Kullhadd 08.12.13

www.kullhadd.com

intervista maL-

kandidat Lino BianCo

Il-Óadd 8 ta’ Diçembru, 2013 Óar©a Nru 1,065

Ara pa©ni 4 u 5

Prezz ›0.80

Biex tiskonÌra trid tkun pur

Fl-1989 il-Gvern immexxi mill-PN g˙aΩel li jmur kontra l-Kummissarju tal-Art, li dak iΩ-Ωmien kien ta parir biex sit fi Psaila Street, Santa Venera, jing˙ata b’çens g˙al skopijiet kummerçjali.

Minflok, il-Gvern kien ta din l-art lill-Partit Nazzjonalista biex jibni ma˙Ωen u uffiçini, b’detriment g˙al entitajiet kummerçjali li dak iΩ-Ωmien riedu jag˙mlu uΩu minnha. Minkejja li kien ˙ataf din l-art g˙alih u kien obbligat li jiΩviluppaha, il-PN baqa’ qatt

ma g˙amel uΩu minnha, tant li din t˙alliet abbandunata g˙al diversi snin.

Dan kollu jo˙ro© minn dokumenti uffiçjali li din ilgazzetta g˙andha kopja tag˙hom. Dawn id-dokumenti jixhdu li dan ma kienx l-uniku kaΩ fejn il-Gvern ta’ dak iΩ-Ωmien immanuvra biex ta xi biçça art lill-PN. JirriΩulta li l-artijiet li fuqhom illum hemm il-kaΩini talPN f’Ta’ Xbiex u Santa Luçija wkoll ing˙ataw lill-PN b’tali manuvri.

IΩda din il-©img˙a l-Partit Nazzjonalista g˙aΩel li jg˙awwe© il-fatti u jlaqqam b˙ala skandlu d-deçiΩjoni tad-Dipartiment tal-Artijiet li jirtira l-kawΩa kontra lPartit Laburista fuq l-Australia Hall f’Pembroke. Dan meta l-Partit Laburista ma kienx akkwista l-art b’sempliçi çens, iΩda minflokha kien ta biçça art o˙ra lillGvern biex tintuΩa g˙al pro©ett tax-Shipbuilding.

Ara pa©na 2

“L-infurzar taL-LiÌi inutLi jsir wara Li jitwettaq ir-reat” Dwar il-prostituzzjoni tat-tfal permezz tal-internet, lOlandiΩ Hans Guijt qal lil din il-gazzetta li jkun kollu inutli li l-Gvernijiet jinfurzaw il-li©i wara li jkun di©a’ twettaq ir-reat.

Guijt huwa l-mo˙˙ wara l-famuΩa Sweetie; it-tifla fittizja ta’ g˙axar snin li ©iet i©©enerata bil-kompjuter, u li permezz tag˙ha Guijt u s˙abu irnexxielhom jidentifikaw xejn inqas minn 1,000 pedofelu li tkellmu ma’ Sweetie u li intera©ixxew b’mod indiçenti mag˙ha. Fost dawn il-persuni kien hemm ukoll ra©el Malti, li d-dettalji tieg˙u illum jinsabu f’idejn il-Pulizija.

Il-pro©ett ta’ Guijt u s˙abu ˙oloq sensazzjoni madwar id-dinja, hekk kif dan il-grupp sostna li kien hemm xejn inqas minn 20,000 persuna li ppruvaw jaqbdu ma’ Sweetie g˙al skopijiet ta’ sess. Óafna baqg˙u xxukkjati bil-filmati ta’ r©iel li g˙amlu atti indiçenti bil-webcam ma’ tifla ta’ g˙axar snin.

Minkejja dawn il-filmati xokkanti, Guijt qal lil KullÓadd li fil-verità qed ise˙˙u kaΩijiet li huma ˙afna iktar gravi minn dawk li rajna permezz ta’ Sweetie, hekk kif hemm tfal li qed ji©u sa˙ansitra stuprati quddiem il- webcam biex jissodisfaw ixxewqat tal-klijent fuq in-na˙a l-o˙ra tal-iscreen.

ara pa©na 3

02

A˙barijiet

08.12.2013

Artijiet lill-PN bejN l-1988 u l-1989 Kitba ta’ RITIANNE AGIUS Wara li din il-©img˙a l-Partit Nazzjonalista g˙aΩel li jlaqqam b˙ala skandlu d-deçiΩjoni tad-Dipartiment tal-Artijiet li jirtira l-kawΩa kontra l-Partit Laburista fuq l-Australia Hall f’Pembroke, din il-gazzetta tinsab f’poΩizzjoni li tiΩvela kif, f’perjodu qasir ta’ sentejn, ilGvern immexxi mill-PN uΩa diversi manuvri biex jag˙ti bçejjeç ta’ art lill-Partit Nazzjonalista.

Il-kaΩin ta’ Santa Luçija L-ewwel kaΩ kien dak ta’ Santa Luçija, li Ωvol©a fl-1988.

Il-Partit Nazzjonalista, permezz ta’ Austin Gatt, li dak iΩΩmien kien jokkupa l-kariga ta’ Segretarju Ìenerali, applika biex jing˙ata biçça art fi Triq it-Torri, f’Santa Luçija.

Din l-art kienet kbira madwar 653 metru kwadru. L-iskop kien li jinbena kaΩin, kif filfatt sar.

It-tender ma˙ru© mill-Gvern kienet g˙al çens ta’ ˙amsin sena, bil-kundizzjoni li l-art ma tintuΩax g˙al skopijiet residenzjali, domestiçi jew kummerçjali. Minkejja li dawn ilkundizzjonijiet restri©©enti kienu mmirati biex inaqqsu lapplikanti, g˙al dan it-tender xorta kien hemm applikant ie˙or minbarra l-Partit Nazzjonalista.

Dan l-applikant offra issomma ta’ LM275 (›640) fissena, filwaqt li l-PN offra biss LM200 (›466). IΩda l-PN talab right of first refusal, liema talba intlaqg˙et.

Sussegwentement il-PN kien mitlub jg˙olli l-offerta tieg˙u

g˙al Lm275. Dan aççetta, u lart ing˙atat lilu min˙abba li, skont il-Kummissarju tal-Art ta’ dak iΩ-Ωmien, il-partiti politiçi setg˙u jing˙ataw preferenza. Illum fuq din l-art f’Santa Luçija il-PN g˙andu kaΩin.

Il-KaΩin f’Ta’ Xbiex It-tieni kaΩ kien dak tal-art li fuqha llum hemm il-kaΩin f’Ta’ Xbiex. Minn dan il-kaΩ ˙are© çar kemm il-Gvern immexxi mill-PN g˙al darbtejn konsekuttivi uΩa kejl differenti meta ©ie biex jag˙Ωel bejn Ωew© applikanti.

F’Jannar 1988 Austin Gatt, f’isem il-PN, kiteb lidDipartiemnt tal-Artijiet biex jing˙ata art b’kobor ta’ 150 metru kwadru li kienet tinsab f’Abate Rigord Street, f’ Ta’ Xbiex. F’Mejju tal-istess sena il-Gvern ˙are© sej˙a g˙allofferti biex din l-art ting˙ata b’çens g˙al ˙amsin sena. IdDipartiment tal-Artijiet irçieva Ωew© offerti b’distakk kbir bejniethom. Il-PN offra biss Lm100 (›230), filwaqt li applikant ie˙or offra LM1,130 (›2,633).

Hawnhekk il-Gvern waqqaf it-tender, u f’Diçembru tal-istess sena re©a’ ˙are© tender ie˙or fuq l-istess art. Din iddarba ©ie stipulat li ç-çens ma kienx se jing˙ata g˙al skopijiet domestiçi, residenzjali jew kummerçjali. G˙al din is-sej˙a re©g˙u ntefg˙u Ωew© offerti.

Wa˙da mill-PN bis-somma ta’ LM200 (›466), u l-o˙ra millG˙aqda Nisa Soçjalisti bissomma ta’ LM150 (›350).

Filwaqt li fil-kaΩ ta’ Santa Luçija l-Partit Nazzjonalista ing˙ata ç-çans li jg˙olli lofferta tieg˙u, fil-kaΩ ta’ Ta’ Xbiex l-G˙aqda Nisa Soçjalisti ma jidhirx li ng˙ataw l-istess dritt, u g˙alkemm dan id-dritt issemma’ mill-Kummissarju tal-Artijiet, dan xorta irrakkomanda lid-Direttur talKuntratti biex jag˙ti din l-art lill-Partit Nazzjonalista. Illum fuq din l-art il-PN g˙andu kaΩin.

L-art f’Santa Venera Forsi l-iktar kaΩ li juri kemm il-Gvern kien ja©evola lill-PN fl-g˙oti tal-artijiet b’çens huwa dak li jikkonçerna biçça art fi

Psaila Street, Santa Venera.

Din l-art, kbira madwar 1555 metru kwadru, kienet ilha g˙al diversi snin skedata b˙ala ‘white area’, ji©ifieri li ma jistax isir Ωvilupp fuqha, iΩda meta bdiet ti©i Ωviluppata din it-triq, ©ie rakkomandat li l-iskop tal-art jinbidel g˙al wie˙ed ta’ uΩu kummerçjali.

Matul iΩ-Ωmien, qabel saret rakkomandazzjoni biex liskop tal-art jinbidel, kenu diversi l-entitajiet privati li g˙amlu talbiet g˙al din l-art b’offerti vanta©©juΩi.

Kumpanija partikolari, eΩempju, riedet li fuq din l-art tibni impjant bi spiΩa ta’ LM150,000 (›350,000), li kien se j˙addem ukoll 30 persuna full-time u 40 part-time. IΩda dawn lofferti qatt ma ntlaqg˙u.

Finalment il-PN wera interess f’din l-art fl-1989, u qal li ried jibni ma˙Ωen u uffiçini, iΩda lg˙ajdut dak iΩ-Ωmien kienu li l-PN ried juΩaha b˙ala çentru g ˙ a l l - a ˙ b a r i j i e t .

Sussegwentement in˙are© tender g˙al çens ta’ ˙amsin sena li ma kienx g˙all-uΩu domestiku, residenzjali jew kummerçjali. Din id-deçiΩjoni,

Dokument iffirmat millKummissarju tal-Artijiet u datat Diçembru 1988 juri li minkejja li kien hemm offerta og˙la minn dik tal-PN, il-Gvern xorta irrakkomanda li l-art f’Santa Luçija ting˙ata lillPN. Dokumenti li juru l-offerti g˙allewwel tender li n˙are© fuq is-sit f’ Abate Rigord Street, Ta’ Xbiex.

Id-dokument ta’ fuq juri l-offerta ta’ individwu partikolari li kienet tla˙˙aq LM1,130.

Id-dokument ta’ ta˙t juri l-offerta ta’ Austin Gatt f’isem il-PN, blammont ta’ LM100, ji©ifieri ta’ LM1,030 inqas mill-offerent l-ie˙or.

Il-Gvern ma setax jag˙ti din l-art lill-PN b’distakk daqstant kbir flofferta, u g˙alhekk it-tender waqa’ u n˙are© mill-©did iktar tard.

Dokument li juri xhieda fil-Qorti tal-Kummissarju tal-Artijiet ta’ dak iΩ-Ωmien, Adriano Gouder.

Gouder jg˙id li d-Dipartiment talArtijiet kien tal-fehma li l-art ting˙ata g˙al skopijiet kummerçjali, iΩda t-tender ˙are© mod ie˙or fuq deçiΩjoni tal-Ministru.

li tmur kontra l-pariri talKummissarju tal-Artijiet, jidher li ttie˙det mill-Ministru responsabbli ta’ dak iΩ-Ωmien; Guido De Marco.

Dan jo˙ro© mix-xhieda li ta fil-Qorti l-eks Kummissarju tal-Artijiet Anton Gouder, li qal hekk: “Id-deçiΩjoni li l-art to˙ro© g˙all-offerti b’dan ilmod ma ˙adthiex jiena, iΩda kien ˙adha l-Ministru ta’ dak iΩ-Ωmien, li na˙seb li kien Dr Guido De Marco…

Nikkonferma wkoll li lMinistru kien qalli, çioe Dr Guido De Marco, li l-Partit Nazzjonalista kien interessat f’din il-biçça art.”

Ori©inarjament il-PN offra biss LM750 fis-sena, meta l-art kienet stmata mill-Perit talGvern li tiswa 1,375. Il-PN g˙alhekk ing˙atalu ç-çans li jg˙olli l-offerta tieg˙u g˙al dan l-ammont, u l-PN aççetta.

F’Jannar 1990 l-art g˙addiet formalment g˙and il-PN b’çens g˙al 50 sena u blobbligazzjoni li jiΩviluppaha.

IΩda l-PN baqa’ qatt ma Ωviluppa din l-art, u ˙allieha mitluqa sakemm kellu jaqa’ ççens.

A˙barijiet

08.12.2013

03

Il-prostItuzzjonI tat-tfal fuq l-Internet

fenoMenu lI sploDa GloBalMent Fil-©img˙at li g˙addew ilmedia rrappurtat is-suççess miksub minn Terre des Hommes, g˙aqda OlandiΩa li ˙olqot tifla virtwali, bl-isem ta’ Sweetie. Din tal-a˙˙ar kienet in-nasba ta’ 1000 pedofelu minn 71 pajjiΩ differenti. It-tifla n˙olqot minn grupp OlandiΩ bil-g˙an li tattira lejha persuni li ‘jistupraw’ littfal virtwalment. Dawk li da˙lu jkellmu lil din it-tifla kienu rrappurtati lill-Interpol.

Kien ˙are© ukoll li minn dawk l-elf persuna li nqabdu, kien hemm Malti.

Il-gazzetta Kull˙add tkellmet ma’ wie˙ed mid-diretturi ta’ Terre des Hommes, Hans Guijt. Çaqliq mit-toroq g˙allwebcams “L-g˙aqda TDH ilha ta˙dem fuq kaΩijiet ta’ prostituzzjoni fost it-tfal fil-Filippini g˙al aktar minn g˙axar snin,”. qalilna Guijt. Kompla jg˙id li madwar sentejn ilu nnutaw li kien hemm bidla f’dak li kien qed ise˙˙. “Filwaqt li qabel kellek tfal prostituti li kienu jkunu fit-toroq, il-lukandi u l˙wienet tax-xorb, issa qed ikunu wkoll fl-internet cafes.

Qed ninnutaw ukoll li matul dawn l-a˙˙ar sentejn hemm grupp ta’ tfal li kienu qed ji©u esposti quddiem ilwebcam”. Dawn kienu qed ji©u sfurzati mill-©enituri biex iwettqu atti sesswali quddiem il- webcam . “Innutjana wkoll li dan il-fenomenu kien qed jikber b’mod drastiku”, kompla jg˙id Guijt.

Waqt l-investigazzjoni ©ie nnutat li b’kollox kien hemm iktar minn 20,000 ra©el li pprova jag˙mel kuntatt ma’ Sweetie. Hawnhekk Guijt spjega kif din l-investigazzjoni kienet qed issir minn erba’ riçerkaturi u allura kienet impossibbli li jla˙˙qu ma’ dan l-ammont kbir ta’ nies. “Minkejja l-limitazzjonijiet tag˙na, irnexxielna nidentifikaw elf individwu ˙afna pajjiΩi differenti, f’temp

Hans Guijt, il-mo˙˙ wara l-pro©ett ta’ Sweetie, jirçievi rikonoxximent tax-xog˙ol li wettaq kontra l-prostituzzjoni tat-tfal

ta’ g˙axar xhur”.

Guijt spjega kif matul dan il-pro©ett ma sar l-ebda trasferiment ta’ flus “però mix-xog˙ol li g˙amilna filFilippini nafu li dawk il-©enituri li jisfurzaw lil uliedhom iwettqu dawn ir-reati quddiem il-webcam jitolbu ˙las ta’ bejn 40 u 100 dollaru...jiddpendi mill-att li jkunu qed iwettaq”. Kompla jg˙id li “Kellna kaΩi ˙afna aktar ag˙ar minn hekk. Hawn ©enituri li jqabbdu lit-tfal tag˙hom ji©u stuprati minn tfal jew adulti o˙rajn.

Jiddependi wkoll mix-xewqat tal-klijenti”.

Madwar sena u nofs ilu, lg˙aqda OlandiΩa kkalkulat li kien hawn madwar ftit mijiet ta’ tfal li jwettqu dan l-att però fl-a˙˙ar sajf ©ie nnutat li kienu dan l-ammont tela’ g˙al g˙exieren ta’ eluf. “Din is-sitwazzjoni hija komuni ˙afna fil-Filippini u na˙sbu li din hija komuni l-aktar f’dan

il-pajjiΩ g˙aliex g˙andhom ˙akma tajba tal-IngliΩ (hija ttieni lingwa) u hemm aççess façli g˙all-internet”.

Il-fenomenu tal-Webcam Child Sex Tourism (WCST) huwa mifrux sew fil-Filippini, però Hans Guijt jenfasizza li dan mhuwiex restritt biss g˙al dan il-pajjiΩ. Il-prostituzzjoni u l-isfruttament sesswali tat-tfal hija mifruxa marre©jun tan-nofsinhar tal-AΩja iΩda wkoll man-nofsinhar talAmerika u l-Lvant talEwropa. “Interessanti l-fatt, li dan il-fenomenu qed jidher li se jaqbad ukoll flIndonesja u l-Kambodja”.

“Il-biΩa’ tag˙na hija li jekk dan il-fenomenu mhux se ji©i ttrattat mill-aktar fis possibbli, se ji©ri b˙alma ©ara filqasam pornografiku tat-tfal”.

Din tal-a˙˙ar, skont Guijt, saret “industrija” multi-biljunarja f’idejn gruppi kriminali.

“Dan m’g˙andux jirrepeti ru˙u bil-Webcam Child Sex

Tourism (WCST).

Diffikultajiet kbar g˙allprosekuzzjoni Kompla jg˙id li l-gvernijiet iridu jirrealizzaw li l-infurzar tal-li©i inutli jsir wara li jkun twettaq ir-reat. Enfasizza li lpulizija g˙andhom bΩonn jibdew jirrea©ixxu qabel ma dawn il-kriminalitajiet ji©u mwettqa.

Jispjega li l-prosekuzzjoni wara li jsir ir-reat ˙afna drabi qed tkun diffiçli. Dan g˙aliex biex il-prosekuzzjoni titmexxa jrid, l-ewwel u qabel kollox, ikun hemm vittma.

“IΩda dawn it-tfal jew ja˙dmu wa˙edhom b˙ala prostituti Ωg˙ar, inkella ji©u m©eg˙la mill-©enituri tag˙hom. Allura huwa diffiçli biex il-vittmi jitolbu ©ustizzja.”

IΩid jg˙id li hemm bΩonn ukoll ix-xhieda. IΩda meta lkonverΩazzjoni tiççaqlaq

minn chat room pubblika g˙al wa˙da privata, ma jkunx hemm xhieda fuq linternet.

Neçessità o˙ra biex tibni kaΩ hija l-evidenza. Dan ittip ta’ abbuΩ huwa bbaΩat fuq filmati live-streaming , li meta wie˙ed jitfi l-kompjuter ©eneralment jintilfu.

Jg˙id li g˙alhekk m’hemmx vittma, m’hemmx xhieda, u m’hemmx evidenza. “Anki jekk il-Pulizija jemmnu li jista’ jkollhom kaΩ, is-suççess tal-prosekuzzjoni huwa mminat mill-fatt li l-vittma tkun minn pajjiΩ u l-pedofelu minn pajjiΩ ie˙or, li jo˙loq diffikultajiet legali kbar f’termini ta’ ©urisdizzjoni u kompatibbilità tal-li©ijiet nazzjonali tal-pajjiΩi kkonçernati,” jispjega Guijt.

Jis˙aq li meta wie˙ed jikkunsidra dawn il-fatturi, ma jiskantax li fl-a˙˙ar seba’ snin inqabdu biss sitt pedofeli mid-dinja kollha.

“A˙na g˙alhekk nipproponu azzjoni pro-attiva u preventiva fuq l-internet.

Chat rooms h u m a s p a z j i pubbliçi, u jekk in˙allu lillpulizija jag˙mlu rondi tattoroq, ma narawx li g˙andu jkun hemm differenza biex jissorveljaw l-ispazji pubbliçi fuq l-internet. Fi kliem ie˙or, l-internet g˙andu jibqa’ ˙ieles imma mhux ming˙ajr li©i.”

Ix-xog˙ol f’Malta

Ftit tal-©img˙at ilu, fil-programm Realtà ppreΩentat minn Brian Hansford, uffiçjal mit-taqsima tas-Cybercrime sa˙aq li l-pulizija Maltija kienet u g˙adha qed tag˙mel dawn l-istess eΩerçizzji biex tipprova taqbad il-pedofeli fuq l-internet. Spjega kif it-taqsima tascybercrime ilu mwaqqaf g˙axar snin u l-investiment fih huwa kontinwu sabiex ikun jista' jla˙˙aq matteknologija li dejjem tavvanza.

ROCS OFFER PRICE PRICE

MARKET PRICE

€999 NEW SKII SKIING NG G GROUP ROUP DEPARTURE DEPARTURE OFFER WITH M MOUNTAIN OUNTAIN M MEDIC EDIC DR DR GREG JAN J AN 11TH - 18TH Packages include: R Packages Return eturn flights, R Return eturn airport tr transfers, ansfers, 7 nights’ accommodation, ac commodation, Daily Br Breakfast, eakfast, 6 da day y Ski P Pass, ass, Airline tax taxes es & char charges, ges, Group Gr oup Manager and Experienc Experienced ed Skier Dr Dr.. Gr Gregory egory A Attard ttard

Terms T erms and c conditions onditions apply. apply. Ra Rates tes ar are e per person. Offers Offers are are valid valid subject to to availability availability in the appr appropriate opriate classes. classes.

For F or a full list list of the ROCS travel travel terms terms and c conditions onditions please visit http:// /rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions

Call us on 20 2015 15 1515 travel@rocsgrp.com or email tr avel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com www.rocsholidays.com

tal-pulizija

PP

€599 € 599PP

04

Intervista

08.12.2013

“AÓnA kApAÇi nkunu mexxejjA u m Fost il-kandidati g˙all-elezzjoni tal-Parlament Ewropew tal-2014, hemm il-Professur Perit Lino Bianco. Huwa mhuwiex ©did g˙all-inkarigi internazzjonali, hekk kif di©à kellu diversi opportunitajiet li ja˙dem barra minn xtutna. Fl-opinjoni tieg˙u, dawn l-esperjenzi sawru l-professjonalità tieg˙u fuq temi li g˙andhom x’jaqsmu mal-Unjoni Ewropea. LIAM GAUCI tkellem mal-Prof.

Bianco biex isir jafu a˙jar, u jistaqsih x’jista’ joffri lil pajjiΩna jekk ji©i elett fil-Parlament Ewropew.

Il-Perit Bianco g˙andu 47 sena. Meta spiçça l-edukazzjoni sekon d a r j a misSeminarju Ta l - V i r t ù h u w a kompla l-edukazzjoni postsekondarja fil-Kulle©© San

Alwi©i. Huwa ggradwa b˙ala p e r i t m i l l -Università ta’ M a l t a . B a rra minn hekk huwa s p eçjalizzat fil©eolo©ija mill-Università ta’ Leicester, fl-istorja tal-arkitet-

tura moderna mill-Università ta’ Londra, u kiseb dottorat fl-arkitettura u l-politika millUniversità Statali talArkitettura ta’ Sofija, ilBulgarija. Huwa gradwat ukoll fil-filosofija, psikolo©ija u soçjolo©ija.

Minbarra li jipprattika ta’ perit u ta’ konsulent, huwa lecturer fl-istorja u t-teorija tal-arkitettura fl-Università ta’ Malta, u visiting professor filpjanifikazzjoni urbana flUniversità Statali ta’ Sofija.

Fl-2012 ©ie ma˙tur professur tal-Akkademja Internazzjonali tal-Arkitettura g˙all-kontribut tieg˙u g˙alliΩvilupp tal-arkitettura kontemporanja. Dan g˙amlu wie˙ed mill-iΩg˙ar arkitetti li ©ie mog˙ti din il-poΩizzjoni presti©juΩa. Huwa wkoll Fellow tar-Royal Society of Arts, Fellow tal-Geological Society, membru tal-Kamra tal-Arkitetti tal-Bulgarija u g˙andu l- warrant b˙ala Eur. Ing. mill-Fédération Européenne d’Associations Nationales d’Ingénieurs, Brussell.

Il-Professur Bianco g˙allem ukoll fl-livelli speçjalizzati flUniversità ta’ Malta su©©etti b˙all-filosofija tar-restawr, il-

mineralo©ija industrijali, u ddisinn. Huwa kellu diversi karigi fosthom Chairman talPjan Re©jonali g˙anNofsinhar ta’ Malta, membru tal-Bord tal-Appell dwar lIppjanar u membru tal-Bord tad-Diretturi tal-Awtorità tadDjar. Ismu hu sinonimu malPjan Re©jonali g˙anNofsin h a r t a ’ M a l t a , m a r revoka t a l - p e r m e s s g ˙ a l l iΩvilupp fir-Ramla l-Óamra, mal-kaΩ kontra l-Impjant ta’ Sant’Antnin, kontra l-iΩvilupp tal-Multigas, kontra l-miΩbliet ta’ ˙dejn l-Imnajdra f’Malta u Tal-Kus f’G˙awdex, u mattwaqqif tal-pro©ett ta’ ˙aΩna ta’ fjuwil f’Ras ÓanΩir, Ra˙al Ìdid. B˙alissa hu involut f’˙idma kontra l-pro©ett ta’ Óondo q i r - R u m m i e n , u diversi pro©etti spekulattivi o˙ra. Il-Perit Bianco sostna li huwa favur l-iΩvilupp imma kontra l-qerda ambjentali.

u ©ie fuqi arkitett veteran internazzjonali li kien fludjenza, u qalli ‘Jien illum tg˙allimt minnek’.

Onestament ˙assejtni emozzjonat u perpless g˙all-a˙˙ar.

Dan ji©i missieri fl-età.

Iltqajna biex nie˙du kafè, u talabni l-preΩentazzjoni tieg˙i,” ftakar Bianco.

Huwa qalli li kienet ta’ fara© kbir li jisma’ persuna ta’ profil kbir jistqarr mieg˙u li l-˙sibijiet u l-ideat tieg˙u huma validi. “Kienet laqg˙a ta’ sostenn morali kbir. Çertament li kliemu sa˙˙a˙ni meta, f’pajjiΩi, l-istituzzjoni terzjarja tinsulenta l-abbiltajiet tieg˙i. Niftakar il-konfort li tani l-˙abib ta’ dan l-istess arkitett meta qsamt mieg˙u lesperjenzi qarsa li kelli millUniversità ta’ Malta. Il-kumment tieg˙u g˙adu jidwi f’widnejja: ‘ Nobody kicks a dead dog’,” sostna Bianco.

Kelma ta’ fara©

Pedament sod tal-preΩent, l-aqwa garanzija tal-futur

Meta staqsejtu hemmx avveniment f’˙ajtu li jibqa’ jiftakar, huwa qalli li hemm diversi avvenimenti, imma wie˙e d l i x x u k k j a h s e ˙ ˙ madwar sentejn ilu. “Kont tajt lecture barra minn Malta

Meta staqsejtu x’˙ajru li jikkontesta l-elezzjonijiet g˙all-Parlament Ewropew f’isem il-Partit Laburista, huwa qalli li l-kandidatura tieg˙u g˙al dawn l-elezzjoni-

Intervista

08.12.2013

05

hux biss segwAÇi tA’ ÓAddieÓor” Il-Prof. Perit Lino Bianco jiet ma’ kinitx xi ˙a©a minn lejl g˙al nhar. Huwa qalli li d-deçiΩjoni ti e g ˙ u k i e n e t riΩultat ta’ proçess twil li jmur lura g˙as-sena 2009.

Bianco spjeg a l i w k o l l l i g˙alkemm jidher wiçç ©did fix-xena politika, huwa ilu involut mill-1996 minn wara l-kwinti. Fl-opinjoni tieg˙u, l-1992 kien b i d u t a ’ e r a ©dida ta’ politika f’pajjiΩna; pedament sod tal-preΩent, laqwa garanzija g˙all-futur.

Qalli wkoll li l-a˙˙ar manifest elettora l i t a l - P a r t i t Laburista, il-programm li lpoplu ivvota bi ˙©aru biex ji©i imwettaq b’Dr Joseph Muscat b˙ala Prim Ministru ta’ Malta, huwa pjan li j˙ossu komdu ja˙dem fil-parametri tieg˙u g˙ax jirrappreΩenta bl-a˙jar mod l-ideali u l-valuri tieg˙u.

Esperjenza u professjonalità Il-Professur Bianco tenna li f’kaΩijiet li kien ©ie inkarigat dwarhom, min-na˙a ta’ Malta u o˙rajn minn barra minn xtutna, tul dawn l-a˙˙ar snin sawrulu l-esperjenza u l-professjonalità tieg˙u fuq temi li g˙andhom x’ j a q s m u m a l Unjoni Ewrop e a . “ H e m m diversi oqsma li jien speçjalizzat fihom, u bl-umiltà kollha ng˙id li l-opinjoni tieg˙i hija rispetta t a , ” s o s t n a Bianco.

“Jiena persuna determinata u ffukata; l-o©©ettivi niddefinixxihom u m ’ i n i e x mid˙la tal-kompromessi. Jien nemmen fid-drittijiet u ssupremazija tar-ra©uni. Iddiversi kaΩijiet li jien kont involut fihom huma turija ta’ dan. Jien nemmen f’pajjiΩi u f’missirijietna li ˙admu bla heda biex a˙na ngawduh, u nie˙du ˙siebu g˙all-©enerazzjonijiet ta’ g˙ada, ta’ wliedna u ta’ wlied uliedna,” spjegali Bianco.

“G˙alija l-ekolo©ija umana hija importanti daqs lekolo©ija naturali ” Il-Prof. Bianco qal li huwa lest li jiffokka fuq kull tema li minn Ωmien g˙al Ωmien tista’ terfa’ rasha, pereΩempju l-kwistjoni tal-immigrazzjoni irregolari. Madankollu, huwa qal li hemm oqsma li huwa speçjalizzat fihom u li l-kontribut tieg˙u jista’ jkun ta’ aktar siwi.

Fosthom semma l-iΩvilupp sostenibbli, in-Nofsinhar ta’ Malta, u aspetti o˙ra relatati mal-ambjent. “B’ambjent jien nifhem tliet aspetti li huma relatati ma’ xulxin: in-natura, il-kultura u l-ambjent uman.

G˙alija l-ekolo©ija umana hija importa n t i d a q s l ekolo©ija naturali ,” spjegali Bianco.

Huwa Ωied jg˙id li l-ambjent uman irid ji©i indirizzat b’mod ˙olisti k u f i l - k u m plessità tieg˙ u . “ I s - s a ˙ ˙ a ambjentali hija l-garanzija

tal-futur.

Jien nixtieq nag˙milha çara li t-temi li nkun qieg˙ed nikkonçentra fuqhom fl-eventwalità li ni©i elett, ikunu (i) fil-qafas talmanifest elettorali tal-Partit Laburista u (ii) b’konsultazzjoni mal-partijiet ikkonçernati li jinkludi l-Partit, id-delegati u l-kunsillieri.”

“In-nazzjon Malti huwa kbir daqs kull nazzjon ie˙or fl-Ewropa” H e m m m in jg˙id li linfluwenza li jista’ jkollha Malta fil-fora Ewropej huwa limitat min˙abba ç-çokon ta’ pajjiΩna. Madankollu, il-Prof.

Bianco qalli li l-kobor tannazzjon mhux imkejjel biddaqs tal-popolazzjoni jew tatterritorju, imma bil-˙ila; l-istess ˙ila li sawret l-identità tieg˙u tul il-medda taΩΩmien.

“In-nazzjon Malti huwa kbir daqs kull nazzjon ie˙or flEwropa. L-identità Maltija hija parti integrali mill-identità tal-Ewropa. Is-sabi˙ talUnjoni Ewropea hija l-unità fid-diversità. A˙na m’g˙andniex nikkonformaw, imma nsa˙˙u d-diversità tag˙na,” spjegali Bianco. Fil-fehma tieg˙u, b˙ala membri fil-UE, Malta g˙andha taççetta t-tajjeb ta’ pajjiΩi membri o˙ra,

iΩda g˙andu jkollha l-poΩizzjoni tag˙ha. A˙na l-Maltin u l-G˙awdxin g˙andna l-ideat u l-viΩjonijiet tag˙na. Barra minn hekk, huwa jemmen li a˙na g˙andna naççettaw li ni©u ggwidati minn pajjiΩi o˙ra, i Ω d a r r i d u n e m m n u wkoll li nistg˙u mmexxu lideat u l-viΩjonijiet tag˙na g˙all-a˙jar interess ta’ pajjiΩna. “A ˙ n a k a p a ç i n k u n u mexxejja u mhux biss segwaçi t a ’ ˙ a d d i e h o r . A ˙ n a g˙andna nkunu determinati biex niksbu dak li hu tag˙na bi dritt u mhux tallaba g˙addrittiji e t t a g ˙ n a , ” s o s t n a Bianco. Wara l-1964 bnejna pajjiΩ u sirna nazzjon ˙ieles

fin-1979, li Ωviluppa b’passi ta’ ©gant.

B˙ala eΩempju fejn Malta mhux biss tista’ ssemmha le˙inha imma tista’ tixpruna u tmexxi l-vuçi ta’ parti miççittadini tal-Unjoni Ewropea, Bianco semma l-kwistjoni talinterships g˙all-istudenti.

“Fil-UE ˙afna studenti jispiççaw skjavi biex ikollhom esperjenza fil-qasam li jkunu qeg˙din jit˙arr©u fih.

L-iskjavi spiççaw minn Malta mal-mi©ja tal-FrançiΩi ’l fuq minn mitejn sena ilu. Malta tista’ tkun pijuniera biex din ir-realtà kiefra li wliedna qeg˙din i©arrbu tkun indirizzata b’mod ©ust.”

06

A˙barijiet

08.12.2013

“IL-POLIcIES tAL-MEPA MHUMIEX HEMM BIEX JAgÓtU cArtE BLAncHE LILL-IÛvILUPPAtUrI” Johann Buttigieg, CEO, MEPA

Ilbiera˙, fil-Belt Valletta, ©iet organizzata manifestazzjoni favur l-ambjent u kontroll ikbar fuq l-iΩvilupp li jsir f’pajjiΩna. Il-protesta bdiet minn Bieb il-Belt u baqg˙et sejra sa quddiem il-Qorti. Lattività ntemmet b’numru ta’ diskorsi minn diversi çittadini, kif ukoll esponenti talN G O s a m b j entalisti rappreΩentati.

