KullHadd 10.05.2015

www.kullhadd.com

ÓARSA LEJN

IL-ÓIDMA TALGVERN MATUL LAÓÓAR ÌIMGÓAT Il-Óadd 10 ta’ Mejju, 2015 Óar©a Nru 1,139

Ara pa©na 8 u 9 Prezz ›0.80

IRID IDGÓAJJEF LIL DE MARCO

77,550 STUDENT TURIST Minn informazzjoni li g˙andha din il-gazzetta jirriΩulta li matul l-2014 kienu madwar 77,550 l-istudenti li g˙aΩlu lil Malta b˙ala d-destinazzjoni prinçipali tag˙hom biex jitg˙allmu lIngliΩ; Ωieda ta’ 3.4% fuq issena ta’ qabel.

Tkellimna mal-Ministru g˙all-Edukazzjoni u lMinistru g˙at-TuriΩmu biex insiru nafu iktar dwar landament ta’ din l-industrija.

Ara pa©na 2

L-EWWEL KAÛ TA’ WHISTLEBLOWER Din il-©img˙a tibqa’ mniΩΩla fl-istorja ta’ pajjiΩna hekk kif g˙all-ewwel darba rajna tt˙addima tad-demokrazija u l©ustizzja bil-Whistleblower Act. Wara li l-PN qatt ma da˙˙al il-Li©i tal-Whistleblower f’25 sena s˙a˙, l-ewwel kaΩ ta’ whistleblower f’pajjiΩna ta lfrott u r-ra©el ta’ ministru tressaq il-Qorti akkuΩat b’xejn inqas minn tlettax-il kap ta’ akkuΩa.

Ara pa©na 3

PAJJIÛNA FL-EXPO TA’ MILAN

L-Ewroparlamentari tal-PN David Casa g˙andu l-appo©© ta’ Simon Busuttil g˙al Segretarju Ìenerali wara li tbattal il-post minn Chris Said b’reazzjoni g˙ar-riΩenja tad-Deputat Giovanna Debono.

Din il-manuvra qed titqies li se tkompli ddg˙ajjef is-sa˙˙a tad-Deputat Kap tal-

Partit Nazzjonalista Mario de Marco.

Huwa mag˙ruf li Mario de Marco u David Casa m’g˙andhomx relazzjoni tajba, tant li dawn it-tnejn ma jitkellmux bejniethom.

Il-©img˙a li g˙addiet ing˙ata bidu g˙all-Expo Universali ta’ Milan illi se ddum sal-a˙˙ar ta’ Ottubru.

F’din l-esibizzjoni qed jie˙du sehem 140 pajjiΩ, fosthom Malta, li fil-padiljuni rispettivi qed jaqsmu lviΩjoni ta’ kif it-teknolo©ija tista’ tintuΩa biex tissalvagwardja s-sa˙˙a taç-çittadini u l-aççess tag˙hom g˙all-ikel b’mod li ma jipperikolax l-ambjent naturali.

Ara pa©na 3

Ara pa©na 4

02 10|05|2015

kullhadd.com

kÓ LokALI

77,550 STUDENT F’MALTA GÓALL-INGLIÛ denti barranin. Óolqien ta’ 2,229 impjieg

GLEN FALZON glen@kullhadd.com L-akbar industrija f’Malta hija bla dubju ta’ xejn l-industrija tat-turiΩmu, li minnha jaqilg˙u l-g˙ajxien tag˙hom eluf kbar ta’ Maltin u G˙awdxin. Jekk wie˙ed i˙ares lejn l-istatistiçi tal-Uffiççju Nazzjonali talIstatistika (NSO) f’dawn l-a˙˙ar sentejn in-numru ta’ rekords ta’ turisti li ©ew Malta huwa wie˙ed inkredibbli u dan min˙abba diversi fatturi.

Wa˙da mill-industriji l-aktar li kkontribwew bil-kbir g˙al dan is-suççess hija dik tal-English Language Teaching (ELT) fejn, b’mod partikolari fis-sajf, ˙afna studenti jag˙Ωlu li ji©u Malta biex jitg˙allmu l-IngliΩ.

Fil-fatt, skont informazzjoni li g˙andha f’idejha l-gazzetta KullÓadd, matul l-2014 madwar 77, 550 student g˙aΩlu lil Malta b˙ala d-destinazzjoni prinçipali tag˙hom biex jitg˙allmu l-IngliΩ; Ωieda ta’ 3.4% fuq is-sena ta’ qabel. Fiddawl ta’ dan kollu, din ilgazzetta tkellmet mal-ELT Senior Manager Sue Falzon, maç-Chairperson tal-English as a Foreign Language (EFL) Monitoring Board Daniel Xerri fi ˙dan il-Ministeru talEdukazzjoni u x-Xog˙ol, kif ukoll mal-Ministru tal-

Edukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolo u l-Ministru tat-TuriΩmu Edward Zammit Lewis.

Malta l-unika pajjiΩ fil-UE b’din il-le©iΩlazzjoni “L-industrija tal-ELT f’Malta tgawdi minn reputazzjoni eççellenti, kemm fl-ambitu lokali kif ukoll f’dak internazzjonali, u dan meta wie˙ed jikkunsidra l-kwalità ta’ tag˙lim kif ukoll iΩ-Ωamma tal-istandards g˙olja li jinΩammu milliskejjel,” sostniet Falzon. Filfatt, Malta hija l-unika pajjiΩ flUnjoni Ewropea (UE) li g˙andha dan it-tip ta’ le©iΩlazzjoni speçifikament biex tirregola dan is-settur u dan blg˙an li jkompli jittejjeb u jibqa’ tal-og˙la kwalità possibbli.

Konferma çara ta’ kemm Gvernijiet Laburisti minn dejjem kienu favur l-edukazzjoni u speçifikament it-tag˙lim talIngliΩ f’pajjiΩna, din il-le©iΩlazzjoni tmur g˙as-sena 1996 meta dak iΩ-Ωmien il-Ministru Evarist Bartolo kien ta lappo©© tieg˙u lil grupp ta’ persuni biex il-kodiçi ta’ kondotta ppreΩentata lilu tinbidel f’le©iΩlazzjoni u b’hekk jitwaqqaf Bord ta’ Monitora©©.

Dan wassal biex b˙alissa hawn 46 skola madwar Malta u G˙awdex li huma liçenzjati biex jg˙allmu l-IngliΩ lill-istu-

Apparti minn hekk, Falzon fissret kif, skont l-istatistika talNSO, b’mod dirett, l-industrija tal-EFL t˙addem madwar 2,229 ˙addiema f’diversi xog˙lijiet differenti. “1,414 minnhom jinkludu l-istaff kollu tat-tag˙lim tal-IngliΩ u l-bqija huma ˙addiema li jag˙mlu xog˙ol amministrattiv u xog˙ol ie˙or li m’g˙andux x’jaqsam mattag˙lim tal-IngliΩ skont kif me˙tie©,” spjegat Falzon.

Meta mistoqsija dwar x’tip ta’ kummenti jirçievu l-iskejjel ming˙and l-istudenti wara li jkunu qattg˙u Ωmien jitg˙allmu l-IngliΩ f’pajjiΩna, Falzon sostniet li l-kummenti huma poΩittivi ˙afna. “Meta l-istudenti jispiççalhom iΩ-Ωmien tag˙hom, l-iskejjel kollha talEFL jitolbu lil dawn l-istess studenti biex jimlew kwestjonarju dwar l-esperjenza tag˙hom kif ukoll rigward il-mod ta’ kif ©ie mg˙allem lilhom l-IngliΩ,” fissret is-Senior Manager tal-ELT. Kien hawnhekk li Falzon enfasizzat li kull kumment jew ilment li jitqajjem mill-istudenti jittie˙ed bl-akbar serjetà u impenn.

Kull student iqatta’ madwar 22 jum L-importanza ta’ din l-industrija ma tolqotx biss l-edukazzjoni iΩda tolqot ukoll b’mod dirett lit-turiΩmu. Fil-fatt, Falzon Ωvelat li, b˙ala medja, dawn listudenti jqattg˙u bejn wie˙ed u ie˙or 22 ©urnata kull wie˙ed u dan jammonta g˙al kwaΩi tliet darbiet aktar mill-medja ©enerali tal-istatistika tat-turiΩmu. “Apparti minn hekk, fl2014, l-istudenti tal-ELT ammontaw g˙all-12.7% mittotal ta’ ljieli li qattg˙u t-turisti f’Malta, bl-aktar xhur li rre©istraw dan l-ammont sostanzjali jkunu Frar, Marzu u x-xhur tas-sajf,” fissret Falzon.

Kompetizzjoni mal-aqwa pajjiΩi fid-dinja Kien hawnhekk li çChairperson tal-EFL Monitoring Board Daniel Xerri afferma kif l-industrija tal-EFL f’Malta tgawdi minn reputazzjoni internaz-

zjonali eççezzjonali min˙abba l-istandards akkademiçi tag˙na.

“Il-livell g˙oli ta’ IngliΩ mitkellem f’Malta u d-dedikazzjoni li biha l-g˙alliema tal-EFL huma m˙arr©a huma l-fatturi ewlenin li jippermettu li pajjiΩna jikkompeti mar-Renju Unit, l-Irlanda, l-Awstralja, il-Kanada u sa˙ansitra l-Istati Uniti,” Ωvela ç-Chairperson tal-EFL Monitoring Board. Xerri Ωied jg˙id li matul l-a˙˙ar ftit snin, il-bord, immexxi minnu u millkollegi tieg˙u, investa lener©ija kollha fl-iΩvilupp professjonali tal-g˙alliema g˙ax fi kliemu hija proprju l-kwalità ta’ tag˙lim li hija s-sinsla tassuççess liema b˙alu ta’ din lindustrija f’Malta Dawn l-istess ˙sibijiet kienu wkoll imfissra mill-Ministru g˙all-Edukazzjoni Evarist Bartolo fejn sostna li biex pajjiΩna jibqa’ kompetittiv ma’ dawn il-pajjiΩi hemm bΩonn li nkomplu nsa˙˙u l-istandards ta’ tag˙lim u l-esperjenza offruti lil dawn l-istudenti. Kien hawn li l-Ministru Bartolo fa˙˙ar l-impenn ta’ diversi operaturi li jΩommu dawn listandards fl-og˙la livell possibbli.

4.5% tat-turisti li jΩuruna huma studenti Il-gazzetta KullÓadd tkellmet ukoll mal-Ministru g˙atTuriΩmu Edward Zammit Lewis fejn dan Ωvela li llum il-©urnata l-industrija tat-tag˙lim tal-IngliΩ tirrappreΩenta madwar 4.5% tan-numru ta’ turisti li ji©u Malta matul is-sena. Filwaqt li Zammit Lewis irrimarka wkoll li fl-2014 kien hemm Ωieda ta’ 3.4% fl-istudenti meta mqabbla mal-2013, huwa fisser li indikatur ie˙or li jikkonferma lperjodu poΩittivi li g˙addej minnu dan is-settur hu l-fatt li n-numru globali ta’ ©img˙at ta’ studju, msej˙a student weeks, fl-2014 Ωdied bi 8.8% meta mqabbel mas-sena ta’ qabel.

Il-Ministru tat-TuriΩmu semma kif f’dan is-settur, apparti nnefqa tal-akkomodazzjoni, listudenti jonfqu flushom f’attivitajiet sportivi u ta’ divertiment, ikel, xorb, kif ukoll vja©©ar bittrasport pubbliku, taxis u xiri ta’ aççessorji fost o˙rajn, u dan kollu g˙all-©id tal-ekonomija.

“KwaΩi 30% tal-istudenti tal-

IngliΩ li jΩuruna joqog˙du ma’ familji Maltin (host families) u g˙aldaqstant ji©©eneraw d˙ul li jmur dirett fil-bwiet tal-familji tag˙na. Ftit inqas minn 20% o˙ra joqog˙du f’guest houses, hostels u appartamenti residenzjali o˙ra,” fisser il-Ministru Zammit Lewis.

Opportunità biex jinfet˙u swieq ©odda Zammit Lewis spjega wkoll li din l-industrija evolviet maΩΩmien, tant li l-istudenti mhumiex ji©u biss fix-xhur tas-sajf iΩda qed ji©u wkoll fix-xhur tax-xitwa u dan il-fattur qed jg˙in biex tkompli titjib il-firxa sta©jonali ta’ turisti kif ukoll jin˙olqu aktar postijiet taxxog˙ol f’dan il-perjodu.

Dan wassal biex fil-passat infet˙u swieq ©odda b˙alma huma r-Russja, il-Ìappun kif ukoll pajjiΩi Skandinavi. “Dan is-settur se jkun importanti fil˙idma tal-Ministeru tat-TuriΩmu u tal-Awtorità Maltija tatTuriΩmu (MTA) fl-impenn ©did li qieg˙ed jittie˙ed biex jinfet˙u swieq ©odda b’potenzjal enormi b˙alma huma s-swieq taç-Çina, il-BraΩil u l-Korea t’Isfel, fost o˙rajn,” enfasizza lMinistru tat-TuriΩmu.

Mistenni tkabbir fuq is-sena li g˙addiet G˙alkemm g˙adu kmieni biex wie˙ed jg˙id b’çertezza kif se jiΩvol©u l-affarijiet, il-Ministru Zammit Lewis Ωvela li lindikazzjonijiet juru li din lindustrija qed tistenna tkabbir fuq l-2014, u dan minkejja li kien hemm tnaqqis fit-turiΩmu mir-Russja u l-Libja min˙abba ra©unijiet li jaf bihom kul˙add.

Madankollu, dan it-tnaqqis minn dawn il-pajjiΩi qed ji©i kkumpensat b’aktar studenti mill-Amerika t’Isfel b˙allKolumbja u pajjiΩi AΩjatiçi b˙all-Ìappun, fost o˙rajn.

“Apparti minn hekk, jekk listerlina u d-dollaru Amerikan se jibqg˙u b’sa˙˙ithom b˙alma huma llum, Malta, min˙abba lmunita ewro, se tkun ir˙as u iΩjed kompetittiva u b’hekk ikollha l-opportunità li tattira studenti li, ta˙t çirkostanzi o˙ra, kienu jag˙Ωlu li jmorru lIngilterra jew l-Istati Uniti,” tenna l-Ministru tat-TuriΩmu.

LOKALI KÓ

10|05|2015 03

kullhadd.com

BUSUTTIL JUÛA’ L-POST TA’ SEGRETARJU ÌENERALI BIEX IDGÓAJJEF LIL DE MARCO L-Ewroparlamentari tal-PN David Casa huwa l-g˙aΩla ta’ Simon Busuttil g˙al Segretarju Ìenerali wara li tbattal ilpost minn Chris Said b’reazzjoni g˙arriΩenja tad-Deputat Giovanna Debono. Din il-manuvra qed titqies li se tkompli ddg˙ajjef is-sa˙˙a tad-deputat Kap tal-Partit Nazzjonalista Mario de Marco.

Huwa mag˙ruf li Mario de Marco u David Casa m’g˙andhomx relazzjoni tajba, tant li dawn it-tnejn ma jitkellmux bejniethom. Dan il-fatt kien inuttat minn ˙afna nies li ©ieli assistew g˙al funzjonijiet soçjali li g˙alihom jattendu kemm Casa kif ukoll de Marco. Dan il-fatt ©ie kkonfermat ukoll minn imkejjen fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista.

Il-problemi bejn de Marco u Casa jmorru lura g˙al meta David Casa kien is-Segretarju Privat ta’ Guido de Marco. David Casa u Mario de Marco ilhom ma jitkellmu minn dawk iΩΩminijiet. B’hekk il-poΩizzjoni ta’ Segretarju Ìenerali ©did fil-Partit Nazzjonalista jekk timtela minn David Casa, kif kollox qed jindika li ser isir, ser ti©©enera qasma o˙ra fil-Partit

Nazzjonalista bejn Deputat Kap u Segretarju Ìenerali, Ωew© poΩizzjonijiet g˙oljin ˙afna fil-Partit Nazzjonalista.

Il-kaΩ ta’ Giovanna Debono wassal biex il-Partit Nazzjonalista ikompli jitfarrak internament. Óafna ippuntaw

subg˙ajhom lejn Chris Said wara li dan kien jaf bl-allegat kaΩ ta’ xog˙ol b’fondi pubbliçi li sar fil-Privat f’G˙awdex g˙all-voti ta’ Giovanna, mir-ra©el ta’ Giovanna, Toni Debono li tressaq il-qorti din il-©img˙a akkuΩat bi tlettax-il kap ta’ akkuΩa,

fosthom frodi u miΩappropjazzjoni ta’ fondi. Chris Said irriΩenja minn Segretarju Ìenerali ftit sig˙at biss wara li Giovanna Debono irriΩenjat minn membru parlamentari tal-PN biex saret membru indipendenti. LiskuΩa g˙ar-riΩenja ta’ Chris Said minn Segreteraju Ìenerali, min-na˙a talPartit Nazzjonalista ma kinitx li dan kien jaf bil-kas u naqas milli jirraporta, iΩda minflok ing˙ad li Said irriΩenja biex issa jiffoka fuq G˙awdex.

Fil-verità, iΩda f’Jannar li g˙adda, wara l-a˙˙ar cabinet reshuffle li saret mil-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Chris Said di©a’ kien shadow cabinet g˙allG˙awdex u g˙alhekk kien di©a’ iffukat fuq G˙awdex.

Iç-çaqlieq li qed jer©a’ jsir g˙al darb’o˙ra fil-Partit Nazzjonalista, ˙ames xhur biss wara li t˙abbar shadow cabinet ©did, qed iwassal biex ilPartit Nazzjonalista ma ji˙ux ir-ru˙ u jibqa’ ddominat minn firdiet interni, b’din l-a˙˙ar firda bejn Deputat Kap tal-PN u Segretarju Ìenerali mistennija tkun problema kbira biex Simon Busuttil jissa˙˙a˙ u jkun jista’ jmexxi l-partit.

L-EWWEL KAÛ TA’ WHISTLEBLOWER F’PAJJIÛNA …

INKWIET GÓAL EKS MINISTRU TAL-PN Hekk kif da˙let fis-se˙˙ il-li©i tal-whistleblower, din wasslet biex ir-ra©el ta’ Giovanna Debono jitressaq ilQorti ta˙t tlettax-il kap ta’ akkuΩa fuq allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni f’forma ta’ xog˙lijiet li saru g˙all-voti fil-past ta˙t il-Partit Nazzjonalista (PN). L-elezzjoni tal-2008 kienet intreb˙et biss b’1,500 vot.

SMS mill-whistleblower li lil Debono kien wissiha li g˙adu ma t˙allasx g˙al xog˙ol li sar g˙all-voti.

Il-Malta Today Ωvelat ukoll email mibg˙uta lil Chris Said mill-istess whistleblower li fiha Said ©ie mwissi li l-whistleblower g˙adu ma t˙allasx ta’ xog˙ol li sar g˙all-voti. Dan ix-xog˙ol, li kien elenkat fl-email, jinvolvi bini ta’ flats, garaxxijiet u btie˙i.

Ma©©oranza tal-2008 dovuta g˙al xiri ta’ voti?

Chris Said ma marx g˙and il-Pulizija Din il-©img˙a se tibqa’ mniΩΩla fl-istorja ta’ pajjiΩna.

Rajna quddiem g˙ajnejna t-t˙addin tad-demokrazija.

Wara li l-PN qatt ma da˙˙al il-li©i tal-whistleblower g˙al 25 sena s˙a˙, l-ewwel kaΩ ta’ whistleblower f’pajjiΩna ta l-frott tant li ra©el ta’ eks Ministru Nazzjonalista tressaq il-Qorti akkuΩat b’xejn inqas minn tlettax-il kap ta’ akkuΩa. Anthony Debono huwa akkuΩat li g˙amel xog˙ol fi proprjetajiet privati b’fondi mit-taxxi tan-nies b˙al bini ta’ flats, garaxxijiet, btie˙i u kantini biex minflok ˙las materjali lpjaçiri kienu jsiru g˙all-voti.

Dawn l-allegazzjonijiet huma aktar b’sa˙˙ithom meta wie˙ed jikkunsidra li fl-elezzjoni tal-2008 l-PN kien ˙a d-dritt li jiggverna wara li reba˙ l-elezzjoni b’1,500 vot biss. Wie˙ed isaqsi kemm minn din ilma©©oranza mar©inali hi dovuta g˙ax-xiri ta’ voti li sar mir-ra©el ta’ Debono. Anthony Debono b˙ala Kap tad-Dipartiment tax-Xog˙lijiet Pubbliçi, li n˙atar fi Ωmien li martu meta kienet Ministru g˙al G˙awdex, kellu poter assolut f’idejh biex jordna li jsiru xog˙lijiet g˙an-nies li kienu se jivvutaw g˙al martu. Fil-fatt,

dawn ix-xog˙lijiet kollha kienu jit˙allsu mill-flus tattaxxi tan-nies.

KaΩ li wassal g˙ar-riΩenja ta’ Giovanna Debono Il-kaΩ kollu li wassal g˙ar-riΩenja ta’ Debono minn Membru Parlamentari tal-PN kien inkixef millgazzetta Malta Today. L-istess gazzetta kienet kixfet

Sena ilu meta rçieva din l-email, Chris Said minflok mar jirrapporta lill-Pulizija, qal lil whistleblower li se jg˙inu “kull kif nista’”. Ftit sig˙at wara li rriΩenjat Giovanna Debono, irriΩenja ukoll Said minn Segretarju Ìenerali tal-PN g˙ax qal li issa, fl-assenza ta’ Debono, irid jiffoka fuq G˙awdex minkejja li di©a’ kien ilu Shadow Minister g˙al G˙awdex minn Jannar li g˙adda.

Dan il-kaΩ huwa storiku g˙al Ωew© ra©unijiet, lewwel g˙ax f’pajjiΩna intuΩa g˙all-ewwel darba lWhistleblower Act wara li dda˙˙al minn dan ilGvern, u t-tieni ra©uni hi g˙ax qatt f’pajjiΩna, g˙al kaΩ ta’ korruzzjoni, ma nstab daqshekk b’mod tan©ibbli u evidenti bil-provi li hemm konnessjoni diretta ma’ Ministru, f’dan il-kaΩ ir-ra©el tag˙ha.

G˙al Ωmien twil, l-eks Prim Ministru Lawrence Gonzi kien jg˙id li G˙awdex huwa tal-PN. Giovanna Debono ilha ti©i eletta minn G˙awdex mill-1987 u qabel it-telfa tal-a˙˙ar elezzjoni ©enerali, kienet ilha Ministru g˙al G˙awdex mill-2008.

04 10|05|2015

kullhadd.com

kÓ LOkALI

VETRINA INTERNAZZJONALI

LIAM GAUCI liam@kullhadd.com Il-©img˙a li g˙addiet ing˙ata bidu g˙all-Expo Universali ta’ Milan illi se ddum sal-a˙˙ar ta’ Ottubru u g˙andha t-tema ‘Feeding the Planet/Energy For Life’. F’din l-esibizzjoni qeg˙din jie˙du sehem 140 pajjiΩ illi fil-padiljuni tag˙hom qeg˙din jaqsmu l-viΩjoni tag˙hom ta’ kif it-teknolo©ija tista’ ti©i uΩata biex tkun issalvagwardjata ssa˙˙a taç-çittadini u l-aççess tag˙hom g˙all-ikel b’mod li ma jpo©©ix fil-periklu l-ambjent naturali.

Jiena kelli l-opportunità li nΩur l-Expo fit-tieni ©urnata tag˙ha, ji©ifieri fit-2 ta’ Mejju. Qabel ma d˙alt fiΩ-Ωona ta’ espoΩizzjoni, illi tkopri madwar miljun metru kwadru, di©à kont impressjonat bil-livell g˙oli ta’ organizzazzjoni li kkaratterizza din l-attività. L-aççess g˙all-Expo kien sempliçi u dirett miççentru ta’ Milan u l-˙in ta’ stennija biex tid˙ol fiΩ-Ωona prinçipali ta’ esibizzjoni kien ra©onevoli ˙afna.

Kuntrasti sbie˙ Malli d˙alt kont imdawwar b’˙afna ˙sejjes, kuluri u rwejja˙ li j˙ajruk iΩΩur il-padiljuni tal-pajjiΩi li ˙adu sehem flExpo. Kien interessanti ˙afna g˙alija lmod kif kull pajjiΩ sab mod differenti kif jassoçja aspett çentrali tal-identità tieg˙u mat-tema ambjentali li ntg˙aΩlet g˙al din is-sena.

B’hekk, wie˙ed isib li, ng˙idu a˙na, pajjiΩ b˙all-Ìappun iffoka fuq kif itteknolo©ija tista’ ti©i Ωviluppata b’tali mod li tirrispetta l-ambjent naturali, filwaqt li pajjiΩi anqas Ωviluppati b˙allAngola kkonçentraw, fost l-o˙rajn, fuq

kemm it-tradizzjonijiet kulinarji u agrikoli li ˙allewlhom missirijiethom jirrispettaw il-bilanç ekolo©iku ta’ pajjiΩhom.

Barra l-kontenut tal-esibizzjoni, kienet ukoll interessanti wkoll il-forma tag˙ha. Óafna mill-pajjiΩi AΩjatiçi g˙aΩlu li juΩaw it-teknolo©ija biex jag˙mlu l-esibizzjonijiet tag˙hom interattivi kemm jista’ jkun.Biex dan l-esperiment jirnexxi, ˙afna minnhom bdew ida˙˙lu biss gruppi Ωg˙ar fil-padiljuni tag˙hom ˙alli jaççertaw ru˙hom li l-esperjenza tkun individwali kemm jista’ jkun. Dan ˙oloq xi ftit tal-kon©estjoni f’padiljuni b˙al dawk tal-Ìappun, it-Tajlandja u lMalasja. Fil-fehma tieg˙i, però, il-˙in ta’ stennija ma kienx mitluf g˙ax il-livell ta’ kreattività li rajt fil-padiljuni qajla rajt b˙alu f’˙ajti. Ìeneralment, l-esibizzjonijiet Ewropej ikunu xi ftit aktar statiçi. Dan ma jfissirx li ma kinux interessanti, però, l-affarijiet li pproponew kienu kemxejn prevedibbli u neqsin mill-interattività. B’hekk, ng˙idu a˙na, insibu li Franza kellha esibizzjoni tal-ikel u x-xorb tradizzjonali tag˙ha, filwaqt li l-Awstrija kkonçentrat fuq l-ajra nadifa li joffru l-foresti tag˙ha.

Imnissel mill-passat, im˙ares g˙all-©ejjieni Ma setax jonqos illi Malta wkoll tag˙mel parti mill-Expo ta’ Milan b’padiljun amministrat mill-Malta Enterprise. Il-gazzetta KullÓadd ˙adet il-kummenti ta’ kelliem mill-Ministeru g˙all-Ekonomija, Investiment u IntrapriΩi Ûg˙ar illi spjegalna li t-tema mag˙Ωula minn pajjiΩna hija ‘Imnissel mill-passat, im˙ares g˙all-©ejjieni’

(Derived from the past, preserved for the future).

It-tema hi intiΩa li turi l-©id li t˙addan Malta f’dak kollu li sawwar l-istorja tag˙ha matul is-sekli, u l-g˙erf talMaltin li jkomplu j˙arsu dak li wirtu mill-img˙oddi g˙all-©enerazzjonijiet li g˙ad iridu ji©u. Dan il-©id hu msawwar mill-fatt li Malta g˙andu ta˙lita ta’ kulturi li tawna identità unika f’re©jun g˙ani u mimli tradizzjonijiet.

Investiment ta’ €800,000 Il-padiljun ta’ Malta jinsab f’dak li jissejja˙ ‘Cluster’ Bijo-Mediterranju, li ji©bor fih pajjiΩi tal-Mediterran jew li l-kulturi tag˙hom huma qrib dak tal-Mediterran.

L-esibizzjoni mtellg˙a minn pajjiΩna swiet kwaΩi €800,000 u hija inizjattiva tal-Gvern Malti peress li huwa padiljun nazzjonali.

Il-kelliem g˙all-Ministeru g˙allEkonomija, Investiment u IntrapriΩi ΩÛg˙ar qalilna wkoll li x-xog˙ol bi t˙ejjija g˙all-parteçipazzjoni ta’ Malta flExpo ta’ Milan ilu g˙addej g˙al dawn la˙˙ar erba’ snin.

Madankollu, kien biss f’Ìunju tal2013, li l-Prim Ministru Joseph Muscat ˙abbar uffiçjalment il-parteçipazzjoni ta’ Malta fl-Expo waqt laqg˙a f’Ruma mal-Prim Ministru Taljan ta’ dakinhar Enrico Letta. Minn dakinhar, permezz tal-Malta Enterprise, li taqa’ ta˙t ilMinisteru g˙all-Ekonomija, Investiment u IntrapriΩi Ω-Ûg˙ar tfasslet il-˙idma kollha organizzattiva g˙all-parteçipazzjoni ta’ Malta fl-Expo ta’ Milan.

“Il-padiljun ta’ Malta ntlaqa’ tajjeb minn dawk li Ωaruh u kien hemm interess minn ˙afna biex ikunu jafu aktar dwar Malta b˙ala post turistiku u anke

ming˙and persuni li xtaqu jkunu jafu aktar dwar possibbiltajiet ta’ kummerç,” qalilna l-istess kelliem. “G˙alkemm g˙adu kmieni biex wie˙ed jibda jara xxejra tal-influss tal-viΩitaturi fuq numru ta’ ©ranet, nistg˙u ng˙idu li sal-ewwel erbat ijiem ftit aktar minn 1,000 ru˙ di©à Ωaru l-padiljun ta’ Malta.”

Reklam g˙al Malta Din il-gazzetta ˙adet ukoll il-kummenti tal-Ministru g˙all-Ekonomija, Investiment u IntrapriΩi Ω-Ûg˙ar Chris Cardona li ddeskriva l-Expo ta’ Milan b˙ala avveniment dinji li Malta, b˙ala parti mill-komunità internazzjonali, ma tistax tinjora. Huwa spjegalna wkoll li lExpo hi organizzata mill-Bureau Internazzjonali tal-EspoΩizzjonijiet (BIE), li permezz ta’ protokolli internazzjonali ti©bor fi ˙danha l-pajjiΩi kollha msie˙ba fi ˙dan in-Nazzjonijiet Uniti.

Mistoqsi g˙alfejn huwa importanti li pajjiΩna jipparteçipa f’esibizzjonijiet ta’ din ix-xorta, il-Ministru Cardona qalilna li l-Expo hi prattikament vetrina g˙al kull pajjiΩ illi biha jippromovi l-˙iliet individwali tieg˙u.

“Minbarra l-fatt li huma kwaΩi 60 miljun il-persuni li mistennija jΩuru lExpo ta’ Milan, il-parteçipazzjoni talpajjiΩi fi ˙danha hi meqjusa b˙ala ˙a©a serja u marbuta ma’ sensiela ta’ protokolli li huma rregolati minn ftehim bilaterali bejn il-pajjiΩi. IΩda, lil hinn mill-protokolli, il-parteçipazzjoni ta’ Malta fl-Expo ta’ Milan hi intiΩa li tippromovi lil Malta u l-poplu ˙awtiel tag˙ha, li hu g˙ani b’7,000 sena ta’ storja,” temm jg˙idilna l-Ministru g˙allEkonomija, Investiment u IntrapriΩi ΩÛg˙ar.

Ritratti: LIAM GAUCI

Dehra minn barra tal-padiljun ta’ Malta fl-Expo ta’ Milan

Dehra minn ©ewwa tal-padiljun Malti

06 10|05|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

INAWGURATI ÛEWÌ PROÌETTI KBAR FIL-BELT b’nefqa ta’ madwar €2 miljun.

Wirt ta’ traskura©ni Min-na˙a l-o˙ra, l-ispiΩa reali marbuta mal-pro©ett tal-Parlament il-©did kienu mag˙rufin biss is-sena l-o˙ra, minkejja li x-xog˙ol relatat mieg˙u kien ilu li beda mill-2007.

Dan in-nuqqas ta’ kjarezza kien frott tal-ippjanar ˙aΩin tal-amministrazzjoni Nazzjonalista li sa Marzu 2013 kien g˙amel mijiet kbar ta’ bidliet fil-pjanijiet tal-pro©ett talBelt. Dan wassal biex, minkejja listima ori©inali ta’ €80 miljun, innefqa f’dan il-pro©ett telg˙et g˙al €95 miljun.

Madankollu, Gvern Nazzjonalista g˙aΩel li ma jinfurmax lill-poplu b’dawn il-varjazzjonijiet kbar u kellha tkun amministrazzjoni Laburista li tikxef l-entità ta’ dawn il-problemi li setg˙u ©ew evitati kieku sar ippjanar sewwa u professjonali.

OPPORTUNITÀ TA’ TAÓRIÌ GÓAÛ-ÛGÓAÛAGÓ Nhar il-Ìimg˙a li g˙adda lGvern wettaq weg˙da elettorali o˙ra bit-tnedija tal-iskema ta’ xog˙ol volontarju g˙aΩΩg˙aΩag˙.

L-iskema mnedija mill-Kunsill Malti g˙as-Settur tal-Volontarjat toffri opportunità ta’ xog˙ol volontarju g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ u flistess ˙in li tg˙inhom itejbu l˙iliet tag˙hom g˙al futur fiddinja tax-xog˙ol.

Barra minn hekk, iΩΩg˙aΩag˙ li se jipparteçipaw se jkollhom iç-çans li jiskopru lvalur li joffri l-volontarjat u organizzazzjonijiet volontarji se jkollhom l-opportunità biex iressqu voluntiera ©odda b’ideat friski u innovattivi.

Weg˙da o˙ra elettorali F’konferenza tal-a˙barijiet, ilMinistru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili Helena Dalli qalet li permezz ta’ din l-iskema l-Gvern qieg˙ed iwettaq weg˙da elettorali o˙ra li jressaq

liΩ-Ωg˙aΩag˙ aktar viçin ilvolontarjat.

Il-Ministru Dalli semmiet kif fil-ba©it g˙al din is-sena ©ew allokati €200,000 biex din liskema tkun tista’ tibda tit˙addem, b’madwar 20 organizzazzjoni li di©à tefg˙u l-applikazzjoni tag˙hom biex jipprovdu t-ta˙ri© neçessarju liΩΩg˙aΩag˙.

Hija qalet ukoll li l-Gvern se jkun qed joffri wkoll stipendju li permezz tieg˙u se jkun qed isostni b’mod finanzjarju lil dawn l-istudenti li jag˙Ωlu li jag˙mlu t-ta˙ri© tag˙hom f’xog˙ol volontarju.

Iç-Chairman tal-Kunsill Malti g˙as-Settur tal-Volontarjat Nathan Farrugia esprima s-sodisfazzjon tieg˙u g˙all-fatt li lKunsill tal-Volontarjat huwa involut f’dan il-pro©ett u qal li skema b˙al din g˙andha lpotenzjal li to˙ro© voluntieri ©odda.

Aktar dettalji dwar din l-iskema jistg˙u jitniΩΩlu minn fuq issit www.maltacvs.org

FTEHIM TA’ KOPERAZZJONI MAL-PALESTINA Nhar il-Ìimg˙a li g˙adda lMinistru g˙all-Affarijiet Barranin George W. Vella and Dr Riad Malki, il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin talPalestina, inawguraw ilMaltese-Palestinian JointIntergovernmental Committee.

L-g˙an ta’ dan il-Kumitat huwa li jassisti lill-Palestina fittliet setturi li huma kruçjali g˙all-iΩvilupp tal-infrastruttura ta’ dan il-pajjiΩ, ji©ifieri t-turiΩmu, l-edukazzjoni u lekonomija.

Matul l-ewwel laqg˙a talKumitat, il-Ministru Vella ˙abbar l-g˙otja ta’ g˙ajnuna konkreta li tindirizza l-bΩonnijiet identifikati min-na˙a Palestinjana, ji©ifieri l-g˙otja ta’ Ωew© boroΩ ta’ studju lil studenti Palestinjani fis-setturi tal-azzjoni umanitarja u l-konservazzjoni tal-patrimonju mibni, filwaqt li student Palestinjan ing˙ata l-opportunità li jattendi l-Maltese Institute of Tourism Studies.

Barra minn hekk, ing˙atat ukoll assistenza finanzjarja lil sptar ibbaΩat f’Betlem.

