Kullhadd 09.03.2014

www.kullhadd.com

NITKELLMU MA’

MANUEL SAPIANO DWAR IL-PJAN GÓALL-ILMA

Il-Óadd 9 ta’ Marzu, 2014 Óar©a Nru 1,078

Ara pa©na 3

Prezz ›0.80

IL-VALUR SE JOGÓLA

Residenti li g˙andhom proprjetà f’Marsaxlokk qalu lillgazzetta KullÓadd li jinsabu urtati g˙all-˙sara li qed issir mill-Partit Nazzjonalista fir-rigward tal-valur tal-proprjetà tag˙hom.

Meta l-PN jg˙id li l-qalba tal- power station g˙all-gass se tbaxxi l-valur tal-proprjetà, mhux biss ikun qed jag˙ti stampa g˙al kollox Ωbaljata, iΩda jkun sa˙ansitra qed jag˙mel il-˙sara

lil dawk li jkunu jridu jbig˙u l-proprjetà tag˙hom.

Dan kien ikkonfermat miç-Chairman tal-Assoçjazzjoni Maltija g˙all-IΩviluppaturi Sandro Chetcuti, li stqarr ma’ din il-gazzetta li t-tne˙˙ija taç-çumnija u arja iktar nadifa Ωgur li ma jistg˙ux i˙allu impatt negattiv fuq il-valur tal-proprjetà f’Marsaxlokk.

Ara pa©na 4

“L-ENERÌIJA BIEX NAÓDMU BAQGÓET HEMM”

B’TAL-LINJA REÌA’ JAQBILLEK

Matul dawn l-a˙˙ar xhur Transport Malta baqg˙et g˙addejja bil-monitora©© tas-servizz tat-trasport pubbliku, kif kienet tag˙mel qabel ma l-Gvern beda jamministrah f’Jannar li g˙adda.

Din il-gazzetta kisbet il-figuri tal-ilmenti li saru dwar it-trasport pubbliku minn Jannar 2012 sa Jannar li g˙adda, li juru illi llum il©urnata l-ilmenti naqsu b’mod konsiderevoli. Minn meta ©ie elett, il-Gvern ta wkoll widen g˙all-ilmenti tal-kunsilli lokali meta kien qieg˙ed jag˙mel it-tibdil firrotot tat-trasport pubbliku – kuntrast kbir mal-Gvern preçedenti li kien biddel irrotot ming˙ajr konsultazzjoni.

Ara pa©na 5

IL-PM JOSEPH MUSCAT

SUPPLIMENT | SENA TA’ TMEXXIJA “Illum ninsabu sena eΩatt wara li l-poplu Malti u G˙awdxi g˙o©bu li jag˙ti lil dan il-moviment ir-responsabbiltà li jmexxi lil pajjiΩna. Responsabbiltà li d˙alna g˙aliha mill-bidu, ma qg˙adniex ng˙idu g˙ax sibna din jew g˙ax sibna l-o˙ra; bdejna na˙dmu sa mill-ewwel ©urnata g˙ax konna nafu li pajjiΩna kien tilef wisq Ωmien prezzjuΩ.

D˙alna determinati, mimlijin ener©ija u lesti biex na˙dmu; u hekk g˙adna, anzi determinati aktar illum, sena wara. L-ener©ija biex na˙dmu baqg˙et hemm, u din lener©ija jag˙tihielna l-poplu Malti u G˙awdxi; ne˙duha meta naraw li permezz tal-˙idma tag˙na qed issir id-differenza.”

Kompli aqra l-messa©© tal-Prim Ministru Joseph Muscat f’pa©na 17

02

Lokali

09.03.2014

MADWAR IL-MEJDA TA’ THE ECONOMIST KITBA TA’ MELVIC ZAMMIT

“Il-kriΩi ekonomika taΩ-Ωona Ewro u n-nuqqas ta’ rieda politika rat lill-Ewropa tag˙mel uΩu fqir mill-awtorità tag˙ha. Kellha nuqqas ta’ kunfidenza biex timbotta l-affarijiet; donnu li l-Ewropa baqg˙et fil-bidu nett, ipparalizzata fiha nnifisha”. Dan qalu l-Prim Ministru JOSEPH MUSCAT waqt il-konferenza organizzata minn The Economist fi tmiem din il-©img˙a. Meta kkumparata mal-ekonomija taç-Çina u l-Indja, l-ekonomija Ewropea qed tidher mill-©did qisha l-ekonomija l-‘qadima’.

Hawnhekk sa˙aq fuq l-importanza li l-Ewropa trid tinvesti fir-riçerka, l-iΩvilupp u ledukazzjoni biex issir aktar assertiva u ta˙dem ma’ kul˙add biex issa˙˙a˙ irrelazzjonijiet tag˙ha.

Il-Prim Ministru g˙amel referenza g˙at-theddid kontinwu li qed taffaççja d-dinja, inkluΩ it-terroriΩmu, il-firxa tal-armamenti u n-nuqqas ta’ sigurtà fuq l-internet. B’relazzjoni ma’ dak li qed ji©ri fl-Ukrajna, Muscat qal li l-Ewropa trid issa˙˙a˙ id-determinazzjoni tag˙ha biex taddatta g˙ar-realtajiet u çirkostanzi ©odda.

Dwar is-sitwazzjoni tal-immi-

grazzjoni, Muscat qal li lkomunità internazzjonali g˙andha tag˙mel iΩjed minn dak li qed isir preΩentament.

“Is-sitwazzjoni tal-immigrazzjoni tibqa’ evidenza tra©ika tal-fallimenti globali”. Muscat Ωied jg˙id ukoll li l-Ewropa g˙andha ta©ixxi fuq ilkwistjoni tal-immgrazzjoni illegali, biex il-ba˙ar Mediterran ma jispiççax çimiterju, iΩda jsir re©jun tat-tama, paçi u prosperità, Min-na˙a tieg˙u, id-Deputat Prim Ministru LOUIS GRECH g˙amel appell çar lil dawk preΩenti kontra l-awsterità b˙ala miΩura li biha tkun solvuta l-kriΩi. Kull Gvern Ewropew, aktar milli jiffoka fuq miΩuri awsteri, irid i˙ares u ja˙dem biex jiddiversifika aktar l-ekonomija tieg˙u.

Grech Ωied jg˙id li huwa dan li qed jag˙mel il-Gvern Malti fill-˙idma tieg˙u biex lekonomija tqum fuq saqajha.

L-investiment dirett barrani huwa wie˙ed mill-fatturi ewlenin li qed iwassal g˙attkabbir ekonomiku f’Malta.

Fatturi o˙rajn li semma Grech sabiex tikber l-ekonomija hemm dik li l-Gvern qed i˙ajjar aktar nisa biex isibu

impjieg, impenn biex titnaqqas il-burokrazija, u iktar ˙idma biex numru ikbar ta’ studenti jkomplu jistudjaw u jiggradwaw.

Il-Ministru g˙all-Finanzi EDWARD SCICLUNA, fl-intervent tieg˙u qal li r-roadmap çara u ener©etika tal-gvern g˙an-negozju u n-negozjati tal-gvern mal-Kummissjoni Ewropa biex ji©i evitat il-programm ta’ awsterità wasslet biex l-ekonomija tesperjenza Ωviluppi poΩittivi.

Min-na˙a tieg˙u, il-Ministru g˙at-TuriΩmu KARMENU VELLA semma’ kif it-turiΩmu fil-Mediterran huwa wie˙ed mill-aktar attivitajiet ekonomiçi importanti firre©jun, fejn jospita mat-30% tat-turiΩmu l-aktar millEwropa.

Fil-kuntest ta’ pajjiΩna, Vella fisser kif il-Gvern imbarka fuq diversi inizjattivi bil-g˙an li Malta tkun aktar kompetittiva b˙ala destinazzjoni turistika fosthom Ωieda fl-allokazzjoni g˙at-turiΩmu kif ukoll ittnaqqis fil-kontijiet tal-ener©ija g˙as-settur li se sse˙˙ is-sena d-die˙la. Dan apparti ˙idma biex jitjieb il-prodott fix-xitwa u Ωieda fl-aççessibilità.

Dwar l-avjazzjoni, il-Ministru Vella spjega kif pajjiΩna rnexxielu jattira diversi operaturi, bil-Gvern jidentifika dan is-settur b˙ala wie˙ed li g˙andu potenzjal kbir ta’ tkabbir. F’dan ir-rigward semma’ kif il-Gvern malewwel imbarka biex pajjiΩna jkollu Awtorità dwar lAvjazzjoni Civili u Politika dwar l-Avjazzjoni. Il-Ministru Karmenu Vella semma wkoll kif il-Gvern imbarka fuq pro©ett ta’ ˙olqien ta’ çentru ta’ riçerka u innovazzjoni flavjazzjoni bil-g˙an li jo˙loq siner©ija bejn l-industrija u lqasam akkademiku fl-istess ˙in li jag˙ti l-appo©© me˙tie© lill-industrija lokali sabiex tibqa’ kompetittiva. “Filkuntest tal-fatt li l-Ewropa, ilLvant Nofsani u l-Afrika jassorbu 25% tal-attività fl-avjazzjoni madwar id-dinja, minkejja ç-çokon tieg˙u, pajjiΩna jibqa’ j˙ares lejn il-futur ta’ dan is-settur b’mod poΩittiv” qal il-Ministru Vella.

“Kemm jista’ jkun dejjem rajna li nkunu flessibbli filpolitika tag˙na sabiex inkunu nistg˙u ng˙innu lin-negozji jaffaççjaw realtajiet ming˙ajr ma jiΩdiedu l-piΩijiet tat-taxxi”.

Dan qalu l-Ministru g˙allEkonomija, l-Investiment u n-Negozji Ω-Ûg˙ar CHRIS CARDONA. Qal ukoll li pajjiΩna g˙andu ekonomija stabbli.

Dawn il-kundizzjonijiet wasslu biex pajjiΩna fost l-o˙rajn jattira investiment barranni, inkluΩ kumpaniji tal-online gaming.

“G˙all-kuntrarju ta’ dak li ©ara f’pajjiΩi Ewropej o˙ra, hawn ma kienx hawn kriΩi fisservizzi finanzjarji. L-ekonomija tag˙na qed tikber b’rata g˙olja u qed twassal g˙aΩΩieda ta’ impjiegi,” qal Cardona.

Is-Segretarju Parlamentari g˙all-Kompetittività u tTkabbir Ekonomiku EDWARD ZAMMIT LEWIS, fil-konferenza ˙abbar li filjiem li ©ejjin se tkun varata listrate©ija di©itali, li g˙andha l-g˙an li titrasforma lil Malta fuq quddiem fil-qasam di©itali.

Din l-istrate©ija hija mibnija mill-partijiet interessati se tkun tinkludi miΩuri li fost o˙rajn jinkludu ‘cloud computing’, innovazzjoni fl-informatika fix-xiri pubbliku u programmi ta’ edukazzjoni. Qal li din l-istrate©ija qed issir biex tag˙ti lil Malta vanta©© kompetittiv.

Lokali

09.03.2014

03

“PERIKLU REALI LI DAN IR-RIÛORS JINTILEF” MANUEL SAPIANO, IL-KAP TAL-WATER POLICY UNIT Il-problema tal-ilma f’Malta tista’ ti©i deskritta b’mod sempliçi ˙afna: il-bΩonn g˙all-ilma ta’ pajjiΩna huwa madwar iddoppju ta’ dak li nistg˙u nie˙du b’mod sostenibbli mirriΩorsi naturali b˙al ma huma ilma tax-xita u tal-pjan.

Biex jindirizza din ilkwistjoni, minn g˙ada l-Gvern ˙a jniedi l-proçess ta’ konsultazzjoni sabiex jin˙oloq Pjan Nazzjonali g˙allKonservazzjoni tal-Ilma.

Tkellimna ma’ MANUEL SAPIANO, il-Kap tal-Water Policy Unit fi ˙dan il-Ministeru g˙all-Ener©ija u lKonservazzjoni tal-Ilma, biex inkunu nafu iktar dwar din listrate©ija.

Sapiano spjega li l-karatteristiçi speçifiçi ta’ pajjiΩna, b˙allklima Mediterranja tag˙na, li xi ftit jew wisq hija wa˙da niexfa, u wkoll id-densità ta’ popolazzjoni li ti©©enera domanda g˙olja g˙all-ilma ˙olqot diversi sfidi fejn tid˙ol il-konservazzjoni tal-ilma.

Sapiano qal li f’pajjiΩna nsibu li matul is-snin, ©ew Ωviluppati diversi riΩorsi alternattivi ta’ ilma, b˙all-impjanti taddesalinizzazzjoni u dawk tattrattament tad-drena©©, sabiex jindirizzaw dan l-iΩbilanç bejn id-domanda u l-provvista talilma. Però, il-produzzjoni talilma minn dawn ir-riΩorsi alternattivi m’humiex biΩΩejjed sabiex tindirizza din il-problema.

©ejjin mit-tibdil fil-klima.

Konsultazzjoni wiesg˙a

ViΩjoni integrata tas-settur tal-ilma f’pajjiΩna B˙alissa d-domanda g˙all-ilma xorta qeg˙da tintla˙aq, iΩda dan qieg˙ed isir billi jittella’ ferm aktar ilma minn ta˙t l-art milli suppost. Fil-fatt, waqt li studji juru li kull sena nistg˙u intellg˙u 25 miljun metru kubu ta’ ilma minn ta˙t l-art b’mod sostenibbli, illum il-©urnata listimi li g˙andna juru li qed jittellg˙u mal-35 miljun metru kubu.

“Dan qieg˙ed ikollu impatt qawwi fuq dan ir-riΩors naturali importanti g˙all-pajjiΩna, li

qed jipperikola l-eΩistenza stess ta’ dan ir-riΩors.

Importanti li nifhmu li jekk ma jitti˙dux il-passi li hemm bΩonn, hemm il-periklu reali li dan ir-riΩors jintilef b’detriment qawwi g˙al pajjiΩna.”

Huwa g˙alhekk li qieg˙ed jitnieda dan il-proçess li g˙andu jwassal sabiex ji©i formulat Pjan Nazzjonali g˙allImmani©©jar tal-Ilma. “Dan ilpjan irid ikun ibbaΩat fuq viΩjoni integrata tas-settur talilma f’pajjiΩna. Huwa ferm importanti li kull inizjattiva li tittie˙ed fis-settur tkun integrata fi ‘framework’ nazzjonali,”

sostna Sapiano.

Permezz ta’ dan il-pjan ilGvern ser ikun qieg˙ed jara kif l-ilma f’pajjiΩna jista’ ji©i uΩat bl-a˙jar mod: kif jistg˙u jin˙olqu riΩorsi ©odda tal-ilma; kif nistg˙u nΩidu l-effiçjenza fluΩu tal-ilma u allura kif nuΩawh a˙jar; kif nipprote©u il-kwalità ta’ dawn ir-riΩorsi; kif nistg˙u intejjbu s-servizzi li joffru l-operaturi fis-settur u nassiguraw l-g˙ola livell ta’ protezzjoni lill-konsumaturi; li nassiguraw li l-bΩonn tal-ilma g˙all-ekosistemi naturali tag˙na jkun assigurat u wkoll kif is-settur se jiffaççja l-isfidi li

L-iΩvilupp ta’ dan il-Pjan Nazzjonali se jkun ibbaΩat fuq proçess wiesg˙a ta’ konsultazzjoni pubblika. Il-miΩuri li ser ikunu inkluzi f’dan il-pjan iridu ji©u Ωviluppati flimkien mal-istakeholders prinçipali fis-settur u wkoll dawk is-setturi ekonomiçi li juΩaw l-ilma.

Dan g˙aliex il-Pjan irid i˙ares lejn il-protezzjoni tar-riΩorsi tal-ilma filwaqt li jo˙loq lambjent neçessarju sabiex jiggarantixxi l-iΩvilupp ta’ dawk is-setturi ekonomiçi f’pajjiΩna li l-operat tag˙hom, direttament jew indirettament, jiddependi fuq dan ir-riΩors.

Il-proçess ta’ Ωvilupp ta’ dan il-pjan ser jitnieda f’Konferenza Nazzjonali li ser tinΩamm nhar it-Tnejn, 10 ta’ Marzu; u huwa ppjanat li jie˙u madwar sena. Matul din issena, il-Ministeru g˙allEner©ija u l-Konservazzjoni tal-Ilma ser ikun qed jiltaqa’ mal-istakeholders kollha sabiex jiddiskuti d-dettalji ta’ dan il-pjan.

Sapiano ˙e©©e© lil kull min i˙oss li jista’ jikkontribwixxi fid-diskussjoni dwar l-iΩvilupp ta’ dan il-pjan huwa m˙e©©e© li jikkuntattja lit-tim fi ˙dan ilMinisteru g˙all-Ener©ija u lKonservazzjoni tal-Ilma li qieg˙ed jikkordina dan il-pjan fuq: water.mecw@gov.mt

IL-PM: “IN-NOMINA TA’ PRESIDENT MARA SER ISSERVI TA’ ROLE-MODEL” Waqt it-tnedija tal-organizazzjoni Nisa Laburisti lbiera˙, il-Prim Ministru Joseph Muscat stqarr li din l-g˙aqda ser tkun wa˙da li titkellem dwar il-kwistjonijiet li jolqtu lin-nisa, kemm dawk li huma tal-familja kif ukoll nisa tal-karriera, però mhux biss, g˙ax din l-istruttura g˙andha ti©bor fi ˙danha anke l-ir©iel.

Il-Prim Ministru tkellem ukoll dwar in-nomina tal-Ministru Marie-Louise Coleiro Preca b˙ala President tar-Repubblika, fejn stqarr li n-nomina tag˙ha tibg˙at messa©© b’sa˙˙tu lil hinn millistatistika. In-Nomina ta’ President mara ser iservi ta’ role-model lil ˙afna tfajliet u nisa li l-irwol tal-mara se jkun fuq quddiem, stqarr il-Prim Ministru.

Intant, l-EΩekuttiv tan-Nisa Laburisti ser ikun kompost minn Claudette Abela Baldacchino b˙ala President, filwaqt li Monica Farrugia, Carmen Ciantar, Nikita Zammit Alamango, Josianne Cutajar, Rosianne Cutajar, Grace Mallia, Marisa Ciappara u Veronique Dalli ser ikunu qeg˙din jiffurmaw il-kumplament talEΩekuttiv.

04

Lokali

09.03.2014

X’ÓAREÌ S’ISSA MILL-ISKANDLU TAL-ISMART METERS

SMART METER… LI MA BAQA’ SMART XEJN

IL-PN JAGÓMEL IL-ÓSARA

KITBA TA’ MELVIC ZAMMIT

Is-serq tal-elettriku jla˙˙aq l10% tal-©enerazzjoni tal-elettriku. Dan is-serq Ωdied aktar bejn l-2011 u l-2012. L-ewwel stimi juru li dan sewa lillKorporazzjoni Enemalta iktar minn €75 miljun. L-istimi juru li dan l-ammont jista’ jitla’ sa €90 miljun.

Dan is-serq sploda f’perijodu meta l-Compliance Unit talEnemalta kien tne˙˙a fl-2010 mill-Gvern. Fost il-funzjonijiet ta’ dan il-Unit kien hemm ilmonitora©© ta’ serq tal-elettriku.

Komunikazzjoni tal-Enemalta li fiha kien t˙abbar li lCompliance Unit kien se jing˙alaq, bir-ra©uni mog˙tija tkun dik li dan ma kienx hemm aktar ˙tie©a tieg˙u min˙abba Ωvilupp teknolo©iku. Skont ilMinistru tal-Ener©ija Konrad Mizzi, dan kollu sar blapprovazzjoni tal-Ministeru talFinanzi.

Fl-2012 kien hemm diversi rapporti dwar smart meters imbag˙bsa, iΩda gvern preçedenti ma ˙ax ˙sieb dawn irrapporti. Kull perçentwal ta’ elettriku misruq jiswa lillEnemalta tliet miljun ewro. Dan kien im˙abbar mill-Minisitru Mizzi fl-ewwel konferenza minn sensiela ta’ konferenzi relatati mat-tbag˙bis fil-meters tad-dawl.

Mizzi qal li, g˙all-Gvern preΩenti, is-serq tal-elettriku huwa inaççettabbli u kien g˙alhekk li f’Mejju tas-sena li g˙addiet twaqqaf Theft Control Unit biex ti©i indirizzata din ilkwistjoni. L-g˙an ta’ dan il-Unit huwa biex ji©i identifikat x’tip ta’ serq jeΩisti fil-Korporazzjoni Enemalta. Il-Unit g˙amel analiΩi dettaljata ta’ modi differenti ta’ kif jinsteraq id-dawl.

Saru numru ta’ spezzjonijiet fuq smart meters u dawk li kien hemm dubju nbag˙tu lil kumpanija tad-dawl Taljana biex ji©u analizzati. Sar mag˙ruf li dawn l-1,000 meter kienu miftu˙in u dda˙˙lilhom apparat fihom li jnaqqsilhom il-kosum.

F’95% tal-ispezzjonijiet li saru fuq l- ismart meters li kien hemm suspett fuqhom irriΩulta li vera kienu mbag˙bsin. Fi kliem ie˙or, kienu qeg˙din jirrappurtaw konsum ta’ dawl inqas minn dak li kien qed ji©i uΩat. Infatti, b’dan it-tbag˙bis,

100 unit bdew jirre©istraw uΩu ta’ 20 unit.

Mill-elf smart meter li ©ew imbag˙bsa kien hemm minnhom li kienu domesitiçi u o˙rajn kummerçjali.

Madankollu, il-ma©©oranza kienu single phase. Mill-investigazzjonijiet li saru, dawk li bag˙bsu fl-ismart meters t˙allsu aktar minn elf ewro biex g˙amlu dan. G˙al xog˙lijiet kbar, b˙al tbag˙bis ta’ meter three phase, l-ammonti qabΩu l€1,200.

Numru ta’ klijenti tal-Enemalta li kellhom il-meters imbag˙bsa, fil-Qorti xehdu li kienu ˙addiema tal-Enemalta stess li offrewlhom li jkollhom il-meter imbag˙bas. Il-˙lasijiet li talbu l˙addiema biex jipprovdu meter imbag˙bas li jirre©istra inqas konsum ivarja bejn €500 u €1,600.

L-Enemalta s’issa ssospendiet g˙axar ˙addiema b’rabta ma’ dawn il-kaΩijiet. Fost dawk li tressqu l-Qorti, Paul Pantallersco, ex-technician flEnemalta, we˙el sentejn ˙abs wara li ammetta li bag˙bas f’madwar 250 smart meter .

Pantalleresco ammetta wkoll lakkuΩa ta’ tix˙im. Apparti ssentenza ta’ ˙abs il-Qorti tatu interdett ©enerali perpetwu.

Matul l-©img˙a li ©ejja ting˙ata s-sentenza lil ˙addiem ie˙or tal-Enemalta, wara li ammetta l-involviment tieg˙u fit-tbag˙bis tal- ismart meters .

Carmel Vella wie©eb ˙ati li xxa˙˙am b˙ala uffiçjal pubbliku. Ûew© ˙addiema o˙ra talEnemalta li ©ew sospiΩi, Richard Gauci u Emanuel Micallef, qed iwie©bu mhux ˙atja ta’ diversi akkuΩi fil-konfront tag˙hom. Fosthom li b˙ala uffiçjali pubbliçi rçivew jew aççettaw g˙alihom xi rigal jew weg˙da, li g˙amlu uΩu ˙aΩin mill-flejjes tal-Gvern u li g˙amlu qlig˙ b’dannu talEnemalta.

“DiΩappuntat u rrabjat g˙allGvern preçedenti” Il-Ministru Mizzi stqarr li hu diΩappuntat u rrabjat g˙allGvern preçedenti. Dan g˙aliex kellu rapporti ta’ serq ta’ dawl minn fuq smart meters sa mill-

bidu tal-2012 u m’g˙amel xejn dwarhom.

Fi stqarrija ppubblikata millMinisteru tal-Ener©ija, ing˙ad li l-eks-Ministru responsabbli millEnemalta qal li ma kien jaf b’xejn dwar dan il-fenomenu tant kbir minkejja li kellu quddiemu r-rapport tal-Awditur Ìenerali li identifika b’mod çar din il-problema.

L-Enemalta qed tappella biex il-konsumaturi li huma involuti f’dan is-serq ta’ dawl javviçinaw lill-Korporazzjoni Enemalta biex jirregolarizzaw il-poΩizzjoni tag˙hom billi j˙allsu g˙al dak li serqu flimkien mal-interessi dovuti fuq dan l-ammont kif ukoll penali. Dan kien qieg˙ed isir skont il-li©i li ©iet introdotta ta˙t il-Gvern preçedenti.

“Dan jo˙ro© l-ipokresija kbira tal-OppoΩizzjoni g˙aliex din tal-a˙˙ar qed tinsiti li l-Gvern m’g˙andux joffri metodi lil dawk il-konsumaturi biex jirregolarizzaw ru˙hom,” qal flistqarrija tieg˙u l-Ministeru talEner©ija.

Intant, matul l-iΩvol©iment ta’ dan il-kaΩ, il-medja tal-Patit Nazzjonalista tkellmu dwar kif çertu Louis Attard “huwa qrib Konrad Mizzi”. Dwar dawn lg˙ajdut, Konrad Mizzi feta˙ kawΩa ta’ libell kontra Alex Attard, l-Editur tal-©urnal talPartit Nazzjonalista In-Nazzjon.

Il-Ministru Mizzi feta˙ din ilkawΩa dwar l-artiklu li deher fin-Nazzjon, bit-titlu ‘Skandlu minn persuna qrib Konrad Mizzi’.

Attard, li ja˙dem fidDipartiment tal-Finanzi talKorporazzjoni, kien wie˙ed mill-˙addiema li ©ew sospiΩi.

Minn riçerka li saret rriΩulta li Louis Attard da˙al ja˙dem lEnemalta fl-2005 b˙ala ccounts Officer u fl-2010 kien promoss g˙al Head of Accounts. Minn skala 10 tela’ g˙al skala 5. Filkampanja elettorali tal-elezzjoni ©enerali ta’ Marzu li g˙adda, kellu l-kuntratt mibdul minn wie˙ed definit g˙al wie˙ed indefinit. Fi kliem ie˙or, lejlet lelezzjoni dan sar tal-post flEnemalta.

Mistoqsi mill-gazzetta KullÓadd dwar l-allegazzjonijiet tal-PN fuq it-tnaqqis fil-valur tal-proprjetà f’Marsaxlokk, iç-Chairman talAssoçjazzjoni Maltija g˙all-IΩviluppaturi (MDA) Sandro Chetcuti qalilna li qabel is-snin disg˙in Marsaxlokk kellu ˙afna iktar potenzjal, iΩda meta telg˙et il-power station u ç-çumnija mag˙ha, din ˙alliet impatt negattiv qawwi fuq il-valur tal-proprjetà f’Marsaxlokk.

“L-MDA temmen li meta titne˙˙a ç-çumnija l-impatt negattiv se jonqos, speçjalment jekk ikun hemm arja iktar nadifa bil-qalba g˙all-gass. Din il-bidla Ωgur li ma tistax t˙alli impatt negattiv,” temm jg˙id iç-Chairman tal-MDA. Persuni li g˙andhom residenza f’Marsaxlokk g˙amlu kuntatt ma’ din il-gazzetta fejn esprimew l-g˙adab tag˙hom g˙al dak li huma sej˙u “l-gideb” u “l-wiçç b’ie˙or” tal-Partit Nazzjonalista.

“Wara li waqqg˙alna l-valur tal-proprjetà b’çumnija kerha ta˙raq Ωejt li jni©©eΩ,” qalu dawn il-persuni, “issa l-Partit Nazzjonalista qed ikompli jag˙mlilna l-˙sara billi jnaffar lil min kien be˙siebu jixtri dar f’Marsaxlokk.”

Dawn il-persuni sa˙qu li l-Partit Nazzjonalista m’g˙andu l-ebda kredenzjali biex jitkellem fuq pro©etti li se jbaxxu l-valur tal-proprjetà f’Marsaxlokk, g˙aliex kien hu li dejjem ta bis-sieq lir-residenti ta’ dawn l-in˙awi.

Huma sostnew li l-pro©ett tal-Gvern g˙all-power station ta’ Dellimara mhux biss mhux se jbaxxilhom il-valur tal-proprjetà, iΩda pjuttost se jg˙ollih. Dan di©à kkonfermawh ma’ diversi a©enziji tal-proprjetà.

Kienu jsawtu lil min jitkellem

F’kaΩ separat – f’kamra fiddlam…serq li jla˙˙aq maΩΩew© miljun ewro Óaddiem tal-Enemalta, whistleblower , kixef skandlu ie˙or.

F’kamra nstabu 665 fajl mo˙bija. Kull fajl jittratta kaΩ ta’ serq bejn l-2006 u l-2011. Lammont ta’ serq f’dawn il-kaΩi jla˙˙qu Ω-Ωew© miljun ewro.

Il-Kap EΩekuttiv tal-Enemalta, Frederick Azzopard, qal li dawn huma fajls li se ji©u proçessati u l-Enemalta se tara li ti©bor flusha. Wara li l-klijent inqabad jisraq l-elettriku, il-fajls t˙allew f’kamra u ˙add m’g˙amel xejn dwarhom. IlMinistru Mizzi staqsa g˙al iΩjed minn darba g˙aliex kienu dawn il-fajls u mhux o˙rajn li n˙bew u ma ©ewx proçessati.

L-ewwel indikazzjonijiet kienu qed juru li 90% tal-kaΩi huma kummerçjali u 10% huma residenzjali.

Konferma ta’ kemm il-PN qatt ma kien jimpurtah mir-residenti ta’ Marsaxlokk u l-in˙awi tal-madwar huwa l-mod li bih ©ie trattat leks-Deputat Nazzjonalista Franco Debono, meta dan tkellem flinteressi tag˙hom b’rabta man-nuqqasijiet ambjentali li kienu jeΩistu, b’mod speçjali l-power station li ta˙dem bl-iktar Ωejt li jni©©eΩ: il-heavy fuel oil.

F’Awwissu 2012 Franco Debono ressaq mozzjoni fil-Parlament fejn fost o˙rajn, kien qal hekk: “Irid jitne˙˙a bl-akbar ur©enza, b’mod mill-aktar immedjat u li jirrifletti l-gravità u l-perikoloΩità tas-sitwazzjoni billi ji©i rilokat g˙al sit aktar xieraq l-operat tal-petroleum tal-Enemalta li jsir mill‘Impjant tat-31 ta’ Marzu 1979’, mag˙ruf b˙ala tax-Shell f’BirΩebbu©a; Illi l-power station f’Dellimara g˙andha tikkonforma kompletament mad-Direttivi tal-Unjoni Ewropea, f’kaΩ li jirriΩultaw xi nuqqasijiet, u li l-estensjoni m’g˙andhiex tit˙addem bil-heavy fuel oil, iΩda bil-gass jew g˙all-inqas bid-diΩil, illi jinkwinaw ˙afna anqas mill-heavy fuel oil.”

BiΩΩejjed wie˙ed jg˙id li Gvern Nazzjonalista qatt ma’ tella’ din il-mozzjoni g˙ad-diskussjoni fil-Parlament.

Lokali

09.03.2014

JONQSU l-IlmeNtI Dwar It-traSpOrt pUbblIkU

Tnaqqis sostanzjali fil-figuri Din il-gazzetta kisbet il-figuri tal-ilmenti li saru dwar ittrasport pubbliku minn Jannar 2012 sa Jannar li g˙adda. Minn dawn il-figuri jidher çar li llum l-ilmenti naqsu b’mod konsiderevoli. Óarsa lejn it-tip ta’ lmenti li waslu g˙and Transport Malta turi li b’mod konsistenti lkwistjonijiet prinçipali li ˙assbu lill-passi©©ieri kienu ddewmien tal-vja©©i, l-attitudni tax-xufiera u l-bdil fir-rotot.

Meta wie˙ed iqabbel ma’ snin preçedenti, isib li fejn f’Jannar tas-sena 2012 l-ilmenti

dwar vja©©i li jaslu tard kienu jammontaw g˙al 40% u fl-2013 kienu 42%, f’Jannar ta’ din issena l-ilmenti niΩlu g˙al 39%.

F’dik li hija attitudni taxxufiera, fl-2012 l-ilmenti kienu jammontaw g˙al 20%, fl-2013 telg˙u g˙al 34% u f’Jannar ta’ din is-sena l-Gvern irnexxielu jer©a’ jniΩΩilhom g˙al 20%.

Barra minn hekk, l-ilmenti dwar it-tibdiliet fit-rotot, waqt li fl-2012 kienu jammontaw g˙al 15% u fl-2013 naqsu g˙al 7%, f’Jannar ta’ din is-sena niΩlu g˙al 5%.

L-analiΩi tal-monitora©© li jsir ji©i diskuss mal-Malta Public Transport Services Ltd bil-g˙an li tittie˙ed azzjoni immedjata fejn is-servizz ma jil˙aqx il-livell mixtieq.

u kif ukoll f’G˙awdex, kienu ressqu xi forma ta’ rappreΩentazzjoni, li tvarja minn bidliet Ωg˙ar fir-rotot g˙al talbiet ta’ rotot ©odda, kif ukoll talbiet biex jiΩdiedu l-frekwenzi.

Dwar ir-rotot li se jkun qed i˙addem l-operatur il-©did li se jkun qed jie˙u f’idejh ittrasport pubbliku fiΩ-Ωmien li ©ej, il-Ministru Mizzi qal hekk: “Ir-rotot il-©odda, hekk kif ©ew im˙abbra ftit tal-©img˙at ilu, u li jinkludu parti kbira mir-rappreΩentazzjoniet li g˙amlu lkunsilli lokali, jiffurmaw parti integrali tal-espressjoni ta’ interess u g˙aldaqstant l-informazzjoni kollha ©iet/qieg˙da ti©i mg˙oddija lil dawk l-operaturi li wrew/qeg˙din juru interess li j˙addmu s-servizz il©did.”

Widen lill-kunsilli lokali B’differenza mill-Gvern preçedenti, dan il-Gvern ta widen lill-kunsilli lokali meta kien qed jag˙mel it-tibdil fir-rotot tat-trasport pubbliku.

Dan kien ikkonfermat mirriΩultati miksuba fejn, permezz tar-rotot il-©odda, in-nies qed tinqeda a˙jar minn kull lokalità.

Bi twe©iba g˙al mistoqsija Parlamentari li saritlu l-©img˙a li g˙addiet, il-Ministru g˙atTrasport Joe Mizzi qal li l-kunsilli lokali kollha, kemm f’Malta

“

L-g˙an prinçipali ta’ Transport Malta huwa dak li jaraw li l-pubbliku jkun moqdi bl-a˙jar mod possibbli

“

Matul dawn l-a˙˙ar xhur, Transport Malta baqg˙et g˙addejja bil-monitora©© tasservizz, kif kienet tag˙mel qabel ma l-Gvern ˙a f’idejh isservizz tat-trasport pubbliku f’Jannar li g˙adda.

