Kullhadd 01.09.2013

www.kullhadd.com

INTERVIsTA

mas-segretarju parlamentari Roderick Galdes

Il-Óadd 1 ta’ Settembru, 2013 Óar©a Nru 1,051

Ara pa©ni 6 u 7

Prezz ›0.80

IL-GWERRA ÇIVILI FIs-sIRJA

BNAdAR TAL-AL-QAEdA F’posTIJIET MIRBUÓA MIR-RIBELLI

Militant ta’ grupp IΩlamiku (liebes l-iswed) jidderie©i lil wie˙ed mill-osservaturi tal-Ìnus Mag˙quda lejn Ωona milquta minn attakk tal-Gvern Sirjan fl-2012 Il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin George Vella qal lil din il-gazzetta li minkejja li s’issa jidher li hemm ir-re©im ta’ Assad wara l-attakki kimiçi fis-Sirja, ˙afna pajjiΩi, inkluΩa Malta, qeg˙din jipproçedu b’galbu kbir f’din ilkriΩi. Dan g˙aliex kull tip ta’ intervent, Ωg˙ir kemm hu Ωg˙ir, f’re©jun daqshekk sensittiv u mifni bi problemi, jista’ jwassal g˙al eskalazzjoni ta’ ©lied li ˙add ma jkollu aktar kontroll fuqu.

Minkejja l-fatt li jidher illi r-ribelli ma kinux involuti f’dawn l-attakki riçenti, il-Gvern Malti huwa mg˙arraf li fi ˙dan dawn il-gruppi ta’ reΩistenza hemm elementi terroristiçi li jistg˙u juΩaw l-assistenza mog˙tija lilhom millkomunità internazzjonali g˙al skopijiet ˙Ωiena. “Jidher li f’xi re©juni taç-çentru u x-xlokk tas-Sirja, li waqg˙u f’idejn ir-ribelli, malajr telg˙et il-bandiera s-sewda tal-AlQaeda,” spjega l-Ministru Vella. “F’dawn iΩ-Ωoni dan il-

grupp terroristiku, flimkien mat-Talebani, qieg˙ed jikkoordina attakki kontra l-Gvern Sirjan u di©à beda jimplimenta l-li©i reli©juΩa tax-Sharia,” kompla Dr Vella. Fil-fatt, l-informazzjoni li g˙andu f’idejh il-Ministeru g˙allAffarijiet Barranin qed tindika illi parti mir-refu©jati qed ja˙arbu mir-ribelli wkoll u mhux biss mill-Gvern.

Tkompli f’pa©na 3

JITWAQQAF IL-KUNTRATT TA’ €13-IL MILJUN LIL ÛAREN Ilbiera˙, is-Segretarju Parlamentari José Herrera ˙abbar li kien ta struzzjonijiet lillKunsill Lokali ta’ San Ìiljan biex iwaqqaf b’mod immedjat il-proçess li bih is-Sindku Nazzjonalista Peter Bonello kien se jag˙ti kuntratt ta’ €13-il miljun lill-kumpannija Care Malta, li s-sid tag˙ha huwa Ûaren

Vassallo. Dan fid-dawl tal-fatt li l-proçess sar b’mod irregolari g˙all-a˙˙ar.

Din il-gazzetta kisbet kopja tad-dokument ta’ evalwazzjoni li abbaΩi tieg˙u ntg˙aΩlet l-offerta ta’ Ûaren Vassallo g˙addar tal-anzjani f’San Ìiljan. F’dan id-dokument il-kumpannija ta’ Ûaren kisbet punti

massimi fl-oqsma kollha biex b’hekk ©iet ikkunsidrata b˙ala l-a˙jar offerta, filwaqt li Ω-Ωew© applikanti l-o˙ra ma ng˙atawx lopportunità li jappellaw minn din iddeçiΩjoni.

Ara pa©na 2

02

A˙barijiet

01.09.2013

“Il-ProÇedura addottata mIll-kuNsIll ta’ saN ÌIljaN hIja koNtra l-lIÌI” Dr Josè Herrera, Segretarju Parlamentari g˙all-Gvern Lokali Waqt li ˙abbar li kien qed jag˙ti struzzjonijiet lidDirettur g˙all-Gvern Lokali biex il-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan jirtira b’mod immedjat il-kuntratt ta’ €13-il miljun li ta lill-kumpannija ta’ Ûaren Vassallo, is-Segretarju Parlamentari iddeskriva lproçedura addottata millKunsill ta’ San Ìiljan b˙ala wa˙da irregolari u kontra lli©i.

Dr Herrera sostna li l-Gvern ma kienx kontra l-pro©ett, iΩda kontra l-mod li bih ing˙ata l-kuntratt, fejn lanqas biss in˙are© tender g˙al dan il-pro©ett li jista’ jla˙˙aq €100 miljun fuq perijodu ta’ 25 sena. Fost in-nuqqasijiet li semma’ Dr Herrera kien hemm il-fatt l-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan g˙adu sal-lum

ma bg˙atx lid-Direttur talGvern Lokali kopja tal-permessi tal-MEPA, li ma kienux stabbiliti kriterji g˙all-g˙otja tal-kuntratt, u ma ng˙atax dritt ta’ smig˙ xieraq u appell lill-applikanti li ma ntg˙aΩlux.

Jidher li f’dan l-g˙oti talkuntratt kienu mda˙˙la prinçipalment is-Sindku Nazzjonalista Peter Bonello u l-Perit Stephen Farrugia, li huwa r-ra©el tas-Sindku Nazzjonalista tal-Mosta Shirley Farrugia. Minn kopja tad-dokument tal-evalwazzjoni tal-offerti li g˙andha din il-gazzetta jirriΩulta li ilkumpanija ta’ Vassallo CareMalta ©abet punti massimi fl-oqsma kollha; aspett li jkompli jqajjem suspett kemm l-evalwazzjoni saret bis-serjetà.

“Il-fatt lI ma ÓarIÌx teNder jIstoNa bIl-kbIr” Mario Fava, President tas-Sezzjoni Kunsilliera tal-PL “Il-Parir tal-a©©udikazzjoni sar mill-Perit Stephen Farrugia li huwa r-ra©el tasSindku tal-Kunsill tal-Mosta. Ma jidher li kien hemm ˙add iktar involt fil-proçess tal-A©©udikazzjoni. Il-kumpanija li ng˙atat it-tender g˙andha konnessjonijiet malkumpanija Vassallo Builders.

Il-©udizzju tal-Perit li t-tender ting˙ata lil CareMalta hija bbaΩata fuq l-esperjenza tal-kumpaniji li tefg˙u l-offerti tag˙hom.

Id-differenza fil-punti bejn il-kumpanija CareMalta u Prism Homes Ltd hija propju g˙ax il-perit ibbaΩa l-©udizzju tieg˙u fuq dan. Id-differenza allura to˙ro© mill-fatt li Ûaren Vassallo tista' tg˙id li reba˙ kwaΩi ttenders kollha tal-gvern f’dan il-qasam tul dawn l-a˙˙ar 20 sena.

Hemm imbag˙ad il-fatt li meta kuntrattur g˙andu ˙afna djar o˙ra, jista’ jag˙ti l-kaΩ li ma jkunx jista’ jag˙ti attenzjoni individwali b’ mod tajjeb ˙afna g˙aliex ikollu wisq ma x’hiex ila˙˙aq. Min-na˙a l-o˙ra, meta g˙andek kuntrattur li jista’ jiffoka l-attenzjoni kollha tieg˙u fuq il-pro©ett tieg˙ek, allura jista’ jkun li se jkollok servizz a˙jar.

Il-fatt li ma ˙ari©x tender jistona bil-kbir, anki paragunat mal-kjass li qajjmet ilmedja Naszzjonalista fl-a˙˙ar jiem fuq tender li ma jiswiex iktar minn €17,000. F'dan il-kaΩ, l-amministrazzjoni l-©dida ˙adet ilmiΩuri me˙tie©a biex tirrevoka deçiΩjoni, b'kuntrast mal-amministrazzjoni preçedenti li kienet issib il-kuntratturi minn fuq il-yellow pages.”

“Il-PN dejjem jINsIstI lI l-kuNsIllIera jaÌIxxu b’korrettezza” Dr Chris Said, Segretarju Ìenerali tal-PN “Il-Partit Nazzjonalista dejjem jinsisti li lkunsilliera tieg˙u ja©ixxu b’korrettezza u b’rispett s˙i˙ lejn ir-regolamenti u lprinçipju tat-trasparenza f’kull deçiΩjoni li taqa’ ta˙t ir-responsabbiltà tag˙hom fuq livell lokali. Fil-kaΩ tal-Kunsill ta’ San Ìiljan, ninsab infurmat li l-Kunsill ˙are© sej˙a g˙all-interess fuq il-parir tas-Segretarjat Parlamentari g˙allAnzjanità Attiva u d-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà ta˙t it-tmexxija tal-Onor.

Franco Mercieca. Ninsab infurmat ukoll li l-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan ˙a lparir tal-avukat tieg˙u qabel ma’ ˙are© is-sej˙a g˙all-interess, u aktar riçentement talab direzzjoni mid-Direttur tadDipartiment tal-Kuntratti u millMinisteru tal-Finanzi.”

Nota editorjali: Dwar dak li qal Dr Said, din il-gazzetta talbet ir-reazzjoni tas-Segretarju Parlamentari Franco Mercieca, li wie©eb hekk:

“Dr Said ma jafx x’qed jg˙id g˙ax hu ma kienx preΩenti g˙al laqg˙a fejn rappreΩentanti tal-Kunsill ta’ San Ìiljan, fosthom il-Perit Farrugia, ippreΩentaw il-proposta tal-pro©ett tag˙hom, l-istess b˙al ma g˙amlu kunsilli o˙ra. Matul dik il-laqg˙a jien g˙edt lir-rappreΩentanti li l-Gvern kien se jo˙ro© sej˙a g˙al interess g˙al dawn il-pro©etti, u li setg˙u japplikaw. Jien m’g˙andix x’naqsam mal-Kunsilli, u g˙alhekk ma stajtx g˙amilt su©©erimenti fuq il-proçeduri tal-kuntratti li g˙andhom jaddottaw. L-unika sej˙a ta’ interess li tkellimt dwarha kienet dik li ˙ar©et mill-Gvern u li issa g˙aliha applikaw 49 entità.”

Peress li l-asserzjoni ta’ Dr Said dwar id-Dipartiment tal-Kuntratti u l-Ministeru tal-Finanzi kienet kemmxejn vaga, sakemm morna g˙all-istampa ma l˙aqniex ivverifikajna x’kuntatt kellu lKunsill mad-Dipartiment u l-Ministeru.

kIf Ìraw Il-fattI • 12 ta’ Novembru 2009: Il-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan japplika g˙addevoluzzjoni ta’ medda art fi Triq M.A. Borg kantuniera ma’ Triq M.A. Vassalli biex jiΩviluppa dar tal-anzjani u uffiçini tal-kunsill permezz ta’ Public Private Partnership bi stima ta’ €13,700,000.

• 13 ta’ Novembru 2009: Id-Dipartiment g˙all-Gvern Lokali jibg˙at l-applikazzjoni lidDiviΩjoni tal-Proprjetà talGvern (Government Property Division).

• 9 ta’ Frar 2010: Id-DiviΩjoni tal-Proprjetà tal-Gvern tikteb li l-Gvern lest jikkunsidra li jag˙ti b’devoluzzjoni l-art talGvern li tifforma parti kbira mill-art mitluba jekk jinkiseb il-permess mill-MEPA. • 2 ta’ Marzu 2010: Il-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan jikteb li aççetta lproposta u ser japplika mal-MEPA. • 24 ta’ Marzu - 27 ta’ Awwissu 2010: Isiru diversi talbiet midDipartiment tal-Gvern Lokali biex il-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan japplika mal-MEPA. It-talbiet ji©u injorati.

• 30 ta’ Jannar 2012: Id-DiviΩjoni talProprjetà tal-Gvern tinforma lid-Dipartiment g˙allGvern Lokali li mhix lesta tag˙ti l-art g˙all-bini taddar tal-anzjani u parke©© b’devoluzzjoni lill-Kunsill Lokali San Ìiljan ming˙ajr sej˙a g˙al tenders.

• 25 t’Awissu 2013: Il-gazzetta Maltatoday tirrapporta li l-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan assenja l-pro©ett ming˙ajr tender.

• 30 t’Awissu 2013: Wie˙ed mill-konsorzja interessati jippreΩenta protest ©udizzjarju kontra l-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan g˙aliex ©ie skwalifikat ming˙ajr ra©uni.

• 31 ta’ Awwissu: Is-Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Kultura u l-Kunsilli Lokali José Herrera j˙abbar li talab lid-Direttur tal-Gvern Lokali biex b’effett immedjat jirrevoka ddeçiΩjoni li ˙a l-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan dwar dan il-pro©ett.

A˙barijiet

01.09.2013

03

IrIdu jIntIÛnu l-effettI tal-mIÛurI lI jIttIeÓdu Fi stqarrija ma˙ru©a mill-Gvern Malti, ©ew ikkundannati bl-iktar mod kategoriku l-a˙˙ar Ωviluppi li se˙˙ew fis-Sirja fejn mijiet ta’ nies sfaw vittmi ta’ attakki b’gassijiet velenuΩi li wassluhom g˙al mewta mill-iktar brutali u diΩumana. Dawn l-imwiet ikomplu jΩidu max-xeni ta’ vjolenza li udjenza internazzjonali di©à rat fuq il-medja fejn s’issa huwa smat li f’dan il-konflitt ˙allew ˙ajjithom madwar mitt elf Sirjan. LIAM GAUCI ˙a l-kummenti tal-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin Dr George Vella dwar dawn l-iΩviluppi.

Il-konflitt tas-Sirja, li ilu g˙addej g˙al iktar minn sentejn, qieg˙ed jara vjolenza bla raΩan fil-pajjiΩ.

Il-Gvern Sirjan qieg˙ed jag˙mel minn kollox biex jiggranfa malpoter dittatorjali li gawda minnu g˙al g˙exieren ta’ snin. Il-kriΩi umanitarja li rriΩultat minn dan il-konfront wasslet biex miljuni ta’ nies innoçenti jinqabdu f’nofs gwerra bla limiti, fejn kul˙add qieg˙ed fir-riskju li jkun fil-mira ta’ vjolenza barbara u in©ustifikabbli.

Nuqqas ta’ qbil B’dawn l-attakki kimiçi l-konflitt la˙aq il-qieg˙ tieg˙u hekk kif ilGvern Sirjan g˙aΩel li jmur kontra t-trattati internazzjonali li jipprojbixxu l-uΩu ta’ armi ta’ dan it-tip. Jidher li f’dan l-istadju hemm qbil kwaΩi assolut filkomunità internazzjonali illi wasal iΩ-Ωmien li din il-gwerra çivili ting˙ata prijorità u jkun hemm xi tip ta’ intervent filpajjiΩ. Madankollu, m’hemmx qbil dwar fiex jista’ jikkonsisti dan l-intervent.

Filwaqt li xi gvernijiet b˙al dawk Amerikan u FrançiΩ qeg˙din jimbuttaw g˙al intervent militari, o˙rajn, b˙all-Italja u r-Russja esprimew id-determinazzjoni tag˙hom li jistennew irrapport tad-delegazzjoni talÌnus Mag˙quda li ntbag˙tet biex tivverifika n-natura tal-armi li ntuΩaw u min uΩahom.

Obbligi internazzjonali Min-na˙a tieg˙u, il-Gvern Malti qieg˙ed isegwi dak li g˙addej b˙alissa, u nnota li g˙alkemm s’issa ma hemm ebda prova çerta li dawn il-veleni ntuΩaw mirre©im ta’ Assad, ix-xhieda çirkostanzjali kollha tipponta f’dik id-direzzjoni. Il-Gvern innota wkoll ir-reazzjonijiet li ˙er©in mill-pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea, lIstati Uniti, u l-Lega tal-PajjiΩi G˙arab, u esprima d-dispjaçir tieg˙u li fi ˙dan il-Kunsill tasSigurtà tal-Ìnus Mag˙quda ma jidhirx li hemm qbil dwar x’g˙andu jsir b˙ala reazzjoni g˙al dan l-episodju ta’ krudeltà.

Min˙abba f’hekk, il-Gvern Malti appella lill-pajjiΩi membri talKunsill tas-Sigurtà tal-Ìnus Mag˙quda biex isibu qbil bejniethom dwar il-miΩuri li g˙andhom jittie˙du b’reazzjoni g˙al dan l-inçident, u jkunu huma li flimkien iwasslu l-messa©© li fiddinja çivilizzata tal-lum, atroçitajiet b˙al dawn ma jistg˙ux jitwettqu bla ma j©ibu konsegwenzi fuq min iwettaqhom. Il-Gvern Malti jappella wkoll biex kull deçiΩjoni li tittie˙ed tkun frott ta’ diskussjoni matura, infurmata u wa˙da li tiΩen l-effetti tal-miΩuri li jittie˙du, kemm dawk immedjati kif ukoll dawk fuq medda ta’ Ωmien.

Malta, b˙ala membru tal-komunità internazzjonali, kif ukoll membru tal-Unjoni Ewropea,

minbarra li tag˙ti sehemha fiddiskussjonijiet li jsiru fil-fora internazzjonali, tag˙ti wkoll sehemha f’din il-©lieda kontra l-uΩu ta’ armi kimiçi, skont l-obbligi internazzjonali ta’ pajjiΩna u fil-˙arsien s˙i˙ tal-prinçipji kostituzzjonali ta’ pajjiΩna.

Malta tie˙u t-triq tal-prudenza F’kummenti mog˙tija lilna millMinistru g˙all-Affarijiet Barranin Dr George Vella, huwa qal illi minkejja l-fatt li s’issa jidher li hemm ir-re©im ta’ Assad wara lattakki kimiçi, ˙afna pajjiΩi, inkluΩa Malta, qeg˙din jipproçedu b’galbu kbir f’din il-kriΩi. Din il-poΩizzjoni hija frott ta’ informazzjoni konvinçenti li ng˙atat mill-Amerika fejn, permezz tassistema ta’ monitora©© bis-satellita, dehru neΩlin rockets sparati minn postijiet ikkontrollati mirre©im ta’ Assad fi kwartieri fejn huwa rrappurtat li se˙˙ew attakki bl-armi kimiçi.

Minkejja l-fatt li jidher illi r-ribelli ma kinux involuti f’dawn l-attakki riçenti, il-Gvern Malti huwa mg˙arraf li fi ˙dan dawn il-gruppi ta’ reΩistenza hemm elementi terroristiçi li jistg˙u juΩaw l-assistenza mog˙tija lilhom mill-komunità internazzjonali g˙al skopijiet ˙Ωiena. “Jidher li f’xi re©juni taççentru u x-xlokk tas-Sirja, li waqg˙u f’idejn ir-ribelli, malajr telg˙et il-bandiera s-sewda tal-AlQaeda,” spjega l-Ministru Vella.

“F’dawn iΩ-Ωoni dan il-grupp terroristiku, flimkien mat-Talebani, qieg˙ed jikkoordina attakki kontra l-Gvern Sirjan u di©à beda jimplimenta l-li©i reli©juΩa taxSharia,” kompla Dr Vella. Fil-fatt, l-informazzjoni li g˙andu f’idejh il-Ministeru g˙all-Affarijiet Barranin qed tindika illi parti mirrefu©jati qed ja˙arbu mir-ribelli wkoll u mhux biss mill-Gvern.

Il-Ministru Vella qal ukoll li f’dan l-istadju l-Unjoni Ewropea g˙adha ’l bog˙od milli tie˙u deçiΩjoni dwar x’g˙andu jsir fis-Sirja.

Madankollu, Catherine Ashton, irRappreΩentant G˙oli tal-Unjoni Ewropea g˙all-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà, talbet lillpajjiΩi membri sabiex jissottomettu l-˙sibijiet tag˙hom dwar il-konflitt fis-Sirja sabiex jibda l-proçess li g˙andu jwassal g˙al poΩizzjoni komuni.

F’dan l-istadju l-Gvern Malti qieg˙ed jesprimi r-riservi qawwija

tieg˙u kontra kull intervent militari ta’ ritaljazzjoni kontra r-re©im ta’ Assad. Dan qieg˙ed isir min˙abba l-fatt li kull azzjoni militari, Ωg˙ira kemm tkun Ωg˙ira, f’re©jun daqshekk sensittiv u mifni bi problemi, tista’ twassal g˙al eskalazzjoni ta’ ©lied li ˙add ma jkollu aktar kontroll fuqu.

Dr Vella qal li s’issa ˙afna pajjiΩi membri jixtiequ jaraw ir-rapport tad-delegati tal-Ìnus Mag˙quda qabel ma jie˙du poΩizzjoni konkreta. Semma wkoll li llaqg˙a informali bejn il-Ministri g˙all-Affarijiet Barranin Ewropej li se ssir fis-6 ta’ Settembru ©ewwa Vilnius, fil-Litwanja, taf tkun kruçjali biex in-na˙at differenti jaslu g˙al qbil. Madankollu, dan iddibattitu jaf jie˙u direzzjoni ©dida fil-jiem li jippreçiedu l-laqg˙a ta’ Vilnius jekk ir-rapport tal-Ìnus Mag˙quda jkun ippubblikat qabel din id-data.

Ara wkoll l-artiklu ta’ pa©na 16

FOND MONUMENT DOM MINTOFF Kull min jixtieq jag˙ti donazzjoni g˙all-fond monument dom mintoff jista’ jag˙mel dan fil-BOV account no. 40021850419

3 WEEK MASSIVE SALE Booking window from September 1st - September 21st Valid for all departures from September 1st - December 14th

Call us on 2015 1515 or email travel@rocsgrp.com www.rocsholidays.com

Europe Middle East India Africa Far East North America China Indian Ocean South Africa South America Australia

Terms and conditions apply. * Fares quoted above are inclusive of fuel surcharge, taxes & charges.

In the case of North America travel period is from 1st November to 22nd March 2014. Offers valid subject to availability in the appropriate classes.

For a full list of the ROCS travel terms and conditions visit http://www.rocsgrp.com/travel/terms-and-conditions

€75 from €569 from €634 from €648 from €654 from €659 from €752 from €788 from €791 from €893 from €1187 from

04

Lokali

01.09.2013

bejn il-bendy buses u l-iskandlu fix-xiri taÛ-Ûejt

il-poplu jkompli jgawd G˙alkemm Austin Gatt suppost li rtira mill-politika, id-dell tqil tieg˙u rnexxielu jiddomina l-a˙˙ar jiem g˙ar-ra©unijiet il-˙Ωiena.

Fl-a˙barijiet ta’ din il-©img˙a rajna fuq quddiem nett il-˙ruq ta’ tliet bendy buses u d-deçiΩjoni tal-Gvern preΩenti li jirtira 68 bendy bus mit-toroq tag˙na; a˙bar li sa˙ansitra spiççat fil-medja barranija.

Mill-banda l-o˙ra t-tmexxija preΩenti tal-Partit Nazzjonalista, bid-Deputat Kap Beppe Fenech Adami fuq quddiem, iddefendew lil Austin Gatt flok iddisassoçjaw irwie˙hom minnu. Rajna wkoll il-Kelliem Nazzjonalista g˙all-Infrastruttura, Tony Bezzina, jiddefendi lbendy buses. Kollox ma kollox, deher biç-çar li l-politika fqira tal-PN ma nbidlitx mal-irtitar ta’ Gatt.

Jiddominaw fl-a˙barijiet ta’ din il-©img˙a kien hemm ukoll il-laqg˙at tal-Kumitat g˙all-Kontijiet Pubbliçi dwar l-iskandlu fix-xiri taΩ-Ωejt – wirt ie˙or ta’ Austin Gatt li ˙ammar wiçç il-poplu Malti – bil-minuti tal-laqg˙at tal-Kumitat g˙ax-Xiri taΩ-Ûejt ikkaratterizzati minn ta˙ΩiΩ u figuri li ma jiftiehmux.

l-istess deÇiÛjoni kienet ittieÓdet fl-ingilterra Id-deçiΩjoni tal-Ministeru g˙at-Trasport li jitlob lill-Arriva biex tirtira l-bendy buses wara li numu sostanzjali ˙adu n-nar kienet di©à ttie˙det mill-awtoritajiet IngliΩi fl-2004. F’Marzu 2004 Londra rtirat il- bendy buses kollha wara li tlieta minnhom ˙adu n-nar fi Ωmien tliet xhur.

F’Malta kellna sitwazzjoni simili, iΩda fiç-çokon ta’ din il-gΩira kien hemm tliet bendy buses li ˙adu n-nar fi tlett ijiem, u mhux fi tliet xhur. Kien hemm total ta’ disa’ bendy buses li ˙adu n-nar minn meta dawn il-karozzi ©ew introdotti f’Malta.

Sabiex tkun assigurata s-sigurtà, ilMinisteru ˙abbar li se titqabbad istituzzjoni rikonoxxuta internazzjonalment, indipendenti mill-Arriva u Transport Malta, biex tag˙mel iç-çertifikazzjonijiet kollha me˙tie©a fuq il- bendy buses indipendentament minn çertifikazzjoni-

jiet o˙rajn li l-Arriva hija mitluba li tkompli tag˙mel.

Nhar it-Tlieta l-bendy buses ©ew irtirati u l-Erbg˙a filg˙odu kien di©à beda ja˙dem l-Unscheduled Bus Services (UBS), li ng˙aqad mas-servizz tal-Arriva biex jibda jopera fir-rotot li ©ew affettwati bis-sospensjoni tal- bendy buses.

L-Arriva qed t˙allas madwar €55 kull sieg˙a lill-operatur UBS g˙al kull karozza li tintuΩa minflok bendy bus.

Il-Ministeru g˙at-Trasport qal li sservizz offrut mill-operatur privat kien wie˙ed sodisfaçenti, tant li ma kienx hemm ilmenti kbar minn dawk li uΩaw is-servizz, g˙ajr g˙al kaΩijiet iΩolati. Tant hu hekk li s-servizz ©ie deskritt b˙ala wie˙ed a˙jar minn dak antiçipat meta wie˙ed iqis li beda ja˙dem mil-lum g˙al g˙ada.

“Qabel ikollna Çertifikazzjoni li l-vetturi huma tajbin, mhux se nÓallihom joÓorÌu fit-triQ” Il-Ministru Joe Mizzi Fl-a˙˙ar ©img˙at il-Ministru g˙at-Trasport Joe Mizzi qal li lGvern preΩenti kien qed ikun trasparenti ˙afna fuq l-operat tal-Arriva, u li kienet g˙addejja ˙idma biex is-servizz jitjieb.

Dwar il-kundizzjonijiet taxxog˙ol tax-xufiera tal-Arriva, ilMinistru Mizzi qal lil din ilgazzetta li dawn kienu se jitjiebu riΩultat tat-titjib fir-rosters, peress li jkunu qed jitjiebu s-sig˙at tax-xog˙ol. Il-˙idma tal-Gvern, g˙alhekk, se tkun ta’ benefiççju kemm g˙al dawk li juΩaw it-trasport pubbliku u kemm g˙al dawk li ja˙dmu fih.

“Is-sitwazzjoni li sibt ma’ wiççi kul˙add jaf x’kienet. Irriforma li saret sentejn ilu ˙olqot ˙afna aspettattivi. Ìie mwieg˙ed li se jkun hemm rivoluzzjoni f’dan is-settur u li se tibda tkun esperjenza sabi˙a li wie˙ed jirkeb il-karozza tallinja,” qal il-Ministru Mizzi meta mitlub minn din il-gazzetta biex

jikkummenta dwar is-sitwazzjoni li kellu jiffaççja meta ng˙ata dan id-dekasteru.

Jg˙id, iΩda, li minn dan kollu ma sar xejn. “Kif tlajna filGvern sibt din il-problema ma’ wiççi u r-responsabbiltà ta’ kif se nsolvuha issa hija fuq spallejja.” Isostni li filwaqt li lGvern preΩenti rrikonoxxa li kien hemm problema, beda mill-ewwel b’kampanja fejn stieden lill-pubbliku biex iressaq l-ilmenti u s-su©©erimenti tieg˙u dwar is-servizz. Fl-istess waqt, b˙ala Ministru, beda jiltaqa’ mal-kunsilli lokali biex anke huma jressqu l-ilmenti u s-su©©erimenti li jkunu rçevew ming˙and ir-residenti.

“Wara li g˙amilna analiΩi tassitwazzjoni rriΩulta li kien hemm mismanagement kbir li wassal g˙al ˙afna lmenti: karozzi jaslu mimljin, ma jΩommux ˙inijiet, karozzi ma jg˙addux u nies jaslu tard

g˙ax-xog˙ol. Ma tag˙tihomx tort lin-nies.” Il-Ministru jg˙id li b˙alissa qed i˙ejju diversi tibdiliet, fosthom fit-rotot, u qed jer©g˙u jiltaqg˙u mal-kunsilli lokali biex jinformawhom bittibdiliet proposti.

Il-Ministru Mizzi jispjega li wa˙da mit-tibdiliet neçessarji hija li jridu jiΩdiedu l-karozzi tal-linja. “Fil-fatt, g˙addejjin f’diskussjonijiet mal-Arriva u TM biex naraw x’hemm bΩonn u kif se jit˙allsu l-ispejjeΩ. Sa Novembru, il-proposti dwar tibdil fir-rotot li qed in˙ejju jridu jkunu lesti u ng˙adduhom lillArriva,” jg˙id il-Ministru Joe Mizzi.

Mistoqsi dwar il-˙sarat filbendy buses l i w a s s l u g ˙ a l nirien, il-Ministru Mizzi sostna li qabel ma jkollu çertifikazzjoni rikonoxxuta internazzjonalment li l-vetturi huma tajbin, mhux se j˙allihom jo˙or©u lura fit-toroq.

Lokali

01.09.2013

05

i l-wirt tA’ Austin GAtt AttAkki sfrenAti fuq l-Awditur ÌenerAli biex jiddefendu lil Austin GAtt Bejn nhar it-Tnejn u nhar il-Ìimg˙a, il-Kumitat g˙all-Kontijiet Pubbliçi ltaqa’ ˙ames darbiet biex jiddiskuti rrapport tal-Uffiççju tal-Awditur Ìenerali dwar ix-xiri taΩ–Ωejt bejn l-2008 u l-2011 flimkien ma’ rappreΩentanti tal-Uffiççju tal-Awditur.

Fil-Kumitat kien hemm preΩenti deputati tal-Gvern u o˙rajn talOppoΩizzjoni, li kollha g˙amlu mistoqsijiet pertinenti dwar ir-rapport tal-Awditur.

Spikkat, iΩda, id-difiΩa ˙arxa taddeputati Nazzjonalisti fil-konfront ta’ Austin Gatt, b’mod speçjali dik ta’ Beppe Fenech Adami: il-Viçi Kap talPN u l-˙abib ta’ Gatt.

Fenech Adami kien preΩenti fuq ilKumitat peress li ssostitwixxa lil Claudio Grech: ˙abib ie˙or ta’ Gatt li ssejja˙ biex jixhed mill-membri talOppoΩizzjoni.

Kollox kien g˙alhekk ma˙dum bizzilla biex Gatt ji©i difiΩ, u dan kien evidenti mill-ewwel laqg˙a talKumitat meta Fenech Adami minnufih qabad jiddefendi lil Gatt b’mod apert, minkejja li f’dak l-istadju isem Gatt ma bediex jissemma.

Fenech Adami sejja˙ b˙ala gidba lfatt li Austin Gatt kien inda˙al fix-xiri taΩ-Ωejt, u dan minkejja li emails li bag˙at Gatt jixhdu li dan qabad u bidel l-istrate©ija tal-hedging ming˙ajr ©ustifikazzjoni, filwaqt li renda r-Risk Management Committee kwaΩi inutli.

Fit-tentattivi ddisprati biex jiskuΩa lil Gatt, Fenech Adami sa˙ansitra wasal biex jitfa’ dubji fuq l-integrità tal-Awditur Ìenerali Anthony Mifsud.

Dan kien ikkonfermat mill-Awditur

innifsu, li wie©eb hekk g˙al domanda li g˙amillu Fenech Adami: “Dawn id-domandi mhumiex aççettabbli g˙aliex huma attakk sfrenat fuq lawtonomija tal-Uffiççju tieg˙i.”

L-Awditur fa˙˙ar id-deçiΩjoni talGvern preΩenti li ja˙tar osservatur indipendenti fuq il-kumitat g˙ax-xiri taΩ-Ωejt, fid-dawl tal-fatt li din hija likbar spiΩa pubblika u g˙alhekk tolqot diversi aspetti tal-˙ajja tan-nies.

Fost it-temi li ©ew diskussi fit-tul kien hemm il-fatt li l-kumpannija Totsa reb˙et disg˙a minn ˙dax-il kuntratt g˙ax-xiri taΩ-Ωejt fi Ωmien sentejn. L-a©ent Malti tat-Totsa huwa George Farrugia.

L-Awditur ikkonferma li fl-2008 kien hemm ˙ames tenders, u l-˙amsa li huma ng˙ataw lil Totsa. Fl-2009 ng˙ataw erba’ tenders lil Totsa minn total ta’ sitta li ˙ar©u.

Dawn il-kuntratti ng˙ataw fl-istess Ω-Ωmien li l-minuti tal-laqg˙at talkumitat g˙ax-xiri taΩ-Ωejt kienu jinkludu biss ta˙ΩiΩ, figuri li ma jinftiehmux u tpin©ijiet li ma jag˙mlux sens.

L-Awditur sa˙aq li min˙abba nnuqqasijiet serji ma setax ji©i vverifikat xi proçeduri kienu ntuΩaw biex il-ma©©oranza tal-kuntratti jing˙ataw lil Totsa.

B’rabta ma’ dan is-su©©ett, idDeputat Owen Bonnici qal li huwa g˙andu informazzjoni li t-ta˙ΩiΩ filminuti beda fl-a˙˙ar tal-2003, meta lkumpannija Trafigura, li George Farrugia huwa wkoll l-a©ent tag˙ha, reb˙et kuntratt minkejja li lanqas biss tefg˙et l-offerta.

provA tA’ kemm frAnco debono kien rilevAnti Dak li se˙˙ fl-a˙˙ar jiem kompla jixhed kemm kienet Ωbaljata d-dikjarazzjoni ta’ Lawrence Gonzi meta qal li Franco Debono mhuwiex rilevanti.

Dan hekk kif iktar ma jg˙addi Ωmien iktar qed naraw lil Dr Debono jing˙ata ra©un.

F’Diçembru tas-sena li g˙addiet leks-Deputat Nazzjonalista Franco Debono vvota kontra l-Ba©it, u ta spjegazzjoni twila g˙al din id-deçiΩjoni li wasslet biex waqa’ l-Gvern ta’ GonziPN. Fuq quddiem nett tarra©unijiet tieg˙u kien hemm l-eksMinistru Austin Gatt u l-kjass li dan ˙oloq bl-Arriva, kif ukoll l-iskandlu talBWSC. Fis-seduta parlamentari tal-10 ta’ Diçembru 2012, Franco Debono kien irrefera g˙all-pompa li biha ©iet im˙abbra r-riforma tat-trasport pubbliku, li “malajr intfiet u nbelg˙et minn karba nazzjonali li g˙adha g˙addejja sal-©urnata mqaddsa tal-lum, meta lpoplu Malti sab ru˙u g˙arkupptejh konsegwenza ta’ mismanagement totali u kompliet tal-Ministru (Gatt) u rright hand man tieg˙u Manuel Delia.”

Debono kien irrefera wkoll g˙ad-dikjarazzjonijiet ta’ dawk li huwa sejja˙ ‘klikka ta’ ˙aΩen’, illi kienu qalu li ladarba Austin Gatt mhux ˙iere© g˙allelezzjoni, allura m’hemmx g˙alfejn iwie©eb g˙al g˙emilu.

“Ir-ra©unament g˙andu jkun bilmaqlub: ladarba l-poplu mhux se jkun jista’ jg˙addi ©udizzju fuqu, iktar importanti li jag˙ti kont ta’ g˙emilu quddiem dan il-Parlament. Il-Ministru Austin Gatt qabel jitlaq irid i˙allas,” kien sa˙aq Debono.

Jidher li dak iΩ-Ωmien Debono kien antiçipa tajjeb il-problema ta’ nuqqas ta’ kontabbiltà, hekk kif illum qed naraw lil Gatt li qed ja˙rab milli jwie©eb g˙al avvenimenti u fatti skandaluΩi li ˙ar©u wara l-elezzjoni b’rabta maΩ-Ωmien tieg˙u b˙ala Ministru.

Il-PN, dak iΩ-Ωmien fil-Gvern, kien g˙amel minn kollox biex jiskapula lil Gatt u jevita li dan ikollu jiffaççja lkonsegwenzi ta’ g˙emilu, imqar billi jirriΩenja mill-Kabinett. Illum qed naraw lill-PN li akkost ta’ kollox qed ikompli jipprote©i l-interessi ta’ Gatt.

Allura, wie˙ed jistaqsi: x’inbidel fil-PN?

06

Intervista

01.09.2013

“Sibna qtateS fil-gaÌeÌ tal-fniek u klieb iffullati”

Ritratt: JOE CAMENZULI

Is-Segretarju Parlamentari Roderick Galdes

Is-Segretarju Parlamentari Roderick Galdes huwa inkarigat mill-Biedja, s-Sajd u d-Drittijiet tal-Annimali. Fl-a˙˙ar ˙ames xhur f’din il-kariga wettaq bidliet importanti f’dawn is-setturi li kollha kemm huma qed i˙allu effetti poΩittivi.

RITIANNE AGIUS iltaqg˙et mas-Segretarju Parlamentari RODERICK GALDES fl-uffiççju tieg˙u ©ewwa Casa Leoni f’Santa Venera, fejn tkellem dwar il-pro©etti li g˙addejin b˙alissa fid-Dipartimenti tal-Biedja u s-Sajd, u dak tal-Óarsien talAnnimali.

Servizzi tad-Dipartiment g˙all-Óarsien tal-Annimali se ji©u estiΩi g˙al G˙awdex Mistoqsi dwar il-bidliet immedjati li saru fil-mag˙laq tal-annimali fl-G˙ammieri, isSegretarju Parlamentari Roderick Galdes minnufih jg˙id li l-iktar ˙a©a gravi li sab ma’ wiççu u li kellu jie˙u azzjoni dwarha kienet dik tal˙arsien tal-annimali.