Óidma kon©unta Wara ç-çerimonja ta’ inawgurazzjoni, Dr Vella u Dr Malki ffirmaw Memorandum of Understanding li ta bidu g˙allkoperazzjoni bilaterali bejn iΩΩew© pajjiΩi. B’mod partikolari, din il-koperazzjoni se tinvolvi l-parteçipazzjoni tal-Ministeru g˙all-Ekonomija, Investiment u IntrapriΩi Ω-Ûg˙ar li mistennijin jaqsmu l-kompetenza tag˙hom mal-Palestina dwar kwistjonijiet relatati mal-intrapriΩi Ωg˙ar u medji.

Il-Ministru g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali Owen Bonnici, il-Ministru g˙atTuriΩmu u l-Antikità Ms Rula Ma’ayah u diversi uffiçjali ministerjali g˙olja miΩ-Ωew© pajjiΩi kienu wkoll preΩenti g˙al din il-laqg˙a. Flimkien mal-laqg˙at bilaterali bejn iΩ-Ωew© Ministri g˙all-Affarijiet Barranin, saru wkoll laqg˙at bejn rappreΩentanti minn tliet ministeri o˙ra biex ji©u esplorati metodi o˙ra ta’ koperazzjoni li jistg˙u jibbenefikaw minnhom iΩΩew© pajjiΩi.

Ritratti: DOI

Ûew© pro©etti kbar, b’karatteristiçi differenti ferm minn xulxin, b’wie˙ed jinvolvi binja ©dida fuq stil kompletament modern u l-ie˙or bini antik li ©ie rrestawrat biex jing˙ata l-glorja tieg˙u mill-©did, ©ew inawgurati mill-Gvern din il©img˙a, fi spazju ta’ ˙amest ijiem.

L-ewwel fost dawn il-pro©etti kien il-Parlament il-©did, li ©ie inawgurat nhar it-Tnejn, u t-tieni wie˙ed kien il-pro©ett ta’ restawr ta’ Sant’Iermu, li ©ie inawgurat ilbiera˙ mill-Prim Ministru.

Il-pro©ett ta’ Sant’Iermu ©ie implimentat mill-Grand Harbour Regeneration Corporation u sewa ftit aktar minn €15-il miljun. Din lispiΩa kienet maqsuma f’xog˙lijiet ta’ restawr u infrastruttura ©enerali b’nefqa ta’ aktar minn €10 miljun, fl-iΩvilupp, disinjar u trasformazzjoni ta’ diversi binjiet f’muΩewijiet b’nefqa ta’ madwar €3.3 miljun u xog˙lijiet u servizzi o˙ra ançillari

LOkALI kÓ

10|05|2015 07

kullhadd.com

IR-RAÌUNI GÓALL-OTTIMIÛMU

Ir-rapport tat-tbassir ekonomiku g˙al Malta ma˙ru© mill-Kummissjoni Ewropea jag˙ti ra©uni çara g˙all-ottimiΩmu li qed jin˙ass mill-Maltin u l-G˙awdxin, liema ottimiΩmu lKummissjoni wkoll tevalwah kull xahar.

Dawn iΩ-Ωew© rapporti jikkumplimentaw lil xulxin u jixhdu kemm l-g˙ajta ‘Malta Ottimista’ ma kinitx biss slogan ta’ kampanja elettorali, imma kienet verament tirrifletti s-sentiment ©enerali tal-poplu Malti u G˙awdxi.

Dan hekk kif iΩ-Ωew© rapporti tal-Kummissjoni Ewropea jixhdu li pajjiΩna issa mhux biss g˙andu l-og˙la rata ta’ tkabbir ekonomiku mill-pajjiΩi kollha membri tal-Unjoni Ewropea, iΩda g˙all-˙dax-il xahar konsekuttiv g˙andu wkoll l-og˙la livell ta’ ottimiΩmu min-negozji u l-konsumaturi.

Il-Kummissjoni bi tbassir ottimist ming˙ajr riΩervi Fl-introduzzjoni tieg˙u r-rapport dwar it-tkabbir ekonomiku jag˙ti stampa poΩittiva ferm tal-qag˙da ekonomika Maltija, ming˙ajr ebda riΩervi.

L-ewwel sentenzi tar-rapport jg˙idu proprju hekk: “It-tkabbir g˙al Malta huwa mbassar li jibqa’ robust, sostnut minn domanda domestika qawwija.

Il-˙olqien tal-impjiegi u ttnaqqis fil-qg˙ad huma mistennija li jiΩbqu dawk tal-membri l-o˙ra kollha tal-Unjoni Ewropea.

It-tbassir makroekonomiku favoribbli g˙andu jirriΩulta f’iΩjed tnaqqis fid-defiçit tal-ba©it.”

Dwar is-sena 2014, ir-rapport jg˙id li t-tkabbir kien iΩjed minn dak mistenni, tant li b’4% huwa l-og˙la tkabbir mill-2010 ’l hawn. Dan it-tkabbir irriΩulta ninn konsum privat, investiment iktar b’sa˙˙tu, u infiq pubbliku. Ir-rapport jispeçifika wkoll li minkejja li l-esportazzjoni netta ma marritx daqstant tajjeb, din ma kinitx sostanzjali biΩΩejjed biex tag˙mel ˙sara g˙at-tkabbir globali.

Kienet deskritta b˙ala sor-

priΩa poΩittiva Ω-Ωieda fil˙olqien tal-impjiegi, li mistennija timmodera ru˙ha, iΩda xorta tibqa’ og˙la mhux ˙aΩin mill-medja Ewropea. It-tnaqqis fil-qg˙ad mistenni jkompli, tant li se jinΩel ta˙t 5.9%.

L-istess ottimiΩmu rifless mill-Maltin L-ist˙arri© fost azjendi u konsumaturi Maltin u G˙awdxin tal-Kummissjoni Ewropea wera kif l-indiçi tas-sentiment ekonomiku dan ix-xahar la˙aq il-livell ta’ 118, ji©ifieri 18% aktar mill-medja rre©istrata kemm ilu ji©i mkejjel dan lindikatur. Dan l-ottimiΩmu huwa l-og˙la livell osservat f’pajjiΩna mill-bidu tal-kriΩi finanzjarja fl-2008.

G˙all-ewwel darba mindu beda jitkejjel dan l-indiçi millKummissjoni Ewropea fl-2002, f’April kull settur tal-ekonomija f’pajjiΩna kien ottimist fuq landament tal-ekonomija. Barra minn hekk, l-ottimiΩmu li esprimew l-operaturi fis-settur tal-kostruzzjoni u dawk tal kien osservat mindu beda jsir dan l-ist˙arri©.

Anke fost l-azjendi industrijali ©ie osservat titjib fl-ottimiΩmu f’April. Kumpaniji tal-manifattura sostnew li Ωiedu l-produzzjoni fl-a˙˙ar xhur, filwaqt li qalu li qed jistennew aktar titjib fix-xhur li ©ejjin.

G˙alhekk sostnew li se jkunu qed iΩidu n-numru ta’ impjegati mag˙hom.

L-operaturi fis-settur tasservizzi esprimew l-og˙la livell ta’ kunfidenza ekonomika fla˙˙ar ˙ames snin. Dawn lazjendi g˙andhom l-og˙la livell ta’ ottimiΩmu minn fost loperaturi kollha f’dan is-settur fil-pajjiΩi kollha tal-Unjoni, u sostnew li l-qag˙da tag˙hom tjiebet u li g˙andhom aspettattivi anke a˙jar g˙ax-xhur li ©ejjin. Dan se jwassalhom biex ikomplu jΩidu l-˙addiema.

Il-familji f’pajjiΩna huma fost il-ftit fl-Ewropa li qed jg˙idu li s-sitwazzjoni finanzjarja tag˙hom qed titjieb u li qed jistennew aktar titjib fix-xhur li ©ejjin.

08 10|05|2015

kullhadd.com

kÓ LokaLi

GVERN Li JaÓDEM EkoNoMiJa U FiNaNZi

ÌUSTiZZJa U iNTERN

– Wara li s-sena li g˙addiet pajjiΩna kellu t-tieni l-og˙la rata ta’ tkabbir ekonomiku fl-Ewropa, issa l-Kummissjoni Ewropea qed tbassar li din is-sena se jkollna l-og˙la rata.

– Jitlesta pro©ett edukattiv g˙ar-residenti tal-Façilità Korrettiva ta’ Kordin b’investiment ta’ €275,606 mill-Fond Soçjali Ewropew.

– G˙all-˙dax-il xahar konsekuttiv pajjiΩna g˙andu l-og˙la livell ta’ ottimiΩmu fost il-pajjiΩi kollha taΩ-Ûona Ewro.

– Bdiet ˙idma biex f’pajjiΩna jkollna Digital Citizen Charter li jipprote©i lillutenti tal-internet.

– Il-Prim Ministru jattendi g˙al-laqg˙a straordinarja dwar l-immigrazzjoni bejn il-kapijiet tal-Istati tal-UE, wara Ωjara o˙ra simili mill-Ministri tal-Intern u l-Affarijiet Barranin.

– Studju minn ekonomista tal-Bank Çentrali b’rabta mat-tnaqqis tat-taxxa fuq id-d˙ul juri li din il-miΩura stimolat it-tkabbir ekonomiku, Ωiedet id-d˙ul disponnibli tal-familji u naqqset il-qg˙ad.

– Malta baqg˙et fl-ewwel post flimkien mas-Slovakkja, b˙ala l-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea li kellhom l-a˙jar rekord fit-traspoΩizzjoni tal-li©ijiet.

– Çifri tal-Eurostat qed juru li fl-a˙˙ar kwart tal-2014 pajjiΩna kellu l-aqwa poΩizzjoni fiskali mill-pajjiΩi kollha tal-Unjoni Ewropea.

– Jibda t-tibdil tal-flotta ta’ madwar 50 vettura ta’ emer©enza uΩati millProtezzjoni Çivili, bi spiΩa kapitali ta’ madwar €8 miljun. S’issa di©à nxtraw 15-il vettura.

EDUkaZZJoNi U XoGÓoL

TURiÛMU, kULTURa U SPoRT

– Jit˙abbar investiment ta’ €115 miljun g˙all-American University of Malta fin-Nofsinhar ta’ Malta, bil-˙olqien ta’ madwar 400 impjieg.

– Inawgurat is-South Block fil-Pixxina Nazzjonali tal-Qroqq bi spiΩa ta’ €800,000, kif ukoll l-istarting blocks, li issa se jkunu kollha ©odda.

– Titnieda l-lunchbox campaign fejn l-istudenti tal-iskejjel primarji jing˙ataw ktejjeb b’diversi riçetti bnini li jistg˙u jippreparaw g˙al-lunch tal-iskola.

– Jitnieda rapport dwar il-Kontribuzzjoni tal-Industrija tat-TuriΩmu lejn lekonomija Maltija fl-2014.

– L-Uffiççju tar-RiΩorsi Umani fl-Amministrazzjoni Pubblika (PAHRO) kien rikonoxxut mill-EU-OHSA g˙all-˙idma tieg˙u mal-impjegati pubbliçi.

– Skont çifri tal-World Tourism Barometer g˙all-2014, Malta esperjenzat tkabbir ta’ 6.1% fit-turiΩmu, filwaqt li l-medja Ewropea kienet inqas bi 3.6%.

– L-Awtorità g˙as-Sa˙˙a u s-Sigurtà fuq il-Post tax-Xog˙ol (OHSA) nediet g˙odda elettronika interattiva b’xejn biex in-negozji Ω-Ωg˙ar ji©u meg˙juna biex iwettqu l-proçess ta’ evalwazzjoni tar-riskju.

– Beda x-xog˙ol ta’ restawr fuq il-faççata tal-knisja ta’ Santa TereΩa f’Bormla.

RITRATTI: DOI

– L-Awtorità Maltija g˙al-Log˙ob Ωiedet id-d˙ul tag˙ha bi kwaΩi €6 miljun matul l-2014, liema Ωieda mistennija ti©i sostnuta matul din is-sena wkoll.

– In-numru ta’ nies jirre©istraw f’Marzu kien 5,894, li jfisser tnaqqis ta’ 1,750 fuq is-sena ta’ qabel. Dan kien l-inqas numru f’Marzu fl-a˙˙ar g˙oxrin sena.

– Titnieda l-14-il edizzjoni tal-Festival Internazzjonali tal-Log˙ob tan-Nar li kull sena ji©bed eluf ta’ Maltin u barranin biex igawdu minn spettaklu kkulurit, f’ambjent tradizzjonali Malti.

LOKALI KÓ

kullhadd.com

INFRASTRUTTURA U ENERÌIJA – Is-servizz pubbliku waqqaf is-sit ©did publicservice.gov.mt bl-iskop li jkun eqreb kemm tal-pubbliku in©enerali, kif ukoll tal-impjegati taç-çivil.

– Jin˙oloq aççess alternattiv g˙all-pubbliku f’parti mill-Belvedere ta’ Wied iΩ-Ûurrieq min˙abba sinjali ta’ deterjorazzjoni.

– B˙ala parti mill-politika ta’ stabbiltà fil-prezz tal-fjuwils, il-prezz taç-çilindri tal-gass huwa l-or˙os li qatt kien f’dawn l-a˙˙ar erba’ snin matul is-sajf.

– Titnieda politika ©dida b’rabta maç-çimiterji u l-pompi tal-petrol.

– Ma˙tur grupp ta’ ˙idma biex jistudja l-a˙jar uΩu g˙al Cafè Premier fil-Belt.

SOLIDARJETÀ SOÇJALI U DRITTIJIET – B˙ala parti mill-kampanja biex jiΩdied l-g˙arfien fuq id-dimenzja, is-servizz tadDementia Helpline ©ie estiΩ biex jibda jopera 24 sieg˙a kuljum.

– IppreΩentata mozzjoni biex ti©i emendata l-li©i dwar il-Kummissarju g˙all-Anzjani.

– Total ta’ 25 g˙aqda volontarja bejniethom se jirçievu €80,000 mill-iskema Small Initiatives Support Scheme.

– F’din il-le©iΩlatura l-qg˙ad fost il-persuni b’diΩabbiltà naqas b’21% meta 117 persuna b’diΩabbiltà da˙lu fid-dinja tax-xog˙ol.

– Il-Ministru Helena Dalli indirizzat il-Kunsill tal-Ewropa fuq il-li©i tal-Identità tal-Ìeneru.

L-EWROPA U LIL HINN MINNHA – Varat il-programm iffinanzjat mill-Unjoni Ewropea bil-g˙an li jissa˙˙a˙ ir-rwol talParlament biex jinbnew sistemi ta’ kontra t-terroriΩmu.

– Il-Kummissjoni Ewropea g˙alqet disa’ proçeduri ta’ infrazzjoni kontra Malta, bi proçedura minnhom li kienet ilha miftu˙a sa mill-2008.

– Il-Prim Ministru Joseph Muscat iltaqa’ mal-President tal-Azerbaj©an fejn ©ew diskussi iktar oqsma ta’ kooperazzjoni u investiment, kif ukoll it-tis˙i˙ tar-relazzjonijiet li l-Azerbaj©an qed ikollu mal-Unjoni Ewropea.

– Il-Ministru Chris Cardona Ωar l-Oman fejn mexxa delegazzjoni ta’ imprendituri Maltin.

SAÓÓA U AMBJENT – Titnaqqas id-dipendenza fuq l-inçineratur tal-Marsa permezz ta’ impjant ©did li qed jinbena fuq l-a˙˙ar teknolo©ija mag˙rufa b˙ala Autoclave.

– Beda l-proçess g˙all-kampanja nazzjonali edukattiva dwar l-immani©©jar tal-iskart.

– Beda wkoll il-proçess biex ti©i riformata s-sistema tal-ekokontribuzzjoni.

– Jit˙addem il-Memorandum of Understanding Ambjentali bejn Malta u l-IΩrael li kien ©ie ffirmat f’Ìerusalemm f’Novembru li g˙adda.

– Jit˙abbar investiment f’park naturali nazzjonali kbir li se jsir tul il-kosta bejn Smart City u Wied il-G˙ajn.

GVERN LOKALI U GÓAWDEX – Il-Ministeru g˙al G˙awdex nieda kompetizzjoni tal-fotografija biex l-istudenti ji©u m˙ajra jesploraw il-˙ila tag˙hom fejn tid˙ol l-arti tal-fotografija.

– Ing˙ataw locker compartments fl-Università ta’ Malta lil GUG. Dawn is-16-il locker g˙andhom iservu sabiex jintuΩaw mill-istudenti G˙awdxin.

– Jing˙ata sussidju lill-Maltin li qed jistudjaw f’G˙awdex, minbarra l-assistenza finanzjarja provduta lill-istudenti G˙awdxin li jattendu korsijiet f’Malta.

– Inawgurat il-pro©ett li sar fil-wied ta’ Marsalforn; pro©ett ta’ eko-G˙awdex li g˙en biex il-kapaçità tal-˙aΩna tal-ilma tax-xita fil-widien Ωdiedet b’madwar 53 miljun litru ta’ ilma fis-sena.

10|05|2015 09

10 10|05|2015

kullhadd.com

KÓ opInjonI

TiVi AwArds

MINN

SALVU

CANALE

Skont l-a˙˙ar sonda©© l-istazzjon nazzjonali TVM kaxkar kollox, u kwaΩi fil-˙inijiet kollha. Jien ma kelli l-ebda dubju dwar dan, anke g˙all-fatt li huwa l-istazzjon tal-Istat g˙andu fondi kbar biex imexxi. Il-programmi li jxandar huma kwaΩi kollha ta’ kwalità tajba, inkluΩ id-drama u l-a˙barijiet. It-tieni l-aktar stazzjon segwit huwa l-One; dan dejjem kien fid-dell ta’ TVM u ©ieli kien hemm kaΩijiet li qarrab sew lejn l-istazzjon nazzjonali. Il-One tilef drama tajba f’dawn l-a˙˙ar snin u donnu qatt ma re©a’ rpilja. La˙barijiet, minkejja li narahom, xorta g˙adhom lura minn ta’ TVM. L-istazzjon Net qatt ma beda fil-fehma tieg˙i u, minkejja li kienu investew biex ikollhom stampa kristall, il-kontenut qatt ma kien wie˙ed eççellenti.

Fuq dan l-istazzjon imorru preΩentaturi ta’ Ωmien id-dinosawri li, wara tant Ωmien jidhru u ji©u over exposed fuq stazzjonijiet o˙rajn, donnhom isibu refu©ju hemm. Biex tmexxi ’l quddiem ma jfissirx li taççetta kollox u lil kul˙add.

Mhux biex ninbex lil Eileen Montesin, li wara snin twal fuq il-One marret TVM u spiççat Net; b˙alha hemm aktar u o˙rajn. Dan l-istazzjon qatt ma kien innovattiv u g˙andu programmi li ilhom issnin jintwerew.

Minkejja li TVM ©ie l-ewwel, xorta hemm programmi li jraqqduk. TVPM huwa wie˙ed

minnhom – kif jifta˙ ˙alqu Sander nibda non˙or. Jekk dan il-persuna©© jaf ida˙˙ak – u jien ninΩag˙lu l-kappell – ma jfissirx li jaf jippreΩenta programm waranofsinhar.

Sander jie˙u falza stikka ˙afna drabi kemm waqt il-programm u anke waqt it-telebejg˙ meta j˙alli lill-bejjieg˙ je˙odlu l-programm kollu. Normalment, meta preΩentatur jibda jippreΩenta programm li jkun g˙adu kif beda, tilqg˙u b’çerta entuΩjaΩmu mhux i©©ieg˙el littelespettetur jaqliblu jew jibda jittewweb.

Xarabank ilni ng˙id li qabad it-triq g˙an-niΩla; fl-a˙˙ar st˙arri© ©ab xi 6%, kwaΩi l-istess daqs Klassi G˙alina . Issu©©etti fuq Xarabank naqsu; ilu jirrepeti s-su©etti s-snin u m’g˙adux ikun innovattiv.

Xorta hemm waqtiet li jag˙mel il-©id, l-aktar meta jag˙mel ©bir ta’ flus g˙al attivitajiet differenti.

Bis-sens Programm ta’ diskussjonijiet ©ew u marru; hawn minn ˙alla timbru warajh waqt li o˙rajn spiççaw u qisu qatt ma kienu.

Mhux il-kwantità ta’ programmi jg˙oddu iΩda l-kwalità li jkollok u s-su©©etti mag˙Ωula, u laktar il-mod kif ji©i ppreΩentat. Ûgur u mhux forsi, programm ta’ diskussjoni bis-sens f’kollox huwa Dissett, li issa ilu s-snin jixxandar minn Reno Bugeja.

Dan il-preΩentatur qatt ma kellu programm li dejjaqni; kull su©©ett mag˙Ωul dejjem ittrattah tajjeb Reno, anke lmod kif jag˙mel il-mistoqsijiet.

Irrilevanti lil min ikollu mistieden, meta jkun hemm bΩonn ta’ mistoqsija diffiçli dejjem g˙amilha, kemm lill-Prim Ministru attwali u ta’ qabel, lillKap tal-OppoΩizzjoni, u riçenti anke lill-Arçisqof il-©did.

Programmi b˙al dan lili jog˙o©buni g˙ax g˙ad fadlil-

hom l-interess li tie˙u gost issegwi, mhux bil-preΩentatur li taf ma min qieg˙ed iΩomm.

Na˙seb ma hemmx g˙alfejn naqilg˙u preΩentaturi mill-passat g˙ax ilkoll niftakru l-kummiedji li kienu jsiru sa ftit tassnin ilu.

Iççassajt Il-©img˙a li g˙addiet kont qieg˙ed inqalleb b˙al ˙afna drabi o˙ra u we˙ilt fuq in-Net. F’dak il-˙in kien qieg˙ed ji©i ppreΩentat programm g˙at-tfal – suppost. Dan kien jikkonsisti fi studio ikrah pesti; Ωew© preΩentaturi ççassati qishom raw xi dehra tal-aljeni; u persuna©© ie˙or liebes kostum ma nafx ta’ xiex, taparsi jbiddel le˙nu biex ming˙alih ji©bed issimpatija tat-tfal. Mhux ta’ b’xejn kif ©iet it-tifla ˙dejja ˙aditli r-remote u qalbitlu fuq in-Nickelodeon. Çaw u s-sa˙˙a lil kul˙add.

U dAK U dIK MHUX HEKK?

Patri Mario Attard

Ma nafx jekk hijex xi wa˙da mill-mardiet umani. Inkella hijiex xi ˙a©a Made in Malta.

Li naf Ωgur hu kemm jo˙loq u©ig˙ dak il-mis˙ut ©udizzju!

Ji©ifieri meta jien, g˙ax naf li int, li ©ej minn dak il-kulur jew minn dak il-partit, jiena inwa˙˙alha awtomatikament f’rasi li int dak li g˙edt g˙edtu bi skop. Biex tiggwadanja.

Biex tikseb xi vanta©©.

Din il-˙a©a laqqamtha ‘sa˙ta’.

U sa˙ta se ner©a’ ng˙idilha! Issa˙ta tre©©a’ l-©id u tbiddlu f’inkwiet u saram. Jag˙mlu min jag˙mlu. Jg˙idu min jg˙idu. Is-sa˙˙ta hija b˙al bastun fir-rota. Kif ikissirha!

Jifqag˙ha! Jo˙ro©ha minn sura ta’ nies! U hekk nag˙mel jien meta ng˙ix bil-pre©udizzju kontra xi ˙add. Meta nda˙˙al f’mo˙˙i li kulma tg˙id int huwa kollu ˙aΩin! Ma jag˙milx sens! Ma fih xejn ta’ siwi! Din il-mentalità tassew li tag˙mel ˙afna ˙sara! G˙ax il-progress ma jsir qatt! U dan g˙ax jiena nibqa’ mwa˙˙al u mwa˙˙la mat-twemmin tieg˙i ming˙ajr ma n˙allih ji©i sfidat millavvanzi tas-soçjetà u d-dinja tal-lum.

L-a˙wa! Irridu no˙or©u minn din il-mentalità li tis˙etna tassew. Il-verità s˙i˙a, çara, u tonda, g˙and il-Mulej biss qieg˙da. Lanqas il-Knisja, g˙alkemm ixxandar il-verità u t˙ares il-verità, xorta wa˙da qieg˙da fi vja©© biex din ilverità, kemm jista’ jkun, tkun kapaçi dejjem tag˙milha aççessibbli g˙al kull çirkustanza li ng˙addu minnha a˙na l-

bnedmin. Taf kemm hu façli hux li tg˙id dak li konna ng˙idu meta konna nilag˙bu fer˙ana u b’avventura liema b˙alha l-log˙ba tan-noli jew il˙arba: “Min hu barra barra u min hu ©ewwa ©ewwa!” Façli tafux! Óafifa biex tobΩoqha minn ˙alqek, imma ˙ej il-konsegwenzi tag˙ha huma tabil˙aqq tal-biΩa’! U alla˙ares nibqg˙u ng˙addu minnhom!

Le ˙bieb! Mhux hekk! Fil˙ajja jrid ikollna l-paçenzja li nisimg˙u lil xulxin. Ibda minn ta˙dita bejn tnejn u çorma ˙bieb f’˙anut, u spiçça filKnisja jew fil-Parlament fejn kwistjonijiet ta’ mportanza nazzjonali ji©u diskussi ta’ sikwit.

Irridu nitg˙allmu niddiskutu! U kif Sur Patri? Óa nie˙u eΩempju mill-˙ajja tal-kunvent ˙a!

Lilna l-patrijiet minn dejjem g˙allmuna li kien il-Mulej innifsu li laqqag˙na flimkien.

Kien hu li ©abarna g˙alenija; kul˙add bil-bagalja tieg˙u; bilkarattru u l-˙iliet tieg˙u. Mela

l-kajman u l-buΩbetiku qeg˙din jg˙ixu fil-kunvent; ˙ajt ma’ ˙ajt; i˙okku ma’ xulxin; ir-riskju li jisparjkaw! U mur ara! Kemm se ng˙a©©buha! U kif se ta˙dem il-magna sie˙bi jekk ma tisparkjax?

Mela, qabel niddiskuti, ˙a nifhem darba g˙al dejjem li ming˙andi quddiemi ikunx qassis, patri, isqof, ra©el, mara, deputat, ministru…insomma, hu min hu, huwa bniedem. Óa n©iblu rispett ta’ bniedem li hu, bid-dinjità kollha li jixraqlu! Hemm bΩonn li n˙allih jg˙id tieg˙u, li jo˙ro© dak li g˙andu f’qalbu.

Tiskanta! Ìieli, meta t˙alli lil dak li jkun jiΩvoga, issibek li tibda tinteba˙ kemm hemm affarijiet li int u hu jew int u hi g˙andkom komuni bejnietkom. Tibda’ tinteba˙ kemm hemm pontijiet bejnietkom li qabel lanqas biss kont tobsor li jeΩiΩtu! Mela isma’ bil-paçenzja, bis-sabar, bl-im˙abba, birrispett, bir-rieda tajba li f’qal-

bek m’g˙andek l-ebda a©enda mo˙bija g˙ajr li tibni, li tirran©a, li tinkludi, li ssa˙˙a˙, li tag˙ti fiduçja, li tirrikonoxxi, li tfejjaq!

Tiskanta kif din l-attitudni tg˙inek tara l-affarijiet xorta o˙ra. Il-˙ajja, inkluΩa l-politika, hija mag˙rufa g˙an-negozjar, biex dak li jkun jag˙mel dak il-mil iΩjed bl-iskop li jsib it-triq ©usta u komuni g˙aΩΩew© na˙at bil-g˙an li jintla˙aq ftehim. Sabi˙a wisq din il-kelma! U lejha rridu n˙arsu! Ilkoll kemm a˙na! Hu x’inhu t-twemmin reli©juΩ jew politiku tag˙na. Il-ftehim! Ilpaçi! Ir-rikonçiljazzjoni! Il-fraternità ta’ bejnietna!

Nawguralek minn qalbi li tikber f’din l-arti sabi˙a talinnegozjar, tal-ftehim. Qatt tg˙id: “Dak li jg˙id dak jew dik huwa ˙aΩin!” Imma g˙id: “Óa nitg˙allem l-affarijiet tajba li se jg˙allimni dak jew dik!”

Ir-riΩultat ikun ferm isba˙!

Aqwa! A˙jar!

OpINjONI KÓ

10|05|2015 11

kullhadd.com

KUNSILL NAzzjONALIStA KONtrA prOÌett gÓAt-tfAL

Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL

KUNSILLI LOKALI

email: keaneo@onvol.net

Mozzjoni li ©iet ippreΩentata mill-kunsilliera Laburisti filKunsill Lokali tal-Fontana, sabet oppoΩizzjoni mill-kunsilliera tal-Partit Nazzjonalita u m’g˙addietx bil- casting vote tas-Sindku.

Il-mozzjoni kienet titkellem dwar proposta g˙al pitch bil˙axix sintetiku fiΩ-Ωona talplaying field sabiex it-tfal ikollhom post a˙jar u iktar sigur fejn jilag˙bu. Din il-mozzjoni tressqet wara li diversi residenti avviçinaw lill-kunsilliera tal-Partit Laburista fejn talbu li jkun hemm xi ˙a©a b’iktar sigurtà biex ikollhom ser˙an il-mo˙˙ li t-tfal tag˙hom qed jilag˙bu f’ambjent a˙jar u bla perikli.

Hija ˙asra li, fejn jid˙lu linteressi tat-tfal, tidda˙˙al politika parti©©jana fejn, flopinjoni tieg˙i, il-kunsilliera Nazzjonalisti, bis-Sindku fuq quddiem nett, lanqas biss riedu jew urew ir-rieda li talinqas jisimg˙u l-argumenti u donnhom kienu di©à deçiΩi li jivvutaw kontra din il-mozzjoni sa minn qabel din bdiet ti©i diskussa. Dan jo˙ro© çar mill-minuti tas-seduta talKunsill Lokali li fiha tressqet din il-mozzjoni.

Il-post fejn kien propost li jsir il- pitch jinsab biswit ilknisja u l-lezzjonijiet tad-duttrina u g˙aldaqstant postijiet li jag˙mlu uΩu minnhom it-tfal.

L-istess pro©ett seta’ anke jintuΩa g˙al diversi inizjattivi jew pro©etti o˙ra tal-Kunsill Lokali li jkunu mmirati g˙at-tfal u jg˙in ukoll biex jiΩdiedu tali attivitajiet b˙alma jsir flIsportsfest.

Il-vot kontra tas-Sindku u lkunsillier sie˙bu jfisser li dawn qed imorru kontra x-xewqa u r-rieda ta’ ˙afna mir-residenti tal-Fontana. Iffisser vot kontra d-dritt tat-tfal tar-ra˙al li jkollhom post fejn jistg˙u jirrikreaw ru˙hom bla ebda perikli. Ifisser vot kontra linteressi ta’ dawn it-tfal u favur politika parti©©jana li issa ilu sew li g˙adda Ωmienha.

Is-Sindku, fl-argumenti tieg˙u, ©ab l-iskuΩa li ma jafx jekk it-tapit tal-playing field u l-appartat tal-gym jistg˙ux jinqalg˙u u je˙lu post ie˙or. Fi kliemu stess, la ma kienx jaf, allura missu staqsa u mhux ˙a deçiΩjoni fuq dak li hu kien qed jassumi. Kieku m’g˙a©©ilx fid-deçiΩjoni tieg˙u u kiseb linformazzjoni me˙tie©a, kien jinduna li dan seta’ sar. Ilminuti jindikaw bl-aktar mod çar li s-Sindku mill-bidu ma riedx li dan il-pro©ett isir. Fi kliemu: “A˙na ma nistg˙ux naqblu ma din il-mozzjoni.”

SkuΩa o˙ra kienet li l-pannelli li hemm b˙alissa se jkunu viçin wisq tal- pitch u allura dawn jistg˙u jintlaqtu minn xi ballun. Dan meta kienu jafu li pitches b˙al dawn ikollhom xibka apposta tul id-dawra kollha u anke f’çertu g˙oli li allura jag˙milha impossibbli li ballun ikun jista’ jo˙ro© millpitch.

Il-kunsilliera Nazzjonalisti lanqas biss riedu jie˙du l-parir tal-perit talKunsill dwar din il-proposta u baqg˙u jinsistu li dan ilpro©ett, jekk isir, ser ikisser il-

madum u pavimentar eΩistenti li hemm. Dan minkejja li dawn setg˙u jitwa˙˙lu f’post ie˙or fil-lokalità.

Wara li ©iet eΩawrità ddiskussjoni u kien evidenti kif ser jivvutaw il-kunsilliera Nazzjonalisti, il-mozzjoni m’g˙addietx billi l-Kunsilliera Micallef u Mercieca vvutaw favur filwaqt li s-Sinku u lKunsillier Farrugia vvutaw kontra. Kellu jkun il- casting vote tas-Sindku biex, bi 3 kontra u tnejn favur, il-mozzjoni ma ©ietx approvata u allura ittfal tal-Fontana se jibqg˙u jittewbu g˙ax il-kunsilliera Nazzjonalisti ça˙˙duhom milli jkollhom pitch b’˙axix sintetiku adattat g˙alihom biex fih ikunu jistg˙u jilag˙bu bla perikli ta’ xejn u f’ambjent sportiv a˙jar.

Cafè Premier u l-Kunsill Lokali tal-Belt Is-Sindku tal-Kunsill Lokali talBelt Valletta qed jipproponi li l-bini ta’ fejn kien il-Cafè Premier jilqa’ fih l-uffiçini talKunsill Lokali tal-Belt Valletta bl-iskuΩa li hi l-belt kapitali u li g˙aldaqstant il-Kunsill jixraqlu li jkollu post li jirrifletti dan.

Niskanta kif din il-proposta saret issa, meta Gvern Nazzjonalista kien ilu jwieg˙ed lill-Kunsill Lokali talBelt li se jiççaqlaq u jmur fi Pjazza San Ìor© snin twal.

Niftakar kien g˙ad hemm Chris Said responsabbli millkunsilli lokali. Dan jo˙odna lura tal-inqas ˙ames snin. Ma nifhimx allura kif jippretendi li dan il-Gvern g˙andu jag˙mel dak li m’g˙amilx ˙addie˙or g˙al snin s˙a˙.

Dan biex ma nsemmux largument l-ie˙or li hawn ˙afna kunsilli lokali o˙rajn li lanqas biss g˙andhom post diçenti minn fejn joperaw u li laqnas huma aççessibbli.

Dawn ukoll ilhom is-snin jistennew li jkollhom post alternattiv. O˙rajn kellhom jiddejnu u jibdnu l-post tag˙hom.

Dan apparti l-fatt li minn çertu çirkostanzi jirriΩulta li lKunsill Lokali tal-belt kapitali ta’ pajjiΩna ma tantx ikollu xi

volum kbir ta’ xog˙ol amministrattiv tant li s-segretarju eΩekuttiv g˙al diversi xhur setg˙et tinqasam bejn Ωew© kunsilli lokali: tal-Belt u ta’ Óal Lija. Dan minflok ikkonçentrat fuq l-operat amministrattiv talkunsill lokali tag˙ha biss. Ikun a˙jar g˙all-Kunsill Lokali talBelt Valletta jekk, kif jg˙idu lIngliΩi: He puts his house in order , g˙ax, pereΩempju, mhux l-ewwel darba li l-onorarja tal-kunsilliera kellha tit˙allas tard min˙abba problemi finanzjarji! Ìurament ta’ ˙atra L-Erbg˙a, 29 ta’ April, kienet ©urnata speçjali g˙al dawk ilkunsilliera eletti biex iservu filkomunitajiet tag˙hom wara lelezzjonijiet tal-11 ta’ April li g˙adda. Fost dawn kien hemm min ilu jservi fil-kunsilli lokali u o˙rajn ©odda li din se tkun l-ewwel esperjenza tag˙hom fil-qasam tal-gvern lokali.

Kellna wkoll sindki ©odda u o˙rajn Ωg˙aΩag˙. B’kollox ing˙ataw il-©urament tal-˙atra 224 kunsillier ©did biex issa g˙andna kwadru komplet ta’ kunsilliera li se jservu sas-sena 2019.

L-elezzjonijiet li jmiss g˙allkunsilli lokali issa ser isiru erba’ snin o˙ra ma’ dawk talMembri Parlamentari Ewropej, imbag˙ad minn hemm jibdew isiru kull ˙ames snin mal-istess elezzjonijiet.

Fid-diskors tieg˙u, ilMinisteru g˙all-Ìustizzja, Kultura u Gvern Lokali tkellem dwar l-importanza tal-involviment taΩ-Ωg˙aΩag˙ f’dawn lelezzjonijiet u kif il-kunsilliera l-©odda jridu jaraw li dawn ikunu parti çentrali fil-˙idma tal-kunsilli lokali. Semma l-fatt kif issa rridu na˙dmu g˙al aktar involviment tan-nisa fejn, pereΩempju, minn 68 sindku 10 biss huma nisa.