Fost il-motivazzjonijiet wara

din il-protesta jidher li hemm d-deçiΩjoni riçenti li jo˙ro© il-permess g˙all-iΩvilupp f’sit ©ewwa l-Mistra: proçess li beda matul il-le©Ωlatura li g˙addiet. Ori©inarjament ilprotesta kellha ssir il-©img˙a li g˙addiet, imma kellha ti©i posposta min˙abba l-maltemp li kien hemm dakinhar.

F’kummenti li ta lil din ilgazzetta l-Kap EΩekuttiv talAwtorità Maltija g˙all-

Ambjent u l-Ippjanar, is-Sur Johann Buttigieg, qalilna li lMEPA tiltaqa’ mal-NGOs u lpartijiet interessati kollha qabel ma jittie˙du deçiΩjonijiet importanti li g˙andhom x’jaqsmu mal-ambjent u lippjanar.

F’dawn il-laqg˙at il-MEPA tispjega l-motivazzjonijiet wara d-deçiΩjonijiet tag˙ha u tie˙u l-opinjonijiet ta’ kul˙add. Wara li jsiru dawn

il-laqg˙at, l-Awtorità Maltija g˙all-Ambjent u l-Ippjanar tie˙u poΩizzjoni dwar kull kumment biex tindirizza ddubji kollha li jista’ jkollhom il-partijiet interessati.

Is-Sur Buttigieg qal li lMEPA h i j a l e s t a l i t e r © a ’ tiltaqa’ mal-partijiet interessati kollha li jixtiequ jesprimu d-dubji dwar id-deçiΩjoni li ttie˙det riçentement u mistoqsijiet o˙rajn li jista’ jkoll-

hom. Huwa qal ukoll li mhuwiex minnu li l-MEPA b’xi mod qieg˙da tpo©©i xxewqat tal-iΩviluppaturi qabel il-˙arsien tal-ambjent naturali ta’ pajjiΩna.

“Il- policies tal-MEPA mhumiex hemm biex jag˙tu carte blanche l i l l - i Ω v i l u p p a t u r i , imma qeg˙din hemm biex jo˙olqu ordni fl-iΩvilupp li jsir f’pajjiΩna,” sostna Buttigieg.

IL-PULIZIJA MHUX DEJJEM JIÇÇEKKJAW IL-MOWBAJLS Kul˙add jaf li hija illegali li tuΩa t-telefown çellulari waqt li tkun qed issuq, iΩda ˙afna nies xorta jibqg˙u jippersistu li jag˙mlu uΩu minnu waqt is-sewqan.

Kul˙add jaf li dan jista’ jtellef b’mod sostanzjali l-attenzjoni tassewwieq, bil-konsegwenza ta’ xi inçident.

IΩda meta jse˙˙ inçident, speçjalment jekk dan ikun wie˙ed

fatali, l-awtoritajiet jiççekkjaw jekk is-sewwieqa tal-vetturi involuti kinux qeg˙din juΩaw ilmowbajl fil-˙in tal-inçident?

Din il-gazzetta staqsiet lillPulizija x’inhi l-prassi f’dawn ilkaΩijiet, u jekk il-Pulizija tag˙milx kuntatt mal-providers tas-servizz çellulari biex tikseb informazzjoni u tistabbilixxi jekk waqt linçident is-sewwieqa kinux qed

juΩaw il-mowbajl.

Il-Pulizija wie©bet li hija ma tag˙milx kuntatt mal-providers tas-servizz çellulari f’kull inçident tat-traffiku. Ûiedet tg˙id li meta l-inçident tat-traffiku jkun fatali, il-Ma©istrat tal-G˙assa ji©i infurmat u ssir inkjesta. Dan sabiex ji©i stabbilit x’wassal g˙all-inçident.

“Eventwalment il-Pulizija tie˙u

ming˙andu struzzjonijiet g˙al fini ta’ investigazzjoni, kif ukoll jin˙atru l-esperti,” temmet tg˙id il-Pulizija.

Il-protezzjoni tad-data…barriera?

Staqsejna wkoll lis-Segretarju Parlamentari g˙all-Ìustizzja Owen Bonnici jekk hemmx xi

barrieri legali biex tinkiseb din linformazzjoni ming˙and ilproviders.

Dr Bonnici wie©eb li diment li qed issir investigazzjoni u t-talba g˙all-informazzjoni ©ejja minn awtorità kompetenti b˙alma hi lQorti jew il-Pulizija, kull kwistjoni ta’ privatezza ti©i superata mill-˙tie©a tal-investigazzjoni.

A˙barijiet

08.12.2013

DeWmIen FIt-tItjrIet Mhuwiex eskluΩ li matul il©urnarta tal-lum se jkun hemm dewmien fit-titjiriet talAir Malta lejn ir-Renju Unit.

Dan ˙are© wara li lbiera˙ l-Air Malta rrappurtat dewmien fittijiriet tag˙ha lejn Heathrow u Gatwick. Dawn it-tijiriet se˙˙ew aktar tard matul iljum.

Id-dewmien kienu riΩultat ta’ problemi fis-sistema tal- air traffic control fl-Ingilterra u lIrlanda. L-ajruporti milquta jin-

kludu dawk ta’ Heathrow, Stansted, Cardiff, Dublin u Glasgow. Jidher li l-problema n˙olqot meta Ωviluppat xi ˙sara fin-National Air Traffic Control Services (Nats) talIngilterra.

Heathrow ikkançella madwar 60 titjira u t-titjiriet millajruport ta’ Stansted ittardjaw b’madwar sag˙tejn. Madwar 20% tat-titjiriet ta’ Gatwick ukoll ittardjaw b’ammont ta’ sig˙at.

Pass ’IL QUDDIem BIeX tIttejjeB IL-Óajja ta’ PersUnI LGBtI Fl-a˙˙ar ta’ din il-©img˙a tnieda r-Rainbow Support Service, g˙al persuni LGBTI. Is-servizzi, li se jkunu offruti mill-bini talYouth Information One Stop Shop li jinsab il-Belt, se jkunu offruti lill-persuni LGBTI. Se jkuni offruti wkoll servizzi lil familjari ta’ persuni LGBTI. “Qed nimxu mill-kliem g˙allfatti. B’dak li qed nag˙mlu m’a˙niex sempliçiment nag˙rfu u nipprote©u d-drittijiet fundamentali tal-LGBTI. Qed nie˙du l-inizjattivi biex intejbu l-kwalità tal-˙ajja talpersuni LGBTI, il-familji u l-

˙bieb tag˙hom.” Dan sostnieh is-Segretaru Parlamentari g˙arRiçerka, Innovazzjoni, Ûg˙aΩag˙ u Sport, Stefan Buontempo. “Il-Gvern g˙amilha çara li jemmen f’soçjetà ©usta, fejn kul˙add, irrispettivament mit-twemmin u l-orjentazzjoni sesswali tal-individwu.

Din hija weg˙da o˙ra mwettqa mill-Gvern preΩenti,” kompla jg˙id Buontempo.

Dan is-servizz twaqqaf millMalta Gay Rights Movement (MGRM) b’kollaborazzjoni malAmbaxxata Amerikana u lA©enzija Ûg˙aΩag˙. Fost is-

servizzi li se jkunu offruti hemm g˙ajnuna soçjali, psikolo©ika u legali. Se tkun qed ti©i offruta wkoll konsultazzjoni u ta˙ri© lil dawk il-professjonisti u l-entitajiet li ja˙dmu ma’ persuni LGBTI. Parti minn dan il-pro©ett se jkun iffinanzjat mill-Ambaxxata Amerikana li offriet 26,000 dollaru Amerikan. L-Ambaxxatriçi g˙al Malta sostniet li dawn ilflus qed ji©u ffinanzjati sabiex tissa˙˙a˙ il-kuxjenza dwar iddrittijiet tal-bniedem, inkluΩ iddrittijiet tal-persuni omosesswali.

Lejn Pjan GÓaLL-ImmanIÌÌjar taL-Iskart Iktar kmieni din il-©img˙a lMinistru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u tTibdil fil-Klima Leo Brincat mexxa delegazzjoni Maltija waqt konferenza ministerjali tal-Programm Ambjentali talÌnus Mag˙quda ©ewwa Istanbul it-Turkija intitolata ‘18th Ordinary Meeting of the Contracting Parties of the Convention for the Protection of the Marine Environment and the Coastal Region of the Mediterranean and its Protocols, COP 18’.

Fost id-diversi temi li ttratta waqt li kien qieg˙ed jindirizza s-sessjoni plenarja kien hemm dik dwar l-importanza talimmani©©jar tal-iskart li huwa ddeskriva b˙ala komponent importanti g˙all-˙arsien talambjent. Huwa qal ukoll li wa˙da mill-isfidi prinçipali g˙all-pajjiΩi tal-Mediterran huwa li jinstab bilanç bejn liΩvilupp u l-˙arsien tal-ambjent.

Il-Ministru Brincat spjega kif il-Gvern Malti jinsab fi stadju avvanzat biex jo˙ro© bil-pjan u strate©ija finali g˙allimmani©©jar tal-iskart g˙assnin 2013-2020. Dan wara li sar proçess intensiv ta’ konsultazzjoni.

“Il-pjan huwa immirat li jiggwida lil pajjiΩna lejn tnaqqis fliskart i©©enerat, nil˙qu miri speçifiçi fir-riçikla©© u nnaqsu d-dipendenza tag˙na minn fuq il-land fills,” qal il-Ministru Brincat.

Huwa qal li Malta hija kommessa li tkompli bit-tis˙i˙ ta’ Ωvilupp sostenibbli fir-

re©jun tal-Mediterran skont dak miftiehem waqt ir-Rio + 20. L-istess l-ispirtu g˙andu jiggwida l-Presidenza talKumitat tat-Tmexxija talKummissjoni tal-Mediterran fuq l-IΩvilupp Sostenibbli.

Qal li l-Gvern Malti jemmen li g˙andu jkun hemm sforz biex ji©u implimentati lKonvenzjoni ta’ Barçellona u l-Pjan ta’ Azzjoni talMediterran bl-iskop li n˙arsu l-ba˙ar tal-Mediterran.

Il-Ministru Leo Brincat kellu wkoll laqg˙at bilaterali malMinistru tal-Ambjent tatTurkija Erdogan Bayraktar u mal-Ministru tal-Ambjent talIΩrael Amir Peretz, fejn iddiskutew kooperazzjoni filqasam ambjentali u l-bΩonn ta’ ˙idma aktar konkreta u ffukata. Huwa ltaqa’ wkoll mal-Ministri tal-Ambjent talKroazja, Çipru, l-Albanija u lLibja.

07

08

A˙barijiet

08.12.2013

ÓArSA lejN Il-PArIrI GÓAr

Il-Kummissjoni g˙al Riforma Óolistika fil-Qasam tal-Ìustizzja ppreΩentat il-parir finali tag˙ha lill-Gvern dwar il-miΩuri li g˙andhom jittie˙du biex il-©ustizzja tkun iktar effiçjenti u trasparenti. Dan kien mument importanti fil-qasam tal-Ìustizzja hekk kif sar pass ie˙or lejn riforma li l-poplu ilu jitlob g˙al snin twal.

Il-kwaΩi 450 miΩura huma frott l-ideat tal-Kummissjoni u riΩultat ta’ tmien xhur ta’ konsultazzjoni mifruxa mal-partijiet interessati ewlenin u l-pubbliku in©enerali.

Issa li l-Gvern g˙andu r-rapport finali f’idejh huwa jrid jie˙u d-deçiΩjonijiet tieg˙u dwar liema mill-pariri tad-dokument finali se jag˙mel tieg˙u. F’dan l-eΩerçizzju se ssir konsultazzjoni mal-OppoΩizzjoni biex, f’qasam delikat b˙alma hu dak tal-Ìustizzja, ji©i indukrat kunsens li jkun ta’ ©id g˙al kul˙add.

Il-Gvern di©à pprepara dak kollu me˙tie© biex jo˙loq strutturi effettivi g˙all-implimentazzjoni tar-riforma u fi ftit ©img˙at se jinforma lill-pubbliku b’mod preçiΩ meta se ji©u implimentati l-miΩuri maqbula skont is-su©©etti diversi u kemm se ti©i tiswa kull miΩura.

Dawn huma w˙ud mill-punti prinçipali tad-dokument li ssottomettiet il-Kummissjoni g˙al Riforma Óolistika fil-Qasam tal-Ìustizzja:

Il-QortI tAl-FAmIljA Wie˙ed mill-iktar oqsma sensittivi fil-qasam talÌustizzja huma l-kawΩi li g˙andhom x’jaqsmu mal-Qorti tal-Familja. Il-Kummissjoni g˙al Riforma Óolistika g˙amlet 21 proposta biex din il-Qorti timxi ’l quddiem. U˙ud minn dawn il-proposti huma li ©ejjin: 1) Waqt li s-servizzi ta’ medjazzjoni li toffri lQorti tal-Familja g˙andhom jissa˙˙u, il-Qorti talFamilja g˙andha wkoll tipprovdi servizzi ta’ rikonçiljaturi f’kaΩijiet fejn iΩ-Ωew© partijiet mifrudin jipprovaw jing˙aqdu lura flimkien.

2) Il-medjaturi g˙andhom jiffukaw fuq il-kaΩijiet fejn il-partijiet je˙tie©u g˙ajnuna biex is-separazzjoni ssir b’mod bonarju u ming˙ajr il-˙tie©a li jift˙u kawΩa fil-Qorti. Fejn hemm partijiet li kapaçi jaslu g˙al ftehim biex jisseparaw bonarja-

ment dawn g˙andhom isegwu proçedura iktar simplifikata fejn jidhru mhux quddiem medjatur kif ji©ri llum, imma quddiem uffiçjal mg˙allem filli©i, cjoè ©urista.

3) Il-Qorti tal-Familja ma tibqax mag˙mula biss minn im˙allef li jippresiedi, imma minn im˙allef meg˙jun minn Ωew© assistenti li wie˙ed minnhom ikun child psychologist u l-ie˙or social worker.

B’hekk il-Qorti tal-Familja jkollha esperti in house li jg˙inu lill-Qorti fis-seduta stess jie˙du deçiΩjonijiet malajr u a˙jar.

4) Ûieda ta’ ©udikant ie˙or fil-Qorti tal-Familja sabiex l-im˙allfin ikunu jistg˙u jisimg˙u iktar lillpartijiet li jag˙mlu rikorsi tul il-kawΩa dwar mantenimenti, kura u kustodja tat-tfal u abitazzjoni fid-dar matrimonjali, u mhux ikunu kostretti, kif

qed ji©ri llum, li ji©u deçiΩi rikorsi pendente lite ming˙ajr ma ©udikant jisma’ u jara b’g˙ajnejh lillpartijiet min˙abba l-pressjoni ta’ xog˙ol li hemm.

5) Linji gwida dwar kif jin˙adem il-manteniment biex kul˙add ikun jaf minn qabel kemm g˙andu jag˙ti jew jirçievi manteniment, speçjalment f’kaΩ tat-tfal. Dawn il-linji gwida g˙andhom jitpo©©ew fuq is-sit elettroniku tal-Qorti u ji©u ma˙suba millim˙allfin tal-Qorti tal-Familja kull tliet snin.

6) Bidla fil-mod kif jinstemg˙u l-kaΩijiet ta’ diΩgwid matrimonjali jew tal-familji f’G˙awdex, sabiex anke f’G˙awdex ti©i aççertata iktar privatezza u ma jibqg˙ux jinstemg˙u seduti mal-bqija tal-kawΩi li m’g˙andhom x’jaqsmu xejn ma’ kawΩi tal-familja. Fl-istess ˙in iridu jitjiebu s-servizzi ta’ medjazzjoni u avukati tat-tfal fil-gΩira G˙awdxija.

Il-QortI tA’ GÓAwdex Il-Kummissjoni g˙al Riforma Óolistika fil-Qasam talGustizzja qed tipproponi bidliet radikali fil-mod kif ti©i amministrata l-Ìustizzja f’G˙awdex bil-g˙an li G˙awdex tie˙u iktar dinjità.

G˙alhekk il-Kummissjoni pproponiet illi: 1) Il-Qorti tal-Ma©istrati ta’ G˙awdex ma tibqax tisma’ f’G˙awdex il-kawΩi kollha. Il-Qorti talMa©istrati g˙andha tisma’ l-inferjuri biss u s-superjuri jismag˙hom im˙allef.

2) Il-kompetenza superjuri tal-Qorti tal-Ma©istrati ta’ G˙awdex tispiçça u l-istess Qorti jkollha kompe-

tenza inferjuri biss b˙alma hija l-poΩizzjoni f’Malta.

3) Il-kompetenza superjuri f’G˙awdex ti©i estiΩa g˙all-©uriΩdizzjoni tal-Prim’Awla tal-Qorti Çivili biex b’hekk f’G˙awdex il-kawΩi ta’ kompetenza superjuri ma jibqg˙ux jinstemg˙u minn ma©istrat, imma minn im˙allef. B’hekk f’G˙awdex tin˙oloq dik li g˙andha tkun mag˙rufa b˙ala Prim’Awla tal-Qorti Çivili u fi kliem ie˙or G˙awdex ikollu im˙allef g˙alih.

4) Il-Qorti tal-Appell, sede superjuri, ukoll tibda tisma’ appelli fil-Qorti ta’ G˙awdex.

5) Avukati u prokuraturi legali f’Malta jkunu jistg˙u jippreΩentaw l-atti ©udizzjarji fil-Qorti ta’

Malta biex dawn imorru direttament G˙awdex, u viçiversa b’mod li avukati u prokuraturi legali ma jkollhomx g˙alfejn imorru fiΩikament minn gΩira g˙all-o˙ra sempliçement biex jippreΩentaw l-atti u b’hekk ji©u ffrankati spejjeΩ g˙all-klijenti. Dan jista’ jsir illum il-©urnata min˙abba l-avvanzi li saru fitteknolo©ija tal-informatika li jag˙mlu dan il-proçess possibbili.

6) F’G˙awdex ti©i estiΩa wkoll il-©uriΩdizzjoni talQorti tal-Familja (Qorti Çivili, Sezzjoni tal-Familja) u tas-Sezzjoni ta’ ÌuriΩdizzjoni Volontarja, ˙alli b’hekk din il-funzjoni ssir minn im˙allef di sentu, kif isir f’Malta.

A˙barijiet

08.12.2013

-riForma FiL-ÌustiZZja tisÓiÓ FiL-ÌLieda kontra L-kriminaLitÀ Il-Kummissjoni g˙al Riforma Óolistika fil-Qasam tal-Ìustizzja g˙amlet numru ta’ proposti biex tissa˙˙a˙ il-©lieda kontra l-kriminalità: 1) Li ji©i stabbilit servizz ta’ prosekuzzjoni li jkun immexxi minn Prosekutur Ìenerali li jkun awtonomu mill-Gvern tal-©urnata u jkollu l-protezzjonijiet Kostituzzjonali kollha ta’ indipendenza u imparzjalità.

2) Il-Kummissjoni pproponiet li dan is-servizz ©did ta’ prosekuzzjoni g˙andu jkun responsabbli g˙all-prosekuzzjoni tal-azzjoni kriminali filqrati kollha ta’ ©uriΩdizzjoni kriminali, sakemm ma jag˙Ωilx li jiddelega l-prosekuzzjoni lil

Prosecution Unit speçjalizzat tal-Korp talPulizija.

3) Ìie propost ukoll li, g˙all-fini talProsekuzzjoni, il-Pulizija tkun ta˙t ir-re©ija a˙˙arija u r-responsabbiltà tal-Prosekutur Ìenerali li jkollu l-poteri kollha biex jistruwixxi, ikompli u jwaqqaf proçeduri kriminali f’isem irRepubblika ta’ Malta.

B ’ d i n i l - m a n j i e r a l - P u l i z i j a t k u n t i s t a’ tikkonçentra fuq iΩ-Ωamma tal-ordni u fuq linvestigazzjonijiet tar-reati kriminali li jsiru minn Ωmien g˙al Ωmien.

4) Il-Prosekutur Ìenerali, kif propost mill-

Kummissjoni g˙al Riforma Óolistika fil-Qasam tal-Ìustizzja, ikollu wkoll il-funzjoni li jag˙ti pariri lis-Servizz ta’ Prosekuzzjoni, lill-Korp talPulizija u a©enziji o˙ra tal-Istat responsabbli g˙all-esekuzzjoni tal-li©i b˙ad-Dwana, il-Façilità Korrettiva ta’ Kordin, id-Dipartiment talProbation, eçç., u g˙all-assistenza legali reçiproka, kif ukoll biex tie˙u ˙sieb materji ta’ natura penali b˙all-European Arrest Warrant, ipproçessar ta’ talbiet g˙al estradizzjoni, eçç.

Din tkun responsabbli wkoll g˙all-©bir tal-assi u tal-proceeds of crime wara li dawn ikunu ©ew ikkonfiskati jew sekwestrati mill-qrati.

Qrati iktar eFFiÇjenti Wa˙da mill-iktar affarijiet li dwarhom jilmenta lpubbliku huwa Ω-Ωmien ta’ stennija li huwa wie˙ed twil wisq meta ji©i biex jinstema’ kaΩ quddiem il-Qorti tal-Appell, sede superjuri: ji©ifieri bi tliet im˙allfin. Fil-Qorti tal-Appell bi tliet im˙allfin jinstemg˙u l-appelli mid-deçiΩjonijiet fil-qasam çivili fuq kwistjonijiet diversi b˙allwirt, proprjetà, diviΩjonijiet, danni u s-su©©etti lo˙ra kollha fil-kamp çivili.

B˙alissa, kif inhuma l-affarijiet, persuna trid tistenna iktar minn tliet snin biex jibda jinstema’ l-appell. Dan çertament huwa infeliçi g˙alla˙˙ar.

Il-Kummissjoni g˙al Riforma Óolistika filQasam tal-Gustizzja pproponiet sitt miΩuri ewlenin biex din il-problema ti©i ttrattata bisserjetà: 1) Li l-Appelli kollha li ©ejjin mit-Tribunali,

b˙al dawk tal-appelli mid-Direttur tal-Kuntratti, ir-Re©istratur tal-Artijiet u s-Supretendent tasSa˙˙a jinstemg˙u kollha mill-Qorti tal-Appell, sede inferjuri, b’im˙allef wie˙ed.

2) Li jiΩdied ©udikant ie˙or fil-Qorti tal-Appell, kompetenza inferjuri, sabiex il-piΩ tax-xog˙ol li se jg˙addi mill-Qorti tal-Appell, kompetenza superjuri, g˙all-Qorti tal-Appell, kompetenza inferjuri, ikun jista’ jinqasam a˙jar fuq il©udikanti li jippresiedu dik il-Qorti.

3) Li ur©entament flok Ωew© formazzjonijiet tal-Qorti tal-Appell Superjuri jkun hemm tlieta.

Din it-tielet formazzjoni jkollha l-g˙an li tisma’ lappelli kollha li ilhom pendenti g˙al aktar minn tliet snin biex b’hekk jonqos ix-xog˙ol b’lura.

4) Li t-tliet formazzjonijiet ji©u kollha ppreseduti mill-prim im˙allef biex wie˙ed jassigura uniformità fis-sentenzi. Madankollu, il-prim im˙allef m’g˙andux jippresiedi iktar il-Qorti talAppell Kriminali ˙alli b’hekk ikun jista’

GÓajnuna LeGaLi Forsi l-iktar parti li dwarha saru proposti mill-Kummissjoni g˙al Riforma Óolistika fil-Qasam tal-Gustizzja hija dwar lg˙ajnuna legali li g˙andha ting˙ata lil min hu batut finanzjarjament. Fit-tfassil ta’ dawn il-proposti l-Kummissjoni rreferiet estensivament g˙all-˙idma li kienet di©à saret f’dan ir-rigward mill-Im˙allef Emeritu Joseph David Camilleri, l-Avukat Mark Said, u Kummissjoni li kienet g˙amlet rapport dwar il-Legal Aid fl-1991, iΩda l-proposti tag˙ha baqg˙u ma ©ewx implimentati minkejja li g˙addew 22 sena.

Il-bidliet li qed tipproponi lKummissjoni dwar dan is-settur huma radikali u jorbtu fuq diversi miri: 1) Il-proçess ikun aktar effiçjenti fl-g˙oti tal-benefiççju tal-g˙ajnuna legali, meta dan ikun dovut.

2) Ikun hemm aktar kontabbiltà fl-g˙oti ta’ dan il-benefiççju.

3) Ikun hemm proçedura ta’ appell meta dan il-benefiççju ji©i miç˙ud.

4) Il-benefiççju ji©i estiΩ g˙al servizzi o˙ra li llum il-©urnata mhux qed jing˙ataw mill-Avukat tal-G˙ajnuna Legali b˙al dak ta’ pariri, meta persuna tkun arrestata u qed ti©i interrogata mill-Pulizija u jkollha bΩonn tikkonsulta avukat, u biex ji©i estiΩ ukoll g˙all-vittma fi proçeduri kriminali. Sal-lum il-vittma jkollha tid˙ol fi spejjeΩ addizzjonali biex tqabbad avukat li jirrappreΩentaha g˙aliex sal-lum l-Istat ma jipprovdilhiex imqar servizz baΩiku ta’ assistenza legali waqt il-proçeduri.

5) Ikun hemm struttura dipartimentali organizzata li tamministra dan il-benefiççju filwaqt li jinΩammu rekords, inkluΩ statistika, aktar dettaljati minn tal-lum.

6) Ikun hemm Assistent tal-Avukat talG˙ajnuna Legali f’G˙awdex responsabbli minn dan is-servizz.

7) Ikun hemm Ωew© elenki ta’ avukati g˙all-g˙ajnuna legali ˙alli b’hekk jid˙ol element ta’ speçjalizzazzjoni fl-g˙oti talg˙ajnuna legali, u mhux avukat wie˙ed tal-elenku jrid jag˙ti servizz fil-kampijiet kollha tal-g˙ajnuna legali – çivili, amministrattiv, cross-border cases, u kriminali.

8) Ikun hemm sistema ta’ g˙oti ta’ g˙ajnuna legali minn avukati fi prattika privata fuq baΩi ta’ pro bono , fejn lavukati li jeΩerçitaw il-professjoni legali privatament ikunu jistg˙u joffru s-servizzi tag˙hom b’xejn lill-benefiççjarji. Minna˙a tieg˙u l-Gvern jippremja lil dawn lavukati b’tax credit li ti©i maqbula malKamra tal-Avukati skont parametri çari.

9) L-aççess g˙all-qrati, tribunali u servizzi ekstra©udizzjarji g˙al persuni bla mezzi ma ji©ix ostakolat.

10) Ting˙ata aktar informazzjoni dwar il-benefiççju tal-g˙ajnuna legali permezz ta’ fuljett u sit elettroniku tad-Dipartiment tal-G˙ajnuna Legali u l-pubblikazzjoni ta’ rapport annwali dwar l-operat tal-istess Dipartiment.

11) Li l-means test ji©i amministrat minn entità wa˙da fil-Gvern, ji©ifieri midDipartiment tas-Sigurtà Soçjali jew entità fi ˙danu, ˙alli ji©i mwaqqaf mekkaniΩmu wie˙ed integrat li bih ji©i stabbilit eΩami tal-mezzi, wie˙ed marbut ma’ kull persuna li tag˙mel xi talba g˙al benefiççju mhux kontributorju. B’hekk, l-Avukat g˙all-G˙ajnuna Legali flimkien ma’ dipartimenti u entitajiet o˙ra juΩaw dan ilmekkaniΩmu b˙ala sors ewlieni ta’ informazzjoni dwar is-sitwazzjoni finan-zjarja tal-persuni li jkunu g˙amlu talba g˙al xi tip ta’ benefiççju li jkun marbut mal-mezzi ta’ dawk il-persuni.

jikkonçentra l-isforzi kollha tieg˙u fuq il-Qorti tal-Appell, Sede Çivili, fejn teΩisti b’mod aktar akut il-problema ta’ dewmien.

5) Li kull wa˙da mit-tliet sezzjonijiet tal-Qorti tal-Appell, kompetenza superjuri, li huma l-aktar mg˙obbija b’kawΩi, g˙andhom iΩommu Ωew© seduti fil-©img˙a biex jiddisponu mix-xog˙ol b’lura quddiem dawn is-sezzjonijiet.

6) Il-Kummissjoni elenkat lista s˙i˙a ta’ proçeduri ©odda li jistg˙u ji©u uΩati biex il-proçess quddiem il-Qorti tal-Appell jit˙affef. Fost dawn hemm li appelli li jidhru çar li huma fierg˙a jew ming˙ajr baΩi, jew inkella li jistg˙u ji©u solvuti b’mod façli, jinstemg˙u immedjatament wara li l-esperti legali tal-Qorti jattiraw l-attenzjoni talQorti fuq dan. Hemm ukoll li fejn is-sentenza tal-Qorti tal-Appell tikkonferma s-sentenza talewwel istanza, din is-sentenza tal-Appell g˙andha tkun konçiΩa u tasal immedjatament g˙all-punt.

09

10

Kollezzjonisti u Dilettanti

08.12.2013

DIE CAST U SCALE MODEL SOCIETY

KOLLEZZJONIJIET UNIÇI Matul dawn l-a˙˙ar xhur din il-gazzetta ppubblikat diversi intervisti ma’ kollezzjonisti u dilettanti Maltin. Min japprezza din ir-rokna kull nhar ta’ Óadd Ωgur li m’g˙andux jitlef il-wirja tal-©img˙a d-die˙la.

L-g˙aqda Die Cast & Scale Model Society ser tkun qed ittella’ t-12-il wirja tag˙ha minn nhar il-Óamis 12, salÓadd 15 ta’ Dicembru. Din ser issir ©ewwa l-EasySell Showroom, fi Triq l-Imdina, Óal Qormi, g˙ad-disa’ sena konsekuttiva f’dan il-post.

mudelli ta’ vetturi militari, u diversi attrazzjonijiet uniçi li ssibom biss f’din il-wirja. Dejjem ikun hemm varjetà kbira, u xi ˙a©a li tolqot lil kul˙add Ωgur.

Is-Soçjetà t˙e©©e© lil kul˙add sabiex iΩur din il-wirja, li d-d˙ul g˙aliha jkun ming˙ajr ˙las.

The Malta Records F’Mejju li g˙adda, erba’ membri ta’ din l-g˙aqda kisbu rekord nazzjonali bil-kollezzjoni tag˙hom minn The Malta Records. F’din il-wirja, b’mod esklussiv, ser ikun hemm tlieta minn dawn. Dawn huma: l-ikbar kollezzjoni ta’ mudelli ta’ karozzi Minis, l-ikbar kollezzjoni ta’ mudelli ta’ ajruplani kummerçjali ta’ skala 1:200, kif ukoll l-ikbar mudell ta’ çirklu f’Malta, li kien inbeda fl-1995 minn Tarcisio Saliba stess, fundatur tal-g˙aqda .

It-twaqqif tal-g˙aqda Il-bidu tal-g˙aqda jmur lura g˙al diversi snin. Il-fundatur tal-g˙aqda , Tarcisio Saliba, li ˙alla din id-dinja fis-sena 2011, kien membru f’g˙aqda o˙ra simili. IΩda Saliba ˙ass li din l-g˙aqda ma kinitx qed t a g ˙ t i s - s e h e m tag˙ha kif suppost. G˙alhekk, fl-1999, tella’ l-ewwel wirja fil-KaΩin t a l - B a n d a S ant’Elena ta’ Birkirkara, peress li Tarcisio k i e n b a n d i s t mal-istess banda. G˙al din il-wirja, kien hemm disa’ esibituri li esibew parti m i ll-kollezzjoni tag˙hom.

Din il-wirja n t l a q g ˙ e t t ajjeb ˙afna, g˙alhekk, fis-sena ta’ wara – fis-sena 2000 – saret it-tieni wirja fejn kien hemm 14-il esibitur. Minn hemm nibtet lidea li titwaqqaf g˙aqda .

Dan sar fl-4 ta’ Frar tas-sena 2001 ©ewwa l-kaΩin imsemmi u l-g˙aqda ng˙atat l-isem ta’ D i e C a s t & Scale Model Society. G˙al erba’ snin s˙a˙ l-g˙aqda bdiet ittella’ diversi wirjiet – wa˙da kull sena – ©ol-istess kaΩin, sakemm fl2 0 0 5 s a r e t l -ewwel wirja ©ewwa x-showroom Easysell, fejn g˙adha ssir sal-lum.

Fir-ritratt jidher il-mibki Tarcisio Saliba, fundatur tal-g˙aqda, flimkien mal-mudell ta’ çirklu li kien beda fl-1995 Il-membri msie˙ba

Tmexxija tal-g˙aqda

Il-persuni li jesibixxu fil-wirjiet ta’ din l-g˙aqda huma kollha msie˙ba b˙ala membri. L-isem ta’ din l-g˙aqda ji©bor fih it-tip ta’ kollezzjonijiet li g˙andhom l-istess membri, li preΩentament ila˙˙aq madwar 50.

Mudelli die cast huma dawk ilmudelli mixtrija lesti – tal˙adid. L-g˙an wara din ilkollezzjoni jkun li kollettur jibni kollezzjoni ta’ mudelli.

Waqt li mudelli scale huma mudelli li jkunu Ωarmati u ji©u mag˙quda mill-kollettur, hemm ukoll mudelli li jkunu mibnija mill-bidu, b˙allpereΩempju minn materjal riçiklat, kif ukoll mudelli modifikati.

PreΩentament, din l-g˙aqda titmexxa minn iben il-fundatur stess, Alan Saliba, li ilu f’din ilkariga mill-2011. Tul dawn la˙˙ar snin l-g˙aqda giet anke mistiedna biex ittella’ diversi wirjiet Ωg˙ar f’attivitajiet u festivals organizzati minn diversi g˙aqdiet f’diversi r˙ula, fosthom fl-Imtarfa, iΩ-Ûejtun, Birkirkara, Óal Qormi u Tas- Sliema.

X’ tista’ ssib f’din il-wirja Fil-wirja li tibda minn nhar ilÓamis li ©ej, b’kollox se jie˙du sehem madwar 30 esibitur, li huma kollha membri tal-istess g˙aqda . Wie˙ed ikun jista’ jara u jammira mill-qrib id-dedikazz-

Kuntatt mal-g˙aqda

joni tad-delizzju ta’ dawn innies.

Meta wie˙ed iΩur din il-wirja, jista’ jara ’il fuq minn 1500 mudell – kollha differenti.

Mudelli Ωg˙ar, kbar, karozzi antiki, moderni, sportivi, vetturi kummercjali, u tal-kostruzzjoni u ˙afna o˙rajn. Kif ukoll diversi mudelli ta’ xwieni, bastimenti tal-gwerra u mudelli o˙rajn ma˙duma bl-idejn. Kif ukoll ser ikun hemm esibiti diversi xeni u dijorami, li ˙afna minnom ikunu mag˙mulin bl-idejn mid-dilettant stess. Fost dawn ser ikun hemm ukoll esibit mudell ta’ tren li huwa komplut b’xenarju ma˙dum minn wie˙ed millmembri tal-istess g˙aqda .

