ων μα
λεί
ίο
υ
τείων
Ηρ
ακ
ου & Ν.Ηρακ
λε
Συντακτική Ομάδα Καρκαβάτσου Ρέα - Ελευθερία Μεταξά Θεανώ Νεοφώτιστου Μαρία Οικονομοπούλου Πόπη Παχιαδάκη Μαίρη
Παχιαδάκη Μαίρη Επιμέλεια έκδοσης: Χρυσάκη Εύα
Έκτακτοι Συνεργάτες: Ευτυχίδη Ρωξάνη Μπαλτζάκη Εμμανουέλα Πολυχρονάκη Μαρία (Επιμελείται τη στήλη Braille) Σαββοπούλου Μαίρη Φραγκιαδάκη Τατιάνα Χαραλαμπάκη Εύα Χατζηκωνσταντίνου Άννα
Τεύχος 58ο
περιεχόμενα 2 4 7 8 10 12 17 18 20 22 23 24 25 26 30 32 34 35 36 37
Editorial Λαογραφία Στήλη Βιβλίου Ποίηση Εκπαιδευτικά “Ονειροτάξιδα” Αφιέρωμα στο Νίκο Καζαντζάκη Μήνυμα του Μπαν Κι-Μουν
{
Επιμέλεια ύλης:
Φεβρουάριος 2014
Σαλόνι «Σχολείο Κουζίνας» Το Μικρό Λεξικό των Γεύσεων Έξυπνες συμβουλές Οι εφευρέσεις που άλλαξαν τη ζωή μας! Περιβάλλον Παροιμιώδεις Φράσεις Άρχεται το Τριώδιον Περι ψυχής Ευγενική απροσεξία Αναγνωστικό της τελευταίας σελίδας Διοικητικό Συμβούλιο - Χρήσιμες Υπηρεσίες Στήλη Braille
1
{
ελ
Σύνδεσμο
Μ
Σω
ς
e υναικε ί ών Γ
editorial
Φεβρουάριος 2014 Η Ελλάδα του 2014
• Τρελαίνεσαι για κουτσομπολίστικες εκπομπές. • Παρκάρεις τα παιδιά σου στην τηλεόραση. • Ψηφίζεις τώρα και 40 χρόνια αυτούς που βρίζεις σήμερα.
Πολλές φορές, νοιώθω την ανάγκη της «εξομολόγησης»
• Δεν σ’ αγγίζουν και πολύ οι άνεργοι, οι άστεγοι, καθώς δεν είσαι ένας από αυτούς.
όταν «συλλαμβάνω» τον εαυτό μου ν’ αναλώνεται σε
• Περιμένεις την αλλαγή για την οποία εσύ δεν βοηθάς.
πράγματα που είναι ανάξια λόγου ή δεν χρήζουν της
• Περιμένεις από τους άλλους να κάνουν για εσένα τ’αυτονόητα.
σοβαρότητας που θα έπρεπε. Όταν π.χ. ασχολούμαι Κι εγώ...απαντώ: Δεν κάνω κανενός το χατίρι. Παρά την ηλικία μου, θα συνεχίσω να
κοινωνικό σύστημα της πατρίδας μου.
ονειρεύομαι, θα κρατώ σηκωμένα τα μανίκια και θα συνεχίσω να βοηθώ στο χτίσιμο
Με τις σκέψεις μου αυτές, «ήρθε κι έδεσε» ένα
της ανθρώπινης ζωής, γιατί πολύ απλά, δεύτερη ζωή δεν υπάρχει. Και δεν δέχομαι στη
δημοσίευμα με τίτλο,
ζωή μου να βιάζουν την ψυχή μου και να κλέβουν τα όνειρα των παιδιών μου!
3
{
• Αγαπάς χωρίς διαμαρτυρία την καταπάτηση των
2
{
{
Ξέρεις πως ζεις στην Ελλάδα όταν:
{
με την «αρμονία» που σήμερα λειτουργεί το ανθρωπο-
δικαιωμάτων σου. • Είσαι άνεργος ή δουλεύεις και δεν πληρώνεσαι. • Ακούς τα παπαγαλάκια της τηλεόρασης που πιπιλίζουν κάθε βράδυ στο μυαλό σου. • Γράφεις greeklish, αφού δεν ξέρεις ορθογραφία. • Βρίζεις εύκολα, γιατί έχεις... νεύρα. • Κορνάρεις, όταν κάποιος εμποδίζει τη διέλευση του αυτοκινήτου σου. • Δεν δίνεις προτεραιότητα σε κανένα. • Κλείνεις τις ράμπες των αναπήρων.
Καλή χρονιά Ελλάδα
• Βλέπεις Τούρκικα σήριαλ. Μαίρη Παχιαδάκη, e-mail: marygalini@yahoo.gr
επιμελείται ἡ Θεανώ Μεταξᾶ
Ἀπού’ χει λάδι καί ψωμί καί δώματα σασμένα
Λαογραφία
καί ἄχερα τοῦ ζευγαριοῦ
Το ψωμί
καί κοπελιά νά τή φιλεῖ
καί ξύλα στιβαγμένα καί νά τήν κανακίζει, τρώει καί πίνει καί γλεντᾶ στήν παραστιά καθίζει, δέν τονε γνοιάζει ἀνέ φυσᾶ ἄνεμος κι ἄν σφυρίζει κι ὁ ἄγγελος ἀπ’ στ’ οὐρανούς ἄς βρέχει κι ἄς χιονίζει!
καί τό ψωμί στημόνι καί τό παντέρμο τό ψωμί ὅλα τ’ ἀνεστηλώνει. Ψωμί καί λάδι καί κρασί ἅμά’ χω στό πιθάρι, ὑγεία καί καλή καρδιά, αὐτό’ ναι τό λογάρι. Πού τρώει λάδι καί ψωμί καί λαδωτό πιτάρι δέν τονε πιάνουν σαϊθιές τοῦ χαρομακελάρη. Τό ψωμί, ἦταν ἕνα ἀπό τά πιό ἀπαραίτητα πράγματα πού ἔπρεπε νά ἔχει ὁ παλιός Κρητικός στό σπιτικό του, γιά νά ζεῖ εὐτυχισμένος.
{
{
Ὅλα’ ναι φάδια τσῆ κοιλιᾶς
Ἐκτιμοῦσαν καί σεβότανε τό ψωμί, γι’ αὐτό, ὅταν ἔπεφτε κάτω στό πάτωμα ἕνα κομμάτι, τό ἔπιαναν καί τό φιλοῦσαν μέ εὐλάβεια. Κι ὅταν, μετά τό φαγητό ἔπεφταν ψίχουλα τοῦ ψωμιοῦ χάμω, ἡ 5 νοικοκυρά τά σκούπιζε ἀμέσως, «γιατί ἦταν ἀμαρτία νά τά πατοῦμε». Στή Χριστιανική Ἐκκλησία βασική εἶναι ἡ χρήση τοῦ ἄρτου στή Θεία Κοινωνία, στό Ἀντίδωρο, στό Πρόσφορο στούς «Ἄρτους». Στήν Ἁγία Γραφή ἀναφέεται συχνά ὁ ἄρτος μέσα ἀπό τό λόγο τοῦ Κυρίου. Ἄς θυμηθοῦμε τό θαῦμα «τῶν 5 ἄρτων» καί ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη τό «μάννα ἐξ’ οὐρανοῦ» τῶν Ἐβραίων. Εὐχή τῆς Μάνας στό νανούρισμα της ἦταν, νά ἔχει τό παιδί της ψωμί, γιά νά ἔχει καλοπέραση.
{
{
Τώρα καί χιλιάδες χρόνια, ἡ βασική τροφή τοῦ ἀνθρώπου ἦταν τό ψωμί. Ἰδιαίτερα στήν παλιά Κρήτη, τό ψωμί ἦταν τόσο ἀπαραίτητο στό φαγητό, πού εἶχαν ταυτίσει τή λέξη φαΐ, μέ τή λέξη ψωμί. Ὅταν ἡ νοικοκυρά ἔλεγε: 4 «ἐλᾶτε νά φᾶμε ψωμί», ἐννοοῦσε «ἐλᾶτε γιά φαγητό».
Παιδί μου πού ν’ ἀνεθραφεῖς μέ τά πολλά κανάκια καί μέ τό σίτινο ψωμί καί μέ τά κουλουράκια. Κοιμήσου πού νά σέ χαρῶ καί πάλι νά ξυπνήσεις, τσῆ κοφινίδας τά θρουλιά, μπουκιά νά μήν ἀφήσεις.
Στήν παιδική ἡλικία, ὅταν τό παλιό δοντάκι «ἔπεφτε», βρήσκαμε μιά τρύπα στήν ἐξοχή, τό ρίχναμε μέσα καί λέγαμε:
Επιμελείται η Μαρία Ρουσοχατζάκη
«νά, μποντικιέ τ’ ἀδόντι μου καί δό μου σιντερένιο νά κουκαλίζω τό ψωμί τό παξιμαδερένιο»
Στήλη Βιβλίου Δίσεχτα χρόνια: Η χαμένη άνοιξη
«Ξένο ψωμί, δικό του μαχαίρι» «Ἐφάγαμε μαζί ψωμί καί ἁλάτι» «Εἶπε το ψωμί ψωμάκι»
«Αὐτή ἡ δουλειά ἔχει πολύ ψωμί»
6
«Τό ἔδωσε, γιά ἕνα κομμάτι ψωμί» «Δέν ἔχει ψωμί νά φάει» «Ψωμί δέν ἔχομε νά φᾶμε καί ραπανάκια γιά τήν ὄρεξη γυρεύομε» «Ὁ λόγος σου μέ χόρτασε καί τό ψωμί σου, φάτο» «Τρώγω πικρό ψωμί» «Πρέπει νά φᾶς πολλά καρβέλια ἀκόμη» Μέ θέμα τό ψωμί βρήσκομε πολλά ποιήματα καί δημοτικά ή παιδικά τραγούδια. Τώρα ἔχουν ἀλλάξει οἱ καιροί. Τώρα, ἡ ἀφθονία τῶν ἀγαθῶν καί μόδα ἡ μόδα τῆς ἐποχῆς, ἐστέρησε ἀπό τό ψωμί τή σπουδαιότητά του στή διατροφή μας.
