Kullhadd 02.03.2014

www.kullhadd.com

InTErvISTA MAL-

KAnDIDAT cHArLOn GOUDEr

Il-Óadd 2 ta’ Marzu, 2014 Óar©a Nru 1,077

Ara pa©ni 6 u 7

Prezz ›0.80

“M’HEMMX InDIKATUr WIEÓED nEGATTIv”

JISTEnBAÓ LEJLET L-ELEZZJOnI

PoΩizzjoni ta’ Kap tal-Lo©istika fil-Kunsill Malti g˙all-Isport timtela’ qabel l-elezzjoni ©enerali li g˙addiet minn persuna viçin tal-eks-Segretarju Parlamentari Clyde Puli. Din il-poΩizzjoni kienet ilha vakanti sa minn Diçembru tas-sena 2011.

Ara pa©na 2

MIJIET TA’ ELUF FI DJUn

Dwar ir-rapport ta’ tbassir g˙al Malta li l-Kummissjoni Ewropea ppubblikat din il-©img˙a, l-ekonomista veteran Karm Farrugia qal lil din il-gazzetta li dan ir-rapport ma kellux indikatur wie˙ed negattiv, u li din hija xi ˙a©a rari ferm. “Nasal biex ng˙id li hu kwaΩi impossibbli li l-Unjoni Ewropea tag˙ti rapport daqshekk favorevoli fuq xi pajjiΩ membru tag˙ha,” stqarr Farrugia.

Din il-gazzetta ˙adet ukoll ir-reazzjoni tal-ekonomista Dr Gordon Cordina, li tkellem dwar limportanza ta’ uΩu a˙jar mir-riΩorsi umani fid-dinja tax-xog˙ol, u s-sitwazzjoni delikata tat-tnaqqis tad-defiçit.

Meta f’Marzu li g˙adda ©ie elett g˙all-ewwel darba Kunsill Lokali b’ma©©oranza Laburista f’Birkirkara, dan sab ma’ wiççu mijiet ta’ eluf fi djun ma’ diversi entitajiet pubbliçi u anke privati.

Dettalji ta’ parti minn dan id-dejn ˙ar©u din il-©img˙a filParlament. JirriΩulta li l-Kunsill preçedenti ta’ Birkirkara akkumula xejn inqas minn nofs miljun ewro dejn mal-Enemalta, ilWasteServ u kuntratturi tal-©bir tal-iskart u l-knis.

Ara pa©na 5

Ara pa©na 3

JISSOKTA L-KArnIvAL 2014 Bl-attività nazzjonali tirritorna fil-qalba tal-Belt wara nuqqas ta’ bosta snin, g˙all-ewwel darba wara 40 sena, l-attivitajiet prinçipali ser isiru fi Pjazza San Ìor©.

Din is-sena l-Karnival ©ab diversi tradizzjonijiet mieg˙u li kienu ntilfu, b˙alma hija l-Qarçilla.

G˙all-ewwel darba wkoll, il-Karnival baqa’ g˙addej tul il-lejl bejn il-Ìimg˙a u s-Sibt.

Minkejja li kien hemm xi ˙albiet tax-xita, dawn ma rnexxilhomx jirrovinaw l-attivitajiet.

Din is-sena ser tin˙ass bla dubju t-telfa ta’ Chalie Axisa, ‘il-Landa’, li g˙al bosta snin kien kummissjonat ja˙dem il-Karru tar-Re talKarnival. Din is-sena l-karru n˙adem minn uliedu u tim ta’ 25 persuna, li ddedikaw ilkarru g˙alih.

Ara pa©na 4

02

Lokali

02.03.2014

kariGa vakanti timtela’ on track minkejja l-intoppi lejlet l-elezzjoni

“

il-KMS Se jKun qed inaqqaS l-iÛbilanÇ bin-nofS Sal-aÓÓar taS-Sena

“

Uffiçjal tas-Servizz Pubbliku viçin tal-eks-Segretarju Parlamentari taΩ-Ûg˙aΩag˙ u Sports Clyde Puli, ˙a l-post ta’ Kap tal-Lo©istika fil-Kunsill Malti g˙all-Isport, proprju lejlet l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali, fit-8 ta’ Marzu 2013.

Il-poΩizzjoni ta’ Kap talLo©istika kien ilu vakanti sa mit-22 ta’ Diçembru 2011.

Dan tixhdu l-ittra li kisbet ilgazzetta KullÓadd fejn turi li kien se jkun hemm dan iççaqliq; çaqliq li kellu jid˙ol fis-se˙˙ b’mod immedjat fil11 ta’ Marzu.

Intant, b’reazzjoni g˙allartiklu li kien ippubblikat fuq inewsmalta.com, fejn ©ie Ωvelat li matul is-sena 2013 fil-KMS kien hemm Ωbilanç ta’ €1.8 miljun, Clyde Puli deher li ˙adha bi kbira li xi w˙ud mill-˙addiema li kien hemm fil-KMS ©ew trasferiti f’dipartimenti o˙rajn talGvern. Dan deher f’kummenti li ˙alla fuq is-sit soçjali ta’ Facebook.

B’reazzjoni g˙al din il-kritika, iç-Chairman tal-KMS Luciano Busuttil qal li wa˙da mir-ra©unijiet li wasslet g˙al dan l-iΩbilanç kienet l-ispiΩa Ωejda fuq pagi, li tla˙˙aq issomma ta’ €648,000 kull sena, hekk kif Ωvelat f’rapport tal-Management Efficiency Unit. Dawn il-pagi, skont Busuttil, ma setg˙ux ikomplu ji©u m˙allsa u allura xi w˙ud mill-˙addiema ©ew trasferiti f’dipartimenti o˙rajn, fejn setg˙u ji©u utilizzati a˙jar.

“Filwaqt li dawn il-˙addiema ma tilfux xog˙olhom, il-KMS se tkun qed tiffranka €250,000 fis-sena f’pagi, perkaççi u sahra,” qal Busuttil. Bil-miΩuri ta’ tnaqqis fl-ispejjeΩ, il-KMS se jkun qed inaqqas l-iΩbilanç bin-nofs sal-a˙˙ar tas-sena.

Ir-ro˙s fit-tariffi tad-dawl ser jibda dax-xahar kif kien ippjanat. Madankollu, il-Maltin u lG˙awdxin mhumiex ser jirçievu l-kontijiet tag˙hom fl-istess ˙in. Din ma kinitx deçiΩjoni tal-Gvern preΩenti, imma konsegwenza l-wirt ta’ pjannar baΩwi li ˙alla warajh Gvern Nazzjonalista.

Kif jaf kul˙add, wara lweg˙di ambizzjuΩi ta’ servizz modern u effiçjenti li saru millMinistru g˙all-Infrastruttura, Trasport u Komunikazzjoni ta’ dak iΩ-Ωmien, Austin Gatt, irrealtà tal-fatti tat biss dewmien u konfuΩjoni lill-klijenti talAutomated Revenue Management Services (ARMS).

L-istruttura nofs le˙ja li ˙alla warajh dan il-Ministru kienet riΩultat tal-fatt li ma ˙ari©x b’sistema g˙all-immani©©jar tal-kontijiet li tifla˙ tipproçessa iktar minn 6,000 kont kuljum.

Dan il-fjask se˙˙ minkejja li ©ew investiti xejn inqas minn €70 miljun biex ji©u installati lismart meters il-©odda li kellhom jag˙mlu parti minn sistema informatika integrata illi toffri kontijiet dettaljati u fil˙in. Minn dan xejn ma rajna.

Anzi, ta˙t Gvern Nazzjonalista l-kontjiet tad-dawl saru qishom giljottina mdendla fuq ras ilMaltin li baqg˙u ma jafux meta ©ej il-kont li jmiss u g˙alfejn ©iehom daqshekk g˙oli.

Servizz ÓoliStiku GÓall-vittmi ta’ abbuÛ Ilbiera˙ filg˙odu l-Ministru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali Marie-Louise Coleiro Preca, flimkien mal-Ministru g˙as-Sa˙˙a Godfrey Farrugia, nedew is-Sexual Assault Response Team (SART).

Dan it-tim se jibda joffri servizz ˙olistiku ta˙t saqaf wie˙ed lill-vittmi ta’ abbuΩ sesswali permezz ta’ professjonisti li jkunu on-call g˙al 24 sieg˙a kuljum u li se jkunu qeg˙din joperaw millUffiççju tas-SART fl-Isptar Mater Dei. Is-servizzi jinkludu dak ta’ tabib, infermier, social worker , pulizija, psikologu u counsellor.

Il-Ministru Marie-Louise Coleiro Preca spjegat kif ittwaqqif tas-SART sar wara li l-Gvern ivvota s-somma ta’ €40,000 permezz ta’ publicsocial partnership malg˙aqda mhux governattiva Victim Support Malta.

Hija qalet ukoll li fil-passat

il-vittmi ta’ abbuΩ sesswali kienu jing˙ataw servizz ming˙and diversi professjonisti li joperaw minn bnadi differenti. Dan kien jikkawΩa sitwazzjoni pjuttost diffiçli g˙all-vittma.

Il-Ministru spjegat li l-vittma tista’ tibqa’ ççempel jew fuq is-supportline 179 jew inkella tirrikorri fl-G˙ases tal-Pulizija f’kaΩ ta’ abbuΩ sesswali fejn dawn jirreferu lill-vittma lisSART. Fl-intervent tieg˙u, ilMinistru g˙as-Sa˙˙a Dr Godfrey Farrugia qal li ttwaqqif tas-SART huwa abbinat mal-istrate©ija talqasam tas-sa˙˙a, is-Sexual Health Strategy. Il-Ministru Farrugia esprima wkoll ilfehma li hemm bΩonn ikun hemm ukoll aktar g˙arfien dwar sexual harrassment fuq il-postijiet tax-xog˙ol, b˙al f’postijiet o˙ra li forsi ma tantx jissemmew.

Lokali

02.03.2014

03

ÇERTIFIKAT GÓALL-EKONOMIJA MALTIJA KITBA TA’ RITIANNE AGIUS

“Bis-sa˙˙a tal-IIP, ittkabbir wara l-2015 jaqbeΩ il-25%” L-ekonomista Karm Farrugia

Dwar ir-rapport ta’ tbassir xitwi g˙al Malta li ˙are© millKummissjoni Ewropea din il©img˙a, l-ekonomista Karm Farrugia kellu kliem ta’ tif˙ir g˙all-˙idma tal-Gvern Malti li wasslet biex il-Kummissjoni to˙ro© rapport daqstant poΩittiv dwar pajjiΩna.

“Nasal biex ng˙id li hu kwaΩi impossibbli li l-Unjoni Ewropea tasal biex tag˙ti rapport daqshekk favorevoli fuq xi pajjiΩ membru tag˙ha, kif g˙amlet ma’ Malta. Speçjalment meta dan il-pajjiΩ ikun ukoll fiΩÛona Ewro, mimlija problemi li g˙adha tiffaççja sal-lum,” stqarr Farrugia. Ûied jg˙id li meta taqra dak li qalet l-istess UE dwar il-membri l-o˙ra, malajr tinteba˙ g˙aliex Malta g˙andha biex tifta˙ar bissuççess ekonomiku li rnexxielha tikseb f’inqas minn sena wa˙da. U dan meta lOppoΩizzjoni, meta kienet filGvern, bassret pubblikament li Gvern Laburista kien se jkollu, f’temp ta’ ftit xhur, jirrikorri g˙all-fondi tat-troika (IMF, ECB u EU) biex, b˙al Çipru, jissellef mijiet ta’ miljuni ta’ ewro ˙alli jevita falliment.

“Fir-rapport m’hemmx indikatur wie˙ed negattiv. Óa©a rari ferm,” jis˙aq Farrugia.

Jg˙id li sa˙ansitra anke meta lUE ©iet biex tbassar ir-riskji li j©orr mieg˙u xenarju makroekonomiku, waslet biex tg˙id biss li l-poΩittiv jibbilançja lin-negattiv.

Malta minn ta’ fuq nett fit-tkabbir Dwar it-tkabbir ekonomiku, Karm Farrugia jg˙id li dak li kien biss 0.9% fl-2012, aktar milli rdoppja fl-2013. Din issena u fl-2015 ser ukoll ikompli jizdied xi ftit g˙al 2.1% – rata ferm og˙la mill-medja Ewropea u minn ta’ fuq nett fil-lista talpajjiΩi kollha fl-EU. “Jien inbassar li r-rata tag˙na tat-tkabbir ser tkun ’il fuq minn 3% fl-2015, meta nkunu bdejna n˙ossu leffett tal-Programm ta’ Çittadinanza b’Investiment (IIP),” jistqarr Farrugia.

Fuq l-investiment ekonomiku Farrugia jg˙id li ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti kien jinkwieta meta jilma˙ tnaqqis konsiderevoli minn sena g˙all-o˙ra biex il-Gvern iserra˙ ftit iddefiçit, fejn fl-2010 kien hemm tnaqqis ta’ 15.8%, li Ωdied g˙al 21.5% fl-2011, u naqas g˙al 4.4% fl-2012.

“Dawn kienu snin wara li g˙addiet ir-riçessjoni, u meta lekonomija tag˙na kienet qed tikber, u allura wie˙ed kien jistenna wkoll tkabbir fl-investiment, iΩda minflok kellna tnaqqis. Dan it-tnaqqis tkompla fl-2013, iΩda kien biss ta’ 2%.

Hu mistenni li f’din is-sena rrota ddur g˙all-posittiv ta’ 1.3%, u 1.8% g˙as-sena 2015,” jg˙id Farrugia. “Jien inbassar li, bissa˙˙a tal-IIP, it-tkabbir wara l2015 jaqbeΩ il-25%. M’iniex nesa©era.”

QabΩa ©mielha fit-tnaqqis tad-defiçit Farrugia jispjega li dak li la˙aq 3.3% tal-Prodott Domestiku Gross (PDG) fl-2012, niΩel g˙al 3% fl-2013, u ser ikompli jinΩel g˙al 2.7% din is-sena u ddie˙la. Id-defiçit ‘strutturali’ (ming˙ajr ˙las ta’ interessi fuq djun tal-Gvern) li fl-2012 ˙Ωien b’nofs punt perçentwali, ittejjeb b’0.7 fl-2013. “QabΩa ©mielha.

U ser ikompli jitjieb din issena,” jirrimarka Farrugia.

IΩid jg˙id li sakemm nibqg˙u b’defiçit fil-ba©it tal-Gvern, iddejn nazzjonali jibqa’ jiΩdied.

G˙alhekk, però, aktar importanti li nkejluh mal-PDG. Bejn l-

2010 u l-2012 dan Ωdied minn 66.7% g˙al 69.3%, g˙al 71.1%, ji©ifieri 4.4%; kwaΩi medja ta’ 1.5% fis-sena.

“Fl-2013 iΩ-Ωieda kienet biss ta’ 0.9%. Din is-sena se tkun 0.4%.

Is-sena d-die˙la, flok Ωieda, lUE qed tbassar tnaqqis ta’ 0.9%, g˙al 71.5%. Dan progress notevoli,” jistaqrr Farrugia.

Fuq l-g˙oli tal-˙ajja, Farrugia jg˙id li dan irnexxielna nnaqsuh g˙al madwar 1% fl-2013, bla biΩa’ li jista’ jwassal g˙al dik li tissejja˙ ‘diflazzjoni’ u li twerwer l-ekonomisti ferm aktar minn inflazzjoni g˙olja.

G˙alkemm f’dak li g˙andu x’jaqsam ma’ prezzijiet fis-swieq barranin, iç-çifra x’aktarx li titla’ g˙al 1.9%; din tkun il-medja flUE.

“Huwa importanti li jkollna dejjem iktar nisa fid-dinja taxxog˙ol”

Tbassir ta’ 25,000 impjieg ©did

Mistoqsi xi jfisser g˙all-ekonomija l-fatt li iktar nisa u anzjani qed ja˙dmu, Dr Cordina jg˙id li, lekonomiji kollha tad-dinja Ωviluppata, g˙addew l-a˙˙ar 40 sena jinkwetaw dwar il-fatt li, min˙abba li n-nies qed jg˙ixu iktar fit-tul, l-ispiΩa tal-pensjonijiet u tal-kura tas-sa˙˙a se tog˙la iktar minn dak li l-pajjiΩ jifla˙ i˙allas.

“Dan id-diΩastru, però, ©ie fuqna kwaΩi g˙ax ridnieh,” jg˙id Dr Cordina. “Ma jag˙milx sens li hekk kif il-bniedem jibqa’ b’sa˙˙tu g˙al tul ta’ Ωmien iktar, dan xorta jieqaf mix-xog˙ol flistess età b˙al qabel.” Mill-banda l-o˙ra hemm riskju li, g˙al xi Ωmien, filwaqt li jkun hemm iktar ˙addiema anzjani fid-dinja tax-xog˙ol, jiΩdied il-qg˙ad fost dawk iΩg˙ar, speçjalment jekk il˙iliet tag˙hom ma jkunux biΩzejjed biex isibu xog˙ol ta’ kwalità tajba g˙al Ωmien dejjiemi.

Farrugia jg˙id li l-˙olqien talimpjiegi huwa appuntu fejn lOppoΩizzjoni dejjem tikkritika lill-Gvern; liema kritika hija bla baΩi. Jistqarr li, ironikament, lisforzi li qed isiru biex jiΩdiedu l-impjiegi qed i˙ajru aktar nies jid˙lu fis-suq tax-xoghol billi jirre©istraw mal-ETC, u din xi ˙a©a tajba.

“Il-persenta©© tal-popolazzjoni li ja˙dmu dejjem Ωdiedet mill2010 sal-lum b’madwar 2.4% kull sena. U skont il-UE se tkompli tiΩdied bi 2.2% din issena u 2% d-die˙la. Minkejja dan, u l-aktar billi aktar nisa u pensjonanti qed jid˙lu fis-suq tax-xog˙ol, ir-rata tal-qg˙ad ma tridx tiççaqlaq minn madwar 6.5%. Dis-sena u ta’ warajha ser ikompli jitjieb in-numru ta’ nies ja˙dmu bi 2.4%, li huwa a˙jar mill-medja fil-UE,” jg˙id Farrugia.

IΩid, però, li hemm Ωew© fatturi li jistg˙u jirrendu xenarju a˙jar mit-tbassir tal-UE, li huma r-ro˙s fil-prezz tal-elettriku li jista’ jattira aktar investiment, u l-iskema tal-IIP, li Ωgur ser to˙loq ˙afna postijiet taxxog˙ol wara l-2015. “Hu kkalkolat li dawn jistg˙u potenzjalment ila˙˙qu 25,000 fis-sena g˙al tiett snin konsekuttivi,” jg˙id l-ekonomista Karm Farrugia.

4 DAY ROME TOUR

CANONISATION OF POPE JOHN XXIII & POPE JOHN PAUL II

L-ekonomista Gordon Cordina

jsiru diversi inizjattivi biex jg˙inu lil kul˙add, nisa u r©iel, ila˙˙qu a˙jar mal-˙ajja tax-xog˙ol, kif ukoll dik tal-familja.

“Nemmen li baqa’ iktar xi jsir, speçjalment fil-qasam tal-flessibbiltà fil-˙inijiet u f’arran©amenti o˙ra g˙ax-xog˙ol,” jg˙id Cordina.

IΩid li dan g˙andu mnejn jiswa l-flus lill-pajjiΩ g˙al xi Ωmien, imma mbag˙ad m’hemm xejn a˙jar mill-investiment fin-nies sabiex dawn ikunu jistg˙u ja˙dmu a˙jar.

Dan g˙andu jkun ukoll mod tajjeb kif nuΩaw il-fondi millUnjoni Europea fis-snin li ©ejjin.

Importanti l-mod ta’ kif innaqqsu d-defiçit

Saru diversi inizjattivi biex jg˙inu lil kul˙add Dr Cordina jg˙id li huwa importanti li jkollna dejjem iktar nisa fid-dinja tax-xog˙ol.

“F’pajjiΩna, fejn ng˙idu u nemmnu li l-˙addiema huma l-aqwa riΩorsa li g˙andna, x’sens jag˙mel li jkollok nofs minn din ir-riΩorsa li mhux qieg˙da tuΩa ttalenti tag˙ha bl-a˙jar mod?” jistaqsi Cordina.

Jg˙id li saru u qed ikomplu

Dr Cordina jg˙id li jitnaqqas iddefiçit, b˙alma fil-fatt qed isir, hija ˙a©a tajba, g˙ax dan huwa sinjal lill-investituri illi x’aktarx pajjiΩna mhux se jkollu bΩonn iΩid taxxi, u li g˙andu çans a˙jar biex ila˙˙aq mal-isfidi tal-pensjonijiet u l-ispiΩa tas-sa˙˙a filfutur.

IΩid jg˙id li wie˙ed irid joqg˙od attent g˙all-mod ta’ kif jitnaqqas id-defiçit g˙ax dan huwa importanti daqs, jew iktar, mit-tnaqqis innisfu.

“Importanti li dan it-tnaqqis ma ji©ix b’mod illi jonqos l-investiment f’attivitajiet produttivi li fla˙˙ar mill-a˙˙ar iridu j©ibu ttkabbir u l-impjiegi fil-futur.

Tajjeb li d-defiçit jonqos billi titnaqqas l-spiΩa fil-˙ela, billi kul˙add i˙allas it-taxxi b’mod ©ust, u b’inizjattivi li j©ibu iktar investiment, u qlig˙ g˙all-pajjiΩ.

B’qatra pajjiΩna kapaçi jfur Cordina jtemm jg˙id li lekonomija tag˙na tiddependi fuq x’inhu ji©ri barra, min˙abba li nesportaw ˙afna milli nipproduçu. Imma mhux biss, g˙ax ˙afna drabi, b’qatra pajjiΩna jfur.

“G˙alhekk importanti li mhux biss insostnu l-hekk imsej˙a ekonomija ©dida, imma anke dik iktar tradizzjonali, b˙alma huma t-turiΩmu u l-manifattura, g˙ax dawn g˙adhom mifruxin sew fl-ekonomija tag˙na, u fuqhom jiddependu ˙afna impjiegi.”

FROM

€349 P P

OUR PACKAGE INCLUDES: Return flights to Rome, 3 nights’ in 4* accommodation, Daily Breakfast, Airline taxes & charges, Experienced ROCS Travel Tour Manager Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com Rates are per person and include return flights accommodation as stated and airline taxes and charges. Prices may vary without notice. For a full list of the ROCS Travel Terms and Conditions please visit http://www.rocsgrp.com/terms-and-conditions/

04

Lokali

02.03.2014

IKOMPLI R-RENJU TAL-BLUHA Fost id-diversi attivitajiet, ballijiet u festini li nsibu fi r˙ula b˙al Óal G˙axaq, ÓaΩ-Ûabbar, l-Imqabba u o˙rajn, li ji©u organizzati minn diversi g˙aqdiet u soçjetajiet f’pajjiΩna, bla dubju l-attività nazzjonali ti©bed folol kbar ta’ nies.

Il-Karnival i©ib mieg˙u diversi tradizzjonijiet u snajja’, li forsi ftit huma dawk li japprezzawhom. Il-preparazzjoni g˙al dawn il-jiem tie˙u sena s˙i˙a: mill-ippjanar g˙all-˙idma f’dawk li huma karrijiet u kostumi, sal-organizzazzjoni. Insibu diversi parteçipanti li jiddedikaw il-˙in tag˙hom g˙all-Karnival. ALAN SALIBA tkellem ma’ w˙ud mill-partecipanti tal-karnival, li g˙o©obhom jaqsmu l-˙idma u l-esperjenzi tag˙hom ma’ din il-gazzetta.

IL-KARNIVAL F’GÓAWDEX

TAL-BANDA CARNIVAL TROUPE

Il-Karnival tan-Nadur, f’G˙awdex, bla dubju huwa mag˙ruf ma’ bosta g˙all-ispontanjetà tieg˙u. Din is-sena ç-çelebrazzjonijiet tal-Karnival Organizzat fin-Nadur fet˙u l-Óadd li g˙adda, fil-pjazza tan-Nadur. F’din l-attività ˙adu sehem diversi kumpaniji taΩ-Ωfin Nadurin u Maltin, kumpaniji ‘hilarious’, karrijiet, maskeruni, il-kukkanja g˙at-tfal u g˙all-kbar, u ssehem tal-Banda Mnarja tan-Nadur. Dawn iç-çelebrazzjonijiet, flimkien ma’ dawk fix-Xag˙ra, komplew minn nhar il-Ìimg˙a li g˙adda u jintemmu nhar it-Tlieta.

Tal-Banda Carnival Troupe hija kumpanija tal-Karnival f’Kategorija A, immexxija minn Charles Briffa u Carlo Olivari Demanuele. Din il-kumpanija taf il-bidu tag˙ha fl-1996.

Bdew jie˙du sehem b˙ala kumpanija bil-karru, Ωifna u kostum, u maΩ-Ωmien bdew jie˙du sehem b’karru trijonfali biss minn Kategorija Ç, g˙al B u A. Is-suççess tag˙hom,kien bla˙˙ar karru trijonfali li ˙admu, bl-isem ta’ Allgretto, fl-2009, li kklassifikar fl-ewwel post. Minn hemm re©g˙u bdew jikkompetu b˙ala kumpanija li tinkludi l-karru, Ωifna u kostum.

Din is-sena Tal-Banda qed jippreΩentaw it-tema ‘Mal-Lejl ilMelodija, g˙aΩ-Ûfin u l-Fantasija’. Din it-tema titratta l-belt romantika ta’ Pari©i, bis-sabi˙ u l-ikrah tag˙ha kkumbinati flimkien fil-kostum, Ωifna u anke l-karru. L-umoriΩmu jispikka ftit mhux ˙aΩin, hekk kif ser naraw xi Ωeffiena jinΩg˙u parti mill-kostum, biex juru l-istili differenti taΩ-Ωfin f’Pari©i u kif ukoll ser naraw grupp ta’ Ωeffiena rgiel jiΩfnu ma’ muΩika originali, fuq stil can-can. “Ódimna g˙an-nies, u rridu lin-nies jie˙du pjaçir jaraw dak li ppreparajna g˙alihom tul din issena,” temm jg˙idilna Carlo Olivari Demanuele.

Ritratt: NADIA SAID

JURGEN BEZZINA Ta’ età Ωg˙ira, Jurgen kien di©à mi©bud lejn il-Karnival. Minkejja li ma kien jie˙u sehem mal-ebda kumpanija, zitu kienet t˙itlu xi kostumi u l-©enituri kienu jtellg˙uh il-Belt Valletta biex isegwi latmosfera. Kien jaffaxxina ru˙u jara dik l-arti u kreattività fil-karrijiet u kostumi u, meta kiber ftit ie˙or, missieru kien iniΩΩlu ˙dejn xi m˙aΩen tal-Karnival biex isegwi mill-qrib il-˙idma meta tkun qorbot lejn l-a˙˙ar.

Minn hemm huwa kompla jit˙ajjar g˙al din il-festa ta’ arti u kuluri sakemm, ftit taΩ-Ωmien wara, ©ietu l-opportunità li jibda jg˙in wie˙ed mill-parteçipanti tal-karrijiet. Mis-sena ta’ wara Jurgen beda jg˙in f’iΩjed xog˙ol intensiv fil-karrijiet, kif ukoll beda jg˙in fil-˙jata tal-kostumi. Dan ix-xog˙ol interessah sew lil Jurgen, sakemm, illum il-©urnata, qieg˙ed ja˙dem xog˙ol ta’ ˙jata tal-kostumi sbie˙ li naraw fil-Karnival, mal-Kumpanija Joseph & Friends ta’ Óal Tarxien, kif ukoll b˙ala Ωeffien.

G˙al Jurgen il-Karnival ifisser kreattività u spettaklu. Huwa jawgura lill-parteçipanti kull suççess u jifir˙ilom tas-sagrifiççji kbar li jag˙mlu biex jag˙tu spettaklu lill-Maltin u lit-turisti li jΩuru pajjiΩna f’dawn il-jiem.

ÇIÇÇO CARNIVAL COMPANY Kumpanija mwaqqfa fl-1984 li preΩentament tinsab immexxija minn Norman Hill, mag˙ruf b˙ala ç-Çiçço.

B˙al kull sena, g˙al dawn id-diversi snin, din il-kumpanija qed tipparteçipa fil-Kategorija ta’ Karru Trijonfali Sezzjoni A flimkien ma’ grupp ta’ Ωeffiena, biex jikkumplimentaw l-ispettaklu flimkien mal-karru.

Din is-sena t-tema tal-karru ta’ din il-kumpanija hija ‘PajjiΩ FamuΩ, tal-Qedem LussuΩ’. Dan il-Karru huwa orjentat mal-E©ittu u jinkludi diversi o©©etti marbuta ma’ dan il-pajjiΩ b˙al piramidi, farag˙uni, mummji u sfin©i: kollha ma˙dumin bl-arti tal-kartapesta. L-g˙an huwa li jippruvaw jin©iebu lura dawn il-kulturi tal-pajjiΩ talE©ittu; kulturi li donnom intesew.

LANDA CARNIVAL CREW – IR-RE TAL-KARNIVAL

BANDA MARIJA REÌINA TAL-MARSA

It-tradizzjoni tal-Karru tar-Re tal-Karnival, li jifta˙ kull sfilata tal-Karnival, din is-sena ser ikollu sinjifikat emozzjonanti ˙afna g˙ad-dilettanti kollha, g˙aliex se jkun qed ifakkar il-memorja ta’ Chalie Axisa, ‘il-Landa’, li ˙adem ilKarru tar-Re tal-Karnival kull sena g˙al tmintax-il sena.

Chalie ˙alla din id-dinja f’inçident, ftit xhur ilu waqt li kien fuq il-post tax-xog˙ol. Il-Karru tar-Re tal-Karnival, din is-sena n˙adem minn ulied Chalie flimkien ma’ tim ta’ ˙amsa u g˙oxrin persuna o˙ra. Dan ix-xog˙ol ©ie ddedikat lilu u ser juri imma©ni tieg˙u ji©i ppreΩentat ilfjuri mir-Re tal-Karnival stess. Ir-Re jidher liebes çurket bil-kliem DAD, simili g˙al dak li wlied Chalie kienu taw lil missierhom.

Din il-banda, li ©iet imwaqqfa fl1977, hija l-uniku banda bi stil tradizzjonali li baqg˙et tie˙u sehem fil-Karnival, sa mill-2011. Óadet sehem b’daqq ta’ marçi brijuΩi u karnivaleski lbiera˙ filg˙odu u filg˙axija, kif ukoll ser tie˙u sehem nhar it-Tlieta filg˙odu.

Il-bandisti jilbsu kostum attraenti li kull sena jkun b’tema differenti. Din is-sena ma jonqosx li jiΩΩanΩan kostum ©did ikkulurit, u kif ukoll ser jiΩΩanΩnu diversi marçi karnivaleski ©odda, fosthom mir-repertorju Malti.

Dan is-sehem tal-banda jkun possibbli grazzi g˙all-˙idma volontarja tal-kumitat.

BRIAN BONNICI “Il-Karnival huwa ˙ajti u ng˙ix g˙alih. Anzi nistqarr li l-Karnival ˙adli kollox u tani kollox,” qalilna Brian Bonnici.

Il-©ibda u l-im˙abba g˙all-Karnival kompliet tiΩviluppa fi Brian maΩ-Ωmien. Tant beda jie˙u bis-serjetà l-arti, li mar jistudja l-Iskola tal-Arti u l-Art & Design Centre tal-Belt. Minn hemm wasal biex jarma g˙al rasu u pparteçipa fil-Karnival b’sett maskeruni, u ©ie fl-ewwel post. Wara kompla bil-karrijiet trijonfali, kumpaniji taΩΩfin g˙aΩ-Ωg˙ar u tal-kbar bil-karru. Issa re©a’ rritorna fil-Kategorija tal-Karrijiet Trijonfali bil-kumpanija bl-isem ta’ ArtiKarta.

Il-Karnival lil Brian tah bosta esperjenzi barra l-pajjiΩ, fostom fi Crema, Busseto, Acireali u Viareggio fl-Italja; f’Mulhouse u Colmar fi Franza; u fil-Kroazja, fejn bissa˙˙a t’hekk kellu ç-çans li jiddisinja u ja˙dem karrijiet li sfilaw ru˙hom barra minn xtutna.

Il-Karnival mhux dejjem kien wie˙ed pjaçevoli g˙al Brian. Insemmu l-iΩjed Ωew© episodji riçenti, fejn dawn l-a˙˙ar sentejn, min˙abba l-maltemp, inkisrulu Ωew© karrijiet. Óalef li ma jkomplix ja˙dem, iΩda kien kliem fierag˙ g˙aliex hija ˙a©a impossibbli g˙alih. Il-Karnival iqisu b˙ala r-reli©jon li fuqha jdur kull twemmin u azzjoni.

L-im˙abba li g˙andu Brian g˙all-Karnival ©arra mieg˙u kullimkien. Is-safar li kellu dejjem kien marbut mal-Karnival, u sa˙ansitra fit-tie© xtaq li tindaqq muΩika talKarnival. Brian kien strumentali biex titwaqqaf l-G˙aqda Parteçipanti tal-Karnival.

Lokali

il-maltin fost l-aktar obeÛi

Skont statistiki li tpo©gew fuq il-mejda tal-Parlament millMinistru g˙as-Sa˙˙a Godfrey Farrugia iktar kmieni din il©img˙a, Malta g˙andha d-9 laktar proporzjon ta’ adulti overweight u l-aktar proporzjon g˙oli ta’ adulti obeΩi.

Dan ˙are© minn rapport dwar il-piΩ Ωejjed f’dawk li g˙andhom minn 15-il sena u ’l fuq li g˙andu d-Direttorat g˙all-Informazzjoni dwar isSa˙˙a u r-Riçerka. L-informazzjoni kienet in©abret permezz ta’ st˙arri© Ewropew li jsir darba kull ˙ames snin fuq kampjun rappreΩentattiv talpopolazzjoni li sar fl-2008.

L-istatistika li ©iet ippreΩentati fil-Parlament turi li minn dawk li g˙andhom minn 15-il sena ’l fuq, 36.8% huma overweight filwaqt li 22.9% huma obeΩi. B’hekk, ikkomparati ma’ 16-il Membru tal-Unjoni Ewropea, kif ukoll matTurkija, Malta g˙andha d-9 laktar ammont ta’ adulti overweight u l-aktar proporzjoni g˙oli ta’ adulti obeΩi.

Il-kalkolu tal-Body Mass Index (BMI), ji©ifieri l-analiΩi tal-kundizzjoni fiΩika tal-individwu li jo˙ro© mir-rapport bejn il-piΩ u t-tul tieg˙u, sar permezz tal-informazzjoni mog˙tija mill-parteçipanti nfushom.

Problema anke fost it-tfal Dr Farrugia ppreΩenta wkoll st˙arri© li sar dwar il-BMI fit-

tfal, li kien follow-up Nazzjonali li ©ie mmexxi minn School Health Service f’kollaborazzjoni maç-Child Obesity Surveillance Initiative (COSI) tal-Organizzazzjoni Dinjija g˙as-Sa˙˙a. Dan listudju kejjel il-piΩ u t-tul tattfal fl-età ta’ 7 snin fl-2008 u re©a’ kejjel il-piΩ tag˙hom meta kellhom 9 snin u 11-il sena.

Dan l-istudju sab li l-kundizzjoni fiΩika ta’ dawn it-tfal marret g˙all-ag˙ar meta kibru fejn jid˙ol ir-rapport bejn ittul u l-piΩ tag˙hom. Fl-età ta’ 7 snin, instab li 26.1% tassubien kienu overweight filwaqt li 17.3% kienu obeΩi.

Fost il-bniet instab li 29.6% kienu overweight filwaqt li 13.5% kienu obeΩi.

Meta l-istess grupp ta’ tfal la˙qu l-età ta’ 9 snin, 44.4% tas-subien kienu overweight u 26.4% kienu obeΩi. Fost ilbniet 39.6% kienu overweight u 23% kienu obeΩi. Sal-età ta’ 11-il sena, 50.2% tas-subien kienu overweight filwaqt 43.7% tal-bniet kienu overweight. Fost persuni ta’ din letà kien hemm rata ta’ obeΩità fost is-subien u l-bniet ta’ 27.8% u 20% rispettivament.

Il-Ministru Farrugia spjega li meta wie˙ed iqabbel il-proporzjoni totali ta’ dawn it-tfal overweight u obeΩi ma’ 22 pajjiΩ ie˙or, jirriΩulta li fost issubien Malta ti©i t-tielet wara l-Greçja u Spanja, filwaqt li fost il-bniet Malta ti©i l-˙ames.

mijiet ta’ eluf fi djun EΩatt kif f’Marzu li g˙adda ©ie elett g˙all-ewwel darba Kunsill Lokali b’ma©©oranza Laburista f’Birkirkara, dan sab ma’ wiççu mijiet ta’ eluf fi djun ma’ diversi entitajiet pubbliçi u anke privati.

Dettalji ta’ partijiet minn dan id-dejn ˙ar©u din il-©img˙a filParlament permezz ta’ mistqosijiet mid-Deputat Laburista Silvio Parnis, li staqsa dwar iddejn mal-WasteServ, lEnemalta, il-©bir tal-iskart u lknis fil-lokalità.

Minn twe©ibiet li ta lMinistru Karmenu Vella jirriΩulta li l-Kunsill Nazzjonalista preçedenti, mmexxi minn Michael Fenech Adami, ˙alla kawΩi €300,000 dejn mal-WasteServ. Dawn issa qed ji©u m˙allsa lura bis-

somma ta’ €22,580 kull tliet xhur, b’detriment g˙all-kunsill attwali.

F’dak li huwa ©bir ta’ skart domestiku, ˙are© li l-kuntrattur li kien inkarigat minn dan ix-xog˙ol g˙andu ji©bor kwaΩi €170,000 ming˙and il-Kunsill.

Il-Kunsill huwa midjun ukoll mal-kuntrattur inkarigat millknis fil-lokalità, bis-somma tla˙˙aq total ta’ €76,000.

Id-dejn fuq id-dawl u l-ilma huwa wkoll wie˙ed sostanzjali. JirriΩulta li l-ammont dovut lill-ARMS sa Diçembru 2012 kien ta’ €139,546, filwaqt li l-ammont dovut sa Marzu tela’ g˙al €140,113.

It-total ta’ dawn is-somom jammonta g˙al €538,101, ji©ifieri iktar minn nofs miljun ewro.

