Kullhadd 10.11. 2013

www.kullhadd.com

INTERVISTA MA’

CLIFFORD pORTELLI Il-Óadd 10 ta’ Novembru, 2013 Óar©a Nru 1,061

Ara pa©na 4

Prezz ›0.80

“KIENET IL-ÓOLMA TIEGÓI LI NURI LIL ULIEDNA XI JSARRAF GVERN LABURISTA”

Il-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna qal lil din ilgazzetta li l-ewwel ba©it ta’ gvern ©did dejjem hu importanti, g˙aliex jindika b’mod çar id-direzzjoni li ser ikun qed jie˙u. Il-ba©it li ©ie ppreΩentat din il©img˙a wera li, filwaqt li l-Gvern se jissellef inqas minn qabel, xorta se juΩa r-riΩorsi li g˙andu biex jinvestihom, u mhux jisparpaljahom.

G˙ad-differenza tal-ba©its ippreΩentati minn Gvern Nazzjonalista, dak tal-2014 mill-ewwel deher li ntlaqa’ tajjeb minn bosta bnadi tas-soçjetà. Huwa attribwixxa din ir-reazzjoni g˙all-fatt li l-poplu fehem li f’dan ilba©it il-Gvern ipprova ja˙seb f’kul˙add.

“Jiena kburi ˙afna li kelli l-fortuna li nippreΩenta lewwel ba©it ta’ dan il-Gvern. Kienet il-˙olma tieg˙i li

nuri lil uliedna xi jsarraf Gvern Laburista,” sostna lMinistru Scicluna.

Madankollu, il-Ministru g˙all-Finanzi g˙amilha çara li, minkejja l-fatt li dan il-ba©it kien wie˙ed poΩittiv, il-Gvern ma kellu l-ebda intenzjoni li jieqaf hawn firriformi tieg˙u.

Ara pa©na 3

MIXJA B’RISQ IL-LEWKODISTROFIJA Dalg˙odu se ssir mixja filKalkara b’risq il-kundizzjoni mag˙rufa b˙ala lewkodistrofija; kundizzjoni rari u di©enerattiva li taffettwa n-nervituri, u li sal-lum g˙ad m’hemmx kura g˙aliha.

Iç-çkejken Gabriel Abela huwa wie˙ed mill-ftit persuni f’Malta li jbatu minn din il-kundizzjoni.

F’Lulju li g˙adda din il-gazzetta ppubblikat l-istorja ta’ Gabriel u l-familja tieg˙u, li kienu g˙addejin minn perijodu ta’ inçertezza, mag˙fusa kif kienu b’nuqqas ta’ g˙arfien dwar il-kundizzjoni u nuqqas ta’ finanzi biex jinxtara apparat speçjalizzat g˙al Gabriel.

Fl-a˙˙ar xhur il-kuxjenza dwar

din il-kundizzjoni bdiet tikber, u l-familja rçeviet ukoll donazzjonijiet li permezz tag˙hom xtraw apparat li kellu bΩonn Gabriel. Illum il-©enituri ta’ Gabriel qalulna hekk: “Filwaqt li nirringrazzjaw minn qalbna lil kull min g˙ena b’xi mod, irridu nkomplu nqajmu l-g˙arfien rig-

ward din il-kundizzjoni tant rari biex forsi xi darba tinstab ilkura. G˙ax fejn hemm l-g˙arfien hemm ir-riçerka, fejn hemm irriçerka hemm it-tama, u fejn hemm it-tama tista’ tinstab ilkura!”

Ara pa©na 7

02

Ba©it 2014

10.11.2013

NIFS LILL-BUT Wara li fil-bidu ta’ din il-©img˙a smajna lill-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna jressaq il-ba©it ta’ din is-sena, tkellimna ma’ persuni li ©ejjin minn oqsma differenti tal-˙ajja. Minn dak li sostnew stajna ninnutaw li bwiethom se jkunu qed jie˙du nifs.

X’g˙andhom xi jg˙idu dwar il-miΩuri m˙abbra mill-ewwel ba©it ta’ din il-le©iΩlatura ta’ Gvern Labursita?

minn Melvic ZaMMit

MiΩura tal-ba©it: Mhux se jkun qed jit˙allas dazju ta’ 3.5% fuq l-ewwel €150,000 fir-rigward ta’ proprjetà mixtrija b˙ala l-ewwel residenza.

Renè Monseigneur u Veronica Barbara waslu biex jixtru l-ewwel dar tag˙hom. X’ja˙sbu dwar din il-miΩura?

Din il-miΩura se tag˙mel differenza kbira g˙aliex qed iΩΩid l-ispending power fost dawk il-koppji li qed jibdew il-˙ajja indipendenti tag˙hom, billi tiffrankalhom ammont ta’ flus li jista’ anke jla˙˙aq il-€5,000. Dan ifisser li l-prezz ikun fuq ilproprjetà nnifisha u mhux infieq Ωejjed li, tkun kemm tkun bil-g˙aqal fl-g˙aΩla tieg˙ek, xorta wa˙da ma tkunx tista’ tevita.

Il-flus iffrankati jistg˙u jintuΩaw g˙al ˙tigijet o˙ra marbuta mal-bidu ta’ familja ©dida, kif ukoll biex timla’ u tirran©a l-istess dar jew g˙al tag˙mir a˙jar b˙al appliances eco-friendly u pannelli solari. Din il-miΩura tista’ tippermetti wkoll li koppja eventwalment tixtri dar iΩjed dinjituΩà g˙aliex tkun tista’ tikkonsidra proprjetà bi prezzijiet xi ftit og˙la milli forsi tkun ˙asbet fil-bidu.

B˙ala koppja Ωag˙Ωug˙a li fil-futur qrib se jkollha d-dar tag˙ha, Ωgur li se ni©u affettwati b’mod poΩittiv mir-ro˙s fil-kontijiet tad-dawl u l-ilma. G˙al min kien dejjem jg˙ix id-dar mal-©enituri u qatt ma ˙allas kontijiet ta’ dan it-tip, bosta drabi tkun ˙asda meta jibdew jaslu l-kontijiet li l-koppja trid tibda t˙allas hi. Hekk, tal-anqas, il-˙asda ma tkunx wa˙da kbira.

MiΩura tal-ba©it: Se jid˙ol stipendju s˙i˙ g˙al dawk li jirrepetu s-sena g˙al darba.

Christine Dalli, studenta ta’ 17-il sena minn Óal G˙axaq, tg˙id tag˙ha dwar l-istipendju g˙al min jirrepeti Din l-inizjattivà hija wa˙da tajba g˙aliex se tkun qieg˙da tinkora©ixxi iktar Ωg˙aΩag˙ jibqg˙u f’istituzzjoni edukattiva minkejja li jkunu we˙lu f’xi eΩami. Irridu nΩommu f’mo˙˙na li mhux kull familja hija ekonomikament stabbli; b’hekk ma tkunx xi ˙a©a façli li wie˙ed jag˙mel sena skolastika bla stipendju, speçjalment meta tqis li ˙afna studenti ma jkunux ja˙dmu.

Din l-inizjattiva se tkun qieg˙da tinkora©©ixxi lill-istudenti sabiex ikomplu jistudjaw u mhux tiskora©©ihom sabiex jieqfu jistudjaw u jispiççaw jo˙or©u l-iskola bla kwalifiki, fejn imbag˙ad tkun diffi li sabiex wie˙ed isib xog˙ol.

MiΩura tal-ba©it: Ikkonfermata l-weg˙da li jitnaqqsu l-kontijiet tad-dawl u l-ilma b’medja ta’ 25% u 5% rispettivament, kif ukoll ir-rifuΩjoni tat-taxxa fuq ir-re©istrazzjoni tal-vetturi Carmelo Borg, anzjan ta’ 66 sena mill-Mellie˙a, jitkellem dwar kif se tolqtu l-miΩura tat-tra˙˙is fil-kontijiet tad-dawl u r-rifuΩjoni tat-taxxa fuq ir-re©istrazzjoni tal-vetturi Il-kontijiet tad-dawl or˙os se jg˙inuni ˙afna. Na˙seb kienet l-iktar ˙a©a li n-nies kienet qed tistenna mill-ba©it. Kul˙add jie˙u gost li tnaqqaslu ftit mill-piΩ. Jien mill-bidu g˙edt li dan kien, kif nafuh, ba©it tal-elezzjoni, u mhux ba©it tal-bidu tal-legiΩlatura.

It-tifla tieg˙i wkoll kienet kuntenta ˙afna, g˙ax se tibbenefika mir-rifuΩjoni tat-taxxa fuq ir-re©istrazzjoni tal-karozzi. Ilmutur li kienet xtrat ˙allset taxxa Ωejda fuqu, u kienet ilha tistenna din il-miΩura bil-˙erqa. Kien hemm min beda jaqtg˙alha qalbha li l-flus mhux se te˙odhom lura. Illum dawn in-nies ˙adu risposta.

MiΩura tal-ba©it: L-introduzzjoni taç-child care centres b’investiment ta’ €3.8 miljun. Mis-sena d-die˙la dan is-servizz jing˙ata b’xejn lil dawk il-familji fejn iΩ-Ωewg ©enituri ja˙dmu jew, f ’kaΩ ta’ ©enitur wie˙ed, dik il-persuna ta˙dem.

Doris Formosa ta’ 31 sena mis-Si©©iewi hija omm. Tg˙id li din il-miΩura laqtitha b’mod poΩittiv.

Peress li jien u r-ra©el tieg˙i na˙dmu t-tnejn, konna nuΩaw childcare centre privat u nfaqna ˙afna flus fis-servizz. Tajjeb li issa koppji b˙alna jkollhom l-g˙aΩla li jibag˙tu lit-tfal f’childcare centre tal-Gvern b’xejn, jew jie˙du sussidju jekk ikunu jridu jibqg˙u juΩaw iç-childcare centre privat viçin tag˙hom.

MiΩura tal-ba©it: Se jiΩdiedu l-istipendji g˙al kul˙add, b’mod speçjali g˙all-istudenti veterinarji li jkollhomx Deborah Calleja, ta’ 21 sena, studenta tal-MCAST tg˙id tag˙ha dwar iΩ-Ωieda fl-istipendji.

Meta tikkunsidra li l-Gvern preçedenti kien iddeçieda li jnaqqas l-istipendji, Ωgur li din il-miΩura hija tajba ˙afna. Ikolli nammetti li forsi g˙all-bidu m’a˙niex se n˙ossuha daqshekk din iΩ-Ωieda iΩda min˙abba l-fatt li ser ikun hemm Ωieda kull sena jfisser li din il-miΩura se jkollha effett fuq tul ta’ Ωmien.

Jien qieg˙da l-MCAST u qed nistudja kors dwar is-snin bikrija tat-tfal fuq livell avvanzat u jkolli ˙afna prattika b˙ala g˙alliema fl-iskejjel; g˙alhekk f’rigward ta’ g˙ajnuna finanzjarja, kull qatra tg˙odd. Dan g˙aliex ikolli ˙afna spejjeΩ biex nipprepara riΩorsi u lezzjonijiet interessanti u g˙at-tfal.

Ba©it 2014

10.11.2013

03

“Il-poplu fehem lI f’dan Il-BaÌIt Il-Gvern Ipprova jaÓseB f’kulÓadd” Il-Ministru Edward Scicluna Il-Maltin ilhom ma jaraw ba©it minn Gvern Laburista, o˙rajn l-ewwel darba li ser jarawh. Min˙abba f’hekk, kien hemm stennija kbira diretta lejn il-diskors tal-Tnejn li g˙adda biex jifhmu a˙jar x’ser isarraf Gvern Laburista matul il-˙ames snin li ©ejjin. LIAM GAUCI ˙a l-kummenti tal-Ministru g˙all-Finanzi Edward Scicluna dwar xi jg˙id dan il-ba©it u dwar il-mod kif il-Partit Laburista bi˙siebu jamministra l-ekonomija f’din il-le©iΩlatura u r-reazzjonijiet li kellu fil-jiem li g˙addew.

Ba©it li jindika d-direzzjoni li ser jie˙u l-Gvern Kull vja©© g˙andu l-bidu tieg˙u. Nhar it-Tnejn li g˙adda rajna lill-Gvern Laburista jag˙ti l-ewwel stima tax-xog˙ol li sar ta’ din l-le©iΩlatura u jaqsam ilviΩjoni tieg˙u mal-poplu Malti. “L-ewwel ba©it ta’ Gvern ©did dejjem hu importanti g˙ax jindika b’mod çar id-direzzjoni li ser tkun qed tie˙u. Dan il-ba©it qed juri b’mod responsabbli li, filwaqt li l-Gvern se jissellef inqas minn qabel, xorta se juΩa r-riΩorsi li g˙andu biex jinvestihom, u mhux jisparpaljahom,” sostna lMinistru g˙all-Finanzi.

Xtaqt inkun naf ukoll jekk dan il-ba©it, li huwa l-ewwel wie˙ed tieg˙u b˙ala Ministru g˙all-Finanzi, kellux sinjifikat partikolari g˙alih.

Hawnhekk, il-Professur Scicluna qalli li b˙ala lewwel ba©it ta’ Gvern Laburista, dan il-ba©it g˙andu wkoll sinjifakat ferm akbar g˙aliex ˙afna miΩΩg˙aΩag˙ Maltin ma jiftakrux xi jsarraf Gvern Laburista.

Madankollu, huwa j˙oss li issa se jkunu jistg˙u jaraw li Gvern Laburista jindirizza lprijoritajiet tal-pajjiΩ b’responsabbiltà u g˙aqal.

“Jiena kburi ˙afna li kelli lfortuna li nippreΩenta lewwel ba©it ta’ dan il-Gvern.

Kienet il-˙olma tieg˙i li nuri lil uliedna xi jsarraf Gvern Laburista,” qalli Scicluna.

Il-Ministru g˙all-Finanzi spjegali li x-xog˙ol fuq ilba©it huwa wie˙ed kontinwu. “Il-preparamenti ta’ kull ba©it g˙andhom jibdew millg˙ada li ji©i ppreΩentat dak ta’ qablu. Il-proçess ba©itarju ma’ jikkonsistix biss filpreparament tal-ba©it innifsu biss, iΩda jinkludi wkoll ilmod kif il-Gvern iΩomm mal-

sess, kategorija ta’ d˙ul, bΩonnijiet speçjali.”

Huwa attribwixxa din irreazzjoni g˙all-fatt li l-poplu fehem li f’dan il-ba©it ilGvern ipprova ja˙seb f’kul˙add. Qalli wkoll li lpoplu fehem is-sinçerità ta’ dan il-Gvern u jifhem li jekk nibqg˙u mixjin f’din id-direzzjoni, ser imissu lil kul˙add.

In-negattività OppoΩizzjoni taqtag˙lux qalbu

qafas li jkun fassal, u kif jimplimentah. Fl-istess ˙in, ilGvern ikun qed jippro©etta g˙all-g˙ada.”

Meta staqsejtu x’kienu l-prijoritajiet ta’ dan il-ba©it ilMinistru kellu l-ideat çari. “Ilprijorità tag˙na kienet li nibdew inwettqu l-programm elettorali, li ppreparajna b’˙afna attenzjoni qabel lelezzjoni enerali. Il-ba©it ried jag˙Ωel minnu l-aktar prijoritajiet ewlenin f’dan ilmument, u jara kemm, flimkien, ikunu sostenibbli finanzjarjament. Il-programm elettorali kien iffukat fuq tkabbir ekonomiku li jil˙aq lil kul˙add.”

“L-g˙aqal jitlob li nonfqu ming˙ajr ma nΩidu maddefiçit” Matul il-˙ames snin li ©ejjin Gvern Laburista ser jirsisti biex jimplimenta l-miΩuri kollha mweg˙din fl-a˙˙ar kampanja elettorali.

Madankollu, dawn il-miΩuri ma setg˙ux ji©u implimentati kollha mill-ewwel min˙abba l-limitazzjonijiet ekonomiçi li qieg˙ed jiffaççja pajjiΩna.

“Kull miΩura fil-programm elettorali – li issa sar il-pjan tal-Gvern – nixtiquha titwettaq illum qabel g˙ada. Lg˙aqal jitlob, iΩda, li nonfqu ming˙ajr ma nΩidu mad-

defiçit. G˙alhekk qed niffukaw fuq it-tkabbir ekonomiku li jrendi lill-Gvern d˙ul li jippermetti li f’ba©its o˙ra nwettqu l-miΩuri l-o˙ra,” sostna l-Ministru Scicluna.

G˙ad-differenza tal-ba©its ippreΩentati minn Gvern Nazzjonalista, dak tal-2014 mill-ewwel deher li ntlaqa’ tajjeb minn bosta bnadi tassoçjetà. Staqsejt lill-Ministru g˙all-Finanzi kellux l-istess ˙sieb. “Ir-reazzjonijiet kienu favorevoli ˙afna – bit-telefown, SMSs, emails, messa©©i ma’ persuni, eçç. Dawn ©ew minn kull sezzjoni tal-popolazzjoni tag˙na, irrispettivament mill-kulur politiku, età,

talma

Minkejja l-fatt li l-poplu apprezza l-miΩuri li t˙abbru din il-©img˙a, l-OppoΩizzjoni xorta wa˙da ˙ar©et tattakka diversi aspetti tal-ba©it. Filfatt, dan l-attakk tant deher in©ustifikat li wassal lil bosta nies biex ja˙sbu li l-Partit Nazzjonalista kien deçiΩ illi jattakka r-riformi tal-Gvern, ikun xi jkun il-kontenut tag˙hom.

Staqsejt lill-Ministru Scicluna x’ja˙seb dwar din ir-reazzjoni.

“Ma kull jum li jg˙addi, lOppoΩizzjoni qed tidher aktar u aktar mifxula. Qed jo˙ro© çar li waqg˙u finnassa li emmnu l-˙rejjef tag˙hom stess, u huma xxukjati g˙ax ma stennewx ba©it daqshekk mag˙mul bilg˙aqal li sa˙ansitra g˙o©ob anke lil dawk in-nies li filpassat appo©©jawhom. L-intietef li qed isibu mhuma qed jikkonvinçu lil ˙add.”

Madankollu, il-Ministru Scicluna g˙amilha çara li minkejja l-fatt li dan il-ba©it kien wie˙ed poΩittiv, il-Gvern ma kellu l-ebda intenzjoni li jieqaf hawn fir-riformi tieg˙u.

“A˙na fil-Gvern mhux se nimlew rasna bis-suççess ta’ dan il-ba©it. Biss nag˙mlu kura©© li r-rota msadda bdejna nçaqalquha. Il-WD40 talGvern ©did Laburista beda ja˙dem. B˙alma jing˙ad: ilkbir g˙adu ©ej.”

04

10.11.2013

Ba©it 2014

liEma miÛuri tal-baÌit sE jolqtuK?

EnErÌija u inFrastruttura Minn Marzu tal-2014 il-kontijiet tad-dawl u tal-ilma ser jonqsu b’medja ta’ 25% u 5% rispettivament g˙all-familji. Dan il-pass se j˙alli aktar minn €25 miljun filbwiet tal-familji ming˙ajr ma jkun hemm effett negattiv fuq il-finanzi pubbliçi. It-tieni parti tal-pjan se jkun li jor˙su l-kontijiet g˙an-negozji fl-2015.

Il-Gvern se jimplimenta pjan sabiex ti©i assigurata provvista tal-elettriku adegwata, sostenibbli u sigura. Dan il-pjan di©à beda jissa˙˙a˙ permezz tal-ftehim malLibja dwar ix-xiri taΩ-Ωjut u gass bi prezzijiet vanta©©juΩi, kif ukoll, permezz tal-investiment dirett fl-Enemalta miç-China Power Investments u Shanghai Electric. Ìiet allokata s-somma ta’ kwaΩi €453 miljun g˙all-programm ta’ xog˙ol kapitali; Ωieda ta’ kwazi €66 miljun meta mqabbla ma’ dak li ©ie allokat fl-a˙˙ar ba©it.

Din l-allokazzjoni teskludi s-somma ta’ €15-il miljun g˙at-tis˙i˙ tal-baΩi kapitali tal-Air Malta.

Il-Gvern ser jinvesti €96.4 miljun fil-qasam infrastrutturali u €59 miljun ie˙or g˙all-˙arsien tal-ambjent. Id-diversi oqsma ekonomiçi ta’ pajjiΩna se ji©u sostnuti permezz ta’ allokazzjoni ta’ €48.5 miljun. Diversi pro©etti fl-oqsma tal-ener©ija u tal-ilma ser ji©u allokati €20.7 miljun.

EKonomija u Finanzi Ir-rata ta’ taxxa personali ta’ 32% applikabbli g˙al dawk li jaqilg˙u anqas minn €60 elf se ter©a’ titnaqqas g˙al 29%. Dan japplika g˙al kull komputazzjoni: singola, miΩΩew©in u ©enituri. Din il-miΩura se tiswa €13.2 miljun ewro. Id-d˙ul minn dividendi rçevuti minn individwi se jibqa’ taxxabbli bir-rati ta’ taxxa li kienu jeΩistu qabel l-introduzzjoni tar-rata tat-taxxa mar©inali ta’ 32%.

Il-faxxa tat-taxxa g˙all-komputazzjoni ©enitur se titwessa’ minn €9,300 g˙al €9,800. B’hekk il-©enituri bit-tfal mhux se j˙allsu taxxi fuq l-ewwel 9,800 li jaqilg˙u u se jiffrankaw €75 f’taxxa tad-d˙ul fis-sena.

Il-Gvern ser jie˙u kont tal-COLA sabiex minn ma jaqlax iktar mill-paga minima ma j˙allasx taxxa tad-d˙ul. Mis-sena d-die˙la din il-miΩura se ti©i estiΩa wkoll g˙all-pensjonanti li d-d˙ul tag˙hom ikun jikkonsisti biss minn pensjoni li ma taqbiΩx l-ammont tal-paga minima.

Il-limitu fuq l-ammont su©©ett g˙ar-rata preferenzjali ta’ 15% se jiΩdied minn €7,000 g˙al €10,000 fil-kaΩ ta’ impjieg part-time u €12,000 fil-kaΩ ta’ part-timers li ja˙dmu g˙al rashom.

F’kaΩ fejn self-employed ma jkunx ˙allas il-VAT fil-˙in, il-li©i se ti©i emendata biex il-Qorti, fil-kaΩ tat-tieni reat, ikollha d-diskrezzjoni jekk tibg˙atx persuna l˙abs jew inkella timponi multa ta’ €2,000.

Il-Gvern se jibda jag˙ti rifuΩjoni ta’ taxxa li ˙ass li ma kinitx dovuta fuq ir-re©istrazzjoni tal-vetturi. G˙al dan l-g˙an, ivvota is-somma ta’ 3.5 miljun ewro sabiex mis-sena d-die˙la kull min ˙allas taxxa Ωejda jirçievi çekk bi ˙las lura. Dan il-proçess se jsir fuq medda ta’ seba’ snin.

Se ting˙ata konçessjoni ta’ darba lil dawk il-persuni li qatt ma kellhom proprjetà immobbli qabel l-1 ta’ Jannar 2014, sew direttament jew indirettament, u li se jag˙mlu l-kuntratt finali fis-sena 2014, sabiex ma j˙allsux duty fuq l-ewwel €150,000. Din il-miΩura mistennija tag˙ti spinta lill-industrija tal-proprjetà u tg˙in lixxerrejja Ωg˙aΩag˙ jiffrankaw sa €5,250 fuq ix-xiri tal-ewwel residenza tag˙hom.

Ìustizzja u sigurtÀ nazzjonali Ix-xog˙ol fuq il-pro©ett tal-bini ta’ Qorti ©did f’G˙awdex, li se jiswa madwar 12-il miljun ewro, se jibda. Dan g˙andu jwassal biex jittaffew il-problemi ta' spazju u aççessibbiltà fil-Qorti preΩenti.

G˙as-sena d-die˙la, il-Gvern ippropona nefqa ta’ kwaΩi €139 miljun biex l-operat tal-Pulizija u l-Armata jigi msa˙˙a˙ u immodernizzat.

Barra minn hekk, qieg˙ed isir tis˙i˙ u riorganizzazzjoni tad-Dipartiment g˙all-Protezzjoni Çivili. Inbeda x-xog˙ol ta’ reviΩjoni tal-Master Plan dwar id-diΩastri.

G˙as-sena li ©ejja, se jinbeda programm ta’investiment f’vetturi ta’ emer©enza. Se n˙arsu, ukoll, lejn il-bΩonnu l-firxa tal-istazzjonijiet g˙at-tifi tan-nar. Hu ppjanat li l- Kwartieri tad-Dipartiment ji©u trasferiti g˙all-Mosta.

Familja u l-KomunitÀ Il-Gvern qieg˙ed jalloka wkoll 655,000 ewro lill-Awtorità tad-Djar sabiex twettaq xog˙ol ta’ manutenzjoni u tisbi˙ fi blokki f’oqsma ta’ djar qodma tal-Gvern, fosthom dawk ta’ San Pawl il-Ba˙ar, Ra˙al Ìdid, u t-Terrace tal-Isla.

Din is-sena ©iet estiΩa l-allowance ta’ 300 ewro lill-anzjani li g˙andhom 78 sena jew aktar. Mis-sena d-die˙la din l-allowance se tibda ting˙ata lill-anzjani li g˙andhom 75 sena jew aktar.

Se nΩidu n-numru ta’ postijiet fid-day centres b’200 g˙al 600. G˙al dan qeg˙din nivvotaw is-somma ta’ 900,000 ewro. Irridu no˙olqu aktar postijiet biex persuni b’diΩabbiltà jie˙du sehem f’attivitajiet u jag˙tu kontribut. Óa ting˙ata wkoll allokazzjoni ta’ 400,000 ewro lill-A©enzija Sapport sabiex din ittejjeb il-kundizzjonijiet fir-residenzi g˙al persuni b’diΩabbiltà. Barra minn hekk, ser ti©i ffaçilitata l-espansjoni tas-servizzi residenzjali li tag˙ti l-A©enzija Appo©© bl-allokazzjoni ta’ 400,000 ewro o˙ra g˙al dan il-g˙an.

B˙alissa l-allowance li jing˙ataw it-tfal b’diΩabbiltà hija ta’ 16.31 ewro fil-©img˙a. Din l-allowance, li minnha jibbenifikaw 815-il persuna, se tiΩdied g˙al 20 ewro fil-©img˙a.

It-taxxa tat-trasferiment causa mortis se titne˙˙a kompletament g˙al kull proprjetà li tit˙alla lil persuni b’diΩabbiltà f’kaΩijiet bona fide. Il-Gvern beda wkoll bitt˙ejjijiet biex matul din il-le©iΩlatura ©enituri ta’ persuni b’diΩabbiltà jkunu jistg˙u jserr˙u mo˙˙hom li wliedhom se jkunu qeg˙din ji©u integrati fil-komunità fi djar residenzjali meta huma ji©u nieqsa.

Ba©it 2014

10.11.2013

eduKazzjOni u XOgÓOl Il-Gvern ser jinvesti €3.8 miljun sabiex mis-sena d-die˙la jibda jing˙ata s-servizz taç-child care centres b’xejn lil dawk il-familji fejn iΩ-Ωew© ©enituri ja˙dmu jew, f’kaΩ ta’ ©enitur wie˙ed, dik il-persuna ta˙dem. Investiment li se jkompli jikber fis-snin ta’ wara.

Ser tkompli titnaqqas it-taxxa g˙al dawk li jibag˙tu lill-uliedhom f’child care centres. It-tnaqqis se jiΩdied minn €1,300 g˙al €2,000. Dan il-benfiççju jibbenefikaw minnu dawk il-©enituri li jag˙Ωlu li j˙allsu g˙aç-child care u li ma jibbenefikawx minn child care b’xejn.

Mis-sena d-die˙la se tibda titwettaq il-proposta tal-garanzija g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙. L-g˙an huwa li Ωg˙aΩag˙ li ma jkunux fl-edukazzjoni jkollhom xog˙ol jew jing˙ataw ta˙ri© biex isibu x-xog˙ol. Huwa ma˙sub li fl-ewwel garanzija, 350 Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a li huma inattivi jew qed ifittxu x-xog˙ol, se jibbenifikaw minn attenzjoni individwali biex jew jintegraw fid-dinja tax-xog˙ol jew jibdew xi kors f’xi istituzzjoni edukattiva. G˙al dan il-g˙an, dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ se jibbenefikaw minn ˙las ta’ €1,440 bl-investiment ta’ din il-garanzija jla˙˙aq 2 miljun ewro.

L-istipendju s-sena d-die˙la se jiΩdied biex iΩomm il-pass mal-g˙oli tal-˙ajja. Din il-miΩura se tiswa madwar kwart ta’ miljun ewro. Minn Jannar li ©ej se jiΩdied ukoll l-istipendju g˙all-istudenti veterinarji. Dawn se jibdew jirçievu 300 ewro fix-xahar.

Studenti li jirrepetu sena wa˙da fil-kors tag˙hom se jing˙ataw l-istipendju xorta. Din il-miΩura tid˙ol fis-se˙˙ mill-1 ta’ Jannar 2014.

Nisa miΩΩew©a li ilhom aktar minn ˙ames snin barra mis-suq tax-xog˙ol u li g˙andhom ’il fuq minn 40 sena u se jid˙lu ja˙dmu, li d-d˙ul tag˙hom ma jaqbiΩx il-paga minima, se jkun possibbli g˙al Ωwie©hom li jkomplu j˙allsu t-taxxa bil-komputazzjoni tal-miΩΩew©in filwaqt li d-d˙ul tal-mara ma ji©ix ikkunsidrat. Dan il-benefiççju jdum sa massimu ta’ ˙ames snin.

Mis-sena d-die˙la se jibda l-g˙oti u l-uΩu tat-tablets fis-sistema edukattiva. Il-Gvern g˙aΩel li l-ewwel jag˙mel pro©ett pilota fuq parir tal-g˙alliema u esperti biex it-tranΩizzjoni tkun bl-inqas problemi possibbli g˙all-istudenti.

Se ji©i inçentivat it-ta˙ri© u l-impjieg ta’ persuni qieg˙da fl-età ta’ bejn il-45 u 65 sena. G˙al dan l-g˙an se ting˙ata deduzzjoni fit-taxxa tad-d˙ul ta’ 5,800 ewro g˙all-ewwel sentejn li tissarraf f’iffrankar ta’ 2,030 ewro fis-sena g˙al kull persuna li tittie˙ed mir-re©istru tal-qg˙ad. Barra minn hekk, kumpaniji li jimpjegaw dawn il-˙addiema se jibbenefikaw minn deduzzjoni fit-taxxa tad-d˙ul ta’ 50% tal-ispiΩa fuq it-ta˙ri© ta’ dawn il-˙addiema, sa massimu ta’ 400 ewro.

Il-Gvern se jniedi l-Individual Investor Programme. Wie˙ed mill-g˙anijiet ta’ dan il-programm huwa li eventwalment jin˙oloq Fond Nazzjonali g˙all-IΩvilupp.

Dan il-fond ser jintuΩa g˙al pro©etti soçjali b˙al dawk ta’ housing u ta’ edukazzjoni.

Il-Gvern ser jer©a’ jda˙˙al skema g˙all-iskrappjar tal-vetturi qodma u li j˙amm©u.

Permezz ta’ din l-iskema se ting˙ata g˙ajnuna ta’ bejn 500 u 900 ewro g˙al kull vettura.

SaÓÓa Se jibda jit˙allas il-passa©© tal-ajru tat-tieni ©enitur li jakkumpanja l-wild. B’hekk tfal li jittie˙du g˙al kura barra minn Malta se jkunu jistg˙u ji©u akkumpjati miΩΩew© ©enituri.

Il-Gvern se j˙ejji Pjan Nazzjonali dwar il-marda tad-dijabete. Qieg˙ed ji©i rivedut il-Food and Nutrition Policy fejn, fost l-o˙rajn, se ti©i ppubblikata White Paper dwar regolazzjoni u bejg˙ ta’ prodotti ta’ Food Supplements.

Se ti©i ppubblikata White Paper dwar il-mod kif jitmexxa l-qasam tal-mediçini u dwar it-t˙addim tal-IspiΩerija tal-G˙aΩla Tieg˙ek bil-g˙an li pajjiΩna jimxi minn crisis management, sistema li sibna u li mhux sostenibbli fit-tul, g˙al management structure li tixraq lil pajjiΩ modern.

Il-Gvern ˙abbar ukoll il-ftu˙ ta’ Dar il-Kenn li hu çentru speçjalizzat g˙all-kura speçjalizzata ta’ kundizzjonijiet marbuta ma’ rquqija jew ˙xuna Ωejda Se tkompli ir-riforma tal-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex billi jitlesta l-pro©ett tal-kurituri u s-soqfa tag˙hom, l-upgrade tas-swali u l-outpatients, il-ftu˙ ta’ kçina ©dida u l-manutenzjoni tas-sistema elettrika.

Il-Gvern ser jinvesti f’apparat tal-iffriΩar tad-demm li jippermetti, fost l-o˙rajn, li persuna sserra˙ mo˙˙ha li dejjem hemm it-tip ta’ demm tag˙ha ma˙Ωun, specjalment jekk ikun ta’ grupp rari.

Kultura u SPOrtS Il-pro©etti kapitali fl-isport se jing˙ataw prijorità. Dawn jinkludu l-pitches tal-waterpolo u tal-futbol f’BirΩebbu©a, il-canopy fl-Isports Pavilion ta’ Kordin, lupgrading tal-Pixxina Nazzjonali u l-façilitajiet tal-futbol f’G˙awdex. G˙al dan il-g˙an qeg˙din nallokaw is-somma ta’ 2.5 miljun ewro.

Il-Gvern ser jinvesti €2.5 miljun fil-kumpless sportiv tal-Marsa u g˙all-façilitajiet tal-futbol u l-waterpolo f’BirΩebbu©a. Ìew allokati wkoll 200,000 ewro sabiex titwaqqaf il-Malta Dance Company. Se niffinanzjaw ukoll it-twaqqif ta’ Culture Hub b’finanzjament ta’ 200,000 ewro.

Qeg˙din nallokaw ukoll l-ammont ta’ 150,000 ewro sabiex ng˙inu lill-baned u bands lokali.

L-allokazzjoni lill-Awtorità Maltija tat-TuriΩmu se tiΩdied b’aktar minn 4% fuq is-sena li g˙addiet g˙al 38.5 miljun ewro.

Sabiex jissa˙˙a˙ is-settur g˙all-produzzjoni u l-wiri tal-films f’pajjiΩna, il-Gvern se jinvesti miljun ewro f’kumpanija g˙all-koproduzzjoni tal-films. Dan ser isir filwaqt li tkompli l-˙idma kemm biex ji©u attirati films barranin.

Il-Gvern se jg˙in liç-çinema lokali tadotta t-teknolo©ija di©itali fil-wiri tal-films. G˙al dan l-g˙an il-Gvern se jinvesti €500,000 fuq sentejn.

drittijiet u ugwaljanza Il-Gvern se jkompli ja˙dem biex iraΩΩan l-abbuΩi u l-prattiçi ta’ prekarjat.

Bl-g˙ajnuna tal-unjins u ta’ min i˙addem ser jibda jit˙ejja ç-Charter tad-Drittijiet tal-Óaddiema.

Matul l-2014 ser jitwaqqaf Kunsill g˙all-Organizzazzjonijiet Volontarji.

Se tissa˙˙a˙ skema ta’ g˙ajnuna lil Ωg˙aΩag˙ li jag˙Ωlu li jmorru ja˙dmu barra minn Malta g˙al sena fuq baΩi volontarja.

Ser tkompli l-˙idma biex tissa˙˙a˙ l-Awtorità g˙all-Kompetizzjoni u g˙all-Affarijiet tal-Konsumatur.

Ser jitwaqqaf Çentru Nazzjonali g˙all-Affarijiet tax-Xjenza u Kwalità li g˙andu ji©bor flimkien il-laboratorji tal-Gvern kollha barra w˙ud li qeg˙din ji©u identifikati.

Mis-sena d-die˙la l-Onorarja tal-Membri Parlamentari ser tibda tit˙allas prorata skont l-attendenza.

Wara konsultazzjoni pubblika, ser ti©i mfassla politika ©dida dwar l-operat taç-çirkli f’Malta. Il-Gvern qieg˙ed i˙ejji White Paper li timmira li sal-2014 iç-çirkli li jisfruttaw l-annimali jinqatg˙u minn pajjiΩna.

05

06

Intervista

10.11.2013

L-ewweL persuna Li ssuq vann

Clifford Portelli ilu g˙al dawn l-a˙˙ar 20 sena f’si©©u tar-roti. We©©a’ f’Settembru tal-1994 meta kien g˙ad g˙andu 15-il sena.

Dakinhar kienet okkaΩjoni ta’ fer˙ il-˙ar©a ma’ s˙abu, iΩda f’radda ta’ salib inbidlet f’inçident ikrah meta Clifford qabeΩ il-ba˙ar u ˙abat ma’ blata. Minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn Clifford baqa’ pparalizzat.

“Kull ˙a©a li ti©rilna hi parti mill-˙ajja,” jg˙id Clifford b’rabta mal-abbiltà tieg˙u li jkompli g˙addej b’˙ajtu minkejja l-inçident li kellu. “Sta g˙al kull persuna li jag˙mel l-a˙jar li jista’ minn ˙ajtu.” U Clifford jipprattika dak li jemmen. Wara vja©© twil miΩg˙ud blostakli, illum Clifford huwa l-ewwel persuna f’Malta li g˙andu l-liçenzja biex isuq vann fis-si©©u tar-roti.

