Interview Frank Mulder

Interview met Frank Mulder, jacht-architect van Mulder Design

Kortgeleden kwam ik na jaren weer in contact met Frank Mulder, die jarenlang zijn ontwerpbureau voor motorjachten huisvestte op de bovenverdieping van ons monumentale pakhuis ‘Hoop en Vlijt’ aan de Appeldijk 33 in Gorinchem. Dit monument werd door ons bewoond en we hebben het destijds grotendeels onder eigen regie laten restaureren. Dat kwam zo: Ik was met een groepje KNMC’ers onder leiding van Peter Bost en op advies van het NOC*NSF, te gast bij de Sportinnovatie studio, gevestigd in de “Loods” in Durgerdam. De KNMC

zou mogelijk ondersteuning kunnen krijgen van deze studio om het ledenwerven te moderniseren en succesvoller te maken. Nu woont, wist ik nog, in Durgerdam, onze voormalige huurder Frank Mulder, de oprichter van Mulder Design, een toonaangevend ontwerpbureau voor grote en vooral snelvarende jachten voor zeg maar, KNMC ++ eigenaren. In een later volgend telefoongesprek zijn we, gebruikelijk als je elkaar lang niet hebt gesproken, even terug in de tijd gegaan. Ik zal u niet vermoeien met de details, maar het begin als

jachtarchitect was voor Frank Mulder zeker spannend, zowel op het gebied van acquisitie als wel de opbouw van het bureau. Ik spreek nu over meer dan 40 jaar geleden. Het jaar van oprichting en vestiging was 1979. Frank, een voormalig Damen medewerker en innovatief scheepsbouwontwerper, was in mijn ogen niet het type van de ontwerper van snelle superjachten, maar dit verhaal bewijst hoe zeer ik het mis had. Het leek mij een leuk idee om eens een artikel te wijden aan deze ‘startup’ van veertig jaar geleden. Nieuwsgierig als ik ben en geïnteresseerd in van alles dat vaart, liep ik in die beginjaren nog wel eens naar de bovenverdieping. Daar stond hij toen nog over een tekentafel gebogen, maar al vroeg schakelde het bureau over op een Apple scheepsontwerp tekenprogramma. Ik heb bij hem dan ook mijn liefde voor Apple computers opgedaan. Alle ontwerpen werden daarna met geavanceerde ontwerpprogramma’s op deze computers gemaakt.

Zoals inmiddels voor de geïnteresseerden ook op YouTube te zien is, was de grote omslag naar zijn succes, de bouw van de ‘Octopussy’. De Amerikaan, John Staluppi, die opdracht voor

de bouw van dit Superjacht aan Frank en de werf gaf, stelde hem en de werf de simpele vraag en voorwaarde: “Kunnen jullie ervoor zorgen dat ik het snelste motorjacht ter wereld krijg”? Of Frank even antwoord wilde geven. Hij, John Staluppi, had de motoren al gekocht en kwam direct met veel verdere informatie en vragen. Er werd een afspraak gemaakt en de volgende dag al, ontmoetten ze elkaar op Schiphol Airport. Daar werd, nadat de vraag met ja was beantwoord, de opdracht gegeven en door Werf en ontwerper aanvaard. Dus Mulder Design samen met de scheepsbouwer Heesen Shipyards uit Oss. Het schip moest absoluut een snelheid van minstens 50 knopen halen, de opdracht was onder die voorwaarde. “Zou het niet slagen, sorry, maar hou het schip dan zelf maar”, was de boodschap van Staluppi richting werf en ontwerper. Na veel bloed, zweet en tranen zou uiteindelijk tijdens de proefvaart, waarbij een helikopter boven de spiegel vloog en de politie snelheids-meetapparatuur op de wal, de gestelde limiet ruimschoots overschrijden, nl. 53.17 knopen. Een zucht van verlichting en een geweldige promotie voor zowel de werf als Mulder Design was het gevolg, het kreeg enorm veel aandacht in de wereld van de superjachten. Later zouden er voor dezelfde opdrachtgever nog veel schepen volgen. Het bureau, waarvan Frank de aandelen inmiddels heeft overgedragen aan zijn zoon Bas, is nu gevestigd in Amstelveen, vlakbij Schiphol. Het bureau heeft 12 medewerkers en heeft talloze superjachten gebouwd en zal er vast in de toekomst nog meer bouwen.

Uit nieuwsgierigheid maakte ik van de gelegenheid gebruik hem een vraag te stellen: “Wat is nu eigenlijk een verstandige keuze voor motorvermogen voor een waterverplaatsend schip van ca. 15 mtr. lang en 4.5 mtr. breed schip, zeg maar een veel voorkomende KNMCmaat? Ik hoor en zie altijd van die grote vermogens in de meeste KNMC-schepen geï nstalleerd. Zou dat nu allemaal wel zo handig zijn?

Het antwoord: Uitgangspunten voor de motorkeuze bij een 15 x 4.5m motorjacht van een verplaatsingstype.

Een goed uitgangspunt is, dat tijdens varen met kruissnelheid, je ongeveer 70% van het maximum-vermogen gebruikt. De achtergrond daarvan is, dat een dieselmotor bij een goede belasting, efficiënt is, op een goede temperatuur draait, en er geen vervuiling optreedt.