Dan il-monitora©© isir, fost lo˙rajn, permezz ta’ spezzjonijiet fuq ix-xarabanks, biex ji©u ççekkjati r-rekwiΩiti ta’ sa˙˙a, sigurtà, indafa u spezzjonijiet fuq ix-xufiera u ˙addiema o˙ra li jkollhom kuntatt malpassi©©ieri. L-g˙an prinçipali ta’ Transport Malta huwa dak li jaraw li l-pubbliku jkun moqdi bl-a˙jar mod possibbli u li nnaqqsu kemm jista’ jkun kull inkonvenjent li jin˙oloq.

l-iktar rotot li kien hemm ilmenti dwarhom f’Jannar 2014: Rotta

Imenti

133 (VLT Çirkulari) 82 (VLT – BirΩebbuga) 109 (Ba˙rija – Si©©iewi) 106 (Attard – Università) X1 (VLT – Çirkewwa) 122 (VLT – Mater Dei) 92 (VLT – Marsaskala) 52 (VLT – Óad-Dingli) 101 (Çirkewwa – G˙ajn Tuffie˙a) 102 (G˙ajn Tuffie˙a – Çirkewwa)

9 7 5 5 4 4 4 4 3 3

Jannar 2012 Tip ta’ Ilment

Nru ta’ Lmenti

Perçentwal

Dewmien Attitudni tax-Xufiera Bdil fir-Rotot

492 241 179

40% 20% 15%

170 137 30

42% 34% 07%

61 32 08

39% 20% 05%

Jannar 2013 Dewmien Attitudni tax-Xufiera Bdil fir-Rotot

Jannar 2014 Dewmien Attitudni tax-Xufiera Bdil fir-Rotot

05

Lokali

09.03.2014

StrateÌija Ìdida gÓall-edukazzjoni

It-tnedija tal-Qafas g˙allIstrate©ija g˙all-Edukazzjoni 2014-2024 fil-21 ta’ Frar, ta bidu g˙al proçess ta’ konsultazzjoni li ser iwassal sal31 ta’ Mejju 2014. Matul dan il-proçess hemm pjan organizzattiv biex il-konsultazzjoni ssir ma’ ˙ames udjenzi: it-tfal u l-istudenti; il©enituri u l-gwardjani; ledukaturi; l-imsie˙ba soçjali; u d-dinja tax-xog˙ol.

Prattika ©dida Dan il-Qafas qieg˙ed jintroduçi prattika ©dida dwar limpenn fis-settur edukattiv.

Kontra l-prattika preçedenti, il-Qafas g˙all-Istrate©ija g˙all-Edukazzjoni g˙al Malta 2014-2024 ma nkitibx minn persuna jew persuni kkummissjonati biex ifasslu l-istrate©ija, imma nkiteb b˙ala parti minn proçess ta’ konsultazzjoni u diskussjonijiet mifruxa fuq madwar tmien xhur.

Qabel inkiteb saret analiΩi teknika tas-sitwazzjoni edukattiva Maltija, b’referenza g˙al strate©ija u prattika Ewropea u internazzjonali. B’g˙aΩla konxja d-dokument huwa konçiΩ ˙afna biex jinqara kollu, mhux voluminuΩ, u miktub b’lingwa©© mhux tekniku biex jinftiehem ˙alli tog˙la l-probabbiltà li jitwettaq.

Erba’ miri ewlenin Id-dokument iffukat fuq erba’ miri ewlenin biex issettur kollu jkun iffukat fuq miri preçiΩi u mhux mg˙obbi b’listi twal ta’ g˙anijiet. L-erba’ miri ewlenin jistg˙u jkunu applikati permezz ta’ seba’ prinçipji strate©içi, u mhux dokument vag li ma jiddixxiplinax.

L-ewwel nett il-Qafas g˙andu l-mira li jnaqqas liΩbilanç fir-riΩultati tattag˙lim bejn is-subien u lbniet u bejn tfal li jmorru fi skejjel differenti; li jnaqqas l-g˙add ta’ studenti li jmorru ˙aΩin fl-iskola filwaqt li

jg˙olli l-livell tal-litteriΩmu, in-numeriΩmu, il-kompetenza fix-xjenza u t-teknolo©ija, u li jΩid l-g˙add ta’ studenti li jirnexxu fl-iskola.

It-tieni mira hija li jg˙in lit-tfal li jkunu fir-riskju talfaqar jew li ©ejjin minn ambjent soçjoekonomiku mwieg˙er biex jirnexxu fliskola, u jnaqqas l-g˙add ta’ studenti li jitilqu qabel iΩΩmien mill-iskola. It-tielet mira hija li jΩid l-g˙add ta’ studenti li jag˙Ωlu li jsegwu korsijiet postsekondarji, vokazzjonali u terzjarji, u jikkwalifikaw fihom. Ir-raba’ u l-a˙˙ar mira hija li jiΩdied l-g˙add ta’ nies li jiksbu tag˙lim tul il-˙ajja u ttag˙lim tal-adulti.

Dan dokument qieg˙ed jie˙u poΩizzjonijiet çari ˙afna favur il-©ustizzja soçjali, it-tis˙i˙ bis-serjetà tal˙iliet baΩiçi fil-Malti, lIngliΩ, il-Matematika, ixXjenza u l-litteriΩmu di©itali, b’enfasi fuq l-impjegabbiltà u l-˙iliet trasferibbli f’dinja li tinbidel il-˙in kollu.

Il-Qafas jippermetti li kull skola jkollha l-pjan strate©iku tag˙ha li jindirizza t-titjib tal-erba’ miri ewlenin tieg˙u. Diversi ministeri qeg˙din ja˙dmu id f’id biex il-pjan im˙ejji minn dan il-Qafas jirnexxi.

Matul dan il-perijodu konsultattiv qieg˙ed jin©abar ukoll feedback mis-sit elett r o n i k u education.gov.mt/strategy jew bl-email education.startegy@gov.mt Bejn Ìunju u Settembru ser jin©abar il- feedback kollu fi pjan strate©iku komprensiv li jindirizza lerba’ miri tal-Qafas g˙allIstrate©ija g˙all-Edukazzjoni f’Malta g˙all-g˙axar snin li ©ejjin. Il-pjan strate©iku ser ikun wie˙ed gradat u mifrux fuq perijodi immedjati, medji u fit-tul. Il-pjan ser ikun evalwat waqt ilproçess implimentattiv ukoll, waqt li ser ikun flessibbli biex jippermetti li kull skola tasal tindirizza l-erba’ miri fuq livell individwali.

07

08

KurΩitajiet

09.03.2014

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

13-IL XAHAR MITLUF FIL-BAÓAR Hija storja li bilkemm titwemmen. F’Diçembru 2012, çertu Josè Salvador Alverenga, sajjied mill-Messiku, kien ˙are© jistad ma’ sie˙bu g˙all-klieb il-ba˙ar. Alverenga kien intilef u sena wara spiçça fuq gΩira, eluf ta’ kilometri ’l bog˙od.

Alvarenga salvat u mwassal f’Majuro bil patrol boat

KARRIERA U MHUX SEMPLIĊI MPJIEG IL-MITA TIPPROVDI AKTAR MINN SEMPLIĊI MPJIEG. IL-MITA HIJA L-AKBAR ENTITÀ TALICT F’MALTA B’TIM PROFESSJONALI TA’ AKTAR MINN 330 IMPJEGAT. AĦNA NINVESTU FIK BIEX TILĦAQ IL-POTENZJAL PROFESSJONALI TIEGĦEK U NASSIGURAW LI L-IMPJIEG TIEGĦEK MAL-MITA JIŻVILUPPA F’KARRIERA LI TTIK SODISFAZZJON. JEKK QIEGĦED/A TFITTEX KARRIERA U MHUX SEMPLIĊI IMPJIEG, IRRIDU NISIMGĦU MINN GĦANDEK.

ANALYST / DEVELOPER PERMESS TAL-ETC: 44/2014 – MPO: 77/2005/05 Il-kandidati magħżula ser ikunu qed jaħdmu f’ambjent ta’ xogħol dinamiku, fejn permezz ta’ soluzzjonijiet teknoloġiċi avvanzati, jitjieb l-operat ta’ diversi oqsma fi ħdan il-Gvern. Permezz tal-għarfien miksub, il-kandidati magħżula se jgħinu biex jiżviluppaw, jimplimentaw u jsostnu soluzzjonijiet li jittrasformaw l-operat tal-Gvern għall-benefiċċju taċ-ċittadin.

Il-kandidati magħżula jrid ikollhom wieħed minn dawn is-settijiet ta’ kwalifiċi u/jew esperjenzi meħtieġa: i) Grad akkademiku relatat mal-ICT (livell fl-MQF ta’ 6 jew ogħla), f’liema każ esperjenza preċedenti mhijiex neċessarja; JEW ii) Diploma relatata mal-ICT (livell fl-MQF ta’ 5) flimkien ma’ tliet snin esperjenza ta’ xogħol f’qasam relatat; JEW iii) Diploma relatata mal-ICT (livell fl-MQF ta’ 4) flimkien ma’ ħames snin ta’ esperjenza ta’ xogħol f’qasam relatat.

Preferenza tingħata lil kandidati li għandhom ġabra ta’ ħiliet kurrenti fl-ICT, li jinkludu metodoloġiji ta’ analiżi jew immudellar intraprenditorjali, għarfien ta’ mudelli ta’ disinn, kif ukoll l-abbiltà li jiżviluppaw u jimplimentaw jew isostnu soluzzjonijiet permezz tal-aktar teknoloġiji avvanzati.

TECHNICAL SERVICES OFFICER - NETWORKS PERMESS TAL-ETC: 175/2013 – MPO: 77/2005/15 Il-MITA tixtieq tingaġġa Technical Services Officer sabiex flimkien ma’ tim tekniku professjonali, jipprovdu konnettivita’ ta’ network effiċjenti lill-Gvern.

Flimkien ma’ tim ta’ nies specjalizzati, min jintgħażel ser jikkontribwixxi fid-disinn u fl-operat ta’ wieħed mill-akbar netwerks f’Malta. Dan ir-rwol jipprovdi sfida u opportunita’ lill-kandidat/a magħżul/a biex j/tipparteċipa fi proġetti interessanti u j/tiżviluppa fil-karriera.

Il-kandidati eliġibbli għandhom ikollhom Diploma fl-ICT ekwivalenti għal livell 4(e)/5 jew ogħla talMQF flimkien ma’ sentejn esperjenza fil-qasam tal-ICT. Il-kandidati huma mitluba sabiex jissottomettu ċ-ċertifikat tal-ekwivalenza fl-MQF għal kwalunkwe Diploma jew Grad akkademiku li mhumiex imniżżla fid-‘database’ tal-NCFHE. Għal aktar dettalji żur www.mita.gov.mt/careers Ibgħat C.V. dettaljat, flimkien ma’ ittra sa mhux aktar tard mill-Ħamis, 20 ta’ Marzu 2014 indirizzat lil: Human Resources Manager, Malta Information Technology Agency, Gattard House, Triq Nazzjonali, Blata l-Bajda ĦMR 9010

careers.mita@gov.mt Il-MITA tapplika l-prinċipju ta’ opportunitajiet ugwali għal kulħadd

Qabel ma Alverenga ttie˙ed lejn l-isptar, fost diffikultà kbira biex jiftiehem min˙abba l-lingwa, qal li g˙andu 37 sena u li hu mill-Messiku. Dan qalu l-Ambaxxatur Amerikan talGΩejjer Marshall. Il-GΩejjer Marshall jinsabu 6,500 mil (10,500km) ’il bog˙od millMessiku.

Wara li beda jie˙u l-kura lisptar u beda jistejqer, Alverenga pprova jg˙id l-istorja tieg˙u, avolja kien g˙adu diΩorjentat. Sar jaf li jinsab eluf ta’ kilometri ’l bog˙od minn art twelidu. Kien ©ie mkaxkar bil-kurrent sa fuq il-gΩira Ωg˙ira ta’ Ebon fil-ba˙ar Paçifiku, u wara ttie˙ed filkapitali Majuro. “Kien hemm mumenti fejn ridt noqtol lili nnifsi,” stqarr Alverenga, “imma dejjem ˙lomt li qieg˙ed niekol l-ikel favorit tieg˙i: ittortillas, u ner©a’ ning˙aqad mal-familja. Ma ridtx immut bil-©u˙,” kompla qal Alverenga meg˙jun mill-interpretu Spanjol fl-isptar ta’ Majuro.

F’nofs dak il-ba˙ar miftu˙ u wa˙du, jisma’ biss il-mew© talba˙ar i˙abbat ma’ dik iddaqsxejn ta’ dg˙ajsa, kien spiss ikollu mumenti koroh, imma kien jg˙olli jdejh lejn is-sema u jitlob lil Alla jg˙inu.

Mistoqsi kif irnexxielu jibqa’ ˙aj wara daqshekk xhur, Alverenga qal li fix-xita kien ji©bor l-ilma li jin©abar filqieg˙ tad-dg˙ajsa. Meta g˙al tliet xhur ma kinitx niΩlet ebda xita, kien jixrob l-ilma tieg˙u stess.

G˙alkemm ma kienx miΩΩewwe©, Alverenga kellu tifla jisimha Fatima. Kien dejjem konxju li xi darba g˙ad jer©a’ jaraha.

Intervistata mis-CNN, omm Alverenga, Maria Julia minn El Salvador, beΩg˙et li binhom kien inqatel. Hija xtaqet li ter©a’ tara lil binha mill-aktar fis meta saret taf li g˙adu ˙aj u jinsab l-isptar g˙all-kura filGΩejjer Marshall.

Kif ©rat din l-istorja Fil-21 ta’ Diçembru 2012, Alverenga telaq mill-Messiku b’dg˙ajsa ta’ metri flimkien ma’ Ezekiel, Ωag˙Ωug˙ ta’ 16-il sena, g˙al sajda tal-klieb ilba˙ar. Is-sajda kellha ddum ©urnata. Kif kienu bejn sema u ilma, inqalg˙et tempesta, ilmagna tad-dg˙ajsa ©ratilha l˙sara u ntilfu. Alverenga ma kellux mezz ta’ komunikazzjoni bir-radju g˙all-ajjut.

F’nofs ta’ ba˙ar mitlufin, kienu jiltaqg˙u ma’ xi vapur u jxejrulu g˙all-ajjut, imma dejjem kien ikun g˙alxejn. Biex jitrejqu kienu jaqbdu xi ˙uta li

tinzerta viçin id-dg˙ajsa u jikluha nejja. Kienu wkoll jaqbdu xi tajra tal-ba˙ar jew xi fekruna u jixorbu d-demm tag˙ha. Wara xahar fuq ilba˙ar Ezekiel miet ka©un tal©u˙. Kontra qalbu, Alverenga kellu j˙alli l-katavru fil-ba˙ar.

Kien qal li g˙amel minn kollox biex isalva lil sie˙bu, imma Ezekiel baqa’ jirremetti kulma jiekol.

Wara 13-il-xahar jitkaxkar mal-kurrent, Alverenga lema˙ gΩira Ωg˙ira fejn irnexxielu jinkalja d-dg˙ajsa li kellu.

Hemm sab l-g˙ajnuna ta’ Ωew© sajjieda. G˙all-ewwel ma setg˙ux jemmnu ’l g˙ajnehom b’dak li raw. Sabu bniedem Ωbandut g˙all-a˙˙ar, b’xag˙ru twil u mqanfed u b’le˙ja kbira, kwaΩi g˙arwien u g˙ajjien bilkemm jitkellem. Wara li ng˙ata ftit ˙alib tal-©ewΩ talIndi, Alverenga ng˙ata f’idejn il-pulizija. Dawn ˙aduh bilpatrol boat lejn l-isptar ta’ Majuro; vja©© li dam sejjer ˙amest ijiem.

Meta kien g˙all-kura l-isptar, it-tobba ma seg˙ux jemmnu kif bniedem li dam daqshekk fil-ba˙ar, espost g˙al kull element tan-natura, irnexxielu jΩomm ˙aj. Kien hemm dubju li x’aktarx kienet storja ivvintata. Wa˙da mis-suspetti kienet li Alverenga kien jidher fiΩikament b’sa˙˙tu, g˙alkemm kien jidher li g˙adda minn tbatija kbira u m˙awwad.

Skont rapporti min-na˙a talMessiku, intqal li fit-18 ta’ Novembru 2012, Alverenga u sie˙bu kienu rraportati nieqsa fuq il-ba˙ar. Kienet saret tfittxija g˙alihom g˙al erbat ijiem ming˙ajr ebda riΩultat. Fil-˙ajja privata ta’ Alverenga sar mag˙ruf li kien twieled El-salvador u g˙ex fil-Messiku g˙al dawn l-a˙˙ar 15-il sena.

Wara li saru provi li Alverenga verament ©ie millMessiku aççidentalment, saru kuntatti biex jirritornawh lura lejn pajjiΩu. Fit-12 ta’ Frar ta’ din is-sena, Alverenga re©a’ rifes art twelidu, San Salvador, wara nuqqas ta’ tmien snin.

Huwa ©ie milqug˙ minn folla kbira ta’ nies kif ukoll mal-mitt ©urnalista.

Mill-ajruport Alverenga ttie˙ed lejn l-isptar nazzjonali ta’ San Rafael g˙al iktar mistrie˙.

Stejjer simili Fis-sena 2006, tliet sajjieda Messikani wkoll kienu ntilfu u nstabu fl-istess Ωona tal-GΩejjer Marshalls wara dias’ xhur.

Fl-1989 erba’ sajjieda qattg˙u erba’ xhur u nofs fuq dg˙ajsa maqluba fil-ba˙ar Paçifiku ˙dejn New Zealand.

KurΩitajiet

09.03.2014

09

KalejdosKopju mi©bura minn Charles B. spiteri

meta tingÓasar u tintrema Meta tirtira xi çelebrità min˙abba l-età, taf tispiçça f’xi dar tal-anzjani g˙as-sinjuri. IΩda din id-darba l-kaΩ mhux l-istess.

M’hemmx salotti mill-aqwa, mirja indurati, ilma s˙un u kiesa˙, sefturi, u lanqas ikel servut fil-fidda. M’hemmx lanqas televiΩjoni, g˙alkemm darba kien hemm wie˙ed biex isegwu l-Westerns u l-episodji antiki ta’ Kojak, il-jum kollu.

Minflok hemm muntanja ta’ ˙axix bi ftit si©ar u apparat biex xadina titla’ mieg˙u u taqbeΩ minn si©ra g˙all-o˙ra.

Imbag˙ad speçi ta’ kamra, bissaqaf tat-tiben, Ωew© bibien talplastik u erba’ xkafef flok sodod. Id-dawl jintefa fit-8pm.

Dan kollu hu d-dar g˙al Choppers, l-a˙˙ar xadina li fissnin sebg˙in kienet wa˙da mill-protagonisti g˙ar-reklamar tal-PG Tips u stilla famuΩa tatteleviΩjoni.

Illum, ta’ 42 sena, g˙ad g˙andha wiçç ˙anin bi ftit xag˙ar imberfel ma’ wiççha.

Matul il-jum iddur fil-qatg˙a

tag˙ha fi Twycross Zoo, f’Leicestershire, kultant tieqaf biex ixxomm, tigref jew t˙okk ma’ xi si©ra. Óajjitha fl-antik tiftakarha liebsa ˙wejje© kollha fjuri b’parrokki enormi, tferra’ t-te fil-kikkri; tinawgura festi, ˙wienet u skejjel ©odda…affarijiet li bilkemm jitwemmnu. U Ω-Ωmien inessi.

IΩda l-memorji jer©g˙u jitqanqlu u l-uffiçjali taz-zoo jg˙idu li Choppers, flimkien malkumplament ta’ The Tipps Family ©arrbet ˙sarat emozzjonali biç-çelebrità li kisbet u bil-kuntatt uman li nfirex matul is-snin tal-iΩvilupp tag˙ha. Issa tinsab im˙awda. Ma tafx kif g˙andha tit˙allat ma’ xadini o˙ra. Ilhom snin jippruvaw jer©g˙u jintegrawha.

Ag˙ar minn dan kollu, jidher li PG Tips ma jridux jo˙or©u flus biex din l-istilla tag˙hom tkun rikoverata a˙jar.

Choppers flimkien ma’ xadini o˙ra kienet ta˙t is-superviΩjoni ta’ Molly Badham, il-fundatriçi tal-istess zoo , meta wettqu reklamar bla g˙add u saru stilel

l-eWWel Karozza uffiÇjali gÓall-White house Kien f’Jannar tal-1909 li lKungress Amerikan g˙adda li©i f’isem il-President elett William Howard Taft, biex ilWhite House ikollha l-karozzi uffiçjali.

Wara ta˙ditiet u n-nuqqas ta’ qbil mis-Senat, fi Frar talistess sena, il-Kungress awtorizza $12,000 dollaru g˙all-istess skop.

Taft qabel li tinxtara l-karoz-

za White Steam b’40 horsepower u l-limousine PierceArrow b’sitt çilindrati u 48 horsepower. Hu nnifsu ppruvahom qabel l-inawgurazzjoni tieg˙u, li saret fl-4 ta’ Marzu tal-1909, fejn ittie˙ed f’karru mi©bud miΩ-Ωwiemel, iΩda filg˙axija ˙a l-ewwel rikba uffiçjali ta’ President f’karozza tal-White House. Taft kien ammiratur kbir tal-karozzi.

massivi, li g˙enu biex jinfeta˙ Twycross kif inhu llum.

Kollox beda fl-1956 meta ˙add ma kien jobsor li jlibbes annimali selva©©i bi ˙wejje© umani u parrokki lewn blu u jg˙allimhom jg˙addu l-qomos, jirkbu r-roti tal-eΩerçizzju u jixorbu minn kikkri tal-kina waqt li jΩommu l-plattini.

U jekk kinux tabil˙aqq stilel juriha l-ist˙arri© li kien sar, fejn f’sentejn, PG Tips tela’ fl-ewwel post mir-raba’, fil-bejg˙ tat-te fil-Gran Brittanja.

Illum, li kibret, Choppers tinsab maqbuda bejn Ωew© dinjiet – nofsha xadina u nofsha umana. Sakemm Molly Badham baqg˙et inkarigata minn Twycross, Choppers baqg˙et tgawdi minn xi privile©©i – televiΩjoni, te biz-zokkor, ©amm, sandwiches, çikkulata, u ©ugarelli biex tilg˙ab. Wara li Molly mietet fl-2007, fl-età ta’ 93 sena, il-˙ajja g˙al Choppers tbiddlet mhux ˙aΩin. Mhux ta’ b’xejn li r-relazzjoni bejn Twycross u PG Tips hi millag˙ar.

ÇiniÛi jneÓÓu tumur ta’ 10 Kilogrammi

Ng˙id g˙alija ma nixbax infa˙˙ar liç-ÇiniΩi g˙allavvanz mediku tag˙hom.

Mhux darba u tnejn ©ibt stejjer dwarhom f’din il-pa©na, iΩda tal-lum hi wkoll xi ˙a©a li tista’ titqies b’meravilja.

Yang Xiao, ÇiniΩ ta’ 27 sena mill-provinçja ta’ Shaanxi kellu tumur f’dahru u g˙onqu sa mindu beda l-adolexxenza tieg˙u. Sax-xahar li g˙adda dan it-tumur kiber tant li tqies g˙al 10 kilogrammi.

IΩda t-tobba ÇiniΩi operawh u ne˙˙ewhulu b’suççess.

Qabel l-operazzjoni, ittobba qalulu li r-riskju qawwi, iΩda jekk ma jag˙milhiex, it-tumur ikompli jikber.

Allura qatag˙ha li jag˙milha.

It-tumur ta’ Yang beda madwar g˙axar snin ilu, b’boçça f’g˙onqu. Fi Ωmien qasir kibret daqs bajda. Fl-

2007 mar fi sptar f’Xi’an u mill-eΩamijiet li sarulu, qalulu li kien fibroma – tumur beninn.

Yang u missieru qablu li jkun operat iΩda ntqalilhom li l-operazzjoni kienet diffiçli u riskjuΩa. B˙ala riΩultat, missieru, li di©à tilef lil martu u bintu, iddeçieda li ma ji˙ux riskju. IΩda t-tumur ta’ ibnu kompla jikber b’mod allarmanti.

Kien fi tmiem l-2013 li lmissier u l-iben irritornaw lisptar, din id-darba f’dak ta’ Xijing u t-tobba t’hemmhekk raw li jista’ jkun hemm çans tajjeb li jfieq. Tant hu hekk li t-tumur tne˙˙ielu fid-19 ta’ Frar li g˙adda, wara operazzjoni ta’ disa’ sig˙at. Il-˙merija hi li tumuri b˙al dawn jistg˙u jer©g˙u jikbru wara li jkunu tne˙˙ew g˙al kollox.

KonfisKata l-pistola ta’ Woody Minkejja li bil- boots tal- cowboys, sidrija mill-aqwa u l-maktur ˙amrani m’g˙onqu, iç-çkejken Woody minn Toy Story, qajla jidher b˙ala figura li tolqtok.

Madankollu, il-cowboy pupu tqies b˙ala riskju terroristiku flajruport ta’ Heathrow peress li fil-©enb tieg˙u g˙andu pistola çkejkna li tispara sitt bullets.

Vja©©atur tal-ajru stqarr fuq linternet kif baqa’ mistag˙©eb meta ra ˙addiema tas-sigurtà jeΩaminaw il-©ugarell u finalment ikkonfiskaw il-pistola çkejkna tieg˙u.

Hu ma ˙asibhiex darbtejn; ˙adilhom ritratt jag˙mlu hekk u xandru fuq il-Facebook b’messa©© li jaqra: In-nies tas-sigurtà g˙adhom kemm ikkonfiskaw l‘arma’ ta’ Woody. Ûommu ddinja sigura tfal.

Ir-ritratt ˙oloq mijiet ta’ lmenti fuq is-sit, b’˙afna minnhom jag˙tu laqmijiet lis-servizzi tassigurtà b˙ala ‘jwettqu xog˙olhom b’˙erqa enormi’.

Persuna o˙ra, ta˙t in-nome de plume Dudeinsha kiteb: Qag˙da patetika. X’©ara lis-sens

komun?

IΩda normalment, din il-kwalità ta’ pupu ma jinbieg˙x b’pistola, u g˙alhekk hemm dubju kif u mnejn ori©inat l-arma.

L-Ajruport ta’ Heathrow irrifjuta jikkummenta fuq din il-˙a©a iΩda qal li r-regoli tas-sigurtà huma mfassla mid-Dipartiment tat-Trasport.

Kelliem g˙ad-Dipartiment tatTrasport qal: “A˙na ma nikkummentawx fuq inçidenti jew dettalji speçifiçi, li g˙andhom x’jaqsmu mas-sigurtà tag˙na. Illinji tal-ajru u l-ajurporti jistg˙u juΩaw id-deskrizzjoni tag˙hom biex ine˙˙u kull o©©ett li jin©arr fl-idejn, meta jemmnu li l-o©©ett joffri theddid.”

10

Opinjoni

09.03.2014

TiVi AwArds MINN

SALVU

CANALE

F’din il-pa©na ktibna fuq diversi programmi, dokumentarji u drama: ©ieli nfa˙˙ru u ©ieli nikkritikaw.

Id-drama Iç-Çaqqufa sa issa dejjem ktibt b’mod poΩittiv dwarha iΩda issa wasal iΩΩmien li nwasslu l-kritika tag˙na fil-konfront tag˙ha.

L-istorja ta’ Iç-Çaqqufa hija ambjentata fis-snin sebg˙in; l-ambjent (b˙al djar, kaΩini, ˙wejje©, eçç.) li adottaw fih kien tajjeb u da˙lu çerta props li komplew sebb˙u listorja. Li qatt ma deher jew instema’ huwa li fis-snin sebg˙in Malta g˙addiet minn tibdil kbir b˙al housing , edukazzjoni, ftu˙ ta’ fabbriki ©odda, inçentivi u allowances. Fl-istess Ωminijiet ukoll bdew jift˙u lukandi u ristoranti ©odda, u t-turisti bdew jiΩdiedu kontra kull mistenni. Infet˙u wkoll ilJunior Lyceums sabiex l-istudenti Maltin ikomplu jtejbu ledukazzjoni tag˙hom. Issa listorja ta’ Iç-Çaqqufa waslet fis-snin tmenin u qeg˙din naraw lil Rose (li issa saret tfajla) f’battibekki ma’ nannitha g˙aliex ma’ tridhiex tkompli tistudja biex toqg˙od isseftrilha. Iltqajna wkoll ma’ tfajla o˙ra li ommha tridha tkompli bil˙anut tal-merça. Vera dawn iΩ-Ωminijiet eΩistew f’Malta, fejn il-©enituri kienu jridu lil

minuti biss. Il-preΩentazzjoni hija f’idejn Tony Terribile li jdur f’toroq fl-ir˙ula Maltin.

Terribile jaqbad triq partikolari u bl-intelli©enza li dan g˙andu, jispjega dwarha. Ilhames minuti jtiru mar-ri˙, imma meta jispiçça (ng˙id g˙alija jien) ng˙id li tg˙allimt xi ˙a©a ©dida u li ma kontx naf.

Jesus knows me and knows that I am right

uliedhom jibqg˙u ma’ djulhom biex iseftru, iΩda dan kien isir l-aktar fis-snin ˙amsin u sittin.

Fis-snin tmenin ˙afna Ωg˙aΩag˙ kienu jkomplu blistudju filwaqt li o˙rajn imorru ja˙dmu f’xi fabbrika, li f’dawk iΩ-Ωminijiet kienu jinsabu ma’ kullimkien, jew f’xi lukanda. Kienu wkoll jeΩistu eΩamijiet sabiex jid˙lu skrivani, kemm mal-privat jew maç-çivil. Ma ninsewx ilkostruzzjoni li f’dak iΩ-Ωmien kienet fl-aqwa tag˙ha.

Wie˙ed ma’ jistax jinsa l-Air Malta li kienet timpjega Ωg˙aΩag˙ f’oqsma differenti.

Ma’ nafx jekk il-produtturi ta’ Iç-Çaqqufa jridux iwasslu

xi tip ta’ messa©© li, skont huma, il-poplu Malti kien taparsi g˙adu lura jew inkella ma jafux l-istorja ta’ Malta sew jew iridu ja˙bu s-sewwa mag˙ruf. Ara ˙a nieqaf g˙ax jispara l-vulkan u ng˙id xi kelma b’o˙ra! Óames minuti bis-sens Sabiex tag˙mel produzzjoni televiΩiva u tkun tajba m’hemmx g˙alfejn ˙afna daqq ta’ trombi Ωejda, kulma trid huwa skript tajjeb u produzzjoni tajba. It-Triq huwa programm dokumentarju li jidher kemm fuq TVM kif ukoll TVM 2, din hija produzzjoni qasira ta’ ˙ames

Il-grupp tar- rock Genesis g˙andhom diska Jesus he il-vidjow knows me , muΩikali huwa dwar predikaturi li jippritkaw fuq it-TiVi. F’Malta jeΩistu dawn il-predikaturi, ˙afna minnhom jidhru fuq Smash TV. Wie˙ed partikolari huwa Gordon Manche jew, kif insejja˙lu jien, Sur Ìlekkijiet.

Dan Ìlekkijiet vera niggustah g˙ax meta tisimg˙u jippriedka jid˙ol wisq fl-istorja, jitkellem bil-mod u jag˙laq g˙ajnejh.

Jien nibda nimma©ina li nara xi tip ta’ ra©©i laser ˙er©in minn idejh! Insomma jalla li, kemm hu jew o˙rajn b˙alu, jag˙mlu l-©id u mhux jinterpretaw il-Bibbja kif jaqbel lilhom biss.

Na˙seb illum wassalnieh ilmessa©©, g˙alhekk niltaqg˙u d-die˙la.

ArA fuqiex mAr iqerr!

Patri Mario Attard

Il-Papa Fran©isku ma jiqafx jissorprendi! Dan l-a˙˙ar smajt esperjenza tieg˙u li tg˙idx kemm da˙˙litni f’qoxorti! Biha g˙allimni x’inhi l-vera umiltà saçerdotali, Nisranija u umana!

Mela darba l-Eminenza tieg˙u l-Kardinal Bergoglio, kien sejjer g˙al laqg˙a importanti. Huwa hu ˙iere© mid-dar tieg˙u jinqala’ ra©el li ried iqerr. Il-Kardinal, bir-ra©un kollu, qallu li ma jistax.

Inkella, jekk iqarar lil dan ilproxxmu, kif kien se jkun fil˙in? Óeqq…mhux etikett hux!

G˙alhekk qallu li ma setax iqarru l-g˙aliex jekk jitlef ilferrovija nini nini kien se jasal fil-˙in!

Imma l-kuxjenza ma tatux!

Il-le˙en ©ewwieni f’qalbu qallu: “Mhux hekk Mar ˙ija!

Qieg˙ed nitolbok f’dan limsejken midneb biex tqararni u int issabbatli l-bieb talma˙fra f’wiççi?!” Issa g˙al min ©arrab dan il-le˙en ©ewwieni, irqiq irqiq imma li jid˙ollok f’g˙admek, jaf li mieg˙u m’hemmx çajt! Int x’int ikollok tag˙mel dak li ma tridx: Tobdih! U Mario Bergoglio, ilKardinal mag˙ruf ta’ Buenos Aires, kellu jg˙id “iva”. Kellu mela jdur lura, isib lil dak irra©el u jqarru! Kellu jitlef ilferrovija! Mur ara! L-aqwa li jre©©a’ lura lil dik ir-ru˙ li min jaf kemm il-Mulej kien ilu ji©ri warajha!

Ara ftit! Lil dan ir-ra©el ma qallux biex ji©i l-knisja ˙alli jqerr! Ma ˙atfux! M’g˙amillux prietka biex jag˙mel dak ilfamuΩ appuntament. Qarru!

G˙ax hekk kien hemm bΩonn!

U, l-isba˙, meta induna li Ωbalja, re©a’ lura. G˙amel ilpass! Qarru! Papa Fran©isk, xbin! Ikkonvinçejtni bl-umiltà tieg˙ek! G˙all-erwie˙ kemm hija fejqana l-umiltà li Alla g˙o©bu jΩejnek biha!

Imma l-istorja ma waqfitx hawn! L-ewwel darba li mar iqerr il-Kardinal Bergoglio stqarr dnubu! Ji©ifieri li lil dak ir-ra©el g˙all-ewwel qallu “le”!

Issa dan wara li kellu l-gazz jumilja ru˙u u jmur iqarru!

A˙seb u ara li kieku, b’suppervja ta’ xitan mill-qliel nett, lanqas biss ta kazu! Jew irrispondieh qisu l-Erodi!

A˙seb u ara kemm kien sejjer iqarru!

E˙˙ ˙bieb! A˙na s-saçerdoti, jiena l-ewwel wie˙ed, dan

g˙andna bΩonn li nitg˙allmu!