RITIANNE AGIUS iltaqg˙et ma’ CLIFFORD PORTELLI f’Ra˙al Ìdid, fejn trabba u g˙adu joqg˙od sal-lum. Clifford tkellem dwar lisfidi li qed jiffaççjaw ta’ kuljum persuni b’diΩabbiltà biex jag˙mlu affarijiet sempliçi li persuni o˙ra jie˙du for granted.

Ma rridux nitkarrbu – hemm bΩonn ta’ skemi ta’ mobbiltà Clifford beda jkellimni dwar ilmod li bih inbidlet ˙ajtu meta kellu l-inçident u spiçça f’si©©u tar-roti. Qalli li ©ieli sema’ persuni jiddikjaraw li jippreferu jmutu milli jg˙ixu b’diΩabbiltà.

“IΩda dawn in-nies iridu jkunu fis-sitwazzjoni biex jitkellmu.

Trid tkun taf x’ji©ifieri tg˙ix bid-diΩabbiltà, qabel ma titkellem. Dan huwa pre©udizzju,” isostni Clifford.

Clifford huwa l-Advocacy Leader tal-g˙aqda mhux governattiva Breaking Limits. Jis˙aq li b˙ala g˙aqda ja˙dmu biex jaraw iktar ugwaljanza fis-soçjetà g˙al persuni li g˙andhom xi diΩabbiltà. Fattur wie˙ed li jista’ jg˙in persuni b’diΩabbiltà jkunu iktar indipendenti, u g˙alhekk iktar ugwali, huma liskemi ta’ mobbiltà.

Clifford jispjega li f’˙afna pajjiΩi barranin il-banek g˙andhom dawk li jissej˙u Mobility Schemes, u huma mmirati biex jiffaçilitaw is-self g˙al dawk li jridu jixtru xi si©©u tar-roti, walkers, jew vettura speçjalizzata g˙all-bΩonnijiet tag˙hom.

L-interessi fuq dawn l-iskemi g˙al persuni b’diΩabbiltà jkunu

sussidjati, u b’hekk dawn ikollhom iç-çans li jixtru l-bΩonnijiet tag˙hom b’mod dinjituΩ u ming˙ajr ma jkunu kostretti jitkarrbu.

Tawh il-gambetti minflok ma g˙enuh Meta Clifford beda jitkellem dwar dak li g˙adda minnu sabiex i©ib il-liçenzja tal-vann, nistqarr li bdejt nirrabja. Diffiçli temmen li l-awtoritajiet talpajjiΩ waslu biex, minflok g˙enu lil min g˙amel sforz biex itejjeb ˙ajtu u jag˙ti kontribut lis-soçjetà, g˙amlulu iktar bsaten fir-roti.

Clifford jirrakkonta kif madwar ˙ames snin ilu ©ab vann Transit mill-Ingilterra, speçjalizzat biex ikun jista’ jsuqu bissi©©u tar-roti. Dan kien ing˙atalu b’xejn minn grupp ta’ ˙bieb tieg˙u IngliΩi li xtaqu jg˙inuh. Clifford nefaq il-flus fuqu biex jag˙millu xi alterazzjonijiet, iΩda meta mar biex jirre©istrah ma’ Transport Malta ltaqa’ mal-problemi.

“Ma nafx kemm domt tiela’ u nieΩel g˙and Transport Malta,” jg˙id Clifford b’dispjaçir. “Kull darba j©ibuli xi skuΩa jew o˙ra.

Daqqa g˙ax hemm bΩonn nib-

del xi affarijiet, u daqqa g˙ax g˙andu s-sadid fuq wara. Fla˙˙ar ©eg˙luni niskrappjah.”

Jg˙id li l-biçça kienet stramba, iΩda sa dak iΩ-Ωmien ma kienx jaf g˙alfejn.

“Wara ddeçidejt li na˙dem mod ie˙or,” jispjega Clifford.

“Meta kont se n©ib dan il-vann li g˙andi llum, da˙˙alt lillNGOs, dhert fuq programmi televiΩivi, u g˙amilt il-fundraising . Meta kelli l-pubbliçità, kienet diffiçli biex jer©g˙u jibag˙tuni niskrappja l-vann.”

Jispjega kif meta mar biex jirre©istra t-tieni vann tieg˙u sar jaf li fil-fatt ma kinitx teΩisti kategorija g˙al dan il-vann.

Irrealizza li, l-ewwel darba, minflok ma l-awtoritajiet kienu ˙adu l-inizjattiva biex jo˙olqu kategorija ©dida, kienu sempliçiment ˙elsu minnu billi bag˙tuh jarmi l-vann.

Ta’ warajh mhux se jg˙addu mill-istess martirju It-tieni darba, g˙alhekk, ilGvern preçedenti kien kostrett jg˙addi li©i biex jippermetti lil Clifford isuq dan il-vann f’Malta, li g˙alih nefaq €24,000.

“Il-li©i damet tmien xhur biex g˙addiet. F’dan iΩ-Ωmien ma

stajtx nibda l-lezzjonijiet, g˙ax ˙add ma seta’ jag˙milli assigurazzjoni,” jg˙id Clifford.

IΩda finalment il-li©i g˙addiet, u Clifford beda jie˙u l-lezzjonijiet tas-sewqan. Wara ftit inqas minn sentejn jitg˙allem, irnexxielu j©ib il-liçenzja. Illum Clifford qed imur bil-vann tieg˙u g˙ax-xog˙ol, u qed iwassal ukoll lit-tfajla tieg˙u! Óajtu nbidlet g˙all-a˙jar g˙aliex sar ˙afna iktar indipendenti minn qabel. “Tal-inqas nista’ ng˙id li ta’ warajja mhux se jg˙addu mill-istess martirju,” jg˙id Clifford bi tbissima.

Clifford ikompli jinsisti fuq ilbΩonn ta’ skemi ta’ mobbiltà.

“Lili g˙enitni l-Community Chest Fund, u g˙amilt ˙afna fundraising. Hemm min ma jistax jag˙mel dawn l-affarijiet, u lanqas g˙andu jkun kostrett jag˙milhom,” jis˙aq Clifford.

Jispjega kif f’Malta g˙adna wisq b’mentalità ffukkata fuq il-karità, u hemm bΩonn li nimxu ’l quddiem u na˙sbu iktar fuq iddrittijiet. “Jien spiççajt numilja ru˙i, immur fuq il-programmi biex ji©bruli l-flus. Il-persuni b’diΩabbiltà m’g˙andhomx ikunu kostretti jappellaw g˙allkarità biex jg˙ixu ˙ajja b˙al ˙addie˙or.”

Min i˙addem i˙ares wisq lejn il-kwalifiki Staqsejt lil Clifford g˙alfejn ilqg˙ad huwa daqshekk g˙oli fost il-persuni b’diΩabbiltà.

Clifford jg˙id li ˙afna persuni ma jsibux xog˙ol g˙aliex min i˙addem jibda jassumi u jaqbeΩ g˙all-konkluΩjonijiet hekk kif jara persuna b’diΩabbiltà quddiemu.

Clifford jispjega li, min i˙addem, l-ewwel ma j˙ares huwa lejn il-problemi li jista’ jkollok min˙abba d-diΩabbiltà, u mhux lejn l-abbiltajiet tieg˙ek, li jistg˙u jkunu a˙jar minn ta’ ˙addie˙or. “Jien mort ˙afna interviews g˙al xog˙lijiet, u ˙add ma bag˙at g˙alija, anke jekk kont g˙amilt ruxxmata korsijiet fuq il-kompjuters,” jg˙id Clifford.

Jispjega li llum ja˙dem malA©enzija Sapport, fejn ilu g˙al dawn l-a˙˙ar g˙axar snin.

Minkejja li din l-A©enzija tag˙tu ç-çans li ja˙dem, Clifford jg˙id li mhuwiex sodisfatt, g˙aliex wara dawn is-snin kollha g˙adu qed jag˙mel l-istess xog˙ol, g˙alkemm it-titlu tieg˙u inbidel minn Receptionist g˙al Administrative Support Worker.

Intervista

10.11.2013

Mis-siÌÌu tar-roti

“qed ifeÌÌ raÌÌ ta’ dawL” Marcelle Abela, omm iç-çkejken Gabriel, qaltilna li qed isiru diversi ©abriet ta’ fondi f’isem il-lewkodistrofija, u li flimkien mar-ra©el tag˙ha tixtieq tirringrazzja lil kull min g˙ena fil-©bir ta’ fondi minn kull mixja tal-˙ajja; assoçjazzjoniet, kumpaniji, il-medja u anki lill min ta sal-içken donazzjoni.

“Dan ng˙idu b'qalbi mimlija tama li issa qieg˙ed ife©© ra©© ta’ dawl li it-tifel tag˙na jinfet˙ulu l-bibien biex naraw jekk nistg˙ux nag˙mlu riçerki min-na˙a ta’ Malta, jew inkella nsiefru jekk insibu xi opportunità u jkun hemm xi tama li jinstab xi forma ta' trattament barra,” tg˙id Marcelle.

BΩonnijiet li ma jispiççaw qatt Tg˙id li s’issa Gabriel ibbenefika mill-©bir ta' fondi ming˙and ˙afna Maltin, il-Community Chest Fund, ilKummissjoni g˙all-Persuni b’DiΩabbiltà u Methode Electronics biex jinxtrawlu l-buggy speçjalizzata g˙alih, li di©à qeg˙da g˙andu, u l-kaye walker, li qed ji©i ordnat.

Marcelle tispjega li issa hemm bΩonn ta’ motability van u anke diversi a©©ustamenti fid-dar biex kemm it-tifel u anki huma jkunu jistg˙u jg˙ixu ˙ajja a˙jar.

“Ma jistax jonqos li ng˙idu kemm hemm bΩonn biex Gabriel jibqa’ g˙addej anke bil-trattamenti progressivi d-dar b˙al fiΩjoterapija.” Tispjega li barra li t-tifel jirçievi s-servizzi tal-istat, xorta jibqa’ l-fatt li dawn m’humiex spissi daqs kemm jixtiequ, g˙ax b˙ala ©enituri tieg˙u jridu li jkunu jistg˙u nipprovdulu a˙jar.

B’paga wa˙da diffiçli “Pero’ b’paga wa˙da biss die˙la, u fejn qabel konna na˙dmu t-tnejn, wie˙ed ma jistax ma jsemmix l-isfidi li a˙na qed niffaççjaw b’rabta ma’ finanzi,” tg˙id Marcelle.

“Il-˙ajja daret ta' ta˙t fuq mil-lejl g˙an-nhar. Imma blg˙ajnuna tal-poplu u anke l-medja, b˙all-gazzetta KullÓadd, One News u anke il-program Mitqlu Deheb, il˙ajja ta’ Gabriel qed tie˙u xejra o˙ra u a˙na b˙ala familja ser nibbenefikaw mis-ser˙an tal-mo˙˙ li t-tifel tag˙na, blg˙ajnuna tal-poplu, ser jg˙inuna nrabbu lit-tifel tag˙na fi stil ta’ ˙ajja dinjituΩ!”

Mixja b’risq il-lewkodistrofija Illum fl-10:00 a.m. se ssir mixja b’risq din il-kundizzjoni.

Din il-mixja tibda mill-Kunsill Lokali tal-Kalkara u tintemm fi Triq l-Arçisqof Gonzi. L-applikazzjonijiet g˙al kull parteçipant jiswew €5 u jistg˙u jinkisbu mill-Kunsill Lokali talKalkara. Kul˙add huwa m˙e©©e© jattendi.

Se j©ib huwa wkoll il-kwalifiki “Prattikament jien g˙adni fuq listess skrivanija nwie©eb ittelefown. Ftit li xejn inbidel xog˙li.” Jg˙id li kull meta to˙ro© sej˙a interna g˙ax tinfeta˙ xi vakanza, jintalbu il-kwalifiki Universitarji u l-esperjenza. Ìieli ji©u gradwati friski li jag˙tuhom çans minkejja li ma jkollhomx esperjenza, iΩda ssitwazzjoni qatt ma ta˙dem bilkontra. Huwa qatt ma ng˙ata çans minkejja li g˙andu ˙afna esperjenza iΩda m’g˙andux kwalifiki.

“Ilhom g˙axar snin jg˙idu li se jag˙tuni çans. Lanqas f’a©enzija ta’ persuni b’diΩabbiltà m’inti ugwali, a˙seb u ara fid-dinja t’hemm barra!” jis˙aq Clifford b’rabta max-xog˙ol tieg˙u. Jg˙id li issa qed jag˙mel sforz biex ikollu huwa wkoll dawn il-kwalifiki, g˙alkemm g˙adu mhuwiex konvint g˙al kollox kemm dawn se jkunu verament utli f’xog˙lu.

“Qed nistudja biex nikseb lA-level fil-Filosofija u sSoçjolo©ija. Imma lili liema filosfu se jg˙allimni fuq il-˙ajja wara 20 sena pparalizzat?

Liema soçjologu se jg˙allimni fuq il-burokrazija li jridu j˙abbtu wiççhom mag˙ha lpersuni b’diΩabbiltà fis-soçjetà?” Clifford isostni li g˙al çertu xog˙lijiet, l-a˙jar skola hija dik tal-˙ajja.

Persuni b’diΩabbiltà mhumiex empowered biex jo˙or©u b’soluzzjonijiet “Jistaqsu g˙aliex il-persuni b’diΩabbiltà ma jkunux huma li jo˙or©u bis-soluzzjonijiet,” jg˙id Clifford. “It-twe©iba hija sempliçi. G˙aliex il-persuni b’diΩabbiltà mhumiex empowered biex isibu n-nuqqasijiet fis-sistema.” Jispjega li xi kultant l-istess persuni b’diΩabbiltà lanqas jag˙rfu li ˙ajjithom tista’ titjieb, g˙ax tant ikunu draw f’sistema medjokri, li b˙al donnhom jirrassenjaw ru˙hom g˙aliha.

“G˙alfejn jien kont l-ewwel wie˙ed li bdejt insuq vann fissi©©u tar-roti?” jistaqsi Clifford.

“G˙aliex ˙afna persuni b’diΩabbiltà fiΩika lanqas biss jo˙olmu li jista’ jkollhom karozza.” Isostni li iktar ma lpersuni b’diΩabbiltà jkunu indipendenti, iktar ikunu jistg˙u jag˙tu su©©erimenti, g˙ax jibdew ja˙sbu ’l barra mill-kaxxa li spiss ikunu kostretti jing˙alqu fiha.

“Allura x’hemm bΩonn isir?” nistaqsih. Clifford pront iwie©eb li kieku huwa jibda biex jirran©a tliet sistemi ewlenin. L-ewwel jikkoordina mal-kunsilli lokali fuq laççessibbiltà ta’ postijiet pubbliçi. “Imma din trid tkun aççessibbiltà ta’ veru,” isostni Clifford. “Jien mort Blackpool u l-bankini kienu çatti mal-art; dik hija aççessibilità kif sup-

post.”

It-tieni sistema li kieku jibdel hija dik tal-pensjonijiet g˙allcarers , li mhux miftu˙a g˙al kul˙add. “G˙alfejn ma jistax ikun partner, jew ˙abib tieg˙i li jie˙u ˙siebi?” Jis˙aq li l-persuni b’diΩabbiltà m’g˙andhomx ikollhom maΩΩra m’g˙onqhom fuq il-persuni li jag˙Ωlu b˙ala carers tag˙hom.

It-tielet sistema li jibdel, minbarra dik tal-iskemi ta’ self, hija dik tal-pensjonijiet g˙al persuni b’diΩabbiltà, li fl-opinjoni tieg˙u ma tistax tibqa’ one size fits all. “Ma tistax t˙allat bniedem li g˙andu seba’ wie˙ed maqtug˙ ma’ persuna li tilfet 90% tal-funzjoni ta’ ©ismha. Ma tistax tippretendi li dawn se jkollhom bΩonn l-istess g˙ajnuna finanzjarja.”

Finalment Clifford jis˙aq fuq il-bΩonn li l-awtoritajiet jitkellmu, l-ewwel u qabel kollox, mal-persuni b’diΩabbiltà nfushom. “Il-Gvern preΩenti jidher li qed jitkellem ˙afna man-nies. Jien ili g˙axar snin na˙dem mal-Gvern, u naf ilGvern xi jrid jibdel. Mhux sitwazzjoni façli u mhux se ssir malajr, imma bl-attitudni ttajba nistg˙u naslu,” itemm jg˙id Clifford.

*Nota editorjali: L-intervista ma’ Clifford Portelli saret qabel ma t˙abbar il-ba©it, li kien jinkludi numru ta’ miΩuri li jikkonçernaw il-persuni b’diΩabbiltà.

07

Çentru LaBurista ÓaL LiJa Il-Kumitat taç-Çentru Laburista ta’ Óal Lija qieg˙ed jilqa’ offerti g˙all-Kiri tal-Bar. L-offerti jintlaqg˙u mis-7 ta’ Novembru 2013 u jag˙lqu l-Erbg˙a 13 ta’ Novembru 2013 fis-7.00pm.

Kull offerta trid issir fuq formola apposta li tista’ tinkiseb ming˙and il-membri tal-kumitat li jkunu fiç-Çentru tal-lokal mis-6.00pm sas-7.00pm.

Il-Kumitat jirriserva d-dritt li jirrifjuta kull offerta, anke l-aktar wa˙da vanta©©juΩa

A˙barijiet

10.11.2013

09

PROÌETT LI KIEN IBBAÛAT FUQ L-IRREGOLARITAJIET

Bord tal-Governanza Lokali

Wara li l-Bord tal-Governanza Lokali ntalab jinvestiga ddeçiΩjoni li kien ˙a l-Kunsill Lokali Nazzjonalista ta’ San Ìiljan meta fil-21 ta’ Lulju ˙are© sej˙a g˙al espressjoni ta’ interess g˙all-pro©ett ta’ dar tal-anzjani, day care centre , uffiççju amministrattiv ©did g˙all-Kunsill u parke©© pubbliku, ˙are© li naqas milli josserva l-li©ijiet u r-regoli

marbuta mal-kuntratti pubbliçi. Dan il-kuntratt kien ing˙ata lil Care Malta – kumpanija ta’ Ûaren Vassallo.

Dan il-pro©ett ila˙˙aq it-12-il miljun ewro.

F’Awwissu li g˙adda lGvern talab biex ikun revokat dan il-permess g˙ax kien kontra l-li©i. Is-Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Kunsilli Lokali, Josè

Herrera, kien spjega li ma kienx stabbilit kif se jkun a©©udikat it-tender, ma kienx çar liema regolamenti g˙andhom japplikaw u ma kienx hemm dritt tal-appell.

L-ist˙arri© tal-Bord talGovernanza li ˙are© wara xahrejn mill-bidu tal-investigazzjonijiet, ikkonkluda li hemm diversi nuqqasijiet.

Fost in-nuqqasijiet li

spikkaw kien hemm il-fatt li s-sej˙a kienet imqassma fuq perijodu qasir ˙afna. Dan g˙aliex skont il-proçeduri talkunsilli lokali, il-perijodu kellu jkun fuq minimu ta’ xahar. Nuqqas ie˙or kien dak li l-sej˙a pubblika ma dehritx fil-©urnal tal-Unjoni Ewropea kif suppost.

Però, wa˙da mill-kontradizzjonijiet li jispikkaw hija dik li

l-Kunsill Lokali kien ippubblika espressjoni ta’ interess biex tkun Ωviluppata art li mhix tieg˙u.

Wara li saret l-analiΩi me˙tie©a, il-Board talGovernanza rrakkomanda li lproçess kollu jer©a’ jibda mill©did u jkunu segwiti proçeduri u regolamenti skont kif titlob il-le©iΩlazzjoni stabbilità.

“PASS STORIKU LEJN BIDLA STORIKA” Josè Herrera “Ag˙tu demm ©did lill-kunsilli lokali. Semmg˙u l-vuçi ta’ Ωg˙aΩag˙ b˙alkom. Kunu parti minn dan il-proçess storiku li ser iwassal g˙allpass naturali li jmiss.” Dan qalu s-Segretarju Parlamentari Josè Herrera hekk kif ilbiera˙ ˙abbar lismijiet tal-ambaxxaturi lokali li wara l-20 ta’ Novembru ser ipo©©u madwar il-mejda talkunsill.

B’56 ambaxxtur lokali di©à ma˙tura, Herrera appella littnax-il kunsill lokali ie˙or li g˙adhom ma sabux lambaxxatur tag˙hom biex jag˙mlu dan sal-20 ta’ Novembru.

“Jonqos 12-il lokalità o˙ra li g˙adhom ma ˙atrux lambaxxatur tag˙hom.

Nifhem li dan Ωgur ma kienx tort tag˙hom u jien ser inkun qed ng˙inhom sabiex inwassal il-messa©© fil-lokalità tag˙hom ˙alli jersqu ’l quddiem Ωg˙aΩag˙ ta’ din l-età biex ikunu l-ambaxxaturi lokali,” tenna s-Segretarju Parlamentari.

Herrera qal li 43% talambaxxaturi mag˙Ωula fit-58 kunsill lokal huma tfajliet.

Fil-fatt, l-ambaxxaturi ma˙tura s’issa jinkludu 24 tfajla u 32 ©uvni.

Is-Segretarju Parlamentari appella liΩ-Ωg˙aΩag˙ biex waqt il-laqghat tal-kunsill jitkellmu mill-perspettiva taΩΩg˙aΩag˙ u jag˙tu demm ©did lill-kunsilli lokali. “U hawn indur fuq is-sindki u lkunsillieri di©à eletti. Óallu lil dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ jesprimu lopinjoni tag˙hom. Óudu

kont ta’ dak li qed jg˙idu.

Emmnu fil-vuçi tag˙hom b˙alma jien qed nemmen filkapaçitajiet tag˙hom. LeΩempju ta’ dawn iΩΩg˙aΩag˙ se jkun il-pedament g˙al snin twal ta’ parteçipazzjoni miΩ-Ωg˙aΩag˙ fil-politika,” tenna sSegretarju Parlamentari.

Dawn l-ambaxxaturi lokali, li n˙atru f’laqg˙a straodinarja, ser ikunu qed jakkumpanjaw lis-Segretarju

Parlamentari biex fl-20 ta’ Novembru jippreΩenta filParlament emenda storika li permezz tag˙ha, g˙all-ewwel darba fl-istorja ta’ pajjiΩna, letà tal-vot g˙all-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali ser tinΩel g˙al 16-il sena.

“B’din l-emenda u b’dan ilproçess storiku g˙al bidla storika, Malta ser tkun it-tieni pajjiΩ fl-Unjoni Ewropea, wara l-Awstrija, li ser tag˙ti dan id-dritt,” qal Herrera.

Herrera qal li dan ser ikun irrigal li din l-amministrazzjoni qed tag˙ti lill-kunsilli lokali fl-okkaΩjoni tal-20 anniversarju mill-bidu tal-kunsilli lokali.

“L-attività tal-lum qed tag˙ti bidu g˙al programm ta’ attivitajiet li ser inkunu qed norganizzaw fl-20 anniversarju.

Anniversarju importanti li ser infakkruh mhux biss bil-kisbiet li g˙amilna, imma b’parteçipazzjoni ˙afna aktar wiesg˙a ta’ Ωg˙aΩag˙ fil-

lokalitajiet tag˙na. G˙alhekk ©ejt illum, maΩ-Ωg˙azagh u ssindki, biex fl-okkaΩjoni tal20 anniversaju nibg˙at messa©© çar li jien jinteressani mill-preΩent u l-futur talkunsilli lokali f’Malta u f’G˙awdex,” tenna sSegretarju Parlamentari.

Herrera ˙abbar li fil-jiem li ©ejjin l-ambaxxaturi Ωg˙aΩag˙ ser jintalbu jiffirmaw dikjarazzjoni ta’ aççettazzjoni tal-kariga.

IlKonferenza tal-A˙barijiet kienet indirizzata wkoll millKelliem tal-OppoΩizzjoni David Aguis u ç-chariperson tal-Kumitat Vot 16, Michael Cohen.

Cohen sa˙aq li s-suççess ta’ dalg˙odu huwa frott ta’ ˙idma kollettiva li wettaq ilKumitat Vot 16 matul dawn la˙˙ar sitt xhur. “Kien pass g˙aqli li l-Onor. Herrera ddeçieda li jwaqqaf dan ilKumitat fejn fih hemm irrappreΩentanti kollha taΩΩg˙aΩag˙, inkluΩ il-Gvern u l-OppoΩizzjoni,” tenna Michael Cohen.

G˙amlu l-interventi tag˙hom ukoll l-Ambaxxtur fil-Kunsill Lokali ta’ Bormla Geovin Bugeja, u lAmbaxxatriçi fil-Kunsill Lokali ta’ Kerçem Sara Sciberras. Georvin Bugeja qal li dan huwa l-ewwel sinjal ta’ fiduçja li qed tag˙ti l-amministrazzjoni f’Ωg˙aΩag˙ b˙alu.

Sara Sciberras qalet li huma Ω-Ωg˙aΩag˙ li g˙andhom lideat, id-dehen u l-˙sibijiet biex iwasslu l-vuçi ta’ Ωg˙aΩag˙ b˙alhom fil-kunsilli lokali.

ALFRED SANT INIEDI L-KTIEB ÇPAR Ilbiera˙ fil-Barrakka ta’ Fuq ©ie mniedi l-ktieb Çpar , ©abra ta’ g˙axar stejjer ©odda bil-Malti ta’ Alfred Sant. Sant qal li fl-istejjer li ˙oloq tispikka l-ambigwità u l-qerq li ja˙bu w˙ud fl-g˙anijiet reali tag˙hom fil-˙ajja.

Min˙abba dawn l-ambigwitajiet l-azzjonijiet ta’ w˙ud mill-karattri jsiru misterjuΩi u

n-nies isibu ru˙hom f’çirkostanzi mçajpra.

Hekk ©ralha Paula, il-karattru ewlieni fl-istorja Çpar, li kienet ta˙dem fi Brussell filKabinett tal-Kummissarju Ewropew Monterro, u issa tilfet l-impjieg tag˙ha. Listorja tiΩvol©i wara l-mewt tal-eks-Kummissarju Ewropew.

L-istess sens ta’ misteru jidher f’Re©inaldu ta’ Piperno li jipprova jifhem kif u g˙ala sidu Tumas ta’ Akwinu kellu mewta bla mistennija f’Fossa Nuova meta kien g˙adu qed itemm l-aktar xog˙ol filosofiku importanti tieg˙u.

U hemm misteru wkoll kif id-direttriçi veterana tatteatru Klara tmur ma’ Joyce,

riçerkatriçi universitarja dwar l-iΩvilupp tat-teatru Malti fissittinijiet u s-sebg˙inijiet.

Alfred Sant qal li wara lpubblikazzjoni ta’ Çpar ser ja˙dem fuq rumanz storiku fi sfond ta’ fantaxjenza b˙ala ©eneru ta’ kitba kreattiva.

Dan ir-rumanz, qal Alfred Sant, se je˙odlu snin twal.

Huwa qal li kien ilu ˙afna

snin ja˙dem fuq Ωew© kotba ta’ novelli u tliet rumanzi, li mbag˙ad ippubblika f’temp ta’ ftit xhur. Çpar (Pubblikazzjoni SKS) se jinbieg˙ €10 waqt ilFestival tal-Ktieb f’Dar ilMediterran il-Belt Valletta.

Din il-pubblikazzjoni mistennija tkun wa˙da mill-aktar imfittxija mill-pubbliku

10

Opinjoni

10.11.2013

TiVi awards MINN

SALVU

CANALE

Xi Ωew©t Sibtijiet ilu kont qieg˙ed inqalleb b˙as-soltu u inzertajt lil tas-si©©u jdur, u o˙ro© il-g˙a©eb lil min kellu mistiedna…( drum rolls ) – lil Chiara; u x’ta˙sbu li kantat din… My Ûarbun . Na˙seb li Ryan g˙amel xi forma ta’ kuntratt biex jistedinha kull sena!(xi tferfir fl-istonku)! Fuq TVM ukoll wie˙ed jista’ jsegwi drama bl-isem Çaqqufa, li huwa ambjentat fis-snin sittin jew bidu tas-snin sebg˙in. Latturi n˙oss li huma fost liprem li hawn f’pajjiΩna, filwaqt li l-istorja ser tiΩviluppa aktar f’episodji aktar ’il quddiem. Prosit tal-kwalità tajba.

ti l-istess su©©etti. Il-preΩentatur Chris Micallef in˙oss li huwa l-aktar wie˙ed li jaf jikkontrolla l-programm.

Programm ie˙or li ©ieli nsegwi huwa tal-baskitbol; programm bi produzzjoni u preΩentazzjoni tal-©urnalist veteran Willie Vassallo. Kien l-g˙ors tieg˙i insegwih meta kont iΩg˙ar u kull meta ninzertah nibqa’ narah sal-a˙˙ar.

G˙ira

Insomnja Jekk tbati bl-insomnja (nuqqas ta’ rqad) u xbajt tg˙odd innag˙a©, nissu©erilek issegwi xi programmi partikulari, b˙al pereΩempju Flusek fuq in-Net u Pop Corn fuq il-One. Lewwel wie˙ed, jekk qatt xi darba rajtuh, il-preΩentattriçi jkollha l-mistiednin u flimkien jag˙mlu 35 minuta jitkellmu fuq il-flus. Pop Corn, minkejja li jittratta l-films il-©odda, bilvuçi tag˙ha Ruth Frendo aktar i©©ieg˙lek tag˙laq g˙ajnejk milli dda˙˙lek fl-atmosfera ta’ Hollywood.

Sports Kull stazzjon joffri programm g˙al-dawk dilettanti, fuq ilOne l-aktar li jispikka huwa LArgument . Ìieli nsegwih u qatt ma dejjaqni, iΩda Replay

narah aktar kumbattut (fuq stil Taljan) minn L-Argument, iΩda Christian Micallef irid jifhimha li mhux xi Sandro Piccinini!

TVM g˙andhom Kontrattakk u, l-istess b˙at-tnejn l-o˙ra, tista’ tg˙id li joffri l-istess u jiddisku-

Kemm ti©ini g˙ira g˙al dawk il-preΩentaturi li jippreΩentaw programmi tat-tisjir, g˙ira partikulari ti©ini g˙al Claire Agius.

Din tippreΩenta, idduq u tiekol waqt il-programm tag˙ha Joe’s Kitchen (lili jifta˙li aptit talbeati Pawli). Il-platti appetituΩi li ji©u msajra f’dan il-programm huma tal-g˙a©eb u tikkonferma kemm f’Malta g˙andna koki speçjali u bravi.

Issegwux ir-ripetizz-joni li tixxandar fil-˙dax ta’ billejl g˙ax tag˙mlu lejl bil-©u˙.

Programm ie˙or li jitratta l-ikel huwa Aroma Kitchen , fuq ilOne ukoll. M’g˙andniex xi ng˙idu, Manuel huwa dul-çier prim, meta ninzerta dak il-˙in id-dar ma’ niddejjaqx insegwih.

Niltaqg˙u d-die˙la.

X’gÓandek hawn?

Kitba ta’ Patri Mario attard

Xi w˙ud qalg˙uhieli ‘nebbiexi’.

O˙rajn ‘imqareb’. Tg˙id g˙aliex jaraw patri fuq ru˙u?

Forsi g˙alhekk insib min jg˙idli: “Kemm int ˙elu!” A˙jar nieqaf g˙aliex malajr nibda nintefa˙ iktar milli qieg˙ed. Ilkburija x’tag˙millek hux!

Imma dan l-a˙˙ar qieg˙ed ninnota lili nnifsi nie˙u gost ng˙id lil dawk li huma qrib tieg˙i: “Erfag˙li naqra l-baskett.

Tista’?” Qieg˙ed nirreferi g˙allbasket tieg˙i l-iswed u li bih immur g˙ax-xog˙ol. Minn qaddisi m’iniex xi wie˙ed li n˙obb narmi l-affarijiet. Forsi mnalla Ωew© nisa tar-ru˙, wa˙da minnhom ommi l-g˙aΩiΩa, fi xju˙itha ti©i tg˙inni niΩbarazza ftit il-kamra tieg˙i fil-kunvent.

Fejn tafu x’imbarazz ikolli!

G˙aliex g˙alija kollox hu importanti. G˙alhekk, insibha wisq bi tqila biex narmi xi ˙a©a. B˙alissa qieg˙ed niftakar f’dak li darba ˙abib kbir tieg˙i u llum qieg˙ed igawdi lillMulej, Victor Floridia, kien qalli: “Jiena qatt ma bkejt f’˙ajti ˙lief darbtejn. Meta mietet ommi u meta kelli narmi basket kotba.” Il-kotba ˙bieb!

Dinja ta’ g˙erf ma˙Ωun!

Issa l-basket l-iswed li bih immur g˙ax-xog˙ol sar fih minn kollox! Kemm Alla ˙alaq kotba kollha nitfag˙hom fih.

Mag˙hom nitfa’ l-kaxxa tal-pilloli. Wara l-asper©es bl-ilma mbierek. U mdeffes mieg˙u xi ftit pilloli g˙all-u©ig˙ ta’ ras. U dan l-imbierek basket dejjem jitqal! Madankollu, nistag˙©eb kif s’issa g˙adu ma tqattax bittoqol li g˙andu! Niggustahom lil dawk li minn Ωmien g˙allie˙or jippreΩentaw ru˙hom

biex jag˙tuni xi lift bil-karozza. “Óa n©orrulek jien Father,” jg˙iduli. Óafna minnhom, ilg˙aliex ma tantx jafuni, ninnutahom jag˙mlu sforz biex jerfg˙u dan l-imbierek basket.

Imma o˙rajn, li issa sirt ta’ ©ewwa mag˙hom, u allura saru mieg˙i ta’ Ωaqqhom f’fommhom, kif wara kollox g˙andhom ikunu ˙bieb tassew li jfittxu l-©id ta’ xulxin, jg˙iduli: “X’g˙andek hawn?” jew, “Mar, dan il-basket tqil çomb! X’g˙andek?” Kien hemm wie˙ed li biex ji©bidli saqajja qalli: “Mela xi sraqt biex dan il-basket hu daqshekk tqil?”

It-toqol tal-basket urieni ttbatija li jo˙loq f’min jerfg˙u.

Fil-fatt, min jerfg˙u jrid joqg˙od f’poΩizzjoni tajba li ma jmurx jie˙u xi skoss f’dahru.

Daqskemm trid biex twe©©a’!

It-toqol jikkumplika l-˙ajja.

Mhux biss, imma jag˙mel il˙ajja aktar iebsa. Kien hemm min tant hu sbukkat li qalli: “Issa erfg˙u int illum daqskemm hu tqil!” Filwaqt li o˙rajn, b’rispett lejja, jie˙du nifs il-©ewwa u jerfg˙uh b’sagrifiççju.

Anke ru˙i ©ieli tkun b˙al basket tieg˙i l-iswed tax-xog˙ol.

Tkun tqila. Il-piΩ tag˙ha lanqas jien stess ma nifil˙u. A˙seb u ara l-povri nies ta’ madwari! Irra©unijiet jistg˙u jkunu ˙afna.

Forsi ru˙i milija milja imbarazz li m’g˙andix bΩonnu. B˙alma

jien fil-basket tax-xog˙ol tieg˙i hemm çertu kotba li m’g˙andix bΩonnhom imma nibqa’ n©orrhom mieg˙i b’vizzju! U mhux anke f’ru˙i hemm çertu affarijiet li nista’ ng˙addi ming˙ajrhom! Anzi ja˙batli a˙jar jekk in˙alli lill-Mulej jaqlag˙homli minna! Fil©uni man!

Fost dawn insib dik ilmis˙uta g˙ira. Kemm ittaqqalni!

Nis˙ajlek tg˙idli: “X’g˙arukaΩa! Jiena ma ng˙irx!” Idda˙˙aknix! L-g˙ira tinsab f’kul˙add. Min g˙andu lgazz jammettiha u min, g˙ax beΩΩieg˙, ma jammettihiex! U mbag˙ad il-piΩ tar-rabja. U mhux San Filep jitlag˙li imma l-qaddisin kollha! Ûbaljata!

A˙seb ftit kemm ˙sara jag˙mel vulkan meta jiΩbroffa.

I˙awwad l-atmosfera kollha.

F’xi kaΩi lanqas ajruplan ma jista’ jtir bil-kwiet g˙aliex jispiçça mka˙˙al mal-art!

A˙seb u ara meta ninfaqa’ nirrabja f’wiçç xi ˙add x’nag˙mel! Massakru f’ru˙u, f’mo˙˙u u f’qalbu. Lanqas ma rrid ninsa l-piΩ tat-tpattija.

Avolja tkun mag˙mula b’mod pulit u ‘prudenti’! Ajma x’toqol il-˙dura edukata! U bil˙aqq, g˙ax kont insejt, insib ukoll ixxewqat tal-©isem. Anke dawn piΩ tafux. Bit-tfexfix ma nie˙du xejn! G˙aliex kemm hu sabi˙ li n˙obb persuna kif Alla j˙obbha billi nfittex il-©id tag˙ha u mhux tieg˙i!

Mulej, ˙u dan it-toqol li g˙andi f’ru˙i. G˙all-erwie˙!

X’fer˙ u hena qieg˙ed in˙oss g˙all-˙sieb biss li dawn se jitne˙˙ewli! U mela ˙a mmur inqerr!

Opinjoni

10.11.2013

11

X’futur hemm gÓall-ProÌett ewroPew? Anton Refalo Ministru g˙al G˙awdex

Ftit tal-©img˙at ilu tkellimt waqt konferenza li saret f’Orkney Islands bl-iskop li jkollna Ewropa a˙jar. Kruçjali fid-diskussjoni kien il-futur talpro©etti Ewropej. Kien enfasizzat il-punt li hawn pajjiΩi li xorta wa˙da j˙ossuhom iΩolati, speçjalment meta ji©u ffaççjati bi problemi kbar.