06

Intervista

02.03.2014

“Naspira li NkuN ambaxx Charlon Gouder huwa wiçç familjari mal-Maltin u l-G˙awdxin, l-iktar min˙abba l-kontribut tieg˙u fil-©urnaliΩmu televiΩiv matul l-a˙˙ar snin. Minbarra li ˙adem fil-Kamra tal-A˙barijiet ta’ ONE, Charlon kien ukoll il-preΩentatur ta’ diversi programmi fuq l-istess stazzjon. Ftit tal-©img˙at ilu Charlon Gouder kien ikkonfermat b˙ala kandidat Laburista g˙all-elezzjonijiet li jmiss tal-Parlament Ewropew.

Tkellimna ma’ CHARLON GOUDER dwar il-karriera tieg˙u, id-deçiΩjoni li jikkontesta l-elezzjoni, u l-kontribut li jixtieq jag˙ti jekk ji©i elett.

Charlon Gouder flimkien mal-familja tieg˙u

Rikonoxxut mill-Istitut talÌurnalisti Maltin Charlon Gouder twieled fis17 ta’ Ottubru tal-1981. Fl2003 ggradwa b’Baçellerat fil-Komunikazzjoni, u b˙alissa qieg˙ed fl-a˙˙ar sena talKors tal-Li©i.

Da˙al fil-politika fl-età ta’ 16-il sena u fiΩ-Ωmien li g˙amel jistudja l-Junior College u l-Università ta’ Malta kien attiv fil-politika studenteska permezz talPulse. Ta l-kontribut tieg˙u lill-Partit Laburista fuq livell lokali, distrettwali u nazzjon-

ali. G˙al diversi snin, Charlon Gouder kien membru tal-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista. Óadem fil-mezzi tax-xandir tal-Partit Laburista u tul ilkarriera ©urnalistika tieg˙u pproduça u ppreΩenta g˙add ta’ programmi ©urnalistiçi b’tema politika b˙ad-dokumentarju awdjoviΩiv Dossier, il-programm investigattiv Viçiversa , u programmi o˙rajn b’tema Ewropea. Ìie rikonoxxut mill-Istitut tal-Ìurnalisti Maltin b˙ala la˙jar ©urnalist fil-produzzjoni tal-arti awdjoviΩiva u, tul is-

snin li ˙adem b˙ala ©urnalist, il-kitba tieg˙u kienet assoçjata mal-©urnaliΩmu investigattiv, l-aktar politiku.

Huwa l-awtur ta’ wie˙ed mill-kotba ppublikati misSensiela Kotba Soçjalisti fuq investigazzjoni politika blisem ta’ Arriverderci.

Sa ftit taΩ-Ωmien ilu Charlon Gouder kien qed jippreΩenta l-programm ta’ kull filg˙odu Breakfast News fuq l-istazzjon televiΩiv ONE. Fil-˙ajja personali tieg˙u, Charlon huwa miΩΩewwe© lil Sarah u g˙andhom tifla ta’ sena u ˙ames xhur li jisimha Ella.

DRITTIJIET TAL-BNIEDEM U UGWALJANZA Konsultazzjoni Pubblika Il-Gvern Malti huwa impenjat li jssaħħaħ il-qafas tad-drittijiet tal-bniedem u l-ugwaljanza f’Malta.

Għidilna x’taħseb fuq ZZZ PVGF JRY PW KXPDQULJKWV¢ Il-konsultazzjoni tagħlaq il-Ġimgħa 28 ta’ Marzu 2014

Jibqa’ jiftakar meta ©ie aggredit minn partitarji Nazzjonalisti Mistoqsi dwar avvenimenti f’˙ajtu li jibqa’ jiftakar, Charlon bla tlaqliq isemmi ttwelid tat-tifla tieg˙u fl-20 ta’ Settembru tal-2012. “It-tifla ©abet bidla g˙all-a˙jar f’˙ajjet il-familja tieg˙i,” jg˙id Charlon.

B’rabta mal-˙ajja familjari tieg˙u, Charlon isemmi wkoll iΩ-Ωwie© tieg˙u u l-battikati li ta lil tal-familja g˙aliex i˙obb i˙alli kollox g˙all-a˙˙ar. I©ib eΩempju kif sa ftit sig˙at biss

qabel it-tie© kien g˙adu ma marx jixtri Ω-Ωarbun!

Isemmi Ω-Ωmien tal-grawdazzjoni fl-Università u ttaqtig˙ ta’ qalb lejlet xi eΩami tal-li©i. Mil-lat professojonali ma jinsiex lanqas listejjer investigattivi li g˙amel, b˙al dawk fuq ilmawra tal-eks- Segretarju Ìenerali tal-Partit Nazzjonalista Joe Saliba fuq il-jott lussuΩ ma’ Ûaren Vassallo fi Ωmien meta kienu jintreb˙u numru mdaqqas ta’ tenders mill-kumpanija tieg˙u.

“Niftakar meta ©ejt aggredit

Intervista

02.03.2014

07

atur deNju ta’ pajjiÛNa”

Charlon Gouder

mill-partitarji Nazzjonalisti u Joe Saliba fil-kaΩin Nazzjonalista ta’ San Ìwann.

Dak l-avveniment Ωgur mhu ser ninsieh qatt. Niftakar ukoll meta l-eks-Segretarju Parlamentari Tony Abela qalli biex nemigra f’kaΩ li jer©a’ jitla’ l-Partit Nazzjonalista,” jg˙id Charlon.

Finalment isemmi r-reb˙a sabi˙a u impressjonanti li g˙amel il-Partit Laburista fla˙˙ar elezzjoni ©enerali.

Partit li ja˙dem g˙al soçjetà inklussiva “G˙aΩilt lill-Partit Laburista g˙aliex il-Partit Laburista huwa msejjes fuq il-valuri tax-xog˙ol, il-©ustizzja soçjali u l-inkluΩjoni soçjali,” jg˙id Gouder. “B˙ali, il-Partit Laburista jemmen li kul˙add g˙andu jing˙ata l-aççess g˙all-istess opportunità.”

Charlon i©ib eΩempju blintroduzzjoni taç- child care centres b’xejn mill-1 ta’ April, fejn ˙aseb ukoll f’dawk il©enituri li qed jistudjaw jew li jixtiequ jid˙lu fid-dinja talistudju. “Anke jekk b˙alissa hemm biss 5% ta’ dawk listudenti-©enituri li waqt li qed jistudjaw juΩaw isservizzi taç- child care centres, nie˙u pjaçir ninnota li lGvern ˙aseb f’dawn ukoll.”

“G˙ax b˙ali, il-Partit Laburista jemmen bis-s˙i˙ li kul˙add g˙andu jing˙ata level playing field biex ikompli jimra˙ fi spazju soçjali li jwassal g˙all-kisba tal-opportunitajiet tieg˙u jew tag˙ha,” iΩid jg˙id Charlon. “Jien isse˙ibt mal-Partit Laburista g˙ax dan hu l-partit li jemmen u ja˙dem biex ikollna soçjetà inklussiva, ˙alli ma jkollniex nies li min˙abba ttwemmin politiku, l-orjentazzjoni sesswali jew ir-reli©jon ji©u ddiskriminati.”

Jg˙id li j˙ossu komdu ja˙dem fil-Partit Laburista g˙aliex dan hu l-partit li jemmen fil-©ustizzja soçjali, fiddistribuzzjoni tal-©id u fiddritt li kul˙add g˙andu biex jimxi ’l quddiem, li jserra˙ ukoll ras iç-çittadini li ˙add ma jit˙alla jaqa’ lura, u min jaqa’ lura dejjem lest jg˙inu jimxi ’l quddiem.

“Dan huwa l-moviment Laburista; din hija l-Malta li rrid ng˙ix fiha jien. U bissehem tieg˙i fil-Parlament Ewropew, jekk ning˙ata lfiduçja, nemmen li, flimkien ma’ s˙abi, dawn il-prinçipji nkun nista’ nsa˙˙a˙hom fuq il-livelli lokali, Ewropew u globali,” jg˙id Charlon.

BaΩi b’sa˙˙itha biex jirrappreΩenta lill-Maltin Charlon jg˙id li t-twemmin u l-˙iliet tieg˙u li kiseb filmezzi tax-xandir huma l-baΩi tieg˙u u se jg˙inuh ikun rappreΩentant tajjeb tal-Maltin u l-G˙awdxin fil-Parlament Ewropew.

“B˙ala çittadin nemmen f’soçjetà inklussiva, li ma tag˙tix kas il-wiçç, is-sess, irrazza jew il-kulur politiku taç-çittadin. Ma nistaqsix min int imma nistaqsi int x’tista’

tag˙mel biex il-pajjiΩ t˙allih a˙jar milli hu. Nemmen filmeritokrazija, fid-don tassmig˙ u fit-te˙id taddeçiΩjonijiet motivat mhux mis-suppervja, imma millumiltà,” jis˙aq Charlon.

Isostni li jekk jing˙ata lfiduçja fil-Parlament Ewropew, qed iwieg˙ed li jkun il-le˙en dirett tal-poplu Malti u G˙awdxi, u dan jista’ jag˙mlu a˙jar g˙aliex warajh g˙andu kwaΩi 15-il sena ta’ esperjenza fix-xandir.

Jemmen ukoll li l-istudji tieg˙u fl-Università jistg˙u jkunu baΩi b’sa˙˙itha biex jirrappreΩenta lill-Maltin u ’lG˙awdxin fil-Parlament Ewropew. Dan g˙aliex, apparti l-istudji legali flUniversità, huwa wkoll gradwat fl-Istudji Ewropej.

Irid ja˙dem biex G˙awdex ji©i rikonoxxut b˙ala re©jun Staqsejna lil Charlon liema huma t-temi li jixtieq jikkonçentra fuqhom fleventwalità li ji©i elett.

Charlon wie©eb li x-xog˙ol li jista’ jsir fil-Parlament Ewropew huwa ˙afna, u beda biex isemmi l-kwistjoni tal-gΩira G˙awdxija.

“Dan l-a˙˙ar kont qed niltaqa’ mal-familji f’G˙awdex u fost il-mistoqsijiet li g˙amluli l-G˙awdxin kien hemm dik dwar x’lest nag˙mel jien g˙all-G˙awdxin f’kaΩ li ni©i elett fil-Parlament Ewropew.

G˙all-finijiet tal-Unjoni Ewropea G˙awdex b˙alissa huwa parti mit-territorju ta’ Malta, u mhuwiex rikonoxxut b˙ala re©jun,” jispjega Charlon.

Dan se˙˙ g˙ax meta Malta ©iet biex tissie˙eb fl-Unjoni Ewropea, Gvern Nazzjonalista ta’ dak iΩΩmien kien qarraq blG˙awdxin meta qal li f’g˙ajnejn l-Unjoni Ewropea G˙awdex kien ser ji©i rikonoxxut b˙ala re©jun.

Charlon iΩid jg˙id li jekk f’g˙ajnejn l-Unjoni Ewropea G˙awdex ji©i rikonoxxut b˙ala re©jun, din il-gΩira ©ojjell tibda tibbenefika minn fondi speçifiki u trattament ie˙or speçjali li normalment jing˙ataw lil re©juni gΩejjer fl-Unjoni Ewropea.

“G˙alhekk, fuq din ilkwistjoni biss, fil-Parlament Ewropew, jekk kemm-il darba ni©i elett, jien ser na˙dem biex G˙awdex ji©i rikonoxxut b˙ala re©jun g˙ax nemmen bis-s˙i˙ filfondi li jista’ jibbenefika minnhom G˙awdex biex ikompli miexi ’l quddiem,” jg˙id Charlon. “Oqsma o˙ra li bi˙siebni na˙dem fuqhom huma dawk tal-immigrazzjoni illegali, tax-xog˙ol u tal-edukazzjoni.”

Charlon Gouder itemm jg˙id li huwa Ωgur li filParlament Ewropew mhux ser ja˙dem kontra l-interessi ta’ pajjiΩu, b˙alma g˙amlu lMEPs Nazzjonalisti, imma bilkuntrarju, fil-Parlament Ewropew jaspira li jkun ambaxxatur denju ta’ pajjiΩna.

Charlon Gouder f’jum il-gradwazzjoni tieg˙u

Charlon flimkien mal-eks ©urnalisti l-o˙ra ta’ ONE

08

A˙barijiet

02.03.2014

GvERN LI JIÌÌIELEd IL-KORRuZZJONI Il-korruzzjoni twassal g˙al in©ustizzji soçjali li jΩommu liç-çittadini milli jie˙du dak li huwa tag˙hom bi dritt. Dan l-egoiΩmu tal-ftit i©ib mieg˙u wkoll ˙sara ekonomika lill-pajjiΩ billi jΩomm lil çittadini o˙rajn milli jil˙qu l-potenzjal tag˙hom. Huwa g˙alhekk li Gvern Laburista g˙amilha prijorità tieg˙u illi ji©©ieled il-korruzzjoni f’kull forma li jista’ jkollha.

Nuqqasijiet f’Kordin Minn Marzu tal-2013, il-Gvern ˙ejja diversi investigazzjonijiet li ©abu fi tmiemhom numru ta’ prattiçi ˙Ωiena f’pajjiΩna. Fost l-ewwel nuqqasijiet li ©ew indirizzati kien hemm dawk fil-Façilità Korrettiva ta’ Kordin. Hawnhekk, Ωjara mhux im˙abbra tal-Ministru g˙all-Intern u Sigurtà Nazzjonali Manwel Mallia kixfet il-fatt li diversi gwardjani kienu qeg˙din i˙allu l-post tax-xog˙ol tag˙hom ferm qabel it-tmiem tax-shift tag˙hom.

Dan wassal g˙all-ftu˙ ta’ investigazzjoni u t-talba lill-gwardjani li sgarraw illi jroddu lura l-pagi li kienu ˙adu meta huma kienu assenti mill-post tax-xog˙ol tag˙hom. Barra minn hekk, il-Forzi talOrdni wettqu ˙idma sfieqa li wasslet g˙al bosta sejbiet ta’ apparat u sustanzi mhux permessi filFaçilità Korrettiva, li mbag˙ad wasslu g˙al investigazzjonijiet relatati mal-livell ta’ sigurtà li kien hemm fil-˙abs.

G˙assa g˙at-tix˙im

Riçentement ˙are© ukoll fil-bera˙ is-serq ta’ kontejner li kellu 4.5 miljun sigarett fil-Port Óieles b’valur li jammonta g˙al madwar €1 miljun li jinkludi fih €675,100 f’dazju u sisa, flimkien ma’ €158,625 f’VAT. Is-sejba tal-Pulizija wasslet g˙al tliet arresti fuq akkuΩi ta’ kuntrabandu u abbuΩ ta’ awtorità.

Il-kaΩ tal-Port Óieles ma kienx wie˙ed iΩolat hekk kif, wara awditjar intern, qam is-suspett li kienu g˙addejjin prattiçi ˙Ωiena fi ˙dan id-Dipartiment tas-Sajd. Mill-informazzjoni li ˙ar©et minn din linvestigazzjoni deher illi xi flus li suppost t˙allsu f’tariffi lill-Gvern relatati mal-importazzjoni tal-˙ut, g˙addew g˙and uffiçjal tad-Dipartiment minflok. Wara li sar l-awditjar intern, il-Gvern minnufih g˙adda l-kaΩ lill-Pulizija li g˙adha qieg˙da tinvestiga.

Tissewwa l-˙sara tal-passat Fost l-ewwel miΩuri li ttie˙du mill-Gvern il-©did kien hemm l-implimentazzjoni tal-Att Dwar ilWhistleblowers, li©i li Gvern Nazzjonalista Ωamm g˙al snin twal fuq l-ixkaffa. Dan l-att ©ie fis-se˙˙ fil-15 ta’ Settembru li g˙adda bil-g˙an li jipprovdi l-protezzjoni legali neçessarja lil persuni li jpo©©u l-impjieg tag˙hom fil-periklu meta jirrappurtaw nuqqasijiet li qeg˙din jag˙mlu l-˙sara lil nies o˙ra.

Din ir-riforma ma damitx ma ˙alliet impatt poΩittiv fuq il-©lieda kontra l-korruzzjoni u l-prattiki ˙Ωiena f’pajjiΩna. Fix-xhur li segwew saru diversi rivelazzjoni li taw direzzjoni lill-investigazzjonijiet tal-Gvern u l-Forzi tal-Ordni. L-a˙˙ar fost dawn l-iskoperti kien hemm dik ta’ diversi fajls relatati ma’ 665 kaΩ ta’ serq ta’ dawl li kienu mistura fi ˙dan il-Billing Department tal-Enemalta.

Is-sejba ta’ dawn il-fajls juri biç-çar l-ipokresija tal-Partit Nazzjonalista meta jikkritika l-amnestija li ppropona Gvern Laburista. Fejn il-Gvern preΩenti g˙aΩel li jag˙ti l-opportunità lil min naqas milli jirrispetta l-obbligi tieg˙u, Gvern Nazzjonalista xkupa kollox ta˙t it-tapit. Din kienet it-tolleranza zero li tant kienu jg˙ajjat dwarha l-PN? Dan minbarra li iktar minn 1,000 smart meter li ©ie mbag˙bas minn meta kienu introdotti millamministrazzjoni preçedenti, l-istess meters li l-Ministru Tonio Fenech kien assigura li ma setg˙ux ji©u manipulati. Fjask ta’ dan it-tip jista’ jkun biss kaΩ ta’ inkompetenza jew indifferenza. Fi kliem ie˙or, dawn il-kaΩijiet juru b’mod çar li l-Ministru jew ma kienx jaf x’qieg˙ed ji©ri ta˙t imnie˙ru, jew ma jridx ikun jaf.

Il-©lieda ta’ Gvern Laburista kontra l-korruzzjoni ser tkompli fis-snin li ©ejjin. Wara 25 sena ta’ Gvern Nazzjonalista n˙ass il-bΩonn fil-pajjiΩ ta’ li©ijiet serji li jassiguraw illi min iwettaq atti ta’ korruzzjoni qatt ma jkollu rasu mistrie˙a.

Dawn ir-riformi jolqtu kemm liç-çittadini komuni, kif ukoll l-og˙la istituzzjonijiet ta’ pajjiΩna.

G˙alhekk, barra l-implimentazzjoni tal-Att Dwar il-Whistleblowers u t-tne˙˙ija tal-preskrizzjoni fuq il-politiçi, issa riesaq ukoll il-mument li tidda˙˙al il-li©i tal-finanzjament tal-partiti biex ti©i assigurata aktar trasparenza anke fi ˙dan il-klassi politika.

BEJN BOMBI ATOMIÇI u SPLuÛONIJIET…

IL-KAMPANJA TA’ TERRuR TAL-PN TKOMPLI Bejn bombi atomiçi, spluΩjonijiet u petizzjonijiet, ta˙seb li Simon Busuttil u l-Partit Nazzjonalista qed jippreparaw g˙all-a˙˙ar taddinja. Il-kampanja ta’ biΩa’ fla˙˙ar jiem issuktat mill-Partit Nazzjonalista, f’kull kaΩ li qajmu jo˙or©u esperti u mezzi taxxandir iwaqqg˙u l-argumenti kollha ta’ biΩa’.

KwaΩi sena ilu, Gvern Laburista reba˙ l-elezzjoni u tela’ b’mandat çar, li jra˙˙as il-kontijiet tad-dawl u l-ilma u li jtejjeb il-kwalità talarja.

Il-Gvern Laburista beda millewwel jum ja˙dem biex dan ikun jista’ jse˙˙ kif imwieg˙ed.

Fil-fatt, il-proçess ta’ ro˙s tal-kontijiet tad-dawl u l-ilma miexi on track.

Dan huwa l-istess proçess li g˙all-Partit Nazzjonalista, qabel la˙˙ar elezzjoni kien il-‘gimmick tal-Millennju’ u ‘Alice in Wonderland’. Issa qed naraw dan kollu jissarraf f’realtà.

IΩda l-Partit Nazzjonalista, immexxi minn Simon Busuttil, g˙adu ma jistax jaççetta dan, tant li qed jag˙mel minn kollox biex ifixkel dan il-proçess.

Immedjatament wara l-elezzjoni ©enerali, il-Partit Nazzjonalista pprova jitfa’ dubju fuq il-proçessi ta’ procurement kompetittivi u trasparenti.

L-istess g˙amel dwar il-proçess ta’ ppjanar ambjentali, b’mod partikolari l-eks-Ministru Nazzjonalista George Pullicino.

Dan meta fi Ωmien li fih il-Partit Nazzjonalista kien fil-Gvern kienet sa˙ansitra nbidlet il-li©i ambjentali biex mill-gass morna g˙all-aktar Ωejt li jni©©eΩ: il-heavy fuel oil.

IΩda f’dawn iΩ-Ωew© istanzi lKummissjoni Ewropea tat lapprovazzjoni g˙all-mod serju u trasparenti li bih qed jimxi lGvern.

JirriΩulta iΩda li l-pro©ett tal©enerazzjoni tal-elettriku bil-gass f’Dellimara qed jimxi skont iddirettivi kollha tal-Unjoni Ewropea u l-li©ijiet ta’ Malta f’dak kollu li g˙andu x’jaqsam ma’ proçessi ambjentali, sa˙˙a u sigurtà.

Dan l-a˙˙ar, il-kandidat Nazzjonalista g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, Stefano Mallia, ˙are© sa˙ansitra jg˙id li se nitilfu l-fondi g˙all-interconnector bil-pro©ett tal-Gvern Laburista. Xi ˙a©a li ©iet imgiddba minn kelliem g˙allKummissarju Ewropew talEner©ija; tant li l-kandidat Nazzjonalista fuq Facebook kellu jammetti li Ωbalja.

L-a˙˙ar sensiela mill-manuvri min-na˙a tal-Partit Nazzjonalista kienet dik tal-Membru Parlamentari Ewropew Roberta Metsola Tedesco Triccas, li ressqet petizzjoni fil-Parlament Ewropew kontra dan il-pro©ett li se jwassal biex jor˙su l-kontijiet tad-dawl u l-ilma u g˙al arja iktar nadifa.

Il-mossa ta’ Simon Busuttil u lOppoΩizzjoni li jressqu petizzjoni kontra kontijiet or˙os u arja aktar nadifa – f’nofs proçess ta’ studji ambjentali u ta’ sa˙˙a u sigurtà – hija l-a˙˙ar minn sensiela ta’ manuvri negattivi ma˙subin biss biex jag˙mlu ˙sara lill-familji u n-negozji.

L-iskop tal-OppoΩizzjoni huwa biss li jbeΩΩa’; l-istess kif ipprovat tag˙mel qabel l-elezzjoni ©enerali u f’dawn l-a˙˙ar g˙axar xhur.

L-ewwel beΩΩg˙u bit-tankijiet daqs il-koppla tal-Mosta u issa qed ibeΩΩg˙u bil-bombi atomiçi.

Din tal-a˙˙ar ukoll kienet dikjarazzjoni li ©iet imgiddba missoçjetà internazzjonali tat-tankers tal-gass u tal-operaturi tat-terminals.

Din is-soçjetà, f’kummenti lil ©urnal lokali din il-©img˙a, qalet li dak li qal il-Partit Nazzjonalista dwar il-pro©ett tal-©enerazzjoni tal-elettriku bil-gass ta’ Dellimara se jkollu effetti devastanti daqs ˙amsin bomba atomika, ma jag˙milx sens.

Din is-socjetà qalet li dak li ng˙ad huwa kompletament Ωbaljat u rreferiet lill-©urnal g˙al rapport li juri kemm dan mhux minnu. Dan qed isir mill-Partit Nazzjonalista g˙aliex jaf li lGvern jinsab on track biex iwettaq il-pjan tal-ener©ija tieg˙u u jra˙˙as il-kontijiet u g˙alhekk lunika triq hija dik li jipprovaw i˙assru.

Fi stqarrija li ˙ar©et il-©img˙a li g˙addiet, il-Gvern qal li Simon Busuttil g˙adu ma fehemx li lfamilji Maltin u G˙awdxin ivvutaw g˙al bidla fid-direzzjoni fit-tmexxija tal-qasam talener©ija, bidla fil-kwalità tal-arja u ro˙s fil-kontijiet tad-dawl u lilma.

Il-Gvern qal illi, li kien g˙allOppoΩizzjoni, il-familji Maltin u G˙awdxin g˙adhom imwikkijin b’power station mag˙Ωula minn fuq il-Yellow Pages, li ta˙dem bl-iktar Ωejt li jni©©es: il-heavy fuel oil, l-og˙la kontijiet tad-dawl u l-ilma fl-istorja ta’ Malta, u Enemalta falluta.

Il-Gvern huwa konvint li f’dan il-kaΩ ukoll jinsab miexi skont log˙la livelli ta’ governanza, sa˙˙a u sigurtà.

KONFERMA TAL-IMPORTANZA TAL-GREEN JOBS Nhar it-Tlieta l-Ministru Leo Brincat mistenni jie˙u sehem f’konferenza fl-Emirati G˙arab Mag˙quda li se tittratta lEkonomija l-Óadra. Ftit ©img˙at ilu l-Ministru Brincat kellu ta˙ditiet bilaterali malMinistru g˙all-Ambjent ta’ dan il-pajjiΩ.

F’kummenti li ta lil din ilgazzetta dwar l-Ekonomija lÓadra f’dan il-pajjiΩ tal-Golf G˙arbi, il-Ministru Brincat qal

li, minkejja li g˙andhom Ωejt kemm iridu, anke pajjiΩi b˙allEmirati G˙arab Mag˙quda qed jiffukkaw fuq l-Ekonomija lÓadra b˙ala wa˙da mis-soluzzjonijiet ewlenin g˙all-isfidi tal©ejjieni.

“Ara kemm jag˙mel aktar u aktar sens li pajjiΩi o˙rajn, li sal-lum g˙adhom ma sabux iΩΩejt, b˙alna, jag˙tu spinta g˙all˙olqien ta’ green jobs,” temm jg˙id il-Ministru Leo Brincat.

AnaliΩi

02.03.2014

gVern li jisma’ “il-familji b’koppji tal-istess sess diÌÀ huma r-realtÀ ta’ pajjiÛna” Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, l-Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili, Helena Dalli “Waqt il-laqg˙a Viçin Tieg˙ek – Gvern li Jisma’ ˙adt gost niddiskuti man-nies temi li jaffetwawhom direttament fil-˙ajja ta’ kuljum.

In-nies preΩenti qajmu diversi mistoqsijiet dwar il-politika tal-Gvern g˙all-konsumatur.

Naturalment dan hu su©©ett li jolqot lil kul˙add g˙ax kul˙add huwa konsumatur. Spjegajt kif, wara proçess ta’ konsultazzjoni, se nbiddlu l-ligi tal-konsumatur biex din tkun aktar rilevanti g˙all-˙ti©ijiet tal-lum.

Waqt id-diskussjoni tkellimna wkoll dwar ixxog˙ol prekarju f’pajjiΩna peress li dan il-qasam jaqa’ ta˙t ir-responsabbiltà tieg˙i. Jiena spjegajt ˙idmet il-Gvern f’dan il-qasam. G˙alina din kienet prijorità sa mill-ewwel ©urnata.

MiΩura li ˙adna kienet li ˙ri©na regolamenti g˙al min applika g˙al tenders tal-Gvern biex nindirizzaw il-problema tal-prekarjat. Tkellimt ukoll dwar l-investiment fir-riΩorsi umani li sar fi ˙dan id-Dipartiment g˙ar-Relazzjonijiet Industrijali u l-Impjiegi billi Ωidna l-ispetturi ta’ dan id-dipartiment. G˙aldaqstant illum g˙andna aktar spetturi jissorveljaw is-suq, u allura l-˙addiema huma aktar protetti.

Kif mistenni, waqt din il-laqg˙a tkellimna dwar l-Att tal-Unjoni Çivili li qed jintroduçi l-Gvern. Spjegajt kif qabel l-elezzjoni il-partiti kienu qed jitkellmu bl-istess vuçi fir-rigward tal-adozzjonijiet. Il-qbil kien li g˙andna n˙allu f’idejn il-professjonisti biex jiddeterminaw min huma l-a˙jar ©enituri adottivi g˙at-tfal, irrispettivament mis-sess jew l-orjentazzjoni sesswali tag˙hom.

Jidher li issa l-OppoΩizzjoni g˙amlet pass lura. Spjegajt kif familji ta’ koppji talistess sess di©à huma r-realtà ta’ pajjiΩna u allura din il-li©i se tkun qed tindirizza din ir-realtà soçjali u tiΩgura li t-tfal ikollhom iΩ-Ωew© ©enituri tag˙hom rikonoxxuti mill-Istat. Dan hu fl-a˙jar interess tat-tfal u ta’ dawn il-familji.

Waqt il-laqg˙a jiena ˙abbart li l-Ministeru tieg˙i se jniedi proçess ta’ konsultazzjoni pubblika dwar it-twaqqif ta’ kummissjoni g˙ad-drittijiet tal-bnedmin u lugwaljanza.

G˙al darb’o˙ra, dan l-eΩerçizzju kien suççess g˙ax qed jippermetti lill-Gvern isa˙˙a˙ id-djalogu li jeΩisti flimkien maç-çittadini. Dawn il-laqg˙at huma xhieda ta’ Gvern viçin il-poplu, Gvern li jisma’.”

“l-gÓan prinÇipali tagÓna huwa li naraw li l-pubbliku jkun moQdi bl-aÓjar mod possibbli” Il-Ministru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura, Joe Mizzi “Matul din il-laqg˙a, kif kien mistenni, tqajmu diversi mistoqsijiet minn dawk preΩenti dwar is-sitwazzjoni tat-trasport pubbliku, fid-dawl tal-fatt li, din il-©img˙a kumpanija li kienet interessata biex tie˙u f’idejha t-trasport pubbliku rtirat l-offerta tag˙ha.

Din l-a˙bar qajmet xi dubji fost il-pubbliku min˙abba l-fatt li riçentament kien hemm min ipprova jag˙ti l-impressjoni li l- G v e rn kie n qe d j im botta lil din ilkumpanija, meta issa wrejna li dan ma kien veru xejn. Il-verità hija li din ilkumpanija ma la˙qitx il-kriterji mitlubin imma, min-na˙a l-o˙ra, hemm diversi kumpaniji o˙rajn interessati u l-Gvern g˙adu g˙addej bir-riforma, kif ippjanat.

L-g˙an prinçipali tag˙na huwa dak li naraw li l-pubbliku jkun moqdi bl-a˙jar mod possibbli u li nnaqqsu kemm jista’ jkun kull inkonvenjent li jin˙oloq.

Tema o˙ra li tqajmet hija dik dwar it-t˙affir taΩ-Ωejt, fejn ˙abbart li wara aktar minn g˙axar snin mit-t˙affir tal-a˙˙ar bir esploratorju flib˙ra Maltin, il-Gvern se jer©a’ j˙affer bir fin-Nofsinhar ta’ Malta. G˙edt li dan il-bir suppost li t˙affer sa Lulju ta’ 2011, iΩda Ω-Ωmien dejjem ©ie mtawwal. G˙edt ukoll li malli dan is-settur ing˙ata fir-responsabbiltà tieg˙i, mill-ewwel bdejt b’laqg˙at ma’ dawn il-kumpaniji u l-ewwel prijorità kienet li jintla˙aq ftehim dwar data biex jit˙affer dan il-bir esploratorju.

Su©©ett li wkoll intlaqa’ tajjeb kien dwar l-g˙otja ta’ darba g˙al vetturi re©istrati u liçenzjati g˙all-uΩu personali bejn l-1 ta’ Mejju 2004 u l31 ta’ Diçembru 2008. Fejn ˙abbarna li wara reviΩjoni li saret, u anke wara li ddeçidejna li nilqg˙u diversi lmenti li dehrilna li huma ©ustifikati, se jkunu qed jibbenefikaw ukoll il-werrieta ta’ dawk il-persuni li la˙qu mietu.”

“ser tibda titwettaQ il-wegÓda ta’ residenzi gÓal persuni b’diÛabbiltÀ”

“Qed isir Óafna xogÓol siewi b’risQ il-familji maltin u gÓawdxin”

Is-Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva, Franco Mercieca

Il-Ministru g˙all-Familja u Solidarjetà Soçjali, Marie-Louise Colerio Preca

“Waqt il-laqg˙a bit-tema Gvern li Jisma’, semmejt li f il- qasam tal- anz j ani kie n hemm di©à baΩ i taj ba u b’ he kk sar progress mhux ˙aΩin. Hawnhekk jiena ˙abbart li qie g ˙e d isir x og ˙ol bie x jitnedew standards nazzjonali g˙ar-residenzi tal-anzjani. Semmejt ukoll li ©ie mniedi menù tal-ikel kompletament ©did f’San Vinçenz de Paule, li joffri g˙aΩla iΩjed adatata skont l-esi©enzi partikolari tar-resident.

Fejn jid˙lu residenzi – iç-çentri ta’ matul il-jum u San Vinçenz – ˙abbart ukoll li filjiem li ©ejjin ser ikunu qeg˙din jitwaqqfu assoçjazzjonijiet biex l-anzjani jkollhom iΩjed rappreΩentanza f’deçiΩjonijiet li jolqtu lilhom stess. Óabbart ukoll li ser ikun qieg˙ed jifforma Dementia Resource Team li se jg˙in lill-familji li jesperjenzaw id-diffikultajiet li to˙loq il-kundizzjoni tad-dimenzja. Dan it-tim se jintervieni fil-komunità fejn jg˙ixu dawn il-persuni/familji milquta minn din il-kundizzjoni.

Fil-qasam tad-diΩabbiltà semmejt li g˙ad hemm iΩjed xog˙ol ta’ pedament xi jsir g˙ax ma kienx fi stadju daqshekk avvanzat.

Fil-fatt kienu ˙afna l-mistoqsijiet f uq x og ˙ol g ˙al p e rsuni b’diΩabbiltà. F’dan ir-rigward semmejt li qieg˙ed ja˙dem fuq il-pro©ett Gateway li se jkun struttura fejn il-persuni b’diΩabbiltà, permezz ta’ job coaches ji©u analizzati g˙all-abbiltajiet tag˙hom u wara jkunu jistg˙u jeqilbu g˙al supported employment. Óadt ukoll l-okkaΩjoni biex in˙abbar li fiΩ-Ωmien li ©ej ser ikun qieg˙ed jinfeta˙ çentru g˙al matul il-jum g˙al madwar 40 persuna b’diΩabbiltà fl-Isla. Pro©ett ie˙or li ˙abbart hu wie˙ed ta’ tkabbir u rinnovazjoni taç-Çentru ta’ Matul il-Jum tal-Imtarfa biex ti©i rduppjata lkapaçità tal-persuni b’diΩabbiltà li jattendu. Fl-a˙˙ar semmejt li ©ie ma˙tur Kumitat Pro©etti Soçjetà Ìusta biex jibda jwettaq il-weg˙da ewlenija ta’ residenzi g˙al persuni b’diΩabbiltà.”

“Nhar L-Erbg˙a li g˙adda ltqajt ma’ folla numeruΩa fl-Iskola Sekondarja tal-Bniet talBlata l-Bajda g˙al-laqg˙a Viçin Tieg˙ek – Gvern li Jisma’; l-istess skola li attendejt meta jiena kont g˙adni tifla. Dakinhar laspirazzjoni tieg˙i kienet li nag˙mel differenza f’˙ajjet in-nies, u llum qed nag˙mel propju dan.

Waqt din it-tieni edizzjoni smajt u lqajt issu©©erimenti li saru bil-g˙an li ntejbu u nfasslu politika min-nies g˙an-nies. Issu©©erimenti kienu varji, mill-pensjoni kontributorja li ting˙ata lill-qraba tal-pri©unieri, g˙arfien akbar tal-isfidi li jiffaççjaw persuni bla smig˙, sa soluzzjonijiet ulterjuri fi problemi li jinqalg˙u fl-g˙oti tal-manteniment.

Waqt din il-laqg˙a kelli l-opportunità li nelenka l-˙idma li saret tul dawn l-a˙˙ar xhur. Fost l-o˙rajn semmejt lerbg˙a u erbg˙in proposta mill-privat g˙all-bini ta’ units ©odda g˙allhousing soçjali. Fil-fatt, minn analiΩi preliminari li saret mill-Awtorità tadDjar, jirriΩulta li hemm potenzjal ta’ madwar 1,000 unit. Fejn jid˙lu strutturi perikoluΩi f’appartamenti tal-Gvern, fuq perijodu ta’ sitt xhur dan ilGvern irran©a aktar minn struttura perikoluΩa wa˙da kuljum.

F’dawn l-a˙˙ar ˙dax-il xahar ©ie deçiΩ ukoll li mis-sena d-die˙la se jitne˙˙ew id-diskrepanzi li jeΩistu fil-pensjoni tal-eks˙addiema tat-Tarzna.

Xi ˙a©a li bosta pensjonanti preΩenti kienu m˙assbin dwarha. Bdejna niffaçilitaw il-proçessi fl-g˙oti tal-benefiççji soçjali, fosthom l-g˙oti tal-pensjoni ming˙ajr il-mili ta’ karti u applikazzjonijiet. L-istess jista’ jing˙ad g˙all-pensjoni tar-romol, l-g˙oti taç-children’s allowance u l-g˙oti talgrant lil koppji li jiddeçiedu li jiΩΩew©u.

Hemm ukoll it-tlestija tal-ewwel abbozz tal-Att dwar it-Tfal u t-tkomplija tal-konsultazzjonijiet mill-Forum Nazzjonali Familja.

Qed isir ˙afna xog˙ol siewi b’risq il-familji Maltin u G˙awdxin, u dan huwa dak li ©ie spjegat fi Gvern li Jisma’. Dan il-Gvern fiduçjuΩ u determinat li jasal. Jasal g˙aliex l-ewwel jisma’, jag˙rbel u jattwa policies iggwidati mill-valuri tal-©ustizzja soçjali u tas-solidarjetà.”

09

10

Kunsilli Lokali

02.03.2014

Kumitat tar-reÌjuni fi Ódan l-unjoni ewropea Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL

KunSilli loKali

email: keaneo@onvol.net

G˙all-benefiççju ta’ dawk li, jew ma jafux kif ja˙dem il-Kumitat tar-Re©juni jew forsi mhux mid˙la tax-xog˙ol tieg˙u fi ˙dan l-Unjoni Ewropea, illum xtaqt nag˙ti ftit tag˙rif, iΩda mhux fiddettal, tal-funzjoni tieg˙u.

