar il-Ìimg˙a 16 ta’ Jannar 2015, fis-sala tal-Iskola Primarja tal-Imqabba, fi Triq Valletta, sala moderna u attraenti, fis-7.30pm. Riservazzjonijiet isiru billi ççempel 7909 4180 jew 9968 5737 u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

L-Isqof Charles J. Scicluna jiltaqa’ mal-koppji miΩΩew©a u g˙arajjes Nhar is-Sibt 17 ta’ Jannar, l-Isqof Charles J. Scicluna, Amministratur Appostoliku, ser jiççelebra Quddiesa g˙al dawk il-koppji li ΩΩew©u matul l-2014. Din iç-çelebrazzjoni ser issir filKonkatidral ta’ San Ìwann, il-Belt Valletta, u tibda fis-6.30pm.

Fit-8 ta’ Frar, l-Isqof Scicluna ser jiççelebra Quddiesa li g˙aliha qed ji©u mistiedna l-koppji g˙arajjes li ser jiΩΩew©u din is-sena. Din ser issir fil-Konkatidral ta’ San Ìwann il-Belt Valletta, u tibda fis-6.30pm.

Dawn iΩ-Ωewg çelebrazzjonijiet huma organizzati mill-Moviment ta’ Kana.

It-tag˙lim muΩikali taΩ-Ωg˙aΩag˙ fil-kaΩini tal-banda 2014 Selezzjoni mill-Banda Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser tipparteçipa waqt l-attività talg˙eluq uffiçjali tat-tielet edizzjoni tal-pro©ett intitolat ‘It-Tag˙lim MuΩikali taΩ-Ûg˙aΩag˙ fil-KaΩini tal-Banda’ 2014 organizzata mill-A©enzija Ûg˙aΩag˙ flimkien mas-Segretarjat Parlamentari g˙aΩ-Ûg˙aΩag˙ u Sport u bil-kollaborazzjoni tal-G˙aqda KaΩini tal-Banda.

Din l-attività ser issir nhar is-Sibt 24 ta’ Jannar 2015 fis-6.30pm fis-Sala tal-Kulle©© MCAST, Ra˙al Ìdid. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq 9946 3468 jew mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

L-G˙anja tal-Poplu 2015 – id-39 edizzjoni Il-kanzunetti g˙ad-39 edizzjoni tal-G˙anja tal-Poplu ser jintlaqg˙u l-Ìimg˙a 23 ta’ Jannar 2015. F’dan il-festival ta’ kanzunetti ori©inali bil-Malti, il-lirika ting˙ata importanza daqs il-melodija, u l-kant u l-akkumpanjament iridu jkunu live. Ir-regolamenti u applikazzjoni jinsabu fis-sit elettroniku tal-festival www.ghanajfest.com Il-Óamis, 15 ta’ Jannar 2015, fis-7pm, il-Kumitat L-G˙anja tal-Poplu flimkien mad-direzzjoni taç-Çentru g˙all-Kreattività ser iniedu L-G˙anja tal-Poplu 2015. F’din l-okkaΩjoni ser ji©u interpretati kanzunetti mill-G˙anja tal-Poplu, ting˙ata informazzjoni dwar LG˙anja tal-Poplu 2015, u wara jkun hemm riçeviment. Min jixtieq jattendi g˙andu jikkonferma fuq is-sit elettroniku tal-festival. Id-d˙ul huwa ming˙ajr ˙las.

Is-serata finali ta’ L-G˙anja tal-Poplu ser tittella’ fit-Teatru Sir Temi Zammit, is-Sibt 21 ta’ Marzu. Id-disinn tal-palk huwa fdat f’idejn is-Sur Ino Bonello. Besteam-Audio ser jie˙du ˙sieb is-sound. Is-Sur Jimmy Grima ddisinja l-logo ta’ L-G˙anja tal-Poplu 2015.

Kemm id-disinn tal-palk kif wkoll dak tal-logo g˙andhom xe˙ta lokali li tirrifletti n-natura ta’ dan il-festival.

L-G˙anja tal-Poplu qed jittella’ bil-g˙ajnuna taç-Çentru g˙all-Kreattività, b’kollaborazzjoni ma’ Valletta 18, u bl-g˙ajnuna tal-Malta Arts Fund.

11|01|2015 31

32 11|01|2015

kullhadd.com

It-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-tlieta

l-Erbg˙a

KÓ AlMANAKK

RItRAtt MIll-ANtIK

TWISSIJIET: Ir-ri˙ mill-Majjistral ser ikun qawwi fuq il-GΩejjer Maltin. Din it-twissija tibqa’ fis-se˙˙ sat-tmienja ta’ filg˙axija (10/2000 ˙in lokali) L-OGÓLA TEMPERATURA: 19°C

16°C

15°C

15°C

LO

10°C

11°C

11°C

UV

03

03

03

INDIÇI UV: 3

Il-Óamis

TEMP: Pjuttost imsa˙˙ab li jsir ftit imsa˙˙ab

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

Ritratt: RAYMOND FALZON, IL-GUDJA

L-INQAS TEMPERATURA: 13°C

HI

VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Ftit qawwi mill-Punent Majjistru li jsir ftit qawwi g˙al qawwi BAÓAR: Qawwi HI

16°C

15°C

15°C

IMBATT: Baxx mill-Majjistral

LO

11°C

10°C

09°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 17°C

UV

03

02

02

SpIÛERIjI lI jIftÓU llUM Il-ÓAdd Regent Pharmacy, 70, Triq Merkanti, il-Belt Valletta The Cross Pharmacy, 859, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Tal-Ólas Pharmacy, Triq il-Óelsien, Óal Qormi St Anne Pharmacy, 24, Misra˙ Sant’Elena, Birkirkara Tony’s Pharmacy, 100, Triq Sir Patrick Stuart, il-ÌΩira Balluta Pharmacy, 30, Triq il-Kbira, San Ìiljan The Economical Dispensary, 86/87, Triq Sir Adrian Dingli, Tas-Sliema St Mary Pharmacy, 2, Triq Antonio Schembri. Ó’Attard St Mary Pharmacy, M©arr Dispensing Chemists, 71,Triq Sir Harry Luke, l-Im©arr St Simon Pharmacy, 8, Dawret il-GΩejjer, Bu©ibba St Monica Pharmacy, 157, Triq Santa Monika, Ra˙al Ìdid Victory Pharmacy, 32, Triq il-Vitorja, l-Isla St Peter Pharmacy, Triq is-Sebbelika, ÓaΩ-Ûabbar St Catherine Pharmacy, Plot 3, Triq il-Qadi, iΩ-Ûejtun Chrysantemum Pharmacy, Triq San Nikola, il-Qrendi Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran©isk Farrugia, ÓaΩ-Ûebbu© SpiΩerija Carmen, 1, Triq Misra˙ is-Suffara, Óad-Dingli

Il-˙ru© tal-vara titulari ta’ Santa Marija tal-Gudja fil-15 ta’ Awwissu 1932 meta ΩΩanΩnu l-pedestall u l-bradella

dIN Il-ÌIMgÓA MIll-IStoRjA

13.01.1942 L-ewwel darba li ©ie ppruvat ajruplan b’ejection seat, fuq Heinkel He 280 jet fighter

G˙awdex Batu Pharmacy, 38, Triq il-Palma, ir-Rabat Pisani Pharmacy, Bini Ìdid, Triq Sannat, Ta’ Sannat

NUMRI REBBIEÓA LOTTU

31 06 67 26 56 48 62 87

SUPER 5

45 27 41 31 39

GRAND LOTTERY

02 06

05 00 06 03 04

16.01.2003 L-ispace shuttle Columbia tag˙mel it-take off g˙al dik li kellha tkun l-a˙˙ar missjoni tag˙ha. Columbia nqerdet 16-il ©urnata wara li re©g˙et niΩlet.

KOMPETIZZJONI KTIEB KÓ

11|01|2015 33

kullhadd.com

KOMPETIZZJONI KTIEB KTIEB GÓAT-TFAL

Isem Therese Pace mhuwiex ©did fix-xena lettararja lokali. Illum il-©urnata hija meqjusa b˙ala kittieba fost l-istabbiliti li g˙andna f’pajjiΩna u poetessa ta’ çertu livell. T˙addem pinna rikka u impenjattiva li tg˙arrex fil-fond u tistimola l-˙sieb.