Waqt il-konferenza sostnejt li f’pajjiΩna din il-problema a˙na niffaççjawha kuljum, mhux biss b˙ala nazzjon Malti, imma anke fir-rigward tal-gΩira tag˙na: G˙awdex.

Qsamt ma’ dawk preΩenti ddiΩappunt u l-u©ig˙ ta’ kif post b˙al G˙awdex i˙oss ittoqol ta’ problema ta’ din ixxorta.

In-nies titlef l-interess F’din il-konferenza ©ie diskuss kif dawn il-pro©etti Ewropej se jiΩviluppaw u jimxu ’l quddiem, mhux sempliçiment jippruvaw ila˙˙qu ma’ o˙rajn. Jien sostnejt li hija nkwetanti meta tara li l-

Ewropa qieg˙da f’daqstant bΩonn u tara turnout dejjem inaqqas fl-elezzjonijiet talParlament Ewropew li minn 70% tal-elettorat fl-1979 niΩel g˙al sempliçiment 43% fl2009.

Xi ˙a©a mhix sejra tajjeb fil˙sieb ewlieni ta’ din l-Unjoni li nibnu pro©etti Ewropej a˙jar ilkoll flimkien.

Ma j˙ossuhomx parti millpro©ett Ewropew B’apolo©iji lil Abraham Lincoln u lil dawk li jemmnu li d-defiçit demokratiku flUnjoni Ewropea mhux ra©uni ewlenija fid-disfatta, biex ilpro©etti Ewropej ikunu ta’ suççess, iridu jkunu tan-nies, min-nies u g˙an-nies.

Imma sfortunatament dan mhux il-kaΩ fl-Unjoni Ewropea tal-lum. Minkejja dikjarazzjonijiet solenni statutorji, g˙aqda ekonomika, miljuni ta’ çittadini Ewropej li jg˙ixu fil-periferiji marittimi u f’re©juni insulari u muntanjuΩi

fl-Ewropa, ma jistg˙ux i˙ossuhom li huma parti millpro©ett Ewropew.

Ma jistg˙u qatt jemmnu u jaççettaw li l-Unjoni Ewropea qieg˙da hemm g˙alihom. Kif jistg˙u jidentifikaw lilhom infushom mal-Unjoni Ewropea tal-lum jekk il-livell taliΩvilupp ekonomiku tag˙hom waqa’ lura u jkompli jaqa’ aktar lura meta ji©i mqabbel ma’ ta’ re©juni o˙ra li jinsabu fil-qalb?

Ovvjament, wie˙ed jista’ jag˙ti litanija ta’ eΩempji biex jag˙ti kull tip ta’ ra©uni. Dawn in-nies i˙ossuhom abbandunati. X’tistenna l-Unjoni Ewropea minn dawn in-nies li tista’ kwaΩi ssej˙ilhom foqra?

Kemm ilhom jitolbu li jing˙ataw g˙odda u jit˙allew ja˙dmu wa˙edhom. Dawn fihom x’ta˙seb.

Qed jit˙allew wa˙edhom

Waqt il-konferenza s˙aqt ukoll li fil-periferija talEwropa hemm nuqqas ta’ effiçjenza, effettività u kompettitività. Dawn in-nuqqasijiet huma aktra Ωvanta©©janti min˙abba l-poΩizzjoni ©eografika tal-post.

G˙alhekk hija importantissima l-iktar g˙ajnuna possibbli lil dawn ir-re©juni. Hija we©g˙a li r-regoli tal-Unjoni Ewropea ma jag˙tux il-prijorità verament me˙tie©a linnegozji Ωg˙ar f’pajjiΩi Ωg˙ar b˙al G˙awdex.

ja˙dmu

EΩempju çar ta’ dan hija lUngerija. Il-PDG (Prodott Domestiku Gross) g˙al Bukarest hija ta’ 142% talmedja Ewropea. L-iktar PDG g˙oli wara dak ta’ Bukarest huwa ta’ 77 %. Imma mbag˙ad issib 17 mill-25 re©jun ie˙or li hemm li g˙andhom PDG inqas minn 50% tal-medja Ewropea; linqas wa˙da tkun ta’ 29% f’Nograd.

Negozji Ωg˙ar jing˙atawx prijorità

ma

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

l-edukazzjoni terzjarja u l-Persuni b’diÛabbiltÀ Jikteb RYAN ELLUL, KUNSILLIER TAL-FGURA

Ryan Ellul Kunsillier tal-Fgura

We know that equality of individual ability has never existed and never will, but we do insist that equality of opportunity still must be sought.

– Franklin D. Roosevelt Óadd ma jista’ jqabbel l-abbiltajiet ta’ persuna ma’ persuna o˙ra, g˙ax ˙add m’g˙andu l-istess abbiltajiet. Min hu tajjeb f’˙a©a u minn hu tajjeb f’˙a©a o˙ra. Però, l-opportunità g˙andha tkun ugwali g˙al kull˙add. Persuna ma tistax ti©i meqjusa inqas minn ˙addie˙or min˙abba l-fatt li g˙andha diΩabbiltà. Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar kul˙add g˙andu xi tip ta’ diΩabbiltà, daqskemm kul˙add g˙andu potenzjal x’jiΩviluppa.

L-edukazzjoni terzjarja importanti g˙all-futur L-edukazzjoni terzjarja hi fattur importanti g˙all-futur ta’ kull persuna. Permezz tal-edukazzjoni jinfet˙u aktar orizzonti li jkomplu jixprunaw l-opportunitajiet ta’ xog˙ol li konsegwentament iwassal biex il-persuna ti©i aktar indipendenti, kemm fiΩikament kif wkoll finanzjarjament.

Kull wie˙ed u wa˙da minna g˙andna x’noffru lis-soçjetà.

G˙alhekk ˙add ma jrid jaqta’ qalbu, u anke jekk ma n©ibux ir-riΩultati mixtieqa, nerg˙u nie˙du çans ie˙or. Jekk naqtg˙u qalbna s-suççess ma jasal qatt, imma jekk nibqg˙u nippruvaw fl-a˙˙ar ikollna dak is-suççess li tant inkunu ˙dimna g˙alih.

B’hekk ma niΩviluppawx biss a˙na fuq li-vell personali, imma wkoll inkunu nistg˙u nag˙tu kontribut akbar lis-soçjetà tag˙na.

L-aççessibbiltà fl-Università g˙al persuni b’diΩabbiltà G˙al dan il-g˙an il-working group Empower Us, fi ˙dan ilForum Ûg˙aΩag˙ Laburisti avviçina lil ACCESS Disability Support Unit tal-Università ta’ Malta, biex illum il-Óadd 10 ta’ Novembru, waqt Discover University se ti©i organizzata diskussjoni dwar l-iΩvilupp talistudji tad-diΩabbiltà f’livell terΩjarju kif ukoll servizzi li lUniversità toffri g˙al studenti b’diΩabbiltà.

Waqt din id-diskussjoni se jkun hemm diversi kelliema fosthom Maria Victoria Gauci li hi l-kap tad-Dipartiment tal-Istudju tadDiΩabbiltà fl-Università, dipartiment li ©ie mwaqqaf fl-2012.

Dan id-dipartiment huwa wkoll parti mil-Academic Network of European Experts on Disability (ANED) tal-Kummissjoni Ewropea.

Kelliema o˙ra se tkun Marchita Mangiafico li qieg˙da fuq lIstudents Advisory Council. Dan il-kunsill jg˙in lill-istudenti fl-

Università fil-˙ti©ijiet varji tag˙hom kif wkoll fir-rigward tal-g˙aΩliet g˙aqlija li g˙andhom isiru fil-konfront tal-istudju tag˙hom. Mangiafico tiffoka b’mod partikolari fuq studenti b’diΩabbiltà u tiggwidahom f’dak kollu li jkollhom bΩonn.

Linji gwida g˙as-sapport F’Settembru li g˙adda lUniversità nediet ukoll fuljett blisem ta’ The University of Malta Access Arrangements 2013, fejn wie˙ed jista’ jsib linji gwida g˙all-istudenti u l-personnel flUniversità g˙al sapport lejn persuni b’diΩabbiltà. Wie˙ed millpunti ewlenin f’dan il-fuljett huwa li l-Università se tkun qed timpenja ru˙ha biex tne˙˙i kull ostaklu li persuna diΩabbli tista’ tiltaqa’ mieg˙u waqt iΩ-Ωmien li tqatta’ tistudja fl-Università. Dan kollu g˙andu jwassal g˙al komunità aktar inklussiva, li tiΩviluppa l-potenzjal ta’ kull Ωag˙Ωug˙ u Ωag˙Ωug˙a.

Se jkun qed imexxi iddiskussjoni Chris Camilleri,

Ωag˙Ωug˙ wheelchair user , li ssu©©ett tal-edukazzjoni huwa g˙al qalbu ˙afna. Fil-fatt dan iΩΩag˙Ωug˙ dinamiku g˙andu lawrea b˙ala g˙alliem millUniversità ta’ Malta kif ukoll g˙adu kif beda kors tal-li©i fl-istess Università. Ûgur li fil-˙ajja tieg˙u Chris huwa eΩempju çar ta’ kemm a˙na, b˙ala persuni, g˙andna nuΩaw kull opportunità biex niΩviluppaw ir-rwol tag˙na fis-soçjetà, irrilevanti jekk inkunux persuni b’dizabbiltà jew le. Hawnhekk, l-edukazzjoni terzjarja hi kruçjali fl-iΩvilupp talpersuna kif ukoll fil-karriera.

Huwa ghalhekk li l-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti ˙ass il-bΩonn li jag˙mel enfasi fuq is-su©©ett permezz ta’ din l-attività.

In˙e©©uk ting˙aqad mag˙na f’nofsinhar illum, 10 ta’ Novembru, f’kamra numru 105, Old Humanities Building, flUniversità ta’ Malta, waqt din il©urnata speçjali fejn se jkun hemm numru ta’ posti armati, kif ukoll attivitajiet o˙ra organizzati mid-dipartimenti differenti talUniversità.

12

Opinjoni

10.11.2013

BAÌIT TA’ GVERN SERJU U KOMPETENTI Joseph Cuschieri Kap tad-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew joseph@josephcuschieri.com

Aktar kmieni din il-©img˙a, wara madwar ˙mistax-il sena, il-Ministru tal-Finanzi ta’ Malta ppreΩenta lill-Parlament il-ba©it flimkien mal-estimi finanzjarji g˙as-sena li ©ejja ta’ Gvern immexxi mill-Partit Laburista. Óafna kienu dawk li ma kinux jafu x’jaqbdu jistennew minn dan il-ba©it u forsi min˙abba l-kampanji ta’ biΩa’ li semg˙u qabel id-9 ta’ Marzu li g˙adda ˙asbu li dan kien ser ikun ‘ie˙or b˙all-o˙rajn’: ba©it li jissikka ç-çintorin u jg˙akkes lid-dg˙ajfa.

Dak li ppreΩenta l-Professur Scicluna fil-Parlament, madanakollu, huwa indikazzjoni ta’ nifs ©did g˙al pajjiΩna.

Huwa ba©it li jippremja lil min ja˙dem u jinçentiva lil min irid jinvesti. Aktar importanti huwa ba©it li juri li hemm tmexxija serja, bi pjan konkret g˙al tmexxija g˙aqlija – tmexxija ta’ Gvern li tag˙mel ©ie˙ lil dan il-pajjiΩ.

Hekk kif wieg˙ed qabel la˙˙ar elezzjoni, dan il-ba©it wera li Joseph Muscat u l-Partit Laburista fil-Gvern huma kommessi li jkabbru lekonomija billi jixprunaw linvestiment, speçjalment dak barrani, u j˙allu aktar flus filbwiet tan-nies. Il-filosofija ekonomika wara dan il-ba©it fil-fatt tindika li dan il-Gvern, kuntrarju g˙al dak li kien hemm qablu, ma jridx jissikka ç-çintorin g˙all-˙afna iΩda jrid li jkun hawn prosperità ekonomika billi jinçentiva xxog˙ol u jg˙in lil dawk l-aktar vulnerabbli. Kulma wie˙ed irid jag˙mel biex jara dan huwa li j˙ares daqsxejn lejn u˙ud mill-miΩuri proposti.

Ba©it li jkabbar l-ekonomija, jinçentiva x-xog˙ol u jkattar l-investiment Jekk ma wera xejn dan il-ba©it wera li hu lest li jippremja lil min hu ˙abrieki u lil min lest ja˙dem. Il-Ministru Scicluna

˙abbar kif it-taxxa tad-d˙ul ser tonqos hekk kif imwieg˙ed u ser jibdew ji©u pprovduti servizzi ta’ childcare centres b’xejn g˙al kul˙add. Dawn huma miΩuri konkreti u li jinçentivaw ix-xog˙ol. Ma’ dawn insibu wkoll miΩuri o˙ra b˙at-tnaqqis fit-taxxi g˙allpart-timers u dawk li jimpjegawhom u t-tnaqqis fil-liçenzji ta’ vetturi kummerçjali.

Kontijiet tad-dawl u l-ilma ir˙as g˙all-familji minn Marzu li ©ej Forsi g˙ax ©iet imsej˙a miΩura ta’ Alice in Wonderland jew xi ˙a©a li impossibbli ssir milleks-Ministru tal-Finanzi Tonio Fenech, li din il-miΩura kienet l-aktar wa˙da antiçipata.

Madankollu, il-Ministru talFinanzi xejjen kull dubju li seta’ kien hemm dwar jekk ilGvern kienx kommess li jimplimenta din il-proposta meta ˙abbar li minn Marzu li ©ej ser jor˙su l-kontijiet g˙all-familji: tra˙˙is ta’ 25% fuq l-elettriku u 5% fuq l-ilma.

Tonio Fenech baqa’ mbellah.

Ma riedx jemmen dak li kien qed jisma’ b’widnejh.

Iva, din il-proposta ser ti©i mwettqa u Gvern Laburista mmexxi minn Joseph iΩomm il-weg˙diet tieg˙u. Din il-proposta hi eΩempju çar u konkret ta’ miΩura li ser t˙alli aktar flus fi bwiet in-nies – fil-fatt il-Prim Ministru qal li din ser t˙alli madwar 25 miljun ewro aktar fil-bwiet tal-poplu fis-sena.

Gvern kommess li jinvesti fl-edukazzjoni u Ω-Ωg˙aΩag˙ Jekk ˙ar©et xi ˙a©a çara matul il-qari tal-ba©it, hi li dan hu lGvern taΩ-Ωg˙aΩag˙.

Wara kampanji s˙a˙ ta’ biΩa’ fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ li kienu jg˙idu li Partit Laburista jfisser daqshekk stipendji, iΩΩg˙aΩag˙ studenti semg˙u lillMinistru Scicluna j˙abbar li l-

istipendji ser jiΩdiedu bir-rata tal-g˙oli tal-˙ajja – u le, mhux g˙al din is-sena biss. G˙al darba o˙ra, kif wieg˙ed, ilPartit Laburista ser ikun qed isa˙˙a˙ is-sistema tal-istipendji.

U dan mhux kollox.

Jikkomplimenta dan smajna miΩuri o˙ra fosthom iΩ-Ωieda fin-nefqa fuq l-investiment fledukazzjoni ta’ 12% li kienet lakbar Ωieda fuq l-edukazzjoni li qatt kien hawn, inizjattivi b˙al dik li wieg˙ed il-Ministru li ser jing˙ata kolazzjon nutrittiv g˙at-tfal fl-iskejjel u pro©etti b˙al dak tat-tablets g˙at-tfal fliskejjel.

Il-Gvern ˙abbar ukoll li ser ikun qed jippreΩenta qafas le©iΩlattiv sabiex iΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ sittax-il sena jkunu jistg˙u jivvutaw fl-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali li jmiss.

Gvern b’qalb soçjali Il-Partit Laburista minn dejjem kien sinonimu mas-servizzi soçjali u g˙ajnuna lil dawk filbΩonn. Max-xog˙ol siewi u imprezzabbli li qed tag˙mel ilMinistru Coleiro Preca, fil-ba©it smajna l-impenn tal-Gvern sabiex tiΩdied l-g˙ajnuna lil dawk l-aktar vulnerabbli fissoçjetà.

Ta’ min iffa˙˙ar proposti b˙al dik li ser jibdew ji©u m˙allsa l-passa©©i tat-tieni ©enitur meta t-tfal jittie˙du g˙al kura barra l-pajjiΩ jew li rromol se jibqg˙u jibbenefikaw mill-pensjoni s˙i˙a tar-romol g˙ax ser titne˙˙a r-rabta li hemm bejn din il-pensjoni, ilqlig˙ mix-xog˙ol u l-età talulied.

Ba©it li jipprova jindirizza l-problema tat-traffiku u jippromovi arja aktar nadifa Il-Ministru Scicluna ˙abbar li lGvern hu kommess li jipprova jindirizza l-problema talkon©estjoni tat-traffiku. Kien

g˙alhekk li smajna li ser jor˙su l-liçenzji tal-muturi u l-vetturi li ma jni©©sux l-ambjent.

Aktar minn hekk, ma’ dawn smajna proposti li ser jinçentivaw, fosthom is- solar water heaters u ener©ija alternattiva, li bihom il-Gvern qal li ser jil˙aq il-mira tieg˙u ta’ 3% talener©ija ©©enerata minn sorsi alternattivi.

Joseph Muscat isewwi lin©ustizzji Wara li ˙afna qalu li ma tistax isse˙˙, il-Ministru Scicluna ˙abbar ukoll li ser jibdew jit˙allsu lura l-VAT fuq it-taxxa tar-re©istrazzjoni tal-karozzi li in©ustament ˙afna ˙allsu ta˙t ir-re©im tat-taxxi ta’ qabilna.

Gvern tal-annimali wkoll Dawk kollha li j˙obbu l-annimali g˙all-ewwel darba ˙assew li l-ilmenti tag˙hom ma waqg˙ux fuq widnejn torox.

Fil-fatt, il-Gvern ˙abbar li ser ikun qed ifassal strate©ija sabiex çirkli li juΩaw u ja˙qru l-annimali jinqatg˙u minn pajjiΩna sal-2014.

Wara dan il-ba©it, il-kritika li smajna mill-Partit Nazzjonalista ftit li xejn kienet fundata u tag˙mel sens. L-OppoΩizzjoni hi fra©li u nieqsa mill-ideat.

Simon Busuttil baqa’ b’xiber imnie˙er jittama li l-Kinder Sorpresa titfa’ lil dan il-pajjiΩ fil-˙ajt. Alice in Wonderland u dehriet divini mid-dehra qeg˙din biss fil-˙olm tal-eksMinistru Tonio Fenech.

Jien kburi li kont protagonist biex Joseph Muscat isir Prim Ministru. Kburi li kelli l-opportunità li na˙dem mill-viçin mal-Onorevoli Edward Scicluna meta kien Membru Parlamentari Ewropew. Apparti minn hekk, onorat li jien parti minn dan il-moviment u millPartit li mal-medda tas-snin dejjem ˙adem biex ittejjeb il˙ajja tan-nies.

Editorjal

10.11.2013

13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRnALIsTI REkLAmI ImPAÌnAR u DIsInn

Ritianne Agius Philip Schembri Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

E DITORJAL ALIcE TÓAREs fIL-mERA “ Huwa ba©it li ssorprenda lil min fasslu a˙seb u ara lil min semg˙u g˙all-ewwel darba. Issoltu l-ewwel ba©it ta’ kull gvern, meta l-elezzjonijiet ikunu g˙adhom ’il bog˙od ˙afna, ikun wie˙ed li jag˙fas il-bwiet.

IΩda minflok kien wie˙ed ©eneruΩ g˙all-a˙˙ar. Óafna bdew jistaqsu jekk hux ©ejja l-elezzjoni. Normalment ba©its b˙al dawn isiru lejlet elezzjoni. IΩda dan ma hux ilkaΩ. Anke dan il-ba©it bag˙at messa©© li l-politika talimg˙oddi trid tinbidel. Dan ilba©it qieg˙ed jg˙id lin-nies biex ji©©udikawh mhux minn dak li jag˙mel iΩda minn dak li ser jirçievu.

Ma nistg˙ux nibqg˙u nuΩaw il-ba©its b˙allikieku kienu xi arma elettorali. Il-poplu jist˙oqqlu t-tajjeb f’kull ba©it u mhux fl-a˙˙ar wie˙ed jew, laktar l-aktar, tnejn.

F’dan il-ba©it infaqg˙u ˙afna bΩieΩaq. Dawk il-kategoriji soçjali li waqt il-kampanja elettorali ©ew itterrorizzati li, jekk jitilg˙u tal-Labour, tag˙hom kienet mag˙mula. Minflok, b’dan ilba©it sabu li minn tal-Labour g˙andhom ˙abib.

G˙all-ewwel darba mill-1999 l-istipendji tal-istudenti Ωdiedu, u ser ikomplu jiΩdiedu ’l quddiem. Min jaf kemm-il student emmen bil-kuntrarju g˙ax hekk kienu jg˙idulu.

BuΩΩieqa o˙ra li nfaqg˙et hija dik li dawk li huma fuq il-paga minima ser ikunu intaxxati.

Mhux biss ma ©arax hekk imma talli ser igawdu minn lista twila u ©eneruΩa li t˙abbru filba©it. Anzi, dan il-Gvern mar lil hinn minn hekk.

Min ikun qieg˙ed jirçievi benfiççju tal-qg˙ad u jag˙Ωel li jimjega ru˙u b’paga minima ser jibqa’ jircievi parti mill-benefiççju soçjali sat-tliet snin ta’ wara. Kul˙add qieg˙ed jing˙ata ç-çans li jo˙ro© min-nassa soçjali li ma t˙allih jiççaqlaq qatt.

It-tielet u l-akbar buΩΩieqa hija dik tal-kontijiet tad-dawl u lilma. Sfortunatament, il-mexxejja Nazzjonalisti baqg˙u sala˙˙ar jaqtg˙u qalb in-nies li lkontijiet qatt xi darba jistg˙u jonqsu. B’dan il-ba©it fih il-konferma çara u irrevokabbli li b’effett minn Marzu li ©ej dawn ser jonqsu b’25% fil-mija.

F’˙afna kaΩi anke bejn 30% u 35%. Dan ifisser li b’miΩura wa˙da biss il-poplu ser ikun inkassa mhux anqas minn 25,000,000. Dan ser isir ming˙ajr ma l-Gvern jie˙u çenteΩmu wie˙ed mill-bwiet tannies!

Sa fl-a˙˙ar il-mexxejja Nazzjonalisti mhux biss qeg˙din jammettu li dan jista’ jsir iΩda marru fl-estrem. Issa qeg˙din jg˙idu li dan kollu jista’ jsir bis-sa˙˙a tag˙hom! Ma jg˙idux li kieku re©g˙u kienu

fil-Gvern kienu ser jg˙ollu lkonitijiet bi 30%!

Ovvjament, il-mexxejja Nazzjonalisti ser ikomplu j˙ambqu fuq it-taxxi meta jafu li dawn huma çerti daqs il-mewt.

Juru li g˙adhom jg˙ixu f’dinja g˙alihom. Tant kienu draw jintaxxaw u jag˙mlu uΩu ˙aΩin mit-taxxi mi©bura, li qeg˙din jag˙mlu b˙al dak li jkun seraq.

Min ikun seraq jibda jissuspetta li kul˙add irid jisirqu!

Il-mexxejja Nazzjonalisti g˙adhom ma fehmux li l-qalba tal-kwistjoni ma hix kemm tag˙mel taxxi iΩda kif ser tonfoqhom. Altru milli tag˙ti xi commission ta’ erba’ miljun ewro lil persuna wa˙da, u altru tg˙in lil min ser jixtri daru l-ewwel darba jew li tg˙in lil min g˙andu impjieg part-time jew li tqawwi qalb l-istudent anke jekk je˙el mill-eΩamijiet jew li tiffranka eluf ta’ ewro lil dawk l-ommijiet li ma jaffordjawx i˙allsu g˙al day care centre.

Altru tg˙ati Ωieda ©eneruΩa lilek innifsek fis-salarju minn wara dahar il-poplu, altru tirresponsabbilizza lill-politiku billi jekk b’kappriçç jonqos li jattendi g˙as-seduta fil-Parlament titnaqqaslu l-onorarja. Altru tisparpalja miljuni ta’ ewro fi pro©etti kapitali bla bΩonn u altru tg˙in lill-familji billi tiffrankalhom aktar taxxi jew li l-pensjonant jibda jie˙u Ω-Ωieda kollha g˙all-gholi tal-˙ajja

f’daqqa.

Lanqas dan g˙andhom ma fehmu. Regola li hija baΩika hi dik li, mhux kemm ser tintaxxa iΩda kif ser tonfoq dak li ser ti©bor. Minn din ir-regola jinbet prinçipju ie˙or importanti ˙afna: li l-©id jitqassam bl-aktar mod ©ust bejn kul˙add.

Din hija regola li nkisret f’kull ba©it li sar fl-a˙˙ar ˙ames snin.

Dawk li kienu fil-qieg˙ hemm baqg˙u. Minflok, dan il-ba©it qieg˙ed jipprova jaqlag˙hom mit-tajn ekonomiku li we˙lu fih.

Kienu jg˙idu li dak li kien qieg˙ed jipproponi l-Partit Laburista fl-OppoΩizzjoni kien kollu ˙olm, tant li ddeskrivewh b˙ala ‘Alice In Wonder Land’.

L-awtur ta’ dan il-ktieb kiteb ie˙or f’din is-sensiela. Jismu Alice Through The Looking Glass.

F’dan il-ktieb Alice tiskopri li li wara l-mera li kellha f’kamritha hemm dinja o˙ra differenti minn dik li kienet taf. Hemm dinja alternattiva.

Il-mexxejja Nazzjonalisti g˙adhom ma ˙arsux wara lmera li hemm f’Tal-Pietà.

G˙adhom ma skoprewx li hemm dinja o˙ra barra dik li jafu huma. Hemm id-dinja tatmhux ta’ qtig˙ u tama il-qalb. Id-dinja tattbissima u mhux dik tal-gdiedem. Jalla jiskopruha!

Din il-©img˙a l-Gvern Laburista ppreΩenta pjan konkret ta’ kif ser jistimula ttkabbir ekonomiku ta’ kif ser jattira l-investiment u jo˙loq ix-xog˙ol. Dan filwaqt li jiΩgura li l-©id ser jinqasam b’mod ©ust u jin˙ass millfaxex kollha tas-soçjetà – sabiex ˙add ma jaqa’ lura.

Fuq kollox il-Gvern beda Daniel Micallef jwettaq il-manifest elettorali li telaq bih u li llum il-©urnata President tal-Partit Laburista sar il-programm ta’ ˙idma ta’ dan il-Gvern. daniel.micallef@partitlaburista.org Il-prijorità tal-Gvern hi li filwaqt li ser jattira investiment minn barra lejn pajjiΩna, ser ikun qieg˙ed jassisti b’kull mezz possibbili lin-negozji ΩΩg˙ar bil-g˙an li jkomplu jikbru u jissa˙˙u u jo˙olqu postijiet tax-xog˙ol ©odda.

Dan filwaqt li min i˙addem ser ikun inçentivat biex i˙arre© u jimpjega mieg˙u individwi li kienu qieg˙da. U sabiex inΩidu l-parteçipazzjoni tan-nisa fid-dinja tax-xog˙ol il-Gvern ser ikun qieg˙ed jintoduçi s-servizz tac-child care centres u l- breakfast club u miΩuri o˙ra li ser jibbenefikaw mit-tnaqqis tat-taxxa.

Il-Gvern qieg˙ed jinvesti aktar, billi jalloka aktar fondi g˙all-edkuazzjoni ta’ wliedna.

Hija l-prijorità ta’ dan il-Gvern li jnaqqas ir-rata tal- early school leavers filwaqt li jΩid in-numru ta’ studenti gradwati. Filwaqt li ser iΩomm mal-weg˙da li jibni skola ©dida kull sena, ser ikun qieg˙ed jibda pro©ett pilota fuq l-introduzzjoni tat-tablets.

Il-Gvern ser iΩid l-istipendji u ser jassisti finanzjarjament lil dawk li jirrepetu xi sena biex ikomplu javvanzaw.

Jidher çar li hekk kif ilGvern indirizza l-problemi li wiret fil-qasam tal-Ener©ija, issa ser ikun qieg˙ed jg˙ati attenzjoni partikolari lillqasam tas-sa˙˙a. Ser ikun qieg˙ed jibni Ωew© swali ©odda biex jiΩdied in-numru tas-sodod, ser jestendi l-˙ini jiet tal-ftu˙ tal-kliniki filwaqt li ser iΩid in-numru ta’ mediçini li l-Gvern jag˙ti b’xejn. Dan kollu filwaqt li ser jintroducçu servizzi ©odda bla ˙las b˙al dak tal-IVF u o˙rajn, fosthom chemotherapy u day care ward f’G˙awdex.

IΩda, fuq kollox hemm

˙afna miΩuri li ser i˙allu aktar flus fil-bwiet tal-familji, partikolarment bit-tnaqqis filkontijiet tad-dawl u l-ilma u ttnaqqis fl-income tax.

g˙amel il-Kap talOppoΩizzjoni huma ˙Ωiena.

F’dan il-ba©it ser naraw irro˙s fit-tarrifi tal-kontijiet taddawl u l-ilma wara li GonziPN kien g˙olla u vvota bil-qalb.

Din kienet weg˙da ewlenija li Tonio Fenech kien irrefera g˙aliha b˙ala Alice in Wonderland u Simon Busuttil sa˙aq li din kienet il-gimmick tal-Millenju. Kollha esprimew id-dubji tag˙hom u sa˙qu li din impossibbli ssir. Illum saret, u minn Marzu li ©ej ilfamilji ser jibdew jibbenefikaw minn dan ir-ro˙s.

Wie˙ed jista’ façilment jantiçipa t-ton u l-argumenti li ser i©ib Simon Busuttil firrisposta tal-ba©it g˙ada. Ser tkompli to˙ro© id-differenza bejn il-mexxejja politiçi tag˙na. Fuq na˙a g˙andek ilPrim Ministru Joseph Muscat li qieg˙ed i©ib l-interess talfamilji u n-negozji fuq nett u li qieg˙ed jag˙ti t-tama li pajjiΩna jista’ jirnexxi, u minna˙a l-o˙ra g˙andek lil Simon Busuttil li jopponi kollox, kollu kritika negattiva u li qieg˙ed ikompli jiΩola ’l-Partit Nazzjonalista.

” InwETTqu DAk LI wEgÓEDnA OppoΩizzjoni negattiva Il-Gvern Laburista qieg˙ed jonora l-mandat tal-poplu billi xammar il-kmiem u qieg˙ed ja˙dem fuq it-twettieq talmanifest elettorali. Bil-mira a˙˙arija tkun li pajjiΩna jkun fost l-aqwa fl-Ewropa.

L-ekonomisti, l-unjins, lNGOs u l-pubbliku in©enrali kellhom rimarki poΩittivi fuq dan il-ba©it, ˙lief g˙al Simon Busuttil.

Il-Kap talOppoΩizzjoni donnu raqad waqt il-ba©it u Ωamm maddiskors li kellu ppreparat.

Diskors negattiv u li fih ipprova jqarraq billi jivvinta li dan il-ba©it fih ˙afna taxxi mo˙bijin. Dan Ωgur li mhux ilkaΩ! G˙all-kuntrarju, f’dan ilba©it ma kien hemm l-ebda Ωieda fit-taxxi diretti jew introduzzjoni ta’ xi taxxa ©dida. Ilfamilji ser imorru a˙jar b’dan il-ba©it g˙aliex ser jibqa’ aktar flus fl-idejn. Il-kalkoli li

14

Ittri

10.11.2013

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b-email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

l-gÓeneB QaRes Il-Pn IkoMPlI JfIxkel Sur Editur, Dejjem kelli xi ftit aspirazzjoni, g˙alkemm kontra qalbi, li xi darba l-Partit Nazzjonalista jista’ jkollu mexxejja ta’ stoffa f’dawn iΩ-Ωminijiet moderni, imma biΩ-Ωmien qieg˙ed naqta’ qalbi.

Qrajt x’qal Chris Said, li flassenza tal-kap tieg˙u Dr No – meta kien barra l-pajjiΩ, mar jag˙mila tal-bravu fuq Radju 101.

Dan l-Onorevoli/Segretarju Ìenerali tal-Partit irid li l-Gvern ira˙˙as il-kontijiet tad-dawl u ilma kif jinqara l-ba©it, minflok f’Marzu tas-sena d-die˙la kif ilu jwieg˙ed il-moviment tal˙addiema minn Jannar 2013.

Kieku fil-25 sena ta’ gvern Nazzjonalista l-g˙oli tal-˙ajja, li tin˙adem minn Settembru sa Settembru, kienet tiΩdied kif jispiçça jinqara l-ba©it kont ng˙id li g˙andu ra©un, iΩda niftakar li s-sigaretti, ix-xorb alko˙oliku, il-petrol, id-diΩil u l-pitrolju kienu jiΩdiedu hekk kif jing˙alaq il-ktieb tal-ba©it fil-Parlament, u bla dubju Chris Said kien iqum içapçap jew i˙abbat b’approvazzjoni.

Lil Chris Said stennejtu jg˙idilna meta se jit˙allsu leks˙addiema u dawk li g˙adhom fl-impjieg tal-Partit g˙ax-xhur ta’ wara l-elezzjoni,

mela dwar il-pagi ta’ Ottubru!

Jekk wie˙ed ikollu d-dejn lewwel ma j˙allas huwa lammont l-antik, mela dak riçenti – dejjem jekk mhux marbut li j˙allas l-img˙ax fuq larretrati.

Dwar l-unjoni çivili l-Partit Nazzjonalista jidher li qed jibΩa’ mill-qilla tal-poplu, b˙al tad-divorzju, u qed ikun kawt xi jg˙id. Anke dwar l-iskema taç-çittadinanza g˙ad ji©i jaqbel mal-Gvern biex forsi jikseb lura xi ftit nag˙a© mitlufa. Fuq lelezzjoni tal-Parlament Ewropew, Chris Said kien ftit prudenti billi qal li se ja˙dmu biex jirb˙u t-tielet si©©u. Mhux b˙al dak l-isfurzat biex jirriΩenja mill-GRTU, li kien ippretenda li l-Partit Nazzjonalista kellu jirba˙ mhux wie˙ed, lanqas tnejn, lanqas tlieta, lanqas erba’, imma l-˙ames si©©ijiet allokati g˙al pajjiΩna. Dawn ilpreçiΩi kelmiet g˙adni niftakarhom bl-amment qisu lbiera˙.

Jien nag˙der lil Chirs Said g˙ax f’dawn is-seba’ xhur talmoviment fil-Gvern, li qed i˙allihom bla nifs, s˙abu jinsabu f’tellieqa sfrenata bejniethom min se jag˙mel l-aktar ˙oss.

NATEJAC, IL-ÓAMRUN

telePHone Boot JeW latRIna?

l-InvestIMent Sur Editur, Peress li g˙al darb’o˙ra gvernijiet Nazzjonalisti ˙allew warajhom miljuni ta’ ewro fi djun, ˙allew ukoll il-kaxxa finanzjarja talGvern vojta g˙al kollox.

Il-Gvern Laburista bilfors irid ikollu j˙addem mo˙˙u u l-g˙aqal ekonomiku tieg˙u biex Malta tag˙na tkompli l-˙ajja ta’ kuljum fil-progress. G˙alhekk ilGvern Laburista bilfors irid jo˙loq diversi skemi biex bihom ji©bed il-miljuni ta’ ewro ˙alli l-ekonomija tikber ferm u ferm aktar milli kibret ta˙t diversi gvernijiet Nazzjonalisti, u dan biex il-poplu ma jkomplix ikun intaxxat bil-goff kif ©ara ta˙t diversi gvernijiet talPN. Il-Gvern tal-˙addiema ˙are© bi pjan biex permezz taç-çittadinanza ji©bed lejn Malta sinjuri li j˙allsu eluf u eluf ta’ ewro kull wie˙ed.

Dawn l-eluf u eluf malajr isiru miljuni u miljuni ta’ ewro. U hu hawn li beda linkwiet g˙all-PN flOppoΩizzjoni.

G˙ax in-Nazzjonalisti jafu tajjeb li b’din l-iskema u bi skemi o˙ra nini nini g˙andhom çans li ja˙tfu l-poter ˙ames snin o˙ra. Jafu taj-

Qieg˙ed nirreferi g˙at- telephone boot li hemm fi Triq il-Karmnu, kantuniera ma’ Triq il-Kitba, il-Fgura. Nibda biex ng˙id li dan it-telephone boot iktar bil-˙sara milli le.

Dan g˙aliex l-atti vandali fuq dan it-telefown ikunu ta’ sikwit min˙abba li l-boot jinsab ma©enb l-iskola primarja talFgura.

Kif çerti tfal jo˙or©u milliskola er˙ilhom dritt jilag˙bu ma’ dan l-imbierek telefown.

Jien mhux l-ewwel darba li

Fl-1980, il-Viçi Kap tal-PN ta’ dak iΩ-Ωmien tkellem f’konferenza tal-partiti Demokristjani li l-PN kien jag˙mel parti minnhom.

G˙al din il-konferenza li g˙aliha kienu preΩenti diversi prim ministri saret il-Portugall. Fid-diskors tieg˙u l-Viçi Kap tal-PN kien ˙e©©e© b’qawwa lil gverni-jiet Demokristjani biex ma jikkooperawx malGvern Laburista.

Lejn nofs is-snin tmenin il-Kap tal-PN ta’ dak iΩΩmien kien ukoll ˙e©©e© biex industrijalisti ÌermaniΩi ma jkomplux jinvestu f’Malta.