Is-Segretarju Parlamentari Stefan Buontempo rringrazzja lil dawk il-kunsilliera preΩenti kif ukoll lill-qraba u l-familjari tag˙hom li ˙afna drabi jag˙mlu s-sagrifiççji mal-istess kunsilliera. Semma kif se jkomplu skemi ta’ ta˙ri© biex ikollna dejjem iktar kunsilliera

infurmati u mg˙arrfa dwar kif l-a˙jar jaqdu d-doveri tag˙hom lejn iç-çittadin.

Forsi xi ˙a©a negattiva tul iççerimonja kienet il-fatt li lkunsilliera kollha ta’ kull lokalità ntalbu jkunu preΩenti f’Dar il-Mediterran g˙allKonferenzi fl-istess ˙in. Dawk tas-sezzjoni ta’ filg˙odu fid9.30 u dawk ta’ waranofsinhar fin-12.30, sabiex ikun jista’ jittie˙ed ritratt tal-okkaΩjoni.

Dan wassal biex dawk il-kunsilli li kellhom iç-çerimonja waranofsinhar u li l-lokal tag˙hom jibda b’ittra lura flalfabet, spiççaw g˙amlu sag˙tejn jistennew g˙alxejn.

Kien ikun a˙jar kieku sett ta’ kunsilli ng˙ataw ˙in differenti b’mod li kul˙add ikun lest mir-ritratt sal-˙in li tibda ç-çerimonja proprja. Xi ˙a©a o˙ra li setg˙et saret kienet li ç-çerimonja ssir fi ©ranet differenti u jsiru filg˙axija. Kull kunsillier u sie˙eb jew sie˙ba tieg˙u jridu jie˙du l-frank mill-post tax-xog˙ol tag˙hom. Na˙seb dan u xi tibdil ie˙or jag˙ti messa©© li qed nirrispettaw lill-kunsilliera tag˙na jekk verament nemmnu li l-kunsilli lokali huma gvern lokali. Xi ˙a©a o˙ra li setg˙et kienet organizzata a˙jar hija l-bibita ta’ wara. Çertament li riçeviment b’erba’ jew ˙ames affarijiet barra sandwiches ma kienx se j˙alli ˙ofra fil-kaxxa ta’ Malta. Affarijiet Ωg˙ar li jag˙mlu differenza u anke jaqtg˙u ˙afna paroli fil-vojt li jsir wara. Nittama li din il-kritika kostruttiva ting˙ata piΩ g˙al darb’o˙ra.

Però, anke meta qed ng˙id dan kollu, nipprferi sandwich waqt iç-çerimonja tal-˙atra u jkolli gvern li jisma’ l-probelmi tal-kunsilli lokali u mhux gvern li waqqaf il-kunsilli lokali u kien tajjeb ˙afna g˙aççerimonji imma qatt ma emmen fihom g˙ax g˙abbiehom b’˙afna responsabbiltajiet bla ma tahom lg˙odda neçessarja biex iwettquhom. Biex ma nsemmix ilpaprata tal-PPP li permezz tag˙ha farfar min fuqu u g˙abba lill-kunsilli lokali b’€5 miljun dejn tul l-a˙˙ar tliet snin tat-tmexxija tieg˙u.

12 10|05|2015

kullhadd.com

KÓ oPInjonI

JUM L-EWROPA

Malta, Il-PresIdenza tal-KunsIll u Û-ÛgÓaÛagÓ Glen Micallef Uffiçjal Internazzjonali FÛL

Jum l-Ewropa Nhar id-9 ta’ Mejju l-pajjiΩi talEwropa jfakkru Jum l-Ewropa.

Jum li jfakkar u jiççelebra lpro©ett Ewropew – pro©ett imsejjes fuq is-solidarjetà, bil-g˙an li joffri paçi dejjiema lill-pajjiΩi imsie˙ba. Fil-fatt, ir-ra©uni prinçipali g˙alfejn ©ie konçeput dan ilpro©ett kienet proprju dik li permezz ta’ kollaborazzjoni u aktar g˙aqda, l-Istati Membri jkollhom wisq interessi komuni u ji©u evitati sitwazzjonijiet ta’ gwerra bejn l-istess pajjiΩi. Imma kemm g˙adhom rilevanti dawn is-sisien tal-Unjoni, aktar minn ˙amsin sena wara d-dikjarazzjoni fid-9 ta’ Mejju tal-1950?

Illum, aktar minn ˙amsin sena wara li ©ie ffirmat dan il-ftehim, il-pedament li nbniet fuqu lUnjoni Ewropea, qed in˙abbtu wiççna ma’ kriΩijiet b˙alma hi dik tal-immigrazzjoni, fejn hemm bΩonn li l-Ewropa ting˙aqad u ssolvi din il-problema. Hi biss din l-g˙aqda li tista’ toffri soluzzjonijiet Ewropej g˙all-kriΩi Ewropea li twassal g˙all-g˙an a˙˙ari ta’ paçi dejjiema filMediterran u fl-Ewropa. F’dan irrigward tajjeb li wie˙ed ifakkar li dan l-g˙an hu sinonimu malPartit Laburista li minn dejjem sa˙aq li ming˙ajr paçi filMediterran ma jista’ qatt ikun hemm paçi fl-Ewropa. Imma forsi min qed jaqra dan l-artiklu jg˙id u ja˙seb bejnu u bejn ru˙u: X’g˙andha x’taqsam il-paçi fil-Mediterran u l-Unjoni Ewropea mal-Partit Laburista u ΩΩg˙aΩag˙? Mistoqsija valida li ser nipprova nindirizza fil-bqija talartiklu li jitkellem dwar Malta u lPresidenza tal-Kunsill tal-Ministri Ewropej.

Il-Presidenza tal-Kunsill talMinistri u Ω-Ωg˙aΩag˙ Fl-ewwel nofs tal-2017 Malta ser tkun qed tie˙u f’idejha lPresidenza tal-Kunsill tal-Ministri.

Kieku kelli nfisser dan fi ftit kliem ng˙id li din hi opportunità li ser tag˙ti lil Malta ç-çans li ©©ib ’il quddiem fuq il-mejda tad-diskussjoni tal-Unjoni Ewropea dawk il-kwistjonijiet rilevanti g˙all-Unjoni u g˙aliha. Hi opportunità li, jekk nippreparaw tajjeb u kif suppost g˙aliha, ser tg˙in lilna b˙ala l-iΩg˙ar fost lIstati Membri tal-Unjoni nsemmg˙u le˙inna fost il-kbar u n©ibu g˙all-attenzjoni tag˙hom kwistjonijiet b˙all-immigrazzjoni u l-paçi fil-Mediterran.

Apparti l-kliem fierag˙ u dawn id-dikjarazzjonijiet, tin˙tie© preparazzjoni serja g˙al dan iΩΩmien sabiex nie˙du l-massimu minn din l-opportunità. Dan g˙ax f’dan iΩ-Ωmien Malta tista’, permezz ta’ negozjati li ji©u konkluΩi fil-Kunsill tal-Ministri, tag˙ti direzzjoni politika lill-Unjoni Ewropea u, aktar minn hekk, tag˙ti struzzjonijiet lillKummissjoni Ewropea biex tille©iΩla fuq su©©etti partikolari, dejjem b’rispett lejn it-trattati Ewropej. G˙alhekk nemmen li kien pass neçessarju li jin˙atar liΩg˙ar deputat min-na˙a talGvern sabiex jikkoordina lpreparazzjonijiet g˙allPresidenza – pass g˙aqli u li juri l-fiduçja li l-moviment Laburista g˙andu fiΩ-Ωg˙aΩag˙, li b’ener©ija u b’determinazzjoni ser isarrfu din il-fiduçja f’suççess g˙al Malta, il-Mediterran u lUnjoni kollha kemm hi.

Finalment nemmen li t-temi prinçipali li g˙andha tiffoka fuqhom il-Presidenza ta’ Malta g˙andhom ikunu dawk li huma ta’ problema immedjata g˙alina, fosthom l-immigrazzjoni.

Opportunitajiet Ewropej L-Unjoni Ewropea, permezz tassuq ˙ieles u bla fruntieri, tippermetti l-prodotti, is-servizzi, ilkapital, u li ç-çittadini tag˙ha jimxu b’mod liberu bejn l-Istati Membri. Dan jippreΩenta ru˙u lilna Ω-Ωg˙aΩag˙ f’forma ta’ opportunitajiet ta’ ta˙ri©, edukazzjoni u xog˙ol barra minn Malta.

F’dan ir-rigward wie˙ed ma jistax ma jinnutax li w˙ud minn dawn il-programmi edukattivi huma m˙allsa permezz ta’ fondi Ewropej u jistg˙u jservu ta’ mitqlu deheb g˙al min jaspira li jkollu esperjenza ta’ studju barra minn xtutna.

G˙aldaqstant, nemmen u nissu©©errixxi li kull student g˙andu ja˙taf dan iç-çans li jqatta’ ftit Ωmien jistudja barra minn Malta.

Fl-a˙˙ar nett, na˙seb li Malta g˙anda tibqa’ ta˙dem sabiex tkun ta’ eΩempju g˙all-pajjiΩi kollha l-o˙ra Ewropej. Dan kien il-messa©© tal-President ÌermaniΩ f’Malta meta ddeskriva lmod kif il-Prim Ministru Malti ©ab g˙all-attenzjoni tal-Unjoni ttra©edja umana fil-Mediterran.

“EΩemplari,” kien il-mod kif iddeskrivew lill-iΩg˙ar Stat Membru l-akbar stazzjonijiet tala˙barijiet.

Malta l-aqwa fl-Ewropa.

eDItoRjal kÓ

10|05|2015 13

kullhadd.com

www.kullhadd.com INDIRIZZ poStalI ÌuRNalIStI ReklamI ImpaÌNaR u DISINN

Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717 Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

eDItoRjal

Il-polItIka mhIjIex logÓba futbol

Il-politika mhijiex log˙ba futbol. Mhix kwistjoni ta’ min jiskorja gowl. Mhix kwistjoni ta’ kemm plejers jitkeççew milllog˙ba g˙ax ir-referee jurihom il-karta l-˙amra. Il-politika hija kwistjoni ta’ min ser jag˙mel li jista’ u l-aktar biex titjieb ilkwalità tal-˙ajja tal-Maltin. Kif tg˙id il-Kostituzzjoni Amerikana, il-politika hija the pursuit of happiness.

IΩda kultant ninsew din ilmissjoni. Kultant il-politika, u f’Malta aktar minn kull pajjiΩ ie˙or, tirriduçi ru˙ha f’log˙ba ta’ min l-aktar jiskorja gowls g˙aç-çapçipa tal-ispettaturi aktar milli fl-interess tal-©id komuni. Din kienet is-sensazzjoni meta nqala’ l-kaΩ ta’ Manwel Mallia dwar l-isparatura tax-xufier tieg˙u. Il-mexxejja Nazzjonalisti aktar kien mo˙˙hom li jitkeçça wie˙ed mill-log˙ba milli biex jaraw li ssir ©ustizzja politika kif suppost.

Wara li Manwel Mallia spiçça minn ministru g˙ax tne˙˙a mill-Prim Ministru, Simon Busuttil ˙are© jifta˙ar li kienet opra tieg˙u. Anzi mar lil hinn minn hekk. Fta˙ar li bil-PN kien qieg˙ed ikun hemm differenza, mhux wisq g˙ax g˙amel xi ˙a©a poΩittiva, iΩda g˙ax tant kien b’sa˙˙tu li issa anke ministru tne˙˙a. Biex ifit-

tex li jkun popolari man-nies tieg˙u, ma nteba˙x li bil-mod kif kien qieg˙ed i©ib ru˙u aktar saret ˙sara milli ©id.

Mhix kwistjoni ta’ ‘la niΩel wie˙ed minn tag˙na issa jmiss li jinΩel wie˙ed minn tag˙hom’.

IΩda kif jg˙idu: Alla ma j˙allasx bin-nhar ta’ Sibt.

Lanqas la˙qu g˙addew ftit taxxhur mill-kaΩ ta’ Manwel Mallia, li ma faqqasx dak ta’ Tony Debono, Ωew© l-eksMinistru Giovanna Debono.

KaΩ fejn Ωew© il-Ministru li kienet timpjegah, mhux ©ara xi ˙a©a ta˙tu li ma kienx jaf biha b˙alma kien il-kaΩ ta’ Manwel Mallia, iΩda li pparteçipa direttament u attivament f’dawk li qed jitqiesu atti abbuΩivi g˙axxiri ta’ voti. A˙na g˙andna g˙alfejn nissuspettaw li dawn il-voti ma marrux g˙all-PN biss, iΩda g˙al Giovanna.

Ma jidhrilniex li hemm kaΩ ie˙or fejn persuna tant involuta fil-poltika qatt tressqet il-Qorti b’reati daqstant serji marbuta mal-uffiççju pubbliku tieg˙u. Leqreb kaΩ kien dak ta’ Borg Hadley, li kien is-segretarju personali tal-eks-Ministru Tonio Fenech, li kien ammetta li xxa˙˙am. Ammetta l-akkuΩi kollha u l-fatti kollha marbuta ma’ dak il-kaΩ indifnu blammissjoni. Óadd ma g˙andu jog˙rok idejh li Ωew© minsitru tressqu l-

Qorti b’akkuΩi tant serji. Óadd ma g˙andu g˙alfejn joqg˙od idoqq iç-çuqlajta li Giovanna Debono, aktar b˙ala paraventu milli xejn, ma g˙adhiex filGrupp Parlamentari Nazzjonalista. Óadd ma g˙andu g˙alfejn joqg˙od i©ib ru˙u li issa qeg˙din draw b’dak li ©ara lil Manwel Mallia. L-a˙jar li kieku ebda wie˙ed minn dawn il-kaΩijiet ma se˙˙.

Dak li jo˙ro© minn dawn iΩΩew© stejjer, u nittamaw li ma hemmx o˙rajn, hija li s-sistemi ta’ kontroll fl-amministrazzjoni pubblika biex jintla˙aq l-og˙la livell ta’ bon governanza, huma difettuΩi. Huma kontrolli li fihom ˙afna toqob u li, b˙alma wie˙ed jista’ juΩahom biex jo˙ro© minnhom, jistg˙u wkoll ikunu ta’ biçça w©ig˙ ta’ ras meta l-frejje© jitilg˙u f’wiçç lilma. Il-kilba g˙all-voti u pjaçiri kontra l-li©i huma s-sors ta’ ˙afna inkwiet mhux biss g˙al min iwettaqhom, iΩda anke ta’ min ma kienx jaf bihom g˙ax dejjem jibqa’ politikament responsabbli.

Huwa ovvju li l-politiku jrid li jikseb il-voti. Fiha nnifisha hija ˙a©a naturali u importanti. Li huwa çensurabbli l-mod kif tipprova tiksibhom b’mezzi li jiksru l-li©i. Dan jista’ jkun is-sors ta’ inkwiet g˙al dawk il-votanti li jkunu rçivew dan il-pjaçir, g˙ax b˙alma jkun hawn min

jittella’ l-Qorti g˙ax ikun irçieva ˙wejje© misruqin, anke dawn ikunu fl-istess sitwazzjoni. Ilbambin biss jaf kemm o˙rajn ser jin©ibdu mieg˙u. EΩempju çar huwa dak tat-tix˙im tax-xiri taΩ-Ωejt. Sa ftit ilu kienu g˙adhom qeg˙din jitressqu ismijiet ©odda!

Mill-kaΩ ta’ Tony Debono nbag˙at messa©© çar lil kull min hu fil-politika. Jekk sa ftit ilu kollox kien jg˙addi, issa ma g˙adux hekk. Kemm g˙al dawk li kien hemm qabel u anke g˙al dawk li hemm illum.

Fl-ewwel ftit ©img˙at tattmexxija tieg˙u fil-Gvern, ilPartit Laburista ˙aseb biex ine˙˙i l-preskrizzjoni f’kaΩijiet ta’ abbuΩ u sa˙ansitra da˙˙al il-Whistleblower Act. Kien proprju bis-sa˙˙a ta’ din il-li©i li tressaq Tony Debono g˙ax, li kieku, x’aktarx kollox kien jibqa’ mistur.

IΩda din mhix li©i li tintuΩa biss g˙al dak li ©ara qabel l2013. Din mhix li©i li kienet imfassla biex ikun investigat dak li ©ara ta˙t amministrazzjoni Nazzjonalista. Din hija li©i li til˙aq lil kul˙add, kemm l-amministraturi talbiera˙ u anke dawk tal-lum. Ilpolitika mhix log˙ba futbol.

Min jitkeçça g˙ax jikser ir-regoli ma g˙andux çans li jilg˙ab fillobg˙a ta’ wara!

14 10|05|2015

kullhadd.com

ÓAWWADNI ÓA NIFHMEK Sur Editur, Mela din il-©img˙a rajna lill-‘eksImperatriçi’ ta’ G˙awdex Giovanna Debono tirriΩenja millGrupp Parlamentari tal-Partit Nazzjonalista u ΩΩomm is-si©©u tag˙ha b˙ala membru parlamentari indipendenti. Dan wara liskandlu li fih kien involut Ωew©ha, li qed ji©i akkuΩat b’miΩapproprjazzjoni ta’ fondi pubbliçi, fost o˙rajn.

Tog˙©obkom din? Mela lOnorevoli Debono rriΩenjat millPN, ji©ifieri ma baqg˙etx tirrappreΩenta lill-kostitwenti Nazzjonalisti, iΩda mbag˙ad Ωammet is-si©©u tag˙ha filParlament, ji©ifieri xorta baqg˙et tirrappreΩenta lill-elettorat u f’sens iktar miftu˙, lill-poplu.

Din hija lo©ika li ma nistax nifhimha. Il-˙sara ma saritx lillPartit Nazzjonalista, anzi g˙allkuntrarju, g˙ax dan iggwadanja

l-voti. Il-˙sara saret lill-poplu li nsterqulu fondi pubbliçi, u g˙alhekk Giovanna Debono kien imissha rriΩenjat millParlament, u mhux mill-PN! Biex ikompli j˙awwad lim˙u˙, Simon Busuttil tefa’ lil Chris Said b˙ala dell tal-ministru g˙al G˙awdex, minflok Debono. Dan meta Said kien jaf b’dan l-allegat abbuΩ, kif ippruvat minn posta elettronika bejn Said u wie˙ed mill-kuntratturi li qal li g˙amel ix-xog˙ol g˙allvoti u baqa’ ma t˙allasx.

Deputat Nazzjonalista, u g˙al ©ie˙ wiççek Segretarju Ìenerali tal-partit, li kien jaf b’dan l-allegat serq u baqa’ çiççi beqqi m’g˙amel xejn (sa fejn nafu a˙na), ma jistax jie˙u post il-persuna li Ωew©ha jinsab fil-qofol ta’ dan l-iskandlu, u jilg˙abha talver©ni pur filwaqt li jippreΩenta ru˙u b˙ala alternattiva ‘nadifa’ g˙ad-deputata ta’ qablu.

Busuttil irid jer©a’ jag˙mel minn G˙awdex fortizza tieg˙u, qal. U mela ara kemm baqag˙lu x’ja˙dem, jekk lanqas bixxog˙lijiet ta’ kostruzzjoni g˙allvoti ma rnexxielu jer©a’ jirba˙ lil din il-gΩira!

Min jaf x’tattika se juΩa issa biex jer©a ji©bor in-nag˙a© mitlufa f’G˙awdex? Peress li issa nNazzjonalisti m’g˙adx g˙andhom aççess g˙all-fondi pubbliçi, u l-fondi tal-partit tag˙hom nixfu wkoll, forsi jibdew imorru fuq ilgΩira tat-tliet g˙oljiet u jqassmu lpastizzi b’xejn mill-kafetterija talistamperija (meta tinfeta˙).

Apparti s-soltu pastizzi tal-irkotta, piΩelli u inçova, jistg˙u jibdew jag˙mlu wkoll il-pastizzi bil-©bejniet ta’ G˙awdex. Xi jridu iktar minn hekk l-G˙awdxin?

RITA B, IÛ-ÛEJTUN

KÓ IttrI

X’sAr MINNHoM?

Sur Editur, Nixtieq xi ˙add jg˙idli x’sar minnhom iΩ-Ωew© kanuni kbar li kienu mormijin fil-foss tal-Fortizza ta’ San Leonardo (San Anard) li tinsab bejn ix-Xg˙ajra u Wied il-G˙ajn. Ta’ tifel li kont – illum g˙andi 70 sena – niftakar li kont in˙uf f’dawk l-in˙awi u kont nitla’ fuq dawk il-kanuni. Jista’ xi ˙add minn Heritage Malta jaqtag˙li l-kurΩità u jg˙idli fejn jinsabu? Grazzi.

KURJUÛ, BL-EMAIL

XogÓol tA’ rEstAWr WIEqAF u MItluq

Sur Editur, Xog˙ol ta’ restawr li kellu jie˙u xahar, massimu xahrejn, biex jitlesta jinsab mitluq g˙ar-ri˙u, tant li re©a’ wasal sajf ie˙or u dan ir-restawr fuq il-˙ajt tal-promenade fin-na˙a mag˙rufa b˙ala Ûonqor, ma©enb il- pitch tal- waterpolo ta’ Wied il-G˙ajn, jinsab wieqaf. Ix-xog˙ol li sar s’sissa sar b’mod kajman. Inqalg˙et ilqoxra tal-©ebel li tmermret u li dak kien fi stat perikoluΩ u minfloku kulma ©ie mqieg˙ed kienu xi tliet filati briks. B˙alissa xxog˙ol huwa abbandunat u hemm ˙erba s˙i˙a bil-materjal ta’ kostruzzjoni mxerred ma’ kullimkien, u qisu mhu qed ji©ri xejn. Óaddiema ma tara qatt fuq il-lant tax-xog˙ol bil-konsegwenza li kollox waqa’ ˙afna lura, meta dan il-pro©ett ta’ restawr beda xi sena ilu.

Kul˙add huwa konxju li dan ix-xog˙ol ma jaqax ta˙t ir-responsabbiltà tal-Kunsill Lokali ta’ Wied il-G˙ajn, però, min-na˙a lo˙ra, kul˙add jaf ukoll li l-Kunsill sfortunatament huwa trux g˙all-ilmenti li qeg˙din jaslu g˙and il-Kunsill min˙abba dan iddewmien biex titlesta din il-parti tant imfittxija min-nies li j˙obbu jgawdu l-ba˙ar.

Il-kritika kif qed isir ix-xog˙ol hija wkoll tat-t˙assib. Kien ikun aktar xieraq u g˙aqli li kieku r-restawr qed isir bil-©ebla Maltija kif kien hemm ori©inarjament minflok il-briks, g˙ax ikun qed jikkumplimenta mal-bqija tal-˙ajt li jeΩisti. Dan id-dewmien u xog˙ol ta’ kafkaf Ωgur ma jawgurax tajjeb.

Hemm bΩonn li l-Kunsill li jirrappreΩenta l-poplu u l-lokalità ta’ Wied il-G˙ajn isemma’ ftit le˙nu.

JC, WIED IL-GÓAJN

ITTrI kÓ

10|05|2015 15

kullhadd.com

IL-BANDA MADONNA TAL-ÌILJU IL-PN JAkkwISTA TAL-IMQABBA TAGÓLAQ 70 SENA MILL-ÌID LABUrISTA

Sur Editur, Is-sena li ninsabu fiha timmarka is-70 anniversarju millewwel dehra pubblika talBanda Madonna tal-Ìilju b˙ala l-ewwel banda flImqabba. Jidher li l-ewwel tentattivi sabiex ti©i ffurmata xi tip ta’ orkestra jew banda fi ˙dan is-Soçjetà Madonna talÌilju ©ew mis-Sur Emanuel Ellul li kien organista fil-knisja tal-Imqabba u kien ukoll jie˙u ˙sieb it-tfal tal-kor tal-parroçça. G˙all-bidu tal-1944, Ellul beda jag˙ti l-lezzjonijiet tat-teorija lit-tfal tas-Soçjetà bil-˙sieb li titwaqqaf orkestra.

Wara xi xhur ta’ tag˙lim, lidea bdiet tinbidel f’wa˙da ta’ banda. Emanuel Ellul, li dak iΩ-Ωmien kien il-President tasSoçjetà MuΩikali Madonna talÌilju, ˙ajjar lill-Mro Joseph Bilocca biex jibda’ j˙arre© lallievi u, fil-fatt, f’nofs is-sena 1944 huwa beda t-tag˙lim.

Peress li f’dan il-perjodu kien çert li l-banda se tkun il-linja prinçipali tal-˙idma tal-kaΩin, il-Kumitat ˙aseb li jbiddel lisem tal-kaΩin, li sa dak iΩΩmien kien g˙adu jismu The Lily Club. Fid-19 ta’ Awwissu 1944, is-segretarju tal-kaΩin, is-Sur Leonard Bilocca, informa lill-Kummissarju talPulizija li l-isem tal-kaΩin kien inbidel g˙al The Lily Band Club. Dan jidher minn ittra ta’ risposta mill-Awtoritajiet talPulizija li ©©ib id-data tad-29 ta’ Awwissu 1944, fejn il-

Pulizija tinforma li t-talba talKumitat kienet ©iet milqug˙a.

B’hekk din id-data rat b’mod uffiçjali t-twaqqif tal-ewwel soçjetà muΩikali fl-Imqabba.

Il-Banda Madonna tal-Ìilju tat l-ewwel programm muΩikali tag˙ha fil-pjazza talknisja tal-Imqabba nhar ilÓadd 9 ta’ Diçembru 1945, flokkaΩjoni tal-festa talImmakulata Kunçizzjoni, wara d-d˙ul tal-purçissjoni bil-vara tal-Madonna tal-Ìilju. Il-festa tal-Madonna tal-Ìilju tal-1946 kellha tkun l-ewwel festa bissehem s˙i˙ tal-banda l-©dida.

Kienet ukoll il-festa li fiha sar l-ewwel març ta’ nofsinhar.

Matul dawn is-70 sena lBanda Madonna tal-Ìilju g˙addiet minn Ωminijiet diffiçli, iΩda wkoll Ωminijiet millisba˙. Kulma jmur, l-allievi bdew dejjem jiΩdiedu. Fissena 1995, is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju fakkret il©ublew tad-deheb mit-twaqqif tal-banda. F’dik is-sena saru festi kbar fl-Imqabba fejn ilBanda Madonna tal-Ìilju tat lewwel servizz muΩikali tag˙ha barra minn xtutna, proprju fi Sqallija. Dik is-sena stess ©ew inawgurati Ωew© opri artistiçi li sal-lum il©urnata g˙adhom uniçi taxxorta tag˙hom: il-plançier Meravilja u l-bandalora artistika tal-banda.

Fis-snin segwenti l-banda tat servizzi muΩikali fl-Awstrija u kif ukoll laqg˙at fl-Imqabba formazzjonijiet muΩikali minn

dan il-pajjiΩ fl-okkaΩjoni talfesta tal-Madonna tal-Ìilju, u eΩegwiet l-ewwel akkademja muΩiko-letterarja fil-knisja parrokkjali tal-Imqabba fl1997 fl-okkaΩjoni tal-225 sena mit-twaqqif tal-Fratellanza talImmakulata Kunçizzjoni. Ilbanda baqg˙et kontinwament ta©©orna ru˙ha maΩ-Ωminijet u, proprju fis-sena 2011, li mmarkat l-ewwel çentinarju mit-twaqqif tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju, tellg˙at The Centenary Celebration Concert li kien jinkludi diversi elementi innovattivi.

Illum, wara dawn is-snin kollha, g˙andna g˙alfejn inkunu kburin li dak li Ωerg˙u missirijietna g˙adu ˙aj sal©urnata tal-lum. L-erba’ surmastrijiet, li huma Joseph Darmanin, Julio Tanti, Joseph Tonna u, dak attwali, Andrew Calleja, ilkoll g˙amlu ˙ilithom biex din il-banda li introduçiet l-arti muΩikali fl-Imqabba tibqa’ tissa˙˙a˙ matul is-snin.

Dan l-anniversarju, flimkien mal-20 sena mill-inawgurazzjoni tal-plançier Meravilja, ser ji©u mfakkra kif inhu xieraq matul il-©img˙a tal-festa tal-Madonna tal-Ìilju flImqabba bejn it-12 u l-21 ta’ Ìunju 2015.

MARVIN SCIBERRAS, UFFIÇJAL RELAZZJONIJIET PUBBLIÇI, SOÇ. MUÛ.

MADONNA TAL-ÌILJU MQABBA A.D. 1911

Sur Editur, Nag˙mel referenza g˙ar-rapport L-Or˙os Prezz fl-A˙˙ar Erba’ Snin li ©ie ppubblikat f’din il-gazzetta l-Óadd 3 ta’ Mejju 2015. Ir-rapport kien dwar ir-ro˙s g˙al darb’o˙ra fil-prezz taç-çilindri tal-gass tat-12-il kg.

Meta l-a˙˙ar Gvern Nazzjonalista wettaq il-privatizzazzjoni tat-taqsima talgass li kienet tag˙mel parti mil-Enemalta. L-eks-Ministru Nazzjonalista Austin Gatt, b’pompa kbira u b’fanfarunati a la Austin Gatt.

Assigura lill-poplu li l-prezz tal-gass kien ser jor˙os sew permezz tal-kompetittività li kienet ser tin˙oloq.

Qabel din il-privatizzazzjoni çilindru tal-gass tat-12il kg kien jiswa €5.40, iΩda dan sar jiswa €20, €60 sa Diçembru 2012. Ji©ifieri mhux talli ma naqasx filprezz, imma g˙ola bi €15.20, Ji©ifieri Ωdied b’erba’ darbiet.

Peress li bl-a˙˙ar ro˙s ilprezz tat-12-il kg ©ie jiswa €16.50, ifisser li kull min jixtri dan iç-çilindru tal-gass qed jiffranka €4.10 mill-

og˙la prezz li kien jinbieg˙ ta˙t l-a˙˙ar Gvern Nazzjonalista. Sintendi, anke n-Nazzjonalisti qed jiffrankaw dawn l-€4.10.

B˙alissa l-gazzetta ta’ kull nhar ta’ Óadd tal-PN tiswa €2 . D a n i f i s s e r l i ˙ a f n a Nazzjonalisti li ma setg˙ux jixtru l-gazzetta tal-partit tag˙hom g˙ax tiswa wisq, issa jistg˙u jixtruha g˙ax bissa˙˙a tal-©id li qed jo˙loq ilGvern Laburista qed jiffrankaw €4.10, li bihom jistg˙u jixtru l-gazzetta g˙al Ωew©t I˙dud.

Mela direttament anke l-PN qed igawdi mill-©id li qed jo˙loq il-Gvern Laburista.

Dan juri kemm hi in©usta u qarrieqa l-kritika negattiva tal-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil meta jg˙id li l-©id li qed jin˙oloq permezz ta’ titjieb fl-ekonomija mhux qed jil˙aq lil kul˙add.

G˙ax mhux talli l-©id li qed jo˙loq il-Gvern ta’ Joseph Muscat qed jil˙aq lil kul˙add, talli qed jil˙aq ukoll lil SimonBusuttilPN. PINNA LABURISTA, RAÓAL ÌDID

16 10|05|2015

kullhadd.com

kÓ TA’ bARRA

REbÓA MhUx MISTENNIJA LIAM GAUCI liam@kullhadd.com Il-Partit Konservattiv tar-Renju Unit kiseb reb˙a konvinçenti ferm fl-elezzjoni ©enerali tal-Óamis li g˙adda.

B’hekk, il-Prim Ministru David Cameron ing˙ata t-tieni mandat tieg˙u b˙ala mexxej ta’ pajjiΩ li g˙andu diversi sfidi ta’ importanza storika quddiemu.

Ir-riΩultat poΩittiv li kiseb Cameron mar kontra kull pronostiku li sar fil©img˙at li g˙addew fejn kien ikkalkulat li l-Konservattivi kellhom vanta©© ta’ 0.4% biss fuq il-Laburisti.

Madankollu, il-votazzjoni wriet li din id-differenza fil-fatt kienet ta’ ftit aktar minn 6%.

Bis-sa˙˙a tas-sistema elettorali tarRenju Unit, mag˙rufa b˙ala ‘first past the post’, dan il-vanta©© ta’ voti sarraf f’differenza ta’ kwaΩi mitt si©©u filHouse of Commons, illi b’kollox g˙andha fiha 650 deputat. Barra lLaburisti, l-akbar telliefa kienu lLiberali li tilfu 47 si©©u mill-55 li kisbu fl-2010, fatt li rrelegahom g˙all-irrelevanza politika f’din il-le©iΩlatura.

Marru Ωmerç Matul l-a˙˙ar le©iΩlatura, Cameron sab ru˙u fil-mira ta’ kritika kbira g˙all-mod kif mexxa l-pajjiΩ, kif ukoll il-partit tieg˙u. Dan ta lok g˙al diversi firdiet fost il-Konservattivi u wassal g˙al kuntrasti mad-diversi stati tar-Renju Unit u l-Unjoni Ewropea.

Madankollu, malajr deher çar li lkampanja elettorali tal-Partit Laburista kienet nieqsa mill-ener©ija li kellha

bΩonn biex iddawwar ammont ta’ votanti kbir biΩΩejjed biex ikun hemm bidla fil-gvern. Dan ma waqqafx list˙arrig pubbliku milli juri li l-Laburisti kienu se jnaqqru ammont mhux ˙aΩin mill-vanta©© li kienu kisbu lKonservattivi fl-2010.

Din kienet it-tieni darba fi ftit ©img˙at, wara l-previΩjonijiet marbutin mal-elezzjoni IΩraeljana, illi st˙arri© ta’ dan it-tip mar Ωmerç b’mod sostanzjali u kompla po©©a d-dubji fuq ilmetodolo©ija wara dawn l-istudji.

L-Iskozja L-akbar daqqa ta’ ˙arta g˙al-Laburisti kienet l-Iskozja, illi sa ftit ilu kienet meqjusa b˙ala fortizza g˙al dan il-partit. Fl-elezzjoni ©enerali, dan il-pajjiΩ itella’ 59 deputat li jie˙du posthom filHouse of Commons f’Londra. Fl-2010, in-numru ta’ deputati Laburisti eletti mill-IskoççiΩi kien ta’ 41, numru li f’din il-le©iΩlatura niΩel g˙al wie˙ed biss.

Dawn is-si©©ijiet, u g˙axra o˙ra talLiberali, marru g˙and l-iScottish National Party illi wara d-disfatta tarreferendum g˙all-indipendenza tassena l-o˙ra, re©a’ ng˙ata ener©ija ©dida bil-kisba ta’ 56 si©©u mid-59 g˙addispoΩizzjoni tag˙hom.

F’kummenti li tat wara din ir-reb˙a kbira, Nicola Sturgeon, il-kap tal-SNP, sostniet li dan ir-riΩultat ma jfissirx li lpartit tag˙ha se jer©a’ jifta˙ id-diskors dwar l-indipendenza. Madankollu, hija wieg˙det li se ti©©ieled biex l-IskoççiΩi jkollhom aktar poter politiku f’idejhom u se tag˙mel pressjoni fuq il-Gvern Konservattiv biex inaqqas il-miΩuri ta’ awsterità li impona fis-snin li g˙addew.

Xi jmiss?

Cameron m’g˙andux ˙afna çans biex jiççelebra. Quddiemu g˙andu sfidi kbar li se jkunu deçiΩivi g˙all-©ejjieni tar-Renju Unit. Ewlieni fosthom ilfutur tal-Iskozja li, minkejja ir-riΩultat tar-referendum tas-sena l-o˙ra, g˙adha fuq ix-xifer li tiksirha minn malkumplament tar-Renju jekk ma

ting˙atax aktar awtonomija u riΩorsi biex ta˙dem.

Barra minn hekk, Cameron irid iΩomm il-weg˙da li jsejja˙ referendum fl-2017 li fih il-Brittaniçi jistg˙u jiddeçiedu jekk pajjiΩhom g˙andux jibqa’ membru tal-Unjoni Ewropea jew le. IrriΩultat ta’ dan ir-referendum jista’ jkollu effetti serji li jmorru lil hinn mill-fruntieri Brittaniçi.

IR-RUSSJA U T-TIENI GWERRA DINJIJA VLADIMIR MALYGIN Ambaxxatur tal-Federazzjoni Russa f’Malta

fuq il-front bejn il-Ìermanja u dak Sovjetiku. L-Armata Sovjetika lliberat kompletament jew parzjalment numru ta’ pajjiΩi fosthom ir-Rumanija, il-Polonja, il-Bulgarija, lUngerija, re©juni tal-Lvant tal-Jugoslavja, l-Awstrija, ilÌermanja, iç-Çekoslovakkja, in-Norve©ja, idDanimarka u l-provinçji fiç-Çina u l-Korea u kkonkwistat Berlin.