Als we voor een jacht van 15 meter een kruissnelheid kiezen van 7.5 knopen dan hebben we bij die snelheid een vermogen van +/-60 pk nodig. Dat is dan die genoemde 70%, dus het maximumvermogen is dan 85 pk. Vol gas vaar je dan 8,5 knoop. Het komt (helaas) vaak voor, dat een veelvoud van dat vermogen gewenst wordt door de klant en wordt geïnstalleerd. Bijvoorbeeld 2x 100 pk. De topsnelheid gaat dan misschien naar 9 knopen maar dat gaat dan weer gepaard met het trekken van hoge hekgolven. Bij de kruissnelheid van 7,5 knopen hebben we nog steeds maar 60 pk nodig en dat is dan 32% vermogen. Zoals we weten zijn er ook veel momenten dat 7,5 knopen te snel is en bij 6 knopen heb je nog maar 30 pk nodig. Met je 2x 100 pk gebruik je dan dus nog maar 15% van het vermogen en op de lange duur is dat ronduit slecht voor de motoren. Ik hoor al zeggen dat het wel lekker stil is als twee van die grote motoren met hele lage toeren weinig te doen hebben, maar voor stilte daar zijn echt andere oplossingen voor.

Het lijkt misschien een beetje ontwerpers ‘abacadabra’, maar probeer zelf eens te berekenen welk percentage van het geïnstalleerd vermogen wordt gebruikt. Er is een simpele formule: Toerental delen door maximum toerental. Dan de uitkomst tot de derdemacht verheffen (staat op je calculator van je iPhone: X3,).(dus waarde x waarde x waarde)

Voorbeeld: Je draait 1500 toeren met een motor die maximaal 3000 toeren kan draaien, dus is de uitkomst 0,5. De derdemacht van 0,5 is 0,125. Dus dat is 12,5% vermogen en dat is niet veel. Bij de Impala werkt dat dan als volgt. Kruissnelheid 1800 toeren, maximum toerental 2600. Dus 1800 gedeeld door 2600 is afgerond 0,69. De derdemacht van 0.69 is 0.33.

grasch goed thuis

Kunt u extra handen gebruiken in uw vereniging?

Wij kunnen u hierbij helpen. Advertentiewerving; wij doen de verkoop en als u wilt de financiële afwikkeling. Van de opmaak en het drukken tot aan postverzorging van uw clubblad. Of alleen als pdf -bestand zodat u het nieuws kunt mailen aan uw leden. Bel of mail ons en wij komen vrijblijvend met een voorstel.

Hoofdstraat 28 4265 HK Genderen 0416-760400 info@addegraafmedia.nl www.addegraafmedia.nl

Octopussy

Geïnstalleerd in de Impala is 2 keer 135 PK. Dus 0.33 X 270 = 89 PK. Dat zou voldoende zijn geweest.

Als we nu bijvoorbeeld denken aan elektrisch varen, dan kunnen we ook eens kijken naar zo’n zelfde jacht. Als we willen varen met 6 knopen, dan hebben we 30 pk nodig en dat is 22 Kwh. Er is een verlies tussen leveren en gebruiken en laten we ervan uitgaan, dat je 25 Kwh uit je accu’s trekt. Na 6 uur heb je dan 150 Kwh verbruikt. Om niet onder 20% lading te komen, hebben we 200 Kwh aan accu’s nodig en dat is tweemaal het vermogen van een Tesla X Long range, dus een haalbare kaart!

Nu het laden: Met je eurostekker van 14 Ampère in de jachthaven kun je ongeveer 3 Kwh binnenhalen. Om die 150 Kwh dan in de accu’s te krijgen heb je meer dan 50 uur nodig, dat betekent dus een dagje varen en vervolgens twee dagen laden. Daar moet dus iets op gevonden worden, bijvoorbeeld in de vorm van een grotere accucapaciteit en een sneller laadsysteem. Een generator-set van 25 Kwh is natuurlijk een oplossing om in 6 uur de accu’s weer op te laden,

maar dat is dan weer niet elektrisch maar hybride. Op dit gebied zullen overigens nog wel de nodige ontwikkelingen volgen.

Een van de kleinere scheeps-ontwerpen van Mulder Design is ook de bij KNMCleden zeer bekende Elling. De uitgangspunten voor het ontwerp voor de Elling waren vanaf het begin af aan heel duidelijk. Een motorjacht van ca. 14 meter, met een maximumsnelheid van ca. 18 knopen, een kruissnelheid van 7.5 knopen, zeewaardig en met een zeer comfortabel interieur. Om dat zeer comfortabele interieur te kunnen ontwerpen, kwam het bureau al snel tot de conclusie, dat er maar 1 motor moest worden geïnstalleerd. Hierdoor kon de pantry naast de motorruimte komen en was dat direct de gelijkvloerse doorgang naar de eigenaarshut. Met een dubbelschroever was dat onmogelijk geweest. Omdat veel mensen een probleem zagen met “slechts” één motor, werd direct de mogelijkheid voorbereid voor een kleine reservemotor die via een saildrive de Elling op lage snelheid naar de haven kan brengen. Nu, 23 jaar na dato, kijken wij en de eigenaren nog steeds met tevredenheid terug op dit geslaagde ontwerp.

Verslag Peter Holleman

Info: Youtube filmpjes: • Naval architecture of superyacht

Spectre https://youtu.be/7sCrLcJC8SI • Bedrijfsfilm Mulder Design https://youtu.be/_HMJMVCcrDk • Octopussy documentary: “the yacht that could not be built”. The start of an era with high speed yachts and lot’s of excitement. https://www.youtube.com/ watch?v=QUHFXa9oXJg

Links naar de Website of artikelen: • 46m megayacht delivered to

Mr. Jackie Chan https://www.mulderdesign.nl/ 46m-jinlong/ • Article from Megayacht news about our

Project Crystal, an expedition yacht https://megayachtnews.com/2018/09/ project-crystal-mulder-design/ • Multi-award winner Spectre https://www.mulderdesign.nl/ award-for-m-y-spectre-world-super