Kollezzjonijiet o˙ra jkunu ta’ mudelli ta’ karozzi minn films,

Kull min huwa interessat li jissie˙eb membru f’din l-g˙aqda, huwa m˙e©©e© sabiex iΩur din il-wirja fil-jiem li ©ejjin u jing˙ata iΩjed informazzjoni. Wie˙ed jista’ anke jΩur il-pa©na fuq Facebook billi jikteb Die Cast and Scale Model Society, jew jibg˙at email lil diecastandscalemodel@gmail.com Ringrazzjament speçjali L-g˙aqda Die Cast & Scale Model Society, tixtieq tirringrazzja lill-familja ta’ Tumas Group tal-g˙ajnuna kollha li jsibu ming˙andhom matul is-sena kollha, kif ukoll lill-isponsors kollha, lill-pubbliku kollu li jΩur il-wirja u lill-membri kollha li dejjem baqg˙u leali lejn lg˙aqda tul it-12-il sena mittwaqqif tag˙ha.

Wa˙da mill-kollezzjonijiet ta’ mudelli Die Cast li se jkun hemm esebiti f’ din il-wirja

Opinjoni

08.12.2013

11

TiVi awards

MINN

SALVU

CANALE

Jien ma nafx (u ma nixtieqx inkun naf) kif il-produtturi jg˙addilhom minn rashom u jsemmu programm b’isem daqshekk stupidu b˙alma huwa Paprati . Dan jintwera fuq in-Net, il-kontenut huwa tant medjokri li jfakkarni filkummiedji li kienu jsiru fissala tal-kappillan fis-snin talpassat. Dawk it-tip ta’ kummiedji li kienu jidk˙u bihom biss Çikku u Peppa li msieken qatt ma kienu xirfu mill-bieb ’il barra. G˙al dawk kollha li forsi ma kellhomx ix-xorti jarawh, Paprati huwa dak it-tip ta’ programm blistil ta’ candid camera, g˙alih niddedika l-fraΩi tant popolari ta’ ‘Trid tara biex temmen’ (b˙al tal-vjolin din).

Tradizzjonijiet tag˙na lMaltin

g˙al-dak tal-One – li rajt jien jintwera fuq in-Net u jismu Nis©a Maltija. Dan jie˙dok filpassat meta l-mara Maltija kienet tilbes l-g˙onnella, meta l-mezz tat-trasport kien iΩ-Ωwiemel, fl-istess programm jidhru wkoll koki jsajru ikel tradizzjonali Malti bi prodotti lokali.

B˙all-inbid

Il-Ìimg˙a li g˙addiet semmejt programm partikolari li jintwera fuq il-One li jittratta s-snajjiet Maltin. Peress li ©ej iΩ-Ωmien tal-Milied u peress li l-leblieba g˙all-˙elu u ttnaqqir dejjem iΩΩid, dan la˙˙ar qieg˙ed ninfexx marremote tat-televixin aktar missoltu, (biex neg˙leb kull tentazzjoni) miskina neg˙jiha nqalleb. Dil-©img˙a stess iltqajt ma’ programm simili

Óafna Ωmien ilu kien twieled programm fuq l-istazzjon nazzjonali dwar l-arti u l-kultura.

Qieg˙ed nirreferi g˙al Meander – wara dak iΩ-Ωmien kollu l-istess programm u blistess isem g˙adu g˙addej. IlpreΩentattriçi g˙adha wkoll listess wa˙da: Mariella Pisani Bencini. Niftakar li fiΩ-Ωmien kien ukoll rebbie˙ ta’ diversi premjijiet fil-kategoriji tieg˙u.

Minkejja li n˙oss li m’g˙adux b’sa˙˙tu daqs kemm kien, xorta g˙adu varjat u fl-istess waqt joffri niçça g˙al dawk lartisti li jkollhom xi forma ta’ esibizzjoni artistika.

Il-programm G˙awdex Illum nikkategorizzah fl-istess lista ta’ Meander . Minkejja li G˙awdex Illum ilu g˙addej 25 sena u minn dak iΩ-Ωmien ’l hawn na˙seb ©iet iffilmjatha kull rokna mill-gΩira G˙awdxija, xorta g˙adhom jiΩvol©u fih irkejjen interessanti. Insomma, programm li jiqdiem u jitjieb, l-istess b˙all-inbid u l-istess b˙addiska tal-ftu˙ u l-g˙eluq tatTramps.

Nifhmu f’kollox Dan il-pajjiΩ i©eg˙ilni nid˙aq kwaΩi kuljum u ara min jg˙id

li m’a˙niex jokers ; ftit ilu ktibt li hawn minn qisu Super Man/Woman u dan g˙aliex nafu nkantaw, niΩfnu, insajru, eççetra. Jaqa’ f’din il-kategorija J Anvil, jew x’qieg˙ed iniΩΩel ismu matul din il©img˙a. Dan konna narawh jiΩfen, imbg˙ad beda jkanta (titaritatta tata tari tattatta), issa sar espert tal-iddisinjar tad-djar, jew insomma jippreΩenta programm dwar liddisinjar tad-djar. Il-programm Luxdesign, li jintwera fuq TVM, ma jdejjaqnix b˙ala kontenut iΩda n˙oss li mhux elaborat biΩΩejjed, b˙al ng˙idu a˙na jittie˙du filmati waqt li jkun qieg˙ed isir ixxog˙ol fil-kamra waqt ilproçess tal-˙idma. Mill-bqija programm, kif insejja˙lu jien, mexxej u li tie˙u gost tara.

Il-Óadd u l-festa t-tajba.

Fl-aÓÓar irbaÓna!

Osservatur

Minkejja li ˙sibt fuqha fit-tul, g˙adni ma nistax nifhem minn fejn nibtet l-ossessjoni talMaltin fuq il-futbol. Log˙ba sabi˙a kemm tridha, iΩda sfortunatament ftit a˙na mag˙rufa g˙all-˙ila tag˙na fiha. Meta Malta tilg˙ab ma’ tim barrani, tkun a˙bar sensazzjonali meta pajjiΩna jirba˙. U xi ng˙idu g˙all-kampjonati tat-Tazza tadDinja? Ir-realtà krudili hija li f’dan l-isport baqg˙alna ˙afna x’naqdfu.

L-istess il-Eurovision Song Contest. Tifhem is-sens ta’ kburija tal-Malti meta jara lil pajjiΩu jikkompeti fuq l-istess livell u j˙abbatha ma’ pajjiΩi ferm ikbar minn Malta f’dak li huwa talent muΩikali, iΩda hawnhekk ukoll, sena wara sena, qatt ma nirb˙u. Veru li la˙˙ar li tmut it-tama, iΩda xorta nsibha iebsa biex nifhem kif irnexxielna nΩommu entuΩjaΩmu tant qawwi g˙al dan ilkonkors matul is-snin.

Dawk li ˙add ma jafhom Li kieku l-Maltin jinteressaw ru˙hom sempliçiment biex jappo©©jaw lill-Maltin ˙uthom, anke jekk ma jkunux dilettanti ta’ dak l-isport jew l-arti partikolari, Ωgur li jag˙tu iktar attenzjoni lill-kumplament talisportivi u l-artisti, li mhumiex futbolers jew kantanti. Mhux darba u tnejn li dawn reb˙u premjijiet presti©juΩi jew kisru rekords mondjali, iΩda ftit li xejn issemmew. Ûgur li ma kienx hemm l-istess fervur fuqhom li naraw filfutbol jew fil-Eurovision. Ìeneralment jissemmew g˙al ftit, imbag˙ad jintesew. Mhux biss mill-poplu, imma anke mill-

war Malta u G˙awdex.

Jg˙idu li l-a˙jar affarijiet ji©ru meta ma tkunx qed tag˙ti kas.

Dan Ωgur li huwa veru g˙arreb˙a ta’ Gaia. IΩda issa x’se ji©ri fil-Eurovision tal-adulti? Se jkollna l-istess aspettattivi?

Tg˙id ix-xorti se ter©a’ tmissna?

F’Ìie˙ ir-Repubblika!

awtoritajiet. Sportivi u artisti li jikkompetu u jirb˙u minkejja li g˙andhom ftit li xejn appo©©.

Dan filwaqt li l-futbol u lEurovision nimbuttawhom kemm nifil˙u, iΩda nibqg˙u nivvintaw kull skuΩa g˙aliex ma rba˙niex, jew, g˙al dawk iktar fatalisti, g˙alfejn m’g˙andniex çans li nirb˙u. Ng˙idu li m’g˙andniex flus, li l-futbolers part-time qatt ma jistg˙u j˙abbtuha mal-barranin.

FilEurovision g˙andna ˙abta nwa˙˙lu fil-fatt li m’g˙andniex ©irien, jew inkella nwa˙˙lu flilbies mhux adattat, fiΩΩeffiena, u mitt elf ˙a©a o˙ra.

IΩda issa, fl-a˙˙ar, irba˙na!

Meta ma konniex attenti…

Ma rba˙niex il-Eurovision, iΩda

rba˙na l-minjatura tieg˙u. Iççkejkna Gaia Cauchi kienet irrebbie˙a tal-Junior Eurovision Song Contest, li l-finali tieg˙u sar nhar is-Sibt tal-©img˙a li g˙addiet. L-udjenzi g˙al dan ilkonkors huma ˙afna inqas minn dawk tal-Eurovision taladulti; fil-fatt kien hemm ˙afna Maltin li lanqas biss kienu jafu bih.

Jista’ jkun li dan ©ara min˙abba li Malta kienet ilha tliet snin ma tikkompeti f’dan il-konkors. Jibqa’ l-fatt, iΩda, li meta l-Maltin ma kinux imwa˙˙la mal-iskrin tat-televiΩjoni biex jaraw liema pajjiΩ se jag˙tina l-iktar punti, Gaia kienet qed tisraq il-qlub (u lvoti!) bil-prestazzjoni tag˙ha.

Kien biss meta reb˙et li l-a˙bar ©riet b˙al le˙˙a ta’ berqa mad-

Karatteristika o˙ra tag˙na lMaltin hija li dejjem irridu nsibu xi ˙a©a li ma naqblux fuqha – anke f’okkaΩjoni li kellha tg˙aqqadna b˙alma hija r-reb˙a ta’ Gaia. Hekk kif ˙ar©et l-a˙bar li l-Prim Ministru kien se jinnomina lil Gaia Cauchi biex tirçievi l-Medalja g˙all-Qadi tar-Repubblika, pront qamet kontroversja.

U˙ud li jifhmu ˙afna qalu li unur b˙al dan m’g˙andux jing˙ata lit-tfal, imma lil xi ˙add b’karriera. Veru li l-karriera ta’ Gaia ma kinitx daqstant twila, iΩda biex la˙qet dan il-livell g˙oli fil-kant investiet ˙afna xog˙ol u ener©ija. Dak li ˙addie˙or forsi jirnexxilu jag˙mel f’g˙exieren ta’ snin, Gaia g˙amlitu f’˙afna inqas. Allura, b’daqshekk, ma ˙aqqhiex tkun onorata?

Wa˙da brava mill-Bidnija qalet ukoll li fl-a˙˙ar 25 sena kien sar sforz biex it-titli ta’ Ìie˙ ir-Repubblika jing˙ataw lil nies ta’ statura li jkun ˙aqqhom, u li issa, ta˙t Gvern Laburista, dan it-titlu qed jing˙ata bl-addoçç. IΩda din ilpersuna brava ˙afna jidher li ma tafx li dan l-istess titlu ng˙ata minn Gvern Nazzjonalista lil diversi kantanti o˙ra, fosthom lil Ira Losco fl2008 u lil Enzo Gusman fl2011.

12

Opinjoni

08.12.2013

iÛ-ÛGÓaÛaGÓ: mUFtieÓ tal-ekonomija

Joseph Cuschieri Membru Parlamentari Ewropew

F’dawn il-jiem qeg˙din nassistu g˙al g˙add kbir ta’ studenti jiççelebraw flimkien il-gradwazz-joni tag˙hom millUniversità – xena mill-isba˙ li t˙ossha t˙e©©ek biex ting˙aqad mag˙hom f’dan il-waqt daqstant importanti g˙alihom u g˙allfamilji tag˙hom.

Kemm jekk i˙ossuhom fuq lg˙atba ta’ karriera fix-xog˙ol li jixtiequ jag˙mlu kif ukoll jekk g˙adhom ˙erqana lesti jkomplu bl-istudji tag˙hom. Dawn iΩΩg˙aΩag˙ huma l-frott tas-sistema edukattiva tag˙na, g˙alhekk jiffurmaw parti minn dik l-istrate©ija me˙tie©a filpajjiΩ biex ikun hawn ekonomija b’sa˙˙itha li, b’riΩultat tag˙ha, jin˙olqu aktar opportunitajiet ta’ xog˙ol g˙al Ωg˙aΩag˙ ˙addiema kwalifikati u bravi.

Wara kollox iΩ-Ωg˙aΩag˙ huma l-muftie˙ ta’ kull ekonomija fid-dinja. Min ma jinvestix fiΩ-Ωg˙aΩag˙ ikun qed jistieden l-inkwiet soçjoekonomiku kif wara kollox qeg˙din naraw b’g˙ajnejna f’˙afna pajjiΩi membri tal-Unjoni Ewropea. B’sa˙˙itha kemm hi b’sa˙˙itha u kbira kemm hi kbira, ekonomija li ma to˙loqx dan il-pont kruçjali bejn ©enerazzjoni u o˙ra tkun qed tilg˙ab man-nar. Hekk sfortunatament

©ara f’pajjiΩi kbar, fosthom lIstati Uniti li, kif nafu, meta tag˙tas hi, l-bqija tad-dinja trid tag˙tas mag˙ha.

IΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin protagonisti Fortunatament g˙alina, l-aspett ekonomiku u finanzjarju ta’ pajjiΩna minn dejjem kien im˙ares minn eççessi bla bΩonn u mog˙ni b’g˙aqal u prudenza s˙i˙a mill-banek u l-istituzzjonijiet finanzjarji, apparti li anke lgvernijiet tag˙na, tne˙˙i perijodi qosra ta’ eççezzjoni, g˙arfu jΩommu g˙ajnejn ta’ seqer fuq landament tal-ekonomija. Li ma sarx hekk, kieku f’ba˙ar ta’ inwkiet ninsabu b˙al o˙rajn fiΩÛona Ewro li llum niffurmaw parti minnha.

Il-Gvern Laburista, li g˙adu liberalment jista’ jissejja˙ ©did, huwa aktar minn konxju mill˙tie©a li Ω-Ωg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin infushom ikunu protagonisti fil-˙idma biex lekonomija Maltija tkompli tespandi u tifta˙ wesg˙at u mog˙dijiet ©odda g˙alihom u g˙al o˙rajn li dalwaqt jil˙qu warajhom. Kemm il-Prim Ministru Joseph Muscat kif ukoll a˙na r-rappreΩentanti tal-poplu fil-Parlament Ewropew konna

g˙amilna çara din il-viΩjoni sa˙ansitra miΩ-Ωmien li konna partit tal-OppoΩizzjoni. Kien g˙alhekk ukoll li tajna l-appo©© inkondizzjonat tag˙na g˙allinizjattiva tal-Grupp tas-Soçjalisti u Demokratiçi fil-Parlament Ewropew dwar il-garanzija liΩΩg˙aΩag˙ u li mbag˙ad kienet element ewlieni fil-manifest talPartit Laburista fl-a˙˙ar elezzjoni ©enerali.

Illum, li l-Partit Laburista jinsab fil-poter, il-viΩjoni ssir dmir sagrosant u hekk qed jidher minn dawn l-ewwel xhur talamministrazzjoni ©dida. Mhux biss l-Unjoni Ewropea qed tag˙raf l-impenn qawwi talGvern Malti biex inaqqas iddefiçit u qajl qajl jinnormalizza ‘l-kotba’ tal-pajjiΩ, iΩda anke kien hemm Ωviluppi interessanti fejn jid˙lu Ω-Ωg˙aΩag˙ u xxog˙ol. Statistika uffiçjali riçenti wriet li l-perçentwal ta’ Ωg˙aΩag˙ Maltin ifittxu x-xog˙ol naqas hekk kif il-˙idma g˙all˙olqien tax-xog˙ol – xejn ˙afifa fiç-çirkustanzi ekonomiçi taddinja – kompliet tingrana.

Madankollu t-triq hija twila u g˙ad baqa’ ˙afna xog˙ol xi jsir.

IΩ-Ωg˙aΩag˙ mhumiex sempliçi numri g˙all-©bir tal-istatistika, iΩda kapital uman prezzjuΩ g˙all-ekonomija. Permezz ta’

dan il-muftie˙ jinfet˙u bibien akbar g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin infushom sabiex ikunu tassew protagonisti g˙alihom infushom u g˙all-familji tag˙na.

Waqt li qed jag˙mel dan, ilGvern huwa impenjat ukoll flinkora©©iment biex ˙addiema ikbar fl-età wkoll ikollhom sehem f’dan it-tkabbir. L-iskemi m˙abbra biex dawk li jimpjegaw joffru opportunitajiet ukoll lil nies ta’ esperjenza u li huma ˙erqana jkomplu jkunu attivi fis-suq tax-xog˙ol huma ma˙subin proprju g˙alhekk.

Hekk ukoll il-˙idma tal-Gvern Laburista b’risq l-anzjanità attiva li llum qed ting˙ata importanza ©mielha fl-Unjoni Ewropea fejn in-numru ta’ nies ja˙dmu, fi prorporzjon mal-pensjonanti, qieg˙ed g˙al ra©unijiet varji dejjem jonqos.

Malta trid tibqa’ tag˙mel minn kollox biex ti©bed lejha aktar investiment barrani – ˙idma li tg˙aqqad l-isforzi kollha talawtoritajiet, is-settur kummerçjali u industrijali, l-g˙aqdiet volontarji, u l-istituzzjonijiet nazzjonali, bl-iskop li jin˙oloq ixxog˙ol u titkattar l-ekonomija Maltija, ekonomija vibranti li ta˙seb g˙all-©ejjieni daqs kemm issostni l-preΩent.

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

l-FÛl tkabbar il-Óidma internazzjonali

Bryony Bartolo Segretarju Ìenerali tal-FÛL

Fi tmiem il-©img˙a li g˙addiet, il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti (FÛL) organizza seminar flimkien mal- Young European Socialists (YES) bl-isem Relaunching Europe: The Malta Experience. Waqt dan is-seminar, imqassam fuq erbat ijiem, ©ew trattati t-temi ta’ drittijiet LGBTI u kampanji effettivi.

Dan is-seminar ra parteçipazzjoni sabi˙a, kemm mill-membri fi ˙dan l-FÛL kif ukoll millmembri ta’ g˙aqdiet barranin membri fi ˙dan il-YES. Il-qofol ta’ dan is-seminar intla˙aq is-Sibt waqt attività organizzata bil-g˙an li l-FÛL u l-YES juru l-appo©© tag˙hom lejn l-att dwar l-unjoni çivili. IΩΩg˙aΩag˙ li indirizzaw din lattività, fosthom il-President tal-FÛL Alex Saliba, isSegretarju Ìenerali tal- YES Thomas Maes u l-Viçi President tal-IUSY Evin Incir, kollha fa˙˙ru lill-Gvern preΩenti dwar il-˙idma favur id-drittijiet çivili u sa˙qu fuq il-bΩonn li l-FÛL tkun minn ta’ quddiem biex ti©©ieled g˙ad-drittijiet çivili.

Minn dejjem fuq quddiem L-FÛL minn dejjem kienet fuq quddiem, bl-akbar ˙idma tkun il-kampanja Stand Up fi Ωmien ir-referendum g˙ad-divorzju.

IΩda l-˙idma favur id-drittijiet çivili Ωgur ma waqfitx hemmhekk, anzi dejjem ser tkun qieg˙da taqbeΩ g˙ad-drittijiet tal-minoranza g˙aliex dawn huma, fl-a˙˙ar milla˙˙ar, drittijiet tal-bniedem.

Indirizzat ukoll din l-attività lMinistru g˙al-Libertajiet çivili L- Onor. Helena Dalli li elenkat il-˙idma tal-Gvern favur drittijiet LGBTI, fosthom li jing˙ata ddritt taΩ-Ωwie© lil persuni transgender . Din l-attività kellha parteçipazz-joni sabi˙a kemm

mill-membri kif ukoll millg˙aqda nongovernattiva MGRM u l-g˙aqda studenteska We Are. G˙al dan is-seminar attenda wkoll il-Prim Ministru Joseph Muscat li indirizza liΩ-Ωg˙aΩag˙ preΩenti kif ukoll sema’ u wie©eb il-mistoqsijiet li kellhom g˙alih il-parteçipanti ta’ dan is-seminar. Fost it-temi li ©ew diskussi kien hemm l-att dwar l-unjoni çivili, id-dritt talvot lil Ωg˙aΩag˙ ta’ 16-il sena g˙all-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali, u l-garanzija g˙aΩΩg˙aΩag˙ ta’ tag˙lim, ta˙ri© u xog˙ol li se tkun qed ti©i implimentata minkejja li lqg˙ad fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin huwa fost l-anqas mill-pajjiΩi membri tal-Unjoni Ewropea.

Dan g˙aliex g˙all-Gvern preΩenti l-interess tal-persuna ji©i l-ewwel.

Waqt dan is-seminar internazz-jonali, il-membri pparteçi-

paw f’ workshops differenti relatati kemm mal-LGBTI kif ukoll dwar kampanji effettivi.

Fil-fatt, wara li ng˙ataw informazzjoni fuq l-istrate©ija, stil u sustanza ta’ kampanja minn Dr George Vital Zammit, il-parteçipanti ˙admu fuq dawn it-tliet punti fid-dawl tal-kampanja g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. Fost il-workshops li ttellg˙u dwar LGBTI kien hemm workshops fuq kif jistg˙u jsiru kampanji effettivi dwar LGBTI u kif jistg˙u jing˙elbu problemi li kull pajjiΩ jista’ jiffaççja waqt dan it-tip ta’ kampanji kif ukoll dwar asylum seekers LGBTI, li min˙abba l-oppressjoni li qed i˙abbtu wiççhom mag˙ha f’pajjiΩhom qed ikollhom ifittxu kenn f’pajjiΩi o˙ra.

Intlaqa’ tajjeb Dan is-seminar intlaqa’ tajjeb

˙afna kemm mal-membri talFÛL kif ukoll mal-membri li ©ew minn g˙aqdiet barranin li lkoll fa˙˙ru l-organizzazzjoni tal-FÛL g˙al dan is-seminar. Il˙idma mwettqa f’dan is-seminar kienet importanti sabiex lFÛL tkabbar il-˙idma tag˙ha minn baΩi lokali g˙al skala internazzjonali. Bir-relazzjonijiet tajbin li l-FÛL qed ikollha mal-YES u anke mal-IUSY, lFÛL qed iwassal l-interessi u laspirazzjonjiet taΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin fil-fora internazzjonali. EΩempju çar kien l-inkluΩjoni ta’ klawsoli partikolari fil-manifest tal-YES g˙all-elezz-jonijiet talParlament Ewropew.

B’˙idma internazzjonali akbar, l-FÛL tkun tista’ tkompli tag˙ti l-opportunitajiet lil aktar Ωg˙aΩag˙ li jridu jag˙tu kontribut lejn it-tfassil tal-politika Ωag˙Ωug˙a g˙all-futur ta’ dan il-pajjiΩ.

Editorjal

08.12.2013

13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRnAlisti ReklAmi impAÌnAR u Disinn

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

e DitORJAl is-sempliÇitÀ “ Óajjitna kkumplikajnieha wisq. Ìieli aktar minn suppost. kemm G˙andna li©ijiet kumplessi g˙all-a˙˙ar. Ir-relazzjonijiet personali ©ieli wkoll saru konfuΩi bil-kumplikazzjonijiet li n©ibu b’idejna. Din il©img˙a kellha tkun daqsxejn ta’ tifla biex tag˙ti lezzjoni lil fis-sempliçità. kul˙add Jisimha Gaia Cauchi.

Gaia, kif issa mag˙rufa ma’ effezzjonjalment kul˙add, reb˙et il-Eurovision tat-tfal. A˙na na˙sbu li birrendiment muΩikali li tat meta kantat il-kanzunetta tag˙ha Start , kellha lkapaçità li tirba˙ anke lEurovision tal-kbar. Xejn straordinarju g˙aliex il-kanGignola Taljana tanta Cinquetti ftit kienet akbar minn Gaia meta reb˙et lewwel kompetezzjoni importanti tal-kant tag˙ha. Apparti l-le˙en sabi˙ ta’ Gaia, iççavetta tas-suççess kbir li g˙amlet, g˙andha isem: sempliçità Kienet liebsa b’mod millaktar sempliçi. Kellha libsa qisha dik tal-preçett, iΩda ming˙ajr il-frilli. Xejn eΩotiku jew imressjonanti. Fuq ilpalk kienet sempliçiment

wa˙edha u ma kellhiex bΩonn xi tim ta’ Ωeffiena biex jaqilg˙uha. sempliçi Il-persona-lità tag˙ha kienet biΩΩejjed.

Kellha le˙inha ming˙ajr ˙afna intonazzjonijiet konfuΩi u fuq kollox modesta. Il-

kliem u l-muΩika tal-bravu Elton Zarb kienu jirrif-lettu s-sempliçità tal-karattru ta’ Gaia.

Ir-reb˙a li g˙amlet Gaia kienet reb˙a g˙al dawk il˙afna li xebg˙u mill-pomposità ta’ min dejjem jiddan-

dan u ta’ ˙afna o˙rajn li jiddominaw l-opinjoni pubblika minn sens qawwi ta’ protagbag˙tet Gaia oniΩmu. messa©© qawwi lil kul˙add: Lill-pubbliku in©enerali biex jer©a’ jirritorna g˙as-sempliçità u lill-politiçi biex ma fil-vizzji qatt jaqg˙u dekadenti ta’ min ikun filpoter.

F’soçjetà li, kif iddeskrivieha l-Papa Fran©isku, qieg˙da tg˙ix valuri li huma relattivi, Gaia kienet ra©© ta’ dawl u tama li mhux kollox huwa mitluf. Lil dawk li huma responsabbli minn ˙addie˙or b˙alma huma tfal, persuni b’diΩabbiltà , morda, jew min b’xi mod huwa filbΩonn, Gaia qaltilhom biex jaqdu dmirhom b’onestà u sempliçità.

G˙alhekk kien pass semkura©©uΩ, pliçiment g˙alkemm kontroversjali, li Gaia Cauchi ting˙ata l-unur tal-Qadi lejn ir-Repubblika.

L-g˙oti ta’ dan l-unur huwa marbut mal-qadi u mhux mal-età ta’ dak li jkun ta dan l-unur. Ser tkun okkaΩjoni maestuΩa u altament çerimonjali. Minn qalb il-lussu u palazzi ser tispikka ta’ s-sempliçità Gaia.

”

pROGRess

Daniel Micallef President tal-Partit Laburista daniel.micallef@partitlaburista.org

G˙addew prattikament disa’ xhur mill-le©iΩlatura. Li kollox miexi fuq ir-rubini, ˙add mhu qed jg˙idha. Li l-problemi li l-pajjiΩ g˙andu f’diversi setturi huma biss perçezzjoni, mhu jg˙idha ˙add lanqas.

Jekk xejn, din il-le©iΩlatura ©abet mag˙ha doΩa ta’ realiΩmu f’pajjiΩna, fejn il-klassi politika ma titkellimx dwar utopja; li dawk responsabbli fit-tmexxija ma jiddejqux jirrikonoxxu li g˙alkemm bdew diversi proçessi li jindirizzaw il-problemi, it-triq hija wa˙da twila. IΩda naslu – konvint minn dan.

Id-differenza li n˙asset millewwel ©urnata kienet ilfiduçja li re©g˙et da˙let finnies; fiduçja li l-affarijiet ser jimxu ’l quddiem; fiduçja li hemm Gvern li lest li jisma’ u li ja©ixxi.

Gaia Gaia Cauchi spiççat fin-nofs ta’ kontroversja. Din iç-çkejkna, li flimkien mat-tim tag˙ha g˙amlu unur lilhom infushom u lil pajjiΩna, spiççat is-su©©ett ta’ diskussjoni wara li ©iet nominata g˙al Ìie˙ ir-Repubblika.

Ovvjament kienet ovvja li bosta kienu ostili lejn l-idea g˙ax ©iet ikkomunikata minn Gvern Laburista. Dik kienet lunika ra©uni g˙alfejn qomsu mal-a˙bar. Jiena ma tantx niftakar diskussjonijiet ja˙arqu meta persuni li misshom jist˙u jidhru quddiem in-nies ing˙ataw unuri simili.

IΩda ma jimpurtax. Nie˙u din l-okkaΩjoni sabiex nawgura lil Gaia, mhux biss g˙al dan is-suççess, iΩda g˙al ˙afna suççessi o˙ra fil-futur.

L-Australia Hall Wara l-kampanja dwar l-IIP fejn rajna lill-Kap talOppoΩizzjoni jmur sa˙ansitra fuq stazzjon tat-televiΩjoni barrani jag˙mel ˙sara lil pajjiΩna, il-Partit Nazzjonalista issa tefa’ ˙arstu fuq l-Australia Hall.

Kampanja ta’ gideb u qerq, bi preΩentazz-joni ta’ nofs ilfatti dwar il-kwistjoni.

Rajna l-Partit Nazzjonalista jag˙mel stunt ˙elwa ftit jiem ilu: b’Ωigarella ˙amra madwar l-Australia Hall, fakkruna filvendikazzjoni politika li Gvern preçedenti g˙amel kontra l-Partit Laburista g˙al

ra©unijiet parti©©jani. Kien ikun tajjeb li kieku qabel lelezzjoni g˙amlu Ωigarelli mal-iskandli vera li ra dan ilpajjiΩ fl-a˙˙ar ˙amsa u g˙oxrin sena. Probabbilment kien ikollhom bΩonn ˙amsa u g˙oxrin sena o˙ra.

L-Ambjent Jekk haw partit li ma jista’ jag˙ti lezzjonijiet lil ˙add dwar l-ambjent huwa l-Partit Nazzjonalista. Fl-a˙˙ar snin rajna diversi deçiΩjonijiet li ttie˙du kontra l-interessi ambjentali ta’ pajjiΩna.

Il-kritika kontra l-permessi li ©ew kundizzjonati minn deçiΩjonijiet li ttie˙du millamministrazzjoni preçedenti hija wa˙da pwerili u ipokrita.

Fil-kaΩ tal-Mistra hemm konflitti wkoll fl-istess Partit Nazzjonalista, b’esponenti jikkritikaw il-permess, u o˙rajn b’interessi professjonali mal-iΩviluppatur. Fuq inna˙a l-o˙ra tisma’ wkoll lesponenti tal-PN fuq il-mezzi tax-xandir tag˙hom jikkritikaw lill-MEPA meta ˙adet azzjoni biex trazzan l-abbuΩ.

Ovvjament, l-attitudni talOppoΩizzjoni hija wa˙da

çara. Kulma jsir jew sar wara d-9 ta’ Marzu huwa ˙aΩin.

Maratona Qed nirreferi g˙all-Maratona Ìbir ta’ Fondi tal-Partit Laburista. Kelli nispeçifika g˙aliex issa l-Partit Nazzjonalista sar isej˙ilha b’mod identiku. In˙ares ’il quddiem li niltaqg˙u nhar ilÌimg˙a 13 ta’ Diçembru.

Nappellalkom sabiex tag˙tu l-appo©© tag˙kom lill-Partit, f’kuntest fejn ˙ri©na minn kampanja elettorali twila u, g˙alkemm kuntest differenti, resqin dalwaqt lejn kampanja o˙ra s-sena d-die˙la.

93 sena Insellem ukoll lil dawk kollha li jag˙tu ˙inhom lill-Partit Laburista. Óidma kollettiva li fuq perijodu tant twil wasslet g˙al kisbiet kbar g˙al pajjiΩna. F’waqtu wkoll li nsellmu lil dawk li ˙allewna, u li tul ˙ajjithom taw servizz kbir lill-Partit Laburista.

Nirringrazzja lill-kollega William Lewis li kkoordina lattivitajiet li fakkru dan lanniversarju.

14

Ittri

08.12.2013

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

Ìbir ta’ fLieXken fiL-Óamrun Lotteriji/rekLami Sur Editur, Qed nag˙mlu referenza g˙allittra lill-Editur bl-isem ta’ ‘Skart mhux mi©bur’ li dehret nhar ilÓadd l-1 ta’ Diçembru 2013.

Nixtiequ niΩguraw lir-residenti tal-Óamrun li qed nag˙mlu lalmu kollu tag˙na biex isservizz tal-©bir tal-˙©ie© ja˙dem ming˙ajr problemi b˙al-lokalitajiet l-o˙ra. G˙alhekk, GreenPak eΩaminat il-kaΩ g˙ala ma n©abarx il-˙©ie© fl-ewwel Ìimg˙a tax-xahar mill-Óamrun kif kellu jsir u di©à ˙adet miΩuri biex dan ma jirrepetix ru˙u.

GreenPak toffri linja miftu˙a 24x7 fuq in-numru 2166 1081 g˙al min g˙andu xi lment u a˙na nie˙du azzjoni fil-pront

dwar il-kaΩ. Kull min jixtieq iressaq xi lment jew jixtieq aktar tag˙rif, jista’ jçempel fuq l-istess numru tat-telefown.

Il-˙©ie© jin©abar separatament mill-plastik, metall u karti. Il-©bir tal-˙©ie© mid-djar isir kull lewwel Ìimg˙a tax-xahar f’Malta, filwaqt li f’G˙awdex il©bir isir kull nhar l-ewwel Óamis tax-xahar. Jekk g˙al xi ra©uni l-©bir tal-˙©ie© ma jsirx mill-kollettur tal-lokal, nixtiequ nfakkru lill-pubbliku li f’kull lokalità hemm kontenituri apposta g˙all-g˙aΩla ta’ tipi differenti ta’ skart, fosthom il˙©ie©, il-plastik, il-metall u lkarti.

Fl-istess waqt, nixtiequ niççaraw li GreenPak Coop

iS-Skiet taL-konformiÛmu Sur Editur, X’˙in rajt il-programm fuq TVM2 immexxi midDumnikan Patri Tabone, nhar il-Óadd 25 ta’ Novembru, g˙al konkluΩjoni wa˙da wasalt: li akkost ta’ kollox ried li j˙alli lil Ωew© mistiedna tal-panel jg˙idu dak kollu li xtaqu waqt li lill-avukat, li wkoll kien mis-tieden, mhux biss sikktu iΩjed minn darba imma pprova jwaqqa’ l-argumenti legali li beda j©ib ilbniedem tal-li©i billi jirrepeti: “IΩda din l-opinjoni tieg˙ek.”

