KullĦadd_03.02.2019

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 3 ta’ Frar, 2019

Ħarġa Nru 1,334 Prezz €1

DAĦĦAL IL-LIFGĦA F’ĦOBBNA ara paġna 4

EBDA NUQQAS SERJU • IL-KUMMISSJONI EWROPEA U L-AWDITUR ĠENERALI JGĦIDU DAN B’MOD ĊAR B’RABTA MAL-ALLEGAZZJONIJIET TAL-PN DWAR ĦRUĠ TA’ VISAS FL-ALĠERIJA

ara paġna 3

MIKALLEF JAĦDEM BI KSUR TAL-LIĠI ara paġna 28

Adrian Delia ħareġ kontra l-investiment talCorinthia f’mument li kien taħt attakk internament. Niżvelaw kif il-mod kif Alex Perici Calascione tneħħa minn gruppi talPN u l-fatt li l-PN bidel il-pożizzjoni tiegħu minkejja ftehim aħjar juri li dan hu każ ta’ fazzjonijiet differenti jpattuha lil xulxin.

Fit-tellieqa għall-Kap Perici Calascione kien diġà kostrett imur għand il-pulizija b’ittra anonima dwaru u l-fatt li hu qrib il-grupp Corinthia.

ara paġna 8

DELIA JPATTIHA BIL-CORINTHIA

02

03.02.2019

kullhadd.com

IT-TEMP GĦAL-LUM L-Ogħla Temperatura: 17°C L-Inqas Temperatura: 12°C L-Indiċi UV: 3 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Ċirkolazzjoni ta’ pressjoni baxxa fuq it-Tramuntana tal-Italja ser tersaq fuq iċ-ċentru tal-Mediterran It-Temp: Il-biċċa l-kbira xemxi li jsir ftit jew wisq imsaħħab bil-ħalbiet iżolati tax-xita mal-lejl Ir-Riħ: Baxx mill-Punent Majjistru li jsir varjabbli Il-Viżibilità: Tajba Il-Baħar: Qawwi li jsir moderat ghal qawwi L-Imbatt: Baxx mix-Xlokk li jsir mil-Lbiċ It-Temperatura tal-Baħar: 16°C

Editur ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni KIMBERLY CUTAJAR tel: (+356) 2568 2570

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Indirizz Postali KullĦadd

13°C

UV 3

9°C

Il-Ħamis

13°C

UV 1

10°C

14°C

Il-Ġimgħa

UV 3

9°C

Is-Sibt

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

Sit Elettroniku KullĦadd

15°C

UV 4

9°C

15°C

UV 2

10°C

14°C

UV 4

10°C

kullhadd.com

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili – 2393 0000

Floriana Dispensary, 29, Triq Vincenzo Dimech, Il-Furjana – 21233034 Darwin Pharmacy, 152, Triq il-Kbira San Ġużepp, Il-Ħamrun – 21221512 Anici Pharmacy, Triq Anici, Ħal Qormi – 21487162 St. Paul’s, Triq Brared, Birkirkara – 21442135 D’Argen’s Pharmacy, 330, Triq D’Argens, Il-Gżira – 21330817 Melita Pharmacy, 127, Triq San Ġorġ, San Ġiljan – 21378657 Remedies Pharmacy, 133, Triq Rudolfu, Tas-Sliema (Ex Rudolph Pharmacy) – 21344722 M4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ħ’Attard – 21436531 Sgħajtar Pharmacy, Triq is-Sgħajtar, Il-Mosta – 21415198 Promenade Pharmacy, Triq il-Korp tal-Pijunieri, Buġibba – 27441160 De Paola Pharmacy, 36, Pjazza Antoine De Paule, Paola – 21826408 Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, Il-Birgu – 21807529 Cilia’s Pharmacy, 303, Triq Ħaż-Żabbar, Il-Fgura – 21801962 Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda, Marsaxlokk – 21651278 Kristianne Pharmacy, Triq iċ-Ċavi, L-Imqabba – 21683048 Santa Marija Pharmacy, 40, Triq l-Għasfura, Ħaż-Żebbuġ – 21465346 Santa Marija Pharmacy, Misraħ Frenċ Abela, Ħad-Dingli – 21452447

Il-Gwardjani Lokali – 2132 0202

Għawdex

Stampat Miller Distributors Ltd. Numri Importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​– 112​ Il-Pulizija ta’ Malta – 2122 4001-9​

L-Isptar ta’ Malta – 2545 0000 L-Isptar ta’ Għawdex – 2156 1600 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza – 5004 3888 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku – ​1182

Palm Pharmacy, 2, Triq il-Palma, Ir-Rabat – 21566170 Tony’s Pharmacy, “Egret Court”, Triq il-Wied, Marsalforn – 21563617 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, ta’ Raħal Ġdid u tal-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem fil-ġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għallemerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-Ċentru tas-Saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta tal-identità ma jiġux moqdija.

03

03.02.2019

kullhadd.com

RAPPORT LI GIDDIBHOM • L-AWDITUR ĠENERALI DWAR IL-ĦRUĠ TAL-VISAS MILL-KONSOLAT FL-ALĠERIJA • IŻ-ŻIEDA FIL-VISAS F’MALTA KIENET RIFLESSA WKOLL F’PAJJIŻI OĦRA TAL-UE • L-UNIKA DIFFERENZA HI LI MALTA KIENET IEBSA IKTAR • KAMPANJA OĦRA TAL-PN TISFUMA FIX-XEJN Għexieren ta’ artikli, sigħat ta’ diskorsi u għadd kbir ta’ konferenzi tal-aħbarijiet mill-Partit Nazzjonalista jallegaw li kien hemm irregolaritajiet u affarijiet jintnu fil-ħruġ tal-Visas fl-Alġerija sfumaw fix-xejn din il-ġimgħa meta l-Awditur Ġenerali ħareġ ir-rapport tiegħu dwar dan il-każ.

Kienu l-MEPs tal-Partit Nazzjonalista Francis Zammit Dimech u Roberta Metsola li b’ittra fl2015 talbu investigazzjoni u din l-investigazzjoni saret. Fil-konklużjonijiet tagħha l-Awditur Ġenerali qal b’mod ċar: “no serious shortcomings were noted in the processing of visa applications.” Fi kliem ieħor l-Awditur Ġenerali qal li ma kien hemm ebda nuqqasijiet serji. U l-Awditur Ġenerali mhux l-ewwel wieħed li qal dan id-diskors. Tant li l-Awditur Ġenerali nnifsu għamel referenza għall-investigazzjoni li kienet saret mill-Kummissjoni Ewropea u l-esperti tal-istati membri. Liema investigazzjoni saret f ’Settembru 2016 u hemm ukoll ma nstabux nuqqasijiet serji.

Fost l-argumenti li kienu jġibu kontinwament il-kelliema tal-Partit Nazzjonalista kien hemm dik li kien hemm żieda sostanzjali fil-ħruġ tal-Visas f ’perjodu partikolari. L-Awditur Ġenerali qal li ż-żieda f ’Malta kienet tirrifletti dik f ’pajjiżi oħra Ewropej membri tal-pajjiżi Schengen. Fil-fatt kien hemm żieda ta’ 24% f ’dawn il-pajjiżi. Meta fl-2015 żdiedu l-applikazzjonijiet, il-konsultat Malti rrifjuta iktar mis-sena ta’ qabel fejn filwaqt li l-pajjiżi l-oħra tal-Unjoni Ewropea rrifjutaw medja ta’ 26.9%, il-konsulat Malti rrifjuta 64.9%.

Quddiem dan kollu l-Kummissjoni Ewropea u l-esperti tagħha qalu li fuq l-elementi ewlenin ilmod kif kienet qed taħdem Malta kienet konformi u ma kienu identifikati ebda nuqqasijiet f ’dawk li huma prinċipji jew regoli ewlenin.

Biex nużaw il-kliem tar-rapport

eżatt jingħad hekk: “According to the report, on most essential aspects Malta’s application of the common visa policy complied with the provisions of the Visa Code and related legislation.

The review did not identify and violation of key principles or rules.”

Iktar minn hekk l-esperti tal-Unjoni Ewropea jgħidu li ċerti esperti kienu meqjusa bħala eżempju tajjeb. “On the other hand, other aspects were considered good practice, while the scrutiny applied to first time applicants was deemed to be generally appropriate,” kompla jingħad fir-rapport.

Il-kwistjoni tal-Visas fl-Alġerija kienet waħda mill-kwistjonijiet li l-Partit Nazzjonalista ta’ Simon Busuttil prova jweġġa’ biha lillpajjiż barra minn Malta. Minbarra l-MEPs, tkellmu u nsistew fuqha wkoll id-deputati hawn Malta partikolarment l-Eks Viċi Kap Beppe Fenech Adami. Iżda, bħal fi drabi oħra l-Partit Nazzjonalista spiċċa ma ngħatax raġun u reġa’ ħareġ kif il-każ kien mibni fuq allegazzjonijiet mhux sostnuti.

Ir-rapport tal-Awditur Ġenerali jagħmel ukoll referenza għall-allegazzjonijiet li saru. Fost oħrajn kien hemm persuni mill-Alġerija li qalu li ma kinux stmati tajjeb.

Iżda, hawn kien hemm dikjarazzjonijiet ċari tal-Awditur Ġenerali li tkellem fuq kif ittieħdu passi mill-ewwel u l-pulizija stħarrġu u ma sabu xejn.

Biex il-konklużjoni tal-Awditur qieset l-azzjoni tal-Gvern fir-rigward tal-allegazzjonijiet bħala waħda xierqa. Fil-fatt qal: “Dan l-Uffiċċju qies l-azzjoni meħuda mill-Gvern bħala xierqa, hekk kif il-Konslu u l-Ministeru għall-Affarijiet Barranin infurmaw lill-Pulizija bl-allegati irregolaritajiet.

Il-Pulizija ħadet azzjoni billi kisbet informazzjoni minn persuni ta’ interess, b’mod partikolari l-Konslu u l-aġent tal-ivvjaġġar Alġerin, li minnu oriġinaw ilbiċċa l-kbira tal-allegazzjonijiet.”

04

03.02.2019

kullhadd.com

ŻIED L-IMPORTANZA TA’ MIN HU MIXLI FL-ISKANDLU TAŻ-ŻEJT • IR-REKORD TA’ GODFREY LEONE GANADO FL-ENEMALTA • NIBQGĦU NIKXFU R-REKORD TAL-AWDITUR LI MINGĦALIH IRID JGĦALLEM DWAR IL-KORRETTEZZA POLITIKA Meta Godfrey Leone Ganado kien inħatar Ċermen tal-Enemalta fil-bidu tas-snin 90 kien iddeċieda li jaħtar konsulent tiegħu u talbord tad-diretturi lil Frank Sammut. Bniedem li llum qed jiffaċċja akkużi l-Qorti b’rabta mal-iskandlu taż-żejt.

Stħarriġ li għamlet il-gazzetta KullĦadd dwar ir-rekord ta’ Leone Ganado juri, fost oħrajn, li għalkemm Frank Sammut kien diġà beda jagħmel xogħol għal entitajiet pubbliċi kien fi żmien li Leone Ganado sar Ċermen tal-Enemalta li tah iktar importanza. Imkejjen viċin l-industrija tal-enerġija spjegawlna kif il-ħatra ta’ Ganado kienet l-ewwel minn sensiela li wasslu biex l-Enemalta bdiet sejra lura u saħansitra kien hemm min sostna li meta fit-tmexxija hu kien jagħżel li joqgħod fuq nies suppost tekniċi.

Dwar dan saħansitra kien kiteb pubblikament Eks Ministru li kien Nazzjonalista li kien iddeskriva l-ħatra ta’ Leone Ganado bħala “not his piece of cake.”

Irrid ngħid li qabel daħal Leone Ganado l-Enemalta, ix-xogħol ta’

Frank Sammut kien l-MOBC u kien direttur tal-Enemalta. Eventwalment spiċċa fil-kumitat tax-xiri taż-żejt.

Minn stħarriġ li għamilna jirriżulta li Frank Sammut kien beda bħala konsulent fit-8 ta’ Ġunju tal-1992 taħt Leone Ganado u l-kuntratt iġġeddidlu għal sena oħra taħt l-istess awditur. Jirriżulta li dak iż-żmien, fl-1993, il-qasma kienet diġà bdiet iċċaqċaq dwar dan Sammut tant li kien investigat mill-Kummissjoni Permanenti Kontra l-Koruzzjoni.

Għalkemm eventwalment ma nstabx ħati, snin wara Frank Sammut ħareġ bħala protagonist ta’ kobba mħabbla li ddur madwar l-ikbar skandlu politiku fl-istorja ta’ pajjiżna.

Kien fl-20 ta’ Jannar 2013 li ħarġet l-aħbar kif f ’kont tal-bank Żvizzeru kienu jintefgħu l-flus ta’ kummissjonijiet li kienu jitħallsu lil wieħed mill-membri tal-kumitat għax-xiri taż-żejt fl-Enemalta.

Dak iż-żmien il-Maltatoday żvelat li Trafigura, kumpanija Olandiża, tefgħet ammonti ta’ flus fil-kont Żvizzeru ta’ kumpanija li

tagħha Frank Sammut kien direttur. Il-kummissjoni ssir referenza għaliha bħala konsulenza u eventwalment kienu ppubblikati wkoll dokumenti li jipprovaw dan.

Ta’ min jgħid li dak iż-żmien li faqqa’ l-iskandlu l-Enemalta kienet tixtri madwar €360 miljun f ’żejt kull sena, jew aħjar madwar miljun ewro kuljum. Jingħad li kienu madwar 300,000 dollaru Amerikan il-flus li għaddew f ’sena waħda biss lill-kumpanija Energy and Environment Consultants Ltd li tagħha Sammut kien direttur.

Eventwalment Frank Sammut spiċċa akkużat b’korruzzjoni u ħasil ta’ flus quddiem il-Qorti kriminali u wieħed mill-avukati tiegħu huwa Joe Giglio. Giglio u Leone Ganado huma wkoll sħab f ’ditta li tipprovdi servizzi legali u finanzjarji.

LEONE GANADO JWIEĠEB U JIKKONFERMA Il-Ħadd li għadda din ilgazzetta żvelat ukoll kif Godfrey Leone Ganado kien ipoġġi f ’bord tad-diretturi ma’ Amerikan li hu investigat mill-FBI. Din hi investigazzjoni serja li fost oħrajn tħares

lejn ħasil tal-flus. Irrapportajna kif Leone Ganado, li dejjem ikun pront jikkummenta u jħammeġ dwar każi simili, żamm fommu mitbuq.

Issa kitbilna biex iwieġeb u kkonferma dak kollu li ktib-

na l-Ħadd li għadda. B’rispett lejn il-qarrejja li għandhom id-dritt jaslu għall-konklużjonijiet tagħhom qed nippubblikaw b’mod sħiħ it-tweġiba mibgħuta permezz tal-Avukat Andrew Borg Cardona.

Nikteb skont l-Art. 15 tal-Kap 579 għan-nom ta’ Godfrey Leone Ganado.

Kemm biex jippreċiza aspetti tar-rapport u kummenti li dehru fil-gazzetta KullĦadd tas-27 ta’ Jannar 2019, is-Sur Leone Ganado jesiġi li jkun hemm din il-kjarifika.

Fl-ewwel lok, il-kumpanija Standard Re (Malta) Ltd, li hu membru fil-bord tagħha flimkien ma’ oħrajn, mhijiex qed tiġi investigata u lanqas ma kien hemm investigazzjonijiet in konnessjoni magħha dwar ħasil ta’ flus jew affarijiet oħra.

Fit-tieni lok, din il-kumpanija hi waħda li taħdem fl-aspett tekniku ta’ ‘re-insurance’ u kien fid-dawl biss tal-vijabilità kummerċjali tagħha li lejn Awwissu tal-2018 ittieħdet id-deċizjoni li din tieqaf mill-operat tagħha f ’Malta.

Fit-tielet lok din il-kumpanija qiegħda fil-proċess biex tiġi stralċjata (‘liquidated’) fid-dawl tal-konsiderazzjonijiet kummerċjali indikati hawn fuq u qed jiġu ppreparati d-dokumenti kollha rilevanti. L-awtoritajiet kompetenti huma infurmati b’dan, kif kienu dwar l-investigazzjonijiet imsemmija fil-midja, li kif ġa ngħad ma kellhom x’jaqsmu xejn ma’ din il-kumpanija. Is-Sur Leone Ganado u l-kodiretturi tiegħu dejjem imxew b’rispett lejn l-obbligi statutorji u regolatorji tagħhom.

Għalhekk, l-impressjoni li setgħet ingħatat illi s-Sur Leone Ganado personalment jew mod ieħor kien implikat f ’xi investigazzjonijiet dwaru għandha tiġi korretta, kif qed isir permezz ta’ din l-ittra.

Andrew Borg-Cardona Ll.D., M.A. (Business Law) BCGL Advocates

05

03.02.2019

kullhadd.com

AĦJAR MINN OĦRAJN FI KLASSI A L-aġenzija internazzjonali Fitch Ratings ikkonfermat il-credit rating ta’ Malta bħala A+ stabbli. Fir-rapport tagħhom, l-esperti ta’ Fitch Ratings jgħidu li l-andament tal-finanzi ta’ pajjiżna kien aħjar minn dak f ’pajjiżi bl-istess rating.

Dawn l-esperti internazzjonali qed ibassru li, fis-sentejn li ġejjin, il-Gvern Malti ser jibqa’ jirreġistra surplus ta’ qrib il1% tal-ġid nazzjonali. Dan ser jinkiseb mingħajr dipendenza fuq id-dħul mill-Programm ta’ Ċittadinanza b’Investiment.

Il-fondi minn dan il-programm fil-fatt mistennija jintużaw biex jiffinanzjaw spiża kapitali akbar.

