Kullhadd 02.02.2014

www.kullhadd.com

InTERvISTA mA’

TFAJLA ADOTTATA Il-Óadd 2 ta’ Frar, 2014 Óar©a Nru 1,073

Ara pa©na 2

Prezz ›0.80

SE JIKSER IL-LIÌI?

Il-Kap Nazzjonalista Simon Busuttil g˙adu qed jippersisti bil-protest ©udizzjarju li permezz tieg˙u, jekk ikun fil-Gvern, irid jirtira ç-çittadinanza ta’ dawk li jkunu kisbuha ta˙t l-iskema IIP. Huwa u jag˙mel dan Busuttil qed ikompli jiΩola ru˙u, hekk kif l-iskema ta’ çittadinanza b’investiment issa g˙andha sa˙ansitra l-approvazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea.

Mhuwiex biss l-Avukat Ìenerali Peter Grech li qal li l-poΩizzjoni tal-Partit Nazzjonalista tikkostitwixxi ksur tal-li©ijiet kostituzzjoni. Ilbiera˙ filg˙axija, fuq il-programm Realtà , l-esperti kostituzzjonali lProfessur Ian Refalo u Dr Austin Bencini, ukoll qablu mal-Avukat Ìenerali. Min-na˙a tieg˙u, il-Partit Nazzjonalista g˙adu qed jirrifjuta li jg˙id min tah il-

pariri legali. Ûew© mistoqsijiet fuq fomm kul˙add huma: Min qed jag˙ti l-pariri lil Simon Busuttil? G˙alfejn qed jippersisti b’deçiΩjoni li, mhux biss tikser il-li©ijiet kostituzzjonali, iΩda anke d-drittijiet fundamentali talbniedem?

Ikompli f’pa©na 5

REKORD TA’ TURISTI FESTA TAÇ-ÇITRU

Rapport ma˙ru© mill-Uffiççju Nazzjonali tal-Istatistika wera li fl2013 in-numru assolut ta’ turisti li Ωaru pajjiΩna la˙aq rekord ta’ 1,600,000, Ωieda ta’ 9.3% fuq l-2012.

Matul l-istess perijodu n-nefqa turistika totali ©iet stmata g˙al €1,400,000,000; stima li hija 8.6% og˙la minn dik tal-2012. Fl-opinjoni

ta’ Paul Bugeja, il-President talMalta Hotel & Restaurants Association, din iΩ-Ωieda ©iet wara li saret ˙idma sfieqa mill-partijiet interessati involuti fis-settur turistiku. Din il-gazzetta ˙adet il-kummenti tieg˙u dwar dan l-iΩvilupp.

Ara pa©na 3

Illum se jkun qed jittella’ festival taç-çitru u l-˙sad, f’Villa Francia, f’Óal Lija.

Il-fondi kollha li se jin©abru minn dan il-festival se jing˙ataw lil Dar il-Kaptan; dar li tilqa’ fiha persuni bi bΩonnijiet speçjali. Michelle Muscat qalet li, hekk kif inhi ttradizzjoni, ting˙ata wkoll donaz-

zjoni lill-Parroçça ta’ Óal Lija. Dan il-festival taç-çitru u ˙sad huwa organizzat b’kollaborazzjoni malKunsill Lokali ta’ Óal Lija u, fost il˙afna attrazzjonijiet li ser ikun hemm, ser tie˙u sehem il-Banda Pio X ta’ Óal Lija, li se tkun qed iddoqq diversi marçi brijjuΩi mill10:00 am sa 12:00 pm.

02

A˙barijiet

02.02.2014

“LI KIEKU MA KONTX ADOTTATA MA NAFX X’SETA’ SAR MINNI”

Kitba ta’ Melvic Zammit

Smajtha tlissen l-a˙˙ar kliem.

“Bezzjoni ma.”

Kienet g˙adha kemm qatg˙et minn m’ ommha. “Dejjem iççempel biex tara li nkun wasalt.

Jie˙du ˙siebi ˙afna.” Dan qalitu Jeannine Mihaela Dimech b’referenza g˙all©enituri adottivi tag˙ha meta ltqajt mag˙ha biex tirrakkontali l-esperjenza tag˙ha b˙ala wild adottiv.

It-tfajla ta’ 23 sena, simpatika g˙all-a˙˙ar, ©iet adottata mir-Rumanija meta kellha biss seba’ xhur, minn Carmen u Joseph Dimech.

Jeannine kienet tg˙ix f’wie˙ed mill-istituti li kien hemm f’Cosula, wie˙ed millvilla©©i li jag˙mel parti middisrett ta’ Botosani. Qaltli li kienu po©©ewha f’istitut Ωbaljat, ma’ dawk li kellhom diΩabbiltà fis-sinsla ta’ daharhom. Skont il-©enituri tag˙ha, l-istitut ma kellux ambjent ta’ ndafa. “Kien hemm faqar assolut. Barra minn hekk, kienu jag˙tuna ˙alib biss u dan kien jing˙ata kull erba’ sig˙at, biΩΩejjed biex nibqg˙u ˙ajjin g˙aliex ma kienx hemm flus biΩΩejjed biex jinxtraw neçessitajiet o˙rajn”. Ûiedet tg˙id: “Li kieku ma ©ejtx adottata ma na˙sibx li llum g˙adni ˙ajja.”

Il-koppja Dimech qalulha li kienet adottata meta bdiet titfarfar. “Napprezza li ma qag˙dux ja˙buli g˙ax naf b’©enituri li jdumu biex jg˙idulhom li huma adottati u t-tfal ovvjament ji˙duha ˙aΩin…naf min telaq mid-dar

tant kemm ikunu ˙adu g˙alihom.”

Dimech titkellem dwar kemm huwa importanti li wie˙ed jittrabba f’familja, g˙aliex din tal-a˙˙ar hija lbenniena tas-soçjalizzazzjoni primarja. G˙alkemm temmen li s-sitwazzjonijiet fl-istituti nbidlu u n-nuqqasijiet li kien hemm fil-passat ©ew riΩolti, u b’hekk qed iqarrbu lejn irrwolijiet tal-©enituri, xorta wa˙da temmen li post ilfamilja ma jie˙du ˙add.

Mill-familja naturali, Jeannine hija s-seba’ wild fost sitt ibniet u tifel. Ilmissier jista’ jkun li g˙adu ˙aj, però l-omm mietet meta hi kellha biss tliet xhur, bleffett tal-vizzju tal-alko˙ol.

“G˙andi ritratti tal-missier u ta’ ˙uti kollha wkoll. T’ommi m’g˙andix.”

BiΩa’ li tibda tfittex lillfamilja tag˙ha firRumanija Ma t˙ossx li b˙alissa hi prijorità li tfittex lill-familja.

“G˙adni m’g˙amiltx l-ewwel pass. Hemm ˙a©a li ΩΩommni lura,” qalet b’mod konfuΩ.

“Apparti li ma nafx minn fejn g˙andi nibda nfittex, nibΩa’ li jg˙iduli li ©ralhom xi ˙a©a.”

Kompliet tg˙id li jekk filfutur tiddeçiedi li tibda tfittex, ma tibqax hemmhekk.

F’dan ir-rigward it-tfajla qalet li l-©enituri adottivi j˙e©©uni biex nibda nfittex.

“Weg˙duni li jekk nibda nfittex se jkunu qed jag˙tuni ssapport tag˙hom.”

“Kburija li jien Maltija u Rumena fl-istess ˙in” “Jekk tg˙idli kontra rRumanija nie˙u g˙alija.

G˙alkemm ma g˙extx hemm, niddejjaq min jg˙idli kontra l-pajjiΩ li twelidt fih.”

Mill-banda l-o˙ra, t˙ossha marbuta ma’ Malta g˙ax, apparti li trabbiet hawn, “…g˙andi kollox hawn: ilfamilja, ˙bieb u xog˙ol”.

B’ton determinat g˙amlitha çara li “kburija li jien Maltija

u Rumena fl-istess ˙in”.

B’da˙ka qalet li fil-kompetizzjoni tal-Eurovision iΩΩomm maΩ-Ωew© pajjiΩi.

Xi kultant tfittex fuq pajjiΩha u l-villa©© li twieldet fih. G˙andha x-xewqa li titg˙allem il-lingwa Rumena u interessata tkun taf ukoll lisem tal-istitut li g˙exet fih fl-ewwel seba’ xhur ta’ ˙ajjitha.

Illum m’g˙adhomx isiru adozzjonijiet bejn Malta u rRumanija g˙aliex il-ftehim li

kien hemm bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi ma baqax fis-se˙˙. Ta’ min isemmi li l-adozzjonijiet ma kinux ikunu r˙as. Jekk nie˙du r-Rumanija b˙ala eΩempju, il-koppji kienu j˙allsu bejn Lm8,000 u Lm10,000.

L-adozzjoni huwa proçess kemxejn twil u jista’ jie˙u sa madwar sena, però minn meta Malta ffirmat ilKonvenzjoni Hague fl-2004, il-proçess biex wie˙ed jadotta ©ie ssimplifikat.

JIKBER L-ISPETTRU TAL-ADOZZJONI Il-©img˙a li g˙addiet fis-Slovakkja kien iffirmat ftehim biex isiru adozzjonijiet tat-tfal minn dan il-pajjiΩ lejn Malta.

Il-ftehim kien iffirmat bejn l-Ambaxxatur Malti g˙as-Slovakkja Anthony Licari, u g˙anna˙a Slovakka l-ftehim kien iffirmat minn Andrea Cisarova, id-Direttriçi taç-Çentru g˙all-Óarsien Legali Internazzjonali tat-Tfal u Ω-Ûg˙aΩag˙ fir-Repubblika Slovakka.

Il-ftehim wasal wara l-˙idma li saret millMinistru tal-Affarjiet Barranin, George Vella, u l-Minsiteru tal-Familja. Fl-img˙oddi kien sar ftehim mal-istess pajjiΩ, però fl-2009 ma ˙adimx g˙ax kien hemm problemi ta’ implimentazzjoni. Skont il-Ministeru tal-Affarjiet Barranin, il-ftehim li ©ie ffirmat issa huwa aktar prattiku u g˙alhekk mistenni jkun iΩjed effettiv.

Apparti dan il-ftehim, il-Gvern mistenni jiffirma o˙rajn mal-Polonja u mal-Albanija.

B˙alissa g˙addejja ˙idma biex ji©i ffirmat memorandum of understanding malMinisteru tax-Xog˙ol u Politika Soçjali talPolonja. Barra minn hekk g˙addejjin ukoll ta˙ditiet mal-Ministeru tax-Xog˙ol, lAffarijiet Soçjali u Opportunitajiet Indaqs tal-

Albanija.

Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin spjega li qeg˙din ji©u esplorati aktar possibbiltajiet ta’ adozzjoni minn pajjiΩi o˙ra li huma membri tal-Konvenzjoni ta’ The Hague u sosta li f’kull ˙in l-adozzjonijiet g˙andhom l-g˙an ewlieni li j˙arsu l-interess tat-tfal. Qal li kien g˙alhekk li pajjiΩna da˙al b˙ala membru talKonvenzjoni The Hague biex jassigura dan il-prinçipju.

Intant, minn twe©iba li tat Marie-Louise Coleiro Preca ˙are© li, mill-2005 sal-ewwel nofs tas-sena 2013, il-Maltin adottaw 380 tifel u tifla.

Ir-Russja u l-Etjopja huma fost l-aktar pajjiΩi li ©ew adottati tfal minn Malta. MirRussja kienu adottati 182 tifel u tifla, ji©ifieri 48% tat-tfal li ©ew adottati fl-a˙˙ar tmien snin. Mill-Etjopja, kienu adottati 90 tifel u tifla, ji©ifieri 24% tat-tfal li ©ew adottati bejn l-2005 u l-ewwel nofs tal-2013.

Fl-a˙˙ar tmien snin, il-Maltin adottaw 28 tifel u tifla minn pajjiΩna stess.

Bejn l-2000 u l-2004, kienu adottati 245 tifel u tifla minn 18-il pajjiΩ differenti, inkluΩ Malta.

Lokali

02.02.2014

03

Ûieda ta’ 9.3% f’turisti di hekk kif numru ta’ persuni li ©ew f’pajjiΩna jafu g˙aΩlu illi jirrisiedu fi stabbilimenti alternattivi. Bugeja spjegalna li millewwel indikazzjonijiet jidher li l-a˙˙ar tliet xhur kienu poΩittivi, u mistennijin iΩommu ma’ din it-tendenza g˙all-kumplament tas-sena.

Fejn jid˙lu r-ristoranti hemm tendenza simili fejn jidher li lbejg˙ Ωdiet, iΩda mhux bl-istess tkabbir maΩ-Ωieda fin-numri ta’ turisti li waslu Malta, u ˙afna mit-tkabbir fid-d˙ul qieg˙ed ji©i affettwat negattivament miΩ-Ωieda fl-ispejjeΩ.

Minn rapport ippubblikat millUffiççju Nazzjonali talIstatistika (NSO) ˙are© li fl2013 in-numru assolut ta’ turisti li Ωaru pajjiΩna la˙aq rekord ta’ 1,600,000, Ωieda ta’ 9.3% fuq l2012. Óafna mit-turisti li waslu pajjiΩna fl-2013 kienu miΩÛona Ewro. Fl-istess perijodu kienet irre©istrata Ωieda ta’ 23.9% fit-turisti ©ejjin minn pajjiΩi barra l-UE. In-numru ta’ ljieli li dawn itturisti qattg˙u f’Malta Ωdiet b’8.7% kkumparat mal-2012 ta’ qabel u la˙aq kwaΩi 12,900,000. Matul l-istess perijodu, in-nefqa turistika totali ©iet stmata g˙al €1,400,000,000. Din l-istima hija 8.6% og˙la minn dik g˙all2012.

Xahar poΩittiv Fl-istess rapport ˙are© li Diçembru tal-2013 ra Ωieda ta’ 3.1% f’turisti meta mqabbel mal-istess xahar fl-2012. Din iΩΩieda titla’ g˙al 6.5% jekk jitqiesu wkoll it-326 passi©©ier li qag˙du abbord il-cruise liners g˙al lejl wie˙ed.

L-analiΩi tal-NSO wriet ukoll illi n-numru ta’ turisti li ˙allew pajjiΩna matul Diçembru huwa stmat li la˙aq 65,345. Fl-istess perijodu kien hemm total ta’ 52,986 vja©© turistiku lejn Malta li sar g˙al skopijiet ta’ vaganzi, filwaqt li 8315 saru g˙al skopijiet kummerçjali. IΩΩieda fil-viΩitaturi g˙al ra©unijiet turistiçi kienet ta’ 11% fuq issena preçedenti. B˙ax-xhur ta’ qabel, ˙afna turisti li ©ew Malta kienu mill-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (UE), filwaqt li t-turisti minn pajjiΩi barra l-UE Ωdiedu b’27%. Isswieq turistiçi ewlenin g˙al Malta komplew ikunu r-Renju Unit u l-Italja.

L-istess perijodu ra wkoll Ωieda ta’ 6.8% fin-numru globali ta’ ljieli li t-turisti qattg˙u f’pajjiΩna. F’termini assoluti, ilma©©oranza ta’ dawn l-iljieli g˙addewhom fi stabbilimenti ta’ akkomodazzjoni kollettiva, b˙al lukandi. Madankollu, f’termini perçentwali kien hemm Ωieda sostanzjali fin-numru ta’ turisti li g˙aΩlu akkomodazzjoni privata. It-tul medju ta’ dawn iΩ-Ωjarat kien ta’ 8.7 iljieli, livell simili g˙al dak tal-

Hemm aktar potenzjal

Skont l-istatistika tal-NSO kien hemm Ωieda sistematika fit-turisti Taljani li Ωaru Malta, b’Ωieda ta’ iktar minn 2,600 turist Taljan bejn l-2011 u l-2013 2012.

Fi stqarrija ma˙ru©a millMinisteru g˙at-TuriΩmu ©ie muri l-apprezzament lejn dawk kollha involuti f’din l-industrija g˙all-impenn s˙i˙ tag˙hom matul l-2013. Fl-istess ˙in appellalhom biex ikomplu ja˙dmu flimkien b˙alma sar s’issa, f’kollaborazzjoni s˙i˙a mal-Awtorità Maltija g˙atTuriΩmu biex l-2014 ter©a’ tkun sena o˙ra ta’ riΩultati poΩittivi li tkompli tkabbar il-qasam tur-

“Jidher li pajjiΩna ser ikollu sena o˙ra poΩittiva g˙aliex linteress f’Malta u f’G˙awdex ma naqasx”

istiku. Óidma sfiqa Fl-opinjoni ta’ Paul Bugeja, ilPresident tal-Malta Hotel & Restaurants Association (MHRA), din iΩ-Ωieda ©iet wara li saret ˙idma sfiqa minn kull min hu involut fis-settur turistiku, flimkien mal-inizjattivi li tie˙u l-industrija fil-marketing ta’ kull lukanda fuq l-internet u permezz ta’ preΩenzi ©ewwa diversi fieri barra minn Malta.

“Dan is-suççess,” sostna Bugeja, “wie˙ed jista’ jabbinah mal-fatt li Malta ilha tgawdi Ωmien ta’ stabbiltà fl-oqsma kollha, kemm politiçi, fis-sigurtà u fl-ekonomija.” Huwa spjegalna wkoll li Malta tgawdi isem tajjeb ˙afna f’kull pajjiΩ u, bis-sa˙˙a tal-marketing li qed isir, kull min isir jaf fuq Malta jisma’ affarijiet poΩittivi. Fost lo˙rajn, huwa j˙oss li d-d˙ul ta’ Malta fl-Ewropa kienet xi ˙a©a li tatna riΩultati poΩittivi u kompliet tpo©©i lil Malta fuq ilmappa.

Barra minn hekk, huwa talfehma li biΩ-Ωmien l-istudenti li ji©u Malta jkollhom effett poΩittiv fuq in-numru ta’ turisti li ji©u f’Malta g˙aliex xi w˙ud jerg˙u ji©u flimkien mal-familji u ma’ s˙abhom.

Tlabnieh ukoll l-opinjoni tieg˙u dwar x’fatturi setg˙u wasslu g˙aΩ-Ωieda notevoli ta’

turisti minn çerti swieq, speçjalment dak Taljan. Huwa qalilna li Ω-Ωieda fil-konnettività blajru kien element importanti f’dan l-aspett. Barra minn hekk, g˙at-Taljani b’mod partikolari, Malta tappella ˙afna b˙ala destinazzjoni turistika min˙abba li pajjiΩna viçin ˙afna tag˙hom u g˙alhekk ikun e˙fef g˙alihom biex ji©u g˙al vaganzi qosra kull sena.

“L-a©enziji tal-ivja©©ar u lorganizzaturi tal-konferenzi wkoll ja˙dmu bis-s˙i˙ u qed ikollhom is-suççessi tag˙hom f’dan is-suq. G˙andna wkoll lukandi li qeg˙din attenti sabiex ikollhom prodott li jil˙aq il-˙ti©ijiet u l-gosti speçifiçi tas-suq Taljan,” spjegalna Bugeja.

Futur promettenti Staqsejnieh ukoll x’impatt kellha din iΩ-Ωieda fit-turisti fuq illukandi u r-ristoranti Maltin.

Huwa qalilna li, minkejja li la˙˙ar riΩultati tal-istudji li lMHRA tag˙mel mal-BOV u Deloitte g˙adhom ma ˙ar©ux, sa Settembru rriΩultat Ωieda flokkupanza mar©inali fil-lukandi ta’ ˙ames stilel b’0.6%, f’dawk ta’ erba’ stilel b’1.1%, u f’ta’ tliet stilel b’4.3%.

Dan juri li g˙alkemm it-total ta’ turisti li waslu Malta Ωdiedu b’9.3%, ma jirriΩultax l-istess tkabbir fl-okkupanza tal-lukan-

Is-Sur Bugeja qalilna li huwa ottimistiku dwar din is-sena wkoll. “Minn informazzjoni li g˙andna, jidher illi l-ewwel kwart tas-sena ser ikun a˙jar mis-sena l-o˙ra, iΩda wie˙ed irid jirrimarka li l-ewwel tliet xhur tas-sena l-o˙ra ma kinux tajbin ˙afna.” Spjegalna li aktar ma jg˙addi Ω-Ωmien iktar ir-riservazzjonijiet qeg˙din isiru tard, allura qed tkun diffiçli li wie˙ed jag˙mel xi pronostiku fit-tul.

Madankollu, jidher li pajjiΩna ser ikollu sena o˙ra poΩittiva g˙aliex l-interess f’Malta u f’G˙awdex ma naqasx. “Il-fatt li l-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta ˙abbar Ωieda ta’ 2.6% fisseats g˙ad-dispoΩizzjoni, li normalment twassal g˙al Ωieda ta’ madwar 2% fin-numru ta’ passi©©ieri, jag˙tina kura©© aktar li anke l-linji tal-ajru qeg˙din jaraw l-opportunitajiet f’dan ir-rigward,” qalilna lPresident tal-MHRA. Fl-a˙˙ar Bugeja sostna li xorta hemm lok g˙al titjib filprodott turistiku li joffri pajjiΩna. Fost il-proposti li qieg˙da tressaq l-MHRA hemm il-konsolidazzjoni tar-rotot biex ma nnaqsux minn dak li g˙andna; uΩu aktar tal-medja soçjali, li hija g˙odda li tista’ tipproduçi riΩultati aktar immedjati minn mezzi o˙ra tradizzjonali; marketing b’mod intelli©enti talprodott Malti, b’mod speçjali f’pajjiΩi b˙all-Ìermanja u pajjiΩi Nordiçi, fejn hemm potenzjal kbir; iktar ˙effa filproçessi tal-˙ru© tal-viΩi u ˙idma fuq convention bureau nazzjonali.

04

Lokali

02.02.2014

Qed jiÛdiedu l-impjiegi flessibbli St˙arri© ippubblikat millkumpanija internazzjonali Regus ix-xahar li g˙adda wera li min i˙addem qed jippreferi jag˙ti kundizzjonijiet taxxog˙ol flessibbli lill-impjegati tieg˙u. L-ist˙arri© sar fuq 20,000 sid ta’ negozji u senior executives minn 95 pajjiΩ differenti.

74% ta’ dawk intervistati qalu li x-xog˙ol flessibbli jnaqqas l-ammont ta’ ˙addiema li jitilqu, filwaqt li 72% qalu li dan jattira l-a˙jar talent. Ìie kkalkulat li kumpanija tonfoq madwar €6,000 biex issib persuna ©dida li tkun adegwata biex tie˙u post impjegat li jkun telaq.

Peress li jidher li x-xog˙ol flessibbli jiffranka l-ispejjeΩ u jattira l-a˙jar impjegati, dan ittip ta’ xog˙ol qed jiΩdied madwar id-dinja. IΩda f’Malta, x’inhu ji©ri?

Tkellimna mal-President talAssoçjazzjoni Maltija g˙al Min I˙addem (MEA), Joseph Farrugia, dwar dan ilfenomenu f’pajjiΩna.

Farrugia qal li fl-opinjoni tieg˙u r-riΩultat tar-Regus jirrifletti ˙afna dak li jipprattikaw employers Maltin rigward sistemi flessibbli ta’ impjieg. Filfatt naraw li aktar kumpaniji Maltin qeg˙din jintroduçu diversi sistemi ta’ flessibbiltà, fosthom sig˙at imnaqqsa, sig˙at flessibbli, teleworking u o˙rajn, bil-g˙an li jinçentivaw l-impjegati tag˙hom sabiex jibqg˙u ja˙dmu mag˙hom.

“Kif jg˙id tajjeb ir-rapport, irrekluta©© jiswa’ ˙afna flus, minbarra l-ispejjeΩ involuti sabiex t˙arre© impjegati ©odda. Hu fatt ukoll li bit-tibdil soçjali aktar impjegati ikollhom ˙ti©ijiet partikolari sabiex ila˙˙qu ma’ eΩigenzi

ta’ xog˙ol u familja, u kumpaniji li joffru mezzi kif impjegat jista’ jag˙mel dan ikunu f’poΩizzjoni a˙jar li jattiraw l-a˙jar nies fis-suq taxxog˙ol u b’hekk ikunu aktar kompetittivi,” jis˙aq ilPresident tal-MEA.

Wara s-suççess kbir tas-sena li g˙addiet, l-Ajruplan talIm˙abba tal-Air Malta se jer©a’ joffri lill-koppji vja©© madwar ilkosta ta’ Sqallija u l-Vulkan Etna billejl.

It-titjira tinkludi ikla romantika adattata g˙all-gosti tag˙kom f’g˙oli ta’ 14,000 pied, kif ukoll si©©ijiet fis-sezzjoni club class g˙al kumdità massima – koppja wa˙da f’kull ringiela.

PreΩenti se jkun hemm ilmuΩisçisti.

Il-koppji se jing˙ataw ukoll Basket talIm˙abba li jinkludi rigal ming˙and Classic Jewellers u xi sorpriΩi sbie˙ o˙rajn.

“L-avveniment tas-sena li g˙addiet kien suççess inkredibbli,” qal il-Kap Uffiçjali Kummerçjali tal-Air Malta. “Ilkoppji abbord kienu tabil˙aqq impressjonati bit-trattament uniku li ng˙ataw u li l-attenzjoni g˙ad-dettall muri millekwipa©© tag˙na biex jag˙mlu Jum San Valentinu tassew speçjali. Issa rridu nag˙mlu dan avveniment annwali sabiex b’hekk l-Air Malta tkompli xxerred l-im˙abba.”

Bejn Malta u G˙awdex fi Ωmien San Valentinu

“Aktar kumpaniji Maltin qeg˙din jintroduçu diversi sistemi ta’ flessibbiltà, fosthom sig˙at imnaqqsa, sig˙at flessibbli, teleworking u o˙rajn” – Joseph Farrugia, MEA

ÓOlma li saReT RealTÀ

Ìnien is-Serenità, li jinsab f’Santa Luçija, feta˙ il-bibien tieg˙u f’Lulju tal-1997 u kellu liskop li jikkommemora ir-rapport ta’ ˙biberija li pajjiΩna g˙andu mal-poplu ÇiniΩ. Dan il©nien g˙andu karattru uniku u joffri l-opportunità lill-Maltin li jΩuruh illi jqattg˙u ftit ˙in f’ambjent kwiet u b’arkitettura differenti ˙afna minn dik li normalment imdorrijin g˙aliha.

Sfortunatament, biΩ-Ωmien Ωviluppaw numru ta’ ˙sarat flistrutturi tal-injam u problemi o˙rajn fil-vaska l-kbira, li ©ieg˙lu lill-awtoritajiet jie˙du azzjoni biex jippreservaw dan ilpost tassew uniku f’pajjiΩna.

Min˙abba li dan il-©nien ©ie devolut lill-Kunsill Lokali ta’ Santa Luçija, kien hu il-koordinatur prinçipali ta’ dan il-

imÓabba bejn sema u ilma

pro©ett. Din il-gazzetta ˙adet ilkummenti ta’ Frederick Cutujar, is-Sindku ta’ Santa Luçija, dwar il-proçess li wassal g˙al dan irrestawr.

Huwa spjegalna li dan ilpro©ett beda wara li il-Kunsill Lokali ©ab stima sabiex jirran©a l-©nien fl-2009. G˙al dan l-g˙an ©iet ikkuntattjata kumpanija ÇiniΩa li dak iΩ-Ωmien kienet Malta biex tag˙mel xog˙ol ta’ manutenzjoni fl-Ambaxxata ÇiniΩa. Din l-istima kienet telg˙at g˙al €100,000. B’dan, ilKunsill ta’ Santa Luçija kien g˙arraf lill-Ministeru tal-Finanzi sabiex jinstabu l-fondi me˙tie©a.

Wara li sar dan il-pass kienet ©iet Malta delegazzjoni teknika ÇiniΩa li g˙amlet proposta g˙allpro©ett. “Kif rajt dan il-pro©ett ©did, jiena kont g˙edt: ‘Din il-

˙olma ©iet realtà’,” ftakar Cutajar. Wara li ©ie ffirmat il-ftehim inizjali fuq il-pro©ett, dan ©ie approvat ukoll mill-Gvern Malti.

Ix-xog˙ol ta’ rinnovazzjoni beda f’Ottubru 2013 u tlesta f’Jannar 2014. “Kulma jonqos issa huwa l-landscaping, li jsir xi xog˙ol fuq il-paviljuni u ttqeg˙id ta’ numru ta’ statwi talbronΩ,” qalilna s-Sindku ta’ Santa Luçija.

“In-nies ta’ Santa Luçija ser ikollhom post isba˙ fejn jg˙addu l-˙in liberu tag˙hom.”

Barra minn hekk, sostna sSindku, dan il-©nien sejjer ikun ta’ benefiççju ekonomiku, speçjalment fil-pakkett turistiku finNofsinhar ta’ Malta, fejn ser jo˙loq ukoll opportunitajiet ta’ xog˙ol.

Intant, Il-Ministeru g˙al G˙awdex ˙abbar l-inizjattiva ‘Travel to Gozo Weekend: Valentine special’. Dan qed isir g˙aliex il-Ministeru g˙al G˙awdex jag˙raf li l-potenzjal tal-gΩira G˙awdxija huwa ferm akbar minn dak li hu filpreΩent. G˙alhekk il-Ministeru

g˙al G˙awdex qieg˙ed ja˙dem sabiex din il-gΩira jkollha politika ffukata fuq l-elementi uniçi tag˙ha.

Permezz ta’ din l-inizjattiva, li se ssir bejn l-14 u 16 ta’ Frar, innollijiet tal-Gozo Channel ser jor˙su bi kwaΩi n-nofs. Filwaqt li n-noll tal-passi©©ieri minn €4.65 ser jonqos g˙al €1.50, dawk tal-vetturi mhux kummerçjali minn €15.70 ser jonqos g˙al €8.50. Dawn il-prezzijiet tan-noll ser japplikaw g˙allvja©©i kollha bejn il-Ìimg˙a 14 ta’ Frar mis-19.15 sal-ewwel vja©© tat-Tnejn, dak tas-01.30.

Iç-Chairperson tal-Gozo Channel Co. Ltd, is-Sur Joe Cordina, ˙abbar li l-vapuri talkumpanija ser ikunu qeg˙din ja˙dmu skont id-domanda u, f’kaΩ li jkun hemm bΩonn, jibdew joperaw anke permezz ta’ shuttle service . Is-Sur Joe Cordina semma kif il-kumpanija rnexxielha tnaqqas it-telf b’€600,000 ming˙ajr ma taffettwa s-servizz. Fis-sena 2013 il-vapuri tal-Gozo Channel ©arrew 118,500 passi©©ier u 43,500 vettura aktar mis-sena ta’ qabel.

Is-CEO tal-Gozo Tourism Association is-Sur Joe Muscat u l-Managing Director tal-Gozo Business Chamber is-Sur Michael Grech qalu li g˙al darb’o˙ra l-Gvern re©a’ sab lappo©© tas-settur turistiku u kummerçjali f’G˙awdex peress li skemi b˙al dawn itaffu millimpatt tal-ista©jonalità qawwija li taffettwa lil G˙awdex matul ix-xhur tax-xitwa.

Kampanja OÓRa gÓaT-TisWija Tal-QTaTes

Il-Gvern, bl-g˙ajnuna ta’ entità barranija, qed jer©a’ jniedi kampanja ta’ tiswija ta’ qtates; din id-darba mhux biss g˙allistrays , imma anke dawk domestiçi.

Is-Segretarju Parlamentari Roderick Galdes qal li dan qed jer©a’ jkun possibbli permezz tal-g˙ajnuna li qed ting˙ata mill-g˙aqda mhux governattiva internazzjonali, European Society for the protection of animals and nature, ETN. Dan is-Segretarjat qed jenfasizza fuq l-importanza li qtates

u klieb li jinsabu fit-toroq jew santwarji, ji©u operati. Galdes qal li kull g˙aqda mhux governattiva li g˙andha fi ˙danha qtates u klieb jew feeders li jie˙du ˙sieb il-qtates, jistg˙u ja˙tfu din l-opportunità biex jg˙inu fil-kampanja ta’ tiswija tal-annimali, fosthom qtates u klieb. Il-kampanja se tkun qed tibda fil-5 ta’ Frar, u ti©i fi tmiemha ©imag˙tejn wara, fid19 ta’ Frar.

Dawk interessati g˙andhom içemplu 2740 0300 g˙al appuntament biex joperaw lannimali.

Lokali

02.02.2014

POÛIZZJONI FAÛULLA Tkompli minn pa©na 1 Ilbiera˙ filg˙axija, fuq il-programm Realtà fuq TVM, tkellmu l-esperti tal-li©i pubblika, il-Prof Ian Refalo u Dr Austin Bencini. Dawn ikkonfermaw dak li kien qal l-Avukat Ìenerali dwar il-poΩizzjoni dubjuΩa tal-Partit Nazzjonalista li jirtira ç-çittadinanza lil dawk li jkunu kisbuha permezz tal-iskema IIP. “Il-Gvern preΩenti g˙andu kull dritt fil-li©i jirrikonoxxi b˙ala çittadin lil min jidhirlu xieraq” - Il-Prof. Ian Refalo

Dwar il-protest ©udizzjarju talPN, il-Prof Refalo qal li wie˙ed irid jara x’inhu l-effett ta’ dan il-protest fuq l-iskema taç-çittadinanza, u sa˙aq li l-effett tal-protest ma jbiddel xejn millfatt jekk l-iskema hijiex le©ittima jew le. “Jekk l-iskema hija le©ittima, l-effett tal-protest m’hija bl-ebda mod ˙a tattakka jew tnaqqas il-le©ittimità ta’ dik l-iskema. Hija sempliçiment dikjarazzjoni ta’ kif ˙addiehor bi ˙siebu jimxi. Ma jfissirx li billi wie˙ed jiddikjara li bi ˙siebu jimxi b’dak il-mod, meta ji©i biex jimxi b’dak ilmod ikun neçessarjament le©ittimu,” qal Refalo.

Sostna li wie˙ed irid jara xi drittijiet ikunu ©ew akkwistati u kif jista’ wie˙ed bl-a©ir tieg˙u jaffettwa dawk id-drittijiet.

“Jiena l-poΩizzjoni tieg˙i, u dejjem kienet hekk, hija li ç-çittadinanza hija materja ta’ drittijiet fundamentali. U ç-çittadinanza ma tistax titne˙˙a la kapriççoΩament, lanqas g˙al klassi ta’ persuni u biex titne˙˙a irid ikun hemm ksur serju taç-çittadin li ti©©ustifika dik it-tne˙˙ija.” Ûied jg˙id li meta wie˙ed jiddikjara minn qabel li bi ˙siebu jirtira ç-çittadinanza ikun qed ipo©©i lili nnifsu fit-tort.

“Dwar l-akkwsit taç-çittadinanza, ta’ min jg˙id li l-Gvern preΩenti g˙andu kull dritt filli©i, u skont il-kostituzzjoni, jirrikonoxxi b˙ala çittadin lil min jidhirlu xieraq. G˙andu wkoll kull dritt li jid˙ol f’arran©amenti u f’kuntratti ma’ min jidhirlu u skont kif jidhirlu, sakemm dan jag˙mlu skont il-li©i,” jispjega Refalo. “Jekk il-Gvern jid˙ol f’obbligazzjonijiet u kuntratti, ma na˙sibx li hija poΩizzjoni korretta li tg˙id li Gvern sussegwenti jista’ b’xi mod jiddiΩkonoxxi dawk l-obbligazzjonijiet.”