A˙jar il-Partit mudlam Nazzjonalista ja˙li l-ener©ija tieg˙u biex isolvi l-problema ta’ djun li ˙olqot il-politika diΩastruΩa tieg˙u u li ©abet lill-istess Partit f’falliment – fejn il-˙addiema u l-familji tag˙hom g˙adhom ibatu konsegwenzi koroh – milli jkompli ja˙li l-ener©ija tieg˙u billi jag˙mel u jo˙loq bsaten fir-roti lillinvestiment li g˙andu bΩonn il-pajjiΩ biex ikunu solvuti l-problemi li ˙oloq l-istess partit fil-gvern talPN. PINNA ÓAJJA, RAÓAL ÌDID

Malta tagÓna lkoll Sur Editur,

Sur Editur,

jeb li l-g˙aqal ta’ dan ilGvern Laburista, immexxi b’abbiltà mill-Prim Ministru Joseph Muscat u millMinistru tal-Finanzi Edward Scicluna, il-poplu kollu ser igawdi finanzjarjament u soçjalment.

Il-Partit mudlam Nazzjonalista g˙al darb’o˙ra re©a’ g˙aΩel ittriq li jfixkel, igerrex u j˙arbat kull investiment li Gvern Laburista j©ib lejn Malta tag˙na, u dan mhux l-ewwel darba li l-PN g˙aΩel din it-triq – hemm ruxxmata ta’ fatti li juru dan. Infakkar Ωew© fatti li juru kemm verament g˙allPN l-interessi politiçi tieg˙u ji©u qabel l-interessi ekonomiçi tal-pajjiΩ.

Gvern Laburista mmexxi mill-Perit Dom Mintoff reba˙ it-tieni mandat elettorali infila fl-1976 b’ma©©oranza kemm fil-voti kif ukoll ta’ si©©ijiet filParlament.

L-OppoΩizzjoni Nazzjonalista g˙al diversi snin g˙amlet kampanja negattiva liema b˙ala.

NegattiviΩmu u kritika distruttiva bla limitu li di©à bdejna naraw b˙alha wara Marzu ta’ din is-sena, u li jien çert li ser tkompli tiΩdied id-doΩa tag˙ha.

kellimt lil dawn (l-imqarbin).

Però, l-iktar kerha hi li dan ittelefown qieg˙ed iservi ta’ latrina speçjalment billejl.

X’tistenna? Lil xi ˙add jie˙u xi infezzjoni? Illum luΩu tat- telephone boot ma tantx g˙adu ta’ bΩonn g˙ax kul˙add bil-mowbajl. Biex jinqata’ l-abbuΩ, dan it-telephone boot g˙andu jitne˙˙a u jekk hemm bΩonn jitwa˙˙al ˙dejn l-G˙assa tal-Fgura, u Ωgur ma jsirux aktar abbuΩi.

PURFUN, BL-EMAIL

Qabel is-s˙ubija tag˙na flUnjoni Ewropea, il-Gvern ta’ qabel, jew g˙ax kien su©©erit, jew g˙ax kien im˙ajjar, jew g˙ax kien im©ieg˙el, introduça f’pajjiΩna l-kunsilli lokali.

Jien minn dejjem sostnejt li l-poplu Malti hu kelb tal-but. Çkejken fost iç-çkejknin; ma jigdimx, iΩda jinba˙ ferm!

Illum nasal nemmen li lkunsilli lokali ©ew introdotti biex minn Malta nippruvaw nag˙mlu l-Istati Uniti, ji©ifieri ˙afna gvernijiet çkejknin ta˙t il-gvern çentrali – l-omnipotenti! U sakemm nibqg˙u sejrin hekk, is- slogan Malta Tag˙na Lkoll ma jistax irie©i.

G˙aliex? Óafna individwi, li appena saru sindki riedu juru li huma xi ˙a©a, sa bdew imorru kontra dak li jixtieq u jrid bi dritt il-poplu kollu, biex ja©evolaw lir-residenti tallokalità tag˙hom.

Bdejna b’Tal-Pietà, li ried parke©© biss g˙ar-residenti.

Ried ikun individwu li qala’ çitazzjoni biex sirna nafu li dan kien ksur tal-li©i. Issa f’˙afna lokalitajiet o˙ra qed ng˙ixu l-istat ta’ fatt li Malta mhix tassew tag˙na lkoll.

Il-poplu Malti, b˙ala poplu s˙i˙, qed i˙allas biex çerti toroq jinqalg˙u, tinbidel issistema tal-ilma u d-drena©©, jer©a’ jsir it-tarmak u t-triq tinbidel minn infern g˙al ©enna. Imbag˙ad, f’salt

wie˙ed isib tabella enormi li l-uΩu ta’ dik it-triq irid isir biss mir-residenti jew dawk li jag˙tu servizz! Hix tabil˙aqq Malta tag˙na lkoll!

Din l-esperjenza naraha f’Birkirkara, ftit ’l isfel millkaΩin tal-Bagri. U n˙ossha tistona g˙ax min minn Ta’ Paris ikun irid iwassal b’karozza lil uliedu sal-iskola tal-Gvern, ma jsib ebda triq mill-˙ames toroq li hemm li tista’ tg˙addi minnha, g˙ax kollha one way lejn iç-çentru.

Barra minn hekk, biex jintefa’ l-mel˙ fuq il-ferita, quddiem l-G˙assa eΩatt jieqfu numru ta’ karozzi biex iniΩΩlu lit-tfal g˙all-iskola tas-sorijiet St Francis, u kul˙add ikollu jista©na.

Allura min jieqaf f’dan il-kju inkejjuΩ jista’ jifta˙ar jew ilissen li Malta tag˙na lkoll?

Xhur ilu wkoll. Inqalg˙et Triq ÌuΩè Bonnici u fl-a˙˙ar tlestiet. Ìejt biex ng˙addi minnha u sibt l-istess tabella tg˙id li t-triq hi g˙as-servitu tar-residenti u dawk li jag˙tu servizz biss! Kos hux, xi stupida©ni.

Ma nafx kif il-gvern çentrali qed jippermetti dan isir, meta avukati fuq l-istazzjonijiet kollha dejjem jis˙qu li din il-prattika qed tmur kontra l-li©i – l-ewwel nett g˙ax tabil˙aqq li Malta hi tag˙na lkoll; it-tieni li t-toroq qed jit˙allsu mill-flus taç-çittadini kollha u fl-a˙˙ar nett ˙add ma jista’ jo˙odlok aççess bla

sens g˙as-sewqan ma’ Malta kollha, ladarba s-sewwieq jispiçça j˙allas kemm l-assigurazzjoni kif ukoll il-liçenzja g˙as-sewqan.

Dan mhux kollox. Qed nesperjenza wkoll aktar ˙merijiet. Nhar il-Ìimg˙a 25 ta’ Ottubru, fit-8.15am, flaqwa ˙in tat-traffiku g˙axxog˙ol, mad-dawra fil-˙ru© mill-Isptar Mater Dei g˙asSwatar, vann tal-Gvern jieqaf kull erba’ passi biex Ωew© ˙addiema ji©bru l-iskart mittriq. Wie˙ed minnhom bi xkora u l-ie˙or ji©bor b’idejh!

U s-sewwieqa jpaqpqu.

Imbag˙ad xi ng˙idu g˙al çerti toroq dojoq two way f’Tas-Sliema u San Ìiljan, minn ˙dejn it-Telg˙a talKirxa lejn Birkirkara?

F’dan id-djuq kollu hemm Ωew© stej©is g˙all-karozzi talArriva. Appena tieqaf biex ittella’ lill-passi©©ieri, jista©na kollox. Allura xi dritt qed jibqag˙lu s-sewwieq privat?

Jista’ jin˙atar bord, imqar volontarju (biex ma jin˙ar©ux flus) u jistudja kull triq mag˙luqa, dawk listej©is banali u l-˙inijiet li fihom g˙andu jin©abar liskart?

Meta jsir dan u ma jit˙alliex l-istess abbuΩ, allura Malta tabil˙aqq tkun tag˙na lkoll.

Sakemm ma jsir xejn, l-istess g˙ajta titniΩΩel b˙ala klixè b˙al diversi slogans o˙ra.

CHARLES B. SPITERI, BIRKIRKARA

Djarju

10.11.2013

MID-DJARJU TAL-PRIM MINISTRU

Il-Prim Ministru Joseph Muscat jiltaqa’ mal-management u l-˙addiema talkumpanija 6PM House

Il-Prim Ministru Joseph Muscat jinawgura l-kumpanija tal-informatika 6PM House

Il-Prim Ministru Joseph Muscat waqt li kien qed jinawgura Sterling Pharmacueticals ©ewwa Ω-Ωona industrijali f’Óal Far

Il-Prim Ministru Joseph Muscat, jindirizza konferenza stampa qabel il-ba©it

Dr Joseph Muscat jindirizza lil min kien preΩenti fil-Malta Individual Investor Program

Dr Joseph Muscat jitkellem ma’ familja min-Naxxar dwar miΩuri favur il-familja li t˙abbru fil-ba©it

Ritratti: DOI

15

16

Ta’ Barra

10.11.2013

InÇerTezzA FIL-LIbJA Il-Gvern Libjan b˙alissa g˙adu qieg˙ed isibha diffiçli biex iΩomm kontroll fuq il-pajjiΩ hekk kif jinsab ming˙ajr ir-riΩorsi li g˙andu bΩonn biex jiggarantixxi l-ordni. Dan re©a’ ˙are© çar din il-©img˙a hekk kif se˙˙ew inçidenti ©odda fil-kapitali Libjana, Tripli.

F’dan l-a˙˙ar inçident membri ta’ milizzji armati ˙ebbew g˙al xulxin, fatt li wassal g˙al sparaturi li damu numru ta’ sig˙at u nfirxu madwar iΩ-Ωona ta’ Suq al-Juma, fil-Lvant tal-kapitali.

LIAM GAUCI jag˙ti iktar dettalji.

Il-Prim Ministru Libjan Ali Zeidan se jsibha diffiçli biex iΩomm kontroll ta’ pajjiΩu ming˙ajr g˙ajnuna minn barra.

Fil-Libja l-ideat ta’ demokrazija u ordni pubbliku ma jmorrux id f’id. Din hija realtà komuni f’pajjiΩi fejn iddemokrazija m’g˙andhiex g˙eruq fondi. F’dan il-kaΩ fejn, fi Ωmien Gaddafi, il-biΩa’ u l-oppressjoni iggarantew xi sens ta’ paçi u ordni interna, id-demokrazija li ©iet warajh ˙olqot instabbiltà kbira minflok irran©at l-affarijiet.

Din hija normali fi Ωmien ta’ tranΩizzjoni, speçjalment meta mexxej dittatorjali jitne˙˙a fi Ωmien qasir, ming˙ajr ma jkun hemm çans g˙al gvern ©did biex jimla lvojt li ˙alla. Realtà ta’ dan ittip to˙loq sitwazzjoni kwaΩi ta’ ‘Wild West’ fejn il-gvern il©did ikollu biss niçeç talpajjiΩ direttament ta˙t idejh u, sadanittant, iΩ-Ωoni l-o˙rajn ikunu f’idejn elementi kriminali jew paramilitari li ja˙dmu b’mod indipendenti mill-awtoritajiet.

Wild West B˙alissa huwa dan li qieg˙ed ise˙˙ fil-Libja fejn it-taqlib intern tal-2011 ˙alla pajjiΩ fallut u bl-infrastruttura abbandunata hekk kif il-˙addiema ˙arbu minn fuq xog˙olhom biex jevitaw il-konflitt jew biex jing˙aqdu mieg˙u.

B’hekk il-Gvern Libjan ta’ wara Gaddafi sab ru˙u bla flus u b’mezzi limitati ta’ d˙ul ekonomiku.

Din is-sitwazzjoni ˙olqot kaos kbir fil-pajjiΩ hekk kif ilGvern kien nieqes anke millmezzi finanzjarji biex isostni l-forzi tal-ordni u militari regolari biex jipprova j©ib listabbiltà fil-pajjiΩ. Allura lGvern, kontra qalbu, kellu j˙alli dan ix-xog˙ol f’idejn ilgruppi militanti di©à eΩistenti li kienu ©©ieldu kontra Gaddafi.

Sakemm kienet g˙addejja rribelljoni l-affarijiet ma kinux mixjin ˙aΩin. Óafna mill-

gruppi militanti, minkejja ddifferenzi fil-˙sieb tag˙hom, irnexxielhom je˙ilsu minn Gaddafi f’temp ta’ ftit xhur.

Madankollu, ftit kien hemm nies li ssorprendew ru˙hom meta, hekk kif ˙elsu millavversarji tag˙hom, dawn ilgruppi bdew je˙duha kontra xulxin. Hawnhekk Ωviluppat sitwazzjoni li toqrob l-anarkija hekk kif matul l-a˙˙ar sena u nofs se˙˙ew numru ta’ assassinji politiçi fejn ir-ribelli stess bdew joqtlu lil xulxin.

Dan ©ara hekk kif diversi gruppi bdew jippretendu çertu drittijiet fuq flejjes, artijiet u sa˙˙a politika.

Ftit tal-©img˙at ilu kompla ˙are© b’mod çar kemm ilGvern Libjan kien vulnerabbli meta wie˙ed mill-gruppi militanti sa˙ansitra ˙a f’idejh lill-Prim Ministru Libjan Ali Zeidan. Huwa re©a’ sab ru˙u liberu ftit sig˙at biss wara li n˙ataf hekk kif grupp ie˙or armat da˙al bil-forza ©ewwa l-G˙assa tal-Pulizija fejn kien qieg˙ed jinΩamm biex i˙arrbuh. M’hemm xejn g˙aliex wie˙ed ikun sorpriΩ b’dan il-fatt. Ming˙ajr dawn il-gruppi, il-Gvern Libjan ma jistax imexxi. Jekk dawn ilmilitanti jitilfu l-fiduçja f’Zeidan u l-kollegi tieg˙u, ilGvern ma jarax g˙odwa o˙ra. ÓaΩna perikoluΩa Barra dawn il-problemi li qeg˙din fil-bera˙, hemm o˙rajn li s’issa jinsabu misturin. Wa˙da mill-iktar prominenti fosthom hija l˙aΩna ta’ uranju li l-Libja kienet akkwistat fi Ωmien Gaddafi.

Dan il-materjal, li jista’ jintuΩa’ biex jinbnew l-armi nukleari, b˙alissa qieg˙ed jinΩamm f’ma˙Ωen f’nofs iddeΩert imdawwar b’sigurtà minima. Dan in-nuqqas ta’ sigurtà rriΩulta mill-problema tas-soltu li l-Gvern

m’g˙andux lil min jibg˙at biex jag˙mel dan ix-xog˙ol importanti ˙afna biex l-uranju ma jaqax f’idejn it-terroristi.

G˙alhekk, g˙al darba’o˙ra, il-Gvern kellu jg˙addi dan ix-xog˙ol f’idejn wie˙ed mill-gruppi militanti.

Sfortunatement, u ma

uranju jista’ jinsteraq millma˙Ωen.

Din is-sitwazzjoni gravi qajmet plejtu s˙i˙ fi ˙dan ilÌnus Mag˙quda u wasslet biex din il-©img˙a r-Russja titlob lill-Kunsill ta’ Sigurtà ta’ din l-organizzazzjoni biex tintervieni b’mod dirett f’din il-

forza.

Min˙abba dawn ir-ra©unijiet, u o˙rajn, jidher çar li lGvern Libjan ma jistax imexxi amministrazzjoni stabbli ming˙ajr g˙ajnuna minn barra. Huwa g˙alhekk li pajjiΩi b˙al Malta ˙assew ilbΩonn illi jag˙tu l-appo©©

Vitaly Churkin, l-Ambaxxatur Russu fi ˙dan il-Ìnus Mag˙quda, talab lill-Kunsill ta’ Sigurtà biex isegwi iktar mill-viçin l-im˙aΩen tal-uranju tal-Libja.

tag˙tihomx tort, il-membri ta’ dan il-grupp qeg˙din iΩommu distanza kbira minn dan il-ma˙Ωen. Dan g˙aliex mhumiex im˙arr©a g˙al dan it-tip ta’ xog˙ol u g˙alhekk ma jafux jekk humiex qeg˙din ipo©©u ˙ajjithom fil-periklu meta joqog˙du viçin ta’ dan il-materjal radjoattiv.

Min˙abba f’hekk huma ammettew li mhumiex f’poΩizzjoni li jiggarantixxu li kultant xi ftit minn dan l-

kwistjoni biex dan il-materjal ma jaqax f’idejn ˙Ωiena. IrRussi, b’mod speçjali, qeg˙din jibΩg˙u minn gruppi b˙al Al Qaeda, u dawk alleati mag˙hom, li ˙arbu mill-Mali wara t-telfa li ©arrbu kontra lforzi Franko-Maljani iktar kmieni din is-sena. Skont irRussi, dawn ˙arbu lejn ilLibja fejn qeg˙din jippruvaw jixtru u jisirqu l-armi li ˙alla warajh Gaddafi biex jer©g˙u jippruvaw jid˙lu fil-Mali bil-

kollu me˙tie© lil dan ilGvern, minkejja d-difetti kollha li jista’ jkollu. Huwa essenzjali li Zeidan ikun f’poΩizzjoni li juri li huwa qieg˙ed jikseb riΩultati poΩittivi meta jkun qieg˙ed jinnegozja fil-fora internazzjonali. Hekk biss jista’ jeg˙leb ix-xettiçiΩmu li hemm madwar dan l-esperiment demokratiku u jo˙loq baΩi soda li fuqha tista’ tinbena Libja mag˙quda u libera.

Ta’ Barra

10.11.2013

17

Cameron IbatI bIex JIkkonvInÇI David Cameron ipprova jserra˙ mo˙˙ in-negozjanti ma©©uri ta’ pajjiΩu li huwa ser jag˙mel minn kollox biex iΩomm lir-Renju Unit flUnjoni Ewropea (UE). Il-Prim Ministru Brittaniku g˙amel dan waqt konferenza organizzata mil-Confederation of British Industry (CBI) li saret iktar kmieni din il-©img˙a. Dan g˙amlu minkejja l-fatt li kien hu stess, jew a˙jar il-partit tieg˙u, li talab li jsir referendum li se jpo©©i s-s˙ubija fl-UE fid-dubju. Min-na˙a tieg˙u, Cameron qatt ma ˙eba li huwa favur li r-Renju Unit jibqa’ fil-UE. Madankollu, min˙abba kurrenti ewroxettiçi fi ˙dan il-Partit Konservattiv, huwa kellu jpo©©i din il-mistoqsija quddiem il-poplu Brittaniku f’referendum li mistenni jsir fl-2017.

Hawnhekk Cameron lanqas jista’ jsib il-wens fl-appo©© tal-elettorat hekk kif l-opinjoni pubblika b˙alissa tinsab mifruda dwar din il-kwistjoni.

Fil-fatt, huwa ammetta li kieku r-referendum isir issa, id-differenza bejn l-‘iva’ u l‘le’ g˙as-s˙ubija tkun Ωg˙ira ˙afna. Fortunatament, is-sitwazzjoni hija differenti fejn jid˙lu n-negozjanti, hekk kif is-CBI qalet b’mod kategoriku li huwa essenzjali li r-Renju Unit jibqa’ membru tal-Unjoni Ewropea. Huma waslu g˙al din il-konkluΩjoni wara li studju mag˙mul minn din l-

istess organizzazzjoni wera li madwar €80 biljun fi prodotti jiççirkulaw bejn ir-Renju Unit u l-Unjoni Ewropea kull sena.

Madankollu, John Cridland, id-Direttur Ìenerali tas-CBI qal li l-Unjoni Ewropea trid tevolvi jekk tixtieq tkun kompetittiva fir-realtajiet kummerçjali tal-lum. Huwa rrefera b’mod speçjali g˙all-burokrazija kbira li qieg˙da ΩΩomm lura lil din l-organizzazzjoni milli til˙aq il-potenzjal ekonomiku tag˙ha. Min-na˙a l-o˙ra, huwa esprima t-t˙assib tieg˙u g˙all-mod kif il-UE qieg˙da bil-mod il-mod iΩΩid

is-sa˙˙a politika tag˙ha, anke f’pajjiΩi li g˙aΩlu li ma jadottawx l-ewro.

Xi jrid eΩatt?

FiΩ-Ωmien li ©ej Cameron se jipprova jindirizza dawn iddubji billi jinnegozja r-relazzjoni li g˙andu pajjiΩu malUnjoni Ewropea. Madankollu, s’issa kull attentat li g˙amel f’dan ir-rigward ma tantx intlaqa’ tajjeb mill-Istati Membri l-o˙ra li qeg˙din ibatu biex jifhmu xi jrid eΩatt il-Prim Ministru tar-Renju Unit.

Barra g˙ajta g˙al iktar

flessibbiltà legali u ekonomika, s’issa Cameron offra ftit iktar f’dan id-dibattitu. Din lindeçiΩjoni qieg˙da twassal biex issir ˙sara lill-profil internazzjonali ta’ pajjiΩu g˙aliex ir-Renju Unit spiçça jΩomm lura r-riformi li jrid ˙addie˙or ming˙ajr ma joffri alternattivi.

Min˙abba f’hekk Cameron sab ru˙u fil-mira tal-kritika ta’ Ed Balls il-Kelliem g˙allFinanzi tal-OppoΩizzjoni Laburista, li waqt l-istess konferenza qal li l-g˙aΩla li jsir referendum kienet mossa politika u mhux wa˙da li saret biex tindirizza l-bΩonni-

PUntI eWLenIn ta’ barra Il-Partit Demokratiku jie˙u New York u l-Istat ta’ Virginia

Dan min˙abba l-fatt li Christie kien wie˙ed millftit politiçi Repubblikani li ma ddejjaqx jikkritika lill-partit tieg˙u stess meta ˙a din ilpoΩizzjoni.

Nuqqas ta’ qbil dwar is-Sirja

W a r a m a d war g˙oxrin sena ta’ tmexxija Repubblikana, New York City re©g˙et g˙andha sindku Demokratiku hekk kif ©ie elett Bill de Blasio iktar kmieni din il-©img˙a. Din il-bidla ilha mistennija g˙aliex New York City tradizzjonalment hija assoçjata mal-elementi iktar liberali u p r o g r e s s i v i tal-politika Amerikana. IdDemokratiçi rnexxielhom ukoll iΩidu l-influwenza tag˙hom fuq l-Istat ta’ Virginia hekk kif tellg˙u lil Terry McAuliffe b˙ala gvernatur, li g˙eleb lil Ken Cuccinelli. Madankollu, ir-Repubblikani Ωammew l-Istat ta’ New Jersey permezz tar-reb˙a ta’ Chris Christie. L-elezzjoni tieg˙u tikkonferma t-teorija ta’ bosta analisti li dawn it-telfiet kienu frott lattitudni negattivi li kellhom ir-Repubblikani meta kien qieg˙ed ji©i diskuss il-ba©it g˙all-2014.

In-negozjati dwar il-futur tas-Sirja ltaqg˙u ma’ aktar problemi din il-©img˙a. Dan g˙aliex lAmerika u r-Russja ma rnexxielhomx jiftiehmu fuq data biex issir konferenza tal-paçi biex jintemm il-konflitt bejn Assad u r-ribelli. Wie˙ed mill-punti ewlenin li mhumiex qeg˙din jaqblu dwaru huwa r-rwol li ser ikollu l-Iran f’din ilkonferenza. Fuq dan il-punt l-Amerikan i esprimew ix-xettiçiΩmu tag˙hom li l-Iranjani se jkunu ta’ g˙ajnuna f’din il-kwistjoni, imma r-Russi qeg˙din jinsistu li ming˙ajrhom dawn id-dibattiti ma jkunux jag˙mlu sens. Min-na˙a tag˙hom, irRussi ma kinux konvinti mir-rappreΩentanza tarribelli Sirjani li kienu qeg˙din jipproponu lAmerikani. Fl-opinjoni tag˙hom, jekk xi fazzjonijiet jit˙allew barra, Ωgur ma jkunux lesti li jaççettaw ftehim li ma jkollhomx sehem fih. F’dan listadju d-diplomatiçi involuti f’dawn in-negozjati qeg˙din jittamaw li jintla˙aq ftehim sal-a˙˙ar tassena.

Lejn it-teknolo©ija 5G Il-Huawei Technologies Co ˙abbret li ser tinvesti madwar €450 miljun fl-iΩvilupp tat-teknolo©ija 5G matul il-˙ames snin li ©ejjin. Din ir-riçerka g˙andha twassal biex il-veloçità tal-Wi-Fi tkun ta’ madwar mitt darba iktar minn dik tal-4G. Skont listimi tal-Huawei, din it-teknolo©ija g˙andha tkun lesta g˙all-uΩu kummerçjali sal-2020. Iç-Çina mhix qieg˙da we˙idha f’dan is-settur fejn iktar kmieni din is-sena Neelie Kroesm, il-Kummissarju Ewropew g˙all-A©enda Di©itali, ˙abbret li lUnjoni Ewropea ser tinvesti madwar €50 miljun

jiet tal-pajjiΩ. Hu ma darx wisq mal-lewΩa u akkuΩa lil Cameron li qieg˙ed ipo©©i listabbiltà ekonomika tal-pajjiΩ fil-periklu biex jipprova jΩomm postu fit-tmexxija talPartit Konservattiv.

Minkejja l-problemi li g˙andha l-UE, sostna Balls, ma jag˙milx sens li pajjiΩhom ma jibqax membru. Anzi, flopinjoni tal-Partit Laburista, irRenju Unit g˙andu jkun aktar attiv fi ˙dan din l-organizzazzjoni biex ikunu protagonisti çentrali u mhux dejjem b’sieq wa˙da barra mill-bieb kif ©ara ta˙t it-tmexxija ta’ Cameron.

minn LIam GaUCI fl-iΩvilupp ta’ din it-teknolo©ija.

Jer©g˙u jinfet˙u n-negozjati mat-Turkija L-Unjoni Ewropea re©g˙et fet˙et in-negozjati matTurkija biex issir Stat Membru. In-negozjati matTurkija, li ilhom li bdew mill-1987, kienu ©©ammjaw tliet snin u nofs ilu hekk kif ma setax jintla˙aq qbil dwar diversi punti kruçjali, b˙ad-drittijiet fundamentali u l-problemi diplomatiçi ma’ Çipru. Linas Linkevicius, il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin talLitwanja, li b˙alissa g˙andha f’idejha l-presidenza tal-UE attribwixxa dan l-iΩvilupp g˙all-fatt li matul dawn l-a˙˙ar Ωminijiet it-Turkija g˙amlet passi importanti lejn l-integrazzjoni fis-sistema politika Ewropea. Madankollu, g˙adhom friski fil-memorja ta’ ˙afna nies il-protesti fil-pjazez Torok li bdew f’Ìunju li g˙adda, li fihom il-Pulizija u l-Armata qatlu u darbu diversi çittadini li ˙ar©u jesprimu loppoΩizzjoni g˙all-politika tal-Gvern b’mod paçifiku.

18

Mill-Misra˙

10.11.2013

iMpjegaTi Tal-HsbC iÛuru proÌeTTi Tal-waTeraid fil-gana MalTa fosT l-ewwel pajjiÛi Mill-grupp Tal-HsbC biex jikkonTribwixxi gÓal proÌeTTi waTeraid Grupp ta’ sitt voluntiera talHSBC Malta huma fuq missjoni biex iΩuru pro©etti fil-Gana fejn WaterAid, b˙ala parti millProgramm tal-Ilma tal-HSBC, qed ta˙dem biex ittejjeb laççess g˙al ilma nadif, is-sanità u l-i©jene. B˙ala organizzazzjoni internazzjonali mhux talGvern (NGO), WaterAid ta˙dem ma’ komunitajiet fqar madwar id-dinja biex tipprovdi soluzzjonijiet fit-tul dwar ilma u s-sanità.

Matul iΩ-Ωjara ta’ ©img˙a, ippjanata g˙al Novembru 2013, ittim tal-HSBC se jivvja©©aw lejn distretti fir-re©juni tal-Lvant u tTramuntana ta’ fuq tal-Gana.

Il-grupp se jΩur pro©etti talWaterAid aktar stabbiliti biex jaraw id-differenza li aççess g˙al ilma nadif, sanità u i©jene di©à g˙amlu g˙all-individwi, ilkomunitajiet u l-ekonomiji lokali. B˙ala parti mill-˙idma tag˙ha, WaterAid qed timmira li tprovdi ilma nadif lil 120,000 persuna u sanità lil 80,000 persuna fil-Gana.

Il-Kap EΩekuttiv tal-HSBC, Malta Mark Watkinson, qal: “Ittim tal-HSBC se jesperjenzaw id-differenza sinjifikanti li WaterAid qed twettaq fil-Gana.

L-involviment tal-impjegati hu element importanti tal-inizjattivi tas-sostenibbiltà tal-HSBC g˙ax joffru opportunitajiet

Iç-Chairman tal-Grupp HSBC Douglas Flint il-Kap EΩekuttiv tal-HSBC Malta Mark Watkinson flimkien mal-impjegati tal-HSBC Malta li se jΩuru Ωoni tal-Programm tal-Ilma tal-HSBC fil-Gana. g˙an-nies tag˙na biex jipparteçipaw u jaraw il-frott ta’ xog˙ol tag˙hom.”

Claire Pearson, Mani©er talProgramm tal-Ilma tal-HSBC mal-WatetAid, qalet: “L-HSBC Malta qed jag˙ti appo©© straordinarju lill-WaterAid. Kien lewwel pajjiΩ tal-HSBC li mpenja ru˙u g˙al ©bir ta’ fondi g˙all-pro©ett ©did tal-ilma talHSBC, ippjanata g˙all-2014.

Huma wkoll pijunieri talewwel WaterAid Volunteer Network Speaker barra mir-

Renju Unit. A˙na ˙erqanin biex na˙dmu ma’ tim entuΩjastiku li tassew jistabbilixxi standard g˙al o˙rajn.”

“Dak li l-grupp tar-rappreΩentanti jitg˙allmu u jesperjenzaw fil-Gana ser jinforma u jarrikkixxi t-ta˙ditiet li jag˙tu b˙ala kelliema tal-WaterAid lill-kollegi tag˙hom, gruppi komunitarji, skejjel u n-negozji meta jirritorna Malta. A˙na tassew ˙erqanin biex nuru lgrupp id-differenza inkredibbli li l-Programm tal-Ilma tal-HSBC

qed jag˙mel fil-˙ajja tan-nies fil-Gana.”

Il-grupp ta’ rappreΩentati talHSBC se jkun immexxi midDeputat Kap Uffiçjal tar-Riskju Stephen Pandolfino, u se jinkludi l-impjegati tal-HSBC Malta Edward Cachia, Graziella Grech Borg, Paul Curmi, Raymond Cassar, u Samantha Hollyoak.

Bl-appo©© tal-Programm talIlma tal-HSBC, WaterAid se tipprovdi aççess g˙al ilma nadif g˙al 1.1 miljun persuna u sa

nità a˙jar g˙al 1.9 miljun persuna matul ˙ames snin filBangladexx, l-Indja, in-Nepal, il-Pakistan, il-Gana u n-Ni©erja.

Iktar targ˙if hu disponibbli fuq is-sit elettroniku tal-Programm tal-Ilma tal-HSBC fuq www.thewaterhub.org. Biex tibbukkja kelliem tal-WaterAid g˙al diskussjoni informattiva b’xejn mal-grupp tal-komunità, l-iskola jew in-negozju tieg˙ek, persuna tista’ tibg˙at email lil speakers@wateraid.org Il-Programm tal-Ilma talHSBC hu inizjattiva globali ta’ USD100 miljun li se tkun implimentata matul ˙ames snin fi s˙ubija mal-NGOs ewlenin WWF, WaterAid u Earthwatch, li flimkien iwasslu kumbinazzjoni qawwija g˙ad-dispoΩizzjoni ta’ ilma, protezzjoni u edukazzjoni. Dan jirriΩulta flaktar programm rivoluzzjonarju tal-ilma impenjat minn organizzazzjoni finanzjarja.

Sadanittant, l-HSBC Malta investit €500,000 f’kampanja nazzjonali ambjentali u edukattiva bl-isem ta’ ‘Catch the Drop’ g˙al ilma sostenibbli f’Malta. Il-kampanja qed timmira li til˙aq lil kull student u studenta f’Malta, ji©ifieri aktar minn 50,000 student f’155 skola, lis-67 kunsill lokali ta’ Malta u G˙awdex, u lill-pubbliku Malti.

ifs MalTa jniedi firxa Ìdida Ta’ korsijieT online ÇÇerTifikaTi TaÓriÌ speÇjalizzaT gÓas-seTTur finanzjarju f’MalTa li dejjeM qed jikber L-Istitut Malti ta’ Servizzi Finanzjarji (IFS Malta) qed iniedi firxa ©dida online ta’ korsijiet ta’ ta˙ri© speçjalizzat g˙al professjonisti u studenti fis-settur finanzjarju. Il-korsijiet iççertifikati, li tnidew b’kollaborazzjoni ma’ ‘In markets e-learning solutions’, jittrattaw diversi aspetti topiçi tal-finanzi, li jinkludu: kontra l-˙asil tal-flus, counter terror-

ist financing, protezzjoni taddata, prevenzjoni tal-frodi, kontra t-tix˙im u sigurezza tal-informazzjoni.

“L-g˙an prinçipali tag˙na hu li nipprovdu l-a˙˙ar ˙iliet u ta˙ri© finanzjarju, b’enfasi fuq il-li©i u prattiçi Maltin, biex ng˙inu lill-kandidati jkollhom vanta©© kompetittiv fis-settur finanzjarju Malti li dejjem qed jevolvi u jsir

aktar dinamiku,” qal Simon Grech, President ta’ IFS Malta.

“Korsijiet online joffru mod aççessibbli u konvenjenti ˙afna kif dak li jkun iΩomm ru˙u a©©ornat waqt li joffru wkoll ir-rikonoxximent u benefiççji tal-livelli eççellenti ta’ kwalità ta’ IFS Malta, li ©ew akkwistati matul aktar minn 50 sena ta’ esperjenza

f’tag˙lim fis-servizzi finanzjarji. Punt ie˙or importanti u essenzjali hu li kull kors joffri çertifikazzjoni b˙ala prova tat-ta˙ri© li jkun sar.”

L-e-shop ta’ IFS Malta joffri wkoll programmi f’pakketti ta’ e-learning fuq il-governanza, riskju u osservanza, mag˙mulin speçifikament g˙al diretturi u mani©ers g˙oljin f’istituzzjonijiet

finanzjarji. ’Il quddiem dalwaqt ser ikun hemm aktar korsijiet e-learning li jipprovdu ta˙ri© speçjalizzat g˙al aktar nies.

Aktar tag˙rif dwar il-firxa ta’ programmi u attivitajiet ta’ IFS Malta tinsab fuq training.ifsmalta.org, jew iççempel 2124 0335, jew tibg˙at email lil IFS Malta flindirizz info@ifsmalta.org

Mill-Misra˙

10.11.2013

19

Solvi l-kodiÇi u irbaÓ ma’ roCS! Hemm vJaÌÌ gÓal londra u tliet ilJieli akkomodazzJoni biex JintrebÓu Biex tirba˙ sempliçement ag˙mel ‘like’ fuq il-pa©na ta’ Facebook tal-Grupp ROCS u solvi l-kodiçi sigriet. Min jaf, Tista’ tkun int!

Is-sema ta’ Londra se jidher g˙al dik il-persuna ffortunata li tirba˙ l-aktar kompetizzjoni reçenti tal-Grupp ROCS aktar tard dan ix-xahar – u g˙ad fadal iΩ-Ωmien biex tie˙u sehem!

B˙ala parti minn kampanja ferm ikbar, ROCS qed jistieden lill-ammiraturi tal-pa©na ta’ Facebook tieg˙u biex jid˙lu u jippruvaw isolvu l-kodiçi sigriet – N.E.C.T.W.R.T. Kif issolvi lkodiçi, dan jag˙ti l-isem talkampanja li jmiss ta’ ROCS Travel, u dak l-isem jista’ jipprovdi l-passaport g˙al brejk inkredibbli fil-kapitali IngliΩa, b’titjiriet g˙al Londra u akkomodazzjoni g˙al tliet iljieli g˙al Ωew© persuni. Dan huwa verament premju fantastiku – speçjalment fiΩ-Ωmien ta’ qabel ilMilied!

Dawk kollha ˙erqana li jie˙du sehem g˙andhom iΩuru l-pa©na ta’ Facebook tal-Grupp ROCS u jag˙fsu ‘like’. Kuljum se jing˙ataw trufijiet biex jiggwidaw lin-nies ˙alli jaslu g˙attwe©iba finali. Di©à ©ew Ωvelati madwar disa’ trufijiet, inkluΩi l-˙amsa li ©ejjin: ‘wasal iΩ-Ωmien’; 34 ittra, 7 kelmiet, 6 spazji’, ir-raba’ ittra tfisser ‘nom’, 80% tal-popolazzjoni tad-dinja g˙andha din ilpassjoni!’; u ‘mil-lum sal©ejjieni!’. Tista’ ΩΩur il-pa©na ta’

Facebook biex tara t-trufijiet li ng˙ataw s’issa.

L-ammiraturi kollha ta’ Facebook ta’ ROCS huma mistiedna jittantaw xortihom kuljum, kif ukoll jinkora©©ixxu lill-˙bieb tag˙hom, qrabathom u kollegi tag˙hom biex jippru-

vaw ukoll.