Minkejja ż-żieda antiċipata fuq proġetti kapitali, Fitch Ratings tgħid li sa 10 snin oħra, il-piż tad-dejn nazzjonali ser ikun naqas għal inqas minn 27%, jiġifieri ferm aktar min-nofs il-piż li kien hemm fl-2012.

Dwar l-andament ekonomiku, ir-rapport ta’ Fitch Ratings jirrimarka li “GDP per capita is significantly higher than the ‘A’ median”. Fitch Ratings innutat li dan ir-riżultat huwa xprunat minn “strong employment and wages”.

Minkejja l-prospetti xejn sbieħ fl-ekonomiji ta’ madwarna, l-ekonomisti ta’ Fitch Ratings qed ibassru tkabbir ekonomiku f ’Malta ta’ aktar minn 5% għal din is-sena. Huma jirrimarkaw li “strong growth has not led to overheating as reflected in prices or macro imbalances.”

B’kuntrast għal diversi allegazzjonijiet mill-Oppożizzjoni, l-esperti tal-Fitch Ratings jgħidu li “Malta outperforms the ‘A’ median on the World Bank human development and governance indicators”. Fil-fatt, wieħed mill-fatturi li jispjega r-rating tajjeb ta’ pajjiżna huwa “strong governance and human development indicators relative to peers.”

Ir-rapport jinnota kif l-awtori-

tajiet Maltin qed jimplimentaw rakkomandazzjonijiet tal-Fond Monetarju Internazzjonali u l-Awtorità Bankarja Ewropea biex ikomplu jtejbu l-qafas regolatorju, u jinnota wkoll kif is-settur bankarju Fil-fatt, wieħed għaddej mill-fatturi li jispjega m i n n proċess r-rating tajjeb ta’ ta’ konpajjiżna huwa “strong solidament. governance and Ilhuman development Gvern qal li din indicators relative l-analiżi to peers” pożittiva ta’ Fitch Ratings tikkonferma l-fiduċja li teżisti f ’pajjiżna.

Dan is-suċċess qed iwassal għal aktar interess f ’Malta minn investituri barranin, u b’hekk, għal ekonomija aktar b’saħħitha għall-ġid tal-familji u n-negozji ta’ pajjiżna.

06

03.02.2019

kullhadd.com

QATRA DEMM BIEX NIKKURAW KMIENI “VELENU” FIL-MOĦĦ Matul din is-sena, il-Ministeru għas-Saħħa, se jdaħħal test (screening) ġdid li jsir fuq it-trabi tat-twelid kollha li jitwieldu. Dan it-test se jkun għall-kundizzjoni msejħa Phenylketonuria.

Il-Phenylketonuria hija marda fejn ikun hemm defiċenza ta’ kimika li twassal għal akkumulazzjoni fid-demm ta’ Phenylalanine f ’ammonti kbar. Dan il-Phenylalanine qisu velenu għall-moħħ tal-bniedem li jaffettwa ħazin l-iżvilupp tal-moħħ fit-trabi. Din il-ħsara hija irriversibbli.

Persuna li titwieled b’din il-kundizzjoni jkollha nuqqasijiet fl-iżvilupp intellettwali kif ukoll problemi fiżici bħal aċċessjonijiet. Wieħed ma jindunax mill-ew-

wel li t-tarbija għandha problema ta’ saħħa għaliex ma jkun hemm ebda sintomi fl-ewwel ftit ġimgħat tal-ħajja. Kif it-tarbija tibda tiekol u l-Phenylalanine jibda jakkumula fil-moħħ, il-ġenituri jibdew jinnutaw li l-affarijiet fit-tarbija tagħhom mhumiex normali. Forsi jindunaw b’ċerta ebusija żejda fil-muskoli, jew bidla fl-imġiba tagħha, bħal pereżempju biki mhux tas-soltu, irritabbiltà, u sinjali oħra. Iktar ma jgħaddi żmien iktar takkumula din il-kimika, u iktar ikun hemm sintomi, inkluż aċċessjonijiet frekwenti. Meta naslu f ’dan il-punt, diġà huwa tard wisq għaliex il-ħsara li tkun saret fil-moħħ tat-tarbija hija irrivers-

ibbli.

Huwa għalhekk illi l-Ministeru tas-Saħħa se jibda programm ta’ screening ta’ kull tarbija li se titwieled f ’Malta u Għawdex, fejn se tittieħed qatra demm mill-għarqub tat-tarbija mal-ewwel ġranet tat-twelid. Dan il-proċess diġà qiegħed isir għall-iscreening ta’ thyroid f ’dawn it-trabi.

Għalhekk l-istess qatra taddemm ser tkun qed tintuża għal dan it-test ukoll mingħajr ebda tbatija. Kif nindunaw illi t-tarbija hija effettwata minn din il-marda, l-ispeċjalista tat-tfal jirrakkomanda li tingħata dieta speċjali li tkun nieqsa minn din il-kimika biex b’hekk tigi evitata l-akkumulazz-

joni tagħha fil-moħħ.

Jeżisti wkoll ħalib speċjali għat-trabi. Fil-fatt meta dawn jikbru jridu jkomplu jsegwu dieta speċjali fejn jevitaw ikel bħall-ħalib, ġbejniet, laħam, tiġieġ u ħut fost oħrajn.

Din il-kundizzjoni hija rari fejn taffettwa biss wieħed minn kull 10,000 persuna però b’dan l-iscreening ma tilħaq issir ebda ħsara fil-moħħ jew fin-nervituri u għalhekk it-tarbija tiżviluppa b’mod normali.

Dan l-investiment ser isir grazzi għall-fondi EEA-Norveġja u li minnhom ser igawdu

wliedna.

Intant filjiem li għaddew tħabbar ukoll proġett bejn Malta u l-Italja li permezz tiegħu madwar 20,000 tifel u tifla Maltin u Sqallin li l-età tagħhom tvarja minn 4 sa 11-il sena se jkunu qegħdin jiġu eżaminati għal dik li tissejjaħ Coeliac Disease, fejn it-tfal ikunu allerġiċi għall-prodotti magħmulin mill-qamħ.

kullhadd.com

07

03.02.2019

KIF ĠEJJA L-MARSA ĦAMRUN BYPASS Aktar tard din is-sena, Infrastructure Malta se tibda proġett li bih se tkompli ttejjeb l-effiċjenza tal-Marsa-Ħamrun Bypass, wara li din twessgħet għal sitt korsiji b’investiment ta’ €5 miljun. Kif turi l-immaġini mill-ajru, issa se jinħolqu konnessjonijiet aħjar bejn din l-arterja u diversi lokalitajiet fl-inħawi - Birkirkara, Santa Venera, Ħal Qormi u l-Ħamrun, fost oħrajn.

Triq li diġà teżisti imma tagħlaq se tiġi mtawla biex tgħaqqad Triq il-Kanun, f ’Santa Venera, mal-karreġġjata tan-Nofsinhar tal-Bypass. B’hekk se tinħoloq rotta aktar effiċjenti biex minn Ħal Qormi, Birkirkara, il-Ħamrun u Santa Venera tmur lejn il-Belt Valletta u n-naħa t’isfel tal-pajjiż.

Se tiżdied ukoll korsija fin-niżla li tgħaqqad il-Bypass mar-roundabout ta’ taħt il-flyover li hemm bejn il-Marsa u Ħal Qormi, ħdejn l-uffiċċji tal-Maltapost, biex tiffaċilita l-aċċess lejn Triq Ħal Qormi fid-direzzjoni tal-qalba tal-Ħamrun. Biex iż-żewġ konnessjonijiet jingħaqdu mal-Bypass, se tinħoloq ukoll ir-raba’ korsija fil-karreġġjata tan-Nofsinhar ta’ din it-triq ewlenija.

08

03.02.2019

kullhadd.com

DELIA DDEĊIEDA LI JPATTIHA META SPIĊĊA TAĦT ATTAKK • SPIĊĊA WEĦEL MIEGĦU L-GRUPP CORINTHIA • XI ĦADD KIEN DIĠÀ BAGĦAT ITTRA ANONIMA FIT-TELLIEQA GĦAL KAP

Rapporti fil-midja dakinhar li ntbagħtet l-ittra dwar il-Corinthia u l-kunflitt ta’ interess li seta’ kellu Perici Calascione

Robert Arrigo jkeċċi lil Alex Perici Calascione u David Agius jgħidlu li għamel sew

Kien lejn l-aħħar tas-sena li għaddiet li ttieħdet deċiżjoni mill-fazzjoni tal-Kap, Adrian Delia, li l-Partit Nazzjonalista jibdel il-pożizzjoni tiegħu dwar l-investiment tal-Corinthia. U fost ir-raġunijiet għal dan kien hemm il-ħtieġa li tingħata daqqa lil Alex Perici Calascione li hu membru prominenti tal-fazzjoni ta’ Simon Busuttil u li żewġt isjuf ilu kien sfida lil Delia fl-elezzjoni għal kap.

F’mument ta’ taqlib intern ittieħdet ukoll id-deċiżjoni li din kellha tkun ix-xoqqa f ’moxtha biex ta’ Delia jsibu skop għaliex jiġġieldu lill-Gvern. Dan għax Delia u l-Partit Nazzjonalista kienu għaddejjin minn wieħed mill-agħar mumenti tagħhom.

Ma’ dan kien hemm ukoll messaġġ ċar lill-Eks Teżorier Alex Perici Calascione. Dan għax huwa miżżewweġ għand ta’ Pisani (li għandhom il-grupp) u għalhekk hu meqjus li jista’ jkollu interessi fil-grupp Corinthia.

B’hekk daqqa lill-investiment tagħhom hi daqqa lil Perici Calascione. Bl-imkejjen tagħna

jispjegawlna kif ħafna iktar qed jifhmu għaliex Delia tkeċċa minn grupp ta’ finanzi tal-Partit Nazzjonalista fejn saħansitra ismu tneħħa minn chat fuq WhatsApp. “Kien hemm min irrapporta li dan sar minħabba l-leakages li kien hemm fil-Partit Nazzjonalista. Iżda, kulħadd jaf li kien hemm raġuni oħra. Din kienet il-kwistjoni Corinthia.

Tal-Kap ma kinux komdi jitkellmu b’Perici Calascione fosthom,” qalu s-sorsi tagħna li fakkruna f ’ittra anonima li ħarġet fil-kampanja għall-Kap. L-ittra kienet tgħid li Alex Perici Calascione jkollu kunflitt ta’ interess jekk ikun Kap tal-Oppożizzjoni u Perici Calascione mhux biss ċaħad dan iżda saħansitra kien ħa l-każ għand il-pulizija. Dak iż-żmien Perici Calascione kien iddeskriva din l-ittra anonoima bħala l-iktar forma baxxa tal-politika tal-passat.

Fil-PN ma kinux wieħed u tnejn meta raw lil Delia joħroġ qatta bla ħabel kontra dan l-investiment. Dan speċjalment meta

dak li kien il-kelliem tagħhom dwar l-ekonomija kien ħareġ favur dan il-proġett meta tħabbar l-ewwel darba.

Dan kollu juri kif l-investiment li jrid jagħmel il-grupp Corinthia spiċċa vittma tal-ġlied bejn fazzjonijiet differenti fil-Partit Nazzjonalista.

Il-mod ta’ kif ġraw l-affarijiet u kliem il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Adrian Delia, innifsu huma xhieda ta’ dan.

Fuq kollox dakinhar tħabbar għall-ewwel darba dan l-investiment multimiljunarju f ’lukanda ta’ 6 stilel, oħra ta’ 5 stilel li mistenni jtella’ fuq livell ieħor it-turisti li jżuru Malta.

L-ironija hi li dak li nnegozja l-Gvern minn dak iż-żmien sal-lum huwa ferm aħjar minn fejn beda dan il-proġett ambizzjuż għal pajjiżna. Għax fil-bidu l-Gvern iffirma Memorandum of Understanding.

Minn hemm bdew negozjati biex filwaqt li jappoġġja l-proġett, il-pajjiż ukoll jieħu ftehim aħjar.

It-Torċa żvelat il-Ħadd kif meta

l-PN kien favur il-ftehim kien jagħti l-art lill-Corinthia għal 125 sena. Dan ġie nnegozjat biex l-art tingħata għal 99 sena.

Dan ifisser li l-Oppożizzjoni fl2015 kienet favur li l-Corinthia tingħata l-art għal 26 iktar.

Corinthia kienu se jħallsu lillGvern total ta’ €38.7 miljun.

Bis-saħħa ta’ dak li ġie nnegozjat u anke tal-mod kif il-Gvern evolva l-mod kif tiġi stmata l-art skont pariri ta’ esperti, illum il-Corinthia se jkollha tħallas €51.4 miljun.

Dan ifisser li l-Partit Nazzjonalista kien favur dan il-proġett meta l-Corinthia kienet se tħallas kważi €20 miljun inqas.

Mil-lat ta’ spazju biex jinbena, skont l-MOU tal-2015 dak iż-żmien il-Corinthia kienet se tibni minimu ta’ 146,000 metru kwadru ta’ art. Illum il-Corinthia hija marbuta li ma tiżviluppax iktar minn 100,000 metru kwadru.

Il-Ħadd li għadda l-Prim Ministru kien ċar kristall dwar l-importanza li l-pajjiż jappoġġja proġetti ta’ dan it-tip. F’dan

il-każ se jkun proġett li joffri turiżmu ta’ kwalità. Fuq kollox il-Prim Ministru sostna li l-Gvern ma jistax jieħu lezzjonijiet mingħand Gvern Nazzjonalista.

“Smart City kollha kienet bil-€1.75 kull metru kwadru.

Maduma waħda li se nbigħu lill-Corinthia kont tixtri Smart City kollha. Mhux se nieħu lectures minn min meta nnegozja favur pajjiżna rema kollox.

Mhux se nieħu lectures minn min meta bdejna ninnegozjaw fl-2014 ħarġu favur… is-sabiħa hi li minn dak iż-żmien ’l hawn żidna l-prezz. Minn kif bdejna fl-2014 u kif ikkonkludejna żidna l-flus li l-Corinthia jridu jħallsu ’l-Gvern,” qal il-Prim Ministru.

Kien hawn li rrefera għal dak li donnu ġara fil-Partit Nazzjonalista: “Ma nagħmlux mod li din xi ġlieda interna fil-Partit Nazzjonalista? Biex tribù tagħti lilloħra. Għax wisq qed nissuspetta li hekk l-affarijiet. Għax klikka ħarġet favur, klikka ħarġet kontra.”

10

03.02.2019

kullhadd.com

TFAL TAĦT IT-12–IL SENA L-IKBAR KLIJENTI TAL-LIBRERIJI Il-kotba tradizzjonali baqgħu dawk li joħorġu bl-ikbar ammonti mil-libreriji lokali, għalkemm qed jiżdied ukoll isself ta’ kotba oħra bħat-talking books u l-ebooks. In-numru ta’ talking books mislufa s-sena li għaddiet jammonta għal 2,489 filwaqt li n-numru ta’ ebooks mislufa jammonta għal 8,200.

Iżda, f ’era fejn il-ktieb tradizzjonali għandu ċerti sfidi xorta waħda għadu b’saħħtu s-self mil-libreriji. Tant li s-sena li għaddiet issellfu iktar minn miljun ktieb mil-libreriji f ’pajjiżna. L-istatistika turi li huma t-tfal taħt it-12–il sena l-iktar li ssellfu kotba b’643,708 kotba mislufin. L-adulti ssellfu 340,666 ktieb u l-adolexxenti ssellfu madwar 27,283 ktieb.

Bejn l-2015 u l-2018 fl-aħħar ħames snin kien hemm total ta’ 52,731 persuna li ssellfu l-kotba. Hemm ħafna iktar irreġistrati minn dawk li ssellfu hekk kif dawk irreġistrati jlaħħqu l-138,654 persuna.

Hemm kotba oħra li jissellfu għajr dawk tradizzjonali.

Il-Ministru Evarist Bartolo qal lid-Deputat Stefan Zrinzo Azzopardi li numru ta’ inizjattivi qed jittieħdu biex jiġu attirati aktar persuni biex jissellfu l-kotba mil-libreriji pubbliċi.

Fost dawn hemm kollaborazzjoni mal-Aġenzija Nazzjonali tal-Litteriżmu sabiex isiru sessjonijiet ta’ qari għat-tfal ta’ etajiet varji u investiment f ’kollezzjoni ta’ komiks u novelli grafiċi, kif ukoll kotba dyslexia friendly.

“Sar ftehim mad-Dipartiment tal-Gvern Lokali biex isir rinovar f ’kull librerija permezz ta’ skema li ħarġu. Ġibna wkoll prezz speċjali mingħand l-Awtorità Maltija tal-Komunikazzjoni biex f ’kull librerija jkun hemm WiFi b’xejn,” spjega l-Ministru Bartolo li qal li minbarra r-riżorsi hemm ukoll investiment fit-taħriġ tal-għalliema.

11

03.02.2019

kullhadd.com

JITILQU MAL-40 GĦALLIEM FIS-SENA • IL-GVERN B’INIZJATTIVI BIEX IKTAR NIES JIDĦLU GĦAT-TAGĦLIM TAL-EDUKAZZJONI U JSAĦĦAĦ IL-PROFESSJONI Ċifri li ppreżenta fil-Parlament il-Ministru għall-Edukazzjoni juru li fl-aħħar 10 snin kien hemm medja ta’ 40 għalliem fis-sena li ħallew il-professjoni. Dan jeskludi lil dawk li jkunu rtiraw biż-żmien. Filfatt, bejn l-2009 u l-2018 kienu kważi 400 l-għalliema li telqu mill-professjoni. Sfida kbira li kompliet tiżdied iktar mattisħiħ tal-ekonomija għaliex komplew jinħolqu iktar impjiegi saħansitra b’kundizzjonijiet aħjar. Fl-istess ħin fil-bidu ta’ sena skolastika ġdida jkunu impjegati kważi erba’ darbiet iktar minn dan in-numru. Filfatt għal din is-sena skolastika daħlu 44 għalliem fil-primarja u 93 fis-sekondarja fuq kuntratt indefinit. Daħlu wkoll 55 supply imqassma bejn primarja u sekondarja.