Λίγα λόγια για την συγγραφέα: Η Μάρω Δούκα, από τις σημαντικότερες συγγραφείς της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας, γεννήθηκε το 1947 στα Χανιά. Το 1966 μετακόμισε στην Αθήνα, όπου έκτοτε ζει. Αποφοίτησε από το Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1974, με τις νουβέλες “Η πηγάδα”, “Κάτι άνθρωποι”, κλπ. Έχει τιμηθεί με το Βραβείο “Νίκος Καζαντζάκης” του Δήμου Ηρακλείου για το μυθιστόρημα “Αρχαία σκουριά” με το Β` Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το μυθιστόρημα “Πλωτή πόλη” και με το Βραβείο Κώστα Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το μυθιστόρημα “Αθώοι και φταίχτες”, για το οποίο επίσης τιμήθηκε με το Βραβείο Balkanika και το Βραβείο “Καβάφη”. Διηγήματα και μυθιστορήματά της έχουν μεταφραστεί σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες.
{
{
«Λίγα εἶναι τά ψωμιά του»
{
«Δουλεύω καί βγάζω τό ψωμί μου»
Η «Αρχαία Σκουριά» κυκλοφόρησε το 1979 και είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Δούκα, έπειτα από τρεις νουβέλες και μια συλλογή διηγημάτων. Είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, με αφήγηση χαλαρή, ελεύθερη, που δεν ακολουθεί γραμμική χρονολογική πορεία, μέσα από την οποία αναδίνεται σταδιακά ο περίπλοκος ψυχισμός της ηρωίδας, της Μυρσίνης, καθώς και τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή της – στην οικογένειά της, στον κοινωνικό και πολιτικό περίγυρο, και βέβαια στις ερωτικές της σχέσεις. Η Μυρσίνη προέρχεται από αστική οικογένεια –με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την μεταπολεμική ελληνική πραγματικότητα, άνθρωποι που πλούτισαν στην Κατοχή, στρατιωτικοί, αλλά και φιλελεύθεροι, μορφωμένοι, ευαίσθητοι, ερωτικά πιο απενοχοποιημένοι– και προσπαθεί να ισορροπήσει τα οικογενειακά της δεδομένα με την αναδυόμενη πολιτική της συνείδηση, που όπως συχνά συνέβαινε τότε...
7
{
Μέ θέμα τό ψωμί ὑπάρχουν πολλές ἐκφράσεις καί παροιμίες στόν καθημερινό λόγο:
Συγγραφέας Μάρω Δούκα Εκδόσεις: Πατάκη
Ο παρών χρόνος και ο παρελθών χρόνος
Ποίηση
και ο μέλλων χρόνος να περιέχεται στον παρελθόντα χρόνο.
είναι ίσως και οι δύο παρόντες στον μέλλοντα χρόνο
ΤΟΜΑΣ ΣΤΕΡΝΣ ΕΛΙΟT 1888-1965
Αν όλος ο χρόνος είναι αιωνίως παρών όλος ο χρόνος δεν μπορεί να πληρωθεί.
Από τις σημαντικότερες
Ο
μορφές της λογοτεχνίας
με το θέατρο,(φονικό στην
του 20ου αιώνα. Ποιητής,
εκκλησία,
θεατρικός
ο
συγγραφέας,
Έλιοτ ασχολήθηκε και κοκτέιλ
έμπιστος
πάρτι,
υπάλληλος).
να δούμε τη στραγγισμένη στέρνα.
μόνο σ’ έναν κόσμο από εικασίες. Ό,τι θα μπορούσε να συμβεί και ό,τι συνέβη
Στεγνή η στέρνα, στεγνό τσιμέντο, καφετί στις άκρες,
δείχνουν σ’ ένα τέλος, που είναι πάντοτε παρόν.
και η στέρνα γέμισε νερό απ’ το φως του ήλιου,
σημαντικά έργα του Έλιοτ
Βήματα αντηχούν στη μνήμη
το Νόμπελ Λογοτεχνίας
είναι το ιερό δάσος, η χρήση
στο μονοπάτι που δεν πήραμε
το 1948. Γεννήθηκε το
της ποίησης και η χρήση της κριτικής, συλλογή δοκιμίων κ.α. Να
{
ευκατάστατη οικογένεια. Σπούδασε
σημειωθεί ότι, ο Έλιοτ με την εκδοτική
λογοτεχνία
στο
του ιδιότητα συνέβαλε σημαντικά στην
Χάρβαρντ και συνέχισε τις σπουδές
εξέλιξη της αγγλικής ποίησης, τόσο με
του στη Σορβόννη και την Οξφόρδη. Το
την κριτική που ασκούσε όσο και με
1915 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αγγλία.
την προώθηση νέων λογοτεχνών. Το
Αρχικά εργάστηκε ως δάσκαλος και
1927 απέκτησε την αγγλική υπηκοότητα
τραπεζικός υπάλληλος δημοσιεύοντας
και ασπάστηκε το Αγγλικανικό δόγμα.
και
φιλοσοφία
παράλληλα τα πρώτα ποιήματα του σε αγγλικά και αμερικάνικα περιοδικά. Το 1922 αναλαμβάνει την έκδοση του περιοδικού THE CRITERION το οποίο διηύθυνε για 19 χρόνια. Στο συγκεκριμένο περιοδικό δημοσίευσε και το έργο του Έρημη χώρα. Το έργο, όμως, του Έλιοτ που θεωρείται πραγματικό αριστούργημα είναι τα τέσσερα κουαρτέτα.
Τασσόμενος
από
νωρίς
στο
αντιρομαντικό στρατόπεδο, συνδέθηκε με τον Εζρα Πάουντ τόσο στο ποιητικό όσο και κατά κάποιο τρόπο στο πολιτικό πεδίο. O Έλιοτ, ο πρώτος αγγλόφωνος μοντερνιστής και συγχρόνως ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές του 20ού αιώνα, έγινε ευρύτερα γνωστός με την “ Έρημη Xώρα”, έναν ύμνο στην ξεπεσμένη πόλη και στα παιδιά της.
προς την πόρτα που ποτέ δεν ανοίξαμε του κήπου με τις τριανταφυλλιές. Οι λέξεις μου αντηχούν επομένως, στο μυαλό σου. Όμως για ποιό λόγο να ταράξει κανείς τη σκόνη στην κούπα με τα ροδόφυλλα δεν ξέρω. Άλλοι αντίλαλοι κατοικούν στον κήπο. Να τους ακολουθήσουμε; Γρήγορα, είπε το πουλί, βρείτε τους, βρείτε τους, εδώ γύρω. Πέρα από την πρώτη πύλη, στον πρώτο μας κόσμο, ν’ ακολουθήσουμε της τσίχλας το τέχνασμα; Στον πρώτο μας κόσμο.
και ο λωτός αναδύθηκε, ήσυχα, ήσυχα, η επιφάνεια έλαμψε από την καρδιά του φωτός, και εκείνοι ήταν πίσω μας, καθρεφτισμένοι στη στέρνα. Ύστερα πέρασε ένα σύννεφο, κι άδειασε η στέρνα. Φύγετε, είπε το πουλί, γιατί οι φυλλωσιές ήταν γεμάτες παιδιά, με έξαψη κρυμμένα, τα γέλια συγκρατώντας. Φύγετε, φύγετε, φύγετε, είπε το πουλί: το ανθρώπινο είδος δεν μπορεί ν’ αντέξει πολλή πραγματικότητα.
Εκεί βρίσκονταν, επιβλητικοί, αόρατοι,
Ο παρελθών χρόνος και ο μέλλων χρόνος
κινούσαν αβίαστα, πάνω από τα νεκρά φύλλα,
ό,τι θα μπορούσε να είχε συμβεί και ό,τι συνέβη
στη ζέστη του φθινοπώρου, μέσα από τον παλλόμενο άνεμο, και το πουλί λάλησε, απαντώντας στην ανήκουστη μουσική την κρυμμένη στους θάμνους, και οι αθέατες ακτίνες των ματιών διασταυρώθηκαν γιατί τα τριαντάφυλλα
δείχνουν σ’ ένα τέλος, που είναι πάντοτε παρόν. μετάφραση: Χάρης Βλαβιανός [από τη δίγλωσση έκδοση των Τεσσάρων Κουαρτέτων, Εκδόσεις Πατάκη 2012]
{
{
1888 στο Μισσούρι των ΗΠΑ από
8
που παραμένει μια διαρκής δυνατότητα
Έλιοτ έχει βραβευθεί με
δοκιμίων
Εκεί κινήσαμε, κι αυτοί μαζί, με τρόπο τελετουργικό, κατά μήκος της έρημης αλέας, στων πυξαριών τον κύκλο,
Στο
των
Εκεί βρίσκονταν ως καλεσμένοι μας,που τους δεχόμασταν και μας δέχονταν.
Ό,τι θα μπορούσε να συμβεί είναι μια αφαίρεση
κριτικός και εκδότης ο
χώρο
είχαν την όψη λουλουδιών που κάποιος τα κοιτάζει.
9
{
Επιμελείται η Μαρία Νεοφωτίστου
Επιμελείται η Μαίρη Παχιαδάκη
Εκπαιδευτικά “Ονειροτάξιδα” Ένα χωριό χωρίς δρόμους
Τα σπίτια της περιοχής «συνθέτουν» ένα τοπίο παραμυθένιο, σε συνδυασμό με το καταπράσινο περιβάλλον που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από ένα πίνακα ζωγραφικής... Όπως είναι φυσικό, κάθε μετακίνηση πραγματοποιείται με τις βάρκες που μπορεί να μεταφέρουν μέχρι και 8 άτομα.
10
κατά
τύχη,
πριν
χρόνια
επισκέφθηκα αυτό το χωριό, είχα την αίσθηση πως από κάποιο στενό θα ξεπεταγόταν ξαφνικά μία βασιλοπούλα ή ένας πρίγκιπας ή κανένα ξωτικό ανάμεσα από τα δέντρα. Εντυπωσιάστηκα καθαριότητα,
από
από
τα
την
άψογη
στολισμένα
παράθυρα, από τους λουλουδιασμένους κήπους,
από
την
απλότητα
των
κατοίκων. Γιατί, τελικά, η ομορφιά ανήκει εκεί όπου δεν υπάρχουν λέξεις για να την περιγράψεις!!!
{
{
Το νερό των καναλιών είναι τρεχούμενο και τα σπίτια είναι χτισμένα πάνω σε μικροσκοπικά νησάκια. Αξίζει μία επίσκεψη, όχι μόνο για να απολαύσουν τα μάτια και όλες οι αισθήσεις, αλλά και για να πάρει κανείς μαθήματα σεβασμού της φύσης και του περιβάλλοντος από τον Άνθρωπο!