L-umiltà! U mela g˙ax twaqqafni fit-triq biex tqerr g˙ax kont ilek snin ma tersaq, kwaΩi nibag˙tek issaqqi l-˙ass tal-Marsa? Mela dan lant jew?

Darba patri qaddis qarar persuna waqt li kien qieg˙ed jg˙um! Forsi tg˙idli: “Mela issa qabdu dan?” Wara kollox int min int biex lil Alla tiddettalu fejn se jag˙ti l-grazzja tieg˙u? Personalment mhux lewwel darba li ltqajt ma’ nies li kellhom bΩonn iqerru fittriq! Qieg˙ed ng˙id dan mhux g˙aliex jien xi Bergoglio tafux! Kemm g˙adni ’l bog˙od! Imma la ng˙ixu darba rridu nie˙u ç-çans li n˙allu lil Alla jag˙mel bina laqwa u l-a˙jar!

U int x’se tag˙tih? Lest li mal-ewwel okkaΩjoni tajba li ti©ik tag˙mel il-©id? Xi persuni ma jitg˙allmu qatt! Dejjem ifittxu dak li jaqblilhom. Ìieli jin˙bew wara l-kelma ‘m˙abbat’ jew ‘ busy ’. U talbusy jie˙du g˙ax qatt ma jag˙mlu xejn! Mo˙˙hom biss biex ikunu komdi huma.

X’jimpurtahom minn ˙addie˙or!

Le ˙bieb! Fil-˙ajja rrid nammetti li niΩbalja. U rrid inkun umli biΩΩejjed li fejn ng˙affe© nitlob lill-Mulej ja˙firli u jag˙tini l-qawwa li nag˙mel dak li jg˙idli Hu! Spiçça ΩΩmien li n©ib elf skuΩa! Iddnub tal-omissjoni, ji©ifieri dak li ma nag˙milx il-©id li kelli nag˙mel g˙ax qg˙adt çiççi beqqi je˙tie© li jispiçça! Óafna nies içça˙˙du mill-glorja ta’ Alla u mag˙hom ça˙˙du lil ˙addie˙or g˙aliex, minflok g˙amlu b˙al sidhom Ìesù li jsalvana ming˙ajr appuntament, kien iktar mo˙˙hom flappuntamenti! Il-Knisja, issoçjetà, il-familja, il-postijiet tax-xog˙ol u d-divertiment,u l-politika jie˙du r-ru˙ jekk nag˙mlu b˙all-Kardinal Bergoglio: naqdu ming˙ajr appuntamenti!

Mela kura©© patri, qassis, soru, mara tad-dar, missier ta’ familja, politku, bniedem tannegozju, professjonist. Fejjaq billi taqdi bl-appuntamenti u wisq aktar ming˙ajrhom!

Fejjaq! U meta tonqos milli tag˙mel il-©id, jew titnikker biex tag˙mlu, qerru dan iddnub, b˙alma qerru l-Kardinal Bergoglio! Issa g˙andek xi tqerr!

Opinjoni

09.03.2014

11

Wirt li JÓalli SiSien Sodi gÓal ta’ WaraJna Dr Stefan Buontempo Segretarju Parlamentari g˙ar-Riçerka, Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport fil-Ministeru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol

B˙ala Segretarju Parlamentari responsabbli miΩ-Ωg˙aΩag˙, nista’ ng˙id li llum il-©urnata ninsab ferm aktar konvint li se n˙allu warajna dinja a˙jar g˙all-adulti t’g˙ada.

Is-Segretarjat g˙aΩÛg˙aΩag˙, Riçerka, Innovazzjoni u Sport di©à wettaq nofs il-weg˙diet elettorali. Minbarra l-avvanzi fliskema tat-turiΩmu sportiv, assista g˙aqdiet sportivi biex jiksbu fondi mill-Unjoni Ewropea. Sa˙˙a˙ l-g˙aqdiet sportivi G˙awdxin permezz tal-Gozo Sport Board, biex b’hekk l-G˙awdxin g˙andhom le˙en aktar b’sa˙˙tu.

Evalwa s-sitwazzjoni finanzjarja diΩastruΩa fi ˙dan il-Kunsill Malti g˙all-Isport, u qed ja˙dem biex jevita il-falliment totali li ˙alla warajh gvern preçedenti.

Na˙sbu g˙all-©ejjieni Ix-xjenza u l-innovazzjoni jimxu id f’id mal-qasam mediku, wie˙ed mill-pilastri ewlenin ta’ soçjetà affluwenti.

Pass importanti f’dan is-settur

kien ir-ristruttrar ta’ çentri tassa˙˙a, b˙al dak tar-Rabat, li issa qed joffri firxa wiesg˙a ta’ servizzi. Fost l-ikbar avvanzi nsibu l-fatt li pazjenti G˙awdxin issa qed jag˙mlu uΩu mill-Chemotherapy Lounge fid-Day Care Unit talIsptar Ìenerali t’G˙awdex.

Is-sa˙˙a tal-bniedem mhix biss fiΩika, iΩda l-aspett soçjali g˙andu rwol essenzjali x’jaqdi. Niltaqa’ ma’ ˙afna Ωg˙aΩag˙ u nies li jirrakkontawli l-esperjenzi tag˙hom. Iva, f’Malta hawn ilfaqar, u din mhix ‘perçezzjoni’, b˙alma g˙o©obhom isej˙ulha ta’ qabilna. Xhieda ta’ dan kien ir-rispons qawwi g˙all-istrate©ija kontra l-faqar, imnedija mill-Ministeru g˙allFamilja u Solidarjetà Soçjali.

Sabiex wie˙ed itejjeb ilqag˙da soçjali tieg˙u, je˙tie© sistema edukattiva b’sa˙˙itha.

Rajna l-introduzzjoni talbreakfast clubs, u s-servizz ta’ childcare b’xejn g˙al kul˙add mix-xahar id-die˙el. Fil-bidu tas-sena skolastika ©dida se naraw sistema ta’ koedukazzjoni mifruxa fl-iskejjel kollha

sekondarji, u se naraw skejjel li gawdew minn programmi ta’ manutenzjoni.

Xog˙ol ta’ manutenzjoni sar ukoll fit-toroq u s-sistema infrastrutturali. L-ikbar sfida f’dan il-qasasm kienet is-sistema ta’ trasport pubbliku bittne˙˙ija tal- bendy buses u aktar tard bit-tibdil komplet ta’ min jopera s-sistema f’pajjiΩna.

Spiççat is-saga ta’ telf talkumpanija Arriva f’Malta.

La semmejt it-telf ma nistax ma nag˙milx referenza g˙allKorporazzjoni Enemalta, li se tqum fuq saqajha grazzi g˙all˙idma li qed iwettaq il-Gvern.

L-a©enzija Standard and Poor’s sa˙ansittra biddlet ilcredit rating ta’ Malta minn wie˙ed negattiv g˙al wie˙ed stabbli. Il-pajjiΩ se jkun qieg˙ed juΩa l-gass biex tkun i©©enerata l-ener©ija u mhux l-iktar fjuwil li j˙amme©.

Flimkien mal-pro©ett talpipeline u l-ftehim ta’ investiment fl-Enemalta ma’ kumpanija ÇiniΩa, il-Gvern se jkun qieg˙ed idawwar ir-rotta tal-Enemalta u l-ekonomija ta’ pajjiΩna.

Ftakru Dan se jag˙mlu wkoll permezz tal-programm ta’ çittadinanza b’investiment, li se j˙alli aktar minn biljun ewro fl-ekonomija. Ftakru wkoll li familji Maltin ser jibdew jiffrankaw mill-kontijiet taddawl tag˙hom sa mill-ewwel jum ta’ dan ix-xahar.

Il-futur g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin ma jistax ikun iktar eçitanti. Fit-tmun tal-pajjiΩ hemm Gvern determinat li jisma’ u jwettaq.

Ma stajtx insemmi kollox.

Nista’ nibqa’ nikteb, pereΩempju dwar il-le˙en sod li pajjiΩna semma’ kontra l-immigrazzjoni illegali; jew il-passi ta’ ©gant fil-kamp legali, fejn il-Gvern da˙˙al illi©i dwar il- whistleblowers flimkien mal-li©i tal-finanzjament tal-partiti, u ne˙˙a l-li©i tal-preskrizzjoni g˙all- politiçi.

IΩda na˙seb fimtuh il-punt.

Qed na˙dmu biex in˙allu Malta a˙jar milli sinbnieha, u dak li ksibna s’issa jitkellem wa˙du.

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

tmexxiJa bil-gÓaqal, tmexxiJa li tWettaq

Renè Monseigneur

Mal-˙atra tag˙ha fit-tmexxija ta’ pajjiΩna, l-amministrazzjoni l©dida bdiet turi serjetà u g˙aqal fit-tmun. Matul dawn l-a˙˙ar xhur ˙are© fid-dieher kif kien hemm g˙add ta’ nuqqasijiet u prattiçi ˙Ωiena, bi w˙ud minnhom setg˙u ©ew indirizzati mill-amministrazzjoni ta’ qabel iΩda li baqg˙u jse˙˙u. Ta’ min wie˙ed isemmi l-kaΩijiet marbuta mal-a©ir ta’ xi gwardjani fil-Façilità Korrettiva ta’ Kordin; is-serq fil-Port Óieles; lallegat misapproprjazzjoni ta’ flus dovuti lill-Gvern fidDipartiment tas-Sajd u, forsi laktar kaΩ çar u wiesa’, dak talarlo©©i tad-dawl. B’dan tala˙˙ar ikompli juri kif madwar 665 fajl dwar serq aççertat ©ew mistura u qatt persegwiti midDipartiment tal-Kontijiet talEnemalta. Ìustizzja Ir-reazzjoni min-na˙a tal-Gvern hi wa˙da li turi li g˙andu jkun hemm ©ustizzja ma’ kull min ikun wettaq xi nuqqas, jew sa˙ansitra jkun kiser il-li©i.

Madankollu, dan ma jfissirx li tkun ©ustizzja ˙arxa ma’ dawk li qeg˙din isfel filwaqt li tibqa’ laxka ma’ dawk li qeg˙din fuq.

Mhux il-kaΩ ta’ proçeduri sabiex jintefg˙u l-˙abs mijiet ta’ familji, iΩda proçess li jara li min çappas idejh b’korruzzjoni jie˙u tassew dak li ˙aqqu. Min seraq irid irodd lura dak li mhux tieg˙u, penali ta’ g˙emilu, u jag˙ti t-tag˙rif kollu li g˙andu sabiex min hu responsabbli ta’

din ix-xibka ssir ˙aqq mieg˙u.

Dan jista’ jsir b’ser˙an talmo˙˙ permezz talWhisteblower’s Act: weg˙da elettorali mwettqa mill-Partit Laburista fil-Gvern. Dan l-att t˙alla g˙al bosta snin fuq lixkaffa minn gvernijiet passati, u permezz tieg˙u jkun hemm il-protezzjoni legali tant me˙tie©a g˙al dawk li jkunu f’periklu meta jg˙addu informazzjoni li tikxef nuqqasijiet li jkunu qeg˙din ise˙˙u.

Ma’ din il-miΩura rajna Ωew© li©ijiet li jissoktaw jiggarantixxu trasparenza politika. Tal-ewwel – it-tne˙˙ija tal-preskrizzjoni minn fuq il-politiçi marbuta ma’ reati ta’ korruzzjoni – tara li min wettaq atti ta’ korruzzjoni ma jkunx jista’ ja˙sel idejh minnhom. It-tieni tkun il-finanzjamenti tal-partiti li – b˙alissa fi stadju ta’ White Paper – se tara li jkun hemm struttura li tirrego-

la g˙otjiet lill-partiti u b’hekk tassigura trasparenza fi ˙dan listituzzjonijiet politiçi nfushom.

Pro©etti kapitali Gvern li mhux biss iwettaq billi jille©iΩla favur il-kontabbiltà, iΩda li jΩomm kelmtu permezz ta’ tkattir f’investimenti ta’ pro©etti kapitali. B˙al-lum sena l-Partit Laburista reba˙ l-elezzjoni u ©ie ma˙tur fil-Gvern b’mandat çar: dak li jra˙˙as ilkontijiet tad-dawl u tal-ilma filwaqt li jtejjeb il-kwalità tal-arja.

Dan hu possibbli permezz ta’ pjan ˙olistiku g˙all-qasam talener©ija, inkluΩa l-qalba g˙allgass skont id-direttivi tal-UE u tal-li©ijiet marbuta mal-˙arsien tal-ambjent, tas-sa˙˙a u tas-sigurtà.

Bis-sa˙˙a ta’ dan il-pro©ett ilkwalità tal-arja se tkun qed titjieb, bl-emissjonijiet jonqsu

bin-nofs, u bit-trab fl-arja jitnaqqas b’madwar 90%, filwaqt li s-sigurtà se tkun prijorità. Dan kompla jo˙ro© çar fir-rapport ma˙ru© mill-espert internazzjonali Dr Papadakis, imqabbad mill-awtorità Control of Major Accident Hazards Regulations (COMAH) dwar is-sigurtà filpro©ett tal- power station bilgass. L-istudju, li jinkludi aktar minn 130 xenarju prospettiv, jg˙id li l-miΩuri me˙uda huma dawk mistennija mid-Direttiva Seveso tal-UE. Dan il-pro©ett se jassigura provvista tal-elettriku kostanti u, fuq kollox, li jara li titnaqqas l-ispiΩa tal-i©©enerar tal-elettriku bin-nofs. Dan se jara lill-Enemalta lura fuq saqajha u, minn mg˙obbija b’aktar minn €800 miljun dejn, g˙al entità bi pjan ener©etiku fit-tul.

Huwa biss permezz ta’ din ilviΩjoni u frott dan il-pro©ett li se jkun possibbli li jor˙su l-kontijiet g˙all-familji tag˙na lkoll flimmedjat u g˙all-komunità kummerçjali s-sena ta’ wara. U dan kollu qed isir bi ˙sieb, fejn anke l-a©enzija tal-credit rating internazzjonali Standard and Poor’s tejbet il-prospetti tal-korporazzjoni Enemalta billi kklassifikatha minn wa˙da negattiva g˙al dik stabbli.

Dan hu biss wie˙ed mill-bosta çertifikati li dan il-Gvern qed jirre©istra progress fl-implimentazzjoni ta’ riforma fil-qasam talener©ija u fil-finanzi talEnemalta; iΩda fuq kollox li qieg˙ed hemm biex iwettaq dak li wieg˙ed: ˙ajja a˙jar u tmexxija bil-g˙aqal.

12

Opinjoni

09.03.2014

Malta: MaGÓhoM Mhux taGÓhoM Il-Prof. Lino Bianco Kandidat g˙all-Parlament Ewropew

L-Unjoni Ewropea (UE) hija korporazzjoni politika u ekonomika unika mag˙mula minn 28 stat membru. Malta hi wa˙da mill-g˙axar pajjiΩi li ffirmaw it-trattat ta’ s˙ubija fis-16 ta’ April 2003. PajjiΩna sar membru daqs kull stat ie˙or tal-UE; a˙na mag˙hom u mhux tag˙hom f’din ilforma ta’ partnership unika bbaΩata fuq kooperazzjoni.

A˙na lkoll çittadini tal-UE; diversi fl-ori©ini, imma f’unjoni bejn l-istati membri.

L-g˙anijiet prinçipali tal-UE huma tlieta: inkora©©iment tal-paçi, il-valuri tal-unjoni u l-avvanz taç-çittadini.

ba©it tal-UE, biex japprova jew ma jaççettax trattati internazzjonali, u poteri o˙ra wiesa’ ta’ deçiΩjoni rigward materji relatati mal-kummerç.

In-numru ta’ membri filParlament Ewropew ta’ kull stat membru huwa bejn wie˙ed u ie˙or ibbaΩat fuq id-daqs tal-popolazzjoni; ilÌermanja g˙andha l-akbar ammont ta’ MEPs fil-preΩent: 99, filwaqt li Malta, b˙al Çipru u l-Estonja, g˙andhom sitta. In-numru ‘proporzjonali’ ta’ MEPs g˙al kull pajjiΩ mhux relatat mal-importanza jew le tal-imsemmi stat membru. L-istati kollha qeg˙din flUE u Malta mhux eççezzjoni.

II-Parlament Ewropew Fis-snin riçenti, il-Parlament Ewropew ing˙ata aktar sa˙˙a bit-Trattat ta’ LiΩbona. Minn perspettiva konsultattiva lParlament Ewropew jaqsam ir-responsabbiltà ta’ awtorità le©iΩlattiva mal-Kunsill talUnjoni Ewropea f’diversi sferi tal-politika. Twarrab xi materji relatati mat-tassazzjoni u lpolitika barranija, issa ilParlament g˙andu l-poter li jaççetta, jemenda, u jirrifjuta le©iΩlazzjoni tal-UE. Ukoll, ittrattat ta’ poter lill-Parlament Ewropew biex jistabbilixxi mal-Kunsill l-allokazzjoni tal-

Malta: mag˙hom mhux tag˙hom PajjiΩna, flimkien mal-istati membri l-o˙ra, huwa parti integrali tal-UE; mag˙hom a˙na nag˙mlu kooperazzjoni kongunta. Malta hija stat flUE u mhux stat tal-UE. A˙na nazzjon b’wirt sinjur, g˙alkemm divers minn nazzjonijiet o˙ra. Huwa uniku fost l-istati membri b˙al kull stat ie˙or. L-UE hija dwar kooperazzjoni bejn l-istati u mhux biex tikkrea fruntieri bejniethom. Li wie˙ed juΩa istituzzjonijiet fi ˙dan il-UE

biex je˙odha kontra stat ie˙or mhux aççettabbli. Issolidarjetà hija n-norma.

EΩempju riçenti ta’ dan huwa l-ispalla li Malta tat lill-Greçja; filwaqt li konna g˙addejjin minn diffikultajiet fl-ekonomija tag˙na, a˙na l-Maltin u lG˙awdxin g˙enna lill-Griegi, çittadini tal-UE b˙alna, li kienu g˙addejjin minn diffikultajiet finanzjarji akbar minn tag˙na.

Huwa fatt li l-piΩ finanzjaru li pajjiΩna kellu j©orr proporzjonalment kien akbar minn dak ta’ kull stat ie˙or fi ˙dan il-UE. Malta hi nazzjon kbir daqs kull nazzjon ie˙or.

Il-kapital uman huwa b’sa˙˙tu, sinjur, dinamiku u ener©etiku. A˙na Maltin u G˙awdxin, a˙na mag˙rufin b˙ala ‘ survivors’ . Tul iΩΩminijiet, u t-taqlib assoçjat mieg˙u, a˙na dejjem wasalna. Il-poΩizzjoni ta’ Malta filUE hija çara: stat membru daqs kull stat ie˙or fil-UE: mag˙hom mhux tag˙hom.

L-interess nazzjonali lewwel F’numru sostanzjali ta’ kaΩi/temi, Malta aççettat ilpoΩizzjoni tal-UE. Malta tista’ tkun mexxejja u mhux sempliçi segwaçi, tista’ tkun il-

mutur ewlieni. Tista’ tkun minn ta’ quddiem nett biex tmexxi numru ta’ kwistjonijiet li jaffettwaw liç-çittadini talUE. F’dan il-kuntest wie˙ed irid isemmi l-prattiçi mifruxa tal-esplojtazzjoni taΩΩg˙aΩag˙ u l-istudenti. Kienu l-istudenti fis-sena 2000 li ˙argu bil-motto uffiçjali talUE: Unità fid-Diversità. Dan il-motto mhux tpaçpiç fil-vojt imma prinçipju. X’inhi r-rilevanza g˙al Malta?

Malta hija nazzjon bi lsien u identità tag˙ha, differenti minn kull stat ie˙or fi ˙dan il-UE. A˙na m’a˙niex tallaba, u lanqas m’g˙andna nkunu ridotti g˙al dan il-livell u lanqas g˙andna na˙sbu biex inkunu ridotti g˙al dan l-istat.

Il-kapital uman ta’ Malta, a˙na lkoll, huwa validu u vibranti.

Jalla Malta u G˙awdex ikollhom l-a˙jar sitt rappreΩentanti fil-Parlament Ewropew biex ja˙dmu g˙all-©id komuni.

G˙al dan il-©id komuni, kul˙add g˙andu jkun vuçi wa˙da fil-Parlament Ewropew u f’istituzzjonijiet o˙ra tal-UE. Fejn jikkonçerna l-interess nazzjonali, il-kompromess mhux fuq l-a©enda.

Li wie˙ed jumilja n-nazzjon tieg˙u ikun qed jis˙et l-eΩistenza tieg˙u.

Grazzi u awGuri

Charlon Gouder Kandidat g˙all-Parlament Ewropew

“Tlifna ministru imma l-Maltin ser ikunu reb˙u President.”

Kien b’dan il-mod li t-Tlieta li g˙adda l-Prim Ministru Joseph Muscat ˙abbar in-nomina ta’ Marie-Louise Coleiro Preca biex tkun id-disa’ President ta’ Malta u t-tieni President mara mill-kisba tar-Repubblika wara li 32 sena ilu l-eks-Prim Ministru Laburista Dom Mintoff kien ˙atar lil Agatha Barbara b˙ala President.

L-a˙bar, g˙alkemm kienet ilha ftit taΩ-Ωmien mhux ˙aΩin tiççirkola, b˙al donnu ˙asdet lil xi w˙ud, g˙aliex i˙ossu li Marie-Louise Coleiro kien baqalha ˙afna aktar x’tikkontribwixxi fil-Kabinett talMinistri. Filwaqt li nifhem dan is-sentiment, g˙aliex b˙alkom iltqajt mieg˙u, wie˙ed irid japprezza l-fatt li f’din l-og˙la kariga, b˙ala Kap tal-Istat Malti, Coleiro Preca ser ikollha s-sa˙˙a morali li tkompli teΩerçita u twettaq dawk ilbidliet il-kbar fl-interess talMaltin u l-G˙awdxin kollha, laktar il-fqir u l-batut f’pajjiΩna.

Il-kariga ta’ President It-twaqqif ta’ kariga ta’ President ta’ Malta jo˙ro© mill-Kostituzzjoni tal-pajjiΩ, u skont il-Kostituzzjoni tag˙na lPresident g˙andu setg˙at importanti b˙al dik li jag˙ti lkunsens tieg˙u g˙all-abozzi ta’ li©ijiet li jg˙addu mill-istadji kollha tal-Parlament. Bil-

kostituzzjoni l-President g˙andu s-setg˙a li jag˙mel ˙atriet ta’ persuni importanti ˙afna li jsiru fuq il-parir talPrim Ministru (f’xi w˙ud wara li tkun saret konsultazzjoni mal-Kap tal-OppoΩizzjoni).

Setg˙at o˙ra li jo˙or©u millKostituzzjoni hemm dik li jippropoga jew ixolji Parlament, li jista’ jer©a’ jsejja˙ ilParlament waqt li dan ikun xolt, u li ja˙tar il-Prim Ministru. Din tal-Prim Ministru interessanti. F’çirkostanzi b˙al ta’ pajjiΩna l-g˙aΩla tal-Prim Ministru hija wa˙da awtomatika, cjoè l-kap tal-Partit li jirba˙ l-elezzjoni ©enerali jing˙ata l-©urament awtomatiku ta’ Prim Ministru.

Madankollu, il-Kostituzzjoni t˙alli fil-libertà tal-©udizzjoni tal-President li ja˙tar lil dik ilpersuna li tgawdi l-aktar lappo©© tal-ma©©oranza talmembri tal-Kamra.

Il-poteri eΩekuttivi fil-pajjiΩ huma vestita fil-President li ja©ixxi skont il-pariri talGvern. Madankollu, il-fatt li lKostituzzjoni tindika dan irrwol g˙all-President g˙andu skop. X’inhu l-iskop? Dan liskop ifisser li l-President g˙andu poteri morali u dak li jg˙id irid jing˙ata piΩ. Mela lPresident il-©did, g˙al dak li qed jing˙ad ser ikollha, u qed tassorbi f’idejha r-rrwol taçchampion tal-batut u l-fqir u dak li ser tghid ser ikollu piΩ morali u allura din l-opinjoni

ma tistax ti©i injorata.

Sa qabel il-President George Abela, il-kariga ta’ President b˙al donnu konna n˙arsu lejha b˙ala dik il-kariga ta’ rikonixximent g˙all-˙idma politika li wie˙ed ikun wettaq. Imma l-President George Abela biddel din il-perçessjoni u ta˙t it-tmexxija tieg˙u b˙ala Kap tal-Istat Malti wettaq bidliet kbar. Feta˙ il-bibien tieg˙u g˙al kul˙add u g˙en kemm fela˙ lil kul˙add.

Inkun qed nonqos jekk f’dan il-mument ma ng˙idx grazzi lill-President George Abela.

Bin-nomina ta’ Marie-Louise Coleiro Preca din ilperçessjoni (li l-presidenza hija xi ‘rigal’) Ωgur li ser tkompli tinbidel g˙aliex bil-kemm kienu g˙addew tnax-il sieg˙a mill-a˙bar tan-nomina tag˙ha li Coleiro Preca ma marritx fuq ix-xandir nazzjonali u tkellmet dwar il-viΩjoni tag˙ha g˙all-presidenza fil-˙ames snin li ©ejjin. President, li qalet (u perswaΩ ser tkun) tan-nies, man-nies u g˙annies.

Min hija Marie-Louise Coleiro Preca?

Marie-Louise Coleiro Preca ilha aktar minn 30 sena tag˙ti servizz lil dan il-pajjiΩ. Qatt ma ˙arset lejn l-interessi personali tag˙ha imma qieset, lewwel u qabel kollox, l-interessi tan-nies. Sirt naf lil Marie-

Louise Coleiro Preca fiΩ-Ωmien li d˙alt na˙dem ma’ ONE (dak iΩ-Ωmien Super ONE) u dejjem g˙enitni ntella’ fuq quddiem stejjer b’a©enda soçjali. Rivoluzzjonarja f’dak kollu li tag˙mel, imma b’g˙an wie˙ed: li tg˙in lill-fqir u lbatut. U jiena ninsab aktar minn perswaΩ li fil-kariga ta’ President, Marie-Louise Coleiro Preca Ωgur li mhux ser tinqafel fil-palazzi imma ser tinΩel fit-toroq biex tg˙in linnies.

Fil-fatt, nie˙u pjaçir ninnota li l-President il-©did mal-˙atra tag˙ha ser ikollha ta˙t idejha l-istrate©ija nazzjonali kontra l-faqar biex, b˙ala persuna flog˙la kariga ta’ Malta, tag˙mel din l-istrate©ija xi ˙a©a tal-pajjiΩ kollu. Bil-bidliet u l-inçentivi li ser ikunu ta˙t il-˙arsien tal-President huwa çar, aktar minn qabel, li l-presidenza ser ting˙ata aktar responsabbiltà, mhijiex ser tkun kariga çerimonjali jew xi ‘rigal’ lil xi politiku li jkun wasal biex jirtira.

G˙al darb’o˙ra, f’dan il-kaΩ ukoll in-nies ser ji©©udikawna bil-fatti u jien ninsab aktar minn perswaΩ li meta ˙ames snin o˙ra niltaqg˙u biex nitkellmu dwar din il-presidenza ser ng˙idu kemm kellu ra©un il-Prim Ministru li biddeçiΩjoni g˙aqlija tieg˙u jag˙ti lil pajjiΩna persuna li ser tag˙mel mill-presidenza wa˙da suççess.

Editorjal

09.03.2014

13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌURnALISTI REKLAMI IMPAÌnAR U DISInn

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

L-OSTAKLI MA TELQUX

”

EDITORJAL

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

Ilbiera˙ kien Jum ilMara, g˙alkemm firrealtà kull jum tas-sena huwa Jum il-Mara. Huwa fatt li ˙add ma jista’ jiç˙du, li g˙alkemm il-bniedem g˙amel avvanzi kbar fix-xjenza, fl-arti, fil-˙sieb u f’kull qasam soçjali, f’kamp wie˙ed biss bqajna relattivament lura: fid-drittijiet tal-mara. Mhux biss fil-pajjiΩi fqar, fejn il-mara g˙adha meqjusa b˙ala xi kreatura inferjuri g˙ar-ra©el, iΩda anke fil-pajjiΩi sinjuri, fejn il-mara g˙adha ti©©ieled g˙ad-drittjiet tag˙ha.

Jekk qeg˙din na˙sbu li filpajjiΩi hekk imsej˙a Ωvillupati, il-mara ma jonqosha xejn, qieg˙ed jarralna bil-kbir. Çifri li g˙adhom kemm ©ew ippubblikati juru li, minkejja li lmara kwaΩi qieg˙da f’ma©©oranza numerika kullimkien, aktar minn 80% talkarigi presti©©juΩi jew esekuttivi fis-soçjetà g˙adhom iddominati mill-ir©iel. Il-mara g˙adha sal-lum ti©©ieled biex id-dinja tal-ir©iel ma tikmandalhiex persuntha. Ir-rata ta’ prostituzzjoni u skjavitù tannisa, aktar ma jg˙addi Ω-Ωmien aktar qieg˙da tikber.

Meta l-bniedem g˙amel passi ta’ ©gant f’dak li hu progress teknolo©iku, g˙adna rridu

nag˙tu palata lill-mara bissa˙˙a ta’ kwoti li jiddiskrimnaw favurihom, g˙ax li kieku f’çertu oqsma jibqg˙u l-art f’kollox. Il-Partit Nazzjonalista biddel l-Istatut dan l-a˙˙ar u qam mir-raqda li kien fiha meta nteba˙ li dawn il-kwoti huma neçessarji, g˙aliex ilmara g˙adha tg˙ix f’dinja fejn mar-ra©el qieg˙da g˙at-telg˙a.

L-istrutturi soçjali g˙adhom ja˙dmu kontra l-mara, tant li meta tiΩΩewwe© hemm çans kbir li jkollha tissospendi lkarriera tag˙ha, jekk mhux ukoll tabbandunaha. Mentri rra©el jibqa’ g˙addej qisu g˙alih qatt ma kien xejn.

Fid-dawl ta’ dan id-dibattitu, din il-©img˙a rajna ra©© dawl g˙all-mara. Il-Prim Ministru ˙abbar li Marie-Louise Coliero Preca ser tkun it-tieni President mara tar-Repubblika Maltija. Nomina kontroversjali tassew, kif ammetta l-istess Prim Ministru, iΩda l-messa©© wasal çar, li l-mara trid tibda tkun ‘in prima fila’ fil-proçess tal-bidla. Kul˙add laqa’ din la˙bar b’çertu fer˙ u bi ftit dieqa, g˙aliex kienet mara li b˙ala ministru tat prova lil kul˙add li kienet l-g˙arix politiku g˙al dawk li huma vulnerabbli fis-soçjetà. Minn dawn g˙andna bl-eluf.

IΩda l-storja tal-mixja politika ta’ Marie-Louise Coleiro Preca hija wkoll wa˙da ikonika g˙al dawk in-nisa li ©ieli jaqtg˙u qalbhom mill-ostakli li to˙olqilhom is-soçjetà. MarieLouise Coliero Preca mxiet fil˙ajja politika b’determinazzjoni fi Ωminijiet meta lanqas il-kwoti favur in-nisa ma kienu jeΩistu. Dan g˙amlitu meta kienet g˙adha Ωag˙Ωug˙a u n˙atret fil-kariga ta’ Segretarja Ìenerali tal-Partit Laburista.

Kien Ωmien meta d-dinja kienet g˙al kollox tal-ir©iel.

Kien Ωmien meta mara fil-politika anke n-nisa kienu kwaΩi j˙arsu lejha bl-ikrah. B’dankollu ferqet minn fost l-ir©iel b’sa˙˙a u determinazzjoni.

B˙ala membru parlamenatri wriet l-istess determinazzjoni u rieda. Meta bdiet tikkontesta lelezzjonijiet ©enerali dejjem Ωiedet fil-voti. Elezzjoni wara lo˙ra qatt ma naqqset, sakemm fl-a˙˙ar elezzjoni ©abet l-og˙la numru ta’ voti wara l-Prim Ministru. QabΩet il-˙amest elef vot! Sinjal çar li, meta ti©iha opportunità, mara ma tag˙milx differenza g˙aliex mhix ra©el.

IΩda l-problema hi li l-opportunitajiet ma jaqg˙ux f’˙o©or in-nisa daqs kemm jaqg˙u f’˙o©or l-ir©iel, g˙aliex ma hemmx opportunitajiet indaqs.

Ifisser ukoll li mijiet ta’ r©iel ivvotaw g˙aliha u li g˙alhekk il-pre©udizzji nistg˙u neg˙lbuhom. Marie-Louise Coliero Preca pprovat lil kul˙add, li meta jaqg˙u l-˙itan ta’ pre©udizzji sesswali, ilmara ma g˙andhiex tistinka aktar mir-ra©el biex timxi ’l quddiem, iΩda jkun biΩΩejjed li tistinka daqsu. Dan huwa ddistakk istituzzjonali li jeΩisti bejn il-mara u r-ra©el illum: li biex tie˙u dak li r-ra©el jie˙u b’id wa˙da, il-mara trid tuΩa dirg˙ajha t-tnejn, jekk mhux saqajha wkoll. Ma fejn misset il-mara kien hemm tibdil kbir.

Ismijiet b˙al Indira, Golda, Margaret, Angela, Benazir u tant o˙rajn, huma marbutin ma’ mumenti storiçi ta’ valur kbir g˙al ˙afna pajjiΩi.

Kulma trid il-mara hu li jkollha l-istess opportunitajiet b˙ar-ra©el. Li fit-tellieqa tal˙ajja titlaq mill-istess linja ta’ tluq u mhux bi Ωvanta©©.

Kulma trid il-mara hu li f’din it-tellieqa ma jkollhiex g˙alfejn taqbeΩ ostakli li r-ra©el ma jsibhomx ma saqajh. Jekk in˙arsu madwarna, kemm jekk fil-Parlament u kif ukoll fuq il-post taxxog˙ol, dawn lostakli g˙adhom hemm.

ting˙ata ˙inijiet ta’ xog˙ol flessibbli u li tgawdi minn inçentivi o˙ra li jistg˙u jg˙inu lill-mara biex meta ti©iha lopportunità ma taqtax qalbha u tkun tista’ sserra˙ mo˙˙ha li se tkun tista’ tla˙˙aq mal-impenji tag˙ha fid-dar, tkun qrib uliedha, u fl-istess ˙in ikun possibbli g˙aliha li taqla’ l-g˙ajxien tag˙ha, tg˙in lill-familja ekonomikament u tkompli tikber u tiΩviluppa totalment il˙iliet kollha tag˙ha.

Din il-©img˙a kienet karatterizzata b’numru ta’ ˙atriet femminili, mhux biss fil-©udikatura, iΩda, g˙at-tieni darba fl-istorja, Gvern Laburista g˙aΩel mara biex tokkupa l-og˙la kariga f’pajjiΩna – dik ta’ President tarRepubblika.

