Kullhadd 01.12.2013

www.kullhadd.com

INTeRvISTA mAL-

mep joSeph cuSchIeRI

Il-Óadd 1 ta’ Diçembru, 2013 Óar©a Nru 1,064

Ara pa©ni 6 u 7

Prezz ›0.80

ÛjARA B’DImeNSjoNI ewRopeA

Malta esprimiet id-diΩappunt tag˙ha g˙all-fatt li l-Ukraina g˙aΩlet li ma tiffirmax l-Association Agreement (AA) fis-summit ta’ Vilnius, fil-Litwanja, li sar din il-©img˙a: ftehim li kellu jkun pass importanti fit-triq tag˙ha lejn l-integrazzjoni fl-Unjoni Ewropea.

Madankollu, f’kummenti li ta lil din il-gazzetta, il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin GEORGE VELLA esprima t-twemmin tieg˙u li Malta jista’ jkollha rwol importanti biex jinΩammu relazzjonijiet kordjali bejn l-Ukraina u l-Unjoni Ewropea, hekk kif il-President Ukrain mistenni li jΩur pajjiΩna iktar tard dan ix-xahar.

Ara pa©na 2

GÓANDhA TAGÓTI ›70,000 LILL-KuNSILL TAL-QALA

Jinqabad fl-att Din il-gazzetta tinsab infurmata li kumpanija ta’ kostruzzjoni mag˙rufa sew f’G˙awdex g˙andha tag˙ti kwaΩi €70,000 lill-Kunsill Lokali talQala, u dan peress li fi 15-il sena ma ˙allsitx çenteΩmu wie˙ed millkumpens li kienet obbligata li t˙allas.

Il-Viçi Sindku tal-Qala Paul Buttigieg qal lill-gazzetta KullÓadd li lura fl-1998 il-MEPA kienet obbligat lil din il-kumpanija biex t˙allas

IR-RABA’ L-INQAS RATA TA’ QGÓAD

L-isfre©ju mill-arju lill-Kunsill tal-Qala €4,650 – dak iΩΩmien Lm2,000 – fis-sena b˙ala kumpens g˙ad-danni ambjentali.

Dan peress li trakkijiet kbar talkostruzzjoni kienu jg˙addu regolarment mit-toroq Qalin.

IΩda Buttigieg isostni li fi 15-il sena dan il-kumpens qatt ma t˙allas, u g˙alhekk is-somma li g˙andha t˙allas din il-kumpanija lill-Kunsill illum telg˙et g˙al €69,767.

Tkompli f’pa©na 3

Illum Malta g˙andha r-raba’ l-inqas rata ta’ qg˙ad taΩ-Ωg˙aΩag˙ fost il-pajjiΩi kollha tal-Unjoni Ewropea. Il-Prim Ministru Joseph Muscat ilbiera˙ stqarr li, minkejja dan, xorta l-Gvern ser ikun qieg˙ed jimplimenta l-garanzija g˙aΩΩg˙aΩag˙ ta’ tag˙lim, ta˙ri© u xog˙ol.

Waqt il-Konferenza ‘Relaunching Europe – The Malta Experience’ organizzata mill-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti, il-Prim Ministru tkellem dwar l-importanza tad-drittijiet çivili, filwaqt li

semma l-li©i dwar l-unjoni çivili u anke drittijiet çivili o˙ra b˙alma huma ddivorzju.

Dr Muscat semma wkoll kif, ftit jiem ilu, pajjiΩna da˙˙al fis-se˙˙ li©i li permezz tag˙ha Ωg˙aΩag˙ ta’ sittax-il sena jistg˙u jivvutaw fl-elezzjonijiet lokali.

Matul din il-konferenza pparteçipaw bosta Ωg˙aΩag˙ li ©ejjin minn ˙mistaxil pajjiΩ differenti minn madwar lEwropa, li staqsew u tkellmu mal-Prim Ministru Joseph Muscat.

Ara wkoll pa©na 8

02

A˙barijiet

01.12.2013

Malta ser toffri l-id tal-Óbiberija f’iseM l-ewropa Malta esprimiet id-diΩappunt tag˙ha g˙all-fatt li l-Ukraina g˙aΩlet li ma tiffirmax il-Ftehim ta’ Assoçjazzjoni (Association Agreement) fis-summit ta’ Vilnius, fil-Litwanja, li sar din il-©img˙a: ftehim li kellu jkun pass importanti fit-triq tag˙ha lejn l-integrazzjoni fl-Unjoni Ewropea. LIAM GAUCI ˙a l-kummenti tal-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin GEORGE VELLA, li kien preΩenti g˙al dan is-summit Ewropew, dwar il-poΩizzjoni ta’ Malta fir-rigward tal-Ukraina wara dan l-iΩvilupp.

Malta esprimiet id-diΩappunt tag˙ha g˙all-fatt li l-Ukraina g˙aΩlet li ma tiffirmax ilFtehim ta’ Assoçjazzjoni (Association Agreement) fissummit ta’ Vilnius, filLitwanja, li sar din il-©img˙a: ftehim li kellu jkun pass importanti fit-triq tag˙ha lejn l-integrazzjoni fl-Unjoni Ewropea. LIAM GAUCI ˙a lkummenti tal-Ministru g˙allAffarijiet Barranin GEORGE VELLA, li kien preΩenti g˙al dan is-summit Ewropew, dwar il-poΩizzjoni ta’ Malta fir-rigward tal-Ukraina wara dan liΩvilupp.

Fi stqarrija ma˙ru©a millGvern Malti, ©iet espressa limportanza ikbar li ˙adet iΩΩjara tal-President Ukrain Viktor Yanukovych il-©img˙a d-die˙la, hekk kif Malta se jkollha l-opportunità li testendi mill-©did l-id tal-˙biberija lill-Ukraina f’isem l-Unjoni Ewropea.

Malta ˙adet parir millUnjoni Ewropea Ori©inarjament, din iΩ-Ωjara li ilha skedata g˙al Ωmien twil, kellha tilqa’ f’pajjiΩna lillPresident Yanukovych wara li jiffirma l-Ftehim ta’ Assoçjazzjoni. Wara li din ilfirma ma se˙˙itx, il-Gvern Malti talab il-parir ta’ diversi esponenti g˙olja tal-Unjoni Ewropea biex jifhmu jekk ikunx g˙aqli illi din iΩ-Ωjara ssir kif kien ippjanat.

F’kummenti li ta lil din ilgazzetta, il-Ministru g˙allAffarijiet Barranin George Vella qal li kemm hu, kif ukoll il-Prim Ministru Joseph Muscat, talbu l-parir tarRappreΩentant G˙oli talUnjoni Ewropea g˙allAffarijiet Barranin Catherine Ashton u l-President tal-

ka ddominata mir-Russja.

Il-metodu Russu

Kunsill Ewropew Herman Van Rompuy rispettivament.

Il-fatt li Ω-Ωjara kienet skedata daqshekk fil-qrib wassal liΩΩew© rappreΩentanti Ewropej biex jissu©©erixxu li l-pjan ori©inali ji©i rrispettat sabiex ma tin˙oloqx tensjoni malGvern Ukrain f’dan il-mument delikat. G˙alhekk, issa Ω-Ωjara ta’ Diçembru se jkollha mhux biss dimensjoni bilaterali, iΩda anke Ewropea.

Pass ’il quddiem u tnejn lura Mill-2009 ’l hawn l-Unjoni Ewropea bdiet proçess kon©unt mag˙ruf b˙ala ‘The Eastern Partnership’ li kellu jwassal biex l-Armenja, lAzerbaj©an, il-Bjelorussja, ilÌeor©ja, il-Moldova u lUkraina jintegraw ru˙hom

iktar fil-Komunità Ewropea.

Matul l-ewwel snin l-Ukraina kienet minn ta’ quddiem f’dan il-proçess u wassal biex sal2012 intla˙aq ftehim dwar iddettalji tal-Association Agreement u Deep and Comprehensive Free Trade Agreement li kellhom ji©u ffirmati ftit tal-jiem ilu.

Madankollu, rapport ma˙ru© mill-Unjoni Ewropea iktar kmieni din is-sena wera li lUkraina waqg˙et lura hekk kif naqset milli tag˙mel u˙ud mir-riformi mitluba millUnjoni Ewropea. Fost dawn ir-riformi kien hemm dawk ©udizzjarji li wasslu g˙al kaΩijiet b˙al dak tal-eks-Prim Ministru Ukrain Yulia Tymoshenko, li sabet ru˙ha l˙abs min˙abba ra©unijiet politiçi.

Minkejja dawn in-nuqqasi-

jiet, qalilna l-Ministru Vella, lUnjoni Ewropea kienet lesta li timxi ’l quddiem bil-ftehim.

Huwa spjega li dwar linnoçenza ta’ Tymoshenko g˙ad hemm dubji kbar, hekk kif jidher li wara l-akkuΩi ta’ abbuΩ ta’ poter li tressqu filkonfront tag˙ha, jista’ jkun li hemm xi baΩi ta’ verità.

Madankollu, l-Unjoni Ewropea dejjem sostniet li Tymoshenko g˙andu jkollha proçess ©udizzjarju ©ust u ming˙ajr ind˙il politiku. Vella fakkar ukoll li Tymoshenko stess kienet insistiet li l-Unjoni Ewropea ma twaqqafx ilproçess ta’ integrazzjoni talUkraina min˙abba l-kaΩ tag˙ha g˙aliex deçiΩjoni simili kienet tag˙mel ˙sara kbira lillpajjiΩ.

L-Armenja intimidata Il-Ministru Vella sostna li b˙alissa l-a˙˙ar ˙a©a li trid lUnjoni Ewropea hija li jinqata’ l-kuntatt diplomatiku malUkraina, speçjalment fi Ωmien meta r-Russja qieg˙da tag˙mel minn kollox biex timponi rrieda tag˙ha fuq il-pajjiΩi talmadwar.

Fil-fatt, fis-summit ta’ Vilnius rajna sinjali çari tal-intervent Russu hekk kif anke l-Armenja g˙amlet pass lura fil-konfront tal-Unjoni Ewropea min˙abba “impenji internazzjonali ©odda”. Ftit hemm dubji x’inhuma dawn l-impenji hekk kif il-President Russu Vladimir Putin mistenni li jΩur lArmenja fil-jiem li ©ejjin, bi ftehim ekonomiku bejn iΩΩew© pajjiΩi fil-quççata tala©enda.

Barra minn hekk, Putin huwa mistenni jipprova j˙ajjar lill-Armeni jid˙lu fil-Eurasian Economic Union, estensjoni tal-Customs Union attwali, Ωona kummerçjali u ekonomi-

Normalment il-metodi ta’ konvinzjoni tar-Russi g˙andhom ˙abta jxaqilbu lejn il-pressjoni ekonomika, iktar milli l-uΩu tal-kelma t-tajba. B˙alissa rRussi huma l-esportaturi prinçipali tal-ener©ija lejn lUkraina. Dan il-fatt di©à jag˙ti sa˙˙a kbira lir-Russi li jimponu r-rieda tag˙hom fuq lUkraina.

Ag˙ar minn hekk, l-Ukraini g˙andhom pendenti kont ta’ madwar biljun ewro li Putin g˙aΩel illi ma ji©borx b˙ala sinjal ta’ rieda tajba lejn ilGvern ta’ Yanukovych.

Madankollu, din ir-rieda tajba taf tevapora fi Ωmien qasir jekk l-Ukraini jag˙Ωlu li jiffirmaw il-Ftehim ta’ Assoçjazzjoni mal-Unjoni Ewropea. Dan biex ma nsemmux l-iskambji kummerçjali biljunarji li jsiru kull sena bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi.

Putin ipprova juΩa metodi simili mal-Ìeor©ja u lMoldova, imma dawn iΩ–Ωew© pajjiΩi rreΩistew g˙all-pressjoni Russa u approvaw il-bidu talproçess li g˙andu jwassal g˙all-firma ta’ Ftehim ta’ Assoçjazzjoni mal-Unjoni Ewropea fiΩ-Ωmien li ©ej.

L-Ukraini jinqabdu fin-nofs Il-poΩizzjoni b’sa˙˙itha tarRussja f’dawn in-negozjati dehret ukoll çara meta delegazzjoni Maltija mmexxija minn Dr Joseph Muscat u Dr George Vella telg˙et Kyiv f’Settembru fejn ©ie ffirmat ftehim ©did bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi dwar it-tassazzjoni doppja.

F’din l-okkaΩjoni Leonid Kozhara, il-Ministru g˙allAffarijiet Barranin Ukrain, esprima l-biΩa’ ta’ pajjiΩu li lFtehim ta’ Assoçjazzjoni malUnjoni Ewropea seta’ jkollu impatt negattiv fuq ir-relazzjoni kummerçjali li g˙andhom mar-Russja.

Hawnhekk Vella, li g˙andu relazzjoni tajba ma’ Kozhara, kien assigurah li ma kinitx lintenzjoni tal-Unjoni Ewropea li tid˙ol bejn l-Ukraina u rRussja. Madankollu, jidher çar li r-Russi xorta wa˙da g˙andhom l-intenzjoni li jinvolvu ru˙hom f’dawn in-negozjati bilaterali: mossa li mhix se ti©i aççettata mill-Unjoni Ewropea.

Issa Ω-Ωmien qieg˙ed jag˙fas biex jintla˙aq ftehim malUkraina hekk kif inhu mistenni li, sa Mejju tas-sena ddie˙la, id-dokument li japprova l-˙olqien tal-Eurasian Economic Union ji©i ffirmat mir-Russja, il-Bjelorussja u lKazakistan. L-Unjoni Ewropea trid tilg˙ab il-karti tag˙ha tajjeb biex tie˙u ˙sieb li ma jkunx hemm ukoll il-firma talUkraini fuq dak id-dokument.

A˙barijiet

01.12.2013

03

IKISSRU MINGÓAJR RISPETTI Tkompli minn pa©na 1 Buttigieg jispjega li jekk dawn l-eluf ta’ ewro jintraddu lill-Kunsill b˙alma suppost isir, il-Kunsill ikun jista’ juΩahom biex jag˙mel il-culvert tal-ilma li tant hemm bΩonn, u li jkun jibda millpjazza u jibqa’ sejjer salWied tal-Mar©a.

Buttigieg qal li dan l-a˙˙ar saret laqg˙a malKorporazzjoni g˙as-Servizzi tal-Ilma u ng˙atat l-ordni biex jinbidel ir- raising main tad-drena©© u fl-istess ˙in isir il- water culvert , iΩda lKunsill m’g˙andux il-fondi g˙al dan il- water culvert , u jekk jit˙allsu dawn il-flus dovuti jkunu ta’ g˙ajnuna kbira g˙al dan il-pro©ett tant bΩonjuΩ.

Buttigieg j is˙aq li dan mhux kollox g˙aliex, apparti l-kumpens ambjentali, kien intla˙aq ukoll ftehim biex ittrakkijiet ma jg˙addux millpjazza, iΩda minn Triq isSimmar. Dan il-ftehim kien approvat mill-MEPA, u madwar erba’ snin ilu, waqt laqg˙a mal-Kunsill Lokali, ilPulizija tad-Distrett u anke Transport Malta, ilkoll qablu li dik it-triq kienet tajba biΩΩejjed biex tintuΩa minn dawk it-trakkijiet.

Madanakollu, dawn ittrakkijiet g˙adhom g˙addejjin mill-pjazza fi prattika li issa ilha g˙addejja snin s˙a˙.

“Jekk dan suppost jg˙addi minn Triq is-Simmar, g˙alfejn mhux qed jg˙addi minnha? U g˙alfejn il-MEPA m’g˙amlet xejn?” jistaqsi Buttigieg. “A˙na nirçievu ˙afna lmenti min-nies li joqog˙du fi Triq il-Mit˙na, Triq il-Wile©, Triq ilKunçizzjoni, u Triq it-Telg˙a.

Dawn g˙andom ra©un igergru, iΩda mal-MEPA qatt ma wasalna.”

Mhux l-ewwel darba Din ma kinitx l-ewwel darba li din il-kumpanija kisret irregolamenti. Ftit tax-xhur ilu l-imsemmija kumpanija kienet ordnata t˙allas €20,000 mill-Qorti wara li

nqabdet m i l l - M E P A t a r m i skart illegali fl-in˙awi ta’ Ta’ Muxi fil-Qala, u ng˙atat tliet xhur Ωmien biex ter©a’ tne˙˙i r-radam kollu li xe˙tet.

Jekk din il-kumpanija tkun g˙adha ma naddfitx iΩ-Ωona wara Ω-Ωmien stipulat, te˙el multa ta’ €1 2 0 k u l j u m .

Allegatament dan l-iskart li ntrema f’Ó a l M u x i k i e n in©ieb mill-iskola tas-subien fir-Rabat u minn dak li kienet M©arr Hotel, kif ukoll minn bnadi o˙ra.

Fl-istess Ωona twaqqg˙u wkoll giren antiki ˙afna li fihom kien u j i s t k e n n u l bdiewa u anke dawk li kienu jag˙mlu l - m e l ˙ . I l - g i r e n huma wirt protett u hija illegali li jitwaqqg˙u. Din ilgazzetta tkellmet ma’ anzjan li qalilna li jiftakar dawn ilgiren minn meta kien Ωg˙ir: “Na˙seb li ilhom hemm fuq mitt sena. J i e n g ˙ a n d i 6 6 sena u mi n n d e j j e m n i f takarhom, u a n k e z - z i j u tieg˙i, li llum ilu mejjet 50 sena u li m i e g ˙ u k o n t nistkenn fihom!”, qalilna dan l-anzjan mill-Qala.

Il-girna li kienet g˙adha s˙i˙a f’dan ir-ritratt me˙ud f’April 2006

KULMA JONQSU JITKELLEM

Pittura mill-isba˙ li turi lill-eks-Prim Ministru Dom Mintoff ©iet ippreΩentata lid-Deputat Mexxej g˙all-Affarijiet tal-Partit Dr Toni Abela. Kien l-artist innifsu, Ωag˙Ωug˙ min-Nadur, li ppreΩenta dan ix-xog˙ol lil Dr Abela fiç-Çentru Laburista tar-Rabat, G˙awdex. L-artist, Justin Falzon, kien akkumpanjat mis-Sindku u Kandidat g˙all-Elezzjonijiet Ewropej Clint Camilleri.

PAY 1 GET 1 FREE FLIGHT DUBAI SHOPPING FESTIVAL 2014 BOOKING WINDOW TILL DECEMBER 10TH TRAVEL ON ANY DAY TILL 31ST MARCH

OUR DATES: đƫ 8-15 Dec đƫ 22-29 Dec đƫ 19-21 Jan đƫ 14 – 21 Feb đƫ 24-31 March

VE YOU SA

€550

7 NIGHTS ON BB BASIS FROM JANUARY FROM €499 Our packages include: Return Flights on Emirates Airline, 7 nights in 4 * accommodation, daily buffet breakfast, airline taxes and charges, experienced ROCS travel tour manager. Fuel Surcharge not included. Package of guided, 6 full day excursions inclusive of 3 dinners from only €299

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com

* Free flight offer APPLIES ONLY ON PACKAGED HOLIDAYS. Taxes and Fuel Surcharges are not included in the above. Terms & conditions apply, Offers are valid subject to availability in the appropriate classes. For a full list of the ROCS travel terms and conditions please visit http://rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions

04

A˙barijiet

01.12.2013

Óadem Biex malta Jkollha ComiC-Con

Fil-passat il-qari tal-comic books kien jidher li huwa passatemp ta’ niçça Ωg˙ira ta’ nies f’pajjiΩna. Din is-sensazzjoni kienet imsa˙˙a min˙abba l-fatt li g˙al Ωmien twil id-dilettanti lokali batew biex jo˙olqu g˙aqda li tikkoordina l-attivitajiet fuq livell nazzjonali. LIAM GAUCI tkellem ma’ CHRISTOPHER MUSCAT li, flimkien ma’ s˙abu, ˙olqu Wicked Comics, grupp li mill-2005 ’l hawn ˙adem biex jimla dan il-vojt.

Christopher ma’ Adi Granov (l-artist li pin©a Iron Man)

Christopher g˙andu 42 sena, trabba u g˙adu jg˙ix Birkirkara. Huwa kien dilettant tal-films tal-fantasija u science fiction sakemm jista’ jiftakar. Lewwel films li impressjonawh kienu dawk ta’ Star Wars .

Matul dak iΩ-Ωmien, fuq l-istazzjonijiet tat-televiΩjoni Taljani kien jara diversi cartoons , speçjalment dawk ÌappuniΩi.

Fost il-favoriti tieg˙u kien hemm Goldrake u Mazinga , imma xorta kien jie˙u pjaçir jara ftit minn kollox. “Dak iΩΩmien ma kienx hemm g˙aΩla daqs illum u kont tikkuntenta b’dak li kienu jinzertaw qeg˙din i©ibu dik il-˙abta, anke jekk tkun Heidi ,” qalli bid-da˙ka Christopher.

Passatemp li baqa’ mieg˙u L-im˙abba g˙all-comics bdiet fit-tfulija tieg˙u meta kien jaqra u d- Dandy . l- Beano Madankollu, dak iΩ-Ωmien ma kellux passjoni kbira g˙al dan it-tip ta’ letteratura. Dan inbidel meta ng˙ata ˙ar©a tal- comic book Amerikan The Avengers: grupp ta’ supereroj ma˙luq mill-Marvel Comics.

L-interess tieg˙u kompla jiΩdiet sakemm spiçça l-iskola.

Hawnhekk bdew jitfaççaw impenji ©odda b˙ax-xog˙ol, u eventwalment il-familja, li biΩΩmien ˙adulu ˙afna mill-˙in tieg˙u. Però, l-interess tieg˙u re©a’ beda jiΩdied u siefer biex jattendi konvenzjoni tal-comics fl-Ingilterra flimkien ma’ ˙abib tieg˙u.

Din l-esperjenza iktar Ωiditlu l-entuΩjaΩmu g˙al dan il-passatemp hekk kif kellu l-opportunità li jiltaqa’ ma’ w˙ud millartisti u kittieba li ˙olqu lcomics favoriti tieg˙u. Illum diffiçli biex jimma©ina ˙ajtu ming˙ajr comics . Daqskemm kibret malajr il-kollezzjoni tieg˙u matul is-snin, lanqas huwa çert kemm g˙andu comics eΩatt, imma jemmen li m’g˙andux inqas minn g˙axart elef.

Jipprova jsib bilanç Il-©eneri tal-fantasija u science

fiction g˙adhom jog˙©buh ˙afna, imma iktar ma jg˙addi Ω-Ωmien iktar beda jie˙u interess b’tipi differenti ta’ stejjer.

“Dik hi l-problema!” qalli bi tbissima Christopher, hekk kif ammetta li kultant hija sfida g˙alih biex isib il-˙in u l-flus biex ila˙˙aq mal-passatemp tieg˙u.

Illum il-©urnata Christopher miΩΩewwe© u g˙andu Ωewgt itfal. B˙al kull delizzju, l-interess fil-comics mhuwiex façli li tibbilançjah mal-impenji familjari. Madankollu, minkejja l-fatt li l-mara u t-tfal huma l-prijorità tieg˙u, xorta wa˙da jipprova jsib ftit tal˙in qabel jorqod u fi tmiem il-©img˙a biex jaqra xi storja.

Barra minn hekk, kull sena g˙adu jattendi xi konvenzjoni tal -comics barra minn Malta.

Fil-fatt, issa sar jinvolvi wkoll lill-familja tieg˙u f’dan issafar. F’wa˙da minn dawn lavventuri, il-familja tieg˙u kellha sa˙ansitra l-opportunità li tiltaqa’ ma’ Stan Lee, ilfundatur tal-Marvel Comics u

Christopher ma’Mark Millar (il-kittieb ta’ Kick-Ass)

l-mo˙˙ wara karattri popolari b˙al Spiderman, Iron Man, Thor u bosta o˙rajn.

Dawn il-fieri jkollhom attendenza kbira minn madwar id-dinja kollha u ˙afna drabi jkollok tikkompeti ma’ mijiet u anke eluf biex tiltaqa’ ma’ wie˙ed mill-idoli tieg˙ek.

Hawnhekk, Christopher sab l-g˙ajnuna tal-familja tieg˙u li f’dawn ilkonvenzjonijiet jaq-smu lkjuwijiet bejniethom biex huwa jil˙aq i©ib il-firem ming˙and l-artisti l-iktar g˙al qalbu.

Minkejja l-fatt li l-mara mhix dilettanta kbira talcomics , hija dejjem ˙adet pjaçir f’dawn il-konvenzjonijiet g˙aliex hemm ˙afna affarijiet x’tara fihom. L-edizzjonijiet il-moderni m’g˙adhomx g˙ad-dilettanti tal- comics biss. Illum, min iΩur dawn ilfieri jista’ jsib ukoll diversi wirjiet u attivitajiet li g˙andhom x’jaq-smu ma’ films, serje televiΩivi u log˙ob elettroniku.

Esperiment li rnexxa Wara snin jattendi konvenzjonijiet f’pajjiΩi o˙ra, Christopher u s˙abu ddeçidew li kien wasal iΩΩmien li ssir wa˙da f’Malta wkoll. L-idea tal-Malta ComicCon immaturat fl-2007 meta Christopher u s˙abu ©ew lura minn konvenzjoni fi Bristol, lIngilterra. Huma g˙amlu sentejn ji©bru l-kuntatti u g˙allewwel edizzjoni rnexxielhom i©ibu persona©©i rikonoxxuti b˙al David Lloyd: l-artist li pin©a l- comic famuΩ V For Vendetta.

Christopher ammetta li g˙all-ewwel kienu beΩg˙ana li ma tantx kienu ser jattendu nies g˙al din l-attività. “Filpassat wie˙ed kien jiddejjaq jg˙id li kien dilettant talcomics g˙ax kienet xi ˙a©a assoçjata mat-tfal, avolja dejjem kien hemm nies kbar jaqrawhom.”

Madankollu, l-ewwel edizzjoni kienet suççess u qawwitilhom qalbhom biex

jibdew ja˙dmu fuq tas-sena ta’ wara. Edizzjoni wara lo˙ra, l-interess kompla jiΩdied, mhux biss min-nies li jattendu, imma anke millartisti li jipparteçipaw. Meta qabel kienu jag˙mlu Ωmien twil ji©ru wara l-artisti biex i˙ajruhom ji©u Malta, issa mhux l-ewwel darba li qeg˙din ikunu huma li jag˙mlu kuntatt mal-organizzaturi.

Din is-sena l-Malta ComicCon qieg˙da fil-˙ames edizzjoni tag˙ha. B˙al dejjem, ilpubbliku qieg˙ed ikollu lopportunità li jiltaqa’ ma’ diversi artisti lokali, kif ukoll barranin. Barra minn hekk se jsiru wkoll ta˙ditiet u workshops biex min jattendi jkollu ç-çans jifhem a˙jar ix-xog˙ol wara din il-forma ta’ letteratura. Fost il-personalitajiet li qeg˙din jie˙du sehem fl-edizzjoni ta’ din is-sena hemm Will Simpson: artist li pin©a stejjer ta’ Batman u Judge Dredd , u li llum qieg˙ed jag˙mel l- istoryboards g˙asserje televiΩiva Game of Thrones.

G˙al min mhux dilettant talcomics ser ikun hemm Ωoni li fihom se jkun hemm wirjiet relatati ma’ table-top gaming.

Waqt il-konvenzjoni kollha wie˙ed jista’ wkoll jieqaf jara films tal-©eneru tal-fantasija u science fiction li se jkunu g˙addejjin matul l-attività.

“Il-kunçett ta’ din il-konvenzjoni hija li ma tkunx b˙al esibizzjoni li dort dawra, rajt x’hemm u ˙ri©t ’il barra. Trid tid˙ol u tlesti ru˙ek biex tqatta’ ftit sig˙at hemmhekk g˙ax tant se jkun hemm attivitajiet g˙addejjin li xi wa˙da se tolqtok,” spjegali Christopher.

Il-Malta Comic-Con fet˙et ilbibien tag˙ha lbiera˙ filKavallier ta’ San Ìakbu, ilBelt Valletta. Illum hija la˙˙ar ©urnata li fiha l-pubbliku se jkollu ç-çans li jΩur din il-wirja, li tkun miftu˙a bejn il-11am u s-7pm. Min jixtieq aktar informazzjoni dwar din l-attività jista’ jΩur is-sit elettroniku www.maltacomiccon.com

A˙barijiet

01.12.2013 05

Bejn ir-regolaturi u s-sajjieda “Kwistjonijiet differenti, iΩda jixxiebhu” - NICOLE FRANZ, Analista tal-Politika g˙as-Sajd fi ˙dan il-Ìnus Mag˙quda “Qed naraw li g˙al kull pajjiΩ jeΩistu kwistjonijiet differenti, iΩda li jixxiebhu.” Hekk sostniet ma’ din il-gazzetta Nicole Franz, l-Analista tal-Politika g˙as-Sajd fi ˙dan l-FAO; ferg˙a tal-Ìnus Mag˙quda.

Din il-©img˙a Franz kienet tinsab f’Malta flimkien ma’ awtoritajiet, NGOs u sajjieda minn pajjiΩi differenti, li kollha Ωaru gΩiritna g˙asSimpoΩju Re©jonali fuq isSostennibbiltà tas-Sajd fuq Skala Ûg˙ira. Dan huwa lewwel wie˙ed g˙ar-re©jun tal-Mediterran u l-Ba˙ar lIswed.

Mistoqsija dwar ir-rilevanza

MitluB jinVestiga Ir-rappreΩentanti tal-Grupp Parlamentari Laburista fuq ilKumitat g˙all-Kontijiet Pubbliçi, Konrad Mizzi u Chris Agius, qed iressqu talba quddiem il-Kumitat dwar Ωew© kwistjonijiet li juru nnuqqas ta’ governanza serja u trasparenza mill-amministrazzjoni Nazzjonalista.

L-ewwel kaΩ huwa talba lillKumitat g˙all-Kontijiet Pubbliçi biex jiskrutinja r-rapport talAwditur Ìenerali li sab nuqqasijiet fl-amministrazzjoni tal-Fond tal-Lotteriji Nazzjonali g˙allKawΩi Ìusti ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti.

It-tieni kaΩ huwa dwar innumru ta’ encroachments li ng˙ataw mill-Gvern Nazzjonalista minn lejlet l-elezzjoni ©enerali, bejn Diçembru 2012 u Marzu 2013.

Il-Partit Laburista jis˙aq li ΩΩew© kaΩijiet jixhdu nuqqas ta’ serjetà fit-tmexxija ta˙t Gvern Nazzjonalista.

il-green Mt B’ÓalQHa MagÓluQ

Óafna baqg˙u mistg˙a©bin bisskiet tal-kumpanija tal-©bir taliskart Green MT. Wara dak li ˙are© fil-Qorti, çioè li l-GRTU, u possibilment huma stess, ˙adu madwar €700,000 mill-MEPA, meta suppost ilMEPA idda˙˙al il-flus, u mhux t˙allas lil terzi.

Huwa fl-interess pubbliku li lGreen MT tg˙id x'kien jirrapreΩenta dan il pagament, u jekk verament se˙˙, min awtorizzah u g˙alfejn dan baqa’ mistur sal-lum.

Is-skiet tal-Green MT jista’ biss iqanqal aktar suspett, speçjalment meta b˙alissa h˙afna kunsilli lokali qed jilmentaw dwar in nuqqas ta likwidità li g˙andha din il-kumpanija u kif u b’kemm qed taqa’ lura fil-˙lasijiet dovuti lill- kuntratturi tal-iskart.

Franz spjegat li permezz ta’ dan is-simpoΩju l-imsie˙ba tas-settur setg˙u jiddiskutu bejniethom u jo˙or©u b’linji gwida g˙al sajd iktar sostenibbli. Mistoqsija dwar il-fatt li g˙al dan is-simpoΩju kienu mistiedna wkoll is-sajjieda, Franz qalet li dan kien pass kruçjali.

“Hemm bΩonn kbir li nistabbilixxu pjattaformi g˙allkomunikazzjoni, u g˙alhekk hemm bΩonn li s-sajjieda jkunu preΩenti sabiex ikollhom vuçi u jipparteçipaw b’mod attiv fid-diskussjoni,” temmet tg˙id Nicole Franz.

ta’ dan is-simpoΩju g˙al Malta, Franz qalet li Malta tiddependi ˙afna mis-sajd fuq skala Ωg˙ira, u l-poΩizzjoni tag˙ha

fil-Mediterran bejn l-Ewropa u l-Afrika ta’ Fuq tista’ tg˙id li tag˙milha pont ta’ komunikazzjoni g˙ar-re©jun.

“Is-sajjieda u l-istituzzjonijiet iridu ja˙dmu flimkien” - FREDERICK RESTE, sajjied FrançiΩ Din il-gazzetta tkellmet ukoll

mas-sajjied FrançiΩ Frederick Reste, li wkoll kien jinsab Malta g˙al dan is-simpoΩju.

Reste pront stqarr li l-iktar ˙a©a importanti f’dan is-simpoΩju kienet li ©ew mistiedna s-sajjieda, g˙aliex fil-passat issajjieda qatt ma kienu ji©u mistiedna.

Reste Ωied jg˙id li f’˙afna pajjiΩi s-sajjieda mhumiex rappreΩentati, u simoΩji b˙al dawn iqajmu iktar kuxjenza u jΩidu l-parteçipazzjoni tassajjieda fit-te˙id tad-deçiΩjonijiet u l-formulazzjoni tal-politika dwar is-sajd.

Jispjega li fi Franza hemm ilCo-Managament Committee, iΩda dan huwa xi ˙a©a partikolari g˙al Franza u ma ssibux fil-pajjiΩi kollha. Reste jis˙aq fuq il-bΩonn li s-sajjieda u l-istituzzjonijiet ja˙dmu dejjem iΩjed flimkien.

06

Intervista

01.12.2013

intervista mal-ewroparlamentari Joseph CusChieri

irid ewropa mibniJa

“Jiena favur proÌett ewropew feJn id-dinJitÀ u s-sol Ix-xog˙ol ta’ Ewroparlamentari (MEP) joffri sfidi kbar hekk kif membru ta’ din l-istituzzjoni jrid jag˙mel l-almu tieg˙u biex isib bilanç bejn il-prijoritajiet ta’ pajjiΩu u dawk tal-Istati Membri l-o˙rajn. Min˙abba dan ir-rwol doppju tal-MEPs, kultant ikun diffiçli g˙aç-çittadini biex jifhmu fiex jikkonsisti eΩattament dan ix-xog˙ol. LIAM GAUCI tkellem mal-Ewroparlamentari u kap tad-delegazzjoni Laburista JOSEPH CUSCHIERI dwar ir-responsabbilitajiet li ˙abbat wiççu mag˙hom u kif qeg˙din jaffettwaw lil pajjiΩna.

Il-Parlament Ewropew ta’ StraΩburgu, fejn mort biex nintervista lil Joseph Cuschieri, huwa bini kbir mimli attività bl-MEPs, flimkien mal-assistenti tag˙hom, g˙addejjin minn laqg˙a g˙all-o˙ra hekk kif ikunu qeg˙din jippreparaw ru˙hom g˙all-voti li jkollhom quddiemhom fis-sessjonijiet plenarji.

L-uffiçji tal-MEPs jirrifflettu b’mod perfett il-fatt li ˙afna mix-xog˙ol tal-MEP isir barra minnu, hekk kif wie˙ed isib li dawn huma Ωg˙ar u attrezzati bil-minimu indispensabbli biex ikomplu jsegwu l-kwistjonijiet li jkunu fuq l-a©enda f’dak ilperijodu partikolari.

Ftehim storiku Hekk kif ©ejt biex nintervista lil Joseph Cuschieri, id-diskors ma setax ma jaqax fuq il-Ba©it 2014-2020 tal-Unjoni Ewropea, g˙aliex inzerta kien dakinhar stess il-jum meta l-Parlament Ewropew u l-Kummissjoni Ewropea la˙qu qbil dwaru.

Cuschieri, flimkien mal-kollegi tieg˙u fi ˙dan il-Partit tasSoçjalisti u Demokratiçi Ewropej, kellu rwol importanti biex jag˙ti wiçç uman g˙al dan il-ba©it li ori©inarjament

in˙ass li kien iebes wisq maliktar membri vulnerabbli tassoçjetà.

Il-verΩjoni finali tal-ba©it kellha importanza storika.

Importanti mhux biss min˙abba li dawret ir-rotta talUnjoni Ewropea minn wa˙da ta’ awsterità g˙al wa˙da ta’ investiment u tkabbir ekonomiku, imma wkoll g˙aliex kienet l-ewwel darba li ntalbet l-approvazzjoni talParlament Ewropew biex ba©it jid˙ol fis-se˙˙.

G˙all-bidu dan il-ba©it iltaqa’ ma diversi ostakli g˙aliex ilverΩjoni ori©inali kellha ˙afna miΩuri ta’ awsterità li, fl-opinjoni tal-Partit Soçjalist Ewropew, kienu ser jag˙mlu ˙sara ekonomika kbira fit-tul sabiex ji©u ffrankati ftit biljuni fi Ωmien qasir.

Dan wassal biex programmi b˙all-Erasmus, li jag˙ti lopportunità lil miljuni ta’ Ωg˙aΩag˙ illi jistudjaw barra minn pajjiΩhom, ji©u ssaggrifikati minkejja l-importanza li kellhom fil-formazzjoni ta’ ©enerazzjoni ©dida ta’ çittadini Ewropej. G˙alhekk, fl-opinjoni ta’ Joseph Cuschieri, kien essenzjali li l-Parlament Ewropew jitlob biex ter©a’ tinfeta˙ diskussjoni dwar dan id-

dokument u mhux jibqa’ g˙addej qisu xejn mhu xejn.

Fil-fatt, huwa j˙oss li ç-çittadini Ewropej di©à semmg˙u loppoΩizzjoni tag˙hom b’mod çar g˙al dawn it-tip ta’ miΩuri iebsin, allura l-Parlament ma setax jibqa’ sieket f’dan ir-rigward. Illum il-©urnata qeg˙din naraw li fit-Tramuntana u lLvant tal-kontinent qeg˙din jissa˙˙u ferm il-partiti ewroxettiçi. Fl-istess ˙in, fin-Nofsinhar tal-Ewropa rari tg˙addi ©img˙a fejn ma narawx protesti kbar fit-toroq tal-pajjiΩi li ntlaqtu lag˙ar mir-riçessjoni u l-awsterità li ©abet mag˙ha.

Cuschieri spjegali li hu personalment, kif ukoll s-Soçjalisti b’mod ©enerali, qatt ma qablu li l-miΩuri ta’ awsterità kienu se jservu ta’ ©id. Madankollu, wara xhur ta’ negozjati kumplessi, il-Parlament u lKummissjoni waslu g˙al dokument tal-ba©it li kien sodisfaçenti ˙afna.