Il-Kumitat tar-Re©juni (CoR) huwa l-assemblea tal-Unjoni Ewropea (UE) ta’ rappreΩentanti re©jonali u lokali li tipprovdi awtoritajiet sottonazzjonali b’vuçi diretta fi ˙dan il-qafas istituzzjonali tal-UE. Imwaqqaf fl-1994, il-Kumitat tar-Regjuni beda jindirizza Ωew© kwistjonijiet prinçipali. L-ewwel nett, madwar tliet kwarti talle©iΩlazzjoni tal-UE hija implimentata fil-livell lokali jew re©jonali, u g˙alhekk in˙ass li jag˙mel sens g˙ar-rappreΩentanti lokali u re©jonali li jkollhom vuçi fl-iΩvilupp ta’ li©ijiet ©odda talUE. It-tieni nett, kien hemm t˙assib li kien hemm distakk dejjem jikber bejn il-pubbliku u lproçess ta’ integrazzjoni Ewropea, u allura dan kellu jwassal biex jinvolvi livell ta’ gvern elett eqreb taç-çittadin.

Fi ˙dan il-UE, il-Kumitat tarRegjuni kien g˙amel pressjoni biex ikollu vuçi akbar fl-affarijiet tal-UE. Dan irriΩulta fil-˙olqien mit-Trattat ta’ Maastricht talKumitat tar-Re©juni, u l-provediment g˙all-Istati Membri li jkunu rappreΩentati fil-Kunsill mill-ministri mill-gvernijiet re©jonali tag˙hom.

Prinçipji Hemm tliet prinçipji ewlenin filqalba tal-˙idma tal-Kumitat: • Sussidjarjetà: Dan il-prinçipju, miktub fitTrattati fl-istess ˙in tal-˙olqien tal-Kumitat tar-Regjuni, ifisser li d-deçiΩjonijiet fl-Unjoni Ewropea g˙andhom jittie˙du fuq il-livell prattiku eqreb lejn iç-çittadin. FlUnjoni Ewropea, g˙alhekk, m’g˙andhomx jie˙du deçiΩjoniji-

et dwar ˙idmiet li ma jkunux addattati b’mod tajjeb biex titjieb l-aççessibbiltà ta’ amministrazzjonijiet nazzjonali, re©jonali u lokali.

• Prossimità: Il-livelli kollha tal-gvern g˙andhom jimmiraw li jkunu qrib iççittadini, b’mod partikolari billi jorganizzaw il-mod tax-xog˙ol tag˙hom b’mod trasparenti, sabiex in-nies ikunu jafu min huwa responsabbli u inkarigat mill-proçess u jkunu jafu wkoll fejn iridu jmorru biex iwasslu lvuçi tag˙hom b’ mod çar.

• S˙ubija: Governaza b’sa˙˙itha Ewropea jfisser li l-gvernijiet Ewropej, nazzjonali, re©jonali u lokali jridu ja˙dmu flimkien – l-erbg˙a li huma huma kollha indispensabbli u g˙andhom ikunu involuti tul il-proçess tad-deçiΩjoni flimkien.

Skop Il-Trattati jobbligaw lillKummissjoni Ewropea u lillKunsill biex jikkonsultaw lillKumitat tar-Re©juni kull meta proposti ©odda jsiru fl-oqsma li g˙andhom riperkussjonijiet fillivelli re©jonali jew lokali. ItTrattat dwar l-Unjoni Ewropea stabbilixxa ˙ames oqsma b˙al: koeΩjoni ekonomika u soçjali, netwerks ta’ infrastruttura transEwropej, is-sa˙˙a, l-edukazzjoni u l-kultura. It-Trattat ta’ Amsterdam Ωied ˙ames oqsma o˙ra mal-lista: il-politika taxxog˙ol, il-politika soçjali, l-ambjent, it-ta˙ri© vokazzjonali u ttrasport, biex issa jkopri ˙afna mill-ambitu tal-attività tal-UE. Barra minn dawn iΩ-Ωoni, ilKummissjoni, il-Kunsill u lParlament Ewropew g˙andhom l-g˙aΩla li jikkonsultaw malKumitat tar-Re©juni dwar kwistjonijiet, jekk dawn jaraw implikazzjonijiet importanti re©jonali jew lokali g˙all-pro-

posti tieg˙u. Il-Kumitat tarRe©juni jista’ wkoll i˙ejji opinjoni fuq inizjattiva tieg˙u stess, li tippermettilu li jpo©©i kwistjonijiet u su©©etti fuq l-a©enda tal-UE. Fuq çerti kwistjonijiet il-Kumitat ja˙dem fi s˙ubija mal-Kumitat Ekonomiku u Soçjali Ewropew (KESE jew ECOSOC).

Il-Kumitat tar-Re©juni kiseb iddritt (bi status privile©©jat) li javviçina l-Qorti Ewropea talÌustizzja wara li t-Trattat ta’ LiΩbona (it-Trattat dwar ilFunzjonament tal-Unjoni Ewropea – TFUE) da˙al fis-se˙˙ wara r-ratifika mill-Istati Membri tal-UE (Artikolu 8, il-Protokoll (Nru 2) dwar l-Applikazzjoni talPrinçipji tas-Sussidjarjetà u Proporzjonalità.

Il-Kumitat tar-Re©juni g˙andu 353 membru – in-numru minn kull pajjiΩ tal-UE bejn wie˙ed u ie˙or jirrifletti d-daqs tal-popolazzjoni tieg˙u. In-numri g˙al kull pajjiΩ huma kif ©ej:

Stat

Membri

Il-Ìermanja L-Ingilterra Franza L-Italja Spanja Il-Polonja Ir-Rumanija L-Olanda Il-Greçja

24 24 24 24 21 21 15 12 12

Stat

tal-Kumitat, jippresiedi sessjonijiet plenarji u huwa rappreΩentant uffiçjali tal-Kumitat tar-Re©juni.

Ramón Luis Valcárcel Siso (ES / PPE), President tar-Re©jun ta’ Murcia, Spanjol, ©ie elett President f’Lulju 2012 L-ewwel Viçi President: lewwel Viçi President huwa wkoll elett mill-Assemblea Plenarja g˙al sentejn u nofs, li jirrappreΩenta l-President fl-assenza tal-a˙˙ar. Mercedes Bresso, ilPresident ta’ qabel tal-Piemonte miç-çentru xellug, u l-President tal-Kumitat tar-Re©juni bejn l2010 u l-2012, kien elett l-ewwel Viçi President f’Lulju 2012.

Bureau: il-Bureau huwa l-korp li jmexxi u jie˙u d-deçiΩjonijiet tal-Kumitat tar-Re©juni. Huwa jinkludi 60 membru: il-president; lewwel viçi president; 27 viçi president (wie˙ed g˙al kull Stat Membru); il-presidenti – 4 talgruppi politiçi tal-Kumitat tarRe©juni u 27 membru ie˙or. Dan

Membri

Ir-Rep. Çeka Il-Bel©ju L-Ungerija Il-Portugall I-IΩvezja Il-Bulgarija L-Awstrija Is-Slovakkja Id-Danimarka

TOTAL

12 12 12 12 12 12 12 9 9

Stat

Membri

Il-Finlandja L-Irlanda Il-Litwanja Il-Latvja Is-Slovenja L-Estonja Çipru Il-Lussemburgu Malta

9 9 9 7 7 7 6 6 5 344

Il-President: elett g˙al terminu ta’ sentejn u nofs, imexxi x-xog˙ol

jippermetti li jkunu riflessi bilançi nazzjonali u politiçi. Il-Bureau ©eneralment jiltaqa’ seba’ darbiet fis-sena, i˙ejji l-programm politiku tal-Kumitat tar-Re©juni u jag˙ti struzzjonijiet lill-amministrazzjoni dwar l-implimentazzjoni tad-deçiΩjonijiet li jittie˙du.

arçipretali tal-Mosta nhar itTnejn 28 ta’ Ottubru 2013.

“Qabad jitkellem hu, il-ma˙bub tieg˙i, u qieg˙ed jg˙idli: ‘Ma˙buba tieg˙i, qum, ejja sabi˙a tieg˙i!’ (G˙anja 2:10).”

Aktar ma l-frazi “Ejja sabi˙a tieg˙i!” dwiet mal-Knisja kbira, aktar mo˙˙i beda jimra˙ ˙a nfittex din is-sbu˙ija li l-Mulej kien qieg˙ed jitpaxxa biha f’Kirsty!

U mo˙˙i u qalbi sabu ra©© ie˙or tag˙ha! Il-mog˙drija ta’ Kirsty! Tissokta tirrakkonta Shalome: “Fil-klassi kienet tpo©©i ˙dejja u meta kienu g˙amluna fi klassi differenti, lanqas kienet til˙aq iddoqq ilqanpiena li ma kontx insibha wara l-bieb tal-klassi tistennieni. Waqt il- break konna nkunu ma’ grupp ta’ ˙bieb, imma lili ˙add ma kien jifhimni b˙alma kienet tifhimni hi.”

Kirsty kienet sabi˙a l-g˙aliex kienet kapaçi tid˙ol fiΩ-Ωarbun ta’ ˙addie˙or. Ma niskantax li nies b˙al Kirsty huma mag˙rufa l-g˙aliex kull min ikollu xi problema arah se jfittixhom ˙a jferrag˙ha mag˙hom! Huwa ma’ Kirsty ˙biebha kienu j˙ossuhom fiΩ-Ωgur! Setg˙u jafdaw! Kirsty, b˙al Marija li tant

kienet t˙obb, g˙arfet ta˙seb fuq dak kollu li s˙abha kienu jg˙addu minnhom f’qalbha.

G˙alhekk setg˙et tkun aktar viçin tag˙hom, l-g˙aliex kienet tismag˙hom u t˙oss g˙alihom!

Tissokta mill-©did Shalome: “Kienet ti©i g˙andi u tag˙mel sig˙at twal. Qatt ma naf li waqqfitni milli nitkellem biex tg˙id xi ˙a©a hi. Anzi, tid˙ol iddar u b’interess kbir toqg˙od tisma’ xi rrid ng˙idilha.” Çertament li jekk g˙al s˙abha Kirsty kienet an©lu, kemm aktar kienet g˙all-familja tag˙ha! Shalome tistqarr: “Kirsty kienet taffaxxinani bir-relazzjoni tajba li kellha mal-familja tag˙ha. Fiha kien hemm dik iççertu ˙lewwa kif tkellem ’l ommha u lil missierha, u lil ˙uha kienet t˙obbu wisq. Kull meta kienet ti©i g˙andi kienet issemihuli u tg˙idli kif ikun sejjer l-iskola.” Kif nista’ ma nsemmix l-im˙abba li kellha g˙all-ma˙bub tag˙ha Fernando!

Kienu koppja perfetta!

Kun sabi˙/a b˙al Kirsty!

Isma’, farra©, ˙enn, apprezza lfamilja tieg˙ek. Kun leali g˙al ˙biebek! TibΩax, l-Img˙allem g˙ad jg˙idlek b˙alma qal lil Kirsty: “Ejja sabi˙/a tieg˙i!”

Nota: Fis-sena 2013 zdiedu wkoll il-Kroazja li g˙andhom disa’ membri Struttura Interna tal-Kumitat

ejja SaBiÓa tieGÓi

Patri Mario Attard

Ix-xog˙ol fl-isptar minn dejjem kien g˙al qalbi. Dan ng˙idu lg˙aliex f’dan il-post privile©©jat il-Mulej dejjem laqqag˙ni ma’ nies li ˙ajjithom tag˙mel biss ˙a©a wa˙da: tbiddlek g˙assewwa! Wa˙da minnhom li biddlitli ˙ajti kienet Kirsty Vassallo li marret g˙and ilMulej nhar it-Tlieta 22 ta’ Ottubru 2013.

Ma nafx minn fejn se naqbad nibda biex nit˙addet fuqha, lg˙aliex fuq Kirsty hemm biΩibilju ta’ ˙wejje© sbie˙ xi tg˙id!

Meta kienet l-isptar u kont immur inΩurha kont in˙oss f’qalbi li din it-tfajla ma kinitx tfajla komuni. Is-sensibbiltà tag˙ha g˙all-o˙rajn kienet i©©ibli g˙ajnejja wara widnejja.

Avolja f’età daqshekk Ωag˙Ωug˙a, Kirsty kellha don kbir: dak li tfejqek bi kliemha li kien ikun ftit imma mxappap sew bl-im˙abba! B˙alissa ji©ini f’mo˙˙i x’qaltli ˙abibitha talqalb Shalome Balzan: “G˙alija Kirsty dejjem fissret hafna. Kienet wisq iΩjed minn ˙abiba. Anzi, kienet qisha o˙ti.

Dejjem sibtha hemm kemm filmumenti sbie˙ u anke f’dawk diffiçli g˙alija. Niftakar li meta biddilna l-iskola, minn primarja

g˙al sekondarja, alla˙ares ma kinitx hi g˙alija. Il-bidla minn skola g˙al o˙ra kont sibtha diffiçli wisq. Madankollu, kienet Kirsty li taffitli t-triq. G˙adni naraha tistennieni nasal bil-private tal-iskola biex ma nid˙olx nibki waqt l-assembly. Kienet taqbadni minn idi u tg˙idli: “Tlaqna ˙a nag˙mlu ©urnata o˙ra!”

Kos hux, kemm il-kliem ifejjaq! Daqskemm il-Mulej Ωejjinha bis-sbu˙ija minn barra, daqshekk ie˙or Ωejnilha fommha bil-˙lewwa ta’ m˙abbtu! Araw ftit! Minflok mewtet lil ˙abibitha b’xi kelma Ωejda, g˙amlitilha l-kura©©!

Anke l-©esti tag˙ha, b˙alma jixhed dan il-kaΩ, kollha juru x’qalb kbira kellha fiha!

Shalome qaltilna li kienet taqbadha minn idejha b˙allikieku biex tg˙idilha: “Isa! Titmewwitx! Ejja ˙a niffaççjaw flimkien il-mew©a li g˙andna quddiemna, l-g˙aliex mal-Mulej se nirb˙u Ωgur!”

Jiena u nixtarr dawn il-kelmiet ma nistax ma niftakarx flewwel vers mill-ktieb talG˙anja tal-G˙anjiet li qrajna dakinhar tal-funeral tag˙ha li ©ie ççelebrat fil-knisja

Opinjoni

02.03.2014

11

TiVi AwArds MINN

SALVU

CANALE

Minn din l-iskeda re©a’ g˙andna x’naraw kull nhar ta’ Tnejn fuq TVM; dan g˙aliex minn Ottubru sa Jannar kellna nitqannew b’iporkerija liema b˙alha, lanqas insemmi l-isem tieg˙u ma rrid.

Issa nhar ta’ Tnejn sar g˙andek x’tara, nibdew fid-disg˙a neqsin kwart bid-dokumentarju Bijografiji u jsegwi L-Irkant, u wara eΩatt jibda d-dokumentarju Valletta. Bijografiji li rajt kien dak dwar Stephen King ta’ Malta: aka Anton Grasso. Minn mindu kont Ωg˙ir, u ninsab çert li mhux wa˙di, kelli wisq interess dwar il-kotba ta’ dan il-persuna©©.

Bijografiji fa˙˙artu kemm-il darba u nibqa’ nag˙mel hekk sakemm jibqa’ ta’ kwalità tajba.

Il-belt tag˙na Is-sena 2018 se tkun speçjali g˙al beltna g˙ax se tkun il-kapitali Ewropea. Ftit ilu wkoll smajna dwar kif din ©iet salvata millwirt tal-Unesco bl-azzjoni immedjata tas-Segretarju Parlamentari Josè Herrera.

M’iniex ser nid˙ol fl-ebda polemika dwar kif u g˙aliex, laqwa li refg˙alna ©ie˙na. Nhar ta’ Tnejn, ukoll fuq TVM, jintwera dokumentarju eççellenti dwar il-Belt Valletta. G˙al min qatt ma rah nirrakkomandalu li

fenomenu ta’ serje.

L-a˙barijiet

jixrob ftit kafè, biex ma ja˙kmux in-ng˙as, u jarah. Dan id-dokumentarju qieg˙ed jifli fid-dettall dak kollu li toffri l-kapitali ta’ pajjiΩna. Minn palazzi, g˙al bere©, pjazez, teatri, barrakki u swar. In-narrazzjoni tajba, u l-filmat u l-munta©© ta’ min ifa˙˙arhom. Jien dejjem ng˙id kemm huma importanti d-dokumentarji; apparti li jag˙tuk pjaçir meta jkunu ta’ kwalità tajba fl-istess waqt huma edukattivi.

X’biΩa’!

Dik biΩa’ li qabditni nhar itTnejn! BΩajt aktar milli waqt li nkun qieg˙ed nara Rajt ma’ Rajtx . Mela fuq il-One bdiet drama (kummiedja) li tid˙ol sew

f’kompetizzjoni ma’ Ma’ Tinbidel Qatt tan-Net. Mela dan ilfenomenu jismu X’affarijiet Dawn? Anke l-isem tieg˙u jaqtalek l-aptit li tarah. Óeqq, jien kelli noqg˙od insegwi ftit sabiex inkun nista’ nwassal il-˙sibijiet profondi tieg˙i dwaru. Jekk forsi g˙andek xi ftit ˙in x’ta˙li nissu©erilek li tpo©©i komdu u tarah! Dan jie˙du sehem fih ˙afna atturi li l-fama tag˙hom sa issa kienet fuq il-palk tas-sala talarçipriet fir-ra˙al tag˙hom. Óafna minnu huwa ffilmjat f’showroom tal-g˙amara: Ωbalji ta’ kontinwazzjoni, Alla ˙ares tg˙oddhom; close ups ma jeΩistux; u out of mike kwaΩi l-˙in kollu. Ma nafx kif id-diri©enza tal-One aççettaw dan il-

Kull stazzjon jipprova joffri laqwa a˙barijiet lit-telespettaturi tieg˙u. L-a˙barijiet tal-One g˙addew minn faΩi ©dida; dan g˙aliex il-©urnalisti veterani nbidlu ma’ o˙rajn ©odda. Innewscasters inbidlu wkoll u o˙rajn re©g˙u bdew jidhru. Issett issa ilu l-istess; kien hemm snin li kellhom wie˙ed isba˙ minn dan ta’ b˙alissa, iΩda dan ma jdejjaqnix.

Net News b˙ala sett ukoll sabi˙; dwar il-kontenut tieg˙u li nista’ ng˙id huwa li f’dawn la˙˙ar 10 xhur Malta Ωbankat, mimlija korruzzjoni u ˙afna u ˙afna sparpaljar ta’ flus il-poplu.

Dawn ukoll g˙adhom jaqraw b’Ωew© newscasters fejn xulxin u nist˙ajjilhom tfal tal-iskola!

L-aqwa kontenut tal-a˙barijiet huwa ta’ TVM u s-sett tieg˙u huwa bellezza. Imma ˙ej xotti fin-newscasters. Tad-dar qeg˙din nag˙mlu m˙atra kuljum g˙al pizza u flixkun inbid. Nippruvaw naqtg˙u min se jaqrah bejn Keith Demicoli, Ruth Amaira u Sergio Mallia. Na˙seb fil-podju laktar li jitla’ hu Keith Demicoli.

Daqshekk g˙al-lum. Inkomplu d-die˙la.

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

dinjA TiegÓi, dinjA TiegÓek

Veronica Barbara Uffiçjal Politiku FÛL

Kemm-il darba fil-©urnata nkunu kwieti fil-karozza u nisimg˙u fuq ir-radju a˙bar ta’ xi gΩira li ntlaqtet minn xi diΩastru naturali. Jew nift˙u lgazzetti online u naraw artiklu wara artiklu jitkellem dwar ilgwerer fil-Lvant Nofsani. L-istess malli nixeg˙lu t-televiΩjoni filg˙axija wara ©urnata xog˙ol pjuttost normali, u nisimg˙u b’rivolti fi bliet li dejjem inqisuhom tant il-bog˙od minn pajjiΩna. Ìieli jiddispjaçina g˙all-popli milquta u drabi o˙ra lanqas biss nag˙tu kas.

Jidhru episodji f’dinja differenti minn tag˙na, nies li jiffurmaw biss parti minn folla li a˙na qatt mhu se naraw. Forsi ˙assejnieha din il-©img˙a li g˙addiet fir-rigward tal-poplu Ukrain u t-taqlib li l-Ukraini g˙addejjin minnu b˙alissa.

Esperjenzi Imbag˙ad ji©u avvenimenti b˙all-iskola politika organizzata mill-IUSY (International Union of Socialist Youth) u mill-FÛL (Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti) f’pajjiΩna, li spiççaw il- weekend tal-©img˙a li g˙addiet, fit-23 ta’ Frar 2014.

Hawnhekk Ωg˙aΩag˙ minn pajjiΩi differenti n©abru flimkien biex jiddiskutu temi politiçi universali imma ma setax jonqos li bosta diskussjonijiet iffukaw fuq pajjiΩ jew esperjenza partikolari.

Hekk smajna ©uvni jirrakkonta kif is-sena li g˙addiet kien f’kamp tar-refu©jati ma’ ˙uh ta’ tnax-il sena, li miet issena li g˙addiet ming˙ajr qatt

ma rega’ ra art twelidu. Smajna l-esperjenza ta’ Ωew© Ωg˙aΩag˙ li kienu preΩenti waqt irrewwixti li saru f’Istanbul ftit taΩ-Ωmien ilu – it-terrur u ttama m˙alltin fl-istess memorja. Smajna Ωag˙Ωug˙a o˙ra titkellem kemm kellha tkisser ˙itan soçjali, ekonomiçi u kulturali sakemm irnexxielha til˙aq il-˙olma tag˙ha u ©©ib lawrja fl-in©inerija.

U hekk kif il-protagonisti ta’ dawn l-episodji ma baqg˙ux iΩjed karattri fi storja kwaΩi fittizja imma saru tad-demm u lla˙am bilqieg˙da ˙dejna, iddinja ma baqg˙etx tidher daqshekk kbira. L-esperjenzi tag˙hom ma baqg˙ux iΩjed stejjer li kwazi lanqas nemmnuhom, imma na˙sbu li lmedja tkun qed tneffa˙ g˙al ra©unijiet politiçi. F’daqqa

wa˙da l-biΩa’, il-fer˙, l-g˙ajjat, il-krib, il-bnadar iperpru u ttifrik ta˙t is-saqajn sar ta’ veru. Ìibda lejn il-politika Nazzarda ng˙id li dak huwa lmument katartiku meta Ωag˙Ωug˙a tifhem g˙alfejn g˙andha ©ibda lejn il-politika; g˙alfejn minflok toqg˙od komda d-dar tipprova ting˙aqad ma’ o˙rajn bl-istess ˙sieb biex tbiddel dak li huwa in©ust. Meta tibda t˙abbat wiççha ma’ diΩappunt wara lie˙or, l-entuΩjaΩmu jibda jnaqqas g˙ax ma temminx iΩjed li persuna wa˙idha tista’ tbiddel id-dinja. Fil-fatt, ma tistax.

Imma tirrealizza wkoll li tista’ tbiddel dak li hemm madwarha u permezz tal-˙idma u

l-messa©© li twassal tista’ t˙ajjar o˙rajn jag˙mlu l-istess.

Imbag˙ad titbissem, anke jekk taf li d-dinja mhux se ti©i dik id-dinja perfetta li dejjem ˙olmot biha. Titbissem g˙ax taf li jekk bl-a©ir tag˙ha g˙amlet ˙ajja wa˙da kuntenta, jew imqar bniet il-pedament g˙al li©ijiet u policies li jistg˙u ’l quddiem iserr˙u ras persuni o˙ra, allura ˙ajjitha serviet biex id-dinja tkun dik il-ftit a˙jar.

Dan ma jg˙oddx biss g˙al min b’xi mod ikun attiv politikament ma’ xi partit politiku, imma anke g˙al dawk kollha li jinsabu attivi f’xi unjin partikolari jew li jag˙mlu xog˙ol volontarju ma’ g˙aqdiet b˙al dawk ambjentali, g˙al persuni b’diΩabbiltà, qalb problemi soçjali, u fi sferi kulturali. L-istess dawk it-tobba, infermiera, g˙alliema, social workers u tant ˙addiema o˙ra li jie˙du xog˙olhom bis-serjetà u xi waqtiet jag˙mlu iΩjed milli jkun mistenni minnhom. Dan biex kul˙add jing˙ata çans li jitg˙allem, jaqsam esperjenzi ma’ ˙addie˙or, jit˙arre© biex ikun jista’ ja˙dem u jg˙ix ˙ajja indipendenti, jimxi wara l˙olma tieg˙u u jwettaqha.

Dan huwa l-˙sieb li forsi ma ©iex diskuss il-˙in kollu bilkliem waqt l-iskola politika talIUSY, fejn ipparteçipaw g˙aqdiet ta’ Ωg˙aΩag˙ soçjalisti minn madwar id-dinja kollha, inkluΩ pajjiΩna. Dan il-˙sieb xi waqtiet twassal biss bil-˙ars, bil-˙sieb, bl-emozzjoni. U min attenda re©a’ ftakar, jekk forsi kien nesa g˙al ftit, xi tfisser li t˙addan valuri soçjalisti.

12

Opinjoni

02.03.2014

TBaGÓBis Mario Farrugia Borg Kandidat g˙all-Parlament Ewropew

OppoΩizzjoni

Dan l-a˙˙ar ta’ spiss qeg˙din nisimg˙u fuq xi tbag˙bis li sar m’ilux ˙afna. Smajna fuq xi fajls fil-MEPA; dawn sparixxew u ˙add ma jaf x’sar minnhom jew fejn qeg˙din.

Dan Ωgur li hemm xi skop g˙alih. G˙aliex g˙andhom jisparixxu l-fajls li kieku ma jkunx hemm xi ˙a©a x’ta˙bi fihom? Li kieku l-biçça ma tkunx tinten, allura jkun a˙jar li kollox jitg˙atta biex ma jidher xejn. L-istess kif jag˙mlu l-qtates meta j˙amm©u, jaraw kif se jg˙attuh!

Ma nafux Issa smajna dwar tbag˙bis ie˙or, dak tal-arlo©©i taddawl – smart meters . Kien hawn f’Malta ˙afna nies li ˙allsu biex l-arlo©©i tag˙hom ji©u mbag˙bsa b’mod li l-qari jkun inqas minn dak li fissewwa jkun in˙ela. Kien hawn, allura, min t˙allas biex bag˙bas fihom dawn larlo©©i. S’issa ma nafux jekk kienx hawn min t˙allas biex ja˙bi dan it-tbag˙bis. Lanqas nafu jekk kienx hawn min t˙allas biex ta l-permess g˙alih dan it-tbag˙bis. Lanqas nafu jekk kienx hemm xi ˙add li kien ta l-barka tieg˙u g˙al dan it-tbag˙bis!

Ma nafux ukoll min bdieh

dan it-tbag˙bis: jekk hux dawk li bag˙bsulhom larlo©©i tag˙hom, jekk hux dawk li bag˙bsu l-arlo©©i jew hekk hux min ta l-barka tieg˙u g˙at-tbag˙bis! Jekk hux min ta l-permess g˙alih dan it-tbag˙bis! Jekk hux min ˙bieh dan it-tbag˙bis! Hemm ˙afna li g˙adna ma nafuhx g˙ax g˙ad irid jo˙ro© filbera˙!

Ma beΩg˙ux Ma nafux lanqas g˙aliex, dawk li aççettaw it-tbag˙bis fl-arlo©©i tag˙hom u ˙allsu g˙alih it-tbag˙bis, donnhom li ma beΩg˙ux jid˙lu g˙aliha biçça b˙al din! Donnhom li g˙alqu g˙ajnejhom g˙al kol-

lox basta kienu qeg˙din i˙allsu inqas g˙ad-dawl elettriku li kienu qed ja˙lu. U skont ma qalilna l-Onor.

Ministru Dr Konrad Mizzi, ilMinistru g˙all-Ener©ija, g˙oxrin fil-mija (20%), ji©ifieri wie˙ed minn kull ˙amsa minn dawk li aççettaw li j˙allsu biex isirilhom ittbag˙bis fl-arlo©©i tag˙hom huma nies fil-kummerç, nies fin-negozju li kellhom larlo©© ta’ fejn jag˙mlu l-kummerç imbag˙bas.

Ma nafux jekk dawn it-talin kellhomx l-arlo©© tar-residenza tag˙hom imbag˙bas ukoll!

Kif lanqas ma nafu jekk kienx hemm xi kbarat li setg˙u kellhom l-arlo©©i tag˙hom imbag˙bsin!

Xi ˙add lill-Ministru Konrad Mizzi wassallu t-tag˙rif li kien hemm ˙afna fajls li g˙andhom x’jaqsmu ma’ dan ittbag˙bis, imsakkrin f’kamra, mo˙bijin mill-g˙ajnejn biex jibqg˙u misturin! Biex min kien qed i˙allas inqas minn kemm ja˙li jibqa’ mistur, jibqa’ ma jinqabadx!

L-Onor. Prim Ministru, Dr Joseph Muscat, hu tal-fehma li dawk li ˙allsu biex isirilhom it-tbag˙bis fl-arlo©©i tag˙hom g˙andhom je˙lu multa, i˙allsu dak li nsteraq bl-img˙ax imma m’g˙andhomx jidda˙˙lu l-Qorti. G˙al dan il-Prim Ministru sab ˙afna oppoΩizzjoni. Jidhirli li kul˙add g˙andu jing˙ata ttieni çans. Wara kollox ma nafux g˙aliex dawn it-talin aççettaw li jkollhom ittbag˙bis fl-arlo©©i tag˙hom.

Kulma nafu hu li t-tariffi g˙ad-dawl elettriku kienu g˙oljin wisq ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti u l-fehma tan-Nazzjonalisti kienet li hu impossibbli li jor˙su dawn ittariffi; dan kuntrarju g˙al dak li jemmen il-Gvern tal-lum, illi t-tariffi tal-kontijiet taddawl elettriku jistg˙u jor˙su, kif fil-fatt se jsir fil-©ranet li ©ejjin.

Bil-korruzzjoni kulÓadd iÓallas

Deborah Schembri Kandidata g˙all-Parlament Ewropew

Dan il-Gvern kien kommess sa mill-ewwel ©urnata illi ja˙dem qatig˙ kontra l-korruzzjoni. Irra©uni hija wa˙da sempliçi: bil-korruzzjoni kul˙add i˙allas.

Iç-çittadin komuni, li ja˙dem u jirrispetta l-li©i jkun qieg˙ed jitg˙abba b’piΩijiet Ωejda ta’ min kien fid-dover illi jikkontribwixxi u dan m’g˙amlux, jew ta’ min iddeçieda illi jistag˙ana minn fuq dahar ilpoplu.

Il-borom qed jinkixfu U issa l-borom bdew jinkixfu!

U bdew jinkixfu issa g˙aliex dan il-Gvern di©à po©©a listrutturi neçessarji f’posthom.

Il-li©i tal- whistleblower hija wa˙da minnhom; li©i li di©à qieg˙da tag˙ti riΩultati b˙alma rajna dawn l-a˙˙ar ftit ©img˙at bl-iskandli tal-ismart meters u tal-fajls imwarrbin fl-Enemalta.

Qeg˙din nitkellmu dejjem fuq affarijiet illi ©raw ta˙t amministrazzjoni Nazzjonalista u allura wie˙ed bix-xieraq jistaqsi: fejn kien il-Gvern Nazzjonalista meta dan kollu kien qieg˙ed ise˙˙? Fejn kienu l-ministri li tant g˙amlu sforzi biex jag˙tuna stampa ta’ Malta miexja fuq ir-rubini?

Albert Einstein darba qal li ddinja mhux sa tigi distrutta minn dawk li jag˙mlu l-˙aΩin iΩda minn dawk li jarawhom jag˙mlu l-˙aΩin u ma jag˙mlu xejn. U hekk kien qieg˙ed ji©ri f’dan il-pajjiΩ. Minn kien politikament responsabbli g˙alaq

g˙ajnejh u ˙alla kollox g˙addej filwaqt li ç-çittadin kien imgieg˙el i˙allas g˙al din in-nis©a ta’ korruzzjoni u inkompetenza grassa.

Il-figuri jitilg˙u bil-miljuni Kull meta nitkellmu fuq ilkorruzzjoni l-figuri jibdew telg˙in bil-miljuni. Miljuni ta’ ewro li setg˙u ©ew distribwiti b’mod ©ust sabiex il-poplu tag˙na jgawdi l-frott ta’ ˙idmietu. G˙aliex, jekk irridu nkunu sinçieri, il-poplu Malti u G˙awdxi huwa poplu bieΩel, ja˙dem kemm jifla˙ sabiex jara lill-familja tieg˙u timxi ’l quddiem. Fil-ma©©oranza tal-kaΩijiet jikkontribwixxi bit-taxxi tieg˙u minn banda, u jgawdi mis-servizzi soçjali li jing˙ataw mill-banda l-o˙ra. U meta dan ikun qieg˙ed isir b’©ustizzja

soçjali vera u propja, il-bilanç ikun qieg˙ed jintla˙aq tajjeb u dak li jkun ma j˙ossx illi g˙andu jipprova jiΩgiçça missistema u ma j˙allasx, g˙aliex mis-sistema jkun qieg˙ed igawdi wkoll.

IΩda fi stat fejn il-korruzzjoni hija preΩenti u, aktar minn hekk, fejn il-poplu jkollu perçezzjoni ta’ korruzzjoni rampanti, iç-çittadin li normalment jikkontribwixxi j˙oss illi m’g˙andux jag˙mel dan. Huwa jibda jirra©una illi dak illi ser jikkontribwixxi hu se jisol˙u ˙addiehor qabel ma jispiçça jitqassam b’mod ekwu g˙all©id tal-komunità u allura ççirku jkun wie˙ed vizzjuΩ.

Il-perçezzjoni tal-korruzzjoni Sa ftit Ωmien ilu kien hemm

diskrepanza kbira bejn ilperçezzjoni tal-korruzzjoni f’Malta u l-kaΩijiet ta’ korruzzjoni li ji©u Ωvelati. Meta kien jo˙ro© il-Perception of Corruption Index u jg˙id illi f’Malta l-poplu g˙andu perçezzjoni verament g˙olja li qed isse˙˙ il-korruzzjoni, kien jintqal illi dan hu g˙aliex ilMaltin huma xi ftit jew wisq suspettuΩi min-natura u li filverità din il-perçezzjoni mhijiex riflessjoni tal-ammont ta’ korruzzjoni li g˙andu l-pajjiΩ.

Jiena dejjem s˙aqt illi dan mhux minnu, li l-Maltin jafu b’kaΩijiet ta’ korruzzjoni f’kull qasam, però li ma kienx hawn l-istrutturi adattati biex huma j˙ossuhom komdi jitkellmu.

Irrid g˙aldaqstant nenfasizza illi issa li l-Gvern qieg˙ed jag˙ti prova li jrid inaddaf lillpajjiΩ mill-korruzzjoni, qeg˙din jag˙mlu dan b’g˙aqal kbir sabiex il-proçess ma jkunx biss wie˙ed retributtiv iΩda wie˙ed li jrendi lura wkoll il-finanzi me˙tie©a flimkien ma’ informazzjoni ulterjuri dwar min kien involut. Kull min jista’ jag˙ti daqqa t’id biex issir ©ustizzja ma jiddejjaq xejn ikun parti minn komunità ta’ çittadini attivi u jressaq l-informazzjoni li g˙andu ’l quddiem. Il-protezzjonijiet legali issa qeg˙din hemm g˙al kul˙add sabiex jag˙mel uΩu minnhom.

M’g˙andna qatt niddejqu nkunu fuq in-na˙a t-tajba talistorja!

Editorjal

02.03.2014

13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌURnALISTI REKLAmI ImPAÌnAR U DISInn

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

KULÓADD GÓALL-ÓABS

”

EDITORJAL

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

F’daqqa wa˙da Simon u Beppe jridu jitfg˙u lil kul˙add il˙abs. Simon jifta˙ar li ma jibΩax mill-˙abs. Beppe jrid li kul˙add jitella’ l-Qorti biex kul˙add jintefa’ l-˙abs. Minn meta marru fl-OppoΩizzjoni, li kien g˙alihom jinbena ˙abs ©did. Dak ta’ Kordin ma hux kbir biΩΩejjed biex jesa’ lil kul˙add li kieku kellu ji©ri dak li jixtiequ huma.

A˙na ma nistg˙ux ng˙idu li ma jist˙ux. Biex tist˙i trid tkun taf kif. Dak kollu li qieg˙da tiltaqa’ mieg˙u din l-Amministrazzjoni huma dnubiet mejtin li n˙bew minn xi ˙add meta kien hemm ˙addie˙or fil-Gvern.

Qieg˙ed jo˙ro© çar li, ma fejn kull tmiss din lAmminstrazzjoni, ˙lief korruzzjoni rampanti kullimkien ma hix issib. Dan huwa lwirt li ˙allew warajhom.

Meta fl-10 ta’ Marzu 2013 infethu l-bibien ta’ Kastilja g˙al din l-Amministrazzjoni kien qisu nfeta˙ qabar politiku li minn barra kien miΩbug˙ abjad. Min illum irid jilg˙abha tal-pur u ver©ni, ma kienx jaf x’qieg˙ed ji©ri, jew ˙bieha.

Il-parti l-kbira tal-vittmi talba˙ar ta’ korruzzjoni li kien hawn, ma kinux l-irjus kbar iΩda çittadini ordninarji. Ma kienx hawn attività li ma

kinitx b’xi mod mimsusa mid-dudu tal-korruzzjoni.

Kultant ninsew malajr. Eluf ta’ Ωg˙aΩag˙ tressqu l-Qorti u ˙amm©ulhom il-kondotta min˙abba korruzzjoni fi ˙ru© ta’ liçenzji ta’ snieter, opri tal-ba˙ar, u vetturi ta’ kull xorta. Miljuni ta’ ewro nsterqu mill-VAT midDipartiment tal-VAT u ttellg˙u biss il-˙addiema.

Qatt ma smajna li ttellg˙et xi ras kbira fl-Amministrazzjoni.

Kultant ninsew malajr.

Ninsew bil-farsa ta’ John Mizzi li rçieva €4 miljun kummissjoni inkonnessjoni mal-bini tal-power station ta’ Dellimara. Quddiem ilKumitat Parlamentari talKontijiet kien hemm farsa mill-bidu sal-a˙˙ar. Dan John Mizzi ta impressjoni kbira li kien qieg˙ed jigdeb.

