Eet jezelf jong

eet jezelf

jong

Zie er jaren jonger uit door dit revolutionaire dieet Elizabeth Peyton-Jones

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 1

16-02-12 09:41

www.kosmosuitgevers.nl Oorspronkelijke titel: Eat Yourself Young Oorspronkelijke uitgever: Quadrille Publishing Limited © 2011 tekst: Elizabeth Peyton-Jones © 2011 ontwerp en lay-out: Quadrille Publishing Limited Illustraties: Katherine Case © 2012 Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen Vertaling: InAksie, Ingrid Buthod-Girard Omslagontwerp: TVG Design Vormgeving: 2-D’sign, Amersfoort ISBN 978 90 215 5174 6 NUR 443 Alle rechten voorbehouden / All rights reserved Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de uitgever stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave.

Als je lijdt aan diabetes, hart- en vaatziekten, kanker of andere aandoeningen, zwanger bent, borstvoeding geeft, medicijnen gebruikt of moeite hebt om ijzer op te nemen, dien je eerst je huisarts te raadplegen voor je met het EJJ-dieet begint. Als je een verstoorde bloedsuikerspiegel hebt, moet je mogelijk vaker dan drie keer per dag eten.

Als je intensief aan sport of lichamelijke training doet, bijvoorbeeld bodybuilding, dien je met een voedingsdeskundige te overleggen voor je met het EJJ-dieet begint zodat je voldoende eiwitten en koolhydraten binnen krijgt.

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 2

16-02-12 09:41

Inhoud Inleiding 4

Vijf processen die je ouder maken 12 Begrijp hoe deze vijf lichamelijke stoornissen je ouder maken

De vijf meest verouderende levensmiddelen 26 Hoe vermijd je de levensmiddelen die het slechtst zijn voor je lijf?

De vijf meest verjongende levensmiddelen 42 De top-5 van verjongende levensmiddelen

Vorderingen bijhouden 62 Een aantal creatieve tests om te kijken hoe je vordert

De EJJ-detox 74 Maak een bliksemstart naar een jonger ik

Het EJJ-dieet 86 Recepten om je jeugdigheid te voeden en onderhouden

Je leven lang verjongen 148 Makkelijke manieren om je leven lang te verjongen Receptenregister 158 Dankwoord 160

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 3

16-02-12 09:41

inleiding

‘

We zijn veel meer dan wat we eten, maar wat we eten kan ons wel helpen veel meer te zijn dan we nu zijn.

’

adelle davis, pionier op voedingsgebied

Inleiding

Eet jezelf jong is een praktische handleiding voor wie jonger wil ogen, zich jonger wil voelen en jonger wil leven. Vergeet botox, fillers en facelifts. De snelste en effectiefste manier om er jaren jonger uit te zien is gewoon anders te gaan eten. Dat klinkt misschien ongelofelijk, maar het is echt waar. Je kunt jezelf jonger eten en bovendien is het leuker dan je wellicht denkt. Met het Eet Jezelf Jong (EJJ) Plan val je snel af en voel je je lichter, heb je meer energie en minder stress. Je huid wordt beter, je slaapt beter. Al snel merken de mensen dat je straalt van vitaliteit. Maar belangrijker is: je oogt en voelt je jonger. Het geeft een echte kick als je je opeens realiseert dat niet de jaren je een oud gevoel geven, maar je eten.

‘Een goede arts zal altijd eerst proberen te genezen met voedsel,’ zei de Chinese arts Sun Ssu-mo bijna 1400 jaar geleden. Voedsel is medicijn, ons beste krachtvoer, maar ergens onderweg zijn we die vanzelfsprekendheid uit het oog verloren. Op een doorsnee dag halen we onze energie eerder uit kant-en-klare sandwiches, koekjes en vette café latte dan uit gezond eten. We denken dat ons lijf dat gebrek aan voedingsstoffen aankan en dat is misschien ook wel enige tijd zo. Maar als we boven de dertig komen, krijgt ons uiterlijk ervanlangs: huid, haar en nagels verliezen hun glans, we verliezen energie, beginnen versleten te ogen en voelen ons ook zo.

Dit is geen natuurlijk of onvermijdelijk deel van het ouder worden. Niemand heeft een stempel met de uiterste houdbaarheidsdatum. Tegenwoordig verwerpen geleerden zelfs het idee dat het lichaam een biologische klok heeft en op een bepaalde manier aftakelt naarmate we ouder worden. De typische symptomen van

–4–

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 4

16-02-12 09:41

inleiding

het ouder worden wijten we nu voor zo’n 25% aan genetische oorzaken en 75% aan opgestapelde celschade door onze leefstijl en andere factoren. Met andere woorden: je veroudert voor een groot deel door het voedsel dat je eet en de leefstijl die je kiest.

Al jaren zie ik in de praktijk hoe een dieet het uiterlijk en de energie van mijn patiënten verbetert, hen jaren jonger doet ogen. Ik ben er dan ook van overtuigd dat we grote controle hebben over hoe we ouder worden. Volgens het USDA Human Nutrition Research Center on Aging van de Tufts Universiteit in Boston beïnvloedt ons dieet veel kenmerken van ouderdom, zoals het vetpercentage van het lichaam, bloedsuikertolerantie, LDL/HDL-niveaus, stofwisselingsritme, bloeddruk en het vermogen van het lichaam om zijn inwendige temperatuur te regelen, Met dit boek wil ik alle verjongingskennis die ik heb verzameld doorgeven aan een breder publiek en een nieuwe en realistische kijk geven op eten, die iedereen de kracht geeft om jaren jonger te ogen en zich jonger te voelen. Het EJJ-plan begint met de vragenlijst Hoe jong ben je? op blz. 8-11. Zo krijg je een idee over de functionele leeftijd van je lichaam op dit moment en kun je je verjongingspotentieel ontdekken. Dan leg ik de vijf grootste verouderingsprocessen uit. Je kunt die niet vermijden, maar ik laat je zien hoe je hun invloed kunt minimaliseren door goed voedsel te kiezen aan de hand van de vijf sterkst verouderende levensmiddelen en de vijf superproducten die een verjongend effect hebben op het lichaam. Medische gegevens over voeding hebben zich in de afgelopen tien jaar sterk ontwikkeld en de wetenschap heeft onweerlegbaar vastgesteld welke levensmiddelen je jong en gezond houden. Dat zijn de producten die je dagelijks in je dieet moet opnemen.

Het EJJ-plan begint met twee weken detoxen. Deze diepe zuivering is onvermijdelijk. Door bepaald voedsel, cafeïne en alcohol te elimineren, raakt je lichaam een overmaat aan chemicaliën, conserveringsmiddelen en gedenatureerd voedsel kwijt. Het kan zich dan gaan opladen met goede voedingsstoffen die het echt ondersteunen. De meeste mensen merken dat kwaaltjes en symptomen als hoofdpijn, puistjes, constipatie, vermoeidheid en somberheid verdwijnen. Je krijgt meer energie, je hoofd is helderder en je voelt je vitaal en vol zelfvertrouwen, in staat om ingesleten gewoonten die je terughouden af te gooien. Het ontslakken maakt je wakker: het helpt je je te realiseren dat je door goed te eten op een manier die bij jou en je leefstijl past, je in de toekomst zelfs nog meer verjongingsresultaat kunt bereiken.

Na de detox komt het EJJ-dieet, dat je je hele leven kunt doen. Het is

–5–

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 5

16-02-12 09:41

inleiding

ontwikkeld om de stress van de vijf verouderingsprocessen te minimaliseren en de opname van verjongende enzymen, bioflavonoïden, antioxidanten, vitaminen, mineralen, sporenelementen en gezonde eiwitten te maximaliseren. Het is gebaseerd op je kennis van hoe jouw lichaam functioneert en aan te passen aan jouw individuele behoeften en smaak. Elk gerecht heeft een kleurencode om ervoor te zorgen dat je de goede mix van voedingsstoffen binnenkrijgt om het verjongingsproces te stimuleren elke keer dat je aan tafel gaat. Het is van belang om van je eten te genieten en de maaltijden lekker en avontuurlijk te houden. Er zijn zo’n 70 spannende recepten, die niet alleen heerlijk smaken maar ook het potentieel van je eten optimaal benutten. Voor alle recepten gebruik je eenvoudige kooktechnieken die je lichaamsfuncties ondersteunen in plaats van te saboteren. Er is ook een eenvoudige Tabel met verjongende producten met kleurencodes (zie blz. 94-99) die aangeeft welke producten de sterke antiverouderingskick geven zodat je ze in je menu kunt opnemen.

Als je met het EJJ-plan gestart bent, zul je snel merken dat je de keus of je snel of langzaam veroudert zelf in de hand hebt. Ik kan beloven dat je je binnen twee weken beter gaat voelen, binnen een maand ben je positief en energiek, binnen zes maanden zie je er minstens 3-5 jaar jonger uit en binnen een jaar… nou dat ligt aan jezelf.

Soms moet je ergens een streep onder zetten. Je moet zeggen dat je leven voortaan anders zal zijn. Dit boek geeft je de instrumenten om dat te doen.

Het is niet zomaar een dieet. Het is een revolutionaire reis naar zelfverwezenlijking en verjonging, waardoor een slanker en energieker jij zal opstaan. Jong zijn draait niet alleen om je biologische leeftijd: het draait om positieve gevoelens, zelfvertrouwen en stralen, over blijdschap en vreugde vinden in wat je doet en in de mensen die je ontmoet, over een hoog energieniveau en een enthousiasme voor het leven ongeacht je leeftijd in jaren.

Het EJJ-plan zal niet alleen je lichaam veranderen. Het zal je verwachtingspatroon en je leven veranderen. Je wordt een jonger persoon.

4

6 –6–

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 6

16-02-12 09:41

inleiding

hoe ziet normaal ouder worden eruit?

Hieronder staan enkele van de typische symptomen van veroudering die mensen ondervinden vanaf hun dertigste. Het EJJ-plan kan deze vertragen en soms zelfs omkeren. leeftijd

30

30+

40

40+

50+

50 60+

60

vrouwen

mannen

er komen lijntjes op voorhoofd, neus en mond • huid wordt wat dunner • stofwisseling vertraagt elk jaar zo’n 0,5% • wat minder spiertonus • vanaf 35 jaar verlies van botmassa (rond 1% per jaar) • seksuele top (tussen 35 en 42 jaar) • vruchtbaarheid neemt af (rond 37 jaar)

Spieren worden vervangen door vet (3 kg per 10 jaar) • buik wordt dikker • haar wordt dunner en kruin en slapen kaler • productie testosteron neemt af

kraaienpootjes en lachrimpels verschijnen (ook al lach je niet) • kaak minder afgetekend • meer taille/buikvet • soms vet op schouders en rug • billen/borsten slapper • eerste grijze haren • gezicht oogt smaller • minder soepele gewrichten, banden en spieren • sneller buiten adem: 5-10% verlies van hart- en longcapaciteit • perimenopauze: overslaan menstruatie, hoofdpijn, stemmingswisselingen, enzovoort • vaker somber (20% van de vrouwen lijdt aan depressie) • verminderd zicht

lachrimpels, lijnen voorhoofd (mannenhuid is vetter, dus komen rimpels later) • meer vet op romp en rond inwendige organen • zout en peperkleurige/grijze bakkebaarden • kalen versnelt • licht verlies van libido •minder soepele gewrichten, banden en spieren • minder uithoudingsvermogen • sneller geïrriteerd, vermoeid • stofwisseling in rust vertraagt 2% per 10 jaar • zicht neemt af

Huid steeds dunner, slapper en zakt bij wang en hals • meer grijs haar • nagels dikker, met ribbels • stijvere gewrichten • meer spierverlies • menopauze: ruim de helft van de vrouwen krijgt opvliegers, nachtzweten, vermoeidheid, geheugenverlies, hoofdpijn enzovoort • meer vet op billen, buik, dijen, kin – zelfs onder ogen • minder energie en uithoudingsvermogen • verlies van libido (33% van de vrouwen) • ogen nog slechter • meer risico op hart- en vaatziekten • dunnere botten en osteoporose

diepe lijnen in het gezicht • uitzakken, verdikken huid op wangen en hals • grijs en minder haar • lichaamshaar grijzer • botmassa neemt af • dikkere buik • ogen slechter • lichte krimp (6 mm per tien jaar) • groter risico op harten vaatziekten • prostaat wordt groter (frequenter plassen)

ouderdomsvlekken • diepere rimpels op gezicht/ zakjes onder ogen verschijnen • rimpels in hals • huid steeds dunner en minder soepel, duurt langer om te vernieuwen en herstellen • neus en oorlellen breder en langer • verder verlies van spiertonus • vergroot risico op hart- en vaatziekten/osteoporose • minder energie, uithoudingsvermogen • stofwisseling vertraagt • hoeveelheid lichaamsvocht neemt af • afname kortetermijngeheugen

ouderdomsvlekken • verder verlies van spieren/meer lichaamsvet • huid steeds dunner en minder soepel: herstel duurt langer • dunner haar/kalen versnelt • neus en oren langer • haargroei rond oren/ neusgaten • verlies van lichaamshaar • minder energie/uithoudingsvermogen • afname kortetermijngeheugen

30 40

50 60

–7–

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 7

16-02-12 09:41

inleiding

‘

Om te veranderen moeten we het moe zijn om moe te zijn.

Hoe jong ben je?

’

anoniem

Deze test helpt je de huidige functionele leeftijd van je lichaam te bepalen. Kies het antwoord dat je lijf het best beschrijft. Wees eerlijk.

Het is van belang nu precies je leeftijdskenmerken te weten om ze later te kunnen vergelijken en te zien welk effect het EJJ-plan na een tijdje heeft. Op blz. 11 zie je je score en je verjongingspotentieel.

1

Eten bepaalt hoe je oogt en hoe je je voelt. Hoe eet jij?

A Je kookt met verse producten, liefst organische.

B Je probeert vers te koken, maar eet een paar keer per week kant-en-klare producten.

C Je eet vooral voorverpakt eten, maar kookt een à twee keer per week.

D Je gaat een paar keer per week uit eten en eet thuis vaak kant-en-klare maaltijden.

E Je eet altijd kant-en-klare maaltijden en haalt iets bij de snackbar.

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

2

Vet opslaan rond de buik kan worden veroorzaakt door insulineresistentie of een stressgerelateerde stoornis. Kijk naar je buik.

A Die is plat en stevig. ... ...

B Die is een beetje bol met wat spieren. ... ...

C Die is goed rond met een opgezette bovenbuik. ... ...

D Die puilt altijd uit, met vetrollen. ... ...

E Hier zit je meeste overgewicht: je kunt je voeten amper zien. ... ...

3 Nagels worden zwakker en brokkelen af door dehydratie, gebrek aan keratine, vitamine C, calcium, ijzer, foliumzuur, eiwitten of vet. Hoe zijn de jouwe?

A Sterk, glanzend, breken of scheuren zelden.

B Vrij sterk, scheuren soms, geen markeringen.

C Worden dunner en zwakker met markeringen.

D Groeien traag, scheuren snel, dik met horizontale of verticale ribbels.

E Groeien traag, breken snel, zien er dik uit met flinke ribbels.

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

–8–

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 8

16-02-12 09:41

hoe jong ben je?

4 Je huid wordt geleidelijk dun en droog. Is de huid op je onderarm…

A zijdezacht, stevig en soepel?

B stevig en soepel, maar met ongelijkmatige teint?

C merkbaar dunner met wat levervlekken?

D minder soepel, droog, met levervlekken en andere verkleuringen?

E dun en droog, ruw en niet meer soepel?

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

5 Heldere, stralende ogen zijn een teken van jeugd. Zijn de jouwe…

A helder met mooi wit en zonder rimpels?

B helder, hoewel de huid van de bovenste oogleden wat zakt?

C lichtgeel, met zware bovenste oogleden en kleine kraaienpootjes?

D dof, met kraaienpootjes en losse huid eromheen?

E dof en klein, verborgen achter sterk gerimpelde huid?

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

6 Span je billen aan, bloot, en kijk in een spiegel. Hoeveel cellulitis zie je?

A Geen, ze zijn stevig en strak.

B Je hebt een beetje cellulitis en een paar rimpels.

C Een beetje slap met wat sinaasappelhuid.

D Dik en slap, met overal sinaasappelhuid.

E Uitgezakt met cellulitis, geen spiertonus.

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

7 Neem een foto van de onderste helft van je gezichtsprofiel. Hoe ziet het eruit?

A De kaak is duidelijk, het puntje van de kin boven de kaaklijn.

B De kaaklijn zakt wat, maar de kin is stevig en duidelijk.

C De hals begint wat te zakken en ook de kin.

D De kin is niet duidelijk te zien en de kaaklijn is onregelmatig.

E De kaaklijn is weg, je hebt een pafferige hals.

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

8 Je immuunsysteem houdt je jong door verouderende bacteriën, virussen en beestjes te bestrijden. Hoe functioneert het jouwe?

A Je wordt zelden verkouden en herstelt altijd binnen 1-2 dagen.

B Je wordt twee keer per jaar verkouden en herstelt tamelijk snel.

C Je wordt een paar keer per jaar zwaar verkouden en kunt niet goed snel herstellen.

D Je bent niet vaak ziek, maar dan wel ernstig.

E Je moet goed oppassen omdat je snel ziek bent.

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

–9–

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 9

16-02-12 09:41

inleiding

9 Hoe goed slaap je? Slaap ‘ontstrest’ en is de periode waarin je lichaam zich herstelt en verjongt.

A Je slaapt goed, ononderbroken en voelt je lekker als je wakker wordt.

B Je slaapt goed, ononderbroken, maar voelt je nog suf als je wakker wordt.

C Je valt makkelijk in slaap, maar wordt ’s nachts wakker en kunt dan niet meer goed inslapen.

D Je hebt moeite om in te slapen, draait en woelt en slaapt niet zo lang.

E Je lijdt aan slapeloosheid; je voelt je meestal moe.

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

10 Hoe soepel ben je? Door verzuring en te veel suiker kunnen gewrichten stijf worden.

A Je kunt makkelijk bij je tenen.

B Je kunt bijna bij je tenen, als je eerst opwarmt.

C Je kunt niet bij je tenen, maar wel bij je enkels.

D Je kunt niet zo ver voorover buigen zonder angst iets te verrekken.

E Je kunt niet voorover buigen zonder je knieën te buigen.

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

11 Hoe goed is je geheugen? Hieronder staat een rij getallen, waaruit er tien ontbreken. Lees de rij en stop even zodra je ziet waar er een ontbreekt. Onthoud dat (schrijf het niet op). Als je klaar bent, dek je de lijst af en probeert de ontbrekende getallen te noemen.

1 2 3 4 5 7 8 10 11 13 14 15 16 17 19 21 22 23 24 25 27 28 30 31 32 33 35 36 38 40 A Je kunt alle ontbrekende getallen noemen.

B Je kunt ongeveer tweederde noemen.

C Je herinnert je vijf getallen, maar sommige zijn verkeerd.

D Je kunt er twee of drie noemen, maar raadde er heel veel verkeerd.

E Je kunt geen enkel getal onthouden.

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

12 Mensen met een jeugdige geest zijn energiek en bereid om nieuwe dingen te proberen. Hoe sta jij tegenover het leven?

A Je voelt je sterk, vitaal en enthousiast. Je houdt van een uitdaging.

B Je houdt van verandering, activiteit en avontuur, maar krijgt die niet genoeg.

C Je wordt te veel overstelpt door werk/familie/routine om iets nieuws in te passen.

D Je voelt je saai, sloom en het gelukkigst bij vertrouwde vrienden en situaties.

E Je zit vast, bent uitgeput, breekbaar en bang voor verandering.

Kijk hiernaast voor je score

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

– 10 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 10

16-02-12 09:41

hoe jong ben je?

hoe jong ben je?

Tel hoeveel A’s, B’s, C’s, enzovoort je hebt en lees verder of je functionele leeftijd (de leeftijd waarop je lichaam lijkt te werken) overeenkomt met je ware leeftijd. Als je straks het EJJ-plan, een tijdje hebt gedaan, doe je de test nog eens om je vorderingen te zien. de meeste a’s Je hebt vooral A’s gescoord. Je bent in vorm.

Dit is het niveau van iemand van 20-30. Als je ouder bent, gefeliciteerd: je bent goed op weg om je verjongingspotentieel te bereiken. Zie het EJJ-plan als een investering in je toekomst: het zal het je gemakkelijker maken om je leven lang lichamelijk gezond te blijven, soepel van geest en positief van instelling, om langer maar ook beter te leven. Scoor je ergens een C tot E, zie dit dan als verbeterpunt door er meetbare doelen van te maken. Door het EJJ-plan te volgen, wordt het makkelijker om die kwab kwijt te raken of je haar, huid en nagels sterker te maken. de meeste b’s Als je ouder bent dan veertig en vooral B’s scoort, oog je en voel je je jonger dan je bent.

Dit is het niveau van iemand van 30-40, het cruciale decennium voor preventieve antiverouderingszorg. In deze periode beginnen we te merken dat onze spieren wat slapper worden, we wat rimpeltjes en een vetrolletje om het middel krijgen. Met het EJJ-plan kun je deze fysieke veranderingen vertragen en voor de rest van je leven een jeugdiger lijf en gezicht scheppen. Als je D’s of E’s gescoord hebt, behoeven die punten directe aandacht. Kijk je symptomen na in hoofdstuk 1 t/m 4 en vermijd het bijbehorende verouderingsproces. Hoewel het EJJ-plan geen rimpels kan wegpoetsen, kan het wel helpen je huid gladder en steviger en je lijf slanker te maken. Na twee maanden EJJ-plan doe je de test weer om je verbeteringen te zien. vooral c’s Dit is het niveau van iemand van 40-50. Als je jonger bent en vooral C’s hebt gescoord, moet je serieus aan jezelf gaan werken. Probeer het EJJ-plan drie maanden en kijk dan hoeveel

gezonder je je voelt. Als je ouder bent dan 50, doe je het goed maar er is altijd ruimte voor verbetering. Je hebt de keuze om snel of traag te verouderen in eigen hand. Zet hoog in: je wilt glanzende huid en haren, een slank lijf, veel energie en een positief en zelfverzekerd gevoel over jezelf, ongeacht je leeftijd. Probeer het EJJ-plan 3-6 maanden en doe de test dan weer. Je zult opvallende veranderingen zien in je lichaam, stemming, slaappatroon en energieniveau, waardoor je beter oogt en je je beter voelt. vooral d’s Dit is het verjongingsniveau van iemand van 50-60. Als je vooral D’s hebt gescoord suggereert dat dat je momenteel fysiek wat achteruit gaat: misschien een minder soepele huid, broze nagels en haren, overgewicht, cellulitis of de hormonale veranderingen bij vrouwen en mannen tussen de 50 en 60. Al deze gebieden worden aangepakt in het EJJplan. Door meer voedingsstoffen op te nemen en de lichaamsverouderende processen te vermijden, zul je grote verbeteringen merken.

Zo zal cellulitis beginnen te verdwijnen als de zuurgraad verbetert. Doe de test nog eens na 4-6 maanden en zie welke veranderingen je kunt meten. Laat je stimuleren door je verbeteringen en kijk vooruit naar nog meer verjonging. vooral e’s Als je vooral E’s hebt gescoord, is je functionele leeftijd nu boven de 60. Toch kent iedereen slanke, fitte, positieve, energieke bejaarden die 20 jaar jonger lijken in hun uiterlijk en doen en laten. Als zij dat kunnen, kun jij het ook. Het EJJ-plan helpt de bloedsuikerspiegel weer in balans te brengen, de huid te hydrateren, de zuurgraad te verbeteren, het bloed van zuurstof te voorzien en levert heel veel fytonutriënten, antioxidanten, sporenelementen en vitaminen, die allemaal bijdragen aan een jeugdiger functioneren. Probeer het EJJ-plan 4-6 maanden: het is ontwikkeld om energie, hersenfuncties, geheugen en stemming op te krikken, zodat je gezond oogt en je vitaal en zo jeugdig mogelijk voelt.

– 11 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_001-011_prelims.indd 11

16-02-12 09:41

1

vijf processen die je ouder maken

p

2 H1

p

3

9 H8

4

10

5

11

6

12

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 12

7

13

14

16-02-12 09:46

L

eeftijd is niet alleen een getal, maar ook je levenshouding.

Mijn doel is je te helpen om niet alleen de fysieke gloed van een jeugdiger uiterlijk te bereiken, maar ook de energie en pure vitaliteit te herwinnen die je ooit vanzelfsprekend vond. Hoe kan het EJJ-plan hierbij helpen?

In mijn praktijk heb ik ontdekt dat er vijf normale fysieke processen zijn die als ze worden verstoord of overbelast door eetgewoonten, stress of leefstijl, niet meer goed functioneren. Het gaat om spijsverte­ ring en afscheiding, de reactie op ontstekingen, het stofwisselingsproces dat we oxidatie noemen, de zuurgraad van het lichaam en de samen­ werking van hormonen. Als we jong zijn, werken deze natuurlijke pro­ cessen naadloos samen, maar met de jaren kunnen de belastingen zich opstapelen en leiden tot versnelde veroudering.

Door stress werken processen soms los van elkaar sterker of zwakker, wat mogelijk ook andere processen slechter laat werken of compenseren. Zo kan een trage stoelgang leiden tot ontsteking van de dikke darm, gisting of slechte vertering en trage uitscheiding van gifen afvalstoffen. Daardoor verzuren de cellen en kunnen ze beschadigd worden door vrije radicalen (oxidatie). Ten slotte raken de hormonen uit balans, waarmee de vijf verouderingsprocessen in actie zijn.

Als je de problemen niet meteen aanpakt, kunnen symptomen chronisch worden. Je kunt last krijgen van hoofdpijn, uitputting, spier- en gewrichtspijn, rimpels, verlies van enthousiasme en plezier en een ‘oud’ gevoel, al ben je nog maar 35. Dieet is cruciaal wil je deze vijf processen weer evenwichtig laten functioneren. We zijn wat we eten en daarom begin ik met een uitwijding over de vijf meest verouderende lichaamsprocessen, het effect dat ze kunnen hebben op je lijf en hoe je hun invloed kunt minimaliseren met het juiste voedsel.

‘

Vraatzucht is een emotionele vlucht, een teken dat er iets aan ons vreet.

Peter de Vries, romanschrijver

’

– 13 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 13

16-02-12 09:46

vijf processen die je ouder maken

‘

Het is niet het voedsel in je leven, maar het leven in je voedsel.

’

anoniem

Vertraging van de stoelgang Een goede spijsvertering is cruciaal in het verjongingsproces. De darmen zijn de machinekamer van het lichaam: voedsel gaat erin, voedingsstoffen worden opgenomen en een keurig pakketje afval komt er aan de andere kant weer uit. Prachtig… tot de prestaties afnemen.

luie darmen, vroege veroudering Als de darmen lui of geconstipeerd raken, komen lever, nieren, darmen, longen en huid meer onder druk te staan. Huid, haar, nagels en botten raken ondervoed.

Hoofdpijn, puistjes, energiegebrek, chronische vermoeidheid, veel cholesterol en depressie zijn het gevolg. Daarom * Om te zien hoe is de vertraging van de stoelgang het eerste snel je darmen werken, verouderingsproces dat je moet vermijden. eet je twee uur voor de maaltijd Hier zijn vier redenen waarom een optimale en vijf uur voor je gaat slapen 5-10 darmwerking cruciaal is.

gram norit. Kijk hoe lang het duurt 1 Zijn je darmen lui, dan zullen afval­ voor je zwarte ontlasting hebt. De stoffen zich ophopen, waardoor de lever perfecte tijd is 12-24 uur. Langer en een extra bacteriën en hormonen moet ver­ trage stoelgang kan ophoping van werken. Combineer dit met een slecht dieet, gifstoffen veroorzaken. Korter en stress of antibiotica en de darmflora raakt uit voedingsstoffen worden niet balans. Gisten zoals candida gaan woekeren en goed opgenomen. produceren giftige nevenproducten, die de lever ook * moet verwerken. Je lijf wordt vatbaarder voor veroudering.

2 Bij luie darmen neem je geen voedingsstoffen, vitaminen en mineralen op. Haar en nagels worden dunner en brozer, je huid wordt droog en slap, je ogen branden en kunnen pijnlijk worden, je oogwit wordt vaal, wangen worden slap, je kunt aankomen en je energie raakt op. Je begint ouder te ogen en je ouder te voelen.

– 14 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 14

16-02-12 09:46

vertraging van de stoelgang

3 De wanden van gezonde darmen laten voedingsstoffen door, maar blokkeren de schadelijke afvalstoffen. Als de darmen slecht presteren, worden afvalstoffen opgeslagen in gewrichten, spieren en ander weefsel, het zogenoemde leaky gut syndrome. Het immuunsysteem valt de afvalstoffen aan en dat kan spier- en gewrichtspijn, artritis, eczeem en een algemeen gevoel van malaise veroorzaken.

4 Zo’n 70% van het immuunsysteem zit in de darmen. Zijn deze lui, dan kan de immuniteit in gevaar komen. Als je immuunsysteem gestrest is, ben je vatbaarder voor infecties en stoornissen zoals voedselallergie en -intolerantie. Je voelt je niet goed, de stress neemt toe en het verouderingsproces versnelt.

De bekleding van staan je darmen onder druk? de darmwand vernieuwt Je kunt dan last hebben van: zich om de 4 à 5 dagen,  een opgeblazen gevoel, boeren, slechte adem wat snelle verbetering  winderigheid (meer dan 15 per dag) mogelijk maakt!  felle buikpijn, brandend maagzuur, reflux, indigestie  migraine en hoofdpijn  dikke darmontsteking, prikkelbare dikke darm, diverticulitis, constipatie, diarree  bijverschijnselen zoals acne, artritis, lichaamsgeur, chronische vermoeidheid, verkoudheid, eczeem, fijne rimpels, migraine en hoofdpijn, voedselallergie, psoriasis

perfect poepen Gezonde ontlasting ziet eruit als een gladde banaan met een punt aan een uiteinde, mooi vochtig en zonder schimmel erop. Lijkt het op konijnenkeutels of een klont harde knikkers, dan heeft de ontlasting te lang in de dikke darm gezeten. Vaak weten we niet dat we geconstipeerd zijn, vooral als we elke dag poepen. Maar als je ontlasting hard is of er moeilijk uit komt, ben je bijna zeker geconstipeerd. Andere kenmerken zijn dunne horizontale lijntjes op het voorhoofd en zakjes onder de ogen.

Duw links naast de heup op je buik. Hier hoopt de ontlasting zich op in de dikke darm. Ongemak, zwelling en gas duiden vaak op luie darmen. het verband tussen darm en stemming Het spijsverteringsstelsel bevat meer neuronen dan de ruggengraat en meer neuro­ transmitters dan de hersenen: 90% van de serotonine wordt in de darmen aangemaakt.

Luie darmen beïnvloeden dus stemming en emotioneel welzijn. Je krijgt meer energie en gaat positiever denken als je darmwerking op orde is.

Zie blz. 94-99 voor voedsel dat vertraging van de stoelgang bestrijdt.

– 15 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 15

16-02-12 09:46

vijf processen die je ouder maken

‘

Bij leeftijd weegt de geest zwaarder dan het lijf. Is je geest sterk, dan wordt je lijf het ook.

’

Satchel Paige, honkballer uit de VS

Ontsteking

Ontsteking is een snelle, natuurlijke reactie op letsel, allergie en infectie. Zodra een splinter door je huid dringt, bescherm je je door middel van ontsteking. Als we ouder worden kan deze reactie te hevig worden. De term inflamm-aging (ontsteking + ouder worden) is bedacht voor een chronische, milde ontsteking van het lichaam.

Uit onderzoek blijken rimpels en spierverlies, maar ook bijvoorbeeld darm­ontsteking, reumatoïde artritis, diabetes, hartaanval, kanker en alzheimer vooral door ontsteking te worden veroorzaakt. Hoe kan een natuurlijk afweermechanisme zo’n kwalijk effect hebben? Of je nu in je vinger snijdt of een virus oploopt, er wordt een stortvloed aan effecten in gang * gezet: de zogenoemde ontstekingsreactie. Je ziet Sommige vrouzwelling, roodheid en voelt pijn, terwijl vanbinnen wen voelen eerst gewrichtde witte bloedlichaampjes de bedreiging neuspijn en andere ontstekingtraliseren. Dan wordt de reactie uitgeschakeld ssymptomen in de menopauze als en kan het weefsel zich gaan herstellen. Als de oestrogeenspiegel zakt. Een dieet de ontstekingsreactie echter niet helemaal rijk aan plantenoestrogenen (bonen, wordt uitgeschakeld, blijft het lijf ontstoken. zaden, bladgroente, volkorenpro- Geactiveerde afweerstoffen in de bloedbaan ducten) verlicht de ontsteking veroorzaken allerlei veranderingen in moleculen en op natuurlijke wijze. cellen wat veel vergt van het lichaam. Irritatie door * bijvoorbeeld additieven, huishoudelijke chemicaliën of stress kan de ontstekingsreactie heftiger maken.

Het immuunsysteem raakt verder uit balans, de effecten verergeren en leiden tot infecties, allergie, huid- en andere vormen van veroudering. Soms vallen afweerstoffen gezond weefsel aan, wat auto-immuunziekten veroorzaakt zoals reumatoïde artritis. Daarom is het terugdringen van ontsteking een cruciale stap naar succesvol verjongen.

– 16 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 16

16-02-12 09:50

ontsteking

heb jij ontsteking?

Bij chronische, milde ontsteking kun je last hebben van:  allergieën/voedselintolerantie, acne, eczeem en huiduitslag  frequente verkoudheid/infecties/congestie/schimmel Laat voedsel  droge ogen, vermoeidheid, gas, indigestie staan waarvan je neus  fijne lijntjes en ogen gaan lopen of je  nachtelijke eetlust een opgeblazen gevoel  hoofdpijn/rusteloze benen krijgt: dit zijn reacties op  diarree/colitis/schimmel op de ontlasting ontsteking!  zwelling, vooral van handen en voeten  gewrichtspijn/stijfheid, slappere minder soepele huid

hoe vermijd je ontsteking?  Eet minder geraffineerde suiker  Eet geen producten waarvoor je allergisch bent  Eet niet te veel uit een groep levensmiddelen: eiwitten, vet of koolhydraten  Eet biologisch om chemische en conserveringsmiddelen te vermijden  Vermijd alcohol  Houd je darmen gezond (zie blz. 14-15)  Houd de zuurgraad van je lichaam goed (zie blz. 20-23)  Vermijd zo veel mogelijk stress en voorkom dat je depressief wordt (beide geven ontstekingssignalen af in het bloed)  Vermijd ontstekingsremmende middelen die niet bij de corticosteroïden horen zoals ibuprofen voor pijntjes die regelmatig voorkomen. Ze kunnen de bekleding van de darmwand irriteren eet ontstekingsremmend Het immuunsysteem begint in de darmen. Als die ontstoken zijn (symptomen zijn gas, opgeblazen gevoel, dunne ontlasting, gevoeligheid), is je immuniteit aangetast.

Je kunt de ontstekingsreactie niet uitzetten. Wat je eet, is essentieel voor de balans in je lichaam. Een onderzoek onder te zware mensen toonde aan dat amper een week na het begin van een voedzaam dieet, de ontstekingen afnamen. Het EJJ-dieet is bedoeld om ontsteking te bedaren door producten te eten die ontstekingsremmende antioxidanten bevatten, de zogeheten polyfenolen, zoals curcumine (zie blz. 48-51) en omega-3 vetzuren, en ontstekingsbevorderende producten als suiker, wit meel, rood vlees en enkele zuivelproducten te vermijden.

Zie blz. 94-99 voor producten die je helpen ontsteking te bestrijden.

– 17 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 17

16-02-12 09:46

vijf processen die je ouder maken

‘

Zeg me wat je eet en ik zal je zeggen wie je bent.

’

jean anthelme brillat-savarin, gastronoom

Oxidatie

Zuurstof is de basis van leven, geeft energie en is essentieel bij de meeste stofwisselingsfuncties die ons in leven houden. De miljarden cellen in ons lichaam hebben voortdurend zuurstof en voedingstoffen nodig om goed te werken en ons energiek en vitaal te houden. Maar zuurstof is ook gevaarlijk. Net als een appel bruin wordt in contact met lucht, kan het oxidatieproces leiden tot vergiftiging van en schade aan cellen, wat de veroudering versnelt compleet met vroege rimpels, een minder soepele huid, minder spiertonus en minder energie.

Zuurstof is een stof die snel reageert, altijd * Ook al kunnen verbinding zoekt met andere moleculen in zijn vrije radicalen schadelijk omgeving. Die chemische reacties zorgen voor zijn, ze doen ook veel ‘vrije radicalen’, onstabiele atomen met een nuttig werk. Zo werken ze als los elektron (een negatief geladen deeltje) in de buitenste schil. Om zich te stabiliseren boodschappers voor de cellen, ‘stelen’ ze elektronen van andere stoffen, vallen bacteriën aan en waardoor ze nog meer vrije radicalen helpen voedsel in energie creëren, die dan weer elektronen stelen, om te zetten. enzovoort. Deze kettingreactie kan leiden * tot wat geleerden ‘oxidatieve stress’ noemen en diefstal van elektronen van atomen binnen het celmembraan, eiwitten, vetten en genen. Langdurige oxidatieve stress kan de celstructuur beschadigen en zelfs het DNA en mRNA: de genetische bouwstenen van je lichaam en de stof die hun informatie kopieert.

antioxidanten als redding Hoewel het lichaam veel afweermechanismen heeft om zich tegen oxidatieve stress te beschermen, kan het worden overspoeld als externe gifstoffen zoals

– 18 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 18

16-02-12 09:46

oxidatie

sigarettenrook, alcohol, drugs, stress, overgewicht, UV-straling, chemische stoffen in voedsel en schoonmaakproducten, voor extra belasting zorgen. Dan kan een dieet helpen. Kleurig voedsel bevat veel antioxidanten: de vitaminen, polyfenolen en andere fytonutriënten die vrije radicalen neutraliseren offeren zich op om andere belangrijke moleculen te beschermen tegen beschadiging. Belangrijke antioxidanten zijn vitamine C en E, carotenoïden zoals lycopeen en luteïne, polyfenolen zoals flavonoïden en resveratrol, en de mineralen selenium en zink, die de enzymen van de antioxidanten helpen om vrije radicalen te neutraliseren.

Er is steeds meer bewijs dat het toevoegen van meer antioxidanten aan het dieet goed is voor wat geleerden de ‘functionele levensspanne’ noemen: hoe goed je lichaam functioneert, de basis van het verjongingsproces. Een dieet met veel antioxidanten beschermt tegen oxidatieve stress, beperkt celschade en bevordert verjonging en geeft meer energie, ongeacht je biologische leeftijd.

eet kleur Kijk naar je bord. Ligt het vol donkerbruin en wit voedsel, dan krijg je niet de antioxidanten die je nodig hebt. Kies voor felgekleurde vruchten, groenten en volkorenproducten bij elk maal. Studie heeft aangetoond dat zwarte, rode en bruine bonen 30% meer antioxidanten bevatten dan de bleekbeige en dat aardappelen met rode en paarse schil twee keer zoveel antioxidanten bevatten dan die met een gelige schil. Kleuren om te eten zijn: Eet meer oranje  groen en donkergroen, zoals boerenkool, en gele groente en vruchten! spinazie, bleekselderij, courgette, kiwi Na 2 maanden krijgt je huid  geel en oranje, zoals citroen, wortel, zoete een lichtgebruinde, netaardappelen, pompoen, abrikozen terug-van-vakantiegloed die  rood, zoals tomaat, watermeloen, rode bonen je heel jong maakt.  geelbruin, zoals tarwekiemen, noten, zaden, plantaardige olie  blauw/paars, zoals aubergine, rode biet, zwarte bessen, bosbessen, vijgen, blauwe druiven  bruinrood/zwart, zoals cacaobonen, groene thee, pure chocolade (met mate!)

Zie blz. 94-99 voor meer antioxidante producten.

– 19 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 19

16-02-12 09:46

vijf processen die je ouder maken

‘

Rijk, vet voedsel is als het lot: het bepaalt ons einddoel.