Il-Ministru għall-Edukazzjoni, Evarist Bartolo, tkellem

dwar kif il-bżonn għall-għalliema ma jonqos qatt. “Fil-fatt il-Ministeru investa fl-Institute for Education biex dan l-Istitut joffri wkoll korsijiet part-time għal dawk in-nies li qed jaħdmu

u jixtiequ jsiru għalliema. Dan minbarra l-korsijiet full-time li kienu u għadhom joffru l-Università ta’ Malta,” qal il-Ministru Bartolo.

Fil-korsijiet f ’dan l-Istitut diġà

hemm 61 student. Filwaqt li fl-Università hemm 268 jistennew biex isiru għalliema.

Bħalissa hemm numru żgħir ta’ għalliema neqsin. Dan minħabba raġunijiet varji fosthom ma-

ternity leave, mard, bżonn ta’ leave urġenti, riżenji u oħrajn.

“Bħalissa għandna nuqqas ta’ tliet għalliema fis-sekondarja (Ingliż, P.E u Geography).

Fil-primarja għandna nuqqas ta’ tliet għalliema tal-Arti u żewġ għalliema tal-Mużika fis-servizz tal-peripatetic. Fil-każ tal-peripatetic, il-Kulleġġi jagħmlu rotation tal-għalliema fil-Kulleġġ biex, sakemm jinstabu replacements, ikollna l-istudenti kollha li jkunu qegħdin jieħdu l-lezzjonijiet. Fil-ġimgħat fejn ma jkollhomx għalliem peripatetic, ikun l-għalliem tal-klassi li jkun qed jagħmel dawn il-lezzjonijiet,” qal il-Ministru Bartolo.

Fl-aħħar snin il-professjoni tal-għalliema ngħatat ukoll imbuttatura ġdida permezz ta’ ftehim kollettiv ġdid iffirmat mal-Gvern. Ftehim li ra titjib fis-salarji u fl-allowances fost l-oħrajn.

12

03.02.2019

kullhadd.com

IS-SIES TAS-SOĊJETÀ TAĦT PRESSJONI Dr Charles Azzopardi

terapista tal-familja ewlieni f’pajjiżna u li tant jaħdem għas-salvagwardar u għall-akbar ġid tal-istituzzjoni tal-familja f’Malta.

Kif għażilt li tispeċjalizza bħala psikologu u terapista tal-familja?

Għażilt li nispeċjalizza fit-terapija tal-familja wara li ftaħt iċ-Ċentru ta’ San Blas lura fl- 1989. Bdejna nindunaw li mhux biżżejjed li taħdem mal-individwu biex jaqta’ d-droga jew l-alkoħol. Irrwol tal-familja u s-sapport li jistgħu joffru ħafna drabi huwa ċavetta importanti fir-relapse.

Kien għadu kmieni għat-terapija tal-familja minħabba li bħala professjoni kienet għadha fil-bidu. Jien għamilt wieħed mill-ewwel Masters li kien fl-Institute of Psychiatry f ’Londra fl-Ingilterra. Eventwalment, għamilt ħafna taħriġ ieħor fi speċjalizzazzjonijiet differenti wkoll. Jien gradwat fil-psikoloġija imma m’iniex psikologu. It-titlu proprju huwa Family Psychotherapist.

Għamilt taħriġ fil-psikoanaliżi, CBT, DBT, transactional analysis, psikodrama, u modalitajiet oħrajn.

meta xi ħadd jixtieq jixtri karozza ta’ ċertu tip u kif jixtriha tibda ddejqu jew iwarrabha. Hija naturali anke jekk ironika.

Fejn tinsab il-familja llum u liema huma l-problemi li l-familji qed jersqu bihom għall-għajnuna terapewtika?

Il-problemi li qed taffaċċja l-istituzzjoni tal-familja huma ħafna. Il-progress huwa sfida kbira għall-familja u għall-mixja tagħha tul il-kors tal-ħajja.

Eżempju, sfida silenzjuża hija dik ta’ ħafna ħin ta’ xogħol barra mid-dar. Sfida kbira oħra hija l-edukazzjoni u kif daħlet l-idea li mingħajr skola jew ċertifikati ma tasal imkien, li toħloq ħafna pressjoni fuq il-ġenituri u allura fuq it-tfal. B’mod sottili nbidlet il-kultura fejn skola tajba ġiet tfisser dik l-aktar waħda li tiswa flus. Il-flus fihom infushom huma sfida kbira għal kull familja. Dan speċjalment f ’kultura materjalista li dejjem aktar tħares lejn il-flus u l-affarijiet materjali bħala dak li Ilkoll nafu li llum qed jgħaqqad, jew bħala rappreżenngħixu f ’soċjetà inklussiva tant tal-imħabba. Jekk nixtrilek b’ekonomija tal-ogħla livelli u fejn donnu ħadd ma jonqsu rigal jiswa mitt elf ewro, allura nħobbok aktar milli kieku nixxejn. Madanakollu studji trilek rigal jiswa mitt ewro. Dak riċenti wrew li d-dipressjoni qed jiġi anke rifless fit-tfal fejn se tkun l-aktar marda il-ġenituri qed jibnu relazzjoni komuni fis-snin li ġejjin bbażata fuq l-affarijiet materjawaqt li kawża tagħha bosta li. “Ma jonqoshom xejn” jew “li persuni se jkollhom jieħdu jridu jixtru”. s-sick-leave minn fuq ix-xogħol. Ma tarax din bħala xi ħaġa ferm ironika u Kif is-soċjetà qed tgħin u / jew ittellef lill-familja? x’taħseb li qed iwassal għal dan? L-istress żejjed?

Dan ta’ fuq jgħin u jtellef ħafna Il-ġid ekonomiku huwa marbut lill-familja. Kif jibdew dawn itħafna mas-saħħa mentali. Jidher trends, huwa importanti ħafna. li aktar ma pajjiż jirnexxi aktar Li nifhmu minn fejn jiġu ċerti jiżdiedu l-problemi ta’ saħħa ideat u li ma nħalluhomx jidħmentali u relazzjonali. M’hemm lu fil-familji tagħna, huwa imxejn ironiku f ’dan kollu, anzi. portanti. Sfortunatament ħafna Kull pajjiż irrapporta din il-bidla mill-midja qed tintuża sempliċeaktar ma l-pajjiż irnexxa. Per- ment għal skop ta’ flus u mhux sonalment naħseb li l-ġid mik- għal skop ta’ ġid komuni. Dan sub joqtol it-tama, jew aħjar inkluż il-midja soċjali li ħafna jeżawriha, li jkollu bniedem biex nies jużawha b’ċertu nuqqas ta’ jikseb dak l-istess ġid. In-nuqqas ħsieb u jagħmluha alla tagħhom. ta’ ġid joħloq fil-bniedem xewqat u ħolm li ġaladarba jinkiseb X’inhu post il-familja jitlef u jeqred il-forza tal-ġibda li fil-qasam edukattiv u wieħed ikollu biex jiksbu. Bħal fil-qasam professjonali?

Sfortunatament, kif mexa l-Istat vis-a-vis l-edukazzjoni, naħseb li seraq il-poter lill-ġenituri li llum huma mneżżgħa mis-saħħa li jirregolaw jew jikkontrollaw lil uliedhom. L-istituzzjonalizzar tal-edukazzjoni serqet lill-ulied mill-ġenituri.

Għall-ġenituri kienet tajba ġeneralment għax it-trobbija nqasmet bejnhom u bejn l-Istat u huma ma baqgħux 100% responsabbli mit-trobbija tal-ulied. Illum ninsabu f ’sitwazzjoni diffiċli ħafna fejn tidħol it-trobbija tal-ulied minħabba l-fatt li ħafna ġenituri jħossuhom mhedda mill-Istat li kif jiżbaljaw mal-ulied jiġu kkastigati. Dan ovvjament seraq kull sens ta’ poter u awtorità lill-ġenituri u ta “drittijiet” biss lill-ulied minflok l-obbligi tal-ubbidjenza u r-rispett. Dan iż-żmien huwa wieħed mill-aktar żminijiet diffiċli fl-istorja biex trabbi proprju minħabba din il-biżà. Ħafna nies esprimew din il-biżà miegħi u din il-biżà kienet kaġun ta’ ħafna problemi ta’ dixxiplina fost oħrajn.

Kif tista’ tgħin ħidma kollaborattiva bejn

Għaliex taħseb li wieħed donnu jibża’ jfittex terapija għand psikologu jew L-edukazzjoni għandha tkun terapista bħalek, jew jistħi waħda li tinvolvi lill-ġenitu- jgħid li qed ifittexx għajnuna ri u mhux waħda li tisraqhom ta’ dan it-tip? mill-awtorità u mbagħad tgħajjar lill-ġenituri għax mhux It-terapija psikoloġika jew psikjimxu sew.

L-edukazzjoni jatrika tiġi assoċjata, ħażin, ma’ għandha tkun waħda li tindiriz- mard mentali jew ġenn. Però, za anke l-bżonn tal-ġenituri u irrid ngħid li t-terapija tal-familx-xogħol tagħhom id-dar bħa- ja, anke minħabba n-natura la mudelli importanti f ’ħajjet sistematika u mhux patoloġika it-tfal. L-edukazzjoni għad trid tagħha, għenet ħafna biex ixxetitgħallem tapprezza li mingħajr jnet din l-idea negattiva ta’ terapil-involviment tal-ġenituri, inutli ja. Xogħol il-psikologu jista’ jkun teduka fin-numri u fil-lettera- xi ftit bħal dak tal-psikjatra, li tura. L-edukazzjoni trid tieħu jagħmel dijanjosi, jiġifieri li jagħti sens aktar wiesa’ li jinkorpora “label”, ta’ problema lil xi perfih l-iżvilupp sistematiku tal-in- suna. Dan ovvjament jagħmildividwu. Dan jinvolvi l-familja u ha diffiċli għan-nies li jieħdu l-komunità. L-edukazzjoni trid gost imorru għat-terapija diġà tieqaf twassal messaġġ negattiv definiti bħala pazjenti. Il- kelma fuq it-tagħlim. Kollox akkade- “pazjenti” fil-psikoterapija ma miku. Dan għaliex meta kollox teżistix. Teżisti biss il-kelma “klijiġi biċ-ċertifikat, dak li jgħall- jent”, jiġifieri xi ħadd li se jieħu muk missierek u ommok, għax servizz ta’ xi ħaġa. F’dan il-każ bla ċertifikat, jispiċċa jidher li ta’ psikoterapija, li fil-każ tiegħi ma jiswa xejn. Sfortunatament, bħala terapista sistematiku, tista’ din is-sitwazzjoni qed toqtol tkun ukoll psikorelazzjonali, jew ħafna mit-trażmissjoni tal-għerf komunitarja. Imma għad hemm u l-għarfien, li jgħaddu minn ħafna mistħija li ħafna drabi tiġi mill-fatt li n-nies ma jkunux jafu ġenerazzjoni għall-oħra. professjonisti differenti f ’dan il-qasam?

13

03.02.2019

kullhadd.com

Il-ġid ekonomiku huwa marbut ħafna mas-saħħa mentali. Jidher li aktar ma pajjiż jirnexxi aktar jiżdiedu l-problemi ta’ saħħa mentali u relazzjonali.

M’hemm xejn ironiku f’dan kollu, anzi. Kull pajjiż irrapporta din il-bidla aktar ma l-pajjiż irnexxa. Personalment naħseb li l-ġid miksub joqtol it-tama, jew aħjar jeżawriha, li jkollu bniedem biex jikseb dak l-istess ġid hawn min anke jaqta’ l-kuntatt mal-priġunier. Ħafna relazzjonijiet jispiċċaw fil-fatt. It-tbatija mhux biss tal-istigma imma tal-firda wkoll. Li żżomm relazzjoni bid-distanza mhix l-aktar ħaġa faċli, speċjalment relazzjoni romantika. Għall-ewwel ftit iva imma fit-tul diffiċli. Ikun hemm min ikollu jbiddel ħajtu kompletament. Eżempju meta xi ħadd jeħel għomor jew sentenza twila ħafna, ma jkunx faċli li żżomm relazzjoni magħhom. Anke min jinqafel stess iħossu maqtugħ u mwarrab. Din hija tbatija kbira.

Issa Malta hemm madwar 40% tal-priġunieri barranin. Immaġina xi Kolombjan jew Arġentin.

Hu jkun hawn għal xi 16-il sena u familtu hemm. Lanqas idea m’għandna ta’ x’jgħaddu minnu dawn il-familji u n-nies għax m’hawn l-ebda studji f ’dan issuġġett.

Fost fatturi li jikkontribwixxu għas-suwiċidju hemm is-separazzjoni, id-divorzju u li wieħed ikun tas-sess maskili. Il-kummenti tiegħek.

x’jiġri fit-terapija u allura jimmaġinaw l-immaġinabbli.

Għaliex taħseb li familji li jkollhom lil xi ħadd qrib tagħhom fil-ħabs jispiċċaw jitqiesu bħala grupp vulnerabbli fis-soċjetà?

It-tfal iħallsu l-prezz tal-att kriminali tal-ġenituri tagħhom. Stigma l-iskola, nuqqas ta’ flus, il-fatt li l-missier ma jkunx preżenti fil-ħajja tat-tfal, u ħafna oħrajn huma prezz li jħallsuh it-tfal innoċentament. Jekk wieħed irid aktar dettalji, jista’ jaqra l-ktieb tiegħi Locked Out. Il-familji u t-tfal talpriġunieri ħafna drabi jitqiesu bħala l-vittmi talkriminalità li ma jidhrux?

Il-vulnerabbiltà tal-familji tal-ħabsin hija marbuta ma’ ħafna fatturi fosthom id-dħul li jonqos, u l-ispejjeż li jiżdiedu. Ħafna familji jispiċċaw iħallsu l-multi tal-persuna li tkun ikkommettiet ir-reat, iħallsu anke għall-affarijiet bażiċi li jkollu bżonn il-ħabsi fil-ħabs. Il-flus jonqsu drastika-

li nista’ noqgħod fuq studju wieħed f ’dan is-suġġett. Naħseb li l-ġenituri kollha jħobbu t-tfal tagħhom, omosesswali u eterosesswali. Mhux kulħadd jesprimi din l-imħabba fl-aħjar interess tat-tfal, però.

Kemm hi kbira l-problema tas-solitudni f ’pajjiżna?

Aktar ma pajjiż jeleva ’l fuq lejn it-tkabbir ekonomiku, aktar il-valur tax-xogħol jikber.

Dan ifisser li kulħadd ikun moħħu f ’xogħlu u jkun hemm sens akbar ta’ kompetizzjoni minflok kollaborazzjoni. Dan jieħu ħafna l-attenzjoni tannies u jisraq ħafna mill-ħin dispost mill-ħajja tal-persuni. Karl Marx kien jgħidlu aljenazzjoni, għax il-bniedem jibda jaħseb li l-imħabba u l-flus huma l-istess, l-affarijiet materjali u l-imħabba huma l-istess. Dan qed iwassal għal ħafna solitudni għax minflok jien ngħaddi siegħa npaċpaċ miegħek, nixtrilek xi ħaġa bħala sostitut tiegħi. Tista’ tkun fid-dar, fil-karozza, eċċ... eċċ...

Il-problema hija li n-nies lanqas ikunu jafu li qed iħossuhom waħedhom u jibqgħu jagħmlu l-istess. U anke meta jħossuhom waħedhom jagħmlu aktar minn dak li jafu jagħmlu, ċioè jixtru aktar affarijiet. Ovvjament hawn tipi differenti ta’ solitudni u ma tistax tiġġeneralizza. L-anzjani eżempju, li jkollhom jiċċaħdu mill-kumpanija għax ma jistgħux joħorġu. Il-faqar iġib ħafna solitudni wkoll, mhux il-ġid biss.

Il-ħabsin u l-familja tagħhom li jinqatgħu għalihom waħedhom għax jistħu, eċċ...

L-irġiel dejjem huma aktar vulnerabbli li jirnexxu fis-suwiċidju minħabba li meta jipprument. Barra minn hekk, it-tfal u vaw, jużaw metodi aggressivi li l-familja jkunu esposti għal stig- ma tantx għandek ċans issalva minnhom bħal tgħalliq, jew ma, mhux dejjem sabiħa. sparar. In-nisa però jagħmlu aktar attentati imma jirnexxu anMinn riċerka li għamilt, qas. Id-divorzju u s-separazzjoni iltqajt ma’ esperjenzi mhumiex daqshekk implikati xokkanti ta’ ġenituri li fost oħrajn kienu ħaduha bi kbira fis-suwiċidju. M’hemmx xi konnessjoni diretta bejniethom. Iswisq li wliedhom spiċċaw il-ħabs. It-trawma li jkollhom suwiċidju huwa tema partikolari u f ’Ottubru li għadda tajt kors jgħaddu minnha dawn ilprattiku għall-professjonisti fuq ġenituri hija kbira. Uħud Risk Assessment and Managesaħansitra qalu li mhumiex ment in Mental Health u jittratta Taħseb li l-avvanzi se joħorġu iktar mid-dar. fit-teknoloġija u l-fatt li ħafna dwar is-suwiċidju.

X’tikkummenta? persuna donnha tħossha iktar komda tikkomunika permezz Studju riċenti li sar fl-Amerka Li jkollok lil xi ħadd qrib tiegħek tat-teknoloġija qed tkabbar il-ħabs mhix l-isbaħ ħaġa li tista’ wera li l-ulied jitilgħu din il-problema għax b’hekk tiġrilek fil-ħajja. Il-priġunerija aħjar ma’ żewġ persuni qed tnaqqas il-kuntatt uman hemm imwaħħal magħha stig- omosesswali milli ma’ żewġ fil-livell ta’ komunikazzjoni ma b’saħħitha ħafna ta’ krim- persuni eterosesswali hekk bejn il-persuni? inalità u ta’ ħażen. Il-mistħija li kif jitilgħu f ’ambjent iktar ġġib magħha din l-istigma hija san mimli għożża u mħabba.