Nesa x’g˙amel u ma’ min tkellem, tilef id-dokumenti, ikkraxxjalu l-kompjuter u exemployer tieg˙u ˙ar©u ta’ giddieb. B’dan kollu l-pulizija ma da˙litx fil-kaΩ u baqa’ g˙addej qisu ma ©ara xejn.

Kultant ninsew malajr. Irrapport tal-Awditur Ìenerali dwar il-BWSC indika biç-çar li l-affarijiet ma sarux sewwa. Dati u kundizzjonijiet jiççaqalqu aktar mill-˙bula tar-ramel fid-deΩert talArabja u persuni b’konflitt çar ta’ interess. L-istess Awditur sa˙ansitra esklama li

kien ikun a˙jar li to˙ro© tender ©dida. Dakinhar kien hemm lok li l-Pulizija tinvestiga. Minflok l-Ursus talPolitika Maltija ta’ dak iΩΩmien, Austin Gatt, ˙adha kontra l-Awditur Ìenerali u beda jakkuΩah li ma g˙amilx xog˙lu sewwa.

Ma kienx hawn sistema fejn il-korruzzjoni mhux biss ma titwettaqx iΩda lanqas kienu jinteb˙u biha. Kienet ta˙t imni˙irhom u lanqas biss xammewha! X’kienet irraguni li kellhom imni˙irhom imblukkat huma jafu, iΩda xorta g˙andna ddubju kemm tassew kienu jitfg˙u lin-nies il-˙abs kieku nteb˙u fil-˙in. Fil-pajjiΩ kien hawn kriΩi ta’ morali politika g˙aliex kull fejn tmur kul˙add kien jara kif ser ibill subg˙u fl-ilma mbierek. Kien hawn sa˙ansitra min seraq lilma mbierek bil-fonti f’kollox.

Tant konna mradna, li lmarda sa˙anistra waslet salParlament. Kien jum ikrah g˙all-politika Maltija meta darba fost l-o˙rajn Malta stenb˙et u n˙asdet meta saret taf li l-politiçi kienu taw lilhom infushom Ωieda ta’ €500 fil-©img˙a fis-salarju tag˙hom. Tant kien Ωball li ˙assew li kellhom irroduhom lura. Ammissjoni çara li kien hemm xi ˙a©a ˙aΩina g˙aliex li kieku l-affarijiet

saru bis-sewwa Ωgur li ma kienu jroddu xejn lura. LAwditur Ìenerali g˙al darb’o˙ra kellu jesklama li dan mhux mod kif tag˙mel l-affarijiet u kompla jg˙id li dan kien eΩempju tajjeb ta’ governanza ˙aΩina!

Fil-kaΩ taΩ-Ωieda tas-salarji kien hemm min argumenta li dan seta’ jammonta g˙al misapproprjazzjoni ta’ fondi pubbliçi u li g˙alhekk ilKummissarju kellu jinvestiga.

Ma g˙andniex xi ng˙idu li minn dan ma sar xejn. IΩda dan l-episodju kellu importanza partikolari. Min kien flaktar poΩizzjoni g˙olja li jag˙ti eΩempju b’g˙emilu lillpoplu li l-affarijiet iridu jsiru bis-sewwa, kien ta eΩempju bil-kuntrarju. G˙alhekk tilef dak li bl-IngliΩ jissej˙u the moral high grounds . Óadd ma seta’ je˙odhom bis-serjetà fuq il-kwistjoni ta’ korrettezza.

Il-parti l-kbira tal-politiçi li kienu fil-Gvern kull meta kienu jitkellmu dwar il-korrettezza politika ma kinux jittie˙du bis-serjetà. Óafna minnhom g˙adhom hemm.

G˙alhekk a˙seb u ara kemm ser jittiehdu bis-serjetà issa li qeg˙din fl-OppoΩizzjoni meta jitkellmu fuq is-serjetà!

Ara wkoll ilkarikatura fuq pa©na 40

”

14

Ittri

02.03.2014

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

FJURI TAL-PLASTIk

GRAZZI GÓAÛIÛ DUN NAZJU Sur Editur,

Sur Editur, San Valentinu ©ie u mar.

G˙addhieli minn g˙ala widnejja li nbieg˙u xi fjuri tal-plastik g˙all-festa tal-ma˙bubin ta’ din is-sena. Dan il-fatt interessanti bil-kif! Imma, ng˙id jien, g˙aliex fjuri tal-plastik?

Il-kittieb u l-poeta IrlandiΩ, Oscar Wilde, kiteb hekk: “Ûomm l-im˙abba f’qalbek. Il˙ajja ming˙ajrha hija b˙al ©nien ming˙ajr xemx meta lfjuri huma mejtin.” Wilde g˙aref! G˙ax il-fjuri jissimbolizzaw il-˙ajja. Huma l-ikoni ˙ajja tal-im˙abba. Fjuri ˙ajjin u mlewna jfissru m˙abba flaqwa tag˙ha. Fjuri midbiela u niexfa j˙abbru m˙abba li tnawret u mietet.

Tista’ ˙a©a ˙ajja titla˙˙am f’simbolu mejjet, b˙alma hu lplastik? Le! Qatt! Il-fjuri ˙ajjin imorru. M’hemmx lok g˙allimitazzjoni. Lanqas jekk ikunu skolpiti fl-aqwa r˙am jew mag˙mula fl-aqwa funderija tal-bronΩ, inkella imΩejna biddeheb, jew ma˙duma bl-aqwa ˙ajt dehbi, fjuri ta’ din ix-xorta jibqg˙u artifiçjali. U l-artifiçjali mhux kul˙add jiddarras minnu?

Issa, meta l-fjura tal-im˙abba ssir tal-plastik? Meta ma tistabarx. Ma t˙ennx. Meta tfittex dak li hu tag˙ha minn filg˙odu sa filg˙axija. Meta

argument tieklu. Meta tinkorla.

Meta tintefa˙ biha nnifisha.

Meta tittiekel bil-g˙ira. Meta ma tag˙milx dak li mhux xieraq. Meta ΩΩomm f’qalbha g˙ad-deni li jag˙mlulha. Meta tifra˙ bl-in©ustizzja.

U kif l-im˙abba tista’ tinfeda minn dan il-plastik tal-˙aΩen?

A˙jar in˙allikom f’idejn lAppostlu Pawlu. Dak Ωgur li hu bil-wisq iprem minni biex jag˙tikom it-twe©iba t-tajba!

“L-im˙abba taf tistabar u t˙enn; l-im˙abba mhijiex g˙ajjura; ma tintefa˙x biha nnifisha; ma titkabbarx fuq lo˙rajn; ma tag˙milx dak li mhux xieraq; ma tfittixx dak li hu tag˙ha; xejn ma tinkorla; ma ΩΩommx f’qalbha g˙addeni; ma tifra˙x bl-in©ustizzja, imma tifra˙ bil-verità; kollox tag˙der, kollox temmen, kollox tittama, kollox tissapporti.

L-im˙abba ma tintemm qatt” (1 Kor 13:4-8).

G˙eΩieΩ ma˙bubin, l-ewwel quddiesa li se nqaddes ˙a noffriha minn qalbi g˙alikom ˙alli m˙abbitkom g˙al xulxin tkun b˙al fjura ˙ajja u qatt ma ssir tal-plastik. U bil˙aqq, g˙al San Valentinu li ©ej mhux isba˙ u aktar bis-sens jekk tixtrilu jew tixtrilha fjuri ˙ajjin u mhux talplastik?

Nhar il-Óamis 20 ta’ Frar, b˙al sajjetta fil-bnazzi, filkomunità tag˙na ta’ San Lawrenz ©ie m˙abbar li lKappillan preΩenti Dun Injazju Borg ©ie ma˙tur Arçipriet tal-Parroçça tal-Qala.

Fl-istess waqt Dun Charles Sultana, li s’issa serva ta’ Viçi fil-parroçça tag˙na, ©ie ma˙tur il-Kappillan il-©did tal-parroçça tag˙na. Minn qalbna nag˙tuh mer˙ba fostna, din id-darba b˙ala rrag˙aj il-©did tag˙na.

Nixtieq permezz ta’ dawn iΩ-Ωew© versi, f’isem il-komunità tag˙na ta’ San Lawrenz, ng˙id grazzi mill-qalb lil Dun Nazju.

Grazzi g˙aΩiΩ Kappillan; dawn is-sitt snin u nofs li g˙amilt mag˙na kien Ωmien li fih stajna napprezzaw u ngawdu mill-kwalitajiet sbie˙ u rari tieg˙ek. IddinamiΩmu tieg˙ek kif ukoll il-˙e©©a kbira tieg˙ek biex tressaq il-parroççani lejn ilKnisja u biex ng˙ixu rreli©jon tag˙na b’mod ©enwin huwa biΩΩejjed biex wie˙ed ji©bor fi ftit kliem ilparrokat tieg˙ek fostna.

Int ser tibqa’ mfakkar ukoll g˙all ammont qawwi ta’ restawr li g˙amilt fil-parroçça.

Int ©eddidt il-parroçça... kemm mill-lat spiritwali kif ukoll dak materjali.

Peró, inkunu niΩbaljaw jekk nieqfu hemm. Int g˙allimtna wkoll xi tfisser tkun “knisja tal-fardal” kull sekonda li

g˙amilt fostna kienet ikkaratterizata minn servizz kontinwu u m˙abba speçjali ming˙ajr qatt ma fittixt xi glorja jew xi apprezzament. Isskiet tieg˙ek meta nafu li kont qed ta˙t is-salib kien g˙alina mument biex g˙arafna xi tfisser taqdi.

Ser in˙ossu n-nuqqas tieg˙ek peró fl-istess ˙in qed ng˙idu grazzi lil Alla li tana lopportunità u l-grazzja li ngawdu minn dawn is-sitt snin u nofs li g˙amilt mag˙na. Hija g˙afsa ta’ qalb

narawk sejjer imma fl-istess ˙in huwa mod sabi˙ li b˙ala membri ta’ din id-djoçesi noffruk b˙ala rigal lil kommunità o˙ra f’G˙awdex, biex hi wkoll ikollha ç-çans li tgawdi minn eΩempju ta’ kif wie˙ed jista’ verament jg˙ix il-missjoni tieg˙u ta’ saçerdot ubbidjenti g˙all-vokazzjoni tieg˙u.

Grazzi Dun Nazju. Ma ninsewk qatt.

NOEL FORMOSA, SAN LAWRENZ

APPREZZAMENT MIS-SEZZJONI ÛGÓAÛAGÓ MADONNA TAL-ÌILJU

PATRI MARIO ATTARD, OFM CAP

RINGRAZZJAMENT LILL-MISSIONFUND Sur Editur, G˙al darb’o˙ra nixtieq nirringrazzja minn fuq din ilgazzetta lill-membri kollha tal-Mission Fund kif ukoll lill-bosta benefatturi li kkollaboraw ©eneroΩament g˙ad-donazzjoni sabi˙a ta’ €2,000 li bag˙tuli dan la˙˙ar g˙all-missjoni tag˙na hawn fil-Polonja. Fl-istess ˙in nitlob lill-poplu ta’ Malta u ta’ G˙awdex biex ikompli jibg˙at bolol u telecards uΩati lill-Mission Fund, ‘Eureka Court’, Blk A, Flat 6 (Ground Floor), Main Street, il-Mosta, MST 1018.

Donazzjonijiet ta’ flus jistg˙u jintbag˙tu lill-Mission Fund fuq dawn il-kontijiet:

HSBC (Account No. 061 197 448 050); BOV (Account No: 163 007 980 19); APS (Account No: 200 008207 62), jew BANIF (Account No: 000 879 631 01).

G˙al iktar informazzjoni tistg˙u tirrikorru fuq is-sit elettoniku: www.missionfund.org.mt Bil-qalb kollha nibqg˙u niftakru fikom u fil-membri kollha tal-familji tag˙kom ˙ajjin u mejtin fit-talb tag˙na ta’ kuljum biex ilMulej ikompli jag˙tikom ilbarka u l-paçi Tieg˙u.

Insellmilkom.

SR MARIE LOUISE GRECH, KARMELITANKI MISJONARKI TEREZJANKI

Sur Editur, Lura lejn Lulju tal-1993, naraw it-twelid ta’ ferg˙a ©dida Ωag˙Ωug˙a fi ˙dan is-Soçjetà li ta’ kull sena fit-tieni ©img˙a ta’ Ìunju torganizza l-Festa ad unur il-Madonna tal-Ìilju firra˙al tal-Imqabba.

G˙alkemm is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Madonna tal-Ìilju hija direttament relatata malorganizzazzjoni taç-çelebrazzjonijiet kbar li jsiru ©ewwa lImqabba, din ma llimitatx ru˙ha g˙alhekk biss. Anzi g˙all-kuntrarju, is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ tal-Ìilju tat dimenzjoni ©dida lill-˙ajja tas-Soçjetà li t˙addanha, kif ukoll lill-˙ajja tal-komuintà Mqabbija in©enerali.

Apparti l-briju fuq skala kbira

li s-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Madonna tal-Ìilju torganizza ta’ kull sena fil-març tal-a˙˙ar Tridu, fejn ta’ kull sena ji©u m˙ejjija diversi o©©etti li jkomplu jkabbru l-atmosfera, isSezzjoni Ûg˙aΩag˙ tiffoka l˙idma tag˙ha f’attivitajiet kulturali, li jirrikjedu ˙afna impenn u ˙in twil ta’ preparazzjoni.

L-A˙˙ar attività simili kienet wa˙da teatrali li kienet serata varjata, li ttellg˙at nhar is-Sibt 22 ta’ Frar fis-sala tal-Iskola Primarja tal-Imqabba.

Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Madonna tal-Ìilju tixtieq pubblikament turi l-apprezzament lil dawk l-individwi kollha li ˙admu biex din l-attività fuq skala kbira tkun ta’ suççess.

Ringrazzjament ie˙or imur lejn

l-udjenza tassew numeruΩa li ˙onqot it-teatru sabiex issegwi dan l-ispettaklu. Fl-a˙˙ar iΩda mhux l-anqas, is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ tirringrazzja lillMadam u l-istaff tal-Iskola Primarja tal-Imqabba, tal-kollaborazzjoni kbira tag˙hom.

Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Madonna tal-Ìilju tinforma li lattività teatrali li jmiss hija dramm tal-Passjoni b’differenza bl-isem Im©arrbin li ser jittella’ nhar is-Sibt 12 ta’ April 2014 fis-Sala tal-Iskola Primarja talImqabba.

MARVIN SCIBERRAS, UFFIÇJAL RELAZZJONIJIET PUBBLIÇI, SOÇ. MUÛ. MADONNA TAL-ÌILJU, L-IMQABBA

Djarju

02.03.2014

MID-DJARJU TAL-GVERN

Is-Segretarju Parlamentari Josè Herrera waqt konferenza stampa rigward il-Malta Arts Fund. Is-sena li g˙addiet kien hemm total ta’ 95 pro©ett li rçevew l-g˙ajnuna finanzjarja

Il-Minsitru g˙al G˙awdex Anton Refalo u l-Ministru g˙at-TuriΩmu Karmenu Vella ˙abbru li g˙all-ewwel darba G˙awdex se jkollu pjan ta’ politika separat fil-qasam tat-turiΩmu.

Il-Ministru g˙as-Sa˙˙a Godfrey Farrugia jattendi g˙al seminar rigward il-le©iΩlazzjoni dwar il-kapaçità mentali f’Malta

Il-Minsitru g˙at-TuriΩmu Karmenu Vella jis˙aq fuq l-importanza li l-kunsilli lokali jtellg˙u wkoll attivitajiet li jikkonservaw drawwiet antiki f’pajjiΩna u anka attivitajiet li jinkora©ixxu parteçipazzjoni attiva

Is-Segretarjat Parlamentari g˙ad-drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva nieda t-taqsima tal-Anzjanità Attiva biex tippjana, tikkoordina u timplimenta r-rekwiΩti biex jintla˙qu l-g˙anijiet tal-Istrate©ija Nazzjonali g˙all-Anzjanità Attiva Malta 2014-2020

Il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima Leo Brincat jiltaqa’ mal-Prof. Stefan Schennach, Chairman tal-Kumitat tal-Ambjent, Ener©ija u Ilma fi ˙dan l-Unjoni g˙all-Assemblea Parlamentari Mediterranja

Ritratti: DOI

15

16

Ta’ Barra

02.03.2014

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

L-AmerIKA QIegÓdA TIÛbALJA? Minn dokumenti li ©ew f’idejn l-a©enzija tal-a˙barijiet Reuters, jidher li l-Iraq u l-Iran waslu g˙al ftehim biex din tal-a˙˙ar tibda tbig˙ l-armi lill-Iraqqini. Skont Reuters dan il-bejg˙ se jammonta g˙al madwar $197 (€143) miljun u jkopri varjetà ta’ armi, munizzjon u tag˙mir b˙al biççiet tal-artillerija, ilbies protettiv kontra sustanzi tossiçi u apparat ta’ komunikazzjoni militari.

Dan il-ftehim kompla jo˙loq tensjonijiet ©odda bejn l-Iraq u l-Amerika li matul dawn l-a˙˙ar snin tbieg˙du mhux ˙aΩin politikament.

Is-Segretarju tal-Istat Amerikan John Kerry qieg˙ed ta˙t pressjoni kbira biex jippreΩenta politika iktar deçiΩa g˙al-Lvant Nofsani L-invaΩjoni tal-Iraq fl-2003 kellha twassal biex it-tmexxija talpajjiΩ tg˙addi f’idejn persuni li huma inqas ostili lejn il-Punent u li kienu lesti illi jg˙inu lillAmerika fil-©lieda tag˙ha kontra t-terroriΩmu. Madankollu, lostilità tal-klassi politika Iraqqina fil-konfront talAmerikani hija realtà ferm iktar mifruxa milli kien ma˙sub. Din it-tensjoni rriΩultat mill-fatt illi, minkejja li bosta Iraqqini apprezzaw l-intervent li ©ab fi tmiemu r-re©im ta’ Saddam Hussein, ˙afna çittadini ta’ dan il-pajjiΩ xtaqu li t-tmexxija tg˙addi malajr kemm jista’ jkun f’idejn rappreΩentanti eletti minnhom.

Mossa allarmanti Madankollu, g˙al bosta snin, lIstati Uniti dehret li ma kellhiex g˙a©la biex tirritorna r-riedni tat-tmexxija f’idejn l-Iraqqini.

Dan wassal biex l-Amerikani jibqg˙u influwenti fit-tmexxija tal-pajjiΩ g˙al diversi snin, minkejja l-fatt li l-ewwel gvern elett kien di©à ffurmat f’temp ta’ sentejn mill-invaΩjoni.

L-ind˙il tal-Amerikani kompla Ωied it-tensjoni fost l-Iraqqini li bdew ifittxu mexxej li jkun iktar iebes mal-Amerika. Ilmexxej li ntg˙aΩel kien Nouri al-Maliki li g˙all-bidu deher li xtaq jikkoopera mal-Amerikani, minkejja l-fatt li ma kellux opinjoni daqstant tajba tag˙hom.

Al-Maliki kien ukoll igawdi mill-fiduçja tal-Amerika tant li hemm g˙ajdut illi rçieva lapprovazzjoni tas-Central Intelligence Agency (CIA) qabel ma ssottometta l-kandidatura tieg˙u. Però, al-Maliki ma tantx dam biex wera x’kienu l-prijoritajiet tieg˙u fejn tid˙ol il-politika internazzjonali.

Fi Ωmien qasir beda jag˙mel kuntatt mal-Gvern Iranjan biex jibni relazzjoni politika u ekonomika b’sa˙˙itha ma’ dan il-pajjiΩ.

Din il-mossa allarmat mhux

ftit lill-Amerikani li ma kellhomx simpatija lejn l-Iran u kemm-il darba akkuΩaw lil dan il-pajjiΩ illi qieg˙ed ja©evola lillGvern dittatorjali tas-Sirja permezz ta’ donazjonijiet ta’ armi u flus.

IndeçiΩjoni li kellha konsegwenzi serji L-Amerikani ma jistg˙ux jg˙idu li m’g˙andhomx ˙tija g˙al dan l-iΩvilupp. Meta kien elett alMaliki huwa sab ru˙u jmexxi pajjiΩ li kien mifrud u fil-mira ta’ attakki terroristiçi b’mod regolari. Min˙abba f’hekk, huwa talab lill-Amerikani biex jikkommettu ru˙hom b’mod determinat fiΩ-Ωamma tal-paçi fir-re©jun.

Sfortunatament, al-Maliki kien qieg˙ed jitlob g˙al dan lappo©© fi Ωmien meta lAmerikani kienu bdew ibiddlu l-istrate©ija tag˙hom fl-Iraq.

Wara snin ta’ nd˙il fil-politika u l-ekonomija tal-pajjiΩ, l-

Amerikani ddeçidew li kien wasal iΩ-Ωmien illi jnaqqsu lpreΩenza tag˙hom fl-Iraq. Dan kien riΩultat tal-fatt li l-kampanji militari fil-Lvant Nofsani ˙olqu piΩ ekonomiku kbir illi bosta çittadini Amerikani ma kinux lesti li jkomplu jag˙mlu tajjeb g˙alih.

Fl-2011 ©ie deçiΩ li l-missjoni militari tal-Istati Uniti fl-Iraq tintemm meta Ω-Ωew© pajjiΩi naqsu milli jiftiehmu dwar ilforma li kellha tie˙u din ilkooperazzjoni fil-futur. Barra minn hekk, anke l-ftehim li kellu jwassal biex l-Amerika tbig˙ l-armi lill-Iraq sofra diversi intoppi meta numru ta’ esponenti politiçi Amerikani ma bdewx i˙ossuhom komdi li jg˙addu armi b’teknolo©ija avanzata lill-pajjiΩ li kien qieg˙ed jersaq viçin l-Iran.

B’hekk, al-Maliki kellu bilfors ifittex, iktar minn qatt qabel, lg˙ajnuna ta’ pajjiΩi o˙ra b˙arRussja u l-Iran. IΩ-Ωew© pajjiΩi malajr aççettaw, g˙aliex kienu

ilhom jistennew çans tajjeb biex jimlew il-vojt li ˙allew lAmerikani. Illum il-©urnata lIran sar alleat importanti talIraq fil-©lieda kontra gruppi terroristi Sunniti b˙al al-Qaeda.

Barra t-tensjoni politika li ˙oloq il-ftehim mal-Iran, hemm ukoll kwistjonijiet legali. Dan huwa frott l-embargo impost mill-Ìnus Mag˙quda fil-konfront tal-Iran li ma jippermettix lill-membri ta’ din l-organizzazzjoni illi jixtru l-armi ming˙and l-Iranjani. L-Iraq, b˙ala membru tal-Ìnus Mag˙quda, hija obbligata li tirrispetta dawn id-direttivi jew tiffaççja r-riskju ta’ diversi sanzjonijiet.

Madankollu, il-Gvern Iraqqin assigura lill-Ìnus Mag˙quda illi mhuwa jikser l-ebda li©i internazzjonali b’dan il-ftehim.

G˙adu mhuwiex çar jekk dak li qieg˙ed jg˙id l-Iraq huwiex minnu. Sadanittant, diversi pajjiΩi membri tal-Ìnus Mag˙quda di©à bdew jag˙mlu r-riçerki legali tag˙hom biex

Matul is-snin Al-Maliki sa˙˙a˙ ir-relazzjoni tal-Iraq mal-Iran

jaraw iressqux il-kaΩ quddiem il-Kunsill ta’ Sigurtà tal-organizzazzjoni.

Kien kollu g˙alxejn?

Id-deçiΩjoni ta’ al-Maliki wasslet g˙al kritika ©dida filkonfront tal-politika internazzjonali tal-Istati Uniti hekk kif qeg˙din jidhru li rtiraw milLvant Nofsani qabel ma ©iet ikkontrollata t-theddida tat-terroriΩmu fir-re©jun. Dan wassal biex il-gvernijiet li ©ew stabbiliti wara l-invaΩjonijiet talAfganistan u l-Iraq isibu ru˙hom fil-mira ta’ attakki b’mod kontinwu minn gruppi armati ming˙ajr l-appo©© li kienet weg˙dithom l-Amerika ftit tas-snin ilu.

Il-˙olma tal-pajjiΩi tal-Punent li tin˙oloq Ωona demokratika u paçifika fil-Lvant Nofsani qatt ma kienet imbieg˙da daqs kemm hija llum. Ming˙ajr lappo©© tad-dinja demokratika, il-mexxejja ta’ dawn il-pajjiΩi kellhom bilfors jaççettaw lg˙ajnuna minn bnadi o˙ra u jkomplu l-gwerra kontra t-terroriΩmu kif jafu huma. Dan listat ta’ fatt jo˙ro© iktar çar filkaΩ tal-Afganistan fejn ilPresident Hamid Karzai sa˙ansitra g˙aΩel li jinjora ttwissijiet tal-Istati Uniti u jifta˙ negozjati ta’ paçi direttament mal-gruppi terroristiçi ta’ pajjiΩu.

Wie˙ed irid jara jekk ilPunent g˙andux ir-riΩorsi u rrieda biex jibqa’ influwenti f’dan ir-re©jun hekk kif irriçessjoni ekonomika g˙adha qieg˙da tassorbi l-˙in u lener©ija ta’ ˙afna mill-mexxejja tal-iktar pajjiΩi Ωviluppati.

Diversi gruppi terroristiçi li kienu joperaw fil-Lvant Nofsani re©g˙u bdew jerfg˙u rashom u jisfidaw lill-awtoritajiet. Jekk ilPunent ma jkunx determinat illi jg˙in b’mod serju lill-gvernijiet tar-re©jun fil-©lieda kontra t-terroriΩmu, hemm çans tajjeb li xxog˙ol kollu li sar mill-2001 ’l hawn jintilef g˙al kollox.

Ta’ Barra

02.03.2014

17

FL-UGANDA – SA GÓOMOR IL-ÓABS GÓALL-OMOSESSWALI

KITBA TA’ MELVIC ZAMMIT Il-President tal-Uganda Yoweri Museveni da˙˙al fisse˙˙ li©i li t˙arrax il-pieni filkonfront ta’ dawk li jwettqu atti omosesswali. Min jikser din il-li©i jista’ je˙el sa g˙omru l-˙abs. Waqt l-iffirmar ta’ din il-li©i, li saret b’mod pubbliku, Museveni ddikjara li mhux se j˙alli l˙sibijiet u l-valuri tal-Punent jinfluwenzaw lill-Uganda.

Jum biss wara l-introduzzjoni ta’ din il-li©i, gazzetta fl-Uganda ppubblikat lista ta’ mitejn persuna li huma omosesswali. Din mhix lewwel darba li gazzetta f’dan il-pajjiΩ tkun identifikat persuni li huma ta’ orjentazzjoni sesswali differenti, bl-indirizzi ta’ fejn joqog˙du u det-

talji ta’ x’jag˙mlu fil-˙ajja intima tag˙hom. S˙arri© li sar fil-pajjiΩ Afrikan juri li hemm 96% tal-pubbliku li jg˙idu li s-soçjetà m’g˙andhiex taççetta l-omosesswalità.

L-abbozz ta’ li©i, li kien ippreΩentat g˙all-ewwel darba fl-2009, kien jinkludi lpiena kapitali g˙al dawk li jinqabdu jwettqu atti omosesswali. Dan l-abbozz kellu jitwarrab g˙ax ftit wara l-Ingilterra u l-pajjiΩi Ewropej heddew li jwaqqfu lg˙ajnuna tag˙hom, li tammonta f’miljuni ta’ dollari.

Il-Parlament tal-Uganda vvota favur dan l-abbozz f’Diçembru tas-sena li g˙addiet, b’differenza wa˙da

minn kif kien ippreΩentat fl2009. Fil-konfront ta’ dawk li jwettqu “reati gravi ta’ omosesswalità,” jiskontaw sentenza ta’ g˙omor il-˙abs, minflok il-piena kapitali.

Il-poΩizzjoni ta’ Museveni fuq din il-li©i nbidelt g˙al diversi drabi. F’Jannar kien qal li ma kienx bi ˙siebu jiffirma din il-li©i. Dan g˙aliex iddeskriva lill-omosesswali b˙ala “morda” li kellhom bΩonn l-g˙ajnuna u mhux pri©unerija. Però, matul dan ix-xahar bidel il-poΩizzjoni tieg˙u u qal li se jiffirma din il-le©iΩlazzjoni g˙aliex xjentisti ddeterminaw li lomosesswalità hija sempliçiment g˙aΩla tal-individwu u mhux determinata fil-©eneti-

ka.

Wara d-dikjarazzjonijiet li g˙amel Museveni, ilPresident tal-Amerika wissa li, jekk tid˙ol fis-se˙˙ din illi©i, se tkun affettwata rrelazzjoni bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi. Barack Obama qal li din il-proposta tpo©©i f’periklu lill-komunità omosesswali. L-Amerika hija wie˙ed mill-pajjiΩi li jag˙ti lflus lill- Uganda. Il-Gvern Amerikan se jniedi kampanja kontra 80 pajjiΩ li g˙andhom li©ijiet li jo˙olqu diskriminazzjoni kontra l-omosesswali.

Is-Segretarju Ìenerali Ban Ki Moon ˙e©©e© lill-awtoritajiet tal-pajjiΩ biex jipprote©u liç-çittadini tag˙hom millvjolenza u d-diskriminaz-

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA Sejba miljunarja

Lejn elezzjoni presidenzjali

zjoni. Jittama li din il-li©i ti©i emendata jew imne˙˙ija. IdDanimarka, in-Norver©ja u lOlanda qalu li mhux se jibqg˙u joffru l-g˙ajnuna finanzjarja.

Museveni ma qabilx ma’ dawk li qalulu li b’din il-li©i se jkun qed jitfa’ lil pajjiΩu lura. “Qatt ma nd˙alna kif jorganizzaw ru˙hom talPunent; dejjem bqajna kwieti. G˙aliex qed naraw lil ˙addie˙or jimponi l-valuri tieg˙u fuq is-soçjetà tag˙na?” staqsa l-President tal-Uganda.

L-omosesswalità hija illegali fi 38 pajjiΩ Afrikan. Óafna mil-li©ijiet fil-konfront ta’ dawk li huma omosesswali kienu da˙lu fis-se˙˙ minn Ωmien il-kolonjaliΩmu.

minn LIAM GAUCI KriΩi fil-Krimea

F’laqg˙a tal-Kabinett E©izzjan li saret iktar kmieni din il-©img˙a, l-esponenti prinçipali tal-Gvern g˙aΩlu li jirriΩenjaw biex b’hekk i©ibu fi tmiemha ttmexxija tranΩitorja tal-pajjiΩ li ng˙atat il-poter wara l-kolp ta’ stat tal-2013. Din id-deçiΩjoni wittiet it-triq g˙all-elezzjoni presidenzjali li mistennija sse˙˙ f’nofs April. Il-kandidat favorit g˙all-presidenza huwa Abdul Fattah al-Sisi, il-©eneral li mexxa lkolp ta’ stat li temm il-presidenza ta’ Mohamed Morsi.

Bosta osservaturi internazzjonali huma tal-fehma li fil-verità al-Sisi di©à ilu fit-tmexxija minn Lulju tal2013 hekk kif il-Prim Ministru Hazem el-Beblawi u l-kabinett tieg˙u kienu ntg˙aΩlu bl-approvazzjoni ta’ al-Sisi stess. Minkejja s-sa˙˙a kbira li g˙andu alSisi, huwa g˙adu qieg˙ed jiffaççja oppoΩizzjoni kbira min-na˙a tal-militanti tal-Fratellanza Musulmana li g˙adhom iqisu lil Morsi b˙ala lmexxej le©ittimu tal-E©ittu.

‘El Chapo’ Koppja sabet diversi muniti tad-deheb bil-valur kumplessiv ta’ iktar minn $10 (€7.3) miljun waqt li kienet miexja bil-kelb. Il-fatt se˙˙ f’Gold County f’Kalifornja – belt li ˙adet isimha g˙allammont kbir ta’ deheb li nstab f’depoΩiti naturali matul is-seklu dsatax. Il-muniti nstabu ©ewwa diversi laned imsaddin li l-koppja nnutat fil˙amrija tal-©nien tag˙ha stess.

Meta ©abrithom biex tarmihom, il-koppja indunat li kien fihom ammont kbir ta’ muniti taddeheb. L-identità ta’ din il-koppja ma ©ietx mikxufa hekk kif kien hemm il-biΩa’ li din is-sejba tista’ twassal biex diversi persuni jippruvaw i˙affrulhom fil-©nien tag˙hom bit-tama li jsibu xi ˙a©a huma wkoll. Il-muniti nstabu f’kundizzjoni tajba ferm u huwa mistenni li l-koppja tibda tbig˙hom fi Ωmien qasir.

Joaquin Guzman, figura prominenti fil-kriminalità organizzata fil-Messiku mag˙ruf b˙ala ‘El Chapo’, qieg˙ed jiffaççja diversi akkuΩi kontrih relatati marreati gravi li seta’ wettaq matul is-snin. Huwa spiçça f’idejn l-awtoritajiet wara li fl-2001 kien ˙arab minn ˙abs Messikan li fih kien qatta’ sebg˙a mill-g˙oxrin sena li kellu jservi fil-façilità korrettiva.

F’dan il-kaΩ da˙let ukoll l-Istati Uniti li wkoll ressqet numru ta’ akkuΩi kontra Guzman hekk kif bosta mill-attivitajiet illegali tieg˙u marru lil hinn mill-fruntiera Messikana. Madankollu, l-awtoritajiet Messikani fakkru lill-kollegi Amerikani tag˙hom illi Guzman g˙ad baqag˙lu jiskonta piena ta’ diversi snin fil-˙abs u g˙alhekk ma jistax jing˙ata lill-Istati Uniti qabel ma jirrispondi g˙al g˙emilu f’pajjiΩu stess.

It-tensjoni fir-re©jun Ukrain tal-Krimea qieg˙da tiΩdiet wara li l-gvern tal-pajjiΩ ©ie xolt millOppoΩizzjoni. Il-Krimea storikament kellha relazzjoni tajba mar-Russja min˙abba li din iΩ-Ωona g˙andha perçentwal g˙oli tal-popolazzjoni li hija ta’ dixxendenza Russa.

G˙alhekk ma niΩel xejn tajjeb il-fatt li Viktor Yanukovych, il-President Ukrain li bena rapport ta’ ˙biberija mar-Russja, ©ie sfurzat li jçedi t-tmexxija tal-pajjiΩ. Huwa g˙alhekk li diversi çittadini ta’ dan ir-re©jun bdew jorganizzaw ru˙hom biex jirreΩistu lForzi tal-Ordni mmexxija mill-gvern il-©did jekk dawn jippruvaw jimponu din il-bidla fuqhom ukoll.

Din il-kwistjoni hija l-ewwel sfida serja li qieg˙ed jiffaççja l-Gvern ta’ tranΩizzjoni Ukrain li g˙andu quddiemu r-riskju li dan ir-re©jun jipprova jinqata’ mill-pajjiΩ biex jer©a’ jing˙aqad mar-Russja kif kien fl-img˙oddi.

18

Mill-Misra˙

02.03.2014

Bank of VallEtta jagÓtu l-appoÌÌ tagÓhom gÓar-rEstawr tal-madonna ta’ lorEto f’gÓajnsiElEm Bank of Valletta qed jag˙tu l-appo©© ’il-proçess tarrestawr fuq numru ta’ pitturi fil-knisja l-qadima ta’ G˙ajnsielem iddedikata lillMadonna ta’ Loreto. Il-pittura titulari mill-artist Ûejtuni Mikiel Busuttil b˙alissa tinsab fi stat avanzat ta’ restawr.

Il-knisja parrokkjali talMadonna ta’ Loreto nbniet bejn l-1810 u l-1820. Fid-9 ta’ Settembru 1820, il-pittura ta’ Busuttil twasslet minNadur permezz ta’ purçissjoni u tpo©©iet fuq l-artal ma©©uri f’dik li kienet ilknisja parrokkjali.

Wara kwaΩi mitejn sena, ilpittura kienet fi bΩonn qawwi ta’ restawr. Il-biçça xog˙ol biex ji©u rran©ati ssinjali taΩ-Ωminijiet u konservazzjoni ta’ dan il-kapolavur biex jit˙alla fl-a˙jar stat possibbli u jitgawda mill-©enerazzjonijiet futuri ©iet fdata f’idejn Emanuel Zammit. Fr Frankie Bajada, il-Kappillan ta’ G˙ajnsielem, u Kenneth Micallef, Kap talUffiççju tas- CEO fi ˙dan ilBank of Valletta, g˙amel Ωjara fil-˙anut tax-xog˙ol tas-Sur Zammit biex isegwi l-progress li sar fuq ixxog˙ol tar-restawr.

“Huwa affaxxinanti li wie˙ed jinnota li partijiet mill-pittura ori©inali ta’ Busuttil saru minn Giuseppe Calì. Fil-fatt, l-istil kollu huwa qrib l-istil ta’ Calì li

pin©a wkoll it-tmien pitturi l-o˙ra li qed iΩejnu l-knisja,” qal ir-restawratur. “Óafna mil-libsa tal-Madonna tpin©a fuqha. B˙alissa qeg˙din filproçess metikoluΩ li nne˙˙u l-istrat ta’ Ωebg˙a biex nikxfu l-pittura ori©inali.”

“Meta ne˙˙ejna Ω-Ωebg˙a ta’ fuq skoprejna l-firma u d-data tal-artist. Din il-pittura qed tkun so©©etta g˙al proçess ta’ tindif estensiv li jne˙˙i numru ta’ strati ta’ verniç li ddeterjora matul issnin u issa kien qieg˙ed jaqbad il-kuluri vibranti ta˙tu,” kompla jg˙id is-Sur Zammit. “L-impenn talBank of Valletta lejn il-wirt nazzjonali huwa sinonimu mal-Bank b’diversi pro©etti ambizzjuΩi matul l-a˙˙ar snin. Kull pro©ett jinvolvi snin ta’ sfidi u xog˙ol metikoluΩ, iΩda s-sodisfazzjon meta parti mill-patrimonju nazzjonali ji©i restawrat g˙all-glorja ori©inali tieg˙u jag˙mel dan kollu vallapena,” spjega Kenneth Micallef. “Il-kollaborazzjoni tag˙na mal-knisja parrokkjali ta’ G˙ajnsielem mhux ser tieqaf bl-istatwa titulari iΩda ©iet estiΩa bilpitturi tal-artist rinomat Giuseppe Calì. Sal-©urnata tal-lum din il-knsija sempliçi g˙adha qed tattira numru kbir ta’ devoti u meta l-pitturi kollha jer©g˙u jkunu f’posthom, jer©g˙u jitwa˙˙lu mal-˙itan tal-knisja.”

