Zorgeloos varen

Zorgeloos varen in 2030

INTRODUCTIE

Elburg Yachting is bij KNMC’ers een bekende scheepsmakelaar. Het is een gerenommeerd bedrijf en verschillende van onze leden hebben al eens kennis gemaakt met de expertise van dit bedrijf. Wat is nu hun visie op de ontwikkelingen in de watersport ten aanzien van onze motorjachten? Joost van Raay en Rob den Dulk waren bereid om voor ons een goed onderbouwde analyse te maken. We danken hen hartelijk voor onderstaande bijdrage.

VERGRIJZING

Sinds de eeuwwisseling is de vergrijzing in de watersport langzaam zichtbaar geworden. Op dit moment is maar liefst 80% van de watersporter met pensioen of heeft uitzicht daarop. Deze vergrijzing kent vele oorzaken. Mensen beoefenen tegenwoordig meerdere hobby’s. Watersport concurreert met golf, tennis, jagen, vliegen, paarden, auto’s en andere typisch kosmopolitische sporten met een hoge status. Naast het prijskaartje zijn de overvolle (vrijetijds-) agenda, de onnodig toegenomen drempelverhogende regelgeving en de ‘seen it, done it’ mentaliteit van de volgende generaties oorzaken van de langdurige krimp.

POPULARISERING

De KNMC is opgericht in een tijd dat de watersport een buitengewoon exclusieve bezigheid was. In 1890 werden tegelijkertijd zes roei- en zeilverenigingen opgericht. De leden waren bezitters van sierlijke jachten zoals een De Vries Lentsch of een Akerboom-van Lent, een 12 Voetsjol of een Regenboog. Kort na de eeuwwisseling is de KNMC opgericht die tijdens de eerste wereldoorlog het predicaat Koninklijk ontving. De club heeft een rijke historie van echte watersportactiviteiten zoals de beroemde toertochten voor leden in clubverband. De watersportbeoefening is pas na de tweede wereldoorlog voor een groter publiek bereikbaar geworden. De echte doorbraak kwam begin jaren zeventig.

De verschijning van het boek Varend door Nederland markeerde het begin van de popularisering van de sport. Met Kaagkruisertjes en de stalen knikspantjes als de Wibo van Bouw van Wijk werd het varen bereikbaar voor iedereen. Ook voor de KNMC waren dit hoogtijdagen. Tijdens de Pavillon d’Or in 1970 was de haven van Medemblik afgeladen vol.

IEDEREEN EEN BOOT

De introductie van nieuwe bouwmaterialen als polyester maakte grootschalige serieproductie mogelijk en deze plastic boten gingen als warme broodjes over de toonbank. Merken als Dehler, Jeanneau, Dufour, Princess, Fairline en Feretti werden gemeengoed. In de negentiger jaren kwam Bouw van Wijk met een nieuw fenomeen. De polyester sloep. Een nieuwe trend en daarmee ook een aanvullende watersportbeleving was geboren. De jonge generatie heeft nog nooit een lakkwast in hun handen gehad en de introductie van een polyester alternatief leidde niet alleen tot grootschalige navolging, maar betekende tevens het begin van het einde voor de traditionele sloepenbouwers als de Jong, Scherpel en Vial. Er waren rond de eeuwwisseling meer watersportbeoefenaren dan ooit tevoren. Terwijl het sloepensegment gestaag blijft groeien leidden de eerder geschetste trends en twee economische crisissen tot een krimp in het motorbootvaren en de zeilsport. De plassen en rivieren worden leger en het aantal deelnemers aan een Kaag- of Sneekweek halveert.

TRADITIONELE INSTITUTEN GAAN ONDERUIT

In de afgelopen jaren hebben meerdere instituten de handdoek in de ring gegooid. De ANWB heeft afscheid genomen van de watersport, de Waterkampioen is gestopt, de Hiswa is nu een recreatieclub geworden zonder een aansprekende droge beurs, het snel in ledental afnemende Watersportverbond zoekt ook naarstig naar een nieuwe richting, de Koninklijke verenigingen kunnen zich niet meer veroorloven om het volstrekt achterhaalde ballotagesysteem nog in ere te houden en het door de ik-generatie afgenomen gevoel voor collectiviteit maakt het steeds moeilijker om vrijwilligers te vinden die al die arbeidsintensieve watersportverenigingen in de lucht houden. Kortom, iedereen is op zoek naar het nieuwe normaal in de watersport.