Hija awtriçi ta’ Ωew© ©abriet ta’ poeΩija bil-Malti: Arpe©©i (rebbie˙ tal-Premju Nazzjonali tal-Ktieb 2004) u Meta Tkellimni Hi… Il-ktieb Ir-Re tal-Ìungla u s-Skiet MisterjuΩ

donnu g˙andu xi ftit mill-˙rejjef ta’ Esopu. Ktieb immirat g˙al tfal ta’ bejn is-seba’ u d-disa’ snin, b’tipi kbar biΩΩejjed biex ja©evolaw l-g˙ajnejn. Ilqoxra kif ukoll il-pa©ni jleqqu tieg˙u jag˙tu lil dan il-ktieb dehra ta’ livell g˙oli. Huwa ktieb imΩejjen bi stampi sbie˙ u kbar ta’ annimali u insetti.

L-iljun fl-istorja jissimbolizza l-bniedem sensittiv g˙all-bΩonnijiet tal-o˙rajn, il-bniedem responsab-

bli, matur u g˙aref. Il-©ungla tissimbolizza l-ambjent, in-nukleu li ng˙ixu fih u s-skiet jissimbolizza l-biΩa’. Bi kwadri kkuluriti tal-˙ajja fil-©ungla mpittra b’pinzellati ˙fief imma realistiçi daqskemm ipaxxu l-g˙ajnejn minn Salvina Louise Aquilina, kif ukoll bin-nis©a tal-istorja nnifisha, dan il-ktieb g˙andu l-ingredjenti kollha neçessarji biex jog˙©ob lit-tfal. Kollox ma’ kollox l-isforz sar u sar tajjeb. Issa f’idejn il-qarrej.

“G˙alkemm inti l-içken wa˙da fost l-insetti u lannimali, kont l-ewwel wa˙da li fta˙t ˙alqek.

Int ta’ eΩempju g˙al kul˙add. Il-kura©© tieg˙ek hu tassew ta’ min ifa˙˙ru. G˙amilt sewwa li tkellimt ˙alli iktar nie˙du ˙siebek waqt ilpassi©©ati goffi tag˙na.”

In-nemla tbissmet u qalbha mtliet bil-fer˙ g˙al dan il-kumpliment. Issa kellha mo˙˙ha mistrie˙.

Pappagall imperreç fuq ferg˙a ta’ si©ra fil-g˙oli kien qieg˙ed jisma’ kollox. Óaseb li jekk innemla kellha l-kura©© titkellem, hu ma kien xejn inqas minnha.

“Jien ukoll kont ninsab imbeΩΩa’ ˙afna,” qal.

“G˙alhekk ma bqajtx nitkellem. Bdejt na˙seb li

qed indejjaq lil kul˙add bit-tpaçpiç tieg˙i. BΩajt li se jkolli ng˙addi l-bqija ta’ ˙ajti fis-silenzju.

Dan il-biΩa’ kollu kien qed jag˙milni mdejjaq wisq.”

“Le, le, tag˙milx hekk” wie©bu malajr l-iljun.

“Int g˙andek titkellem biex tipprattika l-vuçi tieg˙ek u biex a˙na nipprattikaw il-paçenzja.”

“Grazzi, grazzi ˙afna sur iljun,” qallu l-pappagall. “Issa qed nara kemm hawn min i˙obbni u jridli l-©id. Minbarra li stri˙ajt meta fta˙t qalbi, sibt ˙bieb b˙alkom li semg˙uni bilpaçenzja u issa ddeçidejt li mil-lum stess ner©a’ nibda nitkellem bla biΩa’ li ndejjaq lil xi ˙add.”

SILTA MILL-KTIEB Kien hemm pawsa twila. L-annimali kollha dehru donnhom qed ja˙sbuha.

Fl-a˙˙ar, in-nemla rabbiet il-˙ila u b’vuçi baxxa qaltlu: “Jien qed nibΩa’. G˙alhekk bqajt mag˙luqa fittumbata tieg˙i.

“U minn xiex g˙andek tibΩa’? staqsiha l-iljun.

“Int mara kwieta u bieΩla u qatt ma g˙amilt deni lil ˙add. Dejjem medhija ti©bor u trekken l-ikel g˙aΩ-Ωg˙ar tieg˙ek. Ûgur li ma g˙andekx g˙edewwa.”

“NibΩa’ li r-ri˙ itajjarni jew li xi annimal kbir u goff jirfisni u jg˙affi©ni.”

“Nifra˙lek sinjorina nemla,” we©ibha l-iljun.

Mistoqsija: X’jissimbolizza l-iljun fl-istorja?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb IR-RE TAL-ÌUNGLA U S-SKIET MISTERJUÛ ©entilment ipprovdut minn FARAXA. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 18 ta’ Jannar.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙ tal-kotba IL-MISTERI TA’ THEA huwa:

JAYDEN GRECH, Morale, 5A, Triq is-Summiena, il-Fgura.

34 11|01|2015

kullhadd.com

KÓ logÓoB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 007 108 119 161 183 209 287 302 308 469 509 556 738 878 882 915

B’4 numri 0326 0500 0791 1158 1179 1250 1308 1321 1355 1781 1787 1809 1947 2157 2327 2585 2671 2803 2909 3959 4093 4679 5287 5289 5369 5758 6437 6511 6625 6820 7380 7500

8168 8188 8512 8615 8801 9939

B’5 numri

B’6 numri

00258 00959 06508 09832 10711 12591 14388 16791 19574 20944 27609 27793 30718 40170 42022 57509 59481 62339 76140 78059 82335 95220

198889 211716 225478 709911

Bi 8 numri 20918908 50510950 79578580 99083730

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: CARMEN APAP, 201, Triq il-Marina, Tal Pietà, PTA 9041.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

6

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

lOGÓOB kÓ

11|01|2015 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

53

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin: Kisra minnha ti©i tajba biΩ-Ωejt u ttadam (5) 4.

Wiri ta’ m˙abba (4) 7,21W. Jipprovdi l-g˙asel (5) 9,18.

G˙al dejjem – l-a˙˙ar ˙amsa! (5) 10.

Isem (6) 12.

Hekk g˙amel qabel is-sajjetta (6) 16,19. Mexxiet it-trasport pubbliku g˙al ftit Ωmien (6) 18.

Ara 9 19.

Ara 16 20.

Tip ta’ si©ar (5) 21. Ómar bla sieq (3) 23.

Bla ©enituri (4)

24.

Fjuri sbie˙ li tilfu rashom (5)

1.

Weqfin: 1.

2,3.

3.

5,11.

6,15.

8.

11.

12,22.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Qalbha tajba (6) Frotta (6) Ara 2 Fenech Adami (5) Ûgarraturi fil-kant (9) Minn New York (9) Ara 5 M’hawnx b˙alhom!

(5) Web-TV Taljan (3) Daqsijiet (6) Ara 6 Alko˙ol (3) Ara 7 Ara 12

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

7,21M. 9,10.

12.

16.

18,21W. 19.

20.

23.

24.

1. Ó©ie©a, 2,3.

Lebbra, 5,6.

EΩatti, 8,12W.22.Irresponsabbli, 11,15. Ivvja©©a, 13.

Via, 14.

Tnalja, 17. Ìie

Óalib, Rent, Rikeb, Imbarrati, Avvent, AGB, Iskot, Nej, Papra, Trid, Skada

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Dawn iΩ-Ωew© atturi ja˙dmu f’partijiet ta’ karattri mitolo©içi f’lord of The Rings Attur 1:

Attur 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: L-E.T. Charles Scicluna

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: MARY GATT, 39, Triq Sant’Anna, il-Mosta, MST 3210.

Papa Fran©isku

36 11|01|2015

kullhadd.com

KÓ SPORTS

AUTOCROSS

IKOMPLU L-ATTIVITAJIET TAL-ASMK GÓALL-2015

Nhar il-Óadd 4 ta’ Jannar 2015, lAssoçjazzjoni Sport Muturi u Karozzi bdiet bl-ewwel attività tas-sena l-gdida.