’

anoniem

Verzuring

Een van de belangrijkste karweitjes van het lichaam is de pH-waarde in de cellen in balans te houden. Alles functioneert beter als het vocht tussen de cellen licht alkalisch is, met een pH van rond de 7.2-7.4 (pH 7 is neutraal). Dan is een ruime aanvoer van antioxidanten, antiverouderingsfytonutriënten, essentiële mineralen en vitaminen genoeg om een jeugdig functioneren te bevorderen. Botten zijn sterk en de nieren en lever voeren gifstoffen efficiënt af. Schimmels en candida hebben geen houvast; zucht naar suiker neemt af en ontsteking en slopende ziekten * Na een maaltijd worden op afstand gehouden. rijk aan zuurvormende producten, herstel je de balans later op Bij een optimale pH-waarde ga je je weer de dag met een groot glas groen sap. jong voelen, vol energie, met sterke spieren, Probeer een mix van selderij, spinazie, soepel haar en heldere ogen. Maar hoe handhaaft je lijf deze mooie pH-waarde? sla, kool, peterselie, citroen en verse Vooral door wat je eet. Dieet heeft een sterk gember. Het zal je een alkalische effect op de zuurgraad in het lichaam. We eten oppepper geven. te veel zuurproducerende vaak *

producten, zoals vlees, vis, granen, kaas, eieren,

zoete drankjes, alcohol en koffie. Dit leidt op den duur tot een overmaat aan zuur. Deze zogenoemde verzuring verandert het klimaat in het lichaam en maakt het vatbaar voor schadelijke verouderingsprocessen.

Hoe zuurder het lichaam, hoe sneller rimpels ontstaan. De huid wordt droog en barst, nagels worden dun en breken, haar wordt dof en valt uit. Om te veel zuur op te slaan onttrekt het lichaam mineralen als calcium en magnesium aan de botten, wat ze verzwakt en kan leiden tot osteoporose. Een ophoping van urinezuur in het systeem kan stijve gewrichten, jicht en osteoartritis veroorzaken. Er wordt iodine uit

– 20 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 20

16-02-12 09:46

verzuring

zacht weefsel gehaald, wat de schildklier schaadt en leidt tot vermoeidheid, depressie, mentale traagheid, gewichtstoename en diabetes. Bij chronische verzuring slaat de negatieve lading van vetzuren snel om naar een positieve. Ze hechten zich dan in de aders, met een vergroot risico op diabetes en hartfalen. De werking van enzymen neemt af, wat leidt tot voedselallergie, spijsverteringsstoornissen en slecht herstel van beschadigd weefsel. Een verzuurd lichaam is kwetsbaar voor zowel aanvallen vanbuiten als ziektekiemen vanbinnen en die combinatie zorgt voor langdurige schade en steeds slechter functioneren.

Er is een groot verschil tussen zuur voedsel en zuurvormend voedsel. Hoewel citroen zuur is, heeft het een alkaliserend effect op het lichaam omdat het wordt omgezet in de alkaline ‘citraat’. Dat geldt ook voor ander citrusfruit.

de perfecte balans Het voorkomen van verzuring is een van mijn troeven voor verjonging. Door je dieet aan te passen en meer base- dan zuurvormende producten te eten, kun je de verzuring omkeren en je lichaam een verjongende zuurgraad geven.

Alkaline voedsel zoals groente en fruit is intrinsiek gezond, rijk aan mineralen, vitaminen, aminozuren, enzymen, immuun stimulerende stoffen en fytochemicaliën (zie tabel ommezijde). Probeer 80% alkaline op 20% zuurvormende producten te eten om de verzuring te keren en houd dan de zuurgraad stabiel met een verhouding van 70% op 30%. Harde kaas, vlees en dierlijke vetten zijn sterk zuurvormend en moeilijk voor het lichaam te verwerken. Eet liever wat lichter te verteren eiwitten zoals plantaardige eiwitten, peulvruchten en yoghurt. de zuurtest Hoe kun je weten of je lichaam te zuur is? Je kunt de pH-waarde van je urine meten.  Steek een pH-teststrookje of lakmoespapiertje (drogist, reformhuis of online te verkrijgen) een paar seconden in je ochtendurine.

Als  Vergelijk de kleur met de tabel. de  De pH-waarde van urine kan variëren van zeer zuur (4.5) tot pH-waarde alkalisch (8), maar een gezonde waarde is lichtzuur, rond een van je urine pH van 6.4-6.8 (ochtendurine is zuurder). zeer hoog is,  Als je pH te laag is (onder 6), probeer je de balans te rond de 8, vraag je je herstellen door meer alkalisch voedsel te gebruiken. huisarts om een bloedtest.

Het kan namelijk duiden op een urineweginfectie of nierklachten.

!

– 21 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 21

16-02-12 09:46

vijf processen die je ouder maken

alkalische en zure producten eten

zuur

zwak zurig

zoetstof

aspartaam, bruine rijstsiroop, bruine suiker, fructose, geraffineerde honing, geraffineerde suiker, gerstemoutsiroop, maissiroop, melk- en de meeste andere chocolade, melksuiker, witte suiker

90% pure chocolade, agavesiroop, esdoornsiroop, mout, ongeraffineerde honing, rietsuiker

zuivel- en vervangende zuivel

boter, gehomogeniseerde melk, harde kaas, koeienmelk, kwark, margarine, room, roomijs, vla

hüttenkäse, yoghurt van gezoete koeienmelk

vet & olie

arachideolie, ganzenvet, pistacheolie, saffloerolie, spek, walnootolie

maiskiemolie, notenboter

vlees en eieren

alle soorten vlees, gevogelte, vlees­produc­ten (bijv. gedroogd vlees, gelatine, worst), wild

eieren, in alle soorten

vis

schaal- en schelpdieren, gerookte vis

verse vis

graan

cornflakes, mais, maïzena, wit geraffineerd meel, witte rijst

haver, spelt, volkorenmeel, zilvervliesrijst

fruit

fruit in blik

groente

paddenstoelen: champignons, portobello’s, tuinpaddenstoelen; tuinbonen

peulvruchten

kikkererwten, linzen, sperziebonen, spliterwten

noten & zaden

cashew-, macadamia-, para-, pecan-, pistache- en walnoten, pinda’s (ongezouten)

kruiden & specerijen dranken

bier, cider, frisdrank, gedistilleerd, koffie, vruchtensap uit concentraat, wijn (rood en wit), zwarte thee

champagne, oude biologische rode en witte wijn, vers vruchtensap (behalve citroen en limoen), vruchtenthee

overige

additieven, conserveringsmiddelen, E-nummers, geraffineerd voedsel

balsamicoazijn, witte azijn

– 22 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 22

16-02-12 09:46

verzuring

Zie blz. 94-98 voor meer alkalische producten. mild alkalisch

alkalisch

eten zoetstof

zoete abrikozenpasta

bioyoghurt, geiten-, schapen- en buffelzuivel (kaas, yoghurt en melk), karnemelk, kefir, wei

amandel-, cashew-, hazelnoot- kokos- en sesammelk (ongezoet), sojakaas en -melk

zuivel- en vervangende zuivel

hazelnoot-, kokos-, olijf-, pompoen-, raapzaad-, sesam- en zonnebloemolie, sesamboter

amandel-, avocado-, borage-, druivenpit, vlaszaad/lijnzaadolie

vet & olie

vlees en eieren vis (parel)gerst, boekweit, kattenstaart, quinoa, rogge, zwarte/rode rijst

graankiemen, kikkererwten, linzen/sojagraan meel, sojalecithine, sorghum, tarwekiemen

aardbei, appel, banaan, de meeste bessen, framboos, grapefruit, guave, johibessen, kersen, olijf, perzik/nectarine, sinaasappel, taugé, tomaat

ananas, avocado, citroen, dadel, druif, kiwi, limoen, mango, meloen, papaja, passievrucht, peer, pruim, rozijn, vijg, watermeloen

fruit

aardappel, andijvie, asperge, aubergine, bietenloof, broccoli, lente-ui, paddenstoelen (shiitake), paprika, rucola, suikermaïs, ui

artisjok, biet (vers), courgette, doperwten, gersteblad, knoflook, knolraap, komkommer, kool (alle soorten), lof, meiraap, pompoen, prei, radijs, sla, sperziebonen, spinazie, tarweblad, venkel, waterkers, wortel, zoete aardappel,

groente

de meeste bonen, inclusief aduki, zwarte, miso, pinto, kleine rode en soja/ edamamebonen, tempeh/tofoe

alfalfa

peulvruchten

amandelen, hazelnoot, kastanjes, kokosnoot, pompoenpitten, sesampasta, zonnebloempitten

karwei, komijn, sesamzaad,venkelzaad, vlaszaad/lijnzaad

noten & zaden

alle kruiden en specerijen, zoals basilicum, bieslook, chilipeper, dille, gember, kaneel, koriander, kurkuma, mierikswortel, mosterd, oregano, peterselie, rozemarijn

kruiden & specerijen

sodawater

citroen- en limoensap, gedistilleerd water, gefilterd water, groentesap, kokoswater, kruidenthee (hoe verser, hoe beter)

dranken

bovril, marmite, miso, vegemite

appelciderazijn (met droesem)

overige

– 23 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 23

16-02-12 09:46

vijf processen die je ouder maken

‘

Leven is niet het vinden van jezelf, maar het creëren van jezelf.

’

George Bernard Shaw, toneelschrijver

Hormonale disbalans

Hormonen hebben een directe invloed op je uiterlijk, activiteitsniveau en je gevoel over jezelf. Deze chemische boodschappers zijn goede verjongingshulpen: als je hormonen in balans zijn, heb je een mooie stralende huid, glanzend haar en nagels en een slank lijf.

Maar als je hormonaal uit balans bent, zit je lichaam op een antiverjongingsachtbaan: je komt aan, je krijgt rimpels, je slaapt slecht, voelt je gestrest en gaat er ouder uitzien dan je bent. verjongende hormonen De belangrijkste verjongende hormonen zijn insuline, de stresshormonen adrenaline en cortisol en de schildklierhormonen, die de stofwisseling sturen. Deze hormonen worden beïnvloed door dieet, vooral de inname van koolhydraten en vetten. Ook de sekshormonen (oestrogeen, progesteron, testosteron) hebben een sterk verjongende werking. Ze bepalen niet alleen hoe je lichaam reageert in de puberteit, menstruatiecyclus, zwangerschap, meno­ Als je hormonen pauze, andropauze (mannelijke menopauze) en daar­ in balans zijn, zul je genieten van de jeugdigste na, maar helpen ook om huid, botten, gewrichten, bindweefsel en tanden gezond en sterk te houden. aller gevoelens: Met een dieet houd je de effecten van een disbalans in energie! deze sekshormonen minimaal. hormonale disbalans: de symptomen Bij hormonen denken we vaak aan maandelijkse stemmingswisselingen. Deze chemische stofjes hebben echter niet alleen met seks te maken; ze werken continu om vrijwel elk lichaamssysteem te laten functioneren. Ze regelen temperatuur, zorgen dat spieren en hersenen voedsel krijgen, sturen eetlust, bloedsuiker, stofwisseling, waar je vet opslaat en hoe snel je het kwijtraakt. Ze beïnvloeden stemming en gaan stress tegen om je te helpen goed te slapen en kalm en geconcentreerd te blijven.

– 24 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 24

16-02-12 09:46

hormonale disbalans

Disbalans van stresshormonen adrenaline en cortisol kan zorgen voor: rimpels, buikvet, slecht slapen, wisselend hu­ meur, angst, allergieën, hoofdpijn, vatbaarheid voor infecties, spierzwakte, zucht naar suiker en alcohol, gas en opgeblazen gevoel, hartkloppingen, gebrek aan testosteron en libido.

Disbalans van schildklierhormonen kan zorgen voor: droge huid, vermoeidheid, hartkloppingen, koude handen en voeten, dunner haar, broze nagels, constipatie, aankomen en niet kunnen afvallen, onregelmatige menstruatie, minder libido.

Disbalans van insuline kan zorgen voor: cellulitis, slappe huid, buikvet, snel aankomen, vermoeidheid, slecht geheu­ gen, zucht naar koolhydraten, slaap- en stemmingsstoornis­ sen, meer bloedvetten, insulineresistentie, diabetes.

vrouwelijk testosteron neemt af tijdens de menopauze en leidt tot minder spieren en meer vet in de taille. Eet veel kool en broccoli, goed testosteronaanvullend voedsel (maar eet geen kool als je een trage schildklier hebt).

verjongende balans Omdat hormonen elkaar op zeer complexe wijze in balans houden, kan langdurig gebrek of overproductie van een bepaald hormoon, vaak door een slecht dieet of veel stress, andere hormonen prikkelen tot overreactie.

Het uitgebalanceerde, gezonde EJJ-plan helpt je hormonen onder controle te krijgen ongeacht je leeftijd. Je insulineniveau stabiliseert en hormonaal bepaalde stemmingswisselingen, angst en depressie nemen af. Door je stressniveau te verlagen met goed eten en slaap, beïnvloed je je stemming, libido en sekshormonen en krijg je een seksuele oppepper. Dat zal weer de schildklierhormonen reguleren. Als deze in harmonie werken, zal je lichaam soepel draaien en zich optimaal

kunnen verjongen.

verjong je buikvet Hardnekkig buikvet komt vaak door te hoge insuline- en cortisolspiegels. Te veel insuline (door het eten van te veel suikerproducten) stimuleert de opslag van ongebruikte glucose als buikvet en voorkomt dat je lichaam dat vet voor energie gebruikt. Overtollig cortisol (door stress, inclusief honger en zorgen) teert niet op vet maar op spieren, waardoor deze calorieverbruikers slinken en de stofwisseling verder vertraagt. Beide hormonen bevorderen ook de eetlust en laten je verlangen naar troostvoedsel met veel koolhydraten en vetten, die weer in de buik worden opgeslagen. Deze vicieuze cirkel kun je doorbreken door op de EJJ-manier te eten.

Zie blz. 94-99 voor producten die helpen tegen hormonale disbalans.

– 25 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_012-025_Hoofdstuk 1.indd 25

16-02-12 09:46

2

de vijf meest verouderende levensmiddelen

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 26

16-02-12 09:45

W

at maakt eten lekker, het vet of de smaak, hartigof zoetheid, het romige rijke ‘mondgevoel’ of het ‘geluksgevoel’, dat perfecte moment wanneer we steeds meer willen? Het is een optelsom. Onze smaakpapillen en hersenen zijn sterk afgestemd op smaak, vooral suiker en zout, maar ook op de textuur, het gemak en de bevrediging die bepaalde producten bieden.

Dat weten levensmiddelenfabrikanten. Ze stoppen veel suiker, zout, slechte vetten en dubieuze additieven in hun producten om de complexe behoeften van smaak en hersenen te bevredigen. Deze producten geven ons zoveel genot dat we ze liever eten dan gezond, natuurlijker voedsel. Ze missen echter de voedingswaarden die we nodig hebben om goed te functioneren en zijn zeer antiverjongend.

Ook ander voedsel dat we lekker vinden, vlees en melk incluis, verdraagt ons lichaam soms slecht. Het bevat vaak hormonen en bestrijdingsmiddelen, die de antiverjongingslast verzwaren en de vijf verouderingsprocessen starten die we proberen te minimaliseren. Toch zien we ze op de een of andere manier als gezond en onmisbaar.

Dit hoofdstuk ontrafelt de mythen om je te laten inzien welk voedsel je ouder maakt en waarom. Als je het hebt gelezen, haal je diep adem en beeld je je in dat je deze lekkernijen opgeeft. Het voelt als een ramp. Je ontzegt je van alles omwille van wat? Een slanker lijf, frissere jeugdige huid, optimistische kijk, heerlijke slaap en bergen energie.

Is dat het waard? Dat is de keus die alleen jij kunt maken. Maar wees niet bang: onderzoek wijst uit dat mensen al na een paar weken hun zucht naar junkfood, zoet, hartig en vet voedsel verliezen, waardoor de dobbelsteen der jeugd jouw kant op zal rollen.

‘

Lijnen is geen eitje (met spek). anoniem

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 27

’

16-02-12 09:45

VERGIF

VERGIF

VER

‘

Als je “stress e.d.” achterstevoren schrijft, krijg je “desserts” Toeval?

Ik denk van niet.

’

Anon

Suiker

Suiker is een van mijn vijf meest verouderende producten. Dat klinkt vreemd omdat elke lichaamscel glucose nodig heeft om te overleven.

De hersenen sterven als ze het niet krijgen en onze spieren zullen wegkwijnen. Maar er is een groot verschil tussen enkelvoudige suikers (geraffineerde en bewerkte suiker zoals die doorgaans aan voedsel wordt toegevoegd) en de trage koolhydraten die het lichaam omzet in glucose als brandstof. De ene soort maakt je ouder, de andere is essentieel en zal in de juiste doses brein en lichaam jong en fit houden.

oel tspannen gev n o n e n e d e r s een tev het geeft on en we snakken na ar meer Geraffineerde suiker werkt namelijk verslavend * Het is bewezen dat en prikkelt dezelfde genotsreceptoren in de suiker de levensduur bekort. hersenen als heroïne. Helaas zijn gerafToen de Amerikaanse biochemicus fineerde en verborgen suikers bijna niet meer te vermijden. Ze zitten in conserprofessor Cynthia Kenyon suiker aan ven, ontbijtgranen, brood, taart, koekrondwormen gaf die ze genetisch had gemanipuleerd zodat ze langer leefden dan jes, snoep en frisdrank. Maar erger normaal, bleek dit hun leven drastisch te nog, zelfs gezond voedsel wordt gezoet. Hummus en bekorten. Ze heeft geraffineerde suiker vegetarische dips zijn ‘gekaramelivan haar menu geschrapt en voelt seerd’; pinda’s en amandelen met honing zich ‘weer helemaal jong’. geroosterd; appels, druiven, ananas en *

suikermaïs in de supermarkt zijn gekweekt om

– 28 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 28

16-02-12 09:45

ERGIF

VERGIF

VERGIF

‘superzoet’ te zijn; ‘krokante’ muesli bevat glucose of maïssiroop; zelfs chilisaus is veranderd in ‘sweet’ chilisaus.

Suiker speelt een rol in drie verouderingsprocessen: het kan verzuren, ontsteking veroorzaken en de hormoonbalans in het lichaam verstoren. Als je alcohol en vruchtensap drinkt en kant-en-klare producten eet, zal je bloedsuikerspiegel vrijwel zeker te hoog zijn. In termen van verjonging is dat een ramp. Een dieet met veel suikerrijke producten vertraagt het regeneratievermogen van het lichaam en versnelt het verouderingsproces. Doe je het elke dag, dan… kijk maar naar onderstaande lijst.

Overmatige consumptie beïnvloedt de reactie van insuline, het hormoon dat je lichaam zegt overtollige glucose uit je bloed te halen en op te slaan als vet, en kan een aantal ernstige ziekten veroorzaken zoals diabetes, hartkwalen, osteoporose en artritis.

Het is aangetoond dat suiker de levensverwachting bekort, vandaar de bijnaam ‘de witte dood’: geraffineerde suiker bevat geen vitaminen, mineralen, eiwitten of vezels, geen enkele voedingswaarde. Alleen veel calorieën. Het is het meest verouderende eten en een van de eerste stappen van het EJJ-plan is de schade die het veroorzaakt terug te draaien. Als je geraffineerde suiker afschaft en trage complexe koolhydraten eet (volkorenproducten, peulvruchten, groenten en fruit) zul je op den duur je bloedsuikerspiegel stabiliseren en de optimale brandstof hebben voor je lijf. Het domino-effect? Je voedt en herstelt je systeem, hebt meer weerstand tegen leeftijdsgerelateerde ziekten en krijgt meer motivatie, energie *** en vitaliteit. Het is een manier om je jaren jonger te voelen. veroudering door

maak je brein ouderdomsbestendig Je hersenen draaien op glucose. Het is de brandstof voor hongerige hersencellen (die twee keer zoveel energie verbruiken als andere cellen). Glucose helpt je te concentreren, herinneren en leren.

Maar omdat het brein, anders dan andere organen, geen glucose kan opslaan, krijgt het maar net zoveel als er toevallig net in de bloedbaan meekomt. Dit maakt het extreem kwetsbaar voor wisselingen in de bloedsuikerspiegel. Als je een zoete snack of frisdrank naar binnen werkt, geef je je brein een glucose-injectie. De piek is echter snel voorbij en je brein gaat in de crisismodus. Je voelt je zwak, bibberig, hebt hoofdpijn, bent humeurig en kunt je niet concentreren: alle verouderingssymptomen van hypo­glycemie. Het antwoord is: vermijd geraffineerde suikers en voed je brein liever met complexe koolhydraten.

‘slechte’ suiker  aankomen  gebitsproblemen  gebrek aan spiertonus  geestelijk minder alert  moeite met afvallen  opgezette ogen  pafferigheid  pijnlijke gewrichten  rimpels en lijntjes  slappe buik  slappe huid  stemmingswisselingen  vlekken en acne  vraatzucht

***

– 29 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 29

16-02-12 09:45

de vijf meest verouderende levensmiddelen

maak je leven zoet Hoe zet je dan iets zoets op tafel als je geen geraffineerde suiker, honing of andere zoetmiddelen mag eten? Dat is eenvoudiger dan je denkt. Heel veel producten bevatten natuurlijke suikers en zijn heerlijk zoet.  Doe gedroogde dadels of abrikozen (zie Zoete abrikozenpasta op blz. 145) in toetjes in plaats van suiker om ze natuurlijk te zoeten.  Voor een zoet sausje pureer je sinaasappel- en citroensap, wat gember en een halve peer en giet het over vruchtensalade. Het versterkt de smaak en maakt de vruchten zoeter.  Zoethout is ongeveer vijftig keer zo zoet als suiker: kauw elke week op een stokje en je snakt niet meer naar suiker en bovendien beschermt het tegen gaatjes (vermijd zoethout echter als je hoge bloeddruk hebt).  Veel hartige producten zijn ook zoet: probeer bieten, wortelen, zoete aardappel, tomaat, amandelen of pistachenoten als je zin hebt in iets zoets.  Als je gedroogde fenegriek of kaneel toevoegt aan je koolhydraten, vertraagt dat de suikerpiek: het brengt de bloedsuikerspiegel in balans en reguleert insuline.  Meng vlaszaad, pompoen- of zonnebloempitten, sesam- of hennepzaad door zelfgeperst fruit om te voorkomen dat de fructose (vruchtensuiker) snel in je bloedbaan komt, aangezien goede vetten de verwerking van suiker vertragen.  Als je vet om je middel hebt, gebruik je minder suiker (vruchtensuiker incluis).

Hoewel fruit prima antioxidanten en verjongende eigenschappen heeft, doen grote hoeveelheden je insulinespiegel en buikvet geen goed. Een vrucht per dag is genoeg als je je insulinespiegel op niveau brengt. De beste trage suikers zijn quinoa, parelgerst, tarwekiemen, boekweit, havermout, kattenstaart, gierst en volkorenproducten.

suikerwetenschap Overmatige opname van ‘geraffineerde’ suikers zorgt voor schade in je lichaam.

Om ze af te breken is glycatie nodig, een gevaarlijk proces met ernstige bijwerkingen.

De overtollige glucose versmelt met eiwitten in de spieren, huid en andere organen, waardoor enorme hoeveelheden vrije radicalen loskomen naast wat we ‘voortgeschreden glycatie-eindproducten’ (Engelse afkorting AGE’s) noemen. AGE’s kunnen collageen beschadigen, het eiwit dat de huid stevig, bindweefsel sterk en spieren strak houdt. Het resultaat is slappe huid en spieren, stijve gewrichten, weinig energie en achteruitgang van zicht en gehoor. Mensen zien deze fysieke verzwakking als iets natuurlijks, als deel van het verouderingsproces. Dat is niet zo!

– 30 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 30

16-02-12 09:45

suiker

Veel heeft te maken met suiker. Tieners die massa’s suiker eten versnellen het verouderingsproces met elke hap even sterk als veertigers!

toegevoegde suikers Aan veel levensmiddelen, frisdrank, brood en graan is geraffineerde suiker toegevoegd om ze lekkerder te maken. Kijk op het etiket en vermijd: gerstemout, bietsuiker, dextrose (kunstmatige glucose), galactose, glucose, glucose-fructose siroop/maissiroop, invertsuiker, lactose, v­ loeibare fructose, maltodextrine, maltose, moutsiroop, esdoornsiroop (vooral fructose), geraffineerde honing (waaraan suiker is toegevoegd), rijstsiroop, sorbitol en sucrose (tafelsuiker). verrassende suiker Wist je dat:  bijna alles wat je in je mond doet suiker bevat of zal afbreken in suiker zodra het in je lichaam zit? Suiker zit in graan, zuivel, groente, fruit en wijn. Dus zelfs als je chocolade en donuts laat staan, moet je niet denken dat je suikerarm eet.  alle suikervervangers, aspartaam, saccharine en sucralose incluis, je lever extra hard laten werken en vervelende bijwerkingen kunnen hebben? Als je wat zoetigheid wilt, is de beste verjongingsoptie een paar stukjes goede pure chocolade met 80% cacao.  rijstkoekjes vol suiker zitten? Mensen zien ze als een gezonde snack, maar het product is sterk bewerkt en pompt even snel suiker in de bloedsomloop als een plak cake. Eet ze niet. Als vuistregel: als iets er anders uitziet dan in de natuur, zoals rijstkoekjes, eet je het niet. Het zal zo gedenatureerd zijn dat je lichaam Snak je naar zoet, eet niet weet hoe het gemakkelijk te verwerken. dan wat eiwitten zoals noten, kaas, sojabonen of tofoe.

– 31 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 31

16-02-12 09:45

de vijf meest verouderende levensmiddelen

‘

Volgens mijn dokter is mijn gezondheid mijn kapitaal, maar even groen en gekreukeld als een dollarbiljet.

’

Red Skelton, comedian

Zout

Zout ofwel natriumchloride komt van nature voor in veel gezonde levensmiddelen zoals groente, kruiden, graan, vis en vlees. Natrium en chloride zijn belangrijke mineralen die, naast kalium, samenwerken om spieren, zenuwen en cellen optimaal te laten functioneren. Waarom is dit natuurlijke, onmisbare element dan zo’n verouderend product?

Omdat we er tegenwoordig bijna onvermijdelijk te veel van eten en dit teveel versnelt vier van de vijf verouderingsprocessen (zie onder). grote boze antiverjonger * Een van de grootste verjongingsstappen die je kunt Een zoutrijk dieet nemen is extra zout nu uit je dieet te schrappen. Je veroorzaakt ontsteking: merkt het verschil: je gaat stralen, je functioneert de cellen zwellen op door vocht beter en hebt meer energie (en je bloeddruk wat de natrium/kaliumbalans wordt lager). verstoort die de energie levert om Zout zit in alle sterk bewerkte spieren en zenuwen te bewegen. producten: als goedkope smaakversterker en Het gevolg: vermoeidheid en conserveringsmiddel in chips, hartige snacks, kant-en-klare maaltijden en fastfood. Maar zwakte. het zit ook in ‘gezond eten’ zoals hüttenkäse, * vezelproducten, groentesappen, visconserven, kaas, olijven, bonen uit blik, vleeswaren, soep, kruidenmix en augurken.

In feite komt 80% van onze dagelijkse zoutinname door het eten van voorbewerkt voedsel (alles in een doos, blik of pak). En we hebben het niet nodig.

Zout veroorzaakt verzuring; het onttrekt calcium aan de botten. Symptomen zijn droge huid, broze nagels, stijve gewrichten, kalkafzetting op vingers en tenen en verlies van gezond bot. Het kan de spijsvertering beïnvloeden door de bekleding van de maagwand te irriteren en de productie van het spijsverteringsenzym pepsine terug te brengen

– 32 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 32

16-02-12 09:45

zout

waardoor maag- en darmzweren ontstaan. Het kan ook het complexe hormoonstelsel uit balans brengen, met als gevolg adrenalinestress, schildklierstoornissen en insulineresistentie. Uit Fins onderzoek blijkt een grote zoutconsumptie verband te houden met een vergroot risico op diabetes type 2. Het eten van zout voedsel is ook zeer verslavend en maakt je dorstig (vooral naar koolzuurhoudende frisdrank). Daardoor eet en drink je meer zoete calorierijke producten en kom je aan. Door minder zout te eten en meer fruit en groente, kun je je lichaam in een gezonde verjongende balans brengen. hoeveel zout per dag?

De meeste volwassenen eten ruim 10 g zout per dag, wat je terug moet brengen tot niet meer dan 3 g zout (dat is 1 g natrium) per dag. Dat lukt het best als je geen kanten-klare producten meer eet met meer dan 0,2 g natrium per ons. Ten tweede voeg je geen zout meer toe aan producten die je kookt of eet. Zelfs zogenoemd ‘zoutvrije’ producten kunnen tot wel 5 mg zout per ons bevatten.

***

veroudering door te veel zout  droge, gerimpelde huid  dunner haar  gebitsproblemen  gewichtsproblemen  hoge bloeddruk  lagere libido  nerveuze spanning/angst  nierstress  pijnlijke, gebarsten lippen  P MS en menstruatie­ stoornissen  prostaatproblemen  spierverzwakking  verlies botmassa  vermoeidheid  v ocht vasthouden en opzwellen

*** verborgen zout Natrium heeft vele namen. Kijk op etiketten uit voor bakpoeder, natrium­ bicarbonaat, monosodium glutamaat, natriumalginaat (roomijs), natriumbenzoaat (augurken, dressings, frisdrank), natriumchloride, natriumhydroxide (pretzels, olijven), natriumnitriet (gedroogd vlees) en natriumsulfiet (gedroogd fruit).

Als je 5 dagen geen zout eet en dan iets zouts eet zoals chips, voel je meteen dat je lijf er negatief op reageert.

verjongend zout Kruid je eten liever met basilicum, tijm, munt, komijn, citroen, knoflook, nootmuskaat of peper. Als je moet, gebruik dan ongeraffineerd zout, traditioneel gewonnen zoals Himalayasteen­ zout of zeezout. Dit bevat tien of meer minerale ionen, die de zenuw- en spierfuncties ondersteunen. Gewoon tafelzout bezit er maar twee. Het smaakt ook zouter zodat je er minder van nodig hebt.

– 33 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 33

16-02-12 09:45

de vijf meest verouderende levensmiddelen

‘

Leeftijd doet er eigenlijk niet toe, tenzij je een kaas bent.

’

Billie Burke, acteur

Koeienmelk

Vaak zien we melk (waarmee ik koeienmelk bedoel) als wonderdrank die veel calcium, vitaminen en eiwitten levert die we nodig hebben.

Maar zuivel van koeienmelk haalt de verjongingspogingen van het lichaam radicaal onderuit. Het prikkelt vier verouderingsprocessen (zie onder) en bevat veel vet, cholesterol en calorieën, mist veel essentiële mineralen en fytonutriënten en zit vaak vol gifstoffen als kunstmatige hormonen, antibiotica en bestrijdingsmiddelen. Steeds meer bewijzen doen vermoeden dat koeienzuivel in verband gebracht kan worden met ernstige gezondheidsklachten zoals osteoporose, obesitas, diabetes, enkele soorten kanker en hartkwalen. Vermijden dus.

n: oor kalvere v l e s d e o v e ct is het perfe k l e m n ie e o k oeihormonen, het bevat alle natuurlijke gr voedingsstoffen en antistoffen die ze nodig hebben.

Maar het is niet goed voor de mens. Het kan een sterk allergeen zijn, de bloedsuiker beïnvloeden en insuline- en oestrogeen­spiegels verhogen en daarmee hormonale disbalans veroorzaken. * Onderzoek toont aan dat kinderen die op een jonge ­ Zuivel is niet leeftijd koeienmelk kregen eerder last hebben van alleen melk. Je vindt astma, eczeem, spijsverteringsstoornissen, melksporen ook in brood, ­constipatie, melkallergie en zelfs diabetes type 1. taart, koekjes, vleeswaren Melk kan zeer sterk de en chips. Kijk uit voor spijsvertering verstoren.Wereldwijd woorden als wei, mist 75% van de mensen het lactase-enzym, dat caseïne en lactose. van nature voorkomt in melk. Daardoor hebben ze last van opgeblazen gevoel, constipatie, diarree, * winderigheid en misselijkheid. Voedingsstoffen

– 34 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 34

16-02-12 09:45

koeienmelk

*** worden niet correct opgenomen, de onverteerde lactose veroudering door fermenteert, produceert gas en irriteert de darmen. Dit kan ‘slechte’ suikers een chronische immuunreactie uitlokken, de darmflora uit balans brengen en de doorgankelijkheid van de darmen  aankomen  acne en puistjes met pus verstoren. Allemaal tekenen van versneld verouderen.  astma en eczeem Irritatie van de darmen zorgt voor ontsteking en  cellulitis vervolgens weer voor schimmel, stijve gewrichten en  spijsverteringsstoornissen darmklachten zoals ulceratieve colitis. De lever raakt  gas overbelast en presteert slechter, waardoor onverwerkte  rimpels gifstoffen in vet worden opgeslagen als cellulitis.

Tot slot is melk verzurend en moet dus worden  snotteren en schimmel  stijve gewrichten tegengegaan met veel alkaliserend voedsel zoals groente.

Anders lekt er calcium uit botten en tanden, wat het effect  verlies botmassa en osteoporose van dit zogenoemde calciumrijke voedsel al teniet doet!  weinig energie Bij het EJJ-plan, zul je goed merken dat je geen producten meer gebruikt van koeienmelk en vervangt *** door plantaardige verjongers (zie onder). Heb je toch wat zuivel nodig, kies dan producten van geiten-, schapen- of buffelmelk. Deze bevatten meer vitaminen en mineralen, ontstekingsremmende oligosacchariden die vriendelijke darmbacteriën bevorderen en minder vetdeeltjes waardoor ze veel makkelijker te verteren zijn (vooral yoghurt en kefir die al gefermenteerd zijn). plantaardige verjongers Deze plantaardige producten bevatten reeds alle Enkele van de smakelijkste mineralen en vitaminen die je nodig hebt voor een kazen op aarde worden gemaakt optimale opname van calcium: van schapen- of geitenmelk.

Donkere bladgroente: broccoli, kool, spinazie, Probeer roquefort, feta, snijbiet, paksoi, avocado en okra. manchego of ricotta.

Bonen: adukibonen, oogbonen, kekererwten, linzen, peulen, pintobonen, sojabonen, tofoe.

Noten en zaden: amandelen, para-, wal-, tahini-, hazel-, pecan- en pistachenoten, vlas- en sesamzaad, zonnebloempitten, notenboter.

Notenmelk: amandel-, cashew- en kokosmelk is heerlijk in drankjes, smoothies, op pap en muesli (zie blz. 147 voor recept).

Granen: kattenstaart, boekwit, haver, quinoa, rogge, tarwe.

Kruiden en specerijen: kardemom, kaneel, koriander, komijn, munt, mosterdzaad (en blad), rozemarijn, salie, tijm, kurkuma.

–35 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 35

16-02-12 09:52

de vijf meest verouderende levensmiddelen

‘

Rijk, vet voedsel is als het lot: het bepaalt ons einddoel.

’

anoniem

Vlees

Vlees is niet de enige bron van eiwit! Voor sommigen komt dit als een verrassing: ons wordt al heel vroeg geleerd dat vlees de beste bron is van eiwit dat we nodig hebben om sterk te blijven, ons lijf te herstellen en haar, nagels, spieren, pezen en huid aan te maken.

Maar niemand zegt erbij dat het eiwit in vlees en

* gevogelte een zware tol trekt op je lijf. Het bevorOm te bepalen dert alle vijf verouderingsprocessen. Het zit hoeveel eiwitten je elke dag bomvol verzadigende vetten en bevat geen moet eten vermenigvuldig je je lichaamsgewicht in kilo met 0,8 g. enkele beschermende antioxidant of fytonutriënt. Bovendien is het zeer calorierijk.

Zo heeft een vrouw van 60 kg 60 x 0,8 Een onderzoek uit 2010 toont aan dat voor gram = 48 gram eiwit per dag nodig. elke 250 gram vlees die we per dag eten, je Als je veel sport, zwanger bent, de in een periode van vijf jaar 2 kilo aankomt. borst geeft of bejaard bent,

Er zijn veel heerlijke en verjongende heb je wat meer nodig. alternatieven voor vlees. Probeer een paar * gezonde eiwitten uit de lijst op blz. 89. Als je een slanker, jeugdiger lijf wilt, eet je maar een keer in de week vlees (van het goede soort, zie volgende bladzijde).

zeven redenen om minder vlees te eten 1 Het is een van de meest verzurende producten. Met de jaren kunnen de nieren minder effectief overtollig zuur afvoeren en wordt calcium (een base) aan de botten, huid, tanden, haren en nagels onttrokken om het op te slaan. Onderzoek toont aan dat vrouwen die veel vlees eten drie keer zoveel botmassa verliezen en fracturen krijgen dan vrouwen die vooral plantaardig eiwit eten.

– 36 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 36

16-02-12 09:45

vlees

2 Het veroorzaakt chronische ontsteking: rood vlees

***

veroudering door vlees  aankomen  g roter risico op kanker en andere ziekten  jong rimpels  k wetsbaarder haar, nagels en tanden  nierstress  rode, pijnlijke vlekken  ruwe, dikke huid  spierverlies  s tijve en pijnlijke gewrichten  zwaar, lusteloos gevoel  z wakkere botten/ osteoporose

(vooral rund en varken) bevat veel verzadigd vet, een suikermolecuul (Neu5Gc) en een vetzuur dat arachidonisch zuur heet en die allemaal ontstekingen veroorzaken.

3 Vleeswaren zoals hamburgers, worst en hotdogs bevatten ook veel ontstekingsbevorderende, kankerveroorzakende sulfieten en nitrieten. Uit onderzoek blijkt dat als je 50 g kant-en-klaar vlees eet per dag (een worstje) je een vijfde keer meer kans hebt op kanker.

4 Het irriteert de darmen: door een hogere inname van eiwitten met een vleesrijk dieet worden gifstoffen opgebouwd in de spijsvertering. Daar worden ze omgezet in ammonia, sulfiden, indolen en andere gifstoffen die in verband staan met colitis en irritatie van de spijsvertering.

Dit geeft gebrek aan voedingsstoffen, constipatie, minder weerstand, diarree en alle verouderingssymptomen.

5 Het kan hormonale disbalans veroorzaken: het vet in rood vlees blijkt de insulinespiegel te verhogen wat de kans op diabetes vergroot.

6 Door vlees te bakken, grillen of barbecueën verandert *** het dna, met risico op kanker. Een onderzoek uit 2005 toont aan dat het regelmatig eten van op houtskool gebarbecued vlees de kans op pancreaskanker verdubbelt.

7 Het kan oxidatieve stress veroorzaken: rood vlees bevat veel opneembaar ijzer en overconsumptie zorgt voor overmaat van ijzer in het bloed. Dat ijzer kan reageren en vrije radicalen produceren, wat weer leidt tot doffe huid, stijfheid, weinig weerstand, hoofdpijn, concentratiegebrek en het dichtslibben van aders.

Eet niet elke dag rund- en varkensvlees, worst, spek, ham, hamburgers, hotdogs of gehakt en gebarbecued, gegrild en gebraden vlees.

eet vis Vis is een goede bron van eiwit, maar vervuilde zeeën en rivieren zorgen voor problemen met het gehalte aan kwik en andere gifstoffen. Vermijd grote vis (zoals tonijn, merlijn en zwaardvis) en kies voor kleinere soorten (haring, makreel, zalm, sardine, forel) voorzien van het blauw-witte logo van de Marine Stewardship Council, wat betekent dat ze duurzaam gevist zijn.

Zie blz. 89 voor andere voedingsmiddelen die rijk zijn aan verjongende eiwitten.

– 37 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 37

16-02-12 09:45

de vijf meest verouderende levensmiddelen

‘

Als ik moet kiezen tussen boter en margarine, vertrouw ik koeien meer dan chemici.