DREMPELVERHOGEND BELEID

De kosten van een vaardag zijn in de afgelopen decennia aanmerkelijk harder gestegen dan inflatie- of consumentenprijsindexcijfer. Toch wordt er door verschillende instanties nog steeds gewerkt aan een verdere kostenstijging van de waterrecreatie. Bij sommige van die ideeën kan er juist een tegengesteld effect ontstaan. Zo is het de vraag of de branchevereniging Hiswa Recron zichzelf niet in de voet schiet met hun lobby voor een onnodige APK voor boten. Op veel plaatsen zijn lokale, vaak gemeentelijke (ont-) heffingen geïntroduceerd, hetgeen tot vermijdingsgedrag kan leiden. Ook een rijksoverheid die sport en recreatie belangrijk acht voor de volksgezondheid, dient de watersport niet met nog meer belastingen te verzwaren. Bij elke kabinetsformatie is er wel iemand die het V-woord uitspreekt, echter een nieuwe melkkoe als een vaarbelasting zou de nekslag zijn voor de watersport. Aan de andere kant distantieert de overheid zich steeds meer van haar zorgplicht naar de waterrecreatie. De dienstverlening van bruggen en sluizen kalft bijvoorbeeld af. Ook wordt er steeds minder onderhoud aan het vaarwater uitgevoerd en problemen als bijvoorbeeld de volledig uit de hand gelopen wildgroei aan onderwaterplanten wordt door de Rijksoverheid behendig naar Provincie en Gemeenten doorgeschoven die er vervolgens onder misplaatste druk van de milieulobby te weinig aan doen.

MILLENNIALS PASSEN

De toekomst moet van de millennials komen. Met hun vierkante ogen van het kijken naar hun cell-phone en laptop lopen ze gemakkelijk warm voor een online virtuele zeilwedstrijd. Voor het echte werk is beduidend meer nodig. Keerden ze in de vorige eeuw na de watersportpauze tijdens hun studie omstreeks hun dertigste levensjaar weer terug in een boot, tegenwoordig is dat steeds minder het geval. Een sloep lukt nog wel, een zeilvakantie met het gezin in Kroatië of een weekje drinken tijdens de Heineken Regatta lukt ook nog, maar een eigen boot blijkt steeds meer een dingetje. De steeds strengere hypotheekeisen zorgen ook voor een veel latere instroom van werkenden dan voorheen. Een ander belangrijk element is de zorg voor het vaartuig. Millennials zijn minder van het bezit en meer van het gebruik. Ook de beschikbaarheid van de beleving om de hoek is een vereiste, dus wel ruimte voor een nieuwe buitenhaven in Muiden terwijl noordelijke havens met leegstand te maken zullen krijgen. De trend in het afgelopen decennium lijkt erop te wijzen dat het varen met een eigen jacht steeds meer voorbehouden is aan de upper class en daarmee zijn we op de terugweg naar de naoorlogse periode.

Nederland heeft haar wereldwijde faam op watersportgebied te danken aan de ontwerpers en bouwers van ’s werelds allermooiste jachten. Met namen van beroemde ontwerpers als De Vries Lentsch, Voogd, van der Stadt en Dijkstra en bouwers als bijvoorbeeld Feadship, Huisman en Hakvoort is een groot deel van het nautisch cultureel erfgoed in de wereld van Hollandse bodem. Omdat de rijken der aarde steeds rijker worden en de jachten steeds groter, zal dat marktsegment onaangetast blijven. In het segment daaronder heeft Nederland een oneindige lijst van uitstekende jachtbouwers. Bouwers als bijvoorbeeld Super Van Craft, Moonen, Valk, Mulder, Vitters of Contest zijn goede voorbeelden van Nederlandse bouwers in het luxesegment. Schepen van een dusdanige kwaliteit, dat zij het kritisch oog van de KNMC’ers kunnen doorstaan. Om een beeld te kunnen schetsen van de toekomst voor dit laatste marktsegment zijn een aantal andere trends van invloed.