Permezz tal-proposti mressqin mis-Soçjalisti Ewropej, il-Ba©it 2014-2020 issa g˙andu fih, fost l-o˙rajn, vot qawwi fejn jid˙ol l-investiment g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙, opportunitajiet g˙all-impjiegi, g˙ajnuna g˙all-iktar nies vulnerabbli fissoçjetà u miΩuri biex in-nisa

ji©u integrati a˙jar fid-dinja taxxog˙ol. Fil-fatt, g˙al Malta kienet importanti li dawn ilkwistjonijiet ikunu indirizzati hekk kif pajjiΩna g˙andu wa˙da mill-iktar rati baxxi ta’ nies ja˙dmu fl-Unjoni Ewropea; ji©ifieri 63.1%.

L-Ewropa kienet iebsa wisq ma’ pajjiΩi b˙all-Greçja Cuschieri sostna li, minkejja lfatt li kellhom jittie˙du çertu miΩuri biex ikun hemm iktar kontroll fuq l-ekonomija Ewropea, huwa ma jemminx li l-Unjoni Ewropea kellha tkun daqshekk iebsa ma’ pajjiΩi b˙all-Greçja. Dan g˙aliex, flopinjoni tieg˙u, dawn il-miΩuri laqtu bl-akbar sa˙˙a l-iktar persuni vulnerabbli fis-soçjetà.

“Filwaqt li wie˙ed jikkundanna lill-politiçi li sallbu lil pajjiΩhom, ma nistax naççetta li l-prinçipju tas-solidarjetà, li ©iet imwaqqfa fuqu l-Unjoni Ewropea, ji©i mwarrab. Jekk, biex nissudaw il-finanzi talpajjiΩi, il-pro©ett Ewropew se j˙alli liç-çittadini Ewropej jitkarrbu u ji©u mg˙akksa, mela jien kontra dan il-pro©ett.

Jiena favur pro©ett Ewropew fejn id-dinjità u s-solidarjetà mal-bniedem ti©i l-ewwel u

qabel kollox.”

Skont Cuschieri, issa l-Unjoni Ewropea g˙andha strate©ija çara biex ma jer©ax ikollha problemi b˙alma g˙andha llum. Hawnhekk huwa jemmen li sar sforz qawwi biex din l-istituzzjoni taqbad iddirezzjoni t-tajba biex jintla˙qu riΩultati poΩittivi fis-snin li ©ejjin.

Mhix problema ta’ Malta biss Kwistjoni li dejjem kienet prominenti minn meta pajjiΩna ssie˙eb mal-Unjoni Ewropea, hija dik tal-immigrazzjoni irregolari. Dwar din il-problema, ˙afna nies i˙ossu li l-Unjoni Ewropea ma kinitx effettiva biΩΩejjed u sa˙ansitra hemm min ja˙seb li m’hemmx interess sinçier li l-piΩ li qieg˙ed jiffaççja pajjiΩna ji©i mtaffi.

Madankollu, fl-opinjoni ta’ Cuschieri, il-problema f’din ilkwistjoni mhix ©ejja millKummissjoni Ewropea jew ilParlament Ewropew. Huwa spjegali li matul is-snin dawn iΩ-Ωew© istituzzjonijiet adottaw dikjarazzjoni wara l-o˙ra favur li jkun hemm diviΩjoni ikbar tal-piΩ. Madankollu, il-Kunsill Ewropew s’issa waqqaf kull tip

Intervista

01.12.2013

07

fuq is-solidarJetÀ

l idarJetÀ mal-bniedem JiÌu l-ewwel u qabel kollox.” ta’ inizjattiva serja u permanenti biex dan il-piΩ jinqasam b’mod ©ust.

Huwa ammetta li, minkejja lfatt li l-Unjoni Ewropea, fuq diversi livelli, ˙adet passi f’dan ir-rigward permezz tal-Frontex u l-ftehim ta’ kondiviΩjoni, mag˙ruf b˙ala burden sharing, issa qieg˙ed jo˙ro© çar li dawn il-miΩuri rriΩultaw f’falliment.

Cuschieri fakkar li meta fl2008 kien ser ji©i ffirmat il-ftehim ta’ kondiviΩjoni, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat kien talab lil Lawrence Gonzi biex ma jiffirmahx g˙aliex ma kienx ser jindirizza l-bΩonnijiet li kellu pajjiΩna. “Dakinhar Lawrence Gonzi kien g˙aΩel li jiffirmah xorta. BiΩ-Ωmien rajna li ma ˙adimx u allura l-problema baqg˙et hemm.”

Madankollu, Cuschieri qalli li meta kellu l-opportunità li jinterroga lill-Kummissarju Ewropew g˙all-Affarijiet Interni Cecilia Malmstrom huwa kien talabha biex tg˙idlu x’kienet ser tag˙mel l-Unjoni Ewropea bil-fatti biex tg˙in lil Malta.

Huwa kien baqa’ m˙asseb hekk kif Malmstrom g˙aΩlet li ©©ib l-argument tas-soltu ta’ kemm l-Unjoni Ewropea qieg˙da tag˙ti flus lil Malta biex tiffaççja din il-problema.

“Din mhix kwistjoni ta’ flus; din kwistjoni ta’ solidarjetà.

Solidarjetà g˙al pajjiΩ li, anke jekk tag˙tih miljuni fuq ilmiljuni, dan il-piΩ ma jifla˙x i©orru, kemm min˙abba l-fatt li a˙na pajjiΩ Ωg˙ir kif ukoll min˙abba d-densità tal-popolazzjoni li g˙andna di©à,” qalli Cuschieri.

Barra minn hekk, kien hemm il-punt ta’ prinçipju li din mhix il-problema ta’ Malta biss.

“Dawn in-nies, meta ji©u

f’pajjiΩna, ma jkollhomx f’mo˙˙hom li ji©u biss f’pajjiΩna, imma jkunu jridu ji©u fuq il-kontinent Ewropew.”

Il-Gvern Malti jrid iΩomm sod Sfortunatament, g˙al diversi snin ftit li xejn kien hemm progress f’dan ir-rigward sakemm re©a’ kellna influss kbir ta’ immigranti fis-sajf li g˙adda. “Meta kien hemm dan l-influss, f’Lulju jien kont tkellimt mill-ewwel fil-Parlament Ewropew, imma dak iΩ-Ωmien ftit kienu qeg˙din isegwu dan id-dibattitu,” ftakar Cuschieri.

Madankollu, l-affarijiet bdew jinbidlu meta l-Gvern Malti ˙a poΩizzjoni iktar determinata wara l-imwiet tra©içi li se˙˙ew fix-xhur ta’ wara.

Normalment, meta jg˙addi ssajf, ikun hemm ir-riskju li linteress f’dan is-su©©ett jibda jonqos u ma jibqax prijorità g˙all-politiçi Ewropej li jiddiskutuh. Madankollu, permezz tal-insistenza tal-Gvern Malti, il-kwistjoni tal-immigrazzjoni irregolari mistennija li ter©a’ titqajjem fid-dibattitu talKunsill Ewropew hekk kif jer©a’ jiltaqa’ f’Diçembru.

F’dan is- summit il-Gvern Malti jrid iΩomm sod u jag˙mel pressjoni biex il-piΩ jinqasam b’mod ugwali. Dan ma jfissirx biss li l-immigranti jinqasmu bejn il-pajjiΩi kollha, imma jridu jinqasmu spejjeΩ o˙ra b˙as-search and rescue u l-piΩ kollu li g˙andu x’jaqsam ma’ dawn l-operazzjonijiet.

Huwa g˙alhekk li issa rresponsabbiltà taqa’ fuq ilGvern Malti li jressaq il-kaΩ ta’ pajjiΩna f’dan il-Kunsill li jag˙mlu parti minnu l-kapijiet

tal-Istat tal-PajjiΩi Membri.

F’dan ir-rigward, Cuschieri wera çertu ottimiΩmu li nnegozjati ser jirnexxu hekk kif il-Kunsill jer©a’ jiltaqa’ g˙aliex s’issa l-Gvern argumenta b’kapaçità u l-problema kibret tant li ma tistax ti©i injorata iktar.

Hawnhekk huwa kellu kliem ta’ tif˙ir g˙all-mod kif ressaq il-kaΩ il-Gvern preΩenti, minkejja l-kontroversji li nqalg˙u fix-xhur li g˙addew.

“Huwa tajjeb li pajjiΩna wera çertu persona-lità, g˙aliex inkella l-pajjiΩi l-o˙ra jibqg˙u g˙addejjin minn fuqek,” sostna Cuschieri.

kwistjonijiet ta’ riΩorsi naturali u fondi Ewropej.

“Ir-riΩorsi naturali li jinsabu f’din iΩ-Ωona mhux neçessarjament huma ta’ Malta,” iççara Cuschieri, “madankollu, jekk nippruvaw infarfru r-responsabbiltajiet tag˙na f’din iΩΩona, hemm çans li fil-futur gvernijiet o˙ra jistg˙u jippruvaw je˙dulna çertu drittijiet ukoll.”

Huwa g˙alhekk li Malta qieg˙da tinsisti li din hija problema Ewropea u mhux biss Maltija. Ir-rappreΩentanti Maltin ma jridux li nispiççaw f’sitwazzjoni fejn pajjiΩna jispiçça g˙arkupptejh u jkollu jçedi minn dan it-territorju.

DiΩonestà diplomatika Log˙ob parti©©jan F’dan ir-rigward lEwroparlamentari Laburista j˙oss li kien hemm çertu diΩonestà min-na˙a ta’ ˙afna PajjiΩi Membri dwar l-immigrazzjoni irregolari. Minkejja lfatt li dawn il-pajjiΩi dejjem g˙a©©lu biex ifakkruna rresponsabbiltajiet umanitarji tag˙na, ˙add ˙lief Malta u lItalja ma ˙adu passi konkreti biex jibag˙tu l-g˙ajnuna lillimmigranti meta jkun hemm xi inçident f’nofs ta’ ba˙ar.

“Hemm suspett li hemm xi gvernijiet, anke Ewropej, li huwa fl-interess tag˙hom li juΩaw il-kwistjoni tal-immigrazzjoni irregolari biex je˙dulna parti mis- search and rescue region ,” sostna Cuschieri.

B˙alissa din iΩ-Ωona testendi mit-TuneΩija sal-Greçja u tkopri madwar 250,000 kilometru kwadru. Minkejja l-fatt li rriΩorsi biex namministrawh huma limitati, mhuwiex flinteress ta’ Malta li titilqu minn ta˙t idejha, dan min˙abba

Fil-©img˙at li g˙addew qamet kontroversja f’pajjiΩna min˙abba t-theddid li g˙amel il-Partit Nazzjonalista fil-konfront tal-Gvern Malti illi jie˙u lkwistjoni taç-çittadinanza filParlament Ewropew. Óafna nies ˙assew li dan ma kienx se jag˙mel ©id lir-reputazzjoni ta’ pajjiΩna hekk kif jag˙ti limpressjoni li l-Maltin ma jafux isolvu l-problemi interni fuq livell nazzjonali.

Fl-opinjoni ta’ Cuschieri, Ewroparlamentari m’g˙andux ipo©©i l-interessi parti©©jani qabel dawk ta’ pajjiΩu. “Jekk jag˙mel hekk ikun politiku ta’ livell baxx ˙afna. Dan jg˙odd b’mod speçjali g˙al pajjiΩ Ωg˙ir b˙al Malta li g˙andu delegazzjoni Ωg˙ira ˙dejn dik ta’ pajjiΩi o˙ra.”

Huwa kkundanna l-istqarrijiet riçenti li kien hemm min-na˙a tal-Ewroparlamentari Nazzjonalisti li qalu li kienu se jtellg˙u kwistjonijiet b˙al dik

tax-xiri taç-çittadinanza fuq livell Ewropew. G˙alih, dan ittip ta’ atte©©jament isarraf biss fi ˙sara lil Malta, ˙sara li tkun trid Ωmien twil biex tissewwa.

“A˙na, b˙ala delegazzjoni Laburista, dejjem ˙arisna linteress nazzjonali u ˙dimna id f’id mal-Gvern Malti.

Sfortunatement, l-affarijiet bdew jinbidlu minn meta nbidel il-Gvern,” sostna Cuschieri. Huwa fakkar li di©à kien hemm il-©bir ta’ firem, li falla, mill-kap tad-delegazzjoni Nazzjonalista kontra l-poΩizzjoni tal-Gvern Malti fir-rigward tal-immigrazzjoni irregolari.

Issa re©a’ beda t-theddid talOppoΩizzjoni fil-konfront talGvern dwar il-proposta taliskema taç-çittadinanza b’investiment.

Skont Cuschieri, di©à bdejna naraw l-ewwel sinjali ta’ din ilkampanja negattiva hekk kif lEwroparlamentari OlandiΩ Wim Van de Camp b˙al berqa fil-bnazzi talab li jkun hemm investigazzjoni dwar din l-iskema. Talba, li fl-opinjoni tal-kap tad-delegazzjoni Laburista, bla dubju ©iet instigata minn livelli g˙olja fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista.

Fil-fehma ta’ Cuschieri, Simon Busuttil g˙andu jikkundanna dan it-tip ta’ a©ir bla ebda ri-servi. G˙alih kwistjonijiet interni g˙andhom ji©u solvuti fuq livell nazzjonali, ˙lief f’kaΩijiet estremi li jpo©©u prinçipji b˙ad-demokrazija u d-drittijiet tal-bniedem filperiklu. “F’kaΩ b˙al dan taççittadinanza, fejn id-dibattitu g˙adu fl-ewwel stadji tieg˙u u g˙ad hemm çans ta’ kompromess, ma narax g˙alfejn g˙andna ng˙a©©lu b’dan ilmod.”

08

A˙barijiet

01.12.2013

Il-EurostAt tIKKonfErMA tnAqqIs fIl-qgÓAd Statistika ppubblikata millEurostat fl-a˙˙ar jiem ikkonfermat il-frott tal-˙idma ta’ dan ilGvern biex inaqqas il-qag˙ad billi, mhux biss jo˙loq l-impjiegi, iΩda jinçentiva lil min i˙addem u anki lin-nisa u lil dawk li jinsabu fuq il-benefiççji soçjali biex jid˙lu lura fid-dinja tax-xog˙ol.

Dan jistona ma’ dak li qalet lOppoΩizzjoni Nazzjonalista dwar in-nuqqas ta’ impenn millGvern biex ji©u inçentivati limpjiegi. Il-Eurostat fil-fatt ikkonfermat li Malta tinsab fost dawk il-pajjiΩi li qed jag˙mlu progress mg˙a©©el fit-tnaqqis tal-qg˙ad.

Ir-rapport tal-Eurostat juri li lammont ta’ nies impjegati qed jiΩdied. Filwaqt li f’Ottubru 2012 il-qg˙ad kien ta’ 6.5%, il-qg˙ad f’Ottubru ta’ din is-sena niΩel g˙al 6.4%.

L-ikbar tnaqqis, iΩda, kien evidenti fiΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ ta˙t il-25 sena. Dan il-fatt irrimarka dwaru wkoll il-Prim Ministru Joseph Muscat ilbiera˙ waqt konferenza li fiha pparteçipaw Ωg˙aΩag˙ minn madwar l-Ewropa.

Fil-fatt il-Eurostat ikkonfermat li r-rata ta’ qg˙ad fost iΩΩg˙aΩag˙ niΩlet drastikament minn 13% f’Ottubru 2012 g˙al 14.6% f’Ottubru li g˙adda.

Art EspropjAtA KontrA Kull proÇEdurA Minn rapport li deher fuq One News ˙are© çar li l-espropjazzjoni tal-art fil-Fekruna, ixXemxijia saret kontra kull proçedura li ©iet addotata fla˙˙ar tletin sena u aktar.

Normalment, f’dawn it-tip ta’ kaΩijiet qabel l-ufficcju tal-artijiet jespropja l-art l-ewwel irid ikun hemm it-talba tad-dipartiment u l-firma tal-ministru kkonçernat. F’dan il-kaz luffiççju li jmexxi l-artijiet talGvern li kien jaqa’ ta˙t Jason Azzopardi qabad u espropja lart fix-Xemxija ming˙ajr ma saret talba ming˙and ˙add.

L-eks Ministru Jason Azzopardi qed jg˙id li l-art fix-Xemxija ©iet espropjata min˙abba ra©unijiet ambjentali. G˙alhekk it-talba f’dan il-kaΩ riedet ti©i mill-eks Ministru Mario DeMarco. Madankollu l-eks Ministru DeMarco, li dak iΩΩmien li kien responsabbli mill-Ambjent u l-MEPA, qatt m’g˙amel talba biex din l-art ti©i espropjata.

Fil-fatt dokumenti sensittivi li minn dokumenti li kellu f’idejh

One News ˙are© kif fil-11 ta’ Jannar 2013 l-eks ministru

Mario DeMarco saritlu talba biex l-awtorità kompetenti

l-AÓÓAr juM tAl-VIllAÌÌ tAl-MIlIEd

IÇÇEKKjAW Is-sIÌIll!

Illum huwa l-a˙˙ar jum biex wie˙ed iΩur il-Villa©© talMilied imtella’ millFondazzjoni Qalb it-Tfal b’risq it-trabi li jitwieldu qabel iΩ-Ωmien.

F'dan il-villa©© ©ewwa lMontercristo Estates, f’Óal Farru©, il-familja kollha ser tkun tista tiddeverti permezz ta' Fun Park u Kids Area g˙at-tfal bil-parteçipazzjoni tal-karattri ta' Disney.

Wie˙ed ikun jista wkoll jsib stalls bl-artigjant u o˙rajn minn fejn jixtri xi rigali g˙al Ωmien il-Milied. Matul il-˙in Wara li ˙abbret li xi çilindri talgass LPG imtlew b’mod illegali u mhux regolat fi proprjetà ta’ terzi persuni, Liquigas Malta qed t˙e©©e© lill-konsumaturi biex jiççekkjaw is-si©ill taççilindri qabel ma juΩawhom.

Is-si©illi ©enwini ta’ Liquigas Malta g˙andhom marka Ωghira fin-na˙a ta’ fuq bejn il-kliem ‘Liquigas’ u ‘Malta’ u g˙andhom ukoll il-profil tas-si©ill kwadru.

Liquigas qed toffri li tbiddel iç-çilindri ˙odor u sofor tag˙ha li g˙adhom mhux uΩati u li

g˙andhom si©ill falz.

“Kul˙add jifhem li din mhix responsabbiltà tag˙na; a˙na stess ©ejna ffrodati f’dan ilkaΩ. Jidher li xi çilindri minn tag˙na mtlew minn terzi persuni qabel ma nbieg˙u lillkonsumatur,’’ qal is-Sur Roberto Capelluto, Kap EΩekkutiv ta’ Liquigas Malta.

“Madankollu, is-sigurtà u sservizz lill-klijenti tag˙na jibqg˙u priorità g˙al Liquigas u a˙na infurmajna wkoll lillAwtorità ta’ Malta g˙allKompetizzjoni u l-Affarijiet tal-

tag˙mel ir-rikjesta. F’din ittalba jing˙ad speçifikament li d-dipartiment jista’ jipproçedi biss bl-espropjazzjonijiet jekk ikun hemm ir-rikjesta ffirmata mill-ministru.

Dokumenti o˙ra li kellu One News urew li anke Jason Azzopardi kien jaf b’din ilproçedura tant li l-uffiççju talartijiet kien qalu li l-art filfekruna tista’ ti©i espropjata biss jekk ikun hemm talba bilmiktub mill-ministeru u ffirmata minn Mario DeMarco.

Minn dan kollu ma sar xejn u d-dokumenti f’dan il-kaΩ kollha jindikaw li x-xog˙ol tmexxa kollu mid-Dipartiment talArtijiet fuq struzzjonijiet stretti tal-eks Ministru Jason Azzopardi.

Apparti minn hekk il-li©i tassigura li d-Dipartiment talArtijiet, anke f’kaΩ ta’ tpartit, jista’ jespropja biss jekk ikun ilfondi neçessarji li jitqeg˙du f’kont tal-bank, imma dan baqa’ ma sarx

Konsumatur (MCCAA) dwar dan il-pass.’’

Liquigas qed toffri li ti©bor iç-çilindri li g˙adhom mhux uΩati u li g˙andhom si©ill falz mid-djar u n-negozji u tbiddilhom ma’ çilindri regolari u mimlija kif suppost ta’ Liquigas ming˙ajr ˙las addizzjonali.

G˙al aktar dettalji u assistenza wie˙ed jista’ jçempel lill-Call Centre tal-Liquigas, li hu disponibbli 24 sieg˙a kuljum fuq in-numru tat-telefon 2165 1661/5 jew lill-MCCAA fuq innumru 2395 2000.

ser ikun g˙addej ukoll spettaklu fuq il-palk prinçipali bis-sehem ta' Gianluca Bezzina, Big Friends Guggen Musik Band, La Voix Kids Academy, Julie Pomorski, MICCA Entertainment, Sine Macula Choir u diversi o˙rajn.

G˙al iktar informazzjoni wie˙ed jista jΩur is-sit elettroniku: http://magicalchristmas.websajts.com u lFacebook Page: Qalb it-Tfal.

Jista’ wkoll içempel lil Roderick Cachia fuq 99442879.

A˙barijiet

01.12.2013

09

JIggRAdwAw L-IsTudenTI MILL-ITs

95% Qed IsIBu IMPJIeg FIT-TuRIÛMu Jew IKOMPLu JIsTudJAw Ta’ kull sena f’dawn iΩ-Ωminijiet isiru l-gradwazzjonijiet, mhux biss dawk Universitarji, imma anke dawk ta’ istituzzjonijiet postsekondarji b˙all-MCAST u lITS. Fil-fatt, nhar il-Ìimg˙a filg˙axija, total ta’ 245 student tal-ITS irçevew ir-rikonoxximent mist˙oqq f’çerimonja ta’ gradwazzjoni li kienet ippreseduta mill-Ministru g˙at-TuriΩmu Karmenu Vella.

L-istudenti ggradwaw f’total ta’ 17-il kors differenti li jinkludu, fost l-o˙rajn: Higher National Diploma fl-Ospitalità u lImmani©©jar tat-TuriΩmu, Studji Turistiçi, Immani©©jar talOspitalità, Diplomi fl-Arti Kulinarja, Events Management, u Vja©©ar u TuriΩmu, kif ukoll f’livell ta’ Çertifikat fil-Preparazzjoni, Produzzjoni u SuperviΩjoni talIkel u Hospitality Trades.

Il-bidu ta’ esperjenzi Fl-indirizz tieg˙u lill-gradwati, ilMinistru Vella sostna li ç-çerimonja ma kinitx it-tmiem tal-

vja©© edukattiv tag˙hom, iΩda lbidu ta’ esperjenzi ©odda fejn ittag˙lim u t-ta˙ri© jibqg˙u parti essenzjali mill-iΩvilupp tal-istudenti.

Il-Ministru Vella fisser kif is-settur tat-turiΩmu joffri ˙afna opportunitajiet kif ukoll sfidi, filwaqt li nnota b’sodisfazzjon kbir kif 95% tal-istudenti li kull sena jispiççaw mill-ITS jirnexxilhom isibu impjieg fit-turiΩmu jew jag˙Ωlu li jkomplu l-istudji turistiçi tag˙hom. Dan apparti o˙rajn li jag˙Ωlu li jmorru ja˙dmu f’pajjiΩi o˙ra fejn spiss jag˙mlu isem g˙alihom u g˙al pajjiΩna.

Il-Ministru appella lill-gradwati biex mhux biss ikunu dedikati f’xog˙olhom, iΩda jΩommu ru˙hom kontinwament a©©ornati fil-professjoni. “B’hekk biss tisg˙u tg˙ollu l-livell tat-turiΩmu Malti f’dinja fejn il-kompetizzjoni qieg˙da dejjem tikber,” sostna lMinistru Vella. Appellalhom ukoll biex jibqg˙u jΩommu kuntatt mal-ITS u jipparteçipaw fi strutturi b˙all-Assoçjazzjoni talAlumni.

Dimensjoni internazzjonali g˙all-ITS Dwar l-Istitut g˙all-Istudji Turistiçi, il-Ministru Karmenu Vella qal li x-xewqa tal-Gvern hi li din l-istituzzjoni edukattiva tkompli tikber b’dimensjoni internazzjonali. Sostna li l-ITS jista’ jkun wie˙ed mill-aqwa istituzzjonijiet turistiçi mhux biss fil-Mediterran, imma anke fl-Unjoni Ewropea. Dan jista’ jkun possibbli billi jitfasslu u jissa˙˙u l-korsijiet li ji©u offruti mhux biss skont il-bΩonnijiet tal-industrija lokali, iΩda anke skont l-esi©enzi Mediterranji u Ewropej.

Il-Ministru sellem lillakkademiçi kollha fl-ITS li blimpenn tag˙hom mexxew lillistudenti fl-istudji u l-prattiçi professjonali tag˙hom biex dan seta’ jissarraf fi kreattività u suççess akkademiku, professjonali u vokazzjonali.

Esprima wkoll l-apprezzament tieg˙u lill-amministrazzjoni u l-membri kollha tal-

PRIJORITÀ MALTA Matul din il-©img˙a Dr Miriam Dalli nediet il-kampanja tag˙ha g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew ta’ Mejju li ©ej.

‘Prijorità Malta’ huwa s-slogan uffiçcjali tal-kampanja ta’ Miriam Dalli.

Dalli spjegat li l-oqsma li se tkun qed ta˙dem fuqhom huma l-˙olqien ta’ opportunitajiet ©odda ta’ xog˙ol, l-immigrazzjoni irregolari, il-provvista ta’ ener©ija ir˙as u iktar nadifa, ilfondi tal-Unjoni Ewropea u lallokazzjoni tal-ba©it tal-UE, iΩΩg˙aΩag˙ u t-tnaqqis ta’ burokrazija Ωejda li jiltaqg˙u mag˙ha l-intrapriΩi Ωg˙ar u medji.

Fid-diskors li g˙amlet waqt ittnedija tal-kampanja tag˙ha g˙all-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, Miriam Dalli spejgat x’qed tifhem bis-slogan ‘Prijorità Malta’. “F’dak kollu li nag˙mel u f’dak kollu li ng˙id irrid li nag˙ti dejjem prijorità lil pajjiΩi, l-interessi ta’ pajjiΩi u l-interessi talfamilji tag˙na.”

PreΩenti g˙al din it-tnedija kien hemm il-Prim Ministru u lMexxej tal-Parit Laburista Dr Joseph Muscat. Matul l-indirizz tieg˙u Joseph Muscat sostna li jemmen fil-kapaçitajiet ta’

Miriam u li permezz tag˙hom tista’ tkun ta’ benefiççju kbir g˙all-Partit Laburista. Muscat sostna li l-elezzjonijiet talParlament Ewropew se jkunu façli g˙all-Partit Laburista g˙aliex lokalment l-ebda partit fil-Gvern qatt ma reba˙ dawn l-elezzjonijiet. Kompla jg˙id: “Nemmen li b’kandidatura b˙alma hija dik ta’ Miriam hemm possibbiltà çara ˙afna li nistg˙u niksbu riΩultat poΩittiv. Nemmen li Miriam tista’ tkun rappreΩentanta tajba, flimkien mat-tim kollu ta’ kandidati li g˙andu l-Partit Labursita g˙all-Parlament Ewropew.”

Huwa Ωied jg˙id li “permezz ta’ Miriam, is-soçjetà trid tibg˙at messa©© li lesta tafda persuna Ωag˙Ωug˙a, li hija omm u g˙andha karriera u li tkun impenjata fil-politika”.

Suldat b’sa˙˙tu Il-Prim Ministru jemmen li “Miriam Dalli hija suldat b’sa˙˙tu ˙afna”. Hawnhekk fakkar kif “f’sensiela ta’ telfiet li ©arrab il-Partit Laburista, Miriam kienet tkun last man standing, meta ˙addie˙or ikun denbu ta˙t il-blata”. Kompla jg˙id kif “kienet tkompli ΩΩomm il-

bandiera u dan juri kemm hija persuna ta’ kura©©. Kienet tibqa’ fuq quddiem anke waqt li tkun qed titlef”.

Il-Prim Ministru temm jg˙id li Dalli “hija persuna li tippjana, tibbilançja u li g˙andha l-kura©© li tasal ’il quddiem. Na˙seb li Miriam hija parti essenzjali mittim tajjeb ˙afna li qed jippreΩenta l-Partit Laburista g˙all-elezzjonijiet ta’ Mejju li ©ej”.

Fid-diskors tag˙ha Miriam Dalli sostniet li “b’rieda qawwija, determinazzjoni, ener©ija u entuΩjaΩmu nista’ niffoka fuq dawk l-issues l-aktar importanti g˙all-pajjiΩi”. Jekk tkun qed ting˙ata l-fiduçja mill-poplu Malti u G˙awdxi, Dalli se tkun qed tiffoka l-˙idma tag˙ha fuq limpjiegi u l-opportunitajiet ta’ xog˙ol, iΩ-Ωg˙aΩag˙, l-immigrazzjoni irregolari, ener©ija affordabbli g˙al kul˙add, fondi u allokazzjoni tag˙hom u inqas burokrazija g˙an-negozji.

Miriam kompliet tg˙id li l˙sibijiet tag˙ha huma bbaΩati fuq ˙ames prinçipji ewlenin: rappreΩentazzjoni xierqa; konsultazzjoni; trasparenza u kontabbiltà; komunikazzjoni u informazzjoni.

Bord tal-Gvernaturi tal-ITS g˙ad-dedikazzjoni fix-xog˙ol tag˙hom u g˙all-kontribut siewi li jag˙tu, kif ukoll lill-

impjegati fil-Ministeru g˙atTuriΩmu, fl-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmu u fl-industrija lokali u internazz-jonali.

10

Opinjoni

01.12.2013

ID F’ID MAÇ-ÇITTADIn

IL-PROBLEMI LI wIRET GVERn LABURISTA FIL-qASAM TAL-kUnSILLI LOkALI

Mario Fava President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL email: Keaneo@onvol.net

Tul dawn l-a˙˙ar snin li ilni involut b’mod dirett fil-˙idma talkunsilli lokali, stajt nisma’ b’attenzjoni l-ilmenti dejjiema tassindki u l-kunsillier. Problemi li j˙abbtu wiççhom mag˙hom kuljum u li b’mod negattiv qed jaffettwaw il-˙idma tag˙hom fillokalitajiet rispettivi.

Sfortunatament, dawn il-problemi mhumiex Ωg˙ar u w˙ud minnhom ilhom jippersistu g˙al Ωmien twil bla ma ˙add jie˙u ddeçiΩjonijiet it-tajba biex dawn ji©u rimedjati darba g˙al dejjem.

Riformi li ma sarux Fil-©img˙at li ©ejjin se nag˙ti ˙arsa lejn u˙ud minn dawn ilproblemi kif ukoll naraw g˙aliex minkejja li Ωmien ilu il-pubbliku kien ©ie mwieg˙ed ˙afna affarijiet fejn jid˙ol dan il-qasam, illum nistg˙u nikkonferaw kemm tassew kwaΩi ma sar xejn. Dan g˙aliex illum nistg˙u u qeg˙din naraw li l-famuΩa riforma jew riformi li saru, jew a˙jar li kellhom isiru, ˙afna drabi servew biex iç-çittadin ikattar ir-rabja

tieg˙u lejn il-kunsilli lokali. Dan huwa fil-qosor dak li wiret Gvern Laburista f’ dan il-qasam.

Komplejt nikkonferma dan meta aççettajt stedina li saritli mill-Kelliem Ewlieni talOppoΩizzjoni g˙all-Gvern Lokali, David Agius, biex nattendi g˙allKonferenza li ©iet organizzata mill-Partit Nazzjonalista f’g˙eluq l-20 Anniversarju mit-twaqqif talkunsilli lokali. Konferenza li ˙ar©et fil-bera˙ u kkonfermat kemm il-Gvern Nazzjonalista ma tax widen g˙all-ilmenti tal-kunsillieri tieg˙u stess. Qed ng˙id dan g˙aliex l-istess ilmenti li smajt nhar is-Sibt li g˙adda, kienu l-istess ilmenti li kien ilni nisma’ g˙al dawn l-a˙˙ar ˙ames snin, jekk mhux iktar. Ifisser, allura, li lPartit Nazzjonalista fil-Gvern ma solva xejn minn dawn il-problemi. Ifisser li l-˙anqa u l-karba ta’ dawn il-kunsillieri wkoll qatt ma telg˙et is-sema. Mhux g˙ax huma ˙mir imma g˙ax a©ixxa ta’ hekk min kellu d-dover li jismag˙hom u m’g˙amilx dan.

Minn fuq, imma, kien hemm min ried jitfa’ l-˙tija fuq il-Gvern

Laburista g˙al dan g˙ax, skont huma, tul dawn l-a˙˙ar tmien xhur m’g˙amel xejn f’dan ir-rigward. Mhux se nirrispondi llum g˙al dan. B’dak li se jkun qed ise˙˙ fil-©img˙at li ©ejjin, dawn lindividwi se jkunu qed jing˙ataw risposta min tassew irid jag˙ti lura d-dinjità lill-kunsilli lokali.

Kontinwità Irrid infakkar li ta˙t Gvern Nazzjonalista lanqas kontinwità ma kellna f’dan is-settur. Bdejna bl-Avukat Chris Said u, wara li ©ie sfiduçjat, Carm Mifsud Bonnici da˙al fix-xena, imbag˙ad il-Prim Ministru nnifsu.

Xi ˙a©a li niftakar tant tajjeb hi lil Carm Mifsud Bonnici jg˙id – meta darba kien qed jindirizza lill-kunsillieri waqt xi laqg˙a tassindki u viçi sindki – li kienet fissens li minkejja li t˙abbru ˙afna skemi minn dak ta’ qablu (Chris Said), ma sab l-ebda fondi allokati! Hekk kienu trattati lkunsilli lokali ta˙t Gvern Nazzjonalista!

It-triq ’il quddiem Imma x’inhi t-triq ’il quddiem?

It-triq li rridu naqbdu hija dik li tkompli ssir konsultazzjoni iktar wiesg˙a mal-kunsilli lokali, mhux biex naraw dawn xi jridu g˙ax dan nafuh, iΩda biex naraw liema hu l-a˙jar mod sabiex nindirizzaw dawn il-problemi. Jien dejjem kont konsistenti f’dak li g˙edt u ktibt u l-istess ˙a©a se nkun qed nag˙mel issa. Il-kunsilli lokali ilhom g˙addejjin minn Ωminijiet iebsa. Ilna nag˙mlu kritika u konna ilna niltaqg˙u laqg˙a wara l-o˙ra mal-Gvern preçedenti biex forsi naslu. Issa wasal iΩ-Ωmien li jkun hemm min jismag˙na. U proprju dan li jqawwili qalbi li nistg˙u naslu, g˙ax mill-esperjenza li g˙andi kull darba li tkellimt mal-Prim Ministru dejjem sibt persuna li lesta tisma’, tiΩen, tg˙arbel u fla˙˙ar tie˙u deçiΩjoni. Persuna li tg˙idlek fejn jaqbel u fejn ma jaqbilx. Persuna li tisma’. U dan jag˙tini kura©© biex fil-futur qrib, flimkien, nibdew naraw ir-riΩultati. Konvint minn dan!

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

LE GÓALL-VjOLEnzA DOMESTIkA!

Mariette Borg

Il-vjolenza hija ksur ta’ dritt uman. G˙alkemm kull persuna jaf tkun su©©ett g˙al vjolenza domestika. 70% tan-nisa, xi darba jew o˙ra f’˙ajjithom, jg˙addu minn esperjenza ta’ vjolenza. Il-vjolenza t˙alli impatt qawwi fuq il-mara g˙aliex tibqa’ lura milli tag˙mel progress f’diversi oqsma, inkluΩi l-©lieda kontra l-faqar, il-©lieda kontra lHIV/AIDS, kif ukoll dik tassi©urtà. Nhar il-25 ta’ Novembru kien il-Jum Internazzjonali favur l-Eliminazzjoni tal-Vjolenza Domestika fuq is-sess femminili.

diversi xhur. Il-vittma ser tkun f’sitwazzjoni diffiçli li tista’ tkompli to˙loq aktar abbuΩ.

G˙alhekk il-Qorti g˙andha tevita li tkompli tag˙ti poter lillaggressur u tevita kuntatt malallegat vittma.

Xi snin ilu l-Kummissjoni dwar il-Vjolenza Domestika flimkien mal-Appo©© ˙olqot fond finanzjaru sabiex jekk il-vittma t˙ossha mbeΩΩg˙a jew mhedda biex to˙rog mix-xelter u titla’ lQorti, ting˙atalha protezzjoni mill-Pulizija. Huwa importanti li wie˙ed ikun jaf b’dan it-tip ta’ inzjattivi u l-pubbliku jkun infurmat kontinwament fuqhom.

Problema serja globali Il-vjolenza domestika hija problema serja fuq livell globali. Il-ka©un tal-vjolenza domestika, primarjament, hija nnuqqas ta’ edukazzjoni. Wie˙ed g˙andu jibda’ jg˙allem lil uliedna fl-iskejjel li l-mara u r-ra©el huma Ωew© sessi u©wali u lebda sess ma huwa superjuri g˙all-ie˙or, nibdew nibnu lmentalità fi wliedna li kull sess g˙andu ji©i rrispettat l-istess.

Tkompli biex twassal il-messa©© ta’ kif l-individwi g˙andhom jiΩvillupaw relazzjonijiet sani ma’ individwi o˙ra. L-edukazzjoni m’g˙andhiex tillimita ru˙ha biss billi tindirizza lillvittma, iΩda g˙andha wkoll tindirizza lil persuni li jkunu huma li jabbuΩaw. It-tag˙lim ta’ life skills huwa importanti li jibda minn età Ωg˙ira, fejn wie˙ed g˙andu jitg˙allem x’g˙andu jaççetta u x’ma g˙andux jaççetta.

Tag˙rif legali huwa importantissimu. Il-vjolenza domestika mhix biss dik fiΩika. Il-vjolenza tista’ tkun psikolo©ika, emozzjonali, kif ukoll finanzjarja.

G˙ad hawn ˙afna nuqqas ta’ informazzjoni legali dwar iddefinizzjoni ta’ ‘vjolenza

L-aggressur ukoll vittma

domestika’. Il-persuna li tag˙mel l-abbuΩ tista’ ma tkunx biss ir-ra©el fuq il-mara, imma tista’ tkun ukoll membru ie˙or tal-familja b˙al, ng˙idu a˙na, ittfal fuq xi ˙add mill-©enituri.

Fil-fatt, bejn Jannar u Settembru ta’ din is-sena kien hemm madwar 65 rapport ta’ vjolenza domestika fuq anzjani. L-aktar tip komuni ta’ vjolenza domestika fuq l-anzjani hija dik finanzjarja.