Ara l-opinjoni tieg˙u l-Patri Dumnikan, jew ma qalhiex jew forsi ma ntba˙tx li lissinha. U l-opinjoni uffiççjali talKnisja lanqas ma jidhirli li semmieha. Bl-iskuΩa li jmexxi diskussjoni b’mod kalm ried jimponi s-skiet tal-konformiΩmu u j˙alli lil dawk li huma

fil-kurrent – li ma jaqblux mat-tag˙lim tal-Knisja – juΩaw il-programm b˙ala pjattaforma. U tg˙id il-fatt li l-˙in kollu kien b’dahru lejn is-sinjorina jew sinjura, li stajt nifhem kellha tkun hi lpreΩentatriçi, u li kwaΩi qatt ma nstab ˙in biex titkellem, na˙seb ma jag˙milx g˙ajb g˙al ©urnata li segwit il-25 ta’ Novembru u li tant ©iet kommemorata. Kien nuqqas, filfehma tieg˙i, li din il-preΩentatriçi l-uniku funzjoni filprog-ramm li ng˙atat kien li tirrapp-reΩenta b’mod silenzjuΩ il-ma©©oranza tan-nisa li ming˙ajr daqq ta’ trombi, g˙alkemm g˙andhom biex, i©ibu l-bnedmin fid-dinja u jrabbuhom u jag˙mluhom nies mill-a˙jar li jistg˙u.

J. BONETT BALZAN, SAN ÌILJAN

Society hi kooperattiva u mhix kumpannija. Lanqas ma hi kollettur tal-iskart. GreenPak la tit˙allas mill-Gvern u lanqas mill-kunsilli lokali g˙as-servizzi kollha li toffri fil-komunità f’Malta u G˙awdex.

Hu tassew ammirabbli li ˙afna residenti Maltin u G˙awdxin, inkluΩi dawk fil-Óamrun, qed jag˙mlu ˙ilithom biex jisseparaw l-iskart u jirriçiklaw aktar – g˙ax wara kollox il-mira talGreenPak hi li jiΩdied ir-riçikla©©. Dan ma jistax ikun possibbli ming˙ajr l-g˙ajnuna u lkooperazzjoni tar-residenti.

DENISE BRINCAT, SENIOR MANAGER, GREENPAK COOP SOCIETY

Sur Editur, ll-Malta Gaming Authority u dData Protection Authority qeg˙din jie˙du ˙sieb il-lotteriji li qed isiru fuq il-mowbajls? Dawn qed idejqu lill kul˙add b’xi tlieta jew erba’ telefonati kuljum.

G˙andhom permess bil-li©i biex jid˙lu fin-numru privat tieg˙ek g˙al dawn l-hekk imsej˙a lotteriji/reklami? Anke dwar ir-reklami,

kemm tas-safar kif ukoll tassales , g˙andhom juΩaw ilgazzetti u t-televiΩjoni g˙ar-reklamar tag˙hom. Dawn il-lotteriji qeg˙din i˙e©©u lill kul˙add biex ikomplu jinfexxu fil-vizzju mis˙ut tal-log˙ob li qed ikun ka©un ta’ ˙afna tbatija u tkissir ta’ familji.

KONTRA L-LOGÓOB, BL-EMAIL

GÓaSfur taL-paSSa Sur Editur, Hekk nist˙ajlu l-Kap talOppoΩizzjoni Dr Simon (Xmun) Busuttil: g˙asfur talpassa. Qieg˙ed ng˙id hekk g˙ax il-kwistjoni ta’ kap ©did fil-PN kienet fid-deher li se tasal ˙afna qabal l-elezzjoni ta’ Marzu 2013.

Id-diri©enti tal-PN kienu jafu sew li kienet ©ejja d-daqqa mortali bil-voti. G˙alhekk ˙asbu biex isibu n-nag˙©a g˙al fuq l-artal tas-sagrifiççju g˙al wara l-elezzjoni. Dan ma kien ˙add ˙lief Xmun, li kellu jerfa’ s-salib ta’ dawk li t˙anΩru waqt li battlu l-kaxxa tal-pajjiΩ meta kienu fil-poter u li bdew jaraw lil kul˙add dubbien fis-sakra li kellhom.

Imma dan mhu xejn, g˙ax ta’ makakki li huma ˙atruh kap biex sa elezzjoni o˙ra jkun intesa t-ta˙wid tag˙hom, u b’telfa o˙ra Xmun jie˙u l-˙tija. Ûgur li l-erbg˙a ta’ madwaru

se jkunu qishom Brutus lesti bis-sejf biex jikkapparaw postu, il-post li ˙arbilhom wara r-riΩenja ta’ Gonzi. Anke fil-Parlament, meta Xmun jg˙id xi ˙a©a li taqbel g˙al widnejhom, dawn l-erbg˙a j˙abbtu iva fuq il-bankijiet ta’ quddiemhom imma le jitbissmu.

Na˙seb li Xmun jis˙et issieg˙a u l-mument li aççetta li jsir Viçi Kap tal-PN is-sena li g˙addiet, g˙ax waqt li filParlament Ewropew kien komdu jag˙mel diskors ta’ tliet/˙ames minuti kull tant Ωmien, f’dak Malti jrid jitkellem ˙afna aktar fit-tul u g˙alhekk nibΩa’ li dak li jkun qed jg˙id ikun ©ie miktub min xi taparsi konsulent (Brutus) biex ikomplu joskurawh malpoplu. Dan irriΩulta fl-og˙la istituzzjoni tal-pajjiΩ nhar itTnejn, fejn f’sag˙tejn s˙a˙ ˙awwad liç-çittadini Maltin, kemm Nazzjona-listi kif ukoll

il-kumplament, jekk dan ilba©it kienx tajjeb jew le, g˙ax f’˙in jg˙id li hu tajjeb u f’waqt ie˙or jg˙id li ˙aΩin. Il-Prim, na˙seb li kontra qalbu g˙ax ˙lief kollega ma bediex jg˙idlu, kellu jo˙ro© fil-miftu˙ id-dg˙ufija tad-diskors tal-Kap tal-OppoΩizzjoni biex jirribatti l-iΩbalji kardinali li g˙amel.

EΩempju wie˙ed kien kemm fiç-çifri li ra u g˙aΩaq fihom, kif ukoll dawk li qabΩulu u qal li huma neqsin.

Jien, jekk Alla jislifni lg˙omor, qed nistenna r-riΩultat ta’ elezzjoni o˙ra, g˙ax wara telfa garantita o˙ra g˙allPN, Ωgur li se nara l-erba’ sangisugi g˙all-poter jo˙or©u l-kanuni g˙al dan il-povru ‘g˙asfur tal-passa’. Tal-Bird Life ma hemmx bΩonn ikunu preΩenti g˙ax dan g˙asfur mhux protett.

OSSERVATUR, IL-ÓAMRUN

Óa Óa! L-ibbiLanÇjat!

Patri Mario Attard

Qisux skopra l-Amerika? Jaqaw tg˙allmet kelma? Ag˙mluha qisha van©elu! Hawn min sa˙ansitra jara lil Ìesù Kristu hekk: IBBILANÇJAT! Ûinn!

Wie˙ed u erbg˙in sena ta’ ˙ajja, bil-mewt imdendla fuq rasi, tg˙allimt kemm meta fil˙ajja naqbdu ma’ idea u nkarkru biha. A˙fruli ˙bieb imma ma nifil˙ux inkunu redikoli iktar minn hekk! Ilkelma ‘bilanç ‘meta mitkellma minn xi w˙ud li, g˙al xi ra©uni jew o˙ra, juΩawha b˙ala skuΩa biex jopp-ressaw persuni fer˙anin u sempliçi, hija infamità. Jien min jien biex nerdag˙lek il-fer˙ tieg˙ek biex imbag˙ad nobΩoqulek f’wiççek?

Nista’ nkun min inkun, anke Patri tafux, g˙aliex nispiçça xitan prim!

G˙ax x’inhu mo˙˙u x-xitan?

Ovvja! Mhux li ja˙kem u ja˙qar.

Issa – u hawn veru jag˙tini dda˙k – u˙ud li jag˙mlu l-bilanç Alla tag˙hom tg˙idx kemm huma fil-fatt Ωbilançjati! Taf li lanqas ma ja˙mluk tifra˙ blIspirtu Qaddis li jkollok waqt li tqaddes g˙ax iridu jikkum-

mentaw? U anke jekk jidhru li tg˙idx kemm ida˙˙ku biç-çajt tag˙hom, meta tag˙sru ssib biss insulti lejn il-proxxmu tag˙hom!

Dak bilanç!

Darba persuna, f’laqg˙a li kont fiha, qalet li m’hemmx g˙alfejn wie˙ed joqg˙od jog˙xa bid-da˙k fuq l-altar waqt li jqaddes! Il-kumment kien artifiçjali u mxajtan kemm tridu! G˙aliex jien b’liema dritt nista’ nit˙addet fuq kif ja˙dem l-Ispirtu ta’ Alla fija meta qtiltlu g˙ax iffissat bilmarda tal-bilanç? Meta jiena mnella˙ g˙aliex mo˙˙ biss hemm ja˙dem fija? Jaqaw meta kont Ωg˙ir ma tawnix l-attenzjoni li kelli? Forsi g˙alhekk irrabja li g˙andi fija g˙al xi ˙add li hu fer˙an? Forsi g˙alhekk inwaqqa’ g˙aç-çajt lil ˙addie˙or? Óalli jag˙tu kasi?

Tg˙id g˙alhekk ma nafda lil ˙add? Lanqas fiduçja fija nnifsi m’g˙andi! A˙seb u ara kemm se nag˙mel lil dawk li mag˙hom na˙dem jew ng˙ix komdi filpreΩenza tieg˙i! Issa naf g˙alfejn nibda’ ni˙dar! G˙ax il©ewwieni tieg˙i miksur!

Imfarrak! U qed nista˙ba wara l-

iskuΩa tal-bilanç!

In-Nisrani l-˙uta jibdieha minn rasha u mhux minn denba. Min hu ffissat bil-marda tal-bilanç x’aktarx li anke m’Alla jimxi hekk. Issa Alla hu tassew estrem! Mhux hu qalilna li min ma jitlaqx ©idu kollu ma jistax ikun dixxiplu tieg˙u? Mhux hu qalilna li min irid jimxi warajh je˙tie©lu jiç˙ad lilu nnifsu, jerfa’ salibu kuljum u jimxi warajh?

Mhux hu qalilna li min isalva ˙ajtu jitlifha, imma min jitilfha g˙all-im˙abba tieg˙u jer©a’ jsibha? Mhux hu qalilna biex lewwel infittxu s-Saltna tieg˙u u mbag˙ad kollox jing˙atalna? U liΩ-Ωg˙aΩug˙ g˙ani mhux hu qallu biex ibig˙ kollox u jimxi warajh? X’bilanç hemm f’dan kollu? Jaqaw Ìesù huwa psikolo©ikament m’a˙niex?

Issa le xbin! Issa sirt arroganti!

Huwa jiena, l-ibbilançjat, li qieg˙ed nispissja! U bil-kbir!

G˙ax dak li hu tal-bniedem qieg˙ed nag˙mlu Alla! Ma naf lil ˙add jien li, g˙ax ta kollox u mexa wara Ìesù, kien esa©erat u mhux ibbilançjat, iddispjaçieh!

Dan ng˙idu jiena stess! Meta l-

Mulej sejja˙li biex nid˙ol malKapuççini, lill-Mulej g˙edtlu: “Nid˙ol! Imma mhux issa! Óallini l-ewwel nag˙mel tmien snin o˙ra barra. Xejn xejn nil˙aq indur id-dinja. Imbag˙ad ni©i warajk!”

U l-Mulej ˙assejtu jg˙idli f’qalbi: “U b’min trid titmejjel Patri Mario? Mieg˙i tilg˙abhiex tal-ibbilançjat! Anzi g˙alija jekk tkun mi©nun tant l-a˙jar! L-ibbilançjati jittraduni bil-pulit g˙aliex mo˙˙hom imexxihom u mhux l-Ispirtu tieg˙i! Int kun int! U mhux anke g˙alija qalu li jiena tlift rasi? Skonthom lanqas jien ma kont ibbilançjat! Imma jiena kelli ra©un u mhux huma!

Bil-bilanç kollu tag˙hom kelli nsir bniedem ˙a nsalvahom!” Óa no˙odha ma saqajja jekk jien iffissat fuq il-bilanç u mhux f’li jrid Alla minni! Jekk jien iffissat li nin˙abb man-nies u mhux li nkun tassew ta’ Ìesù Kristu!

L-estremist! Óija, o˙ti, quddiem min jilg˙abha tal-ibbilançjat id˙ak kemm tifla˙! Xejn xejn tkeççilu x-xitan li g˙andu ©o fih. Jismu BILANÇ! Óa Óa! Libbilançjat!

Djarju

08.12.2013

MID-DJARJU TAL-GVERN

Is-Segretarju Parlamentari Stefan Buontempo j˙abbar il-ftehim ta’ €1.6 miljun mal-Kumitat Olimpiku Malti

Iffirmat ftehim bilaterali bejn Malta u New Zealand biex Maltin li ©ew lura f’pajjiΩna u ˙allsu kontribuzzjonijiet f’Malta u New Zealand jircievu l-pensjoni minn New Zealand ukoll

Is-Segretarju Parlamentari Owen Bonnici ji©i ppreΩentat bir-rapport finali tal-Kummissjoni g˙ar-Riforma Óolistika fil-Qasam tal-Ìustizzja

Il-Prim Ministru Joseph Muscat jiltaqa’ mar-rebbie˙a tal-Junior Eurovision Song Contest Gaia Cauchi

Is-Segretarju Parlamentari Roderick Galdes jipparteçipa fil-laqg˙a 5+5 fl-Al©erija dwar is-sigurtà tal-provvista tal-ikel f’dan il-pajjiΩ

Is-Sinjura Michelle Muscat tiltaqa’ ma’ persuni b’diΩabbiltà waqt attività f'Kastilja bil-g˙an li jin©abru fondi g˙all-Inspire

Is-Segretarju Parlamentari Edward Zammit Lewis iΩur l-uffiççji tal-Unibet u jtenni l-appo©© tal-Gvern g˙all-ekonomija di©itali

Il-Ministru Karmenu Vella jippreΩenta Eko-Çertifikazzjoni lil 15-il lukanda f’Malta u G˙awdex. Din kienet l-ewwel darba li lukandi f’Malta ng˙ataw dan iç-çertifikat internazzjonali

Ritratti: DOI

15

16

Ta’ Barra

08.12.2013

LettA tAÓt AssedjU

Kitba ta’ LIAM GAUCI Il-Prim Ministru Taljan Enrico Letta g˙aΩel li jmur g˙al vot ta’ kunfidenza ie˙or fil-11 ta’ Diçembru hekk kif qieg˙ed jiffaççja diversi kurrenti ostili, kemm fi ˙dan il-Gvern, kif ukoll l-oppoΩizzjoni. Fl-isfond ta’ dan kollu hemm ukoll kritika ©ejja mill-Unjoni Ewropea fejn il-pjan tal-Gvern Taljan biex inaqqas id-defiçit spiçça mira ta’ kritika iebsa.

L-affarijiet dehru li se jibdew imorru xi ftit g˙all-a˙jar g˙al Letta hekk kif bejn Ottubru u Novembru l-avversarju politiku prinçipali tieg˙u, Silvio Berlusconi, deher li tilef ˙afna mill-influwenza tieg˙u fuq il-

˙idma tal-Gvern. Dan ©ara wara li bosta mill-alleati tieg˙u g˙aΩlu li jitilquh biex ikomplu jappo©©jaw lil Letta.

Madankollu, Letta ma tantx kellu Ωmien biex jiççelebra.

Berlusconi, minkejja l-fatt li tkeçça mis-Senat wara li nstab ˙ati ta’ frodi, g˙adu ma qatax qalbu u re©a’ rxoxta l-partit antik tieg˙u Forza Italia biex jopponi l-Gvern ta’ Letta.

Ming˙ajr l-alleati li abbandunawh fil-©img˙at li g˙addew, Berlusconi xorta wa˙da g˙adu forza importanti fil-pajjiΩ, u fil-passat kemm-il darba wera li hu kapaçi jer©a’ jirkupra minn Ωvinturi politiçi

li dehru fatali.

Il-vot ta’ kunfidenza tal-11 ta’ Diçembru mhuwiex biss riΩultat tal-praspar ta’ Berlusconi. Anke l-Partit Demokratiku, il-partit li jag˙mel parti minnu Letta, jidher li qieg˙ed fuq l-g˙atba ta’ bidliet kbar hekk kif il-membri tieg˙u waslu biex jag˙Ωlu mexxej ©did.

Il-favorit fosthom jidher li huwa Matteo Renzi, is-Sindku ta’ Firenze, illi matul dawn la˙˙ar xhur ikkritika ta’ spiss lil Letta g˙all-fatt li, skont hu, qieg˙ed ibaxxi rasu g˙axxewqat tad-deputati tal-Lemin fi ˙dan il-koalizzjoni tieg˙u.

Jekk jirba˙ Renzi, Letta se jkollu problema biex iΩomm il-Gvern tieg˙u mag˙qud u jaf ikollu bΩonn imur minn vot ta’ kunfidenza g˙all-ie˙or sakemm itemm il-mandat tieg˙u.

Sadanittant il-Kummissarju Ewropew g˙all-Ekonomija u lAffarijiet Monetarji Olli Rehn ikkritika l-a˙˙ar ba©it Taljan u qal li l-Gvern ta’ Letta mhuwiex ikun effettiv biΩΩejjed fil-mod kif jindirizza ddejn tal-pajjiΩ. Skont Rehn dan huwa riΩultat tal-fatt li mhux qieg˙ed isir biΩΩejjed sabiex iwaqqa’ d-defiçit g˙al livell aççettabbli.

B˙alissa l-perçentwal ta’ dejn ikkomparat mal-Prodott Domestiku Gross Taljan huwa ta’ madwar 130%, meta, skont ir-regolamenti ekonomiçi Ewropej, dan mhux suppost jaqbeΩ is-60%. F’dawn l-a˙˙ar ©img˙at il-Gvern Taljan ˙ejja pjan li g˙andu jwassal g˙allbejg˙ tal-istma ta’ diversi kumpaniji statali bit-tama li jag˙ti injezzjoni finanzjarja lillfondi pubbliçi. Madankollu, ilflejjes li jistg˙u jirriΩultaw minn din il-miΩura ma jaqbΩux it-€12-il biljun, qatra fl-oçean ikkomparat maΩ-€2 triljun f’dejn li akkumula s’issa l-Gvern Taljan.

PAss IeÓor: IMMA Lejn XIeX? L-assemblea le©iΩlattiva E©izzjana g˙addiet abbozz tal-kostituzzjoni l-©dida li g˙andha twassal g˙all-elezzjonijiet presidenzjali, kif ukoll dawk parlamentari, is-sena d-die˙la. Madankollu, il-le©iΩlaturi ma ˙adux ir-responsabbiltà illi jag˙mlu dati çari g˙al meta dawn ser ise˙˙u. Barra minn hekk, g˙adu mhuwiex çert liema elezzjoni se sse˙˙ l-ewwel. LIAM GAUCI jag˙ti iktar dettalji.

Din il-©img˙a kompliet ilf a r s a t a l - a r m ata E©izzjana hekk kif kompliet fil-˙idma tag˙ha illi tibni faççata ta’ demokrazija biex tg˙atti lvjolenza li g˙addejja kontra diversi gruppi li qeg˙din jopponu t-tmexxija tag˙ha.

Id-deçiΩjoni tal-assemblea ˙alliet il-poter f’idejn Adly M a n s o u r , i l - president ta’ tranΩizzjoni mag˙Ωul millarmata, biex jag˙Ωel meta se jsiru l-elezzjonijiet. Il-fatt li Mansour qieg˙ed jopera bilbenedizzjoni tal-armata qieg˙da ©©ieg˙el lil ˙afna osservaturi ja˙sbu li fil-verità r-riedni tat-tmexxija jinsabu f ’ i d e j n i l - Ì eneral Abdel Fattah el-Sisi, l-eksMinistru tad-DifiΩa E©izzjan.

G˙ajnuna esterna Il-fatt li d-data tal-elezzjoni t a f i s s i r i k t ar tard milli ori©inarjament ippjanat ser tag˙ti iktar Ωmien lil dan ilÌ e n e r a l b i e x jimponi lawtorità tieg˙u fuq il-pajjiΩ, li g˙adu mifrud wara l-kolp ta’

stat li qered il-Gvern ta’ Mohammed Morsi.

Barra l-uΩu tal-forza, li ˙alliet eluf ta’ nies mejtin, midrubin u arrestati matul dawn l-a˙˙ar xhur, el-Sisi qieg˙ed jirsisti fuq il-front propagandistiku billi jinvesti fi pro©etti infrastrutturali kbar. Dawn il-pro©etti se jsiru bis-sa˙˙a ta’ pakketti ta’ g˙ajnuna biljunarji li qeg˙din jaslu minn diversi pajjiΩi talGolf G˙arbi, inkluΩ l-Arabja Sawdita, il-Kuwajt u l-Emirati G˙arab Mag˙quda.

L-g˙ajnuna li ©ejja ming˙and dawn il-pajjiΩi mhijiex sempliçiment frott ta’ xewqat karitatevoli hekk kif l-istati kontributuri qeg˙din jag˙mlu li jistg˙u biex iΩommu lill-Fratellanza Musulmana milli ter©a’ tie˙u l-poter fl-E©ittu, min˙abba lostilità li wriet lejhom meta kien hemm Morsi fil-presidenza.

L-appo©© finanzjarju millpajjiΩi tal-Golf qieg˙da wkoll tag˙ti çertu indipendenza lil el-Sisi li jimplimenta r-riforma

kif u fejn seta’ jinvesti l-flus.

Ritorn g˙all-passat

li jrid fl-E©ittu. L-affarijiet kienu differenti ftit tax-xhur ilu hekk kif Morsi kellu jitlob l-g˙ajnuna tal-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) biex i˙alluh jissellef il-

flejjes li kellu bΩonn sabiex jippro v a j © i b i l - p a j j i Ω f u q saqajh. Madankollu, dan isself k i e n s e r i © i b m i e g ˙ u divers i i m p o Ω i z z j o n i j i e t l i kienu se jorbtulu jdejh dwar

B˙al ˙afna mill-alleati ta’ elSisi, il-Prim Ministru tal-E©ittu Hazem al-Beblawi ddeskriva dan l-abbozz b˙ala pass importanti fil-mixja ta’ pajjiΩu lejn id-demokrazija. Minkejja dawn id-dikjarazzjonijiet, wie˙ed ma’ jistax jinjora l-fatt li din il-kostituzzjoni tixbah ˙afna dik tal-1971. Din ilkostituzzjoni kellha biΩΩejjed nuqqasijiet fiha biex twassal g˙all-gvern dittatorjali u korrott ta’ Hosni Mubarak, li ©ie mitmum mill-poplu E©izzjan stess permezz tal-kolp ta’ stat tal-2011.

L-approvazzjoni tal-kostituzzjoni issa ser tkun su©©etta g˙al referendum li mistenni jsir fil-©img˙at li ©ejjin.

Madankollu, din tidher biss li se tkun formalità hekk kif elSisi u l-armata g˙adhom g˙addejjin bil-˙idma tag˙hom biex jeqirdu loppoΩizzjoni lejn il-Gvern tag˙hom.

Ta’ Barra

08.12.2013

17

‘ORFNI EWROPEJ’

SITWAZZJONI REALI FL-EWROPA Kitba ta’ MELVIC ZAMMIT Huma ˙afna dawk il-©enituri mil-Lvant tal-Ewropa li qed i˙allu pajjiΩhom biex immorru ja˙dmu f’pajjiΩ ie˙or.

B’konsegwenza ta’ dan qed i˙allu lil uliedhom warajhom u jΩommu kuntatt, jekk ikun possibbli, permezz tal-internet. Il-medja qed issejja˙ lil dawn it-tfal b˙ala ‘Orfni Ewropej’. Dan it-tip ta’ xenarju kien komuni f’pajjiΩi tatTielet Dinja, b˙al Bangladexx u l-Filippini, però issa qed jiΩviluppa b’rata mg˙a©©la flEwropa.

L-istudji juru li iktar minnofs tat-tfal fil-Moldova, f’çerti stadji tal-˙ajja, jikbru ming˙ajr l-omm jew ilmissier. G˙aqdiet mhux governattivi (NGOs) jikkalkulaw li hawn madwar 750,000 tifel u tifla li huma affettwati. Dan l-ammont huwa bbaΩat fuq tliet stati membri tal-Unjoni Ewropea – ir-Rumanija, ilBulgarija u l-Polonja.

Qieg˙ed ji©i kkalkulat ukoll li madwar disa’ miljun tifel u tifla mill-Ukraina huma affettwati.

L-ammont ta’ flus li jaqalg˙u dawn il-©enituri huwa minimu u mhux qed ikun biΩΩejjed biex jipprovdu n-neçessitajiet baΩiçi u assigurazzjoni g˙all-familji tag˙hom. Ir-rata g˙olja ta’ qg˙ad f’Ωoni rurali qed twassal lil dawn il-©enituri biex i˙allu pajjiΩhom u

jmorru f’pajjiΩi o˙rajn biex jag˙mlu xog˙ol fil-bini, ja˙dmu l-g˙elieqi, jie˙du ˙sieb l-anzjani jew it-tfal. Óafna jispiççaw f’pajjiΩi membri tal-Unjoni Ewropea u ja˙dmu b’mod illegali.

Uliedhom jit˙allew mal-©enitur l-ie˙or, nanniet, ˙bieb, jew ©ieli wa˙idhom.

L-esperti li tkellmu madDeutsche Welle ddeskrivew is-sitwazzjoni b˙ala wa˙da soçjalment diΩastruΩa. “G˙attfal din hija trawma daqslikieku l-©enituri mietu,” qal

psikologu li tkellem malmedja ÌermaniΩa. G˙al dawn it-tfal l-im˙abba tal-©enituri tag˙hom titfisser biss billi xi kultant ikun hemm Ωieda ta’ flus fil-kont tal-bank jew billi jirçievu ˙wejje© tad-ditta u ©ugarelli. Però, relazzjoni normali bejn ©enitur u wild ma teΩistix. Il-vuçijiet u limma©ni, li xi kultant ma jkunux çari, permezz talinternet, mhumiex sostituti denji g˙at-tg˙anniq u l-bews.

“In-nuqqas tal-affezzjoni jwassal lil dawn it-tfal biex

ifittxu l-attenzjoni ming˙and persuni o˙rajn.

Sfortunatament, hawn persuni li japprofittaw ru˙hom minn din is-sitwazzjoni u jispiççaw ji©u abbuΩati,” qal il-psikologu mad-Deutsche Welle. Óafna minn dawn it-tfal orfni qatt ma kienu mg˙allma dwar il-˙aΩen u l-isfruttament li jeΩisti madwarhom.

Qieg˙ed ji©i stmat li madwar 10% tat-tfal orfni fil-Moldova qed ji©u abbuΩati sesswalment. Barra minn hekk, is-

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA

soçjolgi jg˙idu li dawn it-tfal g˙andhom aççeess limitat g˙all-kura medika, g˙andhom dieta fqira, ibatu minn dipressjoni b’mod frekwenti u jkollhom problemi serji matul is-sena skolastika. Student Pollak sostna li madwar tmien studenti minn klassi ta’ tnejn u g˙oxrin huma orfni.

Fir-Rumanija b˙alissa g˙addejja l-kontroversja dwar jekk is-s˙ubija tal-Unjoni Ewropea hux qed t˙alli leffetti mixtieqa. L-abbiltà li wie˙ed jivvja©©a b’mod liberu u l-aççess g˙al suq taxxog˙ol a˙jar wassal biex ikun hemm eΩodu tal-©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a mill-istess pajjiΩ sabiex isibu opportunitajiet a˙jar fi Spanja u l-Italja.

Minkejja dan, esperta millFondazzjoni Soros, f’Bukarest, sostniet li ss˙ubija ta’ pajjiΩha fl-UE “fejqet” ftit mill-problema talorfni Ewropej. “Ir-Rumeni jistg˙u jivvja©©aw b’mod liberu; wie˙ed ikun jista’ jΩur lil uliedu iktar ta’ spiss g˙aliex il-prezzijiet talivvja©©ar naqsu.”

“L-aqwa mod biex ji©u meg˙juna t-tfal tal-Lvant talEwropa huwa billi jkun hemm assigurazzjoni ta’ xog˙ol g˙all-©enituri tag˙hom f’art twelidhom,” temmet tg˙id l-esperta Rumena.

minn LIAM GAUCI Intervent FrançiΩ fil-CAR

Iç-Çina tkompli tisfida lill-Ìappun L-ewwel kaΩ tal-H7N9 f’Hong Kong F’Hong Kong ©ie rre©istrat l-ewwel kaΩ tal-H7N9 bird flu. Jidher li l-persuna, mara mill-IndoneΩja, ivvja©©at lejn Shenzhen fiç-Çina biex tixtri tti©ie©. Sal-bidu ta’ Novembru kien hemm 139 kaΩ aççeratat ta’ din l-influwenza, li 45 minnhom wasslu g˙all-mewt tal-pazjent. Óafna mill-kaΩijiet se˙˙ew fiç-Çina. Madankollu, dan l-a˙˙ar Ωvilupp wera biç-çar li l-influwenza nxterdet fitterritorju tal-madwar hekk kif diversi pajjiΩi AΩjatiçi jixtru dan it-tip ta’ prodott miç-Çina.

S’issa g˙ad ma kienx hemm kaΩijiet ikkonfermati ta’ infezzjoni bejn il-bnedmin, imma l-isptar li qieg˙ed jikkura lill-mara IndoneΩjana qieg˙ed iΩomm ukoll erba’ persuni li ©ew f’kuntatt mag˙ha ta˙t osservazzjoni.

Ikompli d-deklin tal-PCs

Il-Viçi President Amerikan Joe Biden esprima tt˙assib tieg˙u g˙ad-deçiΩjoni taç-Çina illi testendi l- air defence zone biex tkopri l-GΩejjer Senkaku/Diaoyu. Din il-mossa, li saret ming˙ajr ebda konsultazzjoni internazzjonali, qieg˙da tkompli teskala l-konflitt diplomatiku bejn içÇina u l-Ìappun, li t-tnejn jemmnu li dawn ilgΩejjer jag˙mlu parti mit-territorju tag˙hom.

Bosta pajjiΩi qeg˙din i˙ossu li permezz talestensjoni tal-air defence zone, iç-ÇiniΩi qeg˙din jippruvaw jifhmu sa fejn huma lesti li jaslu lÌappuniΩi biex jiddefendu l-jedd li ja˙sbu li g˙andhom fuq dan it-territorju. B’dan l-iΩvilupp iç-ÇiniΩi qeg˙din jippretendu li kull vettura talajru li tg˙addi minn din iΩ-Ωona trid tissottometti l-pjan tat-titjira lilhom biex tkun tista’ tg˙addi.

Il-bejg˙ tal-Personal Computers tradizzjonali kompla jie˙u spinta ’l isfel matul dawn l-a˙˙ar xhur skont riçerka mag˙mula mill-International Data Corporation (IDC). Din it-triq g˙an-niΩla ilha ©ejja minn madwar senu u nofs ilu. B’hekk, skont l-istess rapport, l-2013 rat l-ikbar tnaqqis fil-bejg˙ ta’ dan l-apparat elettroniku. Fil-fatt, listima l-©dida ta’ 10.1% fi tnaqqis fil-bejg˙ g˙al matul din is-sena huwa ag˙ar mill-figura ta’ 9.7% li ˙ar©et ftit tax-xhur ilu. Id-deklin tal-PC huwa attribwit l-iktar g˙aΩ-Ωieda fil-popolarità tattablets u l-ismartphones li bil-mod il-mod ˙adu s-suq tradizzjonali tal-kompjuters. L-IDC qeg˙din jistmaw li dan it-tnaqqis ser ikompli matul issnin li ©ejjin jekk il-kumpaniji li jimmanifatturaw il-PCs ma jsibux modi ©odda biex i˙ajru lin-nies jinteressaw ru˙hom f’dan l-apparat.

Il-Gvern FrançiΩ bag˙at 1,000 suldat firRepubblika tal-Afrika Çentrali (CAR) hekk kif ilGvern ta’ dan il-pajjiΩ qieg˙ed isibha dejjem iktar diffiçli biex iΩomm l-ordni. Sa din il-©img˙a kien hemm di©à madwar 400 suldat FrançiΩ filCAR g˙all-istess ra©uni. Madankollu, matul dawn ix-xhur il-Gvern ta’ Francois Hollande ˙ass li ma kinux biΩΩejjed hekk kif il-vjolenza bejn il-gruppi kriminali kompliet teskala.

Sadanittant, Hollande g˙amel ukoll appell lillkomunità internazzjonali biex l-Unjoni Afrikana, li g˙andha r-responsabbiltà li tg˙in lill-Gvern tal-CAR iΩomm l-ordni, ting˙ata iktar appo©© f’din iΩ-Ωona. L-instabbiltà fil-CAR fet˙et ukoll ilbibien bera˙ g˙all-gruppi militanti li tkeççew mill-pajjiΩi tal-madwar, fatt li wassal biex dan itterritorju jsir kamp ta’ gwerra mdemmi li ©ieg˙el lil mijiet ta’ eluf jabbandunaw id-djar tag˙hom.

18

Mill-Misra˙

08.12.2013

l-hsBc MAltA jniedi fOnd tA’ €50M BieX isAÓÓAÓ il-kuMMerÇ internAzzjOnAli f’MAltA ‘MAltA trAde fOr grOwth fund’ jAPPOÌÌjA negOzji MAltin B’AsPirAzzjOnijiet glOBAli L-HSBC Malta waqqaf fond g˙all-kummerç ta’ €50 miljun li se joffri finanzjament ©did g˙at-tkabbir tan-negozju f’Malta permezz ta’ kummerç internazzjonali. It-twaqqif ta’ dan il-fond, ma˙luq b˙ala parti mill-inizjattiva Malta Trade for Growth tal-HSBC Malta, t˙abbar fil-MuΩew Marittimu ta’ Malta fil-preΩenza tal-Prim Ministru Joseph Muscat, il-Kap EΩekuttiv talHSBC Bank Malta Mark Watkinson u l-Kap talCommercial Banking Michel Cordina.

Waqt il-preΩentazzjoni talfond g˙all-kummerç ta’ €50 miljun, l-HSBC Malta nieda wkoll Ωew© g˙odod kummerçjali relatati: video bl-isem Why Malta? li jippromovi lil Malta, u lill-HSBC fir-rwol tieg˙u b˙ala bank li jag˙ti appo©© lin-negozji, kif ukoll gwida g˙all-pajjiΩ ( country guide ) dettaljata, mag˙mula flimkien ma’ PwC, biex jattira kummerç internazzjonali lejn Malta.