Il-Partit Laburista lbiera˙ iççelebra bil-kbir dan il-jum iddedikat g˙alina n-nisa.

Proprju f’Jum il-Mara ©iet imnedija r-riforma tas-sezzjoni nisa fi ˙dan il-Partit Laburista – Nisa Laburisti. Il-Partit ˙ass il˙tie©a li din l-g˙aqda ti©©edded biex, filwaqt li tibni fuq dak li sar fil-passat, tindirizza l-isfidi li jiltaqg˙u mag˙hom in-nisa fid-dinja tal-lum. Kien pass importanti ˙afna u wie˙ed kura©©juΩ fl-istorja tal-Partit – lg˙aqda tan-nisa issa da˙let f’era ©dida b’tibdil innovattiv.

Din il-ferg˙a issa m’g˙adhiex

dik il-ferg˙a li tiddiskuti biss su©©etti li jinteressaw lin-nisa, iΩda se tkun ferg˙a li tindirizza kwistjonijiet li jolqtu lin-nisa – su©©etti li mhux biss jinteressaw lin-nisa imma anke lillir©iel. B’dan il-mod, Nisa Laburisti se tkun qed tilqa’ fi ˙danha anke r©iel li jixtiequ jiddiskutu mag˙na diversi temi, fosthom bilanç bejn xog˙ol u familja, nondiskriminazzjoni, drittijiet tal-minoranza, edukazzjoni, politika soçjali, u anke kwistjonijiet o˙ra li jolqtu linnisa G˙awdxin. Ir-riforma ta’ din il-ferg˙a fi ˙dan il-partit se tkun it-tarka tal-mara fid-dinja tal-lum. Se tkun il-vuçi tan-nisa kollha, minn kull kategorija tassoçjetà; se tkun il-vuçi tan-nisa tal-karriera, vuçi tan-nisa ommijiet, vuçi g˙an-nisa Ωg˙aΩag˙, u wkoll vuçi g˙annisa anzjani.

Nisa Laburisti, filwaqt li se tkun qed tibni fuq ix-xog˙ol siewi li sar fis-snin li g˙addew ta˙t id-direzzjoni tal-President tal-G˙aqda n-Nutar Miriam Spiteri Debono, se tkun qed thares ’il quddiem biex il-mara Maltija tkompli tikber, til˙aq laspirazzjonijiet tag˙ha, tkun kapaçi ssib il-bilanç bejn limpenji familjari tag˙ha u fl-istess ˙in tag˙ti kontribut flavvanz u fl-iΩvilupp ta’ pajjiΩna.

JUM IL-MARA

Lydia Abela Segretarja tal-EΩekuttiv Nazzjonali PL

Ilbiera˙ iççelebrajna Jum ilMara – okkaΩjoni biex nieqfu u nirriflettu fuq il-mixja tal-mara u l-avvanz li g˙amlet fil-©lieda tag˙ha g˙all-ugwaljanza. Maddinja kollha, l-aççess tan-nisa g˙all-edukazzjoni Ωdied, ilparteçipazzjoni tal-mara fiddinja tax-xog˙ol kibret u numru ta’ drittijiet ©ew adottati f’bosta pajjiΩi. Fuq baΩi lokali, il-©urnata ta’ Jum il-Mara hija wkoll okkaΩjoni biex nirriflettu fuq ix-xog˙ol kbir li wettqu nnisa tul l-istorja ta’ pajjiΩna.

Jekk in˙arsu lura lejn il-mixja tal-mara f’pajjiΩna naraw il-kisbiet kbar li saru. Is-sena 1947 g˙alina n-nisa hija sena memorabbli meta l-Partit Laburista mexxa ’l quddiem iddemokrazija parteçipattiva u lmara ng˙atat id-dritt tal-vot. Flistess sena l-mara Maltija saret eli©ibbli li tikkontesta fl-elezzjonijiet ©enerali.

G˙alkemm dan il-jum huwa jum li j©eg˙elna n˙arsu lura u niççelebraw dak li akkwistajna, tajjeb li f’dan il-jum nieqfu u nirriflettu fuq dak kollu li g˙ad fadal xi jsir biex il-mara tkompli tikber. F’numru ta’ pajjiΩi madwar id-dinja, in-nisa g˙andhom ji©u meqjusa b˙ala çittadini tat-tieni klassi.

Kif ©ie mwieg˙ed qabel lelezzjoni ©enerali li g˙addiet, fl-ewwel xhur tieg˙u fil-Gvern,

il-Partit Laburista wera kemm verament irid ikun l-aktar Gvern femminista fl-istorja ta’ pajjiΩna. L-ewwel ba©it ta’ Gvern Laburista mill-ewwel indirizza l-interessi tan-nisa permezz ta’ inçentivi li jg˙inu lill-mara u jag˙tuha l-opportunità li to˙ro© ta˙dem u hi wkoll tikkontribwixxi finanzjarjament g˙all-familja tag˙ha filwaqt li tkompli tavvanza l-˙iliet tag˙ha. Inçentivi b˙al dawn huma investiment g˙all-familja Maltija, li wara kollox hi n-nukleu tas-soçjetà tag˙na.

Il-Gvern huwa konxju tal-fatt li l-parteçipazzjoni tal-mara fiddinja tax-xoghol u, bl-istess mod, fil-qasam politiku, g˙adha wa˙da diffiçli. Is-soçjetà tag˙na g˙adha ma ta©evolax biΩΩejjed lill-mara biex tie˙u rwol attiv barra millfamilja. L-istatistika turi illi lparteçipazzjoni tal-mara filqasam politiku, meta kkomparata ma’ dak tar-ra©el hija wa˙da minima. Ir-riΩultati matul iΩ-Ωminijiet juru illi, ladarba eletta, is-suççess talkandidati nisa huma daqs talir©iel. Dan juri li din allura ma hix kwistjoni ta’ kapaçità, imma wa˙da ta’ opportunità.

Huwa importanti li l-mara tkun tista’ ssib il-bilanç bejn ixxog˙ol u l-familja, li ting˙ata materniy leave xieraq; li l-mara

”

14

Ittri

09.03.2014

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

FORZA MALTA! Sur Editur, G˙al Ωmien twil, ˙afna kienu xhieda ta’ Malta politikament mifruda. L-ideolo©ija li j˙addnu l-partiti ewlenin f’pajjiΩna huma ferm diffrenti minn xulxin.

Fuq na˙a nsibu l-Partit Laburista, li wiret twemmin soçjal-demokratiku u fuq in-na˙a lo˙ra g˙andek il-Partit Nazzjonalista li jeΩerçita tmexxija demokristjana. Minkejja dan, gΩiritina kienet su©©ett li dejjem g˙aΩlet b’g˙aqal u dejjem ˙adet il-prekawzjonijiet neçessarji sabiex tiΩgura li t-tali tmexxija ma tipperikolax l-ekonomija ta’ pajjiΩna. Rajna mexxejja politiçi li elevaw l-ekonomija ta’ pajjiΩna u ©abu n-negozju u l-investiment ta’ pajjiΩi hekk meqjusin b˙ala ekonomikament ©ganti meta wie˙ed i˙ares lejn il-Prodott Domestiku Gross tal-istess pajjiΩi.

Ta’ min isemmi r-revoluzzjoni industrijali f’Malta, li se˙˙et fissnin sebg˙in meta, ta˙t ittmexxija g˙aqlija tal-Perit Mintoff, Malta kienet fil-golden age tag˙ha. Kien Ωmien fejn bosta raw lil Malta tinbena, fuq il-pilastri tas-Sea Malta, Air Malta, u Gozo Channel, fost ˙afna o˙rajn. Bdew ji©u nazzjonalizzati banek u fabbriki barra mill-konfini ta’ xtutna. Il-Gvern ta’ dak iΩΩmien kien jimjega l-biçça l-kbira tal-˙addiema meta mqabbel malprivat.

Madankollu, l-Istat qatt ma ça˙ad possibbiltajiet sabiex ilprivat jinvesti ©ewwa pajjiΩna.

Min˙abba x-xog˙ol li l-Gvern kien qed jo˙loq, dan kellu aktar kontroll fuq l-ekonimija u lizvilupp intern.

Malta baqg˙et tirrenja fuq ilbqija tal-pajjiΩi Ewropej hekk meta wie˙ed iqis il-kobor ©eografiku u l-fatt li Malta kienet g˙adha kemm kisbet Indipendenza minn ta˙t ilKolonja IngliΩa. Wie˙ed g˙andu jfakkar ukoll li indipenzenda

totali minn ta˙t il-mexxejja IngliΩi ma setg˙etx tinkiseb jekk mhux bl-g˙ajnuna tal-pajjiΩi li j˙addnu twemmin soçjalist malbqija tal-pajjiΩi tal-Lvant. Innegozji u t-trattati ma’ pajjiΩi barranin ma waqfu qatt.

L-istorja nqalbet, il-partit ta’ Mintoff ©ab ma©©oranza ta’ si©©ijiet, filwaqt dak Nazzjonalist ©ab ma©©oranza ta’ voti. Dan wassal sabiex Mintoff re©a’ g˙ajjat g˙al elezzjoni o˙ra fl1987, liema elezzjoni rat filGvern il-partit ta’ Dr Fenech Adami. Ìara li dak li Ωera’ lPartit Laburista, il-Partit Nazzjonalisti ma mantniehx.

Il-Gvern tas-seklu wie˙ed u g˙oxrin naqas milli j˙ares l-interessi tal-azjendi tal-Istat. Bdew ji©u privatizzati diversi assi statali, fosthom it-Tarzna. Aktar tard, il-©enerazzjoni preΩenti kienet xhieda tal-privatizzazzjoni tal-Port Óieles – aΩjenda kruçjali o˙ra g˙all-ekonomija Maltija.

Dan ©ara min˙abba li dDipartiment g˙all-Affarijiet Barranin naqas milli j˙ajjar aktar investiment barrani f’intapriΩi li llum il-©urnata qeg˙din ta˙t tmexxija privata u li qeg˙din jespandu.

Il-˙olma tal-©enerazzjoni preΩenti hi li, ta˙t tmexxija ©dida, Malta ter©a’ tqum fuq saqajha. Biex dan ise˙˙, irridu nΩommu l-kummerç Ewropew stabbli, waqt li g˙al darb’o˙ra nift˙u l-bibien g˙an-negozju mal-pajjiΩi li g˙enu lil Malta wara l-˙elsien mill-˙akma IngliΩa.

Jibqa’ çert il-fatt li l-˙biberija li xi darba kien hemm bejn Malta u dawn il-pajjiΩi ti©©edded u g˙aldaqstant jer©a’ jkun hemm tama g˙all-futur. Hekk u hekk biss nistg˙u nassiguraw kontinwità g˙all-©enerazzjoni ta’ g˙ada waqt li flimkien, g˙al darb’ohra, ter©a’ tinstema’ l-g˙ajta ta˙t vuçi wa˙da ta’ ‘Forza Malta!’

BRANDON SPITERI, BIRÛEBBUÌA

X’SAR MINNHA L-ISKOLA TAL-MUÛIKA JOHANN STRAUSS? Sur Editur, Sa fejn naf jien l-istudenti ta’ din l-iskola ©ew trasferiti temporanjament f’zew© skejjel: wa˙da lIskola Primarja tal-Gvern il-Belt Valletta, u l-o˙ra fil-Lifelong Learning Centre fl-Imsida, min˙abba li qieg˙da fi stat perikoluΩ.

Veru jew mhux veru li ta˙t ilgvern preçidenti kien hemm il˙sieb li dan il-bini jinbidel f’Kulle©© tal-Arti, Drama u MuΩika? Kienu qalu li l-ewwel

faΩi ta’ dan il-pro©ett kienet se tkun ‘it-tag˙lim tal-muΩika’.

Fejnha l-eks-Ministru talEdukazzjoni Dolores Christina biex tfakkarna f’dik il-konferenza stampa li kienet tat?

G˙addew iktar minn tliet snin u g˙adu ma sar xejn. Jien na˙seb li dan il-bini storiku se jing˙ata lil xi ministeru ie˙or u l-Iskola Johann Strauss ng˙idulha: “Bye bye.” Nixtieq risposta. ÌENITUR MAQRUS, BL-EMAIL

KUNSILLI: BÛONN TA’ RIFORMA RADIKALI Sur Editur, Nag˙mel referenza g˙ar-rapport ‘Kunsilli Lokali Eqreb Workshop taç-Çittadin: Sezzjoni Kunsilliera PL’ li ©ie ppubblikat fdin il-gazzetta lÓadd 16 ta’ Frar 2014.

Il-fehma soda tieg˙i hi li lkunsilli lokali fil-bliet il-kbar aktar kienu ta’ falliment milli ta’ suççess. Din il-fehma hi bbaΩata fuq diversi fatti negattivi li nara fil-bliet viçin fejn noqg˙od u anke fi bliet o˙ra li nΩur.

Mhux biss hemm bΩonn li lkunsilli lokali jkunu ferm aktar eqreb taç-çittadin, iΩda hemm bΩonn ta’ bidla radikali ta’ kif jitmexxew.

L-ewwel su©©eriment tieg˙i lis-Sezzjoni Kunsilliera PL hu li jsiru laqg˙at f’kull kaΩin Laburista fejn ikunu mistiedna membri tal-Partit u partitarji Laburisti, ming˙ajr ma jkunu preΩenti kunsilliera Laburisti tal-post.

Dan g˙ar-ra©uni sempliçi biex kul˙add ikun liberu li jg˙id dak li jixtieq u kif ja˙sibha hu dwar il-˙idma talkunsill lokali u aktar u aktar biex dak li jkun jag˙ti su©©erimenti ta’ kif il-kunsilli ja˙dmu a˙jar. Jekk dan ilproçess jidher li jkun twil wisq nissu©©erixxi li dawn illaqg˙at isiru fuq baΩi ta’ diversi bliet. PereΩempju, il-

Kottonera tkun mi©bura f’laqg˙a wa˙da u hekk isir g˙al bliet o˙ra.

L-impressjoni tieg˙i hi, u ma na˙sibx li jien Ωbaljat, li f’diversi kunsilli lokali tirrenja pika personali, mhux biss bejn kunsilliera ta’ partit u ie˙or, iΩda anke bejn l-istess partit. G˙alhekk g˙andu jkun hemm makkinarju effikaçi filPL li jkun ta’ soluzzjoni.

G˙ax f’dan in-nuqqas ibatu rresidenti kif ukoll il-Partit.

Dan barra li s-segretarju parlamentari li ta˙tu jaqg˙u lkunsilli jkollu wkoll makkinarju li joffri soluzzjoni g˙al problemi b˙al dawn.

Apparti li jidher çar li l-kunsilli l-kbar g˙andhom problema ta’ nuqqas ta’ flus u nuqqas ta’ kuntatt kontinwu mar-residenti. Possibbli li m’hemmx makkinarju biex ilkunsilli j©ibu finanzi millUnjoni Ewropea ferm aktar milli fil-fatt qed jin©ieb? Filfehma tieg˙i jidher li hemm bΩonn li fil-bliet il-kbar jiΩdiedu l-kunsilliera eletti biex ix-xog˙ol kbir jinqasam bejn aktar kunsilliera.

Forsi hemm min jg˙id li aktar ma n-numru ta’ kunsilliera jkun kbir aktar ser ikun hemm problemi. IΩda jekk ikun hemm ftit dixxiplina u ftit professjonalità fil-kunsilli dan m’g˙andux ji©ri. G˙ax allura, bl-istess argument,

mela ma jmisshux ikun hemm fabbriki kbar g˙ax aktar ikun hemm problemi.

Il-fatt li qatt ma tara kunsilliera jduru madwar il-post fejn joqog˙du, biex jaraw li dak ix-xog˙ol li huma inkarigati minnu qed isir u jkun imwettaq, hemm bΩonn li jinqata’.

Nista’ ng˙id li matul l-a˙˙ar kampanja elettorali tal-kunsilli lokali l-ebda kunsillier Laburista ma ©ie fin-na˙a fejn noqg˙od jien, a˙seb u ara kemm ©ie xi kunsillier millelezzjoni ’l hawn, jew qabel la˙˙ar elezzjoni.

Hemm bΩonn li jkun hemm pjan biex kull belt tkun maqsuma f’diversi taqsimiet fejn wara jsiru laqg˙at bejn il-kunsill u r-residenti biex b’hekk il-kunsill ikun jaf il-problemi li jkunu qed jiffaççjaw ir-residenti.

Hemm bΩonn li l-kunsill imur hu g˙and ir-residenti u mhux il-kontra. Nag˙mel su©©eriment biex il-kunsill ikollu bniedem li jdur madwar il-belt u jkun hu li jirraporta kull nuqqas li jkun hemm, kif ji©ri fl-Ingilterra.

Nispera li kemm il-kummenti kif ukoll is-su©©erimenti tieg˙i jkunu studjati u jekk ikunu vijabbli jkunu mwettqa malajr kemm jista’ jkun.

OSSERVATUR, RAÓAL ÌDID

TIFKIRA TA’ DIÛGRAZZJA Sur Editur, Nixtieq infakkar fi tra©edja ta’ tliet Ωg˙aΩag˙ Laburisti li kont ser inkun mag˙hom jien. Mela, konna qeg˙din nilag˙bu d-darts nhar it-12 ta’ Marzu 1963, fil-kaΩin Laburista ta’ Óal Tarxien; ming˙alija l-President kien Ray Mahoney. Óin minnhom wie˙ed miΩ-Ωg˙aΩag˙ ippropona li morru nilag˙bu l-Mosta, iΩda kif sirt naf li se jdumu, jien g˙edtilthom li m’iniex sejjer.

Dawn krew karozza Hilman No24573 u marru. IΩda b’xorti ˙aΩina, huma u ©ejjin lura kellhom aççident: baqg˙u de˙lin fiç-çimiterju ta’ Óal Lija u mietu t-tlieta li huma. Jien kont smajt bl-aççident l-g˙ada fil-g˙odu.

Dawn kienu: Feliç Grima ta’ 38 sena, Anthony Galea ta’ 19-il sena u Norbert Vassallo ta’ 17-il sena.

J. SCICLUNA, IL-GUDJA

RINGRAZZJAMENT Sur Editur, Nixtieq nirringrazzja lill-Mission Fund ta’ Malta g˙all-offerta ©eneruΩa li offrew lil Galilee Centre l-©img˙a li g˙addiet g˙all-manutenzjoni taç-Çentru u t-tiswijiet taΩ-Ωew© karozzi, talerba’ computers u photocopier taç-Çentru.

Galilee Centre hi dar tal-irtiri mmexxija mill-ÌiΩwiti. Dan iççentru jinsab f’Debre Zeit, 50km min-Nofsinhar ta’ Addis Ababa, l-Etjopja. F’dan iç-çentru a˙na noffru rtiri lir-reli©juΩi u qassisin tal-post. Insara ta’ knejjes o˙ra wkoll ji©u hawn g˙at-talb tag˙hom. Hawn a˙na noffru rtiri ta’ tmint ijiem, u rtiri fi tmiem il-©img˙a ( weekend retreats) lis-seminaristi, lis-sorijiet fil-formazzjoni, lin-novizzi, kif ukoll lil ˙afna studenti universitari u Ωg˙aΩag˙ minn parroççi

differenti. Óafna sorijiet, qassisin u lajçi j˙ossuhom milqug˙in hawn biex iqattg˙u ftit ©ranet ta’ talb. L-g˙adira vulkanika u lmuntanja maestuΩa quddiemna joffru spazju fejn wie˙ed jista’ jiltaqa’ m’Alla. B’inizjattiva ta’ ©izwita fuq l-istaff, qed ng˙inu wkoll fil-miΩati tal-iskola ta’ ˙afna studenti, inqassmu ikel ghal familji fqar u nag˙tu kura speçjali g˙al grupp Ωg˙ir ta’ tfal bla ©enituri.

Madwar 60% tal-ispejjeΩ taççentru n˙allsuhom mill-kontribuzzjoni ta’ min ji©i hawn.

G˙andna wkoll Ωew© a©enziji Ewropej li jissussidjaw xi rtiri tas-sorijiet u tal-qassisin.

Madankollu, sibna li ma nistg˙ux inla˙˙qu mal-ispejjeΩ tat-tiswijiet u l-g˙oli tal-˙ajja.

Min˙abba f’hekk tlabna lg˙ajnuna tal-Mission Fund u huma g˙enewna b’©eneroΩità

kbira.

Nispera li intom il-qarejja tkomplu tibag˙tu bolol uΩati u d-donazzjoni tag˙kom lillMission Fund biex huma jkomplu jg˙inu lil ˙afna sorijiet u qassisin Maltin o˙ra li qed ja˙dmu f’pajjiΩi tat-Tielet Dinja.

Nitlobkom tibag˙tu d-donazzjoni tag˙kom f’wie˙ed millkontijiet imsemmijin hawn: HSBC (Account No: 061 197 448 050), BOV (Account No: 163 007 980 19), APS (Account No: 200 008 207 62) or BANIF (Account No: 000 879 631 01). G˙al iktar informazzjoni, jekk jog˙©obkom, id˙lu fis-sit tal-Mission Fund: www.missionfund.org.mt Nweg˙idkom li niftakar fikom u fl-g˙eΩieΩ tag˙kom mejtin fittalb u fil-quddies tieg˙i ta’ kuljum.

FR JOSEPH PULLICINO S.J.

Ta’ Barra

09.03.2014

15

Minn Ìot-taÌen…

KITBA TA’ LIAM GAUCI Wara jiem li matulhom dehret li qieg˙da tonqos it-tensjoni bejn ir-Russja u l-pajjiΩi tal-Punent, is-sitwazzjoni re©g˙et marret g˙all-ag˙ar. Dan ©ara hekk kif il-Parlament tal-Krimea g˙adda vot biex ir-re©jun jinqata’ minn mal-Ukraina u jing˙aqad marRussja.

Id-deçiΩjoni tal-Parlament talKrimea issa mistennija twassal g˙al referendum fejn ilkwistjoni tal-bdil ta’ sovranità ser titpo©©a quddiem iç-çittadini Krimeni. Jekk dan ise˙˙, huwa kwaΩi çert li r-referendum jikkonferma l-vot talParlament min˙abba l-fatt li lma©©oranza tal-popolazzjoni tissimpatizza mar-Russi u mhux mal-Ukraini.

fil-periklu.

Il-Gvern Ukrain innota wkoll a©ir suspettuΩ fil-Lvant tal-pajjiΩ, fejn huwa mag˙ruf li hemm numru mhux ˙aΩin ta’ çittadini li jissimpatizzaw mar-Russja.

F’dan il-kaΩ jidher li l-awtoritajiet Ukraini rnexxielhom jintervienu fil-˙in biex jer©g˙u jie˙du f’idejhom bini pubbliku li kien waqa’ ta˙t xi manifestanti li kienu qeg˙din jirreΩistu l-Gvern il-©did.

Xaqq ta’ dawl?

Tasal f’mument ˙aΩin L-g˙aΩla tal-Parlament Krimen kienet fil-mira ta’ kritika ˙arxa minn diversi pajjiΩi, fosthom lAmerika. Iktar kmieni din il©img˙a Obama deher li qieg˙ed jirnexxilu jtaffi xi ftit ilpoΩizzjoni ta’ Putin.

Madankollu, il-vot tal-Parlament Krimen ta karta o˙ra lil Putin biex jg˙id li huwa qieg˙ed ja©ixxi fl-interess ta’ dan irre©jun.

Ftit hemm dubji li kienet ilpressjoni u l-influwenza ta’ Putin stess li wasslet biex irrappreΩentanti Krimeni jie˙du din id-deçiΩjoni drastika u li tpo©©i fil-periklu l-integrità territorjali tal-Ukraina. B’hekk Putin sab mod kif ifarfar parti mit-tort ta’ dan l-a©ir kriminali fuq ir-re©jun wara li deher çar illi m’hemm l-ebda ©ustifikaz-

zjoni legali g˙all-intervent militari tag˙hom.

Din ma kinitx l-ewwel mossa goffa, u kemxejn redikola, li pprova jag˙mel Putin biex jiΩgiçça l-obligi legali tieg˙u.

Wie˙ed ma jistax jinsa kif, f’daqqa wa˙da, tfaççaw eluf ta’ suldati fil-punti kollha talKrimea. Skont Putin, dawn issuldati jag˙mlu parti minn milizzja Krimena li qieg˙da ta©ixxi b’mod spontanju.

Madankollu, jidher çar li l-

movimenti ta’ dawn is-suldati saru b’mod professjonali wisq biex ikun sempliçement xog˙ol ta’ milizzja lokali.

A©ir suspettuΩ Minkejja l-fatt li r-Russi qeg˙din jinsistu illi l-a©ir tag˙hom mhuwa jikser l-ebda li©i internazzjonali, 35 osservatur talEuropean Organisation for Security and Cooperation in Europe (OSCE) ma t˙allewx

jid˙lu fil-Krimea biex jeΩaminaw is-sitwazzjoni.

Robert Serry, rappreΩentant tal-Ìnus Mag˙quda, ˙abbat wiççu ma’ problema simili fejn grupp ta’ simpatizzanti Russi daru l-vettura tieg˙u u ©eg˙luh jo˙ro© minnha bil-forza. Din lostilità se˙˙et minkejja l-fatt li lawtoritajiet Russi taw garanzija li kienu lesti illi jilqg˙u lil Serry b’mod paçifiku. Huwa kellu j˙alli Ω-Ωona fi Ωmien qasir hekk kif ˙ass li ˙ajtu kienet qieg˙da

PUnti eWLenin ta’ BaRRa Tilwima bejn il-Kroazja u s-Serbja

Il-Kroazja ressqet lis-Serbja quddiem il-Qorti Internazzjonali tal-Ìustizzja (ICJ) biex tirrispondi g˙all-massakri li se˙˙ew fil-belt ta’ Vukovar matul il-gwerra tal-indipendenza Kroata. Il-Kroati qeg˙din jitolbu lil din il-qorti biex issib lis-Serbja ˙atja ta’ ©enoçidju hekk kif fl-1991 l-armata Yugoslava, li kienet iddominata mis-Serbi, qatlet mijiet ta’ çittadini innoçenti meta ˙adet f’idejha lil din il-belt. IlKroazja kkundannat ukoll lill-Gvern Serb preΩenti talli, fl-opinjoni tag˙hom, qeg˙din jonqsu milli jirrikonoxxu li se˙˙ dan il-massakru.

B’reazzjoni g˙al dan l-iΩvilupp, is-Serbja ressqet kaΩ kontra l-Kroati quddiem l-ICJ li fih akkuΩawhom illi keççew 230,000 Serb mill-Kroazja lejn it-tmiem ta’ dan il-konflitt. Matul din il-©img˙a l-Kroati ppreΩentaw il-kaΩ tag˙hom filwaqt li s-Serbi g˙andhom iressqu l-akkuΩi tag˙hom fil-jiem li ©ejjin. Jekk kollox imur kif ippjanat l-ICJ mistennija tie˙u d-deçiΩjoni tag˙ha sal-bidu tal-2015.

Il-poΩizzjonijiet tar-Russja u lPunent g˙adhom imbieg˙da ˙afna. Ir-Russi mhumiex qeg˙din jirrikonoxxu lill-Gvern Ukrain li ˙a f’idejh ir-riedni talpoter wara t-tkeççija ta’ Viktor Yanukovych. Min-na˙a l-o˙ra, il-pajjiΩi tal-Punent qeg˙din jikkunsidraw l-a©ir tar-Russi filKrimea b˙ala illegali.

Hemm lok fejn iΩ-Ωew© na˙at jistg˙u jinnegozjaw. Dan ixxaqq ta’ dawl jo˙ro© mill-fatt illi kemm il-Punent, kif ukoll irRussja ma jirrikonoxxux lillGvern Ukrain preΩenti b˙ala soluzzjoni permanenti. LAmerika u l-Unjoni Ewropea wrew ir-rieda li jibnu djalogu kostruttiv mal-Gvern preΩenti sakemm issir elezzjoni parlamentari biex l-Ukraina ma tibqax iΩolata f’dan il-mument diffiçli. Però, ir-Russi qeg˙din jarawha differenti s-sitwazzjoni u g˙amluha çara li mhumiex ser jinnegozjaw ma’ Gvern li g˙alihom huwa ille©ittimu.

Wie˙ed jistenna u jara.

Sakemm ikun hemm id-djalogu, ikun hemm it-tama.

minn LiaM GaUCi

Sejba ta’ armamenti

Jirxoxta l-Pithovirus sibericum

Il-Forzi Navali IΩraeljani ˙adu pussess ta’ vapur filBa˙ar l-A˙mar li jidher li kien qieg˙ed i©orr numru ta’ rockets Iranjani tat-tip M302, li kienu fi triqithom lejn l-Istrixxa ta’ GaΩa bl-g˙ajnuna tal-Gverm Sirjan.

Skont l-awtoritajiet IΩraeljani, dawn l-armamenti kienu sejrin g˙and il-militanti Palestinjani biex jintuΩaw kontra l-IΩrael. Il-vapur, li kien qieg˙ed itajjar il-bandiera tal-Panama, ©ie eskortat lejn il-port IΩraeljan ta’ Eilat biex ji©u ssekwestrati l-armamenti.

Barra minn hekk, l-awtoritajiet IΩraeljani mistennijin jinterrogaw lill-ba˙rin li kienu abbord il-vapur minkejja l-fatt illi jidher li ma kinux jafu x’kienu qeg˙din i©orru. L-IΩrael akkuΩat lill-Iran illi kienet il-mo˙˙ wara din l-operazzjoni ta’ kuntrabandu u qieg˙da tara dan il-fatt b˙ala konferma li l-Amerika qed tg˙a©©el wisq biex temmen fir-rieda tajba talmexxejja Iranjani.

Virus bl-isem ta’ Pithovirus sibericum re©a’ ng˙ata l˙ajja ©ewwa laboratorju FrançiΩ. Dan il-virus instab permezz ta’ t˙affir fil-fond ta’ 30 metru wara li g˙amel madwar 30,000 sena ffriΩat fis-sil© tasSiberja. Skont it-tim ta’ xjenzati li qieg˙ed jeΩamina l-virus, Pithovirus sibercium mhuwiex ta’ theddiha g˙all-bniedem jew g˙all-annimali.

Madankollu, mhumiex qeg˙din jeskludu li virusijiet iktar perikoluΩi jistg˙u jkunu preΩenti f’dawn issaffi ta’ sil©. Huwa g˙alhekk li ˙assew illi huwa essenzjali li jsiru dawn it-tipi ta’ studji. Fil-fehma tag˙hom, ir-riskju li virusijiet ta’ dan it-tip jinxterdu qieg˙ed dejjem jiΩdied hekk kif is-saffi ta’ sil© qeg˙din jirqaqu min˙abba l-bdil fil-klima. Barra minn hekk, it-tiftix dejjem iktar fil-fond mill-bniedem g˙ar-riΩorsi naturali wkoll Ωied iç-çans li ni©u esposti g˙al virusijiet qerrieda.

Rapport negattiv Il-rapport ikkommissjonat mill-Ìnus Mag˙quda kkundanna lil diversi pajjiΩi g˙an-nuqqas ta’ kapaçità li wrew biex i©ibu fi tmiemu l-konflitt Sirjan. Mill-istess rapport ˙are© illi d-diversi fazzjonijiet involuti fil-gwerra re©g˙u innewtralizzaw lil xulxin, minkejja l-fatt li l-Gvern Sirjan irnexxielu jer©a’ jie˙u xi Ωoni minn idejn ir-ribelli. L-ista©nar tal-konflitt wassal biex il-gwerra tidde©enera fi ©lied inutli fejn l-ebda na˙a mhu jirnexxilha timponi ru˙ha.

Il-kummissjoni appellat lill-Kunsill ta’ Sigurtà talÌnus Mag˙quda biex tirrapporta lill-gruppi involuti f’dawn l-attroçitajiet lill-Qorti Kriminali Internazzjonali (ICC). Madankollu, il-fatt li l-membri kollha tal-Kunsill ta’ Sigurtà qeg˙din jappo©©jaw lil xi wie˙ed minn dawn il-gruppi, jag˙mel iç-çans li dan l-appell jintlaqa’ baxx ferm.

16

Personalità

09.03.2014

MA JGÓADDIX MINGÓAJR TAÓRIÌ FIÛIKU RAMONA PORTELLI tintervista lil CLAYTON GATT

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Qabel ma mort g˙al din l-intervista, stedinni nattendi xi klassijiet tieg˙u u b’hekk stajt induq dak li jg˙addi minnu lil persuni o˙ra waqt it-ta˙ri© tieg˙u.

Nistqarr li ma ddispjaçinix, u ddixxiplina u s-serjetà waqt dik is-sessjoni jΩommuk konxja minn dak li tkun qed tag˙mel.

Clayton g˙andu ˙amsa u g˙oxrin sena, mill-Óamrun, u b˙ala passatempi j˙obb il-futbol, crossfit , jaqra artikli u kotba dwar fitness u ikel, u kull ˙a©a li fiha kompetizzjoni jew xi sfida.

Jikkunsidra lilu nnifsu b˙ala persuna mist˙ija sakemm isir jaf persuna ©dida, ferrie˙i u motivat. “Meta nkun irrid xi ˙a©a nibqa’ sakemm nag˙milha; xejn ma jaqtag˙li qalbi. Fil-˙ajja tissabbat darba, tnejn; mat-tielet darba titg˙allem tipprova tqum, sakemm jirnexxilek tqum g˙al kull okkaΩjoni. Però, dejjem saqajja mal-art,” beda jg˙idli dwaru.

Mistoqsi kif i˙ossu jekk tg˙addi xi ©urnata minn ˙ajtu u ma jkunx ittrenja, we©ibni li j˙ossu b˙allikieku kellu l-©u˙ u ma setax jiekol. “It-ta˙ri© huwa parti minn ˙ajti, b˙alma ˙addie˙or iqis l-ikel, u meta ma nittrenjax qisni g˙amilt xi ˙a©a ˙aΩina. Mhux l-ewwel darba ma jkollix çans nittrenja u nkun wasalt biex norqod, imma naqbad nilbes u na˙rab ©irja birrota jew bil-pass,” spjegali Clayton.

Dwar kemm jittrenja sig˙at kuljum, Clayton ikkonfermali li dan jiddependi skont xi tkun irrutina tal-©urnata. Jekk tkun ibbaΩata fuq ˙adid, ma jkunx jista’ jdum aktar minn sieg˙a.

Meta jkollu rutina kardjovaskulari, stretching, teknika u bodyweight exercises jikkalkula li jittrenja bejn sag˙tejn u tlieta, li dawn ukoll jaqsamhom f’sieg˙a u nofs u sieg˙a u nofs, ˙alli jkun jista’ jiffoka fuq li qed jag˙mel b’dedikazzjoni u kif suppost.

“Meta tibda tnaqqas l-ener©ija u tkun ilek ma tiekol, il-konçentrazzjoni tibda nieΩla wkoll, g˙alhekk nipprevieni,” kompla jg˙idli.