Επειδή,
{
{
11
Είναι ένα από τα ομορφότερα μέρη του κόσμου, καλά κρυμμένο μέσα στα καταπράσινα λιβάδια της Ολλανδικής Επαρχίας και ονομάζεται Giethoorn. Ένα «διαμάντι» της φύσης που κατάφερε να παραμείνει μέχρι σήμερα μακριά από την πολυκοσμία, την τουριστική εκμετάλλευση και τη φασαρία των μεγαλουπόλεων. Εκεί, όλα μοιάζουν ειδυλλιακά. Οι ρυθμοί ζωής, το τοπίο, οι κάτοικοι, η καθημερινότητα... Μιλάμε για ένα τόπο εντυπωσιακό, μαγικό...Χωρίς δρόμους και αυτοκίνητα, καθώς η μετακίνηση γίνεται με βάρκες μέσω γραφικών καναλιών που
αγκαλιάζουν το χωριό (με μηχανές ηλεκτροκίνητες, για να μη διαταράσσεται η ηρεμία). Γενικά, η ζωή σε αυτό το χωριό των 2.500 κατοίκων, κινείται σε άλλους ρυθμούς, θα’ λεγε κανείς...απόκοσμους! Η «Βενετία του Βορρά», όπως είναι γνωστή, κατοικήθηκε για πρώτη φορά το 1200 περίπου, από πρόσφυγες της Μεσογείου. Σήμερα, πάνω από πενήντα γέφυρες ξύλινες συνδέουν τα σπίτια μεταξύ τους, ενώ στενοί ποδηλατόδρομοι επιτρέπουν στον κόσμο να μετακινηθεί με άνεση χρησιμοποιώντας, όπως είναι γνωστό, ποδήλατα.
Αφιέρωμα στο Νίκο Καζαντζάκη Στις 18 Φεβρουαρίου 1883 γεννήθηκε ο μεγάλος συγγραφέας και στοχαστής Νίκος Καζαντζάκης. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να διαβάσουμε πώς αισθανόταν αυτός για την ιδιαίτερη πατρίδα μας, την Κρήτη μας. Πρόλογος Σαββοπούλου Μαίρης
{
από την «Αναφορά στο Γκρέκο»
Σοβαρό είναι το πρόσωπο της Κρήτης,
στην Ευρώπη πήδηξε κι’ έχτισε φωλιά
πολυβασανισμένο,
στην Κρήτη το πεινασμένο αρπαχτικό
Μαδάρες
γυμνές,
τραχειές, αγέλαστες. Κοιτάζεις από το αεροπλάνο την Κρήτη ν’ απλώνεται στη θάλασσα και νοιώθεις πώς αληθινά το νησί τούτο είναι γιοφύρι ανάμεσα στις τρεις
πουλί που το λέμε πνεύμα. Άπλωσε τις φτερούγες του στο Κρητικό χώμα και γέννησε τον μυστηριώδη, βουβό ακόμα,
ηπείρους. Σημαδεμένο κι’ απ’ τις τρείς
όλο ζωή, χάρη, κίνηση και λαμπρότητα
τούτες μεγάλες Μοίρες. Για πρώτη φορά
Κρητικό πολιτισμό
γαλήνη, και όχι μονάχα τη γαλήνη παρά και τη χαρά της αδάμαστης ψυχής που αγαλλιάζει γιατί της δίνεται η ευκαιρία να δείξη την αρετή της. Πολλοί την ύστερη στιγμή, μπροστά από το εκτελεστικό απόσπασμα τραγουδούσαν μαντινάδες Κρητικές ή τον Εθνικό Ύμνο. Στα Χανιά, μέσα από το γκρεμισμένο σπίτι του, ένας γεροντάκος πρόβαλε και μας είπε: -Έναν δάσκαλο, τον λέγαν Παπαδάκη, πήγαιναν να τον εκτελέσουν, ένας μαθητής του λέει, γιατί να σκοτωθείς; Να φύγεις. Κι ο δάσκαλος του αποκρίθηκε: Όχι, εγώ αυτό που τόσα χρόνια σας δίδασκα τώρα θα το εφαρμόσω, θα πεθάνω για την Πατρίδα. Στην κρίσιμη αυτή στιγμή κι οι πιο σακάτες γίνουνταν ήρωες. Στις φοβερές φυλακές της Αγιάς, κοντά στα Χανιά, οι Γερμανοί διάλεξαν 42 παλληκάρια (διάλεγαν 13 πάντα τους καλύτερους) και πήγαιναν να τους σκοτώσουν. Στο δρόμο ένας πατριώτης καμπούρης, τους συνάντησε. Σταθήτε, φώναξε
{
{
Σφίγγω ήσυχα, πονετικά ένα σβώλο κρητικό χώμα στη φούχτα μου, το κρατούσα το χώμα τούτο πάντα μαζί μου, σ’ όλες τις περιπλανήσεις 12 και στις μεγάλες αγωνίες το ‘σφιγγα μέσα στη φούχτα μου κι έπαιρνα δύναμη, σαν να’ σφιγγα το χέρι φίλου αγαπημένου.
Η Κρήτη έχει αληθινά κάτι το πανάρχαιο, το άγιο, το πικραμένο και υπερήφανο που έχουν οι χαροκαμένες μάνες που γέννησαν παλληκάρια. Έχει τόσο πολύ πολεμήσει και υποφέρει η γής ετούτη, έχει τόσο πολύ συνηθίσει το θάνατο, που τον ξεφοβήθηκε πιά και μπορεί να γελάει και να παίζει μαζί του. Σαράντα μέρες γύριξα το περασμένο καλοκαίρι στην Κρήτη για να δώ τα χωριά που γκρέμισαν και έκαψαν οι βάρβαροι και τους άντρες και τις γυναίκες που τους έντυσαν τη μαύρη αρματωσιά του πένθους. Περίμενα ν’ ακούσω κλάματα και να δώ χέρια ν’ απλώνονται να ζητούν βοήθεια. Και βρήκα ανυπόταχτες απαράδοτες ψυχές και κορμιά μισόγυμνα, πεινασμένα και αλύγιστα. Τι δύναμη και τι αντοχή είνε τούτη, συλλογιζόμουν και που, βρίσκουν τα κορμιά τούτα τόση ψυχή; Και ποια ακριτική πνοή τους δίνει τόση αψηφισιά να παλεύουν με το θάνατο; Οι Κρητικοί, αλήθεια, αγαπούν παράφορα τη ζωή και συνάμα ποτέ δεν φοβούνται το θάνατο. Μέσα από τα χαλασμένα χωριά που πέρασα, πάνω από τα νεοανοιγμένα μνήματα που δρασκέλισα, πίσω από τις κουβέντες που άκουσα, ακατάπαυστα διαπίστωσα τούτη τη μεγάλη δισυπόστατη παλληκαριά: παράφορη αγάπη για τη ζωή και άφοβο αντίκρυσμα του θανάτου. Αδάμαστες ψυχές οι Κρητικοί χιλιάδες τώρα χρόνια παλεύουν στα κακοτράχαλα Κρητικά βουνά την πείνα, τη γύμνια, τους βαρβάρους. Κι’ ούτε η μοίρα ούτε οι άνθρωποι μπόρεσαν ποτέ να τους κάμουν να σκύψουν το κεφάλι. Οι Κρητικοί, όπως όλες οι γενναίες ψυχές, στην άκρα απελπισία βρίσκουν τη λύτρωση. Πολλοί Κρητικοί μπροστά από τα τουφέκια των Γερμανών τη στιγμή που θα τουφεκίζονταν, έβρισκαν τη
{
Γράφει η Σαββοπούλου Μαίρη
-Όχι φύγε, του είπαν εκείνοι. Τότε σκοτώστε με και μένα να γίνουν 43, φώναξε ο καμπούρης. Ντρέπουμαι να ζώ εγώ ο σακάτης και να σκοτωθούν τούτοι οι λεβέντες. Ανάπηρες γρηές, γέροι σαράβαλα, σήκωσαν τη φωνή τους και μιλούσαν ατρόμητα στους Γερμανούς.
Μάη 1941, σκοτείνιασε ο ουρανός της Κρήτης από τα γερμανικά αεροπλάνα, άρχισαν οι βομβαρδισμοί, οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές έπεφταν στο αεροδρόμιο του Μάλεμε, κοντά στα Χανιά, ύστερα στο Ρέθυμνο, στο Ηράκλειο, παντού. Ένας γέρος από ένα χωριουδάκι κοντά στο Μάλεμε μας διηγείται:
Σ’ ένα ωραιότατο χωριό, στα Μεσκλά, μια γρηά έκρυβε έξι μήνες με κίνδυνο της ζωής της, δύο Εγγλέζους στο σπίτι της.
-Ευθύς ως είδαμε τ’ αεροπλάνα φωνάξαμε: Απάνω τους μωρέ παιδιά. Πήραμε τ’ άρματα και χυθήκαμε.