“Dan il-fond ta’ €50 miljun ikompli jsa˙˙a˙ l-inizjattiva Malta Trade for Growth imnedija mill-HSBC aktar kmieni din is-sena, bl-iskop li tg˙in lin-negozji Maltin jikbru bis-sa˙˙a ta’ kummerç internazzjonali ma’ swieq li qeg˙din jikbru u ma’ swieq emer©enti. Fl-istess ˙in, din linizjattiva hi importanti wkoll g˙ax tinkora©©ixxi l-investiment internazzjonali f’Malta,” spjega l-Kap tal-Commercial Banking Michel Cordina.

“Hu mistenni li l-kummerç internazzjonali ser i©ib tkabbir l-aktar sinjifikanti g˙al kumpaniji Maltin u l-Fond ta’ Malta Trade for Growth hu lpjattaforma minn fejn a˙na

L-HSBC Malta waqqaf fond g˙all-kummerç ta’ €50 miljun li se joffri finanzjament ©did g˙at-tkabbir tan-negozju f’Malta

nistg˙u nressqu flimkien lillklijenti Maltin ma’ opportunitajiet globali biex ng˙inu lillklijenti jkabbru n-negozju tag˙hom u, fl-istess ˙in, nikkontribwixxu lejn il-prosperità tal-ekonomija Maltija.

B’uffiççji f’60 suq u aktar minn 7,000 relationship manager li joperaw madwar id-dinja, a˙na ninsabu f’poΩizz-joni unika biex ng˙inu klijenti potenzjali jid˙lu fi swieq ©odda, nipprovdu g˙arfien lokali permezz ta’ nies li g˙andhom dik l-esperjenza lokali tant me˙tie©a, u billi noffru appo©© finanzjarju linnegozji li jridu jespandu b’mod globali,” qal Michel Cordina.

Il-Kap EΩekuttiv ta’ HSBC

Malta Mark Watkinson qal: “Ilkummerç internazzjonali hu komponent essenzjali fl-istorja u l-ekonomija ta’ Malta, u aktar importanti g˙all-futur talpajjiΩ. Nemmnu li Malta tista’ tibni fuq dan il-vanta©© kummer-çjali kompetittiv u lqag˙da strate©ika tag˙ha b˙ala pont bejn l-Ewropa malAfrika u l-kumplament taddinja. B˙ala wie˙ed mill-akbar banek internazzjonali fid-dinja, l-HSBC jista’ jkompli jΩid aktar valur reali g˙all-ekonomija Maltija. Il-Bank di©à qed ikun strumentali meta qed jg˙in mijiet ta’ negozji Maltin biex jespandu lil hinn minn Malta.

Il-fond addizzjonali ta’ €50 miljun tal-inizzjattiva Malta Trade for Growth joffri

appo©© ta’ livell aktar g˙oli lin-negozji Maltin.”

Meta indirizza lill-mistednin, il-Prim Ministru Joseph Muscat qal: “Hu tassew poΩittiv li jkollna istituzzjoni finanzjarja internazzjonali stabbilita, b˙alma hu l-HSBC Malta, jipprovdi soluzzjonijiet ta’ appo©© tan©ibbli f’forma ta’ fond kummerçjali ta’ €50 miljun kif ukoll g˙odda promozzjonali importanti b˙alma huma l-gwida g˙all-pajjiΩ u lvideo – kollha mmirati biex ikabbru l-ekonomija Maltija u jag˙mluha aktar internazzjonali.

L-o©©ettivi tal-HSBC huma f’armonija s˙i˙a mal-impenn tal-Gvern tieg˙i biex jag˙mel minn Malta pajjiΩ aktar impor-

tanti fil-kummerç globali.

F’dan ir-rigward a˙na qed nibnu fuq il-wirt kummerçjali ta’ Malta billi nippromovu lkummerç internazzjonali u nattiraw investiment lejn pajjiΩna, filwaqt li nibnu kemm nistg˙u fuq l-ispeçjalizzazzjoni b’sa˙˙itha li Malta g˙andha fil-finanzjament kummerçjali ( trade finance ) ipprovdut minn kumpaniji b˙all-HSBC.” Is-Sur Cordina qal li sal-lum aktar minn 500 kumpanija riedu jkunu jafu aktar dwar Malta Trade for Growth hekk kif dawn qed jaraw kif ser ikabbru l-kummerç tag˙hom barra minn Malta u jie˙du vanta©© minn inçentivi b˙alma huma ro˙s fuq tranΩazzjonijiet ta’ kambju f’muniti barranin.

Permezz tal-Malta Trade for Growth Fund, kumpaniji se jkunu eli©ibbli g˙all-g˙add ta’ ro˙s u inçentivi, fosthom kapital biex jappo©©ja l-kummerç internazzjonali tag˙hom, ittne˙˙ija ta’ miΩati amministrattivi g˙all-finanzjament talesportazzjoni jew importazzjoni, façilitajiet g˙al kummerç ma’ swieq emer©enti, u ro˙s fil-prezzijiet meta jaqilbu minn overdrafts tradizzjonali g˙al prodotti ta’ Structured Trade Finance, b˙alma huma self g˙all-esportazzjoni jew invoice finance. Minbarra dan il-Fond, l-HSBC qieg˙ed joffri wkoll tra˙˙is fir-rata tal-img˙ax effettiva g˙all-façilitajiet ta’ Trade and Receivables Finance.

Aktar tag˙rif dwar l-inizzjattivi fil-qasam tal-kummerç li g˙andu l-HSBC Malta u dwar dan il-fond ©did g˙all-kummerç ta’ €50 miljun jinkiseb mis-sit elettroniku tal-HSBC Malta: www.hsbc.com.mt/50million

MicrOsOft tÓABBAr l-istudent AdvAntAge AÇÇess B’Xejn gÓAll-Office 365 PrOPlus – l-Office tA’ MicrOsOft l-uniku PrOgrAMM fOst l-AktAr 20 kAPAÇitÀ MfittXijA Bil-g˙an li tg˙in lill-istudenti j˙ejju ru˙hom fit-teknolo©ija qabel ma jid˙lu fid-dinja taxxog˙ol, Microsoft g˙adha kemm ˙abbret l-Istudent Advantage, benefiççju ©did g˙al dawk l-istituzzjonijiet edukattivi kollha li permezz tag˙hom il-prodott Microsoft Office 365 Education jitwassal lil iΩjed studenti madwar iddinja.

Fil-fatt, sa mill-1 ta’ Diçembru, kull istituzzjoni edukattiva madwar id-dinja li tilliçenzja l-Office 365 ProPlus jew l-Office Professional Plus g˙all-istaff u lfakultà, issa tista’ toffri aççess b’xejn g˙all-Office 365 ProPlus lill-istudenti kollha.

Illum, iΩjed minn 35,000 istituzzjoni madwar id-dinja huma awtomatikament eli©ibbli sabiex iwasslu l-Istudent Advantage lill-istudenti tag˙hom. L-Office 365 ProPlus jinkludi l-applikazzjonijiet kollha tal-Office li issa tant huma familjari g˙al kul˙add. Meta skola tg˙aqqad l-Istudent

Advantage mas-servizzi l-o˙ra li Microsoft toffri fil-cloud, fosthom Exchange Online, SharePoint Online u Lync Online, li kollha jing˙ataw b’xejn mal-Office 365 Education, l-istudenti jakkwistaw aççess g˙all-g˙odda u s-servizzi kollha ta’ produttività li juΩaw il-kumpaniji kollha Fortune 500 madwar id-dinja.

Microsoft Office 365

Education, huwa servizz ta’ produttività li b˙alissa jintuΩa minn ’il fuq minn 110 miljun student, fakultà u impjegati filfakultajiet madwar id-dinja. LOffice 365 Education jippermetti lill-istudenti sabiex jikkomunikaw u jikkollaboraw b’mod iΩjed effiçjenti, jaççessaw assignments minn postijiet differenti, jissinkronizzaw in-noti tag˙hom permezz ta’ OneNote

u juΩaw l-applikazz-jonijiet kollha tal-Office, fosthom Word, PowerPoint u Excel minn kull fejn ikunu, u permezz ta’ kwalunkwe device.

“L-istudenti juΩaw l-Office kuljum, kemm g˙ax-xog˙ol taliskola kif ukoll fl-attivitajiet liΩjed importanti g˙alihom. LOffice mhux biss jg˙in lill-istudenti jkunu dejjem organizzati u jlestu xog˙olhom fil-˙in iΩda fl-istess waqt jg˙inhom jiΩviluppaw il-kapaçitajiet li se jkollhom bΩonn meta jid˙lu fiddinja tax-xog˙ol. Fil-fatt, l-ebda software jew servizz ie˙or ma jidher fost l-aktar 20 kapaçità importanti li ©ew identifikati fi st˙arri© li sar dan l-a˙˙ar,” qal Anthony Salcito, Viçi President, Worldwide Public Sector Education ta’ Microsoft. “A˙na kuntenti ˙afna li qed noffru lIstudent Advantage lill-iskejjel kollha madwar id-dinja sabiex l-istudenti jiksbu aççess g˙allaktar g˙odda riçenti u popolari ta’ produttività sabiex ikunu m˙arr©a sew meta ji©u biex

jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol,” qal Anthony Salcito.

L-ist˙arri© sab li 98% tal-istudenti li juΩaw g˙odda ta’ produttività juΩaw l-Office. LIstudent Advantage jg˙in lillistudenti jiksbu aççess g˙allesperjenza familjari li joffri lOffice permezz ta’ servizz ibbaΩat fil- cloud biex b’hekk jistg˙u ja˙dmu permezz talkompjuter, tablet jew telefown çellulari tag˙hom.

Ir-riçerka twettqet billi ©ew mist˙arr©a 14.6 miljun sej˙a g˙al impjieg bejn April u Settembru 2013 kif mg˙oddija minn WANTED Analytics, kumpanija li tipprovdi informazzjoni u tag˙rif importanti g˙as-suq tal-impjiegi. Minn dawn il-postijiet tax-xog˙ol kienu analizzati l-iΩjed 20 kapaçità li l-iΩjed jintalbu minn min qed ifittex impjegati. Kien hawnhekk li nstab li l-Office ta’ Microsoft jinsab fost l-aktar 20 kapaçità importanti li kumpaniji jfittxu f’dawk li japplikaw biex ja˙dmu mag˙hom.

Mill-Misra˙

08.12.2013

19

L-MDA u L-KNPD iÓAbbru iNizjAttivi KoNÌuNti

Lejlet il-Ìimg˙a Dinjija ta’ DiΩabbiltà, il-Malta Developers Association (MDA) illum ˙abbar li beda jikkollabora mal-Kunsill Nazzjonali Persuni b’DiΩabbiltà (KNPD) u mix-xahar id-die˙el rappreΩentant tal-MDA ser ipo©©i fuq it-Test of Reasonableness Board tal-KNPD meta dan jikkunsidra applikazzjonijiet tal-MEPA fuq aççessibbiltà biex jag˙ti l-perspettiva taliΩviluppaturi.

Michael Falzon, President talMDA, tkellem fuq il-possibbiltà li jibdew jinbnew lifetime homes – kunçett li jeΩisti f’˙afna pajjiΩi, partikolarment flIngilterra – biex meta jkun hemm il-˙tie©a g˙al aççess bilwheelchairs jew f’oqsma o˙ra ta’ mobbiltà, id-dar tista’ ti©i addatta b’alterazzjonijiet Ωg˙ar peress li l-investiment ikun sar fil-bidu.

L-MDA qieg˙da tikkoopera mal-konsulent tal-KNPD, il-Perit Joseph Spiteri, fuq l-idea ta’ lifetime homes u l-Perit Falzon awgura li jsir studju dalwaqt biex jeΩamina l-possibbiltà li dan il-kunçett ji©i adottat Malta biex l-iΩviluppaturi jibdew jinvestu f’lifetime homes li jkollhom valur ikbar fis-suq.

Skont Sandro Chetcuti, Viçi President tal-MDA, sar sforz ikbar mill-iΩviluppaturi biex jifhmu l-isfidi ta’ mobbiltà ta’ nies b’diΩabbiltà u issa Ω-Ωew© entitajiet qeg˙din jikkomunikaw a˙jar bejniethom. Il-membri talMDA se jimpenjaw ru˙hom biex il-pro©etti tag˙hom ikunu konformi mal-li©i, fosthom fejn tid˙ol l-aççessibbiltà.

Iç-Chairman tal-KNPD Joe Camilleri qal li bl-ebda mod ilKNPD ma kien se jçedi fuq ilprinçipji ta’ aççessibbiltà g˙al persuni b’diΩabbiltà. Dawn kienu prinçipji li jg˙ixuhom dawn in-nies kuljum, però ΩΩew© na˙at kienu qeg˙din ja˙dmu viçin fuq punti ta’ benefiççju komuni. Irringrazzja lillPerit Spiteri talli ˙a l-inizjattiva b’mod volontarju biex iressaq iΩ-Ωew© entitajiet iktar viçin xulxin.

Is-Sur Camilleri, li jiççerja tTest of Reasonableness Board, laqa’ l-possibbiltà li jinbnew lifetime homes, peress li çertament kien hemm domanda, u l˙tie©a ta’ djar li kienu ppjanati sew mill-bidu g˙all-aççessibbiltà biex, jekk ikun hemm bΩonn ta’ tibdil, l-ispejjeΩ ma tantx jitilg˙u.

Il-Perit Spiteri qal li l-aççessibbiltà hija r-responsabbiltà ta’ kul˙add u laqa’ l-inizjattiva ta’ lifetime homes , min˙abba ddemografika tal-pajjiΩ b’poplazzjoni li dejjem qieg˙da tixji˙.

20

KurΩitajiet

08.12.2013

Kalejdoskopju

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

ir-russu b’ÓaLq taL-azzar Igor Zaripov, ˙addiem taç-çirklu, g˙andu xedaq tant b’sa˙˙tu li bi snienu biss kapaçi ji©bed karozza tal-linja.

Dan ir-ra©el ta’ 30 sena, mlaqqam ‘Óalq tal-Azzar’ g˙andu tliet rekords dinjin, fosthom dak li ©ibed bi snienu litqal vettura – karozza doubledecker ta’ 12,360kg.

G˙andu rekord ie˙or li juri li fl-inqas ˙in: dak ta’ 15.7 minuta ©ibed karozza bi snienu g˙al 100 pied, waqt li t-tielet rekord tieg˙u jurih imdendel fl-g˙oli, fejn qed iΩomm biss bi snienu.

Hu dam imdendel hekk g˙al Ωew© minuti u 32 sekonda.

Igor, li hu Russu, issa qed jg˙ix f’Las Vegas, u dakinhar li jkun se jwettaq xi wirja jitkellem biss bil-lingwa Russa, g˙ax jemmen li ssa˙˙a˙lu xxedaq.

Igor Zaripov ja˙dem maçCirque Du Soleil. Mhux l-

ewwel persuna fil-familja tieg˙u li n©ibed g˙aç-çirklu, g˙ax l-g˙eruq tieg˙u f’dan ilmestier imorru lura g˙all-1893, meta nannietu g˙a©©bu lillKzar b’akrobazija li tisfida lillmewt innifisha.

Igor Ωviluppa wkoll programm g˙alih innifsu, jismu Czar Fitness, biex jg˙in lil ˙addie˙or isa˙˙a˙ ©ismu u l-menti tieg˙u meta jattwah. Hu jg˙id li meta jkollu l-istudenti, joqog˙du flimkien, jippruvaw jag˙mlu listess ˙a©a, iΩommu rwie˙hom poΩittivi, jippruvaw jieklu ikel nutrittiv u jag˙mlu l-eΩerçizzju flimkien.

Jg˙id li fil-˙ajja m’hemm xejn façli, u jiftakar li, darba, ra©el g˙aqli qallu li kull ˙a©a importanti bilfors li-tkun diffiçli.

Finalment isostni li wie˙ed mill-iskopijiet tieg˙u hu li jg˙in lil ˙addie˙or dak li tg˙allem hu u li g˙adu jitg˙allem kuljum.

mara tagÓmiLha ta’ Chairman mao L-ewwel mara ÇiniΩa, impersonatriçi taç-Chairman Mao, taf qed tag˙mel suççess mal-partitarji, iΩda mhux ma’ Ωew©ha, li qed jirrifjuta jersaq lejha min˙abba x-xebh tag˙ha maleks-Mexxej Komunist.

Chen Yan, ta’ 51 sena, telqet ix-xog˙ol tag˙ha b˙ala lavranta f’˙anut u issa qed tit˙allas flejjes kbar minn department stores u Ωviluppaturi tal-bini biex tilbes ta’ Mao u tippoΩa g˙ar-ritratti.

IΩda dan is-suççess kellu

effett kuntrarju g˙aΩ-Ωwie© tag˙ha, fejn Ωew©ha qed jg˙id li hu ddiΩgustat biha.

Chen Yan qalet lill-magaΩin Global People li x-xebh tag˙ha ma’ Chairman Mao wassal lil Ωew©ha biex ma jorqodx aktar mag˙ha, g˙ax jobg˙od l-idea li jkun fl-istess sodda maçChairman. B’hekk qalet li anke r-relazzjoni sesswali tag˙ha qed tinqerdilha.

Minn meta Chen kienet Ωg˙ira, kienu jid˙ku biha g˙ax kienet tixbah lil Mao. Ftit ilu,

wara li fuq it-televiΩjoni ttellg˙et wirja ta’ talent, fejn nies ordinarji juru x-xebh tag˙hom ma’ çelebritajiet, qatg˙etha li tapplika. IΩda waqt li ma t˙allietx tippersonifika lil Mao b’mod dirett, kienet permessa tag˙milha talattur ÇiniΩ Tang Guoqianq, li hu mag˙ruf sew g˙all-mod kif jag˙milha ta’ persona©©i storiçi fil-filmati u fuq it-televiΩjoni.

Hu mag˙ruf, iΩda, li kull darba li Chen tilbes ta’ Mao, idda˙˙al sa €1,201.

KeLb periKoLuÛ se jitraqqad Kelb ÌappuniΩ tar-razza Akita, li nqabad jipprova jigdem ras tifla Ωg˙ira, hu l-aktar kelb perikoluΩ li l-pulizija qatt rat.

Min˙abba f’dan il-kaΩ, li se˙˙ fil-5 ta’ Mejju tas-sena li g˙addiet, u b’ordni tal-Qorti li ng˙atat ftit jiem ilu, il-kelb se jinqatel.

JirriΩulta li l-kelb, bl-isem ta’ Diesel, tela’ ma’ Amy Hryhoruk, tifla ta’ disa’ snin, waqqag˙ha, feta˙ ˙alqu fuq rasha, beda jigdimha u ma riedx jer˙iha.

Missierha Simon, li ra l-inçident ise˙˙ mid-dar tieg˙u, ˙are© ji©ri u rnexxielu jillotta mal-kelb.

Kien irrappurtat li Diesel ˙arab mid-dar ta’ sidu u attakka lil Amy meta raha xxejjer lil nannitha. It-tifla ttie˙det l-isptar u kellha bΩonn isirulha 20 punt, waqt li missierha kien jin˙tie© Ωew© operazzjonijiet wara li ngidem mill-kelb b’sa˙˙a kbira f’idejh u f’ri©lejh.

Nirmal Sing, ta’ 60 sena, li ibnu Amrit Pal hu sid il-kelb, ammetta r-responsabbiltà talkelb fil-˙in tal-attakk u ©ie mmultat €900. IΩda dak ma kienx kollox. Kien ordnat

i˙allas ukoll €9,191 b˙ala spejjeΩ g˙all-post fejn inΩamm ilkelb: €1,440.46 b˙ala spejjeΩ tal-Qorti u €18 o˙ra b˙ala spejjeΩ addizzjonali g˙all-vittma.

Meta ©ie g˙as-sentenza tieg˙u, l-Im˙allef Michael Walsh qal: “Ma kien hemm xejn xi j©eg˙ilni nibdel ilfehma tieg˙i. Diesel hu kelb perikoluΩ ferm li jnissel biΩa’ sinjifikanti fil-pubbliku u li, jekk ma jinqatilx, jista’ jer©a’ jattakka.”

Anke l-˙addiema li jie˙du ˙sieb il-klieb xehdu li Diesel kemm-il darba pprova jag˙mel g˙alihom ukoll fit-18-il xahar li kien ilu fil-kura tag˙hom.

Simon, ta’ 37 sena, missier Amy irrakkonta l-biΩa’ li qabdu meta ra lill-kelb jog˙la ma’ bintu, iwaqqag˙ha fl-art u jibda jattakkaha. “Kien qisu tigra f’xi filmat ta’ David Attenborough.

Kif hi mfassla l-li©i IngliΩa, fejn jirrigwarda klieb perikoluΩi, meta ji©ri inçident b˙al dan, ma je˙ilx sid il-kelb innifsu, iΩda min ikun qed jie˙u ˙siebu fil-˙in li jse˙˙ ilkaΩ.

Il-mewt tal-kelb se ssir blewtanasja.

L-aqwa mara gÓaLL-irfigÓ Nanna li f’˙ajjitha kollha dejjem evitat li tmur f’gym, kisret irrekord dinji bi tliet titli f’isimha.

Tania George, ta’ 43 sena, din is-sena kisret ir-rekord dinji meta refg˙et 200kg fil-kampjonati tal-Kungress Dinji talPowerlifting, li sar fi Praga. Li jiskanta l-aktar, mhux li issa kisret u reb˙et ir-raba’ titlu dinji din is-sena, iΩda li hi bdiet tikkompeti b˙ala powerlifter sentejn biss ilu.

Tania, li hi minn Manchester, qalet li meta kellha tletin sena ssie˙bet f’ gym tan-nisa, iΩda wara xahar ma attendietx iΩjed.

Kienet tippreferi toqg˙od iddar fuq sufan u tara t-tele-

viΩjoni milli tmur tag˙mel leΩerçizzju li bdiet issibu tedjanti. IΩda minn dak iΩ-Ωmien tant t˙arr©et li llum hi kburija biha nnifisha.

Wara li g˙exet numru ta’ snin barra l-pajjiΩ, Tania rritornat filGran Brittanja fl-1998. Hawn, fl-2005, bdiet tag˙ti servizz ta’ massa©©i g˙all-isportivi, wara li ltaqg˙et ma’ sid il-gym, li hu lbodybuilder Paul George ta’ 51 sena. Erba’ snin wara ΩΩew©u.

Hi bdiet it-ta˙ri© tal-piΩ g˙ax kellha ˙in biΩΩejjed bejn sessjoni ta’ massa©© u o˙ra.

G˙all-bidu bdiet b’piΩijiet ˙fief, g˙all-muskoli abdominali. Minn hemm beda jog˙©obha t-ta˙ri©,

l-aktar meta bdiet tara d-differenza fil-fiΩiku tag˙ha. Sabet ukoll mer˙ba kbira mill-komunità tal- weightlifters , li aktar inkora©©ewha tkompli.

Appo©©jata minn Ωew©ha, binhom ta’ 16-il sena u binthom ta’ 19-il sena, Tania da˙let g˙all-ewwel kompetizzjoni fl-2011. Sena wara, bintha kellha tarbija tifel, biex Tania saret nanna.

Din is-sena, wara sig˙at s˙a˙ ta’ ta˙ri©, bdiet tikser ir-rekords dinjin. IΩda dak ma kienx biΩΩejjed, g˙ax minn Ωmien g˙al Ωmien rat li setg˙et tkompli tikser ir-rekords tag˙ha stess.

Personalità

08.12.2013

21

IffIssata fuq Il-futbol RaMoNa PoRtEllI

tintervista lil ISABELLE MAZZITELLI

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Isabelle g˙andha tletin sena, toqg˙od Óal Qormi u qieg˙da f’relazzjoni mal-ma˙bub tag˙ha Mike. Ta˙dem ma’ kumpanija privata b˙ala machine operator. Il-passatempi tag˙ha huma li fis-sajf tmur il-ba˙ar, u fix-xitwa tmur timxi fil-kampanja. Ovvjament, b˙ala persuna sportiva, t˙obb ukoll tiprattika diversi sports.

Ta’ min jg˙id li Isabelle hija ffissata fuq l-annimali, u ma tistax tara kelb jew qattus barra ming˙ajr ma tipprova tg˙inu jew sa˙ansitra tie˙du d-dar mag˙˙a. Tikkunsidra lilha nnifisha b˙ala tfajla çajtiera, sportiva u, jekk iddinja tkun ser taqa’, tipprova tersqilha! Óafna mhux konxji li f’Malta hawn timijiet tal-futbol g˙an-nisa Isabelle t˙ajret tibda l-futbol g˙ax kienet tara lil ˙uha jilg˙ab il-futbol ma’ s˙abu u, fil-fatt, bdiet tilg˙ab meta kellha sittax-il sena. Mistoqsija kemm hu popolari l-futbol lokali ma’ plejers femminili, Isabelle wie©bet: “Sfortunatament mhux popolari biΩΩejjed. Hawn min lanqas jaf li hawn Malta jilag˙bu l-futbol it-tfajliet. Però, ilmedja dan l-a˙˙ar qieg˙da tag˙tina g˙ajnuna billi jxandru l-log˙ob fuq it-televiΩjoni, tinkludi artikli fil-gazzetti, u sa˙ansitra nkunu mistiedna biex nipparteçipaw fi programmi sportivi.”

Peress li l-futbol ixaqleb laktar b˙ala log˙ba tal-ir©iel,

Fil-˙ajja tal-lum tista’ tg˙id li m’g˙adhiex teΩisti l-mentalità li çertu xog˙lijiet jew sports huma indirizzati lejn xi sess partikolari. Pjuttost m’g˙adx fadal maskil jew femminil, la f’çertu xog˙lijiet u lanqas f’çertu sports. Nie˙du mill-futbol, dan qabel kien assoçjat b˙ala log˙ba tal-©uvintur u l-ir©iel. Illum il-©urnata sar hawn plejers femminili u anke nisa o˙ra dilettanti daqs l-ir©iel jekk mhux aktar. L-istess jg˙odd g˙al Malta.

G˙al din l-intervista tal-lum g˙aΩilt plejer femminili Maltija tal-futbol. Qed nirreferi g˙al Isabelle Mazzitelli, li nΩertajt nafha b’mod personali wkoll. Kont naf li di©à kisbet xi unuri g˙aliha u g˙at-tim tag˙ha u b’hekk interessajt ru˙i aktar li nsir naf aktar dwarha u x-xena lokali tal-futbol femminili.

Isabelle ilha tilg˙ab ma’ Birkirkara FC (Birkirkara Women’s Football Team) g˙al dawn l-a˙˙ar g˙axar snin fil-poΩizzjoni ta’ Winger.

ridt inkun naf xi tkun ir-reazzjoni ta’ persuni o˙ra meta jsiru jafu li Isabelle hija proprju futboler femminili. “Mistoqsija tajba. G˙al dawk li baqg˙u b’mentalità antika jg˙idu: “Ajma, tilg˙ab il-futbol int?

Mela int xi tifel?” Filwaqt li dawk ‘iktar moderni’ jie˙du gost, u juru interess u jibdew isaqsu ma’ min u fejn nilg˙ab, u anke jie˙du gost li l-futbol m’g˙adux log˙ba tal-ir©iel biss.”

Isabelle sostniet mieg˙i li ssodisfazzjon li tie˙u mill-futbol huwa doppju. Mitluba tfissirli dan, sostniet mieg˙i li l-ewwel u qabel kollox dejjem Ωammha ’l bog˙od minn kull vizzju ˙aΩin. “Is-sagrifiççji li nag˙mel tul is-sena, g˙ax niddedika ˙afna ˙in g˙all-futbol, jiswew sabiex fl-a˙˙ar nie˙u riΩultat poΩittiv. L-a˙˙ar u mhux linqas dejjem ingawdi fl-a˙˙ar tal-ista©un meta nirba˙ l-unuri ta’ kull sena.”

Hawnhekk Isabelle wrietni bil-passjoni vera li g˙andha lejn il-futbol. Infurmatni li ttfajliet li jilag˙bu l-futbol hawn Malta jilag˙buh g˙as-sodisfazzjon sportiv biss, ming˙ajr ma jie˙du l-ebda çenteΩmu.

Tkellimt mag˙˙a dwar it-tip ta’ ta˙ri© li tie˙u u kemm ta’ spiss sabiex tilg˙ab il-futbol.

Ikkonfermatli li matul il©im©˙a jkollhom tal-inqas tliet sessjonijiet ta’ ta˙ri© ta’ sieg˙a u nofs kull darba. Minbarra dan, kull meta ma jkollix ta˙ri©, xorta wa˙da Isabelle tibqa’ attiva u dejjem iΩΩomm lilha nnifisha attiva billi to˙ro© ti©ri jew tipprova xi affarijiet

bil-ballun.

KurΩità ˙elwa dwar Isabelle li skoprejt meta staqsejtha jekk g˙andhiex xi tim favorit tag˙ha tal-futbol lokali jew barrani, we©bitni: “Iffissata fuq il-futbol, imma tim li jien iffissata fuqu m’g˙andix. Insegwi ˙afna lil Barçellona g˙ax nitpaxxa bil-mod li jilag˙bu. Millbqija kull log˙ba li jkun hemm interessanti n˙obb naraha,” sostniet Isabelle.

Mhux li tiskorja biss jg˙odd Kif fissritli tajjeb Isabelle stess l-g˙an ta’ futboler mhux dejjem li jiskurja. Fil-fatt, kif qaltli hi stess, hemm plejers, sa˙ansitra professjonali, li qatt ma – jew rari – skurjaw fil-karriera tag˙hom, però dan ma jfissirx li mhumiex tajbin jew ma jilag˙bux tajjeb. Kull plejer ikollu jew ikollha d-dover tieg˙u/tag˙ha fir-rwol partikolari tieg˙u/tag˙ha. Fil-kaΩ ta’ Isabelle mhix xi wa˙da li tiskurja f’kull log˙ba, ˙lief f’log˙ob deçisiv – fis-sena ta’ log˙ob finali jew inkella log˙ob li jkun konfront dirett ma’ timijiet tal-istess livell tag˙hom, u li jkunu qed ji©©ieldu g˙all-istess unuri b˙alhom sal-a˙˙ar tal-ista©un.

S’issa Isabelle hija ma©˙rufa g˙all-gowl ta’ reb˙a fit-93 minuta waqt l-a˙˙ar sta©un li g˙adda, u li kienet l-a˙˙ar log˙ba tal-kampjonat. Id-data preçiΩa kienet is-7 ta’ Mejju 2013. Mitluba tg˙idli xi tkun ir-reazzjoni tag˙ha kull darba li tiskorja, we©bitni: “Il-fer˙ u s-sodisfazzjon li t˙oss huwa xi

˙a©a li ma tistax tiddeskrivi, però Ωgur dak il-˙in t˙oss li g˙amilt l-ikbar ˙a©a li tista’ tag˙mel fid-dinja…t˙ossok invinçibbli!”

G˙alkemm Isabelle qatt ma kisbet unuri personali b˙al xi top skorer , reb˙et diversi unuri mal-klabb tag˙ha, fosthom ˙ames darbiet il- league , g˙axar darbiet inknock out , kif ukoll reb˙et isSuper Cup g˙al tliet darbiet.

Ipparteçipat ukoll tliet darbiet fil-UEFA Women’s Champions League fejn iffaççjat avversarji ta’ livell mondjali, u lag˙bet ukoll g˙al ftit Ωmien mat-Tim Nazzjonali ta’ Malta.

Ridt inkun naf b’xi mumenti imbarazzanti li forsi ©rawlha waqt li kienet qed tilg˙ab. Óallejt f’idejha sabiex tirrakuntali – proprjament qabel ma bdiet tirrakonta qaltli li tiftakar u tid˙ak bis-sitwazzjoni. “Kien g˙adu Ω-Ωmien li nilag˙bu ©olgrawnd mimli Ωrar ta’ Pace Grasso u f’log˙ba minnhom konna g˙adna kif niskurjaw. Óabibti kienet qieg˙da ti©ri bil-fer˙ u g˙al xi ra©uni jew o˙ra, sabiex nifra˙ mag˙˙a, spiççajt ˙ri©t sieqi u waqqajtha. Tista’ timma©ina kif saret u daqstant ie˙or jien.”

Tkellimt mag˙ha dwar jekk hawnx interess biΩΩejjed g˙allfutbol femminili hawn Malta.

Sfortunatment sostniet mieg˙i li interess biΩΩejjed m’hawnx.

“Hemm bΩonn ta’ iktar g˙ajnuna f’dan il-qasam, sieg˙a min-na˙a tal-awtoritajiet, u speçjalment min-na˙a tal-klabbs. Din is-sena ˙ar©u mill-league wie˙ed mill-aqwa timijiet li kien hemm dawn l-

a˙˙ar snin. Hemm bΩonn li dawn l-affarijiet ma jit˙allewx ji©ru u li l-klabbs i˙ossuhom onorati bit-tim tan-nisa tag˙hom, u mhux jarawhom b˙ala piΩ.

Il-betting fuq il-futbol Fuq nota differenti imma reali fil-©urnata tal-lum, ridt inkun naf l-opinjoni ta’ Isabelle dwar il-betting fuq ilfutbol. “Ifhem, dan huwa punt naqra kontroversjali. Filwaqt li forsi ma jaffetwax lili direttament g˙ax la jien wa˙da li nibbettja, u lanqas mhu preΩenti fil-futbol tan-nisa, dan g˙andu t-tajjeb u l-˙aΩin. Minn banda, dawn il-kumpaniji talbetting jinvestu flus f’çertu timijiet permezz ta’ sponsorships, li tista’ tg˙id hu o©©ett poΩittiv. In-negattiv tieg˙u hu li l-ewwel nett jista’ jag˙ti lkaΩ li xi ˙add jaqa’ fin-nasba tal-vizzju tal-log˙ob, kif ukoll jista’ jwassal – kif rajna anke f’kampjonati kbar barra minn Malta – li xi plejer jispiçça involut b’xi forma ta’ match fixing . Ovvjament, inqas ma jkun ˙emm flejjes involuti fillog˙ba, iktar ikun hemm garanzija li l-log˙ba tibqa’ nadifa.

Fl-a˙˙ar nett Isabelle xtaqet t˙e©©e© lill-qarrejja sabiex i˙e©©u lit-tfal tag˙hom, kemm subien kif ukoll bniet, sabiex jit˙arr©u u jipparteçipaw f’dan l-isport sabi˙, li jg˙inhom jiΩviluppaw mhux biss fiΩikament iΩda wkoll b˙ala karattru g˙ax dejjem ikunu parti minn tim.

22

Kun Af

08.12.2013

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

Saviour Mamo

NELSON MANDELA “Tg˙allimt li l-kura©© ma jfissirx nuqqas ta’ biΩa’, imma li rba˙t il-biΩa’. Bniedem kura©©uΩ mhuwiex dak li ma jibΩax, imma dak li jeg˙leb ilbiΩa’ ”

Huwa attivist politiku millAfrika ta’ Isfel li qatta’ g˙oxrin sena pru©unerija g˙ax oppona r-re©im tal-Apartheid.