’

Joan Gussow, voedingsdeskundige

‘Slechte’ vetten

Er is veel verwarring over vet: welke soorten moeten we eten en welke vermijden? Vet is nodig om effectief te verjongen. Het onderhoudt de celstructuur, helpt het lichaam vetoplosbare vitaminen A, D, E en K op te nemen, bevordert weerstand, laat je huid er gezond uitzien, helpt je brein te werken, bevordert de stemming en geeft energie. Bepaalde vetten zijn echter intrinsiek slecht (transvetten). Andere maken verouderende vrije radicalen vrij in het lichaam als ze slecht worden opgeslagen of op hoge temperatuur verhit (meervoudig onverzadigd).

Er is maar één veilig en gezond vloeibaar vet: enkelvoudig onverzadigd vet. Vet bevat ook tweemaal zoveel calorieën als eiwitten of koolhydraten! kies voor hele producten Als we aan ‘vet’ denken, denken we aan het spul waarin we bakken of wat we smeren: boter, margarine, olie. Toch zit er in de meeste levensmiddelen vet, inclusief vlees, vis, zuivel, graan, noten, zaden. Zelfs in fruit en groente. Om te verjongen is het ideaal als je de meeste vetten uit hele producten haalt: dus amandelen in plaats van amandelolie, zonnebloempitten in plaats van zonnebloemolie. Waarom? Omdat zelfs gezonde noten- en pittenolie op hoge temperatuur is geraffineerd, wat het niet alleen denatureert maar zwaarder verteerbaar maakt. Natuurlijk heb je vet en olie nodig om te koken en voor de smaak en ook om de twee essentiële vetzuren aan te maken die ons lichaam niet kan maken: alfa-linoleenzuur (ALZ) en linoleenzuur (LZ).

Wil je je optimaal voelen en goed ogen, dan is er een simpele vetregel: vermijd ‘slechte’ bewerkte vetten en eet ‘goede’ vetten in de juiste hoeveelheden. Eet minder trans- of hydrogegenereerde vetten (margarine, frituurvet, vet in kant-enklaarvoedsel), verzadigde vetten uit dierlijke bronnen (boter, kaas en rood vlees) en zelfs ‘gezonde’ meervoudig onverzadigde vetten (zonnebloem-, saffloerolie), die

– 38 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 38

16-02-12 09:45

‘slechte’ vetten

instabiel zijn op hoge temperaturen. Kies enkelvoudig onverzadigde vetten zoals olijf- en raapzaadolie, meer omega-3- en minder omega-6-vetzuren. Meer hierover op de volgende blz.). wat maakt een vet ‘goed’ of ‘slecht’?

Elke cel in ons lichaam heeft een beschermlaagje van vet en eiwit. Het vet dat je eet beïnvloedt de ‘vloeibaarheid’ daarvan. Een typisch westers dieet is rijk aan ‘slechte’ vetten (vooral transvet en dierlijk verzadigd vet). Deze maken de celmembranen minder vloeibaar, waardoor ze voedingsstoffen en water opnemen en chemische boodschappen verwerken. Dit gebrek aan vloeibaarheid lijkt veel verouderingssymptomen uit te lokken zoals slechtere huid, ontsteking, allergieën, acne, depressie, PMS, gewrichtspijn en osteoartritis. vermijd transvetten Transvetten, ook wel hydrogegenereerde of deels hydrogegenereerde vetten, zijn kunstmatig geproduceerde vetten die in vaste of halfvaste vorm bij kamertemperatuur worden verkocht. Hiertoe behoren margarine, reuzel (bakvet) en frituurvet. Deze vetten zijn moeilijk voor het lichaam te verwerken en totale

antiverjongers:

***

veroudering door ‘slechte’ vetten  allergieën  gas, diarree, constipatie, omdat transvetten slecht worden verteerd  gebrek aan energie  gevoelens van angst en agressie  hoge bloeddruk  huidaandoeningen zoals acne  lastige menopauze  ontstekingen  osteoartritis  pijn op de borst en PMS  slaapproblemen  somberheid  spijsverterings­ ontstekingen zoals colitis en IBS  zucht naar vetrijk voedsel

***

 Ze veroorzaken vier verouderingsprocessen: ontsteking, verzuring, oxidatie en hormonale disbalans. Het lichaam kan de Z-vormige moleculen in transvetten niet verwerken zodat ze zich ophopen en de celfunctie verstoren. Transvet is in Denemarken verboden en in andere landen schaffen fabrikanten ze vrijwillig af, maar het zit nog steeds in veel levensmiddelen zoals koekjes, taart, cake, chips, roomijs, fastfood, roomvervangers en frituurolie.  Ze maken je depressief: sinds 1945 zijn er driemaal zoveel depressies in ontwikkelde landen. Het brein bevat meer lipiden (vetten) dan enig ander orgaan en geleerden menen dat veranderingen in onze opname van vet (we eten meer vetrijke kanten-klaarproducten, geraffineerde en transvetten) een rol kan hebben

– 39 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 39

16-02-12 09:45

de vijf meest verouderende levensmiddelen

***

de voordelen van goede vetten Als je de juiste vetten in de juiste hoeveelheden eet, verbetert je opname van vetoplosbare vitaminen en krijg je:  beter humeur  betere concentratie  betere slaap  betere spijsvertering  betere, stralender huid  meer energie  meer uithoudings­ vermogen  minder ontstekingen  minder zucht naar suiker/koolhydraten  snelle wondheling

gespeeld in deze toename. Spaans onderzoek heeft onlangs ontdekt dat de kans om depressief te raken 48% groter is als je veel transvetten eet.  Ze zijn slechter voor het hart dan verzadigde vetten.

Ze verstoppen de aders en vergroten het risico op hart- en vaatziekten. Zowel verzadigde als transvetten verhogen het gehalte aan slecht cholesterol (LDL) in het bloed, maar transvetten verlagen het gehalte aan goed cholesterol (HDL) met meer kans op ernstige ziekten.  Ze kunnen leiden tot verstoring van de bloedsuikerspiegel: transvetten beïnvloeden de werking van insuline. Een dieet dat meer enkelvoudig onverzadigd vet bevat (olijfolie, raadzaadolie) verbetert je insulinegevoeligheid en beschermt je tegen diabetes.

vijf vetverbrandende stappen 1 Zorg dat niet meer dan 20-30% van je dieet uit vetten bestaat. Dat is 400-600 calorieën in een gewoon dieet van 2000 calorieën (ongeveer 45-65 g vet) per dag. En daarvan mag niet meer dan 10% verzadigd vet zijn.

2 Richt je op ‘natuurlijke’ onbewerkte vetten uit vette vis, olijven, avocado, geiten- en schapenproducten, *** soja, noten en zaden en hun olie (olijf-, raapzaad-, kokos- en vlaszaadolie zijn goede keuzen). Het is beter om volvette dan bewerkte producten te eten en extravergine koudgeperste olie in plaats van bewerkte olie, waar meer goede stoffen uit zijn gehaald.

3 Zorg voor een verhouding van 2 op 1 aan omega-6- ten opzichte van omega-3-vetten in je dieet. De meeste mensen eten meer omega-6- (in bijvoorbeeld bewerkte producten, soja, saffloer- en zonnebloemolie) dan omega-3-vetten. Eet minder omega-6 en meer omega-3 door meer vette vis (makreel, haring, zalm en sardine) te eten, sla aan te maken met vlaszaadolie en te knabbelen op walnoten en hennepzaad. Dan krijg je alle essentiële vetzuren binnen die je nodig hebt.

4 Vermijd producten met vermelding van ‘hydrogegenereerd’ of ‘deels hydrogegenereerd’ op het etiket wat duidt op de aanwezigheid van transvetten.

5 Eet geen gefrituurde producten, zeker niet in restaurants of fastfoodketens.

Voor frituren worden vaak transvetten gebruikt, omdat ze goedkoop zijn, lang houdbaar en vele malen gebruikt kunnen worden.

– 40 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 40

16-02-12 09:45

‘slechte’ vetten

bakolie Als je bakt, kies je olie die stabiel blijft bij verhitting.

Onstabiele meervoudig onverzadigde vetten (mais‑, saffloer-, soja-, zonnebloem- en gegenereerde ‘plantaardige’ olie) breken snel af en worden giftig bij hoge temperatuur. Vermijd ermee te koken. Gebruik liever kokosolie, die stabiel is op hoge temperatuur, of olie die vooral enkelvoudig onverzadigde vetten bevat (avocado-, macadamianoten-, olijf- en raapzaadolie).

Bak in geitenboter (waarmee je ook bakvormen kunt invetten). olie kopen en bewaren Vetten moet je zorgvuldig bewaren. Meervoudig onverzadigde vetten zijn instabiel en breken af waardoor antiverjongende vrije radicalen ontstaan als ze blootstaan aan hitte, licht en zuurstof (Ze zijn vaak ‘ontgeurd’, zodat je niet ruikt dat ze ranzig zijn!).

Voor een verjongend dieet koop je olie in een winkel met hoge omzet en kiest extravergine, koudgeperste, ongeraffineerde organische olie. Bewaar olie op een koele donkere plek en gebruik hem binnen 6 maanden. Tere omega-3-vetzuren, zoals vlaszaadolie, moeten worden beschermd tegen hitte, licht en zuurstof. Koop donkere flessen en leg ze in de koelkast om oxidatie te stoppen.

kokosolie Kokosolie is een ‘verzadigd vet’, een term waarvan je meestal schrikt. Maar omdat het plantaardig is bevat het korte en middellange ketens triglyceriden, die gezonder voor je zijn dan de lange ketens in verzadigde dierlijke vetten. De lever verbrandt korte ketens triglyceriden als energie, dus helpt calorierijke kokosolie je in feite om af te vallen.

Een studie uit 2009 toont aan dat vrouwen van 20 tot 40 een smallere taille hebben nadat ze 12 weken kokosolie hebben gegeten. Ook kan het de bloedcholesterol verlagen, een topcombinatie voor verjonging.

Ik ben een groot fan van kokosolie, omdat die zo lekker is. Probeer het voor gebakken aardappels of stoofpotten.

– 41–

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_026-041_Hoofdstuk 2.indd 41

16-02-12 09:45

3

de vijf meest verjongende levensmiddelen

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 42

16-02-12 09:45

K

ies je bewust wat je eet? Of is je dieet vooral een kwestie van gewoonte (toast als ontbijt, latte op weg naar werk…), opvoeding (bij jou thuis aten ze altijd wit brood, geen bruin) en omstandigheden (werktijden, uit eten, gezin, tijdgebrek). Dat wil ik veranderen. Ik wil ‘gewoonte’ de deur uit doen, ‘opvoeding’ bij het vuil zetten en focussen op wat je lichaam het gezonde, voedzame eten geeft, nodig om jouw eigen verjongingspad in te slaan: goed, lekker, verjongend voedsel dat je elke dag kunt eten, hoeveel haast je ook hebt.

In dit hoofdstuk vind je mijn top-5 verjongende producten, een voor elke categorie: een product voor optimale ontslakking en afscheiding, de beste ontstekingsremmer, de beste antioxidant en de beste producten om zuurgraad en hormoonbalans optimaal te houden.

Deze producten doen hun werk allemaal fantastisch. Begin daarom van elk regelmatig wat te eten. Om je op weg te helpen leg ik een paar simpele, snelle, smakelijke manieren uit om ze op je menu te zetten.

Ook zijn het allemaal goede ontslakkers, zodat ze zich prima lenen voor de detoxperiode van 2 weken als je met het EJJ-plan begint.

Deze producten zijn echter lang niet de enige verjongers. Je vindt een uitgebreide lijst van uitstekende verjongingsproducten en hun verjongingscategorie op blz. 94-99. Het doel op de lange termijn is een breed scala ervan in je dieet op te nemen.

Als eerste moet je echter je instelling veranderen. Vergeet gewoonten, opvoeding en omstandigheden: als je je weer jong wilt voelen en jong wilt ogen, moet je verjongend voedsel gaan eten.

Simpel. Het traject begint nu.

‘

Als ik het voor het zeggen had, zou ik gezondheid besmettelijk maken in plaats van ziekte.

’

Robert Ingersoll, negentiende-eeuws politicus

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 43

16-02-12 09:45

de vijf meest verjongende levensmiddelen

‘

Bestel nooit te veel eten voor je lichaamsgewicht.

’

Erma Bombeck, journaliste

De beste ontslakker/ afscheider: rode biet

Als je zoekt naar verjongend voedsel dat je hele systeem kan vitaliseren, is dit je van het. Biet zit vol foliumzuur, ijzer, vezels, calcium, magnesium, mangaan, fosfor, kalium, carotenoïden en vitamine A, B’s en C. De groente bevat verjongende pigmenten, enzymversterkers, stoffen die toxine neutraliseren, het immuunsysteem opbouwen en de bloeddruk in balans brengen. Dat maakt biet tot je beste vriend, je dagelijkse verjongingsvitamine en mineralenfeest.

Niets in de groentela kan ertegenop.

De wetenschap achter de werking van biet (zie onder) lijkt wat abracadabra, maar klinische tests zijn zeker. Door biet te eten

krijg je meer energie, houd je dementie weg en bevorder je

* Deze kleine rode knol met zijn aardachtige geur en bloedrode sap zal je lijf reinigen, je bloed van zuurstof voorzien en je darmen stimuleren. Kortom een topontslakker en uitdrijver. *

meteen de dagelijkse ontgifting die je lichaam broodnodig heeft.

rode biet – drievoudige ontslakker uit de natuur 1 Rode biet krijgt zijn diep paarsrode kleur van een pigment, betalaine. Dit heeft een andere chemische samenstelling dan de rode pigmenten in de meeste andere eetbare planten en bijzonder ontslakkende en verjongende eigenschappen. Betacyanine (het pigment in rode biet) en betaxanthine (in gele biet) zijn sterk antioxidant en ontstekingsremmend,

– 44 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 44

16-02-12 09:45

de beste ontslakker/afscheider: rode biet

en enorm efficiënt in het neutraliseren van gifstoffen. Dat doen ze door enzymen te prikkelen zich aan toxinen te hechten en hun chemische samenstelling zo te veranderen dat deze wateroplosbaar worden en gemakkelijk uit te scheiden zijn. Dit maakt biet een goede hulp als je ’s nachts uit bent geweest en wat te veel gedronken hebt. Als je de volgende morgen een groot glas zelfgemaakt bietensap drinkt (je kunt er andere groente doormixen, zie blz. 104-106, voor de smaak), worden de gifstoffen sneller afgebroken en uit het lichaam gedreven zodat je je weer optimaal voelt.

2 Het hoge vezelgehalte in biet bevordert de immuniteit en ontslakt. Rond 70% van het immuunsysteem bevindt zich in de darmen en er is bewijs dat het eten van biet veranderingen aanbrengt in de darmflora die een positief effect hebben op de immuniteit. En natuurlijk de inhoud van de dikke darm gezond in beweging houden, de eerste stap naar verjonging en optimale gezondheid.

3 Biet is een goede bron van betaine, een leverbeschermende stof. Als de lever goed functioneert, heb je meer energie en val je gemakkelijker af. Betaine werkt als ‘methyldonor’, geeft methyl­moleculen af om de ontslakking en vetverwerking in de lever te bevorderen en celvernieuwing te genereren.

Betaine beschermt ook tegen chemische schade door diabetes en alcohol.

jong door sappen Bietensap heeft prima verjongende eigenschappen.  Het is aangetoond dat 500 ml sap per dag de hartslag in rust vertraagt en het uithoudingsvermogen vergroot. Je kunt tot wel 16% langer trainen voor je moe wordt. Dit heeft grote gevolgen voor wie probeert een jongere conditie te bereiken. Het betekent dat je meer kunt oefenen, sneller fit wordt en makkelijker fit blijft. Conditie heeft een groot effect op houding en stemming, doordat het je jonger, minder gestrest, energieker en levenslustiger maakt.  Een glas van 500 ml bietensap verlaagt de bloeddruk aanmerkelijk gedurende tot wel 24 uur. Geleerden bietenloof denken dat dit gebeurt omdat het hoge nitraatbevat een oxaal­gehalte in het lichaam wordt omgezet in zuur, dat de opname stikstofmonoxide. Dat ontspant bloedvan calcium kan verstoren. vaten, verlaagt bloeddruk en laat Eet het dus niet als je artritis of nier- of galblaasklachten hebt.

– 45 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 45

!

16-02-12 09:45

de vijf meest verjongende levensmiddelen

zuurstofrijk bloed makkelijk door het systeem rondstromen, wat een gezonder hart- en vaatstelsel oplevert: de machinekamer van je verjonging. houd dna blij Biet is rijk aan foliumzuur, een van de belangrijkste verjongende vitaminen.

Toch is dit de vitamine die de meeste mensen te weinig hebben.

Foliumzuur is essentieel voor het constante lichaamsproces van celdeling en DNA-reparatie. Als je er niet genoeg van krijgt, zul je last krijgen van bloedarmoede, diarree en kans lopen op ernstige ziekten. In de vroege fasen van een zwangerschap heeft de foetus vooral veel foliumzuur nodig om aangeboren neurale afwijkingen te voorkomen, zoals een open ruggetje.

Biet is een goede natuurlijke bron van foliumzuur met ongeveer 80 microgram per 100 gram. (ADH: 200 mg voor volwassenen; 400 mg voor zwangere vrouwen). Eet elke dag wat biet voor een gezonde, verjongende celdeling. geniet van de biet Bietenblad (met rode steeltjes) heeft nog meer voedingswaarde dan de knollen.

Het bevat meer calcium, ijzer, carotenoïden en vitamine A en C, en smaakt ook lekker bitter. Doe het in salade of stoom het zachtjes zoals je spinazie of snijbiet zou stomen. De knollen zijn zoet en heerlijk rauw of gekookt.

Probeer 2 à 3 kleine bieten per dag te eten. Wissel rode, witte en gele bieten af.

De smaak verschilt wat, maar ze zijn even verjongend. Probeer biet: Als sap: bietensap is een krachtige ontslakker. Verdun het sap daarom eerst met de helft wortel, komkommer en/of selderij. Na een paar weken kun je het puur drinken of met een scheutje citroensap om het minder zoet te maken (zie ook blz. 102-107).

Rauw: geschild en geraspt of in kleine blokjes gesneden voegt rauwe biet een pittige, zoete beet toe aan salades.

Geroosterd: was ongeschilde biet, bestrijk die met wat olie, leg hem 40 minuten op een bakblik in een op 190 °C voorverwarmde oven tot hij gaar is.

Trek de schil eraf voor je gaat eten.

Gestoomd: laat een stukje steel aan de ongeschilde biet zodat die niet gaat ‘bloeden’. Stoom hem ongeveer 15 minuten (of langer voor grotere knollen, maar houd de stoomtijd zo kort mogelijk omdat verhitting de voedingswaarde kan verminderen). Pel de biet voor je gaat eten.

– 46 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 46

16-02-12 09:45

de beste ontslakker/afscheider: rode biet

Vacuüm verpakt: in de supermarkt vind je veel makkelijker vacuüm verpakte bieten dan verse. Ze zijn voorgekookt op hoge temperatuur, wat ten koste gaat van voedingswaarde, en kunnen toevoegingen zoals suiker, azijn en andere zuren bevatten (om de kleur op te hogen) of natriumbicarbonaat of andere basen (om ze paarser te maken). Voor verjonging is het beter zelf rauwe bieten te bereiden. Ze smaken zoet en nootachtig, niet zacht en papperig, veel lekkerder.

paars Van rode biet kan je urine rood kleuren, een onschuldig verschijnsel. Ook de * ontlasting kan kleuren. Als dit Als je geen binnen 12 uur na het eten van biet lust, maar toch biet gebeurt, verteer je je voedsel dagelijks wilt ontslakken, waarschijnlijk te snel. Help je kun je waterkers of kool darmen door dagelijks probiotica eten om je lever, nieren, te eten of yoghurt van geitenlymfestelsel en dikke darm of schapenmelk.

Zie de Tabel verjongende producten op blz. 94-99 voor meer ontslakkend/ uitdrijvend eten.

te detoxen. *

*** verjonging door biet  geeft meer uithoudingsvermogen en vitaliteit  goed voor geheugen en vermindert kans op dementie doordat het de hersenen van bloed voorziet  helpt om af te vallen dankzij de ontslakkende eigenschappen  ontslakt het lichaam en houdt de lever gezond  verbetert de regelmatige darmwerking en de balans van de darmflora  verbetert zicht door de zuurstoftoevoer naar netvlies te verbeteren  verlaagt bloeddruk en bloedcholesterol  vermindert huidveroudering, zoals rimpels en levervlekken.

***

– 47 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 47

16-02-12 09:45

de vijf meest verjongende levensmiddelen

‘

Adam en Eva aten de eerste vitaminen, inclusief verpakking.

’

e.r. squibb, apotheker

De beste ontstekingsremmer: kurkuma

Kijk in je kruidenrek. Er staat daarin vast een potje kurkuma te verpieteren. Haal het te voorschijn, of nog beter koop een nieuw, want de heerlijke felgele specerij is een van de krachtigste natuurlijke ontstekingsremmers. Ik kan je aanbevelen er elke dag iets van te gebruiken.

Chronische ontsteking geldt als de belangrijkste factor voor vroegtijdige veroudering. Geleerden denken dat het vroegtijdige rimpels, verlies van spiertonus, gewrichtspijn, vermoeidheid en allergieën bevordert en invloed heeft op ernstige leeftijdsgebonden aandoeningen (zoals kanker, alzheimer en diabetes). Kurkuma kan helpen ontsteking te bestrijden. Het werkt als een chemische knop, die je omdraait om ontsteking veroorzakende enzymen uit te schakelen. Het wordt veel gebruikt in de Indiase en Aziatische keuken om irritatie en zwelling van het lichaam te bedaren en ook uitwendig aangebracht om de genezing van Als je artritis, ontstoken huid en spieren te bevorderen. Er zijn in gastritis, laryngitis India zelfs kurkumapleisters te koop. of een andere ‘itis’-kwaal De actieve stof is curcumine, hebt (wat op ontsteking een ontstekingsremmend polyfenol, dat duidt), kan kurkuma een intense oranjegele kleur geeft. Er wordt waarschijnlijk helpen. veelbelovend onderzoek gedaan naar de werking van kurkuma en de resultaten lijken erop te duiden dat het vermoeidheid kan bestrijden, schade aan cellen en weefsel kan voorkomen en herstellen, het auto-immuunsysteem kan bevorderen (dat vaak trager wordt als we ouder worden), ‘slecht’ LDL-cholesterol doet afnemen en de vorming van plaque help tegengaan, de hormonale werking van

– 48 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 48

16-02-12 09:45

de beste ontstekingsremmer: kurkuma

de antistressklieren in het lichaam ondersteunt en een verjongend effect heeft op gewrichten en huid. Het is een krachtige antioxidant, beschermt de lever, bevordert immuniteit en brengt de hormonen in balans: een effectief en krachtig instrument in de gereedschapskist voor verjonging. kurkuma: ontstekingspolitie!  Kurkuma is een sterke ontstekingsremmer, even effectief als ibuprofen, aspirine en hydrocortisone (een steroïde). Maar anders dan deze medicijnen heeft het geen nare bijwerkingen zoals maagklachten, zweren, inwendige bloedingen of afname van witte bloedlichaampjes. Het biedt een veilige, zeer effectieve manier om ontstekingen in het hele lichaam te verminderen en voorkomen.  Kurkuma werkt bijzonder verzachtend voor de spijsverteringswegen. Een op de vijf mensen in Groot-Brittannië lijdt aan symptomen zoals een opgeblazen gevoel, gas, diarree, constipatie en buikpijn, allemaal signalen voor een darmontsteking. *** Als je darmen verstoord zijn, neemt je lichaam voedings­Het verjongende stoffen niet goed op, moet je lever harder werken om vetten en gifstoffen af te voeren en staat je immuunsysteem onder effect van kurkuma  Betere leverfunctie druk (omdat 70% van het immuunsysteem in de darmen  Betere wondheling, zit). Door deze disbalans word je sneller oud. Kurkuma minder littekenvorming sterkt de spijsvertering, helpt bij de vertering van vetten en laat de leverenzymen toenemen die gifstoffen omzetten.  Beter geheugen en Dit alles helpt ontstekingen terug te brengen en stimuleert leervermogen dagelijks verjonging.  Minder ontstekingen  Kurkuma kan je huid verjongen. Het reageert sterk en pijn met collageen, het eiwit in de opperhuid, door het te  Gezondere gewrichten stabiliseren en de viscositeit te verhogen. Dit heeft als  Meer energie, minder effect dat wondgenezing versnelt, littekens minder vermoeidheid worden en de huid in zijn geheel beter wordt. Het  Jeugdiger ogende huid verzacht en vermindert chronische huidontstekingen.  Bescherming tegen kanker Curcumine helpt osteoartritis te verzachten. In een  Minder spijsverterings­ onderzoek, waarbij mensen 8 maanden lang 200 mg stoornissen – winderigheid, curcumine per dag innamen, verdween 50% van de diarree, colitis, verstopping symptomen van osteoartritis, werd de pijn minder en  Betere stemming hoefde er 63% minder ontstekingsremmende medicijnen (met bijwerkingen) ingenomen te worden. De mensen

meldden een veel betere levenskwaliteit.

***

– 49 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 49

16-02-12 09:55

de vijf meest verjongende levensmiddelen

dat verjongende gevoel...  Kurkuma lijkt het brein te verjongen! Een onderzoek uit 2006 liet zien dat de hersenen van oudere mensen die af en toe of vaak kurkuma eten beter functioneren qua geheugen, concentratie, taal en ruimtelijk inzicht dan die van mensen die het nooit eten. In laboratoriumproeven beschermde curcumine ook tegen alzheimer door het niveau van amyloïde (een weefselverwoestend eiwitafzetsel, aangetroffen in de hersenen van alzheimerpatiënten) met wel 50% te verlagen. * Kurkuma  Curcumine kan helpen stress, kan vlekken maken depressiviteit en angsten weg te op je werkvlak, kleding en nemen. Het is een van de weinige handen. Pas er dus mee op. manieren (intensief sporten is een andere) om aanmaak van nieuwe Kurkumapoeder vlekt minder hersencellen te stimuleren in de en heeft even verjongende hippocampus, het gebied in de effecten (mits de pot er al hersenen dat atrofie vertoont bij niet meer dan een mensen met depressiviteit/angsten. jaar staat).  Kurkuma helpt om je beter te voelen, * door het niveau te verlagen van substantie P, een neurotransmitter die pijnsignalen vanuit ontstoken weefsel naar de hersenen stuurt. Regelmatig gebruik zorgt voor een vermindering van de gewrichts- en spierpijn, die veel mensen ervaren als ze ouder worden. kruid je dieet Kurkuma is vers te koop als wortelstok (een ondergrondse stengel zoals gember die in de meeste toko’s te koop is) of gedroogd in de meeste supermarkten. Koop liefst biologische. Probeer elke dag een theelepel gedroogde kurkuma te eten, of een duim verse wortel, geschild en in plakjes. Kurkuma wordt heel goed verdragen door het lichaam, zelfs in grote doses (tot 12 g per dag). Artritispatiënten kunnen ook een kurkuma- of curcuminesupplement nemen. Hier zijn een paar smakelijke manieren om kurkuma op je menu te zetten.

Sap: voeg ¼ tl kurkumapoeder toe aan zelfgeperst vruchten- of groentesap.

Strooien: strooi gedroogde kurkuma over omelet, roerei, salades...

Soep: ½ tl is heerlijk in groente-, kippen- en linzensoep.

Roerbakken: begin je roerbakschotel met ui, olie en kurkuma, de basis van veel grote Indiase gerechten.

– 50 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 50

16-02-12 09:45

de beste ontstekingsremmer: kurkuma

Sladressing: meng ½ tl kurkuma door olijfolie en citroensap voor een snelle, smakelijke dressing.

Groente: hussel bloemkool, pastinaak en zoete aardappel voor het bakken door kurkuma (meng er voor extra smaak kaneel, gember en peper door).

Currypoeder: maak je eigen currymix met verse of gedroogde kurkuma en andere specerijen, zoals koriander, komijn, gember en cayennepeper.

Met granen: voeg 1 tl kurkuma toe aan het water als je zilvervliesrijst, quinoa of kattenstaart kookt.

Ingemaakt: schil verse kurkumawortel en snijd hem julienne. Zet onder in citroen- of limoensap, wat Himalayazout en laat staan. Het blijft in de koelkast een paar weken goed. Lekker als bijgerecht of in salades.

Pasta: laat 25 g kurkumapoeder met 125 ml water zachtjes inkoken tot een dikke pasta. Laat afkoelen.

Rol er balletjes van met wat honing voor de smaak en neem in. Of voeg 1 theelepel pasta toe aan sap of thee.

Gouden chai: zie blz. 107.

Zie de Tabel Verjongende Producten op blz. 94-97 voor meer ontstekingsremmende producten.

curcumine en kanker uit experimenten blijkt dat curcumine kan beschermen tegen huid-, borst-, prostaat-, lever-, darm- en maagkanker.

De krachtige antioxi­ dant kan helpen schade door vrije radicalen te voorkomen die de dna-mutaties ver­ oorzaken die leiden tot kankergezwellen.

Curcumine lijkt ook kankercellen te kunnen vernietigen en te weerhouden van verspreiding. Een onderzoek toont aan dat zware rokers die 30 dagen 1500 mg kurkuma hadden ingenomen, opvallend minder kankerverwekkende bestanddelen in hun urine hadden, bijna hetzelfde niveau als de niet-rokers in de groep.

– 51 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 51

16-02-12 09:45

de vijf meest verjongende levensmiddelen

‘

Rode bonen en met rijstelijke groet.

’

zo ondertekende rode bonen-fan louis armstrong zijn brieven

De beste antioxidant: rode bonen

Rode bonen hebben vele andere namen, zoals adukibonen, Mexicaanse bonen, kidneybonen enzovoort Dat maakt het lastig en wat verwarrend zoeken in bonenland. Maar deze bonen met hun rode vel hebben allemaal een ding gemeen: ze zitten vol antioxidanten. Toen onderzoekers van het Amerikaanse ministerie van Landbouw de antioxdante eigenschappen van diverse basisproducten onderzochten, ontdekten ze dat drie soorten bonen, kleine rode bonen, kidneybonen en pintobonen, in de top-5 stonden en dat kleine rode bonen twee keer zoveel antioxidanten bevatten als wilde bosbessen, een * gerenommeerd ‘supergewas’ dat ook in Ons lichaam wordt de top-5 stond. Rode bonen zijn ware voortdurend aangevallen krachtcentrales voor antioxidanten en door vrije radicalen en rond 10 optimale verjonging en kunnen een miljard moleculen van de ‘superoxide’ van je beste helpers worden. radicaal (zuurstof met een elektron te veel of te weinig) bombarderen onze Het intens gekleurde vel van rode cellen elke dag. Antioxidanten helpen bonen bevat het flavonoïde quercetine, vrije radicalen te neutraliseren en tanninen en anthocyaninen. In tests het verouderende effect ervan is aangetoond dat deze bestanddelen te beperken. meer antioxidante werking *

bundelen dan veel andere antioxidanten en zo beschermen tegen celschade. Een studie liet zien dat flavonoïden beschadigd DNA beter deden herstellen dan vitamine C. Ze kunnen ontsteking en trage stoelgang tegengaan (twee van de grote verouderingsprocessen die je terug wilt dringen) en zijn antiallergeen en kankerwerend.

– 52 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 52

16-02-12 09:45

de beste antioxidant: rode bonen

Natuurlijk zijn bonen rijk aan calcium, koper, ijzer, magnesium, mangaan, fosfor, zink en een scala aan B-vitaminen, maar ook een goede bron van vezels en vetarme eiwitten. Omarm de boon, je lijf zal je er dankbaar voor zijn. bonenfeest Eet regelmatig rode bonen om je antioxidantniveau te laten stijgen. Je hoeft niet elke dag een pan bonen te eten (hoewel vier bonengerechten per week heel verjongend zouden zijn). Bonen zijn zeer veelzijdig: laat ze kiemen (zie blz. 100) voor in salade en roerbakschotels of verwerk ze in soep, pasta en thee. In Japan en China wordt de notensmaak van zoete pasta van adukibonen (zie blz. 146) veel gebruikt in toetjes en taarten, veel gezonder dan onze westerse desserts. Probeer ook een van de volgende bonenideeën:

***

voordelen van rode bonen  afvallen  betere darmwerking  b etere kwaliteit en soepelheid huid  lagere bloeddruk  meer energie  minder cholesterol m inder oestrogeen, wat kan helpen borst­ kanker te voorkomen  o pbouw en onderhoud spiertonus  sterk, gezond gebit  verbeterde vruchtbaarheid

*** Bonenpasta: lekker op toast. Kook en prak of mix met smaakjes. Je kunt er vloeibare aminozuren (uit de reformwinkel), knoflook en citroen, avocado- en ciderazijn, zeewier en miso aan toevoegen.

Bonensoep: doe geweekte bonen in de soep (voeg extra water toe), laat een uur pruttelen op laag vuur tot ze gaar zijn.

Thee: laat geweekte bonen 50-60 minuten zachtjes pruttelen, giet dan het water af dat donker roodbruin moet zijn en drink het warm. Je kunt er wat Japanse kombu bij doen (eetbaar zeewier) tijdens het koken. Deze kombuchu bonenthee is heel ontslakkend.

Probeer het Bonenbrownierecept (zie blz. 133); het is verrukkelijk en chocoladeachtig en niemand vermoedt ooit dat er bonen in zitten!

Kiemen: zie blz. 100.

Voor meer bonenrecepten, zie blz. 108-147.

– 53 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 53

16-02-12 09:45

de vijf meest verjongende levensmiddelen

bonen en gas Als je niet enthousiast bent over de gedachte bonen op je menu te zetten, ben je misschien bang voor sociale gevolgen vanwege het gas dat ze produceren.

Gelukkig kun je bonen ook zo koken, dat je de kwaliteiten optimaal benut met zo

min mogelijk bijwerkingen. Bonen veroorzaken stinkende winderigheid omdat ze oligosacchariden bevatten, die niet verteerd kunnen worden.

Deze gaan door de darmen waar ze worden afgebroken * Kidneybonen uit door bacteriën. Daarbij ontstaat stinkende water­ blik zijn makkelijker dan stof, methaan en zwavelbestanddelen, die er helaas ergens uit moeten. gedroogde en bevatten Als je bonen uit blik eet, zul je de meeste antioxidanten waarschijnlijk minder bijwerkingen en voedingsstoffen en zijn ondervinden omdat de oligosacchariden daarmee even verjongend. deels al zijn afgebroken. Maar als je Kies een blik zonder toegevoegd gedroogde bonen gebruikt, kook je ze zout of suiker en spoel de ongeveer een uur (pintobonen bonen goed af. zelfs langer). Als je niet zoveel * tijd hebt, voeg je per kop bonen ¼ theelepel natriumbicarbonaat toe. Zet ze onder Bonen met water, breng aan de kook en kook ze nog 2 minuten. bevatten een Zet de bonen dan een uur weg. Vervolgens laat je ze kleine dosis purine.

45 minuten zachtjes pruttelen tot ze gaar zijn. Het Als je aanleg heb voor bicarbonaat breekt de oligosacchariden af en jicht of nierstenen moet verkort de kooktijd. De bonen kunnen wel wat je je gebruik beperken. slapper zijn dan wanneer je ze een nacht hebt laten weken, maar wat het gas aangaat

!

– 54 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 54

16-02-12 09:45

de beste antioxidant: rode bonen

moet deze methode drastische verbeteringen brengen.

Werkt ook dit niet, doe dan 1 theelepel asafoetida (een sterk geurende specerij op basis van een venkelsoort, die in de Indiase keuken voor dit doel wordt

boneneters zijn vaak slanker in de taille dan niet-boneneters.

Onderzoek heeft aangetoond dat ze 3 kilo minder wegen en minder buikvet hebben, ook al aten ze 200 kcal per dag meer.

gebruikt) bij de bonen tijdens het koken.

Voor meer voedingswaarde kun je de bonen laten kiemen. Dat verhoogt het vitaminegehalte, maakt ze makkelijker te verteren (dus ook minder gas) en geef je een goedkoop, gezond, biologisch product dat je altijd bij de hand hebt.

Zie de Tabel Verjongende Producten op blz. 94-95 voor meer antioxidante producten.

Bonen geven je een flinke portie eiwit zonder verzadigde vetten, hormonen of andere toxische stoffen die je aantreft in vlees!

– 55 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 55

16-02-12 09:45

de vijf meest verjongende levensmiddelen

‘

Als het lot een citroen op je pad gooit, maak je er limonade van.

’

anoniem

Voor de beste zuurgraad: citroen

De keuze voor de beste alkalileverancier is eenvoudig: de zoetzure citroen wint met gemak. Deze vrolijke en mooie vrucht levert veel alkali en is als een van de * gezondste en meest veelzijdige allrounders Maak een krachtige alkaliserende uit de natuur, heel gemakkelijk in te start van de dag met een glas passen in je dagelijks dieet. Je kunt citroensap en warm water voor citroensap, -plakjes of -rasp in vrijwel je begint. Dat helpt het lichaam elk gerecht verwerken, zoet of hartig, bij ontbijt, lunch of diner, maar ook in de bijproducten uit de lever weg te spoelen. Gebruik een rietje zodat drankjes. Het versterkt de smaak zodat het zuur je tandglazuur eten beter smaakt, neemt het vettige uit niet beschadigt. een dressing en geeft zelfs vers fruit zoals * peer extra pit.

Op de tong is citroen zuur. De vrucht bevat ongeveer 8% citroenzuur, dat eenmaal ingeslikt overgaat in een alkalische vorm (citraat). Deze geeft het intracellulaire vocht in het lichaam een gezonde alkaliteit, heel nuttig als we ouder worden. Jaren van slechte voeding, alcoholgebruik en weinig lichaamsbeweging vertragen het

als producten zo e d n e r e is l a k veel al Een dieet met nte, andere vruchten en groe citroen, in combinatie met kan deze verouderingsproblemen stoppen en omkeren.

– 56 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 56

16-02-12 09:45

voor de beste zuurgraad: citroen

vermogen van het lichaam om de zuurgraad optimaal te houden. Zoals gezegd (zie blz. 20-23) kan een zuurvormend dieet rimpels, droge huid, stijve gewrichten, vermoeidheid en botverlies veroorzaken. Citroen bevat veel vitamine C, maar ook vitamine A, diverse B-vitaminen en de mineralen calcium, kalium, magnesium, ijzer en fosfor. Regelmatig citroen eten bevordert de productie van enzymen en maagsappen voor een betere opname van calcium en ijzer.

Ook dit gaat verzuring tegen, helpt botten, tanden en tandvlees sterk te houden en verbetert de werking van stemmingsneurotransmitters zoals serotonine en dopamine, essentieel voor een vrolijke en jeugdige levenshouding.

In een alkaline toestand werkt elk systeem in het lichaam optimaal en zul je al snel het domino-effect merken. Minder kwaaltjes maar ook subtiele veranderingen in je uiterlijk, houding en welzijn. Dit is het verjongingseffect in actie: weldra zal je huid stralen, ogen worden witter en helder, je staat rechtop omdat je gewrichten en spieren sterk zijn, je voelt je positief en denkt vooruit.

Je presteert op alle vlakken en ziet er jaren jonger uit en voelt je ook zo.

citroenkracht!

Citroen heeft veel verjongende effecten. De vrucht  Bevat veel vitamine C, goed voor snelle huidgenezing, een proces dat vertraagt met het ouder worden.