Fl-istess ˙in, pajjiΩna ˙allas qares g˙ar-reb˙a. Il-˙sara li ©arrbet l-Unjoni Sovjetika kienet akbar mill-˙sara talpajjiΩi Ewropej l-o˙ra kollha.

It-telf totali demografiku jla˙˙aq mas-27 miljun persuna. Dan l-ammont huwa d-dopju ta’ dak talÌermanja u ˙afna aktar mill-ammont ta’ mwiet li ©arrbet Franza (635,99 persuna) , l-Istati Uniti (405,000) u r-Renju Unit (350,000).

Sehem kollettiv

Din is-sena qed ji©i ççelebrat s-sebg˙in anniversarju tar-reb˙a fuq l-aktar gwerra kiefra u mdemmija tasseklu g˙oxrin: it-Tieni Gwerra Dinjija.

Fir-Russja jsej˙ulha l-Gwerra Patrijottika l-Kbira, biex jirreferu g˙all-gwerra bejn L-Unjoni Sovjetika u lÌermanja NaΩista u l-alleati tag˙ha li se˙˙et bejn it-22 ta’ Ìunju tal-1941 u d-9 ta’ Mejju tal-1945 u li ntemmet f’reb˙a f’kull qasam li jinkludi dak militari, politiku, ekonomiku u ideolo©iku tal-Unjoni Sovjetika.

Din ir-reb˙a kellha tifsira deçiΩiva fir-riΩultat tat-Tieni Gwerra Dinjija, li spiççat ftit xhur wara, f’Settembru tal1945.

Kontribuzzjoni deçiΩiva Wie˙ed ma jistax ma jsemmix il-fatt tal-kontribuzzjoni deçiΩiva tal-poplu Sovjetiku fir-reb˙a fuq in-NaΩiΩmu.

Kienet l-Unjoni Sovjetika li assorbiet l-impatt talinvaΩjoni NaΩiΩta, li mbag˙ad g˙enet biex tkun b˙ala skud biex ma jkomplix jinxtered id-dominju talFaxxiΩmu fid-dinja.

Tliet kwarti tal-forzi armati ÌermaniΩi ©ew meg˙luba

Din ir-reb˙a setg˙et ise˙˙ biss bis-sehem kolletiv minn dawk kollha li ˙admu fil-©lieda kontra n-NaΩiΩmu millforzi kollha tal-Alleati. Infakkru l-g˙ajnuna li rçivejna mill-alleanzi tag˙na. PereΩempju, bil-hekk imsej˙a ‘lend-lease policy’, li l-Istati Uniti ssupplixxiet lillUnjoni Sovjetika u pajjiΩi o˙ra b’ikel, Ωejt u tag˙mir militari.

Malta wkoll tat sehem sinifikanti u prominenti g˙al din ir-reb˙a. Il-battalja g˙al Malta hija mag˙rufa b˙ala wa˙da mill-aktar operazzjonijiet difensivi u strate©içi ta’ kull Ωmien. Imma mhuwiex mag˙ruf biΩΩejjed il-fatt li r-reb˙a f’Malta fl-1943 kienet marbuta indirettament mal-Battalja ta’ Stalingrad.

Wara li l-ÌermaniΩi ©ew meg˙luba hemmhekk, kellhom jirtiraw ˙afna mill-forzi militari tag˙hom millPunent, inkluΩ dawk mill-forza militari li kienu impenjati fil-©lied kontra Malta, biex ©ew mibg˙uta fil-front tal-Lvant.

Wie˙ed g˙andu dejjem jiftakar li r-reb˙a f’din ilgwerra raΩΩnet lin-NaΩisti – li kienu j˙addnu twemmin favur ir-razziΩmu u l-anti-SemitiΩmu li rriΩulta flolokawst – milli jxerrdu l-ideolo©iji tag˙hom mal- erba’ rji˙ tad-dinja.

Dawn kienu bil-miftu˙ u pubblikament i˙abbru lg˙an tag˙hom li jeliminaw gruppi s˙a˙ etniçi: Lhud u Roma, kif ukoll il-biçça l-kbira tal-poplu Slav. Huwa fatt li l-˙idma tag˙hom ikkawΩat l-eliminazzjoni ta’ 100% tar-Russi, 95% tal-Polakki, 70% ta’ nies millLatvja, 85% mil-Lituanja , 50% mill-FrançiΩi u ç-Çeki.

Ir-reb˙a fuq in-NaΩi tibqa’ lezzjoni rilevanti g˙ad-

dinja tal-lum, meta naraw u nisimg˙u b’nies li qed jippruvaw jer©g˙u jqajmu din l-ideolo©ija orribli biex jer©g˙u jiktbu l-istorja.

Neo-NaΩiΩmu li qed jer©a’ jimmanifesta ru˙u Skont l-a˙˙ar rapport mill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin Russu, huwa fatt attwali li manifestazzjonijiet ta’ razziΩmu, estremiΩmu vjolenti, aggressjoni nazzjonali u neo-NaΩiΩmu qed jer©g˙u jqumu f’diversi partijiet tad-dinja.

IΩda huwa diffiçli biex tispjega g˙aliex. Xi esperti jwa˙˙lu fiΩ-Ωieda ta’ instabbiltà u nuqqas ta’ sigurtà, kif ukoll g˙all-g˙an ta’ çertu pajjiΩi li jiddistabbilizzaw stati jew re©juni o˙ra biex jiggwadanjaw l-g˙anijiet ©eopolitiçi tag˙hom.

G˙al aktar minn g˙oxrin sena se˙˙ew marçi ta’ protesta minn veterani tal-Waffen SS li kkollaboraw ma’ Hitler, f’pajjiΩ membru tal-Unjoni Ewropea: ilLatvja.

Avvenimenti simili ji©u organizzati fl-Estonja, ilLitwanja, il-Bulgarija, Franza, in-Norve©ja, l-Istati Uniti u l-Kanada.

Forsi l-aktar eΩempju riçenti u çar ta’ neo-NaΩiΩmu huwa dak li nistg˙u naraw fl-Ukraina. It-trasformazzjoni ta’ pajjiΩ, fejn il-poplu ©arrab telfiet kbar fil-gwerra, fejn tant ommijiet, nisa u tfal ©ew ittorturati minNaΩi u fejn missirijiet u missier missirijiethom i©©ieldu mal-Armata Sovjetika; fi stat fejn formazzjonijiet ta’ neo-NaΩiΩmu eΩistenti llum m’g˙andhomx spjegazzjoni.

Jien ninsab konvint li x-xog˙ol kontinwu biex ja˙dem kontra kull attentati biex jigglorifikaw inNaΩiΩmu, kif ukoll kull tip ta’ manifestazzjoni ta’ razziΩmu, ksenofobija, nazzjonaliΩmu aggressiv u patrijotiΩmu estrem g˙andu jibqa’ l-attenzjoni prinçipali tal-komunità internazzjonali.

Illum il-©urnata g˙andna nie˙du lezzjoni mit-tra©edji tal-img˙oddi. L-umanità g˙andha dejjem iΩΩomm f’mo˙˙ha u tiftakar fil-konsegwenzi terribbli ta’ attentati biex ti©i stabbilita d-dominanza globali, it-twemmin fl-individwu, im©ieba bla skrulpi biex wie˙ed jakkwista l-g˙anijiet dubjuΩi tieg˙u u jinjora r-regoli tal-li©i u l-moralità.

Sigurtà vera g˙andha tkun uniformi u mhux mifruda, ibbaΩata kemm fuq il-li©i internazzjonali, ir-irwol tanNazzjonijiet Uniti u t-tfittxija kollettiva g˙as-soluzzjonijiet, g˙all-isfidi u t-theddid varji tal-lum.

TA’ BARRA KÓ

10|05|2015 17

kullhadd.com

MINN MAdwAR Id-dINJA MHUX PARTI MILL-IS

TITLOB INVESTIGAZZJONI

Investigaturi Amerikani po©©ew fid-dubju r-rabta mal-Istat IΩlamiku (IS) taΩΩew© aggressuri li nqatlu f’Texas il-Óadd li g˙adda. Dan minkejja l-fatt li l-IS malajr ˙ar©u biex jie˙du l-meritu ta’ dan l-attakk terroristiku li, fortunatament, falla.

Fil-mira taΩ-Ωew© aggressuri armati, Elton Simpson u Nadir Soofi, kienet esibizzjoni ta’ tpin©ijiet li fihom jidher il-profeta Muhammed, manifestazzjoni li lferg˙a Sunnita ta’ din reli©jon tqis b˙ala wa˙da offensiva.

Wara l-attakk, l-FBI sabu ru˙hom fil-mira ta’ kritika kbira hekk kif jidher li kienu ilhom jafu mill-2006 li Simpson kien ta’ periklu.

Is-Sindku ta’ Baltimore, Stephanie Rawlings-Blake, talbet g˙al intervent minna˙a tad-Dipartiment tal-Ìustizzja tal-Gvern Federali biex ji©u ççarati l-avventimenti li wasslu g˙all-mewt ta’ Freddie Gray, ra©el Afro-Amerikan li miet waqt li kien jinsab ta˙t arrest fid-19 ta’ April.

Rawlings-Blake esprimiet it-tama tag˙ha li din l-investigazzjoni ter©a’ tkebbes xi ftit tal-fiduçja fil-Forzi tal-Ordni ta’ Baltimore, illi ilhom ji©u akkuΩati b’diskriminazzjoni g˙al diversi snin. Ir-risposta tad-Dipartiment tal-Ìustizzja waslet nhar il-Óamis meta kien ikkonfermat li t-talba tas-Sindku ta’ Baltimore ©iet milqug˙a.

RIFORMA ELETTORALI

EÛERÇIZZJI MILITARI

Wara xhur twal ta’ dibattitu, il-Parlament Taljan approva li©i elettorali ©dida li mistennija tag˙ti aktar stabbiltà lill-gvernijiet li jmexxu lill-pajjiΩ fil©ejjieni. Fost l-o˙rajn, din il-li©i se tippremja lill-partit li jikseb l-akbar ammont ta’ voti b’biΩΩejjed si©©ijiet biex ikollu ma©©oranza komda filParlament.

L-approvazzjoni ta’ din il-li©i kienet wa˙da mill-ideat çentrali tal-politika tal-Prim Ministru Matteo Renzi, illi sostna li ma kienx lest li jkompli jmexxi jekk ir-riforma ma tg˙addix g˙ax i˙oss li l-ekonomija Taljana ma tistax tiΩviluppa jekk il-pajjiΩ jibqa’ jkollu gvernijiet instabbli.

Nhar it-Tnejn li g˙adda n-NATO tat bidu g˙al eΩerçizzji militari fuq skala kbira fin-North Sea. L-g˙an tag˙hom huwa li jaraw kemm hija effettiva ddifiΩa kontra l-attakki tas-sottomarini f’dan il-ba˙ar.

Matul ix-xhur li g˙addew, diversi pajjiΩi li jmissu ma’ dan il-ba˙ar irrappurtaw id-d˙ul ta’ sottomarini Russi fit-territorju marittimu; fatt li ˙oloq ilbiΩa’ li dan il-pajjiΩ jista’ jag˙mel mossi aggressivi fil-konfront tag˙ha simili g˙al dawk li g˙amel fl-Ukraina. Madankollu, il-koordinaturi ta’ din l-operazzjoni qeg˙din joqog˙du lura milli jg˙idu li l-˙sieb prinçipali huwa d-difiΩa mill-attakki Russi.

NEGOZJATI IBSIN

AKTAR ATTAKKI

Wara seba’ ©img˙at ta’ negozjati, il-Prim Ministru IΩraeljan Benjamin Netanyahu rnexxielu jikseb biΩΩejjed si©©ijiet biex ikollu ma©©oranza fil-Parlament. Sabiex jag˙mel dan huwa kellu jasal g˙al ftehim mal-Bayit Yehudi, partit tal-lemin immexxi minn Naftali Bennett.

In-negozjati kienu ftit sig˙at ’il bog˙od mil-limitu ta’ Ωmien stabbilit mil-li©i li kellu Netanyahu biex jg˙aqqad il-koalizzjoni tieg˙u. Jidher li dan id-dewmien kien frott it-talba kontroversjali ta’ Bennett li l-partit tieg˙u jing˙ata l-Ministru g˙all-Ìustizzja, poΩizzjoni fil-Kabinett li storikament kellha importanza kbira flIΩrael.

Il-konflitt bejn ir-ribelli Houthi tal-Jemen u l-Arabja Sawdita kompla din il©img˙a b’dawn tal-ewwel jisparaw diversi missili lejn xi r˙ula Sawditi fuq ilfruntiera li tissepara liΩ-Ωew© pajjiΩi.

Dan l-attakk wera li l-forzi Houthi g˙adhom f’poΩizzjoni li jattakkaw lisSawditi minkejja d-diversi ©img˙at ta’ bumbardamenti li twettqu minn dawn tal-a˙˙ar fuq punti strate©içi kkontrollati mir-ribelli.

Matul dawn il-©imag˙tejn l-Arabja Sawdita kienet qieg˙da tipprova ççekken liskala tal-kampanja militari. Madankollu, l-attakki li se˙˙ew fl-a˙˙ar jiem urew b’mod çar li dan mhux se jitwettaq fil-qrib.

18 10|05|2015

kullhadd.com

kÓ MILL-IstrojA

ULIED IL-MADALENA

KITBA TA’ MARY CHETCUTI

Fl-1993, is-Sorijiet IrlandiΩi tal-Karità u Refu©ju li kienu jmexxu wa˙da mill-ikbar lavanderiji tal-pajjiΩ, sabu ru˙hom f’sitwazzjoni finanzjarja ˙aΩina meta spekulaw fil-BorΩa u tilfu flejjes kbar wara li investiment li g˙amlu marilhom il-ba˙ar.

G˙alhekk, kellhom ibig˙u medda mdaqqsa ta’ art li qabel kienet tintuΩa b˙ala çimiterju anness mal-kunvent tag˙hom f’Dublin. Il-ftehim mal-iΩviluppatur li xtara din il-proprjetà kien li l-ispejjeΩ g˙all-iskavar, tne˙˙ija talfdalijiet umani, kremazzjoni u dfin mill-©did tal-irmied band’o˙ra, jinqasmu bejn iΩΩew© partijiet.

Skeletri iktar mid-dfin iddikjarat L-ewwel mistoqsijiet bdew iqumu meta n-numru ta’ skeletri li nqalg˙u qabeΩ bi tnejn u g˙oxrin in-numru ta’ dfin iddikjarat mis-sorijiet flapplikazzjoni li tefg˙u g˙allpermess ta’eΩumazzjoni – ji©ifieri aktar minn terz talimwiet ta’ xebbiet maqfulin f’din l-istituzzjoni tas-Sorijiet tal-Madalena ma kienx dokumentat. X’kienet ir-ra©uni ta’ dan u ta’ min kienu dawn liskeletri anonimi kienu Ωew© punti ja˙arqu li l-midja bdiet titlob twe©ibiet çari u tondi g˙alihom.

Numru konsiderevoli ta’ ordnijiet reli©juΩi tas-sorijiet

kienu jmexxu fabbriki riformatorji, aktar mag˙rufa b˙ala Magdalene Laundries, flIrlanda (u barra wkoll).

Fihom kienu j˙addmu xebbiet Ωg˙ar, ta˙t it-23 sena, li kienu ji©u maqfula hemm u litteralment jintesew mis-soçjetà, jag˙mlu xog˙ol ta’ ˙asil ta’ ˙wejje© u bjankerija g˙al lukandi kbar, dipartimenti talistat, l-armata u sa˙ansitra birrerija mag˙rufa. Ix-xebbiet ˙assiela kienu m©ieg˙la ja˙dmu sig˙at twal ta˙t sikkatura kbira, ming˙ajr lebda ˙las jew kumpens g˙al xog˙olhom u b’nutriment baΩiku. Mill-banda l-o˙ra, issorijiet kienu jing˙ataw kuntratti g˙al servizzi ta’ ˙asil professjonali bi ˙las ©eneruΩ g˙alihom.

Il-Lavanderiji tal-Madalena fl-Irlanda kienu jitmexxew mis-sorijiet Kattoliçi bil-faççata ta’ istituzzjonijiet riformatorji, iΩda mill-g˙atba ’l ©ewwa kienu biss postijiet ta’ sfruttament fejn nisa u tfajliet kienu jitwaddbu fihom biex jag˙mlu xog˙ol iebes, ming˙ajr ebda ©uri jew ˙jiel dwar meta se jit˙allew jo˙or©u minn hemm.

Sfruttament u abbuΩ ta˙t il-maskra ta’ riforma Xebbiet ommijiet, tfal bniet imqarbin jew meqjusa fuq ru˙hom intefg˙u filLavanderiji tal-Madalena direttament mill-Istat, lawtoritajiet tas-sa˙˙a u servizzi soçjali, minn istituzzjonijiet ta’ tfal orfni u millfamilji tag˙hom stess. BliskuΩa li ta˙t il-kura tas-sorijiet setg˙u jirriformaw, dawn it-tfajliet kienu sfruttati, imsawta u abbuΩati fiΩikament u mentalment. U˙ud mix-xebbiet baqg˙u maqfulin g˙omorhom kollu u ˙ar©ithom minn hemm il-

mewt. Mill-1922 sal-1996, mietu u ndifnu f’dawn l-istituzzjonijiet 988 ru˙.

Tinfeta˙ inkjesta Kif ˙are© fil-pubbliku dan liskandlu, l-Istat u l-Knisja Kattolika n©iebu daharhom mal-˙ajt mill-midja u fl-1996 il-Gvern tar-Repubblika IrlandiΩa g˙alaq il-lavanderiji li kien g˙ad fadal, però ma ˙a l-ebda azzjoni rigward ilpassat a˙rax tag˙hom.

Fl-2011, permezz ta’ rapport im˙ejji mill-Kumitat Kontra tTortura fi ˙dan in-

Nazzjonijiet Uniti, il-Gvern kellu jifta˙ inkjesta fuq dawn il-lavanderiji, li issa bdew ji©bdu attenzjoni internazzjonali wkoll.

In˙atar is-Senatur Martin Mc Aleese biex imexxi bord investigattiv u j˙ejji rapport.

L-investigazzjoni ta’ Mc Aleese sabet li mill-1922 (minn meta l-Irlanda t’Isfel saret Repubblika) iktar minn 10,000 xebba ntefg˙u f’dawn l-istituzzjonijiet ˙abs, sa˙ansitra ming˙ajr akkuΩa ta’ xejn.

Aktar minn nofshom inqaflu direttament mill-Istat li fl-istess nifs kien qed jag˙ti kuntratti kbar lill-ordnijiet reli©juΩi li kienu jmexxu dawn l-fabbriki tal-˙asil.

Kuntratti li kienu kollha nieqsa minn klawsoli ta’ ˙las xieraq jew xi forma ta’ kontribuzzjoni m˙allsa mis-sorijiet g˙all-futur tax-xebbiet li kienu j˙addmu.

Ir-rapport kixef li kull meta d-Dipartiment tax-Xog˙ol g˙amel spezzjonijiet ta’ rutina fil-Lavanderiji tal-Madaliena, dejjem g˙alaq g˙ajnejh g˙assistema ta’ skjavitù u xog˙ol sfurzat li kienet qed tintuΩa bi ksur tar-regoli kollha taxxog˙ol. Mc Aleese kompla jifrex l-investigazzjoni tieg˙u fuq il-pulizija g˙as-sehem li taw lis-sorijiet kull darba li rritornawlhom lura tfajliet li ppruvaw ja˙arbu mill-lavanderiji. Óafna mill-vittmi li ©ew intervistati b˙ala parti mitt˙ejjija tar-rapport, irrakkuntaw kif qatt ma setg˙u jifhmu eΩattament g˙alfejn inqaflu hemm ©ew.

Qatt ma ng˙ataw informazzjoni dwar meta setg˙u finalment jo˙or©u minn dawn ilfabbriki ˙abs u, ag˙ar minhekk, ©ew imça˙˙da minn kull kuntatt ma’ qrabathom.

Il-ferita li j©orru dawn il-povri nisa hija kbira wisq.

TneΩΩg˙u minn kull dinjità u tti˙ditilhom sa˙ansitra l-identità tag˙hom g˙ax kien jinbidlilhom isimhom u ji©i kkançellat g˙al dejjem kunjomhom. G˙al din ir-ra©uni

n˙olqot dik id-diskrepanza bejn id-dfin reali u d-dfin re©istrat. Is-sorijiet baqg˙u qatt ma sabu d-dokumentazzjoni ta’ dawk it-tnejn u g˙oxrin skeletru anonimu.

Attentat g˙al kumpens lil dawk li g˙exu Is-Senatur Mc Aleese g˙alaq ir-rapport b’appell qawwi li issa wasal iΩ-Ωmien li ssir ©ustizzja mal-vittmi ta’ din issistema ta’ skjavitù istituzzjonalizzata li kienet ilha g˙addejja bil-barka ta’ kul˙add g˙al tal-inqas sebg˙in sena. G˙aldaqstant, in-nisa li sofrew u li kienu g˙adhom ˙ajjin kellhom jing˙ataw kumpens li jinkludi fih provvediment g˙al pensjonijiet, pagi b’lura dovuti lilhom, servizzi tas-sa˙˙a u akkommodazzjoni soçjali, minbarra rikonoxximent xieraq tal-in©ustizzja. Ir-rapport tenna li l-vittmi tal-Madalena issa kienu stennew iΩΩejjed u kien je˙tie© li l-kumpens jin˙are© mill-aktar fis possibbli ming˙ajr dewmien u proçeduri legali kkumplikati.

Fl-2013, waqt diskors imqanqal, il-Prim Ministru IrlandiΩ Enda Kenny talab formalment apolo©ija lill-vittmi ˙ajjin tal-Lavanderiji talMadalena. Eamon Gilmore, id-Deputat Prim Ministru, issekondah u qalilhom: “Smajniekom, emminniekom u ninsabu profondament iddispjaçuti g˙al kulma g˙addejniekom minnu.” Sa fla˙˙ar tne˙˙iet l-istigma minn fuq dawn in-nisa u kienu qed ji©u rikonoxxuti b˙ala vittmi innoçenti ta’ sistema u soçjetà b’mentalità dejqa u ipokrita.

Il-Gvern IrlandiΩ ˙ar©ilhom kumpens ta’ €60 miljun u estendieh g˙al vittmi ta’ lavanderiji o˙ra li ma ssemmewx fir-rapport ta’ Mc Aleese. Il-Vatikan u erba’ istituzzjonijiet reli©uΩi o˙ra flIrlanda t’Isfel, li mexxew riformatorji simili, baqg˙u jirrifjutaw li jikkumpensaw lillvittmi tag˙hom.

PERSONALITÀ KÓ

10|05|2015 19

kullhadd.com

TIDDISINJA MODA FUQ KUNÇETTI MALTIN RAMONA PORTELLI tintervista lil RITIENNE ZAMMIT

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Hija rebbie˙a tan-New Designer Award fil-Malta Fashion Awards 2013. L-istil tag˙ha dejjem kien ibbaΩat fuq l-esperimentazzjoni kemm fil-materjali u anke fil-kunçetti li tiΩviluppa g˙all-kollezzjonijiet tag˙ha. Matul l-istudji tag˙ha fis-settur, fl-Istitut talArti u Disinn, ©iet mog˙tija lpremju L-Istudenta tas-Sena 2009/2010.

B˙alissa Ritienne tinsab firraba’ sena tag˙ha b˙ala disinjatriçi. “Bdejt nispeçjalizza g˙al rasi wara li spiççajt listudji tieg˙i fil-qasam tal-arti u d-disinn,” bdiet tg˙idli dwar il-bidu tal-karriera tag˙ha.

Staqsejtha kif bdiet tinteressa ru˙ha fil-moda u x’jaffaxxinaha fiha. “Nista’ ng˙id li lqasam tal-moda kien dejjem ta’ interess g˙alija, sa minn meta kont Ωg˙ira. L-iktar ˙a©a li kienet u g˙adha taffaxxinani hi l-proçess tal-iΩvilupp tal-kunçett wara kull kollezzjoni.”

Ridt inkun naf aktar dwar dan il-proçess, u tlabtha tg˙idli jekk normalment

Il-moda fiha oqsma diversi u kultant infiniti. Wara kull biçça ˙wejje© ikun hemm storja twila ta’ dettall, riçerka, u ˙idma. Dan l-a˙˙ar sirt naf b’disinjatriçi tal-moda Maltija, u b’hekk ˙sibt li nitkellem mag˙ha sabiex insir naf aktar dwar din il-linja, li f’Malta dan l-a˙˙ar ukoll qed tie˙u spinta qawwija. Qed nirreferi g˙al Ritienne Zammit.

G˙andha sebg˙a u g˙oxrin sena, kienet toqg˙od Birkirkara imma dan l-a˙˙ar marret tg˙ix ilBelt Valletta. B˙ala passatempi g˙andha g˙al qalbha dak kollu li g˙andu x’jaqsam max-xena kreattiva. Tiddeskrivi lilha nnifisha b˙ala bniedma ferri˙ija, biss ukoll daqsxejn nervuΩa. T˙obb tissoçjalizza u anke tag˙mel ˙bieb ©odda.

tkunx hi biss il-mo˙˙ wara kull pro©ett ©did tag˙ha.

“Wara l-proçess kreattiv dejjem jien inkun il-mo˙˙.

Rigward il-proçess tal-manifattura g˙andi t-tim tieg˙i li na˙dmu flimkien biex ilpro©ett ji©i fis-se˙˙,” elaborat Ritienne.

Iddubitajt dwar kemm din illinja tista’ tkun b’sa˙˙itha li persuna b˙al Ritienne ta˙dem biha biss hawn Malta. Fil-fatt, Ritienne mal-ewwel stqarret mieg˙i li, peress li l-linja tag˙ha dejjem iffukat fuq lidea tal-esperimentazzjoni, kemm fil-kunçett kif ukoll filmaterjali, kien hemm xi w˙ud li kienu jarawha b˙ala stravaganti, imma wkoll ti©bed lg˙ajn u hija diversa. “G˙alissa g˙adni ma nistax infendi fuq il-moda biss, g˙alkemm lopportunitajiet fil-qasam talmoda qeg˙din dejjem jikbru, xorta g˙ad hemm il-limitazzjonijiet fis-settur. Mill-banda l-o˙ra, fil-kollezzjoni riçenti tieg˙i Amen, kien hemm lidea tal-esperimentazzjoni kif ukoll il-kunçett ta’ ˙wejje© li

jintlibsu anke f’okkaΩjonijiet.”

B’kurΩità staqsejt lil Ritienne liema tip ta’ klijenti normalment jinteressaw ru˙hom fil˙wejje© tag˙ha. Ikkonfermatli li huma diversi, fosthom nies b˙al fashion bloggers , stilisti u anke Ωg˙aΩag˙ bi stil partikolari.

Ta’ min jg˙id li t-tip ta’ moda li to˙loq Ritienne tista’ tintlibes minn kull individwu.

G˙alkemm, kif sostniet mieg˙i hi stess, hija moda daqsxejn differenti min-norma min˙abba t-tip tal-materjal uΩat, g˙alkemm xorta tista’ tintlibes minn kul˙add.

Tellg˙et kollezzjoni msemmija Amen waqt il-Malta Fashion Week Tkellimt mag˙ha dwar ilkollezzjoni li kienet tellg˙et fis-sena 2014 imsemmija Amen. Kont naf biss li kienet ispirata minn elementi talKnisja Kattolika, b’hekk ˙allejt f’idejha biex tg˙idli kif ©ietha din l-ispirazzjoni u jekk fuq kollox hux qed jintlibsu

fil-pubbliku. “B˙ala idea ©iet mit-tip ta’ tradizzjoniet Maltin, fejn jid˙lu l-elementi tarreli©jon. B˙ala ispirazzjoni, anke ta’ materjali, ©iet millelementi li jinvolvu l-Knisja fiha innfisha b˙all- Barokk, irRomantiçiΩmu li jitraΩmetti listil Barokk, prints ripetittivi, il-Qalb Imqaddsa, il-kulur dehbi u anke xi kliem b˙al Amen u Ave. Iva, nista’ ng˙id li kien hemm domanda kemm g˙all-˙wejje©, kif ukoll g˙allaççessorji li jag˙mlu parti mill-kollezzjoni Amen,” ikkonofermatli Ritienne.

Ta’ min jg˙id li l-kollezzjoni Amen ©iet murija esklussivament g˙all-ewwel darba filMalta Fashion Week f’Mejju li g˙adda. L-istess kollezzjoni ©iet murija ukoll fl-a˙˙ar edizzjoni fis-Serbia Fashion Week, fejn Ritienne kienet mistiedna b˙ala wa˙da middisinjaturi internazzjonali.

L-ispirazzjoni li jkollha Ritienne tvarja, imma dejjem tibqa’ ddur mal-kunçetti Maltin b˙al tradizzjoniet u anke l-kultura tag˙na.

“Jispirani wkoll il-fatt ta’ bliet kbar fejn fihom issib ˙afna diversità u opinjonijiet differenti. Óa©a o˙ra interessanti hija li Ritienne ma tiffukax biss fuq il-qasam tal-˙wejje© iΩda anke fuq aççessorji li huma differenti min-norma. Dawn laççessorji normalment ikunu mag˙mulin minn tipi ta’ metalli differenti b˙al ram isfar, aluminju, plexiglass u affarijiet o˙ra simili.

Dwar jekk tilbisx il-˙wejje© li to˙loq hi stess, Ritienne qaltli li tilbishom, anke min˙abba l-fatt li jkunu qed jitraΩmettu l-espressjoni li tkun trid twassal hi stess.

Fl-a˙˙ar nett, Ritienne enfasizzat fuq il-fatt li l-poplu Malti g˙andu bΩonn jibqa’ jemmen fit-talent Malti. Dawk li huma interessati fix-xog˙ol li to˙loq Ritienne, jistg˙u jΩuru s-sit personali tag˙ha www.ritiennezammit.com jew inkella jfittxuha fuq il-pa©na Facebook https://www.facebook.com/ritiennezammitfashionhouse?ref=hl

20 10|05|2015

kullhadd.com

kÓ kalEjdoskopju

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

l-ajruplani privati ta’ Elvis prEslEy

“Meta gvern ma jag˙milx dak li jkun irid il-poplu, dan jispiçça jwarrbu kemm bid-daqqiet tal-mazez jew bix-x˙it tal-©ebel.”

Sandro Pertini, eks-President Taljan

Ìraw bÓal-lum 1908: Osservat l-ewwel Jum l-Omm f’Philadelphia.

1910: Il-House of Commons IngliΩa tg˙addi tliet riΩoluzzjonijiet ewlenin fuq ir-riformi politiçi.

1940: Winston Churchill jie˙u post Neville Chamberlain b˙ala Prim Ministru IngliΩ.

1940: It-Tieni Gwera Dinjija. L-ewwel bombi ÌermaniΩi jintefg˙u fuq Chilham u Petham, f’Kent, l-Ingilterra.

1941: Rudolf Hess, id-deputat ta’ Adolf Hitler, jinΩel flIskozja bil-paraxut.

1967: Mick Jagger, Keith Richard u Brian Jones tar-Rolling Stones, jitressqu quddiem il-ma©istrati b’akkuΩi ta’ drogi.

1969: Apollo 10 jibg˙at l-ewwel ritratti tad-dinja millispazju.

1973: Bruce Lee jaqa’ fl- istudio Golden Harvest f’Óong Kong, jittie˙ed malajr fil-Hong Kong Baptist Hospital fejn it-tobba jsibu li kellu cerebral endema.

Minn Graceland ˙ar©et l-a˙bar li l-Lisa Marie u l-Hound Dog II, iΩ-Ωew© ajruplani li kienu disinjati u nbnew g˙al Elvis Presley, se jibqg˙u b’mod permanenti f’Memphis, fejn lattrazzjoni turistika hi ççentrata fuq il-˙ajja u l-karriera tal-kantant.

Dan l-avviΩ temm il-konfuΩjoni li n˙olqot fuq il-futur tal-istess ajruplani, li kienu jintuΩaw mir-re biex ikun jista’ jivvja©©a u jmur jag˙ti l-wirjiet, wara li xtrahom lejn tmiem issnin sebg˙in.

L-ikbar ajruplan, Convair 880, issemma Lisa Marie, g˙al bint

Elvis. Minn ©ewwa qisu karozza lussuΩa li ttir. Fih kamra tassodda kbira, sistema stereo , kamra tal-konferenzi u l-viti tal-kamra tal-banju huma miksija bid-deheb. Kien irran©at hekk wara li Elvis xtrah ming˙and id-Delta Air Lines u tar bih l-ewwel darba f’Novembru tal-1975.

Meta l-kantant miet, fis-16 ta’ Awwissu 1977, il-pilota ta’ Elvis tajjar il-Lisa Marie sa Kalifornja biex ˙a lil Priscilla Presley, l-eksmara tal-kantant, f’Memphis.

L-iΩg˙ar ajruplan, li hu JetStar u ssemma Hound Dog II, ukoll

intuΩa minn Presley.

Wara l-mewt ta’ Elvis, iΩΩew© ajruplani nbieg˙u lil kumpanija bl-isem ta’ OKC Partnership.

Minn nofs is-snin tmenin, din il-kumpanija u Graceland qablu li jipparkjaw l-ajruplani fi Graceland, fejn saru Ωew© o©©etti mill-aktar mistennija mit-turisti biex jarawhom minn ©ewwa.

IΩda g˙alkemm il-ftehim li kien hemm iççajpar xi ftit issena li g˙addiet, issa jidher li ˙ar©et ix-xemx u kien deçiΩ li l-ajruplani jibqg˙u f’posthom g˙al dejjem.

l-imÓabba ma tmut qatt

1978: Il-politiku Taljan maqtul, Aldo Moro, jindifen f’servizz funebri privat, 55 jum wara li n˙ataf mill-Brigate Rosse.

1994: Nelson Mandela jing˙ata l-©urament tal-˙atra b˙ala l-ewwel president iswed fl-Afrika t’Isfel.

1998: Is-Sinn Fein jappo©©jaw il-ftehim ta’ paçi tal-Ìimg˙a l-Kbira, li g˙andu jwassal g˙al tibdil qawwi fir-repubblikaniΩmu modern.

2008: Il-Qorti fil-Filippini ma ssibx ˙atja lil Imelda Marcos li ttrasferiet €770 miljun b’mod illegali f’kontijiet f’bank Ûvizzeru.

2012: Is-Salib l-A˙mar jissospendu x-xog˙ol umanitarju filPakistan wara li ˙addiem tag˙hom in˙ataf u nqatel.

2012: Ûew© bumbardamenti f’Damasku, is-Sirja, joqtlu 55 persuna u jwe©©g˙u 370.

Jekk hawn xi ˙a©a li ma tmutx, Ωgur hi l-im˙abba.

Fi Ωminijietna, din qed titlef minn qawwietha min˙abba li d-drittijiet qed jiΩbqu d-dmirijiet u g˙alhekk kul˙add jippretendi li hu ugwali u li mhux bΩonn wie˙ed tal-o˙ra u viçi versa.

IΩda din l-istorja tal-lum hi ferm differenti, g˙ax George

Kirby, li bi˙siebu jiΩΩewwe© lil Doreen Luckie ta’ 92 sena fit-13 ta’ Ìunju li ©ej, dakinhar taΩΩwie© tieg˙u jag˙laq 103 snin.

Hekk kif jiΩΩew©u, ikollhom flimkien 195 sena u 281 jum.

Ir-rekord ta’ qabel kien ta’ 188 sena.

Madankollu, id-deçiΩjoni li jiΩΩew©u ma tte˙ditx f’˙akka

t’g˙ajn: George u Doreen ilhom speçi ta’ jinnamraw g˙al 27 sena.

Huma ltaqg˙u fl-1988 meta ttieni Ωwie© ta’ George intemm f’divorzju u Doreen kienet romlot. George u Doreen se jiΩΩew©u fil-belt tag˙hom ta’ Eastbourne, fix-Xlokk talIngilterra.

KUN AF KÓ

10|05|2015 21

kullhadd.com

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

IT-TRAFFIKAR TAL-IMMIGRANTI FIL-LIBJA JINSAB FL-AQWA TIEGÓU

Kulma jmur iktar qed ikun hemm influss ta’ immigranti fil-Libja biex jaqsmu lejn lEwropa. Dan g˙ax f’dan ilpajjiΩ m’g˙adx baqa’ kontroll fuq il-fruntieri. Kul˙add jag˙mel li jrid u l-ebda awtorità ma teΩisiti. Iktar ma jid˙lu immigranti, iktar it-traffikanti jda˙˙lu l-miljuni.