Μια μέρα οι Γερμανοί τους ανεκάλυψαν, τους έπιασαν. Η γρηά τρέχει στον άγριο Γερμανό Φρούραρχο, στάθηκε μπροστά του, τους φώναξε:
-Ποιά άρματα; Ρώτησα. Είχατε άρματα;
{
Η Γερμανία θα χαθεί, βάνω την κεφαλή μου: Βάνεις στοίχημα, Κομαντάντε; Άοπλοι, ανοργάνωτοι, χωρίς βοήθεια από κανένα, οι Κρητικοί από τα χωριά, από τα βουνά κατέβαιναν στ’ ακρογιάλια να υπερασπιστούν το νησί τους από τους άγριους, πάνοπλους αλεξιπτωτιστές που κατέβαιναν. Στις 19 του
Οι Γερμανοί είχαν ορίσει να πάρουν την Κρήτη σε 24 ώρες. Η παραμικρή αργοπορία θα τους ήταν θανάσιμη. Ήξεραν πως οι Κρητικοί ήταν άοπλοι, πως οι νέοι ήταν επιστρατευμένοι και βρίσκονταν ακόμα στην Ελλάδα και πως οι Άγγλοι μήτε στρατό αρκετό είχαν, μήτε αεροπλάνα. Ήταν, λοιπόν, σίγουροι πως σε 24 ώρες θα παίρναν την Κρήτη. Έκαμαν 8 μέρες. Έξι χιλιάδες αλεξιπτωτιστές σκοτώθηκαν από τα «ραβδιά» και τις μαχαίρες. Ένας Κρητικός χωριάτης όταν μ’ είδε να ξαφνιάζομαι για την παλληκαριά των Κρητικών μου είπε τα καταπληκτικά τούτα λόγια:
Δεν ξέρω αν υπάρχει στον κόσμο μια άλλη χώρα, όπου οι χωρικοί να βλέπουν τον πόνο, τη θυσία, την ατομική τους καταστροφή από το ύψος. Ήξερε ο Κρητικός αυτός χωριάτης πφς υπάρχει στον κόσμο τούτο ένα αγαθό ανώτερο από τη ζωή και πως για το αγαθό αυτό πάλαιψε και θυσιάστηκε όλη η ράτσα μας και πρέπει τώρα κι’ αυτός, ο Κρητικός χωριάτης, να παλαίψει και να θυσιαστεί. Και το αγαθό αυτό λέγεται ιστορία, δηλαδή υστεροφημία, δηλαδή αθανασία. Πιστεύουν στο αγαθό αυτό οι Κρητικοί, όπως πιστεύουν στην ελευθερία. Πολεμούν, ξέρουν πως αν δεν μείνει το όνομά τους, θα μείνει και θα ζήσει το έργο τους. Και τώρα που κανείς δεν φαίνεται να θυμάται πως η Κρήτη έσωσε τον Συμμαχικό αγώνα στην Εγγύς Ανατολή και πως επέδρασε οριστικά στην πορεία του Παγκοσμίου πολέμου και τώρα που μήτε οι ξένοι, μήτε η Ελλάδα δεν φαίνονται να θυμούνται τη θυσία και την εποπτεία της Κρήτης, οι Κρητικοί δεν έχασαν το θάρρος τους και την πίστη τους. Άστεγοι, πεινασμένοι, αδικημένοι, στέκονται μέσα στα χαλάσματα των σπιτιών τους και δεν μιλούν. Έκαμαν βλέπετε το χρέος τους και τα καλά παλληκάρια δεν προσμένουν αμοιβή. Η ιστορία που είναι σήμερα ένα με την ελευθερία θα τους κρίνει κάποτε. Και θα πεί τότε για την υπερηφάνειά τους και θα τους προβάλει τότε σαν παράδειγμα ηρωϊσμού και αυταπάρνησης σ’ όλους τους μεγάλους και τους ζωντανούς αυριανούς λαούς. -Δεν έχουμε ένα σκαμνί να σε βάλουμε να
καθήσεις, δεν έχουμε ένα ποτήρι να σου δώσουμε νερό να πιείς, δεν έχουμε ένα κομμάτι ψωμί αν πεινάς, δεν έχουμε τίποτα, τίποτα. Όλα μας τα κάψαν και μας τα πήραν οι σκύλοι οι Γερμανοί. Έτσι μούλεγαν κάτω από έναν πλάτανο, στη μέση του γκρεμισμένου χωριού, οι μαυροφόρες που ξεπρόβαλαν από τα χαλάσματα. -Δεν έχουμε μήτε και άντρες να κουβεντιάσουν μαζί σου. -Να, μόνο τούτα τα αρσενικά απόμειναν, είπε μια χλωμή γυναικούλα,δείχνοντας μου δύο τρία μωρά που βύζαιναν στον κόρφο τους οι μανάδες. -Φτάνουν αυτά για μάγια!!! Φώναξε μία γρηά. Τα ίδια πάθαμε και στην επανάσταση του 66; 15 15
{
{
-Να ξέρεις, Κομαντάτε, πως όλες οι μανάδες 14 στον κόσμο πονούνε κι’ αυτός ο πόνος των μανάδων θα φάει τη Γερμανία!
-Πώς δεν είχαμε; Άλλοι είχαν παλιές καραμπίνες, άλλοι μαχαίρες κι’ άλλοι είχαν ραβδιά. Την ώρα που έπεφτε ένας «ουρανίτης» ήταν ακόμη ζαλισμένος και μείς χυμούσαμε επάνω του, τον σκοτώναμε με τα ραβδιά, με τις μαχαίρες, τον ξαρματώναμε και σιγά σιγά γέμιζε και μας η φούχτα μας πολυβόλο και περίστροφο.
-Γιατί παραξενεύεσαι; Εμείς ξέραμε πως γράφαμε ιστορία.
{
στους Γερμανούς. Σκοτώστε με εμένα να γλυτώσει ένα παλληκάρι.
Εγώ ήμουν μικρή, μα θυμούμαι.Δύο τρία μωρά είχαν πάλι απομείνει κι’ απ’ αυτά αναπιάστηκε πάλι όλο το χωριό. Μη φοβάστε, πάντα μαγιά απομένει. Τα περισσότερα χωριά στην Κρήτη χάθηκαν, οι περισσότεροι άντρες σκοτώθηκαν γιατί φιλοξενούσαν Άγγλους. Σ’ ένα χωριό, τα Μεσκλά, είδα μία μάνα που της είχαν σκοτώσει τους δυό γυιούς της γιατί είχε σπίτι της και έκρυβε 8 μήνες δύο Άγγλους στρατιώτες. Το μάθαν οι Γερμανοί και ήρθαν, λιγνή, χαροκαμένη, με τα μάτια όλο φλόγα και μου μιλούσε. -Το ίδιο βράδυ που σκότωσαν τους γυιούς μου πέρασαν νύχτα δύο Εγγλέζοι που τους κυνηγούσαν οι Γερμανοί. Κάπνιζε ακόμη το σπίτι μου μα εγώ είχα τρυπώσει σε μία γωνιά
Οι δυσκολίες και οι τραχύτητες της
ψωμί μου φώναξαν, ψωμί. Οι χωριανοί μου
ζωής δεν λυγίζουν την Κρητική ψυχή.
είχαν δώσει μια κουλούρα κριθαρόψωμο, μα
Αντίθετα την πυρώνουν και τη δυναμώνουν.
εγώ δεν είχα όρεξη να φάω, δεν κατέβαινε
Γέρικη, αβόλευτη, τραχειά είναι η γή της
η μπουκιά από το λαιμό μου. Τους έδωκα το
Κρήτης. Κι’ όταν τα βουνά της κι’ οι θάλασσες
ψωμί. Κρύωναν, τους έδωκα και μια κουβέρτα
ή οι ψυχές που πλάστηκαν από τέτοιους
που μου είχαν δώσει, βγήκα από τη γωνιά,
βράχους της κι’ οι θάλασσες και οι ψυχές που
τους έβαλα να κοιμηθούν.
πλάστηκαν από τέτοιους βράχους και τέτοια
-Γιατί τάκαμες όλα αυτά; Οι Εγγλέζοι δε
αρμύρα δεν σου επιτρέπουν ούτε στιγμή να
φταίγαν που σκότωσαν τους γυιούς σου;
βολευτείς, να γλυκαθείς, να πείς: Φτάνει...
-Τόκανα, αποκρίθηκε, γιατί είχαν κι’ αυτοί μανάδες, κατέχω ήντα θα πεί πόνος της μάνας. Ανθρωπιά μεγάλη είναι τούτη, η μεγάλη ψυχή νικάει τον πόνο τον ατομικό και τον πιο φοβερό, άκουγα τη γρηά και τα μάτια μου βούρκωναν. Ένα βράδυ μπήκε σε φτωχικό
{
χαμόσπιτο σ’ ένα πλάϊ στο τζάκι και κάπνιζε ένα μακρύ τσιμπούκι. Κάθησα δίπλα του, έφερα την κουβέντα στο θάνατο.
ξέρω πια αν αγαπάει ή αν μισεί τα παιδιά της, ένα μονάχα ξέρω: ότι τα μαστιγώνει ως αίμα. Υπάρχει και κάτι άλλο στην Κρήτη, υπάρχει κάποια φλόγα-ας την πούμε ψυχήκάτι πιο πάνω από τη ζωή και το θάνατο, που είνε δύσκολο να το ορίσεις, δηλαδή να το περιορίσεις. Υπάρχει αυτή η περηφάνεια, το πείσμα, η παλληκαριά, η αψηφισιά και μαζί τους κάτι άλλο, ανέκφραστο κι’ αστάθμητο,
Στράφηκε ο γέρος Σφακιανός και μου είπε:
που σε κάνει να χαίρεσαι που είσαι άνθρωπος.
-Χαρά στον άνθρωπο, παιδί μου, που βάνει δυό
Να χαίρεσαι, μα και συνάμα να σου δίνει
φορές την ημέρα στο νού του το «θάνατο».
μεγάλη ευθύνη. Γιατί ενώ νιώθεις πως έχεις
Κι’ ένας άλλος γέρος εκατοχρονίτης στο
χρέος να κάμεις ό,τι μπορείς για να σώσεις
κάμπο της Μεσσαράς μου είχε πεί μια μέρα
αυτό το λαό, εκείνος βλέπει την προσπάθειά
ένα μεγάλο λόγο. Τον ρώτησα.
σου με ειρωνεία και με περιφρόνηση. Δεν
-Πώς σου φάνηκε, παππού, η ζωή αυτή στα εκατό αυτά χρόνια;
έχει την ανάγκη κανενός για να σωθεί. Σώζει, δεν σώζεται. Ένα μονάχα σου μένει τότε: να δοκιμάσεις να γίνεις άξιος αυτού του λαού,
-Σαν ένα ποτήρι κρύο νερό, μου αποκρίθηκε.
να κερδίσεις τη δύναμη της ψυχής, που ποτέ
-Και διψάς ακόμη παππού;
δεν καταδέχτηκε ν’ απατήσει τον εαυτό
Στράφηκε και με κύτταξε με τα θολά μικρούτσικα μάτια του, σήκωσε τη χερούκλα του σα να καταριόταν και μου είπε: -Ανάθεμά
τον
που
ξεδίψασε!
του ή τους άλλους, και που πάντα τολμάει ν’ αντικρύζει, πρόσωπο με πρόσωπο, τη Θεά εκείνη που δεν κάνει χατίρια και δεν κάθεται στα πόδια κανενός, την αγέλαστη κι’ αδάκρυτη Θεά, την ευθύνη.
Μήνυμα του Μπαν Κι-Μουν, Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ “Τον χρόνο που πέρασε, οι άνεμοι της αλλαγής σάρωσαν όλο τον κόσμο. Εκατομμύρια πολίτες έχουν εκφράσει τη δυσφορία τους για τα ίδια θέματα: ανισότητα, διαφθορά, καταστολή και έλλειψη αξιοπρεπούς εργασίας. Στην καρδιά αυτής της μαζικής κινητοποίησης βρίσκεται το αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη. Η επίτευξη της κοινωνικής δικαιοσύνης για όλους, συνδέεται με την υλοποίηση των συμφωνημένων στόχων για την ανάπτυξη που διατυπώθηκαν ξεκάθαρα στην Κοινωνική Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης, στη Σύνοδο της Χιλιετίας και αλλού. Καθώς στρέφουμε το βλέμμα μας προς την διάσκεψη του Ρίο+20 για την Αειφόρο Ανάπτυξη, έχουμε την ευκαιρία να επανεξετάσουμε τις στρατηγικές ανάπτυξης και τις επιχειρηματικές πρακτικές, έτσι ώστε να κατευθύνουν προς ένα περισσότερα βιώσιμο και δίκαιο μέλλον. Η βιωσιμότητα εξαρτάται από την οικοδόμηση αγορών που μοιράζουν καλύτερα τα οφέλη της ανάπτυξης.