It-teknoloġija mhix il-probleb’saħħitha u iva ġieli jkun hemm Int x’taħseb? ma. Il-problema hi l-mod kif min isiefer jew jerħilha lejn pajjiż ieħor jew saħansitra jin- Tajjeb tkun taf li l-famil- tiġi użata. Eżempju, ħafna ġenqafel ġewwa daru. L-agħar ħaġa ja hija l-aktar ambjent tossiku ituri jikkomunikaw ma’ wliedhi li ħafna lanqas iħossuhom għall-bniedem. Fiha jsiru 80% hom barra minn xtutna b’mezintitolati għal ċerti benefiċċji, tal-abbużi sesswali fuq it-tfal, zi teknoloġiċi moderni, b’xejn bħal ngħidu aħna għajnuna psi- abbużi verbali bla limitu, abbużi u bil-viżwal ukoll. Din tnaqqas koloġika għax jaħsbu li jekk jiġu fiżiċi, brain-washing, u iktar. mhux iżżid is-solitudni. Naħseb għandna se nkeċċuhom. Ix-xokk Però, jibqa’ l-fatt li llum l-idea li t-teknoloġija qed toħloq ħafna huwa kbir u jdum ħafna. Ikun ta’ trobbija nbidlet. Ma naħsibx problemi u aljenazzjoni biex ma

nħarsux lejn il-problemi veri li qed ibiddlu s-soċjetà tagħna llum il-ġurnata.

Kif taħseb li din il-problema tas-solitudni fis-soċjetà Maltija u anki f ’soċjetajiet oħra madwar id-dinja tista’ tingħeleb jew almenu titnaqqas xi ftit?

Jien naħseb li l-ewwel ma rridu nagħmlu huwa li nibnu sens ta’ komunità kollaborattiva.

Nagħmlu n-nies aktar responsabbli, u nagħtuhom sens t’awtorità u poter aktar f ’idejhom.

Dan iwassal għall-awtoregolazzjoni. Il-mod kif miexja s-soċjetà moderna, bl-istituzzjonalizzar ta’ kollox qed tisraq lin-nies dan il-poter u l-awtorità. Dan jisraq in-nies il-possibbiltà li jitgħallmu jkunu dejjem aktar responsabbli u indipendenti mill-Istat innifsu.

Tieħu pereżempju l- edukazzjoni, li tisraq lill-ġenituri l-opportunità li jedukaw lil uliedhom dejjem aktar, imsaħħa minn policy ta’ trobbija dejjem aktar regolata. Għalhekk, il-ġenituri qed jitilfu l-kontroll fuq uliedhom.

X’tikkummenta fuq il-fatt li llum il-ġurnata bosta persuni huma aktar individwalisti?

Is-solitudni u l-individwaliżmu jmorru ħafna flimkien hux. Kif tippretendi li jkollok il-kollaborazzjoni u s-solidarjetà soċjali meta qed inrabbu t-tfal u nedukawhom għall-kompetizzjoni?

Il-policies li jridu jiġu żviluppati jridu jibdew jieħdu l-kollaborazzjoni u s-solidarjetà inkonsiderazzjoni. Iridu jsiru minn gruppi ta’ nies mhux minn persuni waħedhom.

Għaddi messaġġ lill-persuni li jiffurmaw is-soċjetà Maltija biex jagħtu iktar kas tal-bżonnijiet tal-oħrajn u joffrulhom l-għajnuna tagħhom biex tabilħaqq ikollna soċjetà iktar sana u ġusta.

Hemm bżonn kbir li jikber il-volontarjat pereżempju. Imma fuq kollox mhux il-volontarjat organizzat imma dak tal-komunità. Li hemm anzjan ħdejna u ngħaddi nistaqsih jekk għandux bżonn xi ħaġa eżempju. Jekk hemm tifel tal-ġirien li għandu bżonn l-għajnuna għax il-ġenituri tiegħu ma jafux u ngħinu, eċċ... eċċ...

Irridu ngħidu però li l-istampa mhix daqshekk traġika. Mhux qegħdin fil-periklu tal-estinzjoni.

Hawn ħafna tjubija u nies twajba, hawn ħafna nies iħobbu u jagħdru, hawn ħafna voluntiera, hawn ħafna nies jinteressahom ġenwinament min-nies ta’ madwarhom u minn pajjiżhom.

Hawn ħafna tajjeb, hawn ħafna kuntatt u hawn ħafna li jużaw it-teknoloġija b’mod tajjeb ukoll.

14

INISSLU ‘WI

03.02.2019

kullhadd.com

• ID-DILETTANTI TAT-TROBBIJA T JERĠGĦU JIRBĦU BARRA MINN X

Bħal kull sena, dilettanti Maltin tat-trobbija tal-għasa esibizzjoni tal-għasafar li tiġi organizzata mill-Confe Mondiale (C.O.M), li fi ħdanha għandha 46 pajjiż m Kull sena din l-esibizzjoni ssir f ’pajjiż differenti, u ssir ġewwa Zwolle, l-Olanda.

F’din l-esibizzjoni kien hemm ’il fuq minn 26,000 esibitur. Il-Maltin kienu fost dawn id-dilettanti esibe minn kanali sa għasafar eżotiċi u għasafar ta’ Faw ibituri ġew minn diversi klabbs tal-għasafar, affiljat ers Association C.O.M Malta. Minn meta bdejna n is-sena, Malta rnexxielha tirbaħ l-ogħla ammont t tad-deheb, 9 tal-fidda u 6 tal-bronż.

Il-preparazzjonijiet għal dan l-avveniment jibd hemm triq twila biex tasal għal dawn il-premjiji l-esibitur li b’tant dedikazzjoni jieħu ħsieb l-għa l-aħjar għażla sabiex jipprova jnissel dak l-għa L-għasfur magħżul irid jilħaq l-ogħla standard tip, tul, saħħa u kundizzjoni fost oħrajn.

Min-naħa tal-Bird Breeders Association tri ganizzazzjoni għall-Mondial, fosthom li tilqa reġistra l-għasafar tal-esibituri Maltin. Memb conveyers iħallu l-pajjiż b’dawn l-għasafar u ħsiebhom u jwassluhom għall-Mondial. Dan spejjeż, u għajnuna ma nstabet qatt, imma l-q u dejjem irnexxielna nagħtu isem tajjeb lil pajji Għaldaqstant ma jistax jonqos li wieħed jawg ibituri kollha li ħadu sehem waqt il-Mondial ta’ li nħeġġu lil oħrajn biex jieħdu sehem għal din l ibizzjoni li sena d-dieħla ser tittella’ ġewwa l-Portugall.

Minn meta bdejn l-1998, din is-sena, M tirbaħ l-ogħla am li huwa 2 9 tal-fi

INNERS’ kullhadd.com

15

03.02.2019

Kitba ta’ DANIEL BUSUTTIL

TAL-GĦASAFAR XTUTNA

afar, ħadu sehem fl-ogħla ederation Ornithologique madwar id-dinja. u din is-sena kien imiss li

għasfur esibit minn 3,307 ew 170 għasfur ta’ kull tip, wna Europea. Dawn l-esti mal-Klabb Bird Breednieħdu sehem, l-1998, din ta’ medalji li huwa 25, 10

dew minn żmien qabel u iet prestiġjużi. Hawnhekk asafar tiegħu, irid jagħmel asafur ta’ l-ogħla kwalità. d, f ’marki, rixa, plumaġġ,

id tara li tieħu ħsieb l-ora’ l-applikazzjonijiet u tirbri tal-Kumitat li jissejħu u b’responsabbiltà jieħdu n il-proċess jinvolvi ħafna qalb tal-esibituri hija kbira iżna. gura suċċess lil dawk l-es’ din is-sena u l-es-

na nieħdu sehem, Malta rnexxielha mmont ta’ medalji 25, 10 tad-deheb, fidda u 6 tal-bronż

Hawnhekk l-esibitur li b’tant dedikazzjoni jieħu ħsieb l-għasafar tiegħu, irid jagħmel l-aħjar għażla sabiex jipprova jnissel dak l-għasfur tal-ogħla kwalità

16

03.02.2019

kullhadd.com

ATTUR LI JRID IWASSAL L-AĦBAR Kitba ta’ ir-reċtar, u naturalment ikunu apRAMONA PORTELLI prezzati kemm finanzjarjament u aktar għat-talent tagħhom.

It-talent lokali sar jispikka u żdied Għal din l-intervista tkellimt ma’ bl-interess ta’ aktar żgħażagħ u attur lokali, li meta kien iżgħar persuni li jixtiequ jimirħu bl-ideat proprjament l-ewwel kien prova u bit-talenti tagħhom. Iżda ħafna l-kant, imma ma damx ma induna drabi tkun ħasra kbira li ċerti pro- li aħjar jiffoka fuq ir-reċtar. Qed dutturi għadhom jisfruttaw jew nirreferi għal Jean Paul Xuereb.

Joqgħod il-Kappara, miżżewħa ngħid hekk jużaw dawn l-istess talenti għall-ħtiġijiet tagħhom, weġ u għandu tlett itfal. Flimkien mingħajr lanqas biss jikkunsidraw mat-tim tiegħu huwa responsabxi att finanzjarju lejhom. Wieħed bli mid-Dipartiment tar-Riżorsi għandu japprezza, filwaqt ukoll Umani ta’ kumpanija tal-ajruplani li nittamaw li għad ikunu stmati privati. Iħobb ir-reċtar, isiefer, aktar, fejn jistgħu jkollhom op- isajjar meta jkollu l-muża u jqatportunità sabiex jiffukaw biss fuq ta’ l-ħin mal-familja u ħbieb.

Jiddeskrivi lilu nnifsu bħala bniedem kalm, organizzat ħafna, jieħu l-inizjattiva biex jorganizza ċerti attivitajiet kemm fuq ix-xogħol, imma anke mal-familja u l-ħbieb. Iħobb jiċċajta u xi praspura ’l hemm u ’l hawn qatt ma tonqos.

Ilu interessat fir-reċtar minn mindu kien għadu tifel ċkejken.

Proprjament l-ewwel kien prova l-kant, imma ma damx ma induna li aħjar jiffoka fuq ir-reċtar. Ħallejt f ’idejh sabiex jelabora aktar fid-dettall. “Meta kont abbati, niftakar kienu staqsewni biex inkanta d-diska Caro Ġesu Bambino u ħassejt li kont stunajt mhux ħażin. Minn hemm għedt daqshekk kant. L-imħabba għallpalk bdiet mill-iskola u qatt ma tlift opportunità biex nieħu sehem fid-drama u bqajt niffoka fuq ir-reċtar sakemm iddeċidejt li nistudja t-Teatru u l-Psikoloġija l-Università”.

Ta’ min jgħid li f ’Malta Jean Paul beda d-debutt tiegħu meta kellu l-parti ta’ Samuel fil-produzzjoni televiżiva Il-Klikka.

Apparti Il-Klikka li fiha kien involut f ’kull sensiela, kif ukoll fil-film iċ-ċinema, bħalissa huwa involut fis-serje televiżiva l-ġdida L-Għarusa fejn qed jinterpreta l-karattru ta’ Bert. Din l-opportunità ġiet fuqu hekk kif Sharp Shoot Media staqsewh biex jagħmel audition għal karattru partikolari, Bert, li hu l-għarus fis-sensiela L-Għarusa. “Wara li għamilt żewġ auditions, ikkonfermaw li ntgħażilt. Il-karattru ta’ Bert huwa antipatiku, iħossu superjuri fuq kulħadd, kiesaħ u ġej minn familja sinjura u aristokratika. Ovvjament it-telespettaturi m’għandhomx grazzja ma’ Bert, speċjalment għax ma jittrattax lil Bettina, l-għarusa kif xieraq.

Mhux karattru faċli, però nieħu gost ninterpreta karattru li huwa l-oppost ta’ min jien fil-verità,” tbissem jgħidli.

Xewqa partikolari li għandu hija li xi darba jixtieq li jaqra l-aħbarijiet. Għalkemm ma jafx għaliex, jaf li din hija waħda mix-xewqat tiegħu. Ħallejt f ’idejh sabiex jelabora aktar dwar dan il-fatt kurjuż dwaru. “Trabbejt f ’ambjent fejn l-aħbarijiet fuq it-televixin qatt ma tlifniehom. Minn dejjem ħarist lejn il-persuna li qed taqra l-aħbarijiet b’ammirazzjoni u naħseb għalhekk dejjem xtaqt li nagħmel dan ix-xogħol għax hu pjattaforma fejn qed tikkomunika u taqsam mal-pubbliku aħbarijiet kurrenti.”

Xi ħaġa kurjuża oħra dwaru hija li għandu ħabta jaqa’ ħafna, iżda b’xi mod jew ieħor jikkunsidra lilu nnifsu bħala skier tajjeb. B’hekk qbadt diskursta dwar dan il-fatt.

“Nitfixkel waqt li qed nimxi, kulħadd jgħid li jien clumsy, però ma nafx kif kapaċi nagħmel skiing tajjeb. Huwa sport li għandek iżomm il-bilanċ u b’xi mod jew ieħor jirnexxili sew. Sħabi stess jistaġgħbu kif ma naqax u kif inżomm daqshekk bilanċ fuq issilġ,” tbissem jgħidli Jean Paul.

Waqt li kont qed insir nafu, qabel ma’ mort għal din l-intervista, Jean Paul qalli li għadu jiftakar l-istorja ta’ Hansel & Gretel bl-amment. Stħajjiltu xi unur memorabbli dan għalih. B’hekk ħallejt f ’idejh sabiex jelabora aktar dwar dan il-fatt simpatiku.

“L-istorja għadni nafha bl-amment. Oħti kienet xtratli ktieb b’casette tal-istorja ta’ Hansel & Gretel u ffissajt fuq l-istorja u tgħallimtha bl-amment. Ta’ min isemmi wkoll li t-tfal dejjem semmejtilhom din l-istroja u t-tifel jafha bl-amment ukoll,” ikkonfermali.

Erġajt qlibt id-diskursata fuq id-drama, u staqsejtu jekk hemmx xi ħaġa li ddejqu fid-drama lokali. Fil-fatt stqarr miegħi li jixtieq li għad jasal żmien fejn atturi lokali jkollhom opportunità li jiffukaw biss fuq ir-reċtar u jħossu

sodisfazzjon mil-lat finanzjarju u ma jkunx hemm bżonn li jaħdmu xogħol ieħor full-time u jmorru għall-filming wara x-xogħol jew fi tmiem il-ġimgħa!

Xena stramba waqt l-iffilmjar, iżda kollox mar ħarir Dwar jekk kellux xi episodji tajba jew qarsa li ġrawlu fuq is-sett u li jista’ jaqsam mal-qarrejja, Jean Paul stqarr miegħi li kellu xena fejn kellu jilgħab ma’ kelb, billi jżommu fuqu u jwaddablu biċċa zokk sabiex il-kelb imur jiġri għalih. “Wara li għamilna din ix-xena, għal ma nafx kemm il-darba malli smajt “Action”, flok waddabt iz-zokk, waddabt il-kelb - ma weġġax, imma nħsadt bl-iżball li għamilt,” żvela miegħi.

Staqsejtu wkoll jekk minn dak li josserva fil-kultura lokali, jaħsibx li t-talent lokali qed jinfirex b’mod pożittiv, u kemm jaħseb li hawn għatx u apprezzament lejh.

“Wara kull talent, hemm passjoni u dedikazzjoni kbira, għalhekk huwa importanti li napprezzaw iktar it-talent lokali biex ikun jista’ jinfirex b’mod ħafna iktar pożittiv u jkun hemm iktar sapport.”

Fi kliemu stess, Jean Paul ikkonferma miegħi li għandu passjoni kbira lejn ir-reċtar għax hija opportunità fejn juri l-kapaċità li jibni ċerti karattri u joħloq ċerti emozzjonijiet. “Huwa sodisfazzjon kbir meta tirċievi kummenti pożittivi mingħand il-pubbliku.

Għalkemm hawn opportunitajiet, naħseb li Malta jista’ jkollha ħafna iżjed spazju biex dak li jkun ixerred it-talenti tiegħu.”

Fl-aħħar nett Jean Paul apprezza s-sapport u l-apprezzament lejn it-talent lokali. “Is-sapport u l-apprezzament lejn kwalunkwe talent Malti huwa importanti biex min għandu ħolma, bħalma kelli jien minn età żgħira, issir u tkompli tkun realtà,” temm jgħid.

17

03.02.2019

kullhadd.com

JIPPERSISTU JKUNU FOLOZ Editorjal

Erba’ xhur qabel l-elezzjonijiet talParlament Ewropew u l-Kunsilli Lokali reġa’ kellna prova oħra kif il-Partit Nazzjonalista baqa’ l-partit tal-fake

Meta s-sena li għaddiet ħarġet l-inkjesta ta’ Egrant l-iktar ħaġa li ħasdet lin-nies kienet dik li kien hemm min kien lest jiffalsifika u jiffabbrika firem u dokumenti bil-għan li jilħaq l-għanijiet politiċi tiegħu.

Dwar dan ktibna kemm-il darba minn dawn il-kolonni. Forsi anke ħsibna li għalkemm ma ntrefgħet l-ebda responsabbiltà politika kien hemm min seta’ tgħallem li dawn l-affarijiet m’għandhomx isiru. Għax flaħħar mill-aħħar iż-żejt dejjem jitla’ f ’wiċċ l-ilma. Iżda, konna żbaljati.