Vitamine C is nodig om collageen te maken, het vitale eiwit dat de huid jong laat ogen.  Verbetert de spijsvertering door maagen spijsverteringssappen te stimuleren en vermindert een opge­blazen gevoel, brandend maagzuur, misselijkheid, constipatie en andere klachten, die met de jaren erger worden...  ... en dat helpt je om af te vallen. Recent onderzoek toont aan de mensen die veel vitamine C eten een betere spijsvertering hebben en makkelijker afvallen.  Dringt suikerzucht terug. Pectine, de onverteerbare natuurlijke vezel in citroenschil, wordt dikke gelei in de darmen, vertraagt zo de opname van glucose en brengt de bloedsuikerspiegel in balans. Dat voorkomt die nare door suiker opgewekte insulinepieken die je doen snakken naar zoet, vetrijk voedsel. Uit onderzoek blijkt zelfs dat pectine je tot wel 4 uur een vol gevoel geeft. Door een

***

verjonging door citroen  gaat suikerzucht tegen  gezonde egale huid  houdt botten en gewrichten gezond en sterk  makkelijker afvallen  stimuleert immuunsysteem  stopt het verschijnen van rode adertjes in je gezicht  verbetert je humeur!  verbetert ontslakking  verbetert spijsvertering  verlaagt bloeddruk en slecht LDL-cholesterol  voorkomt spataderen

***

– 57 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 57

16-02-12 09:45

de vijf meest verjongende levensmiddelen

hele citroen of wat rasp aan hartige gerechten toe te voegen, profiteer je van het goede van pectine.  Helpt spataderen te voorkomen. De citrusbioflavonoïden die erin zitten verhogen de intracellulaire vitamine-C-spiegels, sterken de kapsels en verbeteren de doorbloeding, wat beschermt tegen spataderen, de bloedsomloop bevordert (geen koude handen en voeten meer) en de bloeddruk verlaagt.  Is goed voor botten en gewrichten. Het hoge calciumgehalte helpt de botten op orde te houden en het hoge vitamine C-gehalte bevordert de aanmaak van collageenrijk bindweefsel, wat helpt de gewrichten sterk en soepel te houden.

Citroen wordt van oudsher gebruikt tegen reumatiek en artritis. Een onderzoek laat zien dat mensen die weinig vitamine C binnenkrijgen drie keer zo vatbaar zijn voor ontstekingsartritis dan zij die er veel van innemen.  Helpt de LDL-spiegel te verlagen, de ‘slechte’ cholesterol die zorgt voor dichtslibben van de aderen.  Is een uitstekende ontslakker, die de zuiverende werking van lever en pancreas prikkelt, waardoor afvalstoffen sneller worden afgevoerd, de huid schoon en egaal blijft. Ontslakken voorkomt ook de opbouw van urinezuur, dat verjonging tegengaat en artritis en jicht veroorzaakt.  Heeft uitdrijvende eigenschappen, wat het lijf helpt overtollig vocht kwijt te raken en zwelling vermindert, wat op zijn beurt weer goed is tegen ontstekingen.  Bevat veel vitamine C, die het immuunsysteem Geen product is veelzijdiger bevordert, voor minder verkoudheid en infectie. dan citroen. Het vormt alkali, ontslakt, is een schoonheids­ citroenen kopen middel, geeft sappen, soep, Zoek naar citroenen met een dunne maar hoofdgerechten, pudding, thee stevige schil, deze bevatten meer sap, en met smaak… en helpt bij verkoudeen fijn gerimpelde en gele schil (groenige heid en griep! citroenen zijn onrijp; vermijd deze). Zoals altijd koop je liefst biologische, om bestrijdingsmiddelen en andere giften te vermijden. Citroenen hebben vaak een waslaagje om ze langer houdbaar te maken en te laten glanzen. Sommige wassen, zoals carnaubawas en houtharsen komen van eetbare planten (en worden soms gebruikt op biologisch fruit), andere bevatten ethanol, melkcaseïne, insecten en producten op aardoliebasis. Als je de schil en vellen eet, moet je biologische citroenen zonder was kopen.

– 58 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 58

16-02-12 09:45

voor de beste zuurgraad: citroen

citroenen eten Citroenen zijn van de vijf producten waarschijnlijk het makkelijkst in je dagelijks dieet op te nemen door een kneepje sap of wat rasp door gerechten te doen.

Hier zijn wat ideeën.

Sommige mensen zijn allergisch voor Sap: als je sap maakt, voeg je citroen toe (met schil citroenschil. Deze bevat en al mits biologisch). Het tilt groentesappen naar ook oxalaten die slecht zijn sublieme hoogte en haalt het zoet uit exotisch voor mensen met nierstenen vruchtensap op een basis van mango, banaan of galblaasklachten. of papaja. Als je het sap te bitter vindt, schil je de citroen en gebruikt alleen het vrucht­vlees. De schil is het beste deel.

Drankjes: doe een schijfje citroen in zwarte/groene thee, kruidenthee en water; maak limonade (met agavenectar in plaats van suiker) of brouw je eigen zomerdrankje door het sap van 2 citroenen met 2 takjes munt en 2 komkommers te mixen en dan aan te lengen met bronwater naar smaak.

Dressing en slasaus: citroen is een goede vervanger voor azijn, met een subtielere smaak.

Als smaakmaker: prak citroenschil, knoflook, peterselie en een scheutje olijfolie en eet dit bij vis of vlees (de Italianen noemen dit gremolata).

Als zoutvervanger: geef partjes citroen in plaats van zout aan tafel. Fantastisch voor je bloeddruk.

Soep: doe een partje of rasp in de soep.

Hoofdgerechten: vis, schelpdieren, wit vlees, gevogelte, linzengerechten en tofoe worden beter als je ze bereidt met citroen.

Bij fruit: heerlijk uitgeknepen over fruit met wit vrucht­ vlees zoals appels en perziken. Citroen voorkomt ook dat het bruin wordt.

Bij ontbijt en toetje: zie recepten op blz. 108-110 en 131-135.

Zie Tabel Verjongende Producten op blz. 94-99 voor meer alkali­ vormende producten.

– 59 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 59

16-02-12 09:45

de vijf meest verjongende levensmiddelen

‘

Met voldoende knoflook kun je alles eten, zelfs de The Sunday Times.

’

Jane Phillimore, journaliste

Voor de beste hormoonbalans: knoflook

Als hormonen goed in balans zijn, werkt het hele lichaam goed. Niet alleen je seksleven verbetert: je huid is gezond en straalt, je haar glanst, je immuunsysteem, bloeddruk en suikerspiegel zijn goed; buikvet verdwijnt; energie, uithoudingsvermogen en stemming zijn prima en je voelt je fysiek en mentaal in evenwicht.

Hoe bereik je deze jeugdige toestand? Knoflook * is mijn eerste keus als allround Knoflook hormonale hulp. Het helpt de lever verjongt de huid. In te ontslakken, verbetert de spijsvertering, laboratoriumproeven hielp verlaagt cholesterol en bloeddruk. Het is knoflook fibroblasten, de cellen die de huidstructuur heel houden, antioxidant, antibacterieel, antiviraal en schimmelremmend en helpt dus bijna ieder langer te leven en zich beter te lichaamssysteem in reproduceren, wat zorgt voor balans en geeft het Om knoflookadem een steviger, soepeler en verjongingsproces een te vermijden, drink je (noten-, betere huid. enorme oppepper. Het schapen-, geiten-)melk, kauw * houdt zelfs de met de jaren je op venkel, sinaasappelschil of onvermijdelijke symptomen van afnemend oestrogeen of testosteron minimaal.

een takje peterselie, basilicum of munt.

hormonale toppers Knoflook kan de hormonen op een aantal wijzen in balans helpen:  Het bevat vitamine B6, die de aanmaak van serotonine bevordert en een hoge cortisolspiegel corrigeert, een oorzaak van ’s nachts vaak wakker worden. Minder cortisol betekent minder stress, beter slapen (heel verjongend) en meer energie.

– 60 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 60

16-02-12 09:45

voor de beste hormoonbalans: knoflook

***  De sulfiden in knoflook doen adrenaline en noradrenaline verjonging toenemen. Deze vecht-of-vluchthormonen putten in stressvolle situaties hun energie uit de vetreserves, in plaats door knoflook  beter humeur van op spieren te teren zoals cortisol. Onderzoek is gaande,  betere spijsvertering maar het lijkt dat knoflook het makkelijker maakt om vet  opbouw van spieren kwijt te raken en spieren op te bouwen.  meer energie en vitaliteit  Knoflook staat in de top-10 van bronnen van natuurlijke  meer libido, betere seks fyto-oestrogenen, volgens Canadese onderzoekers die 121 veelgebruikte producten testten. Fyto-oestrogenen werken  betere concentratie net als oestrogenen in het lichaam, wat vrouwen rond de  minder hongergevoel menopauze kan beschermen tegen aankomen, opvliegers,  mooiere huid stemmingswisselingen, onderbroken slaap en slechte  pept immuunsysteem op concentratie en geheugen. Het stimuleert ook de opname van  sneller vetverlies calcium in de darmen wat de botten sterk houdt. ***  De allicine in knoflook bindt zich aan vitamine B6 (thiamine). Dit stimuleert de pancreas insuline af te geven, wat de bloedsuiker­ spiegel reguleert, vraatzucht stopt en beschermt tegen insulinedeficiënte diabetes.  Knoflook verhoogt de testosteronspiegel bij ratten. Nu wordt onderzocht of het effect bij mensen het hetzelfde is. Te weinig testosteron kan bij zowel vrouwen als mannen leiden tot minder spiermassa, lagere libido, gebrek aan vitaliteit en meer lichaamsvet.  Knoflook stimuleert het hele endocriene systeem wat vitaliteit,

uithoudingsvermogen, concentratie en libido bevordert.

!

power in een teentje Verse knoflook is heilzamer dan gedroogde: probeer een teen per dag te eten. Kneus een teen en laat 10 minuten Knoflook staan voor je ermee gaat koken. Dit activeert het verlaagt hoge zwavel­houdende bestanddeel allicine en zorgt voor bloedsuiker­ een beter verjongingseffect. De dunne droge schil spiegel, bloeddruk bevat ook zes antioxidanten: rooster een paar en cholesterol en is ongepelde tenen samen met andere groente of een anticoagulant. Als je alleen en eet ook de schillen op. medicijnen slikt voor deze of Zie Tabel Verjongende Producten op aanverwante kwalen, zoals diabetes,

blz. 94-99 voor meer homoon­raadpleeg dan eerst je arts. stabiliserende producten.

– 61 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_042-061_Hoofdstuk 3.indd 61

16-02-12 09:45

4

vorderingen bijhouden

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 62

16-02-12 09:44

V

oor je begint te verjongen, is het goed te weten waar je nu staat en wat je het liefst wilt veranderen aan je lijf, uiterlijk en gewoonten. Ook heb je een instrument nodig om je vorderingen te meten en te blijven volgen op langere termijn. Dit hoofdstuk geeft je de middelen daartoe.

De gedetailleerde vragenlijst op blz. 64-69 zal de huidige status van je gezondheid en welzijn vaststellen en je helpen je te focussen op gebieden die aandacht behoeven. De tests voor en na op blz. 70-73 geven dan basisgegevens op een groot aantal verjongingsgebieden: schrijf je antwoorden in een schrift of dagboek. Denk eraan dat het in dit stadium belangrijk is om echt eerlijk te zijn! Doe de vragenlijst en tests nogmaals nadat je 2 weken de EJJ-detox hebt gedaan en na 1 en 3 maanden met het EJJ-dieet zoals aangegeven. Het zal je een goede indicatie geven hoeveel jonger en energieker je je voelt (we vergeten onaangename symptomen altijd snel en hoe ontwrichtend deze zijn) en welke vorderingen je al gemaakt hebt. Denk eraan dat vooruitgang ook op andere subtielere manieren te meten is: het draait ook om zelfbewustzijn, positiviteit en vorderingen maken op lastige gebieden in je leven.

Als je het EJJ-plan zorgvuldig doet, merk je weldra spectaculaire veranderingen in je uiterlijk en vitaliteit, Dat zal je weer stimuleren om het verjongingsplan te blijven volgen.

Veel succes met je nieuwe ik!

‘

Of je nu denkt dat je iets kunt of denkt dat je het niet kunt, je hebt altijd gelijk. henry ford, grondlegger van de ford-motorfabrieken

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 63

’ 16-02-12 09:44

vorderingen bijhouden

Begrijp je lichaam Voor je begint met de EJJ-detox of het EJJ-dieet vul je onderstaande lijst in. Door al je kwaaltjes, symptomen, irritaties en klachten te noteren, kun je goed zien waar je lichaam onder stress staat. Je zult vaak minstens 10 en mogelijk 20 of meer symptomen aanvinken. Wees niet bang als je veel dingen aanvinkt: dit is geen diagnose en deze symptomen hoeven op zich geen grote problemen te veroorzaken.

In combinatie echter geven ze aan dat je lichaam op enig niveau niet goed omgaat met stress en belasting. Kijk of symptomen rondom een lichaamsdeel of -functie gegroepeerd zijn, zoals de stoelgang. Dit duidt op een probleemgebied dat verbetering behoeft (lees hoofdstuk 1 voor meer informatie). De meeste symptomen verdwijnen snel zodra je voedzamere en nuttiger producten gaat eten. mijn symptomenkaart Vink alle symptomen aan die je nu ondervindt. darmen/immuniteit (uitscheiding, ontsteking) symptoom

voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

Ik heb last van  brandend maagzuur/reflux  gas  opgeblazen gevoel  indigestie  buikpijn  weinig eetlust  overeten  eetzucht  ibs/colitis  hoofdpijn/migraine Mijn ontlasting is  vaak dun/diarree  vaak geconstipeerd  afwisselend geconstipeerd/diarree Ik voel me misselijk als ik vet gegeten heb Ik heb zucht naar suiker, chocolade, alcohol Ik heb voedselallergie of verdraag niet alles Ik heb een slechte adem

– 64 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 64

16-02-12 09:44

begrijp je lichaam

voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

symptoom

Ik heb vaak last van  verkoudheid/griep  oor-, neus- en keelontsteking Ik nies te vaak Mijn neus loopt als ik bepaalde producten eet Astma

huid & nagels (oxidatie, verzuring, hormonaal) symptoom

voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

Mijn huid is  droog  ruw  vet/combinatie  rood/ontstoken  bleek  heel dun  vroegtijdige lijntjes  verweerd, uitgedroogd  jeukerig Ik heb  striae  cellulitis  psoriasis/eczeem  acne/puistjes Mijn handpalmen zijn vochtig/klam Ik krijg uitslag Ik heb hielkloven Ik heb likdoorns Mijn handpalmen en voeten zijn geel Ik word snel rood Ik krijg snel blauwe plekken Wondjes genezen langzaam Mijn nagels zijn  bros  dik en geribbeld  gespleten  knotsvormig  blauwig/grijs

– 65 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 65

16-02-12 09:44

vorderingen bijhouden

ogen & mond (oxidatie, verzuring, uitscheiding) voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

symptoom

Mijn ogen zijn  bloeddoorlopen  oogwit is geel  jeukerig  met korstjes ’s ochtends  waterig  droog  gevoelig  klein en geknepen  opgezwollen Ik heb zware of donkere wallen Ik heb bewegende plekken in mijn zicht Mijn tong  vertoont een dikke gele/oranje/witte aanslag achterin  voelt ’s ochtends geïrriteerd  is felrood zonder aanslag  is opgezwollen en slap.

Ik zie afdruk van tanden aan de zijkant  vertoont diepe kloven Ik heb zweertjes, aften in de mond Ik proef ’s ochtends een metaalsmaak Ik heb pijnlijk/bloedend tandvlees Ik heb tandvleesontsteking Ik heb parodontitis Mijn haar is  vet, droog  lusteloos  voortijdig grijs  valt uit Ik heb roos Ik heb een droge, jeukende hoofdhuid

gewicht (verzuring, uitscheiding, hormonaal) symptoom

voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

Ik ben te zwaar Ik ben te licht

– 66 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 66

16-02-12 09:44

begrijp je lichaam

voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

symptoom

Ik kan moeilijk afvallen Mijn overgewicht zit rond mijn middel Mijn spiertonus is slecht Ik heb geen uithoudingsvermogen Ik heb geen energie Ik wil niet trainen

gewrichten & spieren (ontsteking, verzuring) voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

symptoom

Een of meer gewrichten doen me pijn Ik heb vaak spierpijn De knokkels in mijn vingers doen pijn Mijn vingers zijn vaak dik Mijn gewrichten  knakken of ploppen  zijn stijf of pijnlijk bij het wakker worden  zijn stijf of pijnlijk ’s nachts Ik heb minder botmassa/osteoporose

urinewegen (verzuring, hormonaal) symptoom

voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

Mijn plas  stinkt  is donkergeel of bruin  is heet/pijnlijk Ik moet vaak plassen Ik heb blaasontsteking gehad afgelopen maand Ik heb vaak dorst Ik transpireer niet Ik zweet te veel

– 67 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 67

16-02-12 09:44

vorderingen bijhouden

bloedsomloop (hormonaal, ontsteking, uitscheiding) voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

symptoom

Mijn bloedsomloop is slecht Ik heb heel witte/rode handen Ik kan niet afkoelen Mijn handen en voeten zijn vaak koud Ik heb het altijd koud Ik heb gebarsten adertjes in mijn gezicht/lichaam Ik heb spataderen Ik krijg hartkloppingen Ik voel me buiten adem

hormonaal voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

symptoom

Ik heb witte vloed (vrouwen) of witte vlokken op de voorhuid (mannen) Mijn menstruatie is onregelmatig Mijn voeten branden ’s nachts Bij het opstaan zie ik er pafferig uit, ik houd vocht vast Rond de menstruatie heb ik last van  PMS  vocht vasthouden  pijnlijke borsten  menstruatiepijn Ik heb de volgende overgangssymptomen  opvliegers  stemmingswisselingen  nachtzweten  slaapstoornissen  aankomen  minder libido  weinig energie

geest & emoties (alle vijf processen) symptoom

voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

Ik maak me zorgen, kan ’s nachts niet slapen Ik word ’s nachts wakker en kan niet weer inslapen

– 68 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 68

16-02-12 09:44

begrijp je lichaam

symptoom

voor na na 1 na 3 na 1 detox detox maand maand jaar

Ik word moe wakker Mijn dromen maken me wakker Ik val ’s middags in slaap Ik kan me slecht concentreren Mijn geheugen wordt slechter Ik ben vaak slechtgeluimd/lichtgeraakt Ik voel me vaak gestrest Ik word overmand door emoties Ik ben opvliegend Ik maak me voortdurend zorgen Ik ben rusteloos en druk Mijn geest is een wirwar Ik voel me slecht/depressief Ik lach niet veel Ik voel me niet sociaal Ik merk dat ik vaak op mijn haar of nagels bijt (of ander repetitief gedrag vertoon) Ik ben heel gevoelig voor alcohol Ik ben vermoeider dan anders Ik voel me uitgeput Ik voel me oud Welk verjongend effect zoek ik het meest?

Wat zou ik het liefst aan mezelf veranderen?

– 69 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 69

16-02-12 09:44

vorderingen bijhouden

Controleer je vorderingen De vijf tests hieronder helpen je om je vorderingen te volgen bij het EJJ-dieet. Als je wilt, kun je ze voor je begint doen om jezelf een referentiepunt te geven. Daarna doe je ze wanneer aangegeven.

1 lichaamsvettest Een van de beste manieren om vooruitgang te volgen is je lichaamsvet te meten.

Meet regelmatig de onderstaande zones en noteer je maten in een logboek.

zone meting

Bovenarm . . . . . . . . . . . . . .

Borst (rond breedste punt) ..............

Borst, onder de borsten (voor vrouwen) . . . . . . . . . . . . . .

Middel . . . . . . . . . . . . . .

Heupen . . . . . . . . . . . . . .

Billen . . . . . . . . . . . . . .

Bovenbenen . . . . . . . . . . . . . .

Boven de knieën . . . . . . . . . . . . . .

Kuiten . . . . . . . . . . . . . .

Enkels . . . . . . . . . . . . . .

Als je een probleemzone hebt, bijvoorbeeld een slappe buik of vet op je rug, neem je het vet daar tussen een vetmeter (te koop op internet) en meet dit regelmatig. Er zijn ook elektrische apparaten te koop die overal op je lichaam snel het vetpercentage meten via een zwak elektrisch stroompje. (Gezond vet varieert van 20 tot 35% voor vrouwen en van 10 tot 25% voor mannen, afhankelijk van leeftijd. De tabel geeft je een overzicht.) Herhaal dit na de EJJ-detox en dan na 3 en na 6 maanden.

2 huidelasticiteitstest Dit is een simpele manier om de collageenreactie in je huid te testen. Je huid vernieuwt zich om de 4 tot 6 weken en na een paar maanden verjongend eten en goede hydratatie kan de huid merkbaar verbeteren, omdat de aanmaak van de huideiwitten collageen, elastine en keratine wordt verhoogd. De huid zal er steviger, soepeler en zachter uitzien en er na de test sneller weer normaal uitzien.

– 70 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 70

16-02-12 09:44

controleer je vorderingen

Om de test te doen, leg je een arm ontspannen op tafel en knijpt 30 seconden de huid boven op je hand stevig tussen duim en wijsvinger. Laat los en tel langzaam ‘een en twee en drie…’ om te zien hoe lang het duurt voor de huid weer vlak trekt en de kleur normaal wordt. Vergelijk de resultaten met onderstaande tabel om de functionele leeftijd van je huid te bepalen. Herhaal na de EJJ-detox en dan om de drie maanden. vrouwen

tijd

functionele leeftijd (in jaren)

3 jonger dan 30

4 30–40

5 40–50

6 50–60

7 60–70

8 70–80

mannen

tijd

functionele leeftijd (in jaren)

2 jonger dan 30

3 30–40

4 40–50

5 50–60

6 60–70

7 70–80

***

houd van je eigenaardigheden Hoewel je lijf kan veranderen, zullen bepaalde trekken altijd blijven. Zo zullen verhoudingen niet veel veranderen. Als je relatief grote billen of borsten hebt, zal die verhouding tot de rest van je lijf blijven bestaan. Dat geldt ook voor knobbelvoeten, een scheve neus, hamsterwangen of andere schoonheids­ foutjes. Probeer deze eigenaardigheden te waarderen. Het maakt je jonger als je accepteert hoe je eruitziet, je lekker voelt in je lijf. Help het proces met dagelijks mantra’s als: ‘Ja, ik houd van mijn billen, ze zijn misschien groot maar passen bij mijn lijf en zijn stevig, sexy en cellulitisvrij…’

***

– 71 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 71

16-02-12 09:44

vorderingen bijhouden

3 De naakttest Maak foto’s van jezelf, bloot of in zwemkleding, van de voor-, achter- en zijkant.

Dit zal raar voelen, maar zet je daarover heen. Deze foto’s zullen je sterk motiveren, duidelijk neutraal bewijs vormen van je lichaamsvormen en probleemzones voor je begint en je inspireren je aan je verjongingsplan te houden.

Na drie maanden het EJJ-dieet gedaan te hebben maak je weer een reeks foto’s en vergelijkt ze. Na deze langdurige periode van verjongend voedsel zul je zien hoe je lijf veranderd is. Vetreserves zijn geslonken, vetrolletjes op je buik verdwijnen als de bloedsuiker stabiliseert, je huid wordt soepeler en spieren worden sterker voor een beter figuur. Inmiddels zul je je niet goed meer kunnen herinneren hoe je eruitzag voor je met de verjonging begon. Dan geven deze foto’s eerlijk bewijs van je vorderingen. Herhaal na 6 maanden en na 1 jaar.

4 geheugentest Vergeetachtigheid hoort bij het ouder worden. Toch kent iedereen vlijmscherpe 70-plussers die het denkvermogen en geheugen hebben van iemand van dertig.

Geheugen is vaak meer iets van concentratie en aandacht: vaardigheden die op elke leeftijd beschikbaar zijn. Bovendien is ontdekt dat dieet de gezondheid en werking van de hersenen beïnvloedt. De vetzuren die rijk zijn aan omega-3 en die je eet bij het EJJ-dieet zouden de synaptische verbindingen ondersteunen en een positief effect hebben op geheugen en cognitieve functies. Doe de twee tests hieronder en noteer je resultaten in een logboek. Herhaal na 3 maanden.

Test 1: voor visueel geheugen Staar 15 seconden naar een foto in een krant: een van een belangrijke gebeurtenis. Probeer er dan 10 kenmerkende punten van te noemen. Sla de krant om en schrijf de punten op.

Kijk weer naar de foto en tel hoeveel punten je gescoord hebt.

Test 2: voor verbaal geheugen Vraag een vriend/partner om tien willekeurige zelfstandige naamwoorden te bedenken en ze dan langzaam op te noemen terwijl je luistert en ze probeert te onthouden. Wacht 2 minuten en herhaal de woorden dan voor je vriend. Noteer hoeveel je er goed had.

– 72 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 72

16-02-12 09:44

controleer je vorderingen

5 de nultolerantietest Vaak verlangen we naar producten die het slechtst zijn voor ons lichaam. Het eten waarnaar je snakt, dat je het moeilijkst kunt opgeven en een emotionele steun voor je is geworden (vooral koffie, koolhydraten, vetrijke producten, citrusfruit, suiker, alcohol), zou je doorgaans direct moeten afschaffen, ook al geldt het als ‘gezond’. Je verdraagt het slecht of bent er zelfs allergisch voor. De volgende vragen kunnen je helpen bepalen welk eten de nultolerantie moet krijgen.

Om de test te doen, beantwoord je onderstaande vragen. Als een product bij elke vraag van toepassing is, eet je dat een paar weken niet meer. Als de symptomen verdwijnen, weet je dat dit specifieke voedsel de oorzaak is. Schrap het daarom 3 maanden uit je dieet. Daarna kun je het weer opnemen, maar let op symptomen en als je enige fysieke/emotionele veranderingen in je gezondheid en welzijn merkt, weet je dat je lichaam het niet verdraagt en schrap je het compleet.

1 Welk eten/drinken gebruik je dagelijks zonder mankeren?

2 Welke producten uit dit rijtje mis je, als je ze een dag niet kunt gebruiken?

3 Mis je dat product zo erg, dat dit verlangen je afleidt?

4 Heb je dit specifieke product gedurende meer dan 6 maanden elke dag gebruikt?

5 Beïnvloedt dit product je stemming, als je het krijgt of het je afgenomen wordt?

6 Voel je dat je lichaam reageert op dit product als je het eet/drinkt, positief of negatief?

***

word wakker!

Bekijk oude foto’s van jezelf, van 5, 10, 15 jaar of langer geleden. Wat zie je?

Ik wed dat je denkt: jee, ik zag er best goed uit. Denk dan aan wat er destijds in je hoofd speelde. De kans is groot dat je vond dat je te dik was of slappe bovenarmen had of een paar rimpeltjes die je oud maakten. Maar in feite zag je er niet dik of oud uit. Je zag er fantastisch uit, maar je kon het niet zien.

De herkenning van dit verschil tussen innerlijke en uiterlijke perceptie is een belangrijke wekker: hoe we denken dat we eruitzien heeft weinig te maken met hoe we er echt uitzien. De hele tijd had je van het leven kunnen genieten terwijl je last had van ‘verouderingskwaaltjes’. Verspil geen energie: geniet van het moment en van je leeftijd, wat die ook is.

***

– 73 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_062-073_Hoofdstuk 4.indd 73

16-02-12 09:44

5

de ejj-detox

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 74

16-02-12 09:44

A

ls je je snel anders wilt voelen en beter wilt ogen, is ontslakken je beste begin. Na slechts 2 weken voel je je fris, schoon, wakker, energiek, jong en klaar voor actie. Een goede detox verandert je fysiek en emotioneel, helpt de lever te functioneren door opgehoopte afvalstoffen weg te spoelen en verbetert de aanmaak van enzymen en opname van voedingsstoffen. Het is een cruciale start bij het verjongen, omdat het alle vijf de verouderingsprocessen minimaliseert: het brengt bloedsuikerspiegels en hormonen weer in balans, remt ontstekingen, verbetert de zuurgraad en de spijsvertering en verhoogt het gehalte aan antioxidanten in het lichaam. Het neemt ook trek weg en creëert een gezonde eetdiscipline. Kortom: het brengt je van ontoereikendheid naar kracht, klaar voor het EJJ-dieet dat je verjonging je leven lang zal voeden en stimuleren.

Ontslakken is zwaar en niet voor iedereen aan te raden. Heb je hartproblemen, suikerziekte of overgewicht, ben je op leeftijd of zwanger, geef je borstvoeding, ben je jonger dan 16, heb je recent een operatie ondergaan, herstel je van een ziekte, gebruik je medicijnen voor depressiviteit, angst of epilepsie, dan is deze detox niet geschikt voor jou. Gebruik je de pil, hormoonvervangers of statines, raadpleeg dan je huisarts of gezondheidsdeskundige voor je begint.

‘

Het eten van wat op één poot staat (planten) is beter dan het eten van wat op twee poten staat (kippen, wild), wat weer beter is dan het eten van wat op vier poten staat (koeien, varkens…). chinees spreekwoord

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 75

’

16-02-12 09:44

de ejj-detox

‘

Chemicaliën: schadelijke stoffen waar moderne voedingsstoffen van gemaakt zijn.

’ De kracht van ontslakken anoniem

We besteden niet genoeg aandacht aan onze inwendige reiniging – tot slijtage door veroudering aan de buitenkant zichtbaar wordt. Dan weet je dat het moment gekomen is om het lichaam wat extra hulp te geven.

De belangrijkste speler bij ontslakken is de lever, die verantwoordelijk is voor de verwerking van voedsel en schadelijke stoffen: zowel giftige zoals zware metalen, alcohol, geneesmiddelen en partydrugs als chemische additieven en conserveringsmiddelen. De lever breekt deze gifstoffen in chemische processen af tot ongevaarlijke stoffen en slaat ze op tot ze uiteindelijk worden afgevoerd via andere ontslakkingsorganen: nieren, longen, lymfe, spijsvertering en huid.

Als we jong zijn met alle organen in topconditie, werkt de natuurlijke afvoer van gifstoffen uit het lichaam naadloos. Maar met de jaren worden we blootgesteld aan een massa gifstoffen, zoals de onnodige toevoegingen aan bewerkt en junkfood (conserveringsmiddelen, stabilisatoren, kunstmatige kleur- en smaakstoffen) plus de pesticiden, kunstmest, antikiemmiddelen, hormonen en antibiotica die worden gebruikt voor de productie van ons voedsel. Ook andere factoren spelen een rol.  Ongezond leven door stress, zwaar werk, roken, alcohol, geneesmiddelen of partydrugs overstelpen ons lichaam met extra gifstoffen.  Gifstoffen uit het milieu, vervuiling door auto’s, vliegtuigen, industrie, verf, haarkleurmiddelen, kunststoffen, schoonmaakmiddelen, nieuw tapijt, hebben hun dagelijkse impact op ons.

Het afval hoopt zich op en ons lijf vecht om deze schadelijke stoffen te verwerken.

We zien sporen van veroudering: huidproblemen, dunne lijntjes, vermoeidheid,

– 76 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 76

16-02-12 09:44

de kracht van ontslakken

n best door zij t e h m a a h ic je helpt je l last te verlichten. pijntjes, indigestie, trage stofwisseling, aankomen, cellulitis en een slecht geheugen.

Eet geen voedsel meer dat bewerkt, chemisch veranderd is of vol additieven zit. Drink geen alcohol en cafeïne meer.

Kies voor gezonde, additiefvrije producten vol fytonutriënten, antioxidanten en biochemische bestanddelen die het lichaam nodig heeft om zowel vet- als wateroplosbare gifstoffen te verwerken. Drink verjongende theesoorten en veel water om de nieren te helpen de opgehoopte afvalstoffen af te voeren.

Versnel het proces met kruidenhulpjes (zie blz. 81), die de lever, nieren, lymfe en spijsvertering ondersteunen.

Om met het EJJ-plan te beginnen, ontslak je 2 weken.

Veel mensen die geconfronteerd worden met een ontslakking zonder vlees, vis, cafeïne, koemelk of granen, denken: Jakkes!

Wat mag ik eigenlijk nog wel eten? Het antwoord luidt: een groot aantal dingen – en veel daarvan. Honger hoort niet bij dit ontslakkingsplan: je kunt eten zoveel je wilt, alleen wel van de goede dingen. Je hoofddoel is niet afvallen (hoewel dat, als het nodig is, vrijwel zeker gebeurt), maar je lichaam de hulp te geven die het nodig heeft om zijn giftige opstopping kwijt te raken.

EJJ-detox met een serie creatieve maaltijdideeën en recepten om je ontslakking zo smakelijk en gevarieerd mogelijk te maken. Zie ze als inspiratie: fantasierijke, smakelijke maaltijden die je kunt maken met gezonde verjongende voedingsmiddelen.

Het heeft een zeer verjongend effect: ze neemt zo’n 70% van de voortdurende symptomen weg, zoals gebrek aan energie, puistjes en indigestie, waardoor je je moe en oud voelt. Als je energieniveau stijgt, zul je wat gewicht verliezen en je huid gaat stralen, je zult je gezond en jonger voelen – en er jonger uitzien. Niet slecht in 2 weken!

***

mogelijke bijwerkingen Ontslakken kan de eerste paar dagen moeilijk zijn.

Als je stopt met koffie en suiker, kun je een zwak en zweterig gevoel en hoofdpijn krijgen.

Normaal verdwijnen deze verschijnselen na 4 dagen, als je energieniveau stijgt en je je jeugdiger, dynamischer en geconcentreerder gaat voelen. Maak je geen zorgen als je in het begin het volgende ervaart:  gasvorming in je darmen  geïrriteerdheid  hoofdpijn  huiduitslag  slechte concentratie  landerigheid  lichaamsgeur  slechte adem  spierpijn  trek in suiker  vermoeidheid  vlekken (als de huid rood wordt door giftige stoffen)  zweterig, rillerig gevoel

***

– 77 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 77

16-02-12 09:44

de ejj-detox

1

‘

Dat je niet ziek bent, wil niet zeggen dat je daarom gezond bent.

2 Tien stappen naar

3

4

5

6 7 8

’

anoniem

succesvol ontslakken

Leuk of niet, iedereen weet dat je beter uit een detox komt. Zelden sluit iemand de 2 weken af zonder een gevoel van vreugde en succes.

1 Begin de dag met een zelfgemaakt sapje vol voedingsstoffen (zie blz. 102-107) of citroen in warm water. Drink het op je lege maag, wacht vervolgens een half uur voor je gaat ontbijten.

2 Eet elke ochtend, middag en avond en kies uit de lijst met recepten op blz. 82-85.

Let erop dat je niet hetzelfde mag eten in week 1 en week 2.

3 Kies seizoensgebonden biologische groenten en fruit. Als dat te duur is, investeer dan in een groenten- en fruitwasmiddel (uit de reformwinkel), dat chemische stoffen en waslagen van de buitenkant verwijdert.

4 Zet dagelijks een paar van de volgende noodzakelijke ontslakkingsgroenten op je menu: asperges, rode biet, broccoli, spruitjes, kool, bloemkool, snijbiet, witlof, venkel, knoflook, boerenkool, prei, mosterdzaad, ui, radijs, rucola, zeewier, zoete aardappel en waterkers. Ook rauwe wortelen, spinazie en tomaten: die bevatten veel glutathion, een eiwit dat gifstoffen uit het lichaam ‘begeleidt’.

5 Zorg dat je dagelijks een paar van de volgende reinigende vruchten eet: appels, grapefruit (beide met veel glutathion), citroen, papaja en ananas zijn goed voor de spijsvertering en bevorderen het ontslakkingsproces.

6 Eet per dag circa 45 g eiwit (afhankelijk van je gewicht, zie blz. 36) in de vorm van bonen, kikkererwten, linzen, tofoe, noten, pitten, eieren en geiten-, schapen- of buffelyoghurt of -kaas. Kies elke dag iets anders.

7 Gebruik dagelijks wat omega-3-vetzuren: walnoten, pompoenpitten, lijnzaad, kidneybonen, tofoe en verse taugé zijn allemaal een goede bron van omega-3­ vetzuren, met ontstekingsremmende eigenschappen en goed voor stemming, weerstand, hersenfunctie en geheugen, een stevige huid en gezonde nagels.

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 78

– 78 –

16-02-12 09:44

tien stappen naar succesvol ontslakken

9

8 Sla geen maaltijd over, anders heb je om 3 uur ’s middags honger en mislukt de detox omdat je eet wat je maar vindt. Neem wat fruit of je dagelijkse toetje.

9 Houd goed plat mineraal of gefilterd water bij de hand (zie blz. 90) en probeer 8 glazen per dag te drinken om afvalstoffen weg te spoelen.

10 Help eventueel de verschillende ontslakkingsorganen met een paar van de kruidenhulpjes van blz. 81.

10

***

mogelijke neveneffecten  Alerter  Beter slapen  Betere concentratie  Betere spijsvertering  Geen migraine/hoofdpijn  Geen PMS  Gewichtsverlies  Glanzender haar  Helderder in je hoofd  Heldere ogen  Jonger qua uitstraling en gevoel  Lichter, ‘schoner’ gevoel  Meer energie  Minder angstig/paniekerig  Minder boos  Minder duf in de ochtend  Minder zin in suiker  Stralende huid  Vroeger wakker worden

versnellers bij het ontslakken Deze zorgen voor sneller resultaat tijdens het ontslakken en je kunt ze daarna ook in je dagelijks leven inbouwen.  Ga elke dag naar buiten en wandel. Lopen na het eten verlaagt stress en de hoeveelheid vetten, suiker en hormonen die aan de bloedstroom zijn onttrokken en sterkt spieren.  Haal diep adem: longen helpen gifstoffen af te voeren en diep ademhalen brengt meer zuurstof in het lichaam, wat je een licht en relaxed gevoel kan geven. Adem drie keer per dag diep: adem vier tellen langzaam in, terwijl je buik uitzet, houd een tel vast en adem langzaam uit terwijl je tot zes telt. Wacht even en herhaal dit vijf keer.  Borstel je lichaam dagelijks om beter te ontslakken. Je stimuleert het lymfesysteem en bevordert de afvoer van gifstoffen via de huid. Maak met een zachte borstel zachte *** ronddraaiende bewegingen over je voetzolen, ga via je benen omhoog, voor- en achterkant, begin dan bij je vingers en langs je armen omhoog. Borstel als laatste je romp, voor en achter in de richting van je hart. Neem daarna een douche.  Schraap je tong elke morgen na het wakker worden (zie blz. 156) en zie hoe het tongbeslag gedurende het ontslakken van kleur verandert en dunner wordt. Dit is een teken dat het lichaam zichzelf helpt om zich van de overdosis gifstoffen te ontdoen.  Doe 6-8 druppels van een verzachtende, zoet geurende detoxolie in je badwater om te relaxen en het ontslakkingseffect te versterken.

– 79 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 79

16-02-12 09:44

de ejj-detox

‘

Ik houd van rijst. Rijst is geweldig als je honger hebt en 2000 van iets wilt.

’

mitch hedberg, komiek

Aan de slag Vul, voor je begint met ontslakken, de Mijn Symptomenkaart op blz. 64-69 en de tests op blz. 70-73 in. Doe dit nogmaals na de ontslakking en zie hoeveel van je symptomen zijn verdwenen...  Kies twee weken waarin je niet veel moet, niet uit eten hoeft, vroeg naar bed kunt en veel rust kunt krijgen. Lukt dit niet, volg dan de tips op blz. 153-155 om je aan je ontslakkingsdieet te kunnen houden als je uitgaat.  Vul je keukenkastjes voor je begint: gooi verleidingen weg (chips, crackers, chocolade, ijs), kijk dan naar de wekelijkse ontslakkingsvellen/recepten en koop voor een paar dagen in, om altijd iets lekkers te eten te hebben.  Je hoeft niet elke dag te koken: maak dubbele of zelfs driedubbele porties van lekkere gerechten. Eet ze als lunch, op je werk of bewaar ze in de koelkast/diepvries.  Ontslakken draait niet om afvallen, maar als dat een van je doelen is, eet je slechts een bord eten per maaltijd. Je kunt er zoveel groenten opstapelen als je wilt, maar houd het daarbij. Eet niets meer tot de volgende maaltijd.

Snak je naar suiker,  Neem altijd pen en papier mee en noteer reacties eet dan een handjevol of gevoelens die vreemd lijken: ontslakken doet wat noten, verse soja/edamamemet zowel je geest en emoties als je lichaam. bonen, rauwe tofoe, biet  Eet de eerste 4 dagen alleen met stokjes. of zoethout.

Daardoor neem je kleinere hapjes en eet je langzamer, wat de spijsvertering helpt. EJJ-stokjes zijn te koop op www.epjhealth.com.  Zoek een detoxbuddy: hij of zij kan je helpen als je het moeilijk krijgt.  Kauw volgens de klok: time iedere hap en reken 20 seconden om ‘zacht’ voedsel te kauwen en 40 seconden voor hard voedsel. Zo weet je beter wat je eet. Je zult het voedsel beter verteren en minder honger hebben.