Is-sezzjoni Enduro organizzat it-tieni attività tal-kampjonat sponsorjat min Pasta Poiatti u Dunlop. Minkejja li lAssoçjazzjoni g˙anda l-permessi biex dan it-tip ta’ attivitajiet isiru barra lkumpless sportiv tal-ASMK f’Ta’ Qali, din id-darba saret eççezzjoni fejn ilkorsa tal-motocross u dik tal-autocross ©ew mibdula f’korsa temporanja g˙al muturi Enduro. Grazzi g˙al diversi helpers ta˙t it-tmexxija tas-Sur Eddie Bonello rnexxielhom jag˙mlu korsa ta’ Ωew© kilometeri b’diversi tipi ta’ sewqan.

Intant, 31 kompetitur ˙adu sehem f’din l-attività maqsuma f’Ωew© klassijiet, dik Klassi A g˙al muturi ta˙t il-250 çilindrata u Klassi B g˙al muturi ikbar minn 250 çilindrata. Fi klassi A rajna tlettax il-rider jikkumbattu biex jag˙mlu l-a˙jar hin possibbli minn Ωew© heats wara li saret il-pole position. Matul il©urnata Joseph Scicluna fuq mutur

Honda 125cc 2T mill-ewwel beda jiddomina din il-klassi tant li l-ewwel heat irre©istra l-a˙jar ˙in ta’ 2 minuti 59.99 sekonda. Scicluna kompla javvanza fittieni heat billi tejjeb il-˙in fejn irre©istra l-a˙jar ˙in tal-©urnata f’din il-klassi dak ta’ 2 minuti 53.70 sekonda, Scicluna g˙alaq il-©urnata fl-ewwel post Klassi A iΩda t-taqtig˙a f’din il-klassi kompliet bejn it-tieni u t-tielet post bejn Bernard Sammut fuq mutur Yamaha YZ 125cc u Daniel Caruana fuq mutur Honda CR 125cc, jikkumbattu bejniethom sakemm Sammut irnexxielu jirre©istra la˙jar ˙in tieg˙u fit-tieni heat dak ta’ 3 minuti 11.48 sekonda, filwaqt li Caruana rre©istra l-a˙jar ˙in tieg˙u flewwel heat, dak ta’ 3 minuti 11.50 sekonda, b’Sammut jispicca jie˙u t-tieni post segwiet minn Caruana b’differenza biss 0.02 sekonda. Fir-raba’ post da˙al Elvin Debono fuq mutur KTM 250cc b’˙in ta’ 3 minuti 11.69 sekonda.

Fi Klassi B rajna 16-il kompetitur jikkompeti f’din il-klassi fejn kienet mistennija taqtig˙a bejn iç- champion

FUTSAL

IT-TIM NAZZJONALI MALTI

Wara l-waqfa tal-festi, jirritorna l-kampjonat tal-ewwel diviΩjoni tal-futsal.

Din il-©img˙a kellna Ωew© log˙biet fejn Qrendi g˙elbu lil B’Bu©a bl-iskor ta’ 10-4 u Sirens g˙elbu lil Siggiewi bl-iskor ta’ 31.

G˙alhekk fil-klassifika tal-Ewwel DiviΩjoni, Qrendi jinqalg˙u minn ma’ Mdina u jaqbΩu lil Mqabba. Filwaqt li Sirens bir-reb˙a li kellhom fuq Siggiewi, qabΩu lill-istess Siggiewi.

G˙aldaqstant, Lija u Mellie˙a jibqg˙u fil-quççata bi 30 punt segwiti minn Naxxar bi 22 punt, Luqa u Attard bi 18, Msida 15, Sirens 14, Siggiewi 12, Qrendi 10, Mqabba 9, Mdina 7 u B’Bu©a b’punt wie˙ed biss.

Intant il-©img˙a d-die˙la, it-tim nazzjonali Malti tal-futsal immexxi mill-kowç Mark Marlow, se jkun impenjat fi Grupp E mir-Rawnd Preliminari tal-Kampjonat Ewropew tal-Futsal.

Flimkien ma’ Malta, fl-istess grupp insibu lill-Ingilterra, lAndorra u l-Latvja.

Il-log˙ob kollu se jintlag˙ab bejn l-14 u s-17 ta’ Jannar filPadiljun Sportiv ta’ Kordin.

Nhar l-Erbg˙a fil-5pm ikollna l-Latvja kontra l-Andorra, filwaqt li fis-7.30pm Malta tilg˙ab kontra l-Ingilterra.

Il-Óamis fil-5pm, l-Ingilterra tilg˙ab kontra l-Latvja u fis-7.30pm Malta tilg˙ab kontra l-Andorra.

Is-Sibt fil-5pm ikollna l-Andorra kontra l-Ingilterra u l-a˙˙ar log˙ba fis-6.30 tkun dik bejn il-Latvja u Malta.

Nawguraw kull suççess lit-tim nazzjonali Malti tal-futsal u l-pubbliku Malti hu m˙e©©e© li jattendi u jag˙ti s-sapport li hu tant me˙tie©.

James Zahra fuq mutur Yamaha 250cc u Matthew Gauci fuq mutur KTM 300cc. Fl-ewwel heat rajna lill Gauci fuq quddiem b’˙in 2 minuti 47.73 sekonda, filwaqt li Zahra rre©istra lewwel ˙in tieg˙u ta’ 2 minuti 49.15 sekonda. Fit-tieni heat rajna bidla fejn Zahra rnexxielu javvanza fil-˙in tieg˙u u rre©istra ˙in ta’ 2 minuti 43.69 sekonda biex spiçça jie˙u l-ewwel post f’din il-klassi, segwit minn Gauci li, minkejja li dan avvanza wkoll fil-˙in tieg˙u, xorta wa˙da ma kienx biΩΩejjed biex ikompli jiddefendi l-ewwel poΩizzjoni fuq Zahra. Gauci g˙alaq il-©urnata fittieni post b’˙in ta’ 2 minuti 47.19 sekonda. Fit-tielet post spiçça Edward Ciantar fuq mutur KTM 200cc b’˙in ta’ 2 minuti 54.98 sekonda filwaqt li firraba’ da˙al Andrew Cassar fuq mutur KTM 300 b’˙in ta’ 2 minuti 55.04 sekonda.

Is-sezzjoni Enduro to˙ro© ukoll irrizultat overall fejn g˙al darba o˙ra kien mirbu˙ minn James Zahra fuq Yamaha bl-a˙jar ˙in tieg˙u ta’ 2 minuti

43.69 sekonda, segwit minn Matthew Gauci fuq KTM bl-a˙jar ˙in tieg˙u ta’ 2 minuti 47.19 sekonda. Fit-tielet post spiçça Joseph Scicluna fuq Honda b’˙in 2 minuti 53.70.

L-Attivitajiet tal-ASMK sa jkomplu nhar il-Óadd li gej 11 ta’ Jannar, fejn se jittella’ is-sitt (6) programm bil-karozzi autocross (dawk standard u dawk modifikati) mill-istagun ASMK – Pasta Poaitti 2014/15. Il-programm jibda fil11.00am.

Intant, fil-klassifika tal-Kampjonat Nazzjonali Autocross, wara ˙ames attivitajiet, insibu lil Christian Mark Galea fuq Fiat Ritmo li jinsab fil-quççata tal-klassifika b’111 punt segwit viçin tieg˙u Philip Joe Vella fuq Opel Corsa b’108 punti. Fit-tielet post tal-klassifika naraw lil Vince Farrugia fuq Volkswagen Polo b’77 punt filwaqt li fir-raba’ post naraw lil Jason Martin b’71 punt fuq VW Polo wkoll.

G˙al iktar informazzjoni wie˙ed jista’ jΩur is-sit elettroniku tal-ASMK www.asmk.org.mt

MATTHEW ASCIAK KONFERMAT BÓALA CHAMPION TAL-BOV MALTA TENNIS MEN’S MASTERS Matthew Asciak ikkonferma l-og˙la post fit-tenis lokali hekk kif Ωamm it-titlu tal-BOV Malta Tennis Men’s Masters. Fil-final, huwa g˙eleb lil Denzil Agius 6-0, 6-0 biex Ωamm it-titlu.

