Klarafestival 2018 - Alles wieder gut

KLARA FESTIVAL 9 30.3 2018

alles wieder gut

Always close

Would you like to receive music news?

Watch the most prestigious operas again?

Win tickets to fantastic concerts?

Join us on proximusklassiek.be or proximusclassique.be

close partner of

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

index

preface alles wieder gut 50th anniversary calendar line-up concerts tickets & venues talks & lectures projects supported by win win win!

Extraordinary music, dance and music theatre in Brussels, Antwerp and Bruges!

For trailers, programme details and updates, follow us online! #klarafestival18 www.klarafestival.be 1

p/

2

p/

6

p/

14

p/

20

p/

24

p/

26

p/

70

p/

72

p/

74

p/

76

p/

78

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

preface

Welkom bij Bienvenue au Welcome to Klarafestival 2018 N In naam van de Algemene Verga­dering en de Raad van Bestuur van het Festival van Vlaanderen Brussel heet ik u van harte welkom op het Klarafestival 2018.

Deze editie wordt zonder meer onvergetelijk. In 2018 vieren we immers de 50e verjaardag van het Festival van Vlaanderen Brussel. Naar aanleiding van deze heugelijke gebeurtenis duurt het Klarafestival niet alleen een week langer, het thema van deze editie gaat bovendien naar het hart van een kunstenfestival: het Klarafestival 2018 is een ode aan de verbeelding.

Verbeeldingskracht is een conditio sine qua non voor elke vorm van kunstcreatie. Ook in de samenleving is verbeeldingskracht onontbeerlijk. Maar dat niet alleen. Willen we de wereld ten goede veranderen, dan zijn verbeeldings- én wilskracht nodig. Enkel door het onmogelijke voor mogelijk te houden, in combinatie met de bereidheid tot positief denken en handelen, kunnen we een warme en verbonden samenleving realiseren. En kunst en cultuur zijn daartoe het middel bij uitstek. Ze vormen het uitgelezen terrein waar mensen elkaar ontmoeten en in dialoog gaan, ongeacht hun achtergrond.

Tot slot een groot woord van dank aan de vele partners — overheden, sponsors, de vele culturele partners, de VRT en radio Klara in het bijzonder — die al die jaren hebben geholpen om het Festival van Vlaanderen Brussel, en meer recent het Klarafestival, om te zetten van droom naar werkelijkheid.

Een fantastisch Klarafestival 2018 gewenst, dat het u mag inspireren.

2

F Au nom de l’Assemblée générale et du Conseil d’administration du Festival de Flandre Bruxelles, je vous souhaite la bienvenue à l’édition 2018 Klarafestival.

Une édition qui sera sans nul doute inoubliable. Après tout, en 2018, nous célébrons le 50e anniversaire du Festival de Flandre Bruxelles. Á l’occasion de cet événement réjouissant, non seulement le Klarafestival se déroule sur trois semaines au lieu de deux, mais le thème de cette édition est aussi au cœur d’un festival consacré aux arts : le Klarafestival 2018 est en effet une ode à l’imagination.

Le pouvoir de l’imagination est une condition sine qua non de toute forme de création artistique. Dans la société aussi, l’imagination est indispensable. Mais cela ne s’arrête pas là. Si nous voulons changer le monde pour un mieux, nous avons besoin d’imagination et de volonté.

Ce n’est qu’en tenant l’impossible pour possible, et qu’en ayant la volonté de penser et d’agir positivement que nous pourrons créer une société chaleureuse et unie. L’art et la culture sont les moyens par excellence d’y parvenir. Ils constituent le lieu idéal de rencontre et de dialogue entre les individus, indépendamment de leur histoire.

Enfin, je tiens à remercier chaleureusement nos nombreux partenaires – gouvernements, sponsors, partenaires culturels, la VRT et radio Klara en particulier – qui ont contribué au fil des années à faire du Festival de Flandre Bruxelles, et plus récemment du Klarafestival, une réalité.

Nous vous souhaitons un fantastique Klarafestival 2018 : qu’il vous inspire !

Michel Vermaerke voorzitter Festival van Vlaanderen Brussel

E On behalf of the General Meeting and the Board of Directors of Flanders Festival Brussels, I welcome you to Klarafestival 2018.

This edition is simply unprecedented.

After all, 2018 is when we celebrate the 50th anniversary of Flanders Festival Brussels. To celebrate this happy occasion, Klarafestival will not only continue for an extra week, this edition's theme is one that strikes at the heart of any arts festival: Klarafestival 2018 is a tribute to imagination.

Imagination is a conditio sine qua non for any form of artistic creation.

Imagination is also indispensable in society. If we want to change the world for the better, imagination and will power are both required. Only by considering the impossible possible, combined with a willingness for positive thought and action, will we be able to enjoy a warm and connected society. Art and culture are the perfect facilitators to this end. They offer the ideal arena for people to meet each other and enter into a dialogue, irrespective of their background.

Finally, we would like to extend a great thank you to the many partners (governments, sponsors, the many cultural partners, the VRT and radio Klara in particular) who have throughout the years helped turn Flanders Festival Brussels, and more recently Klarafestival, from a dream into a reality.

We wish you a fantastic Klarafestival 2018. May it inspire you!

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

N 1968. De Vietnamoorlog, de toe­ nemende sociale ongelijk­heid en het ongeloof in de toenmalige elites om de problemen aan te pakken, leidden tot studentenprotesten in zowat de halve wereld. Ook nu leven we in woelige tijden. Onvrede, wrevel en zelfs woede houden grote delen van de wereld in hun greep. Protest en roep om verande­ ring klinken steeds luider. In het jaar waarin we 1968 herdenken, en — toeval of niet? — ook de 50e verjaardag van het Festival van Vlaanderen Brussel, de motor achter het Klarafestival, zijn 50e verjaardag viert, knopen we aan bij de sfeer van toen. Een halve eeuw na datum loopt ‘L'imagination au pouvoir’, de slogan van Mei ’68 als een rode draad door ons festival.

Onder de titel Alles wieder gut passeren vele ideeën, beelden en muziek de revue waaruit een verlangen naar een ideale wereld spreekt. Klarafestival 2018 wordt een kleurrijk muziekfeest met concerten, muziektheater en dans in de mooiste concert- en theaterzalen van ons land. Er is ook ruimte voor reflectie, duiding en verbreding, zowel op als naast de podia. Het Klarafestival zou het Klarafestival niet zijn als Klara, de radiozender, niet opnieuw alle concerten uitzendt en onze thema’s verder uitdiept.

Want bij het Klarafestival zijn we er rotsvast van overtuigd dat muziek in het hart van de samenleving staat — of die nu in de zaal zit of naar de radio luistert.

Muziek is overal. En altijd van de wereld.