– 80 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 80

16-02-12 09:44

aan de slag

verboden voedsel!

Zolang je ontslakt moet je onderstaande producten uit je menu schrappen.

Bewerkt voedsel en kant-en-klare maaltijden, alles met conserveringsmiddelen, additieven of ‘vers’ voedsel dat meer dan een maand houdbaar is.

Vlees en vis: een interessant effect van ontslakken is dat je creatiever gaat denken over eiwitten zoals noten, bonen en pitten.

Alle zuivel van koemelk: inclusief melk, boter, kaas, room, hüttenkäse en yoghurt.

(Je mag dagelijks 2 el van een product op basis van geiten-, schapen- of buffelmelk).

Alle granen in week 1, hoewel je ze in week 2 weer introduceert.

Suiker kunstmatige zoetstof, honing, agavesap, ahorn- en andere siropen.

Cafeïne, thee, cacao, alcohol, fris- of gezoete dranken.

Olie: transvetten, margarine en meervoudig onverzadigde olie zoals zonnebloemen saffloerolie. Gebruik ongeraffineerde olijf-, raapzaad-, sesam- en kokosolie.

Zout en alles waaraan zout is toegevoegd (inclusief Himalayazout, mineraalzout en vloeibare aminozuren) tenzij je lage bloeddruk hebt; gebruik in dat geval de goede zouten die worden geadviseerd op blz. 33. Als je iets hartigs wilt, voeg dan zeewier toe aan een gerecht.

***

kruidenhulpjes Door lever, nieren, lymfe en darmen tijdens het detoxen te ondersteunen met kruidensupplementen kun je ze helpen schadelijke substanties te verwerken, verdwijnen van bijwerkingen te versnellen en uitscheidingseffecten te versterken. Kijk op www.epjhealth.com voor meer informatie.  Voor de nieren: probeer aloë vera, leverkruid, jeneverbessen, berendruif en gerstewater (kook 50 g gepelde gerst met 500 ml water en geraspte gember, laat sudderen tot het zacht is en zeef).  Voor de lever: probeer melkdistel, paardenbloem, kurkuma, zuring, klis, aloë vera of bladgroen (zoals chlorella, blauw/groene algen, kelp of spirulina) apart of gecombineerd als tinctuur of thee.  Help je darmen met een dagelijkse dosis verzachtende klei en rode ieppoeder, psylliumschillen, lijnzaad of aloë vera.  Bij overmatige zwelling kauw je op venkelzaad, drink je gembersap met wat appel (om het smakelijk te maken) of neem je een minipepermuntje (van de apotheek) na een maaltijd.

***

– 81 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 81

16-02-12 09:44

de ejj-detox

De EJJ-detox: week 1

De eerste week is altijd een uitdaging. Je voedselkeuze is veel kleiner: geen vlees, vis, zuivel van koemelk, granen, zout, cafeïne en alcohol.

In plaats daarvan eet je alleen groenten, plantaardige eiwitten, fruit, vetten in de vorm van plantaardige olie en zuivel (2 el) in de vorm van geiten-, schapen- of buffel­kaas en -yoghurt. Je mag ook 2 eieren per week. Neem elke dag een ontbijt, een lichte en een hoofdmaaltijd en er een toetje bij als je behoefte hebt aan iets zoets. sapjes Begin elke dag met een glas met 300 ml van een de volgende verse sapjes. Wacht dan zo’n 30 minuten om het te laten verteren voor je begint aan je echte ontbijt.  Groene Verjongingsshake (zie blz. 105)  Oppepper van Waterkers, Rode Biet & Wortel (zie blz. 104)  Superkrachtige Voorjaarsreiniger (zie blz. 106)  Appel & Wortel Detoxversneller (zie blz. 105)  Laat de Huid Stralen (zie blz. 104)  Detoxwortel en Bietenexplosie (zie blz. 104)  Aardappelsap (zie blz. 105)

Denk eraan dat je elke dag je sapje drinkt!

ontbijt Je kunt een warm ontbijt eten of fruit met wat geiten-, schapen- en buffelyoghurt. Je toetje (zie volgende blz.) kan ook als ontbijt dienen.  Fruitsalade met noten of pitten en yoghurt  Fruitige amandelbouillon: 1 appel, 1 peer, handvol rozijnen, wat nootmuskaat en kaneel, zachtjes gaargekookt in 400 ml amandelmelk (zie blz. 147)  Gebakken moesappel gevuld met rozijnen, gember, kaneel, met daarover stukjes walnoot en yoghurt  Geprakte banaan, snufje kaneel en nootmuskaat, met daarover pecannoten, paranoten en yoghurt  Gekookt of gepocheerd ei met rauwe reepjes wortel, tomaat, enzovoort  Rulgebakken tofoe met shiitake, lente-uitjes, groene paprika en kurkuma  Alkaliserende kruidenbouillon (handjevol spinazie, sla, snijbiet, prei, kervel, 1 liter water, mengen en 20 minuten laten sudderen)

– 82 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 82

16-02-12 09:44

de ejj-detox: week

1

lichte maaltijd Lunch je op je werk, neem dan een van de volgende verjongende soepen mee in een thermosfles of maak een van deze heerlijke salades vol vitaminen.  Alkaliserende Cannellinibonensoep (zie blz. 113)  Verjongende Soep van Flespompoen en Gember (zie blz. 114)  Romige Detoxsoep van Rode Biet (zie blz. 112)  Groene Gazpacho (zie blz. 111)  Antioxidantrijke Aardappelsalade (zie blz. 115)  Pittige Bonensalade (zie blz. 116)  Energieopwekkende Salade van Venkel en Artisjok (zie blz. 115)

hoofdmaaltijd Eet dit als lunch of diner. Probeer ’s avonds te eten voor 19.30 uur, zodat het eten goed wordt verteerd en je ’s nachts beter kunt slapen.  Knapperig Aziatisch Roerbakgerecht (zie blz. 130)  Superverjongende Stroganoff (zie blz. 122)  Vitaliserende Zwarte Bonencurry (geen rijst) (zie blz. 119)  Verjongende Linzendetoxer (zie blz. 129)  Traditionele Thaise Curry, maar zonder gerst (geen granen) (zie blz. 120)  Ovenschotel van Geitenkaas, Aubergine en Gele Sperziebonen (zie blz. 118)  Troostende Kokosdhal (zie blz. 128)

toetje Je mag een toetje per dag eten, liever bij de lunch (of als tussendoortje) dan bij het diner, om na 19.30 uur zo min mogelijk suikers te eten. Al deze toetjes kun je ook als ontbijt eten, met wat yoghurt van geiten-, schapen- en buffelmelk.  Gevulde appel en peer, met gehakte dadels en wat druppels sinaasappelsap  Papajaschijfjes met passievruchtvlees en wat druppels limoensap  Bevroren banaan: schil en bevries een banaan, pureer, serveer met bosbessen  Banaan en bosbes in laagjes met een tikje chili (zie blz. 132)  Gebakken banaan: bak de banaan met schil 20 minuten (200 °C), pel en eet hem met yoghurt  Verse peren met sinaasappel en gedroogde abrikozen

– 83 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 83

16-02-12 09:44

de ejj-detox

De EJJ-detox: week 2

Deze week mag je hoogwaardige granen en brood aan je dieet toevoegen, maar eet ze liever alleen ’s ochtends of bij de lunch dan ’s avonds. Ze bevatten samengestelde koolhydraten, die een vol en loom gevoel geven, terwijl je met een verfrist, slank en hongerig gevoel wilt wakker worden. Elke dag begint nog steeds met een zelfgemaakt sapje: prima om je dagelijkse dosis biet en kurkuma binnen te krijgen, evenals antioxidanten, vitaminen, mineralen en andere fytonutriënten. Als je niet wilt koken of weinig tijd hebt, blijf je groenten en fruit eten, maar eet elke dag een portie plantaardig eiwit (zie blz. 89). Als je meer energie nodig hebt, neem je daarbij een portie langzame koolhydraten (bij voorkeur quinoa, gierst, amarant, boekweit en rode of zwarte rijst).

Je mag deze week twee eieren. sapjes Als in week 1 (zie blz. 82) ontbijt Je mag nu granen toevoegen aan je ontbijt. Eet havermoutpap, havergort, muesli, quinoa of rijst, of blijf bij de ontbijten uit week 1 als je liever iets lichters wilt.  Vruchtenpap: kook havergort (zie blz. 102), quinoa, boekweit of gierst in water.

Serveer met noten- of rijstmelk (zie blz. 147), kaneel en nootmuskaat, fruit (appel, banaan, bessen, vijgen) en pitten (pompoen, zonnebloem)  Bircher vijgennotenmeusli (zie blz. 109) met vers fruit  Verjongend rijstontbijt: verwarm gekookte zilvervliesrijst in een pan met appelsap, gehakte amandelen, pompoenpitten en gedroogde cranberry’s  Omelet van twee eieren met geroosterd roggebrood  Banaan gedipt in sesamzaad, in plakjes op 2 geroosterde tarwevrije boterhammen  Twee tarwevrije boterhammen met pompoenpitspread of notenboter (zie blz. 145)  Gegrilde tomaten met geitenkaas en verse dragon

– 84 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 84

16-02-12 09:44

de ejj-detox: week

2

lichte maaltijd Eet als in week 1 of kies uit het volgende:  Venkelsoep (zie blz. 112) en Brood van Pompoenpitten & Tomaat (zie blz. 138)  Verjongende Burger met een Saus van Zoete Tomaten (zie blz. 117) en tomatenavocadosalade  Super Sobanoedelsalade (zie blz. 116)  Gebakken Bonen (zie blz. 108) op geroosterd roggebrood  Gevulde Courgette (zie blz. 128) met Walnotenbrood (zie blz. 139)  Rauwkost met Zomerse Avocadodip (zie blz. 137) en Superverjongende Salsa (zie blz. 136)  Gestoomde groenten met pesto, bestrooid met pijnboompitten uit de oven, pompoenpitten en geitenkaas

hoofdmaaltijd Eet dit als lunch of diner. Probeer ’s avonds te eten voor 19.30 uur, zodat het eten goed wordt verteerd en je ’s nachts beter kunt slapen. Eet als in week 1 of probeer:  Geroosterde Knolgroenten (zie blz. 127) en groene salade  Antioxidante Aubergines (zie blz. 124)  Verjongende Kokoscurry (zie blz. 123)  Stoofschotel van Borlottibonen en Cavolo Nero (zie blz. 125)  Speltpasta met Snelle Tomatensaus (zie blz. 143)  Gerstrisotto met Paddenstoelen (zie blz. 126)  Zoete Bietensla met Gebakken Aardappel met Wasabi (zie blz. 114 en 124-125)

toetje Je kunt dezelfde toetjes eten als in week 1 of probeer de volgende.

Eet ze liever bij de lunch (of als tussendoortje) dan na het diner.  Vers fruit met geprakte bramen  Vers fruit met vers geperst sinaasappel-/limoensap en muntblaadjes  In plakjes gesneden mango met limoensap en vers geraspte kokos  Gehakte dadels, vijgen, appel, peer, amandelen en walnoten met yoghurt van schapenmelk  Romige Zwarte Rijstpudding met Kokos & Ananas (zie blz. 131)  Fruitige Drilpudding (zie blz. 132)  Vanille Sojavla (zie blz. 133)

– 85 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_074-085_Hoofdstuk 5.indd 85

16-02-12 09:44

6

het EJJ-dieet

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 86

16-02-12 09:43

N

a het ontslakken zul je je verjongd en energiek voelen. Maar nu komt het moeilijke deel: een gezond, verjongend eet­ patroon aanleren, voedzaam en sterkend en niet voor 2 weken, maar voor de rest van je leven. Je wilt elke dag in topconditie zijn, je bewust zijn van je lichaam en in zijn behoeften aan voeding voorzien.

Je wilt smakelijk, geweldig eten dat gemakkelijk te bereiden en voldoen­de voedzaam is. Maar het belangrijkste: je wilt een dieet dat het verou­ deringsproces vertraagt en zelfs omkeert, zodat je je jonger voelt en oogt.

Het EJJ-dieet is eenvoudig te volgen. In dit hoofdstuk vind je zo’n 70 recepten voor verjongende sapjes, ontbijten, hoofdmaaltijden, bij­ gerechten, toetjes, tussendoortjes, broden en cakes. Op blz. 94-99 staat een gedetailleerde Tabel verjongende producten die je vertelt welke producten je in je dieet moet opnemen om de vijf stoorzenders te bestrijden en het verjongingsproces te stimuleren. Naast elk recept staat een bloem met een kleurcode (zie rechts) die aangeeft welk verjongingsproces het recept onder­steunt. Wees niet bang sleutel Alkaliserend dat je alles exact moet opvolgen. Kies Hormoonzorgvuldig de ingrediënten en recepten balancerend Ontstekingsdie jij lekker vindt en pas ze naar smaak remmend aan. Wees creatief en geniet ervan. Het is de beste verjongingsstart voor de rest Antioxidant Ontslakkend van je leven.

‘

Mensen maken zich zorgen over wat ze eten tussen Kerstmis en Nieuwjaar, maar zij zouden zich echt zorgen moeten maken over wat ze eten tussen Nieuwjaar en Kerstmis. anoniem

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 87

’

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

De tien principes van het EJJ-Plan

1

Ik ben tegen strenge regels, omdat het EJJ-dieet gaat om het vinden van levensmiddelen en recepten waar jij van houdt en die je met plezier de rest van je * Prop je niet vol leven kunt eten. Maar een paar vaste met fruit – dat bevat veel principes kunnen je helpen om de beste suikers. Beperk je tot 2 à 3 stuks verjongingseetgewoonten vanaf het per dag. Als je een fruitsalade begin te volgen. als ontbijt neemt, verbruik je je fruitquotum voor die dag. Eet je 1 Eet drie maaltijden per dag. Een maaltijd maar één kiwi, dan kun je in de overslaan maakt hongerig en activeert het loop van de dag nog twee grehlinehormoon (dat het knagende gevoel in stuks nemen. je maag veroorzaakt) en de hypothalamus, zodat

je gaat verlangen naar vet- en calorierijk voedsel. * Als je je lichaam goed en regelmatig voedt, blijven deze verlangens minimaal en zal je spijsverteringssysteem optimaal werken.

2 Drink elke dag voor het ontbijt een zelfgemaakt groentesapje. Wacht 30 minuten voor je gaat ontbijten. Als je geen tijd hebt om sap te maken, knijp dan in plaats daarvan een halve citroen uit in heet water.

3 Eet dagelijks 30% rauw voedsel, inclusief je sap en fruit.

Onverhit voedsel bevat meer enzymen, vitaminen en Beweging mineralen dan gekookt voedsel. Je groene sap plus een is verjonging! Loop, salade of bijgerecht van rauwkost moet genoeg zijn. fiets, jog op de plaats terwijl 4 Eet eiwit, vet en koolhydraten bij elke de ketel op staat, buig vanuit je maaltijd. Groenten zijn je beste vrienden bij middel naar voren als je tanden het verjongen en vormen de basis van je dieet. poetst… dit alles maakt je Doe daarbij wat eiwit (zie volgende blz.), wat vet sterker en soepeler. en wat ongeraffineerde koolhydraten (het soort in volkorenproducten en brood).

5 Varieer de producten regelmatig, om het grootste scala aan voedingsstoffen binnen te krijgen. Een goede gids daarvoor is de kleur van het voedsel op je bord. Dus als je dinsdags een gerecht met zalm, pistachenoten en zilvervliesrijst eet, neem dan op woensdag paksoi, rode biet en zwarte bonen.

2

3

4

5

– 88 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 88

16-02-12 09:43

de tien principes van het ejj-plan

*** verjongende eiwitten Veel verrassende voedingsmiddelen bevatten eiwit. Zo bevatten quinoa en kattenstaart meer eiwit per ons dan para- en macadamianoten. Probeer voor verjongingsdoeleinden je meeste eiwit uit niet-vlees-bronnen te halen door een variatie van de producten uit de lijst hieronder in je dieet op te nemen.  Granen (vooral kattenstaart, boekweit, haver, quinoa, rogge, tarwe)  Peulvruchten (vooral bonen, linzen, tempé, tofoe)  Plantaardig eiwit uit artisjok, asperge, rode biet, broccoli, bloemkool, koriander, sperziebonen, boerenkool, okra, peterselie, spinazie, zeewier…  Noten en pitten (slechts een handjevol per dag omdat ze veel vet/calorieën bevatten), notenmelk, notenboter  Geiten- en schapenmelk en -yoghurt en kaas van geiten-, schapen- en buffelmelk (slechts 2 eetlepels per dag, omdat ze vet- en calorierijk zijn)  Vis (vier tot vijf keer per week). Eet liever haring, makreel, zalm, sardines, forel dan grotere vissen zoals tonijn of zwaardvis, die kwik en andere zware metalen bioaccumuleren (zie organisch eten, blz. 92-93)  Eieren (max. 7 p/w, tenzij je snel geconstipeerd bent)  Als je vlees wilt eten, neem dan eens per week een portie (75-100 g) korhoen, fazant, patrijs, wild konijn, biologische scharrelkip of -kalkoen, biologisch scharrellam (maximaal eens per maand) of biologische lamslever (bij bloedarmoede).

6

***

6 Heb je gewichtsproblemen, gebruik dan borden van 22 cm (de diameter van het middenstuk, niet de opstaande randen), die iets kleiner zijn dan de gebruikelijke dinerborden van 26 cm. Gebruik voor ontbijt en soep een kom van ongeveer 12 cm breed en 7 cm hoog tot 14 cm breed en 5 cm hoog. Gebruik voor toetjes een kleinere kom, ongeveer 12 cm breed en 4 cm hoog. Eten gaat vaak om visuele signalen en gewoonten: als het oog een vol bord van 22 cm ziet, voelt je lichaam zich na het eten blij en voldaan, hoewel er minder voedsel op lag dan op een vol bord van 26 cm.

Je kunt je bord vol scheppen, maar zodra je het op hebt, blijft het daarbij: je eet niets meer tot de volgende maaltijd. Als je snel te veel eet, is dit een goede manier om je totale verbruik te meten en ervoor te zorgen dat je bedachtzaam eet.

– 89 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 89

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

***

7

8 9

10

goed water  Drink liefst gefilterd kraanwater, ook voor koken in de waterketel.

Waterfilterkannen met actieve kool zijn goedkoop en verwijderen aanslag, chloor en roest, maar niet gezonde mineralen als kalium, en calcium.

Meertrapsfiltersystemen verwijderen ook zware metalen als lood, maar zijn duur en moeten door een vakman worden geplaatst. Als je bezorgd bent over de kraanwaterkwaliteit in jouw huis (het kan aangetast zijn door oude of roestige buizen), kun je het door je gemeente laten testen.  Probeer bij flessenwater alleen uit glazen flessen te drinken (om vervuiling door kunststof te vermijden) die zijn gebotteld in je directe omgeving (om vervuiling door transport te vermijden).

Drink niet uit een plastic fles die in de zon heeft gestaan, omdat chemische stoffen gemakkelijk uit het warme plastic lekken.  Vermijd bruisend water als je snel last hebt van gas of opzwellen.  Drink geen tonic of vruchten-/gezoet water uit de winkel; het reinigt het lichaam niet en bevat veel calorieën.  Sodawater bevat natriumzout en koolstof, dus vermijd dit.

***

7 Drink per dag zes tot acht glazen of 1,5 liter kwalitatief goed water (zie boven).

8 Met een goed ontbijt zou je het zonder tussendoortje moeten redden tot de lunch. Als je ’s middags iets nodig hebt, neem je een stuk fruit of rauwe groenten, zoals wortel en paprika als dat genoeg voor je is (wat eiwit erbij, zoals een handjevol noten of pitten, vult iets meer), of neem wat tussendoortjes zoals Pittige Kikkererwten (zie blz. 136) en Verjongende Notenrepen (zie blz. 137) mee voor onderweg. Vers sap is een goed tussendoortje voor de middag.

9 Kweek discipline aan met eten en probeer niet gedachteloos te eten. Ook al eet je iets gezonds (fruit, gedroogd fruit, noten, pitten, gezonde repen) wil dat niet zeggen, dat je er zoveel van kunt eten als je wilt. Gezonde producten bevatten vaak veel calorieën. Luister naar je lichaam. Eet altijd alleen maar tot je voor twee derde vol zit, liever dan overvol. Maar gooi geen restjes weg: de meeste van de EJJ-gerechten kun je bewaren voor een andere maaltijd. Zo hoef je geen schuldgevoel te hebben.

10 Verwen jezelf, maar ‘verwennen’ betekent een keer per week, niet per dag. Dus neem eens per week een paar stukjes pure chocolade (80% cacao), een kop koffie of plakje cake. Mensen aten vroeger suikerhoudende traktaties alleen bij verjaar­ dagen, trouwerijen, vakanties, enzovoort. Probeer die gewoonte op te pakken.

– 90 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 90

16-02-12 09:43

de tien principes van het ejj-plan

ontslak je keuken Voor je met het EJJ-dieet start, ga je door je kasten en verwijder je de levensmiddelen die je niet zult eten. Geef ze weg of zet ze in een aparte kast als familie of huisgenoten het EJJ-plan niet volgen.

Kijk dan hoe je voedsel bewaart: je hebt bijvoorbeeld een koele, donkere kast nodig voor oliesoorten, omdat warmte olie snel ranzig maakt. Bewaar levensmiddelen niet in kasten met lampen eronder. Dit zorgt voor veel warmte, die niet alleen olie, maar ook noten, granen en gedroogd voedsel bederft.

Nu je meer verse producten en groente gaat eten, wordt de koelkast cruciaal.

Bewaar daar delicate olie, zoals lijnzaadolie, suikervrije jam, sesampasta, noten­ boter, gekiemd brood en ook wat groenten en fruit. De rest van de groenten, fruit, bonen, brood en smaakmakers bewaar je in een koude provisiekamer of kast. zorg voor je potten en pannen Het is belangrijk om pannen en ander kookgerei te kiezen die geen zware metalen of andere vervuilingen aan voedsel afgeven. Hier volgen een paar richtlijnen.  Gebruik alleen pannen met een dikke bodem van roestvrij staal, gietijzer of koper met roestvrijstalen binnenkant. Vermijd pannen van aluminium, met teflon of andere antiaanbaklagen. Je kunt geanodiseerde aluminium pannen gebruiken, mits ze nergens krassen of andere beschadigingen vertonen.  Gebruik geen pannen met kunststof handvat, omdat die bij verhitting giftige dampen kunnen afgeven.  Roer voedsel liever met houten lepels en spatels dan met kunststoffen of metalen, die verontreinigingen kunnen afgeven of de pan beschadigen.  Als je voedsel kookt of bewaart in email of terracotta/geglazuurd aardewerk, kies dan alleen merken die een keurmerk hebben voor voedselveiligheid, omdat lood, cadmium en andere zware metalen in het glazuur kunnen overgaan in het voedsel.

***

je jong drinken Behandel alcohol als een traktatie: dat betekent af en toe een glas, niet vaker dan eens per week. Kies liever biologische rode wijn dan witte en als je sterkedrank wilt, neem dan een klein glaasje wodka van goede kwaliteit geserveerd met zelfgemaakt sap (sinaasappel, limoen, tomaat).

***

– 91 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 91

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

De verjongende provisiekamer Naast een grote verscheidenheid aan verse groenten, kruiden en fruit, kan de basale verjongende provisiekamer het volgende bevatten.  Bonen en peulvruchten: adukibonen, zwarte bonen, kikkererwten, kidneybonen, linzen, soja/edamamebonen, spliterwten, kiemen (taugé en alfalfa).  Brood: zelfgebakken, roggebrood en gekiemd brood (van de reformwinkel).  Diversen: xanthaamgom (rijsmiddel), agaragar of groentevlokken (voor drilpudding), Chinese paddenstoelen (shiitake, maitake, reishi voor smaak en voedingsstoffen), gedroogd of vers, tempé en tofoe (voor eiwit).  Drankjes: gefilterd water, kruidenthee, zelfgemaakte sapjes en smoothies.  Eten in blik: kokosmelk (biologisch, zonder toegevoegde Als je junkfood suikers), bonen uit blik (biologisch, zonder toegevoegd wilt, maak het dan zelf: zout of suiker). zoveel verjongender dan  Gedroogd fruit (ongezwaveld, ongezoet): abrikozen, alles wat te koop is... dadels, vijgen, gojibessen, pruimen, rozijnen.  Hele granen: kattenstaart, zwarte en zilvervliesrijst, kamut, gierst, havergort, parelgerst, quinoa, rogge, spelt, tarwe.  Meel: gerst, boekweit, kamut, aardappel, rijst, spelt.  Noten en pitten: amandel, cashew-, kokos-, pistache- en walnoot, lijnen sesamzaad, pompoen- en zonnebloempitten. Boter van noten en pitten, sesampasta en notenmelk.  Olie (onbehandeld): amandel-, avocado-, kokos-, lijnzaad-, pompoen-, raapzaad-, sesamolie.  Smaakmakers: ciderazijn (biologisch, met azijnmoer, troebele bacteriekweek die voor azijn zorgt), lijnzaadpoeder (koudgeperst voor omega-3-vetten, op salades of in sappen), vloeibare aminozuren (voegen eiwit en zoutsmaak toe zonder vet of zout), miso (natuurlijk gefermenteerd), edelgistvlokken (voor smaak en vitamine B), zeewier (dulse, kombu, nori, wakame), sojasaus (alleen de versie zonder zout).  Zelfgemaakte Groentebouillon (zie blz. 142).  Zuivel: alleen geiten-, schapen- en buffelmelk, kaas, yoghurt, boter of kefir.

biologisch eten Bij het EJJ-dieet streef je ernaar je blootstelling aan kunstmatige voedseladditieven, pesticiden en zware metalen te verminderen omdat deze

– 92 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 92

16-02-12 09:43

de verjongende provisiekamer

1 3

verouderende gifstoffen bevatten, die de celfunctie aantasten en ontstekingen kunnen veroorzaken.

Biologisch verbouwde gewassen bevatten ook meer mineralen en antioxidanten volgens een overzicht uit 2009 van Denis Lairon van de Universiteit van Aix-Marseille. Daarom wil ik dat je overal waar dat kan biologisch voedsel eet.

Biologisch eten kan echter duur zijn, dus als je zuinig moet leven, moet je slimme keuzen maken. Hier zijn mijn biologische tips.

1 Probeer altijd biologische aardbeien, appels, bleekselderij, boerenkool,

2 4

bosbessen, druiven, kersen, nectarines, paprika, perziken, spinazie en knolgewassen (wortelen, pastinaken, aardappelen, enzovoort) te kopen, omdat de niet-biologische vervuild zijn met grote hoeveelheden pesticiden.

2 Je hoeft geen organische ananas, asperges, aubergine, avocado, erwten, grapefruit, kiwi, kool, maïs, mango, meloen, uien of watermeloen te kopen.

Die zijn veel minder vervuild door pesticiden. Als fruit en groenten een dikke schil hebben, die je verwijdert voor je ze eet, is het doorgaans prima om nietbiologisch te kopen.

3 Koop geen biologische vis, die gekweekt wordt en vaak vol vet, parasieten en ziekten zit. (Zie ook blz. 37 voor meer informatie over welke vis je kunt eten.)

4 Wil je vlees eten, probeer dan de biologische variëteit van scharrelvee dat buiten gelopen heeft. Koop het liever bij de slager of boerderijwinkel dan in de supermarkt, omdat de herkomst dan gemakkelijker na te gaan is. producten om te vermijden Dit voedsel maakt je oud. Probeer ze uit je keuken en leven te houden.  Bewerkt en voorverpakt voedsel  Witte pasta, rijst en meelproducten  Industriële ontbijtgranen  Alle vetvrije en halfvolle levensmiddelen  Margarine, bewerkte vetten en alles met transvetten  Gerookt of gedroogd vlees en vis  Al het ‘verse’ voedsel dat meer dan een maand houdbaar is  Voedsel in blik met toegevoegd zout en zoetstoffen  Voedsel vol met suiker en vetten, inclusief gebak en bakproducten.  Gezoete of kunstmatig gezoete frisdrank en thee  Alle genetisch gemanipuleerde producten.

– 93 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 93

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

Juiste voeding: de Tabel verjongende producten

Naast de vijf beste verjongende producten, wil je ook een grote variatie koolhydraten, eiwitten en vetten eten die je helpen de vijf verouderingsprocessen te minimaliseren. Hier volgt een gedetailleerd overzicht met kleurcodes van de gezonde producten die verzuring, ontsteking, oxidatie, trage stoelgang en hormonale disbalans helpen pareren. Dit zijn geweldige instrumenten in je verjongingsdieet.

Je zult zien dat vlees en zuivel in de lijst ontbreken. Ze leveren eiwit, maar geen enkel verjongend effect, dus heb ik ze weggelaten. Als een product dat je regelmatig eet niet in de tabel staat (zoals gistextract), is de kans groot dat het niet verjongt.

Probeer het minder vaak te eten en te vervangen door iets wat verjongender werkt. groente

ontstekings-

antioxidant

hormonale spijsvertering/ balans

remmend

alkaline

stoelgang

aardappel ✔ ✔ ✔ ✔ aardpeer ✔ ✔ ✔ ✔ andijvie ✔ ✔ ✔ artisjokken ✔ ✔ ✔ ✔ asperges ✔ ✔ ✔ ✔ aubergine ✔ ✔ ✔ Aziatische spruiten/ ✔ ✔ ✔ ✔ taugé/bamboespruiten biet ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ bleekselderij ✔ ✔ ✔ ✔ bloemkool ✔ ✔ ✔ ✔ boerenkool/cavolo nero ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ broccoli ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ Chinese kool ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ Chinese sareptamosterd ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ citroengras ✔ ✔ ✔ ✔ courgette ✔ ✔ daikon (witte rammenas) ✔ ✔ ✔ eetbare goudsbloem ✔ ✔ ✔ ✔ erwten: velderwten, peultjes, ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ doperwten, sugarsnaps flespompoen ✔ ✔ ✔ ✔ gerstegras ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ knoflook ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ knolselderie ✔ ✔ ✔ ✔ komkommer ✔ ✔ ✔ ✔ koolraap ✔ ✔ ✔ ✔ lente-uitjes/sjalotjes ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

– 94 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 94

16-02-12 09:43

tabel verjongende producten

groente

ontstekings-

antioxidant

hormonale spijsvertering/ balans

remmend

alkaline

stoelgang

okra ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ paardenbloem ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ paddenstoelen: champignons, ✔ ✔ kastanjechampignons, portobello paddenstoelen: ✔ ✔ ✔ ✔ shiitake, maitake, umeboshi, reishi paksoi ✔ paprika/zoete paprika ✔ ✔ ✔ pastinaak ✔ ✔ ✔ pompoen ✔ ✔ ✔ ✔ prei ✔ ✔ ✔ ✔ raap ✔ ✔ ✔ ✔ radijs ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ rode/witte kool ✔ ✔ ✔ ✔ sareptamosterd ✔ ✔ ✔ ✔ sla: ijsbergsla, lamsoor, kropsla ✔ ✔ ✔ sla: rucola, radicchio, andijvie, krulandijvie ✔ ✔ ✔ ✔ snijbiet ✔ ✔ ✔ ✔ sperziebonen ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ spinazie ✔ ✔ ✔ ✔ spruitjes ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ suikermaïs ✔ ✔ ✔ tarwegras ✔ ✔ ✔ ✔ tuinbonen ✔ ✔ ✔ ✔ ui ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ venkel ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ waterkastanje ✔ ✔ ✔ ✔ waterkers ✔ ✔ ✔ ✔ witlof ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ wortel ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ zeewier: dulse, kombo, nori, zeekraal, wakame ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ zoete aardappel/bataat ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ zuring

fruit aardbei ✔ ✔ ✔ ✔ abrikoos ✔ ✔ ✔ ananas ✔ ✔ ✔ appel ✔ ✔ ✔ avocado ✔ ✔ ✔ ✔ banaan ✔ ✔ ✔ ✔ bosbes ✔ ✔ ✔ ✔ braam/dauwbraam ✔ ✔ ✔ ✔ citroen ✔ ✔ ✔ cranberry ✔ ✔ ✔ ✔ dadel ✔ ✔ ✔ ✔

✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

– 95 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 95

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

fruit

ontstekings-

antioxidant

hormonale spijsvertering/ balans

remmend

alkaline

stoelgang

druif: zwart, blauw, wit ✔ ✔ ✔ framboos/bergbraambes ✔ ✔ ✔ ✔ gojibes ✔ ✔ ✔ ✔ granaatappel ✔ ✔ ✔ ✔ grapefruit ✔ ✔ ✔ ✔ kers ✔ ✔ ✔ ✔ kiwi ✔ ✔ ✔ kokosnoot (vers) ✔ ✔ ✔ kruisbes: groen, rood ✔ ✔ ✔ ✔ limoen ✔ ✔ ✔ lychee ✔ ✔ ✔ ✔ mandarijn/satsuma/ ✔ ✔ ✔ tangerine mango ✔ ✔ meloen/watermeloen ✔ ✔ ✔ ✔ moerbei ✔ ✔ ✔ olijf ✔ ✔ ✔ ✔ papaja ✔ ✔ ✔ ✔ passievrucht ✔ ✔ ✔ peer ✔ ✔ ✔ perzik/nectarine ✔ ✔ ✔ pruim/kruikpruim/reine-claude ✔ ✔ ✔ pruimedant ✔ ✔ ✔ rabarber ✔ ✔ ✔ rozijnen ✔ ✔ sinaasappel ✔ ✔ ✔ tomaat ✔ ✔ ✔ vijg (vers) ✔ ✔ ✔ zwarte bes/rode aalbes/ ✔ ✔ ✔ ✔ roze bes/witte bes

✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

granen boekweit ✔ ✔ ✔ ✔ gekiemde granen ✔ ✔ ✔ gierst ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ havervlokken ✔ ✔ ✔ ✔ hennep ✔ ✔ ✔ ✔ kamut/harde tarwe ✔ ✔ kattenstaart ✔ ✔ ✔ ✔ kikkererwt, lins of sojameel ✔ ✔ ✔ ✔ mais ✔ ✔ parelgerst ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ quinoa ✔ ✔ ✔ ✔ rijst: zilvervlies ✔ ✔ ✔ ✔ rijst: zwart, rood ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ rogge ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ sojalecithine ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ sorghum ✔ ✔ spelt ✔ ✔ tarwe (heel) ✔ ✔ ✔

– 96 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 96

16-02-12 09:43

tabel verjongende producten

peulvruchten

ontstekings-

antioxidant

hormonale spijsvertering/ balans

remmend

alkaline

stoelgang

adukibonen/azuki ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ alfalfa ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ borlottibonen ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ cannellinibonen ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ erwten: ✔ ✔ ✔ ✔ groen, geel, split gele sperziebonen ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ haricots verts ✔ ✔ ✔ kidneybonen ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ kikkererwten ✔ ✔ ✔ ✔ linzen: groen, bruin, ✔ ✔ ✔ ✔ rood, puy, split miso ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ pintobonen ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ soja/edamamebonen ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ taugébonen ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ tempé/tofoe ✔ ✔ tuinbonen ✔ ✔ ✔ ✔ zwarte bonen ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

noten en zaden amandel ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ anijszaad ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ cashewnoten ✔ ✔ ✔ hazelnoot ✔ ✔ ✔ ✔ kastanje ✔ ✔ ✔ ✔ kiemgroenten ✔ ✔ ✔ ✔ kokosnoot ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ lijnzaad ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ macadamia ✔ ✔ ✔ ✔ notenboter ✔ ✔ ✔ ✔ paranoten ✔ ✔ ✔ ✔ pecannoten ✔ ✔ ✔ pijnboompit ✔ ✔ ✔ pinda, ongezouten ✔ ✔ pistachenoten ✔ ✔ ✔ pompoenpitten ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ sesampasta ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ sesamzaad ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ walnoten ✔ ✔ ✔ waterkastanje ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ zonnebloempitten ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

kruiden en specerijen basilicum bieslook cayennepeper chilipeper dille dragon

✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

– 97 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 97

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

kruiden en specerijen gember kaneel kardemom kerrieblad komijn koriander kruidnagel kurkuma mierikswortel mosterdzaad (geel) munt nootmuskaat oregano/marjolein peterselie rozemarijn saffraan salie tamarinde tijm vanillestokje wasabi zwarte peper

ontstekings-

antioxidant

hormonale spijsvertering/ balans

remmend

alkaline

stoelgang

✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

vis dorade ✔ ✔ forel ✔ ✔ griet ✔ ✔ haring ✔ ✔ heilbot ✔ ✔ kabeljauw ✔ ✔ krab ✔ ✔ kreeft ✔ ✔ oesters ✔ ✔ red snapper ✔ ✔ rode mul ✔ ✔ sardines ✔ ✔ schelvis ✔ ✔ schol ✔ ✔ sint-jakobsschelpen ✔ sprot ✔ ✔ tong ✔ ✔ tongschar ✔ ✔ tonijn ✔ ✔ zalm ✔ ✔ zeeduivel ✔ ✔ zonnevis ✔ ✔ zwaardvis ✔ ✔

eieren kippen-, eenden-, kwartel-

✔

– 98 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 98

16-02-12 09:43

tabel verjongende producten

zoetmiddelen

ontstekings-

antioxidant

hormonale spijsvertering/ balans

remmend

alkaline

stoelgang

honing, ongeraffineerd ✔ ✔ ✔ ✔ melasse ✔ ✔ ✔ vers vruchtensap, ingedikt ✔ ✔ zoete abrikozenpasta ✔ ✔ ✔ ✔

✔

diversen chocolade (80%+ cacao) ✔ ✔ ciderazijn (met azijnmoer) ✔ ✔ ✔ ✔ groentebouillon, zelfgemaakt, ✔ ✔ ✔ ✔ zonder zout probiotica ✔ ✔ suikervrije jam ✔ vloeibare aminozuren ✔ zout, Himalaya-, mineraal ✔ ✔ ✔

drankjes appelsap, ongezoet ✔ ✔ ✔ cranberrysap, ongezoet ✔ ✔ druivensap ✔ ✔ ✔ fruitthee ✔ ✔ groentesap, vers ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ koffie, paardenbloem ✔ ✔ ✔ ✔ kokosmelk ✔ ✔ ✔ ✔ kokossap, vers bereid ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ rode wijn, biologisch ✔ sinaasappelsap (vers geperst) ✔ ✔ ✔ ✔ sojamelk ✔ ✔ ✔ ✔ thee: zwart, groen, kruiden ✔ ✔ tomatensap ✔

koudgeperste amandelolie ✔ ✔ ✔ ✔ arachideolie ✔ ✔ avocado-olie ✔ ✔ ✔ ✔ borage-olie ✔ ✔ ✔ druivenpitolie ✔ ✔ ✔ hazelnootolie ✔ ✔ hennepolie ✔ ✔ ✔ kokosolie ✔ ✔ ✔ ✔ lijnzaadolie ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ olijfolie ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ pompoenolie ✔ ✔ ✔ ✔ raapzaadolie ✔ ✔ ✔ rijstolie ✔ ✔ sesamolie ✔ ✔ ✔ ✔ teunisbloemolie ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ walnootolie ✔ ✔ ✔ zonnebloemolie ✔ ✔

– 99 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 99

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

Basiskooktips

Het helpt als je jouw keuken netjes kunt organiseren, zodat je dingen binnen handbereik hebt en niet door de kasten moet woelen om ze te vinden. Houd ook een paar belangrijke basisingrediënten bij de hand, zoals de pasta’s, gedroogde tomaten, groentebouillon en amandelmelk (zie blz. 142-147 voor recepten). stoombakken De ene kooktechniek is verjongender dan de andere. Stoombakken vraagt weinig vet, houdt alle smaak vast en is gemakkelijk.

1 Zet een koekenpan of steelpan met dikke bodem een paar minuten op een matig hoog vuur tot hij heet is, maar niet rookt.

2 Doe ½ theelepel olie (liefst kokosolie) in de pan tegen aanbakken.

3 Voeg 4-6 eetlepels water toe (of meer, indien nodig). Wacht tot het water borrelt en stoomt, voeg dan je groenten toe. Bak zoals je gewend bent.