Il-vittmi qed jirrappurtaw iktar Meta wie˙ed i˙ares lejn il-figuri tar-rapporti relatati malvjolenza domestika tal-2012 jara li huwa wie˙ed g˙oli ˙afna. Fissena 2012 kien hemm madwar 732 rapport. Minn Jannar sa Mejju ta’ din is-sena kien hemm madwar 381 rapport ta’ vjolenza domestika. G˙alkemm lammont huwa kemxejn g˙oli kif ukoll inkwetanti, wie˙ed

g˙andu jinnota li matul is-snin dawn ir-rapporti qeg˙din jiΩdiedu. Ma jfissirx li l-vjolenza domestika Ωdiedet, imma jfisser li l-vittmi qeg˙din jirrapportaw aktar dan l-abbuΩ.

Il-problema ewlenija talvjolenza domestika fin-nisa hija li l-mara hija ‘tradizzjonalment’ dipendenti ekonomikament fuq ir-ra©el. G˙alhekk hemm bΩonn ˙idma sabiex ji©u kkreati aktar mizuri family-friendly fejn ilmara tkun aktar komda to˙rog ta˙dem u tkun aktar indipendenti finan-zjarjament. Nemmen li l-miΩura tal-ba©it li ser ji©i offrut servizz ta’ childcare b’xejn hija inçentiv tajjeb g˙al dawk in-nisa li jixtiequ jid˙lu fid-dinja tax-xog˙ol.

Il-Qorti g˙andha tipprote©i lillvittma avolja tkun g˙adha ma tatx id-deçizzjoni tag˙ha. Ilkwistjoni hija li ma jistax ikollok allegat abbuΩ ta’ vjolenza domestika u l-proçeduri talQorti jibdew u jitkomplew wara

Personalment nemmen li laggressur huwa wkoll vittma.

Vittma tal-passat tieg˙u u vittma tal-esperjenzi soçjali tieg˙u.

G˙alhekk il-Qorti, apparti li tikkundanna dan l-a©ir, g˙andha wkoll tordna lg˙ajnuna lill-aggressur sabiex jiriabilita ru˙u fis-soçjetà.

Il-messa©© li g˙andu jitwassal hu biex in-nisa li jg˙addu minn xi esperjenza ta’ vjolenza domestika g˙andhom ifittxu lg˙ajnuna. L-g˙ajnuna tista’ tinvolvi ˙afna affarijiet, fostom kif wie˙ed ikun aktar indipendenti finanzjarjament. Il-vjolenza domestika ma’ taffettwax biss lill-vittma iΩda wkoll lis-soçjetà g˙aliex l-ispiΩa stmata fuq livell Ewropew hija ta’ €16-il biljun.

Ilkoll g˙andna ng˙atu s-sehem tag˙na f’din il-kampanja kontra l-vjolenza domestika. Ilkoll g˙andna r-responsabbiltà li nirrapurtaw abbuΩi li nafu li qeg˙din isiru. Ilkoll g˙andna ng˙inu lil min jinsab f’diffikultà billi niggwidawh juΩa s-servizzi ta’ g˙ajnuna. Jekk na˙dmu id f’id kapaçi ni©©ieldu u nirb˙u kontra l-vjolenza domestika.

Opinjoni

01.12.2013

TiVi AwArds

MINN

SALVU

CANALE

Il-One g˙andu programm millaktar interessanti u hija ˙asra li dan jintwera darba fil-©img˙a biss. Qieg˙ed nirreferi g˙al-programm ta’ Matilde Balzan Kif Inti? Meta inzertajtu l-ewwel darba ˙sibtu xi wie˙ed minn dawk li jiddiskuti kollox minbarra su©©etti suret in-nies, iΩda arrali g˙aliex Kif Inti? huwa programm li jiddiskuti s-sa˙˙a, u l˙ajja b’sa˙˙itha. Matilde Balzan hija veterana fix-xandir lokali u tie˙u gost taraha tippreΩenta (g˙all-kuntrarju ta’ o˙rajn li ilhom minn Ωmien il-˙a©ar).

G˙andi nifhem li Ω-Ωew© tfajliet ˙elwin iktar miz-zokkor huma wliedha.

Dak Li Jg˙odd huwa programm ie˙or simili ta’ dan li ktibna fuqu, bid-differenza li dan jiddiskuti l-ommijiet tqal u ttrabi. Prosit tmur g˙all-preΩentattriçi u l-produzzjoni. Dan huwa programm ie˙or ideali sabiex jg˙allem u jeduka lill-familji.

Ma jinbidlux L-ag˙ar sensiliet Ωgur qeg˙din jintwerew fuq in-Net (g˙amluli pjaçir u emmnuni), wara li spiçça Simpatiçi, li lkoll naqblu li l-aqwa Ωminijiet tag˙ha din isserje kien meta kienet tintwera fuq il-One. In-Net g˙andhom Déjà vu (wisq tad-da˙q dan) u Ma’ Tinbidel Qatt. Fuq Déjà vu

di©à ktibt u g˙edt li g˙andu jie˙u Oscar minn ta’ Hollywod g˙all-ori©inalità tieg˙u, (l-aqwa script writing, casting, muΩika u mitt elf ˙a©a o˙ra) iΩda Ma Tinbidel Qatt jikkompetilu.

Fettilli rajt ftit minnu, u mill-ftit li rajt indunajt kemm hu dillettantesk bil-modi kollha li wie˙ed jista’ jimma©ina. L-iscript huwa fjakk aktar minn stonku nieqes ©img˙a mill-ikel.

Il-kontinwazzjoni ˙afna drabi ma taqbilx, u drabi o˙ra l-atturi

jinqabdu b’sound ˙aΩin. Il-ftit li rajt u li qrajt fuqu aktar xebbahtu ma’ dawk l-opri tas-sapun tarRete 4 ta’ waranofsinhar milli mad-drama. Nissu©erilkhom li tilbsu s-seat belt meta tarawh min˙abba l-eçitament u l-antiçipazzjoni li jqabbdek (aktar minn roller coaster).

Malta tag˙na lkoll Nhar ta’ Tlieta u nhar ta’ Óamis inkun qieg˙ed nistenna pro-

11

gramm mill-aktar interessanti fuq il-One li jittratta s-snajjiet Maltin. Dan il-programm ifakkar lil dawk kollha li ma jafux li, minkejja ç-çokon tag˙na, kapaçi no˙olqu dik ixxi ˙a©a li hija tag˙na l-Maltin.

Dan il-prog-ramm jittratta su©etti varji, b˙al kif isiru l-pastizzi, xog˙ol fil-©ebel, xog˙ol fil-fidda u snajjiet o˙ra interessanti.

Kif jag˙mel wie˙ed jag˙mel lie˙or. Kif jonfo˙ wie˙ed jonfo˙ l-ie˙or, (xtaqt ng˙idha mod ie˙or imma Ωgur jiççensurawieli). Fuq l-istazzjonijiet prinçipali jixxandru programmi li huma kopja ta’ xulxin; li ser insemmi llum huma dawk dwar l-annimali. Il-One juru Pink Panther li qieg˙ed jintwera g˙all-˙ames sena, dan tippreΩentah Nevise Caligari li tidher li g˙andha m˙abba g˙amja g˙all-qtates. G˙al min dan qatt ma rah, Nevise tintervista nies speççjalizzati fuq s˙abna ta’ erba’ saqajn.

Programm simili tieg˙u li jintwera fuq TVM huwa Animal Diaries. Dan tippreΩentah Moira Delia. Tista’ tg˙id li Moira wkoll g˙andha m˙abba g˙all-annimali – ukoll titkellem fuqhom b’çerta m˙abba.

Na˙seb tkellimna biΩΩejjed g˙al-lum. Ner©g˙u niltaqg˙u ddie˙la.

www.ÌOLÓAJT.COM Patri Mario Attard

Mhux l-ewwel darba li smajtu jo˙ro©ha minn fommu! L-iktar meta xi ˙add minn dawk li ja˙dmu mieg˙u jfettillu jgerfex xi wa˙da u jag˙mel l-affarijiet bil-maqlub!

“Insomma, www.©ol˙ajt.com!”

Kemm hawn sitwazzjonijiet fil-˙ajja li malajr tista’ dda˙˙alhom fil-lingwa©© teknolo©iku ta’ Ωminijietna! Il˙ajja kollha saret internet s˙i˙!

U l-©rajjiet li ng˙ixu fihom jistg˙u façilment jissarrfu f’siti elettroniçi!

Ti©ix tg˙idli li qatt ma Ωort issit www.rasiiebsa.com! Jew www.parolifilvojt.com! Inkella www.nie˙ug˙alija.com! U xi ng˙idu mbag˙ad g˙al www.nag˙melilqrun.com!

Insomma ˙bieb, il-lista titwal daqskemm irriduha titwal! Il˙aΩen minn ˙ajti jinqata’ ˙esrem bl-g˙ajnuna ta’ Alla.

Imma l-ewwel nett irrid inkun irrid jien. U issa ˙a nkun ra©el u mara: g˙aliex g˙andi nag˙mel plejtu jekk xi ˙add jifta˙li g˙ajnejja? Jaqaw qieg˙ed in˙ossni komdu u moqdi fih? Mela s-sit li se nit˙addtu fuqu llum www.©ol˙ajt.com hu g˙alija!

Kul˙add Ωar dan is-sit Min minna qatt ma Ωar dan is-sit fl-internet ta’ ˙ajjitna?!

Jiena ©ieli Ωortha wkoll! U meta Ωortha, ru˙i u ©ismi dejjem iddubbaw xi virus warrab wiççek! TibΩg˙ux! Mill-ewwel ninteba˙ xi jkun ©ara meta nkun meddejt ri©li fit-territorju pprojbit! Nibda ni©©ammja.

Nibbies biex in˙obb. U insa li

˙a na˙firlek! U ma’ kull naqra intopp li jinqalag˙li arani nfur bir-rabja! Ma x’biΩa’! U nispiçça li mhux biss nag˙mel id-dinja ba˙ar imma li ng˙affe© u ntajjar l-irjus ta’ min miskin ja˙sel ji©i quddiem wiççi! Mela a˙seb u ara kemm se nqis il-bΩonnijiet ta’ ˙addie˙or? Fosthom tieg˙ek! U ara ta˙sbu li b’din lim©iba tat-tqallig˙ tal-istonku qieg˙ed nirrispetta lili nnifsi! U fejn sejjer b’rasek? F’dak ilmument ninsa li ©ejt ma˙luq xbieha l-aktar ma˙buba ta’ Alla u nsir dimonju prim! U ˙a ng˙idlek, jekk irrid inkun sinçier mieg˙i innifsi, malajr ninteba˙ minn fejn ©ej dan kollu! U mhux ovvja li nkun qieg˙ed nag˙mel lili nnifsi lAlla ta’ ˙ajti? Tg˙idlix li ma ntab˙tx tafx! Ma tridx tkun professur biex tinteba˙.

T˙allinix ninfaqa’ nid˙ak

f’wiççek!

Santu Wistin kien tal-qalba Imma kif? Jiena? Saçerdot?

Mara jew ra©el tal-familja?

Persuna li kul˙add jafni b’tajba jew tajjeb? Daqskemm ommi u missieri rabbewni fit-tajjar? Ma mmurx kaΩini? B’daqshekk!

Jiena iva! U ˙add ie˙or ˙liefi!

BiΩΩejjed ninkwieta iktar milli jmissni u tara jekk naqax fixxibka ta’ www.©ol˙ajt.com! U ninteba˙ li nkun d˙alt fis-sit elettroniku li ma kellix nid˙ol fih. G˙ax dritt qalbi timtela blimrar u l-©udizzji! Minn dawn issibli bir-rimi! U meta l-pattern ta’ m©ibti jibqa’ sejjer mill˙aΩin g˙all-ag˙ar ikolli nammetti li nkun inktibt b˙ala membru onorarju f’www.©ol˙ajt.com!

X’wa˙da din! Kif se n˙assar

il-parteçipazzjoni tieg˙i f’www.©ol˙ajt.com? It-twe©iba sibtha f’Santu Wistin, li fi Ωmienu kien tal-qalba f’www.©ol˙ajt.com. Meta beda jfisser is-Salm 40 l-eksmembru ta’ www.©ol˙ajt.com qal: “Óalli lill-Mulej Alla tieg˙ek ikun ittama tieg˙ek. Tittama f’xejn iktar ˙lief fil-Mulej Alla tieg˙ek. Óalli lill-Mulej Alla tieg˙ek innifsu jkun it-tama tieg˙ek. G˙aliex ˙afna huma n-nies li jittamaw li jiksbu minn idejn Alla ©id u unuri li jispiççaw u jtulu biss ftit taΩΩmien. Fi ftit kliem jittamaw li jiksbu kollox minn idejn Alla g˙ajr lil Alla nnifsu. Imma int fittex lil Alla fih innifsu. Warrab kull ˙a©a ˙alli tasal g˙andu!

Insa ˙wejje© o˙ra. Ftakar fih. Óalli ˙wejje© o˙ra warajk u ross ’il quddiem (Fil 3:14) g˙alih.”

Hawn Wistin veru mhux talli ma baqax membru imma sa˙ansitra sar g˙adu mill-kbar nett ta’ www.©ol˙ajt.com!

Donnu malajr sab irkaptu talvirus kontra t-tama li kien qieg˙ed i˙assarlu l-kompjuter ta’ ru˙u! Óeqq, po©©a programm jismu tamafAllasoft!

Kemm hu g˙aqli! Huwa dak God literate ˙abib! Lil Alla kien kapaçi jaqrah f’kull sitwazzjoni!

Int kapaçi b˙alu! Kulma g˙andek tag˙mel hu li meta tinteba˙ li tkun d˙alt membru f’www.©ol˙ajt.com, dak il-˙in stess ibg˙at dan l-SMS lil Ìesù: “Ìesù jiena nafda fik!” TibΩax!

Jo˙or©ok hu minnha! U jekk ilkompjuter ta’ ru˙ek je˙el tikkonfondi xejn! Er©a’ installah bi qrara tajba!

12

Opinjoni

01.12.2013

MEÓTIEÌA BIDLIET DRASTIÇI

Claudette Abela Baldacchino Membru Parlamentari Ewropew

Nisa jit˙allew bla flus u anke bil-gu˙. Nisa jissawtu. O˙rajn jing˙ataw kastig, fosthom irqad fl-art. Mara stuprata minn Ωew©ha waqt li ma kinitx konxja. Dawn huma ftit mill-istejjer li ˙ar©u waqt seminar li kien organizzat ftit tal-jiem ilu mill-Malta Confederation of Women Organisations. Stejjer li bilkemm temminhom, anke jekk huma stejjer li jixxukkjawk u jwa˙˙xuk.

Ovvjament ma nistg˙ux ma napprezzawx il-˙idma kontinwa li qeg˙din iwettqu g˙add ta’ ˙addiema soçjali li fihom in-nisa vittmi mhux biss isibu g˙ajnuna, imma m’g˙andi lebda dubju li jsibu wens ukoll.

Il-li©ijiet ta’ Malta huma antikwati

Laqatni dak li qalet l-Avukat Lara Dimitrijevic millWomen’s Right Foundation, li spjegat li l-li©ijiet ta’ Malta huma li©ijiet antikwati g˙alla˙˙ar, u Ωiedet tg˙id li wasal iΩ-Ωmien li jkollna att speçifiku dwar offiΩi sesswali.

Na˙seb li ˙afna kienu sorpriΩi b’dak li qalet dwar lg˙ajnuna legali, fejn qalet li min ikun vjolenti u aggressiv g˙andu g˙ajnuna legali awtomatika, imma l-vittma le.

Skont hi, jekk trid avukat, ilvittma trid t˙allas g˙alih.

M’g˙andix dubju li ˙afna huma dawk li jaqblu ma’ dak li qalet din l-avukata. IΩda rrid ng˙id li mhux l-ewwel darba li smajna kummenti simili, iΩda baqa’ ma sar xejn.

Kliem, kummenti, pariri, u su©©erimenti biex titfakkar xi okkaΩjoni jew o˙ra. L-awtoritajiet juru s-simpatija tag˙hom. Iwieg˙du li se jie˙du passi, imma mbag˙ad jibqa’ ma jsir xejn.

EΩempju tipiku huwa dak li qalet fl-istess seminar Roberta Lepre mill-Kummissjoni talVjolenza Domestika. Fis-sena 2009 din l-istess kummissjoni kienet g˙amlet rakkomandazz-joni biex jitwaqqaf task force u fuq medda ta’ sena sar rapport dwar kif f’Malta g˙andu jitwaqqaf Sexual Assault Team fl-Isptar Mater Dei biex is-servizzi kollha jkunu integrati u allura min ikun vittma jkun jista’ jing˙ata l-g˙ajnuna u t-tag˙rif kollu me˙tie©.

Kull kaΩ g˙andu storja g˙alih

G˙addew ˙ames snin u baqa’ ma sar xejn. Mhux ta’ b’xejn li Roberta Lepre wriet issodis-fazzjon tag˙ha li filba©it li g˙adu kif kien approvat kienet ivvutata somma bil-g˙an li din it-task force titwaqqaf. M’hemmx g˙alfejn ng˙idilkom li dan

huwa biss pass Ωg˙ir ’il quddiem.

G˙ad baqa’ ˙afna u ˙afna xi jsir. Anzi ng˙id li g˙ad irridu nibdew, u dan minkejja xxog˙ol siewi li jag˙mlu dawn l-g˙aqdiet kif ukoll il˙addiema soçjali.

Jiena konvinta li dawn lg˙aqdiet u dawn il-˙addiema soçjali – grazzi g˙all-esperjenzi li g˙addew minnhom – g˙andhom ˙afna x’joffru biex tinstab sistema li permezz tag˙ha s-sitwazzjoni tkun indirizzata fil-kumplessità tag˙ha, g˙ax mhux biΩΩejjed li nag˙mlu l-istrutturi.

Irridu naraw li l-istrutturi li nkunu g˙amilna ja˙dmu, jew jit˙addmu, u jit˙addmu sew.

Qeg˙din nitkellmu fuq sitwazzjonijiet sensittivi ˙afna.

Qeg˙din nitkellmu fuq sitwazzjonijiet fejn kull kaΩ g˙andu storja g˙alih.

Mhux lakemm naslu g˙al konkluΩjoni li s-soluzzjoni hija din jew dik. Mhux lakemm naqtg˙u linja dritta.

Imma meta ng˙arblu s-sitwazzjoni bis-serjetà u bir-reqqa, ma nistg˙ux ma naslux g˙allkonkluΩjoni li, iva, g˙andna bΩonn ta’ bidliet drastiçi biex lil dawn in-nies Ωvinturati – g˙ax ng˙idu xi ng˙idu hija sfortuna li ssib ru˙ek f’sitwazzjoni simili – nag˙tuhom mhux biss l-g˙ajnuna li jkollhom bΩonn, imma fuq kollox nipprovdulhom soluzzjoni.

Irridu nag˙tu widen F’wie˙ed mill-ewwel diskorsi tieg˙i, f’Mejju li g˙adda filPlenarja fil-Parlament Ewropew fi StraΩburgu, meta kont qed nie˙u sehem fid-dibattitu dwar ir-rapport ‘Mutual recognition of protection measures in civil matters’, enfasizzajt li jridu jinstabu l-mezzi kollha possibb-li sabiex l-aktar persuni vulnerabbli fis-soçjetà jing˙ataw lg˙ajnuna kollha me˙tie©a.

S˙aqt li r-rapport kien pass importanti ’l quddiem jekk verament irridu niddefendu u ng˙inu lil dawk li sfaw vittmi ta’ vjolenza, hi x’inhi din ilvjolenza jew kienet x’kienet din il-vjolenza. Ìbidt l-attenzjoni li l-figuri ta’ persuni li sfaw vittma ta’ vjolenza domestika mhuwiex Ωg˙ir u li mhix limitata biss g˙al xi pajjiΩ partikolari. Irreferejt g˙al problema li hija mifruxa mal-pajjiΩi kollha mhux biss fl-Ewropa, fosthom – mill-pajjiΩ minn fejn ©ejja jien – Malta.

Din il-©img˙a meta tfakkar ilJum Dinji Kontra l-Vjolenza fuq in-Nisa appel-lajt ukoll lillParlament Ewropew biex ikun protagonist fil-©lieda kontra lvjolenza domestika. Sostnejt ukoll li, jekk irridu Ewropa soçjali, irridu nag˙tu widen lil persuni vulnerabbli fis-soçjetajiet tag˙na, u ng˙inuhom jimxu ’l quddiem fil-˙ajja tag˙hom.

MALTA AKTAR ÌUSTA

Clint Camilleri Kandidat g˙all-Parlament Ewropew

Nistqarr mag˙kom li kont nistenna bil-˙erqa d-diskors talba©it ta’ din is-sena. Kien g˙aqli li l-Partit Laburista fil-Gvern approva l-a˙˙ar ba©it ta’ Gvern Nazzjonalista. Niftakar sew kif, b’mod mill-iktar demokratiku, il-Partit Laburista ma ried blebda mod inaffar jew jikkrea xi sitwazz-joni imbarazzanti g˙al pajjiΩna f’punt tant delikat f’din il-le©iΩlatura.

Il-messa©© kien car: il-Partit Laburista kellu u g˙andu l-interess nazzjonali g˙al qalbu.

Nifhmu kif a˙na l-politikanti u dak li ng˙idu jista’ jpin©i b’mod poΩittiv u anke negattiv l-anadament ekonomiku ta’ pajjiΩna.

Hekk irridu na©ixxu. Irridu nwasslu messa©© ta’ g˙aqda u ta’ viΩjoni g˙al pajjiΩna filkuntest nazzjonali kif ukoll firrealtà li llum pajjiΩna jifforma parti mill-Unjoni Ewropea.

DeçiΩjonijiet g˙aqlin U g˙alhekk il-Partit Laburista kien g˙aqli meta qabel l-elezzjoni fehem kif l-Unjoni Ewropea kienet ser tpo©©i lil pajjiΩna flExcessive Deficit Procedure, u allura tinxteg˙el il-bozza l˙amra. Dan ifisser li pajjiΩna ma jkunx la˙aq mal-miri finanzjarji peress illi jkun hemm Ωbilanç ta’ iktar min 3% tal-Prodott Domestiku Gross (PDG).

Kien g˙aqli l-Partit Laburista fil-Gvern li tul dawn l-a˙˙ar tmien xhur ta direzzjoni ta’ fejn

irridu naslu. Fl-opinjoni tieg˙i dan huwa ba©it imressaq minn Gvern g˙aqli li qed jiΩra’ Ωerrieg˙a tajba fejn suppost.

Spiçça Ωmien il-poΩi u l-paroli Ωejjed li ma jwassal imkien.

MiΩuri Il-ba©it tal-ewwel Gvern Laburista huwa wie˙ed li jindirizza l-oqsma varji tas-soçjetà.

Hemm miΩuri li jinçentivaw linvestiment kif ukoll fl-istess nifs jassigura li l-©id ikkreat jitqassam b’mod ©ust mas-soçjetà kollha. Il-miΩuri huma ma˙suba li jinçentivaw linnegozjant biex ikabbar il-workforce u fl-istess ˙in jassigura li lpoplu jibqag˙lu iktar flus fil-but.

Iç-çaqliq fl-income tax bands g˙al parti sostanzjali ta’ ˙addiema kienet weg˙da mhux imwettqa mill-Gvern preçedenti.

G˙alhekk il-Gvern Laburista flewwel ba©it ˙aseb li jnaqqas irrata ta’ income tax minn 32% g˙al-29%. MiΩura li ser t˙alli iktar flus fil-bwiet, tinçentiva lkonsum u, fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar, jiΩdied id-d˙ul tal-Gvern.

Ba©it indirizzat g˙an-negozjanti medji, kbar, kif ukoll dawk Ωg˙ar. Spiççat dik l-idea illi lPartit Laburista ma huwiex business friendly. Mhux ta b’xejn li l-Ministru tal-Finanzi ˙abbar li ser ter©a’ tinfeta˙ l-iskema Micro Invest, fejn negozjanti li jirran©aw u jimmodernizzaw jie˙du tax credit ta’ 45% tal-

ispejjeΩ; u dawk f’G˙awdex sa˙ansitra jie˙du 65% tal-ispejjeΩ.

MiΩuri o˙rajn li jinçentivaw ixxog˙ol u l-bΩulija b˙al miΩuri g˙al dawk bla xog˙ol, speçjalment g˙al dawk bejn l-età ta’ 45 u 65. MiΩura o˙ra li tinçentiva lin-nisa jid˙lu fid-dinja taxxog˙ol hu ç-childcare b’xejn.

Dan huwa ba©it soçjoekonomiku li jassigura li dawk li qeg˙din fuq il-binarju jkomplu jimxu ’l quddiem filwaqt li jil˙aq l-aspirazzjoni u jag˙ti tama lil dawk li waqg˙u lura.

Forsi l-iktar miΩura tal-ba©it li g˙amlet ˙oss hija l-weg˙da li jitra˙˙as id-dawl u l-ilma minn Marzu li ©ej. Kienet deçiΩjoni bil-g˙aqal tal-Gvern li ser ibiddel ir-rotta ˙aΩina li kienu mexjin fiha gvernijiet preçedenti. Huwa importanti g˙al pajjiΩna li primarjament ikollna prezzijiet stabbli tal-ener©ija u nassiguraw li nuΩaw mezzi nodfa biex ni©©eneraw lener©ija.

Konna qeg˙din nosservaw kif il-prezzijiet tad-dawl u l-ilma kienu piΩ qawwi fuq in-negozjanti u l-familji u kien qieg˙ed inaffar negozjanti barranin milli jinvestu ©ewwa pajjiΩna.

Skema li l-Gvern Laburista ˙abbar f’dan il-ba©it hija l-iskema tal-Individual Investor Citizenship Programme. Il-Kap tal-OppoΩizzjoni g˙o©bu jattakka din il-miΩura, u b’mod speçjali semma kif il-Prim Minstru

Muscat huwa iktar salesman milli statesman.

L-investiment barrani Dan il-kunçett ta’ investiment minn persuni barranin ser jg˙in biex investituri kbar jinvestu ©ewwa pajjiΩna. MiΩura b˙al din tg˙in primarjament biex jiΩdied id-d˙ul g˙all-kaxxa ta’ pajjiΩna minn flus barranin u jista’ jag˙ti l-kaΩ li fil-futur ma jkunx hemm bΩonn Ωidiet fit-taxxi m˙allsin mill-Maltin u l-G˙awdxin.

Hija skema li ser tpo©©i lil pajjiΩna mhux fuq il-mappa Ewropea biss imma fuq ilmappa globali. Jag˙mel sewwa l-Prim Ministru jΩur pajjiΩi b˙allIΩrael, iç-Çina u l-Istati Uniti biex i˙ajjar investiment dirett f’pajjiΩna.

Dan il-Gvern ˙a ˙sieb ukoll jinçentiva l-industrija tal-proprjetà. Dawk li fl-2014 ser jinvestu fl-ewwel proprjetà tag˙hom ser jiffrankaw it-taxxa tad-duty fuq il-valur ta’ proprjetà salewwel €150,000.

Huwa kmieni biex ni©©udikaw Gvern wara tmin xhur biss.

Però, b˙alma jg˙idu, il-©urnata minn filg˙odu turik. Ninsab ottimist li l-miΩuri mressqa ser jibdew i˙allu l-frott. Ninsab ˙erqan biex nisma’ li lma©©oranza tal-poplu beda jgawdi l-frott ta’ dan il-ba©it.

Fuq kollox ninsab konvint li dan il-pajjiΩ beda miexi fiddirezzjoni t-tajba.

Editorjal

01.12.2013

13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun ÌUrNALIStI rEKLAMI IMPAÌNAr U DISINN

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

E DItOrJAL ÓADD M’HU ’L fUq MIL-LIÌI “ il-©img˙a Din se˙˙ew tliet avvenimenti li jibag˙tu messa©© qawwi li ˙add m’hu ’l fuq mil-li©i.

Vjolenza F’seminar li sar dwar ilvjolenza pubblika sirna nafu b’çifri li jwewru. F’temp ta’ tliet snin minn 489, fl-2008, rapport lill-Pulzija dwar swat fil-familji, in-numru sploda g˙al 1029. Ifisser li n-numru kwaΩi ttrippla.

Dan iffisser Ωew© affarijiet: li l-vittmi qeg˙din ikollhom aktar kura©© li jag˙mlu rapport lill-Pulizija u li x’aktarx ir-ra©unijiet g˙all-vjolenza filfamilji qeg˙din jiΩdiedu.

G˙alhekk g˙amlet sewwa lMinistru Marie-Louise Coleiro Preca li ˙atret Sexual Assault Team biex ikun jista’ jindirizza din il-problema gravi.

IΩda jrid ukoll isir studju dwar g˙aliex qieg˙ed ji©ri hekk. G˙aliex il-familji tag˙na g˙addejjin minn din il-problema u x’qieg˙ed jikkawΩa dan kollu. Li nindirizzaw l-effetti hija ˙a©a tajba iΩda rridu wkoll nag˙mlu ˙ilitna biex neliminaw ilkawΩa. Aktar minn hekk, x’effett dan kollu qieg˙ed i˙alli fuq it-tfal, li ˙afna drabi

jkunu l-ispettaturi innoçenti ta’ din il-pjaga.

Fl-a˙˙ar nett irridu nibag˙tu messa©© qawwi li min ja˙seb li huwa b’sa˙˙tu mal-vulnerabbli mhux ’il fuq mil-li©i. Anzi tittrattah b’ebusija aktar minn o˙rajn.

MEPA

Il-kwistjoni li nqalg˙et flin˙awi ta’ Óal Far, fejn Charles Polidano, jew a˙jar kif inhu mag˙ruf ‘iç-Çaqnu’, ukoll bag˙tet messa©©.

Kul˙add g˙andu dritt li jag˙mel uΩu mill-proprjetà tieg˙u, iΩda dejjem skont illi©jiet tal-pajjiΩ.

Il-MEPA taf, iç-Çaqnu jaf, u d-dinja kollha taf li f’din iΩΩona hemm kwantità ta’ bini il-permessi ming˙ajr me˙tiega. Fejn tid˙ol ilMEPA, dan il-Gvern millewwel a©ixxa billi naqqas ittariffi u fejn jista’ qieg˙ed jissimplifika l-proçessi. IΩda lli©ijiet tal-pajjiΩ iridu jkunu rispettati, kemm minn dawk li huma b’sa˙˙ithom u dawk li mhumiex.

Dan l-inçident ˙oloq diskussjoni dwar il-mod kif isiru l-affarijiet. Kemm minna˙a tal-iΩvillupatur, kif ukoll min-na˙a tal-Awtoritajiet. Issens komun biss jista’ jiggwi-

da lil dawk li huma lesti jisimg˙u. Fil-fatt, jidher li lkwistjoni spiççat fuq nota tajba, tant li Charles Polidano fehem is-sitwazzjoni u talab apolo©ija g˙al dak li ©ara.

L-Awtorità ma tistax tkun ostakolata milli tag˙mel xog˙olha, basta tag˙mlu filkonfront ta’ kul˙add u bl-istess mod. Kemm jekk hemm kamra fuq bejt u anke jekk xi bini ma jispiçça qatt, jekk dawn ikunu mibnija ming˙ajr permessi, g˙andhom ikunu ttrattati bl-istess mod… g˙ax ˙add m’hu ’l fuq milli©i.

Relazzjonijiet industrijali.

Din il-©img˙a r-rapport ta’ Dalli dwar dak li sab f’Mater Dei ©ab ˙afna reazzjonijiet.

L-inqas li kellna mill-Partit Nazzjonalista g˙ax ˙are© çar l-isfre©ju li ˙allew warajhom.

Sirna nafu b’˙ela kbira ta’ risorsi, a©ir li jmiss mal-illegali u sparpaljar ta’ ammonti kbar ta’ flus. Dan ir-rapport jirraporta wkoll dwar prattiçi xejn ortodossi ta’ xog˙ol.

L-Unjin tal-Infermiera u lQwiebel (MUMN) mill-ewwel qomsot u ˙ar©et sparata tikkundanna dik il-parti tarrapport li tirrigwarda lil min ja˙dem f’dan l-isptar. Sewwa

g˙amlet, g˙ax dak xog˙olha, li tiddefendi lill-membri tag˙ha meta g˙andha ra©un.

IΩda dan il-©urnal ja˙seb li din l-Unjin g˙a©©let daqsxejn, meta tat çertu direttivi ta’ azzjonijiet industrijali li jistg˙u jaffettwaw lill-pazjenti. Kul˙add baqa’ sorpriΩ b’din id-deçizjoni prematura, mhux biss g˙aliex il-Ministru Godfrey Farrugia spejga li ma kellux x’jaqsam ma’ dan ir-rapport, iΩda wisq anqas g˙aliex ma ttie˙du ebda deçiΩjonijiet li jaffettwaw ilkundizzjonijiet tax-xog˙ol tal-infermiera jew qwiebel.

Ismu mieg˙u: rapport u mhux deçizjoni.

Direttivi b˙al dawn mhumiex konformi mal-ligi jew kull ftehim kollettiv li jeΩisti sal-lum. L-unjins g˙andhom obbligu li j˙arsu l-interessi tal-membri tag˙hom, iΩda wkoll li joqog˙du obbligi tag˙hom ta˙t il-ligi. Jekk ma jag˙mlux hekk anke lillikunu membri tag˙hom qeg˙din jipperikolaw.

Kul˙add irid jifhem li ˙add m’hu ’l fuq mil-li©i. Minn Alla ’l isfel il-ligi torbot lil kul˙add bl-istess mod. min lil Kemm jikkmanda u kif ukoll lil dawk li jridu jobdu.

”

L-EDUKAZZJONI – L-AÓJAr GÓODDA GÓALL-MObbILtÀ SOÇJALI Lydia Abela Segretarja tal-EΩekuttiv Nazzjonali PL

L-aqwa g˙odda biex ni©©ieldu l-faqar hija l-edukazzjoni. IlGvern preΩenti qed jag˙ti prijorità assoluta lill-edukazzjoni.

Il-ba©it g˙as-sena 2014 Ωied innefqa rikurrenti u kapitali g˙all-oqsma edukattivi biss b’aktar minn €32 miljun biex b’hekk ©iet allokata s-somma ta’ aktar minn €411.7 miljun g˙al dan il-g˙an.

Gvern Laburista, g˙ax jemmen fl-edukazzjoni b˙ala laqwa g˙odda, investa f’ammont ta’ boroΩ ta’ studju g˙all-istudenti tag˙na. Ir-rati ta’ studenti li qed jispiççaw l-iskola kmieni u l-illitterizmu, ilkoll jindikaw li g˙andna problema serja f’dan il-qasam. Kien g˙alhekk li ©iet imnedija wkoll l-istrategija nazzjonali g˙al-litteriΩmu.

Mis-sena d-die˙la, g˙allewwel darba sa mis-sena 1999, l-istudenti tag˙na se jkunu qed jaraw Ωieda fl-istipendji tag˙hom biex b’hekk dan ilGvern mhux biss assigura listipendji, iΩda mis-sena ddie˙la dawn se jkunu qed jiΩdiedu bir-rata tal-g˙oli tal-

˙ajja prorata, mhux biss g˙assena d-die˙la iΩda g˙al kull sena ta’ wara.

Kienet ilha tin˙ass il-˙tie©a g˙al bidla fis-sistema amministrattiva fl-iskejjel tag˙na fosthom dik li l-g˙alliema jing˙ataw il-poter biex iwettqu l-pjanijiet tag˙hom skont il˙ti©ijiet tal-iskejjel rispettivi li jkunu qed jg˙allmu fihom. Missena d-die˙la se tkun qed titwettaq weg˙da o˙ra elettorali – se jinbdew l-g˙oti u luΩu tat- tablets fis-sistema edukattiva biex b’hekk ting˙ata spinta lill-modernizzazzjoni talmetodi ta’ tag˙lim adoperati f’pajjiΩna. Din il-miΩura se tkun g˙odda o˙ra biex ji©i mi©©ieled l-illitteriΩmu.

Dan il-Gvern qieg˙ed ja˙dem biex jara aktar Ωg˙aΩag˙ ikomplu jirnexxu u jil˙qu l-g˙anijiet tag˙hom. Gvern Laburista qed ja˙dem biex jinkora©©ixxi kemm jista’ Ωg˙aΩag˙ ikomplu jistudjaw. Kien g˙alhekk li missena d-die˙la se tkun qed titwettaq proposta elettorali o˙ra – jekk studenti jirrepetu sena wa˙da fil-kors tag˙hom

se jkunu qed jing˙ataw listipenju xorta wa˙da. Din ilmiΩura se tkun qed tid˙ol fisse˙˙ mill-1 ta’ Jannar 2014 – miΩura li se tkun qed tinkora©©ixxi lil dawk l-istudenti li forsi g˙al xi ra©uni jew o˙ra ma rnexxewx f’sena partikolari u tag˙mlilhom kura©© biex ma jaqtg˙ux qalbhom u jkomplu jistudjaw.

Apparti dawn il-miΩuri li huma intiΩi biex jag˙tu spinta lill-qasam edukattiv f’pajjiΩna, fiΩ-Ωmien li ©ej il-Gvern se jkun qieg˙ed jibda diskussjonijiet mal-Unjin tal-G˙alliema dwar it-t˙addim tas-sena sabbatikali li permezz tag˙ha l-g˙alliema jkunu jistg˙u jie˙du l-leave bil˙las waqt li jkunu qeg˙din ikomplu jistudjaw g˙alliΩvilupp professjonali tag˙hom.

Il-mira ta’ dan il-Gvern hi dik li jkabbar kemm jista’ jkun lammont ta’ Ωg˙aΩag˙ li jibqg˙u fit-tag˙lim wara 16-il sena, ming˙ajr kompromessi malkwalità. G˙al dawk iΩΩg˙aΩag˙ li ma jkunux baqg˙u fit-tag˙lim u lanqas ikunu flimpjieg se ji©i pprovdut ta˙rig

bi prijorità li jkun iffukat fuq xog˙ol u ˙iliet biex min jinsab ru˙u barra mit-tag˙lim u barra mix-xog˙ol ji©i inçentivat u jie˙u t-triq tat-ta˙rig. L-g˙an ta’ dan il-Gvern hu li bil-Garanzija g˙aΩ-Ûg˙aΩag˙, l-ebda Ωag˙Ωug˙a u Ωag˙Ωug˙ ta’ 16-il sena ma jkun barra mittag˙lim, ta˙rig jew xog˙ol.

Permezz ta’ dawn il-miΩuri, ilGvern preΩenti se jkun qieg˙ed jara li jnaqqas in-numru ta’ Ωg˙aΩag˙ li jispiççaw vittmi talqg˙ad u fl-istess ˙in jiΩdied innumru ta’ Ωg˙aΩag˙ li jkomplu jistudjaw u li jsibu xog˙ol li jixraq lilhom u li jpo©©i lillfamilji futuri fuq pedamenti aktar sodi.