Muziek ontroert en beroert. Tot in maart voor Alles wieder gut!

preface

F 1968. La guerre du Vietnam, les inégalités sociales grandissantes et la perte de confiance en la capacité des élites de l'époque à faire face aux problèmes engendrent des protestations, pratiquement dans la moitié du monde. Nous vivons également une époque troublée. La discorde, le ressentiment et même la colère étreignent de nombreuses régions du monde. Les protestations et appels au changement sont de plus en plus importants. En cette année de commémoration des manifestations de Mai 68 et (hasard ou pas ?) de célébration du 50e anniversaire du Festival de Flandre Bruxelles, initiateur du Klarafestival, nous nous replongeons dans l'atmosphère de l’époque. Un demi-siècle plus tard, « L'Imagination au pouvoir », le slogan de la génération de Mai 68, constitue le fil rouge de notre festival.

Sous le titre Alles wieder gut, celui-ci aborde de nombreuses idées, images et musiques traduisant l'aspira­ tion à un monde idéal. L'édition 2018 s'annonce comme une célébration musicale haute en couleurs proposant des concerts, des spectacles de théâtre musical et de la danse dans les plus belles salles de concert et de théâtre de notre pays. Le festival réserve également un espace à la réflexion et à l'explication, à l'approfondissement et au développement, et ce tant sur la scène qu'en-dehors. Le Klarafestival ne serait pas ce qu’il est sans la chaîne de radio Klara, qui retransmettra une fois de plus l’ensemble des concerts et approfondira les thèmes du festival.

Nous sommes intimement convaincus que la musique vit au cœur de la société, aussi bien dans la salle que derrière la radio. La musique est partout. Humaine et cosmopolite. La musique émeut et séduit. Rendez-vous en mars pour Alles wieder gut !

E 1968. The heydays of the golden sixties were also marked by discontent.

The Vietnam war, the increasing social inequality and the disbelief that the then elite was able to deal with the problems, led to protests in just about half the world. Now we live in turbulent times again. Discontent, resentment and even wrath keep large parts of the world bogged down. Protests and calls for change gain amplitude. The year in which we commemorate 1968 and — coincidence or not — Flanders Festival Brussels, the driving force behind Klarafestival, is celebrating its 50th anniversary, we immerse ourselves in the climate of those days. Half a century on, ‘L’Imagination au pouvoir’, the slogan used by the protesters of May 1968, becomes the recurrent theme of the festival.

Under the heading Alles wieder gut, many ideas, images and music that speak of a desire for an ideal world pass in revue. Klarafestival 2018 will be a colourful music festival with concerts, music theatre and dance in the country’s most stunning concert and theatre halls.

There will also be room for reflection and interpretation and for deeper and broader perspectives, both on- and off-stage.

Klarafestival wouldn’t be Klarafestival without Klara radio station again broadcasting all concerts and exploring them further. Because we at Klarafestival are firm believers in the fact that music is at the heart of society, whether that society sits in the concert hall or is listening to the radio. Music is everywhere. And always of the world. Music moves and stirs. See you in March for Alles Wieder gut!

Chantal Pattyn, Hendrik Storme & Sophie Detremmerie Klara & Klarafestival

3

Alles wieder gut Ook dit jaar belooft Klara

uit te zenden, zodat u ook thuis

optimaal van het Klarafestival kan genieten.

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

title

Driven

by Music KPMG and Klarafestival await you with amazing performances Since its early beginnings music has been a part of history. Over time, while the notes have remained the same, technology has made it possible to bring music into the digital age. This is what KPMG can do for you: improve performance, manage risks, stimulate growth, and help you flourish in a digital world.

Some things never change.

They only get smarter. kpmg.com/be © 2017 KPMG Central Services, a Belgian Economic Interest Grouping (“ESV/GIE”) and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity. All rights reserved. Printed 5 in Belgium.

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Alles wieder gut

F Si vous souhaitez consulter la version française, rendez-vous sur www.klarafestival.be

Don’t you know it’s gonna be alright E Would you prefer reading this in English?

Then take a look at www.klarafestival.be

Klarafestival 2018 viert de 50e verjaardag van twee belangrijke gebeurtenissen. Het Festival van Vlaanderen Brussel, de motor achter Klarafestival, bestaat een halve eeuw. Maar het mythische jaar 1968 is in de eerste plaats de geschiedenis ingegaan als het jaar waarin studenten, en vervolgens ook andere lagen van de bevolking, in opstand kwamen. Hoe vertaalt deze dubbele verjaardag zich in het programma van Klarafestival 2018? Artistiek directeur Hendrik Storme licht toe.

6

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Alles wieder gut

l’imagination prend le pouvoir, Parijs 1968

De wereldwijde protesten in 1968 waren verschillend van aard, maar allemaal gericht tegen het gezag. De eerste naoorlogse generatie was volwassen geworden. Door een ongekende materiële en technologische vooruitgang was zij beter opgeleid, beter geïnformeerd en mobieler dan welke eerdere generatie ook. Bij het snelle tempo van deze veranderingen stak de politieke situatie schril af. De wereld werd grotendeels geregeerd door oude mannen die nog in de jaren 1940 leken te leven. Studenten kwamen in opstand, reageerden tegen de hypocrisie van hun conservatieve leiders.

Ze geloofden in de toekomst, in een wereld van sociale gelijkheid en vrede. Ze waren vol optimisme, euforie en verwachtingen. Niet toevallig luidde de slogan ‘L’imagination au pouvoir’, de verbeelding aan de macht. The Beatles zongen uit volle borst: “Don’t you know it’s gonna be alright”.

De opstanden van 1968 hebben uiteindelijk tot weinig tastbaar resultaat geleid.

Maar de herinnering eraan is intussen uitgegroeid tot een mythe. De mythe van een maakbare wereld: alles kan, alles ligt in onze handen. Vandaag lijkt dat optimisme eerder plaats gemaakt te hebben voor pessimisme. Een groot deel van de bevolking is ronduit negatief gestemd.

Het ideaal van gelijke kansen is voor velen niet meer dan een holle belofte. De boosheid die dat met zich meebrengt, kan bijzonder duistere vormen aannemen. Dat is zowat de centrale boodschap van de Indiase schrijver en essayist Pankaj Mishra in zijn fel besproken besteller Age of Anger. De verkiezing van Donald Trump, Brexit, het Midden-Oosten, klimaatverandering, cyberaanvallen, de opkomst 7

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Alles wieder gut

“ You say you want a revolution.

Well you know, we all want to change the world. Don’t you know it’s gonna be alright” uit Revolution van The Beatles, 1968

van rechts, Panama Papers, Paradise Papers, despotische leiders, economische zeepbellen en de algemene toestand van Afrika… Mishra grijpt deze elementen aan om te besluiten dat we in een ‘danse macabre’ zijn beland. Sterker nog, volgens hem is een catastrofe op til, al dan niet onder de vorm van een wereldwijd geweldadig conflict. Dat aanvoelen wordt door veel mensen gedeeld.

Zo opgelijst, oogt de status van de wereld allesbehalve rooskleurig.

Zijn we er werkelijk zo slecht aan toe?