Meta t-twe©ibiet kollha jkunu n©abru, fl-a˙˙ar jum, ikun Ωvelat l-isem ta’ min reba˙.

Jekk ikun hemm tnejn indaqs, tittella’ l-polza fost il-parteçipanti kollha li jkunu ©abu ttwe©iba korretta; jekk ma

jkunx çar min ©ie quddiem nett, f’dak il-kaΩ il-persuna blaktar kelmiet korretti tkun iddikjarata rebbie˙a.

Sadanittant, g˙ad fadal biΩΩejjed Ωmien biex tie˙u sehem u çans ©did biex ‘issolvi l-kodiçi’ kull 24 sieg˙a. Ir-riΩq!

G˙al aktar tag˙rif dwar ilkompetizzjoni, kif ukoll dwar l-offerti imbattibbli tag˙na fuq vja©©i lejn ˙afna mid-destinazzjonijiet l-aktar eçitanti taddinja, çemplilna fuq 2015 1515 jew Ωur is-sit elettroniku tag˙na www.rocsgrp.com

Jibda x-xogÓol fuq ÛewÌ pitturi rinaxximentali, grazzi gÓal banif bank G˙al darb’o˙ra Banif Bank qed jikkollabora mal-Programm ta’ Riçerka g˙all-Istudju tal-Arti u lArkitettura Medjevali u Rinaxximentali, fid-Dipartiment tal-Istorja tal-Arti fl-Università ta’ Malta, billi jalloka fondi g˙al testijiet dijanjostiçi u g˙ar-restawr ta’ Ωew© pitturi Rinaxximentali importanti, mis-snin 1510-1515.

Il-pitturi li se jkunu studjati u restawrati huma tnejn minn ˙daxil pittura jew aktar, minn polittiku dokumentat ta’ Antonio de Saliba, ikkummissjonata millKnisja Fran©iskana ta’ Santa Maria di Gesù tar-Rabat (Ta’ ÌieΩu).

Din il-kummissjoni turi eΩempju interessanti ta’ patruna©© Fran©iskan li wasal g˙and ilfamuΩ segwaçi ta’ Antonello da Messina, li kellu reputazzjoni soda fil-Lvant ta’ Sqallija fis-snin bikrin tas-seklu sittax.

Banif Bank u l-Programm tarRiçerka di©à kkollaboraw fuq pro©ett ie˙or ta’ restawr – dik talpittura Ver©ni fuq Tron tikkontempla lil Binha fil-knisja parrokkjali taΩ-Ûejtun. Wara testijiet dijanjostiçi l-pittura kienet restawrata minn ReCoop Laboratories. “Malta g˙andha pitturi ta’ valur kbir g˙all-istorja talarti,” qal il-Professur Mario Buhagiar, li jmexxi l-Programm ta’ Riçerka, bl-assistenza ta’ Charlene Vella. “A˙na grati lejn Banif Bank li rrikonoxxa l-importanza ta’ dan l-eΩerçizzju u g˙allappo©© ©eneruΩ li g˙al darb’o˙ra qed jag˙tina.”

“Ir-riçerka fl-istorja tal-arti tista’ tiskopri numru kbir ta’ dettalji minn xog˙lijiet eΩistenti,” qalet Charlene Vella. “Testijiet dijanjostiçi jg˙inu biex wie˙ed jidentifika mudell f’xog˙ol ta’ artist partikolari, u f’perijodu artistiku in©enerali. Di©a nafu ˙afna fuq larti Rinaxximentali Taljana, fuq ilproçess ta’ kif kienu jpittru u lmaterjal li kienu juΩaw. Ix-xog˙ol li qed isir Malta se jΩid ma’ dan lg˙arfien.” Fr Sandro Overend OFM, Ministru Provinçjal tal-

Fran©iskani Minuri Osservanti (Malta) hu entuΩjast li dawn il-pitturi se jkunu studjati u kkonservati, g˙all-benefiççju tal-komunità.

L-interventi biΩ-Ωebg˙a miΩjuda fuq il-pannelli probabbilment lejn l-a˙˙ar tas-seklu dsatax biddlu lkaratteristiçi ori©inali taΩ-Ωew© pitturi. It-testijiet li qed isiru fuq iΩ-Ωebg˙a li kienet uΩata, kif ukoll ritratti bl-IR, UV u X-Rays se jg˙inu biex wie˙ed jidentifika lmaterjal li ntuΩa, it-tip ta’ njam, l-

istruttura tal-polittiku u kif il-pannelli kienu qed iΩommu flimkien.

Se jiddetermina wkoll kif u x’g˙andu jsir f’termini ta’ restawr.

Dan l-eΩerçizzju g˙al darb’o˙ra qed jag˙mlu r-ReCoop.

“Hu eçitanti li tiskopri parti millistorja Maltija minn studji u restawr ta’ xog˙ol artistiku importanti,” qal Joaquim F. Silva Pinto, Kap EΩekuttiv ta’ Banif Bank (Malta) plc. “Kemm l-istudju kif ukoll il-konservazzjoni tal-wirt tag˙na jag˙milna aktar sinjuri, u

Banif dan jirrikonoxxih. Malta g˙andha ˙afna teΩori u n˙ossu li g˙andna nag˙mlu mill-a˙jar biex nie˙du ˙siebhom, g˙all-©id komuni.”

Atlas Insurance PCC Ltd u Island Insurance Brokers ukoll taw sehem f’dan il-pro©ett. Island Insurance ta konsulenza fuq lassigurazzjoni u r-riskju involut, waqt li l-Atlas ipprovda l-assigurazzjoni g˙at-trasport u l-˙aΩna tal-pitturi. Dawn is-servizzi ng˙ataw b’xejn b˙ala parti millimpenn soçjali taΩ-Ωew© kumpaniji.

Lawrence Pavia mill-Island Insurance qal: “G˙andna pjaçir li nkunu parti minn dan il-pro©ett u li nkunu assoçjati mal-wirt kulturali ta’ Malta. Il-kumpanija tag˙na minn dejjem tat appo©© lix-xena lokali tal-arti.”

Robert Micallef, Chief Commercial Officer tal-Atlas tkellem dwar is-sodisfazzjon talkumpanija li tippriserva l-wirt storiku, permezz tal-programm ta’ responsabbiltá soçjali tag˙ha.

“A˙na kburin li g˙amilna kontribut u nemmu fl-importanza tarriabilitazzjoni tal-wirt storiku, biex inΩommu l-kultura u l-istorja tag˙na ˙ajja g˙all-©enerazzjonijiet futuri. Ninsabu xxurtjati li g˙andna kultura u storja daqshekk sinjura, speçjalment meta tikkunsidra l-kobor ta’ pajjiΩna. Hemm bΩonn nibΩg˙u g˙all-wirt nazzjonali tag˙na, biex nippreservaw il-passat u ni©©eneraw l-istorja tal-futur.”

20

Kun Af

10.11.2013

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

Saviour Mamo

‘CHE’ GUEVARA Kien rivoluzzjonarju Ar©entin li ˙a sehem attiv fir-rivoluzzjoni ta’ Kuba. Serva fil-Gvern Kuban meta l-Komunisti g˙elbu lill-gvern preçedenti.

Guevara kien mar l-Afrika u l-Amerika t’ Isfel b˙ala kap tar-ribelli. Kien inqabad u ©ie maqtul fil-Bolivja. Illum Guevara hu kkunsidrat minn ˙afna b˙ala eroj missjonarju, iΩda hemm minn jarah ukoll b˙ala qattiel.

Ernesto Guevara Lynch de la Serna twieled fl-14 ta’ Ìunju 1928 ©ewwa Rosario flAr©entina. Trabba u kien influwenzat mill-©enituri tieg˙u Ernesto u Celia Guevara li kienu aristokratiçi u intellettwali g˙all-a˙˙ar.

Ernesto kien i˙obb jaqra lkotba ta’ Karl Marx, Fredrich Engels, Sigmund Freud u Alfred Adler.

Forsi g˙ax kien ibati millqtug˙ ta’ nifs u jixraq mixxejn, li fl-1947 kien t˙ajjar jibda jistudja l-mediçina flUniversità ta’ Buenos Aires, fejn fl-1953 kien ˙a d-dottorat. B˙ala student, Guevara g˙amel sitt snin s˙a˙ idur lAr©entina u pajjiΩi viçin flAmerika ta’ Isfel.

Influwenzat Wara li g˙amel xi Ωmien jg˙ix fl-La Paz, il-Bolivja, Guevara telaq lejn il-Gwatemala fejn kien jaqla’ x’jiekol billi jie˙u xi ritratti jew jikteb xi artiklu fuq il-kultura tal-Inka u lMaya.

Forsi minn hawn Guevara beda ji©i influwenzat mill-KomuniΩmu, g˙ax dak iΩ-Ωmien fil-Gwatemala s-sitwazzjoni politika u militari ma kinux mixjin sew malPresident Jacobo Arbens Guzman, li kien ©ie elett demokritament.

Meta kien qieg˙ed ja˙dem fl-isptar ©enerali f’Mexico City fl-1955, Guevara ltaqa’ ma’ Fidel Castro, illum ilPresident ta’ Kuba, fejn flimkien iffurmaw grupp ta’ ©ellieda professjonali f’kamp tar-revoluzzjonisti Kubani.

Ta˙t il-Kaptan Alberto Bayo, Guevara ©ie ddekorat b˙ala la˙jar fil-grad u minn hawn ©ie mlaqqam ‘Che’. Fl-1955 iΩΩewwe© lil Hilda Gudea Acosta u sena wara kellhom bint li semmewha Beatriz.

Fl-1959 iddivorzja.

Jissie˙eb mar-Russi Hekk kif telaq mil-Messiku fl1956, ˙a sehem fl-invaΩjoni ta’ Kuba b˙ala tabib u wara b˙ala uffiçjal kmandant.

Wara li tne˙˙a mis-setg˙a ddittatur Batista fl-a˙˙ar tassena 1958, Che Guevara sar çittadin Kuban.

Dan kien

b˙ala unur g˙as-servizz li ta fi Frar tal-1959 fir-rivoluzzjoni ta’ Kuba. Minbarra hekk, kien la˙aq il-Kap tal-Istitut Nazzjonali g˙ar-Riforma Agrikola (INRA) u wara sar ilPresident tal-Bank Nazzjonali ta’ Kuba.

F’dik l-istess sena ΩΩewwe© lil Alieda March, u minn dan it-tieni Ωwie© kellu erba’ wlied: Aliusha, Camilo, Celia u Ernesto. F’dan iΩ-Ωmien kien Ωar ˙afna bliet flEwropa.

Meta mar lura Kuba fl-1960, b˙ala ministru tal-industrija, g˙amel ftehim mar-Russi (dak iΩ-Ωmien lUnjoni Sovjetika) biex jiΩdied il-kummerç mag˙hom u Kuba ma tibqax tiddependi mis-suq Amerikan.

Guevara kien ˙oloq filosofija komunista u ideolo©ija min-na˙a ta’ Moska. Kien Ωmien ta’ inkwiet g˙al Fidel Castro. Wara li qatta’ xi ftit taΩ-Ωmien fl-Afrika fl-1965 Guevara pprova jo˙loq g˙aqda ta’ ©ellieda minn tliet kontinenti: l-Afrika, l-Asja u lAmerika ta’ Isfel. Dan lattentat kontra rivoluzzjoni f’Kinshasa fil-Kongo kien falla. Che Guevara mar lura Kuba fl-1966.

Jinqatel ˙esrem Meta ‘Che’ ltaqa’ ma’ Kastro fl-1955

Fid-9 ta’ Ottubru tal-1967, waqt kampanja rivoluzzjonarja fil-Bolivja, Guevara ©ie maqbud. Guevara nqatel ftit wara kiesa˙ u biered ming˙ajr ma ttella’ ebda qorti mill-forzi tas-sigurtà. Is-CIA kienet ippubblikat numru ta’ ritratti ta’ Guevara mejjet. Ilfdalijiet tal-katavru ta’ Guevara kienu nstabu f’Vallegrande, il-Bolivja, minn fejn ittie˙du lura Kuba fit-28 ta’ Ìunju tal-1997.

Tul ˙ajtu, speçjalment fissittinijiet u s-sebg˙inijiet, ‘Che’ Guevara qatt ma kien sodisfatt b’li g˙amel. Kien Ωag˙Ωug˙ ribelluΩ b’dik il˙arsa ta’ bniedem aggressiv, u ma kienx jaççetta jew joqg˙od ta˙t xi kmand.

G˙all-poplu Kuban, Guevara hu eroj. Ix-xbieha jew graffit ta’ wiççu, tista’ tg˙id tidher ma’ kull bini prominenti f’Kuba. Bniedem li ma jintesa qatt.

Graffiti ta’ wiçç ‘Che’ jidhru kullimkien f’Kuba

Personalità

10.11.2013

21

iffissat fuq it-teknoloÌija RaMona PoRtelli

tintervista lil NEIL DARMANIN

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Neil jikkunsidra lilu nnifsu b˙ala persuna li huwa ffissat fuq l-Apple. Anzi, isejja˙ lilu nnifsu b˙ala ‘ tech craze ’. Laktar affarijiet li fil-˙ajja ta’ kuljum ma jg˙addix ming˙ajrhom huma l-affarijiet teknolo©içi – li g˙alih personali jista’ jsej˙ilhom lg˙odda tieg˙u ta’ kuljum.

“Na˙seb ma hemmx kelma g˙alija proprja, sakemm ma taqlibhiex g˙al ‘mi©nun fuq it-teknolo©ija’. BaΩikament ilfissazzjoni bdiet g˙ax ˙ija huwa ffissat ie˙or, u meta bdejt nikber qisni bdejt nara l-affarijiet li jixtri hu u jien ovvjament kont nit˙ajjar. Bilmod il-mod irnexxielu jda˙˙alni flistess çirku, u bdejt infittex fuq laffarijiet, u bilmod ilm o d b d e j t nixtri laffarijiet tieg˙i ukoll,” b e d a jg˙idli

Ìeneralment kull persuna jkollha xi passatemp jew fissazzjoni fuq xi ˙a©a. Dan l-a˙˙ar sirt naf b’persuna li ˙ajtu prattikament imdawra, jew a˙jar ibbaΩata, fuq it-teknolo©ija – minn mindu jqum filg˙odu mis-sodda sa ma jorqod filg˙axija. Qed nirreferi g˙al Neil Darmanin.

Neil g˙andu tmintax-il sena u joqg˙od BirΩebbu©a. Óajtu tista’ tg˙id hija mdawra ma’ kull apparat li g˙andu x’jaqsam mat-teknolo©ija. Fil-fatt, g˙alkemm huwa student tal-MCAST fl-Art & Design u qed jistudja l- media , fl-istess ˙in ja˙dem b˙ala cameraman/video editor/graphic designer . B˙ala passatempi g˙andu ˙afna, fosthom i˙obb ipin©i, jara xi film, u j˙obb jesperimenta fuq softwares diversi.

dwaru nniffsu bi tbissima.

Ta’ kuljum l-ewwel ˙a©a li jag˙mel Neil malli jqum hi li jiççekkja l-iPhone. Wara jifta˙ l- iPad u jibda jara daqsxejn updates fuq l-internet. Wara li jirranka sew, jifta˙ ilMacBook u jibda x-xog˙ol li jkollu jag˙mel. Óallejt f’idejh sabiex jispjegali eΩattament dwar dan ir-ritwal tieg˙u ta’ kuljum. “L-ewwel ˙a©a li nag˙mel malli nifta˙ g˙ajnejja hija li n˙ares lejn ix-xellug fejn hemm insib l- iPhone u niççekkja l-˙in u nara x’tip ta’ updates u emails ©odda jkunu da˙luli. Meta nibda ni©i f’tieg˙i aktar in©ib l-iPad li lbiçça l-kbira ikun qieg˙ed ta˙t is-sodda min˙abba li qabel norqod inkun uΩajtu jew biex nara film jew biex niççekkja l-a˙˙ar updates. Meta ma jkunx imissni ©urnata xog˙ol ir-radju jew ma nkunx skola, nie˙u xi ˙a©a tal-ikel ta’ malajr u nfittex nixg˙el ilMacBook

biex nibda nara x’g˙andi b˙ala xog˙ol ta’ disinn ta’ p o w s t e r s , video edits u o˙rajn. Jekk ma jkolli xejn, ovvjament nibda nara x’nivvinta. Meta tkun ©urnata ta’ xog˙ol, nipprepara lkamera u l- Mac biex nitlaq g˙ax-xog˙ol,” spjegali Neil.

Kompla jg˙idli li matul il©urnata jiddedika dak il-ftit ˙in biex jara xi naqra kurΩitajiet fuq prodotti teknolo©içi ©odda li jkunu ˙er©in, speçjalment dawk li g˙andhom x’jaqsmu malApple. Ridt inkun naf xi kemm jie˙u ˙in ta’ kull filg˙odu biex jag˙mel dan kollu, u jekk fuq kollox iqumx kmieni aktar mis-soltu min˙abba fihom. “Dan kollu jie˙u ftit minuti kollox, mhux aktar minn ˙mistax-il minuta. B˙ala ˙in ma noqg˙odx inqum kmieni, g˙ax g˙alkemm in˙obb inkun persuna produttiva, m’iniex it-tip ta’ persuna li ninqala’ malajr mis-sodda.”

Jesperimenta – jo˙loq film qasir lokali bl-uΩu tatteknologija Interessanti l-fatt li dan la˙˙ar, Neil, flimkien ma’ student ˙abib tieg˙u, qed ja˙dmu flimkien fuq films qosra ta’ tliet minuti laktar. Fil-fatt, hija ˙olma li bil-mod ilmod qed i©ibha realtà: dik li jo˙loq film qasir li jkun tajjeb biΩΩejjed biex ikun jista’ jikkompeti f’kompetizzjonijiet ©ewwa Malta u anke possibbilment barra minn Malta. “Kien qisu lejn l-a˙˙ar ta’ Jannar fejn tkellimt ma’ s˙abi tal-klassi li nixtieq nibda pro©ett g˙assajf u rajt li kien hemm wie˙ed filklassi mieg˙i li kien im˙ajjar.

Minn hemm bdejt nitkellem ma’ kittieb li kiteb bosta reçti u anke films qosra u kitibli script qasir ta’ tliet minuti. B˙alissa l- pro©e tt j insa b flewwel faΩijiet fejn g˙adna qed infittxu lokazzjonijiet, atturi, props, u apparat.

Xtaqt li kelli ˙afna aktar ˙in biex

Neil Darmanin flimkien mad-dj b’fama internazzjonali Afrojack

na˙dem fuqu matul is-sajf li g˙adda, iΩda min˙abba xog˙ol kienet ftit problema.

Il-pro©ett, iΩda, ser jibqa’ sejjer sakemm ikun lest kollu,” sostna mieg˙i Neil.

Barra minn hekk, Neil involut f’xog˙ol fuq radju lokali b˙ala cameraman u video editor , fejn jiffilmja u jeditja bosta sfidi u attivitajiet li jkollhom x’jaqsmu malistazzjon stess. “L-iktar popolari b˙alissa huwa ‘Jobz for the Boyz’ fejn naqbdu w˙ud mill-preΩentaturi talistess radju u nag˙tuhom biçça xog˙ol g˙al ftit ˙in biex naraw x’jirnexxilhom i˙awdu. Dawn kollha jinsabu fuq channel li jismu TheBayRadioNetwork fuq Youtube.”

Il-˙idma bit-teknologija tlaqqg˙u ma’ xi çelebritajiet Bis-sa˙˙a ta’ dan ix-xog˙ol fuq dan l-istazzjon, Neil

kellu ç-çans li jiltaqa’ ma’ artisti li kienu fostna g˙allMTV 2013, fosthon Honorebel u Afrojack. Óallejt f’idejh sabiex jirrakontali ftit minn din l-esperjenza unika g˙alih.

“Il-©urnata tal-MTV kienet ©urnata impenjattiva g˙alija, iΩda esperjenza mill-aqwa.

Iltqajt ukoll ma’ Jessie J, Rudimental u anke ffilmjajt intervista ma’ Afrojack. Ìurnata b˙al din tg˙allimt minnha g˙ax rajt x’jag˙mlu artisti internazz-jonali u minn liema esperjenzi jkunu g˙addew,” sos-tna Neil.

Fl-a˙˙ar nett, mimli kollu ener©ija u aspirazzjonijiet, Neil xtaq jg˙addi l-messa©© li ˙add m’g˙andu jaqta’ qalbu sabiex jil˙aq dak li jixtieq. “Jekk mhux illum hemm g˙ada, jew pitg˙ada.

Xi darba kul˙add jasal fejn ikun xtaq, min forsi b’mod iktar façli minn ˙addie˙or, iΩda l-punt hu li l-aqwa li tasal,” temm jg˙idli Neil.

22

KurΩitajiet

10.11.2013

kalejdoskopju jinstab min kien jack the riPPer… Il-misteru fl-istorja ta’ Jack the Ripper, li skantat liddinja mill-ewwel qtil li sar f’Londra ta’ Ωmien ir-Re©ina Vitorja, n˙all g˙al kollox wara 125 sena, minn eksditektiv tal-iskwadra tal-qtil.

L-a˙bar ˙aΩina g˙all-miljuni ta’ dilettanti li xtaqu jsibu lil dan il-qattiel notorju hi li dan is- serial killer qatt ma eΩista.

Il-personalità ta’ Jack kienet in˙olqot minn ©urnalist sakranazz bl-isem ta’ Thomas Bulling, li ffalsifika ittra li bag˙at lil Scotland Yard fl1888, u li fiha ppretenda li kien ‘Jack’. Dan g˙amlu biex ikollu storja sensazzjonali g˙all-gazzetta li kien ja˙dem mag˙ha.

Fuq dan l-imbierek Jack the Ripper inkitbu aktar minn 300 ktieb u tuΩΩani ta’ filmati u programmi televiΩivi.

Bejniethom semmew aktar minn mitt ra©el differenti li seta’ kien il-qattiel, u dan g˙amluh bl-inqas xhieda possibbli. Skont ma dejjem ing˙ad, il-qattiel qatel u ˙anxar gerΩumt ˙ames nisa u wara qalg˙alhom imsarinhom. Dejjem kien irrappurtat li l-qtil sar fit-toroq ta’ Whitechapel, li kienu mixg˙ulin b’lampi talgass.

Is-suspettati inkludew lil kul˙add, min-neputi tarRe©ina Vitorja, id-Duka ta’ Clarence, sa Lewis Carroll, lawtur tar-rumanz Alice in

Wonderland. Kien hemm ukoll min qal li l-qattiel kien gwerrier Indjan Sioux, blisem ta’ Black Elk, li dar mal-Gran Brittanja flimkien ma’ Buffalo Bill’s Wild West Show fis-sena 1880.

IΩda Trevor Marriott, li kien ja˙dem b˙ala ditektiv fliskwadra tal-qtil, f’Bedfordshire, qatta’ 11-il sena jistudja l-kaΩi ta’ qtil u jqalleb il-fajls ta’ Scotland Yard. Spiçça wkoll jag˙mel uΩu mit-tekniçi moderni m˙addma mill-pulizija.

Hu qal li tul is-snin, il-fatti ta’ dawn il-kaΩi kienu m˙awda u l-pubbliku ©ie mqarraq totalment minn numru ta’ awturi u pubblikaturi.

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

Pulizija – PuPu tal-lego

Membru tal-Pulizija IngliΩa baqa’ ferm skantat meta sab pupu tal-Lego mlibbes ta’ pulizija, li mhux biss kien jixbhu qatig˙, iΩda kellu wkoll l-istess numru tieg˙u fuq il-kullar.

Il-manifattur tal-log˙ob qal li hi b’kumbinazzjoni kbira li dan il-©ugarell g˙andu xebh inkredibbli mal-pulizija Thomas minn Hampshire.

Din il-figura ©dida tallog˙ob g˙andha l-istess uniformi b˙al ta’ Thomas, g˙andu mustaççi b˙al tieg˙u u n-numru 1337 li j©ib hu ukoll.

Thomas, ta’ 48 sena u missier ta’ Ωew©t itfal, qal li x-xebh tant hu qawwi li

spiçça biex g˙amel kuntatt mal-produttur tal-©ugarelli DaniΩ u qallu li spiçça bi s˙abu kollha jinkuh fuq ixxog˙ol.

Mistoqsi kif sab il-©ugarell, Thomas qal li wie˙ed millkollegi tieg˙u jfaddal il-figorini tal-Lego, u fost l-a˙˙ar li xtara, sab dan il-figorin; çempillu biex jg˙arrfu u meta hu da˙al g˙ax-xog˙ol fix-xift ta’ wara, sab l-istess ©ugarell jistennieh fuq liskrivanija.

Din il-forma ta’ pulizija, li ˙ar©et f’edizzjoni limitata, g˙andha kappell u lembuba u hi deskritta mil-Lego b˙alha parti minn Serje 11 – kollezzjoni ta’ 13-il ©ugarell.

Dwejra mitluqa li ma DaÓal ÓaDD fiha! urna ÇiniÛa tinxtara bi Prezz fenominali

Urna antika ÇiniΩa, li sidha kien juΩaha biex iqieg˙ed fiha l-pot pourri, inbieg˙et fi rkant g˙al aktar minn €177,085.

Is-sid, li g˙andu ftit aktar minn ˙amsin sena, wiret dan

il-vaΩun ming˙and qarib tieg˙u snin ilu, iΩda peress li ˙aseb li ma jiswiex wisq, g˙al madwar g˙oxrin sena uΩah biex ja˙Ωen fih petali nexfin u jfu˙u u qieg˙du fuq gwar-

darobba.

Kien meta ©ie biex jibdel daru u ddeçieda li jbig˙ numru ta’ affarijiet li kellu fiddar il-qadima, li rkantatur qallu li dak l-o©©ett jaf kien arti©janat tas-seklu tmintax, meta ç-Çina kienet ta˙t ir-renju tal-Imperatur ta’ Quianlong u jiswa eluf ta’ ewro.

Meta l-esperti komplew jeΩaminaw il-vaΩun tal-porçellana, ta˙t saff o˙xon ta’ trab sabu disinn pin©ut bl-idejn, bi fjuri roΩa, ˙odor, blu u ˙omor.

G˙all-bidu, l-irkantaturi stmaw l-urna g˙al bejn €1,180 u €1,483, iΩda tant ©ibdet interess mix-xerrejja potenzjali, li dan l-artifatt ÇiniΩ inbieg˙ g˙al €18,087.

Sid l-urna, minn Shaftesbury, Dorset kien preΩenti g˙allbejg˙ u ddikjara li dik kienet laqwa ©urnata ta’ ˙ajtu, wara li l-artifatt antik inbieg˙ g˙al 75 darba iΩjed mill-prezz stmat.

Dawn huma ritratti b˙al f’dar tal-ispirti, iΩda l-affarijiet li jidhru huma kollha kif ˙allewhom is-sidien aktar minn ˙amsin sena ilu. Mag˙rufa b˙ala d-Dwejra l-Img˙aw©a, din id-dar çkejkna u misterjuΩa f’Hertfordshire g˙ad fiha fost l-o˙rajn is-sodda ta’ bi tnejn, vaΩetti biç-çawsli u kalendarju, bis-sena u xahar ta’ Diçembru 1956.

Jing˙ad li fiha kienet toqg˙od koppja miΩΩew©a.

Meta r-ra©el miet, martu baqg˙et tg˙ix fl-istess dar sakemm ittie˙det toqg˙od f’g˙ar.

O©©etti o˙ra fid-dwejra huma rota tan-nisa, forn antik ferm u ritratti tal-familja, li lkoll juru li t˙allew kif

kienu g˙al snin fuq snin.

L-affarijiet f’din id-dwejra nstabu minn Toby Batchelor, fotografu tal-ambjent urban li j˙obb jesplora postijiet mhux tas-soltu. U kif sabhom qal li qatt ma kien jistenna xi ˙a©a a˙jar! Ûied jg˙id li g˙all-ewwel ˙aseb li kien jinsab f’dar çkejkna tal-films, g˙ax kien hemm ilbies ta’ Ωminijiet qodma ma˙ru©in mill-kxaxen u dak kollu li l-produtturi tal-films ifittxu g˙all-filmati tag˙hom.

Id-dwejra, li fis-sular ta’ fuq fiha kamra wa˙da biss, g˙andha l-pedament mikul b’mod li mielet u g˙alhekk ˙adet l-isem tad-Dwejra lImg˙aw©a.

Persona©©i

10.11.2013

23

Id-dIsgÓIn sena tal-KardInal achIlle sIlvestrInI Eman Bonnici

Is-Sibt, 26 ta’ Ottubru 2013, fisseba’ ta’ filg˙axija, il-Kardinal Achille Silvestrini ppresieda quddiesa ©ewwa Villa Nazareth, Ruma, f’g˙eluq id-disg˙in sena tieg˙u fil-jum ta’ qabel, li fiha kkonçelebraw sbatax-il presbiteru, fosthom il-Kardinal Francesco Monterisi u lArçisqfijiet Pier Luigi Celata, Claudio Maria Celli u Pier Giacomo De Nicolò. G˙al din listess okkaΩjoni, Mons. Celli ˙a ˙sieb jorganizza programm maqsum fuq jumejn li kien jinkludi mhux biss il-quddiesa msemmija, iΩda wkoll g˙add ta’ riflessjonijiet fuq temi diversi mmexxija minn kelliema differenti.

Proprju b’rabta ma’ dan kollu kif ukoll g˙ar-rwol li “don Achille” – kif inhu popolarment imsejja˙ f’Villa Nazareth – kellu ma’ pajjiΩna, b’mod speçjali fittilwim bejn il-Knisja u l-Istat, permezz ta’ dan l-artiklu sejrin nag˙tu ˙arsa lejn il-˙idmiet imwettqa matul il-˙ajja twila ta’ dan il-porporat illustri.

Min hu l-Kardinal Silvestrini?

Imwieled ©ewwa Brisighella, Provinçja ta’ Ravenna fl-EmiliaRomagna, Achille Silvestrini huwa l-fustani mit-tliet ulied ta’ Davide Silvestrini, negozjant, u Maria Gambaretti, g˙alliema.

Zijuh, Dun Ludovico Silvestrini, kien g˙al bosta snin Viçi Rettur u Ekonomu tas-Seminarju ta’ Brisighella. Wara li rçieva lewwel edukazzjoni tieg˙u fliskola elementari tal-post, fejn listess ommu kienet ta˙dem, mexa g˙all-Istitut Evan©elista Torricelli ta’ Faenza, u minn hemm g˙as-Seminarju ta’ din la˙˙ar belt f’Ottubru tal-1943.

Meta fl-1944, Faenza sfat milquta minn g˙add ta’ bombi talAlleati, is-Seminarju ng˙alaq u xi studenti, fosthom Achille, imxew lura lejn djarhom.

Huma re©g˙u lura s-Seminarju mal-ftu˙ mill-©did tieg˙u fil-5 ta’ Marzu 1945. Is-sena ta’ wara, wara l-ordinazzjoni presbiterali, li se˙˙et fit-13 ta’ Lulju filKatidral ta’ Faenza, Dun Achille ssokkta g˙addej bl-istudji tieg˙u fl-Università ta’ Bologna, mnejn kiseb Dottorat filKlassika fl-1948. Mibg˙ut Ruma, fl-Università Pontifiçja talLateran g˙al aktar studji fl-istess sena, huwa kiseb dottorat utroque iure sew fil-li©i çivili kif ukoll f’dik kanonika. Jistudjaw mieg˙u fl-istess kors kien hemm fost l-o˙rajn Dino Monduzzi u Pio Laghi, li aktar tard se˙˙ilhom, b˙al Achille, ji©u elevati g˙all-Kulle©© Kardinalizju.

Fl-1952, mexa g˙all-Università Pontifiçja EkkleΩjastika, fejn segwa studju fid-diplomazija. Issena ta’ wara ssie˙eb fis-Servizz Diplomatiku tas-Santa Sede u kien fis ma˙tur chargé d’affaires g˙all-Vjetnam, iç-Çina, lIndoneΩja u l-Lbiç tal-Asja in©enerali. Fl-1955 g˙adda g˙as-sezzjoni tal-Affarijiet Straordinarji EkkleΩjastiçi, dik il˙abta mmexxija minn Mons.

Domenico Tardini. Ma˙tur segretarju privat ta’ dan tal-a˙˙ar u aktar tard tal-Kardinal Amleto Giovanni Cicognani, fiΩ-Ωmien li servew ta’ Segretarji tal-Istat talVatikan, Silvestrini beda minn

Eman flimkien ma’ Achille Silvestrini hawnhekk ir-rabta twila tieg˙u mal-˙idmiet umanitarji b’riΩq ittfal mibdija minn Tardini u ftit wara sab ru˙u spalla ma’ spalla fi rwoli diplomatiçi ta’ importanza kbira flimkien ma’ Mons.

Agostino Casaroli, aktar tard huwa wkoll Segretarju tal-Istat.

Il-˙idmiet tieg˙u fi ˙dan Villa Nazareth Mons. Domenico Tardini (18881961), mag˙ruf g˙all-˙idma twila tieg˙u fi ˙dan isSegretarjat tal-Istat tal-Vatikan, ˙a ˙sieb iwaqqaf il-Villa Nazareth g˙all-˙arsien ta’ tfal foqra minn madwar l-Italja kollha ma’ tmiem it-Tieni Gwerra, bil-g˙an li jirçievu formazzjoni soda g˙all-futur tag˙hom.

Mal-mewt tieg˙u, il-Papa Ìwanni XXIII, li kien ˙atar lil Tardini b˙ala Segretarju tal-Istat dlonk mal-˙atra tieg˙u g˙allPontifikat, g˙olla din l-opra g˙al fondazzjoni fit-13 ta’ Jannar 1963, u l-˙arsien tag˙ha g˙adda f’idejn Mons. Antonio Samorè, il-famuΩ diplomatiku li aktar tard kien elevat g˙allKulle©© tal-Kardinali mill-Papa Pawlu VI fl-1967. Kollaboratur kemm ta’ Tardini kif ukoll ta’ Samorè, wara l-mewt ta’ dan tal-a˙˙ar fl-1983, Silvestrini n˙atar President ta’ Villa Nazareth fl-1983, kariga li g˙adu j˙addan sal-lum.

Matul il-presidenza twila tieg˙u, Villa Nazareth ˙adet xejra o˙ra, u bl-impenn ta’ bosta persuni li fiΩ-Ωmien trabbew fiha u li matul is-snin se˙˙ilhom isiru professjonisti f’oqsma differenti, Villa Nazareth illum hija çentru ta’ studji g˙aΩ-Ωew© sessi.

RappreΩentazzjonijiet diplomatiçi f’pajjiΩi diversi Ma˙tur kap tas-sezzjoni talorganizzazzjonijiet internazzjonali g˙all-paçi, id-diΩarm u ddrittijiet umani, Silvestrini mar Moska flimkien ma’ Mons.

Agostino Casaroli sabiex iwasslu l-istrument ta’ adeΩjoni tasSanta Sede fit-trattat dwar ilproliferazzjoni ta’ armi nukleari fl-1971. Óa sehem b˙ala a©©unt fil-konsultazzjonijiet ta’ Óelsinki bi preparazzjoni g˙all-

Konferenza dwar is-Sigurtà Ewropea u l-Kooperazzjoni fl1972; ipparteçipa fil-faΩijiet kollha tal-Konferenza li saru f’Óelsinki u f’Ìinevra; mexxa ddelegazzjoni tas-Santa Sede firRiunjoni ta’ Belgrad g˙all-verifika u l-iΩvilupp tal-Att Finali ta’ Óelsinki fl-1977; u serva ta’ kap tad-delegazzjoni tas-Santa Sede g˙all-konferenza tanNazzjonijiet Uniti dwar l-uΩu paçifiku tal-ener©ija nukleari f’Ìinevra fl-1971, u tal-konferenza dwar il-konformità mattrattat dwar in-nonproliferazzjoni tal-armi nukleari li ttellg˙et f’Ìinevra fl-1975.

Appuntat Sottosegretarju talKunsill g˙all-Affarijiet Pubbliçi tal-Knisja, fit-28 ta’ Lulju 1973, il-Papa Ìwanni Pawlu II tellg˙u g˙al Segretarju fl-4 ta’ Mejju 1979, u fl-istess waqt ˙atru Arçisqof tas-Sede Titulari ta’ Novaliciana. Huwa rçieva l-konsagrazzjoni episkopali tieg˙u fis-27 tal-istess xahar, flimkien ma’ 29 kandidat ie˙or, minn idejn il-Papa nnifsu, assisit minn Mons. Eduardo Martínez Somalo u minn Mons.

Dourasamy Simon Lourdusamy.

L-aktar irwoli importanti, fosthom Malta Kap tad-delegazzjoni talVatikan g˙ar-reviΩjoni tat-Trattat tal-Lateran mal-Gvern Taljan bejn l-1979 u l-1984, fost ilpajjiΩi li raw is-sehem tieg˙u b˙ala rappreΩentant tas-Santa Sede kien hemm Malta fl-1981 dwar il-kaΩ tal-Isptar tal-Blue Sisters f’San Ìiljan; Buenos Aires dwar il-kriΩi tal-GΩejjer Falkland fl-1982; in-Nikaragwa u El Salvador matul il-kriΩijiet tal-1983; Óaiti g˙all-modifikazzjoni tal-mag˙ruf konkordat tal1984; Malta, g˙all-ftehim dwar l-iskejjel reli©juΩi u l-Istat fl1985; il-Libanu u s-Sirja fl-1986 matul il-konflitti tal-gwerra çivili; mill-©did Malta g˙allkwistjonijiet dwar ir-relazzjonijiet bejn il-Knisja u l-Istat fl1986; u l-Polonja fl-1987 g˙al istituzzjoni ta’ relazzjonijiet diplomatiçi bejn il-Knisja u rRepubblika Popolari Pollakka.