CLIMATE CHANGE

Het Middellandse Zee-klimaat schuift op naar het noorden. De zomers in ons land zullen warmer verlopen. Jachten worden ook steeds luxer, milieuvriendelijker en selfsupporting waardoor het verblijven aan boord meer het karakter van een tweede huis krijgt. Het werken aan huis zal zich, zeker na de afgelopen periode, verder ontwikkelen en met de introductie van 5G is hoge snelheid dataverkeer vanaf jachten nu ook mogelijk. Varen is steeds minder een doel op zich. Het verblijf aan boord van een stilliggend jacht groeit. Naast huur wordt het gedeeld eigendom in het luxesegment ook een belangrijke trend. Met gemiddeld slechts 20 tot 25 vaardagen per jaar is er veel ruimte voor een aanzienlijke vergroting van de benuttingsgraad van de Nederlandse vloot. Ook de introductie van de verkoop van een verhuurbare vloot aan particulieren, naar het voorbeeld van vakantieparken, gaat in de watersport haar intrede doen. Tenslotte zullen platforms zoals Airbnb de huidige experimenten in de verhuur van jachten uitbreiden.

CORONA-EFFECT

De huidige coronacrisis zal een langdurig positief effect op de watersport hebben. De massaal geannuleerde zomervakanties in het buitenland heeft menigeen aangezet tot een zoektocht naar een plezierige vakantie dichterbij huis. Mensen hebben tijdens de intelligente lockdown de schoonheid van het eigen land herontdekt en de mogelijkheden van het varen over prachtige wateren en adembenemende havens of vestigsteden weer beter op het netvlies gekregen. De coronacrisis zal daarnaast een blijvend effect hebben op het vlieggedrag van mensen. De introductie van de vliegtax lijkt nog slechts een formaliteit en daarmee is de groei van vakanties in eigen land een feit.

DE SCHEEPSMAKELAAR

De rol van de makelaar is snel aan het veranderen. Was het voorheen de intermediair tussen verkoper en de door hem gevonden geïnteresseerden, nu moet hij van alle markten thuis zijn en de klant steeds meer ontzorgen. Eigenaren leggen steeds meer verantwoordelijkheden bij hun makelaar. Naast de aan- of verkoop van een jacht zijn dat zaken als het operationeel beheer, het onderhoud, de winteropslag, bootverplaatsingen en voor het topsegment zaken als catering en bemanning. Een trendsetter als Elburg Yachting sorteert al jaren voor op deze veranderende vraag. Het door hen geïntroduceerde Total Ship Managementprogramma beantwoordt aan de groeiende behoefte van de jachteigenaren om op ieder moment over een gebruiksklaar, technisch perfect, afgetankt, schoon en glimmend jacht met een gevulde ijskast te beschikken.

ALLES IN EEN HAND

Met de recente overname van het grootste jachtcenter van Nederland beschikt Elburg Yachting nu over een werfterrein van 6,5 hectare met daarop 16 vorstvrije loodsen van 25.000m2, geconditioneerde spuit- hout- en refitloodsen voor schepen tot 52 meter lengte, scheepskranen tot 100 ton en een mobiele optie tot 450 ton, terminal tractors met botenwagens, 8000 zonnepanelen met een capaciteit van 2 megawatt en een winterbergingscapaciteit voor 800 jachten. Niet bepaald de standaard inventaris van een scheepsmakelaar, maar dit is wel het antwoord van de meest innovatieve scheepsmakelaar van Nederland op de beschreven trends. Omdat niet het bezit maar het vaargenot voorop staan, het jacht altijd klaar voor vertrek ligt en toekomstige eigenaren vooral op zoek zijn naar verwennerij, ontplooiing, beleving, gemak en fun. De jachten van de KNMC-leden zijn buitengewoon geschikt om in de toekomst, al dan niet in de vorm van een gedeeld eigendom, invulling te geven aan de hoge eisen die door de komende generaties aan het varen worden gesteld, ze zijn dol op kwaliteit en een duurzaam design. De KNMC-vloot bestaat uit de classics van de toekomst, ongevoelig voor conjunctuurschommelingen en ook voor de komende generaties een waardevaste investering in onvergetelijk vaargenot.

Joost van Raay