Spjega li min ikun da˙al f’kuntratt ma’ Gvern le©ittimu jkun akkwista d-drittijiet u dawk id-drittijiet akkwisiti huma protetti mill-Konvenzjoni Ewropea u anke mit-trattat ta’ Lisbona ta˙t il-karta tad-drittijiet tal-bniedem tal-Ewropa.

“U ma tistax dawk id-drittijiet li jkunu ©ew akkwistati minn persuna, ikun barrani jew çit-

tadin jew resident, tne˙˙ihomlu ming˙ajr ma tag˙tih ilkumpens me˙tie©,” jis˙aq ilProfessur Refalo.

Dwar il-ftehim bejn il-Gvern Malti u l-Kummissjoni Ewropea il-Prof Refalo qal li fid-dawl ta’ dan il-ftehim, naturalment li lle©ittimità tal-g˙otja taç-çittadinanza ti©i ming˙ajr ebda dubju.

“U jkun daqxejn stramb li wie˙ed ikompli jinsisti u jg˙id li hemm xi ˙a©a ˙aΩina flg˙otja ta’ dik iç-çittadinanza.

Anzi jiena ng˙id li la darba din l-g˙otja taç-çittadinanza hija issa rikonoxxuta anke millEwropa, tqum diffikultà kbira g˙al Gvern sussegwenti li jg˙id li jista’ jne˙˙i dik iç-çittadinanza meta dak l-a©ir ©ie rikonoxxut b˙ala validu u korrett mill-awtoritajiet Ewropej stess,” sa˙aq Ian Refalo

“Ma tistax dawk iddrittijiet li jkunu ©ew akkwistati minn persuna tne˙˙ihomlu ming˙ajr ma tag˙tih il-kumpens me˙tie©”

“Jista’ ji©i stat jew gvern illi jg˙id: a˙na se nne˙˙u kategorija s˙i˙a ta’ nies bil-passaport?”

- Dr Austin Bencini

Dr Bencini qal li l-protest ©udizzjarju mag˙mul mill-Partit Nazzjonalista tista’ taqrah b’Ωew© modi. L-ewwel mod huwa dokument legali b˙al kwalunkwe dokument legali ie˙or li qed jitlob çertu drittijiet u qed jippretendi lil ˙addiehor jikkunsidrahom tag˙hom. Però g˙andu wkoll element qawwi politiku.

“Ng˙id hekk g˙ax meta taqrah il-Partit Nazzjonalista qed ipo©©i bl-iΩjed mod çar ilpoΩizzjoni li kellu fil-Parlament ta’ Malta. Id-diffikultà hija jista’ g˙ada pitg˙ada ji©i stat

jew gvern illi jg˙id a˙na se nne˙˙u kategorija s˙i˙a ta’ nies bil-passaport. Hawn ˙afna nies tekniçi li jg˙idu li tista’ to˙loq problemi.”

Jispjega li mod ie˙or li tg˙id: “Jien ner©a’ nara s-sitwazzjoni fuq dak l-individwu jew lie˙or,” imma l-protest qed ipo©©i lil kul˙add minn issa sa ˙ames snin, jew g˙axar snin o˙ra, jiddependi meta nNazzjonalisti jitilg˙u fil-Gvern, fl-istess keffa.

Dr Bencini jg˙id li hawn ˙afna nies li qed jg˙idu li din tista’ tkun ta’ problema g˙addrittijiet tal-bniedem. Fuq na˙a g˙andna l-Kostituzzjoni li tag˙ti dritt li titne˙˙a ç-çittadinanza, fuq in-na˙a l-o˙ra però g˙andna dokument legali li qed ipo©©i lil kul˙add fl-istess sitwazzjoni.

“Il-protest qed ipo©©i lil kul˙add minn issa sa ˙ames snin, jew g˙axar snin o˙ra, jiddependi meta nNazzjonalisti jitilg˙u fil-Gvern, fl-istess keffa”

05

FIL-PERIKLU TAL-MEWT Anzjana ta’ 77 sena spiççat filperiklu tal-mewt wara li r-residenza tag˙ha in˙akmet minnirien.

L-inçident se˙˙ fis-sieg˙at bikrin tal-biera˙ filg˙odu fi Triq l-Ifran, il-Belt Valletta.

JirriΩulta li ˙anut tal-krafts li jinsab f’din it-triq ˙a n-nar, bilkonsegwenza li beda jaqbad ukoll l-appartament ta’ fuqu.

Dak il-˙in fl-appartament kien hemm Ωew© a˙wa anzjani; wa˙da ta’ 66 sena u o˙ra ta’ 77 sena.

Filwaqt li l-mara ta’ 66 sena irnexxielha to˙ro© qabel ma nfirex in-nar, l-anzjana l-o˙ra inqabdet ©ewwa g˙al xi ˙in min˙abba li t-tara© in˙akem min-nirien.

L-anzjana ta’ 77 sena in˙ar©et mill-membri tal-Protezzjoni Çivili u ttie˙det l-isptar Mater Dei, fejn ©iet ççertifikata li tinsab f’qag˙da kritika.

Minkejja li n-nar intefa’ filg˙odu mill-membri talProtezzjoni Çivili, dan re©a’ qabad g˙all-˙abta ta’ nofsinhar. Matul il-jum parti kbira mill-Belt baqg˙et fgata bidd˙a˙en tan-nirien.

06

02.02.2014

Lokali

RAY VELLA

1961-2014

Nhar it-Tlieta, 28 ta’ Jannar, t˙abbret il-mewt tax-xandar fuq ONE Radio, Ray Vella.

A˙bar li ˙asdet lil bosta, minkejja li konna nafu bilmarda kiefra li kien jinsab g˙addej minnha matul dawn la˙˙ar xhur u li sfortunatament ˙aditlu ˙ajtu nhar it-Tlieta waranofsinhar fl-g˙omor ta’ 53 sena.

Ray beda bl-ewwel programmi tieg˙u fuq One Radio lejn Diçembru tas-sena 1993, bi programmi ta’ muΩika matul il-lejl.

Kompla mal-istazzjon meta aktar tard beda jippreΩenta programmi nhar ta’ Hadd, waranofsinhar u filg˙axija.

Ray kien preΩentatur regolari fuq ONE Radio u kien jispeçjalizza l-aktar f’kalendarji ta’ storja u muΩika. Kien ji©bor informazzjoni dwar avvenimneti storiçi u muΩikali u kien jippreΩentahom lis-semmieg˙a fil-programmi tieg˙u. Ray kien ukoll iΩomm irrekordjati lil˙na ta’ preΩentaturi s˙abu li llum m’g˙adomx mag˙na, u kien isemmag˙hom lis-semmieg˙a f’xi anniversji partikolari.

Ir-rispett u l-ammirazzjoni li kellhom is-semmieg˙a ta’ ONE Radio lejn dan il-preΩentatur kienu jidhru bid-diversi telefonati, SMSs u emails li kien jirçievi waqt il-programmi tieg˙u.

Malli t˙abbret il-mewt ta’ Ray Vella, kienu bosta lpreΩentaturi u kollegi tieg˙u li wrew is-sog˙ba tag˙hom permezz ta’ Facebook u anke wasslu l-kondoljanzi lill-familja tieg˙u.

Sa ftit tal-©img˙at ilu kien g˙adu jippreΩenta diversi programmi fuq ONE, kemm wa˙du kif ukoll dan l-a˙˙ar ma’ diversi kollegi, fosthom Joe Demicoli u Roderick Azzopardi.

L-a˙˙ar tislima lil Ray Vella ng˙atat nhar il-Óamis 30 ta’ Jannar fis-2.30 ta’ waranofsinhar, fil-BaΩilika ta’ Sant’Elena f’Birkirkara, fi knisja ppakkjata bin-nies, xhieda tar-rispett li kien igawdi Ray minn diversi familjari, ˙bieb, kollegi u semmieg˙a.

Ray Vella, grazzi tas-servizz li tajt lill-istazzjon ONE u Ωgur li l-vuçi tieg˙ek se tibqa’ f’qalb is-semmieg˙a ta’ ONE kollha.

08

02.02.2014

Kunsilli Lokali

“QED NIDDISKUTU PROPOSTI GÓARF’din ir-rokna ddedikata lill-kunsili lokali llum tkellimna mal-President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-Partit Laburista, Mario Fava, dwar ix-xog˙ol li wettqet is-Sezzjoni f’din l-a˙˙ar sena, kif ukoll dwar il-workshop li ser ikun qed isir b’rabta mal-Konferenza Ìenerali Annwali tal-Partit Laburista li g˙addejja b˙alissa.

Mario, qabel xejn, kif inhu ffurmat l-EΩekuttiv ta’ din is-Sezzjoni?

L-EΩekuttiv tas-Sezzjoni Kunsilliera fi ˙dan il-Partit Laburista huwa mag˙mul minn ˙dax-il rappreΩentant. Dawn in˙atru b’elezzjoni li normalment issir lejn la˙˙ar ta’ kull sena kalendarja li, però, ghal din is-sena biss, saret f’April li g˙adda min˙abba li kien hemm l-elezzjoni ©enerali. Il-membri li jservu fuq dan lEΩekuttiv huma: jien, b˙ala President; Byron Camilleri, Viçi President; Joan Agius, Segretarja; Marc Sant, Segretarju Internazzjonali; Pawlu Farrugia u Antoine Vella b˙ala rappreΩentanti tas-Sezzjoni fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit; u Christina Sammut, Bjorn Azzopardi, Darren Attard, Clint Camilleri u Stephen Sultana b˙ala membri.

X’inhu r-rwol ta’ din is-Sezzjoni?

Ix-xog˙ol tas-Sezzjoni huwa li kemm jista’ jkun tisma’ u tifhem il-problemi tal-kunsilliera tag˙na. Óafna drabi dawn ikunu problemi komuni g˙al kull lokalità, izda jkun hemm drabi li jkollna nid˙lu f’materji li jkunu jikkonçernaw lokal wie˙ed biss; dan g˙aliex kull lokalità g˙andha l-karatteristiçi taghha. Barra minn hekk, norganizzaw ukoll laqghat ta’ informazzjoni u o˙rajn ta’ konsultazzjoni mal-kunsilliera biex infasslu proposti jew policies li jikkonçernaw il-gvern lokali.

Proposti li jolqtu diversi oqsma f’ dan il-qasam.

B˙al kull g˙aqda jew assoçjazzjoni, fil-bidu tal-˙idma ta’ kull eΩekuttiv ikun hemm pjan ta’ ˙idma. Fuq xiex kien iffukat dan il-pjan u x’xoghol twettaq f’dan is-sens?

Hekk hu. Fil-fatt, fl-ewwel laqg˙a li kellna b˙ala EΩekuttiv ©did, flimkien fassalna pjan ta’ ˙idma li kien jikkonsisti, fost l-o˙rajn: assistenza lill-kunsilliera tag˙na; ˙idma biex ikun hemm aççess a˙jar g˙all-kunsilliera G˙awdxin f’dak li nkunu qed nag˙mlu Malta; li naraw li jkunu qed jitwettqu l-programmi elettorali ta’ kull kunsill lokali; tfassil ta’ programm ta’ laqg˙at mas-sindki u viçi sindki, kif ukoll mal-minority leader u l-kunsilliera kollha separatament biex nisimg˙u iktar dak li g˙andhom xi jg˙idu; rajna kif nistg˙u nsa˙˙u l-operat tag˙na biex infasslu proposti g˙al riformi fil-qasam tal-gvern lokali, li dejjem t˙allew fuq l-ixkaffa minn Gvern Nazzjonalista; ˙ejjejna dokumenti ta’ informazzjoni g˙all-kunsilliera fejn jid˙lu fondi Ewropej; ˙adna sehem b’mod attiv ˙afna f’seminars ma’ ferg˙at o˙ra tal-Partit, fosthom dwar l-aççessibbiltà g˙al persuni b’diΩabbiltà fil-lokalitajiet tag˙na; ˙sibna biex inwettqu attivitajiet b’sens soçjali u filantropiku biex anke a˙na b˙ala kunsilliera nag˙tu s-sehem tag˙na b’mod soçjali g˙al dawk li g˙andhom çertu bΩonnijiet; u din is-sena wkoll ˙adna sehem b˙ala sezzjoni anke fil-mixja tal-President fejn ©barna donazzjoni addizzjonali biex ©iet offruta f’L-Istrina g˙an-nom tal-kunsilliera tag˙na.

Jidher li kienet sena impenjattiva ˙afna. Semmejt li ressaqtu xi proposti. X’kienu dawn il-proposti u b’liema mod jistg˙u joltqu l-˙ajja taç-çittadin?

Iva, kienu xhur impenjattivi ˙afna fejn, minkejja li kellna inqas Ωmien biex inwettu l-programm tag˙na min˙abba li ©ejna eletti f’April li g˙adda, na˙seb li nista’ nghid li bl-g˙ajnuna ta’ s˙abi wettaqna kwaΩi dak kollu li kellna f’mo˙˙na. Id-domanda tieg˙ek twassalni b’mod awtomatiku g˙all-workshop li se nkunu qed nag˙mlu b˙ala Sezzjoni, li se jkun parti mill-attivitajiet tal-Konferenza Ìenerali Annwali tal-Partit g˙al din is-sena. Ósibna li Ωew© su©©etti li l-Gvern Nazzjonalista dejjem beΩa’ li jindirizza kienu proprju l-kumitati re©jonali u s-sistema tal-infurzar lokali jew, kif jafuha ˙afna nies, l-LES. B˙ala Sezzjoni g˙amilna konsultazzjoni wiesg˙a ˙afna mal-kunsilliera tag˙na u smajna x’kellhom xi jg˙idu biex imbag˙ad ©ew imwaqqfa Ωew© working groups, wie˙ed g˙al kull su©©ett, fejn dawn il-working groups fasslu linji çari li fuqhom g˙andhom ikunu msejsa dawn ir-riformi. Il-feedback li kellna mill-kunsilliera kien wie˙ed tajjeb ferm, fejn dawn urew li meta jkun hemm xi ˙add li tassew irid jisma’ l-problemi tag˙hom, jikkooperaw b’mod tajjeb ˙afna g˙ax verament g˙andhom g˙al qalbhom il-qasam tal-gvern lokali. G˙ax irrid ng˙id li forsi ˙afna ja˙sbu li dawn il-kunsilliera g˙andhom xi ˙las g˙al dak li jag˙mlu. Xejn minn dan. L-allowance miΩeru li jie˙du çertament li ma j˙allasx is-sig˙at twal u d-dedikazzjoni li dawn l-individwi jag˙tu lejn il-lokalitajiet tag˙hom. G˙alhekk dan jibqa’ b˙ala xog˙ol volontarju lejn il-lokalitajiet.

G˙idt li fassaltu dawn il-proposti. Xi jsir minn dawn ir-rapporti mbag˙ad? Jibqg˙u f’xi kexxun jew ikun hemm followup taghhom?

Mistoqsija interessanti. Xejn affattu. Dawn ir-rapporti di©à tressqu lis-Segretarjat Parlamentari ta’ Dr Josè Herrera, fejn nista’ ng˙id li dawn ©ew milqug˙in b’mod tajjeb u kien hemm anke laqg˙at bejnna b˙ala Sezzjoni, u anke Dr Herrera, fejn huwa wera l-impenn s˙i˙ tieg˙u li, wara li jkompli jiddiskuti mal-partijiet kollha kkonçernati, kien se jda˙˙al fir-riforma, pereΩempju, tal-infurzar lokali, dak li a˙na konna qed inressqu ’l quddiem. Naturalment, dan wara li seta’ jara li dak li konna qed nipproponu a˙na kien fuq l-istess linji li g˙andu f’mo˙˙u l-Gvern. Fil-fatt, fil-jiem li ©ejjin huwa se jkun qed jippreΩenta l-ewwel white paper li tikkonçerna dan is-settur.

B˙ala Sezzjoni qed inkunu wkoll proattivi g˙aliex proprju l-©img˙a d-die˙la, waqt il-workshop tag˙na, se nkunu qed niddiskutu wkoll proposti çari u konkreti biex issir riforma fir-rwol tal-kumitati regjonali. Nemmnu li wara r-riforma tal-LES, b’ur©enza g˙andha wkoll issir white paper biex ji©i riformat dan ilqasam. Dan g˙aliex il-kumitati regjonali ©ew imwaqqfa bl-addoçç mill-gvern preçedenti u la ng˙ataw rwol li fih setg˙u joperaw, u wisq u wisq inqas finanzi biex jag˙mlu dan. G˙alhekk dawn spiççaw piΩ fuq il-kunsilli lokali g˙ax t˙allew b˙al qasba tixxejjer mar-ri˙. Qed nipproponu wkoll li wara r-riforma tal-kumitati regjonali nag˙tu ˙arsa wkoll lejn il-kumitati amministrattivi, li jidher çar li fallew ˙lief g˙al eççezzjonijiet Ωg˙ar ˙afna.

X’se tkun it-tema tal-workshop? U dan se jsir biex ikun sar, jew inkella g˙andkom xi g˙anijiet li tixtiequ til˙qu permezz tieg˙u?

It-tema tal-Workshop hija ‘Kunsilli lokali viçin iç-çittadin’. Tema li, minn dak li se ji©i diskuss, çertament li se to˙ro© bl-iktar mod çar. IΩ-Ωew© su©©etti li se niddiskutu jolqtu bl-aktar mod çar liç-çittadin. Kemm ilna nisimg˙u nies igergru – ˙afna drabi ©ustament – li ma ssirx ©ustizzja mis-sistema tal-infurzar lokali?

Kemm smajna kummenti li din hija biss sistema li tintaxxa lill-pubbliku biex ftit nies i˙axxnu bwiethom? Dan is-sentiment jin˙ass bl-aktar mod çar ma kull min titkellem. Kien g˙alhekk li g˙aΩilna li niddiskutu dan is-su©©ett g˙aliex b˙ala kunsilliera rridu nisimg˙u dak li g˙andu xi jg˙id iç-çittadin u, jekk g˙andu ra©un, imbag˙ad irridu nindirizzaw l-ilmenti tieg˙u. Dan hu li se nkunu qeg˙din nag˙mlu.

Dwar il-kumitati regjonali, nemmnu li dawn g˙andhom funzjoni importanti ˙afna x’jaqdu fil-˙ajja tar-residenti tag˙na. Bil-proposti li se nkunu qed inressqu, se nispjegaw fid-dettall x’inhu x-xog˙ol li dawn il-kumitati g˙andhom jibdew jag˙mlu biex ti©i mnaqqsa l-burokrazija f’çerti oqsma: ikun hemm servizz iktar individwalizzat, inqas dewmien biex isiru çertu affarijiet u, fuq kollox, g˙ajnuna min-na˙a tar-re©jun biex dawk il-kunsilli lokali li jiffurmawh ikollhom opportunitajiet ikbar biex jittippjaw fondi Ewropej sabiex ikunu jistg˙u jwettqu iktar pro©etti ta’ fejda fil-lokalitajiet tag˙hom. Naturalment, dawn imbag˙ad se jitgawdew miç-çittadini ta’ dawk il-lokalitajiet. G˙aldaqstant, iva, it-tema hija wa˙da ma˙suba, u nemmnu li permezz ta’ dan il-workshop se nkunu qed nie˙du rwol ta’ protagonisti biex il-vuçi tal-kunsilliera tag˙na, li hija wkoll il-vuçi taç-çittadin, tkun qed tasal fejn g˙andha tasal biex ir-rota tibda ddur.

Kunsilli Lokali

02.02.2014

09

RIFORMA TAL-KUMITAT REÌJONALI” – IL-PRESIDENT TAS-SEZZJONI KUNSILLIERA, MARIO FAVA Mhux l-ewwel darba li smajna li wa˙da mill-ikbar problemi li qed jiffaççjaw il-kunsilli lokali, u li ilhom i˙abbtu wiççhom mag˙ha, hija dik talallokazzjoni. Is-Sezzjoni Kunsilliera li int u s˙abek tmexxu, g˙andha rwol fi problema b˙al din ta’ natura nazzjonali u, jekk iva, x’inhu x-xog˙ol li qed tag˙mel f’dan ir-rigward?

Fil-fatt, b˙ala Sezzjoni ˙dimna fuq din il-materja wkoll. U hawn irrid nirringrazzja lill-Prim Ministru li tassew huwa persuna aççessibbli u dejjem laqa’ t-talba tag˙na, kull darba li wrejna x-xewqa li niltaqg˙u mieg˙u. Fil-fatt, lura f’Ottubru li g˙adda ltqajt mal-Prim Ministru sabiex niddiskuti din il-problema. Deher mill-ewwel li fehem u ˙a l-passi neçessarji biex b’mod immeddjat ©ie mwaqqaf working group apposta, iffurmat mill-Ministeru tal-Finanzi, is-Segretarjat ta’ Dr Herrera, l-Assoçjazzjoni talKunsilli Lokali u d-Dipartiment g˙all-Gvern Lokali.

Dan il-working group g˙andu linji çari li sal-a˙˙ar ta’ Marzu jrid jag˙mel il-konsultazzjoni kollha me˙tie©a, biex sal-a˙˙ar ta’ Ìunju 2014 iressaq proposti konkreti kif l-allokazzjoni tista’ tiΩdied fil-ba©its li ©ejjin u dan sabiex il-kunsilli lokali jkunu f’poΩizzjoni a˙jar biex iwettqu r-responsabbiltajiet mg˙oddija lilhom. G˙ax tajjeb infakkru li s’issa l-kunsilli lokali dejjem konplew ji©u mg˙obbija b’iktar responsabbiltajiet bla ma jing˙ataw il-mezzi u l-g˙odda me˙tie©a biex dawn iwettquhom. Anke hawn, minn dan l-eΩerçizzju se jkun qed igawdi ç-çittadin g˙aliex il-kunsilli se jkunu f’poΩizzjoni a˙jar biex anke jag˙mlu t-tiswijiet me˙tie©a fil-lokalitajiet tag˙hom.

Anke hawn, dan l-eΩerçizzju sar wara laqg˙at li saru bejnna, b˙ala sezzjoni, u bejn il-kunsilliera kollha tag˙na, u ta’ dan irrid nie˙u l-okkaΩjoni nuri l-apprezzament tieg˙i u ta’ s˙abi lejhom.

X’hemm ippjanat g˙all-futur min-na˙a tag˙kom?

Kif g˙idt, se nkunu qed inkomplu nfasslu policies f’oqsma o˙ra li hemm bΩonn li ji©u indirizzati. Se nkunu wkoll qed nag˙mlu xog˙ol volontarju f’istituzzjonijiet filantropiçi biex ng˙inu lil dawn il-komunitajiet. Xog˙ol li jvarja minn tibjid, tisjir, tindif u kull xorta ta’ xog˙ol ie˙or li jkun hemm bΩonn. Dan biex dejjem inkomplu nkunu ta’ servizz lejn dwk inqas ixxurtjati minnha, b˙alma g˙amilna fil-passat. Ser inkunu wkoll qed niffukaw ˙afna iktar fuq it-ta˙ri© g˙all-kunsilliera tag˙na, u naturalment se nkunu qed in˙ejju wkoll g˙allelezzjonijiet li jmiss tal-kunsilli lokali li ser isiru f’Marzu tas-sena 2015. Çertament li l-˙idma ma tieqaf qatt u dan jista’ jsir biss bl-appo©© ta’ s˙abi kollha, g˙ax wa˙di ma nista’ nwettaq xejn, iΩda fuq kollox bil-kooperazzjoni tal-kunsilliera tag˙na li, bi pjaçir ng˙id, dejjem sibniehom warajna kull meta kellna bΩonn l-g˙ajnuna tag˙hom.

U˙ud minn dawk li ˙adu sehem fl-attività organizzata mis-Sezzjoni Kunsilliera g˙all-Mixja tal-President g˙al L-Istrina 2013

Is-Segretarja Joan Agius, il-President tas-Sezzjoni Kunsilliera Mario Fava, id-Deputat Mexxej tal-Partit Dr Toni Abela, u l-President tal-Assoçjazzjoni Kunsilli Lokali Dr Marc Sant, waqt wa˙da mil-laqg˙at li saru g˙all-kunsilliera, fiç-Çentru Nazzjonali Laburista

10

Opinjoni

02.02.2014

TiVi AwARDS

MINN

SALVU

CANALE

Ix-Xejk idoqq diski li xi kultant lanqas il-VH1 Classics ma jdoqq b˙alhom u, ng˙id issewwa, nie˙u gost nisimg˙u u narah. IΩda xi kultant jinΩa’ llibsa muΩikali u jilbes o˙ra kompletament differenti, dik tad-diskussjonijiet. Ûew© programmi partikolari huma Frux ta’ Ivan Bartolo u Kontra r-Ri˙ ta’ Twanny Scerri (dak tal-muΩika Taljana).

Kontra r-Ri˙ jiddiskuti temi differenti iΩda diversi drabi jkollu temi politiçi. F’wie˙ed partikolari li segwejt kien hemm mistieden Sandro Craus u Caroline Galea (dik li xag˙arha g˙adu b˙alma kienet tag˙mlu Samantha Fox fis-snin tmenin).

Tismag˙ha titkellem ta˙seb li lPartit li tissapportja hi huwa ver©ni, g˙amel kollox tajjeb u tarka g˙an-nies, u importanti li QATT MA GÓAMEL XEJN ÓAÛIN. U tridx t˙allina, u ˙alli lil min jitkellem; il-˙in kollu taqbeΩ.

Frux huwa kompletament differenti; l-istil li jadotta l-preΩentatur Ivan Bartolo fil-programmi tieg˙u huma simili g˙al xulxin. Niftakar ftit ilu kellu programm ie˙or bl-isem Vespri u issa g˙andu Frux (it-tnejn ismijiet strambi). Fil-programm

prova jtaffi ftit mill-imrar tag˙hom. Minn mindu waqaf baqa’ jin˙ass in-nuqqas ta’ xi ˙a©a b˙alu fuq it-TiVi lokali.

Fuq in-Net jintwera Mitqlu Deheb li huwa simili g˙all-programm li kien jintwera Tista’ Tkun Int, iΩda fuq skala iΩg˙ar.

Jien ma nfittixhomx programmi ta’ dan it-tip iΩda mhux kul˙add g˙andu l-gosti tieg˙i.

Tferfir fl-istonku

Ivan jipprova jiddiskuti kollox, sa˙ansitra jaqra l-SMSs tan-nies u l-Patri bil-paçenzja u dedikazzjoni jg˙id it-talb g˙alihom. Affaxxinanti wisq l-istudio – Ωew© pultruni fejn xulxin.

Accordo. Iddeçidejt li narah u ntasabt fuq il-pultruna nistenna. Imma©inajt li dan huwa programm dwar il-muΩika, iΩda ˙lief drappijiet, g˙amara u disinji ma kienx fih!

Ta’ qsim il-qalb

Ma fhimtx Minkejja li nsegwi kollox mhux dejjem nifhem, insomma, jien xi ftit trumbetta u ççassat. Óeqq, ftit ilu ntba˙t li fuq inNet hemm programm jismu

Ftit ilu f’Malta kien jintwera programm partikolari li malewwel ©ibet çerta simpatija; dan kien jg˙in lil individwi li jkunu g˙addejjin minn Ωmien diffiçli. Bil-mod tieg˙u kien jip-

Il-koppja Celentano kienu jkantaw Siamo la coppia piu bella del Mondo; meta nara lprogramm Living Room fuq ilOne niftakar dejjem f’din ilkanzunetta! Ajma xi tferfir iqabbduni Rennie u Paulanne; f’waqtiet minnhom nist˙ajjilhom ser jaqbdu jitbewsu, x’eçitament!

Insomma, dan programm ie˙or mimli bi rkejjen differenti. Diskussjoni dwar l-annimali domestiçi, pariri dwar kif nidhru sbie˙ u, Ωgur u mhux forsi, xi ftit ikel. Jien noqg˙od bir-remote f’idi biex inbaxxilu g˙ax f’˙inijiet minnhom lil Paulenne nist˙ajjilha xi sopran b’dik il-vuçi werΩiqija tag˙ha.

Daqshekk g˙alissa. Il-Óadd it-tajjeb u niltaqg˙u d-die˙la.

ÓDEJN IS-SIÌRA TA’ FRA BASKAL

Patri Mario Attard

Kif t˙ossok meta tkun bil-g˙atx u xi ˙add ikollu l-qalb jag˙tik tazza ilma friska? Ejjew ma mmorrux ’il bog˙od ˙bieb, u nilag˙buha talpuliti! G˙idli ftit kif t˙ossok meta ma tkunx tifla˙ iΩΩomm iktar u ssib toilet biex tistrie˙? X’ser˙an i©©arrab hux! Hux veru li jxoqq lg˙araq g˙alik daqskemm tistrie˙! Óe˙e! Mhux ta’ b’xejn mela li lAmerikani dak l-imbierek post li fih jilqa’ mill-aqwa sultan sal-iktar persuna minsija f’din id-dinja (imma mhux mill-Mulej!) jg˙idulu r-restroom! G˙alfejn se tiskrupla?

Ma t˙ossokx tistrie˙ int ukoll fih?

Daqstant ie˙or, veru, li int u jien ninsabu g˙ajjiena f’˙ajjitna. U

g˙ajjiena tort tag˙na tafux! G˙ax min qalilna nwa˙˙luha f’rasna li llum ma tista’ tafda lil ˙add? Li ma nafx ˙addie˙or x’g˙andu lest g˙alija? Li ˙add ma jg˙idli “a˙sel wiççek” biex inkun a˙jar minnu?

Li g˙ax xi ˙add g˙amilli flimg˙oddi l-bΩieq fuq imnie˙ri jfisser li jien fallut/a? Li g˙ax xi drabi n©arrejt mal-kurrenti tassoçjetà ‘moderna’ jfisser li m’iniex kapaçi nΩomm commitments filfutur? Min qalli li g˙ax uliedi iççappsu mal-˙aΩin ifisser li se jibqg˙u hekk? Li mhu se jinqalg˙u qatt minnu? G˙alfejn se n˙alli dawn il-preokupazzjonijiet jg˙ajjuni u jkissruni bil-bosta?

Mhux ta’ b’xejn li ˙afna nies jg˙iduli bid-dmug˙ f’g˙ajnejhom: “Patri g˙ejejt! Ma nifla˙x iktar!

Wa˙da wara l-o˙ra!”

Il-Patri g˙andu qalb b˙al tieg˙ek, u jifhem il-we©g˙at tieg˙ek g˙aliex f’˙ajtu g˙andu xi jtaqqlu wkoll. Mela, kif kont qieg˙ed bilqieg˙da fuq wie˙ed mis-si©©ijiet sbie˙ li g˙andna filkjostru tal-kunvent tag˙na talMadonna tal-Grazzja f’G˙awdex, g˙all-˙abta tal-˙amsa u nofs ta’ filg˙axija, waqt li x-xemx kienet bdiet sewwa l-mixja tag˙ha biex tmur u ddawwal popli o˙ra, fil˙emda ta’ filg˙axija, fettilli ndawwar rasi lejn in-na˙a taxxellug tieg˙i u: aqta’ x’nilma˙? Issi©ra ta’ Fra Baskal! Mela! Dik ilfamuΩa si©ra li tant tag˙ti larin© mill-itjeb g˙ax imbierek! Kemm nies dari kienu ji©u l-kuvent tag˙na l-Kapuççini f’G˙awdex biex jie˙du dik il-larin©a mis-si©ra li g˙adha m˙awla sal-lum ta˙t ittieqa ta’ kamret Fra Baskal! Ma niskantax li anke grazzji kbar inqalg˙u meta l-persuna kielet b’fidi dik il-larin©a! U mela lil Alla se nikkontrollawh a˙na, daqxejn ta’ ˙niex, kif se ja˙dem!

Kif kont mix˙ut ixxamplat fuq dan l-imbierek ta’ si©©u fil-kjostru ˙elu tal-kunvent ©ie xi jg˙idli biex nibda nitlob b’qalbi kollha lill-Mulej bit-talb tal-umli Fra Baskal g˙all-˙ti©ijiet tan-nies li lMulej beda j©ibli quddiemi f’dak il-waqt. Tassew li lill-Mulej ma to˙odlux kopja. Kos hux! Anke meta nkunu ixxamplati jinqeda bina! Basta dik il-qalb li g˙andna midfuna fil-qafas ta’ sidirna tkun ixxamplata fih! Miftu˙a ktieb quddiemu! X’Alla hu hux?! Kif tridek ma t˙obbux!

Hekk kif temmejt talbi, l-Ispirtu ta’ Alla wrieni biex nikteb dan il-

messa©© u nibag˙tu lil diversi nies: “Qieg˙ed ˙dejn is-si©ra talQaddej ta’ Alla Fra Baskal.

Qieg˙ed nitlob g˙alik u g˙allfamilja tieg˙ek bit-talb tieg˙u.

Ibierkek Alla li jista’ kollox flIsem tal-Missier, tal-Iben u talIspirtu s-Santu. Amen.” U bg˙attu!

Ir-ruxxmata messa©©i li rçevejt lura ˙allietni b’˙alqi miftu˙! Ilmowbajl tieg˙i ma waqafx jirçievi messa©©i ta’ gratitudni minn nies li rringrazzjawni talli tellajt it-talba tag˙hom quddiem il-Mulej bittalb ta’ Fra Baskal! Ma’ kull messa©© li bdejt nirçievi beda jaqbiΩli d-dmug˙ minn g˙ajnejja!

Gzuz kienu dawk li qaluli biex nitlob g˙alihom! Minn dawk ilmessa©©i kollha stajt nara jqattar id-dmug˙ ta’ min lill-Mulej riedu f’˙ajtu! X’jimporta f’liema sitwazzjoni kien? U tg˙id Fra Baskal se joqg˙od jag˙mel xi differenza g˙al min jitlob? Mhux g˙alina lkoll talab?

Li naf Ωgur hu li biswit is-si©ra lFra umli u qaddis kien fer˙an se jtir li sewa ta’ ©id kbir g˙al g˙ajru!

G˙ax hu wkoll ©arrab minn ˙utu miskin! Imma t-twe©iba tieg˙u kienet dejjem l-istess: “G˙allim˙abba ta’ Alla kollox in©arrab!”

Din hija t-twe©iba g˙alik u g˙alija minn ˙dejn is-si©ra ta’ Fra Baskal!

Opinjoni

02.02.2014

11

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

LEJN STAT SEKULARI…

Nikita Zammit Alamango Viçi President FÛL

Sekulari xi tfisser? Stat sekulari xi jkun?

Sena wara sena l-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti (FÛL) jorganizza workshop b˙ala parti mill-Konferenza Ìenerali Annwali tal-Partit Laburista. Ta’ kull sena nsibu tema interessanti li na˙sbu li ta’ min jixtarrha sew.

‘Lejn Stat Sekulari’ se jkun workshop li jittratta ˙afna millpunti li tqajmu matul dawn la˙˙ar xhur. Se nitkellmu fuq ilbΩonn li pajjiΩna jibda diskussjoni serja biex insiru stat aktar sekulari. Ftit tal-jiem ilu rajna lil-Prim Ministru Dr Joseph Muscat jiffirma l-ftehim il-Ìdid bejn l-Istat Malti u lKnisja fir-rigward taΩ-Ωwie©.

Smajna wkoll kif il-Ministru g˙all-Edukazzjoni, l-Onor.

Evarist Bartolo, ˙abbar l-introduzzjoni tat-taghlim tal-Etika fliskejjel sekondarji tal-Istat.