{
{ 16
Τότε η Κρήτη έχει κάτι το απάνθρωπο, δεν
20 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
17
{
και έκλαιγα. Με άκουσαν οι Εγγλέζοι, ζύγωσαν,
Αυτό σημαίνει περισσότερα οικολογικά προϊόντα και υπηρεσίες. Αυτό σημαίνει να τεθούν τα θεμέλια για αξιοπρέπεια, σταθερότητα και ευκαιρίες για όλους. Καθώς προσπαθούμε να κάνουμε αυτή την αλλαγή, πρέπει να ενσωματώσουμε την κοινωνική ένταξη στις πολιτικές και στις προσπάθειές μας. Ας εργαστούμε μαζί για την εξισορρόπηση της παγκόσμιας οικονομίας και την οικοδόμηση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου για τον 21ο αιώνα. Ας χαράξουμε μια πορεία ανάπτυξης που οδηγεί σε περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, που οδηγεί στο μέλλον που θέλουμε”. Πηγή: http://www.unric.org/el/
20 Φεβρουαρίου 2014 Παγκόσμια ημέρα Κοινωνικής Δικαιοσύνης
{
{
19
{
{
18
Φεβρουάριος 2013
Γράφει η Εμμανουέλα Μπαλτζάκη
ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ (2)
ΚΙΟΥΝΕΦΕ ( Ή αλλιώς μικρασιάτικο κανταΐφι)
ΥΛΙΚΑ •1 πακέτο φύλλα κρούστας (14 φύλλα) ή μισό κιλό φύλλο κρούστας •400 γραμμ. Καρύδια, όχι πολύ κομμένα •μισό φλιτζάνι ψιλοκομμένη φρυγανιά •750 γραμμ. βούτυρο γάλακτος και φυτίνη •1 1/2 κουτ. γλυκ. κανέλα Για το σιρόπι •1 κιλό ζάχαρη •μισή κουταλιά χυμό λεμονιού •φλούδα λεμονιού
ΣΑΡΑΓΛΙ
{ ΥΛΙΚΑ
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
•1 πακέτο φύλλο κανταΐφι •1 κιλό ανθότυρο [μυζήθρα ανάλατη] •2 κουταλιές μέλι •200 γραμμ. κοπανισμένα φιστίκια Αιγίνης [ανάλατα] •200 γραμμ. βούτυρο λιωμένο •1 φλιτζάνι ζεστό γάλα
Λιώνουμε το ανθότυρο [μυζήθρα] μαζί με το μέλι και το μισό φιστίκι σ’ ένα μπολ με ένα πιρούνι. Το αραιώνουμε με λίγο ζεστό γάλα για να πάρει μια πιο κρεμώδη υφή.
Για το σιρόπι •3 φλιτζάνια ζάχαρη •3 φλιτζάνια νερό •Χυμό από 1 λεμόνι
Αλείφουμε ένα παραλληλόγραμμο ταψί με βούτυρο και τοποθετούμε μια στρώση από το φύλλο κανταΐφι. Ραντίζουμε με 3-4 κουταλιές βούτυρο και, εν συνεχεία, απλώνουμε το μισό τυρί. Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία με την ίδια σειρά και στο τέλος σκεπάζουμε με ένα φύλλο κανταΐφι και ραντίζουμε με το υπόλοιπο βούτυρο. Ψήνουμε για 25-30 λεπτά στους 180ο C.
Ανοίγουμε τη συσκευασία με τα φύλλα και απλώνουμε πάνω τους μια βρεγμένη πετσέτα για να μην στεγνώσουν. Σε ένα μπολ ανακατεύουμε το καρύδια, τη φρυγανιά και την κανέλα. Στρώνουμε στο τραπέζι 3 φύλλα, πασπαλίζουμε το τελευταίο με το μίγμα καρυδιών και συνεχίζουμε, για άλλες δυο φορές, να τοποθετούμε φύλλα και γέμιση. Τυλίγουμε τα φύλλα σε ρολό [σύνολο 5 φύλλα κάθε ρολό]. Αλείφουμε με βούτυρο ένα ταψί και κόβουμε με αιχμηρό μαχαίρι τα ρολά σε μικρά κομμάτια, περίπου 4/5 πόντους και τα τοποθετούμε όρθια στο ταψί, σφιχτά μεταξύ τους.. Σε κατσαρολάκι καίμε το βούτυρο, ξαφρίζουμε και περιχύνουμε τα ρολάκια με κουτάλι σιγά σιγά. Βάζουμε το ταψί σε προθερμασμένο φούρνο, στους 170 βαθμούς επί ένα εικοσάλεπτο περίπου, μέχρι να ροδίσουν τα σαραγλάκια.
Για το σιρόπι Σε μια κατσαρόλα βράζουμε όλα τα υλικά μαζί για 15 λεπτά, από τη στιγμή που θα αρχίσει να κοχλάζει, έως ότου να είναι ελαφρώς “δεμένο”. Ρίχνουμε το ζεστό σιρόπι στα ζεστά σαραγλάκια και περιμένουμε έως ότου το απορροφήσουν... περίπου 40-50 λεπτά. Στο σιρόπιασμα να είναι κρύο τα γλυκό και ζεστό το σιρόπι.
{
{
ΕΚΤΕΛΕΣΗ Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 180 βαθμούς Κελσίου.
20
21
{
«Σχολείο Κουζίνας»
γράφει η Ρέα Ελευθερία Καρκαβάτσου
επιμελείται η Ρωξάνη Ευτυχίδη
Το Μικρό Λεξικό των Γεύσεων
Οι εφευρέσεις που άλλαξαν τη ζωή μας!
Α ΛΑ ΚΑΡΤ (A la Carte) : Με τον όρο αυτό,
χαρακτηρίζουμε την επιλογή γευμάτων από κατάλογο ή λίστα. Είναι ακριβώς το αντίθετο του Ταμπλ ντ’ Οτ, όπου το μενού είναι προκαθορισμένο.
Α ΓΑΡ-ΑΓΑΡ (Agar- Agar) : Ουσία η οποία
προέρχεται από διάφορα θαλάσσια φύκια. Είναι άοσμη, βλεννώδης και άγευστη. Χρησιμοποιείται κυρίως από Ιάπωνες, για το δέσιμο υγρών.
{
ΑΜΠΕΣ (Abaisse) : Όρος ο οποίος αναφέρεται στο άνοιγμα της ζύμης, μέχρι να επιτύχουμε το πάχος που θέλουμε. ΑΝΤΒΙΕΧ (Advieh) : Μείγμα μπαχαρικών που περιέχει κολίανδρο, μαύρο πιπέρι, κάρδαμο, κύμινο, κουρκουμά, κόλιανδρο, κανέλα και γαρύφαλο.
ΑΡΟΖΕ (Arroser) : Ο όρος αναφέρεται στο ράντισμα ενός ψητού με τα υγρά του.
ΒΑΝΕ (Vanner) : Ο όρος αναφέρεται σε
χορτοφάγους, οι οποίοι τρέφονται με φρούτα, λαχανικά, καρπούς, όσπρια και ζυμαρικά.
ΒΟΛ Ο ΒΑΝ (Vol au Vent) : Φωλιές σφολιάτας σε διάφορα μεγέθη, τις οποίες γεμίζουμε με διάφορα τρόφιμα της αρεσκείας μας.
ΓΙΑΚΙ ΝΟΚΙ (Yaki Noki) : Φύκι, το οποίο
χρησιμοποιείται στη γιαπωνέζικη κουζίνα. Το χρώμα του είναι σκούρο πράσινο και δεν χρειάζεται μαγείρεμα.
ΓΚΑΡ ΜΑΝΖΕ (Gard Manger) : Τμήμα της
κουζίνας όπου ετοιμάζονται όλα τα κρύα πιάτα. Ο υπεύθυνος του εν λόγω τμήματος αποκαλείται σεφ Γκαρ Μανζέ.
Όλα ξεκίνησαν το 1949, κατά τη διάρκεια ενός επιχειρηματικού γεύματος σε φημισμένο εστιατόριο της Νέας Υόρκης. Όταν ήρθε η ώρα να πληρώσει το λογαριασμό, ο ΜακΝαμάρα συνειδητοποίησε ότι είχε ξεχάσει το πορτοφόλι του, το οποίο είχε αφήσει στο άλλο σακάκι που φορούσε πριν το γεύμα. Η σκηνή ήταν αρκετά ντροπιαστική για τον ίδιο, που τηλεφώνησε εσπευσμένα στη σύζυγό του για να του φέρει λεφτά. Το συγκεκριμένο συμβάν, όμως, τον έκανε να αναρωτηθεί «γιατί οι άνθρωποι να περιορίζονται να ξοδεύουν μόνο με μετρητά και να μη μπορούν ανάλογα με την οικονομική του δυνατότητα;» τον Φεβρουάριο του 1950, ο ΜακΝαμάρα μαζί με έναν συνεργάτη του, τον Ραλφ Σνάιντερ, επέστρεψε πάλι στο ίδιο εστιατόριο για να δειπνήσει. Όταν έφτασε ο λογαριασμός, έβγαλε μία μικρή χάρτινη κάρτα την «Diners Club Card» («κάρτα μέλους για αυτούς που δειπνούν») και υπόγραψε για τη χρέωση. Το γεύμα έμεινε γνωστό στο χώρο των πιστωτικών καρτών ως το «Πρώτο Γεύμα». Η κάρτα διατέθηκε σε 200 φίλους και γνωστούς και γινόταν δεκτή σε 14 εστιατόρια της Νέας Υόρκης. Αρχικά κατασκευάζονταν από σκληρό χαρτί, ενώ στο πίσω μέρος αναγράφονταν τα εστιατόρια που πλήρωναν στη νεοσυσταθείσα επιχείρηση του ΜακΝαμάρα τόκους ύψους 7% πάνω σε κάθε συναλλαγή, ενώ οι κάτοχοι της κάρτας (πλανόδιοι πωλητές στη πλειοψηφία τους) θα πλήρωναν μόλις τρία δολάρια το χρόνο.