Filwaqt li Monsinjur Achille Silvestrini kellu rwol deçisiv filkwistjoni tal-iskejjel tal-Knisja

f’pajjiΩna flimkien mal-Kardinal Agostino Casaroli, dejjem b˙ala Segretarju tal-Kunsill g˙allAffarijiet Pubbliçi tal-Knisja, mill-©did f’Malta fl-1986, mexxa delegazzjoni tal-Knisja filKummissjoni M˙allta mwaqqfa flimkien mal-Gvern min˙abba d-diversi problemi li kienu jeΩistu fir-relazzjonijiet ta’ bejniethom.

Il-Papa Ìwanni Pawlu II, eleva lil Silvestrini g˙all-Kulle©© tal-Kardinali fil-konçistorju tat28 ta’ Ìunju 1988, b˙ala kardinal djaknu ta’ San Benedetto Fuori Porta San Paolo. Ma˙ur Prefett tat-Tribunal Suprem tasSegnatura Apostolica tlett ijiem wara, fl-24 ta’ Mejju 1991 kien appuntat Prefett talKongregazzjoni g˙all-Knejjes Orjentali u Kançillier tal-Istitut Pontifiçju Orjentali.

Huwa rtira minn dan l-uffiççju fis-7 ta’ Settembru 2000. Kiteb id-da˙la tal-famuΩ ktieb Il Martirio della Pazienza : La Santa Sede e i paesi comunisti (1963/89) tal-Kardinal Agostino Casaroli, ippubblikat sentejn fuq il-mewt tieg˙u fl-2000, u fl2009 ppubblika l-ktejjeb L’Ostpolitik di Agostino Casaroli 1963-1989. Fl-irtirar tieg˙u, illum g˙adu jg˙ix ©ewwa l-Belt tal-Vatikan, g˙alkemm g˙adu jΩomm residenza f’Brisighella, pajjiΩ twelidu, fejn meta jmur “jie˙u d-dehra tal-kappillan tarra˙al”, kif irrimarka xi ˙add f’wa˙da mill-kitbiet li dehru dwar Silvestrini g˙al din lokkaΩjoni ta’ g˙eluq sninu.

Fl-istess jum, dehret intervista mieg˙u fil-©urnal Avvenire li fiha Silvestrini qal hekk dwar id-diplomazija, li fiha kellu daqstant sehem matul is-snin, b’referenza g˙all-˙idmiet imwettqa minn Mons. Casaroli: “Il-prudenza u l-paçenzja li kellu (Casaroli) f’sitwazzjonijiet diffiçli kienu kbar. Jekk irridu nag˙tu sens lid-diplomazija Vatikana nsibuha proprju f’dawk is-snin, li ming˙ajrhom ma kienx jasal is-16 ta’ Ottubru 1978, jum lelezzjoni ta’ Ìwanni Pawlu II.” Iva, g˙aliex permezz tal-˙idmiet u l-˙iliet diplomatiçi ta’ nies b˙al Casaroli u Silvestrini, ©ew stabbiliti l-pedamenti li g˙amlu possibbli l-©eopolitika talPontifikat tal-Papa Wojtyla.

24

Kultura

10.11.2013

niÇÇaJtaW Ftit IL-LIÌI F’IDEJHA Mara miΩΩew©a kienet xebg˙et minn Ωew©ha li jkun dejjem fis-sakra. Hija çemplet b’ur©enza lillpulizija biex ji©u d-dar tag˙ha immedjatament.

Kif ©ew, il-pulizija sabu lir-ra©el fis-sakra mejjet mix˙ut mal-art. Il-pulizija qalulha li ma hemm ebda li©i li ma t˙allix ra©el jisker f’daru.

Il-mara bil-©iri kaxkret lir-ra©el g˙al barra fittriq u l-pulizija arrestawh minnufih. ÛJARA MINISTERJALI Il-Ministru kien g˙adu kif ˙a l-Ministeru f’idejh, u beda jag˙mel is-soliti Ωjajjar.

U da˙al f’uffiççju u sab lill-messa©©ier.

ÇaJt miÌbura minn CharleS CleWS

“Kemm hawn nies ja˙dmu f’dan l-uffiççju?” staqsieh.

“Inqas minn nofshom, Onorevoli.”

IS-SAÓÓARA Kien hemm ra©el li kien imur darba fil-©img˙a g˙and sa˙˙ara g˙ax kellu fiduçja fiha.

Wara li kien ilu jmur g˙andha Ωmien sewwa, darba staqsieha: “G˙idli s-sewwa, hawn xi ˙add li jaf li jien ni©i g˙andek, ta’ kull nhar ta’ Ìimg˙a?”

Is-sa˙˙ara ˙arset lejn l-isfera tal-kristall quddiemha, u qaltlu: “Iva, wie˙ed biss jaf; dak il©uvni gustuΩ u twil li b˙alissa qieg˙ed mal-mara tieg˙ek.”

kompetizzJoni ktieb il-ktieb il-Ìdid ta’ ÌuzÈ Stagno

What happenS in bruSSelS StayS in bruSSelS

minn PHILIP SCHEMBRI

ÌuΩe Stagno introduça lilu nnifsu ftit aktar minn g˙axar snin ilu bl-ewwel ktieb tieg˙u, Inbid Ta’ Kuljum. Dan kien rumanz pop, qasir b’pinna le©©era u li tie˙u gost taqra. Ktieb innovattiv li lawtur kitbu bl-istess mod ta’ kif nit˙adtu a˙na lMaltin. It-tieni wie˙ed kien Xemx Wisq Sabi˙a. Óassejt li Stagno Ωamm l-istess stil fil-kitba tieg˙u li ©©ieg˙lek tid˙ak b’çerti fraΩijiet. Il-ktieb Ramon u Ω-Ûerbinotti ppublikah ftit wara. Dan tal-a˙˙ar jirrakkonta tlett ijiem jew erbg˙a ta’ Ωg˙aΩug˙ ta’ erbatax-il sena li kien jg˙ix fis-snin disg˙in u jattendi l-iskola ta’ Tal-Óandaq (g˙alkemm fil-ktieb bidlilha isimha).

Propju ftit tal-©ranet ilu ©ie ppublikat ir-raba’ ktieb li semmieh What Happens in Brussels Stays in Brussels. Hawnhekk Stagno jda˙˙alna fil-˙ajja ta’ Gustav, reporter tal-©urnal Maltanews. Gustav jintbag˙at mill-editur tieg˙u, il-Lovely, fi Brussell sabiex jintervista l-MEP Laburista Charlo Pulis. Milli jidher Charlo Pulis

ex-disk jockey fuq radju Super 1 kiseb wisq popolarità, u meta kkontesta l-elezzjonijiet talParlament Ewropew ˙are© bl-unuri.

Hawn Gustav jinteba˙ li l-Lovely kien irran©alu kollox sabiex jitla’ ma’ kontin©ent Malti g˙all-erbat ijiem s˙a˙ fil-Bel©ju fix-xahar kiesa˙ ta’ Diçembru. Waqt il-mawra tieg˙u Gustav jiltaqa’ ma’ diversi karattri; l-aktar prominenti il-Bebeto, eksplejer tal-futbol li skont hu kien jibbrilla meta kien Ωg˙ir, u ex-bar man talkaΩin tal-Labour ta’ Wied il-G˙ajn. Illum camera person ma’ One TV. Karattri o˙ra huma Terry, Jessie, il-Commando, il-Junker, il-Pied-u-nofs u Maria Pia, li flimkien mag˙hom ikollu j˙abbat wiççu g˙al erbat ijiem s˙a˙ fil-kes˙a tal-Bel©ju. IΩda mal-istess kontin©ent titla’ wkoll Larissa, is-segretarja privata tal-MEP Charlo Pulis. Karattru ie˙or li niltaqg˙u mieg˙u fil-ktieb hija Alexia, l-eksma˙buba ta’ Gustav li sabet xog˙ol mal-kumissjoni u emigrat

hemm. Gustav jiltaqa’ mag˙ha fil-Parlament Ewropew waqt li kien qieg˙ed fil-kumpanija ta’ Larissa.

Ma’ Alexia jqatta’ diversi sig˙at fejn sa˙ansitra din tistiednu g˙all-ikel u jispiçça jorqod flappartament tag˙ha. X’ji©ri iΩda fl-g˙odwa meta kellu jmur l-eskursjoni ta’ Brugges? Kif jirnexxilu jasal hemm?

Filg˙axija ji©i mistieden g˙al festin tal-Milied g˙and persuni ma jafhomx, akkumpanjat minn Alexia u Larissa. Fl-istess festin Alexia tie˙u g˙aliha u titlaq minn hemm. X’ji©ri wara l-festin?

X’jissuspetta l-Bebeto wara?

F’din l-istorja ma’ jonqsux il-messa©©i ta’ Marlene, l-g˙arusa li daqt ikun ser jiΩΩewwe© Gustav. Dan il-ktieb mimli battuti umoristiçi u çerta kliem li n˙obbu nuΩaw a˙na l-Maltin. Óafna drabi, Stagno jid˙ol f’˙afna dettalji ta’ preçiΩjoni meta jiddeskrivi karattru jew post partikolari.

Silta mill-ktieb What happenS in bruSSelS StayS in bruSSelS: “Hawn g˙andhom iktar glandestini minna, Çens,” gedwed il-Junker b’daqqa ta’ ras fid-direzzjoni tar-receptionist iswed, li preΩentament kien qieg˙ed jara – flimkien ma’ Larissa u Michael Savasta – kif g˙andhom jitqassmu fil-kmamar ilmembri tal-kontin©ent. “Óeqq ara! qal il-Pied-u-nofs jifta˙ idejh bera˙ qisu qed jisfida lil sie˙bu g˙all-©lied. “Mhux hekk daqt i©ibuna GonziPN u Simon Busuttil?”

“Hekk iridu l-Maltin,” qal il-Commando jkemmex xofftu. “Kieku ma jridux hekk, ma jivvotawx lin-Nazzjonalisti. Sewwa qed ng˙id, jew le?”

“Sewwa qed tg˙id,” wie©bu l-Pied-u-nofs.

“Aruwwha x’tid˙aklu s-sinjorina,” qal il-Junker b’daqqa ta’ ras o˙ra lejn is-segretarja. “G˙o©obha l-iswed qisu!”

“X’qalet li jisimha? Clarissa?”

“G˙andu jkun.”

“Clarissa: la taraha u lanqas tmissha…˙e˙e.”

“Jaf jag˙Ωilhom dan Charlo!” qal il-Commando.

“Messu ma jafx ’aqq g˙all-bag˙la,” qal il-Pied-u-

nofs, jid˙ak.

“Dik mhux qieg˙da mieg˙u, tafux,” qabeΩ issa l-Bebeto minn quddiemhom, jg˙olli s-suf t’g˙ajnejh b˙al xi ˙add li qieg˙ed – kif jg˙idu lIngliΩi – in the loop.

“Le?” qallu l-Commando.

“DaΩgur li le.”

“Imma jien hekk smajthom jg˙idu.”

“Fejn?”

“Il-kaΩin.”

“Smajt ˙aΩin mela, my friend.”

“Ma na˙sibx,” re©a’ l-ie˙or hu u jinΩa’ x-xalla tal-Juve u jimsa˙ biha l-g˙araq min˙abba s-central heating. “Dan wie˙ed li jafhom sew, il-qo˙ob ta’ Charlo. Kien g˙adda d-dawl u l-ilma lil wa˙da minn ˙utu, qabel ma ΩΩew©et.”

“Oqg˙od fuq kliemi,” tbissimlu l-Bebeto b’taptipa patronizzanti fuq koxxtu x-xellugija.

“Daqskemm nafu jien ma jafu ˙add lil Charlo, hawn ©ew. Konna mmorru l-iskola flimkien, jien u hu!”

Mistoqsija: Ma’ liema ©urnal kien impjegat il-karattru prinçipali tal-ktieb Gustav Azzopardi?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb What Happens in Brussels Stays in Brussels, ©entilment ipprovdut minn MERLIN PUBLISHERS Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd ta’ 24 ta’ Novembru.

Kultura

10.11.2013

25

xJenza fil-belt KunÇert annWali fir-reKorD ta’ mill-filarmoniKa King’s oWn tiKKontribWixxi 1.2 milJun viÛitatur Waqt leJlet ir-riÇerKaturi 2013 Madwar 15,000 viΩitatur attendew it-tieni edizzjoni taxXjenza fil-Belt lejlet is-27 ta’ Settembru fil-Belt Valletta. Din l-attività saret b˙ala parti millavveniment pan-Ewropew blisem ta’ Lejlet ir-Riçerkaturi 2013. KwaΩi 1.2 miljun persuna pparteçipaw f’attivitajiet simili li kienu organizzati fi 300 belt differenti madwar lEwropa.

Iç-çifri, ibbaΩati fuq stimi pprovduti mill-organizzazzjonijiet ta’ kull pajjiΩ, jirrapreΩentaw rekord fl-istorja ta’ din l-inizjattiva. Dan jindika Ωieda ta’ kwaΩi 20 fil-mija fuq l-estimi tal-2012. Iç-çifri talparteçipazzjoni Ωdiedu b’mod sinjifikanti minn mindu saret lewwel edizzjoni pan-Ewropea

fl-2006.

Dawn l-attivitajiet Ewropej g˙andhom l-appo©© tal-organizzazzjoni tal-UE Marie Curie Actions, li jippromovu liΩvilupp ta’ karrieri fir-riçerka xjentifika u l-mobbiltà taxxjentisti fl-Istati Membri u pajjiΩi o˙ra.

Koordinata mill-Fond g˙arRiçerka tal-Università ta’ Malta (RIDT) u l-Kamra Maltija taxXejntisti, l-attività f’Malta kellha l-appo©© tal-Programm FP7 tal-UE, l-Università ta’ Malta u l-Malta Arts Fund. It-toroq ewlenin tal-Belt kienu bieΩla b’attivitajiet xjentifiçi, artistiçi u divertenti li g˙amlu x-Xjenza fil-Belt tassew avveniment speçjali u memorabbli g˙al kul˙add.

Il-Filarmonika King’s Own, ta˙t id-Direzzjoni ta’ Dr John Galea, ser tesegwixxi dawn is-siltiet muΩikali li ser jindaqqu f’Kunçert Sinfoniku nhar is-Sibt 16 ta’ Novembru 2013 fl-Istitut Kattoliku lFurjana fis-7.30pm: Innu f’Ìie˙ Missierna San Duminku – P. Salv Galea OP Aida Gran Scene della Consacrazione e Finale – Giuseppe Verdi Aida Inno e Marcia Trionfale – Giuseppe Verdi Il Vascello Fantasma – Richard Wagner Rapsodia Ungherese 2da – J. Liszt Il Finto Stanislao – Giuseppe Verdi Bauern Polka – Johann Straus II (arr. Etienne’ Spiteri) L’Amico Fritz – Pietro Mascagni Concert in E Minor – (arr. Simon Ellul) Omaggio Alla King’s Own – Francesco Gobet Innu Malti – Robert Samut Biljetti g˙al dan il-kunçert sinfoniku jistg˙u jinkibsu bla ˙las mill-banka tal-lottu jew ilbar tasSoçjetà Filarmonika King’s Own (274, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta), mill-bar tal-Istitut Kattoliku l-Furjana jew çemplu 2123 6020.

Wa˙da mill-attivitajiet matul Xjenza fil-Belt 2013

KunÇert b’riÛq iD-Dar tal-ProviDenza fil-Jum internazzJonali gÓal Persuni b’DiÛabbiltÀ Id-Dar tal-Providenza bil-kollaborazzjoni ta’ RTK4Charity – Dar tal-Providenza u bil-kortesija tal-Fondazzjoni tal-Katidral tal-Imdina, se jtellg˙u kunçert mill-Banda tal-Forzi Armati ta’ Malta u bis-sehem tal-Coro Bel Canto u s-Sopran Rosabelle Bianchi.

Il-Kunçert se jittella’ filKatidral tal-Imdina, it-Tlieta, 3 ta’ Diçembru 2013, fis-7.30pm, ta˙t il-patroçinju distint tal-E.T. il-President ta’ Malta Dr George Abela, u l-E.T. l-Arçisqof Mons.

Pawlu Cremona.

Matul dan il-kunçert, il-Banda tal-Forzi Armati ta’ Malta, ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast ilKaptan John Ivan Borg, se

ddoqq fost l-o˙rajn il-kompoΩizzjoni ta’ Karl Jenkins, Adiemus; it-tone poem ta’ Jean Sibelius, Finlandia; u l-overture mill-film klassiku The Ten Commandments.

Id-Dar tal-Providenza, twaqqfet kwazi 50 sena ilu minn Mons. Mikiel Azzopardi u trid mat-tliet miljuni u nofs ewro fis-sena.

L-inizzjattiva tal-RTK 4 Charity – Dar tal-Providenza biex ilBanda tal-Forzi Armati ta’ Malta ttella’ kunçert huwa biex ikomplu jin©abru aktar fondi b’riΩq l-istess Dar. Matul il-kunçert se jkun qed jing˙ata wkoll il-Premju Monsinjur Mikiel Azzopardi.

Dan il-premju jing˙ata kull sena mid-Dar tal-Providenza biex jirrikonoxxi l-kontribut ta’ persuni fil-qasam tal-persuni b’diΩabbiltà f’Malta u G˙awdex jew inkella li jkunu b’xi mod appo©©jaw il-˙idma tad-Dar tal-Providenza.

Il-premju Monsinjur Mikiel Azzopardi tnieda g˙all-ewwel darba 18-il sena ilu, f’g˙eluq it-30 sena mit-twaqqif tad-Dar talProvidenza.

D˙ul g˙all-kunçert huwa bla ˙las u kul˙add mistieden jattendi.

Biljetti b’xejn jinkisbu billi ççempel 9949 3923 jew tibg˙at email lil kuncert@dartalprovidenza.org

tittella’ flimkien madDipartiment g˙all-Istudju talIspanjol fi ˙dan l-Università ta’ Malta u ta˙t il-patroçinju talAmbaxxata Spanjola f’Malta.

Fil-fatt, it-tema ser tkun ir-

relazzjonijiet bejn Malta u Spanja, u bejn il-Maltin u lIspanjoli mal-medda taΩ-Ωmien.

D˙ul b’xejn u wara jkun hemm bibita. Il-pubbliku ©entilment mistieden li jattendi.

G˙al iΩjed dettalji wie˙ed jista’ jΩur is-sit elettroniku tasSoçjetà Storika ta’ Malta www.maltahistory.eu jew ifittex ‘Malta Historical Society’ fuq Facebook.

HistorY WeeK Is-Soçjetà Storika ta’ Malta g˙andha l-pjacir t˙abbar edizzjoni o˙ra tal-avveniment li jse˙˙ kull sentejn, History Week. Numru sabi˙ ta’ kelliema ser ikun Palazzo de La

Salle, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta, nhar l-Erbg˙a 13, lÓamis 14, u il-Ìimg˙a 15 ta’ Novembru mis-6pm ta’ filg˙axija ’il quddiem.

Din is-sena History Week qed

26

Çinema

10.11.2013

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

GRAVITY (3D)

BRILLANTI

TRAÌEDJA SPETTAKOLARI FL-ISPAZJU Atturi Ewlenin: Sandra Bullock, George Clooney.

Direttur: Alfonso Cuaron Óin: 91 min.

Distributur: WARNER BROS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12A.

Gravity huwa techno-thriller brillanti ambjentat fl-ispazju ta’ madwar sitt mitt kilometru ’l fuq mid-dinja. Waqt li fil-kapolavur assolut ta’ Stanley Kubrick 2001: A Space Odyssey (1968) l-ambjent qalb il-kwiekeb u lgalassiji jidher trankwill u ta’ silenzju profond u aktarx ta’ dlam çappa, fi Gravity naraw li hemm fuq jeΩistu perikli kbar ukoll.

Wara ftu˙ ©entili fejn Ωew© astronawti jidhru qishom jiΩfnu u jag˙mlu l-kutrumbajsi fl-arja qrib il-vettura tag˙hom, malajr jibda ©ej lg˙aw© li se jo˙loq kaos u periklu palpabbli. Dr Ryan Stone (Bullock) in©iniera medika brava tinsab fl-ewwel missjoni spazjali tag˙ha ta˙t

il-kmand tal-astronawta veteran, Matt Kowalski (Clooney) li din aktarx tkun l-a˙˙ar ˙ar©a tieg˙u. Waqt li dawn it-tnejn kienu barra jispezzjonaw il-vettura biex iΩommuha fi stat tajjeb, ikunu assaltati minn xita ta’ trabijiet u frak ie˙or, li jag˙mel ˙sara kbira lill-vettura tag˙hom. Mid-dinja jirçievu messa©© biex jabbandunaw il-vettura.

Issa, dawn it-tnejn jinsabu wa˙edhom fi spazju kbir u infinit, marbutin ma’ xulxin biss b’çinga u jitgerbu fl-arja lejn dlam profond. Is-silenzju perfett ta’ wara jurihom li tilfu kull kuntatt mal-umanità u li m’hemmx çans ta’ salvata©©. Il-biΩa’ li ja˙kimhom jinfexx f’paniku enormi u l-

ossi©nu li baqg˙alhom qed dejjem jonqos. L-uniku triq li fadlilhom biex imorru lura f’darhom hi li jazzardaw aktar ’il barra fil-wesg˙at enormi mudlama.

Gravity hu thriller li bilmod jaqbdek f’morsa u qatt ma j˙allik to˙ro© mill-eçitament li jse˙˙ wara. Dan hu wie˙ed mill-aqwa films li jag˙mel uΩu sensittiv u prattiku tal-format 3D. Kif stqarr id-direttur stess, Alfonso Cuaron, li ilu ja˙dem fuq dan il-pro©ett g˙al ˙ames snin s˙a˙, l-istorja hi ambjentata fil-preΩent u t-teknolo©ija li fih hi attwali. Filwaqt li Avatar kien xog˙ol teknolo©iku ta’ fantasija stupenda, Gravity hu r-risposta ta’ andament reali.

Dan ix-xog˙ol eççellenti xorta wa˙da jfakkar f’xi sekwenzi ta’ 2001: A Space Odyssey: (i) meta Dr Stone tkun wa˙edha b’qalbha maqtug˙a tiddispra t˙abbat rasha fix- shuttle , naraw ukoll ix-

xena minn barra – minn porthole (tieqa Ωg˙ira) bla ˙sejjes xejn; (ii) hi wkoll tie˙u l-poΩizzjoni b˙al ta’ tarbija li g˙adha ma twelditx, u (iii) fuq il-˙©ie©a tal-elmu talastronawta jirriflettu ima©ni Ωg˙ar ikkuluriti. Verament timpressjona Sandra Bullock b’wiçç mixrub, fra©li u tassew melankoliku tissara mal-apparat tal-vettura biex forsi tibda ta˙dem – sekwenza li tfakkar f’Ripley (Sigouney Weaver) f’ Alien (1979) imsakkra wa˙edha filvettura spazjali ma’ mostru tal-wa˙x. Wie˙ed g˙andu wkoll jinnota sentimenti reli©juΩi f’din il-produzjoni.

Gravity jeççella bil-kbir fissets spettakulari li fih, fitteknika u l-effetti speçjali viΩwali, fil-muΩika ta’ Steven Price u f’diversi kategoriji o˙ra. Fl-Oscars u fl-unuri o˙ra dan ix-xog˙ol jidher li se jispikka. Personalment, dan hu l-isba˙ film ta’ din issena s’issa.

Çinema

10.11.2013

EsCAPE PlAN

27

EÛILERANTI

ATTENTAT TA’ ÓARbA MINN ÓAbs fORMIdAbblI

Atturi Ewlenin: Sylvester Stallone, Arnold Schwarzenegger, Jim Caviezel, Sam Neill, Curtis ‘50 Cents’ Jackson, Vinnie Jones, Vincent D’Onofrio, Amy Ryan.

Direttur: Mikael Hafstrom. Óin: 116 min.

Distributur: E-ONE ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15.

Sylvester Stallone u Arnold Schwarzenegger kienu l-aktar Ωew© atturi popolari, abbinati ma’ xog˙lijiet ta’ azzjoni qawwija u furjuΩa fis-snin tmenin u l-bidu tas-snin disg˙in. Waqt li tal-ewwel kompla jΩid il-popolarità tieg˙u wara l-karattru ta’ Rocky, bisserje ta’ Rambo, Schwarzenegger spikka, fost o˙rajn, bil-films ta’ The Terminator u o˙rajn b˙al Commando, Predator, eçç.

F’dak iΩ-Ωmien ©riet id-diçerija li dawn kellhom jidhru fi produzzjoni mmirata g˙all-istil partikolari tag˙hom, imma dan qatt ma se˙˙. Huma dehru riçentament flimkien fiΩ-Ωew© films The Expendables, però lparti tal-Awstrijak kien wisq insinjifikanti. Fortunatament, issa wasal Escape Plan fejn ittnejn huma l-protagonisti assoluti.

Ray Breslin (Stallone) hu awtorità fuq il-˙absijiet. Jaf kif g˙andu jibnihom, jiffortifikahom sewwa, u anke kapaçi ja˙rab minnhom u minn kull ˙abs li jeΩisti. Anzi, hu jit˙allas sewwa talli jirnexxilu jiΩgiçça minn dawn il-façilitajiet korrettivi ta’ sigurtà massima.

JirriΩulta li Breslin irnexxielu jiskappa, b’suççess mija fil-mija, minn kull ˙abs tal-Federal Bureau of Prisons. Ray u s˙abu ta’ B & C Security, Abigail (Ryan), Lester (D’Onofrio) u Hush (Jackson) ikunu offruti ddoppju jekk jiççalin©jaw The Tomb.

Din hi facilità korrettiva privata, ta’ sigurtà ultramassima, mibnija fuq il-kriterji ta’ Breslin stess li l-lokazzjoni tag˙ha hi sigrieta. Hu jid˙ol f’dan il-post b˙ala kalzrat, b’ebda komunikazzjoni ma’ s˙abu u jiskopri li dan hu post tal-wa˙x fejn lag˙ar kriminali sabu posthom.

Il-post hu mag˙mul minn çelel tal-˙©ie© fejn ma teΩistix pri-

vatezza, il-pri©unieri huma kontinwament sorveljati bis-CCTV u mg˙assa bi gwardji lebsin maskra sewda u armati sa snienhom. Biex tkompli tag˙qad, Willand Hobbes (Caviezel) hu lgwardjan suprem u sadist li jaf kif i©ib fix-xejn lil dawk li ma jik-kooperawx, b˙al Breslin, li jg˙addi minn martirju ta˙t idejh.

Li wie˙ed ja˙rab minn dan ilpost hi xi ˙a©a impossibbli.

Meta jipprova, isib xkiel u tradiment. Ta’ dan ipatti qares u fla˙˙ar ikollu jitlob l-g˙ajnuna ta’ Emil Rottmayer (Schwarzenegger) ra©el b’sa˙˙tu u misterjuΩ, sakemm jipprova jiskopri s-sigriet ta’ The Tomb.

Escape Plan g˙andu andament eΩileranti, mimli azzjoni, swat u brutalità o˙ra. Minkejja li fil-final jesa©era xi ftit fil-kaos li jinqala’, din il-produzz-joni ΩΩommlok linteress ˙aj u tibqa’ dejjem kompetenti.

Stallone u Schwarzenegger jikkombinaw tajjeb bejniethom u sikwit isibu ru˙hom ikkalpestati bil-kbir, waqt li din id-darba juΩaw aktar l-intellett tag˙hom. Is-slogan talkartellun jiddeskrivi sewwa dan ix-xog˙ol: The World’s Most Secure Prison. No One Escapes Alone.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

l-AQWA GÓAXAR fIlMs

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Fuq xiex jitratta l-film Gravity?

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: MARCO FALZON, 1, Blue Lagoon, Triq Karlu Darmanin, Óal Kirkop

bejn it-30 ta’ Ottubru u t-3 ta’ Novembru

Thor 2: The Dark World Captain Phillips Turbo The Smurfs 2 Runner Runner Cloudy With A Chance Of Meatballs 2 Rush We’re The Millers Monsters University One Direction: This Is Us

28

08.30 09.35 11.00 12.00 12.30 12.35 13.50 14.30 15.30 17.00 17.30 17.40 19.30 20.15 20.45 21.50 22.50 23.30

TeleviΩjoni

10.11.2013

Breakfast News Weekend Aroma Kitchen (r) Aqrali Storja (r) Popcorn (r) ONE NEWS Dak li Jg˙odd (r) Love Birds In D House (r) Saturday Xpress (r) Teleshopping ONE NEWS L-Argument ONE NEWS Joe’s Kitchen It-Tfal Conquest (r) Pezza Kustjoni ONE NEWS

07.00 08.30 11.30 12.00 13.30 14.00 14.05 14.30 16.30 18.00 18.05 18.40 19.30 20.15 20.30 21.30 21.35 23.15

NET NEWS Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) NET NEWS (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) NET NEWS Flusek (r) Wheelspin NET NEWS G˙alik fl-Ewropa Déjà Vu NET News Replay NET NEWS

07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45

L-G˙odwa t-Tajba Extraordinary Animals Pellikola Dot EU G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Mattia Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle (R) Malta u lil hinn minnha Pellikola A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet X-Factor

06.00 06.30 10.00 10.30 10.55 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.28 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 20.40 21.30

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Paesi Che Vai A Sua Immagine Santa Messa Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L'arena Che Tempo Fa Tg 1 Domenica In L'eredità Telegiornale Tg Sport Affari Tuoi Un Passo Dal Cielo 2

08.05 08.30 09.10 09.50 10.30 11.15 13.00 13.45 15.40 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 22.40

Spike Team Il Trionfo Di Madame Voyager Factory Ragazzi C'è Voyager A Come Avventura Il Nostro Amico Charly Mezzogiorno In Famiglia TG2 GIORNO Quelli Che Aspettano Quelli Che Il Calcio TG2 L.I.S. Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra TG2 N.C.I.S. La Domenica Sportiva

06.00 Fuori orario. Cose (mai) viste 07.35 La grande vallata Un'insolita parti ta a poker 08.30 FILM Ercole contro i Figli del Sole 09.55 New York New York 10.45 telecamere 11.10 TGR Estovest 11.30 TGR regioneuropa 12.00 TG3 12.55 Radici 14.00 TG Regione 14.30 In 1/2 ora 15.00 TG3 LIS 15.05 Licia Colò Kilimangiaro Com'è piccolo il mondo 18.55 Meteo 3 19.00 TG3 19.30 TG Regione 20.00 Blob 20.10 Che tempo che fa 21.30 Elisir Speciale Airc

07.20 07.45 08.45 10.45

Mag˙i Di Waverly Hannah Montana Iii Spot-Supercane Anticrimine Campionato Mondiale Motociclismo 2013 Studio Aperto Campionato Mondiale Motociclismo 2013 (I2-I1) Sport Mediaset Xxl Campionato Mondiale Motociclismo 2013 (I2-I1) Fuori Giri G˙ostbusters (Acchiappafantasmi) La Vita Secondo Jim I Studio Aperto Cosi' Fan Tutte 2 Tutto L'amore Del Mondo Lucignolo

06.00 07.55 08.00 08.45 10.00 11.30 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.10

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 – Hd The Chef Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Io Canto

08.20 09.25 10.00 10.50 11.30 11.55 12.00 13.00 14.00 14.35 14.40 15.00 17.05 18.55 19.35 21.30

Vita Da Strega Viii Le Storie Di Viaggio A...

Santa Messa Pianeta Mare Tg4 Meteo.It Pianeta Mare I Viaggi Di Life Tg4 Meteo.It Donnavventura Il Principe E La Ballerina Sella D'argento Tg4 Tempesta D'amore Oliver Twist (Di R. Polanski)

07.00 09.45 11.30 13.30 14.00 14.40

Omnibus Film: OP Center Adventure, Tg La7 Tg La7 Cronache Film: Il Tesoro Dello Yankee Zephyr The District Il Commissario Cordier Tg La7 Le Storie Di Linea Gialla Grey's Anatomy Saving Hope

07:35 08:00 08:20 09:05 09:35 10:05 10:50 11:20 12:15 12:40 13:30 14:15 15:00 17:30 18:20 19:35 20:05 20:30 21:00 21:50 22:40 23:35

Green Balloon Club Tweenies Robin Hood Little Britain Lead Balloon The Weakest Link Gavin and Stacey Doctor Who Gates Kidnapped The Weakest Link Robin Hood Doctors Kidnapped Doctor Who Roger and Val Have Just Got In Gates My Family Mistresses Spooks Luther Live at the Apollo

06:00 07:40 09:20 11:00 11:50

Everyday Italian Aarti Party Reza: Spice Prince of India Charly’s Cake Angels Barefoot Contessa: Back to Basics Reza’s African Kitchen Siba’s Table Amazing Wedding Cakes Iron Chef America Diners, Drive-Ins and Dives Charly’s Cake Angels Tastiest Places to Chowdown Chopped Charly’s Cake Angels Amazing Wedding Cakes Diners, Drive-Ins and Dives Food Wars

08:10 MythBusters: Swinging Pirates 09:05 Throug˙ the Wormhole with Morgan Freeman: Does Time Really Exist?

09:55 Baggage Battles: Liar Liar 10:25 Baggage Battles: Shock & Awe 10:50 Flip Men 11:40 Storage Hunters 12:35 Auction Kings: Jefferson Davis Letter; Lost Marilyn Monroe Tape 13:05 Auction Kings: Cy Young Baseball; 50s TV 13:30 Baggage Battles: Miami 14:25 Auction Hunters: Auction Hunter Shuffle 14:55 Auction Hunters: Ton’s Driller Instinct 15:20 Car Vs Wild: The Pirate Coast 16:15 Bear Grylls: Escape From Hell 17:10 Street Outlaws: King of the Streets

12.00 12.15 13.10 14.00 15.00 15.50 17.55 18.30 19.00 19.35 21.30

16.30 18.15 20.00 20.30 21.00 23.15

IT-TFAL, Illum fid-20.45 fuq ONE Sarah t˙ossha uΩata minn Mark imma ssibha diffiçli biex titilqu.

Charmaine narawha biss sakemm tkun xog˙ol fid-dar tal-familja Galea; x’inhi l-istorja tag˙ha barra mix-xog˙ol? Mark qed jibni reputazzjoni xejn tajba mal-impjegati tieg˙u, avolja George qallu kemm-il darba biex jimxi mod ie˙or. X’konsegwenzi jista’ jkollha din l-attitudni tieg˙u? Jew il-˙addiema jibqg˙u ma jg˙idu xejn g˙ax huwa it-tifel tal-img˙allem? John jasal lura d-dar mix-xog˙ol u lil Elaine ma jsibhiex hemm…g˙and Pauline mhijiex u l-mowbajl ˙allietu d-dar warajha. Mag˙ha g˙andha lil Bianca. Fejn setg˙et marret?

MINN NAÓA GÓAL OÓRA, It-Tnejn fit-20.30 fuq ONE Edizzjoni speçjali o˙ra tal-programm Minn na˙a g˙al o˙ra, fejn din il-©img˙a ser jer©a’ jixxandar fil-©urnata tat-Tnejn u dan sabiex jiddiskuti r-risposta tal-Kap tal-OppoΩizzjoni Dr Simon Busuttil lejn il-Ba©it 2014, imressaq minn Gvern Laburista l©img˙a li g˙addiet. Simone Cini u Manuel Micallef imexxu dan il-programm bis-sehem ta’ g˙add ta’ mistiedna fl-istudio.

13:05 13:55 14:45 15:35 17:15 18:30 19:20 20:10 21:00 21:50 22:40 23:30

CRIMINAL MINDS, It-Tlieta fit-20.10 fuq Rai Due Tinstab ras ta’ katavru wara 25 sena ©o kapsula f’ra˙al f’Colorado. Morgan u t-tim jibdew jinvestigaw qtil ta’ pulizija.

Intant, il-qattiel li kien waqaf mill-qtil, milli jidher ser jer©a jibda’ joqtol.

ONE NIGHT STAND, It-Tlieta fl-22.15 fuq ONE L-appuntament tieg˙ek ma' One Night Stand g˙al din il-©img˙a biss ser jkun ftit aktar tard. Fl-22:15, it-‘talk show’ tant popolari ta' ONE wasal g˙as-7 episodju! Owen g˙aΩel id-dates tieg˙u bi ftit bidla, personaggi li g˙andhom stejjer interessanti x' jirakuntaw! Tanya Borg Cardona tirrakonta mag˙na il-mod poΩittiv tag˙ha ta' kif t˙ares lejn il-˙ajja u taqsam mat-telespettaturi lener©ija li g˙anda lejn il ˙ajja, l-istorja ta' Audrey Harrison b˙ala attriçi u l-istil personali u ta' moda ta' Maria Bugeja u kisba b˙ala mara tan-negozju.

09:00 American Pickers: Urban Cowboys 10:00 American Pickers: Automotive Archaeology 11:00 American Pickers: Guys and Dollhouses 12:00 Ice Road Truckers: Art of War 13:00 Storage Wars: Winner Winner Chicken Dinner 13:30 Storage Wars 19:00 Pawn Stars 20:00 Counting Cars 21:00 Duck Dynasty 22:00 Shaun Ryder On Ufos: Caug˙t On Tape 23:00 Ax Men: Risking It All

08:35 FIA World Endurance Championship 10:00 UEFA Women’s Champions League Football 11:30 ISU Grand Prix, Figure Skating 14:30 FIFA Under 17 World Cup Football 16:00 UEFA Women’s Champions League Football 17:00 Live: UEFA Women’s Champions League Football [Live] [N] 1 9:00 ISU Grand Prix, Figure Skating 21:00 Boxing 23:00 Motorsports Weekend 23:15 UEFA Women’s Champions League Football

06:00 06:25 07:15 08:10 09:05 09:30 10:00 10:55 11:50 17:20 18:15 19:10 20:05 21:00 21:55 22:50 23:45

Meerkat Manor My Cat From Hell Too Cute!