Forsi hawn min ja˙seb li m’hawnx xi nbiddlu f’dan irrigward. Imma fil-verità jeΩistu

anomaliji fil-li©i li forsi qatt ma n˙ass il-bΩonn li ji©u indirizzati, imma li llum, f’soçjetà tant varjata, sar kruçjali li wie˙ed jag˙ti kashom.

Id-differenzi ta’ bejnietna Tajjeb illi nifhmu li dawn it-tibdiliet ma jfissrux li xi ˙add qed jiç˙ad ir-Religjon Kattolika tag˙na. L-Etika, b˙ala su©©ett, tmur lil hinn minn xi tip ta’ reli©jon u tirrigwarda ilprinçipji morali li jmexxu lim©ieba tal-persuna f’dak kollu li tag˙mel f’˙ajjitha. Il-˙sieb wara dan it-tip ta’ su©©ett hu li jg˙in fl-iΩvilupp tal-maturità u fil-mod li bih l-istudent i˙ares lejn il-˙ajja, ja©ixxi u jg˙ix f’soçjetà pluralistika u multikulturali. Hemm bΩonn li minn età Ωg˙ira t-tfal tag˙na jitg˙allmu japprezzaw id-differenzi ta’ bejnietna u jirrispettaw id-dinjità u l-prinçipji ta’ ˙addie˙or.

L-edukazzjoni huwa settur

kruçjali fis-soçjetà tag˙na; settur li g˙andu rwol essenzjali fil-formazzjoni tat-tfal tag˙na li se jkunu l-adulti ta’ g˙ada.

G˙andu jkun hemm Ωvilipp ta’ ‘©udizzju riflettiv u sod’ li ji©bor fih il-mod kif l-istudenti jg˙ixu l-˙ajja kif aççena g˙alih il-Professur Kenneth Wain.

Opportunità G˙alhekk it-tag˙lim g˙andu jippromovi sistema edukattiva ibbaΩata fuq punti sekulari biex ˙add ma ji©i eskluΩ missistema. Illum il-©urnata jeΩistu ˙afna kulturi u razez differenti.

TeΩisti sitwazzjoni fejn bosta klassijiet tar-reli©jon ikunu nofshom vojta. Spiççajna b’˙afna tfal li ja˙lu sag˙tejn fil-©img˙a.

Permezz tal-introduzzjoni tattag˙lim tal-Etika dawk l-istudenti eΩentati mil-lezzjoni tarreli©jon se jkollhom l-opportunità li jag˙mlu uΩu sew mil˙in tag˙hom filwaqt li jitg˙allmu l-valuri tal-verità, l-

onestà, it-tolleranza, ir-rispett, il-©ustizzja u l-©eneroΩità.

G˙alhekk l-FÛL ˙ass il-bΩonn li jmexxi d-diskussjoni f’din iddirezzjoni. Irridu nag˙rfu ddifferenza bejn affarjiet çivili u affarjiet reli©juzi, kif rajna pereΩempju waqt il-kampanja g˙all-introduzzjoni tal-li©i taddivorzju. B’hekk biss nistg˙u nkunu stat ©ust g˙all-poplu tag˙na. Stat li ma jiddiskriminax u li jirrispetta liç-çittadini kollha, ©ejjin minn fejn ©ejjin.

G˙aldaqstant, nistidinkom biex tipparteçipaw f’din iddiskussjoni li se ssir nhar lErbg˙a 5 ta’ Frar ©ewwa Dar il-Mediterran g˙all-Konferenzi, il-Belt Valletta, fis-6.30 ta’ filg˙axija. Il-kelliema g˙al dan ilworkshop se jkunu l-Ministru g˙all-Edukazzjoni Evarist Bartolo, il-President tal-MUT Kevin Bonello, l-opinjonista Karl Wright u r-rappreΩentant tal-FÛL, Josef Azzopardi.

NIDDISKUTU L-UNJONI EWROPEA

Aaron Farrugia Chairperson Designate Fondazzjoni IDEAT

Fl-a˙˙ar ©img˙at smajna b’numru ta’ kandidati li se jkunu qed jikkontestaw g˙allelezzjoni tal-Parlament Ewropew f’isem il-Partit Laburista. Óafna minnhom nidew il-kampanja elettorali tag˙hom fl-a˙˙ar ©img˙at u fil-preΩent qed iduru lill-familji Maltin u G˙awdxin fi djarhom.

Is-seminar li se nkunu qed norganizzaw nhar is-Sibt 8 ta’ Frar f’Dar il-Mediterran g˙allKonferenzi huwa proprju biex nisimg˙u x’viΩjoni g˙andhom dawn il-kandidati, x’inhuma l˙sibijiet tag˙hom dwar temi ta’ ©rajjiet kurrenti, fiex jemmnu u kif bi˙siebhom ja˙dmu ladarba l-poplu jag˙tihom mandat f’Mejju li ©ej. Óidma mwettqa Iktar minn hekk, se jkollna lopportunità li nisimg˙u lillMembri Parlamentari Ewropej preΩenti jg˙idulna x’˙idma wettqu fil-˙ames snin li g˙addew, ji©ifieri mill-elezzjoni tal-Parlament Ewropew tal-2009 ’l hawn, l-ikbar sfidi li kellhom u x’riΩultati ©abu g˙al pajjiΩna.

Ridna nag˙tu wkoll bixra internazzjonali u g˙alhekk fost il-kelliema se jkun hemm Dr Henning Meyer li huwa l-editur tal-©urnal politiku Social

Europe , research associate mal-London School of Economics u konsulent ta’ numru ta’ gvernijiet soçjaldemokratiçi Ewropej. Dr Ian Borg, Segretarju Parlamentari g˙all-Presidenza 2017 u Fondi Ewropej se jkun qieg˙ed jindirizza s-seminar f’isem il-Gvern.

Seminar b’differenza Mhux se jkun seminar fejn int ti©i u tisma’ s-soltu diskorsi politiçi tal-okkaΩjoni, u dan g˙ax tlabna lill-moderaturi tag˙na biex ji©u ppreparati b’mistoqsijiet li jisfidaw l-istatus quo . Iktar minn hekk, allokajna l-˙in biex il-mistiedna jkollhom ukoll l-opportunità jesprimu l-˙sibijiet tag˙hom dwar l-Unjoni Ewropea li qed jaspiraw li jkollna.

Is-seminar huwa parti millprogramm ta’ attivitajiet marbutin mal-Konferenza Ìenerali Annwali tal-Partit Laburista, iΩda apparti d-delegati talPartit Laburista, qed nistiednu wkoll lill-pubbliku Malti. Idd˙ul huwa b’xejn, iΩda l-postijiet huma limitati. G˙alhekk, jekk tixtieq tattendi, nitolbok tag˙mel kuntatt mag˙na malajr kemm jista’ jkun fuq 2124 9913 jew tibg˙at email lil info@ideat.org.mt

12

Opinjoni

02.02.2014

PrIJorItÀ MALtA

Miriam Dalli Kandidat g˙all-Parlament Ewropew

Iddeçidejt li nikkontesta l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew li ser issir nhar is-Sibt 24 ta’ Mejju g˙aliex nemmen li nista’ nag˙ti kontribut siewi u fejjiedi biex mil-livell Ewropew na˙dmu flimkien g˙all-©id tal-familji Maltin. Meta nitkellem dwar il©id tal-familji Maltin u G˙awdxin, g˙alija jfisser li nkunu qed nitkellmu dwar id-difiΩa talinteress nazzjonali, g˙aliex finalment jekk niddefendu linteress nazzjonali nkunu qed niddefendu l-interess tal-familji tag˙na. Kull azzjoni li tittie˙ed fil-Parlament Ewropew g˙andha tittie˙ed fl-interess nazzjonali u mhux fl-interess parti©©jan ta’ partit politiku jekk verament irridu li Malta tkun l-aqwa fost il-pajjiΩi Ewropej. G˙alhekk ittema Prijorità Malta.

G˙aqda u kooperazzjoni

Dejjem kont tal-idea li g˙andu jkun hemm g˙aqda u kooperazzjoni bejn il-membri parlamentari Ewropej tal-Partit Nazzjonalista u tal-Partit Laburista fuq temi li, g˙alkemm ikunu ta’ kontroversja f’pajjiΩna, fuq livell Ewropew g˙andhom inisslu sens ta’ konçiljazzjoni.

Sfortunatament, minn dak li rajna fl-a˙˙ar jiem ˙are© blaktar mod çar li fuq il-kwistjoni taç-çittadinanza b’investiment Ωgur ma kienx hemm g˙aqda nazzjonali. Aktar minn hekk, kien hemm rappreΩentanti tal-

Partit Nazzjonalista li g˙amlu ˙sara lil isem Malta.

Il-qafas tad-demokrazija huwa d-djalettika u l-argumentazzjoni.

Id-djalettika politika hija tajba meta tkun immexxija mir-ra©uni u s-sens komun. It-tentattiv talPartit Nazzjonalista li jtella’ ttema taç-çittadinanza b’investiment fil-Parlament Ewropew tikxef l-interess tal-Partit Nazzjonalista. Il-mod kif ˙adem il-Partit Nazzjonalista biex firriΩoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tissemma Malta biss ma jag˙milx unur lill-Partit Nazzjonalista. G˙alijja, b’dan ilmod, il-Partit Nazzjonalista qabad kwistjoni ta’ politika interna u firixha b’mod malinn fil-Parlament Ewropew.

Biex ikompli jiggrava s-sitwazzjoni issa g˙andna l-Kap talOpoΩizzjoni Simon Busuttil

jissu©©erixxi li, min jinvesti biex jing˙ata ç-çittadinanza, ji©i mça˙˙ad minn din iç-çittadinanza ladarba jkollna l-Partit Nazzjonalista fil-Gvern. Ma nistax nifhem kif Busuttil jista’ jissu©©erixxi li j˙alli persuna ming˙ajr çittadinanza meta b’dan il-mod ikun qed imur kontra d-drittijiet fundamentali tal-bniedem.

Fl-interess nazzjonali Imma ejja mmorru lura g˙al dak li ©ara fuq livell ta’ Parlament Ewropew. Tajjeb naraw kif ˙admu l-affarijiet riçentement.

Meta Tonio Borg kien ser jil˙aq kummissarju, il-Partit Laburista, dak iΩ-Ωmien fl-OppoΩizzjoni, ˙adem flimkien mal-Partit Nazzjonalista fl-interess nazzjonali, u dan anke jekk kien hemm

min ma qabilx man-nomina ta’ Tonio Borg. Din hija l-attitudni li tikkonferma li l-interess nazzjonali ji©i qabel l-interess parti©©jan.

Wie˙ed irid jifhem li anke lmembri parlamentari tal-pajjiΩi l-o˙rajn ja˙dmu fl-interess nazzjonali tag˙hom, g˙ax wara kollox il-membri parlamentari eletti qeg˙din hemmhekk biex jirrappreΩentaw lill-familji li jele©uhom.

Il-kampanja elettorali li ninsabu fiha hija wa˙da twila.

G˙andna erba’ xhur ta’ ˙idma quddiemna biex nikkonvinçu lill-familji Maltin u G˙awdxin li huwa verament il-Partit Laburista u l-membri parlamentari eletti f’ismu li jistg˙u jiddefendu l-interessi taç-çittadini Maltin u li jpo©©u lil Malta b˙ala prijorità.

B’ÓEÌÌA GÓAL PAJJIÛNA

Clint Camilleri Kandidat g˙all-Parlament Ewropew

Huwa ta’ unur kbir g˙alija li lPrim Ministru riedni nkun fost il-kandidati g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. G˙al dawn l-elezzjonijiet il-Partit Laburista g˙andu kandidati li jirrappreΩentaw faxxa wiesg˙a tas-soçjetà Maltija. Min-na˙a tieg˙u l-poplu jaspira li jele©©i kandidati li verament jaspiraw li jkunu t-tarka u vuçi denja filParlament Ewropew.

G˙azilt l-islogan B’Óe©©a g˙al PajjiΩna mhux b’kumbinazzjoni.

B’Óe©©a g˙al PajjiΩna g˙ax verament nemmen li b˙ala pajjiΩ g˙andna ning˙aqdu flimkien biex in©ibu lejn pajjiΩna l-a˙jar kundizzjonijiet possibbli. Hemm bΩonn li Malta tara l-interessi tag˙ha u ta˙dem bla heda sabiex tattira lejha l©id u l-investiment. Hemm bΩonn ta’ persuni mimlija ˙e©©a sabiex ja˙dmu g˙al Malta a˙jar fl-Ewropa.

Waqt it-tnedija tal-kampanja tieg˙i din il-©img˙a, sibt lappo©© tal-membri parlamentari G˙awdxin wara din il-kandidatura G˙awdxija, kif ukoll lappo©© ta’ diversi MPs; Sindki u kunsilliera Ωg˙aΩag˙, fosthom Dr Ian, wara din il-kandidatura Ωag˙Ωug˙a. Però, irrid nirringrazzja wkoll lill- Prim Ministru Joseph Muscat li fleqqel tan-negozjati bejn ilGvern Malti u l-Kummissjoni Ewropea sab il-˙in biex ji©i g˙al din it-tnedija. L-entuΩjaΩmu u l-g˙aqda li osservajt fost dawk preΩenti timlieni bilkura©© biex verament nag˙mlu

Ewropej huma ta’ importanza kbira g˙al pajjiΩna. A˙na nistg˙u nibbenefikaw minnhom kemm g˙al pro©etti infrastrutturali, g˙al setturi importanti f’pajjiΩna b˙all-biedja u s-sajd, kif ukoll g˙all˙olqien tax-xog˙ol.

Demokrazija

suççess anke f’dawn l-elezzjonijiet.

L-isfidi tal-futur Jiena determinat li na˙dmu sabiex il-Maltin u l-G˙awdxin i˙ossuhom aktar viçin talUnjoni Ewropea. G˙al dan ilg˙an irridu na˙dmu biex nindirizzaw il-problemi u l-isfidi talfutur.

B’mod naturali, b˙ala Ωag˙Ωug˙ ta’ 25 sena, Ωgur li ser inpo©©i l-opportunitajiet g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ tag˙na b˙ala wa˙da mill-prijoritajiet tieg˙i.

Irrid li a˙na Ω-Ωg˙aΩag˙ ikollna l-opportunità nesploraw il-˙olm u l-entuΩjaΩmu tag˙na fil-qasam edukattiv kif ukoll fil-qasam tax-xog˙ol. Nemmen li wasal iΩ-Ωmien fejn a˙na Ω-Ωg˙aΩag˙ mhux biss ikollna l-opportunità ta’ xog˙ol u edukazzjoni

kwalunkwe, iΩda xog˙ol u edukazzjoni ta’ kwalità.

Nixtieq nara wkoll li pajjiΩna verament jindirizza l-problema tal-immigrazzjoni illegali. Ma jistax ikun li pajjiΩna jit˙alla g˙al ri˙u jaffronta din il-problema umanitarja. l-Unjoni Ewropea trid tifhem li din mhix problema ta’ Malta biss, iΩda hija problema tal-Ewropa kollha u g˙alhekk kul˙add irid jag˙ti sehmu. Konvint li issa wasal iΩ-Ωmien li Malta tinnegozja u ta˙dem g˙all-a˙jar interessi tag˙ha.

Nemmen ukoll li pajjiΩna jrid jag˙mel l-a˙jar uΩu minn fondi tal-Unjoni Ewropea. B’responsabbiltà rridu na˙dmu sabiex Malta u G˙awdex jitqiesu b˙ala Ωew© re©juni differenti minn xulxin, biex b’hekk nakkwistaw aktar fondi g˙al pajjiΩna. L-allokazzjoni tal-fondi

Irrid na˙dem g˙al Ewropa li tirrispetta d-drittijiet tal-minoranzi.

Demokrazija fejn il-ma©©oranza tmexxi b’rispett s˙i˙ lejn iddrittijiet tal-minoranzi.

Demokrazija fejn persuni LGBT jing˙ataw drittijiet ugwali g˙allkumplament tas-soçjetà.

Demokrazija fejn il-bdiewa u ssajjieda jing˙ataw l-g˙ajnuna neçessarja g˙all-g˙ajxien tag˙hom. Demokrazija fejn, filwaqt li t˙ares id-drittijiet talannimali, tkun demokrazija li tirrispetta u taççetta koeΩistenza bejn l-ambjentalisti u tradizzjonijiet ta’ pajjizna b˙all-kaçça u l-insib.

Din hija l-˙idma li flimkien ma’ s˙abi ser inkun qieg˙ed na˙dem g˙aliha kemm-il darba l-poplu jag˙tini l-fiduçja.

B’˙e©©a rridu nkomplu na˙dmu sabiex pajjiΩna jkompli jag˙mel progress. B’˙e©©a rridu na˙dmu g˙all-interessi ta’ Malta tag˙na. B’˙e©©a rridu na˙dmu sabiex verament naraw il-poplu tag˙na qrib aktar l-Unjoni Ewropea. B’˙e©©a rridu nassiguraw li l-poplu Malti u G˙awdxi jg˙ix f’Malta Maltija, Malta Ewropea, Malta Globali!

Editorjal

02.02.2014

13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌuRnalIstI ReKlamI ImPaÌnaR u dIsInn

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

edItORJal KulÓadd Kuntent!

“

I s - S i n j u r a Kummmissarju Vivienne Reding qalet kemm hi kuntenta li Malta la˙qet ftehim mal-Kummissjoni Ewropea dwar il-programm ta’ investiment personali. Is-Sur Kevin Plumton, kandidat g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, ukoll esprima issodisfazzjon li issa g˙adda kollox u rridu nimxu fl-interess tal-pajjiΩ.

Is-sensazzjoni f’kull rokna tas-soçjetà hi li Malta rnexxielha tikseb programm bit-timbru uffiçjali talKummissjoni Ewropea – ˙a©a li ebda pajjiΩ ie˙or ma g˙amilha. Titkellem ma’ min titkellem tinteba˙ li hemm tista’ tg˙id qbil totali li Malta ser tikseb vanta©©i kbar.

Dawk li qeg˙din fin-negozju jistennew b’˙erqa l-investiment li ©ej b’dan il-programm. In-nies komuni jistennew li jibdew jaraw leffett tieg˙u fi bwiethom.

Fi ftit kliem, kul˙add kuntent, ˙lief g˙al

wie˙ed…Simon Busuttil. Hu u dawk li ntrabtu mieg˙u g˙adhom jiddubitaw u jiΩirg˙u d-dubju. Ma jridux jirtiraw il-protest ©udizzjarju li g˙amlu kontra l-programm ta’ investiment, g˙alkemm fir-realtà dan il-protest ma jfisser xejn. Ser ikomplu jfettqu dwar il-punt u virgola meta issa lanqas ilKummissjoni Ewropea ma taqbel mag˙hom. Baqg˙u g˙addejjin bil-kampanja ta’ qtig˙ il-qalb u tifi ta’ tama.

Konna, g˙adna, u nibqg˙u ng˙idu li qatt ma huma ser jaslu biex jaççettaw dan ilprogramm. Anke li kieku lGvern aççetta l-proposta ta’ ˙ames snin residenza, xorta wa˙da kienu jsibu xi ˙a©a o˙ra ma xiex jaqbdu. Simon u s˙abu kontra dan il-programm g˙aliex fis-suççess tieg˙u jista’ jkun li qeg˙din jilm˙u telfa elettorali o˙ra!

Huwa ta’ dispjaçir kbir g˙all-pajjiΩ, u anke g˙allPartit Nazzjonalista, li Simon Busuttil g˙andu biss kelma wa˙da f’˙alqu…le. Óalef li

tul din i-le©iΩlatura jibqa’ jg˙id le g˙al kollox. Wara kollox, dan it-tip ta’ attitudni weg˙edha l-predeçessur tieg˙u fil-ftu˙ tal-Parlament is-sena l-o˙ra. G˙alhekk g˙all-jan tal-ener©ija qal le.

G˙all-pjan dwar it-trasport qieg˙ed jg˙id le u ser jibqa’ jg˙id le g˙al kollox. Ja˙seb li billi jg˙id le g˙al kollox ikun qieg˙ed jirba˙ il-punti malelettorat, bil-˙sieb li jersaq lejn reb˙a elettorali. Fil-fatt qieg˙ed jitbieg˙ed minnha, mnalla kien hekk.

Dan huwa perikoluΩ ˙afna.

Sa issa Simon Busuttil g˙adu ma rnexxilux jifred mal-elettorat. Fl-istess Partit tieg˙u qieg˙ed ikun perçepit b˙ala politiku li ma jridx jimmatura u li g˙adu ja˙seb li bl-istil ta’ qabel l-elezzjoni jista’ jikseb il-fiduçja tal-elettorat. Óare© çar minn din l-a˙˙ar kwistjoni li ma hux f’poΩizzjoni li jikkonvinçi li qatt jista’ joffri alternattiva serja u matura governattiva.

F’g˙ajnejn l-elettorat g˙adu novizz li mhux ser jirnexxilu

mqar isir djakonu tal-politika, a˙seb u ara saçerdot. Dan huwa perikoluΩ.

Huwa perikoluΩ g˙aliex ma jawgura xejn li f’pajjiΩna jkollna demokrazija b’sa˙˙itha.

Ming˙ajr OppoΩizzjoni matura u fl-istess ˙in assertiva b’mod li tikkonvinçi u li b’antiçipu tista’ t˙abbar x’jistg˙u jkunu r-riΩultati elettorali, jista’ jkollok u˙ud fil-Gvern li jg˙ollu rashom. Ja˙sbu li g˙aliex lOppoΩizzjoni hija dg˙ajfa, kif fil-fatt hi, ˙add ma jkun jista’ g˙alihom.

B’Kap talOppoΩizzjoni dg˙ajjef b˙alma hu Simon Busuttil, kul˙add ikun afettwat, anke dawk li ma jaqblux mieg˙u.

A˙na nemmnu li l-Kap tassew tal-OppoΩizzjoni, jekk mhux di©à qieg˙ed hemm, jista’ jkun li g˙adu jrid jinstab. Jekk illum kul˙add kuntent kif mexjin l-affarijiet filGvern, çerti li ma nistg˙ux ng˙idu l-istess g˙all-mod kif mexjin fil-Partit Nazzjonalista.

”

14

Ittri

02.02.2014

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

FL-AÓÓAR EKU TAL-PASSAT REBAÓHA!

Sur Editur,

Sur Editur, Ismu bis-Sanskrit ifisser sultan kbir. It-ti©rija kbira li wettaq nhar il-Óadd 26 ta’ Jannar, g˙all-˙abta tal4.30pm, ta˙t l-idejn abbli tal©errej tieg˙u Orjan Kihlstrom, fil-korsa ma©ika f’Vincennes ©ewwa Pari©i fi Franza, uriet x’Ωiemel ta’ kalibru hu s-sultan ÛvediΩ Maharajah.

Il-battalja g˙al Maharajah kienet tassew iebsa.

Quddiemu kellu l-isfida kbira taΩ-Ωew© tamiet FrançiΩi: Ready Cash u Royal Dream.

Barra minm hekk kien hemm ukoll l-isfida qawwija l-o˙ra ta’ Up and Quick misjuq missewwieq brillanti Jean Michel Bazire. Fil-fatt, kif Ωviluppat it-ti©rija kien jidher çar li listorja kienet bejn dawn ittliet atleti ekwini, ji©ifieri Maharajah, Up And Quick u Ready Cash li lebbet g˙al warajhom.

L-ewwel wie˙ed li çeda kien Ready Cash. Imbag˙ad kien Maharajah li ˙are© minn wara Up And Quick biex reba˙lu fil-ponta tat-ti©rija. Irreb˙a ta’ Maharajah kienet lewwel reb˙a minn Ωiemel mhux FrançiΩ f’din l-aktar ti©rija presti©juΩa mill-2003, meta dakinnhar kien reba˙ iΩ-Ωiemel ÌermaniΩ Abano.

B’din ir-reb˙a, ir-reb˙iet taΩ-Ωiemel ÛvediΩ Maharajah telg˙u g˙al 31 wa˙da. Ir-reb˙ totali tieg˙u fi flus issa sparaw ’il fuq minn 2.6 miljun ewro. Is-sidien ta’ Maharajah huma l-kumpanija ÛvediΩa Travkompaniet. Il˙in tas-sultan ÛvediΩ kien ta’ 1:13,3 fil-kilometru.

Ta’ min jg˙id li din kienet ir-raba’ sena li Ω-Ωiemel qalbieni Maharajah ikkompeta filPrix d’Amerique. U fl-a˙˙ar reba˙ha! Il-virtù li Ωammet lil Maharajah fuq il-korsa u ddeterminatu li jirba˙ din itti©rija tal-karriera tieg˙u kienet il-perseveranza!

G˙ax il-virtù tal-perseveranza, kif jg˙id il-Papa Fran©isku, hija wa˙da minn dawk il-valuri li mhumiex materjali li “g˙andha g˙eruqha fil-fidi Nisranija”.

Wara kollox mhux il-perseveranza trid tg˙inna “niftakru f’Ìesù Kristu” ˙alli “jekk nipperseveraw mieg˙u insaltnu mieg˙u wkoll?” Mhux ovvja “li hi façli li ng˙idu iva” imma ˙ej xi qlig˙ hemm jekk “infallu milli nirrepetuha kuljum?”

Ara Ω-Ωiemel Maharaja mhux hekk g˙amel! Dam erba’ snin jissara biex jirba˙ miljun ewro! Liema premju, jekk ma ji©ix uΩat tajjeb jaf jg˙ib fix-xejn f’temp ta’ minuta! A˙seb u ara kemm jiena u int g˙andna bΩonn li nibqg˙u nipperseveraw fl-‘iva’ tag˙na g˙al Ìesù u g˙al dak li hu sewwa, u nibqg˙u sodi fil-‘le’ tag˙na g˙ax-xitan u g˙allim©ieba ˙aΩina li j˙ajjarna nwettqu? Óija, o˙ti, ˙alli l-perseveranza ta’ Maharajah tag˙milna dixxipli u mhux qasab imxejra mar-ri˙ li nzertaw g˙andhom it-tabella ‘Insara’ fuqhom! TibΩax! Fl-a˙˙ar il©enna nirb˙uha! EΩatt b˙al Maharajah!

PATRI MARIO ATTARD, OFM CAP

Nirreferi g˙all-artiklu ‘Kontra Malta’ li ©ie ppubblikat f’din il-gazzetta l-Óadd 12 ta’ Jannar 2014, u li kien dwar riΩoluzzjoni fil-Parlament Ewropew mill-Membru Parlamentari Ewropew Nazzjonalista Roberta Metsola dwar l-investiment permezz taç-çittadinanza.

G˙al darb’o˙ra dan il-fatt juri kemm verament inNazzjonalisti qatt ma kienu Nazzjonalisti fil-veru sens talkelma. Qatt ma ˙arsu u ddefendew verament l-interessi ekonomiçi u politiçi ta’ Malta.

G˙alhekk, il-fehma soda tieg˙i hi li aktar jixraq li lPartit Nazzjonalista jkun imsejja˙ b˙ala l-Partit Negattiv.

Ma jien xejn sorpriΩ li membri tal-Partit Negattiv g˙al dab’o˙ra g˙amlu ˙ilithom kollha biex ivvintaw riΩoluzzjoni kontra Malta; din iddarba fil-Parlament Ewropew.

Tal-Partit Negattiv qed jer©g˙u j˙addmu politika negattiva, distruttiva u ta’ ˙sara enormi g˙all-pajjiΩ.

Ósara li biha jbatu diversi oqsma ekonomiçi fosthom, u speçjalment, it-turiΩmu.

Mhux ta’ b’xejn li l-Partit Negattiv qed jag˙mel ˙iltu kollha biex ja˙taf si©©u ie˙or fl-elezzjoni g˙all-Parlament Ewropew. G˙ax b’hekk ikollu aktar façilità u opportunità li ja˙dem aktar biex ifixkel lillGvern Laburista permezz talParlament fl-Unjoni Ewropea.

Fis-snin sebg˙in il-Partit Negattiv fl-OppoΩizzjoni kien beda kampanja twila, qarrieqa u ta’ tfixkil barra l-pajjiΩ direttament kontra l-Gvern Laburista, però fl-istess ˙in kontra Malta.

Tant din il-kampanja kienet moqΩieΩa u ta’ ˙sara g˙ax kienet kontra l-interessi ekonomiçi tal-poplu tag˙na, li l-Membru Parlamentari talOppoΩizzjoni Dr Mario Felice kien direttament kontra tag˙ha.

F’Diçembru tal-1979 huwa qal: “Jien meta mmur barra minn Malta ma mmaqdarx lil pajjiΩi jew lill-Gvern li jkollna.

Jien, barra, ng˙id li f’Malta kollox miexi sewwa anke jekk

forsi ti©i lura u ti©i mg˙ajjar minn xi ˙add.”

Tal-Partit Negattiv tant kienu ˙aduha kontra Dr Mario Felice li g˙amlu kampanja qawwija kontra tieg˙u fejn wara ma kienx tela’ filParlament meta s-soltu kien jitla’ sparat minn Ωew© distretti.

Fil-Kunsill tal-Ewropa, fuq inizjattiva tan-Nazzjonalisti jew aktar a˙jar tan-Negattivi, kienet tressqet riΩoluzzjoni verament ta’ ˙sara enormi kontra Malta. Fis-27 ta’ Marzu 1981 il-©urnal Europa rraporta li l-Konservattiv IngliΩ Mr Ferguson kien se jressaq filParlament Ewropew riΩoluzzjoni biex tikkundanna lillGvern Laburista ta’ Mintoff.

IΩda lanqas l-istess g˙edewwa politiçi ta’ Mintoff ma belg˙uha din ir-riΩoluzzjoni tant li minn 435 membru, 21 biss iffirmawha biex titressaq. Hawn ta’ min isemmi li dakinhar minn 435 membru, 113 biss kienu Soçjalisti Demokratiçi.

Biex riΩoluzzjoni titressaq irid ikollha 217-il firma, u g˙alhekk din ma tressqitx.

IΩda b’dankollu l-˙sara lil Malta xorta kienet saret millPartit Negattiv.

Tant dan hu hekk li fil©urnal reli©juz ta’ kuljum IlÓajja fil-˙ar©a ta’ Lulju 1981 inkiteb: ‘Min ta informazzjoni lill-Kunsill tal-Ewropa naqas gravament fir-rispett tal-fatti u l-verità. U dan bi ˙sara wkoll g˙al pajjiΩna [...] kien ikun a˙jar g˙al kul˙add li kieku (ir-rizoluzzjoni) qatt ma fe©©et.’

PINNA ÓAJJA, RAÓAL ÌDID

ÌUGARELLI FORMA DUÓÓAN FIL-KNISJA TA’ ARMI

Sur Editur,

Sur Editur, Daqt il-karnival mag˙na u di©à bdejna naraw u nisimg˙u riklami ta’ bejg˙ ta’ kostumi tat-tfal. Óa©a li ma nistax nifhem hi li ©ugarelli forma ta’ armi, b˙al revolvers, azzarini, xwabel, skieken u affarijiet o˙ra (talplastik) huma kontra l-li©i u ˙add ma jista’ jbig˙hom u lanqas jesponihom f’xi vetri-

na. Il-vili hi li anke fuq ilmezzi tal-medja tara riklami ta’ kostumi ta’ tfal bl-armi fidejhom.

Nispera li dan l-abbuΩ jieqaf darba g˙al dejjem, g˙ax ank s-sena l-o˙ra g˙amilt dan l-ilment u xorta wa˙da waqa’ fuq widnejn torox.

MASKRA, BIRKIRKARA

Nixtieq inkun naf x’inhu eΩatt kontra l-li©i filmag˙luq: is-sigarett jew iddu˙˙an? Jien nifhem li ddu˙˙an. Sigarett mhux imqabbad ma jag˙mel l-ebda ˙sara. Mela la d-du˙˙an filmag˙luq huwa kontra l-li©i g˙aliex l-isqfijiet tag˙na se jibqg˙u içensru u jifgaw knisja? Dawn jafu li hawn ˙afna li jbatu bl-aΩma, speçjalment tfal?

BARTHOLOMEW ANTHONY ZAMMIT, TA’ SANNAT

Djarju

02.02.2014

MID-DJARJU TAL-GVERN

Il-Prim Ministru Joseph Muscat ifa˙˙ar il-˙idma tal-Parlament Nazzjonali taΩ-Ûg˙aΩag˙

Il-Gvern ˙abbar l-iskema tar-RifuΩjoni tar-Re©istrazzjoni fuq vetturi li minnha se jibbenefikaw 40,000 persuna

Il-Ministru George Vella jindirizza l-Forum g˙all-Kooperazzjoni fisSigurtà, fejn Malta ˙adet it-tmexxija tal-Forum g˙aΩ-Ωmien li ©ej

Jit˙abbar li l-minuti u l-memoranda tal-Kabinett se jinfet˙u g˙ar-riçerka fl-Arkivji Nazzjonali

Il-Ministri Leo Brincat u Konrad Mizzi jattendu g˙all-ftu˙ ta’ pompa tal-petrol f’St Andrews

Ritratti: DOI

Waqt it-tnedija ta kompetizzjoni fotografika mid-DOI, is-Segretarju Parlamentari Josè Herrera jitkellem fuq il-bΩonn li nag˙mlu forom ta’ arti, b˙all-fotografija, aktar aççessibbli

15

16

Ta’ Barra

02.02.2014

AnaliΩi minn LIAM GAUCI

SENA TA’ AZZJONI? Iktar kmieni din il-©img˙a lPresident Amerikan Barack Obama ta l-‘Istate of the Union Speech’ tieg˙u g˙al din is-sena.

Dan id-diskors huwa l-mezz tradizzjonali li uΩaw il-predeçessuri tieg˙u sabiex jaqsmu l-viΩjoni politika, ekonomika u soçjali tag˙hom g˙as-sena li ©ejja. Wara ˙ames snin ta’ tmexxija, Obama kellu ˙afna g˙al xiex jirrispondi hekk kif in-numru ta’ vuçijiet kritiçi lejh Ωdiedu fiΩ-Ωminijiet riçenti.

Kif kien mistenni, Obama uΩa d-diskors biex jiddefendi lpresidenza tieg˙u li, skont numru dejjem ikbar ta’ Amerikani, ma wasslitx g˙attwettieq tal-pro©etti ambizzjuΩi li kien wieg˙ed meta kien elett.

G˙aldaqstant, biex isostni lpunt tieg˙u, huwa feta˙ iddiskors billi fakkar lill-poplu Amerikan illi r-rata ta’ qg˙ad fil-pajjiΩ naqset g˙all-iktar ammont baxx f’dawn l-a˙˙ar ˙ames snin. Barra minn hekk, Obama sostna li l-Amerika re©g˙et saret iktar attreanti miçÇina g˙all-investiment barrani.

Appell g˙all-kooperazzjoni Madankollu, id-diskors ta’ Obama malajr dar g˙all-problema prinçipali li ddefinixxiet ilpresidenza tieg˙u: in-nuqqas ta’ kooperazzjoni li qieg˙ed isib mill-Kungress iddominat mill-Partit Repubblikan. Kif g˙amel f’diversi okkaΩjonijiet fil-passat, il-President Amerikan appella lill-Kungress biex jikkoopera mieg˙u ˙alli tkun tista’ tg˙addi le©iΩlazzjoni li ttaffi lproblemi ekonomiçi u soçjali li qeg˙din jiffaççjaw iç-çittadini.