Assumejt li ©ieli kellu mumenti fejn ikun g˙ajjien u ma jkunx irid jittrenja. Fil-fatt ikkonfermali dan, g˙alkemm fl-istess nifs ikkonfermali wkoll li f’mumenti b˙al dawk imur quddiem ilmera u j˙ares lejh innifsu filwaqt li j˙e©©e© u jisfida ru˙u sabiex ma jçedix, imur jie˙u doçça kies˙a u jkompli.

Taf kemm taf, qatt mhu biΩΩejjed, anke fit-ta˙ri© fiΩiku Tul iΩ-Ωmien, Clayton ˙a diversi korsijiet, fosthom ta’ fitness instructor u personal trainer. Itta˙ri© tieg˙u ma waqafx hemm biss, g˙ax kontinwament g˙adu

Dan l-a˙˙ar kont qed niddedika ammont ta’ ˙in kuljum g˙al xi eΩerçizzju, li ©eneralment ikun mixja b’ritmu mg˙a©©el. Ftit tal-jiem ilu ltqajt ma’ persuna li ˙dejha jiena Ωgur ma nibda xejn fejn tid˙ol dedikazzjoni serja g˙all-eΩerçizzji fiΩiçi. Qed nirreferi g˙al Clayton Gatt. Minbarra li huwa membru fil-Forzi Armati ta’ Malta, u allura jittrenja waqt il-˙in tax-xog˙ol tieg˙u, Clayton wara x-xog˙ol jie˙u rwol ie˙or: dak ta’ personal trainer, fejn i˙arre© lil persuni o˙ra.

Clayton Gatt

g˙addej jitg˙allem. Fil-fatt g˙adu kemm ©ie lura minn Manchester fejn mar g˙al kors ie˙or ta’ crossfit. Fit-ta˙ri© fiΩiku, l-istess b˙al kull edukazzjoni o˙ra, taf kemm taf qatt ma taf biΩΩejjed, u qatt mhu biΩΩejjed. “Óafna tag˙rif ser i©©ibu minn esperjenza, kif ukoll çertu tag˙rif ikun opinjoni; jiddependi mill-persuna. Ma jfissirx li jekk jien nimxi bi stil ta’ ta˙ri©, dak huwa l-aqwa. Dan is-su©©ett tant huwa vast u miftu˙, li qatt mhu ser tkun taf biΩΩejjed. Però, iktar ma jirnexxilek titg˙allem, iktar ser tkun kapaçi tpo©©i mumenti diffiçli f’dawk inqas diffiçli. Jien tg˙allimt affarijiet din is-sena, li s-sena l-o˙ra lanqas kont no˙lom bihom. Is-sena d-die˙la nemmen li ser nitg˙allem affarijiet li b˙alissa ma no˙lomhomx.” Óafna nies ja˙sbu li hija façli li wie˙ed jippoΩa ta’ personal trainer . Forsi ja˙sbu kemm taqbad tordna lil ˙addie˙or u daqshekk. Fil-verità huwa loppost ta’ dan. Óallejt f’idejn

Clayton sabiex jispjegali eΩatt dwar il-proçess s˙i˙.

“Wie˙ed irid jifhem li l-proçess biex tibda tittrenja huwa twil.

Trid tiltaqa’ mal-persuna, tiddiskuti, tiççekkja ç-çans ta’ ˙in li jkollu, kemm- il darba ser jittrenja, timtela formola li tissejja˙ Physical Activity Readiness Questionnaire biex persuna tiddikjara jekk tbatix minn xi kundizzjonijiet jew le. Wara timtela formola li nsej˙ula Lifestyle Analysis fejn flimkien nanalizzaw l-istil ta’ ˙ajja tal-klijent: b˙al ikel, jekk jikolx tard, jekk jaqbizx il-kolazzjon, x’jiekol, kemm jikkonsma alko˙ol fil©img˙a, kemm jorqod kuljum, jekk jag˙milx attività fiΩika, u lpoΩizzjoni fuq ix-xog˙ol jew skola jekk hux dinamika. Fla˙˙ar nag˙mlu xi testijiet statiçi b˙al rest heart rate u body mass index li tin˙adem skont it-tul u l-piΩ u r-riΩultat jaqa’ ta˙t sezzjoni underweight , normali, overweight , jew obeΩ.

Imbag˙ad nag˙mlu testijiet

dinamiçi b˙al sit ups, 1.5 mile run, vertical jump, fejn inkunu qed nittestjaw kemm b˙ala sa˙˙a fis-saqajn, fil-core, in-nifs, flessibbiltà, u kollox. Wara ji©u ttestjati xi targets sabiex jintla˙qu. Barra minn hekk, personal trainer irid jaddatta t-ta˙ri© ta’ kull ©img˙a lil kull klijent differenti skont il-persuna u skont x’livell ta’ fitness jew kundizzjonijiet g˙andhom,” spjegali Clayton. Óafna jg˙idu: “Mhux kemm toqg˙od tg˙inu jitrennja naqra!?”

“Le, mhu vera xejn. Jien irrid nara r-riΩultati, allura rrid nag˙mel minn kollox biex lil din il-persuna ng˙inha bl-a˙jar mod possibli biex i©©ib ir-riΩultati mist˙oqqa, u jiddispjaçini ˙afna meta ma ni©ux apprezzati taxxog˙ol fil-fond minn wara lkwinti li nag˙mlu.

Tletin minuta mixja kuljum tiswa ˙afna G˙all-benefiççju tal-qarrejja,

staqsejtu kemm jissu©erixxi b˙ala minimu ta’ ˙in kuljum li bniedem g˙andu jiffoka fuq xi tip ta’ eΩerçizzju. “Il-minimu li nissu©©erixxi huwa ta’ tletin minuta mixi. Kul˙add jaf li l˙ajja mg˙a©©la, imma jekk trid issib ˙in g˙alik biex tag˙mel ftit eΩerçizzju, tletin minuta minn 1440 minuta mhuma xejn. Wara kollox, dan huwa ˙in g˙alik personali biex inti tg˙ix a˙jar f’©isem attiv li kapaçi jag˙mel laffarijiet ta’ kuljum. Nara ©uvintur u tfajliet jitilg˙u tara© jaqtg˙u nifishom; ma tinΩillix. Forsi nuqqas ta’ edukazzjoni. Imma ng˙id g˙alija minnek trid ti©i.

Jekk ˙a©a trid tag˙milha m’hemmx skuΩi. Jekk ma tridx tag˙milha, l-iskuΩi ji©u minn kullimkien,” sa˙aq Clayton.

Il-bniedem m’g˙andu j©ib lebda skuΩa fejn jid˙ol eΩerçizzju, la g˙ax il-bard u lanqas g˙ax is-s˙ana. B’hekk ridt lil Clayton jg˙addi parir ta’ kura©© lil qarrejja tal-gazzetta KullÓadd.

“Il-parir tieg˙i huwa eΩempju me˙ud fuq karozza. Tixtru karozza u service tag˙tuha, u jinqalg˙alha xi ˙a©a tmorru ti©ru g˙and il-mekkanik biex isservikhom kemm tista’. Meta tispiçça tixtru o˙ra. Il-©isem le. Ìisem wie˙ed g˙andek, u li g˙andek, ˙ajtek tg˙ix fih. Óu ˙siebu ˙alli jservik, t˙ossok a˙jar, tg˙ix kuntent u b’sa˙˙tek, self-esteem g˙olji, eΩempju g˙al uliedek u ta’ madwarek.

X’hemm isba˙ milli tkun f’sa˙˙tek meta g˙andek iç-çans?

Meta naraw pajjiΩi foqra li lanqas g˙andhom x’jieklu u dejjem kuntenti, u a˙na g˙andna kollox imbag˙ad nittraskuraw lilna nfusna. M’hemmx età; qatt mhu tard. Aqbad qum minn fuq issi©©u, mur quddiem il-mera, ˙ares lejk innifsek u g˙id: ‘Hawn jien nikkmanda u jien ser nirba˙, daqsekk ikkontrollajtni.

Ser nibda bil-mod u ˙add mhu ser iwaqqafni milli n©ib sa˙˙ti.’

Dixxiplina, motivazzjoni u rriΩultati ji©u.

Illum hawn min lest li jg˙inek ukoll. Jg˙addi Ω-Ωmien u jiddispjaçik li ma tkunx bdejt qabel, iΩΩmien xorta jg˙addi, tibda u le.

Huwa ˙asra li bniedem ma jiskoprix verament ©ismu fiΩikament u mentalment sa fejn kapaçi jasal. T˙allu lil ˙add jipprova jinfluwenzakom jew jaqtg˙alkom qalbkom. Ser issibu ˙afna minnhom. Tatux kashom, anzi sarrfu r-rabja f’risposta.

Qalziet, t-shirt, slipper, diski, motivazzjoni, u tlaqna,” temm jg˙id Clayton mimli kura©© u motivazzjoni fih innifsu u g˙al dak li jkun.

Aktar informazzjoni dwar Clayton u d-diversi motivazzjonijiet tieg˙u jinsabu fil-pa©na tieg˙u fuq Facebook: Clayton Gatt – Personal Trainer.

sena tMeXXIJa FIt-

10 TA’ MARZU 2013 - 10 TA’ MARZU 2014

Il-MessaÌÌ tal-PrIM MInIstru lIll-qarreJJa tal-KullÓadd “Sena ilu l-poplu m’g˙amilx sempliçiment g˙aΩla bejn Ωew© partiti. Il-poplu g˙aΩel dan il-moviment g˙ax kien jaf li dan il-moviment biss seta’ jdawwar ir-rotta ta’ pajjiΩna; il-poplu fehem li, b˙ala pajjiΩ, ma stajniex nibqg˙u ankrati mal-passat, iΩda rridu nimir˙u lil hinn.

Ried mod ©did ta’ politika, ried li pajjiΩna jitqies l-istess fuq il-mejda tad-diskussjoni u mhux jitgerrex g˙ax il-pajjiΩi l-o˙ra huma akbar minnu. Il-poplu ried gvern li jkun tieg˙u, mieg˙u u li jisimg˙u. Illum, sena wara, b’sodisfazzjon qed naraw ir-riΩultati fejn, g ˙ a l k e mm g˙ad ma wasalniex, Ωgur li jag˙tuna l-kura©© g˙al aktar.

Twettqu diversi inizjattivi li kienu msejsa sabiex jikber is-suq tax-xog˙ol, sabiex ikunu meg˙juna n-negozji. Ódimna sabiex inkomplu noffru edukazzjoni mill-aqwa lit-tfal tag˙na,

iΩda mhux biss. Ser inkunu qeg˙din nag˙tu çans ie˙or anke lil min ikun we˙el minn xi eΩami, filwaqt li Ωidna l-istipendju g˙al kul˙add. Mix-xahar id-die˙el ser jibda sservizz ta’ child-care centres b’xejn sabiex in˙e©©u aktar nisa jo˙or©u ja˙dmu jew ikomplu jistudjaw.

Da˙˙alna li©iijiet li ser iΩidu t-trasparenza, ser ikollna kontijiet or˙os minn dan ix-xahar, anke jekk kien hemm min qal li din ma tistax issir. Sa˙˙a˙na l-oqsma tat-TuiΩmu, l-Ambjent, il-Kultura, l-Innovazzjoni u l-Isport. Qed na˙dmu qatig˙ fil-qasam tas-Sa˙˙a biex nag˙tu sa˙˙a li tkun ta’ kwalità lill-pazjenti tag˙na. Ódimna u ser inkomplu na˙dmu sabiex G˙awdex ikollu l-a˙jar opportunitajiet filwaqt li qed na˙dmu sabiex ikun eradikat ilfaqar u x-xog˙ol prekarju.

Qed nag˙mlu ©lieda bla preçedent kontra lburokrazija, filwaqt li qed nag˙mlu riforma filqasam tal-Ìustizzja u anke ra˙˙asna t-tariffi tal-MEPA. Dawwarna l-kumpanija Enemalta minn problema g˙al opportunità permezz ta’ ftehim mat-tieni l-akbar ekonomija fid-dinja.

Fuq kollox pajjiΩna qed isa˙˙a˙ ir-relazzjonijiet tieg˙u ma’ pajjiΩi lil hinn mill-Ewropa, filwaqt li qed ida˙˙al ideat innovattivi ta’ kif iΩid id-d˙ul tieg˙u u jattira lejh aktar talent.

It-triq hija twila; g˙ad fadal ˙afna xog˙ol xi jsir; xog˙ol li qed isir mill-qalb g˙ax nemmnu li l-poplu Malti u G˙awdxi jixraqlu l-a˙jar.

Nemmnu li wliedna jixirqilhom li jkollhom pajjiΩ a˙jar; pajjiΩ li jkun b’sa˙˙tu iΩda li jkun ©ust; pajjiΩ li jkun l-art tal-opportunità, talugwaljanza u tal-innovazzjoni; pajjiΩ li jkun laqwa fl-Ewropa.”

suppliment: sena fit-tmeXXija

l-ewwel sena tal-gvern

X’jaÓsBu dwarha?

“

“

ekonomista kapaÇi fuq it-tmun kArm FArrugiA – ekOnOmistA veterAn

Ekonomija pjuttost b’sa˙˙itha iΩda bi tre©ija dg˙ajfa li fixklitha milli ta˙dem b’ritmu potenzjali u ottimu tag˙ha.

Ag˙ar minn hekk, Malta kienet tilfet il-kredibbiltà tag˙ha mal-Ewropa; prinçipalment peress li t-tbassir governattiv kwaΩi dejjem kien imur Ωmerç – xi drabi bl-a˙rax.

EΩattament dan kien l-istat li fih il-Gvern attwali sab l-ekonomija sena ilu. IΩda b’ekonomista kapaçi fuq ittmun, u wara li dan kien ilu snin twal i˙oss kontinwament il-polz ekonomiku, ma damx ma re©a’ reba˙ lura lkredibbiltà billi Ωvela l-ineΩattezzi fl-istatistika li konna nag˙tu lill-UE minn Ωmien g˙al Ωmien, u billi kompla sala˙˙ar bit-trasformazzjoni tal-konte©© nazzjonali b’dak li nsibuh b˙ala accruals accounting, li konna ilna xi g˙axar snin nipprietkaw fuq il-˙tie©a tieg˙u iΩda g˙amilna biss bidu fih, g˙ax donnu sibna li ma kienx jaqbel g˙all-apparenza. Dan kien wie˙ed mill-obbligi li assumejna meta d˙alna membru s˙i˙ fl-Unjoni Ewropea.

Il-Gvern sab defiçit fil-bagit tieg˙u ta’ 3.3% g˙as-sena 2012, persenta©© ferm og˙la milli tana x’nifhmu l-Gvern ta’ qabel. Il-UE ma ˙aditx pjaçir bina u bamblitilna l-Excessive Deficit Procedure li sal-lum g˙adha mazzra ma’ g˙onq il-Ministru tal-Finanzi. Dan, però, irnexxielu f’temp ta’ sena biss inaqqsu g˙al 3%, meta l-UE stess tag˙tu Ωmien sal-a˙˙ar tas-sena 2014. Ûdiedu l-impjiegi fis-suq tax-xog˙ol, tant li ˙ajru bosta nisa u pensjonanti jirre©istraw mal-ETC (˙a©a mixtieqa ˙afna). Ironikament, il-livell tan-nies qieg˙da ma naqasx kif kien mistenni, iΩda dalwaqt jibda jonqos, u aktar bil©iri wara l-2015 meta nibdew in˙ossu l-effett tal-iskema çittadinanza bl-investiment (IIP).

Fi ftit kliem: mhux ta’ b’xejn ir-rapport sabi˙ li tatna l-UE dan l-a˙˙ar. Prova çara ta’ kif il-Gvern qed imexxi lekonomija.

“

“

Beda jBiddel drastikament l-istrutturi amministrattivi u finanzjarji mArk CAmilleri – studjuÛ tAl-istOrjA u kittieb Ma tantx kien hemm sorpriΩi f’din l-a˙˙ar sena g˙ax ©ara dak kollu li konna qed nistennew li ji©ri. Il-Gvern il©did Ωamm l-istess politika ekonomika u fiskali tal-Gvern ta’ qabel, imma fl-istess ˙in beda jbiddel drastikament l-istrutturi amministrattivi u finanzjarji tal-Istat. Bil-Gvern preçedenti kellek sitwazzjoni fejn l-istrutturi tal-Istat kienu qed jintuΩaw biex il-PN u l-klassi ta’ diri©enti li jappo©©jawh isa˙˙u l-poter u l-influwenza tag˙hom fissoçjetà.

Kellek sitwazzjoni perversa fejn il-korruzzjoni kienet rampanti imma l-illegalitajiet ma bdewx ji©u individwati f’kuntest legali. Illum, g˙andek riformi kbar g˙addejjin fl-istrutturi tal-Istat li qed jassiguraw li s-sitwazzjoni ta’ qabel ma ter©ax ti©i repetuta u dan jassigura wkoll li l-Istat Malti ser jopera verament fi spirtu Ewropew. Anke fil-©udikatura, hemm qisu l-bidu ta’ dan il-proçess ta’ riforma.

Il-Gvern il-©did beda jimplementa wkoll xi pro©etti li ser ikunu ta’ g˙ajnuna g˙all-ekonomija b˙all-iskema ta’ çittadinanza u l-power station il-©dida li ser tra˙˙as il-kontijiet tad-dawl u tal-ilma. Il-pro©ett tal-power station ser jg˙in biex iwaqqaf xi ftit l-inflazzjoni, imma s’issa l-Gvern g˙ad irid jo˙ro© bi strate©ija konkreta kontra l-inflazzjoni u Ω-Ωieda tal-˙ajja biex verament jiddistingwixxi ru˙u fuq termini ekonomiçi u fiskali minn mal-Gvern preçedenti. L-ewwel pass g˙andu jkun iΩ-Ωieda fil-paga minima.

B˙alissa g˙addej ukoll il-bidu ta’ g˙add ta’ riformi fil-qasam çivili u tad-drittijiet tal-bniedem. Il-fatt li koppji omosesswali ser ikunu jistg˙u jirre©istraw ir-rabta tag˙hom uffiçjalment permezz tal-Istat jindika li l-Gvern il-©did ser jie˙u direzzjoni aktar liberali f,dan il-qasam.

“

“

Ûgur li wieÓed gÓandu jgÓid li dan huwa gvern dinamiku Austin sAmmut – AvukAt u OpinjOnistA

Kienet sena m˙allta u m˙awda g˙all-Gvern il-©did. L-ewwel pass kienet reb˙a elettorali massiva. Il-Partit Laburista u l-mexxej tieg˙u rnexxielhom bil-kbir f’dan, b’serje ta’ weg˙diet u ftehim ma’ diversi setturi tal-pajjiΩ, inkluΩ dak tan-negozjanti tradizzjonalment Nazzjonalisti. Kien hemm numru kbir ta’ votanti li issa ng˙idulhom switchers.

IΩda malajr jg˙addi Ω-Ωmien tal-fer˙ u sodisfazzjon, u l-weg˙di u ftehim kollha kellhom jissarfu fir-realtà. Jidher çar illi dak li sar matul l-a˙˙ar sena ma’ diversi setturi, min-nies tal-monti, sal-kaççaturi, sal-iΩviluppaturi u tant o˙rajn, kien sforz dawn il-weg˙di u ftehim. Joseph Muscat ma setax jitlef il-kredibbiltà.

Però, fejn Ωgur falla kien fil-weg˙da tal-meritokrazija – il-famuΩa Malta Tag˙na Lkoll. Rajna biΩibilju ta’ nomini g˙al diversi poΩizzjonijiet eΩekuttivi u bordijiet pubbliçi, kif ukoll ambaxxati, ©ejjin mill-qalba tal-Partit Laburista, jew antiki jew switchers. Hemm min hu kompetenti, hemm min mhuwiex. Na˙seb li dan kien l-akbar diΩappunt. Ûgur li wie˙ed g˙andu jg˙id li dan huwa Gvern dinamiku. Kif jg˙idu l-IngliΩi: Joseph Muscat hit the ground running. Imma li tkun dinamiku ˙afna drabi jfisser li tg˙a©©el wisq, u hekk ©ara. U, min˙abba l-g˙a©la, il-Gvern Laburista di©à Ωelaq diversi drabi. Ind˙il fil-Korp tal-Pulizija u l-Armata, IIP im˙awda u bla pjan, ma˙fra g˙al elf ru˙ kriminali li xa˙˙mu uffiçjali pubbliçi; u nista’ nibqa’ sejjer.

Fuq nota poΩittiva, l-ekonomija baqg˙et b’sa˙˙itha, it-turiΩmu baqa’ sod, qieg˙ed isir sforz ©enwin sabiex neg˙lbu çerti problemi soçjali, speçjalment il-faqar u l-akkomodazzjoni soçjali. Jidher illi f’dawn is-setturi ilGvern ta’ Joseph Muscat baqa’ jibni fuq il-qag˙da ekonomika u finanzjarja soda li wiret. Jalla li hawn nibqg˙u sejrin hekk.

GABI CALLEJA KooRDINATUR TAL-MGRM

JoE FARRUGIA DIRETTUR TAL-MEA

“

“

PAUL BUGEJA PRESIDENT TAL-MHRA

Jekk wie˙ed ikejjel is-suççess tat-turiΩmu f’Malta fuq in-numru ta’ kemm ©ew u nefqu t-turisti, bla dubju ta’ xejn is-sena l-o˙ra kellna sena tajba. Jidher ukoll li din is-sena, l-2014, ser ikollna ukoll sena o˙ra tajba f’dan ir-rigward; fost o˙rajn min˙abba l-fatt li numru ta’ linji tal-ajru low cost u o˙rajn stabbiliti bdew jew Ωiedu l-frekwenzi lejn Malta.

Huwa importanti f’dan is-settur li wie˙ed ikompli jibni fuq it-tajjeb li hemm u jsa˙˙a˙ u jtejjeb il-prodott Malti. Jidher li hemm tentattivi sabiex dan isir u ©ew imnedija diversi inizjattivi tajbin, fost o˙rajn: azzjoni biex ji©u m˙arsa a˙jar iΩ-Ωoni turisitiçi, it-tourist police, l-inizjattiva fuq l-agrituriΩmu, l-estensjonijiet ta’ sulari ©odda f’çerti kategoriji ta’ lukandi, u politika ©dida talavjazzjoni.

Wie˙ed jifhem li din kienet l-ewwel sena g˙all-Gvern ©did, iΩda l-MHRA tkompli tis˙aq dwar l-importanza tal-aspett strate©iku tat-tmexxija tal-industrija tat-turiΩmu. S’issa saru ˙afna studji importanti iΩda g˙ad m’a˙niex infurmati dwar il-miri eΩatti li l-Gvern jixtieq jil˙aq fis-snin li ©ejjin.

Mira li l-MHRA temmen li qed ti©i indirizzata b’serjetà hija r-riforma marbuta mal-qasam tal-ener©ija. Matul dawn l-a˙˙ar snin l-MHRA kienet minn ta’ quddiem nett li tkellmet çar dwar il-bΩonn li ti©i mtejba l-effiçjenza flEnemalta u b’hekk ukoll jitra˙˙su l-kontijiet g˙all-konsumatur. Minn dak li qed naraw qed isir ˙afna xog˙ol siewi biex it-talbiet tag˙na ji©u indirizzati.

Na˙seb li b’mod ©enerali l-Gvern g˙aΩel, b’mod g˙aqli, li jibni fuq l-aspetti poΩittivi tal-amministrazzjoni ta’ qabel. Dan jo˙ro© mill-fatt li, pereΩempju, adotta ˙afna mill-miΩuri tal-ba©it li kien imfassal qabel l-elezzjoni. Lekonomija Maltija rnexxielha tkun reΩiljenti matul ir-riçessjoni u l-pajjiΩ g˙andu jibqa’ jsa˙˙a˙ l-ekonomija b’investiment u ˙olqien ta’ impjiegi.

Il-Gvern ˙a miΩuri tajbin, fosthom dik taç-child care b’xejn. Irid ikun hemm kontroll a˙jar fuq impjiegi fis-settur pubbliku li qeg˙din jiΩdiedu, ti©i indirizzata b’mod konkret is-sitwazzjoni fit-trasport pubbliku, u hemm bΩonn li kemm jista’ jkun ji©i msa˙˙a˙ il-proçess ta’ konsultazzjoni ma’ forzi politiçi u msie˙ba soçjali sabiex kwistjonijiet b˙al dawk tal-ener©ija u tal-IIP ji©u indirizzati b’mod anqas kontroversjali u konfrontazzjonali.

Is-settur turistiku baqa’ g˙addej b’ritmu tajjeb, il-produzzjoni industrijali rre©istrat tnaqqis li jrid ji©i indirizzat b’aktar investiment – barrani u domestiku – u sforzi sabiex intejbu l-kompetittività ta’ pajjiΩna f’oqsma kritiçi b˙all-manifattura.

“

“

Kien hemm diversi miΩuri li ttie˙du minn dan il-Gvern fir-rispett tad-drittijiet ta’ persuni LGBTI f’din l-ewwel sena tal-le©iΩlatura. Fost dawn hemm il-bidla fil-kodiçi çivili li tassigura li persuni trans li jbiddlu l-©eneru legali tag˙hom ikollhom din il-bidla rikonoxxuta g˙al kull effett tal-li©i, inkluΩ iΩ-Ωwie©. Dan ©ab fit-tmiem b’mod poΩittiv il-©lieda li Joanne Cassar, b’kura©© kbir, da˙let g˙aliha fis-snin ta’ qabel.

Kien hemm ukoll it-twaqqif tal-Kunsill Konsultattiv li ˙oloq struttura biex attivisti fil-kamp LGBTI ji©u flimkien u jag˙mlu proposti konkreti lill-Gvern dwar kwistjonijiet li jikkonçernaw lilhom. Wa˙da mill-ewwel ˙idmiet ta’ dan il-Kunsill kienet il-li©i dwar l-unjoni çivili bl-istess drittijiet u obbligi taΩ-Ωwie© inkluΩ id-drittijiet u obbligi ta’ ©enitur. Din il-li©i tassigura li koppji tal-istess sess u t-tfal tag˙hom ikollhom l-istess rikonoxximent li g˙andhom familji eterosesswali.

Kien hemm ukoll it-twaqqif ta’ working group li jirrevedi l-politika dwar ilbullying fi ˙dan il-Ministeru tal-Edukazzjoni u d-Direttorat tas-Servizzi Edukattivi li fuqha hemm ukoll rappreΩentant tal-MGRM. Dan jassigura li f’din il-policy ji©i indirrizat b’mod effettiv l-ibbuljar omofobiku u transfobiku.

Fl-okkaΩjoni tal-Ìurnata Dinjija Kontra l-Omofobija u t-Transfobija l-Gvern Malti wera l-appo©© tieg˙u permezz tal-Ministru Helena Dalli, g˙as-sej˙a li lmoviment LGBTI Ewropew qed jag˙mel lill-Kummissjoni Ewropea biex titfassal roadmap li tindirizza b’mod strate©iku d-drittijiet ta’ çittadini LGBTI, dejjem skont il-kompetenzi tal-Unjoni Ewropea. Dawn il-miΩuri kollha jag˙tuna t-tama li l-©ejjieni g˙al persuni LGBTI f’Malta huwa wie˙ed li jirrispetta dejjem aktar id-dinjità tag˙hom b˙ala bnedmin.

Qed IsIR ÓaFNa xogÓoL sIeWI bIex It-taLbIet tagÓNa JIÌu INdIRIzzatI

“

IL-gveRN Óa mIÛuRI taJbIN, Fosthom dIK taÇ-chILd caRe b’xeJN

“

“

“

daWN IL-mIÛuRI KoLLha JagÓtuNa t-tama

10 TA’ MARZU 2013 - 10 TA’ MARZU 2014

IL-bIdu taL-LeÌIÛLatuRa KIeN WIeÓed KRedIbbLI u eFFIÇJeNtI MATTHEW ZERAFA PRESIDENT TAL-PULSE

Fl-ewwel ba©it tal-Gvern preΩenti tit˙abbar il-miΩura taΩ-Ωieda tal-istipendji.

Pulse tfa˙˙ar din il-proposta sabiex l-istudent ikollu l-g˙odda me˙tie©a biex i˙ejji t-triq tieg˙u g˙al karriera ta’ suççess.

Ftit tal-jiem ilu, tit˙abbar il-proposta tal-Park & Ride g˙all-studenti Universitarji. Pulse tilqa’ dan il-pjan b’entuΩjaΩmu sabiex jitnaqqsu l-ostakli li jsibu eluf ta’ studenti kuljum b’referenza g˙all-parke©©, iΩda tis˙aq li hemm ˙afna iΩjed xi jsir; infatti titlob lill-awtoritajiet u stakeholders sabiex iΩommu d-djalogu mal-G˙aqda f’dan ir-rigward.

It-terminu preΩenti ta˙t Gvern ©did huwa minimu biex tikkritika u tasal g˙al diversi konkluΩjonijiet. G˙aldaqstant, Pulse tis˙aq li l-bidu tal-le©iΩlatura kien wie˙ed kredibbli u effiçjenti fil-qasam tal-edukazzjoni u riformi konvinçenti. Minn hawnhekk l-G˙aqda tixtieq twassal il-messa©© tag˙ha sabiex tkun minn ta’ quddiem f’komunikazzjoni konsistenti ma’ awtoritajiet governattivi biex l-g˙an ewlieni, dak li jolqot lill-istudent, jitpo©©a dejjem fuq quddiem, g˙alina b˙ala g˙aqda.

SUPPLIMENT: SENA FIT-TMEXXIJA

Atmosfera brijuΩa, hekk kif il-Prim Ministru l-©did ta’ Malta, flimkien ma’ martu Michelle, isellmu lill-eluf ta’ persuni li attendew g˙all-mass meeting tar-reb˙a fuq il-Fosos tal-Furjana

Ritratti: JOE CAMENZULI

Fiç-çentru tal-g˙add tal-voti, fl-g˙odwa tal-Óadd 10 ta’ Marzu, ti©ri l-a˙bar li l-Partit Laburista reba˙ l-elezzjoni ©enerali b’distakk qawwi. In-nies iddur mal-Mexxej Laburista Joseph Muscat biex tifra˙lu g˙al dan is-suççess storiku

Nhar il-11 ta’ Marzu 2013 il-Prim Ministru Joseph Muscat jie˙u l-©urament tal-˙atra fil-preΩenza tal-President tar-Repubblika George Abela. “Jiena, Joseph Muscat, solennement na˙lef li nkun tassew fidili u leali lejn il-poplu u r-Reppubblika ta’ Malta u l-Kostituzzjoni tag˙ha, hekk Alla jg˙ini,” wieg˙ed il-Prim Ministru l-©did.

Fl-isfond id-daqq tal-˙ornijiet u l-g˙ajjat ta’ fer˙ mill-mijiet ta’ nies mi©bura quddiem il-bini tal-Parlament

10 TA’ MARZU 2013 - 10 TA’ MARZU 2014

Il-Prim Ministru fi Brussell jindirizza konferenza stampa dwar il-problema tal-immigrazzjoni illegali

Il-Prim Ministru jΩur child care centre u jispjega l-miΩura tal-ba©it li se tag˙ti servizz ta’ child care b’xejn mill-1 ta’ April li ©ej

Il-Prim Ministru j˙abbar it-twettiq ta’ weg˙da ewlenija: it-tne˙˙ija tal-preskrizzjoni fuq reati ta’ korruzzjoni mwettqa mill-politiçi

Il-Prim Ministru Malti jitkellem mal-Prim Ministru IngliΩ David Cameron waqt l-Irtir g˙all-Mexxejja tal-PajjiΩi tal-Commonwealth

Il-Prim Ministru jΩur iç-Çentru Mediku fl-IΩrael, fejn issa ntla˙aq ftehim ta’ kooperazzjoni fuq is-sa˙˙a, speçjalment il-kura tal-kançer

Ritratti:DOI

Il-Prim Ministru jesprimi solidarjetà mal-Italja wara t-tra©edja umana ’l barra minn Lampedusa u jappella g˙all-g˙ajnuna tal-Unjoni Ewropea

SUPPLIMEnt: SEnA FIt-tMEXXIJA

ÓIDMEt IL-GVERn LABURIStA EDUkAzzJOnI

• L-Awtorità Maltija g˙all-Komunikazzjoni, flimkien mas-Segretarjat Parlamentari g˙all-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku, kif ukoll isSegretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva nedew skema ©dida g˙at-ta˙ri© informatiku g˙al persuni minn 65 sena ’l fuq.

• L-Iskola Sekondarja tal-Bniet ta’ Pembroke, li tag˙mel parti millKulle©© Santa Klara, tkun l-ewwel skola tal-Gvern bis-sistema tal-Co-ed hekk kif fet˙et il-bibien tag˙ha g˙as-sena skolastika l-©dida. Is-suççess ta’ din is-sistema wassal biex din ti©i estiΩa g˙all-kulle©©i kollha mis-sena skolastika 201415 wara proçess ta’ konsultazzjoni wiesa’.

• Il-Ministru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolo u l-Ministru Libjan g˙ax-Xog˙ol Mohammed Sualim iffirmaw ftehim li se jwitti t-triq g˙al investiment ta’ €21 miljun f’kampus ©did f’Ta’ Giorni.

• Tnieda pro©ett ta’ tag˙lim fl-informatika g˙al kul˙add mill-kunsilli lokali madwar Malta u G˙awdex.

• T˙abbar pjan g˙all-bini ta’ ˙ames skejjel ©odda fil-˙ames snin li ©ejjin, minbarra €15-il miljun li ©ew allokati f’manutenzjoni g˙all-iskejjel.

• Ìie mniedi l-programm Jobs+ bil-g˙an li l-˙addiema jkunu iktar im˙arr©in fuq xog˙olhom u g˙alhekk jag˙tu iktar valur lil min i˙addimhom.

EnERÌIJA

tURIÛMU

• In-numru assolut ta’ turisti li Ωaru pajjiΩna fl-2013 jil˙aq rekord ta’ 1,600,000, ji©ifieri Ωieda ta’ 9.3% fuq l-2012.

• Grazzi g˙all-˙idma li saret minn Gvern Laburista, il-kumpanija tal-ajru British Airways re©g˙et bdiet tag˙mel it-titjiriet lejn Malta. Barra minn hekk bdew ukoll joperaw f’Malta t-Turkish Airlines u Wizz Air. Fl-istess ˙in, kumpaniji tal-arju li digà huma stabbiliti f’pajjiΩna, b˙all-Air Malta u Ryan Air, Ωiedu n-numru tat-titjiriet li qeg˙din joffru. Huwa kkalkulat li l-aççessibbiltà g˙al pajjiΩna Ωdiedet bejn 8 u 9%.