Studies genoeg, en steeds meer, die het tegendeel aantonen. Vele vooraanstaande denkers plaatsen scherpe vraagtekens bij het vaak weinig wetenschappelijk onderbouwde doembeeld van Mishra. De feiten tonen aan dat het veelal beter gaat met onze wereld dan we intuïtief aanvoelen en inschatten. Zo besluit de jonge Nederlandse denker Rutger Bregman op basis van uitgebreid cijfermateriaal dat we leven in een tijdperk van immense vooruitgang: “Sinds 1946 is het aantal oorlogsslachtoffers met negentig procent afgenomen. Sinds 1910 is het aantal slachtoffers van natuurrampen met 93 procent afgenomen. In de komende dertig jaar volgen meer mensen formeel onderwijs dan in de hele voorgaande wereldgeschiedenis; tachtig procent van de mondiale welvaart is in de afgelopen dertig jaar geproduceerd. Vooral in Afrika gaat het hard. Kinderarbeid, kindersterfte, honger en extreme armoede zijn op hun retour en kunnen deze eeuw nog de deur uit. Geen enkel continent groeit 8

zo hard als Afrika, zowel in rijkdom als in levensverwachting.” Zelfs Mishra erkent dat de wereld er eigenlijk nog zo slecht niet aan toe is: “The world has never seen a greater accumulation of wealth, or a more extensive escape from material deprivation.

The fruits of human creativity — from smartphones to stem-cell reconstructions — continue to grow”.

Er is dus sprake van een hardnekkige paradox. Hoewel het op vele vlakken nog nooit zo goed ging met de wereld, overheerst in de samenleving een negatieve stemming. Hoe valt die schijnbare tegenstelling te verklaren?

Hier raken we aan het thema van de dolende mens, een onderwerp dat al enkele jaren aan bod komt tijdens Klarafestival. Langs de ene kant is er een extreme individualisering. Traditionele gemeenschappen die mensen een houvast gaven, vallen weg. Langs de andere kant zijn we op de grenzen van de meetbaarheid gebotst, van de wetenschap en de almacht van het getal. De ratio biedt geen afdoend antwoord (meer) op ons verlangen naar ‘gegrond zijn’. In deze context spreekt de Nederlandse schrijver Bas Heijne in zijn essay De betovering van de wereld over een diepmenselijk verlangen naar een nieuwe vorm van betovering, vaak tegen alle rede in. “De mens wil dromen, interpreteren, betekenis geven, zin ontdekken. Als het niet goedschiks kan, dan kwaadschiks.” Vanuit die these verklaart hij de recente evoluties op gebied van religie, cultuur en

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

nationale identiteit, die onze maatschappij door elkaar schudden. Betovering en verbeelding kan positief of negatief geladen zijn: van nostalgisch verlangen naar het verleden over apocalyptische doem­scenario’s tot utopische toekomstvisioenen.

Ook het gegeven van ‘fake news’ kan als een vorm van betovering begrepen worden — zij het een zeer giftige vorm van betovering.

De titel van het festival dit jaar luidt Alles wieder gut. Waarom?

“War alles, alles wieder gut!”, zingt Florian Boesch aan het eind van Mahlers bekende lied Die zwei blauen Augen. Tijdens deze editie van Klarafestival hoor je dit lied in een verrassende versie door het Oostenrijkse ensemble Franui; verrassend, omdat Franui en Florian Boesch dit door en door romantische lied afstoffen met een arrangement dat aanschurkt tegen pop, jazz en

Alles wieder gut

klezmer. Of deze muziek treurig dan wel opgewekt is, blijft vol ambiguïteit in het midden. Of het allemaal weer goed komt, weten we niet. Deze doorleefde, hoogst authentieke productie is overigens warm aanbevolen, omdat ze een ode is aan de menselijke verbeeldingskracht - nog eens versterkt door de video van Johan Dahlberg.

Alles wieder gut — niet toevallig ook de titelproductie — raakt aan het hart van deze festival­ editie. Eerder dan een bevestigend antwoord zien we ‘Alles wieder gut’ als een vraag én een oproep: laten we de hoop niet opgeven, durf dromen, durf verlangen, durf leven. In dit verband moet ik denken aan een treffende uitspraak van filosoof Gaston Bachelard: “Door de verbeelding laten we de normale loop der dingen achter ons. Zien en verbeelden zijn even grote tegenstellingen als aanwezigheid en afwezigheid. Zich verbeelden betekent afwezig zijn, betekent zich overgeven aan een nieuw leven.”

Musicbanda Franui, Alles wieder gut

9

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Alles wieder gut

John Cage en Karlheinz Stockhausen, uit K. Stockhausen, Texte zur Musik 1963–1970

En hoe vertaalt dit zich concreet in het programma van Klarafestival 2018?

Het hele festivalprogramma is gebouwd rond het belang en de kracht van de verbeelding en de begeestering, van de creatie en het scheppende vermogen van de mens. De componisten die aan bod komen op Klarafestival 2018 zijn dan ook kunstenaars met een uitgesproken visie op de mens en de wereld. Ze wilden in hun kunst niet alleen gestalte geven aan de in hun ogen best mogelijke wereld, maar die tegelijk ook 10

trachten te realiseren door hun kunst. Sommige componisten zoals Olivier Messiaen of James MacMillan vonden hun heil in religie. Anderen, onder wie Ludwig van Beethoven en meer recent JĂśrg Widmann, vertrokken vanuit een humanistische opvatting. Nog andere componisten gingen op zoek naar antwoorden in een eigen spiritualiteit. Gustav Mahler en Aleksandr Skrjabin liggen voor de hand. Later waren er John Cage en natuurlijk Karlheinz Stockhausen, twee van de belangrijkste componisten van de vorige eeuw. Haast alle werken van Stockhausen zijn doordrongen van

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Alles wieder gut

“ Auf der Straße steht ein Lindenbaum, Da hab’ich zum ersten Mal im Schlaf geruht!

Unter dem Lindenbaum, Der hat seine Blüten über mich geschneit, Da wusst’ich nicht, wie das Leben tut, War alles, alles wieder gut!

Alles! Alles, Lieb’ und Leid Und Welt und Traum!” uit Die zwei blauen Augen van Gustav Mahler, 1885

een (on)hoorbare kosmische spiritualiteit. Zijn composities zijn als het ware muzikale rituelen, waarin de man niet zelden zelf optrad als een soort ‘hogepriestergoeroe’ achter het mengpaneel.

De grootse symfonieën van Gustav Mahler behoren tot het DNA van Klarafestival. Met zijn Achtste én Negende symfonie is hij aanweziger dan ooit.

In zijn Achtste symfonie, die Yannick NézetSéguin zal uitvoeren met meer dan 300 muzikanten, wees Mahler resoluut het negativisme af.

Hij creëerde een ode aan de menselijke geest. Met dit epische werk wou hij de wereld in beweging zetten, maar méér dan dat: het hele universum.

“Een symfonie schrijven, betekent met alle ter beschikking staande middelen een wereld scheppen.

Stel je voor dat het heelal begint te trillen en tot klinken komt; het zijn geen menselijke stemmen meer, maar planeten en de zon die ronddraaien”, zo zei hij naar aanleiding van zijn monumentale werk.

11

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Alles wieder gut

Ook Aleksandr Skrjabin trachtte via zijn muziekkunst door te dringen tot een hogere werkelijkheid. Zijn legendarisch Mysterium staat gepland met het Belgian National Orchestra. Wat spreekt je aan in dit werk?