Fl-istess ˙in huwa kellu kliem ta’ tif˙ir g˙all-Kungress hekk kif, wara snin ta’ konflitt, irnexxielu jasal g˙al xi forma ta’ qbil dwar l-implimentazzjoni ta’ ba©it ©did. Dan il-qbil, fakkar Obama, ippermetta lillGvern illi jre©©a’ lura numru ta’ miΩuri ta’ awsterità li llimitaw is-sa˙˙a ta’ diversi programmi ta’ investiment pubbliçi. Flopinjoni ta’ Obama, dan il-qbil wera li Ω-Ωew© partiti kienu kapaçi jaqblu u ja˙dmu flimkien meta jkun hemm irrieda li dan ise˙˙.

mal-Iran sabiex ikun hemm relazzjoni iktar poΩittiva ma’ dan il-pajjiΩ ˙alli tonqos it-tensjoni fil-Lvant Nofsani. Fl-istess ˙in huwa esprima t-tama li flimkien mal-Ìnus Mag˙quda jaslu g˙al soluzzjoni paçifika g˙all-konflitt fis-Sirja.

U issa?

G˙alhekk, il-President Amerikan appella lill-Kungress biex ja˙dem ˙alli s-sena 2014 tkun “sena ta’ azzjoni” li fiha jkun hemm inqas konflitti u iktar riformi. Il-mira prinçipali li po©©a quddiemhom kienet li jnaqqsu d-differenzi ekonomiçi bejn il-klassijiet soçjali sabiex min ikun ˙abbrieki jkun jista’ jkollu d˙ul li jippermettilu illi jg˙ix ˙ajja dinjituΩa.

Huwa ammetta li minkejja lfatt li matul il-presidenza tieg˙u sar xi progress fejn tid˙ol ilkwalità tax-xog˙ol li kien qieg˙ed jin˙oloq fil-pajjiΩ, xorta wa˙da kien g˙ad hemm ˙afna xi jsir. Min˙abba f’hekk, huwa qal li kien wasal iΩ-Ωmien li l-klassi politika xxammar ilkmiem tag˙ha biex to˙loq opportunitajiet ©odda g˙aç-çittadini biex jiksbu xog˙ol li jag˙tihom aççess g˙all-klassi medja.

Kif g˙amel fil-passat, Obama re©a’ wera x-xewqa tieg˙u li dawn ir-riformi jsiru bil-kunsens taΩ-Ωew© partiti.

Madankollu, g˙amilha çara li lAmerika ma tistax tkompli tistenna lill-Kungress. G˙alhekk, il-President Amerikan avΩa lillmembri tal-Kamra tarReppreΩentanti illi huwa kien lest li juΩa l-poteri kollha tieg˙u biex jimbotta r-riformi ’l quddiem, anke ming˙ajr l-appo©© tag˙hom.

Il-President Amerikan wissa li mhux lest li jappo©©ja sanzjonijiet ©odda fil-konfront tal-Iran

Investiment fin-negozju F’appell li ntlaqa’ tajjeb, anke mill-oppoΩituri Repubblikani, huwa qal li kien wasal iΩ-Ωmien biex jin˙olqu iktar inçentivi ©odda g˙an-negozjanti l-kbar biex ma jkomplux jesportaw loperat tag˙hom barra l-pajjiΩ.

Però, fl-istess ˙in, Obama esprima x-xewqa li tkompli l-˙idma sabiex ji©i kkontrollat l-abbuΩ li qieg˙ed isir minn çertu investituri li juΩaw nuqqasijiet fille©iΩlatura biex jevitaw li j˙allsu t-taxxi dovuti lill-Gvern Amerikan.

Dan id-d˙ul, sostna Obama, g˙andu ji©i investit biex tissa˙˙a˙ l-infrastruttura talpajjiΩ. Hawnhekk huwa g˙amel referenza partikolari g˙allbΩonn li ji©i mmodernizzat issettur ener©etiku kif ukoll is-sistema tat-trasport, li fl-opinjoni tieg˙u jridu investiment kbir jekk il-pajjiΩ se jaspira illi jkun attreanti g˙an-negozjanti barranin.

Il-President Amerikan wissa li l-Ewropa u ç-Çina qeg˙din jinvestu biljuni kbar biex jinçentivaw ir-riçerka u l-innovazzjoni.

Min˙abba f’hekk, l-Amerika ma tistax tibqa’ t˙ares u g˙andha ΩΩid l-investiment tag˙ha biex jin˙olqu negozji u swieq ©odda ˙alli ma taqax lura mill-kompetituri tag˙ha.

Barra minn hekk, Obama

˙e©©e© lir-rappreΩentanti biex jappo©©jawh hekk kif qieg˙ed jipprepara t-tnedija ta’ pro©etti ©odda ˙alli l-˙addiema fil©ejjieni jkunu m˙arr©a biΩΩejjed biex ja˙dmu f’dawn is-setturi innovattivi li qeg˙din jin˙olqu.

Politika internazzjonali Fejn tid˙ol il-politika internazzjonali l-President qal li, sakemm ikun hu fit-tmexxija talpajjiΩ, l-Amerika mhijiex ser toqg˙od lura milli tirrispetta ddmirijiet internazzjonali tag˙ha.

G˙alhekk re©a’ tenna li g˙al dan l-g˙an huwa lest li jordna luΩu tal-forza biex iΩomm il-paçi.

Madankollu, huwa g˙amilha çara li mhuwiex lest li jarmi l˙ajja tat-truppi Amerikani f’konflitti ming˙ajr miri speçifiçi u li ma jispiççaw qatt.

Minkejja l-fatt li huwa lest li jkun iebes mal-g˙edewwa taddemokrazija, Obama qal li wasal iΩ-Ωmien li jkun hemm kontroll ikbar fuq il-mod kif issir is-sorveljanza u l-ispjuna©© lil hinn mit-territorju Amerikan.

Dan il-pass, fl-opinjoni tieg˙u, huwa essenzjali jekk l-Amerika trid li jkollha relazzjoni b’sa˙˙itha mal-alleati tag˙ha.

Il-President Amerikan ikkonferma li l-missjoni militari Amerikana fl-Afganistan riesqa lejn tmiemha. Tenna wkoll li b˙alissa g˙addejjin ta˙ditiet

Minkejja l-fatt li d-diskors ta’ Obama wera li kien hemm viΩjoni g˙all-futur tal-Amerika, bosta osservaturi ˙assew li kienet ferm inqas ambizzjuΩa minn dik li ppropona fil-bidu tal-presidenza tieg˙u. L-unika bidla ta’ sustanza kienet iΩ-Ωieda tal-paga minima minn $7.25 g˙al $10.10 g˙all-˙addiema talGvern Federali li ji©u impjegati fil-futur. Madankollu, anke din il-miΩura g˙andha effett limitat min˙abba li ma taffettwax lill˙addiema impjegati mal-istati individwali u s-settur privat.

Fil-fatt, huwa l-effett limitat ta’ dawn il-bidliet li ˙oloq frustrazzjoni kbira fost is-sostenituri tieg˙u li jridu lil Obama jabbanduna t-triq tal-kompromess, li s’issa ftit li xejn tat frott, u jaççetta l-fatt li r-Repubblikani se jkomplu jag˙mlulu l-bsaten fir-roti anke jekk ikunu jaqblu mieg˙u fil-prinçipju.

Diffiçli biex wie˙ed jifhem x’suççess ser jiksbu l-pro©etti li ressaq Obama. Madankollu, ilfatt li d-diskors ta’ din is-sena jixbah ˙afna dawk tas-snin li g˙addew ma tantx huwa sinjal tajjeb. Dan g˙aliex, sena wara lo˙ra, il-President Amerikan sab ru˙u mwa˙˙al fuq l-istess kwistjonijiet hekk kif bata biex jikseb il-kunsens politku li kellu bΩonn.

S’issa jidher li din is-sena mhix se tkun differenti. Anke jekk ilPresident Amerikan juΩa l-ordnijiet eΩekuttivi biex jipprova jimbotta r-riformi tieg˙u, hemm limitu ta’ kemm jista’ jag˙mel.

Minkejja l-poteri vasti li g˙andu, diversi deçiΩjonijiet importanti relatati mat-tassazzjoni, riformi soçjali u azzjonijiet militari g˙andhom bΩonn l-appo©© talKungress u l-istati biex isiru.

Jekk dan l-appo©© ma jinstabx, il-President se jkollu sena o˙ra diΩappuntanti quddiemu.

Obama jrid li jiΩdiet l-investiment fl-infrastruttura

Ta’ Barra

02.02.2014

17

ISSIKKA Ç-ÇINTORIN! Wara li sar mag˙ruf li l-familja rjali IngliΩa kienet qabΩet il-ba©it annwali tag˙ha bi £2.3 miljun, il-Kumitat g˙all-Kontijiet Pubbliçi sa˙aq li kien hemm bΩonn li din ti©©enera iktar profitt u tonfoq inqas. Bir-ra©un li din l-a˙bar kompliet titfa’ r-ri˙ filqala’ lil dawk li jopponu l-monarkija.

RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn il-pariri li ng˙ataw lir-Re©ina EliΩabetta biex din ti©©enera iktar profitt, tonfoq inqas, u tikkonserva a˙jar binjiet storiçi li jinsabu fi stat ta’ dilapidazzjoni.

Nefqu iktar milli qalg˙u

Wirt storiku dilapidat

F’April 2012 ©iet implimentata s-sistema ta’ finanzjament lillmonarkija mag˙rufa b˙ala Sovereign Grant, li hija iktar trasparenti mis-sistema preçedenti. Din is-somma hija intenzjonata biex ir-Re©ina t˙allas l-impjegati, tie˙u ˙sieb il-palazzi rjali, u t˙allas g˙al safar uffiçjali.

G˙as-sena 2012-2013 din issomma kienet ta’ £31 miljun, g˙all-2013-2014 telg˙et g˙al £36.1 miljun, u g˙all-20142015 se ter©a’ tog˙la g˙al £37.9. Somma li tinstema’ estravaganti, iΩda li middehra mhix biΩΩejjed g˙arRe©ina. Bejn l-2012 u l-2013 il-familja rjali nefqet £33.3 miljun, b’£2.3 miljun li kellhom jittie˙du mill-Fond tarRiserva. Dan wassal biex irRiserva tag˙laq biss b’£1 miljun, li huwa wie˙ed milliktar livelli baxxi fl-istorja.

Margaret Hodge, Chairperson tal-Kumitat g˙allKontijiet Pubbliçi, qalet li “rRe©ina ma kinitx ©iet servuta tajjeb mid-Dar (Household) u mit-TeΩor,” li dan tal-a˙˙ar g˙andu d-dmir li jevalwa lippjanar finanzjarju u limmani©©jar tad-Dar. Hodge sa˙qet li d-Dar kellha tippjana u timmani©©ja a˙jar il-ba©its tag˙ha fit-tul, u li t-TeΩor kellu jkun involut b’mod iktar attiv biex jissorvelja dan kollu.

Kritika o˙ra tal-Kumitat g˙allKontijiet Pubbliçi kienet li lproprjetajiet ta’ valur storiku li jaqg˙u ta˙t il-protezzjoni tal-familja rjali ma kinux qed jinΩammu fi stat tajjeb.

Minn evalwazzjoni li saret fl-2012 kien irriΩulta li 39% tal-proprjetajiet irjali ma kinux f’kundizzjoni aççettabbli, bi w˙ud minnhom ikunu sa˙ansitra fi stat perikoluΩ jew dilapidat.

Il-kumitat qal li l-pjan ta’ manteniment g˙all-proprjetà kien ing˙ata l-©enb g˙aliex il-monarkija ma kellhiex çertezza li se jing˙ataw ilfondi Grant-in-Aid g˙al dan il-g˙an.

Madankollu, issa li dawn ilfondi huma iktar çerti, kellu jer©a’ ji©i introdott il-pjan ta’ manteniment fuq 10 snin, u kellhom jin˙admu stimi talispejjeΩ mill-iktar fis.

Il-Palazz g˙andu jifta˙ ilbibien iktar spiss Hodge qalet li l-familja rjali ma kinitx ©iet affettwata millawsterità tas-settur pubbliku, u kienet naqqset biss 5% millinfiq fl-a˙˙ar sitt snin. B’rabta ma’ dan il-fatt irrimarkat ukoll li l-familja kienet Ωammet listess ammont ta’ impjegati.

G˙alkemm ir-Re©ina kienet Ωiedet il-qlig˙ g˙al £11.6 miljun bejn l-2012 u l-2013,

Hodge temmen li jista’ jsir iktar.

Hija spjegat li mill-2007 lmonarkija kienet naqqset lispejjeΩ b’16%, iΩda fil-verità 11% minnhom kienu Ωieda fil-qlig˙, u 5% biss kienu tnaqqis ta’ spejjeΩ.

Hodge issu©©eriet li r-

Re©ina kellha to˙loq iktar ©id billi tifta˙ il-Palazz ta’ Buckingham g˙al iktar viΩitaturi. Hija qalet li dan il-palazz ikun miftu˙ biss g˙al 78 jum fis-sena, u jattira nofs miljun viΩitatur. Dan huwa ftit meta mqabbel mat-Tower of London li jattira maΩ-Ωew©

miljuni.

Hija spjegat li l-flus i©©enerati miΩ-Ωjarat fil-Palazz setg˙u jintuΩaw biex isiru xog˙lijiet fuq il-Kastell Windsor u l-Musulew ta’ Victoria u Albert, li ilhom 18il sena jistennew dawn ixxog˙lijiet.

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA Mandat ©did g˙at-truppi Ewropej

g˙adda l-poter f’idejn Djotodia.

Jinqabad ‘iz-Ziju’

Il-Kunsill ta’ Sigurtà tal-Ìnus Mag˙quda awtorizza lis-suldati tal-pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea li qeg˙din fir-Repubblika Afrikana Çentrali (CAR) biex juΩaw il-forza ˙alli tinΩamm il-paçi f’dan it-territorju instabbli. Din id-deçiΩjoni kellha tittie˙et hekk kif il-vjolenza fil-pajjiΩ kompliet tiΩdiet wara r-riΩenja tal-President Michel Djotodia li kien ˙a t-tmexxija tal-CAR is-sena l-o˙ra permezz ta’ kolp ta’ stat.

Il-Ìnus Mag˙quda ˙e©©et ukoll lil Catherine Samba-Panza, li ˙adet post Djotodia, biex t˙affef ilproçess li mistenni jwassal g˙all-elezzjonijiet demokratiçi ©odda sa Frar tas-sena d-die˙la.

Sadanittant, it-truppi internazzjonali li jinsabu filpajjiΩ b˙alissa ng˙ataw estenzjoni fil-mandat tag˙hom biex iΩommu l-paçi fil-CAR sa Jannar tal2015. Huma kienu nbag˙tu b’ur©enza f’Novembru tas-sena l-o˙ra hekk kif il-konflitti interni eskalaw b’rata mg˙a©©la fix-xhur wara l-kolp ta’ stat li

L-armata Messikana rnexxielha tarresta lil Dionicio Loya Plancaret, mag˙ruf b˙ala ‘iz-Ziju’. Dan ©ara hekk kif il-Gvern Messikan qed jag˙mel kampanja biex jinnewtralizza l-figuri prominenti tan-Knights Templar, grupp kriminali li huwa involut f’operazzjonijiet ta’ traffikar tad-droga li ji©©eneraw miljuni kbar kull sena.

L-operazzjonijiet tal-Gvern bdew wara li saret pressjoni kbira miç-çittadini tar-re©jun ta’ Michoacan li, wara snin twal ta’ oppressjoni minn dan il-grupp kriminali, iddeçidew li jie˙du l-li©i b’idejhom biex jirreΩistu l-a©ir illeçtu tag˙hom.

Sabiex jevita li jitlef il-kontroll fuq iΩ-Ωona, il-Gvern Messikan g˙aΩel li jintervieni fil-konflitt biex jipprova jer©a’ jistabbilixxi l-ordni fir-re©jun.

Negozjati mat-Talibani

minn LIAM GAUCI F’diskors li g˙amel fl-Assemblea Nazzjonali Pakistana, il-Prim Ministru Nawaz Sharif ˙abbar li huwa g˙adu lest li jifta˙ negozjati mat-Talibani biex jipprova jil˙aq ftehim ta’ paçi mal-mexxejja tag˙hom. Din id-deçiΩjoni ttie˙det minkejja l-fatt li fiΩ-Ωminijiet riçenti t-Talibani wettqu diversi attakki terroristiçi madwar il-pajjiΩ; mossa li ˙afna osservaturi ˙asbu li ser ittellef kull çans ta’ ftehim paçifiku.

Min-na˙a tieg˙u Sharif jidher li ftit li xejn g˙andu g˙aΩla f’dan ir-rigward g˙aliex il-Gvern Pakistan m’g˙andux il-forzi neçessarji biex iΩomm kontroll fuq id-diversi re©juni li esperjenzaw din il-mew©a ta’ attakki terroristiçi. G˙adu mhuwiex çar fejn ser iwasslu dawn in-negozjati, imma Sharif di©à kien il-mira ta’ kritika ˙arxa min˙abba l-fatt li jidher li qieg˙ed içedi g˙all-vjolenza tat-Talibani.

Sillabu kontroversjali Il-Ministeru g˙all-Edukazzjoni ÌappuniΩ ordna li ssir reviΩjoni tas-sillabi akkademiçi biex jirriflettu b’mod çar li l-Ìappun tqis lill-GΩejjer Senkaku b˙ala parti mit-territorju tag˙ha. Din il-mossa kontroversjali mistennija tkompli ΩΩid it-tensjonijiet diplomatiçi bejnha u ç–Çina, li wkoll tqis lill-gΩejjer b˙ala parta integrali mit-territorju tag˙ha.

IΩ-Ωew© pajjiΩi ilhom snin iΩommu g˙ajnejhom fuq dawn il-gΩejjer, li sal-2012 kienu proprjetà privata. Is-sitwazzjoni nbidlet ˙esrem meta l-Ìappun xtrat il-gΩejjer, mossa li wasslet biex iç-Çina tie˙u diversi miΩuri diplomatiçi, kif ukoll militari, biex juru lill-ÌappuniΩi li ma kinux lesti li jirrikonoxxu dan il-bejg˙.

18

Mill-Misra˙

02.02.2014

50% TAL-IMPJIEGI LLUM GÓANDHOM BÛONN KAPAÇITÀ FL-INFORMATIKA L-esperti jbassru li din iç-çifra se titla’ g˙al 77% fl-g˙axar snin li ©ejjin: • Fl-2012, 25% talopportunitajiet flinformatika globali ntilfu min˙abba nuqqas ta’ ta˙ri© • Mistennija jin˙olqu 14-il miljun impjieg ©did, grazzi g˙allinfiq fi cloud services • Fl-erba’ snin li ©ejjin mistennija jin˙olqu 5.8 miljun impjieg fis-settur tal-IT • 51% tal-impjiegi kollha fl-IT se jkunu marbuta ma’ software “Sa g˙axar snin ilu, l-g˙an ta’ Microsoft kien li tnaqqas kemm jista’ jkun il-firda di©itali. Illum l-g˙an ewlieni tag˙na sar dak li ng˙inu lqasam edukattiv jg˙in fil˙olqien ta’ iΩjed impjiegi. A˙na nafu li t-teknolo©ija wa˙edha ma tistax ittejjeb l-edukazzjoni.

Huwa g˙alhekk li a˙na impenjati li ng˙inu lis-settur edukattiv billi niltaqg˙u, nisimg˙u, niddiskutu u ng˙inu lill-edukaturi, amministraturi u lill-istudenti. Irridu ng˙inu lil dawk li jmexxu l-edukazzjoni jindunaw kif jistg˙u juΩaw it-teknolo©ija biex ittejjeb it-tag˙lim, ir-riΩultati, u to˙loq ˙addiema a˙jar li jg˙inu g˙al tkabbir ekonomiku.”

Dan qalitu Adrianna Zammit, Country Manager g˙al Microsoft Malta u Çipru waqt l-indirizz Project Fireworks, pro©ett li kien jinvolvi l-kollaborazzjoni bejn kumpaniji, edukaturi u studenti sabiex jaqsmu ideat u jiddiskutu xxog˙ol, l-impjiegi u l-opportunitajiet li jeΩistu llum fis-suq.

Project Fireworks kien kollaborazzjoni bejn Microsoft Malta, l-iskejjel tal-Knisja f’Malta, Holistic Institute of Learning, MISCO, u Nectar, u kien jikkonsisti fi programm edukattiv mifrux fuq tliet ©img˙at li, matulu, madwar 2000 student fl-iskejjel talKnisja attendew g˙al sessjonijiet fil-Microsoft Innovation

Centre fi Skyparks.

Fid-diskors tag˙ha Adrianna Zammit tkellmet dwar il-qasam tal-impjiegi u semmiet kif, g˙alkemm matul dawn l-a˙˙ar snin kien hemm tnaqqis filqg˙ad, ir-rata ta’ qg˙ad fost iΩΩg˙aΩag˙ madwar id-dinja re©g˙et Ωdiedet. “Çifri li ˙ar©u dan l-a˙˙ar juru kif madwar 46% taΩ-Ωg˙aΩag˙ bejn it-18 u l-24 sena huma bla xog˙ol.

Barra minn hekk, fost dawk ta’ bejn it-18 u l-34 sena li ja˙dmu, inqas minn nofshom biss (46%) jg˙idu li g˙andhom l-edukazzjoni u t-ta˙ri© neçessarju biex ikomplu javvanzaw.”

“Hawnhekk nibdew napprezzaw l-importanza u l-potenzjal kbir li g˙andu l-qasam talinformatika sabiex itejjeb dawn iç-çifri. Microsoft hija impenjata li tg˙in liΩ-Ωg˙aΩag˙ b’kull mod sabiex, minn studenti, jid˙lu b’suççess fid-dinja taxxog˙ol. Qed inpo©©u r-riΩorsi tag˙na, fosthom il-Microsoft Innovation Center, g˙as-servizz tas-settur edukattiv f’Malta sabiex l-istudenti jindunaw li lopportunitajiet kollha qeg˙din hemm. Kulma jridu jag˙mlu hu li ja˙tfuhom. L-impenn tag˙na jibqa’ li ng˙inu lill-pajjiΩ jirnexxi,” qalet Adrianna Zammit.

Is-Sinjorina Zammit irreferiet g˙all-programm tat- tablets imniedi dan l-a˙˙ar millGvern. “A˙na nikkollaboraw b’mod regolari mal-g˙alliema u l-istudenti, li mhux biss igawdu aççess g˙all-a˙jar teknolo©ija, iΩda ng˙inuhom ikunu iΩjed innovattivi fl-edukazzjoni bluΩu tat-teknolo©ija. Wara li ilna snin s˙a˙ in˙arr©u lillg˙alliema u ’l-istudenti, issa se nkomplu nag˙mlu dan bl-aktar tablets riçenti Windows u, blesperjenza twila li g˙andna fledukazzjoni, se nkunu nistg˙u nadattaw din it-teknolo©ija g˙all-uΩu lokali.”

Waqt l-attività tkellem ukoll lOnor. Evarist Bartolo, Ministru g˙all-Edukazzjoni u l-Impjiegi li kien ukoll inawgura l-bidu ta’ dan il-pro©ett f’Novembru li g˙adda. Il-Ministru semma kif g˙add inkwetanti ta’ studenti mhumiex interessati li jkomplu jistudjaw jew jit˙arr©u. “Huwa importanti li nidentifikaw min huma dawn l-istudenti u li nifhmu x’qed ibeg˙idhom milli jistudjaw jew jit˙arr©u. Hekk kif jirnexxilna nidentifikaw dawn l-istudenti, inkunu nistg˙u noffrulhom opportunitajiet differenti sabiex ikunu jistg˙u jsibu xog˙ol.”

Il-Ministru semma wkoll kif

is-sistema edukattiva tag˙na xi kultant tpo©©i wisq pressjoni fuq l-istudenti sabiex imorru luniversità, u dan qed iwassal g˙al tnaqqis ta’ ˙addiema b’kapaçitajiet differenti li kapaçi ja˙tfu l-opportunitajiet li jeΩistu. Il-Ministru Bartolo semma li wa˙da mill-akbar sfidi mhix li jin˙olqu l-impjiegi iΩda li jin˙olqu impjiegi u jinstabu ˙addiema bil-kapaçitajiet neçessarji g˙al dawk l-impjiegi.

Huwa semma wkoll l-importanza li l-ispeçjalisti fir-riΩorsi umani u l- guidance teachers ja˙dmu qrib ta’ xulxin sabiex dawn tal-a˙˙ar jifhmu a˙jar lopportunitajiet fis-suq u b’hekk ikunu jistg˙u jiggwidaw lillistudenti a˙jar.

Simon Bonanno minn Holistic Institute of Technology tkellem b’mod interessanti ˙afna dwar il-karrieri u l-motivazzjoni f’˙afna mill-istudenti, skont st˙arri© li twettaq fost listudenti li attendew g˙al Project Fireworks.

Is-Sur Bonanno qal: “Jekk listudenti tag˙na jridu jsibu xog˙ol, is-sistema edukattiva hemm bΩonn li t˙ejjihom bilkapaçitajiet il-©odda li l-impjiegi ta’ g˙ada se jkunu qed ifittxu. Dawn l-hekk imsej˙a soft skills jinkludu l-komunikaz-

zjoni, l-attenzjoni g˙ad-dettall, attenzjoni g˙as-servizz lill-konsumatur, organizzazzjoni u soluzzjoni ta’ problemi. L-istudenti jridu jitg˙allmu jaddattaw ru˙hom malajr fl-uΩu ta’ teknolo©iji ©odda. Il-bidla fl-edukazzjoni u t-ta˙ri© tal-istudenti g˙ad-dinja tax-xog˙ol jinvolvu pjan sod b’g˙anijiet çari, itteknolo©ija t-tajba, u edukaturi u skejjel li lesti jaççettaw ilbidla, kollaborazzjoni mill-qrib ma’ speçjalisti fl-industrija u attività fil-klassi li tag˙ti ˙ajja lis-su©©etti. Hemm bΩonn nisimg˙u iΩjed lill-istudenti.

Irridu nifhmu x’inhuma l-aspettattivi tag˙hom g˙ax b’hekk biss ng˙inuhom jibdew il-˙ajja b’pass sod.”

Illum, 50% tal-impjiegi g˙andhom bΩonn kapaçità flinformatika u l-esperti jbassru li din iç-çifra se titla’ g˙al 77% fl-g˙axar snin li ©ejjin. U filwaqt li, fl-2012, 25% tal-opportunitajiet fl-informatika madwar id-dinja ntilfu min˙abba nuqqas ta’ ta˙ri© jew esperjenza, 14-il miljun impjieg ©did mistennija jin˙olqu madwar iddinja, grazzi g˙all-investiment pubbliku u privat f’servizzi marbuta mal-cloud computing.

Fil-fatt, matul l-erba’ snin li ©ejjin mistennija jin˙olqu 5.8 miljun impjieg fis-settur talinformatika u 51% tal-impjiegi kollha f’dan il-qasam se jkunu relatati mas- software .

Tabil˙aqq, jeΩisti l-potenzjal g˙all-˙olqien ta’ madwar 75,000 negozju ©did, grazzi g˙all-informatika,” qalet Adrianna Zammit.

G˙al tliet ©img˙at s˙a˙, gruppi ta’ studenti Ωaru l-Microsoft Innovation Centre, fejn mhux biss kienu esposti g˙all-aktar teknolo©ija riçenti, fosthom tablets , productivity tools u cloud technology, iΩda ng˙ataw iΩjed kapaçitjiet ibbaΩati fuq dak li b˙alissa qed jitolbu dawk kollha li j˙addmu.

Fost is-su©©etti li kienu trattati kien hemm IT skills, soft skills u networking, fejn esperti millindustrija, b˙alma huma Holistic Institute of Technology u MISCO Malta, iltaqg˙u u tkellmu mal-istudenti.

WIRT IÛ-ÛEJTUN IFAKKAR ATTAKK LI SAR 400 SENA ILU Waqt il-laqg˙a ©enerali annwali li saret fis-26 ta’ Jannar 2014, Wirt iΩ-Ûejtun ˙abbar illi din is-sena l-attivitajiet tieg˙u ser ikunu ddedikati lil Clement Tabone, persona©© Ûejtuni li madwar 400 sena ilu lag˙ab parti importanti fl-istorja ta’ din ilbelt u ta’ Malta nnifisha.

Kien is-6 ta’ Lulju 1614 meta flotta kbira Torka tfaççat fuq ix-xefaq tal-bajjiet ta’ San Tumas u ta’ Marsaskala fejn dawn ankraw. Fi ftit ˙in huma niΩlu l-art u telg˙u lejn iΩ-Ûejtun, fejn g˙amlu ˙erba mid-djar tal-in˙awi u mill-parroçça l-antika li llum hija mag˙rufa b˙ala Ta’ San Girgor, filwaqt li attakkaw ukoll xi Ωoni o˙ra fil-qrib. Clement Tabone kien wie˙ed minn dawk li mexxa liΩ-Ûwieten fit-taqbida kontra dawn it-Torok, u

flimkien ma’ xi Maltin o˙ra, u blg˙ajnuna ta’ numru ta’ suldati, huma ©ieg˙lu lill-g˙adu jirtira lura u j˙alli l-gΩejjer tag˙na. Plakka kommemorattiva li tirrakkonta dan l-avveniment tinsab esposta g˙all-pubbliku fuq wie˙ed mill-˙itan talknisja ta’ San Girgor, biswit l-artal ma©©ur.

Intant, dis-sena, fl-400 anniversarju minn din il-©rajja, Wirt iΩ-Ûejtun ˙are© ukoll b’logo sabiex mill-©did jitfakkar dak li g˙addew minnu niesna u anke biex ti©©edded it-tifkira tal-qlubija tal-antenati tag˙na li g˙amlu minn kollox biex jipprote©u lil arthom u lil nieshom. Dan illogo, li ©ie iddisinjat mill-artist tal-grafika Daniel Spagnol, jirrappreΩenta r-reb˙a taΩ-Ûwieten fuq it-Torok fl-1614. Ix-xabla

hija simbolu tat-Torok u t-tonalitajiet ˙omor tag˙ha huma xbieha tad-demm u tal-mewt. Min-na˙a l-o˙ra, il-lewn ˙adrani taΩ-Ωigarella qed jirrappreΩenta lbandiera taΩ-Ûejtun, mentri t-tidwir tag˙ha max-xabla juri t-telfa tal-g˙adu.

Dan il-logo ser ikun qed jintuΩa waqt lattivitajiet li Wirt iΩ-Ûejtun ser ikun qed jorganizza matul din is-sena f’©ie˙ dan lanniversarju sinjifikanti. Huwa ppjanat li fost dawn l-attivitajiet ser ikun hemm numru ta’ mixjiet kulturali li permezz tag˙hom il-parteçipanti se jΩuru siti li kellhom rabta ma’ dan l-attakk. Barra minn hekk, f’Lulju li ©ej ser jittella’ simpoΩju nazzjonali marbut ma dan l-avveniment, li aktar tard ser ikun segwit b’pubblikazzjoni.

Mill-Misra˙

02.02.2014

19

MALTA TINGÓAQAD GÓAÇ-ÇELEBRAZZJONIJIET GLOBALI TAL-BNI Bejn it-3 u s-7 ta’ Frar 2014, negozji u rappreΩentanti ta’ diversi g˙aqdiet, u membri talpubbliku se jing˙aqdu flimkien biex i˙allu impatt poΩittiv fuq ix-xena ekonomika globali permezz ta’ çelebrazzjoni ta’ business networking, u s-sehem li dan g˙andu fit-tkabbir u ssuççess tan-negozju f’kull parti tad-dinja.

International Networking Week, li se ssir bejn it-3 u s-7 ta’ Frar 2014, hi ©img˙a globali li tiffoka fuq g˙ajnuna linnegozji f’kull parti tad-dinja li jiksbu tkabbir u suççess permezz ta’ networking effettiv.

Fuq l-inizjattiva tal-BNI, l-ikbar organizzazzjoni ta’ networking g˙an-negozju fid-dinja, din il©img˙a tippreΩenta opportunità ta’ networking g˙al gruppi, kumpaniji, organizzazzjonijiet u individwi madwar iddinja biex jibdew l-2014 billi jie˙du passi proattivi ˙alli juΩaw in- networking b’mod strate©iku g˙at-tkabbir tan-

negozju.

Din hi t-tielet sena konsekuttiva li l-Malta BNI qed tiççelebra l-Ìimg˙a Internazzjonali tan-Networking, li bdiet issir fl2007 u dejjem Ωdiedet fil-popolarità minn sena g˙all-o˙ra madwar id-dinja. L-attività f’Malta se ssir nhar l-Erbg˙a 5 ta’ Frar 2014 fil-Corinthia Palace Hotel, Ó’Attard, kmieni filg˙odu fis-7.15. L-idea hi li wie˙ed ikun lura l-uffiççju sal10.00/10.30am, jekk ma jit˙ajjarx ukoll jibqa’ g˙al aktar networking.

L-attività se titmexxa midDirettur Nazzjonali tal-Malta BNI, David Bullock, u se tattira professjonisti tan-negozju, nies tas-seng˙a, imprendituri, studenti, rappreΩentanti tal-Gvern u tal-kunsilli – f’kelma wa˙da, kull min jixtieq isir jaf kif innetworking g˙an-negozju jista’ jkabbar negozji individwali u j˙alli impatt poΩittiv fuq issa˙˙a ekonomika ta’ dawn innegozji.

Fil-kaΩ tal-BNI: “in-negozju tag˙na hu li ng˙inu lin-negozju tieg˙ek jag˙mel iktar negozju.”

Il-parteçipanti jitg˙allmu kif jistg˙u ji©©eneraw iktar negozju permezz tal-istruttura dinamika tal-BNI, imsej˙a ‘ssistema ta’ riferenza tannegozju’.

B˙ala l-ikbar organizzazzjoni tan- networking tan-negozju fid-dinja, il-BNI toffri lil kull membru l-opportunità li jaqsmu ideat, kuntatti u, l-iktar importanti, riferenzi g˙annegozju.

Il-gruppi tal-BNI, li issa huma ˙amsa f’Malta, jinsab f’TasSliema, Ó’Attard, il-Belt Valletta, San Ìiljan u BirΩebbu©a. Dawn jikkonsistu f’membri li jibnu relazzjonijiet fit-tul u li huma impenjati serjament li jg˙inu lil xulxin isibu iktar negozju permezz tan-networking u riferenzi li ji©ru bilkelma.

Dr Ivan Misner, Fundatur talBNI u r-Referral Institute, jg˙id:

“PajjiΩi differenti, kulturi differenti, razez differenti, reli©jonijiet differenti, popli differenti, postijiet differenti – kollha huma mag˙qudin b’˙a©a wa˙da. Kollha nitkellmu l-lingwa tar-riferenzi. Kollha rridu nag˙mlu aktar negozju ma’ nies li nafu u li nafdaw.

Networking biex tibni relazzjoni mhux biss hu mod ©enjali biex tkabbar in-negozju, imma hu mod a˙jar kif tag˙mel negozju. In˙e©©e© lin-nies

madwar id-dinja jag˙mlu xi ˙a©a biex itejbu l-isforzi tannetworking tag˙hom g˙ax verament m’hemmx Ωmien a˙jar milli tibda minn issa biex issa˙˙a˙ ir-relazzjonijiet tannegozju tieg˙ek.”

