KullĦadd_07.07.2019

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 7 ta’ Lulju, 2019

Ħarġa Nru 1,356 Prezz €1

SKEJJEL MIBDULA

Ara paġni 14 u 15

IRTIRAT

L-INQAS SENA BI LMENTI GĦAND L-OMBUDSMAN

GALEA DIĠÀ KKUNDANNAH Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista, Adrian Delia, diġà kien ikkundannat minn Louis Galea. Dan f’rapport ta’ kumitat li mexxa l-istess Louis Galea li abbażi tiegħu Simon Busuttil kien qal li Adrian Delia kellu jirtira l-kandidatura għal kap. Qed tqum mistoqsija fil-PN dwar jekk Louis Galea hux se jidħol ukoll f’dak ir-rapport għax fih affarijiet li jinkludu r-raġunijiet li skont ħafna għandhom iwasslu biex Delia jitlaq. Fil-ħarġa tallum nippubblikaw il-konklużjonijiet tar-rapport Galea dwar Delia.

Ara paġna 7

Ara paġna 6

Ara paġna 5

Għaddej investiment kbir f’estensjonijiet u proġetti ġodda fi skejjel eżistenti li mhux biss iżidu l-faċilitajiet għall-istudenti iżda wkoll għall-komunitajiet li fihom jinstabu dawn l-iskejjel.

Roberta Metsola kienet tefgħet isimha għallkariga ta’ Viċi President talGrupp Popolari Ewropew iżda rtiratu meta indunat li m’għandhiex ċans. Il-fatt li isimha sparixxa minn fost innomini nnutah is-sit awtorevoli Politico.

02

07.07.2019

kullhadd.com

IT-TEMP GĦAL-LUM L-Ogħla Temperatura: 34°C L-Inqas Temperatura: 24°C L-Indiċi UV: 11 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Firxa ta’ pressjoni għolja ser tkompli tippersisti fuq iċ-Ċentru tal-Mediterran It-Temp: Xemxi Ir-Riħ: Ħafif għal moderat mill-Punent Il-Viżibilità: Tajba Il-Baħar: Ħafif L-Imbatt: Ftit li xejn It-Temperatura tal-Baħar: 25°C

Editur ALEANDER BALZAN email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Disinn tal-Paġni KIMBERLY CUTAJAR tel: (+356) 2568 2570

It-Tnejn

It-Tlieta

L-Erbgħa

Kuntatt Ġenerali KullĦadd email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

Indirizz Postali KullĦadd

34°C UV 11

26°C

Il-Ħamis

36°C UV 11

25°C

35°C UV 11

Il-Ġimgħa

23°C

Is-Sibt

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

Sit Elettroniku KullĦadd

32°C UV 11

23°C

34°C UV 11

24°C

32°C UV 11

24°C

kullhadd.com

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili – 2393 0000

Empire Pharmacy, 77, Triq it-Teatru l-Antik, Il-Belt Valletta – 21225785 The Cross Pharmacy, 859, Triq il-Kbira San Ġużepp, Il-Ħamrun – 21227682 Fatima Pharmacy, 82, Triq il-Ferrovija, Santa Venera – 21482856 St. Anne Pharmacy, 24, Misraħ Sant’Elena, Birkirkara – 27441913 O’Hea Pharmacy, 128, Triq Manoel, Il-Gżira – 21330268 St. Julian’s Pharmacy, 24, Triq G. Borg Olivier, San Ġiljan – 21369426 Norman’s Pharmacy, 133, Triq il-Kbira, Tas-Sliema – 21332243 Balzan Pharmacy, 70, Triq San Franġisk, Ħal Balzan – 21444035 St. Mary Pharmacy, 14, Pjazza Rotunda, Il-Mosta – 21433833 Brown’s Village Pharmacy, Triq il-Kbira, Il-Mellieħa – 21523536 Distinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine De Paule, Raħal Ġdid – 21693412 Milia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, Il-Birgu – 27600126 St. Elias Pharmacy, Triq San Elija, Ix-Xgħajra – 21660300 Gerada Pharmacy, 146, Triq Mater Boni Consigli, Iż-Żejtun – 21806009 42, Vjal il-Blue Grotto, Iż-Żurrieq – 21689971 Plaza Pharmacy, 86, Triq il-Kbira, Ħaż-Żebbuġ – 21467459 Ideal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, Ir-Rabat – 21455479

Il-Gwardjani Lokali – 2132 0202

Għawdex

Stampat Miller Newsprint Ltd. Numri Importanti Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​– 112​ Il-Pulizija ta’ Malta – 2122 4001-9​

L-Isptar ta’ Malta – 2545 0000 L-Isptar ta’ Għawdex – 2156 1600 Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza – 5004 3888 Servizz ta’ Direttorju Telefoniku – ​1182

Castle Pharmacy, 2, Misraħ l-Indipendenza, Ir-Rabat – 21556970 Gozo Chemists, Mġarr Road, Ix-Xewkija – 21557278 Servizz ta’ tobba fiċ-Ċentri tas-Saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, ta’ Raħal Ġdid u tal-Furjana jiftħu għall-emerġenzi 24 siegħa, sebat ijiem fil-ġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għallemerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-Ċentru tas-Saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta tal-identità ma jiġux moqdija.

03

07.07.2019

kullhadd.com

ŻIEDA FIS-“SOSPENSJONI” MILL-ĦWIENET TAL-LOGĦOB • IRDUPPJAW IŻ-ŻGĦAŻAGĦ LI GĦAMLU DAN Is-sena li għaddiet żdiedu dawk li ssospendew lilhom infushom milli jmorru l-casinos u ħwienet tal-logħob f ’pajjiżna. Fil-fatt tul l-2018 kien hemm 1,585 individwu li għażlu li jagħmlu talba biex ma jidħlux f ’dawn it-tip ta’ ħwienet. Żieda ta’ 14% fuq is-sena ta’ qabel. Kien hemm nofshom li għamlu dan għal sitt xhur, u nofs ieħor li għamlu dan għal sena sħiħa.

Is-sena li għaddiet kienu dawk bejn il-35 u l-54 sena l-iktar li ssospendew lilhom infushom bi 38% tat-talbiet kienu ġejjin minn hemm. Iżda, jiġbed l-għajn ukoll il-fatt li t-talbiet għal self exclusion minn plejers bejn it-18 u l-24 sena rduppjaw

bil-Malta Gaming Authority tgħid fir-rapport annwali tagħha li dan jirrifletti l-effettività ta’ programmi ta’ kuxjenza li qed tagħmel l-MGA ma’ nies iżgħar fl-età.

Tlieta oħra għażlu li jissospendu lilhom infushom għal dejjem.

Biex xi ħadd li jkun għamel hekk ineħħi sospensjoni jkun irid jippreżenta ċertifikat mediku li juri li m’għadux maħkum mill-vizzju tal-logħob.

Ta’ min jgħid li s-sena li għaddiet daħlet dik li qed tissejaħ Player Protection Directive li ssaħħaħ il-protezzjoni tal-konsumaturi li jridu jieħdu pass simili.

Minn studji li kienet għamlet l-istess MGA jirriżulta li 52.8%

tal-popolazzjoni minn 18–il sena ’l fuq nefqu xi flus fuq il-logħob tul is-sena 2017, is-sena li fih sar dan l-istudu dettaljat. Dan jammonta għal 186,849 persuna.

Iktar minn nofs ta’ dawk li jilagħbu ma ħarġux iktar minn 2% tad-dħul tagħhom fuq servizzi ta’ logħob, filwaqt li hu stmat li se jonfqu €11.30 filġimgħa fuq hekk. Jekk wieħed jieħu t-tipi differenti ta’ familji jsib li kienu nies miżżewġa bittfal l-iktar li jilagħbu bil-flus u l-persuni li jilagħbu l-iktar għandhom livell ta’ edukazzjoni sekondarja.

Fl-2017 it-total tan-nefqa fuq il-logħob kienet ta’ €128 miljun.

Il-griż skur min issospenda lilu nnifsu għal sitt xhur u l-griż ċar min għal sena. L-aħmar dawk li ssospendew b’mod definit.

L-etajiet ta’ dawk li ssospendew lilhom infushom fl-aħħar tliet snin.

L-AIR MALTA TWIEĠEB LILL-ALPA Il-linja tal-ajru nazzjonali l-Air Malta qalet fi stqarrija li t-tilwima industrijali mal-unjin tal-bdoti l-ALPA m’għandha x’taqsam xejn mal-allegat theddid minn

uffiċjal tal-Air Malta ma’ xi pilota.

Din il-pożizzjoni l-ALPA ddikjarata fil-Qorti nhar il-Ġimgħa waqt proċeduri li l-Air Malta kellha tieħu minħabba azzjonijiet

tal-ALPA. L-Air Malta qalet li dan mhuwa xejn għajr cover-up min-naħa tal-ALPA wara li rrealizzat li t-talbiet tagħha lill-Gvern għall-ga-

ranziji mhumiex realistiċi.

Il-linja tal-ajru qalet li l-kwistjoni mal-ALPA hija dwar il-garanzija ta’ seba’ mitt elf ewro li l-unjin qed tinsisti li għandhom jingħa-

taw lil kull bdot meta jirtira jew jekk il-kumpanija tfalli.

Kull raġuni oħra hija biss skuża, temmet tgħid l-istqarrija tal-Air Malta.

04

07.07.2019

kullhadd.com

DELIA ĊAR LI ĦADD MA JNEĦĦI L-GĦAŻLA TAT-TESSERATI Ilbieraħ, il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Adrian Delia tkellem fuq ir-radju wara nuqqas ta’ ħafna ġimgħat. Ftit ilu qal li kien ried jieqaf minn dawn it-tip ta’ intervisti għas-sajf, iżda bil-vot fil-Kunsill Ġenerali għall-aħħar tmiem il-ġimgħa ta’ Lulju, Delia issa beda jitkellem. Biex ma jkunx kiser kelmtu għalkollox għażel iljum tas-Sibt minflok il-Ħadd.

Fl-intervista ma’ Michael Briguglio fejn kien kostrett jitkellem biss dwar il-qagħda fil-Partit Nazzjonalista Delia appella lill-kritiċi tiegħu biex ikunu kostruttivi u mhux kattivi. Żied li “min irid

il-firda ma tistax issib l-għaqda miegħu” u li biex ikun hemm l-għaqda jrid ikun hemm rieda tajba. Hawn il-botta lejn ta’ kontra tiegħu.

“Jekk irrid l-għaqda jrid jibda jkun ftit iktar moderat, ftit inqas kattiv, ftit iktar ġentili,” qal Delia.

Sakemm imbagħad għamilha ċara li hu se jibqa’ kap għax il-kap eleġġewh it-tesserati.

“Il-kapijiet u l-viċi kapijiet tal-Partit Nazzjonalista jridu jkunu protetti bl-għażla tat-tesserati. Inkella inutli ġibna t-tesserati kollha jivvutaw. 15,000 ivvutaw imbagħad ngħidulhom

mela 15,000 jiddeċiedu imbagħad 150, 200 jew 1,200 jaqilbulkom id-deċiżjoni nkella d-demokrazija naqilbuha ta’ taħt fuq,” sostna l-Kap tal-PN li qal li bħal gvern hu u l-Viċi Kapijiet tal-PN iridu jagħmlu ħames snin.

“L-Oppożizzjoni jrid ikollha terminu leġiżlattiv, imbagħad wara dak il-perjodu jkun hemm perjodu ta’ ftit xhur fejn bilfors jirbaħ jew jitlef l-elezzjoni ġenerali jkun hemm konferma tat-tmexxija,” iddikjara Delia f ’dikjarazzjoni skjetta u ċara li jkun xi jkun ir-riżultat tal“Ma nistgħux nibqgħu mexjin jekk ikollha iktar oppożizzjoni invot ta’ fiduċja fil-Kunsill Ġenerali ’il quddiem jekk ikollna tmexxija terna minn dibattitu san.” hu qiegħed hemm biex jibqa’.

IL-KUMMISSARJU GĦALL-ISTANDARDS IRID PAGI OGĦLA GĦALL-POLITIĊI • IDDEJQU LI DEPUTATI JAĦDMU GĦALL-GVERN JEW ENTITAJIET TIEGĦU Il-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika ħareġ rapport fejn ikkritika ċertu ingaġġ ta’ Deputati Parlamentari mal-Gvern jew entitajiet tiegħu.

Għall-Kummissarju għall-Istandards din hi xi ħaġa li mhix aċċettabbli, għalkemm jammetti f ’ċerti partijiet li ngħata pariri legali li ma jaqblux mal-konklużjoni tiegħu.

Fl-istħarriġ tiegħu l-Kummissarju jgħid li madwar żewġ terzi tal-Membri Parlamentari, kemm tal-Gvern u kemm tal-Op-

pożizzjoni, huma impjegati jew ingaġġati mal-Gvern fis-Servizz Pubbliku jew fis-settur pubbliku usa’ f ’xi kapaċità jew oħra.

Iktar minn hekk parti kbira mir-rapport tenfasizza l-bżonn li jiżdiedu l-pagi tal-politiċi. IlGvern irreaġixxa u qal li se jkun qed jeżaminah f ’aktar dettall.

Fuq kollox kif jinnota l-Kummissarju għall-Istandards stess, “taħt amministrazzjonijiet preċedenti ġiet adottata l-prattika li deputati jinħatru bħala assistenti parlamentari biex jas-

sistu ministri jew segretarji parlamentari u sa fejn jien infurmat kien hemm żewġ okkażjonijiet meta deputat backbencher inħatar bħala chairman ta’ korp imwaqqaf b’liġi”.

Ta’ min ifakkar li wħud mill-konsulenzi u mis-servizzi li joffru ammont ta’ membri parlamentari miż-żewġ naħat għadhom jintirtu minn żmien gvernijiet preċedenti u li qatt ma twaqqfu.

Meta jitkellem dwar deputati maħtura bħala konsulenti le-

gali jew ta’ xorta oħra mill-Gvern jew minn korpi mwaqqfa mil-liġi, ir-rapport innifsu jindika li l-parir legali li ngħata l-Kummissarju hu li dawn ma jmorrux kontra l-Kostituzzjoni, għalkemm il-Kummissarju jgħid li jaċċetta din l-interpretazzjoni kontra qalbu.

Fir-reazzjoni tiegħu l-Gvern qal ukoll li “dan ir-rapport mill-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika jikkonferma wkoll kemm il-Gvern

Laburista ħoloq istituzzjonijiet b’saħħithom li huma indipendenti mill-eżekuttiv.”

05

07.07.2019

kullhadd.com

METSOLA RTIRAT MINN TELLIEQA FL-EPP Il-Membru tal-Parlament Ewropew tal-Partit Nazzjonalista, Roberta Metsola, irtirat minn tellieqa fi ħdan il-grupp tal-Partit Popolari Ewropew biex tkun fil-Presidenza tal-istess partit. Hi kienet imħajra għall-post ta’ wieħed minn 10 Viċi Presidenti jew aħjar Viċi Chairperson kif isejħulhom flEPP. Il-President hu Manfred Weber, ħabib ħafna tal-Partit

Nazzjonalista, li kien imbuttat mingħajr suċċess biex isir President tal-Kummissjoni Ewropea.

Jirriżulta li Roberta Metsola rtirat isimha minħabba l-biża’ li ma tkunx eletta u għalhekk tkun diżappuntanta f ’mument fejn kienet qed tesplora anke x’passi ġodda tista’ tagħmel għall-Partit Nazzjonalista.

Metsola qatgħet qalbha anke

jekk għal 10 karigi kien hemm biss 12-il kandidat u li mid-dehra kien hemm xi sforz fl-EPP biex joħorġu iktar nisa.

Spjegawlna dan kollu mkejjen fil-Partit Nazzjonalista li kkonfermawlna x’ġara wkoll b’referenza għall-kitba fil-ġurnal awtorevoli Politico. Fil-fatt, meta ftit tal-ġimgħat ilu saret din l-elezzjoni Roberta Metsola kienet diġà fuq il-lista

MALTA BL-IKTAR GRADWATI JAĦDMU

Malta għandha l-ogħla rata ta’ gradwati jaħdmu mill-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea. Fi statistika tal-Eurostat ippubblikata din il-ġimgħa u li tħares

lejn gradwati riċenti fl-etajiet ta’ bejn l-20 u l-34 sena Malta tirreġistra rata ta’ impjiegi ta’ 96.7%. L-ebda pajjiż ieħor ma jirreġistra rata tant b’saħħitha.

L-Unjoni Ewropea, bħala medja, tirreġistra rata ta’ 85.5%. Ir-rata ta’ Malta hija wkoll aħjar minn tal-Iżlanda, tan-Norveġja u tal-Iżvizzera.

tal-kandidati iżda mbagħad ma baqgħetx u rtirat isimha bil-Politico jirrapporta li “Malta’s Roberta Metsola, who was a candidate in the morning, dissapeared of the list.”

Jirriżulta li kien hemm diversi fatturi għaliex Metsola rtirat u beżgħet li ma tkunx magħżula, mhux l-inqas għax id-delegazzjoni żgħira tal-Partit Nazzjonalista kompliet tiċkien wara li

fl-aħħar elezzjoni l-PN naqas milli jġib it-tielet siġġu. Dan wara rebħa storika għall-Partit Laburista.

Għal mument, qalu l-imkejjen tagħna, deher li Roberta Metsola bdiet tagħti l-impressjoni li kienet se tkun eletta f ’xi kariga oħra. Iżda, dan ma seħħx meta issa ħafna mill-formazzjoni fil-gruppi fil-Parlament Ewropew issa hija lesta.

PREMJU PRESTIĠJUŻ GĦAL HELENA DALLI

Il-Ministru għall-Affarijiet Ewropej u l-Ugwaljanza Dr Helena Dalli kienet rikonoxxuta bi premju internazzjonali prestiġjuż li jingħata mill-Assoċjazzjoni tal-Avukati u l-Avukati kontra Reati ta’ Mibegħda fi Spanja lil dawk li jispikkaw fil-ħidma tagħhom favur l-ugwaljanza u d-drittijiet tal-bniedem.

Il-Ministru Dalli ngħatat dan il-premju wara li indirizzat Konferenza Internazzjonali dwar id-Drittijiet tal-Bniedem f ’Madrid, li matulha Malta kienet imfaħħra għall-avvanzi kbar li saru fil-qasam tal-ugwaljanza u l-libertajiet ċivili mill-2013 ’l hawn, biex illum meqjusa l-aqwa

fid-dinja fejn jidħlu d-drittijiet tal-bniedem ta’ persuni LGBTIQ+.

Fid-diskors tagħha Dr Dalli tkellmet dwar l-importanza tad-djalogu soċjali biex permezz tiegħu tilħaq firxa wiesgħa tas-soċjetà meta tippromwovi u tintroduċi miżuri ġodda favur l-ugwaljanza. F’dan ir-rigward, hija rreferiet għattwaqqif tal-Kunsill Konsultattiv għad-drittijiet tal-persuni LGBTIQ+ fil-bidu tal-mandat tagħha bħala Ministru fl-2013, liema Kunsill kien xprun tajjeb ħafna għar-riformi pożittivi li twettqu bis-sehem attiv tas-soċjetà ċivili.

06

07.07.2019

kullhadd.com

L-INQAS NUMRU TA’ LMENTI GĦAND L-OMBUDSMAN Is-sena li għaddiet kienet l-inqas sena li matulha l-uffiċċju tal-Ombudsman irċieva lmenti bil-miktub. Kien iktar kmieni din il-ġimgħa li l-Ombudsman ippubblika r-rapport annwali tiegħu u minnu rriżulta li sa mill1996, is-sena 2018 kienet l-inqas sena li matulha n-nies ħassew li għandhom imorru jilmentaw fl-uffiċċju tal-Ombudsman.

Fil-fatt, filwaqt li fl-1996 kienu daħlu 1,112–il ilment bil-miktub għand l-Ombudsman, is-sena li għaddiet daħlu biss 313. Inqas ukoll mit-336 tas-sena ta’ qabel, it-361 tal-2016 u l-405 tal-2015.

F’dawn l-aħħar snin donnu kien hemm tnaqqis konsistenti fir-rapporti għand l-Ombudsman meta mqabbel mal-perjodu ta’ qabel l-2013.

L-Ombudsman għandu taħtu tliet friegħi li huma l-Kummissarju għas-Saħħa, il-Kummissarju għall-Edukazzjoni u l-Kummissarju għall-Ambjent b’ilmenti speċifiċi għal dawn is-suġġetti jmorru direttament għandhom. Ma’ dawk tal-Ombudsman il-Kummissarji rċivew 240 każ ieħor.

Is-sena li għaddiet kien hemm 88 każ li l-Ombudsman u dawn il-Kummissarji laqgħu bħala ġustifikati u validi. Dan mill-298 każ li l-investigazzjoni dwarhom ingħalqet is-sena li għaddiet.

Fihom ikunu taw ir-rakkomandazzjoni li l-Gvern u l-awtoritajiet mhumiex infurzati bil-liġi li għandhom jaċċettaw ta’ bilfors tant li mit-88 każ li ntlaqa’ s-sena li għaddiet f ’56 minnhom ir-rakkomandazzjonijiet kienu implimentati diġà u f ’seba’ ġiet implimentata parti minnhom. Hemm 25 każ fejn ir-rakkomondazzjoni għadha mhix implimentata. llum il-Gvern sar jippubblika rapporti jispjega għaliex ikun aġixxa mod u mhux ieħor. Xi ħaġa li sa qabel il-bidla fl-amministrazzjoni ma kinetx issir.