Asciak huwa çertament sinonimu ma’ dan ittournament, fejn reb˙u erbg˙a mill-˙ames drabi li dan ilu ji©i jintlag˙ab mill-2010, fejn fl-2012 ma setax jikkompeti min˙abba li kellu xi impenji tenistiçi barra minn Malta. Ta’ min jinnota li Asciak tilef biss 4 games fit-tournament biex ikkonsolida lilu nnifsu b˙ala n-numru wie˙ed fit-tenis lokali.

Il-Finali ©iet milg˙uba fil-Gordon Asciak Tennis Academy Indoor Courts fil-Malta Sports Club nhar il-Óadd 4 ta’ Jannar 2015.

John Paul Abela, Manager, Media and Community Relations fi ˙dan il-Bank of Valletta ppreΩenta t-trofew lil Matthew Asciak fil-preΩenza ta’ David Farrugia Sacco, President tal-Malta Tennis Federation.

Huwa u jifra˙ lil Asciak tas-suççess tieg˙u f’dan l-avveniment, John Paul Abela qal: “B˙ala

sapporter ewlieni ta’ attivitajiet sportivi f’pajjiΩna, huwa ta’ pjaçir g˙alina fil-Bank of Valletta li naraw tant dedikazzjoni li kienet evidenti matul it-tournament kollu.”

L-BOV PLEJER TAX-XAHAR TAN-NISA Alishia Sultana ta’ Birkirkara tirba˙ l-a˙˙ar unur tas-sena.

L-attakkanta ta’ sbatax-il sena hija pedina importanti g˙all-kowç Johann Scicluna bl-istint g˙all-gowl, stil altruwistiku ta’ log˙ob u teamwork.

Il-˙ames gowls tag˙ha dan l-ista©un, wie˙ed minnhom kontra Sliema fix-xahar ta’ Diçembru, kienu kruçjali biex Birkirkara baqg˙u fuq punti massimi fl-ewwel tmien log˙biet tal-ista©un u fil-quççata tal-kampjonat BOV tan-nisa.

Bernard Azzopardi, Mani©er tal-ferg˙a ta’ Birkirkara tal-Bank of Valletta ippreΩenta t-trofew tal-BOV Plejer tax-xahar tan-nisa g˙al Diçembru 2014 lil Alishia Sultana.

Dr Farrugia Sacco rringrazzja lil Gordon Asciak tal-uΩu tal-Gordon Asciak Tennis Academy Indoor Courts, li ming˙ajrhom Ωgur ma setg˙ux jintlag˙bu l-log˙biet min˙abba t-temp ˙aΩin li laqat lill-gΩejjer tag˙na. “Il-livell ta’ tenis li rajna

f’dan il-kampjonat jawgura tajjeb g˙all-impenji kemm lokali kif ukoll internazzjonali g˙at-tenis Malti.

sports kÓ

11|01|2015 37

kullhadd.com

AnALiÛi tA’ LiAM GAUçi

LiL Hinn Miç-Çirkwit

Minkejja li bdiet sena ©dida, il-Formula 1 g˙adu ma jistax jibda kapitlu ©did hekk kif qieg˙ed i˙abbat wiççu ma’ problemi illi ppersistew g˙al diversi sta©uni. Fost dawn hemm id-direzzjoni finanzjarja u tekni ka li se ji e˙ u l isport matul iΩ-Ωmien li ©ej.

O©©ezzjoni Il-©img˙a l-o˙ra kienu ççarati w˙ud mid-dubji relatati maliΩvilupp tal-magni matul lista©un illi ©ej, però din ilkwi st joni xo rt a wa ˙da baqg˙et prominenti fil-jiem li

g˙addew.

Dan g˙ax, k if mist en ni, Honda o©©ezzjonaw g˙allfatt illi huma se jkunu eskluΩi mill-interpretazzjoni l-©dida tar-regolamenti li se tipperme tti l i t-t im i jiet l -o˙ra l i jkomplu jiΩviluppaw il-magni tag˙hom wara t-28 ta’ Frar.

Ori©inarjament, g˙all-2015, il-manifatturi tal-magni kellhom l-obbligu li jtemmu liΩvilupp tekniku sa din iddata bl-eççezzjoni ta’ bidliet relatati mal-affidabbiltà, sigurtà u kontroll tal-ispejjeΩ.

Madankollu, il-mod vag kif inkitbu r-regolamenti ta lok

g˙al interpretazzjoni ©did li se tippermetti lill-manifatturi li jkomplu l-iΩvilupp matul lista©un.

Il-Honda, però, ma jidhrux illi se jit˙allew illi jgawdu minn din l-interpretazzjoni l©di d a mi n˙a bba l -fa tt i l li kienu ftiehmu b’mod iktar çar mal-FIA li jirrispettaw din id-data. Kif kien mistenni, din il-kumpanija appellat lillFed era zz joni b ie x ter©a’ t i kk uns id ra l -poΩ i zz joni tag˙ha u t˙allihom jiΩviluppaw il-magni tag˙hom b˙al ˙addie˙or.

Sabiex ti©i indirizzata din il-

kwistjoni, il-Honda qieg˙da f’kuntatt mal -Federazzjoni bi ex ti nst ab sol uz zjo ni u huwa mistenni li matul il©img˙a d-die˙la ssir laqg˙a formali ˙alli Ω-Ωew© na˙at jippru vaw ji l˙q u ko mpromess.

EskluΩa Kwis tjo ni l i ti dh er l i ©i et sol vut a m il l -Fed erazz jon i kien il-futur tal-Gran Premju tal -Ko re a. D an hek k k if , wara ©img˙at ta’ spekulazzjoni, din it-tellieqa tne˙˙iet mi t-2015 In terna ti ona l

Sporting Calendar li l-FIA ppub bl i kat fi l -ji em l i g˙ad dew. B’ hek k, fi l ka len darju ri vedu t iss a hem m t l iet ©i mg˙at ming˙ajr tlielaq bejn ilGran Premji tal-Ba˙rejn u ta’ Spanja.

L-eskluΩjoni tal-Korea ma waslitx b˙ala sorpriΩa g˙ax Bernie Ecclestone kien stqarr illi t-tellieqa dd a˙˙ let f il -k al enda rju provi Ωj orju mi n˙ abb a ob bl igi k ont ratt wal i u mhux b’intenzjoni serja li jsir il-Gran Premju. Dan hekk kif kien mag˙ruf li lamministraturi taç-çirkwit ma kinux fl-poΩizzjoni li jospitaw tellieqa fl-2015.

M ada nk ol lu , l -i st ess am mi ni strat uri ki enu espri mew i s-so rp ri Ω a ta g˙ hom l i ç-ç irk wit i dda ˙˙al f il -k al enda rju proviΩorju li ©ie ppubbl ik at f’D i çemb ru li g˙adda. Dan il-fatt wassal lil diversi osservaturi li jispekulaw illi l-mossa ta’ Eccl est one fil -fat t saret biex ti©i attivata klawsola fir-regolamenti li tag˙ti lopportunità lit-timijiet illi juΩaw magna Ωejda matul l-ista©un jekk dan ikun ji kk on sis ti mi nn i kt ar minn g˙oxrin tellieqa.

Sistema ©dida L-FIA kk onfermat ukoll bi dl i et fl -Int ern ati o nal Sporting Code fejn saret ir-riforma mistennija filmod kif jing˙ataw il-punti biex is-sewwieqa jkunu jistg˙u jie˙du l-Formula 1 Superlicence.

B’ hek k, m i ll -2016, sewwieqa li jridu jsuqu fil-Formula 1 iridu jakkumulaw 40 punt fuq perjodu ta’ tliet snin illi ji©u allokati skont il-poΩizzjoni ta g˙ hom fi l- kl assi fi k a fi nal i ta’ di versi kam pjonati awtomobilistiçi.

Ba rra mi nn hek k, i ssewwi eqa jri du jk unu saq u fi 80% t at -tl ie laq f’kull sta©un, ikollhom 18i l sena , l i çenz ja ta ssewqa n va li da u jk unu ko prew 300 k i lo met ru f’mudell riçenti ta’ vettura tal-F1 matul sessjonijiet ta’ prattika.