B’dawn il-flus it-traffikanti qeg˙din jixtru iktar dg˙ajjes u iktar armi. Qeg˙din ja˙dmu id f’id mal-militanti fuq il-fruntieri. Kelma wa˙da: it-traffikar tal-immigranti f’dan il-pajjiΩ sar kwaΩi impossibbli li tikkontrollah. Óafna middg˙ajjes tas-sajd m’g˙adhomx jintuΩaw mis-sajjieda u dan g˙ax is-sajjied jippreferi jbig˙ id-dg˙ajsa (lit-traffikanti) minflok imur jistad. Il-kummerç sploda ’il fuq. L-immigranti qeg˙din jintalbu iktar flus g˙ax jafu li l-unika tama hija li jmorru lejn l-Ewropa u mhux jer©˙u lura lejn pajjiΩhom.

Huwa çar li ˙afna mill-immigranti qeg˙din jissugraw ˙ajjithom g˙ax qeg˙din iba˙˙ru fuq kull biçça qoxra tal-ba˙ar li t-traffikanti joffrul-

hom.

Kull persuna t˙allas madwar €3,000 (Dh 11,850) tal-vja©© kollhu. Dan ifisser illi it-traffikant jaqla’ mijiet ta’ eluf ta’ dollari ta’ kull vja©©. Kull dg˙ajsa li tifla˙ i©©orr madwar g˙oxrin, ti©i mg˙obbija l-mijiet. Dawn jitg˙abbew ming˙ajr ebda life-jacket jew imqar flixkun ilma. Óafna minn dawn it-traffikanti, bil-wiçç tost kollu, juΩaw Facebook biex joffru is-servizz tag˙hom,u j˙ajru lin-nies ja˙arbu l-gwerra ta’ pajjiΩhom; insomma, ˙afna xinxilli biex i˙ajru lil-immigrant.

TibΩa’ tersaq lejhom Meta titkellem ma xi uffiçjal li jikkontrolla l-kosta f’Sabrata, li huwa l-iktar port minn fejn isalpaw l-immigranti jg˙idlek li mhux façli twaqqaf iddg˙ajjes bl-immigranti g˙ax ittraffikanti jkunu armati u jistg˙u jkunu ta’ periklu, kemm g˙alina kif ukoll g˙allimmigranti. Barra minn hekk, in-numru ta’ traffikanti huwa ˙afna ikbar mill-uffiçjali tal-

port. Il-kosta fejn hemm dawn it-traffikanti hija mdawra bilkanuni armati fuq il-pick-ups u mhux façli tersaq lejhom. Fi Ωmien Muammar Qaddafi lfolja kienet bil-maqlub. Óadd ma kien jazzarda jo˙ro© millpajjiΩ ming˙ajr id-dokumenti me˙tie©a. Illum kollox ikkontrollat minn g˙aqdiet kriminali.

Skont l-a©enzija Frontex, fl2010 kien hemm madwar 4,500 immigrant li rrnexxielhom jaqsmu bejn l-Afrika ta’ Fuq u l-Italja. Fl-2014 dan lammont kiber g˙al aktar minn 170,000. B˙ala paragun, fl2014 mal-51,000 immigrant g˙aΩlu li jaqsmu min-na˙a tatTurkija g˙all-Greçja u millBalkani.

KwaΩi l-istess ammont daqs l-2008.

Kollox organizzat Bil-fondi kbar li t-traffikanti g˙andhom qeg˙din jixtru dg˙ajjes kbar u jattrezzawhom b’apparat telefoniku mas-satellita u sistema ta’ GPS. Qeg˙din ukoll jixtru trakkijiet li j©orru l-bejjem biex jintuΩaw

mill-immigranti biex jaqsmu ddeΩert tas-Sa˙ara. L-immigranti jag˙mlu minn kollox biex i˙allsu lit-traffikanti, sa˙ansitra hemm min ibig˙ xi organi minn ©ismu. Il-˙las biex timbarka fuq dik li kienet xi darba skuna tas-sajd, jiddependi mil-lok fejn g˙andek tpo©©i. EΩempju, dawk li jkunu msakkrin fl-istiva (imrassin) i˙allsu mal-$1,000, u $2,000 g˙al minn ikun fuq il-gverta. Dawk li jitg˙abbew fuq qoxra tal-lastku j˙allsu mal-$500. Ikun hemm xi immigranti li, wara li jkunu qasmu d-deΩert, iqattu ftit xhur ja˙dmu fil-Libja biex meta jkollhom xi ˙a©a tal-flus i˙allsu g˙all-vja©©. TeΩisti speçi ta’ a©enzija, jisimha Hawala, li tg˙addi l-flus baxx baxx minn familji tal-immigranti li jkunu fl-Ewropa biex jg˙inu lill-qraba tag˙hom li jkunu g˙adhom il-Libja.

L-a˙jar soluzzjoni L-ewwel u qabel xejn irid ikun hemm stabbiltà fil-Libja, u paçi bejn it-tribujiet. Is-sitwaz-

zjoni kaotika li hemm b˙alissa qieg˙da ©©ieg˙el lill-immigranti jfittxu biex ja˙arbu lejn l-Ewropa llum qabel g˙ada.

Barak Obama qal li l-Istati Uniti qieg˙da ssegwi kull moviment li qieg˙ed isir filLibja, fejn hemm dawn il-militanti. Huwa ta’ riskju kbir jekk isir xi intervent bid-droni jew xi operazzjoni militari, kompla jg˙id Obama. Hemm bΩonn li jkun hemm gvern b’sa˙˙tu li kapaçi jikkontrolla l-Libja kollha, speçjalment fil-fruntieri.

Huwa ˙e©©e© lill-pajjiΩi ©irien biex jikkonvinçu lil- Libjani jçedu l-armi u jibdew ta˙ditiet g˙all-paçi bejniethom. Dan linkwiet u l-influss tal-immigranti beda fl-2011 wara lirvell u l-qtil tad-ditattur Muammar Qaddafi. Kul˙add irid ja˙taf il-bjar taΩ-Ωejt, kif ukoll isir miljunarju minn fuq l-immigranti.

Il-Prim Ministru ta’ Malta Dr Joseph Muscat u dak tal-Italja qeg˙din jag˙mlu minn kollox mal-Unjoni Ewropea biex isibu l-a˙jar soluzzjoni biex din il-problema tispiçça darba g˙al dejjem.

22 10|05|2015

kullhadd.com

IL-QWIEBEL FIS-SEKLU 20

Fid-dinja tal-lum ftit huma nnisa li jikkunsidraw iwelldu tarbija d-dar. Ma kienx hekk Ωgur sa nofs is-seklu li g˙adda.

Il-ma©©oranza tan-nisa ta’ dak iΩ-Ωmien kienu jwelldu d-dar bl-g˙ajnuna tal-qabla, jew kif inhi mag˙rufa a˙jar, il-majjistra. Il-majjistra kienet membru integrali tal-komunità tar-ra˙al u kienet tag˙ti servizz indispensabbli qabel, waqt u wara t-twelid, fi Ωmien meta l-isptarijiet moderni tal-lum u l-kura kif nafuha ma kinux jeΩistu.

IΩda, x’nafu fuq il-majjistra u xog˙olha? X’tip ta’ ta˙ri© kien jing˙ata lill-qwiebel dak iΩΩmien? X’kienet i©©or il-majjistra fil-bagalja Ω-Ωg˙ira sewda li kien ikollha? X’kienet tag˙mel

meta jkollha emer©enza? Janice Cassar, li kkwalifikat b˙ala qabla, ser tirrispondi dawn ilmistoqsijiet u fl-istess ˙in ser tippermettilna ˙arsa mill-qrib lejn il-figura misterjuΩa talmajjistra. Is-Sinjura Cassar ser tippreΩenta r-riçerka li g˙amlet dwar il-qwiebel Maltin bejn l1900 u l-1990, waqt ta˙dita li ser issir nhar il-15 ta’ Mejju fis7 ta’ filg˙axija, fil-Juventutis Domus, Triq San Girgor, iΩ-Ûejtun. Matul din il-preΩentazzjoni se jkun hemm ukoll rakkont dwar esperjenzi ta’ majjistri li kienu ja˙dmu fiΩ-Ûejtun u lin˙awi tieg˙u.

Id-d˙ul g˙al din l-attività, li qed ti©i mtellg˙a minn Wirt iΩÛejtun, huwa b’xejn.

IMNIEDI MALTA SHOWCASE PORTFOLIO 2015

KÓ MADWARNA

MUÛIKA INTIMA GÓALL-KUNÇERT LI JMISS TAL-RIDT

Lumia Flute Quartet ser jippreΩenta Intimacy in Music fil-Lunchtime Concert ta’ RIDT li jmiss, nhar il-Óadd 17 ta’ Mejju 2015. Organizzat mill-Fond tal-Università g˙arRiçerka (RIDT), il-kunçert se jittella’ fil-knisja tal-Madonna tal-Pilar, Triq il-Punent, il-Belt Valletta u jibda fil-11.30am.

Lumia Flute Quartet ser idoqq xog˙lijiet ta’ kompoΩituri mill-perjodu Klassiku fosthom, il-Kwartett tal-Flawt G Minor Op 69 No 3 ta’ Georg Schneider, u l- Kwartett talFlawt D Major ta’ Michael Haydn.

G˙alkemm Michael Haydn ma kienx mag˙ruf daqs ˙uh

il-kbir Joseph Haydn, kien muΩiçist rispettat ˙afna. Hu kkompona ’l fuq minn 360 kompoΩizzjoni li jikkonsistu kemm f’muΩika sagra kif ukoll strumentali. Haydn kien ˙abib kbir ta’ Mozart, li kellu stima kbira lejh. Min-na˙a lo˙ra Georg Schneider kien kontemporanju ta’ Beethoven, u muziçist influwenti tas-seklu dsatax f’Berlin, attiv kemm b˙ala muΩiçist, kompoΩitur kif ukoll promutur ta’ kunçerti. IlmuΩika tieg˙u hi mimlija umoriΩmu, entuΩjaΩmu u vitalità.

Lumia Flute Quartet hu mag˙mul minn Fiorella

Camilleri fuq il-flawt, Reggie Clews fuq il-vjolin, Sarah Spiteri fuq il-vjola u Yaroslav Miklukho fuq il-vjolinçell. IlmuΩiçisti huma kollha stabbilti, kemm fil-qasam orkestrali kif ukoll fil-muΩika da camera , u ˙adu sehem b’mod estensiv f’Malta u barra minn xtutna.

Il-fondi mi©bura mis-serje ta’ RIDT Lunchtime Concerts ser imorru g˙al riçerka li qed issir fl-Università, permezz tal-RIDT. Mhux me˙tie© li wie˙ed jirriserva post, imma d-d˙ul g˙all-kunçert ikun b’g˙otja rakkomandata ta’ €10. Din is-serje g˙andha lappo©© ta’ Heritage Malta.

BEHIND ENEMY LINES

KUNÇERT MIS-SOCIETÀ FILARMONICA MARIA MATER GRATIAE

Artisti lokali minn setturi differenti tax-xena artistika Maltija qed jer©g˙u jing˙ataw l-opportunità biex jesportaw ix-xog˙ol u t-talent tag˙hom g˙al udjenza internazzjonali, grazzi g˙al Malta Showcase, inizjattiva immexxija mill-Fondazzjoni Valletta 2018 flimkien mal-Kunsill Malti g˙all-Arti, ÛiguÛajg – il-Festival Internazzjonali tal-Arti g˙at-Tfal u Ω-Ûg˙aΩag˙, u ç-Çentru g˙allKreattività fil-Kavallier ta’ San Ìakbu.

Iç-Chairman tal-Fondazzjoni Valletta 2018 Jason Micallef qal: “Permezz ta’ Malta Showcase, il-Fondazzjoni Valletta 2018 qed taqsam l-a˙jar aspetti tal-kultura Maltija u prestazzjonijiet lokali ma’ diretturi u programmaturi internazzjonali. Din l-inizjattiva se timmassimizza l-potenzjal u tkattar ir-reputazzjoni tal-artisti kontemporanji Maltin u tirriΩulta fi tkabbir kulturali, ekonomiku u soçjali.”

Malta Showcase huwa eΩempju çar ta’ kif il-Fondazzjoni Valletta 2018 qed tag˙ti prijorità lil pro©etti strate©içi fit-tul li minnhom se jgawdi s-settur kreattiv.

Toni Attard, id-Direttur tal-Istrate©ija fil-Kunsill Malti g˙all-Arti sostna: “Permezz ta’ Malta Showcase qed jin˙olqu opportunitajiet ©odda g˙all-artisti u pjattaforma kollaborattiva bejn organizzazzjonijiet kulturali u msie˙ba internazzjonali.”

Malta Showcase hija kollezzjoni mirquma ta’ repertorju Malti lest biex ji©i pprogrammat minn festivals, teatri u organizzazzjonijiet kulturali internazzjonali. Din il-kollezzjoni ©iet ippubblikata u qed titqassam lil programmaturi internazzjonali li huma interessati biex jinkludu t-talent lokali fil-festivals u l-programmi tag˙hom. Pjattaformi, udjenzi u netwerks huma essenzjali g˙attkabbir u l-iΩvilupp tas-settur kreattiv u l-professjonalizzazzjoni tal-artisti.

Il-pubblikazzjoni hija maqsuma f’˙ames sezzjonijiet: Ωfin, teatru, muΩika, udjenzi Ωg˙ar u bands. Mag˙mula minn 44 repertorju differenti, il-kollezzjoni kibret sostanzjalment minn dik li ˙ar©et f’Lulju tas-sena l-o˙ra. Ir-repertorji huma diversi, minn Ωfin kontemporarju g˙al kummiedja, teatru kontemporarju, spettakli interattivi, u muΩika live.

Il-pubblikazzjoni stampata ta’ Malta Showcase ser tintbag˙at lil diversi entitajiet kulturali internazzjonali kif ukoll diretturi u programmataturi tal-Kapitali Ewropej tal-Kultura, ambaxxaturi u diretturi tal-festivals. Informazzjoni dwar l-44 repertorju, li huma parti minn Malta Showcase Portfolio 2015, tista’ tinkiseb mis-sit elettroniku www.maltashowcase.com

L-appuntament ewlieni fil-kalendarju muΩikali tas-Soçjetà tag˙na re©a’ wasal. Nhar is-Sibt 16 ta’ Mejju 2015, fit-Teatru Notre Dame f’ÓaΩÛabbar, il-Banda Maria Mater Gratiae se tippreΩenta Behind Enemy Lines, kunçert ta’ muΩika b’rabta ma’ gwerer u battalji, partikolarment l-450 anniversarju mill-Assedju l-Kbir kif ukoll is-70 anniversarju mit-tmiem tat-Tieni Gwerra Dinjija. Il-muΩika minn dan il-©eneru mag˙Ωula g˙al dan il-kunçert tinkludi Parade of the Charioteers mill-film Ben-Hur, segwita bit-tema prinçipali mill-film Braveheart .

Tindaqq ukoll The Fall of Fort St Elmo, kompoΩizzjoni ©dida tal-Mro Ray Sciberras li ©iet ippubblikata minn Hafabra Music fis-sena 2013; u wara, The Blue and the Gray, ©abra ta’ kanzunetti popolari fi Ωmien il-gwerra çivili Amerikana.

Il-kantanta Ritienne Azzopardi mbag˙ad tinterpreta l-kanzunetti It’s a Long Way to Tipperary u Lili Marleen, filwaqt li l-vjolinist

Dr Jurgen Abela ser idoqq tema mill-film Schindler’s List . Ma jonqsux siltiet mill-film Pearl Harbor ; Hymn to the Fallen mill-film Saving Private Ryan; Ride of the Valkyries talkompoΩitur çelebri ÌermaniΩ Richard Wagner; u The Imperial March mis-sensiela Star Wars.

Il-banda ser tkun ta˙t id-direzzjoni tasSurmast Direttur Kevin Mizzi B.Sc.(Hons.), M.Sc., LLCM u ser jippreΩentaw is-serata s-Sur Mario Micallef u s-Sinjura Graziella Mizzi.

In˙e©©uk sabiex tattendi g˙al dan l-ispettaklu muΩikali u awdjoviΩiv. Is-serata tibda fis7.30 ta’ filg˙axija u, b˙al dejjem, l-entratura ser tkun ming˙ajr ˙las, g˙alkemm in˙e©©uk sabiex ©entilment tkun ©eneruΩ fid-donazzjoni tieg˙ek.

Ir-riservazzjonijiet jistg˙u jsiru fuq http://mmg.ticketleap.com fejn tista’ tag˙Ωel ilpost preferut tieg˙ek billi tibg˙at email lil booking@mmg.com.mt jew iççempel fuq 7967 8309.

MADWARNA KÓ

10|05|2015 23

kullhadd.com

IL-BANDA SAN GEJTANU TAL-ÓAMRUN IDDOQQ F’RUMA, NAPLI U ASSISI Il-Banda tal-G˙aqda tal-MuΩika San Gejtanu tal-Óamrun, bejn l-1 u s-6 ta’ Mejju li g˙addew kienet fl-Italja fejn esegwiet servizzi muΩikali fl-ibliet ta’ Ruma, Napli, u Assisi.

Il-Ìimg˙a l-1 ta’ Mejju, il-Banda San Gejtanu wettqet l-ewwel servizz tag˙ha f’Ruma, fejn ilBanda daqqet fi Piazza di Spagna, u mxiet tul Via dei Condotti u Via del Corso, biex temmet il-març tag˙ha fi Piazza del Popolo. Matul dan is-servizz il-Banda esegwiet g˙add ta’ marçijiet brijuΩi sinonimi mag˙ha, li ntlaqg˙u b’mod tajjeb ˙afna mill-eluf ta’ Taljani u turisti li kienu jo˙onqu l-in˙awi storiçi fil-qalba ta’ Ruma.

Hawnhekk ukoll il-Banda San Gejtanu ©iet milqug˙a mill-Ambaxxatur ta’ Malta g˙allItalja, l-E.T. Vanessa Frazier.

L-g˙ada, is-Sibt 2 ta’ Mejju, il-Banda San Gejtanu daqqet f’Napli, fejn g˙at-tieni sena konsekuttiva d-Deputazione del Tesoro di San Gennaro stiednet lill-G˙aqda tal-MuΩika San Gejtanu biex tie˙u sehem fil-purçissjoni talqaddisin patruni ta’ Napli, fosthom il-patrun

tal-G˙aqda Maltija, San Gejtanu. Mal-Banda San Gejtanu daqqet ukoll il-Banda talCarabinieri fejn iΩ-Ωew© baned alternaw fiddaqq tag˙hom. Membri tal-G˙aqda tal-MuΩika San Gejtanu refg˙u l-bust tal-fidda ta’ San Gejtanu, li fih jinsabu relikwji tal-qaddis, tul ilpurçissjoni kollha li ˙ar©et mid-Duomo ta’ Napli u ntemmet fil-BaΩilika ta’ Santa Chiara f’Napli stess.

L-a˙˙ar impenn muΩikali tal-Banda San Gejtanu kien it-Tnejn 4 ta’ Mejju, fil-belt ta’ Assisi, fejn il-Banda bdiet is-servizz tag˙ha minn quddiem il-BaΩilika ta’ Santa Chiara u, wara li mxiet tul it-toroq çentrali ta’ din il-belt, temmet is-servizz tag˙ha quddiem il-BaΩilika importanti ta’ San Fran©isk.

Fit-tliet servizzi tag˙ha l-Banda San Gejtanu wasslet bl-aqwa mod is-sabi˙ tal-març Malti u l-apprezzament kien evidenti bl-applawsi fi tmiem kull març u bil-bosta kummenti u mistoqsijiet li saru lill-bandisti u lid-diri©enti.

Il-kontin©ent Malti la˙˙aq il-75 persuna.

SEJÓA ÌDIDA GÓAL PROGRAMM TA’ FONDI GÓALL-KREATTIVITÀ FL-ISKEJJEL

Il-Kunsill Malti g˙all-Arti u l-Ministeru talEdukazzjoni jiffirmaw Memorandum of Understanding L-istudenti Maltin se jer©a’ jkollhom l-opportunità biex jinvolvu ru˙hom fil-kreattività u l-arti fl-iskejjel tag˙hom wara li l-Kunsill Malti g˙allArti nieda r-raba’ sej˙a g˙all-applikazzjonijiet g˙al Kreattiv.

Il-programm ta’ fondi Kreattiv g˙andu l-g˙an li jda˙˙al artisti – kittieba, poeti, muΩiçisti, artisti viΩivi – fl-iskejjel biex ja˙dmu mal-g˙alliema u listudenti biex dawn ji©u ispirati, jitg˙allmu u jo˙olqu pro©etti f’mod kollaborattiv u innovattiv.

Fit-tliet snin mit-tnedija ta’ Kreattiv saru 54 pro©ett – medja ta’ 18-il attività fis-sena – fuq medda ta’ seba’ xhur. Madwar 5,400 student minn 50 skola ˙adu sehem. Aktar minn 600 membru tal-istaff ikkontribwixxew u l-udjenzi la˙˙qu mat-8,000 persuna. Total ta’ 94 artist ipparteçipaw f’numru ta’ pro©etti varji.

Immani©©jat mill-Kunsill Malti g˙all-Arti b’kollaborazzjoni mad-Direttorat tal-Kultura, total ta’ €75,000 ©ew allokati g˙all-programm ta’ din issena. Massimu ta’ €5,000 jing˙ataw lil kull proposta li tintg˙aΩel, u dan l-ammont irid ji©i uΩat fuq perjodu ta’ 12-il xahar. Il-fond huwa kompetittiv u l-pro©etti eli©ibbli ji©u evalwati minn bord independenti appuntat mill-Kunsill Malti g˙all-Arti. Óafna jaqblu li l-kreattività hija essenzjali sabiex it-tfal jikbru b’mod s˙i˙. IΩda, kulma jmur, l-arti qed issir g˙aΩla vijabbli wkoll g˙allimpjiegi. Il-figuri jitkellmu wa˙edhom: skont irrapport tal-2014 tal-Istrate©ija tal-Ekonomija Kreattiva, l-industriji kulturali u kreattivi jikkontribwixxu direttament madwar 5% tal-Prodott Domestiku Gross u jimpjegaw aktar minn 10,000 persuna. Aktar ma jg˙addi Ω-Ωmien aktar jo˙ro© çar kif l-arti mhijiex ‘Ωejda’ imma parti integrali mis-sistema edukattiva.

Il-benefiççji wkoll jo˙or©u lil hinn mill-˙itan tal-iskejjel. F’çertu kaΩijiet, il-kollaborazzjonijiet bejn l-artisti u l-iskejjel baqg˙u g˙addejjin anke wara li ntemm il-pro©ett. Wie˙ed mill-pro©etti, Kirana, sa˙ansitra fforma parti minn ÛiguÛajg – il-Festival Internazzjonali tal-Arti g˙at-Tfal u ΩÛg˙aΩag˙ 2014, u huwa riservat minn Franza, lItalja u l-Ingilterra g˙all-2015.

IΩda l-programm mhuwiex fuq pro©etti artistiçi ta’ darba. L-g˙an tieg˙u huwa li j˙e©©e© it-tfal jipparteçipaw f’attivitajiet kreattivi, jibdlu l-mod kif ja˙sbu, jipprovdi spazju li mhuwiex ikkundizzjonat mir-riΩultati. L-arti tg˙in lit-tfal jag˙mlu sens mid-dinja, tinkora©©ihom jistaqsu l-mistoqsijiet, jiddibbattu, jikkummentaw u ja˙sbu b’mod kreattiv u innovattiv. Óafna minn dawn il-˙iliet jibqg˙u mat-tfal tul ˙ajjithom u g˙alhekk jassiguraw li, ladarba jispiçça l-pro©ett, il-legat kreattiv jibqa’ g˙addej.

Huwa g˙alhekk li l-Kunsill Malti g˙all-Arti u lMinisteru tal-Edukazzjoni ffirmaw Memorandum of Understanding, biex ikomplu jsa˙˙u r-rabtiet bejn l-arti u l-edukazzjoni.

L-g˙an ta’ dan il-ftehim huwa li jidentifika b’mod çar ir-rwoli u r-responsabbilitajiet ta’ kull na˙a b’rabta mal-implimentazzjoni tal-qafas talIstrate©ija tal-Edukazzjoni f’Malta 2014-2024 u lMission Statement tal-Kunsill Malti g˙all-Arti.

Permezz ta’ dan l-MOU, il-Ministeru g˙allEdukazzjoni u l-Kunsill Malti g˙all-Arti se jkunu qeg˙din jikkollaboraw fuq numru ta’ attivitaijiet li jinkludu workshops u seminars ta’ ta˙ri©, konferenzi, seminars, preΩentazzjonijiet, pro©etti ffinanzjati mill-Unjoni Ewropea, opportunitajiet ta’ espoΩizzjoni g˙all-impjiegi g˙all-istudenti, Ωvilupp tal-kurrikulu, tag˙lim u assessment outcomes frameworks u ta˙ri© g˙all-g˙alliema.

L-applikazzjonijiet g˙all-Kreattiv jag˙lqu fid-29 ta’ Mejju; l-evalwazzjonijiet se jsiru f’Ìunju 2015; ir-riΩultati jo˙or©u fl-1 ta’ Lulju. G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit maltaculture.com jew ilpa©na ta’ Facebook tal-Kunsill Malti g˙all-Arti.

KUNÇERT MUÛIKALI F’BIR MIFTUÓ

Fl-okkaΩjoni tal-50 anniversarju mill-fondazzjoni Din l-Art Óelwa se jsir il-Classical Music Festival fil Kappella ta’ Santa Marija ta’ Bir Miftu˙, il-Gudja.

Dan il-festival jifta˙ nhar ilÌimg˙a 15 ta’ Mejju bilkunçert min The Conrads sostnuti mill-ADRC Trust. , b’Elizabeth Conrad, pjanu; Maria Conrad, vjolin; u José Garcia Gutierrez, horn . IlmuΩika se tkun ta’ Duvernoy, Reinecke, Brahms, Granados, de Falla, Buyanowski u Mompou.

G˙alkemm l-ewwell kunçert huwa kollu mimli, baqa’ tliet iljieli o˙ra ta’ muΩika millaqwa. Dawn ikunu: Is-Sibt 23 ta’ Mejju, The String Ensemble Cincievski sponsorjat mill-Ambaxxata ta’ Franza flimkien ma’ Alliance Francaise de Malte – Méditerranée; The Cincievski Ensemble ser jippreΩentaw String Quintet No. 11 Op. 33 u No. 12 Op. 34 ta’ George Onslow.

Is-Sibt 30 ta’ Mejju jmiss lil

Musica Nova Duo – Massimo de Bonfils, – vjolin, u Luca Minervino, kitarra, sponsorjati mill-Istituto Italiano di Cultura u l-Ambaxxata tal-Italja flimkien mal-Conservatorio di Santa Cecilia. L-okkaΩjoni hi marbuta mal-EXPO Milano.

Musica Nova Duo jippreΩentaw siltiet mill-opri ta’ Gioacchino Rossini.

L-a˙˙ar kunçert ikun nhar isSibt 13 ta’ Ìunju. LAmbaxxatur tal-IΩrael jippreΩenta d-Duo Liat Cohen – Boulanger Prize, kitarra, u Eyal Ein Habar, flauwt, b’muΩika minn Giuliani, Zequinha de Abreu u Villa Lobos.

Il-kunçerti kollha jibdew fit8.00pm. Wara kull kunçert ikun hemm riçeviment fil©onna biswit il-kappella.

Biljetti €20 jew block tickets €50 g˙al tliet kunçerti, u €35 g˙al Ωew© kunçerti.

G˙al aktar informazzjoni çempel lil Din l-Art Óelwa fuq 2122 5952 jew Ωur is-sit info@dinlarthelwa.org

24 10|05|2015

kullhadd.com

kÓ MADWARNA

IL-GRUPP FARSONS JIRREÌISTRA MILL-ÌDID RIÛULTATI U PROFITTI B’SAÓÓITHOM Simonds Farsons Cisk plc irre©istrat sena o˙ra ta’ tkabbir konsistenti u profittabbli. Filwaqt li l-bejg˙ totali g˙assena finanzjarja li ntemmet fil-31 ta’ Jannar 2015 Ωdied ftit biex qabeΩ id-€79 miljun, il-Grupp g˙amel Ωieda sostanzjali fil-profitt tieg˙u meta mqabbel marriΩultati miksuba s-sena ta’ qabel. Ilprofitt mill-operat qabel it-taxxa Ωdied b’20% g˙al €8.2 miljun.

Ir-riΩultati li ©ew irre©istrati din is-sena kienu miksuba bis-sa˙˙a ta’ aktar tkabbir fl-ekonomija lokali, permezz ta’ sena rekord fl-ammont ta’ turisti u finnefqa tag˙hom f’pajjiΩna, bir-riΩultati inkora©©anti li kisbu l-prodotti ewlenin tal-Grupp, u bis-sa˙˙a ta’ diversi fatturi o˙ra, fosthom titjib fl-effiçjenzi, produttività u t-tnaqqis sinifikanti fil-prezzijiet tal-materja prima.

Minbarra t-tis˙i˙ tal-Grupp fl-industrija, ir-riΩultati miksuba matul din is-sena kienu tajbin ˙afna speçjalment meta tqis is-sensiela ta’ deçiΩjonijiet importanti u sinifikanti li ˙a l-Bord. La©©ustament nett ’l isfel ta’ €5.2 miljun fil-valuri tal-proprjetà kien rifless fl-istess riΩultati, wara reviΩjoni tal-˙sieb u ttis˙i˙ tal-pjanijiet tal-iΩvilupp talFarsons Business Park. Meta tikkunsidra li l-Bord ikkonferma l-˙sieb tieg˙u li jiddisponi mill-proprjetà, ir-riΩultati talproprjetà, inkluΩ dan l-a©©ustament filvaluri, issa qed jidhru b˙ala discontinued operations. Hu mistenni jsir avviΩ ie˙or mill-kumpanija fuq l-iΩvilupp ta’

din il-proprjetà qabel il-laqg˙a ©enerali annwali li jmiss tas-26 ta’ Ìunju 2015.

Il-kumpanija rrevediet ukoll kemm ser tuΩa fil-futur it-taxxa tal-assi diferita, fiddawl tal-iskemi ta’ kreditu aktar restrittivi g˙at-taxxa tal-investiment, li da˙lu fis-se˙˙ g˙all-impriΩi l-kbar minn Lulju 2014. Din wasslet g˙all-g˙arfien ta’ €5.3 miljuni fi krediti ta’ taxxa diferita fuq lg˙ajnuna g˙all-investiment.

Iç-Chairman tal-Grupp, is-Sur Louis A. Farrugia qal: “Il-Bord hu sodisfatt ˙afna b’dawn ir-riΩultati tal-Grupp u se nkomplu g˙addejjin b’investimenti sinifikanti

u niΩguraw li nibqg˙u nipproduçu prodotti ta’ klassi dinjija bl-aktar mod effiçjenti u effettiv. Nixtiequ nbieg˙u aktar mill-prodotti tag˙na fis-swieq internazzjonali u dawn ir-riΩultati g˙andhom jg˙inuna f’din l-isfida.”

Il-façilità l-©dida g˙all-ippakkjar talbirra – pro©ett ta’ €27 miljun – li se tie˙u post il-façilitajiet eΩistenti kollha tal-produzzjoni tax-xarbiet tag˙na filfliexken tal-˙©ie© u l-bottijiet, se titlesta sa April 2016. Din il-façilità l-©dida se tag˙ti lill-kumpanija g˙aΩla o˙ra li tipproduçi fliexken g˙as-swieq tal-

DAWN OF THE GREAT SIEGE – LIFE AT SEA 2015

Lejlet l-450 anniversarju mill-ewwel dehra tal-flotta Ottomana fil-GΩejjer Maltin, Heritage Malta Flimkien mal-Kunsill Malti g˙all-Arti se tkun qieg˙da torganizza jum ta’ attivitajjiet kulturali u ta’ divertiment g˙all-familja kollha bl-isem Dawn of the Great Siege”.

Din is-sena, fil-fatt, l-attività annwali mag˙rufa b˙ala Life at Sea li ti©i organizzata minn Heritage Malta fil-MuΩew Marittimu ta’ Malta, se tkun wa˙da speçjali bi programm li, minbarra l-attivitajiet tas-soltu b˙al tours speçjali u ta˙ditiet fil-muΩew, se ti©i estiΩa anke fil-pjazza u fix-xatt tal-Birgu u se tinkludi wkoll numru ta’ re-enactments, reçtar, muΩika, Ωfin, dawra mal-port, animazzjoni g˙at-tfal, kif ukoll posti tal-ikel.

L-attività se tibda fid-9.00am u dawk li jattendu se jkollhom l-opportunità jgawdu minn programm mimli attivitajjiet sal4.00pm.

Grupp ta’ g˙axar animaturi se jkunu qeg˙din jinvolvu t-tfal f’numru ta’ attivitajiet li jinkludu krafts, face-painting u balloon modelling.

G˙al din l-okkaΩjoni Heritage Malta u lKunsill Malti G˙all-Arti ssie˙bu ma’ Ωew© gruppi ta’ re-enactors sabiex ji©u rappreΩentati bl-iktar mod preçiΩ storikament ©rajjiet marbutin mal-Assedju l-Kbir tal1565. Dawk li jattendu se jkollhom l-opportunità jiltaqg˙u mal-kirurgu tal-Ordni, il-

ba˙rin li ˙adu sehem fil-piccolo soccorso u l-merçenarji li n©iebu Malta mill-Kavallieri sabiex jg˙inu fid-difiΩa tal-GΩejjer Maltin.

Wie˙ed se jkun jista’ jassisti g˙al ©lied bixxwabel, operazzjoni kirur©ika kif kienet issir fi Ωmien il-kavallieri u l-isparar ta’ kanun.

Il-banda ta’ ispirazzjoni medjevali Bibita se tkun qed tag˙ti kunçert live, filwaqt li lPaul Curmi Folk Dance Company se jkunu qeg˙din jiΩfnu Ωfin tradizzjonali folkloristiku Malti. Il-programm jinkludi wkoll rapreΩentazzjoni teatrali qasira sabiex tfakkar id-d˙ul tar-refu©jati Maltin fil-Birgu biex jistkennu mill-attakki tal-g˙adu.

Il-programm jinkludi wkoll ©ita biddg˙ajsa madwar il-port li titlaq minn quddiem il-Forti Sant’An©lu u li se tiffoka fuq lAssedju l-Kbir. G˙al iktar informazzjoni dwar din id-dawra mal-port u kif jistg˙u jinkisbu l-biljetti wie˙ed g˙andu jΩur is-sit elettroniku ta’ Heritage Malta http://www.heritagemalta.org Dawn l-attivitajjiet qed ji©u orgnaizzati minn Heritage Malta flimkien mal-Kunsill Malti g˙all-Arti u l-Kunsill Lokali tal-Birgu sabiex jitfakkar l-450 anniversarju millAssedju l-Kbir tal-1565. G˙all-programm s˙i˙ tal-attivitajjiet kollha marbuta ma’ dan l-anniversarju wie˙ed jista’ jΩur is-sit elettroniku http://www.heritagemalta.org/1565

esportazzjoni bis-sistema one way.

“It-titjib konsistenti fir-riΩultati tag˙na jag˙mlilna aktar kura©© biex inkomplu n˙ejju ru˙na tajjeb g˙al aktar opportunitajiet ta’ esportazzjoni li se jkollna, malli titlesta l-façilità tal-ippakkjar issena d-die˙la,” ikkummenta s-Sur Norman Aquilina, Kap EΩekuttiv talGrupp Farsons.

“Minkejja l-bidliet fis-suq u l-kompetizzjoni qawwija ma taqta’ xejn fis-setturi kollha li noperaw fihom, l-ambizzjonijiet tag˙na g˙al tkabbir bi profitt jibqg˙u b’sa˙˙ithom ˙afna. Minbarra li mmorru g˙al aktar tkabbir organiku, se nibqg˙u impenjati nkomplu nakkwistaw aktar marki ˙alli nΩidu b’rata mg˙a©©la dan it-tkabbir bl-innovazzjoni u bl-esportazzjonijiet. Dawn se jibqg˙u Ω-Ωew© oqsma strate©içi importanti ewlenin tag˙na,” kompla s-Sur Aquilina.