Biex issir taf iktar dwar ilÌimg˙a Internazzjonali tanNetworking, Ωur www.InternationalNetworking Week.com. Iktar tag˙rif dwar il-BNI issibu fuq www.BNI.com

L-ACTAVIS LIFECYCLE 2014 CHALLENGE…GÓALL-ÌAPPUN L-Actavis LifeCycle 2014 Challenge ta’ din is-sena ser tie˙u lill-parteçipanti fuq vja©© ta’ 2,000km, minn Fukuoka sa Tokjo fil-Ìappun.

L-isfida tnediet (illum) fil-preΩenza tal-Ministru g˙asSa˙˙a Godfrey Farrugia fit-Taqsima tal-Kliewi (Renal Unit) tal-Isptar Mater Dei. Mill-15-il edizzjoni preçedenti, it-Taqsima rçeviet tag˙mir u servizzi li jiswew ilmiljuni. Fost it-tag˙mir li rçevit kien hemm magni talkliewi, unit g˙all-ajra kondizzjonata g˙at-Taqsima, magna tal-haemodialysis reverse osmosis, skrins talLCD g˙all-pazjenti, servizzi g˙all-kura tad-dieta u vann biex jiffaçilita l-provvediment tas-servizzi tad-dijaliΩi filg˙axijiet.

Dr Farrugia rringrazzja lill-Fondazzjoni g˙as-suççess li kisbet fil-©bir ta’ fondi g˙at-Taqsima tal-Kliewi, liema benefiççji jestendu ru˙hom mhux biss g˙allpazjenti, iΩda wkoll g˙all-familji tag˙hom.

Il-Fondazzjoni LifeCycle g˙amlet g˙otja ta’ €70,000 lir-Research Innovation and Development Trust (RIDT) li twaqqfet mill-Università ta’ Malta. Din lg˙otja ser tintuΩa biex tappo©©ja programm ta’ riçerka dwar il-mard tal-kliewi u l-prevenzjoni. Mis-760 organizzazzjoni tal-karità ftit huma li jag˙tu flus g˙ar-riçerka, u allura din l-g˙otja hi tassew speçjali.

“Din l-g˙otja timmarka l-bidu ta’ kollaborazzjoni fittul bejn l-RIDT u LifeCycle (Malta) Foundation. Hu ta’ inkora©©ament li tara organizzazzjonijet lokali tal-karità li jag˙rfu u jag˙tu l-appo©© tag˙hom lir-riçerka,”

qal Wilfred Kenely, il-Kap EΩekuttiv tal-RIDT. Ser jitwaqqaf grupp biex ikompli ja˙dem fuq din il-kollaborazzjoni.

Il-LifeCycle Challenge qed tkun g˙al darb’o˙ra sponsorjata mill-kumpannija farmaçewtika Actavis, li s-sena l-o˙ra tat g˙otja ta’ €20,000, u dis-sena ser tkun qed tag˙ti aktar minn dan l-ammont.

“Fuq baΩi regolari a˙na qed nassistu lill-organizzazzjonijiet volontarji (NGOs) u nikkontribwixxu inizjattivi ekonomiçi, ambjentali u filantropiçi li jtejbu ssa˙˙a u l-kwalità ta’ ˙ajja fil-komunità tag˙na,” qal ilMani©er Ìenerali ta’ Actavis Patrick Cachia.

“L-appo©© li Actavis tag˙ti lil Lifecycle Challenge hi konformi mat-tliet kelmiet importanti li jiddefinixxu l-

komportament korporattiv tag˙na ta’ kuljum. Dawn huma: l-isfida (li na˙dmu u nag˙mlu aktar mill-almu tag˙na); ning˙aqdu (biex ng˙aqqdu l-g˙arfien lokali u na˙dmu b˙ala tim wie˙ed fix-xenarju globali); u limpenn (li nimpenjaw ru˙na filwaqt li n˙addnu rresponsabbiltà soçjali korporattiva).”

Din l-isfida hi mmarkata b˙ala wa˙da mill-iktar iebsa fid-dinja. Ir-rotta hi diffiçli biç-çiklisti jridu jaqdfu madwar 200km kuljum, fuq art mag˙Ωula speçifikament g˙ad-diffikultajiet tag˙ha.

“A˙na g˙andna bΩonn destinazzjoni li tattira lillparteçipanti u l-attenzjoni tal-medja g˙aliex hu propju dan li jattira l-isponsors u l-fondi li dawn ji©©eneraw,” qal Alan Curry, membru eΩekuttiv u Chairperson talFondazzjoni LifeCycle (Malta).

“Hemm ˙afna kompetizzjoni g˙all-fondi u kull sena qed issir aktar diffiçli biex jinkisbu, iΩda t-Taqsima talKliewi dejjem kellha lista ta’ xewqat u a˙na nag˙mlu ˙ilitna biex ni©bru l-fondi g˙alihom.”

Kull parteçipant g˙andu ji©bor ammont ta’ flus qabel ma jkun jista’ jipparteçipa. Dan isir minn ©bir ta’ sponsorships korporattivi u attivitajiet biex jin©abru fondi.

L-attivitajiet ise˙˙u minkejja sig˙at twal ta’ ta˙ri© kuljum, impenji tad-dar u tax-xog˙ol.

Sakemm jitilqu f’Settembru 2014, iç-çiklisti jkunu qed jag˙mlu tmien sig˙at ta’ ta˙ri© kuljum b˙ala t˙ejjija g˙al madwar 200km li jridu jag˙mlu kuljum matul l-isfida.

IL-MOSTA AF SIGN STUDIO CYCLING CLUB JIÇÇELEBRA S-60 ANNIVERSARJU U XBIEHA ÌDIDA

L-GÓAQDA TAL-MALTI

Biex jitfakkar is-60 Anniversarju mittwaqqif tal-klabb, il-Mosta AF Sign Studio Cycling Club nieda xbieha ©dida permezz ta’ kit u branding ©did li tkompli twassal il-filosofija u l-motto tieg˙u Onwards – Il-Quddiem. It-tnedija saret fil-Bacchus Restaurant fl-Imdina nhar l24 ta’ Jannar 2014. Kien hemm g˙add ta’ mistednin distinti, fosthom il-Youth Director tal-Kumitat Olimpiku Malti sSur Envic Galea.

Imwaqqaf fl-1953 il-Mosta AF Sign Studio Cycling Club huwa l-eqdem klabb tar-roti u l-iktar wie˙ed ta’ suççess f’Malta. Matul is-snin, il-klabb irçieva bosta tif˙ir u ©ie˙, f’rabta malparteçipazzjoni u reb˙iet f’g˙add ta’ tlielaq lokali, fosthom il-Malta National Cycling Championship u t-Tour of

L-G˙aqda tal-Malti, Università, qed tfittex kittieba Ωg˙aΩag˙ g˙al pro©ett li jfakkar lil wie˙ed mill-fundaturi – RuΩar Briffa. Matul ilpro©ett Metamorfosi, ilparteçipanti mag˙Ωula se ja˙dmu ma’ artisti stabbiliti f’sessjonijiet li fihom jiffamiljarizzaw ru˙hom ma’ Briffa.

Il-pro©ett hu miftu˙ g˙al Ωg˙aΩag˙ bejn it-18 u l-25 sena, li jridu jissottomettu lapplikazzjoni sal-14 ta’ Frar.

Flimkien mal-applikazzjoni jridu jinkludu ittra ta’ motivazzjoni, CV, kitba kreattiva u kopja tal-karta tal-identità.

G˙al aktar tag˙rif ikkuntattjaw lill-G˙aqda fuq ghaqdatalmalti@gmail.com

Malta. Il-klabb huwa organizzazzjoni volontarja u huwa meg˙jun kompletament mill-©eneroΩità ta’ kumpaniji lokali u internazzjonali mag˙rufin li jissapportjaw l-isforzi tieg˙u, kemm lokalment kif ukoll barra minn xtutna, u mill-istess membri çiklisti.

L-ghan tal-Mosta AF Sign Studio Cycling Club li jippromovi tip ta’ ˙ajja b’sa˙˙itha fost il-©enerazzjoni Ωag˙Ωug˙a, wasslu biex iwaqqaf lewwel Akkademja taç-ÇikliΩmu f’Malta fl-2008. L-Akkademja taç-ÇikliΩmu llum akkwistat reputazzjoni poΩittiva u wiesg˙a permezz tad-dedikazzjoni li wrew il-kowçis ikkwalifikati, l-organizzaturi u l-membri li jissapportjawha.

Il-forza li timbotta ’l quddiem lill-klabb ©ejja mix-xewqa li jeduka u jippromovi l-iΩvilupp soçjali, fiΩiku u psikolo©iku ta’ atleti Ωg˙aΩag˙.

G˙al iktar dettalji wie˙ed jista’ jikkuntattja lill-Mosta AF Sign Studio Cycling Club permezz tal-indirizz elettroniku info@mostacyclingclub.com jew billi jçempel 9944 3080.

20

KurΩitajiet

02.02.2014

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM kitba ta’ SAVIOUR MAMO

IT-TFAL TAL-IRAQ JINSABU FL-IKTAR SITWAZZJONI KERHA LI QATT RAT ID-DINJA

Vendetta

Tfal jilag˙bu bl-armi

Wara 10 snin mill-invaΩjoni tal-Amerika fl-Iraq, il-vjolenza kompliet tiΩdiet, l-g˙ajxien flanzjani naqas u l-edukazzjoni fit-tfal sfaxxat fix-xejn.

Skont rapporti, f’dawn la˙˙ar ˙ames xhur inqatlu mas-700 ru˙, bejn tfal u Ωg˙aΩag˙. Ir-rapport ikompli jg˙id li ˙afna tfal huma abbandunati, ming˙ajr familja u ji©©errew fit-toroq bla saqaf fuq rashom.

Riskju ta’ kollass totali Waqt diskors li kien g˙amel il-President tal-Amerika George Bush fl-10 snin anniversarju mil-gwerra talIraq bit-titlu ‘Missjoni kompluta’ kien qal li l-Iraq huwa lag˙ar pajjiΩ fil-Lvant Nofsani f’dik li hi trobbija tat-tfal.

Minn popolazzjoni ta’ 33 miljun, 56% huma minorenni.

Mara Iraqina qalet lill-BBC li t-tfal huma esposti g˙al vjolenza fuq l-içken ˙a©a, u m’hemm l-ebda programm ta’ kif wie˙ed g˙andu jfejjaq dawn it-tfal mit-trawma talgwerra. Il-konsegwenzi huma koroh ˙afna, kompliet tg˙id.

Kumment ie˙or kien li ˙afna tfal trabbew fi gwerra u g˙alihom dik il-˙ajja hija xi ˙a©a normali. Dawn ma jafux

Tifel Iraqin, liebes ta’ suldat

x’inhi paçi u trankwillità.

Huma aggressivi ˙afna, speçjalment waqt il-log˙ob.

Dawn ma jafux x’inhu ballun jew video game. Jilag˙bu biss bl-armi tal-gwerra b˙al xi azzarin tal-plastik jew talinjam (meta ma jkunx ta’ vera) qalb il-bini mwaqqa’ u ma˙ruq. Dawn il-povri tfal ˙lief spluΩjonijiet u nies imbiççra mejtin fl-art ma jarawx.

Ma tistax tg˙id eΩatt innumru ta’ tfal li jmutu kuljum g˙ax g˙alihom hija parti mill˙ajja ta’ kuljum.

Tfal ta’ 14-il sena ji©u uΩati b˙ala bomba suwiçida u hu stmat li iktar minn kwart minn dawn it-tfal isofru minn problemi mentali min˙abba l-effett ta’ gwerra. Iktar minn nofs ittfal ta’ bejn it-12 u s-17-il sena ma jattendux skola primarja.

Min˙abba n-nuqqas ta’ nutriment hu stmat li fl-Iraq imutu mal-35,000 tarbija kull sena. Skont çifri ta’ min jorbot fuqhom, tarbija minn kull tminja tmut waqt it-twelid u ˙afna o˙ra bilkemm iwasslu sa ˙ames snin ˙ajja. Il-biçça lkbira imutu jew b’dijarrea jew bil-pulmonite. Dan il-mard hu kka©unat minn konsum ta’ ilma ma˙mu©, nuqqas ta’ i©ene u nuqqas ta’ dawl elet-

triku. Ta’ min isemmi li bejn l1990 u l-1991, fil-gwerra talGolf, l-Amerikani xe˙tu mad90,000 tunnellata ta’ bombi u missili fuq l-Iraq, fejn ikka©unaw diΩastru totali fuq bini essenzjali, b˙al impjanti tad-dawl elettriku u impjanti sanitarji. Dan ma kienx biΩΩejjed g˙ax ˙afna pajjiΩi g˙amlu sanzjonijiet ma’ dan il-pajjiz.

Skont il-Unicef (United Nations Children’s Fund) hu stmat li bejn l-1990 u l-1998 iktar minn 500,000 tifel u tifla mietu min˙abba dawn issanzjonijiet.

militanti tas-Sunni u l-poplu tax-Shia. Dan il-pajjiz sar infern. Hija ˙asra kbira g˙al dawn il-povri tfal.

Ftit fatti kurjuΩi F’Diçembru 2003, it-truppi Amerikani qabdu lil Saddam Hussein f’Tikrit. Kien akkuΩat bi krimini kontra l-umanità u ©ie mg˙allaq fl-2006.

Minn mindu saret l-invaΩjoni fl-2003, fl-Iraq hemm iktar minn 900,000 tifel u tifla orfni.

L-Amerika neqfet mat-triljun

dollaru Amerikan mill-fondi Amerikani g˙al din il-gwerra tal-Iraq.

L-Amerika tilfet 4,487 suldat f’din il-gwerra, 32,223 ©ew feruti gravi, u numru kbir ie˙or ta’ suldati sofrew min diΩordni mentali.

Mietu iktar min 100,000 çittadin Iraqin (çifra mhux uffiçjali). Hemm min jg˙id li mietu mas-600,000 ru˙.

MaΩ-Ωew© miljun refu©jat ˙arbu lejn il-Ìordan u s-Sirja.

Illum l-Iraq jinsab fi stat ta’ miΩerja.

BΩonn ta’ g˙ajnuna Min˙abba l-inkwiet li hemm fis-Sirja, ftit li xejn g˙adna nisimg˙u bis-sitwazzjoni tant gravi li jinsab fiha l-Iraq. IlpajjiΩ sejjer mill-˙azin g˙allag˙ar. Óafna mill-©urnalisti iktar qeg˙din jirraportaw linkwiet li hemm f’pajjiΩi ©irien milli fl-Iraq. L-aqwa li spiçça Saddam Hussein.

Min mindu telqet il-forza Amerikana, il-vjolenza baqg˙et tirrenja. Ix-Shia ddominaw l-amministrazzjoni tal-Prim Ministru Nouri alMaliki u arrestaw mexxejja politikanti Sunni. L-attakki komplew ˙raxu bejn il-gruppi

L-innoçenza tat-tfal

KurΩitajiet

KALEJDoSKopJU

02.02.2014

21

Mi©bura minn CHARLES B. SpITERI

GIDBA LI KARKRET MITT SENA

Grupp ta’ nies li studjaw fuq listorja tat-Titanic solvew dik li hi meqjusa b˙ala wa˙da mill-akbar misteri, jew ingann, marbut malbastiment lussuΩ, li aktar minn mitt sena ilu spiçça mg˙arraq.

Mara li qalet li kienet it-tifla ta’ sentejn ta’ familja sinjura, ma˙suba mejta fl-g˙arqa tatTitanic fl-1912, issa nstab li ma qalitx il-verità u ffrodat il-©rajja.

Dan sar mag˙ruf minn testijiet estensivi tad-DNA. Fl-1940, Helen Kramer kienet ingannat billi qalet li kienet Loraine Allison u li, ta’ tifla çkejkna ferm, ivvja©©at fuq itTitanic, mal-©enituri tag˙ha Hudson u Bess u ma’ ˙uha Trevor ta’ seba’ xhur.

Hudson Allison kien intraprenditur li vvja©©a fuq il-bastiment flimkien mal-familja u grupp qawwi ta’ sefturi li kellu.

Mal-˙abta Meta l-vapur ˙abat mal-muntanja tas-sil©, Trevor, li fil-˙in ma kienx mal-membri tal-familja, ittie˙ed fuq dg˙ajsa tas-salvata©© minn seftura, Alice Cleaver, biex isalvaw.

Hu ma˙sub li l-omm, il-missier u Loraine mietu jfittxu lit-tarbija u ma jag˙tux kas tal-opportunitajiet biex ji©u salvati. Imbag˙ad, Trevor miet ivvelenat fl-1929.

Kramer fasslet kampanja s˙i˙a biex tkun aççettata b˙ala l-unika

membru tal-familja sinjuruna Allison, minkejja l-oppoΩizzjoni qawwija li sabet ma’ wiççha.

Il-©lied qares kien mistenni jieqaf fl-1992, meta mietet Kramer.

IΩda meta fl-2012 tfakkar iççentinarju mill-g˙arqa tat-Titanic, Debrina Woods minn Florida, li ti©i l-proneputija ta’ Kramer, tat serje ta’ rakkonti fuq il-bastiment u l-©rajja. Sa waqqfet sit elettroniku biex issa˙˙a˙ l-argumenti tag˙ha, u qalet li ppjanat tikteb ktieb fuq l-istorja. Ûiedet li kellha bagalja ta’ nannitha mimlija dokumenti tal-familja.

Sabet oppoΩizzjoni Ippruvat ukoll tikkuntattja lillmembri tal-familja Allison u ΩΩurhom, iΩda l-avukati tag˙hom ˙e©©ewha tieqaf. Sa ordnaw lisSa Woods biex ma tferrixx lirmied ta’ nannitha fuq il-qasam tal-familja Allison f’Chesterville, Ontario, u sabet miΩuri speçjali ta’ sigurtà meta g˙amlet Ωjara filpost.

Kieku t-talba tag˙ha ntlaqg˙et, Woods kienet tkun eli©ibbli biex tiret ˙afna mir-rikkezza tal-familja Allison.

Meta l-grupp li studja l-kaΩ tatTitanic, immexxi mill-Prof. Tracy Oost, ˙are© bl-idea li jsir eΩami tad-DNA tal-persuni mnissla min-na˙a materna, Sally Kirkelie, proneputija ta’ omm

Loraine, qablet, iΩda Woods irrifjutat. Madankollu, Deanne Jennings, imwielda mill-istess omm ta’ Debrina Woods aççettat li tag˙mel l-eΩami, li kixef lingann li dam ikarkar g˙exieren ta’ snin.

Il-misteru L-uniku misteru li baqa’ hu: min kienet tabil˙aqq Helen Kramer.

Hi kienet g˙amlet l-ewwel dehra tag˙ha waqt programm tar-radju msejja˙ We , the People , fejn iddikjarat li kienet salvata fla˙˙ar minuta minn fuq it-Titanic, minn ‘missierha’ Hudson Allison, li kien po©©ieha f’dg˙ajsa tassalvata©© ma’ ra©el jismu ‘Mr Hyde’. Trabbiet l-Ingilterra, temmen li Hyde kien missierha.

Qalet ukoll li Mr Hyde kien qalilha bl-istorja kollha tag˙ha wara li kellha bΩonn çertifikat tat-twelid ftit qabel mewtu, meta f’dak iΩ-Ωmien kienu marru joqog˙du l-Istati Uniti. L-investigazzjonijiet juru wkoll li Kramer kibret f’Michigan b˙ala Evangline Irene Lee Hyde.

KaΩ simili kien dak ta’ Anna Anderson, li kienet qalet li hi Anastasia, l-iΩg˙ar tifla tal-KΩar Russu, Nikola II, li nqatel millBolxevisti fl-1918.

Wara mewtha, l-ist˙arri© tadDNA wera li ma kien hemm ebda rabta ©enetika bejnha u lfamilja rjali.

GÓAL MIN JIBÛA’ MILL-ADHD

Studju li g˙adu kemm sar qed isostni li aktar nies qed jintqalilhom li qed ibatu mil-Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) – kundizzjoni marbuta mal-impulsività u mal-iperattività.

IΩda n-newrologu pedjatrika Dr Richard Saul jemmen li lADHD ‘ma teΩistix’ u qed tintuΩa b˙ala maskra biex tg˙atti problemi serji.

Hu qal li madwar tlieta sa sebg˙a fil-mija tat-tfal, jew 400,000 li ntqalilhom li g˙andhom l-ADHD fl-Ingilterra biss, qed jing˙ataw pilloli biex jippruvaw itejbu l-attenzjoni u lkonçentrazzjoni fl-iskola.

Dr. Saul isostni li dawn it-tfal qed ikunu eΩaminati ˙aΩin u jtambar li l-ADHD m’g˙andhiex tkun imniΩΩla fil-manwal talAmerican Psychiatric Association.

Fin-New York Post, Dr Saul jistqarr li l-ADHD mhi xejn g˙ajr ©abra ta’ sintomi u mhix marda. L-istess idea juriha filktieb tieg˙u: ‘L-ADHD ma teΩistix: Il-verità fuqha.’

Meta trid tla˙˙aq ma’ kollox Hu jg˙id li fost l-affarijiet li jitqiesu b˙ala ADHD nsibu l©enn li jkollha persuna biex twettaq ˙afna affarijiet f’daqqa.

“U min f’dawn iΩ-Ωminijiet, ma jag˙milx l-almu tieg˙u biex ila˙˙aq ma’ bosta truf, biex ida˙˙al aktar flus ˙alli jg˙ix a˙jar? Allura kull min jag˙mel hekk, ibati jew g˙andu ji©i klas-

IN-NISA TQAL U L-GÓEJA Studju li g˙adu kemm kien ippubblikat fi ktieb, isostni li n-nisa li jbatu minn g˙eja waqt it-tqala tag˙hom, iΩidu ç-çansijiet li wliedhom jitwieldu omosesswali.

IΩid jg˙id li l-kwalità tal-˙ajja ta’ nisa tqal taffettwa s-sesswalità ta’ wliedhom li g˙adhom ma twildux u tibdel kemm lormoni tag˙hom, kif ukoll il-formazzjoni ta’ mo˙˙hom.

Anke t-tipjip u t-te˙id ta’ drogi jistg˙u jirriΩultaw f’li tarbija titla’ omosesswali.

Dan kollu jo˙ro© mill-ktieb tan-newroxjenzjat OlandiΩ, Dick Swaab, f’kapitlu ie˙or li jo˙loq dibattitu fuq l-ori©ini u lkawΩi tal-omosesswalità.

Is-sesswalità Il-Professur Swaab jemmen li s-sesswalità ta’ tarbija tkun determinata fil-©uf u ma tistax titbiddel, waqt li professjonisti

o˙ra jargmumentaw li l-istess sesswalità tkun affettwata mit-trobbija jew millkwalità ta’ ˙ajja li t-tarbija ssib ma’ wiççha.

Fil-ktieb tieg˙u We Are Our Brains ilProfessur Swaab jikteb: “G˙alkemm ˙afna jsostnu li l-iΩvilupp wara t-twelid hu importanti, g˙ax jaffettwa l-orjentazzjoni sesswali tag˙na, m’hemm ebda prova li tissostanzjah.”

Il-Prof. Swaab jikteb ukoll li l-iΩvilupp tal-mo˙˙ waqt it-tqala jkun mibdul bliçken tibdil ta’ pilloli.

B˙ala eΩempju jsostni li droga preskritta lil Ωew© miljun omm bejn is-snin erbg˙in u ˙amsin, biex jikkumbattu lkorrimenti, Ωiedet iç-çans tal-bisesswalità u l-omosesswalità, fl-ulied li kienu g˙adhom ma twildux.

Ikompli jikteb li n-nisa tqal li jesponu rwie˙hom g˙an-nikotina jew amfetamini

wkoll iΩidu ç-çans li wliedhom bniet jo˙or©u lesbjani.

Kontroversja Il-Professur Swaab, mill-Università ta’ Amsterdam, re©a’ ˙oloq kontroversja s˙i˙a b’dan il-ktieb. Hu bniedem li, flantik ukoll, ˙oloq kontroversji bl-opinjonijiet tieg˙u.

Fost dawn g˙andu l-ist˙arri© li g˙amel, fejn jg˙id li twelid diffiçli jaf jikkawΩa skiΩofrenija, awtiΩmu u anoressja.

Peter Tatchell, li jikkampanja favur iddrittijiet tal-omosesswali, laqa’ l-ideat talProfessur. Hu qal li jekk il-fatt li titwieled omosesswali hu determinat minn fatturi bijolo©içi qabel it-twelid, ikun immorali li ssir xi kundanna jew diskriminazzjoni kontra l-lesbjani u r©iel omosesswali.

Isostni li dan l-istudju hu daqqa ta’ ˙arta g˙all-awtoritajiet reli©juΩi u politiçi.

sifikat b˙ala li jbati millADHD?” jistaqsi Dr Saul.

Jista’ jkun, li kif jispjega dan ittabib, biex wie˙ed ma jkunx klassifikat hekk, ikollu jfassal ˙ajtu fl-istess xog˙ol monotonu li minn dejjem kien jag˙mel.

Fil-prattika tieg˙u, Dr Saul beda jfittex kawΩi o˙ra g˙assintomi li juri l-pazjenti tieg˙u.

Fost il-kaΩi sab dak ta’ studenta li fil-klassi ma kinitx sejra tajjeb.

Kien hemm min qal li tbati mill-ADHD, iΩda meta eΩaminaha sew sab li minn fejn kienet ma setg˙etx tara l-blackboard sew u ˙ti©ilha nuççali.

Ra©el ie˙or ta’ 36 sena, li qalulu li qed ibati mill-istess marda, irriΩulta li kien qed jixrob kwantità ta’ kafè u ma kienx qed jorqod biΩΩejjed.

Reazzjonijiet mediçinali Ir-riçetti g˙all-mediçina preskritta, taf tikkawΩa reazzjonijiet kuntrarji, b˙al nuqqas fil-piΩ, ivvelenar fil-fwied u meditazzjonijiet g˙as-suwiçidju.

Fl-Ingilterra, l-preskrizzjonijiet g˙al drogi stimulanti b˙arRitalin irduppjaw fost it-tfal flIngilterra u Ωdiedu b’erba’ darbiet fost l-adulti bejn l-2003 u l2008.

Wara l-istudju ta’ Dr Saul, grupp ta’ riçerkaturi millAwstralja u l-Olanda, qablu li ddijanjosi g˙all-ADHD twessg˙u ferm, tant li anki fl-Awstralja, bejn l-2000 u l-2011 iΩ-Ωieda ta’ nies li ntqalilhom li qed ibatu mill-ADHD Ωdied bi 73 fil-mija.

22

Personalità

02.02.2014

JagÓMel kuraÌÌ lil ÛgÓaÛagÓ oÓra bÓalu raMoNa PorTelli tintervista lil ANTONIO MUSCAT

www.ramonaportelli.com

Dan l-a˙˙ar sirt naf ©uvni li, b˙al ˙afna o˙rajn, g˙adda minn esperjenzi sbie˙ u anke qarsa matul ˙ajtu. IΩda Ω-Ωmien tah parir biex jibqa’ dak li hu u jkun aktar sod u determinat f’˙ajtu. Ósibt li g˙andu jkun ta’ eΩempju g˙al ˙addie˙or biex iqawwi l-qlub u b’hekk, fuq xewqa tieg˙u stess, intervistajtu sabiex jaqsam il-˙sibijiet u esperjenzi li g˙adda minnhom. Qed nirreferi g˙al Antonio Muscat.

Antonio g˙andu sitta u g˙oxrin sena, miΩ-Ûejtun; huwa proprjetarju ta’ negozju u anke salesperson ta’ affarijiet koΩmetiçi. Iqis lilu nnifsu b˙ala persuna li j˙obb il-˙ajja, u li jekk jista’ jkun kull mument ta’ ˙ajtu u ta’ madwaru jkun prezzjuΩ. “Óafna drabi n˙ossuna mtaqqlin b’diversi problemi li nkunu qed in˙abbtu wiççna mag˙˙om f’˙ajjitna u, xi minn daqqiet, tbissima jew çajta jkunu biΩΩejjed biex tibdel il-burdata ta’ dak li jkun,” beda jg˙idli.

ramonaportelli@hotmail.com

˙bieb. “Minn meta kont Ωg˙ir dejjem kont in˙obb ilkumpanija. Qatt ma kont persuna ta’ wa˙di, g˙alkemm jien indipendenti ˙afna. Óbieb kelli ˙afna f’˙ajti u tg˙allimt ˙afna mill-esperjenzi li kellna flimkien. In˙oss in-nuqqas ta’ s˙abi li kelli fit-tfulija li llum il©urnata kollha ˙adu l-istat tag˙˙om. Rigward il-˙biberiji tg˙allimt mill-esperjenza li mhux kull min jid˙aklek huwa ˙abib tieg˙ek. Kif jg˙idu, ˙add ma ja˙sillek wiççek biex tkun a˙jar minnu. IΩda anke f’sitwazzjonijiet hekk, nara l-poΩittiv.

Titg˙allem minn kull esperjenza, qarsa kemm hi qarsa.

MaΩ-Ωmien iltqajt ma’ ˙afna aktar nies u g˙araft ng˙arbel sew ma’ min nista’ naqsam lesperjenzi tieg˙i. Illum il©urnata n˙ossni fortunat ˙afna bil-˙bieb li g˙andi b˙alma huma Casey, Donna, Priscilla u Rebecca.”

L-Afrika t’Isfel laqtitu filla˙am il-˙aj

Mill-˙aΩin jo˙ro© it-tajjeb Meta kien iΩg˙ar, Antonio esperjenza l-firda bejn ommu u missieru, meta dawn iddeçidew li jie˙du toroq differenti minn xulxin. Minkejja kollox, Ωgur li ˙add ma seta jre©©a’ l-arlo©© lura. Fil-fatt, xtaq jaqsam din l-esperjenza ta’ kura©© ma’ dawk it-tfal li forsi g˙addejjin minn din l-istess sitwazzjoni sfortunata.

“Sitwazzjoni diffiçli, iΩda li ma tridx t˙alliha tirkbek. Firrigward tal-familja tieg˙i, kien hemm mumenti sbie˙ u nibqa’ ng˙oΩΩhom fil-memorja tieg˙i, u kien hemm mumenti diffiçli wkoll li ma tistax t˙assarhom.

Kien Ωmien diffiçli ˙afna g˙alina meta ommi u missieri g˙aΩlu li jie˙du toroq differenti minn xulxin. Madankollu, g˙alkemm mhux dejjem, naqbel li xi drabi mill-˙aΩin jo˙ro© ukoll it-tajjeb. Illum il-©urnata naf aktar lill-©enituri tieg˙i.

Sirt aktar qrib tag˙hom g˙ax sirna nifhmu sew lil xulxin. Xi drabi s-sitwazzjoni tmur g˙allag˙ar min˙abba ˙afna kliem Ωejjed minn persuni li huma laktar qrib tieg˙ek. Ma jirrealiz-

zawx kemm bi kliemhom u g˙emilhom jafu jkunu qeg˙din iwe©©g˙uk.

IΩda persuna li ltqajt mag˙ha, u fehemtha s-sitwazzjoni li kienet g˙addejja minnha lfamilja tieg˙i, kellha mitt elf ra©un meta qaltli li b’dak li ©ara d-dinja ma waqfitx. U hekk hu, g˙ax illum il-©urnata n˙ares lejha b˙ala storja fuq ktieb li nqrat u tibqa’ biss filmemorja tag˙na. Ûbalja min Ωbalja, m’hemm xejn li jΩommni milli nibqa’ n˙obb lil kull membru tal-familja tieg˙i, anke jekk naf li l-istorja setg˙et kienet differenti. Ma nistax inre©©a’ l-arlo©© lura u minn hawn nie˙u l-opportunità biex nag˙mel kura©© lil tfal b˙ali li sfortunatament g˙addejjin minn sitwazzjoni simili,” sostna Antonio.

Esperjenza qarsa taf tkun tag˙lima IΩ-Ωmien g˙allem lil Antonio li mhux kull min jid˙aklu huwa ˙abib u ˙add ma ja˙sillek wiççek biex tkun a˙jar minnu. Óallejt f’idejh sabiex jelabora aktar fuq dan is-su©©ett tal-

Fi tfulitu, Antonio kien jo˙lom li jkollu ajruplan biex ikun jista’ jtir bih fejn irid. Jemmen li s-safar jag˙tih opportunità li jifta˙ aktar l-orizzonti tieg˙u, apparti li joffrilu ˙in ta’ mistrie˙ mir-rutina ta’ kuljum. Ûar diversi pajjiΩi, iΩda l-aktar li laqtitu fil-la˙am il-˙aj kienet iΩΩjara li g˙amel fl-Afrika ta’ Isfel. “Bkejt meta ©ejt lura minn dan il-pajjiΩ li g˙andu fost l-isba˙ riΩorsi naturali, iΩda li l-poplu tieg˙u jinsab

mg˙affe© min˙abba t-tmexxija ˙aΩina li teΩisti f’dan il-pajjiΩ.

Mort meta kelli 19-il sena g˙al perijodu ta’ xahar. Kienet esperjenza mill-isba˙ li g˙addejt mal-˙abiba tieg˙i Catherine. Kienet safra li, kif g˙edt di©à, biddlitli ˙ajti.

Tatni esperjenzi mill-isba˙ u li mhu ser ninsa qatt.

Il-faqar li rajt fil-pajjiΩ li Ωort f’dan il-kontinent ˙alla impatt kbir fuqi. L-istampi li kont nara fuq it-televiΩjoni u fuq xi gazzetta rajthom issa ˙ajjin quddiem g˙ajnejja. G˙exthom g˙al ftit jiem u ma stajtx nifhem kif g˙adni sal-lum ma nistax nifhem kif, waqt li hawn min hu mejjet fis-sakra, hawn min hu mejjet g˙al qatra. Filfehma tieg˙i, il-faqar huwa fost l-ikbar in©ustizzji li hawn fid-dinja u je˙tie© li ni©©ilduh flimkien. L-iktar li impressjonajt ru˙i u bkejt kien meta rajt tant tfal li kienu morda blAIDS, fost ˙afna mard ie˙or,” sostna ddispjaçut.

Tajjeb li kull persuna jkollha xi idolu f’˙ajjitha. Fil-fatt, wa˙da mill-idoli ta’ Antonio hija Britney Spears. B˙al kull Ωag˙Ωug˙ ie˙or g˙andu ˙afna xewqat u aspirazzjonijiet.

Wa˙da minnhom hi li jmur jara kunçert tag˙ha, sakemm ma jiltaqax mag˙ha! “Britney hija kantanta tal-era tieg˙i.

Mhux biss kantanta fiΩikament sabi˙a iΩda, meta tara ˙ajjitha, l-iΩbalji li wettqet u l-mod kif irnexxielha ter©a’ tqum fuq saqajha, hija ispirazzjoni g˙alijja biex ma naqtax qalbi u n˙ares ’il quddiem,” sostna

determinat Antonio.

Minkejja dan kollu imma©inajt li kellu dawk ilmumenti fejn seta’ qata’ qalbu.

Huwa sostna li kul˙add jg˙addi minn dawn is-sitwazzjonijiet fejn ikunu waslu f’punt li jg˙idu “daqshekk”.

“IΩda dik, fiha nnifisha, hija ammissjoni çara li tkun fallejt.

G˙alhekk il-parir tieg˙i huwa li, minkejja kull ostaklu li tista’ ssib quddiemek, ji©i minn fejn ji©i, analizza sew is-sitwazzjoni u ara kif l-a˙jar to˙ro© minn dak il-mument diffiçli.