• Il-Gvern nieda tourism product plan proposal li minnu ˙ar©u 230 proposta li se jkunu qeg˙din jindirizzaw diversi nuqqasijiet f’Ωoni turistiçi b˙al San Pawl il-Ba˙ar, Bu©ibba, il-Qawra, San Ìiljan, Paceville u Tas-Sliema, fost lo˙rajn.

• Twaqqfet l-Awtorità g˙all-Avjazzjoni Çivili. Dan il-pass ittie˙ed hekk kif is-settur tal-Business Aviation huwa kkunsidrat mill-Gvern Malti b˙ala wie˙ed ta’ tkabbir u li fih pajjiΩna jista’ jag˙mel suççess, grazzi anke g˙all˙addiema kkwalifikati u m˙arr©a li jeΩistu fil-qasam.

• Ìie approvat il-˙olqien tan-National Aerospace Centre li ser ikun lewwel façilità ta’ riçerka tal-avjazzjoni f’pajjiΩna. Dan iç-çentru mistenni li jipprovdi opportunitajiet ©odda ta’ xog˙ol g˙al persuni li huma interessati firriçerka u l-innovazzjoni f’dan is-settur.

SOLIDARJEtÀ SOÇJALI U DRIttIJIEt ÇIVILI

• Ìie mniedi l-ewwel abbozz tal-Istrate©ija Kontra l-Faqar u lEskluΩjoni Soçjali mill-Ministru g˙as-Solidarjetà u l-Familja Marie-Louise Coleiro Preca.

• Il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili ˙abbret il-pubblikazzjoni tal-abbozz ta’ li©i tal-unjoni çivili.

• Il-Ministru g˙all-Ener©ija Konrad Mizzi ˙abbar li ElectroGas Malta huwa l-konsorzju li ntag˙Ωel g˙all-Long Term Power Purchase u Gas Supply Agreement. Il-konsorzju ElectroGas Malta ntg˙aΩel wara diversi stadji ta’ evalwazzjoni rigoruΩa li fihom kien assigurat li l-kwalifiki tal-bidders kienu jil˙qu l-kriterji mitluba.

• Iffirmat memorandum of understanding bejn Malta u ç-Çina g˙al investiment strate©iku fil-qasam tal-Ener©ija. Dan il-ftehim ifisser li lEnemalta ser tkun qieg˙da ti©i meg˙juna t˙ares l-impjiegi tal-˙addiema u ser jiΩdiet l-investiment f’sistemi alternattivi g˙all-©enerazzjoni tal-ener©ija.

• Il-Gvern ta bidu g˙all-proçess ta’ konsultazzjoni li g˙andu jwassal g˙al bdil fil-li©i tal-konsumatur biex din tkun aktar rilevanti g˙all-˙ti©ijiet tal-lum.

• Is-Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u l-Anzjanità Attiva Franco Mercieca ˙abbar it-twaqqif tal-Kumitat Azzjoni Lejn Soçjetà Ìusta.

• Wara intervent tal-Gvern Malti, il-Gvern Taljan approva l-permess ghall-interconnector bejn Malta u Sqallija.

• Il-Ministru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali Marie-Louise Coleiro Preca ˙abbret li l-Gvern kien lest li jilqa’ proposti mill-privat g˙al units ©odda ta’ housing soçjali. Dan il-proçess wassal biex ji©u offruti madwar 1,000 housing unit.

• Investigazzjoni tal-Gvern kixfet ’il fuq minn 1,000 kaΩ ta’ tbag˙bis fl-ismartmeters li wassal g˙al dannu ekonomiku lill-Enemalta ta’ madwar €30 miljun fis-sena.

• Il-Gvern beda proçess li bih qieg˙ed jiffaçilita l-g˙oti tal-benefiççji soçjali ming˙ajr ˙afna mili ta’ karti u applikazzjonijiet, fosthom il-pensjonijiet, iç-children’s allowance u l-grant lil koppji li jiddeçiedu li jiΩΩew©u.

10 TA’ MARZU 2013 - 10 TA’ MARZU 2014

ÌUSTIzzjA U INTERN

SAÓÓA

• Twaqqfet il-Kummissjoni g˙ar-Riforma Óolistika fil-Qasam talÌustizzja li ressqet il-pariri finali tag˙ha f’Diçembru li g˙adda wara konsultazzjoni wiesg˙a.

• Da˙let fis-se˙˙ il-Li©i tal-Whistleblower, pass importanti li jassigura iktar trasparenza fl-operat tal-entitajiet tal-Gvern, kif ukoll ta’ kumpaniji privati. Permezz ta’ din ir-riforma Gvern Laburista, wara biss ftit xhur, wettaq weg˙da elettorali o˙ra li Gvern Nazzjonalista naqas li jimplimenta f’25 sena ta’ tmexxija.

• Il-Ministeru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali appunta Bord talIn©ustizzji fl-Armata, li rçieva 381 ilment u li minnhom ©ew investigati 213, fil-ma©©oranza tag˙hom ©enwini.

• Il-Gvern beda x-xog˙ol fuq il-Li©i dwar il-Finanzjament talPartiti, li t˙alliet fuq l-ixkaffa mill-Amministrazzjoni Nazzjonalista g˙al diversi snin.

•

Beda l-proçess g˙at-ti©did tal-Karti tal-Identità.

•

Bdiet tigi implimentata s-sistema tal-parole.

KULTURA U GVERN LOKALI

• Il-Gvern estenda s-servizz taç-Çentru ta’ Matul il-Jum g˙allAnzjani f’Óal Kirkop g˙al jumejn. Dan sar wara interess qawwi li kien hemm minn diversi anzjani tal-lokalità.

• Il-Ministeru tas-Sa˙˙a ˙abbar li x-xog˙ol estensiv ta’ tisbi˙ fiçÇentru tas-Sa˙˙a tar-Rabat, fiç-Çentru Çiviku fi Pjazza San Pawl, tlesta.

B’dan il-pro©ett il-persuni bdew jinqdew f’dan iç-Çentru modern u mg˙ammar b’apparat tal-a˙˙ar teknolo©ija.

• Il-Gvern iffirma memorandum of understanding mal-Queen Mary University ta’ Londra. Dan il-ftehim se jwassal biex Malta jkollha l-ewwel skola medika, indipendenti mid-Dipartiment tal-Mediçina fl-Università ta’ Malta.

• Kien deçiΩ li çerti testijiet li fil-preΩent isiru fl-Isptar Mater Dei – b˙al pereΩempju tal-warfarina, fejn il-pazjenti jing˙ataw riΩultat f’temp ta’ ftit jiem – issa se jibdew isiru fiç-çentri tas-sa˙˙a bir-riΩultati jing˙ataw minnufih.

TRASPORT U INFRASTRUTTURA

• Minuti tal-Kabinett u l-memoranda li ©ew diskussi waqt illaqg˙at tal-Kabinett bejn l-1962 u l-1981 infet˙u g˙ar-riçerka fl-Arkivji Nazzjonali. Dan wara li dawn id-dokumenti ©ew mg˙oddija mill-Uffiççju tal-Prim Ministru lill-Arkivji Nazzjonali.

• Malta u ç-Çina ffirmaw ftehim kulturali li jkopri l-perijodu ta’ bejn is-sena 2014 u s-sena 2018, meta l-Belt Valletta ser tkun il-Belt Kapitali Ewropea tal-Kultura. Bi t˙ejjija g˙al dan l-avveniment presti©©juΩ, il-Gvern ÇiniΩ ser jid˙ol f’kollaborazzjoni ma’ pajjiΩna fil-preparazzjoni g˙all-programm kulturali tieg˙u.

• Il-Gvern beda proçess ta’ riforma tat-trasport pubbliku li ser to˙loq sistema li taqdi lill-pubbliku bl-a˙jar mod possibbli.

• Is-Segretarju Parlamentari Responsabbli mill-Kunsilli Lokali José Herrera vara l-white paper dwar ir-riforma tas-sistema tal-infurzar lokali li se twassal g˙al pass eqreb lejn sistema aktar ©usta u trasparenti fl-interess tal-familji Maltin, G˙awdxin u l-komunitajiet li jg˙ixu fihom.

• Tlesta x-xog˙ol li kien g˙addej fuq il-pont ta’ Triq Manwel Dimech f’Óal Qormi, b’rabta mal-pro©ett nazzjonali kontra l-g˙arg˙ar, u ttriq re©g˙et infet˙et g˙at-traffiku.

• Il-Gvern nieda l-kampanja Vot 16 li se twassal biex f’pajjiΩna letà tal-votazzjoni g˙all-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali tinΩel g˙al 16-il sena.

• Ta˙t Gvern Laburista x-xog˙ol fuq Triq Diçembru 13 re©a’ qabad ritmu tajjeb; dan wara xhur ta’ dewmien ta˙t Amministrazzjoni Nazzjonalista.

• Il-Ministru g˙at-Trasport u Infrastruttura Joe Mizzi ˙abbar li tlestiet il-parti l-kbira tal-pro©ett tal-baçir numru wie˙ed.

SuppLImENT: SENA FIT-TmEXXIJA AmBJENT

10 TA’ MARZU 2013 - 10 TA’ MARZU 2014

SpoRT

• Il-Gvern investa aktar minn €3 miljuni f’sentejn f’BirΩebbu©a, li bihom ser isir il-bini tal-pitch tal-waterpolo, club house u grawnd tal-futbol.

• Il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil filKlima Leo Brincat ippreΩenta l-abbozz tal-Pjan Nazzjonali g˙allImmani©©jar tal-Iskart g˙as-snin 2013-2020.

• Il-Family Park ta’ Marsaskala re©a’ nfeta˙ wara li ©ew indirizzati diversi riskji g˙as-sa˙˙a u s-sigurtà tal-pubbliku li t˙allew minn Gvern Nazzjonalista.

• Il-Ministeru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil filKlima ˙oloq unità dwar l-in©ustizzji fil-WasteServ illi sa Frar tal-2014 irçieva sittin rapport.

AFFARIJIET BARRANIN

• Is-Segretarju Parlamentari Stefan Buontempo, f’isem il-Gvern, u lPresident tal-Malta Football Association, is-Sur Norman Darmanin Demajo, iffirmaw ftehim b’valur ta’ €3 miljun fuq erba’ snin.

• Il-Gvern ippreΩenta assistenza finanzjarja lill-Malta Basketball Association biex tkun tista’ tkompli l-pro©ett tat-tinda l-©dida tal-padiljun ta’ Ta’ Qali.

• T˙abbret l-estensjoni g˙all-kowçis tal-iskema 20/20, skema intiΩa biex l-atleti jkunu aktar professjonali.

GÓAWDEX

• Ìew investiti €3.6 miljun f’appartat ©did g˙all-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex.

• Malta ting˙ata l-unur li tospita l-Commonwealth Heads of Government Meeting (CHOGM) tal-2015.

• Il-Gvern la˙aq ftehim mal-Vatikan li bih intemmet il-©uriΩdizzjoni tat-tribunal tal-Knisja fuq il-qrati çivili f’kaΩ ta’ nullità ta’ Ωwie©.

• Wara ta˙ditiet mad-Deputat Ministru g˙all-Affarijiet Barranin Russu Aleksey Meshkov intla˙aq ftehim biex ikomplu jsiru l-adozzjonijiet mir-Russja. Dan sar permezz ta’ diskussjonijiet bilaterali wara li r-Russja esprimiet xi t˙assib relatat mal-adozzjoni minn koppji tal-istess sess.

• Ìie ffirmat ftehim bejn Malta u ç-Çina sabiex ikunu rikonoxxuti kwalifiki akkademiçi bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi.

• Ìie mniedi pjan turistiku awtonomu g˙al G˙awdex biex tkun reklamata b’mod separat minn Malta, fejn tista’ tkun Ωviluppata f’destinazzjoni turistika s-sena kollha.

• Saret sej˙a g˙al interess biex ji©i Ωviluppat cruise terminal f’G˙awdex bl-iskop li ting˙ata spinta lill-ekonomija G˙awdxija u jin˙oloq ix-xog˙ol.

• Beda x-xog˙ol biex g˙all-ewwel darba tinfeta˙ Dar tal-Anzjani f’G˙awdex; pro©ett li qed isir b’kooperazzjoni mad-Djoçesi ta’ G˙awdex.

• Pazjenti G˙awdxin morda bil-kançer bdew jing˙ataw l-opportunità li jag˙mlu l-kimoterapija f’G˙awdex stess.

EkoNomIJA u INvESTImENT • Il-Gvern Malti la˙aq ftehim mal-Kummissjoni Ewropea dwar il-programm taç-çittadinanza b’investiment (IIP). Dan ilprogramm mistenni li jwassal g˙al investiment ta’ madwar €1 biljun fl-ekonomija Maltija.

• Ìie mniedi l-Kumitat g˙all-Istrate©ija Nazzjonali Marittima Integrata bil-g˙an li tin˙oloq strate©ija sostenibbli g˙all-adozzjoni ta’ pjan integrat g˙all-politika marittima. Din listrate©ija ser tg˙in biex jintla˙aq il-potenzjal s˙i˙ tas-settur marittimu ta’ Malta u jin˙olqu impjiegi marittimi ta’ kwalità li jikkontribwixxu g˙at-tkabbir ekonomiku ta’ pajjiΩna.

• Beda x-xog˙ol fuq l-eks-Malta Shipbuilding b˙ala parti mill-pjan biex Malta ssir hub marittimu fil-Mediterran.

• Beda jitfassal il-Family Business Act li se jiffaçilita t-trasferiment tan-negozju tal-familja minn ©enerazzjoni g˙all-o˙ra

Mill-Misra˙

09.03.2014

25

Bank oF valletta IÛId l-aÇÇessIBBIltÀ GÓas-servIzzI FInanzjarjI ATMs ‘jiTkellMu’ gÓAl Min gÓAndu probleMi bil-visTA Il-Bank of Valletta ˙abbar li wa˙da minn kull erba’ ATMs tieg˙u hija mg˙ammra b’teknolo©ija li ‘titkellem’ u hija aççessibbli g˙al min g˙andu problemi bil-vista.

L-ATMs tal-Bank jg˙addu sensiela ta’ struzzjonijiet li jismag˙hom il-klijent permezz ta’ headphones , li jiggwidawh pass pass fit-tranΩazzjonijiet tieg˙u, kemm biex ji©bed il-flus, jiççekkja l-bilançi tal-kontijiet tieg˙u u firxa wiesg˙a ta’ servizzi li huma offruti millATMs tal-Bank of Valletta tal-a˙˙ar teknolo©ija. Biex aktar tiΩdied il-privatezza u s-sigurtà ta’ dak li jkun qed juΩa l-ATM, l-iskrin tal-magna jintefa waqt li tkun qed issir it-tranΩazzjoni.

“Il-Bank of Valletta minn dejjem kien min ta’ quddiem nett biex juΩa l-aktar teknolo©ija moderna biex jag˙ti l-aqwa servizz possibbli lill-klijenti tieg˙u,” qal Ray Azzopardi, Kap EΩekuttiv, Servizzi tal-IT fi ˙dan il-Bank of Valletta. “Il-Bank b˙alissa qieg˙ed filproçess li jibdel l-ATMs kurrenti b’Advanced Deposit ATMs li joffru aktar benefiççji lill-klijenti, b˙al depoΩiti immedjati ta’ flus kontanti u çekkijiet fost l-o˙rajn.

Il-fatt li dawn l-ATMs jistg˙u ‘jkellmu’ lil dawk il-klijenti li g˙andhom xi problema bil-vista tiΩgura li dawn tal-a˙˙ar ikunu jistg˙u jgawdu mill-firxa kollha ta’ servizzi self-service tal-Bank ming˙ajr ma jiddependu fuq ˙addie˙or g˙all-g˙ajnuna.”

Is-Sur Azzopardi semma wkoll li l-Bank ser ikun qed jipprovdi ming˙ajr ˙las securekey tal-BOV internet banking speçjali lill-klijenti li g˙andhom xi problemi bil-vista, li tg˙inhom jaççessaw is-servizzi kollha tal- internet banking . Din is- securekey ti©©enera PIN normali u ‘tg˙idu’ lill-klijent.

“L-introduzzjoni tal-funzjonalità tal-kelma fl-a˙˙ar ATMs tal-Bank u fuq is- securekey tal-BOV internet banking huma inizzjattivi importanti ˙afna li ttie˙du mill-Bank of Valletta. Mhux biss il-Bank of Valletta huwa l-ewwel istituzzjoni finanzjarja f’Malta li qed toffri servizzi bankarji real-time imma qed jiΩgura wkoll li dawn il-benefiççji jkunu jistg˙u jitgawdew minn kull membru tal-komunità,” g˙alaq is-Sur Azzopardi.

IxtrI Ikla Go larGe u ttanta xortIk GÓand Il-BurGer kInG Mill-1 ta’ Marzu 2014, Burger King Malta, flimkien mal-Pepsi, qed tag˙ti ç-çans lill-klijenti tag˙ha jirb˙u premjijiet sbie˙ meta jixtru ikla Go Large mill-Burger King.

Shandelle Azzopardi, Franchise Manager g˙al Burger King Malta, qalet: “L-offerta vera façli! Meta tordna ikla Go Large, matul din il-kampanja, fi kwalunkwe ristorant ta’ Burger King Malta (Paceville, Tas-Sliema, il-Belt jew l-Ajruport) ting˙ata scratchcard.”

Hemm eluf ta’ premjijiet x’jintreb˙u: ikliet ming˙and ilBurger King, xarbiet tal-Pepsi, kupuni ming˙and Kiabi, biljetti taç-çinema mill-Embassy, numru ta’ GoPro HD Hero3: White edition, Playstation Vita, PlayStation 4, kameras di©itali Sony, TV LEDs Sony ta’ 32 pulzier, headphones tas-Sony MDRZX100 u tliet weekend breaks g˙al tnejn min-nies f’Ruma.

Kyra Abela, Brand Executive g˙al Burger King Malta, qalet: “Isse˙ibna ma’ sponsors o˙ra, u g˙aΩilna numru kbir ta’ rigali li g˙andhom jolqtu l-gosti tas-suq wiesa’ tag˙na. Tul il-kampanja l-klijenti tag˙na jistg˙u jirb˙u meta jieklu f’wie˙ed mirristoranti tag˙na. Qed nag˙mluhielhom façli wkoll biex jie˙du r-rigali tag˙hom. Il-premju jidher fuq il-kard li jing˙ataw meta jqaxxruha, u r-rebbie˙a jistg˙u jsarrfu r-rigali tal-ikel u x-xorb f’wie˙ed mir-ristoranti tag˙na stess meta jixtiequ. G˙ar-rigali lkbar jistg˙u jsegwu l-istruzzjonijiet mill-pa©na tag˙na ta’ Facebook. M’hemmx sorpriΩi, il-premjijiet kollha jridu jintreb˙u! Ir-rebbie˙a ssirilhom mistoqsija sempliçi qabel jie˙du r-rigal.”

Shandelle Azzopardi Ωiedet tghid hekk: “Ninsabu ˙erqana biex nippreΩentaw ir-rigali fantastiçi li ˙ejjejna g˙all-klijenti. Ilpromozzjoni se tibqa’ g˙addejja sakemm tispiçça l-konsenja u g˙alhekk in˙e©©u lill-klijenti tag˙na biex jie˙du vanta©© minn din il-kampanja u matulha ji©u f’wie˙ed mir-ristoranti tag˙na.”

Il-promozzjoni qed tittella’ b’kollaborazzjoni mal-Pepsi u hi ssussidjata wkoll minn Kiabi u mill-Embassy Cinemas tal-Belt.

G˙al tag˙rif ie˙or ara l-pa©na ta’ Facebook ta’ Burger King Malta: www.facebook.com/bkmalta Il-Burger King hija operata f’Malta minn Food Chain Limited, membru tal-Grupp Farsons.

26

Kultura

09.03.2014

MRO JOHN THEUMA – 1933-2014 WIRJA TA’ FOLKLOR RELIÌJUÛ

Mix-xellug g˙al-lemin jidhru Mro. Emmanuel Brincat, Dr. Alfred Sant u Mro. John Theuma, waqt il-preΩentazzjoni tal-març Don Quixote lill-Banda tal-Partit Laburista Is-Surmast John Theuma ˙alla din id-dinja nhar is-Sibt l-1 ta’ Marzu fl-età ta’ 80 sena.

Mro Theuma kellu relazzjonijiet tajba ma’ diversi baned lokali fosthom il-Banda tal-Partit Laburista. Huwa rregala diversi marçi brijuΩi lillBanda tal-Partit, fostom ilmarç tant popolari Don Quixote fl-1996. Dan il-març kien anke ntg˙aΩel biex ji©i rrekordjat fl-ewwel double album li ˙ar©et il-Banda talPartit fl-1996, li kien l-ewwel double album ta’ marçi brijuΩi li qatt ˙ar©et banda f’Malta, u li minnu nbieg˙u 10,000 kopja fuq CD u 8,000 kopja fuq cassette.

Is-Surmast John Theuma twieled il-Marsa fit-2 ta’

Marzu, fl-1933. Huwa beda jistudja l-muΩika ta˙t is-Surmast GuΩeppi Grima li wasslu sa grad 8 tat-teorija. Theuma kompla l-istudji tieg˙u masSurmast KarkariΩ Carmelo Costa, u wara ta˙t il-mag˙ruf Surmast Carmelo Pace. Ma’ dan is-Surmast studja lkompoΩizzjoni, l-armonija, kontrapunt u storja tal-muΩika u mieg˙u rnexxielu jiggradwa bid-diploma AMusLCM. G˙allpjanu kellu b˙ala g˙alliema lil Rita Buhagiar, li kienet pjanista mag˙rufa.

L-ewwel kompoΩizzjoni ta’ John Theuma kien il-març blisem Fiesta. Wara ©ew Ωew© marçi o˙rajn bl-isem ta’ Mario u Aldo li ndaqqu mill-banda Sant’Elena. G˙al xi Ωmien kien

anke g˙alliem mal-istess banda imsemmija g˙aΩ-Ωew©t itfal tieg˙u. G˙all-banda Sant’Elena kkompona diversi marçi, fostom La Belle Helene, Daniel , Manolito , Echoes of Spain u o˙rajn, u baqa’ sala˙˙ar jikkomponi març kull sentejn.

Il-banda Duke of Connaught’s Own ta’ Birkirkara wkoll gawdiet millpinna tas-Surmast Theuma, fejn g˙al din il-banda kkompona fost o˙rajn il-marçi Ìi©i, El Cordobes, Golden Jubilee, Morning Glory , Rose of Summer u ˙afna o˙rajn.

L-ewwel suççess fil-kamp ta’ marçi Maltin wasal bil-març miktub fis-sittinijiet Holiday in Spain – l-aktar popolari masSoçjetà La Vallette. IΩda l-març li tah spinta ’il quddiem b˙ala kompoΩitur tal-marçi Maltin kien Don Quixote, li f’salt wie˙ed sar famuΩ ma’ Malta u G˙awdex kif ukoll indaqq filKanada u l-Awstralja. Dan ilmarç kien ikkummissjonat mill-banda l’Isle Adam tarRabat u, minkejja li g˙addew aktar minn g˙oxrin sena, g˙adu popolari sal-lum. Lg˙add ta’ marçi brijuΩi li kiteb, ila˙˙aq il-mitt març flimkien ma’ seba’ marçi funebri.

Fis-sena 2000 il-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara nieda konkors g˙all-Innu Uffiçjali ta’ Birkirkara fejn minn diversi kompoΩizzjonijiet ˙are© rebbie˙ l-Innu ta’ Theuma.

L-G˙aqda Dilettanti Mudelli ta’ Knejjes g˙al sena o˙ra qed torganizza wirja ta’ folklor reli©juΩ – il-wirja annwali ta’ din lG˙aqda – bl-isem ‘Il-mudell tal-knisja u dak kollu konness mag˙ha’. Din il-wirja bdiet ilbiera˙, is-Sibt 8 ta’ Marzu u tintemm nhar is-Sibt 22 ta’ Marzu u qed tittella’ fis-Sala San Fran©isk, Triq Melita, il-BeltValletta.

Fil-wirja wie˙ed jista’ jara u jammira diversi mudelli ta’ knejjes u affarijiet o˙ra konnessi ma’ dan id-delizzju, b˙al vari talÌimg˙a l-Kbira, statwi titulari, altari u o©©etti o˙ra.

Id-d˙ul g˙al din il-wirja huwa ming˙ajr ˙las u tkun miftu˙a kuljum bejn id-9.30am u n-12.30pm u mill-4.30pm sas-7.30pm.

ASSISTENT SURMAST ÌDID MAL-BANDA SANT’ELENA Il-Kumitat tal-G˙aqda MuΩikali Sant’Elena ta’ Birkirkara bi pjaçir i˙abbar il-˙atra ta’ Mro Jeremy Sultana b˙ala Assistent Surmast talBanda tal-G˙aqda, suççessur ta’ Mro David Agius. Il-kumitat, f’isem il-membri, bandisti u lpartitarji kollha, jawguralu ˙afna suççessi fil˙idma tieg˙u fil-banda, flimkien mas-Surmast Direttur Mro Joe Vella u l-Assistent Surmast Tony Carbonaro.

Mro Jeremy Sultana twieled fil-25 ta’ Settembru 1979 u qatta’ l-parti kbira ta’ tfulitu f’Birkirkara. Huwa beda jistudja l-klarinett malBanda Sant’Elena ma’ Mro Richard Bugeja, li dak iΩ-Ωmien kien g˙alliem mal-istess banda.

Wara sentejn ta’ tag˙lim huwa ˙are© idoqq lewwel darba fil-festa ta’ Santa Marija tar-Rabat G˙awdex, f’servizz li kellha l-istess banda.

Minn hemm Jeremy kompla jie˙u l-muΩika bisserjetà u ng˙aqad mal-Iskola tal-MuΩika Johann Strauss fil-Belt. Huwa kien ji©i mg˙allem minn Mro Monreal fil-prattika talistrument waqt li t-teorija beda jitg˙allem ma’

Mro Pulis.

Fl-istess sena, Jeremy beda jipprepara g˙alleΩamijiet tal-London College of Music ma’ Mro Ronnie Debattista. Wara ftit Ωmien, Jeremy ©ie appuntat biex jg˙in fit-tag˙lim tal-istudenti talistrument tal-qasba mal-Banda Sant’Elena, biex jg˙in lil Mro David Agius. Fl-istess sena, Jeremy kien solista f’diversi siltiet muΩikali li esegwiet il-Banda Sant’Elena fil-programm muΩikali li g˙amlet dik is-sena.

Jeremy beda jdoqq regolari ma’ diversi baned lokali, u kien wie˙ed mill-fundaturi tal-banda tal-iskola Umberto Colosso. Wara beda jdoqq ma’ Marie Therese Vassallo fil-Kunçerti tal-MCI. Fi Frar tal-2007 kien appuntat li jing˙aqad mas-Soçjetà Filarmonika Santa Marija tal-Mosta b˙ala g˙alliem tas-sezzjoni tal-qasba. Fl-2008, kien ma˙tur b˙ala Surmast Direttur tal-Banda Santa Marija ta’ Óal G˙axaq wara li ftit Ωmien qabel kien idderie©a l-istess banda. Fl-istess sena huwa ssie˙eb ukoll mal-Banda tal-Forzi Armati ta’ Malta.

TeleviΩjoni

08.30 10.00 11.20 12.30 12.45 14.00 14.40 16.15 17.00 17.30 17.40 18.45 19.30 20.30 21.30 23.35

Breakfast News – Weekend Aroma Kitchen (r) Triq Wa˙da ONE NEWS World next Top Model Malta Pink Panther (r) Saturday Xpress (r) Telebejg˙ L-Argument ONE NEWS L-Argument ikompli PL Attività Politika ONE NEWS It-Tfal Maskra (r) On The Road (r)

06.00 06.55 07.45 08.15 09.50 10.45 11.10 12.55 13.25 14.00 14.30 15.00 15.05 19.00 20.00 20.10 22.45 23.00

Fuori orario. Cose (mai) viste La grande vallata Una straniera La paura delle botte Film. Alvaro piuttosto corsaro Henry Ford e Giovanni Agnelli TeleCamere TGR 12 Idee per la crescita Fuori Quadro Arte pubblica TG In 1/2 ora TG3 LIS Kilimangiaro TG3 Blob Che tempo che fa Masterpiece TG Regione

07.00 07.15 07.35 07.50 08.05 08.15 08.25 08.35 09.30 10.20 11.05 11.35 12.05 12.35 13.20 14.10 15.00 17.30 18.15 19.05 20.00 20.30

The Large Family Mr Bloom’s Nursery Balamory Nina and the Neurons Little Prairie Dogs The Large Family 3rd & Bird Toug˙ Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me The Weakest Link My Family The Vicar of Dibley One Foot in the Grave The Weakest Link Toug˙ Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me Doctors The Weakest Link Monty Halls’ Island Escape Call the Midwife The Vicar of Dibley My Family

09.03.2014

07.00 08.30 11.30 12.00 13.30 14.00 14.05 14.30 16.30 18.00 18.05 18.40 19.30 20.15 20.30 21.30 21.35 23.15

06.15 06.30 07.10 08.35 10.15 12.25 13.00 14.00 14.25 18.00 18.30 19.00 19.30 21.30

08.05 08.30 09.20 09.45 10.10 10.35 11.00 11.25 11.50 12.15 13.05 13.55 14.45 16.00 16.50 17.40 18.05 18.30 18.55 19.20 20.10

07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45

L-G˙odwa t-Tajba Human Senses L-Irkant Dot EU G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Valletta Malta U Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle Malta u lil Hinn Minnha L-Irkant A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet American Idol

06.00 06.30 08.00 08.20 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 20.40 21.30

Televendita Media Shopping Chante! Ii Til Death Scooby-Doo Free Willy Studio Aperto Sport Mediaset Xxl Grande Fratello Hercules Grande Fratello Studio Aperto Così Fan Tutte 2 Step Up 2 Lucignolo

06.00 07.55 07.59 08.45 08.50 10.00 11.30 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.10 23.00

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Tgcom24 Le Frontiere Dello Spirito The Truth Behind... – Prima Tv Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Il Segreto – Prima Tv Grande Fratello – Riassunto

07.40 08.00 08.30 09.00 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.55 14.47 17.00 18.55 19.35 20.30 21.15

Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Extra Virgin Siba’s Table Cooking for Real Andy Bates: American Street Feasts Unique Sweets Barefoot Contessa Hungry Girl Food Network Challenge Diners, Drive-Ins and Dives Chopped 15:35 Siba’s Table Siba’s Table 16:25 Guy’s Big Bite Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Extra Virgin Siba’s Table Cooking for Real Chopped Food Network Challenge

08.35 FIA World Endurance Championship 10.00 UEFA Women’s Champions League Football 11.30 ISU Grand Prix, Figure Skating 14.30 FIFA Under 17 World Cup Football 16.00 UEFA Women’s Champions League Football 17.00 UEFA Women’s Champions League Football (Live) (N) 19.00 ISU Grand Prix, Figure Skating 21.00 Boxing 23.00 Motorsports Weekend 23.15 UEFA Women’s Champions League Football

Net News Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) Net News (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) Net News Flusek (r) Wheelspin (r) Net News G˙alik fl-Ewropa Dokumentarju Net News Replay Net News

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Tg 1 Unomattina In Famiglia Buongiorno A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'Angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L’arena Tg 1 Domenica In L’eredità Telegiornale Tg Sport Flavio Insinna Affari Tuoi Di Sanremo Raiuno

06.00 Videocomic Passerella Di Comici In Tv 06.30 Real School 07.00 Incinta Per Caso L'appuntamento 07.25 Lassie 07.45 Patsy Patsy 08.15 Voyager Factory 09.05 Il Nostro Amico Charly 09.45 Giochi Pericolosi 10.30 Cronache Animali 11.30 Mezzogiorno In Famiglia 13.00 TG2 GIORNO 13.30 TG 2 Motori 13.45 Quelli Che Aspettano 15.40 Nicola Savino In Quelli Che Il Calcio 17.05 TG2 L.I.S. 17.10 Stadio Sprint 18.10 90° Minuto 19.35 Squadra Speciale Cobra 11 20.30 TG2 20.30 21.00 N.C.I.S. Nel Mirino 21.45 Intelligence Prima Missione

Tg4 Nig˙t News Televendita Media Shopping Zorro Magnifica Italia 3 I Santi Santa Messa Pianeta Mare Tg4 Pianeta Mare Ricette All'italiana Donnavventura Rollercoaster Furia Del West Tg4 Il Segreto Tempesta D’amore Chi Trova Un Amico Trova Un Tesoro 23.25 Cinefestival

07.30 07.55 09.45 11.00 1140 13.30 14.00 14.40 16.40 17.15 18.10 20.00 20.30 21.10

Tg La7 Omnibus L’Aria che Tira Otto e Mezzo Film. Angelica, Ragazza Jet Tg La7 Tg La7 Cronache Film. Bat 21 Leverage The District L’Ispettore Barnaby TG La7 Crozza Nel Paese Delle Meraviglie La Gabbia

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 19.54 19.00 20.00 21.00 21.30 22.00

06.00 06.50 08.55 09.45 10.35 11.25 13.05 13.55 14.45 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50 22.40

Cake Boss Kitchen Boss Candy Queen Ace of Cakes Cheer Perfection Long Island Medium Say Yes to the Dress Happily Ever Laug˙ter Cake Boss Hoarding: Buried Alive Long Island Medium Here Comes Honey Boo Boo Cheer Perfection Say Yes to the Dress Happily Ever Laug˙ter Long Island Medium The Body Shocking Show

How It’s Made American Chopper American Guns MythBusters The Big Brain Theory Baggage Battles: Flip Men Storage Hunters Auction Kings Auction Hunters Gold Rush Gold Divers Ice Cold Gold Wheeler Dealers Chevy Pickup Truck Texas Car Wars Car Vs Wild Bear Grylls Worst-Case Scenario Manhunt

Ir-Re©istru Pubbliku u tal-Artijiet javΩa illi min˙abba titjib fis-sistema tat-telefonija tieg˙u, in-numri tat-telefown ta’: • • • •

27

Ir-Re©istru tal-Artijiet Ir-Re©istru Pubbliku L-Uffiççju tal-Passaporti u Re©istrazzjoni ivili L-Uffiççju g˙all-Immani©©jar tal-Identità

issa g˙andhom prefiss telefoniku ©did: 25904 (+in-numru tal-linja interna) In-Numri tar-Re©istru tal-Artijiet huma: Linja Ìenerali: (+356) 25904700; 21239777 Fax: (+356) 25904798 In-Numri tar-Re©istru Pubbliku huma: Linja Ìenerali: (+356) 25904200 Fax: (+356) 25904249 In-Numri tal-Uffiççju tal-Passaporti u Re©istrazzjoni ivili huma: Linja Ìenerali: (+356) 25904100 Fax: L-Uffiççju tal-Passaporti: (+356) 21245328 Fax: Re©istrazzjoni ivili: (+356) 25904230 Freephone: 80072386 In-Numri tal-Uffiççju g˙all-Immani©©jar tal-Identità huma: Linja Ìenerali: (+356) 21226627/8.