“Minkejja li l-perçezzjoni kienet li l-affarijiet sejrin tajjeb, il-mod li bih tmexxa dDipartiment tal-Óarsien talAnnimali wassal biex kien jis˙oqqlu bidla immedjata,” jispjega Galdes. Jg˙id kif fost o˙rajn sabu sitwazzjoni flG˙ammieri li ma kienetx ta’ livell aççettabbli. Il-qtates kienu qed jinΩammu f’ga©e© tal-fniek u kien hemm iffullar ta’ klieb fuq xulxin li kienu jammontaw g˙al kaΩijiet ta’

mo˙qrija.

“Il-˙sieb tag˙na kien li jkollna façilitajiet attrezzati, anki permezz ta’ santwarju apposta.” Jg˙id li sal-lum servizzi tad-Dipartiment tal-Óarsien tal-Annimali ma jil˙qux lil G˙awdex.

“Bdejna diskussjonijiet mal-Ministeru g˙al G˙awdex biex dan isservizz jibda ji©i offrut hemmhekk ukoll.” Óidma biex tidda˙˙al kultura fejn il-familji jibdew jo˙or©u iktar il-kelb mag˙hom Galdes jg˙id li ©ew indirizzati wkoll affarijiet li kienu qed idejjqu lin-nies, b˙al m’huma x-xelters taΩ-Ωwiemel, jew a˙jar, in-nuqqas tag˙hom.

“Numru minnhom di©a twa˙˙lu f’postijiet partikolari u g˙adna g˙addejin bittwa˙˙il ta’ dawn ix-xelters. L-

idea tag˙na hija li madwar irrotot tal-karozzini jkollna xelters adegwati.”

Jg˙id li dawn huma xelters li mhux biss huma estetikament iktar attraenti, imma wkoll flessibbli fil-mod li bih jintuΩaw. Il-˙sieb huwa li kull karozzella jkollha x-xelter tag˙ha, biex meta Ω-Ωiemel ikun qed idur mar-rotta, ikollu fejn jieqaf matul ir-rotta kollha.

Inizjattiva o˙ra kienet talbajjiet tal-annimali li sSegretarju Parlamentari jg˙id li wkoll intlaqg˙et tajjeb ˙afna. “Mhux biss identifikajna ˙ames bajjiet li nistg˙u uffiççjalment ng˙idulhom dog friendly, imma ˙allejna wkoll iΩ-Ωoni kollha li m’humiex Ωoni uffiççjali g˙all-g˙awn fejn in-nies ikunu jistg˙u jie˙du l-klieb tag˙hom.”

Jg˙id li b˙alissa g˙addejin b’diskussjonijiet ma’ sidien ta’

restorants, lukandi u postijiet o˙ra biex dawn isiru dog friendly . Saru wkoll laqg˙at mad-Dipartiment tas-Sa˙˙a, u din hija prattika komuni f’˙afna pajjiΩi Ewropej.

Galdes jag˙milha çara li huma s-sidien li qed ji©u g˙and is-Segretarjat min jeddhom. “A˙na ma rridu nobbligaw lil ˙add; hija g˙aΩla kompletament libera jekk wie˙ed jag˙Ωilx li jipparteçipa jew le.” Jispjega li l-idea a˙˙arija hija li l-Gvern ida˙˙al kultura fejn in-nies ikunu jistg˙u jie˙du l-kelb mag˙hom meta jo˙or©u malfamilja.

L-G˙ammieri jrid jinbidel minn dipartiment ta’ kontroll u jer©a’ jsir çentru ta’ riçerka u assistenza lillbdiewa B’rabta

mal-biedja,

is-

Segretarju Parlamentaru jg˙id li s-sitwazzjoni li fih instab lG˙ammieri wara 25 sena ta’ Gvern Nazzjonalista mhix listess b˙al dik li kien fi Ωmien Gvern Laburista tal-passat.

“Qabel kien mhux biss mimli bl-annimali, imma kien ukoll çentru ta’ riçerka. Dan laspett idde©enera matul issnin u llum sibnieh qisu dipartiment ta’ kontroll fuq ilbdiewa. Din mhix il-viΩjoni ta’ dan il-Gvern, g˙ax a˙na rridu li dan id-dipartiment jassiti lill-bdiewa u r-ra˙˙ala biex javvanzaw fil-produzzjoni tag˙hom u jer©a’ jsir çentru ta’ riçerka, iktar milli dipartiment polizjesk,” jis˙aq Galdes.

Jg˙id li fil-qasam tal-biedja l-Gvern qed iΩid l-g˙ajnuniet min-na˙a tal-UE g˙alliΩvilupp rurali. Dawn lg˙ajnuniet illum Ωdiedu b’ €32 miljun g˙as-seba’ snin li

Intervista ©ejjin. Jispjega li din is-sena lproduzzjoni tad-tadam Ωdiedet b’mod tajjeb ˙afna, fejn din kwaΩi Ωdiedet bi kwart tal-produzzjoni fuq issena ta’ qabel. Matul is-snin li g˙addew il-produzzjoni tattadam bdiet tonqos, fejn qabel konna nipproduçu madwar 12,000 tunnellata, u dawn kienu niΩlu g˙al 6,000.

“Din id-darba rnexxielna nΩidu l-ammont tat-tadam bi kwart, u dan ©ej mill-fatt li kellna produzzjoni tajba matul l-a˙˙ar sena, iΩda wkoll mill-fatt li b˙ala Gvern innegozjajna ftehim mal-UE li qed jassigura introjtu lillbdiewa g˙as-seba’ snin li ©ejjin. G˙all-ewwel darba wkoll Ωidna l-produzzjoni tattadam g˙all-g˙asir.”

Pro©etti biex ji©i promoss il-prodott Malti u ma jit˙alliex jinqered minn kompetizzjoni barranija Is-Segretarju Parlamentari jg˙id li qed issir ˙idma fuq pro©etti fit-tul biex ikun hemm ilqug˙ g˙all-kompetizzjoni li die˙la b˙alissa minn barra u li qed titfa’ l-produzzjoni Maltija fi Ωvanta©©. “Dan nag˙mluh billi nda˙˙lu kuxjenza fost il-poplu li l-prodott lokali huwa garanzija ta’ kwalità u freskezza. Dawn jinkludu ˙xejjex, prodotti tal˙alib u la˙am b˙al ma huwa l-majjal.”

Jispjega li qed ji©u identifikati modi kif il-konsumatur ji©i m˙ajjar jixtri l-prodott Malti. Jg˙id li fl-inbid, eΩempju, hemm bΩonn ta’ kampanja iktar qawwija biex linbid Malti ji©i apprezzat iktar. Mistoqsi dwar attivitajiet b˙al dawk tal-Qormi Wine Festival li qed isir fi tmiem din il-©img˙a, is-Segretarju Parlamentari qal li dawn linizjattivi jridu ji©u appo©©jati biex il-prodott lokali jimxi ’l quddiem.

“Tkun ˙asra u tkun problema kbira g˙all-pajjiΩ jekk lagrikoltura tit˙alla tinqered min˙abba l-kompetizzjoni minn barra.” Jis˙aq li l-Maltin qed jikkompetu ma’ ©ganti kbar u pajjiΩi li huma attrez-

01.09.2013

zati b’riΩorsi kbar. IΩda lvanta©© tal-Maltin huwa li g˙andhom prodotti uniçi g˙al Malta.

“Il-©bejniet huma tag˙na, ilkwalità tal-majjal Malti hija tag˙na, il-˙alib frisk huwa tag˙na wkoll. Il-fatt li minn fuq ir-razzett, f’˙in ta’ sag˙tejn int jista’ jkollok il˙alib tieg˙ek ippasturizzat lest u frisk, huwa vanta©© fuq il-prodotti barranin. G˙andna biex nifta˙ru b’dan l-element ta’ freskezza fil-prodotti Maltin,” isostni s-Segretarju Parlamentari.

Diversi investituri juru interess fil-pro©ett talMarine Hatchery Dwar il-qasam tas-sajd, Galdes jg˙id li saret kisba importanti fejn ukoll se jiΩdiedu l-fondi mill-UE. “Dan kien riΩultat tan-negozjati li saru, partikolarment fuq ilFisheries Policy , fejn irnexxielna naslu g˙al ftehim li Malta, min˙abba ççirkostanzi tag˙ha, se jkollha bΩonn iktar fondi g˙al ©ejjieni f’dawn is-setturi.

G˙alhekk se nkunu f’qag˙da a˙jar biex intejjbu s-sitwazzjoni tag˙na.”

Jg˙id li f’dan il-qasam d˙alna fi stat ta’ abbandun fl-a˙˙ar snin, u issa l-Gvern qed jipprova jo˙oloq inçentivi ©odda permezz ta’ pro©etti kbar. Jis˙aq li l-pro©ett talMarine Hatchery huwa wie˙ed li g˙alih di©à intwera interess qawwi fost l-investituri. “Óri©na espressjoni ta’ interess u kellna ˙afna investituri li ©ew jindirizzaw mistoqsijiet, u nittamaw li l©img˙a d-die˙la jkollna nnumru eΩatt ta’ investituri li huma interessati fil-pro©ett.”

Jispjega li dan huwa mod kif Malta tkompli titpo©©a fuq ilmappa tal-akwakultura filMediterran. Apparti minn hekk dan il-pro©ett jippreΩenta opportunità g˙al injezzjoni ta’ iktar finanzi fil-qasam tassajd. Apparti li dawn ilpro©etti se jo˙olqu value added fuq l-ekonomija talpajjiΩ, se jΩidu wkoll l-impjiegi diretti u indiretti fil-qasam.

07

Servizz taS-SaÓÓa aÓjar gÓall-gÓawdxin Minn rapporti li ˙ar©u filmedja lokali jidher illi lambulanzi li joperaw f’G˙awdex ma jgawdux mill-uΩu tar-radju biex jikkomunikaw mal-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex. Din is-sitwazzjoni wasslet biex il-paramediçi jkollhom içemplu fuq in-numru 112 biex jaqbdu mal-emer©enza tal-istess sptar.

Il-Ministeru g˙as-Sa˙˙a qieg˙ed jindirizza din ilproblema billi jinstalla numru ta’ repeaters madwar G˙awdex biex din ilfaçilità tkun tista’ tintuΩa’ f’din il-gΩira, deçiΩjoni li kellha tittie˙ed Ωmien ilu imma tpo©©iet fuq l-ixkaffa minn Gvern Nazzjonalista.

IrriΩulta wkoll li l-istaff li qieg˙ed jopera fiç-çentri tas-sa˙˙a G˙awdxin ma ©iex im˙arre© sabiex jaffaççjaw çertu sitwazzjonijiet ta’ emer©enza. Biex ti©i indirizzata din il-problema, l-istaff tal-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex ser jibda jirçievi ta˙ri© midDipartiment g˙allProtezzjoni Çivili, l-Korp tal-Pulizija u l-Forzi Armati ta’ Malta li ser ikun simili g˙al dak li jing˙ataw il-kollegi tag˙hom f’Malta.

Barra minn hekk, ilMinisteru g˙as-Sa˙˙a flimkien mal-imsie˙ba soçjali, qieg˙ed jistudja pjan sabiex iç-çentru tas-sa˙˙a tar-Rabat, G˙awdex, ji©i

trasferit g˙al bini viçin lIsptar Ìenerali.

Dan qieg˙ed isir biex isa˙˙u sservizzi mog˙tija minn dan iç-çentru. Id-deçiΩjoni talministeru ˙a jassigura li dejjem ikun hemm staff mediku s˙i˙ lest biex jirrispondi g˙al telefonati ta’ emer©enza.

Sadanittant, il-Ministeru g˙all-Affarijiet Interni b˙alissa g˙addej b’xog˙ol sabiex l-Iskwadra Marittima ting˙ata t-ta˙ri© neçessarju biex tkun tista’ tuΩa’ lvaxxel il-©did li ˙a jie˙u post il-P32. Din il-vapur ser ikun qieg˙ed ikompli fejn ˙alla il-predeçessur tieg˙u li kien impenjat fis-salvata©© fuq il-ba˙ar.

A˙barijiet

01.09.2013

09

ÓaJJa ÌDiDa gÓal Bliet antiKi Din il-©img˙a s-segretarju parlamentari g˙all-Kultura u gvern lokali Dr José Herrera nieda l-konferenza intitolata ‘il-Qawmien Mill-Ìdid ta’ Bliet antiki’ li se tinΩamm ©ewwa l-isla fil-©ranet li ©ejjin bejn it-12 u l-15 ta’ settembru.

Dan se jsir fl-istess jiem li f’din il-belt se tkun qieg˙da ti©i organizzata l-˙ames edizzjoni tal-festival internazzjonali senglea Marittima li stabbilixxa ru˙u b˙ala appuntament annwali grazzi g˙all-˙idma tal-Kunsill lokali tal-isla. liaM gaUCi ˙a l-kummenti ta’ Joe sCeRRi, li qieg˙ed jidderiegi ‘il-Qawmien Mill-Ìdid ta’ Bliet antiki’.

Storja komuni Permezz tal-programm Europe for Citizens, din is-sena l-Isla, flimkien mal-ibliet u l-villa©©i ta’ Daugavpils fil-Latvja, Fara San Martino fl-Italja u Zarasai filLitwanja, nediet pro©ett iffinanzjat mill-Unjoni Ewropea blisem ta’ ‘Il-Qawmien Mill-Ìdid ta’ Bliet Antiki’.

Il-pro©ett ser jikkonsisti f’analiΩi tal-avvenimenti komuni li laqtu lil dawn l-ibliet matul itTieni Gwerra Dinjija. F’din linizjattiva se ji©i analizzat il-mod kif in-nies ta’ dawn l-erba’ komunitajiet irnexxielhom isalvaw it-teΩori artistiçi li kien hemm fil-lokalitajiet milquta u b’hekk ippreservaw l-identità tag˙hom.

“Dan g˙amluh minkejja l-attakki u l-bumbardament millg˙adu, u l-immigrazzjoni massiçça tan-nies minn dawn il-

lokalitajiet,” sostna s-Sur Scerri. Óa ji©i analizzat ukoll l-eΩodu ta’ nies li esperjenzaw dawn libliet u r˙ula li raw ammont sostanzjali mill-popolazzjoni titlaq biex tfittex il-kenn f’Ωoni anqas esposti g˙all-attakki talg˙adu. B’riΩultat ta’ dan il-fatt, dawn il-komunitajiet sabu ru˙hom b’popolazzjoni ferm iΩg˙ar milli kellhom qabel ma beda l-konflitt.

Min˙abba dan il-fenomenu, numru minn dawn l-ibliet tilfu parti sostanzjali mill-ener©ija soçjali u ekonomika tag˙hom, realtà li pro©etti b˙al dawn qed jipprova jbiddel. Sabiex jintla˙aq dan il-g˙an is-Sur Scerri semma li se ji©i analizzat x’jista’ jsir biex ting˙ata mill-©did il-˙ajja lil dawn l-ibliet u villa©©i.

G˙alhekk, bejn it-12 u l-15 ta’ Settembru, fiç-Çentru Grupp Gwardjola, ser issir konferenza li tittratta dawn is-su©©etti bis-

sehem ta’ 64 delegat minn dawn l-erba’ pajjiΩi. Matul din il-konferenza, storiçi u esperti filqasam ser ikunu qed janalizzaw u jie˙du sehem f’workshops bittemi msemmijin.

Is-Sur Scerri qal ukoll li dan ilpro©ett u l-analiΩi jitkomplew ©ewwa l-Litwanja u l-Latvja f’Mejju u Fara San Martino f’Awwissu tas-sena d-die˙la, biex ji©i fit-tmiem tieg˙u ©ewwa l-Isla f’Settembru tal-2014.

Spazju g˙at-talent artistiku Is-Sur Scerri fakkar ukoll li malkonferenza ser ikun qed ji©i organizzat il-Festival Internazzjonali Senglea Marittima u li g˙al dan il-festival intg˙aΩlet it-tema ‘spazju g˙attalent artistiku’. Il-festival jifta˙ fit-12 ta’ Settembru fil-pjazza b’muΩika kontemporanja u kant minn grupp mil-Latvja.

Barra minn hekk, se ji©u inawgurati numru ta’ wirjiet, b˙al dik ta’ skultura mill-artist Sqalli Cari Privitera ©ewwa lKaΩin tal-Banda La Vincitrice intitolata ‘Shhhh Silenzio’, kif ukoll ‘Exodus’ mis-Senglea Historical Society. Wirjiet o˙ra se jittellg˙u mill-Klabb tarRegatta u mill-G˙aqda Sajjieda Dilettanti u Barklori, it-tnejn filklabb rispettiv tag˙hom.

Fost l-attivatajiet li ser jittellg˙u se jkun hemm kunçert korali ta’ muΩika gospel il-Ìimg˙a 13 ta’ Settembru fit-8.30pm, fil-pjazza ta’ quddiem il-BaΩilika. Is-Sibt filg˙odu fil-Pjazza 4 ta’ Settembru ser jinΩamm workshop ta’ skultura fuq il-©ebla Maltija u fuq il-lava ©ejja millvulkan Etna, immexxi mill-artisti Cari Privitera u Charles Bonnici.

Filg˙axija, imbag˙ad, ©ewwa x-Xatt, ser ikun hemm festa ta’ talent artistiku li jinkludi kant,

Ωfin, arti©©janat, tpin©ija u skultura fejn mhux ser jonqos l-ikel tradizzjonali u log˙ob g˙at-tfal.

Fl-a˙˙ar, nhar il-Óadd il-programm ser jinkludi kommemorazzjoni ta’ ©rajjiet li se˙˙ew fitTieni Gwerra Dinjija li se jer©g˙u ji©u mfakkra ©ewwa lPonta mis-Senglea Drama Group u l-Malta Command World War II: il-˙arba lejn ixxelters waqt attakki mill-ajru u lVictory Kitchen.

Fix-xatt il-programm jinkludi attivitajiet sportivi tal-ba˙ar, fosthom sajd minn fuq l-art, power boats, tlielaq bil-kajjiki u ©ostra.

Aktar tard fuq l-art jitkompla programm minn baned, gruppi folkloristiçi, ikel tradizzjonali u aktar.

Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb permezz tat-telefown binnumri: 2166 2424 u 2701 3004, jew minn fuq is-sit www.maritimesenglea.com.

Rwol ÇentRali gÓaÛ-ÛgÓaÛagÓ fil-pRoÇess elettoRali Matul dawn il-©img˙at ilKumitat Vot 16 kompla llaqg˙at ta’ konsultazzjoni pubblika fejn il-mira a˙˙arija ser tkun li tinvolvi dejjem aktar liΩΩg˙aΩag˙ minn 16-il sena ’l fuq fil-proçess elettorali ta’ pajjiΩna.

F’kummenti mog˙tija lilna mis-Segretarju Parlamentari g˙all-Gvern Lokali Dr José Herrera, huwa qal li l-Gvern g˙andu mandat elettorali sabiex jintroduçi d-dritt ta’ vot liΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ 16-il sena g˙all-elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali, iΩda l-Gvern qieg˙ed ukoll jevalwa x’jista’ jkun ilpass li jmiss.

“G˙alhekk g˙addejjin minn proçess ta’ konsultazzjoni sabiex nisimg˙u, nevalwaw u mbag˙ad niddeçiedu,” sostna Dr Herrera.

Mistoqsi dwar xi Ωviluppi mistennijin li jkun hemm f’din l-inizjattiva matul ix-xhur li ©ejjin, Dr Herrera qalilna li s’issa l-kumitat beda proçess ta’ konsultazzjoni mal-og˙la awtoritajiet tal-pajjiΩ, fosthom il-President ta’ Malta, il-Prim Ministru, l-Arçisqof ta’ Malta u l-Isqof t’G˙awdex, il-Kap talOppoΩizzjoni u l-Ispeaker talKamra tad-Deputati.

“Fil-©img˙at u x-xhur li ©ejjin se nsa˙˙u d-diskussjoni maΩ-

Ωg˙aΩag˙, se nag˙mlu kampanja fuq il-medja bl-involviment fi programm ta’ diskussjoni fuq il-mezzi taxxandir, se nikkommissjonaw sonda©© sabiex naraw l-opinjoni pubblika in©enerali, se nsa˙˙u l-pa©na ta’ Facebook u se nibdew diskussjonijiet malMinisteru g˙all-Edukazzjoni u l-Malta Union of Teachers,” ˙abbar Dr Herrera.

Il-Gvern g˙andu wkoll xi pjanijiet biex jinvolvi lill-iskejjel f’dan il-pro©ett biex ikun hemm iktar edukazzjoni politika fost iΩ-Ωg˙aΩag˙. Biex dan ise˙˙, il-Kumitat Vot 16 qieg˙ed i˙ejji pjan sabiex jin-

tla˙aq il-livell sekondarju, speçjalment ir-raba’ u l-˙ames klassi.

“L-g˙an a˙˙ari tal-konsultazzjoni li qed issir se tkun immirata l-aktar lejn iΩ-Ωg˙aΩag˙ sabiex nippreparawhom tajjeb u jkunu jafu g˙al xiex se jkunu qeg˙din jivvutaw,” tenna sSegretarju Parlamentari g˙allKultura u Gvern Lokali.

Matul laqg˙a li kellu malKumitat Vot 16 ftit tal-jiem ilu, il-Prim Ministru Dr Joseph Muscat qal li vot ta’ 16-il sena fl-elezzjonijiet tal-kunsilli lokali g˙andu jkun biss l-ewwel pass lejn parteçipazzjoni diretta taΩΩg˙aΩag˙ f’dik l-età.

Huwa spjega li l-ewwel elezz-jonijiet lokali li se jivvotaw fihom iΩ-Ωg˙aΩag˙ ser ikunu dawk tal-2015 u ˙abbar li l-emenda li tippermetti din ir-riforma se titressaq filParlament fl-20 ta’ Novembru, id-data tal-20 anniversarju mittwaqqif tal-kunsilli lokali.

Dr Muscat ma eskludiex li dan id-dritt ji©i estiΩ g˙al elezzjonijiet o˙ra matul is-snin li ©ejjin jekk l-esperiment ikun suççess fuq livell lokali. B’hekk Malta se turi li mhux dejjem issegwi pajjiΩi Ewropej imma tista’ wkoll tkun minn ta’ quddiem fi tnedija ta’ kunçetti ©odda.

10

Politika

01.09.2013

il-Óidma tal-gvern laburista fil-ÌimgÓat li gÓaddew tag˙rif mi©bur minn emanuel CusChieri saÓÓa

✔ ✔ ✔ ✔

edukazzjoni

Il-Gvern Laburista se jalloka fondi mill-Ba©it li jmiss biex iΩ-Ωew© ©enituri jkunu jistg˙u jakkumpanjaw lil uliedhom g˙all-kura barra minn Malta.

Il-Prim Ministru Dr Joseph Muscat ˙abbar li se ji©i ppubblikat rapport bid-dettalji ta’ dak kollu li nstab fl-Isptar Mater Dei wara tmexxija ta’ Gvern Nazzjonalista.

Se jkun issussidjat ix-xiri ta’ apparat sportiv bil-g˙an li jg˙in lill-popolazzjoni Maltija ΩΩid fl-eΩerçizzju fiΩiku.

Jintefg˙u 49 espressjoni ta’ interess g˙all-provvediment ta’ façilitajiet g˙all-anzjani. Huwa kkalkulat li jekk ikunu pprovduti 200 sodda u jonqos in-numru ta’ pazjenti minn Karin Grech u minn Mater Dei, il-pajjiΩ jiffranka sitt miljun ewro fis-sena.

✔

✔

sigurtÀ u ordni pubblika

turiÛmu u kultura

✔ ✔ ✔

Sejra ssir konsultazzjoni pubblika biex tin©abar informazzjoni dwar x’g˙andu jsir mill-uniformijiet tal-iskejjel. Fil-konsultazzjoni pubblika jrid isir maghruf jekk l-uniformijiet g˙andhomx jibqg˙u kif inhuma, jitne˙˙ewx, jew inkella jkunu aktar sempliçi.

Qed ikun ippjanat li mis-sena skolastika li ©ejja se tibda titwettaq il-weg˙da elettorali li l-istudenti tar-raba’ sena tal-Primarja jing˙ataw tablet mill-Gvern.

Infeta˙ uffiççju ta’ informazzjoni g˙at-turisti fil-Birgu u tnejn o˙ra se jinfet˙u dalwaqt f’Tas-Sliema u San Pawl il-Ba˙ar.

Il-Gvern Laburista jinsab fil-proçess li jsib post alternattiv g˙all-parteçipanti u d-dilettanti tal-Karnival li garrbu danni fl-im˙aΩen tag˙hom riçentement.

✔ ✔

Il-Gvern Laburista pprovda lid-Dipartitment tal-Protezzjoni Çivili disa’ karozzi ©odda fjamanti biex jintuΩaw fl-operazzjonijiet tieg˙u. Ûdied bi 22 in-numru ta’ Pulizija fil-lokalità ta’ Paceville.

Il-Gvern Laburista qieg˙ed jippjana biex jirran©a l-in˙awi taçÇimiterju tal-Addolorata, g˙ax g˙alkemm it-traffic lights g˙enu, il-problema tat-traffiku g˙adha ma ©ietx solvuta.

infrastruttura ✔ ✔ ✔ ✔

✔

Fil-©img˙at li ©ejjin, il-Gvern Laburista se jkun qed jo˙ro© tender biex jibdew ix-xoghlijiet fuq il-pro©ett f’salib it-toroq tal-Kappara Junction. Huwa ppro©ettat li tinbena flyover u titwessa’ Triq Re©jonali fil-Kappara.

Tlesta x-xog˙ol f’G˙ar Lapsi fejn saret xibka ta’ protezzjoni u b’hekk tne˙˙a l-periklu minn ©ebel li kien qed jaqa’ mill-blat.

Biex tkun solvuta l-problema tal-g˙arg˙ar meta tag˙mel ˙afna xita f’parti minn ÓaΩ-Ûabbar u Wied il-G˙ajn, il-Gvern Laburista beda pro©ett ta’ t˙affir ta’ mina twila ftit minn tliet kilometri minn ÓaΩ-Ûabbar sa Wied il-G˙ajn.

Il-Gvern Laburista qed itella’ 19-il xelter ta’ protezzjoni mix-xemx g˙aΩ-Ωwiemel tal-karozzini f’Ωoni differenti f’Tas-Sliema, San Ìiljan, il-Belt u Bu©ibba. Ix-xelters taΩ-Ωwiemel li kien se jag˙mel il-Gvern Nazzjonalista kienu se jiswew 40,000 ewro il-wa˙da, filwaqt li dawk li qed jag˙mel Gvern Laburista se jiswew 3,000 ewro il-wa˙da u qeg˙din isiru minn ˙addiema tal-Gvern u mhux tal-kuntrattur!

Il-Gvern Laburista qieg˙ed iwa˙˙al g˙add kbir ta’ bus shelters ©odda, u g˙add ta’ tined f’erba’ postijiet strategiçi: fil-Park and Ride tal-Marsa, ˙dejn l-Università, fiçÇirkewwa, u ˙dejn l-Isptar Mater Dei.

Kummenti

01.09.2013

rajt ma rajtx, smajt ma smajtx L-ossessjoni bil-kobor

L-‘iskandlu’ ta’ Ivan Camilleri Ivan Camilleri tat-Times ˙a skandlu g˙ax Charles Muscat, ir-rappreΩentant tal-Partit Laburista fl-Awstralja, ©ie ma˙tur Kummissarju G˙oli ta’ Malta f’Kanberra. G˙andu jkun Ivan Camilleri g˙andu memorja qasira jew din bdiet t˙allih minn kmieni.

Nesa Ivan Camilleri li fil-korp diplomatiku Malti ilu jeΩisti l-preçedent li eksuffiçjali u persuni qrib ferm tal-Partit Nazzjonalista ©ew ma˙tura fil-kariga ta’ ambaxxaturi?

Fosthom wie˙ed jista’ jsemmi lil Noel Buttigieg Scicluna, li kien Segretarju Internazzjonali tal-PN; lil Joe Cassar, eksPresident tal-Kunsill Amministrattiv tal-PN; lil Richard Muscat, eks-Segretarju Internazzjonali tal-PN li kien spiçça bil-banda minn Ambaxxatur ta’ Malta g˙all-Irlanda; l-eksSegretarju Parlamentari Nazzjonalista Joe Psaila Savona, li kien ukoll g˙al xi Ωmien Ambaxxatur ta’ Malta g˙allIrlanda; Çikku Tabone, li kien High Commissioner f’Kanberra; u l-eks-Ministri Michael Refalo u George Bonello du Puis li kienu High Commissioners ta’ Malta g˙al Londra.

Imbag˙ad wara kollox, Ivan Camilleri m’g˙andux g˙alfejn i˙ares wisq ’il bog˙od g˙al ˙atriet fuq baΩi parti©©jana u mhux bilfors fuq baΩi ta’ mertu.

BiΩΩejjed jekk Ivan Camilleri jag˙ti ˙arsa lejn il-kariga li ng˙ata ˙uh Alan b˙ala Chairman tal-Malta Enterprise, fejn kien g˙amel frejje© kbar, liema kariga Ωgur ma kienx jing˙ata li kieku din kellha ting˙ata biss abbaΩi ta’ mertu.

11

minn Invictus

Jason Azzopardi l-gwerrier

Matul dawn l-a˙˙ar snin, g˙add ta’ kunsilli lokali tellg˙u, fuq baΩi annwali, festivals tal-folklor, wirjiet agrikoli, eçç.

U˙ud minn dawn l-attivitajiet jie˙du spunt minn tradizzjonijiet lokali, o˙rajn ma’ snajjiet jew attivitajiet agrikoli li g˙andhom çerti g˙eruq fi r˙ula partikolari.

Filwaqt li dan it-tip ta’ attivitajiet g˙andhom ikunu inkora©©iti, u hemm u˙ud minnhom fejn in-nies minn ©ewwa u minn barra l-ir˙ula jattendu verament bi ˙©arhom, millbanda l-o˙ra hemm festivals o˙rajn fejn tin˙ass çerta artifiçjalità, biex ma ng˙idx tqanΩi˙. Dan ise˙˙ l-aktar fejn issib li l-promuturi wara çerti festivals fi r˙ula differenti jkunu mill-istess kumpannija jew tnejn.

Imbag˙ad ma nistax nifhem din l-ossessjoni li xettlet ma’ diversi r˙ula biex jinkisru r-rekords tal-akbar bezzun, talakbar tazza tal-inbid, tal-akbar ravjula, tal-akbar ˙obΩa u anke tal-akbar mejda.

Hemm ukoll çerti r˙ula li da˙lu f’kompetizzjoni bejniethom g˙al min g˙andu l-itwal arblu. Ma nistax nimma©ina x’jistg˙u jkunu l-konsegwenzi jekk alla˙ares qatt jaqa’ xi wie˙ed minn dawn l-arbli li g˙andhom tul esa©erat u li jinsabu f’toroq traffikuΩi.

Din li kul˙add irid ikollu l-ikbar wie˙ed jew wa˙da, biex inaqqax ismu fil-Guiness Book of Records, mhux bilfors hija xi ˙a©a li hija minnha nnifisha poΩittiva, imma tista’ tkun imnebb˙a mis-solitu pika.

Ix-xenati u t-teatrini li qieg˙ed jag˙mel Jason Azzopardi minn Ωmien g˙al Ωmien, g˙alkemm jidhru li huma g˙allkonsum pubbliku, fil-verità huma intiΩi g˙al udjenza li hija ferm aktar ristretta.

Kif ©ie rrappurtat f’din il-gazzetta xi ©img˙at ilu, fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista qieg˙ed iberren çertu çaqliq u dissens intern min˙abba li bosta attivisti u partitarji Nazzjonalisti mhuma xejn sodisfatti bit-tmexxija tat-trijumvirat ta’ Simon Busuttil, Mario Demarco u Beppe Fenech Adami.

L-attività prinçipali ta’ Simon Busuttil f’dawn l-a˙˙ar xhur kienet ir-ristrutturazzjoni finanzjarja fid-Dar Çentrali tal-PN, li wasslet biex g˙add ta’ impjegati li ilhom snin twal jag˙tu s-servizzi tag˙hom spiççaw imkeççija.

Dan apparti li Busuttil b˙al donnu qisu skopra l-Amerika g˙ax dan is-sajf attenda g˙al diversi festi fl-ir˙ula, u qag˙ad jippowstja ritratti tieg˙u quddiem il-vari. Xi ˙a©a li jekk kap ta’ partit i˙oss li g˙andu jag˙mel, Ωgur ma jag˙milx big deal minnha, g˙ax din hija xi ˙a©a komunissima li normalment issir minn politiçi prinçipjanti.

Simon Busuttil qieg˙ed ikompli jidher skonnettjat u maqtug˙ mir-realtajiet li jg˙ixu fihom in-nies; huwa nieqes mill-˙e©©a u mhuwiex jispira wisq entuΩjaΩmu fost il-partitarji u, speçjalment f’g˙ajnejn il-partitarji ˙orox tal-PN, qieg˙ed joffri oppoΩizzjoni dg˙ajfa u ineffettiva.

Huwa f’dan l-isfond li Jason Azzopardi qieg˙ed ifittex li jilg˙ab ir-rwol ta’ ‘gwerrier’; imma anke Don Quixote kien ja˙seb li hu gwerrier. Jekk caso mai, ise˙˙ l-imprevedibbli li jista’ jsir prevedibbli wara l-elezzjonijiet Ewropej ta’ Mejju, u fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista jinqala’ l-bΩonn ta’ kap ©did, Jason Azzopardi qed jag˙mel b˙all-boy scouts: ikun dejjem ippreparat g˙al li jista’ jinqala’.

Proprju g˙alhekk ix-xenati u t-teatrini ta’ Jason Azzopardi g˙andhom jittie˙du b’niskata mel˙.

L-IMMIgrAzzJONI IrregOLArI

MHIX KWISTJONI TA’ FLUS BISS Joseph Cuschieri Kap tad-Delegazzjoni Laburista fil-Parlament Ewropew joseph@josephcuschieri.com

Aktar immigranti irregolari komplew jidda˙˙lu f’pajjiΩna matul il-jiem li g˙addew; ©rajja kwaΩi ta’ kuljum g˙al dawn il-GΩejjer li flimkien jiffurmaw l-iΩg˙ar stat membru tal-Unjoni Ewropa.

Dan iç-çokon qatt ma barriena milli noffru l-g˙ajnuna u nilqg˙u fostna lil dawn limsejkna jfittxu ©ejjieni a˙jar g˙alihom u g˙all-familji tag˙hom. B˙al kull ©enerazzjoni ta’ immigranti li telg˙et mit-Tieni Gwerra Dinjija lil hawn.

IΩda jekk il-qalb tal-Maltin hija kbira, mhux l-istess jista’ jing˙ad g˙at-territorju u rriΩorsi ekonomiçi tag˙na.

Dawn huma realtajiet li jifhmuhom il-Maltin u lG˙awdxin kollha, u f’dawn la˙˙ar xhur bdew jifhmuhom ukoll xi ftit a˙jar il-burokratiçi fl-Unjoni Ewropea.

Sfortunatament, iΩda, g˙ad hemm min ja˙seb li l-problema tal-immigrazzjoni irregolari tista’ tissolva biss billi nwaddbulha l-miljuni talewro u barra bid-daqq.

Jitqarraq bl-ikrah min ja˙seb hekk.

Meta wie©bet g˙al mistoqsija parlamentari li kont g˙amilt jien fil-Parlament Ewropew, il-Kummissarju

Cecilia Malmstrom qalet li “lKummissjoni Ewropea hija kompletament konxja talpressjonijiet partikolari li Malta qed t˙abbat wiççha mag˙hom fis-sistema talimmigrazzjoni mal-wasla ta’ g˙add kbir ta’ immigranti fuq ix-xtut Maltin”.

Malmstrom g˙arfet ukoll ilfatt li Malta tirçievi l-akbar g˙ad ta’ applikanti g˙al kenn politiku b˙ala perçentwal talpopolazzjoni ta’ kull stat membru fl-UE. Mill-kliem sabi˙ ta’ appo©© minn s˙abha membri, Malta qatt ma kienet nieqsa, iΩda lGvern il-©did Laburista kien, g˙adu u se jibqa’ jinsisti fuq fatti, ji©ifieri fuq inizjattivi konkreti li jnaqqsu l-piΩ talimmigrazzjoni irregolari minn fuq spallejn gΩiritna.

Jag˙mel dan ming˙ajr ma jonqos mir-responsabbiltajiet internazzjonali tieg˙u.

Fl-istess twe©iba tag˙ha, Malmstrom qalet li “Malta kienet il-punt fokali tal-˙idma tal-Kummissjoni Ewropea biex tg˙in lill-istati membri jindirizzaw il-pressjonijiet migratorji,” u li b˙ala riΩultat Malta rçeviet €84.9 miljun mill-Fondi SOLID 2007 ma˙subin g˙at-tkabbir talispazju taç-çentri ta’ akkoljen-

za, l-g˙oti ta’ g˙ajnuna materjali, kura medika fiç-çentri, u miΩuri o˙ra.

Apparti li “Malta tista’, permezz tal-istess fondi, tag˙mel talbiet immedjati lillKummissjoni g˙al g˙ajnuna finanzjarja addizzjonali sabiex tkun tista’ tirrispondi g˙al sitwazzjoni ta’ emer©enza”.

Hawnhekk qieg˙ed il-buΩillis. Ting˙ata kemm ting˙ata fondi, il-problema ta’ Malta hija primarjament wa˙da ta’ spazju.

Mhix kwistjoni ta’ flus biss.

Iç-çittadini ta’ Malta u G˙awdex di©à g˙andhom problema kbira ta’ territorju fejn jistg˙u jkomplu jibnu djarhom u l-azjendi tag˙hom bla ma jispiççaw ukoll l-irqajja’ ta’ kampanja li g˙ad baqa’.

Dan minbarra l-fatt l-ie˙or li Malta hija l-istat membru talUE bl-akbar densità fil-popolazzjoni.

G˙aldaqstant il-problema tal-immigrazzjoni irregolari g˙al Malta u pajjiΩi o˙ra li huma ‘bieb u g˙atba’ malKontinent Ewropew mhix filprovista ta’ fondi u aktar fondi, g˙alkemm dawn jibqg˙u me˙tie©a anke bil-livell ta’ impenn li di©à hawn, iΩda fit-twettiq ta’ pjan mandatorju li permezz tieg˙u

l-istati membri kollha, 28 b’kollox, juru solidarjetà tan©ibbli mag˙hom.