Minkejja li l-inkluΩjoni ta r-rest riz zj oni tal -et à kienet mixtieqa, il-mod kif ©ew allokati l-punti g˙asSuperlicence ki enet fi lmira ta’ kritika ˙arxa. Fost dawn i l-vu çi ji et k rit i çi kien hemm dik ta’ Martin Brundle, ekssewwieq talF1 illi bejn l-1984 u l-1996 ˙a sehem f’165 gran premju. Fost l-o˙rajn, huwa stqarr illi, kieku fl-1984 ki en hem m s ist ema ta ’ punti simili, la hu u lanqas Ayrto n Sen na m a kienu jkunu eli©ibbli biex jid˙lu f’dan l-isport.

38 11|01|2015

kullhadd.com

FA CUP FL-INGILTERRA

KÓ SPORTS

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ Fl-ewwel taqsima kienet kwaΩi kwaΩi kollha ta’ Man. City tant li kellhom ˙afna mill-pussess u okkaΩjonijiet biex jift˙u l-iskors iΩda kienu proprju t-tim minn Merseyside ta’ Everton li marru laktar qrib li jift˙u l-iskor meta d-difensur Coleman venven xutt lejn il-lasta ta’ Hart li iΩda l-ballun ˙abat mal-lasta.

Fit-tieni taqsima kompliet fuq l-attakk u kienu proprju City li marru filvanta©© minn daqqa ta’ ras ta’ Fernandinho. IΩda t-tim ta’ Everton ma qatax qalbu u g˙alhekk ©abu d-draw minn free-kick ta’ Leighton Baines b’daqqa ta’ ras ta’ Naismith fost il-fer˙ tas-sapporters tal-Everton biex il-partita spiççat b’riΩultat ©ust ta’ draw.

Sunderland v Liverpool

0-1

Burnley v QPR

2-1

Chelsea v Newcastle U

2-0

Everton v Mancherster C

1-1

Leicester City v Aston Villa

1-0

Swansea v West Ham

1-1

WBA v Hull City

1-0

Crystal Palace v Totthenham

2-1

LOGÓOB GÓAL-LUM Arsenal v Stoke City

14.30

Manchester U v Southampton

17.00

MAN. UNITED V SOUTHAMPTON

Steven Gerrard, il-captain ta’ Liverpool jifra˙ lil Lazar Markovic wara li skurja l-ewwel gowl tieg˙u fil-Premier League IngliΩ

SUNDERLAND V LIVERPOOL Wara li fl-a˙˙ar ©img˙at it-tim ta’ Liverpool kien imdawwar madwar ilfatt li Steven Gerrard mhux se j©edded il-kuntratt tieg˙u u g˙alhekk se j˙allihom fis-sajf li ©ej, huma rritornaw lura g˙ar-reb˙ meta reb˙u lil Sunderland bl-iskor ta’ 1-0.

L-eks-plejer ta’ Sunderland Fabio Borini li kien misluf lilhom minn Liverpool ukoll beda din il-log˙ba.

Liverpool marru mill-ewwel fil-vanta©© proprju fid-disa’ minuta proprju millmidfielder Serb Lazar Markovic wara li

r-referee ˙alla l-log˙ob g˙addej flok saffar foul kontra Sunderland.

Fit-tieni taqsima, Sunderland spiççaw jilag˙bu b’g˙axar min-nies meta tkeçça Liam Bridcutt. Minkejja dan, xorta wa˙da baqg˙u jo˙olqu azzjonijiet denji iΩda ma kienx biΩΩejjed biex jeg˙lbu d-difiΩa ta’ Liverpool biex b’hekk l-isforzi tag˙hom ma swew g˙alxejn.

EVERTON V MAN. CITY F’log˙ba ferm sabi˙a mimlija azzjonijiet spiççat fi draw ©ust ta’ 1-1.

Fil-log˙ba ta˙raq li hemm illum wara nofsinhar, it-tim ta’ Louis van Gaal Manchester United jilqg˙u f’darhom lil Southampton tal-kompattrijot tieg˙u Ronolad Koeman.

It-tim ta’ van Gaal ilu ma jitlef g˙axar log˙biet fil-Kampjonat IngliΩ iΩda din il-log˙ba se tkun wa˙da iebsa kontra tim li qed jaspira biex ikun mal-ewwel erbg˙a fil-klassifika. Madankollu, Man. United se jkun qed jag˙mlu minn kollox biex jirb˙u u b’hekk jestendu lvanta©© tag˙hom fuq l-istess tim g˙al erba’ punti.

Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Koeman reba˙ biss darba fl-a˙˙ar erba’ log˙biet meta lag˙ab barra minn daru iΩda jinsabu ming˙ajr telfa f’˙ames log˙biet f’kull kompetizzjoni, dan wara li temmew is-sensiela ta’ ˙ames telfiet infila. Matul din is-sensiela t-tim ta’ Southampton tilfu kontra l-istess United f’darhom bl-iskor ta’ 1-2 minkejja li kienu t-tim dominanti.

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

Chelsea Manchester City Manchester U Southampton Tottenham H Arsenal West Ham United Liverpool Swansea City Newcastle United Stoke City Everton Aston Villa WBA Crystal Palace Sunderland Burnley Hull City QPR Leicester City

21 15 4 21 14 5 20 10 7 20 11 3 21 10 4 20 9 6 21 9 6 21 9 5 21 8 6 21 7 6 20 7 5 21 5 7 21 5 7 21 5 6 21 4 8 21 3 11 21 4 8 21 4 7 21 5 4 21 4 5

T

F

K

P

2 2 3 6 7 5 6 7 7 8 8 9 9 10 9 7 9 10 12 12

46 19 49 45 20 47 34 20 37 34 15 36 30 29 34 34 25 33 32 25 33 29 27 32 26 25 30 25 33 27 22 24 26 30 34 22 11 23 22 20 29 21 22 31 20 18 31 20 19 33 20 20 27 19 23 37 19 20 33 17

PUNTI OÓRA

SERIE A

DE GEA SE JIBQA’ MA’ MAN. UNITED Inter v Genoa

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ Sassuolo v Udinese Torino v AC Milan

1-1 Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM 12.30

Inter v Genoa Atalanta v ChievoVerona Cagliari v Cesena Fiorentina v Palermo Hellas Verona v Parma Roma v Lazio Sampdoria v Empoli SSC Napoli v Juventus

15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 20.45

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Juventus Roma Lazio SSC Napoli Genoa Sampdoria AC Milan Palermo Fiorentina Sassuolo Udinese Inter Empoli Torino Hellas Verona ChievoVerona Atalanta Cagliari Parma * Cesena

17 17 17 17 17 17 17 17 17 18 18 17 17 17 17 17 17 17 17 17

12 12 9 8 7 6 6 6 6 5 6 5 3 4 4 4 3 2 3 1

4 3 3 6 6 9 7 7 6 9 5 7 9 6 6 5 7 6 1 6

1 2 5 3 4 2 4 4 5 4 7 5 5 7 7 8 7 9 13 10

35 29 31 32 23 22 26 27 21 20 21 26 17 12 18 12 13 21 17 14

8 11 19 21 17 17 20 26 14 23 24 24 22 18 27 19 23 34 36 34

40 39 30 30 27 27 25 25 24 24 23 22 18 18 18 17 16 12 9 9

* Parma tnaqqsilhom punt

Wara d-draw barra minn darhom kontra Juventus, ittim ta’ Inter jidher li qed fl-a˙˙ar qed isib saqajh dan l-ista©un u dan se jkompli jkun meg˙jun bl-akkwist li g˙amlu tal-ÌermaniΩ Lukas Podolski kif ukoll talIΩvizzeru Xherdan Shaqiri.

It-tim ta’ Mancini kien kostrett jibni fuq difiΩa mhux daqshekk soda min˙abba l-fatt li ˙afna minnhom se jkunu impenjati mat-timijiet internazzjonali tag˙hom u dan kompla Ωied ma’ dawk il-plejers li huma sospiΩi.

Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Genoa wkoll g˙andhom il-problemi tag˙hom fejn jid˙lu sospensjonijiet u g˙alhekk se jkunu qed jitfg˙u t-tama tag˙hom leks-attakkant ta’ Milan Alessandro Matri.

Roma v Lazio Dan id- derby tal-kapitali Taljana se jkun l-ewwel wie˙ed dan l-ista©un hekk kif dawn ir-rivali eterni se jkunu qed jilag˙bu kontra xulxin fl-Olimpico.

G˙adda ftit Ωmien mhux ˙aΩin minn mindu dawn iΩ-Ωew© timijiet iltaqg˙u kontra xulxin meta g˙addejjin minn forma tajba t-tnejn li huma. Madankollu, ittim Ruma jista’ jitqies b˙ala r-rivali eterni dan lista©un tal- leaders Juventus fil-kampjonat Taljan.

Minkejja kollox, it-tim ta’ Lazio kien it-tim mimli sorpriΩi min˙abba l-inkosistenza tieg˙u dan l-ista©un.

Minkejja li t-tim ta’ Ruma g˙addej minn forma tajba xorta wa˙da g˙andu plejers importanti neqsin min˙abba l-impenji fit-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani filwaqt li Lazio g˙andhom problemi kbar ta’ ferimenti.

Juventus v Napoli Dawn iΩ-Ωew© timijiet se jkunu qed jiltaqg˙u kontra xulxin g˙at-tieni darba fi tliet ©img˙at, u llum wara nofsinhar it-tim ta’ Juve se jkunu qed jivvja©©aw fisSan Paolo biex jippruvaw ipattu g˙at-telfa kontra listess Napli tas-Supercoppa.

It-tim ta’ Juve g˙andu bΩonn ikun aktar preçiΩ quddiem il-lasta biex ma jkomplix jitlef punti b˙alma ©ralu konta Inter. Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Napli ilhom ma jitilfu f’darhom kontra Juve missena 2000 liema rekord g˙adhom jg˙odd sal-lum il©urnata.

Minkejja l-ispekulazzjoni li ddur madwar il-gowler ta’ Man. Utd David de Gea, f’konferenza stampa ta’ qabel il-log˙ob ilkowç van Gaal sostna li de Gea mhux ˙a jissie˙eb ma’ Real Madrid iΩda se jibqa’ f’Manchester.

Dawn l-ispekulazzjonijiet komplew jikbru meta din il©img˙a t-tim ta’ Man. United akkwistaw lill-eks-gowler ta’ Barçellona Victor Valdes li wkoll ilu jit˙arre© ma’ dan it-tim g˙al tul ta’ Ωmien biex jirkupra minn injury kerha li kellu.

Van Gaal afferma li m’hemm l-ebda problema fil-kuntratt ta’ De Gea u dan g˙aliex dan il-plejer dalwaqt mistenni jiffirma kuntratt ©did ta’ ˙ames snin mat-tim minn Manchester.

“MESSI KUNTENT MA’ BARÇELLONA” Il-midfielder Spanjol ta’ Chelsea Cesc Fabregas jemmen li leks sie˙eb tieg˙u fit-tim ta’ Barçellona Leo Messi mhux jitlaq lit-tim Spanjol.

Chelsea kienu msemmija ma’ dan il-plejer ta’ 27 sena wara li kien hemm allegazzjonijiet mhux uffiçjal li Messi g˙andu xi problemi mal-kowç tieg˙u Luis Enrique. IΩda Fabregas, li huwa ˙abib tal-qalb ta’ Messi, jinsab imdejjaq b’dawn lispekulazzjonijiet tal-midja li hu qed jipprova jikkonvinçih biex jing˙aqad mieg˙u fit-tim ta’ Mourinho.

Madankollu, il-President tat-tim Katalan Josep Maria Bartomeu sostna wkoll li Messi se jibqa’ mal-Barca millinqas sal-a˙˙ar tal-kuntratt li jiskadi fis-sena 2018 u g˙alhekk mhux se jkun qed jitlaq lil Barçellona qabel dak iΩ-Ωmien.

BAYERN MUNICH F’TAÓRIÌ FIL-QATAR Il-plejers ta’ Bayern Munich komplew jippreparaw g˙at-tieni parti tal-ista©un fil-Ìermanja billi ˙adu sehem f’ta˙ri© f’temp s˙un ˙afna f’Doha fil-Qatar. It-tim ta’ Pep Guardiola taru lejn il-Lvant Nofsani il-©img˙a li g˙adda biex jie˙du vanta©© mill-waqfa tal-ista©un ©ermaniΩ.

Aktar minn hekk, it-tim ta’ Bayern se jiltaqa’ f’partitu ta’ ˙biberija kontra Qatar Stars League XI u Al-Hilal fl-AΩja qabel ma jiltaqa’ ma’ VFL Bochum f’partita o˙ra ta’ ˙biberija qabel ma jissokta il-Kampjonat ÌermaniΩ fit-30 ta’ dan ixxahar.

Wara dan kollu, il-kowç Spanjol Guardiola se jkun qed jittama li t-tim tieg˙u jibqg˙u g˙addejjin bl-istess forma talewwel parti tal-ista©un meta jirritornaw lura l-Ìermanja. Din il-forma poΩittiva waslet lil Bayern g˙al erbatax-il reb˙a minn sbatax-il log˙ba u baqg˙u mhux meg˙luba filBundesliga.

SPORTS KÓ

11|01|2015 39

kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGUE ÛEBBUÌ R SLIEMA W

2 1

BIRKIRKARA TARXIEN R

2 1

PIETÀ VALLETTA

0 3

MOSTA QORMI

3 1

Ritratti: STEPHEN GATT

REBÓA KARKARIÛA BI PLEJER INQAS

Azzjoni bejn Menendez Hevia ta’ Tarxien u Nikola Vukanac ta’ Birkirkara

It-tim ta’ Birkirkara rnexxielu jirba˙ dan il-konfront kontra Tarxien minkejja li dawn tal-ewwel kienu bi plejer inqas g˙al ammont sostanzjali ta’ ˙in biex issa Tarxien jinsabu mal-a˙˙ar tlieta fil-klassifika.

L-ewwel azzjoni tal-partita waslet wara kwarta log˙ob proprju fit-13-il minuta meta minn xutt tal-plejer ta’ Tarxien ta’ Hevia Mendez, il-ballun ©ie parzjalment salvat mill-gowler KarkariΩ Justin Haber, biss sab lil sie˙bu Bissi Da Silva li bieg˙ed il-periklu minn fuq il-linja KarkariΩa.

Birkirkara ˙olqu l-ewwel azzjoni tag˙hom fis-27 minuta liema azzjoni wasslet g˙all-gowl meta minn corner ta’ Paul Fenech lejn Ledezma li minn qag˙da angolata kif ukoll xutt preçiΩ tefa’ l-ballun fir-rokna tax-xibka. Tarxien irrea©ixxew fit-32 minuta minn azzjoni personali ta’ Hevia Mendez li baqa’ javvanza biss hekk kif kien se jikkonkludi ©ie mwaqqa’ barra l-kaxxa minn Bissi ta’ Birkirkara bir-referee Adrian Azzopardi juri l-karta l-˙amra diretta lill-istess Bissi. Mill-istess free-kick li ng˙ata minn Mendez il-ballun ˙abat mal-barriera KarkariΩa li beg˙det il-periklu.

Fit-tieni taqsima komplejna naraw lil Birkirkara fuq l-attakk meta minn pass fit-tul ta’ Ledezma lejn Shodia b’dan tal-a˙˙ar baqa’ javvanza biss ra x-xutt tieg˙u ji©i salvat mill-gowler ta’ Tarxien Sean Mintoff ming˙jar ebda diffikultà. Fis-62 minuta Birkirkara fallew çans tad-deheb li jkabbru l-vanta©© meta penalty ta’ Ledezma, wara li kien sar foul qabel, ©ie salvat minn Mintoff.