Dan il-Gvern huwa determinat li jibqa’ ja˙dem bis-s˙i˙ biex itejjeb il-qasam edukattiv f’pajjiΩna biex aktar Ωg˙aΩag˙ ikomplu jistudjaw b’suççess.

Dawn il-miΩuri huma parti essenzjali mill-istrate©ija tag˙na kontra l-faqar, kontra l-prekarjat, kontra l-qg˙ad, il-kriminalità, kontra l-abbuΩ u favur ledukazzjoni, favur ix-xog˙ol u favur il-familja.

14

Ittri

01.12.2013

Ibg˙at l-ittri tieg˙ek b’email lil editorial@kullhadd.com jew bil-posta tradizzjonali indirizzata lill-Editur, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun

IL-Pn BL-ISTESS TATTIKA DIÛonESTA Sur Editur, Il-Partit Negattiv (PN) minn kif Ωvol©a l-kritika distruttiva tieg˙u dwar iç-çittadinanza Maltija u l-investiment f’miljuni ta’ ewro; kif ukoll l-artikli f’numru Ωg˙ir ta’ ©urnali barranin bi kritika lejn l-istess investiment; u l-kritika u l-attakki in©usti minNazzjonalisti fuq min jikkoopera mal-Gvern Laburista g˙all-©id tal-pajjiΩ; u l-kampanja sistematika ta’ nofs veritajiet, tg˙awwi© tal-fatti u tidwir tal-figuri, juru çar u tond li imbarka fuq l-istess tattika distruttiva u diΩonesta. EΩatt kif kien g˙amel l-istess partit bejn l1971 u l-1987 meta kien fl-OppoΩizzjoni. Il-˙ajja g˙allmitni kemm mhux veru li l-PN hu Nazzjonalista, speçjalment fejn jid˙lu l-interessi politiçi ta’ Malta.

G˙alhekk, fil-fehma soda tieg˙i, nirreferi g˙all-PN b˙ala l-Partit Negattiv.

Il-Partit Negattiv (PN) re©a’ qabad din it-tattika ta’ politika diΩonesta g˙ax jaf ferm tajjeb li bil-˙idma sfiqa fejn il-poplu di©à qed igawdi finanzjarjament, avolja g˙adha fil-bidu l-legiΩlatura tal-Gvern Laburista mmexxi mill-Prim Ministru Joseph Muscat.

Mela a˙seb u ara kemm ser igawdi aktar il-poplu meta jibdew ja˙dmu d-diversi pro©etti li ©ew im˙abbra. G˙alhekk, mhux ta’ b’xejn li l-Partit Negattiv (PN) assolutament m’g˙andu l-ebda çans li fl-elezzjoni li jmiss jirba˙ il-gvern.

Lest li npo©©i rasi ta˙t mannara li r-rapporti negattivi f’©urnali barranin dwar iç-çittadinanza Maltija u linvestiment tag˙ha huma instigati minn korrispondenti lokali li huma forçina g˙all-Partit Negattiv (PN), u li huma wkoll instigati mill-kamp Nazzjonalista minn min g˙andu kuntatti ma’ ©urnali barranin tallemin.

Qed insostni dan g˙ax hekk ©ara meta l-Partit Negattiv (PN) kien fl-OppoΩizzjoni. G˙adna niftakru fid-diskors li kien g˙amel fl-1980 il-Viçi Kap tal-PN waqt laqg˙a tal-Partiti Demokristjani fil-Portugall biex ma jkunx hemm ˙idma mal-Gvern Malti. G˙adna niftakru fil-‘Malta File’ li kien ˙oloq il-Kap tal-Partit Negattiv (PN) fis-snin tmenin biex igerrex investituri ÌermaniΩi minn Malta.

In-Nazzjonalisti g˙adhom s’issa jattakkaw nies ta’ fehma Nazzjonalista b˙alhom sempliçiment g˙ax qed jikkooperaw g˙all-©id tal-pajjiΩ mal-Gvern Laburista.

Fost dawn ©ew attakkati John Dalli, eks-Ministru

Nazzjonalista, u s-Sur Grima li kien Segretarju talKabinett ta’ GonziPartitNegattiv, u politikanti Nazzjonalisti o˙ra li lesti li jaqdu lill-pajjiΩ u mhux lill-Partit Negattiv (PN) tal-preΩent. Óafna g˙adhom jiftakru l-gwerra politika feroçi li tal-Partit Negattiv (PN) kienu g˙amlu lid-Deputat Nazzjonalista Mario Felici, iben Ministru tal-Finanzi Nazzjonalista fis-snin sittin, u dan g˙as-sempliçi ra©uni, fost ra©unijiet o˙ra, g˙ax Dom Mintoff kien ta ittra lil Mario Felici biex dan jg˙addiha lill-Gvern Amerikan waqt Ωjara li kien ser jag˙mel Dr Mario Felici b˙ala Membru Parlamentari Nazzjonalista. Tant il-gwerra politika kontra Dr Mario Felici min-na˙a tal-Partit Negattiv (PN) kienet ˙arxa, kattiva u distruttiva li, fl-elezzjoni tal-1978, Dr Mario Felici lanqas tela’ minn distrett wie˙ed meta dan kien jitla’ minn Ωew© distretti b’eluf ta’ voti!

Fl-istess Ωmien Gvern Laburista kien g˙aΩel lillProfessur Im˙allef Cremona, li kien irtirat, biex imexxi lit-Telemalta. Azjenda li kien waqqaf Gvern tal-Óaddiema u li Gvern tal-Partit Negattiv (PN) kien bieg˙ lill-barranin – kif g˙amel b’˙afna azjendi o˙ra.

Tant l-Im˙allef Cremona kien ©ie attakkat personalment b’feroçità qawwija f’artikli u anke f’editorjali filgazzetti tal-Partit Negattiv (PN), li kellu jirriΩenja millkariga li kien tah Gvern Laburista u li hu kien aççetta. X’jimportah il-Partit Negattiv (PN) mill-interess talpoplu: l-ewwel li jimportah huwa l-poter akkost ta’ kollox, g˙ax l’alla tal-Partit Negattiv (PN) tieg˙u hu lpoter.

Kull min sema’ d-diskorsi li g˙amlu n-Nazzjonalisti waqt l-a˙˙ar Kunsill Ìenerali tal-Partit Negattiv (PN), b˙ali wasal g˙all-konkluΩjoni, anke mid-diskors talKap tal-Partit Negattiv (PN), li g˙al darb’o˙ra l-istess partit ser jag˙mel alleanzi, demostrazzjonijiet u meetings fuq skuΩa banali biex jipprotesta kontra lpro©ett taç-çittadinanza u l-investiment f’miljuni ta’ ewro.

Jidher çar li b’din it-tattika g˙al darb’o˙ra l-Partit Negattiv (PN) irid jimmina u jfixkel l-istabbiltà ekonomika u politika li n˙olqot wara r-reb˙a Laburista fl-a˙˙ar elezzjoni. Il-Partit Negattiv (PN) irid jer©a’ jo˙loq klima ta’ inçertezza politika kif kien g˙amel fl-img˙oddi meta kien fl-OppoΩizzjoni.

B’din it-tattika Ωgur li l-Partit Negattiv (PN) ser jer©a’ jipprova jintimida, jinbex u jinstiga reazzjoni Ωbaljata

SKART MHUX MIÌBUR

minn xi ftit partitarji Laburisti kif ©ara fl-img˙oddi.

Nispera li din id-darba l-Partit Laburista ma jid˙olx fin-nasba li jien çert li l-Partit Negattiv (PN) qed jer©a’ jo˙loq. Qed nirreferi g˙an-nasba fejn inNazzjonalisti jwaddbu l-©ebla u ja˙bu idhom. Kif g˙amlu tajjeb ferm fl-img˙oddi.

Ir-risposta Laburista g˙andha tkun li n-Nazzjonalisti jag˙mlu alleanzi, dimostrazzjonijiet u meetings kemm iridu – jekk iridu f’kull ©urnata mit-Tnejn sal-Óadd, kemm filg˙odu kif ukoll filg˙axija fl-istess ©urnata.

Il-Partit Laburista jrid jag˙milha çara li jittie˙du passi bil-Qorti kontra kull min – jista’ jkun l-akbar sostenittur tal-Partit tal-Óaddiema – joffri l-içken reΩistenza lil-Partit Negattiv (PN) waqt dawn l-attivitajiet.

B’dan li qed nikteb ma rridx nallarma lil ˙add. IΩda l-qawl Malti jg˙id: “Kliem ix-xi˙ Ωomm fih”. L-esperjenza tal-˙ajja qed turini li l-pajjiΩ, min˙abba kif qed tinbena t-tattika politika distruttiva tal-Partit Negattiv (PN), qed tkun im˙awra sitwazzjoni li Malta tag˙na g˙addiet minnha meta l-Partit Negattiv (PN) kien flOppoΩizzjoni.

Jalla nkun Ωbaljat. Jalla ma tin˙oloqx sitwazzjoni o˙ra fejn nisimg˙u b’bombi ma’ kaΩini u g˙ases talpulizija fejn ma jinqabad ˙add fil-fatt. Biex wara nibdew naqraw f’©urnali barranin li Malta mhix pajjiΩ stabbli. U b’hekk jitnaffru l-industrijalisti u t-turisti.

Qawl Malti ie˙or jg˙id: “A˙seb fil-˙aΩin biex it-tajjeb ma jonqosx”. Lill-Partit Negattiv (PN) nafu sew. Nafu jisserva bir-reli©jon Kattolika biex ja˙taf il-poter. Nafu jo˙loq sitwazzjoni prekarja ta’ konfuzjoni politika permezz ta’ tattika diΩonesta biex direttament igawdi hu politikament .

Kull Laburist g˙andu jonjora l-içken provokazzjoni li tkun ©ejja min-na˙a tal-Partit Negattiv (PN) u jag˙ti l-appo©© tieg˙u lill-Gvern tal-Óaddiema fil-˙idma tieg˙u.

Lill-Partit Negattiv (PN) naqtg˙ulu nifsu billi l-Partit Laburista, permezz tal-mezzi tax-xandir tieg˙u, ikun aktar attiv billi jirrispondi g˙al kemm ikun hemm bΩonn g˙al kull gidba u tg˙awwi© ta’ fatti li tkun ©ejja min-na˙a tieg˙u; u billi b˙ala partitarji Laburisti ninjoraw kull attentat ta’ provokazzjoni li tkun ©ejja min-na˙a tal-Partit Negattiv (PN). ÇENSU W. MUSCAT, RAÓAL ÌDID

L-ADozzJonI DRITT TAT-TfAL

Sur Editur, Sur Editur, ll-kumpanija Greenpak fil-bidu ta’ Awwissu qassmet f’kull dar fil-Óamrun kalendarju mmarkat li f’kull l-ewwel Ìimg˙a taxxahar se ji©i mi©bur il-˙©ie© minn wara l-bibien residenzjali.

G˙amlet ukoll premura li dawn g˙andhom ikunu nodfa u jitpo©©ew f’kaxxa tal-kartun jew f’basket tal-karti. Hekk qed jag˙mlu r-residenti, però din il-kumpanija, g˙al xahrejn: Settembru u Ottubru, baqg˙et ma ©ietx ti©bor dan il-˙©ie©.

Mela tajjeb, il-Ministeru ta’ Leo Brincat u l-kunsilli lokali j˙abirku biex l-iskart ji©i mag˙Ωul fid-djar tag˙na biex b’hekk ji©i ffrankat ˙afna xog˙ol u flus, u kumpanija li qed tit˙allas g˙al dan il-©bir ma tag˙milx id-dover tag˙ha. Nispera li l-˙las ji©i sospiΩ.

Nifhem li l-Kunsill ma g˙andux x’jaqsam f’dan il-proçess, imma l-˙aΩin hu li dan il-˙©ie© qed ji©i mormi l-g˙ada ma skart ie˙or fil-boroΩ is-suwed.

ld-diskussjoni dwar l-adozzjoni g˙andha tkun iffukata fuq it-tfal u mhux fuq ‘id-drittijiet’ taladulti, sew jekk huma miΩΩew©in, f’unjoni çivili jew persuni we˙idhom. Óadd m’g˙andu d-dritt sagrosant li jadotta t-tfal; huma t-tfal li g˙andhom id-dritt tal-a˙jar trobbija possibbli.

Huwa stramb kif il-li©i li qed ti©i diskussa fil-Parlament se tag˙ti d-dritt tal-adozzjoni lil koppja f’unjoni çivili meta l-li©i taΩ-Ωwie© ma ssemmi xejn fuq hekk. Jien na˙seb li l-adozzjoni g˙andha tkun diskussa separatament u regolata b’li©i apposta biex, l-ewwel nett, t˙affef ilproçess tal-adozzjoni u biex t˙ares l-a˙jar interessi tat-tfal.

It-tfal g˙andhom bΩonn jitrabbew f’atmosfera ta’ m˙abba. It-tfal je˙tie©u wkoll l-influwenza u l-affezzjoni tal-papà u tal-mamà. Fil-qieg˙ ta’ qalbna lkoll hekk nixtiequ. L-importanza talmissier u tal-omm flimkien fit-trobbija tat-tfal ghandha tkun meqjusa b˙ala prinçipju ewlieni filli©i tal-adozzjoni.

G˙aldaqstant, waqt il-proçess tal-adozzjoni l-ewwel preferenza g˙andha ting˙ata lil ra©el u mara miΩΩew©in. Altrimenti nkunu qed niddiskriminaw kontra t-tfal u niç˙dulhom l-g˙oΩΩa u lim˙abba ta’ omm jew ta’ missier.

NOBDI L-ORDNI, IL-ÓAMRUN

J. MIZZI, Ó’ATTARD

DJAR TAL-ÓÌIEÌ Sur Editur, Mela s-Sur Peter Darmanin, eksteΩorier tal-Partit Nazzjonalista, appella lill-President tar-Repubblika Dr George Abela biex jiftakar fil-©urament li kien ˙a lejn llstat Malti, u staqsieh jekk hux se jiffirma l-li©i taç-çittadinanza li g˙adha kif ©iet mg˙oddija b’ma©©oranza assoluta mill-Parlament. Fakkru wkoll li fl-a˙˙ar kliem tal-©urament tieg˙u huwa kien qal “Hekk Alla jg˙ini”.

Veru li dawn in-nies ma g˙andhomx Ωejt f’wiççhom. Lil liema prim ministru, ministru jew segretarju parlamentari qal dawn il-kelmiet fl-a˙˙ar 25 sena dan Peter Darmanin?

Dawn ukoll kienu ˙adu l-istess ©urament biex Alla

jg˙inhom lejn ir-Repubblika ta’ Malta, imma ©ew jaqg˙u u jqumu mill-©uramenti g˙ax li riedu ˙awdu u g˙amlu.

Hemm min ˙a €600 (wara naqsu g˙al €500) Ωieda filpaga minn wara dahar il-poplu; hemm dak li ˙a arlo©© tal-lira u safra bit-tifel g˙all-futbol; kien hemm dak li hu çittadin ordinarju li ma ddikjarax lill-Parlament is€700,000 f’bank Ûvizzeru; ie˙or biddel il-li©i tal-ambjent f’qasir Ωmien bien ipprovdielna l-magna qerrieda talkançer; kien hemm segretarju bil-Prim Ministru jikxef ilkwadru f’Kastilja ta’ pro©ett li lanqas sewa l-karta li ©ie mpitter fuha, basta t˙allsu eluf ta’ ewro f’konsultazzjoni lill-˙bieb tal-˙bieb, eçç. eçç.

Hemm ˙afna o˙rajn fil-˙ajja li ˙adu ©uramenti, mhux

lejn ir-Repubblika ta’ Malta, imma lejn Alla l-Óallieq.

Dawn, il-©urament ˙aduh fuq l-artal mimdudin mal-art u wara ©ew midlukin biΩ-Ωejt qaddis, biex wara – g˙ax raw dublett jew il-kilba tal-flus – insew il-©uramenti talkastità, ubbidjenza u faqar, u ˙arbu mid-doveri tag˙hom lejn in-ng˙a© tal-Mulej. G˙aΩlu l-pjaçiri tad-dinja mhux ilvokazzjoni li da˙lu g˙alija.

Sur Darmanin, il-biki tal-kukkudrilli ma jimpressjona lil ˙add, u min jg˙ix f’dar tal-˙©ie© irid joqg˙od attent fi kliemu.

OSSERVATUR, BL-EMAIL

Djarju

01.12.2013

MID-DJARJU TAL-GVERN

Il-Ministru Leo Brincat u s-Segretarju Parlamentari Josè Herrera jiddiskutu mal-kunsilli lokali u l-operaturi dwar is-separazzjoni tal-iskart

Il-Ministru Godfrey Farrugia jindirizza konferenza dwar il-benefiççji tal-˙alib tas-sider

Il-Ministru Edward Scicluna jiffirma ftehim mal-GΩejjer Cayman fuq skambju tal-informazzjoni dwar it-taxxa

Il-Ministru Helena Dalli t˙abbar li Malta se tirratifika l-konvenzjoni ta’ Istanbul bl-iskop li ting˙eleb il-vjolenza fuq in-nisa u l-vjolenza domestika

Is-Segretarju Parlamentari Ian Borg jipparteçipa f’laqg˙a fil-Litwanja dwar ilPolitika ta’ KoeΩjoni

Ritratti: DOI

F’Kastilja l-PM jniedi l-Politika Nazzjonali g˙al Anzjanità Attiva flimkien mal-Minisitru Marie Louise Coleiro Preca u s-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca

15

16

Ta’ Barra

01.12.2013

IL-LIÌI kONtRA L-BURQA dISkUSSA FIL-QORtI EwROpEA tAd-dRIttJIEt tAL-BNIEdEM

kitba ta’ MELVIC ZAMMIt Il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem se tkun qed tanalizza d-deçiΩjoni li kienet ˙adet Franza dwar il-projbizzjoni tal-burqa: li©i li kienet qed timpedi l-ilbies tal-velu mdawwar mal-wiçç kollu.

Matul din il-©img˙a, il-Qorti ta’ StraΩburgu beda janalizza lilbies tal-burqa sabiex jara jekk hemmx ksur ta’ drittijiet tan-nisa, wara li mara Ωag˙Ωug˙a ressqet dan il-kaΩ il-qorti.

Din il-li©i FrançiΩa, li kienet da˙let fis-se˙˙ f’April tal-2010, tipprojbixxi l-ilbies tal-velijiet li jkunu qed jg˙attu kwaΩi lwiçç kollu. Min jikser din illi©i jkollu j˙allas multa li tla˙˙aq il-€150.

Interessanti l-fatt li jekk lir©iel jisfurzaw lil marthom

jew lil uliedhom jilbsu dan ilvelu ta’ bilfors ikunu su©©ettivi g˙al sena pri©unerija jew multa ta’ €35,000.

L-awtoritajiet FrançiΩi qalu li din il-li©i saret sabiex nisa li kienu m©ieg˙la jilbsu ta’ bilfors il-burqa (velu mdawwar mal-wiçç kollu) jew il-niqab (velu mdawwar mal-wiçç kollu, però bl-g˙ajnejn mikxufin), tag˙tihom ftit tal-libertà. Però, din id-deçiΩjoni ma tantx intlaqg˙et tajjeb millkomunità Musulmana g˙ax g˙alihom din ir-regola kienet qed to˙onqilhom ir-reli©jon tag˙hom.

IΩ-Ωag˙Ωug˙a ta’ 23 sena li fet˙et dan il-kaΩ quddiem ilQorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (ENHR) qalet li tilbes in-niqab bir-rieda tag˙ha

ming˙ajr ebda pressjoni minn Ωew©ha jew familtha.

Kompliet tg˙id li din il-li©i qed tkissrilha d-dritt tal-privatezza, il-libertà tar-reli©jon u l-libertà tal-espressjoni. B’riΩultat ta’ dan ˙alliet il-pajjiΩ u marret tg˙ix l-Ingilterra.

Dan il-kaΩ qed jinstema’ quddiem sbatax-il im˙allef Ewropew u d-deçiΩjoni mistennija tittie˙ed ˙afna xhur wara. Din hija l-ewwel darba li qed jinstema’ kaΩ ta’ din ixxorta fil-Qorti ta’ StraΩburgu.

Il-kritiçi qed jistaqsu x’effetti jista’ jkun hemm jekk il-Qorti ssib lil Franza ˙atja? Dan qed jistaqsuh fid-dawl tal-fatt li dan il-pajjiΩ i˙addan fih l-ikbar komunità Musulmana flEwropa?

F’dan il-kaΩ, il-Bel©ju

ng˙aqdet ma’ Franza g˙aliex kienet ipprojbixxiet l-ilbies talburqa. Il-Bel©ju kien it-tieni pajjiΩ tal-Unjoni Ewropea, wara Franza, li introduça din il-li©i.

Li©i Ωg˙ira, però b’effett kbir – 0.003% tal-popolazzjoni FrançiΩa qed ti©i affettwata b’din il-li©i, 2,000 huma b’kollox dawk in-nisa li jilbsu l-velu li jg˙atti l-wiçç kollu. Din illi©i, li kienet da˙let fis-se˙˙ ta˙t il-presidenza ta’ Sarkozy, ma t˙allix lil dak li jkun jilbes il-velu fil-pubbliku, ji©ifieri fittoroq, fuq it-trasport pubbliku, fil-˙wienet jew waqt li jkunu qed ji©bru lil uliedhom milliskola.

F’Novembru tal-2009, Sarkozy kien enfasizza: “Mhemmx post g˙al burqa fi

Franza – mhemmx post g˙attjassir tal-mara fis-soçjetà tag˙na”.

Matul l-ista©un tas-sajf, kienu rrappurtati 500 kaΩ, li ˙afna minnhom kienu mwettqa mill-istess individwi.

Rachid Nekkaz, Musulman multimiljunarju, waqqaf fond apposta sabiex ikunu jistg˙u jit˙allsu dawn il-multi.

Assoçjazzjonijiet Musulmani rrappurtaw li kien hemm Ωieda fid-diskriminazzjoni filkonfront tan-nisa Musulmani.

Dan g˙aliex persuni li jkunu g˙addejjin minn ˙dejn nisa lebsin il-velu jippruvaw iqattg˙uhulhom, xufiera tattrasport pubbliku ma jrikkbuhomx u ˙addiema fil˙wienet jirrifjutaw milli jag˙tuhom servizz.

BERLUSCONI JIFLAÓ IQUM GÓAL OÓRA? F’nofs din il-©img˙a, is-Senat Taljan ivvota biex ikeççi lilleks-Prim Ministru Taljan Silvio Berlusconi mill-Parlament b’effett immedjat wara li nstab ˙ati ta’ frodi fit-taxxa. Ma’ din l-a˙bar, Berlusconi qal lis-segwaçi tieg˙u f’Ruma li llum hu “jum ta’ luttu g˙ad-demokrazija”.

Min˙abba l-età, jista’ jag˙ti lkaΩ li ma jiskontax is-sentenza uffiçjali tieg˙u, ji©ifieri dik ta’ erba’ snin ˙abs. Berlusconi – li llum g˙andu 77 sena u kien Prim Ministru tliet darbiet u kien ukoll influwenti ˙afna filmedja – jista’ jkun qed iservi perijodu ta’ arrest f’daru jew jag˙ti xi tip jew ie˙or ta’ servizz fil-komunità. Wara li fil-bidu ta’ din il-©img˙a rawh jiekol mal-President Russu

Vladimir Putin, ˙abib antik ta’ Berlusconi, qed tinxtered lispekulazzjoni li jista’ jitlaq lejn ir-Russja.

Intant, Berlusconi b˙alissa qieg˙ed jappella akkuΩi o˙ra li sarulu. Dawn jinkludu abbuΩi mill-poter u atti sesswali ma’ prostituta ta˙t l-età. Il-veteran ça˙ad l-akkuΩi kontrih u qal li dan kollu huwa vittma ta’ komplott.

Fil-©urnali Taljani, wie˙ed mill-kummenti komuni li ˙are© kien: “Il-li©i qieg˙da hemm g˙al kul˙add, inkluΩ g˙al mexxej politiku li ilu fixxena politika g˙al dawn la˙˙ar Ωew© deçenji. Dan jikkonferma li ta˙t il-li©i kul˙add huwa indaqs.” Però, kif wie˙ed jista’ jimma©ina, il©urnal tal-famailja ta’

Berlusconi Il Giornale jaraha kompletament differenti. Filfehma ta’ dan il-©urnal, iddeçiΩjoni tal-Qorti kienet influwenzata mill-fatt li l©udikatura g˙andha twemmin xellugi. “Li tkeççi mexxej ta’ partit mill-Parlament huwa att ©udikali u mhux att politiku,” jg˙id dan il-©urnal. Dan intqal fid-dawl tal-fatt li ladarba nstab ˙ati fil-Qorti Taljana, awtomatikament kien qed jitlef l-immunità .

Lejlet il-votazzjoni, u eventwlament it-tkeççija tieg˙u mill-Parlament, Berlusconi rtira formalment l-appo©© ta’ Forza Italia mill-koalizzjoni tal-Gvern ta’ Enrico Letta. Din il-mossa mhux se tkun qed taffettwa listabbiltà tal-Gvern immexxi minn Letta. Dan tal-a˙˙ar

i˙ossu iktar b’sa˙˙tu ming˙ajr Berlusconi u t-tne˙˙ija ta’ Forza Italia mill-koalizzjoni li kellha mal-Gvern. Letta qal li jrid iΩomm mal-arran©amenti li kienu saru, ji©ifieri mal-koalizzjoni ta’ bejn il-partiti tax-xellug u dawk tal-lemin.

PreΩentament, il-Parlament Taljan jinsab impenjat jiddiskuti l-istabbiltà, ir-riformi tal-welfare state u t-tnaqqis fittaxxi.

Is-suççessur ta’ Berlusconi filParlament, Ulisse Di Giacomo, li dan tal-a˙˙ar kien elett f’isem The People of Freedom, g˙amilha çara li mhux se jkun qieg˙ed jing˙aqad mal-partit ta’ Berlusconi. Minflok, se jkun qieg˙ed jing˙aqad ma’ Nuovo Centro Destra (New CenterRight).

“Mhux se n˙alli x-xena politika” Berlusconi qal li d-demostrazzjonijiet li qed isiru f’Ruma mill-partitarji tieg˙u huma biss il-bidu tal-©lieda tar-ritorn tieg˙u fil-politika. Qal ukoll li jrid jer©a’ jsir Prim Ministru.

Minkejja dawn l-isforzi, b’riΩultat tas-sentenza tal-Qorti ma jistax jer©a’ jikkontesta elezzjoni o˙ra fis- sitt snin li ©ejjin.

Din kienet li©i li g˙addiet fla˙˙ar tas-sena li g˙addiet, li©i li r-rappreΩentanti tal-partit tieg˙u kienu vvutaw favur tag˙ha. Berlusconi jixtieq li jsegwi l-passi ta’ Peppe Grillo – l-ekskummidjant jmexxi lpartit Five-Star-Movement ming˙ajr m’g˙andu si©©u filParlament.

Ta’ Barra

01.12.2013

17

Is-CDU/CsU U L-sPD JILÓqU FtehIM Kitba ta’ LIAM GAUCI Wara xahrejn ta’ negozjati komplessi l-alleaza tal-Lemin CDU/CSU u l-Partit SoçjalDemokratiku (SPD) la˙qu l-ftehim neçessarju biex jiffurmaw gvern ta’ koalizzjoni fil-Ìermanja. Dan il-ftehim kien essenzjali g˙al Angela Merkel biex ter©a’ tie˙u postha b˙ala kançillier wara li l-alleat preçedenti tag˙ha, il-Partit Liberali, naqas milli jikseb si©©ijiet filBundestag.

Il-bΩonn li jintla˙aq dan il-ftehim xorta wa˙da ma biddilx ilfatt li Merkel se tibqa l-iktar figura politika prominenti filÌermanja hekk kif il-partit tag˙ha ©ab ferm iktar voti misSoçjalisti. Minkejja d-differenzi ta’ bejniethom, dawn iΩ-Ωew© partiti taç-Çentru politiku xorta wa˙da g˙andhom iktar affarijiet komuni ma’ xulxin milli g˙andhom mal-partiti l-o˙ra li da˙lu fil-Bunderstag li fil-ma©©or parti tag˙hom huma ta’ natura radikali.

Bosta ÌermaniΩi qeg˙din jittamaw li din il-koalizzjoni tkompli tibni fuq il-politika tal-gvern preçedenti li sa˙a˙ il-poΩizzjoni ekonomika u politika tal-Ìermanja matul il-˙ames snin li g˙addew. Matul dawn innegozjati Angela Merkel kellha tipprova tikkuntenta lill-SPD, illi talab li jkun hemm iktar miΩuri

ta’ investiment fix-xog˙ol fissnin li ©ejjin. Wara maratona ta’ 17-il sieg˙a ta’ diskussjonijiet, isCDU/CSU u l-SPD ipproduçew programm komuni ta’ 185 pa©na li se jΩid l-investiment talGvern ming˙ajr ma jg˙abbi lfinanzi pubbliçi bi djun Ωejda.

XettiçiΩmu Minkejja li sar dan il-ftehim fi prinçipju, bosta osservaturi politiçi qalu li d-dokument xorta wa˙da ma spjegax b’mod çar minn fejn ©ejjin il-flus sabiex ipattu g˙al dan l-infiq ©did. Dan g˙aliex iΩ-Ωew© partiti di©à

qablu li ma jsirux taxxi ©odda fuq il-ÌermaniΩi. Allura wie˙ed g˙adu jrid jifhem kif ser ji©u ffinanzjati miΩuri b˙ar-rata ta’ paga minima federali, tnaqqis taΩΩmien tal-pensjoni g˙al min ˙allas 45 sena f’bolol, u riformi o˙rajn.

Il-ftehim bejn iΩ-Ωew© partiti

mhuwiex l-a˙˙ar ostaklu li g˙andha quddiema din il-koalizzjoni. It-tmexxija tal-SPD g˙ad g˙andha bΩonn vot favorevoli mill-membri tag˙ha biex il-Gvern il-©did jibda jiffunzjoni. Il-kwaΩi 500,000 membru tal-partit di©à esprimew xi ftit tal-inçertezza dwar din l-alleaza ta’ konvenjenza. Dan jirriΩulta mill-fatt li la˙˙ar koalizzjoni li saret – dik ta’ bejn l-2005 u l-2009 – wasslet lillSPD g˙al telfa elettorali kbira hekk kif il-ÌermaniΩi attribwixxew ˙afna mis-suççess talGvern lil Merkel u l-partit tag˙ha.

Madankollu, il-medja Xellugija malajr bdiet kampanja qawwija biex t˙e©©e© lill-membri tal-SPD biex jappo©©jaw lil din il-koalizzjoni. L-argument tag˙hom huwa li l-uniku mezz kif il-Partit SoçjalDemokratiku jista’ jkollu sehem importanti fit-tmexxija tal-pajjiΩ matul il-˙ames snin li ©ejjin huwa li jikkooperaw masCDU/CSU. Jekk ta˙dimx jew le din il-koalizzjoni hija xi ˙a©a li Ω-Ωmien biss jista’ jg˙idilna. Madankollu, iΩ-Ωew© partiti jafu li wara xahrejn ta’ inçertezza, il-Ìermanja, u l-Ewropa mag˙ha, g˙andha bΩonn ta’ kançillier bi gvern stabbli warajha biex ir-riçessjoni ekonomika li ˙akmet il-kontinent ti©i mi©©ielda b’mod effettiv.

18

Mill-MisraË™

01.12.2013

roCs sIefer dubAj mA’ roCs trAvel bl-offertA ‘PAy 1 Get 1 free!’ Il-kampanja l-Šdida ta’ rocs travel ‘now everybody can travel with rocs travel’ Šiet imË™abbra eΊatt qabel il-festi tal-milied u qed tagË™ti opportunitĂ bla preçendent fuq vjaŠŠi lejn dubaj. l-offerta grandjuΊa l-Šdida mingË™and ros travel tagË™tik biljett tal-ajru b’xejn lejn dubaj ma’ kull wieË™ed li tixtri u hija parti mill-kampanja l-Šdida mnedija qabel Ίmien il-milied mir-rocs Group. magË™rufin gË™all-offerti vantaŠŠjuΊi tagË™hom, rocs travel gË™adhom kif Ë™abbru li minn issa sa l-10 ta’ diçembru 2013, klijenti li jixtru titjira lejn dubaj se jiksbu oË™ra b’xejn u li din l-offerta se tkun qed tiffrankalhom sa â‚Ź550. din l-offerta hija valida fuq pakketti tal-ivvjaggar li jinkludu l-akkomodazzjoni.

Il-perijodu ta' Ίmien gË™all-uΊu ta’ din lofferta huwa bejn diçembru 2013 u l-31 ta’ marzu 2014, bil-gË™an li l-klijenti ta’ rocs ikunu jistgË™u jqattgË™u l-vaganzi talmilied tagË™hom f'dubaj u jagË™mlu x-xirja tal-milied tagË™hom hemmhekk; jew anke jmorru gË™ad-dubai shopping festival rinomat mad-dinja kollha li ser isir bejn it-2 ta’ jannar 2014 u t-2 ta’ frar 2014. bË™ala parti mill-kampanja ‘now everybody can travel with rocs travel’, din l-offerta tagË™ti lil Ë™afna l-opportunitĂ li

jsiefru mal-familja, imorru vaganza tant me˙tieŠa, jew jivjaŠŠaw g˙al raŠunijiet ta’ xog˙ol lejn din id-destinazzjoni inkredib-

bli. fil-fatt, l-g˙an ewlieni ta’ din il-kampanja huwa li jag˙mel l-ivvjaŠŠar aktar konven-

jenti b’offerti akbar u prezzijiet irË™as fuq titjiriet u pakketti tal-ivjaŠŠar, b’aktar offerti jiŠu mË™abbra fil-ŠimgË™at u x-xhur li Šejjin. “dubaj hija waË™da mill-istejjer ta’ suççess tagË™na u din l-offerta hija xhieda tal-miri ta’ rocs travel,â€? tgË™id rachel vella, direttriçi ta’ rocs Group. “AË™na dejjem Ë™dimna biex nintroduçu rati vantaŠŠjuzi lejn l-aktar destinazzjonijiet imfittxija millmaltin.â€? “bË™ala waË™da mill-aktar bliet importanti tal-lvant nofsani, dubaj hija wkoll il-kapitali kulturali u finanzjarja tar-reŠjun, filwaqt li tgË™aqqad perfettament il-lvant u lPunent,â€? tkompli rachel vella. “b’din lofferta, rocs sempliçiment gË™amlet belt, illi kulË™add imissu jΊur,, ferm aktar aççessibbli u matul jannar tas-sena d-dieË™la, rocs se torganizza wkoll numru ta’ Šiti bl-assistenza ta’ gwida, u nistgË™u nassiguraw li Ë™add mhu ser joË™roŠ ddiΊzappuntat.â€? biex issiru tafu aktar dwar l-offeri ta’ rocs Group, Ίuru l-uffiççji tagË™hom Šewwa lfurjana u l-mellieË™a, jew çemplu lil rocs Group fuq 2015 1515. tistgË™u wkoll tidË™lu fuq is-sit www.rocsholidays.com, kif ukoll tibagË™tu email lil travel@rocsgrp.com gË™al aktar informazzjoni, jew Ίuru l-paŠna uffiçjali fuq facebook.

Il-PresIdent GeorGe AbelA jIltAqA’ mAl-ImPjeGAtI tA’ bAnIf bAnk L-Eççellenza Tieg˙u lPresident George Abela ng˙ata akkoljenza kordjali mill-imjegati ta’ Banif fluffiçini tal-Bank fil-Gℌira li kienu ˙erqana biex jiltaqg˙u mieg˙u u jkellmuh fuq il˙ajja tax-xog˙ol tag˙hom.

Il-President g˙amel ℌjara ta’ kortesija lill-Bank u kien Šentili biℌℌejjed biex jieqaf jitkellem ma’ kull impjegat, bil-manjiera tipika d˙ulija tieg˙u. L-Eççellenza Tieg˙u kixef plakka kommemorattiva biex ikunu mfakkrin il-

Ë™ames snin ta’ kollaborazzjoni bejn Banif Bank u lPresidenza fil-ĂŒirja talPresident. Il-Kap Eâ„Śekuttiv ta’ Banif, Joaquim F. Silva Pinto, ippreâ„Śenta wkoll tifkira tal-okkaâ„Śjoni lil Dr Abela.

129(//, 7$ª $/)5(' 6$17 Š/ DNWDU [RJ�RO LPSRUWDQWL J�DO OHWWHUDWXUD 0DOWLMD ILO )LHUD WDO .WLHE NLHQ PLQJ�DMU HEGD GXEMX LO NWLHE d3$5 WDª $OIUHG 6DQW ZLH�HG PLOO DNWDU DZWXUL SUROLILoL X LQQRYDWWLYL WDª –PLHQQD 'DN OL MROTWRN IªGDZQ O J�D[DU UDNNRQWL KLMD TDEHO [HMQ LO ILU[D ZLHVJ�D WDª DPEMHQWL X NDUDWWUL OL QVLEX ILKRP ÂDIQD PLOO NDUDWWUL KXPD HooHQWULoL PRUGD RVVHVVMRQDWL EªLGHD PDTEXGLQ IL NUL–L PLPOLMLQ VXVSHWWL MHZ PD MDIX[ [L MULGX )ªoHUWL ND–L O LVPLMLHW WDO NDUDWWUL KXPD DQDJUDPPL WDª SHUVXQD UHDOL ª

3URIV -RH )ULJJLHUL ,EJ�DW `10 lil: ÇPAR 6.6 dHQWUX 1D]]MRQDOL /DEXULVWD ÂDPUXQ ,VHP ,QGLUL]] 7HO HPDLO 8 WLUoHYLK LG GDU ELO SRVWD

` PLOO Ă?ZLHQHW WDO NRWED

Mill-Misra˙

01.12.2013

19

HSbC malTa foundaTion TappoÌÌja T-TÓawwil Ta’ SiÌar indiÌeni fil-GÓarGÓur inizjaTTiva Simbolika Tfakkar l-20 Sena miT-Twaqqif Tal-kunSilli lokali f’malTa Iktar minn 40 si©ra indi©ena g˙al Malta t˙awlu fil-Batterija tal-G˙arg˙ur f’Tal-Fer˙a. Din l-inizjattiva saret b’kollaborazzjoni bejn l-istudenti talIskola Primarja tal-G˙arg˙ur, il-Kunsill Lokali tal-G˙arg˙ur, u voluntiera mill-HSBC Malta. Din l-attività, blappo©© tas-Segretarju Parlamentari g˙all-Gvern Lokali u Kultura l-Onor. José Herrera, il-Kap tal-Business Management ta’ HSBC Malta Matt Macdona, u s-Sindku tal-G˙arg˙ur Mario Gauci, fakkret l-20 sena minn mindu twaqqfu l-kunsilli lokali f’Malta.