* Bewaar je voedsel in glas. Kunststof bevat hormoonverstorende stoffen die het hormoonsysteem uit balans brengen. Zorg dat plasticfolie je eten niet raakt en gebruik het niet om voedsel dat nog heet is, af te dekken. *

gekiemde bonen en zaden Het duurt even om je eigen bonen en zaden te laten kiemen, maar het is heel simpel met een commerciële kiempot of een grote glazen pot. Gebruik zaden of kleine boontjes – gedroogde biologische aduki- of sojabonen zijn perfect – omdat kiemen van grotere bonen bitter smaken. Spoel ze goed af, zet ze onder water in de pot, dek af met een katoenen doek (zet vast met een elastiekje) en laat ze 12-24 uur weken. Giet het water af, verwijder eventuele harde bonen/zaden, spoel nogmaals, verdeel ze in de met katoen bedekte pot en laat ze bij kamertemperatuur of direct zonlicht ontkiemen. Spoel ze de volgende 2-4 dagen (afhankelijk van de grootte) tweemaal daags. Oogst ze, spoel ze en schud ze droog. Ze blijven in de koelkast een week goed.

– 100 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 100

16-02-12 09:43

basiskooktips

gekookte droge bonen Het is essentieel om bonen goed te koken omdat, als je dat niet doet, ze toxisch kunnen zijn. De beste manier is ze ’s nachts te laten weken (het kost dan veel minder tijd om ze te koken). Bonen worden twee tot drie keer zo groot. Linzen hoef je niet te weken.

***

gemakkelijk pellen Amandelen: na 30 minuten in kokend water, wrijf je de schil eraf.

Pompoen: kan moeilijk te schillen zijn. Als je de hele pompoen even in de oven verwarmt, laat de schil gemakkelijker los.

Tomaten: tomaten ontvel je snel en simpel door ze in een hittebestendige schaal onder te zetten in kokend water. Laat ze een minuut of twee staan tot het vel gaat barsten. Je kunt het er nu met je vingers aftrekken (dompel de tomaten in koud water als ze nog te warm zijn).

De nachtelijke weekmethode: doe de bonen in een schaal, zet ze onder water en laat ze ’s nachts ten minste 8 uur weken in de koelkast om fermentatie tegen te gaan.

Haal de volgende dag eventuele bonen die boven drijven weg, spoel de rest af en doe ze in een pan met drie tot vier keer zoveel water. Voeg geen zout of andere smaak­ stoffen toe. Breng aan de kook en laat 10 minuten koken.

Schep eventueel schuim af. Draai het gas laag en laat zonder deksel koken volgens deze tijden: kousenband, cannellinibonen – circa 45 minuten; adukibonen – circa 50 minuten; gele sperziebonen, kidneybonen – circa 1 uur; zwarte, pintobonen – circa 1½ uur, kikkererwten – circa 2 uur; sojabonen – circa 3 uur. De bonen moeten stevig maar gaar zijn. Giet af. Gebruik het kookwater van de bonen als bouillon, omdat het veel voedingsstoffen bevat.

Snelle weekmethode: voeg ¼ tl natriumbicarbonaat per kop bonen toe, zet onder water en laat 2 minuten koken.

Zet apart en laat een uur weken. Giet het water af, voeg *** drie tot vier keer zoveel water als bonen toe, breng weer aan Na 6 dagen de kook en laat sudderen tot ze gaar zijn (voor tijden, zie EJJ-dieet veranderen je boven). Snel geweekte bonen hebben de neiging iets smaakpapillen: je zult erg zoet zachter te zijn dan die welke ’s nachts geweekt zijn. of zout voedsel als een aanval op je pitten, noten en gedroogd fruit zintuigen ervaren…

Blancheer ze een minuut in kokend water voor je ze

eet. Het helpt oppervlaktebacteriën te doden. Laat voor de beste verjongingsresultaten de noten ’s nachts weken om enzymen te activeren. Noten en pitten hebben een hoog oliegehalte en kunnen snel ranzig worden. Controleer ze voor gebruik en verwijder verkleurde, weke of zachte exemplaren. Koop geen gekneusde of gesneden noten, maar maak zelf

– 101 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 101

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

stukjes van hele noten, ze zijn verser. Bewaar pitten, noten en gedroogd fruit luchtdicht verpakt op een koele, droge plek en eet ze binnen 3 maanden na aankoop. het koken van havergort Ontbijt met heerlijke, notige en voedzame havergort in plaats van met havervlokken.

Voor het beste resultaat laat je ze 1 uur (of een nacht) in vers gekookt water weken.

Giet het water af en doe de vlokken in een pan met vers water en laat ongeveer 20 minuten zachtjes koken. Je kunt er kaneel bij doen voor een verwarmend, voedzaam ontbijt dat je bloedsuiker beter stabiliseert dan gemalen haver. Als je ’s ochtends weinig tijd hebt, kun je ze ook ’s avonds koken en de volgende ochtend opwarmen.

sapcentrifuges Om snel en simpel groentesappen te maken, heb je een sapcentrifuge nodig.

Zoek een sapcentrifuge met een wijde opening (zodat je fruit en groente niet hoeft klein te hakken) die gemakkelijk schoon te maken is. Er is discussie over de voordelen van centrifugale tegenover koud persende sapcen­ trifuges: de laatste is meer verjongend, omdat enzymen niet door de warmte vernietigd worden, maar ze zijn veel duurder.

sap drinken Elke ochtend puur sap drinken is het beste verjongende begin van de dag. Er is geen snellere manier om een krachtcentrale van levende enzymen, mineralen, vitaminen en andere fytonutriënten in je lichaam te krijgen. Sap drinken geeft energie en helpt je weerstand een handje, zodat je je stralender, jeugdiger en energieker voelt en er beter uitziet. Het is ook heerlijk en mogelijk op het randje van verslavend, vooral als je er gember, citroen, munt en andere verse kruiden ingooit.

Het drinken van puur, vers geperst sap versnelt al je vijf verjongingsprocessen. Groenten en fruit zijn van nature alkaliserend, antioxidant, ontstekingsremmend en ontgiftend. Sap zit boordevol enzymen die de regeneratie van cellen, weefsels en organen bevorderen en de stofwisseling reguleren, wat gewichtsverlies bevordert.

Sappen leveren meer biologisch beschikbare mineralen dan de originele groenten of fruit – door het persen komen mineralen als calcium en kalium vrij uit moeilijk te verteren vezels, dus kunnen we ze gemakkelijker opnemen. Sap drinken is ook een geweldige manier om drie van de beste verjongingsproducten – rode biet, kurkuma en citroen – in je dieet op te nemen en als je durft, kun je er ook nog een teentje knoflook in doen.

– 102 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 102

16-02-12 09:43

basiskooktips

***

hoe te beginnen met sappen  Gebruik verse en liefst biologische producten. Eventueel kun je een groente- en fruitwasmiddel gebruiken om de oppervlaktepesticiden en andere vervuilers te verwijderen. Was alle producten voor het uitpersen om oppervlaktebacteriën te verwijderen. Ingrediënten als rode biet en gember moet je schillen, maar klokhuizen en citroenschil mogen blijven zitten.  Koop elke 5 dagen voldoende in, zodat je altijd redelijk verse producten kunt persen. Pers geen erg gekneusde of beschadigde producten, maar gebruik wel de buitenste bladeren (met de meeste voedingsstoffen).  Het meest zuiverend zijn basilicum, bleekselderij, gember, komkommer, peterselie, radijs, spinazie, rode biet, waterkers en wortel, naast appel, citroen, druiven, peer en watermeloen.  Je kunt andere voedingsmiddelen aan je sapje toevoegen, zoals lijnzaadpoeder, soja, rijst- of erwteneiwitpoeder of aminozuurpoeder (uit de reformwinkel).  Maak kleine hoeveelheden sap en drink het meteen op. Puur sap verliest snel zijn kracht.  Bewaar groenten in de koelkast, zodat je sap koel en fris wordt. ’s Zomers kun je ook wat ijsblokjes (gemaakt van gefilterd water) mee blenden.  Appels, peren en citroenen zijn goed met groentesappen te mengen, maar ander fruit kun je het beste apart gebruiken.  Begin voorzichtig: probeer eerst appel en wortel, voeg gember en citroen toe, dan boerenkool, spinazie, rode biet en wat je verder lekker lijkt.  Streef ernaar minstens een keer per dag een groot glas (250-300 ml) groentesap te drinken. Sap is ook een prima tussendoortje voor de middag.  Denk eraan je sap te kauwen: drink langzaam en laat het rondgaan in je mond voor maximaal profijt.

***

– 103 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 103

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

Reinigende en verjongende sapjes Elk van deze recepten is voor 1 glas, tenzij anders vermeld. Het maken ervan kan niet gemakkelijker: maak alle ingrediënten schoon, doe ze in de sapcentrifuge en drink meteen op. oppepper van waterkers, rode biet & wortel Dit is een superverjongend, vitaminerijk sapje. Roer de kurkuma door het sap van groenten en appel.

 waterkers, zonder steel  1 stengel bleekselderij,

 2 rauwe kleine rode bieten, schoongemaakt en grofgehakt geschild en in partjes  1 appel

 2 grote wortelen, geschrapt  ¼ tl kurkuma

detoxwortel en bietenexplosie Vol met knolgewassen voor een klassieke reinigende hit. Roer de kurkuma door het groentesap en voeg meer citroen toe als je een scherpere smaak wilt.

 1 kleine raap, geschild  1 appel

 1 grote of 2 kleine rauwe rode bieten,  1 biologische citroen geschild  ¼ tl kurkuma

 1 pastinaak, geschild

 2 grote wortelen, geschrapt

laat de huid stralen Vol bètacaroteen om de huid te laten stralen.

 1 zoete aardappel,  1 citroen geschild en grof gehakt  1 cm verse gemberwortel, geschild

 3 wortelen, geschild  1 witte raap, geschild en in grove stukken

– 104 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 104

16-02-12 09:43

reinigende en verjongende sapjes

romige avocadodroom Dit heerlijke, dankzij de avocado romige sapje vinkt alle vijf de verjongingsvakjes aan. Pureer de bleekselderij, citroen, peterselie, kool en boerenkool eerst, giet ze dan in een blender en meng met de avocado en oregano.

 1 stengel bleekselderij,  6 boerenkoolbladeren en schoongemaakt 2 handjes groene kool

 1 citroen  ½ avocado, geschild en ontpit

 handjevol peterselie  takje oregano, fijngehakt

aardappelsap Een glas aardappelsap in de morgen kan helpen tegen obstipatie, maar drink het drab niet of gebruik geen groene of kiemende aardappelen.

 1 aardappel, geschild  1 wortel, geschild

 ½ appel

appel & wortel detoxversneller Een zoet en pittig sapje om het spijsverteringssysteem te reinigen.

 ¼ witte kool, grofgehakt  3–4 wortelen, geschrapt

 1 kleine appel  5 cm verse gemberwortel, geschild

groene verjongingsshake Deze shake vol bladgroen en andere groene lekkernijen staat aan de top van mijn veelzijdige verjongers. Voeg citroen toe als je een scherpere smaak wilt.

 handvol peterselie  handvol boerenkool  handvol spinazie

 ½ groene paprika  1 stengel bleekselderij, schoongemaakt  ½ citroen (naar smaak)

– 105 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 105

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

superkrachtige voorjaarsreiniger Goed voor het ontslakken en de spijsvertering en vol vitaminen en mineralen om je een verjongende boost te geven.

 2 wortelen, geschrapt  1 rode biet, geschild  5 cm verse gemberwortel, geschild

 1 appel  3 broccoliroosjes  ½ citroen

pittige virgin mary Door de grote hoeveelheid antioxidanten stimuleert dit sap ook de spijsvertering.

 4 tomaten  3 radijsjes, schoongemaakt  ½ citroen  1 plakje mierikswortel (naar smaak)  1 stengel bleekselderij, schoongemaakt

1 Doe de tomaten, citroen, bleekselderij en radijsjes in de sapcentrifuge.

2 Schil voorzichtig de mierikswortel (was je handen direct, anders gaan je neus en ogen tranen als je je handen bij je gezicht brengt) en pers hem ook uit. Drink meteen.

wintersmoothie van peer en vijgen Een zoet, romig, verwarmend winterdrankje.

voor

2 glazen

 2 peren, geschild, klokhuis verwijderd en grofgehakt  2 verse vijgen, zonder steeltjes en grofgehakt  480 ml amandelmelk (zie blz. 147)

Mix of pureer alle ingrediënten tot ze zacht zijn. Schenk in glazen en drink.

– 106 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 106

16-02-12 09:43

reinigende en verjongende sapjes

vanillenotenshake Een volle, romige smoothie met notensmaak die 3-4 dagen goed blijft in de koelkast.

voor

4 glazen

 30 g amandelen  20 g paranoten  30 g macadamianoten  20 g sesamzaad

 50 g gedroogde vijgen  1 vanillestokje

1 Week de noten en zaden ten minste 1 uur in koud water. Giet ze af en laat ze in de blender met 1 liter water draaien tot een glad papje.

2 Blancheer de vijgen een minuut in kokend water. Giet ze af.

3 Halveer het vanillestokje overlangs, schraap het merg eruit en gooi het stokje weg.

4 Doe vijgen en vanillemerg bij de gemengde noten en zaden en draai alles glad.

Je krijgt een dikke, gezonde smoothie, maar als je wilt kun je hem zeven.

5 Drink meteen op of bewaar de smoothie in de koelkast.

gouden chai Een traditioneel Indiaas recept om ontstekingen te onderdrukken. Ik heb dadels als zoetstof gebruikt in plaats van honing.

voor

2 glazen

 ½ tl verjongende kurkumapasta (zie blz. 146)  2 medjool-dadels, in vieren gehakt  1 tl amandelolie  200 ml amandelmelk (zie blz. 147)

1 Doe de kurkumapasta, dadels en amandelolie in een pan en roer goed.

2 Roer de amandelmelk, op matig hoog vuur, langzaam door het pastamengsel.

Zorg dat het niet gaat koken.

3 Haal de dadels eruit (je kunt ze apart eten) met een schuimspaan, klop de melk dan schuimig om de smaak te verhogen. Je kunt hem mengen, roeren met een garde of op armlengte tussen twee bakjes heen en weer gieten. Drink zolang hij nog warm is.

– 107 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 107

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

Ontbijt

Ik ben dol op het ontbijt: het creatiefste maal van de dag. Toch kunnen veel mensen ’s ochtends vroeg niet eten. Het probleem is dat ze tegen 11 uur twee koffie verkeerd en een muffin nodig hebben, waar een goed ontbijt met samengestelde koolhydraten, eiwit en fruit je zonder tussendoortjes naar de lunch helpt. Meestal zal het bestaan uit: een schaaltje pap of zelfgemaakte ontbijtgranen met notenmelk en twee geroosterde boterhammen met fruit of zelfgemaakte jam zonder suiker; een ei; zelfgemaakte Gebakken Bonen (zie onder); champignons op geroosterd brood met een stukje fruit; fruitmuesli en geitenyoghurt met een snee geroosterd notenbrood. Als je snakt naar iets zoets, neem je af en toe een stukje cake, een scone of toetje (volgens EJJ -recept) of een portie Romige Zwarte Rijstpudding met Kokos & Ananas (zie blz. 131), met fruit en een snee geroosterd brood en ontbijtgraan. Als zoet eten je futloos maakt, kun je dit beter mijden tot je lichaam het aankan. Meer ontbijtideeën vind je in het hoofdstuk over ontslakken (zie blz. 82-84). gebakken bonen Eet dit op toast met champignons en gepocheerd ei als ontbijt of als bijgerecht later op de dag met gebakken aardappel. Ze blijven ongeveer 4 dagen goed in de koelkast.

voor

1 ruime portie

 1 tomaat, in kleine stukjes

 4 ovengedroogde tomaten met olie, in kleine stukjes

 ½ blikje cannellinibonen (of meer als je wilt)

 1 snufje mineraalzout  ½ tl edelgistvlokken  peper of harissa (naar smaak)

1 Doe de verse en gedroogde tomaat in een droge koekenpan en verwarm langzaam tot de huid van de tomaten heeft losgelaten, de tomaat uit elkaar is gevallen en de gedroogde tomaat in de pasta is opgenomen. Pureer in de blender met 240 ml water.

2 Doe het mengsel in een steelpan met de cannellinibonen, zout en edelgistvlokken en laat 15 minuten zachtjes koken, tot er een mooie romige saus is ontstaan.

3 Kruid naar smaak met peper of met een beetje harissapasta.

– 108 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 108

16-02-12 09:43

ontbijt

zelfgemaakte basis voor muesli Voeg vers fruit, yoghurt en/of Amandelmelk (zie blz. 147) toe voor een stevig, vullend ontbijt dat alle vijf de verjongingsvakjes aanvinkt. Van deze muesli maak je ook een heerlijke bovenlaag en vulling van fruitkruim voor gebakken appels (zie blz. 110). Het blijft luchtdicht verpakt 1 week goed.

voor

2 porties

 15 g zonnebloempitten  15 g pompoenpitten  25 g walnoten

 25 g amandelen  10 g gedroogde, ongezwavelde abrikozen  75 g havervlokken

1 Blancheer de pitten, noten en abrikozen 2 minuten in kokend water. Giet af en klop droog op een schone theedoek. Hak de amandelen, walnoten en abrikozen grof.

2 Meng alle ingrediënten door elkaar.

bircher vijgennotenmuesli Maak dit de avond tevoren en laat het in de koelkast om de pikante bijsmaken naar boven te halen. Je kunt voor het serveren vers fruit toevoegen, zoals appel, banaan of bessen. Het blijft 2 dagen goed.

voor

2 schaaltjes

 4 gedroogde vijgen  150 g havervlokken  160 ml geitenmelk  160 ml sinaasappelsap, vers geperst

 200 g geiten- of schapenyoghurt  ½ tl gemalen kaneel  70 g gehakte walnoten

1 Dompel de vijgen 30 seconden onder water, spoel ze vervolgens af onder koud stromend water. Hak ze grof.

2 Meng de vijgen met havervlokken, melk, sap, yoghurt, kaneel en de helft van de noten in een grote schaal. Dek af en laat een nacht in de koelkast staan.

3 Serveer de muesli de volgende ochtend met de resterende noten en eventueel vers fruit er overheen.

– 109 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 109

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

boekweitpannenkoeken met peer-, appel- en bosbessencompote Een smakelijk ontbijt/brunch, vol antioxidanten.

voor

5 kleine pannenkoeken

voor de pannenkoeken voor de compote  50 g boekweitmeel, gezeefd  1 appel, geschild,  ¼ tl gemalen kaneel, gezeefd zonder klokhuis en in dunne plakjes  1 peer, geschild, zonder klokhuis en in  1 ei  150 ml amandelmelk (zie blz. 147) dunne plakjes  ¼ tl kokosolie, om te bakken  100 g bosbessen (of, in het seizoen, bramen)

1 Doe voor de pannenkoeken het meel en de kaneel in een schaal. Maak een kuiltje in het midden en doe het ei en wat melk erin. Roer langzaam, schep er steeds wat meel op. Roer de rest van de melk eronder tot een dun, klontvrij beslag.

2 Verhit een druppel olie in een kleine koekenpan op matig hoog vuur. Doe er een pollepel beslag in, bak tot er belletjes aan de oppervlakte verschijnen en draai om. Bak in 1-2 minuten goudbruin. Leg op een bord en houd warm. Herhaal tot het beslag op is.

3 Doe voor de compote de plakjes appel en peer in een kleine pan met 100 ml water.

Laat zachtjes pruttelen op laag vuur tot het fruit zacht wordt, maar zijn vorm nog heeft. Doe net voor het opdienen de bosbessen erbij en laat nog 2 minuten stoven.

4 Leg een pannenkoek op een bord, lepel er wat compote over, rol op en serveer.

gebakken appels met muesli Serveer ze zo of met Vanillesojavla (zie blz. 133) als dessert.

Het basisrecept voor muesli staat op blz. 109.

voor

4 porties

 50 g zelfgemaakte mueslibasis  2 el bosbessen  2 Medjool-dadels, fijngehakt  4 grote Granny Smith of Pink Lady appels,  1/3 el kokosolie zonder klokhuis

1 Verwarm de oven voor op 180 °C. Meng muesli, dadels, olie en bosbessen in een schaal en roer tot een losse pasta. Vul de appels met het mueslimengsel.

2 Zet ze op een bakblik en bak ze, onbedekt, 30-40 minuten tot ze zacht zijn.

– 110 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 110

16-02-12 09:43

soepen en salades

Soepen en salades

Soepen zijn geweldig als je probeert af te vallen. Ze geven tot 1½ uur langer een vol gevoel dan vast voedsel, door de afgifte van grehline te vertragen, het hormoon in de maagwanden dat de knagende honger prikkelt waardoor je wilt eten. Soepen van verse ingrediënten zijn enorm voedzaam en verjongend: doe er zoveel antiverouderende producten in als je wilt. Probeer eens een halve avocado, wat geitenkaas of 1 theelepel kokosolie voor extra romigheid. Het is goed te weten dat verpakte (zelfs de gezond klinkende soorten) soepen uit blik en die in restaurants vaak vol zout en andere additieven zitten.

groene gazpacho Deze verse, lichte en zuiverende zomersoep heeft een opwekkend chilipepertje.

voor

4 porties

 2 komkommers, geschild en in plakjes

 1 kropsla, grofgesneden

 4 stengels bleekselderij, schoongemaakt en in stukken

 4 lente-uitjes, schoongemaakt en in stukjes

 1 teentje knoflook, gepeld en gekneusd

 1 ruime tl gehakte matig scherpe groene chilipeper

 1 avocado, geschild en zonder pit

 1 tl citroensap

 100 g babyspinazie

 15 g muntblaadjes

 15 g peterselie, plus wat extra om te garneren

 een beetje avocado-olie om te garneren

1 Doe de komkommers, sla, bleekselderij, lente-uitjes, knoflook, chilipeper, avocado en citroensap in een blender en draai glad. Voeg aan het eind spinazie, munt en de 15 g peterselie toe en draai nog even kort.

2 Serveer in schaaltjes met wat avocado-olie en een beetje fijngehakte peterselie.

– 111 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 111

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

venkelsoep Venkel is rijk aan vitamine C, kalium en andere mineralen. De soep is heerlijk samen met Brood van Pompoenpitten & Tomaat of Walnotenbrood (zie blz. 138 en 139).

voor

4 porties

 ½ tl kokosolie  1 ui, gepeld en grof gehakt  2 teentjes knoflook, gepeld en grofgehakt  2 venkelknollen, schoongemaakt en in blokjes van 2 cm  1 tl venkelzaad  liter zelfgemaakte Groentebouillon (zie blz. 142)

1 Verhit de olie in een steelpan op laag vuur. Voeg de ui en knoflook met 4-6 el water toe en stoombak (zie blz. 100) tot ze zacht zijn.

2 Roer de venkel en het zaad erdoor en laat 5-10 minuten stoombakken; roer af en toe. Voeg, indien nodig, wat meer water toe om aanbakken te voorkomen.

3 Doe de bouillon erbij en laat nog 20 minuten zachtjes koken. Laat het een beetje afkoelen en mix het in de blender glad.

romige detoxsoep van rode biet Ik ben dol op de intense, aardse smaak van deze reinigende soep.

Serveer hem met een van de broden op blz. 138-139 of knäckebröd.

Hij blijft 4 dagen goed in de koelkast of 3 maanden in de diepvries.

voor

4 porties

 ½ tl kokosolie  1 appel, geschild, zonder klokhuis en in stukjes

 1 kleine ui,  1 liter zelfgemaakte groentebouillon (zie blz. 142) gepeld en grofgehakt  4 rauwe rode bieten, geschild en gehakt

 4 stengels bleekselderij, schoongemaakt en in stukjes

1 Verhit de olie in een steelpan op laag vuur. Voeg de ui met 4-6 el water toe en stoombak (zie blz. 100) tot hij zacht is. Voeg dan de bleekselderij, rode biet en appel toe en laat nog 5-10 minuten stoombakken.

2 Voeg de bouillon toe, breng aan de kook en laat 10 minuten pruttelen, tot de groente gaar is. Voeg, zo nodig, extra bouillon of water toe. Mix glad in een blender.

– 112 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 112

16-02-12 09:43

soepen en salades

alkaliserende cannellinibonensoep Een maaltijd op zich, van heerlijke groenten vol voedingsstoffen. De soep kun je het best direct eten, maar blijft 2-3 dagen goed in de koelkast.

voor

6 porties

 115 g parelgerst  1 wortel, geschrapt en in kleine blokjes

 zeewier: kies uit kombu  1 rauwe rode biet, geschild en in kleine blokjes (2 repen), wakame (1 el),  grote tomaten, ontveld (zie blz. 101) dulse (1 el) of zeekraal (1 el) en grofgehakt

 ½ tl kokosolie  1 liter zelfgemaakte groentebouillon (zie blz. 142)

 1 ui, gepeld en gesnipperd  2 laurierblaadjes

 2 teentjes knoflook, gepeld en gehakt  ½ tl tijm

 1 aardappel, geschild en in kleine blokjes  400 g cannellinibonen (uit blik)

 1 zoete aardappel, geschild  1 tl peterselie, gehakt en in kleine blokjes  1 tl koriander, gehakt

 1 courgette, in kleine blokjes

1 Doe de parelgerst in een kleine steelpan en zet onder in koud water. Breng aan de kook, zet het vuur laag en laat circa 20 minuten zachtjes koken, onder af en toe roeren, tot hij zacht, maar al dente is. Voeg zo nodig meer water toe tijdens het koken. Giet af, spoel af onder koud stromend water en zet apart.

2 Laat het zeewier gedurende 10-15 minuten in water weken (of volg de instructies op de verpakking).

3 Verhit de olie in een steelpan op laag vuur. Voeg de ui en knoflook toe met 4-6 el water en stoombak (zie blz. 100) gedurende 5 minuten tot een gladde pasta.

4 Voeg de aardappel, zoete aardappel, courgette, wortel, rode biet en tomaten bij de ui en meng al roerend. Stoombak nog eens 5-10 minuten, onder af en toe roeren.

5 Voeg de bouillon toe met zeewier, laurierblaadjes en tijm, dek af en laat ongeveer 20 minuten zachtjes koken.

6 Doe de parelgerst en de uitgelekte, afgespoelde bonen erbij en laat nog 5 minuten op laag vuur staan. Haal de laurierblaadjes en zeewier (zeekraal niet) eruit.

7 Strooi er peterselie en koriander over voor je serveert.

– 113 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 113

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

verjongende soep van flespompoen en gember Zoet en romig met een tikje verse gember is dit een geweldig begin van een etentje, geserveerd met walnotenbrood (zie blz. 139). Hij blijft 3 dagen goed in de koelkast.

voor

4 porties

 ½ tl kokosolie  1 kleine ui, gepeld en gehakt  1 teentje knoflook, gepeld en gekneusd  2 cm verse gemberwortel, geschild en fijngehakt  ¾ kleine flespompoen, geschild, zonder pitten en in blokjes van 1 cm  1 liter zelfgemaakte groentebouillon (zie blz. 142)

1 Verhit de olie in een steelpan op matig hoog vuur. Voeg de ui, knoflook en gember en 4-5 el water toe en stoombak (zie blz. 100) ongeveer 5 minuten, tot de ui zacht is.

2 Voeg de pompoen bij het uimengsel en laat nog 5 minuten stoombakken, onder af en toe roeren, tot de smaken gemengd zijn.

3 Voeg de bouillon toe, dek af en laat 15-20 minuten zachtjes koken tot de pompoen zacht is. Doe over in een blender en mix tot een glad geheel. Verwarm voor het serveren.

zoete sla van rode bieten Rauwe rode bieten maken deze smaakvolle, ontslakkende salade extra knapperig.

voor

3 personen als bijgerecht

 2 rode bieten, geschild en geraspt  2 wortelen, geschild en geschrapt  1 zoete appel, geschild, zonder klokhuis en in dunne plakjes  sap van 1 sinaasappel  2 el ciderazijn (met azijnmoer)

1 Meng alle ingrediënten door het sinaasappelsap en de azijn.

2 Verdeel over 3 borden en dien meteen op.

– 114 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 114

16-02-12 09:43

soepen en salades

energieopwekkende salade van venkel en artisjok Een traditioneel mediterraan gerecht dat elk verjongingsproces stimuleert.

voor

3 personen als bijgerecht

 1 citroen  2 el olijfoliel  2 venkelknollen

 1 klein potje artisjokharten op olie  1 teentje knoflook, gepeld en in dunne plakjes  1 el peterselie, gehakt

1 Pers de citroen uit in een schaal en voeg de olijfolie toe aan het sap.

2 Maak de venkel schoon en verwijder het eventuele groen. Halveer de venkelknol met een scherp mes overlangs en verwijder de harde kern. Snijd de knol in flinter­dunne, lange plakken. Doe de venkelplakjes in de schaal met het citroensap en de olijfolie.

3 Laat de artisjokken uitlekken en snijd ze in dunne plakjes. Doe ze bij de venkel met de knoflook en peterselie, roer de dressing erdoor en dien meteen op.

antioxidantrijke aardappelsalade Een vullende lunch op zich! Radijsjes zijn geweldig voor de lever en bevatten veel testosteron, terwijl de aardappel fungeert als koolhydraat die niet dik maakt.

voor

4 porties

 500 g nieuwe aardappelen  sap van 1 citroen  1 avocado

 5 radijsjes, zonder groen en in dunne plakjes  2 el olijfolie  klein bosje waterkers

1 Doe de aardappelen in een steelpan, zet ze onder water, breng aan de kook en laat ze ongeveer 15 minuten zachtjes koken of tot ze gaar zijn. Giet af en laat afkoelen.

2 Doe het citroensap in een grote schaal.

3 Halveer de avocado, haal de pit eruit, lepel het vruchtvlees eruit en snijd het in blokjes. Leg ze in het citroensap.

4 Snijd de aardappelen in blokjes en meng ze vervolgens door de avocado. Doe de radijsjes erbij, voeg de olijfolie toe en meng al roerend.

5 Leg voor het serveren de waterkers op een bord en lepel er de aardappelsalade over.

– 115 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 115

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

pittige bonensalade Dit pittige en vullende gerecht is een snelle, smakelijke lunch vol eiwitten.

voor

2 ruime porties

 240 g kidneybonen (uit blik)  ¼ groene paprika, in kleine blokjes  1 el olijfolie  1 tl gehakte rode chilipeper, zonder zaadjes  2 el ciderazijn (met azijnmoer)  1 stengel bleekselderij, schoongemaakt  sap van ½ citroen en in kleine blokjes  ½ rode ui, gepeld en in dunne plakjes  1 el gehakte koriander  ¼ rode paprika, in kleine blokjes  1 el gehakte peterselie

1 Spoel de kidneybonen af en laat ze uitlekken.

2 Meng olie, azijn en citroensap in een schaal, voeg de andere ingrediënten toe en serveer.

super sobanoedelsalade Een elegante salade met een pittige beet.

voor

4 porties

 140 g sobanoedels (boekweit)  200 g sojabonen, vers of diepvries  ½ mango, geschild, ontpit en in repen  4 lente-uitjes, zonder loof en gehakt  ½ chilipeper, zonder zaad en in dunne plakjes  klein bosje koriander, gehakt

 300 g taugé

 1 el sesamzaad

voor de dressing  2 el sesamolie  2 el sinaasappelsap  1 tl citroensap  1 tl limoensap  2 el ciderazijn (met azijnmoer)

1 Breng 1 liter water aan de kook en roer de noedels eronder. Zet het vuur lager en laat 5-7 minuten pruttelen. Giet af en stop het kookproces onder koud water.

2 Breng een kleine pan water aan de kook en voeg de sojabonen toe: houd 1 minuut aan de kook, giet ze vervolgens af en spoel ze met koud water. Doe ze in een grote schaal met de noedels en de overige ingrediënten, behalve het sesamzaad.

3 Meng de ingrediënten van de dressing, giet ze over de noedelsalade en hussel goed door elkaar. Strooi het sesamzaad erover en serveer.

– 116 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 116

16-02-12 09:43

hoofdgerechten

Hoofdgerechten

Heerlijke vullende maaltijden met een grote voedingswaarde, die je gemakkelijk kunt bereiden en waardoor je je fantastisch voelt. verjongende burger met een saus van zoete tomaten De saus wekt deze bonenburgers tot leven! Tamarinde wordt in het Oosten traditioneel gebruikt als hulp bij gewichtsverlies, spijsvertering en als ontslakker.

voor

voor de burger voor de tomatensaus  2 00 g kidneybonen of adukibonen  ½ tl kokosolie (uit blik of gedroogd)  1 teen knoflook, gepeld en in kleine blokjes  2 el cashewnoten  1 bananensjalot, gepeld en in kleine blokjes  2 teentjes knoflook, gepeld  ¼ tl rood (mild) chilipoeder  1 sjalot, gepeld  2 tomaten, gepeld (zie blz. 101) en grof gehakt ½ wortel, geschild en geraspt  2 el ciderazijn (met azijnmoer) tl komijn  1 el tamarindepasta ½ ½ tl koriander ½ tl chilipoeder (rood)  1 tl tamarindepasta, gehakt  s pelt of tarwevrij meel om te bestuiven ½ tl kokosolie

2 porties

1 Laat de grill heet worden. Spoel de bonen uit blik af en laat uitlekken (gedroogde bonen, zie blz. 101). Mix de bonen met de cashewnoten, knoflook, sjalot, wortel, specerijen en tamarindepasta in een keukenmachine klonterig of zacht naar smaak.

2 Verdeel het mengsel op een met bloem bestoven werkvlak in 2 delen, maak ballen en druk ze plat in de vorm van een burger. Verhit de olie in een koekenpan op matig hoog vuur. Stoombak (zie blz. 100) de burgers met 4-6 el water 1 minuut om ze dicht te schroeien. Grill ze dan 4-8 minuten aan beide kanten, tot ze gaar zijn naar smaak.

Je kunt ze rauw eten, dus wees niet bang dat je ze te kort bakt.

3 Verhit voor de tomatensaus de olie in een steelpan op matig hoog vuur. Voeg knoflook, sjalot en chilipoeder toe met 4-6 el water en stoombak tot een glad geheel.

4 Doe de tomaten erbij en meng al roerend, voeg vervolgens de azijn, tamarinde en 3 el water toe. Laat het mengsel op matig hoog vuur inkoken, tot de saus de consistentie van jam heeft. Geef warm of koud bij de burger.

– 117 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 117

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

kabeljauw met mango Een antiverouderingsstoot met avocado’s vol voedingswaarde voor een jongere huid.

voor

4 porties

 4 kabeljauwfilets (rond 120 g per stuk)  sap van 2½ citroen

 Himalayazout met kruiden

 kleine handvol gehakte peterselie

 2 avocado’s, geschild en ontpit

 ½ groene chilipeper, gehakt  kleine handvol basilicum  kleine handvol koriander  1 mango, geschild en in kleine vierkante blokjes

1 Verwarm de oven voor op 200 °C. Schenk 240 ml water in een ovenschaal en leg de kabeljauw erin. Giet het grootste deel van het citroensap erover en bestrooi met zout en peterselie. Zet 10-15 minuten in de oven, tot de vis zacht en gaar is.

2 Mix intussen de overgebleven ingrediënten, behalve de mango, in een blender tot een zachte pasta. Leg de gebakken vis in filets of in stukjes op een serveerschaal. Giet het gepureerde avocadomengsel erover en garneer met de mango.

ovenschotel van geitenkaas, aubergine en gele sperziebonen Gebruik een pittige geitenkaas voor extra smaak.

voor

3 porties

 * ¼ tl kokosolie  2 el gemengde gehakte peterselie en tijm  ½ ui, gepeld en in blokjes  een paar druppels vloeibare aminozuren  2 teentjes knoflook, gepeld en in blokjes  2 el geitenkaas, in blokjes of geprakt  ½ aubergine, in kleine blokjes  240 g sperziebonen uit blik, afgespoeld  100 g snelle tomatensaus (zie blz. 143)  3 el pijnboompitten  2 handvol babyspinazie  2 el ‘kaas’-strooisel (zie blz. 144)

1 Verwarm de oven voor op 160 °C. Verhit de olie in een steelpan op matig hoog vuur.

Voeg de ui, knoflook en 4-6 el water toe en stoombak (zie blz. 100) een paar minuten tot ze zacht zijn. Voeg aubergine en een paar el water toe en bak 10 minuten. Voeg de rest toe, behalve de pijnboompitten en het ‘kaas’-strooisel.

2 Haal van het vuur, meng het en doe in een ovenvaste schaal. Bestrooi met de pijnboompitten en de kaas en bak de schotel in ongeveer 20 minuten goudbruin.

– 118 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 118

16-02-12 09:43

hoofdgerechten

vitaliserende zwarte bonencurry Een stevig maal vol eiwitten en alle verjongingseffecten.

Serveer met rijst of als vulling met gebakken aardappelen.

voor

4 porties

 500 ml zelfgemaakte groentebouillon  2 roze sjalotjes, gepeld en fijngehakt  1 tl verse gemberwortel, fijngehakt (zie blz. 142)

 2 wortelen, geschild en in blokjes  3 teentjes knoflook, gepeld en fijngehakt

 2 pastinaken, geschild en in blokjes  250 g tomaten, gepeld (zie blz. 101)

 420 g adukibonen/zwarte bonen uit en grofgehakt  1 tl kurkuma blik, afgespoeld en uitgelekt

 ½ tl komijnzaad  1 tl garam masala

 ½ tl venkelzaad  1 el gehakte koriander

 ½ tl kokosolie  1 el limoensap

1 Giet de groentebouillon in een steelpan en breng op hoog vuur aan de kook. Voeg de wortelen en pastinaken toe, zet het vuur lager en laat de groenten ongeveer 5 minuten koken of tot ze al dente zijn. Roer de bonen erbij en laat nog eens 2 minuten pruttelen. Laat uitlekken in een vergiet en bewaar bonenmengsel en vocht.

2 Verhit een middelgrote koekenpan ongeveer 5 minuten (hij mag niet gaan roken) en bak al roerend het komijn- en venkelzaad ongeveer 1 minuut droog, tot de aroma’s vrijkomen. Bewaar het zaad.

3 Verhit de olie in een diepe koekenpan of steelpan met zware bodem op matig hoog vuur. Voeg de sjalotjes toe met 4-6 el water en stoombak (zie blz. 100) ze ongeveer 5 minuten tot ze glazig zijn. Roer zaad, gember en knoflook erdoor en laat nog 30 seconden bakken.

4 Voeg de tomaten en 100 ml van de apart gezette bouillon toe. Laat nog 2 minuten op laag vuur staan en roer af en toe, tot de tomaten uit elkaar vallen.

5 Roer de kurkuma erdoor en laat nog 2 minuten bakken. Voeg meer van de bouillon toe als het mengsel droog lijkt. Haal van het vuur.

6 Doe het bonenmengsel bij het pittige tomatenmengsel en meng al roerend. Laat samen nog 5-8 minuten sudderen op heel laag vuur. Voeg meer bouillon toe als de curry droog lijkt.

7 Voeg op het laatste moment de garam masala, koriander en het limoensap toe.

Serveer meteen.

– 119 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 119

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

traditionele thaise curry met gerst Gerst in plaats van rijst geeft deze vegetarische curry een nootachtige beet en helpt zijn verjongingspotentieel te verhogen.

voor

2 porties

 150 g parelgerst

voor de thaise groene pasta  ½ groene chilipeper, zonder zaad, gehakt  5 cm verse gemberwortel, geschild en gehakt  4 lente-uitjes, schoongemaakt en gehakt  3 kaffir-limoenblaadjes, grof gescheurd  2 stelen citroengras, gehakt  1 tl kurkuma  400 ml kokosmelk (uit blik)

voor de curry  1 ui, gepeld en gehakt  1 tl kokosolie  ½ aubergine, in blokjes  1 zoete aardappel, geschild en in blokjes  6 kaffir-limoenblaadjes  2 el gehakte koriander  30 g cashewnoten, gehakt  paar druppels limoensap

1 Breng de gerst in 500 ml water aan de kook en laat 20-25 minuten koken.

2 Doe voor de Thaise pasta alle ingrediënten in een blender, samen met 2 el van de kokosmelk. Mix tot een pasta.

3 Fruit voor de curry de ui 2-3 minuten in de olie in een grote pan tot hij zacht en glazig is. Voeg de aubergine en zoete aardappel toe en bak nog eens 3-5 minuten tot ze zacht zijn, maar nog niet uit elkaar vallen. Voeg de Thaise pasta toe en kook 2 minuten.