Il-politika ta’ rilokazzjoni tal-benefiçjarji tal-protezzjoni internazzjonali ma rnexxietx.

Meta wie˙ed iqabbel l-g˙add enormi ta’ immigranti irregolari li da˙lu Malta tul is-snin u kemm minnhom ©ew rilokati f’pajjiΩi o˙ra membri li volontarjament offrew li jo˙duhom, issib li hija biss qatra f’oçean.

Naturalment, din is-sitwazzjoni n˙olqot grazzi g˙allGvern preçedenti Nazzjonalista li ma kienx jaf jg˙id ˙lief “iva” g˙al kulma kienu jg˙idulu l-burokratiçi.

G˙al Simon Busuttil, illum Kap tal-OppoΩizzjoni u g˙al diversi snin MPE fuq in-na˙a tal-Gvern, kien biΩΩejjed li lkondiviΩjoni tal-problema ssir fuq baΩi volontarja u mhux obbligatorja. Ir-riΩultat ta’ din il-prokrastinazzjoni nafuh ilkoll.

Bi gvern u l-MPE tieg˙u mag˙mulin mill-‘ yesmen ’, lUnjoni Ewropea setg˙et tibqa’ passiva u t˙alli pajjiΩna jog˙tor ta˙t il-piΩ sproporzjonat tal-immigrazzjoni irregolari.

Ma stajniex nibqg˙u hekk.

U m’g˙andniex nibqg˙u hekk.

12

Opinjoni

01.09.2013

SolidarjetÀ Claudette Abela Baldacchino Membru Parlamentari Ewropew

B˙ala poplu, a˙na l-Maltin mag˙rufin g˙all-qalb kbira tag˙na u l-ispirtu ta’ ©eneroΩità u solidarjetà.

Hemm bΩonn ukoll li fuq livell amministrattiv nirriflettu dan l-ispirtu billi niΩguraw li l-g˙odda li npo©©u g˙ad-disposizzjoni taç-çittadini tag˙na jkunu tali li jippermettu lil kul˙add jag˙mel l-a˙jar uΩu minnhom.

Dan il-˙sieb issawwar fija meta ftit tal-gimg˙at ilu pparteçipajt f’kampanja ta’ promozzjoni g˙all-freephone tal-emergenza 112.

Irealizzajt li f’Malta dan isservizz huwa pprovdut biss permezz tal-uΩu tal-vuçi f’telefonata u li sal-lum g˙ad ma teΩistix il-façiltità li xi ˙add jibg˙at messa©© g˙allg˙ajnuna f’kaΩ ta’ emer©enza bil-miktub permezz ta’ SMS jew email.

Bosta minna lanqas ninteb˙u dwar dan g˙aliex

g˙alina l-uΩu tat-telefown ji©i naturali. IΩda g˙al persuni b’diΩabbiltà tal-vuçi jew tas-smig˙ dan in-nuqqas jista’ jkun wie˙ed ferm akbar g˙aliex fil-prattika jfisser li s-servizz ta’ emer©enza 112 qisu ma jeΩistix.

F’pajjiΩi o˙ra Ewropej di©à ©ew esperimentati b’suççess modi kif dan is-servizz ta’ emer©enza jista’ jing˙ata b’mod ugwali lil kul˙add.

Hemm bΩonn li a˙na nitg˙allmu minn dawn lesperjenzi biex a˙na wkoll intejbu l-g˙odda li nuΩaw fis-soçjetà tag˙na.

Bosta drabi ma ne˙ti©ux tibdiliet revoluzzjonarji.

Bidliet Ωg˙ar jistg˙u jag˙mlu differenzi kbar fil-˙ajja ta’ dawk fostna li min˙abba xi diΩabbiltà jinsabu mça˙˙da mill-eΩerçizzju tad-drittijiet tag˙hom.

Nappella lill-Gvern sabiex

mill-aktar fis possibbli ja˙dem sabiex is-servizz ta’ emer©enza 112 ji©i estiΩ anke g˙all-uΩu ta’ SMS u emails .

B’hekk tassew inkunu qeg˙din nag˙mlu differenza fil-˙ajja ta’ dawk li sal-lum huma mça˙˙din mill-uΩu ta’ dan is-servizz.

Prekarjat Matul dan is-sajf komplejt niltaqa’ u nisma’ ming˙and setturi differenti tas-soçjetà.

Fost l-o˙rajn ming˙and limsie˙ba soçjali.

Tema prinçipali f’dawn il-laqg˙at kienet dik dwar ix-xog˙ol prekarju li kulma jmur qieg˙ed dejjem jg˙olli rasu fis-soçjetà tag˙na.

F’dan ir-rigward digà ressaqt mistoqsija parlamentari lill-Kummissjoni Ewropea dwar ix-xog˙ol prekarju. Fiha staqsejt lillKummissjoni sabiex tg˙id

jekk hux qed tikkunsidra li tressaq ’il quddiem proposti sabiex ti©i affrontata din irrealtà ©dida.

Staqsejt ukoll sabiex ilKummissjoni tippubblika pjan ta’ azzjoni intiΩ sabiex jipprote©i dawk l-aktar vulnerabbli minn dan ilfenomenu ta’ xog˙ol prekarju, kif ukoll sabiex tipprovdi programm li jinkorpora miri li jnaqqsu x-xog˙ol prekarju.

Staqsejt ukoll lillKummissjoni biex tipprovdi definizzjoni legali g˙al xog˙ol prekarju u anke biex tg˙id x’passi ttie˙du wara rriΩoluzzjoni li kienet g˙addiet mill-Parlament Ewropew lura fl-2010 dwar ix-xog˙ol prekarju.

Nistenna li l-Kummissjoni Ewropea tag˙ti risposti çari u f’qasir Ωmien. Min-na˙a tieg˙i, ninsab impenjata li niΩgura li din it-tema ma ting˙atax il-©enb.

GÓax Hekk!

Mariette Borg

Is-satira hija ©eneru differenti ta’ letteratura li kapaçi jie˙u forom differenti.

Kemm dak grafiku u kif ukoll arti teatrali. Arti li mhux biss qieg˙da hemm biex wie˙ed ida˙˙ak lil dak li jkun qieg˙ed jara, iΩda wkoll bex jg˙addi messa©© ta’ kritika soçjali. B’dan ilmod wie˙ed ji©bed l-attenzjoni tas-soçjetà ©enerali fuq diversi punti.

Il-politika mhijiex l-uniku su©©ett li ji©i uΩat fis-satira, iΩda nsibu wkoll l-arti u rreli©jon. F’pajjiΩna, fl-a˙˙ar elezzjoni, is-satira ntuΩat b˙ala l-medjatur ewlieni ta’ kif wie˙ed iwassal il-

messa©© tieg˙u kontra kwistjoni li ma jaqbilx mag˙ha u b’forsi tbissima li jo˙loq fuq wiçç dak li jkun, iwassal il-messa©© tieg˙u b’mod sottili.

Fadal ˙afna xi jsir filqasam tas-satira f’pajjiΩna.

Fejn jid˙ol il-karnival, nista’ ng˙id li matul iΩ-Ωmien flok morna ’l quddiem morna lura. Fl-1920, il-karnival kien satiriku ˙afna relatat ma’ dak tal-lum sakemm in˙are© avviΩ legali u kul˙add kien jikkwota lilu b˙ala ra©uni g˙aliex wie˙ed ma g˙andux juΩa s-satira fil-karnival.

Festa b˙all-karnival, fejn wie˙ed jiddie˙ak b’kollox,

g˙andu jkun hemm aççess liberu wkoll g˙as-satira.

Il-perçezzjoni li s-satira tnaqqas is-serjetà jew li tikkalma lil dak li jkun milli jirribella fuq kwistjoni partikolari hija sbaljata. Is-satira hija forma sottili ta’ ribelljoni kontra dak li wie˙ed jara li mhux korrett. Mezz ukoll ta’ kif wie˙ed juri lil dak li qieg˙ed fil-poter li kapaçi jintla˙aq anke permezz tassatira.

Is-satira g˙andha wkoll tkun mezz ta’ kif wie˙ed jitg˙allem jid˙ak bih innifsu.

Il-politika u r-reli©jon huma l-aktar Ωew© su©©etti tqal fissoçjetà tag˙na. Is-satira hija

mod ta’ kif dawn iΩ-Ωew© su©©etti n˙affuhom ftit u nitg˙allmu niddie˙ku bihom.

Il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti, f’dawn l-a˙˙ar snin, kien l-ewwel wie˙ed fejn uΩa s-satira fl-arti teatrali. Ma ddejjaqx iwassal il-messa©© tieg˙u u fl-istess ˙in jid˙ak ma’ ˙addie˙or bis-sitwazzjoni politika ta’ dak iΩ-Ωmien. Dis-sena mhux ser jonqos li jag˙mel dan. Din is-sena, b˙al kull sena, mhux ser jonqos irrally ta’ satira G˙ax Hekk!

Dawk kollha li g˙andhom ’il fuq minn sittax-il sena jistg˙u jattendu dan ir-rally ta’ satira nhar l-20 u l-21 ta’ Settembru fit-8pm, u nhar it22 ta’ Settembru fit-3pm u t8pm, ©ewwa ç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun.

Jekk trid tkun taf x’©ara wara li tela’ l-Labour, kif sar Lou Bondi, min hu x-xufier il-©did ta’ Joseph, tisma’ lil Michelle in-Nazzjonalista tammetti li vvutat Labour, ilpuffi jistg˙u jiΩΩew©u, x’©ara minn Austin Gatt u rigward l-Arriva on fire ? Jekk iva, aqta’ l-biljetti tieg˙ek minn One Complex il-Marsa, kif ukoll miç-Çentru Nazzjonali Laburista, il-Óamrun, g˙allprezz ta’ €12 (il-qlig˙ huwa kollu fondi g˙all-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti). Fost latturi ©odda li din is-sena ser jing˙aqad mat-tim ta’ G˙ax Hekk Daniel Chircop (Zoo). Jie˙du sehem wkoll Joe Demicoli, Chrysander Agius, Ian Fenech, Dominic Aquilina, Mary Rose Mallia, Tiziana Calleja, u kif wkoll il-King ta’ Klassi G˙alina.

Ejja id˙ak mag˙na f’dawn id-dati. T˙allix g˙all-a˙˙ar biex taqta’ l-biljetti g˙ax jiddispjaçik!

Editorjal

01.09.2013

13

www.kullhadd.com KullÓadd, ÇNL, Triq il-Mile End IL-Óamrun Editur: 2090 1409 editur@kullhadd.com | Reklami: 2090 1520 sales@kullhadd.com | Accounts: 2090 1518 accounts@kullhadd.com Distribuzzjoni: 2090 1517 | Email ©enerali: editorial@kullhadd.com | Twitter: http://twitter.com/#!/KullHadd

ParaguNi mhux odjuÛi

“

Kitba ta’

Wenzu Mintoff wmintoff @gmail.com

Din il-©img˙a se˙˙ew Ωew© sitwazzjonijiet fil-livell ta’ kunsill lokali, li bilfors i©eg˙luk tirrifletti.

Fil-Kunsill Lokali ta’ San Pawl il-Ba˙ar, fejn hemm ma©©oranza Laburista, fe©©et sitwazzjoni fejn kunsillier elett f’isem il-Partit Laburista ng˙ata kuntratt ta’ xog˙ol meta r-regolamenti talkunsilli lokali ma jippermettux dan.

Is-Segretarju Parlamentari inkarigat mill-kunsilli lokali, José Herrera la qag˙ad ja˙sibha wisq, u wisq inqas qag˙ad i˙ares lejn l-uçu˙, u qabad u ta l-eΩempju billi f’temp ta’ ftit sig˙at ta struzzjonijiet lid-Direttur tadDipartiment tal-Kunsilli Lokali sabiex b’effett immedjat jag˙ti direzzjoni lill-Kunsill ta’ San Pawl il-Ba˙ar sabiex jirrevoka din iddeçiΩjoni.

Dan sar fl-interess ta’ tmexxija g˙aqlija u kontabbli li din lAmministrazzjoni qieg˙da titlob mill-kunsill lokali f’pajjiΩna.

Mill-banda l-o˙ra fe©©et filbera˙ sitwazzjoni fi ˙dan ilKunsill Lokali ta’ San Ìiljan fejn qieg˙ed jing˙ad illi hemmhekk saret sej˙a g˙al espressjoni ta’ interess g˙all-proposti ta’ public private partnership biex art pubblika li ©iet devoluta lill-Kunsill Lokali mill-Gvern ta’ qabel, ti©i Ωviluppata fi pro©ett li jiswa €13il miljun.

Dan il-pro©ett li jifrex fuq medda art li hija kbira daqs grawnd tal-futbol, g˙andu jinkludi dar g˙all-anzjani ta’ bejn 130 u 200 sodda, car-park ta˙t l-art,

uffiçini ©odda g˙all-istess kunsill lokali u ©nien pubbliku.

Kienu tlieta l-kumpanniji li esprimew interess f’dan il-pro©ett li jiswa flus kbar. Imma ©ara illi tnejn minn dawn il-kumpanniji kienu skwalifikati ming˙ajr ma ng˙ataw ir-ra©uni g˙alfejn millKunsill Lokali.

L-unika kumpannija li kien fadal, li b’kumbinazzjoni hija CareMalta, il-kumpannija tassostenitur tal-Partit Nazzjonalista Ûaren Vassallo, spiççat tikkonkorri wa˙edha g˙al dan ilpro©ett imla˙˙am.

Biex tkompli tg˙axxaqha, peress li l-Kunsill ta’ San Ìiljan iddeçieda li jo˙ro© sej˙a g˙al espressjonijiet ta’ interess minflok sej˙a pubblika g˙al tenders, iΩ-Ωew© kumpanniji skwalifikati ©ew imça˙˙da mid-dritt talappell mid-deçiΩjoni tal-Kunsill li lanqas biss kienet immotivata.

Rinfaççjat bil-mistoqsijiet talistampa, is-Sindku Peter Bonello qag˙ad i©ib l-iskuΩi li ma setax jag˙ti spjegazzjonijiet fil-jiem talfesta. Il-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil, min-na˙a tieg˙u qieg˙ed jg˙id li se ji©i Ωgurat illi ji©u segwiti l-proçeduri u regolamenti applikabbli.

Madankollu, xorta g˙adu mhux çar kif jistg˙u ji©u assigurati lkontabbiltà u t-traparenza, jekk iΩ-Ωew© kumpanniji skwalifikati jibqg˙u mça˙˙din mid-dritt li jappellaw mid-deçiΩjoni ta’ dan il-Kunsill.

Il-minimu li wie˙ed kien jistenna mill-Kap Nazzjonalista f’sitwazzjoni b˙al din, kien illi jiΩgu-

ra li l-proçess tal-g˙aΩla segwit mill-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan, ikun jinkludi mhux biss id-dritt tal-appell g˙al kumpanniji skwalifikati, u li d-deçiΩjoni talKunsill tkun tinkludi l-ispjegazzjonijiet u l-motivazzjonijiet me˙tie©a.

Meta wie˙ed ji©i biex jag˙mel il-paraguni bejn iΩ-Ωew© sitwazzjonijiet, filwaqt li s-Segretarju Parlamentari José Herrera ˙a azzjoni immedjata u ma qag˙adx jilg˙ab g˙all-˙in, il-Partit Nazzjonalista, avolja llum millbankijiet tal-OppoΩizzjoni kien evaΩiv u twe©ibiet tieg˙u ma joffru ebda garanzija li qeg˙din jinΩammu standards ta’ kontabbiltà u traparenza.

Aktar ma ti©i ççarata malajr larja dwar il-proçeduri segwiti mill-ma©©oranza Nazzjonalista fil-Kunsill Lokali ta’ San Ìiljan, aktar a˙jar g˙al kul˙add.

Il-wirt politiku ta’ Austin Gatt G˙ad li llum suppost huwa rtirat mix-xena pubblika, fl-eqlel ta’ sajf imfawwar bit-tidlik u s˙anat kbar, id-dell tqil tal-wirt politiku li ˙alla warajh Austin Gatt iddomina tista’ tg˙id f’kull ©urnata ta’ din il-©img˙a.

Qatt daqs din il-©img˙a lg˙aΩliet Ωbaljati li ttie˙du filqasam tat-trasport pubbliku minn Austin Gatt u l-figatelli tieg˙u ma kienu daqshekk apparixxenti.

Suppost li l-pajjiΩ kellu jg˙addi g˙al epoka ©dida ta’ ming˙ajr buΩullotti, imma minflok spiçça

g˙adda g˙al epoka fejn il-buΩullotti bdew ikattru fuq li jkattru.

Il-˙ruq ta’ tliet bendy buses f’temp ta’ ftit sig˙at kien il-kulminu, li sa˙ansitra seta’ j©ib filperikolu l-˙ajja tan-nies.

L-eks-Deputat Nazzjonalista Franco Debono minn daqshekk, g˙add ta’ xhur qabel l-elezzjoni, kien daqq il-qanpiena tal-allarm u metaforikament kien talab ras Austin Gatt fuq platt b˙ala att ta’ responsabbiltà politika individwali.

Imma r-re©©enti fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista, obbligati kif kienu u kif g˙adhom lejn Austin Gatt, g˙aΩlu li jibqg˙u jiddefenduh sal-a˙˙ar, u flok ˙adu l-parir ta’ Franco Debono u raw kif jiddistakkaw irwie˙hom minnhom, ˙allewh imdendel b˙al maΩΩra mdendel m’g˙onqhom.

G˙ad li max-xoljiment talParlament suppost li Gatt irtira mix-xena politika, it-tmexxija talPN ˙alliet it-tmexxija tal-kampanja elettorali f’idejh.

L-istess qieg˙ed ise˙˙ ta˙t tmexxija ta’ Simon Busuttil, bilViçi Kap tieg˙u Beppe Fenech Adami jag˙mel sforzi kbar biex jiddefendi ©ie˙ Austin Gatt quddiem il-Kumitat Permanenti talKamra dwar il-Kontijiet Pubbliçi fejn irriΩulta, fi kliem is-Segretarju Parlamentari g˙all-Ìustizzja Owen Bonnici, aktar ma’ qorbu lejn Ωmien l-iskandlu tax-xiri taΩΩejt, l-hekk imsej˙a ‘minuti’ talFuel Procurement Committee, imtlew bit-t˙aΩΩiΩ u bilkemm kienu jintg˙arfu.

Nitlef kull tama Daniel Micallef President tal-Partit Laburista daniel.micallef@partitlaburista.org

Hekk kif po©©ejt bilqieg˙da nikteb dan lartiklu, g˙adni kemm qrajt dak li qal ilPresident Russu Vladimir Putin b’reazzjoni g˙allalegazzjonijiet mill-Istati Uniti dwar l-uΩu ta’ armi kimiçi li se˙˙ew fis-Sirja.

Qisu lbiera˙ – sentejn ilu kont g˙al btala filLibanu. Kont ili snin nixtieq inΩur dan ir-re©jun.

Qabel il-gwerra çivili filLibanu, Bejrut kienet imlaqqma b˙ala l-Pari©i tal-Lvant Nofsani. IlLibanu huwa pajjiΩ millisba˙, mog˙ni b’kull tip ta’ ©miel naturali u rikezzi arkeolo©içi, fost ˙afna attrazzjonijiet o˙ra. Fost postijiet o˙rajn Ωort Tripoli, it-tieni l-akbar belt fil-Libanu u l-akbar belt fit-trammuntana talpajjiΩ, qrib il-fruntieri mas-Sirja.

Meta kont hemm, il-kon-

flitt fis-Sirja kien di©à ilu g˙addej numru ta’ xhur.

It-tensjoni f’din iΩ-Ωona kienet tin˙ass ˙afna aktar minn Ωoni o˙ra, binnumru ta’ checkpoints u preΩenza militari jiΩdiedu.

G˙addew sentejn, u kwaΩi impossibli nkunu nafu kemm tilfu ˙ajjithom nies f’dan il-konflitt imdemmi. Skont il-Ìnus Mag˙quda, intilfu malmitt elf ˙ajja umana minn meta beda l-konflitt sa Ìunju 2013, b’mijiet t’eluf o˙ra ja˙arbu minn pajjiΩhom; iΩda fil-verità ç-çifri preçiΩi la jafhom ˙add, u lanqas huma daqshekk importanti.

Wara kull numru hemm ˙ajja umana innoçenti li ntilfet.

Issa b˙al donnu qed noqorbu sabiex ikun hemm xi tip ta’ interventi militari minn forzi esterni.

Il-Prim Ministru IngliΩ

tilef vot fil-Parlament nhar il-Óamis. Skont st˙arri© mill-©urnal FrançiΩ Le ParisienAujourd’hui en France, 64% ta’ dawk li wie©bu huma kontra li pajjiΩhom jie˙u sehem f’xi azzjoni militari.

Nammetti li g˙andi opinjonijiet konflin©enti ˙afna dwar dawn limsej˙in azzjonijiet militari. Id-dinja ila çassa quddiem dan il-konflitt g˙al xhur twal. Min- na˙a l-o˙ra, azzjonijiet militari, g˙al xiex jistg˙u jwasslu?

Ser tirrennja l-paçi kif jibdew? Ser jieqfu l-imwiet ta’ nies innoçenti? Ser jeskala l-konflitt u jid˙lu potenzi o˙ra flimkien mal-alleati tag˙hom f’konflitt akbar u itwal?

Domandi li nistaqsi lili nnifsi, u li xorta nibqa’ ma nwe©ibx.

Li hu çert huwa li r-

re©jun Mediterranju, b’effett dirett u indirett fuq pajjiΩna wkoll, jibqa’ wie˙ed bi sfidi kbar quddiemu. Fir-Rebbieg˙a G˙arbija rajna popli jqumu kontra re©imi dittatorjali wara snin twal ta’ ˙akma, iΩda l-istabbiltà u d-demokrazija xorta g˙adhom ’il bog˙od ˙afna. Fil-Lvant Nofsani s-sitwazzjoni tibqa’ dik li hi, u fin-Nofsinhar talEwropa g˙andek ilma©©oranza ta’ pajjiΩi fi kriΩijiet differenti: dawk ekonomiçi. Wie˙ed jistenna Ωviluppi b’ritmu aktar mg˙a©©el dwar ilkonflitt fis-Sirja fil-©ranet li ©ejjin.

Kif g˙edt qabel, kont qed naqra dak li qal Vladimir Putin, li wissa kontra intervent militari, limitat kemm hu limitat, min-na˙a tal-Istati Uniti, u sa˙aq li jkun a˙jar jekk

”

il-G20 jiddiskuti dan ilkonflitt fil-laqg˙a tal©img˙a d-die˙la gewwa St Petersburg. Ir-Russja assumiet il-Presidenza talG20 g˙all-ewwel darba fl-1 ta’ Diçembru 2012.

B˙ala uman, in˙ossni impotenti; çass quddiem konflitti li ma jwasslu mkien, u li jbatu l-aktar minnhom dawk li l-inqas g˙andhom x’jaqsmu mag˙hom.

Dikjarazzjonijiet u stqarrijiet ma jbiddlux l-affarijiet.

Tara ritratti u filmati li jkexkxuk. Apparti dawk li j˙allu ˙ajjithom, jibqa’ dawk il-mijiet t’eluf ta’ tfal u Ωg˙aΩag˙, li jitrab-bew u jikbru f’ambjent fejn ilkonflitt, il-©lied, il-bombi, l-armi u l-mewt huma lordni tal-©urnata. Ftit jibqag˙li tama li l-affarijiet jistg˙u xi darba jinbidlu g˙all-a˙jar.

14

Ittri

01.09.2013

IL-PARKEÌÌI RISERVATI IL-ÓIDMA T-TAJBA GÓAR-RESIDENTI Sur Editur, Qrajt b’interess x’qalu l-kunsilli tal-Belt, il-Furjana u dak ta’ Tas-Sliema kontra l-istqarrija li g˙amel il-Ministru g˙atTrasport u Infrastruttura Joe Mizzi dwar il-parke©©i riservati g˙ar-residenti.

Jien naqbel kompletament li dawn il-parke©©i riservati jitne˙˙ew, ˙lief dawk g˙al persuni vulnerabbli.

Dan qed ng˙idu g˙ax jien illiçenzja tal-vettura tieg˙i ˙allastha g˙al kull belt u ra˙al fil-GΩejjer Maltin min-g˙ajr tnaqqis ta’ xejn u g˙alhekk m’g˙andux ikun hemm xi restrizzjonijiet fi kwalunkwe post.

Anzi ng˙id li anke is-CVA tal-Belt Valletta g˙andha titne˙˙a g˙ax din hi diskriminatorja lejn iç-çittadin. Jekk m’iniex sejjer Ωball anke sentenzi fil-qrati tal-appell hemm kontra dawn il-parke©©i – kontra l-Kunsill ta’ Tal-Pietà ftit tas-snin ilu.

G˙alhekk jien tal-opinjoni li

Sur Editur, Fil-ftit xhur li ilu ministru, Joe Mizzi wera ˙e©©a kbira g˙ax-xog˙ol u jinsab iffukat fil-˙idma tieg˙u biex l-iskadenzi tal-kuntratti tax-xog˙lijiet jinΩammu u lpubbliku jing˙ata valur g˙al flusu.

Pro©etti li ta˙t l-amministrazzjoni lo˙ra kienu bla bidu u bla tmiem, b˙al dawk ta’ Triq San Lawrenz il-Birgu u lBaçir Numru 1, ta˙t Joe Mizzi waslu fittmiem tag˙hom.

L-ener©ija li qieg˙ed juri l-Ministru Joe Mizzi fix-xog˙ol tieg˙u hija xempju ta’ kif kull ˙idma ministerjali g˙andha tkun. Óasra li l-amministrazzjoni ta’ qabel ˙alliet g˙add ta’ xog˙lijiet nofs le˙ja, jew bi ˙sarat fihom min˙abba lg˙a©la u t-tferfix ta’ qabel l-elezzjoni.

Biex dawn ix-xog˙lijiet ta’ kaf kaf setg˙u ji©u rran©ati, kien fisser ˙ela ta’ aktar riΩorsi pubbliçi li setg˙u ©ew applikati fuq xog˙lijiet ©odda flok biex jitran©aw xog˙lijiet li kienu di©à saru.

Mill-©did nawgura lill-Ministru Mizzi fix-xog˙ol tieg˙u u n˙e©©u jkompli jag˙ti attenzjoni lin-na˙iet t’isfel ta’ Malta li kienu traskurati ta˙t Gvern Nazzjonalista g˙al snin twal.

kul˙add g˙andu jkollu lopportunità li jipparkja fejn irid, dejjem skont ir-regolamenti tat-traffiku, f’kull belt jew ra˙al. B’dan ji©i ffrankat ˙afna konsum ta’ fjuwil.

Nag˙mel appell lis-sewwieqa biex juru l-opinjoni tag˙hom fuq il-mezzi talmedja kollha kontra dawn ilparke©©i residenzjali g˙ax b’dawn ir-restrizzjonijiet ©ejna çittadini tat-tieni klassi f’pajjiΩna.

Dan qed ng˙idu kontra tieg˙i stess, peress li fil-Óamrun g˙andna dan it-tip ta’ restrizzjoni, waqt li l-gost talgwardjani lokali jkun li jduru mal-vetturi biex iperrçu ççitazzjonijiet mal-windscreens.

Transport Malta g˙andha tissospendi l-parke©©i riservati g˙ar-residenti kollha filGΩejjer Maltin, sakemm tittie˙ed deçiΩjoni finali dwar dan is-su©©ett wara konsultazzjoni pubblika.

RIKONOXXENTI, IX-XGÓAJRA

NATEJAC, IL-ÓAMRUN

FORUM ÛGÓAÛAGÓ LABURISTI

XhuR IMPENJATTIVI GÓALL-FoRuM ÛGÓAÛAGÓ LABuRISTI Jikteb Alex SAlibA – PreSident FÛl

L-elezzjonijiet ji©u u jmorru, però l-attiviΩmu Ωag˙Ωug˙ fi ˙dan il-Partit Laburista matul dawn l-a˙˙ar ©img˙at mhux biss ma naqqasx imma sa˙ansitra qabad ritmu iΩjed mg˙a©©el.

Lejlet li l-FÛL iniedi l-ewwel kampanja matul din illegiΩlatura tal-Gvern il-©did, xtaqt naqsam mieg˙ek xi ˙sibijiet dwar ix-xog˙ol li matul dawn l-a˙˙ar xhur kien g˙addej minn wara lkwinti b˙ala preparazzjoni g˙aΩ-Ωmien li ©ej.

Empower Us L-ewwel kampanja li l-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti ser iniedi nhar it-tlettax ta’ Settembru hija l-kampanja Empower Us, kampanja li ©iet imfassla minn numru ta’ attivisti tag˙na li g˙andhom diΩabbiltajiet differenti.

Waqt din il-kampanja, permezz tal-FÛL, dawn iΩΩg˙aΩag˙ se jkunu qed iwasslu l-˙sibijiet tag˙hom

fuq numru ta’ problemi li jiltaqg˙u mag˙hom ta’ kuljum.

Problemi li forsi g˙al ˙afna huma irrelevanti, iΩda li g˙al dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ s˙abna huma ostakli li ta’ kuljum iridu jippruvaw jeg˙lbu sabiex jg˙ixu ˙ajja b˙al kull persuna o˙ra.

Matul il-©img˙at li ©ejjin, permezz ta’ spots fuq it-televiΩjoni u netwerks soçjali, se ji©u ppreΩentati l-aspetti li se tkun qed tiffoka fuqhom ilkampanja. IΩ-Ωg˙aΩag˙ wara din il-kampanja ˙ejjew dokument li di©à ©ie ppreΩentat lis-Segretarju Parlamentari Franco Mer-cieca. Dan iddokument ser iwitti t-triq g˙all-ewwel parti ta’ din ilkampanja li ser tkun qieg˙da twassal su©-©erimenti fuq numru ta’ riformi li hemm bΩonn jid˙lu fis-se˙˙ fis-settur tad-diΩabbiltá f’pajjiΩna.

Ewlenija hija riforma li ilu snin s˙a˙ jin˙ass il-bΩonn tag˙ha, sabiex il-Kunsill Nazzjonali Persuni b’DiΩabbiltà (KNPD) ikun jista’ joffri servizz ferm aktar ta’ kwalità.

G˙alhekk nistiednek sabiex nhar it-tlettax ta’ Settembru ting˙aqad mag˙na x-Xatt ta’ Ta’ Xbiex mis-7.00pm ’il quddiem sabiex nassistu g˙attnedija ta’ din l-ewwel kampanja tal-FÛL. Spazju aktar komdu g˙allattivisti tag˙na Matul dawn l-a˙˙ar ©img˙at fl-uffiçini tal-FÛL fiç-Çentru Nazzjonali Laburista kienet

g˙addejja ˙idma li ma taqta’ xejn sabiex ji©u ristrutturati luffiçini tal-g˙aqda. Ósibna sabiex nestendu dan l-ispazju u fl-istess ˙in nimmodernizzawh sabiex b’hekk il-mijiet ta’ attivisti li ta’ kuljum ja˙dmu minn dan iççentru jkollhom spazju aktar komdu u adegwat minn fejn ja˙dmu.

Minn hawnhekk nixtieq nirringrazzja lill dawk kollha li b’xi mod jew ie˙or g˙enu sabiex dan il-pro©ett ikun jista’ jsir realtà matul il©img˙at li ©ejjin.

Grazzi lil dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ li minflok qattg˙u l-btajjel tag˙hom fuq xi xtajta, ing˙aqdu mag˙na u tawna daqqa t’id f’dan il-pro©ett.

G˙ax Hekk! 2013 G˙ar-raba’ sena konsekuttiva l-FÛL ser ikun qed itella’ rrally tas-satira G˙ax Hekk! – serati ta’ satira politika li matul dawn l-a˙˙ar snin niΩlu g˙asel mal-eluf li attendew bi ˙©arhom sabiex isegwuhom. Din is-sena b˙ala FÛL komplejna ninvestu aktar sabiex inkunu nistg˙u nag˙tu prodott a˙jar lill-pubbliku li mistenni jattendi g˙al dawn is-serati.

Kien g˙alhekk li mal-kast ori©inali ser ikunu qed jiΩdiedu Ωew© elementi ©odda li Ωgur se jkomplu jag˙tu aktar ˙ajja lil din irrally tas-satira politika.

Fil-fatt, f’Settembru li ©ej Daniel Chircop u Andy Catania se jkunu qed

jing˙aqdu mat-tim ta’ G˙ax Hekk!. G˙ar-raba’ sena konsekuttiva d-direzzjoni u lkitba ta’ G˙ax Hekk! ser tit˙alla f’idejn Chrysander Agius, filwaqt li Joe Demicoli ser ikun qed jag˙mel larran©amenti muΩikali.

Din is-sena ˙sibna li nra˙˙su l-prezzijiet tal-biljetti ta’ G˙ax Hekk! g˙al tnax-il ewro sabiex b’hekk il-familji jkunu jistg˙u jattendu b’aktar façilitá. Ósibna wkoll li wara nuqqas ta’ sena, f’Settembru li ©ej dawn is-serati jer©g˙u jittellg˙u fis-sala prinçipali taç-Çentru Nazzjonali Laburista.

Mill-qalb napella lill-pubbliku sabiex jattendi bi ˙©aru g˙al din l-attività li tista’ tg˙id li hija n-nifs finanzjarju tal-g˙aqda tag˙na, nifs finanzjarju li jg˙inna nkomplu nkabbru l-attiviΩmu Ωag˙Ωug˙ fi ˙dan il-Partit Laburista.

Gvern li jisma’…bil-fatti Matul dawn il-˙ames snin li ©ejjin l-FÛL se tkun qed ta˙dem sabiex ittella’ numru ta’ kampanji li jolqtu setturi varji. Kampanji li permezz tag˙hom iΩ-Ωg˙aΩag˙ ser jing˙ataw vuçi sabiex jipproponu lill-Gvern numru ta’ proposti fuq setturi u oqsma varji. Billi nwasslu kritika kostruttiva lill-Gvern il-©did, nemmen li nkunu nistg˙u nkomplu nwittu t-triq g˙allGvern sabiex bil-fatti jibqa’ viçin tal-poplu.

Huwa g˙alhekk li xtaqt

intemm dawn il-˙sibijiet tieg˙i billi nuri s-sodisfazzjon tal-g˙aqda g˙all-inizjattiva li ˙abbar is-Segretarju Parlamentari g˙all-Kultura u l-Gvern Lokali Josè Herrara fir-rigward tal-ekonomija kreattiva.

Din l-inizjattiva se twassal biex jin˙olqu iΩjed opportunitajiet ta’ xog˙ol fil-qasam kulturali, qasam li sal-lum il©urnata huwa ddominat millvolontarjat.

Il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti dejjem sa˙aq kif dan issettur g˙andu potenzjal kbir u ta post prominenti lillekonomija kreattiva fil-politika tieg˙u. Fil-fatt, din il-proposta kienet wa˙da mill-proposti ewlenin li l-FÛL wassal lill-Partit Laburista permezz tal-kampanja It’s Time is-sena li g˙addiet.

Meta l-abbozz ta’ li©i jitressaq quddiem il-Parlament, iΩΩew© na˙at tal-Kamra g˙andhom jag˙tuh l-attenzjoni li tixraqlu g˙aliex dan jista’ joffri liΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin u G˙awdxin iktar spazju fejn jimir˙u u jsarrfu l-interess kulturali, kreattiv u artistiku tag˙hom f’impjiegi dinjituΩi.

Ittri

01.09.2013

nGÓoÛÛU s-siÌar taGÓna Sur Editur, Sa minn Ωm ien ΩemΩem Malta kellha problema ta’ nuqqas ta’ ilma u nuqqas ta’ si©ar.

Fi snin img˙oddija saru sforzi biex jitkabbru msa©ar u pro©etti ta’ afforestazzjoni.

G˙alkemm illum wie˙ed jista’ jinnota li l-pajsa©© Malti m’g˙adux ma˙kum minn dik in-nixfa qoxqox li kien hawn qabel, u llum tista’ tara lg˙elieqi j˙addru bid-dwieli u bis-si©ar taΩ-Ωebbu© anke fissajf, xorta ma nistg˙ux ng˙idu li pajjiΩna huwa miΩg˙ud bis-si©ar, u dak li g˙andna je˙tie© li nibΩg˙u

arroGanZa Fl-arms

g˙alih.

G˙alhekk ma nistax nifhem kif sar dak iΩ-Ωbir goff u bladdoçç fis-si©ar ta’ fejn ilLiçeo tal- Ó a m r u n . M i n g˙amel dak iΩ-Ωbir Ωgur li m’g˙andux g ˙ a l q a l b u s si©ar u g˙andi dubju kemm huwa kompetenti f’xog˙lu.

Dan iΩ-Ω b i r b i l - g o f f s a r kemm-il d a r b a f i s - s n i n img˙oddija u je˙tie© li din ilprattika tie q a f u m i n h u inkompeten t i f’xog˙lu jinΩamm m i l l i j k o m p l i jag˙mel ˙ s a r a l i s - s i © a r tag˙na.

FRANS BORG, SANTA VENERA

Sur Editur, Ili ma nircievi kont tad-dawl u l-ilma minn Frar u dan mhux wa˙di. Meta çempiltilhom, qaluli li ghandhom problema. Offrejtilhom li nag˙tihom il-qari jien u qaluli li tliet ©img˙at o˙ra nirçievi l-kont. Ghadda aktar minn hekk Ωmien u er©ajt çempilt. Sabu rrapport tieg˙i u qaluli dak li kont g˙edtilhom. Tant ˙assejthom li qeg˙din jitnell˙u bija li g˙edtilhom li se nçempel il-Ministeru. Ir-risposta kienet: “No problem, Julie and Katiana.”

GRAZIO TABONE, IÛ-ÛEJTUN

GÓaliex tarmih l-ilsien li tatek ommok?

Sur Editur, Ftit aktar minn sena ilu, ilpoplu Malti kien g˙amilha çara li l-lingwa Maltija hi dik li jrid tirrappreΩentah kullimkien. U jekk a˙na tabil˙aqq Maltin, g˙andna nkunu kburin li, minkejja ç-çokon ta’ pajjiΩna, g˙andna lingwa li tiddistingwina mill-popli l-o˙ra kollha.