Din il-ġimgħa stess inkixef bl-iktar mod sfaċċat il-mod kif il-midja tal-Partit Nazzjonalista ffabbrikat storja fuq il-Bank Ċentrali ta’ Malta. Li l-midja tal-PN tiffabbrika l-istejjer nafuh. Iżda, meta fil-mira jkun hemm istituzzjoni nazzjonali u rispettata bħall-Bank Ċentrali ta’ pajjiż allura l-gravità ta’ dak li jkun qed isir tkun ikbar. Għax ikun hemm għal darb’oħra l-ħażen u l-malizzja li ssir ħsara lill-pajjiż.

Għal dawn l-aħħar ġimgħat mill-istamperija, fejn għandu l-uffiċċju l-Kap tal-PN Adrian Delia, bdew joħorġu stejjer kontinwi dwar kif suppost ilBank Ċentrali ta’ Malta spiċċa lok ta’ politika partiġjana. Bdew mill-gazzetti u komplew fuq it-televixin.

Intqal kif okkażjonijiet talbank spiċċaw ukoll bl-għajjat ta’ Viva l-Labour. Ġara li meta ħadd ma kien qed jagħti każ lill-midja tal-PN ittieħdet id-deċiżjoni li jsir sforz ieħor.

U din id-darba mmontaw filmat b’mod li jagħtu l-impressjoni li dak li kienu qed jirreferu għalih kien ipprovat u saħansitra kellhom din l-evidenza f ’idejhom.

Riedu jixxokkjaw lin-nies. U rnexxielhom. Bid-differenza li għal darb’oħra kien ixxokkjat dwar kemm kapaċi jaqgħu filbaxx.

Ftit ħsieb u attenzjoni għad-dettall wasslu biex deher b’mod evidenti li dan il-filmat ma kien xejn għajr editing b’mod li ssir fabbrikazzjoni ta’ xi ħaġa li ma kinetx teżisti.

Meta fil-programm PJAZZA kien żvelat dan kien hemm min inħasad. Ma emmnux li l-Partit Nazzjonalista kien se jerġa’ jasal sa hawn.

Oħrajn forsi kienu inqas sorpriżi. Ma ħaduhiex bi kbira li taħt it-tmexxija Pierre Portelli u Adrian Delia l-PN ikompli fejn ħalla Simon Busuttil. Wara kollox kien Portelli li kellu fil-pussess tiegħu l-firem foloz fil-każ ta’ Egrant, u kien hu li ftit xhur ilu tilef każ il-Qorti għax meta editur ta’ The Malta Independent ippubblika dak li kien falz.

U kien Delia li meta kien jaf dan kollu għażlu biex imexxi miegħu l-Partit Nazzjonalista.

Erba’ xhur qabel l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u l-Kunsilli Lokali reġa’ kellna prova oħra kif il-Partit Nazzjonalista baqa’ l-partit talfake. Mill-invoices foloz fil-każ tal-pagi tal-impjegati għal din il-pastażata li ġrat din il-ġimgħa.

Prova oħra li Adrian Delia ma ġab xejn ġdid fil-Partit Nazzjonalista.

Iktar minn hekk dak li ġara

din il-ġimgħa huwa wkoll xhieda li llum il-Partit Nazzjonalista l-anqas rispett lejn min isegwih ma għandu. Għax biex tipprova tbella’ xi ħaġa bħal din lill-iktar udjenza leali tiegħek trid tkun tlift kull sens ta’ diċenza.

Meta llum imur iħambaq f ’xi każin jattakka u jgħajjar lil kulħadd, il-Kap tal-Oppożizzjoni għandu jkollu d-diċenza jitlob skuża u iktar minn hekk jgħid x’passi se jieħu fil-konfront ta’ min għamel u ppermetta dan l-attakk fuq pajjiżna permezz ta’ sforz biex tiddgħajjef waħda mill-iktar istituzzjonijiet importanti tiegħu.

Jekk ma jsirx hekk, bir-raġun li l-poplu jibqa’ jemmen li l-PN reġa’ jinsab fl-agħar żmien tiegħu fejn biex jipprova jirbaħ ftit voti lest li jkisser ilpajjiż anke jekk ibatu ċ-ċittadini tiegħu. Il-poplu bir-raġun jikkonkludi li bħal ta’ qablu, Delia huwa għatxan għall-poter akkost ta’ kollox. Iżda, il-poplu jifhem ukoll li l-poter f ’idejn nies b’dan il-karattru huwa perikoluż. Malta jixirqilha aħjar.

18

03.02.2019

kullhadd.com

ĦARSITNA FUQ MEJJU Anthony Agius Decelis Segretarju Parlamentari

Baqa’ inqas minn erba’ xhur biex il-poplu Malti u Għawdxi jerġa’ joħroġ jivvota. Din id-darba mhux se jeleġġi gvern iżda se jeleġġi Membri tal-Parlament Ewropew u membri tal-Kunsilli Lokali madwar Malta u Għawdex.

Niżbaljaw jekk naħsbu li dawn huma elezzjonijiet fejn nistgħu ma nipparteċipawx għax forsi ngħidu li ftit se jkollhom impatt fuq il-ġejjieni tal-pajjiż. Hawn min jitħajjar jgħid li għax din mhix elezzjoni ġenerali nistgħu nkunu passivi jew saħansitra npattuha

jew inwasslu messaġġ għal xi ħaġa li forsi nemmnu jew xtaqna li ssir aħjar. Dan m’għandux ikun.

Inħoss li hemm ħames raġunijiet ewlenin għaliex għandna nipparteċipaw bi ħġarna f ’dawn l-elezzjonijiet li għandna quddiemna.

L-ewwel raġuni hi dik tar-rappreżentanza b’saħħitha. Tivvota jew ma tivvotax il-Kunsill Lokali jew il-Parlament Ewropew se jkun elett xorta u se jkun immexxi minn nies li fl-aħħar mill-aħħar se jkunu kandidati. Għalhekk huwa fl-interess tiegħek li min ikun elett ikun dak li temmen li jista’ jirrappreżentak l-aħjar. Hemm firxa kbira ta’ kandidati fiż-żewġ elezzjonijiet u żgur li ċerti kandidati jkunu jirriflettu aħjar minn oħrajn dak li nemmnu u naħsbu aħna. Min forsi ddiżappuntana jista’ ma jispiċċax l-ewwel preferenza tagħna iżda miegħu ma jeħilx kulħadd.

Fuq kollox jekk hemm xi ħadd li jemmen li għandu jwassal dak it-tip ta’ messaġġ li semmejt iktar ’il fuq jista’ jagħmel dan billi jikkuntattja lil dawn il-kandida-

ti li se jkollna fuq il-lista tagħna, jitkellem u jiddiskuti magħhom.

Mill-esperjenza naf li dawn se jkunu ta’ spalla.

It-tieni raġuni għaliex wieħed għandu jivvota hija dik li m’hemmx dubju li pajjiżna miexi ’l quddiem. Għalhekk irid jingħata sinjal b’saħħtu li bħala poplu din hi d-direzzjoni li rridu lil Malta tibqa’ tieħu. Malta tal-ekonomija b’saħħitha b’ruħ soċjali li toħloq u tifrex l-opportunitajiet.

It-tielet raġuni hi li ma nistgħux nippremjaw lil min fl-aħħar ħames snin ma waqafx isawwat lil Malta ma’ kull okkażjoni li kellu. Meta nies bħal David Casa, Roberta Metsola u oħrajn marru barra l-pajjiż ixewxu kontra pajjiżna biex jimminaw ilGvern kienu qed jheddu l-kwalità tal-għajxien tiegħek. Jekk tibqa’ d-dar tkun qed tgħidilhom grazzi talli pperrikolaw ix-xogħol ta’ ħafna Maltin u talli ġew jaqgħu u jqumu mir-reputazzjoni ta’ Malta għax ħabbew lill-partit u l-poter iktar milli lill-pajjiż.

Ir-raba’ raġuni għaliex għandna nivvotaw hi għaliex il-lokalitajiet

tagħna huma l-post fejn ngħixu ta’ kuljum. Żgur li għandna ħsibijiet dwar kif irridu l-pjazez tagħna jew kif irridu li l-komunità tiżviluppa soċjalment. Jiġifieri dan hu pass iktar mill-għażla tal-kandidati u l-individwi. Saħansitra jien ngħid li jkun għaqli li wieħed ikun attiv u idealment mhux biss jivvota iżda anke jikkontribwixxi bis-sehem tiegħu. Għad hemm iċ-ċans biex wieħed ikun kandidat.

Il-ħames raġuni għaliex wieħed għandu jivvota hija l-appoġġ li rridu nagħtu lill-Prim Ministru Joseph Muscat. Mejju li ġej għandu jerġa’ jkun mument fejn insostnu l-viżjoni li l-Prim Ministru għandu għal pajjiżna. Bħala moviment aħna magħqudin warajh u dan irridu nuruh bil-vot tagħha.

U forsi wieħed jistaqsi. Imma sa Mejju x’se nagħmlu?

Sa Mejju rridu nikkonvinċu iktar nies jingħaqdu magħna.

Nemmnu li dan il-moviment jista’ u jistħoqqlu jikber. Iżda, biex nagħmlu hekk irridu nibqgħu miftuħin kif konna fl-aħħar deċennju. Min-naħa l-oħra rridu

nieħdu ħsieb lil dawk li ilhom fostna snin u mal-mument li nirrealizzaw li xi ħadd minn ħutna jista’ jkun imdejjaq irridu nisimugħ u nifmuh. Dan kollu b’pożittività u b’ottimiżmu.

Hekk inkunu qed naslu għal Mejju bl-aqwa mod.

Għalhekk irid jingħata sinjal b’saħħtu li bħala poplu din hi d-direzzjoni li rridu lil Malta tibqa’ tieħu. Malta tal-ekonomija b’saħħitha b’ruħ soċjali li toħloq u tifrex l-opportunitajiet

DEĊIŻJONI OĦRA GĦAQLIJA F’IDEJK

Owen Bonnici Ministru

Jekk tħares lejn dawn il-kważi sitt snin ta’ leġiżlatura taħt Gvern Laburista, u tagħmel analiżi serja b’mod ħolistiku dwar il-qagħda tal-pajjiż, dwar il-qagħda tiegħek u tal-familja, b’wiċċi minn quddiem nemmen li l-familja Maltija tinsab ferm aħjar minn kif kienet qabel Marzu tal-2013.

Illum għandna Gvern li jinteressah kemm mill-pajjiż b’mod sħiħ, imma wkoll mill-individwu.

Malta qed ikollha ċertifikati eċċellenti minn istituzzjonijiet, aġenziji u entitajiet internazzjonali indipendenti, f ’kull qasam.

Ma nlaqlaqx biex ngħid li l-ħidma ta’ dan it-tim magħqud li qed imexxi lil pajjiżna, il-Gvern Laburista, qed tagħti l-frott mixtieq għal dak li kien ippjanat

b’għaqal. U dan jidher u jintmess minn kulħadd, anki minn dawk li għandhom aġenda li jfixklu l-ġid li qed jinħoloq – għalkemm fid-dieher ma jammettux.

L-għażla li ħa l-poplu, kemm fl-2013 kif ukoll dik imġedda b’saħħa fl-2017, kienet waħda li li lill-poplu m’għamlitlux għajb.

Daqs tliet xhur oħra l-poplu issa għandu għażla oħra quddiemu. F’Mejju l-poplu se jkollu l-għażla dwar min irid li jirrappreżentah fil-Parlament Ewropew. Anki hawn inħeġġeġ lill-Maltin u lill-Għawdxin biex iħarsu lejn ir-rappreżentanti li kellu fil-Parlament Ewropew. U ma niddejjaqx ngħid li hemm differenza daqs il-lejl u n-nhar.

Qed naraw lill-Membri Parlamentari Ewropej li telgħu mill-kamp Laburista jagħmlu ħilithom kollha biex dejjem iressqu isem Malta ’l quddiem.

Qed jagħmlu xogħol fejjiedi biex jaħdmu għal dak kollu li jixraq lil pajjiżna, li huwa tajjeb għalik li tgħix f ’Malta u f ’Għawdex.

Imbagħad hemm il-kuntrast enormi – li kull min għandu rasu fuq għonqu għandu jikkundannah – ta’ dawk il-Membri Parlamentari li ma’ kull opportunità li tiġihom, jimminaw lil art twelidhom.

Ħa nkun ċar. Mhux qed ngħid li għandu jkun hemm sarima mal-iħluq ta’ min ikun fil-Parlament Ewropew min-naħa tal-Oppożizzjoni għaliex il-kritika kostruttiva dejjem għandha postha u hija mixtieqa. Imma li tieħu opportunità li ddawwar is-sewwa magħruf u tpinġi lil pajjiżek b’mod ikrah quddiem l-Ewropa biex tipprova mingħalik tieħu farka vantaġġ politiku, hija xi ħaġa li jistmerra kull min għandu għal qalbu l-ġid, l-isem u r-reputazzjoni ta’ pajjiżna.

Iva, l-poplu għandu għażla quddiemu li jrid jagħmilha b’għaqal.

Hemm għażla bejn dawk li jappoġġjaw lill-Gvern fil-ħidma kbira li qed jagħmel fid-diversi livelli u dawk li akkost ta’ kollox dejjem ifixklu lill-Gvern. Ħidma tal-Gvern li qed tagħti r-riżultati f ’kull kamp u settur li bihom jgħix u qed imur ’il quddiem pajjiżna. Ibda mill-finanzi – għadna kemm ħadna ċertifikat ieħor pożittiv minn Moody’s – għal kull settur ieħor – mhux b’anqas dawk li jaqgħu taħt kull wieħed u waħda mill-Ministri u s-Segretarji Parlamentari.

Fix-xogħol tal-Ministeru fejn tidhol is-saltna tad-dritt - l-iktar frażi li ssemmiet mill-Oppożizzjoni fl-aħħar xhur - qed niksbu

għarfien għal dak li qed nagħmlu. Qed intejbu d-demokrazija u s-saltna tad-dritt, minkejja li dawk li jipprietkaw tant favur is-saltna tad-dritt qed ikunu minn ta’ quddiem nett li jżebilħuha.

Qed jimminawha sempliċement għaliex sentenzi mogħtija mill-Qrati tagħna ma jkunux idoqqu għal widnejhom.

L-agħar forma ta’ disprezz lejn dawn l-istituzzjonijiet li mhux qed jitħallew jagħmlu xogħolhom.

L-għażla tal-poplu f ’Mejju li ġej hija jekk iridx li f ’ismu jkollu rappreżentanti ġejjin minn partit magħqud jew jekk iridx li jirrappreżentawh dawk li lanqas bejniethom m’hemm għaqda, minkejja dak kollu li jingħad biex jinħeba dan il-fatt.

Rappreżentanti li ġejjin minn partit li donnu vapur b’żewġ kaptani (jekk mhux aktar) fejn wieħed imexxi t-tmun mod u l-oħrajn jiġbdu t-tmun fl-oppost.

Għall-Gvern Laburista, li jkollu laqgħa tal-Grupp Parlamentari hija xi ħaġa rikorrenti u parti mix-xogħol normali. Għall-Oppożizzjoni Nazzjonalista minħabba n-nuqqas t’għaqda li hemm, laqgħa tal-Grupp Parlamentari spiċċat fuq il-faċċata tal-ġurnali – sempliċement

għaliex iltaqa’!

Il-poplu f ’Mejju se jkollu għażla. Imma għalija din l-għażla hija waħda faċli. Għażla bejn dawk li mill-qalb iħobbu lill-pajjiżhom u jriduh jimxi ’l quddiem u jiddefenduh akkost ta’ kollox u dawk li jħobbu lil pajjiżhom b’mod superfiċjali, ma jiddejqux iżebilħuh, u jaħdmu kontrih b’kull nifs li jieħdu.

Pajjiżna jixraqlu għażla denja, l-għażla mill-kamp Laburista, biex il-poplu jkollu moħħu mistrieħ li pajjiżna jkollu l-interessi tiegħu mħarsa.

Hemm għażla bejn dawk li jappoġġjaw lill-Gvern fil-ħidma kbira li qed jagħmel fid-diversi livelli u dawk li akkost ta’ kollox dejjem ifixklu lill-Gvern

19

03.02.2019

kullhadd.com

SAQAJNA MAL-ART Glenn Bedingfield Membru Parlamentari

Il-Partit Laburista għaddej minn wieħed mill-aqwa perjodi fl-istorja glorjuża tiegħu.

Irbaħna l-elezzjoni tal-2013 għax kellna programm elettorali kredibbli, wettaqna dak li wegħedna aħna u dak li wiegħed il-Gvern ta’ qabilna u ma għamilx, bħat-tnaqqis fl-income tax, u wara erba’ snin morna quddiem l-elettorat u reġa’ tana l-fiduċja as-

soluta tiegħu, b’appoġġ akbar għat-tieni elezzjoni konsekuttiva. L-aħħar li ġrat kien fl-elezzjoni tal-1976 meta Dom Mintoff kien rebaħ l-elezzjoni tal-1971 u reġa’ rebaħ l-elezzjoni tal-1976.

Illum għandna ġenerazzjoni ġdida ta’ politiċi, differenti minn ta’ qabilna iżda bl-istess prinċipji sodi bbażati fuq il-ġustizzja soċjali. Dawn il-prinċipji tagħna qed inħaddmuhom filgvern u l-poplu Malti qiegħed japprezza dak li qed nagħmlu għax qed jagħtina l-appoġġ tiegħu f ’kull qasam.

Fi ftit tax-xhur oħra se jkollna test elettorali iebes ħafna, l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew u l-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali mal-pajjiż kollu. Hija x-xewqa tal-Partit Laburista li jirbaħ dawn l-elezzjonijiet u rridu naħdmu għalihom.

Irridu nkomplu mexjin fittriq li qbadna. M’aħniex Gvern supperv u nagħrfu li għandna d-difetti tagħna. Dawn in-nuqqasijiet irridu nindirizzawhom kemm fuq livell personali kif ukoll fuq livell ta’ gvern b’mod ġenerali.