Nick Baker’s Weird Creatures Monkey Life Swamp Brothers The Most Extreme North America Rogue Nature Animal Airport Swamp Brothers Gator Boys Sharkbite Beach Roaring with Pride The Lion Man Untamed and Uncut Gator Boys

06:00 06:50 07:40 08:30

07:40 08:05 08:30 09:00 09:25 09:50 10:15 10:40 11:10

07:55 08:20 08:45 09:10

Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly OddParents Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness Turtles 10:25 The Penguins of Madagascar SpongeBob SquarePants Winx Club iCarly Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Fairly OddParents iCarly Big Time Rush Victorious Life With Boys

ARANI ISSA, l-Erbg˙a fit-20.15 fuq ONE Chalie, Kolinu u Connie kienu a˙wa inseparabbli u, meta 45 sena ilu Chalie telaq l-Awstralja, kienet daqqa ta’ ˙arta kbira g˙al ˙utu. Illum, Kolinu qed ibati minn marda kronika tan-nervituri .

Kemm Connie kif ukoll Kolinu qatg˙u qalbhom li huma qatt ser jer©g˙u jiltaqg˙u ma’ ˙uhom Chalie peress illi anke dan g˙adda minn ˙ajja mqanqla sew ©ewwa Sydney. Imma hemm sorpriΩa kbira ˙afna lesta g˙al dawn l-a˙wa li verament mhumiex qed jistennew. Niltaqg˙u wkoll ma’ Celienne u Mark: Mark safa vittma ta’ inçident b’forklifter li wasslu sabiex g˙amel disa’ operazzjonijiet. G˙andhom sorpriΩa kbira lesta g˙alihom!

THE MENTALIST, l-Erbg˙a fid-21.10 fuq Rete 4 Patrick u Lisbon bdew jinvestigaw kaΩ ta’ qtil li se˙˙ fil-Punent tal-Amerika f’post miΩg˙ud bit-turisti, Intant, l-a©enti tas-sigurtà nazzjonali jibdew ifittxu sabiex jisirqu xi ˙a©a ming˙and John fid-dar ta’ Patrick.

11:50 12:40 13:30 16:00 16:50 17:40 18:30 19:20 20:10 21:00 21:50 22:40 23:30

My Crazy Obsession Say Yes to the Dress Long Island Medium Say Yes to the Dress: Bridesmaids Here Comes Honey Boo Boo Craft Wars Cake Boss Secret Eaters Long Island Medium My Crazy Obsession Here Comes Honey Boo Boo Breaking Amish: Brave New World Say Yes to the Dress Brides of Beverly Hills Long Island Medium The Body Shocking Show Facing Trauma

11:35 12:00 12:25 12:50 13:15 13:45 14:35 15:00 15:50 16:15 16:40

Everybody Nose Feng Shui Living Offbeat America House Hunters International My Yard Goes Disney Extreme Living Celebrities at Home World’s Most Extreme Homes State of Style: 2012 Fall/Winter Collection Behind the Label Masters of Luxury House Hunters on Vacation Vertical City What’s With That House?

Selling New York Celebrities at Home Super Swank State of Style: 2012 Fall/Winter Collection Behind the Label Masters of Luxury

09:35 10:00 10:50 11:15 11:40 12:30 12:55 13:20 13:45 14:40 15:30 15:55 16:20 16:45 17:10

TeleviΩjoni

10.11.2013

ILLUM

GÓADA

IT-TLIETA

10 TA’ NOVEMBRU

11 TA’ NOVEMBRU

12 TA’ NOVEMBRU

OLIVER TWIST

THE SOCIAL NETWORK

SHERLOCK HOLMES

RETE 4 – 21.30

CIELO – 21.10

CANALE 5 – 21.10

FILM – DRAMA

FILM – BIJOGRAFIJA

FILM – AVVENTURA

29

Fis-seklu dsatax, it-tfajjel orfni Oliver Twist jintbag˙at f’dar fejn it-tfal ji©u maltrattati u jit˙allew bil-©u˙. Imur f’dar o˙ra, din id-darba ta’ deffien, iΩda wara li ji©i msawwat, Oliver jibda vja©© ta’ sebat ijiem sabiex ja˙rab lejn Londra.

Jasal g˙ajjien u bil-©u˙, ikun milqug˙ minn grupp ta’ ˙allelin immexxija minn Fagin. Mr Brownlow, ra©el sinjur, jie˙u lil Oliver fid-dar tieg˙u biex it-tifel ikollu saqaf fuq rasu. IΩda Fagin u l-perikoluΩ Bill Sykes jiddeçiedu li jisirqu lil Oliver minn fejn ikun qed jg˙ix biex ikunu jistg˙u jisirqu d-dar tas-Sinjur Brownlow.

Oliver jispiçça jwe©©a’ u Mr Brownlow jipprova jsalva lil Oliver.

The Social Network jesplora kif Facebook ©ie ivvintat. Naraw mill-perspettiva ta’ g˙ajnejn Ωg˙aΩag˙ bravi li jg˙idu li kienu hemm fil-bidu ta’ din l-invenzjoni.

Studenti universitarji f’Harvard ©iethom l-idea li jo˙olqu social network fl-università stess. It-tewmin sinjuri Cameron Winklevoss u Tyler Winklevoss flimkien mal-˙abib tag˙hom Divya Narendra, li ˙ar©u b’din l-idea, talbu lil Mark Zuckerberg biex jg˙inhom jiΩviluppawha u huwa jaççetta.

Zuckerberg, bl-g˙ajnuna finanzjarja ta’ sie˙bu Saverin, jiddeçiedi li jo˙loq sit elettroniku g˙alih ming˙ajr ma juΩa kodiçi pprovduta mit-tewmin. Is-sit ‘Thefacebook’ beda jifjorixxi u t-tewmin u Nardenda bdew jaraw kif ser jag˙mlu sabiex jie˙du dak li jemmnu li kienet l-idea tag˙hom ming˙ajr ma jift˙u kawΩa, peress li l-istudenti ©entlomi ta’ Harvard ma jemmnux b’dawn l-affarijiet.

Bl-arrest ta’ Lord Blackwood, Sherlock Holmes u Dr John Watson jemmnu li kienu waqqfu wie˙ed millaktar qattiela perikoluΩi f’Londra, li kien responsabbli ta’ erba’ omiçidji u kien ser iwettaq il-˙ames wie˙ed meta dan kien arrestat.

Ftit tax-xhur wara, Lord Blackwood ji©i mg˙allaq min˙abba l-att kriminali li kien wettaq, iΩda qlajjiet li jibdew jinfirxu jg˙idu li g˙adu ˙aj bil-g˙ajnuna tal-ma©ija s-sewda, u dan biex ja˙rab is-sentenza tas-soçjetà.

Meta jçaqilqu l-katavru tieg˙u, isibu li l-©isem li hemm fit-tebut hu ta’ ra©el ie˙or. In-nies f’Londra kienu inkwetati b’din l-a˙bar li Blackwood kien qam mill-mewt.

Bl-assistenza ta’ Irene Adler, Holmes u Watson iridu jwaqqfu lil Blackwood qabel ma jkompli lpjan tieg˙u: li jie˙u ta˙t idejh il-Gvern Brittaniku u eventwalment id-dominazzjoni tad-dinja.

L-ERBGÓA

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA

13 TA’ NOVEMBRU

14 TA’ NOVEMBRU

15 TA’ NOVEMBRU

COWBOYS VS ALIENS

SHUTTER ISLAND

L-ITALJA VS IL-ÌERMANJA

PREMIUM CINEMA – 19.10

CINEMA ENERGY – 21.15

RAI UNO – 20.30

FILM – FANTASIJA

FILM – DRAMA

FUTBOL

Fl-1954, US Marshal Teddy Daniels ikun assenjat biex jinvestiga l-g˙ejbien ta’ pazjenta mill-isptar Asecliffe ta’ Shutter Island f’Boston. Hu kien qed ja˙dem biex jigi assenjat fuq din il-gΩira g˙al ra©unijiet personali.

Teddy jibda jissuspetta li jkun ntbag˙at hemm b˙ala parti minn pjan mag˙mul mit-tobba tal-istess sptar, fejn isiru trattamenti illegali. Il-˙iliet talinvestigazzjoni tieg˙u jwasslu biex ikun jaf x’inhu ji©ri, iΩda mill-isptar ma j˙allu˙x jaççessa informazzjoni li tkun tista’ twasslu g˙all-verità.

Urugan li jolqot lill-gΩira jaqta’ l-mezzi ta’ komunikazzjoni u kriminali perikoluΩi ja˙arbu fil-konfuzjoni li tin˙oloq. Teddy jibda jiddubita kollox: ilmemorja tieg˙u, lil sie˙bu u anke s-sanità mentali tieg˙u.

Issa, wara li l-Italja u l-Ìermanja qatg˙u biljett g˙all-finali tat-Tazza tad-Dinja li ©ejja, dawn ser jilag˙bu log˙ba ta’ ˙biberija f’Milan. Din ser titqies b˙ala log˙ba ta’ lussu, u dan g˙aliex iΩ-Ωew© timijiet bejniethom reb˙u t-tazza seba’ darbiet. Din illog˙ba ser tintlag˙ab f’g˙eluq il-100 log˙ba talkowç ÌermaniΩ Joachim Low.

Cowboy fil-West l-antik iwassal rewwixta kontra terror minn xi ˙a©a lil hinn il-bog˙od mid-dinja tag˙na.

Stran©ier isib ru˙u fid-deΩert tar-ra˙al Absolution wara li jitlef il-memorja tal-passat tieg˙u. L-unika ˙a©a mill-passat tieg˙u hija l-qajd li kellu malpolz. Hu jiskopri li n-nies tar-ra˙al ta’ Absolution ma’ jilqg˙ux nies minn barra mir-ra˙al; u n-nies tar-ra˙al jg˙ixu f’biza’ kontinwa.

IΩda Absolution ser jesperjenza l-biza’ tal-attaki tal-mostri li jinΩlu b’veloçità qawwija u b’dawl li jg˙ammex ja˙tfu lin-nies dg˙ajfa tar-ra˙al. L-unika tama ta’ salvazjoni hija l-istran©ier li ma kinux aççettaw. Meta l-memorja ta’ dan ir-ra©el tibda ©ejja lura, jirrealizza li g˙andu sigriet li jista’ jg˙in lir-ra˙˙ala sabiex ji©©ieldu l-forza tal-aljeni.

30

Log˙ob

10.11.2013

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Diploma, 5 Timidu, 8 Skamplu, 14 Arblu, 15 Ìulepp, 17 N˙asel, 19 Tinda, 20 Rett, 21 Tron, 23 Lussu, 25 Itqal, 28 Qatt, 29 u 30 Kollox, 31 Na˙a, 33 Tistatkunint, 39 Ódar, 41 u 42 Plural, 43 Rota, 45 Renta, 46 Bxara, 47 Adam, 50 Fqar, 53 u 54 Msaren, 56 Tokki, 58 Nikket, 60 Tombla, 62 Botta, 64 Passi, 67 Rabtin, 69 u 70 Mastrudaxxa, 72 u 73 Bennej, 75 Dars, 77 Mina, 79 Multi, 80 u 82 Tmintelef, 84 u 85 Mqaret, 87 Ponç, 88 Rettangulari, 93 Qala, 94 u 95 Kankru, 96 Olga, 98 Swiçç, 100 Msida, 101 Ikel, 105 Enne, 108 Truxa, 109 Venven, 110 u 111 Tesserament, 112 Spinola, 113 Mitmum, 114 Spettur.

288 Irba˙ €25 fi flus

94

WEQFIN:

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 19 20 21 23 25 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 70 72 75

Dawn huma sensara taΩ-Ωwi©ijiet (7) ...... niΩlu f’saqajh, kellu biΩa’ kbir (6) Dawn mhumiex iffukati (7) Dan il-g˙ors ta’ g˙ajjat u fer˙ mhuwiex ir-ra©el tal-brija (5) Tista’ tg˙idlu wiri ta’ m˙abba (6) Din hija l-marda tal-©diem (6) Bewsa tan-..... ˙elwa manna, nofs qawl (5) Dan tarah Ωgur f’Dellimara, l-aktar fixxemx (4) Dak veru .... il-g˙ajn, fitt ˙afna (4) Dawn g˙adhom jitwieldu (5) u 28 Dawn mibg˙uda u mistmerra (9) u 30 Bniedem hekk qisu dik il-˙uta li tibla’ kollox (6) M, issibha f’nofs semmen (4) Din ng˙iduha g˙al min irid xi ˙a©a perfetta, li tag˙mel kollox (5,1,6) Kontra ˙ru© (4) u 42 Din mimlija pultruni fil-wesg˙a t’isfel tat-teatru (6) Marru .... sa Londra (4) Kontra gawdut (5) Din l-g˙asfura qatt ma tkun bilwieqfa?

(5) Fil-˙wienet b˙alissa ssib ˙afna .... (4) M’g˙andi l-ebda .... ta’ x’inti tg˙id! (4) u 54 Aktar minn karkur wie˙ed (6) Jintlibes minn ra©el li sejjer g˙al xi okkaΩjoni (5) Funzjoni tal-Knisja g˙al disat ijiem (6) Bniedem x’aktarx mist˙i, nieqes mill-kura©© (6) ..... u la tmissnix! (5) Miskin, ..... fin-niexef (5) PoeΩija ta’ 14-il vers (6) Din kartiera, jew portafoll (6) Óares li ma jidhirx (5) u 73 Min jaf kemm soqnieh meta konna tfal! (6) G˙amel is-sinjal tas-salib (4)

77 79 80 82 84 87 88 93 94 96 98 100 105 108 109 110 112 113 114

Aktar minn kor wie˙ed (4) Ra©el tal-˙adid (5) Aktar minn darba (5) Dari kien xelin u tmien soldi (4) u 85 Ma kienx jaf fejn hu (6) Aktar minn denb wie˙ed, u jista’ ma jin˙afirx (4) Ng˙iduha g˙al min bassar x’kien ©ej (5,7) .... fawwar ifawwar il-bjar (4) u 95 Wa˙da mis-sireni (6) Aktar ˙elwa (4) Wiççu ma tahx (5) u 101 Dawn nies mg˙obbijin b’xi responsabbiltà (9) Mhuwiex selva©©, anzi ©wejjed u kwiet (4) L-ag˙ar wa˙da hija dik nukleari (5) Ra˙al f’G˙awdex (6) u 111 Dan ifisser xi ˙a©a li tispiçça b’diΩgrazzja (11) Xejn mhu organizzat, anzi l-kontra (7) Aktar minn sunnara wa˙da (6) Jg˙ix ˙ajja ta’ ....., mhux ta’ bniedem (7) Weqfin

2 3 6 9 11 12 13 16 18 22 24 27 32

L-Istati ..... tal-Amerika (5) u 4 Dawn aqwa mit-trombi (8) u 7 Xitla ta’ bosta lwien fir-rebbieg˙a (10) u 10 Illum mag˙ruf a˙jar b˙ala Monte Carmeli (8) Mhumiex kwadri (5) Bniedem ma˙sud u ma jifla˙x jitkellem (7) Wie˙ed mill-kapitli (7) Dan huwa r-ra©el ta’ Marija? (5) Kontra samrani (5) Din bid-disinn tal-art u l-ba˙ar (5) u 26 Din g˙asfura li g˙andek u m’g˙andekx? (6) Dan b’g˙onq dejjaq, mimli bl-ilma (5) Min jag˙milha jg˙idu li hu sa˙˙ar (6)

33 35 36 37 40 44 48 49

u 34 Wa˙da mill-˙babat (7) G˙adu ja˙sibha a la ...... (6) L-aktar arma vili li thedded biha (6) u 38 It-telqa wara xi kedda kbira (7) Din purtiera tal-qasab (6) Il-pjazza l-kbira ta’ G˙awdex (4) Wa˙da mill-o˙rajn (4) Dan jg˙ix billi jarda’ d-demm ta’ ˙addie˙or (8) 51 Din fiha l-grillu, u kul˙add jag˙mel kif jaqbillu! (8) 52 Xi ˙a©a ta’ insult u reg˙xa kbira, t˙ossok offiΩ biha (6) 55 Fiha sittin sekonda (6) 57 Din taf Ωgur x’fiha l-borma (4) 59 X, f’nofs mexxej (4) 61 Il-...., ©nien sabi˙ fil-Furjana (4) 63 Din tfu˙ jew tinten (4) 65 Materjal artab li ji©©ebbed (6) 66 Naturalment dawn mhumiex twal (4) 68 G˙akar li jibqa’ fil-qieg˙, jew fil-©nub (6) 69 BeΩbeΩ jew çanfar lil xi ˙add (6) 70 Aktar minn farka wa˙da (4) 71 Din offerta ta’ stima g˙al xi xog˙ol (6) 74 Kien hemm .... bejn iΩ-Ωew© na˙at (4) 76 Instab .... wara l-©uri (4) 78 Jaf sew, wie˙ed tal-affarijiet tieg˙u (5) 79 BΩieq aktar pulit (3) 81 Ûmien twil ... (3) 82 Wie˙ed mill-isfondi (5) 83 Ra kif g˙amel biex ......., b˙al BuΩobba (7) 86 Dawn nies mimlija bl-arti (7) 89 Fil-knisja ssib bosta b˙alu (5) 90 u 91 Dawn tal-bnazzi jew tal-maltemp (6) 92 Bih titla’ jew tinΩel b’saqajk (5) 97 Inteba˙ b’xi mel˙a m˙arbta? (5) 99 u 100 Mexxa jew idderie©a xi kumpanija (10) 102 X’sar minnha l-..... tal-Indipendenza? (5) 103 u 104 Din bix-xag˙ar falz (8) 106 u 107 Baqg˙u b’˙alqhom miftu˙ (8)

2 u 3 Imbroljun, 4 Ma©i, 6 u 7 Imprudenti, 9 u 10 Kalamita, 11 Lança, 12 Kartuna, 13 Maxtura, 16 Lhudi, 18 Stann, 22 Soppa, 24 u 26 Sittin, 27 Bolla, 32 Óarrek, 33 u 34 Tursina, 35 Arafat, 36 Umbrat, 37 Iraq, 38 u 40 Tradiment, 44 Temi, 48 Denb, 49 Lanterna, 51 Frankuni, 52 Stampi, 55 Óabbat, 57 Kors, 59 Kont, 61 Mors, 63 Opra, 65 Selmun, 66 Iben, 68 Nadifa, 69 Mostru, 70 Djul, 71 Xkaffa, 74 u 76 Plattina, 78 Amman, 79 u 81 Martri, 82 Etern, 83 Apposta, 86 Kawlata, 89 Edwin, 90 u 91 Tiçlis, 92 Redus, 97 Grupp, 99 u 100 Çentimetru, 102 Kleru, 103 u 104 Karival, 106 u 107 Trapjant.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:

Indirizz:

Nru tat-telefown: Rebbie˙a ta’ €25: MATILDE SCICLUNA, Blokk 3, Flat 10, Triq id-Deheb Fin Óal Qormi.

Log˙ob

10.11.2013

31

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 028 122 198 297 325 389 433 440 510 519 736 741 762 839 956 980

B’4 numri 0404 0611 0891 0958 1149 1272 1386 2171 2379 3500 3905 4262 4353 4397 4628 4699 4763 5102 5809 6017 6069 6503 6714 6934 6992 7029 7326 7681 8033 8448 8498 8641

8987 9006 9170 9346 9366 9681

B’5 numri

B’6 numri

16392 18209 22047 28533 30201 33140 33348 35486 36001 44943 48415 60738 62137 74669 74946 75139 76641 77270 86202 87267 93660 96845

181624 385722 678334 682691

Bi 8 numri 10669744 66129435 88241048 99063947

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a: MARY AZZOPARDI, 10A/6, Triq il-Fran, Óal Lija, BZN 10.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

5

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

32

AvviΩi

10.11.2013

PROPRJETÀ IS-SIÌÌIEWI: House of character spazjuΩa u arjuΩa, bilbejt u l-arja tag˙ha, fiç-çentru tar-ra˙al. Ideali b˙ala residenza jew g˙al skop ta’ negozju.

Bla çens. Prezz ideali. Çempel 2146 4664.

ÓAL TARXIEN: Blokka kbira ta’ 120 pied tul, li tikkonsisti f’garaxxijiet semi-basement, maisonette, Ωew© appartamenti u penthouse. Bilkomun u l-lift lesti minn kollox. Ta’ min wie˙ed jarahom g˙ax mibnija kbar. Biex tikseb aktar dettalji çempel 9982 6927.

ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Terraced house kantuniera. Kbira u spazjuΩa, fiha salott, intrata, TV room , kamra tal-ikel, kçina, Ωew© kmamar tal-banju u erba’ kmamar tas-sodda, terazzin kbir. Bejt bl-arja kollha. Ìnien quddiem kbir biddrive-in , bir u garaxx ta’ 3 karozzi. Prezz negozjabbli. Çemplu 7993 8270.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙all-

sulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

IL-BELT VALLETTA: Óanut li jinsab f’14, Old Theatre Street.

Jikkonsisti f’kamra ta’ 23 metru kwadru, store Ωg˙ir u toilet. Il-permess hu Class 4 u jista’ jitla’ g˙al klassi differenti.

Ming˙ajr çens u lest minn kollox g˙all-investiment. Prezz tajjeb ˙afna ta’ ¤75,000. Çempel lis-sid fuq 7909 4499.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI IS-SIÌÌIEWI: Appartament b’kamra tas-sodda kbira, kçina, living kbira, hall, kamra tal-banju u bejt g˙alih wa˙du.

Fih l-g˙amara b’kollox. Çemplu 9987 2662 jew 2146 2642.

IX-XGÓAJRA: Garaxx livell mat-triq, joqog˙du 3 karozzi, ¤2.60 kuljum. Çemplu fuq 7947 3621.

ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Garaxx, u ÓAL-QORMI: Óanut jew uffiçju.

Scaffolder twil sa 3 sulari bittavluni b’kollox, çimi tal-pont

b’kundizzjoni tajba. Jigger ©did fjamant. Roti racer u mountain bikes . Mixer taddawl f’kundizz-joni tajba. G˙al aktar informazzjoni çempel 9946 7500, 2746 4394.

KAROZZI GÓALL-BEJGÓ Mercedes E Class, magna 270 diΩil tas-sena 2004. Semi automatic , 4 bibien, fiha 70,000 mil, impurtata mill-Ingilterra.

Full extras . Mercedes Benz Saloon tal-1987. IΩ-Ωew© karozzi huma f’kundizzjoni tajba u miΩmuma fil-garaxx.

G˙al aktar informazzjoni çempel 9961 5083 jew 2746 1496.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Ûew© inkwatri kbar taç-ÇiniΩi.

Twal tliet piedi u wisg˙in pied. Prezz tat-tnejn ¤60. Çemplu fuq 9900 0453, 2169 7066 jew 9926 3632.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i talidejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Du gena talmarka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-batterija,

bi prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i talidejn u kif ukoll tal-˙ajt u grandfather clocks. Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine , sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija – 110 Triq ilKungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel 2141 7235 jew 9982 5389.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew inkella 9982 4139. Sander , kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 7961 7945.

Pakkett preΩentabbli li jinkludi ktieb bil-faççata iebsa u CD ori©inali. Tista’ tag˙Ωel minn Elvis Presley, Kenny Rogers, The Crooners (Dean Martin, etc) u Gran Prix Legends DVD. Jiswew €10. Dawn huma ideali b˙ala rigal g˙allMilied. Pusta©© b’xejn. Mob: 7969 1235

Kaxxa tal-plastik li tikkonsisti fi 12-il CD ori©inali mis-sittinijiet sat-tmeninijiet li kinkludu lil Helen Shapiro, Bay City Rollers, Rubettes Foundations, Ricky Valens, Mary Hopkins Bachelors, Temptations, Supremes, Herman’s Hermit u o˙rajn. KwaΩi mitejn diska fuq 12-il CD. €20 biss. Posta b’xejn. Ideali b˙ala rigal g˙allMilied. Mob: 7969 1235

G˙all-bejg˙. KwaΩi l-kotba kollha ta’ Anton Grasso li jinkludu Enigma, it-Tifla li G˙erqet, Is-Se˙er ta’ Satana, Órafa Msa˙˙ra, Jid˙aq il-Lejl, Dinja Perfetta u o˙rajn. Posta b’xejn. Mob: 7969 1235

WW2 Files & DVD Collections: kaxxa ta’ 12-il DVD ori©inali, kollha ssi©illati. €70 (Lm 30) biss. Pusta©© b’xejn. Ideali b˙ala rigal g˙allMilied. Mob: 7969 1235

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4505. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar, G˙awdex. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2155 6674, 9947 5746 jew 9928 8699.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

PRIVAT IngliΩ, Taljan, FrançiΩ fl-Olevel, A-level, Intermediate u Conversation. TELT Mont bd g˙all-beginners. Mr C. Dowling (Qual. Tech.) Çempel 9928 3974 u 2133 5032. Dati huma: 15, 22, 29 ta’ Settembru u 5 ta’ Ottubru.

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ikoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

BÛONN TA’ PIZZAR BΩonn ta’ pizzar fuq baΩi parttime bl-esperjenza, b’kundizzjonijiet tajbin fi stabbiliment f’BirΩebbu©a. Çempel 9982 4349.

DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich – dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali.

Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel sabiex ting˙ata aktar informazz-joni fuq 2166 6142 jew 7966 6142 jew ibg˙at email lil robinich@go.net.mt

DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn ¤23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908

KISI, TIBJID U TIKÓIL

PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

AvviΩi

10.11.2013

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju.

Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards.

Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys , B’Kara. Çempel 2148 2796.

um shutters, g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems.

Issibilna bibien li jifil˙u nnar, aluminium b’ thermal insulation biex tnaqqas iss˙ana fis-sajf u l-kes˙a fixxitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn.

Horvin Ltd, A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel 2122 6320, 2122 7196 jew 9989 1800.

Email : horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil

Jason g˙al aktar informazzjoni fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet eçç. Membrane jew liquid membrane .

Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

33

xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.co m

ççempel 9942 8403 jew 7920 8644.

CLOSING DOWN SALE

KLIEB

Ro˙s ta’ 50% fuq l-istokk kollu ta’ stationary , cards , toys, gifts u o©©etti o˙ra b˙al equipment tal-˙anut. G˙al aktar informazzjoni tista’

Ìriewi tal-German Shepard ta’ 8 ©img˙at. Puri u bil- pedigree . Ìenituri ta’ barra. Çemplu 7949 1077 jew 2144 5443.

KLIEB Klieb German Shepherd ta’ razza pura g˙all-bejg˙. G˙al aktar informazzjoni çempel 7953 1191.

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq

WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rub be rised paint . 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840, jew id˙ol fis-sit elettroniku: www.wpMalta.com

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM Vin Aluminium. Nag˙mlu bibien, twieqi, insect screens, eçç. Nag˙mlu wkoll xog˙ol ta’ tiswijiet. Sabiex tikseb aktar informazzjoni çempel 2189 8999 jew 9946 5666.

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM G˙al kull xog˙ol ta’ alumini-

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

– €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

– €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

– €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

– €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

– €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717

34

Almanakk

10.11.2013

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 24°C L-INQAS TEMPERATURA: 17°C UV INDEX: 3 TEMP: Ìeneralment ftit imsa˙˙ab u b’çans ta’ xi ˙alba xita iΩolata.

HI

20°C

19°C

20°C

LO

12°C

14°C

15°C

VIÛIBBILTÀ: Tajba minbarra f’xi ˙albiet tax-xita.

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Ħafif g˙al moderat mill-Punent Majjistru, gradwalment jiΩdied g˙al ftit qawwi lokalment ftit qawwi g˙al qawwi sa tard waranofsinhar BAÓAR: Ħafif g˙al moderat li jsir qawwi IMBATT: Ftit li xejn

HI

21°C

20°C

16°C

LO

14°C

13°C

13°C

Il-front ta’ Tas-Sliema mitt sena ilu

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 24°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

Mixja b’risq tfal KalkariΩi Il-Kunsill Lokali tal-Kalkara se jorganizza mixja b’risq tfal KalkariΩi milquta mill-Lewkodistrofija. Nhar il-Óadd 10 ta’ Novembru 2013, mill-10.00 ta’ filg˙odu ’l quddiem.

Tluq: minn fejn l-uffiççju tal-Kunsill Lokali, Triq isSalvatur, Triq Rinella, Triq is-Sienja, Triq Patri Mattew Sultana u Triq il-Kapuççini.

Tmiem: f’Misra˙ l-Arçisqof Gonzi.

Applikazzjoni tin©abar mill-Kunsill Lokali tal-Kalkara.

Royal Pharmacy, 271, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta Thomas Pharmacy, 796, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Drugshop Dispensary, Vjal De La Cruz, Óal Qormi St Helen Pharmacy, Triq Tumas Fenech, Birkirkara Regal Pharmcay, 39B, Triq Antonio Bosio, l-Imsida SpiΩerija Kappara, Ûbibu Lane, San Ìwann Brown’s Pharmacy, Unit 22, Triq Tigne, Tas-Sliema Medica Pharmacy, Triq in-Naxxar, Óal Balzan M©arr Pharmacy, Triq il-Kbira c/w Triq Vitale, l-Im©arr, Malta Karizia Drugsture, 69, Triq George Borg Olivier, il-Mellie˙a Theresa Jo Pharmacy, 3A, Triq Xintill, Óal Tarxien Verdala Pharmacy, 57, Triq il-Gendus, Bormla Fgura Pharmacy, Triq il-Koppla, il-Fgura Gerada Pharmacy, 146, Triq Mater Boni Cosnigli, iΩ-Ûejtun St Andrew’s Pharmacy, 51, Triq San Ìor©, Óal Luqa St Nicholas Pharmacy, 1, Triq il-Parroçça, is-Si©©iewi Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, ir-Rabat, Malta

Ìimg˙a Ewropea g˙at-tnaqqis tal-iskart Fl-okkaΩjoni tal-Ìimg˙a Ewropea g˙at-Tnaqqis tal-Iskart li ser issir bejn is-16 u l-24 ta’ Novembru 2013, is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza attività bit-tema ‘Ning˙aqdu Favur l-Ambjent’, nhar ilÓadd 17 ta’ Novembru 2013 fl-10.00am. Din l-attività, bilg˙an li tkompli tqajjem kuxjenza dwar il-˙arsien tal-ambjent ser issir fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba quddiem isSede tas-Socjetà. Is-Socjetà qieg˙da t˙e©©e© lill-pubbliku in©enerali sabiex i©ib tappijiet tal-plastik fejn ser ikun hemm reçipjent kbir apposta sabiex jintefg˙u fih. Ser ikun hemm posta (stand) u diversi boards li jippromovu dawn l-inizzjativi. Aktar dettalji jinkisbu fuq 7953 9542, fuq is-sit elettroniku uffiççjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna talGilju www.talgilju.com <http://www.talgilju.com> , jew www.ewwr.eu

G˙awdex Palm Pharmacy, 2, Triq il-Palma, Victoria Sokkors Pharmacy, Triq San Girgor, Ta’ Kerçem

Quddiesa mill-G˙aqda MuΩikali Imperial tal-Mellie˙a

Lottu

81 35 73 67 65

3

49 46

Super 5

13

40

30

31

19

L’G˙aqda MuΩikali Imperial tal-Mellie˙a ser torganizza quddiesa b’sufra©ju g˙all-membri, bandisti u benefatturi mejtin tal-G˙aqda, illum, 10 ta’ Novembru fit-8.15am filknisja parrokkjali tal-Mellie˙a. Wara l-quddiesa jinΩel korteo g˙aç-Çimiterju Sultana tal-Vittorji.

BaΩar b’risq id-dar Mer˙ba Bik Ser isir baΩar b’risq id-dar Mer˙ba Bik bejn il-Ìimg˙a 15 ta’ Novembru u l-Óadd 17 ta’ Novembru, fil-Good Shepherd Sisters Convent, Garage 22, Triq l-Imdejna, Óal Balzan. Óinijiet: il-Ìimg˙a 15 ta’ Novembru bejn l-16.00 u t20.00, is-Sibt 16 ta’ Novembru bejn id-9.00, u t-20.00 u lÓadd 17 ta’ Novembru bejn id-9.00 u s-19.00.

Kompettizjoni ©dida fuq One Radio Matul ix-xahar ta’ Ottubru, ONE Radio introduça kompetizzjoni ©dida b˙ala rigal lis-semmieg˙a tieg˙u. Kull min bag˙at SMS fuq 5061 5011 matul Ottubru kollu kien biççans li jirbah iPad 3rd Generation valur ta’ 620 ewro minghand iCentre. G˙al din il-kompetizzjoni, ONE Radio irçieva 4515 SMS u min fost dawn, live waqt Kalamita talÌimg˙a l-1 ta’ Novembru tellajna numru wie˙ed bix-xorti.

Ir-rebbieha hija Annuscha Tabone mill-Belt Valletta. Din il-kompetizzjoni ser tkompli matul ix-xhar ta’ Novembru b’rigal ©did. 46 inch, Smart TV tad-ditta Samsung, valur ta’ 699 ewro ming˙and Sound Machine.

Sports

ATleTiKA

Andy Turner, misruq wAqT il-funerAl TA’ ommu L-atleta Andy Turner, li huwa l-aktar sprinter tal-ostakli Brittaniku veloçi ta’ kull Ωmien, wara Colin Jackson u Tony Jarrett

10.11.2013

35

L-atleta Olimpiku Andy Turner ˙a l-akbar xokk ta’ ˙ajtu wara li d-dar tieg˙u ©iet misruqa waqt li hu kien il-funeral ta’ ommu, nhar ilÓamis f’Nottingham, lIngilterra. Huwa kiteb fuq Twitter: “Waqt li konna lfuneral, da˙lulna d-dar u serqulna kollox, anke lkarozza, il-laptop, telefowns u ˙afna affarijiet o˙ra.”

Omm Turner, li kellha biss 58 sena, mietet fid-29 ta’ Ottubru. Meta reba˙ iddeheb fil-log˙ob tal-Ewropa u tal-Commonwealth flispeçjalità tieg˙u, il-110 metru ostakli fl-2010, hija kienet qalet: “Jiena l-aktar persuna kburija.”

Turner u l-familja g˙amlu ˙afna propaganda g˙allfuneral ta’ ommu fuq Facebook u Twitter u hu ma˙sub li din kienet irra©uni g˙aliex huwa nsteraq dakinhar. Huwa qal li ma jiddispjaçihx li g˙amel din il-propaganda g˙ax ommu kienet tkun trid ˙afna nies imorru g˙all-funeral tag˙ha Minkejja li min da˙al fiddar kellu aktar affarijiet x’jisraq, jidher li fil-parti l-kbira nsterqu l-aktar affarijiet talatleta, b˙ar-Range Rover S p o r t s t i e g ˙ u u b o rΩ a b’affarijiet personali. B’hekk huwa rra©una li min kien kellu l-intenzjoni speçifika biex iwe©©a’ l-aktar lilu personali u mhux il-kumplament tal-familja tieg˙u.

Turner stqarr li l-akbar u©ig˙ tieg˙u kien li s-serqa saret fil-funeral ta’ ommu.

Kelliema g˙all-pulizija ta’ Nottinghamshire qalet li l˙alliel jew ˙allelin da˙lu minn wara tad-dar bejn is14.00 u t-20.30 nhar il-Óamis li g˙adda.

L-akbar suççessi fl-atletika ta’ Turner se˙˙ew fl-2010 meta huwa reba˙ deheb kemm fil-Log˙ob talCommonwealth kif ukoll filKampjonati tal-Atletika Ewropea. Huwa mag˙ruf b˙ala t-tielet l-aktar atleta tal-ostakli veloçi fid-distanza ta’ 110 metru fil-Gran Brittanja wara Colin Jackson u Tony Jarret.

Huwa kien ˙a bronz fl-istess tellieqa fl-2011 fil-kampjonati tad-dinja fi Daegu.

Turner, li g˙andu 33 sena, ilu membru tan-Notts Athletic Club minn meta kellu disa’ snin

36

Sports

10.11.2013

BOXInG

Ritratt: KEITH BORG – LUX MOMENTS

REBÓA OÓRA B’KnOcK-OUT GÓAL MALTI cORITO

Daqqiet sodi tal-Malti Billy Corito nnokjaw lill-boxer Awstrijak Florian Guttmann biex g˙al darb’ o˙ra kellu “tmiem kmieni" g˙all-©lieda tieg˙u.

Is-seba’ avveniment minn mindu il-European Boxing Federation (EBF) u promotur lokali Paul Borg bdew jorganizzaw kompetizzjonijiet tal-boxing bejn ©ellieda dilettanti u semi-pro Maltin u barranin kienet esperjenza divertenti o˙ra, bil-©ellieda Maltin imorru biss ©lieda a˙jar fl-a˙˙ar tal-ispettaklu.

Madankollu l-akbar attrazzjoni g˙all-folla numeruΩa tas-serata kienet prestazzjoni dominanti o˙ra mill boxer Malti Billy Corito li kien qed ji©©ieled it-tieni ©lieda tieg˙u b˙ala boxer professjonali. Wara biss Ωew© minuti u Ωew© sekondi talewwel rawnd il-Hit Man innokja l-boxer Awstrijak Florian Guttmann biex ikompli bil-wirjiet impressjonanti tieg˙u. Il-©lieda li kellha tie˙u tmien sessjonijiet ta' tlett minuti kull wa˙da saret ta˙t il-kontroll tar-referee Charlie Cardona. Il-©lieda kienet

sanzjonata mill- Malta Boxing Council.