L-istess jagħmel dwar ir-rapport tal-Awditur Ġenerali li r-rendikont dwaru kien ippubblikat din il-ġimgħa għar-raba’ sena konsekuttiva. Din id-darba t-tweġiba ngħatat għar-Rapport Annwali li jkopri s-sena finanzjarja 2017 u rapporti oħra ppubblikati fl2018.

Fir-rapport tiegħu għall-2017, l-Awditur Ġenerali elenka 192 rakkomandazzjoni li minnhom l-Amministrazzjoni Pubblika laqgħet 172 (90%). Minn dawn ir-rakkomandazzjonijiet ġew identifikati 332 azzjoni li minnhom ġew implimentati 78%.

Is-Segretarju Permanenti Ewlieni, Mario Cutajar, fakkar li għal snin sħaħ, dawn ir-rakkomandazzjonijiet kienu jaqgħu fuq widnejn torox filwaqt li flaħħar erba’ snin qed jingħata sinjal ta’ kontabilità ċara, fejn mhux biss jingħata rendikont tar-rakkomandazzjonijiet milqugħa, iżda wkoll tal-mod kif dawn ġew implimentati.

L-implimentazzjoni ta’ dawn ir-rakkomandazzjonijiet tiġi vverifikata mid-Dipartiment għall-Awditjar Intern u Investigazzjoni Finanzjarja.

F’każijiet fejn l-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet milqugħa tinsab fil-proċess, ingħatat data sa meta din ser titwettaq.

Fl-istess waqt, fil-każijiet fejn ir-rakkomandazzjonijiet tal-Awditur Ġenerali ma ntlaqgħux, ingħatat spjegazzjoni ċara dwar ir-raġuni għal dan.

Uħud mir-rakkomandazzjonijiet milqugħa u implimentati jinkludu dawk relatati mal-ġbir ta’ ħlasijiet dovuti għall-użu talisptar Mater Dei minn pazjenti barranin, oħrajn relatati ma’ proċeduri tal-akkwist u anke dwar nuqqasijiet relatati ma’ ġestjoni tal-inventarju fost oħrajn.

Għall-ewwel darba din is-sena, l-Amministrazzjoni Pubblika estendiet l-eżerċizzju tagħha biex twieġeb ukoll għal rapporti oħra tal-Awditur Ġenerali ppubblikati fl-2018. Dawn inkludew sitt rapporti dwar Performance Audits, ħames investigazzjonijiet, u audit dwar l-Informazzjoni Teknoloġika.

F’din l-istess pubblikazzjoni kienu ppreżentati rapporti qosra dwar kull wieħed minn dawn l-eżerċizzji flimkien mal-azzjoni meħuda mid-dipartiment jew l-entità fuq ir-rakkomandazzjonijiet tal-Awditur Ġenerali.

llum il-Gvern sar jippubblika rapporti jispjega għaliex ikun aġixxa mod u mhux ieħor. Xi ħaġa li sa qabel il-bidla flamministrazzjoni ma kinetx issir

07

07.07.2019

kullhadd.com

LOUIS GALEA DIĠÀ KKUNDANNA LIL DELIA • LOUIS GALEA DIĠÀ GĦAMEL RAPPORT U FIH SAĦĦAĦ ID-DUBJI DWAR IL-KARATTRU TA’ ADRIAN DELIA • TQUM IL-MISTOQSIJA: GALEA SE JERĠA’ JINVESTIGA L-ISTESS ALLEGAZZJONIJIET? Louis Galea, li l-Kap tal-Partit Nazzjonalista Adrian Delia ħatru biex imexxi r-riforma fil-Partit Nazzjonalista, diġà tkellem ċar dwar Adrian Delia.

Tant kien skjett li abbażi ta’ rapport li kien sar mill-istess Galea u tim ta’ nies miegħu l-Eks Kap tal-Partit Nazzjonalista, Simon Busuttil, kien ħareġ jgħid li Adrian Delia lanqas biss kellu jkun kandidat għall-kap.

Filwaqt li nhar il-Ħamis ivvutaw favur l-għażla ta’ Louis Galea biex imexxi din is-suppost riforma fil-Partit Nazzjonalista, il-membri tal-fazzjoni ta’ Simon Busuttil diġà bdew ifakkru f ’rapport li Louis Galea għamel żewġt isjuf ilu. Fil-fatt, kien irrapportat f ’Awwissu tal-2017.

Dakinhar kien hemm talba biex fid-dawl tal-allegazzjonijiet serji fil-konfront tal-kontestanti kellu jkun sospiż il-proċess elettorali.

Iżda, minn rapport li kien sar minn Kumitat Konsultattiv dwar Imġiba Xierqa mmexxi minn Louis Galea rriżulta li l-Membri tal-Kummissjoni kienu sodisfatti bl-ispjegazzjonijiet ta’ Chris Said, Alex Perici Calascione u Frank Portelli. Iżda, fil-każ ta’ Adrian Delia l-istorja kienet totalment differenti. “Hemm aspetti oħra pendenti li għadhom

mhumiex verifikati u li Dr Delia baqa’ ma spjegax, kemm dwar il-kont f ’Barclays International Jersey Bank allegatament f ’isem Dr Delia, l-iskop u l-użu ta’ dan il-kont u l-legalità tal-provenjenza ta’ dawn il-fondi,” kien intqal f ’dan ir-rapport li jġib il-firma ta’ Louis Galea.

Anke b’rabta ma’ djun li għandu b’rabta ma’ żvilupp f ’Għawdex Delia rċieva l-kundanna. “F’dan

ir-rigward il-Kumitat iħoss li kien hemm nuqqas min-naħa ta’ Iqanqal dubji Dr Delia li ma informax minn rajh u mill-ewwel lis-Segretarju li hu importanti Ġenerali tal-Partit, kif obbliga li jiġu riżolti ruħu li jagħmel,” qal ir-rapport tal-kumitat ta’ Louis Galea.

Finalment, kien qal li r-rapport, dak li hemm dwar Delia “iqanqal dubji li hu importanti qed jistaqsu jekk biex ikun efli jiġu riżolti.” fettiv f ’ħidmietu Louis Galea Ħafna fil-Partit Nazzjonalista hux se jerġa’ jaqbad dawn l-alle-

gazzjonijiet u jara jekk Delia tax spjegazzjoni ċara jew differenti minn dakinhar. Dan fid-dawl li l-kondotta ta’ Delia hija waħda mill-ikbar kwistjonijiet li jeżistu bħalissa fil-Partit Nazzjonalista tant li sa din il-ġimgħa baqgħu jkunu kwotati minn esponenti Nazzjonalisti bħala raġunijiet għaliex Adrian Delia għandu jitlaq minn Kap tal-Partit Nazzjonalista.

MHUX JAFDAW IL-WHATSAPP Nies fil-fazzjoni ta’ Simon Busuttil mhux qed jafdaw il-messaġġi tal-mobile b’mod tradizzjonali u lanqas il-WhatsApp. Tant li persuni qrib din il-fazzjoni qalulna li tant qed tonqos il-fiduċja li fl-aħħar jiem ittieħdet id-deċiżjoni li jibdew jintużaw sistemi meqjusa bħala iktar siguri. Fost dawn hemm it-telegram fuq liema pjattaforma Karol Aquilina u Simon Busuttil qed jagħżlu li jikkomunikaw direttament bejniethom. Karol Aquilina huwa wieħed mill-iktar

suldati voċiferi ta’ Simon Busuttil u huwa sigriet magħruf li l-kuntatt bejniethom huwa kontinwu u strateġiku. Kienu nies qrib tagħhom li rrapportaw lilna kif issa qed isiru konxji wkoll tal-metodu li jikkomunikaw bih u għalhekk bdew jużaw programm li huwa meqjus bħala wieħed biex jintbagħtu l-messaġġi li huma meqjusa encrypted u iktar sigrieti. F’tiftixa online dwar għaliex jintuża t-telegram jingħad li dan jintuża għal min irid “chats iktar sigrieti.”

08

07.07.2019

kullhadd.com

DIFFERENZA LI TINĦASS F’ĦAJJET IN-NIES Jekk tkun qed tqalleb fuq il-midja soċjali ma jistax jonqos li tiltaqa’ ma’ ritratti u wkoll deskrizzjonijiet ta’ xogħol kontinwu li qed tagħmel id-Diviżjoni tal-Indafa u Manutenzjoni li hija parti biss mill-portafoll tas-Segretarju Parlamentari għad-Drittijiet tal-Konsumatur, Inda-

Nibdew din id-diskursata bix-xogħol li qed twettaq il-Cleansing and Maintenance Division, kif forsi hija magħrufa l-aktar. Xogħol li ma jaqta’ xejn – kif naraw mhux biss mill-posts tiegħek fuq Facebook, imma wkoll mill-ħaddiema ta’ din id-Diviżjoni li niltaqgħu magħhom għaddejjin bixxogħol tagħhom fit-toroq ...

U mhux binhar biss! Ma niddejjaqx ngħid li d-diviżjoni qed tagħmel l-impossibbli. Għandha rwol kbir fiż-żamma tal-indafa fil-pajjiż u dan qed tagħmlu tajjeb ħafna. Biss biss, apparti x-xogħol strettament tagħha, minn żmien għal żmien qed nidħlu wkoll għal xogħol ieħor biex nagħtu appoġġ lil-lokalitajiet li jkollhom bżonn.

Qed nagħmlu xogħol vast malpajjiż kollu biex dejjem jittejjeb l-ambjent. Ibda minn tindif pubbliku saż-żamma tal-ambjent.

Sfortunatament qed ikollna wkoll ħafna xogħol li huwa ta’ tindif ta’ skart mormi illegalment. U għal-

fa Pubblika u s-Sostenn tal-Belt Kapitali Deo Debattista. Imma apparti minn dan, hemm ħidma diversa li qed iwettaq dan is-segretarjat, fosthom it-tnaqqis fil-prezzijiet tal-mediċini u wkoll ħidma fejn jidħol l-użu tal-kannabis mediċinali.

ukoll ċentri li wieħed imur jarmi l-iskart tiegħu fihom – li wkoll huma bla ħlas.

Irridu nifhmu li l-ambjent huwa l-wirt komuni tal-ġenerazzjonijiet preżenti u futuri u għandu jkun ikkonservat u protett. Min iħammeġ, ikun qed iħammeġ l-ambjent fejn irid jgħix hu u wliedu stess.

L-iskop tad-diviżjoni huwa li tippromwovi ambjent ħieles minn skart, ħmieġ, materjal ta’ kostruzzjoni, jew kwalunkwe forma oħra ta’ skart mormi illegalment.

Imma kif għidt hemm bżonn li kulħadd jagħti d-daqqa t’id tiegħu wkoll.

Issa ma rridx niġġeneralizza.

Imma għaliex taħseb li hemm Hemm ħafna li huma konxji dan l-ammont ta’ skart mormi tal-ambjent u joqogħdu mar-regoli, speċjalment fejn tidħol separazb’mod illegali? zjoni u ħruġ ta’ skart għall-ġbir Onestament din tagħtini ġewwa. - għad hemm min jabbuża wkoll.

Għax kieku tgħid li l-pajjiż ma joffrix servizzi għal dan il-għan Ħafna jgħidu li hemm bżonn u mingħajr ħlas, l-ewwel wieħed infurzar ... li ngħid mea culpa! Imma mhux hekk. Hemm diversi servizzi li Dan isir ukoll. Fil-fatt, irrid inqegħdin hemm, fosthom servizzi semmi l-Uffiċjali tal-LESA li għal ġbir ta’ skart goff. Hemm qegħdin jaħdmu fuq dan il-lant hekk hemm bżonn ta’ aktar edukazzjoni dwar dan.

Xogħol id-diviżjoni huwa wkoll li tirranġa fejn hemm bżonn, jiġifieri manutenzjoni ta’ ħitan, sinjali, għamara tat-triq, manutenzjoni, speċjalment bħalissa fis-sajf, ta’ għamara tal-baħar – hemm lista sħiħa. Hemm xogħol li jkollu jsir minħabba l-elementi tan-natura, u xogħol li jkollu jsir ukoll minħabba vandaliżmu.

Li huwa ċert huwa li din id-Diviżjoni qed tagħmel l-almu tagħha kollu biex tbiddel il-wiċċ tal-pajjiż, imma hemm bżonn ukoll il-koperazzjoni sħiħa tal-pubbliku.

u dan l-aħħar ippubblikaw ukoll statistika marbuta m’hekk u li turi li qed ikun hemm infurzar tal-liġijiet u regolamenti.

Suġġett li naf li qiegħed għal qalbek huwa l-ħidma dwar l-użu tal-kannabis għal skopijiet mediċinali ...

Meta nsemmu l-iskart mal-ewwel jiġu f ’moħħna ċerti lokalitajiet partikolari ...

Ħafna wkoll! Ħa nibda b’naqra sfond għal dan is-suġġett, għax tajjeb li nfiehem sew.

Ir-regolazzjoni tal-kannabis mediċinali f ’Malta ssegwi sistemi komparabbli ma’ dawk implimentati għall-industrija farmaċewtika, b’enfasi partikolari fuq standards ta’ kwalità u prattiċi stabbiliti fil-manifattura.

Issa tajjeb li ngħid li fejn jidħol dan is-suġġett naħdmu b’sinerġija sħiħa mal-Awtorità dwar il-Mediċini. Din implimentat il-mezzi meħtieġa għall-introduzzjoni ta’ preparazzjonijiet tal-kannabis mediċinali f ’Malta u kontinwament tinvesti fil-kapaċitajiet interni, tinvolvi esperti pertinenti, u toffri konsultazzjonijiet xjentifiċi.

L-Awtorità fasslet ukoll linji gwida għall-kumpaniji li għandhom intenzjoni li joperaw f ’Malta fil-qasam tal-kannabis għall-is-

Dwar dan, ftit tal-jiem ilu għedna x’kienet l-għajnuna li tajna lil-lokalità ta’ San Pawl il-Baħar u Buġibba. Għajnuna addizzjonali ta’ kampanja ta’ indafa ta’ emerġenza - grazzi wkoll għall-kollaborazzjoni sħiħa mal-Ministeru għall-Finanzi.

F’dan l-eżerċizzju ġbarna 10 tunnellati ta’ skart kuljum minn Buġibba u San Pawl il-Baħar.

Dawn il-lokalitajiet għandhom bżonn interventi kontinwi biex jinżammu fl-aqwa tagħhom.

Bħalma tajna l-għajnuna lil dawn iż-żewġ lokalitajiet, se nagħtu l-għajnuna wkoll lil bliet u rħula oħrajn biex fix-xhur tas-sajf inżommu lil pajjiżna fl-aqwa stat possibbli għat-turisti u għar-residenti kollha.

09

07.07.2019

kullhadd.com

kopijiet mediċinali u ta’ riċerka.

Diġà ltaqgħet ma’ rappreżentanti internazzjonali ta’ din l-industrija u saru konsultazzjonijiet ma’ dawk kollha li rċevew Letter of Intent mill-Malta Enterprise. Il-ħtiġijiet xjentifiċi u tekniċi ġew diskussi fid-dettall, hekk kif meħtieġa għas-sottomissjoni tal-applikazjonijiet li jinsabu aċċesibbli onlajn.

Meta l-kumpaniji japplikaw mal-Awtorità, b’applikazzjoni kompleta kif jitolbu r-rekwiżiti, ikunu jistgħu jsiru l-ispezzjonijiet għall-għoti ta’ ċertifikazzjoni ta’ Good Manufacturing Practice u liċenzja dwar attivitajiet relatati mal-produzzjoni tal-kannabis għal skopijiet mediċinali u ta’ riċerka.

Diġà hemm xi prodotti li jinsabu fuq l-ixkafef f ’Malta, hux hekk?

Mela! Sal-lum għandna erba’ prodotti tal-kannabis mediċinali approvati f ’Malta, waqt li 10 applikazzjonijiet oħra ġew sottomessi għall-evalwazzjoni.

Dawk il-prodotti tal-kannabis mediċinali approvati f ’Malta huma aċċessibbli f ’aktar minn 35 spiżerija lokali li qed jipprovdu l-kannabis mediċinali lil aktar minn 200 pazjent approvat li qed jiġu segwiti minn madwar 30 tabib f ’Malta.

L-Awtorità ħadet ukoll numru sabiħ ta’ inizjattivi ...

Iva, fost dawn insemmi dik ta’ Mejju li għadda, meta l-Awtorità f ’kollaborazzjoni ma’ TOPRA, organizzat taħriġ fix-xjenza regolatorja, kif applikabbli għall-kannabis għal skopijiet mediċinali u ta’ riċerka. Dan kien immirat għall-professjonisti u ħadt gost nara madwar 50 spiżjar, konsulenti tal-industrija, uffiċjali regolatorji, kif ukoll rappreżentanti minn produtturi stabbiliti, li nġabru f ’Malta minn diversi pajjiżi.

Tajjeb li ngħid hawnhekk li l-ħidma tal-Awtorità hija intenzjonata biex issaħħaħ l-iskambju interdixxiplinarju ta’ għarfien u riżorsi għal riċerka li tinkludi s-sigurtà, il-kwalità u l-effikaċja - it-tliet pilastri fuq quddiem nett tar-regolamentazzjoni tal-mediċini, u din tal-aħħar tirrappreżenta qasam li fih l-Awtorità dwar il-Mediċini hija rikonoxxuta internazzjonalment.

L-impenn tal-Awtorità dwar il-Mediċini fil-qasam tar-riċerka u l-edukazzjoni, f ’kollaborazzjoni ma’ entitajiet lokali u oħrajn barranin, tirrifletti l-istrateġija ta’ Malta għal aktar żviluppi effettivi li jsarrfu f ’riżultati tanġibbli għall-pazjent.

Fl-aspetti kollha relatati mal-kannabis għall-użu mediċinali, l-Awtorità dwar il-Mediċini taħdem flimkien mas-Suprintendent tasSaħħa Pubblika u fi djalogu kontinwu mas-Segretarju Parlamentari responsabbli mill-Awtorità.

Riċentement, l-Awtorità dwar

Bħala persuna li l-professjoni tiegħi hija dik ta’ tabib nirrelata ħafna ma’ dan. Iva, hija prijorità kbira. Matul dawn is-sitt snin ħdima u ressaqna quddiem il-poplu numru sostanzjali ta’ roħs fil-prezzijiet tal-mediċini imma wkoll ħdmina biex ikun hemm dħul ta’ mediċina ġenerika.

il-Mediċini kellha wkoll il-priv- jonali li jżommu l-pazjent fiċ-ċenileġġ li tiddiskuti dan is-suġġett tru tax-xogħol tagħhom. mal-President tar-Repubblika ta’ Dejjem stqarrejt li l-aċċess Malta. għall-mediċini huwa fundamentali għas-saħħa pubblika u għat-tkBelti u f ’idejk hemm ukoll abbir ekonomiku. U l-Gvern responsabbiltà tas-sostenn jagħraf l-importanza ta’ mediċini tal-Belt Kapitali. aktar aċċessibbli, billi l-prezzijiet tal-mediċini jkunu affordabbli filBelti u kburi! U ninsab kburi wkoll waqt li tkun assigurata l-kwalità, bl-avvanzi li għamilna fil-Belt Val- is-sigurtà u l-effikaċja ta’ kull proletta. Naħseb id-differenza tidher dott mediċinali fis-suq. sew. Hemm bidla mil-lejl għanU fuq kollox nemmen sew li nar fil-belt kapitali tagħna. prezzijiet orħos iwasslu biex Il-Belt nafha sew ovvjament. il-pazjent ikun aktar konformi Naf kif kienet sa ftit tas-snin ilu mat-trattament rrakkomandat.

– u mhux qed immur ’il bogħod.

Ngħid id-dritt – kienet belt kap- Xtaqt nagħlaq billi nsemmu itali ta’ matul il-jum biss. Jagħlqu wkoll il-protezzjoni l-ħwienet u n-negozji, jispiċċaw tal-konsumatur. B’hekk il-ħaddiema mill-post tax-xogħol naħseb li nkunu dorna wkoll tagħhom u l-Belt torqod fid-dlam. ir-responsabbiltajiet tiegħek Ma kienx jixraq hekk. Beltna bħala Segretarju Parlamentari. ridna nagħtuha spinta ’l quddiem biex tkun belt kapitali denja bħal bliet kapitali oħra.

Tajjeb li hawn insemmi l-ħidma ta’ restawr kbir min-naħa tal-Ministru Owen Bonnici, kollega u li naħdmu id f ’id. Dan xpruna l-ħajja fil-Belt Valletta. Erġajna bdejna naraw bil-mod ir-ruħ tidħol fil-Belt.

Nibtu aktar negozji ta’ matul filgħaxijiet, restoranti, aktar attivitajiet kulturali. Il-Valletta 2018 għenet bil-kbir ukoll.

Issa parti mir-responsabbiltajiet tiegħi huma li nsostni dak kollu li sar għall-belt kapitali u nibni fuqu.

Xogħol li nagħmlu bil-qalb.

Ir-roħs fil-prezzijiet tal-mediċini huma wkoll prijorità għalik.

Bħala persuna li l-professjoni tiegħi hija dik ta’ tabib nirrelata ħafna ma’ dan. Iva, hija prijorità kbira. Matul dawn is-sitt snin ħdimna u ressaqna quddiem il-poplu numru sostanzjali ta’ roħs fil-prezzijiet tal-mediċini imma wkoll ħdimna biex ikun hemm dħul ta’ mediċina ġenerika.

Ir-roħs fil-mediċini huwa possibbli permezz ta’ sinerġija bejn il-Medicines Intelligence and Access Unit fi ħdan l-Awtorità dwar il-Mediċini, l-Awtorità ta’ Malta għall-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur u d-distributuri farmaċewtiċi lokali u internazz-

F’dan il-qasam sar ħafna xogħol.