Il-fond tal-azzjonisti tal-kumpanija Ωdiedu b’€5 miljuni u qabΩu l-€100 miljun (Jannar 2014: €95 miljun). LEBITDA (il-qlig˙ qabel l-interess, ittaxxa, id-deprezzament u l-amortizzazzjoni) g˙al din is-sena la˙aq €15.9 miljuni meta mqabbel mal-€14.2 miljuni tas-sena ta’ qabel.

Il-Bord tad-Diretturi qed jirrakkomanda Ωieda fid-dividend finali ta’ €2 miljuni, li twassal g˙al dividend totali ddikjarat ta’ €3 miljuni g˙as-sena msemmija.

Din iç-çifra hi €0.5 miljuni aktar millammont iddikjarat is-sena l-o˙ra.

LAQGÓA ÌENERALI ANNWALI MILL-MACC Il-Malta Association of Crohn’s and Colitis (MACC) se tlaqqa’ il-Óames Laqg˙a Ìenerali Annwali tag˙ha flLecture Room 4/5, Block C, Level 1 (sular wie˙ed fuq il-Kappella) flIsptar Mater Dei, l-Imsida, nhar ilÌimg˙a 15 ta’ Mejju, fis-7.00pm. Illaqg˙a se tiççelebra wkoll il-Ìurnata Dinjija tal-IBD 2015 li se ti©i mfakkra nhar it-Tlieta 19 ta’ Mejju.

G˙al dan il-g˙an il-laqg˙a se tkun segwita b’ta˙dita fejn il-kelliema ewlenija se tkun Dr Stefania Chetcuti Zammit MD MRCP UK, HST Gastroenterology mill-Isptar Mater Dei. Hija se titkellem fuq issu©©ett: Is-sa˙˙a tan-nisa u l-IBD – perspettiva lokali u Ewropea.

Wara t-ta˙dita, dawk il-preΩenti se jkunu mistiedna jistaqsu xi mistoqsijiet rilevanti g˙as-su©©ett u mistoqsijiet relatati ma’ temi importanti. Kull min hu interessat fis-su©©ett jista’ jattendi. It-ta˙dita se tkun bil-Malti, b’riassunt bl-IngliΩ u l-mistoqsijiet fi tmiem it-ta˙dita jistg˙u jsiru kemm bil-Malti kif ukoll bl-IngliΩ. Ìurnata Dinjija tal-IBD 2015 Barra minn dan, biex tkompli tfakkar il-Ìurnata Dinjija tal-IBD 2015 mal-pubbliku in©enerali, lMACC se ttella’ wirja ta’ powsters fuq l-IBD fil-foyer tas-Surgical Out Patients fl-Isptar Mater Dei millÓamis 14 sal-Erbg˙a 20 ta’ Mejju.

Huwa stmat li l-IBD taffettwa ˙ames miljun ru˙ mad-dinja kollha.

Il-marda ta’ Crohn u l-kolite ulçeroΩa jaffettwaw b’mod dirett issistema di©estiva u jikkawΩaw l-infjammazzjoni tal-intestini billi jiffurmaw infafet li jdemmu malajr. La hemm kura, la nafu l-kawΩi u l-pubbliku ftit li xejn jaf fuq l-u©ig˙ kroniku li l-pazjenti li jsofru mill-IBD ikollhom jiffaççaw b’mod kura©©uΩ ta’ kuljum.

B˙ala riΩultat ta’ diskussjonijiet li saru fis-sena 2009 fost organizzazzjonijiet tal-pazjenti tal-IBD minn 27

pajjiΩ ta’ erba’ kontinenti (lAwstralja, il-Kanada, l-Ewropa, lAmerika t’Isfel u l-Istati Uniti talAmerika) ittie˙det id-deçiΩjoni li tibda ti©i ççelebrata l-Ìurnata Dinjija tal-IBD ta’ kull sena fid-19 ta’ Mejju.

L-g˙an prinçipali tal-Ìurnata Dinjija tal-IBD li saret g˙all-ewwel darba fis-sena 2010 huma: – biex ji©i mg˙oddi sens ta’ solidarjetà globali g˙all-pazjenti tal-IBD – biex il-midja tkun taf in-numru u l-kwistjonijiet li jikkonçernaw il-pazjenti tal-IBD – biex t˙e©©e© lill-pazjenti biex jiltaqg˙u u jie˙du parti fl-attivitajiet tal-assoçjazzjonijiet nazzjonali tag˙hom – biex iΩΩid l-g˙arfien fost il-professjonisti tas-sa˙˙a dwar l-assoçjazzjonijiet nazzjonali tal-Crohn’s u lColitis – biex isir xog˙ol ma’ soçjetajiet u organizzazzjonijiet professjonali talkura tas-sa˙˙a – biex ji©i mwaqqaf sit tal-Ìurnata Dinjija tal-Pazjenti tal-IBD b’˙oloq ma’ assoçjazzjonijiet tal-IBD – biex ti©i ppreparata gwida ta’ viΩjoni globali u mission policy statement primarjament dwar irriçerka, it-trattament u kwistjonijiet personali relatati mal-IBD, xog˙lijiet, edukazzjoni, eçç.

L-g˙anijiet prinçipali tal-MACC huma li toffri appo©© g˙all-persuni, u qraba ta’ persuni li jsofru millmarda Crohn u l-kolite ulçeroΩa (IBD), li tg˙inhom itejbu l-kwalità tal-˙ajja u li ΩΩid l-g˙arfien fost ilpubbliku fuq dawn il-kundizzjonijiet kroniçi. L-MACC g˙andha wkoll lintenzjoni li tippromovi l-˙ti©ijiet u d-drittijiet tal-pazjenti u li t˙e©©e© u tippromovi r-riçerka.

G˙al aktar informazzjoni u kjarifiki dwar l-MACC u din l-attività, tista’ tikkuntattja l-MACC bl- email : info@macc.org.mt, jew jid˙ol fis-sit elettroniku tal-MACC fuq http://www.macc.org.mt, jew çempel 9930 3964.

riÇetti kÓ

10|05|2015 25

kullhadd.com

frawli kull feJn titfa’ Óarstek B˙alissa, kull fejn iddawwar wiççek tara l-frawli: fl-g˙elieqi u fis-serer, fis-swieq u fil-vannijiet tal-bejjieg˙a tal-˙axix, u kwaΩi f’kull ristorant u dar Maltija.

Din il-frotta bnina, g˙all-kuntrarju ta’ frott ie˙or, g˙andha Ω-Ωerrieg˙a fuq barra, madwar 200 Ωerrieg˙a kull frawla. Hija sors tajjeb ˙afna tal-vitamini A u K, fiha wkoll ammont ta’ fibra, potassju, manjeΩju u açidu foliku.

Il-frawli minn dejjem kien jintuΩa g˙al skopijiet mediçinali, speçjalment biex jg˙in id-di©estjoni. Il-kulur a˙mar vibranti ©ej mill-ammont kbir ta’ anthocyanidin, li jag˙mel lil din il-frotta g˙anja fl-antiossidanti.

insalata tat-tiÌieÌ u l-frawli

Isservi: 4 persuni

Ingredjenti

G˙az-zalza tal-wiçç:

• • • •

• • • • • • • •

• •

200g weraq tari tal-ispinaçi 200 g frawli friska, ma˙sula u mqattg˙a 75g ©ewΩ imkisser 4 isdra tat-ti©ie©, ming˙ajr g˙adam u ©ilda Mg˙arfa Ωejt taΩ-Ωebbu©a Mel˙ u bΩar mit˙un frisk

150ml Ωejt taΩ-Ωebbu©a 2 mg˙aref ˙all balsamiku Qoxra ta’ larin©a, ma˙kuka Meraq ta’ larin©a 1 mg˙arfa g˙asel 1 kuççarina mustarda 2 mg˙aref tursin frisk, imqatta’ Mel˙ u bΩar mit˙un frisk

CheesCake bil-frawli

kies˙a Mg˙arfa u nofs (15g) ©elatina Qoxra ma˙kuka rqiq ta’ lumija Meraq ta’ nofs lumija

• G˙all-baΩi: • 250g gallettini digestive, imfarrkin fin • 125g butir, imdewweb

• •

G˙all-krema: • 250g irkotta • 250g ©obon artab • 150g zokkor tal-©elu, mg˙arbul • 200ml krema friska,

1.

Idlek l-isdra tat-ti©ie© biΩ-Ωejt taΩ-Ωebbu©a u roxxhom bilmel˙ u l-bΩar. Sa˙˙an grilja u ixwi l-isdra sakemm jie˙du l-kulur u jsiru sew minn ©ewwa.

2.

Sadanittant ipprepara z-zalza g˙all-wiçç. Po©©i l-ingredjenti kollha taz-zalza f’vaΩett u ag˙lqu. Óabbat l-ingredjenti flimkien fil-vaΩett stess u po©©ih fil-fri©© g˙al iktar tard.

3.

Qatta’ b’idejk il-weraq tal-ispinaçi u aqsmu bejn erba’ platti. Qassam ukoll il-frawli u ferrxu fuq l-ispinaçi. Qatta’ kull sidra f’biççiet mill-wisa’ u po©©i porzjon fuq kull platt. Ferrex il-©ewΩ ukoll. Fl-a˙˙ar roxx l-insalata u t-ti©ie© biz-zalza ppreparata u servi.

2.

Biex tag˙mel il-baΩi: po©©i l-gallettini mfarrkin f’bieqja, Ωid il-butir imdewweb, u ˙awwad sakemm jit˙alltu sew. Aqleb it-ta˙lita fil-landa ppreparata u ag˙fasha b’mg˙arfa malqieg˙ sakemm ti©i kumpatta u lixxa. Po©©i l-landa fil-fri©© g˙al aktar tard.

Isservi: 12-il persuna

Ingredjenti

Metodu

G˙as-saff tal-frawli: • 400g frawli friska • 50g zokkor • Mg˙arfa u nofs (15g) ©elatina • Meraq ta’ nofs lumija

3.

Biex tag˙mel il-krema: po©©i l-meraq tan-nofs lumija f’bieqja Ωg˙ira u ferrex l-img˙arfa u nofs ©elatina fil-wiçç. Óallihom joqog˙du g˙al ftit minuti sakemm isiru qishom sponΩa. Sa˙˙an ilbieqja banjumarija u ˙awwad sakemm il-©elatina tin˙all, imbag˙ad ˙alliha tibred.

4.

Sadanittant, po©©i l-irkotta, il-©obon artab, iz-zokkor tal-©elu u l-qoxra tal-lumija f’bieqja u ˙abbathom flimkien b’˙abbata tal-elettriku sakemm ikollok ta˙lita lixxa. Óabbat il-krema friska sakemm titla’ u Ωida mat-ta˙lita tal-irkotta. Ûid ukoll il-©elatina u ˙awwad kollox sew. Ferra’ tta˙lita fil-landa fuq il-qieg˙ tal-gallettini u llixxa l-wiçç. Po©©i l-landa fil-fri©© g˙al aktar tard.

5.

Biex tag˙mel is-saff tal-frawli: po©©i l-meraq tan-nofs lumija f’bieqja Ωg˙ira u ferrex limg˙arfa u nofs ©elatina fil-wiçç. Óallihom joqog˙du g˙al ftit minuti sakemm isiru qishom sponΩa. Sa˙˙an il-bieqja banjumarija u ˙awwad sakemm il-©elatina tin˙all, imbag˙ad ˙alliha tibred. Sadanittant, po©©i l-frawli f’passatur u a˙silha ta˙t l-ilma. Ne˙˙i l-weraq u xxuttaha sew.

Po©©iha fi blender jew liquidiser u ag˙sarha kompletament. Ûid iz-zokkor u ˙awwad, imbag˙ad Ωid il-©elatina u ˙awwad sew. Ferra’ t-ta˙lita fuq il-krema fil-landa. Po©©i ç-cheesecake fil-fri©© g˙al mill-inqas 6 sig˙at biex jag˙qad sew.

Metodu

Biex isservi aqla’ l-qieg˙ tal-landa minn maç-çirku u ne˙˙i l-karta tal-©enb bil-mod. Ûej1.

Idlek landa tal-qieg˙ jinqala’, ta’ 24çm, bi ftit butir imdewweb. 6. jen il-wiçç bil-frawli friska u servih kiesa˙.

Iksi l-qieg˙ u l-©enb tal-landa bil-kartaforn.

Ìamm tal-frawli

8 sig˙at.

Ingredjenti

2.

Ne˙˙i l-qoxra tal-lumija minn mal-frawli u po©©i t-ta˙lita f’kazzola fuq nar moderat.

Meta tifta˙ tag˙li, ˙alliha tbaqbaq g˙al nofs sieg˙a filwaqt li t˙awwadha kultant b’mg˙arfa tal-injam. Tella’ r-rag˙wa li t-ta˙lita tag˙mel fil-wiçç bi xkumatur u armiha.

• • •

1kg frawli friska 700g zokkor Lumija

Metodu

3.

Jekk trid il-©amm bil-biççiet tal-frott kbar ˙allih kif inhu, u jekk tridhom iΩg˙ar ne˙˙i l-kazzola minn fuq in-nar u g˙affe© ftit il-frawli b’masher. Er©a’ po©©i l-kazzola fuq innar u ˙alliha tbaqbaq g˙al 20-30 minuta o˙ra sakemm ikollha l-konsistenza tal-©amm li tixtieq.

Po©©i l-frawli f’passatur u a˙silha tajjeb ta˙t l-ilma. Ne˙˙i l1. weraq u xxuttaha sew. Po©©iha f’bieqja u Ωid iz-zokkor. Qaxxar u ag˙sar il-lumija u Ωid il-qoxra u l-meraq ukoll. Óawwad kollox tajjeb, g˙atti l-bieqja bil-cling film u po©©iha fil-fri©© tul il-lejl jew g˙al

4.

Ferra’ l-©amm f’vaΩetti sterilizzati (15-il minuta jag˙lu f’borma bl-ilma, jew fuq dixx f’forn ja˙raq). Ag˙laq il-vaΩetti sew u aqlibhom rashom ’l isfel sakemm jibirdu. Erfa’ l-vaΩetti f’post mudlam u frisk, iΩda mhux umduΩ. Óalli l-©amm hekk g˙al xahar qabel tift˙u u, meta l-vaΩett ikun miftu˙, po©©ih fil-fri©©.

Ìelat tal-frawli Isservi: bejn 4-6 persuni

Ingredjenti •

200g frawli friska, ma˙sula u xxuttata u ming˙ajr weraq

• • •

Metodu 1.

Ag˙sar il-frawli bi blender jew liquidiser u g˙addih minn passatur biex tne˙˙i Ω-Ωerrieg˙a. Ûid il-meraq tal-lumi mal-frawli.

300ml krema doppja Bott ˙alib mag˙qud 2. ta’ 400g (condensed ˙afifa. milk) Meraq ta’ nofs lumija 3.

4.

Po©©i l-˙alib mag˙qud u l-krema flimkien f’bieqja u ˙abbathom tajjeb sakemm ikollok ta˙lita Da˙˙al il-frawli mag˙sur bil-mod fit-ta˙lita tal-krema u ˙alib.

Ferra’ t-ta˙lita f’reçipjent tal-friΩa u ffriΩa sakemm tag˙qad.

Skeda kÓ

06.30 07.00 07.15 08.00 08.30 10.00 11.30 12.30 12.40 17.30 17.40 18.15 19.30 20.15 23.00 23.30

10|05|2015 27

kullhadd.com

One News Snajja’ Maltin (R) Pink Panther (R) Flimkien Ma’ Nancy (R) Paperscan Maratona b’risq Puttinu Cibus One News Maratona b’risq Puttinu One News On D Road Maratona b’risq Puttinu One News Maratona b’risq Puttinu Corpus Delicti One News

07.00 08.00 09.00 10.00 10.45 11.45 12.30 14.00 14.05 18.00 18.05 18.45 19.30 19.50 20.10 21.40 21.45 23.00

Net News Gateway to Miss World (R) Maratona b’risq Puttinu Quddiesa mis-Santwarju talMadonna ta’ Pinu Il-Óadd fi Sqallija L-Istandard Maratona b’risq Puttinu Net News Maratona b’risq Puttinu Net News What’s for dinner News Feed Net News News Feed Maratona b’risq Puttinu Net News Maratona b’risq Puttinu Net News

06.00 07.30 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 15.00 15.05 18.00 18.15 18.45 18.50 19.45 20.00 20.45 22.10 22.15 23.00 23.30

News Loop Sports Science Madwarna Xjenzarti Gadgets Househunt Malta u lil hinn minnha News Óadd G˙alik News Óbieb u G˙edewwa News G˙awdex illum Paq Paq on Test Nivestigaw x’qed nieklu DOT EU News Britain’s Got Talent Headline News Rajtx ma Rajtx News Malta u lil hinn minnha

07.00 Once Upon A Time In Wonderland 07.51 Fidati Di Me 08.30 Heartland 09.15 Il Fantino Di Tim 10.00 Il Cavallo 10.30 Il Baco 10.45 Cronache Animali 11.30 Mezzogiorno In Famiglia 13.00 Tg2 Giorno 13.30 Tg 2 Motori 13.45 Quelli Che Aspettano 15.30 Quelli Che Il Calcio 17.10 Stadio Sprint 18.10 90° Minuto 19.35 Squadra Speciale Cobra 11 20.30 Tg2 21.00 Pole Position 21.10 Gran Premio Di Spagna Formula 1 – Gara 23.00 La Domenica Sportiva

07.05 Film: Teodora Imperatrice Di Bisanzio 08.35 Film Diabolicamente Tua 10.05 Community – l’Altra Italia 10.50 Figu 10.55 Tgr Estovest 11.45 Ciclismo. Giro Mattina 12.00 Tg3 12.25 Tgr Mediterraneo 12.55 Il Posto Giusto 14.00 Tg Regione 14.15 Tg3 14.30 In 1/2 Ora 15.00 Tg3 Lis 15.05 Giro D'italia 2015 18.00 Kilimangiaro 19.00 Tg3 19.30 Tg Regione 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 21.40 Report 23.25 Tg3

06.15 07.00 08.40 10.00

14.05 14.55 16.50 18.30 19.00 19.11 21.25

Televendita Media Shopping Super Partes Le Avventure Di Lupin Campionato Mondiale Superbike 2015 (I1-I2) Fuori Giri Campionato Mondiale Superbike 2015 (I1-I2) Studio Aperto Campionato Mondiale Superbike 2015 (I1-I2) Karaoke Missione Mercurio Ant Bully – Una Vita Da Formica Studio Aperto Tom E Jerry Amore A Prima Svista Colorado

07.00 07.30 07.50 10.00 11.00 11.35 13.30 14.00 14.40 16.15 20.00 20.30 21.10 23.00

06.00 Green Balloon Club Goes on Holiday 06.25 Teletubbies 06.50 Charlie and Lola 07.00 Nina and the Neurons. In the Lab 07.15 Green Balloon Club Goes on Holiday 07.40 Teletubbies 08.05 Charlie and Lola 08.15 Doctors 10.15 EastEnders 12.45 Only Fools and Horses...

13.15 The Weakest Link 14.00 Doctor Who 14.45 Up the Women 15.15 Breaking Pointe 15.55 Pride and Prejudice 16.50 Little Dorrit 17.45 Doctor Who 18.30 The Inspector Lynley Mysteries 20.05 Little Dorrit 21.00 Stella 21.45 Silent Witness 22.30 Blackout

06.00 07.00 08.00 09.00 10.00 11.00 11.30 12.30 14.30 15.30 16.30 18.00 19.00 19.30 20.00 21.00 22.00

Diners Drive-Ins and Dives Chopped Amazing Wedding Cakes Barefoot Contessa Siba’s Table Guy’s Big Bite Chopped Diners Drive-Ins and Dives Chopped Barefoot Contessa Guy’s Big Bite Diners Drive-Ins and Dives Rev Run’s Sunday Suppers Siba’s Table. Fast Feasts Farm Kings Siba’s Table Diners Drive-Ins and Dives

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 11.40 12.35 13.30 14.25 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 22.00

07.05 07.55 08.20 08.45 09.15 09.40 10.00 10.25 10.55 11.20 11.45 12.10 12.35 13.00 13.20 13.45 14.40 15.25 15.55 16.20 16.45 18.15 18.50 19.15 19.45

Bubble Guppies PAW Patrol Winx Club The Fairly OddParents Sanjay and Craig Kung Fu Panda The Legend of Korra Teenage Mutant Ninja Turtles T.U.F.F. Puppy Winx Club iCarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Fairly OddParents iCarly Big Time Rush Swindle The Penguins of Madagascar Sanjay and Craig The Thundermans The Haunted Hathaways

06.00 06.25 10.00 10.55 11.50 12.45 13.40 14.35 15.30 16.25 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 22.45

Shamwari. A Wild Life Treehouse Masters Bahama Blue Reign of the Dinosaurs River Monsters Biggest & Baddest Wildest Islands North America World’s Wildest Cities Mutant Planet Biggest & Baddest Bahama Blue Lair of the Mega Shark Tanked River Monsters Reign of the Dinosaurs Biggest & Baddest Beast Lands

06.00 07.00 07.30 08.00 09.00 11.00 12.00 13.00 14.00 19.00 20.00 21.00 22.00 22.00

Omnibus TG La7 Omnibus L’Aria Che Tira Gustibus Intrigo A Taormina Tg La7 Tg La7 Cronache I Kennedy Josephine, Ange Gardien Tg La7 Tracce Di Rosso Uccidete La Colomba Bianca Omicidio A Luci Rosse

Holly Has a Baby E! News Style Star After Shock Kourtney & Khloé Take the Hamptons E! News Christina Milian Turned Up Fashion Bloggers Keeping Up With the Kardashians E! News Keeping Up With the Kardashians Botched Good Work E! News

06.00 Invasion Of The Body 07.55 Adolf Hitler: My Part In His Downfall 09.35 Curse Of The Pink Panther 11.25 Good Boy! 12.55 Red Corner 14.55 What’s The Matter With Helen 16.35 Big Screen 16.50 Beauty Shop 18.35 Lisa 20.10 The Private Files Of J.Edgar Hoover 22.00 In Dangerous Company 23.35 Crime And Punishment In Suburbia

How Do They Do It? Misfit Garage Fast N’ Loud MythBusters Extreme Engineering Storage Wars Canada Storage Hunters Auction Hunters Flip Men Wheeler Dealers Treehouse Masters Tanked Airplane Repo World’s Toughest Jobs Gold Divers Bear Grylls The Island with Bear Grylls Dual Survival

08.30 Four Days of Dunkirk Road Cycling 09.30 GP3 Series Motor Racing 10.00 FIM World Superbike Series Motorcycle Raci 11.30 Porsche Supercup Motor Racing 12.30 FIM World Superbike Series Motorcycle 14.00 Giro D'Italia Cycling 17.45 IAAF World Challenge Athletics 18.45 UEFA Under 17 European Championship 20.45 FIM World Superbike Series Motorcycle Raci 21.30 Motorsports Weekend 21.45 Giro d'Italia Cycling 23.00 Major League Soccer

11.10 11.40 12.25 12.45

06.00 07.00 08.30 09.00 09.45 20.30 20.40

Euronews A˙barijiet Xjenzarti Quddiesa tal-Óadd Maratona b’risq Puttinu News for the hearing impaired Maratona b’risq Puttinu

06.00 Parlamento Punto Europa 06.30 Unomattina In Famiglia 10.00 Qb. All'estero Quanto Basta Hong Kong 10.30 A Sua Immagine 10.55 Santa Messa 11.50 A Sua Immagine 12.00 Recita Regina Coeli 12.10 A Sua Immagine 12.20 Linea Verde 13.30 Telegiornale 14.00 L'arena 16.30 Tg 1 16.35 Domenica In 18.50 L'eredità 20.00 Telegiornale 20.35 Flavio Insinna Conduce Affari Tuoi 21.35 Fuoriclasse 23.40 Speciale Tg1

06.00 07.55 07.59 08.46 08.50 10.10 12.00 13.00 13.40 14.01 16.15 18.45 19.57 20.00 20.40 21.10 21.11 23.30

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Le Frontiere Dello Spirito Il Meraviglioso Volo Degli Uccelli Melaverde – Editing Tg5 L’Arca di Noè Rosamunde Pilcher Domenica Live Rewind Il Segreto Tg5 Prima Pagina Tg5 Paperissima Sprint Domenica Riassunto Il Segreto X-Style

06.10 06.30 07.00 09.30 10.00 10.50 11.30 12.00 13.55 14.45 16.05 18.55 19.35 20.30 21.30

Tg4 Night News Televendita Media Shopping5 Super Partes Magnifica Italia Santa Messa Le Storie Di Viaggio A...

Tg4 Walker Texas Ranger Oltre Il Limite Ieri E Oggi In Tv L’Impero Del Sole (Di S. Spielberg) Tg4 The Mentalist Tempesta D'amore 9 The Interpreter

06.00 07.40 09.30 11.20 12.15 13.10 14.05

Toddlers & Tiaras Cake Boss Little People Big World Toddlers & Tiaras New Body New Style Leah Remini. It’s All Relative Fabulous Baker Brothers. A Bite of Britain Shopping Is My Life Breaking Amish Outrageous Births. Tales From the Crib Something Borrowed Something New Randy’s Wedding Rescue Something Borrowed Something New Mob Wives 90 Days to Wed

06.00 07.15 07.40 08.05 08.30 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.25 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 16.40 17.05 17.30 18.00 18.55 19.45

Extreme Homes Hawaii Life Healthy Appetite With Ellie Krieger Rehab Addict Million Dollar Rooms Kitchen Cousins The High Low Project 10 Grand in Your Hand Selling LA Candice Tells All Giada at Home Model. NYC Color Splash Vintage Hunter House Hunters Selling LA 10 Grand in Your Hand The High Low Project Kitchen Cousins House Hunters Healthy Appetite With Ellie Krieger Hawaii Life Extreme Homes Million Dollar Rooms Color Splash

15.00 15.55 16.50 17.45 20.05 21.00 21.55 22.50

28 10|05|2015

kullhadd.com

kÓ ÇinEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MiÇ-ÇinEMA SELMA

IQANQAL

iL-MARÇ LEjn iL-LibERTÀ Atturi Ewlenin: David Oyelowo, Tom Wilkinson, Carmen Ejogo, Giovanni Ribisi, Tim Roth, Oprah Winfrey Direttrici: Ava DuVernay.

Distributur: Pathé Films Ma˙ru© minn KRS Releasing Jekk qatt kien hawn bniedem Amerikan li ˙aqqu oma©© fiççinema, dan Ωgur hu Martin Luther King Jr. B˙all-grandjuΩ lie˙or, l-Indjan Mahatma Gandhi, kien jipprietka protesti kontra dak kollu li hu ˙aΩin fissistema governattiva Amerikana, dejjem b’mezzi paçifiçi.

Il-film Selma – li g˙all-inqas jag˙ti tribut xieraq lil dan l-istatista ta’ stoffa, prinçipju sod u anke ta’ kura©©, li g˙as-sej˙a tieg˙u ta’ ©ustizzja u umanità ˙ajjar warajh nies ta’ twemmin u reli©jonijiet diversi – jiffoka laktar fuq tliet marçi ta’ protesta li hu, u l-organizzazzjoni tieg˙u, Southern Christian Leadership Conference (SCLC) ippjanaw fuq medda ta’ 54 mil ta’ triq wiesg˙a minn Selma salkapitali Montgomery, Alabama.

George Wallace (Roth), ilGvernatur ta’ Alabama, li kien bniedem razzist estrem, jordna lill-pulizija biex jilqg˙u li dawn li qed jimmarçjaw fil-kwiet bi brutalità qawwija.

Dr Martin Luther King Jr (Oyelowo) jibqa’ dejjem bniedem seren, qatt ma jitlef ilpaçenzja u b’xi mod anke g˙andu personalità komplessa.

Selma jeççella bil-kbir fid-dja-

Óin: 127 min. Çert. 12A logu li jaqta’ fil-la˙am il-˙aj, tant li jΩommok imsammar mas-si©©u, l-aktar dak bejnu u bejn il-President Amerikan Lyndon Johnson (Wilkinson), li g˙alkemm kien liberali ma kellux il-kura©© jiffirma l-Att biex is-suwed ikollhom id-dritt talvot daqs il-bojod.

F’dawn il-battibekki, minkejja li qed jitkellem mal-aktar bniedem b’poter ta’ forsi l-aktar pajjiΩ qawwi fid-dinja, King ma jibΩax juri fehmtu; kif ukoll wara l-qtil ta’ ra©el AfrikanAmerikan f’març ta’ billejl minn pulizija, ma ja˙sibhiex darbtejn biex isemmi nies involuti minn wara l-kwinti f’karigi g˙olja.

Tajbin ukoll huma x-xeni domestiçi mal-mara tieg˙u, Coretta Scott King (Ejogo), waqt li wkoll naraw lilu billejl ˙dejn is-sodda mbeΩΩa’ f’lotta interjuri. Selma mhuwiex xi xog˙ol li tarah b’mo˙˙ trankwill g˙ax jiddeskrivi avvenimenti li tassew g˙amlu g˙ajb lill-pajjiΩ.

Id-direttriçi Afro-Amerikana, Ava DuVernay, tippreΩentalna produzzjoni mΩewqa b’aspetti intimi u o˙rajn fuq skala, ftit jew wisq, spettakolari, b’manjiera soda tal-aqwa diretturi ta’ xog˙lijiet serji. Lejn il-final jid-

john wick

her parti çkejkna tal-a˙˙ar març trijonfali ta’ King tal-1965 (bla kulur) fejn wie˙ed jista’ jinnota atturi tal-passat ta’ Hollywood, b˙al Sammy Davis

Jr, Harry Belafonte u nies o˙ra çelebri. Il-muΩika u l-kanzunetti gospel jew soul huma tassew adattati u jqanqlu fik diversi sentimenti.

FURJUÛ

RAÌEL wAÓDU…STRUMEnT TAL-QTiL Atturi Ewlenin: Keanu Reeves, Michael Nyqvist, Alfie Allen, Adrianne Palicki, Ian McShane, John Leguizamo, Willem Dafoe Direttur: Chad Stahelski Distributur: Warner Bros Ma˙ru© minn KRS Releasing Jekk wie˙ed jipprova jg˙odd in-nies kollha li l-protagonist wa˙du joqtol fil-film John Wick , na˙seb li mhux se jirnexxilu. Din hija storja ta’ vendetta spjetata u furjuΩa li jimbarka fuqha wie˙ed espert fid-dinja tal-kriminalità u li issa jinsab irtirat.

John Wick g˙andu Ωvol©iment tassew qawwi u m˙arrek li jag˙ti x’wie˙ed jifhem li dan ix-xog˙ol seta’ kien ibbaΩat minn fuq xi ktieb grafiku, iΩda dan hu me˙ud minn fuq screen play ori©inali ta’ Derek Kolstad.

John Wick (Reeves) jinsab imdejjaq ˙afna wara l-mewt ta’ malajr tal-ma˙buba martu. Biex iderri, jirçievi rigal ta’ ©eru ˙elu minn martu stess, affari li ppreparat g˙al wara l-mewt tag˙ha, b’nota biex ma jinsiex kif g˙andu j˙obb. Meta xi gangsters Russi jinvadu daru, jag˙tuh xebg˙a kbira, joqtlu lill-kelb, jisirqulu l-karozza u jfarrkulu daru, hu ja˙lef vendetta qalila fuqhom.

It-tfittxija tieg˙u g˙all-karozza u g˙all-gangsters involuti

Óin: 101 min. Çert. 15 je˙duh f’dik il-parti tal-belt ta’ New Jersey fejn it-turisti ma jΩurux u fejn hu darba kien ilkriminal prim tal-post. Ilperçimes hu Iosef Tarasov (Allen), l-imfissed u arjuΩ uniku tifel ta’ Viggo (Nyqvist), il-kap tal-kriminalità ta’ dawk l-in˙awi u s-sid ta’ qabel ta’ Wick.

Il-palladini kollha ta’ dan ilbniedem ta’ poter issa qed i˙ufu warajh, iΩda hu, barra li g˙adu kapaçissimu fl-arti talkumbattiment, jaf ukoll kif iΩomm ru˙u pass ’il quddiem minnhom.

John Wick hu apposta mag˙mul b’andament esa©erat biex kontinwament jippompja l-adrenalina. L-istil tal-film hu wie˙ed rikk u lussuΩ li jiΩvol©i f’forma ta’ videogame waqt li jista’ jkun ukoll parodija talfilms ta’ azzjoni ener©etika.

Il-mod kif Keanu Reeves jikkumbatti wa˙du b’˙effa diversi attakkanti veru jixraq ittitlu li dan l-attur kien mog˙ti lilu: World’s Stunt Award Winner. Il-fotografija tal-belt ta’ New York, anke mill-g˙oli, hi tassew stupenda.

ÇINEMA KÓ

10|05|2015 29

kullhadd.com

chILd 44

TETRU

TFITTXIJA PPROJBITA GÓALL-QATTIEL TAT-TFAL Atturi Ewlenin: Tom Hardy, Gary Oldman, Noomi Rapace, Joel Kinnaman, Paddy Considine, Jason Clarke, Vincent Cassel Direttur: Daniel Espinosa Distributur: E 1 Films Ma˙ru© minn KRS Releasing

Ir-re©im ta’ Stalin kien Ωmien ta’ biΩa’, twerwir u qtig˙ ilqalb daqs dak ta’ Hitler.

Child 44 huwa thriller evokattiv ibbaΩat fuq il-ktieb bestseller ta’ Tom Rob Smith u ambjentat fl-Unjoni Sovjetika fl-1953, lejn l-a˙˙ar tal-poter ta’ dan id-dittatur a˙rax.

Waqt li fil-pajjiΩ saru ˙afna arresti, deportazzjonijiet, qtil u in©ustizzji o˙ra, ©ieli fuq suspetti vagi jew bla ba Ωi biss, l-awtoritajiet kienu ord-

Óin: 137 min. Çert. 15

nati jxandru li fil-pajjiΩ kollox miexi sew g˙ax id-digriet ta’ Stalin kien jesi©i li fil-pajjiΩ: there is no crime in Paradise .

Il-pulizija sigrieta kellhom poter assolut u ˙afna minnhom kienu tassew krudili, bla qalb u bla ra©uni.

Eççezzjoni g˙al din ir-regola kien Leo Demidov (Hardy), patrijott kburi tas-sistema Sovjetika, orfni li wara sar eroj tal-gwerra. F’xog˙lu, b˙ala pulizija tas-sigurtà,

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn id-29 ta’ April u t-3 ta’ Mejju 2015

1.

2.

3.

4.

5.

The Avangers: Age Of Ultron Fast & Furious 7 Paul Blart: Mall Cop 2 Cinderella The Water Diviner

KOMPETIZZJONI EMPIRE cINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jismu l-attur li qed ja˙dem il-parti ta’ John Wick?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: ANNA CAUCHI, Farefield, Triq G.Lebrun, is-Swieqi.

investigatur fejn hemm xi attività sovversiva, irnexxielu jakkwista diversi promozzjonijiet.

Waqt missjoni li fiha jkun akkumpanjat ma’ Vasili (Kinnaman), kollega sadist li joqtol bla ˙niena u ming˙ajr ra©uni, jaqa’ suspett fuq martu, Raisa (Rapace), g˙alliema tal-iskola. Meta hu jinvestigaha u wara anke jipprotegiha, jie˙u fuq spalltu lkaΩ ta’ tifel misjub skarnat ˙dejn il-linji tal-ferrovija. Dan l-g˙emil hu kontra l-ordni talistat, b’konsegwenza li hu u

martu, b˙ala kastig, jintbag˙tu fil-belt remota, industrijali u tetra ta’ Volsk.

Meta tfal o˙rajn ji©rilhom aççidenti simili, il-kuxjenza tibda tniggΩu biex ifittex lillqattiel. Vasili, ta˙t manija tal©enn jipprova jwaqqfu u je˙les minnu billi qatt ma jrid jammetti li fil-pajjiΩ teΩisti xi ˙a©a ˙aΩina.

Child 44 hu ma˙dum b’kuluri skuri, bil-blu u l-griΩ jiddominaw biex jikkreaw atmosfera ta’ bruda, kes˙a u tbatija. Dan mhuwiex thriller li t˙ossok komdu ssegwih,

iΩda xorta wa˙da jinvolvik u fih interpretazzjonijiet tajbin.

Ta’ min ifakkar li l-koppja Tom Hardy u Gary Oldman di©à dehru flimkien fi tliet xog˙lijiet o˙ra: Tinker, Tailor, Soldier, Spy; Filwaqt li Hardy u Noomi Rapace rajniehom ftit xhur ilu f’ The Drop.