Quddiemna għandna Oppożizzjoni maqsuma, imgerfxa u mitlufa. Dan ma jfissirx li għandna nserrħu rasna li mhumiex se jagħtuna battikata elettorali. Il-PN huwa partit kbir.

Matul is-snin il-PL għadda minn diversi diffikultajiet u kellna l-problemi tagħna, iżda għaliex aħna partit kbir, bqajna sodi. U hekk hu l-PN. L-elezzjonijiet mhux se jkunu walk over.

Anzi nistenna li fil-konfużjoni li qegħdin fiha bħalissa, jerġgħu jirrikorru għall-gideb u tfigħ ta’ tajn. Xejn ma nkun sorpriż li nerġgħu nagħmlu kampanja

elettorali nisimgħu it-tgħajjir u l-kalunnji.

Ir-risposta tagħna għal dan kollu għandha tkun aktar xogħol, aktar kuntatt man-nies, aktar ħeġġa biex nagħmlu t-tajjeb u determinazzjoni ikbar biex nikkonvinċu lill-poplu Malti jerġa’ jagħtina l-fiduċja tiegħu anke f ’dawn l-elezzjonijiet.

Sejrin għall-elezzjonijiet Ewropej u Lokali b’rekord ta’ Gvern li qiegħed jaħdem u jaħdem tajjeb. Dmirna hu li nfissru dan ix-xogħol lill-poplu Malti għaliex għandna x’nuru.

Il-PN la għandu xejn x’juri u lanqas qed jgħidilna fejn irid jieħu lill-pajjiż. Ma nafux x’inhi l-politika tiegħu fl-oqsma ewlenin bħalma hi l-ekonomija.

Aħna bħala Gvern, qed nuru x’qed nagħmlu u aktar importanti minn hekk qed ngħidu lill-poplu Malti fejn irridu nwassluh fis-snin li ġejjin.

B’hekk qed nagħtu direzzjoni ċara lill-poplu Malti. Qed nibnu pajjiż mill-ġdid u nagħmlu Malta moderna li tħabbatha mal-aqwa pajjiżi tad-dinja.

B’mudell ekonomiku ġdid li qed jissarraf fil-ġid, b’infrastruttura ġdida li timmodernizza pajjiż, b’impenn li qatt ma rajna bħalu biex immexxu u mhux biss namministraw.

Dan kollu stajna nagħmluh għaliex 10 snin ilu Joseph Muscat biddel il-partit. Illum qed nibdlu l-pajjiż. Għadna nofs triq u t-triq hija għat-telgħa.

Ma jfissirx li għandna nserrħu rasna minn riżultat elettorali. Elezzjoni tista’ tintilef bħalma tista’ tintrebaħ. Irridu naħdmu aktar, niltaqgħu mannies li finalment iridu jieħdu d-deċiżjoni, u importanti ferm li nżommu saqajna mal-art jekk irridu nifirħu b’aktar suċċessi elettorali.

IMMANIĠĠJAR AĦJAR TAR-RIŻORSI

Mario Fava President Sezzjoni Kunsilliera PL

F’kull settur li għalih ikunu allokati fondi pubbliċi, wieħed għandu jara li minn dawn nieħdu l-ikbar valur miżjud possibbli bħala pajjiż. Mill-istess fondi, ħafna drabi jitħallsu wkoll ir-riżorsi umani li jkunu qed jaħdmu f ’dak is-settur. Għaldaqstant, huwa imperattiv li wieħed jassigura li l-effett ta’ dawn il-fondi jkun qed jiġi mmassimizzat bl-aħjar mod possibbli.

Dan japplika wkoll għall-Kunsilli Lokali. Il-Kunsilli Lokali issa ilhom 25 sena mwaqqfa u preżentament qed jingħataw viċin il-€50 miljun fis-sena, f ’dik li hija allokazzjoni diretta. Tul dawn is-snin kollha, saru diversi proġetti ġodda, titjib tal-infrastruttura, servizzi mogħtija liċ-ċittadin u obbligi oħra li joħorġu mil-liġi nnifisha.

Kull Kunsill Lokali nefaq il-flus

fil-mod li hu deherlu li hu l-aħjar għal-lokalità tiegħu. Kull Sindku jew Kunsillier, urew ħeġġa u impenn sabiex jagħtu l-aħjar lil-lokalitajiet rispettivi tagħhom. Dan iżda, ma jfissirx li kull ċenteżmu ntnefaq fl-aħjar interess talpajjiż. Dan ma jfissirx li kull riżorsa disponibbli sar l-aħjar użu minnha. Dan ma jfissirx li ma jistax ikun hemm livell aħjar ta’ tmexxija.

Wara 25 sena mit-twaqqif tal-Kunsilli Lokali, naħseb illi wasal iż-żmien sabiex isir studju dwar dan kollu li qed nirreferi għalih. Jista’ jagħti l-każ li minkejja kull intenzjoni tajba, xorta waħda hemm bżonn data li turi fejn kienu n-nuqqasijiet.

In-nuqqasijiet jistgħu jkunu taħt diversi forom imma żgur li żewġ materji li jridu jiġu indirizzati huma r-riżorsi finanzjarji u dawk umani.

Studju simili jista’ jwassal għal riżultati dwar il-ħruġ tal-kuntratti. Dwar is-sens li jinħarġu kuntratti għall-istess servizz minn lokalitajiet żgħar ħafna li jmissu ma’ xulxin. Dwar iż-żamma ta’ ċerti servizzi. Dwar in-nuqqas ta’ parteċipazzjoni fl-applikazzjoni għall-Fondi Ewropej.

Dwar l-ammont ta’ ġemellaġġi li għandu pajjiżna minn diversi lokalitajiet u x’inhuma jieħdu f ’valur miżjud dawk il-lokalitajiet li għandhom ftehim simili.

Fiex issarrfu dawn il-ġemellaġġi?

X’benefiċċju ħadu n-nies tal-lokalità? Fuq liema bażi sar? Fatturi oħra li għandhom jiġu mistħarrġa huma jekk hemmx lok li jinbidel il-mod kif jitqassmu l-fondi, jekk il-fond t’aġġustament għandux jibqa’ jew isir parti integrali mill-allokazzjoni diretta. Għandhom bliet meqjusin bħala bliet, jibqgħu jingħataw l-ammont fiss li jingħataw proprju għax huma meqjusin bħala “bliet”? Kemmil darba ttieħdu passi b’nuqqas mill-allokazzjoni meta xi Kunsill jew ieħor naqas milli jagħmel xi wieħed md-doveri tiegħu b’konsegwenza li d-Dipartiment kellu jqabbad lil xi entità oħra biex tagħmel tajjeb għal dan? X’qed jintefaq fil-Jum tal-Lokalità u kemm qed inkunu konformi mal-liġi? X’legat qed jibqa’ wara l-attivitajiet ta’ Jum il-Lokalità u attivitajiet oħra kbar kulturali?

Għandna nibqgħu nonfqu flus f ’attivitajiet bħall-ikbar kejk, l-ikbar tazza, l-ikbar kannol u l-ikbar skultura? X’qed nieħdu minn dan? Dawn u bosta domandi oħra jistgħu jiġu mwieġba biss bi studju xjentifiku, bl-assistenza wkoll tal-Uffiċċju tal-Awditur Ġenerali. Bl-ebda mod mhu qed ngħid li dawn l-attivitajiet għandhom jieqfu jew m’għandhomx isiru imma wieħed irid jieħu stokk tas-sitwazzjoni għaliex żgur li hemm lok għal titjib u użu

aħjar minn dawn il-fondi.

Hawn fejn inħoss li għandna niffukaw l-aktar. Hemm diskrepanza kbira bejn il-kwalitajiet u l-kompetenzi tal-ħaddiema kollha li jaħdmu fil-qasam tal-Kunsilli Lokali. Għandna ħaddiema li għandhom ċerti kapaċitajiet imma huma kuntenti li jibqgħu jagħmlu xogħol inferjuri għal dak li jafu jagħmlu. Għandna ħaddiema li ma jridux iżjed responsabbiltajiet.

Għandna ħaddiema li qegħdin f ’ċerti skali u jirrimarkaw li qed jagħmlu doveri li jmorru lil hinn mill-kompetenzi tagħhom.

Għandna ħaddiema li jmorru dak il-pass iktar milli jkun mitlub minnhom filwaqt li hemm ukoll min jagħli għax jisbaħ. Hemm ħaddiema li jħossu sodisfazzjon b’dak li jagħmlu filwaqt li oħrajn jagħmlu kollox fi sforz għax m’hemmx “pride” jew ma jħossux “pride” b’dak li jagħmlu.

Għandna Sindki u Kunsilli Lokali li flok iħarsu lejn is-servizz li jridu jagħtu, iħarsu lejn il-flus biss u allura flok idaħħlu persuna b’kompetenzi superjuri u joħorġu sejħa għal tali pożizzjoni, imorru għal pożizzjoni li tħallas inqas, b’riżultati negattivi fuq ir-resident jew il-lokalità.

Imbagħad għandna nies li ma jagħmlux l-aħjar użu mir-riżorsi li għandhom u allura mhumiex qed jimmassimizzaw l-għodda

li għandhom għad-dispożizzjoni tagħhom biex jaħdmu. X’taħriġ għandhom jingħataw il-membri eletti? Għandu jkun obbligatorju? Għandhom ikollhom aktar responsabbiltà?

Huwa hawn fejn irridu nħarsu wkoll lejn id-Dipartiment għallGvern Lokali fejn bla dubju ta’ xejn, dan għandu jkun imsaħħaħ bl-aħjar mod possibbli. Ma jistax ikollok Dipartiment imsaħħaħ b’riżorsi umani ta’ kuntrattur privat li jirbaħ is-sejħa, għaliex dna jista’ jinbidel u jinbidlu n-nies. Ifisser li jrid jerġa’ jingħata t-taħriġ mill-ġdid u ma jkunx hemm kontinwità. Id-Dipartiment għandu jkollu nies tiegħu imħarġa bl-aħjar mod possibbli u fuq kollox imħarrġa b’mod effettiv sabiex jassistu bl-aħjar mod u fl-iqsar żmien lill-Kunsilli Lokali.

Dawn u ħafna iktar huma fost l-oqsma li għandhom jiġu studjati bis-serjetà jekk tassew irridu nagħtu Kunsilli Lokali aktar effettivi, aġġornati u viċin iċ-ċittadin. Studju bħal dan ma jsirx biċ-ċenteżmi u jqum il-flus iżda nemmen li jekk tassew irridu nħarsu ’l quddiem għal servizzi superjuri offruti mill-Kunsilli Lokali, allura għandna nagħmlu din l-ispiża sabiex nindividwalizzaw in-nuqqasijiet u nindirizzawhom, aktar milli nkomplu nitkellmu fuqhom għal 25 sena oħra.

20

03.02.2019

kullhadd.com

Mid-Djarju ta’ Nazju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 24 ta’ Jannar Ma titwemminx, man!

Il-Kummissjoni Ewropea ħadet passi kontra 10 pajjiżi għax ma obdewhiex dwar regoli kontra l-ħasil ta’ flus, u isem Malta ma jissemmiex.

Il-Kummissjoni Ewropea tridna nemmnu li l-Gvern ta’ Joseph Muscat qiegħed jagħmel dak li suppost jagħmel fil-ġlieda kontra l-ħasil ta’ flus. Ħalluna tridux! Issoltu! Sakemm hemm Juncker jibqa’ jsir kollox biex lil Joseph Muscat ipinġih sabiħ.

U biex tgħaxxaqha, fost il-pajjiżi li l-Kummissjoni Ewropea ħadet passi kontra tagħhom, hemm il-Portugall, il-pajjiż ta’ Ana Gomes li ma nafx kemm-il darba ġiet f ’pajjiżna biex tgħajjar lil Joseph Muscat. Tibżax man!

Wara Mejju Juncker iwarrab u tara kif l-istorja tinbidel.

Il-Ġimgħa, 25 ta’ Jannar Tgħidx kif inħsadt man, xħin rajt lil Claudio Grech mal-Ministru Michael Falzon. Għedt hawn aħna, bdew jitilquna wieħed wieħed. Kont pront ċempilt lil sieħbi tal-Istamperija u mnalla għamilt hekk għax serraħt moħħi. Qalli li kont qiegħed ninkwieta għalxejn għax Claudio Grech kien ma’ Michael Falzon mhux għax telaqna, imma għax, minkejja dak li jgħidu tal-Labour, aħna Oppożizzjoni kostruttiva u Claudio Grech qiegħed jagħti s-sehem tiegħu fit-tfassil tal-liġi dwar il-protezzjoni tal-minuri. Ħadt ir-ruħ kif smajtu għax issa ili ġimgħat, jekk mhux ukoll xhur, ninkwieta x’jistgħu jagħmlu dawk li Pierre Portelli u Clyde Puli jgħidulhom biex jiddeċiedu.

Is-Sibt, 26 ta’ Jannar Dawn tat-Times ma nafx x’qiegħed jagħtihom.

Qegħdin jibqgħu jinsistu li għandu jitlaqqa’ l-Grupp Parlamentari u l-Kunsill Eżekuttiv tal-partit tagħna. X’inhi r-raġuni ma nafx, imma milli jidher qegħdin jippruvaw idaħħluhielna

f ’moħħna li l-Kap Adrian Delia la jgawdi maġġoranża fil-Grupp Parlamentari u lanqas fil-kunsill eżekuttiv.

Ma nafx għandhomx raġun, imma jekk għandhom, sewwa jagħmel il-Kap Adrian Delia ma jlaqqa’ l-ebda wieħed minnhom, għax jekk xi ħadd ifettillu jressaq xi vot ta’ sfiduċja, ħsara lill-partit tagħna tkun qiegħda ssir. U meta issa qegħdin noqorbu lejn l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsilli Lokali, żgur li m’għandniex bżonn ħsara, mhux hekk!

Il-Ħadd, 27 ta’ Jannar

l-istamperija u qabel ikolli ħjiel sew ta’ dak kollu li ġara ma kontx niċċaqlaq minn hemm. Nispera biss li kollox spiċċa b’wiċċ il-ġid, dejjem jekk iltaqgħu.

L-EKONOMIJA TA’ MALTA, DAVOS, U L-IMF

It-Tlieta, 29 ta’ Jannar Fettilli mmur s’għand Ġorġ tal-ħanut ta’ ħdejna, għax għadni ftit ma niflaħx u ma ridtx noqgħod niġri ’l hemm u ’l hawn. Kif dħalt qalli li dak Karl Stagno Navarra ġabu żero lil Joe Mikallef (bil-K u mhux biċ-Ċ), l-aqwa ġurnalista li għandna. Staqsejtu kif. Nies ma kienx hemm, u kien pront xegħel il-kompjuter u wrieni x’kien wera Stagno Navarra lbieraħ dwar riċeviment tal-impjegati talBank Ċentrali li skont Joe Mikallef (bil-K mhux biċ-Ċ) fih bdew ikantaw viva l-Labour.

Stagno Navarra jidher li kixiflu għajnu lil Joe Mikalllef (bil-K mhux biċ-Ċ) għax il-filmat li kien wera bis-suppost ħaddiema tal-Bank Ċentrali jgħajtu “Viva l-Labour” kien kollu falż. Bilkemm ridt nemmen lil għajnejja u lil widnejja għax qatt ma kont nobsor li Joe Mikallef (bil-K mhux biċ-Ċ) jasal sa hawn. U jkolli nammetti li Stagno Navarra għandu raġun!

Meta jkollna xi attività r-Rabat, dejjem inbakkar biex ngħaddi s’għand Is-Serkin għall-pastizzi, kif kien darba għamel Joseph Muscat flimkien ma’ ħbieb tiegħu mill-Unjoni Ewropea li ħlief ifaħħruh ma jafux. Imma dawn ifaħħruh għax ma jafu xejn, mhux bħall-Kap tagħna Adrian Delia. Kieku jifhmu bħal Adrian Delia, kieku ma jfaħħruhx, imma jgħidu li l-Gvern ta’ Joseph Muscat huwa Gvern bla ebda viżjoni; mhux jinvesti fi proġetti kapitali; li qiegħed juża eluf kbar ta’ ewro, jekk mhux miljuni, fit-tlellix u mhux f ’investiment ġust; qiegħed ibigħ l-artijiet tagħna bi prezzijiet L-Erbgħa, 30 ta’ Jannar redikolu. Hekk qalilna llum, għalkemm jien ma nafx minn Imnalla rpiljajt mill-mard fejn ġabhom dawn. li kelli, għax kif smajt li se jiltaqa’ l-Kumitat Eżekuttiv tal-partit glorjuż tagħna, It-Tnejn, 28 ta’ Jannar dlonk erħejtilha lejn l-IstamMalli qrajt fit-Times li llejla perija. Huma u deħlin tista’ kellu jiltaqa’ l-Grupp Par- tgħid li kollha kellimthom u lamentari, għedt mela llejla għedtilhom biex, jekk veranistenna kemm ikun hemm ment iħobbu lill-partit, ma bżonn biex nara kif se tis- jagħtux gambetti lill-Kap piċċa l-biċċa. M’għandniex Adrian Delia. U tiskanta, xi ngħidu għamilt ġurnata man, kollha obdewni għax b’imsarni f ’saqajja għax issa ilkoll kemm huma ddikjaraw ilna ma nafx kemm-il gimgħa il-fiduċja u l-appoġġ tagħhom nisimgħu li l-maġġoranza lill-Kap. Hekk kif spiċċat tal-Grupp Parlamentari tagħ- il-laqgħa u tawni l-aħbar, na, flimkien ma’ Godfrey tgħidx kemm bdejt naqbeż u Marlene Farrugia, iridu li bil-ferħ u nfexxejt inkanta l-Kap Adrian Delia jirriżenja. “Ejjew Nazzjonalisti, ejjew Domt nistenna ħafna, imma bil-bnadar magħkom, ejjl-ebda aħbar. Lanqas biss ew għax Alla magħna, ejjew naf iltaqgħux jew le. Il-ħas- għax nirbħu żgur.” Iġri jasal ra hi li llum kont ma niflaħx Mejju għax magħqudin kif sew għax kieku kont immur aħna, tkaxkira nagħtuhom.