EmiratEs ittir lEjn ChiCago

il-linja tal-ajru ÛÛid id-disa’ dEstinazzjoni man-nEtwErk tagÓha fl-istati uniti Emirates – li tqarreb nies, postijiet u ekonomiji fuq livell globali – ˙abbret li se tniedi servizz ta’ kuljum g˙all-ajruport internazzjonali O’Hare (Terminal 5) f’Chicago mill-5 ta’ Awissu 2014. Is-servizz se jkun ipprovdut permezz ta’ Boeing 777-200LR b’magni GE90.

B’hekk, Chicago se tkun iddisa’ destinazzjoni talEmirates fl-Istati Uniti, eΩattament wara li jkunu bdew isservizzi g˙al Boston, Massachusetts, fl-10 ta’ Marzu 2014.

Meta tkellem dwar ir-rotta l©dida, Tim Clark, President tal-Emirates Airline, qal: “Chicago ilha destinazzjoni fl-Istati Uniti li l-Emirates xtaqet isservi. B˙al Dubaj, Chicago hi çentru ewlieni ta’ kummerç u trasportazzjoni b’diversità kulturali li hi magna ekonomika g˙arre©jun. Permezz tal-baΩi tag˙na f’Dubaj, nilqg˙u lopportunità li nistabbilixxu pont kummerçjali dirett bejn dawn iΩ-Ωew©t ibliet kbar, li jg˙aqqad b’mod effiçjenti lpassi©©ieri u dawk li jittrasportaw il-merkanzija fiΩΩona ta’ Chicago mannetwerk internazzzjonali

Il-famuΩa belt ta’ Chicago tag˙na lil hinn minn Dubaj g˙al iktar minn 140 destinazzjoni f’sitt kontinenti. Din hi a˙bar tajba g˙all-kummerç u t-turiΩmu fiΩ-Ωew©t ibliet li se jibbenefikaw minn g˙aΩla kompetittiva akbar.”

Chicago, Illinois, hi t-tielet l-ikbar belt fil-popolazzjoni u l-Prodott Domestiku Gross fl-

Istati Uniti, b’popolazzjoni ta’ 2.7 miljuni. Imwaqqfa b˙ala belt fl-1837, hi famuΩa g˙allpatrimonju kulturali bla qies, stabbilimenti tal-arti ta’ livell dinji, timijiet tal-isport stabbiliti u attrazzjonijiet turistiçi uniçi li jattiraw mas-46 miljun ru˙ fis-sena.

Is-servizz ©did se jopera

permezz tat-titjira EK 235 mill-ajruport internazzjonali ta’ Dubaj fl-9.45am li tasal Chicago fit-3.25pm. Ir-ritorn, EK 236, titlaq minn O’Hare fit-8.35pm u tasal Dubaj lg˙ada fis-7.10pm.

Abbord, il-passi©©ieri jistg˙u jgawdu s-servizz rinomat minn membri tal-

ekwipa©© li jitkellmu diversi ilsna minn 120 pajjiΩ, ikel ta’ klassi u s-sistema ta’ divertiment li reb˙et diversi unuri, Ice Digital Widescreen, b’ aktar minn 1,600 stazzjon ta’ films, programmi tat-televiΩjoni, muΩika u podcasts , imqassmin fi tliet kabini bi t m i e n suites p r i v a t i F i r s t Class, 42 suite Business Class u 216-il si©©u fl-Economy.

Barra mill-©arr ta’ passi©©ieri, l-ajruplan i©orr sa 17-il tunellata merkanzija biex iΩid l-opportunitajiet kummerçjali bejn Dubaj u Chicago. L-Emirates di©à topera servizz ta’ merkanzija darbtejn f’©img˙a lejn Chicago. Fl-2013 dan ©arr mas-7,400 tunellata ta’ merkanzija mill-belt u ’l fuq minn 4,200 g˙al ©ol-belt.

Il-biljetti tal-ajru issa jinsabu g˙all-bejg˙ minn www.emirates.com jew ming˙and la©ent favorit.

L-Emirates topera titjiriet skedati kuljum minn Malta g˙al Dubaj. It-Tnejn, lErbg˙a, il-Óamis u s-Sibt lEmirates ittir vija Larnaka, f’Çipru, filwaqt li l-Óadd, itTlieta u l-Ìimg˙a l-linja talajru ttir dirett g˙al Dubaj minn Malta u ti©i lura b’titjiriet vija Tripli.

Mill-Misra˙

02.03.2014

19

L-hSbC maLTa

jÓabbar rIÛuLTaTI reÛILjenTI gÓaLL-2013 • Tis˙i˙ sinjifikanti tal-capital ratio . Capital adequacy ratio ta’ 12.9% fil-31 ta’ Diçembru 2013 meta mqabbel mat-12.4% fil-31 ta’ Diçembru 2012. Core tier 1 ratio ta’ 9.4% fil-31 ta’ Diçembru 2013, meta mqabbel ma’ 8.3% fil-31 ta’ Diçembru 2012.

Cost efficiency ratio Ωamm • sod f’livell ta’49.9%, meta mqabbel mad-49.0% tal-2012.

• Qlig˙ qabel it-taxxa ta’ €90 miljun g˙as-sena li ntemmet fil-31 ta’ Diçembru 2013 – tnaqqis ta’ €5 miljuni, jew 5%, meta mqabbel mal€95 miljun fl-2012.

• Qlig˙ attribwit lill-azzjonisti jammonta g˙al €59 miljun g˙as-sena li ntemmet fil-31 ta’ Diçembru 2013 – tnaqqis ta’ €3 miljuni, jew 5%, meta mqabbel mat-€62 miljun tas-sena 2012. Dan jirriΩulta fi d˙ul ta’ 20.1 çenteΩmu g˙al kull sehem, tnaqqis ta’ 5%.

• Self u avvanzi netti lill-klijenti kienu ta’ €3,301 miljun sal-31 ta’ Diçembru 2013, tnaqqis ta’ €53 miljun, jew 2%, meta mqabblin mat€3,354 miljun fl-2012. Self gross ©did kien ta’ €597 miljun, Ωieda ta’ €90 miljun jew 18% meta mqabbel massena ta’ qabel.

• Kontijiet tal-klijenti kienu jla˙˙qu €4,518 miljun fil-31 ta’ Diçembru 2013, f’konformità massena ta’ qabel.

• Ir-ritorn fuq l-ekwità (return on equity) g˙as-sena li ntemmet fl-31 ta’ Diçembru 2013 ta’ 13.9%, meta mqabbel mal-15.4% tal-2012.

L-HSBC Bank Malta plc irre©istra riΩultati reΩiljenti g˙as-sena li ntemmet fil-31 ta’ Diçembru 2013 f’ambjent ta’ sfida ekonomika.

B˙ala riΩultat ta’ diversi diffikultajiet kontinwi, fosthom fil-kundizzjonijiet tas-Suq Ewropew, ambjent ta’ rati ta’ mg˙ax baxxi, spejjeΩ assoçjati ma’ bidliet regolatorji f’Malta u barra minn Malta, u ekonomija lokali imraΩΩna, il-qlig˙ irrappurtat qabel ittaxxa kien ta’ €90 miljun, tnaqqis ta’ 5%, jew €5 miljuni meta mqabbel ma’ dak tas-sena 2012.

It-tnaqqis fir-riΩultati tal-2013 jirrifletti livelli aktar baxxi ta’ d˙ul millinteressi netti u kontribuzzjoni iΩg˙ar mill-Life Insurance Company li

kienet ibbenefikat minn swieq ta’ ekwità favorevoli fl-2012 u li ma se˙˙ewx fl-2013.

It-tliet oqsma ewlenin tan-negozju: Retail Banking & Wealth Management (RBWM), Commercial Banking (CMB) u Global Banking & Markets (GBM), ilkoll kemm huma g˙amlu qlig˙ fl-2013.

Mark Watkinson, Direttur u Kap EΩekuttiv tal-HSBC Malta, qal: “F’sena ta’ sfidi konsiderevoli komplejna niksbu riΩultati reΩiljenti g˙allazzjonisti tag˙na. Il-kundizzjonijiet globali jidhru li se jibqg˙u diffiçli g˙all-perijodu medju, iΩda qed nibdew naraw sinjali ta’ tkabbir ©did hekk kif l-ottimiΩmu fis-suq qed jibda jiΩdied. Qeg˙din inkomplu nfittxu opportunitajiet ta’ tkabbir kemm f’Malta kif ukoll f’suq aktar globali, fejn l-HSBC Malta jinsab f’poΩizzjoni tajba biex jifta˙ opportunitajiet g˙allklijenti tieg˙u f’madwar 74 pajjiΩ ie˙or fejn jopera l-HSBC, li hu wie˙ed mill-akbar gruppi finanzjarji fid-dinja.

“Irrid nie˙u din l-opportunità biex nirringrazzja lill-impjegati, lid-diretturi u lill-azzjonisti tag˙na g˙all-

fLIxkun Ta’ San mICheL ÌdId eSkLuSSIvamenT fIL-vodafone maLTa maraThon 2014 Is-San Michel ilu l-ilma uffiçjali tal-Maratona ta’ Malta g˙al diversi snin. Din hi l-akbar u l-aktar attività tal-atletika li jsegwuha nies f’Malta. G˙all-edizzjoni ta’ din is-sena, li saret nhar il-Óadd li g˙adda 23 ta’ Frar, Simonds Farsons Cisk plc, il-bottiljaturi ta’ San Michel, ˙ar©u flixkun ©did tat-33çl speçifikament g˙al dan l-avveniment. Dan il-flixkun Ωg˙ir hu façli biex jinΩamm fl-idejn u tqassam lill-parteçipanti mid-diversi stazzjonijiet tal-ilma li ttellg˙u waqt it-tellieqa.

Karen Scicluna Calleja, Brand Executive g˙al San Michel, qalet: “Fl-a˙˙ar edizzjonijiet innutajna li ˙afna mill-ilma li konna nag˙tu lill-atleti, fil-fliexken tal-50çl, kien jispiçça jintrema peress li ˙afna mill-parteçipanti normalment jixorbu biss ftit mill-ilma li jing˙atalhom u l-bqija jarmuh. Fl-isforzi tag˙na biex innaqqsu l-˙ela tal-ilma, din is-sena investejna fil-produzzjoni ta’ fliexken iΩg˙ar. Barra minn hekk, dan ilflixkun hu aktar façli biex jin©arr waqt il-©iri u b’hekk jissodisfa lill-eluf ta’ parteçipanti li jie˙du sehem f’dan l-avveniment annwali.”

Il-flixkun tat-33çl ta’ San Michel in˙are© esklussivament g˙all-Vodafone Malta Marathon u ma jinsabx g˙all-bejg˙.

impenn, ˙idma intensiva u l-appo©© tag˙hom matul l-2013.”

Id-d˙ul minn img˙ax nett naqas b’6% g˙al 125 miljun meta mqabbel mal-€133 miljun fl-2012. It-tnaqqis fid-d˙ul mill-img˙ax irrifletta lissikkar tal-mar©ni ta’ mg˙ax fuq medja aktar baxxa ta’ bilançi ta’ self kif ukoll tnaqqqis fl-img˙axijiet mi©bura minn investimenti hekk kif ir-rikavat minn bonds b’rendiment aktar g˙oli li mmaturaw ( higher yielding bonds) kienu investiti mill©did b’rati aktar baxxi. Dan kien parzjalment ikkumpensat minn prezz iktar baxx ta’ fondi hekk kif klijenti emigraw g˙al depoΩiti aktar likwidi iΩda b’inqas rendimenti fuq perijodi ta’ Ωmien iqsar.

Id-d˙ul nett mill-˙lasijiet u l-kummissjonijiet ta’ €30 miljun kien b’mod ©enerali f’konformità ma’ dak tassena 2012.

L-HSBC Life Assurance (Malta) Ltd irrappurtat qlig˙ qabel it-taxxa ta’ €13-il miljun meta mqabbel mat-€18il miljun fl-2012. Ir-riΩultati fl-2012 ibbenifikaw minn qlig˙ og˙la fuq investimenti f’suq ta’ ekwità li kien aktar favorevoli.

B˙ala riΩultat ta’ poΩizzjonament mill-©did tal-portafoll tal-investimenti kien hemm Ωieda netta ta’ €4 miljun.

L-ispejjeΩ tal-operat ta’ €93 miljun kienu €3 miljun inqas, ji©ifieri 4% inqas meta mqabbla mas-sena ta’ qabel li inkludiet provvediment ta’ €6 miljun g˙al skema ta’ rtirar kmieni g˙all-impjegati. Meta dan l-element ikun eskluΩ, l-ispejjeΩ jiΩdiedu bi 3%.

IΩ-Ωieda ta’ €2 miljun, jew 8%, flispejjeΩ amministrattivi tirrifletti Ωieda fl-ispejjeΩ relatati ma’ compliance , pro©etti regolatorji, sigurtà, u riskji minn frodi. L-iffrankar fl-ispejjeΩ b’mod sostenibbli permezz tas-simplifikazzjoni u r-re-engineering talproçessi ffinanzja l-investiment kontinwu fit-titjib tat-teknolo©ija.

Il- cost efficiency ratio kien ta’ 49.9% meta mqabbel mad-49.0% fl2012.

Id-dispoΩizzjonijiet tal-indebolimenti netti ( net impairments ) ta’ €3 miljun kienu inqas meta mqabbla mal-€5 miljun tal-2012. Il-kwalità talassi globali baqg˙et aççettabbli b’persenta©© g˙oli ta’ sigurtà tan©ibbli miΩmuma g˙all-portafoll ta’ self globali.

L-ICT SoLuTIonS b’SeSSjonIjIeT Ta’ TaÓrIÌ fIx-SharePoInT L-ICT Solutions se torganizza serje ta’ sessjonijiet ta’ ta˙ri© interattivi fuq ixSharePoint 2013, li se jiffukaw fuq kif dan jista’ jg˙in lill-organizzazzjonijiet biex ikunu aktar effiçjenti. L-ICT Solutions hi msie˙ba tal-Microsoft Gold SharePoint, u installat u attivat is-soluzzjonijiet tax-SharePoint f’numru ta’ kumpanniji f’diversi setturi.

Is-sessjonijiet se jiffukaw fuq kif ixSharePoint jista’ jg˙in lill-kumpaniji flaktar aspetti komuni fix-xog˙ol tag˙hom, b˙al: • L-immani©©jar çentrali sigur ta’ dokumenti u ittri elettroniçi ta’ kumpaniji kbar u ta’ gruppi ta’ livelli iΩg˙ar; • It-tqassim intern ta’ informazzjoni u kontenut; • Il-qlib ta’ proçessi tannegozju g˙al sistema awtomatika, li jvarjaw minn formoli sempliçi talleave tax-xog˙ol g˙al xog˙ol aktar kumpless b˙all-immani©©jar tal-kuntratti ta’ bejg˙; • L-aççess g˙al rapporti u data

b’mod formali, sigur u awtomatiku, li jie˙u post numru kbir ta’ spreadsheets tal-Excel mimlija u miΩmuma manwalment.

Ix-SharePoint jg˙in fl-implimentazzjoni ta’ dan kollu, f’perijodu ta’ Ωmien qasir u bi spiΩa ra©jonevoli. Bla problemi x-SharePoint jintegra malOffice u l-Exchange, u g˙alhekk min juΩah ikun di©à mid˙la tas-sistema tieg˙u.

Se ji©u organizzati numru ta’ sessjonijiet u kull min hu interessat li jattendi g˙andu jirre©istra postu salÌimgha 28 ta’ Marzu 2014 fuq www.ictsolutions.com.mt L-ICT Solutions hi kumpanija ewlenija lokali g˙all-integrazzjoni ta’ sistemi teknolo©içi. Tifhem il-˙ti©iet differenti tan-negozju tal-klijenti korporattivi u tintegra teknolo©ija tal-IT u tal-komunikazzjoni biex toffri soluzzjonijiet reali g˙all-˙ti©iet tag˙hom. Ilkwalità u l-impenn tat-tim tal-ICT huma l-pilastri li fuqhom hi mibnija lkumpanija u jiΩguraw li din til˙aq dejjem ix-xewqat tal-klijenti tag˙ha.

20

KurΩitajiet

02.03.2014

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

IL-ÌLIEDA MAL-BARRI (Min i˙oss g˙all-annimali a˙jar ma jaqrax dan l-artiklu) Bla qalb Óa©a li ma titwemminx kif illum, fis-seklu wie˙ed u g˙oxrin, Ωmien iççivilizzat, g˙adhom isiru spettakli krudili u fuq annimali.

Qieg˙ed ng˙id g˙all-©lied tal-barri. Dan huwa att barbaru u ta’ min jikkundannah.

Diffiçili ˙afna tifhem kif folol ta’ turisti jsiefru apposta u j˙allsu mijiet ta’ ewro biex jitpaxxew u jie˙du pjaçir bilqtil tal-barri fl-arena.

Annimal li innoçentament jinqatel ittorturat b’agunija fit-tul, fost iç-çapçip u lg˙ajjat ta’ “Ole!” Il-briju jiΩdied waqt li l-banderilla jniffed lanza f’dahar il-barri.

Il-barri mhux annimal aggressiv imma r-ra©uni li jkun irrabjat u lest li ji©©ieled mal-matador fl-arena, hi g˙ax ikun g˙adda minn martirju jiem qabel. Fil-fatt, ludjenza ma tarax barri fi stat normali, imma tara barri fi stat ta’ ©enn ( mentally destroyed ) u mitluf. Dan g˙aliex qabel ma jo˙ro©, ilbarri jg˙addi minn proçess li titkexkex issemmih. L-ewwel

ma jag˙mlulu huwa li jdeffsulu u jtappnulu gazzetti mxarrba f’widnejh, kif ukoll jidilkulu g˙ajnejh bil-vaΩelina biex tonqoslu l-vista, jimlewlu mnie˙ru bit-tajjar biex jostakolawlu n-nifs u jda˙˙lulu labra kbira fil-parti ©enitali tieg˙u. Barra dan kollu, jidilkulu saqajh b’kimika açiduΩa biex jitlef ilbilanç.

Biex ikomplu j©ennuh, il-barri jinΩamm g˙al xi jiem fi dlam çappa qabel ma jo˙ro© fl-arena. Fla˙˙ar ˙in juruh ftit dawl minn kuritur twil. Il-barri jitlaq ji©ri g˙ad-dawl biex isib il-libertà, imma minflok isib ru˙u fl-arena qalb dak lg˙ajjat lest biex jinqatel.

Spettaklu ta’ kefrija Hekk jista’ jitqies il-©lied talbarri mag˙ruf b˙ala ‘Corrida’. Din il-kwalità ta’ wirja ssir l-aktar fi Spanja, ilPortugall u Franza; u anke flAmerika Latina, il-Messiku, il-Kolumbja, l-Ekwador, ilPerù u l-Venezwela. Il-barri jçedi g˙ax miskin jitlef il-battalja ta’ swat. Kull sena fl-

Ewropa u fl-Amerika ta’ Isfel jinqatlu b’mod krudili mal250,000 barri, sempliçiment g˙all-gost, 40,000 minnhom jinqatlu fl-Ewropa. Din ilwirja ta’ qtil ilha ssir minn Ωmien ir-Rumani.

Riçentament, fi Spanja sar kwestjonarju fejn instab li aktar minn 72% huma kontra l-©lied tal-barri. Min˙abba lftit dilettanti ta’ bla qalb li baqa’ fi Spanja, din it-tradizzjoni inumana g˙adha ˙ajja.

Ir-ritwal tal-glieda tal-barri jvarja skont il-pajjiΩ. Fi Franza u fil-Portugall il-barri jinqatel barra l-arena, wara li jkun g˙adda minn martirju kbir. Fortunatament, kemm fl-Ewropa kif ukoll flAmerika Latina, spiss qeg˙din isiru protesti kontra

dan l-ispettaklu ta’ mo˙rija.

Fi Spanja, din id-dehra talmartri tinqasam fi tliet serati ta’ 20 minuta l-wa˙da. F’kull wa˙da jinqatlu Ωew© barrin.

L-ewwel faΩi Hekk kif il-barri jid˙ol mifxul fl-arena, l-assistenti tal-matador, it-toreros, jibdew jipprovokaw u jinbxu lill-barri billi jperpru speçi ta’ mantell ta’ kulur a˙mar jew ik˙al.

B’hekk il-barri jibda jdur u ji©ri ’l hemm u ’l hawn ming˙ajr direzzjoni. Wara li l-barri jkun nofsu miflu©, ilpresident tal-arena jag˙ti ordni biex jid˙lu l-picadors – nies armati rikbin iΩΩwiemel. Xog˙olhom hu li jniffdu lill-barri b’lanza f’g˙onqu.

Ka©un ta’ hekk il-barri jitlef kwantità sostanzjali ta’ demm, jitlef is-sa˙˙a filmuskolu ta’ dirg˙ajh u jnaqqas mill-a©ilità tieg˙u.

Min˙abba dan l-u©ig˙ kollu li jkun qieg˙ed i˙oss, il-barri bilkemm ikun jista’ jg˙olli rasu ’l fuq biex jiddefendi ru˙u.

IΩ-Ωiemel ukoll ikun qieg˙ed f’riskju ta’ xi daqqa mill-qrun tal-barri. G˙alhekk, b˙ala protezzjoni, iΩ-Ωiemel ikun miksi b’kuxxunetti ddawra kollha. Mhux l-ewwel darba li Ω-Ωiemel ikun vittma ta’ xi daqqa fatali. L-istess ilmatador.

It-tieni faΩi

Il-lanza tniffed dahar il-barri

Issa jkun imiss li jid˙lu flarena l-banderilleros imsej˙a el tercio di banderillas . Liskop tat-tieni tercio hu biex il-barri jer©a’ jqum fuq saqajh minkejja li jkun g˙ajjien u mu©ug˙. Naturalment biex ilwirja tie˙u iktar fit-tul. Skont ir-regolamenti tal-©lieda, ilmatador irid ida˙˙al erba’ banderillas f’g˙onq il-barri qabel l-attakk finali. Il-banderilli huma speçi ta’ lanzetti qosra tal-injam, iddekorati b’rix ikkulurit u ponta bilgar©i tal-azzar biex meta

tniffed ma tinqalax. L-effett tag˙hom hu li jçarrtu lmuskolatura, il-vini prinçipali u n-nervituri li jag˙tu g˙arras. Dawn ukoll jikka©unaw telf ta’ ammont kbir ta’ demm u g˙eja kbira.

It-tielet faΩi F’din il-faΩi jid˙ol fix-xena matador ie˙or, kollu xinxilli rrakkmati, b’mantell u xabla.

Jekk ikun fadal ˙in, il-matador ikompli jinbex lill-barri sakemm jibqa’ ming˙ajr ebda sa˙˙a u bilkemm jista’ jΩomm fuq saqajh. Jekk dan jiskorri l-˙in, il-president talarena jag˙ti struzzjoni biex jiΩdiedu ˙ames minuti o˙ra.

Meta l-barri jieqaf g˙al kollox, il-matador jag˙mel la˙˙ar azzjoni. Dan imur quddiem il-barri u b’rankatura jniffidlu x-xabla f’nofs g˙onqu quddiem spalltu. Lg˙an hu biex jaqtag˙lu l-vina prinçipali tas-sinsla. Jekk ixxabla tid˙ol ˙aΩin ikun hemm il-possibbiltà li jniffidlu l-pulmun. Jekk ji©ri hekk il-barri jista’ ma jmutx millewwel u f’dak il-˙in jivvomta xmara ta’ demm minn ˙alqu u jiΩvina. F’kaΩ ta’ agunija, ilbarri jinqatel bi stallet millmatador.

Premju Jiddependi kemm il-matador dam ja˙qar u jΩebla˙ lill-barri qabel ma jinqatel. Dan ma ji˙ux xi somma flus jew xi trofew tad-deheb. Jie˙u biss çapçip mill-udjenza. Din tissejja˙ vuelta. Huwa jag˙mel dawra mal-arena fost briju u tfig˙ ta’ fjuri. Wara jing˙ata widnejn il-barri maqtul u denbu (li jkun qata’ hu stess) b˙ala rigal. Il-karkassa kollha dmija tal-barri tin©ibed barra mill-arena miΩ-Ωwiemel, fejn wara tinbieg˙ lill-˙wienet talla˙am.

Messhom isiru iktar protesti fid-dinja kollha kontra dawn il-wirjiet biex forsi xi darba jispiççaw darba g˙al dejjem.

KurΩitajiet

02.03.2014

21

kalejdoskopju mi©bura minn Charles b. spIterI

IÇ-ÇInIÛ lI gÓex 256 sena darbtejn InsIru tfal!

Li Ching-Yuen miet fis-6 ta’ Mejju tal-1933. Kien erbalist ÇiniΩ li aktarx g˙ex g˙al aktar minn 256 sena.

Hu minn dejjem kien jg˙id li twieled fl-1736, waqt li r-rekords isemmu l-1677. B’hekk, jaqbeΩ l-itwal ˙ajja li nafu biha, li kienet ta’ 122 sena u 163 ©urnata tal-FrançiΩa Jeanne Calment.

Madankollu, id-data tat-twelid ta’ Li Ching-Yuen g˙adha qatt ma ©iet stabbilita. Skont ilWikipedia, hu kien erbalist u kunsillier g˙all-arti marzjali u ttattika tag˙ha.

Mir-rekords uffiçjali jirriΩulta li fl-1930, in- New York Times stampat artiklu u Ωvelat dokumenti uffiçjali tal-Gvern ÇiniΩ.

Dawn id-dokumenti jmorru lura g˙all-1827 u fihom awguri uffiçjali g˙al g˙eluq il-150 sena mit-

twelid ta’ Li Ching-Yuen. Aktar tard, dokumenti o˙ra tal-1877 juru l-istess awguri uffiçjali g˙all-200 sena mit-twelid tieg˙u.

Mistoqsi kif g˙ex ˙ajja hekk twila, Li Ching-Yuen kien qal sentenza wa˙da: “Ûomm qalb kalma, oqg˙od bilqieg˙da b˙al fekruna, imxi mg˙a©©el b˙al beççun u orqod b˙al kelb.”

Biex inΩidu ftit fatti storiçi ng˙idu li Yang Sen, Ìeneral talArmata ÇiniΩa kien stieden lil Li biex iΩuru u offrielu l-opportunità jg˙allem l-arti marzjali lissuldati tieg˙u. Il-Ìeneral ma setax jemmen kemm il-mistieden tieg˙u kien g˙adu Ωag˙Ωug˙, minkejja li kellu 250 sena.

Qabel miet, fis-6 ta’ Mejju tal1933, Li Ching-Yuen kien qal lill-istudenti tieg˙u li ˙ajtu u

˙idmietu kienu lesti, u issa kien im˙ejji biex imur id-dar.

IΩda din storja vera? Óadd ma jaf il-verità, iΩda lkoll nixhdu li hemm Yogis fil-Lvant u prodi©ji tas-sa˙˙a fil-Punent li g˙exu ’l fuq minn 100 sena. U mhux biss g˙exu, iΩda baqg˙u jidhru b˙ala Ωg˙aΩag˙, attivi u mimlijin entuΩjaΩmu.

X’nitg˙allmu minnhom?

Illum, il-mediçina moderna taqbel ukoll li 70% tal-mard jimmaterjalizza min˙abba g˙eja emozzjonali u ˙sibijiet negattivi.

Dan il-mard jissejja˙ psikosomatiku u hu l-akbar u©ig˙ ta’ ras g˙as-sistemi tas-sa˙˙a. Hu g˙alhekk li bosta jsostnu li l-istess ˙sibijiet tag˙na kapaçi jfejquna.

Fost l-eΩempji li nsibu li jikka©unawlna l-mard insibu: lg˙ira; it-tpattija; in-nuqqas ta’ ˙ila li nsibu soluzzjoni f’xi qag˙da mwieg˙ra; in-nuqqas ta’ prinçipji morali; tkun kategoriku wisq jew twarrab g˙al kollox mit-twemmin; il-gideb; l-aggressività; il-krudeltà; tfittex il-kunflitti; l-apatija; l-inkonsistenza u li tibdel ˙siebek g˙alxejn b’xejn; tkun insolenti jew pastaΩ; tkun anzjuΩ u x˙i˙.

Ma’ kull ˙a©a minn dawn hemm marbut xi mard spe çifiku. PereΩempju min i˙obb jinsulta, kapaçi jbati mid-dijabete, u mard tal-qalb. Li tkun anzjuΩ jikkawΩalek taqlib fis-sistema di©estiva, mard tal-qalb u tal-©ilda. L-aggressività twasslet g˙al ulçeri u açtu fl-istonku u felul. Min iwarrab twemminu jbati minn mard kroniku, infezzjonijiet u mard tal-©ilda.

Mekkanik g˙adu kemm ˙oloq verΩjoni adulta ta’ karozza klassika tat-tfal – il-Cozy Coupe, li se tkun tiswa €42,463.

John Bitmead qatta’ ˙ames xhur jo˙loq din il-verΩjoni u g˙aliha kkopja kull dettall; missaqaf isfar g˙al windscreen bla ˙©ie©.

G˙alkemm il-verΩjoni tal©ugarell hi mag˙rufa sew li timxi bil-qdif tal-pedali, din il-karozza kapaçi ttella’ 60 mil fis-sieg˙a fi 17-il sekonda biss, u g˙andha magna 800cc.

John ˙oloq din il-karozza blg˙ajnuna ta’ ˙uh Geoff u ˙abibhom Nigel Douglas. Kien ilu bil˙sieb tag˙ha u fl-a˙˙ar da˙˙al f’mo˙˙u li jibniha. U meta ˙ar©uha fit-triq kien hemm bosta nies li baqg˙u skantati jarawha tinstaq.

Nigel Douglas hu direttur mani©erjali ta’ kumpanija talkarozzi f’Oxfordshire u John u Geoff ja˙dmu mieg˙u b˙ala mekkaniks.

L-ewwel ˙sieb tag˙hom li jo˙or©u bl-idea ta’ din il-karozza kien g˙ax ˙afna nies kellhom minn dawn il-karozzi ©ugarelli fil- front gardens tag˙hom, u g˙alhekk emmnu li taf tkun popolari anke mal-kbar, g˙ax tfakkarhom fiΩ-Ωg˙oΩija tag˙hom.

Il-Cozy Coupe tat-tfal kienet saret mill-kumpanija Amerikana Little Tikes u fl-2004 nbieg˙u sitt miljun karozza ˙amra bl-isfar. Iddisinn hu deskritt b˙ala parti minn VW Beetle u l-karozza li kellu Fred Flinstone.

IΩda g˙aliha John uΩa karozza tat-tip Daweoo Matiz. John Geoff u Nigel jistmaw li swiethom aktar minn €42,463 f’parts u sig˙at ta’ xog˙ol. Tant hu hekk li biex wettqu l-pro©ett ˙adu 1,000 sieg˙a. Il-qafas biss ˙adilhom 150 ©urnata.

John qal li meta jsuqha fit-triq jilbes elmu. Mhux g˙ax g˙andu bΩonnu, iΩda peress li ma g˙andux ˙©ie© x’jilqag˙lu, ir-ri˙ idejqu j˙abbat ma’ wiççu.

kelb bI mnIeÓer doppju Irkant gÓal karozza elettrIka

Kelb Bel©jan tar-razza Sheperd, li twieled bi mnie˙er doppju u kien qed ifittex dar li tilqg˙u, spiçça biex, min˙abba d-difett rari tieg˙u, sab mijiet ta’ offerti g˙all-adozzjoni minn madwar id-dinja.

Ftit Ωmien qabel, Snuffles ta’ ˙ames xhur, twarrab mill-erba’ sidien li kellu u kien fil-kura ta’ dar tal-klieb fi Glasgow.

IΩda wara li n˙are© appell

biex jaraw min xtaq ikompli jrabbih, iç-çentru rçieva 40 messa©© u 20 telefonata minn nies fl-Istati Uniti tal-Amerika, l-Afrika t’Isfel u mill-Gran Brittanja.

Pamela Jackson, miç-çentru, qalet ukoll li “xi familji sa ©ew fiç-çentru, bit-tama li jie˙du u jadottaw il-kelb huma. IΩda a˙na ridna nag˙Ωlulu l-aqwa dar”.

Is-sid ©did li ntg˙aΩel g˙alih ˙adu g˙al mixja biex saru jafu lil xulxin a˙jar; u kollox mexa b’mod brillanti.

Il-veterinarja Angela McAllister qalet li fil-karriera tag˙ha ta’ 20 sena qatt ma rat din il-kundizzjoni fuq il-klieb, g˙ax g˙alkemm flok imnie˙er, Snuffles g˙andu tnejn, jista’ jçaqlaqhom indipendentement.

B’g˙amla li m’a˙niex imdorrijin biha u b’Ωebg˙a li ççarat biΩ-Ωmien, din il-vettura tidher qisha karozza tallog˙ob.

Madankollu, hi wa˙da millewwel karozzi elettriçi li qatt saru – u tressqet g˙all-bejg˙ f’irkant, g˙al aktar minn €22,985.

Din il-Pierre Faure nstabet abbandunata f’muΩew talkarozzi f’Chatellerault, qrib Poitiers fi Franza.

Inawgurata fl-1940, din ilkarozza n˙olqot minn esperti f’attentat li jiΩbqu nnuqqas ta’ petrol matul itTieni Gwerra Dinjija.

Mg˙ammra b’sitt batteriji, g˙andha qawwa ta’ 100 amp g˙al 72 volt – u til˙aq ˙effa ta’ 24 mil fis-sieg˙a fuq vja©© ta’ 50 mil.

G˙alkemm ˙ar©et g˙allproduzzjoni, 25 mudell biss minnha la˙qu n˙admu, u dan min˙abba l-limitazzjoni

tal-materjal matul il-gwerra.

Wara nstab li l-karozza kienet falliment kummerçjali, g˙ax fl-istess Ωminijiet li ˙ar©et, kien diffiçli ferm li jsir bejg˙ u xiri.

Bi skantament kbir, dan ilmudell li salva fil-gwerra, flimkien mal-ktieb g˙allmanutenzjoni tieg˙hu, nstabu fl-istat ori©inali tag˙hom, g˙alkemm il-brejkijiet u r-roti kienu mibdula.

Il-Pierre Faure kellha tinbieg˙ fis-7 tax-xahar li g˙adda. Antoine Mahe, speçjalist g˙all-Artcurial Motorcars fi Franza, iddeskriva l-vettura b˙ala “rari ferm”.

IΩda minkejja l-popolarità inizjali, il-Pierre Faure twarrbet g˙al kollox hekk kif kienet introdotta l-karozza elettrika tat-tip Peugoet VLV – li minnha saru madwar 400 – qabel ma sfat ipprojbita mill-Ìermanja.

22

Personalità

02.03.2014

“InservI dejjem b’umIltÀ u fIs-sewwa” ramona portellI

tintervista lill-Kap tad-Delegazzjoni Laburista joseph CusChIerI fil-Parlament Ewropew fi StraΩburgu Sit elettroniku: www.ramonaportelli.com Email: ramonaportelli@hotmail.com

infantili li finalment ma jissarfu f’xejn u ma jag˙mlu ©ie˙ u ©id lil ˙add. Idealment hu li lMEPs Maltin jikkollaboraw flimkien. B˙ala Kap tadDelegazzjoni, jien nifta˙ar ng˙id li d-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew hija wa˙da unita u li dejjem ˙dimna fl-interess tal-pro©ett Ewropew, imma anke fl-interess tal-poplu Malti u G˙awdxi. Jekk wie˙ed ja©ixxi politikament kontra pajjiΩu, hemm prezz xi j˙allas.

Irid jerfa’ r-responsabbiltà politika,” sostna Cuschieri.

Il-pro©ett Ewropew u lewroxettici

Óolqien ta’ fond ©did li ser ikun strument aktar g˙al persuni fi bΩonn L-intervista tieg˙i malEwroparlamentari Laburista bdejtha billi ddiskutejt ftit iddiskors li g˙amel dakinhar stess. Dakinhar waqt is-seduta Joseph Cuschieri sostna li ©ie ppjanat ˙olqien ta’ fond ©did li ser ikun strument biex jg˙in lill-aktar persuni fil-bΩonn li

hawn fl-Ewropa, inkluΩ Malta u G˙awdex. Din, bla dubju, hija sfida li l-Unjoni Ewropea trid t˙abbat wiççha mag˙ha.

“Kien qed ji©i nnotat li qed jonqsu l-opportunitajiet u b’hekk insistejna g˙al dawn il-fondi. Ma kinitx façli biex naslu, iΩda rnexxielna u ninsab sodisfatt li din l-inizjattiva ser tkun qed tfisser 2.5 biljun ewro g˙all-perijodu mill-2014 sal-2020 g˙al dawk l-aktar filbΩonn fl-Ewropa,” sostna Cuschieri.

eççezjonijiet. “L-interess nazzjonali favur pajjiΩhom huwa naturali mid-delegazzjonjiet rispettivi kif ukoll mill-istess Membri Parlamentari Ewropej, anki jekk dan jippruvaw ja˙buh, ma jammettuhx u sa˙ansitra peress li jmur kontra l-indipendenza fil-funzjoni tal-MEP innifsu”. Huwa ppun-

Seba’ nisa fl-Unjoni Ewropea jmutu kuljum min˙abba vjolenza domestika Mieg˙u ddiskutejt ukoll iddiskors li g˙amel dwar ilvjolenza domestika, fejn sostna li kwaΩi 40% tan-nisa flEwropa sofrew xi tip ta’ vjolenza. Allarmanti ˙afna lfatt li semma li seba’ nisa flUnjoni Ewropea jmutu kuljum min˙abba vjolenza domestika.