G˙al aktar tag˙rif dwar ir-Re©istru Pubbliku u tal-Artijiet id˙ol fis-sit elettroniku: www.landpubreg.gov.mt

28

Çinema

09.03.2014

MiÇ-ÇineMa

jikteb CARMELO BONNICI

daLLas bUYers CLUb

POLEMIKU

L-istorja inkredibbLi ta’ wieÓed poÛittiv gÓaLL-Hiv Atturi Ewlenin: Matthew McConnaughey, Jennifer Garner, Jared Leto, Steve Zahn, Dennis O’Hare, Griffin Dunne Direttur: Jean Marc Vallèe Distributir: E_One Entertainment Films Ma˙ru© mill-KRS

Is-snin tmenin kienu snin ta’ inçertezza u biΩa’ fl-Amerika meta Ωbruffat l-epidemija talAIDS, miftu˙a g˙all-apert bil-mewt ta’ Rock Hudson fis-sena 1985. Dallas Buyers Club jittratta b’mod sinçier, umanistiku u b’manjiera topika l-˙ajja ta’ ra©el li jsib ru˙u f’sitwazzjoni b˙al din u jiddeçiedi li ji©©ieled g˙alleΩistenza tieg˙u u g˙al dawk milqutin ˙esrem b˙alu.

Dan il-film jiffoka fuq listorja vera ta’ Ron Woodruff (McConnaughey f’xena brill a n t i ) electrician m i n n Dallas, Texas, li fl-ag˙ar mumenti ta ’ ˙ a j t u j s i b i l kura©© li ji©©ieled kontra

Óin: 117 min. Çert. 18

dak di©à stabbilit fis-sistema tas-sa˙˙a tal-pajjiΩ.

Fil-ftu˙ naraw lil Ron f’arena tal-barrin fejn hu, liebes ta’ kawboj modern, ©ieli jirkeb fuq xi wie˙ed sfrattat biex jipprova jΩomm fuqu g˙all-aktar ˙in possibbli. Meta jid˙ol l-isptar ittabib jistaqsih jekk involviex ru˙u f’xi attività omosesswali billi l-provi juri li hu poΩittiv g˙all-marda tal-AIDS u li baqag˙lu biss madwar 30 jum ie˙or ˙aj.

Meta jisma’ hekk hu jirvella bil-kbir g˙ax jidher li din ilmarda ˙adha minn xi mara.

Minflok jaqta’ qalbu, jibda jfittex fil-librerija kif jista’ jikkura lilu nnifsu u li l-a˙jar

pilloli huma dawk imsej˙a AZT. Hu jxa˙˙am infermier biex jakkwista dawn il-pilloli. Óbiebu ta’ qabel kollha jiskartawh. Bis-sa˙˙a ta’ pazjent ie˙or, Rayon (Leto), dejjem tranvestit ta’ mara, jimbarkaw f’battalja mal-istabbiliment mediku biex huma u o˙rajn b˙alhom jakkwistaw id-dinjità, lg˙ajuna u l-aççettazzjoni talpubbliku.

Dallas Buyers Club h u xog˙ol qawwi li jimpenjak u li ©ieli anke jda˙˙lek f’qoxortok. Fuq kollox, dan hu lment titaniku u rabja ©enwina g˙all-Gvern Amerikan li dam ˙afna snin passiv g˙all-kura speçifika ta’ dan il-pazjent.

Dallas Buyers Club kien innominat g˙al diversi unuri fiç-çerimonja tal-Academy Awards li saru l-Óadd li g˙adda, iΩda jispiçça notevolment b’mod speçjali Matthew McConnaughey li

jiddomina fil-manjiera kif juri li s-sintomi ta’ din ilmarda laqtuh fis-seba’ snin ta’ wara li dam jg˙ix b’din ilkundizzjoni. Tassew effettiva hija d-dieta li g˙amel li biha naqas b’madwar 50 libbra u sar kwaΩi qisu skeletru ˙aj.

Fil-fatt, Matthew McConnaughey reba˙ lOscar; f’din l-aqwa parti talkarriera tieg˙u hu reba˙ laqwa attur tal-2013, u Jared Leto reba˙ g˙all-aqwa parti sekondarja.

L-atmosfera tas-sekwenzi tar- rodeo , il-˙afna omosesswali transvestiti u l-ambjent ta’ Dallas, Texas, fakkruni fi fraΩi li ting˙ad fil-film ta’ Stanley Kubrick Full Metal Jacket (1987), mid-DI (R. Lee Ermey) li jistaqsi lil suldat ta˙t it-ta˙ri© a˙rax tieg˙u minn fejn hu, u meta jwie©bu li hu minn Texas idDI sarkastikament iwie©eb: “ Texas: steers and queers .”

Film sod, polemiku u topiku.

Matthew McConnaughey (xellug) u Jared Leto (lemin) waqt is-serata tal-Academy Awards

Çinema

09.03.2014

ONLY GOD FORGIVES

29

INKWETANTI

ATMOSFERA INFERNALI U VJOLENZA EÇÇESSIVA Atturi Ewlenin: Ryan Gosling, Kristin Scott Thomes, Vithaya Pansringram, Rhatha Phongam, Tom Burke Direttur: Nicolas Winding Refn Distributur: Icon/Uonsgate Ma˙ru© mill-KRS ld-direttur Daniz, Nicolas Winding Refn u l-attur Ryan Gosling impressjonaw bilkbir fil-film tassew atmosferiku Drive. Forsi, bil-g˙an li jiΩboq dan ix-xog˙ol, Winding Refn re©a’ uΩa sservizzi ta’ Gosling f’ Only God Forgives, fejn dan jer©a’ jinterpreta parti ta’ wie˙ed ta’ ftit kliem. G˙al darb’o˙ra, dan id-direttur kellu ç-çans fejn seta’ jo˙ro© kapolavur ie˙or ta’ çinema ta’ impenn qawwi, iΩda l-pretenzjonijiet jidher li rikbuh sewwa u leççessi Ωejda ta’ din il-produzzjoni jidher li kellhom effett l-oppost.

Minkejja dan kollu, Only God Gorgives hu film ta’ stil impressjonanti u palpabbli, atmosfera morbida kwaΩi l˙in kollu, tensjoni kbira li ma t˙allikx t˙ossok komdu ssegwih u imma©ni infernali fejn il-kulur a˙mar/oran©jo jikkrea biΩa’ u anzjetà.

Óin: 90 min. Çert. 18 F’Bangkok, it-Tajlandja, Julian u Billy Thompson (Gosling u Burke), Ωew©t a˙wa Amerikani jmexxi klabb tal- boxing stil Orjentali u minn ta˙t jinnegozjaw iddrogi. Meta Billy joqtol prostituta, il-pulizija j©ibu lil Chang (Pansringram), uffiçjal irtirat li ja©ixxi qisu an©lu talvendetta u j˙alli lil missier ilmejta joqtol lil Billy. Biex forsi j©ib l-ordni, wara jaqta’ jdejn dan il-missier. IΩda Crystal (Scott Thomas), omm Julian, mara ta’ qilla kbira li tasal f’Bangkok, ma tissodisfax ru˙ha u t˙allas biex ilqattiel ta’ binha jie˙u dak li ˙aqqu wara li Julian irrifjuta li jag˙mel dan. Din il-˙a©a se ©©ib konsegwenzi tra©içi g˙ax Chang issa dawwar ˙arstu lejn il-familja Thompson.

Il-final se jkun wie˙ed ta’ vendetta kbira u furja tal©enn. Only God Forgives

jie˙dok fuq vja©© klawstrofobiku, li jinvolvik f’eçitament qawwi u ma j˙allikx tistrie˙ minuta. F’dan it-tra©itt, lispettaturi se jesperjenzjaw vjolenza qawwija u mill-aktar brutali, bil-qtug˙ ta’ organi umani, l-aktar idejn, torturi, inçest u dmija (u hawn il-film jid˙ol fit-territorju tad-direttur infami FrançiΩ, Gaspar Noè).

Jekk wie˙ed g˙adu jiftakar is-sekwenza brutali li ddarras ta’ qtug˙ ta’ widna fix-xog˙ol tal-1992 ta’ Quentin Tarantino, Reservoir Dogs , din mhi xejn ˙dejn Ωew© xeni tassew brutali li jwerwru ta’ din il-produzzjoni.

Din id-darba Ryan Gosling jinterpreta parti ta’ wie˙ed li qisu qieg˙ed f’estasi, waqt li Vithaya Pansringram, il-kattiv pulizija Chang jibqa’ jidwi filmenti b˙ala l-im˙allef, il©urija u l-bojja. Tassew sorprendenti hi l-parti furjuΩa ta’ Kristin Scott Thomas, l-omm qalila u dominanti li mhi tara xejn quddiem g˙ajnejha ˙lief vendetta spjetata mill-aktar fis possibbli. Meta tara dan ix-xog˙ol tkun qisek qieg˙ed f’˙olma kerha tal-biΩa’ li tixtieq to˙ro© minnha u li ma tistax tg˙addi. Film li jista’ jo˙loq diversi opinjonijiet.

NON-STOP

FURJUÛ

AZZJONI TREMENDA FIL-ÌEWWIENI TA’ AJRUPLAN Atturi Ewlenin: Liam Neeson, Julianne Moore, Michelle Dockery, Nate Parker; Lupita Nyong’0, Scoot McNairy, Omar Metwally, Linus Roache Direttur: Jaume Collet-Serra, Distributur: Studiocanal Films Ma˙ru© mill-KRS F’dawn l-a˙˙ar ftit snin Liam Neeson sar attur abbinat ma’ films ta’ azzjoni tremenda, F’Taken hu ˙arbat Pari©i meta serqulu t-tifla biex tinbieh g˙allprostituzzjoni u fis-sikwel, Taken 2 il-gang ta’ qabel ©ie g˙alih u, din id-darba, kines Istanbul bihom. G˙al darb’o˙ra, Neeson jer©a’ juri l-˙ila tieg˙u, l-aktar b’idejh fi thriller mimli eçitament, kwaΩi kollu ambjentat f’ajruplan tal-passi©©ieri.

G˙all-film Non-Stop (jixraq ˙afna jekk wie˙ed iqabbel dan ittitlu mal-azzjoni) hu re©a’ ng˙aqad mad-direttur Jaume Collet-Serra u mal-produttur, ukoll abbinat ma’ azzjoni qawwija, Joel Silver, li kollha kienu involuti fil-film Unknown. F’NonStop Neeson ja˙dem il-parti ta’ Bill Marks, impjegat minn kumpanija Amerikana tal-ajru b˙ala wie˙ed li jie˙u ˙sieb is-sigurtà waqt il-vja©© (air marshall).

Fil-ftu˙ naraw lil dan il-bniedem mhux f’siktu, bil-flixkun tal-wiski f’idu jistenna f’karozza qabel jirkeb l-ajruplan li fuqu suppost ikun il-protettur tal-passi©©ieri.

Billi kwaΩi qatt ma ji©ri xejn fejn hu jkun involut, issa tilef il-˙erqa li darba kellu. Din id-darba, waqt titjira fuq l-Atlantiku, minn New York g˙al-Londra, fuq il-mowbajl tieg˙u jibda jirçievi messa©©i misterjuΩi fejn ikollu domanda biex il-kumpanija tal-ajru tiddepoΩita mija u ˙amsin miljun dollaru f’kont ’il barra mix-xatt. Qabel dawn il-flus jid˙lu, kull g˙oxrin

Óin: 110 min. Çert. 12 A minuta se jmut passi©©ier. Fissura li jinsab irid ifittex min millpassi©©ieri qed jibg˙at xi informazzjoni, anke fuqu stess, u f’liema periklu gravi jinsab fih lekwipa©© kollu.

Non-Stop jer©a’ jesibixxi lil dan l-attur fis-solitu stil vjolenti tieg˙u.

L-eçitament, naturalment, dejjem jiΩdied, sakemm jasal il-final mimli kaos u ˙erba. L-istorja ta’ din il-produzzjoni, minkejja li hi xi ftit esa©erata, hija interessanti u ΩΩommok attent kwaΩi kontinwament. Óa©a ta’ min ifa˙˙arha hi li l-˙afna messa©©i li jg˙addu bejn il-protagonist u l-le˙en misterjuΩ fuq il-mowbajl jidhru b˙ala captions bi kliem kbar fuq il-liΩar.

Dawk li j˙obbu azzjoni furjuΩa Ωgur li se jaqtg˙u xewqithom.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: G˙al liema parti l-attur Matthew McConaughey reba˙ l-Oscar?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: JACOB FORMOSA, 53, Triq Santa Maria, il-Óamrun

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn is-26 u t-2 ta’ Marzu 2014

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

The Lego Movie The Monuments Men Robocop Lone Survivor That Awkward Moment 12 Years A Slave The Wolf Of Wall Street Jack Ryan: Shadow Recruit Free Birds All Is Lost

30

AvviΩi

09.03.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ Ó A D - D I N G L I : Maisonette modern, bl-g˙amara u lest

minn kollox. Bil-parapett privat, salott bil-gallarija, kmamar kbar tas-sodda, shower ensuite , kamra tal-banju bil-

jacuzzi , living-dining combined b’gallarija kbira u veduta mill-aqwa. Fih ukoll bir. Liberu u frank, bl-arja

Sejħa għall-

OFFERTI IL-MITA TIXTIEQ TAVŻA LI QEGĦDIN JINTLAQGĦU OFFERTI GĦAL:

- Provision of Air-Conditioning Maintenance and Support Services – T005/14 Data ta’ ħruġ: 26 ta’ Frar 2014 / Data ta’ għeluq: 26 ta’ Marzu 2014

Operaturi Ekonomiċi li huma interessati jipparteċipaw f’dawn is-sejħiet għall-offerti huma mħeġġa jieħdu nota tal-workshop li se jkun organizzat fis-Centre for Development Research and Training (CDRT), It-Telgħa ta’ Sa Maison, il-Furjana, nhar il-Ġimgħa 14 ta’ Marzu fid-9.00 ta’ filogħdu (CET). F’dawn ilworkshops, Operaturi Ekonomiċi jkollhom l-opportunità jsiru jafu aħjar kif għandhom jikkompilaw u jissottomettu l-offerti tagħhom online. Iktar informazzjoni tinsab fid-dokument tal-offerta.

Dawn is-sejħiet għall-offerti jistgħu jinkisbu mis-Sistema Elettronika għas-Sejħiet Pubbliċi (www.etenders.gov.mt) Għal aktar informazzjoni, kkuntattja lill-Contracts Management Department

2123 4710 www.mita.gov.mt

tieg˙u. BBQ area . Çentrali ˙afna, qrib g˙all-˙wienet, knisja u skola. Dirett mis-sid. Çempel 7980 9001 jew 7980 9002.

IL-FGU R A : Maisionettes u flats g˙all-bejg˙. Bargain . Ilkomun ser ikun lest mis-sid.

Flats k b a r b i p r e z z t a ’ €93,000. U maisonette , bieb g˙alih, bi prezz ta’ €99,000. Çempel 7983 5637 jew 2122 7725.

IÛ-ÛEJTUN: Maisionette lest minn kollox fl-ewwel sular bil-garaxx u l-arja tieg˙u. 198 metru kwadri b’salott, tliet kmamar tas-sodda, kçina, living-room , u Ωew© kmamar tal-banju u washroom. G˙allbejg˙ dirett ming˙and is-sid. Çempel 7966 3057.

IN-NADUR: Flat g˙all-kiri finNadur G ˙ a w d e x , b ’ Ω e w © kmam a r t a s - s o d d a , s a l o t t , kçina u k a m r a t a l - b a n j u .

Jinker a b i s - s e n a . I n b i g ˙ u wkoll ©bejniet tan-nag˙a© talbΩar, moxxi u friski, tal-aqwa kwalità. Çempel 9942 0781 jew 2155 8723.

IL-ÓAMRUN: Garaxx Ωg˙ir livell mat-triq fi triq prinçipali fil-Óamrun. Ideali biex jintuΩa b ˙ a l a ˙ a n u t . P r e z z negoz z j a b b l i t a ’ € 2 3 , 0 0 0 . Çempel 2122 5793 jew 9980 0273.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona t a ’ M a l t a . J i n b i e g ˙ u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek i l - k u n t r a t t . O f f e r t a speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Sett t a ’ k a m r a t a s - s o d d a prinçipali, kompluta bl- istorage , u Ω a t a f t i t l i x e j n .

Kundizzjoni ©dida.

Prezz ta’ €1200. Stainless steel fridge f ’ k u n d i z z j o n i tajba. Prezz €400. Ethanol fireplace ©did fjamant. Prezz €200. Dining table bil-˙©ie©a frosted u s a q a j n stainless steel . Prezz €250. 4 si©©ijiet tal-©ilda g˙all-kçina. Prezz €450. Çempel 9912 8103.

Karozza Hyundai Accent, 5 door , covers tas- seat ©odda, stereo/CD player © d i d , Liçenz j a u V R T i m ˙ l a s s i n g˙all-2014. Prezz ta’ €1300. Çempel 2148 5081 jew 7931 7303.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-ide j n C a s i o u C i t i z e n , kemm digital jew analogs , varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-ma r k a P i e r r e C a r d i n .

Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bilbatterija. Prezzijiet tajbin.

Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’

arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine , sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma ( vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih.

Tiswija bil-garanzija. Irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel 2141 7253 jew 9982 5389.

Mutur Yamaha Virago 535 F1.

Kundizzjoni tajba ˙afna. Çempel 7949 5662 jew 2149 5662.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew 9982 4139.

Sander , k a l i b r a t u r , Ω e w © piedi wisa’, kundizzjoni millaqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

NURSING Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants , nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds . G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946 / 9947 0178.

AvviΩi

09.03.2014

DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 908, 2145 4858 jew 7945 4908.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju.

Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com/privateinves.html

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards.

Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra.

G˙andna ssib wkoll kotba talmuΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleurde-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali

tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane .

Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 79 0 5 8 8 8 3 j e w id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.co m PAUL BUILDERS G˙al kull tip ta’ xog˙ol ta’ alterazzjonijiet ta’ bini, tibjid, tik˙il, ftu˙ ta’ bibien u twieqi, bdil ta’ soqfa, bdil ta’ travi tal-injam u ˙adid, ˙nejjiet, bini ta’ washrooms u kull xorta ta’ alterazzjonijiet fuq bini. Bennej tas-seng˙a u ta’ esperjenza li joffrilek l-aqwa servizz ming˙ajr diΩappunti. Çemplu g˙al stima b’xejn fuq 9917 1817.

QED INFIT TX U GÓALL-KIRI

DAR

A˙na koppja anzjana nixtiequ dar Ωg˙ira, preferibbilment f’Birkirkara, bil-kera fis-sena. G ˙ a n d n a b Ω o n n kamra tas- s o d d a , s a l o t t , kçina, kam r a t a l - b a n j u u

OFFERTA LI M’GÓANDEKX TITLEF AVVIÛ GÓAL 5 ÌIMGÓAT ISSA BI PREZZ TA’

€10 MINFLOK €14 2 AVVIÛI GÓAL 5 ÌIMGÓAT

€15 BISS!

bit˙a, isfel biss jekk jista’ jkun. Çempel 2700 5359, jew 7702 9501 jew 7702 9502.

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

31

32

Almanakk

09.03.2014

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

HI

15°C

15°C

15°C

LO

11°C

09°C

10°C

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 15°C L-INQAS TEMPERATURA: 10°C UV INDEX: 4 TEMP:

Ftit jew wisq imsa˙˙ab b’˙albiet iΩolati taxxita

VIÛIBBILTÀ:

Ìeneralment tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

­Is-Sibt

RIÓ:

Ritratt: Bay Retro

Moderat g˙al ftit qawwi mill-Grigal li jsir ˙afif g˙al moderat mill-Grigal g˙atTramuntana

BAÓAR:

Moderat

IMBATT: Baxx mill-Grigal

HI

15°C

14°C

14°C

LO

08°C

09°C

09°C Ix-Xatt ta’ Tas-Sliema mg˙asses bil-barbed wire tul ix-xatt kollu.

Ritratt datat fl-1944

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Buffet lunch

Chemimart Ltd, 20/21, Triq ir-Repubblika, Il-Belt Valletta Trinity Pharmacy, 32, Triq il-Marsa, il-Marsa St George’s Pharmacy, 21, Triq il-Kbira, Óal Qormi Marrit Pharmacy, Triq l-1 ta’ Mejju, Fleur-de-Lys, Birkirkara St Luke’s Pharmacy, Triq San Luqa, Tal-Pietà SpiΩerija Kappara, Ûbibu Lane, San Ìwann Harley Pharmacy, 1, Triq Nathalie Poutiatin Tabone, Tas-Sliema St Joseph Pharmacy, 164, Annibale Preca Street, Óal Lija M©arr Pharmacy, Triq il-Kbira k/m Triq Vitale, l-Im©arr, Malta Parkes Pharmacy, 582, Triq San Pawl, San Pawl il-Ba˙ar Sta Lucia Pharmacy, 1, Misra˙ Dorell, Santa Luçija Verdala Pharmacy, 57, Triq il-Gendus, Bormla St Elias Pharmacy Triq San Elija, ix-Xg˙ajra Gudja Pharmacy, 9, Triq San Çiru, il-Gudja Pasteur Pharmacy, Triq it-Tellerit, Óal Safi Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura, ÓaΩ-Ûebbu© Make Over Pharmacy, BLK A, Town Centre HOS, l-Imtarfa

Il-Mission Fund (VO /0015) qed torganizza buffet lunch nhar il-Óadd 23 ta’ Marzu 2014, fin-12.30, fil-Canifor Hotel, Triq in-Nakkri, il-Qawra.

Il-prezz huwa ta’ €18.00 g˙all-kbar u €9.00 g˙attfal (5-12-il sena). Trasport provdut bi ˙las ta’ €3.

G˙al aktar informazzjoi u riservazzjonijiet çemplu l-uffiççju 2141 3664 (mid-09.00 sas-13.00) jew lil Charles Decelis 2157 5351 / 9988 5078.

Pasta night Mission Fund (VO/0015) ser jorganizza pasta night nhar Il-Óadd 30 ta’ Marzu 2014, fis-19.00, fiç-Çentru San Frangisk, il-Óamrun.

Biljetti g˙all-kbar €10, u €6 tat-tfal (5-12-il sena).

Dawn jistg˙u jinxtraw ming˙and Sylvia Ebejer: 9945 8350 /2143 5968, jew ming˙and Saviour Farrugia: 7742 4192.

Ibbukkjaw kmieni biex ma tkunux diΩΩappuntati.

G˙awdex Azzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuççini, ir-Rabat, G˙awdex Joyce’s Pharmacy, Vjal it-8 ta’ Settembru, ix-Xag˙ra, G˙awdex

Lottu

45 10 05 44 68 13 80 23

Grand Lottery

00 03

Super 5

35

03

41

20

08

01 06 07 02 09

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

Ìurnata G˙awdex mal-kummissjoni nisa talÌilju – l-Imqabba Il-Kummissjoni Nisa fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza mawra ta’ ©urnata fil-gΩira G˙awdxija nhar il-Óadd 30 ta’ Marzu 2014. Din il-©urnata ser tikkonsisti fi smig˙ ta’ Quddiesa filg˙odu, kif ukoll l-ikla ta’ nofsinhar f’lukanda rinomata fil-Belt Victoria.

Trasport jitlaq mill-pjazza ewlenija tal-Imqabba fis7.30am. Kul˙add huwa m˙e©©e© li jattendi.

Riservazzjonijiet isiru fuq 7953 9542 u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tasSoçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Il-Kunsill Lokali tal-Furjana jippreΩenta Patrick’s Weekend

10.03.2006 – Il-Mars Reconnaissance Orbiter 11.03.2006 – Michelle Bachelet inawgurata ljasal fuq il-pjaneta Mars ewwel president femminili Çilena

B’kollaborazzjoni mal-Floriana A.F.C, il-Kunsill Lokali FurjaniΩ ser itella’ attività b’rabta ma’ Jum San Patrizju, nhar il-Óadd 16 ta’ Marzu.

Bosta attivitajiet ser ikunu qed jittellg˙u b’rabta ma’ dan il-jum. Ser tkun servuta birra ˙adra bi prezz speçjali – biss trid tkun liebes il-kulur a˙dar.

Ktieb

09.03.2014

KOMPETIZZJONI KTIEB Ktieb

STORJA TAL-PARTIT LABURISTA

F’g˙eluq is-sena minn meta ©ie elett Gvern Laburista, il-gazzetta KullÓadd qed ittella’ b’kompetizzjoni l-ktieb Storja tal-Partit Laburista.

Dan il-ktieb tal-SKS jelenka ©rajja ta’ partit li kien strumentali fil-kisbiet tal-©ustizzja soçjali u g˙all-˙elsien ta’ pajjiΩna: minn wie˙ed jiddependi mill-attività militari g˙al pajjiΩ li jg˙ix fil-˙elsien bil-˙idma tieg˙u. Jelenka l-©rajja ta’ moviment soçjali li biddel is-soçjetà li twieled fiha: minn soçjetà mg˙addsa fil-faqar, fl-injoranza u flin©ustizzji g˙al wa˙da msejsa fuq is-solidarjetà.

F’dan il-ktieb tinbena biçça biçça ma’ kull pa©na li ddawwar: l-iebes li j©ib mieg˙u l-bidu tal-Partit f’arena politika li kienet imdorrija toqtol kull moviment g˙all-bidla b˙alma g˙amlet ma’ Mikiel Anton Vassalli u Manwel Dimech: l-attakki bla raΩan tal-forzi konservattivi fuq il-Partit sal-punt li

tefg˙u g˙exieren ta’ ˙abrieka tieg˙u l-˙abs – u mhux darba; dnubiet mejta darbtejn u d-dfin filmiΩbla; il-vjolenza u l-persekuzzjoni. Imma daqstant ie˙or tara jikbru ma’ kull pa©na r-rieda, iddeterminazzjoni u l-entuΩjamu li kebbes it-twemmin Laburista.

Il-Partit Laburista jitqawwa u jbiddel dis-soçjetà kull darba li kien fil-gvern, u anke meta kien ’il barra minnu. Il-ktieb ilaqqg˙ek mal-fehmiet opposti g˙al dak li kien qed ja˙dem g˙alih ilPartit Laburista u ssegwi kif dawn il-forzi massnin spiççaw jitkellmu bl-istess lingwa tal-Partit Laburista – forsi l-akbar kisba ta’ dan il-Partit.

Storja tal-Partit Laburista huwa ktieb li jg˙idlek min kienu n-nies li sawru din l-istorja. Minn xiex g˙addew dawk li stqarrew bla tlaqliq it-twemmin tag˙hom fil-viΩjoni li po©©a quddiem il-poplu l-

Partit Laburista. Ktieb g˙an-nies li jag˙ti t-tlug˙ u l-inΩul ta’ din l-istorja u l-kisbiet li g˙amel il-Partit Laburista – iç-çirkostanzi, il-kif u l-meta ta’ kull kisba.

Dwar l-awtur Mario Cutajar twieled fl-1958. Dan hu l-˙ames ktieb tieg˙u u t-tieni wie˙ed li ˙are© f’din is-sensiela. Cutajar studja fl-Università ta’ Malta u dik ta’ Leicester fl-Ingilterra. Iggradwa fl-istudji soçjali u l- management . Dam ˙afna artikolista regolari.

Okkupa karigi fil-Partit Laburista u g˙al diversi snin kien uffiçjal tal-General Workers’ Union li tag˙ha kien ©ie elett ukoll Deputat Segretarju Ìenerali. Huwa ˙adem fil-management kemm fissettur privat u anke fis-settur pubbliku.

Mistoqsija: Min kienu t-tliet mexxejja tal-Partit Laburista li ppreçedew lil Joseph Muscat?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb STORJA TAL-PARTIT LABURISTA ©entilment ipprovduti minn SKS Publishers Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 16 ta’ Marzu Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00.

Intant, ir-rebbie˙a tal-kotba ID-DINJA TIEGÓI hija:

DORIS CEFAI, 47, Trejqet ix-Xilep, ix-Xg˙ajra.

33

34

Log˙ob

09.03.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 084 086 185 252 346 372 373 379 397 469 656 763 775 817 818 901

B’4 numri 0196 0297 0368 0779 1314 1542 2079 2200 2611 2618 2752 2888 3278 3496 3561 3749 3757 3907 4262 4314 4725 4757 4924 5038 5495 5568 6315 6382 6434 6662 7950 8152

8198 8521 9476 9611 9709 9912

B’5 numri

B’6 numri

03622 03939 05190 07866 12831 14450 17213 23258 23715 25837 36619 41905 42233 44797 55859 56128 57724 60722 62147 83674 90342 97303

254915 332082 639098 692033

Bi 8 numri 15342464 30488054 32086097 98067123

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibag˙tha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙: ALEX BONANNO, St Rita, 16/17, Triq il-Kostituzzjoni, iΩ-Ûejtun.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

4

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

09.03.2014

IRBAÓ €25 fI flus

09

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

24.

1.

Weqfin:

Min m’g˙andux salib g˙andu din (5) 4.

Jista’ jkun ballroom (4) 7,16.

Issalva (5) 9,12M. Ma nag˙mlux issew (9) 10.

Dan Ωgur mhux se jirba˙ (6) 12.

Ara 9 16.

Ara 7 18,22. G˙ajta g˙allg˙ajnuna (5) 19,23. Hekk huma l-atturi (7) 20.

Dan Ωgur negattiv (5) 21.

Mhux mejjet (3) 23.

Ara 19

1.

2,3.

3.

5,6.

6.

8.

11,21W. 12,17.

13.

14.

(6) 15.

17.

21.

22.

IΩjed (5)

Fl-ilma jg˙ix (6) Deçmi (6) Ara 2 B’xejn dawn (6) Ara 5 Ji©bidni (9) Óaddiem fuq vapur (5) Tag˙tini l-˙alib (5) Laboratorju mqassar (3) Kartiera bl-IngliΩ Iffanfra (6) Ara 12 wieqfa Ara 11 Ara 18

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin 1,11. Ûarbuna, 4.

ASAP, 7,9. Ûamma, 10.

Awturi, 12.

Tartru, 16.

Tea, 18,19. ErΩut, 20.

Btala, 21.

Tul, 23.

Real, 24.

Arana.

Weqfin 1.

2,22.

3,12W. 5,6.

8.

13,21W 14.

15.

17.

Ûammet, Realtà, UΩata, Stupri, Awstralja, Rettur, UΩanza, Studja, Eku.

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: A˙wa li ©ejjin mill-univers ta’ Asgard

Attur 1 :

Attur 2 :

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Taylor Lautner

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA TANIA CARABOTT, 25, Dock Street, l-Imsida, MSD 1263.

Robert Pattinson

35

36

Sports

09.03.2014

gÓIx Il-ÓolMa

taÓrIÌ fIl-ÌInnastIka

Il-Plejer escort ta’ McDonalD’s gÓat-tazza taD-DInja 2014 Il-programm tal-McDonald’s tal-Plejer Escort jag˙ti l-opportunità lil tifel jew tifla li jimxu fi grawnd id f’id ma’ plejer internazzjonali tal-futbol, qabel partita tas-semifinal tat-Tazza tad-Dinja li se ssir f’Rio de Janeiro l-BraΩil f’Lulju li ©ej.

Skont Liza Bianco, lEΩekuttiv tal-Marketing ta’ McDonald’s f’Malta: “A˙na onorati li qed noffru din lopportunità unika f’Malta, b˙ala ringrazzjament lill-klijenti kollha tag˙na.”

Tfal minn 51 pajjiΩ differenti se jie˙du sehem fil-programm tal-Plejer Escort tal-McDonald’s fis-sajf li ©ej. Tifel jew tifla minn Malta bejn sitta u g˙axar snin se jg˙ix il-˙olma tat-Tazza tad-Dinja fil-BraΩil ma’ ©enitur jew xi ˙add li jie˙u ˙siebu.

Il-programm tal-Plejer Escort

tal-McDonald’s jinkludi diversi avvenimenti f’Rio, fost l-o˙rajn li t-tifel jew tifla jimxu mal-plejer fil-grawnd, log˙ob tal-futbol g˙at-tfal li jie˙du sehem fil-programm mid-dinja kollha, u anke tours madwar Rio. Il-©enituri li jixtiequ li t-tfal tag˙hom jipparteçipaw, g˙andom iΩuru s-sit ta’ Mc Donald’s Malta www.mcdonalds.com.mt, u japplikaw minn fuq l-internet. Ir-rebbie˙/a ikun im˙abbar fl-10 ta’ April.

Barra minn hekk, minn dissena, McDonald’s g˙aΩel li jippremja lill-adulti wkoll billi joffrilhom l-opportunità li jkunu parti mill-˙olma wkoll.

Wie˙ed jista’ jirba˙ erbat ijiem im˙allsin f’Rio, li jinkludi ˙las tat-titjiriet, akkomodazzjoni u biljett g˙all-finali tat-Tazza tadDinja.

Biex wie˙ed jid˙ol f’din ilkompetizzjoni jrid jid˙ol filpa©na ta’ Facebook ta’ McDonald’s Malta fuq www.facebook.com/McDonal dsMT, jag˙fas fuq it- tab ‘Contest’, u jwie©eb mistoqsijiet qosra fuq il-futbol.

In-nies li jwie©bu tajjeb dawn il-mistoqsijiet jid˙lu f’polza kull ©img˙a; isem wie˙ed ji©i m˙abbar kull ©img˙a g˙al erba’ ©img˙at wara xulxin fuq il-programm tal-isports Kontrattakk, li jixxandar kull nhar ta’ Óadd fuq TVM2.

“Mc Donald’s huwa onorat li jappo©©ja inizjattivi b˙al dawn sabiex jirringrazzja lit-tfal, kif ukoll lill-adulti billi jippremjahom b’memorji uniçi li jibqg˙u jiftakruhom g˙al ˙ajjithom kollha,” temmet tg˙id isSinjura Bianco.

Il-©innastika hu sport divertenti, bla periklu u mimli sfidi li joffri opportunitajiet ta’ moviment u koordinazzjoni g˙al tfal Ωg˙ar biex jiΩviluppaw il-˙iliet fiΩiçi, soçjali u emozzjonali tag˙hom. FilKumpless Sportiv tal-KMS f’Óal Kirkop, l-g˙alliema tal©innastika j˙arr©u lill-parteçipanti f’eΩerçizzji li jiΩviluppaw il-flessibbiltà muskolari, is-sa˙˙a u l-istamina. B’hekk it-tfal isiru aktar konxji talqag˙da fiΩika u l-movimenti kkoordinati tag˙hom. Il-programm sponsorjat minn Kellogg’s hu ddisinjat biex, minn età Ωg˙ira, jg˙in lillparteçipanti jiΩviluppaw il˙iliet neçessarji biex aktar ’il quddiem jikkompetu f’livelli og˙la.