G˙alhekk bqajt skantat x˙in fil-kaxxa tal-ittri tad-dar tieg˙i sibt il-pubblikazzjoni bl-isem IlParlament Ewropew Qrib Tieg˙ek, li tispiçça tag˙ti spinta qawwija favur l-ilsien IngliΩ.

M’g˙andi xejn kontra din illingwa, iΩda jekk id-deputati Ewropej iridu jikkomunikaw mal-Maltin, g˙aliex ma kitbux ilkoll bil-Malti, b˙alma g˙amlu l-ma©©oranza tad-deputati Laburisti? Mis-sitt deputati li hemm – erbg˙a Laburisti u tnejn Nazzjonalisti – kienu biss Claudette Abela Baldacchino, Joseph Cuschieri u Marlene Mizzi li kitbu l-messa©© tag˙hom bil-Malti.

David Casa, Roberta Metsola u John Attard Montalto g˙aΩlu l-ilsien IngliΩ. IΩda kemm jag˙mel sens dan kollu f’pubblikazzjoni bl-isem bil-Malti? Jien naqtag˙ha mill-ewwel li dawn il-persuni rappreΩentanti

tag˙na aktarx ma jafux jiktbu bil-Malti, jew ma jridux jinftiehmu sew minn ˙utna Maltin.

Kieku din il-pubblikazzjoni kienet biex juru t-talenti tag˙hom lill-barranin, ng˙id paçenzja, iΩda jekk trid tfiehem lill-Maltin, f’©ie˙ kemm hemm…iktbu bil-Malti! Jekk tist˙u tag˙mlu dan, to˙duhiex bi kbira li l-poplu Malti kollu jist˙i jer©a’ jivvutalkom!

U dan kollu ma jing˙adx biss g˙all-messa©©i li taw, iΩda wkoll g˙al kwaΩi l-kontenut kollu tal-pubblikazzjoni. Jidher u jin˙ass sew li l-Uffiççju talParlament Ewropew f’Malta mhux kapaçi jew m’g˙andux tradutturi kapaçi li jaqilbu lkitba IngliΩa g˙al ilsienna. Din naraha b˙ala ˙asra kbira.

Jekk nispiççaw inwarrbu lMalti minn fost il-Maltin g˙ad jiddispjaçina qatig˙. B˙alma di©à tlifna bosta affarijiet prezzjuΩi, issa jonqos li nitilfu wkoll ilsienna! Min ja˙seb li l-Malti hu diffiçli, g˙andu jibda jitg˙allem. Qatt mhu tard wisq, l-aktar jekk min ikun, irid li jservi b˙ala rappreΩentant talpoplu Malti.

CHARLES. B. SPITERI, BIRKIRKARA

15

16

Ta’ Barra

01.09.2013

min uÛa l-armi kimiÇi Fis-sirja?

Minkejja li l-Amerika u diversi pajjiΩi Ewropej din il-©img˙a kienu qeg˙din jippreparaw biex jattakkaw is-Sirja wara l-uΩu ta’ armi kimiçi li qed jing˙ad li wasslu g˙all-mewt ta’ madwar 1,300 persuna, m’hemmx çertezza dwar min eΩattament seta’ uΩa dawn l-armi. L-attakk se˙˙ fil-21 ta’ Awwissu, iΩda kien hemm allegazzjonijiet ta’ attakk ie˙or simili qabel din id-data.

Hekk kif qed isiru investigazzjonij iet mill-Ìnus Mag˙quda biex ikun stabbilit x’©ara eΩattament, RITIANNE AGIUS tag˙ti ˙arsa lejn il-poΩizzjoni tal-Punent quddiem din is-sitwazzjoni.

Rapporti kontradittorji dwar min kien wara l-attakki L-Amerika qalet li m’hemmx dubju li kien il-Gvern Sirjan wara dawn l-attakki b’armi kimiçi, iΩda min-na˙a tieg˙u lPresident Sirjan Bashar AlAssad baqa’ jiç˙ad dawn lakkuΩi.

Assad talab lill-Amerika biex tissostanzja dak li kienet qed tg˙id bil-provi, inkella tissogra li titlef l-opinjoni pubblika.

IΩda l-Amerika baqg˙et ma pprovdiet l-ebda evidenza, u qalet biss li ma temminx li lOppoΩizzjoni g˙andha l-armi neçessarji biex titfa’ l-armi kimiçi.

Min-na˙a l-o˙ra, uffiçjal g˙oli tal-Ìnus Mag˙quda qed issostni li x-xhieda tal-vittmi tindika li fil-fatt ma kienx ilGvern Sirjan, iΩda r-ribelli, li uΩaw l-armi kimiçi.

Carla Del Ponte, li hija membru tal-Kummissjoni Indipendenti tal-Ìnus Mag˙quda inkarigata mill-investigazzjoni dwar is-sitwazzjoni fis-Sirja, tkellmet fuq stazzjon televiΩiv ÛvediΩ kmieni din il-©img˙a.

Del Ponte qalet li hemm suspetti qawwija u konkreti li kienu r-ribelli li uΩaw l-armi kimiçi, u li s’issa l-Ìnus Mag˙quda g˙ad m’g˙andha lebda provi li kien il-Gvern

Sirjan li uΩa dawn l-armi.

Sa˙qet li kien hemm bΩonn ta’ aktar investigazzjonijiet biex ikun ikkonfermat x’©ara eΩattament. Mibg˙ut ie˙or talÌnus Mag˙quda fis-Sirja kkonferma li kienu ©ew uΩati armi kimiçi, iΩda ma qalx minn min ©ew uΩati.

Minkejja li l-Ìnus Mag˙quda g˙adha ma ˙ar©itx b’poΩizzjoni konkreta dwar dawn lattakki, fejn sa˙anistra hemm indikazzjonijiet li l-Gvern Sirjan seta’ ma kienx responsabbli g˙al dawn l-attakki, fi ftit jiem l-Amerika ˙abbret li kienet qieg˙da t˙ejji azzjoni militari kontra s-Sirja flimkien mal-pajjiΩi alleati tag˙ha.

Dawn probabbli se jinkludu lill-Ingilterra u lil Franza. Kien hemm spekulazzjonijiet li lÌermanja wkoll tista’ tkun qed tag˙ti xi kontribut militari.

Madankollu dawn il-pajjiΩi jidher li g˙amlu pass lura iktar tard matul il-©img˙a, meta ssitwazzjoni bdiet tidher iktar ikkumplikata.

stabbilit eΩattament liema kienu l-armi kimiçi u min uΩahom.

Ban Ki-Moon qal li l-Ìnus Mag˙quda kellhom bΩonn

Il-Ìnus Mag˙quda tappella g˙al iktar ˙in u soluzzjonijiet paçifiçi

erbat ijiem biex ji©bru l-evidenza minn fuq il-post, u iktar Ωmien biex janalizzawha.

Madankollu talab biex l-Istati Membri tal-Kunsill tas-Sigurtà jippruvaw jil˙qu poΩizzjoni dwar azzjoni komuni, hekk kif iddeskriva s-sitwazzjoni fisSirja b˙ala l-ikbar sfida tal-

Il-President tal-Ìnus Mag˙quda, Ban Ki-Moon, talab g˙al aktar Ωmien sabiex ji©u konkluΩi l-investigazzjonijiet neçessarji bl-iskop li jkun

gwerra u l-paçi fid-dinja b˙alissa.

Ban Ki-Moon appella wkoll biex kemm jista’ jkun tinstab soluzzjoni diplomatika. “Ag˙tu

membri permanenti: iç-Çina, irRussja, Franza, l-Ingilterra u lAmerika. Huma biss l-istati membri permanenti li g˙andhom il-poter tal-veto. Tentattivi preçedenti biex tittie˙ed azzjoni kontra Assad kienu twaqqfu bil-veto taç-Çina u rRussja, meqjusa b˙ala alleati tas-Sirja.

Waqt il-laqg˙a tal-Kunsill tasSigurtà ta’ nhar l-Erbg˙a, irriΩoluzzjoni twaqqfet temporanjament mir-Russja.

Huwa ma˙sub li jekk din irriΩoluzzjoni jittie˙ed vot fuqha, ir-Russja se tuΩa l-veto.

Mhuwiex çar jekk iç-Çina tag˙milx b˙ar-Russja, inkella tiddeçidix li tibqa’ barra millkwistjoni u tastieni.

Il-Gvern Sirjan jg˙id li mhux se jçedi – jitfa’ t-tort fuq ir-ribelli u l-pajjiΩi talPunent

çans g˙all-paçi, ag˙tu çans g˙ad-diplomazija, ieqfu ©©ieldu u ibdew tkellmu,” sostna lPresident tal-Ìnus Mag˙quda.

Ir-riΩoluzzjoni tal-Ingilterra titwaqqaf mir-Russja L-Amerika qalet li kienet lesta biex tibda b’azzjoni militari fuq is-Sirja, anke jekk sa dak listadju l-Ìnus Mag˙quda kienet g˙adha ma ˙ar©itx poΩizzjoni uffiçjali.

Dan huwa eku ta’ dak li kien se˙˙ fl-Iraq u possibbilment anke fl-Afganistan, meta lAmerika attakkat dawn il-pajjiΩi ming˙ajr ma kellha mandat çar mill-Ìnus Mag˙quda; xi ˙a©a li po©©ietha fil-mira ta’ diversi kritiki.

L-Ingilterra, iΩda, g˙aΩlet li tidher aktar kawta. Kien g˙alhekk li ressqet riΩoluzzjoni fil-Kunsill tas-Sigurtà talÌnus Mag˙quda biex ji©u awtorizzati “l-miΩuri kollha neçessarji” li jipprote©u persuni çivili fis-Sirja.

“Dejjem g˙edna li rridu li lKunsill tas-Sigurtà tal-Ìnus Mag˙quda jie˙u r-responsabbiltajiet tieg˙u b’rabta masSirja. Illum hemm iç-çans biex isir hekk,” qal il-Prim Ministru IngliΩ David Cameron nhar lErbg˙a, hekk kif tressqet irriΩoluzzjoni quddiem il-Kunsill.

Il-Kunsill tas-Sigurtà tal-Ìnus Mag˙quda jiltaqa’ kull meta lpaçi tkun mhedda. Il-Kunsill huwa mag˙mul minn 15-il membru, li jinkludu ˙ames

Il-President Assad baqa’ jsostni li l-Gvern ma kienx uΩa armi kimiçi, iΩda ma ça˙adx li kien fil-fatt se˙˙ tali attakk.

Assad qal li kienu r-ribelli li wettqu l-attakki b’armi kimiçi qrib Damasku. Ûied jg˙id li rribelli kienu ©ew meg˙juna mill-Amerika, l-Ingilterra u Franza biex ikollhom skuΩa tajba ˙alli jattakkaw lis-Sirja.

Il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin Sirjan Walid Muallem sa˙aq li s-Sirja kapaçi tiddefendi lilha nnifisha.

“G˙andna Ωew© g˙aΩliet: jew li nçedu, jew li niddefendu lilna nfusna bil-mezzi g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙na. It-tieni g˙aΩla hija l-a˙jar. Se niddefendu lilna nfusna,” sostna Muallem. Óarsa lejn il-passat riçenti turi kif passi li ttie˙du siste-matikament minn pajjiΩi tal-Punent fla˙˙ar ©img˙at kienu intenzjonati li jg˙inu lir-ribelli biex Assad jittajjar min-nofs.

F’Lulju, l-Unjoni Ewropea ma re©g˙etx ©eddet l-embargo fuq l-armi lis-Sirja, g˙aliex lIngilterra u Franza o©©ezzjonaw u sa˙qu li l-OppoΩizzjoni kellha ting˙ata l-armi.

Fl-istess xahar, is-sezzjoni militari tal-partit politiku ÓeΩbolla˙ ©iet blacklisted mill-UE wara li bdiet tag˙ti assistenza lill-Gvern Sirjan.

Issa l-Amerika mhux qed titlef ˙in u ˙abbret li kienet lesta li tattakka lill-Gvern Sirjan eΩatt wara li ˙ar©u allegazzjonijiet ta’ uΩu ta’ armi kimiçi. Huwa çar li l-iktar pajjiΩi influwenti talPunent qed jag˙mlu minn kollox biex ma j˙allux lir-ribelli Sirjani jitilfu l-gwerra çivili.

Ta’ Barra

01.09.2013

17

tkomplI s-saga grIega

Il-Greçja qieg˙da tipprova tinnegozja mill-©did il-ftehim li g˙amlet mal-Unjoni Ewropea dwar iΩ-Ωew© bailouts li rçeviet matul dawn is-snin, li Ωammew lill-ekonomija Griega milli tikkrolla. IrriΩulta dan hekk kif instab illi l-Greçja ser ikollha bΩonn madwar €11-il biljun ie˙or sabiex tla˙˙aq mal-ispejjeΩ li g˙andha quddiemha b˙alissa.

LIAM GAUCI jag˙ti iktar dettalji.

Mix-xellug: Il-Ministru g˙all-Finanzi Grieg Yannis Stournaras u l-Prim Ministru Grieg Antonis Samaras Il-Ministru g˙all-Finanzi Grieg Yannis Stournaras b˙alissa qieg˙ed jistudja pjan sabiex jikkonvinçi lill-pajjiΩi membri tal-Unjoni Ewropea biex jag˙tu iktar appo©© lil pajjiΩu.

Dan qieg˙ed isir minkejja lfatt illi l-Greçja di©à rçeviet madwar €240 biljun f’g˙ajnuna finanzjarja mill-2010 ’l hawn f’Ωew© bailouts li kellhom iwasslu lill-pajjiΩ biex jistabbilizza l-ekonomija tieg˙u f’temp ta’ bejn g˙axra u ˙mistax-il sena.

Tema rikorrenti Din ma kinitx l-ewwel darba li kellu jinbidel il-pjan ta’ salvata©© tal-Greçja. Malli l-kriΩi f’dan il-pajjiΩ tfaççat, millewwel deher li l-affarijiet ma kinux se jmorru kif kien mixtieq hekk kif l-ewwel bailout, li kellu jkun ukoll l-a˙˙ar wie˙ed, lanqas biss kopra nofs il-˙ofra finanzjarja li kellha quddiemha l-Greçja.

Allura, wara negozjati twal, l-Unjoni Ewropea aççettat li fl2012 iΩΩid €130 biljun o˙ra mal-€110 biljun li digà kienu ng˙atawlha fl-2010. Barra minn hekk, fit-tieni bailout lUnjoni Ewropea kellha

ammont sostanzjali mid-dejn tag˙ha ma˙fur sabiex tkun tista’ tikkontrolla l-ispejjeΩ pubbliçi kbar li g˙andna.

Sena wara li ng˙ata dan la˙˙ar pakkett ta’ g˙ajnuna, ilGreçja re©g˙et qieg˙da tbati biex tla˙˙aq mal-ispejjeΩ tag˙ha. Minn rapporti li ˙ar©u fil-medja internazzjonali deher li l-Ministru g˙all-Finanzi Grieg Yannis Stournaras kien ser jitlob g˙al €10 biljun o˙ra biex il-pajjiΩ iΩomm il-miri ekonomiçi li ng˙atawlu millUnjoni.

Madankollu, il-Ministru g˙all-Finanzi ÌermaniΩ Wolfgang Schäuble g˙amilha çara li pajjiΩu mhux lest li jo˙ro© iktar flus g˙al bailouts fiΩ-Ωmien li ©ej u talab lillGreçja biex ta˙dem bir-riΩorsi li g˙andha.

Din ir-risposta ma ©ietx b˙ala sorpriΩa hekk kif ilGvern ÌermaniΩ g˙andu quddiemu l-elezzjoni ©enerali aktar tard dan ix-xahar.

Fil-©img˙at li ©ejjin huwa, flimkien mal-kollegi tieg˙u filgvern, irid jikkonvinçi elettorat li ddejjaq i˙allas id-dejn ta’ ˙addie˙or, biex i©edded ilfiduçja fil-Partit Demokristjan.

Il-Kançillier tal-Ìermanja

Angela Merkel qieg˙da f’sitwazzjoni delikata b˙alissa hekk kif, minkejja li ˙afna eletturi jidhru kuntenti bilmod kif amministrat lekonomija tal-pajjiΩ, qeg˙din jaraw biljuni kbar ji©u esportati lejn pajjiΩi b˙allGreçja minflok ji©u investiti fi pro©etti nazzjonali.

Din is-sitwazzjoni qieg˙da tobbliga lil Merkel illi tipprova ssib bilanç fejn pajjiΩha juri li hu lest illi jag˙ti l-appo©© lillpajjiΩi membri fil-bΩonn ming˙ajr ma tag˙ti limpressjoni li l-Ìermanja se toffri l-g˙ajnuna kif ©ie ©ie.

Log˙ob bil-kliem Meta ra li ser ikun hemm dawn il-kumplikazzjonijiet, Stournaras malajr biddel iddiska u qal li pajjiΩu fil-fatt mhux se jkollu bΩonn iktar flus imma iktar Ωmien biex i˙allas id-dejn li g˙andu digà.

Madankollu, il-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF) ˙are© rapport fejn intqal li l-Greçja mhux se tla˙˙aq mal-obbligi tag˙ha ming˙ajr iktar appo©© finanzjarju.

Fix-xhur li ©ejjin il-Kummissjoni Ewropea, il-Bank Çentrali

Ewropew u l-Fond Monetarju Internazzjonali se jiltaqg˙u biex jiddiskutu l-futur talGreçja. Jidher çar li, jekk filfatt jaslu biex jag˙tu iktar g˙ajnuna lill-Greçja, mhux se jkunu f’poΩizzjoni li jimponu iktar miΩuri ta’ awsterità fuq il-pajjiΩ kif ©ara fil-passat.

Dan g˙aliex l-ekonomija Griega digà qieg˙da ta˙t pressjoni kbira wara li l-Gvern implimenta diversi miΩuri li wasslu biex tnaqqsu l-ispejjeΩ pubbliçi f’setturi b˙as-sa˙˙a u l-edukazzjoni.

Minbarra dan it-tnaqqis, ilGvern kellu wkoll ikeççi eluf ta’ ˙addiem taç-Civil, fatt li ˙oloq rabja u instabbiltà kbira fil-pajjiΩ li g˙adha tin˙ass sallum.

B’riΩultat ta’ dan, il-Gvern Grieg g˙amilha çara li mhux ser jaççetta aktar impoΩizzjonijiet ta’ miΩuri ta’ dan it-tip min-na˙a tal-Ewropa u li kull g˙ajnuna trid ting˙ata bit-termini tal-ftehim li kien intla˙aq is-sena l-o˙ra.

Sitwazzjoni delikata Ir-riΩultat ta’ dawn it-ta˙ditiet ser idumu biex jag˙tu l-frott, imma Stournaras irid joqg˙od

attent kif jippreΩenta s-sitwazzjoni fil-Greçja. Jekk hu jkun negattiv wisq jista’ façilment jo˙loq instabbiltà ikbar f’pajjiΩ li di©à kellu Ωew© elezzjonijiet ©enerali s-sena l-o˙ra wara li l-ewwel elezzjoni ma pproduçietx ma©©oranza çara mill-ebda koalizzjoni.

Fil-fatt, il-possibbiltà li lGriegi jing˙ataw bailout ©did ma tantx damet biex twassal g˙at-talba mill-Kap talOppoΩizzjoni Alexis Tsipras sabiex issir elezzjoni o˙ra hekk kif, fl-opinjoni tieg˙u, din il-kriΩi turi li l-Gvern ma kienx kapaçi jraΩΩan in-nefqa pubblika kif kien mitlub.

Wie˙ed jista’ biss jistenna u jara, imma jidher çar illi kemm min qieg˙ed jo˙ro© ilflus g˙all -bailouts, kif ukoll min qieg˙ed ji©i bΩonnhom, iddejjaq jag˙mel dawn issagrifiççji ming˙ajr ma jara frott.

G˙alhekk huwa essenzjali li fix-xhur li ©ejjin jibdew jidhru sinjali çari ta’ qawmien flEwropa ˙alli sas-sena d-die˙la jintla˙qu l-miri tal-Unjoni Ewropea li fl-2014 jibda jkun hemm tkabbir ekonomiku iktar mifrux madwar il-kontinent.

Il-pesta bubonIka tfeÌÌ fIl-kyrgystan Temir Issakunov, ra˙˙al ta’ ˙mistax-il sena, instab li miet bil-pesta fil-Kyrgystan din il©img˙a. Jidher mill-eΩamijiet li saru mit-tobba li rawh, illi t-tip ta’ pesta li laqtitu hija dik bubonika.

Dan it-tip ta’ pesta kienet ˙alliet qerda kbira filMedjuevu fejn g˙exieren ta’ miljuni ta’ nies mietu flEwropa, fl-Afrika u fl-Asja.

Madankollu, dan mhuwiex lewwel kaΩ fiΩ-Ωminijiet riçenti,

hekk kif kien biss tliet snin ilu illi fil-Perù ©ew infettati tnax-il persuna b’din il-marda.

Normalment, il-pesta bubonika tfe©© f’Ωoni rurali fejn persuna jkollha çans ikbar li ti©i f’kuntatt ma’ brieg˙ad li j©orru din il-marda.

Illum il-©urnata din il-marda hija rari u l-iktar li tfe©© huwa fl-Afrika fejn xorta wa˙da leffett tag˙ha s’issa kien limitat g˙aliex l-awtoritajiet irnexxielhom jiΩolaw iΩ-Ωona ta’ perik-

lu b’mod effettiv.

Hekk qieg˙ed ji©ri b˙alissa fil-Kyrgystan fejn minkejja lfatt li s’issa nstab li hemm tliet persuni b’sintomi simili g˙aΩΩag˙Ωug˙ li miet, l-awtoritajiet xorta wa˙da po©©ew madwar mitt persuna ta˙t kwarantina preventiva.

Barra minn hekk, qeg˙din isiru wkoll eΩamijiet mediçi fuq madwar 2,000 resident f’Issik-Kul, ir-re©jun fejn kien jg˙ix Issakunov.

B’differenza mill-ewwel persuna infettata, normalment ilkaΩijiet li ji©u skoperti wara jkollhom çans tajjeb ˙afna li ji©u kkurati g˙aliex it-tobba jkunu jafu a˙jar x’g˙andhom quddiemhom u f’poΩizzjoni a˙jar li jiddentifikaw is-sintomi tal-pesta malajr.

Dan isir permezz ta’ antibijotiçi li ji©u amministrati lillpersuni infettati illi fi Ωmien qasir jin˙ar©u mill-isptar wara perijodu ta’ monitora©©.

Sadanittant, b˙ala miΩura ta’ prevenzjoni, il-Kazakistan, wie˙ed mill-pajjiΩi li g˙andu lfruntiera tieg˙u mar-re©jun affettwat, Ωied il-livell ta’ monitora©© fuq in-nies de˙lin mill-Kyrgystan biex inaqqas iç-çans li din il-marda tinxtered.

Il-Gvern tal-Kyrgystan assigura liç-çittadini illi m’hemmx theddida ta’ epidemija g˙aliex il-miΩuri li ttie˙du mistennija li jiΩolaw il-marda fi Ωmien qasir.

18

Mill-Misra˙

01.09.2013

IL-KLABB TAS-SAJF GÓAT-TFAL TAL-HOSPICE MALTA APPOÌÌJAT MILL-HSBC Il-Klabb tas-Sajf g˙at-Tfal talHospice Malta g˙addej fl-aqwa tieg˙u b’attivitajiet, kura u appo©© g˙al tfal ta’ pazjenti tal-Hospice Malta. Il-klabb joffri attivitajiet edukattivi u divertenti ma’ tfal o˙rajn filwaqt li jipprovdi ser˙an tant apprezzat lill-©enituri tat-tfal u lill-familji tag˙hom.

Il-klabb hu kkoordinat millopertur soçjali tal-Hospice Malta, Gloria Spiteri, u ffaçilitat minn grupp ta’ voluntiera.

Il-programm tal-klabb ikopri 10 ©img˙at u jinkludi ˙ar©iet kulturali, g˙awm, diversi snajja’ b˙al fu˙˙ar u tisjir, kif ukoll attivitajiet o˙rajn g˙at-tfal li huma bejn l-etajiet ta’ 5 u 12-il sena.

“Din hi l-15-il edizzjoni talklabb g˙at-tfal. Ir-rispons poΩittiv li nirçievu ming˙and il-familji jimmotivana biex inkomplu ntejbu l-programm tal-klabb. Dan hu possibbli grazzi g˙all-appo©© u l-kontribuzzjoni ©eneruΩa tal-

Fondazzjoni HSBC Malta,” qal il-Mani©er Ìenerali tal-Hospice Malta, Kenneth Delia.

“Il-Hospice Malta jwettaq rwol kruçjali fil-komunità permezz ta’ servizzi g˙al kura u appo©© professjonali. Il-klabb tat-tfal hu eΩempju tajjeb ta’ kif il-Hospice Malta tipprovdi appo©© ˙olistiku lill-familja kollha,” qal il-Kap tasSostenibbiltà Korporattiva talHSBC Malta, Josef Camilleri.

“Il-klabb dejjem jinsisti biex jipprovdi attivitajiet innovattivi u prattiçi li jg˙inu lil dawn ittfal li l-g˙eΩieΩ tag˙hom qed jiffaççjaw realtajiet ta’ mard serju.”

Il-Hospice Malta hi organizzazzjoni volontarja u ‘not-forprofit’ li toffri kura biex ittaffi t-tbatija tal-persuni morda bilkançer, motor neurone disease u mard terminali ie˙or.

Kull sena, il-Hospice Malta tag˙ti g˙ajnuna lil aktar minn 900 pazjent u lill-familji tag˙hom.

Josef Camilleri tal-HSBC Malta (fuq il-lemin) jippreΩenta l-isponsorship li Kenneth Delia tal-Hospice Malta matul sessjoni tal-Klabb tas-Sajf.

L-EWROPA LI RRID NGÓIX FIHA: DIBATTITU TAÇ-ÇITTADINI F’GÓAWDEX ORGANIZZAT MILL-MEUSAC Tnejn mill-˙ames membri li jirrappreΩentaw lil Malta filKumitat tar-Re©juni talUnjoni Ewropea (UE) huma sindki minn G˙awdex – rappreΩentanza ˙ajja, attiva u li tidher – f’kumitat li j˙addan rappreΩentanti mir-re©juni tal-UE li jsemmg˙u l-vuçi taç-çittadini fil-qalba talkomunitajiet lokali.

Is-Sur Joe Cordina, isSindku tax-Xag˙ra, u Dr Samuel Azzopardi, is-Sindku tar-Rabat – kap u membru rispettivament fid-delegazzjoni Maltija fil-Kumitat tarRe©juni – tkellmu dwar kif ta˙dem ir-rappreΩentanza tag˙hom f’oqsma b˙all-konnettività bejn re©juni differenti, it-tmexxija lokali, lambjent, l-edukazzjoni u lkultura, il-qag˙da soçjali, u l-ekonomija u n-negozji Ωg˙ar, fost l-o˙rajn.

Huma kienu tnejn mill-kelliema f’dibattitu taç-çittadini

organizzat mill-Meusac, f’Marsalforn, G˙awdex, b˙ala wa˙da mill-attivitajiet tas-Sena Ewropea taçÇittadini 2013.

Maria Attard, Direttur ta’ Dar Ìuzeppa Debono – fondazzjoni li ilha til˙aq tfajliet ommijiet f’G˙awdex – spjegat kif din il-fondazzjoni wie©bet g˙al bΩonn soçjali g˙al dawn l-a˙˙ar 28 sena.

Hi spjegat kif il-fondi talUE g˙enu biex is-servizz jitjieb matul is-snin u biex jitwieled il-pro©ett ‘Ilwien’ li jikkonsisti fi studju ta’ riçerka, kampanja ta’ g˙arfien fliskejjel sekondarji G˙awdxin u edukazzjoni mmirata g˙al gruppi partikolari ta’ studenti.

“Dan il-pro©ett rnexxielna niΩviluppawh bi skop preçiΩ billi nag˙tu d-dinjità lill-persuni li na˙dmu mag˙hom u ng˙inuhom jag˙rfu u jerfg˙u r-responsabbiltajiet tag˙-

hom.”

Il-kelliema qalu li l-problemi soçjali ji©u indirizzati billi jin˙oloq iktar xog˙ol u investiment ˙alli ma tkomplix tikber il-problema attwali ta’ ˙addiema li jfittxu x-xog˙ol ’il barra minn G˙awdex. Skont huma, linvestiment jindirizza kemm in-nuqqas ta’ xog˙ol u wkoll it-tipi ta’ impjiegi li l˙addiema jixtiequ u li huma kapaçi g˙alih.

G˙aldaqstant, l-aççessibbiltà tal-gΩira G˙awdxija hi kruçjali, g˙aliex l-investiment f’G˙awdex igawdi minnu l-pajjiΩ kollu; investiment li ma jkunx estensjoni ta’ pro©etti li jsiru f’Malta imma fi pro©etti li jattiraw viΩitaturi g˙al dak l-iskop.

F’dan id-djalogu l-parteçipanti qajmu diversi punti relatati ma’ dak li qalu l-kelliema, fosthom: il-bΩonn ta’ iktar g˙arfien dwar l-UE;

IL-BOV

JESTENDI L-OFFERTA TAS-SAJF Il-Bank of Valletta qed jestendi l-offerta tas-sajf fuq self g˙al klijenti g˙ax-xahar ta’ Settembru. Il-klijenti g˙andhom xahar ie˙or li fih jistg˙u jibbenefikaw minn rati ta’ interessi baxxi, l-ebda spejjeΩ ta’ pproçessar u s-self jit˙allas fuq perijodu ta’ seba’ snin.

“Qed nestendu l-offerta wara r-rispons qawwi li kellna minn mindu ©iet imnedija din l-offerta fil-bidu ta’

Settembru.

Din l-estenzjoni tmur fl-istess direzzjoni tal-isforzi talbank li jkompli jikkonsolida l-poΩizzjoni tieg˙u fuq quddiem fil-qasam tal- personal finance.

Il-Bank ser jkompli jsa˙˙a˙ il-poΩizzjoni tieg˙u b˙ala listituzzjoni li tipprovdi l-a˙jar g˙aΩliet finanzjarji lill-individwi Maltin permezz talfirxa wiesg˙a ta’ prodotti mag˙mulin apposta g˙all-

bΩonnijiet tal-individwi,” qal Albert Frendo, Chief Officer Credit fi ˙dan il-Bank of Valletta.

Iktar informazzjoni tista’ tin©abar minn kull ferg˙a talBank of Valletta jew minn fuq is-sit elettroniku www.bov.com jew billi wie˙ed içempel in-numru tal-Customer Service tal-BOV 2131 2020 bejn it-Tnejn u sSibt mit-8am sat-8pm (minn barra festi pubbliçi).

çans ikbar liç-çittadini li jinfluwenzaw id-deçiΩjonijiet u li jsemmg˙u le˙inhom b’mod effettiv; poΩizzjoni iktar çara miΩ-Ωew© partiti politiçi dwar il-pjanijiet tag˙hom g˙al G˙awdex, mhux b˙ala gΩira g˙aliha imma b˙ala parti minn Malta; l-isforz akbar u immedjat li jrid isir biex G˙awdex jing˙ata l-attenzjoni li jixraqlu mill-UE; lorganizzazzjonijiet iΩ-Ωg˙ar g˙andu jkollhom iktar fondi g˙all-pro©etti tag˙hom u mhux jikkompetu malGvern; u l-G˙awdxin g˙andhom ikunu huma li jmexxu l-a©enda tag˙hom skont ilbΩ onnijiet partikolari tag˙hom.

Fir-reazzjonijiet tag˙hom ilkelliema esprimew il-fehmiet tag˙hom dwar l-Ewropa li jixtiequ jg˙ixu fiha: Ewropa li fiha ç-çittadini j˙ossuhom u ja©ixxu aktar ta’ Ewropej;

Ewropa li r-ra©unijiet veri g˙as-s˙ubija fiha ma jkunux il-fondi jew ra©unijiet simili imma l-prinçipji li fuqhom hi msejsa l-UE – is-solidarjetà, it-tmexxija re©jonali, u s-sussidjarjetà; Ewropa li titmexxa iktar ‘minn isfel g˙al fuq’ f’kull livell – kemm tal-UE, nazzjonali, re©jonali u lokali; Ewropa li ‘ma titlifx ru˙ha’ billi jkollha mexxejja b’sa˙˙ithom u li jsa˙˙u l-valuri li sawruha.

Id-dibattitu taç-çittadini li jmiss ser isir nhar il-Ìimg˙a, 13 ta’ Settembru, f'Bu©ibba u ser ikollu t-tema ‘Ewropa bla Fruntieri’. Din l-attività u o˙rajn li se jsiru fil-©img˙at u x-xhur li ©ejjin qed isiru b’fondi tal-UE ta˙t ilManagement Partnership bejn il-Meusac u lKummissjoni Ewropea.

Il-Meusac hu l-Koordinatur Nazzjonali tas-Sena Ewropea taç-Çittadini 2013.

Mill-Misra˙

01.09.2013

19

l-emirates toffri nollijiet imraÓÓsa gÓal min jibbukkja kmieni lejn aktar minn 60 destinazzjoni madwar id-dinja L-Emirates qieg˙da toffri nollijiet speçjali lejn u˙ud mid-destinazzjonijiet filLvant Nofsani, l-Asja, lAfrika t’Isfel, u l-Awstralja g˙al tluq sal-14 ta’ Diçembru 2013 L-Emirates, wa˙da milliktar linji tal-ajru li qed tikber b’rata mg˙a©©la fiddinja, qed toffri nollijiet speçjali fil-Klassi Ekonomija g˙al vja©©aturi Maltin.

Dawk li jsiefru fuq negozju jew g˙al btala jistg˙u jgawdu mill-aqwa servizzi u prodotti tal-Emirates bi prezz tajjeb meta jibbukkjaw u jixtru biljetti tal-ajru bejn l-1 u l-21 ta’ Settembru 2013.

Din il-promozzjoni tapplika g˙al aktar minn 60 destinazzjoni mifruxa mannetwerk tal-Emirates bil˙sieb li l-vja©© isir bejn l-1 ta’ Settembru u l-14 ta’ Diçembru 2013.

Il-passi©©ieri jistg˙u jibbukkjaw il-vja©© bir-ritorn minn Malta g˙al Bangkok g˙all-prezz ta’ €654, lejn Beijing g˙al €753, ilMaldives g˙al €788 u g˙al Cape Town u Johannesburg g˙al €791. Il-prezz tal-ajru fil-Klassi Ekonomija lejn Rio de Janeiro u Sao Paulo hu €893 u €894 rispettivament, u lejn Brisbane jiswa €1,211.

L-offerta fuq it-titjiriet g˙al Clark u Manila fil-Filippini hi €867, u g˙al Mumbai hi biss €635. Il-prezzijiet jinkludu taxxi tal-ajruport u fuel surcharge. Termini u kundizzjonijiet japplikaw.

Il-Mani©er tal-Emirates g˙al Malta, Paul Fleri Soler, qal: “L-Emirates qed tifta˙ il-

bi-bien g˙al esperjenzi ©odda lejn diversi kulturi fid-dinja.

Dawn in-nollijiet speçjali joffru valur tajjeb g˙allvja©©aturi minn Malta li jixtiequ jivvja©©aw lejn destinazzjonijiet fit-tul.

Hi opportunità mill-isba˙ biex wie˙ed iΩur xi wa˙da minn dawn id-destinazzjonijiet mag˙Ωula fin-netwerk tal-Emirates.”

L-Emirates topera titjira kuljum minn Malta g˙al Dubaj bl-ajruplan Boeing 777-200. Din ir-rotta tasal f’˙inijiet konvenjenti g˙allkonnessjonijiet lil hinn minn Dubaj lejn il-Lvant Nofsani, il-Lvant Imbieg˙ed, l-Asja, lAfrika t’Isfel u l-Awstralja.

Abbord l-ajruplan, ikel gourmet ippreparat minn chefs ikun servut fil-kabini kollha mill-ekwipa©© professjonali multinazzjonali tal-Emirates. Il-linja tal-ajru tipprovdi wkoll sistema ta’ divertiment mill-aqwa bissistema ice, b’mijiet ta’ stazz-jonijiet ta’ films, programmi tat-televiΩjoni, muΩika u log˙ob f’kull seat.

Il- luggage allowance talEmirates hi fost l-aktar ©eneruΩa fl-industrija, bilKlassi tal-Ekonomija tippermetti piΩ ta’ 30kg ta’ bagalji waqt iç-check-in.

L-Emirates b˙alissa sservi 134 belt f’sitt kontinenti permezz ta’ flotta ©dida u teknolo©ikament avvanzata ta’ 201 ajruplan wide-bodied mg˙ammra bl-aqwa kumditajiet fl-industrija.

Mill-1 ta’ Settembru ’l quddiem Emira t e s s e r t o p e r a

Il-passi©©ieri ta’ kull klassi jistg˙u jgawdu mis-sistema rebbie˙a tal-Emirates ice digital widescreen li hi l-iktar sistema ta’ video u smisg˙ sofistikata fl-industrija. Din is-sistema toffri 1,500 stazzjon ta’ divertiment – l-akbar g˙aΩla fl-industrija.

erba’ titjiriet skedati fil©img˙a minn Malta g˙al Dubaj, b’waqfa f’Larnaka Çipru kull nhar ta’ Tnejn, lErbg˙a, il-Ìimg˙a u s-Sibt.

Filwaqt li l-Óadd, it-Tlieta u l-Óamis, l-Emirates ser

topera titjiriet diretti minn Dubaj u Malta, bit-titjira tarritorn tag˙mel waqfa qasira fi Tripli.

G˙all-lista s˙ie˙a ta’ nollijiet speçjali fil-Klassi talEkonomija u l-ibbukkjar tat-

titjiriet wie˙ed jista’ jΩur issit www.emirates.com/mt jew jikkuntattja l-Uffiççju talBejg˙ tal-Emirates fl-MIA (fis-Sala tat-Tluq) bin-numru tat-telefown 2557 7255 jew l-agent tal-ivja©©ar rispettiv.

20

Kun Af

01.09.2013

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

Saviour Mamo

INFAKKRU D-DIÛGRAZZJA TAL-PATROL BOAT C23

Iç-çerimonja ta’ g˙eluq il-25 sena tad-diΩgrazzja Il-Ìimg˙a 7 ta’ Settembru 1984 kienet se˙˙et wa˙da mill-ikbar tra©edji li qatt se˙˙ew fil-GΩejjer Maltin.