Jaren schaafde Skrjabin aan zijn magnum opus met als veelzeggende titel Mysterium. In Mysterium zouden alle kunst- en expressievormen samenkomen in een spectaculair ‘Gesamtkunstwerk’, waaraan een ‘kleurorgel’, piano’s, een gigantisch orkest, koren, dansers, ‘visioenen’ en geurwolken te pas kwamen. De uitvoering, in een heiligdom in het Himalayagebergte, zou meerdere dagen in beslag nemen en finaal het materiële bestaan opheffen.

Uiteindelijk werd het project nooit gerealiseerd en bleven slechts enkele muzikale schetsen bewaard.

Al bij al bijzonder ambitieus voor iemand die tenslotte stierf aan de gevolgen van een ontstoken steenpuist op de lip. Geïnspireerd door het originele plan, haalt het Belgian National Orchestra tijdens Klarafestival alles uit de kast voor een zinnenprikkelende uitvoering in de Grote Zaal Henry Le Bœuf, waarbij ook licht en kleur een belangrijke rol spelen.

Er staat naast Mysterium nog een ander ambitieus project op stapel: The Psalms Experience. Wat mogen we verwachten?

Tijdens maar liefst zes concerten, gespreid over drie dagen, duiken we in de wonderlijke wereld van de koormuziek en de psalmen. Voor monniken zijn ze bakens in de tijd: het muzikale ritme van de dag. Voor joden gelden ze als erfstuk van koningdichter David, die in zijn poëzie de mensenziel portretteerde. En voor melomanen vormen ze het fundament van een majestueus repertoire, dat de meest diverse vormen en stijlen omspant... De psalmen zijn oerliederen waarin alle grote emoties en levensthema’s de revue passeren. Meer dan ‘woord van God’ zijn ze misschien wel de uitdrukking van wat de mens denkt en voelt. Ze gaan over vluchtende volkeren, over onrechtvaardige leiders 12

en machtsmisbruik. In samenwerking met Flagey en het Nederlands Kamerkoor hebben we The Psalms Experience opgezet: een minifestival waarin 75 toonzettingen van de psalmen weerklinken, van de middeleeuwen tot vandaag. Drie internationale koren volbrengen het project: het Nederlands Kamerkoor, de renaissancespecialisten The Tallis Scholars en het uitstekende Det Norske Solistkor. Lezingen — van onder anderen Karen Armstrong —, debatten en workshops vormen samen een parallelprogramma dat de psalmen midden in de actualiteit plaatst. Dit unieke project werd eerder dit seizoen al met veel succes uitgevoerd tijdens het White Light Festival in New York en het Festival Oude Muziek in Utrecht.

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Alles wieder gut

Africa Express Presents… Terry Riley's In C Mali © Fondation Louis Vuitton / Martin Raphaël Martiq

genres en generaties bij elkaar voor bijzondere samenwerkingen. Tijdens Klarafestival spelen ze Africa Express Presents… Terry Riley’s In C Mali, een vrolijke versie van Terry Rileys minima­­ listische meesterwerk In C uit 1964. In C Mali klinkt volgens Riley zelf “alsof de muziek thuiskomt”.

Wel, het hele festival, dat voor de gelegenheid Instrumenten als de kora, ngoni en balafoon zijn te ruim drie weken duurt, staat in het teken van onze horen naast zang en een dj. André de Ridder leidt toch wel mooie geschiedenis. Maar als ik er één pro-­ het geheel in goede banen. De muzikanten kiezen ject moet uitkiezen, dan ga ik voor het concert van op de avond zelf — volgens Rileys instructies — hoe Africa Express op de gigantische mezzanine van het vaak ze elk van de in totaal 53 korte frasen herhalen.

Paleis in het Jubelpark in Brussel, waar tegenwoordig Weinig ligt van tevoren vast, behalve dat dit een Autoworld gevestigd is. Africa Express — een collec- ongekend kaleidoscopisch concert wordt. Een beter tief van Afrikaanse en westerse muzikanten, veelal eerbetoon aan de geschiedenis én de toekomst van gekende namen uit het internationale pop- en rock- het Festival van Vlaanderen Brussel kan ik me niet circuit — brengt mensen uit verschillende culturen, voorstellen. Opgetekend door Alexander Jocqué Niet te vergeten: Klarafestival viert in 2018 ook de 50e verjaardag van het Festival van Vlaanderen Brussel, de motor achter dit alles. Op welke manier worden de bloemetjes buiten gezet?

13

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

18 14

50th anniversary

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

50th anniversary

68 15

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

50th anniversary

Festival van Vlaanderen Brussel!

Yo-Yo Ma © Clem Willems

50th Anniversary 16

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

50th anniversary

Na veertien edities is ‘Klarafestival’ uitgegroeid tot een begrip in binnenen buitenland. Maar de drijvende kracht achter Klarafestival is nog steeds het Festival van Vlaanderen Brussel.

Viert Klarafestival dit jaar zijn kristallen verjaardag, dan heeft die van het Festival van Vlaanderen Brussel een gouden randje.

Om te begrijpen hoe de oprichting ervan in 1968 tot stand kwam, moeten we echter nog tien jaar terug in de tijd: Festival van Vlaanderen ging in 1958 in Gent van start. Extra subsidie in het kader van de Wereldtentoonstelling 1958 maakte het mogelijk om een reeks concerten in de zomer te organiseren.

Initiatiefnemer was Omroep OostVlaanderen, waar Jan Briers sr. opname­­leider was. Het initiatief was zo succesvol dat in 1959 de vzw Festival van Vlaanderen werd opgericht en de reeks concerten in de zomermaanden een permanent karakter kreeg.

Festival van Vlaanderen komt voor het eerst naar Brabant!

Acht jaar nadat het Festival van Vlaanderen het levenslicht zag in Gent, sloegen de organisatoren de vleugels uit richting Leuven en Brussel. “Het Festival van Vlaanderen komt voor de eerste maal naar Brabant! Dit is een belangrijke gebeurtenis in het artistiek leven van ons land”, zo kondigde Jan Briers het nieuws enthousiast aan.

De concerten in Brabant waren een schot in de roos, en ook daar werd de reeks permanent. Op 9 juli 1968 werd de nieuwe vzw boven de doopvont gehouden. Karel Aerts werd directeur,

Jan Briers gedelegeerd beheerder van de beide festivals.

Jan heeft er altijd voor geijverd om de festivals van Gent en BrusselLeuven als één groot festival voor te stellen, zowel naar de overheid, als naar de omroep en het publiek, juist door overlap in programma’s te vermijden: “Tussen de festivalafdelingen van Kortrijk, Brugge, Antwerpen, Tongeren en Mechelen, bestaat niet de elementairste vorm van programma-contact. [...] Juist zoals de B.R.T. die de programmering als een gebundeld geheel kan

concipiëren en uitwerken, ziet ook het Vlaams publiek beide festijnen als één groot Vlaams feest: zeer talrijk zijn de Gentenaars die naar Brussel en Leuven trekken, evenveel Brusselaars komen naar Gent en Leuven.”

De tweespalt tussen de auto­nomie van de plaatselijke festivals en de presentatie van het Festival van Vlaanderen als een overkoepelend geheel over meerdere locaties loopt als een rode draad door zijn geschiedenis.