Ύστερα από ένα αργό ξεκίνημα, ο νέος τρόπος πληρωμής άρχισε να γίνεται αποδεκτός από πολλούς εμπόρους και καταστηματάρχες. Η φιλοσοφία του «χρέωσε το» είχε πάρει φωτιά (20.000 κάτοχοι της κάρτας από την πρώτη κιόλας χρονιά), ενώ μέχρι το 1952 χιλιάδες έμποροι είχαν υιοθετήσει το νέο εργαλείο πληρωμής. Ο ΜακΝαμάρα, πιστεύοντας ότι ήταν μία μόδα που θα περνούσε, πούλησε τις μετοχές του στους δύο συνεταίρους του, το 1952, οπότε αποσύρθηκε. Το 2000, η ιδέα του ανακηρύχθηκε ως μία από τις καλύτερες ιδέες του 20ου αιώνα. Δυστυχώς, ο ίδιος δεν πρόλαβε αυτή την καταξίωση, αφού πέθανε πρόωρα το 1957, σε ηλικία 40 ετών.
{
{ 22
Το 1950 γεννήθηκε μία ολόκληρη βιομηχανία, όταν ο Φρανκ ΜακΝαμάρα, διευθυντής πιστωτικού ιδρύματος, δημιούργησε την πρώτη πιστωτική – αν και αρχικά λειτουργούσε ως χρεωστική – κάρτα πολλαπλών χρήσεων, την Diners Club Card, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο με τον οποίο άτομα και επιχειρήσεις αγόραζαν προϊόντα και υπηρεσίες. Εκείνη την εποχή, ένας κόσμος χωρίς μετρητά ήταν ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όμως ένα ντροπιαστικό συμβάν σε εστιατόριο θα έδινε την αφορμή για να αλλάξει για πάντα αυτή η εικόνα.
23
{
Αυτό το μήνα ψάχνουμε...με ΟΡΟΥΣ
Πιστωτική Κάρτα
Γνωρίζατε ότι … Η χρεωστική κάρτα δεν ήταν εντελώς πρωτότυπη ιδέα, αφού ήδη από το 1920 αλυσίδες αμερικάνικων ξενοδοχείων, καταστήματα και βενζινάδικα εξέδιδαν κάρτες πληρωμής, για χρήση στους δικούς τους χώρους, με σκοπό να προσελκύσουν πελατεία. Σαν αποτέλεσμα, οι καταναλωτές είχαν στην κατοχή τους μία ντουζίνα κάρτες κάθε φορά που έβγαιναν έξω. Αυτό που διαφοροποίησε την κάρτα του ΜακΝαμάρα ήταν η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικές επιχειρήσεις, επιτρέποντας στα μέλη τους να δειπνήσουν χρησιμοποιώντας την κάρτα τους, αντί να πληρώσουν με μετρητά. Σε ρόλο μεσάζοντα, το Diners Club θα πλήρωνε αργότερα το εστιατόριο και ο κάτοχος της κάρτας θα πλήρωνε με τη σειρά του το Diners Club.
Επιμελείται η Άννα Χατζηκωνσταντίνου
Έξυπνες συμβουλές Για τα μαλλιά σας Οδηγίες: •Κόψτε σε πολύ μικρά κομμάτια την πιπεριά και βάλε την στην κούπα •Προσθέστε τη βότκα
Το αλάτι είναι αυτό που θα δώσει όγκο στα μαλλιά σας:
{
•Βάλτε σε ένα ποτήρι ζεστό νερό
•Ανακατέψτε τα και βάλτε τα σε αποστειρωμένο μπουκάλι
•Ρίξτε μέσα μια κουταλιά του καφέ αλάτι
•Ανακινείστε καλά το μπουκάλι,πριν από κάθε χρήση.
•Αφήστε το να διαλυθεί καλά
•Κάντε μασάζ στο κεφάλι σας,πριν πάτε για ύπνο.
•Βάλτε το αλατισμένο νερό σε μπουκαλάκι με ψεκαστήρα •Ψεκάστε τις ρίζες και κάντε καλό μασάζ με τα δάχτυλα στο κρανίο για λίγα λεπτά •Χτενιστείτε και απολαύστε το αποτέλεσμα.
4 τρόποι για την προστασία του περιβάλλοντος Δυστυχώς, φαίνεται ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, που πιστεύουν ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι υπόθεση μόνο των κυβερνήσεων των χωρών του πλανήτη και των μεγάλων επιχειρήσεων. Αυτό, όμως, δεν είναι σωστό.
καλοκαιριού. Η ρύπανση, η υπερθέρμανση του πλανήτη, το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα μειωθούν.
Καθένας από μας μπορεί να συμμετάσχει στην προστασία του πλανήτη από την ρύπανση και την ασφυξία που προκαλείται από όλα τα είδη των υπολειμμάτων και και των αποβλήτωνπου “παράγονται” από εμάς τους ίδιους.
Τα λαχανικά που τρώμε σήμερα καλλιεργούνται με χημικά και φυτοφάρμακα. Αν φυτέψετε δικά σας λαχανικά, χωρίς τα παραπάνω “συστατικά”, θα έχετε βιολογικά προϊόντα, άριστης ποιότητας, ευεργετικά για την υγεία σας και για το περιβάλλον, αφού η γη θα είναι λιγότερο ποτισμένη με τοξικές 25 ουσίες. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι τα βιολογικά προϊόντα είναι πιο νόστιμα.
2. Καλλιεργείστε λαχανικά
{
{ 24
•Προσθέστε το καστορέλαιο
Περιβάλλον
Η προστασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι ευθύνη και προνόμιο ταυτόχρονα, για όλους μας. Το προνόμιο να προστατέψουμε τον πλανήτη και να τον διατηρήσουμε για τις επόμενες γενιές. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συμβάλλουμε στην επίτευξη του στόχου: την προστασία του περιβάλλοντος. Θα απαριθμήσουμε τους πιο κοινούς και απλούς. Το μόνο που χρειάζεται είναι καλή θέληση.
{
Για όγκο:
•Σουρώστε το μετά από μερικές μέρες και αφαιρέστε τα κομματάκια πιπεριάς
Επιμελείται η Εύα Χαραλαμπάκη
3. Κομποστοποίηση Λίγοι κάδοι κομποστοποίησης στον κήπο αποτελούν μια εξαιρετική ευκαιρία για να αποφευχθεί η ρύπανση, καθώς επίσης και αξιόλογη πηγή φυσικού λιπάσματος για τον κήπο σας. Η κοπριά δεν είναι επιβλαβής για το περιβάλλον και μειώνει τη ρύπανση.
Για γρήγορο μήκος: Για να το επιτύχετε,θα χρειαστείτε: •Μια φαρδιά κεραμική κούπα •Μια μεγάλη κόκκινη καυτερή πιπεριά •1/2 φλιτζάνι βότκα •2 κουταλιές σούπας καστορέλαιο
1. Φυτέψτε ένα δέντρο Τα δέντρα είναι η πηγή του οξυγόνου μας κι εμείς τα κόβουμε, αντί να τα φυτεύουμε. Εάν ο καθένας μας φυτέψει ένα δέντρο, η ζωή μας θα βελτιωθεί σημαντικά. Ο αέρας θα είναι καθαρότερος, ο αριθμός των δέντρων θα γινόταν πάλι κανονικός, θα είχατε περισσότερη σκιά στις ζεστές μέρες του
4. Κόψτε το κάπνισμα Είναι περιττό να πούμε ότι το τσιγάρο βλάπτει την υγεία σας. Είναι η αιτία ενός μεγάλου αριθμού θανατηφόρων ασθενειών. Πολλοί άνθρωποι, όταν σβήνουν το τσιγάρο τους το πετούν στο έδαφος, γεγονός που είναι σκέτη ρύπανση.
Eπιμελείται η Μαίρη Σαββοπούλου
1. «Κακός δ’ ο μη έχων» «Κακός δ’ ο μη έχων, οι δ’ έχοντες όλβιοι», είναι κατά πάσα πιθανότητα η πρώτη μορφή της μετέπειτα τόσο κοινής έκφρασης: «μακάριοι οι κατέχοντες». Το «κακός» (με την έννοια του φουκαρά, του τιποτένιου) συναντάται στον Ευριπίδη και υπονοεί ότι, εκείνος που δεν έχει τίποτα, δεν υπολογίζεται, ενώ αντίθετα, είναι «ευτυχισμένοι» (όλβιοι) εκείνοι που κατέχουν κάτι.
2. Καλαμαράδες
{
«Καλέμ» στα τουρκικά σημαίνει κονδυλοφόρος, οπότε «καλαμαράδες» ήταν οι γραφιάδες της εποχής. Ήσαν μορφωμένοι και επροτιμώντο για να καταλάβουν δημόσια θέση. «Καλαμαράδες», επίσης, λεγόντουσαν στα χρόνια του 1821 οι γραμματισμένοι που είχαν στο σελάχι τους (τουρκ silah= όπλο) μεταλλικές καλαμαριές (=μελανοδοχεία) με τα κοκορόφτερα για κονδυλοφόρους. Μάλιστα, στους μεταξύ τους καυγάδες, τα πιο πρόχειρα όπλα ήταν οι καλαμαριές και τα φτερά.
3. Καλή σταδιοδρομία Αυτή η φράση έχει την προέλευσή της από το δρόμο του ενός σταδίου των Αρχαίων στην Ολυμπία, εκεί όπου γίνονταν οι Ολυμπιακοί αγώνες.
Όταν απελπισμένος ο συμπέθερος ρώτησε το γέρο θυμόσοφο, μετά από αρκετή ώρα, αν είχε δει το γάϊδαρό του, πήρε την έμμετρη απάντηση: «Κάλλιο γαϊδουρόδενε, παρά γαϊδουρογύρευε».
7. Καλό κουμάσι είσαι Όπως είναι γνωστό, η Αγγλία φημίζεται για τα εκλεκτά μάλλινα υφάσματα. Γύρω στα 1895, δύο ανατολίτες έμποροι που είχαν μαγαζί στην Πόλη, αγόρασαν μεγάλη ποσότητα από ρετάλια, με τη σφραγίδα μιας φημισμένης βιομηχανίας, αλλά και κακής ποιότητας. Αυτά, φυσικά, πουλήθηκαν για πρώτης ποιότητας υφάσματα στους αφελείς συμπολίτες τους. Όταν ανακαλύφθηκε η απάτη, οι έμποροι είχαν εξαφανισθεί. «Κουμάσι» στα τούρκικα είναι το κομμάτι υφάσματος, δηλαδή το ρετάλι. Όταν σήμερα θέλουμε να υποτιμήσουμε κάποιον, λέμε: «Είσαι καλό κουμάσι». Σε πολλά μέρη της Ελλάδος, «κουμάσι» λένε και τον ορνιθώνακοτέτσι.