Soluzzjoni hemm dejjem, basta tfittixha u jkollok ir-rieda li tfittixha.”

Mitlub jg˙idli x’ja˙seb li hi laktar problema li qed jiffaççjaw iΩ-Ωg˙aΩag˙ illum il-©urnata, Antonio we©ibni: “Persuni li ma jag˙tux çans liΩ-Ωg˙aΩag˙ jiΩviluppaw l-ideat tag˙hom.

IΩ-Ωg˙aΩag˙ g˙andhom ˙afna x’joffru u g˙alhekk g˙andhom jing˙ataw l-ispazju kollu biex jimir˙u fl-oqsma li jkunu studjaw fihom.”

Fl-a˙˙ar nett stedintu jag˙ti xi parir jew messa©© lill-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd. “Millqarrejja nitg˙allem nista’, u Ωgur li mhux ser inkun jien li nag˙tihom xi parir. Il-messa©© tieg˙i hu biex ikunu poΩittivi f’˙ajjithom. Nifhem li ˙afna drabi n-nies tad-dinja ma j˙allukx bi kwietek u, ag˙ar minn hekk, xi kultant ikunu nnies ta’ madwarek li jag˙mlu dan, iΩda trid t˙ares ’il quddiem u tibqa’ g˙addej, l-aqwa li temmen f’dak li tkun qed tag˙mel,” temm jg˙id Antonio.

24

Kultura

02.02.2014

CHARLES CLEWS

1919-2009

KITBA TA’ CHERYL MALLIA, NEPUTIJA TAL-MIBKI ATTUR U KITTIEB KOMIKU, CHARLES CLEWS Fl-okkaΩjoni ta’ g˙eluq il˙ames sena mill-mewt ta’ Charles Clews – li kien nhar lErbg˙a li g˙addew, 29 ta’ Jannar – il-Óadd li g˙adda saret çerimonja quddiem ilbust tal-mibki Charles Clews, li jinsab f’Marsaskala. In-nepuija ta’ Charles Clews, Cheryl Mallia, qrat dan id-diskors waqt din iç-cerimonja: Jien na˙seb li kieku n-nannu – li qieghed jara kollox minn hemm fuq – jista’ jkellimna: x’ta˙sbu li se jg˙idilna? Jg˙idilna: Tistg˙u tg˙iduli x’qed tag˙mlu? U intom kollha tafu g˙aliex: g˙ax in-nannu qatt ma fittex it-tif˙ir, qatt ma mar quddiem xi spotlight biex joqg˙od jifta˙ar! Ix-xog˙ol, kemm tal-palk u kemm ixxog˙ol ta’ kuljum tieg˙u, kien

jag˙mlu bil-qalb u mill-qalb.

Qatt ma kien jghid “Uff xi dwejjaq g˙ada xoghol,” anke meta kien isajjar, jew jikteb xi skizz (scetch), b’dik it-tisfira u tarah g˙addej, mill-borma g˙al fuq it-tajprajter, g˙arRediffusion, TV u t-tisliba.

Kollox fl-istess kamra u fl-istess ˙in.

Imma a˙na, g˙aΩiΩ nannu tag˙na, g˙andna biex nifta˙ru bik u g˙alhekk qeg˙din hawn.

Dan l-a˙˙ar qg˙adt nanalizza ftit u nirrifletti fuq il-˙ajja talg˙aΩiΩ nannu tag˙na. Kellu ˙ajja iebsa, bidu ikrah ming˙ajr missier, kellu jitlaq mill-iskola kmieni sabiex jg˙in ’l ommu trabbi familja. Spiçça ltim ta’ età Ωg˙ira u rabba lil ˙uh li kien iΩg˙ar minnu. Kien iΩ-Ωmien ta’ qabel il-gwerra u

waqt il-gwerra u min jaf kemm-il darba, huwa u ˙uh, raqdu bil-gu˙. G˙alkemm qatt ma qalilna, a˙na nafu g˙ax kultant kien jitlaq xi kelma ’l hemm u ’l hawn. Ma kienx isuq u qatt ma kellu karozza.

Tista’ timma©ina xi ˙add

minna llum ming˙ajr mobbiltà personali?

Tistg˙u timma©inaw tg˙addu ˙ajja jew triq fil-˙ajja b˙alu? U jien g˙alfejn qieg˙da ng˙id dan kollu dalg˙odu? Minn din il-˙ajja iebsa ˙are© ra©el ta’ veru, self made, mhux xi miljunarju, imma sinjur fil-kultura u t-tag˙lim tal-˙ajja; u anke fl-edukazzjoni, qatt ma kien jieqaf jaqra u jitg˙allem sabiex ikun jista’ jg˙allem. Kull meta kien ikellmek dejjem kienet to˙rog xi tag˙lima minn fommu. Óadem qatig˙ u rabba familja b’valuri sodi, flim˙abba u l-ir©ulija.

G˙alkemm kien sfortunat filfamilja, il-Mulej laqqg˙u ma’ wa˙da mara, jisimha Annie, li kienet it-tieni pilastru tal-familja Clews, li dejjem sab is-sap-

port tag˙ha f’kull mument, anke meta ©ieli kienu iebsin g˙aliha wkoll. Óadd minna ma rabba tmint itfal. Tafu xi jfisser meta jkollok kwart ta’ dan lammont! Imma, bit-tajjeb u l˙aΩin li taf tag˙ti l-˙ajja, sabet bilanç u rabbiet familja bi m˙abba liema b˙alha, u dan tixhdu ˙ajjitha g˙ax kul˙add kien i˙obbha u baqa’ j˙obbha sal-a˙˙ar nifs ta’ ˙ajjitha.

Grazzi Nanna Annie. Xi darba niktbu storja o˙ra fuqek, li tkun mimlija daqskemm ilktieb tan-nannu mimli stejjer u umoriΩmu.

Jien se nispiçça kif bdejt: sabi˙ il-bust u l-istejjer li ng˙idu fuq in-nannu, imma lisba˙ memorji qeg˙din hawn ©o mo˙˙i, bi m˙abba kbira minn qalbna.

LEJLA PAWLINA POMP AND CIRCUMSTANCE

KUNÇERT MILL-GOZO YOUTH WIND BAND

L-Akkademja Kulturali Pawlina, flimkien ma’ grupp ta’ atturi ewlenin, se jing˙aqdu flimkien f’okkaΩjoni unika biex jag˙tu recital ta’ poeΩiji mnebb˙in mill-mi©ja ta’ San Pawl f’Malta.

Mario Micallef, Karmen Azzopardi, Godwin Scerri, u Nathalie Micallef se jippreΩentaw serata li fiha se jiddekalaw b’mod ori©inali poeΩiji ta’ Dun Karm, kif ukoll ilversi tal-oratorju Pawlu ta’ Malta ta’ Oliver Friggieri. Isserata tinkludi intervalli muΩikali minn Vince Fabri u dduo Greenfields. Din il-Lejla Pawlina se ssir fil-kolle©©jata ta’ San Pawl il-Belt Valletta, nhar is-Sibt l-1 ta’ Frar 2014,

fit-8.00pm. Id-d˙ul hu b’xejn u l-pubbliku hu mistieden li jattendi g˙al din il-lejla memorabbli.

Id-direzzjoni tas-serata hi f’idejn l-attur mag˙ruf Mario Micallef, li g˙amel dan il-kumment dwar din il-Lejla Pawlina: “Jien konvint li se tkun serata li tag˙ti pjaçir u ˙afna emozzjoni lil kull min se jattendi, speçjalment lil dawk Pawlini. Se tkun serata li Ωgur se dda˙˙alna flatmosfera tal-festa g˙aΩiΩa ta’ San Pawl. Se no˙olqu ambjent u nippreΩentaw recital ta’ testi f’okkaΩjoni li rari ssir f’pajjiΩna. Ódimna flimkien biex nipprovdu serata memorabbli f’kull aspett.”

Fl-okkaΩjoni tal-festa ta’ San Ìwann Bosco, il-Óadd 2 ta’ Frar 2014, fi tmiem ilPurçissjoni li to˙ro© filg˙axija mill-kappella tal-Oratorju Don Bosco, Victoria, il-Gozo Youth Wind Band ta˙t iddirezzjoni ta’ Mro Joseph Grech ser tippreΩenta lPomp and Kunçert Circumstance fuq il-palk talistess Oratorju li g˙alih huwa mistieden il-pubbliku in©enerali. B˙as-snin l-

img˙oddija, il-Gozo Youth Wind Band qed tag˙mel lalmu tag˙ha biex tag˙ti lillpubbliku siltiet dejjem ©odda u popolari b˙al, ng˙idu a˙na, biççiet minn Mission Impossible , The Avengers , highlights mill-musical Joseph and the Amazing Technicolour Dreamcoat, The Thievish Magpie ta’ Rossini, silta sinfonika minn Lord of the Rings , Bella Italia, kif ukoll il-març popolari u mag˙ruf ta’ Elgar Pomp and Circumstance.

G˙add sabi˙ ta’ Ωg˙aΩag˙ jag˙mlu parti minn dan ilkumpless bandistiku u jiltaqg˙u b’mod regolari ta˙t id-direzzjoni tal-fundatur, isSurmast Direttur Mro Joseph Grech, bil-g˙an li jag˙tu divertiment lill-pubbliku matul is-sena f’okkaΩjonijiet speçjali. Ta’ min ifakkar li iktar tard din is-sena, sewwa

sew it-Tnejn 28 ta’ Lulju 2014, il-Gozo Youth Orchestra ser ter©a’ tippreΩenta l-kunçert annwali tag˙ha fil-bit˙a talMinisteru g˙al G˙awdex.

MaΩ-Ωg˙aΩag˙ G˙awdxin jing˙aqdu f’din l-okkaΩjoni g˙add ta’ muΩiçisti ÌermaniΩi li jkunu fostna biex jitg˙allmu u jgawdu l-ista©un tal-festi fi gΩiritna.

Mela kul˙add mistieden g˙all-ispettaklu muΩikali Pomp and Circumstance lÓadd 2 ta’ Frar, festa ta’ San Ìwann Bosco, patrun tat-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙, fuq il-palk tassala teatrali tal-Oratorju Don Bosco, Victoria, fis-7.30pm mill-Gozo Youth Wind Band, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro Joseph Grech li matul Marzu li ©ej, flimkien mal-Helping Hands Group, ser jippreΩenta l- musical Joseph and the Amazing Technicolour Dreamcoat.

FESTA TA’ SAN ÌUÛEPP

L-Arçikonfraternità ta’ San ÌuΩepp, tar-Rabat tal-Imdina, ˙asbet biex to˙ro© bnadar bix-xbieha ta’ San ÌuΩepp fuqhom g˙all-arbli u l-galleriji, biex jintramaw fi Ωmien ilfesta ta’ San ÌuΩepp, nhar id-19 ta’ Marzu. Il-prezz tag˙hom huwa ta’ €15, u b˙ala qies huma ta’ metru u nofs b’metru (150çm b’100çm). Dawk li jixtiequ jakkwistaw matul dawn il-©ranet javviçinaw lil Adrian Zahra, moderatur tal-festa esterna ta’ San ÌuΩepp.

Kultura

02.02.2014

25

ELEMENTI ÌODDA FIL-KARNIVAL TA’ MALTA Il-Karnival ta’ din is-sena se jinkludi numru ta’ novitajiet – li ˙afna minnhom jag˙tu ˙arsa lura lejn ilpassat Karrijiet ikkuluriti, ir©ejjen jiΩfnu, kostumi sbie˙, fares tad-da˙k – kollha se jkollhom posthom filKarnival ta’ din is-sena. IΩda se jkun hemm ˙afna aktar ukoll. Bir-ritorn tas-satira u l-farsa tal-qarçilla, il-Karnival ta’ din is-sena ser jinkludi numru ta’ novitajiet – li ˙afna minnhom jag˙tu ˙arsa lura lejn il-passat.

F’Malta l-Karnival jidher li wasal fil-bidu tas-seklu ˙mistax, g˙alkemm kienu l-Kavallieri tal-Ordni ta’ San Ìwann li Ωiedu l-element tal-ispettaklu lil dawn iç-çelebrazzjoniijiet nazzjonali. Tradizzjoni daqshekk antika tfisser li ˙afna minn dak li hu ©did fil-Karnival ta’ din is-sena, fil-fatt ©ej mill-passat.

G˙all-ewwel darba f’40 sena, il-Karnival ser isir fi Pjazza San Ìor© u l-qalba tal-kapitali antika se ter©a’ t˙abbat biç-çelebrazzjonijiet. Bejn l-1972 u l2010, il-qofol tal-attivitajiet kienu jsiru fi Pjazza Óelsien iΩda dan ma baqax isir meta nbeda lpro©ett tal-parlament il-©did fl-2011. Is-sena ta’ wara l-Karnival sar mal-funtana qrib id-da˙la talBelt filwaqt li g˙al dawn l-a˙˙ar sentejn kien sar fuq il-Fosos tal-Furjana.

Ir-ritorn tas-satira wkoll huwa novità li l-g˙eruq tag˙ha midfunin fil-passat. Il-parati tal-Karnival fi Ωmien l-IngliΩi, partikolarment fis-seklu dsatax u lbidu tas-seklu g˙oxrin, kienu mag˙rufin g˙at-temi satiriçi tag˙hom, u ˙afna mill-karrijiet kienu ddisinjati biex jg˙addu Ω-Ωmien bil-figuri popolari u deçiΩjonijiet mhux daqstant popolari tal-Gvern tal©urnata. Fl-g˙oxrinijiet u t-tletinijiet il-karikaturi ta’ figuri politiçi sikwit kienu jwasslu g˙al sitwazzjonijiet ta’ tensjoni li spiççaw biex il-Gvern waqqaf din id-drawwa minn edizzjonijiet futuri tal-Karnival. Issatira politika ©iet essenzjalment ipprojbita b˙ala riΩultat ta’ li©i li g˙addiet fl-1936.

Il-qarçilla, jew farsa – li wkoll ser tirritorna dis-

sena – kienet g˙adha ssir fil-Karnival tal-Belt sa madwar seklu ilu. Wie˙ed ra©el kien jilbes ta’ nutar u ma©enbu jkollu l-g˙arajjes. In-nutar jaqralhom b’le˙en g˙oli l-kuntratt taΩ-Ωwie©, kitba mqabbla kollha botti. In-nies kienu jog˙xew isegwu n-nutar huwa u jaqra l-qarçilla biçça biçça mal-kantunieri tal-Belt. Xi kultant, il-kelma tan-nutar ma kinitx tajba g˙al widnejn kul˙add.

L-ewwel qarçilla li nafu biha nkitbet g˙allKarnival tal-1760 mill-poeta Dun Feliç Demarco. Ilqarçilla tal-Karnival ta’ din is-sena, miktuba minn Trevor Ûahra, se ti©i moqrija minn xi atturi, fosthom l-attur Joseph Galea. L-atturi se jduru mattoroq tal-Belt is-Sibt filg˙axija, f’parodija taç-çerimonja tat-tie©.

Is-Sibt filg˙axija huwa wkoll meta l-festivitajiet talKarnival ser jil˙qu l-qofol tag˙hom. Din is-sena – g˙all-ewwel darba wkoll – ser ikomplu matul il-lejl, f’çelebrazzjoni bla waqfien. G˙all-ewwel darba wkoll sar ©emella©© mal-Karnival ta’ Notting Hill, lakbar festival ta’ kultura popolari fl-Ewropa.

Il-Karnival ta’ Notting Hill isir fit-toroq ta’ North Kensington f’Londra b’elementi ta’ gruppi muΩikali, kantanti, kompetizzjonijiet artistiçi u muΩikali, ikel Karibew u spettaturi li jiΩfnu wara l-gruppi fit-toroq.

Dan il-Karnival Karibew ©ewwa l-Ingilterra ji©bed madwar 1.5 miljun persuna kull sena fuq medda ta’ jumejn f’Awwissu.

Sureya John, li reb˙et it-titlu ta’ Miss Universal Carnival Queen, ser tkun qed tmexxi l-ewwel preΩentazzjoni tal-Karnival ta’ Notting Hill f’Malta.

Re©ina o˙ra tal-Karnival, mill-Elimu Paddington Band, ukoll ser tkun mal-grupp ta’ Notting Hill.

U min˙abba li l-Karnival huwa wkoll dwar diversità u inkluΩjoni, u finalment li kul˙add jie˙u pjaçir – din is-sena grupp ta’ Ωeffiena mill-adult training centres tal-A©enzija Sapport ser jippreΩentaw Ωifna fil-Karnival nazzjonali. Novitajiet o˙ra jinkludu ddirezzjoni artistika tad-direttur tal-Karnival Jason Busuttil g˙all-ewwel darba, People’s Choice Award li se jintg˙aΩel bit-televoting, u kuntatti li qed isiru mal-Karnival ta’ Viareggio.

Dan kollu huwa apparti l-kompetizzjonijiet taΩΩfin, l-isfilata tal-karrijiet u it-toroq miΩg˙uda binnies, il-kostumi eΩa©erati, li kollha huma parti millKarnival. G˙al ftit ©ranet, il-Belt Valletta tilbes g˙al çelebrazzjoni. It-toroq jinbidlu, tfal kullimkien bilkostum, karrijiet ©iganteski jimbottaw minn ©olfolol. Sena wara sena l-Karnival jasal, u jbiddel iddehra tal-kapitali. U filwaqt li madwarna ˙afna affarijiet jinbidlu, u˙ud mit-tradizzjonijiet jibqg˙u.

Il-Karnival ta’ Malta huwa organizzat mill-Kumitat tal-Karnival ta’ Malta bl-g˙ajnuna tal-Kunsill Malti G˙all-Kultura u l-Arti u MSV Life.

IL-BANDA TAL-FAM LURA MILL-ÌERMANJA Il-Banda tal-Forzi Armati ta’ Malta, immexxija mis-Surmast Direttur, il-Ma©©ur John Ivan Borg, u Trumpet Major WO1 Vella Martin, irritornaw lura pajjiΩna minn Ωjara uffiçjali fi Bremen. Il-Banda tal-FAM kienet mistiedna biex tie˙u sehem g˙ar-raba’ darba fl-istorja tag˙ha, din-is-sena g˙all-50 anniversarju tal-Music Show of The Nations li ttella’ il-©img˙a lo˙ra bejn l-24 u s-26 ta’ Jannar.

Il-banda ˙adet sehem f’˙ames prestazzjonijiet tal-aqwa livell professjonali ©ewwa l-OVB Arena fi Bremen, il-Ìermanja.

Dawn il-˙ames prestazzjonijiet kienu suççess wara d-diversi preparazzjonijiet li jsiru hawn Malta, kemm b˙ala provi muΩikali, kif ukoll preçiΩjoni fid- drill . Kull prestazzjoni li esegwiet il-Banda, kienet komposta minn muΩika militari, drill,

u preçiΩjoni fl-uniformi, li kollha flimkien intlaqg˙u tajjeb ˙afna mal-udjenza ÌermaniΩa.

Din l-attività, li qabel kienet mag˙rufa b˙ala The Military Show, hija kkunsidrata b˙ala laqwa festival militari li jsir ©ewwa, madwar id-dinja. Dan il-festival ilu jsir mill-1964 u jkun organizzat mill-Bremen Regional Association tal-German War Graves Commision.

Il-Óamis 23 ta’ Jannar, IlBanda tal-FAM, esegwiet Programm MuΩikali tal-og˙la livell ©ewwa Haus Adelheide f’Delmenhorst, imtella’ millKurnell Klaus-Dieter Betz, Kap Kmandant tal-Birgata Lo©istika fil-barracks ta’ Delmenhorst. IlBanda kienet ta˙t id-Direzzjoni tas-Surmast A/WO1 Borg Jonathan u esegiwet diversi siltiet muΩikali ta’ Wagner, Verdi, Rimsky-Korsakov, Schonberg kif

ukoll diversi siltiet miktuba minn kompoΩituri Maltin b˙al Charles Camilleri u Carmelo Pace. Is-Silta Tico-Tico kienet mitluba biex ter©a’ tindaqq wara l-applaws kbir li ng˙atat ilBanda mill-folla preΩenti.

L-Eççellenza Tieg˙u lAmbaxxatur ta’ Malta g˙all-Ìermanja, Dr Albert Friggieri,

flimkien mal-Konsulent Ìenerali g˙al Malta, Dr Thomas Stocker, kienu fost l-og˙la awtoritajiet li kienu preΩenti waqt id-diversi okkaΩjonijiet li kellha l-Banda tal-FAM, fil-Ìermanja.

Il-Banda tal-FAM, illum komposta minn madwar 50 muΩiçist Malti, li huma fost laqwa muΩiçisti ta’ livell li

g˙andu pajjiΩna, kienu parti minn opportunità biex ji©i rreklamat il-livell muΩikali Malti u tal-Armata nnifisha, intlaqg˙u ferm tajjeb mal-partiçpanti lo˙ra, li kienu baned militari minn pajjiΩi o˙ra kif ukoll milludjenza numeruΩa li attendiet g˙al kull esekuzzjoni li kellha lbanda.

26

Ikel

02.02.2014

SOPOP GÓAX-XITWA

Minn VICTORIA CASSAR

B˙al daΩ-Ωmien tas-sena – l-aktar meta tkun xi ©urnata kes˙a – platt soppa s˙una tinΩillek g˙asel. Fis-suq insibu ˙afna ˙axix talista©un bi prezz baxx li bih, u bi ftit imma©inazzjoni, nistg˙u no˙olqu sopop differenti g˙all-gosti ta’ kul˙add. Hawn issibu erba’ riçetti b’˙axix tal-ista©un u ingredjenti li tista’ ssib façilment.

SOPPA TAL-BROKKLI BIL-FTIET MIXWI

SOPPA TAZ-ZUNNARIJA U L-KOÛBOR

Ingredjenti

Ingredjenti

• • • • • • • • • •

• • • • • • • • • • • • • •

500g brokkli, miftu˙a fjuri fjuri 3 kurratiet, imqattg˙in, 400g patata, imqaxxra u mqattg˙a dadi 30g butir 800ml brodu tal-˙axix Nag˙nieg˙ frisk BΩar mit˙un frisk Niskata mel˙ Erba’ biççiet ˙obΩ ming˙ajr qoxra, imqattg˙in dadi Ûejt taΩ-Ωebbu©a

Óoll il-butir f’kazzola kbira u sajjar il-kurrat sakemm jirtab. Ûid mieg˙u il-patata u sajjar g˙al madwar 5 minuti. Ûid il-brokkli u l-brodu tal-˙axix; ˙awwad sewwa, g˙atti u sajjar fuq nar baxx g˙al madwar 30 minuta jew sakemm il-˙axix jirtab. Ûid ftit weraq tan-nag˙nieg˙, u mel˙ u bΩar kemm tiggosta. Hawn tista’ ttella’ xi biççiet tal-brokkli s˙a˙ biex iΩΩejjen il-platt. It˙an it-ta˙lita sakemm ti©i qisha krema. F’bieqja roxx il-˙obΩ biΩ-Ωejt taΩ-Ωebbu©a u ˙awwad sew. Hawn tista’ t˙ammar il-˙obΩ kemm f’ta©en fuq in-nar, jew f’tilar ta˙t il-grill jew fil-forn, basta dejjem tqalleb sikwit. Servi s-soppa s˙una bil-biççiet tal-brokkli u l-ftiet mixwi. Jekk tiggosta tista’ ΩΩid ukoll ftit ©obon tat-tursina jew Stilton.

500g zunnarija, imqaxxra u mqattg˙a dadi 250g patata, imqaxxra u mqattg˙a dadi 250g basal, imqatta’ rqiq 1 sinna tewm, imqattg˙a 2 mg˙aref g˙ads a˙mar 1 mg˙arfa Ωejt ve©etali 1 mg˙arfa kunserva 1 kuççarina koΩbor mit˙un 1 litru brodu tal-˙axix BΩar mit˙un frisk Niskata mel˙ Meraq ta’ larin©a Tursin frisk 4 mg˙aref krema friska

Sa˙˙an iΩ-Ωejt f’kazzola kbira. Ûid il-basal, iz-zunnarija, il-patata u t-tewm. Qalli sakemm kollox jibda jirtab. Ûid il-kunserva, il-koΩbor u l-g˙ads; ˙awwad sewwa u kompli sajjar g˙al minuta. Ûid il-brodu tal-˙axix, bΩar u mel˙ kemm tiggosta. G˙atti l-kazzola u fettag˙ha tag˙li. Baxxi n-nar u ˙alli kollox itektek g˙al madwar 30 minuta jew sakemm tara li kollox sar sew. Ne˙˙i minn fuq in-nar, Ωid il-meraq tallarin©a u ftit weraq tat-tursin u it˙an it-ta˙lita. Servi bi ftit krema friska mraxxa filwiçç u Ωejjen bil-weraq tat-tursin frisk.

SOPPA TAL-PATATA SOPPA TAL-PASTARD IMÓAWRA U L-BEJKEN Ingredjenti

Ingredjenti

• • • • • • • • • • • • • • •

• • • • • • • • • • • • • • •

6 listi bejken, imqattg˙in irqiq 1 basla mdaqqsa, imqaxxra u mqattg˙a rqiq 3 zunnarijiet, imqaxxrin u mqattg˙in dadi 3 zkuk tal-karfus, imqattg˙in irqiq 6 patatiet mezzana mill-bojod, imqaxxrin u mqattg˙in dadi 1 sinna tewm, imqattg˙a 1 litru brodu tal-˙axix jew tat-ti©ie© 250ml ˙alib 100ml krema doppja 3 mg˙aref dqiq ½ kuççarina paprika BΩar mit˙un frisk Niskata mel˙ 1 mg˙arfa tursin frisk, imqatta’ rqiq 1 kikkra ©obon tal-gosti tieg˙ek, ma˙kuk o˙xon

F’kazzola kbira ixwi l-bejken sakemm ji˙mar sew, imbag˙ad tellg˙u u warrbu. Fl-istess kazzola Ωid il-basla, iz-zunnarija u l-karfus. Sajjar g˙al 2 minuti u Ωid il-patata u t-tewm. Kompli sajjar g˙al 5 minuti o˙ra u mbag˙ad Ωid ilbΩar, il-mel˙ u l-paprika. Ûid il-brodu u ˙alli t-ta˙lita tifta˙ tag˙li. Tektek fuq nar baxx g˙al madwar 25 minuta jew sakemm tara li l-˙axix irtab sew. Óabbat flimkien il-˙alib u d-dqiq, Ωid mas-soppa u sajjar g˙al 5 minuti o˙ra.

Tella’ ¼ mis-soppa u warrabha. It˙an il-kumplament sakemm ti©i qisha krema. Ma’ din er©a’ itfa’ l-˙axix s˙i˙ u sa˙˙an mill-©did. Fl-a˙˙ar ˙awwad ukoll il-krema doppja. Servi din is-soppa mΩejna bil-©obon, il-bejken u ttursin.

¾ kuççarina Ωerrieg˙a tal-kemmun ¾ kuççarina Ωerrieg˙a tal-koΩbor ½ kuççarina buΩbieΩ 1 mg˙arfa Ωejt taΩ-Ωebbu©a 2 kurratiet, imnaddfin u mqattg˙in 2 sinniet tewm, mis˙uq 1 kuççarina ©in©er frisk, ma˙kuk Niskata mel˙ Niskata bΩar cayenne Pastarda mdaqqsa (madwar 1kg) miftu˙a fjuri fjuri 1 litru brodu tat-ti©ie© jew tal-˙axix 100ml ˙alib xkumat ½ lumija 30gr lewΩ, inkaljat u mqatta’ 2 mg˙aref kurrat selva©© (chives) imqatta’ rqiq

Óallat il-kemmun, il-koΩbor u l-buΩbieΩ f’ta©en fuq nar baxx. Óawwad il-˙wawar sikwit g˙al 3 minuti jew sakemm il-kulur tag˙hom jibda jiskura. Meta jibirdu it˙anhom sew b’lenbuba jew b’mit˙na tal-bΩar. Sa˙˙an iΩ-Ωejt f’kazzola kbira. Ûid il-kurrat sakemm jibda jirtab, imbag˙ad Ωid il-˙wawar mit˙una, it-tewm, il-©in©er, il-mel˙ u l-bΩar cayenne. Ûid il-pastard u, filwaqt li tkompli t˙awwad, sajjar g˙al 3 minuti o˙ra. Ûid il-brodu, fett˙u jag˙li, baxxi n-nar, u ˙alli t-ta˙lita ttekktek mg˙ottija parzjalment g˙al madwar 25 minuta. B’mg˙arfa mtaqqba tella’ daqs kikkra mill-pastard u warrbu. It˙an il-kumplament tas-soppa u Ωid mag˙ha l-˙alib, u meraq tal-lumi kemm tiggosta. Er©a’ sa˙˙an sewwa u serviha bil-fjuretti tal-pastad, il-lewΩ u l-kurratt selva©© imferrxin fil-wiçç.

TeleviΩjoni

08:30 Breakfast News – Weekend 10:00 Q&A Konferenza Ìenerali talPartit Laburista 12:30 One News, rapport tat-temp 12:40 World Next Top Model Malta 14:00 Pink Panther 14:35 Saturday Xpress (r) 16:15 Telebejgh 17:00 L-Argument 17:30 One News update 17:40 L-Argument 19:30 One news, One sport, rapport tat-temp 20:30 It-Tfal 21:30 Maskra (r) 22:30 On D Road (r) 23:10 Snajja’ Maltin (r) 23:30 One News, rapport tat-temp

02.02.2014

07:00 08:30 11:30 12:00 13:30 14:00 14:05 14:30 16:30 18:00 18:05 18:40 19:30 20:15 20:30 21:30 21:35 23:15

Net News Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) Net News (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) Net News Flusek (r) Wheelspin (r) Net News G˙alik fl-Ewropa Dokumentarju Net News Replay Net News

07.00 07:30 08:00 08:30 09:00 09:30 10:00 10:30 12:00 12:10 14:00 14:05 15:30 16:00 16:05 17:10 17:30 18:00 18:10 18:40 19:15 20:00 20:45 23:30

L-G˙odwa t-Tajba Human Senses L-irkant Dot EU G˙awdex illum Tuffi˙at Migduma Valletta Malta u lil hinn minnha News Óadd G˙alik News Óadd G˙alik...ikompli Gadgets News The Wedding Battle Malta u lil hinn minnha, feature L-irkant News Madwarna Venere Mixage News American Idol Malta u lill hinn mswinnha

06:00 07:10 07:50 09:55 10:45 11:10 11:30 12:00 12:55 13:45 14:00 14:30 15:05 18:55 19:00 20:00 20:10 22:40 23:30

Fuori orario - Cose (mai) viste La grande vallata FILM Il Monaco di Monza New York New York TeleCamere TGR Estovest TGR RegionEuropa Tg3 E' uno di quei giorni che...

Timbuctu Tg3 In 1/2 ora Com’e` Meteo 3 TG3 Blob Che tempo che fa Report TG3

07:50 08:20 09.20 09:25 10:00 10:50 11:30 12:00 13:00 13:50 13:55 14:45 17:00 18:55 19:35 20:30 21:15 23:22

Mediashopping Mondo Sommerso ITunes Festival Le storie di viaggio a...

Santa Messa Pianeta Mare TG4 Pianeta Mare Magnifica Italia 3 ITunes Festival Donnavventura I Dannati Non Piangono Un Boss Sotto Stress TG4 Il segreto I Tempesta d'amore Non c’e Due Senza Quattro Spy Game

08:20 10:00 10:30 10:55 12:00 12:20 13:30 14:00 16:30 16:35 18:50 20:00 20:40 21:30

Unomattina in famiglia QB-All’estero quanto basta A Sua Immagine Santa Messa Angelus Linea Verde TG1 L’Arena TG1 Domenica In L’Eredità TG1 Affari Tuoi Braccialetti Rossi - 2^ pt

06:10 07:00 08:10 08:55 10:35 12:25 13:00 14:00 17:30 18:30 19:00 19:15 21.30

I Maghi Di Waverly II $#*! My Dad Says Padre in Affitto R.L. Stine’s I Racconti Del Brivido Gli Esploratori Del Tempo Studio aperto Sport Mediset Le Nebbie Di Avalon E Alla Fine Arriva Mamma!

Studio aperto Cosi’ Dan Tutte 2 Ritorno Al Futuro Parte III Lucignolo

07:00 07:30 07:55 10:00 11:00 11:40 13:30 14:00 14:40 16:30 18:30 20:00 20:30 21:25 23:15

Omnibus Tg La7 Omnibus L’Aria che Tira Otto e Mezzo McBride Tg La7 Tg La7 Cronache L’Ultimo Treno I Vichinghi L’Ispettore Barnaby Tg La7 La7 Doc - Giornata Della Memoria La Chiave di Sara Arrivederci Ragazzi

06:00 Due Uomini e Mezzo 06:30 Real School - Il divertinglese 07:00 Il Ritorno del maggiolino tutto matto 08:30 Voyager Factory - Inside the World 09:05 Il Nostro Amico Charly 09:45 Charly e gli orsetti lavatori 10:30 Cronache animali 11:30 Mezziogiorno in Famiglia 13:00 TG2 13:45 Quelli che aspettano 15:40 Quelli che il calcio 17:05 TG2 17:10 Stadio Sprint 18:10 Novantesimo Minuto 19:35 Squadre Speciale Cobra 11 20:30 TG2 21:00 NCIS 21:45 Hawaii Five 22:40 La Domenica Sportiva

Arani issa fuq One, g˙ada fid-20.40

Rose Bugeja minn G˙awdex hija omm ta’ kura©© kbir. Hi rat tnejn mit-tfal tag˙ha jmutu min˙abba tumur f’rashom. Illum qieg˙da tit˙abat wa˙idha sabiex il-familja tag˙ha jkollha futur a˙jar. Is-sorpriza li Arani issa g˙andu g˙al Rose hi wa˙da li mhux qed tistenna! Sasha, li twieled ir-Russja kien ©ie separat minn o˙tu Anastasia g˙al aktar minn 10 snin. Sasha rkupra minn inçident serju u ikrah, iΩda x-xewqa tieg˙u hija dik li jer©a’ jara lil o˙tu u li jg˙annaq mieg˙u lin-neputi l-©did tieg˙u ta’ erba’ xhur. Tg˙id il-˙olma tieg˙u ssir realtà? Filwaqt li ma tistax ma tammirax lil Charmaine Taylor, il-fondatriçi talg˙aqda volontarja Give Ostoemy a Voice!

One Night Stand fuq One, nhar it-Tlieta fl-21.45 Fid-dsatax-il episodju, Owen xorta jag˙mel it-tliet intervisti tieg˙u, madankollu g˙andu ˙ames nisa mistednin fil- bachelors pad tieg˙u. Hu naqra tost hux? One Night Stand jistieden lil Ms Roberta, l-ewwel DJ femminili ta’ Malta; Grazielle Camilleri; u flimkien, l-ommijiet tal-kontestanti tal-Eurovision Song Contest Martina Vella, Rita Calleja u Sonja Bezzina!

Episodju interessanti b’˙afna da˙k, log˙ob u stejjer, biex insiru nafu aktar dwar in-nisa ta’ madwarna!