17

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

50th anniversary

affiche Festival van Vlaanderen Brussel, 1986

affiche Festival van Vlaanderen Brussel, 1997

European Galas Het Festival van Vlaanderen had in de beginjaren expliciet de bedoeling om een breed en nieuw publiek aan te spreken. Voor de Brabantse tak ging dat vlotter in Leuven dan in Brussel. Karel Aerts analyseerde in 1973 de situatie als volgt: “Daar waar het Festival te Leuven zich vrij gemakkelijk heeft kunnen ontwikkelen, daar blijft de organisatie te Brussel nog steeds dezelfde problemen stellen: hoe vult men in de tweetalige hoofdstad in de augustus- en september­­ maanden grote zalen als die van het Paleis voor Schone Kunsten of van de Koninklijke Muntschouwburg met een

18

festivalpubliek, waarin de Brusselse Vlaming als het ware de voorname gastheer zou zijn ten opzichte van zijn Franstalige stads- en landgenoten en de vele buitenlanders die de hoofdstad van Europa bezoeken of er verblijven.”

Om een voldoende publiek te blijven bereiken en om de toenemende kosten van grote internationale producties op te vangen, koos het Festival in Brussel in 1977 voor een intensieve samenwerking met de Filharmonische Vereniging in de hoofdstad. Een belangrijk moment in de samenwerking was de oprichting

van de ‘European Galas’ in 1987. De concertreeks mikte met internationale toporkesten en de grootste namen onder dirigenten en solisten op prestige — wat ook al kenmerkend was voor de eerdere geschiedenis van het Festival van Vlaanderen. In de competitieve wereld van het internationale concertbedrijf werden de gevechten om de beschikbare data van de internationale toporkesten steeds harder.

Concerten doorheen het hele seizoen kunnen aanbieden is een voordeel, en de ‘European Galas’ gaven het Festival van Vlaanderen nu die mogelijkheid.

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

50th anniversary

Van Festival van Vlaanderen Brussel-Europa naar Klarafestival In 1995 scheurde het Festival van Vlaanderen Vlaams-Brabant, de Leuvense afdeling, zich af van zijn tegenhanger in de hoofdstad. Het Brusselse Festival ging door onder de naam Festival van Vlaanderen Brussel-Europa. De organisatorische vervlechting van de festivals in Brussel en Gent bleef bestaan.

Als organisator van internationale symfonische concerten had het gereorganiseerde Paleis voor Schone Kunsten — het huidige BOZAR — het Festival van Vlaanderen intussen grotendeels ingehaald. Een herbronning en -stijling van het Brusselse Festival drong zich op. De banden

werden aangehaald met radio Klara, dat de omkadering van de concerten verzorgde. Het Festival van Vlaanderen Brussel-Europa werd Klarafestival. Wel bleef de organisatorische samenhang tussen het Klarafestival en het Festival van Vlaanderen Gent nog enige jaren bestaan, tot in 2008, het eerste jaar waarin de twee organisaties volledig autonoom werkten. In 2014 verplaatste het Klarafestival de festivalperiode van het najaar naar het voorjaar, in het hart van het concertseizoen, om zo een betere spreiding van de Festivals onderling te bekomen.

In zijn 50-jarig bestaan heeft het Festival van Vlaanderen Brussel steeds

ingezet op het groot romantisch repertoire, gebracht door de beste orkesten ter wereld. Trouw aan zijn geschiedenis, heeft Klarafestival die lijn de laatste jaren doorgezet, met een nadruk op de symfonieën van Mahler.

Vernieuwing behoort eveneens tot het DNA van het Festival. Recent kwamen er klemtonen op 20e-eeuwse muziek en innovatieve concert­formules, gericht op een ander en breder publiek.

Dankzij de aandacht voor zowel traditie als vernieuwing, blijft Klarafestival toonaangevend voor het internationale muziekgebeuren in ons land; een venster op de wereld van de klassieke muziek. Francis Maes

Bernard Haitink © Clem Willems

Op vraag van het Festival van Vlaanderen Brussel schrijft professor Francis Maes een uitgebreide geschiedenis van het Festival van Vlaanderen, die eind 2018 verschijnt bij LannooCampus.

19

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

calendar

Fri 9.3

p/

26

MOVE THE WORLD! Houston Symphony & Hilary Hahn Antonín Dvořák's Symphony No. 7 is as impressive as it is imaginative. Hilary Hahn steals the show with compelling music by Leonard Bernstein.

Sat 10.3

30

FOR HEAVEN'S SAKE Vox Luminis & Lionel Meunier Nobody remains indifferent to the woebegone mourning music by Schütz, Buxtehude and Kerll.

Poetry tops in the colourful Pelléas et Mélisande

by Claude Debussy.

Sun 11.3

34

BETWEEN LIGHT AND DARK Pavel Haas Quartet & Boris Giltburg Laureate of the Queen Elisabeth Competition Boris Giltburg performs intense chamber music by Dmitri Shostakovich together with the Pavel Haas Quartet.

20

p/

32

HOMEJACKING Nadar Ensemble The best of contemporary music in the intimate setting of a living room.

Mon 12.3

p/

28

PELLÉAS ET MÉLISANDE Lore Binon & Reinoud Van Mechelen

Sat 10.3

p/

p/

Tue 13.3

MANTRA GrauSchumacher Piano Duo The iconic Mantra by visionary composer Karlheinz Stockhausen is a single protracted, mesmerising, hypnotic piece.

p/

36

KLARAFESTIVAL 9 p/

38

30.3 2018

calendar

Wed 14.3

CLASSICAL MUSIC AWARDS Oxalys

42

Thu 15.3

MAHLER 9 Orchestre de Paris & Daniel Harding Mahler's Symphony No. 9 is an overwhelming tribute to the world, at times vehemently fierce, at others breathtakingly ethereal.

p/

46

p/

40

ECHO Post uit Hessdalen & Zwerm

Oxalys, one of the best chamber music ensembles in Belgium, makes the presentation of the Klaras all the more festive with a buoyant concert.

p/

Wed 14.3 & Thu 15.3

Sat 17.3

BEETHOVEN 5 Koninklijk Concertgebouw­orkest & Franz Welser-Möst Beethoven wrote music that intended to elevate human kind. The world-famous Concertgebouw Orchestra Amsterdam proves that he managed to do just that in his Symphony No. 5.

The cursed love story of Echo and Narcissus made up-to-date by the young video and theatre collective Post uit Hessdalen and guitar quartet Zwerm.

Fri 16.3

p/

44

MYSTERIUM Belgian National Orchestra & Stanislav Kochanovsky Mysterium is a stunning multifaceted work by the utopian Russian composer Alexander Scriabin.

Sun 18.3

DES CANYONS AUX ÉTOILES...

Ensemble intercontemporain & Matthias Pintscher In Des canyons aux étoiles…, Ensemble intercontemporain takes you on a turbulent voyage from earth to heaven.

21

p/

48

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

calendar

Mon 19.3

p/

50

Supernova is a competition for young, professional and adventurous chamber music ensembles with a unique view of classical music. This is the kick-off concert for the two laureates on a tour through Belgium.