4. Κάλλιο αργά παρά ποτέ
6. Κάλλιο πρώτος στο χωριό παρά δεύτερος στη χώρα Οι Αρχαίοι Έλληνες έλεγαν: «Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων». Δηλαδή, να είμαστε πάντοτε άριστοι και υπέρτεροι όλων.
{
{ 26
Παλαιότερα, επί Τουρκοκρατίας, «καλαμαράς» ήταν τίτλος σχεδόν αξιώματος και όποιος τον είχε, λογαριαζόταν για ευγενής.
Κάποτε ένας γέρος θυμόσοφος είδε τον συμπέθερό του να ψάχνει να βρει τον γάϊδαρό του, τον οποίο είχε ξεσαμαρώσει και τον έβαλε να φάει πίτουρα και να πιει νερό. Όμως, μια μύγα μπήκε στο ρουθούνι του και ο γάϊδαρος άρχισε τις κλωτσιές και το έβαλε στα πόδια.
27
{
Παροιμιώδεις Φράσεις
5. «Κάλλιο γαϊδουρόδενε, παρά γαϊδουρογύρευε»
8. Καλό τσανάκι είσαι και του λόγου σου Έτσι αποκαλούμε κάποιον που είναι «μούτρο», άνθρωπος «λέρα». Η λέξη «τσανάκι» προέρχεται από την τούρκικη λέξη «çanak», το οποίο είναι ένα πήλινο δοχείο, «η γαβάθα»
Θέλουμε να πιστεύουμε πως τη φράση αυτή μας την άφησε ο Σωκράτης. Όταν ο φιλόσοφος, σε μεγάλη ηλικία απεφάσισε να μάθει κιθάρα, τον πείραξαν οι φίλοι του, λέγοντας, «Γέρων ων κίθαριν μανθάνεις...;» Κι ο Σωκράτης απάντησε: «Κάλλιον οψιμαθής η αμαθής παραμένειν».
9.Κάλπικη λίρα Σε γνωρίζω σαν κάλπικη λίρα, δεκάρα (από το τουρικό Kalp). Κάλπικος=κίβδηλος, ψεύτικος και, μεταφορικά, δόλιος, ανειλικρινής.
Τα παλιά χρόνια, τα πλοία αρμένιζαν με τα πανιά ή με τα κουπιά. Οι κωπηλάτες ήταν συνήθως κατάδικοι, με σκοτεινό παρελθόν, άνθρωποι των κατέργων και από εδώ και η λέξη «κατεργάρης» = άνθρωπος χωρίς εμπιστοσύνη. Όταν ο αέρας έπεφτε και το καράβι έπρεπε να κινηθεί με τη βοήθεια των κουπιών, μια δυνατή φωνή ξεσήκωνε από το ξαπόσταμά τους, τους κωπηλάτες: «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του».
Καλορίζικος, κακορίζικος, ριζικό «Ριζικό» και «τύχη» και «ειμαρμένη» είναι συνώνυμα. Έτσι, ο ευτυχισμένος λέγεται «καλορίζικος» και ο δυστυχισμένος, «κακορίζικος». Παράγεται από την ελληνική λέξη «ρίζα».
Και τα καλά δεχούμενα και τα κακά δεχούμενα
Όταν έχασαν όλα τα αγαθά τους, η γυναίκα του Ιώβ είπε στον άνδρα της: «Έτι κρατείς την ακεραιότητά σου; Βλασθήμησον τον Θεό και απόθανε». Και ο Ιώβ απάντησε: «“Τα αγαθά μόνον θέλομεν δεχθή εκ του Θεού και τα κακά δεν θέλομεν δεχθή;» (Ιώβ κεφ. Α 9-11)
Καιρός παντί πράγματι
Όλα είναι δυνατά και όλα επιτρέπονται, αν θέλει ο καιρός, κατά τη Βίβλο. Καιρός φέρνει τα λάχανα, καιρός τα παραπούλια, λέει ο λαός.
Καθώς με βλέπεις και σε βλέπω Η φράση σημαίνει «το είδε ο ίδιος με τα μάτια του» ή «τα λεγόμενά του δεν σηκώνουν αμφισβήτηση».
{
Και τώρα τι θα γίνομε χωρίς βαρβάρους;
Γνωστός Καβαφικός στίχος που σημαίνει ότι, στον εξωτερικό ξεπεσμό, στην εγκατάλειψη κάθε ιδέας για αντίδραση, περιμένουμε με υποσυνείδητη ανυπομονησία την υποταγή σαν λύτρωση.
Ένας Φράγκος αξιωματικός, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Μονεμβασιάς, το 1204, συνέλαβε όλους τους λιποτάκτες Φράγκους στρατιώτες, τους έγδυσε και τους έβαλε να καθίσουν πάνω σε μυτερά αγκάθια, αντί άλλης τιμωρίας. Σήμερα, χρησιμοποιούμε τη φράση, όταν μας βασανίζει κάτι.
Καινά δαιμόνια
Ο Σωκράτης είχε κατηγορηθεί πως δεν πίστευε στους θεούς της Αθήνας και πως διακήρυσσε «έτερα καινά δαιμόνια», δηλαδή καινούριους θεούς. Τα «δαιμόνια» του Σωκράτη, βέβαια, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά το «δαιμόνιο» που τον συμβούλευε σαν εσωτερική φωνή. Λέγεται σήμερα για τις «νέες ιδέες», περισσότερο ειρωνικά ή και με κακή σημασία.
Καισαρική τομή
Η παράδοση που αποδίδει την καταγωγή της λέξης στον τρόπο με τον οποίο γεννήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας φαίνεται να βασίζεται σε έναν μύθο, διότι, αν είχε επιχειρηθεί κάτι τέτοιο στην εποχή εκείνη, με τα διαθέσιμα μέσα που υπήρχαν τότε, πιθανότατα δεν θα είχε ζήσει ο Καίσαρας. Κατά τον καθηγητή Ν. Λούρο, πρόκειται για παρετυμολογία. Το λατινικό ρήμα caedere = κόπτειν, μοιάζει με τη λέξη Caesar = Καίσαρ. Η πρωταρχική ιδέα, ωστόσο, της τομής αυτής εμφανίζεται στην Ελληνική μυθολογία. Λέγεται ότι ο Διόνυσος, μετά το θάνατο της Σεμέλης, γεννήθηκε με καισαρική τομή, όπως και ο Ασκληπιός.
Και σύ τέκνον Βρούτε;
Την ώρα της δολοφονίας του το 14 πΧ., ο Καίσαρας απευθύνθηκε στο Βρούτο, που τον θεωρούσε γιο του, με τη φράση αυτή. Η έκφραση χρησιμοποιείται σήμερα σε περιπτώσεις αχάριστων ανθρώπων, που ανταποδίδουν με το κακό τις ευεργεσίες που τους έκαναν.
{
{ 28
Η φράση σημαίνει «έχει κοιμηθεί ή ζαλιστεί από μανδραγόρα», το γνωστό από την αρχαιότητα ναρκωτικό φυτό.
Κάθομαι στ’ αγκάθια
Και οι τοίχοι έχουν αφτιά
Ο Βυζαντινός ναύαρχος Ναρσής, συμβούλευε το Λέοντα το Σγουρό, όταν κυνηγημένος από τους Φράγκους κατέφυγε στην Ακροκόρινθο, να κτίσει ένα φρούριο για την προστασία αυτού και της περιοχής. Στα τείχη του φρουρίου, ο Ναρσής έκανε μια καινοτομία εκπληκτική για την εποχή του· σε ορισμένα σημεία, τοποθέτησε μερικούς μυστικούς σωλήνες από κεραμόχωμα, που έφταναν, χωρίς να φαίνονται, ως κάτω στα υπόγεια που χρησίμευαν ως φυλακή. Όταν κανείς, λοιπόν, βρισκόταν πάνω στις επάλξεις του πύργου, μπορούσε μέσα από τους σωλήνες να ακούσει τι έλεγαν οι κρατούμενοι αιχμάλωτοι. Ήταν, θα μπορούσαμε να πούμε, ένα είδος «μικροφώνου» της εποχής του. Τότε, όμως, τα έλεγαν «ωτία». Στην όπερα του Μπετόβεν «Φιντέλιο», υπάρχει το τραγούδι των φυλακισμένων που τελειώνει με τη φράση «έχουν και οι τοίχοι αυτιά».
