WARTOŚCIOWE POCHWAŁY

ŚCIEŻKI EDUKACJI ‑ DomoSzkoła

Każdy z nas lubi pochwały, gdyż dzięki nim czuje się dowartościowany i doceniony. Rodzice, szczególnie tych małych dzieci, znają te powtarzające się sytuacje, gdy dumne dziecko przybiega z obrazkiem, pytając jak im się podoba. Chwalimy dzieci, gdy tylko nauczą się czegoś nowego lub zrobią coś wyjątkowego. Czy zdajemy sobie sprawę z tego, że sposób w jaki chwalimy dzieci ma długofalowe znaczenie? Warto wykorzystać ten moment, gdy chcemy docenić kogoś za to co zrobił.

Eksperyment, który został prze prowadzony w 1998 roku przez Carol Dweck i Claudię Mueller, pokazuje wpływ wartościowych pochwał na dzieci.

Książka, w której opisywane jest badanie, nosi tytuł: Mind set. Nowa psychologia sukcesu. Ten czteroetapowy eksperyment został przeprowadzony na Uniwersytecie Columbia w Stanach Zjednoczonych. Wzięło w nim udział 400 uczniów klas piątych. Dzieci zostały losowo podzielone na dwie grupy, a następnie napisały ten sam test IQ. Obu grupom test poszedł dobrze, a wyniki nie różniły się od siebie. Każdy uczeń został osobiście poinformowany o wyniku, jaki zdobył. Dzieci z pierwszej grupy otrzymały następującą informację zwrotną: „Test poszedł Ci świetnie! Jesteś bardzo inteligentna/inteligentny.”

Uczestnicy eksperymentu z drugiej grupy usłyszeli: „Test poszedł Ci świetnie! Musiałaś/łeś się bardzo napracować”. Po podsumowaniu wyników pierwszego testu, dzieci przystąpiły do drugiego, jednak mogły zdecydować się na test łatwy (czyli podobny do pierwszego, dostosowany do wieku) lub trudny (przeznaczony dla klas starszych). Większość dzieci, którym powiedziano, że są inteligentne, wybrało test łatwy, natomiast do trudnego podeszli prawie wszyscy, którzy usłyszeli, że są pracowici.

Podejście numer trzy było tym samym wyzwaniem dla obu grup – uczestnicy pisali test trudny, który był dostosowany dla starszych uczniów. U wszystkich wyniki były słabe, jednak reakcja u obu grup była zupełnie inna. Uczniowie uważani za inteligentnych mieli poczucie porażki, zrazili się do podejmowania kolejnych wyzwań. Natomiast grupa z praco witymi uczestnikami, uznała, że poszło im źle, gdyż za mało się skon centrowała lub za krótko uczyła. Podczas czwartego etapu uczniowie otrzymali prawie ten sam test co na początku eksperymentu. Zaskakujące jest to, że odpowiedzi dzieci inteligentnych były 20% słabsze niż za pierwszym razem, natomiast dzieci, które pochwalono za pracowitość, otrzymały wynik 30% lepszy. Ta duża dysproporcja pokazuje nam, że sposób w jaki chwalimy dzieci, ma ogromny wpływ na to, czy są gotowe podejmować wyzwania i jaki mają stosunek do wyników.

Dzieci, które zostają pochwalone za to, że są mądre, inteligentne lub zdolne, mają poczucie, że to dzięki tym zaletom tak dobrze sobie radzą i obawiają się, że gdy będą podejmować się wyzwań i sobie z nimi nie poradzą, przestaną być w oczach innych mądre. Natomiast dzieci, które mają świadomość, że sukces osiągają dzięki swojej pracy oraz że to one są odpowiedzialne za to, jaki uzyskają wynik, nie są uzależnione od tego, jaką opinię na ich temat ma ktoś inny.

Dlatego zanim następnym razem pochwalimy dziecko za inteligencję, powiedzmy mu, że doceniamy jego starania i pracę włożoną w to, co zrobiło. Jeśli kolejnym razem dziecku pójdzie na spraw dzianie gorzej, nie będzie miało poczucia, że już nie jest mądre, lecz, że widocznie za mało się postarało lub po prostu nie jest jeszcze gotowe na napisanie tego testu.

Pokażmy dzieciom, że doceniamy je za to co, robią, a nie jakie są zdolne czy inteligentne, aby w razie porażki umiały sobie z nią poradzić i nie pomyślały, że nie są już mądre.

– „Widzę, że musiałaś/łeś włożyć dużo pracy, aby uzyskać taki wynik”

– „Rysowanie idzie Ci coraz lepiej, widać, że dużo ćwiczysz”

– „Domyślam się, że zależy Ci, aby wziąć udział w zawodach, ponieważ trenujesz bardzo intensywnie w ostatnim czasie”

Taka jedna mała zmiana w chwaleniu dziecka może zmie nić jego podejście, wzmocni moty wację wewnętrzną i da poczucie odpowiedzialności za swoje sukcesy.