Rigward ir-rapport dwar idsemestru Ewropew g˙allkoordinazzjoni tal-politika ekonomika: St˙arrig Annwali dwar it-Tkabbir 2014, lEwroparlamentari Laburista ddeskrivieh b˙ala inizjattiva sodisfaçenti. Min-na˙a l-o˙ra wera t-t˙assib tieg˙u li g˙oxrin stat membru talUnjoni Ewropea qed inaqqsu l-ispiΩa fl-edukazzjoni f’termini relattivi. Fil-fatt, waqt iddiskors tieg˙u Joseph Cuschieri appella lillKummissjoni sabiex to˙loq pjan ta’ g˙ajnuna dwar ittitjieb fl-ispiΩa ©enerali talEdukazzjoni g˙al dawn ilMembri Stati.

Il-˙idma Ewropea u l-interess Nazzjonali Ming˙and il-Kap tadDelegazzjoni Laburista filParlament Ewropew Joseph Cuschieri ridt inkun naf kemm hija komuni li MEPs iressqu petizzjonijiet kontra pajjiΩhom stess, u kif qed nidhru a˙na l-Maltin f’dan irrigward. Cuschieri rrispondieni billi qalli li dawn ikunu kaΩijiet straordinarji u

“

Minkejja kollox, stabbilixxejt ru˙i u erfajt ir-responsabbiltà kollha ta g˙alhekk li jkun rari li MEPs ja©ixxu b’mod li jimbarazzaw lil pajjiΩhom stess.

Altru minn hekk, a˙na lMaltin, peress li a˙na delegazzjoni Ωg˙ira ta’ sitt MEPs biss, ma naffordjawx na˙lu ener©ija f’kontroversji u piki

“

Huwa fatt mag˙ruf li l-a˙jar avvenimenti jew esperjenzi tal-˙ajja jse˙˙u bla ma jkunu ppjanati jew mistennija. Din il-©img˙a sibt ru˙i f’din is-sitwazzjoni, fejn kif nag˙mel issoltu ta’ kuljum nifta˙ l-emails tieg˙i u fost l-o˙rajn insib stedina personali mill-Kap tadDelegazzjoni Laburista filParlament Ewropew Joseph Cuschieri sabiex nattendi u nsegwi s-sessjoni plenarja li saret nhar it-Tlieta li g˙addew fil-Parlament Ewropew fi StraΩburgu.

Bla dubju aççettajt dan linvit, u jumejn wara sibt ru˙i nivvja©©a fi triqti lejn ilParlament Ewropew fi StraΩburgu sabiex nirraporta dak li kien ser ji©ri u s-sehem ta’ Joseph Cuschieri waqt issessjoni plenarja. Fil-fatt dakinhar Cuschieri tkellem fuq tliet su©©etti ta’ importanza politika u soçjali, dwar il-fond g˙al g˙ajnuna Ewropea g˙al persuni l-aktar fil-bΩonn, dwar il-vjolenza domestika fuq innisa, rigward is-semestru g˙al tkabbir fl-impjiegi u l-aspetti soçjali g˙as-sena 2014 u dwar it-tielet programm multiannwali tal-Unjoni Ewropea dwar is-sa˙˙a g˙as-snin 20142020.

Wara li lesta mill-interventi tieg˙u fis-sessjoni plenarja, fejn kont qed insegwih flimkien mal-assistenta personali tieg˙u u ma’ ©urnalista o˙ra li telg˙et mieg˙i, ©ejna ggwidati u milqug˙in fluffiççju ta’ Cuschieri.

Hemmhekk, fil-fatt, intervistajtu sabiex insir naf aktar dwar ix-xog˙ol tieg˙u b˙ala MEP, kif ukoll b˙ala l-Kap tadDelegazzjoni Laburista fi ˙dan il-Parlament Ewropew.

Dan l-a˙˙ar wie˙ed jista’ jinnota messa©©i sottili minn kandidati ©odda li aktar g˙andhom messa©© ewroxettiku milli messa©© konvinçenti favur il-pro©ett Ewropew. Ilpro©ett Ewropew igawdi lappo©© s˙i˙ u qawwi tasSoçjalisti u l-gruppi l-o˙ra lkbar fil-Parlament Ewropew.

“Min irid jid˙ol g˙al biçça xog˙ol b˙al din ma jridx ikun hu stess li jimmina l-pro©ett Ewropew.

Wie˙ed irid

jikkalkula sew x’qed jg˙id.

Kull kandidat irid jag˙ti rendikont lill-votanti tieg˙u.

Il-gruppi l-kbar politiçi filParlament Ewropew, inkluΩ is-Soçjalisti, ma jaççettawx fi ˙danhom MEPs ewroxettiçi,” enfassiza Cuschieri.

Xog˙ol ta’ MEP huwa xog˙ol serju u importanti Minkejja li l-Ewroparlamentari Joseph Cuschieri tista’ tg˙id beda fuq sieq wa˙da min˙abba li beda xog˙lu b˙ala MEP f’nofs mandat min˙abba li Malta damet sentejn biex ˙adet is-sitt si©©u tag˙ha, b’wiççu minn quddiem, però, jista’ jg˙id li integra sew f’xog˙lu, imqassam bejn Malta, Brussell u StraΩburgu. “Minkejja kollox, stabbilixxejt ru˙i u erfajt irresponsabbiltà kollha,” sostna Cuschieri. Óafna ja˙sbu li l-˙ajja ta’ Ewroparlamentari hija xi xalata mimlija vja©©ar u riçevimenti.

Minn dak li osservajt matul ©urnata s˙i˙a mal-Kap tadDelegazzjoni Laburista Joseph Cuschieri stajt ninnota ©urnata xog˙ol mimlija daqs bajda li tinkludi ˙afna xog˙ol, ˙sibijiet, konçentrazzjoni, inkontri ma’ membri o˙ra, koordinazzjoni u laqg˙a wa˙da wara l-o˙ra. Filfatt, ˙adtlu xi kummenti dwar dan. “Mhix ˙ajja façli li tkun ’il bog˙od mill-familjari u l˙bieb. Óajja ta’ MEP nikkompara ma’ ˙ajja ta’ ˙addiem eremita, dejjem jekk xog˙lok tag˙mlu bis-serjetà, b’dedikazzjoni u b’responsabbiltà. Millpost tax-xog˙ol lura g˙all-post fejn tabita. Ix-xog˙ol tag˙na hawn huwa vast u mhux xi divertita kif sfortunatament hemm min ja˙seb jew min jipprova jag˙ti l-impressjoni.

Erbg˙a u g˙oxrin sieg˙a qatt mhuma biΩΩejjed g˙al dan ixxog˙ol.”

L-intervista tieg˙i malEwroparlamentari u Kap tadDelegazzjoni Laburista Joseph Cuschieri g˙alaqtha billi stedintu jg˙addi l-a˙˙ar messa©©i tieg˙u lill-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd . “Nixtieq ng˙addi messa©© g˙all-elezzjoni talParlament Ewropew ta’ Mejju li ©ej. Nixtieq li wara din lelezzjoni Malta u G˙awdex ikollhom jirrappreΩentawhom fil-Parlament Ewropew persuni affidabbli, dedikati, konsistenti u responsabbli. ÓaΩin jekk hemm min sempliçiment ser jikkontesta din lelezzjoni g˙all-interessi personali tieg˙u/tag˙ha. Iridu qabel xejn i˙arsu lejn il-missjoni ta’ Ewroparlamentari b˙ala kontribut g˙all-pro©ett Ewropew li minnu jgawdi wkoll pajjiΩna. L-ebda kontestant m’g˙andu jda˙˙al dubji f’˙addiehor u kull min jikkontesta g˙andu jkun tassew jemmen fil-pro©ett Ewropew.

Personalment dejjem nag˙Ωel il-vot tan-nies. Fil-preΩent qed nikkonçentra fuq il-˙idma tieg˙i preΩenti. Dejjem ˙dimt b’serenità u hekk se nibqa’ nag˙mel. Ma n˙obbx nippjana g˙ax id-destin ja˙dem wa˙du.

L-importanti li na˙dem biex dejjem nag˙mel il-©id u qatt id-deni. Servejt u nibqa’ nservi lil pajjiΩi u l-poplu tag˙na dejjem b’umiltà u fis-sewwa,” temm jg˙id l-Ewroparlamentari u Kap tad-Delegazzjoni Laburista Joseph Cuschieri.

Persona©©i

02.03.2014

23

PAPA PIJU XII: IÛ-ÛERRIEGÓA TAD-DIPLOMAZIJA Renè Monseigneur

It-2 ta’ Marzu 1939, sewwasew b˙allum 75 sena, id-dinja kienet fi stennija liema b˙alha. L-isem tal-Mexxej tal-Knisja Universali ma kellux idum ma jit˙abbar. U hekk kien. Konklavi qasir ta’ jum wie˙ed, u wara tliet votazzjonijiet biss, waslet id-da˙na bajda miç-çumnija tas-Sistina. Kien beda jaqa’ d-dlam meta l-g˙ajta filpjazza tal-Vatikan dwiet: Habemus Papam! Mill-gallarija tal-BaΩilika ta’ San Pitru xiref Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli, li minn hemm ’il quddiem kellu jibqa’ mag˙ruf b˙ala Papa Piju XII. Pacelli trabba f’familja b’rabtiet mill-qrib mal-istrutturi tal-Papat u tal-Knisja, fosthom dawk tal-istampa u tal-oqsma tal-intern, legali u finanzjarji. G˙ex u studja f’Ruma fejn ta’ 18-il sena beda t-ta˙ri© tieg˙u fit-teolo©ija u aktar tard dak fil-filosofija, storja u lingwi moderni.

Minkejja d-dedikazzjoni tieg˙u, iΩΩag˙Ωug˙ Pacelli waqqaf ˙esrem listudji tieg˙u mill-universitajiet u, wara li ssokta l-istudji tieg˙u middar, kiseb il-lawrja fit-teolo©ija mqaddsa.

PAPA PIJU XII

Is-saçerdozju u l-˙ajja diplomatika Ordnat saçerdot issokta d-Dottorat fil-Li©i Kanonika, li kellu jikseb ˙ames snin wara, fl-1904. Matul listudji beda l-˙idma tieg˙u fil-qasam diplomatiku tal-Knisja u dlonk sab ru˙u fis-Segretarjat tal-Istat talVatikan. Ta˙t Papa Piju X u, aktar tard, Papa Benedittu XV, Pacelli, issa fit-tletinijiet tieg˙u, kiber fil-karriera diplomatika bil-fiduçja inkondizzjonata tal-og˙la mexxejja tal-Knisja.

L-Ewwel Gwerra Dinjija, kif se tag˙mel it-tieni wa˙da, bidlitlu ˙ajtu.

Minn re©istratur tal-pri©unieri talgwerra tal-Vatikan, Pacelli kien mg˙ajjat b˙ala negozjatur tas-Santa Sede.

Fl-1917, issa Arçisqof, kompla l˙idma sabiex isse˙˙ il-paçi fit-territorji tal-Ìermanja u jmexxi ’l quddiem l-isforzi umanitarji tal-Papa Benedettu. Fl-1920, ma˙tur Nunzju Appostoliku tal-Ìermanja, ˙a ttmexxija tal-Korp Diplomatiku, iΩda ming˙ajr qatt ma warrab il-missjoni ekkleΩjastika tieg˙u. Negozjatur milliprem, Pacelli kompla t-trattattivi, ta’ spiss diffiçli u bosta drabi mistura, bejn Moska Sovjetika, fejn il-Knisja u l-Vatikan kienu qed ji©u ppersegwitati. Pacelli rnexxielu jikseb qbil fuq g˙add ta’ punti essenzjali g˙all-Istat Papali. Óajjet Pacelli ntlaqtet middipressjoni ekonomika tal-1929, fejn wara l-Ewwel Gwerra Dinjija, lestremiΩmu Kommunist u dak NaΩist, kellha tibdel id-dinja kif konna nafuha. Imsejja˙ lura Ruma, ©ie elett Segretarju Kardinali tal-Istat minn Piju XI, responsabbli mill-politika barranija tal-Vatikan fi Ωmien meta l-globu s˙i˙ sar kaldarun ibaqbaq. IΩda dlonk il-˙idma diplomatika kellha tkompli tikber.

Eugenio Pacelli: Papa Piju XII Suççessur ta’ Papa Piju XI, ˙a f’idejh ir-riedni ta’ Knisja fi Ωminijiet millaktar imqallba. Il-Papa l-©did feta˙ il-bibien g˙al persuni minn barra lItalja, filwaqt li naqqas il-©erarki fi ˙dan il-Vatikan. Ra kif jer©a’ jiskopri l-litur©iji tradizzjonali; ja©evola l-uΩu tal-ilsna lokali minflok dak Latin; iraΩΩan it-tiΩjin eççessiv fil-knejjes; jiddeçentralizza l-awtorità u j˙ares lejn ix-xefaq taΩ-Ωminijiet moderni u tar-relazzjonijiet soçjali u dawk fil-

familja.

Madankollu, iΩ-Ωmien kien matur u l-konflitt mondjali kien fuq l-g˙atba.

Wara li l-isforzi politiçi kollha fallew u faqqg˙et it-Tieni Gwerra Dinjija, Pacelli ra kif il-Vatikan i˙ares il-politika tan-newtralità tieg˙u hekk kif ©ara matul l-Ewwel Gwerra, filwaqt li kompla l-˙idma diplomatika. Din wasslet biex bosta jidentifikaw fih persuna li tiffavorixxi t-tkattir talNaΩi-FaxxiΩmu fl-Ewropa. Minkejja dan, hu fatt mag˙ruf li l-Vatikan qatt ma baqa’ lura milli jg˙in lillippersegwitati tal-gwerra, tat-twemmin u tal-ideolo©ija politika minn wara l-kwinti. B’mod uffiçjali, permezz tal-Ençiklika Summi Pontificatus, il-Papa feta˙ front a˙rax kontra r-razziΩmu, l-antiSemitiΩmu, il-gwerra u t-totalitariΩmu, iΩda baqa’ lura milli jattakka b’mod dirett lil Hitler u ’l Stalin. Bla ebda dubju, kwalunkwe intervent dirett ming˙and il-Kap tal-Knisja kien biss iservi biex jg˙arraq is-sitwazzjoni.

Dan it-ton kalm, u g˙al xi w˙ud sa˙ansitra diplomatiku wisq, spiçça f’nofs kontroversja li rat lill-Papa b˙ala eΩitanti fil-kundanna çara, fosthom tal-invaΩjoni NaΩista fil-Polonja Kattolika jew a©ir estremist ta’ xi membri tal-Knisja Kattolika. Skont xi w˙ud, dan kollu se˙˙ bl-g˙an li jsa˙˙a˙ u jiççentralizza s-sa˙˙a talPapat.

Madankollu, fi Ωmien Pacelli lVatikan re©a’ ta bidu u kabbar irrabtiet tieg˙u ma’ bosta ©nus, malforzi Amerikani u mar-reΩistenza NaΩista, filwaqt li oppona lid-dittatur Mussolini milli jallea ru˙u ma’ Hitler.

Fil-messa©© tieg˙u ta’ nhar il-Milied tal-1942, il-Papa attakka l-abbuΩi fuq id-drittijiet umani u l-©enoçidji. Lejn tmiem il-gwerra, Pacelli kompla bilkuntatti sabiex ma jkunx hemm reazzjonijiet fuq il-popli li ˙ar©u telliefa mill-gwerra.

Id-dell ta’ ©rajja mill-aktar kerha tal-istorja, l-Olokawst, la˙aq lil Pacelli wkoll, g˙alkemm dejjem professa ru˙u bl-aktar mod kategoriku kontra dan il-massakru u wassal lg˙ajnuna tas-Santa Sede lil-Lhud vittmi tan-NaΩiΩmu. Forsi l-akbar çertifikat tal-poΩizzjoni anti-NaΩista ta’ Pacelli jibqa’ dak li l-Qawwiet talAssi dejjem raw fih simpatizzant talAlleati u li jag˙mel diΩunur lill-politika newtrali Vatikana.

Qoxra ta’ Time – The Weekly Magazine, 14 ta’ Diçembru 1953

Nhar it-12 ta’ Marzu 1939, l-inkurunazzjoni tal-Papa l-©did

Tmiem il-Gwerra Il-Papa kompla jistinka sabiex ikabbar l-isforzi karitattivi tal-Vatikan u jwassal l-g˙ajnuna materjali u spiritwali me˙tie©a lill-popli f’Ewropa g˙arkupptejha. Il-Knisja kompliet twessa’ l-kuntatti diplomatiçi tag˙ha u tkun preΩenti f’aktar imkejjen.

B’sa˙˙tu tmur lura, Papa Piju XII i˙alli din id-dinja nhar id-9 t’Ottubru, 1958. Il-purçissjoni funerarja f’Ruma ©ibdet mi©emg˙a rekord lejn il-Vatikan li, fi kliem il-Kardinal Roncalli, aktar tard Papa Ìwanni XXIII, xehdet “tislima li probabbilment lanqas ebda Imperatur Ruman ma kien qatt ra”.

KurΩità In-numru 2 hu marbut dawramejt mal-Papa Pacelli. Imwieled nhar it-2 ta’ Marzu 1876; jil˙aq Mexxej talKnisja proprju nhar g˙eluq sninu: 63 sena qabel, nhar it-2 Marzu, 1939; bit-2 ta’ April 1899,It ji©i ordnat saçerdot; u bit-2 ta’ Ìunju 1951, jippubblika l-ençiklika Evangelii Praecones.

Papa Pacelli fin-nofs waqt il-qadi tad-dmir diplomatiku

24

Kultura

02.03.2014

GAETANo KANTA

MILL-bALLUTA SAX-CHALET

Biex titfakkar il-kontribuzzjoni li Gaetano Kanta ta lix-xena talmuΩika popolari bil-Malti, li tag˙ha kien pijunier, il-familja tieg˙u, inkluΩi n-neputijiet Gianluca u Dorothy Bezzina, se jtellg˙u kunçert live b’rikonoxximent tal-wirt li ˙alla f’dan ilqasam. Is-serata, imtellg˙a b’kollaborazzjoni mal-G˙aqda talMalti – Università, u t-Teatru Salesjan, se sservi sabiex ter©a’ ting˙ata l-˙ajja lil dawn ilkanzunetti, din id-darba b’libsa xi ftit aktar kontemporanja.

Il-kunçert se jittella’ nhar lErbg˙a, 19 ta’ Marzu, fit-Teatru Salesjan, f’Howard Street, TasSliema. Id-d˙ul g˙all-kunçert, li jibda fis-7.00pm, huwa bl-invit.

Kull min jixtieq jirriserva post jista’ jikkuntattjana fuq 9903 2014 / 2168 3068 jew fuq gaetanokanta@gmail.com. Il-parke©© se ji©i pprovdut b’xejn fil-bit˙a ta’ St Patrick’s.

Titilfux din is-serata ta’ divertiment g˙al kwalunkwe ©enerazzjoni!

Din is-serata hija appo©©jata

minn dawn il-kontributuri: Ir-RappreΩentanza talKummissjoni Ewropea f’Malta, JM Vassallo Vibro Blocks Ltd, Print Right Ltd, Sounds Good, Pac Man’s Take Away, u Paul Target.

Tag˙rif Buttigieg

dwar

Gaetano

Gaetano Buttigieg, mag˙ruf a˙jar b˙ala Gaetano Kanta, kien jikteb l-ewwel kanzunetti bil-Malti fissnin ˙amsin meta kien g˙adu daqsxejn ta’ Ωag˙Ωug˙, u g˙ax kellu m˙abba kbira lejn il-lingwa Maltija ried juri li kien Ωball li wie˙ed ja˙seb li din il-lingwa hija wisq ˙arxa biex biha tinkiteb il-kanzunetta popolari.

Huwa kien bniedem kreattiv u ori©inali fil-˙sieb tieg˙u, g˙ax permezz ta’ g˙add kbir ta’ kanzunetti li kiteb fuq kanzunetti popolari Taljani u IngliΩi ta’ dak iΩ-Ωmien wera kif il-lingwa Maltija, daqs kull lingwa o˙ra, kapaçi tinstema’ verament ˙elwa meta b’seng˙a u b’˙ila wie˙ed

jag˙raf jag˙Ωel u jaddatta lkelma.

Buttigieg beda juΩa rRediffusion, li kien mezz ta’ komunikazzjoni modern g˙al dak iΩ-Ωmien, biex ixandar dawn il-kanzunetti, u s-semmieg˙a Maltin tant laqg˙uhom tajjeb li fuq talba tag˙hom stess beda jippubblika l-kanzunetti f’forma ta’ ktejjeb Ωg˙ir u sa˙ansitra wasal biex ippubblika 20 ktejjeb, kollha mimlijin kanzunetti li n-nies kienu jixtru biex ikantaw mieg˙u. Kienu anke jintbag˙tu dawn il-kotba lill-emigranti Maltin ©ewwa l-Kanada u lAwstralja. Ûgur li g˙al min jiftakar il-lirika tal-kanzunetti li ˙ar©u mill-pinna ˙elwa ta’ Gaetano Kanta, din illejla mhux biss se tkun wa˙da divertenti, iΩda se tqanqal ukoll xi ftit tan-nostal©ija g˙all-passat permezz tat-temi varji li dawn jittrattaw, fosthom l-im˙abba u rromantiçiΩmu, il-˙ajja fil-Belt Valletta fi Ωmien l-IngliΩi, u sa˙ansitra l-log˙ob jew il-praspar tat-tfal.

TISLIMA LIL LINo GRECH MILL-KUMpANIJA TEATRU RJAL bILLI TIppREÛENTA FRIEFET U bARRIN FL-ISTITUT KATToLIKU Il-Kumpanija Teatru Rjal tag˙laq l-ista©un tag˙ha billi is-Sibt 5 ta’ April fis-7.00pm u l-Óadd 6 ta’ April fil-5.00pm tag˙ti tislima lil Lino Grech, li sfortunatament ˙alliena dan l-a˙˙ar, billi tippreΩentalna l-a˙˙ar kummiedja brillanti li nkitbet minn dan lattur li tant g˙amel g˙at-Teatru Malti – Friefet u Barrin, kummiedja ˙ajja ˙afna u li Ωgur tinΩel g˙asel ma dawk kollha li se jattendu g˙alija Jie˙du sehem f’din il-kummiedja w˙ud mill-aqwa atturi li g˙andna f’Malta: Peter Borg, Simon Curmi, Frida Cauchi, Marilyn Custo, Rachel Micallef, Kurt Castillo, Kevin Spiteri u

Brian Farrugia. Ta˙t d-direzzjoni ta’ Ray Abdilla. Aktar tag˙rif jing˙ata fil-©img˙at li ©ejjin.

Però, sadanittant, din l-istess kumpanija g˙addejja bilpreparazzjoni tag˙ha g˙allkunçert muΩikali annwali fissensiela Just Musical 6, b’temi muΩikali li Ωgur jolqtu l-gosti ta’ kul˙add u tislima xierqa lil tliet esponenti kbar tal-muΩika Maltija: Sammy Bartolo, Dominic Grech u Toni Gauci ilKampanjol. It-tieni parti, fuq burdata muΩikali differenti, nisimg˙u siltiet mill-West Side Story, muzika ta’ Andrew Lloyd Webber u, fl-a˙˙ar u Ωgur mhux l-anqas, kunçert bil-muΩi-

ka tal- musical li tant kiseb suççess f’Londra: Priscilla, Queen of the Desert Maltin .

Dan il-kunçert isir is-Sibt 29 ta’ Marzu fis-7.30pm u l-Óadd 30 ta’ Marzu fis-6.30pm Ir-riservazzjonijiet g˙al dawn iΩ-Ωew© produzzjonijiet jinsabu miftu˙in mill-uffiççju tar-riservazzjonijiet u l-bar tal-Istitut Kattoliku, Carmen Azzoppardi, Tereza Bazaar, u Pawlu Testa Travel (2122 3340 / 9947 6468).

Wie˙ed jista’ wkoll jirriserva post bl-internet billi jid˙ol fuq www.kumpanijateatrurjal.com, fejn isib l-informazzjoni kollha marbuta mal-produzzjonijiet ta’ din il-kumpanija.

MELA AQTA’ DIN MILL-ARKIVJI TA’ CHARLES CLEWS 1.

EΩorçist jaqra fuq l-irjus biex: a. itaffi l-u©ig˙; b. jiskopri xi marda mo˙bija; ç. ikeççi x-xjaten?

2. It-tieni bomba atomika ntefg˙et fuq Hiroshima jew Nagasaki?

3. Dan fil-kummiedja tieg˙u jag˙mel Ωjara lill-prugatorju, infern u ©enna. Min kien?

4. Id-‘dar’ tal-˙absi hija ç-çella. Semmi dik tal-bidwi, tal-kavalli er, u tas-suldat.

5. Ag˙ti l-ismijiet ta’ dawn il-kittieba: a. Pasternak; b. Pepys; ç.

Zola 6. Il-kuluri li fiha l-bandiera Griega huma: a. abjad u blu; b. abjad u iswed; ç. abjad u a˙dar, d. abjad u vjola?

7. Kompli dan il-qawl: Il-˙abib tal-boloh…

8. X’kariga kellu Lino Spiteri fi Gvern Laburista, li minnha kien irriΩenja?

9. Salome, Ìuditta, Batseba jew Dalila kienet il-ka©un tal-mewt ta’ San Ìwann il-Battista?

10. Flotta, ri©ment, skwadra u assemblea. Dan nistg˙u nsej˙ulhom a. gruppi; b. pjanti; ç. kuluri; d. avvenimenti?

Ara t-twe©ibiet fil-pa©na tag˙na ta’ Facebook www.facebook.com/kullhadd

Kultura

02.03.2014

25

il-Festival internazzjonali tal-logÓob tan-nar 25,26,30 ta’ april 2014 G˙at-tlettax-il sena konsekuttiva, il-Ministeru g˙at-TuriΩmu, flimkien mal-Awtorità tatTuriΩmu, ser jorganizzaw ilFestival Internazzjonali talLog˙ob tan-Nar. Dan il-festival hu meqjus b˙ala avveniment importanti u uniku fil-GΩejjer Maltin. Il-festival iservi wkoll b˙ala parti miç-çelebrazzjonijiet li jfakkru d-d˙ul ta’ Malta flUnjoni Ewropea li se˙˙ fl-1 ta’ Mejju 2004. Fil-fatt, g˙al din issena dan ser ikun aktar speçjali peress li pajjiΩna jiççelebra lg˙axar anniversarju mid-d˙ul flUnjoni Ewropea.

Im˙e©©a bis-suççess tal-attendenza kbira li kien hemm f’Marsaxlokk is-sena l-o˙ra, lorganizzaturi ˙asbu biex g˙al din is- sena l-ewwel serata talfestival ter©a’ ssir ukoll f’Marsaxlokk, proprju nhar ilÌimg˙a 25 ta’ April, u f’Bu©ibba l-g˙ada s-Sibt 26 ta’ April. Is-serata finali ser issir nhar l-Erbg˙a 30 ta’ April fil-Port il-Kbir, fejn la˙jar post biex jitgawda l-ispettaklu jkun minn Xatt il-Barriera, il-Belt Valletta. Kull sena l-festival ji©bed eluf ta’ Maltin u barranin sabiex igawdu minn spettaklu kkulurit u mill-isba˙, f’ambjent tipiku Malti.

Dan il-festival hu tabil˙aqq wie˙ed internazzjonali, g˙ax matul is-snin ©ew jikkompetu Malta numru kbir ta’ kumpaniji pirotekniçi. Fl-edizzjonijiet talpassat ˙adu sehem kumpaniji pirotekniçi mill-Awstralja, ilKanada u l-Venezwela, kif ukoll minn pajjiΩi aktar qrib tag˙na b˙all-Italja, l-Awstrija, Spanja u lPolonja.

F’din it-tlettax-il edizzjoni ser jie˙du sehem tmien kumpaniji pirotekniçi, li ser jo˙olqu spettaklu mill-isba˙ tan-nar sinkro-

ritratt: Mario galea

nizzat mal-muΩika. Tlieta minn dawn il-kumpaniji ser ikunu barranin. Il-parteçipanti li ser jikkompetu g˙all-Kompetizzjoni Internazzjonali tal-PiromuΩika ser ikunu: SteyrFire millAwstrija, Brezac Artifices minn Franza, Pyrotex Fireworx mirRenju Unit u St Joseph Fireworks Factory minn ÓaΩÛebbug, Malta.

Il-kumpaniji li ser jikkompetu g˙all-Kompetizzjoni Nazzjonali ser ikunu l-Maltin tal-Banda Sant’Andrija Fireworks Factory ta’ Óal Luqa, St George’s Fireworks Factory ta’ ÓalQormi, Santa Marija Fireworks Factory mill-Im©arr, u Banda lUnjoni St Andrew’s Fireworks Factory ta’ Óal Luqa. Ir-rebbie˙a ta’ dawn iΩ-Ωew© kategoriji ser jing˙ataw trofew speçjali filwaqt li l-parteçipanti kollha jing˙ataw trofew kommemorattiv talokkaΩjoni.

Il-log˙ob tan-nar huwa tradizzjoni Maltija u jifforma parti integrali mill-kultura ta’ pajjiΩna. IlMaltin huma mag˙rufin g˙allim˙abba tag˙hom lejn illog˙ob tan-nar, tant li ta’ spiss jintuΩa b˙ala parti miç-çelabrazzjonijiet li jsiru fil-GΩejjer Maltin, sew f’dawk reli©juΩi, kif ukoll f’dawk sekulari. Il-log˙ob tannar Malti huwa wkoll meqjus b˙ala nar ma˙dum b’mod uniku u b’seng˙a kbira.

G˙aldaqstant, ta’ min jg˙id li lFestival Internazzjonali talLog˙ob tan-Nar ta’ kull sena joffri opportunità speçjali fejn wie˙ed jista’ jgawdi l-ambjent tal-ir˙ula u l-ibliet Maltin f’atmosfera mill-isba˙.

Aktar dettalji jistg˙u jinkisbu mis-sit elettroniku www.maltafireworksfestival.com

Heritage Malta tospita lil saraH MedlaM Heritage Malta, b’kollaborazzjoni maç-Çentru Tal-Kreattività ta’ San Ìakbu, se tkun qieg˙da tospita lil Dr Sarah Medlam f’lecture bit-titlu Meeting the audience: the art of making a gallery. Il-lecture ser issir nhar il-Óamis 6 ta’ Marzu fis-6.30pm fis-Sala talMuΩika tal-istess çentru.

Sarah Medlam hija storika fil-qasam tal-g˙amara u tispeçjalizza fl-g˙amara Ewropea. Fl-2012 hija rtitrat minn deputy keeper tadDipartiment tal-G˙amara, Tessuti u Moda fil-Victoria and Albert Museum, fejn ˙admet g˙al g˙oxrin sena s˙a˙. Hija kienet responsabbli g˙al numru kbir ta’ pro©etti ta’ galleriji tal-arti ta’ kull daqs, u bejn l-1996 u l-2011 kienet viçi kuratur tal-British Galleries Project, l-element ewlieni fil-Futureplan Project talVictoria and Albert Museum, liema pro©ett issa jinsab fit-tieni faΩi u ©ie ppremjat fl-2004 bil-Premju g˙all-MuΩew Ewropew tasSena.

26

TeleviΩjoni

02.03.2014

ILLUM

GÓADA

IT-TLIETA

2 TA’ MARZU

3 TA’ MARZU

4 TA’ MARZU

FANTASTIC 4

STEP UP 3D

EXIT WOUNDS

Italia 1, fis-19.10

Italia 1, fid-21.10

Italia 1, fid-21.10

FILM – DRAMA

FILM – AZZJONI

FILM – AZZJONI

THE RISE OF THE SILVER SURFER

Wara li jiggradwaw mill-iskola ta’ Maryland School of the Arts, iΩ-Ωew©t i˙bieb Moose u Camille jiddeçiedu li jimmaturaw billi jieqfu miΩ-Ωfin u minflok isiru studenti tal-in©inerija fl-Università ta’ New York – b˙alma dejjem xtaqu omm u missier Moose.

Moose ikun involut f’battalja taΩ-Ωfin fit-triq fi New York, filwaqt li Luke, il-kap tal-grupp taΩ-Ωfin House of Pirates jammira l-kapaçità ta’ Moose u jikkonvinçih sabiex jing˙aqad mall-grupp tieg˙u.

Luke u l-bqija tal-grupp jg˙ixu f’ma˙Ωen mibdul f’post adattat g˙alihom. Il-ma˙Ωen hu mag˙ruf b˙ala vault u huwa maqsum fi tnejn: isfel huwa klabb u fuq hemm post sabiex jippruvaw il-koreografija u lkmamar fejn jg˙ixu.

Ir-reb˙ tal-battalja taΩ-Ωfin tista’ tg˙in lil Luke sabiex tnaqqaslu l-problemi finanzjarji li g˙andu, iΩda hu jrid jiffaççja lill-akbar g˙adu tieg˙u – lil Julien, il-kap tal-grupp The Samurais

Orin Boyd huwa pulizija f’Distrett 21 ta’ Detroit. Lattitudni tieg˙u u l-mod ta’ kif jinforza l-li©i xejn ma tinΩel tajjeb mal-kap tieg˙u, Frank Daniels.

Orin joqtol grupp ta’ terroristi li ppruvaw joqtlu lill-Viçi President tal-Istati Uniti. G˙alkemm Orin ikun salva ˙ajjet il-President, Frank ma jo©bux ilmod li Orin ikun qatel lit-terroristi.

B’konsegwenza t’hekk, Frank jiddeçiedi li jittrasferih g˙all Distrett 15 ta’ Detroit – li huwa mag˙ruf b˙ala l-ag˙ar distrett ta’ Detroit.

Issa, Annette Mulcahy, hija l-kap il-©did ta’ Orin.

Hija tkun taf bir-reputazzjoni li g˙andu u tavΩah li hi ma taççettax dak it-tip ta’ attitudni. Orin isib ru˙u f’sitwazzjoni ta’ korruzzjoni li tinvolvi ammont kbir ta’ flus. Hu jrid jara li min hu inoççenti jin˙eles u min hu korrott jie˙u dak li ˙aqqu.

Filwaqt li Reed Richards u Sue Storm ikunu qed jippreparaw g˙at-tie© tag˙hom, o©©ett tal-fidda jid˙ol fl-atmosfera tad-dinja, u jo˙loq kratieri madwar id-dinja. Reed jibni radar sabiex jalloka lpoΩizzjoni ta’ dan l-o©©ett.

Waqt it-tie©, is-sistema li jkun bena Reed tindika li l-fenomenu qieg˙ed viçin il-belt ta’ New York.

Il-fenomenu huwa aljen mag˙ruf b˙ala Silver Surfer, li ©ie mibg˙ut minn Galactus sabiex jeqred id-dinja.

Johnny Storm jiskopri li hu jista’ jbiddel il-poteri ma’ dawk ta’ s˙abu, sempliçiment billi jmisshom.

Silver Surfer jirrilaxxa lil Victor von Doom, li jkun ilu sentejn maqful f’kaxxa tal-metall.

It-taqtig˙a g˙as-salvazzjoni tad-dinja tkompli b’˙afna aktar azzjoni bejn il-Fantastic 4, Doom u Silver Surfer.

L-ERBGÓA

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA

5 TA’ MARZU

6 TA’ MARZU

7 TA’ MARZU

PRINCESS DIARIES 2

THE KEEPER

SWEET BIRD OF YOUTH

RAI 2, FID-21.10

Rete 4, fid-21.15

TCM, fid-21.00

FILM – DRAMA

FILM – AZZJONI

FILM – DRAMA

Il-Prinçipessa Mia tiggradwa mill-Università ta’ Princeton u ter©a’ tirritorna f’Genovia sabiex tkun tista’ tie˙u t-tron minn wara nannitha, ir-re©ina Clarisse.

Waqt ir-riçeviment ta’ g˙eluq sninha, Mia tiΩfen ma’ bosta ©uvintur bl-intenzjoni li ssib ©uvni g˙aΩΩwie©. Mia tiltaqa’ ma’ Nicholas meta bi Ωball tirfislu saqajh.

L-unika mod li Mia tista’ ssir re©ina hija billi tiΩΩewwe© fi Ωmien ta’ 30 ©urnata. Hija tag˙Ωel li tiΩΩewwe© lid-Duka ta’ Kenilworth Andrew Jacoby u, g˙alkemm t˙obbu, xorta wa˙da mhix konvita mill-g˙aΩla tag˙ha.

Qalbha hi marbuta ma’ Nicholas, imma min˙abba avvenimenti li jin˙olqu ma tantx tibda tafdah.

Tg˙id Mia tiΩΩewwe©? Nannitha tag˙tiha parir sabiex ma tag˙milx l-istess Ωball li kienet g˙amlet hi meta kellha l-istess età ta’ Mia.

Pulizija minn Los Angeles, Roland Sallinger, flimkien mal-partner tieg˙u, Trevor Johnson, jaqbdu grupp ta’ traffikanti tad-droga f’appartament fejn kien hemm madwar Ωew© miljun dollaru fuq mejda – flus mag˙mulin mill-bejg˙ tad-droga. Trevor jissu©©erixxi sabiex iΩ-Ωew© pulizija jaqsmu l-flus bejniethom, iΩda Roland ma jaççettax. Trevor jipprova joqtol lil Roland, iΩda ma jirnexxilux.

Roland, peress li kien ferut minn sie˙bu stess, ©ie rilaxxat mix-xog˙ol tieg˙u min˙abba ra©uni ta’ sa˙˙a. Óabib antik ta’ Roland, Connor Wells, li jg˙ix f’San Antonio, Texas, g˙andu problema min˙abba s-sigurtà tat-tifla tieg˙u Nikita. Persuni mhux mag˙rufa ppruvaw ja˙tfu lil Nikita. Connor jitlob l-g˙ajnuna ta’ Roland.

Roland jiltaqa’ ma’ bosta nies suspettuΩi. Jason Cross hu mag˙ruf b˙ala ra©el perikoluΩ, li jista’ jkun ukoll ilmo˙˙ wara l-˙tif ta’ Nikita. Roland jag˙mel minn kollox sabiex Connor jer©a’ jing˙aqad ma’ bintu.

Chance Wayne, ©uvni li ©ej min-na˙a l-˙aΩina tal-binarji ta’ St Cloud, Florida, i˙obb lil Heavenly Finley, it-tifla ta’ Thomas J. Finley – politikant korrot u bla ˙niena li jmexxi l-belt.

Thomas jag˙mel dak kollu possibbli sabiex jifred lil Chance u lil Heavenly milli jibqg˙u jin˙abbu, sa anke jkeççi lil Chance mill-belt ta’ St Cloud.