Kien in˙eles fl-1990 u ©ie elett demokratikament b˙ala President tal-Afrika t’ Isfel fl1994. Kien ing˙ata l-Premju Nobel g˙all-Paçi fl-1993 g˙all˙idma kbira li wettaq biex tispiçça l-firda bejn is-suwed u l-bojod.

Mandela twieled Transkei, lAfrika t’ Isfel, fit-18 ta’ Lulju 1918. Kien it-tifel ta’ kap ta’ tribù ta’ Tembu. Kien ˙abrieki u jie˙u sehem f’attivitajiet çerimonjali ta’ dan it-tribù lokali. Però, mhux b˙al missieru, Nelson Mandela ˙a l-edukazzjoni tieg˙u flUniversità ta’ Fort Hare u Witwatersrand. Kien student li jipprometti u ggradwa ta’ avukat fl-1942. IΩ-Ωmien li g˙amel fl-Università induna li kien hemm in©ustizzji kbar ma’ dawk li kellhom ©ilda skura.

Fl-1994, Nelson iddeçieda li jing˙aqad malANC (Afrikan National Congress) u ji©©ieled b’ru˙u u ©ismu kontra l-Apartheid.

Apartheid ©ejja mill-kelma Afrikana ‘ apart ’, li tfisser imça˙˙ad jew imwarrab.

B˙ala wie˙ed mill-ftit li kienu avukati suwed, Nelson Mandela kien ta’ ˙tie©a kbira li jing˙aqad mal-ANC. Fl-1956,

flimkien ma’ numru ta’ membri o˙ra ta’ din l-g˙aqda, Nelson Mandela ©ie arrestat u akkuΩat bi tradiment. Wara ˙afna tkarkir fil-Qorti, fl-1961, Mandela ©ie me˙lus minn kull akkuΩa. Min˙abba dan ittfixkil, Mandela ddeçieda li jaqbad triq o˙ra, dik ta’ reΩistenza armata, basta jeqred irre©im tal-Apartheid. Waqqaf moviment u fforma l-MK – l‘Umkhonto we Sizwe’, il-lanza tan-nazzjon – li kienet ikklassifikata b˙ala organizzazzjoni terroristika. Dan il-grupp ta’ ©ellieda kienu jie˙du t-ta˙ri© minn pajjiΩi barranin. L-g˙an kien li jag˙mlu sabuta©©i.

g˙addew minnu dawk ta’ ©ilda skura. Hu kien ˙afer lil dawk li kkastigawh u ©ab iddemokrazja kif dejjem xtaq: dik li l-bojod u s-suwed jit˙alltu u jaqsmu flimkien.

“Jekk hemm ˙olm fuq dan il-pajjiΩ sabi˙ tal-Afrika ta’ Isfel, hemm ukoll ˙olm fuq affarijiet o˙ra, fosthom tnejn part ik olari: il-ma˙ fra u lumiltà.”

– Nelson Mandela

Jer©a’ ji©i arrestat Fl-1963, Mandela re©a’ ttella’ l-Qorti u akkuΩat bi tradiment.

Din id-darba Mandela ©ie mixli li qajjem rewwixta biex iwaqqa’ l-Gvern. Kien kaΩ gravi tant li d-dinja kollha segwiet mill-qrib x’se ji©ri din iddarba minn Mandela. Minflok inqatg˙atlu g˙all-mewt, kif kul˙add stenna, is-sentenza ©iet mibdula g˙al g˙omru l˙abs f’iΩolament totali fuq ilgΩira ta’ Robbin, 7 mili ’l bog˙od minn Cape Town.

Mandela kien qatta’ mill1964 sal-1981 pri©unier maqtug˙ minn kul˙add. Kien mu©ug˙ ˙afna, imma qatt ma

qata’ qalbu. Mandela kien jag˙mel ˙afna eΩerçizzji u jistudja minkejja li kien ta˙t dixxiplina stretta. IΩ-Ωmien li g˙amel il-˙abs, Mandela baqa’ jissemma’ mad-dinja. Iktar ma beda jg˙addi Ω-Ωmien, iktar ilpoplu iswed xtaq li Mandela jin˙eles. Fl-1980 kienu saru xi ta˙ditiet bejn ir-re©im talApartheid u l-ANC biex Mandela jing˙ata l-˙elsien.

Mandela President Fil-fatt, Nelson Mandela n˙eles fil-11 ta’ Frar 1990.

Kien avveniment ta’ fer˙ kemm fl-Afrika ta’ Isfel kif

ukoll mad-dinja kollha. Kien ukoll sinjal li l-Apartheid se tispiçça. Bdew in-negozjati u f’April 1994 saru g˙all-ewwel darba elezzjonijiet ˙ielsa.

Intreb˙et mill-ANC b’65% u Nelson Mandela sar l-ewwel President tal-Afrika t’Isfel.

“IΩ-Ωmien li jittfeqju l-feriti issa wasal. Wasal ukoll iΩ-Ωmien li d-differenza li kien hemm bejnietna tispiçça. Issa Ωmien li nibnu kollox mill-©did.”

– Nelson Mandela B˙ala President, Mandela pprova jnessi l-passat ikrah li

Mandela kien irtira minn President fl-1999 u floku sar Thabo Mbeki. Wara snin ta’ attiviΩmu politiku Mandela ma tantx baqa’ jifla˙ u ta’ spiss sab ru˙u l-isptar g˙allkura.

Il-˙ajja pubblika tieg˙u naqset, però ma kinitx l-ewwel darba li kkritika xi mexxej prominenti fuq xi a©ir ˙aΩin. EΩempju ta’ dan kien il-President George W. Bush tal-Amerika dwar l-invazjoni tal-Iraq.

Huwa kien jitkellem ukoll fuq il-problema tal-HIV u lAIDS li hemm f’pajjiΩu.

Mandela ˙alla din id-dinja nhar il-Óamis li g˙adda. Ilmemorja tieg˙u tibqa’ tg˙ix fil-˙idma kbira li g˙amel tul ˙ajtu biex jo˙ro© lill-poplu tieg˙u minn ta˙t il-jasar kolonjali.

Persona©©i

08.12.2013

23

Lennon: L-IdeaLIsta

Demelsa Grech

B˙al-lum 33 sena ilu, nhar it-8 ta’ Diçembru 1980, ©riet l-a˙bar madwar iddinja li l-eksmuΩiçist tal-grupp The Beatles, John Lennon, safa assassinat. Fatt interessanti hu li din l-a˙bar ma ddominatx biss l-a˙barijiet ta’ dak iΩ-Ωmien, imma anke dawk tas-snin ta’ wara hekk kif f’kull anniversarju mill-mewt tieg˙u g˙adha ti©i mfakkra l-memorja tieg˙u.

John Lennon ˙alla effett mhux biss ©ewwa pajjiΩu, imma wkoll influwenza pajjiΩi o˙ra, inkluΩ l-Istati Uniti.

Avveniment li baqa’ mag˙ruf b˙ala The British invasion tal-muΩika pop u rock.

Tant li matul il-karriera tieg˙u mal-grupp The Beatles, wie˙ed seta’ jinnota levoluzzjoni tal-muΩika tag˙hom u t-temi kontroversjali li bdew jitrattaw. Però, likbar differenza fil-muΩika ta’ John Lennon se˙˙et meta nfired minn ma’ dan il-grupp u fforma duo mat-tieni mara tieg˙u Yoko Ono, bl-isem John Lennon/Plastic Ono Band.

Ta’ min isemmi wkoll, li matul iΩ-Ωmien li fih The Beatles kienu waslu fl-a˙˙ar, kien qieg˙ed ise˙˙ avveniment internazzjonali kbir: il-Gwerra l-Bierda. Dan ilperijodu influwenza l-muΩika ta’ John Lennon peress li ispirah biex jitratta temi li kienu kontroversjali ˙afna g˙al dak iΩΩmien. F’kelma o˙ra, l-attiviΩmu politiku ˙e©©u biex jittratta temi fosthom: l-idealiΩmu, id-demokrazija, id-diviΩjoni bejn ilklassijiet soçjali, u l-paçi. Temi li Ωgur ˙allew impatt fuq il-©enerazzjoni ta’ wara.

L-ideolo©ija idealista

Is-sa˙˙a tal-˙addiem

Imagine hija kkunsidrata mhux biss b˙ala kapolavur muΩikali, imma l-lirika tag˙ha tg˙addi messa©© idealista qawwi lin-nazzjonijiet u l-popli tad-dinja. Bla dubju ta’ xejn, Lennon qieg˙ed jiddeskrivi xena utopika li fiha m’hemm l-ebda fruntiera, m’hemm l-ebda pajjiΩ aqwa minn ie˙or imma g˙aqda f’pajjiΩ wie˙ed, kif ukoll lebda reli©jon li to˙loq konflitt bejn razez differenti. F’kelma o˙ra, huwa qieg˙ed jo˙loq dinja li fiha tirrenja l-paçi, u li fiha tintemm id-diviΩjoni bejn il-klassijiet soçjali.

Aspett ie˙or tal-˙ajja li kien jikkritika kien il-kapitaliΩmu. Il-kapitaliΩmu jinfluwenza ˙afna l-konsumeriΩmu, g˙ax i©ieg˙el lillbniedem ikollu kilba g˙all-affarijiet materjali, ming˙ajr ma jqis l-effett soçjali fuqu stess jew fuq ta’ madwaru. Permezz ta’ Working class hero u Power to the people, Lennon ˙oloq kuxjenza billi jittratta limportanza ta’ kull wie˙ed u wa˙da minna fis-soçjetà u kemm hu iktar importanti li ˙add ma jaqa’ lura.

G˙aldaqstant, l-influwenza u l-wirt li ˙alla warajh Lennon huma immensi. Apparti riferenzi g˙all-˙ajja tieg˙u u g˙all-kitbiet tieg˙u, wie˙ed isib ukoll diversi monumenti madwar id-dinja li ©ew imwaqqfa g˙allmemorja tieg˙u. Fosthom insibu il-John Lennon Peace Monument ©ewwa Liverpool fl-Ingilterra, il-monument ta’ Strawberry Fields ©ewwa Central Park fi New York, lImagine Peace Tower ©ewwa Reykjavik flIΩlanda, u l-John Lennon Wall ©ewwa Praga fir-Repubblika Çeka.

Dawn il-monumenti huma xhieda ta’ kemm Lennon kien importanti biex i˙e©©e© il-bidla fid-dinja. Bidla fil-mentalità, li influwenzat ©enerazzjoniiet futuri, li jqisu li t-temi tal-paçi u s-sa˙˙a tal-˙addiem g˙andhom jibqg˙u ji©u m˙arsa u ppreservati sal-©urnata tal-lum. Dan g˙aliex flewwel kwart tas-seklu wie˙ed u g˙oxrin, g˙ad fadal min qieg˙ed ibati in©ustizzji li qed i˙allu konsegwenzi soçjali negattivi.

Il-paçi Lennon kien bniedem li kien kapaçi jo˙loq kuxjenza fuq il-valur tal-paçi billi jipprotesta b’mod mill-aktar straordinarju. Memorja li Ωgur mhux se tintesa malajr hija meta, ©ewwa lukanda f’Amsterdam, hu flimkien ma’ Yoko Ono wettqu l-bed-in for peace.

Protesta li kienet immirata biex titfa’ aktar attenzjoni fuq dak li kien qieg˙ed ji©ri ©ewwa l-Asja, speçjalment id-diΩastru li kienet qieg˙da t˙alli l-gwerra tal-Vjetnam.

Min˙abba dan l-avveniment, Lennon kien kiteb Ωew© kanzunetti li g˙adhom popolari. Give peace a chance u Happy Xmas (War is Over) huma eΩempju tal-moviment favur il-paçi u t-tolleranza, permezz ta’ g˙aqda soçjali u l- empowerment tal˙addiem.

Il-bed-in for peace ©ewwa Amsterdam

l-Imagine Peace Tower ġewwa Reykjavik fl-IΩlanda

Lennon Wall, Praga

24

Kultura

08.12.2013

IL-KunÇERT TAL-MILIED 2013 Il-Kunsill Lokali tax-Xag˙ra (G˙awdex) bi pjaçir i˙abbar li ser jorganizza l-˙mistax-il edizzjoni tal-Kunçert Annwali tal-Milied. Dan ser isir fil-Knisja Kolle©©jata, BaΩilika u Santwarju ta’ Marija Bambina fix-Xag˙ra, nhar il-©img˙a 27 ta’ Diçembru 2013, Festa Litur©ika ta’ San Ìwann Appostlu u Evan©elista, fis7.00pm.

G˙al din is-sena, il-Kunsill Lokali tax-Xag˙ra stieden lill-Kor u l-Orkestra Stella Maris sabiex jesegwixxu diversi siltiet muΩikali u g˙anjiet tradizzjonali assoçjati ma’ dan iΩ-Ωmien sabi˙ tas-sena. Il-kor u l-orkestra ser ikunu ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast Mro Carmel P. Grech. Il-Kor Stella Maris Ωgur li m’g˙andux bΩonn tal-ebda introduzzjoni fixxena muΩikali lokali, l-aktar min˙abba l-fatt li jie˙u sehem f’diversi festi titulari u sekondarji ççelebrati filparroççi u fil-knejjes G˙awdxin. Il-kor u lorkestra ilhom ukoll g˙al dawn l-a˙˙ar disa’ snin jip-

parteçipaw fil-funzjonijiet prinçipali ççelebrati filKnisja Kolle©©jata u BaΩilika ta’ Santa Elena f’Birkirkara, Malta. Ir-repertorju li jesegwixxu huwa ta’ livell u dan

huwa dovut g˙all-professjonalità li juri s-Surmast Direttur u l-membri attivi fi ˙dan il-kor. G˙al din lokkaΩjoni, minbarra g˙anjiet tradizzjonali tal-Milied, il-kor

ser jesegwixxi siltiet muΩikali o˙ra li çertament g˙andhom jinΩlu tajjeb ˙afna mal-pubbliku li ser jattendi. Ewlenin fost dawn insemmu l-Kantiku Laudate

Pueri tas-Surmast Malti Mro Antonio Nani li ser ji©i esegwit g˙all-ewwel darba filgΩira G˙awdxija.

Il-Kunsill Lokali tax-Xag˙ra huwa grat g˙all-g˙ajnuna siewja li sab ming˙and lArçipriet tal-Parroçça Mons.

Carmelo Refalo flimkien mal-W.R. Kapitlu u Kleru tal-Kolle©©jata ta’ Marija Bambina. Ringrazzjament speçjali jmur ukoll g˙al dawn l-entitajiet u stabbilimenti li taw l-g˙ajnuna finanzjarja tag˙hom biex jittaffew xi ftit mill-ispejjeΩ konnessi ma’ dan il-kunçert.

Kul˙add huwa mistieden biex jattendi! Id-d˙ul huwa b’xejn imma matul il-kunçert ser jin©abru donazzjonijiet b’risq il-Malta Community Chest Fund. G˙al aktar informazzjoni tista’ tikkuntattja l-uffiççju amministrattiv tal-Kunsill Lokali taxXag˙ra bin-numru 2156 3737 jew tibg˙at email lil xaghra.lc@gov.mt. Il-Kunsill Lokali tax-Xag˙ra jawgura lil kul˙add Milied hieni u Sena Ìdida mimlija b’kull riΩq, hena u ©id!

servizz jintemm g˙all-˙abta tan-12.30pm.

Ser ikun hemm ukoll Ωona

ta’ log˙ob g˙at-tfal li tinkludi face-painting, krafts, rikbiet fuq ponì, u kif ukoll festin Ωg˙ir li jibda fin-12.30pm u jintemm g˙all-˙abta tas-2pm.

Dan il-festin se jkun ma’ Ωew© karattri popolari millfilms ta’ Disney, li huma Daisy u Donald Duck.

Ser ikun hemm ukoll fiera tradizzjonali, bir-rulina, fejn kull min jipparteçipa jid˙ol biç-çans li jirba˙ diversi rigali sbie˙. Ma jonqosx ukoll spettaklu ta’ sag˙tejn, li jibda fit-3pm, minn diversi kantanti stabbiliti Maltin.

Lejn l-a˙˙ar ta’ din il-fiera ser ikun hemm ukoll tombla kbira bejn il-˙inijiet tat-3pm u s-7pm. L-G˙aqda MuΩikali Sant’Elena t˙e©©e© lil kul˙add sabiex jattendi g˙al din l-attività g˙all-familja kollha.

FIERA TAL-MILIED Il-kummissjonijiet kollha, fi ˙dan l-G˙aqda MuΩikali Sant’Elena ta’ Birkirkara, b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Lokali ta’ Birkirkara, nhar ilÓadd 15 ta’ Diçembru, ser jorganizzaw Fiera tal-Milied quddiem is-sede tal-istess soçjetà.

L-attività tibda fl-10.30am u tibqa’ sejra l-©urnata kollha.

Ser ikun hemm diversi posti armati b’ganutell, frott u ˙xejjex, hampers tal-Milied, ©ugarelli, ˙elu tradizzjoni tal-Milied, wine tasting u ˙afna aktar.

F’din l-istess fiera ser ikun hemm diversi wirjiet fosthom wirja statika ta’ karozzi, wirja dwar l-istess banda, wirja ta’ g˙asafar talpriΩa u o˙rajn.

Il-Banda Sant’Elena ma tonqosx li tag ˙ti s-sehem

tag˙ha f’din l-attività. Dan se jkun billi l-banda tag˙mel servizz ta’ daqq ta’ g˙anjiet

tal-Milied u muΩika relatata ma’ dawn iΩ-Ωminijiet, falbidu tal-attività. Dan is-

Kultura

08.12.2013

niÇÇajtaW Ftit DAK WIÇÇ!

mill-arkivji ta’ CHarleS CleWS

hemm, u g˙edt: ‘Dak issa x’jambih?’, u qbadt u ˙adtu.”

Ir-ra©el mar id-dar qabel is-soltu, u sab lil martu mg˙annqa ma’ ra©el.

“X’ji©ifieri,” g˙ajjat ir-ra©el, “insib lil marti titbewwes ma’ ie˙or?”

“U le ja˙asra, dan mhux ie˙or, dan l-istess wie˙ed.” ÓASEB ÓAÛIN Ra©el deher quddiem il-ma©istrat akkuΩat li seraq mutur li kien ma©enb il-bieb taç-çimiterju.

Meta l-ma©istrat staqsieh x’kien wasslu li g˙amel dak l-att kriminali, ir-ra©el wie©bu: “Sur Ma©istrat, rajt il-mutur ma©enb il-bieb taççimiterju. Ósibtu ta’ xi wie˙ed mejjet, li ˙allieh

MIN KIEN DIFETTUÛ?

Ir-ra©el kien imda˙˙al sewwa fl-età u anke martu. Hu beda jissuspetta li hi kienet bdiet tittarrax. Allura mar warajha u qalilha: “Mary, g˙adek t˙obbni?” Ebda twe©iba.

Resaq aktar qrib u re©a’ staqsieha. Ebda twe©iba. Resaq aktar qrib: “Qieg˙da tismag˙ni issa?” staqsieha.

“G˙at-tielet darba, iva, smajtek!” qaltlu ÇAJTIER Wie˙ed kellu ˙abib iΩuru.

“Nag˙millek kikkra kafè?”

“Le, grazzi. Meta nie˙u l-kafè ma norqodx, jien.”

“U jien bil-kontra: meta norqod ma ni˙ux kafè.”

SENTIMENT…TA’ GRATITUDNI Ir-ra©el li kien wasal fl-a˙˙ar ta’ ˙ajtu, fuq issodda, bil-mara ma©enbu.

“Qed ng˙id,” qalilha, “li lilek sibtek mieg˙i kull darba li kelli l-inkwiet. Meta kont inkun g˙ajjien insibek ˙dejja. Meta tawni s-sensja, darbtejn kont mieg˙i, meta tani l-attakk kont mieg˙i. Dejjem flag˙ar mumenti tieg˙i, Isma’, qed ng˙id ˙a©a…”

“G˙idli, x’ inhi?” “Óaqq ix-xjaten, risqek ˙aΩin int, taf…”

kompetizzjoni ktieb ir-rumanz ta’ alex vella gera rebbieÓ tal-premju nazzjonali tal-ktieb

iS-Sriep reÌgÓu Saru velenuÛi “Imxejt qisu ma ©ara xejn. F’mo˙˙ok kontinwament l-istess sitt kelmiet. Oh my God I killed him.

Oh my God I killed him. Qalbek kwaΩi splodiet f’sidrek x˙in g˙addiet karozza tal-pulizija minn ˙dejk.”

Ir-rumanz rebbie˙ tal-Premju Nazzjonali tal-Ktieb b˙ala l-a˙jar rumanz g˙all-adulti bil-Malti Is-Sriep Re©g˙u Saru VelenuΩi ta’ Alex Vella Gera (pubblikazzjoni Merlin Publishers), jifta˙ b’din il-premessa fittizja esploΩiva: qeg˙din fl-1986, u grupp ta’ estremisti qed jikkomplottaw biex ji©i assassinat Dom Mintoff.

Minn hemm jitlaq ir-rumanz li kiser kull rekord

ta’ bejg˙ is-sena l-o˙ra u li kul˙add kien qed jaqra u jitkellem dwaru. Missier ta’ Ωew© subien jivvja©©a minn Malta g˙al Londra u lura Malta tramite Sqallija, proprju biex iwettaq dan il-qtil politiku.

Tletin sena wara, ibnu – ormaj adult, ja˙dem flistituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea fi Brussell – qed jipprova jindaga u jiskopri l-misteri kollha marbutin ma’ missieru u ma’ dak iΩ-Ωmien.

Intant, qieg˙ed ukoll jissielet ma’ ˙ajtu preΩenti, maqsuma bejn Brussell u Malta, bejn relazzjoni ma’ tfajla Maltija u l-oneri ta’ familja, bejn l-ilsien IngliΩ – li trabba bih f’familja tal-klassi medja – u lilsien Malti li llum il-©urnata adotta b˙ala tieg˙u.

Is-Sriep Re©g˙u Saru VelenuΩi huwa rumanz li jie˙u lill-qarrej fuq vja©© mit-tmeninijiet kumplessi f’Malta, jg˙addi mid-disg˙inijiet u jasal sal-preΩent, f’Malta konnessa mal-Ewropa b’niesha jg˙ixu mattruf kollha tal-kontinent.

Il-lingwa©© li juΩa Vella Gera huwa dirett u espliçitu f’xi bnadi, u g˙alhekk mhuwiex rumanz g˙al min jiddarras façilment. Imma huwa proprju l-lingwa©© frank li jippermetti lilna l-qarrejja naraw il-karattri fir-realtà kumplessa tag˙hom.

Is-Sriep Re©g˙u Saru VelenuΩi jinsab g˙all-bejg˙ mill-˙wienet tal-kotba kollha, jew direttament missit www.merlinpublishers.com

Silta mill-ktieb: iS-Sriep reÌgÓu Saru velenuÛi Id-dar, fil-kamra tal-mamà, kien hemm mandra s˙i˙a. KwaΩi xahrejn qabel, immedjatament wara l-funeral, kont bdejt taqla’ l-˙wejje© tag˙ha mill-gwardarobba l-kbira, iΩda wara ftit qtajt qalbek. L-esperjenza tal-funeral kienet farrkitek. Bejnietna, l-a˙˙ar ˙a©a li kellek aptit tag˙mel il-façendi, iddur l-affarijiet tag˙ha ©o dak il-mawsulew, tara x’se tarmi, x’se ΩΩomm…

Id-dar kienet b˙al pjaneta o˙ra, diΩabitata, the rarefield air of gried and loss and sadness still palable, especially in certain nooks and crannies. B˙al perkaΩu l-mejda Ω-Ωg˙ira fis-salott, ˙dejn it-televixin, fejn kien g˙ad hemm kikkra, u ©o fiha t-tebg˙at tal-kafè li tant kienet t˙obb tixrob. Jew fuq, fil-kamra tas-sodda, fuq ilkomodina, ma ridtx tmiss il-Hello magazine.

Minflok, ˙ri©t u mort timxi, mixja twila ˙dejn ilftit g˙elieqi li kien g˙ad fadal fl-in˙awi, u li spiççat ©o kaΩin b’lager wara lager wara lager.

Meta waslet it-telefonata, out of the blue, filbidu ta’ Marzu, li l-mamà kien kellha aççident,

g˙all-ewwel iz-zija Pauline kienet tatek x’tifhem li ma kien xejn gravi. Waqg˙et, she fell, ma qaltlekx iΩjed. Kont ix-xog˙ol dak il-˙in u malajr insejt l-a˙bar u dort lura g˙ad-dokument kumpless li kont qed tittraduçi. Iz-zija Pauline g˙andha ˙abta tg˙a©©ibhom, ikkonkludejt. Xi sieg˙a wara qbadt it-telefown u çempilt id-dar, biex tara kif inhi l-mamà, u ma we©bitx. Forsi kellha tmur g˙and it-tabib, jew l-isptar? Çempiltilha fuq il-mowbajl. Xejn. Kien mitfi. Óallejtilha messa©©, qasir u spirtu pront: “Hi Mama, how are you? I heard you had a fall. Auntie Pauline called. Hope you're OK. Phone me as soon as you hear this message. Çaw” Çempilt xi darbtejn o˙ra, ming˙ajr ma twie©bek, qabel ma r©ajt çempilt liz-zija. Again, l-ebda twe©iba, iΩda lanqas kont il˙aqt po©©ejt il-mowbajl lura fuq il-mejda qabel ma beda jitheΩΩeΩ f’idek. Kienet iz-zija.

Mistoqsija: X’jisimha z-zija?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u r-rumanz Is-Sriep Re©g˙u Saru VelenuΩi, ©entilment ipprovdut minn MERLIN PUBLISHERS. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 22 ta’ Diçembru.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00. Intant, ir-rebbie˙a tar-rumanz Óelsien hija: MARY ZAMMIT, 53, Triq il-Óaddiema, iΩ-Ûurrieq

25

26

Milied

08.12.2013

IL-MILIED: ILBIERAÓ U LLUM

Kitba ta’ LEANNE GRECH

It-tfal jemmnu bil-Father Christmas, persuna ma©ika li, f’lejl wie˙ed biss, riekeb slitta mi©buda miç-çriev jirnexxilu jdur id-djar kollha sabiex iqassam ir-rigali lit-tfal bil-g˙aqal, jew il-fa˙am lit-tfal imqarbin.

It-tradizzjonijiet inbidlu tul iΩ-Ωmien, il-Milied sar festa li ma tkunx iççelebrata f’jum wie˙ed biss, imma tista’ tg˙id tul ix-xahar ta’ Diçembru kollu.

Tifkiriet tal-img˙oddi Niftakar lil ommi tirrakontali l-Milied fiΩ-Ωmien meta hi kienet g˙adha tifla. Ommi u ˙utha kollha lebsin libsa ©dida mΩanΩna g˙all-okkaΩjoni me˙juta min-Nanna Dolor – li g˙alkemm skola ma tg˙allmitx, fil-˙jata tibbrilla – imorru g˙allquddiesa ta’ nofsillejl flimkien man-nanna u nnannu. Óut ommi Ω-Ωg˙ar kienu jorqdu f’nofs ilquddiesa, u ©ieli anke l-kbar kienu jbexxqu xi ftit g˙ajnejhom g˙ax ikun qed ja˙kimhom inng˙as. Wara li tispiçça l-quddiesa kienu jirritornaw lura d-dar. Qabel ma jid˙lu fis-sodda biex jorqdu kienu jie˙du ftit imbuljuta s˙una li jkun g˙adu kif ipprepara n-nannu Ìor© dakinhar stess, tista’ timma©ina r-ri˙a tfu˙ li kienet to˙ro© minn ©ol-kçina!

F’Jum il-Milied it-tfal kienu jqumu kemxejn tard, iΩda n-nannu Ìor© kien ibakkar kmieni sabiex jil˙aq jipprepara d-dundjan u jie˙du g˙and tal-Fattu – il-furnar ta’ quddiemhom – sabiex ja˙mih ©ol-forn tal-˙atab, u n-nanna Dolor tg˙inu fil-kçina. It-tisjir kien dejjem ikun f’idejh. Vera li jg˙idu li tan-nanna ˙elu manna – u dan nista’ nikkonfermah jien – imma tannannu Ìor© xejn inqas tafux! Malli jsiru nofsi-

nhar kul˙add kien jin©abar madwar il-mejda sabiex jippranzaw u jieklu d-dundjan mo˙mi g˙and il-furnar. Wara l-ikla kienu jie˙du ddeΩerta u g˙al dakinhar kien ikollhom il-pudina tal-Milied, li kien i©ib mieg˙u n-nannu – minn dawk li kien ja˙mi g˙all-ba˙˙ara tan-Navy meta kien g˙adu fis-servizz. Ommi u ˙utha kienu jie˙du biçça kull wie˙ed u jaraw min minnhom isib l-aktar muniti. Din kienet tradizzjoni IngliΩa, li ja˙bu six pence (2ç 4m Maltin) ©ol-pudina.

Ovvjament, min isib il-muniti lewn il-fidda kien iΩommhom. Fil-Milied ma kinux jo˙or©u, g˙ax il-familja mi©bura kienet il-qofol tal-festa.

Illum il-©urnata Il-Milied huwa aktar ma©iku g˙at-tfal ta’ etá Ωg˙ira, li jkunu qed jistennew bi ˙©arhom jum il-Milied sabiex jaraw x’rigali ©abilhom Father Christmas. Ifhem, anke jien li llum il-©urnata g˙andi tlieta u g˙oxrin sena g˙adni bit-tama li lFather Christmas g˙adu ma nsinix, imma ilu ma j˙allili rigal ta˙t is-si©ra, jew forsi qed inkun pruΩuntuΩa ΩΩejjed u r-rigali li nitolbu jien ma joqog˙dux ta˙t is-si©ra! Niftakar meta kont iΩg˙ar, kont nikteb ittra u nindirizzaha lil Father

C hri stma s b iex n ist aqsi h g˙a l ©ugarel li li nk un irrid g˙all-Milied.

Ommi kienet tmur ‘timpustali’ l-ittra, u fil-Milied kont insib ir-rigali li kont nixtieq. Darba biss ma kellux dak li xtaqt: k ont tl abt u kel b rob ot tal -pl asti k , i mma dan il-kelb qatt ma wasal!

Dan iΩ-Ωmien i©ib m emorji sbi e˙ anke fost l-adulti, u g˙alkemm nikbru fl-età xorta nibqg˙u nistennew dawn iΩ-Ωminijiet b’˙erqa. Dan jista’ jkun g˙aliex il-Milied iqanqal bosta memorji ta’ meta a˙na konna g˙adna tfal.

G˙alkemm it-tradizzjonijiet inbidlu matul iΩΩminijiet, il-qofol tal-Milied xorta wa˙da baqa’ listess. Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar il-Milied huwa ΩΩ mi en f ej n ni çç el ebraw it -twel id ta’ Ìesù Bambin.

TeleviΩjoni

07.00 Breakfast News Weekend 09.35 Quddies – Anniversarju Partit Laburista 11.15 Aroma Kitchen (r) 12.30 ONE NEWS 12.35 Dak li Jg˙odd (r) 13.45 Love Birds 14.30 In D House 15.30 Saturday Xpress 17.00 Telebejg˙ 17.30 ONE NEWS UPDATE 17.40 L-Argument 19.30 ONE NEWS 20.30 It-Tfal 21.30 Joe’s Kitchen 22.00 Conquest (r) 22.50 Pezza Kustjoni 23.30 ONE NEWS

06.00 06.55 07.45 08.05 09.55 10.45 11.10 11.30 12.00 12.10 12.18 12.25 12.55 13.10 14.00 14.30 15.00 15.05 19.00 19.30 20.00

Fuori orario. Cose (mai) viste La grande vallata Cinema d’oggi FILM - La Legge New York New York Telecamere TGR Estovest TGR regioneuropa TG3 TG3 Fuori linea TG3 persone TGR Mediterraneo Timbuctu: I Viaggi di Davide Radici TG Regione In 1/2 ora TG3 LIS Kilimangiaro TG3 TG Regione Blob

08.12.2013

07.00 08.30 11.30 12.00 18.00 18.05 19.30 20.00 24.00

06.10 06.25 07.05 08.40 10.30 12.25 13.00 14.00 16.00 18.30 19.00 19.10 21.30

NET NEWS Telebejg˙ Nis©a Maltija Maratona Ìbir ta’ Fondi NET NEWS Maratona Ìbir ta’ Fondi NET NEWS Maratona Ìbir ta’ Fondi NET NEWS

Televendita Aliens in America Due Magiche Gemelle Un Computer a Quattro Zampe Senti Chi Parla Adesso Studio Aperto Sport Mediaset XXL Robin Hood Sheena- Regina della Giungla Studio Aperto Cosi Fan Tutte 2 2 Cavalieri a Londra Lucignolo

07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45

L-G˙odwa t-Tajba Extraordinary Animals Pellikola Dot EU G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Mattia Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle (R) Malta u lil hinn minnha Pellikola A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet X-Factor

06.00 07.55 08.00 08.50 09.40 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.10

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Le Frontiere Dello Spirito Fashion Style Melaverde Tg5 L’Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Aspettando Adriano 13 Speciale

06.00 06.15 06.20 06.40 06.45 07.10 07.15 07.30 07.35 07.55 08.00 08.25 08.30 09.15 09.45 10.15 11.00 11.30 12.00 12.45 13.30 14.15

Nina and the Neurons Poetry Pie Mr Bloom’s Nursery Little Human Planet Show Me Show Me Buzz and Tell Nina and the Neurons Poetry Pie Mr Bloom’s Nursery Little Human Planet Show Me Show Me Buzz and Tell Robin Hood Blackadder II Come Fly with Me The Weakest Link Absolutely Fabulous Hebburn Doctor Who Robin Hood David Copperfield The Weakest Link

06.00 06.30 07.00 07.05 09.30 10.00

Parlamento Punto Europa UnoMattina in famiglia Tg1 UnoMattina in famiglia TG 1 L.I.S. QB – All’estero quanto basta Varsavia A sua immagine Santa Messa A sua immagine Recita Dell’Angelus Linea Verda Telegiornale L’Arena Roma. Piazza di Spagna Che tempo fa TG 1 Domenica in L’ Eredità Telegiornale Tg Sport Affari Tuoi Maria di Nazaret – pt 1

10.30 10.55 11.50 12.00 12.20 13.30 14.00 16.00 16.43 16.45 16.50 18.50 20.00 20.35 20.40 21.30

07.30 07.50 08.20 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.30 14.00 14.35 14.42 16.44 16.50 18.55 19.35 21.30

Tg4 Televendita Media Shopping Vita Da Strega Le Storie Di Viaggio A...