Patrol boat swift class, is-C23, tal-Iskwadra Marittima ta’ Malta, kienet qieg˙da xi Ωew© mili ’l barra mill-ponta tal-Qala G˙awdex, faççata ta’ Kemmuna, biex tarmi xi log˙ob tan-nar filba˙ar li kien ©ie kkonfiskat ©urnata qabel. Dan in-nar kien in˙adem irregolarment fil-limiti ta’ HaΩ-Ûabbar.

Waqt din il-˙idma ©rat xi ˙a©a aççidentali u l-patrol boat splodiet. L-ispluΩoni ˙alliet seba’ vittmi.

Manuel Montesin ta’ 21 sena minn Ra˙al Ìdid, kien luniku wie˙ed li baqa ˙aj. Korrut gravi, Manuel irnexxielu jda˙˙al il-patrol boat, nofsa mfarrka, filBajja ta’ Santa Marija f’Kemmuna.

Malta mbikkma F’dan l-inçident kienu tilfu ˙ajjithom il-bombardier Joseph Pace ta’ 36 sena minn Santa Venera, il -gunner William Simpson ta’ 36 minn Óal-Lija, Anthony Vella ta’ 20 sena minn G˙ajnsielem, is-sur©ent Saviour Muscat ta’ 30 sena minn

Birkirkara, u l-kuntistabbli Joseph Hare ta’ 24 sena minn TasSliema.

Il-bombardier Francis Borg ta’ 36 mill-Óamrun u Tony Farrugia ta’ 27 sena miΩ-Ûejtun baqg˙u ma nstabux. L-g˙ada tal-ispluΩjoni, it-8 ta’ Settembru, kienet iddikjarata ©urnata ta’ luttu nazzjonali.

Il-katavri fit-twiebet kienu n©iebu minn G˙awdex mill-Forzi Armati ta’ Malta bil-patrol boat fejn sar il-funeral bl-ikbar unuri militari. Fil-funeral kienu attendew eluf ta’ nies.

Is-swift class C23 patrol boat, flimkien ma’ o˙ra C24 kienu ©ew mog˙tija mill-Gvern Amerikan lill-Iskwadra Marittima Maltija fl1970.

Bl-ispluΩjoni s-C23 kienet sofriet ˙sarat kbar fil-pruwa u fl-istruttura ta’ fuq il-gverta. Kienet idda˙˙let tissewwa fit-tarzna ta’ Manoel Island u wara li ssewwiet ing˙atat in-numru ©did ta’ P23.

Fl-inkjesta dwar din it-tra©edja ©ie konkluΩ – minkejja ˙afna g˙ajdut li l-murtali kienu qeg˙din jinfet˙u jew tqabbad xi sigarett – li x’aktarx ©iet ikkawΩata xi spark mill-bieba tal-gverta li tag˙ti g˙all-istiva tal-pruwa.

Intqal ukoll li min˙abba li seta’ kien hemm xi g˙abra tal-porvli fuq il-gverta, dan ˙a n-nar u kkag©una l-ispluΩjoni tal-murtali.

Tifkira F’g˙eluq il-25 sena mid-diΩgrazzja tas-seba’ vittmi li mietu dakinhar, kienet saret çerimonja u kxif ta’ plakka kommemorattiva mill-

Forzi Armati ta’ Malta f’Haywharf.

Il-Ma©©ur Wallace Camilleri kien g˙amel diskors li kien bekka lil kul˙add.

“Kif u g˙ala dawn is-seba’ vittmi, li kellhom tfal Ωg˙ar, kellhom imutu bi tra©edja hekk kerha?

Kienu marru jaqilg˙u l-g˙ajxien tag˙hom u ta’ wliedhom u ma re©g˙ux lura.

Madankollu, xorta wa˙da

jibqg˙u ˙ajjin f’qalbna u nikkunsidrawhom b˙ala l-eroj li mietu waqt li kienu qed jaqdu lil pajjiΩna,” temm jg˙id Camilleri.

Wara dan l-inçident, kull splussiv perikoluΩ li jkun ikkonfiskat issa qed ji©i mg˙obbi fuq barkun u rmonkat u mormi fil-ba˙ar ’il barra mill-kosta.

Mulej g˙atihom il-mistrie˙ ta’ dejjem.

Il-P23 wara li ssewwiet re©g˙et bdiet tag˙ti s-servizz

Personalità

01.09.2013

21

B’fIrma kIen ser jIspIÇÇa vIttma ta’ qerq ramona portelli

“IΩΩewwi©t ta’ erbg˙a u g˙oxrin sena, u na˙seb li ma hemm xejn li jg˙idlek li ma tistax tiΩΩewwe© ta’ età Ωg˙ira…”

Minkejja l-età Ωg˙ira tieg˙u, il-kantant lokali KEVIN BORG ilna nisimg˙u bis-suççessi muΩikali tieg˙u matul is-snin, mhux biss f’pajjiΩna, iΩda anke f’pajjiΩi barra minn Malta.

Ikkomunikajt mieg˙u permezz tal-internet, min˙abba l-fatt li fi Ωmien l-intervista ma kienx qieg˙ed Malta. G˙alkemm ji©i ta’ spiss Malta, matul din l-intervista Kevin kien qieg˙ed fil-pajjiΩ li qed jg˙ix b˙alissa fih: l-IΩvezja.

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

G˙andu sitta u g˙oxrin sena, miΩΩewwe© u joqg˙od fi Stokkolma, l-IΩvezja. Ja˙dem b˙ala artist, awtur u anke produttur. Fil-preΩent qed imexxi kumpannija tad-diski bl-isem Kay Records. B˙ala passatempi g˙andu l-ba˙ar, films u futbol, fost diversi o˙rajn.

Kul˙add jinnota kemm Kevin g˙andu karattru ferrie˙i. Fil-fatt, jiddeskrivi lilu nnifsu b˙ala persuna ˙abrieka g˙ax-xog˙ol, u li l-im˙abba lejn il-mara tieg˙u tilg˙ab l-ikbar parti f’˙ajtu.

KurΩità dwar Kevin hija li ma tantx wie˙ed jista’ jkellmu hekk kif ikun g˙adu kif qam minn wara xi raqda, g˙ax dejjem ikun bihom g˙all-ewwel Ωew© minuti, iΩda mbag˙ad malajr ikkonfermali li ji©i f’tieg˙u.

Kevin ilu nieqes minn Malta g˙al dawn l-a˙˙ar sitt snin.

“Però, nigi Malta ta’ spiss ukoll.

Iddeçidejt biex ni©i ng˙ix lIΩvezja g˙aliex kont iltqajt malmara tieg˙i Sofia meta kont g˙adni Malta u peress li spiççajna nibag˙tu lil xulxin minn tant bog˙od, iddeçidejt li nipprova nitla’ l-IΩvezja u nara kif immorru,” beda jg˙idli dwar l-im˙abba ta’ ˙ajtu.

Bdejt nitkellem mieg˙u dwar ix-xog˙ol muΩikali tieg˙u, kif ukoll dwar il-kumpannija taddiski li qed imexxi b˙alissa.

“Il-kumpannija ilha miftu˙a ftit u fiha tinvolvi ˙afna xog˙lijiet u r-releases kollha tieg˙i. Però, issa qed nistudja ˙afna artisti biex forsi ’l quddiem nipprova niffirma artist mal-kumpannija tag˙na u na˙dem jien billi nippromovuhom tajjeb ˙afna, peress li nafu daqsxejn kif ix-xena muΩikali timxi ©ewwa l-pajjiΩi tal-Ewropa ta’ Fuq, speçjalment.

Mhux façli li tag˙mel hekk g˙ax kuljum ikolli niffaççja ˙afna nies u domandi min˙abba kodiçi u affarijiet li jien dejjem g˙andi bΩonn biex no˙ro©u xi ˙a©a.

Issa drajt, però jirrikjedi ˙afna ˙in prezzjuΩ,” beda jispjegali Kevin.

Flimkien mal-produttur tieg˙u Simon Gribbe, fiç-çentru ta’ Stokkolma, Kevin jikteb u jipproduçi diversi kanzunetti mieg˙u.

Je˙lisha bi Ωbrixx minn esperjenza qarsa Ma’ Kevin iddiskutejt kemm firma hija importanti ˙afna fixxog˙ol muΩikali tieg˙u. Fil-fatt, sostna mieg˙i li ma jistax kantant b˙alu jaqbad u jiffirma g˙al ebda kuntratt bl-addoçç. Ng˙iduha kif inhi, g˙al ebda kuntratt ie˙or fil˙ajja m’g˙andek tiffirma bl-

addoçç lanqas!

Firma taf idda˙˙al lil dak li jkun f’xi bawxata. Mid-dehra Kevin kien ser ikollu xi esperjenza qarsa dwar dan il-fatt, u kif Ωvela hu mieg˙i stess, imnalla kienet ilmara tieg˙u li fet˙itlu g˙ajnejh, g˙ax malajr kien ser jispiçça vittma ta’ qerq. Óallejt f’idejh sabiex jirrakuntali x’kien ser ji©rilu m’ilux.

“Esperjenza li ma ninsa qatt.

Kont g˙adni kif lestejt tour ta’ 81 kunçert fi tliet xhur u fl-a˙˙ar kunçert kien ©ie wie˙ed fuqi li jien kont naf li ja˙dem fix-xena tal-muΩika u staqsieni jekk nixtiqux ikun il-mani©er tieg˙i.

Stidintu d-dar, u niftakar kont wa˙di u ©ie. Waqt li bdejna nixorbu l-kafè, urini l-kuntratt li fih kien hemm affarijiet li hu kellu f’mo˙˙u li jag˙mel g˙alija.

Jien, peress li kont spiççajt ittour u ridt nag˙mel ˙afna iktar, bdejt nie˙u gost bil-mod tant poΩittiv li beda jitkellem fuqu u beda weg˙idni affarijiet li ma jitwemmnux. Niftakar jien u ser niffirma, da˙let id-dar il-mara tieg˙i Sofia. Qaltli biex nag˙tiha l-kuntratt ˙alli tarah wa˙da u hemmhekk indunat li dan ilmani©er kien ser je˙odli flus ta’ sitt xhur qabel, ming˙ajr ma jag˙mel xejn. Affarijiet li tikber u titg˙allem,” sostna mieg˙i Kevin.

Possibbiltà li jixtri post hawn Malta F’Mejju li g˙adda Kevin kien g˙adu kif kien fostna f’Malta jkanta quddiem folla kbira nies ©ewwa Bulebel g˙all-Beland Music Festival. “Qatt ma bsart li ser ikun hemm tant nies peress li

ma kontx g˙amilt kunçerti Malta qabel. Nixtieq li nibda ni©i u nag˙ti kunçerti lill-Maltin u lillG˙awdxin fil-futur qrib. B’dan ilmod inkun qieg˙ed inΩomm kuntatt mill-qrib ma’ pajjiΩi wkoll.

Nixtiequ ni©u iktar ta’ spiss u peress li fl-IΩvezja t-temp ma tantx jippermetti, jien u Sofia qeg˙din na˙sbu biex nixtru post Malta biex meta jkun temp vera ikrah hawn fuq, inkunu nistg˙u ni©u u ngawdu naqra temp sabi˙.

Jien lil Malta n˙obbha wisq u hija ˙olma li fil-qrib nixtru post ukoll. Bix-xog˙ol tieg˙i xorta lIΩvezja jkolli noqg˙od, però dejjem huwa sabi˙ li jkollok post tieg˙ek f’pajjiΩek,” sostna mieg˙i Kevin.

Tkellimt mieg˙u dwar iΩ-Ωwie©, u peress li kont naf li ΩΩewwe© ta’ età kemxejn Ωg˙ira, iddiskutejt mieg˙u jekk il-˙ajja matrimonjali tirrikjedix xi età partikolari rigward maturità.

“IΩΩewwi©t ta’ erbg˙a u g˙oxrin sena, u na˙seb li ma hemm xejn li jg˙idlek li ma tistax tiΩΩewwe© ta’ età Ωg˙ira. Jien na˙seb li fejn ikun hemm lim˙abba, il-maturità tid˙ol bla ma trid. Kuntent ˙afna li jien miΩΩewwe© lil Sofia u n˙ossni listess,” qalli Kevin bl-akbar sinçerit.

Mistoqsi jekk qatt basarx li ma kienx ser jg˙ix aktar hawn Malta, u kif iltaqa’ mal-mara tieg˙u Sofia, Kevin we©ibni: “Iltqajt ma’ Sofia meta darba kont qieg˙ed inkanta f’lukanda u semg˙atni u da˙lu ©ewwa hi u s˙abha, u meta rajtha mal-ewwel g˙o©bitni.

Mur obsor li kellha tkun il-mara

tieg˙i. Qatt ma kont bsart li ser nitlaq, però lil Malta qatt ma ninsieha g˙aliex kull çans li jkollna dejjem ni©u peress li lill-mara tog˙©obha ˙afna Malta.”

Illum il-©urnata Kevin tg˙allem il-lingwa ÛvediΩa. “Il-lingwa ÛvediΩa qieg˙ed ng˙ix imdawwar biha b˙alissa, ji©ifieri bla ma trid titg˙allem wa˙dek.

Mur g˙idilhom jitg˙allmu lMalti!” qalli Kevin.

Suççessi mondjali b’bejg˙ ta’ platinum single u anke gold album Kevin iffirma kuntratt biex ja˙dem mal-kumpannija Starlab li f’dan il-kaΩ, peress li jqatta’ ˙afna mill-˙in tieg˙u jipproduçi d-diski, qed imorru tajjeb il-kanzunetti tieg˙u ©ewwa dan is-suq AΩjatiku. “Na˙dem ma’ pubblikaturi o˙rajn ukoll meta jid˙lu pajjiΩi b˙ar-Russja, il-Ìermanja, u l-Italja, fost o˙rajn, però s-suq AΩjatiku huwa suq li jbellhek.

L-ewwel kanzunetta li kelli fiçcharts tal-Korea kienet Mental Breaker li ktibt g˙all-grupp Block B u d-diska telg˙et flg˙axar post fuq il-Billboard World Album List; ji©ifieri kienet l-g˙axar diska l-aktar mixtrija fiddinja kollha s-sena li g˙addiet u tista’ tissoponi kif bqajt jien,” we©ibni kuntent ser itir Kevin.

Mhux hekk biss, iΩda matul ilkarriera tieg˙u Kevin s’issa rnexxielu jbig˙ platinum single, platinum album, gold album u diversi unuri o˙ra. Fil-kaΩ tieg˙u Kevin bieg˙ 40,000 album biex seta’ jikseb il-platinum album.

Il-gold album The Beginning bieg˙ xi 35,000 album u l-platinum single li bieg˙et ’il fuq minn 35,000 single.

“Biex takkwista dawn is-suççessi, li trid huwa xi ˙add li verament jemmen fik u ovvjament li jkun hemm riΩorsi finanzjarji sabiex ikunu jistg˙u jag˙mlulek marketing tajjeb ˙afna”.

Ma’ Kevin ma stajtx ma nsemmix l-unur li kien kiseb meta reba˙ il-Pop Idol tal-IΩvezja fl2008. Dan kien se˙˙ ftit xhur wara li mar jg˙ix hemmhekk.

Minn hemm komplew is-suççessi tieg˙u.

“Jien na˙seb kemm ikun irid lartist jimxi ’l quddiem. Jien na˙dem ˙afna u naf li mhux façli, però jekk lin-nies turihom li trid ta˙dem, ser jag˙tuk ixxog˙ol u hekk hu f’dan il-kaΩ.

Album ©did ukoll jekk Alla jag˙tini s-sa˙˙a, music video u aktar affarijiet Malta nisperaw,” sostna Kevin.

Fl-a˙˙ar nett, Kevin irringrazzjani ta’ din l-intervista mieg˙u, u wkoll xtaq jg˙id grazzi kbira mill-qalb lill-Maltin u lillG˙awdxin kollha tas-sapport kontinwu li juruh.

“Lill-qarrejja tal-gazzetta KullÓadd ng˙idilhom grazzi kbira talli jsegwuni ta’ spiss,” temm jg˙idli Kevin.

22

KurΩitajiet

01.09.2013

kalejdoskopju

Mi©bura minn Charles B. Spiteri

l-IÌmlA fIl-lAbrA ÇImIterju tA’ tYres Darba, Kristu kien qal liddixxipli tieg˙u li “hu aktar façli g˙al ©emel li jg˙addi minn g˙ajn ta’ labra, milli g˙al ra©el sinjur li jid˙ol fis-Saltna ta’ Alla.” Issa, artista Russu ˙a din l-isfida bibblika b’mod litterali, u rnexxielu jda˙˙al sebg˙a minn dawn l-annimali – u tliet si©riet tal-palm – f’ras labra tal-˙jata.

L-artist hu l-minjaturist Nikolai Aldunin, ta’ 56 sena, li jag˙mel dan ix-xog˙ol, biex skont hu jittestja kemm

g˙adhom sodi jdejh. Hu jwettaq l-arti tieg˙u fl-appartament li g˙andu f’Moska.

L-arti©janat tieg˙u tant hu çkejken li jag˙mel uΩu minn mikroskopju li g˙andu 28 sena, u l-g˙odod li juΩa jinkludu s- superglue, siringi u toothpicks.

Aludin jg˙id li minn dejjem ispiratu l-le©©enda Russa fuq Levsha, arti©jan xellugi, li tant kien kapaçi, li kellu l-˙ila jqieg˙ed in-nag˙al fuq baqqa.

G˙alhekk, hu ttanta jag˙mel

xog˙lijiet çkejknin u rnexxielu. IΩda jirrakkonta li mhux kollox ji©ih sew. Darba ffrustra ru˙u bil-kbir. Kien qed ja˙dem rifle f’çokon enormi u tilef il-parti ta’ wara tag˙ha. Kien ilu ja˙dmiha ©imag˙tejn. Wara li po©©a bilqieg˙da, pejjep sigarett u kkalma, qatag˙ha li jer©a’ jibdieha mill-©did. Qal: “Biex tag˙mel dawn l-affarijiet ma tistax tkun irrabjat, g˙ax tkun trid twettaq dak kollu li ru˙ek tiddetta lil idejk.”

Ir-rYANAIr tAÓt l-AttAkk Kien rappurtat li l-ekwipa©© talkabina fuq it-titjiriet tar-Ryanair qed ikunu mitluba jag˙mlu lalmu kollu tag˙hom biex jie˙du kemm jistg˙u flus ming˙and ilklijenti tag˙hom.

Il-kumpannija trid tifta˙ar li hi ‘l-linja favorita dinjija’, iΩda blispejjeΩ mo˙bija tag˙ha, bilcabin staff u bit-tattiçi aggressivi fil-bejg˙, ir-Ryanair kaxkret ilfraΩi ‘no frills’ sal-ibg˙at trufijiet.

Investigazzjoni li g˙adha kif tmexxiet minn The Mail on Sunday kixfet it-tattiçi uΩati millinja tal-ajru biex tibla’ l-liri u lewro mill-passi©©ieri tag˙ha, fosthom: Inçentivi lill-ground staff li jindunaw b’bagalji tqal jew hand luggage ikbar milli suppost u li j©ieg˙lu lill-passi©©ieri j˙allsu 70.38 ewro.

Inçentivi g˙all-ground staff li jbig˙u priority boarding passes.

Jag˙tu xorb u rigali lil min jorganizza stag u hen parties.

Imexxu sigaretti elettroniçi mimlijin nikotina.

Jg˙allmu ta’ bilfors lill-cabin crew it-tattiçi kollha ta’ kif g˙andek tbig˙ lil min ma jridx jixtri: element ewlieni li j˙alli lprofitti lil Ryanair. Xi ˙addiema qalu lill-gazzetta li kemm huma kif ukoll kollegi tag˙hom kienu m©ieg˙la jil˙qu bejg˙ impossibbli mit-trolleys tar-rigali u x-xorb jekk riedu jΩidu xi bonus malpagi tag˙hom.

Il-kumpannija kienet ikkritikata g˙all-politika tag˙ha fuq il-qies tal-hand luggage u l-˙las g˙oli li titlob biex jittellg˙u vali©©i akbar stipulat.

Issa nstab ukoll li l-˙addiema li jinfurzaw dawn ir-regoli ibsin, kienu qed jing˙ataw bonus.

L-investigazzjoni tal-gazzetta saret ftit jiem wara li Ryanair

spiççat ta˙t l-attakk meta numru ta’ piloti tag˙ha tkellmu l-verità fuq l-istazzjon televiΩiv Channel 4 fuq il-kwalità tas-sigurtà li lkumpannija toffri fit-titjir.

Min-na˙a tag˙ha, ir-Ryanair mhux biss ça˙det l-allegazzjonijiet li saru, iΩda immedjatament keççiet mix-xog˙ol lil wie˙ed mill-piloti ewlenin tag˙ha, Captain John Goss, li kkritikaha waqt id-dokumentarju.

Fuq ir-Ryanair, il-hand luggage ma jridx ikun ta’ aktar minn 10 kili, waqt li bagoll jista’ jkun ibbukkjat g˙al 15 jew 20 kilo.

Meta t-toqol ikun aktar fiΩ-Ωew© kaΩi, l-individwu jintalab i˙allas g˙all-piΩ Ωejjed li jkollu.

JirriΩulta wkoll li mit-trolleys tax-xorb u rigali, ir-Ryanair tipprova ©©ieg˙el lil kull passi©©ier jonfoq minimu ta’ Ωew© ewro f’distanzi qosra u erba’ ewro fi vja©©i itwal.

Tyre medju ta’ karozza jag˙mel madwar 20,000 mil sa ma jkollu bΩonn jinbidel.

IΩda meta fil-Kuwajt ji©ri dan, it- tyres jispiççaw f’çimiterju g˙alihom.

Kull sena, fil-belt Sulaibiya, fil-Kuwajt, jit˙affru toqob ©gantestki fl-art tar-ramel, li jimtlew bit- tyres qodma.

S’issa hu stmat li hemm aktar minn seba’ miljun tyre ta˙t illivell tal-art. Din il-kwantità ta’ lastiku tant hi kbira, li tidher sa mill-ispazju.

Hu mifhum li t-tyres huma kemm tal-Kuwajt kif ukoll ta’ pajjiΩi o˙ra, li ˙allsu biex je˙ilsu minnhom – fejn hemm erba’ kumpanniji inkarigati mill-qerda tag˙hom u hu ma˙sub li talbu ammont sostanzjali sew biex jeqirduhom.

Id-direttiva Ewropea g˙allmiΩbliet issostni li dan it-tip ta’ rimi ta’ skart ikun illegali fl-Ewropa – ladarba r-regoli tal-2006 tal-UE ççensurat irrimi tat- tyres fil-miΩbliet, b’mod li kull sena jkun hemm madwar 480,000 tunnellata ta’ lastiku mqatta’ biex ikun riçiklat.

F’xi çirkustanzi, it- tyres qodma jintbag˙tu f’pajjiΩi b˙all-Indja, il-Pakistan u lMalasja, g˙alkemm hemm li©ijiet stretti fuq l-esportazzjoni tag˙hom bil-ba˙ar.

Xi xhur ilu nstab li t-tyres tal-karozzi qodma setg˙u jkunu riçiklati u uΩati g˙allwiçç tat-toroq. Huma joffru toroq aktar silenzjuΩi.

Wa˙da mill-aktar toroq uΩati fl-Iskozja, is-sena li

g˙addiet ng˙atat wiçç blasfalt li kien fih biççiet ta’ tyres qodma.

Mit-testijiet li saru, fit-triq bejn Perth u Dundee, instab li l-brejkijiet tal-karozzi rabtu a˙jar u s-sewqan kien wie˙ed aktar silenzjuΩ. L-esperti huma wkoll tal-fehma li bluΩu tat- tyres fit-toroq, ilmanutenzjoni tkun inqas.

Dawn it-toroq bl-uΩu tattyres bdew jintuΩaw fis-snin sittin fl-Istati Uniti, fejn illum hemm 20,000 mil ta’ toroq mag˙mulin b’tyres riçiklati.

L-istess toroq tal-lastiku huma popolari fiç-Çina, filBraΩil, fi Spanja u fil-Ìermanja. Minn st˙arri© instab li l˙sejjes tat-traffiku jonqsu b’madwar 25 fil-mija.

IΩda biex immorru lura mnejn bdejna! Is-sena li g˙addiet it- tyres fil-Kuwajt ˙adu n-nar u d-da˙na tant kienet kbira li setg˙et tintlema˙ mill-ispazju. Dan ©ara fis-17 ta’ April, qrib Al Jahrah.

Intqal li kien hemm madwar ˙ames miljun tyre li ˙adu nnar u kien iebes ferm li lispeçjalisti jikkontrollawh.

Biex jintefa’ ssej˙u n-nies tat-taqsima tat-tifi tan-nar, suldati u ˙addiema tal-kumpannija taΩ-Ωejt tal-Kuwajt.

Xahar wara qabdu tyres o˙ra fi skartiera f’Amghara, li g˙alih issej˙u ˙addiema tattifi tan-nar minn sitt stazzjonijiet.

Hu diffiçli ferm biex titfi nnar ikka©unat mit- tyres – g˙ax jipproduçu ˙afna d˙a˙en li jkun fihom kimiçi velenuΩi meta jin˙arqu.

Ir-Ru˙ u l-Ìisem

01.09.2013

Ikel g˙ar-ru˙

minn

23

Patri Mario Attard

Daqshekk!

IΩ-Ωwiemel g˙al qalbi ˙afna.

L-aktar meta jtellqu! Ma nafx xi n˙oss meta narahom ji©ru!

Li naf hu li kull darba li jkolli ç-çans, ner˙ilha bil-©iri lejn il-Marsa biex narahom ji©ru.

Kemm huma sbie˙!

B˙alma jafu d-dilettanti tatti©rijiet taΩ-Ωwiemel, g˙all˙abta ta’ Lulju t-ti©rijiet isiru kull nhar ta’ Ìimg˙a filg˙axija. Jibdew g˙all-˙abta tas-seba’ u ma jispiççawx qabel jiskorru l-g˙axra ta’ billejl sewwa.

Il-frisk u l-atmosfera li jkun hemm hemm isfel hija tal©enn! Xi ©miel!

Inzerta li fl-ewwel Ìimg˙a ta’ Lulju, kelli çans ninΩel salMarsa biex nara liΩ-Ωg˙ar tieg˙i ji©ru. Is-soltu xi ˙bieb im©ienen b˙ali fuq it-ti©rijiet taΩ-Ωwiemel kwaΩi ji©©ieldu bejniethom biex jaraw min minnhom se jg˙addi g˙alija.

Daqqa ji©bruni mill-kunvent u daqqa mill-isptar. Skont jekk inkunx xog˙ol inkella bil-frank. Min˙abba li dan la˙˙ar Ωdidt xi ftit fil-piΩ, rajt li kienet ˙a©a g˙al kollox flokha li naqbad it-triq minn

San Ìwann u nimxi g˙allMarsa. Wa˙˙altha f’rasi li jekk ma nag˙milx hekk, filviΩta li ©ejja dalwaqt g˙and it-tabib se nispiçça b’xi ©ibda tajba minn widnejja!

Niftiehmu…ikun ˙aqqni tafux! Jekk inkun t˙anΩirt?

Ir˙ejtilha çeklem çeklem lejn il-Marsa bil-papoçç ilgriΩ li ΩanΩant g˙all-okkaΩjoni u li familja ˙bieb tieg˙i kienu tawni fil-Milied ta’ din is-sena. X˙in qsamt il- lights tal-Imsida u bqajt tiela’ lejn il-Kunçizzjoni l-Óamrun, nisma’ le˙en ta’ ra©el jg˙ajjatli minn wara dahri: “Father! Trid lift?” X˙in dort nilma˙ ra©el ta’ ’l fuq minn sittin sena. G˙all-ewwel kont se ng˙idlu biex ma jwassalnix g˙aliex ridt nibqa’ nag˙mel l-eΩerçizzju. Imma xi ˙a©a ©ewwa fija ©ag˙litni nieqaf u nisma’ b’par widnejn daqsiex il-le˙en ©ewwieni li beda g˙addej qisu mhux hu f’qalbi. Il-le˙en ©ewwieni u ˙elu ssokta jg˙idli: “Ilqa’ l-lift!”

Ubbidjenti b˙all-˙aruf lejn dan il-le˙en li tg˙idx x’kull

kedda jag˙tini minn Ωmien g˙all-ie˙or f’˙ajti, we©ibtu bla ma qg˙adt na˙sibha darbtejn: “Iva ˙abib! Grazzi! Alla bag˙tek!” Ma kontx qieg˙ed nigdeb g˙aliex meta ttawwalt lejn il-˙in tal-mowbajl sibthom is-seba’ daqqu! Mela dak kien ifisser li Ω-Ωwiemel di©à kienu mka˙˙lin malkarozza biex ji©ru fl-ewwel ti©rija!

Kollni fer˙an ir˙ejtilha ma’ dan ˙abibi ©did lejn il-karozza. Tlajna fiha u qbadna nit˙addtu. “Father jiena ©ratli wa˙da kbira f’˙ajti,” bdieli dan ir-ra©el sinçier. “Qattajt ˙afna Ωmien nixrob. Ix-xorb g˙alija kien kollox.” Nifhmu.

G˙al u˙ud minna x-xorb Alla. U ma nag˙ti tort lil ˙add. Xi kultant kemm ittrobbija u kif ukoll xi çirkustanzi tassew iebsa fil-˙ajja jda˙˙luna f’çertu vizzjijiet li qajla nobsruha f’mitt sena li se jorbtuna mag˙hom.

“Father, dejjem kont ng˙id li l-g˙ada se nieqaf. Imma lg˙ada ma wasal qatt!” qalli rra©el. G˙andu ra©un biex

ibig˙. G˙ax fil-fond ta’ qalbi naf li l-vizzju jittanta ja˙kimni wkoll.

Idejjaqni u jwe©©ag˙ni b˙al dik iΩ-Ωrara daqs nemla li tid˙olli fiΩ-Ωarbun, inkella b˙al dik ix-xewka li ma tarahiex b’nemes imma li kull meta noltoqtha tkessa˙ni blu©ig˙ li tag˙milli! Vizzju jaf i©enninni!

Jistrumblani!

Iqabbadni tal-qamar! G˙ax ma rridux!

“Imma darba, Father ,wie˙ed minn s˙abi qalli: ‘Ejja mieg˙i l-laqg˙a,’ u jien, biex ne˙les minnu, we©ibtu: ‘Ni©i,’ u l-g˙ada wasal u mort mieg˙u. Fil-laqg˙a g˙allmuna t-tnax-il pass kif no˙or©u mix-xorb.

X˙in bdejt nisma’ l-esperjenzi ta’ xurbana b˙ali, issummajt. X˙in wasalt id-dar daqqu t-tmienja. Il-lublieba g˙ax-xorb bdiet tag˙mel tag˙ha. Imma dakinnhar g˙edt: ‘Daqshekk! Ma mmurx il-bar! G˙aliex g˙andi na˙li sag˙tejn laqg˙a fil-vojt?’

Father, kelmti Ωammejtha.

Lejn ˙anut tax-xorb ri©lejja ma meddewx iΩjed. Ilni issa

mal-˙amsa u g˙oxrin sena li qtajtu. G˙ax Father li taççetta li jkollok problema hija lmiraklu!”

Temmen li b˙ali g˙andek il-problemi? Taççetta b˙ali li xi vizzji reb˙uk? Taf li jekk dan il-fatt taççettah, iktar tersaq bil-˙effa lejn l-g˙ajnuna b˙al dan ir-ra©el?

Taf li ‘d-daqshekk!’ li tg˙id bi kliemek tista’ tg˙ixha f’˙ajtek? X’inti tistenna li tlissen ‘daqshekk!’? M’intix ra©el u mara li ssarrafha f’g˙emilek ˙a tin˙eles?

Min hu Missieri?

Dr RENALD BLUNDELL ser jispjegalna kif u x’inhu dak li jissejja˙ test tal-paternità permezz tad-DNA.

DR RENALD BLUNDELL renald@naturalremedies.com.mt www.naturalremedies.com.mt

Din hija domanda li saret aktar komuni fid-dinja tal-lum. Fissoçjetà tal-lum mad-dinja kollha hemm g˙add ta’ kaΩijiet fejn ilpaternità tkun dubjuΩa.

Fortunatament illum il-©urnata jeΩistu testijiet tal-paternità bbaΩati fuq id-DNA fejn dan ilmisteru jista’ ji©i solvut fi ftit taΩΩmien.

B’hekk bniedem jista jistaqsi: Imma x’inhu DNA? Dan it-test u r-riΩultat tieg˙u huma mija filmija?

Nibda mill-bidu nett. A˙na mag˙mulin minn diversi çelloli, u ç-çelloli tag˙na, minbarra dawk ç-çelloli l-˙omor, g˙andhom id-DNA. Id-DNA tag˙na huwa uniku, u nofs dan id-DNA ©ej minn ommna u n-nofs l-ie˙or ©ej minn missierna. Kull˙add g˙andu DNA differenti minn xulxin, anke tewmin identiçi.

X’inhu it-test tal-paternità? Ittest tal-paternità jsir billi jittie˙du kampjuni mill-omm, kampjun mit-tfal u kif ukoll mill-allegat missier. Wara jsir proçess ©ewwa l-laboratorju fejn id-DNA tag˙hom jitqabblu ma xulxin.

Biex jitqabblu ma’ xulxin, jintuΩaw dawk li jissej˙u genetic markers. Biex nifhmu a˙jar, ittifel jew tifla jkollu nofs il-genetic markers tieg˙u jew tag˙ha b˙al dak tal-missier u n-nofs l-ie˙or b˙al dak tal-omm.

Il-genetic markers huma Ωoni speçifiçi fid-DNA fejn kull persuna g˙andha mudell uniku.

Biex niftiehmu a˙jar, nistg˙u nie˙du eΩempju b’numru ta’ bnadar b’kuluri differenti u kull persuna g˙andha sett ta’ dawn il-

bnadar ta’ diversi kuluri.

B’hekk l-ebda persuna ma jista’ jkollha l-istess numri u l-istess sekwenza ta’ kuluri ta’ bnadar.

L-istess fid-DNA, kull individwu huwa uniku.

Hemm numru ta’ kampjuni li jistg˙u jittie˙du. Fit-teorija kull çellola tag˙na, minbarra dawk il˙omor, g˙andhom id-DNA, u b’hekk kollha jistg˙u jintuΩaw g˙at-test tad-DNA. Ìeneralment l-aktar kampjuni komuni huma swabs minn ©ol˙alq jew jittie˙ed id-demm.

Kemm it-test tad-DNA middemm, kif wkoll miç-çelloli tal˙alq g˙andhom l-istess perçentwal ta’ preçiΩjoni. F’çerti kaΩijiet aktar ikkumplikati d-DNA jista’ jittie˙ed minn diversi kampjuni o˙rajn fosthom snien, xag˙ar,

frammenti ta’ g˙adam, kondom, tarf ta’ sigarett, fdal minn xkupilja tas-snien, fdal minn xkupilja tax-xag˙ar, u ˙afna iktar.

Imma l-aktar kaΩijiet ikkumplikati huma meta xi wie˙ed mill-©enituri huwa mejjet.

PereΩempju, irridu nag˙mlu test ta’ DNA u l-allegat missier huwa mejjet.

F’dan il-kaΩ nippruvaw insibu xi kampjun bijolo©iku fejn idDNA ta’ dan il-kampjun ma jkunx ikkontaminat minn xi çelloli jew DNA ie˙or, kif ukoll ikun ta’ kwalità tajba u intatt.

Hemm Ωew© tipi ta’ testijiet tadDNA li, g˙alkemm il-basi xjentifika tag˙hom hija l-istess, dawn huma t-test legali u dak mhux legali.

It-test mhux legali jsir minn

koppja jew omm jew missier biex isserr˙u mo˙˙hom li t-tifel jew tifla huma verament tag˙hom. Fil-kaΩ tat-test tad-DNA legali, dan it-test isir biex ir-rapport ikun jista’ ji©i ppreΩentat u jkun validu g˙all-Qorti kif ukoll biex iserra˙ rasu.

Nirringrazzjakom tal-g˙add kbir ta’ ittri u emails li rçevejt u inweg˙idkom li ser inwie©eb kull wa˙da minnhom. Grazzi wkoll tal-kliem ta’ inkora©©iment li rçevejt rigward din il-pa©na.

Kull min g˙andu xi domanda jew xi su©©eriment li jixtieq jag˙mel jew jiddiskuti ma’ Dr Blundell, jista’ jag˙mel dan billi jibg˙at email lil renald@naturalremedies.com.mt, jew ittra fl-indirizz: Natural Remedies, 69, Triq K. Galea, Birkirkara.

24

Kultura

01.09.2013

l-IljIelI MelleÓIn 2013 suÇÇess IeÓor gÓall-KunsIll loKalI tal-MellIeÓa Bejn il-Ìimg˙a 16 u l-Óadd 18 t’Awwissu fil-Mellie˙a ttellg˙et is-sitt edizzjoni ta’ Iljieli Melle˙in, edizzjoni o˙ra li kienet suççess kbir g˙allKunsill Lokali tal-Mellie˙a u g˙all-komunità kollha Melle˙ija. Din hija attività kulturali annwali ferm mistennija, kemm mill-Maltin u kif ukoll min-numru sabi˙ ta’ turisti li daΩ-Ωmien ikunu g˙all-btala tag˙hom f’Malta.

L-attivitajiet kienu varjati u jolqtu l-gosti ta’ kul˙add. IlÌimg˙a ttella’ kunçert spettakolari mill-aqwa Tribute Band tal-Queen fl-Ewropa, The Killer Queen. Kunçert li g˙alih attendew eluf ta’ persuni li ˙onqu l-Pjazza talMellie˙a u gawdew millatmosfera ferri˙ija li pprovda dan il-grupp internazzjonali.

Is-Sibt u l-Óadd it-toroq prinçipali tal-Mellie˙a kienu mag˙luqin g˙at-traffiku u ttellg˙u numru ta’ rappreΩentazzjonijiet differenti.

Kien hemm kant, Ωfin, Ωona g˙at-tfal, numru rekord ta’ artisti, wirjiet ta’ karozzi u muturi, off-roading, drifting, ix-xelter tat-Tieni Gwerra Dinjija kien miftu˙ g˙all-pubbliku, u fis-Santwarju talMadonna tal-Mellie˙a ttellg˙u diversi kunçerti minn korijiet u muΩiçisti Melle˙in.