Chance, li qed jaspira li jkun attur, jer©a’ jirritorna filbelt, din id-darba ma’ dik li xi darba kienet attriçi millaqwa, Alexandra Del Lago. Hu kien iltaqa’ mag˙ha fi klabb, u hemm sab opportunità li tista’ tg˙inu fil-karriera tieg˙u.

Meta Chance ikun f’St Cloud jipprova jer©a’ jing˙aqad ma’ Heavenly, li tkun g˙adha t˙obbu, iΩda din ma tridx tmur kontra l-kelma ta’ missierha. Meta Thomas jinduna li Chance re©a’ qieg˙ed fil-belt, jipprova jkeççih g˙attieni darba, iΩda din id-darba ser tkun aktar diffiçli biex jag˙mel dan.

TeleviΩjoni

08.30 10.00 11.20 12.30 12.45 14.00 14.40 16.15 17.00 17.30 17.40 18.45 19.30 20.30 21.30 23.35

Breakfast News – Weekend Aroma Kitchen (r) Triq Wa˙da ONE NEWS World next Top Model Malta Pink Panther (r) Saturday Xpress (r) Telebejg˙ L-Argument ONE NEWS L-Argument ikompli PL Attività Politika ONE NEWS It-Tfal Maskra (r) On The Road (r)

06.00 07.00 07.50 08.15 09.45 10.45 11.10 11.30 12.00 12.55 13.25 14.00 14.30 15.00 15.05 19.00 19.30 20.00 20.10 22.45

Fuori Orario. Cose (Mai) Viste La Grande Vallata Cinema D'oggi Amici Siciliani Film: Donne E Briganti Lindbergh Telecamere Tgr Estovest Tgr Regioneuropa Tg3 12 Idee Per La Crescita Fuori Quadro L'arte Serve Tg Regione In 1/2 Ora Tg3 Lis Kilimangiaro Tg3 Tg Regione Blob Che Tempo Che Fa Masterpiece

02.03.2014

07.00 08.30 11.30 12.00 13.30 14.00 14.05 14.30 16.30 18.00 18.05 18.40 19.30 20.15 20.30 21.30 21.35 23.15

06.10 07.05 08.05 08.45 10.25 12.25 13.00 14.00 16.20 18.00 18.30 19.00 19.20 21.30

Net News Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) Net News (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) Net News Flusek (r) Wheelspin (r) Net News G˙alik fl-Ewropa Dokumentarju Net News Replay Net News

Chante! Ii $#*! My Dad Says Padre In Affitto Chill Out, Scooby-Doo! Un Poliziotto A Quattro Zampe 3 Studio Aperto Sport Mediaset Xxl Dragon-La Storia Di Bruce Lee First Strike Big Bang Theory Ii Studio Aperto Così Fan Tutte 2 Film: tep Up 3d Lucignolo

27

07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45

L-G˙odwa t-Tajba Human Senses L-Irkant Dot EU G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Valletta Malta U Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle Malta u lil Hinn Minnha L-Irkant A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet American Idol

06.00 06.30 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.28 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 20.40 21.30 23.30

Parlamento Punto Europa Unomattina In Famiglia Buongiorno Benessere A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale L'arena Che Tempo Fa Tg 1 Domenica In L'eredità Telegiornale Tg Sport Affari Tuoi Braccialetti Rossi Speciale Tg1

06.30 07.00 07.25 08.20 09.05 10.30 11.30 13.00 13.40 13.45 15.40 17.05 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 21.45 22.40

Real School Il Divertinglese Incinta Per Caso Memento Lassie - L'inseguimento Voyager Factory Il Nostro Amico Charly Cronache Animali Mezzogiorno In Famiglia Tg2 Meteo 2 Quelli Che Aspettano Quelli Che Il Calcio Tg2 L.I.S. Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra Tg2 N.C.I.S. Ritorno Di Fiamma Hawaii Five La Domenica Sportiva

06.00 07.55 08.00 08.50 10.00 11.30 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.10 23.30

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Le Frontiere Dello Spirito Nuovo Programma Le Storie Di Melaverde Melaverde Tg5 L' Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Il Segreto - Prima Tv Matrix

07.40 08.00 08.30 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.55 14.45 15.57 18.55 19.35 20.30 21.15 23.35

Tg4 Night News Televendita Media Shopping Mondo Sommerso I Santi Santa Messa Pianeta Mare Tg4 Pianeta Mare Ricette All'italiana Donnavventura Zorro I L' Impero Del Sole Tg4 Il Segreto Tempesta D’amore Io Sto Con Gli Ippopotami La Leggenda Del Pianista Sull'oceano

07.30 07.55 09.45 11.00 1140 13.30 14.00 14.40 17.15 18.10 20.00 20.30

Tg La7 Omnibus L’Aria che Tira Otto e Mezzo Film: Caccia Al Re Tg La7 Tg La7 Cronache Film: Nè Onore Nè Gloria The District L’Ispettore Barnaby TG La7 Fuori Gabbia

07.05 07.15 07.35 07.55 08.10 08.20 08.30 08.40 09.30 10.20 11.05 11.35 12.05 12.35 13.20 14.10 15.00 17.30 18.15 19.05 20.00 20.30

The Large Family Mr Bloom’s Nursery Balamory Nina and the Neurons Bobinogs The Large Family 3rd & Bird Tough Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me The Weakest Link My Family The Vicar of Dibley One Foot in the Grave The Weakest Link Tough Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me Doctors The Weakest Link Monty Halls’ Island Escape Call the Midwife The Vicar of Dibley My Family

06.25 07.15 08.05 08.30 09.20 09.45 10.10 10.35 11.00

Diners, Drive-Ins and Dives Food Network Challenge Siba’s Table Have Cake Will Travel Barefoot Contessa Extra Virgin Siba’s Table Cooking for Real Andy Bates; American Street Feasts Unique Sweets Barefoot Contessa.

Hungry Girl Food Network Challenge Diners, Drive-Ins and Dives Chopped Siba’s Table Guy’s Big Bite Diners, Drive-Ins and Dives Barefoot Contessa Extra Virgin Siba’s Table

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.30 10.00 10.55 11.50 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 20.00 21.00 21.30 22.00 23.00

How It’s Made American Chopper American Guns MythBusters The Big Brain Theory Baggage Battles Flip Men Storage Hunters Auction Kings Auction Hunters Gold Rush Jungle Gold Masters of Survival Wheeler Dealers. Top 5 Fast N’ Loud Texas Car Wars Car Vs Wild Bear Grylls Worst-Case Scenario Yukon Men Ice Cold Gold

06.00 06.50 08.55 09.45 10.35 11.25 13.05 13.55

Cake Boss Kitchen Boss Candy Queen My Greek Kitchen Cheer Perfection Long Island Medium Say Yes to the Dress Something Borrowed, Something New Cake Boss Hoarding. Buried Alive Long Island Medium Here Comes Honey Boo Boo Cheer Perfection Say Yes to the Dress Happily Ever Laughter Long Island Medium Sex Hospital

07.00 08.45 09.00 11.30

23.00 23.45

College Football Ski Pass World Cup Qualifier Football Live. UEFA Under-21 International Championship Futsal Live. European Tour Snooker Live. UEFA Under-21 International Championship Futsal Boxing Scottish International Open Bowls FIS World Cup Alpine Skiing Ski Pass

06.00 06.30 07.00 07.30 08.00 09.00

Tempted Got Rich Quick Extreme Close-Up Style Star THS Keeping Up With the Kardashians RichKids of Beverly Hills Hello Ross Fashion Police Live From the Red Carpet. The 2014 Academy Awards

06.00 06.50 07.40 08.05 08.30 09.00 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00

Yoga for Life Pilates The Sweet Truth Feng Shui Living Giada’s Weekend Getaways House Hunters International Candice Tells All Color Splash Color Correction Celebrities at Home Masters of Luxury Rachael’s Vacation Easy Entertaining With Michael Chiarello House Hunters International Extreme Homes Million Dollar Rooms Candice Tells All My Yard Goes Disney Selling New York Kitchen Impossible

07.30 07.55 08.20 08.45 09.10 10.00 10.25 10.50 11.15 11.40 12.05 12.30 12.55 13.20 13.45 14.40 15.30 15.55 16.20 16.45 17.10 17.35

Bubble Guppies Go, Diego, Go! Winx Club The Fairly OddParents Kung Fu Panda Turtles The Penguins of Madagascar SpongeBob SquarePants Winx Club iCarly Sam & Cat Victorious Big Time Rush Marvin Marvin SpongeBob SquarePants The Penguins of Madagascar The Fairly OddParents iCarly Big Time Rush Victorious Life With Boys SpongeBob SquarePants

TRIQ WAÓDA, illum fil-11.20 fuq ONE Christine Delicata flimkien ma’ Fr Ray Zammit ser titkellem dwar Gesù s-salvazzjoni. Xi jfisser dan? Salvazzjoni minn xiex u g˙alfejn? Joyce Cassar, li kellha esperjenza sabi˙a ˙afna ta’ fidi, ser tkun il-mistiedna ta’ dan il-programm fejn ukoll ser tipprova tag˙ti tama lil min ikun g˙addej minn xi problema f’˙ajtu. Ovvjament hemm ˙afna faççati kif wie˙ed jista’ jiffaççja problema u hemm ˙afna modi kif wie˙ed jista’ jitg˙allem u jikber minn dawn il-problemi. F’dan il-programm ser ikollna wkoll feature dwar it-tag˙lim li qed jg˙addilna Papa Fran©isku.

Illum ukoll ser immorru fil-kçina ma’ Fr Frankie Cini fejn ser isajjar risotto g˙at-tfal u anke biex inkunu nafu aktar kif it-tfal li jg˙ixu hawn qed jing˙ataw l-g˙ajnuna u l-im˙abba li g˙andhom bΩonn.

Produzzjoni EΩekuttiva ta’ Cam Productions Int. Direzzjoni ta’ Fr Louis Mallia u Marthese Brincat.

ARANI ISSA, it-Tnejn fid-20.40 fuq ONE Li Amy g˙adha ˙ajja llum, wara dak kollu li g˙addiet u li qed tg˙addi minnu, huwa miraklu ˙aj! Angelo, ra©el ta’ 83 sena tag˙tu puplesija u x-xewqa tieg˙u – dik li jara lil ˙uh Reno li qieg˙ed l-Awstralja g˙alla˙˙ar darba f’˙ajtu – sfat fix-xejn. IΩda Arani Issa g˙andu sorpriΩa m˙ejjija g˙al Angelo, li qatt f’mitt sena mhu qed jistenna! U l-istorja u lkura©© ta’ Nathalie Ωgur li sa t˙alli lil kul˙add b’˙alqu miftu˙ g˙ax dak li qed tg˙addi minnu hi tassew huwa diffiçli sabiex jitwemmen!

ONE NIGHT STAND, it-Tlieta fl-21.45 fuq ONE Esklussivament fuq One Night Stand, ˙ames ©img˙at wara l-mistiedna Kroata, il-mudella Nina Möric, Owen jistieden wiçç familjari fil-bachelors pad tieg˙u! Carmen Russo, Ωeffiena Taljana, attriçi, personalità tatteleviΩjoni u kantanta, taççetta l-invit ta’ Owen u tonorana bil-preΩenza tag˙ha. Flimkien mal-mistednin l-o˙ra, Alexia Azzopardi, sportiva u b’personalità divertenti immens, u l-kantanta Andreanna. Dan huwa Ωgur episodju li m’g˙andkomx titilfu! One Night Stand, l-istess ˙in, listess post, attrazzjonijiet differenti!

HAZZZARD, l-Erbg˙a fid-21.15 fuq ONE Fil-programm tal-©img˙a l-o˙ra rajna lill-parteçipanti j˙allu l-muntanji tal-Pirinej u jsuqu lejn Barçellona. Jaslu fil-Park de la Cuitadella. Fl-oasi li hemm f’dan il-post kien hemm sitt puzzles mo˙bija, li nstabu minn Kyle, Edwin, Anthony, Lawrence u Sue, u puzzle minnhom ma nstabitx. Wara, il-parteçipanti marru fuq Mont Juic u l-iskroll instab minn Maria. Infakkrukom li l-applikazzjonijiet g˙as-sensiela li jmiss jinsabu miftu˙in u tistg˙u tapplikaw billi tibg˙atu email lil hazzzard@one.com.mt

21.00 22.00 22.30 23.30

11.25 11.50 12.15 13.05 13.55 14.45 15.35 16.25 16.50 17.40 18.05 18.30

14.45 16.50 17.40 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50 22.40

12.25 12.50 13.45 14.10 14.35 15.00 15.25

Steve Irwin’s Wildlife Warriors My Cat From Hell Pets 101 Gator Boys Call of the Wildman Swamp Brothers Bondi Vet Wildest Latin America Wildest Islands Call of the Wildman Steve Irwin’s Wildlife Warriors Into the Dragon’s Lair Shark City Wildest Africa Echo and the Elephants of Amboseli 22.50 Untamed and Uncut 23.45 Into the Dragon’s Lair

13.00 16.00 19.30 21.00

28

Çinema

02.03.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

ALL IS LOST

JIGGALVANNIZZAK

TAQBIDA BLA WAQFIEN KONTRA L-ELEMENTI TAN-NATURA

Attur Ewlieni: Robert Redford Direttur: J. C. Chandor.

Distributur: Universal Ma˙ru© mill-KRS.

F’The Old Man And The Sea, minn fuq in-novella ta Ernest Hemingway, insibu sajjied xi˙ f’dg˙ajsa u f’ba˙ar miftu˙, jistinka biex ˙uta kbira li rnexxielu jaqbad jipprova jwassalha s˙i˙a saxxatt. Fil-parti prinçipali, Spencer Tracy kwaΩi wa˙du ddomina l-andament kollu.

Film ©did, li seta’ wkoll kellu l-istess isem, hu All Is Lost. F’tul ta’ sag˙tejn neqsin kwart, Robert Redford, issa ta’ 77 sena, iΩda g˙adu

Óin: 106 min. Çert. 12 A

b’ener©ija qawwija, jidher biss wa˙du. Redford, darba msejja˙ The Golden Boy Of Hollywood, wara esibixxa li hu mag˙mul minn pezza drapp ferm diversa g˙ax Ωviluppa f’attur ultramaskili ta’ rwoli li jirrikjedu dixxiplina fiΩika u durezza f’sitwazzjonijiet ta’ periklu iminenti u ta’ ˙sara personali.

Hu wera dan, fost o˙rajn, fi Brubaker u The Last Castle , Waqt li f’Jeremiah Johnson (1972) kwaΩi wa˙du wkoll,

sofra u ssaporta aktar minnormal f’pajsa©© mimli sil© ta’ kes˙a tremenda. Fl-Oçean Indjan, madwar 1700 mil mill-lstretti ta’ Sumatra, ra©el li ma nafu xejn fuqu u lanqas ismu, jinsab rieqed fuq il-jott tieg˙u ta’ 39 pied tul. Meta filg˙odu jistenba˙, isib ilkabina mimlija ilma die˙el minn toqba mag˙mula meta l-jott ˙abat ma’ baga kbira tal-metall. Wara li sewwa kollox, hu jkollu jiffaççja l-elementi kollha ˙orox tan-natura li jkabruh bil-kbir u j©ibuh f’xifer il-mewt.

All Is Lost tant fih intriççi li, minkejja bniedem wie˙ed biss li bilkemm inissel g˙axar kelmiet, iΩommok iggalvanizzat sal-final. Robert Redford

bis-soltu kariΩma tieg˙u, hawn pjutost serju, im˙asseb u mitluf f’xog˙lu, minkejja lisfortuni li ji©rulu wa˙da wara l-o˙ra, hu dejjem lest g˙al xi soluzzjoni temporanja.

Il-fotografija, anke dik ta˙t l-ilma, hi tal-prima klassi, kif ukoll il-muΩika, però l-aktar element sod ta’ din il-produzzjoni huma l-effetti speçjali tal-˙oss. Waqt il-maltempata ˙arxa li tolqot bil-kif lil dan il-bniedem, dawn l-effetti huma tant reali u palpabbli li t˙ossok fiç-çentru talkalamità u Ωgur li sens ta’ biΩa’ u twerwir jinvadi lil ©ismek. L-andament juri lfra©ilità u l-mortalità umana. Çinema ta’ stoffa!

Çinema

02.03.2014

THE LEGO MOvIE (3D)

29

XALATA

FIGuRINI AvvENTuRuÛI u KuRAÌÌuÛI

Vuçijiet Ewlenin: Chris Pratt, Elizabeth Banks, Will Farrell, Will Arnett, Morgan Freeman, Liam Neeson Diretturi: Phil Lord u Christopher Miller Distributur: Warner Bros.

Ma˙ru© mill-KRS

Id-ditta DaniΩa Lego ilha to˙ro© figurini Ωg˙ar u blokki biex it-tfal jibnu bihom djar, kastelli, ˙itan, eçç. sa milla˙˙ar tas-snin ˙amsin. The Lego Movie hu l-ewwel film s˙i˙ dwar dawn il-pupazzi tant popolari anke mal-kbar.

Din il-produzzjoni ma˙duma bit-3D di©itali ˙ar©et minn idejn it-tekniki u diretturi talfilm animat C loudy With A Chance Of Meetballs 2 , b’ta˙lita ta’ imma©ni ©enerali bil-kompjuter u l-proçess mag˙ruf b˙al stop motion photography.

Min˙abba nuqqas ta’ ftehim, Emmet (vuçi ta’ Pratt), pupazz ordinarju li dejjem jimxi marregoli, jitqies b˙ala l-aktar persuna straordinarja u kapaçi li jsalva lid-dinja mill-President Business (Farell), tirann li jrid ja˙kem ta˙t idejh lil dawn ilfigurini kollha. Minkejja li jing˙ata ta˙ri© kif g˙andu jwaqqaf lill-President Business, Emmet mhu ppreparat xejn g˙al dan ilvja©© li se jag˙mel. Bilg˙ajnuna ta’ Vitruvius (Freeman), mistiku anzjan

Óin: 100 min. Çert: U

b’le˙ja bajda (eku ta’ Gandalf ta’ The Lord Of The Rings), Wyldstyle (Banks), tfajla li ma taqta’ qalbha minn xejn, u anke ta’ Batman verΩjoni Lego (Arnett), Emmet jipprepara ru˙u g˙all-kontrooffensiva.

The Lego Movie jipprovdi azzjoni u movumenti qawwija kontinwi fi vja©© li jie˙u lillerba’ avventurieri f’diversi lokalitajiet, fosthom The Old West, fuq is-s˙ab fi Cloud Cuckoo Land, f’xi metropoli u anke ta˙t l-art.

Il-proçess tat-3D jikkumplimenta bil-galbu l-anadament furjuΩ meg˙jun b’kuluri tassew attraenti. L-g˙ajnuna g˙all-eroja ti©i wkoll minn Superman fil-forma ta’ pupazz Lego u minn diversi karattri o˙ra ma˙luqa g˙all-film.

Wie˙ed malajr jinnota similaritajiet ma’ xog˙lijiet tal-passat o˙ra b˙al Star Wars, The Transformers u anke Toy Story . Minkejja li The Lego Movie hu mmirat g˙at-tfal, ladulti xorta wa˙da jistg˙u jie˙du pjaçir bih; kif ukoll hu adattat perfettament g˙all-festi tal-karnival.

LONE SuRvIvOR

GRAFIKU

IL-ÌLIEDA KONTRA T-TALIBAN FL-AFGANISTAN Atturi Ewlenin: Mark Wahlberg, Taylor Kitsch, Ben Foster, Emile Hirsch, Eric Bana, Ali Suliman Direttur: Peter Berg Distributur: Universal Ma˙ru© mill-KRS

Óin: 121 min. Çert: 15

Il-propoganda Amerikana filgwerer ta’ dan l-a˙˙ar li kellhom fil-Lvant Nofsani qed tkompli fuq stil elaborat f’ Lone Survivor . Dan il-film jitratta l-istorja vera tal-morin (Navy SEALS) Marcus Lutrell (Wahlberg), ibbaΩat minn fuq il-ktieb miktub minnu stess u minn Patrick Robinson dwar il-missjoni mag˙rufa b˙ala Red Wings fl-Afganistan fl2005. Erba’ suldati jintbag˙tu minn qabel biex jitkixxfu qrib villa©© ˙dejn il-fruntiera malPakistan, fuq kmandant tatTalibani, biex wara, b’aktar forzi, jaqbduh jew joqtluh.

Mo˙bija fuq il-muntanji qalb is-si©ar, dawn ikollhom diffikultà jikkomunikaw malbaΩi. Wara li jag˙mlu att ta’ ˙niena jkunu mdawrin millg˙adu u jkollhom ji©©ieldu bil-qawwa kollha g˙al ˙ajjithom. Wara tbatija kbira u ©lieda feroçi jibqa’ biss Lutrell ˙aj. Imm mhux l-Afgani kollha huma kontra l-Amerikani, u dan isib refju©u ma’ nies li jpo©©i l-eΩistenza tag˙hom f’periklu imminenti.

Il-battalja fuq l-g˙oljiet hija lqofol ta’ Lone Survivor u din tiΩvol©i f’furja tremenda, tgerbib qawwi ’l isfel qalb blat u ©ebel imdaqqas u feriti mdemmin bl-g˙adam ippuntat

’il barra.

Din il-produzzjoni tkompli turi t-ta˙ri© iebes li jg˙addu minnu n-Navy Seals u fih ilprotagonist iqis il-gwerra b˙ala kwalità ta’ sports ta’ natura estrema. Fil-kumpanija ta’ xulxin, dawn l-erba’ morini jirriΩulta li huma Amerikani ordinarji li aktarx mo˙˙hom fil-familja, u li jqisu lil xulxin b˙ala a˙wa.

Min i˙obb l-azzjoni xi ftit esa©erata u murija b’mod grafiku, Lone Survivor hu lfilm g˙alih. Fil-final jidhru rritratti vera ta’ dawk kollha li mietu fil-missjoni Red Wings.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Minn liema pajjiΩ ori©inat id-ditta LEGO? Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: MARY DALLI, 8, Triq il-Qalb Mqaddsa, Birkirkara

L-AQWA GÓAXAR FILMS bejn id-19 u t-23 ta’ Frar 2014

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

The Monuments Men Robocop I, Franenstein 12 Years A Slave Walkin With Dinosaurs Jack Ryan: Shadow Recruit That Awkward Moment Frozen The Wolf of Wall Street Escape Plan

30

AvviΩi

02.03.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ

sid. Çempel 7966 3057.

IL-FGURA: Maisionettes u flats g˙all-bejg˙. Bargain. Il-komun ser ikun lest mis-sid. Flats kbar bi prezz ta’ €93,000. U maisonette, bieb g˙alih, bi prezz ta’ €99,000. Çempel 7983 5637 jew 2122 7725.

IÛ-ÛEJTUN: Maisionette lest minn kollox fl-ewwel sular bil-garaxx u l-arja tieg˙u. 198 metru kwadri b’salott, tliet kmamar tas-sodda, kçina, living-room, u Ωew© kmamar tal-banju u washroom .

G˙all-bejg˙ dirett ming˙and is-

IN-NADUR: Flat g˙all-kiri finNadur G˙awdex, b’Ωew© kmamar tas-sodda, salott, kçina u kamra tal-banju. Jinkera bis-sena.

Inbig˙u wkoll ©bejniet tannag˙a© tal-bΩar, moxxi u friski, tal-aqwa kwalità. Çempel 9942 0781 jew 2155 8723. ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Appartament, 150 metru kwadru, fi blokka ta’ tnejn, 3 kmamar tassodda, bejt u washroom. Çemplu 7905 0494.

ÓAD-DINGLI: Maisonette modern, bl-g˙amara u lest minn kollox. Bil-parapett privat, salott bilgallarija, kmamar kbar tas-sodda, shower ensuite, kamra tal-banju bil-jacuzzi, living-dining combined b’gallarija kbira u veduta mill-aqwa. Fih ukoll bir. Liberu u frank, bl-arja tieg˙u. BBQ area. Çentrali ˙afna, qrib g˙all˙wienet, knisja u skola. Dirett mis-sid. Çempel 7980 9001 jew 7980 9002.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Sett ta’ kamra tas-sodda prinçi-

OFFERTA LI M’GÓANDEKX TITLEF AVVIÛ GÓAL 5 ÌIMGÓAT ISSA BI PREZZ TA’

€10 MINFLOK €14

2 AVVIÛI GÓAL 5 ÌIMGÓAT

€15 BISS!

pali, kompluta bl-istorage, uΩata ftit li xejn. Kundizzjoni ©dida.

Prezz ta’ €1200. Stainless steel fridge f’kundizzjoni tajba. Prezz €400. Ethanol fireplace ©did fjamant. Prezz €200. Dining table bil-˙©ie©a frosted u saqajn stainless steel. Prezz €250. 4 si©©ijiet tal-©ilda g˙all-kçina. Prezz €450. Çempel 9912 8103.

Karozza Hyundai Accent, 5 door , covers tas- seat ©odda, stereo/CD player ©did, Liçenzja u VRT im˙lassin g˙all-2014.

Prezz ta’ €1300. Çempel 2148 5081 jew 7931 7303.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i talidejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuck-

oos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-batterija. Prezzijiet tajbin.

Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija. Irrikorru 110, Triq ilKungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel 2141 7253 jew 9982 5389.

Mutur Yamaha Virago 535 F1.

Kundizzjoni tajba ˙afna. Çempel 7949 5662 jew 2149 5662.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel 2137 4823 jew 9982 4139.

AvviΩi

02.03.2014

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙all-Matematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi filkompjuter, €50. G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

NURSING Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies , nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters. Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn innumri: 2137 6946/ 9947 0178.

DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat.

Nurses u care workers 24 sieg˙a.

Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 908, 2145 4858 jew 7945 4908.

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA

kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

31

www.darren-

7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com

WATERPROOFING U MEMBRANE

QED INFITTXU DAR GÓALLKIRI

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema.

Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool.

G˙al stima bla obbligu çemplu

A˙na koppja anzjana nixtiequ dar Ωg˙ira, preferibbilment f’Birkirkara, bil-kera fis-sena.

G˙andna bΩonn kamra tassodda, salott, kçina, kamra talbanju u bit˙a, isfel biss jekk jista’ jkun. Çempel 2700 5359, jew 7702 9501 jew 7702 9502.

fuq is-sit doitall.com

DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane. Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.co m/privateinves.html MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra.

G˙andna ssib wkoll kotba talmuΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-deLys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali talilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun ÓMR 1717

32

Almanakk

02.03.2014

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

HI

16°C

15°C

15°C

LO

12°C

09°C

10°C

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 15°C L-INQAS TEMPERATURA: 9°C UV INDEX: 3 TEMP:

Imsa˙˙ab b’˙albiet tax-xita li jistg˙u jkunu lokalment bir-rag˙ad f’xi waqtiet, li jsir pjuttost imsa˙˙ab b’˙albiet iΩolati tax-xita

VIÛIBBILTÀ:

Il-Óamis

Tajba minbarra f’xi ˙albiet tax-xita

Il-Ìimg˙a

­Is-Sibt

RIÓ:

Ritratt: Bay Retro

Óafif g˙al moderat mill-Punent il-Lbiç li jsir moderat g˙al ftit qawwi u jdur mill-Majjistral

BAÓAR:

Moderat li jsir lokalment moderat g˙al qawwi

IMBATT: Baxx mill-Majjistral, lokalment baxx g˙al moderat f'xi waqtiet, li jsir mil-Lbiç

HI

15°C

15°C

16°C

LO

10°C

10°C

10°C Dg˙ajsa konvertita f’çinju g˙aç-çelebrazzjonijiet tal-Karnival, ritratt datat: 1958

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Vilhena Pharmacy, 3, Triq Sant’Anna, il-Furjana Lister Pharmacy, 678, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-Óamrun Lantern Pharmacy, Misra˙ il-Kebbies, Santa Venera Fleur-De-Lys Pharmacy, 32, Triq Fleur-de-Lys, Birkirkara Tony’s Pharmacy, 100, Triq Sir Patrick Stuart, il-GΩira San Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar, Pembroke Victor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-Sliema Iklin Pharmacy, Triq Geronimo Abos, l-Iklin Medicine Chest Pharamcy, Triq Demitriju Farrugia, il-G˙arg˙ur El Medina Chemist, Triq il-Maskli, il-Qawra Brown’s Pharmacy, 45, Paola Hill, Ra˙al Ìdid Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-Birgu San Tumas Pharmacy, Triq il-Qaliet k/m Triq il-Lampuka, Marsaskala John J. Borg Pharmacy, Triq il-Kostituzzjoni, iΩ-Ûejtun Chrysantemum Pharmacy, Triq San Nikola, il-Qrendi Plaza Pharmacy, 86, Triq il-Kbira, ÓaΩ-Ûebbu© Ba˙rija Pharmacy, Triq Raddet ir-Roti k/m Triq l-Iskola, il-Ba˙rija

Pogramm tal-a˙˙ar tlett ijiem tal-Karnival:

G˙awdex

6pm – Gran Finale fi Triq Sant’Anna l-Furjana, bissehem tal-parteçipanti kollha

Illum il-Óadd: 12.30pm – Sfilata mat-Toroq tal-Belt 2.30pm – Dimostrazzjoni u kompetizzjoni bis-sehem tal-parteçipanti kollha, inkluΩ mistiedna speçjali millKarnival ta’ Notting Hill f’Londra G˙ada t-Tnejn: 10.15am– Parata bis-sehem ta’ diversi skejjel taΩ-Ωfin u maskeruni iΩolati 4.30pm – Serata ta’ Ωfin kompetittiv bis-sehem tal-karrijiet trijonfali, kumpaniji u maskeruni.

It-Tlieta: 10.15am – Parata bis-sehem ta’ diversi skejjel taΩ-Ωfin u maskeruni iΩolati

Batu Pharmacy, 38, Triq il-Palma, Victoria, G˙awdex G˙ajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza, G˙ajnsielem G˙awdex

Lottu

69 59 74 14 39 56 04 86

Grand Lottery

00 04

Super 5

31

MEMORIAM – G˙otja ta’ demm nhar is-Sibt 8 ta’ Marzu

16

32

38

37

08 09 00 09 01

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

It-tim organizzattiv ta’ MEMORIAM ˙aseb ukoll li, b˙ala parti mill-programm ta’ attivitajiet bi preparazzjoni g˙all-kunçert, jorganizza g˙otja ta’ demm millbandisti Maltin, familjari u ˙bieb. Din l-g˙otja ta’ demm ser issir nhar is-Sibt 8 ta’ Marzu 2014. G˙al iktar informazzjoni, dawk interessati jing˙aqdu mattim ta’ MEMORIAM g˙all-g˙otja ta’ demm, g˙andhom jag˙mlu kuntatt permezz t a l - email memoriam.team@gmail.com jew fuq in-numru talmowbajl 7944 9790.

Festa San ÌuΩepp 2014 – Ikla tal-festa

07.03.2009 – Ji©i varat il-Kepler Space 03.03.2002 – Iç-çittadini tal-IΩvizzerra jivvutaw Observatory, iddisinjat sabiex jiskopri pjaneti favur li jsiru membru fin-Nazzjonijiet Uniti o˙ra b˙ad-dinja tag˙na li jorbitaw ma’ stilel o˙ra

Nhar is-Sibt 8 ta’ Marzu ser issir ikla fis-sala tal-kaΩin tal-Banda L’Isle Adam, ir-Rabat, mit-8 ’l quddiem.

Il-menù jikkonssisti fl-ewwel platt: g˙aΩla ta’ bejn soppa tal-©urnata jew g˙a©in Penne Bolognese; u ttieni platt: buffett b’g˙aΩla ta’ çanga ©oz-zalza talfaqqieg˙, ti©ie© il-forn bil-klin, kustilji tal-majjal bilbbq, zalzett tal-Malti grilljat, patata l-forn u ˙xejjex o˙ra. Inbid, birra, minerali u ilma jing˙ataw b’xejn tul is-serata kollha.

Prezz hu ta’ €20 l-kbar u €10 t-tfal ta’ età bejn it-8 u l-15-il sena.

Riservazzjonojiet sal-Óamis 6 ta’ Marzu ming˙and Adrian Zahra, Joe Pearson, Mary Muscat (banka tallottu) u Bottegin Palazzo Xara.

Ktieb

02.03.2014

KOMPetIZZjOnI KtIeB Kotba g˙at-tfal Ωg˙ar

Id-dInja tIegÓI

Nafu kemm il-qari qabel l-irqad huwa wie˙ed mill-aqwa modi kif ng˙inu lit-tfal isiru j˙obbu l-ktieb sa minn età çkejkna. Qatt mhu kmieni wisq biex nibdew nesponu lit-tfal g˙all-kotba – però kemm-il darba nispiççaw naqrawlhom blIngliΩ g˙as-sempliçi ra©uni li bil-Malti ma nsibux g˙aΩla wiesg˙a daqskemm nixtiequ.

Merlin Publishers ilhom g˙al Ωmien twil ja˙dmu biex ida˙˙lu fis-suq kotba bil-Malti blistampi minn g˙add ta’ awturi u illustraturi, fosthom Trevor Ûahra u Clare Azzopardi.

Il-Merlin g˙adhom kif Ωiedu iΩjed ma’ din ilfirxa ta’ kotba bl-istampi, billi ppubblikaw erba’ kotba bil-Malti bl-istampi b˙ala parti millkullana tag˙hom Id-dinja Tieg˙i , kullana ta’ kotba u riΩorsi apposta g˙at-tfal iΩ-Ωg˙ar nett.

Dawn il-kotba bl-istampi l-©odda di©à qed juru li se jag˙mlu suççess kbir, anke min˙abba listampi b’kuluri vivaçi li Ωgur jattiraw lit-tfal u jqanqlu l-imma©inazzjoni tag˙hom.

Dawn il-kotba l-©odda jistg˙u jinqraw kemm lit-tfal, meta dawn ikunu g˙adhom çkejknin

sew (anke minn sentejn), kif ukoll mit-tfal stess meta dawk jikbru ftit u jibdew jaqraw lewwel sentenzi u stejjer qosra. B’hekk dawn ilkotba jag˙tu valur g˙all-flus g˙aliex jistg˙u jibqg˙u jintuΩaw g˙all-qari g˙al diversi snin.

L-ewwel ktieb fis-sensiela, u l-e˙fef wie˙ed, huwa Lupu Lupettu Kull Kulur. Lupu Lupettu ma tantx hu kuntent bid-dehra tieg˙u, u jiddeçiedi jipprova jkun kulur differenti – u kull jum tal-©img˙a jipprova kulur ie˙or. Dan ilktieb huwa l-mod ideali kif nintroduçu, tramite storja, il-kunçetti tal-kuluri u tal-©ranet tal©img˙a.

Kukku l-Kukkudrill Kantant huwa t-tieni ktieb fis-sensiela. It-tfal kollha j˙obbu l-istejjer dwar l-annimali, u fil-fatt l-annimali huma lprotagonisti fl-erba’ kotba li huma. Hawnhekk niltaqg˙u mal-kukkudrill rockstar Kukku li, però, qed jirriskja li ma jkunx jista’ jag˙ti kunçert min˙abba w©ig˙ f’darstu. It-temi f’dan il-ktieb huma s-sa˙˙a u l-i©jene, u mill-©did jipprovdu opportunità biex inserr˙u mo˙˙ it-

tfal dwar il-viΩta g˙and id-dentist.

Rosetta Banana Tinten jew Tfu˙? huwa listorja ta’ Rosetta li meta tmur skola ©dida ssib li s˙abha ma jridux jilag˙bu mag˙ha. Imma tag˙mel ˙abiba ©dida li tg˙inha ssib soluzzjoni, u hawnhekk hawn fejn niddiskutu mattfal it-temi tal-˙biberija u l-aççettazzjoni u ssbu˙ija tad-diversità.

Serafin il-Prinçep-Denfil hija l-istorja ta’ denfil Ωg˙ir u fuq ru˙u sew, li mo˙˙u biex jinki u jaqbad ma’ s˙abu fl-oçean. Meta mbag˙ad isib ru˙u fi gwaj, jinduna kemm hu importanti li jkollhok s˙abek li tirrispetta u li jirrispettawk, u fil-fatt s˙abu jmorru jg˙inuh. Hawnhekk ittemi huma l-umiltà u r-rispett.

Dawn il-kotba bl-istampi huma ppubblikati b’qoxra vinyl, li filwaqt li tintlewa hija ˙afna iΩjed b’sa˙˙itha minn qxur o˙rajn u b’hekk hi ideali g˙al idejn it-tfal Ωg˙ar. Dawn il-kotba fissensiela Id-dinja Tieg˙i jinsabu g˙all-bejg˙ mill-˙wienet tal-kotba kollha jew fuq l-internet minn www.merlinpublishers.com

Mistoqsija: Semmi t-titli li g˙andhom dawn l-erba’ kotba

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-kotba ID-DINJA TIEGÓI ©entilment ipprovduti minn Merlin Publishers Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 9 ta’ Marzu Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb KULÓADD ÓALLA ISEM WARAJH hija:

TANIA GAUCI, 2, El Shaddi, Triq il-Fdal Puniku, l-Im©arr, Malta, MÌR 2461.

33

34

Log˙ob

02.03.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 106 112 151 193 488 516 565 621 628 676 691 762 767 785 818 899

B’4 numri 0398 0773 0948 1016 1031 1126 1151 1211 1304 1353 1801 2280 2314 2582 2702 2890 3474 5185 5285 5381 5632 5828 5925 5973 6060 6212 6601 7027 7047 7507 7743 7854

7970 8019 8289 8725 9174 9530

B’5 numri

B’6 numri

08589 09026 18065 18523 19404 19775 20763 33921 34036 51120 51701 51970 60057 69827 71133 74516 77317 85722 91197 98195 98544 99789

467621 515961 628113 980728

Bi 8 numri 00298662 02248990 49169046 61787199

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibag˙tha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙: RAY GALEA, Bonita La Vida Court, Triq tal-Gallu, il-Fgura.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

3

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

02.03.2014

IRBAÓ €25 fI flus

08

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1,11.

1.

Tilbes il-kalzetta qabilha (7) As Soon As Possible (1,1,1,1) Ma ˙allihiex (5) Ara 7 Kittieba (6) Ómie©? (6) Te bl-IngliΩ (3) PerΩut bla ras (5) Ara 18 Vaganza (5) Minn fuq s’isfel (3) ..... Madrid (4) Óares lejna (5)

4.

7,9.

9.

10.

12.

16.

18,19.

