Karolina Korbut
Kolor jako narzędzie projektanta informacji wizualnej //
• reguła komplementarności – dotyczy par kolorów leżących po przeciwnych stronach koła barw i reprezentujących maksymalnie kontrastujący związek. Użycie takich kolorów pobudza oko, wywołuje zdecydowaną reakcję wzrokową; • reguła podzielonej komplementarności – reguła pokrewna do pierwszej, różniąca się jedynie liczbą kolorów. Dobierane są trzy odcienie, z których drugi i trzeci są równo oddalone od odcienia komplementarnego. Kontrast jest nieco mniejszy, dzięki czemu zestaw staje się bardziej wyrafinowany; • reguła podwójnej komplementarności – kombinacja dwóch par kolorów komplementarnych, które z powodu znacznej intensywności mogą być zbyt jaskrawym, rażącym zestawem; • reguła analogii – kombinacja dwóch lub więcej kolorów równo oddalonych od siebie na kole barw. Są one wywołane przez promienie świetlne o podobnej długości, w związku z czym ich zestawienie jest najbardziej naturalne dla oka, ale z drugiej strony – problematyczne, co wynika z ludzkiej skłonności do minimalizowania różnic między sąsiadującymi kolorami16; • reguła triady – zestawienie trzech kolorów znajdujących się w równych odległościach na kole barw. Triady barw podstawowych są bardzo krzykliwe, ale zestawy barw pochodnych nie tworzą
tak zdecydowanego kontrastu, są tym przyjemniejsze i bardziej naturalne dla oka, jeśli pochodzą od tej samej barwy podstawowej; • reguła monochromatyczna – schematy kolorów oparte na odcieniach tej samej barwy, różniącej się nasyceniem i jasnością. Harmonizowanie barw wiąże się także z ich skontrastowaniem. Kontrast między barwami jest określany przez ich kolory oraz walory. Najsilniej kontrastują ze sobą barwy komplementarne, dopełniające, np. położone obok siebie zieleń i czerwień czy cyjan i magenta tworzą kontrast maksymalny. Jest to jednak tylko kontrast kolorów; po przekształceniu ich w odcienie szarości można stwierdzić duże podobieństwo, będące wynikiem niewielkiego kontrastu walorów. Ten brak kontrastu walorów przy jednoczesnym maksymalnym kontraście kolorów jest wyjątkowo nieprzyjemny dla oczu. Działa drażniąco na nasz nerw wzrokowy i powoduje migotanie, które 16
„Jesteśmy skłonni łączyć sąsiadujące kolory. Jeśli
są do siebie podobne, jeszcze bardziej upodabniają się do siebie; mamy skłonność do minimalizowania, lub nawet eliminowania różnic między nimi. Zdarza się, że widzimy jeden jednorodny kolor zamiast dwóch prawie identycznych. Gdy taka asymilacja nie jest możliwa, kolory będą się zmieniać w kierunku najprostszej relacji, jaką wskazuje istniejąca pomiędzy nimi różnica. Owo dążenie do komplementarności zazwyczaj opisywane jest jako zjawisko «kontrastu między kolorami»”. R. Arnheim, Myślenie wzrokowe, wyd. 2, tłum. M. Chojnacki, Gdańsk 2013, s. 76.
73