PreΩenti nhar il-Ìimg˙a g˙allejla kbira ta' boxing, li saret filMonte Cristo Estates Óal Farru©, kien hemm Eva Rolle, President tal-Malta Boxing Council u James Ward, Segretarju u matchmaker tal- European Boxing Federation.

Id-disa' ©liediet ta' appo©© fuq ilfight card , li kienu jinkludu wkoll numru ta’ ©liediet li kienu jiddeterminaw titoli, kienu kull wa˙da mag˙mula minn erba' sessjonijiet ta' Ωew© minuti kull sessjoni. Ir-riΩultati kollha kienu dawn: 1. Welterweight - Duncan Calleja v Greg Harwood (EBF) – reba˙ Calleja; 2. Middleweight – Goran Bogdanovic v Rich Davies (EBF) – reba˙ Bogdanovic; 3.

Welterweight - Etienne ‘Buddy’ Spiteri v Naheem Chaundry (EBF) – reba˙ Spiteri; 4.

Middleweight - Renald Tabone v Lawrence Wade (EBF) – reba˙ Tabone; 5. Super Bantamweight - Lyndon Chircop v Paul Gubb (EBF) – draw - Chircop Ωamm ittitlu internazzjonali EBF tal-kategorija; 6. Light Middle Weight Brandon Borg v Aiden Whittle (EBF) – reba˙ Whittle - reba˙ ittitlu internazzjonali EBF tal-kategorija; 7. Super Middle Weight Dione Galea v Morgan Jackson (EBF) – reba˙ Jackson - reba˙ ittitlu internazzjonali EBF tal-kategorija; 8. Heavyweight - Shaun il-Pasu Attard v Scott Curtis (EBF) reba˙ Attard; 9.

Heavyweight - Michael Carter v Reece Jones (EBF) – reba˙ Jones.

RUGBY

MALTA TGÓELEB LILL- KROAZJA

HOME FINANCING SOLUTIONS

MAKING LIFE SIMPLE FOR YOU We make your home loan selection simple by providing clear terms for all of our products.

Call us today to find out more. We think you’ll be pleasantly surprised.

psbank

facebook.com/a

2122 6644

apsbank.com.mt

values you can bank on

APS Bank Ltd. is licensed by the Malta Financial Services Authority Any loan application is subject to lending criteria and final approval by the respective branch.

Ilbiera˙ fil-grawnd tal-Hibs, Malta kellha partita rugby millaqwa meta g˙elbet lil Kroazja 37-20 u issa g˙andha çans tajjeb ferm li ΩΩomm postha fiddiviΩjoni 2A. Wara biss 10 minuti log˙ob Malta marret fuq quddiem 7-0 meta James O’Brien g˙amel lewwel try tal-partita, u dan wara xog˙ol tajjeb bejn Toby Quarendon u James Kirk minn fuq il-lemin.

Inqas min 10 minuti wara u Malta kellha try ie˙or mill-istess O’Brien biex g˙amlu l-iskor 140. Din id-darba kien Daniel Apsee li feta˙ id-difiΩa Kroata, ballun g˙and il-captain Dominic Busuttil li qabeΩ tliet plejers avversarji biex kiseb it-try.

Il-Kroazja tfixklu b’dan il-bidu tajjeb ta’ Malta iΩda lejn tmiem lewwel taqsima kellhom xi azzjonijiet tajbin u rnexxielhom inaqqsu d-distakk g˙al 14-8 salmistrie˙.

Malta re©g˙et bdiet tajjeb u liskor malajr sar 19-8 meta O’Brien falla l- conversion u g˙alhekk ˙adna ˙ames punti minflok is-sebg˙a punti.

Il-Kroazja deheret li se titlef ilpartita meta 10 minuti mit-tmiem kien hemm try o˙ra g˙al Malta u din id-darba O’Brien ma falliex biex l-iskor ©ie 26-8.

L-a˙˙ar minuti tal-partita Malta kellha tilg˙abhom bi plejer inqas meta tkeçça Dominic Busuttil u mill-ewwel Kroazja naqqsu ddistakk g˙al 26-13. Fil-ftit minuti li kien fadal li skor bidel g˙al 2913, imbag˙ad 36-13 u finalment l-iskor finali 37-20.

Sports

10.11.2013

37

woterpoLo

MaLta fIt-III rawnd ta’ kwaLIfIkazzjonI taL-ewro 2014 Din il-©img˙a t-tim nazzjonali Malti tal-waterpolo beda jie˙u se˙em fit-tielet rawnd ta’ kwalifikazzjoni tal-Ewro 2014, li qed tinΩamm fil-Portugall.

It-tim Malti mmexxi mil-kowç Karl Izzo, kellu ftu˙ mill-aqwa meta rre©istra reb˙a fl-ewwel partita kontra l-Belarus bl-iskor ta’ 9-3. L-akbar mertu g˙al din ir-reb˙a u bidu daqstant tajjeb imur g˙all-gowler Alan Borg Cole li minbarra numru ta’ bravuri tul il-partita kollha, laqa’ wkoll penalty fil-bidu li g˙olla ferm il-moral tat-tim. Fil-fatt, lattakk tat-tim fl-ewwel Ωew© sessjonijiet ma kienx qed jiffunzjona tajjeb biΩΩejjed u l-iskor ta’ tmiem l-ewwel sessjoni kien ta’ 2-2 u t-tieni sessjoni t-tim Malti reba˙ha 1-0 g˙al skor talhalf time ta’ 3-2 favur Malta.

Madanakollu, fil-kumplament tal-partita t-tim ingrana ferm aktar u rnexxielu jiskorja tliet darbiet f’kull sessjoni g˙al skor finali tajjeb ferm ta’ 9-3.

Wara dan il-ftu˙ hekk tajjeb wie˙ed kien jistenna li t-tim ikompli fejn ˙alla, iΩda meta

tqis li Ω-Ωew© partiti li kien imiss kien kontra oppoΩizzjoni aktar b’sa˙˙ita – il-Ìeor©ja u sSlovakkja – u wkoll li dawn iΩΩew© avversarji ridna niltaqg˙u mag˙hom fl-istess jum allura xxog˙ol tat-tim tqal ferm. Fil-fatt il-Ìeor©ja reb˙ulna 11-4 bl-iskors tas-sessjonijiet ikunu (5-0)(12)(2-1)(3-1) filwaqt li kontra sSlovakkja tlifna 18-9 bl-iskors tas-sessjonijiet ikunu (6-2)(31)(4-3)(5-3). Kif wie˙ed jista’ jinnota mill-iskors tas-sessjonijiet fiΩ-Ωew© partiti l-avversarji tag˙na kienu superjuri fl-ewwel sessjoni fejn kisbu vanta©© ta’ ˙ames gowls fl-ewwel partita u erbg˙a fit-tieni biex imbag˙ad fit-tliet sessjonijiet ta’ wara t-tim Malti jidher li lag˙ab a˙jar fejn g˙al ˙afna ˙in qasam il-log˙ob mal-avversarji.

Ilbiera˙ imbag˙ad Malta ltaqg˙et kontra l-Portugall, imma sakemm morna g˙allistampa kien g˙ad m’g˙andniex informazzjoni fuq il-partita u llum Malta jkollha l-a˙˙ar impenn meta tiltaqa’ kontra lIΩvizzera.

futBoL tan-nIsa It-Tlieta: Luxol vs Pembroke B’kara vs Gozo Hibs vs M©arr

fil-grawnd tal-Luxol 20.15 fil-grawnd ta’ Pembroke 18.00 fil-grawnd ta’ Pembroke 20.15

Motogp

L-IspanjoL Marc Marquez ILLuM gÓandu jsIr chaMpIon

rIÛuLtatI: Gozo vs Hibs M©arr vs Luxol Pembroke vs Kirkop

0-3 3-2 1-4

ÛwIeMeL

IL-fInaLI tat-tazza johnny waLker Illum fil-korsa tal-Marsa jkollna t-43 laqg˙a tal-ista©un b’g˙axar ti©rijiet, li d-disa’ wa˙da tkun il-finali tat-Tazza Johnny Walker g˙al Ωwiemel tal-galopp fuq distanza ta’ 2250 metru. Din it-Tazza hija wa˙da presti©©juΩa li kienet inawgurata fl-1939 g˙alkemm g˙al ˙afna Ωmien ma ntuΩatx.

Madankollu f’dawn l-a˙˙ar snin kienet qed tintuΩa waqt ittappa li Malta kienet qed torganizza g˙all-Kampjonat talMediterran. Fil-fatt, it-Tazza Johnny Walker kienet ing˙atat fis-snin 2009, 2010 u 2011 iΩda mhux is-sena l-o˙ra. Fl-edizzjoni ta’ din is-sena se jie˙du sehem ˙amest iΩwiemel u tti©rija tibda fl-16.25. Il-programm kollu jibda fis-13.15 biddisa’ ti©rijiet l-o˙ra jkunu kollha fuq distanza ta’ 2140 metru.

Marc Marquez fil-pole f’Valenzia, Spanja

Ti©rija 1 Klassi Copper, tibda fis-13.15 Ti©rija 2 Klassi Copper, tibda fis-13.35 Ti©rija 3 Klassi Bronze, tibda fis-14.00 Ti©rija 4 Klassi Silver, tibda fis-14.20 Ti©rija 5 Klassi Gold, tibda fit-14.45 Ti©rija 6 Klassi Bronze, tibda fit-15.10.

Ti©rija 7 Klassi Premie, tibda fit-15.35 Ti©rija 8 Klassi Silver, tibda fl-16.00 Ti©rija 9 Klassi Open, tibda fl-16.25, finali tat-Tazza Johnny Walker Ti©rija 10 Klassi Silver, tibda fil-16.50

Marc Marquez ilbiera˙ resaq pass ie˙or lejn li jsir l-iΩg˙ar champion tad-dinja li qatt kien hemm tal-MotoGP meta akkwista l- pole g˙all-a˙˙ar tellieqa tal-ista©un li g˙andha ssir f’Valenzia fi Spanja.

Is-sewwieq ta’ 20 sena li dan l-ista©un kien qed jie˙u parti g˙all-ewwel darba, ilbiera˙ kiser ir-rekord taç-çirkwit b’˙in ta’ minuta u 30.237 sekondi.

L-uniku sewwieq ie˙or li g˙ad fadallu çans biex illum ma j˙allix lil Marquez ikun dikjarat champion huwa l-kompatriott tieg˙u lIspanjol Jorge Lorenzo li lbiera˙ kiseb it-tieni l-a˙jar ˙in.

It-tielet l-a˙jar ˙in kien ta’ Dani Pedrosa bis-sewwieq Brittaniku bil-˙ames l-a˙jar ˙in ikun Cal Crutchlow. G˙al Crutchlow illum se tkun l-a˙˙ar ti©rija tieg˙u ma’ Tech3 Yamaha peress li sta©un ie˙or se jmur ma’

Ducati.

Fil-klassifika mondjali Marquez g˙andu 318-il punt, tlettax quddiem l-Ispanjol l-ie˙or Lorenzo li huwa ç-champion renjanti u ilu g˙al dawn l-a˙˙ar sentejn. Ovvjament Lorenzo llum ikun qed jispera li Marquez ifalli minkejja li l-forma li wera tul dan lista©un kollu jag˙mel ˙a©a b˙al din diffiçli g˙alkemm ovvjament dan huwa sport li façli mutur jiskidja u jkollu jirtira mit-tellieqa.

Dan l-ista©un Marquez minn 17-il tellieqa, 15 minnhom spiçça mal-ewwel tlieta, madanakollu fl-a˙˙ar dawra tieg˙u fil-provi Marquez kellu xofa meta kien g˙oddu tar minn fuq il-mutur iΩda rkupra u rnexxielu jibqa jsuq.

Valentino Rossi li reba˙ il-kampjonat xejn inqas minn seba’ darbiet spiçça bir-raba’ la˙jar ˙in f’dawn il-provi tal-biera˙.

38

Sports

10.11.2013

PREMIER INGLIÛ RIÛULTATI Aston Villa v Cardiff City

2-0

Chelsea v West Brom

2-2

Crystal Palace v Everton

0-0

Liverpool v Fulham

4-0

Southampton v Hull City

4-1

Norwich City v West Ham

3-1

LIVERPOOL JAGÓTU 4 F’DARHOM, CHELSEA SALVAW FIL-ÓIN BARRANI

LOGÓOB GÓAL-LUM Tottenham H v Newcastle Unt

12:00

Sunderland v Man City

14:05

Man Unt v Arsenal

16:10

Swansea City v Stoke City

16:10

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Arsenal Liverpool Southampton Chelsea Everton Tottenham H Manchester City Manchester Utd West Brom Aston Villa Newcastle United Hull City Cardiff City Swansea City Norwich City West Ham United Fulham Stoke City Sunderland Crystal Palace

10 11 11 11 11 10 10 10 11 11 10 11 11 10 11 11 11 10 10 11

8 7 6 6 5 6 6 5 3 4 4 4 3 3 3 2 3 2 1 1

1 2 4 3 5 2 1 2 5 2 2 2 3 2 2 4 1 3 1 1

1 2 1 2 1 2 3 3 3 5 4 5 5 5 6 5 7 5 8 9

22 21 15 18 14 9 28 17 12 11 14 9 9 12 9 9 10 7 7 6

9 10 5 10 10 5 11 13 12 12 16 14 15 12 21 11 19 11 22 21

25 23 22 21 20 20 19 17 14 14 14 14 12 11 11 10 10 9 4 4

Suarez skurja darbtejn f’Anfield kontra Fulham

Reb˙a tajba g˙al Liverpool kontra ttim ta’ Fulham, f’Anfield. Liverpool marru fil-vanta©© wara li Amorebieta tefa’ fix-xibka tieg˙u stess. Tliet minuti wara Liverpool kabbru lvanta©© tag˙hom permezz ta’ Skrtel.

Dan tal-a˙˙ar skurja b’daqqa ta’ ras wara li rçieva tajjeb mill-korner ta’ Gerrard. Suarez niΩΩel ismu darbtejn fuq il-lista tal-iskorers wara li ftit qabel it-tmiem tal-ewwel taqsima u

g˙axar minuti mill-bidu tat-tieni taqsima.

Chelsea kisbu l-gowl tad- draw fla˙˙ar ˙inijiet tal-partita kontra West Brom permezz ta’ Hazard, wara li ma falliex minn ˙dax-il metru.

Minkejja li dan il- penalty kien kontroversjali Ωamm lit-tim ta’ Jose Mourinho ming˙ajr ebda telfa f’Stamford Bridge. Fl-ewwel taqsima Chelsea da˙lu jistrie˙u b’vanta©© ta’

DORTMUND JIÛOLQU

BUNDESLIGA

GÓAND WOLFSBURG

RIÛULTATI

1-0 wara li Eto ma falliex mill-viçin.

Fit-tieni taqsima, il-Baggies g˙amlu rimonta tajba permezz ta’ Long u Sessegnon. Però din ir-rimonta ma kienet tfisser xejn g˙ax fir-raba’ minuta tal-˙in barrani Andre Marriner ordna penalty.

West Brom kienu jinsabu biss ftit sekondi ’l bog˙od milli jiksbu lewwel reb˙a tag˙hom f’Stamford Bridge, wara tletin sena.

SERIE A RIÛULTATI Catania v Udinese

1- 0 Tard

Hannover 96 v Braunschweig

0-0

Inter v Livorno

Bayer L v Hamburger SV

5-3

LOGÓOB GÓAL-LUM

Bayern M v Augsburg

3-0

Hoffenheim v Hertha Berlin

2-3

Schalke 04 v Werder Bremen

3-1

Wolfsburg v Borussia D

2 -1

Borussia M v Nurnberg

3 -1

LOGÓOB GÓAL-LUM Mainz 05 v Eintracht Frankfurt

15.30

Freiburg

17.30

v VfB Stuttgart

L

Bayern Munich 12 Borussia D 12 Bayer Leverkusen 12 Borussia Mon 12 Wolfsburg 12 Schalke 04 12 Hertha Berlin 12 Werder Bremen 12 Hannover 96 12 VfB Stuttgart 11 Hoffenheim 12 Mainz 05 11 Augsburg 12 Hamburger SV 12 Eintracht Frankfurt 11 Freiburg 11 Braunschweig 12 Nurnberg 12

12.30

Atalanta v Bologna

15.00

Cagliari v Torino

15.00

Chievo v AC Milan

15.00

Parma v Lazio

15.00

Roma v Sassuolo

15.00

Fiorentina v Sampdoria

15.00

Juventus v SSC Napoli

20.45

KLASSIFIKA

KLASSIFIKA TIM

Genoa v Hellas Verona

R

D

T

F

K

P

10 9 9 7 7 6 5 4 4 3 3 4 4 3 2 1 2 0

2 1 1 1 0 2 3 3 2 4 4 1 1 3 4 5 2 7

0 2 2 4 5 4 4 5 6 4 5 6 7 6 5 5 8 5

27 32 27 28 18 23 20 13 14 21 28 16 13 26 14 12 8 12

7 11 14 16 14 23 16 20 19 20 28 23 23 29 20 21 23 25

32 28 28 22 21 20 18 15 14 13 13 13 13 12 10 8 8 7

Olic po©©a lil Wolfsburg minn fuq Borussia Doltmund, b’mod sorpriΩ Ωelqu kontra Wolfsburg biex b’hekk waqg˙u lura erba’ punti wara Bayern Munich.

Kienu Dortmund li marru filvanta©© fil-˙in barrani tal-ewwel taqsima permezz ta’ Marco Reus.

Ricardo Rodriguez kiseb il-gowl taddraw u Olic po©©a lil Wolfsbug filvanta©© fid-69 minuta. G˙al Wolfsburg, din kienet ir-raba’ reb˙a konsekuttiva u l-˙ames mill-a˙˙ar sitt partiti f’darhom.

G˙al Bayern Mun i c h , i l b i e r a ˙ kienet is-37 reb˙a k o n s e k u t t i v a .

B’mod konvinçenti, g ˙ e l b u l i l Augsburg bl-iskor ta’ 3-0.

Jerome Boateng, Franck Ribery u Thomas Muller kienu t-tliet plejers li niΩΩlu isimhom fuq il-lista tal-iskorers g˙al Bayern.

F’din il-partita, Augsburg rari kienu fil-partita u Ωgur li mhux se jkunu qed i˙arsu ’l quddiem biex jer©g˙u jaffaççjawhom f’darhom b˙al dan iΩΩmien xahar.

TIM

L

R

D

T

F

K

P

Roma Napoli Juventus Inter Hellas Verona Fiorentina Lazio Genoa Atalanta Udinese AC Milan Torino Parma Livorno Bologna Cagliari Sampdoria Catania Sassuolo ChievoVerona

11 11 11 11 11 11 11 11 11 12 11 11 11 11 11 11 11 12 11 11

10 9 9 6 7 6 4 4 4 4 3 2 3 3 2 2 2 2 2 1

1 1 1 4 1 3 3 2 1 1 3 6 3 3 4 4 3 3 3 2

0 1 1 1 3 2 4 5 6 7 5 3 5 5 5 5 6 7 6 8

25 24 23 27 22 22 15 11 12 11 17 17 16 13 13 11 12 8 12 7

2 8 10 12 17 13 15 14 14 15 19 19 19 16 22 19 20 19 27 18

31 28 28 22 22 21 15 14 13 13 12 12 12 12 10 10 9 9 9 5

Sports

10.11.2013

39

jHOnnATTAnn jGÓATI T-TLIET punTI LIL B’kARA F’ÛEwÌ MInuTI BIRkIRkARA V VITTORIOSA STARS HIBERnIAnS V nAXXAR LIOnS

2 - 0 (HT 2-0) 4 - 1 (HT 2-1)

Ritratti: STEPHEN GATT

Il-plejer formidabbli BraΩiljan, Jhonnattann taç-champions Birkirkara l-biera˙ tista’ tg˙id li rregala t-tliet punti lit-tim tieg˙u meta fi spazju ta’ Ωew© minuti flewwel taqsima skorja Ωew© gowls anzi nistg˙u ng˙idu luniçi Ωew© gowls tal-partita biex huma g˙elbu lil Vittoriosa Stars.

Wara 23 minuta log˙ob wasal l-ewwel gowl. Herrera ©era fuq il-lemin bil-ballun, qassam filkaxxa fejn kien hemm JHONNATTANN li b’xutt mill-ewwel g˙eleb lil Cini fil-lasta tal-iStars.

Inqas minn Ωew© minuti wara fil-25 minuta ç-champions irduppjaw. Il-gowler Cini naqas li jΩomm xutt ta’ Shodiya, l-ballun mar g˙and JHONNATTANN li ma naqasx li jer©a’ jg˙eleb lil Cini.

Hibs kienu ma˙suda fil-bidu ta’ din il-partita meta wara sfaw b’gowl minn ta˙t u tkeççilhom Pearson wara Ωew© karti sofor.

Dan kollu wara li huma kienu bdew tajjeb ferm u attakkaw illasta’ tan-Naxxar kontinwament b’ballun anki ja˙bat mal-lasta wara 10 minuti log˙ob minn clearance ˙aΩina ta’ difensur Naxxari.

Madanakollu Hibs taw prova g˙aliex huma jinsabu f’ras il-klassifika tal-premier peress li skurjaw erba’ darbiet ming˙ajr risposta meta dejjem kienu bi plejer inqas, g˙al skor finali ta’ 4-1.

Kif g˙idna Naxxar skurjaw lewwel wara 20 minuta, kross ta’ Ani, da˙al preçiΩ DUANE BON-

NICI li mil-qrib g˙eleb lil gowler Muscat.

Fil-25 minuta tkeçça Pearson u fis-27 minuta Hibs kisbu d-draw.

Pass qasir ta’ Kristensen lejn JACKSON LIMA SIQUIRA li b’xutt b’sa˙˙tu sab ir-rokna taxxibka Naxxarija.

Fit-32 minuta Hibs marru fuq quddiem meta Cassar waqqa’ lil Dos Santos fil-kaxxa u CLAYTON FAILLA ma falliex mill-11-il metru.

Fit-83 minuta pass ta’ Cohen lejn EDISON LUIS DOS SANTOS li mil-qrib g˙eleb lill-Azzopardi.

Tliet minuti wara re©a’ kien Cohen li pprovda l-pass u din iddarba daqqa ta’ ras ta’ OBINNA OBIEFULE g˙alqet il-partita fuq skor ta’ 4-1.

IL-pREMIER LEAGuE MALTI L R 11 9 11 8 10 8 11 6 10 5 11 4 11 4 11 2 10 2 10 2 11 2 11 1

D 2 2 0 3 0 2 3 3 2 2 2 1

T 0 1 2 2 5 5 4 6 6 6 7 9

F 29 17 21 22 19 15 16 11 9 13 12 6

K 11 7 7 13 16 17 14 20 16 22 21 26

+/+18 +10 +14 +9 +3 -2 +2 -9 -7 -9 -9 -20

Pti 29 26 24 21 15 14 9 9 8 8 8 4

* Floriana tnaqqsulhom 6 punti min˙abba dixxiplina

LOGÓOB LI jMISS Illum Grawnd Victor Tedesco Mosta vs Balzan Y vs

Tarxien Rainbows Balzan

14.00 16.15

L-AqwA SkORERS Plejer 1.Stanley Ohawuchi 2.Denni Rocha dos Santos 3.Ronaille Calhera Seara 4.Oscar Guerrero 5.Edison Luis dos Santos 6.Igor Coronado 7.Clayton Failla 8.Jhonnattan da Conceicao 9.Jorge Santos Silva 10.Cristian Martins Fernandes 11.Andrew Cohen 12.Haruna Shoda Shodiya 13.Gilmar da Silva Ribeiro 14.Alfred Effiong 15.Jackson Lima Siqueira

Tim Sliema W Valletta TarxienR Vittoriosa S Hibs Floriana Hibs B’Kara Tarxien R Mosta Hibs B’Kara Naxxar L Qormi Hibs

Gowls 9 8 7 7 7 6 6 5 4 4 4 4 4 4 4

jolqot il-mimduda ftit wara g˙al B’Kara.

B’KARA: Haber, J Zerafa, Mendoza, Temile (Camenzuli 64), Vella (Zammit 78), D Zerafa, Scicluna, Shodiya (Demba Toure 78), Muscat, Jhonnattann, Herrera. KOW : Paul Zammit .

VITTORIOSA S: Cini, Dos Santos, Siraj Arab (Ebiessuwa 71), Samir Arab, Teruel (Barbara 64), Caldeira, Guerrero, Spiteri (Mifsud 88), Brincat, Buttigieg, Pereira. KOWÇ: Oliver Spiteri .

SKURJAW: Benitez da Conceicao Jhonnattann (B) 23 u 25 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Jhonnattann, Birkirkara.

REFEREE: Paul Caruana.

HIBERNIANS: Muscat,Kristensen, Pearson, Soares, Siquera, Cohen, Dos Santos (Azzopardi 90), Camilleri, Farrugia (Obiefule 69), Failla (Bartolo 78), Dias. KOWÇ: Branko Nisevic.

NAXXAR L: Azzopardi, Decesare, Lopez de Souza, Ribeiro, Cassar, Rocha da Silva (Zongo 79), Doffo, Evaldo Silva, Bonnici (Falzon 76), Ani (Scerri 62), Bellia. KOWÇ: Winston Muscat.

SKURJAW: Duane Bonnici (N) 20 min, Jackson Lima Siqueira (H) 27 min, Clayton Failla (H) pen 33 min, Edison Luis dos Santos (H) 83 min, Obinna Obiefule (H) 86 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Marcelo Dias, Hibernians.

REFEREE: Kevin Azzopardi.

FLORIAnA BLA dIFFIkuLTÀ

kLASSIFIkA Hibernians Birkirkara Valletta Sliema Wanderers Mosta Naxxar Lions Floriana Vittoriosa Stars Balzan Tarxien Rainbows Qormi Rabat Ajax

Dawn iΩ-Ωew© gowls f’˙in hekk qasir ˙asdu bil-kbir lil Vittoriosa li marritilhom kwaΩi g˙al kollox il-grinta li bdew biha l-partita. Huwa bdew jer©g˙u ji©u f’tag˙hom tard fl-ewwel taqsima, fil-fatt ftit qabel tmiem l-ewwel taqsima l- irbin resqu qrib li jiskurjaw meta freekick ta’ Teruel minn ftit barra l-kaxxa mess mal-barriera u baqa’ sejjer lejn il-lasta fejn kien Haber li rnexxielu jmiss ftit il-ballun biex dawwru g˙al korner.

Ftit wara l-bidu tat-tieni taqsima Jhonnattann, il-plejer tallog˙ba, kien imça˙˙ad milgowler Cini milli jikseb hat-trick meta dan laqa’ tajjeb ˙afna xutt qawwi tal-BraΩiljan. EΩatt wara Brincat laqat il-lasta b’daqqa ta’ ras g˙al Vittoriosa, b’Camenzuli

FLORIAnA V qORMI

3-0 (HT1-0)

Floriana rre©istraw reb˙a tajba ta’ 3-0 fuq Qormi li temmew il-partita b’9 plejers. L-ewwel taqsima kienet wa˙da pjuttost bilançjata u kien biss gowl wara kwarta log˙ob ta’ IGOR CORONADO li rçieva pass ming˙and Pisani, dar u xxuttja fil-baxx biex g˙eleb lil gowler ta’ Qormi, M Farrugia.

Qormi ppruvaw jirrea©ixxu g˙al dan il-gowl iΩda ˙lief g˙al xi ©irja tajba minn Effiong, id-difiΩa FurjaniΩa ma tantx ing˙atat xog˙ol. Lejn tmiem ittaqsima l-log˙ob miΩ-Ωew© timijiet tjieb bi prospetti li jkun hemm it-tieni taqsima aktar pjaçevoli.

Madanakollu sa 20 minuta minn tmiem il-partita l-affarijiet ftit li xejn inbidlu u fil-71 minuta Qormi tkeççilhom id-difensur Bugeja, ex-Floriana li qala Ωew© karti sofor f’Ωew© minuti. L-affarijiet baqg˙u ©ejjin ˙aΩin g˙al Qormi peress li minkejja li kienu g˙adhom biss gowl minn ta˙t fid-79 minuta tilfu ttieni plejer tag˙hom meta tkeçça l-gowler Farrugia g˙al fawl fuq is-sostitut Casha. Mil-penalty GARY MUIR g˙eleb il-gowler reserve Qormi, Sultana.

Immedjatament wara fit-83 minuta Floriana g˙amlu li skor 3-0 meta DIOGO g˙olla l-ballun minn fuq il-gowler wara li bidel pass ma’ Caruana.

FLORIANA: Hanford, Ibokedet, C Borg, Farrugia, S Borg, Coronado (Tabone 85), Caruana, Pitheiro (Favero 85), Pisani (Casha 64), Muir, Scicluna.

KOW : Iain Brunskill.

QORMI: Farrugia, Effiong, Santaguida (Gabriele 73), Caruana, Bajada, Bugeja, Grech,Innocenti (Sultana 80), Petrassi, Bondin (Pisani 32), Sammut.

KOW : Tommaso Volpi.

SKURJAW: Igor Coronado (F) 15 min, Gary Muir (F) pen 81 min, Diogo Pitheiro 83 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Igor Coronado, Floriana.

REFEREE: Clayton Pisani.

SLIEMA jÓALLu GÓAT TIEnI TAqSIMA SLIEMA X V RABAT A

4-1 (HT 1-0)

Sliema Wanderers kienu l-a˙jar tim fil-grawnd g˙alkemm mhux b’mod daqs kemm juri li skor finali.

Fil-fatt huma serr˙u mo˙˙hom lejn it-tmiem meta Rabat we©©g˙ulhom Ωew© plejers importanti u b’hekk setg˙u jirre©istraw skor finali ta’ 4-1.

Sliema skurjaw kmieni, wara biss tmien minuti meta minn freekick ta’ Barbetti, STEFANO BIANCIARDI g˙ola biex la˙aq qabel il-gowler Velimirovic u bir-ras feta˙ li skor. B’dan li skor intemmet l-ewwel taqsima.

Fis-57 minuta Sliema rduppjaw. Kross mil-lemin ta’ Mintoff u ROBERTO MATIAS MUCHARDI bir-ras ukoll g˙amilhom tnejn.

Il-gowl tar-Rabat wasal ukoll minn daqqa ta’ ras. Din id-darba fis-70 minuta minn MALCOLM LICARI wara freekick ta’ Pelaez.

Hawn waslet sfortuna kbira g˙ar-Rabat Ajax meta we©©a’ l-gowler Velimirovic u kellu j˙alli l-grawnd.

G˙al darb’o˙ra t-tielet gowl SlimiΩ ©ie minn daqqa ta’ ras. Fit-82 minuta kross ta’ Muchardi u ABUBAKER BELLO-OSAGIE mir-ras mil-qrib g˙amilhom 3-1.

Fil-˙in miΩjud is-sostitut ANDREA NAVARRA qabad ballun li kien g˙adu kif ˙abat ma dahar plejer avversarju u mill-kaxxa g˙eleb lil gowler sostitut J Azzopardi g˙al skor finali ta’ 4-1.

SLIEMA W: Bonello, Barbetti, Muscat, Muchardi, Bianciardi, Gueve (Navarra 78), Gatt Baldacchino, Scerri, Mintoff, Cilia, Bello-Osagie. KOW : Alfonso Greco.

RABAT A: Velimirovic (J Azzopardi 81), Licari, Avila Perez, Borg (Vella 74), Tanti, Falzon, Carapic, Carrillo, D Azzopardi, Pelaez, Bajada (A Azzopardi 35). KOWÇ: Steve D’Amato.

SKURJAW: Stefano Bianciardi (S) 8 min, Roberto Matias Muchardi (S) 57 min, Malcolm Licari (R) 70 min, Abubakar Bello-Osagie (S) 82 min, Andrea Navarra (S) 90 min.

REFEREE: Malcolm Spiteri.

40

A˙barijiet

10.11.2013

“DAK LI WEGÓEDNA QABEL L-ELEZZJONI QED NATTWAWH” Il-PM Joseph Muscat Is-soltu l-ewwel ba©it wara lelezzjoni jkun ba©it tas-swat, fejn il-Gvern jinsa dak kollu li jkun qal u jibda j©ib l-iskuΩi kollha, u jg˙id li ‘ma ftehmniex’. Gvernijiet Nazzjonalisti Ωiedu l-taxxa tad-d˙ul, Ωiedu lVAT minn 15% g˙al 18% u Ωiedu l-bolla. F’dan il-ba©it ilpoplu kellu g˙all-ewwel darba wara ˙afna snin Gvern li jΩomm kelmtu, fejn beda jwettaq dak li jwieg˙ed qabel l-elezzjoni. Dan huwa Gvern li g˙andu strate©ija.

Dan qalu l-Prim Ministru Joseph Muscat waqt li kien qieg˙ed jindirizza l-Laqg˙a Ìenerali Distrettwali ©ewwa rRabat, G˙awdex. Il-Prim Ministru spjega kif dan il-Gvern ser ikun qieg˙ed iniΩΩel iddefiçit ta˙t it-3%. F’dak li g˙andu x’jaqsam mat-tkabbir, dan il-Gvern qieg˙ed ikun konservattiv u kawt, qed ikun Gvern bilg˙aqal u li qed jimxi pass pass.

Il-PM spjega kif ftit jiem wara l-ba©it il-poplu seta’ jara kif dan il-Gvern ma da˙˙alx taxxi ©odda, avolja kien hemm bosta qlajjiet li dan il-Gvern kien ser ida˙˙al taxxi fuq id-djar, fuq iddrena©© u fuq il-postijiet ta’ ville©©jatura. Joseph Muscat spjega kif il-Gvern Ωied il-miΩuri ©odda, b’mod li se jkun ©abar €21 miljun aktar ming˙and ilpoplu, iΩda l-poplu jing˙ata

Ritratt: JOE CAMENZULI b’€60 miljun f’affarijiet ©odda ming˙ajr ma jiΩdiedu taxxi, u ming˙ajr ma jiΩdiedu mag˙hom iΩ-Ωieda li ing˙atat g˙all-g˙oli tal-˙ajja.

“Dan huwa ba©it frott ilg˙aqal, ma d˙aqniex bin-nies, dak li weg˙edna qabel l-elzzjoni qed nattwawh. Meta ©ejna biex Ωidna l-piΩijiet konna attenti, anke dwar il-prezzijiet taddijΩil u l-petrol. G˙edna li ser inΩidu s-sisa fuq il-petrol u ddijΩil, iΩda l-prezz tad-dijΩil

mhux ser jiΩdied g˙ax iffissajna l-prezz sa Marzu li ©ej. Fil-kaΩ tal-petrol wasalna li minn Jannar li ©ej jg˙ola biss b’çenteΩmu. Dak huwa l-mod ta’ kif nippjanaw u mhux naqbdu u nwaddbu l-piΩijiet,” qal il-PM. Ba©it li jippremja l-bΩulija Joseph Muscat semma’ kif ilKap tal-OppoΩizzjoni qabad u qasam id-d˙ul kollu tal-Gvern u g˙amlu fuq kull ras. Qal li dan

huwa kalkolu infantili, fejn li kieku student g˙adu jibda jistudja l-ekonomija u jag˙mel hekk, Ωgur li s-superjuri tieg˙u kienu jg˙idulu biex isib su©©ett ie˙or fuq x’hiex jistudja. B’dan l-istess kalkolu infantili ta’ Simon Busuttil, kieku fl-a˙˙ar ba©it Nazzjonalista t-taxxi g˙al kull ras kienu jkunu €560, ferm iktar minn dak li ppreΩenta Gvern Laburista f’dan il-ba©it, qal il-Mexxej Laburista.

Joseph Muscat sa˙aq li f’dan il-

ba©it il-Gvern Ωamm il-weg˙da li jnaqqas it-taxxa tad-d˙ul.

“Filfatt naqqasna l-income tax g˙al min jaqla’ aktar minn €60,000, fejn ir-rata ta’ taxxa naqset minn 32% g˙al 29%, ne˙˙ejna l-income tax g˙al min jaqla’ l-paga minima kif ukoll frankajna €75 f’taxxa lill-familji tan-nofs; faxxa li s-soltu kul˙add jinsa.” Il-Prim Ministru Ωied jg˙id li dan il-ba©it kien wie˙ed li jippremja l-bΩulija, fejn illum permezz tal-miΩuri li ©ew imressqa, part-timers ser i˙allsu taxxa ta’ 15% fuq lewwel 10,000 li jaqilg˙u, u mhux fuq l-ewwel 7,000.

“B’dan il-mod apparti li ng˙inu l-˙addiema, il-Gvern ser imur tajjeb ukoll g˙ax ser tonqos l-evaΩjoni. Dan kien ba©it li jrid jo˙loq ix-xog˙ol, fejn da˙let l-idea ta’ apprentistat, fejn ser nag˙tu g˙ajnuna ta’ €1,200 lillkumpaniji sabiex i˙arr©u lil dawn l-apprentisti filwaqt li ser naqbdu 350 Ωag˙Ωug˙ u ser ninvestu €2miljuni biex in˙arr©uhom ˙alli jkunu jistg˙u jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol,” stqarr Joseph Muscat.

“Matul din il-©img˙a, permezz ta’ dan il-ba©it, in-nies serr˙u mo˙˙hom, filwaqt li dan l-istess ba©it ta l-fiduçja, g˙ax li weg˙edna bdejna nwettquh, dak l ©jkollna Malta aktar b’sa˙˙itha u Malta aktar ©usta,” temm jg˙id il-PM.