19.

20.

21.

23.

24.

Hekk g˙amlet malprinçipju (6) 2,22.

Programm ta’ Brian Hansford (5) 3,12W. Mhux ©dida (5) 5,6.

AbbuΩi sesswali (6) 6.

Ara 5 8.

Lawrence Dimech hemm qieg˙ed (9) 11.

Ara 1 mimduda 12.

Ara 3 13,21W. Imexxi l-università (6) 14.

Drawwa (6) 15.

Qara ˙afna kotba ?(6) 17. Óoss ta˙t mina (3) 21.

Ara 13 22.

Ara 2

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin 1.

Droga, 4,9.

Kantant, 7,16.

Bluna, 10.

BaΩika, 18,19. Arbli, 20.

KriΩi, 21,23. Petruna.

Weqfin 1.

Djarju,

2.

3,5.

6,12M. 8.

11.

12,17.

13.

14.

15.

21.

22.

Ort, Abbati, Tradituri, Laburisti, GI, Dante, Tar, Ibillu, Pittru, Par, Tin.

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Ìlieda bejn il-werewolf u l-vampir

Attur 1 :

Attur 2 :

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Rihanna

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA JANE SALIBA, 71, Janeren, Triq il-Ìun©lien, Óal Qormi, QRM 1881.

Beyoncè

35

36

Sports

02.03.2014

fuTBOL TAn-nisA Il-©img˙a li g˙addiet kellna sorpriΩa rari f’din il-kompetizzjoni tal-ewwel diviΩjoni tan-nisa meta B’Kara, ç-champions renjanti, tilfu kontra M©arr bl-iskor ta’ 2-1 biex issa Hibs qed jokkupaw l-ewwel post tal-klassifika wa˙edhom meta tal©img˙a l-o˙ra kellhom dan l-unur flimkien ma’ B’Kara. B’din ir-reb˙a M©arr issa jinsabu t-tielet.

RAinA giusTi

PLEJER TAX-XAHAR

Log˙ob li jmiss It-Tlieta Luxol vs Hibs vs B’Kara vs

Gozo Kirkop Pembroke

fil-grawnd tal-Im©arr fis-18.00 fil-grawnd tal-Im©arr fit-20.15 fil-grawnd tal-Luxol fit-20.15

Kirkop Pembroke M©arr

0-4 8-0 1-2

RiΩultati Luxol vs Hibs vs B’Kara vs

Klassifika 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Hibs B’Kara Gozo M©arr Kirkop Pembroke Luxol

L 12 12 12 12 12 12 12

R 11 10 7 8 3 1 1

D 0 0 0 0 1 1 0

T 1 2 5 4 8 10 11

F 62 39 34 29 12 10 12

K 6 8 25 19 29 49 62

+/56 31 9 10 -17 -39 -50

Pti 33 30 21 24 10 4 3

Raina Giusti ta’ B’Kara hija l-plejer tax-xahar g˙al Jannar 2014 mill-ewwel diviΩjoni tan-nisa. Giusti hija pedina importanti fil-pjani tal-kowç taç-champions renjanti B’Kara, Johann Sciluna, biex jippruvaw iΩommu t-titlu g˙attielet sena konsekuttiva.

Il-plejer ta’ nofs il-grawnd uriet log˙ob tajjeb ferm fir-reb˙a kbira tattim ta’ 5-1 fuq Luxol. Hija skurjat darbtejn fl-ewwel 14-il minuta tal-partita li bihom idderi©iet it-tim tag˙ha fuq il-linji t-tajba g˙al din ir-reb˙a kbira. Il-wirja tag˙ha f’din il-partita inkurunatha fit-83 minuta meta hija re©g˙et skurjat biex g˙aqqdet hat trick.

Imbag˙ad, wie˙ed irid isemmi lwirja ta’ Giusti fir-reb˙a ta’ 2-0 kontra Hibs li kienu mag˙hom f’ras il-klassifika, meta kienet prominenti fit-tmexxija ta’ s˙abha u kellha sehem fit-tieni gowl ta’ Rachel Cuschieri.

Giusti skurjat ukoll fir-reb˙a tat-tim tag˙ha ta’ 3-1 kontra Kirkop aktar kmieni fix-xahar.

Bernard Azzopardi, Mani©er fil-Bank of Valletta jippreΩenta l-unur tal-Plejer ta’ Jannar 2014 lil Raina Giusti

MALTA sE TiEÓu sEHEM fL-OPEn TAR-WREsTLing TA’ nOTTingHAM L-ingiLTERRA It-tim nazzjonali tar-wrestling Malti rçieva stedina biex jie˙u sehem fin-Nottingham International Open 2014.

Din mhix l-ewwel darba li rwrestlers Maltin kellhom minn dawn l-istediniet biex jie˙du sehem f’avvenimenti internazzjonali fil-Gran Brittanja u kull darba li dan se˙˙ dejjem kellhom riΩultati eççellenti.

In-Notthingham International Open 2014 g˙andu jsir fid-29 ta’ Marzu.

Minbarra dan l-avveniment ir- wrestlers Maltin din is-

sena g˙andhom jipparteçipaw f’numru ta’ avvenimenti internazzjo n a l i , kemm f’Malta kif ukoll barra, inkluΩ fil-Log˙ob talCommonwealth.

It-tim Ma l t i s e j k u n f i h seba’ wrestlers t a ˙ t i t tmexxija tal-kowç nazzjonali Jesmond Giordimaina. It-tim se jkun mag˙mul minn Gary Giordimain a , cadet 5 0 k g ; Adam Vella, 60kg; Andrea Saliba, 66kg; David Galea, 74kg; Bengi Micallef, 84kg; Abraham Vassallo, 84kg; u Aidan Buhagiar, 96kg.

It-tim Malti tar-wrestling flimkien mal-kowç se jie˙du sehem fl-Open ta’ Nottingham 2014

ÛWiEMEL

ÛEWÌ sEMifinALi TAL-KAMPJOnAT AssiKuRA Fit-tmien ti©rijiet li se jkun hemm fil-Marsa llum hemm tnejn – is-sitta u t-tmien ti©rija – li huma semifinali tal-Kampjonat Assikura fil-klassi Gold. Il-programm jibda fis-13.30.

Il-programm kollu huwa dan: Ti©rija 1

Klassi Copper: fuq distanza ta’ 2640 metru u tibda fis-13.30

Ti©rija 2

Klassi Copper: fuq distanza ta’ 2640 metru u tibda fis-13.50

Ti©rija 3

Klassi Bronze: fuq distanza ta’ 2640 metru u tibda fis-14.15

Ti©rija 4

Klassi A: fuq distanza ta’ 1250 metru u tibda fit-15.00

Ti©rija 5

Klassi Bronze: fuq distanza ta’ 2640 metru u tibda fit-15.20

Ti©rija 6

Klassi Gold: fuq distanza ta’ 2140 metru, semifinali tal-Kampjonat Assikura u tibda fl15.45

Ti©rija 7

Klassi Premier: fuq distanza ta’ 2640 metru u tibda fl-16.10

Ti©rija 8

Klassi Gold: fuq distanza ta’ 2140 metru, semifinali tal-Kampjonat Assikura u tibda fl16.35

Sports

02.03.2014

“XTAqT SKURJAJT KOnTRA CHELSEA”

Didier Drogba, plejer tal-Galatasaray

“KELLnA L-InKwIET FIT-TIEnI TAqSIMA”

Josè Mourinho, kowç taç-Chelsea

“CHELSEA KELLHOM JITILFU”

Roberto Mancini, kowç tat-tim Tork Galatasaray

L-attakkant tal-Kosta talIvorju, Didier Drogba, u Wesley Sneijder, it-tnejn ja˙sbu li t-taqtig˙a g˙al post fil-kwarti tal-finali taçChampions League g˙adha ma spiççatx.

Drogba enfasizza, meta kien qed ikellem lil medja, li hu xtaq ˙afna li jiskorja fid-draw ta’ 1-1 bejn it-tim tal-preΩent tieg˙u Galatasaray u t-tim antik tieg˙u Chelsea; imma xorta ja˙seb li r-riΩultat kien wie˙ed tajjeb g˙alihom.

Drogba ammetta li g˙alih kienet okkaΩjoni speçjali li kellu jilg˙ab kontra s˙abu lantiki ta’ Chelsea u jemmen li t-tim immexxi minn Roberto Mancini, Galatasaray, kapaçi jikseb riΩultat poΩittiv fil-partita ta’ ritorn fi Stamford Bridge. Huwa qal: “Chelsea huma a˙jar minna fuq il-karta imma a˙na wrejna li kapaçi nikkawΩawlhom il-problemi.”

Il-kollega ta’ Drogba fit-tim ta’ Galatasaray, Wesley Sneijder, li anke kellu sehem fil-gowl tad- draw tat-Torok, qal li s˙abu ma tantx tawh blalen imma kunfidenti li flIngilterra, fil-partita ta’ ritorn, jista’ jmur a˙jar. Sneijder qal: “Fl-ewwel taqsima lg˙abna aktar fuq il-lemin. Fil-˙in talmistrie˙ g˙edtilhom li jaqblilna aktar nilag˙bu fuq ix-xellug fejn kont jien. U hekk g˙amilna, imma l-ballun g˙andi xorta ma bediex jasal wisq, allura fit-tieni rawnd ikolli na˙dem aktar biex nie˙u l-ballun. Na˙seb li kien ˙aqqna draw . Nispera li nie˙u aktar il-ballun fil-partita li jmissna g˙ax in˙oss li ninsab f’form tajba ˙afna b˙alissa u nista’ ng˙in ˙afna lit-tim.”

Roberto Mancini qal li huwa ja˙seb li Galatasaray kienu a˙jar mill-avversarji tag˙hom fl-ewwel leg fit-Turkija u Chelsea kien ˙aqqhom jitilfu; madankollu, huwa relattivament kuntent bid- draw li kiseb it-tim u ja˙seb li t-tim tieg˙u g˙andu çans tajjeb li jikkwalifika g˙ar-rawnd li jmiss.

Hawn wie˙ed tajjeb li jsemmi li fil-partita Chelsea bdew b’˙afna pressjoni u kienu ppremjati b’gowl; madankollu, Galatasaray kellhom ilkontroll g˙al ˙afna ˙in u meta Mancini dawwar it-tim tieg˙u biex ifixkel lil Chelsea dan irnexxielu jag˙mlu u anke kiseb il-gowl tad-draw, grazzi g˙al din il-mossa tattika. Mancini ja˙seb li huma setg˙u marru a˙jar fi Stamford Bridge mid-draw li sejrin bih ta’ 1-1. Ovvjament

37

li Chelsea g˙andhom ilvanta©© tal-gowl away jiswa doppju jekk dawn ji©u bΩonnu, u dan naturalment jag˙tihom aktar kura©©. Meta mistoqsi jekk hux diΩappuntat bid-draw, Mancini wie©eb: “Iva, g˙ax deherli li fit-tieni taqsima kellna fejn niskurjaw gowl ie˙or. Akkwistajna ˙afna kunfidenza fit-tieni taqsima, imma li Ωammna lura kien ir-rispett Ωejjed li kellna g˙al Chelsea; imma xorta rriΩultat huwa wie˙ed tajjeb g˙alina.”

Min-na˙a tieg˙u Josè Mourinho, il-kowç ta’ Chelsea, qal li huwa ja˙seb li kienet l-g˙eja fil-plejers tieg˙u li g˙enet lil Galatasaray fit-tieni taqsima.

Huwa jammetti li Chelsea kienu fl-inkwiet fit-tieni taqsima f’Istanbul.

Il-kowç kontroversjali ta’ 51 sena, Mourinho, qal: “Ma jistax igorr g˙all-plejers tieg˙u g˙ax dawn kienu tajbin ˙afna. Din hija t-Turkija; din hi Istanbul; dawn huma Galatasaray; huma kienu emozzjonali filwaqt li a˙na kellna nilag˙bu mhux biss kontra tim kbir imma tim bi plejers kbar; u dan mhux façli. Kellna xi ftit tal-inkwiet.

Ir-riΩultat mhux xi wie˙ed li nie˙du gost ˙afna bih. Ilqag˙da tag˙na g˙at-tieni leg hija diffiçli. Jekk Stamford Bridge jag˙tina mqar 10% li tTurk Telekom Arena – ilgrawnd tag˙hom – ta lil Galatasaray, nippruvaw ng˙addu g˙ar-rawnd li jmiss.

Imma se jkun diffiçli ˙afna.”

Mourinho jemmen ukoll li n-nuqqas ta’ Chelsea li jiskurjaw gowl ie˙or fl-ewwel taqsima swielhom ˙afna u jg˙id li dan kien min˙abba lg˙eja li effettwat lil Torres u Schurrie. “L-ewwel taqsima kienet tag˙na; kellna fejn noqtlu l-partita. B’dan mhux qed nikkritika lill-attakkant tieg˙i g˙ax dan kien tajjeb, imma, kollox ma kollox, meta nattakkaw bil-kontrattakk qed nitilfu l-a˙˙ar pass, l-a˙˙ar kontrol, l-a˙˙ar g˙aΩla.

Tlifna ˙afna okkaΩjonijiet flewwel taqsima li n©ibu t-tieni gowl li kien jibdel l-istorja tattieni taqsima kompletament.

IΩ-Ωew© attakkanti perikoluΩi tieg˙i, Torres u Schurrie, ittnejn kellhom l-inkwiet fittieni taqsima: Torres g˙ax kien g˙ajjien ˙afna u Schurrie kien ukoll xi ftit g˙ajjien min˙abba li mhux jilg˙ab biΩΩejjed fil-Premier u wkoll min˙abba li l-karta s-safra li qala’ bdiet teffettwah ˙aΩin.”

38

Sports

02.03.2014

PREMIER INGLIÛ RIÛULTATI Everton v West Ham United

1-0

Fulham v Chelsea

1-3

Hull City v Newcastle United

1-4

Stoke City v Arsenal

1-0

Southampton v Liverpool

0-3

LOGÓOB GÓAL-LUM Aston Villa v Norwich City

17.30

Swansea City v Crystal Palace

17.30 Tottenham Hotspur v Cardiff City 17.30

ARSENAL JITILFU 3 PUNTI KONTRA STOKE LIVERPOOL U CHELSEA REBÓU BARRA MINN DARHOM Arsenal ˙adu daqqa ta’ ˙arta wara li ©ew meg˙luba kontra Stoke bl-iskor ta’ 1-0. Din kienet daqqa ta’ ˙arta g˙al Gunners g˙ax spiççaw inqatg˙u b’4 punti wara li Chelsea g˙elbu lil Fulham, li fl-istess ©urnata ta’ log˙ob kisbu tliet punti importanti.

Kollox kien jidher li l-partita se tintemm fi draw ta’ ming˙ajr gowls però 14-il minuta mit-tmiem Walters ma falliex minn ˙dax-il metru. Il-gowl tefa’ lill-kontin©ent ta’ Stoke f’dellirju ta’ fer˙. G˙al Walters, dan kien ittieni gowl mill-˙dax il-metru, wara li mill-a˙˙ar sitt penalites falla tnejn.

Il-plejer ta’ nofs il-grawnd Mesut Ozil ˙are© minn fuq il-bank tas-sostituti u tmien minuti mit-tmiem mar filviçin li j©ib il-gowl tad-draw.

Stoke qed jirnexxielhom jibnu rep-

utazzjoni f’darhom hekk kif f’dan lista©un irnexxielhom jeg˙lbu lil Manchester United u Chelsea.

Chelsea g˙elbu lil Fulham barra minn darhom bl-iskor ta’ 3-1. L-erba’ gowls waslu fit-tieni taqsima. Il-protagonista tal-partita kien Schurrle wara li fil-52, 65 u 68 minuta log˙ob skurja tliet gowls. F’temp ta’ 16-il minuta skurja hat-trick. Fulham skurjaw il-gowl tal-bandiera 16-il minuta mit-tmiem tal-partita permezz ta’ Heitinga wara li rçieva tajjeb minn korner ta’ Darren Bent.

Fulham jinsabu ˙ames punti ’il bog˙od miΩ-Ωona ta’ relegazzjoni. Fla˙˙ar tmien partit fil-kampjonat ma kisbux reb˙a wa˙da.

Liverpool komplew juru li se jkunu wie˙ed mit-tmijiet li se jissieltu g˙all-

BUNDESLIGA

LEVERKUSEN MHUx JIEÓDU RUÓ

kampjonat. Dan wara li lbiera˙ kisbu tliet punti importanti wara li g˙elbu lil Southampton bl-iskor ta’ 3-0. B’din ir-reb˙a, Liverpool telg˙u fit-tieni poΩizzjoni tal-klassifika.

Minkejja li Southampton kellhom ilma©©oranza tal-pussess tal-ballun, kienu Liverppol li marru fil-vanta©©.

Luis Suarez skurja l-ewwel gowl tieg˙u fl-a˙˙ar sitt partiti.

Southampton fallew milli jiksbu lgowl tad-draw wara li Adam Lallana laqg˙at il-lasta. G˙al dan pattew qares wara li Rahemm Sterling g˙amilhom tnejn g˙al Liverpool.

Irnexxielu jsib ix-xibka wara pass tajjeb ta’ Suarez. Fl-a˙˙ar battuti talpartita, Gerrard issi©©illa r-reb˙a wara li ma falliex minn ˙dax-il metru.

KLASSIFIKA TIM

L

R

D

T

F

K

P

Chelsea Liverpool Arsenal Manchester City Tottenham H Everton Manchester U Newcastle United Southampton West Ham United Hull City Stoke City Swansea City Aston Villa Norwich City Crystal Palace West Brom Sunderland Cardiff City Fulham

28 28 28 26 27 27 27 28 28 28 28 28 27 27 27 26 27 26 27 28

19 18 18 18 15 13 13 13 10 8 8 7 7 7 7 8 4 6 5 6

6 5 5 3 5 9 6 4 9 7 6 9 7 7 7 2 13 6 7 3

3 5 5 5 7 5 8 11 9 13 14 12 13 13 13 16 10 14 15 19

52 73 52 69 36 38 43 37 38 31 30 28 36 27 20 18 31 26 19 28

22 35 28 27 33 27 31 39 35 35 35 42 40 37 39 36 39 42 48 62

63 59 59 57 50 48 45 43 39 31 30 30 28 28 28 26 25 24 22 21

SERIE A RIÛULTATI

RIÛULTATI

Tard

Roma v Inter

Augsburg v Hannover

1-1

Bayer Leverkusen v Mainz 05

0-1

B.Dortmund v Nurnberg

3-0

Cagliari v Udinese

12.30

B’schweig v Borussia MG

1-1

Atalanta v ChievoVerona

15.00

W.Bremen v Hamburger

1-0

Genoa

15.00

Bayern Munich v Schalke 04

5-1

Hellas Verona v Bologna

15.00

Sassuolo v Parma

15.00

Torino v Sampdoria

15.00

LOGÓOB GÓAL-LUM

LOGÓOB GÓAL-LUM

v Catania

Livorno v SSC Napoli

18.30

Eintracht Frankfurt v W Bremen

15.30

AC Milan v Juventus

20.45

Hannover 96 v Bayern Munich

17.30

Fiorentina v Lazio

20.45

KLASSIFIKA

KLASSIFIKA

TIM

L

R

D

T

F

K

P

Bayern Munich Borussia D Bayer Leverkusen Schalke 04 Wolfsburg Mainz 05 Borussia M Hertha Berlin Augsburg Hoffenheim Hannover 96 Werder Bremen Nurnberg E Frankfurt VfB Stuttgart Hamburger SV Freiburg Braunschweig

23 23 23 23 22 23 23 23 23 22 23 23 23 22 22 23 23 23

21 14 14 12 12 11 10 10 10 6 7 6 4 5 5 5 4 4

2 3 1 5 3 4 6 5 5 8 4 7 11 7 4 4 7 4

0 6 8 6 7 8 7 8 8 8 12 10 8 10 13 14 12 15

66 54 39 42 38 32 40 34 35 46 30 26 27 24 35 38 22 17

10 27 26 35 26 35 29 27 33 46 42 46 40 38 47 52 44 42

65 45 43 41 39 37 36 35 35 26 25 25 23 22 19 19 19 16

Kevin Grosskreutz u Markus Faulner jissieltu g˙all-ballun

Il-forma ta’ Bayer Leverkusen kompliet tie˙u daqqa ta’ ˙arta wara li lbiera˙ tilfu t-tielet telfa konsekuttiva fil-Bundesliga, wara li f’darhom tilfu kontra Mainz bl-iskor minimu ta’ 1-0.

L-unika gowl tal-partita wasal fis37 minuta log˙ob minn Eric-Maxim Choupo-Moting b’daqqa ta’ takkuna.

B’din it-telfa Leverkusen waqg˙u fittiele t p o Ω i z z j o n i . F ’ t e m p t a ’ ©img˙ajten Leverkusen tilfu ˙ames partiti, kemm fil-Bundesliga u kif ukoll fiç-Champions League.

Borussia Dortmund telg˙u fit-tieni poΩ i z z j o n i w a r a l i g ˙ e l b u l i l Nurnberg bl-iskor ta’ 3-0. It-tliet gowls waslu fit-tieni taqsima. Fil-51 minuta log˙ob, kien Hummels li

po©©a lil Dortmund fil-vanta©©.

Lewandowski g˙amilhom tnejn u Mkhitraryan issi©illa r-reb˙a.

Bayern Munich, min-na˙a tag˙hom, komplew jiddominaw ilquççata tal-klassifika b’reb˙a tajba konta Schalke, f’darhom. Wara biss tliet minuti log˙ob kien Alba li feta˙ l-iskor. Robben skurja tliet gowls f’din il-partita, bl-ewwel wie˙ed jasal wara kwara log˙ob. Fl-24 minuta Mandzukic g˙amilhom tlieta u erba’ minuti wara, Roben skurja ttieni gowl personali tieg˙u. Fit-tieni taqsima, Schalke naqqsu l-iΩvanta©© wara awtogowl ta’ Rafinha. Kwarta mit-tmiem, Schalke spiççaw jilag˙bu b’10 plejers wara li Papadopoulos dabbar il-karta ˙amra.

TIM Juventus Roma SSC Napoli Fiorentina Inter Hellas Verona Parma Torino AC Milan Lazio Genoa Udinese Sampdoria Atalanta Cagliari ChievoVerona Bologna Livorno Catania Sassuolo

L 25 25 25 25 26 25 24 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25

R 21 17 15 13 10 12 9 9 9 9 8 8 7 8 5 5 4 5 4 4

D 3 7 6 6 11 3 10 9 8 8 8 4 7 4 10 6 9 5 7 5

T 1 1 4 6 5 10 5 7 8 8 9 13 11 13 10 14 12 15 14 16

F 60 49 50 45 43 43 38 39 39 33 28 29 27 25 23 19 22 26 19 25

K 19 11 28 28 29 42 29 32 35 34 32 36 37 37 35 35 41 45 43 54

P 66 58 51 45 41 39 37 36 35 35 32 28 28 28 25 21 21 20 19 17

Sports

02.03.2014

39

FuTBOL MALTI

IÇ-ÇAMPjIn REnjAnTI BIRKIRKARA sOdI F’RAs IL-KLAssIFIKA

Illum iddeçidejna li napprofittaw mill-waqfa tal-Kampjonat Premier min˙abba l-log˙ba ta’ ˙biberija tat-tim Nazzjonali nhar l-Erbg˙a u ng˙atu ˙arsa ˙afifa lejn il-kampjonat wara li kull tim lag˙ab 24 partita u appena g˙adha kif bdiet ittieni faΩi.

Sodi f’ras il-klassifika jinsabu ç-çampjin renjanti – il-partitarji akkaniti tag˙hom qed isej˙ulhom it-Tigri tal-Wied, bi striscione quddiem il-kaΩin talklabb f’Birkirkara jiddikjarahom hekk – li g˙andhom tliet punti vanta©© fuq l-eqreb rivali tag˙hom Valletta. Il-KarkariΩi dan l-ista©un ftit li xejn kienu mhux fl-ewwel post u g˙alhekk wie˙ed jista’ jg˙id li sa issa rnexxielhom jirreΩistu lpressjoni li kellhom fuqhom mit-timijiet l-o˙ra. Ovvjament, b˙ala l-a˙jar tim b˙alissa, kull tim jo˙ro© biex jg˙ati wirja tajba kontra tag˙hom u g˙alhekk ikun façli li dawn jiΩolqu. S’issa mill-24 partita li lag˙bu tilfu tnejn u ©ew draw tnejn u jinsabu f’qag˙da tajba li jiddefendu t-titlu sal-a˙˙ar. Ilkowç Pawlu Zammit, b˙al dejjem, jinsab determinat li jkompli j˙ejji t-tim bl-a˙jar mod u b˙alma jafu d-dilettanti dan ilkowç ma tantx hu nieqes missuççessi tat-timijiet li jikkowçja – ra©el serju f’kullma jag˙mel, umli u li ji©bed ir-rispett taddilettanti kollha tal-futbol Malti inkluΩ tal-avversarji.

Valletta bi tliet punti inqas minn B’Kara bi tliet telfiet u tlieta draws. B˙ala differenza filgowls qeg˙din ftit a˙jar millKarkariΩi imma naturalment li jg˙oddu huma l-punti.

Wie˙ed jista’ jg˙id li s-City g˙addejjin minn Ωmien tajjeb

ta˙t it-tmexxija tal-kowç Mark Miller u forsi kullma jonqoshom hi dik ix-xi ˙a©a Ωejda li biha jistg˙u jaqbΩu lil B’Kara.

Naturalment din trid ti©i fil-partiti ta’ bejniethom l-aktar, peress li reb˙a kontra B’Kara tg˙olli ferm il-moral tat-tim u tg˙in anki fil-partiti kontra ttimijiet l-o˙ra, g˙ax jekk B’Kara g˙andhom il-problema li t-timijiet l-o˙ra jg˙atu l-a˙jar kontra tag˙hom, il-Belt xejn inqas.

Fit-tielet post g˙andna lisSliema Wanderers b˙alissa, post li bdew jokkupawh issa g˙aliex kwaΩi tul l-ista©un kollu l-ewwel tliet postijiet talklassifika dejjem kienu jalternaw bejn B’Kara, Valletta u Hibs. Il-Wanderers tilfu wkoll tliet partiti biss imma g˙andhom xejn inqas minn tmien draws li allura tilfu ˙afna punti li Ωammewhom lura. Sliema immexxija mit-Taljan Alfonso Greco u b’diversi plejers tal-istess nazzjonalità mhumiex tim ˙aΩin u forsi kieku j˙allu barra çerta traskura©ni li wrew f’diversi partiti li fihom tilfu lpunti javvanzaw aktar u jersqu aktar lejn l-ewwel Ωew© postijiet.

Jekk Hibernians ikomplu jmajnaw sa tmiem l-ista©un ma tkunx xi sorpriΩa kbira. Dan min˙abba li tilfu Ωew© plejers li ming˙ajrhom it-tim inbidel g˙al kollox u m’g˙adux dak li beda l-ista©un.

Nistg˙u ng˙idu li g˙andhom ikunu kuntenti li jinsabu fiçChampionship Pool u allura m’g˙andhom ebda biΩa’ ta’ relegazzjoni. Tant na˙sbu li kienet kbira d-differenza li se˙˙et fit-tim bin-nuqqas ta’ dawn il-plejers, li t-tim sar

wie˙ed komuni, filwaqt li ©ieli kien fl-ewwel post illum jinsab f’distakk ta’ 10 punti wara B’Kara.

Fil-˙ames post jinsab it-tim rivelazzjoni tal-ista©un; ilMosta. Il-Mostin matul lista©un g˙amlu diversi tibdil u wie˙ed jista’ jg˙id li dan dejjem kien g˙all-a˙jar. Dan ma kienx biss fi plejers imma anki bidlu l-kowç. Filwaqt li huma bdew ta˙t it-tmexxija ta’ Danilo Doncic, ftit ilu da˙al imexxi l-plejer Taljan tag˙hom Enrico Piccioni li anki baqa’ jilg˙ab. Fil-fatt na˙seb li ilu ftit ma jkollna plejer-kowç fil-premier. Piccioni jidher li g˙andu kontroll tajjeb fuq it-tim u l-fatt li huma jinsabu jilg˙abu fiçChampionship Pool di©a’ huwa unur kbir g˙all-Mostin.

Fl-a˙˙ar poΩizzjoni taçChampionship Pool jinsabu Balzan Youths - 20 punt wara B’Kara. Anki Balzan bidlu lkowç matul l-ista©un meta minn Riccardo Tumietti bidlu g˙al Jesmond Zerafa, bidla li g˙alkemm forsi ma kelliex xi effetti drammatiçi fuq it-tim imma jidher li ma ˙assret xejn u g˙alhekk il-Youths setg˙u jibqg˙u g˙addejjin fil-mixja poΩittiva tag˙hom fil-kampjonat li wie˙ed jista’ jiddeskriviha b˙ala daqqa tajba u daqqa mhux daqstant tajba.

Relegation Pool Mis-sitt timijiet li jinsabu jit˙abtu g˙al posthom sta©un ie˙or fir-Relegation Pool, wie˙ed jista’ b’façilità jg˙id li Rabat Ajax biss ftit li xejn g˙andu çans li jirnexxilu. Dan turieh anki l-klassifika nnifisha kif inhi fil-preΩent. Hemm dis-

takk bejn il-˙ames timijiet u rRabat li ftit jista’ jing˙eleb.

F’24 partita l-Ajax irnexxielhom jirb˙u darba biss u ˙adu erba’ draws . Forsi wie˙ed jg˙id imma allura t-timijiet l-o˙ra kif marru? Ma nistg˙ux ng˙idu li marru tajjeb g˙ax wara kollox kollha jinsabu fir-Relegation Pool imma per eΩempju t-tliet timijiet li jinsabu eΩatt fuq irRabat kollha reb˙u ˙ames partiti kull wie˙ed u dan minbarra d- draws , kemm Vittoriosa Stars, Qormi u Tarxien Rainbows taw diversi wirjiet u g˙andhom plejers, speçjalment il-barranin li huma tajbin biΩΩejjed anki g˙at-timijiet taçChampionship Pool. Fil-fatt dawn it-tliet timijiet li semmejna se jkollhom taqtieg˙a ˙arxa bejniethom min minnhom jirnexxilu jevita li jakkumpanja lir-Rabtin fl-ewwel diviΩjoni sta©un ie˙or – wie˙ed minnhom irid bilfors jaqa’ mar-

Rabat.

F’ras ir-Relegation Pool jinsabu Floriana bi 17-il punt u Naxxar Lions Ωew© punti inqas. Dwar Floriana m’hemmx x’wie˙ed jg˙id ˙lief li kieku dawn ma bdewx b’sitt punti mnaqqsa fil-bidu tal-ista©un min˙abba ra©unijiet ta’ dixxiplina kieku llum kienu jkunu jilg˙abu fiç-Championship Pool. Dwar Naxxar, ng˙idu li kienu qrib ˙afna li jikkwalifikaw flimkien mal-©irien tag˙hom Mosta meta g˙al ˙afna Ωmien kienu ras imbras mag˙hom, imma fl-a˙˙ar ftit tilfu r-ritmu u kellhom jikkuntentaw bir-Relegation Pool.

Madanakollu la Floriana u lanqas Naxxar m’g˙andhom xi periklu kbir li jitilfu posthom mal-kbar g˙al sta©un ie˙or, kullma jridu jag˙mlu hu li jΩommu l-livell li la˙qu s’issa u m’g˙andux g˙ax ikollhom problemi.

WATERPOLO

TELFA KBIRA OÓRA GÓAL MALTA Ilbiera˙ Malta sfat eliminata minn Franza f’Tal-Qroqq wara telfa kbira ta’ 20-6. Malta rnexxielha biss tie˙u draw fittieni sessjoni ta’ 2-2 g˙ax milbqija tilfet it-tliet sessjonijiet lo˙ra 6-1, 6-3 u 6-0.

Malta kienet diΩappuntanti ferm b’din it-telfa tkun anki ag˙ar mit-telfa tal-ewwel rawnd fi Franza meta tlifna 208.

L-ewwel gowl tal-partita g˙al Malta u l-uniku tal-ewwel sessjoni kien skurjat minn penalty ta’ Steve Camilleri.

B˙alma semmejna t-tieni

sessjoni kienet l-a˙jar g˙al Malta, biΩ-Ωew© gowls Maltin jaslu minn Jordan Camilleri u Matthew Zammit.

Fit-tielet sessjoni Malta sfat ming˙ajr il-captain Malti Niki Lanzon u l-Steve Camilleri meta tkeççew g˙al kollox biex il-partita kompliet sejra mil˙aΩin g˙all-ag˙ar g˙al Maltin.

Steve Camilleri, Jerome Gabaretta u Niki Lanzon skurjaw it-tliet gowls ta’ Malta f’din is-sessjoni.

Fl-a˙˙ar sessjoni kompliet lumiljazzjoni tat-tim Malti b’reb˙a FrançiΩa ta’ 6-0.

40

Lokali

02.03.2014

BUSUTTIL M’GÓANDUx KoNTRoLL IMÓABBAR KUNSILL ÌDID GÓAL IDEAT TAL-PARTIT TIEGÓU

Simon Busuttil, minkejja li huwa l-Kap tal-Partit Nazzjonalista, m’g˙andu l-ebda kontroll talPartit tieg˙u stess u jidher b’mod çar kif il-Kap tal-OppoΩizzjoni huwa litteralment maqbud, u jinsab ta˙t il-kontroll ta’ klikka estremista li timbotta ’l quddiem politika ta’ diviΩjoni u estrema.

Dan kollu qed jidher bl-iktar mod çar u rampanti anke millmod ta’ kif ©ew trattati diversi kwistjonijiet li qamu fil-pajjiΩ, fosthom il-kwistjoni tal-Programm ta’ Çittadinanza b’Investiment, fejn ˙add ma fehem x’kien qed jg˙id il-Kap tal-OppoΩizzjoni u, skont kif qed jg˙idulna mkejjen informati sew minn qrib id-Dar Çentrali, ir-ra©uni kienet li kien hemm bosta ideat ta’ kif g˙andha tkun ittrattata din ilkwistjoni, u kul˙add beda ‘j©ebbed fil-©lekk’ tal-Kap Nazzjonalista.

Il-konferma ta’ kemm kien

hemm ideat differenti taha Kevin Plumpton meta ˙are© jg˙id li g˙andhom ikunu rtirati l-Protest Ìudizzjarju u l-mozzjoni filParlament u spiçça biex kien sanzjonat mill-Partit tieg˙u stess. Ûgur li kaΩ ie˙or fejn jikkonferma dan kollu huwa l-kaΩ talunjoni çivili, fejn Simon Busuttil kellu quddiemu l-e˙fef ˙a©a: dik li jΩomm l-istess poΩizzjoni li kellu Lawrence Gonzi, li g˙andu jkun im˙ares l-ewwel l-interess tat-tfal u g˙andhom ikunu lesperti li jiddeçiedu fejn g˙andhom imorru t-tfal u mhux il-politiçi, li hija l-istess poΩizzjoni li ˙a l-Prim Ministru Joseph Muscat.

IΩda le, Simon Busuttil g˙aΩel li jmur g˙at-triq l-o˙ra: dik estrema.

Rajna wkoll il-poΩizzjoni ta’ Busuttil meta l-Gvern kixef irracket ta’ serq mill-ismart meters.

Filwaqt li fil-passat il-Partit Nazzjonalista g˙aΩel li ma ji˙ux passi legali kontra l-familji li kell-

hom il-meter imbag˙bas, issa Busuttil irid li dawn il-mijiet ta’ familji jispiççaw il-˙abs, ming˙ajr ma jag˙tihom çans li jirregolaw ru˙hom u jroddu lura l-flus dovuti.

Skont kif qed jg˙idulna diversi persuni li g˙amlu kuntatt mag˙na dwar dan, Simon Busuttil b˙al donnu qieg˙ed jipprova jpin©i lilu nnifsu b˙ala xi ˙add sod, iΩda minn ©ewwa qed ikun immexxi minn xi ˙add ie˙or. Dan kollu wassal biex Simon Busuttil g˙amel bosta allegazzjonijiet kontra istituzzjonijiet rispettati ta’ pajjiΩna, iΩda meta ©ie g˙as-si u n-no ma kienx kapaçi jissostanzja, g˙ax il-klikka ma qalulux x’g˙andu jg˙id wara li jag˙mel dik lallegazzjoni.

“Kif jaspira li jkun Prim Ministru ta’ pajjiΩ meta lanqas qed jikkontrolla l-partit tieg˙u stess?” qed jistaqsu xi w˙ud.

Iç-Chairperson talFondazzjoni IDEAT, Aaron Farrugia, ilbiera˙ ˙abbar ilmembri tal-Kunsill Amministrattiv talFondazzjoni. Dawn huma Fiona Sayan (Viçi Chairperson), Bernice Amaira, Vanessa Cauchi, Ray Falzon, Marylee Farrugia, Monica Farrugia, Catherine Fenech, Rodianne Fenech, Dario Gerada, Vincent Marmarà, Renè Monseigneur, u Maria Pace Gasan.

Il-Fondazzjoni IDEAT hija mag˙mula minn chairperson li ©ie appuntat millAmministrazzjoni u l-EΩekuttiv Nazzjonali tal-PL fl-a˙˙ar jiem.

Iç-chairperson imexxi Ωew© kunsilli fi ˙dan il-Fondazzjoni: il-Kunsill Amministrattiv u lKunsill Akkademiku. Iktar ’il quddiem se jit˙abbru l-ismijiet

tal-membri tal-Kunsill Akkademiku.

Fiona Sayan hija l-Viçi Chairperson ta’ IDEAT, kif ukoll responsabbli mill-˙idma internazzjonali.

Monica Farrugia u Joe Gerada huma l-ko-Viçi Chairpersons talKunsill Akkademiku u responsabbli mill-˙idma nazzjonali.

It-tim tal-Fondazzjoni huwa wie˙ed Ωag˙Ωug˙ g˙ax g˙andu età medja ta’ 30 sena.

Barra minn hekk, 70% talmembri huma nisa.

Iç-Chairperson Aaron Farrugia qal li, b’differenza g˙as-snin 2009 u 2012, meta kien l-ewwel Chairperson ta’ IDEAT, bil-PL dakinhar flOppoΩizzjoni, din id-darba jistg˙u verament jitwettqu lproposti tal-Fondazzjoni, g˙ax il-Partit Laburista jinsab filGvern.