Aħna qegħdin hemm biex inħarsu, nipproteġu u ngħinu lill-poplu fl-oqsma kollha possibbli.

Anki hawn, l-Awtorità ta’ Malta għall-Kompetizzjoni u għall-Affarijiet tal-Konsumatur qed tagħmel xogħol impekkabbli.

Din l-awtorità għandha xogħol vast. Fuq quddiem nett hemm li tħares l-interess tal-konsumatur – forsi l-aktar ħaġa li hija magħrufa għaliha mill-poplu. Imma hemm xogħol ieħor ukoll, li forsi mhux dejjem ikun apprezzat kif għandu jkun. Hija korp waħdieni li qiegħed hemm għas-servizz tal-konsumaturi, il-kummerċjanti, l-importaturi u tal-partijiet kollha interessati.

Dan l-aħħar tajna spinta kbira lill-Awtorità. Għamilna rebranding, saħħaħna wkoll is-sit fuq l-internet, affarijiet li forsi wieħed ma jarax mal-ewwel l-importanza tagħhom, imma nassigurak li dawn jagħtu wkoll għajnuna sfiqa lill-konsumaturi u wkoll lin-negozji li jfittxu s-servizzi ta’ din l-awtorità.

Ta’ min isemmi hawnhekk ix-xogħol kbir li sar mill-MCCAA li wassal għal emendi fil-Liġi tal-Kompetizzjoni bil-għan li jkun hemm bilanċ ġust bejn il-ħtieġa li jipproteġu d-dritt għal smigħ xieraq stabbilit fil-Kostituzzjoni ta’ Malta u l-ħtieġa li jiġi żgurat qafas legali sod li permezz tiegħu l-awtoritajiet responsabbli jistgħu effettivament jeżerċitaw il-poteri tagħhom lejn swieq

jaħdmu aħjar għall-benefiċċju tal-konsumaturi, in-negozji u l-ekonomija. Ir-riżultat ta’ dawn l-emendi jippromwovi u jinforza l-liġi tal-kompetizzjoni f ’Malta, li mbagħad isaħħaħ l-ekonomija.

Nieħu spunt hawnhekk u nirringrazzja lill-ħaddiema kollha tal-entitajiet li jaqgħu taħt is-Segretarjat tax-xogħol kbir u siewi li jagħmlu – kultant b’sagrifiċċji u wara l-ħin normali tax-xogħol tagħhom ukoll.

Fl-aħħar nett, xi ħaġa personali. Ma’ sħabek magħruf bħala persuna ċajtiera u persuna pożittiva.

Veru dan? U fil-privat l-istess?

Min-naħa tiegħi nemmen li s-serjetà għandu jkollha bilanċ tajjeb mal-umoriżmu. Għal kollox hemm post u ħin. Il-bilanċ tajjeb f ’kollox. Bħala tabib ngħid ukoll li d-daħk huwa l-aħjar mediċina u mediċina li hija b’xejn!

Apparti dan, nemmen ukoll li għandek tkun pożittiv f ’ħajtek.

Jien hekk magħmul. Nipprova nsib dik il-ħaġa pożittiva f ’kollox.

U iva – dan huwa l-karattru tiegħi mhux biss fuq ix-xogħol – kemm meta kont għadni student, nipprattika bħala tabib, issa li nagħmel parti mill-Gvern u anki mal-familja u fil-ħajja privata tiegħi wkoll.

Riċetta ta’ umoriżmu f ’waqtu u wkoll doża tajba ta’ pożittività li nirrakkomandaha lil kulħadd!

10

07.07.2019

kullhadd.com

X’QED TGĦID ONOREVOLI?

Malta kollha taf li l-Malta Community Chest Fund hija responsabbiltà tal-uffiċċju tal-President tar-Repubblika.

Insomma, kważi Malta kollha!

Id-Deputat Nazzjonalista, Edwin Vassallo, din il-ġimgħa talab il-kontijiet ta’ din l-entità awtonoma mill-Gvern mingħand il-Gvern.

Fil-fatt kien b’mistoqsija parlamentari li għamel dan, meta staqsa: “Jista’ l-Prim Ministru jpoġġi fuq il-Mejda tal-Kamra l-kontijiet tal-Malta Community Chest Fund fejn fl-aħħar Istrina kienu nġabru mas-€7 miljun?”

It-tweġiba tal-Prim Ministru kienet: “Ngħarraf lill-Onor.

Interpellant li l-Malta Community Chest Fund ma taqax taħt l-Uffiċċju tal-Prim Ministru.”

Iżda, din ma kinetx l-unika domanda parlamentari li saret din il-ġimgħa u li ġġiegħlek tis-

taqsi xi jrid ifisser id-deputat li qed jagħmilha.

Kellna lid-Deputat Chris Said jitlob is-sodisfazzjon għax uffiċjal tal-Ministeru ta’ Għawdex deher fin-niżla li twassal għall-Bajja ta’ Ħondoq ir-Rummien. U fid-domanda tiegħu, Said qal li dan sar fi Frar ta’ din is-sena. “Ninforma lill-Onor. Interpellant li l-uffiċjali tal-Ministeru għal Għawdex għaddejjin b’ħidma kontinwa madwar Għawdex kollu,” wieġbet il-Ministru b’Said jgħaffiġha wkoll f ’domanda parlamentari oħra meta ftit sapun ħasbu demm.

“Tista’ l-Ministru tgħid x’inhuma r-raġunijiet li fil-ħin ta’ filgħodu tal-ġurnata tat-Tnejn 13 ta’ Mejju 2019 kien hemm ammonti kbar ta’ demm imxerred mal-art, eżattament quddiem il-biċċerija ta’ Għawdex u sa parti kbira minn Triq il-Pit-

kalija fix-Xewkija Għawdex?” staqsa Chris Said.

U għal darb’oħra l-Ministru kellha tispjega. “Ninforma lill-Onor. Interpellant illi l-likwidu li għalih qed isir referenza ma kienx demm imma ilma

tal-ħasil ta’ wara l-qatla. Dan il-likwidu jmur f ’fosos differenti minn dak li jinġabar fih id-demm. Id-demm tal-qatla jinġabar f ’tank apposta li eventwalment jintbagħat Malta għall-inċinerazzjoni. Fil-ġurna-

ta msemmija, waħda mill-katusi li jilqgħu fiha l-ilma tal-ħasil instaddet b’konsegwenza li ħareġ ftit ilma tal-ħasil, liema katusa nfetħet immedjatament qabel ma kompla għaddej il-ħasil tal-biċċerija,” wieġbet Caruana.

MINISTRI GĦAS-SAĦĦA EWROPEJ GĦAL LAQGĦA TA’ JUMEJN F’MALTA Ministri għas-Saħħa minn 10 pajjiżi membri tal-Unjoni Ewropea se jattendu għal laqgħa ta’ jumejn f ’Malta l-Ħamis u l-Ġimgħa li ġejjin. Il-laqgħa se tkun fl-okkażjoni tat-tieni anniversarju minn meta l-istess pajjiżi kienu fformulaw u qablu bejniethom fuq dik li bdiet tissejjaħ Valletta Declaration. Il-pajjiżi firmatarji tal-Valletta Declaration u li se jkunu rappreżentati fillaqgħa ta’ jumejn f ’Malta huma Malta, Ċipru, il-Greċja, l-Irlanda, l-Italja, il-Kroazja, il-Portugall, ir-Rumanija, is-Slovenja u Spanja.

Kien fuq inizjattiva tad-Deputat Prim Ministru u Ministru għasSaħħa Chris Fearne waqt il-Presidenza Maltija tal-Unjoni Ewropea sentejn ilu li dawn il-pajjiżi qablu li jaħdmu flimkien biex, fost affarijiet oħrajn, jassiguraw aċċess għal mediċini ġodda u trattamenti innovattivi għaċ-ċittadini u dan billi jaħdmu flimkien fl-aqwa interess taċ-ċittadini Ewropej. Bejniethom dawn il-pajjiżi jipprovdu suq ta’ aktar minn 160 miljun ċittadin li jirrappreżentaw 32% tal-popolazzjoni tal-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea.

B’riżultat tal-Valletta Declaration kull pajjiż firmatarju għandu grupp ta’ nies tekniċi li jiltaqgħu b’mod regolari biex fost fost affarijiet oħra jiffaċilitaw l-aċċess

ir-rieda u d-determinazzjoni tagħna li nikkoperaw fi spirtu ta’ solidarjetà u trasparenza għal aċċess aħjar għall-mediċini filwaqt li nibqgħu kommessi li nkomplu nibnu fuq il-koperazzjoni eżistenti u naqsmu bejnietna l-esperjenzi relevanti, għarfien u riżorsi biex nieħdu l-aħjar benefiċċji mill-kollaborazzjoni ta’ bejnietna.”

Ministri għas-Saħħa Ewropej li kienu fost l-ewwel firmatarji tal-Valletta Declaration sentejn ilu.

għall-mediċini. F’pajjiżna l-Valletta Technical Committee se jkun qed jiltaqa’ għat-tmien darba.

Id-Deputat Prim Ministru qal lil dan il-ġurnal li “ninsab sodisfatt ħafna li inizjattiva li ħadna bħala pajjiż tat u qiegħda tagħti l-frott.

Għal darb’oħra qegħdin nuru li minkejja ċ-ċokon tagħna l-kon-

tribut li nagħtu huwa relevanti ħafna. Ir-riżultati miksubin juru li fejn ikun hemm ħidma kollettiva jkun aktar possibbli li tasal.”

Fil-laqgħat tal-Valletta Technical Committee jkunu diskussi l-qsim ta’ informazzjoni, identifikar u prijoritizzar ta’ oqsma ta’ koperazzjoni kif ukoll kollaborazzjoni

fuq assessjar ta’ teknoloġija fil-qasam tas-saħħa, mediċini u terapiji innovattivi kif ukoll jesploraw mekkaniżmi għal negozjar ta’ prezzijiet ta’ mediċini u x-xiri tagħhom flimkien.

Id-Deputat Prim Ministru żied jgħid lill-gazzetta li “tul il-laqgħa se nkunu qegħdin nirrijaffermaw

Ninsab sodisfatt ħafna li inizjattiva li ħadna bħala pajjiż tat u qiegħda tagħti l-frott. Għal darb’oħra qegħdin nuru li minkejja ċ-ċokon tagħna, ilkontribut li nagħtu huwa relevanti ħafna

11

07.07.2019

kullhadd.com

TAT-TONN BI FTEHIM REGOLATORJU ĠDID Kitba ta’ CLIFFORD GALEA VELLA MASLENNIKOV Iltqajt ma’ Dr Charlon Gouder Kap Eżekuttiv tal-Federazzjoni Maltija għall-Produtturi tal-Akkwakultura fejn flimkien iddiskutejna l-isfidi u l-miri relatati ma’ dan is-suġġett. Għax jekk it-tonn hu tajjeb ħafna fil-platt dan l-aħħar kien ukoll biċċa wġigħ ta’ ras għall-ambjentalisti u għal dawk li jridu jgawdu l-baħar Malti. Gouder jagħti l-impressjoni li l-Federazzjoni konxja ħafna tar-responsabbiltajiet tagħha u lesta wkoll tkompli twettaq il-bidliet li hemm bżonn.

Charlon Gouder beda biex qalli li l-għan ta’ din il-Federazzjoni qabelxejn huwa li timbotta l-kawża favur l-interessi ta’ din l-industrija, dejjem bl-inqas impatt fuq in-nies b’mod ġenerali. Sfida attwali hija li bħalissa jkun il-qofol tax-xogħol relatat mal-baħar kif ukoll jaħbat l-istaġun tas-sajf. Ovvjament dawn it-tnejn iridu jeżistu flimkien imma l-Federazzjoni tieħu miżuri kawtelatorji biex dejjem ikun evitat inkwiet bla bżonn u jkun iżjed irrispettat l-ambjent.

Gouder saħaq li l-Federazzjoni għandha nies professjonali fuq bażi full-time biex ix-xogħol isir kif suppost u tenna li b’hekk u bix-xogħol iffukat li qed nagħmlu, qed insiru mexxejja mhux biss f ’Malta imma b’mod internazzjonali.

Saħaq li l-Federazzjoni qed tindirizza l-ambjent iżjed minn qatt qabel u li dan huwa prijorità.

Għall-ewwel darba l-operaturi poġġew dawk li jsejħulhom “booms” mal-farms tagħhom li jiġbru ż-żjut li joħorġu, żdiedu d-dgħajjes tal-patrol għall-irregolaritajiet madwar l-akkwati, saret ukoll helpline biex jiġu indirizzati l-ilmenti u l-mistoqsijiet tal-pubbliku u ġie wkoll appuntat Profs. Joe Borg li huwa l-Kap tad-Dipartiment tal-Bijoloġija li qed isegwi l-iżvilupp li għaddej u jħares l-operazzjonijiet tal-Federazzjoni fejn regolarment tingħatalu informazzjoni dwar x’inhu jsir. Qed issir ukoll kampanja edukattiva li tinforma lill-pubbliku, anke lil dawk li forsi ma jifhmux f ’dan il-qasam, ħalli b’hekk ngħarrfu iżjed x’inhu jiġri.

“Din is-sena se mmorru pass

SAL-LUM DIĠÀ NSTABU AKTAR MINN ĦAMEST IRJUS FILBAĦAR U NSTABET UKOLL TONNA SĦIĦA. DAN MA JOPERAX MILL-OPERAT TAL-FARM IŻDA DAN IKUN SERQ JEW ILLEGALITÀ oltrè għaliex se nkunu qed nidħlu f ’aktar dettall dwar x’apparat għandu jkun hemm fuq id-dgħajjes,” kompla Gouder fejn qal li anke kull membru ta’ dan il-ftehim irid ikun mgħammar biżżejjed biex jilqa’ għall-impatt ambjentali. Qal ukoll li se jinsistu fuq prattiċi ta’ xogħol li forsi kienu tajbin qabel u m’għadhomx tajbin għal-lum, u allura min se jidħol għal dan il-ftehim regolatorju jrid ikun qed isegwihom. Tenna li bħalissa qegħdin f ’diskussjonijiet avvanzati ħafna m’entitajiet tal-Gvern biex ir-riżorsi tal-Federazzjoni jiġu użati kemm jista’ jkun minn entitajiet oħra tal-Gvern fejn jidħol iż-żamma tat-tindif u min-naħa l-oħra jidħol dan l-iskambju reċiproku fejn jirrigwarda l-ammeljorament tal-operazzjoni tal-Federazzjoni. Se jittieħdu wkoll kampjuni minn fuq is-siti tal-farms u se jidħol ukoll iddritt li l-Federazzjoni, meta u

jekk jidhrilha li huwa xieraq li jitwaqqaf il-proċess tal-għalf, għal diversi raġunijiet fosthom kurrenti tal-baħar, inkonvenjenzi u raġunijiet oħra, il-Federazzjoni se żżomm dan id-dritt li tagħmel dan.

Punt importanti ieħor huwa li l-Federazzjoni se jkollha mezzi kemm fuq il-baħar kif ukoll mill-ajru li bih issegwi l-iżvilupp b’dak li se jkun monitoring filwaqt li se jkomplu jistudjaw kif u b’liema mod se jtejbu l-prattika tal-għalf. “Irridu niftakru li din hija industrija li nbniet biex isservi l-klijenti tagħna internazzjonali u madanakollu mhux għall-inkonvenjent tal-Maltin.

Ibħra indaf huma kruċjali ħafna biex din l-industrija tkompli tikber u huma kruċjali wkoll għar-reputazzjoni tagħna.”

“Il-klijenti tagħna fuq livell internazzjonali ma jridux ikunu affiljati ma’ prattiċi li huma ta’ inkonvenjent fuq l-ambjent,” enfasizza Gouder. Għalhekk

il-Federazzjoni qed taħdem biex tipperfezzjona l-prattiċi tal-membri tagħha.

Sal-lum l-akbar uġigħ ta’ ras huwa kif se nirregolaw l-illegalità insista Gouder. Sal-lum diġà nstabu aktar minn ħamest irjus fil-baħar u nstabet ukoll tonna sħiħa. Dan ma joperax mill-operat tal-farm iżda dan ikun serq jew illegalità. Inkwetanti l-fatt li dan it-tonn seta’ spiċċa fuq il-mejda tal-bejgħ mingħajr ma tkun ingħatat attenzjoni lis-sanità. Il-Federazzjoni tisħaq fuq kwalità għolja ħafna għaliex il-‘harvest’ isir b’mod u manjiera li f ’20 minuta l-ħuta tittella’, tkun ipproċessata u ffriżata u l-kwalità tagħha ma tiġix ippreġudikata.

L-intergità tal-ħuta taħt l-ebda mod mhi qed tiġi mbagħbsa.

Charlon Gouder spjega l-fatt li wieħed irid jaħseb li min jaqbad il-ħuta b’mod illegali immaġina kemm idum biex jaqbadha, kemm idumu biex jaqtgħulha

rasha biex jaħbu l-evidenza, ma jkunux mgħammra bis-silġ, iridu jdaħħluha fuq l-art f ’din is-sħana kollha biex dik it-tonna tispiċċa kkumerċjalizzata u mittiekla mingħand in-nies. U dan biex jagħmlu sold żejjed b’mod illegali għad-detriment tal-konsumatur.

Kif tista’ tinduna li xi ħaġa hija ħażina? Ma tistax tixtri tonn li l-prezz huwa “super cheap”. Kull tonna, għaliex ittonn huwa l-aktar speċi regolat, suppost ikun akkumpanjat minn ċertifikat. Sa mill-mument li jkun inqabad sakemm imur fuq il-platt tan-nies. Jeżisti dokument imsejjaħ EBCD li jinvolvi ċertifikazzjoni sa minn meta tinqabad il-ħuta sakemm imur fuq il-platt. Meta għandek qbid bis-salvaġġ, jiġifieri bilkonz, għandek tliet postijiet f ’Malta: il-Marsa, Marsaxlokk u l-Belt u wieħed f ’Għawdex; l-Imġarr fejn it-tonn jiġi mwieżen minħabba l-kwota, itteggjat u wieħed imbagħad imexxi għall-bejgħ.

Hut maqbud fis-salvaġġ irid jiddaħħal mingħajr garġi u intern minħabba li hemm titrabba ċerta bakterja.

“Meta naraw dawn l-irjus filbaħar jew ħuta sħiħa mejta, dak ikun suspett li persuni jkunu raw xi patrol boat ġejja lejhom u jħallu l-ħuta fejn ikunu biex ma jinqabdux,” spjega Gouder.

Dan ifisser ukoll li l-illegalità trid tkun irregolata minn fuq l-art ukoll ghaliex wieħed jinduna jekk il-ħut hux maqbud jew misruq b’mod illegali jew inkella kif suppost.

Gouder fakkar li hemm multi ħorox għal min jinqabad jagħmel l-irregolaritajiet li jitilgħu anke għal iżjed minn ħamest elef ewro u anke jista’ jkun każ ta’ ħabs.

Intant fi stqarrija li ħarġet fis26 ta’ Ġunju 2019, il-Federazzjoni tisħaq li minkejja li dawn l-irjus u l-karkassi ma joriġinawx mill-attivitajiet tal-membri tagħha, tinsab għaddejja f ’taħditiet ġenerali mid-Diviżjoni tat-Tindif u l-Manutenzjoni sabiex tkun tista’ tiġi provduta l-għajnuna mill-membri tal-Federazzjoni permezz talopri tagħhom, kif ukoll ikun hemm qsim ta’ informazzjoni sabiex ikun hemm interventi f ’waqthom meta jidħlu ilmenti ta’ każijiet simili.

12

07.07.2019

kullhadd.com

MID-DOKUMENTI TA’ FRANĊIŻI SA MILL-ORDNI F’MALTA Meta l-bniedem jimmatura fl-età jirrealizza li kulma tgħallem fil-bankijiet tal-iskola, jew mill-kotba li ngħatawlu b’relazzjoni mal-istorja, mhux bilfors kienu l-verità jew faksimili ta’ dak li ġara fir-realtà.

Il-poplu Malti minn dejjem kien maħkum u jista’ jkun li ghalhekk, u peress li ma tantx kien hawn nies kapaċi jiktbu - jew

kienu mġegħlin jirrakkuntaw biss dak li jogħġob lis-sidien - li l-istorja vera tagħna dejjem inżammet fil-kaxxa ta’ Pandora. Bniedem li fittex għar-reqqezza ta’ dan kollu hu Joe Scicluna, li ħa l-briga, ittraduċa u ppubblika xogħlijiet ta’ personalitajiet Franċiżi, li jagħtu dawl ġdid u sinċier għaż-żminijiet tal-Ordni ta’ San

Ġwann u ta’ Napuljun f’Malta. U peress li dan il-perjodu, minkejja li nfirex biss fuq sentejn, kellu effett fuq ġensna, deherli li jkun xieraq nintervista lil Joe u mażżmien nisiltu minn dak li nsibu fil-kotba li ħareġ diġà.

Minn Charles B. Spiteri

Joe, int twelidt Malta iżda għext il-parti l-kbira ta’ ħajtek fi Franza. X’tgħidilna fuqek?

Jien twelidt u trabbejt f ’Santa Luċija. Għalkemm barra millpajjiż għal aktar minn 40 sena xorta żammejt kuntatt malMaltin li kont naf f ’żgħożiti.

Bħal ħafna żgħażagħ Maltin ħallejt pajjiżi biex insib xogħol f ’Londra. Bdejt fis-settur talIT li bilkemm kien għadu beda dak iż-żmien. Wara ftit snin mort fit-Tramuntana tal-Italja biex naħdem mal-Olivetti. U wara erba’ snin tlaqt lejn Franza għall-belt Alpina ta’ Grenoble. Iżżewwiġt mara Franċiża mill-Brittanja u kellna żewġt itfal, Yann u Nicolas. Illum, 30 sena wara, għadna fi Grenoble ingawdu l-muntanji, il-lagi u l-ħajja Franċiża b’mod ġenerali.