Καθεύδει υπό μανδραγόραν
29
{
Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του
Επιμελείται η Οικονομοπούλου Πόπη
Άρχεται το Τριώδιον Η περίοδος του Τριωδίου που διανύουμε αυτό το μήνα, αποκαλείται «μικρά ετοιμασία της Μεγάλης προετοιμασίας». Όπως οι καλοί στρατηγοί καλούν τους στρατιώτες τους να εξετάσουν τα όπλα τους πριν από τη μάχη τους για να διαπιστώσουν τα ασθενή σημεία τους, έτσι και η εκκλησία προ της Μεγάλης Τεσ-
κής ανανέωσης και για το λόγο αυτό, η εκκλησία μας την έχει καθιερώσει ως προετοιμασία για την εορτή του Πάσχα, εορτή της λύτρωσης. Ποια προετοιμασία ζητά από εμάς η εκκλησία;
σαρακοστής, μας καλεί να κάνουμε την απαραίτητη εξέταση της καταστάσεώς μας, σε ένα μεγάλο πνευματικό προσκλητήριο. Με άλλα λόγια, η προετοιμασία που ζητά από εμάς η Εκκλησία αυτή την περίοδο
μόνο στη δύναμή του. Το μέσον της σωτηρίας είναι η Ταπεινοφροσύνη. Η δεύτερη Κυριακή του Ασώτου, μας διδάσκει ότι ο Θεός αγαπά τα παιδιά του, αφού είναι Πατέρας όλων μας, και ότι είναι πρόθυμος να συγχωρέσει τα παραπτώματά μας. Εμείς, επομένως, δεν θα πρέπει να κλεισθούμε στην αμαρτία μας και να πεθάνουμε με αυτήν, αλλά να ζητήσουμε συγνώμη και έλεος από τον Πατέρα! Η Τρίτη Κυριακή μας προειδοποιεί για τη Δευτέρα Παρουσία! Για τους Χριστιανούς, η μέρα αυτή είναι ημέρα Δόξας. Είναι πηγή ενθάρρυνσης και ελπίδας, κατά την οποία παίρνουμε μία πρόγευση που μας επι- 31 τρέπει να συνεχίσουμε στον κόσμο αυτό, τον καλό Αγώνα. Με αυτές τις σκέψεις, και με αυτά τα πνευματικά μαθήματα, μας καλεί η εκκλησία κατά την περίοδο του Τριωδίου, να ελέγξουμε τις δυνάμεις μας και να εξετάσουμε τη συνείδησή μας, προκειμένου, ως καλοί στρατιώτες του Χριστού, να αποδυθούμε στον πνευματικό αγώνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
{
{
Πράγματι, η περίοδος του Τριωδίου ονομάζεται έτσι, επειδή με αυτήν άρχεται το Τριώδιον, το οποίο είναι προθάλαμος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και εποχή της Μετάνοιας και της πνευματι-
είναι ο αυτοέλεγχος και, θα έλεγα, και μία εξέταση της συνειδήσεως. Πνευματική, λοιπόν, μελέτη και τις τρεις Κυριακές του Τριωδίου. Την πρώτη Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, η εκκλησία μας καλεί να μελετήσουμε το λόγο της ήττας μας από τον πονηρό, καθώς και με ποιο τρόπο θα απελευθερωθούμε από αυτόν. Ο λόγος της ήττας μας είναι η «υπερηφάνεια», δηλαδή η πλάνη ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε μόνοι μας τη ζωή και την αρετή μας και ότι είναι δυνατόν ο άνθρωπος να στηρίζεται
{
{
30
ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ αναιμία, οι νεοπλασίες, το AIDS κ.α. Ο αντίκτυπος της ασθένειας στο παιδί σχετίζεται με πολλούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα με
{
Αρχικά, θα πρέπει να κατανοήσουμε ποια παιδιά ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Ένα παιδί, λοιπόν, θεωρείται ότι πάσχει από μια χρόνια ασθένεια, όταν νοσεί τουλάχιστον 3 μήνες και απαιτείται εκτενής νοσοκομειακή περίθαλψη ή υπηρεσίες υγείας μέσα στο σπίτι, ή ορίζεται ως χρόνια από τη στιγμή της διάγνωσης» (American Academy of Pediatrics, 1990). Τέτοιες ασθένειες είναι συνήθως: το άσθμα, ο διαβήτης, η επιληψία, η μεσογειακή
την ιατρική εξέλιξη της ασθένειας: πόσο απειλητική δηλαδή είναι για τη ζωή του, από το αν είναι εμφανής και κατά πόσο σταθεροποιείται καθώς και από τις απαιτήσεις (π.χ. θεραπείες) που τη συνοδεύουν. Επιπλέον, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τον ενδεχόμενο αποχωρισμό του παιδιού από τους γονείς του, πιθανούς περιορισμούς στην κινητικότητα και τη δίαιτα, τον πόνο και τις αναπηρίες που πιθανώς παρουσιαστούν καθώς και την διακοπή της κανονικής σχολικής φοίτησης.
Ένα αισιόδοξο μήνυμα σχετικά με την ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη δίνεται από πολλές περιπτώσεις παιδιών που η ασθένεια έχει θετική επίδραση σε αυτά και κατά συνέπεια στην οικογένεια, αφού αναπτύσσεται μεταξύ των μελών ένα αίσθημα συνοχής και ενότητας μπροστά στο στόχο αλλά και ένα ισχυρό συναισθηματικό δέσιμο. Οι προστριβές και οι ενδεχόμενες οικογενειακές συγκρούσεις ξεπερνιούνται ευκολότερα και μέσα από όλη αυτή την διαδικασία επιτυγχάνεται η ωρίμανση του ίδιου του παιδιού, των αδελφών,
{
{
Το ακούμε συχνά, το διαβάζουμε σε διάφορα έντυπα ανά καιρούς, γνωρίζουμε την ύπαρξή του, όμως όταν το βιώνουμε είναι κάτι πρωτόγνωρο. Δυσκολευόμαστε να το αποδεχτούμε και είμαστε αβέβαιοι για το αν και κατά πόσο μπορούμε εμείς οι ίδιοι να βοηθήσου32 με. Πώς είναι λοιπόν να είσαι γονέας ενός παιδιού με χρόνιο νόσημα; Τι συναισθήματα βιώνει και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ένα τέτοιο παιδί;
Μέσα σε ένα τέτοιο στρεσσογόνο πλαίσιο, τα παιδιά με χρόνιες ασθένειες συνήθως εκδηλώνουν αρνητικά συναισθήματα, όπως μειονεξία, άγχος, φόβο, θυμό αλλά και ψυχική εξάντληση από την όλη διαδικασία που υποβάλλονται. Ένα ακόμη στοιχείο που μπορεί κανείς να παρατηρήσει είναι η ιδιαίτερα μειωμένη αυτοπεποίθησή τους, αφού η εικόνα που έχουν για το σώμα τους είναι προβληματική, αντιλαμβάνονται ότι έχουν αλλάξει την καθημερινότητα και τη γαλήνη της οικογένειας, οι συνομήλικοι δεν τους αποδέχονται όπως τα υπόλοιπα παιδιά, η ακαδημαϊκή τους εξέλιξη επιβραδύνεται και οι σχέσεις που αναπτύσσουν με άλλα άτομα δεν στηρίζονται στην αρχή στην αμοιβαίας αποδοχής, αφού τα ίδια τα παιδιά δυσκολεύονται να αποδεχτούν τον εαυτό τους.
αλλά και των γονέων και η οικογέ- 33
{
Γράφει η Φραγκιαδάκη Τατιάνα
νεια πλέον ανακαλύπτει ένα βαθύτερο νόημα ή στόχο στη ζωή και έτσι μπορεί ευκολότερα να κινητοποιηθεί κοινωνικά.
Επιμελείται η Πολυχρονάκη Μαρία
Ευγενική απροσεξία Κάνουν αυτό που ο Έρβινγκ Γκόφμαν είχε χαρακτηρίσει ως «ευγενική απροσεξία». Αναγνωρίζουμε, δηλαδή, την παρουσία του άλλου προσώπου, αλλά αποφεύγουμε να κάνουμε κάποια άλλη κίνηση ή μορφασμό που μπορεί να εκληφθεί ως αδιακρισία.
Όμως, στην πραγματικότητα, αυτές οι φαινομενικά ασήμαντες μορφές κοινωνικής διαντίδρασης, έχουν πολύ μεγάλη σημασία και αυτό γιατί, μελετώντας τις καθημερινά επαναλαμβανόμενες συνήθειές μας, μπορούμε να μάθουμε πολλά για εμάς ως κοινωνικά όντα.
Η ευγενική απροσεξία είναι μία διαδικασία που κάνουμε λίγο-πολύ ασυνείδητα, αλλά έχει μεγάλη σημασία στην καθημερινή ζωή μας, σαν μία μορφή κοινωνικής διαντίδρασης.
• Η πρώτη φέρνει όρεξη • Η δεύτερη υγεία • Η τρίτη φέρνει τη χαρά 35
{
{
Άλλωστε, η ζωή μας οργανώνεται γύρω από την επανάληψη των όμοιων προτύπων συμπεριφοράς. Επίσης, μέσα από τη μελέτη των καθημερινών συναναστροφών μας, «φωτίζονται» καλύτερα τα κοινωνικά συστήματα και οι θεσμοί, αφού εξαρτώνται άμεσα από τις μορφές κοινωνικής διαντίδρασης, στις οποίες συμμετέχουμε καθημερινά.
• Η πέμπτη τη συζήτηση • Η έκτη φλυαρία • Η έβδομη τη συμπλοκή • Η όγδοη αστυνομία • Η ένατη το δικαστή κι
Στις σύγχρονες κοινωνίες, οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν σε πόλεις και βρίσκονται συνεχώς σε διαντιδράσεις με άλλους, χωρίς απαραίτητα να γνωρίζονται μεταξύ τους. Για παράδειγμα, καθημερινά, οι περαστικοί στο δρόμο κοιτάζουν βιαστικά ο ένας τον άλλο, προσπερνιούνται και, ύστερα, στρέφουν το βλέμμα τους αλλού.
Όποια αρρώστια δεν θεραπεύεται με τσικουδιά... είναι πολύ σοβαρή.
• Η τέταρτη ευτυχία
{ 34
της τελευταίας σελίδας
{
Το να προσπεράσουμε κάποιον στο δρόμο ή ν’ ανταλλάξουμε μερικές κουβέντες με κάποιον γνωστό μας, φαίνονται να είναι δραστηριότητες χωρίς ιδιαίτερη σημασία, μιας και τις κάνουμε άπειρες φορές, χωρίς καν να το σκεφτούμε.
Αναγνωστικό
• Η δέκατη... κηδεία
Πηγή: «Κοινωνιολογία» Anthony Giddens
Ιδιοκτησία - Έκδοση
Σύνδεσμος Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου & Ν.Ηρακλείου Μεραμβέλου 56, Τ.Κ. 71202, Ηράκλειο τηλ./fax: 2810242121 e-mail: ksenona@hotmail.com, www.kakopoiisi.gr
ΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΕΛΩΝ Διοικητικό Συμβούλιο ΑΙΚΕΙΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ Παχιαδάκη Μαίρη: Πρόεδρος ΑΚΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΝΟΜΟΥ Μεταξά Θεανώ: Α΄ Αντιπρόεδρος ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Σαββοπούλου Μαίρη: Β΄ Αντιπρόεδρος Σταφυλάκη Σμαρώ: Γραμματέας Στεφανίδη Ελένη: Ταμίας Στάθογλου Ελένη: Δημ. Σχέσεων
{ {
36
Αντωνακάκη Βίλμα: Μέλος Βαρανάκη Μάγια: Μέλος Καραταράκη Ευαγγελία: Μέλος Μαρκοδημητράκη Φρόσω: Μέλος Νεοφώτιστου Μαρία: Μέλος Τσιριγωτάκη Μάρω: Μέλος Σύνδεσμος με τον Ξενώνα Σεγρεδάκη Αργυρώ
Εξελεγκτική επιτροπή: Καρκαβάτσου Ρέα - Ελευθερία, Οικονομοπούλου Πόπη, Στιβακτάκη Πόπη Αναπληρωματικά μέλη: Αντωνακάκη Μαρία, Πλακιωτάκη Ειρήνη, Φλυτζανή Μαριλένα
.,
Χρήσιμες Υπηρεσίες Γραμμή SOS- Γραμμή Ελπίδας Τηλ.: 801 11 16000 Ξενώνας για την Κακοποιημένη Γυναίκα και το Παιδί Ξενώνας παιδιού “Το σπίτι των Αγγέλων” Τηλ.: 2810 242 121 Εστία Τηλ.: 6974301011