Madankollu, fil-71 minuta Birkirkara rduppjaw l-iskors meta minn azzjoni personali ta’ Shola Shodija wara li rçieva l-ballun ming˙and Ledezma li dar mad-difiΩa ta’ Tarxien li minn qag˙da angolata tefa’ fir-rokna tax-xibka. Il-gowl ta’ konsolazzjoni ta’ Tarxien wasal tmien minuti mit-tmiem, preçiΩament fit-82 minuta, hekk kif kien Firas Abulezz li tefa’ fix-xibka minn fuq ix-xellug.

Referee: Adrian Azzopardi

Manuel Caruana ta’ Tarxien isegwi lil Ryan Scicluna ta’ Birkirkara

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

KLASSIFIKA Hibernians Valletta Birkirkara Balzan Floriana Mosta Sliema W. Naxxar L. Qormi Tarxien R. Pieta H. Ûebbu© R.

L 17 18 18 17 17 18 18 17 18 18 18 18

R 16 12 12 6 6 7 6 4 4 3 3 2

D 1 1 1 7 6 2 4 5 5 7 5 6

T 0 5 5 4 5 9 8 8 9 8 10 10

F 56 44 36 24 29 20 20 21 19 17 14 22

K 10 14 18 21 32 36 24 28 32 31 32 44

+/46 30 18 3 -3 -16 -4 -7 -13 -14 -18 -22

Pti 49 37 37 25 24 23 22 17 17 16 14 12

LOGÓOB GÓAL-LUM Grawnd Nazzjonali Balzan v Floriana Naxxar L v Hibernians

14.00 16.00

ÛEBBUÌ LURA GÓAR-REBÓ

Djumo Bocar ta’ Sliema issikkat minn Matthew Bartolo ta’ Ûebbu©

Andrea Pisanu ta’ Sliema segwit minn Miguel Ciantar u Matthew Bartolo ta’ Ûebbu©

It-tim ta’ Ûebbu© irritornaw lura g˙ar-reb˙ meta g˙elbu lil Sliema, li kien b’g˙axar min-nies, bl-iskor ta’ 2-1.

L-ewwel azzjoni waslet fid-disa’ minuta minn Sliema meta minn xutt ta’ Aidan Friggieri minn barra l-kaxxa stampa mal-mimduda. Ûew© minuti wara Ûebbu© irrea©ixxew permezz ta’ xutt fil-baxx mill-viçin ta’ Rashid Yussuf li kien salvat minn Glenn Zammit. Kompla jag˙fsu Ûebbu© u fit-18-il minuta kien hemm ie˙or minn poΩizzjoni angolata ta’ Aidan Friggieri li iΩda g˙adda barra. Ûebbu© komplew jippressaw u fit-32 minuta minn free-kick ta’ Carlo Monti, Rashid Yussuf niΩΩel il-ballun bir-ras u x-xutt ta’ Thomas Paris ©ie salvat mill-gowler. Ûew© minuti wara kien hemm azzjoni o˙ra minn pass ta’ Carlo Monti lejn Mauricio Britto, dan da˙al filkaxxa, dar mal-gowler avversarju u ©ie mwaqqa’ minn Andrea Scozzese u r-referee wera l-karta lid-difensur u ordna penalty li minnu Carlo Monti ma falliex.

Fit-tieni taqsima t-tim ta’ Sliema beda mill-ewwel fuq l-attakk u mar proprju fil-vanta©© fis-46 minuta meta minn pass ta’ Mark Potezica lejn Djumo Bocar u dan minkejja li kien f’poΩizzjoni angolata rnexxielu jikkonkludi fix-xibka b’xutt fil-baxx. Kwarta wara Ûebbu© re©g˙u bdew jippressaw meta minn kross g˙al darb’o˙ra lejn Bocar li iΩda dan ©ie antiçipat fil-˙in mill-˙ar©a f’waqtha tal-gowler ta’ Sliema.

Azzjoni o˙ra ta’ Ûebbu© li wasslithom g˙all-gowl tar-reb˙a meta fid79 xutt bid-dawra minn barra l-kaxxa ta’ Carlo Monti ©ie salvat parzjalment minn Glenn Zammit u pront da˙al Mauricio Britto li tefa’ fixxibka biex jag˙ti l-vanta©© lil Ûebbu©. L-a˙˙ar azzjoni waslet proprju minn Sliema meta minn pass ta’ Luca Martinelli lejn Bocar dan ikkrossja lejn Andrae Pisanu iΩda x-xutt tieg˙u g˙adda barra.

Referee – Fyodor Zammit

40 11|01|2015

kullhadd.com

kÓ LOkALI

JIBDA JOPERA S-SERVIZZ IL-ÌDID Mit-8 ta’ Jannar is-servizz tattrasport pubbliku g˙adda formalment ming˙and il-Malta Public Transport Service g˙allkumpanija Spanjola Autobuses de Leon. Dan se˙˙ wara li, f’Diçembru li g˙adda, ©ie konkluΩ il-ftehim bejn ilkumpanija Spanjola u l-Gvern Malti, g˙all-prezz ta’ €8 miljun.

L-operatur il-©did se jkun qieg˙ed jinvesti madwar €40 miljun biex jopera s-servizz tat-trasport pubbliku. Dan linvestiment jinkludi x-xiri ta’ 142 karozza tal-linja ©dida, li kollha huma Euro 6, u li se jid˙lu fis-servizz sas-sajf li ©ej.

Barra minn hekk, biex isservizz ikun jista’ jid˙ol gradwalment sakemm jaslu lkarozzi tal-linja l-©odda, se jinkrew numru ta’ karozzi tallinja tat-tip low floor.

Is-sussidju pubbliku lil Autobuses de Leon se jkun ta’ €23 miljun fl-ewwel sena, dan meta l-kumpaniji Maltin kienu talbu €40 miljun sussidju.

Madankollu, il-Gvern ipprefera l-offerta ta’ Autobuses de Leon mhux biss g˙ax kienet l-or˙os wa˙da, imma anke g˙ax offriet li tixtri l-kumpanija s˙i˙a, mhux topera r-rotot biss.

Proçess gradwali Mistoqsi kif ser issir din ittranΩizzjoni gradwali, ilMinisteru g˙at-Trasport u l-

pensjonanti u persuni b’diΩabilità se j˙allsu rata mnaqqsa.

Il-Park and Ride tal-Furjana se jibqa’ operat mill-Gvern bilprezz ra©jonevoli tal-lum.

Sistema ©dida

Ritratt: PIERRE SAMMUT - DOI Infrastruttura spjega li l-kuntratt tal-Unscheduled Bus Service (UBS) se jintemm fla˙˙ar ta’ dan ix-xahar.

Minflokhom se ji©u mikrija numru ta’ vetturi biex jid˙lu minflok il-vetturi tal-UBS illi se jikkumplimentaw il-142

karozza tal-linja ©dida li di©à kienu ordnati u li se jaslu madwar sitt xhur o˙ra.

Matul din it-tranΩizzjoni, innumru ta’ xufiera se jiΩdied g˙al madwar 300 b’kollox u permezz tal-introduzzjoni ta’ rotot ©odda, in-netwerk kop-

ert minn dan is-servizz se jiΩdied g˙al madwar tliet miljun kilometru fis-sena.

Dan l-investiment mhux se jkun rifless b’mod negattiv finnoll g˙ax, kif ©ie mwieg˙ed, in-nollijiet regolari se jibqg˙u l-istess, filwaqt li l-istudenti,

F’Lulju li ©ej, sabiex ikun hemm inqas kon©estjoni fuq il-karozzi tal-linja, se ti©i introdotta sistema ta’ ˙las permezz ta’ kards illi jinxtraw darba u ji©u ttoppjati. L-uΩu ta’ din is-sistema l-©dida se jkun inçentivat permezz ta’ nollijiet o˙ros ikkuomparati ma’ dawk im˙allsa g˙all-biljetti li jinbieg˙u fuq il-karozzi tal-linja.

G˙aldaqstant, bis-sistema l©dida, min i˙allas g˙al vja©© bil-kard se jibda j˙allas 75ç jekk hu adult, filwaqt li lprezz g˙at-tfal se jkun ta’ 25ç.

B’dan il-˙las wie˙ed jista’ jkompli jivvja©©a ming˙ajr ma jer©a’ j˙allas g˙al sag˙tejn.