Santa Messa Pianeta Mare TG4 Pianete Mare Magnific Italia 4 Donnavventura Tg4 Meteo.It La Congiura Degli Innocenti L’Oca Selvaggia Colpisce Ancora La Formula Tg4 Il Comandante Florent Le Ali Della Liberte`

06.00 06.30 07.00 07.15 07.35 0.800 08.30 09.10 09.50 10.30 11.15 13.00 13.30 13.45 15.40 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 21.45

27

Due Uomini E Mezzo Real School - Il Divertinglese Manny Tuttofare Live On: Scegli la tua carta!

Le straordinarie avventure di Jules Verne Spike Team - Salvando un college Voyager Factory A Come Avventura Ragazzi C'è Voyager Il Nostro Amico Charly Mezzogiorno In Famiglia TG2 GIORNO TG2 Motori Quelli che aspettano Quelli che il calcio Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra 11 TG2 NCIS Hawaii Five-o

07.00 Omnibus 09.45 L’Aria Che Tira - Il Diario 10.45 Jack Hunter e La Tomba di Akhenaton 12.50 Adventure 13.30 Tg La7 14.00 Tg La7 Cronache 14.40 Ladri Per La Pelle 16.35 Due South 18.10 Il Commissario Cordier 20.00 Tg La7 21.10 Bersaglio Mobile

ARANI ISSA, it-Tnejn fid-20.40 fuq One Il-˙olma ta’ Margaret Mulrooney kienet dik li tiltaqa’ ma’ nannitha li qatt ma rat, wara l-mewt ta’ ommha, ©ewwa l-Kanada.

Arani Issa ser iwasslilkom wie˙ed mill-aktar programmi emozzjonanti li qatt xandar dan il-programm! U g˙aliex Anna xtaqet tirringrazzja pubblikament lit-tifla taghha Yanika?

X’g˙amlet daqshekk speçjali din it-tfajla? Mary Zammit qatt ma kellha l-opportunità li tg˙ix ©urnata ta’ re©ina, iΩda Arani Issa verament jibdel il-˙olma f’realtà!

IT-TFAL, illum fit-20.30 fuq One Il-familja Galea ting˙aqad g˙all-mag˙mudija ta’ Bianca…l-attenzjoni kollha fuqha…kollox ippjanat sal-içken dettall. Pauline t˙ossha kburija immens li ser tkun il-parrina tal-ewwel neputija taghha. Francesca kif qed t˙ossha meta taf li kellha tkun hi?

X’ser ji©ri bejn Mark u Sarah? Óa jer©g˙u jirran©aw? Jew Sarah fl-a˙˙ar xebg˙at bil-mod ta’ kif Mark jittrattaha? Pauline x’ser tg˙id meta ssir taf x’©ara bejniethom? Fit-triq lejn il-quddiesa, Elaine u John ikollhom xi ftit intoppi.

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05

How It’s Made: American Chopper American Guns MythBusters Through the Wormhole with Morgan Freeman Baggage Battles Flip Men: Polygamist House Storage Hunters Auction Kings Baggage Battles Auction Hunters Car Vs Wild Get Out Alive With Bear Grylls Street Outlaws Fast N’ Loud Overhaulin’ World’s Biggest Ship Get Out Alive With Bear Grylls Amish Mafia Moonshiners

09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 22.00 23.00

06.00 07.40 09.20 09.45 10.35 11.50 13.05 13.55 14.45 15.35 16.00 16.50 17.40 19.20 20.10 21.00 21.50 22.40 23.30

Everyday Italian Aarti Party Reza’s African Kitchen Barefoot Contessa Christmas Charly’s Cake Angels Barefoot Contessa Reza’s African Kitchen Siba’s Table Amazing Wedding Cakes Siba’s Table Barefoot Contessa Christmas Diners, Drive-Ins and Dives Iron Chef America Barefoot Contessa Christmas Chopped Charly’s Cake Angels Amazing Wedding Cakes Diners, Drive-Ins and Dives Food Wars

ONE NIGHT STAND, it-Tlieta fl-21.45 fuq One

One Night Stand la˙aq il-11-il edizzjoni! Sal-a˙˙ar tal-episodju li jmiss, Owen jolqot it-33 one night stand, u din il-©img˙a g˙andu mistednin lill-fashion designer Mary Grace Pisani; lin-nutrionist, personal trainer u body builder Jessica Ghigo; u lill-preΩentatriçi Angie Laus. Interessanti!

06.00 06.50 07.40 08.30 11.50 12.40 13.30 16.00 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10

My Crazy Obsession Secret Eaters Long Island Medium Say Yes to the Dress Here Comes Honey Boo Boo Ultimate Shopper Cake Boss America’s Worst Tattoos Long Island Medium My Crazy Obsession Here Comes Honey Boo Boo Breaking Amish: LA My Big Fat American Gypsy Wedding 21.00 Gypsy Sisters 21.50 Long Island Medium 22.40 Body Bizarre

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.30 10.00 10.55 11.50 13.40 16.25 17.20 17.45 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

Meerkat Manor My Cat From Hell Too Cute!

Nick Baker’s Weird Creatures Monkey Life Swamp Brothers The Most Extreme Wild France Stranger Among Bears Living With the Wolfman Living With Wolves Call of the Wildman Call of the Wildman Swamp Brothers Gator Boys Shark After Dark Roaring with Pride Cheetah Kingdom Untamed and Uncut Gator Boys

06.00 06.50 07.40 08.05 08.30 09.00 09.25 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00 12.25 12.50 13.15 13.45 14.10 14.35 15.00 15.25 15.50

06.00 09.00 10.00 12.00 13.00 18.00 19.00 20.00 21.00 23.00

Pilates: From the Inside Out Yoga for Life Everybody Nose Feng Shui Living Wandering Golfer House Hunters International Super Swank Celebrities at Home World’s Most Extreme Homes State of Style: 2012 Fall/Winter Collection Behind the Label Masters of Luxury House Hunters on Vacation Reservations Required What’s With That House?

Hawaii Life Selling New York Celebrities at Home Chef Abroad Giada’s Weekend Getaways State of Style

Teleshopping Storage Wars Texas American Pickers: Boys’ Toys Ice Road Truckers Storage Wars Storage Wars Texas Pawn Stars: Dirty Sox Storage Wars Texas The Great Martian War Shaun Ryder on UFOs: Caught On Tape

08.35 FIA World Endurance Championship 10.00 UEFA Women’s Champions League Football 11.30 ISU Grand Prix, Figure Skating 12.30 ISU Grand Prix, Figure Skating 14.30 FIFA Under 17 World Cup Football 16.00 UEFA Women’s Champions League Football 17.00 Live: UEFA Women’s Champions League Football [Live] [N] 19.00 ISU Grand Prix, Figure Skating 21.00 Boxing 23.00 Motorsports Weekend 23.15 UEFA Women’s Champions League Football

06.15 06.28 06.40 07.05 07.30 07.55 08.20 08.45 09.10 10.00 10.25 10.50 11.15 11.40 12.30 12.55 13.20 13.45 15.30 15.55 16.20

Tickety Toc Olive the Ostrich Dora the Explorer Little Kingdom Bubble Guppies Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly OddParents Kung Fu Panda: Legends of Awesomenesss Turtles The Penguins of Madagascar SpongeBob SquarePants Winx Club iCarly Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Fairly OddParents iCarly Big Time Rush

28

Çinema

08.12.2013

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

FROZEN (3D)

AVVENTURUÛ

IR-REÌINA TAS-SILÌ Vuçijiet Ewlenin: Kristen Bell, Idina Menzel, Jonathan Groff, Josh Gad, Santino Fontana, Alan Tudyk.

Diretturi: Chris Buck u Jennifer Lee. Óin: 108 min.

Distributur: DISNEY ENTERPRISES/BUENA VISTA. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. U. KwaΩi f’kull Milied nistennew xi film animat li jferra˙ il-qlub kemm taΩ-Ωg˙ar kif ukoll talkbar mill-kumpanija Walt Disney Animation Studios.

G˙al dan l-a˙˙ar xog˙ol, Frozen, li hu bit-3D, il-produtturi, speçjalment dak eΩekuttiv John Lasseter li hu l-mo˙˙ wara dawn il-produzzjonijiet animati, ©ew ispirati mill-fairy tale ta’ Hans Christian Andersen, The Snow Queen.

Frozen huwa film pjaçevoli u avventuruΩ ˙afna ambjentat, kif jindika l-isem, f’territorju ffriΩat miksi kollu sil©.

L-azzjoni u l-ma©ija ma jonqsux fi vja©© epiku, b’karattri li nie˙du grazzja mag˙hom millewwel. Ix-xenarju xitwi b’panorami spettakolari, fosthom muntanji miksijin sil© u fjords trankwilli ©ew ispirati minn dak reali tan-Norve©ja.

Anna (vuçi ta’ Kristen Bell), ittifla Ω-Ωg˙ira ta’ familja rjali li ma taqta’ qalbha minn xejn, timbarka fuq vja©© ta’ strapazz biex tfittex lil o˙tha Elsa (Menzel), mifruda minnha meta kienu Ωg˙ar, li tinsab ta˙t se˙er b’poteri ma©içi li tbiddel kull pajsa©© f’post kiesa˙, mimli sil© u li mhux ta’ min jabita fih. Min˙abba f’hekk, irrenju ta’ Arendelle hu maqbud f’din l-atmosfera ta’ bruda.

Dan is-se˙er krudil ne˙˙a

minn fuq Elsa l-emozzjoni u lim˙abba. Anna, mimlija kura©©, tissie˙eb ma’ Kristoff (Groff), ra©el tal-muntanji li jkollu çerva bil-qrun, biex issib lil o˙tha, tne˙˙ilha l-biΩa’ li g˙andha fuqha biex l-im˙abba ter©a’ tid˙ol f’qalbha u dan ilkastig jispiçça darba g˙al dejjem. Fi triqthom jiltaqg˙u ma’ kundizz-jonijiet ta’ klima tassew mill-ag˙ar, annimali mitiçi tipikament Nordiçi (trolls), ra©el tassew gustuΩ tassil© jismu Olaf (Gad), mostru kbir tas-sil© li jrid jeqridhom, u anke tradiment.

Frozen hu mog˙ni b’avventuri spirituΩi fuq il-bjuda tal-art, g˙alhekk b’fotografija eskwiΩita li ssa˙˙ar, kanzunetti ori©inali, fosthom it-tema li tqanqal Let It Go , u anke umoriΩmu. It-temi prinçipali ta’ dan ix-xog˙ol huma l-©lieda bejn it-tajjeb u l-˙aΩin u lbΩonn tal-kura©© biex jitne˙˙a l-biΩa’. Dan hu film adattat ˙afna g˙all-familji f’dan iΩΩmien ferrie˙i tal-Milied. Qabel qed jintwera film ie˙or animat qasir – Get A Horse, bil-protagonisti Mickey u Minnie Mouse. Dan jag˙ti oma©© lillfilms cartoons bikrin ta’ bla kulur tal-a˙˙ar tas-snin g˙oxrin, iΩda dlonk jaqleb b’mod ammirevoli bil-kulur u anke bit-3D.

Çinema

08.12.2013

pARKLAND

29

STORIKU

X’ÌARA WAQT IL-QTIL TA’ KENNEDy Atturi Ewlenin: Marcia Gay Harden, Zac Efron, Paul Giamatti, James Badge Dale, Billy Bob Throrton.

Direttur: Peter Landesman. Óin: 93 min.

Distributur: KOCH MEDIA FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12. ll-©urnata tat-22 ta’ Novembru 1963 kienet wa˙da ta’ luttu u niket g˙ad-dinja libera. Dakinhar, kwaΩi wara sieg˙a li niΩel mill-ajruplan f’Dallas, Texas, kien assassinat il-President Amerikan John F. Kennedy, meta kien qed idur mat-triqat ewlenin f’karozza miftu˙a.

Parkland jirrakkonta x’©ara eΩatt wara din id-diΩgrazzja u l-kaos kbir li nqala’ meta dda˙˙al f’Parkland Memorial Hospital. Kul˙add mibluh u ma jridx jemmen lil g˙ajnejh; naraw kif jirrea©ixxu t-tobba Ωg˙aΩag˙ u l-infermiera li ˙admu bla waqfien u ming˙ajr suççess fuq il-©isem tieg˙u.

Wie˙ed ©urnalist, Abraham Zapruder (Giamatti), fer˙an li se jie˙u filmat importanti, jsib ru˙u mdeffes mas-Servizzi Sigrieti li riedu jeΩaminaw birreqqa forsi l-aktar dokument importanti fl-istorja Amerikana.

L-FBI jaqbdu lil Lee Harvey Oswald, dak li suppost spara g˙all-President, biex wara hu wkoll jinqatel u jidda˙˙al flistess sptar. Forrest Sorrels (Thornton), il-kap tas-sigurt jilmenta li qatt ma tilef lil xi

˙add protett minnu. Dan u s˙abu issa jridu jipprote©u lillViçi President, Lyndon Johnson, u bil-˙effa ta˙t skorta qawwija je˙duh lejn l-ajruport.

Fil-final ta’ Parkland , li jaqbad il-vija ta’ dokumentarju b’diversi episodji li inizzjalment jori©inaw minn dan l-isptar, inkunu nafu x’©ara minn dawk involuti, l-aktar l-istaff tal-isptar, issa ˙amsin sena wara. Forsi ma tantx jinΩel tajjeb illum dak il-kaos li jinqala’ madwar il-mejda ta’ l-operazzjoni fuq il-©isem tal-President, b’dawk in-nies Ωejda fejn Doris Nelson (Harden), ilprima infermiera, tbati biex tkeççihom u anke xi w˙ud li jpejpu fl-isptar. Naturalment, dak iΩ-Ωmien ma kinux jeΩistu dawk il-prekawzjonijiet tallum. Fil-kumpless tieg˙u, din il-verΩjoni timxi fuq linji simili, iΩda b’andament aktar sempliçi, ma’ Bobby (2006) taddirettur Emilio Estevez, li b’aktar impenn u ˙e©©a juri x’©ara fil-hotel fejn is-Senatur Robert Kennedy (˙u JFK) g˙amel l-a˙˙ar dehra tieg˙u qabel hu wkoll ©ie assassinat.

THE FAMILy

FTIT EÇÇENTRIKU

FAMILJA LI MHUX TA’ MIN IDENDEL KUSU MAGÓHA Atturi Ewlenin: Robert DeNiro, Michelle Pfeiffer, Tommy Lee Jones, Dianna Agron, John D’Leo, Vincent Pastore.

Direttur: Luc Besson. Óin: 111 min.

Distributur: E-ONE ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15.

Jista’ direttur ja˙dem film tal-Mafja b’˙afna azzjonijiet vjolenti u fl-istess ˙in jirriΩulta f’kummiedja oskura iΩda wkoll umoristika? Na˙seb li iva, u propju dan irnexxielu jag˙mel id-direttur FrançiΩ, Luc Besson f’The Family li hu bbaΩat minn fuq il-ktieb ta’ Tonino Benacquista Malavita.

Giovanni Manzoni (DeNiro), sid MafjuΩ b’karattru furjuΩ b’tendenza ta’ vjolenza qawwija jikxef malpulizija lil wie˙ed potenti, kap talMafja fi Brooklyn. Hu u martu, Maggie (Pfeiffer) u t-tfal Belle (Agron) u Warren (D’Leo) jitpo©©ew ta˙t protezzjoni kontinwa tal-pulizija, jin˙ar©u baxx baxx mill-pajjiΩ u jmorru jg˙ixu f’ra˙al kwiet fil-Normandija, fi Franza.

Giovanni, issa ta˙t l-isem ta’ Fred Blake, isib tajprajter fid-dar ©dida tieg˙u u jibda jikteb il-memorji.

Faççata tad-dar tag˙hom, l-a©ent tal-FBI, Stansfield (Jones), u Ωew© pulizija o˙ra huma attenti li dawn, kemm jistg˙u, jippruvaw iΩommu profil baxx.

It-teenagers Warren u Belle jibdew imorru fi skola FrançiΩa, però hemm se jsibu kontradizzjoni u oppoΩizzjoni, tant li huma wkoll juru li jafu jiddefendu ru˙hom daqs missierhom u anke jpattuha qares lil min jag˙millhom id-deni.

Maggie, ta’ mara Amerikana li hi, issib lil min jinsulentaha f’supermarkit u anke joffendu dik li tissej-

ja˙ ‘superjorità Amerikana’. B˙ala parti minn din il-familja, hi wkoll tirritalja bil-goff. Mill-˙abs ta’ Attica, il-boss tal-Mafja maqful hemm minn˙abba li kien kixfu Giovanni, jiskopri fl-a˙˙ar fejn qieg˙ed jg˙ix u jordna lill-palladini tieg˙u g˙all-esekuzzjoni finali li se t˙alli ˙afna i©sma mejta. The Family i˙allat il-vjolenza ma’ siltiet ta’ umoriΩmu. Luc Besson li fixxog˙lijiet tieg˙u kwaΩi dejjem jimita lill-istil mexxej Amerikan, g˙andu xalata jikkompara l-˙ajja FrançiΩa f’post Ωg˙ir u kif in-nies tal-lokal iqisu lill-Amerikani anke fl-ikel li j˙axxen li jordnaw mill-

˙wienet.

Fred Blake, li suppost iΩomm leΩistenza tieg˙u sigrieta, jag˙mel minn kollox biex ja©ixxu bloppost, speçjalment wara d-diskors enfatiku tieg˙u f’sala parrokkjali taç-çinema fejn jintwera Goodfellas, fejn hu jifta˙ar bil-kbir bil-parti li kellu f’din il-produzzjoni vjolenti tal-gangsters. Minkejja li hu l-protagonist, DeNiro jkollu jΩomm pass lura meta Ω-Ωew©t itfal tieg˙u juri li huma kapaçi daqsu meta je˙duha kontra l-kriminali.

Il-final vjolenti iΩda brillanti u wkoll eççentriku ta’ The Family, iffilmjat b’kuluri skuri mag˙surin jag˙tu oma©© lill-films ta’ Quentin Tarantino u aktar lil dawk ta’ Robert Rodriguez (bit-tfal jispikkaw) u ji©©enera eçitament palpabbli permezz tal-muΩika li takkumpanja lil din il-parti u lmod pjutost elaborat u showy kif esegwita.

KOMpETIZZJONI EMpIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Semmi wie˙ed mill-atturi li jidhru fir-ritratt li hawn fl-artiklu tal-film The Family Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: VICTOR CALVIN, Three Sisters Flats/1 A.Sciortino Street, l-Imsida

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn is-6 ta’ Novembru u l-10 ta’ Novembru

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

The Hunger Games Thor: The Dark World Captain Phillips Gravity The Counsellor Escape Plan Saving Mr. Banks Grown Ups Prisioners Despicable Me 2

30

Log˙ob

08.12.2013

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Storbju, 5 Qsajra, 8 Trabokk, 14 Palat, 15 Kastig, 17 u 19 Traffikanti, 20 Akut, 21 u 23 Nofsinhar, 25 Isfel, 28 Ksir, 29 u 30 Ba˙rin, 31 Umdu, 33 KattoliçiΩmu, 39 Bnin, 41 u 42 Granit, 43 Pika, 45 Salut, 46 Ankra, 47 Adam, 50 A©ir, 53 u 54 Çentru, 56 Granç, 58 Gorbo©, 60 TeΩori, 62 Qraba, 64 Ratal, 67 Berraq, 69 Tombla, 70 Qabar, 72 u 73 Partat, 75 Xokk, 77 Pipa, 79 Feraq, 80 Kanun, 82 Ûliq, 84 u 85 Barkun, 87 Apap, 88 Affaxxinanti, 93 Anka, 94 u 95 Paroli, 96 Rima, 98 Baffi, 100 u 101 Interjuri, 105 Nsib, 108 Nanna, 109 Mikdud, 110 u 111 Beatifikati, 112 Tursina, 113 Qlubin, 114 ÌiΩimin.

292 Irba˙ €25 fi flus

94

WEQFIN:

Mimdudin 1 5 8 14 17 20 21 23 25 28 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 70 72 75

TuΩΩana u nofs (7) Mimlija sadid (6) Inkluda kontra (7) u 15 Kollezzjonist tal-muniti jew medalji (11) u 19 Talba qasira li ssir b’˙erqa kbira (11) Dan huwa labbra qasira b’ras wiesg˙a (4) Jag˙tik il-piΩ (4) Nies li g˙adhom jitwieldu (5) Ikkopja jew mexa fuq xi ˙add (5) Issibu fl-iskola, tpo©©i fuqu jew issarraf il-flus fih (4) Kunjon il-kantant Latin Ricky ...... (6) Din hija kreattiva f’nofs partit? (4) G˙andhom lil xi ˙add mag˙hom (12) Dawrien mar-ritmu tad-daqq (4) u 42 Tiekol tuΩΩana jew Ωew© tuΩΩani minnhom, u forsi tlieta (6) Kontra tmiem (4) Aktar minn super u ekstra speçjali (5) Allura l-iblah ma j˙allashiex? (5) Ordni ta’ xi re minn kamartu? (4) Ta lura biçça raddiena? (4) u 54 Naturalment sar hekk minn krematorju (6) Fis-sajf ftit li xejn jilbsuh (5) Kontra fewwa˙ (6) Qbil jew arran©ament (6) Aktar minn le˙en wie˙ed (5) Insett irqiq li jg˙ix bl-irdig˙ taddemm (5) Imur jg˙ix ’il bog˙od g˙alih wa˙du (6) Ìgajta ta’ kollegi jew ˙bieb li ja˙sbuha l-istess (6) Minn mument g˙all-ie˙or (5) u 73 Ir-ra©el tan-nag˙©a, jag˙ti bilqrun (6) Ksir jew xpakkar, jew anke titlig˙

tas-snien (4) 77 Din il-marda tax-xag˙ar konna nsej˙ulha falza (4) 79 Ta’ spiss naqraw fuq l-inkwiet fil-.....

Nofsani (5) 80 KwaΩi l-istess b˙al 47 mimduda (5) 82 Wie˙ed mix-xwieni (4) 84 Queue da˙al fil-Malti (3) 85 Erbg˙a u g˙oxrin sieg˙a (3) 87 G˙adda mill-idejn (4) 88 Óasra, ˙niena, kumpassjoni (12) 93 Karozza mag˙luqa minn kullimkien g˙ax-xog˙ol (4) 94 u 95 Xog˙olhom fuq il-palk (6) 96 Din u xarba m’hawnx a˙jar minnhom (4) 98 Óammret wiççha (5) 100 Titg˙atta biha fis-sodda (5) 101 Ftit passi g˙all-proprjetà li g˙andek?

(4) 105 Kumpannija tal-petrol g˙and is-Sur Peresso? (4) 108 Jarmawh u jΩarmawh wara l-festa (5) 109 Aktar minn tanbur wie˙ed (6) 110 Xi kap kattiv, li jg˙id hu biss (6) 111 Ir-re©ina tal-ajru (5) 112 G˙andna ba˙ar mimli bih (7) 113 B˙all-...... jonqsu s-sog˙la (6) 114 Din mediçina mo˙bija? (7) Weqfin 2 3 4 6 9 11 12 13 16 18

Nofsu vojt u nofsu ..... (5) Min jobg˙od in-.... ma j˙obbx ’l ommu (4) A˙˙! we©©ajtni (4) u 7 Injuranza grassa (10) u 10 Sejf Ωg˙ir L-ilsien fuq id-..... li tu©a’ jmur (5) Miksi b’folja tad-deheb (7) Imxi fuqha, mhux fit-triq (7) Darba kienu l-ikbar g˙edewwa tag˙na (5) Iffastidjat sew (5)

22 L-g˙onq imxaqleb ta’ 56 mimduda (5) 24 Il-kulur g˙al biçça bluΩa? (3) 26 u 27 Kienet is-sink tal-kçina (8) 32 Çensu li kien President (6) 33 u 34 Issibhom l-aktar fil-Qorti (7) 35 Ìo fik kultant tismag˙hom igorru (6) 36 Kontra ˙amme© (6) 37 u 38 Mimlija tfal orfni jew imqarba (7) 40 Óarref minn wara u ta pjaçir? (6) 44 Kemm hemm b˙alu fit-tarzna? (4) 48 Ma jistg˙ux jitkellmu (4) 49 Xi g˙a©eb straordinarju (8) 51 Meqjusin b˙ala sbie˙ ˙afna (8) 52 Indafa kbira (6) 55 Jimla s-sigarett (6) 57 .... kutu, qrunu f’butu (4) 59 u 61 Kbar immensament (8) 63 Fil-˙rejjef jidhru libsin ta’ nag˙a© (4) 65 Maqjel tal-bhejjem (6) 66 L-ifjen trab mill-qam˙a (4) 68 Irxiex ˙afif (6) 69 Libsa ÌappuniΩa (6) 70 u 71 Din xi ˙a©a li timbuttak, bla ˙ajra (10) 74 ÓΩuΩ wie˙ed (4) 76 Óadd u Óadd u Óadd (4) 78 Jitilg˙uhom it-tenuri (5) 79 u 81 Tag˙sarha u tarmiha (6) 82 In-Nil, jew il-Po (5) 83 Xitla li tag˙mel dan il-fjur f’Marzu (7) 86 Bhima (7) 89 Tibg˙atha bil-posta (5) 90 u 91 Il-flus tal-gvern, ir-riservi talistat (6) 92 Tliet piedi (5) 97 Kontra xellug (5) 99 u 100 Tafal mo˙mi, qisu fu˙˙ar (10) 102 Ix-xorb g˙amel tieg˙u fuqu (5) 103 u 104 Pjani kbar biex jinbdew u jitwettqu (8) 106 u 107 Ikel ˙afif ta’ qabel il-pranzu (8)

2 Tilef, 3 Roti, 4 Jekk, 6 u 7 Sigaretti, 9 Rkib, 10 Biki, 11 Kines, 12 Sponsun, 13 Sikrana, 16 Sinna, 18 Frejm, 22 Çanga, 24 Art, 26 u 27 Stilista, 32 Doppja, 33 u 34 Kastell, 35 Osta©©, 36 Çraret, 37 Zikk, 38 u 40 Unanimità, 44 Koçç, 48 Djuq, 49 Ingombru, 51 Stigmati, 52 Ûgarra, 55 Pariri, 57 Nida, 59 Bjar, 61 Ûamm, 63 Ri˙a, 65 Tempra, 66 Lpup, 68 Qoxqox, 69 Takkun, 70 Qtil, 71 Baqqun, 74 Truf, 76 Snin, 78 Abjad, 79 u 81 Franki, 82 Ûnell, 83 Padruni, 86 Pari©in, 89 Fjask, 90 u 91 Affann, 92 Tlett, 97 Manku, 99 u 100 Indelibbli, 102 Umani, 103 u 104 Maqsumin, 106 u 107 Offiçini.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:

Indirizz:

Nru tat-telefown: Rebbie˙a ta’ €25: MARIANNE FARRUGIA, 12, Royal Lodge, Blk A, Flat 7, Triq is-Sajjieda, il-Qawra

Log˙ob

08.12.2013

31

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 002 058 156 296 353 446 455 510 547 576 598 654 754 780 811 979

B’4 numri 0149 0732 0888 1168 1457 1543 1831 3027 3195 3385 3458 3562 3801 3818 3819 3888 3948 4225 4585 5112 5202 5204 5482 6319 6619 6758 6906 6908 7527 7653 7826 8292

8491 9194 9483 9648 9764 9819

B’5 numri

B’6 numri

03887 04059 10539 24069 25158 32999 35625 36913 39461 52618 58036 68210 77756 80058 81114 82197 82762 86113 89551 91057 92806 95040

295208 379254 441493 766381

Bi 8 numri 00388942 59212630 62933188 85507326

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a: MONICA GALEA. ‘Ûernieq’, Triq il-Fortizza, il-Mosta

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

3

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

32

AvviΩi

08.12.2013

PROPRJETÀ TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji

çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

IL-QAJJENZA: Terran u livell mat-triq. Fih 2 kmamar tassodda. Kçina bil-cupboards, salott u kamra tal-banju.

Bit˙a u kamra tal-˙asil.

Terazzin fuq quddiem u kollox ©did. Jinsab 2 minuti ’l bog˙od mill-ba˙ar. Bla çens. Çemplu 7900 0109.

inkella 9982 4139. Sander , kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 7961 7945.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI L-IMSIDA, TA’ XBIEX: Blokk flats moderni lesti g˙all-kiri.

G˙amara ©dida u fihom il-lift modern. Çemplu 2131 8328 jew 7946 4761

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Snieter g˙all-bejg˙; Miroku kaçça Gamba trap plattini, Razzini plattini. G˙al aktar informazzjoni çemplu 2131 8328 jew 7946 4761.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Se lezz joni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙d mu kemm bil-˙abel u bil-bat terija, bi prezzijiet tajbin. Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ ar lo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ ar lo© ©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija – 110 Triq il-Kung ress Ew ka ris tiku, ilMosta. Çempel 2141 7235 jew 9982 5389.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4505. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres ©odda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar, G˙awdex. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2155 6674, 9947 5746 jew 9928 8699.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinsti-

tute.com

TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ikoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich – dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari filFgura. Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel sabiex ting˙ata aktar informazz-joni fuq 2166 6142 jew 7966 6142 jew ibg˙at email lil robinich@go.net.mt

DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bilku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 908, 2145 4858 jew 7945 4908.

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

AvviΩi

08.12.2013

WATER PROOF ING BRANE

MEM-

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw f’xog˙ol ta’ waterproof membrane , damp proofing u rubberised paint . 25 sena esperjenza.

Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840, jew id˙ol fis-sit elettroniku: www.wpMalta.com

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju.

Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com

di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards.

Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tattag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-deLys , B’Kara. Çempel 2148 2796.

Issibilna bibien li jifil˙u nnar, aluminium b’ thermal insulation biex tnaqqas iss˙ana fis-sajf u l-kes˙a fixxitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn.

Horvin Ltd, A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel 2122 6320, 2122 7196 jew 9989 1800.

Email : horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu

WATERPROOF MEMBRANE

XOGÓOL TAL-ÌEBEL

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rub be rised paint . 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840, jew id˙ol fis-sit elettroniku: www.wpMalta.com

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet

G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems.

Kupun AvviΩi Klassifikati

DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet eçç. Membrane jew liquid membrane .

Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darren-

33

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

doitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

Vin Aluminium. Nag˙mlu bibien, twieqi, insect screens, eçç. Nag˙mlu wkoll xog˙ol ta’ tiswijiet. Sabiex tikseb aktar informazzjoni çempel 2189 8999 jew 9946 5666.

KLIEB Offerta mhux ta’ min jitlef fuq ©riewi German Shepherd tarrazza Pura. Çempel fuq 7953 1191.

ÇENTRU LABURISTA FLORIANA Il-Kumitat taç-Çentru Laburista Floriana se jkun qieg˙ed jilqa’ offerti g˙all-kiri tal-bar, minn nhar is-Sibt 7 ta’ Diçembru sas-6.00pm tal-Erbg˙a 11 ta’ Dicembru.

Wie˙ed jista’ jikseb kopja tar-regolamenti billi jag˙mel kuntatt mas-Segretarju fuq 9942 7586.

Il-Kumitat iΩomm id-dritt li jirrifjuta kull offerta, anke l-aktar wa˙da vanta©©juΩa

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

– €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

– €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

– €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

– €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

– €93

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717

34

Almanakk

08.12.2013

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 17°C L-INQAS TEMPERATURA: 12°C UV INDEX: 2 TEMP: Ftit jew wisq imsa˙˙ab b’waqtiet xemxin, lokalment imsa˙˙ab g˙al xi ˙in

HI

17°C

17°C

17°C

LO

11°C

11°C

10°C

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Ìimg˙a

Il-Óamis

Is-Sibt

RIÓ: Moderat mil-Lvant lokalment moderat g˙al ftit qawwi BAÓAR: Moderat IMBATT: Baxx mill-Punent Majjistru, lokalment baxx g˙al moderat, li jsir mill-Grigal

HI

15°C

14°C

14°C

LO

9°C

9°C

10°C

Nisa ja˙slu l-˙wejje© qalb it-tifrik

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 20°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd

Maratona ta’ Ìbir ta’ Fondi Il-banda tal-Partit Laburista se tie˙u sehem fil-maratona tal©bir ta’ fondi u villa©© tal-Milied nhar il-Ìimg˙a 13 ta’ Diçembru – Jum ir-Repubblika – quddiem iç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun. Il-banda se tesegwixxi marçi brijuΩi u muΩika tal-Milied g˙al dan iΩ-Ωmien ta’ festi.

G˙al din l-attività l-muΩiçisti huma ©entilment mitluba li jkunu quddiem iç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun fis-2.00pm.

Is-sehem tal-banda f’din l-attività jintemm g˙all-˙abta tal4.00pm

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta Vivien Pharmacy, Triq Patri Magri, il-Marsa Brown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Óal Qormi Fleur-De-Lys Pharmacy, 32, Triq Fleur-de-Lys, Birkirkara Deby’s Pharmacy, 1, Misra˙ il-Barrieri, l-Imsida JV’s Pharmacy, Wied is-Swieqi, is-Swieqi Norman’s Pharmacy, 133, Hig˙ Street, Tas-Sliema Balzan Pharmacy, 70, Triq San Fran©isk, Óal Balzan Victory Pharmacy, 16, Pjazza il-Vitorja, in-Naxxar Qawra Pharmacy, Earl’s Court/1, Triq l-Im˙ar, il-Qawra De Paola Pharmacy, 36, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid Kalkara Pharmacy, 8, Misra˙ l-Arçisqof Gozni, il-Kalkara Felice Pharmacy, 95, Triq is-Santwarju, ÓaΩ-Ûabbar Blossoms Pharmacy, Triq il-Gurgier, BirΩebbu©a Kristianne Pharmacy, Triq ic-Cavi, l-Imqabba De Rohan Pharmacy, Triq Sant’Antnin, ÓaΩ-Ûebbu© Nigret Pharmacy, Triq iΩ-Ûahar, ir-Rabat, Malta G˙awdex Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, ir-Rabat, G˙awdex Lauretana Pharmacy, 36, Triq l-Im©arr, G˙ajnsielem, G˙awdex

Lottu

6

35 45 87 14 20 68 80

Grand Lottery

02 05

Super 5

5

8

14

29

21

06 09 02 03 07

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

Garage sale f’Birkirara Il-Mission Fund (VO/0015) ser torganizza garage sale f’St Joseph, Triq il-Ìummar, B’Kara (eΩatt ˙dejn il-Forn – Triq wara l-Eurosport) mit-Tnejn 9 sal-Óamis 12 ta’ Diçembru, 2013 (mid-09.15 sas-13.00 u mill-16.30 sas-19.00) u nhar ilÌimg˙a 13 u s-Sibt 14 ta’ Diçembru, 2013, bejn id-09.15 u s-13.00. Ejja u g˙in lil min hu fil-bΩonn. TavΩa ukoll li lBaΩar ser ikun miftu˙ kull nhar ta’ Tnejn, l-Erg˙ba u lÓamis bejn id-09.15 u s-13.00.