Aaron Farrugia Segretarju Parlamentari

Fid-diskors dwar l-Abbozz ta’ Liġi sabiex jiġu implimentati l-Miżuri tal-Estimi Finanzjarji li għamilt il-Ħamis li għadda fil-Parlament, spjegajt kif l-ekonomija ta’ Malta tibqa’ tkun fost l-aktar ekonomiji b’saħħithom fl-Ewropa, u allura dejjem toqrob iktar viċin lejn il-medja tal-Unjoni Ewropea.

L-istat tal-finanzi pubbliċi huwa riflessjoni konkreta tas-suċċess tal-miżuri tal-Gvern sabiex isaħħaħ l-ekonomija, il-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol u l-koeżjoni soċjali. Huwa ta’ sodisfazzjoni li llum ninsabu f ’sitwazzjoni fejn in-narrattiva ekonomika ta’ pajjiżna nbidlet radikalment, u m’għadniex nitkellmu dwar kif se noħorġu minn Proċedura ta’ Defiċit Eċċessiv jew kif se nnaqqsu l-qgħad imma dwar kif se nsostnu s-suċċess li lħaqna.

Dan huwa wkoll rikonoxxut mill-aġenziji internazzjonali, fosthom l-IMF li fil-Concluding Statement tagħha nnotat issuċċess tal-politika u r-riformi mwettqa u rrakkomandat lil Gvern sabiex isaħħaħ l-infrastruttura sabiex il-pajjiż ikun jista’ jsostni t-triq ta’ tkabbir ekonomiku b’saħħtu, li eċċeda sew il-medja tal-pajjżi l-oħra tal-Unjoni Ewropea.

Huwa wkoll ta’ sodisfazzjon li l-IMF qed tistenna li t-tkabbir ekonomiku mistenni jibqa’ b’saħħtu matul l-2019, primarjament issapportjat mid-domanda lokali. Barra minn dan, f ’kuntest fejn qed jinġema’ l-isħab fl-ekonomija globali, il-Fond qed jistenna li l-ekonomija lokali tibqa’ tikber fiż-żmien li ġej hekk kif żidiet fid-dħul, rata baxxa ta’ qgħad u l-investiment pubbliku u privat se jkun ta’ sapport għad-domanda lokali.

L-IMF tidentifika wkoll l-istat tal-housing kif ukoll innuqqas ta’ ħaddiema bħala sfidi

għall-prospetti ekonomiċi. Għal darb’oħra, f ’ċerti oqsma spiċċajna vittmi tas-suċċess ekonomiku li ksibna, kif inhu, sa ċertu punt, mistenni. Għaldaqstant huwa ta’ sodisfazzjon li l-Gvern permezz tal-Baġit għall-2019 se jattwa program li jindirizza dawn l-isfidi permezz ta’ miżuri li se jkomplu jassiguraw it-tkabbir ekonomiku u l-ħolqien tal-impjiegi waqt li nsostnu l-għajnuna lejn il-membri l-aktar vulnerabbli tas-soċjetà. Għal darb’oħra wkoll, ilGvern m’aċċettax l-iżvantaġġi u ma raqadx fuq konsegwenzi li huma inqas minn pożittivi, iżda minnufih beda jaħdem fuq pjan fit-tul filwaqt li jikkunsidra dan kollu.

Mhuwiex kumbinazzjoni li l-finanzi tal-Gvern jinsabu fil-qalba tas-suċċess ekonomiku. Il-finanzi pubbliċi huma indikatur importanti ta’ stabbiltà ekonomika u finanzjarja tal-pajjiżi u għalhekk jiġu segwiti mill-qrib ħafna mill-aġenziji internazzjonali tal-kreditu kif ukoll mill-investituri barranin. Jekk pajjiżna qed jispira fiduċja u qed jilħaq suċċessi kbar, żgur li l-prudenza fit-treġija tal-finanzi pubbliċi hija fattur ewlieni f ’dan kollu.

Nistgħu nagħmlu #10yearchallenge għall-finanzi pubbliċi, għax id-dejn tal-pajjiż li qabel kien jaqbeż is-70%, illum qiegħed taħt il-45%. Il-prodott domestiku gross Malti li minn 75% tal-medja Ewropea llum laħaq id-90%, biex ma nsemmux il-qgħad li llum prattikament spiċċa għalkollox.

Dan filwaqt li pajjiżi oħra għandhom dak li jissejjaħ “sluggish growth”, jew daħlu f ’riċessjoni bħalma ġara lill-pajjiż ġar tagħna, l-Italja, iktar kmieni din il-ġimgħa.

Min-naħa l-oħra, l-Oppożizzjoni tista’ tagħmel “24 hour challenge” kuljum, għax tibdel il-pożizzjoni tagħha fuq materji importanti għall-pajjiż minn mument għall-ieħor. Ir-realtà hi li dan il-Gvern, sena wara sena, xahar wara l-ieħor, qed ikun konsistenti u jikseb iktar riżultati pożittivi f ’kull qasam.

Kien jawgura aħjar għall-Oppożizzjoni li minflok ħlew il-ħin tagħhom fil-Parlament b’diskorsi u narrattivi li l-poplu Malti rrifjuta għal darbtejn, tlieta, setgħu segwew id-diskussjonijiet talWorld Economic Forum f ’Davos u ġew bi ftit rakkomandazzjonijiet.

22

03.02.2019

kullhadd.com

reċensjoni tal-ktieb

ĦJUT

Riċensjoni ta’ Norbert Ellul-Vinċenti

Qbadt naqra dan il-ktieb li jiġbor fih numru ta’ stejjer qosra, u ma stajtx nieqaf. Iltqajt ma’ pinna kompulsiva, u ħarsa lejn il-ħajja ħierġa mill-fond kreattiv ta’ sentiment mhux tas-soltu.

“Riħa ta’ Kannella”, tagħtina l-figura ta’ waħda mara li m’għandhiex skrupli fejn torqod u ma’ min, għalkemm fin-novella niltaqgħu magħha għaddejja f ’relazzjoni mal-boss tagħha.

Tolqotna d-deskrizzjoni ta’ din il-mara li għall-ewwel lanqas biss ħabblet rasha jekk dar-raġel kienx miżżewweg jew le, sakemm semgħetu jgħid fuq it-telefown kemm il-mara tiegħu kienet taf issajjar speċjalment bil-kannella, u kemm kienet taf tagħmel it-torta tat-tuffieħ. L-ossessjoni u l-kurżità dwar din it-torta u r-riħa tal-kannella, huma s-suġġett tar-rakkont, li jispiċċa ħesrem.

Aktar maħduma hija n-novella “Għabra” fejn l-ossessjoni taqa’ fuq l-għabra jew sħaba ċkejkna ta’ trab li titfaċċa fid-dawl qawwi ta’ xi merżuq dawl dieħel f ’kamra mudlama. Fl-għabra titfaċċa tfajla żgħira misterjuża donnha minn xi storja ta’ Charles Dickens. Tingħata biċċa kejk sħun li tieklu qabel ma tħallih jibred kif suppost. Din it-tfajla għandha xi rabta mal-bini għoli li ġie fl-istess triq u għatta x-xemx, u mela

t-triq bid-duħħan tal-karozzi u bl-għabra mhux tad-deheb imma tal-ġebel. Għebet l-għabra u għebet it-tfajla.

Kultant nossessjonaw ruħna fuq ġakketta jew ċenteżmu ħażin. Ċenteżmu li jsir laqam ta’ wieħed jirrakkonta l-istejjer lit-tfal, tan-narratriċi kurjuża li narawha tikber sakemm id-dragun fetaħ gwinħajh u minn imnifsejh spara n-nar.

Il-kittieb Nick Petrie jgħid li jintilef jikteb: “Sometimes writing feels like wandering in the wilderness.” Rita Saliba qisha tintilef fid-dar tara ma’ xiex se taqbad, toħroġ il-lenti tagħha, u forsi tagħlaq għajnejha wkoll, u toħlom, qisha qed toħloq still life, natura morta mimlija ħajja, ġifen ta’ stħajjiliet jiskejżja fuq wiċċ baħar likwidu bellus.

“Il-kaxxa tas-sigrieti” ġejja mit-tradizzjoni Gotika li taħbi xi ġisem mejjet, jew kważi, li ma jkunx komdu li jarah kulħadd.

Darba kienet komuni l-kamra sigrieta li tostor xi mara oħra kif kienet komuni wkoll il-kaxxa tal-kollezzjoni personali. “X’jiġri mis-sigriet, jekk tinfetaħ ilkaxxa?” tistaqsi waħda mill-vuċijiet.

Il-protagonisti ta’ dawn l-isejjer, fil-maġġoranza tagħhom huma femminili, kemm għax l-awtriċi

hija mara, u kemm għax dawn il-protagonisti jagħmlu osservazzjonijiet li trid tkun mara biex tagħmilhom, osservazzjonijiet dwar ilbies, bizzillel, irwejjaħ, sentimenti fini kemm ta’ kattiverja kif ukoll ta’ ħniena Ii huma diffiċli għal raġel biex jagħmilhom.

Spiss, il-qarrej jgħid llu nnifsu, “Dan, mara kitbitu, żgur.”

Dawn il-kwalitajiet jidhru wkoll fin-novella, “Sireni”, fejn niffissaw fuq is-sireni li waħda tifla – naqra maskili, twila, spallejha miftuhin, b’saħħitha – qed tara s-sireni. Imma dawn ma jeżistux, żgur. Jew? Il-protagonista li tirrakkonta hija tifla żgħira, tosserva l-laħam roża taħt il-ġilda mixwija bix-xemx, kif ukoll tilmaħ is-suf darbtejn taħt għabt it-tifla l-oħra.

Hemm krudelta fis-suġġeriment tat-tifla li tgħid lill-oħra biex tieħu nnifs meta tgħum taħt l-ilma, kif ukoll krudelta fix-xewqa/ saħta li l-oħra tmut u ma tidhirx iżjed. Insomma dik in-niskata ta’ krudeltà, spiss toħroġ, kif dejjem toħroġ dik l-osservazzjoni ta’ rwejjaħ, jew ħwejjeġ oħra li soltu raġel ma jindunax li jkun induna bihom.

F’ “Andante”, il-bank jattira l-attenzjoni tagħna għax fuqu kien ipoġġi John. Inżebagħ żmien ilu u nżebagħ issa wkoll, u n-narratriċi tħoss b’idejha mhux biss iż-żeb-

għa imma l-istrixxi li tħalli n-nida, u l-ispazju ta’ bejnet l-injam. Meta tpoġġi bilqiegħda, bil-mistħija tilwi saqajha taħt il-bank bħalma jagħmlu t-tfal…. Imbagħad kien hemm il-qanpiena b’dik in-nota li tweġġa’, speċjalment f ’nofs ħolmiet tal-mużika li John kien iħobb. Ġrajja romantika oħra li jħobbu t-tfajliet.

F’għomri twil, għadni qatt ma kelli x-xorti niltaqa’ ma skarpana. S’issa, l-iskrapan li naf kollha kienu rġiel. Imma “Sandli” tlaqqagħna ma’ waħda minn

dawn. Nossessjonaw fuq sandli li jinki u jikkonfoffa. U fl-aħħar sandlija tagħmel storja, imma dik inħallieha għal min jaqra l-ktieb.

F’din il-ġabra ta’ stejjer, issib xi ħaġa li ġġiegħlek tibqa’ taqra biex tara x’inhu dak li qed jiġbed għajnejn in-narratriċi. Hawn għandek issib dejjem il-misteru, it-twegħir, il-kurżità, il-fantasija tat-tfal, speċjalment ta’ tifla li dejjem baqgħet tgħix fil-mara li kibret mingħajr rieda li titlaq ir-rikkezzi tat-tfulija minn ħajjitha.

Mistoqsija: Il-protagonisti ta’ dawn l-istejjer il-maġġoranza tagħhom x’inhuma?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb ĦJUT. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 10 ta’ Frar.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb FRAMED huwa: MARCELLE MIFSUD - BIRKIRKARA

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

05

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Kemm issellfu kotba l-adulti u l-adolexxenti?

Isem:

Tweġiba: Indirizz:

24

03.02.2019

kullhadd.com

STRIKE FIL-ĦAJJA U FIL-BOWLNG minflok jaraw il-kundizzjoni jew id-diżabilità, iħarsu lejn il-ħiliet u li jemmnu fija u jagħtuni l-għajnuna neċessarja sabiex nilħaq livelli aħjar milli għandi. Sfortunatament qed naraw ħafna organizzazzjonijiet sportivi li jikkonċentraw fuq dawk li jirnexxu mill-ewwel u jħallu barra ċerti programmi li joffru sfidi partikolari. Dan ifisser li diversi persuni, l-iktar dawk b’diżabilità jew b’xi kundizzjoni oħra qed jibqgħu barra.

PHILIP GRUPPETTA -

Champion nazzjonali fit-ten-pin bowling ta’ taħt it-23 sena u li minkejja li għandu l-kundizzjoni tal-Attention Deficit Hyperactivity Disorder - ADHD, kontinwament jikseb bosta suċċessi fl-isport li huwa jipprattika tant li huwa meqjus bħala wieħed mill-aqwa bowlers f’pajjiżna.

Kif jirnexxilek tlaħħaq max-xogħol, mal-istudju u mal-bowling?

Kif bdiet l-imħabba tiegħek lejn it-ten-pin bowling u kif komplejt tevolvi fl-istess sport?

Kollox beda meta Anna Calleja, li hija d-direttriċi nazzjonali ta’ Special Olympics Malta kienet attendiet għal-laqgħa tal-ADHD Support Group sabiex tagħmel taħdita magħhom. Jien flimkien mal-ġenituri tiegħi konna interessati u wara xi żmien ġejna kkuntattjati sabiex nissieħbu ma’ Special Olympics Malta. Dak iż-żmien kelli 11-il sena u għall-bidu kont nipprattika mhux biss il-bowling iżda wkoll il-futbol. Minkejja kollox aktar tard il-kowċis ta’ Special

Olympics Bowling Anna Farrugia u Giancarlo Tolu flimkien mal-istess Anna Calleja raw potenzjal fija u qalu lill-ġenituri li għandi nkompli nikkonċentra f ’din il-logħba minħabba li stajt nikseb aktar suċċess fiha. Bdejt inżid it-taħriġ gradwalment u issa nista’ ngħid li nipprattika l-bowling kuljum.

Xi jfisser għalik li int iċ-Champion ta’ taħt it-23 sena ta’ Malta tal-Bowling?

Ifisser ħafna għalija. Peress li għandi l-kundizzjoni tal-ADHD ifisser li t-taħriġ kien iktar diffiċli għalija u minn hawn nixtieq nirringrazzja lill-kowċis ta’ Spe-

cial Olympics Anna Farrugia, Giancarlo Tolu u Mark Spiteri għad-dedikazzjoni u l-paċenzja li ħadu bija f ’dawn l-aħħar snin anke meta kont għaddej minn żmien diffiċli. Dawn huma kowċis li għallmuni li minkejja l-kundizzjoni li għandi, din mhux se twaqqafni milli nilħaq livelli għolja f ’dan l-isport. Dan huwa s-sitt kampjonat nazzjonali ta’ taħt it-23 sena li qed nieħu sehem fih u qabel dan kont irbaħt il-kategorija nazzjonali ta’ taħt is-16-il sena. Nista’ ngħid li l-bowling huwa ħajti u għalhekk anke li rbaħt il-kategorija ta’ taħt it-23 sena għenitni sabiex negħleb xi problemi li għaddejt minnhom.

Ma nistax ninsa nirringrazzja anke lil Rick Vogelesang u Sue Abela li huma l-kowċis preżenti tiegħi.

X’tikkummenta fuq Special Olympics Malta?

Special Olympics Malta huma t-tieni familja tiegħi. Huma tawni ħajja aħjar u ħafna opportunitajiet mhux biss fejn għandu x’jaqsam l-isport iżda lil hinn minn hekk minħabba li għenuni nagħmel ħbieb ġodda. Huma għamlu differenza kbira f ’ħajti minħabba li fetħuli l-bibien beraħ għal aktar opportunitajiet. Ma nixbax nirringrazzja lis-Sinjorina Anna Calleja li kienet dejjem hemm għas-sapport u għenitni f ’kulma kelli bżonn.

Il-kowċis kollha ta’ Special Olympics Malta huma dedikati immens.

X’tikkummenta fuq il-fatt li rnexxielek tikseb tant suċċess fil-bowling għalkemm għandek diżabilità?

Dan kollu joffri sfidi kbar u wieħed għandu jagħmel ħafna sagrifiċċji. Bejn ix-xogħol proprja tiegħi u t-taħriġ ftit jifdalli ħin liberu.

Ommi tgħinni ħafna minħabba li twassalni kull fejn ikolli bżonn immur. Nemmen li aktar skejjel u postijiet tax-xogħol għandhom jgħinu iktar sabiex studenti u ħaddiema fi ħdanhom jipprattikaw l-isport.

X’inhuma l-unuri prinċipali li rbaħt fil-bowling kemm personali kif ukoll mat-tim li tikkompeti miegħu u anki mat-tim nazzjonali?

Kollox beda fl-2007 meta fl-ewwel snin tiegħi fil-bowling ipparteċipajt ma’ Special Olympics Malta fil-logħob dinji li saru fiċ-Ċina.

Hemmhekk irnexxieli nirbaħ il-midalja tal-fidda fis-singles taħt is-16-il sena filwaqt li ġejna wkoll it-tieni mat-tim fejn ukoll irbaħna midalja oħra tal-fidda.