Dan l-istess metodu ta’ vja©©ar se jiswa €1.50 g˙al min jixtri biljett minn fuq tal-linja stess.

Il-pensjonanti li juΩaw din ilkard ikunu jistg˙u jivvja©©aw b’xejn, filwaqt li l-anzjani u ttfal se jkollhom l-opportunità li jixtru seven day pass illi se jiswa €2 minflok iΩ-€2.30 attwali. Il-biljetti g˙al 90 jum g˙all-istudenti se jor˙su wkoll hekk kif se jibdew jinxtraw g˙all-prezz ta’ €55 illi jfisser ro˙s ta’ €5 ikkumparat marrata preΩenti.

L-EWROPA FL-2015

Alfred Sant Kap tad-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew

G˙ax a˙na membri tal-Unjoni Ewropea u taΩ-Ûona Ewro, il©rajjiet li jse˙˙u fi ˙danhom jolqtuna direttament. Biss listrutturi li bihom jitmexxew l-Unjoni u Ω-Ûona jin˙assu komplikati minn ˙afna nies.

Isibuha diffiçli biex isegwuhom u biex jifhmu kif ja˙dmu. Ma jag˙rfux tajjeb x’rabta jista’ jkollhom malfutur ta’ pajjiΩna.

Tajjeb g˙alhekk li nsemmu w˙ud mill-kwistjonijiet ewlenin li se jkunu qed jaffettwaw lill-Ewropa fix-xhur li ©ejjin biex imbag˙ad nirriflettu fuq kif se jolqtuna.

L-elezzjoni Griega L-aktar kwistjoni li se tissemma fil-©img˙at li ©ejjin hi dwar x’se jkunu l-konsegwenzi tal-elezzjoni Griega li se tinΩamm aktar tard dan ixxahar. Il-Greçja ilha s-snin t˙addem miΩuri ta’ ssikkar taç-çinturin li po©©ew piΩijiet kbar fuq il-poplu. G˙amlet hekk biex issegwi l-kondizzjonijiet li sarulha mill-membri taΩ-Ûona Ewro (fosthom Malta) f’self li tawha biex ma tfallix u tkun tista’ tibqa’ fiΩÛona.

Il-partit xellugi talOppoΩizzjoni li jinsab fuq quddiem, Siriza, irid li jittaffew bil-kbir il-miΩuri ta’ awsterità u li lill-Greçja jin˙afrulha parti mid-djun li qed i©©orr. Il-gvernijiet l-o˙ra taΩ-Ûona ma jridux jisimg˙u b’dan. X’aktarx li l-elezzjoni mhix se twassal biex ikun hemm gvern sod fil-Greçja. Ilbidliet politiçi li se jse˙˙u

jistg˙u jaffettwaw ˙aΩin issa˙˙a finanzjarja tal-ewro waqt li j˙arrxu lill-elettorati Ewropej kontra l-awsterità.

Il-pjan Juncker Il-Kummissjoni Ewropea ta˙t il-presidenza ta’ Jean Claude Juncker li bdiet tiffunzjona f’Novembru li g˙adda, ˙abbret pjan biex jikkumbatti l-ista©nar ekonomiku li lEwropa ilha s-snin i©©aarrab.

Fiç-çentru ta’ dan il-pjan hemm it-twaqqif ta’ fond li jkun jista’, skont Juncker, juΩa fuq sentejn flejjes li jammontaw g˙al aktar minn €315 biljun. Óafna ja˙sbu li dan mhux biΩΩejjed. Il-Kunsill Ewropew qabel mal-pjan imma l-ebda gvern ma wieg˙ed flus ©odda g˙all-Fond. Dan se jistrie˙ fuq flejjes li di©à jinsabu filba©it tal-Kummissjoni u g˙and il-Bank Ewropew talInvestiment. Juncker qed jg˙id li jrid itellaq il-Fond sa Ìunju ta’ din is-sena. IlKummissjoni di©à ©abret lista ta’ pro©etti mill-gvernijiet membri tal-Unjoni biex tara liema minnhom tkun tista’ tiffinanzja.

Jekk ikun hemm xi dewmien fit-twettiq ta’ dawn il-proposti, il-fiduçja fis-siwi tal-pjan Juncker, li di©à hi pjuttost baxxa, tkompli tonqos.

Ir-regoli tal-ewro Mill-2010 lil hawn iΩ-Ûona Ewro rat kif tilqa’ g˙attweg˙ir li ˙abat ja˙kimha billi

da˙˙let regoli iebsa li jorbtu lil kull pajjiΩ membru. Irregoli jittrattaw kif kull gvern irid josserva dixxiplina s˙i˙a fit-tmexxija tal-ba©its tieg˙u.

Fost o˙rajn, ma jridx jaqbeΩ çerti limiti dwar id-defiçit li jsostni bejn d˙ul u ˙ru©. IlKummissjoni Ewropea ng˙atat poteri biex tissorvelja l-˙idma tal-gvernijiet, biex tordnalhom jag˙mlu bidliet fil-ba©it jekk jidhrilha li jkunu se jiksru r-regoli, u anke biex tikkastigahom finanzjarjament jekk ma jobduhiex.

Ir-regoli ©ew ikkritikati g˙ax qed iservu biex jippromovu lawsterità fl-Ewropa u allura lista©nar. Mistoqsija ewlenija o˙ra sa issa kienet: huma regoli li se japplikaw g˙allpajjiΩi Ωg˙ar biss?

B˙alissa Franza qed tikser ir-regoli b’mod lampanti. IlKummissjoni Ewropea pposponiet g˙ax-xahar ta’ Marzu d-deçiΩjoni tag˙ha dwar dal-pajjiΩ. Tkun xi tkun id-deçiΩjoni tag˙ha, se tqajjem kontroversji.

L-Ukraina Il-gwerra çivili fl-Ukraina u lkonfront diplomatiku bejn Ewropej u Russi qed ikattru ©elu politiku u ekonomiku perikoluΩ fir-relazzjonijiet bejn iΩ-Ωew© na˙at. Ma jidhirx sa issa li tista’ tinstab soluzzjoni malajr g˙all-problema tal-Ukraina, g˙alkemm hu fl-interess ta’ kul˙add li dan ji©ri. Óafna mill-membri talUnjoni Ewropea qed jaraw flUkraina simbolu qawwi ta’ kif

l-Unjoni ti©bed lejha l-aspirazzjonijiet tal-popli. Ma tridx tidher li qed tabbanduna lillUkraini.

Ir-Russja tqis li l-Unjoni qed tmexxi strate©ija biex to˙noqha. Fost l-oqsma li ntlaqtu ˙aΩin insibu dak talene©ija. Mill-Unjoni nistennew ˙idma biex tiΩviluppa politika ©dida dwar l-ener©ija fuq skala Ewropea, li tippermettilha ma tiddependix bilkbir fuq il-provvisti Russi ta’ gass.

L-immigrazzjoni Il-konflitti militari u l-gwaj ekonmiku fl-Afrika u fil-Lvant Nofsani se jkomplu jΩidu lpressjoni ta’ migrazzjoni minn refu©jati politiçi u ekonomiçi lejn il-pajjiΩi kollha tal-Unjoni Ewropea. Jintqal ˙afna kliem sabi˙ dwar il-˙tie©a ta’ politika Ewropea mag˙quda f’dalqasam, imma l-verità hi li kull pajjiΩ jippreferi jilqa’ wa˙du g˙al dak li jinsab g˙addej.

JibΩa’ li politika Ewropea wa˙da twaddab fuqu aktar piΩijiet milli lest i©orr illum.

L-elettorati kwaΩi kullimkien huma mobilizzati kontra limmigrazzjoni, ˙a©a li qed tqanqal livelli ta’ xenofobija li jkerrhu x-xbieha tal-Ewropa.

Il-problema forsi tittaffa xi ftit jekk il-kundizzjonijiet ekonomiçi jirrankaw g˙alla˙jar.

Fl-immigrazzjoni wkoll, soluzzjoni g˙all-isfidi li n©emg˙u tintrabat mal-mistoqisja ewlenija: x’se ji©ri millekonomija Ewropea fix-xhur li ©ejjin?