L-g˙aqdiet ukoll kellhom sehem importanti fis-suççess ta’ din l-attività, u dan g˙aliex kienu diversi l-g˙aqdiet li taw is-sehem tag˙hom kemm billi bieg˙u ikel, frott u ©elati, u kif ukoll bl-organizzazzjoni ta’ abseiling mill-Mellie˙a Scout Group.

Dan kollu juri biç-çar kemm il-komunità Melle˙ija hi wa˙da ˙ajja u parteçipattiva.

Komunità li tirrispondi g˙assej˙a tal-Kunsill Lokali talMellie˙a u li dejjem toffri ssapport tag˙ha fid-diversi inizjattivi li jniedi l-istess Kunsill Lokali.

Din l-attività tat spinta wkoll lill-komunità kummerçjali Melle˙ija. Din is-sena, g˙allewwel darba, l-attività kienet mifruxa fuq medda ikbar madwar il-Mellie˙a, b’tali mod li gawdew numru ikbar ta’ ˙wienet mill-attivitajiet li kienu g˙addejjin matul dawn it-tlett ijiem.

Dan huwa l-iskop ewlieni ta’ din l-attività organizzata millKunsill Lokali tal-Mellie˙a, li jag˙ti spinta lill-komunità kummerçjali Melle˙ija u jappo©©jaha billi jinvesti l-flus f’din il-komunità. Dan huwa çertifikat çar ta’ kemm ilKunsill Lokali jemmen f’din ilkomunità kummerçjali.

Il-Kunsill Lokali tal-Mellie˙a jixtieq jirringrazzja lill-eluf ta’ Maltin u turisti li attendew bi ˙©arhom g˙al din l-attività.

Konkorrenza daqstant b’sa˙˙itha tkompli t˙e©©e© lillmembri tal-Kunsill Lokali biex ikomplu bil-˙idma tag˙hom ma taqta’ xejn b’risq ilMellie˙a.

Ringrazzjament imur lejn ilvoluntiera, ˙addiema u g˙aqdiet u kif ukoll sponsors li taw is-sehem tag˙hom biex din lattività kienet suççess. Din lattività hija tar©a o˙ra fil˙idma tal-Kunsill Lokali talMellie˙a elett fl-elezzjoni tad-9 ta’ Marzu 2013.

Ix-xjenza fIl-Belt 2013

Il-festIval MaltI tax-xjenza u l-artI fIl-Belt valletta Science in the City (Ix-Xjenza filBelt), il-festival Malti tax-xjenza u arti re©a’ wasal u ser isir fis-27 ta’ Settembru mis-6.00pm ’il quddiem. Il-Belt Valletta se tkun mimlija b’attivitajiet artistiçi u divertenti, ilkoll ispirati mix-xjenza, fosthom stallazzjonijiet artistiçi fit-toroq, graffiti tal-arti, kunçerti muΩikali, wirjiet, shows g˙at-tfal, esperimenti, ta˙ditiet, teknolo©ija, u ˙afna aktar.

Din se tkun lejla memorabbli, pjaçevoli, interattiva u fuq kollox ming˙ajr ˙las.

B˙ala parti minn çelebrazzjoni Ewropea msej˙a Researchers’ Night (Lejlet ir-Riçerkaturi), ixXjenza fil-Belt se tippreΩenta ’l fuq minn 25 avveniment g˙al kul˙add – familji, Ωg˙aΩag˙ u adulti. Il-pubbliku se jkollu lopportunità li jsir jaf aktar dwar l-insetti li ser ikunu mdawrin b’farfett g˙oli ta’ 10 piedi, jew f’dar se jkunu jistg˙u jag˙mlu kikkra kafè bil-qawwa ta’ pedala, jew inkella jaraw l-a˙˙ar teknolo©ija kif wie˙ed jista’ j˙addem affarijiet id-dar ming˙ajr ma juΩa jdejh.

Fis-sezzjoni tat-teknolo©ija se jkun hemm robots, stallazzjonijiet tal-arti u pro©etti o˙ra li jie˙du l-˙ajja. Esperimenti live se jsiru f’postijiet differenti madwar

il-Belt and sezzjoni apposta g˙aΩ-Ωg˙ar se ΩΩomm it-tfal okkupati dwar ix-xjenza g˙al sig˙at s˙a˙. Il-pubbliku se jkun jista’ jesperjenza w˙ud minn dawn l-attivitajiet, li jelenkaw kif ix-xjenza tista’ tkun divertenti u parti minn ˙ajjitna ta’ kuljum.

L-attivitajiet se jsiru l-Belt Valletta, u jibdew mill-Barrakka ta’ Fuq, il-Kavallier ta’ San Ìakbu – Çentru ta’ Kreattività, u jibqg˙u sejrin fi Triq il-Merkanti

u Triq ir-Repubblika, g˙al Pjazza San Ìor© u s-Suq l-Antik.

Il-festival jifta˙ il-bibien g˙al kul˙add biex il-pubbliku jiltaqa’ mar-riçerkaturi mill-Università ta’ Malta u l-artisti, u jie˙u sehem f’wirjiet interattivi, diskussjonijiet, workshops u attivitajiet g˙at-tfal.

Ir-riçerkaturi se jkunu preΩenti matul l-attivitajiet biex jitkellmu mal-pubbliku dwar l-uΩu xjentifiku wara kull attività.

Fil-Klabb tal-Banda King’s Own

ser isir avveniment speçjali fejn kul˙add jista’ jid˙ol jiffriska ru˙u b’xi xarba u jitkellem marriçerkaturi dwar ix-xjenza fl-ikel, l-univers tag˙na, jew dwar xi fatturi uniçi o˙ra b˙ad-demm Malti.

Dawn l-attivitajiet se jg˙inu biex wie˙ed jit˙ajjar jibda karriera firriçerka.

Il-Fond tar-Riçerka, Innovazzjoni u Ûvilupp (RIDT) talUniversità ta’ Malta qed jappo©©ja t-tieni edizzjoni tal-fes-

tival ix-Xjenza fil-Belt, fejn se jintwera l-valur u l-˙ti©ijiet tax-xjenza u r-riçerka f’Malta.

L-investiment fir-riçerka u Ωvilupp hu garanzija g˙assuççess ta’ pajjiΩna g˙all-©ejjieni.

L-RIDT tfittex fondi u g˙ajnuna minn entitajiet privati u korporattivi, individwi u gradwati talUniversità biex isostni u tespandi l-istudji fir-riçerka tal-Università.

Il-festival tax-xjenza fil-Belt g˙andu l-appo©© tal-Programm EU FP7 u l-Malta Arts Fund. Lavveniment qed jkun ikkoordinat mill-Università ta’ Malta bi s˙ab maç-Chamber of Scientists, il-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta, Meusac, il-Kunsill Malti g˙axXjenza u t-Teknolo©ija, il-Kunsill Malti g˙all-Kultura u l-Arti, ilPBS, Where’s Everybody, ilFondazzjoni Valletta 2018, Notte Bianca, iCreatemotion, Vodafone, Microsoft, il-Kavallier ta’ San Ìakbu – Çentru ta’ Kreattività, u l-RIDT. Is-sit elettroniku tax-Xjenza fil-Belt: www.scienceinthecity .org.mt se jkun a©©ornat bil-programm s˙i˙ dalwaqt. Wie˙ed jista’ jsegwi l-programm tal-festival fuq Facebook g˙all-a©©ornamenti b’mod regolari: www.facebook.com/ScienceInTheCity Malta

Kultura

01.09.2013

25

ImÓaBBra r-reBBIeÓa tal-premju franCIs eBejer 2013 Ippjanat tIÌdId strutturalI fIl-premju Ir-rebbie˙a ta’ din is-sena talPremju Francis Ebejer huma Leanne Ellul bix-xog˙ol tag˙ha Ma Rridx Immur fil-kategorija ta’ Kitba g˙at-Teatru (Kategorija A) u Vincent Vella bix-xog˙ol tieg˙u Fuq il-Bjut, fil-kategorija ta’ Radjudrammi (Kategorija Ç).

It-tieni premju fil-Kategorija Ç mar g˙and Joe Friggieri bixxog˙ol tieg˙u KM613 minn Ruma. Min˙abba li g˙andha inqas minn 25 sena, Leanne Ellul irçeviet ukoll rikonoxximent speçjali g˙all-età Ωag˙Ωug˙a tag˙ha. Ma tressaq l-ebda skript g˙all-Kategorija B, Kitba g˙at-Teatru g˙at-tfal/Ωg˙aΩag˙.

Ir-rebbie˙a ntg˙aΩlu minn 17il skript; 13 g˙all-Kategorija ta’ Kitba g˙at-Teatru (Kategorija A) u erbg˙a g˙all-kategorija tarradjudrammi (Kategorija Ç).

Il-Premju Francis Ebejer huwa opportunità u inçentiv biex ilkittieba jimmiraw aktar fil-g˙oli u jirsistu sabiex i©eddu ddramm Malti. Kull rebbie˙ jing˙ata premju monetarju.

Barra minn hekk, il-Kunsill Malti G˙all-Kultura u l-Arti (KMKA), li jtella’ dan il-premju, jipprovdi wkoll l-g˙ajnuna tieg˙u biex l-iskript rebbie˙ fittliet kategoriji jittella’ u ji©i ppubblikat. Is-sej˙a g˙all-produzzjoni tal-iskripts rebbie˙a ta’ din is-sena hija miftu˙a b˙alissa.

Il-kap tal-bord tal-©urija g˙al din is-sena kien Dr Immanuel Mifsud; il-Prof. Mary Darmanin kienet il-viçi kap u Simon Bartolo, Dr Norbert Bugeja u Liliana Portelli kienu membri.

Fl-edizzjoni tas-sena l-o˙ra, Malcolm Galea kien ir-rebbie˙ tal-premju g˙all-kitba g˙atteatru g˙at-tfal u Ωg˙aΩag˙, biddramm Id-Dlam ta˙t it-Teatru.

Il-premju g˙ar-Radjudrammi ntreba˙ mill-Prof. Joe Friggieri, bix-xog˙ol Kwadri minn Wirja.

Anthony Portelli ©ie fit-tieni post bir-radjudramm Lippu ‘idDoggi’. Fil-kategorija tal-Kitba g˙at-Teatru, li g˙aliha da˙lu seba’ xog˙lijiet, il-©urija ma ˙assitx li ntla˙aq livell li jimmerita l-g˙oti tal-premju.

Din is-sena, li ta˙bat ukoll mal-20 sena anniversarju millmewt tad-drammaturgu Francis Ebejer, il-KMKA qed i˙abbar irristrutturar tal-Premju biex jindirizza l-fatt li, bosta drabi, f’dawn l-a˙˙ar snin ma kienx qed jintla˙aq il-livell mixtieq fl-iskripts li kienu qed ji©u ppreΩentati.

Permezz ta’ dan ir-ristrutturar, il-Premju mhux biss se jkun qed jinçentiva lill-kittieba biex iressqu xog˙lijiet rilevanti u ta’ livell iΩda se jkun qed jikkontribwixxi direttament fl-iΩvilupp tal-kittieba u tal-kitbiet tag˙hom.

Fost it-ti©did ippjanat hemm li l-konkors se jibda jsir darba kull sentejn flok kull sena. Il-fondi li mhux se jintefqu fis-sena li fiha ma jing˙atawx il-premjijet se jintefqu fi skemi ta’ ta˙ri© miftu˙a g˙al kull min jixtieq itejjeb il-kwalità tal-kitba teatrali tieg˙u/tag˙ha.

F’diskors li g˙amel waqt iççerimonja, is-Segretarju Parlamentari g˙all-Kultura u Gvern Lokali José Herrera, tkellem fuq l-importanza ta’ dan il-fond sabiex in˙ajru kittieba stabbiliti kif ukoll dawk ©odda.

Il-Premju jg˙in sabiex mhux biss ji©u ppremjati l-awturi ta’ xog˙lijiet letterarji/teatrali ori©inali, imma ji©u wkoll mog˙tija l-g˙ajnuna sabiex itellg˙u l-produzzjoni kemm fitteatru kif ukoll fuq ir-radju.

G˙alkemm huwa b’dispjaçir li dawn is-sottomissjonijiet mhux dejjem jil˙qu l-kalibru mixtieq, huwa g˙alhekk li qed isir tibdil konsiderevoli. Dan it-tibdil ser i©ib opportunitajiet ©odda g˙al ta˙ri© estensiv fl-oqsma li qed jin˙assu batuti bil-g˙an li l-kitba tat-teatru, kemm g˙all-kbar kif ukoll g˙at-tfal, issir aktar prolifika.

Francis Ebejer (1925-1993) jibqa’ mag˙ruf g˙all-kitba spirituΩa u avangardista tieg˙u. Din ˙alliet impatt qawwi fuq l-

udjenzi tieg˙u u tat spinta ©mielha lid-dramm Malti. Fis-sittinijiet u s-sebg˙inijiet, il-kittieb esperjenza t-tensjonijiet li ˙abbtet wiççha mag˙hom issoçjetà Maltija.

Kont tmissu b’idejk il-piΩ tannormi soçjali f’kuntrast qawwi mal-mew© tal-bidla li kien qed

jinfirex f’pajjiΩi o˙ra. Il-kitba ta’ Ebejer ma qag˙ditx lura.

Ikkonfrontat kwistjonijiet filosofiçi, psikolo©içi u soçjali u st˙arr©et bosta assurditajiet tal˙ajja u l-im©iba umana. Ebejer nise© l-influwenzi tieg˙u fi drammi li jirriflettu t-t˙assib u rrealtajiet ta’ Ωmienu.

tiΩvela tag˙rif li jibdillu ˙ajtu.

Jer©a’ jsib il-passat ma’ wiççu, l-iktar meta jiltaqa’ mattfajla l-©dida ta’ ibnu Matthew.

Issa Ìovanni jrid jie˙u deçiΩjonijiet serji u gravi g˙alih u g˙all-familja tieg˙u.

X’se jkun il-futur tal-Ma©istrat u ta’ familtu?

Il-Ìurament tal-Óatra jinsab g˙all-bejg˙ mill-˙wienet talkotba kollha, jew direttament online minn www.merlinpublishers.com

Il-Ìurament tal-Óatra konnessjoni tag˙ha u tieg˙u mal-akkuΩat, biex b’hekk dan jitressaq quddiem Ìovanni u jkun jista’ jilliberah mill-akkuΩi kollha mi©juba kontrih.

M’hemmx g˙alfejn ng˙idu, id-dilemmi morali, etiçi u

Il-Ìurament tal-Óatra huwa la˙˙ar ktieb mill-pinna ta’ Lawrence Gatt, pubblikazzjoni Merlin Publishers.

B’kitba mexxejja u bi storja intriganti, mimlija intriççi, misteri, imprevisti, dilemmi u relazzjonijiet, dan huwa rumanz li ma titilqux minn idejk sakemm tispiççah.

Ambjentat bejn Malta, Ruma u l-Polonja, din hija l-istorja ta’ Ìovanni, avukat ta’ suççess li g˙adu kif ©ie ma˙tur ma©istrat, poΩizzjoni presti©juΩa u li g˙aliha Ìovanni kien qed jaspira.

MiΩΩewwe© b’Ωew©t itfal, ˙ajtu tie˙u xejra differenti g˙alkollox minn dik mistennija g˙ax, proprju issa li laffarijiet jidhru li sejrin tajjeb, jinqala’ l-g˙aw©.

Is-sie˙eb ta’ bintu Francesca jinqabad bid-drogi waqt raid fi stabbiliment tad-divertiment, u jittella’ l-Qorti millpulizija. Tkun Francesca stess li tag˙mel pressjoni fuq missierha biex ma jikxifx il-

legali f’din is-sitwazzjoni huma enormi g˙al Ìovanni.

Però, il-gwaj ma jispiççax hemm. Biex tkompli tg˙arraq is-sitwazzjoni ta’ Ìovanni, fi Ωvilupp separat, hu jirçievi ittra mill-passat tieg˙u li

26

Çinema

01.09.2013

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

ÌURNATA TAÇ-ÇINEMA GÓAT-TFAL Id-distributuri lokali tal-films, il-KRS, issa ilhom 14-il sena jorganizzaw il-Ìurnata taç-Çinema g˙at-Tfal. ls-27 edizzjoni ta’ din l-attività popolari ta’ darbtejn fis-sena, se ssir nhar is-Sibt li ©ej, 7 ta’ Settembru.

Selezzjoni kbira ta’ films li ntwerew matul dan is-sajf, u o˙rajn, se jkunu esibiti dakinhar, inkluΩ ukoll xi films ©odda, b’©eneri li jvarjaw minn kummiedji animati, avventuri g˙all-familja kollha, drammi bl-azzjoni, kummiedji u avventuri kkuluriti tax-xjenza fittizja.

Il-films se jintwerew fl-Eden Cinema, San Ìiljan; l-Empire f’Bu©ibba; l-Embassy fil-Belt; u Tal-Lira fil-Fgura. Il-wiri jibda mid-9.00am u jibqa’ sejjer sas-7.00pm. Il-prezz imra˙˙as tad-d˙ul hu ta’ €2.50 g˙at-tfal u €4 g˙al dawk l-adulti li jakkumpanjawhom.

Il-prezz tal-films bit-3D hu kemxejn iΩjed. Min ja˙seb kmieni g˙all-biljetti ma jiddispjaçihx.

DAWN HUMA L-FILMS LI SE JINTWEREW DAKINHAR FILMS BL-AZZJONI PERCY JACKSON: SEA OF MONSTERS (PG) THE LONE RANGER (12A) THE WOLVERENE (12A) RED 2 (12A) PACIFIC RIM (PG) MAN OF STEEL (PG) WORLD WAR Z (12) STAR TREK INTO DARKNESS (PG) AFTER EARTH (12) FAST AND FURIOUS 6 (12A)

ANIMAZZJONI PLANES (U) THE SMURFS 2 (U) MONSTER UNIVERSITY (U) DESPICABLE ME 2 (U) EPIC (U)

KUMMIEDJI GROWN UPS 2 (12A) THE INTERNSHIP (12) NOW YOU SEE ME (12A) ONE DIRECTION: THIS IS US (U)

Çinema

01.09.2013

ONE DIRECTION: ThIs Is Us (3D)

27

DOKUMENTARJU

WIÇÇ IMB WIÇÇ MAL-GRUPP POPOLARI ONE DIRECTION Wara Hannah Montana (Miley Cyrus), Justin Bieber u Katy Perry, issa kien imiss lill-grupp popolari Brittaniku, One Direction li jkunu esposti g˙allpubbliku (l-aktar teenagers) fuq il-liΩar taç-çinema madwar iddinja.

Il-˙ames Ωg˙aΩag˙: Niall Horan, Zayn Malik, Liam Payne, Harry Styles u Louis Tomlinson, g˙allewwel kienu kantanti solisti meta ˙adu sehem separatament filprogramm televiΩiv tant rinomat, X Factor. Simon Cowell, wie˙ed mill-©urija ta’ dan il-programm, ©ietu l-idea sublimi li jekk dawn jing˙aqdu flimkien, b˙ala grupp, g˙andhom jirnexxu.

Huma bdew jissej˙u One Direction u minnufih kienu sensazzjoni s˙i˙a. It-tfajliet teenagers tar-Renju Unit i©©ennu warajhom u dan il-kjass xtered ˙afna aktar fil-wisa’ u fil-bog˙od.

One Direction: This Is Us huwa dokumentarju ©enwin u li ©ie ffilmjat meta dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ g˙amlu tour madwar il-globu fejn Ωaru diversi postijiet b˙al Los Angeles, il-Messiku, il-Ìappun, lIΩvezja, id-Danimarka u naturalment l-arena 02 ta’ Londra.

Ta˙t id-direzzjoni tal-Amerikan Morgan Spurlock, li di©à wera l-

Atturi Ewlenin: One Direction (Niall Horan, Zayn Malik, Liam Payne, Harry Styles, Louis Tomlinsin).

Direttur: Morgan Spurlock. Óin: 95 min.

Distributur: TRI STAR/SONY. Ma˙rug mill-KRS. Çert. U.

kapaçità tieg˙u f’dokumentarji b˙al Super Size Me (2004) u Where In The World Is Osama Bin Laden? (2008), One Direction: This Is Us, li hu mi©bud bit-3D, jibbrilla filkunçerti spettakolari kollha dwal u kuluri (u hawn jag˙mel uΩu effettiv mit-3D), fl-intervisti ©enwini li fih u kif wara l-kwinti dawn iΩ-Ωg˙aΩag˙ baqg˙u saqajhom mal-art, ja©ixxu b˙an-nies komuni u ma j˙allux is-suççess ji©ri bihom jew jitla’ g˙al rashom.

Dan ninnotawh ukoll meta dawn il-˙ames kantanti jkunu f’darhom jew mal-familji tag˙hom li huma g˙al qalbhom ˙afna. Fil-ftu˙ insegwu wkoll f’liema bliet dawn twieldu u lori©ini umli tag˙hom.

Kull fejn taw kunçerti, il-postijiet kienu mballati bit-teenagers eçitati, l-aktar tfajliet, ˙afna minnhom lebsin flokkijiet ‘/ love ID’.

IΩ-Ωg˙aΩag˙ tal-grupp One Direction ja©ixxu b’©entilezza ma’ kul˙add, kemm fuq il-palk u kemm bnadi o˙ra, g˙andhom kariΩma naturali u jidher ovvju li g˙andhom talent kbir g˙all-kant.

Madwar id-dinja huma rnexxielhom jibnu fenomenu ta’ ammiraturi Ωg˙ar u leali.

ELysIUM

ATMOSFERIKU

IL-ÌLIEDA BEJN DAWK PRIVILEÌÌJATI U DAWK FQAR F’FILM TAX-XJENZA FITTIZJA Atturi Ewlenin: Matt Damon, Jodie Foster, Sharlto Copley, Alice Braga, Diego Luna, Wagner Moura, William Fichtner.

Direttur: Neil Blomkamp. Óin: 109 min.

Distributur: TRI STAR FILMS/SONY. Ma˙ru© mill-KRS. Çert. 15.

ld-direttur Sud Afrikan Neil Blomkamp, mill-ewwel film tieg˙u fl-2009, gibed l-attenzjoni kemm tal-kritiçi kif ukoll taludjenzi. District 9 kien film modest tax-xjenza fittizja ma˙dum bi stil innovattiv, mexxej u qawwi li rrendieh wie˙ed, f’çertu sens, ori©inali.

Il-membri tal-Akkademja Motion Picture Arts & Sciences mill-ewwel inteb˙u bis-su©©ett soçjali u topiku li dan id-direttur ried iwassal u nnominawh g˙al Ωew© Oscars.

Jidher li dan ix-xog˙ol tant qajjem fiduçja fil-produtturi ta’ Hollywood li minn film ta’ 30 miljun dollar ba©it, issa fdawlu blokkbaster b’ba©it ta’ madwar erba’ darbiet aktar.

Elysium hu produzzjoni spettakolari, mhux daqshekk façli g˙all-g˙ajnejn, bl-istess atmosfera morbida u stil eΩileranti tal-film ta’ erba’ snin ilu. G˙alkemm forsi wie˙ed i©ib quddiem g˙ajnejh sekwenzi minn diversi films taxxjenza fittizja meta jara dan ixxog˙ol, Elysium jibqa’ pro©ett distint, b’timbru g˙alih, li juri kif il-bniedem lest li ji©©ieled biex itejjeb ˙ajtu.

G˙al darb’o˙ra nsibu li d-dinja tag˙na hija post im˙arbat, wara gwerer qliel, mimlija popolazzjoni kbira li qed tg˙ix fil-g˙aks u fil-faqar. Fis-sena 2154 insibu Ωew© klassijiet ta’ nies: dawk sinjuri li qed jg˙ixu fi stazzjon lussuΩ spazjali forma ta’ rota immen-

sa, jismu Elysium, mibni minnhom stess, fejn ma jonqoshom xejn u fejn kull kwalità ta’ mard jitfejjaq malajr, u dawk foqra li jinsabu fid-dinja rovinata u ma˙kuma minn robots.

Dawk li jixtiequ jmorru f’din ilÌenna tal-Eden ma jit˙allewx g˙ax Jessica Delacourt (Foster), is-Segretarja tas-sigurtà ta’ Elysium, b’id soda u b’g˙ajnuna mill-A©ent C. M. Kruger (Copley), merçenarju stazzjonat fid-dinja u m˙allas minnha, ma j˙allu lil ˙add jinvadi dan il-post.

Bniedem wie˙ed biss jista’ jkisser dawn ir-regoli ri©idi. Dan hu Max Da Costa (Damon), ˙addiem minn Los Angeles li jistinka biex bit-tajjeb jew bil-

˙aΩin imur hemm fuq biex ifejjaq lilu nnifsu minn marda li ˙akmitu.

Dan it-tra©itt se jkun wie˙ed verament diffiçli u ta’ periklu kbir kemm g˙alih u kemm g˙al Frey Santiago (Braga), ˙abiba ta’ tfulitu li g˙andha tifla marida gravi.

Elysium jiΩvol©i temi altruwisti li jinkisbu biss permezz ta’ azzjoni gwappa u kontinwa. Wie˙ed jista’ wkoll jimmagina ˙jiel morali jew reli©juΩ, l-aktar meta soru li kienet tie˙u ˙sieb orfni tfajjel, Max, tbassar li dan g˙ad irid jag˙mel atti dinjituΩi g˙all-umanità kollha.

Neil Blomkamp re©a’ wera lkapaçità tieg˙u, issa b’mezzi finanzjarji kbar fdati f’idu.

Kompetizzjoni Empire Cinema

L-AQWA GÓAXAR FILMs bejn il-21 ta’ Awwissu u l-25 ta’ Awwissu

Mistoqsija g˙al din il-kompetizzjoni: X’jismu l-grupp ta’ kantanti Ωg˙aΩag˙?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, il-Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: JOE CUTAJAR 91, St Simon Street, Bu©ibba

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

The Smurfs 2 Planes Grown Up 2 The Lone Ranger Now You See Me The Wolverine World War Z The Conjuring The Heat Monsters University

28

TeleviΩjoni

01.09.2013

07.15 08.30 08.45 09.00 10.10 10.40 11.25 12.30 12.40 13.45 15.00 17.30 17.40 18.40

G˙aΩliet (R) ONE NEWS Telebejg˙ Folji Sheriff’s Grill (R) Fish On (R) Il-Komiçi (R) ONE NEWS Mad-daqqa t’g˙ajn Telebejg˙ Miss Malta (R) ONE NEWS Sajf Ma’ Gaffiero Ikoni (Mill-festa ta’ Santa Katerina, Ûurrieq) 19.30 ONE NEWS 20.15 Ikoni (Mill-festa ta’ Santa Katerina, Ûurrieq) 23.30 ONE NEWS

07.00 07.30 08.00 10.00 13.00 14.00 14.05 15.00 15.05 15.30 17.00 18.00 18.10 18.40 19.45 20.30 21.30 21.35 23.00

NET NEWS Iswed fuq l-Abjad (r) Missjoni Telebejg˙ Indifest (r) NET NEWS (ikompli) Indifest (r) NET NEWS Trott u Galopp Minn Festa g˙al O˙ra (r) Mister Fisherman (r) NET NEWS Flusek (r) Premier NET NEWS Skoperti NET News Minn Festa g˙al O˙ra (r) NET NEWS

07.00 08.30 09.00 09.15 09.45 10.30 12.00 12.10 14.00 14.05 15.05 16.00 16.05 16.55 17.40 18.00 18.10 19.15 20.00 20.40 22.50

L-G˙odwa t-Tajba Extreme Animals Madwarna Mill-Im˙aΩen tal-Festi Is-Sajf ma’ Salv (R) Malta u Lil Hinn Minnha A˙barijiet X Factor A˙barijiet Teleshopping World’s Worst Disasters A˙barijiet Merlin Sinbad Madwarna A˙barijiet Mixage Atlantis A˙barijiet Film: The Game A˙barijiet

07:00 07:05 08:00 08:20 09:00 09:05 09:55 10:30 10:55 12.00 12:20 13:30 14:00 15.55 16.00

08.00 09.25 11.15 12.00 12.25 12.55 13.25 14.00 14.30 16.05 17.45 18.10 19.00 20.00 20.20 21.05 23.35

07:00 07:40 09.55 10.30 11.00 11:25 11.30 12.40 13.10 13.40 14.50 13.40 16.15

Quelli dell' Intervallo V Pokemon Advanced G.P di Gran Bretagna Moto2 G.P di Gran Bretagna MotoGP G.P di Gran Bretagna Moto3 Studio Aperto G.P di Germania Superbike Fuori Giri Sport Mediaset XXL G.P. di Gran Bretagna Fuori Giri G.P di Germania Superbike Film: Rudy Maialino Dispettoso 2 Life Bites Studio Aperto Così Fan Tutte 2 Film: Arturo Mistero Adam Kadmon

08:00 09:10 11:00 12:00 13:00 13:40 14:00 16:15 16.45 18.00 20.00 20:40 21.10 23.20

08:30 09:00 09:25 09:50 10:15 10:40 11:10

Film: Il Conte di Sant’ Elmo Film: Un Militare e Mezzo New York, New York Tg3 Telecamere Salute Prima Della Prima Passportout Tg Regione Film: Pane, Amore e Fantasia Film: Chi Si Ferma è Perduto Timbactu Squadra Speciale Vienna Tg3 BLob The Defenders Film: John Rabe Tg3

18.15 18.30 19.00 19.15 21.25

06.30 09.35 10.00 10.45 11:30 13:00 13:45 14:50 15:50 17:25 18.05 19:35 20:30 21:05 21.50

18:50 20:00 20.40 21.15

Tg1 14° Distretto Tg1 Quark Atlante Tg1 Dreams Road Linea Verde Orizzonti-Estate A Sua Immagine Santa Messa Recita Dell’Angelus Linea Verse Estate Tg1 Paura Di Amare Tg1 Esibizione Annuale Frecce Tricolori Reazione A Catena Telegiornale Techetechetè Film: Kokowaah

Real School New Art Attack Voyager Factory Il Nostro Amico Charly Film: La Nave Dei Sogni TG2 Delitti in Paradiso Il commissario Herzog FIlm: Ossessione Pericolosa Regata Storica Di Venezia TG2 Castle TG2 20.30 Hawaii Five-o Under The Dome

Tg5 Film: La Corsa di Virginia La Lontra Melaverde Tg5 L' Arca di Noè Il Falco e La Colomba Belli Dentro Fratelli Benvenuti Film: Rosamunde Pilcher Tg5 Paperissima Sprint Film: Un Estate Ai Caraibi Terrore Nel Buio

08.15 09:20 10:00 11:00 11:30 12:00 12:55 14:00 14:40 15:50 18:50 19:35 21:30 23:10

Vita Da Strega Le Storie di Viaggio a...

Santa Messa Pianeta Mare - Estate Tg4 Pianeta Mare Slow Tour Tg4 Donnavventura - Estate Film: Il Colosso di Rodi Tg4 Il Comandante Florent Tempesta d'Amore Film: Amori e Segreti

07.55 Film: Il Coraggio 09.45 Film: Jack Hunter e La Stella del Cielo 11.45 Jane Doe 13.30 Tg La7 14.40 Film: La Libreria del Mistero 20.00 Tg La7 20.30 Grey’s Anatomy 23.00 Saving Hope

Kitchen Impossible Bathtastic!

Superscapes Curb Appeal Selling New York Candice Tells All State of Style: Spring/Summer Collection Masters of Luxury: Jewellery Platinum Weddings Reservations Required House Hunters on Vacations Million Dollar Rooms Celebrities at Home Selling New York Divine Design Junk Gypsies Masters of Luxury: Jewellery State of Style: Spring/Summer Collection Platinum Weddings House Hunters on Vacations

08:05 08:30 08:55 09:45

Charly’s Cake Angels Jenny Morris Cooks Morocco Cooking for Real Healthy Appetite with Ellie Krieger Unwrapped United Tastes of America Chopped Guy’s Big Bite Cooking for Real Barefoot Contessa Unique Sweets Charly’s Cake Angels Jenny Morris Cooks Morocco Food(ography) Barefoot Contessa Diners, Drive-Ins and Dives Guy’s Big Bite Unique Sweets Charly’s Cake Angels Chopped Halloween Wars Network

06:00 06:50 07:40 08:30 10:10 13:30 14:20 15:10 16:00 16:50 17:40 18:30 19:20 20:10 21:00

19:10 21:55 22:50

Nick Baker’s Weird Creatures Dick ’N’ Dom Go Wild Natural Born Hunters Dogs 101 The Crocodile Hunter Mutant Planet RSPCA: Have You Got What It Takes?

Wild Africa Rescue Must Love Cats Animal Airport Austin Stevens Adventures Venom Hunter With Donald Schultz Into the Dragon's Lair Swarm Chasers Untamed and Uncut

08:10 Mythbusters: Flying Guillotine 09:05 Through the Wormhole with Morgan Freeman: What Happened Before the Beginning?

09:55 How the Universe Works 10:50 Ultimate Warfare: Fallujah: The Taking of Terror Central 11:40 Finding Bigfoot: Bigfoot and the Redhead 12:35 Auction Kings: Civil War Iron Knuckles 13:05 Auction Kings: Fortune Teller Scale 13:30 Baggage Battles 14:00 Baggage Battles: Grand Theft Auto 14:25 Auction Hunters: Fire in the Hole!

14:55 Auction Hunters: Animal Instincts 15:20 Dual Survival: Castaways

08:00 08:20 09:05 09:35 10:05 11:25 12:10 12:55 14:30 15:00 17:35 18:25 20:00 20:30 21:00 21:50 23:30

09:00 13:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00

American Pickers Storage Wars Storage Wars Texas Pawn Stars Counting Cars Duck Dynasty Swamp People Ax Men

07:00 U.S. Open Tennis 08:00 Live: World Championship Rowing 09:45 U.S. Open Tennis 14:00 Live: UCI Europe Tour Cycling 16:00 Live: UCI World Tour Cycling 17:45 Live: US Open Tennis 21:00 Game, Set and Mats 21:05 Live: US Open Tennis

08:20 The Fairly Odd Parents 09:10 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 09:35 Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 10:00 Turtles 10:25 The Penguins of Madagascar 10:50 SpongeBob SquarePants 11:15 The Fairly Odd Parents 11:40 iCarly 12:30 Victorious 12:55 Big Time Rush 13:20 Marvin Marvin 13:45 SpongeBob SquarePants 14:40 The Penguins of Madagascar 15:30 The Fairly Odd Parents 15:55 iCarly 16:20 Big Time Rush 16:45 Victorious 17:10 iCarly 17:35 SpongeBob SquarePants 18:00 Turtles

MISS MALTA, G˙ada fid-20.45 fuq One G˙ada 2 ta’ Settembru se tkun it-tmien puntata tal-programm Miss Malta 2013. Il-programm se jkun qed jixxandar mill-pjazza taΩ-Ûejtun fost l-udjenza li tin©abar. Matul dan il-programm se jkun hemm b˙ala protagonisti Miss Lija (Maria Victoria Muscat), Miss Swieqi (Paula Calleja) u Miss Ûurrieq (Mandy Micallef). Se jkun hemm log˙ob, kant, sorpriΩi u kull forma ta’ divertiment.

Fost il-mistednin se jkun hemm Renato u Odessa. Titilfu˙x - nhar it-Tnejn fid-8:45 ta’ filg˙axija fuq One.

11:35 12:00 12:25 12:50 13:15 13:45 14:10 14:35 15:00 15:25 15:50 16:15 16:40

07:15 08:10 08:35 09:05 10:00 11:50 13:40 14:35 15:30 16:25 17:20 18:15

10:10 10:35 11:00 11:50 12:15 12:40 13:30 13:55 14:20 14:45 15:35 16:25 17:15 17:40 18:05 18:30 19:20

Rich Bride/Poor Bride Brides of Beverly Hills Ace of Cakes Cake Boss Say Yes to the Dress Ultimate Cake-Off Cake Boss: Next Great Baker Cake Boss Here Comes Honey Boo Boo Oprah’s Next Chapter Ace of Cakes Toddlers and Tiaras Here Comes Honey Boo Boo Say Yes to the Dress My Big Fat American Gypsy Wedding 21:50 Last Chance Salon 22:40 To Be Announced 23:30 Strange Attractions

Balamory The Weakest Link Last of the Summer Wine My Family BBC Proms Doctor Who The Weakest Link The Inspector Lynley Mysteries Last of the Summer Wine Doctors Doctor Who BBC Proms Last of the Summer Wine My Family Hustle Silent Witness Michael McIntyre’s Comedy Roadshow

01.09.2013

TeleviΩjoni

ILLUM

GÓADA

IT-TLIETA

1 TA’ SETTEMBRU

2 TA’ SETTEMBRU

3 TA’ SETTEMBRU

29

ARTHUR

KNOWING

THE WEDDING PLANNER

ITALIA 1, 19.15

ITALIA 1, 21.10

CANALE 5, 21.10

FILM - KUMMIEDJA

FILM - DRAMMATIKU

FILM - KUMMIEDJA

Arthur huwa ra©el sinjur, alko˙oliku u li j˙obb il-kumpanija tan-nisa, filwaqt li jittraskura x-xog˙ol tieg˙u.

Wara sitwazzjoni li jsib ru˙u fiha Arthur, ommu ma’ tissaportix aktar u ©©ieg ˙ l u jiΩΩewwe© lil Susan, imprenditriçi, jew inkella jitlef wirtu.

Sakemm ikun g˙arus lil Susan, Arthur jiltaqa’ ma’ Naomi, tfajla bi spirtu ˙ieles, hu ja˙seb li Naomi hija l-mara perfetta g˙alih.

Arthur ma jkunx kapaçi jΩomm xog˙ol stabbli, b’hekk irid jag˙Ωel x’inhu l-a˙jar; jekk iridx iktar l-im˙abba jew inkella l-flus ta’ ommu.

Fl-1959 grupp ta’ studenti fil-primarja jpen©u stampi ta’ kif ja˙sbu li ser tkun id-dinja fis-sena 2009 biex iqeg˙duhom ©o kapsula taΩ-Ωmien. Wa˙da mit-tfal, Lucinda Wayland, ma tpen©ix stampa iΩda tag˙mel lista ta’ numri.