Meta niġu għall-istorja ta’ pajjiżna: bħalna studjajt dak kollu li bellgħulna bl-imgħarfa fuq il-Kavallieri, l-Assedju, il-miġja ta’ Napuljun, l-Imblokk, il-wasla tal-Ingliżi eċċ.

X’wasslek biex bdejt tqalleb u wasalt ittraduċejt xogħlijiet mill-Franċiż u ppubblikajthom f ’kotba?

Fl-iskola ma kelli l-ebda interess fl-istorja, probabbilment għax kienet iffukata prinċipalment fuq l-istorja tal-Ingilterra.

Iżda bħal ħafna Maltin li jgħixu barra, bdejt niżviluppa interess fl-istorja ta’ Malta mhux bħala storiku iżda biex nifhem min xiex għaddew il-Maltin sakemm wasalna fejn qegħdin llum.

L-antenati tiegħi kienu mil-Belt.

X’raw waqt l-imblokk Franċiż?

X’impatt kellu fuqhom? Kienu qed iħarsu minn fuq is-swar meta l-flotta ta’ Napuljun daħlet fil-port?

Peress li nitkellem bil-Franċiż nista’ nikkonsulta dokumenti Franċiżi ta’ dawk iż-żminijiet.

Kont kurjuż fuq x’kienu jaħsbu l-Franċiżi dwar il-Maltin. Meta

sibt il-Memorji ta’ Doublet bdejt niftaħ għajnejja. Bħal ħafna Maltin dejjem ħsibt li l-Franċiż kien l-għadu kiefer li ġie f ’Malta biex jisraq kulma jara u jistupra lin-nisa Maltin. Iżda ovvjament aħna konna aqwa minnhom u tajniehom lezzjoni kif imiss.

Dik kienet l-impressjoni tiegħi.

Wara li qrajt il-memorji ta’ ċerti Franċiżi li kienu jgħixu Malta bħal Doublet u Ransijat, bdejt nara l-affarijiet kemxejn differenti. M’għandi l-ebda intenzjoni li nbiddel l-istorja tagħna u lanqas il-perċezzjoni tal-Maltin dwar il-kolonizzaturi Franċiżi jew oħrajn. Jien niġbed il-konklużjonijiet tiegħi bbażati fuq dokumenti minn xhieda ta’ dak iżżmien. Mill-perspettiva Maltija, mill-perspettiva Brittanika, iżda wkoll mill-perspettiva Franċiża li dejjem kienet nieqsa għal dawn aħħar żewġ sekli. Peress li ftit Maltin jafu bil-Franċiż ġietni ġennata ta’ idea li nittraduċi

l-memorji ta’ Doublet għall-In- l-ħafna kavallieri li akkużawh li gliż mill-bidu sal-aħħar mingħajr ttradixxa lill-Ordni. ma nbiddel kelma waħda.

Naturalment, minħabba l-kariga tiegħu seta’ Doublet kellu ħafna tfal u jirrakkonta ċerti ġrajjiet nsibu d-dixxendenti tiegħu sal-lum fost il-Maltin. Wasal u piki li kien ikun hemm Malta bħala suldat, u sab bejn il-kavallieri nfushom, ruħu fis-Segretarjat peress li kienu minn tmien tal-Gran Mastru De lingwi differenti. Hemm Rohan, minkejja li la kienx x’tirrakkuntalna fuq dan nobbli u lanqas kavallier. il-fatt?

X’jirrakkonta Doublet?

Doublet kellu aċċess għad-dokuDoublet jirrakkonta l-istorja ta’ menti u l-ittri importanti kollha ħajtu, kif sar segretarju mingħa- tal-Gran Mastru. Ħafna minnjr ma kellu status ta’ nobbli u kif hom huma inklużi fil-memorji iltaqa’ ma’ Bettina, mara Malti- tiegħu bħala prova li dak li kiteb ja. Jirrakkonta wkoll storja di- kien il-verità. Hu kkritika ħafvertenti ta’ kif sar mażun. Iżda na lill-kavallieri u jirrakkonta xi qabel kollox hu jagħti l-opin- stejjer tal-biża’ dwar kif kienu joni tiegħu dwar il-kawżi li ġabu jittrattaw lill-Maltin u dwar ir-rit-tmiem tal-kavallieri. Doublet valitajiet li kienu jeżistu bejn il kellu sehem fin-negozjati tal-Ar- kavallieri ta’ pajjiżi differenti. mistizju ma’ Napuljun innifsu. Jirrakkuntalna storja waħda parIżda l-iskop ewlieni ta’ Doublet tikulari ta’ kif Kavallier Franċiż kien li jiddefendi ismu kontra inqatel minn Kavallier Taljan

fuq il Port il-Kbir quddiem bosta Maltin għax it-tnejn kellhom relazzjoni mal-istess prostituta mill-Birgu.

Nafu wkoll li mhux il-kavallieri kollha kienu josservaw il-voti tal-kastità tagħhom, l-aktar iż-żgħażagħ. Doublet jikteb xi ħaġa fuq dan u fuq kif kienu jittrattaw magħhom il-Gran Mastri? Jingħad li l-istess Doublet ħabb u żżewweġ mara Furjaniza u kellu numru ta’ tfal. Jista’ dan kollu jitfisser li kien aktar favur il-Maltin milli favur il-Franċiżi?

Fil-ktieb tiegħu jidher ċar li Doublet kellu lealtà qawwija lejn l-Ordni u l-Gran Mastru, kif ukoll lealtà lejn pajjiżu u l-poplu Franċiż, iżda qabel kollox kellu lealtà lejn il-familja Maltija tiegħu u lejn il-poplu Malti.

13

07.07.2019

kullhadd.com

Kien daqstant ċar li hu tħabat biex imexxi ma’ dawn it-tliet objettivi li ma jaqblux flimkien.

Meta niġu għaċ-ċediment tal-Ordni u l-okkupazzjoni tal-Franċiżi, fejn insibu lil Doublet? U kompla jikteb il-memorji tiegħu?

Iżda bħal ħafna Maltin li jgħixu barra, bdejt niżviluppa interess fl-istorja ta’ Malta mhux bħala storiku iżda biex nifhem minn xiex għaddew il-Maltin sakemm wasalna fejn qegħdin illum

Bħala segretarju, Doublet mhux biss ra l-wasla tal-Armata Franċiża; hu mar abbord il-vapur ta’ Napuljun biex jinnegozja direttament mal-Ġeneral. Meta l-Ġeneral talbu jikxef il-kodiċi sigrieta tal-Gran Mastru użata fil-korrispondenza tiegħu, Doublet pprova jirrifjuta, iżda flaħħar ċeda. B’hekk ġie akkużat li ttradixxa lill-Ordni.

l-Ordni ta kollox f ’idejn Napuljun?

L-oriġinal ta’ dan l-ewwel ktieb li ttraduċejt ta’ Doublet, kien ippubblikat xi 60 sena wara mewtu. Hu x-xogħol sħiħ?

Il-ktieb ta’ Doublet kien intitolat Memorji tal-Invażjoni u l-Okkupazzjoni ta’ Malta mill-Armata Franċiża fl-1798. Hu kiteb ħafna fuq l-invażjoni iżda kważi xejn dwar l-okkupazzjoni (Ransijat iva). Jien naraha stramba li ma jitrattax l-okkupazzjoni waqt li semmieha fit-titlu stess. Nissuspetta li l-pubblikatur Franċiż seta’ ħalla barra dik is-sezzjoni li tista’ titqies wisq imbarazzanti għan-nazzjon Franċiż.

Waħda mill-kopji tal-manuskritt oriġinali tinsab f ’idejn privati fin-Nofsinhar ta’ Franza. Ikun tajjeb kieku xi storiċi Maltin jaslu jsibu dan il-manuskritt sabiex jaraw jekk Doublet kitibx aktar milli ġie ppubblikat.

Apparti minn dan il-ktieb, s’issa int ħriġt kotba oħra.

Tgħidilna xi ħaġa fuqhom?

The Malta Soldier hu rumanz storiku li ktibt biex nirrakkonta l-ġrajja tar-rewwixta fil-Forti ta’ Ricasoli u t-traġedja tant kerha li segwiet fl-1807 għall-bidu tal-ħakma Ingliża. Ħafna mis-suldati barranin li rvellaw, inqatlu quddiem il-Maltin filgrawnd militari tal-Furjana. Ilktieb jirrakkonta wkoll storja ta’ mħabba bejn suldat Sqalli li kien iħobb tfajla Kalkariża. Dan kien wieħed mill-ikkundannati, li sab ruħu quddiem skwadra suldati Ingliżi jippuntaw l-ixkubetti lejh. Il-ktieb, ibbażat fuq fatti veri, hu bl-Ingliż u ġie tradott għall-Franċiż u għall-Ġermaniż.

Nispera li xi darba taraw verżjoni Maltija.

Repubblikana Franċiża. Is-soċjetà Maltija kien jafha sew peress li qatta’ bicca kbira ta’ ħajtu fuq il-gżira tagħna. Il-kavallieri ma kinux jistmaw wisq lill-Maltin iżda dan il-bniedem sfida saħansitra lill-Gran Mastru f ’bosta okkażjonijiet biex jiddefendi d-dritttijiet tal-Maltin. Dan qatt ma kien imsemmi. Hu kiteb djarju ta’ dak li għadda minnu tul is-sentejn imblukkat fil-Belt, sakemm kellhom iċedu kważi mejtin bil-ġuħ. Fil-memorji tiegħu, Ransijat jirrakkonta ċerti affarijiet tal-biża’ dwar il-firda li kien hemm bejn il-Maltin stess.

Dawn qatt ma smajna bihom.

Tgħidilna xi ħaġa fuq il-ktieb By Order of Napoleon?

eluf ta’ Maltin fis-sentejn li kien hawn il-Franċiżi fostna.

Kif mietu: maqtulin jew minħabba l-mard? U kemm kienet kbira l-problema tal-ikel f ’dawk iż-żminijiet?

Fatt drammatiku tal-imblokk hu li madwar 10,000 Maltin (possibbilment iktar) tilfu ħajjithom u l-impressjoni tiegħi hi li dan ġie mgħotti għall-konvenjenza taħt it-tapit tal-istorja ta’ Malta.

Qisu kien xi dettal irrelevanti.

Dawn ma mitux jiġġieldu kontra l-Franċiżi. Mietu minħabba l-imblokk, minn malnutrizzjoni u mard bħal ħafna suldati Franċiżi. Ħafna minnhom ma ridux ikollhom x’jaqsmu mal-imblokk: kellhom tfal li kienu bilġuħ x’jitimgħu. Ransijat tkellem dwar numru ta’ Maltin li ħarġu mill-Belt biex jevitaw il-ġuħ u ttieħdu lejn Kemmuna biex inqatlu, minħabba li ħadmu malFranċiżi. Aħna ma tgħallimniex dan fl-iskola. Finalment jidhirli li ħallasna prezz wisq għoli biex għaddejna gżiritna minn ħakkiem barrani għall-ieħor.

Ransijat jgħidilna li lejn ittmiem tal-imblokk kienu diġà kielu l-bgħula, iż-żwiemel, ilqtates u l-klieb kollha, u fl-aħħar kienu qed ibigħu firien fis-suq.

Jgħid li l-firien maqbuda fi Strada Forni kienu ikbar minħabba l-fran tal-ħobż u kienu jġibu prezz ogħla. Daqshekk kienet kerha l-qagħda tal-imblokk.

Biex nifhmu eżattament x’kienu l-intenzjonijiet ta’ Napuljun għall-Maltin, idealment għandna nistaqsu lilu. Ovvjament dan mhux possibbli iżda nistgħu nagħtu ħarsa lejn kull ordni li ta rigward Malta. Dak għandu jagħtina xi ħjiel. U dan hu preċiżament fuqiex jittratta dan il-ktieb. Meta Napuljun jordna lit-truppi tiegħu jinżlu Malta, hu speċifikament jgħid “ittrattawhom tajjeb lill-Maltin”. Huma ħadu kulma kien tal-kavallieri.

Iżda l-fondi rkuprati mill-għeluq tal-monasteri kellhom jintużaw Tista’ tispjegalna aħjar min biex jinbnew skejjel u sptarijiet kien Ransijat u kemm kellu għall-Maltin. Nitkellmu ċar: xi lill-poplu Malti għal qalbu? suldati Franċiżi aġixxew ħażin lejn il-Maltin u ħafna minnhom Għallmuna li l-Franċiżi Ransijat kien Franċiż ieħor, ka- ġew ikkastigati severament. serqulna d-dehbijiet u l-fided vallier li kien magħruf bħala mill-knejjes. Kemm hu reali traditur tal-Ordni favur l-armata Jissemmew li kienu mietu dan it-tagħlim, ladarba

Meta ċedew, il-kavallieri kellhom jaċċettaw il-kundizzjonijiet stabbiliti minn Napuljun. L-ewwel klawsola kienet: Artiklu 1. Il-Kavallieri tal-Ordni ta’ San Ġwann ta’ Ġerusalemm se jċedu l-belt u l-forti ta’ Malta lill-armata Franċiża. Id-drittijiet u l-proprjetajiet sovrani kollha tal-gżejjer ta’ Malta, Għawdex u Kemmuna huma rrinunzjati lir-Repubblika Franċiża.

Bażikament dak li jgħid hu li l-possedimenti kollha tal-kavallieri issa jappartjenu lill-istat Franċiż u nafu li l-knisja ta’ San Ġwann u t-teżori tagħha kienu tal-kavallieri. Hompesch ma kellu l-ebda għażla ħlief li jaċċetta u jiffirma l-ftehim ta’ kapitulazzjoni. B’hekk waħda mill-ordnijiet ta’ Napuljun kienet hekk:

“Iċ-ċittadin Berthollet, il-kontrollur tat-teżor tal-armata u l-inkarigat tal-kontijiet, għandhom jieħdu d-deheb, il-fidda u l-ħaġar prezzjużi mill-knisja ta’ San Ġwann u postijiet oħra li kienu jappartjenu lill-Ordni ta’ Malta, inklużi l-fidda tal-Gran Mastru u dik misjuba fil-bereġ.

Għandhom iwettqu inventarju tal-ħaġar prezzjuż kollu li se jitpoġġa taħt siġill fit-teżor tal-armata.”

Ma kien hemm l-ebda xeni ta’ attakk jew serq vjolenti bħalma wieħed jista’ jimmaġina, iżda piuttost operazzjoni organizzata biex jitneħħew it-teżori li kienu tal-kavallieri. Fid-dinja tal-lum dan kien ikun totalment inaċċettabbli u l-Maltin għandhom iddritt li jirrabjaw meta jaraw li dawn il-teżori jitneħħew minn fejn ikunu, ħallieha kienx legali jew le.

14

07.07.2019

kullhadd.com

SKEJJEL LI JLAĦĦQU M Dehra artistika ta’ laboratorju ġdid għat-tagħlim tal-hairdressing

Dehra artistika ta’ laboratorju ġdid għat-tagħlim tal-inġinerija

Huwa sajf bieżel ħafna għall-Fondazzjoni għall-Iskejjel ta’ Għada li filwaqt li qed tissokta bil-ħidma fuq bini ta’ skejjel ġodda, bdiet ukoll numru ta’ Se jerġa’ jkun sajf bieżel għall-Fondazzjoni għall-Iskejjel ta’ Għada?

Il-Gvern, permezz tal-Ministeru għall-Edukazzjoni u x-Xogħol, u l-Fondazzjoni għall-Iskejjel t’Għada, qiegħed ikompli bi programm ta’ investiment qawwi fl-infrastruttura edukattiva tal-pajjiż. Dan qiegħed isir billi jkompli jibni skejjel ġodda fejn hemm il-ħtieġa, jimmodernizza skejjel eżistenti u jestendi skejjel li fl-aħħar snin saru żgħar għall-popolazzjonijiet ta’ xi bliet u rħula.

Il-Fondazzjoni għall-Iskejjel t’Għada, jew kif inhi magħrufa wkoll l-FTS, hi entità governattiva li l-għan tagħha hu li twettaq dan l-investiment f ’isem il-Gvern.

X’inhi l-ikbar sfidi li taffaċċjaw bħalissa ?

Sfida kbira li għandna quddiemna bħala Fondazzjoni, kif ukoll bħala Ministeru, hi li bosta lokalitajiet kibru matul is-snin. Għaldaqstant, xi skejjel saru żgħar wisq għall-ammont ta’ residenti f ’għadd ta’ lokalitajiet, fosthom Marsaskala, San Pawl il-Baħar u Ħal Qormi.

Għalhekk, bħalissa qegħdin nagħmlu investiment kbir fil-bini ta’ skola primarja ġdida fil-Qawra. Dan bil-għan li tittaffa l-problema ta’ żieda kbira fin-numru ta’ studenti fl-iskola primarja ta’ San Pawl il-Baħar.

L-istess ġara f ’Marsaskala fejn matul is-sena li għaddiet bnejna skola primarja ġdida u li bdiet tilqa’ l-ewwel studenti tagħha fil-bidu ta’ din is-sena. L-iskola sekondarja taż-Żejtun, li tilqa’ fiha studenti miż-Żejtun u mil-lokalitajiet tal-madwar li wkoll kibru matul issnin, saret żgħira għall-ammont ta’ studenti. Għaldaqstant, bħalissa għaddejjin bi proġett kbir li bih qegħdin nibnu sular ġdid fuq l-iskola kollha u nimmodernizzaw il-bini eżistenti kollu tal-iskola.

Proġetti maġġuri oħrajn li se nkunu qegħdin naħdmu fuqhom fiżżmien li ġej huma l-iskejjel primarji l-ġodda fl-Imsida u fir-Rabat, Għawdex, kif ukoll it-tisbiħ estensiv tal-iskola primarja ta’ Ħal Qormi (San Ġorġ).

Rajna wkoll xi ritratti online ta’ proġetti li minn dak li jidher huma żidiet ma’ dak li diġà jeżisti. X’tip ta’ proġetti huma dawn?

Bħala Fondazzjoni qegħdin naħdmu wkoll fuq proġetti ta’ inqas kobor, iżda li xorta għandhom importanza u valur kbir. Madwar 20 sena ilu, il-Gvern fetaħ skola sekondarja ġdida f ’Santa Luċija li kienet mingħajr faċilitajiet bażiċi bħal sala u faċilitajiet sportivi fuq ġewwa. Amministrazzjoni wara l-oħra ta’ din l-iskola kienet dejjem titlob li l-iskola jkollha mqar sala. Il-Gvern preżenti sema’ t-talba tal-edukaturi u tal-istudenti u fiż-żmien li ġej se nibnu sala ġdida biswit l-iskola li se tkun tista’ tintuża bħala teatru, kif ukoll kumpless sportiv fuq ġewwa li se jintuża għal diversi dixxiplini sportivi.

Proġett ieħor hu fil-Liċeo tal-Ħamrun. Fil-preżent, l-istudenti u l-għalliema għandhom inkonvenjent biex jimxu min-naħa għalloħra tal-iskola peress li l-iskola hi magħmula minn żewġ binjiet

proġetti maħsuba biex skejjel eżistenti mhux biss ikunu isbaħ, iżda joffru esperjenza aħjar lill-istudenti li jiffrekwentawhom. Tkellimna ma’ Jonathan

Brim daz

prinċipali. Biex in-nies imorru min-naħa għall-oħra jridu bilfors jinżlu fis-sular t’isfel. Għalhekk bdejna proġett biex ngħaqqdu ż-żewġ binjiet permezz ta’ footbridge u footpath, liema proġett se jkun lest sal-aħħar ta’ din is-sena.

ambjent reali ta’ postijiet tax-xogħol fl-iskejje noħolqu spazji mill-isbaħ li jixbhu lil dawk tad

Fin-Naxxar qed jissemma proġett li jinkludi grawnd li ilu mistenni minn din il-komunità. X’inhu l-pjan hawn?

F’ħafna mill-iskejjel, spazji eżistenti bdilnieho torji, iżda fl-iskejjel sekondarji f ’Birkirkara (l-I kien hemm il-ħtieġa li nibnu estensjonijiet g et ġodda. Il-proġett taż-Żejtun qiegħed isir b tal-Imrieħel se jsir aktar ’il quddiem. It-twett setgħet issir biss b’investiment ta’ madwar €10

Proġett ieħor se jsir biswit l-iskola sekondarja tan-Naxxar li kienet immodernizzata u mkabbra fl-2015. Dan il-proġett jinvolvi l-bini ta’ grawnd tal-futbol li se jkun mgħammar bi stand għall-ispettaturi u faċilitajiet oħrajn bħal changing rooms. Taħt il-grawnd se jkun hemm faċilitajiet għall-parkeġġ tal-karozzi.

Iżda, dawn huma faċilitajiet li jibqgħu jintużaw sa xħin tagħlaq l-iskola? Għax f ’dan is-sens wieħed jara ftit ħela kultant.

Hawn irridu ngħidu li ħafna mill-proġetti li qegħdin nagħmlu bħala Fondazzjoni qegħdin niddisinjawhom b’mod li ċerti faċilitajiet, bħal swali, teatri u faċilitajiet sportivi, ikunu jistgħu jintużaw mill-komunitajiet tal-madwar (bħal parroċċi, Kunsilli Lokali u għaqdiet sportivi u kulturali) wara l-ħinijiet tal-iskola. Hekk se jsir mill-faċilitajiet sportivi tal-iskola primarja tal-Qawra, mis-sala u l-kumpless sportiv tal-iskola sekondarja ta’ Santa Luċija, u mill-grawnd tal-futboll fin-Naxxar. Dawn il-faċilitajiet se jkunu aċċessibbli mill-pubbliku b’entraturi separati u għaldaqstant min jużahom wara l-ħinijiet tal-iskola ma jkollux għalfejn jidħol fil-binja tal-iskola.