L-Onor. José Herrera qal: “Biex nimmarkaw din lokkaΩjoni speçjali qed niççelebrawha billi niΩirg˙u ˙ajja ©dida. Nispera li flimkien max-xog˙ol li di©à sar matul dawn l-g˙oxrin sena, ilkunçett ta’ gvern lokali jwessa’ l-parametri tieg˙u fil-futur qrib u jsir istituzzjoni li ta˙dem eqreb lejn il-komunitajiet tag˙na. B˙alissa qed

(mix-xellug) Il-Kap tal-Business Management ta’ HSBC Malta Matt Macdona, is-Segreatrju Parlamentari g˙all-Gvern Lokali u Kultura l-Onor.

José Herrera u s-Sindku tal-G˙ag˙ur Mario Gauci qed josservaw it-t˙awwil tas-si©ar mill-istudenti tal-Iskola Primarja tal-G˙arg˙ur.

na˙dmu biex nevolvu lkunçett ta’ devoluzzjoni ˙alli nag˙tu aktar awtorità re©jon-

ali li qed tg˙in lill-kunsilli tag˙na jevolvu l-identitajiet tag˙hom.”

“Hu tassew sabi˙ li tara listudenti, il-Kunsill Lokali, u l-impjegati ta’ HSBC Malta

jikkooperaw u ja˙dmu id f’id f’isem is-sostenibbiltà ambjentali,” qal il-Kap talBusiness Management ta’ HSBC Malta, Matt Macdona.

“Impenn g˙al t˙awwil ta’ si©ar hu tassew effettiv.

B’azzjoni wa˙da, din l-attività qed tqajjem kuxjenza dwar l-ambjent u l-apprezzament tan-natura, tinkora©©ixxi lill-istudenti u lill-adulti biex isiru membri attivi fis-soçjetà, filwaqt li qed issa˙˙a˙ l-ekosistema u tkompli ssebba˙ iΩ-Ωona.”

F’isem il-Kunsill Lokali talG˙arg˙ur, is-Sindku rringrazzja lill-parteçipanti kollha g˙all-˙idma tag˙hom. “Dan l-impenn flimkien juri kemm hu effettiv ix-xog˙ol volontarju fil-˙idma lejn sostenibbiltà ikbar,” qal Gauci.

“Ringrazzjament speçjali jmur lejn l-impjegati ta’ HSBC Malta g˙ax-xog˙ol volontarju li jag˙mlu matul is-sena biex itejbu u jipprote©u din iΩΩona ta’ valur storiku u ambjentali speçjali.”

Go Tniedi l-offerTi Tal-milied Ûomm moÓÓok Çar L-offerti ta’ Limitless Home Pack Il-klijenti l-©odda ta’ Limitless Home Pack Interactive jistg˙u jibbenefikaw mill-ewwel xahar bla ˙las. Dan minbarra l-benefiççji standard fil-pakkett, inkluΩ ’il fuq minn 100 stazzjon tat-TV bl-aqwa stampa ta’ kwalità , elementi tat-TV fosthom restart, catch-up , pause , rewind u record, telefonati bla limitu lejn il-linji fissi kollha ta’ GO, internet bla limitu b’ download veloçi. Wie˙ed jista’ wkoll jibbenefika minn skontijiet kbar fuq it-telefonati mill-mowbajl u sa 400 minuta b’xejn maqsumin fuq erba’ utenti tal-mowbajl, Ωew© kaxxi set-top b’xejn, installazz-jonijiet bla ˙las, u internet modem b’xejn.

Il-Limitless Home Pack Interactive Silver bi ’l fuq minn 70 stazzjon tat-TV hu disponibbli g˙al €38 fix-xahar. Jekk wie˙ed jixtieq itejjeb g˙al Limitless Home Pack Interactive Gold g˙al iktar minn 100 stazzjon tat-TV u t-telefonati bla limitu lejn il-linji fissi lokali kollha, ikun irid iΩid €10 iktar fixxahar. G˙al €14.99 iktar fixxahar wie˙ed jista’ jΩid GO Sports u jibbenefika mill-aççess b’xejn tal-istazz-jonijiet GO Sports HD 1 u GO Sports HD 2.

Aktar iffrankar g˙all-klijenti Limitless Pay Monthly G˙al dan il-Milied GO qed jintroduçu skema ©dida. Il-klijenti tal-GO Limitless Pay Monthly jistg˙u jiffrankaw sa €20 kull xahar fuq kuntratt ta’ 24 xahar meta jΩommu l- ismartphone eΩistenti tag˙hom. Il-Limitless Mobile Plans kollha joffru telefonati bla limitu, SMSs, internet allowances ©eneruΩi g˙al mowbajl u sa €9 inqas kull xahar ma’ kull mobile plan g˙all-klijenti tal-Home Pack. Apparti minn

dan, l-iffrankar hemm skontijiet o˙ra li GO di©à qed tag˙mel mal-klijenti abbonati mal-Home Pack u jinsabu disponibbli fuq kuntratti eΩistenti u ©odda ta’ sentejn mal-Limitless Pay Monthly.

G˙aΩliet ta’ ˙las affordabbli fuq l-a˙˙ar prodotti ta’ smartphones u tablets Il-klijenti l-©odda u eΩistenti talLimitless Pay Monthly li jixtiequ jixtru smartphone jew tablet ser ikunu jistg˙u jibbenefikaw minn g˙aΩliet ©odda ta’ ˙las fuq l-a˙˙ar smartphones b’kuntratt ta’ 24 xahar. Kulma g˙andhom bΩonn jag˙mlu l-klijenti hu li jag˙Ωlu wie˙ed mill-a˙˙ar smartphones, i˙allsu parti milli smartphone dak il-˙in u jag˙Ωlu wa˙da mill-g˙aΩliet ta’ ˙las g˙all-ismartphones ta’ €10 jew €20 fix-xahar bil-Limitless35 u Limitless60. Din l-offerta limitata tinsab disponibbli wkoll g˙at-tablets u tibqa’ valida sas-7 ta’ Jannar 2014.

Mobile Share – mobile internet bundle wa˙da fuq Ωew© devices fl-istess ˙in GO hu l-ewwel fornitur li qed jintroduçi l-kunçett innovattiv li taqsam il-mobile internet bundle fuq Ωew© apparati (devices).

Mobile Share toffri lill-klijenti ta’ Limitless Pay Monthly il-flessibbiltà li jaqsmu l-mobile internet bundle tal- ismartphones tag˙hom ma’ apparat ie˙or li juΩa l- mobile internet b˙al tablet. Bil-Mobile Share, Ωew© utenti jistg˙u jaqsmu mobile internet bundle wie˙ed fl-istess ˙in minn lokalitajiet differenti.

Mobile Share hi disponibbli wkoll b˙ala offerta introduttorja g˙al €2 biss fix-xahar. Bundles addizzjonali huma disponibbli b’rati mra˙˙sa g˙al klijenti biss ta’ Mobile Share. Il-klijenti

jistg˙u jΩidu 5GB g˙all-prezz ta’ €7 fix-xahar jew 12GB g˙al €12 fix-xahar. Mobile Share hi disponibbli mid-29 ta’ Novembru 2013.

TSG iniedi mill-Ìdid il-kampanja dwar ix-xorb u S-Sewqan GÓall-milied

Offerta ta’ Super Top Up g˙all-klijenti Pay As You GO Il-klijenti li jittoppjaw b’€10 jew iktar ser ikunu jistg˙u jçemplu kwalunkwe numru lokali g˙al 5 çenteΩmi kull minuta matul filg˙axijiet, tmiem il-©img˙a u festi pubbliçi. B’din l-iskema ta’ Super Top Up, GO qed testendi l-iktar rata baxxa g˙al kwalunkwe numru lokali. Dan il-benefiççju hu validu sa 30 ©urnata wara kull top-up. Fl-istess Ωmien, il-klijenti jirçievu 100MB ta’ mobile internet ma’ kull top-up ta’ €10 u 250MB ma’ kull top-up ta’ €20. Il-klijenti jistg˙u japplikaw billi jibag˙tu SMS bla ˙las bil-kelma ‘anyone’ fuq in-numru 16414 u wara jittoppjaw €10 jew iktar.

Matul il-perijodu tal-Milied, GO qed testendi din l-offerta ta’ Super Top Up lill-abbonati l©odda kollha tal-mowbajl Pay As You GO. Biex wie˙ed jibbenefika minn din l-iskema, kulma g˙andu jag˙mel hu li jittoppja b’€10 jew iktar wara li jing˙aqqad ma’ GO fuq Pay As You Go. Il-klijenti li jing˙aqdu ma’ GO ser jirçievu wkoll 100 minuta b’xejn, 300 SMS b’xejn lejn in-numri lokali kollha u 500MB ta’ mobile internet g˙al 30 ©urnata. Il-klijenti l-©odda jistg˙u jΩommu l-istess numru tal-mowbajl li g˙andhom, kif ukoll il-kreditu li jkun baqa’ filmowbajl sa massimu ta’ €15.

Aktar tag˙rif dwar l-offerti talMilied ta’ GO jinkisbu mill˙wienet kollha ta’ GO, mirresellers esklussivi f’Malta u G˙awdex, jew permezz talfreephone 8007 2121, jew missit www.go.com.mt jew www.facebook.com/go.com.mt

Il-messa©© tal-kampanja ta’ The Sense Group’s (TSG) www.drinkawaremalta.com huwa “Ωomm mo˙˙ok çar” speçjalment fi Ωmien ilMilied. Hekk kif qed joqrob l-ista©un tal-festi tal-a˙˙ar tas-sena, it-tentazzjoni li ma tag˙tix kas basta tiççelebra, tikber. G˙al dawk li qed jippjanaw xi ljieli twal barra, jag˙mel sens li wie˙ed jorganizza persuna biex issuq lura, jikri taxi jew, a˙jar, jibbukkja wa˙da minn qabel.

Mill-1997, TSG g˙amlet appuntament annwali biex tibg˙at messa©© b’sa˙˙tu biex tg˙in lill-pubbliku jkollu perijodu tal-Milied pjaçevoli u sigur. “Ir-rekord li g˙andna tul is-snin li g˙addew kien wie˙ed poΩittiv. G˙andna fiduçja li l-pubbliku, fosthom il-˙bieb u l-qraba ta’ min isuq, qed japprezza u jifhem il-messa©©i soçjali u sensibbli tag˙na. Il-fatt iebes hu li wie˙ed jista’ jinjora lmessa©©i tag˙na iΩda r-riskju hu li jitlef ˙ajtu jew isofri xi diΩabbiltà permanenti, barra mit-telf finanzjarju. Ûgur li

wie˙ed irid jiftakar dan ilMilied u l-festi tal-Ewwel tasSena g˙al ra©unijiet o˙ra ferrie˙a u iktar poΩittivi,” qal idDirettur Ìenerali tat-TSG Ray Grech.

“Filwaqt li l-ma©©oranza tan-nies jixorbu b’mod responsabbli, irridu nenfasizzaw il-messa©© ta’ xorb responsabbli. Dan jg˙odd iktar matul dan iΩ-Ωmien tassena meta l-probabbiltà li wie˙ed jixrob tikber konsiderevolment,” qal Grech.

Imwaqqaf minn produtturi u importaturi ta’ xorb alko˙oliku, l-g˙an ewlieni ta’ The Sense Group huwa li jnaqqas il-˙sara relatata malalko˙ol billi j˙e©©e© xorb moderat permezz ta’ g˙add ta’ inizjattivi ffokalizzati li huma rikonoxxuti b˙ala la˙jar eΩempji ta’ Responsabbiltà Korporattiva Soçjali f’Malta. Fosthom hemm kampanji regolari kontra x-xorb u s-sewqan, xorb ta˙t l-età u abbuΩ ta’ xorb Ωejjed. G˙al aktar informazzjoni Ωur is-sit elettroniku www.drinkawaremalta.com

20

Kun Af

01.12.2013

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

Saviour Mamo

L-AKTAR GÓAXAR KREATURI PERIKOLUÛI Kull ˙lejqa fid-dinja dejjem ˙arbet jew skartat minn xi g˙adu li jista’ jtemmilha ˙ajjitha, imma fid-dinja l-perikli kienu u jibqg˙u hemm. Fis-salva©© wie˙ed g˙andu joqg˙od attent u jara liema huma l-annimali li jistg˙u jkunu ta’ dannu g˙alih. Tajjeb wie˙ed jg˙id li çerti kreaturi, g˙alkemm jistg˙u jkunu fidili, mhux ta’ minn jafdahom. Insemmu ftit minn dawn l-annimali, g˙alkemm hemm ˙afna aktar minn dawn.

IN-NEMUSA

IL-BUFLU (XORTA TA’ BARRI)

Bdejt minn din il-kreatura g˙ax hi l-iktar qattiela fid-dinja. Dan l-insett joqtol iktar minn miljun ru˙ kull sena b’sempliçiment tingiΩa. Dan linsett iferrex ˙afna mard b˙allmalarja u suffejra u mard ie˙or flannimali. Insibuh bl-abbundanza f’pajjiΩi tropikali, b˙all-Afrika.

I˙obb jg˙ix l-iktar fejn ikun hemm l-ilma qieg˙ed. Insibu mat-3,500 speçi fid-dinja, g˙alkemm mhux kollha jag˙mlu d-deni lill-bniedem.

Mag˙ruf ukoll b˙ala ‘l-qattiel liswed’ u jg˙ix fl-Afrika. Meta lmer˙la ta’ dawn il-barrin ti©i mfixkla, jifferoçjaw u jikinsu kulma jsibu quddiemhom. Il-bufli jaqbΩu g˙al xulxin speçjalment meta xi wie˙ed minnhom ji©i attakkat minn xi kukkudrill jew xi tigra. JiΩen bejn 900 u 1,800 libbra. Hu kkalkulat li dan l-ispeçi joqtol mal-200 ru˙ fis-sena.

IS-SERP

IL-GREAT WHITE SHARK

Insibu iktar minn 450 serp fid-dinja li huma valenuΩi. Minn dawn, 250 jistg˙u joqtlu lill-bniedem. Kull sena mal-100,000 ru˙ imutu bilvalenu tas-serp. L-iktar sriep valenuΩi jinsabu fl-Afrika, l-Asja u lAmerika ta’ Fuq. Wie˙ed mill-iktar sriep valenuΩi fid-dinja huwa lCarpet Viper. Insibu wkoll itTaipan Snake li, g˙alkemm ma joqtloqx, ta’ minn wie˙ed jiskartah.

Huwa wie˙ed mill-erba’ speçi ta’ xark li jattakkaw lill-bniedem fost it-360 speçi o˙ra.

Il-Great White Shark jikber sa 15-il pied u g˙andu mat-300 sinna li jaqtg˙u daqs xafra.

Ix-xedaq jifta˙ erba’ piedi u g˙andu sa˙˙a tremenda. Qabel ma jattakka, jigdem il-priΩa biex itieg˙em il-palat. Dan ix-xark jattakka liktar il-bumarini u rari jattakka lill-bniedem, g˙alkemm rapporti jg˙idu li bejn 30 u 100 ru˙ jinqatlu minn din il-˙uta kull sena.

Huwa kkalkulat li bejn 26 u 73 miljun xark jinqatlu ta’ kull sena n-na˙a tal-Ìappun g˙al skop kummerçjali.

L-ILJUN

IL-BRAMA (AUSTRALIAN BOX JELLYFISH)

Huwa l-ikbar mir-razza tal-qtates wara ttigra. G˙andu snien u dwiefer jaqtg˙u ˙afna. Iljun ra©el huwa iktar robust milliljunessa. JiΩen bejn 150 u 225 kg. Jg˙ix bejn 10 u 14-il sena, imma fil-ga©e© jg˙ix anke 20 sena. Itella’ veloçità ta’ iktar minn 50 mil fis-sieg˙a meta jkun jikkaççja. Ìeneralment il-kaçça issir mill-iljunessa u huwa rari li l-iljun jikkaççja. IΩ-Ωebri u ççrief huma l-iktar annimali li jittieklu milliljuni. Meta l-iljun ma jsibx priΩa, jattakka lbniedem. Fil-fatt imutu mal-250 ru˙ fissena g˙ax ji©u attakkati mill-iljuni.

Din l-ispeçi hi wa˙da mill-iktar annimali valenuΩi fid-dinja. Skont rekord li nΩamm mill-1954, mietu mas-6,000 ru˙ meta messew ma’ din il-kwalità ta’ brama; kalkolu ta’ mija f’sena. Tinstab l-iktar lejn lAwstralja u fil-ba˙ar Paçifiku. G˙anda 60 suba’ li kull wie˙ed twil 15-il pied. Jekk bniedem imiss ma’ din il-brama, il-valenu tant ikun qawwi li bl-u©ig˙ tista’ tiqaflek qalbek u teg˙req. Óafna mir-rapporti ta’ inçidenti li jinvolvu l-bram ma jo˙or©ux biex ma ji©ix affettwat it-turiΩmu.

IL-KUKKUDRILL

L-IPPOPOTAMU

Huwa amfibju (jg˙ix fix-xmajjar u fuq lart) u hu l-ikbar rettili fid-dinja. Jinsab f’postijiet tropikali b˙all-Afrika, l-Asja, lAmerika u l-Awstralja. Dan l-annimal jattakka bla ˙niena. Joqg˙od sig˙at s˙a˙ misto˙bi ta˙t l-ilma ming˙ajr ma jiççaqlaq sakemm tersaq il-priΩa ˙dejh.

Huwa l-unika annimal li jattakka lilbniedem. Fil-fatt iktar minn 2,000 ru˙ imutu kull sena b’dawn l-attakki. Ilkukkudrill jikber bejn 5 u 20 pied f’tul.

Gidma ta’ kukkudrill g˙andha sa˙˙a ta’ 3,000 libbra kull pulzier kwadru.

Huwa annimal massiv li jiΩen bejn 3,550 u 8,000 libbra u nsibuh flAfrika. I˙obb joqg˙od fl-ilma min˙abba t-toqol esa©erat ta’ ©ismu.

Issibhom fl-g˙adajjar fi gruppi u jΩommu t-territorju tag˙hom. Ir-ra©el jg˙asses ix-xatt tal-g˙adira u l-mara tie˙u ˙sieb iΩ-Ωg˙ar. L-ippopotamu jattakka lil minn jersaq viçin lg˙adira fejn ikun u kapaçi ji©ri 20 mil fis-sieg˙a. Kull sena ji©u rrappurtati mal-200 inçident fatali li jinvolvu lil dan l-annimal.

L-ILJUNFANT

L-ISKORPJUN

Huwa annimal intelli©enti imma meta jitlag˙lu ibΩa minnu. Huwa wkoll l-ikbar mammiferu fuq l-art.

Mhux l-ewwel darba li joqtol lil sidu. Kull sena ji©u rrapportati mas-600 inçident fatali bl-iljunfant.

Fl-Indja j˙obbu jrabbu dan l-annimal g˙ax-xog˙ol. JeΩistu tliet speçi ta’ iljunfanti: African Bush Elephant, African Forest Elephant u Asian Elephant.

Skont il-WHO dan l-araknidi joqtol mal-5,000 ru˙ fis-sena; l-iktar filMessiku. Dan l-ispeçi ta’ skorpjun insibuh b˙ala ‘ta’ denbu çatt’.

I˙obb jg˙ix ta˙t il-©ebel u hu attiv meta tinΩel ix-xemx. It-tingiΩa valenuΩa mid-denb ta’ dan l-iskorpjun kapaçi tqabbdek u©ig˙ ta’ ras kbir li jista’ jdum fuqek xahar s˙i˙.

Personalità

01.12.2013

21

JinteressaH il-paranormal, u Jixtieq li Jara Fatat ramona portelli

tintervista lil CHARLO SAMMUT

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Charlo g˙andu disg˙a u tletin sena, joqg˙od in-Naxxar, miΩΩewwe© u g˙andu tlett itfal. Minbarra l-paranormal, i˙obb jimxi u jsegwi l-futbol, fost affarijiet o˙ra. B˙ala karattr huwa p[juttost mist˙i, imma sakemm jidra lil dak li jkun.

Iltqajt mieg˙u l-Mosta staqsejtu dak kollu li ©ieni f’mo˙˙i sabiex inkun naf aktar dwar ilparanormal f’Malta. Qabel bdejna g˙amilha çara mieg˙i li l-©rupp tieg˙u ma g˙andu lebda konnessjonijiet, la ma ouija boards u lanqas ma’ xjaten. Óass taptipa fuq spalltu waqt li kien ix-xog˙ol Paranormal g˙al Charlo huwa fenomenu mhux spjegabbli la bix-xjenza u lanqas lo©ikalment. Mistoqsji kif beda jinteressah il-paranormal, Charlo spjegali li kollox beda minn esperjenza li kellu darba waqt li kien ix-xog˙ol. “Xi ˙ames snin ilu kont qed na˙dem xog˙ol ta’ mastrudaxxa f’dar privata. Kont naf li qieg˙ed wa˙di, imma ˙assejt taptipa fuq dahri. Dort u ma rajt xejn. Niftakar dakinhar ma kont tkellimt xejn.

Proprjament qatt ma kien jinteressani, anzi kont xettiku.

Illum bil-kuntrarju ta’ dan, sirt infittex u naqra aktar fuq issu©©ett. Fil-fatt, wara din l-

Xi apparenzi ta’ xi fenomenu jew ˙sejjes mhux f’lokhom minn dejjem kienu xi ˙a©a stramba u li tqajjem kurΩità fil-bniedem. Óafna jibΩg˙u u o˙rajn huma kurjuΩi sabiex jiskopru u jsiru jafu minn fejn ikun ©ej. Dan l-a˙˙ar ˙abib tieg˙i Keith infurmani li hawn Malta hawn grupp msejja˙ Malta Paranormal. BaΩikament huma grupp ta’ nies Maltin li fuq baΩi regolari jesploraw postijiet f’Malta fejn ikun ˙emm probabilta’ li hemm xi preΩenza ta’ xi ˙ares. Interessajt ru˙i u kkuntattjajt lill-fundatur u linvestigatur prinçipali ta’ dan il-grupp, Charlo Sammut sabiex insir naf aktar dwar x’ji©ri fil-verità u ma’ liema tip ta’ inkontri ©ieli ltaqg˙u jew semg˙u hawn Malta stess.

esperjenza g˙amilt sentejn s˙a˙ nag˙mel riçerka wa˙di.

Tliet snin ilu ltqajt ma’ persuni o˙ra li jinteressahom l-istess su©©ett u b’hekk ˙loqt Malta Paranormal,” qalli Charlo.

Malta Paranormal ©ie ffurmat fit-18 ta’ Marzu 2010, u qedg˙in tmien membri b’kollox. Charlo stess flimkien ma’ Drew Abela, Yasmin Cucciardi, Amber Bondin, Andrew Frendo, Joanne Coleiro, Claudio Carbonaro, u Claude Gregoraci. Waqt linvestigazzjonijiet tag˙hom juΩaw apparat apposta sabiex jaqbdu xi vuçijiet, u anke jaqbdu xi apparenzi fil-madwar tal-post li jkunu qed jinvestigaw. Ta’ min isemmi li fost lapparati li juΩaw ikollhom K2 meters, digital voice recorders, CCTV system, night view cameras u heat meters.

Mistoqsi kull meta jiltaqg˙u b˙ala grupp, Charlo infurmani li darba f’©img˙a jiltaqg˙u biex jiddiskutu fejn ikunu ser jinvestigaw, filwaqt li ta’ kuljum jikkomunikaw flimkien online. Sirt naf li s-sig˙at ta’ xog˙ol ta’ investigazzjoni ma jsirx biss fil-post, iΩda wara wkoll. Fil-fatt, Charlo qalli li normalment jag˙mlu xi sitt sig˙at fil-post li jkunu qed jinvestigaw, sitt sig˙at o˙ra wara jaraw il- footage , u jag˙mlu wkoll sig˙at s˙a˙ jiççassaw lejn is-CCTV sabiex jaraw jaq-

bdux xi ˙a©a. Barra minn hekk iqattg˙u sig˙at o˙ra jisimg˙u d- digital voice recorder u josservaw ir-ritratti li jkunu ˙adu. Dawn ji©u total g˙al, bejn wie˙ed u ie˙or, jumejn s˙a˙ ta’ xog˙ol li, ta’ min jg˙id, isir kollu kemm hu b˙ala passatemp u allura ming˙ajr ˙las.

Jinvestigaw ming˙ajr ebda ˙las Sinjali o˙ra li juru li jista’ jkun hemm xi fenomenu jew preΩenza f’xi post huma sinjali ta’ bard kbir u fl-istess waqt xorta jibda’ ˙iere© l-g˙araq; Ωiffa ta’ ri˙ meta kullimkien ikun mag˙luq, çaqliq ta’ o©©etti u dellijiet, fost sinjali o˙ra.

Charlo infurmani li mhux lewwel darba li jkollhom sej˙iet sabiex iΩuru djar privati u jinvestigaw xi atti paranormali fuq talba tas-sidien stess.

“Meta jkollna sej˙iet privati, dejjem inΩommu kollox fil-privat. Qatt ma Ωammejna ˙las, anzi jekk joffrulna xi ˙a©a ng˙adduha g˙all-karità; jew inkella ssib min ©ieli jixtrilna xi apparat ©did sabiex na˙dmu bih.”

Mistoqsi jekk fl-investigazzjonijiet li jag˙mlu jkunux dejjem il-grupp kollu flimkien, Charlo sostna li mhux dejjem ikunu kollha, g˙all-fatt li meta

jkunu fi proprjetà privata normalment is-sidien ikunu jridu tnejn jew tliet min-nies min˙abba privatezza. “Kien hemm drabi li nkunu kollha – skont il-post,” ikkonfermali Charlo.

Tkellimt mieg˙u dwar it-tip ta’ komunikazzjoni li jo˙olqu bejniethom flimkien malpreΩenza li j˙ossu fil-post li jkunu Ωaru. “A˙na nag˙mlu komunikazzjoni billi nistaqsu mistoqsijiet u wara naraw jekk ir-recorder qabadtx xi ˙sejjes, jew nistaqsi mistoqsijiet u ng˙idu lill-entità tmiss il-K2 meter jew tag˙mel xi ˙oss jew tmiss lil xi ˙add minna. Blebda mod ma ninstigaw xi spirtu jew xjaten g˙ax dak ikun perikoluΩ ˙afna.”

Minbarra f’postijiet privati, ilgrupp Malta Paranormal ©ieli jmorru f’postijiet abbandunati f’Malta b˙ala xelters, djar im©arrfa, f’postijiet ©o Selmun, u bosta postijiet li hemm marbuta mag˙hom xi le©©enda. “S’issa ilna tliet snin immorru ninvestigaw f’postijiet diversi. Qatt ma rajna xi preΩenza fiΩikament. Meta ©ieli rajna xi ˙a©a kienet wara li analizzajna l- footage li nkunu ©bidna. Vuçijiet kellna ˙afna : minn kelma wa˙da sa sentenΩa s˙i˙a, u ©ieli kellna kuntatt bl-apparat li nuΩaw b˙al K2 jew torches,” ikkonfermali Charlo meta staqsejtu

jekk ©ieli rawx xi preΩenza fiΩika.

Mistoqsi kif ma jibΩax minn xi ˙ares, we©ibni: “Proprjament nixtieq li nara wie˙ed, imma ma nafx x’nag˙mel jekk nara. Dak ikun esperiment mieg˙i nnifsi u nkun naf nibΩax jew le,” we©ibni b’da˙ka.

G˙al dawk interessati li jibdew jattendu g˙all-attivitajiet li jorganizza Malta Paranormal, jistg˙u jibdew jid˙lu fuq ilpa©na ta’ Facebook: Malta Paranormal, u jΩommu ru˙hom a©©ornati ma’ kull attività li jkunu ser jorganizzaw.

L-attivitajiet isiru ming˙ajr ˙las, iΩda kull donazzjoni tkun apprezzata sabiex jing˙ataw g˙all-karità. Xewqa li g˙andu Charlo hija li forsi xi darba jibdew jitraΩmettu lavventuri tag˙hom fuq it-televiΩjoni lokali.

Fl-a˙˙ar tal-intervista Charlo stieden lill-qarrejja tal-gazzettal KullÓadd li jekk ikollhom bΩonn xi g˙ajnuna jew diffikultà dwar possibbiltà ta’ xi preΩenza f’xi post abitabbli ma jiddejqux jag˙mlu kuntatt mieg˙u jew mal-grupp Malta Paranormal fuq il-pa©na ta’ Facebook stess. “Mhux qed ng˙id li ser insibu xi preΩenza, imma jaf ikun biss ser˙an il-mo˙˙ g˙al dak li jkun. Lg˙ajnuna tajba g˙al kul˙add,” temm jg˙id Charlo.

22

KurΩitajiet

01.12.2013

Kalejdoskopju esibizzjoni ta’ Ìojjellerija

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

relazzjoni qawwija bejn tifel u Kelb Iç-çkejkin, kemm jekk ikunu tfal jew klieb, ikunu je˙tie©u dik ir-raqda ta’ waranofsinhar.

Meta Jessica Shyba u Ωew©ha ˙adu kelb fid-dar tag˙hom g˙at-tlett itfal Ωg˙ar li g˙andhom, qatg˙uha li jg˙allmuh i˙amme© f’kaxxa apposta, peress li g˙andu biss seba’ ©img˙at.

IΩda wara l-ewwel lejl ta’ qrid, Jessica ddeçidiet li ma ter©ax t˙alli lill-kelb Thoe jorqod wa˙du. U dan fehimha millewwel u obda, anke g˙all-irqad ta’ waranofsinhar. Kull darba li

Ìojjelli milbusa minn nies irjali u le©©endi ta’ Hollywood, xahar ie˙or se jkunu fl-ikbar esibizzjoni li qatt organizza Cartier.

Fost l-esibiti se jkun hemm iç-çurkett tal-g˙erusija ta’ Grace Kelly u o©©etti kkummissjonati u milbusa midDukessa ta’ Windsor. Dawn se jkunu g˙all-wiri fil-Grand Palais, f’Pari©i, mill-4 ta’ Diçembru, biex tkun iççelebrata l-arti u l-istorja tal-©ojjelliera ikoniçi.

Fost id-djamanti se jkun hemm ukoll dawk milbusa minn Elizabeth Taylor.

Iç-çurkett tal-g˙erusija ta’ Grace Kelly hu Ωmerald ta’

10.47 karat, mog˙ti lilha millPrinçep Rainier ta’ Monaco. Hi tidher bih fil-film High Society.

Tad-Dukessa ta’ Windsor se jkun hemm il-labra tal-fjamming, iddisinjata minn Jeanne Toussaint, li saret mill-platin, brillanti, djamanti, Ωmeraldi, Ωaffiri, u çitrin. Id-Dukessa tidher liebsa din il-labra fl-1940.

Se jkun hemm ukoll g˙all-wiri d-disinn ori©inali ta’ Toussaint li sar g˙al din il-labra.

Jeanne Toussaint kienet saret direttriçi tad-dipartiment tal©ojjellerija ta’ Cartier fl-1933.

‘La Peregrina’ ta’ Elizabeth Taylor kienet rigal mog˙ti lilha minn Richard Burton, u li Cartier dawruha f’©iΩirana. L-

attriçi tidher liebsa din il-©iΩirana li fiha perla li tmur lura g˙as-seklu sittax, u li darba kienet tar-Re©ina Mary Tudor.

Tal-attriçi Gloria Swanson se jkun hemm brazzuletta tal1930, ikkummissjonata lil Cartier u mag˙mula mid-djamanti, platinu u rock crystal.

Hi libsitha fiΩ-Ωwie© tag˙ha lill-FrançiΩ Michael Farmer.

Tidher biha fil-films Perfect Understanding u Sunset Boulevard.

Dawn se jkunu biss ftit mill˙afna ©ojjellerija li se jkun hemm g˙all-wiri. Fil-fatt, b’kollox se jkun hemm 600 o©©ett.

Min jit˙ajjar iΩur…jista’ jattendi!

KwantitÀ ta’ mudelli tal-Karozzi Albert Torney, mag˙ruf b˙ala ‘Tapper’ kien idur ilfunzjonijiet kollha pubbliçi, l-aktar is-swali taç-çinema.

Mieg˙u kien jie˙u xkora, u joqg˙od ji©bor il-fliexken u l-laned vojta tax-xorb.

Kul˙add kien jemmen li hu

xi ftit eççe n t r i k u u t - t f a l kienu jink u h u j d e j q u h .

Aktar tard i n s t a b l i l fkiexken k i e n i b i g ˙ h o m kollha u jbig˙ ukoll parti Ωg˙ira mil-laned.

Meta miet, fl-1998, fl-età ta’ 86 sena, instabet kollezzjoni

binha Beau jitqieg˙ed fis-sodda, ‘˙uh’ Theo jaqbeΩ g˙al fuq issodda u jorqod mieg˙u.

L-ewwel darba li Jessica indunat b’dan l-irqad stag˙©bet u ©ibditilhom numru ta’ ritratti.

Hi qalet li sa mill-g˙ada waranofsinhar Thoe beda joqg˙od jistenna wara l-bieb tal-kamra tas-sodda biex, flimkien ma’ Beau, jer©a’ jmur jorqod. Lomm issostni li din kienet likbar relazzjoni sabi˙a u organika li qatt xehdet b’g˙ajnejha.

Binha u l-kelb jie˙du nag˙sa ta’ sag˙tejn kuljum, flimkien.

enormi ta’ karozzi mag˙mulin mil-laned tal-aluminju li kien ji©bor.

Dan kollu hu prova li la g˙andek ti©©udika ktieb mill-qoxra tieg˙u u lanqas ti©©udika skultur mill-ixkora li j©orr.

bidlulhom lil uliedhom Ómistax ilu se˙˙ mument straordinarju g˙al Ωew© ommijiet li, bi Ωball tal-infermiera talmaternità fl-isptar, ng˙ataw ittarbija tifla li ma kinitx tag˙hom.

B’kumbinazzjoni, iΩ-Ωew© ommijiet jisimhom Lyudmila u t-tnejn kellhom jag˙mlu çesarja fl-istess waqt fi sptar Russu.

Wara li ˙adu lit-tfal fid-djar rispettivi u sqewhom il-˙alib ta’ sidirhom g˙al 102 jum, lommijiet re©g˙u ltaqg˙u filklinika tal-maternità u bidlu liΩ-Ωew©t ibniet.

Finalment, Lyudmila Dubaeva (xellug) u Lyudmila Trofimova (lemin) g˙andhom lill-veru wliedhom.

Biex itaffu ftit mill-agunija li g˙addew minnha mindu saru jafu bl-iΩball, iΩ-Ωew© nisa nΩammu g˙al ftit jiem fl-istess kamra tal-isptar, jg˙inu lil xulxin bil-veru wild tag˙hom u biex isiru jafu a˙jar x˙in kienu jraqqduhom u liema kantalieni kienu j˙obbu jisimg˙u.

Lyudmila Dubaeva ta’ 32 sena stqarret li Ω-Ωwie© tag˙ha kien se jitfarrak meta l-eΩami tad-DNA wera li t-tarbija ma kinitx ta’ Ωew©ha. G˙alhekk hu ˙aseb li kienet infidila mieg˙u u hedded li jiddivorzjaha.

Appena welldu b’çesarja, fis6 ta’ Awwissu li g˙adda, kemm hi kif ukoll Lyudmila Trofimova ta’ 28 sena, issuspettaw li ng˙ataw it-tifla ta’ xulxin – Aishat u Anna rispettivament – iΩda l-awtoritajiet

tal-isptar f’Naberezhnye Chelny qalulhom li Ωball b˙al dak kien impossibbli.

Anke meta n-nisa ˙allsu g˙all-eΩamijiet tad-DNA, li kkonferma l-iΩball – l-isptar baqa’ jinsisti li ma kienx hemm bdil ta’ trabi. Kellu jkun rapport lill-Pulizija minn Lyudmila Trofimova li ©ieg˙el lit-tobba jaççettaw li l-ommijiet kellhom ra©un.

Finalment, l-isptar aççetta wkoll l-iΩball; keçça lill˙addiema li kienu responsabbli g˙all-kaΩ u offra l-g˙ajnuna kollha lill-ommijiet.

Mimlija emozzjoni, Trofimova, bilqieg˙da ˙dejn Lyudmila l-o˙ra, qalet li lil Dubaeva tqisha b˙alha aktar minn o˙tha – aktar minn xi ˙add familjari. U lil bintha saret t˙obbha daqslikieku kienet tag˙ha.

Min-na˙a tag˙ha, Lyudmila Dubaeva qalet li kienu operati fl-istess waqt, fl-istess teatru.

Uliedhom twieldu ftit minuti bog˙od minn xulxin. Meta kienet tmur g˙all-eΩami tattqala, kienu qalulha li t-tarbija tag˙ha se tkun tiΩen 3,600 gramma, iΩda dik li tawha kellha piΩ ta’ 2,800 gramma.

Wara li telqu d-dar bit-tfal, lommijiet baqg˙u f’kuntatt u meta Dubaeva rat li t-tifla li kellha Trofimova kienet iktar kabbarija, iΩjed aççertat ru˙ha li kien sar Ωball fl-isptar.

Dan ma kienx l-ewwel kaΩ fi sptar Russu u l-awtoritajiet dejjem sa˙qu li n-numru ta’ ta˙lit tat-trabi ma jkun mag˙ruf qatt.

Persona©©i

01.12.2013

23

Il-qassIs lI gÓaqqad In-nIes f’Óajtu u ssokta jgÓaqqadhom wara mewtu Eman Bonnici

Sewwasew fil-kwartier ta’ Lagaccio ©ewwa Ìenova, fuq ilwied li jie˙u g˙all-port il-qadim tal-belt, isor©i pont li jg˙aqqad Via Napoli ma’ Via Bari. Dan ilpont, imsemmi Ponte Don Acciai, huwa mezz mill-aktar importanti fil-Municipio I Centro Est tal-belt g˙aliex jg˙aqqad Ωew© Ωoni popolari u hekk jevita lil min jivvja©©a ˙afna tidwir u telf ta’ ˙in. Xejn ta’ barra minn hawn, meta wie˙ed iqis il-kwantità enormi ta’ pontijiet li hemm imxerrda f’kull rokna tal-Italja: li ser nittrattaw illum huwa l-persuna©© li g˙alih huwa msemmi proprju dan il-pont partikolari.

Min kien Dun Antonio Acciai?