4 Doe de rest van de kokosmelk en de 6 limoenblaadjes erbij. Kook nog 10 minuten.

Doe de koriander en cashewnoten erbij zodra de groenten zacht zijn.

5 Laat de gerst uitlekken. Doe voor het serveren wat druppels limoensap over de curry. Serveer boven op de gerst.

– 120 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 120

16-02-12 09:43

hoofdgerechten

zalm nabemono Een traditionele Japanse eenpansmaaltijd met veel variaties. Je kunt paksoi, savooiekool, waterkers, peultjes, spinazie gebruiken… als je tofoe of eieren toevoegt, doe dat dan op het laatste moment. Serveer met rijst of udonnoedels.

voor

2 porties

 50 g wakame zeewier  120 g shiitake, in plakjes  2 tl vloeibare aminozuren  2 tl ciderazijn (met azijnmoer)  2 wortelen, geschild en in blokjes van 1 cm  2 aardappelen, geschild en in blokjes van 1 cm  1 pastinaak, geschild en in blokjes van 1 cm  50 g waterkastanjes, in plakjes  340 g zalmfilet zonder huid  50 g taugé  3 lente-uitjes, schoongemaakt en fijngehakt

1 Week de wakame in koud water.

2 Doe voor de bouillon de paddenstoelen in een pan met de vloeibare aminozuren, azijn en 500 ml water en laat 10 minuten pruttelen.

3 Doe de wortelen, aardappelen, pastinaak en waterkastanjes erbij en laat nog eens 10 minuten pruttelen.

4 Laat de wakame uitlekken, vlak voordat de groenten gaar zijn, en voeg toe aan de bouillon, samen met het stuk zalm (zorg dat het heel blijft tijdens het koken) en de taugé. Laat een paar minuten op laag vuur pruttelen.

5 Voeg vlak voor het serveren de lente-uitjes toe, haal de pan van het vuur en serveer met de pan op tafel en de zalm gehalveerd.

– 121 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 121

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

superverjongende stroganoff Knolgewassen en kidneybonen in een lekker gerecht vol verjongende antioxidanten.

voor

4 porties

 ¼ tl kokosolie  200 ml zelfgemaakte  ½ ui, gepeld en fijngehakt groentebouillon  1 teentje knoflook, gepeld en fijngehakt (zie blz. 142)  170 g flespompoen, geschild en in blokjes  240 g kidneybonen uit blik,  1 wortel, geschild en in blokjes afgespoeld en uitgelekt  110 g knolselderij, geschild en in blokjes  110 g knolselderij, geschild en in blokjes  100 g shiitake, in dunne plakjes  2 el geitenyoghurt  ½ tl paprikapoeder  een paar druppels vloeibare aminozuren  ¼ tl nootmuskaatpoeder  1 el gehakte peterselie

1 Verhit de olie in een steelpan op een matig hoog vuur. Doe de ui en knoflook met 4-6 el water erbij en stoombak (zie blz. 100) een paar minuten tot ze zacht zijn. Voeg de groenten bij de ui en knoflook en stoombak nog een paar minuten.

2 Roer paprikapoeder en nootmuskaat erbij en bak nog een paar minuten. Doe dan de bouillon erbij, dek af en laat op een zacht vuur ongeveer 10 minuten pruttelen.

Voeg de bonen toe en laat nog een paar minuten koken, tot de groenten zacht zijn.

3 Haal van het vuur en roer de yoghurt, vloeibare aminozuren en gehakte peterselie erbij en serveer met gestoomde rijst.

zalm gevuld met spinazie Zowel zalm als walnoten zijn rijk aan verzachtende, ontstekings­ remmende omega-3-vetten. Je kunt dit gerecht ook serveren zonder rijst, als je ’s avonds geen koolhydraten wilt.

voor

4 porties

 140 g zilvervliesrijst  125 g walnoten, gehakt  ½ tl kokosolie  geraspte schil van 1 citroen  1 kleine ui, gepeld en gehakt  700 g zalmfilet  2 teentjes knoflook, gepeld en gehakt  citroensap  1 el dragon, gehakt  vers gemalen zwarte peper  240 g spinazie

– 122 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 122

16-02-12 09:43

hoofdgerechten

1 Kook de rijst in twee keer zoveel water. Het duurt ongeveer 25 minuten. Doe, om te voorkomen dat de rijst papperig wordt, een deksel op de pan en haal hem de laatste 10 minuten van het gas, anders kookt hij misschien droog.

2 Verwarm intussen de oven voor op 200 °C. 3 Verhit de olie in een steelpan op matig hoog vuur. Voeg de ui met 4-6 el water toe en stoombak die (zie blz. 100) in een paar minuten zacht. Voeg knoflook en dragon toe en bak een paar tellen voor je de spinazie toevoegt. Roer tot deze geslonken is, doe de walnoten en citroenschil erbij. Roer een paar minuten en haal van het vuur.

4 Giet de rijst af, laat wat afkoelen en roer het spinazie-walnootmengsel erdoor.

5 Snijd de zalm in 4 porties. Snijd ieder stuk zalm doormidden en doe het spinazierijstmengsel tussen de 2 plakken zalm, voeg citroensap en peper naar smaak toe.

Houd ze bij elkaar met een cocktailprikker, zet ze in de oven en bak 15 minuten tot de vis gaar is.

verjongende kokoscurry Eet er zilvervlies- of zwarte rijst en raita van komkommer, munt en yoghurt bij. Of gewoon zo.

voor

4 porties

 ¾ tl kurkuma  1 tl verse gemberwortel, fijngehakt

 ¾ tl chilipoeder  800 ml kokosmelk (2 blikjes)  160 g flespompoen, geschild en in blokjes

 ¾ tl gemberpoeder

 1 el mangosap  1 aardappel, geschild en in blokjes van 1 cm

 1 tl tamarinde, gehakt  1 pastinaak, geschild en in blokjes van 1 cm

 1 tl kokosolie  150 g bloemkool, in roosjes

 1 tl zwart mosterdzaad  2 el gehakte koriander, voor het serveren  50 g cashewnoten, geroosterd, voor het

 2 tl komijnzaad

 1 teen knoflook, gepeld en gehakt serveren

 1 kleine ui, gepeld en in de lengte in dunne plakjes gesneden

1 Doe specerijen, mangosap en tamarinde in de keukenmachine en mix tot een glad geheel. Verhit dan de olie in een steelpan. Doe het zwarte mosterd- en komijnzaad erbij en bak tot het begint te ploffen. Voeg knoflook, ui en gember toe en bak 5 minuten tot de ui zacht is.

2 Voeg de kurkumapasta toe en bak een minuut tot de aroma’s vrijkomen. Roer de kokosmelk erdoor en voeg de groenten toe. Laat 20-30 minuten pruttelen onder af en toe roeren, tot de groenten al dente zijn. Roer voor het serveren de koriander erdoor en strooi de cashewnoten erover.

– 123 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 123

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

antioxidante aubergines Dit recept met knoflook en shiitake zit vol antioxidanten, ijzer en weerstandverhogende voedingsstoffen.

voor

1 portie als hoofdgerecht of 2 als bijgerecht

 2 aubergines  2 tl paprikapoeder  ½ tl kokosolie  2 tl gedroogde oregano  1 ui, gepeld en fijngehakt  2 tl verse tijm  2 teentjes knoflook, gepeld en fijngehakt  20 g pijnboompitten  3 shiitake, fijngehakt  1 tl citroensap

1 Halveer beide aubergines overlangs, snijd met een mes het vruchtvlees kruislings in en bak ze 20-30 minuten op 180 °C tot ze zacht zijn.

2 Verwarm intussen de olie en stoombak (zie blz. 100) de ui en knoflook tot ze zacht zijn. Voeg de paddenstoelen toe, bak nog even tot ze zacht zijn. Voeg eventueel meer water toe om ze zacht te maken en de ui gelijkmatiger te bakken.

3 Neem de aubergines uit de oven en lepel het vlees eruit. Je hoeft niet voorzichtig te doen, want je hebt slechts twee helften nodig (je gooit dus twee schillen weg).

4 Doe het auberginevlees bij het uimengsel en roer de paprika, oregano, tijm en pijnboompitten erdoor. Verwarm door en door en voeg op het laatste moment het citroensap toe.

5 Vul de schil van de aubergines met het mengsel en serveer.

gebakken aardappel met wasabi Zo simpel en heerlijk. Een troost voor de buik en ook geschikt als maaltijd. Eet er een groene salade bij.

voor

1 portie

 250 g bakaardappel  ½ tl wasabipasta (gemaakt van wasabipoeder)  1 tl geitenkaas  2 tl olijfolie  1 tl gehakte peterselie  ¼ matig scherpe chilipeper, gehakt (naar smaak)

– 124 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 124

16-02-12 09:43

hoofdgerechten

1 Verwarm de oven voor op 200 °C. 2 Leg de aardappel op een plaat in de oven en bak in ongeveer een uur gaar.

3 Haal uit de oven, halveer hem en lepel het vlees eruit. Laat de schil heel.

4 Prak de wasabipasta, geitenkaas, olijfolie, peterselie en eventueel de chilipeper fijn, samen met de aardappel. Lepel het aardappel-wasabimengsel terug in de aard­ appelschil en zet nogmaals 10 minuten in de oven. De aardappel is klaar als hij aan de bovenkant bruin is.

stoofschotel van borlottibonen en cavolo nero Een lichte en lekkere verjonger. Cavolo nero bevat veel antioxidanten, calcium en fytonutriënten.

voor

 ½ tl kokosolie  1 rode ui, gepeld en in blokjes 4 teentjes knoflook, gepeld en fijngehakt  2 stengels bleekselderij, schoongemaakt en gehakt  2 wortelen, geschild en in blokjes  1 60 g knolselderij, geschild en in blokjes  2 el gehakte bladpeterselie

4 porties  2 tomaten, ontveld (zie blz. 101) en in stukken  2 kg cavolo nero (of snijbiet, savooiekool of boerenkool)  5 00 g borlottibonen of gele sperziebonen, uit blik, afgespoeld en uitgelekt  7 00 ml zelfgemaakte groentebouillon (zie blz. 152) of gebruik water  vers gemalen zwarte peper  olijfolie om te besprenkelen

1 Verhit de olie in een steelpan op matig hoog vuur. Voeg ui, knoflook, bleekselderij, wortelen, knolselderij en peterselie met 4-6 el water toe en stoombak (zie blz. 100) ongeveer 15 minuten tot de groenten al dente zijn.

2 Doe de tomaten erbij en bak op matig hoog vuur nog 15 minuten.

3 Haal intussen de kern uit de cavolo nero en hak het blad grof. (Verwijder als je andere koolsoorten gebruikt de buitenste bladeren en harde stelen.) Doe de cavolo nero en 300 g van de bonen bij het groentemengsel. Zet onder in groentebouillon (mogelijk heb je te veel of moet je juist water toevoegen) en laat 30 minuten staan.

4 Pureer de resterende bonen met 1 eetlepel water in een keukenmachine. Doe de puree bij het bonen/groentemengsel en meng al roerend. Voeg eventueel groentebouillon of water toe: het moet een soepachtige consistentie hebben.

5 Voeg voor het serveren gemalen zwarte peper toe en besprenkel met olijfolie.

– 125 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 125

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

gerstrisotto met paddenstoelen Een geweldige jeugdversterker. Strooi er voor meer eiwit en smaak wat geiten- of schapenkaas over.

voor

4 porties

 10 g gedroogde of 4 verse, middelgrote shiitakes, in plakjes  ½ tl kokosolie  1 kleine ui, gepeld en gehakt  2 teentjes knoflook, gepeld en gehakt  100 g parelgerst  600 ml zelfgemaakte groentebouillon

(zie blz. 142) of paddenstoelensap (of alleen groentebouillon als je verse paddenstoelen gebruikt)  ½ el gehakte peterselie  ½ el gehakte koriander  ½ tl vloeibare aminozuren  zwarte peper

1 Week gedroogde paddenstoelen 30 minuten in kokend water, giet af en bewaar het vocht voor de bouillon.

2 Verhit de olie in een middelgrote pan en stoombak (zie blz. 100) de ui en knoflook ongeveer 5 minuten op matig hoog vuur tot ze zacht zijn. Doe de paddenstoelen (als je verse gebruikt) erbij en bak nog eens 5 minuten.

3 Voeg als de ui glazig is de gerst toe (als je droge paddenstoelen gebruikt, doe je die er nu bij) en roer tot er een laagje olie omheen zit.

4 Houd de bouillon warm in een kleine pan. Voeg 4 pollepels warme bouillon toe, zodat de gerst onderstaat. Laat zachtjes koken tot de gerst bijna al het vocht opgenomen heeft, roer regelmatig. Voeg meer bouillon toe in kleine hoeveelheden tot hij opgenomen is, blijf roeren en herhaal dit tot de gerst gaar, maar nog steeds al dente is (circa 20 minuten). Hij moet er wat vochtig en romig uitzien, maar niet als soep.

5 Roer op het laatste moment de peterselie, koriander, vloeibare aminozuren en peper naar smaak erdoor. Serveer direct.

– 126 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 126

16-02-12 09:43

bijgerechten

Bijgerechten

Deze groentegerechten combineren goed met de hoofdgerechten, of vormen een lichte maaltijd samen met gebakken aardappelen, rijst of brood. knoflook- & gemberbroccoli Gemakkelijk en lekker en dit vinkt al je verjongingsprocessen aan.

voor

2 porties

 1 el kokosolie

 3 teentjes knoflook, gepeld en gehakt  6 0 g verse gemberwortel, gepeld en gehakt

 1 struik broccoli, in roosjes  ½ tl vloeibare aminozuren  vers gemalen zwarte peper

1 Verhit de olie in een grote koekenpan en bak de knoflook en gember bruin. Voeg 120 ml water en de broccoli toe en pocheer een paar minuten, tot de broccoli zacht is.

2 Voeg de vloeibare aminozuren en zwarte peper naar smaak toe.

geroosterde knolgewassen Een smakelijk gerecht als warm bijgerecht of koude salade op een bedje van rucola.

voor

2 porties

 200 g flespompoen  1 rode biet  ½ zoete aardappel  1 wortel  170 g knolselderij

 ½ rode ui, gepeld  4 teentjes knoflook, gepeld  1 tl gehakte tijm  2 el pijnboompitten  2 el pompoenpitten

1 Verwarm de oven voor op 200 °C. 2 Schil en snijd de flespompoen, rode biet, zoete aardappel, wortel en knolselderij in blokjes van 2 cm. Snijd de ui in 8 schijven en de knoflook in dunne flinters.

3 Verdeel alle groenten met de knoflookflinters en verse tijm over een bakblik en rooster ze in 15 minuten gaar. Rooster de pijnappel- en pompoenpitten licht tot ze bruin worden, strooi ze daarna over de groenten en serveer.

– 127 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 127

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

gevulde courgettes Serveer met de Snelle tomatensaus (zie blz. 143) als voor- of bijgerecht.

voor

2 voorgerechten of 4 bijgerechten

 2 courgettes  ½ tl kokosolie  2 teentjes knoflook, gepeld en gehakt  2 kleine sjalotjes, gepeld en in blokjes

 2 tl fijngehakte tijm  1 tl fijngehakte peterselie  2 tl edelgistvlokken  1 tl fijngehakte pijnboompitten

1 Verwarm de oven voor op 160 °C. 2 Haal de boven- en onderkant van beide courgettes, snijd ze vervolgens overdwars in drie stukken van gelijke grootte. Schep met een meloenlepeltje het vruchtvlees uit de courgettes en bewaar de zes schillen voor de kruidenvulling. Hak het vruchtvlees grof.

3 Verhit de olie in een steelpan op matig hoog vuur. Voeg de knoflook en sjalotten met 4-6 el water toe en stoombak (zie blz. 100) ze in een paar minuten zacht. Doe het courgettevlees erbij en stoombak ongeveer 10 minuten, tot de courgette uiteenvalt.

Voeg de tijm en peterselie toe en bak nog 5 minuten of tot de courgette zacht is.

Haal van het vuur en roer de gist en pijnboompitten erdoor.

4 Verdeel de 6 courgetteschillen over een bakplaat en vul ze met het mengsel van courgette en pijnboompitten. Bak ze 30-40 minuten tot de schil mooi zacht is. Je kunt wat water in het bakblik doen om de courgettes tijdens het bakken vochtig te houden.

5 Haal ze uit de oven en serveer direct met 2 eetlepels tomatensaus erover.

troostende kokosdhal Zalig bij gestoomde vis, rijst of gebakken aardappel.

voor

 200 g gele spliterwten  ½ tl komijnpoeder  ½ tl kurkuma  1 blikje kokosmelk (400 ml)  2 matig scherpe chilipepers, zonder zaad en in stukjes  ½ tl kokosolie

2 porties  1 ruime tl zwarte komijn  6 kerrieblaadjes  3 sjalotjes, gepeld en fijngehakt  3 teentjes knoflook, gepeld en gehakt  2 tomaten, ontveld (zie blz. 101) en in 8 partjes  2 el gehakte koriander

– 128 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 128

16-02-12 09:43

bijgerechten

1 Spoel de spliterwten in een zeef onder de koude kraan. Laat ze uitlekken. Doe ze in een steelpan en voeg de komijn, kurkuma, kokosmelk en 500 ml water toe. Breng aan de kook, plaats het deksel zo op de pan dat de stoom kan ontsnappen en laat 30-40 minuten zachtjes koken, onder af en toe roeren.

2 Doe de chilipepers erbij en als de dhal te dik lijkt wat extra water (tot 200 ml). Laat nog 15 minuten pruttelen.

3 Verhit intussen de olie in een koekenpan op matig hoog vuur en laat de zwarte komijn en kerrieblaadjes bruin worden. Voeg de sjalotten en knoflook samen met 4-6 el water toe en stoombak (zie blz. 100) tot ze beginnen te kleuren. Roer regelmatig.

4 Doe de tomaten erbij, kook tot ze zacht zijn, maar niet uiteenvallen (ze moeten hun vorm behouden).

5 Roer het tomatenmengsel door de dhal, voeg de koriander toe en serveer direct.

verjongende linzendetoxer Dit is een copieus, smakelijk linzengerecht dat uitstekend past bij vis, gegrilde groenten of bonenburgers.

voor

4 portie

 200 g puy-linzen voor de saus  ½ ui, gepeld en gehalveerd  2 el ciderazijn (met azijnmoer)  1 wortel, geschild en in vieren  3 el olijfolie  1 rode chilipeper, gehalveerd en zonder zaad  vers gemalen zwarte peper  3 teentjes knoflook, gepeld en heel gelaten  paar druppels vloeibare aminozuren  2 laurierblaadjes  2-3 cm verse gemberwortel, geschild en in stukjes  5 takjes peterselie of een takje tijm  1 el gehakte koriander  zelfgemaakte groentebouillon (zie blz. 142) of water om onder te zetten

1 Doe de linzen in een diepe steelpan. Voeg de rest van de groenten, kruiden en specerijen toe en giet er zoveel groentebouillon of water over dat alles onder staat.

Breng aan de kook, zet het vuur lager en laat circa 20 minuten zachtjes koken. De linzen moeten zacht maar al dente zijn.

2 Haal de linzen van het vuur en giet ze af. Haal de ui, wortel, laurierblaadjes, gember en peterselie (of tijm) eruit en laat alleen de knoflook en chilipeper erin.

3 Voeg de azijn, olijfolie, zwarte peper en een paar druppels vloeibare aminozuren naar smaak toe als de linzen nog warm zijn.

– 129 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 129

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

knapperig Aziatisch roerbakgerecht Serveer dit als bijgerecht bij vis of curry of eet het rauw als salade (laat dan gember en knoflook weg) met een dressing van sesamolie en ciderazijn.

voor

 2 hele struiken paksoi  2 wortelen  ½ groene en ½ rode paprika 4 lente-uitjes, schoongemaakt en fijngehakt  2 cm verse gemberwortel, in kleine stukjes 4 teentjes knoflook, gepeld en in kleine stukjes

6 porties  ½ rode chilipeper, zonder zaad en in kleine stukjes  200 g taugé  ½ tl kokosolie  2 el gemengde fijngehakte koriander en munt  paar druppels vloeibare aminozuren  sap van 1 limoen  1 tl ciderazijn (met azijnmoer)

1 Was en snijd de paksoi in repen van 2 cm, ook het groene blad. Schrap en snijd de wortelen julienne. Ontdoe de paprika van de zaadlijsten en snijd als de wortelen.

2 Meng de gesneden groenten door de gember, knoflook, chilipeper en taugé.

3 Verhit een wok of grote koekenpan een paar minuten op een gematigd heet vuur.

Doe de olie erin en laat die in de pan rondgaan om alles een laagje te geven. Voeg als de olie heet is (maar niet rookt) het groentemengsel toe en roerbak een paar minuten, al roerend. Haal van het vuur als de groenten nog knapperig zijn.

4 Roer de gehakte kruiden, vloeibare aminozuren, limoensap en azijn erdoor en serveer meteen.

– 130 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 130

16-02-12 09:43

toetjes

Toetjes Er is meer dan genoeg keuze, hier en in het hoofdstuk over ontslakken (zie blz. 83-85). Nergens is suiker, honing of een andere zoetstof aan toegevoegd. Geloof niet dat je elke dag een toetje moet eten: zie in plaats daarvan een toetje als traktatie, die je misschien twee of drie keer per week eet, wanneer je mensen te eten hebt of als je na een maaltijd echt nog veel honger hebt. Je kunt deze toetjes ook nemen als tussendoortje of ontbijt, het is beter je suikershots vroeg op de dag nemen dan na 19.30 uur. romig zwarte rijsttoetje met kokos & ananas Dit rijsttoetje zonder toegevoegde suiker is heerlijk dankzij de ananas en kokos. Zwarte rijst zit vol ijzer en vezels en bezit langzamere koolhydraten dan zilvervliesrijst. Zwarte rijst is echter duur, dus je kunt de helft door zilvervliesrijst vervangen.

voor

4 porties

 200 g zwarte rijst (of biologische zilvervliesrijst)  250 ml ananassap (liefst vers)  250 ml kokosmelk  1 kaneelstokje of ½ tl kaneelpoeder  5 kardemompeulen, gekneusd  ½ steel citroengras (naar smaak)

voor de decoratie  verse stukjes ananas  handvol geroosterde amandelen  muntblaadjes

1 Laat de rijst liefst een nacht of anders 2 uur in koud water zacht worden. Giet af.

2 Doe rijst, sap en kokosmelk met 200 ml water in een pan met dikke bodem.

Breng zacht aan de kook, voeg de specerijen toe en kook, onder regelmatig roeren, ongeveer 30 minuten. Voor zachtere rijst laat je hem 10 minuten langer koken.

Voeg, als het vocht te snel verdampt, wat water naar behoefte toe.

3 Zet, als de rijst gaar is en de melk ingedikt, het vuur uit. Haal kaneelstokje, kardemom en eventueel citroengras uit de pan.

4 Serveer in schaaltjes, versierd met ananas, geroosterde amandelen en munt.

– 131 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 131

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

fruitige drilpudding Drilpudding is een wat vergeten klassieker. Deze lekkere, verjongende versie is s­ uikeren gelatinevrij. Serveer met vla of ijs.

voor

2 porties

 200 ml vers geperst sinaasappelsap  1 tl agaragarvlokken  fruit naar keuze, kleingehakt

1 Doe het sinaasappelsap in een steelpan en strooi de agaragarvlokken erover (niet roeren). Breng het mengsel aan de kook en laat 2-3 minuten pruttelen.

2 Haal van het vuur en voeg het gewenste verse fruit toe. Doe in 2 schaaltjes en laat in de koelkast stijf worden.

banaan en bosbes in laagjes met een tikje chili Bananen en yoghurt vormen een troost voor de darmen, terwijl bosbessen uiterst verjongende bioflavonoïden bevatten, die leervermogen, zicht en sommige leeftijdgerelateerde omstandigheden zouden verbeteren.

voor

2 porties

 1-2 bananen  mespuntje chilivlokken  sap van ½ limoen

 200 g bosbessen  200 g yoghurt van geitenof schapenmelk

1 Prak de banaan fijn met vijzel en stamper, voeg een mespuntje chilivlokken (naar smaak) en limoensap toe en meng goed.

2 Doe de bosbessen in een blender (houd er 2 achter voor decoratie) en laat een minuut draaien. Haal het mengsel door een zeef in een schaaltje.

3 Doe een laagje bananenpuree op de bodem van 2 hoge glazen, lepel er wat bosbessencoulis op en vervolgens een dikke laag yoghurt. Versier met een bosbes.

– 132 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 132

16-02-12 09:43

toetjes

bonenbrownie Deze suikervrije brownies zijn rijk aan antioxidanten en smaken heerlijk chocoladeachtig! Ze blijven een paar dagen goed in de koelkast.

voor

 1 00 g pure chocolade (ten minste 70% cacao)  80 g kokosolie  30 g cacaopoeder  100 g adukibonen (blik)

12 stuks  100 g Medjool-dadels, gehakt  50 ml kokosmelk  45 g amandelen, gemalen  1 ei  2 tl vanille-extract

1 Bekleed een broodblik van 20 x 10 x 6 cm met bakpapier. Verwarm de oven voor op 180 °C. 2 Smelt de chocolade en kokosolie in een pan op heel laag vuur. Roer het cacaopoeder erdoor en haal van het vuur.

3 Spoel de adukibonen af en laat ze uitlekken. Mix ze daarna in de blender met de dadels, kokosmelk en gemalen amandelen, pulserend tot een dikke pasta.

4 Klop in een grote aparte schaal het ei en vanille-extract door elkaar.

5 Roer het bonenmengsel door de chocolade en dan het ei. Stort het beslag in het blik en bak 25-30 minuten (niet te lang, brownies horen een beetje klef te zijn).

6 Laat afkoelen en zet ze even in de koelkast voor je ze serveert.

vanillesojavla Heerlijk en zonder zuivel!

voor

2 porties

 ½ vanillestokje  200 ml sojamelk

 1 ruime tl aardappelmeel  1 el Zoete abrikozenpasta (zie blz. 145)

1 Snijd het vanillestokje overlangs door en schraap het merg eruit.

2 Verwarm langzaam de sojamelk, vanillemerg en -stokje in een kleine steelpan.

3 Doe het aardappelmeel in een schaaltje en giet de warme melk erover. Roer glad.

Doe de vla terug in de steelpan en verwarm langzaam; blijf roeren tot de vla indikt.

Haal het vanillestokje eruit. Roer er Zoete abrikozenpasta naar smaak door.

– 133 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 133

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

verjongende zomerpudding Een antioxidantrijke, suikervrije versie van een traditioneel Engels toetje, heerlijk met schapenyoghurt of ijs.

voor

2 stuks

 ¾ van een glutenvrij witbrood voor de vulling

 100 g aardbeien, kroontje verwijderd en

voor de saus in plakjes

 8 grote aardbeien  150 g bosbessen

 200 g frambozen  150 g frambozen

 een paar druppels citroensap

1 Doe voor de saus de vruchten in een blender met 60 ml water en laat draaien tot het vloeibaar is. Maak de saus als hij te dik lijkt, wat dunner door er iets meer water bij te doen. Je wilt hem zo dun, dat hij gemakkelijk in brood sijpelt.

2 Snijd het brood in plakken van 1 cm dik en haal de korsten eraf.

3 Giet het vloeibare fruitmengsel over een paar plakken brood en beleg hiermee de onder- en zijkanten van een puddingvorm of pyrexschaal van 600 ml.

4 Doe voor de vulling 1 eetlepel van elk van de drie fruitsoorten in een schaal of kom en sprenkel er een paar druppels citroensap over.

5 Doop nog wat brood in de saus en bedek het fruit in de schaal of kom met het geweekte brood. Voeg dan weer fruit en citroensap toe en herhaal tot de schaal vol is. De bovenste laag in de schaal moet bestaan uit geweekt brood. Bewaar eventueel overgebleven sap in de koelkast.

6 Bedek de pudding met vetvrij papier en zet er een bord op dat precies op de schaal of kom past. Leg iets zwaars op het bord om het aan te drukken. Laat een nacht in de koelkast staan.

7 Haal voor het serveren de pudding uit de schaal of kom door met een paletmes langs de binnenkant te gaan. Stort hem daarna voorzichtig op een bord en lepel eventueel achtergehouden saus erover.

– 134 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 134

16-02-12 09:43

toetjes

detox appeltaart Appels zijn goede ontslakkers, omdat ze een hoog pectinegehalte hebben, wat de spijsvertering helpt. De taart blijft 4-5 dagen goed in de koelkast.

voor

4 parten

voor het deeg  30 g rijstmeel  15 g amandelen, gemalen  1 el sesampasta  ½ el zonnebloemolie

voor de vulling  4 handappelen  50 g Medjool-dadels  1 tl kaneelpoeder  2 peren

1 Verwarm de oven voor op 180 °C. 2 Doe voor het deeg het rijstmeel, de gemalen amandelen, sesampasta en olie in een keukenmachine. Pulseer tot het mengsel lijkt op broodkruim. Voeg langzaam 150 ml water toe en ga door met pulseren tot er een deegbal ontstaat.

3 Doe het deeg in een ronde springvorm van 20 cm, druk het tegen de zijkanten voor een gelijkmatige laag. Bak 10-15 minuten in de oven of tot het bruin wordt.

4 Schil voor de vulling de appels, verwijder het klokhuis en snijd ze in stukjes.

Haal de pit uit de dadels en hak ze grof. Doe appels, dadels en kaneel in een pan met 2 el water. Stoof op een zacht vuur tot de appels zacht zijn, voeg indien nodig meer water aan het mengsel toe. Laat 10 minuten afkoelen. Pureer het afgekoelde mengsel in een keukenmachine en verdeel de vulling over het deeg.

5 Schil de peren en verwijder het klokhuis. Snijd ze overlangs in dunne plakjes en leg ze gelijkmatig in een cirkel in de taartbodem. Sprenkel er citroensap over.

6 Geef er vla of ijs bij.

– 135 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 135

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

Tussendoortjes

Het is altijd beter om een verjongend tussendoortje bij de hand te hebben dan iets ‘gezonds’ (onvermijdelijk vol vet en suiker) te kopen.

Probeer de volgende eens: pittige kikkererwten Een hartig tussendoortje of als croutons in salades en soep. Blijft 2 weken goed.

voor

 2 75 g kikkererwten, gedroogd of uit blik  1 tl paprikapoeder  ½ tl kurkuma  ½ tl komijnpoeder

4 tussendoortjes  ½ tl gedroogde chilivlokken  1 el kokos- of rijstzemelenolie  ½ tl vloeibare aminozuren  3 teentjes knoflook, gepeld en fijngehakt  paar druppels citroensap

1 Verwarm de oven voor op 200 °C. 2 Als je gedroogde kikkererwten gebruikt, zie blz. 101. Als je kikkererwten uit blik gebruikt, spoel ze goed en dep ze droog met keukenpapier.

3 Meng paprika, kurkuma, komijn en chilivlokken in een schaaltje. Zet apart.

4 Meng olie, vloeibare aminozuren, knoflook en citroensap in een ander bakje.

5 Rol de erwten door de vloeibare ingrediënten, daarna door kruidenmengsel.

6 Verdeel de kikkererwten over een bakblik en bak ze 40 minuten in de oven of tot ze knapperig zijn. Schud af en toe om, zodat ze aan alle kanten bruin worden.

superverjongende salsa Lekker bij brood, knäckebröd en groente. De saus blijft een week goed in de koelkast.

voor

1 volle schaal

 100 g spinazie  2 teentjes knoflook, gepeld  ¼ ui, gepeld  1 pittige chilipeper, zonder zaad

 25 g peterselie, in takjes  50 ml koudgeperste extra vergine olijfolie  1 tl ciderazijn (met azijnmoer)  sap van 1 citroen

Doe alle ingrediënten in een blender en laat draaien tot een glad geheel.

– 136 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 136

16-02-12 09:43

tussendoortjes

zomerse avocadodip Pittig met een frisse muntsmaak. Hij bevat alkaliserende komkommer en citroen.

voor

2 tussendoortjes

 ¼ komkommer  ½ lente-uitje, schoongemaakt  ½ avocado, geschild en ontpit  1 el vers geperst citroensap

 ¼ groene chilipeper  6 muntblaadjes  handvol basilicum  handvol peterselie

1 Doe alle ingrediënten in een blender en mix glad, dik en romig.

2 Eet als dipsaus met rauwe groenten of op een van de broden van blz. 138-139.

verjongende notenrepen Een prima tussendoortje voor onderweg. In een doos in de koelkast 10 dagen houdbaar.

voor

 110 g jumbohavervlokken  50 g hele amandelen, grofgehakt  50 g sesamzaad  50 g zonnebloempitten  50 g pompoenpitten

voor de pasta voor de bovenlaag van chocolade (naar smaak)  100 g sesampasta  100 g pure chocolade (80% cacao)

6 repen  220 g Zoete abrikozenpasta (zie blz. 145)  110 g ongezwavelde abrikozen, geblancheerd en gehakt  50 g gemengde amandelen en zonnebloempitten, samen fijngemalen

1 Verwarm de oven voor op 180 °C. Verdeel de havervlokken, amandelen en pitten over de bakplaat en rooster 10 minuten licht in de oven. Zet apart.

2 Meng de sesam- en abrikozenpasta’s. Roer de abrikozen en de gemalen pitten erdoor.

3 Meng het verwarmde haver-pittenmengsel door het pastamengsel en verdeel het gelijkmatig over een diep cakeblik van 20 x 20 cm. Laat in de koelkast afkoelen.

4 Maak eventueel een laagje chocolade over de repen. Smelt eerst de chocolade in een bain-marie. Strijk daarna de chocolade over de bovenkant van de notenreep met een heet paletmes of de achterkant van een lepel. Laat in de koelkast stijf worden en hak hem daarna in vierkante stukjes.

– 137 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 137

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

Brood en cake

Bijna iedereen eet elke dag brood, maar het is eigenlijk gezonder om het maar een paar keer per week te doen en andere graankoolhydraten in je dieet op te nemen. Toch blijft brood handig als ontbijt en bij soep en salades. Deze broodrecepten zijn bijzonder, heerlijk en erg verjongend: er zit geen gist of suiker in en ze bevatten geen additieven. De cake en scones smaken naar meer, dus zelfbeheersing kan nodig zijn! brood van pompoenpitten en tomaat Dit brood met een bijna moutachtige zoetheid van noten en een volle tomatensmaak is een traktatie voor een speciaal weekend of etentje.

voor

1 middelgroot brood of 6 bolletjes

 150 g boekweitmeel  80 g speltmeel  1½ tl bakpoeder  1 tl xanthaamgom  30 g pompoenpitten  50 ml geitenmelk

 90 ml tomatensap, vers geperst (ongeveer 1½ tomaat)  50 ml geitenyoghurt  1 ei  3 grote ovengedroogde tomaten (zie blz. 142) in hun olie, fijngehakt

1 Verwarm de oven voor op 180 °C. 2 Meng in een schaal het boekweit- en speltmeel met het bakpoeder, de xanthaamgom en pompoenpitten.

3 Doe de geitenmelk, tomatensap, yoghurt en het ei in een aparte mengschaal en meng 1 minuut met een elektrische mixer op de middelste/hoogste stand tot je op de vloeistof belletjes ziet verschijnen. Als hij gaat schiften: geen probleem, het komt goed als het meel erbij komt.

4 Doe de gedroogde tomaten bij het meelmengsel en roer ze erdoor. Maak een kuiltje in het midden en meng het yoghurt-melkmengsel erdoor.

5 Wrijf je handen licht in met een paar druppels olijfolie en kneed een paar minuten tot het deeg dik is en zich goed laat bewerken.

6 Neem het deeg en vorm er een brood van, of verdeel het in ronde deegballetjes voor kleinere broodjes. Leg op een bakblik en bak 35-40 minuten in de oven tot het goudbruin is en hol klinkt als je op de onderkant klopt.

– 138 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 138

16-02-12 09:43

brood en cake

walnotenbrood Dit compacte notenbrood is heerlijk, geroosterd of naturel en blijft 4-5 dagen goed in je broodtrommel.

voor

1 klein brood

 40 g walnoten  70 g kamutmeel  1 tl aardappelmeel (om te binden)  60 g boekweitmeel  1 tl xanthaamgom

 1 tl bakpoeder  25 g olijfolie  75 g appelsap  1 ei

1 Verwarm de oven voor op 180 °C. 2 Blancheer de walnoten een paar minuten in kokend water.

Laat ze uitlekken en hak ze zo dat sommige walnoten grof en andere fijn zijn.

3 Meng de meelsoorten, walnoten, xanthaamgom en het bakpoeder in een schaal.

4 Roer in een andere schaal de olijfolie, het appelsap en ei tot je belletjes in het mengsel ziet.

5 Voeg de vloeistof bij het meelmengsel en kneed tot een deeg. Rol het uit op een met bloem bestoven werkblad of doe wat druppels olijfolie op je handen en kneed het brood in de vorm die je wilt.

6 Zet het brood op een bakblik en bak ongeveer 40 minuten tot het goudbruin is en hol klinkt als je op de onderkant klopt.

venkelbrood Een stevig, grof brood. Maak het zoeter door 50 ml van de geitenmelk te vervangen door 50 ml perensap.

voor

1 middelgroot brood

 110 g speltmeel  60 g boekweitmeel  1 tl bakpoeder  1 tl xanthaamgom  100 ml geitenmelk

 50 ml geitenyoghurt  1 ei  ½ venkelknol, fijngehakt  1 el venkelsteel, fijngehakt (naar smaak)

– 139 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 139

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

1 Verwarm de oven voor op 180 °C/gasstand 4.

2 Meng de meelsoorten, bakpoeder en xanthaamgom in een schaal.

3 Meng in een andere kom de melk, yoghurt en het ei 1 minuut, tot er bellen ontstaan.

4 Doe de venkelknol bij het meelmengsel. Maak een kuiltje en roer het melkmengsel erdoor, tot het deeg dik is en zich goed laat kneden. (Voor extra smaak voeg je eventueel de venkelsteel toe.)

5 Kneed het deeg in de vorm van een brood, zet het op een bakblik en bak 35-40 minuten tot het goudbruin is en hol klinkt als je op de onderkant klopt.

amandelscones Deze scones met noten- en fruitvulling kun je zowel warm als koud, of gehalveerd en geroosterd eten. Heerlijk met geitenboter en suikervrije jam. Ze blijven 2 dagen goed, maar smaken het lekkerst op de dag zelf.

voor

6 stuks

 75 g rozijnen  220 g kamutmeel  1 tl bakpoeder  1 tl xanthaamgom  110 g geitenboter, zacht  2 tl amandelpasta (zie blz. 147) of gekneusde amandelen  1 ei  70 ml amandelmelk (zie blz. 147)

1 Verwarm de oven voor op 220 °C. 2 Zet de rozijnen onder in kokend water en laat ze een paar minuten weken. Laat ze uitlekken en meng ze in een schaal met het meel, bakpoeder en xanthaamgom.

3 Meng in een andere schaal de zachte boter en amandelpasta.

4 Klop het ei en meng het langzaam door de boter. Roer de amandelmelk erdoor.

5 Maak een kuiltje in het droge mengsel en voeg de vloeistof langzaam toe. Roer tot een deegachtige pasta (misschien heb je niet al de vloeistof nodig).

6 Bestuif een werkblad met wat meel, rol het deeg uit tot een dikte van ongeveer 5 cm. Snijd het in rondjes met een kleine steekvorm.