Ma nistax ma nistaqsikx fuq il-mod kif ħejjejtu l-klassijiet għal tagħlim ta’ suġġetti vokazzjonali. X’kien l-investiment li kien hemm bżonn?

Inizjattiva ambizzjuża ħafna għall-edukazzjoni ta’ wliedna li ħa l-Gvern preżenti kienet l-introduzzjoni ta’ tagħlim ta’ diversi suġġetti vokazzjonali (dawk li qabel konna nsejħulhom snajja’) għal studenti li għandhom bejn it-13 u s-16-il sena. Dan biex l-istudenti jingħataw l-opportunità biex, jekk iridu, jitgħallmu u jitħarrġu f ’suġġetti vokazzjonali differenti qabel jispiċċaw mill-iskola ta’ 16-il sena. Studenti li jispiċċaw mill-Form 5 u li ma jkunux iridu jkomplu l-iskola, se jkunu preparati aħjar għad-dinja tax-xogħol f ’diversi setturi. Dan it-tagħlim se jsibuh utli ħafna dawk li wara l-Form 5 jidħlu għal kors vokazzjonali fl-MCAST. Fost dawn is-suġġetti hemm: it-Teknoloġija tal-Informatika, l-inġinerija, it-turiżmu u l-ospitalità, il-kura personali u tax-xagħar, il-midja, il-ħjata u t-tessuti, l-agribusiness, ir-retailing u l-health & social care.

Naturalment din l-inizjattiva ambizzjuża teħtieġ investiment kbir fl-iskejjel sekondarji biex dawn ikollhom laboratorji u workshops dedikati apposta għat-tagħlim ta’ dawn is-suġġetti. Bosta laboratorji u workshops f ’diversi skejjel diġà tlestew u bdew jintużaw.

Il-laboratorji u l-workshops il-ġodda ddisinjajniehom biex noħolqu

Kien hemm spazju biex isir dan?

Matul dawn il-proġetti kollha żgur ikun h li forsi wieħed li jkun qed isegwi inqas jaħ Bħas-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xog

Fl-isfond ta’ inċidenti li seħħew dan l-aħħar joni, tajjeb li ngħidu li l-Fondazzjoni tagħti i saħħa u s-sigurtà, kemm tat-tfal u l-istudenti, k u l-ħaddiema tal-iskola, tal-ħaddiema li jkunu il-proġetti nfushom, kif ukoll tan-nies li jkunu tagħha. Bħala Fondazzjoni nimpjegaw Healt fuq bażi full-time u dan iżur is-siti tagħna rego li kull sit ikun konformi mal-liġijiet u r-regola isib nuqqasijiet, jiġbed l-attenzjoni tal-kuntra Site Technical Officers.

Sfida kbira f ’dan ir-rigward tinqala’ meta la li tibqa’ topera waqt li jkun għaddej ix-xo nagħmlu proġett kbir ġo skola li se tibqa’ t għażliet quddiemna: jew li nagħlqu l-iskola ko isir ix-xogħol (bil-konsegwenza li t-tfal u l-istu ru fi skola oħra), jew inkella nwettqu l-proġe u allura nagħlqu biss parti mill-iskola. Kif inle il-parti, jidħlu t-tfal u l-istudenti fiha u nagħlq it-tfal u l-istudenti jibqgħu jattendu l-istess sk tal-aħħar tieħu aktar fit-tul biex jitlesta x-xogħ

U meta jkun hemm bżonn li ssibu spazju taħdmu?

Sfida oħra hi li sakemm isir ix-xogħol irridu ns fejn l-edukaturi jgħallmu lit-tfal u lill-istudenti. spazji biżżejjed fil-bini tal-iskola jkollna nużaw magħrufin bħala mobile jew modular classro isir f ’diversi pajjiżi Ewropej. Kull klassi tku kollu neċessarju għat-tagħlim, bħal kwalunkw liema jkunu jistgħu jattrezzaw il-klassijiet bi k jużaw fil-klassijiet normali.

Il-mobile jew modular classrooms huma tal-elettriku, inkluż power points, internet lights; arja kondizzjonata; żewġ twieqi f ’kull k glazed, kompluti b’roller blinds u insect screen

15

07.07.2019

kullhadd.com

MA’ ĦTIĠIJIET ĠODDA Dehra artistika tal-binja l-ġdida li fiha se jkun hemm teatru u kumpless sportiv fl-iskola sekondarja ta’ Santa Luċija

Dehra artistika tal-footbridge li qiegħed jinbena fil-Liceo tal-Ħamrun

mmer, uffiċjal għall-komunikazzjoni u r-riżorsi umani tal-Fonzzjoni, dwar dak li jinsab għaddej fl-iskejjel madwar il-pajjiż.

el tagħna. Irnexxielna d-dinja tax-xogħol.

kompluti bl-aċċessorji kollha, inkluż bis-servizzi kollha tal-ilma u d-drenaġġ; u sistema ta’ fire alarm f ’kull klassi sabiex jintlaħqu standards Ewropej. Il-klassijiet huma wkoll fire safety compliant skont Standards Ewropej.

hom f ’dawn il-laboraImrieħel) u fiż-Żejtun għal dawn il-faċilitajibħalissa, filwaqt li dak tiq ta’ din l-inizjattiva 0 miljun.

Kemm tagħtu każ li twettqu proġetti ambjentalment sostenibbli?

hemm pressjonijiet ħseb fuqhom. għol...

fuq siti ta’ kostruzzimportanza kbira liskif ukoll tal-edukaturi u qegħdin jaħdmu fuq u mexjin biswit is-siti th and Safety Officer olarment biex jiżgura amenti stabbiliti. Fejn atturi, tal-periti u tas-

jsir proġett ġo skoogħol. Meta nkunu se taħdem, ikollna żewġ ompletament sakemm udenti jkollhom imorett f ’fażijiet differenti estu x-xogħol fuq dik qu parti oħra. B’hekk kola. Naturalment din ħol.

u alternattiv, kif

sibu spazju alternattiv Fejn ma jkunx hemm w klassijiet temporanji ooms. L-użu ta’ dawn un armata bl-apparat we klassi oħra. L-għalkwalunkwe materjal li

a attrezzati b’sistema points u emergency klassi bi ħġieġ double ns; faċilitajiet sanitarji

Fit-twettiq tal-proġetti tagħna, noqogħdu attenti li kemm jista’ jkun nirrispettaw l-ambjent. Dan ifisser li l-materjal li nużaw waqt il-kostruzzjoni jkun kemm jista’ jkun environmental friendly; il-kuntratturi jieħdu l-prekawzjonijiet neċessarji biex ikun limitat it-trab li jtir fl-arja mis-sit; jittieħdu l-prekawzjonijiet neċessarji biex il-ħsejjes jikkawżaw inkonvenjent mill-inqas; is-soqfa u l-ħitan tal-faċċati tal-iskejjel ġodda jinksew b’materjal insulated biex tkun ikkontrollata aħjar it-temperatura fil-binja; l-aperturi jsiru bi ħġieġ double glazed; u d-dwal tal-iskejjel isiru kollha bis-sistema LED. Meta nibnu skejjel ġodda nibnu wkoll ġibjuni taħt l-art biex jinġabar l-ilma tax-xita u eventwalment jintuża għall-flushings, għall-ħasil tal-art u għat-tisqija tas-siġar u l-pjanti.

Dehra artistika tal-iskola primarja l-ġdida tal-Qawra

Ovvjament dan kollu li semmejna jingħaqad ma’ dak li sar fl-aħħar snin. X’inhuma l-iktar proġetti li timmarka b’sodisfazzjoni?

Fl-aħħar sitt snin ftaħna diversi skejjel ġodda, fosthom l-Iskola Nazzjonali tal-Isports f ’Pembroke, żewġ skejjel sekondarji f ’Ħal Kirkop u f ’Ħad-Dingli, kif ukoll żewġ skejjel primarji f ’Ħaż-Żebbuġ u f ’Marsaskala.

Matul dan il-perjodu għamilna wkoll investiment kbir fl-immodernizzar u t-tkabbir ta’ diversi skejjel fosthom fl-iskejjel sekondarji fin-Naxxar, f ’Birkirkara (Ta’ Paris) u f ’Bormla (Santa Margerita), kif ukoll f ’diversi skejjel fil-livell primarju bħal dik f ’Ħal Għargħur u f ’Pembroke. L-iskola primarja ta’ Pembroke - skola li nfetħet biss 10 snin ilu - saret żgħira għall-popolazzjoni tal-istess lokalità wara biss ftit snin. Għaldaqstant, is-sena li għaddiet bnejna u ftaħna wing ġdida mal-istess skola.

Dehra artistika tas-sala sportiva fl-iskola sekondarja ta’ Santa Luċija

Malta biss?

L-investiment fl-iskejjel tal-Istat mhux limitat għal Malta, iżda jolqot ukoll lil Għawdex. F’Għawdex immodernizzajna kompletament l-iskejjel primarji f ’Ta’ Sannat, fix-Xagħra, fix-Xewkija, kif ukoll il-Kampus tal-MCAST f ’Għajnsielem.

L-iskejjel li nimmodernizzaw qegħdin nibdluhom fi skejjel state of the art. Skejjel li ma jibqgħux jintgħarfu minn kif kienu qabel.

Fid-disinn tal-iskejjel il-ġodda, kif ukoll ta’ dawk li qegħdin nimmodernizzaw, qegħdin niżguraw li l-ispazji edukattivi għat-tfal u l-istudenti jkunu spazji sbieħ u komdi sabiex dawk li jattendu fihom iħossuhom milqugħin. Apparti investimenti kbar sabiex l-iskejjel ikunu aċċessibbli għal kulħadd, id-disinn tal-iskejjel qiegħed ikun inklussiv fih innifsu.

Dehra artistika tat-teatru fl-iskola sekondarja ta’ Santa Luċija

16

07.07.2019

LPUP Byron Camilleri Whip tal-Gvern

Il-lupu jibdel sufu iżda mhux għemilu. L-istess individwi li tant addottaw tattiċi moqżieża fl-aħħar snin fil-konfront ta’ kull min jifforma parti jew imqar jassoċja ruħu mal-Partit Laburista, illum qed jużaw tattiċi moqżieża simili fil-konfront tal-kollegi u l-partit tagħhom stess. Jekk qatt kien hemm bżonn konferma li dawn il-ftit individwi jħarsu lejn l-interessi tagħhom b’mod eskulussiv, u jinjoraw kwalunkwe interess

ta’ pajjiżna jew tal-poplu tiegħu, l-aħħar jiem servew ta’ konferma aktar minn qatt qabel.

Ftit aktar minn sentejn ilu, xi wħud ippruvaw iniżżlu lil dan ilpajjiż u l-poplu tiegħu fuq għarkupptejh, għaliex ma aċċettaw qatt li l-poplu ma kienx tahom il-fiduċja. Meta raw li jagħmlu x’jagħmlu, il-fiduċja lejhom kompliet tonqos flok tiżdied, iddeċidew li jkomplu jinżlu fl-agħar livelli li qatt esperjenzat il-politika Maltija. Xeni ta’ protesti, nies fit-toroq, attakk ikrah fuq l-ekonomija, l-attakk fuq l-istabbiltà tal-pajjiż u attakki moqżieża oħra ma jintesewx kif ġieb u laħaq. Fuq gidba kien hemm min kellu l-ardir jgħid lill-President tar-Repubblika li kellha l-awtorità morali sabiex titlob lill-Prim Ministru jirriżenja.

Dawk li jemmnu li għandhom ċens perpetwu sabiex imexxu dan il-pajjiż, ġew sfiduċjati għal darba, darbtejn. Sfiduċjati mhux biss mit-tmexxija tal-pajjiż, iżda sussegwentament anke mit-tmexx-

kullhadd.com

ija tal-Partit tagħhom stess.

Il-mibegħda li tant ħaddnu għal snin twal, illum kilithom minn ġewwa. L-attakki moqżieża issa mhumiex biss indirizzati lejna tal-Partit Laburista, iżda wkoll lejn min ma jappartjenix lejn xi fazzjoni jew oħra tal-Partit Nazzjonalista.

Quddiem dan kollu, ir-responsabbiltà tagħna bħala Partit Laburista fil-Gvern, hija aktar minn qatt qabel. Mhux biss għaliex niffurmaw l-aktar Gvern b’appoġġ popolari fl-istorja, li reġgħet ġiet konfermata ftit tal-ġimgħat ilu fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsilli Lokali, b’numru akbar. Għaliex quddiem Oppożizzjoni ineżiżtenti, bla razzjonal jew pjan, għandna obbligu li mhux biss naħdmu aktar, iżda li nkunu anke l-Oppożizzjoni tagħna nfusna. Li nservu ta’ kritiċi tagħna nfusna sabiex nagħtu riżultati aħjar. Li nistennew li nkunu kritikati b’mod kostruttiv, minn dawk l-aktar li jixtiqulna ġid.

Għandna l-obbligu li naraw li nibqgħu nkunu l-katalisti tal-bidla, li nkomplu nkunu fuq ta’ quddiem li nirriformaw id-diversi setturi tal-pajjiż, filwaqt li nibqgħu viċin il-poplu li tagħna l-fiduċja.

Minkejja r-rebħiet elettorali, komplejna nimplimentaw riformi bħal dawk fis-settur tal-kera u tal-industrija tal-kostruzzjoni. Riformi li mhux bilfors ikunu popolari ma kulħadd, iżda żgur li għandna obbligu li nkomplu naħsbu f ’dawk li għandhom bżonn l-aktar il-protezzjoni.

Għandna l-obbligu li nibqgħu nimplimentaw il-programm elettorali, filwaqt li nkomplu nħallu pajjiż mhux biss aħjar milli sibnieh, iżda li joffri prosperità u futur sabiħ lit-tfal u liż-żgħażagħ tagħna.

Fuq kollox għandna wkoll nitgħalmu minn dak li għaddej minnu ħaddieħor, u niftakru li l-lupu jibdel sufu iżda mhux għemilu.

Lupu kien, u lupu jibqa’. Xi darba l-vleġġa terġa’ ddur fuqna. Jekk

dan huwa dak li jaslu jagħmlu lil ta’ madwarhom, aħseb ftit x’lesti jagħmlu lill-avversarji politiċi tagħhom.

Għaliex quddiem Oppożizzjoni ineżiżtenti, bla razzjonal jew pjan, għandna obbligu li mhux biss naħdmu aktar, iżda li nkunu anke l-Oppożizzjoni tagħna nfusna. Li nservu ta’ kritiċi tagħna nfusna sabiex nagħtu riżultati aħjar

IRRIDU GĦAWDEX AĦJAR MIL-LUM Justyne Caruana Ministru

Għawdex tal-lum mhux Għawdex tal-bieraħ u għal għada rridu Għawdex aħjar mil-lum. Dan huwa l-kejl li qed nimxi bih u rrid ukoll inkompli għaddejja fuqu.

Matul dawn l-aħħar sentejn minn meta ġejt fdata bil-Ministeru għal Għawdex sar ħafna xogħol u jrid isir ħafna aktar. Nafu li Għawdex għadda minn żmien diffiċli - fejn Għawdex kien jieħu biss dak il-ftit frak u li allura qatt ma kien hemm dak l-impenn biex l-affarijiet isiru u nimxu ’l quddiem.

Dan il-Gvern mexa u qed jimxi mod ieħor. Għawdex qiegħed fil-qalba tal-ħidma u fiċ-ċentru tat-teħid tad-deċiżjonijiet. Il-Prim Ministru Joseph Muscat kien iħobb jgħid li għall-Partit Laburista, Għawdex mhux mażżra imma għandu potenzjal li jsir mutur ekonomiku. Illum dak li kien jgħid il-Prim Ministru qed iseħħ u matul l-aħħar sena rajna kif Għawdex minn benefiċjarju tal-ġid nazzjonali, sar kontributur fejn rajna tkabbir ekonomiku bla preċedent.

Qed naraw l-inqas rata ta’ qgħad li qatt kellna, l-iktar numru ta’ impjiegi lil qatt inħolqu, żieda fitturiżmu double digit fejn il-Gozo Channel matul l-2018 ġarret rekord ta’ sitt miljun persuna u din is-sena diġà rajna żieda fuq is-sena l-oħra ta’ madwar 50,000 persuna u madwar 50,000 karozza u dan biss bejn Jannar u Mejju. Fixxhur li ġejjin dan mistenni jkompli jiżdied u għalhekk żidna r-raba’ vapur mal-flotta tal-Gozo Channel biex intejbu s-servizz u jkollna iktar effiċjenza.

Dawn huma riżultati bla preċedent li mhux qed niksbuhom b’kumbinazzjoni iżda għax qed naħdmu bi pjan u bi strateġija. Filfatt, ħdimna fuq pjan fit-tul li ser jeħodna sal-2030 u f ’dan il-kuntest tidħol l-Awtorità għall-Iżvilupp Reġjonali ta’ Għawdex li ser tkun imwaqqfa b’liġi li diġà għaddiet mill-Parlament. Matul is-snin f ’Għawdex ħassejna l-ħtieġa ta’ nuqqas ta’ pjanar fit-tul kif ukoll minn nuqqas ta’ kontinwità fejn l-affarijiet nitkellmu dwarhom iżda qatt ma jitwettqu. Din it-tip ta’ politika ma tgħoddx għalina u allura qed jitwettaq dak li Għawdex għandu bżonn u dak li ilna snin nitkellmu dwaru.

Jekk inħarsu dawra madwarna qed inwettqu proġetti f ’kull lokalità. ‘Proġett Għawdex’ jinkludi fih madwar 70 triq u pjazza fejn diġà lestejna Pjazza San Ġwann Battista fix-Xewkija, Pjazza San Franġisk li għaddej ix-xogħol fuqha u Pjazza Santa Margerita li wkoll hija parti mill-programm. Imma wkoll ix-xogħlijiet ambizzjużi fuq il-mas-

terplans ta’ Marsalforn, tax-Xlendi, ta’ Kemmuna u issa wkoll li ħabbarna l-konsultazzjoni dwar dak tar-Ramla l-Ħamra.

Il-wirt kulturali u naturali jibqa’ ta’ valur importanti immens u allura qed isiru diversi xogħlijiet ta’ restawr madwar Għawdex kollu, ewlenin fostom ix-xogħol li beda fuq il-Mużew Reġjonali ta’ Għawdex, Għar Għerduf u Għar Calypso fost l-oħrajn. Iżda wkoll il-fondi Ewropej ġodda fejn akkwistajna iktar minn €10 miljun li bihom ser nirriabilitaw 12-il wied madwar il-ġżira u kilometri ta’ ħitan tas-sejjieħ biex nassiguraw li jkollna ambjenti rurali li mhux biss ikunu sbieħ u jkunu jistgħu jitgawdew imma wkoll xogħlijiet li permezz tagħhom ser ngħinu lill-bdiewa biex isaħħu l-prodott agrikolu Għawdxi li tant u tant għandu valur għoli ta’ kwalità.

Dan flimkien ukoll mal-ikel tipiku Għawdxi li wkoll qed nivvalorizzawh permezz tad-diversi attivitajiet tradizzjonali li qed nagħmlu fil-lokalitajiet tagħna li tant kienu

suċċess li waqt il-fiera rinomata tat-turiżmu ITB f ’Berlin, Għawdex rebaħ il-premju ta’ Best of Communities & Culture.

Da hu Għawdex tal-lum u li qed nippreparawh għal għada.

Illum dak li kien jgħid il-Prim Ministru qed iseħħ u matul l-aħħar sena rajna kif Għawdex minn benefiċjarju talġid nazzjonali, sar kontributur fejn rajna tkabbir ekonomiku bla preċedent

17

07.07.2019

kullhadd.com

REBĦA GĦAL MALTA Editorjal

F’dan kollu, x’aktarx l-ikbar rebħa billi Joseph Muscat ma kienx fost dawk li jmexxu waħda mill-istituzzjonijiet kien hemm kienet għal Malta

M’hemmx dubju li Joseph Muscat huwa kwalifikat għal kull pożizzjoni Ewropea li bdiet tiġi diskussa fi Brussell fil-bidu talġimgħa li għaddiet. Fuq il-mejda tal-Kunsill Ewropew, il-Prim Ministru diġà huwa l-ħames l-iktar kap li ilu jmexxi pajjiż. Huwa l-iktar Prim Ministru soċjalist ta’ suċċess fl-aħħar snin u l-iktar wieħed li ilu jmexxi pajjiżu.

Fuq kollox, l-aħħar elezzjoni tal-Parlament Ewropew tal-2019 rat lill-Partit Laburista jerbaħ bl-ikbar maġġoranza fl-istorja ta’ pajjiżna, biex spiċċa l-iktar partit fl-Ewropa li rebaħ b’maġġoranza kbira.

M’hemmx għax ngħidu, Joseph Muscat dawwar ir-rotta għal pajjiżna. Minn ekonomija dgħajfa spiċċajna biex Malta hija llum l-iktar ekonomija b’saħħitha tal-Ewropa. Fost l-inqas pajjiżi li għandna nies qiegħda. Fost l-iktar pajjiżi b’finanzi b’saħħithom – bla defiċit, anzi, bl-ogħla surplus fl-Unjoni Ewropea. Soċjalment dan il-pajjiż mexa ’l quddi-

em ħafna u għandna programmi uniċi fl-Ewropa bħal tablet għal kull tifel u tifla fil-primarja, u childcare b’xejn għal kulħadd.