“Saçerdot eççezzjonali,” g˙adhom jg˙idulek sal-lum il©urnata n-nies tal-post, hekk kif issemmi ismu mag˙hom. Wara li serva g˙al xi Ωmien b˙ala kurat fil-parroçça ta’ San Tumas Appostlu ma’ Dun Ettore Mazzini fil-kwartier ta’ Oregina f’Ìenova, fl-1962 kien assenjat b˙ala kappillan tal-parroçça ta’ Sidtna Marija tal-Provvidenza f’Via Vesuvio, li fir-realtà ma kienet parroçça xejn, g˙ax dik il-˙abta kienet g˙adha lanqas biss telg˙et knisja fil-post u l-quddies kien g˙adu jsir f’garaxx fid-distrett. Ilkappillan novell, g˙aldaqstant, malajr ˙aseb sabiex fis jinbeda pro©ett g˙al kostruzzjoni ta’ knisja u beda g˙alhekk ifittex min kien lest sabiex jag˙ti daqqa t’id fost il-parruççani tieg˙u.

L-ewwel volontarji li sab kienu xi tfal imsie˙ba bil-grupp Ge 1° tal- iscouts , li kull wie˙ed minnhom offra ru˙u g˙ad-dispoΩizzjoni skont il-˙in disponibbli, g˙aliex peress li kienu g˙adhom tfal, naturalment ˙afna mill-˙in ta’ filg˙odu u waranofsinhar kienu jg˙adduh l-iskola jew id-dar jag˙mlu x-xog˙ol mog˙ti lilhom. Il-˙arsien taxxog˙ol t˙alla f’idejn missier ilkappillan u t-tfal ©ew fdati ja˙dmu briks tal-konkrit b’magna tal-idejn li l-kappillan kien iddobba min jaf minn fejn! Dan ix-xog˙ol twettaq kollu fil-©nien çkejken li kien hemm anness mar-residenza li fiha kien qieg˙ed joqg˙od dik il-˙abta Dun Acciai, fl-ewwel kisra hekk kif taqbad Via Vesuvio f’Oregina.

Risposta li ma ntnesiet qatt Proprju dakinhar li nbeda xxog˙ol mit-tfal fuq il-briks, inzertaw g˙addejjin fuq in-na˙a ta’ wara tal-©nien, Ωew©t ir©iel, li fis waqfu josservaw x’kienu qeg˙din jag˙mlu sew dawn ittfal mal-kappillan tag˙hom. Ma damux ma bdew jg˙addu kummenti ironiçi li permezz tag˙hom ippruvaw jirredikolaw in-nuqqas ta’ esperjenza u l-inabbilità teknika li lkoll kemm huma kellhom flimkien.

Wara ftit, meta s’issa ˙add kien g˙adu ma wie©eb g˙al dawn ilkummenti u l-botti li kienu g˙adhom g˙addejjin, x˙in inteba˙ li t-tfal kienu g˙oddhom ser jisblu, Dun Acciai dar fuq dawk iΩ-Ωew©t ir©iel u bil-kalma u ledukazzjoni kollha qalilhom: “G˙ax ma tinΩlux hawnhekk fil©nien u tg˙allmuna kif irridu nibnu l-knisja tag˙na?” Kienet risposta li Ωgur f’dak il-mument – li fih il-qieg˙a kienet g˙oddha bdiet tis˙on – ˙add ma stenna, mhux biss it-tfal iΩda fuq kollox dawk iΩ-Ωew©t ir©iel. G˙al dawn il-kelmiet, dawn tal-a˙˙ar instamtu u waqfu j˙arsu lejn xulxin.

M’g˙addewx aktar minn ftit minuti li, denbhom ta˙t il-blata, daru ç-çint u da˙lu huma wkoll fil-©nien fejn bdew juru lit-tfal x’kellhom jag˙mlu eΩatt sabiex il-briks jo˙or©u tajbin: kemm siment u ramel riedu juΩaw, kif t˙awwad kollox flimkien u rqaqat o˙ra. Jinstema’ aktarx inkredibbli dan il-pass min-na˙a taΩ-Ωew©t ir©iel, iΩda jekk kif ng˙idu “bil-kelma t-tajba to˙ro© il-far mit-toqba” dan huwa allura eΩempju klassiku, li sal-lum, minkejja li g˙addew tant snin, in-nies ta’ Oregina g˙adhom isemmu. Wara dan l-inçident, Dun Acciai spiss instema’ jg˙id li dawk iΩ-Ωew© ir©iel kienu “fost laqwa parruççani tieg˙u”.

It-tlestija tal-knisja Meta x-xog˙ol qabad ir-ritmu u l-materjal beda tiela’ ©mielu, il©nien sar Ωg˙ir wisq biex tkompli g˙addejja l-˙idma fih, g˙alhekk tmexxa kollox f’wesg˙a art miftu˙a f’Via Vesuvio, proprju fejn aktar tard

telg˙et il-knisja. G˙all-˙ti©ijiet spiritwali tan-nies tal-lokal, inbniet knisja provviΩorja tal-injam, li mat-tlestija tag˙ha, ©iet imbierka mill-Kardinal Giuseppe Siri, Arçisqof ta’ Ìenova, f’Diçembru 1962, waqt li fl-10 tax-xahar ta’ wara elevaha b˙ala parroçça.

Intant issuktat g˙addejjha l˙idma g˙all-kostruzzjoni tal-knisja f’Via Vesuvio. Din tlestiet seba’ snin wara u ©iet inawgurata fl1969. Il-mijiet ta’ briks li t-tfal ˙admu f’idejhom, issa sabu posthom f’tempju ©did: l-ewwel wie˙ed mibni bil-konkrit f’dawk in-na˙at.

Dun Acciai kien bniedem prattiku u l-armar li bih mela l-knisja l-©dida kien wie˙ed mill-aktar ordinarju u fl-istess waqt ori©inali: b˙ala tabernaklu ©ie uΩat sejf çkejken li nstab mitluq fl-azjenda Italsider; il-bankijiet in©abru f’nofs ta’ lejl minn knisja semiabbandunata fiç-çentru talbelt, li jing˙ad li r-rettur tag˙ha kien qal lil Dun Acciai li jekk kellhom jisparixxu ammont sostanzjali ta’ bankijiet darba fost l-o˙rajn, ma kien ser jag˙mel lebda rapport; l-armonju wkoll kellu storja twila warajh, biΩΩejjed ng˙idu li l-organista li tqabbad jie˙u ˙siebu kien Ωag˙Ωug˙ ta’ reli©jon Musulmana.

Tmiem tra©iku Il-©urnata tas-6 ta’ April 1974 kellha tkun wa˙da li tibqa’ mniΩΩla fl-istorja ta’ dawk lin˙awi: kmieni filg˙odu, id-dar kanonika annessa mal-parroçça ta’ Sidtna Marija tal-Provvidenza ˙adet in-nar, liema inçident ˙asad mhux biss il-˙ajja ta’ Dun Antonio Acciai, iΩda wkoll dawk ta’ ommu u tal-kurat Dun Orazio Chiapparo. In-nirien g˙amlu wkoll diversi ˙sarat lill-˙itan talknisja. X’wassal g˙al dan il-˙ruq baqa’ misteru u sal-lum ˙add ma jaf in-nirien kinux riΩultat ta’ inçident jew inkella ta’ ˙sieb ippjanat.

“Profeta tal-Van©elu. Kellu ddon li jikkomunika t-tama meta qasam is-saçerdozju tieg˙u ma’ kul˙add. Kellu lil kul˙add b˙ala interlokutur. Intefa’ jisma’ lillbnedmin ta’ rieda tajba. Stima lil kul˙add u ˙abb lil kul˙add. Óadem ukoll manwalment: g˙ex g˙all-karità u l-verità, waqt li

ppromova l-©ustizzja. Qies lillbnedmin b˙ala membri ta’ komunità wa˙da: dik tal-a˙wa.

Il-˙obΩ maqsum minn dan ˙una jkompli jinqasam f’idejn il-bnedmin. L-Hallelujah huwa l-kant tag˙na”. Hekk qal il-Kardinal Siri fl-omelija tal-funeral ta’ Dun Acciai, li minnha ©iet estratta din is-silta.

Il-kappillan il-©did, Dun Marco Granara, ried jibni knisja ©dida.

Hekk, fuq pjanta ta’ P. Costantino Ruggeri OFM, ittellg˙et minflok il-knisja ta’ Dun Acciai knisja ©dida f’g˙amla ta’ qlug˙, li t˙alliet ta˙t il-˙arsien tal-arkitett Gigi Leoni u talin©iniera Paolo Avanzini, Arnau, Collella u Marini. Fil-15 ta’ Ìunju 1984, il-Kardinal Siri rritorna f’Oregina sabiex mill-©did jikkonsagra l-knisja parrokkjali.

Tifkiriet tal-kappillan illum Jekk il-knisja li tella’ Dun Antonio Acciai llum m’g˙adhiex teΩisti, mhux hekk nistg˙u ng˙idu g˙at-tifkira tieg˙u flin˙awi b˙al Giardini Don Acciai, Centro Comunitario e Sociale Don Acciai, Scuola Materna Statale Don Acciai, Piazza Don Acciai u Scuola dell’Infanzia Don Acciai huma fost il-binjiet u ççentri li j©ibu ismu, flimkien malpont li semmejna fil-bidu. U hekk, permezz ta’ dan tal-a˙˙ar, illum, kwaΩi erbg˙in sena wara mewtu, Dun Antonio Acciai g˙adu ‘jg˙aqqad’ tant persuni minn tarf g˙al ie˙or ta’ Ìenova.

Dan il-pont, ta’ min iΩid isemmi, tela’ wkoll grazzi g˙all-mertu tieg˙u, wara li matul il-parrokat tieg˙u f’Oregina tilef ˙ajtu b’diΩgrazzja tifel f’dawk in-na˙at.

Kien xieraq g˙alhekk li dan ilpont jissemma g˙alih: bniedem li ma kienx g˙ajr kostruttur talpontijiet minnu nnifsu. Biswit ilbieb tal-kanonika, Dun Acciai ma kellux qanpiena iΩda din innota: “Din hija d-dar ta’ Ìesù Kristu. Dan il-bieb ma jistaqsix lil min i˙abbtu x’jismu, iΩda jekk g˙andux u©ig˙. Intom issofru; kunu mela milqug˙in g˙aliex intom jisimkom ‘˙uti’. Kulma jinsab hawn ©ew huwa tag˙kom. Dak kollu li huwa tag˙kom jinsab hawnhekk. Dan kollu mhuwiex g˙ajr komunità Nisranija.”

24

Kultura

01.12.2013

Il-Kunsill Lokali tal-Mellie˙a ser ikun qieg˙ed jorganizza l-attività annwali Milied Mellie˙i bejn il-Ìimg˙a 20 ta’ Diçembru 2013 u l-Erbg˙a 25 ta’ Diçembru 2013. Din l-attività se tittella’ b’risq L-Istrina, fejn ilfondi kollha mi©bura mill-bejg˙ li jsir matul dawn lerbat ijiem imorru kollha kemm huma g˙al din ilkawΩa ©usta.

Il-ftu˙ ta’ din l-attività se jsir fil-knisja tal-Manikata fejn se jittella’ kunçert vokali u strumentali nhar ilÌimg˙a 20 ta’ Diçembru. G˙all-ewwel darba, parti minn din l-attività se tkun organizzata fil-Manikata, fejn il-komunità kollha se ting˙aqad flimkien g˙al dan iΩ-Ωmien ˙elu tal-Milied.

Mis-Sibt 21 ta’ Diçembru l-attivitajiet jibdew jittellg˙u fil-pjazza tal-parroçça tal-Mellie˙a ta˙t tinda armata apposta g˙al din l-okkaΩjoni. Kant u varjetà, fost l-

o˙rajn bis-sehem tal-grupp Mellie˙i Melbrass, u l-Kor tal-G˙aqda MuΩikali Imperial.

Il-Óadd 22 ta’ Diçembru 2013 l-attività tkun matul il©urnata kollha, fejn tibda b’attività g˙all-anzjani kollha bis-sehem tal-grupp folkloristiku Mellie˙i Simar, isegwi festin tal-Milied g˙at-tfal u fil-g˙axija ma tonqosx il-varjetà ta˙t it-tinda. Dan bis-sehem tal-iskola taΩ-Ωfin Artemocion u se jittella’ kunçert mill-band Melle˙ija Jamm, bl-isem ta’ Canzoni vs Songs. Hawnhekk in˙e©©u lil dawk kollha li jΩommu mat-Taljani u/jew mal-IngliΩi biex jilbsu l-flokkijiet tat-timijiet favoriti tag˙hom u ji©u jag˙tu l-appo©© tag˙hom lid-diski favoriti tag˙hom.

It-Tnejn 23 ta’ Diçembru l-pubbliku hu m˙e©©e© jing˙aqad mal-folla ta˙t it-tinda g˙al serata mtellg˙a mill-Junior Choir & Orchestra tal-Kor u l-Orkestra

KTIEB:

ÌWANNI PAWLU II

IT-TRIQ TAL-QDUSIJA fi vjaġġ fil-ħin, fil-Pontifikat tal-Beatu Ġwanni Pawlu II. Il-vjaġġ jitlaq bid-deċiżjoni kuraġġuża tal-kardinali nhar is-16 t’Ottubru 1978 bl-elezzjoni tal-Arċisqof ta’ Krakovja, il-Kardinal Karol

FRANK ZAMMIT

Ġwanni Pawlu II “It-Triq tal-Qdusija”: Ktieb li jieħu lill-qarrej

Jozef Wojtyla għas-Servizz Petrin. Jiġu trattati wkoll punti importanti minn dan il-Pontifikat. Protagonisti li assistewh ktieb jittratta d-devozzjoni Marjana tiegħu, it-terrur li kien twettaq fi Pjazza San Pietru fid-dawl tax-xemx, tmiem il-Gwerra l-Bierda, il-Vjaġġi Appostoliċi, il-komunikazzjoni soċjali, issofferenza li għadda minnha u ħafna aktar. Ta’ min jaqrah ...

DWAR LAWTUR B’esperjenza ta’ ħamsa u għoxrin sena tadDinja Vatikana, Frank Zammit hu meqjus bħala l-vatikanista prinċipali fil-gżejjer Maltin. Tul dawn l-aħħar snin Zammit ikkontribwixxa b’artikli li jirrelataw masSanta Sede fil-gazzetti ewlenin Maltin, kif ukoll f ’għadd ta’ programmi televiżivi. Tul il-karriera tiegħu Frank Zammit irnexxielu wkoll jintervista għadd ġmielu ta’ kardinali kif ukoll prelati oħra kemm f ’Ruma kif ukoll minn madwar il-globu. Hu dderieġa wkoll tliet dokumentarji televiżivi, tnejn li jittrattaw il-beatifikazzjoni ta’ Ġwanni Pawlu II kif ukoll it-tielet wieħed jirrelata mal-elevazzjoni kardinalizja tal-Arċisqof Monsinjur Prospero Grech, O.S.A.

ĠWANNI PAWLU II: IT-TRIQ TAL-QDUSIJA

f ’xogħlu jispjegaw lill-qarrejja ħafna stejjer. Fost l-oħrajn il-

klabb kotba maltin

Dwar il-ktieb

.Dwar l-awtur

Ìwanni Pawlu II It-Triq talQdusija: ktieb li jie˙u lill-qarrej fi vja©© fil-˙in, fil-Pontifikat tal-Beatu Ìwanni Pawlu II. Il-vja©© jitlaq bid-deçiΩjoni kura©©uΩa tal-kardinali nhar is-16 ta’ Ottubru 1978 blelezzjoni tal-Arçisqof ta’ Krakovja, il-Kardinal Karol Jozef Wojtyla g˙as-Servizz Petrin. Ji©u trattati wkoll punti importanti minn dan il-Pontifikat. Protagonisti li assistewh f’xog˙lu jispjegaw lill-qarrejja ˙afna stejjer. Fost l-o˙rajn il-ktieb jittratta d-devozzjoni Marjana tieg˙u, it-terrur li kien twettaq fi Pjazza San Pietru fid-dawl taxxemx, tmiem il-Gwerra l-Bierda, ilVja©©i Appostoliçi, il-komunikazzjoni soçjali, is-sofferenza li g˙adda minnha u ˙afna aktar. Ta’ min jaqrah

B’esperjenza ta’ ˙amsa u g˙oxrin sena tad-Dinja Vatikana, Frank Zammit hu meqjus b˙ala lvatikanista prinçipali fil-GΩejjer Maltin. Tul dawn l-a˙˙ar snin Zammit ikkontribwixxa b’artikli li jirrelataw mas-Santa Sede filgazzetti ewlenin Maltin, kif ukoll f’g˙add ta’ programmi televiΩivi.

Tul il-karriera tieg˙u Frank Zammit irnexxielu wkoll jintervista g˙add ©mielu ta’ kardinali kif ukoll prelati o˙ra kemm f’Ruma kif ukoll minn madwar ilglobu. Hu dderie©a wkoll tliet dokumentarji televiΩivi: tnejn li jittrattaw il-beatifikazzjoni ta’ Ìwanni Pawlu II kif ukoll it-tielet wie˙ed li jirrelata mal-elevazzjoni kardinalizja tal-Arçisqof Monsinjur Prospero Grech, OSA.

Maria Bambina, il-Big Friends Guggen Musik, Joe Grech (ex-New Cuorey) u Alice, u jag˙lqu l-Big Band Brothers.

It-Tlieta 24 ta’ Diçembru kul˙add hu m˙e©©e© jattendi g˙all-a˙˙ar serata qabel il-quddiesa ta’ nofsillejl, fejn kul˙add jing˙aqad g˙all-purçissjoni tradizzjonali mtellg˙a mis-soçjetà tal-Museum, u kif ukoll kant u daqq bis-sehem tal-Kor Vuçijiet Vittorjani u kunçert mill-G˙aqda MuΩikali Imperial. Wara l-quddiesa ta’ nofsillejl ikun servut kolazzjoni tal-Milied ta˙t it-tinda.

L-attrazzjonijiet ivarjaw minn kant g˙al Ωfin, esibizzjonijiet ta’ arti, krafts u wirja tal-presepji, bejg˙ ta’ kotba, pony rides, Ωona tat-tfal, presepju ˙aj, u bejg˙ ta’ prodotti lokali. Ma jonqosx ukoll il-bejg˙ ta’ ikel u xorb varjat mid-diversi g˙aqdiet Melle˙in li se jkunu qeg˙din jag˙tu sehemhom waqt din l-attività.

Kultura

01.12.2013

mElA AqtA’ din…

25

mill-ARKiVJi tA’ CHARlEs ClEWs

1.

2.

3.

4.

5.

X’kienet ir-ra©uni li l-Im˙allef Anton Depasquale ma tne˙˙iex mill-kariga wara mozzjoni fil-Parlament?

Meta r-Re©ina EliΩabetta II saret re©ina fi Frar tal-1952, min kien hemm Prim Ministru tal-Gran Brittanja?

Xi nfissru meta ng˙idu “dak ˙in IngliΩ”.

Fl-1953 min kien irnexxielu jitla’ sal-quççata tal-muntanja Everest?

Po©©i fl-ordni dawn il-persuna©©i : Wanger – John/Moore – Richard/Milton – Ernest/Hemingway – Henry.

6. Ag˙ti kelma g˙al ‘filliera karrijiet’.

7. Semmi l-eksmembru tal-Beatles li miet fl-2001.

8. F’liema sena Malta da˙let membru tal-Unjoni Ewropea?

9. Ma’ liema partit il-PM David Cameron g˙andu koalizzjoni fil-Parlament IngliΩ?

10. Il-Politikant Salvador Allende, illum mejjet, ma’ liema pajjiΩ nassoçjawh?

Il-muntanja Everest Ara t-twe©ibiet fil-pa©na tag˙na ta’ Facebook www.facebook.com/kullhadd

AlAddin u l-lAmpA GÓAqdA tAl-mAlti tAl-GAss

Bhalissa l-Bronk Productions tinsab g˙addejja bi t˙ejjijiet intensivi g˙all-il-pantomima Aladdin u lLampa tal-Gass li se tittella’ din is-sena fi Ωmien ilMilied. F’din il-pantomima se naraw lil Lily, mag˙rufa a˙jar b˙ala ‘Blokka Bajda’, li jkollha tifel kemm’xejn imqareb jismu Aladdin. Dan Aladdin dejjem ji©©erra barra, i˙uf minn hawn g˙al hemm u jipprova jilg˙ab fit-toroq mat-tfal tamparu.

Darba fost l-o˙rajn jiltaqa’ ma’ mara li tkun issa˙˙ara G˙al ©ol-Óajt u li tg˙id li hi z-zija tieg˙u u tie˙du mag˙ha f’post mag˙ruf b˙ala l-g˙erien tal-barunissa Tostanfurrata u hemm turih mo˙ba li fiha jkun hemm il-©id kollu tas-Sultan Futur ’il Bog˙od. Peress li l-mo˙ba jkollha d-da˙la tag˙ha Ωg˙ira, is-sa˙˙ara tg˙id lil Aladdin biex jinΩel filmo˙ba u jfittxilha lampa antika g˙ax kellha bΩonnha. Aladdin dlonk jinΩel fil-mo˙ba blg˙ajnuna tas-sa˙˙ara u ma jdumx wisq biex isib dik l-imbierka lampa. Is-sahhara tg˙idlu biex inewwilielha u Aladdin donnu jibda ja˙seb ˙aΩin u jg˙idilha biex tg˙inu jitla’ minn hemm imbag˙ad jag˙tiha l-lampa.

Is-sa˙˙ara tibqa’ tinsisti li biex tg˙inu jitla’, lewwel trid il-lampa f’idejha u Aladdin jg˙idilha li jekk mhix se tg˙inu jitla’, il-lampa mhux se jag˙tihielha. Hawn is-sa˙˙ara tant tissuppervja li tag˙laq il-bokka tal-mo˙ba, t˙alli lil Aladdin imsakkar hemm isfel u titlaq. Aladdin, imwerwer kif kien, jipprova jixxabbat mal-blat biex jitla’ minn hemm bil-lampa f’idu, imma miskin ma jirnexxilux. Meta jkun se jag˙ti l-a˙˙ar skoss biex jipprova jitla’, il-lampa taqag˙lu minn idu, isse˙˙ spluΩjoni u jidher il-Genie. U minn hawn tibda lavventura ta’ Aladdin u l-Lampa tal-Gass.

Naturalment, mal-karattri li di©à semmejna

hemm ˙afna o˙rajn. Hemm pereΩempju l-pet ta’ Aladdin li jkun xadin jismu Konrad u li ma jmur imkien ming˙ajru. Hemm is-sultana Tag˙na Lkoll u bintha l-prinçipessa Jasmine u l-pet tag˙ha li hi tigra feroçi. U xi ng˙idu g˙al Alalmaws li hu lkonsulent personali tas-sultan? Ma’ dawn jing˙aqdu o˙rajn b˙al Tal-Ajkla u l-pappagall tassa˙˙ara li jsibuh b˙ala Kasco.

Din il-pantomima li g˙andha kitba u direzzjoni ta’ Tonio Vella, lirika tal-kanzunetti ta’ Vince Fabri, Ωfin u koreografija ta’ Keith Dance Studio, Kostumi kkuluriti u elaborati u xenarju mill-isba˙, fiha l-ingredjenti kollha g˙al garanzija ta’ tliet sig˙at divertiment g˙all-familja kollha.

Jie˙du sehem: Gorg (Dama), Tonio Vella, Stephanie Grech Mallia, Dorian Micallef, Doreen Cini, Noel Calleja, Pauline Busuttil Domenici, Josette Ellul, Hilary Desira, Redeemer Galea, Elliot Micallef, Chris Xerri, Mariah Casha, Keith Casha u o˙rajn.

Aladdin u l-Lampa tal-Gass se tittella’ fit-teatru Sir Temi Zammit fl-Università ta’ Malta nhar is-Sibt 21 ta’ Diçembru fis-7.30pm; il-Óadd 22 ta’ Diçembru fil-5.00pm; il-Óamis 26 ta’ Diçembru fit3.00pm u fis-7.00pm; is-Sibt 28 ta’ Diçembru fis7.30pm; il-Óadd 29 ta’ Diçembru fl-4.00pm; is-Sibt 4 ta’ Jannar 2014 fis-7.00pm u l-Óadd 5 ta’ Jannar 2014 fil-5.00pm.

It-tfal kollha ta˙t l-10 snin jing˙ataw rigal.

Parke©© mhux problema u huwa b’xejn.

Riservazzjoni minn Bronk Productions: 2122 3347/27223347, bar tal-Istitut Kattoliku: 2124 2551; Tereza Bazaar ÓaΩ-Ûabbar: 21892730; Lion King G’Man©a: 2124 0007; u Viri’s Take Away ilKalkara: 2180 2993

Issa li g˙addew it-tliet seminars residenzjali jmiss it-tnedija ta’ Ta˙ΩiΩ1, li se ssir illum l-1 ta’ Diçembru fit-8pm f’Palazzo de Piro, l-Imdina.

Ta˙ΩiΩ huma parti mill-program ta’ empowerment talA©enzija Ûg˙aΩag˙, u jiffoka fuq il-kitba kreattiva. Dan ilprogramm sar bil-kollaborazzjoni tal-G˙aqda tal-Malti – Università, u l-Fondazzjoni AWL. Ta˙ΩiΩ hu uniku g˙al Malta g˙ax jissejjes fuq tliet seminars residenzjali: wie˙ed fi Frar, ie˙or f’Lulju u ie˙or f’Ottubru, b’ta˙ri© intensiv filkitba u l-interdixxiplinarjetà tal-arti.

In˙e©©ukom tattendu sabiex tiltaqg˙u mal-parteçipanti ta’ dal-programm li huma: Ryan Falzon, Beverly Agius, Michael

Carol Bartolo, Naomi Mercieca, Nigel Baldacchino, André Mangion, Karl Schembri u Theresa Abdilla. Dakinhar se jitqassam b’xejn il-ktieb bixxog˙lijiet letterarji u artistiçi tal-parteçipanti li w˙ud minnhom se jippubblikaw kitbiethom g˙all-ewwel darba.

Waqt it-tnedija se jkun hemm bibita.

Dakinhar tit˙abbar ukoll issej˙a g˙al Ta˙ΩiΩ2.

G˙al aktar tag˙rif Ωuru: Il-blogg: tahziz.wordpress.com Il-pa©na ta’ Ta˙ΩiΩ: www.facebook.com/tahziz L-attività tat-tnedija: www.facebook.com/events/24 5161692306262

26

Çinema

01.12.2013

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

MALTA INTERNATIONAL FILM FESTIVAL Id-distributuri lokali tal-films, KRS, b’kollaborazzjoni ma’ St James Cavalier Cinema, g˙andhom il-pjaçir jippreΩentaw it-Tmin Edizzjoni tal-Festival Internazzjonali tal-Films, mill-4 sal-15 ta’ Diçembru 2013.

Id-dilettanti taç-çinema se jkollhom g˙aΩla sabi˙a u interessanti ta’ 15-il film, kwaΩi kollha rebbie˙a f’diversi festivals u f’kategoriji differenti, minn postijiet diversi madwar id-dinja.

Dawn huma l-films li se jintwerew: THE ACT OF KILLING: (id-Danimarka) – Film li rçieva 32 nominazzjoni u distinzjoni.

ALPS: (il-Greçja) – Rebbie˙ f’festivals f’Venezja, Sofija (ilBulgarja) u Sydney (l-Awstralja).

BERBERIAN SOUND STUDIO: (ir-Renju Unit) – Reba˙ l-unur talfilm Brittaniku tas-Sena u premjijiet o˙ra.

BLANCANIEVES: (Spanja) – Reba˙ diversi unuri f’pajjiΩu.

BLUE JASMINE: (USA) – Dirett minn Woody Allen dwar wa˙da pprivile©©jata li tilfet kollox u tipprova ter©a’ takkwista l-fama akkost ta’ kollox.

EASY MONEY: (l-Ûvezja) – Rebbieh g˙all-fotografija u l-aqwa direttur f’festivals differenti.

FROM UP ON POPPY HILL: (il-Ìappun) – Film animat li reba˙ ˙afna unuri f’din il-kategorija.

THE KID WITH A BIKE: (il-Belgju) – Xog˙ol imfa˙˙ar u rebbie˙ f’Cannes, f’Ohio u fil-European Film Awards.

LE HAVRE: (il-Finlandja/Franza/il-Ìermanja) – Unuri f’Cannes u Chicago.

MURDER 3: (l-Indja) – Film b’ingredjenti ta’ misteru, biΩa’ u qtil.

ONLY GOD FORGIVES: (it-Tajlandja/Franza/USA/l-IΩvezja) – Xog˙ol qawwi u ultravjolenti li reba˙ unuri fi Spanja u Sydney.

PIETÀ: (il-Korea ta’ Isfel) – Film ie˙or vjolenti vvotat b˙ala laqwa film AΩjatiku tas-sena.

REBELLION: (Franza) – Xog˙ol dwar ˙tif ta’ persuni nnominat g˙all-aqwa unur FrançiΩ.

A SEPARATION: (l-Iran) – Personalment inqisu b˙ala l-isba˙ film tal-festival. Imfa˙˙ar mill-kritiçi madwar id-dinja, rebbie˙ talaqwa film b’lingwa barranija fl-Oscars u fl-unuri tal-Golden Globe kif ukoll fil-British Independent Film Awards TRISHNA: (ir-Renju Unit/l-lndja) – Innominat b˙ala l-aqwa film fil-festival ta’ Londra. IbbaΩat minn fuq l-istorja klassika ta’ Thomas Hardy Tess Of The D’Urbervilles.

Kif tistg˙u taraw, din hija g˙aΩla superlattiva. Wisq probabbli dan se jkun l-uniku çans li taraw dawn il-produzzjonijiet. Il-˙inijiet talwiri se jkunu fit-3.00pm, fis-6.00pm u fid-9.00pm. Il-prezz tad-d˙ul hu ta’ €5. Titilfux din l-okkaΩjoni unika!

PRISONERS

INTENS

MELODRAMA VJOLENTI WARA ÓTIF TA’ PERSUNI Atturi Ewlenin: Hugh Jackman, Jake Gyllenhaal, Viola Davis, Maria Bello, Terrence Howard, Melissa Leo, Paul Dano.

Direttur: Denis Villeneuve. Óin : 153 min.

Distributur: E-ONE ENTERTAINMENT FILMS. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15.

Prisoners huwa xog˙ol ie˙or sodisfaçenti ˙afna, dwar ˙tif ta’ persuni u l-effett

diΩastruΩ ta’ wara. Din ilproduzzjoni tixbah lil ˙afna films b’andament si-mili li

rajna f’dawn l-a˙˙ar g˙axar snin. Minkejja dan kollu, dan jibqa’ xog˙ol b’çerta ori©inalità, bi Ωvilupp eçitanti, forsi b’xi tul Ωejjed, u b’furja qalila li kwaΩi tasal f’punt ta’ spluΩjoni lejn ilfinal.

Dan hu thriller li ma jimxix b’mod ordinarju, li jikxef dilemmi morali b’manjiera li tqanqal u li jibdel l-a©ir çivili u rispettabbli ta’ Ωew© persona©©i f’wie˙ed tal-©enn.

Waqt ikla tal-festa Amerikana ta’ Thanksgiving bejn Ωew© familji ©irien u ˙bieb, it-tifla Ω-Ωg˙ira rispettiva ta’ kull familja tisparixxi meta jmorru passi©©ata flimkien. Il-©enituri: Keller u Grace Dover (Jackman u Bello), u Nancy u Franklyn Birch (Davis u Howard) jissie˙bu mal-pulizija fi tfittxija profonda, kollu g˙al-xejn.

Keller tant jiddispra u jossessjona ru˙u li jfittex g˙al rasu u fejn ji©ih daqsxejn suspett jie˙u l-li©i f’idejh bl-ikbar qawwa u b’manjiera vjolenti. Id-ditektiv Loki (Gyllenhaal) li ma jistax isib tarf, ukoll jabbuΩa

˙afna u ma jafda lil ˙add. Lazzjoni mhix ra©jonevoli ta’ dawn it-tnejn se twassal g˙al konfront serju, barra li se tfarrak liΩ-Ωew© familji rispettivi.

Prisoners hu thriller kwaΩi tal-biΩa’, b’atmosfera tetra, kies˙a (b˙all-klima xitwija ta’ Pennsylvania) u morbida, li ma t˙allikx f’siktek u li tfakkar fil-film tal-2007, Zodiac . Il-fotografija ta’ Roger Deakens tesibixxi xenarju xitwi li ma ji©bdekx, kif ukoll tqanqal anzjetà meta t˙uf matul il-kurituri tad-djar. Il-muΩika ta’ Johann Johansson hi kontinwament minaççuΩa li tkompli dda˙˙lek fil-qalba tal-intriççi kollha.

Id-direttur KanadiΩ, Denis Villeneuve, f’dan I-ewwel film tieg˙u bil-lingwa IngliΩa, f’diversi sekwenzi jaqta’ malajr biex i˙allik ta˙seb u timma©ina int.

Xog˙ol dwar ˙tif ta’ Ωew©t itfal Ωg˙ar bniet fejn ilmiΩerja se tolqot lil kul˙add.

Film ta’ çerta intensità li ta˙kmek f’morsa, però ter˙i ftit lejn il-final.

Çinema

01.12.2013

SAvINg MR. bANKS

27

DELIZZJUÛ

WARA L-KWINTI TA’ MARY POPPINS Atturi Ewlenin: Emma Thompson, Tom Hanks, Paul Giamatti, Colin Farrell, Jason Schwartzman, B. J. Novak, Bradley Whitfield, Rachel Griffith.

Direttur: John Lee Hancock. Óin: 125 min.

Distributur: WALT DISNEY/BUENA VISTA. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. U.

Mary Poppins, il-film tal-1964 ta’ Walt Disney, kellu suççess ma’ kullimkien. Fl-Amerika u l-Kanada biss, il-profitt ta’ dan ix-xog˙ol b’˙afna kanzunetti tal-widna, xi w˙ud bi kliem ivvintat li sa˙˙ar mhux biss lill-familji u Ω-Ωg˙ar iΩda anke lill-adulti, kien ta’ 35 miljun dollaru; somma fenomenali g˙al dak iΩ-Ωmien. Fiç-çerimonja tal-Academy Awards, kien innominat fi tlettax-il kategorija u rnexxielu jirba˙ ˙ames Oscars, fosthom dak g˙ad-debuttanta Julie Andrews b˙ala l-aqwa attriçi, bil-fama tag˙ha wara kompliet tirranka.

Tajjeb li wie˙ed ikun jaf li biex in˙adem dan il-film kienet xi ˙a©a ftit inqas minn miraklu. P. L. Travers hi lawtriçi ta’ dan il-ktieb u Saving Mr. Banks hu bbaΩat minn fuq il-bijografija ta’ Pamela ‘P. L.’ Travers miktuba minn Valerie Lawson. Il-protagonista ta’ din il-produzzjoni hi P. L. Travers (Thompson) li, fl-1961, minn Londra tmur Los Angeles biex iΩΩur lil Walt Disney (Hanks) ˙alli tiddiskuti mieg˙u l-pjanijiet jekk ter˙ix id-dritti-jiet g˙all-iffilmjar talvolum Mary Poppins.

Mill-ewwel nie˙du idea ˙aΩina tal-karattru ta’ din ilmara diffiçli, stinata, iΩolata u ttormentata minn xi ˙a©a tattfulija, meta fil-Beverly Hills Hotel tne˙˙i mill-kamra l-pupi tal-karattri ma˙bubin ta’ Disney u twarrabhom fil-box room . Sa mill-bidu, Pamela tiftakar il-˙ajja tag˙ha fi Queensland, l-Awstralja, fl1906, meta kienet tifla ta’ madwar seba’ snin. Hi tinkaram sewwa wara missierha, Travers Goff (Farrell) li kien i˙obbha ˙afna iΩda ja˙asra kien alko˙oliku. Tant kienet t˙obbu li adottat ismu b˙ala kunjomha.

Din ir-relazzjoni li naraw f’diversi flashbacks attraenti matul l-andament kellha effett kbir fuqha u fuq kif sawret ilkarattru tag˙ha. Il-laqg˙at tag˙ha ma’ Walt Disney ma tantx kienu kordjali u aktar u aktar ma’ Don DaGradi (Whitfield), l-iscript writer, u mal-a˙wa li kitbu l-kanzunetti tal-film, Richard M. u Robert B. Sherman (Schwartzman u Novak). Biex forsi timmolla, Disney je˙odha ΩΩur Disneyland, però tinfurja bilkbir meta ssir taf li ried ida˙˙al xi sekwenzi animati f’ Mary Poppins u dlonk ter©a’ lura Londra. Dan il-©enju jissopponi x’inhu l-biΩa’ intern tag˙ha u jispjegalha dwar irrelazzjoni tieg˙u ma’ missieru.

Fl-a˙˙ar jipperswadiha tafdah u tiffirma l-kuntratt: xi ˙a©a li tferra˙ bil-bosta l-istaff talkumpanija u Ωgur li hi ma jiddispjaçihiex ta’ dan.

Matul l-istorja naraw minn fejn Travers ikkupjat il-karattru tal-governatriçi, Mary Poppins, u kif missierha li kien bankier nebbag˙ha bil-karattru ta’ Mr. Banks, bankier ie˙or li kien

missier it-tfal tal-film ori©inali.

Saving Mr. Banks g˙andu jinΩel g˙asel ma’ kul˙add g˙ax hu xog˙ol verament sod mag˙mul biex sinçerament jo˙ro© il-kwalitajiet tajbin talumanità. Ma niskantax jekk xi w˙ud jo˙or©u bid-dmug˙ f’g˙ajnejhom.

Colin Farrell, fil-parti ta’ missier li j˙obb u ©entili, juri integrità qawwija; Tom Hanks bla dubbju jkompli jg˙olli lpresti©ju u l-memorja ta’ Walt Disney bi rwol impekkabbli u kkalkulat; però l-unuri jmorru g˙al Emma Thompson li kapaçi tiddomina l-ambjent kollu li tidher fih. Film li ˙add m’g˙andu jitlef u rigal sabi˙ g˙all-vaganzi tal-Milied.

Wara, morru fittxu d-DVD ta’ Mary Poppins – speçjalment dawk li qatt ma rawh!