Fl-2009 l-iskola ter©a’ tifta˙ il-kapsula u jqassmu listampi lill-istudenti. Caleb Koestler jkollu l-pa©na kollha numri. Missier Caleb, professor fl-università u astrophysicist, ti©ih il-kurΩità u sakemm ikun qed jeΩamina n-numri, jirealizza li n-numri jirrappreΩentaw data, post, u numru ta’ nies li nqatlu f’ katastrofi serji.

Sadanittant jinduna wkoll li g˙ad iridu ji©ru tlett diΩastri o˙ra.

Lucinda Wayland, l-awtriçi tal-pa©na kollha numri, tkun mejta, iΩda John jikkuntattja lil bintha Diana sabiex flimkien iwissu lill-awtoritajiet b’dak li jkun ser ji©ri- g˙alkemm l-a˙˙ar tlett diΩastri jaf ma’ jkunux jistg˙u ji©u mwaqqfa.

Mary Fiore hija organiΩattriçi tat-tie©ien (wedding Planner). Hija persuna ambizzjuΩa, bieΩla, organizzata u taf eΩatt x’g˙andha tag˙mel sabiex it-tie© ikun spettakolari.

IΩda Mary ssir t˙obb tabib gustuΩ, minn hemm ˙ajjitha tinqaleb ta’ ta˙t fuq. Dan irra©el gustuΩ ikun l-g˙arus fl-ikbar tie© li qatt organizzat fil-karriera tag˙ha. Tg˙id Mary jirnexxiela tg˙inu sabiex jiΩewwe© lis-sie˙ba tieg˙u, jew fl-a˙˙ar se tkun hi li tie˙u post lg˙arusa?

Fejn tid˙ol l-im˙abba qatt ma tista’ tippjana x’ser ikun ˙a ji©ri.

L-ERBGÓA

IL-ÓAMIS

IL-ÌIMGÓA

4 TA’ SETTEMBRU

5 TA’ SETTEMBRU

6 TA’ SETTEMBRU

300

INSOMNIA

MALTA V DANIMARKA

ITALIA 1, 21.10

CINEMA ENERGY, 21.15

TVM2, 20.00

FILM: AZZJONI

FILM - AZZJONI

FUTBOL

300 jirrakkonta l-istorja tal-Battalja ta’ Thermopylae fissena 480 Q.K. Persjani ta˙t ir-regola tar-Re Xerxes di©à ˙adu fuq xi w˙ud mill-ibliet tal-Ellenika, u issa jheddu wkoll lil Sparta u Ateni.

Ir-Re Leonidas ta’ Sparta g˙andu Ωew© g˙aΩliet: jew se jkollu jissagrifika lilu nnifsu g˙all-benefiççju ta' Sparta jew inkella jarha tinqered. Leonidas jifforma armata ta’ 300 ©ellied Spartan sabiex jimblokkaw il-passa©© talThermopylae fejn Xerxes ghandu l-˙sieb li jil˙aq Hellas.

It-300 Spartan huma akkumanjati minn madwar 700 Tespjan biex jiprote©u il-passa©© u ma’ j˙allux lil Persjani jid˙lu. Ephialtes li kien ©ie rrifjutat milli jid˙ol mal-armata ta’ Sparta, jfittex sabiex ipattielhom billi juri passa©© sigriet lil Xerxes.

L-istorja turi li s-suldati Spartani kienu konxji ta’ x’inhu ©ej g˙alihom, iΩda xorta wa˙da baqg˙u motivati sabiex jaqdu dmirijiethom u jkomplu jipprote©u l-bqija talGreçja g˙all-itwal Ωmien possibbli.

Ditektiv mibg˙ut sabiex jinvestiga qtil ta’ Ωag˙Ωug˙a ©ewwa ra˙al Ωg˙ir fl-Alaska, aççidentalment jispara fuq sie˙bu stess filwaqt li dawn kienu qed jipprovaw jaqbdu lis-suspett.

Minflok jametti l-˙tija tieg˙u, id-ditektiv jg˙attulu dak li jkun g˙amel, iΩda din is-soluzzjoni tkompli tgerfixlu l-emozzjonijiet u l-˙tija tieg˙u fuq ilmewt ta’ sie˙bu. Id-ditektiv ikun irid ikompli blinvestigazzjoni tieg˙u sabiex isolvi l-kaΩ, flimkien ma’ sitwazzjonijiet o˙ra li jin˙olqu.

Sadanittant hemm ditektiv o˙ra li qed tag˙mel linvestigazzjoni personali tag˙ha.

Tg˙id ikun kapaçi jsolvi l-kaΩ?

Illum it-tim Nazzjonali Malti jmissu jilg˙ab f’Ta’ Qali fit-20.00 kontra d-Danimarka. Din hija partita millkwalifikazzjoni g˙at-Tazza tad-Dinja tal-BraΩil 2014.

Il-Kowç tat-tim Nazzjonali, Pietro Ghedin din il©img˙a ˙abbar l-iskwadra tal-plejers li minnha se jag˙Ωel it-tim li se jilg˙ab kontra d-Danimarka u wkoll dak li se jilg˙ab erbat ijiem wara fl-10 ta’ Settembru kontra l-Bulgarija, ukoll f’Ta’ Qali.

Fl-iskwadra mag˙Ωula ta’ 26 plejer hemm il-captain tat-tim; l-attakkant Michael Mifsud, li fost il-plejers mag˙Ωula huwa l-aktar wie˙ed li lag˙ab g˙at-tim Nazzjonali, b’total ta’ 97 darba. Huwa wkoll l-aktar li skorja b’37 gowl. Mifsud huwa fost l-akbar fl-età wkoll - akbar minnu fil-lista hemm biss Daniel Bogdanovic, filwaqt li Justin Haber, Andrew Cohen u Roderick Briffa huma tal-istess età.

30

Log˙ob

01.09.2013

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

MIMDUDIN: 1 Bukkett, 5 Spirtu, 8 T˙allas, 14 Drink, 15 Na©©ar, 17 Redden, 19 Lampa, 20 Gwaj, 21 Kbir, 23 Keffa, 25 Uqija, 28 Srum, 29 u 30 Kmamar, 31 Tond, 33 Skond id-daqqa, 39 Qrar, 41 u 42 Statwa, 43 Ross, 45 Barka, 46 Fatat, 47 Bice, 50 Óalf, 53 u 54 Mitejn, 56 Bhima, 58 Rekken, 60 Saddam, 62 Uniku, 64 Nefa˙, 67 Ebrajk, 69 Fjakki, 70 Çanga, 72 u 73 Bennej, 75 Ruma, 77 ÓobΩ, 79 Ìojja, 80 Óaruf, 82 Swar, 84 Ilu, 85 Uff, 87 Ajru, 88 Óare© ta’ ra©el, 93 arka, 94 u 95 Lemini, 96 tofi, 98 Tosta, 100 u 101 Pitirioss, 105 Duda, 108 Serer, 109 Uranju, 110 Peduni, 111 Eddie, 112 M˙assar, 113 Stinat, 114 Çavetta.

278 Irba˙ €25 fi flus

94

WEQFIN:

Mimdudin 1 Infezzjoni li tittie˙ed fi xfar l-g˙ajnejn (7) 5 Kienu lsira, mhux suppost baqa’ b˙alhom (6) 8 Stopcock da˙al fil-Malti (7) 14 It-torri ta’ ....., kollu konfuΩjoni (5) 15 BiΩa’, qilla u ˙ruxija (6) 17 G˙amel idu ......, biex jittallab xi˙a©a (6) 19 Qassis Lhudi (5) 20 Dan biçça torta, mimli g˙aw©? (4) 21 Dan m’g˙andux ©enituri (4) 23 Kelma mog˙tija b’©urament (5) 25 u 28 Il-firma minn id l-awtur innifsu (9) 29 u 30 Aktar minn poter wie˙ed (6) 31 Ma jidhirx, iΩda xxommu (4) 33 .... ... ..... la x-xitan irid hekk! (4,3,5) 39 Bih tie˙u n-nifs, fara© jew mistrie˙ (4) 41 u 42 Mimlijin tamal u moqlijin fiΩ-Ωejt (6) 43 Jekk id-dar mhijiex tieg˙ek, trid t˙allasha (4) 45 Kelma li tfisser g˙aqal, prudenza jew serjetà (5) 46 Ir-raba tat-tisqija (5) 47 Mhuwiex ˙afif (4) 50 Tridnix nag˙tik kazzola bir-....?! (4) 53 u 54 Belt tal-Kottonera (6) 56 Kontra g˙alaq (5) 58 Jiddefendik bil-˙las, fil-qorti (6) 60 Ir-ra˙al lil hinn mir-Rabat (6) 62 Kull xitla li tog˙la u tag˙tina l-weraq u l-frott (5) 64 G˙ajnejh waqg˙u fuq xi˙a©a (5) 67 Óataf ta˙t idejh ming˙ajr jedd (6) 69 Rejiet (6) 70 Telaq ji©ri b’saqajh ma’ ..... (5) 72 u 73 Xi˙add ˙ajjen, b’intenzjonijiet ˙Ωiena (6)

75 77 79 80 82 84

Xog˙lijiet ta’ Verdi jew Puccini (4) Ried itir bil-.... (4) Il-belt tat-teatru Alla Scala (5) Bih tie˙u dehxa jew ˙asda (5) Bih tinqata’ mill-art (4) u 85 L-istazzjon televiΩiv ewlieni talItalja (3,3) 87 Ra©el Ωg˙ir (4) 88 Ng˙iduha g˙al min ilu ma jiekol ˙afna (6,3-3) 93 Xorta b˙al imma, jew madankollu (4) 94 u 95 Ir-ri˙ ta’ bejn it-Tramuntana u Lvant (6) 96 BiΩa’ kbir, x’aktarx fid-dlam (4) 98 Wa˙da mill-kefef (5) 100 Loren (5) 101 Rabba ˙afna ...., sar kburi, kiesa˙ (4) 105 L-istatwa l-kbira (4) 108 Wa˙da mill-intietef (5) 109 Bniedem bla qalb (6) 110 Blakmejl (6) 111 Dan jista’ jer©a’ jiΩΩewwe© (5) 112 Dan im˙arbex jew im˙awwad, kif Alla jridu (7) 113 Annimal kbir tal-˙rejjef, li kien jitfa’ n-nar minn ˙alqu (6) 114 Ingann u o˙rajn b˙alu (7) Weqfin 2 3 6 9 11 12 13 16 18 22 24

Dan bilfors li mir-Rabat (5) u 4 Din ti©bed il-˙adid (9) u 7 Xi˙add li ma jarax ˙afna (10) u 10 Dan ifisser ©arr minn na˙a g˙al o˙ra (8) Din tfisser dell ikrah (5) Quddiesa tal-.... (7) Tabib li jopera (7) Triq ir-Repubblika kienet Strada ..... (5) L-attriçi tal-films Sharon (5) Wa˙da mill-kmiem (5) u 26 Frott a˙mar qisu tut (6)

27 32 33 34 35 36 37 38 44 48 49

Mhuwiex img˙awwe© (5) Ìieg˙el lil min joqg˙od kwiet (6) Mhuwiex çar, inçert (3) Dan jg˙atti l-wiçç (4) Mdallam fil-lewn (6) Il-benjamin tal-familja (6) Wie˙ed mill-evan©elisti (4) u 40 Vanta©© (9) Kontra telf (4) Tilef it-tog˙ma, t˙aΩΩen (4) u 51 Óares lejja biss, u Ωomm idek (5,1,2,8) 52 Tifla Ωg˙ira jew kbira? (6) 55 Wie˙ed mill-qriemeç (6) 57 Mar g˙and ...., miet (4) 59 Il-belt kapitali tal-E©ittu (4) 61 L-iskola tat-tfal Ωg˙ar (4) 63 Bejn in-nar u l-.... (4) 65 Mqieg˙ed fil-qabar (6) 66 Biskuttini f’˙alq il-.... (4) 68 Kien ˙u Mosè (6) 69 Mhumiex rari (6) 70 Gidba g˙all-bΩonn mhijiex .... (4) 71 Rieg˙ed jew skossja lil xi ˙add (6) 74 Dan iwa˙˙al karta ma’ o˙ra (4) 76 Wie˙ed mill-Ibra© (4) 78 Óerqa jew ˙e©©a (5) 79 u 81 Mnaddaf u xxuttat (6) 82 Il-bibbja ta’ Mawmettu (5) 83 Bih tidlek xi ©er˙a (7) 86 Wie˙ed mill-baΩuΩli (7) 89 Ìieb il-kwota fl-elezzjoni (5) 90 X’a˙na sbie˙ min ... jarana! (3) 91 Is-sur Brincat tal-Labour (6) 92 L-uΩin ta’ 28.35 gramm (5) 97 Injam niexef g˙all-˙ruq (5) 99 u 100 Dan huwa ta’ kontra tieg˙ek (10) 102 Çittadin tar-Rumanija (5) 103 u 104 Din ˙or©a jew çurniena (8) 106 u 107 F’din il-kitla konna nag˙mlu l-mis˙un jag˙li (8)

2 Uniti, 3 u 4 Kokotina, 6 u 7 purgatorju, 9 u 10 Honolulu, 11 Armar, 12 Edukati, 13 Salamura, 16 Ìlekk, 18 Dojoq, 22 Çmoss, 24 u 26 Fonqla, 27 Óarab, 32 Neruni, 33 u 34 Saborra, 35 D˙a˙en, 36 Deffes, 37 Qatt, 38 u 40 Attraenti, 44 Sema, 48 Innu, 49 Strumenti, 51 Temprini, 52 Ìbejna, 55 Sultan, 57 Muta, 59 Kola, 61 Dota, 63 Nisa, 65 Fu˙˙ar, 66 Óbub, 68 Kura©©, 69 Fta˙ar, 70 Çjaw 71 Namrar, 74 Ójar 76 Óru©, 78 Ûibe©, 79 Ìu˙, 81 Ful, 82 Sfond, 83 Qattusa, 86 Manswet, 89 Aroma, 90 u 91 Estasi, 92 Epiku, 97 Fera˙, 99 Adult, 100 Pappa, 102 Obdut, 103 u 104 Praspura, 106 u 107 Dijabete.

KUPUN TISLIBA Ibg˙at it-tisliba tieg˙ek lil: Tisliba KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun.

Isem

Indirizz

Tel No: Rebbie˙ ta’ €25: HECTOR PACE 40, Blackley Street, Pietà.

Log˙ob

01.09.2013

31

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 038 122 287 336 373 401 427 432 465 648 755 760 883 917 976 987

B’4 numri 0805 0975 1075 1290 1440 1514 2365 2557 2724 3091 3142 3344 3415 4274 4328 4546 4824 4946 5607 5749 6274 6349 6618 6863 7165 7264 7278 7352 7453 7652 8085 8404

8556 8899 9198 9314 9451 9622

B’5 numri

B’6 numri

02053 05696 09399 09923 22574 23748 32569 42242 42801 44523 45075 49628 56857 59760 61916 64246 74248 76287 78644 89547 98098 98937

277779 448655 519276 816428

Bi 8 numri 51920747 52260945 66058858 97656880

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ Shampoo u Conditioner Wella Aqta’ dan il-log˙ob u ibag˙tu lilna KOMPETIZZJONI WELLA KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙: M. Cassar. Madonna tal-Grazzja, Triq ix-Xatt, GΩira GÛR 1027

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lill-KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem.......................................................................................................................................

1

Indirizz................................................................................................................................... ................................................................................................................................................

I.D. Card................................................ Tel. .......................................................................

Ir-rebbie˙a tal-magna tal-kafè hija C. Grixti. 50, Mill street, Ûurrieq.

32

AvviΩi

01.09.2013

PROPRJETÀ QAWRA: Appartamnet ˙dejn il-knisja tal-Qawra. Kbir ˙afna.

Fih entratura, salott bil-gallarija, kçina, shower, kamra talbanju, Ωew©t ikmamar tassodda u o˙ra kbira bil-gallarija. Çempel lis-sid fuq 79050999 ÓAL TARXIEN: Blokka kbira ta’ 120 pied tul, li tikkonsisti f’garaxxijiet semi-basement, maisonette, Ωew© appartamenti u penthouse. Bil-komun u llift lesti minn kollox. Ta’ min wie˙ed jarahom g˙ax mibnija kbar. Çempel sabiex tikseb aktar dettalji fuq 9982 6927.

TANAYA’S Dev Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt.

Offerta speçjali. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 99924999.

Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

SAN PAWL IL-BAÓAR: Appartament f’xifer il-ba˙ar. Bejn il-Veccia u l-Baracudas ASC. Veduti mill-isba˙ tal-bajja taxXemxija, GΩejjer ta’ San Pawl. Ittielet sular bil-lift. 3 kmamar tassodda eçç. Çempel lil Ian fuq 79452887

ji©i bi 3 tas-sodda. Fih kçina, living room, kamra tal-banju. Bit˙a fuq wara, garaxx u kamra mieg˙u. Çempel sabiex tikseb aktar informazzjoni fuq 79286998

KAROZZI GÓALL-BEJGÓ ÛEJTUN: Masionette bi 3 kmamar tas-sodda, kamra tal-banju, ensuite, kçina, kamra tal-ikel, salott, washroom . Bejt kollu, inkluΩa l-arja lest minn kollox. €147.000 (Lm63,000) Çempel sabiex tinghata aktar informazzjoni fuq 79441775 PROPRJETÀ GÓALL-KIRI

SAN PAWL: Masionette isfel livell mat-triq, b’Ωew© kmamar tassodda kbar li jistg˙u jinqasmu u

qieg˙ed f’Mdina Road. Jista’ jintuΩ g˙all store, uffiççju jew Gymnasium. Çemplu fuq 79211659

ÓAÛ-ÛEBBUÌ: Garaxx basement fih 50x40 pied. Fih id-dawl u

Mercedes E Class, magna 270 DijΩil tas-sena 2004. Semi automatic, 4 bibien, fiha 70, 000 mil, impurtata mill-Ingiltera. Full Extras. Mercedes Benz Saloon tal-1987. IΩ-Ωew© karozzi huma f’kundizzjoni tajba u miΩmuma fil-garaxx. Çempel fuq 99615083 jew 27461496 AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ Kçina griΩa 11 pied bil-hob, cooker, sink u mixer €650.

Kolonna bajda u sewda bilbuqar, wall unit bil-kexxun €100.

Corner ta’ Fino ©dida 3 piedi, Ωew© side boards u wall unit kbir b’4 bibien mejda b’6 si©©ijiet €300. PoΩa umbrella antika €70.

Twaletta ta’ Joinwell €233. Fridge freezer b’4 kxaxen €233. Fridge Ωg˙ira €40. Side board tal-kewkba mastizz b’4 bibien u kexxun fin-nofs. Libsa tat-tie© milbusa darba ming˙and Alamango €500. Çempel 99276898 jew 21495072 Forn built in, iswed mixtri sentejn ilu €190 kundizzjoni perfetta.

Erba’ si©©ijiet moderni tal-kçina jew uΩu ie˙or, €80 kollha. Çempel fuq 79 66 39 06 jew 21

66 39 06 Lada Samara kundizzjoni tajba, magna, body u tapizzerija, fiha radio, ˙afna spare parts, ftit mhux uΩati, u 32 000 mil. €700 jew l-eqreb offerta. Çempel sabiex tikseb aktar informazzjoni fuq 79296530 Inbieg˙u kull tip ta’ arlo©©i. Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm di©itali, jew ana logs, varjetà kbira ta’ alarm clo cks , kemm Citizen, Seiko ‘Dugena’ tal-marka Pierre Cardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bil-bat terija, prezzijiet tajbin.

Nag˙mlu wkoll tiswijiet t’arlo©©i tal-idejn u kif ukoll tal-˙ajt u Grandfather Clocks. Nag˙-mlu wkoll testing bil-pressure test machine, sistema ta’ testing g˙al kull tip t’arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma (vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswija bil-garanzija - 110 Triq il-Kungress Ewkaristiku, Mosta. Çempel fuq 21417235 jew 9982 5389.

Salotti ta’ kull stil bi prezzijiet moderati, tpartit aççettat. Ikollna wkoll salotti second hand . Çempel 21 374823 jew inkella 99824139. Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. Çempel sabiex tikseb aktar informazzjoni fuq 7961 7945.

ÇENTRU LABURISTA BAÓRIJA Il-Kumitat taç-Çentru Laburista Ba˙rija, jixtieq javΩa li qieg˙ed jilqa’ offerti g˙all-kiri tal-Bar tal-istess lokal bejn it-22 ta’Awwissu 2013 u t-2 ta’ Settembru 2013 g˙eluq fis-18.30 Offerti u dokumenti jistg˙u jin©abru ming˙and is-segretarju (mobile: 79 45 52 35) jew minn xi membru tal-istess kumitat.

Il-Kumitat iΩomm id-dritt li jirrifjuta kull offerta anke l-aktar wa˙da vanta©©juΩa

AvviΩi

01.09.2013

Wallunit ta’ 12-il pied fi tliet biççiet ta’ 4 piedi l-wa˙da tal-kewba.

Tajba b˙ala librerija. Çempel sabiex tikseb aktar informazzjoni fuq 21486 683.

Çemplu fuq 99445527 jew 79812784.

Email: williamm@go.net.mt DAR GÓALL-ANZJANI

Washing machine twin tab tadditta ‘Binateh’ uΩata tlett darbiet biss. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21651274 jew 79650396.

Pjanu fuq il-˙adid, g˙andu bΩonn tuning, €500. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 27634001 jew 9811 3588 AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbieg˙u kull tip ta’ parts ta’ karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches eçç. Parts ©enwini. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq: 21 446839 jew 9947 4505.

Fax: 21470295.

Email: alex@agrautoparts.com PARTS TAL-KAROZZI Toyota, Honda, Daihatsu, Fun Cargo, Toyota Corsa, Glanza, Starlet, Integra, Civic, Terios, Tercell, Pajero JR, Pajero 2-8, Micra 2001, Polo 1994, Discovery 3 2005, Opel Corsa 2002, Freelander u ˙afna parts o˙ra.

Triangle Truck tyres ©odda.

Irrikorri g˙and Salvu Cassar G˙awdex. Çempel fuq 21 556674, 9947 5746 jew 9928 8699 TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙all-Matematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL prezz €35 kull module. Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter €50. Çempel g˙al aktar dettalji fuq 21 662241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com SERVIZZI WP Ltd Joffri bejg˙ ©did lill kuntratturi u suppliers ta’ waterproofing membrane u liquid membrane bi prezzijiet ir˙as ˙afna u prodott tajjeb. Joffru wkoll xog˙ol ta’ membrane g˙al fuq il-bjut.

Villa Robinich. Dar g˙all-anzjani b’atmosfera familjari fil-Fgura.

Noffru kull g˙ajn-una lill-anzjani u dak kollu li jkollhom bΩonn b’dedikazzjoni kbira minn carers professjonali. Ikel jissajjar millkçina tag˙na stess u skont ilbΩonn ta’ kull individwu. Çempel sabiex ting˙ata aktar informazzjoni fuq 21 666142 jew 79 666142 jew ibg˙at email fuq robinich@go.net.mt DIVERTIMENT Nigret Night Club & Restaurant, 11 Labour Ave, Rabat. Nipprovdu g˙al kull tip ta’ funzjoni b˙al coffee mornings, high teas, lunches, dinner dances, hens u bachelors parties. Divertiment live kull nhar ta’ Ìimg˙a ma’ Freddie Portelli u DJ Nando. Is-Sibt line dancing, country music u kull tip ta’ muΩika mis-snin sittin ma’ DJ Frans Grech. Tista’ tag˙Ωel minn à la carte menu, pasta, pizza, grills u light snacks. Çempel biex tirriserva post fuq 21454858, 21454908 jew 7945 4908.

XOGÓOL TA’ KISI, MADUM U ALUMINIUM

ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti. Problemi ta’ kumpanniji jew negozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 7959 0000 jew www.privateinvestigationmalta.com

Vin Aluminium, jag˙mlu bibien, twieqi, insect screens eçç.

Nag˙mlu wkoll xog˙ol ta’ tiswijiet. Çempel sabiex tikseb aktar informazzjoni fuq 2189 8999 jew 99465666.

MUSIC LINK

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tarram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tattag˙lim. Mur Music Link, 262, Fleur-de-Lys Rd. B’Kara. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21 482 796.

G˙al kull xog˙ol ta’ aluminium shutters, g˙ad-djar jew garaxxijiet.

Nag˙mlu bibien g˙all-˙wienet, aperturi, roller shutters, g˙attwieqi u bibien, roller u ceiling systems. Issibilna bibien li jifil˙u n-nar, aluminium b’thermal insulation biex tnaqqas is-s˙ana fis-sajf u l-kes˙a fix-xitwa, u ma jag˙mlux condensation. Stimi b’xejn. Horvin Ltd., A42 Industrial Estate, il-Marsa. Çempel fuq 21 226320, 21 227196 jew 9989 1800.

Email: horvin@waldonet.net.mt jew www.horvin.eu

TBATTIL TA’ FOSOS G˙al tbattil ta’ fosos u bjar, tindif u spezzjonijiet ta’ pajpijiet taddrena©© permezz ta’ çertu cameras, tindif ta’ kanali tax-xita u kif ukoll tbattil u tindif ta’ grease traps çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 21 651029, 9942 1954 jew inkella fuq 9949 9714.

DAR GÓALL-ANZJANI

Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙allanzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €23 kull persuna. Naççettaw respite u bed ridden. Çempel sabiex ting˙ata aktar dettalji fuq dawn in-numri: 21454908, 21454858 jew 7945 4908.

XOGÓOL TA’ ALUMINIUM

WATERPROOF MEMBRANE WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, Qormi, jispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproof membra ne , damp proofing u rubberised paint. 25 sena esperjenza. Stimi b’xejn u prezz moderat. Çempel 21488972, 21438326, 9944 5527 jew 99493840. jew id˙ol fis-sitelettroniku: www.wpMalta.com

33

G˙al kull tip ta’ xog˙ol ta’ kisi bil-©ibs, frakass u graffiato fuq il-fil, tibjid, tik˙il, ftu˙ ta’ bibien u twieqi, gypsum boards, suffetti, partitions, coving u bulkheads. Xog˙ol fuq aluminium b˙al twieqi, bibien, pu©©amani u nets. Nag˙mel ukoll tqeg˙id ta’ madum tal-art u tal-˙ajt kif ukoll kmamar talbanju. G˙al stima b’xejn çempel fuq 79960934 jew 77354586 DARREN WATER PROOFING G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet etç. Membrane jew liquid membrane. Mela ipprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma taxxita u çempel issa g˙al stima b’xejn fuq 79058883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

XOGÓOL TA’ ALTERAZZJONIJIET G˙al kull xog˙ol ta’ alterazzjonijiet fuq bini ©did u antik, ftu˙ ta’ bibien, bdil ta’ soqfa, kisi u tibjid u bdil tat-travi tal-˙adid. Çempel lil Pawlu fuq 99171817.

XOGÓOL TAL-ÌEBEL Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali talilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Çempel lil Jason biex tikseb aktar informazzjoni fuq 21 432352 jew 9947 7167.

WATERPROOFING U MEMBRANE Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-problema. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 79729967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com ÛFIN

XOGÓOL TA’ TISWIJIET Nag˙mlu xog˙ol ta’ tiswijiet ta’ flushings u fuq viti tal-ilma. Fillokal ta’ Óal Luqa. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 79273732.

Korsijiet tal- ballroom dancing u line sequence dancing .

G˙axar lezzjonijiet ta’ 90 minuta kull wa˙da. Prezz ta’ €25.

Jibdew minn Ottubru. Çemplu lil Joe u Melita fuq 79618862 jew 27618862

KISI TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont, kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). Çempel fuq 9945 4235 jew 21 805 811.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

- €3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

- €14

Offerta 3: 13-il ©img˙a

- €30

Offerta 4: 26 ©img˙a

- €56

Offerta 5: 52 ©img˙a

- €93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun. ÓMR 1717

34

Almanakk

01.09.2013

Ritratt mill-antik IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn L-OGÓLA TEMPERATURA: 29 °c L-INQAS TEMPERATURA: 25 °c UV INDEX: 8

HI

30°C

30°C

29°C

TEMP: Pjuttost imsa˙˙ab b'xi ˙albiet iΩolati tax-xita li jistg˙u jkunu bir-rag˙ad g˙all-ewwel

LO

23°C

23°C

23°C

VIÛIBBILTÀ: Ìeneralment tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

Is-Sibt

RIÓ: Lvant moderat g˙al ftit qawwi g˙all-ewwel, li jsir qawwi BAÓAR: Moderat g˙al qawwi li jsir qawwi IMBATT: Baxx mix-Xlokk

HI

30°C

30°C

29°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 26°c

LO

23°C

23°C

23°C

Il-wasla tal-qanpiena l-kbira fl-a˙˙ar çinta qrib il-Kampnar, f’Jannar 1932

SpiΩeriji li jift˙u llum il-Óadd Regent Pharmacy, 70, Triq Merkanti, Il-Belt Valletta St. Gaetan Pharmacy, Triq il-Kappillan Mifsud, il-Óamrun Pinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Óal Qormi Holy Cross Pharmacy, 37, Triq il-Kbira, Birkirkara Charing Pharmacy, Triq il-Mimosa, Tal-Pietà St. Julian's Pharmacy, 24, Triq G. Borg Olivier, San Ìiljan Victor's Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-Sliema St. Michael Pharmacy, Misra˙ tat-Transfigurazzjoni, Óal-Lija Tat-Tar a Pharmacy, Plot no.2, Triq il-Kostituzzjoni, il-Mosta St. Paul's Bay Pharmacy, 504, Triq il-Kbira, San Pawl il-Ba˙ar St. Monica Pharmacy, 157, Triq Santa Monika, Paola Milia's Pharmacy, Triq il-Kottonera Birgu Mediatrix Plus Pharmacy, 7 Triq is-Santwarju, ÓaΩ-Ûabbar John J. Borg Pharmacy, Triq il-Kostituzzjoni, iΩ-Ûejtun Bronja Pharmacy, Sonata, Triq il-Bronja, iΩ-Ûurrieq St. Nicholas Pharmacy, 1, Triq il-Parroçça, is-Si©©iewi St. Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira, Rabat Malta

ATTIVITAJIET TAL-KUMITAT FESTI NAZZJONALI TAL-OKKAÛJONI TAL-FESTA NAZZJONALI TA’ JUM IL-VITTORJA 2013 Il-Ìimg˙a, 6 ta' Settembru 2013 09.30 hrs: Tqeg˙id ta' kuruni mill-Kumitat Festi Nazzjonali mal-Monument ta’ Malta Rebbie˙a, fl-Isla, segwit mill-Monument tal-Vittorja tal-Assedju l-Kbir fil-Birgu, Forti Sant’Anglu u ç- Çimiterju ta' Santa Marija Addolorata fejn jigu mfakkra l-vittmi tat-Tieni Gwerra Dinjija.

Serata Kommemorattiva f' Misra˙ l-Assedju, il-Belt Valletta 18.15 hrs: Programm MuΩiko/Letterarju bilparteçipazzjoni tal-Banda tal-Forzi Armati mmexxija millKaptan John I. Borg u l-Kor “ Marie Therese Vassallo Voice Studio”. Matul is-serata se jsir diskors kommemorattiv mill-Prof. Godfrey Pirotta. Lejn l-a˙˙ar tas-serata ssir çerimonja ta’ tqeg˙id ta' kuruni mill-Prim Ministru, Mr Speaker, Kap tal-OppoΩizzjoni, Persuni Distinti u Korpi Kostitwiti. Is-serata se tkun ippreΩentata mis-Sinjura Marlene Abela.

Innu Nazzjonali

G˙awdex Castle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, Victoria G˙awdex G˙ajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza, G˙ajnsielem G˙awdex

Is-Sibt, 7 ta' Settembru, 2013 Quddiesa Pontifikali fil-BaΩilika ta’ Marija Bambina, Senglea

Lottu

15 24 33 70 71

05 53 42

Super 5

29

14

23

42

10

Din il-Ìimg˙a mill-Istorja

18.30 hrs : Tluq tal-Banda tal-Forzi Armati ta' Malta flimkien ma' Gwardja tal-Unur mill-pjazza biswit Triq il-Karmnu (qabel tid˙ol il-mina tal-Isla) 18.57 hrs: Wasla tal-Gwardja tal-Unur u l-Banda tal-Forzi Armati quddiem il-BaΩilika ta’ Marija Bambina, Senglea.

Jing˙ata Salut Nazzjonali u ssir spezzjoni tal-Gwardja talUnur 19.15 hrs: Quddiesa Pontifikali Il-Óadd, 8 ta' Settembru, 2013 "JUM IL-VITTORJA" Çerimonja ta’ tifkira mill-Eçç.Tieg˙u l-President ta’ Malta 10.00 hrs: Tqeg˙id ta' Kuruna mill-E.T. ilPresident ta' Malta, assistit miç-Chairman tal-Kumitat Festi Nazzjonali fuq il-Monument tal-Assedju l-Kbir, il-Belt Valletta. Tie˙u sehem l-Armata tal-Forzi Armati ta’ Malta Regatta fil-Port il-Kbir

04.09.1998 – Titwaqqaf il-kumpanija Google minn Larry Page u Sergey Brin, Ωew© studenti universitarji ta’ Stanford.

06.09.1997 – Isir il-funeral tal-Prinçipess Diana

13.15 hrs: Regatta nazzjonali fil-Port il-Kbir, organizzata mill-Kunsill Malti g˙all-Isport b˙ala parti mirRegatta Festival fil-Port il-Kbir.

Sports

01.09.2013

35

sEMinar tal-industrija tal-jottijiEt

EÛEkuttivi industrijali EwlEnin f’Malta Personalitajiet industrijali ewlenin se jkunu Malta fil-11 ta’ Settembru biex jindirizzaw is-Seminar tal-Yachting in Malta fuq l-industrija tassuperjotts b'mod ©enerali u lindustrija tal-jottijiet f’Malta b'mod partikolari. Dan qed ji©i organiΩΩat minn Wilfred Sultana & Associates (WSA); pubblikaturi mill-1976 ta' “Yachting in Malta ", id-direttorju g˙al servizzi u l-façilitajiet tal-jottijiet f'Malta, bil-kollaborazzjoni ta' Transport Malta (TM) u l-International Superyacht Society (ISS).

Minbarra l-appo©© tradizzjonali tal-ISS, is-Seminar ta’ dan ix-xahar se jing˙ata aktar statura internazzjonali bilparteçipazzjoni g˙all-ewwel darba tal-entitajiet awtorevoli, l-Professional Yachting Association (PYA) u lMediterranean Yacht Brokers Association (MYBA).

Dan se jkun it-tielet seminar organizzat fuq baΩi ta’ kull sentejn mill-2009 u qed isir ta˙t il-patroçinju tal-Ministeru g˙all-Ekonomija, Investiment u Negozji Ω-Ûg˙ar.

Ken Hickling, President talISS u l-mani©er tal-Global Superyacht Business Development mad-ditta AkzoNobel, ser jag˙mel preΩentazzjoni li ©©orr l-istess intestatura b˙al dik tal-titolu uffiçjali tas-seminar; ji©ifieri "Malta, Destinazzjoni a˙jar g˙as-Superjotts!". Hu se jiddeskrivi strate©ija ©enerika u b’mod poΩittiv kif attwalment tenfasizza dak li tikkostitwixxi "Destinazzjoni A˙jar g˙as-Superjotts".

Karriera fl-Industrija TasSuperjotts huwa t-titlu ta’ preΩentazzjoni minn Joey Meen, Segretarju Onorarju u Direttur GUEST tal-PYA. Dan is-su©©ett jinsab fil-kunçett ©did f'dan is-seminar li matulu panel ta' tliet esperti se jkollhom l-opportunità li janalizzaw aktar is-su©©ett immedjatament wara lpreΩentazzjoni tas-Sinjorina Meen. F'dan il-kaΩ il-panel tekniku u professjonali se jkun mag˙mul minn Aurelio Micallef Grimaud, il-Kaptann Reuben Lanfranco, u Geoffrey Fisher.

Su©©ett ie˙or interessanti fuq l-a©enda tas-seminar

Ken Hickling kelliem ewlieni fis-seminar ta’ Malta

b’˙afna aspetti miftu˙a g˙addiskussjoni huwa fuq il-kiri tal-jottijiet. "Óarsa ©enerali fuq Il-kiri tal-jottijiet filMediterran" huwa t-titolu ta’ preΩentazzjoni mog˙tija minn Fiona Maureso.

Wara l-preΩentazzjoni tasSinjorina Maureso, panel mag˙mul minn Peter Fiorini Lowell, Dr Alison Vassallo, u Kurt Fraser se jkompli jevalwa t-tema.

Ivan Sammut se jespandi fuq l-inizjattivi u l-istrate©iji ta’ Trasport Malta favur lindustrija - L-Industrija talJottijiet f'Malta: Pakkett Holistiku. Rikonoxximent lil Malta fis-settur b˙ala l-akbar re©istru tal-vapuri fl-Ewropa

u s-seba’ l-akbar fid-dinja ta’ "lill-Bandiera Maltija" akklamazzjoni internazzjonali anki fost is-supejotts b˙ala "IlBandiera ta' Fiduçja".

Dr Max Ganado, u sSinjorina Christine Cassar Naudi, se jippreΩentaw "Inçentivi Fiskali u l-Aspetti Finanzjarji g˙as-Superjotts," tema ta' rilevanza kbira g˙allindustrija. L-esperjenza taΩΩew© kelliema se trendi din il-preΩentazzjoni mill-aktar informattiva u motivanti.

It-tiswija u manutenzjoni huma fost l-identifikazzjonijiet ewlenin li Malta tgawdi b˙ala destinazzjoni assoçjati mal-industrija tas-superjotts, u dan is-su©©ett se ji©i

diskuss u analizzat minn panel ta' tliet professjonisti involuti fl-industrija tal-jottijiet f'Malta. Dawn se jkunu Pierre Balzan, Gino Cutajar, kif ukoll In©inier Paul L. Cardona.

Dr Chris Cardona, Ministru tal-Ekonomija, Investiment u Negozji Ûg˙ar, responsabbli g˙all-marittimu in ©enerali, se jkun il-kelliem ewlieni fisseminar u se jippreΩenta lkummenti finali tal-avveniment.

Il-medjatur tas-seminar se jkun Dr Anthony Galea. Isseminar huwa miftu˙ g˙allpartijiet interessati kollha fejn ir-re©istrazzjoni u d-d˙ul huwa b'xejn.