Dan kollu l-Prim Ministru rnexxielu jagħmlu mhux biss meta għadu f ’età relattivament żgħira biex imexxi pajjiż, iżda wkoll fi ftit snin.

Dawn kollha kienu ingredjenti li għamlu minn Joseph Muscat wieħed minn ftit mexxejja preżenti Ewropej li ġew ikkunsidrati għall-pożizzjoni ta’ President tal-Kunsill Ewropew.

Imma f ’dawn iċ-ċirkostanzi, il-pożizzjonijiet Ewropej ma jintgħażlux b’xi kriterji stabbiliti.

Kien hemm proċess ta’ kandidati prinċipali għall-pożizzjoni ta’ mexxejja bi Frans Timmermans għas-Soċjalisti u Manfred Weber għall-Popolari. Malli din falliet, l-għażla waqgħet biss fuq deċiżjonijiet arbitrarji u negozjati bejn il-pajjiżi l-iktar influwenti.

Fl-għażla kien hemm diversi interessi li ttieħdu inkunsiderazzjoni bħal tqassim ta’ pożizz-

joni għall-partiti Ewropej li ġabu l-iktar voti, il-Popolari, is-Soċjalisti u l-Liberali. It-tqassim ġeografiku bejn in-naħa ta’ isfel, dik ċentrali, tal-Lvant u n-naħa ta’ fuq tal-Ewropa. U anke xi naqra s-saħħa tal-pajjiż li jirrappreżentaw. Kif kien anke kkonfermat fi tweets u rapporti f ’midja internazzjonali Joseph Muscat kien qed jiġi kkunsidrat fost numru żgħar ta’ mexxejja.

Finalment il-kompożizzjoni li ntgħażlet kienet toħloq dak il-bilanċ kollu.

L-għażla waqgħet fuq il-Ġermaniża tal-Popolari mill-Partit ta’ Angela Merkel Ursula Van Der Leyen, il-Kunsill Ewropew mar għall-Belġjan Liberali Charles Michel, il-kariga ta’ Kummissarju Għoli għall-Affarijiet Barranin marret għall-Ispanjol Soċjali Josep Borrell u l-Bank Ċentrali Ewropew għand il-Franċiża Christine Lagarde.

Fost dawk li kienu qed jissemmew b’insistenza kien hemm fost l-iktar politiċi influwenti

Ewropej, Michel Barnier, Margrethe Vestager, il-Prim Ministru Olandiż Mark Rutte, eks Prim Ministri bħal Paolo Gentiloni u Helle Throning-Schmidt u l-Prim Ministru Joseph Muscat.

F’dan kollu x’aktarx l-ikbar rebħa li kien hemm kienet għal Malta billi Joseph Muscat ma kienx fost dawk li jmexxu waħda mill-istituzzjonijiet. Il-Maltin ħadu r-ruħ. U kien hawn arja aħjar f ’Malta fejn illum kulħadd jaf li l-Prim Ministru se jibqa’ jmexxi dan il-pajjiż bl-istess enerġija li wasslet għal rebħa wara l-oħra għall-Partit Laburista, u fuq kollox għal kisbiet kbar għal pajjiżna.

Għal dawk il-ftit li ferħu bid-deni, ngħidulhom, aħna nifirħu magħkom, imma mhux għad-deni imma għall-ġid ta’ Malta. U li huma se jkunu dawk li se jitilfu bil-fatt li l-Prim Ministru se jibqa’ jmexxi pajjiżna.

B’hekk b’wiċċna minn quddiem ngħidu li t-telfa għall-Ewropa, hija rebħa għal Malta u l-Maltin.

18

07.07.2019

kullhadd.com

BOMBA! LOUIS GALEA Glenn Bedingfield Membru Parlamentari

Għal min għadu jibda fil-politika, Louis Galea mhuwiex isem ġdid la għall-PN u wisq anqas għal Malta. Għal dawk li ma jafux, Louis Galea ilu involut fil-PN mis-snin 70. Fis-snin 80, dawk li jibqgħu magħrufa bħala s-snin tat-terrur Louis Galea kien is-Segretarju Ġenerali talPN. Kien il-persuna li organizza lil partit fl-ewwel snin tat-tmexxija ta’ Eddie Fenech Adami. Fiżżmien li l-PN kellu bżonn nies ta’ kuraġġ, nies li lesti jidħlu fin-nar għall-partit. Żmien fejn kienu jduru ma’ bodyguards ta’ reputazzjoni kriminali.

Kien iż-żmien tad-diżubbidjenza ċivili. Żmien il-bombi.

Louis Galea għandu idea ta’ kif jiddistabbilizza l-pajjiż.

Fis-snin 80 il-PN kien irnexxielu jiddistabbillizza l-pajjiż u l-ekonomija Maltija.

Bħalma qed jagħmlu llum, kienu jxewxu barra minn Malta. Li kienu jagħmlu differenti, kien li kienu jnawru wkoll l-istituzzjonijiet f ’pajjiżna. Illum jippruvaw u ma jirnexxilhomx.

Kien żmien tad-deheb għal Louis Galea li kien sar popolarissimu man-Nazzjonalisti u meta kkontesta l-elezzjoni sab ruħu Ministru ewlieni fil-Kabinett ta’ Eddie Fenech Adami.

Kien Ministru mdawwal b’kontroversji u akkużi serji ta’ korruzzjoni. Il-każ tal-ħaddiema awżiljarji kien l-ewwel każ involut fih. Kanvassers tiegħu, kienu jikru inġenji lill-Gvern stess b’mijiet ta’ liri kuljum.

Louis Galea kien il-Ministru li spiċċa akkwista biċċa art fil-Fawwara għax kien “parttime farmer”, kien qal. L-art inkwistjoni kien ħallihielu sidha, u kienet l-art fejn meta kien żagħżugħ kien imur jin-

namra.

Kien ukoll il-Ministru li ġab Malta lil ta’ San Raffaele biex jagħmlu sptar ġdid. Illum ilpost fejn hemm Mater Dei. Sptar li beda bil-korruzzjoni meta kien għadu l-anqas biss beda jitħaffer il-pedament tiegħu. Mater Dei, l-omm ta’ kull skandlu.

Tiftakruh l-iskandlu ta’ korruzzjoni fl-FTS? Iva dak ukoll kien skandlu fiż-żmien li Louis Galea kien Ministru għall-edukazzjoni.

Imbagħad kien hemm diversi każi oħra, anke relatati ma’ traffikar tad-droga fejn kien tfaċċa isem Louis Galea. Mhux qed ngħid li kien hu responsabbli, imma li ssemma huwa stat ta’ fatt. Dak li kien l-eks segretarju tiegħu Norman Bezzina kien instab ħati ta’ traffikar tad-droga wkoll u intbagħat jiskonta sentenza l-ħabs.

Louis Galea għandu storja antika. Xtaq li jsir President, però Lawrence Gonzi kien għamel lil George Abela. Minflok, kien għamlu Speaker u wara membru fil-Qorti Ewropea tal-Awdituri. Louis Galea kien ukoll ik-

kontesta bla suċċess l-elezzjoni għal Kap tal-PN flimkien ma’ Lawrence Gonzi u John Dalli.

Dan ma jfissirx li se ninsew dak li għamel Louis Galea fil-karriera tiegħu. Imma tajjeb li niftakru min hu l-persuna li Adrian Delia inkariga biex jirriforma lil partit. Tajjeb li niftakru kif jaħsibha Louis Galea.

Inħarsu lejn il-passa tiegħu biex naraw kif se jindirizza l-futur. Wara kollox, qed nitkellmu fuq il-futur politiku ta’ Malta wkoll għax l-Oppożizzjoni hija parti essenzjali millIstat Malti.

Il-problemi li għandu l-PN illum ma tweldux issa, ilhom ġejjin u jagħmlu tajjeb li jippruvaw jindirizzawhom għax il-pajjiż għandu bżonn Oppożizzjoni serja li tkun Gvern alternattiv.

L-instabbiltà tal-PN bħalissa, qed tistona mal-istabbiltà filpajjiż. Malta għadha għaddejja fit-triq tal-progress, it-triq riformista, it-triq tal-bidla. Meta Louis Gaela se jmur id-Dar Ċentrali, se jsib l-istess partit, b’ideat antikwati, li bħalma għamel hu fis-snin 80, se jerġa’

jopponi kull riforma li se jippreżenta dan il-Gvern.

Il-poplu Malti huwa għatxan għall-bidla. Għal politiċi ġodda li jafu xi jridu u kapaċi joffru ġejjieni aħjar mill-preżent.

L-instabbiltà tal-PN bħalissa, qed tistona mal-istabbiltà fil-pajjiż. Malta għadha għaddejja fit-triq tal-progress, it-triq riformista, it-triq tal-bidla

PROGRAMM POLITIKU Miriam Dalli Membru Parlamentari Ewropew

Fi tmiem il-ġimgħa li għaddiet u fil-bidu ta’ din il-ġimgħa l-midja kollha madwar id-dinja tat importanza kbira lil dak li kien qed jiġri fi Brussell u Strasburgu. L-għażla ta’ min se jkunu l-persuni li jmexxu l-istituzzjonijiet Ewropej hija waħda importanti u li ta’ kull ħames snin tqanqal diskussjoni sħiħa. Forsi ġġib magħha wkoll xi daqsxejn kurżità minħabba l-ismijiet li jibdew jissemmew u għalhekk lok ta’ rapportaġġ ta’ aħbarijiet Ewropej b’mod li joħloq iktar interess.

Kif rajna min-nuqqas ta’ qbil għal tant sigħat hija għaż-

la wkoll kumplessa. Mhux biżżejjed li min jissemma jkun politikament kompetenti, iżda jilagħbu rwol ukoll fatturi oħra.

Fosthom mil-liema familja politika wieħed ikun ġej u anke l-pajjiż. Rajna kif il-mexxejja kienu qed jiftehmu fuq pakkett li jikkunsidra dan kollu fejn ħaġa ma tistax tinfired minn oħra. U finalment il-mexxejja qablu.

Però mhux kollox jiddependi biss minn dak li seħħ fi tmiem il-ġimgħa li għaddiet fil-bini tal-Kunsill Ewropew.

Issa hemm ukoll l-irwol tal-Parlament Ewropew. Istituzzjoni awtonoma li tirrappreżenta liċ-ċittadini u li f ’sessjoni plenarja iktar tard dan ix-xahar irid japprovaha l-President tal-Kummissjoni Ewropea.

M’hemmx dubju li huwa pożittiv li f ’Ursula von der Leyen se jkollna l-ewwel President tal-Kummissjoni mara. Bħalma huwa pożittiv li kienet nominata mara wkoll għat-tmexxija tal-Bank Ċentrali Ewropew Von der Leyen ġejja wkoll mill-Partit Popolari Ewropew.

Iżda, l-iktar punt importanti huwa l-programm politiku li se tmexxi ’l quddiem bħala President tal-Kummissjoni Ewropea. Von der Leyen tfaċċat flaħħar f ’dan il-proċess u żgur ma konniex nafu fiex temmen bħalma rajna fil-każ ta’ persuni oħra fosthom l-ispitzenkandidat.

Għalhekk irridu naraw x’inhuma l-valuri tagħha u fiex temmen. Irridu naraw x’se jkun il-programm tagħha għall-Unjoni Ewropea.

Bħala Soċjalisti u Demokratiċi rridu Kummissjoni Ewropea li tifhem il-ħtieġa ta’ Ewropa soċjali, ewropa li tagħti importanza lill-kwistjoni tat-tibdil fil-klima u l-qasam ambjentali, Ewropa li tħares id-drittijiet tal-ħaddiema tagħha u tmexxi politika Ewropea li toħloq l-opportunità u mhux l-awsterità.

Jien ninsab fil-Parlament Ewropew għax eleġġewni n-nies. Mort quddiem il-Maltin u l-Għawdxin nitlob il-fiduċja tagħhom bi programm ċar ta’ xi rridu nwettqu u dak inkunu nistgħu nwettquh jekk ikollna

Kummissjoni Ewropea li tkun miftuħa għal valuri progressivi.

Naturalment, sodisfatta li bil-ħatra ta’ David Maria Sassoli bħala President tal-Parlament Ewropew dawn il-prijoritajiet diġà qegħdin hemm.

Kienet ukoll ġimgħa fejn bħala MEPs tal-Partit Laburista għażilna l-kumitati li se naħdmu fihom.

Tkellimna flimkien bħala delegazzjoni u għażilna li nkunu fuq kumitati diversi biex bħala delegazzjoni nirrappreżentaw lill-Maltin u lill-Għawdxin fuq firxa wiesgħa kemm jista’ jkun ta’ interessi u setturi. B’hekk se nkunu membri f ’kumitati li jiddiskutu u jiddeċiedu dwar setturi bħall-ambjent, l-ekonomija, ix-xogħol u s-settur tal-enerġija. Dawn u oħrajn li se naħdmu fuqhom huma lkoll temi li jolqtu dak li hu kruċjali għall-kwalità tal-ħajja.

Temi li se naffrontawhom dejjem bi prinċipju wieħed ċar.

Dak li nieħdu ħsieb l-interess nazzjonali u taċ-ċittadini tagħna. Fl-aħħar snin rajna kif illogħob partiġjan u l-politika tal-firda u l-għira ma jagħtux

l-aħjar riżultati. Dik l-attitudni nħalluha għal ħaddieħor. Aħna niffukaw fuq il-programm politiku tagħna. Programm li rriduh jeħodna fil-livell li jmiss.

Tkellimna flimkien bħala delegazzjoni u għażilna li nkunu fuq kumitati diversi biex bħala delegazzjoni nirrappreżentaw lill-Maltin u lill-Għawdxin fuq firxa wiesgħa kemm jista’ jkun ta’ interessi u setturi

19

07.07.2019

kullhadd.com

IL-KUNSILLI LOKALI B’INIZJATTIVA AMBJENTALI

Mario Fava President Sezzjoni Kunsilliera PL

Is-sajf iġib miegħu diversi attivitajiet li jwasslu biex jintefa’ aktar piż fuq l-ambjent tal-lokalitajiet tagħna.

Dan għaliex il-parti l-kbira ta’ dawn l-attivitajiet, kif ukoll il-festi fl-irħula jsiru fl-istaġun tas-sajf. Il-parti l-kbira minnhom huma attivitajiet tal-massa li b’mod dirett jitfgħu piżijiet ambjentali fuq il-Kunsilli Loakli u l-ambjent innifsu.

Kien proprju għalhekk li ftit taxxhur ilu l-Assoċjazzjoni tal-Kunsilli Lokali ħadet l-inizjattiva sabiex tiġbor il-Kunsilli Lokali kollha flimkien biex permezz t’hekk titnieda kampanja kontra l-użu u r-rilaxxar tal-bżieżaq u konfetti tal-plastik.

Biex sar dan numru sostanzjali ta’ Kunsilli Lokali qablu li jassiguraw illi ma jsirux attivitajiet fil-lokalitajiet rispettivi li fihom jintużaw dawn ilbżieżaq. Dan il-ftehim sar f ’qasam ta’ Memorandum of Understanding bejn l-Assoċjazzjoni u l-istess Kunsilli Lokali fejn ikkommettew ruħhom li se jippromwovu din l-inizjattiva. L-iskop ewlieni huwa li jinstabu alternattivi sostenibbli minflok l-użu tal-bżieżaq u l-konfetti tal-plastik. Din l-inizjattiva kienet meħtieġa għaliex ladarba dawn il-bżieżaq jiġu rilaxxati fl-ajru, il-probabilità l-kbira hi li jispiċċaw fl-ibħra. Il-materjal tagħhom huwa ta’ theddida mhux biss għall-ambjent imma wkoll għall-annimali talbaħar. Naraw diversi dokumentarji kif ammont konsiderevoli ta’ xtut ikunu miksija b’annimali mejta fosthom; baleni, fkieren u tajr salvaġġ minħabba li jieklu dan il-materjal.

Barra dan il-bżieżaq jimxu mal-kurrent u jispiċċaw iħammġu għadd ta’ xtajtiet anki dawk l-aktar remoti.

Għall-bidu kien hemm ċerti għadiet fil-lokal u anki każini tal-baned li kienu kontra din l-inizjattiva, għaliex ħasbu li din b’xi mod kien se jkollha impatt negattiv fuq iċ-ċelebrazzjonijiet tagħhom. Illum bdejna naraw ilfrott ta’ din l-inizjattiva fejn dawn l-istess għaqdiet b’kollaborazzjoni mal-Kunsilli Lokali qegħdin jorganizzaw dawn iċ-ċelebrazzjonijiet mingħajr l-użu tal-bżieżaq u materjal ieħor tal-plastik.

Meta l-Assoċjazzjoni fasslet ilftehim li ġie ffirmat, tat ukoll numru ta’ alternattivi li wieħed jista’ juża minflok il-bżieżaq. Fost dawn kien hemm; l-użu tal-bnadar, tajr tal-karti, jiġu miżrugħin siġar biex jikkommemoraw dik l-attività jew festa kif ukoll l-użu tal-bżieżaq tas-sapun.

Kif wieħed jista’ jara minkejja li għall-bidu l-inizjattiva dehret diffiċli u kellha numru ta’ oppożizzjonijiet, issa li għaddew ftit tax-xhur bdejna naraw riżultati pożittivi ta’ din il-viżjoni ambjentali. Hawnhekk bdejna naraw li l-Kunsilli Lokali jieħdu l-inizjattivi li jmorru lil hinn mill-obbligi ta’ tiswija ta’ bankini u rranġar ta’ toroq. Qed naraw Kunsilli Lokali aktar proattivi b’inizjattivi ambjentali li jħallu impatt dirett pożittiv mhux biss fuq il-kwalità talħajja taċ-ċittadin imma l-kwalità ta’ ħajja b’mod ġenerali.

Flimkien ma’ dan irrid insemmi inizjattiva oħra li ħadet l-Assoċjazzjoni fejn hawnhekk ukoll kien hemm is-sapport tal-Assoċjazzjoni u kien hemm s-sapport tal-Kunsilli Lokali biex ġew installati bins apposta mal-arbli tad-dawl li fihom jintefgħu l-loqom tas-sigaretti u ċ-chewing gum użat. Hawnhekk ukoll rajna investiment mill-Assoċjazzjoni tal-Kunsilli Lokali fejn tqassmu portable pocket ash trays b’xejn bl-intenzjoni li jitnaqqas ir-rimi tal-loqom u ċ-chewing gum mal-art.

Dan ukoll qed jgħin biex inżommu l-ibħra ndaf għaliex il-fatt li aħna gżira żgħir dawn il-loqom jispiċċaw fil-baħar.

L-Assoċjazzjoni flimkien mal-Kunsilli Lokali se jkomplu jimpenjaw ruħhom biex permezz ta’ inizjattivi simili jkomplu jkunu katalisti fil-ħarsien tal-ambjent.

Illum bdejna naraw il-frott ta’ din l-inizjattiva fejn dawn l-istess għaqdiet b’kollaborazzjoni mal-Kunsilli Lokali qegħdin jorganizzaw dawn iċ-ċelebrazzjonijiet mingħajr l-użu tal-bżieżaq u materjal ieħor tal-plastik

Mid-Djarju ta’

Nażju n-Nazzjonalist Il-Ħamis, 27 ta’ Ġunju xrobt, it-tieni għax kien irriħ, imma l-aktar minħabĦawwadni ħa nifhem! ba l-memorji li bdejt inHekk ġrali llum meta qrajt ġib quddiem għajnejja u li x’kien qal il-Membru Par- bdew jgħaddu mill-gariglamentari Olandiż Pieter ori ta’ moħħi. X’differenOmtzigt lill-Assemblea za bejn illum u dak il-jum tal-Kunsill tal-Ewropa. meta Eddie l-kbir kien Skont dan l-għaref Piet- sejħilna biex ilkoll kemm er Omtzigt, il-Ministru aħna ninġabru l-Għadira.

Chris Cardona ħarrek lill- Dakinhar konna magħqubloger Daphne Caruana din qisna qaqoċċa, kulħadd Galizia meta din kienet jiġbed ħabel wieħed. Illum irrappurtat li l-istess Chris bil-kuntrarju. Sirna qisna Cardona kien iltaqa’ ma’ kelb u qattus infittxu l-okwieħed minn dawk suspet- każjoni biex nitgħajru u tati bil-qtil tagħha. Domt nagħtu l-gambetti lil xulxnaħseb fuq din mhux ftit, in. u l-konklużjoni li wasalt għaliha kienet li, dejjem Il-Ħadd, 30 ta’ Ġunju skont dan l-għaref Pieter Omtzigt, Caruana Galizia Ma nistax nifhem kif Angela baqgħet tikteb anke wara li il-Ġermaniża nqatlet. X’ma nitħawwadx Merkel qiegħda ċċedi biex seħibna Weber ma jsirx ma nitħawwadx, man!

President tal-KummissIl-Ġimgħa, 28 ta’ Ġunju joni Ewropea u qiegħda tippreferi lil dak li għandu Kont ili ma niltaqa’ ma’ l-appoġġ ta’ Joseph MusĠorġ tal-ħanut ta’ ħdej- cat. X’jiġifieri tappoġġja lil na u tgħidx kemm ħadt xi ħadd li jrid Joseph Musgost miegħu llejla. Fet- cat u ma tappoġġjax lil xi tlilna morna sal-Buskett ħadd li jrid il-Kap tagħna għall-festa tal-Imnarja, Adrian Delia! Dawn afdejjem bil-patt li ma nit- farijiet li jien ma nifhimkellmux politika. Għana, homx għax la aħna u sħabwirjiet, ikel u xorb. Ov- na tal-Ewropa għandna vjament aħna ma qgħad- l-maġġoranza, il-President niex lura u kilna u xrobna tal-Kummissjoni Ewrokemm flaħna. Ngħid għali- pea għandu jkun tagħna u ja ma stajtx nieqaf nixrob mhux ta’ ħaddieħor. Biex l-inbid. Anke Ġorġ innu- żgur ma nifhem xejn, iltani li kont qiegħed nixrob Kap Adrian Delia llum aktar mis-soltu u staqsieni reġa’ ma fetaħx ħalqu, jekk kontx inkwetat dwar għax kieku forsi kien jgħid xi ħaġa. Għedtlu “mhux xi ħaġa u kien jilluminani f ’Malta qiegħed tgħix?” xi ftit!