KOMPETIZZJONI EMPIRE CINEMA Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Semmi wie˙ed mill-atturi tal-film Saving Mr. Banks Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet: Doris De Bono, 19, Tiny Feather, Wied il-Óesri, is-Si©©iewi, SÌW 3206

L-AQWA gÓAXAR FILMS bejn is-6 ta’ Novembru u l-10 ta’ Novembru

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

The Hunger Games Gravity Thor: The Dark World Captain Phillips Escape Plan The Counsellor Grown Ups Despicable Me 2 Justin & The Nights of Valour Turbo

28

08.30 09.35 12.00 12.30 12.35 13.45 14.30 15.30 17.00 17.30 17.40 19.30 20.30 21.30 22.00 22.50 23.30

TeleviΩjoni

01.12.2013

Breakfast News Weekend President’s Charity Fun Run Popcorn (r) ONE NEWS Dak li Jg˙odd (r) Love Birds In D House Saturday Xpress Maratona b’rqis il-Fondazzjoni Rise ONE NEWS L-Argument ONE NEWS It-Tfal Joe’s Kitchen Conquest (r) Pezza Kustjoni ONE NEWS

07.00 08.30 11.30 12.00 13.30 14.00 14.05 14.30 16.30 18.00 18.05 18.40 19.30 20.15 20.30 21.30 21.35 23.15

NET NEWS Telebejg˙ Nis©a Maltija Accordo (r) Premier (r) NET NEWS (ikompli) Premier Mitqlu Deheb (r) Iswed fuq l-Abjad (r) NET NEWS Flusek (r) Wheelspin NET NEWS G˙alik fl-Ewropa Déjà Vu NET News Replay NET NEWS

07.00 07.30 08.00 08.30 09.00 09.30 10.00 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.30 16.00 16.05 17.10 17.30 18.00 18.10 18.40 19.15 20.00 20.45

L-G˙odwa t-Tajba Extraordinary Animals Pellikola Dot EU G˙awdex Illum Tuffi˙at Migduma Mattia Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik…ikompli Gadgets A˙barijiet The Wedding Battle (R) Malta u lil hinn minnha Pellikola A˙barijiet Madwarna Venere Mixage A˙barijiet X-Factor

06.00 06.30 07.00 07.05 09.30 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.20 13.30 14.00 16.30 16.30 16.35 18.50 20.00 20.35 20.40 21.30

Parlamento Punto Europa UnoMattina in famiglia Tg1 UnoMattina in famiglia TG 1 L.I.S. QB - All’estero quanto basta Oslo A sua immagine Santa Messa A sua immagine Recita Dell’Angelus Linea Verda Telegiornale L’Arena Che tempo fa TG 1 Domenica in L’ Eredita` Telegiornale Tg Sport Affari Tuoi Un passo dal cielo 2

06.00 06.30 08.30 09.10 09.50 10.30 11.15 13.00 13.30 13.45 15.40 17.10 18.10 19.35 20.30 21.00 21.45 22.40

Due Uomini E Mezzo Real School - Il Divertinglese Voyager Factory A Come Avventura Ragazzi C'è Voyager Il Nostro Amico Charly Mezzogiorno In Famiglia TG2 GIORNO TG2 Motori Quelli che aspettano Quelli che il calcio Stadio Sprint 90° Minuto Squadra Speciale Cobra 11 TG2 NCIS Hawaii Five-o La Domenica Sportiva

06.00 07.10 08.10 09.55 10.45 11.10 11.30 12.00 12.25 12.55 13.40 14.00 14.30 15.00 15.05 19.00 19.30 20.00 20.10 22.50 23.55

Fuori orario. Cose (mai) viste La grande vallata Margherita da Cortona New York New York Telecamere TGR Estovest TGR regioneuropa TG3 TGR Mediterraneo Radici TImbuctu TG Regione In 1/2 ora TG3 LIS Kilimangiaro TG3 TG Regione Blob Che tempo che fa Masterpiece Tg3

06.45 07.00 08.40 10.40 12.25 13.00 15.55 18.30 19.00 19.40 21.30

Aliens in America The Cheetah Girls Due Gemelle Quasi Famose Una Pazza Giornata a New York Studio Aperto Sport Mediaset XXL Il Viaggio Dell’Unicorno Studio Aperto Cosi Fan Tutte Bugiardo Bugiardo Lucignolo

06.00 07.55 08.00 08.50 09.40 10.00 12.00 13.00 13.40 14.00 18.50 20.00 20.40 21.10

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Mattine Le Frontiere Dello Spirito Finalment Soli V Fashion Style Melaverde Tg5 L’Arca Di Noè Domenica Live Avanti Un Altro Tg5 Paperissima Sprint Riassunto - Il Segreto

07.30 07.50 08.20 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.20 14.00 14.35 14.40 16.50 18.55 19.35 21.30 23.55

Tg4 Televendita Media Shopping Vita Da Strega Le Storie Di Viaggio A...

Santa Messa Pianeta Mare TG4 Pianete Mare Donnavventura I Viaggi Di Life Tg4 Meteo.It Femmina Ribelle La Formula Tg4 Il Comandante Florent Die Hard: Duri A Morire Cinefestival

07.00 09.45 11.30 13.30 14.00 14.40 16.40 18.15 20.00 20.40 23.00

Omnibus Jack Hunter e il tesoro perduto Adventure Tg La7 Tg La7 Cronache Film: L’Uomo Senza Volto The District Il Commissario Cordier Tg La7 Grey's Anatomy Saving Hope

06.00 07.40 09.20 11.00 11.50 13.05 13.55 14.45 15.35 17.15 18.30 19.20 20.10 21.00 21.50 22.40 23.30

Everyday Italian Aarti Party Reza: Spice Prince of India Charly’s Cake Angels Barefoot Contessa Reza’s African Kitchen Siba’s Table Amazing Wedding Cakes Iron Chef America Diners, Drive-Ins and Dives Charly’s Cake Angels Tastiest Places to Chowdown Chopped Charly’s Cake Angels Amazing Wedding Cakes Diners, Drive-Ins and Dives Food Wars

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05

How It’s Made American Chopper American Guns MythBusters Through the Wormhole with Morgan Freeman Baggage Battles Flip Men Storage Hunters Auction Kings Baggage Battles Auction Hunters Car Vs Wild Get Out Alive With Bear Grylls Street Outlaws Fast N’ Loud How It’s Made: Dream Cars How It’s Made River Monsters Goes Tribal Born Survivor: Bear Grylls Amish Mafia

06.00 Buzz and Tell 06.05 Nina and the Neurons: In the Lab 06.20 Green Balloon Club 06.45 Garth and Bev 06.55 Balamory 07.15 Buzz and Tell 07.20 Nina and the Neurons: In the Lab 07.35 Green Balloon Club 08.00 Garth and Bev 08.10 Balamory 08.30 The Weakest Link 09.15 Last of the Summer Wine 09.45 My Family 10.15 Twenty Twelve 10.45 BBC Proms 2011: Film Music Night 12.45 The Weakest Link 13.30 Show Me the Funny 14.45 Doctors 17.55 Last of the Summer Wine

06.00 06.50 07.40 08.30 11.50 12.40 13.30 16.00 16.50 17.40 18.30 19.20

My Crazy Obsession Say Yes to the Dress Long Island Medium Say Yes to the Dress Here Comes Honey Boo Boo America’s Worst Tattoos Cake Boss Ultimate Shopper Long Island Medium My Crazy Obsession Here Comes Honey Boo Boo Breaking Amish: Brave New World Say Yes to the Dress Say Yes to the Dress Gypsy Sisters Long Island Medium Bizarre ER Facing Trauma

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.30 10.00 10.55 11.50 16.25 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

06.00 06.50 07.40 08.05 08.30 09.00 09.25 09.50 10.15 10.40 11.10

ARANI ISSA, it-Tnejn fid20.40 fuq One G˙al Chalie Darmanin, li jer©a’ jara lil Malta kienet biss ˙olma wara 47 sena nieqes mill-gΩejjer tag˙na. IΩda ˙utu ser jarfuh minkejja li ser ikun ftit metri ’l bog˙od minnhom? Redeemer kien bullied l-iskola min˙abba widnejh. Arani Issa da˙al fixxena sabiex ibiddel id-destin ta’ dan it-tfajjel. U x’g˙andna lest g˙al Emanuela u Isaac?

SorpriΩi kbar li huma qatt ma stennew iΩda li tassew jixirqilhom!

09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 18.05 19.00 19.30 20.00 21.00 22.00

08.35 FIA World Endurance Championship 10.00 UEFA Women’s Champions League Football 11.30 ISU Grand Prix, Figure Skating 12.30 ISU Grand Prix, Figure Skating 14.30 FIFA Under 17 World Cup Football 16.00 UEFA Women’s Champions League Football 17.00 Live: UEFA Women’s Champions League Football [Live] [N] 19.00 ISU Grand Prix, Figure Skating 21.00 Boxing 23.00 Motorsports Weekend 23.15 UEFA Women’s Champions League Football

Meerkat Manor My Cat From Hell Too Cute!

Nick Baker’s Weird Creatures Monkey Life Swamp Brothers The Most Extreme Wild France The Lion Man Stranger Among Bears Call of the Wildman Swamp Brothers Gator Boys How Sharks Hunt Roaring with Pride The Lion Man Untamed and Uncut Gator Boys

20.10 20.35 21.00 21.50 22.40 23.30

11.35 12.00 12.25 12.50 13.15 13.45 14.10 14.35 15.00 15.25

Pilates: From the Inside Out Yoga for Life Everybody Nose Feng Shui Living Wandering Golfer House Hunters International My Yard Goes Disney Extreme Living Celebrities at Home World’s Most Extreme Homes State of Style: 2012 Fall/Winter Collection Behind the Label Masters of Luxury House Hunters on Vacation Vertical City What’s With That House?

Hawaii Life Selling New York Celebrities at Home Chef Abroad Suggs’ Italian Job

TiΩjin

01.12.2013

29

WAsAL ÛmiEN iL-miLiEd Kitba ta’ LEANNE GRECH

Illum beda x-xahar li tant inkun ilni nistenna. Ix-xahar ta’ Diçembru g˙alija j©ib mieg˙u memorji sbie˙ u dan g˙aliex minn mindu kont iΩg˙ar kont nistenna bi ˙©ari Ωmien il-Milied. Fl-ewwel jum ta’ Diçembru kont immur nifta˙ l-ewwel tieqa mill-kalendarju mimli biç-çikkulata li kienet tixtrili ommi, imbag˙ad nistenna sa jum il-Kunçizzjoni sabiex jien, flimkien ma’ missieri, narmaw id-dar tag˙na b’tiΩjin ikkulurit. Missieri jitla’ u jiddendel mas-sellum u jien innewillu t-tiΩjin.

Darba minnhom, niftakar ukoll, konna g˙amilna presepju, u biex inwa˙˙lu lgazzetti mal-forma tal-kartun konna uΩajna l-kolla tal-mastrudaxxa li vera kienet tin-

ten – jaqq! – imma l-presepju vera kien ©ie sabi˙. L-a˙˙ar ˙a©a li konna narmaw kienet tkun s-si©ra tal-Milied, li konna nag˙mluha fuq is-senduq iswed li g˙andna fil-kuritur – l-ewwel ˙a©a li tara malli tid˙ol mill-bieb ta’ barra (illum il-©urnata nag˙mel il-bambin minflok). Is-si©ra talMilied: mimlija b’tinsil u ornamenti kkuluriti daqslikieku qed narma karru tal-karnival. Imma ta’ tifla li kont, ma’ kontx nifhem u l-kuluri kienu jaffaxinawni.

Mas-snin bdejt ninteressa ru˙i, u llum il©urnata t-tiΩjin nag˙mlu kollu jien. Ìeneralment narma fl-ewwel weekend ta’ Diçembru, iΩda nibda bil-preparamenti minn Novembru. Kull sena nixtri tiΩjin

©did biex inΩid ma’ dak li di©à g˙andi.

Minn kmieni filg˙odu nibda nçaqlaq lg˙amra sabiex ikolli l-ispazju biΩΩejjed sabiex nifta˙ is-sellum u nçaqilqu l-hemm u l-hawn. Biex inkompli nid˙ol fl-atmosfera ndoqq diski relatati maΩ-Ωmien, proprjament id-diski tal-Milied kantati minn Michael Bublé (hawn il-©irien ma’ tantx jie˙du gost bija g˙ax ikun hemm mumenti fejn jisimg˙uni nistona xi wa˙da wkoll). Ilkuluri li n˙obb nuΩa huma l-a˙mar, a˙dar, kannella, abjad, lewn id-deheb u l-bronΩ.

Kuluri o˙ra li saru moda dawn l-a˙˙ar snin huma t- turquoise , il-vjola u r-roΩa.

Hemm ukoll kuluri b˙al-lewn il-fidda u lblu.

Kuluri skont il-prefernza tieg˙ek Jekk t˙obb il-kuluri tradizzjonali tal-Milied tista’ tuΩa: abjad, beige, a˙mar, a˙dar, abjad, lewn id-deheb u kannella. Tista’ tag˙mel uΩu wkoll ta’ ornamenti tal-˙©ie© (dan jisimbolizza s-sil© u l-ilma ffriΩat). Jekk l-istil tieg˙ek huwa aktar kontemporanju tista’ tuΩa l-kuluri: beige, blu, turquoise, a˙dar, kulur il-fidda, vjola u roΩa. Mhux il-kuluri kollha jaqblu flimkien. Ornamenti li ma’ jiswewx flus u li tista’ ΩΩejjen bihom huma biççiet ta’ zkuk irqaq, jew il-prinjol. Dawn jag˙tu dehra organika lit-tiΩjin tieg˙ek.

Is-si©ra tal-Milied Is-si©ra tal-Milied hija l-qofol tat-tiΩjin u dan g˙aliex ©eneralment il-kuluri u t-tip ta’ ornamenti li tuΩa fis-si©ra, tuΩahom ukoll fil-bqija tattiΩjin tad-dar. Fil-paragrafu li jmiss ser nag˙tik ftit ideat li tkun tista’ tapplikahom g˙as-si©ra tieg˙ek.

Meta tarma s-si©ra, ifrex il-frieg˙i sabiex il-˙axix ikun mifrux sew u ma’ jkollok vojt. Meta tirran©a l-frieg˙i, ddawwar id-dawl mas-si©ra.

Importanti li d-dawl iddawru b’tali mog˙od li tiksi s-si©ra sew. L-a˙jar mod huwa li d-dawl tag˙mlu minn ©ewwa g˙al barra (il-wajer taddawl a˙bih ©ol-˙axix tas-si©ra stess), meta tlesti mid-dawl, ixg˙el is-si©ra biex tara kif inhu mqassam id-dawl (jew inkella arma s-si©ra biddawl di©á mixg˙ul). Malli tlesti d-dawl, kompli bit-tiΩjin. Hemm bosta x’tag˙mel: tista’ ΩΩejjen b’Ωigarella kemxejn ˙oxna (preferibbilment ikollha wajer mat-truf, biex tkun tista’ tpo©©iha a˙jar), jew bid-drapp. Kemm iΩ-Ωigarella u kemm id-drapp dawwarhom mas-si©ra kollha; ˙u ˙iseb li ma’ tg˙attix id-dawl. Dekorazzjoni o˙ra li tag˙mel effett sabi˙ hija l-liedna ta’ boççi Ωg˙ar (qishom perli). Il-boççi tal-liedna jirriflettu d-dawl.

Wara li tlesti it-tiΩjin ikun joqos li ddendel l-ornamenti. Parir Ωg˙ir huwa li qabel ma tibda ddendel l-ornamenti, qassamhom skont ilkulur, u dan biex ma’ jkollokx ˙afna kuluri ˙dejn xulxin. Imbag˙ad qassam l-ornamenti skont il-preferenzi tieg˙ek. Ornamenti o˙ra sbie˙, apparti l-boççi, g˙at-tiΩjin tas-si©ra huma: çfuf (tista’ tag˙milhom inti), il-fjuri, zkuk niexfa, tut a˙mar (berries) artifiçjali, ornameti b’forma ta’ sil©, frott, u anke strumenti tal-muΩika. Fuq is-si©ra hemm min jag˙mel stilla u hemm min ipo©©i an©lu, iΩda mhux bilfors tag˙mel hekk. Ideat o˙ra ˙elwin li qed iΩidu fil-popolarità huma: çfuf kbar, rix jew zkuk b˙alma hawn fl-istampli ta’ hawn ta˙t.

Toqg˙odx tinkwieta li s-si©ra tkun tidher iffullata – dment li kollox ikun imqassam tajjeb, m’g˙andekx problemi.

Segwi l-pa©na tag˙na fuq Facebook, hemm issib ir-ritratti ta’ hawn ta˙t bil-kulur, kif ukoll ideat o˙ra ta’ kif tarma d-dar tie©˙ek g˙allMilied.

Nota importanti g˙al min g˙andu l-annimali d-dar: ˙udu ˙sieb li çertu ornamenti ma tag˙mluhomx fejn ikunu mil˙uqa mill-annimali. EΩempju çar hija l-Ponsjetta li, g˙alkemm hija pjanata mill-isba˙ biex iΩΩejjen biha, tista’ tag˙mel ˙sara lill-annimali jekk dawn igerrmu minnha.

30

Log˙ob

01.12.2013

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Çkunija, 5 Tmissu, 8 KuΩakki, 14 Gomez, 15 Naffar, 17 Arafat, 19 Travi, 20 Stil, 21 N˙iq, 23 BorΩa, 25 u 28 Aggrediti, 29 u 30 MuΩajk, 31 Alka, 33 Skrukkjaturi, 39 Skop, 41 u 42 Fratas, 43 Vavu, 45 Namur, 46 Ójata, 47 StuΩ, 50 Ri˙a, 53 u 54 Lamarr, 56 Barri, 58 Mulett, 60 u 62 Inflazzjoni, 64 Ûelaq, 67 In©azz, 69 Kimono, 70 Ideal, 72 u 73 Misnun, 75 Kenn, 77 Óasi, 79 Stikk, 80 u 82 Tarantino, 84 u 85 Kaptan, 87 Ajma, 88 Impertinenti, 93 ÛeΩa, 94 u 95 Malajr, 96 u 98 Ljunfanti, 100 Snakk, 101 Ipso, 105 Pizu, 108 Bhima, 109 Serrep, 110 Navali, 111 Idejn, 112 Dundjan, 113 Grotta, 114 Gagazza.

291 Irba˙ €25 fi flus

94

Mimdudin 1 5 8 14 15 17 20 21 25 28 29 31 33 39 41 43 45 46 47 50 53 56 58 60 62 64 67 69 70 72 75 77 79 80

Fih ma ssibx ˙lief diΩordni, ˙amba, irvell u sfrattu s˙i˙ (7) Allura din il-mara tal-qsajjar? (6) Ga©©a g˙all-insib (7) It-tog˙ma jew il-gost biex tiekol (5) B’dan tista’ tie˙u tag˙lima (6) u 19 Nies li jmexxu d-drogi? (11) Dan ir-ra©el tal-akuta? (4) u 23 Il-˙in ta’ nofs il-jum (9) Dan trid tinΩel g˙alih (5) Xi ˙add li jdejqek, ....-il g˙ajn (4) u 30 Aktar minn ba˙ri wie˙ed (6) Imdellek jew miblul (4) Il-fidi Nisranija (12) Tajjeb fit-tog˙ma (4) u 42 Dan ir-ra©el tal-granita? (6) Ras iebsa jew inkejja (4) Tislima b’tixjira tal-id (5) Xog˙olha fil-qieg˙ tal-ba˙ar (5) Ma nafux minn ....! (4) G˙emil, tajjeb jew ˙aΩin (4) u 54 In-nofs eΩatt, jew xi kwartier (6) Jimxi lura b˙al ..... (5) Wie˙ed mill-griebe© (6) Fihom issib rikkezzi kbar (6) Nies li ji©u minnek (5) Dan l-uΩin ta’ dari llum ji©i 800 gramma (5) Qarreb minn wara u faqqa’ sajjetta (6) Il-log˙ba tad-90 numru (6) Ilkoll nispiççaw fih (5) u 73 Bidel xi ˙a©a m’o˙ra (6) Mhux bilfors tie˙du bl-elettriku (4) Din qieg˙da biex tpejjipha (4) Ma ˙allhiex lil tnejn jaqbdu f’xulxin (5) Tara wie˙ed fuq it-tara© ta’ Kastilja (5)

82 84 87 88 93 94

Tarah fit-toroq wara x-xita (4) u 85 Pontun tal-laneç (6) Çensu l-iskultur (4) Dan ji©bdek bi ©mielu (12) Il-kantant Paul tas-song Dia na (4) u 95 Óafna tpaçpiç, x’aktarx fil-vojt (6) 96 It-tqabbila fil-poeΩija (4) 98 Is-suf sa ta˙t geddumek (5) 100 u 101 Il-©ewwieni jew l-imsaren (9) 105 Kaçça g˙at-tajr bil-mansab (4) 108 Omm l-omm jew il-missier (5) 109 Mg˙akkex u ma˙qur (6) 110 u 111 Mg˙ollijin g˙all-grad tal-qdusija (11) 112 G˙andha weraq Ωg˙ir ifu˙ u tintefa’ fl-ikel (7) 113 Kura©©uΩi tassew (6) 114 Fjur Ωg˙ir ifu˙ ˙afna (7) Weqfin 2 3 4 6 9 10 11 12 13 16 18 22 24 26

Kontra sab (5) Tondi biex iduru (4) Bil-kundizzjoni (4) u 7 Kull sena tiΩdidilhom it-taxxa (10) Tlug˙ fuq xi ˙a©a biex tie˙u lift (4) Wara d-da˙k il-.... (4) G˙amel hekk bi xkupa (5) Dan l-g˙asfur imfittex min-nassaba g˙all-g˙ana (7) Xitla selva©©a li t˙assar l-uçu˙ firrebbieg˙a (7) Wa˙da mis-snien (5) Nuççali bla ˙©ie© (5) Tixtriha ming˙and tal-la˙am (5) F’sakra ma jarax ... (3) u 27 Kreatur tal-moda f’kull sta©un (8)

32 Mag˙mula minn tnejn (6) 33 u 34 Ma jistax jinbena fl-arja (7) 35 Bniedem ma˙tuf u miΩmum b’rahan (6) 36 Aktar minn çarruta wa˙da (6) 37 Mard imma©inarju jew falz (4) 38 u 40 Opinjoni wa˙da (9) 44 Naqra jew kemxejn (4) 48 Min ji©i bih ma j˙allilekx wisa’ (4) 49 Xkiel jew imbarazz (8) 51 Aktar minn stigmata wa˙da (8) 52 Ûbalja wa˙da sew (6) 55 Jag˙tihomlna Ω-Ωmien (6) 57 Taqa’ billejl u xxarrab kullimkien (4) 59 Jimtlew meta tag˙mel ix-xita (4) 61 Qabad jew ˙a f’idejh (4) 63 Din tfu˙ jew tinten (4) 65 Burdata (6) 66 Aktar minn lupu wie˙ed (4) 68 Niexef ...... (6) 69 It-tfajliet i˙obbuh l-aktar (6) 70 Delitt fa˙xi (4) 71 Dari kien jaqta’ jew jillixxa l-©ebel (6) 74 Aktar minn tarf wie˙ed (4) 76 Jg˙addu wa˙da wara l-o˙ra (4) 78 Kontra iswed (5) 79 u 81 Aktar minn frank wie˙ed (6) 82 Irqiq jew bla Ωaqq (5) 83 Sidien jew proprjetarji (7) 86 Çittadin tal-kapitali ta’ Franza (7) 89 Xog˙ol li ma rnexxa xejn (5) 90 u 91 T˙ar˙ir jew qtig˙ ta’ nifs (6) 92 Tliet Ωwiemel ti©i ..... iΩwiemel (5) 97 Taqbad minnu (5) 99 u 100 Ma jit˙assarx, ma jitne˙˙iex (10) 102 Suppost li a˙na lkoll (5) 103 u 104 Separati jew difiΩi (8) 106 u 107 Issib fihom l-iskrivani (8)

WEQFIN: 2, 3 u 4 Kumbinazzjoni, 6 u 7 Marsaskala, 9 Urta, 10 u 11 Antikwati, 12 Ûgangat, 13 Filippu, 16 Flokk, 18 Furur, 22 Buffu, 24 u 26 Ûlugat, 27 Kjass, 32 Kavjar, 33 u 34 Sanremo, 35 Kurrat, 36 A˙˙ari, 37 u 38 Umanità, 40 KaΩino, 44 Vili, 48 Terz, 49 u 51 Amministrazzjoni, 52 ÓbejΩa, 55 Fidili, 57 Ruma, 59 Ejja, 61 Ferm, 63 Jedd, 65 La˙˙am, 66 Qmis, 68 Zokkor, 69 Kantun, 70 Inri, 71 Erkole, 74 Ûipp, 76 Qrun, 78 Ik˙al, 79 u 81 Spinti, 82 Tnejn, 83 Tallaba, 86 Madonna, 89 M©arr, 90 u 91 Estern, 92 Tikka, 97 Uniku, 99 u 100 Ippersunat, 102 Prezz, 103 u 104 Bandista, 106 u 107 Disamija.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:

Indirizz:

Nru tat-telefown: Rebbie˙a ta’ €25: JOSEPH MANGION, 37, Triq William Baker, il-Gudja, GDJ 6122

Log˙ob

01.12.2013

31

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 034 103 258 301 308 351 484 490 546 604 610 658 714 788 876 890

B’4 numri 0382 0970 1190 1242 1409 1520 1714 1914 2059 2319 2350 2408 2549 2741 2842 2886 3250 3907 4858 5168 5355 5510 5655 6397 6534 6945 7212 7224 7651 8032 8074 8248

8555 8634 8799 8826 9824 9834

B’5 numri

B’6 numri

07261 08766 09227 12826 14935 19192 20418 24211 25439 30816 33885 37228 40430 40514 41024 41186 41501 41894 55951 57987 68761 87105

050606 120718 213616 409525

Bi 8 numri 38464977 69501979 78961903 95624221

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙: PETER MICALLEF 15/4 Pjazza Papa Ìwanni XXIII, il-Furjana

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

2

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

32

Avviâ„Śi

01.12.2013

PROPRJETÀ TANAYA’S Dev Ltd: G˙aℌla

kbira ta’ appartamenti f’kull ℌona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoℌitu u n˙allsulek

il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999.

Ming˙ajr aŠenti jekk jog˙Šbok.

Sejħa għall-

OFFERTI

IL-QAJJENZA: Terran u livell mat-triq. Fih 2 kmamar tassodda. Kçina bil-cupboards, salott u kamra tal-banju. Bit˙a u kamra tal-˙asil. Terazzin fuq quddiem u kollox Šdid. Jinsab 2 minuti ’l bog˙od mill-ba˙ar.

Bla çens. Çemplu 7900 0109.

PROPRJETĂ€ GĂ“ALL-KIRI

IL-MITA TIXTIEQ TAVĹťA LI QEGÄŚDIN JINTLAQGÄŚU OFFERTI GÄŚAL:

- Plants Maintenance Services using Environmentally Friendly Practices – T101/13 Data ta’ ħruĥ: 21 ta’ Novembru 2013 / Data ta’ għeluq: 18 ta’ Diċembru 2013

Dawn is-sejħiet għall-offerti jistgħu jinkisbu mis-Sistema Elettronika għas-Sejħiet Pubbliċi (www.etenders.gov.mt) Għal aktar informazzjoni, ttja lill-Contracts lillkkuntattja Department Management Department

2123 4710 www.mita.gov.mt www.mita.gov.mt

IS-SIĂŒĂŒIEWI: Appartament b’kamra tas-sodda kbira, kçina, living kbira, hall , kamra talbanju u bejt gË™alih waË™du. Fih l-gË™amara b’kollox. Çemplu 9987 2662 jew 2146 2642.

MSIDA TA’XBIEX: Blok Flats moderni lesti g˙all-kiri.

Ghamara Šdida u fihom il-lift modern. Çemplu fuq 21 31 83 28 jew 79 46 47 61 AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Snieter g˙all-bejg˙; Miroku kaçça Gamba trap plattini, Razzini plattini. G˙al aktar informazzjoni çemplu 2131 8328 jew 7946 4761.

Employment Aid Programme Over â‚Ź1.9 million of funds For Gozo Need to Employ?

Gozitan Enterprises and Employers including those, whose Ĺ˝Ć‰ÄžĆŒÄ‚Ć&#x;ŽŜĂů Ä?Ä‚Ć?Äž Ĺ?Ć? Ć‰Ä‚ĆŒĆšĹŻÇ‡ Ĺ?Ĺś 'Ĺ˝ÇŒĹ˝ ĂŜĚ Ć‰Ä‚ĆŒĆšĹŻÇ‡ Ĺ?Ĺś DĂůƚĂ͕ ƚĂŏĞ ĂĚǀĂŜƚĂĹ?Äž ŽĨ ƚŚĞ žƉůŽLJžĞŜƚ Ĺ?Äš WĆŒĹ˝Ĺ?ĆŒÄ‚ĹľĹľÄž ƚŚĂƚ Ĺ?Ć? Ä?ŽͲĎŜĂŜÄ?ĞĚ Ä?LJ ƚŚĞ ĆľĆŒĹ˝Ć‰ÄžÄ‚Ĺś ^Ĺ˝Ä?Ĺ?Ä‚ĹŻ &ĆľĹśÄšÍ˜ žƉůŽLJ Ä‚Ĺś ĞůĹ?Ĺ?Ĺ?Ä?ĹŻÄž Ć‰ÄžĆŒĆ?ŽŜ Ç ĹšĹ˝ ĹŻĹ?ǀĞĆ? Ĺ?Ĺś 'Ĺ˝ÇŒĹ˝ ĂŜĚ LJŽƾ Ç Ĺ?ĹŻĹŻ ĆŒÄžÄ?ÄžĹ?ǀĞ Ä‚ Ć?ĆľÄ?Ć?Ĺ?ĚLJ ŽŜ ƚŚĞ Ä?Ä‚Ć?Ĺ?Ä? Ç Ä‚Ĺ?Äž Ä?Ĺ˝Ć?Ćš ĂŜĚ ŽŜ ƚŚĞ ÄžĹľĆ‰ĹŻĹ˝Ç‡ÄžĆŒÍ›Ć? ŜĂĆ&#x;ŽŜĂů Ĺ?ĹśĆ?ĆľĆŒÄ‚ĹśÄ?Äž Ä?Ĺ˝ĹśĆšĆŒĹ?Ä?ĆľĆ&#x;ŽŜ Ä¨Ĺ˝ĆŒ Ä‚ žĂdžĹ?žƾž ŽĨ Ϲώ Ç ÄžÄžĹŹĆ?Ύ͘ &Ĺ˝ĆŒ ĹľĹ˝ĆŒÄž Ĺ?ĹśÄ¨Ĺ˝ĆŒĹľÄ‚Ć&#x;ŽŜ Ä?Ä‚ĹŻĹŻ ĆľĆ? ŽŜ ĎŽĎŽĎŽĎŹĎ­ ϾϹϳ Ĺ˝ĆŒ Ć?ĞŜĚ ĆľĆ? Ä‚Ĺś ĞžĂĹ?ĹŻ ŽŜ ÄžÄ‚Ć‰Í˜ÄžĆšÄ?ΛĹ?Ĺ˝Ç€Í˜ĹľĆš Ĺ˝ĆŒ Ç€Ĺ?Ć?Ĺ?Ćš Ĺ˝ĆľĆŒ Ç ÄžÄ?Ć?Ĺ?ƚĞ Ç Ç Ç Í˜ÄžĆšÄ?͘Ĺ?Ĺ˝Ç€Í˜ĹľĆšÍ˜ ĹŻĹ˝Ć?Ĺ?ĹśĹ? ĚĂƚĞ ŽĨ ƚŚĞ ĂƉƉůĹ?Ä?Ä‚Ć&#x;ŽŜĆ? ŚĂĆ? Ä?ĞĞŜ ĞdžƚĞŜĚĞĚ Ć&#x;ĹŻĹŻ Thursday 12th ÄžÄ?ĞžÄ?ÄžĆŒ ĎŽĎŹĎ­ĎŻ Ä‚Ćš ĹśĹ˝Ĺ˝ĹśÍ˜

It pays to employ!

Inbig˙u kull tip ta’ arloŠŠi. Selezz joni kbira ta’ arloŠŠi talidejn Casio u Citizen, kemm diŠitali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Du gena talmarka Pierre Car din. Var jetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-batterija, bi prezzijiet tajbin. Nag˙m lu wkoll tiswijiet ta’ arloŠŠi talidejn u kif ukoll tal-˙ajt u grandfather clocks . Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine , sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arloŠŠi biex jintuℌaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija – 110 Triq il-Kungress Ew ka ris tiku, il-Mos ta. Çempel 2141 7235 jew 9982 5389.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat.

Ikollna wkoll salotti second hand. Çempel 2137 4823 jew inkella 9982 4139. Sander, kalibratur, ℌewŠ piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 7961 7945.

Pakkett preℌentabbli li jinkludi ktieb bil-faççata iebsa u CD oriŠinali. Tista’ tag˙ℌel minn Elvis Presley, Kenny Rogers, The Crooners (Dean Martin, etc) u Gran Prix Legends DVD. Jiswew ₏10. Dawn huma ideali

b˙ala rigal g˙all-Milied. PustaŠŠ b’xejn. Mob: 7969 1235 Kaxxa tal-plastik li tikkonsisti fi 12-il CD oriŠinali mis-sittinijiet sat-tmeninijiet li kinkludu lil Helen Shapiro, Bay City Rollers, Rubettes Foundations, Ricky Valens, Mary Hopkins Bachelors, Temptations, Supremes, Herman’s Hermit u o˙rajn. Kwaℌi mitejn diska fuq 12-il CD. ₏20 biss. Posta b’xejn.

Ideali b˙ala rigal g˙all-Milied.

Mob: 7969 1235.

G˙all-bejg˙. Kwaℌi l-kotba kollha ta’ Anton Grasso li jinkludu Enigma, it-Tifla li G˙erqet, IsSe˙er ta’ Satana, Órafa Msa˙˙ra, Jid˙aq il-Lejl, Dinja Perfetta u o˙rajn. Posta b’xejn.

Mob: 7969 1235.

WW2 Files & DVD Collections: kaxxa ta’ 12-il DVD oriŠinali, kollha ssiŠillati. ₏70 (Lm 30) biss. PustaŠŠ b’xejn. Ideali b˙ala rigal g˙all-Milied. Mob: 7969 1235.

AGR AUTO JAPANESE PARTS GĂ“ALL-KAROZZI InbigË™u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ĂŒappuniâ„Śi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ â„Śjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts Šenwini. GË™al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4505. Fax: 2147 0295.

Email: alex@agrautoparts.com

PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra. Triangle Truck tyres Šodda. Irrikorri g˙and Salvu Cassar, G˙awdex. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2155 6674, 9947 5746 jew 9928 8699.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi suŠŠetti b˙all-Matematika, Ingliℌ, Malti, Françiℌ, Fiℌika u o˙rajn. Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz ₏35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baℌiçi filkompjuter, ₏50. G˙al aktar dettalji çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew ℌur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

ÎŽdÄžĆŒĹľĆ? ĂŜĚ ŽŜĚĹ?Ć&#x;ŽŜĆ? ĂƉƉůLJ

ÇENTRU LABURISTA FLORIANA Il-Kumitat taç-Çentru Laburista Floriana se jkun qieg˙ed jilqa’ offerti g˙al kiri tal-Bar, minn nhar is-Sibt 7 ta' Diçembru sa s-6.00pm ta' l-Erbg˙a 11 ta' Dicembru.

Operational Programme II – Cohesion Policy 2007-2013 Empowering People for More Jobs and a Better Quality of Life $LG 6FKHPH SDUW ¿QDQFHG E\ WKH (XURSHDQ 8QLRQ (XURSHDQ 6RFLDO )XQG (6)

&R ÂżQDQFLQJ (8 )XQGV 1DWLRQDO )XQGV DQG 3ULYDWH )XQGV Investing in your future

Wie˙ed jista’ jikseb kopja tar-regolamenti, billi jag˙mel kuntatt mas-Segretarju fuq 9942 7586.

Il-Kumitat iℌomm id-dritt li jirrifjuta kull offerta anke l-aktar wa˙da vantaŠŠjuℌa

AvviΩi

01.12.2013

TAGÓLIM TAS-SEWQAN

DAR GÓALL-ANZJANI

Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ikoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur issit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, irRabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku mditajiet kollha. Staff ikkwalifikat.

Nur ses u care wor kers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naç çettaw respite u bed ridden. Çempel dawn innumri: 2145 908, 2145 4858 jew 7945 4908.

DAR GÓALL-ANZJANI Villa Robinich – dar g˙allanzjani b’atmosfera familjari fil-Fgura.

Noffru kull g˙ajnuna lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar mill-kçina tag˙na stess u skont il-bΩonn ta’ kull individwu. Çempel fuq 2166 6142 jew 7966 6142 jew email lil ibg˙at robinich@go.net.mt

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato . Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel g˙al aktar informazzjoni 9945 4235 jew 2180 5811.

W ATER PR OOF ING BRANE

M EM -

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Óal Qormi, jispeçjalizzaw f’xog˙ol ta’ waterproof membrane, damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840, jew id˙ol fis-sit elettroniku: www.wpMalta.com INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju.

Nag˙tu xhieda fil-Qorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com

IL-MITA TIPPROVDI AKTAR MINN SEMPLIĊI IMPJIEG. IL-MITA HIJA L-AKBAR ENTITÀ TALICT F’MALTA B’TIM PROFESSJONALI TA’ AKTAR MINN 330 IMPJEGAT. AĦNA NINVESTU FIK BIEX TILĦAQ IL-POTENZJAL PROFESSJONALI TIEGĦEK U NASSIGURAW LI L-IMPJIEG TIEGĦEK MAL-MITA JIŻVILUPPA F’KARRIERA LI TTIK SODISFAZZJON. JEKK QIEGĦED/A TFITTEX KARRIERA U MHUX SEMPLIĊI IMPJIEG, IRRIDU NISIMGĦU MINN GĦANDEK!

Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards.

Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars , strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys , B’Kara. Çempel 2148 2796.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq waterproof xog˙ol ta’ membrane, damp proofing u rub be rised paint . 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 2148 8972, 2143 8326, 9944 5527 jew 9949 3840, jew id˙ol fis-sit elettroniku: www.wpMalta.com

NETWORKS ENGINEER XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

Il-MITA tixtieq tingaġġa Networks Engineer sabiex flimkien ma’ tim tekniku professjonali, jipprovdu konnettivita’ ta’ network effiċjenti lill- Gvern. Il-persuna magħżula hi mistennija tipprovdi direzzjoni, pariri u soluzzjonijiet tekniċi f’diversi proġetti, kif ukoll tipprovdi servizz, kemm lill- klijenti interni u kif ukoll esterni. Huwa/hija mistenni/ja wkoll j/tikkontribwixxi fid-disinn u implimentazzjoni tan-networks.

G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, g˙ad-djar jew garaxxijiet. Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙at-twieqi u bibien, roller u ceiling systems.

Issibilna bibien li jifil˙u nnar, aluminium b’ thermal insulation biex tnaqqas iss˙ana fis-sajf u l-kes˙a fixxitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn.