Robert Portelli, il-Kap talProgramm ta’ KMS Skolasport, qal: “Il-©innastika hi meqjusa minn ˙afna b˙ala l-baΩi ta’ ˙afna dixxiplini sportivi. Dan g˙aliex tg˙in littfal jiΩviluppaw l-a©ilità, ilbilanç u l-koordinazzjoni me˙tie©a f’kull tip ta’ sports ie˙or, u anke g˙all-˙ajja ta’ kuljum. Hu ta’ inkora©©iment kbir li tara studenti li bdew il©innastika permezz tal-programm tag˙na jibqg˙u javvanzaw g˙al-livell nazzjonali.”

Is-sessjonijiet tal-©innastika offruti mill-Kunsill Malti g˙all-Isport b˙ala parti millprogramm ta’ Skolasport, isiru kuljum bejn it-Tnejn u lÌimg˙a waranofsinhar filKumpless Sportiv tal-KMS f’Óal Kirkop. Ta˙t is-superviΩjoni tal-kowçis, is-sessjonijiet ta’ 75 minuta jkunu mqassma f’ta˙ri© differenti li jinkludi eΩerçizzji fuq ilbeam , vault , u trampoline .

B’hekk kull parteçipant jiΩviluppa l-kapaçità tieg˙u skont kemm ikun jista’.

Kellogg’s, l-ikbar produttur taç-çereali tal-kolazzjon fiddinja, ilha tisponsorja l-programm KMS Skolasport g˙al dawn l-a˙˙ar 14-il sena b˙ala parti mill-impenn tag˙ha li nutrizzjoni tajba flimkien ma’ eΩerçizzju fiΩiku jwasslu g˙al stil ta’ ˙ajja li hi tajba g˙assa˙˙a.

Minbarra f’Óal Kirkop, il©innastika qed tkun mg˙allma f’lokalitajiet o˙ra tal-KMS Skolasport inkluΩ kull nhar ta’ Ìimg˙a filKumpless Sportiv talKottonera, kull nhar ta’ Sibt fl-Iskola Sekondarja tal-Bniet Sta Klara f’Pembroke u filKumpless Sportiv f’TalQroqq, u minn nhar ta’ Tnejn sas-Sibt fl-Iskola Sekondarja tas-Subien Marija Re©ina filMosta.

KMS Skolasport g˙adha qed tilqa’ l-applikazzjonijiet g˙allkorsijiet li g˙adhom disponibbli u li jibqg˙u sejrin sat-30 ta’ Mejju 2014. Ir-rati tal-applikazzjoni jin˙admu prorata skont is-semestru. Termini u kundizzjonijiet japplikaw.

G˙al iktar tag˙rif dwar ilklassijiet tal-©innastika jew iddixxiplini sportivi l-o˙ra pprattikati fil-KMS Skolasport, wie˙ed jista’ jikkuntattja lisSezzjoni tal-Programmi fluffiççju ewlieni tal-Kunsill Malti g˙all-Isport bin-numru: 2203 6000, jew bl-email: programmes@sportsmalta.org.mt, inkella jΩur is-sit elettroniku: www.sportsmalta.org.mt

Sports

09.03.2014

judo

It-30 edIzzjonI tal-open InternazzjonalI ta’ Malta tal-judo

37

Futbol tan-nISa Il-©img˙a li g˙addiet kellna sorpriΩa rari f’din il-kompetizzjoni tal-ewwel diviΩjoni tan-nisa meta B’Kara, iç-champions renjanti, tilfu kontra M©arr bl-iskor ta’ 2-1 biex issa Hibs qed jokkupaw l-ewwel post tal-klassifika wa˙edhom meta tal©img˙a l-o˙ra kellhom dan l-unur flimkien ma’ B’Kara. B’din ir-reb˙a M©arr issa jinsabu t-tielet.

Log˙ob li jmiss It-Tlieta Pembroke Luxol Kirkop

vs vs vs

Gozo fil-grawnd ta’ Pembroke fis-18.00 Hibs fil-grawnd ta’ Luxol fit-20.15 B’Kara fil-grawnd tal-Im©arr fit-20.15

RiΩultati Luxol vs Hibs vs B’Kara vs

Gozo Kirkopp Pembroke

1-6 4-0 4-0

Klassifika Il-Federazzjoni Maltija tal-judo qed tipprepara biex torganizza t30 edizzjoni tal-Open Internazzjonali ta’ Malta tal-judo nhar is-Sibt u Óadd li ©ej fil-15 u 16 ta’ Marzu. Dan l-avveniment huwa speçjali g˙all-judoka Malti f’˙afna modi. Judoka Ωg˙aΩag˙ ikollhom l-opportunità li jikkompetu u jittrenjaw ma’ atleti internazzjonali ming˙ajr ˙afna nfiq ta’ flus biex jivvja©©aw. Óafna judoka, li aktar tard saru ismijiet sinomi mal- judo b˙al Marcon Bezzina, Jeremy Saywell u Joanna Camilleri, bdew il-karriera internazzjonali tag˙hom tal-judo f’dan l-avveniment. Dan l-avveniment huwa wkoll tar©a importanti g˙all-uffiçjali, inkluΩi referis, li jkollhom l-opportunità li jirrefjaw atleti internazzjonali flimkien ma’ referis internazzjonali. Din is-sena, ir-referis se jkollhom sfida iktar mis-soltu f’dan l-avveniment, peress li l-Federazzjoni Internazzjonali g˙adha kif ikkonfermat ir-regoli ©odda li se jintuΩaw g˙al dan il-perjiodu Olimpiku. Ûew© referis nazzjonali millItalja ©ejjin Malta biex jassistu f’dan l-avveniment: Maestro Giulio Sacchi u Maestro Paolo Monaco. Maestro Monaco reba˙ erba’ midalji fil-kampjonati Taljani qabel ma rtira u aktar tard sar wie˙ed mill-kowçis tal-Fiamme

Gialle. Maestro Sacchi kien fuq ilpodju diversi drabi fil-kategoriji tal-etajiet kollha tal-kampjonati nazzjonali Taljan. Hu kien ukoll is-seba’ fil-kampjonati Ewropej taΩ-Ωg˙aΩag˙ u reba˙ midalja talfidda fil-European Youth Olympic Festival EYOF f’Bath (dak EYOD ˙in). Fl-2004, Sacchi kien ikkompeta fl-Open Internazzjonali talJudo ta’ Malta u reba˙ midalja talbronΩ fil-kategorija tat-73kg.

Monaco u Sacchi se jirrefjaw flimkien mar-referis Maltin Lloyd Caruana, Abdul Rahman Lativ, Chris Busuttil u Alex Bezzina; dan tal-a˙˙ar huwa wkoll id-direttur tekniku tal-judo.

F’dan l-Open se jie˙du sehem atleti minn seba’ pajjiΩi: Malta, lItalja, il-Ìermanja, il-Gran Brittanja, is-Slovakkja, is-Serbja u l-Istati Uniti. It-tim tal-kbar ta’ Malta se jkun mag˙mul minn Marcon Bezzina, Kriss Law, Isaac Bezzina u Murman Korchilava li jikkontestaw fil-kategoriji tag˙hom. Madankollu, ix-xena ewlenija din is-sena se tkun maqsuma mal-istilel tal-judo tal-futur – it-tim tal-kadetti li se jikkontestaw il-kategoriji tal-kbar.

L-Open Internazzjonali tal-Judo ta’ Malta (kategoriji tal-kbar) u tTazza Promozzjonali Fra Andrea Bertie (kategoriji tal-Espoir, kadetti u juniors) se jsiru nhar is-Sibt 15 Marzu fil-Boççi Drome fil-

Kumpless Sportiv tal-Kottonera. Lavveniment iddedikat g˙aΩ-Ωg˙ar nett tal-federazzjoni, id-Dragons, se jsir il-Óadd 16 Marzu fl-10 ta’ filg˙odu.

Kamp ta’ ta˙ri© minn Alfredo Monti Maestro Alfredo Monti, 8 Dan, champion Ewropew, diversi drabi champion nazzjonali, u membru onorarju tal-Federazzjoni Maltija tal-Judo, irritorna Malta biex imexxi kamp ta’ ta˙ri© mat-timijiet tal-kadetti u l-kbar, inkluΩ Francesco Aufieri li qed i˙ejji g˙al-Log˙ob Olimpiku g˙aΩÛg˙aΩag˙. Monti kien qatta’ xi snin jikkowçja t-timijiet tag˙na f’Malta u kien ukoll akkumpanja lil Marcon Bezzina g˙al-Log˙ob Olimpiku f’Ateni fl-2004.

Matul iΩ-Ωjara tieg˙u, Monti mexxa wkoll kors ta’ a©©ornament g˙all-kowçis tal- judo f’Malta. Fl-g˙eluq ta’ dan it-ta˙ri© id-direttur sportiv tal-Federazzjoni Maltija ng˙ata sorpriΩa minn Monti meta dan tal-a˙˙ar, b˙ala turija ta’ rispett g˙ad-direttur sportiv u ˙abib Malti, ppreΩenta ç-çinturin a˙mar u abjad tieg˙u lil Bezzina. Dan l-Obi (çintorin) kien ©ie ppreΩentat lil Monti millg˙alliem tieg˙u, Otani. Alex Bezzina huwa 6 Dan (çinturin a˙mar u abjad).

ÛwIeMel

dISa’ tIÌrIjIet FId-dISa’ laqgÓa tal-IStaÌun Illum fil-Marsa jkollna d-disa’ Laqg˙a tal-Ista©un bi programm ta’ disa’ ti©rijiet. Fost dawn ikun hemm Ωew© semifinali tal-Kategorija Bronze tal-Kampjonat Assigura. Barra minn hekk se jkollna ˙ames heats tat-Tazza Ray Auto Dealer. Il-programm jibda fis-13.30.

Il-programm kollu huwa dan: Ti©rija 1 Klassi Silver: fuq distanza ta’ 2140 metru, heat 6 tat-Tazza Ray Auto Dealer u tibda fis-13.30 Ti©rija 2 Klassi Bronze: fuq distanza ta’ 2140 metru, semifinali 1 tal-Kampjonat Assigura u tibda fis13.55 Ti©rija 3 Klassi Bronze: fuq distanza ta’ 2140 metru, semifinali 2 tal-Kampjonat Assigura u tibda fis14.20 Ti©rija 4 Klassi Silver: fuq distanza ta’ 2140 metru, heat 7 tat-Tazza Ray Auto Dealer u tibda fit-14.45 Ti©rija 5 Klassi Silver: fuq distanza ta’ 2140 metru, heat 8 tat-Tazza Ray Auto Dealer u tibda fit-15.10 Ti©rija 6 Klassi Silver: fuq distanza ta’ 2140 metru, heat 9 tat-Tazza Ray Auto Dealer u tibda fit-15.35 Ti©rija 7 Klassi Silver: fuq distanza ta’ 2140 metru, heat 10 tat-Tazza Ray Auto Dealer u tibda fl-16.00 Ti©rija 8 Klassi Premier: fuq distanza ta’ 2640 metru, u tibda fl-16.25 Ti©rija 9 Klassi Gold: fuq distanza ta’ 2640 metru u tibda fil-16.50

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Hibs B’Kara Gozo M©arr Kirkop Pembroke Luxol

L 13 13 13 12 13 13 13

R 12 11 8 8 3 1 1

D 0 0 0 0 1 1 0

T 1 2 5 4 9 11 12

F 66 43 40 29 12 10 13

K 6 8 26 19 33 53 68

+/60 35 14 10 -17 -43 -55

Pti 36 33 24 24 10 04 03

Inawgurat Il-klabb ta’ Senglea gunnerS Is-Segretarju Parlamentari Stefan Buontempo radd ˙ajr lil bosta voluntiera li qed ja˙dmu bla ˙las u g˙al ˙inijiet twal imbieg˙da millfamilja, ˙alli madwar il-pajjiΩ ikun hawn çentri sportivi sabiex iΩΩg˙aΩag˙ tag˙na jkollhom Ωvog fejn imorru u jqattg˙u xi ˙in ma’ s˙abhom f’ambjent trankwil u san.

Stefan Buontempo qal dan waqt li kien qed jinawgura l-klabb ta’ Senglea Gunners, wara li sar xog˙ol ta’ manutenzjoni estensiv u tisbi˙. Huwa awgura l-klabb ta’ Senglea Gunners aktar suççessi.

38

Sports

09.03.2014

PREMIER INGLIÛ RIÛULTATI West Brom v Man United Cardiff City v Fulham Crystal Palace v Southampton Norwich City v Stoke City Chelsea v Tottenham Hotspur FA CUP Arsenal v Everton

0-3 3-1 0-1 1-1 ?-?

?-?

LOGÓOB GÓAL-LUM Wayne Rooney jiççelebra hekk kif il-United jiskurjaw it-tieni gowl

MANCHESTER UNITED DDOMINAW BARRA MINN DARHOM CHELSEA TAJBIN WISQ GÓAL TOTTENHAM

Sheffield U v Charlton A Hull City v Sunderland Man City v Wigan A

15.00 17.05

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Chelsea Liverpool Arsenal Manchester City Tottenham H Everton Manchester U Newcastle United Southampton West Ham United Hull City Stoke City Swansea City Aston Villa Norwich City Crystal Palace West Brom Sunderland Cardiff City Fulham

28 28 28 26 27 27 27 28 28 28 28 28 27 27 27 26 27 26 27 28

19 18 18 18 15 13 13 13 10 8 8 7 7 7 7 8 4 6 5 6

6 5 5 3 5 9 6 4 9 7 6 9 7 7 7 2 13 6 7 3

3 5 5 5 7 5 8 11 9 13 14 12 13 13 13 16 10 14 15 19

52 73 52 69 36 38 43 37 38 31 30 28 36 27 20 18 31 26 19 28

22 35 28 27 33 27 31 39 35 35 35 42 40 37 39 36 39 42 48 62

63 59 59 57 50 48 45 43 39 31 30 30 28 28 28 26 25 24 22 21

Manchester United Ωammew it-tamiet tag˙hom miftu˙a li jiksbu post malewwel erbg˙a, wara li lbiera˙, barra minn darhom, g˙elbu lil West Brom bliskor ta’ 3-0.

Fl-34 minuta log˙ob kien Jones li po©©a lir-Red Devils fil-vanta©©. Wara li Rafael ra d-daqqa ta’ ras tieg˙u ta˙bat mal-lasta, Jones g˙amel dak li m’g˙amilx sie˙bu l-BraΩiljan, u b’daqqa ta’ ras tefa’ fix-xibka.

Il-Baggies min-na˙a tag˙hom bdew jitfg˙u ftit pressjoni fuq l-avversarji.

Infatti marru fil-viçin li jiksbu l-gowl tad-draw permezz ta’ Victor Anichebe.

Però l-United baqg˙u jΩommu sod sakemm aççertaw ir-reb˙a permezz ta’ Wayne Rooney, fil-65 minuta log˙ob.

B˙al ta’ qabblu l-gowl wasal minn daqqa ta’ ras. Óames minuti mit-tmiem, Danny Welbeck issi©illa r-reb˙a. G˙al United din kienet reb˙a konviçenti speçjalment meta wie˙ed iqis li g˙adhom ©ejjin minn telf ta’ 2-0 kontra l-

Olympiakos fiç-Champions League. Fla˙˙ar partita li kellhom kontra West Brom, f’Settembru li g˙adda United kienu tilfu f’Old Trafford bl-iskor ta’ 21.

Cardiff kisbu tliet punti importanti bittama li jinqalg˙u miΩ-Ωona ta’ relegazzjoni wara li g˙elbu lil Fulham bl-iskor ta’ 3-1. G˙al Fulham dien kienet majnata o˙ra fil-qieg˙ tal-klassifika.

L-ewwel gowl tal-partita wasal proprju fl-a˙˙ar battuti tal-ewwel taqsima mid-difensur ta’ Cardiff Steven Caulker.

Fis-60 minuta log˙ob, Holtby kiseb ilgowl tad-draw g˙al Fulham, pero’ l-istess Caulker re©a’ po©©a lil Cardiff filvantag©. Fulham ˙adu d-daqqa talmewt fil-71 minuta log˙ob wara li Riether tefa’ fix-xibka tieg˙u stess.

Southampton g˙elbu lil Crystal Palace, bl-iskor minimu ta’ 1-0. L-unika gowl wasal minn Rodriguez fis-37 minuta log˙ob.

Norwich u Stoke qasmu l-punti wara li l-partita ntemmet bl-iskor ta’ 1-1.

BUNDESLIGA

SERIE A BAYERN MUNICH GÓADDEW MINN FUQ WOLFSBURG SCHALKE B’4 KONTRA HOFFENHEIM

Bradley Johnson po©©a lil Norwich filvanta©© u Walters skurja l-gowl taddraw wara li ma falliex minn 11-il metru.

Chelsea g˙elbu lil Tottenham 4-0. Lewwel taqsima tat l-impressjoni li t-timijiet tant ma ridux jitilfu li bdew jikkançellaw lil xulxin. Kemm Chelsea kif ukoll Tottenham kellhom lokkaΩjonijiet tag˙hom tul it-taqsima.

Imma appena bdiet it-tieni taqsima Chelsea bdew ftit ftit ikunu a˙jar u appuntu fi spazju ta’ erba’ minuti bejn is-56 u s-60 minuta skurjaw darbtejn, lewwel Samuel Eto’o u imbag˙ad penalty ta’ Eden Hazard, barra minn hekk f’din l-a˙˙ar azzjoni tal-penalty Tottenham tkeççilhom Younes Kaboul.

Partita mag˙luqa, Tottenham ma kienx fadlilhom ebda çans minkejja li kien g˙ad fadal aktar minn nofs sieg˙a log˙ob.

Fit-88 u d-89 minuta Ba skorja darbtejn o˙ra g˙al Chelsea g˙al skor finali ta’ 4-0.

13.00

RIÛULTATI

RIÛULTATI Borussia M v Augsburg Hamburger SV v E Frankfurt Hannover 96 v Bayer L Schalke 04 v Hoffenheim VfB Stuttgart v Braunschweig Nurnberg v Werder Bremen

1-2 1-1 1-1

Juventus v Fiorentina Bologna v Sassuolo ChievoVerona v Genoa Inter v Torino Lazio v Atalanta Parma v Hellas Verona Sampdoria v Livorno SSC Napoli v Roma

2-2 Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM 15.30

Mainz 05 v Hertha Berlin

17.30

Tard

LOGÓOB GÓAL-LUM

1-1

Freiburg v Borussia Dortmund

18.00

Udinese v AC Milan Catania v Cagliari

KLASSIFIKA

12.30 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 18.30 20.45

KLASSIFIKA

TIM

L

R

D

T

F

K

P

Bayern Munich Borussia D Bayer Leverkusen Schalke 04 Wolfsburg Mainz 05 Borussia M Hertha Berlin Augsburg Hoffenheim Hannover 96 Werder Bremen Nurnberg E Frankfurt VfB Stuttgart Hamburger SV Freiburg Braunschweig

23 23 23 23 22 23 23 23 23 22 23 23 23 22 22 23 23 23

21 14 14 12 12 11 10 10 10 6 7 6 4 5 5 5 4 4

2 3 1 5 3 4 6 5 5 8 4 7 11 7 4 4 7 4

0 6 8 6 7 8 7 8 8 8 12 10 8 10 13 14 12 15

66 54 39 42 38 32 40 34 35 46 30 26 27 24 35 38 22 17

10 27 26 35 26 35 29 27 33 46 42 46 40 38 47 52 44 42

65 45 43 41 39 37 36 35 35 26 25 25 23 22 19 19 19 16

Bayern Munich re©g˙u rrimarkaw ssuperjorità tag˙hom wara li g˙elbu lil Wolfsburg bl-iskor ta’ 6-1. Kienu Wolfsbug li marru fil-vanta©© permezz ta’ Naldo fis-17-il minuta log˙ob. Pero’ g˙axar minuti wara Bayern irrispondew permezz ta’ Shaqiri.

IΩ-Ωew© timijiet da˙lu jistrie˙u flewwel taqsima f’parità. Fit-tieni taqsima Bayern ˙adu l-mazz f’idejhom wara li Thomas Muller skurju hat-trick u Mandzukic doppjetta. Ribery issi©©illa rreb˙a g˙al Bayern wara li re©a’ rritorna g˙al-log˙ob. B’din ir-reb˙a, Bayern bag˙tu messa©© ta’ twissija lil Arsenal wara li Ω-Ωew© timijiet se jiltag˙u kontra xulxin fiç-Champions League.

Schalke g˙elbu lil Hoffenheim bl-iskor ta’ 4-0. Il-protagonista tal-partita kien

Huntellar wara li skurja hat-trick .

Schalke marru fil-vanta©© wara biss sitt minuti. Huntelaar g˙amilhom tnejn wara nofsieg˙a log˙ob. Fit-tieni taqsima, Obasi skurja t-tielet gowl g˙al Schalke u Huntelaar re©a’ niΩΩel ismu 11-il minuta mit-tmiem u ssi©©illa rreb˙a g˙al Schalke.

Wara ˙ames partiti jitilfu, Leverkusen temmew il-fjask li kienu g˙addejjin minnu u lbiera˙ ˙adu punt kontra Hannover. Kienu Leverkusen li marru fil-vanta©© wara li Gastro sab ix-xibka. Óames minuti wara, Leverkusen tilfu lvanta©© minimu li kellhom wara li rudnevs sab ix-xibka g˙al Hannover.

Hannover fallew milli jiskurjaw it-tieni gowl wara li Bernd Leno ça˙˙ad lil Huszti minn ˙dax-il metru.

TIM Juventus Roma SSC Napoli Fiorentina Inter Hellas Verona Parma Torino AC Milan Lazio Genoa Udinese Sampdoria Atalanta Cagliari ChievoVerona Bologna Livorno Catania Sassuolo

L 25 25 25 25 26 25 24 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25

R 21 17 15 13 10 12 9 9 9 9 8 8 7 8 5 5 4 5 4 4

D 3 7 6 6 11 3 10 9 8 8 8 4 7 4 10 6 9 5 7 5

T 1 1 4 6 5 10 5 7 8 8 9 13 11 13 10 14 12 15 14 16

F 60 49 50 45 43 43 38 39 39 33 28 29 27 25 23 19 22 26 19 25

K 19 11 28 28 29 42 29 32 35 34 32 36 37 37 35 35 41 45 43 54

P 66 58 51 45 41 39 37 36 35 35 32 28 28 28 25 21 21 20 19 17

Sports

FUTBoL MALTI - cHAMPIoNSHIP PooL

IL-PREMIER LEAGUE MALTI

HIBERNIANS LURA FIT-TIELET PoST, GÓALKEMM B’LoGÓBA AKTAR

KLASSIFIKA cHAMPIoNSHIP PooL

Hibernains Balzan Youths (HT 2-1)

Ritratti: STEPHEN GATT

09.03.2014

4 2

Negrin Jose Luis (Balzan) segwit minn Kristensen Bjorn (Hibs)

Hibernians irritornaw g˙ar-reb˙ b’reb˙a komda ta’ 42 fuq Balzan Youths u re©g˙u telg˙u fit-tielet post taç-Championship Pool – huma g˙andhom punt aktar minn Sliema Wanderers u partita aktar, Sliema llum jiltaqg˙u kontra B’kara.

Wara biss Ωew© minuti log˙ob Balzan marru fuq quddiem. Korner mix-xellug ta’ Zarate u daqqa ta’ ras ta’ ANDREW SCILUNA, li l-gowler Borg ma Ωammx u l-ballun jibqa’ die˙el fix-xibka.

Fil-21 minuta Hibs kisbu d-draw. Xutt mil-qrib ta’ JACKSON LIMA SIQUERA ja˙bat mal-wieqfa, jolqot il-gowler Bartolo u jispiçça fix-xibka.

Ftit minuti wara, fil-25 minuta Hibs marru g˙allewwel darba fil-vanta©© meta ing˙ataw penalty g˙al fawl ta’ Magro fuq Obiefule fil-kaxxa. Mill-11 ilmetru CLAYTON FAILLA g˙amilhom 2-1.

Appena bdiet it-tieni taqsima Hibs Ωiedu l-vanta©© meta fit-48 minuta g˙amluhom 3-1. Pass ta’ Obiefule lejn Dos Santos, dan lejn CLAYTON FAILLA li x-xutt diagonali tieg˙u mix-xellug g˙eleb lil Bartolo fil-lasta tal-Youths. Ûew© minuti wara Hibs kienu g˙oddhom g˙amluhom erba’ meta Obiefule rçieva kross millemin u wa˙du quddiem il-gowler avversarju laqat il-wieqfa.

Fl-54 minuta Balzan naqqsu d-distakk meta minn freekick mix-xellug, daqqa ta’ ras tajba ta’ MARK SPITERI ma tat ebda çans lill-gowler Borg tal-Hibs biex isalva.

Fit-78 minuta Hibs kellhom çans tajjeb ie˙or ta’ gowl meta Dos Santos qassam lis-sostitut Farrugia, iΩda dan ra x-xutt tieg˙u salvat mill-gowler Bartolo.

Tliet minuti fil-˙in miΩjud il-gowler Bartolo ta’ Balzan g˙amel save brillanti fuq xutt ta’ Dos Santos u l-korner ta’ Failla kien imblukkat minn difensur bilballun imur g˙and JEAN PAUL FARRUGIA li skorja biex g˙amel li skor finali 4-2.

HIBS: Borg, Failla, Chricop, Kristensen, Siquera, Dos Santos, Camilleri (Degabriele 72), Obiefule (Farrugia 69), Radusimovic, Tabone Desira, Cohen (Bezzina 90). KOWÇ: Branko Nisevic BALZAN Y: Bartolo, Micallef, Sciberras (Aboulezz 71), Negrin (Darmanin 62), Vignaroli, Spiteri, Scicluna, Bezzina, Magro, Zarate, Grioli. KOWÇ: Jesmond Zerafa SKURJAW: Andrew Scicluna (B) 2 min, Jackson Lima Sequeira (H) 21 min, Clayton Failla (H) pen 25 u 48 min, Mark Spiteri (B) 54 min, Jean Paul Farrugia (H) 93 min.

PLEJER TAL-LOG BA: Clayton Failla, Hibernians REFEREE: Fyodor Zammit

FUTBoL MALTI - RELEGATIoN PooL

IT-TIELET REBÓA TAL-BIRGU FUQ IR-RABAT Vittoriosa Stars....................................................3 Rabat Ajax...........................................................1 (HT 1-0)

Joseph Caruana (Rabat) f’azzjoni ma’ Agular Jose Filipe (Vittoriosa)

Ilbiera˙ Vittoriosa Stars irre©istraw it-tielet reb˙a tag˙hom fuq ir-Rabat Ajax dan l-ista©un meta g˙elbuhom 3-1. B’din ir-reb˙a l-Birgu Ωammew ittamiet tag˙hom li jibqg˙u fil-Premier l-ista©un li ©ej, ˙ajjin.

L-Istars marru fuq quddiem wara 20 minuta imma imbag˙ad g˙addew minn perjodu diffiçli meta l-Ajax ©abu d-draw. Madanakollu huma irpiljaw u skurjaw darbtejn biex issa g˙addew b’Ωew© punti lil Qormi li llum jiltaqg˙u kontra Naxxar Lions.

Rabat ˙olqu l-ewwel çans tal-partita wara erba’ minuti meta Carrillo avvanza mix-xellug, qassam eΩatt lejn Micallef li xxuttja fil-baxx u Muscat fil-lasta

tal-Birgu salva. L-istess Carrillo re©a’ kien perikoluΩ fl-10 minuta meta da˙al mix-xellug u x-xutt tieg˙u g˙adda ftit barra.

Il-gowler Rabti, Velimirovic kien prominenti bejn l14 u d-19-il minuta meta l-ewwel laqa’ façilment xutt ta’ Torri u imbag˙ad kien tajjeb meta ˙eles millperiklu l-lasta tieg˙u minn xutt perikoluΩ millbog˙od ta’ Aguiar.

Fit-22 minuta Vittoriosa marru fil-vanta©©. Pereira ˙arab mil-lemin u pprovda pass perfett lil OSCAR GUERRERO li g˙eleb lil Velimirovic. Hawn Vittoriosa ˙adu r-riedni tal-partita f’idejhom u kienu g˙oddhom irduppjaw f’Ωew© okkaΩjonijiet minn Martin u Agiuar iΩda x-xuttijiet ta’ dawn it-tnejn g˙addew barra.

Rabat bdew it-tieni taqsima tajjeb meta l-ewwel kellhom attentat ta’ Licari li qabeΩ l-a˙˙ar difensur iΩda l-gowler Muscat kien attent u ˙are© fil-˙in biex salva s-sitwazzjoni. Imbag˙ad fit-53 minuta Rabat kisbu d-draw. Carrillo kkrossja mil-lemin, id-difensuri tal-Birgu kklerjaw ˙aΩin bil-ballun imur g˙and JONATHAN BAJADA li b’xutt tajjeb g˙eleb lil Muscat.

Fit-62 minuta Vittoriosa re©g˙u marru fil-vanta©©.

Guerrero da˙al fil-kaxxa avversarju mix-xellug, qassam lejn CARL SAMMUT, li kien pront tefa’ fix-xibka wara Velimirovic.

L-Istars g˙alqu l-partita fit-80 minuta meta b’mossa bejn Guerrero, Martin u MARCELO PEREIRA, b’dan tal-a˙˙ar jg˙eleb g˙al darb’o˙ra lil Velimirovic.

VITTORIOSA S: Muscat, Buttigieg, Pereira (Santaguida 82), Camilleri, Samir Arab, Mifsud (Spiteri 68), Gilbert, Caldeira, Guerrero, Sidibe, Torri (Sammut 59). KOWÇ: Oliver Spiteri RABAT A: Velimirovic, Licari (W Borg 77), Micallef, Oproiescu, Caruana, Gauci, Falzon, Carapic, Carrillo, Azzopardi (P Borg 12), Bajada (Azzopardi 88).

KOWÇ: Steve D’Amato SKURJAW: Oscar Guerrero (V) 22 min, Jonathan Bajada (R) 53 min, Carl Sammut (V) 62 min, Marcelo Pereira (V) 80 min.

PLEJER TAL-LOG BA: Oscar Guerrero, Vittoriosa Stars REFEREE: Malcolm Spiteri

L 22 22 22 22 21 22

Birkirkara Valletta Hibernians Sliema Wanderers Mosta Balzan

R D T 18 2 2 17 2 3 15 2 5 12 7 3 11 2 8 8 4 10

F 51 52 57 43 43 24

K 19 14 27 24 35 31

+/+32 +38 +30 +19 +8 -7

39

Pti 56 53 47 43 35 28

KLASSIFIKA RELEGATIoN PooL Naxxar Lions Floriana Vittoriosa Stars Tarxien Rainbows Qormi Rabat Ajax

L R 22 8 21 8 22 5 21 4 21 4 22 1

D 3 3 3 4 3 3

T 11 10 14 13 14 18

F 27 28 24 27 26 17

K 39 34 47 45 43 61

+/-12 -6 -23 -18 -17 -44

Pti 27 21 18 16 15 6

LoGÓoB LI jMISS GRAWND NAZZJONALI Valletta Sliema W

vs vs

Mosta Birkirkara

14.00 16.00

GRAWND VICTOR TEDESCO Floriana Qormi

vs vs

Tarxien R Naxxar Lions

14.00 16.00

L-AQwA SKoRERS Plejer

Tim

Edison Luis dos Santos Hibs Stanley Ohawuchi Sliema W Jhonnattan da Conceicao B’Kara Denni Rocha dos Santos Valletta Alfred Effiong Qormi Clayton Failla Hibs Obinna Obiefule Hibs Igor Coronado Floriana Shodiya Haruna Shola B’Kara Ronaille Calheira Seara Tarxien R Bojan Kaljevic Mosta Abdelkarim Nafti Valletta Oscat Guerrero Vittoriosa Marcelo Pereira Vittorios

Gowls

18 16 16 15 13 12 12 11 11 10 10 10 10 10

PUTIN jIFTAÓ IL-PARALIMPIcS TAx-xITwA

Il-Paralimpics tax-Xitwa tal-2104 infet˙u f’Sochi mill-President Russu, Vladimir Putin f’çerimonja spettakolari.

Iç-çerimonja fil-Fisht Olympic Stadium issemmiet Breaking the Ice u kien fiha muΩika, Ωfin, effetti speçjali u log˙ob tan-nar.

Il-President tal-Kumitat Internazzjonali talParalimpics, Sir Philip Craven qal “Nappella lil dawk kollha li se jesperjenzaw dawn il-Log˙ob biex ikollhom mo˙˙ me˙lus mill-mibg˙eda”.

F’dawn il-Paralimpics qed jie˙du sehem 547 atleta minn 45 pajjjiΩ, meta erba’ snin ilu f’Vancouver ilKanada kienu ˙adu sehem 502 atleti minn 44 pajjiΩ. Fil-fatt tista’ tg˙id li f’kull edizzjoni dejjem ikun hemm aktar atleti li jipparteçipaw minn dejjem aktar pajjiΩi.

Sir Philip Craven ikkonkluda d-diskors tieg˙u hekk: “Dawn il-Paralimpics se jissorprendukom, taraw abbilitajiet kbar fl-atleti li jeçitawkom u taraw eΩempji ta’ kapaçitajiet umani li jispirawkom. Li sports li se tkunu xiehda tieg˙u f’dawn il-Log˙ob jibdilkom mhux g˙al issa biss imma g˙al dejjem”.

40

Lokali

09.03.2014

EnErÌija altErnattiva gÓall-Housing Il-Gvern ser jibda jimplimenta politika ©dida dwar l-installazzjoni ta’ pannelli solari f’appartamenti ta’ housing soçjali.

Dan kien im˙abbar ilbiera˙ mill-Ministru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali MarieLouise Coleiro Preca waqt konferenza tal-a˙barijiet li matulha ddeskriviet din il-

politika b˙ala wa˙da serja u li tissalvagwardja d-drittijiet ta’ kul˙add.

Hija Ωvelat ukoll li b˙alissa l-Awtorità tad-Djar g˙andha g˙oxrin applikazzjoni pendenti. G˙aldaqstant, dawk interessati jridu japplikaw mal-Awtorità tad-Djar biex min-na˙a tag˙ha tanalizza lapplikazzjonijiet.

Fost l-o˙rajn, l-Awtorità ser tara kemm-il familja hija interessata fl-installazzjoni tal-pannelli, bi prijorità ting˙ata lil dik il-blokka blikbar ammont ta’ familji interessati.

Il-Ministru Coleiro Preca sostniet li l-inkwilini interessati jridu jitolbu permess bilmiktub mir-residenti l-o˙ra

kollha tal-blokka jew inkella l-permess tal-Assoçjazzjoni tar-Residenti. Il-ftehim, spjegat il-Ministru, irid ikun wie˙ed notarili filwaqt li lapplikant irid jassigura li m’hemm l-ebda struttura illegali fuq il-bejt.

Kull min huwa interessat jista’ jikseb aktar informazzjoni mill-Awtorità tad-Djar.