Fehemni mill-ewwel u dlonk qalli: “Ħalliehom It-Tnejn, 1 ta’ Lulju jgħaffġu Naz! Ara ma tmurx taħseb li hemm xi Għandi erbat ijiem fuq ixħadd minnhom li hu ġen- xwiek nistenna sal-Ħamis win bħalek?” Kliem ta’ meta se jiltaqa’ l-eżekuttiv. Lil sieħbi tal-istampmin jixtarru, man! erija dejjaqtu nċempillu xi darbtejn jew tliet darIs-Sibt, 29 ta’ Ġunju biet kuljum nistaqsih seDomt ma qomt wara lejl max xi ħaġa ġdida. Kull il-Buskett u xarba inbid. darba jgħidli li qiegħed Ngħid id-dritt din is-se- ninkwieta għalxejn għax na, jum l-Imnarja xejn ma issa waslet is-siegħa ta’ kien bħas-soltu. Lanqas dawk id-deputati tagħna aptit nifrex mill-bieb ’il li għamlu ħilithom biex barra ma kelli. L-ewwel ħadna t-tkaxkira li ħadna nett minħabba l-inbid li fl-elezzjonjiet ta’ Mejju.

Waslet is-siegħa biex issa nagħtu t-tkaxkira li jistħoqilhom. Il-Kap Adrian Delia qiegħed jgħidilhom ċar u tond lill-kunsilliera li se juri snienu meta jkun ikkonfermat kap u se jgħidilhom kif kien jgħid missieri: min mhux magħna kontra tagħna.

It-Tlieta, 2 ta’ Lulju Jien, ngħid għalija, bħal David Casa u fejn hu possibbli ma nħalli lil ħadd minn tal-Labour jingħata xi pożizzjoni li tagħmel unur kemm lilu, anke jekk din il-pożizzjoni tkun tagħmel unur lil Malta.

Għalhekk bdejt ninkwieta xħin bdiet tinxtered ix-xniegħa li Joseph Muscat kellu ċans jingħata kariga importanti fl-Unjoni Ewropea. Imbagħad fraħt xħin smajt li isem Joseph Muscat ma kienx fost dawk li se jmexxu lill-Unjoni Ewropea. Malli waslitli l-aħbar, kont pront ċempilt lil sieħbi tal-istamperija, imma dan xejn ma kien ferħan bħali. Qalli “nispera ma jerġax jibdielu u jibqa’ Prim Ministru għax magħmula tagħna, ikun min ikun il-kap!”

L-Erbgħa, 3 ta’ Lulju Rajtek man kif se nagħtuhom tkaxkira lil ta’ Simon Busuttil, Jason Azzopardi u David Casa! X’ħasbu dawn li se nagħtuhom walk-over?!

Tgħid mhux hekk, man!

Diġà għandna nofs il-kunsilliera li ffirmaw petizzjoni biex juru l-fiduċja tagħhom fil-Kap Adrian Delia. B’dawn biss diġà biżżejjed biex Adrian Delia jibqa’ kap ta’ dan il-partit darba glorjuż tagħna. U l-kbir għadu gej, għax wara t-tkaxkira jsibuh segħethom għax lil Adrian Delia se nagħtuh il-mandatt biex jieħu l-passi kollha li jħoss li jkun hemm bżonn biex ma jħallihomx jagħmlu ħsara lill-partit.

20

07.07.2019

kullhadd.com

LEJN ĠURNATA STORIKA GĦALL-PARROĊĊI TAL-KOTTONERA PELLEGRINAĠĠ MINN BORMLA GĦALL-BIRGU BL-ISTATWA TITULARI TA’ SAN LAWRENZ JITFAKKAR GĦELUQ IL-75 SENA MINN META SAR L-ISTESS PELLEGRINAĠĠ STORIKU, BIEX INĠIEBET LURA L-ISTATWA TA’ SAN LAWRENZ WARA L-GWERRA

IL-PELLEGRINAĠĠ KIF WASAL FID-DAĦLA TAL-BIRGU

Kitba ta’ qal li minn ġol-kampnar sema’ GEORGE AGIUS splużjoni kbira, ħass theżżiża qawwija u mtela kullimkien bit-trab. Meta ħareġ mill-kampIl-Ħamis 16 ta’ Jannar 1941 nar ra xena tal-biża’. Is-sagristija għall-ħabta tas-1.50pm u l-Aula Kapitulari kienu borġ il-Gżejjer Maltin ġew attakkati ġebel b’ħafna nies mirduma taħt għall-ewwel darba mill-qawwiet it-tiġrif. Traġedja kbira li ħalliet tal-ajru Ġermaniżi. Dan baqa’ aktar minn 30 ruħ mejta taħt itmagħruf bħala l-attakk ta’ Illus- tiġrif.

F’dan l-attakk, mhux is-sagristrious. Kienu attakki tal-biża’, li l-Maltin qatt ma kienu espe- tija u l-madwar biss ġarrbu rjenzaw bħalhom sa dakinhar. ħsarat, iżda anke l-istess knisja Fil-Birgu, mad-daqq tas-sirena jidher li ħasset xi ftit. Il-koppla, wħud sabu kenn ġos-sagristija għalkemm theżżet u xxaqqet, ta’ San Lawrenz, oħrajn, fosth- ma waqgħetx dakinhar - donnha om il-Vigarju Kurat Dun Pawl riedet tagħti ftit taż-żmien ieħor Galea fittxew kenn ġol-kamp- biex jilħqu jitwarrbu divernar. Meta snin wara kien mitlub si oġġetti għeżież u prezzjużi jaqsam l-esperjenza tiegħu dwar mill-knisja, fosthom l-istatwa dan l-attakk, Dun Pawl Galea titulari ta’ San Lawrenz.

Il-vara ta’ San Lawrenz tinħareġ mill-knisja B’xorti tajba permezz ta’ Frans Gatt, wieħed minn dawk li kienu involuti biex tinħareġ l-istatwa mill-knisja, għandna testimonjanza bil-miktub dwar dak li ġara dakinhar. Huwa jikteb hekk, “Jien kont stazzjonat il-Belt u rajt b’għajnejja l-attakk feroċi fuq l-HMS Illustrious. Dan kien ħabta tas-1.45pm. Kif il-ħbit waqaf, rajt kif għamilt u rkibt malajr fuq dgħajsa mix-xatt talBelt għall-Birgu. Xħin wasalt ixxatt tal-Birgu dħalt niġri l-knisja ta’ San Lawrenz u sibt li kienu ntlaqtu l-koppla, is-sagristija (li fiha kien hemm ħidma intensiva biex jeħilsu ’l fuq minn 30 ruħ li

ntradmu fiha), il-maħżen tal-armar, sett linef il-ġmiel tagħhom, il-bradella u l-pedestall ta’ San Lawrenz – iżda l-istatwa tal-padrun ma ntlaqtitx! Kif kont imbikkem quddiem din id-dehra, sejjaħt lil Geraldu Barbara – Alla jaħfirlu – u ħriġna l-istatwa min-niċċa l-qadima u qegħidnieha fuq l-artal tal-Kurċifiss.

Sakemm jiena u Geraldu konna qegħdin niftiehmu fejn ser nieħdu l-istatwa, jiena u Geraldu ddeċidejna li nieħdu l-istatwa fid-dar ta’ missieri – 43, Triq il-Kwartier. Hemmhekk kellna ħnejja mastizza li setgħet xi ftit tħares lill-istatwa. Kienet xena ta’ qsim il-qalb hekk kif ħriġna bl-istatwa ta’ San Lawrenz għal dar missieri. Bosta min-nies

iwaqqfuna u jitolbu quddiem San Lawrenz minħabba t-tiġrib tal-gwerra. Missieri Wenzu l-induratur, devot kbir ta’ San Lawrenz, baqa’ miblugħ xħin ra l-istatwa li tant kien jgħożż, kienet ser tinżamm taħt is-saqaf ta’ daru. Armajnieha kif stajna u saħansitra kien ġegħelna nixegħlulha x-xemgħat quddiemha. Minħabba l-biża’ ta’ xi ħbit ieħor, bl-approvazzjoni tal-Arċipriet il-Kan. Dun Pawl Galea, iddeċidejna li nieħdu l-istatwa ta’ San Lawrenz ġol-kunvent tas-sorijiet tal-Klawsura ta’ San Benedittu ġol-Imdina. Missieri, jien u Ġużeppi Dalmas għabbejna l-istatwa ta’ San Lawrenz fuq trakk u ħadnieha għall-Imdina.”

Programm tal-Festa ta’ San Law-

21

07.07.2019

kullhadd.com

SAN LAWRENZ F’BORMLA

renz Birgu 1988 Fil-Monasteru ta’ San Pietru fl-Imdina Għalkemm fil-kitba tiegħu, Frans Gatt ma jgħidx kemm damet l-istatwa f ’dar missieru, jidher li damet hemm madwar ġimgħa. Dan għaliex fil-ġurnal Leħen is-Sewwa tal-Ġimgħa 24 ta’ Jannar 1941 insibu li l-istatwa ta’ San Lawrenz mill-Birgu twasslet l-Imdina, il-Ħamis 23 ta’ Jannar 1941, għall-ħabta tas-2:30pm.

Biex ġiet deskritta din ix-xena kommoventi, fil-gazzetta nsibu dawn il-kelmiet, “Għalkemm ilħin kien l-aktar stramb u ħadd ma kien avżat, madanakollu, ma damux ir-refuġjati tal-Birgu ġor-Rabat u l-Imdina, li ma indunawx bil-wasla tal-maħbub tagħhom u lkoll bid-dmugħ f ’għajnejhom resqu biex jistampaw fuq din ix-xbieha l-bewsa tal-imħabba tagħhom.”

Barra l-Kapitlu tal-Birgu, is-Sorijiet tal-Klawsura tal-Birgu

wkoll taw sehemhom fl-għażla tal-post fejn kellhom jinżammu l-istatwa ta’ San Lawrenz flimkien ma’ oġġetti prezzjużi li kienu qed jinħarġu minn taħt it-tifrik. Aħbar ta’ ferħ kienet is-sejba qalb it-tiġrif tal-Ostensorju bir-relikwiji ta’ San Lawrenz u l-isfera tas-sagrament bla ma ġralhom xejn.

Il-festi ta’ San Lawrenz fi żmien il-Gwerra Il-festa tal-1941 ġiet iċċelebrata f ’żewġ postijiet: waħda fil-kappella fl-għassa tal-Pulizija f ’Couvre Porte l-Birgu li bdiet tintuża mill-Parroċċa u oħra fil-knisja tas-sorijiet tal-Imdina fejn kienet qed tinżamm l-istatwa titulari. Fis-sena 1942 l-Istatwa ta’ San Lawrenz ittieħdet mill-Imdina għall-Knisja ta’ San Pawl tar-Rabat.

Hemm ġiet armata fuq il-presbiterju u l-artal maġġur intrama bil-gandlieri, Appostli u fjuretti li ġew salvati mill-Birgu. Fl-

IL-PELLEGRINAĠĠ FI TRIQ SANTA TEREŻA F’BORMLA

1943 l-attakki kienu naqsu ħafna għalhekk kien deċiż li l-festa ssir fil-Birgu. Iċ-ċelebrazzjonijiet saru fil-knisja ta’ San Lawrenz minkejja li din kellha ħafna ħsarat. Saret purċissjoni bl-istatwa ta’ San Lawrenz taċ-ċorma. Dakinhar daqqew ukoll xi bandisti tal-banda Vittoriosana Duke of Edinburgh.

Anqas minn xahar wara, l-Italja ċediet u għalhekk il-gwerra f ’Malta ġiet fit-tmiem.

1944 - San Lawrenz lura fostna Issa li l-gwerra f ’Malta kienet spiċċat saru tiswijiet temporanji fil-knisja tal-Birgu biex tkun tista’ tibda tintuża mill-ġdid.

In-nuqqas tal-istatwa titulari kien qed jinħass. Il-Kapitlu u nies tal-Birgu xtaqu li din tinġieb lura fil-knisja mill-aktar fis. Saret talba lill-Kapitlu ta’ Bormla biex l-istatwa tittieħed fil-Kolleġġjata Bormliża u minn hemm titlaq f ’pellegrinaġġ lejn

IL-PELLEGRINAĠĠ DIEĦEL MINN TAĦT IL-MINA TAL-ARMIRALL TAL-BIRGU

il-Birgu. Din it-talba ġiet aċċettata bil-qalb. L-istatwa tqiegħdet fuq il-pedestall ta’ San Ġużepp ta’ Bormla minħabba li tagħha kien ġarrab ħsarat kbar u ġiet armata fin-nava mżejna bid-damask, fjuri u xemgħat.

Il-ġurnata tal-pellegrinaġġ ntgħażlet. Kellha tkun il-Ħadd 30 ta’ Lulju 1944, fil-5:00pm.

Sar appell biex in-nies jattendu u n-nies ġew bil-folol minn kull rokna tal-gżira.

Bħala għajnuna sabiex nifhmu aktar dak li ġara dakinhar se nġib xi siltiet li sibt irrappurtati fil-ġurnali ta’ dak iż-żmien: “it-tempju kien imżejjen kif jixraq għal din l-okkażjoni... miġemgħa kbira ta’ nies minn kull naħa tal-gżira..

Hekk kif it-tokki tal-qniepen ħabbru l-ħarġa trijunfali ta’ dan il-kbir qaddis imdawwar mill-kapitlu u l-kleru tal-Belt Rebbieħa, il-qalb ta’ kulħadd imtliet b’ferħ liema bħalu.

Minn Bormla sal-Birgu t-triqat kienu fgati bin-nies.

Dak li kellu jkun pellegrinaġġ inbidel f ’dimostrazzjoni ġejja tassew mill-qalb. L-applawsi kienu bla heda, u ma’ dawn komplew iżidu l-hena, is-sbieħ qniepen ta’ Bormla, tal-Isla, tal-Lunzjata u tal-Birgu.

Kienet dehra tassew ta’ min jaraha. Stupenda. Fid-diskors serju li għamel l-Arċipriet intqal li d-daħla ġol-Birgu ta’ dan il-qaddis levita ġiet imxebbha mad-daħla ta’ Kristu ġewwa Ġerusalemm... Il-Berqa 2 u 9 ta’ Awwissu 1944 Dawn huma paġni miktuba bid-demm fl-istorja ta’ din ilBelt iżda meqjusa paġni tad-deheb għax komplew issiġillaw l-imħabba kbira bejn il-Vittoriosani u l-padrun tagħhom.

Illum 75 sena wara li l-istatwa ta’ San Lawrenz twasslet lura fil-Belt Vittoriosa, importanti li wlied din il-Belt ma jinsew qatt dak li għaddew minnu missirijiethom filwaqt li jieħdu l-eżempju tagħhom u jimitawhom.

22

07.07.2019

kullhadd.com

ĦAJJITHOM ITTRASFORMATA PERMEZZ TAL-ATLETIKA Donatella Fenech u Charlie Cilia - żewġ atleti ta’ etajiet differenti li wara diversi esperjenzi li offritilhom il-ħajja, raw trasformazzjoni sseħħ fl-istess ħajja tagħhom permezz tal-isport, l-aktar permezz tal-atletika.

CHARLIE CILIA X’kienu l-unuri prinċipali li rbaħt u li tibqa’ tiftakar?

Jekk ngħidhomlok kollha jkollok problema u nimlew gazzetta sħiħa! Issa li ili 20 sena niġri rbaħt ħafna unuri fosthom ħames darbiet il-maratona ta’ Malta, kont l-ewwel Malti li rbaħt maratona ta’ 42 kilometru barra minn Malta fi Spanja. Ħadt sehem fil-Logħob talPajjiżi ż-Żgħar. Dan filwaqt li rrappreżentajt lil Malta f ’Kampjonati Dinjija u Ewropej għal diversi drabi.

Kull darba li rrappreżentajt lil Malta x’emozzjoni kont tħoss?

Għalija huwa unur li tilbes il-flokk ta’ Malta. Issa li qed nikber dawn l-opportunitajiet huma memorja biss. Żgur li m’għandi l-ebda rimors anzi għandi biss sodisfazzjoni għax dan l-isport tal-ġiri ġabli ħafna mumenti sbieħ.

Biex tkun atleta tajjeb xi trid tagħmel?

Kif bdiet l-imħabba tiegħek lejn l-atletika?

L-iskola minn dejjem kont attiv ħafna tant illi kont nieħu sehem f ’ħafna attivitarjiet sportivi b’mod partikolari l-futbol li tant kont inħobb. Għadda ż-żmien u wara li tlaqt il-futbol għamilt għaxar snin ma nagħmel xejn. Ħlief inpejjep u nixrob ma kontx! Imbagħad ta’ 32 sena, iddeċidejt li nagħmel xi ħaġa.

L-ewwel li għamilt kien li niddixxiplina ruħi kemm nista’ tant li bqajt bqajt sakemm qtajt is-sigaretti. Ma kinitx xi ħaġa faċli iżda b’rieda soda u bl-għajnuna ta’ xi wħud wasalt fejn ridt.

Issa li qtajt is-sigaretti u x-xorb kif tħossok fiżikament?

M’hemmx dubju li tħossok tajjeb ħafna fiżikament. Iżda jien ma waqaftx hemm. Ridt nagħmel xi ħaġa aktar minn hekk. Fil-fatt sieħbi kien qalli li kienet ser issir tellieqa tal-atletika u proponieli biex nieħu sehem fiha. Għall-bidu bdejt intella’ u nniżżel iżda mbagħad qtajtha li naċċetta. Ħadt sehem f ’din it-tiġrija u wara laqqgħuni malcoach Charles Darmanin millclub ta’ St Patricks. Tkellimna ftit u saqsieni jekk xtaqtx nibda nitħarreġ miegħu. Jien aċċettajt bla ma qgħadt naħsibha.

Għamilt xahar nittrenja miegħu u dan kompla mexxieni fit-triq it-tajba. Wara ċertu żmien kien tani parir li nfittex coach ieħor li jkun jista’ jmexxini b’mod iktar professjonali. B’hekk bdejt nitħarreġ taħt il-gwida tal-coach Russu Ivan Rozhnov.

Jien nemmen li hemm taħlita ta’ kollox bejn dieta, taħriġ u dixxiplina. Jekk trid titjieb trid tagħmel ħafna sagrifiċċji u trid toqgħod lura minn ċerti affarijiet. Bħala dilettant ta’ kif jiġi jiġi kollox jgħaddi iżda jekk verament trid titjieb, trid tirsisti ħafna. It-taħriġ irid ikun kontinwu. Trid tqum u tgħix ta’ atleta - m’hemmx naqra ’l hemm u naqra ’l hawn għax l-iċken aljenazzjoni taf tiswielek tellieqa.

Illum li għandek 53 sena, xorta għadek b’saħħtek u attiv għaddej bis-sehem tiegħek fl-atletika. X’taħseb li hu s-sigriet biex tibqa’ għaddej b’dan ir-ritmu?

Bla dubju trid titfa’ rasek hemm u żżomm dik li bl-Ingliż isejħulha commitment jiġifieri fejn dejjem int tagħti l-mija fil-mija tiegħek f ’dak kollu li tagħmel.

L-isport għandu jkun prijorità fit-tfal u jridu jkunu l-ġenituri li jinkoraġġuhom jaqbdu din il-linja.

L-isport jagħmlek nies, jiddixxiplinak u jagħtik ħafna lura kif wara kollox għamel lili

L-ewwel ma jrid ikollok aptit li tikkommetti ruħek. Biex tirnexxi trid tagħmel sagrifiċċju.

U jekk int tagħmel sforz individwali int se tirnexxi. Dan mhux bħall-futbol meta int ikollok 11-il player u jekk wieħed ma jilgħabx tajjeb, ikollok l-oħrajn jaħdmu għalih. Meta jkun sports individwali trid tkun int li tagħmel kull sforz neċessarju.

Kif jgħidu bl-Ingliż: What you put in, you’ll get out!

Fejn tittrenjaw intom bħala atleti? X’inhi l-opinjoni tiegħek dwar l-infrastruttura li għandna f ’pajjiżna?

Jien nipprova ma ngergirx.

M’hemmx dubju li barra minn Malta, l-infrastruttura hija ferm kbira u hawn Malta nara li għadna xi ftit lura biex ikollna mentalità sportiva. Hawnhekk iktar nikkonċentraw fuq skola milli fuq sports. Ma tridx tagħti tort lill-ġenituri għax hawn min jixtieq lil uliedu jsibu posthom f ’xogħol tajjeb. L-agħar ħaġa li tista’ tiġri però hi meta jkollok ġenituri li jagħmlu ċertifikat sabiex it-tfal tagħhom ma jagħmlux sports. Mur fehemhom illi jekk ma tagħmilx sports timrad u mhux bil-kontra! Barra minn Malta jħarsu lejn l-isport bħala xi ħaġa ħolistika, differenti ħafna minn gżiritna.

Kif qed tħares lejn il-futur tiegħek?

Issa beħsiebni nikkompeti f ’kompetizzjonijiet mondjali u Ewropej fuq livell ta’ masters fejn jien inkun nista’ nikkompeti ma’ atleti tampari. Kull ħames snin ikun hemm kategorija u jkun hemm anke speċi ta’ Olimpijadi żgħar.