Horvin Ltd, A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel 2122 6320, 2122 7196 jew Email : 9989 1800. horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu

Għal aktar dettalji żur www.mita.gov.mt/careers Jew ibgħat C.V. dettaljat, flimkien ma’ ittra sa mhux aktar tard minn l-Erbgħa, 10 ta’ Diċembru 2013 indirizzat lil: Human Resources Manager, Malta Information Technology Agency, Gattard House, National Road, Blata l-Bajda HMR 9010

careers.mita@gov.mt

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet eçç. Membrane jew liquid membrane. Mela pprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali blaqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.co m

Vin Aluminium. Nag˙mlu bibien, twieqi, insect screens, eçç. Nag˙mlu wkoll xog˙ol ta’ tiswijiet. Sabiex tikseb aktar informazzjoni çempel 2189 8999 jew 9946 5666.

KLIEB Ìriewi tal-German Shepard ta’ 8 ©img˙at. Puri u bil- pedigree . Ìenituri ta’ barra. Çemplu g˙al aktar informazzjoni fuq 7949 1077 jew 2144 5443.

KLIEB

Il-MITA tapplika l-prinċipju ta’ opportunitajiet ugwali għal kulħadd

Kupun AvviΩi Klassifikati

DARREN WATER PROOFING

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

PERMESS TAL-ETC: 153/2013 – MPO: /77/2005/15

Il-kandidati eliġibbli għandu jkollhom jew livell akkademiku ta’ degree fl-Informatika jew l-ekwivalenti tal-MQF livell 6 fl-istess suġġett jew f’suġġetti relatati, CCNA u tal-anqas tlett snin esperjenza f’dan il-qasam; JEW livell akkademiku ta’ diploma fl-Informatika jew l-ekwivalenti tal-MQF livell 5 fl-istess suġġett jew f’suġġetti relatati, CCNA u tal-anqas sitt snin esperjenza f’dan il-qasam.

jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason g˙al aktar informazzjoni fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

MUSIC LINK

WATERPROOF MEMBRANE

KARRIERA U MHUX SEMPLIĊI IMPJIEG

33

Offerta mhux ta’ min jitlef fuq ©riewi German Shepherd ta’ razza pura. G˙al aktar informazzjoni çempel 7953 1191.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

– €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

– €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

– €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

– €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

– €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717

34

Almanakk

01.12.2013

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 17°C L-INQAS TEMPERATURA: 14°C UV INDEX: 2 TEMP: Imsa˙˙ab bix-xita li tista’ tkun bir-rag˙ad kultant

HI

16°C

15°C

16°C

LO

8°C

9°C

12°C

VIÛIBBILTÀ: Tajba li ssir moderata g˙al ˙aΩina kultant

Il-Ìimg˙a

Il-Óamis

Is-Sibt

RIÓ: Moderat g˙al ftit qawwi mit-Tramuntana g˙all-Majjistral li jsir qawwi ˙afna millPuntent g˙al-Lbiç BAÓAR: Qawwi li jsir qawwi g˙al qawwi ˙afna IMBATT: Baxx g˙al moderat lokalment moderat milLvant ix-Xlokk li jsir mil-Lvant

HI

17°C

17°C

15°C

LO

10°C

10°C

10°C

Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 20°C

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Maratona tal-Ìbir ta’ Fondi

Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta Trinity Pharmacy, 32 Triq il-Marsa, il-Marsa Brown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Óal Qormi Marrit Pharmacy, Triq l-1 ta’ Mejju, Fleur-de-Lys, Birkirkara Regional Pharmacy, Triq E. H. Furse, l-Imsida Melita Pharmacy, 127, Triq San Ìor©, San Ìiljan Victor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-Sliema Misra˙ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali, Ó’Attard Victory Pharmacy, 16, Pjazza il-Vitorja, in-Naxxar Qawra Pharmacy, Earl’s Court/1, Triq l-Im˙ar, il-Qawra Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al Ìdid Vittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, il-Birgu St Elias Pharmacy, Triq San Elija, ix-Xag˙jra John J. Borg Pharmacy, Triq il-Kostituzzjoni, iΩ-Ûejtun Mqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina, l-Imqabba Tal-Grazzja Pharmacy, Triq Fran©isk Farrugia, ÓaΩ-Ûebbu© Nigret Pharmacy, Triq iΩ-Ûahar, ir-Rabat, Malta

Il-banda tal-Partit Laburista se tie˙u sehem fil-maratona tal©bir ta’ fondi u villa©© tal-Milied nhar il-Ìimg˙a 13 ta’ Diçembru – Jum ir-Repubblika – quddiem iç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun. Il-banda se tesegwixxi marçi brijuΩi u muΩika tal-Milied g˙al dan iΩ-Ωmien ta’ festi.

G˙al din l-attività l-muΩiçisti huma ©entilment mitluba li jkunu quddiem iç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun fis-2.15pm.

Is-sehem tal-banda f’din l-attività jintemm g˙all-˙abta tal4.00pm

Attivitajiet mill-Partit Laburista tal-Fgura Ser isiru diversi attivitajiet organizzati mill-Partit Laburista tal-Fgura: l-Erbg˙a 11 ta’ Dicembru 2013: Coffee Morning fiç-Çentru fid-9.15pm; il-Ìimgha 13 ta’ Diçembru 2013: Ìbir ta’ Fondi b’risq il-Partit Laburista, iç-Çentru tal-Fgura jkun miftu˙ il-©urnata kollha; il-Ìimgha 27 ta’ Dicembru 2013: Buffet Dinner fl-Alexandra Hotel bi ˙las, biljetti €20, salErbg˙a 25 ta’ Diçembru 2013.

G˙awdex Taç-Çawla Pharmacy, Triq is-7 ta’ Ìunju 1919, ir-Rabat, G˙awdex G˙ajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza, G˙ajnsielem, G˙awdex

Lottu

44 69 36 61 75 85 13 78

Grand Lottery

01 06

Super 5

2

44

7

17

29

Kunçert tal-Milied mill-Banda Madonna tal-Ìilju – l-Imqabba

03 06 07 08 01

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

01.12.1964 – il-Vjetnam, Malta u z-Zambia jing˙aqdu man-Nazzjonijiet Uniti.

02.12.1981 – Titwieled il-kantanta Britney Spears

02.12.1989 – Summit bejn Bush u Gorbakev f’Malta 06.12.1928 – Michael Dundon jispiçça minn mexxej tal-Partit Laburista

Il-Kummissjoni Banda fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser ittella’ kunçert muΩikali fl-okkaΩjoni tal-festi tal-Milied 2013, bis-sehem tal-Banda Madonna tal-Ìilju ta˙t id-direzzjoni tas-surmast tag˙ha l-Mro Andrew Calleja FVCM. Dan ilkunçert ser isir nhar il-Ìimg˙a 13 ta’ Diçembru 2013 (festa pubblika), fis-6.45pm ©ewwa l-knisja ta’ San BaΩilju – binja medjevali mill-isba˙ tas-seklu sittax li tinsab wara l-knisja parrokkjali tal-Imqabba – bis-sehem tal-bandisti tal-post u allievi fi ˙dan l-iskola tal-muΩika tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju. Ser jindaqqu diversi siltiet muΩikali sbie˙ u tal-widna: Frosty the Snowman, I Heard the Bells on Christmas Day u It came upon a Midnight Clear.

Waqt din is-serata ser ikun hemm qari ta’ poeΩiji u xog˙ol letterarju ie˙or b’rabta mat-twelid ta’ Sidna Ìesù Kristu. Is-serata ser tkun bil-parteçipazzjoni tassopran Doreen Camilleri. Kul˙add huwa mistieden jattendi u d-d˙ul huwa ming˙ajr ˙las. Aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com <http://www.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Fw ww.talgilju.com&h=6AQHw3qqI&s=1> jew fuq 9946 3468.

36

Sports

01.12.2013

TifTakruH dan l-inÇidenT ?

Horacio Elizondo huwa rreferee l i k i e n k e ç ç a l i l Zinedine Zidane fit-Tazza tad-Dinja tal-2006. Issa li nistg˙u ng˙idu li beda ddeni tat-Tazza, Elizondo ddiskuta d-deçiΩjoni li kien ˙a meta Zidane kien ta daqqa ta’ ras lil Marco Materazzi wara li dan kien ipprovokah. Ir-referee millewwel qal: “Kienet deçiΩjoni diffiçli biex keççejt lil Zidane.”

Huwa Ωied li m’g˙andu ebda dispjaçir li wera l-karta l-˙amra lillle©©enda tal-futbol Zidane, imma jinsisti li l-inçident ma kienx l-aktar mument importanti tal-karriera tieg˙u b˙ala referee.

Horacio Elizondo kien ing˙ata l-inkarigu li jirreffja l-partita Franza kontra l-Italja seba’ snin ilu, li fiha fil-˙in barrani kien keçça lill- captain tal-Les Bleus wara li dan g˙amel reazzjoni vjolenti g˙al provokazzjoni taddifensur tal-Azzurri.

Franza rnexxielha, b’ra©el inqas, tasal sal-g˙oti talpenalties , biex imbag˙ad lItalja g˙elbet iç- champions tal-1998. Elizondo jibqa’ jg˙id li ma ja˙sibx li ddeçiΩjoni tat-tkeççija ta’ Zidane kienet l-aktar wa˙da importanti tal-karriera tieg˙u.

Huwa jg˙id: “Id-dilettanti lili jiftakruni g˙ax keççejt lil Zidane fil-final tat-Tazza tadDinja u wkoll min˙abba li Zidane kien le©©enda tal-futbol, captain ta’ Franza u laqwa plejer tad-dinja, iΩda donnu li ˙add ma jikkonsidra li din kienet – minbarra deçiΩjoni diffiçli ˙afna – iddeçiΩjoni ©usta. Dalwaqt ikunu g˙addew Ωew© Tazzi tad-Dinja minn dakinhar, imma kul˙add g˙adu jistaqsini fuq dak il-mument.

Naturalment kien mument sinjifikanti ˙afna, imma mhux l-akbar deçiΩjoni li qatt ˙adt.”

B˙alissa Zidane jag˙mel parti mit-tim ta’ kowçis tarReal Madrid u ilu ja˙dem minn wara l-kwinti g˙al dan il-klabb kbir Spanjol minn meta rtira mil-log˙ob tal-futbol.

Sports

01.12.2013

37

gÓajdut dwar trasferiMenti Moyes jibgÓat l-iscouts tiegÓu biex jaraw lil reus Fil-bidu ta’ din il-©img˙a David Moyes, il-mani©er taç-Champions IngliΩi Manchester United bag˙at liΩ-Ωew© scouts ewlenin tieg˙u, Steve Round u Jimmy Lumsden, il-Ìermanja biex jaraw lill-plejer ta’ Borussia Dortmund, Marco Reus.

United qed jikkontemplaw attentat diffiçli f’Jannar li ©ej biex jiksbu lil Reus, iΩda huma mhux se jinkludu lil Shinji Kagawa f’dan in-negozjar.

Vidal se jÌedded il-kuntratt Ma’ juVentus Il-plejer Çilen ta’ nofs il-grawnd, Vidal, se j©edded il-kuntratt tieg˙u maç-Champions Taljani Juventus sal-2017. Vidal g˙andu tistennieh paga ta’ 4.5 miljun ewro fis-sena, minbarra l-bonusis.

ARTURO VIDAL

Paolo Maldini d-direttur tekniku l-Ìdid ta’ Milan Din il-©img˙a li de˙lin fiha mistenni jit˙abbar li d-difensur le©©endarju tal-Milan Paolo Maldini se jkun id-direttur tekniku l-©did tal-klabb.

Morata u/jew jese jistgÓu jÓallu lir-real b’self FiΩ-Ωmien tat-trasferimenti tal-plejers tal-futbol li jmiss, f’Jannar, Morata u/jew Jese jistg˙u j˙allu lil Real Madrid fuq self. Dan min˙abba n-nuqqas ta’ opportunitajiet fit-tim ewlieni ta’ Carlo Ancelotti.

roMa interessati f’Pastore Il-kolonna f’nofs id-difiΩa tat-tim FrançiΩ ta’ Paris Saint-Germain, Javier Pastore, qatta’ tmiem il-©img˙a li g˙adda f’Ruma u kien f’kuntatt mad-direttur tal-futbol ta’ Roma, Walter Sabatini. Ir-Roma huma interessati f’Pastore g˙alkemm aktarx li dawn huma aktar interessati f’self min˙abba l-paga g˙olja ferm li g˙andu l-plejer ma’ Paris Saint-Germain.

JAVIER PASTORE

chelsea jridu lil rakitic It-tellieqa g˙al min jakkwista lil Ivan Rakitic ta’ Sevilla issa da˙lu fiha wkoll Chelsea, wara li kienu Liverpool u Manchester United li wrew l-ewwel interess.

arsenal wara gauld ta’ dundee united L-iscouts ta’ Arsenal, nhar il-Ìimg˙a li g˙addiet, kienu f’Tannadice biex jaraw liΩ-Ωag˙Ωug˙ ta’ 17-il sena ta’ Dundee United, Ryan Gauld, fil-partita Kilmarnock.

liVerPool f’taÓditiet gÓal Montoya ta’ barÇellona Il-mani©er ta’ Liverpool, Ian Ayre, jinsab Spanja biex jibda ta˙ditiet ma’ Barçellona dwar il-possibbiltà tat-trasferiment ta’ Martin Montoya f’Jannar li ©ej.

MARTIN MONTOYA

gignac – wieÓed Mil-Plejers li jridu west haM L-attakkant ta’ Marseille Andre-Pierre Gignac qieg˙ed fuq il-lista twila li West Ham g˙andhom biex, f’Jannar li ©ej, ilmani©er Sam Allardyce isib attakkant ta’ kalibru.

l-istilla ta’ schalke, aogo, barra gÓall-kuMPlaMent talistaÌun Id-difensur ta’ Schalke, li qieg˙ed b’self ming˙and Hamburg, Dennis Aogo, qata’ l-cruciate u ligamenti fit-ta˙ri© matul din il-©img˙a u mistenni jibqa’ barra mil-log˙ob g˙all-kumplament tal-ista©un.

Il-klabb ikkonferma li l-internazzjonali ÌermaniΩ ©ralu dan waqt li kien qed jipprepara mat-tim g˙all-partita talbiera˙ kontra Stuttgart. In-nuqqas ta’ Aogo jo˙loq problema o˙ra g˙all-mani©er ta’ Schalke, Jens Keller, li fil-11 ta’ dan ix-xahar irid jiltaqa’ kontra Basel fl-a˙˙ar partita tal-Grupp E taç-Champions League. Schalke g˙andhom bΩonn reb˙a biex jikkwalifikaw mal-a˙˙ar 16. Aogo huwa l-a˙˙ar wie˙ed f’lista s˙i˙a ta’ plejers li g˙andhom l-istess injury, fosthom Klaas-Jan Huntelaar u Marco Hoger.

Aogo, li beda ma’ Schalke s-sajf li g˙adda, wasal ming˙and Hamburg, li mag˙hom g˙andu kuntratt sal-2015, mill2008. Minn meta ddebutta Aogo, lag˙ab g˙all-Ìermanja 12-il darba, iΩda issa, b’din l-injury, iç-çans tieg˙u li jmur ilBraΩil g˙at-Tazza tad-Dinja kwaΩi spiçça fix-xejn.

real Ûbaljaw li biegÓu lil oZil u ronaldo gÓall-ballun taddeheb

DENNIS AOGO

Fabio Capello, li llum huwa l-kowç nazzjonali tar-Russja, jemmen li Mesut Ozil kien ikun ta’ valur g˙al Real kieku Ωammewh; filwaqt li ja˙seb li ma hawn ˙add a˙jar minn Cristiano Ronaldo b˙alissa li jixraqlu li jirba˙ l-unur talBallun tad-Deheb.

L-ekskowç ta’ Real Madrid, Capello, i˙oss li l-klabb ta’ Santiago Bernabeu g˙amel Ωball li bieg˙ lil Ozil lill-Arsenal matul is-sajf li g˙adda.

Real ippreferew li jda˙˙lu l-flus minn fuq l-internazzjonali ÌermaniΩ fl-a˙˙ar jum tat-trasferimenti wara li kienu xtraw lil Gareth Bale u Isco. Imma Capello ja˙seb li l-klabb kien ikun a˙jar kieku Ωammew lill-plejer ÌermaniΩ ta’ 25 sena.

“Ma nafx x’©ara fil-kaΩ ta’ Ozil. Dan huwa plejer straordinarju u kien importanti ˙afna g˙ar-Real. Huwa plejer ta’ klassi mondjali u çertament li Ωbaljaw meta big˙uh.”

Il-kowç tar-Russja wara tkellem ukoll dwar l-unur tal-Ballun tad-Deheb li torganizza l-FIFA, u sa˙aq li huwa j˙oss li plejer wie˙ed biss hawn b˙alissa li jixraqlu li jie˙u dan l-unur – u dan skont Capello huwa Cristiano Ronaldo.

Capello jkompli jg˙id li fuq il-wirjiet tieg˙u g˙all-Portugall fil-kwalifikazzjoni g˙at-Tazza tad-Dinja kontra li l-IΩvezja biss, jixraqlu dan l-unur.

“Jekk hemm xi ˙add li g˙andu jirba˙ il-Ballun tad-Deheb din is-sena, dan huwa çertament Cristiano Ronaldo. Li wie˙ed kellu jikkonsidra l-ista©un ta’ Ronaldo u l-erba’ gowls li skorja f’Ωew© partiti diffiçli ˙afna kontra l-IΩvezja, allura l-konkluΩjoni tasal g˙aliha wa˙dek.”

il-ballun tad-deheb IL-BALLUN TAD-DEHEB

L-unur tal-Ballun tad-Deheb – l-akbar unur individwali fil-futbol – jit˙abbar fit-13 ta’ Jannar. B˙alissa l-lista ta’ finalisti hija ta’ 23, u din il-©img˙a titniΩΩel g˙al tlieta.

38

Sports

01.12.2013

TAZZA TAD-DINJA 2014

IT-TrAÌeDJA fIL-grAwND TITfA’ DeLL IkrAh fuq IL-poLoZ TA’ NhAr IL-ÌImgÓA L-a˙bar ta’ nhar l-Erbg˙a li mietu tnejn min-nies fl-inçident fil-grawnd tal-Arena Corinthians, il-BraΩil, tefg˙et dell kbir fuq ilpoloz li g˙andhom isiru nhar ilÌimg˙a fost it-32 finalista tatTazza tad-Dinja f’Bahia, il-BraΩil.

Nhar il-Ìimg˙a l-poloz biex jintg˙aΩlu l-gruppi tat-32 tim li kkwalifika g˙andhom ikunu mag˙rufa. Filwaqt li dan g˙andu jkun Ωmien ta’ eçitament g˙allplejers, uffiçjali u partitarji kollha, it-tra©edja ta’ nhar l-Erbg˙a f’Sao Paulo tfisser li se jkun hemm s˙aba fuq dan l-avveniment tal-poloz.

Il-waqa’ tal-krejn fl-Arena Corinthians, li qatlet tnejn minnies, ©abet it-total ta’ mwiet filbini fi grawnds tat-Tazza tadDinja g˙al erba’ u dan se jkun ifisser li grawnd li g˙andu jilqa’ l-partita inawgurali fit-12 ta’ Ìunju li ©ej, mhux se jkun lest sad-data li tat il-FIFA li kienet il31 ta’ Diçembru 2013.

Filwaqt li g˙ad trid issir linkjesta biex issib eΩattament x’©ara biex inqasam il-krejn li qatel it-tnejn min-nies, li hu Ωgur li dan l-inçident, li Sepp Blatter sejja˙lu “ta’ niket kbir”, se jo˙loq atmosfera ta’ dieqa kbira fost il-finalisti li se jiltaqg˙u g˙all-ewwel darba nhar ilÌimg˙a minn wara li ntemmu llog˙ob tal-kwalifikazzjoni.

Il-klabb tal-Corinthians ˙abbar li wara t-tra©edja tal-Erbg˙a se josserva sebat ijiem luttu u sa˙aq li l-FIFA g˙andha tag˙mel kollox possibbli biex tg˙in lillfamilji tal-vittmi.

Dan kien l-a˙˙ar inçident li kompla g˙arraq il-preparamenti ta’ dan l-aqwa turnament tal-futbol dinji. Minbarra t-tliet imwiet li se˙˙ew fil-bini, kien hemm ukoll numru ta’ inçidenti o˙ra serji minn meta kien t˙abbar li tTazza tad-Dinja se ssir fil-BraΩil. Ûew© partitarji kienu maqtula bi sparaturi meta kienu fi

LogÓob posposT L-MFA ˙abbret li l-log˙ob kollu tal-Premier li kellu jsir fi tmiem il-©img˙a kien pospost min˙abba l-maltemp. Id-dati ta’ meta jintlag˙ab jit˙abbru aktar tard. Il-log˙ob tal-ewwel, ittieni u t-tielet diviΩjoni jibqa’ kif programmat.

fuTboL TAN-NIsA Log˙ob g˙at-Tlieta: M©arr

vs B’Kara

fil-grawnd tal-Im©arr fit-20.15

Pembroke vs Hibs

fil-grawnd ta’ Pembroke fit-20.15

Kirkop

fil-grawnd ta’ ÓaΩ-Ûebbu© fit-20.15

vs Luxol

ÛwIemeL

semIfINALI TA’ ÓAmes TAZZI It-48 laqg˙a tal-ista©un illum issir fil-Marsa bil-programm jibda fis-13.30. L-g˙axar ti©rijiet huma kollha semifinali ta’ ˙ames Tazzi: il-Prix de Caen, il-Prix de Cagnes Sur Mer, il-Prix de Cabourg, il-Prix d’Enghien u l-Prix de Vincennes. Ûew© semifinali ta’ kull tazza. It-ti©rijiet kollha jkunu fuq distanza ta’ 2640 metru.

Ti©rija 1 Klassi Copper: tibda fis-13.30, l-ewwel semifinali tal-Prix de Caen.

Ti©rija 2 Klassi Copper: tibda fis-13.50, it-tieni semifinali talPrix de Caen.

Ti©rija 3 Klassi Bronze: tibda fis-14.10, l-ewwel semifinali tal-Prix de Cagnes Sur Mer. Ti©rija 4 Klassi Silver: tibda fis-14.35, l-ewwel semifinali talPrix de Cabourg.

Ti©rija 5 Klassi Gold: tibda fit-15.00, l-ewwel semifinali talPrix d’Enghien.

Ti©rija 6 Klassi Bronze: tibda fit-15.25, it-tieni semifinali talPrix de Cagnes Sur Mer. Ti©rija 7 Klassi Premier: tibda fl-15.50, l-ewwel semifinali tal-Prix de Vincennes.

Ti©rija 8 Klassi Silver: tibda fl-16.15, it-tieni semifinali talPrix de Cabourg.

Ti©rija 9 Klassi Premier: tibda fil-16.40, it-tieni semifinali talPrix de Vincennes.

Ti©rija 10 Klassi Gold: tibda fil-17.05, it-tieni semifinali talPrix d’Enghien

triqthom lejn avveniment flEstadio Castelao f’Fortaleza, ilbini tal-grawnds intlaqat minn diversi waqfien mix-xog˙ol u kwistjonijiet amministrattivi; ilprezz tal-bini g˙ola massmewwiet u flus pubbliçi ntuΩaw temporanjament biex jit˙allsu dawn il-kontijiet; u protesti kbar waqt it-Tazza talKonfederazzjonijiet is-sajf li g˙adda. Il-BraΩil hu pajjiΩ li nistg˙u ng˙idu kien sfurzat biex jorganizza t-Tazza tad-Dinja li jmiss min˙abba deçiΩjoni talFIFA li talterna l-finali bejn ilkontinenti.

Issa hemm Ωew© familji o˙ra bil-luttu. Aççidenti Ωgur li jibqg˙u ji©ru fil-kostruzzjoni, iΩda mhux diffiçli biex wie˙ed jikkonkludi li d-diffikultajiet li qamu biex il-BraΩiljani jlestu lgrawnds tag˙hom fid-dati li ng˙ataw mill-FIFA, li issa huwa xahar biss ’il bog˙od, g˙enu biex i˙arbtu s-sa˙˙a u s-sigurtà

fil-postijiet tal-bini f’dawn ilgrawnds.

Id-difensur internazzjonali BraΩiljan, Lucio, ammetta li huwa inkwetat fuq kemm pajjiΩu huwa ppreparat biex jospita dan l-avveniment is-sena d-die˙la.

“Ovvjament, xi w˙ud jibdew jibΩg˙u u jkollhom ˙afna dubji dwar il-kapaçità tag˙na biex norganizzaw dan l-avveniment, wara dak kollu li ©ara. Na˙seb li a˙na nistg˙u norganizzaw itTazza tad-Dinja, imma kemm din se tkun tajba hija kwistjoni o˙ra,” qal Lucio lill-©urnalisti.

A˙na nistaqsu: “Il-partitarji se jkollhom trasport pubbliku tajjeb u ambjent sigur?” Dan, skont Lucio, ˙add ma jista’ jkun jafu minn issa. Lucio ja˙seb li l-BraΩil irid ikun aktar çar u organizzat dwar kollox. “Óadd m’g˙andu jittraskura d-dettalji Ω-Ωg˙ar,” ikkonkluda l-internazz-jonali BraΩiljan.

It-Tazza tad-Dinja g˙andha tkun Ωmien ta’ fer˙ u eçitament u mhux tra©edji u protesti.

IΩda l-BraΩil kien mimli bi kwistjonijiet hekk kif il-finali tal-2014 bdew jersqu fil-qrib.

Wie˙ed jista’ biss jispera li linçident tal-Erbg˙a li g˙adda jkun l-a˙˙ar wie˙ed – it-tmiem ta’ din l-istorja kerha.

Minbarra l-grawnd tal-Arena Corinthians hemm 11-il grawnd ie˙or li sal-a˙˙ar tal2013 iridu jkunu lesti; ˙amsa minn dawn g˙adhom qatt ma ntuΩaw biex ikunu ppruvati.

Dawn il-grawnds kollha kellhom id-diffikultajiet tag˙hom u wie˙ed jispera li sa Ìunju kollha kemm huma jkunu lesti minn kollox, inkluΩ il-grawnd ta’ Sao Paulo.

Il-futbol ma jistax isewwi kollox, iΩda aktar ma t-Tazza tadDinja tibda malajr aktar ilBraΩil ikun jista’ jara l-frott taxxog˙ol kbir tieg˙u.

Sports

01.12.2013

premIer InglIÛ

39

Il-ÌlIeda ta’ taÓt tkomplI tIÓrax

rIÛUltatI Aston Villa v Sunderland

0-0

Cardiff v Arsenal

0-3

Everton v Stoke City

4-0

Norwich v Crystal Palace

1-0

West Ham v Fulham

3-0

Newcastle v West Brom

2-1

logÓoB gÓal-lUm Tottenham v Man Utd

13:00

Hull v Liverpool

15:05

Chelsea v Southampton

17:10

Man City v Swansea

17:10

klassIfIka TIM

L

R

D

T

F

K

P

Arsenal Liverpool Chelsea Everton Newcastle Unt Manchester City Southampton Manchester Unt Tottenham Hot Aston Villa Swansea City West Brom Hull City Norwich City West Ham United Stoke City Cardiff City Fulham Sunderland Crystal Palace

13 12 12 13 13 12 12 12 12 13 12 13 12 13 13 13 13 13 13 13

10 7 7 6 7 7 6 6 6 4 4 3 4 4 3 3 3 3 2 2

1 3 3 6 2 1 4 3 2 4 3 6 2 2 4 4 4 1 2 1

2 2 2 1 4 4 2 3 4 5 5 4 6 7 6 6 6 9 9 10

27 24 21 21 19 34 15 20 9 13 17 15 9 11 12 12 11 11 8 7

10 13 10 13 18 12 7 15 12 14 16 16 15 23 14 18 20 24 24 22

31 24 24 24 23 22 22 21 20 16 15 15 14 14 13 13 13 10 8 7

BUndeslIga rIÛUltatI Wolfsburg v Hamburger

1-1

Bayer L v Nurnberg

3-0

Bayern M v Braunschwieg

2-0

Hertha B v Augsburg

0-0

Hoffenheim v Werder Bremen

4-4

Mainz 05 v Borussia D

1-3

Schalke 04 v VfB Stuttggart

3-0

Il-biera˙ kellna Ωew© konfronti diretti bejn timijiet li jinsabu lejn il-qieg˙ talklassifika u allura l-interess kien aktar fuq dawn il-partiti u wkoll min˙abba li ˙afna mit-timijiet il-kbar ma lag˙bux. Nibdew bir-reb˙a konvinçenti ta’ 3-0 ta’ West Ham fuq Fulham. Il-Hammers ˙adu rriedni f’idejhom wara l-mistrie˙ meta skurjaw t-tliet gowls tag˙hom minn Mohamed Diame (47), Carlton Cole (82) u Joe Cole (88). Il-konfront l-ie˙or dirett kien bejn Norwich City u Crystal Palace mirbu˙ mis-City bl-iskor ta’ 1-0. Kif juri l-iskor din kienet partita aktar bilançjata u

Ωblukkat b’gowl fit-30 minuta minn Gary Hooper, biex Norwich kisbu tliet punti prezzjuΩi.

Il-partita bejn Aston Villa u Sunderland intemmet fi draw ta’ ming˙ajr gowls, riΩultat li aktar g˙o©ob lil Sunderland milli lil Villa, peress li Aston V kienu jinsabu fl-10 post u Sunderland fl-20 u dan barra mill-fatt li l-partita saret f’Villa Park.

Il-leaders tal-Premier, Arsenal kienu luniku tim mil-kbar li kien fl-azzjoni.

Huma rre©istraw reb˙a barra minn darhom ta’ 0-3 kontra Cardiff City biex komplew sa˙˙ew posthom fil-quççata.

tmIen gowls f’HoffenHeIm kontra Bremen

logÓoB gÓal-lUm

Il-gowls tal-Gunners waslu minn doppjetta ta’ Aaron Ramsay fid-29 u d-90 minuta u gowl ta’ Mathleu Flamini fis-86 minuta.

Everton resqu ftit aktar qrib il-kbar b’rebha konvinçenti ta’ 4-0 fuq Stoke City, minkejja li huma damu xi ftit biex isibu saqajhom. Fet˙u li skor eΩatt ma tmiem l-ewwel taqsima minn Gerard Deulofen g˙alkemm kif bdiet it-tieni taqsima malajr irduppjaw minn Seamus Coleman (49).

Fit-58 minuta Bryan Oviedo g˙amilhom tlieta u Romelu Lukaku fid-79 minuta ssi©illa r-reb˙a bir-raba gowl g˙al Blues.

serIe a rIÛUltatI Parma v Bologna

1-1

Genoa v Torino

Tard

logÓoB gÓal-lUm Catania v AC Milan

12.30

Atalanta v Roma

15.00

Cagliari v Sassuolo

15.00

Chievo v Livorno

15.00

Inter v Sampdoria

15.00

Juventus v Udinese

18.30

logÓoB gÓal-gÓada

Hannover 96 v Frankfurt

15.30

Fiorentina v Verona

19.00

Borussia M v Freiburg

17.30

Lazio v Napoli

21.00

klassIfIka TIM

L

Bayern M 14 Bayer L 14 Borussia D 14 Borussia M 13 Schalke 04 14 Wolfsburg 14 Hertha Berlin 14 Mainz 05 14 Augsburg 14 Hamburger SV 14 VfB Stuttgart 14 Werder Bremen 14 Hoffenheim 14 Hannover 96 13 Eintracht Frankfurt 13 Freiburg 13 Nurnberg 14 Braunschweig 14

klassIfIka R

D

T

F

K

P

12 11 10 8 7 7 5 6 5 4 4 4 3 4 2 2 0 2

2 1 1 1 3 2 4 1 2 4 4 4 5 2 5 5 8 2

0 2 3 4 4 5 5 7 7 6 6 6 6 7 6 6 6 10

32 31 35 30 29 20 20 21 15 30 24 19 32 15 17 14 13 8

7 14 15 16 26 16 17 28 23 31 26 27 34 22 24 24 29 26

38 34 31 25 24 23 19 19 17 16 16 16 14 14 11 11 8 8

Xalata ta’ gowls fil-partita bejn Hoffenheim u Werder Bremen li spiççat 4-4. L-iskorers tal-Hoffenheim kienu Ωew© penalties skurjati minn Sejad Salihovic (12 u 18). Imbag˙ad Kevin Volland (49) u Kai Hending (53) skurjaw fit-tieni taqsima Ω-Ωew© gowls l-o˙ra ta’ Hoffenheim. G˙al Werder Breman skurjaw Eljero Elia (45), Aaron Hunt (45 pen), Nils Petersen (58) u Philipp Bergfrede salva l-partita g˙al Bremen fid-90 minuta.

Iç-champions u leaders tal-klassifika, Bayern Munich komplew id-difiΩa talkampjonat b’reb˙a ta’ 2-0 kontra t-tim tal-

qieg˙ Braunschweig, bil-gowls skurjati ttnejn minn Arjen Robben (2 u 30). It-tim fit-tieni post Bayer Leverkusen reba˙ 3-0 kontra Nurenberg b’gowls ta’ Heung-Min Son (36 u 77) u Stefan Kiessling (47). Ilpartita Hertha Berlin kontra Augsburg spiççat fi draw ta’ ming˙ajr gowls filwaqt li Mainz tilfu f’darhom 1-3 kontra Borussia Dortmund. Il-gowl ta’ Mainz skurja˙ Eric Maxim Chouppo-Moting minn penalty fl-74 minuta u PierreEmerick Aubameya (70), Robert Lewandowski Ωew© penalties fit-78 u d90 minuta.

TIM Juventus Roma SSC Napoli Inter Fiorentina Hellas Verona Genoa Lazio Parma Atalanta Udinese Torino AC Milan Cagliari Sassuolo Bologna Livorno Sampdoria Catania ChievoVerona

L 13 13 13 13 13 13 13 13 14 13 13 13 13 13 13 14 13 13 13 13

R 11 10 9 7 7 7 5 4 4 5 5 3 3 3 3 2 3 2 2 2

D 1 3 1 5 3 1 3 5 5 1 1 6 5 5 4 6 3 4 3 3

T 1 0 3 1 3 5 5 4 5 7 7 4 5 5 6 6 7 7 8 8

F 28 26 24 30 24 22 14 17 19 14 12 22 18 13 15 16 13 14 9 8

K 10 3 12 13 15 20 15 17 21 17 15 22 20 20 28 26 20 23 23 18

P 34 33 28 26 24 22 18 17 17 16 16 15 14 14 13 12 12 10 9 9

40

A˙barijiet

01.12.2013

QerQ fuQ ir-rigg f’BirÛeBBuÌa Din il-©img˙a l-mezzi tax-xandir talPartit Nazzjonalista ppruvaw jag˙tu limpressjoni li ta˙t il-Gvern preΩenti kien in˙are© permess biex ir-riggijiet taΩ-Ωejt jibdew jid˙lu g˙at-tiswija filbajja ta’ BirΩebbu©a.

IΩda, fil-fatt, il-permess biex jidda˙˙al l-ewwel rigg taΩ-Ωejt fil-bajja n˙are© bis-serqa minn Transport Malta ftit jiem qabel l-elezzjoni ©enerali. Kien biss it-tieni permess, li di©à kien hemm preçedent g˙alih, li n˙are© matul din il-le©iΩlatura.

Il-BEAG, l-g˙aqda ambjentali g˙al BirΩebbu©a, o©©ezzjonat fuq l-ewwel rigg li da˙al mal-moll tal-Port Óieles, fejn dan dam xhur s˙a˙ jissewwa ming˙ajr ˙add ma ta rendikont tal˙sara ambjentali, partikolarment filba˙ar. It-tieni rigg ˙a post l-ewwel wie˙ed, bid-differenza li din id-darba ir-rigg ©ie mit-tarzna ta’ Palumbo.

Jiffrankaw l-ispejjeΩ Din il-gazzetta tkellmet ma’ John Grech, Segretarju tal-BEAG, li sostna li l-Port Óieles inbena fl-interess talpajjiΩ. Madanakollu, huwa sa˙aq li hemm lok ie˙or fejn isiru tiswijiet talvapuri u riggijiet. Huwa qal li jekk ma hemmx post fit-tarzna, ir-rigg seta’ ©ie ankrat barra l-port ta’ Marsaxlokk .

Min huwa familjari maΩ-Ωona jaf li ta˙t G˙ar Óasan hemm rigg li ilu hemm snin s˙a˙. Dan ir-rigg ma g˙andux il-kenn tal-port iΩda xorta fela˙ sewwa g˙at-temp u ba˙ar qawwi. “Jekk ir-rigg kien fit-tarzna ta’ Palumbo, g˙aliex in©ieb fil-Port Óieles?” jistaqsi Grech.

Mistoqsi g˙alfejn, allura, ir-riggijiet li qed jid˙lu fil-port ma jinΩammux iktar

’il barra b˙al dan ir-rigg, Grech pront iwie©eb li rigg ’il barra jfisser iktar spejjeΩ marbuta ma’ trasport lejn u lura mir-rigg. Rigg fil-port jiffranka lispejjeΩ u jiffaçilita l-operazzjonijiet.

Tixrid ta’ kimika fil-ba˙ar Dwar it-tiswija tal-vapuri, Grech jg˙id li l-BEAG dejjem insistiet li l-Port Óieles jag˙mel biss xog˙ol ta’ tag˙bija u ˙att, iΩda l-MEPA xorta tat permess biex issir it-tiswija tal-vapuri. Jispjega li qed isir xog˙ol mag˙ruf b˙ala hull cleaning jew propeller polishing biex il-vapur iΩid fil-mixi.

IΩda dan ix-xog˙ol jista’ jwassal g˙al tixrid ta’ kimika fil-ba˙ar. L-istess ji©ri meta ting˙ata Ω-Ωebg˙a lill-vapur. IlBEAG g˙alhekk qed titlob li l-Port Óieles jag˙mel it-testijiet neçessarji fuq l-ilma ba˙ar qabel ma jibda lista©un tal-g˙awm f’Mejju, biex ikun assigurat li l-ba˙ar huwa ta’ kwalità tajba.

Grech jg˙id ukoll li ˙afna persuni ma jafux fejn iridu jilmentaw jekk jiltaqg˙u ma’ kaΩijiet ta’ tni©©iΩ talba˙ar, tal-arja, jew tal-˙sejjes. Il-MEPA tobbliga lill-Port Óieles li jΩomm re©istru tal-ilmenti kollha li jsiru mirresidenti ta’ BirΩebbu©a jew dawk li jΩuru l-lokal fis-sajf.

“Minn ikollu lment fuq ˙sejjes, dawl eççessiv, d˙a˙en, storbju jew ilmenti o˙ra, jista’ jçempel dirett in-numru talFreeport: 2165 0200, u jistaqsi g˙adDuty Manager. Matul il-©urnata jkun hemm ukoll l-In©inier Mark Sultana jew Selina Pace. Aktar ma jkun hemm ilmenti mir-residenti aktar insibu appo©© biex in˙arsu l-ambjent,” itemm jg˙id is-Segretarju tal-BEAG.