Hazzzard fuq One, nhar l-Erbg˙a fid-21.15

Fil-programm tal-©img˙a l-o˙ra rajna lill-parteçipanti jilmentaw wara li fl-attività tar- rafting Ωew© parteçipanti biss ˙adu l-punti. Wara r- rafting rajna lill-parteçipanti jag˙mlu canyoning – attività li ssir fil-muntanji. Wara li xxabtu mal-blat bejn l-ilma, il-parteçipanti waslu fil-post fejn kien hemm mo˙bijin erba’ puzzles . Kienu Paul, Sue, Maria u Edwin li sabu dawn il-puzzles.Wara l-canyoning Kyle u Maria ntg˙aΩlu sabiex jag˙mlu l-bungee jump. Hazzzard din il-©img˙a jkompli b’aktar avventuri.

Iç-Çaqqufa fuq TVM, nhar it-Tlieta fid-20.40 L-a˙˙ar parti mill-ewwel kapitlu ta’ Iç-Çaqqufa fis-snin sebg˙in. Karla tipprepara biex twettaq il-pjan tag˙ha biex titla’ kemm ma’ Carlos u kemm ma’ RoΩina fil-GriΩma. Rose tag˙mel stqarrija li ta˙sad lil bosta. Pawlu g˙adu maqbud g˙and Ìor© is-Selkin, waqt li Benna tie˙u deçiΩjoni iebsa.

Mill-©img˙a d-die˙la Iç-Çaqqufa te˙odna fis-snin tmenin.

06:00 07:55 08:00 08:50 10:10 10:15 11:25 12:00 13:00 13:40 14:00 18:50 20:00 20:40 21:10 23.30

Prima pagina Traffico Tg5 Le Frontiere Dello Spirito Ciak Speciale Il Grande Nilo Le Storie di Melaverde Melaverde Tg5 L'arca di Noe Domenica Live Avanti n Altro Tg5 Paperissima Sprint Il segreto Matrix

08:00 08:15 08:25 08:30 08:40 09:30 10:20 11:05 11:35 12:05 12:35 13:20 14:10 15:00 17:30 18:15 19:05 20:00 20:30 21:00 21:45 22:35

Jackanory Junior Garth and Bev Poetry Pie Little Prairie Dogs Tough Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me The Weakest Link My Family As Time Goes By One Foot in the Grave The Weakest Link Tough Guy Or Chicken?

A Farmer’s Life for Me Doctors The Weakest Link Monty Halls’ Island Escape Tess of the D’Urbervilles Last of the Summer Wine My Family Stella New Tricks Friday Night Dinner

27

28

Çinema

02.02.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

AMERICAN HUSTLE

IMPRESSJONANTI

INTRIÇÇI U IMBRULJAR FIN Atturi Ewlenin: Christian Bale; Bradley Cooper; Amy Adams; Jeremy Renner; Jennifer Lawrence; Michael Pena; Alessandro Nivola; Robert DeNiro Direttur: David O. Russell.

Distributur: Entertainment Films.

Ma˙ru© mill-KRS. Minn wie˙ed mill-akbar skandli tas-snin sebg˙in, id-direttur metikoluΩ David O. Russell irnexxielu jsawwar xog˙ol fittizju li jolqtok b’impatt ta’ daqqa soda ta’ mazza. American Hustle hu xog˙ol kumpless, b’diversi saffi ta’ emozzjoni u b’fil ta’ umoriΩmu oskur u fin ji©ri matulu.

Irving Rosenfeld (Bale) hu imbruljun gwapp li mas-sie˙ba u ma˙buba tieg˙u, l-attraenti u makakka Sydney Prosser (Adams) jinqabdu f’nassa u jkunu sfurzati ja˙dmu g˙alla©ent, ming˙ajr kontroll, tal-FBI Richie DiMaso (Cooper). Dan jiggwidahom f’dinja perikoluΩa ta’ nies bil-poter u o˙rajn mafjuΩi. Imda˙˙al mag˙hom ikun hemm Carmine Polito (Renner) politikant influwenti minn New Jersey li jsib ru˙u involut bejn l-intriççi ta’ dawn limbruljuni u l-a©enti tal-li©i.

F’xenarju mill-aktar delikat tinzerta wkoll Rosalyn Rosenfeld (Lawrence), il-mara nervuΩa u instabbli ta’ Irving li timminaççja bil-kbir l-eΩistenza prekarja tag˙hom. Billi dan ix-xog˙ol hu bbaΩat minn fuq xi avvenimenti li ©raw tabil˙aqq, il-film jirrakkonta l-operazzjoni mag˙rufa b˙ala Abscam, imnedija mill-FBI lejn l-a˙˙ar tas-snin sebg˙in biex ikissru l-korruzzjoni li kienet

Óin: 138 min. Çert. 15. til˙aq sal-Kungress Amerikan u f’organizzazzjonijiet o˙ra governattivi. Fil-qalba ta’ American Hustle, li seta’ façilment issemma ‘American Bulls**t’ (kelma li ting˙ad bosta drabi) insibu storja ta’ m˙abba ardita bejn Irving Rosenfeld u Sydney Prosser, ˙bieb tal-qalb u s˙ab intimi flarti ta’ kif jisol˙u bil-fin lin-nies.

Din il-produzzjoni tgawdi minn direzzjoni impekkabbli, minn storja intriganti u, fuq kollox, minn interpretazzjonijiet eççellenti tal-erba’ atturi ewlenin.

Waqt li Amy Adams u Jennifer Lawrence di©à reb˙u l-unuri rispettivi fil-Golden Globe Awards, dawn it-tnejn flimkien ma’ Christian Bale u Bradley Cooper huma kollha nnominati g˙all-Academy Awards. In˙oss li Ω-Ωew© nisa jispikkaw fuq l-atturi maskili u l-laqg˙a ta’ qawwa erotika tag˙hom fit-twaletta, Ωew© avversarji b’lanzit kbir g˙al xulxin, hija l-qofol ta’ dan ixxog˙ol, sekwenza li Ωgur tiggalvanizzak b’mod straordinarju. Óa©a o˙ra li tolqot l-g˙ajn hija leΩattezza fil-moda tal-ilbies u lapparenza ta’ dik l-epoka, flimkien mal-muΩika b’kanzunetti tassew popolari. American Hustle hi produzzjoni intelli©enti li ©©ag˙lek tammira bil-kbir l-arti taç-çinema.

THANKS FOR SHARING

EMOZZJONANTI

TERAPIJA GÓAL TLIET IRÌIEL DELUÛI Atturi Ewlenin: Mark Ruffalo; Tim Robbins; Gwyneth Paltrow; Josh Gad; Joely Richardson; Patrick Fugit.

Direttur: Stuart Blumberg Distributur: Koch Media Films.

Ma˙ru© mill-KRS. ll-fisazzjoni fuq il-bniedem tista’ ©©ib dipressjoni akuta, ossessjoni, iΩolazzjoni, mist˙ija u xi nuqqasijiet o˙ra. Óafna minn dawk li ja˙sbu li m’hemmx fejqan g˙alihom ifittxu xi g˙aqda fejn, ma’ o˙rajn, jift˙u qalbhom biex forsi jsibu fara© jew xi soluzzjoni. Thanks For Sharing jiffoka primarjament fuq tliet ir©iel li jattendu regolari support group bil-

Óin: 112 min. Çert. 15. g˙an li jsibu xi rimedju u jkunu jistg˙u jkomplu jg˙ixu ˙ajja normali.

Adam (Ruffalo), li hu vvizzjat fuq is-sess, qed jiççelebra ˙ames snin ta’ astinenza u anke jne˙˙i t-TV mill-kamra tal-lukanda li jkun fiha waqt xog˙lu biex jg˙akkes g˙ajnejh minn imma©ni su©©estivi li jistg˙u jittantawh sesswalment.

Waqt ikla jiltaqa’ ma’ Phoebe

(Paltrow), jibda jo˙ro© mag˙ha, però ja˙bi l-fatt tal-inklinazzjoni li kellu u tal-laqg˙at li jattendi.

II-kwistjoni tas-sess qed tinkwieta bil-kbir lil Neil (Gad) tabib Ωag˙Ωug˙ imbaççaç, li j˙obb i˙okk man-nisa jew jie˙u ritratti spinti bil-mo˙bi.

F’wa˙da minn dawn il-laqg˙at jag˙mel ˙abib ma’ Dede (il-pop star Alecia Moore) b’xag˙ar punk, li tinkora©©ih jipprattika l-astinenza u li jieqaf lid-dominanti ommu (Carol Kane).

Mike, li hu feliçiment miΩΩewwe©, qed jirpilja millvizzju tal-alko˙ol, qed jikkoopera sewwa mal-isfidi ta’ kuljum tal-˙ajja, però issa jrid ukoll jiffaççja lil Danny (Fugit),

it-tifel tieg˙u li re©a’ ©ie lura ddar u li qed jipprova jaqta’ lvizzju tad-droga. Dawn it-tliet persuni li saru ˙bieb sewwa dalwaqt se jinvolvu lil xulxin flintriççi emozzjonanti li se jg˙addu minnhom.

Thanks For Sharing hu dirett b’mod sodisfaçenti minn Stuart Blumberg, li hu wkoll wie˙ed mill-kittieba u li di©à spikka f’din il-kariga fid-drammatiku u qawwi The Kids Are Alright (2010). Minkejja li dan ixxog˙ol hu mg˙obbi b’sekwenzi drammatiçi, dan jista’ jitqies ukoll b˙ala kummiedja romantika, b’umoriΩmu gwapp, speçjalment fejn jid˙ol it-tabib imferfex Neil.

Çinema

02.02.2014

DON JON

29

SPINT

IFFISSAT FUQ IL-PORNOGRAFIJA Atturi Ewlenin: Joseph Gordon-Levitt; Scarlett Johansson; Julianne Moore; Glenn Headly; Tony Danza; Brie Larson Direttur: Joseph Gordon-Levitt. Óin: 90 min.

Distributur: Warner Bros.

Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 18.

Don Juan, eroj ta’ le©©enda Spanjola, kien libertin kbir b’kapaçità li j©ennen lin-nisa warajh u b’karattru li ma ja˙sibhiex. Din il-le©©enda kienet su©©ett ta’ bosta drammi u opri, fosthom l-aktar wa˙da famuΩa Don Giovanni (1787) ta’ Wolfgang Amadeus Mozart u anke poeΩija ta’ Lord Byron.

Il-produtturi tal-films ma baqg˙ux lura u dehru xog˙lijiet diversi dwar din il-persuna fittizja. Dan il-karattru ng˙ata wkoll trattament modern f’Don Juan De Marco (1995) u nbidel f’mara, parti ma˙duma minn Brigitte Bardot f’Don Juan or if Don Juan were a woman (1993). Dan WLothario issa qed ikun ippersonifikat minn Joseph Gordon-Levitt f’Don Jon, dirett minnu stess u ambjentat fil-preΩent, fi New Jersey. Jon Martello (GordonLevitt) hu ©uvni attraenti, immuskolat, b’tattika kbira kif jattira mara. Minkejja din l-abbiltà li hija l-g˙ira ta’ s˙abu, hu aktar isib sodisfazzjon u Ωvog wa˙du quddiem il-kompjuter, ifittex ilpornografija. F’˙anut tax-xorb ma’ s˙abu, hu jimmarka tfajla sabi˙a u intelli©enti, Barbara Sugarman (Johansson) li ja˙seb li se tkun konkwista façli kif inizjalment tirrea©ixxi mieg˙u. IΩda

din tinzerta mdorrija fuq il-films romantiçi ta’ Hollywood, bi stil old-fashioned, li meta ssib il’prinçep’ adattat g˙aliha hi determinata li tibqa’ sejra g˙al g˙onq it-triq, il-˙olma ta’ kull mara.

Meta fl-a˙˙ar taqbad mieg˙u ma tkunx konxja tal-fisazzjoni sesswali perversa ta’ dan, li tant g˙odos fil-˙ama li issa jidher li m’hemmx fejqan g˙alih.

X’se ji©ri meta hi tiskopri li ©iet ittraduta? Don Jon hija kummiedja b’ton morali (il-protagonist sikwit imur iqerr dnubietu) miktuba wkoll minn Gordon-Levitt.

Minkejja l-kontenut spint ta’ dan il-film immirat g˙all-adulti, ixxeni tas-sess mhumiex ag˙ar minn dawk li s-soltu naraw filproduzzjonijiet ta’ Hollywood.

Prosit tassew lil Joseph Gordon-Levitt (li di©à wera kemm hu attur ta’ kalibru f’xi films ta’ dawn l-a˙˙ar snin) ta’ dan ix-xog˙ol lussuΩ u sofistikat b’direzzjoni kompetenti minnu stess; prosit ukoll lil Scarlett Johansson li tippersonifika b’mod konvinçenti tfajla ideali bi skop fil-˙ajja; u prosit ˙afna lil Julianne Moore fil-parti ta’ Esther, mara matura li taqbad ma’ Jon u tipprova ttaffilu l-intensità sesswali mg˙aw©a li g˙andu filmenti tieg˙u.

JACK RYAN: SHADOW RECRUIT

IMÓARREK

AÌENT SIGRIET LI AKTAR JUÛA L-INTELLIÌENZA Atturi Ewlenin: Chris Pine; Keira Knightley; Kevin Costner; Kenneth Branagh; Gemma Chan.

Direttur: Kenneth Branagh. Óin: 105 min.

Distributur: Paramount.

Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 12A. Jack Ryan, analista tas-CIA, hu karattru li ˙are© millpinna ta’ Tom Clancy, awtur li ˙alla din id-dinja nhar l-1 ta’ Ottubru 2013. Il-kumpanija Paramount Pictures ˙ar©et serje ta’ erba’ films dwar dan l-a©ent implakabbli, rispettivament ma˙duma minn Alec Baldwin, Harrison Ford (darbtejn) u Ben Affleck. Jack Ryan: Shadow Recruit mhuwiex xi trattament minn xi novella partikolari ta’ Clancy, imma g˙andu storja ori©inali. Chris Pine (tas-serje moderna Star Trek ) din iddarba hu Jack Ryan, u dan ixxog˙ol hu ddedikat g˙allmemorja ta’ Tom Clancy.

Waqt servizz fl-Afganistan, Jack Ryan, kmandant ta’ stakkament suldati, ikun ferut meta l-˙elikopter li jkun fuqu jintlaqat minn missila. Meta jkun l-isptar ji©©ieled mieg˙u nniffsu biex jerga’ ji©i g˙annormal, ji©bed l-attenzjoni ta’ Thomas Harper (Costner), a©ent tas-CIA, li jimpresssjona ru˙u sewwa blabbiltà ta’ Ryan f’sitwazzjonijiet diffiçli, biex jipprova jer©a’ jqum fuq saqajh u

jimxi. Hu jintbag˙at Londra biex jistudja l-ekonomija u hemm jaqbad ma’ Cathy (Knightley).

Xi g˙axar snin wara, ja˙dem f’Wall Street jinnota trasferimenti kbar u suspettuΩi ta’ flus li jistg˙u jindikaw attività terroristika ©ejja mirRussja. Meta jmur hemm hu jitkixxef dwar ra©el suspettuΩ, Viktor Cheverin (Branagh) u jiddeffes f’intriççi koroh ma’ politikanti korrotti. Cathy, li

ma taf xejn dwar dan, ukoll tmur ir-Russja g˙ax ta˙seb li g˙andu xi ma˙buba hemm.

Il-komplott li jid˙ol fih jespandi anke fl-lstati Uniti fejn hemm nies lesti g˙all-ordnijiet biex jag˙mlu sabuta©©i.

Jack Ryan: Shadow Recruit hu xog˙ol ie˙or ta’ azzjoni sfiqa, b’movimenti kontinwi, però, fortunatament, nieqes milleffetti eççessivi ©©enerati bilkompjuter.

IΩ-Ωag˙Ωug˙ Chris Pine jimla’ b’˙ila Ω-Ωarbun ta’ Jack Ryan, wara tliet atturi o˙ra qablu, u anke ja©ixxi aktar b’mo˙˙u u bi stil rifreskanti u kredibbli. B˙ala r-Russu Viktor Cheverin, Kenneth Branagh, li hu wkoll id-direttur ta’ dan it-thriller, jistona xi ftit g˙all-widna meta jadotta vuçi ˙oxna kif suppost mitkellem bil-lingwa Russa.

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA

L-AQWA GÓAXAR FILMS

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Semmi isem l-attur li qed ja˙dem il-parti ta’ Bale fil-film American Hustle

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: Charles Cirillo, 5, Triq T. Caruana Demajo, il-Óamrun

bejn it-22 u s-26 ta’ Jannar 2014

The Wolf of Wall Street Last Vegas Frozen The Railway Man Delivery Man The Hobbit: The Desolation of Smaug Captain Phillips The Secret Life of Walter Mitty Grudge Match Homefront

30

AvviΩi

02.02.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ

ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Appartament, 150 metru kwadru, fi blokka ta’ tnejn, 3 kmamar tas-sodda, bejt u washroom. Çemplu 7905 0494.

RAÓAL ÌDID: Dar g˙all-kiri rinovata ricentament b’2 sulari u 4 kmamar tas-sodda u kçina.

Ideali biex tinkera g˙al familja jew g˙al uΩu ta’ uffiçini. Çempel 7979 2993.

MARSASKALA: 2 appartamenti g˙all-bejg˙, lesti minn kollox, jonqos biss l-g˙amara, bi 3 kmamar tas-sodda u kçina; wie˙ed isfel bil-kçina lesta, bit˙a u shaft komuni, minghajr lift. Çempel 7998 4471.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali.

G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999. Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok. ÓAD-DINGLI: Maisonette modern, bl-g˙amara u lest minn kollox. Bil-parapett privat, salott bil-gallarija, kmamar kbar tas-sodda, shower ensuite , kamra tal-banju bil-

jacuzzi, living-dining combined b’gallarija kbira u veduta millaqwa. Fih ukoll bir. Liberu u frank, bl-arja tieg˙u. BBQ area. Çentrali ˙afna, qrib g˙all˙wienet, knisja u skola. Dirett mis-sid. Çempel 7980 9001 jew 7980 9002.

IX-XGÓAJRA, ÓAÛ-ÛABBAR: G˙all-bejg˙. Dar faççata talba˙ar, bil-parapett, Ωew© kmamar tas-sodda, washroom u bejt. Lest minn kollox. €60,000.

G˙al aktar informazzjoni çemplu 9949 5383.

L-IMSIDA: Blokk ta’ 3 flats mg˙ammrin bl-g˙amara u billift. Boundary tal-Imsida u ta’ Ta’ Xbiex. Çemplu 2131 8328/7946 4761.

Tliet snieter, wie˙ed tal-kaçça u Ωew© plattini. Kundizzjonati, tajbin ˙afna u bil-bagoll. Çempel 2131 8328/7946 4761.

Karozza Hyundai Excel 13. petrol. Sid wie˙ed, kundizzjoni tajba ˙afna wkoll. Dg˙ajsa Albatross 13-il pied bil-mutur 9.9 irregistrat. Steering, karru, 4 snin liçenzja m˙allsa u xi affarijiet o˙ra. Çempel 7927 7642.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew inkella 9982 4139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha.

G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

TAGÓLIM TAS-SEWQAN

NURSING

Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters . Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙allkiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. Çempel 2137 6946 / 9947 0178.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel 9945 4235 jew 2180 5811.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ TAGÓLIM Libsa tal-g˙arusa strapless, €80.

Ilbiesi puliti, dublett u gakketta nofs komma, €10 il-wa˙da. Ûew© ilbiesi ta’ omm lg˙arusa, €15-il il-wa˙da. Libsa tal-preçett tal-bniet, €15. Ûew© side tables kulur il-kewba, €10 il-wa˙da. Rocking chair talcane mill-kbar, €20. Xemg˙at ta’ Jum San Valentinu €0.50ç ilwa˙da. Irrikorru g˙and 17, Triq San Porfirju, iΩ-Ûejtun.

KISI, TIBJID U TIKÓIL

DAR GÓALL-ANZJANI Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna.

Naççettaw respite u bed ridden. Çempel dawn in-numri: 2145 908, 2145 4858 jew 7945 4908.

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com/privateinves.htm

In Loving Memory of:

Major Joseph Cauchi AFM I light a Candle, Watch it glow, I think of you, When I feel low, I see it flicker, Out of sight, I know you’re here Day & night…Your Wife Dorothy You were there for our first breath We were there for your last…Josette & Edmond Loved and remembered by his wife Dorothy, his daughter Josette & husband Charles, his son Edmond & wife Dorothy, his Grandchildren Clint, Dean, Ilona, Abner & Yoram, his sisters Margeret & Cettina, his mother in Law Jenny, their respective families, relatives, friends and ex-colleagues

Serata ma’ Freddie Portelli

f’Jum San Valentinu Ibbukkja issa.

G˙al aktar informazzjoni çemplu: 21454858 / 21454908/ 79454908 Bookings g˙al jiem tal-Karnival huma miftu˙a

AvviΩi

02.02.2014

IKLA GÓAL VALENTINU

JUM

SAN

Majjalata g˙al jum San Valentinu, nhar l-14 ta’ Frar fit8pm, fiΩ-Ûurrieq Scout Group, Triq il-Wardija, Ûurrieq. Prezz ta’ €20 kull persuna li tinkludi l-ikla u tazza nbid. Çempel lil Figaro ta’ Sliema fuq 21341885 jew Rinaldo fuq 99807888. Ser ikun hemm ukoll muΩika live.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oro Ω, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip.

Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq innumru 2143 2352 jew 9947 7167.

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.co m

31

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

KUMPANIJA DARREN WATER PROOFING MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards.

Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra.

G˙andna ssib wkoll kotba talmuΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet eçç. Membrane jew liqMela uid membrane . pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn binnumru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

Jien ©uvni bil-g˙aqal ta’ 38 sena. Nixtieq niltaqa’ ma tfajla, single-mother jew separata, bejn 23 u 37 sena, bi skop serju jew b˙ala ˙bieb, jekk m’g˙andiex ma’ min to˙ro©. Kull min hu interessat jibg˙at SMS fuq 7946 8435.

KLIEB

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Offerta mhux ta’ min jitlef fuq ©riewi German Shepherd tarrazza Pura. G˙al aktar informazzjoni fuq il-©riewi tista’ çempel fuq 7953 1191.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

– €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

– €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

– €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

– €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

– €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun ÓMR 1717

32

Almanakk

02.02.2014

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

HI

18°C

14°C

14°C

LO

11°C

10°C

10°C

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 13°C L-INQAS TEMPERATURA: 10°C UV INDEX: 2 TEMP: Imsa˙˙ab bil-˙albiet iΩolati tax-xita li jistg˙u jkunu bir-rag˙ad g˙all-ewwel, li jsir pjuttost imsa˙˙ab bil-possibbiltà ta’ xi ˙albiet tax-xita.

VIÛIBBILTÀ: Moderata g˙al tajba, lokalment ˙aΩina f’xi ˙albiet tax-xita.

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

­Is-Sibt

RIÓ: Óafif g˙al moderat u varjabbli l-iktar mitTramuntana g˙all-Grigal, li jdur millPunent Majjistru u jizdied g˙al ftit qawwi g˙al qawwi waranofsinhar.

BAÓAR: Qawwi ˙afna li jsir qawwi IMBATT: Moderat lokalment moderat g˙al qawwi mill-Grieg il-Lvant li jsir baxx g˙al moderat

HI

16°C

15°C

16°C

LO

09°C

09°C

11°C

L-ikbar qanpiena tal-knejjes f’Malta, u wa˙da millikbar fid-dinja, dakinhar taç-çerimonja tat-tberik, qabel it-tlug˙ fil-kampnar, fit-23 ta’ Jannar, 1932. Din tinsab fil-BaΩilika ta’ Sant’Elena ta’ Birkirkara

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 18°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Royal Pharmacy, 271, Triq ir-Repubblika il-Belt Valletta National Pharmacy, 17, Triq Santa Marija, il-Óamrun Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Óal Qormi The Local Dispensary, Triq Kan. K. Pirotta, Birkirkara Mayer Pharmacy, 33, Ix-Xatt ta’ Xbiex, l-Imsida SpiΩerija Mer˙a, Shop 2, Triq Lapsi, Ta’ Giorni Chemimart Ltd, 4,5,6, il-Piazzetta, Triq it-Torri, Tas-Sliema St Michael Pharmacy, Misra˙ tat-Transfigurazzjoni, Óal Lija St Mary Pharmacy, M©arr Dispensing Chemists, 71, Triq Sir Harry Luke, l-Im©arr, Malta St Paul’s Bay Pharmacy, 504, Triq il-Kbira, San Pawl il-Ba˙ar Theresa Jo Pharmacy, 3A, Triq Xintill, Óal Tarxien Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, il-Birgu Polymer, Triq ix-Xag˙jra, ÓaΩ-Ûabbar Blossoms Pharmacy, Triq il-Gurgier, BirΩebbu©a Kristianne Pharmacy, Triq Pietru Pawl Saydon, iΩ-Ûurrieq Menelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit, is-Si©©iewi.

St Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira, ir-Rabat, Malta

Pasta Night L-G˙aqda Voluntiera Lajçi Missjunarji qieg˙da torganizza attività soçjali b’risq il-missjonijiet.

L-Attività hija pasta night li se ssir nhar ilÌimg˙a, is-7 ta’ Frar fis-7.00pm fir-ristorant Irrera, Ta’ Xbiex. Wara l-ikel, tittella’ lotterija b’numru ta’ rigali sbie˙.

Il-prezz g˙al din l-attività huwa ta’ €13.00 g˙all-kbar u €6.00 g˙at-tfal ta˙t l-g˙axar snin.

G˙ar-riservazzjonijiet çemplu 2734 3183 sa nhar it-Tlieta, l-4 ta’ Frar. Il-biljetti jistg˙u jinkisbu dakinhar tal-attività.

Festa taç-Çitru f’Óal Lija

G˙awdex Fontana Pharmacy, Triq il-G˙ajn, il-Fontana, G˙awdex Vella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’ Diçembru, in-Nadur, G˙awdex

Lottu

80 60

Grand Lottery

34 89 66 41 02 04

7

70

Super 5

19

40

28

34

20

08 08 00 02 00

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

03.02.1929 – Sir Paul Boffa ji©i ma˙tur Mexxej tal-PL

07.02.1964 – Il-grupp muΩikali Beatles jaslu g˙all-ewwel darba fi New York

06.02.1946 – Twieled Paul Mifsud, champion tad-dinja tas-snooker 06.02.1956 – EliΩabbetta tin˙atar Re©ina tar-Renju Unit

Il-Festival taç-Çitru se jsir illum u se jkun organizzat b’kollaborazzjoni mal-Kunsill Lokali ta’ Óal Lija f’Villa Francia. Din hija l-ewwel darba li festival b˙al dan se ji©i organizzat f’Villa Francia, ir-Residenza Uffiçjali tal-Prim Ministru, li hija kkunsidrata b˙ala Wirt Nazzjonali. Idd˙ul minn dan il-Festival se jmur g˙al Dar ilKaptan u g˙all-Parroçça ta’ Óal Lija.

Mawra tal-Banda Sagra Familja fi Sqallija Il-Kumitat Çentrali ta’ Circolo San Giuseppe Filarmonika Sagra Familja tal-Kalkara ser jorganizza mawra ta’ ˙amest ijiem lejn Sqallija bissehem tal-Banda Sagra Familja bejn is-Sibt 22 u l-Erbg˙a 26 ta’ Marzu 2014. Il-prezz, li jinkludi l-lukandi, trasport kollu u t- tour leader , huwa wie˙ed speçjali ˙afna. Il-mawra se tkun fuq baΩi half-board.

G˙al aktar dettalji u biex takkwistaw brochure bl-informazzjoni kollha, nitolbukom tag˙mlu kuntatt permezz ta’ email lil info@sagrafamilja.org jew inkella billi ççemplu u t˙allu messa©© fuq 2735 2789. Kul˙add huwa mistieden, anke bandisti li jixtiequ jing˙aqdu mag˙na u li g˙alihom hemm prezz ferm ridott.

Titilfux din l-opportunità unika li tgawdu ‘lisba˙ festa ta’ San ÌuΩepp ©ewwa Sqallija’ filwaqt li tgawdu vaganza mill-isba˙ f’din il-gΩira viçin tag˙na!

Ktieb

02.02.2014

KOMPETIZZJONI KTIEB Rumanz

FIL-MERGÓAT TAL-IMPOSSIBBLI John A. Bonello qed jistabbilixxi ru˙u b˙ala awtur Malti ewlieni ta’ kotba tal-©eneru letterarju tal-fantasija, fost l-aktar stili neqsin mil-letteratura tag˙na. Id-debutt tieg˙u filkitba kien fl-2008 bil-ktieb ItTielet Qamar, li John ippubblika hu stess. Dan ir-rumanz innovattiv u frisk, ©ibed l-attenzjoni ta’ bosta qarrejja u anke ©ie nnutat mill-Merlin Publishers. Fil-fatt, il-Merlin iddeçidew li jippubblikaw ittieni u t-tielet ktieb ta’ din ittrilo©ija: L-A˙˙ar Óolma u IsSitt A˙wa. Anke dawn l-a˙˙ar Ωew© kotba ntlaqg˙u tajjeb ˙afna tant li reb˙u l-Premju Nazzjonali tal-Ktieb g˙all-aqwa proΩa g˙all-adolexxenti bilM a l t i , u Is-Sitt A˙wa r e b a ˙ ukoll g˙all-a˙jar produzzjoni ta’ ktieb bil-Malti.

Fil-Festival tal-Ktieb ta’ Novembru li g˙adda ©ie mniedi r-rumanz il-©did ta’ John A. B o n e l l o , Fil-Merg˙at talImpossibbli , pubblikazzjoni Merlin. Ukoll fil-©eneru taxxjenza fittizja ( sci-fi ) dan la˙˙ar ktieb ta’ Bonello di©à rçieva bosta kummenti poΩittivi, u qed jing˙ad li dan huwa l-a˙jar xog˙ol tieg˙u s’issa.

Fil-Merg˙at tal-Impossibbli jilqa’ l-qarrejja b’qoxra b’differenza. Pierre Portelli, id-

direttur artistiku tal-Merlin Publishers, ˙oloq l-ewwel qoxra ta’ ktieb Malti bil-‘ flurb’ – ç j o è l - blurb f u q q u d d i e m .

B’hekk g˙aΩel li jirrappreΩenta b’mod grafiku d-dinja oskura, il-vja©©i tqal, u l-merg˙at iserrpu tar-rumanz. Mill-qoxra stess il-qarrej jie˙u ˙jiel li xejn mhu ‘normali’ f’dan il-ktieb.

Vja©©i fiΩ-Ωmien Steve Ebejer, il-protagonist, jibda l-vja©© tieg˙u fuq karozza tal-linja, mill-Belt kif nafuha llum, iΩda f’nofs triqtu lejn iddar mix-xog˙ol malajr isib ru˙u f’Malta differenti, fil-futur – futur stramb u inkwetanti g˙alla˙˙ar. Fil-fatt isib ru˙u f’nofs gwerra qalila fl-Imdina, imbag˙ad bi vja©© ie˙or ©olVatikan qalb rewwixxta enormi, u iktar tard lura f’Malta, imma din id-darba wa˙da futuristika u mimlija teknolo©ija.

Il-vja©©i fiΩ-Ωmien u madwar id-dinja jispiççaw iwassluh f’nofs Londra, fil-pjazza mag˙rufa ta’ Trafalgar Square fis-sena 2082. Imma l-vja©© ta’ Steve mhuwiex biss vja©© temporali u spazjali. Huwa wkoll skoperta li huwa ©ie mag˙Ωul b˙ala Serafin, çjoè wie˙ed milliddestinati sabiex i˙ares fuq l-

umanità u l-futur tag˙ha u jwitti t-toroq jew il-merg˙at, fejn dawn ma baqg˙ux fis-sewwa, qabel ma taqa’ xi katastrofi fuq il-bniedem.

Il-merg˙at qatt mhuma sempliçi, u kull darba li jkun hemm azzjoni jew ommissjoni f’merg˙a jista’ jkun hemm konsegwenzi devastanti fuq merg˙a o˙ra fil-futur. Dan hu x-xog˙ol kumpless u diffiçli tas-Serafini – li jag˙mlu mezz li jirran©aw dak li hu fil-˙aΩin, u ma j˙allux diΩastri jse˙˙u f’merg˙at/futuri o˙rajn.

Fil-Merg˙at tal-Impossibbli huwa thriller surreali u kumpless, b’pass mg˙a©©el fejn ixxenarju jinbidel kontinwament hekk kif Steve jiffaççja u jeg˙leb l-ostakli li jiltaqa’ mag˙hom.

Fil-Merg˙at tal-Impossibbli huwa l-ewwel ktieb fis-sensiela ta’ Ωew© kotba: Unus Mundus .

It-tieni ktieb qieg˙ed ji©i ffinalizzat u ma˙sub li jo˙ro© fl2015. G˙alhekk hemm stennija fost l-ammiraturi ta’ Bonello u dawk il-˙afna li Ωgur se jog˙©obhom l-ewwel ktieb.

Fil-Merg˙at tal-Impossibbli , kif ukoll it-trilo©ija Il-Log˙ba tal-Allat , jinsabu g˙all-bejg˙ mill-˙wienet tal-kotba kollha, jew direttament online minn www.merlinpublishers.com

Silta mill-ktieb

L-o˙rajn kienu telg˙in isibu posthom. Swor Karmelina tfixklet u waqg˙et. Waqaft ni©borha u Mabel daret lura u ©iet tg˙inni.

Flimkien bdejna ni©ru, nimbuttaw lis-soru li issa kienet bla nifs, wiççha a˙mar lewn it-tadam.

Minn warajna bdew ©ejjin it-tiri.

Alan u Fredu tellg˙u lill-qassis u lil Swor Katrin, imbag˙ad rikbu huma wkoll. A˙na wasalna u mbuttajna

lil Swor Karmelina g˙al fuq listaffa. Mabel telg˙et warajha.

F’dik is-sekonda, tir t’azzarin millbog˙od g˙adda bi Ωbrixx minn ma widinti, laqat lill-IngliΩa fi spallitha u din g˙elbet g˙al ©o tal-linja. Jien iggranfajt mal-biçça ˙adida li kienet isservi b˙al pu©©aman filbieb tal-karozza u g˙ajjatt lil Manwel, “Suq, suq, suq!”

Il-karozza bdiet miexja u

kul˙add tbaxxa bejn is-sedili filwaqt li nstemg˙u iktar tiri ja˙btu mal-pjançi tax-xarabank u mal˙©ie©, li ˙afna minnu xpakka ming˙ajr ma nkiser, filwaqt li twieqi o˙rajn ˙asluna b’xita ta’ ˙©ie© irqiq. U ma’ kull tir li laqat ittrakk, dag˙wa ©dida ˙ier©a minn ˙alq idDib.

Mistoqsija: Min tfixkel u waqa’ waqt il-©irja lejn ix-xarabank?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb Fil-Merg˙at tal-Impossibbli, ©entilment ipprovdut minn MERLIN PUBLISHERS. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 9 ta’ Frar.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00.

Intant, ir-rebbie˙ tal-ktieb IS-SIGRIET TAL-FAMILJA ZHDANOV huwa:

JOSEPH MANGION, 37, Triq William Baker, il-Gudja

“

“

Instema’ g˙ajjat kbir minn xi mkien warajna, u meta dort rajt daqs tuΩΩana nies armati b’azzarini ©ejjin lejna. Intba˙t li dak li kien spara kien sejja˙ lil ˙addie˙or g˙all-g˙ajnuna. “Óaffu, ˙affu, l-a˙˙ar sforz,” g˙idtilhom. Manwel id-Dib kien di©à rikeb fit-trakk u l-magna bdiet tisg˙ol hekk kif dawwar iç-çavetta.