Wed 21.3

52

THE PSALMS EXPERIENCE Det Norske Solistkor & The Tallis Scholars In the middle of The Psalms Experience mini-festival, Det Norske Solistkor and the Tallis Scholars focus on music with the themes ‘Path of Life’ and ‘Gratitude’.

Fri 23.3 & Sat 24.3

p/

54

UN SACRE DU PRINTEMPS Daniel Linehan & Alain Franco A large chunk of energy in the shape of music and dance.

That’s Stravinsky’s masterpiece Le sacre du printemps.

22

p/

52

THE PSALMS EXPERIENCE Nederlands Kamerkoor & Det Norske Solistkor

SUPERNOVA

p/

Tue 20.3

The indestructible power of the Psalms is clear in The Psalms Experience: in six concerts, combined with as many topical themes, 75 arrangements of the Psalms are performed. The first concert is combined with the themes ‘A Mirror for Today’s Society’ and ‘Trust’.

Thu 22.3

p/

52

THE PSALMS EXPERIENCE The Tallis Scholars & Nederlands Kamerkoor The Tallis Scholars and the Nederlands Kamerkoor conclude The Psalms Experience with heavenly music that at once describes ‘Authority and Oppression’ and praises life under the heading ‘Celebration of Life’.

Sat 24.3

MAHLER 8 Rotterdams Philharmonisch Orkest & Yannick Nézet-Séguin Only rarely does one come across a line-up like this one: for Mahler's Symphony No. 8, better known as ‘Symphony of a Thousand’, there will be at least 300 musicians on stage. The enthralling conductor Yannick Nézet-Séguin leads this impressive orchestration right.

p/

56

KLARAFESTIVAL 9 p/

58

30.3 2018

calendar

Sun 25.3

ALLES WIEDER GUT Franui & Florian Boesch Musicbanda Franui and baritone Florian Boesch perform well-known songs by, amongst other composers, Brahms and Mahler, only just that little bit differently. The sound of the Austrian ensemble is unique and successfully combines classical, folk and jazz music.

p/

62

Tue 27.3 & Wed 28.3

LOOPSTATION Ontroerend Goed & HYOID Nine performers of the Ghent-based collective Ontroerend Goed present Loopstation, a performance on the boundary between theatre and dance, a tribute to repetitiveness. p/

66

Thu 29.3

REIMAGINE Africa Express, s t a r g a z e & Poliça The iconic piece by the American minimalistic composer Terry Riley, ‘African style’. The musicians of Africa Express perform the hypnotic In C on African instruments.

Mon 26.3

p/

60

NIGHT OF THE UNEXPECTED Frank Agsteribbe, Ex Novo Ensemble & Valentina Coladonato, BL!NDMAN [sax], Kopi & Luwak Classical like you’ve never experienced it: walk among the musicians and discover the wondrous sounds of the universe of John Cage and others.

Wed 28.3

p/

64

CLAIR DE LUNE Yefim Bronfman Yefim Bronfman demonstrates his mind-boggling technique in a number of piano classics, including Clair de lune and the Humoreske by Schumann.

Fri 30.3

ST LUKE PASSION Danish National Symphony Orchestra & James MacMillan The Scottish composer James MacMillan directs the Danish National Symphony Orchestra through his own St Luke Passion, a grand work full of vulnerable intimacy and ecstatic extravagance.

23

p/

68

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Africa Express p66 Frank Agsteribbe p60 Karen Armstrong p52 Mieneke Bakker p62 Camille Bauer p28 Belgian National Orchestra p44 Korneel Bernolet p60 Lore Binon p28 BL!NDMAN [sax] p60 Joris Blanckaert p62 Florian Boesch p58 Yefim Bronfman p64 Karel Burssens p44 Valentina Coladonato p60 Sarah Connolly p56 Jonas Dahlberg p58 Danish National Concert Choir p68 Danish National Junior Choir p68 Danish National Symphony Orchestra p68 Karolien De Bleser p62 André de Ridder p66 Stefaan Degand p38 Det Norske Solistkor p52 Alexander Devriendt p62 Ensemble intercontemporain p48 Ex Novo Ensemble p60 Tijl Faveyts p28 24

line-up

Samuel Favre p48 Christof Fischesser p56 Alain Franco p54 Mihoko Fujimura p56 Alexander Ghindin p44 Sachli Gholamalizad p62 Julia Ghysels p62 Boris Giltburg p34 Charlotte Goesaert p40 GrauSchumacher Piano Duo p36 Groot Omroepkoor p56 Stijn Grupping p42 Nadezhda Gulitskaya p44 Hilary Hahn p26 Victor Hanna p48 Daniel Harding p42 Hiatus p54 Houston Symphony p26 Hungarian Radio Choir p44 HYOID p62 Ann Veronica Janssens p48 François JoubertCaillet p30 Stanislav Kochanovsky p44 Koninklijk Concertgebouw­ orkest p46 Kopi & Luwak p60 L’Achéron p30 Daniel Linehan p54

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Lucerne Academy Alumni p48 James MacMillan p68 Angela Meade p56 Lionel Meunier p30 Jan Michiels p28 Erin Morley p56 Musicbanda Franui p58 Nadar Ensemble p32 Bart Naessens p60 Hidéki Nagano p48 Nationaal Kinderkoor p56 Nederlands Kamerkoor p52 Yannick Nézet-Séguin p56 Angélique Noldus p28 Ontroerend Goed p62 Orchestre de Paris p42 Orfeón Donostiarra p56 Andrés Orozco-Estrada p26 Oxalys p38 Pavel Haas Quartet p34 Guy Penson p60 Matthias Pintscher p48 Jean-Luc Plouvier p54 Poliça p66 Post uit Hessdalen p40 Pierre-Yves Pruvot p28 Rotterdam Symphony Chorus p56 Rotterdams Philharmonisch Orkest p56

line-up

Michael Schade p56 Andreas Schett p58 Liselotte Sels p60 Joeri Smet p62 Inge Spinette p28 s t a r g a z e p66 Christianne Stotijn p38 Antoine Tamestit p42 The Tallis Scholars p52 Frank Theys p60 Angelo Tijssens p62 Ine Van Baelen p42 Jeroen Van der Ven p62 Dieter Van Handenhoven p60 Lucas Van Haesbroeck p42 Reinoud Van Mechelen p28 David Van Reybrouck p52 Liesje Vanmassenhove p60 Klaas Verpoest p25 Jeroen Verrecht p44 Jean-Christophe Vervoitte p48 Vox Luminis p30 Erin Wall p56 Franz Welser-Möst p46 Markus Werba p56 Zwerm p40

25

MOVE THE WORLD! Houston Symphony Andrés OrozcoEstrada conductor Hilary Hahn violin

26

LEONARD BERNSTEIN ››West Side Story, Symphonic Dances ››Serenade for Solo Violin, Strings, Harp and Percussion, after Plato’s Symposium ANTONÍN DVOŘÁK ››Symphony N° 7 in d minor, op. 70

move the world! pure music

N

F

E

Met zijn Zevende symfonie had Antonín Dvořák expliciet de bedoeling om “de wereld te beroeren”. En of hij daar in geslaagd is.