Dan il-film iqajjem temi ta’ poter, tradimenti, im˙abba u qtil fa˙xi. B’xi mod hu bbaΩat fuq il-veri reati tas- serial killer Andrei Chihatilu, mag˙ruf b˙ala ‘Il-Biççier ta’ Rostov’.

30 10|05|2015

kullhadd.com

KÓ AVVIÛI

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ

Flat f’Birkirkara, f’Ωona kwieta. Flat bi 3 kmamar tassodda, lest biex tid˙ol fih, bl-g˙amara b’kollox, uΩu ta’ bejt, washroom , terrazzin, gallarija, eçç. Çempel fuq 9974 2354.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malt a . J i n b i e g ˙ u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntr a t t . O f f e r t a speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI: Kamra f’g˙alqa g˙all-kiri, firRabat Malta. Id e a li g ˙a llBBQs u ˙in ta’ rilassament. Çempel 7960 2583.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Sett komplut ta’ car-seat covers ta’ lewn griΩ çar. Inxtraw 6 xhur ilu. P r e z z €3 5 .

Cempel 7930 0261.

Cover tal-karozza g˙ax-xita u ta’ ta˙t tad-drapp.

Kundizzjoni tajba. Prezz €40. Çempel 7930 0261.

G˙andna varjetà kbira ta’ arlo©©i b˙al Tissot, Citizen, Casio, Michael Kors, Fossil, Esprit, Festin a u Q & Q .

Issibilna wkoll arlo©©i ta’ mal-˙ajt, Ωveljarini u selezzjoni ta’ Cuckoo Clocks millBlack Forest. Noffru servizzi rigward tiswija ta’ kull tip ta’ arlo©© kif ukoll nibdlu batteriji, çineg, naqtg˙u kull forma ta’ ˙©ie©a, eçç. G˙al dawk l-arlo©©i tajbin g˙allilma, noffru s - s e r v i z z t a ’ water pressure test waqt li tistennew g˙alih.

N i s p e ç j a l i zzaw ukoll fuq tiswija ta’ grandfather clocks u kull tip ta’ clock. It-tiswija hija bil-garanzija.

G˙al aktar informazzjoni Ω u r i s - s i t : www.expresswatchrepairs.com jew irrikorr u 1 1 0 , T riq il-Kungress E w k a r i s t i k u, il-Mosta. Çempel 2141 7235.

SERVIZZI Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur issit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew LatinAmerikan. Lezzjonijiet taΩΩfin g˙all- beginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Q u a l i f i e d Dance Teacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178.

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs, ramel u siment, graffiato , Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq il-pond, madum, membrane , d a w l u i l m a . Çempel fuq 7928 5444.

membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.co m AVVIÛI OÓRA

Tiswija u installazzjoni ta’ estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oro Ω, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason fuq innumru 2143 2352 jew 9947 7167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw f ’ x o g ˙ o l t a ’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint . 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840 jew Ωur is-sit www.wpmalta.com G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liqMela uid membrane . pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood parts winds, vjolini, spare u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓ ALL- K ARO ZZI : Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, Parts clutches, eçç. ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 Email : 0295. alex@agrautoparts.com TA LB A LI LL -I SP IR TU S SANTU Int li ssolvi l-problemi kollha, dawwal it-toroq kollha tieg˙i biex nikseb dak li ne˙tie©. Inti li tajtni d-don divin biex na˙fer u ninsa ddeni kollu li jsir kontra tieg˙i, li f’kull mument ta’ ˙ajti tkun ma©enbi. F’din ittalba qasira nixtieq nirringrazzjak ta’ dan kollu, waqt li nikkonferma mill-

©did li qatt ma ninfired minnek, anke quddiem lilluΩjonijiet materjali. Nixtieq li nkun mieg˙ek fil-glorja ta’ dejjem. Grazzi g˙all-˙niena tieg˙ek lejja u lejn dawk li ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙ad tlett ijiem wara xulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlug˙a, anke jekk g˙all-bidu tidher diffiçli. Ittalba g˙andha tkun ippubblikata mill-ewwel wara li tinqala’ l-grazzja bla ma tissemma x’kienet.

POST VAKANTI: Jin˙tie©u negozjaturi esperjenzati biex full-time . ja˙dmu Kundizzjonijiet ta’ xog˙ol tajbin ˙afna kif ukoll commissions g˙olja li jing˙ataw lill-˙addiem ideali. Kull min japplika je˙tie© ikun: smart, matur u jkollu personalità pjaçevoli u outgoing , ikollu ˙iliet organizzattivi u komunikattivi eççellenti, kapaci j a ˙ d e m f ’ team u k a p a ç i ja˙dem fuq inizjattiva wa˙du, ikun kunfidenti filMalti u l-IngliΩ, u jkollu lkarozza tieg˙u. Ser jing˙ata ta˙ri© komplet. Kull min huwa interessat g˙andu jibg˙at CV fuq info@sapphirerealestate.com jew içempel 9984 1963.

NIGRET NIGHT CLUB AND RESTAURANT, LABOUR AVE , IR -RA B A T, M A LT A. N a ç ç e t t a w bookings g ˙ a l coffee mornings, lunches u dinner dances u g˙al kull okkaΩjoni. Miftu˙in fil- weekends u cabaret shows minn Odessa Green, Renato u Freddie Portelli. G˙al aktar informazzjoni çemplu 2145 4858/2145 4908/7945 4908.

Inservu wkoll take away .

Tistg˙u ΩΩuru s-sit elettroni k u www.nigretnightclub.com jew www.nigretnc.com

Offerta 1: ©imag˙tejn

€5

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd, KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717.

avviÛi kÓ

kullhadd.com

Inawgurazzjoni ta’ Misra˙ San Giovanni XXIII fid-Dar tal-Providenza Mons. Arçisqof Charles J. Scicluna se jinawgura u jbierek Misra˙ San Giovanni XXIII quddiem il-kappella tad-Dar talProvidenza b˙ala parti mill-attivitajiet li jfakkru l-˙amsin sena mit-twaqqif tad-Dar minn Mons. Mikiel Azzopardi, nhar lErbg˙a 13 ta’ Mejju 2015 fis-7.00pm.

L-Arti©janat fiΩ-Ûurrieq G˙al sena o˙ra l-Kummissjoni Kultura fi ˙dan l-G˙aqda Karmelitana Banda Queen Victoria taΩ-Ûurrieq ser torganizza attività f’Bubaqra, iΩ-Ûurrieq. Din l-attività, L-Arti©janat fiΩ-Ûurrieq, ser issir nhar is-Sibt 16 ta’ Mejju, 2015 mis-6.00pm ’il quddiem. F’din l-attività ser jkun hemm xog˙lijiet talarti©janat, fosthom persuni li se jkunu qeg˙din ja˙dmu xxog˙lijiet tag˙hom fil-post. Ser ikun hemm ukoll ikel tradizzjonali, Ωfin folkloristiku u muΩika tradizzjonali. Ser ting˙ata wkoll wirja min-nies tal-Battalja tat-Torok.

Ikla mis-Soçjetà Dun Filippu Borgia Is-Soçjetà Dun Filippu Borgia ta’ Birkirkara ser torganizza ikla nhar il-Óadd 17 ta’ Mejju 2015 fil-Costa del Sol Restaurant, lG˙adira, il-Mellie˙a. Il-prezz hu ta’ €20 li jinkludi t-trasport li jitlaq minn wara l-BaΩilika ta’ Sant’Elena f’12.00pm. Biljetti jistg˙u jinkisbu mis-sede tal-istess Soçjetà f’Nru 16, Pjazza Sant’Elena, Birkirkara. Kul˙add hu mistieden li jattendi. Çelebrazzjoni ta’ Jum is-Soçjetà Filarmonika Sliema Nhar il-Óadd 17 ta’ Mejju 2015 ser ji©i ççelebrat Jum ilFondazzjoni tas-Soçjetà Filarmonika Sliema AD 1923. Fid9.30am issir quddiesa fil-knisja parrokkjali Madonna tas-Sacro Cuor, iççelebrata mill-Kappillan Rev. Patri Alex Borg OFM. Waqt il-quddiesa tie˙u sehem il-Banda Çittadina Sliema, iffurmata mill-bandisti tal-post ta˙t id-direzzjoni tal-Assistent Surmast il-Mro Lesley Tabone, bis-sehem ukoll tal-kor tal-parroçça. Wara, iç-çelebrazzjoni tkompli fis-Sala tal-Kultura filkaΩin. Isiru wkoll preΩentazzjonijiet ta’ çertifikati u rikonoxximenti lill-allievi u bandisti tas-Socjetà. Dakinhar ukoll jing˙ata t-trofew Cardenio Botti lill-Bandist tas-Sena fi ˙dan is-Soçjetà.

Kummiedja Teatrali Dumnikani Beltin Il-Kumpanija Teatrali Dumnikani Beltin tipprezenta Çajta Goffa, kummiedja mimlija da˙k li ser tittella’ nhar il-Ìimgha 22 ta’ Mejju fis-Sala San Duminku, 152, Triq il-Merkanti, il-Belt Valletta, fis-7.15 ta’ filghaxija. G˙all-biljetti çemplu fuq 9923 0472/2125 1112 jew jistg˙u jinkisbu mis-Sala San Duminku stess. Titilfux din il-kummiejda mimlija da˙k!

Ktieb mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Madonna Tal-Ìilju – Mqabba Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna talÌilju tal-Imqabba g˙adha kemm ippubblikat is-46 edizzjoni tal-fuljett Il-Fjur. B’format attraenti, dan il-ktieb jiffoka prinçipalment fuq iç-çelebrazzjonijiet tal-festi ad unur il-Madonna tal-Ìilju li ser isiru fl-Imqabba bejn it-12 u l-21 ta’ Ìunju li ©ej.

Jinkludi wkoll intervista ma’ personalità Mqabbija u pa©na letterarja, flimkien ma’ g˙aΩla ta’ ritratti bil-kulur li juru l-attivitajiet kollha organizzati mid-diversi ferg˙at tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju matul l-a˙˙ar xhur. F’din il-˙ar©a wie˙ed isib ukoll diversi o©©etti ta’ tifkira li s-Soçjetà qieg˙da tniedi b’rabta mal-festa tal-2015. Il-kopertina turi arran©ament ori©inali bl-istatwa artistika u devota tal-Madonna tal-Ìilju, meqjuma fil-knisja parrokjali tal-Imqabba. Kull min jixtieq kopja b’xejn ta’ Il-Fjur g˙andu jibg˙at SMS bl-isem u l-indirizz fuq in-numru 7985 3044. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq issit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Rally tal-festa tal-Madonna tal-Ìilju fl-Imqabba Il-Kumitat Amministrattiv fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza rally g˙as-soçji u partitarji kollha tas-Soçjetà nhar il-Óadd 24 ta’ Mejju 2015 fl-10.00am fis-sala tal-kaΩin tas-Soçjetà li jinsab fil-pjazza ewlenija talImqabba. Dan ir-rally g˙andha l-g˙an li tinforma dwar dak kollu li d-diversi ferg˙at fi ˙dan is-Soçjetà ppreparaw g˙allokkaΩjoni tal-festa ad unur il-Madonna tal-Ìilju li ser ti©i ççelebrata fl-Imqabba bejn l-14 u l-21 ta’ Ìunju 2015. Ir-rally ser jinkludi interventi mill-istess Kumitat Amministrattiv, ilKummissjoni Banda, l-G˙aqda tan-Nar, l-G˙aqda tal-Armar, isSezzjoni Ûg˙aΩag˙, il-Kummissjoni Nisa u kif ukoll ilFratellanza tal-Immakulata Kunçizzjoni. Ser ji©i spjegat ukoll il-programm ©urnata b’©urnata tal-istess çelebrazzjonijiet. Issoçji u partitarji kollha huma m˙e©©a jattendu u jipparteçipaw b’mod attiv f’dak kollu diskuss. Aktar informazzjoni tinkiseb billi ççempel 7985 3044 jew mis-sit elettroniku uffiçjali tasSoçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com Sibna Ω-Ûejt Satira soçjo-politika, Malta 2036, li ser tittella’ fil-15, 16, 17, 21, 22, 23 u 24 ta’ Mejju fit-Teatru Manoel, Triq it-Teatru l-Antik, il-Belt Valletta. G˙all biljetti çempel fuq 2124 6389.

10|05|2015 31

32 10|05|2015

kullhadd.com

It-tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-tlieta

l-Erbg˙a

KÓ AlMANAKK

RItRAtt MIll-ANtIK

Sitwazzjoni Ìenerali: Arja ta' pressjoni fuq Franza testendi lejn il-Libja , filwaqt li firxa ta’ arja ta’ pressjoni baxxa fuq il-Lvant talMediterran testendi lejn it-Tramuntana talItalja L-OGÓLA TEMPERATURA: 26°C

HI

25°C

24°C

25°C

L-INQAS TEMPERATURA: 17°C

LO

17°C

16°C

17°C

INDIÇI UV: 7

UV

07

09

08

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

TEMP: Xemxi b'xi ftit s˙ab g˙oli g˙all-ewwel, li jsir ftit imsa˙˙ab filg˙axija

Ritratt: BAY RETRO

VIÛIBBILTÀ: Tajba RIÓ: Óafif g˙al moderat mill-Majjistral itTramuntana, li jdur mill-Majjistral u jsir ˙afif sa filg˙axija BAÓAR: Qawwi li jsir moderat g˙al qawwi IMBATT: Óafif g˙al moderat mill-Punent g˙all-Majjistral TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 19°C

HI

26°C

27°C

26°C

LO

18°C

18°C

16°C

UV

09

07

09

SpIÛERIjI lI jIftÓU llUM Il-ÓAdd New British Dispensary, 109/110, Triq San Ìwann, il-Belt Valletta Brown’s Pharmacy, 706, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Brown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Óal Qormi Pharmaplus, Triq Ganu, Birkirkara Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, l-Imsida Balluta Pharmacy, 30, Triq il-Kbira, San Ìiljan Drug Store: Anglo Maltese Dispensary Ltd, 382, Triq Manwel Dimech, Tas-Sliema Misra˙ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali Ó’Attard Sg˙ajtar Pharmacy, Triq is-Sag˙jtar, il-Mosta Qawra Pharmacy, Earl’s Court/1, Triq l-Im˙ar, il-Qawra Sonren Pharmacy, Triq iΩ-Ûejtun, Óal Tarxien Kalkara Pharmacy, 8, Misra˙ l-Arçisqof Gozni, il-Kalkara 207/2011, Triq Hompesch, il-Fgura Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda, Marsaxlokk Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina, l-Imqabba De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin, ÓaΩ-Ûebbu© Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, ir-Rabat

Dehra mill-©enb tat-Teatru Rjal ftit xhur qabel inqered bin-nirien fl-1876

dIN Il-ÌIMgÓA MIll-IStoRjA

12.05.1797 Napuljun Bonaparti jirba˙ Venezja fil-gwerra kontra l-Ewwel Koalizzjoni.

G˙awdex Taç-Çawla Pharmacy, Triq is-7 ta’ Ìunju 1919, ir-Rabat Gozo Chemists, Triq l-Im©arr, ix-Xewkija

NUMRI REBBIEÓA LOTTU

35 18 20 74 40 62 43 22

SUPER 5

23 03 32 30 14

GRAND LOTTERY

03 08

07 01 00 08 05

14.05.1939 Il-Peruvjana Lina Medina ssir l-iΩg˙ar omm fl-istorja medika, ta’ 5 snin.

KTIEB

KÓ

10|05|2015 33

kullhadd.com

KOMPETIZZJONI KTIEB ANEDOTTI

JINÛLULEK GÓASEL RITIANNE AGIUS ritianne@kullhadd.com Ma jimpurtax jekk, b˙ali, ma t˙obbx tkun taf fuq in-nies. G˙alkemm dawn ir-rakkonti Ωgur jinΩlu g˙asel ma’ dawk li z-zekzik huwa l-g˙axqa tag˙hom, ˙afna mir-rakkonti tant huma umoristiçi, li l-˙lewwa tag˙hom Ωgur tintieg˙em minn kul˙add.

Din il-pubblikazzjoni ta’ BDL mill2013, xog˙ol Charles Flores u Tony Barbaro Sant, ti©bor fiha anedotti qosra minn politiçi, ©urnalisti, atturi, u persuni o˙ra mill-˙ajja pubblika.

B˙alma jispjegaw il-koawturi fidda˙la tal-ktieb, dawn l-anedotti ma fihom xejn skandaluΩ, u fl-opinjoni tieg˙i huma adattati g˙al kul˙add. Ladulti, ovvjament, se jifhmu, u anke jempatizzaw iktar, ma’ çertu sitwazzjonijiet, speçjalment jekk kellhom xi esperjenza simili.

Peress li l-ma©©oranza tar-rakkonti ©ejjin mill-passat, tant li w˙ud imorru lura anke g˙as-snin sittin, min jiftakar dawn iΩ-Ωminijiet se jie˙u gost i©edded il-memorji tal-˙ajja ta’ dak iΩΩmien.

G˙alija, li fis-snin sittin anke l-©enituri tieg˙i kienu g˙adhom ˙alib ommhom fi snienhom, dan huwa Ωmien imbieg˙ed mhux ˙aΩin, iΩda xorta kienu interessanti ferm dawn ir-

rakkonti, speçjalment dawk li jirrigwardaw avvenimenti fil-˙ajja tal-politiçi.

Hemm u˙ud mll-anedotti li huma serji tant li jirrakkontaw mumenti fejn l-awturi ˙elsuha minn ˙alq il-mewt.

Avvenimenti b˙al dawn ©ew irrakkuntati mid-Deputat Robert Arrigo li kellu inçident fuq dg˙ajsa u l-attur Peter Borg li kien se jie˙u lforka!

Anedotti o˙rajn isemmu lil çerti persona©©i mag˙rufa u kwaΩi jag˙tuhom il-˙ajja, tant kemm i©ibu ru˙hom b’lealtà lejn kif nafuhom. Fost dawn insibu l-mibki Anton Cassar, ekseditur ta’ L-Orizzont, li ssejja˙ g˙and lArçisqof Mikiel Gonzi bi twissija. Sina Bugeja, uffiçjal pubbliku, li m’g˙arfitx lill-eks-Prim Ministru Dom Mintoff u g˙alqitlu l-bieb f’wiççu fl-isptar.

Anedotti o˙rajn huma tant umoristiçi li jqabbΩulek id-dmug˙. Fost o˙rajn naraw lill-Ministru Leo Brincat li mar iΩur koppja d-dar tag˙hom f’˙in inopportun, u l-Ministru Evarist Bartolo li spiçça f’mument skomdu meta mar jaqdi l-bΩonnijiet tieg˙u f’pixxatura.

Fis-silta t’hawn ta˙t iddeçidejna li nippubblikaw l-anedottu ta’ Dr Toni Abela, li huwa l-editur ta’ din ilgazzetta. Nittamaw li tid˙ku bilpraspura ta’ Dr Abela daqskemm d˙akt jien.

SILTA MILL-KTIEB Toni Abela, avukat u politiku Snin ilu kont Pari©i u ˙abib tieg˙i ˙adni niekol f’restorant f’Les Halles. Restorant li jismu L’Escargot. Minn dakinhar sallum mort diversi drabi niekol hemm. Il-˙abib tieg˙i qalli li l-ispeçjalità ta’ dan ir-restorant, kif jindika ismu, kienet l-ikla tal-escargot. Kif tista’ tmur Pari©i u ma dduqx il-bebbuxu famuΩ tag˙hom daqskemm tista’ tmur Ruma u ma tikolx lossobuco!

Wasalna u po©©ewna mal-mejda li kienet riservata g˙alina. Qribna kien hemm koppja qieg˙da tiekol.

Niftakar li kienet impressjonantni llibsa li kienet liebsa dik il-mara.

Bajda sil© u rrakmata b’disinji fjoriti.

Mal-poΩati li kellna quddiemna

lma˙t, fost o˙rajn, speçi ta’ g˙odod li normalment nassoçjawhom malprofessjoni ta’ dentist. “Dawk...” qalli ˙abib tieg˙i b’le˙en ta’ wie˙ed li qed jie˙u gost jinfurmani,”...qeg˙din hemm biex bihom tiekol il-bebbuxu...il-famuΩ escargot!”

Wara xi kwarta li konna xrobna nofs flixkun Cote Du Rhones, wasal il-bebbuxu. Speçi ta’ platt lewn ilfidda b’sitt toqbiet. Sitt bebbuxiet bil-g˙add. F’kull toqba bebbuxu, f’zalza tajba ˙afna tal-butir imdewweb, twem u tursin. Zalza meuniere.

Ma kontx naf liema mill-g˙odod g˙andi naqbad. F’Malta l-bebbux imdorrijin nikluh b’sempliçi toothpick. Sie˙bi induna li kont daqsxejn konfuΩ u ppontali lejn speçi ta’

kuççarina qisha mqass. Ridt taqbad il-bebbuxu bejn Ωew© kuççarini bilmolla u wara tnaqqih minn ©olqoxra bi speçi ta’ labra kbira daqsxejn mg˙aw©a minn fuq, tixbah ˙afna lil dik il-biçça g˙odda li juΩaw id-dentisti biex i˙ammlu ddras.

Bdejt din l-avventura gastronomika. Irnexxieli niekol l-ewwel bebbuxu. Meta qbadt niekol it-tieni wie˙ed dan sparali ’l barra minn din il-kuççarina u spara lilu nnifsu b’sa˙˙a preçiΩament ©ol-platt tassoppa li kienet qed tiekol dik ilmara fil-mejda ta’ ˙dejna. Il-qmis irrakmata bajda u b’rakkmu fjorit li kienet liebsa, spiççat kollha tbajja’ tas-soppa. Kienet qisha da˙let ta˙t karozza u qattar iΩ-Ωejt fuqha.

Ridt l-art tiblg˙ani. Biex nipprova

nnaqqas ftit mill-effett tal-imbarazzament li kellu l-mument, dort lejn din is-sinjura u skuΩajt ru˙i mag˙ha.

B’nofs tbissima, biex ming˙alija nnaqqas ftit mit-tensjoni li kien hemm fl-arja, g˙edtilha li ma kienx tort tieg˙i. Biex ming˙alija nkompli nda˙˙ak g˙edtilha li l-bebbuxu li tawni kien g˙adu ˙aj u qomos wa˙du. Bl-ikrah kienet qed t˙arisli u tkerrhet aktar meta g˙edtilha hekk u bl-IngliΩ we©bitni, “I’m not amused !” Kienu Ωew© turisti IngliΩi.

G˙all-bqija tal-ikla jiena u sie˙bi g˙amilna tabirru˙na li qisu xejn ma kien xejn. Fir-realtà kellna seba’ mitt sena sakemm nitilqu ’l barra minn dak ir-restorant.

Kienet l-aktar ikla li rajt twila.

L-ikel niΩilli velenu.

Mistoqsija: X’kien jismu r-restorant li fih mar jiekol Dr Toni Abela?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb JINÛLULEK GÓASEL ©entilment ipprovdut minn BDL. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 17 ta’ Mejju.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙ tal-ktieb HAVING SAID GOODNIGHT huwa:

D. FORMOSA, Entratura Ç, Flat 1, Binja Sg˙atar, in-Naxxar, NXR 3100.

34 10|05|2015

kullhadd.com

KÓ logÓoB

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 014 135 180 209 230 259 262 265 450 524 577 661 749 808 907 978

B’4 numri 0717 0924 1272 1762 2477 2682 2950 2991 3033 3863 4067 4231 4433 4539 5013 5119 5390 5563 5595 5626 6755 6851 7216 7258 7456 7503 7609 7612 7639 8277 8281 8339

8664 9290 9507 9640 9896 9913

B’5 numri

B’6 numri

00305 06495 11286 20529 21377 21986 24215 24794 31931 47909 53115 68321 69471 73598 77732 82358 83971 85312 87786 92802 94513 97829

012772 076139 079203 321982

Bi 8 numri 46475678 62943887 64226054 99700230

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra: JOSEPH FARRUGIA, 37, Helena, Triq Leli Camilleri, iΩ-Ûurrieq, ÛRQ 1741.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Isem:...................................................................................................................................................................

5

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

lOGÓOB kÓ

10|05|2015 35

kullhadd.com

IRBAÓ €25 fI flus

70

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

1.

Kisra minnha tajba ferm biΩ-Ωejt (5) 4.

Ikollok dan tajjeb (4) 7,17. Jindaqq dan (5) 9,19. Kunjom (6) 10. Jag˙mluha s-suldati f’xi okkaΩjoni (6) 12. Isem bil-maqlub (6) 16. Lem˙ek (3) 18. Hekk kienu jsejj˙u lil Lady Diana (2) 19. Ara 9 20. Virgi (5) 21. Ara 2 23. Isem (4) 24. Ktieli bla sieq (5)

Jag˙mlu tog˙ma tajba fl-ikel (6) 2,21m. It-ti©rija sa dan (6) 3,12w. Dalwaqt (5) 5. Óares (3) 6,22. PajjiΩ tal-UE (6) 8.

Kompli l-qawl: A˙fer biex Alla l-imbierek ......... (9) 11. L-artiklu fil-Malti (2) 12. Ara 3 13,15. L-artiklu ewlieni f’gazzetta (9) 14. Taqlag˙hom f’okkaΩjoni (6) 15. Ara 13 17. Ara 7 21. Ikol! (3) 22. Ara 6

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin: 1.

4.

7,14.

9,21m.

10.

12.

16.

18,23.

20.

24.

Karus, ÌewΩ, Ottimist, Patata, Dilkek, Firxet, Rig, Attent, Dream, Ditta

Weqfin: 1.

2.

3.

5.

6,15.

8.

11.

12,21W. 13,19.

17.

22.

Kappar, Rit, Sod, EAK, Zakkarija, Tinxtered, Si, Fgajt, Rarità, Int, Ann

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed.

Qed tag˙rafhom? Ójiel: Ûew© kantanti li huma ©urija fil-programm The Voice.

Personalità 1:

Personalità 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Neil Patrick Harris

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA: ESTHER DEBONO, 88, Triq Ponsonby, il-Mosta, MST 4033.

Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fl-a˙˙ar tax-xahar.

Ellen Degeneres

36 10|05|2015

kullhadd.com

BOV PLEJER TAX-XAHAR

VANTAÌÌ GÓAL LUXOL IÛDA KOLLOX GÓADU INDEÇIÛ

Il-midfielder ta’ Balzan FC Dylan Grima huwa l-BOV Plejer tax-Xahar g˙al April 2015.

April kien xahar perfett g˙al Balzan FC fejn kisbu erba’ reb˙iet minn erba’ log˙biet, fejn ukoll irnexxielhom jag˙tu lewwel telfa tal-ista©un liç-champions il©odda tal-BOV Premier League, Hibernians.

L-istil altruwistiku ta’ Grima kien evidenti ˙afna fil-log˙ba ta’ Balzan kontra Ûebbu©.

Barra li skorja fir-reb˙a ta’ 4-1 fuq iΩÛebbu©in, kien il-mo˙˙ wara l-gowl bir-ras tad-difensur Elkin Serrano permezz ta’ cross preçiΩ li ma ta l-ebda çans lill-goalkeeper Ûebbugi.

Bernard Azzopardi, Mani©er tal-ferg˙a ta’ Birkirkara tal-Bank of Valletta, ippreΩenta t-trofew tal-BOV Plejer tax-Xahar g˙al April lil Dylan Grima. Il-plejer g˙aΩel lil Puttinu Cares biex jibbenefikaw mid-donazzjoni marbuta ma’ dan l-unur.

FINALI – KAMPJONAT MOTOCROSS 2015 Chircop g˙al Klassi Ç. Huwa fera˙ lis-sewwieqa kollha filwaqt li fa˙˙ar d-diri©enti talg˙aqda u wieg˙ed li jag˙ti lg˙ajnuna tieg˙u kull fejn jista’ biex l-isport tal-muturi jkompli jikber fil-gΩira ta’ G˙awdex.

Il-Óadd, 3 ta Mejju 2015 saret l-a˙˙ar attività fil-programm ta’ dan l-ista©un fit-trekk talMotoX tax-X˙ajma, G˙awdex.

Il-finali kienet wa˙da interessanti u eçitanti aktar mis-soltu peress li, kemm il-pubbliku kif ukoll is-sewwieqa stennew bil˙erqa r-riΩultati tal-lum biex ikunu jafu min huma r-rebbie˙a overall f’kull kategorija tal-kampjonat.

Il-Ministru g˙al G˙awdex, lOnorevoli Anton Refalo, flimkien mas-Sur Alvin Grech, CEO tal-Gozo Sports Board, u s-Sur Joe Bajada, Segretarju Ìenerali tal-istess Board, qassmu t-trofej lis-sewwieqa kollha.

Il-programm beda fis-1.00 ta’ wara nofsinhar b’tellieqa tassew interessanti b’muturi 50cc. Is-sewwieqa kienu sitta, fosthom tliet tfajliet u tifla ta’ tmien snin, Sabina Bailey, li

saqet il-mutur Yamaha tag˙ha b’˙ila u kapaçità liema b˙alha.

Rajna wkoll sewwieqa ©odda fosthom Isaac Bartolo, Clodia Xuereb u Josephine Camilleri flimkien ma’ Emma Xuereb.

F’din il-kategorija ˙are© rebbie˙ Jack Bailey ta’ disa’ snin fuq il-KTM tieg˙u.

Fi Klassi Ç kellna taqtig˙a bejn Jorn Stellini u Mattie Bailey g˙at-tieni post, filwaqt li Ωamm postu Nicovich Chircop bl-akbar ammont ta’ punti. Fi Klassi B iddomina Charles Borg segwit minn Godfrey Bigeni u Daniel Camilleri. Etienne Bigeni, Joseph Bigeni u Robert Spiteri Ωammew posthom fil-klassifika b’dak tal-ewwel jo˙ro© rebbie˙ overall b’298 punt.

Il-Ministru ppreΩenta t-trofej liç-champions Etienne Bigeni g˙al klassi A, lil Charles Borg g˙al klassi B, u lil Nicovich

KÓ SPORTS

Ir-rebbie˙a tal-©urnata kienu dawn: Kategorija A: 1.

Etienne Bigeni 2.

Joseph Bigeni 3.

Robert Spiteri Kategorija B: 1.

Charles Borg 2.

Godfrey Bigeni 3.

Daniel Camilleri Kategorija Ç: 1.

Nicovich Chircop 2.

Jorn Stellini 3.

Mattie Bailey L-g˙oti tal-premjijiet kompla bi premju speçjali sponsorjat minn Frank Xuereb b’tifkira ta’ snin twal ta’ ˙idmietu fl-isports tal-Motocross f’G˙awdex. Ilpremju ng˙ata lit-tfajjel Jack Bailey ta’ 10 snin li wera ˙ila, dedikazzjoni u dixxiplina matul l-ista©un kollu.

L-ista©un tal-muturi g˙alaq fuq nota tajba u poΩittiva meta numru sabi˙ ta’ sewwieqa flimkien mal-familji tag˙hom in©abru flimkien g˙al festin li ©ie organizzat mill-assoçjazzjoni stess u hemm iççelebraw ir-reb˙ ta’ dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ mimlja ener©ija u entuΩjaΩmu.

G˙al aktar tag˙rif Ωur ilpa©na ta’ Facebook Gozo Motocross Association.

Intlag˙bet l-ewwel finali talplayoff mill-kampjonat Premier bejn Balzan u Luxol.

Kienet partita mill-aktar pjaçevoli u li g˙al darb’o˙ra ©ibdet numru kbir ta’ nies lejn il-Padiljun Sportiv ta’ Kordin.

Kienu Luxol li kisbu vanta©© doppju fi Ωmien qasir, permezz ta’ Celino Alves wara biss ˙ames minuti u minuta wara permezz ta’ Florin Anton. Fiddisa’ minuta kien Glenn Bonello li da˙˙al lil Balzan fillog˙ba bl-ewwel minn Ωew© gowls personali.

Il-log˙ba kienet mimlija azzjonijiet, biΩ-Ωew© goalkeepers li kienu impenjati f’salvata©©i mill-aqwa u b’Boicho Marev li laqat il-lasta darbtejn.

Qabel tmiem l-ewwel taqsima, Luxol ©ew mog˙tija freekick li minnu William Barbosa kabbar il-vanta©© g˙al Luxol.

IΩda ftit sekondi wara Glenn Bonello skurja t-tieni gowl g˙al Balzan.

Fil-bidu tat-tieni taqsima Balzan komplew ikunu offensivi fejn Marev re©a’ laqat illasta darbtejn o˙ra, u l- goal-

keeper ta’ Luxol, Adrian Attard, laqa’ tajjeb iç-çansijiet ta’ Frane Despotovic.

Fit-32 minuta, Peter Pullicino wkoll ra x-xutt fil-baxx tieg˙u milqug˙ tajjeb minn Nicholas Farrugia. Minuta wara, Barbosa kellu çans tajjeb li jiskurja, bilballun tieg˙u jg˙addi bi ftit barra. Fl-34 minuta, Mark Zammit kien sfortunat li laqat il-lasta, u mill-istess azzjoni Adrian Attard kellu ji©i mibdul minn Reuben Grech. Ftit sekondi wara, Grech laqa’ parzjalment ix-xutt ta’ Marev iΩda Mark Zammit kien pront sabiex ©ab id-draw g˙al Balzan.

Meta kien fadal biss 24 sekonda, re©a’ kien William Barbosa li b’daqqa ta’ ras, wara li rçieva ming˙and Alves, g˙eleb lil Farrugia u skurja l-gowl tarreb˙a ta’ 4-3 g˙al Luxol.

B’hekk ting˙ata bidu g˙allistennija tat-tieni finali li se tintlag˙ab nhar il-Ìimg˙a li ©ej.

Jekk Luxol jirb˙u wkoll din ilfinali, ikunu huma li reb˙u lkampjonat, iΩda reb˙a g˙al Balzan to˙odna g˙at-tielet u la˙˙ar finali deçiΩiva.

L’AROMA MASTERS KNOCK OUT JIVAL IKOMPLU JISSORPRENDU Jival, li kien it-tim rivelazzjoni fil-kampjonat, komplew jissorprendu meta g˙elbu l-isfida tal-Luxol, tim aktar ikkwotat, biex g˙addew g˙all-finali ta’ din il-kompetizzjoni. Issa fil-final jiltaqg˙u kontra r-rebbie˙ tas-semifinali l-o˙ra bejn Mqabba Masters, iç-champoins preΩenti, u Rabat Boys li spiççaw runners up.

Li jilag˙bu fil-final huwa mument storiku. Qatt ma kien hemm xi tim kompost minn residentii fil-Façilità Korrettiva li rnexielu jag˙mel dawn il-wirjiet fil-futbol u li jasal sal-final. Storja wkoll g˙ax il-finali ta’ knock out se ssir fil-grawnd tag˙hom stess.

Jival kontra l-Luxol kellhom lil Frankie Pace fl-a˙jar forma fejn skorja mhux anqas minn ˙ames gowls. Jean Pierre Abdilla ta wkoll wirja o˙ra tajba bi tliet gowls, filwaqt li l-gowl l-ie˙or ©ie skurjat minn Mavin Pavia.

Tajjeb insemmu li Luxol, ming˙ajr ma ne˙˙ew xejn mill-mertu tal-Jival, kellhom xi plejers stabbiliti nieqsa b˙al Sean Sullivan, Matthew Naudi u o˙rajn. Skorja tliet gowls is-soltu John Stivala, u gowl kull wie˙ed Alex Busuttil, Peter Gatt u Nicky Tonna

ForMuLa 1kullhadd.com kÓ

tELLiEQa nru

05

10|05|2015 37

anaLiÛi ta’ LiaM Gauçi Numru ta’ dawriet 66

X’tyres se jintuΩaw

Tul tat-tellieqa 307.104kM

SPanJa Barçellona

Circuit de Barcelona - Catalunya

Dawra rekord kiMi raikkonEn 2008 Rebbie˙ tal-2014 Lewis Hamilton

S.Soft

Soft

Medium

Hard

Inter.

Wet

rai 2 fid-21.10 Óin originali fis-14.00

temperatura tal-art

temperatura tal-arja

26°c

26°c

ri˙

umdità

15km/hr

46%

L-EwwEL PoLE Rosberg kiseb l-ewwel pole position tieg˙u f’dan l-ista©un b’˙in ta’ 1:24.681, illi kien 0.267 sekondi aktar veloçi minn ta’ Hamilton. B’hekk, jidher li llum ilÌermaniΩ tal-Mercedes se jkompli jag˙mel pressjoni fuq il-kollega Brittaniku tieg˙u kif g˙amel fil-Ba˙rejn biex iΩomm il-kampjonat miftu˙.