33

34

Log˙ob

02.02.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 094 199 525 537 566 596 733 735 765 786 789 791 829 904 973 987

B’4 numri 0179 0937 1354 1528 1574 1938 2071 2172 2542 2838 3268 3319 3642 3895 4240 4282 4533 4581 5532 5533 6050 6249 6617 6822 7524 7644 7720 7877 8126 8199 8286 8676

8700 9004 9049 9131 9242 9286

B’5 numri

B’6 numri

10607 14159 17760 30471 32507 35693 42241 52890 57733 58723 59221 60007 60701 63766 68348 70770 71555 79406 79783 86322 90451 95429

260897 431613 497189 502050

Bi 8 numri 06494768 19403807 20091159 24806025

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a: ELENA SCICLUNA, 114, Redentur, Triq in-Nigret, iΩ-Ûurrieq

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

5

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

02.02.2014

IRBAÓ €25 fI flus

04

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25

Mimdudin 1.

4.

7.

9 u 17.

10.

12.

16.

18.

19 u 21 M. 20. .........

21.

23.

24.

TIslIBA Tista’ tkun talmusketterija (5) Frak irqieq ? (4) Ara 2 Óut il-©enituri (6) Saru a˙jar (6) Xtaquna (6) Ara 11 ’Il fuq bl-IngliΩ (2) Óarab (6) u g˙id issewwa (5) Ara 19 Brix (4) Tim tal-futbol minn Milan (5)

Weqfin 1.

2 u 7.

3.

Baguette (6) Bla ˙ajja (5) Parti minn reçta (3) 5 u 13.

Staqsew g˙alih (6) 6.

Ik˙al (3) 8.

Itiru dawn (9) 11 u 16.

Minn Shangai dan (5) 12.

Robert Zammit (1,1) 13.

Ara 5 14.

Tarmak millantik (6) 15.

JintuΩaw ˙afna it-tissues min floku (6) 17.

Ara 9 21 u 22.

Fil-Milied naqilg˙u minnhom (6) 22.

Ara 21

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Weqfin

Mimdudin 1.

4.

7.

9 u 15.

10.

12.

18 u 19.

20.

24.

Banda, Mali, Da, Liverpool, Artist, Maduma, Immur, Poeta, Ifall.

1.

2,3.

5,21 M. 6.

8.

11 u 21 W. 12 u 16 M. 13.

14.

17 u 23.

22.

Belti, Nevada, Aringa, Int, Argumenti, Kanta, Minsi, Dio, Amanda, Sigarru, AFR.

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Kunjom dan l-attur huwa l-istess b˙all-post li fih g˙andu l-uffiççju dan il-politiku Attur :

Politiku :

RIÛulTAT TAl-ÌIMGÓA l-OÓRA Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Robert De Niro

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA MARION MALLIA SCICLUNA, 101, Pjazza San Fran©isku, Óal Qormi

Al Pacino

35

36

Sports

02.02.2014

SUBBUteo

Waterpolo

ÓDaX-Il tIM GÓallValletta SUBBUteo ClUB GÓall-GraND prIX ta’ FraNZa KaMpJoNat taX-XItWa

Matul tmiem din il-©img˙a ittim tal-Valletta Subbuteo Club qieg˙ed jie˙u sehem fil-Grand Prix ta’ Franza, f’Pari©i, fejn jaspira li jirrepeti dak li g˙amel fl-2012 meta kien reba˙ dan ilGrand Prix, u b’hekk isa˙˙a˙ postu fir-Rankings dinji fejn b˙alissa jinsab f’post presti©©juΩ ˙afna, li huwa ittielet l-aqwa tim fid-dinja.

Fi tmiem il-©img˙a li g˙addiet, fil-kaΩin tal-banda 12th May ta’ ÓaΩ-Ûebbu©, sar il-Malta International Open ta˙t lawspiçi tal-Federazzjoni Internazzjonali, il-FISTF. Is-Sibt kien iddedikat g˙allkompetizzjoni tat-timijiet, fejn iç- champions renjanti, ilValletta Subbuteo Club, reb˙u wara li g˙elbu kull sfidant li ltaqg˙u mieg˙u. Fl-aktar log˙ba mistennija, id- derby bejn iΩ-Ωew© timijiet Beltin, il-

Valletta Subbuteo Club g˙eleb lil Valletta Lions bl-iskor ta’ 21. Dan kien it-tmien unur Internazzjonali g˙al Valletta Subbuteo Club wara li b’kollox reb˙u ˙ames Grand Prix u tliet International Opens, fil-25 sena li ilhom imwaqqfin.

Il-Óadd imbag˙ad kien imiss il-kompetizzjonijiet tal-individwali u anke hawnhekk ilValletta Subbuteo Club ˙allew impatt poΩittiv. Fil-kategorija tal-Open, tlieta mill erba’ semifinalisti kienu mill-VSC, u tnejn minnhom, Samuel Bartolo u Derek Conti, ikkwalifikaw

g˙all-finali, b’dan tal-a˙˙ar jirba˙ bl-iskor ta’ 2-1.

Il-kategorija tal-Veterani intrebhet minn Charlie Aquilina tal-Valletta Lions, kontra Jason Pisani tal-VSC. Kienet log˙ba missielta g˙alla˙˙ar, li spiççat fi draw, anke wara l-˙in barrani u kien permezz tax- shots li Charlie Aquilina reba˙.

Fil-kategorija ta’ Ta˙t id-19-il sena, plejer ie˙or tal-VSC, Andrew Abela, tilef fil-finali kontra l-plejer Taljan ta’ Reggio Calabria, Federico Frollo, 2-4, biex VSC spiççaw fit-tieni post.

matul dan il-kampjonat hemm partita ta’ Malta fil-Kampjonati Ewropej tal-Woterpolo 2014 kif ukoll log˙ob tat-tim nazzjonali taΩ-Ωg˙aΩag˙. Fil-fatt, Malta g˙andha l-ewwel partita kontra Franza f’Montpellier ftit qabel jibda l-Kampjonat taxXitwa, ji©ifieri fil-15 ta’ Frar u l-partita ta’ ritorn f’Malta fl-1 ta’ Marzu. Naturalment, f’dak tmiem il-©img˙a ma jkunx hemm log˙ob. Il-Kampjonat tax-Xitwa mbag˙ad jieqaf g˙al matul ix-xahar ta’ April kollu, biex imbag˙ad ikompli fit-2 ta’ Mejju u jintemm fis-17 ta’ dak ix-xahar.

Fil-konferenza stampa li lASA organizzat biex ittella’ lpoloz tal-Kampjonat taxXitwa, il-President, is-Sur Joe Caruana Curran, wera s-sodisfazzjon tieg˙u g˙all-progress li qed jag˙mel il- waterpolo f’pajjiΩna.

G˙all-ewwel darba minn meta beda jkun organizzat il-kampjonat tax-xitwa se jkollu Ωew© diviΩjonijiet bi 11-il klabb, inkluΩ tim ta’ Ta˙t id19-il sena tal-ASA, li l-log˙ob tieg˙u ma jkunx jag˙mel parti mill-kompetizzjoni.

Il-kampjonat Premier se jkun fih seba’ timijiet: Exiles, Neptunes, Sliema, Valletta, Sirens, San Ìiljan u t-Tim ta’ Ta˙t id-dsatax-il sena tal-ASA. L-ewwel diviΩjoni jkun fiha ttimijiet ta’ Marsaxlokk, Marsakala, Ta’ Xbiex u Otters.

Filwaqt li l-Premier tintlag˙ab fuq rawnd wie˙ed u l-ewwel diviΩjoni tintlag˙ab fuq tnejn.

L-ewwel partita taΩ-Ωew© diviΩjonijiet tkun il-Ìimg˙a 21 ta’ Frar b’San Ìiljan kontra Sirens tifta˙ il-Premier u Ta’ Xbiex kontra Otters tifta˙ lewwel diviΩjoni.

Ta’ min wie˙ed jinnota li

FUtBol taN-NISa Kwarti Finali tan-KO It-Tlieta Gozo vs M©arr – Grawnd taç-Çentinarju, fis-18.00 Hibs

vs Tarxien – Grawnd taç-Çentinarju, fit-20.15

Kirkop

vs Fgura – Grawnd tal-Im©arr, fis-18.00

Pembroke vs Birkirkara – Grawnd tal-Im©arr, fid-21.15 RiΩultati Luxol

vs

M©arr

0-8

Hibs

vs

Gozo

6-1

Kirkop

vs

Pembroke

1-1

Klassifika R

D

T

F

K

+/-

Pti

B’Kara

L

10 9

0

1

34

5

29

27

Hibs

10 9

0

1

51

5

46

27

Gozo FC

11 7

0

4

33 21

12

21

M©arr

10 7

0

3

26 15

11

21

Kirkop

11 2

1

8

8 29

-21

7

Luxol

10 1

0

9

9 54

-45

3

Pembroke

10 0

1

9

6 38

-32

1

ÛWIeMel

It-tIelet laqGÓa tal-IStaÌUN B’9 tIÌrIJIet It-tielet laqg˙a tal-ista©un illum fil-Marsa tibda fis-13.30 u jkun fiha 9 ti©rijiet.

Il-programm kollu huwa dan: Ti©rija 1 Klassi Bronze, tibda fis-13.30 Ti©rija 2 Klassi Bronze, tibda fis-13.55 Ti©rija 3 Klassi A, tibda fis-14.30 Ti©rija 4 Klasi Silver, tibda fit-14.55 Ti©rija 5 Klassi Gold, tibda fit-15.20 Ti©rija 6 Klassi Silver, tibda fl-15.45 Ti©rija 7 Klassi Premier, tibda fl-16.10 Ti©rija 8 Klassi Bronze, tibda fl-16.35 Ti©rija 9 Klassi Gold, tibda fil-16.55

Sports

02.02.2014

37

L-ISPORTIV TAS-SENA

WILLIAM CHETCUTI U SUE ABELA

JIRBÓU L-UNUR TAL-ISPORTIVI TAS-SENA G˙at-tielet sena konsekuttiva, u l-g˙axar darba fil-karriera tieg˙u, it-tiratur William Chetcuti reba˙ l-unur tal-Isportiv tas-Sena organizzat mill-G˙aqda Ìurnalisti Sports.

Wara Chetcuti spiççaw il-kickboxer Daniel Zahra u lboxer Billy Corito.

Min-na˙a tag˙ha l-plejer tal-bowling Sue Abela reb˙et lunur tal-Isportiva tas-Sena g˙ar-raba’ darba fil-karriera tag˙ha meta g˙addiet lit-tiratura (target shooter) Eleonor Bezzina b’punt wie˙ed biss. It-tielet sportiva kienet l-atleta Nicole Gatt.

L-unur tat-Tim tas-Sena reb˙u t-tim nazzjonali tal-waterpolo, bit-tieni post jispiçça t-tim nazzjonali tal-pool, u wara t-tim nazzjonali tal-futbol tan-nisa.

L-Uffiçjal tas-Sena ˙adu l-kowç tat-tim nazzjonali talwaterpolo, Karl Izzo; b’warajh jispiçça s-segretarju talassoçjazzjoni tal-Malta Pool, Vince Degiorgio; u t-tielet Pierre Brincat, il-kowç tat-tim nazzjonali tal-futbol tan-nisa.

L-unur riΩervat g˙all-isportiv ta’ Ta˙t it-18-il Sena reb˙u ttiratur Nathan Lee Xuereb, bit-tieni post jie˙du lweightlifter Neil Gatt, u t-tielet l-g˙awwiem Neil Muscat.

L-g˙awwiema tal-Inspire, Vladislava Kravehenko, ing˙atat l-unur riΩervat g˙all-atleti bi bΩonnijiet speçjali, filwaqt li l-©urnalista sportiv, il-veteran Wilfred Sultana, kien onorat mill-G˙ÌS g˙all-kontribuzzjonijiet sportivi matul issnin.

Il-Malta Young Sailing Club ing˙ataw tif˙ir g˙all-organizzazzjoni tal-Euromed Championships f’Diçembru li g˙adda.

BOXING

IS-SERATA TAL-UNSTOPPABLE WASLET Ir-rabta ta’ ˙idma b’suççess bejn il-promotur tal- boxing Malti Paul Borg u l-European Boxing Federation (EBF) tkompli bl-ewwel spettaklu ta’ boxing g˙as-sena 2014 bilpreΩentazzjoni ta’ avveniment b’seba’ ©lidiet bejn boxers Maltin u barranin, l-aktar Brittaniçi. Borg huwa promotur uffiçjali u mani©er liçenzjat mill-European Boxing Federation.

L-ispettaklu, ta˙t it-tema promozzjonali ta’ The Unstoppable, se jittella’ fidDolmen Resort Hotel ilQawra, nhar il-Ìimg˙a li ©ejja, 7 ta’ Frar. Dan se jkun it-tmien avveniment mill-istess organizzaturi sa millewwel serata ta’ boxing tag˙hom f’Jannar 2012. Il-programm se jkun fih dawn il©lidiet: Óames ©lidiet semi-pro , kull wa˙da b’erba’ sessjonijiet ta’ Ωew© minuti kull wa˙da.

Dawn huma: Shaun Pasu vs Danny Gray, heavyweight ; Etienne Spiteri vs Morgan Starkey, 66kg welterweight ; Dione Galea vs James The Maverick Montgomery, 78kg super middleweight ; Lydon Beqqu Chircop vs Paul Gubb, 54Kg

bantamweight ; Christian Schembri vs Mark Hill, 76Kg super middleweight. Ûew© ©lidiet o˙ra professjonali meqjusa b˙ala lqofol tal-lejla se jkunu sanzjonati mill-Malta Boxing Commission: Tyrone El Terrible Borg vs Kader Super Saiyan Ghada, 79Kg light heavyweight : sitt sessjonijiet ta’ Ωew© minuti kull wa˙da, u li se tkun lewwel ©lieda professjonali g˙al Tyrone; u Super Steve Martin vs Jean Moram, 64kg light welterweight : tmien sessjonijiet ta’ tliet minuti kull wa˙da – s’issa Super Steve kkontesta ˙dax-il ©lieda professjonali li minnhom reba˙ sitta b’KO, kellu draw wa˙da u tilef erba’.

Minbarra dawn iΩ-Ωew© ©lidiet pro , fis-serata hemm numru ta’ ©lidiet interessanti u sinjifikanti b˙al dik tal-welterweight bejn Etienne Spiteri u Morgan Starkey, Ωew© ©ellieda ˙orox li t-tnejn huma anzjuΩi li jid˙lu fil-klassifiki tar- ranking welterweight .

Jekk Etienne, li ma tilifx ©lieda fl-2013, ikompli filforma konsistenti tieg˙u, huwa g˙andu jikseb iç-çans ta’ ©lieda g˙at-titolu matul

Il-©ellieda Maltin li se jie˙du sehem fl-ispettaklu ta’ nhar il-Ìimg˙a 7 ta’ Frar u o˙rajn li huma ta˙t t-tmexxija tal-promotur u mani©er Paul Borg (mix-xellug): Brandon Borg, Christian Schembri, Richard Vella, Etienne Spiteri, il-mani©er Paul Borg, Simon Chetcuti, Dione Galea, Lydon Chircop, Steve Martin, u Tyrone Borg

din is-sena.

Il-©lieda Lyndon Beqqu Chircop vs Paul Gubb fissuper bantamweight g˙andha tkun ukoll ©lieda interessanti; din hija rematch tal-©lieda kontroversjali tas-sena l-o˙ra.

Beqqu huwa ç- champion u kien fuq l-ewwel ©lieda tieg˙u lura minn meta kien we©©a’ meta huwa ©ie draw fi ©lieda kbira ta’ erba’

rawnds kontra Gubb. Dakinhar Paul Gubb kien ˙ass li kien reba˙, u ilu f’kamp tatta˙ri© minn dak iΩ-Ωmiem tala˙˙ar ©lieda jistenna g˙al din ir-rematch.

Dione Galea, ©ej minn telfa ma’ Morgan Jackson u tilef ittitolu tieg˙u, issa huwa kklassifikat fit-tielet post filwaqt li James il-Maverick Montgomery huwa kklassi-

fikat it-tieni wara Jackson. Irrebbie˙ tal-©lieda tas-7 ta’ Frar se jisfida lil Jackson g˙attitlu Ewropew fis-sajf li ©ej.

Montgomery g˙andu rekord ta’ tmien reb˙iet minn disa’ ©lidiet. Din il-©lieda tista’ tkun il-©ielda tas-serata. Isserata ta’ The Unstoppable se tinkludi wkoll Ωew© ©lidiet ta’ esibizzjoni li jinvolvu ©ellieda ©odda.

38

Sports

02.02.2014

FUTBOL INGLIÛ

MAN. UNITED MAÓSUDA GÓAND STOKE CITY U EvERTON IDAWRU TELFA F’REBÓA

PREMIER INGLIÛ RIÛULTATI Newcastle v Sunderland

0-3

West Ham v Swansea

2-0

Cardiff v Norwich

2-1

Everton v Aston Villa

2-1

Fulham v Southampton

0-3

Hull City v Tottenham

1-1

Stoke City v Man Utd

2-1

LOGÓOB GÓAL-LUM West Brom v Liverpool

14:30

Arsenal v Crystal Palace

17:00

LOGÓOB GÓAL-GÓADA 21:00

Man City v Chelsea

KLASSIFIKA TIM

Adam jiskurja darbtejn Charlie Adam skurja darbtejn kontra Manchester United f’Britannia Stadium. Kontra x-xejra tal-log˙ob Stoke fet˙u l-iskor minn free kick wara li l-ballun kien devjat minn Carrick, b’De Gea jitqarraq g˙al kollox. Filbidu tat-tieni taqsima, Van Persie kiseb il-gowl taddraw g˙al United biex ˙adu l-inizjattiva tal-partita f’idejhom. Minkejja dan, ˙ames minuti wara, De Gea re©a’ kien meg˙lub minn Adam b’xutt mill-isba˙ minn barra l-kaxxa.

United komplew jippressaw tant li lejn tmiem il-partita, Wayne Rooney mar fil-

viçin li jikseb il-gowl taddraw minn free kick, però ra lil Asmir Begovic isalva tajjeb.

Fejn huma dawk il-jiem meta kienu jsalvaw il-partita fl-a˙˙ar ˙inijiet tag˙ha?

F’dan l-ista©un, ma salvaw lebda partita fl-a˙˙ar g˙axar minuti log˙ob.

Stoke City kien ilhom ma jirb˙u lil United sa’ minn Boxing Day tal-1984. G˙al United din kienet it-tmien telfa f’dan il-kampjonat matul dan l-ista©un.

Everton kabru ç-çansijiet tag˙hom li jibqg˙u jisfidaw g˙all-post fiç-Champions League wara li g˙elbu lil

BUNDESLIGA

Aston Villa f’Goodison Park.

IΩ-Ωew© timijiet iltaqg˙u 198 darba fil-kampjonat u birreb˙a tal-biera˙, Everton irre©istraw it-73 reb˙a.

Villa marru fil-vanta©© kontra x-xejra tal-log˙ob wara li mar fil-vanta©© permezz ta’ Bacuna wara nofs sieg˙a log˙ob. Everton ˙allew g˙all-a˙˙ar kwarta biex skurjaw Ωew© gowls permezz tas-sostituti tag˙hom Naismith u Mirallas.

Cardiff City dawru telfa f’reb˙a biex g˙elbu lil Norwich City bl-iskor ta’ 2-1.

Wara ˙ames minuti log˙ob Snodgrass po©©a lil Norwich

fil-vanta©© però Ωew© gowls f’temp ta’ minuta ta’ Bellamy u Jones qalg˙u lil Cardiff mill-qieg˙ tal-klassifika. Din kienet l-ewwel reb˙a g˙al kowç il-©did tag˙hom Ole Gunnar Solskajer fil-kampjonat IngliΩ.

Tottenham ˙adu punt barra minn darhom kontra Hull City. Wara tnax-il sena, Shane Long feta˙ l-iskor g˙al Stoke, però mas-sieg˙a log˙ob, Paulinho skurja ©miel ta’ gowl biex po©©a liΩew© timijiet fuq l-istess livell.

B’dan id-draw Tottenham waqg˙u fis-sitt post tal-klassifika wara Everton.

LEvERKUSEN ISAÓÓU POSThOM FIT-TIENI POST

RIÛULTATI

L

Manchester City 23 Arsenal 23 Chelsea 23 Liverpool 23 Everton 24 Tottenham 24 Manchester United 24 Newcastle United 24 Southampton 24 Aston Villa 24 Stoke City 24 Swansea City 24 Hull City 24 Sunderland 24 Norwich City 24 Crystal Palace 23 West Brom 23 West Ham United 24 Cardiff City 24 Fulham 24

R

D

T

F

K

P

17 16 15 14 12 13 12 11 9 7 6 6 6 6 6 7 4 5 5 6

2 4 5 4 9 5 4 4 8 6 7 6 6 6 6 2 10 7 6 1

4 3 3 5 3 6 8 9 7 11 11 12 12 12 12 14 9 12 13 17

68 45 43 57 37 31 39 32 34 27 24 29 23 25 19 15 27 24 19 22

26 21 20 28 25 32 29 31 27 34 38 35 30 36 37 31 33 33 41 53

53 52 50 46 45 44 40 37 35 27 25 24 24 24 24 23 22 22 21 19

SERIE A RIÛULTATI Bologna v Udinese

0-2

Cagliari v Fiorentina

1-0

Milan v Torino

Tard

Braunschweig v Borussia D

1-2

Augsburg v Werder Bremen

3-1

Bayer L v Stuttgart

2-1

LOGÓOB GÓAL-LUM

Hoffenheim v Hamburger

3-0

Atalanta v Napoli

15:00

Mainz v Freiburg

2-0

Catania v Livorno

15:00

Schalke v Wolfsburg

2-1

Chievo v Lazio

15:00

Hannover v Borussia M

1-0

Roma v Parma

15:00

Sassuolo v Verona

15:00

Juventus v Inter

20:45

LOGÓOB GÓAL-LUM Hertha Berlin v Nurnberg

15:30

Bayern M v Frankfurt

17:30

LOGÓOB GÓAL-GÓADA 19:45

Bologna v Udinese

KLASSIFIKA TIM

L

Bayern Munich 18 Bayer Leverkusen 19 Borussia D 19 Schalke 04 19 Borussia M 19 Wolfsburg 19 Mainz 05 19 Hertha Berlin 18 Augsburg 19 Hannover 96 19 Hoffenheim 19 Werder Bremen 19 VfB Stuttgart 19 Eintracht Frankfurt 18 Freiburg 19 Hamburger SV 19 Nurnberg 18 Braunschweig 19

KLASSIFIKA R

D

T

F

K

P

16 13 11 10 10 9 9 8 8 7 5 5 5 4 4 4 1 3

2 1 3 4 3 3 3 4 4 3 6 5 4 6 5 4 11 3

0 5 5 5 6 7 7 6 7 9 8 9 10 8 10 11 6 13

46 36 42 37 36 30 29 27 26 29 39 23 32 21 19 33 21 11

9 20 23 29 24 24 32 21 28 33 42 40 37 29 35 44 33 34

50 40 36 34 33 30 30 28 28 24 21 20 19 18 17 16 14 12

Bayer Leverkusen resqu viçin Bayern Munich li jinsabu f’ras il-klassifika b’g˙axar punti wara li dawru telfa f’reb˙a kontra Stuttgart bl-iskor ta’ 2-1 f’BayArena.

Mortiz Leitner po©©a lil Stuttgart filvanta©© wara 12-il minuta log˙ob, iΩda Stefan Kiessling u Eren Derdiyok dawru l-partita favur Bayer Leverkusen. B’din ir-reb˙a Leverkusen spiççaw 4 punti fuq Borussia Dortmund. Min-na˙a tag˙om, Stuttgart tilfu t-tielet reb˙a konsekuttiva f’temp ta’ ©img˙a, biex baqg˙u viçin taΩΩona tar-relegazzjoni.

Mainz g˙elbu lil Freiburg bl-iskor ta’ 2-0. IΩ-Ωew© plejers mill-Korea t’Isfel Park Joo-ho u Koo Ja-cheol irnexxielhom isibu x-xibka darbtejn.

B’din ir-reb˙a Ωammew posthom viçin kwalifikazzjoni g˙al-log˙ob flEwropa.

Augsburg g˙elbu lil Werder Bremen bl-iskor ta’ 3-1. G˙al Augsburg din kienet is-seba’ log˙ba ming˙ajr telfa.

Bremen marru fil-vanta©© kmieni filpartita permezz ta’ awtogowl ta’ JanIngwer Callsen-Bracke. Però Bremen irkupraw tajjeb u amministraw il-partita. Tmien minuti wara Tobias Werner kiseb il-gowl tad- draw . Qabel ittmien tal-ewwel taqsima, Bremen spiççaw jilag˙bu b’g˙axar plejers hekk kif Santigo Garcia dabbar it-tieni karta safra. Erba’ minuti mill-bidu tattieni taqsima Halil Altintop po©©a littim ta’ Bremen fil-vanta©© u Andre Hahn g˙amilhom tlieta.

TIM Juventus Roma SSC Napoli Fiorentina Inter Hellas Verona Parma Torino AC Milan Lazio Genoa Atalanta Cagliari Udinese Sampdoria ChievoVerona Bologna Sassuolo Livorno Catania

L 21 21 21 22 21 21 21 21 21 21 21 21 22 22 21 21 22 21 21 21

R 18 15 13 12 8 10 8 8 7 7 7 7 5 7 5 4 3 4 4 3

D 2 5 5 5 9 2 8 8 7 7 6 3 9 2 7 6 9 5 4 5

T 1 1 3 5 4 9 5 5 7 7 8 11 8 13 9 11 10 12 13 13

F 51 45 44 40 38 35 32 34 34 27 23 21 21 22 25 16 20 22 19 13

K 15 11 23 24 24 34 27 27 31 29 27 30 31 32 32 27 38 46 37 37

P 56 50 44 41 33 32 32 32 28 28 27 24 24 23 22 18 18 17 16 14

Sports

02.02.2014

39

Futbol Malti

Gowl tard ta’ NeGriN irebbaÓ lil balzaN Youths 3 2

B’din ir-reb˙a Balzan Youths telg˙u fis-sitt post, punt qabel Naxxar li llum jilg˙abu l-partita inqas li g˙andhom. Kien gowl tard ta’ Negrin li ta t-tliet punti lit-tim ta’ Jesmond Zerafa li bihom jibqg˙u jisperaw g˙al post fiçChampionship Pool.

G˙an-na˙a ta’ Tarxien Rainbows huma da˙lu sew filpartita wara li kienu Ωew© gowls minn ta˙t u bid-doppjetta ta’ Toure’ irnexxielhom jiksbu d-draw u allura jid˙lu lura fil-partita.

Il-partita kienet sospiΩa g˙al ftit wara tliet minuti mill-bidu min˙abba tromba tar-ri˙ li luffiçjali qiesu li kienet ta’ periklu g˙alihom u g˙all-plejers.

L-ewwel gowl wasal wara 30 minuta log˙ob minn azzjoni ta’ korner, ta’ Balzan, daqqa ta’ ras ta’ Scicluna li l-gowler

Vella fil-lasta ta’ Tarxien salva imma Ωelaq fl-azzjoni u kien pront approfitta JOSE’ LUIS ARMARIO NEGRIN biex feta˙ l-iskor.

Erba’ minuti wara l-Youths irduppjaw. Azzjoni mibdija minn Calcado li b’pass tajjeb ©ab lil LYDON MICALLEF f’qag˙da tajba u dan b’xutt sabi˙ g˙amilhom 2-0.

Fil-˙in miΩjud qabel intemmet l-ewwel taqsima, Tarxien naqqsu d-distakk. Kross millemin, il-ballun deher jog˙la ma’ id Scicluna u filwaqt li Rainbows kienu qed jipprotestaw g˙al penalty da˙al l-akkwist il-©did tag˙hom DEMBA TOURE’ u mill-qrib g˙eleb lil Bartolo biex Rainbows da˙lu jistrie˙u b’ vanta©© ta’ gowl wie˙ed minflok tnejn.

Fis-66 minuta Tarxien jiksbu d- draw . Korner ta’ Santos Silva u daqqa ta’ ras ta’ DEMBA TOURE’ tispiçça bilballun fix-xibka.

Tliet minuti mill-˙in regola-

mentari Balzan jiksbu l-gowl tar-reb˙a. Azzjoni personali ta’ JOSE’ LUIS ARMARIO NEGRIN li baqa’ die˙el filkaxxa u x’˙in ©ie wiçç imbwiçç mal-gowler Vella fajjar xutt fil-baxx biex ta r-reb˙a lil Balzan Youths.

BALZAN Y: Bartolo, Grima (Darmanin 79), Micallef, Negrin, Vignaroli (Magro 73), Sciluna, Grioli (MacKay 85), Bezzina, Dos Santos, Zarate, Calcado. KOWÇ: Jesmond Zerafa TARXIEN R: Vella, Mifsud, Martinelli (Barbosa 32), Agius, Nevia, Caruana (Ciantar 71), Pulo, Sammut, Mamo, Toure, Santos Silva . KOWÇ: Clive Mizzi SKURJAW: Jose’ Luis Armario Negrin (B) 29 u 87 min, Lydon Micallef (B) 34 min, Demba Toure (T) 45+2 u 66 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Demba Toure’, Tarxien Rainbows REFEREE: Alan Mario Sant

il-Gowler Mario Muscat, eKshibs Jiddebutta Ma’ Vittoriosa stars Rabat Ajax Vittoriosa Stars (HT 0-1)

0 1

perikoluΩ ta’ Carrillo. Fit-53 minuta Rabat kienu g˙oddhom kisbu d-draw meta Caruana laqat ilwieqfa.

Vittoriosa Stars kellhom jiddebutta mag˙hom ilgowler ta’ esperjenza kbira Mario Muscat eksHibernians. Muscat kellu karriera ta’ aktar minn 20 sena mat-tim ta’ Ra˙al ©did u sa ©img˙a ilu forsi ˙add mid-dilettanti ma kien jimma©inah jilg˙ab ma’ xi tim ie˙or ˙lief il-Hibs.

Madanakollu lbiera˙ huwa ddebutta ma’ Vittoriosa Stars wara negozjati li sirna nafu bihom matul il-©img˙a li huwa kellu mad-diri©enti talHibs.

Il-Birgu rnexxielhom jg˙elbu lil Rabat Ajax b’gowl uniku ta’ Marcelo Pereira ftit qabel intemmet l-ewwel taqsima biex issa telg˙u fid-disa’ post tal-klassifika. L-Ajax min-na˙a tag˙hom baqg˙u ankrati fil-qieg˙ u ftit jidher hemm tama li jinqalg˙u minn hemm sa tmiem l-ista©un minkejja li fadal ftit taΩ-Ωmien biex dan jintemm.

Minkejja li Rabat bdew l-a˙jar tim kienu Vittoriosa li kellhom l-ewwel attakk perikoluΩ meta fis-17-il minuta wara clearance ˙aΩin talgowler Rabti Velmirovic, Arriagada pprova lob li iΩda g˙addielu barra. Minuta wara Rabat irrispondew b’xutt tajjeb ta’ Carrillo li g˙adda j˙akkek mal-lasta.

Fit-43 minuta Vittoriosa skurjaw l-uniku gowl tal-partita. Il-gowler Rabti Velmirovic imblokka kross ta’ Martin u mir-ribawnd MARCELO PEREIRA bir-ras skorja l-gowl importanti li ta ttliet punti lil Vittoriosa Stars.

Velmirovic fil-lasta tal-Ajax kien qed ikollu diversi xuttijiet perikoluΩi mill-bog˙od u qabel intemmet it-taqsima kellu ie˙or ta’ Siraj Arab li huwa rnexxielu jdawwar f’korner.

It-tieni taqsima bdiet b’save tajjeb ta’ Muscat fillasta tal-Birgu meta dawwar f’korner freekick

RABAT A: Velmirovic, Caruana, Gauci, Falzon (Borg 87), Carapic, Carrillo, Azzopardi, Bajada, Licari (Smeir 74), Micallef, Oproiesc. KOWÇ: Steve D’Amato VITTORIOSA S: Muscat, Samir A rab, Martin (Mifsud 89), Caldeira, Vella Critien, Guerrero ( San ta gu ida 73), Brinca t, S id ib e, A rriagad a, Pereira, Siraj Arab (Sammut 64). A/KOWÇ: Jean Paul Desira SKURJA: Marcelo Pereira (V) 43 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Gilbert Martin, Vittoriosa Stars REFEREE: Mario Apap

Nignaroli (Balzan) u Andrew Aguis ji©©ieldu g˙all-ballun

il-PreMier leaGue Malti KlassiFiKa Birkirkara Valletta Hibernians Sliema Wanderers Mosta Balzan Naxxar Lions Floriana Vittoriosa Stars Tarxien Rainbows Qormi Rabat Ajax

20 20 20 20 20 21 20 20 21 21 20 21

17 15 13 10 10 8 8 8 5 4 4 1

2 2 2 7 2 4 3 3 3 4 3 3

1 3 5 3 8 9 9 9 13 13 13 17

46 49 49 37 39 24 27 27 23 27 23 16

16 13 24 22 35 30 32 30 43 45 38 59

+30 +36 +25 +15 +4 -6 -5 -3 -20 -18 -15 -43

53 47 41 37 32 28 27 21 18 16 15 6

* Floriana tnaqqsulhom 6 punti min˙abba dixxiplina

loGÓob li JMiss Log˙ob g˙al-lum Grawnd Nazzjonali - Premier

Mosta vs Naxxar Lions Birkirkara vs Valletta

14.00 16.00

l-aQwa sKorers Plejer

Caruana je˙les mill-ballun qabel ma jil˙qu Aguiar Jose Filipe

Tim

Denni Rocha dos Santos Valletta Stanley Ohawuchi, SliemaW Jhonnattan da Conceicao B’Kara Edison Luis dos Santos Hibs Igor Coronado Floriana Ronaille Calheira Seara Tarxien R Clayton Failla Hibs Alfred Effiong Qormi Oscar Guerrero Vittoriosa S Gianmarco Piccione Mosta Abdelkarim Nafti Valletta Marcelo Pereira Vittoriosa S Jose’ Luis Armario Negrin Balzan Y

Gowls

14 14 14 13 10 10 10 9 8 8 8 8 8

ÛewÌ Partiti tal-PreMier PosPosti IΩ-Ωew© partiti tal-Kampjonat Premier li kellhom jintlag˙bu lbiera˙ fil-Grawnd tal-Hibernians ©ew posposti min˙abba x-xita. Dawn kienu Hibernians vs Qormi u Sliema Wanderers vs Floriana. G˙ada fil-g˙odu g˙andha ssir spezzjoni tal-grawnd u jekk dan jinstab li hu tajjeb g˙al-log˙ob, il-partiti jintlag˙bu, l-ewwel wa˙da fis-18.00 u t-tieni wa˙da fit-20.00 rispettivament.

Ritratti: STEPHEN GATT

Balzan Youths Tarxien Rainbows (HT 2-1)

40

02.02.2014

Lokali

Il-Óadd 2 ta’ Frar, 2014 Óar©a Nru. 1073

Prezz ›0.80

BUSUttIL

SE JIKSER

IL-LIÌI ?

Stampat mill-Progress Press Co. Ltd.