Minn din l-esperjenza li kellek int, żgur li tista’ tkun ta’ ispirazzjoni għal ħaddieħor. B’hekk, nixtieqek tgħaddi l-aħħar messaġġ lil dawk iż-żgħażagħ jew tfal li jixtiequ jibdew karriera fl-isport.

L-isport għandu jkun prijorità fit-tfal u jridu jkunu l-ġenituri li jinkoraġġuhom jaqbdu din il-linja. L-isport jagħmlek nies, jiddixxiplinak u jagħtik ħafna lura kif wara kollox għamel lili.

Fl-aħħar iżda mhux l-inqas, tixtieq tgħaddi xi ringrazzjamenti personali?

Nixtieq nirringrazzja personalment lill-coaches tiegħi Charles Darmanin u Ivan Rozhnov.

Ringrazzjament speċjali jmur ukoll lid-ditta Team Sport li dejjem għenuni permezz ta’ sponsors kull meta pparteċipajt f ’xi tellieqa.

23

07.07.2019

kullhadd.com

DONATELLA FENECH

Minn dejjem kont tħobb l-isports?

Minn meta kont żgħira dejjem kont inħobb ħafna l-isports. Dejjem segwejt l-isports speċjalment il-futbol, imma l-imħabba kbira li għandi lejn l-atletika nista’ ngħid li bdiet f ’dawn l-aħħar sentejn. Bdiet aktar bħala bżonn għal saħħti u bdiet biss bi ftit mixi u xi classes.

Però f ’Ottubru tal-2015 iddeċidejt li napplika għal 10km walkathon, imxejtha u ħadt gost.

Kien hemm walkathons oħra u

erġajt applikajt, bdejt nieħu gost u l-atmosfera tal-finish-line kienet togħġobni wisq. F’April tal-2016 ingħaqadt mal-Ladies Running Club bil-ħsieb biss li jkolli kumpanija ta’ nisa oħra biex niġri magħhom, bis-saħħa tagħhom flok nimxi bdejt inżid fil-ġiri wkoll.

X’ġara fl-2016?

saħħa. Kien żmien ta’ biżà u stennija u ħafna ħsibijiet. Wara sitt ġimgħat kelli riżultati pożittivi u minn hemm wegħedt lili nnifsi li f ’ħajti rrid xi ħaġa ta’ sodisfazzjon għalija personali. L-aktar ħaġa li mmissjajt f ’dak il-perjodu kien il-ġiri u hemm indunajt verament xi jfisser il-ġiri għalija!

Dan kien perjodu diffiċli f ’ħajti però llum nirringrazzja lill-Bambin li għaddejt minnu għax nista’ ngħid li kien il-perjodu li bidilli ħajti, bidilni kif inħares lejn il-ħajja u llum napprezza u nħobb il-ħajja ħafna aktar.

Hemm sirt naf xi jfisser il-ġiri għalija u minn hemm ma ħarist qatt lura. Settembru tal-2016 nista’ ngħid li kien il-bidu tiegħi fil-ġiri bis-serjetà. Huwa commitment kbir għax mhux facli li ssib il-ħin kuljum għat-taħriġ. Però jien tip ta’ persuna li jew “I’m in” jew “I’m out” meta niddeċiedi li nkun se nagħmel xi ħaġa. Il-ġiri u t-taħriġ nieħdu ħafna bis-serjetà u nipprova insegwi eżatt dak kollu li jgħidli l-kowċ. Illum inqis il-ġiri bħala wieħed mill-prijoritajiet ta’ ħajti, allura t-taħriġ huwa wkoll parti mill-ġurnata tiegħi. Hemm is-sagrifiċċji wkoll - sħana, bard, xemx, xita, riħ - iżda t-taħriġ irid isir xorta. Il-weekends tiegħi huma dejjem early mornings u minħabba f ’hekk ġieli jkolli anke nirrifjuta xi attivitajiet soċjali mal-ħbieb, fejn rari noħroġ is-Sibtijiet filgħaxija speċjalment meta l-Ħadd ikun ser ikolli xi tellieqa. Però għalija llum il-ġurnata dan huwa l-istil ta’ ħajti.

Hemm xi tlielaq li tibqa’ tiftakarhom iktar minn oħrajn fil-karriera tiegħek?

Sfortunatament, ftit wara f ’Lulju tal-2016 kelli nieqaf mit-taħriġ Illum nista’ ngħid li f ’dawn it-tliet għal perjodu għax għaddejt minn snin għamilt ħafna tlielaq. Kull żmien diffiċli f ’ħajti fejn tidħol tellieqa fiha l-istorja tagħha u kull

Il-ġiri jagħtik ħafna lura, jurik li int kapaċi tasal, timxi jew tiġri…int trid tasal. U fil-ħajja hekk ukoll, tlajja’ jew inżul…int trid tasal! Tgħid qatt li huwa impossibbli qabel tipprova, taħsibx li int ma tistax, kulħadd jista’ jasal, int trid tagħmilha! Taqta’ qalbek qatt u ibqa’ sejjer - lili l-ġiri tani l-isbaħ ħaġa - tani lura ħajti!

waħda tagħtik xi ħaġa lura. Però sa issa inqis żewġ tlielaq li huma wisq għal qalbi - l-ewwel waħda tkun in-Nofs Maratona ta’ Malta fi Frar tal-2018, li għalija kienet tellieqa mimlija emozzjonijiet differenti u tellieqa li tgħallimt ħafna minnha.

Imma l-aktar tellieqa ta’ unur u sodisfazzjon għalija kienet meta tellaqt fis-Slovenja f ’Ġunju tal-istess sena fil-Masters World Mountain Championships. Kienet esperjenza li mhu ser ninsa qatt f ’ħajti.

Kienet sfida kbira għalija wkoll u unur kbir li nilbes u niġri bil-flokk ta’ Malta - il-flokk ta’ pajjiżi. Nista’ ngħid li f ’dawn il-mumenti, il-kilba u l-imħabba tiegħi lejn il-ġiri dejjem tikber. Fil-futur qed nippjana xi tlielaq barra minn Malta, però kollox pass wara pass u dejjem bil-gwida tal-kowċ tiegħi.

Kif jirnexxilek tlaħħaq ma’ kollox fil-ħajja tiegħek?

F’ħajti m’hemmx il-ġiri biss u għalkemm il-ġiri huwa importanti ħafna f ’ħajti, jien għandi familja wkoll x’nieħu ħsieb. Nipprova nlaħħaq max-xogħol tad-dar,

mal-familja, mal-affarijiet u l-attivitajiet tat-tifel, l-affarijiet ta’ kuljum u nipprova li ma nonqos lil ħadd f ’xejn u nagħti l-ħin kollu mistħoqq lill-familja wkoll. Il-familja tiegħi jafu xi jfisser il-ġiri għalija u nsib ħafna sapport mingħandhom ukoll. Mhux faċli u jkun hemm ġranet iebsa biex inlaħħaq ma’ kollox, però fil-ħajja ma jiġi xejn faċli, u nemmen li wara kull ħaġa fil ħajja li tagħtik ferħ irid ikun hemm is-sagrifiċċji. Xorta ngħid imma li fl-aħħar mill-aħħar kull sagrifiċċju li nagħmel huwa worth it għax il-ħin tat-taħriġ għalija huwa l-ħin tiegħi nnifsi.

Fi ftit kliem, xi jfisser il-ġiri għalik?

Il-ġiri jagħtik ħafna lura, jurik li int kapaċi tasal, timxi jew tiġri… int trid tasal. U fil-ħajja hekk ukoll, tlajja’ jew inżul… int trid tasal! Tgħid qatt li huwa impossibli qabel tipprova, taħsibx li int ma tistax, kulħadd jista’ jasal, int trid tagħmilha! Taqta’ qalbek qatt u ibqa’ sejjer - lili l-ġiri tani l-isbaħ ħaġa - tani lura ħajti!

24

07.07.2019

kullhadd.com

IR-RENJU TAN-NATURA MARY ISTORJA CHETCUTI MILL-

Kull fejn in-natura titħalla tirrenja fuqha nnifisha hi taf toħloq ġenna ta’ ekwilibriju bejn flora, fawna u annimali mwelldin fl-ambjent salvaġġ lil hinn mill-indħil u r-regħba tal-bniedem.

Il-Park Nazzjonali ta’ Yosimite mifrux fuq medda ta’ madwar 3,027 kilometru kwadru fi Sierra Nevada, f ’Kalifornja, l-Istati Uniti tal-Amerka, huwa l-eżempju ħaj ta’ Renju tan-Natura li jħalli lil kull min iżuru litteralment b’ħalqu miftuħ għall-ġmiel ta’ xenarju naturali li joffri.

Jingħad li l-muntanji, l-għoljiet u l-irdumijiet ta’ Yosimite ffurmaw miljuni ta’ snin ilu meta d-dinja kienet għaddiet mill-era glaċjali għal żbroff vulkaniku li kkawża taqlib sesmiku li bidel wiċċ l-art. L-aktar ġebla komuni mal-park kollu hija granit tal-aqwa kwalità filwaqt li fost l-aktar minerali komuni hemm il-kwarz; insomma xalata għal min jistudja il-ġeoloġija.

Dil-formazzjoni ta’ ġebel u minerali ssawret f ’widien ta’ fond vertiġinuż, nixxigħat ta’ ilma safi u għadajjar fondi mimlijin ħajja li tara l-qiegħ minnhom. F’dan l-ambjent ta’ abbundanza għal mijiet ta’ snin għamlu d-dar tagħhom orsijiet suwed u orsijiet Grizzly, ċriev, mogħoż tal-muntanji, il-Coyote u l-Bobcat biex insemmi ftit mill-ħafna ħlejjaq salvaġġi li l-preżenza tagħhom tkompli tikkumplimenta l-ġid kbir naturali ta’ dal-park.

Kien hemm żmien meta f ’Yosimite kienu jeżistu nies li kienu jafu jgħixu b’dak li tagħti n-natura mingħajr ma’ xekklu jew qerdu l-ekosistema li temgħathom. Kienu tribù Amerikani indiġeni jissejħu Ahwahnechee jew Awahnichi, li għexu mwennsa fil-widien ta’ Yosimite għal eluf ta’ snin, kif jindikaw fdalijiet ta’ abitazzjonijiet li jinsabu man-naħat kollha tal-park.

L-armonija ta’ dal-poplu ġiet fi tmiemha fl-1850 malli bdiet it-tellieqa sfrenata u salvaġġa għad-deheb minn invażuri Ewropej li emigraw lejn l-Amerka biex isiru għonja

b’kull mod possibbli.

L-Ahwahnechee rritaljaw u l-Istat ta’ Kalifornja bagħat il-Battaljun ta’ Mariposa li għamel ħerba minn dawn l-Indjani u ħarqilhom il-villaġġi u l-ħażna tal-ikel għax-xitwa. Fl1851, intbagħtet spedizzjoni ta’ milizzja tal-Istat li daret dan ir-reġjun kollu sakemm rat li ma kienx baqa’ Indjan wieħed fiż-żona ta’ Yosimite.

Kien hemm tribujiet li daħlu fi ftehim mal-Gvern tal-Istati Uniti u aċċettaw li jiġu rilokati f ’parti oħra tal-Istat tal-Kalifornja; min baqa’ jirreżisti inqatel. L-Ahwahnechee reġgħu ġew żgumbrati minn fuq arthom fl-1906, fl-1929 u l-aħħar darba fl-1969. Sal-ġurnata tal-lum id-dixxendenti ta’ dattribù għadhom jissieltu sabiex jiġu rikonoxxuti bħala l-poplu ta’ Yosimite.

Bl-indħil tal-esploraturi Euro-Amerikani, f ’Yosimite bdew jidhru l-ewwel sintomi ta’ ħsara lill-ambjent naturali tiegħu. L-annimali bdew jitnaqqru meta kienu jiġu kkaċċjati għall-ġilda tagħhom. Tħaffru barrieri għat-tiftix tad-deheb.

Tfaċċaw raħħala u bdiewa li

ġabu magħhom merħliet numerużi ta’ nagħaġ jirgħu fuq il-flora endemika li bdiet tinqered ftit ftit.

Iżda Yosimite beda jattratta wkoll ġurnalisti, fotografi u persuni li kellhom għal qalbhom in-natura. Ċertu John Muir żar il-post għall-ewwel darba fl-1858 u tant baqa’ affaxxinat bix-xenarju li għamel kampanja qawwija sabiex l-ambjent naturali ta’ Yosimite jkun konservat ħalli jitgawda minn kulħadd.

Fil-fatt l-ewwel Konċessjoni ta’ Yosimite ġiet iffirmata mill-President tal-Istati Uniti Abraham Lincoln fit-30 ta’ Ġunju, 1864. Dil-konċessjoni hija meqjusa bħala l-pedament li fuqu ġiet stabbilita l-liġi ta’ kull park statali u nazzjonali fl-Amerka.

Bid-daqqa ta’ pinna tal-President Lincoln ġew protetti Yosimite Valley u s-siġar ġganteski ta’ Mariposa Grove. Dakinhar tħalliet barra il-medda enormi

Kien hemm żmien meta f’Yosimite kienu jeżistu nies li kienu jafu jgħixu b’dak li tagħti n-natura mingħajr ma’ xekklu jew qerdu l-ekosistema li temgħathom.

Kienu tribù Amerikani indiġeni jissejħu Ahwahnechee jew Awahnichi, li għexu mwennsa fil-widien ta’ Yosimite għal eluf ta’ snin, kif jindikaw fdalijiet ta’ abitazzjonijiet li jinsabu ta’ man-naħat kollha a r t li llum tal-park. tissejjaħ Yosimite Park.

Fl-1903, il-President Amerikan, Theodore Roosevelt mar fuq eskurżjoni f ’Yosimite flimkien ma’ John Muir. Ikkampjaw taħt sema miżgħud stilel filwaqt li xorbu min-nixxigħat u nħaslu flgħadajjar qishom kristall. Roosevelt, li kien qed iżur Yosimite għall-ewwel darba f ’ħajtu baqa’ mbellaħ b’tant ġmiel u fl-1906 iddikjarah park nazzjonali pro-

prjetà federali u mhux aktar proprjetà tal-Istat ta’ Kalifornja.

Illum, il-Park Nazzjonali ta’ Yosimite jżuruh aktar minn żewġ miljun ruħ fis-sena. Sintendi l-gwardjani mħallsa millGvern biex iħarsu dal-ġojjel jagħmlu ħilithom kollha sabiex ma jintilifx l-ekwilibriju tan-natura fil-konfront tal-viżitatur.

25

07.07.2019

kullhadd.com

reċensjoni tal-ktieb

Frollu u sħabu jgħaddu minn ħafna esperjenzi.

Ejjew niskopru dawn il-ġrajjiet flimkien.

Mistoqsija: Semmi żewġ ismijiet minn dawn il-kotba?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-kotba TA’ FROLLU. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 14 ta’ Lulju.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-ktieb BEJN STORJA U MITI: MARIE-LOUISE COLERIO PRECA huwa: E. MONTEBELLO - ĦAL QORMI

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

02

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Kemm kienu l-każijiet li l-Ombudsman u l-Kummissarji laqgħu bħala ġustifikati u validi? Tweġiba: Isem: Numru tat-telefown:

Indirizz:

26

07.07.2019

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ shampoo u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

TISLIBA 284

RAY GALEA - L-ISLA

18.

1.

Kompli l-qawl: 19.

Min jagħmel 20.

......... jagħmel

qartalla (5)

4.

Kontra mimli (4) 21.

7,17. Mixja minn lok 23.

għal ieħor (5) 24.

9,23. Bdieh Hitler (7) 10.

Essenzjali (6) 12.

Tkun f ’qiegħ 1.

il-baħar(6) 2,5.

16,18. Tagħmel id- 3.15.

Mimdudin:

Bi 3 Numri 140 170 237 257 359 395 426 464 497 780 888

896 B’4 Numri 0000 0060 0737 0820 1118 1564 3328 3769 3782

4104 4405 4691 4907 5169 5688 5747 6323 6606 6608 6881 6883 7156 7241

7481 7847 7888 8844 8860 8898 8982 9051 9301 9361 9464 9504 9688

B’5 Numri 04026 07590 07600 07675 08866 09013 14787 17047 19047 21576 29991

38794 40517 43079 44743 52685 58737 60649 66220 66794 74575 94736 B’6 Numri

088111 131224 178921 185034 330408 385657 471011 665101 686649 781721 786972 804467

dawl (5) Ara 16 Raġel Ingliż (3) Żmien twil ilu kien jirrappreżenta lil Malta fil-ĠM (5) Ara 6 Ara 9 Isem (5) Weqfin:

Refa’ (6) Tittiekel (6) Rakkont ? (9)

5.

Ara 2 6,21M. Ipitter (6) 8.

Jinħattu (9) 11,12W,22. Wieħed li

jxammem? (5) 12, Ara 11 13. Żaren Puli

Azzopardi (1,1,1) 14.

Għasfur (6) 15.

Ara 3 17.

Ara 7 21.

L-aħħar tlieta

tal-lenti (3) 22.

Ara 11

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: 1.Mejju, 4.Xewk, 7,19.Grada, 9,21M. Sassla, 10.Winner, 12.Qantar, 16.Noa, 18,15.Notarili, 20.Taraġ, 23.Unit,24.Ttivi

Weqfin: 1.Mostin, 2,6. Jisker, 3,22.Ugwali, 5.EAN,, 11,13.Kanna, 12,21W. Qasmu, 14.Raġuni, 17. Oil

27

07.07.2019

kullhadd.com

GĦAQQAD IL-KAXXI

Għaqqad skont kemm hu l-valur li hemm fil-kaxxi.

Eżempju: Jekk f’waħda mill-kaxxi hemm valur ta’ 10, trid tgħaqqad 10 kaxxi żgħar li jridu jkunu jmissu ma’ xulxin u f’forma ta’ kaxxa jew rettanglu. Ilkaxxi kollha jridu jintużaw u kaxxa tista’ tintuża darba biss. In-numru huwa indikazzjoni tat-total ta’ kaxxi żgħar u mhux neċessarjament juri minn fejn għandha tibda l-kaxxa.

SIB IL-VALUR Kull ittra fiha valur, uħud mill-valuri huma diġà mpoġġija. Uża dawn il-ħjilijiet biex issib il-kumplament tal-valuri tal-ittri.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

28

07.07.2019

kullhadd.com

AGĦTI DAQQA T’ID LID-DAR TAL-PROVIDENZA

Illum l-aħħar jum tal-maratona tal-voleyball li qed issir b’risq id-Dar tal-Providenza u li fiha qed jieħdu sehem 40 plejer u mijiet ta’ volontiera li qed jegħlbu s-sħana ta’ dawn il-jiem biex jiġbru l-flus għal din iddar li toffri servizzi residenzjali lill-persuni b’diżabbiltà.

Din hi l-11-il edizzjoni ta’

din il-maratona li tagħti nifs kbir lid-dar fil-bżonnijiet finanzjarji tagħha li huma kbar u s-servizzi llum qed jinfirxu biex jinfetħu wkoll djar oħra fil-qalba tal-irħula.

Din hija maratona ta’ 53 siegħa u l-plejers magħżula għaddew minn taħriġ tul l-aħħar xhur biex ikunu mħejjija sew għal

din l-isfida li mhix waħda faċli.

Ilbieraħ żar din il-maratona l-Prim Ministru Joseph Muscat li kellu kliem ta’ appoġġ kemm għal dawn il-volontiera u anke għall-ħidma tad-Dar tal-Providenza. Sal-lejla n-nies jibqgħu jistgħu jagħtu l-kontribut tagħhom għal din il-kawża ġusta.

L-ISPORT SE JIBDA JINGĦATA VALUR GĦAL DĦUL FL-UNIVERSITÀ • PROPOSTI BIDLIET LI JIFTĦU L-BIBIEN LILL-ISTUDENTI Iktar kmieni din il-ġimgħa l-bord tal-MATSEC ħabbar numru ta’ proposti li se jitpoġġew għall-konsultazzjoni fil-ġimgħat li ġejjin u li għandhom l-għan li jiftħu iżjed il-bibien għall-istudenti.

Dawn il-bidliet f ’iktar dettall proposti huma mistennija li jiġu mħabbra għada u jkun hemm konsultazzjoni miftuħa għall-pubbliku fil-ġimgħat li ġejjin.

Fost l-iktar punt importanti li qalet il-MATSEC kienet l-enfasi

li se jibda jingħata valur lill-attivitajiet li individwu jkollu, bħall-isport, fil-programm innifsu.

Dan ifisser li għall-ewwel darba f ’kuntest ta’ MATSEC student ma jsarrafx biss l-affarijiet li jkun tgħallem u li għamel f ’eżami, iżda jingħata mertu wkoll f ’affarijiet oħra bħal sport u kultura.

Il-MATSEC qalet li dawn l-attivitajiet mhux akkademiċi, li persuna tagħmel b’mod volontarju, se jibdew jiġu rikonoxxuti u jingħatalhom valur.

Proposta oħra li se tkun

għall-konsultazzjoni hija dik li l-assessjar kontinwu li jsir fl-iskejjel jingħata iżjed importanza u valur, u għalhekk filwaqt li l-eżamijiet jibqgħu jsiru dawn jiġu iżjed ibbilanċjati permezz ta’ assessjar b’modi differenti.

Għall-konsultazzjoni wkoll hemm proposta oħra li qiegħda tagħmel il-MATSEC li hija dik tat-tielet lingwa bil-għan li ż-żgħażagħ Maltin u Għawdxin jingħataw l-għodda biex ikunu jistgħu jaħdmu f ’qafas Ewropew.