G˙al darb’o˙ra, kien Vettel l-aktar li spiçça viçin tag˙hom. Matul it-tliet sessjonijiet ta’ kwalifika, Vettel irnexxielu jΩomm ru˙u f’distanza ra©onevoli minn maΩ-Ωew© sewwieqa tal-Mercedes.

Madankollu, jidher li l-kampjuni talkostrutturi g˙adhom qeg˙din iΩommu vanta©© komdu minn mal-kumplament tat-timijiet.

Inqas feliçi kienu l-kwalifiki ta’ Raikkonen li kien ilu mill-Ìimg˙a jilmenta minn problemi ta’ bilanç fil-vetturi tieg˙u. Dawn il-problemi komplew i˙abbtu˙ nhar is-Sibt u Ωammewh fisseba’ post.

Lejn in-nofs Il-Williams ukoll bag˙tew biex iΩommu mal-pass tas-sewwieqa tal-Mercedes. L-

a˙jar li mar g˙at-tim ibbaΩat fi Grove, kien Bottas, illi spiçça ftit aktar minn sekonda ‘l bog˙od minn Rosberg. Ferm ag˙ar minnu mar Massa li f’Q3 g˙amel ˙in li kien sa˙ansitra inqas veloçi minn dak ta’ Q2 u ankrah fid-disa’ post.

Fost it-timijiet bil-magni Renault, kienu t-Toro Rosso li marru l-a˙jar hekk kif Sainz u Verstappen kisbu l-˙ames u ssitt post rispettivament. Sadanittant, Kvyat u Ricciardo rnexxielhom jiksbu biss it-tmiem u l-g˙axar post.

Mhux biΩΩejjed

POÛ.

ISEM IS-SEWWIEQ

TIM

ÓIN

DISTAKK

Matul dawn is-sessjonijiet, g˙ajnejn bosta dilettanti kienu fuq il-McLaren.

Mhux biss min˙abba l-kuluri ©odda li qeg˙din juΩaw, imma wkoll g˙aliex kienu mistennijin avvanzi kbar filprestazzjoni tal-magna Honda.

Dawn l-avvanzi dehru nhar is-Sibt hekk kif iΩ-Ωew© sewwieqa irnexxielhom jaslu sa Q2, però t-tlettax u lerbatax-il post li kisbu ma jawgurawx tajjeb hekk dan it-tim bi ˙siebu jikseb ilpunti b’mod konsistenti matul dan lista©un.

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Lewis Hamilton Sebastian Vettel Valtteri Bottas Carlos Sainz Max Verstappen Kimi Raikkonen Daniil Kvyat Felipe Massa Daniel Ricciardo

Mercedes Mercedes Ferrari Williams Toro Rosso Toro Rosso Ferrari Red Bull Williams Red Bull

1:24.681 1:24.948 1:25.458 1:25.694 1:26.136 1:26.249 1:26.414 1:26.629 1:26.757 1:26.770

0.267 0.777 1.013 1.455 1.568 1.733 1.948 2.076 2.089

LiL Hinn Miç-Çirkwit ‘Il bog˙od mit-traçcati din il-©img˙a rajna diversi avvenimenti interessanti.

Ewlenin fosthom kienu n-negozjati kontrattwali ta’ Bottas u Hamilton illi ttnejn qeg˙din ji©u assoçjati mal-Ferrari g˙all-©ejjieni.

Barra minn hekk, l-ispekulazzjoni dwar il-futur tal-isport ma naqsitx hekk kif hemm min qieg˙ed jara traççati u timijiet ©odda fil-futur mhux imbieg˙ed tal-Formula 1.

X’se jag˙mel?

Il-futur ta’ Hamilton ilu fiç-çentru ta’ dibattitu kbir minn nofs l-ista©un li g˙adda. Dak iΩ-Ωmien huwa qal li se j˙alli sal-a˙˙ar tal-2014 biex jiffirma ˙alli jkun f’poΩizzjoni li jiffoka esklussivament fuq ir-reb˙ tal-kampjonat.

Madankollu, l-ista©un mhux biss spiçça, imma sa˙ansitra beda dak attwali u l-firma tieg˙u baqg˙et ma waslitx.

Dan in-nuqqas wassal lil bosta illi jispekulaw li Hamilton qieg˙ed jikkunsidra li jitlaq lill-Mercedes biex jing˙aqad mal-Ferrari. Però, huwa sostna li dan id-dewmien huwa biss frott il-fatt li din id-darba hu qieg˙ed ja˙dem ming˙ajr manager. Allura, irresponsabbiltà li jinnegozja l-kuntratt il-©did waqg˙et fuqu u n-nuqqas ta’ esperjenza legali tieg˙u qeg˙da ttawwal il-proçess ta’ ffirmar aktar mis-soltu.

Il-verΩjoni tal-fatti ta’ Hamilton ©iet ikkonfermata minn Niki Lauda, içchairman mhux eΩekuttiv tal-Mercedes F1, illi qal li l-Brittaniku huwa deçiΩ li jibqa’ mat-tim ÌermaniΩ u li l-firma talkuntratt mistennija li tasal f’Mejju stess.

qeg˙da ddur madwar Hamilton, daret lejn Bottas. Is-sewwieq FinlandiΩ kiseb diversi riΩultati poΩittivi mal-Williams u wera li g˙andu l-potenzjal li jirba˙ ittlielaq jekk jing˙ata aççess g˙al vettura kompetittiva.

Din l-opportunità tista’ ting˙ata lilu fl-2017, is-sena li fiha Kimi Raikkonen mistenni li j˙alli lill-Ferrari. Din il-possibbiltà bdiet tissemma’ wara kummenti li ta’ lill-medja l-amministratur talIscuderia Ferrari, Maurizio Arrivabene.

B’referenza g˙al Hamilton, huwa qal li jkun aktar interessat li jiffirma sewwieq Ωg˙ir b’potenzjal kbir milli ie˙or li di©à stabilixxa ru˙u. Fil-fehma tal-medja internazzjonali, dan issewwieq huwa Bottas. Però, il-Ferrari ma kkonfermawx dawn l-g˙ejdut u sostnew li g˙alissa qeg˙din jiffukaw fuq ir-rendiment ta’ Vettel u Raikkonen.

Alternattiva tajba?

Kuluri ©odda

B’hekk l-i spekulazzjoni li kienet

Kmieni din il-©img˙a kienet qeg˙da

tiççirkula spekulazzjoni li l-McLaren se juΩaw kuluri ©odda g˙all-vetturi tag˙hom fil-Gran Premju ta’ Spanja.

Dan kien ikkonfermat b’mod uffiçjali nhar l-Erbg˙a meta t-tim ˙are© di versi ri trat ti li wrew l-M P4-30 b’inqas chrome u aktar griΩ skur filkolorazzjoni tag˙ha.

Skont kelliem tal-McLaren, din ilb i d l a s a ret b i e x t na q q as i r- ri f l es sj o ni i n k o n ven j en t i l i k i en et qieg˙da to˙loq l-iskema ta’ kuluri pre çe de nt i m et a k i en et esp os t a g˙ad-dawl tax-xemx jew g˙ad-dwal artifiçjali ta’ çirkwiti b˙al dak talBa˙rejn.

Diskussjonijiet mal-Audi Fil-jiem li g˙addew, ir-relazzjoni bejn ir-Red Bull Racing (RBR) u rRenault re©g˙et kienet prominenti fl-a˙bari ji et . Din id-darba ki en u k um men t i t al -e ks presi d ent t al Ferrari, Luca di Montezemolo, illi ˙olqu spekulazzjoni kbira fil-medja.

Fil-fehma ta’ Montezemolo, is-sid tar-Red Bull, Dietrich Mateschitz, huwa tant diΩappuntat bil-prestazzjonijiet medjokri tal-magni Renault illi jrid jabbanduna l-uΩu tag˙hom malajr kemm jista’ jkun. Fil -fatt, skont l-eks presi dent tal-Ferrari, Mateschitz di©à g˙amel kuntatt malAudi biex jipprova j˙ajjarhom jipprovdulu l-magni.

Jekk dan ma jse˙˙x, kompla jsostni Montezemolo, Mateschitz huwa l e s t l i j bi eg˙ l i r -R ed B u l l u l Iscuderia Toro Rosso u jabbanduna l-Formula 1 g˙al kollox g˙aliex ma jri dx ja˙d em akt ar m ar-Renau lt .

Madankollu, l-Mateschitz u lanqas lA u d i m a k k o n fe rm a w d a wn l g˙ejdut. G˙aldaqstant, jafu jg˙addu diversi xhur qabel ma jkollna informazzjoni aktar konkreta f’dan ir-rigward.

Jer©g˙u jippruvaw Fl-a˙˙ar, ta’ min isemmi li l-Iran esprimiet l-interess tag˙ha li tospita gran premju tal-Formula 1 fis-snin li © ej ji n . S k o n t i l -V i ç i Pr es i d en t Iranjan Masoud Soltanifar, il-gvern g˙andu l-intenzjoni li jibni çirkwit fuq Qeshm, illi hija l-ikbar gΩira filGolf Persiku. M adankol lu, s’i ssa dan il-pro©ett g˙adu biss fil-faΩi talippjanar u jaf jg˙addu s-snin qabel ma naraw it-tellieqa fil-kalendarju tal-F1.

D i n m h i x l - ew we l d a rb a l i qieg˙da tissemma’ l-possibbiltà li j k u n h em m gra n p re mj u f l - Ira n hekk kif fl-2011 kien imsemmi lbini ta’ çirkwit f’Parand City, 35 kilm e t ru ‘l b o g˙ o d mi l l -k a p i t a l i Tehran. Dan il-pro©ett, però, qatt ma ra d-dawl tax-xemx.

38 10|05|2015

kullhadd.com

FUTBOL INGLIÛ

KÓ SPORTS

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ Jermaine Defeo u da˙al ©ewwa STOKE CITY V TOTTENHAM

Danny Graham jifta˙ l-iskor f'Goodison Park

EVERTON V SUNDERLAND Fl-ewwel log˙ba li kien hemm ilbiera˙ fil-Kampjonat IngliΩ, it-tim ta’ Sunderland g˙eleb lit-tim ta’ Everton bl-iskor ta’ 2-0 barra minn darhom biex b’hekk ˙adu spinta kbira ‘l quddiem fil-mira tag˙hom li ma jaqg˙ux.

Fl-ewwel taqsima t-tim ta’ Sunderland, minkejja li ma kinux la˙jar tim fil-grawnd, irnexxilhom iΩommu d-difiΩa tag˙hom kompatta b’konsegwenza li t-tim ta’ Everton beda j˙ossu kemmxejn frustrat flattakk. Madankollu, fit-42 minuta Everton kellhom çans li jmorru filvanta©© iΩda kien proprju l-gowler ta’

Sunderland Costel Pantilimon li ˙are© bl-unuri g˙ax salva Ωew© tentattivi wara xulxin biex l-ewwel taqsima spiççat b’0-0.

It-tieni taqsima bdiet bl-istess ritmu iΩda kontra x-xejra tal-log˙ba, proprju fl-54 minuta, Sunderland marru filvanta©©. Kien xutt mill-bog˙od ta’ Jordi Gomez li ˙abat ma’ Danny Graham bil-ballun jispiçça fir-rokna tax-xibka u wara l-gowler ta’ Everton Tim Howard qalb id-dillirju ta’ fer˙ tas-sapporters ta’ Sunderland.

Sunderland issi©illaw ir-reb˙a ˙ames minuti mit-tmiem meta xutt ta’ Adam Johnson mix-xellug ˙abat ma’ difensur ta’ Everton u re©a’ ˙abat ma’ sieq

Everton vs Sunderland

0-2

Aston Villa vs West Ham U.

1-0

Hull City vs Burnley

0-1

Leicester City vs Southampton

2-0

Newcastle U. vs WBA

1-1

Stoke City vs Tottenham H

3-0

Crystal P vs Manchester U.

0-1

F’konfront ie˙or, it-tim ta’ Stoke g˙eleb lil Tottenham bl-iskor ta’ 3-0 u b’hekk it-tim minn Londra baqa’ tliet punti ta˙t Liverpool b’log˙ba aktar. Lewwel gowl tal-partita wasal fl-20 minuta meta minn cross ta’ Diouf, wara diflezzjoni, il-ballun ©ie g˙and Charlie Adam li b’daqqa ta’ ras tefa’ ©ewwa.

Stoke rduppjaw fit-32 minuta wara tg˙affi©a fid-difiΩa ta’ Tottenham u Nzonzi tefa’ fix-xibka ming˙ajr diffikultà. Stoke ssi©illaw ir-reb˙a kbira tag˙hom fil-85 minuta meta Arnautovic qabad il-ballun mix-xellug u li mill-cross tieg˙u Diouf ma Ωbaljax.

LOGÓOB GÓAL-LUM

CHELSEA V LIVERPOOL

KLASSIFIKA TAL-LEAGUE

Hekk kif il-kampjonat IngliΩ riesaq g˙at-tmiem tieg˙u, fit-tieni log˙ba li hemm illum hija l-log˙ba f’Londra bejn iç-champions il-©odda talIngilterra u Liverpool li g˙adhom qed ji©©ieldu g˙al post mal-ewwel erbg˙a, çansijiet li huma remoti ˙afna.

Madankollu, il-fatt li Chelsea huma di©à champions u m’g˙andhomx g˙alxiex ji©©ieldu aktar jaf dan ja˙dem tajjeb g˙ax iridu bilfors reb˙a biex ilftit çans li fadlilhom ma jintilifx g˙alkollox.

Qabel ir-reb˙a tal-©img˙a l-o˙ra fuq QPR, Liverpool ma rnexxilhomx jibnu punti vanta©© fuq Manchester United wara li dawn tilfu tliet log˙biet infila.

Min-na˙a tag˙hom, Chelsea reb˙u sitta mill-a˙˙ar sebg˙a u fil-veru sens tal-kelma m’g˙andhom xejn x’jitilfu.

Manchester C vs QPR

14.30

Chelsea vs Liverpool

17.00

LOGÓOB GÓAL GÓADA Arsenal vs Swansea

R

21.00

TIM

L

D

Chelsea Manchester City Arsenal Manchester U Liverpool Tottenham H Southampton Swansea City Stoke City West Ham United Everton Crystal Palace WBA Aston Villa Leicester City Sunderland Newcastle United Hull City Burnley QPR

35 25 8 35 21 7 34 21 7 35 19 8 35 18 7 36 17 7 36 17 6 35 15 8 36 14 8 36 12 11 36 11 11 35 11 9 36 10 11 36 10 8 36 10 7 35 7 15 36 9 9 36 8 10 36 6 11 35 7 6

T

F

K

P

2 7 6 8 10 12 13 12 14 13 14 15 15 18 19 13 18 18 19 22

69 27 83 71 36 70 66 33 70 59 35 65 49 38 61 55 53 58 48 30 57 43 44 53 42 44 50 43 43 47 46 48 44 42 48 42 34 47 41 30 50 38 41 54 37 30 50 36 37 61 36 33 49 34 27 53 29 39 61 27

PUNTI OÓRA

SERIE A RIÛULTATI TAL-BIERAÓ

EMPOLI V FIORENTINA

“BKEJT META TKECCA MOYES” Il-midfielder internazzjonali Bel©jan ta’ Manchester United Fellaini kkonferma li huwa spiçça jibki meta sar jaf li David Moyes kien se jitkeçça minn kowç ta’ Manchester United wara biss g˙axar xhur. Fellaini kien ing˙aqad ma’ dan it-tim ftit wara li l-istess Moyes kien in˙atar ukoll kowç biex jie˙u post il-le©©endarja Sir Alex Ferguson. Ir-relazzjoni ta’ dan il-plejer u Moyes tmur lura g˙aΩ-Ωminijiet meta t-tnejn li huma kienu flimkien mat-tim ta’ Everton f’Goodison Park. B˙al Moyes, Fellaini sab il-qabΩa minn mat-tim ta’ Everton g˙al dak ta’ Manchester United iebsa tant li dam ˙afna biex isib saqajh. IlUnited nefqu madwar £27.5 miljun fejn fl-ista©un li g˙adda ma skurjax gowl wie˙ed.

Cesena vs Sassuolo

15.00

Palermo vs Atalanta

15.00

Udinese vs Sampdoria

15.00

EMpoli vs Fiorentina

18.00

Fiorentina se jkun qed jilg˙abu barra minn darhom kontra t-tim ta’ Empoli bit-tama li jinsew malajr kemm jista’ jkun it-telfa umiljanti ta’ fost il-©img˙a kontra t-tim Spanjol ta’ Seville fl-Europa League.

Qabel ir-reb˙a ta’ 3-1 kontra Cesena, il-Vjola kienu tilfu ˙ames log˙biet konsekuttivi tant li l-futur talkowç Vincenzo Montella kien tassew inçert.

Minkejja li s-sapporters ta’ dan it-tim se jibqg˙u kawti min˙abba l-fatt li timijiet o˙ra b˙al Genoa, Sampdoria u Inter qeg˙din viçin ˙afna tag˙hom.

Min-na˙a tag˙hom, Empoli mhux meg˙luba f’erba’ log˙biet iΩda fuq quddiem huma fjakki immens tant li kontra Parma minn tmintax-il çans huma kkonvertew biss tnejn.

Parma vs SSC Napoli

18.00

UDINESE V SAMPDORIA

Lazio vs Inter

20.45

Juventus vs Cagliari

1-0

AC Milan vs Roma

Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM Chievo Verona vs Hellas Verona 12.30

LOGÓOB GÓAL GÓADA 20.45

Genoa vs Torino

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Juventus Roma Lazio Napoli Fiorentina Sampdoria Genoa Internazionale Torino Palermo Milan Udinese Empoli Chievo Hellas Verona Sassuolo Atalanta Cagliari Cesena Parma

34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34 34

24 17 19 17 14 12 13 12 12 10 10 10 8 10 10 8 6 6 4 6

7 13 6 8 10 15 11 13 12 13 13 11 17 11 10 13 15 9 12 5

3 4 9 9 10 7 10 9 10 11 11 13 9 13 14 13 13 19 18 23

64 48 64 62 49 41 49 50 40 46 46 38 39 25 41 39 32 42 32 27

19 25 32 43 42 37 40 39 37 48 45 45 42 33 58 52 47 63 61 66

79 64 63 59 52 51 50 49 48 43 43 41 41 41 40 37 33 27 24 16

REAL MADRID L-AKTAR KLABB TA’ VALUR

It-tim ta’ nofs il-klassifika Udinese se jilqg˙u lil Sampdoria b’dan tal-a˙˙ar jinsab punt biss ‘il bog˙od mill-postijiet g˙all-kwalifikazzjonijiet tal-Europa League. G˙alhekk, din se tkun iktar sinjifikanti g˙al Sampdoria wara t-telfa kontra Juventus il-©img˙a li g˙addiet.

Fid-dawl ta’ dan, il-kowç Sinisa Mihajlovic sostna li jekk it-tim tieg˙u jirba˙ il-log˙biet kollha li fadallu jkun possibbli li jirnexxilhom jil˙qu l-mira tag˙hom.

Min-na˙a tag˙hom, hemm xnieg˙at li l-kowç ta’ Chievo jie˙u l-post tal-kowç preΩenti ta’ Udinese Andrea Stramaccioni. G˙aldaqstant, dan tal-ewwel, iddefenda l-poΩizzjoni li g˙andu b˙alissa u ma kkummentax fuq dawn ir-rapporti.

Real Madrid re©g˙u kienu fil-quççata tal-lista annwali ta’ Forbes g˙at-tielet sena konsekuttiva. Il-livell ta’ dan it-tim Spanjol waqa’ b’5% g˙al £2.14 biljun mill-2014 iΩda kellhom log˙la d˙ul ta’ kwalunkwe tim sportivi fid-dinja £489 miljun.

It-tim l-ie˙or Spanjol ta’ Barçellona, li kien ivvalutat £2.07 biljun, kienu rre©istrati fit-tieni post filwaqt li Manchester United ©ew fit-tielet post b’valur ta’ £2.03 biljun u rre©istaw Ωieda ta’ 10% fuq is-sena ta’ qabel. Fil-fatt, dan it-tim IngliΩ huwa wie˙ed mit-timijiet IngliΩi li g˙amilha mal-ewwel g˙oxrin.

LAZIO V INTER

Fid-dawl tal-fatt li l-karriera ta’ Steven Gerrard fadlilha biss tliet log˙biet, Jose Mourinho Ωvela li kemm ilu kowç ipprova jiffirma lil dan il-plejer tliet darbiet ma’ tliet timijiet differenti fosthom Chelsea, Inter u Real Madrid. Dan il-midfielder IngliΩ se jkun qed jissokta l-karriera tieg˙u fil-Major League Soccer mat-tim ta’ Los Angeles Galaxy fl-età ta’ 34 sena. Dawn ilkummenti ˙abtu mal-fatt li, peress li issa Chelsea huma konfermati champions tal-Ingilterra, skont it-tradizzjoni flIngilterra, it-tim ta’ Liverpool g˙andu jing˙aqad f’applaws qabel tibda l-log˙ba. F’kummenti o˙ra li ta lill-midja, il-kowç PortugiΩ fisser kif plejers b˙al Gerrard, avolja avversarju sportivi, g˙amluh kowç a˙jar tul iΩ-Ωminijiet. Madankollu, meta mistoqsi jekk jiddispjaçihx li qatt ma kellu l-opportunità li jikkowçja lil dan il-plejer, Mourinho wie©eb fin-negattiv u wie©eb li kuntent li Gerrard qatt ma telaq lil Liverpool.

Din il-log˙ba dejjem hi sinjifikanti b’mod ˙aΩin g˙assapporters ta’ Inter min˙abba li fil-5 ta’ Mejju 2002, telfa g˙al Inter f’dan l-istess grawnd wassal biex dan it-tim jispiçça t-tielet wara b’konsegwenza li tilef illeague. Minkejja li Lazio kellhom sensiela ta’ riΩultati mhux daqstant tajjeb tant li t-tieni post re©a’ qieg˙ed f’idejn Roma.

Minkejja li Inter jista’ li g˙adhom diΩappuntanti min˙abba d-draw tal-©img˙a l-o˙ra kontra Chievo, xorta wa˙da rnexxilhom jirb˙u tlieta minn ˙ames log˙biet u ming˙ajr ebda telfa fl-a˙˙ar sitta. Dan kollu jattribwixxi g˙all-kontinwità li rnexxielu jsib Roberto Mancini fl-a˙˙ar ftit xhur.

MOURINHO PPROVA JIFFIRMA LIL GERRARD TLIET DARBIET

SPORTS KÓ

10|05|2015 39

kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGUE ÛEBBUÌ R. QORMI

1 3

MOSTA NAXXAR L.

1 2

TARXIEN R. PIETÀ H.

3 1

HIBERNIANS VALLETTA

3 1

Il-Gowler ta’ Valletta, Marino Pietro Demetrio, jag˙mel fawl fuq Jorge Dasilva Pereira g˙al penalty, waqt li Luke Dimech josserva s-sitwazzjoni

Fl-a˙˙ar partita nett ta’ dan l-ista©un, li laqqg˙et iç-champions Hibs mat-tim li ©ie fit-tieni post ji©ifieri Valletta, it-tim tal-ewwel g˙alaqha bil-kbir meta g˙elbu lir-rivali tag˙hom bl-iskor ta’ 3-1.

G˙aldaqstant, l-ewwel azzjoni tal-partita waslet minn Valletta fir-4 minuta meta minn Ωball fid-difiΩa ta’ Hibs li qassmet lura lill-gowler Henry Bonello, dan ma setax jikkontrolla sew u l-ballun ©ie f’saqajn Elford Alliyu li ra l-konkluΩjoni tieg˙u ti©i milqug˙a mill-istess Bonello. L-ewwel azzjoni g˙all-Pawlisti waslet fis-16-il minuta u ssarrfer f’gowl. Kienet azzjoni veloçi fejn Bjorn Kristensen qassam lejn Jorge da Silva Pereira li b’xutt b’sa˙˙tu ma ta l-ebda çans lil Pietro Marino biex g˙amel l-iskor 1-0. Valletta rrea©ixxew fil-21 minuta meta t-tentattiv ta’ Hamza Barry ©ieg˙el lill-gowler Bonello jsalva b’diffikultà f’Ωew© tentattivi. Fit-30 minuta Valletta re©g˙u kienu fuq l-attak meta Nafti qassam lejn Barry, dan avvanza u minn poΩizzjoni tajba fil-kaxxa ra lil Bonello g˙al darb’o˙ra jsalva b’diffkultà. Madankollu, kienu Hibs li rduppjaw l-iskor fis-36 minuta meta azzjoni bejn Andrew Cohen u da Silva Pereira fejn tal-ewwel qassam lill-istess Pereira li minn tarf il-kaxxa fajjar xutt li ˙abat ma’ sieq il-lasta u da˙al fix-xibka biex b’hekk il-Pawlisti da˙lu jistrie˙u b’Ωew© gowls vanta©©.

Ftit wara li ssoktat it-tieni taqsima, il-Hibs skurjaw it-tielet gowl u dan meta azzjoni tas-solitu da Silva Pereira li twaqqa’ fil-kaxxa millgowler Marino u r-referee mill-ewwel saffar g˙al penalty u keçça lil Marino biex b’hekk Valletta spiççaw jilag˙bu b’g˙axar plejers. Mill11-il metru l-istess plejer li reba˙ il-penalty ma Ωbaljax. Il-gowl talbandiera g˙al Valletta wasal tmien minuti mit-tmiem meta xutt millbog˙od ta’ Shaun Bajada ˙asad g˙alkollox lil Bonello. Fl-a˙˙ar tallog˙ba saret il-preΩentazzjoni tat-tazza mill-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo lill-captain Cohen fil-preΩenza tal-Prim Ministru Joseph Muscat.

Referee: CLAYTON PISANI

KLASSIFIKA

PreΩentazzjoni tat-trofew tar-reb˙ tal-kampjonat lit-tim ta’ Hibs

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

Ritratti: STEPHEN GATT

HIBS JISSIÌILLAW L-ISTAÌUN BIL-KBIR

Hibernians Valletta Birkirkara Balzan Floriana Sliema W. Naxxar L. Qormi Tarxien R. Mosta Pieta H. Zebbug R.

L 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33 33

R 27 22 19 17 13 10 9 8 8 9 6 5

D 5 3 7 8 11 9 9 9 9 6 8 6

T 1 8 7 8 9 14 15 16 16 18 19 22

F 97 74 59 59 58 50 40 40 35 38 30 37

K 24 30 31 45 51 56 51 55 60 72 58 84

+/73 44 28 14 7 -6 -11 -15 -25 -34 -28 -47

Pti 56 47 43 42 36 26 25 24 23 21 16 12

MOSTA FIL-PLAY-OFFS WARA TELFA FID-DERBY Wara t-telfa tal-Ìimg˙a li g˙adda kontra r-rivali Naxxar bl-iskor ta’ 2-1 u b’hekk spiççaw fl-g˙axar post fil-klassifika, Mosta se jkun qed jilg˙abu fil-play-offs kontra t-tim tal-Ewwel DiviΩjoni GΩira United nhar il-15 ta’ Mejju li ©ej biex ikun determinat minn minnhom se jag˙milha fil-Premier League Malti fl-ista©un li ©ej.

Dan il-konfront deçiΩiv intlag˙ab fl-Istadium Nazzjonali f’Ta’ Qali fejn ming˙ajr dubju Naxxar ma serqu xejn mil-log˙ba g˙ax kienu huma l-a˙jar tim fil-grawnd.

Madankollu, l-ewwel azzjoni tal-partita waslet minn Mosta u marru fil-viçin ˙afna li jmorru fil-vanta©© tant li fir-4 minuta xxutt minn barra l-kaxxa ta’ Jorge Santos Silva ˙abat mal-wieqfa.

G˙axar minuti wara Naxxar irrea©ixxew meta Pablo Doffo xxuttja minn barra l-kaxxa iΩda l-gowler ta’ Mosta Omar Borg kien attent u tefa’ l-ballun f’corner. Fit-22 minuta, Tyrone Farrugia qassam lil Udo Fortune li iΩda x-xutt tieg˙u mill-viçin kien salvat tajjeb minn Julian Azzopardi. Mosta re©g˙u kienu perikoluΩi meta ttentattiv ta’ Mickael Nicoise fit-28 minuta g˙adda ftit barra millasti ta’ Naxxar. Santos Silva re©a’ kien viçin b’xutt mill-bog˙od iΩda Borg dawwar f’corner biex l-ewwel taqsima spiççat f’parità.

L-ewwel gowl tal-partita wasal fit-tieni taqsima minn Naxxar, proprju fid-69 minuta, meta free-kick mix-xellug ta’ Gilmar da Silva Ribeiro b’daqqa ta’ ras Terence Vella tefa’ fix-xibka wara lgowler Mosti Borg. Angus Buhagiar tilef çans tad-deheb biex jag˙laq il-partita fl-84 minuta iΩda tefa’ g˙oli b’xutt mill-ewwel.

G˙aldaqstant, Naxxar issi©illaw ir-reb˙a Ωew© minuti wara meta Gilmar avvanza fuq ix-xellug qabel ma g˙eleb lil Borg b’xutt sabi˙. L-a˙˙ar azzjoni tal-partita waslet minn Mosta fejn skurjaw il-gowl tal-bandiera fid-90 minuta meta minn cross ta’ Kyle Frendo, Tyrone Farrugia tefa’ fix-xibka b’daqqa ta’ ras wara lgowler ta’ Mosta Borg.

Referee: MARCO BORG

40 10|05|2015

kullhadd.com

KÓ LOKALI

LEJN FEJQAN EKONOMIKU FL-EWROPA?

Alfred Sant Kap tad-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew

Fil-pronostku tar-Rebbieg˙a dwar l-ekonomiji Ewropej li ˙are© din il-©img˙a, ilKummissjoni Ewropea sa˙qet fuq it-titjib li hi qed tara jse˙˙ fil-klima ekonomika Ewropea.

Dan wassalha biex tkabbar listima tag˙ha ta’ kemm fil-fatt l-ekonomji differenti se jkunu qed jissa˙˙u fiΩ-Ωmien li ©ej.

L-ekonomiji kollha talUnjoni se jkunu qed juru xi tkabbir, ˙lief dik ta’ Çipru.

B’kuntrast, gΩira o˙ra filMediterran, Malta mistennija li jkollha l-aqwa rata ta’ tkabbir, flimkien mal-Irlanda. Fir-rapport tag˙ha l-Kummissjoni tag˙mel mill-a˙jar biex tqawwi sens ta’ ottimiΩmu kawt dwar dak li jinsab g˙addej. Wie˙ed jifhem g˙aliex l-ottimizmu hu kawt – g˙al darba wara l-o˙ra fla˙˙ar snin, il-perspettivi ta’ titjib li kienu jixxandru millKummissjoni kellhom jinbidlu g˙all-ag˙ar. Meta tkellem dwar it-tbassir li qed isir, ilKummissarju Moscovici, responsabbli mill-ekonomija, qag˙ad ukoll b’seba’ g˙ajnejn li ma jg˙ollix l-aspettattivi ΩΩejjed.

Fiduçja Biss, kemm Moscovici u kemm mexxejja o˙ra Ewropej huma konxji ˙afna tal-˙tie©a li jiΩguraw kemm jistg˙u li lfiduçja tie˙u g˙erq sew. Fl-

istqarrijiet li jag˙mlu lKummissarji kollha qed jag˙tu importanza lill-fond g˙allinvestimenti strate©içi li se jitwaqqaf, mag˙ruf popolarment b˙ala l-fond ta’ Juncker.

Jekk temmen dak li jg˙idu dwar il-fond, dan se jservi biex jistimola l-investiment u jag˙ti n-nifs lill-ekonomiji billi jg˙in fit-twaqqif ta’ pro©etti ©odda u me˙tie©a.

G˙ax problema kbira li g˙adha qawwija fl-Ewropa hi n-nuqqas ta’ investiment mag˙quda ma’ rata g˙olja ˙afna ta’ qg˙ad, speçjalment fost iΩ-Ωg˙aΩag˙. Waqt li jqisu t-tkabbir ekonomiku li qed ise˙˙ b˙ala wie˙ed fra©ili, g˙ax malajr jista’ jieqaf zoptu, politiçi u esperti ekonomiçi huma m˙assba li t-titjib, anke jekk jissoda, mhux se jo˙loq wisq impjiegi ©odda.

Hemm min isostni li l-bidla g˙all-a˙jar li qed isse˙˙ hi ma˙luqa minn fatturi li ftit g˙andhom x’jaqsmu ma’ kemm tjieb l-operat ekonomiku Ewropew.

Isemmu kif fl-a˙˙ar xhur kellu effett poΩittiv ˙afna rro˙s fil-prezz taΩ-Ωejt u, b’ri˙tu, il-prezz tal-ener©ija.

Meta l-ener©ija tir˙as, il-piΩijiet fuq il-postijiet tax-xog˙ol u fuq il-konsumaturi je˙fiefu.

Sadanittant, bdiet tid˙ol fisse˙˙ deçiΩjoni tal-Bank Çentrali Ewropew li biha dan il-Bank beda jixtri kull xahar

mas-sittin biljun ewro f’çedoli ta’ self li jkunu ˙ar©u lgvernijiet.

Id-deçiΩjoni ttie˙det biex tikkumbatti lmarda tad-deflazzjoni li kienet bdiet ta˙kem lillekonomiji. G˙alkemm tidher g˙all-ewwel b˙ala xi ˙a©a tajba, id-deflazzjonii – li tfisser ro˙s kontinuwu fil-prezzijiet – i©©ib mag˙ha sta©nar, g˙ax tnaqqas l-investimenti u l-bejg˙ u x-xiri, peress li investituri u konsumaturi jibqg˙u jistennew li l-prezzijiet jor˙su aktar qabel jag˙mlu xi ˙a©a. Ûieda fil-kwantità tal-ewro Bix-xiri tas-self tal-gvernijiet li wettaq, il-Bank Çentrali kien effettivament qed iΩid sew ilkwantità ta’ ewro fl-Ewropa; ˙a©a li kellha ttella’ l-livell tal-prezzijiet. B’riΩultat ta’ hekk, il-valur tal-ewro mqabbel ma’ muniti o˙ra, naqas. Prodotti u servizzi Ewropej, mibjug˙a barra lEwropa, ra˙su meta tkejjilhom b’munita o˙ra; ˙a©a li tejbet iç-çans ta’ dawn ilprodotti u servizzi li jinbieg˙u aktar. M’hemmx g˙alfejn ng˙idu, meta impriΩi Ewropej iΩidu fil-bejg˙, il-prospetti ekonomiçi jmorru g˙all-a˙jar.

Aktar inzertat tajba dil-biçça g˙ax, fl-istess ˙in li l-valur tal-ewro waqa’, il-prezz taΩ-

Ωejt li jit˙allas bid-dollari, ukoll kif g˙edna, kien tbaxxa.

Allura l-Ewropej xorta baqg˙u j˙allsu g˙all-ener©ija tag˙hom ‘bl-ir˙is’.

Hu g˙alhekk li hemm min hu dubjuΩ dwar kemm it-titjib ekonomiku Ewropew se jkun sostenibbli. F’intervista li ta ftit jiem ilu, il-Ministru talEkonomija u Finanzi Spanjol Guindos kien prudenti ˙afna. Óri©na mir-riçessjoni, qal, imma l-krizi g˙adha mag˙na.

Issa Spanja rnexxielha fla˙˙ar xhur tirre©istra tkabbir ekonomiku qawwi. Qed jirnexxilha tissellef il-fondi li trid mis-swieq bla problemi u b’rati ta’ mg˙ax attraenti. Ilproblema hi li mhumiex jin˙olqu impjiegi fi Spanja; problema tipika taΩ-Ûona talEwro kollha kemm hi.

G˙ax-xhur li ©ejjin l-isfida se tkun iebsa imma vitali g˙al ˙afna gvernijiet. Iridu jag˙mlu minn kollox biex isa˙˙u lbidu ta’ fejqan ekonomiku li jidher promettenti aktar milli ©ara sa issa. Fil-pajjiΩi talewro, l-isforzi li jsiru g˙al dan il-g˙an se jkunu komplikati mill-˙tie©a li jirrispettaw irregoli stretti taΩ-Ûona Ewro, dwar kif imexxu l-politika ba©itarja tag˙hom. G˙al u˙ud, mis-suççess f’din il˙idma se jiddependi l-futur politiku tag˙hom g˙ax f’diversi pajjiΩi resqin elezzjonijiet iebsa.