7 Leg de scones op een bakblik en bak ze in 15-20 minuten goudbruin.

– 140 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 140

16-02-12 09:43

brood en cake

cake met sinaasappel, amandelen en zoete aardappel Deze antioxidantrijke cake, licht en vochtig, zonder toegevoegde suikers of vet, is een verjongende traktatie. Luchtdicht verpakt blijft hij 3 dagen goed.

voor

6 plakken

 150 g ongezwavelde, gedroogde abrikozen voor de warme sinaasappelsiroop  125 g zoete aardappelen, geschild en gehakt  sap van 2 sinaasappels  3 eieren  een paar druppels van zowel vanille- als amandelextract  geraspte schil en sap van 1 sinaasappel  90 g gemalen amandelen  90 g rijstmeel  1 tl bakpoeder

1 Verwarm de oven voor op 180 °C. Vet een diep cakeblik, doorsnede 20 cm, in met geitenboter.

2 Zet de abrikozen onder in kokend water en laat ze 1 minuut weken. Laat uitlekken en hak driekwart ervan fijn.

3 Zet de zoete aardappelen en gehakte abrikozen in een steelpan met 125 ml water op een laag vuur en laat ze 20-30 minuten zachtjes koken, tot ze zacht zijn. Voeg indien nodig extra water toe. (Het meeste water moet aan het eind opgenomen zijn.)

Haal van het vuur en laat afkoelen.

4 Splits de eieren. Doe de eiwitten in een schone schaal en sla ze stijf.

5 Mix het aardappelmengsel, de overgebleven abrikozen, het vanille- en amandelextract, sinaasappelrasp en -sap en de eidooiers in een blender smeuïg.

6 Spatel de eiwitten voorzichtig in een acht door het mengsel van zoete aardappels.

Schep er heel voorzichtig de gemalen amandelen, het rijstmeel en bakpoeder door.

7 Lepel het beslag in het ingevette blik en strijk de bovenkant glad met een mes.

Bak 30-40 minuten of tot de bovenkant bruin wordt en een vleespen er schoon uitkomt.

8 Maak intussen de warme sinaasappelsiroop: giet het sinaasappelsap in een kleine pan en kook tot het stroperig is en tot de helft ingekookt.

9 Laat de cake 10 minuten afkoelen voor je hem stort en giet de siroop erover. Hij is heerlijk, zowel warm als koud.

– 141 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 141

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

Basisingrediënten in de keuken Met deze basisartikelen in je provisiekast wordt koken veel simpeler en leuker en het helpt je op de verjongende manier te blijven eten. groentebouillon Een volle, lekkere bouillon is onmisbaar voor smakelijke stoofschotels, risotto’s en soepen. In de koelkast blijft hij 5 dagen goed, maar je kunt ook zakjes met 500 ml invriezen, zodat je altijd wat bij de hand hebt.

voor ongeveer

 2 wortelen, geschild en in de lengte gesneden  ½ struik bleekselderij, grof gehakt  2 uien, geschild en gehalveerd  ¼ kleine raap, geschild en gehakt  1 pastinaak, geschild en in de lengte gesneden

1,5 liter  1 prei, schoongemaakt en overlangs gehalveerd  6 koolbladeren  klein bosje peterselie, takjes  4 zwarte peperkorrels  3 laurierblaadjes

1 Doe alle ingrediënten met 6 liter water in een grote pan met dikke bodem en breng op hoog vuur aan de kook.

2 Zet het vuur lager en laat in 2 uur zachtjes ongeveer een derde inkoken.

3 Haal door een vergiet of zeef in een schone schaal en laat afkoelen.

ovengedroogde tomaten Een geweldige manier om tomaten te gebruiken die over zijn of te rijp. De beste tijd om ze te maken is net voor je naar bed gaat, zodat de tomaten kunnen drogen terwijl jij slaapt. Luchtdicht verpakt blijven ze tot 3 weken goed in de koelkast.

 tomaten, elke soort, elke hoeveelheid  olijfolie om in onder te zetten

1 Verwarm de oven voor op 150 °C. 2 Halveer de tomaten en leg ze op een bakblik. Bak ongeveer een uur in de oven, zet de oven uit en ga naar bed.

3 Haal de tomaten de volgende ochtend uit de oven; zorg dat ze helemaal afgekoeld zijn. Doe ze in een kom en giet er zoveel olie over dat ze helemaal onder staan.

– 142 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 142

16-02-12 10:13

basisingrediënten in de keuken

tomatenpasta Voor gebruik in stoofschotels, soepen, pastagerechten…

Voeg knoflook of kruiden toe voor een rijkere smaak.

De pasta blijft 1 week goed in de koelkast.

voor ongeveer

4 eetlepels

 4 ovengedroogde tomaten (zie vorige blz.)  2 el olijfolie

Doe tomaten en olie in een blender en meng tot een pasta.

snelle tomatensaus Een snelle en gemakkelijke saus voor pasta, pizza, bonen en andere Italiaanse gerechten met tomaten. Hij blijft een week goed in de koelkast

voor

4 porties

 ½ tl kokosolie  ½ ui, gepeld en grofgehakt  2 teentjes knoflook, gepeld en fijngehakt  8 tomaten, ontveld (zie blz. 101) en in grove stukken  1 el fijngehakt basilicum  1 el fijngehakte peterselie  1 el tomatenpasta (zie boven)

1 Verhit de olie in een steelpan op matig hoog vuur. Voeg ui en knoflook met 4-6 el water toe en stoombak (zie blz. 100) een paar minuten tot ze zacht zijn.

2 Doe de tomaten erbij en laat verder bakken. Roer er eventueel water door als het mengsel te droog is. Laat doorkoken en roer van tijd tot tijd, tot de tomaten uit elkaar vallen.

3 Roer op het laatste moment, als de tomaten uit elkaar gevallen zijn, de kruiden en tomatenpasta erdoor. Mix met een staafmixer of blender tot een gladde tomatensaus.

– 143 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 143

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

groene thaise pasta Deze pasta is gemakkelijk te maken, fris van smaak en in hoge mate verjongend en daarmee het fundament van veel Thaise gerechten. Gebruik hem in soepen, curry’s, op salades en in dressings. Hij blijft in de koelkast 1 week goed.

voor

65 gram

 2 stelen citroengras  3 teentjes knoflook, gepeld en fijngehakt  2 cm verse gemberwortel, geschild en fijngehakt  ½ matig scherpe rode of groene chilipeper, zonder zaad en fijngehakt  1 el fijngehakte munt  1 el fijngehakte koriander  5 kaffir-limoenblaadjes, zonder steel en blad in stukken  3 droge plakjes laos, geschild en fijngehakt  3 lente-uitjes, schoongemaakt en fijngehakt  3 el kokosmelk (naar smaak)

1 Verwijder de buitenste bladeren van het citroengras en snijd de dunne einden weg.

Sla met de rug van het mes de rest van de stelen plat en hak ze vervolgens fijn.

2 Doe in een grote schaal en meng het met alle andere ingrediënten tot een pasta.

Voor een gladdere pasta mix je het in de blender met de kokosmelk.

‘kaas’-strooisel Gebruik deze zuivelvrije ‘kaas’ als Parmezaanse kaas, gestrooid op salades, pasta en rijstgerechten. In een dichte pot, in de koelkast blijft het twee weken goed.

voor ongeveer

65 gram

 55 g walnoten  3 el edelgistvlokken  grote snuf mineraalzout

Doe alle ingrediënten in een keukenmachine en draai alles fijn.

– 144 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 144

16-02-12 09:43

basisingrediënten in de keuken

amandelcashewboter Maak deze eiwit- en antioxidantrijke notenboter net zo glad of grof als je wilt. Hij smaakt heerlijk op brood, crackers en rauwe groenten en blijft een week goed.

voor

 1 00 g hele amandelen (gepeld is prima) en cashewnoten of 50 g pompoenpitten en 50 g amandelen en cashewnoten 3 el ongefilterde koudgeperste extra vergine olijfolie

1 pot

1 Zet de amandelen of cashewnoten onder in kokend water en laat ze een paar minuten staan. Giet ze af en doe de noten dan in een blender of keukenmachine en draai tot je de structuur en dikte hebt die je wilt – hoe langer je draait, hoe gladder.

2 Roer de olie erdoor. Als de boter wat droog lijkt, roer je er iets olie bij.

Doe in een glazen jampot met schroefdeksel.

3 Bewaar in de koelkast en roer voor gebruik.

zoete abrikozenpasta Deze staat boven aan mijn suikervervangers. Gebruik hem als jam op toast en in toetjes en yoghurt. Bewaar hem, tot 3 weken, in een glazen pot in de koelkast.

voor

1 pot (225 g)

 110 g gedroogde, ongezwavelde abrikozen (of dadels zonder pit)  150 ml vers geperst sinaasappelsap  2-4 el gemalen hennep, lijnzaad, pompoen- of zonnebloempitten (naar keuze)

1 Zet de abrikozen (of dadels) onder in kokend water en laat ze 1 minuut weken.

Giet ze af en doe de vruchten in een schaal met het sinaasappelsap en 150 ml water.

Laat 2-3 uur weken tot ze gezwollen en vlezig zijn.

2 Mix abrikozen, sap en eventueel gemalen pitten in een blender of keukenmachine tot een gladde pasta.

– 145 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 145

16-02-12 09:43

het ejj-dieet

verjongende kurkumapasta Deze pasta geeft stoomgebakken vis, kip of groenten extra smaak bij een snel, simpel avondmaal.

voor

1 portie

 ¾ tl kurkuma  ¾ tl chilipoeder  ¾ tl gemberpoeder

 1 el mangosap  1 tl tamarindepasta of -blok, gehakt

1 Meng alle ingrediënten.

2 Verhit een koekenpan en stoombak (zie blz. 100) vis, kip of groenten in de pasta om ze een intense, volle smaak te geven.

3 Voeg water toe om door en door te laten koken tot de vis, kip of groente zacht is en het vocht tot ongeveer de helft is ingekookt. Serveer met rijst of andere granen.

zoete adukibonenpasta Een klassieke Japanse pasta, te gebruiken als vulling voor cake, pannenkoeken of om een zoet gerecht op te peppen – of doe hem in een pot voor wanneer dan ook.

voor

1 kleine pot

 200 g gedroogde adukibonen  200 g Zoete abrikozenpasta (zie blz. 145)

1 Doe de bonen in een grote pan met dikke bodem en giet er zoveel water over dat ze onder staan. Kook ze en laat dan uitlekken, zodat de gifstoffen eruit gaan.

2 Doe de uitgelekte bonen weer in de pan, voeg 750 ml water toe en laat de bonen ongeveer 24 uur weken. Gooi bonen die boven drijven weg.

3 Laat de bonen en het weekwater even flink koken, zet het vuur dan lager en laat ze nog ongeveer 1 uur pruttelen. Voeg van tijd tot tijd water toe zodat de bonen niet uitdrogen en roer regelmatig met een houten lepel, tot de bonen erg zacht zijn en het water vrijwel verdwenen is.

4 Voeg de Zoete abrikozen (of dadel)pasta toe. Blijf roeren tot alle bonen tot pasta gekookt zijn. Laat afkoelen.

– 146 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 146

16-02-12 09:43

basisingrediënten in de keuken

rijstmelk Te gebruiken als melk en in recepten als verdikkingsmiddel of vervanger voor room.

Zoet de melk eventueel met wat druivensap of fijngehakte dadels. Bewaar de melk in de koelkast, waar hij 3-4 dagen goed blijft.

voor

400 ml

 1 vanillestokje  60 g zilvervliesrijst

1 Halveer het vanillestokje overlangs. Ga met de punt van het mes langs de binnenkant om alle merg eruit te halen. Gooi het stokje weg.

2 Doe de rijst en het vanillemerg in een pan, voeg 600 ml water toe en kook tot de rijst heel zacht is. Laat afkoelen. Dit duurt in totaal ongeveer een uur.

3 Als de rijst is afgekoeld, haal je hem door een katoenen doek of zeef.

Bewaar de melk in een kan. Eet de rijst of gooi hem weg.

amandelmelk Deze romige en voedzame notenmelk kun je in plaats van koemelk gebruiken bij ontbijtgranen, in pap, warme chocolade (zoeten met druivensap of fijngehakte dadels) of als verfrissend drankje. Probeer ook eens cashewnotenmelk. Bewaar de melk in de koelkast, waar hij 3-4 dagen goed blijft.

voor ongeveer

450 ml

 140 g amandelen of cashewnoten (zonder vlies)

1 Zet de amandelen onder in kokend water en laat ze een paar minuten weken.

Laat ze uitlekken, doe ze in een schaal en bedek ze met een ruime hoeveelheid water, zodat ze kunnen zwellen. Laat ze een paar uur of de hele nacht weken.

2 Laat de amandelen opnieuw uitlekken en doe ze, samen met 480 ml vers water, in een blender. Laat draaien tot alles helemaal glad is.

3 Haal door een katoenen doek of zeef en bewaar de melk in een kan. De amandel­ pasta die overblijft, kun je in een pot doen en gebruiken voor cake of brood.

– 147 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_086-147_Hoofdstuk 6.indd 147

16-02-12 09:43

7

je leven lang verjongen

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 148

16-02-12 09:43

K

leine veranderingen in je routine en houding ten aanzien van voeding, koken en gezondheid kunnen je weer een energiekere kijk op het leven geven zodat je je jong eet, voelt en leeft. In dit hoofdstuk vind je manieren om verjongingsveranderingen op je werk en thuis door te voeren, advies over hoe je de mensen om je heen mee kunt laten doen en praktische tips om op reis en vakantie jeugdig te eten.

Verjongen is niet alleen minder rimpels krijgen. Het draait ook om zelfvertrouwen, energie, bezieling, aanpassingsvermogen en het doorzettingsvermogen om die dynamiek echt vol te houden en te genieten omdat je op je best bent. Veranderingen betekenen altijd uitdagingen, zowel mentaal als fysiek, en die komen meestal als je ze het minst verwacht. Daarom geef ik ook een paar eenvoudige tips om je instelling opnieuw te ontwikkelen en verleiding te minimaliseren, zodat verjonging een tweede natuur wordt en geen gevecht tegen de bierkaai. Lees verder: ik hoop dat deze bladzijden je zullen helpen om de verleidelijke haltes op de weg naar succes te ontwijken en om een verjongend eetprogramma vol te houden dat je een leven lang zal voeden.

‘

De weg naar succes is bezaaid met veel verleidelijke parkeerplaatsen. anoniem

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 149

’

16-02-12 09:43

je leven lang verjongen

Duurzame verjonging

Hier volgen een paar simpele regels om je te helpen een meer jeugdbevorderende houding aangaande eten en leven op te bouwen. zorg voor routine Eet je maaltijden elke dag rond hetzelfde tijdstip. Dit is Mensen uitermate belangrijk, omdat het de zucht van je lichaam die regelmatig naar voedsel vermindert en ook je bloedsuiker en eten, hebben een smallere stofwisseling regelt. taille, minder verstoorde Soms stuit het instellen van vaste etenstijden bloedvetten en minder kans op weerstand bij partner, familie en huisgenoten. op het ontwikkelen van Kinderen zijn gemakkelijk omdat zij ook regelmatig insulineresistentie. moeten eten, maar als anderen zich niet kunnen of willen schikken in een vast tijdstip voor het avondeten, wees dan standvastig: eet in je eentje op jouw vaste tijd.

Door het EJJ-dieet te volgen, doe je iets belangrijks voor jezelf en daarbij moet je een beetje egoïstisch zijn. Als je altijd toegeeft, haal je geen optimale resultaten. Klaagt de familie, maak dan bijvoorbeeld een grote pan kokosdhal, verdeel hem in eenpersoonsporties, vries ze in en haal er een uit als je niet wilt eten wat de familie eet.

het ejj-dieet in je gezinsleven Doe gewoon. Het EJJ-dieet is gezond en stimulerend, hoe oud je ook bent. Het is goed voor je hele gezin om suikerhoudend en bewerkt voedsel te mijden. Dus dien gewoon op en kijk wat ze zeggen.

Als ze zout moeten toevoegen, zorg dan dat het mineraalzout is en gebruik honing om te zoeten: dit kan aan tafel.

sla geen maaltijden over Als je erg veel honger hebt omdat je een maaltijd hebt overgeslagen, snakken je hersens naar zeer vet voedsel met veel koolhydraten, zoals donuts, en niet naar verjongende groenten, volkorenproducten of fruit. Je bent dan geneigd je vol te proppen met dikmakend, antiverjongend junkvoedsel. Hersenscans tonen aan dat dit onbewust gaat: je kunt deze hersenimpuls niet bedwingen, maar wel het effect ervan beperken door geen

maaltijden over te slaan.

– 150 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 150

16-02-12 10:23

duurzame verjonging

drink je eten en eet je sap Dit klinkt vreemd, maar het is de meest verjongende manier om te eten. Kauw je eten tot het bijna vloeibaar is (volg de 20 seconden/40 seconden-regel in het EJJ-hoofdstuk over ontslakken, zie blz. 78). Drink je sap altijd erg langzaam, neem kleine teugjes en laat het in je mond ronddraaien voor je het doorslikt om je maagenzymen de tijd te geven om in actie te komen. als je een te grote eter bent: beperk de grootte van je bord Eet van een kleiner bord, bij elke maaltijd, elke dag (zie blz. 89). Schep geen tweede keer op en schrok niet – als je een maaltijd in minder dan 20 minuten eet, moet je in de vertraging. Het is ook belangrijk dat je er bewust op let om tussen maaltijden niet te snaaien. Zo raakt je lichaam eraan gewend dat het alleen tijdens maaltijden wordt gevoed. Dat regelt de eetlust en maakt het makkelijker om impulsief overeetgedrag te beheersen. als je een te kleine eter bent: eet alles wat op je bord ligt Als je normaal te weinig eet, heb je evenveel discipline nodig als een te grote eter.

Je moet je bord vullen en alles wat op je bord ligt opeten, geen smoesjes. Vraag iemand anders om de eerste week het eten voor jou op te scheppen, zodat je geen andere keus hebt dan een bepaalde hoeveelheid te eten. Neem minstens twee keer per week een toetje na een maaltijd. Snaai niet tussen de maaltijden door, want dat kan je een excuus geven om de volgende maaltijd niet te eten. Het is belangrijk dat je vaste etenstijden aanhoudt, elke dag met niet meer dan 15 minuten verschil (bijvoorbeeld: ontbijt om 7.00-7.15 uur, lunch om 12.45-13.00 uur en diner om 18.30-18.45 uur). Als je te weinig hebt gegeten, zet je lichaam zichzelf stil en slaat het vet op om zichzelf te beschermen. Je gaat constant aan voedsel te denken.

Als je je lichaam regelmatig voedt, houdt het verlangen naar voedsel op, wordt de spijsvertering gereguleerd en spendeer jij veel minder tijd aan obsessief aan voedsel denken. Eten wordt zoiets als tandenpoetsen, iets wat je doet zonder er te veel over na te denken. alles opeten?

In Rusland en China is het onbeleefd als je niet wat op je bord laat liggen (om te laten zien dat je genoeg hebt gegeten), maar als je voedsel op je bord laat liggen in Japan en Groot-Brittannië lijkt het of je het eten niet lekker vond. Sommige

– 151 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 151

16-02-12 09:43

je leven lang verjongen

mensen moeten hun hele bord leeg eten, hoeveel er ook op ligt. Het weggooien van voedsel is een groot taboe dat er in hun jeugd in gehamerd is. Probeer je van deze dwanggedachte te bevrijden: eet tot je voor ongeveer twee derde vol zit.

(Tenzij je een te grote of te kleine eter bent; zie in dat geval blz. 151.) *

Je hoeft geen maaltijdagenda bij te denk na bij traktaties houden. Vaak denken we dat Beïnvloed een slecht humeur wat je het helpt om te noteren wat we eten, eet? Neem je troostvoedsel als iets je van slag brengt? Geef traktatie dan maar onderzoek wijst uit dat mensen een andere betekenis. Denk niet meer niet alles noteren en de porties sterk aan chips, burgers, ijs, chocolade of onderschatten. Je kunt beter je inname alcohol, maar aan iets vezelrijks als reguleren door van een kleiner aardappelpuree, pap, kruimeltaart van bord en dagelijks driemaal fruit of een schaaltje met banaan, dadels te eten. en schapenyoghurt (of een van de andere *

EJJ-toetjes). Je krijgt een vol gevoel en het heeft nog verjongende voordelen ook. Of, nog beter, beschouw een heerlijk, lang bad of naakt dansen op je favoriete muziek als traktatie. Alles wat je maar een positief gevoel geeft.

houd vol Veel van mijn cliënten voelen zich wanhopig wanneer ze het EJJ-dieet ‘vergeten’ en zich volproppen met iets wat volgens hen niet mag. Maar ik zeg altijd: ‘Maak je niet gek.’ Het is niet erg. Deze manier van eten is voor je hele leven en een keer een junkmaaltijd of te veel wijn zal niet de rest van je verjongingswerk tenietdoen. Je kunt beter denken aan het EJJ-dieet als een reis en kijken naar je vorderingen dan je te focussen op hoe je tekortschiet.

Neem de kans waar om je doelen te bekijken: kijk nog eens in hoofdstuk 4, evalueer de vorderingen die je hebt gemaakt en kijk welke verjongingsdoelen je nog steeds wilt bereiken. Het kan ook de moeite waard zijn meer variatie in je dieet te brengen: hunkeren kan soms een indicatie zijn dat niet aan al je voedingsbehoeften wordt voldaan.

– 152 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 152

16-02-12 09:43

uit eten

Uit eten

Je kunt in veel restaurants en cafés eten op de EJJ-manier. Meestal is het vrij simpel om goede verjongende keuzen te maken: denk aan gegrild, gestoomd of gepocheerd vlees of vis, rauwe of gestoomde groenten, lichte soepen, dipsauzen als guacamole, salsa of hummus en gegrilde geitenkaas als voorgerecht. Vul je eerst met een salade en eet een goede portie gezond voedsel, bijvoorbeeld twee gerechten van verjongend voedsel tegen een niet-verjongend. Kies volkorenpasta en zilvervliesrijst, vraag de keuken terughoudend te zijn met suiker, zout en soja en laat dressing apart serveren. Staat er niets geschikts op het menu, vraag de chef dan om iets simpels zoals een omelet. eten bij vrienden Het kan moeilijk zijn je verjongende voedsel te eten als je bij iemand thuis dineert. (Een buffet is veel gemakkelijker!) De meeste mensen vragen tegenwoordig vooraf naar de eetkeuzen van hun gasten. Vertel ze dat je op een speciaal dieet bent met veel groenten, fruit en vis en dat je suiker en vlees vermijdt. Zeg dat het moeilijk klinkt, maar dat je met alle plezier je eigen hoofdgerecht meeneemt, liever dan dat ze speciaal iets voor jou moeten maken. Je kunt hun salade of groentegerechten daarbij eten. Verse fruittoetjes zijn gemakkelijk te organiseren.

Dingen worden moeilijker als je iemand voor het eerst ontmoet en indruk wilt maken, bijvoorbeeld op de ouders van je vriend/vriendin. Ik adviseer je om dan niet te moeilijk te doen over je verjongende keuzen. Eet een kleine maaltijd voor je gaat en zoveel van hun eten als je kunt. Ze zullen vermoedelijk eerder denken dat je nerveus bent dan kieskeurig. Als het goed gaat, kun je altijd later je keuzen uit de doeken doen. verjongend etentje Je wilt een etentje geven, maar bent bang dat mensen eten zonder suiker, zout of verkeerde vetten niet lekker vinden.

Geen probleem: probeer het smakelijke en voedzame menu op de volgende bladzijde: ze zullen niets doorhebben.

– 153 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 153

16-02-12 09:43

je leven lang verjongen

‘borrel’hapjes Pittige Kikkererwten (zie blz. 136) en rauwkost met Zomerse Avocadodip (zie blz. 137) en Superverjongende Salsa (zie blz. 136) voorgerecht Verjongende Soep van Flespompoen en Gember (zie blz. 114) met Walnotenbrood (zie blz. 139) hoofdgerecht Kabeljauw met Mango (zie blz. 118) of Zalm gevuld met Spinazie (zie blz. 122) op een bedje van julienne gesneden courgette met Knoflook- en Gemberbroccoli (zie blz. 127) Antioxidante Aubergines (zie blz. 124) toetje Verjongende Zomerpudding (zie blz. 134) of Detox appeltaart (zie blz. 135) met Vanille-sojavla (zie blz. 133) tot besluit Kleine blokjes Bonenbrownie (zie blz. 133) als petitfours bij koffie of thee op vakantie Logeer je in een hotel, bel of e-mail dan voor Als je voor iedereen kookt aankomst en vertel je dieetwensen. Hotels zijn of een salade maakt, houd je een gewend om met veel verschillende wensen en portie voor jezelf apart voor je aan diëten om te gaan. het eind de room, kaas of dressing  Leer voor je gaat een paar standaardzinnen toevoegt. Zo krijgt iedereen het in de landstaal, bijvoorbeeld: ‘Mag ik alstublieft eten dat hij of zij wil. gestoomde groenten?’ of ‘Kunt u dit zonder zout/ suiker bereiden?’  Neem je favoriete voedsel mee: gekiemd brood, vloeibare aminozuren, pitten en noten, saladedressings, alles wat je vermoedelijk in het buitenland niet kunt vinden.

Maak je geen zorgen over verse groenten en fruit. Die zijn bijna altijd verkrijgbaar.

– 154 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 154

16-02-12 09:43

uit eten

 Als je met vrienden een huisje/appartement deelt, biecht je op voor je gaat. Leer om jezelf te lachen in plaats van verlegen te zijn en dingen te eten die je niet wilt.

Ik zeg altijd: ‘Ik weet dat ik de onmogelijkste persoon ter wereld ben, ik kan het niet helpen, ik houd gewoon van het eten waarvan ik houd. Ik maak mijn eigen eten wel, zodat niemand anders daarover hoeft in te zitten.’ Vaak worden mensen zo nieuwsgierig dat ze uiteindelijk toch eten wat jij neemt en het best lekker vinden.

Zo niet, dan heb je jouw keuzen bekendgemaakt, zodat je je niet schuldig of verlegen hoeft te voelen dat je een ander overlast bezorgt en kun je eten wat je wilt.

onderweg In trein of vliegtuig neem ik altijd wat knabbeltjes mee: een grote zak rauwe groenten of reepjes rauwe wortel en paprika, noten, pitten, rozijnen of ander gedroogd fruit, haverkoeken, mijn eigen brood, hardgekookte eieren, plakjes geitenkaas, zelfs een gebakken aardappel en wat rijst gekookt met groenten en olijfolie, om koud te eten. Het betekent dat je een maaltijd hebt zonder zeer bewerkt vliegtuigvoedsel.

* Koop geen bereide groenten en vruchten bij de supermarkt of snackbar. Er zitten vaak additieven in die ze vers laten lijken en zodra ze gesneden zijn (vaak een paar dagen eerder) gaan ze voedingswaarde verliezen. *

op kantoor Het is een goed idee om op je werk volop verjongende producten om je heen te hebben, zodat je niet voedsel moet eten dat je liever vermijdt.  Neem je lunch mee: veel van de recepten op blz. 111-116 zijn goede lunchkeuzen. Maak een dubbele portie en bewaar de helft voor de lunch van de volgende dag. Als je op je werkplek geen eten kunt verwarmen, neem dan een thermosfles met soep mee of een salade en wat zelfgemaakt brood.  Als je een afhaallunch koopt, kies je verjongende opties: een gebakken aardappel, salade of soep. De ene snackbar en keten levert gezonder, verser voedsel dan de andere. Doe onderzoek naar de zaken die het dichtst bij je werk zijn.  Bewaar basisproducten als olijfolie en citroen op je werk om over salades en gebakken aardappelen te sprenkelen.  Zorg dat je altijd tussendoortjes in je bureaula hebt, zoals pitten, noten, stukjes groenten en vers fruit, om honger te voorkomen als je niet op tijd van kantoor weg kunt.

– 155 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 155

16-02-12 09:43

je leven lang verjongen

Wees je grootste fan

Een beetje zorg voor je lichaam kan veel helpen om je beter te ontspannen en in harmonie te zijn met je doelen en emoties.

Bodyscrub: geef jezelf onder de douche af en toe een scrub met mineraalzout en spoel je daarna goed af. Het stimuleert de bloedcirculatie, helpt met ontslakken en alkaliseren.

Tong schrapen: het weghalen van bacteriën, schimmel en tongbeslag, verwijdert meer dan 80% van de mondbac* teriën die een slechte adem veroorzaken en te maken Maak je hebben met klachten bij het ouder worden, zoals eigen bodyscrub hartkwalen. Gebruik een speciaal ontwikkelde door een handvol munt, tongschraper of een kleine metalen lepel. Schraap rozemarijn en lavendel te je tong van achter naar voren en doe het mengen met een halve kop met ’s ochtends meteen voordat je iets eet of drinkt. olijfolie doordrenkt zeezout.

Het tongbeslag kan dik, wit, bruin of geel zijn. Als Of wrijf koffiedik op je huid je de EJJ-detox en het EJJ-dieet een poosje hebt als je onder de douche gevolgd, zul je merken dat het beslag op je tong staat. verandert in een dunne witte laag: dit is een teken dat * je lichaam gezond is en optimaal kan verjon-

gen.

Beweeg: goede spiertonus maakt jong en beweging heeft een naverbrandingseffect: je stofwisseling werkt sneller tot 24 uur nadien. Beweging geeft je een slanke lichaamsbouw, helpt je hormonen in balans te houden, creëert uithoudingsvermogen en verhoogt je emotionele en mentale energie – allemaal zeer verjongend. Zelfs veel heen en weer wiebelen, de trap nemen in plaats van de lift, strekken of joggen op de plaats terwijl je een kop thee zet, verbrandt elke dag extra energie. Zet je in om elke week fysiek meer te bereiken en je zult je niet alleen jeugdiger voelen, maar ook minder snel toegeven aan berichten vanuit je hersens over honger en troostvoedsel.

Zie ook de kruidenhulpjes op blz. 81.

– 156 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 156

16-02-12 10:24

4

wees je grootste fan

hersentraining De manier waarop wij eten heeft vaak te maken met de manier waarop wij over eten denken. Hier zijn wat tips om je innerlijke saboteur het zwijgen op te leggen.

1

2

3

4

5

1 Beheers de innerlijke stem: Als je dagelijks langs een snoepwinkel loopt en je hersens geobsedeerd raken door een chocoladereep in de etalage, weet je dat je aan zelfsabotage doet. Herken de signalen en bedwing die stem door je af te vragen: heb ik honger en is dit het meest verjongende voedsel om te eten? Loop door en meestal ben je de chocolade binnen 10 minuten vergeten.

2 Beschrijf verleiding: Verleiding gaat niet om welk voedsel binnen handbereik is, maar om wat zich in je hoofd afspeelt. Realiseer je dat je sterker wordt door trouw te blijven aan je overtuigingen en doelen over voedsel en zwakker en minder zelfverzekerd bij elke keer dat je die ondermijnt.

3 Beperk jezelf niet en kies bij de start ‘haalbare’ doelen. Wacht liever af hoe je je na de detox en een paar weken EJJ-dieet voelt en hoe je oogt. Je zelfvertrouwen zal groeien, er komen nieuwe kansen en de wereld wordt spannender. Dat is de tijd om eventuele toekomstige verjongingsdoelen vast te leggen.

4 Denk nog eens na over jezelf: ben jij iemand die zich gewoonlijk over het minste of geringste druk maakt, al 100 diëten heeft gevolgd en zich een mislukkeling vindt omdat geen enkele resultaat had, vergeet dat dan nu. Daar gaat EJJ niet over. Het is geen straf: het gaat erom dat je geniet, dat je al jouw mogelijkheden benut. Het gaat om het respecteren van jezelf, om openstaan om dingen te veranderen die gewoonten zijn geworden en die jou aansturen in plaats van andersom.

Dit is een kans om 5 Voel de kracht: Het geeft een heel sterk gevoel als je doelen en jezelf nog eens te je eindelijk iets doet dat goed is voor jou en niemand beoordelen. Denk eraan: ‘Wie zegt anders. Je kunt denken dat jij de enige bent die profiteert dat iets niet te doen is, mag van dit dieet en deze leefstijl, maar is dat zo? Als jouw de persoon die het aan het doen pogingen resultaat opleveren, zullen je gezin, vrienden is niet onderbreken.’ en ook andere familie, collega’s en kennissen veranderen. Het mag een kleine, egoïstische stap lijken, maar wie weet waar hij toe leidt. Je kunt een hele generatie beïnvloeden. Revoluties zijn om minder begonnen…

– 157 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_148-157_Hoofdstuk 7.indd 157

16-02-12 10:25

Receptenregister A aardappelen aardappelsap 105 antioxidantrijke aardappelsalade 115 gebakken aardappel met wasabi 124-125 aardbeien verjongende zomerpudding 134 abrikozen cake met sinaasappel, amandelen en zoete aardappel 141 verjongende notenrepen 137 zoete abrikozenpasta 145 adukibonen bonenbrownie 133 vitaliserende zwarte bonencurry 119 zoete adukibonenpasta 146 amandelen amandelboter 145 amandelmelk 147 amandelscones 140 cake met sinaasappel, amandelen en zoete aardappel 141 verjongende notenrepen 137 ananas romig zwarte rijsttoetje met kokos & ananas 131 appels appel en wortel­ detoxversneller 105 detox appeltaart 135 gebakken appels met muesli 110 peer-, appel- en bosbessencompote 110

artisjokken energieopwekkende salade van venkel en artisjok 115 aubergines antioxidante aubergines 124 ovenschotel van geitenkaas, aubergine en gele sperziebonen 118 avocado’s kabeljauw met mango 118 romige avocadodroom 105 zomerse avocadodip 137 b bananen coulis van laagjes bosbessen 132 bijgerechten 127-130 bloemkool verjongende kokoscurry 123 boekweitpannenkoeken met peer-, appel- en bosbessencompote 110 bonen, gebakken 108 borlottibonen en cavolo nero, stoofschotel van 125 bosbessen coulis van laagjes bosbessen 132 peer-, appel- en bosbessencompote 110 verjongend zomertoetje 134 bouillon, groente- 142 broccoli, knoflooken gember- 127 brood brood van pompoenpitten en tomaat 138 walnoten 139 c cake met sinaasappel, amandelen en zoete aardappel 141 cannellinibonen alkaliserende

cannellinibonensoep 113 gebakken bonen 108 cashewnoten cashewboter 145 verjongende burger 117 cavolo nero stoofschotel van borlottibonen en cavolo nero 125 chocolade bonenbrownie 133 courgettes, gevulde 128 curry’s Thaise curry met gerst 120 verjongende kokoscurry 123 vitaliserende zwarte bonencurry 119 d dadels bonenbrownie 133 dhal, troostende kokos- 128, 129 dip, zomerse avocado- (137) f flespompoen superverjongende stroganoff 122 verjongende kokoscurry 123 verjongende soep van flespompoen en gember 114 frambozen fruitige drilpudding 132 verjongende zomerpudding 134 G gazpacho, groene 111 gelatine fruitige drilpudding 132 gele sperziebonen baksel van geitenkaas, aubergine en gele sperziebonen 118 gember

– 158 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_158-160_Endmatter.indd 158

16-02-12 09:42

receptenregister

knoflook- & gemberbroccoli 127 gerst gerstrisotto met paddenstoelen 126 Thaise curry met 120 gouden chai 107 groenten detoxwortel en rode-bietexplosie 104 geroosterde knolgewassen groentebouillon 142

linzendetoxer 129

H havervlokken bircher vijgen/notenmuesli 109 verjongende notenrepen 137 zelfgemaakte mueslibasis 109

N noten notenboter 145 vanille-notenshake 107 verjongende notenrepen 137

zie ook amandelen, cashewnoten, walnoten

K ‘kaas’-strooisel 144 kabeljauw met mango 118 kidneybonen verjongende burger 117 pittig gemaakte bonensalade 116 superverjongende stroganoff 122 kikkererwten, pittige 136 knapperig Aziatisch roerbakgerecht 130 knoflook- & gemberbroccoli 127 knolselderij superverjongende stroganoff 122 kokosmelk romige zwarte rijstpudding met kokos & ananas 131 verjongende kokoscurry 123 komkommer groene gazpacho 111 kurkumapasta 146 L

M mango kabeljauw met 118 melk amandelmelk 147 rijstmelk 147 muesli gebakken appels met muesli 110 zelfgemaakte mueslibasis 109

P paksoi knapperig Aziatisch roerbakgerecht 130 peren peer-, appel- en bosbessencompote 110 wintersmoothie van peer en vijgen 106 pitten brood van pompoenpitten en tomaat 138 verjongende notenrepen 137 zelfgemaakte mueslibasis 109 R rijst gerstrisotto met paddenstoelen 126 rijstmelk 147 romige zwarte rijstpudding met kokos & ananas 131 rode biet detoxwortel en rodebietexplosie 104

oppepper van waterkers, rode biet & wortel 104 romige detoxsoep van rode biet 112 superkrachtige voorjaarsreiniger 106 zoete sla van rode bieten 114 S salades antioxidantrijke aardappelsalade 115 energieopwekkende salade van venkel en artisjok 115 pittige bonensalade 116 super sobanoedelsalade 116 zoete sla van rode bieten 114 salsa, superverjongende 136 sapjes 102-107 saus van zoete tomaten 117 scones, amandel- 140 sinaasappel, amandelen en zoete aardappel, cake met 141 sla groene gazpacho 111 sobanoedelsalade 116 soepen alkaliserende cannellinibonensoep 113 groene gazpacho 111 romige detoxsoep van rode biet 112 venkelsoep 112 verjongende soep van flespompoen en gember 114 sojabonen super sobanoedelsalade 116 sojamelk vanille-sojavla 133 spinazie superverjongende salsa 136 zalm gevuld met spinazie 122-123 spliterwten troostende kokosdhal 128-129 stoofschotel

– 159 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_158-160_Endmatter.indd 159

16-02-12 09:42

receptenregister

stoofschotel van borlottibonen en cavolo nero 125 t taart, detox appel- 135 taugé knapperig Aziatisch roerbakgerecht 130 super sobanoedelsalade 116 Thaise curry met gerst 120 Thaise pasta, groene 144 toetjes 131-135 tomaten brood van pompoenpitten en tomaat 138 gebakken bonen 108 ovengedroogde 142 pittige Virgin Mary 106 saus van zoete tomaten 117 snelle tomatensaus 143 tomatenpasta 143 vitaliserende zwarte bonencurry 119

tussendoortjes 136-137 v vanille vanille-notenshake 107 vanille-sojavla 133 venkel salade van venkel en artisjok 115 venkelbrood 139-140 venkelsoep 112 vijgen bircher vijgennotenmuesli 109 wintersmoothie van peer en vijgen 106 w walnoten bircher vijgennotenmuesli 109 ‘kaas’-strooisel 144 walnotenbrood 139 zalm gevuld met spinazie 122-123 wortelen

appel en wortel detoxversneller 105 laat de huid stralen 104 waterkers, rode biet & wortel, oppepper van 104 y yoghurt coulis van laagjes bosbessen 132 Z zalm zalm gevuld met spinazie 122-123 zalm nabemono 121 zoete aardappelen cake met sinaasappel, amandelen en zoete aardappel 141 fotoverantwoording Blz. 29 (suikerstrooier) www.shutterstock.com

Dankbetuiging

Ik wil dit boek graag opdragen aan mijn tante Peggy, die er sinds het begin van mijn reis constant was om mij op te beuren, me te gidsen, naar me te luisteren, mijn voorhoofd af te vegen, me aan te moedigen en mijn hand vast te houden. Ze is de belichaming van jeugdige energie, die leeftijdloos, elegant en fascinerend blijft. Zij is mijn inspiratie.

Ik wil ook mijn man, moeder en zussen bedanken, die ongelooflijk lang hebben geleden onder mijn gekreun en mijn niet beschikbaar zijn; mijn agent, Heather Holden Brown, die me aan boord nam en in me geloofde, zelfs toen ik opgegeven had en Anne Furniss van Quadrille die in het begin iets zag dat de moeite waard was om te steunen en me al die tijd geweldig is blijven aanmoedigen. Iedereen zal Jane Philimore dankbaar zijn, die mijn manuscript leesbaar heeft gemaakt en, belangrijker nog, leuk!

– 160 –

12009 VBK | Kosmos - EET JEZELF JONG_158-160_Endmatter.indd 160

16-02-12 09:42