Fis-sena 2008 bdejt nilgħab fit-tieni diviżjoni tal-kampjonat nazzjonali fl-età tenera ta’ 12-il sena. Sena wara rnexxieli nirbaħ il-kampjonati nazzjonali ta’ taħt is16-il sena filwaqt li fis-sena 2011 ħadt sehem fi Special Olympic World Summer Games li kienu saru f ’Ateni fil-Greċja. Dakinhar kont irbaħt il-midalja tad-deheb fil-kategorija ta’ taħt is-16-il sena.

Fl-2012 kont irbaħt il-league nazzjonali ma’ Ramis.

Nirringrazzja ’l-Bambin is-suċċessi baqgħu ġejjin u fl2013 kont irbaħt unur fl-Għażliet Sportivi Persuni B’Diżabilità. Filħames snin ta’ wara ksibt suċċess fil-kampjonat nazzjonali ta’ taħt it23 sena filwaqt li waqqaft rekord nazzjonali.

Fil-fatt fl-2014 ġejt it-tielet fil-kampjonat nazzjonali filwaqt li sena wara mort Los Angeles sabiex nieħu sehem fi Special Olympic World Summer Games.

Irnexxieli nirbaħ il-fidda fis-singles u l-bronż fid-doubles.

X’taħseb li hu s-sigriet tasNinsab kuntent li sibt persuni li suċċess li rnexxielek tikseb

25

03.02.2019

kullhadd.com

fil-bowling?

Il-ġenituri tiegħi huma kollox.

Dawn tawni sapport kbir u flimkien ma’ Special Olympics Malta u s-Sinjorina Anna Calleja dejjem emmnu fija u tawni fiduċja li nista’ nirnexxi fil-bowling. Anke l-kowċis taw il-parti tagħhom. L-imħabba għall-bowling kompliet tikber wara li bdiet meta kelli 11-il sena.

Hemm biżżejjed interess minn tfal u żgħażagħ fil-bowling fil-Gżejjer Maltin?

F’dawn l-aħħar snin rajna żieda kbira ta’ atleti żgħar li ħadu l-bowling bħala sport. Minkejja kollox m’hemmx biżżejjed interess minn żgħażagħ ikbar fl-età u minn oħrajn bejn l-20 u t-30 sena. Naħseb li wasal iż-żmien li jkun hemm iktar impenn sabiex inżidu l-parteċipazzjoni minn dawn il-kategoriji ta’ età u nassiguraw li bowlers promettenti ma jiqfux minn età żgħira iżda jkomplu għaddejjin aktar ’il quddiem fil-parteċipazzjoni tagħhom.

Finanzjarjament huwa diffiċli li wieħed jipprattika l-bowling?

Xi bżonnijiet finanzjarji jinvolvi l-bowling?

Il-bowling mhuwiex sport irħis.

Il-parti finanzjarja ta’ dan l-isport hi ferm iebsa minħabba li trid tixtri boċċi tal-bowling ta’ kwalità iżda dawn jiswew ħafna u ħafna flus. Biss biss kull ballun jiswa €200 imbagħad għandek ukoll iż-żarbun apposta u iktar apparat li jkollok bżonn. Biex tuża l-lane tal-bowling trid tħallas imbagħad għandek il-kowċis biex iħarrġuk u anke sabiex tipparteċipa f ’turnaments. F’Malta għandna biss post wieħed fejn tista’ titħarreġ il-bowling li almenu hu skont l-istandards normali.

wara dan is-suċċess kollu li Irid ikollok il-passjoni f’dan l-isport. F’livelli iktar għolja rnexxielek tikseb f ’daqstant żmien qasir? trid tkun moħħok hemm għax se jiġu mumenti fejn Iva, nixtieq ngħid grazzi kbilis-Sinjorina Anna Calleja mhux kollox se jiġik kif suppost. Biex int tegħleb dawn ra li emmnet fija sa mill-bidu u il-mumenti, trid titgħallem tħobb dan l-isport u tkun lest lill-kowċis l-oħra għad-dedikazzjoni u s-sigħat li qattgħu miegħi tagħmel diversi sagrifiċċji filwaqt li tkompli titħarreġ bl- sabiex jgħinuni nżid il-livell tiegħi. aħjar mod possibbli. Ma nistax ninsa lil Special Olympics Malta li huma t-tieni familja tiegħi għall-inkorraġġiment u s-sapport minn diversi persuni. l-bowling? kien ferm importanti għalija. Din nikseb suċċess fil-kompetizzjoni- Il-ġenituri tiegħi wkoll taw sehkienet se tkun l-aħħar darba li kont jiet tat-ten-pin bowling mat-tim emhom fl-iżvilupp tiegħi f ’din il-logħba minħabba li dejjem Hekk kif in-numru ta’ bowlers se nieħu sehem fih u bis-saħħa tiegħi bl-isem ta’ FINA. iwassluni u jistennewni sakemm Maltin li jipprattikaw dan l-isport t’hekk irnexxieli nirbaħ sitt titli huwa xi ftit limitat, minkejja kol- konsekuttivi.

Għandek xi ħolma partikolari nispiċċa. lox hawn ħafna minnhom li huma li tixtieq li ssir realtà fil-futur Għaddi messaġġ lil dawk ddedikati u kapaċi jilħqu livelli X’inhuma l-pjanijiet tiegħek qrib? it-tfal u / jew żgħażagħ li għoljin tant li kisbu wkoll riżultati għal din is-sena f ’dak li tajbin meta ħadu sehem f ’kom- għandu x’jaqsam ma’ Nixtieq li nkompli nilgħab jixtiequ jagħmlu karriera petizzjonijiet internazzjonali. Biss ten-pin bowling? il-bowling, nirbaħ aktar kompe- fil-bowling. biss wieħed jista’ jsemmi lil Sue tizzjonijiet kemm individwalment Abela li rnexxielha tikseb diversi Issa beħsiebni nżid it-taħriġ tiegħi kif ukoll mat-tim tiegħi. Fl-istess Irid ikollok il-passjoni f ’dan l-issuċċessi barra minn xtutna. sabiex nipprepara għal Special ħin għandi l-objettiv li nkompli port. F’livelli iktar għolja trid tkun Olympics Dinjija li se jsiru f ’Abu nipparteċipa f ’aktar turnaments moħħok hemm għax se jiġu muTaħseb li fil-futur bowler Malti Dhabi f ’Marzu tas-sena d-dieħ- barra minn Malta u forsi jkolli menti fejn mhux kollox se jiġik kif jista’ jaqla’ l-għajxien tiegħu la. Għandi f ’moħħi li nisfida l-opportunità li nitħarreġ u nil- suppost. Biex int tegħleb dawn il-mumenti, trid titgħallem tħobb esklussivament mill-bowling? għall-midalja tad-deheb. Għan- għab barra minn Malta. dan l-isport u tkun lest tagħmel di f ’moħħi wkoll li nieħu sehem diversi sagrifiċċji filwaqt li tkompli Huwa ferm diffiċli iżda nemmen f ’turnaments oħra sabiex ikolli Tixtieq tgħaddi xi titħarreġ bl-aħjar mod possibbli. li mhux impossibbli għalkemm aktar esperjenza. Nixtieq anke li ringrazzjament partikolari naħseb li bowler partikolari jrid imur barra minn Malta biex dan iseħħ.

Fil-preżent irridu nħallsu ħafna flus u l-isponsors huma verament limitati.

U meta kkumparat ma’ barra minn Malta kif tqis ir-riżorsi li fihom tittrenjaw u tilagħbu l-bowling f ’Malta?

F’Malta, l-infrastruttura hija ferm limitata. Għandna biss post wieħed fejn nitħarrġu l-bowling kompetittiv u ħafna mid-drabi hi użata sabiex wieħed imur jilgħab logħba mal-ħbieb. Barra minn Malta hemm ħafna aktar postijiet fejn jiġi pprattikat il-bowling u jsiXi ħwejjeġ jew żarbun jilbes ru turnaments bejn bowlers proil-bowler biex ikun jista’ fessjonali u semi-professjonali. U jipprattika l-bowling b’mod m’hemmx dubju li l-istandard taleffiċjenti? U x’apparat lanes huma aħjar u l-atleti għandikollu jixtri? hom l-opportunità li jilagħbu fuq lanes differenti. Il-postijiet fejn jiġi Il-bowler irid jilbes ħwejjeġ sport- pprattikat dan l-isport huma miżivi. Kif għedtlek diġà ż-żarbun irid muma tajjeb ħafna. ikun apposta minħabba li l-bowler irid jagħmel ċerti movimenti biex Il-bowling kif jgħinek meta jitfa’ l-boċċa toħroġlu tajba. fiżikament kif ukoll psikoloġikament?

Il-midja tippromwovi l-bowling f ’pajjiżna?

Parti mit-taħriġ tiegħi hu li mmur fil-gym u niġri kuljum. Ħafna nies Nemmen li m’hemmx rapprtaġġ ma jistgħux jifhmu li l-bowling biżżejjed għal dan l-isport. Kieku huwa wkoll sport fejn trid tkun jkun hemm iktar naħseb li jiżdie- psikoloġikament tajjeb sabiex tikdu aktar l-atleti fil-bowling. Anke konċentra. Dan kollu għeni sabiex l-istess bowlers ikollhom is-sodis- inkun iktar kunfidenti u nħossni fazzjon li l-midja tapprezza l-isfor- inqas mistħi. zi u l-bravuri sportivi li jagħmlu.

Naf li l-aħħar snin kienu Kif tqis il-livell tal-bowlers importanti ferm għalik.

Maltin meta kkumparat ma’ Għaliex? bowlers internazzjonali?

Taħseb li naqas jew żdied It-turnament li ħadt sehem fih minn meta bdejt tipprattika fil-kategorija ta’ taħt it-23 sena

26

03.02.2019

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ shampoo u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

TISLIBA 262

DORIS BALDACCHINO - MOSTA

18.

19.

1.

Kompli l-qawl: 20.

Għomma

l-ħarifa bard 21,23.

fix-........ (5)

4.

Tkun mimlija 23

b’tiġieġ, laħam 24.

u aktar (4)

7,11. Jista’ jkun

bil-ħbula (4) 9.

Kunjom (3) 10.

Xi ħadd li żgur 1.

mhux leali! (6) 2,6.

12.

Rakkont (6) 3,15.

16,18. Żbozzi? (5) Mimdudin:

Bi 3 Numri 021 036 078 099 150 227 312 313 453 475 487 548 549 570 615 733

739 784 791 856 858 999 B’4 Numri 0729 0831 0840 0953 1067 1466 2682 3028

3830 4005 4342 4406 4629 4979 5074 5642 5658 5823 5954 6036 6124 6320 6477 6586 6672 6817 6860

7130 7540 7559 7654 8275 9392 9716 B’5 Numri 05176 14083 20445 23523 23962 32988 33937

34309 37821 38646 39000 42996 43998 47888 55799 58556 59078 64831 74664 76165 79489 79709 81744 89024

B’6 Numri 007925 019273 132804 245075 308407 467297 535501 559467 582047 583787 654017 659277 686270 702116 819130 821697

851889 861330 884535 915370 B’7 Numri 0830029 2195313 2408193 2737690 3547591 4327937 4470361 4911337 5048749 5089920

5443292 6668003 6862082 7761442 7801304 7832254 8310918 9345323 Bi 8 Numri 11153086 31439304 33977093 74785499

Ara 16 Iġri bl-Ingliż (3) Trid ħafna tisqija (5) Baguettes bil-Malti (7) Ara 21 Waqaf mix-xogħol (5) Weqfin:

Kontra lemin (6) Itaqqab (6) Pajjiż

5.

6.

8.

11.

12,17.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Maradona (9) Kustilja bl-Ingliż (3) Ara 2 Avukat Ingliż (9) Ara 7 Attentat (5) Olaf Farrugia Abdilla (1,1,1) Ħarsu lejja (6) Ara 3 Ara 12 wieqfa Naħla Ingliża (3) Silġ Ingliż (3)

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: 1.Sħana, 4.Sufi, 7,16.Sfuma, 9,23.

Insista, 10.Salami, 12.Bakkar, 18.La, 19.Età, 20.Karat, 21.Harold Robert Taliana (1,1,1), 24.Marsa

Weqfin: 1.Spirtu, 2,5.Assuma, 3.Ass, 6.Ili, 8.Fakkarhom, 11,22.Fatat, 12,21W. Baħri, 13,17.Klamar, 14.Rettur, 15.Patata

27

03.02.2019

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Ilkaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. In-numru huwa indikazzjoni tat-total ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR

Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

28

03.02.2019

kullhadd.com

QERQ BI KSUR UKOLL TAL-LIĠI TAX-XANDIR • INKOMPLU NIŻVELAW IL-ĦADMA TA’ SORSI INFURMATI Il-liġijiet li jirregolaw ix-xandir f ’pajjiżna jitkellmu ċar dwar dak li għamel il-programm Sorsi Infurmati l-ġimgħa li għaddiet u li kien espost fl-aħħar jiem fil-programm Pjazza li jixxandar fuq ONE. Il-liġi titkellem ċar dwar kif mhux permess li fi programm tal-ġrajjiet kurrenti ssir rikostruzzjoni meta m’hemmx prova li din hi xi ħaġa fattwali. Dan kif wara kollox kien ir-rapportaġġ tan-Net dwar il-każ tal-Bank Ċentrali. Rapportaġġ mibni fuq allegazzjonijiet li minn fuqha għaddew bosta ġimgħat u qatt ma kienet ipprovata. Dik li l-Bank Ċentrali spiċċa bejta ta’ politika partiġġjana.

Il-liġi tispeċifika anke meta hu permess li jkun hemm rikostruzzjoni u kif din trid tkun immarkata b’mod ċar.

“Kull tixbiha ta’ xi ġrajja fl-aħbarijiet teliviżivi jew f ’xi aħbar għal għarrieda għandu jkollha miktub ċar taħtha li dak li qed jidher mhux dak li ġara u m’għandux ikun hemm l-iċken dubju li jista’ jinħaseb li hu filmat oriġinali tal-ġrajja,” jgħidu l-liġijiet tax-xandir.

Dak li għamel Joe Mikallef, li n-Net jiddeskrivu bħala ġurnalist investigattiv, kien totalment il-kontra ta’ dan. Tant li qabel beda l-filmat intqal li se jibdew

jintwerew il-provi. Provi ta’ suppost party tal-Bank Ċentrali fejn il-ħaddiema kienu qed jidhru jiżfnu u jiddevertu u tidwi fl-isfond kien hemm l-għajta ta’ Viva l-Labour. Mal-mument li l-preżentatriċi semmiet il-provi telaq dan il-filmat bla kulur u tidwi kellu l-għajta ta’ Viva l-Labour.

Eventwalment irriżulta li l-filmat kien ta’ disco f ’Barċellona u l-għajta ta’ Viva l-Labour kienet ġejja minn filmat tas-sala tal-għadd tal-voti fil-mument li fl-aħħar elezzjoni ġenerali tħabbret ir-rebħa tal-Partit Laburista. Maqbud fuq sieq waħda u għal darb’oħra espost bħala reporter li jibni wħud mill-istejjer tiegħu fuq il-qerq, Joe Mikallef prova jiġġustifika ruħu billi qal li din xi ħaġa li tiġri. Iżda dwar tbagħbis ta’ filmat il-liġi hi ċara ferm iktar minn ħsibijietu.

“B’materjal rikostitwit, wieħed jifhem biss dawk il-każijiet fejn issir drammatizzazzjoni fl-aħbarijiet jew fi programm ta’ ġrajjiet kurrenti li jkunu qegħdin juru b’mod drammattizzat fatti li attwalment ikunu ġraw u mhux xi allegazzjonijiet li xi ħadd qal jew ġrajjiet ipotetiċi,” tkompli tgħid il-liġi.

Joe Mikallef u Net Television qatt ma qalu li dak li kienu qed jagħmlu kien rikostruzzjoni u

meta nqabdu ħarġu jgħidu li se juru l-provi. Iżda, eventwalment ma kellhom ebda prova li ssostni dak li qalu u minflok infexxew f ’attakk isteriku fuq min kixifhom. F’dan il-każ il-preżentatur Karl Stagno Navarra. Kien attakk li konna avżati bih qabel sar minn persuni fl-istamperija li għal darb’oħra ma ħamlux jaraw dak li kien qed jiġri quddiem għajnejhom.

Intant, il-Bank Ċentrali rreaġixxa l-Ġimgħa u ddeskriva dak li sar minn Sorsi Infurmati bħala attentat biex joħloq fir-

da politika bejn l-impjegati talbank. Il-Bank Ċentrali ikkundanna b’mod iebes dak li sar u ċaħad dak imxandar kif ukoll il-ħsieb li prova jmexxi Joe Mikallef li l-bank prova joħloq xi diskriminazzjoni politika.

Intant, Joe Mikallef kellu punt ta’ referenza f ’dan kollu lil ċertu Chris Pace eks impjegat talBank Ċentrali li kien fil-grupp ta’ Tonio Fenech wara l-bidla fil-gvern. Grupp magħruf bħala l-grupp tal-ispjuni fejn nies li suppost kienu jaħdmu fl-interess tal-istat kienu qed jaħdmu

fl-interess tal-Partit Nazzjonalista u l-Eks Ministru tal-Finanzi.

Meta Pace u oħrajn fl-NSO u l-MFSA nqabdu jabbużaw mill-pożizzjoni tagħhom u jikkonfoffaw kontra l-Gvern kienu ħarġu jiddefendu ruħhom.

Dan minkejja li għemilhom kien immarkat iswed fuq l-abjad f ’emails li kienu żvelati. Eventwalment Pace qabbad lil Andrew Borg Cardona jiddefendih.

Ara wkoll l-Editorjal u l-Karikatura f ’paġna 17