Coffee morning

10.12.1983 – Id-Demokrazija ter©a’ tid˙ol ©ewwa l-Ar©entina

02.12.1969 – Jitwieled il-plejer FrançiΩ Bixente Lizarazu

13.12.1974 – Malta ssir Repubblika 06.12.1928 – Ji©i inawgurat l-istadium nazzjonali f’Ta’ Qali mill-Ministru Lorry Sant

Il-Kunsill Lokali ta’ Óal Qormi se jorganizza coffee morning g˙ar-residenti ta’ Hal Qormi ©ewwa l-Buskett Roadhouse, il-Buskett, nhar l-Erbgha 11 ta’ Dicembru 2013, mid-9.00am san-12.30pm. Tluq minn ˙dejn iç-Çentru tas-Sa˙˙a ta’ Óal Qormi, minn hdejn il-Paroçça ta’ San Bastjan, minn ˙dejn il-Paroçça ta’ San Ìor© u minn ˙dejn id- day centre , 390/392, Triq il-Vitorja, Óal Qormi. Il-prezz tal-biljett huwa ta’ € 5.00. Il-biljetti jinkisbu mill-uffiççju tal-Kunsill Lokali ta’ Óal Qormi, 392, Triq il-Vitorja, Óal Qormi.

36

08.12.2013

Sports

tazza tad-dInja 2014

L-IngLIÛI u t-taLjanI fL-Istess grupp G˙alina l-Maltin – nistg˙u ng˙idu bla biΩa’ li se jmerina xi ˙add – l-aktar polza importanti nhar il-Ìimg˙a kienet dik fejn it-timijiet talIngilterra u l-Italja telg˙u flistess Grupp D fit-Tazza tadDinja ta’ Ìunju 2014 filBraΩil. Mag˙hom fil-grupp hemm ukoll l-Urugwaj u lKosta Rika.

It-tim ta’ Roy Hodgson jifta˙ il-kampanja tieg˙u talIngilterra fil-belt talAmazonja, f’Manaus fil-15 ta’ Ìunju kontra t-tim Taljan immexxi minn Cesare Prandelli. It-Tazza tad-Dinja mill-ewwel bdiet b’˙afna kummenti fosthom spikka Hodgson li, ftit qabel ilpoloz, qal li l-IngliΩi je˙tie© li jevitaw jilag˙bu f’Manaus.

EΩatt kif sar mag˙ruf li lIngliΩi telg˙u biex jilag˙bu f’dan il-post is-Sindku Arthur Virgilio kien pront qal li lIngliΩi mhux se jkunu milqug˙a fil-belt tag˙hom.

Il-kowç tal-Ìermanja Joachim Low qal li l-partita fil-Grupp G kontra l-Istati Uniti mmexxija mill-kowç ta’ qablu tal-Ìermanja, Jurgen Klinsmann, g˙andha tkun wa˙da “speçjali”. L-a˙˙ar darba li l-Istati Uniti lag˙bu kontra l-Ìermanja, Klinsmann kien skorja g˙al pajjiΩu.

Fi Grupp B g˙andu jkollna partita interessanti bejn Spanja, iç-champions preΩenti, kontra l-Olanda. Dawn iΩΩew© pajjiΩi kienu ltaqg˙u filfinali tal-2010.

Fil-ftit xhur li fadal qabel tibda tintlag˙ab it-Tazza tadDinja 2014 jien çert li g˙ad nisimg˙u ˙afna u ˙afna aktar. Ûgur nisimg˙u dwar ilgrawnds fil-BraΩil u lprogress tag˙hom biex jitlestew fil-˙in, di©à hemm ˙amsa minnhom li mhux se jkunu la˙˙qu mad-data li tathom il-FIFA tal-a˙˙ar ta’ din is-sena. Insomma, issa aktar ma nersqu lejn din lakbar festa tal-futbol fid-dinja aktar nibdew naqraw u naraw dwarha. Il-gruppi kollha huma dawn: Il-Grupp A: l-organizzaturi lBraΩil flimkien mal-Kamerun, il-Messiku u l-Kroazja.

Il-Grupp B: iç- champions tad-dinja Spanja, l-Olanda, içÇili u l-Awstralja.

Il-Grupp C: il-Kolombja, ilGreçja, il-Kosta tal-Ivorju u lÌappun.

Il-Grupp D: l-Ingilterra, lItalja, l-Urugwaj u l-Kosta Rika.

Il-Grupp E: l-Izvizzera, lEkwador, Franza u l-Óonduras.

Il-Grupp F: l-Ar©entina, ilBosnja-Óerzegovina, l-Iran u n-Ni©erja.

Il-Grupp G: il-Ìermanja, ilPortugall, il-Ghana u l-Istati Uniti.

Il-Grupp H: il-Bel©ju, lAl©erija, ir-Russja u l-Korea ta’ Isfel.

Sports

08.12.2013

37

Il-Marokk jorganIzza t-tazza tad-dInja tal-klabbs

Bayern Munich favoriti li jinkurunaw sta©un bi treble

Corinthians ir-rebbie˙a tas-sena l-o˙ra

FUtbol tan-nIsa RiΩultati M©arr

vs B’Kara

1-3

Pembroke vs Hibs

1-9

Kirkop

1-0

vs Luxol

Log˙ob Li Jmiss It-Tlieta: Gozo Kirkop

vs vs

Pembroke vs

M©arr

fil-grawnd ta’ Kerçem fit-20.15.

Hibs

fil-grawnd tal-Luxol fit-20.15.

B’Kara

fil-grawnd ta’ Pembroke fit-20.15.

ÛWIeMel

10 seMI FInalI ta’ ÓaMes tazzI It-48 Laqg˙a tal-ista©un illum fil-Marsa tag˙tina programm b’14-il ti©rija li 10 minnhom huma semifinali ta’ ˙ames Tazzi: il-Prix de Caen, il-Prix de Cagnes Sur Mer, il-Prix de Cabourg, il-Prix d’Enghien u l-Prix de Vincennes – Ωew© semifinali ta’ kull tazza. It-ti©rijiet kollha jkunu fuq distanza ta’ 2640 metru bil-programm jibda kmieni f’12.10.

Ti©rija 1 Klassi Silver, tibda f’12.10 Ti©rija 2 Klassi Gold, tibda fin-12.30 Ti©rija 3 Klassi Bronze, tibda fis-12.50 Ti©rija 4 Klassi Gold, tibda fis-13.10 Ti©rija 5 Klassi Copper, tibda fit-13.30, l-ewwel semifinali tal-Prix de Caen Ti©rija 6 Klassi Copper, tibda fis-13.50, it-tieni semifinali talPrix de Caen.

Ti©rija 7 Klassi Bronze, tibda fis-14.10, l-ewwel semifinali tal-Prix de Cagnes Sur Mer Ti©rija 8 Klassi Silver, tibda fis-14.35, l-ewwel semifinali talPrix de Cabourg Ti©rija 9 Klassi Gold, tibda fil-15.00, l-ewwel semifinali talPrix d’Enghien Ti©rija 10 Klassi Bronze, tibda fil-15.25, it-tieni semifinali talPrix de Cagnes Sur Mer Ti©rija 11 Klassi Premier, tibda fl-15.50, l-ewwel semifinali tal-Prix de Vincennes Ti©rija 12 Klassi Silver, tibda 16.15, it-tieni semifinali tal-Prix de Cabourg Ti©rija 13 Klassi Premier, tibda fil-16.40, it-tieni semifinali talPrix de Vincennes Ti©rija 14 Klassi Gold, tibda fil-17.05, it-tieni semifinali talPrix d’Enghien

Bejn nhar l-Erbg˙a li ©ejjin u sSibt 21 tax-xahar, il-Marokk se jorganizza t-Tazza tad-Dinja talKlabbs bejn seba’ timijiet li kollha huma champions f’pajjiΩhom jew, biex inkunu aktar preçiΩi, rebbie˙a ta’ tazzi ewlenin f’pajjiΩhom.

L-aqwa tim taç-Çina, li kien la˙˙ar tim li kkwalifika meta reba˙ il-kampjonat, Guangzhou Evergrande, se jirrappreΩenta lfutbol tal-Asja.

Imbag˙ad hemm Raja Casablanca li ©ejjin min-nazzjon li se jorganizza t-turnament ilMarokk u naturalment iç-champions Ewropej, rebbie˙a tal-UEFA Champions League, il-ÌermaniΩi Bayern Munich.

Ir-raba’ tim huwa Al Ahly tal-E©ittu – rebbie˙a tas-CAF Champions League, l-Awstraljani, Auckland City li reb˙u l-kampjonat OFC, irrebbie˙a tal-CONCACAF Monterrey tal-Messiku, u finalment is-seba’ tim huwa r-rebbie˙ tat-Tazza Libertadores il-BraΩiljani Atletico Mineiro.

Il-President tal-FIFA, Joseph Blatter, qal li b’din l-organizzazzjoni ta’ dan it-turnament ilMarokk jista’ jakkwista benefiççiji sinjifikanti g˙all-futur.

Filwaqt li Blatter kien qed iwie©eb lill-©urnalisti huwa qal li huwa jara dan l-avveniment g˙all-Marokkini b˙ala opportuni-

ta’ kbira li tista’ tintuΩa b˙ala prova tal-kapaçitajiet organizzattivi tieg˙u biex il-pajjiΩ jorganizza xi turnament aktar importanti filfutur.

Hawn tajjeb li wie˙ed jirrimarka li l-Marokk kien di©à g˙amel talba biex jorganizza t-Tazza tadDinja tal-2010, u skont Blatter “ma kinux bog˙od wisq milli jkunu huma li jorganizzawha, g˙ax tilfu l-a˙˙ar votazzjoni bi ftit” Blatter sa˙aq li t-Tazza tadDinja tal-Klabbs g˙andha tkun ta’ prova tajba g˙all-Marokk.

It-Tazza tad-Dinja tal-Klabbs kienet organizzata l-ewwel darba fis-sena 2000 imbag˙ad twaqqfet bejn l-2001 u l-2004 g˙al ra©unijiet varji, biex imbag˙ad re©g˙et bdiet fl-2005 u baqg˙et g˙addejja kull sena sal-lum.

Il-favoriti li jirb˙u dan l-unur huma ç-champions Ewropej talÌermanja Bayern Munich. Huma jidhru determinati li jirb˙u wkoll dan l-unur biex b’hekk ikunu kisbu treble wara li reb˙u l-UEFA Champions League u Bundesliga.

Bayern jidhru motivati ferm biex jirb˙u dan l-unur ukoll.

B˙as-soltu fl-ewwel jum tat-turnament il-partita li tibda tkun dik bejn it-tim tal-pajjiΩ organizzatur, f’dan il-kaΩ Raja Casablanca, u çchampions tal-Oceania, li din iddarba huma l-Awstraljani, ,Auckland City. Min jirba˙

jikkwalifika g˙all-kwarti tal-finali u fl-14 ta’ Diçembru jiltaqg˙u kontra Monterrey li mbag˙ad irrebbie˙ jiffaççja lill-BraΩiljani Atletico Mineiro fis-semifinali, partita li tintlag˙ab fit-18 ta’ Diçembru.

Fil-partita l-o˙ra tal-kwarti talfinali, l-Al Ahly, jiltaqg˙u kontra Guangzhou fl-14 ta’ Diçembru biex ir-rebbie˙ jilg˙ab fis-semifinali kontra Bayern Munich. Issemifinali l-o˙ra tas-17 ta’ Diçembru tkun bejn ir-rebbie˙a ta’ din il-partita u l-Atletico Mineiro. Imbag˙ad it-telliefa talkwarti tal-finali jilag˙bu g˙all˙ames post fil-21 ta’ Diçembru u t-telliefa tas-semifinali jiltaqg˙u g˙at-tielet u r-raba’ postijiet fl-istess jum tal-21, meta jilag˙bu rrebbie˙a tas-semifinali.

Id-disa’ turnaments tat-Tazza tad-Dinja tal-Klabbs ta’ qabel intreb˙u minn seba’ klabbs differenti, ji©ifieri: Barçellona ta’ Spanja u l-Corinthians tal-BraΩill li reb˙u darbtejn kull tim; Sao Paulo u Internacional, it-tnejn talBraΩil; il-Milan u l-Inter tal-Italja; u l-IngliΩi ta’ Manchester United.

Il-Barçellona g˙andhom ir-rekord tal-iΩjed tim li kkontesta finali f’din il-kompetizzjoni – tlieta b’kollox. Iç-champions renjanti huma l-BraΩiljani Corinthians li s-sena l-o˙ra g˙elbu lill-IngliΩi Chelsea 1-0.

38

Sports

08.12.2013

PREMIER INGLIÛ RIÛULTATI Man Utd v Newcastle Utd

0-1

Crystal P v Cardiff

2-0

Liverpool v West Ham

4-1

Southampton v Man City

1-1

Stoke City v Chelsea

3-2

West Brom v Norwich

0-2

Sunderland v Tottenham

1-2

UNITED, CHELSEA U MAN CITY TILFU L-PUNTI FIL-KONFRONTI TAGÓHOM

LOGÓOB GÓAL-LUM Fulham v Aston Villa

14:30

Arsenal v Everton

17:00

LOGÓOB GÓAL-GÓADA Swansea v Hull City

21:00

KLASSIFIKA TIM

L

Arsenal 14 Liverpool 15 Chelsea 15 Manchester City 15 Everton 14 Tottenham Hot 15 Newcastle United 15 Southampton 15 Manchester United 15 Aston Villa 14 Swansea City 14 Stoke City 15 Hull City 14 Norwich City 15 West Brom 15 Cardiff City 15 West Ham United 15 Crystal Palace 15 Fulham 14 Sunderland 15

R

D

T

F

K

P

11 9 9 9 7 8 8 6 6 5 5 4 5 5 3 3 3 4 3 2

1 3 3 2 6 3 2 5 4 4 3 5 2 2 6 5 4 1 1 2

2 3 3 4 1 4 5 4 5 5 6 6 7 8 6 7 8 10 10 11

29 34 30 41 22 15 20 19 22 16 20 15 12 14 17 11 13 10 12 12

10 18 17 15 13 16 21 14 19 16 19 20 18 28 21 22 19 22 26 30

34 30 30 29 27 27 26 23 22 19 18 17 17 17 15 14 13 13 10 8

S˙aba sewda fuq Moyes u Manchester United Dan l-ista©un g˙al Manchester United qed jinbidel f’˙olma kerha wara li lbiera˙ tilfu partita o˙ra f’darhom bliskor ta’ 0-1 kontra Newcastle. Dawn tal-a˙˙ar reb˙u lir-Red Devils g˙allewel darba f’Old Trafford sa mill1972. F’din il-partita, United kienu ming˙ajr Rooney wara li kien sospiΩ, però Van Persi re©a’ g˙amel ir-ritorn tieg˙u wara li kien ilu nieqes mixxena f’dawn l-a˙˙ar erba’ log˙biet. Lunika gowl tal-partita kien skurjat minn Cabaye fis-60 minuta log˙ob.

Chelsea kellhom iç-çans li jersqu viçin ta’ Arsenal però fallew milli jag˙mlu dan wara li tilfu bl-iskor ta’ 3-2 barra minn darhom kontra Stoke City. Oussama Assaidi da˙al b˙ala sostitut u skurja Ωew© gowls importati inkluΩ il-gowl tar-reb˙a li kien skurjat fid-90 minuta log˙ob.

Manchester City kienu miΩmuma f’draw minn Southampton bl-iskor ta’ 1-1. IΩ-Ωew© gowls kienu skurjati flewwel taqsima. Aguero skurja wara g˙axar minuti log˙ob. Southampton

BAYERN MUNICH GÓADDEW MINN FUQ WERDER BREMEN

BUNDESLIGA

skurjaw il-gowl tad-draw, 3 minuti mit-tmiem tal-ewwel taqsima permezz ta’ Osvaldo.

F’temp ta’ ©img˙a, Liverpool reb˙u it-tieni log˙ba tag˙hom f’darhom kotra West Ham bl-iskor ta’ 4-1, biex b’hekk telg˙u fit-tieni poΩizzjoni wara Arsenal. L-erba’ gowls ta’ Liverpool waslu minn Demel (OG 42), Sakho (47), Suarez (81) u O’Brien (OG 84). L-unika gowl ta’ West Ham wasal minn awtogowl ta’ Skrtel.

SERIE A RIÛULTATI

RIÛULTATI Nurnberg v Mainz 05

1-1

Borussia M v Schalke

2-1

Bologna v Juventus

0-2

Livorno v AC Milan

2-2

Napoli v Udinese

Tard

Frankfurt v Hoffenheim

1-2

Hamburger SV v Augsburg

0-1

LOGÓOB GÓAL-LUM

VfB Stuttgart v Hannover 96

4-2

Roma v Fiorentina

12.30

Werder B v Bayern M

0-7

Cagliari v Genoa

15.00

Borussia D v Bayer L

0-1

Verona v Atalanta

15.00

Sampdoria v Catania

15.00

Sassuolo v Chievo

15.00

LOGÓOB GÓAL-LUM Freiburg v Wolfsburg

15.30

Torina v Lazio

15.00

Braunschweig v Hertha Berlin

17.30

Inter v Parma

20.45

KLASSIFIKA TIM

L

Bayern Munich 15 Bayer Leverkusen 15 Borussia D 15 Borussia M 15 Schalke 04 15 Wolfsburg 14 Mainz 05 15 Augsburg 15 Hertha Berlin 14 VfB Stuttgart 15 Hoffenheim 15 Hannover 96 15 Hamburger SV 15 Werder Bremen 15 Eintracht Frankfurt 15 Freiburg 14 Nurnberg 15 Braunschweig 14

KLASSIFIKA R

D

T

F

K

P

13 12 10 10 7 7 6 6 5 5 4 5 4 4 2 2 0 2

2 1 1 1 3 2 2 2 4 4 5 2 4 4 5 5 9 2

0 2 4 4 5 5 7 7 5 6 6 8 7 7 8 7 6 10

39 32 35 33 30 20 22 16 20 28 34 19 30 19 18 14 14 8

7 14 16 17 28 16 29 23 17 28 35 26 32 34 28 25 30 26

41 37 31 31 24 23 20 20 19 19 17 17 16 16 11 11 9 8

Bayern Munich kaxkru lil Werder Bremen bl-iskor ta’ 7-0. B’din irreb˙a B. Munich sa˙˙ew posthom fl-ewwel poΩizzjoni b’7 punti fuq Bayern Leverkusen li jinsabu fittieni poΩizzjoni. Assani Lukimya g˙en lil Bayern jift˙u l-iskor b’awtogwol fil-21 minuta. Van Buyten skurja it-tieni gowl Ribery g˙amilhom tlieta ftit qabel ma ntemmet l-ewwel taqsima. Fit-tieni taqsima, Bayern komplew fejn ˙allew fl-ewwel taqsima.

Mandzukic g˙amilhom erbg˙a b’xejn. Muller skurja l-˙ames gowlfis-70 minuta, filwaqt li Ribery, wie˙ed mill-plejers favoriti li jirb˙u l-Ballun tad-Deheb, re©a’ niΩΩel ismu fuq il-lista tal-iskorers fit-82 minuta. Filwaqt li Bremen xtaqu li tinstema t-tifsira finali biex ma jibqg˙ux ji©u umiljati f’darhom, Bayern Munich komplew jafsu u rnexxielhom jg˙aqqdu s-seba’ gowl permezz ta’ Gotze fid-90 minuta log˙ob.

TIM Juventus Roma SSC Napoli Inter Fiorentina Hellas Verona Genoa AC Milan Parma Atalanta Lazio Torino Udinese Cagliari Sassuolo Livorno ChievoVerona Bologna Sampdoria Catania

L 15 14 14 14 14 14 14 15 14 14 14 14 14 14 14 15 14 15 14 14

R 13 10 10 7 8 7 5 4 4 5 4 3 5 3 3 3 3 2 2 2

D 1 4 1 6 3 1 4 6 5 2 5 7 1 6 5 4 3 6 5 3

T 1 0 3 1 3 6 5 5 5 7 5 4 8 5 6 8 8 7 7 9

F 31 27 28 31 28 25 15 23 19 15 19 23 12 15 17 15 11 16 15 10

K 10 4 14 14 18 24 16 23 21 18 21 23 16 22 30 25 18 28 24 26

P 40 34 31 27 27 22 19 18 17 17 17 16 16 15 14 13 12 12 11 9

Sports

08.12.2013

39

naxxaR lIons jIÌu MInn waRa bIex jIksbu dRaw Naxxar Lions Sliema Wanderers SKOR FIL-HALFTIME

2 2 1-2

Ritratti: STEPHEN GATT

Punt prezzjuΩ g˙al Naxxar Lions meta kisbu draw ta’ 22 kontra Sliema Wanderers wara li huma sabu ru˙hom gowl minn ta˙t wara biss ˙ames minuti log˙ob u sal14-il minuta kienu 2-0 minn ta˙t.

Sliema bdew tajjeb ferm u nNaxxarin ma setg˙ux ila˙˙qu, la mal-˙effa talWanderers u lanqas mattqassim perfett tal-ballun.

Qabel l-ewwel gowl Sliema kienu di©a’ nifdu d-difiΩa tal-Lions u fil-˙ames minuta Gueye qassam lil ALEX MUSCAT biex dan g˙eleb lil gowler Azzopardi.

Sliema baqg˙u jilg˙abu taj-

jeb b’Gueye ikun perikoluΩ kontinwament u fl-14-il minuta huma rduppjaw.

Barbetti lejn Mintoff li ©era bil-ballun, qassam lejn Gueye biex l-attakkant misSenegal po©©a l-ballun fuq platt g˙al TREVOR CILIA biex jiskorja.

IΩda Sliema tilfu l-kon entrazzjoni u fis-16-il minuta Gilmar qassam pre iΩ lejn ANDRE’ ROCHA DA SILVA li g˙adda fil-©iri lil Rapino u g˙eleb lil Bonello. Fid-59 minuta Naxxar kisbu l-gowl tad-draw meta EVALDO SILVA DOS SANTOS millemin meta r ieva minn freekick ta’ Doffo.

Wara dan il-gowl Sliema stenb˙u li l-partita kienet ˙arbitilhom u fi sforz tajjeb laqtu l-lasta minn Woods.

NAXXAR L: Azzopardi, Ani (Scerri 69), Del Negro, Briffa (Bellia 83), Buhagiar, Cassar, Rib ei ro, D o ff o , Th iago , Rocha da Silva (Zongo 75), E va ldo S ilv a.

KO WÇ Winston Muscat SL IE MA W: B o ne llo , A Mu sc at , B o rg, R ap ino , Min to f f, C ilia ( G a tt B ald a cc h in o 80) , Gu ey e ( Wo o d s 46 ) , B arb et t i, Muchardi, B Muscat (Navarra 65 ) , B ia nc ia rd i. KOW Ç: Alfonso Greco SKURJAW: Alex Muscat (S) 5 m in, T rev or Ci lia ( S ) 1 4, Andre’ Rocha da Silva (N) 16 min, Evaldo Silva dos Santos (N) 59 min.

P LE JE R T AL -L OG Ó BA : P ap e Gu ey e, Slie m a Wanderers REFEREE: Paul Caruana.

Is-sItt RebÓa konsekuttIva gÓal bIRkIRkaRa Balzan Youths Birkirkara SKOR FIL-HALFTIME

1 2 0-1

Birkirkara rre©istraw is-sitt reb˙a wara l-o˙ra tag˙hom, din id-darba b’reb˙a kontra Balzan Youths bl-iskor ta’ 21.

Wara li kollox kien qed jindika li l-ewwel taqsima kienet se tintemm ming˙ajr gowls wasal l-ewwel gowl tal-partita g˙al Birkirkara fil41 minuta. Kien hemm freekick ta’ Scicluna li deher li fixkel xi ftit lil gowler talYouths, Falzon li ˙abat ma sie˙bu Bezzina li kien qed ji©ri b’lura biex pront approfitta Shoda Shodiya li ˙a l-bal-

lun qassam lejn PAUL FENECH li bir-ras tefa’ f’xibka vojta.

Balzan ma qatg˙ux qalbhom u appena bdiet it-tieni taqsima kisbu d-draw. Fl-54 minuta Pereira bidel il-ballun ma Joselito li qabeΩ l-avversarju dirett tieg˙u u qassam lejn Negrin li ©era mix-xellug biex seta’ jqassam lejn DYLAN GRIMA li mill-qrib g˙eleb lil Haber.

Fis-77 minuta ©miel ta’ gowl ta r-reb˙a lil KarkariΩi.

Beda l-azzjoni Temile fuq ixxellug li qassam lejn Vella li b’kapaçita’ mewwet il-ballun quddiem HARUNA SHOLA SHODIYA li kien ©ej bil-©irja u b’xutt perfett g˙eleb lil

FaÇlI gÓal HIbeRnIans Hibernians v Vittoriosa Stars

Falzon g˙al skor finali ta’ 21. Balzan baqg˙u jinsistu iΩda ma rnexxielhomx jiksbu draw li forsi anki kien ˙aqqhom.

BALZAN Y: Falzon, Sciberras, Negrin, Vignaroli, Pereir a, Scicluna, Grioli, Dos Reis, Be zz ina , Gr i ma, M ic all e f.

KOW : Jesmond Zerafa B’ KA RA: Habe r, Ze r afa, T e mi le , Ve l la, Vukan ac, R Muscat, Scicluna, Shodiya, Z Muscat, Fenech, Mendoza.

KOW : Paul Zammit SKURJAW: Paul Fenech (B) 41 min, Dylan Grima (BY) 54 min, Haruna Shoda Shodiya (B) 77 min.

REFEREE: Fyodor Zammit

RebÓa tajba gÓal Mosta 5-1 (HT 1-0)

Mosta v Rabat Ajax

Il-PReMIeR league MaltI klassIFIka

4-0 (HT 1-0)

Hibernians irritornaw g˙ar-reb˙ b’reb˙a kbira ta’ 5-1 fuq Vittoriosa Stars. Hibs malajr ˙adu r-riedni tallog˙ob f’idejhom meta wara kwarta log˙ob l-gowler tal-Birgu Cini ˙are© fuq Levniac u waqqg˙u mal-linja tal-kaxxa, mill-free kick ta’ CLAYTON FAILLA Hibs fet˙u li skor. Madanakollu huma ma re©g˙ux skurjaw matul l-ewwel taqsima.

Fit-53 minuta ANDREW COHEN anti ipa l-avversarju dirett tieg˙u minn freekick ta’ Sequira biex bir-ras irdoppja. Fil-61 minuta, CLAYTON FAILLA minn penalty g˙amilhom tlieta wara li kien twaqqa filkaxxa avversarja minn Samir Arab.

Hawn kien hemm reazzjoni minn Vittoriosa Stars meta fil-65 minuta Aguiar da˙al fil-kaxxa tal-Hibs, qassam lil MARCELO PEREIRA li naqqas il-mar©ini tal-iskor meta g˙eleb lil Muscat. IΩda l-istorja ma ntemmietx hawn. Hibs kien g˙ad fadlilhom. Fis-77 minuta ˙arba tas-sostitut Bartolo li qassam lil EDISON LUIS DOS SANTOS biex g˙amilhom 4-1. La˙˙ar gowl wasal ukoll mill-istess EDISON LUIS DOS SANTOS meta r ieva ming˙and Cohen u b’abilta’ qabeΩ lil gowler Cini qabel skorja.

Mosta kellhom reb˙a komda ta’ 4-0 kontra t-tim talqieg˙ Rabat Ajax, biex b’hekk irpiljaw mit-tkaxkira li kienu sofrew fl-a˙˙ar ˙ar©a tag˙hom meta tilfu 5-0 kontra Valletta. B’din ir-reb˙a l-Mosta fil-fatt re©g˙u da˙lu biç-çans li jikkwalifikaw biex fit-tieni parti talkampjonat jie˙u sehem fiçj-Championship Pool.

Il-Mostin marru fuq quddiem wara 29 minuta meta minn freekick dirett minn tarf il-kaxxa ta’ GIANMARCO PICCIONI li b’xutt b’sa˙˙tu g˙eleb lil J Azzopardi.

Fl-34 minuta Mosta marru qrib meta xutt ta’ Jesus Messias g˙adda ftit barra.

L-istess GIANMARCO PICCIONI rdoppja fit-48 minuta mill-11-il metru. Dan il-penalty kien wie˙ed dubju meta ing˙ata g˙al hands ta’ S Gauci. Fis-56 minuta Mosta ing˙ataw penalty ie˙or g˙al fawl ta’ Carapic fuq Piccioni u CRISTIAN MARTINS FERNANDEZ g˙amilhom tlieta.

Mosta g˙alqu l-partita bir-raba gowl fid-69 minuta meta s-sostitut Silva Faria ˙arab bil-ballun u da˙al filkaxxa qabel qassam lejn CRISTIAN MARTINS FERNANDEZ li re©a’ g˙eleb lil J Azzopardi g˙al skor finali ta’ 4-0.

HIBS: Muscat, Pearson (B Muscat 70), Soares (Obiefule 83), Siquera, Cohen, Dos Santos, Camilleri, Levnaic, Farrugia, Failla, Dias (Bartolo 70). KOWÇ: Branko Nisevic VITTORIOSA S: Cini, Camilleri, Siraj Arab (Martin 63), Samir Arab, Caldeira, Guerrero, Spiteri, Brincat, Buttigieg (Gauci 82), Spiteri (Ebiesuwa 72), Pereira.

KOWÇ: Oliver Spiteri SKURJAW: Clayton Failla (H) 15 min u 61 pen, Andrew Cohen (H) 53 min, Marcelo Pereira (V) 65 min, Edison Luis Dos Santos (H) 77 min u 86 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Clayton Failla, Hibernians.

REFEREE: Glen Tonna

MOSTA: Borg, Rodriguez, Vieira dos Santos (Grech 74), De Jesus Messias (Silva Faria 66), Piccioni, T Farrugia, Grech, K Farrugia (Zammit 81), Brincat, Fernandes, Micallef. KOWÇ: Danilo Doncic RABAT A: J Azzopardi, S Gauci, Falzon, Carapic, Carrillo Pendas, D Azzopardi, Pelaez Bellido (Caruana 77), C Gauci, Bajada, Licari (A Azzopardi 68)(Tanti 90), Avila Perez. KOWÇ: Steve D’Amato SKURJAW: Gianmarco Piccioni (M) 29 u 48 min (pen), Cristian Martins Fernandez (M) 57 min (pen) u 69 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Gianmarco Piccioni, Mosta.

REFEREE: Mario Apap

Hibernians Birkirkara Valletta liema Wanderers Mosta Naxxar Lions Floriana Balzan Tarxien Rainbows Vittoriosa Stars Qormi Rabat Ajax

L R D T 13 10 2 1 13 10 2 1 12 9 1 2 13 7 4 2 13 6 1 6 13 4 3 6 12 5 3 4 13 3 3 7 12 3 3 6 13 2 3 8 12 2 2 8 13 1 1 11

F 34 23 28 27 25 17 17 13 16 13 13 8

K 13 10 8 16 24 20 14 20 24 27 24 34

+/- Pti +21 32 +13 32 +20 28 +11 25 +1 19 -3 15 +3 12 -7 12 -8 12 -14 9 -11 8 -26 4

* Floriana tnaqqsulhom 6 punti min˙abba dixxiplina

logÓob lI jMIss Log˙ob g˙all-lum Grawnd Nazzjonali Qormi vs Tarxien Rainbows Floriana vs Valletta

14.00 16.00

l-aQwa skoReRs Plejer

Ronaille Calheira Seara Denni Rocha dos Santos Stanley Ohawuchi Edison Luis dos Santos Clayton Failla Oscar Guerrero Igor Coronado Gianmarco Piccione Christian Martins F

Tim

Tarxien R Valletta Sliema W Hibs Hibs Vittoriosa S Floriana Mosta Mosta

Gowls

10 10 9 9 8 7 7 6 6

40

A˙barijiet

08.12.2013

Pass ImPortantI Lejn Ir-roÓs fIL-KontIjIet

Il-Prezz offrut mill-konsorzju ElectroGas Malta jil˙aq laspettattivi tal-Gvern u huwa skont dak imwieg˙ed millPartit Laburista qabel l-elezzjoni ©enerali.

Din il-©img˙a lKorporazzjoni Enemalta ˙ar©et Award Notice g˙all-Power Purchase Agreement li fih kien irrakkomandat illi l-ElectroGas Malta Consortium jing˙ata dan il-kuntratt. Din il-konkluΩjoni ntla˙qet wara li l-ElectroGas Malta Consortium kiseb

punte©© ta’ 92.2, b’12.2 punt jing˙ataw g˙all-kriterji addizzjonali, flimkien ma’ 80 o˙ra g˙all-offerta finanzjarja.

Din il-kumpanija issottomettiet Final Blended Price ta’ €95.99 kull MW, li tfisser ftit inqas minn €0.09.6 kull KW. Il-prezz ipprovdut f’din l-offerta huwa skont il-miri u l-aspettattivi tal-Gvern u huwa konsistenti ma’ dak li wieg˙ed ilPartit Laburista qabel l-elezzjoni ©enerali.

Dan il-pass se jwassal biex

ti©i mwettqa l-weg˙da elettorali tat-tnaqqis tat-tariffi taddawl u l-ilma b’medja ta’ 25% u 5% rispettivament.

F’Ottubru li g˙adda lKorporazzjoni Enemalta kienet ˙abbret li l-ElectroGas Malta Consortium hija l-applikant preferut fil-proçess kompetittiv g˙all-gas supply agreement u l-power purchase agreement li mistennijin iwasslu lillEnemalta til˙aq il-miri tag˙ha li tipprovdi ta˙lita or˙os u iktar nadifa ta’ ener©ija f’Malta.

L-ElectroGas Malta Consortium hija mag˙mula mis-Siemens Project Ventures GMBH, SOCAR Trading SA, Gasal Plc u GEM Holdings Ltd. F’nota ma˙ru©a mill-istess kumpanija f’Ottubru li g˙adda, kien stmat li l-investiment privat f’dan il-pro©ett ser ikun ta’ madwar €370 miljun fuq medda ta’ 24 xahar. Matul dan il-perijodu ser tin˙oloq l-infrastruttura neçessarja g˙all˙aΩna tal-Liquefied Natural

Gas (LNG) u ser jinbena impjant elettriku li ser ji©©enera madwar 200MW. L-LNG rigassifikat se jissupplixxi l-impjant il-©did kif ukoll dak di©à eΩistenti li ji©©enera 149MW. Fi stqarrija ma˙ru©a millGvern, dan il-ftehim ©ie deskritt b˙ala pass importanti fir- roadmap lejn riforma fissettur tal-energija. L-offerta li g˙amlet din il-kumpanija tikkonferma kemm il-pjan talenergija tal-Gvern huwa serju u fattibbli.