Zijn symfonie werd een overrompelend meesterwerk van de romantiek, Tsjechisch en tegelijk universeel. Voordien is Hilary Hahn de ster in de Serenade naar Plato’s Symposium. Daarin laat een reeks illustere gasten uit de Griekse Oudheid zich uit over de liefde in al haar aspecten. Voor zijn wereldberoemde musical West Side Story zocht Bernstein het dichter bij huis. Hij katapulteerde het onsterfelijke Romeo en Julia van William Shakespeare naar het New York van de jaren 1950. In de suite die hij uit de musical distilleerde, passeren al de grootste hits en evergreens de revue.

La Septième symphonie d’Antonín Dvořák avait pour vocation explicite « d’émouvoir le monde », et le moins qu’on puisse dire, c’est qu’elle est arrivée à ses fins. Sa symphonie s’est imposée comme un surprenant chef-d’œuvre romantique, à la fois tchèque et universel.

En prélude, Hilary Hahn interprète la Sérénade d’après Le Banquet de Platon, dans laquelle un cortège de célèbres personnages de la Grèce antique partagent leur idée de l’amour sous tous ses aspects. Pour sa légendaire comédie musicale West Side Story, Bernstein s’est inspiré de l’histoire plus récente en catapultant l’intemporel Roméo et Juliette de William Shakespeare dans le New York des années 1950. La suite extraite de la comédie musicale aligne tous les grands hits et autres mélodies indémodables.

vrijdag vendredi Friday

9.3 20:00 BOZAR Henry Le Bœuf Hall €18 €40 €54 €74 box office

BOZAR

European Gala

With his Symphony No. 7, Antonín Dvořák explicitly intended to “shake the world”. And he was very succesful. His symphony is an overwhelming masterpiece of romanticism, at the same time Czech and universal. Before that, though, Hilary Hahn stars in the Serenade after Plato’s Symposium. In it, a series of illustrious guests from Greek antiquity give their thoughts about every aspect of love.

For his world-renowned musical West Side Story, Bernstein looked a little closer to home. He catapulted the immortal Romeo and Juliet by William Shakespeare into 1950s New York. All the greatest hits and evergreens are covered in the suite that he distilled from the musical.

co-production

Klarafestival, BOZAR

27

PELLÉAS ET MÉLISANDE Lore Binon Mélisande Reinoud Van Mechelen Pelléas Pierre-Yves Pruvot Golaud Tijl Faveyts Arkel Angélique Noldus Geneviève Camille Bauer Yniold Duo Yin-Yang Inge Spinette piano Jan Michiels piano Klaas Verpoest video

28

MARIUS CONSTANT ››Impressions de Pelléas, after Pelléas et Mélisande

by Claude Debussy and Maurice Maeterlinck

pelléas et mélisande scenic concert

N

F

E

Noem Pelléas et Mélisande gerust het concert met de ‘Belgian all stars’. Samen met Pierre-Yves Pruvot brengt een aantal van de beste zangers en muzikanten uit ons land de betoverende en poëtische opera Pelléas et Mélisande van Claude Debussy. Met Pelléas creëerde Debussy een nieuw soort muziekdrama. De tekst, van de Belgische nobelprijswinnaar Maurice Maeterlinck, is woord voor woord overgenomen. Het toneelstuk is een toppunt van symbolisme en peilt naar de psychologie, de diepste natuur en zieleroerselen van de mens. Veel van de aantrekkingskracht van het stuk — het is maar liefst vijf keer op muziek gezet — schuilt in de waas van mysterie rond de personages en hun onderlinge intriges. Dat de toonzetting van Debussy de meest populaire is, heeft er alles mee te maken dat de componist de broeierige, mysterieuze sfeer van het verhaal perfect wist te vertalen in een magistraal spel van klank en kleur.

Pelléas et Mélisande est sans conteste le concert réunissant les plus grandes stars belges. Pierre-Yves Pruvot s’entoure des meilleurs chanteurs et musiciens de notre pays pour interpréter cet opéra fascinant et poétique de Claude Debussy. Avec cette œuvre, Debussy a créé un nouveau type de drame musical. Le texte du lauréat belge du prix Nobel Maurice Maeterlinck y est repris mot pour mot.

Cette pièce de théâtre est une merveille de symbolisme qui sonde la psychologie, la nature profonde et les états d’âme de l’homme. Une grande partie de l’intérêt de l’œuvre — mise en musique pas moins de cinq fois — réside dans le halo de mystère entourant les personnages et les intrigues qui les lient. Si la version de Debussy est la plus populaire, c’est précisément parce que ce dernier est parvenu à rendre à la perfection l’atmosphère oppressante et mystérieuse du récit dans un jeu de sonorités et de couleurs magistral.

Feel free to call Pelléas et Mélisande the concert with the ‘Belgian all stars’. A number of the best singers and musicians from our country take to the stage with Pierre-Yves Pruvot to perform Debussy’s magical and poetic opera. Debussy has created a new kind of musical drama with Pelléas. The text, by the Belgian Nobel prize winner Maurice Maeterlinck, is incorporated word for word. The play is a high point in symbolism and explores psychology, humankind’s deepest nature and feelings. Much of the appeal of the piece — it has been set to music a total of five times — hides in the shroud of mystery that envelops the characters and their mutual intrigues.

That Debussy’s version is the most popular has everything to do with the composer being able to perfectly translate the sultry, mysterious atmosphere of the story into a magnificent interplay between sound and colour.

zaterdag samedi Saturday

10.3 20:00 Flagey Studio 4 €21 €26 €31 box office Flagey, BOZAR Met je ticket voor Pelléas et Mélisande heb je toegang tot een gratis bezoek met gids aan het Flageygebouw N F , in het kader van het BANAD Festival.

De plaatsen zijn beperkt! Schrijf je in op www.flagey.be.

co-production

Klarafestival, Flagey, Festival 20/21 (Novecento)

29

FOR HEAVEN’S SAKE Vox Luminis L’Achéron Lionel Meunier conductor François JoubertCaillet conductor

30

AGOSTINO STEFFANI ››Stabat Mater DIETRICH BUXTEHUDE ››Klag-Lied HEINRICH SCHÜTZ ››Da Jesus an dem Kreuze stund, SWV 478 JOHANN CASPAR KERLL ››Missa pro defunctis

for heaven’s sake pure music

N

F

E

Troost, vertrouwen en zachtheid: de spirituele muziek van onder anderen Johann Kaspar Kerll en Dietrich Buxtehude verklankt wat de gelovige in het hiernamaals hoopt te vinden. Van de vier muzikale reflecties over leven en dood, over afscheid en verlossing, is bij uitstek het Klag-Lied van Buxtehude aangrijpend. Niet verwonderlijk, aangezien het een uitdrukking is van een hoogstpersoonlijk verdriet. De componist schreef deze klaagzang voor het overlijden van zijn vader. Het Belgische Vox Luminis is intussen uitgegroeid tot een vaste waarde in de wereld van de oude muziek. Voor dit concert treedt het aan met de jonge groep L’Achéron, een samenwerking waar muziek in zit: de opname die de twee ensembles recent maakten van Kerlls Requiem viel maar liefst vier keer in de prijzen.