Joey Meen, Segretarja Onorarja u Direttur mistiedna tal-Professional Yachting Association

36

Sports

01.09.2013

Ir-regatta ta’ Jum IL-VItorJa

L-Isport: NIfs ĂŒdId gĂ“aLL-port

B˙alma se˙˙ nhar il-31 ta’ Marzu, biex infakkru Jum ilÓelsien, nhar it-8 ta’ Settembru, il-Gvern jorganizza r-Regatta tradizzjonali b’diversi timijiet Šejjin mill-ibliet ta’ madwar ilPort il-Kbir kif ukoll mill-ir˙ula tax-xlokk ta’ pajjiℌna b˙alma huma BirℌebbuŠa.

Dawk li jsegwu mill-qrib dan l-avveniment jistg˙u jinnutaw li minkejja t-tradizzjoni tag˙ha u lispettaklu li toffri din ir-Regatta, l-interess fiha minn dawk li

mhumiex involuti tul dawn la˙˙ar snin naqas b’mod konsiderevoli.

Sabiex ir-Regatta ta’ din issena tkun differenti minn dik tas-snin ta’ qabel, Stefan Buontempo, is-Segretarju Parlamentari g˙ar-Riçerka, Innovazzjjoni, Ûg˙aℌag˙ u Sports, qal lil-gazzetta KullÓadd, li n˙olqot kummissjoni li l-miri tag˙ha huma li tag˙ti nifs Šdid lil dan l-isport nazzjonali. L-g˙an ewlieni ta’

din il-kummissjoni, imsejË™a ‘LIsport: Nifs Šdid gË™all-Port’ biex tieË™u Ë™sieb li toË™roŠ b’inizjattivi gË™al attivitajiet sportivi madwar il-Port il-Kbir. “Dan qed isir gË™ax nemmen fil-potenzjal li dan il-port gË™andu.â€? L-gË™an a˙˙ari ta’ din il-kummissjoni huwa li r-Regatta mhux biss tara mill-Šdid eluf ta’ persuni li jinâ„Ślu fil-Port il-Kbir isegwu ttlielaq tad-dgË™ajjes, iâ„Śda anke tiggarantixxi li l-istess Regatta tinâ„Śamm Ë™ajja u tkabbar Šene-

Aħna nemmnu li ş-şgħaşagħ għandhom ik ikunu unu fiċ-ċentru fiċċentru tad-deċişjonijiet tad-deċişjonijiet li jittieħdu fis-soċjetà .

Nemmnu li ş-şgħaşagħ jistgħu jistgħu jagħtu kontribut kontribut importanti permezz tal-politikaa u impor tanti ħafna per mezz tal-politik tal-parteċipazzjoni tal-parteċipazzjoni tagħhom fil-ħajja pubblika. pubblika.

Għalhekk qed norganizzaw programm ta’ taħriĥ immirat għal şgħaşagħ interessati li jagħtu servizz lil pajjişna permezz tal-politika.

YOU-Progress Y OU-Progress se jagħti taħriĥ taħriĥ başiku başiku lil dawn dawn iş-şgħaşagħ ff’dawn ’dawn l-oqsma: l-oqsma: IIt-Teorija t-Teorija Politika Politika Public P ublic Policy Polic olicyy IIl-Politika l-Politika tas-Soċjal tas-Soċjal Demokratiċi Demokratiċi IIl-Kunsilli l-Kunsilli Lokali Lokali K Kif if jaħdem il-Parlament il-Parlament ta’ ta’ M Malta alta Is-Sist Is-Sistema ema E Elettorali lettorali M Maltija altija IIl-Liĥijiet l-Liĥijiet tal-Unjoni Ewropea Ewropea IIl-Čidma l-Čidma ta wropej ta’’ Istituzzjonijiet E Ewropej Id-Diplomazija IIl-Politika l-Politika Barranija Barranija

-

L-etika L-etika fil-Politika fil-Politika Is-Soċjoloĥija Is-Soċjoloĥija u l-Politika l-Politika Organizzazzjoni ta’ ta’ Kampanja Kampanja Politika Politika Organizzazzjoni Relazzjonijiet Relazzjonijiet Pubbliċi Pubbliċi L-Uşu L-Uşu tal-Internet tal-Internet biex Twassal Twassal Messaĥĥ Messaĥĥ Politiku Politiku - Public Public Speaking Speaking - Čiliet Čiliet fit fit-Tmexxija -Tmexxija - Taħriĥ Taħriĥ Prattiku Prattiku fil-M fil-Mezzi ezzi tax tax-Xandir -Xandir

0UUVCSV li ĥej u lYOU-Progress se jibda OIBS M &SCHÏB UBh OIBS M &SCHÏB UBh 0UUVCSV lezzjonijiet se jibdew jingħataw filgħaxija matul il-ĥimgħa (ÏBM BLUBS JOGPSNB[[KPOJ JCHÏBUJMOB FNBJM GVR JOGP!JEFBU PSH NU "QQMJLB[[KPOJKJFU TF KJOUMBRHÏV TBM JOGP!JEFBU PSH NU "QQMJLB[[KPOJKJFU TF KJOUMBRHÏV TBM ƚJNHÏB UBh 0UUVCSV UBh 0UUVCSV ƚJNHÏB Ċentru Ċ entru Nazzjonali Laburista, Laburista, Triq Triq Mile Mile End, End, Čamrun HMR1717 T 00356 2124 9900 F 00356 2124 4204 E info&ideat.org.mt info&ideat.or inf o&ideat.org.mt

kummissjoni ‘L-Isport: Nifs Šdid gË™all-Port’ huwa proprju riflessjoni ta’ dan it-twemminâ€?. “InË™oss li l-Port il-Kbir mhux â„Śviluppat biâ„Śâ„Śejjed, u gË™alhekk jeâ„Śisti potenzjal biex b’attivitajiet sportivi bË™al din u oË™rajn, jinË™oloq Šid ekonomiku li jkun imsejjes fuq il-prinçipji tassostenibbiltĂ .â€? “Is-segretarjat tiegË™i qed jistudja x’tip ta’ gË™ajnuna dawn ilklabbs tar-regatta gË™andhom bâ„Śonn biex jesperjenzaw tiŠdid.

Dan jista’ jsir b’diversi modi, fosthom b’ta˙riŠ u g˙ajnuna biex dawn l-g˙aqdiet ikunu jistg˙u jitulizzaw fondi talUnjoni Ewropea. B’din ilparteçipazzjoni, dawn l-g˙aqdiet ikunu jistg˙u jiksbu esperjenza u kuntatti g˙all-klabbs tag˙hom biex b’hekk jog˙la llivell tal-isport. L-attivitajiet sportivi b˙alma hi r-Regatta huma avvenimenti awtentiçi, çelebrazzjoni tas-snajja’ marittima li permezz tag˙hom il-poplu tal-Port kien jiççelebra avvenimenti importanti.�

Il-ftu˙ uffiçjali tal-attivitajiet se jsir illum fis-6.30 ta’ filg˙xija filponta tal-Isla. Is- Sibt li Šej waranofsinhar, fil-Port ser issir tellieqa bil-power boats fuq sistema Time Trial, filwaqt li fissitta ta’ filg˙axija se jsir spettakklu bil- jet skies ˙dejn ilKlabb tar-Regatta tal-Isla. IlÓadd 8 ta’ Settembru, filg˙odu, dejjem fil-Port il-Kbir, se tiŠi organizzata tellieqa mill-Malta Royal Yaht Club g˙al dg˙ajjes tal-qlug˙. Fis-sieg˙a ta’ waranofsinhar, tibda r-Regatta tradizzjonali tal-Vitorja, bil-parteçipazzjoni ta’ seba’ klabbs.

Rebbie˙a tax-Shield ta’ Jum il-Vitorja f’dawn l-a˙˙ar tmien snin: www.ideat.org.mt w ww.ideat.org.mt

-

razzjonijiet Šodda ta’ qaddiefa timijiet, artiŠŠjani u segwaçi.

X’inhuma r-raŠunijiet li f’dawn l-a˙˙ar snin ir-Regatta tidher li naqset li tattira lejha aktar nies minn dawk li jipparteçipaw fiha? X’g˙andu jsir biex kemm fir-Regetta ta’ Jum il-Óelsien u kif ukoll dik ta’ Jum il-Vitorja, tiŠbed lejha n-nies fil-port?

Stefan Buontempo, li huwa responsabbli minn dan l-avveniment, iwieŠeb dawn il-mistoqsijiet.

Ir-Regatta g˙andha 400 sena ta’ storja. Din it-tellieqa tradizzjonali ˙adet xejra nazzjonali madwar l-1894 meta l-Kunsill tal-Gvern iddeçieda li ssir lisport nazzjonali u g˙alhekk bdiet tkun organizzata millKunsill tal-Gvern u llum millGvern ta’ Malta. Ir-Regatta kienet ir-ru˙ tal-Port il-Kbir u g˙alhekk dan il-Gvern irid jag˙ti l-attenzjoni lir-Regatta g˙ax din hija parti mir-ru˙ tag˙na b˙ala poplu, parti millkaratteristiçi li jag˙mluna Maltin.

Stefan Buontempo enfasizza li “r-Regatta gË™andha tingË™ata xejra moderna li tirrifletti â„Śâ„Śminijiet tal-lum billi jabbinaw attivitajiet tal-baË™ar li huma popolari maâ„Ś-â„Śminijiet tal-lum bË™al power boats, dgË™ajjes bilqlugË™ u oË™rajn. Matul il-ŠimgË™a tar-Regatta, gË™andu jkun hemm attivitajiet varji li kollha huma çelebrazzjoni tal-baË™ar. Jien nemmen li, fil-fatt, iâ„Ś-â„Śmien li kellna biex nippreparaw gË™al din l-edizzjoni ma kienx biâ„Śâ„Śejjed iâ„Śda xorta se jkun hemm programm interessanti li nittama li jiŠbed aktar nies lejn il-Port ilKbirâ€?. Ă›ied jgË™id “l-isem tal-

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Il-Marsa Marsamxett Marsamxett L-Isla L-Isla L-Isla L-Isla L-Isla

Sports

01.09.2013

37

il-BundeSliGa

B.leverkuSen iBaXXu raShom GÓand Schalke B.GladBach, hamBurGer u hannover B’reBÓiet konvinÇenti RIÛULTATI Borussia M v W Bremen HSV v Braunschweig Hannover 96 v Mainz 05 Nurnberg v Augsburg Wolfsburg v H Berlin Schalke 04 v Bayer L

4-1 4-0 4-1 0-1 2-0 2-0

FIXTURES g˙al-lum Stuttgart v Hoffenheim Frankfurt v Borussia D

15:30 17:30

KLASSIFIKA BUNDESLIGA

Eljero Elia b’attakk fuq Juan Arango Bayer Leverkusen tilfu millgrinta li bdew biha wara li kellhom ibaxxu rashom f’dar Schalke 04, wara li tilfu bliskora ta’ 2-0. G˙al Schalke din kienet l-ewwel reb˙a talista©un. L-ewwel gowl wasal minn Marco Hoger wara tletin minuta log˙ob. 7 minuti mit-tmiem, Schalke ser˙u rashom mit-tliet punti wara li Jefferson Farfan, ma falliex minn 11-il metru.

Borussia Monchengladbach g˙elbu lil Werderbremen bliskor ta’ 4-1. Gladbach marru fil-vanta©© ta’ din il-partita wara nofs sieg˙a log˙ob permezz ta’ Juan Arango. Fittieni taqsima komplew fejn ˙allew wara li Raffael g˙amilhom tnejn fit-53 minuta

log˙ob. Werder Bremen naqsu d-distakk permezz ta’ awto gowl li skurja Havard Nordtveit. Max Kruse, kabbar il-vanta©© u ˙ames minuti mit-tmiem Herrmann issi©illa r-reb˙a g˙al Gladbach.

Filwaqt li din kienet it-tieni reb˙a f’dan l-ista©un g˙al Gladbach, g˙al Werder Bremen din kienet it-tieni telfa.

Hannover 96 g˙elbu lil Mainz 05 bl-iskor ta’ 4-1.

Wara biss tnax-il minuta log˙ob Muller po©©a lil Mainz fil-vanta©©. Dan ilgowl kien il-˙ames gowl ta’ Muller f’dan l-ista©un. Però wara nofsieg˙a log˙ob, Mame Biram Diouf skurja lgowl tad-draw g˙al

Ix-Schalke jiksbu l-ewwel tlett punti g˙al-dan l-ista©un Hannover. Wara dan il-gowl, Hannover ma ˙arsux lura u komplew javvanzaw. Sitt minuti wara Artur Sobiech po©©a lil Hannover fuq quddiem. Fit-tieni taqsima, fla˙˙ar g˙axar minuti tal-partita, Hannover komplew jag˙fsu u f’temp ta’ tliet minuti, Didier Konan Ya u Edgar Prib g˙amluhom tlieta u erbg˙a b’wie˙ed rispettivament. B’dan it-telf, Mani tilfu ç-çans biex b’mod temporanju jitilg˙u fil-quççata tal-klassifika.

Hamburger SV kisbu l-ewwel reb˙a f’dan l-ista©un u g˙amlu dan b’mod konvinçenti wara li g˙elbu lil Braunschwieg bl-iskor ta’ 4-0.

Dawn tal-a˙˙ar jinsabu fil-

qieg˙ tal-klassifika wara li g˙adhom bl-ebda punt. Lerba’ gowls inqassmu fiΩΩew© taqsimiet. Wara 7 minuti log˙ob Rafael van der Vaart feta˙ l-iskor u g˙axar minuti wara, Daogari g˙amilhom tnejn. Fit-tieni taqsima, Daogari re©a’ niΩΩel ismu fuq il-lista tal-iskorers meta g˙amilhom tlieta, u Calhanoglu, fl-a˙˙ar mumenti tal-partita, issi©illa r-reb˙a g˙al Hamburger SV. FiΩ-Ωew© partiti l-o˙ra li kellna lbiera˙ Wolfsburg g˙elbu lil Hertha Berlin bl-iskor ta’ 20. IΩ-Ωew© gowls waslu minn Ivica Olic fit-43 minuta u qabel ma ntemmet l-ewwel taqsima, Diego ma falliex minn ˙dax-il metru u po©©a

L 4 3 4 4 4 4 4 4 4 4 3 4 4 3 4 4 3 4

R 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 1 1 1 1 0 0 0 0

D 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 2 1 1 0 2 2 0 0

T 0 0 1 1 1 1 2 2 2 2 0 2 2 2 2 2 3 4

F 7 7 8 8 8 9 10 6 3 3 10 8 6 3 6 4 3 1

K 2 1 5 5 7 5 8 4 5 6 6 9 9 7 9 7 6 9

P 10 9 9 9 9 7 6 6 6 6 5 4 4 3 2 2 0 0

lit-tim tieg˙u tnejn minn fuq.

Nurnberg min-na˙a tag˙hom tilfu l-partita tag˙hom kontra Augsburg bliskor minimu ta’ 1-0. L-uniku gowl tal-partita wasal sitt minuti mit-tmiem wara li Kevin Vogt assigura 3 punti importanti g˙at-tim ta’ Augsburg. Intant, fl-a˙˙ar kwarta log˙ob, Javier Pinola, dabbar it-tieni karta safra u Nurnberg spiççaw jilag˙bu b’10 plejers.

Serie a

moto GP

marc marQueZ l-aktar naPoli JirBÓu Barra veloÇi F’SilverStone minn darhom Is-sewwieq ta’ g˙oxrin sena, Marc Marquez, li reba˙ la˙˙ar erba’ ti©rijiet, kompla bid-dominju tieg˙u wara li kiseb l-a˙jar ˙in fil-provi uffiçjali tal-biera˙. Dan irriΩultat se jwasslu biex illum jibda mill-ewwel poΩizzjoni fil-GrandPrix tal-Gran Brittanja, f’Silverstone.

Iç-champion Jorge Lorenzo, li ilu ma jirba˙ ˙ames tlielaq, kien qed jidher li se jie˙u lpole position, però Marquez irnexxielu jikseb veloçità ikbar f’dawra partikolari, u eventwalment kiseb il-˙ames pole position tal-ista©un. IlBrittaniku Cal Crutchlow, li waqt il-provi waqa’ darbtejn minn fuq il-mutur, spiçça fittielet poΩizzjoni. Srefan Bradl spiçça fir-raba’ poΩizzjoni, Dani Pedrosa fil-˙ames poΩizzjoni u d-disa’ darbiet champion tal-muturi,

Bayern Munich Borussia D Bayer L Hannover 96 Mainz 05 Hertha Berlin Borussia M Wolfsburg Werder Bremen Augsburg Hoffenheim Hamburger SV Schalke 04 E Frankfurt Freiburg Nurnberg VfB Stuttgart Braunschweig

Valention Rossi se jkun qed jibda mis-sitt poΩizzjoni.

Fil-quççata tal-klassifika tassewwieqa qed jiddomina Marc Marquez b’213 punt.

Fit-tieni poΩizzjoni nsibu lil

Dani Pedrosa b’187 punt, fittielet poΩizzjoni lil Lorezo b’169 punt, fir-raba’ lil Valentino Rossi b’144 punt u fil-˙ames poΩizzjoni lil Cal Crutchlow b’127 punt.

Fl-ewwel taqsima Ω-Ωew© timijiet kienu ras imb’ras u rrispondew lil xulxin. Dan g˙aliex fl-ewwel taqsima ©ew skurjati xejn inqas minn 4 gowls. Fit-13-il minuta Hamisk feta˙ l-iskor g˙al Napoli.

Alberto Paloschi ©ab id- draw g˙al Chievo. Erba’ minuti wara Josè Maria Callejon po©©a lil Napoli fil-vanta©© u ˙ames minuti mit-tmiem tal-ewwel taqsima Paloschi ©ab id-draw g˙al Chievo.

Fit-tieni taqsima Napoli marru g˙at-tielet darba fil-vanta©© permezz ta’ Hamisk. Fis-70 minuta Gonzalo Higuain ta vanta©© ta’ Ωew© gowls g˙al Napoli. Dan ilvanta©© baqa’ sal-a˙˙ar tal-partita, u l-partita ntemmet bl-iskor ta’ 4-2 g˙al Napoli.

Fit-tieni taqsima Napoli marru g˙at-tielet darba fil-vanta©© permezz ta’ Hamisk. Fis-70 minuta Gonzalo Higuain ta vanta©© ta’ Ωew© gowls g˙al Napoli. Dan ilvanta©© baqa’ sal-a˙˙ar tal-partita, u l-partita ntemmet bl-iskor ta’ 4-2 g˙al Napoli.

RIÛULTATI Chievo v Napoli Juventus v Lazio

2-4 Tard

FIXTURES g˙al-lum Roma v Verona Milan v Cagliari Atalanta v Torino Bologna v Sampdoria Catania v Inter Genoa v Fiorentina Sassuolo v Livorno Udinese v Parma

18.00 20.45 20.45 20.45 20.45 20.45 20.45 20.45

KLASSIFIKA SERIE A SSC Napoli Inter Roma Torino Cagliari Fiorentina Hellas Verona Lazio Juventus Parma ChievoVerona AC Milan Atalanta Catania Udinese Sampdoria Genoa Livorno Sassuolo Bologna

L 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1

R 2 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

D 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0

T 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

F 7 2 2 2 2 2 2 2 1 0 2 1 1 1 1 0 0 0 0 0

K 2 0 0 0 1 1 1 1 0 0 4 2 2 2 2 1 2 2 2 3

P 6 3 3 3 3 3 3 3 3 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0

38

Sports

01.09.2013

PREMIER INGLIÛ

MANCHESTER CITY IRRITORNAW GÓAR-REBÓ

Yaya Toure jifra˙ wara li skurja minn free-kick F’Eithad Stadium, Manchester City irritornaw g˙ar-reb˙ kontra Hull City bl-iskor ta’ 2-0.

G˙alkemm City reb˙u din il-partita, is-City ma tantx kienu konvinçenti fil-wirja tag˙hom.

City kellhom jistennew sal-65 minuta log˙ob sakemm fet˙u liskor. L-ewwel gowl wasal mis-

sostitut Alvaro Negredo. Fid-90 minuta log˙ob Yaya Toure skurja t-tieni gowl permezz ta’ freekick. Fl-ewwel taqsima Hull kellhom l-a˙jar çansijiet tal-partita b’Sone Aluko mar l-iktar viçin li jifta˙ l-iskor.

Fi tmiem il-©img˙a li g˙adda, ittim ta’ Pellegrini sofra telfa ta’ 3-2

kontra t-tim ta’ Cardiff.

Newcastle kellhom jistennew 4 minuti mit-tmien tal-partita kontra Fulham biex kisbu tliet punti importanti. L-unika gowl tal-partita wasal fis-86 minuta log˙ob permezz ta’ Hatem Ben Arfa.

Din kienet l-ewwel reb˙a g˙al Newcastle f’dan l-ista©un. IΩ-

Ωew© timijiet kienu batuti iΩda wara sieg˙a log˙ob, Newcastle bdew dejjem javvanzaw u laqtu l-lasta permezz ta’ Papiss Cisse.

It-tim ta’ Everton kellhom jikkuntentaw b’punt wara log˙ba kumbattuta kontra Cardiff. Dan kien it-tielet draw konsekuttiv g˙al Everton.

Roberto Martinez, il-kowç il©did ta’ Everton, g˙alkemm qed ifittex l-ewwel reb˙a ma’ dan ittim, g˙adu ma tilifx partita filPremier.

West Ham f’darhom tilfu kontra Stoke bl-iskor ta’ 1-0. L-unika gowl wasal minn free kick brillanti ta’ Jermaine Pennant, tmien minuti mit-tmiem tal-partita. Dan il-gowl kien biΩΩejjed biex jag˙ti tliet punti u t-tieni reb˙a tal-kampjonat Premier.

Intant, illum it-tim ta’ Liverpool jilqa’ f’daru lit-tim ta’ Manchester United. G˙al din il-partita, Kolo Toure u Joe Allen huma dubjuΩi wara li kellhom i˙allu l-grawnd fil-partita kontra Notts County.

Min-na˙a tag˙hom, Manchester United ser ikollhom g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom lil Phil Jones, minkejja li fil-partita ta’ nhar it-tnejn li g˙adda we©©a’ dahru. Wayne Rooney jista’ jΩomm postu wara wirja impressjonanti kontra l-Blues fla˙˙ar partita.

Illum Sturridge jag˙laq 24 sena. L-ewwel gowl li skurja dan il-plejer fil-kampjonat premier g˙al-Liverpool kien kontra l-istess United fl-ista©un li g˙adda. Minn dakinhar ’l hawn, fi 19-il wirja, huwa skurja 15-il gowl.

Fatti dwar iΩ-Ωew© timijiet: -Manchester United qed ifittxu li jirb˙u r-raba’ reb˙a konsekuttiva kontra Liverpool.

L-a˙˙ar tliet reb˙iet kienu kollha ta’ 2-1.

-David Moyes, b˙ala kowç ta’ Everton, falla milli jibra˙ f’Anfield fi tnax-il partita tal-kampjonat u kompetizzjonijiet o˙ra.

-Liverpool qed jittamaw li tal-lum tkun it-tielet reb˙a konsekettiva sa mill-bidu tal-kampjonat Premier.

RIÛULTATI Man City v Hull Cardiff v Everton Newcastle U v Fulham Norwich v Southampton West Ham v Stoke Crystal P v Sunderland

2-0 0-0 1-0 1-0 0-1 3-1

FIXTURES g˙al-lum Liverpool v Man Utd West Brom v Swansea Arsenal v Tottenham

14.30 14.30 17.00

KLASSIFIKA Chelsea Manchester City Liverpool Tottenham H Stoke City ManUnited West Ham Norwich City Southampton Cardiff City Newcastle U Arsenal Aston Villa Crystal Palace Everton Fulham Hull City West Brom Sunderland Swansea City

L 3 3 2 2 3 2 3 3 3 3 3 2 3 3 3 3 3 2 3 2

R 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 0 0 0

D 1 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0 0 3 0 0 1 1 0

T 0 1 0 0 1 0 1 1 1 1 1 1 2 2 0 2 2 1 2 2

F 4 8 2 2 3 4 2 3 2 3 1 4 4 4 2 2 1 0 2 1

K 1 3 0 2 2 1 1 3 2 4 4 4 4 4 2 4 4 1 5 5

P 7 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 1 1 0

Sports

01.09.2013

39

Futbol malti

tnejn ta’ oHawucHi u tliet punti oÓra gÓal wanderers OHAWUCHI li stenna lil gowler avversarju Azzopardi jo˙ro© biex s kor j a t-tie ni gowl tieg˙u u tas-Sliema b’xutt fil-baxx.

Fil-81 minuta Sliema fallew penalty mog˙ti minn A Muscat li ra x-xutt tieg˙u ja˙batlu mal-mimduda.

SLIEMA W: Bonello, Barbetti,A Muscat, Ohawuchi, Muchardi (Bello Osagie 75), Bianciardi, Gueve, Gatt Baldacchino, Scerri (B Muscat 86), Mintoff (Cilia 90), Borg. KOW : Alfonso Greco NAXXAR L: Azzopardi, Briffa (Agboe Bina 63), Buhagiar, Ribeiro (Zongo 20), Da Silva, Doffo, Evaldo, Drago, Falzon, Decesare, Cutajar (Bellia 77). KOW : Winston Muscat SKURJAW: Stanley Ohawuchi (S) 29 min u 78 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Stanley Ohawuchi, Sliema Wanderers REFEREE: Malcolm Spiteri

Ritratti: STEPHEN GATT

Sliema Wanderers irre©istraw reb˙a ta’ 2-0 fuq Naxxar Lions b’gowl f’kull taqsima ta’ Stanley Ohawuchi; plejer li qed juri kemm hu skorer prolifiku anki daqstant kmieni flista©un. Huwa skorja erba’ gowls mis-seba’ li skurjaw is-Sliema s’issa.

Din kienet partita li fiha lWanderers kienu superjuri.

Wara 29 minuta log˙ob huma fet˙u l-iskor meta xutt fil-baxx ta’ Gueve ˙abat ma’ sieq il-lasta tal-Lions u STANLEY OHAWUCHI b’xutt fil-baxx skorja r-ribawnd.

Sliema komplew jiddominaw sa tmiem it-taqsima iΩda ma Ωiedu ebda gowl ie˙or.

Imbag˙ad fit-tieni taqsima nistg˙u ng˙idu li Sliema rduppjaw fl-a˙jar mumenti ta’ Naxxar, ˙a©a li Ωgur iddemoralizzat lin-Naxxarin.

Da Silva kellu xutt tajjeb ferm imdawwar f’korner mill-gowler SlimiΩ Bonello.

Ftit wara fit-78 minuta - pass ta’ Mintoff lejn STANLEY

Hibs xorta jirbÓu tajjeb minkejja li b’raÌel inqas

il-premier league malti * KLASSIFIKA U L-AQWA SKORERS SAL-LOGÓBA TAS-18.30

l-aqwa skorers

klassiFika

Plejer L Hibernians 3 Sliema W. 3 Balzan Youths FC 2 Birkirkara 2 Naxxar Lions FC 3 Mosta 2 Valletta 2 Tarxien Rainbows 2 Vittoriosa Stars 3 Rabat Ajax FC 2 Qormi FC 2 Floriana 2

R 3 2 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0

D 0 1 1 1 1 0 0 0 1 0 0 1

T 0 0 0 0 1 1 1 1 2 2 2 1

F 9 7 4 3 3 3 4 2 4 1 1 2

K +/- Pti 4 5 9 1 6 7 2 2 4 2 1 4 4 -1 4 2 1 3 4 0 3 2 0 3 9 -5 1 4 -3 0 6 -5 0 3 -1 -5

1.Stanley Okawuchi 2.Edison Luis dos Santos 3.Oscar Guerrero 4.Andrea Navarra 5.Frank Temile 6.Gilmar da Silva Ribeiro 7.Denni Rocha dos Santos 8.Clayton Failla

Tim (Sliema W) (Hibs) (Vittoriosa S) (Sliema W) (B’Kara) (Naxxar L) (Valletta) (Hibs)

LOGÓOB GÓAL LUM Grawnd Nazzjonali Rabat Ajax vs Mosta 18.30 Tarxien Rainbows vs Qormi 20.30

Gowls 4 3 3 2 2 2 2 2

Reb˙a tajba ferm g˙at-tim ta’ Ra˙al Ìdid ta’ 5-2 fuq il-©irien tag˙hom Vittoriosa Stars.

Minkejja l-iskor pjuttost kbir kontra tag˙hom il-Birgu xorta ma kienux umiljati. Kien biss perjodu ta’ madwar 20 minuta li fih sofrew tliet gowls li huma kienu totalment dominati.

Madanakollu, speçjalment wara li tkeçça Pearson tal-Hibs g˙al professional foul fuq Martin li Stars tjiebu ferm u g˙al ˙afna ˙in qasmu l-log˙ob. Imbag˙ad meta wie˙ed iqis li ˙abtulhom Ωew© blalen mal-lasta wie˙ed jinduna li r-reb˙a tal-Hibs ma kinitx daqstant komda daqs kemm juri l-iskor finali.

Wara 22 minuta log˙ob Hibs kienu di©a’ 3-0 minn fuq, bi tnejn mill-gowls jaslu minn penalties. Çertament li kienet sitwazzjoni li fiha Vittoriosa setg˙u marru lba˙ar psikolo©ikament.

Madanakollu Ωew© minuti wara, ji©ifieri fil-25 minuta, tkeçça Pearson u hawn Vittoriosa rpiljaw. Dan ma jfissirx li huma ddominaw il-log˙ob peress li lesperjenza tat-tim ta’ Branko Nisevic kienet turi li huma l-a˙jar tim fil-grawnd, anki b’10 plejers.

IΩda wie˙ed jista’ jg˙id li huma da˙lu aktar fil-log˙ob u minbarra l-blalen mal-lasta skurjaw darbtejn ukoll.

Wara biss ˙ames minuti log˙ob Hibs kienu di©a’ gowl minn fuq b’gowl ta’ RODOLFO SOARES biex fis-17-il minuta CLAYTON FAILLA rdoppja mill-11-il metru.

EDISON LUIS DOS SANTOS g˙amilhom tlieta fit-22 minuta.

Dawn kienu 22 minuta diΩastruΩi g˙al Ìirbin biex imbag˙ad waslet it-tkeççija ta’ Pearson li fejjqet xi ftit il-©er˙a li kellhom lIstars.

Wara kwaΩi nofs sieg˙a log˙ob fid-29 minuta MARCELO

PEREIRA skorja g˙al Vittoriosa biex naqqas id-distakk ta’ tliet gowls, imma fit-43 minuta d-differenza re©g˙et ©iet l-istess meta CLAYTON FAILLA skorja penalty ie˙or. KwaΩi mas-suffara ta’ tmiem it-taqsima OSCAR GUERRERO re©a’ skorja g˙al Birgu biex il-partita waqfet g˙al mistrie˙ bl-iskor ta’ 4-2.

It-tieni taqsima, wara sitt gowls fl-ewwel wa˙da, kienet pjuttost anti-climax, u anki fil-gowls seta’ jidher dan peress li kien skurjat gowl wie˙ed biss. Hibs Ωiedu gowl ie˙or mill-plejer veteran tag˙hom li anki kien ivvutat la˙jar plejer tal-partita; ANDREW COHEN, fis-60 minuta.

VITTORIOSA S: Cini, Buttigieg ( Siraj Arab 74), Pereira, L R Dos Santos, Camilleri, Samir Arab, Temel, Martin (Mifsud 83), Aguiar (Barbara 82), Alvarado, Spiteri.

KOWÇ: OLIVER SPITERI HIBERNIANS: Muscat, Failla, Kristensen (Bezzina 77), Pearson, Soares, Siqueira, Cohen (Tabone Desira 90), Dos Santos (Farrugia 64), Camilleri, Levnaic, Bartolo.

KOWÇ: BRANKO NISEVIC SKURJAW: Rodolfo Soares (H) 5 min, Clayton Failla (H) pen 18 min u 41 (pen), Edison Luis dos Santos (H) 22 min, Marcelo Pereira (V) 28 min, Alvarado Oscar Guerrero (V) 45 min, Andrew Cohen (H) 60 min.

PLEJER TAL-LOGÓBA: Andrew Cohen Hibernians REFEREE: Fyodor Zammit NOTA: Aktar tard intlag˙bu Ωew© partiti o˙ra; Valletta kontra Floriana u B’Kara kontra Balzan.

Sakemm morna g˙all-istampa Valletta kienu qed jirb˙u 1-0 fi tmiem l-ewwel taqsima b’gowl fil-˙in miΩjud ta’ Ian Zammit, filwaqt li Balzan kien 1-0 ukoll flewwel taqsima b’gowl wara biss 5 minuti log˙ob ta’ Pereira.

40

A˙barijiet

01.09.2013

il-pulizija titlob gÓal informazzjoni dwar 97 persuna Iktar kmieni din il-©img˙a Facebook ˙are© rapport li fih ipprovda dettalji dwar l-informazzjoni li ntalbet millForzi tal-Ordni ta’ diversi pajjiΩi dwar persuni li g˙andhom il-profil tag˙hom fuq dan is-sit.

Dan l-eΩerçizzju ta’ trasperenza se˙˙ wara li Edward Snowden, eksimpjegat ta’ kuntrattur li kien ja˙dem manNational Security Agency (NSA) Amerikana, Ωvela l-eΩistenza ta’ programmi sigrieti li bihom kienu qeg˙din ji©bru informazzjoni dwar miljuni ta’ nies. Biex dan ise˙˙ l-NSA kienet qieg˙da tag˙mel pressjoni kbira fuq diversi kumpanniji privati biex jikxfu informazzjoni kunfidenzjali dwar ilklijenti tag˙hom.

F’dan ir-rapport jispikka l-fatt li pajjiΩ Ωg˙ir b˙al Malta g˙amel 89 talba g˙al informazzjoni dwar 97 persuna flewwel sitt xhur tal-2013. Min-na˙a tag˙hom, l-amministraturi ta’

Facebook aççettaw biss 60% ta’ dawn it-talbiet. Dan l-ammont mhuwiex Ωg˙ir meta wie˙ed jikkompara din listatistika ma’ dik ta’ pajjiΩi li huma ferm ikbar minn tag˙na.

Biex nie˙du eΩempju, l-IΩvezja, li g˙andha popolazzjoni ta’ ’l fuq minn 9 miljun ru˙, talbet g˙all-informazzjoni ta’ 66 persuna biss matul l-istess medda ta’ Ωmien. L-istess naraw filLitwanja li talbet g˙all-informazzjoni ta’ 7 persuni fost popolazzjoni ta’ 3 miljuni. Barra minn hekk ˙are© li sSlovenja, il-Latvja, l-Estonja u lLussemburgu ma g˙amlu l-ebda talba ta’ dan it-tip.

Min-na˙a l-o˙ra, spikkaw it-talbiet tar-Renju Unit, il-Ìermanja u Franza li riedu aççess g˙all-informazzjoni ta’ 2,337, 2,068 u 1,598 persuna rispettivament, Madankollu, wie˙ed irid iqis li dawn il-pajjiΩi g˙andhom popolazzjoni ˙afna ikbar minn tag˙na. L-Istati

Uniti tal-Amerika, li ©ew fl-ewwel post f’din il-klassifika, ma tawx il-permess lil Facebook biex tippubblika nnumru preçiΩ ta’ talbiet li g˙amlet imma s-sit irrapporta li dawn kienu bejn 20,000 u 21,000 matul l-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena.

Din il-gazzetta ˙adet il-kummenti talKorp tal-Pulizija Malti dwar l-entità ta’ dawn it-talbiet. Huma kkonfermaw li matul il-perijodu ta’ bejn Jannar u Ìunju 2013, il-Pulizija bag˙tet 89 talba lil Facebook. Fost l-iktar li jispikkaw hemm 35 talba marbuta ma’ investigazzjoni relatata ma’ insulti, theddid, haressment jew diffamazzjoni, u 33 o˙ra marbuta mal-uΩu illeçitu ta’ kompjuters.

Mistoqsi jekk kienx hemm talbiet relatati mas-Sigurtà Nazzjonali, il-Korp tal-Pulizija qalilna illi dan ma kienx ilkaΩ u li l-investigazzjonijiet kollha kellhom x’jaqsmu ma’ atti kriminali.

Tip ta’ investigazzjoni kriminali

Numru ta’ talbiet

Insulti, theddid, fastidju, Malafama UΩu ˙aΩin ta’ kompjuter OffiΩi b’rabta mal-Att dwar l-Elezzjonijiet Ìenerali Serq Frodi Attakk fuq il-pudur ta’ minuri Sper©ur Pornografija adulta Pornografija tat-tfal Persuna nieqsa Suwiçidju Promozzjoni ta’ avveniment ming˙ajr permess tal-pulizija

35

TOTAL

33 6 3 3 2 2 1 1 1 1 1 89

Kampanja ta’ tiswija gÓal Klieb u qtates abbandunati Ilbiera˙, is-Segretarju Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd u Drittijiet tal-Annimali Roderick Galdes, nieda kampanja g˙at-tiswija (neutering) ta’ klieb u qtates abbandunati, hekk imsej˙a ‘strays’.

Is-Segretarju Parlamentari stqarr li dan il-pro©ett kien

possibbli permezz talg˙ajnuna li qed ting˙ata millG˙aqda mhux Governattiva Internazzjonali, European Society for the Protection of Animals and Nature (ETN).

Waqt it-tnedija tal-Kampanja li saret fil-klinika f’Óal Qormi fejn se jkunu qed ji©u operati

l-annimali, Roderick Galdes sa˙aq fuq l-importanza li lklieb u l-qtates li jinsabu fittoroq jew fis-santwarji ji©u operati.

Huwa qal li kull NGO li g˙andha fi ˙danha klieb, qtates, jew feeders li jie˙du ˙sieb il-qtates jistg˙u ja˙tfu

din l-opportunità biex jg˙inu fil-kampanja ta’ tiswija talannimali, fosthom qtates u klieb. Il-kampanja se tkun qed tibda fit-3 ta’ Settembru, u ti©i fi tmiemha ©imag˙tejn wara, fis-17 ta’ Settembru.

L-ETN qed tipprovdi vets barranin li se jkunu qeg˙din

Malta biex joperaw l-annimali. L-Onor. Galdes ma eskludiex li l-ETN tassisti lillGvern fi pro©etti futuri o˙rajn.

Dawk interessati jistg˙u jçemplu n-numru 2740 0300 biex jag˙mlu appuntament sabiex joperaw l-annimali.