Réconfort, confiance et douceur : la musique spirituelle de Johann Kaspar Kerll et Dietrich Buxtehude, pour ne citer qu’eux, évoque ce que le croyant espère trouver dans l’au-delà. Des quatre réflexions musicales sur la vie et la mort, la séparation et la rédemption, le Klag-Lied de Buxtehude est par excellence la plus touchante, ce qui n’est pas surprenant dans la mesure où ce lied est l’illustration d’une tristesse éminemment personnelle. En effet, le compositeur écrivit cette complainte à l’occasion du décès de son père. L’ensemble belge Vox Luminis s’est imposé comme une valeur sûre dans le milieu de la musique ancienne. Pour ce concert, il s’associe au jeune groupe L’Achéron, une collaboration fructueuse : l’enregistrement récent par les deux ensembles du Requiem de Kerll a été récompensé pas moins de quatre fois.

zaterdag samedi Saturday

10.3 20:00 Concertgebouw Brugge Concertzaal €23 €35 €46 box office Concertgebouw Brugge, BOZAR

Solace, trust and tenderness. The spiritual music from, amongst other composers, Johann Kaspar Kerll and Dietrich Buxtehude sets to music what believers in the Hereafter hope to find. Of the four musical reflections on life and death, on parting and salvation, the Klag-Lied by Buxtehude is poignancy par excellence. Not surprisingly, given it is an expression of a deeply personal grief. The composer wrote this lament for the death of his father. The Belgian Vox Luminis has grown into a constant value in the world of early music. For this concert, it takes the stage with the young group L’Achéron, a fruitful collaboration indeed: the two ensembles’ recent recording of Kerlls Requiem has won a staggering four prizes.

co-production

Klarafestival, Concertgebouw Brugge

31

HOME­JACKING Nadar Ensemble

32

Music by Jessie Marino, Simon Steen-Andersen, Daan Janssens, Michael Beil, Stefan Prins, Dan Tramte, Michael Maierhof, Beat Furrer & Natasha Diels

homejacking out-of-the-box

N

F

E

Video, electronics, live klankmanipulatie en de vreemdste speeltechnieken: componisten beschikken vandaag over een erg uitgebreid arsenaal aan mogelijkheden om de luisteraar te verwonderen. Nadar stort zich vol enthousiasme in die (multimediale) ontdekkingsreizen. Tijdens homejacking komt het avontuur dichter dan ooit: de muzikanten van Nadar nemen een aantal Brugse huiskamers over om er hun favoriete werken te spelen. Spektakel vanop de eerste rij!

Vidéo, électronique, manipulations sonores live et curieuses techniques de jeu: les compositeurs disposent aujourd’hui d’un arsenal très large de possibilités pour émerveiller l’auditeur. Nadar se lance avec enthousiasme dans ces explorations (multimédias).

Le parfum d’aventure n’a jamais été aussi prononcé que dans homejacking: les musiciens de Nadar investissent plusieurs salons brugeois pour y interpréter leurs œuvres favorites. Spectacle garanti dès le premier rang !

zondag dimanche Sunday

11.3 15:00 Concertgebouw Brugge [extra muros] €17 box office

Concertgebouw Brugge, BOZAR

Video, electronics, live sound-manipulation and the strangest performance techniques: today’s composers have an extensive arsenal with which to surprise the listener. Nadar Ensemble are enthusiast participants in these (multimedia) voyages of discovery. During homejacking, that adventure gets closer to us than ever: the Nadar Ensemble’s musicians take over some living rooms in Bruges where they perform their favourite works. Front row entertainment!

co-production

Klarafestival, Concertgebouw Brugge

33

BETWEEN LIGHT AND DARK Pavel Haas Quartet Boris Giltburg piano

34

DMITRY SHOSTAKOVICH ››String Quartet N° 7 in f sharp minor, op. 108 ››Piano Trio N° 2 in e minor, op. 67 ››Piano Quintet in g minor, op. 57

between light and dark pure music

N

F

E

Boris Giltburg keert terug naar de stad waar het voor hem allemaal begon. In 2013 werd de Russisch-Israëlische pianist in de finale van de Koningin Elisabethwedstrijd onthaald op een staande ovatie. Zijn zinderende vertolking van het Derde pianoconcerto van Rachmaninov leverde hem de eerste prijs op. Giltburg voelt zich nauw verbonden met de muziek uit zijn vaderland: “Russische muziek is voor mij verslavend rijk, diep en volkomen authentiek.” Met het Pavel Haas Quartet brengt de pianist een volledig Sjostakovitsjprogramma.

Boris Giltburg est de retour dans la ville où tout a commencé pour lui. En 2013, le pianiste russo-israélien est accueilli par une standing ovation lors de la finale du Concours Reine Elisabeth. Sa brillante interprétation du Troisième concerto pour piano de Rachmaninov lui vaut le premier prix. Boris Giltburg entretient un lien très fort avec la musique de son pays : « Pour moi, la musique russe est incroyablement riche, d’une grande profondeur et d’une parfaite authenticité. » Le pianiste propose, avec le Quatuor Pavel Haas, un programme complet d’œuvres de Chostakovitch.

maandag lundi Monday

12.3 20:00 Flagey Studio 4 €21 €26 €31 box office Flagey, BOZAR

Boris Giltburg returns to the city where it all began for him.

In 2013, the Russian-Israeli pianist was given a standing ovation in the finale of the Queen Elisabeth Competition. His blazing performance of Rachmaninov’s Piano Concerto No. 3 won him first prize.

Giltburg feels closely connected to the music of his homeland: “For me, Russian music is addictively rich, deep and utterly authentic.”

With the Pavel Haas Quartet, the pianist performs a full programme of Shostakovich.

Klankproeverij: Het kwartet, spiegel van onze samenleving?

Vergelijken we de strijkkwartetten van Haydn, geestelijke vader van het genre in de 18e eeuw, met die van zijn 20e-eeuwse collega’s Bartók of Sjostakovitsj, dan is het verschil hemelsbreed. Het kwartet is, net als elke vorm van muziek, een weerspiegeling van een tijdsgeest. Musicologe en schrijfster Sonia Simmenauer, Elsa de Lacerda en cellist Benjamin Glorieux houden het strijkkwartet tegen het licht van onze eigen geschiedenis.

19:00 Flagey, Studio 2 Sonia Simmenauer gast

N

Vóór dit concert is er een Klankproeverij met cellist Benjamin Glorieux, violiste Elsa de Lacerda en auteur Sonia Simmenauer.

F

Elsa de Lacerda moderator Benjamin Glorieux moderator Gratis en unieke toegang voor tickethouders voor het concert Between Light and Dark.

Beperkte zitplaatsen, reservatie verplicht op www.flagey.be

co-production

Klarafestival, Flagey This concert is being held in the framework of the residence of Boris Giltburg in Brussels, presented by Flagey, BOZAR and the Queen Elisabeth Competition.

35

MANTRA GrauSchumacher Piano Duo

36

KARLHEINZ STOCKHAUSEN ››Mantra, N° 32

mantra pure music

N

F

E

Mantra van Karlheinz Stockhausen is een van dé cultwerken van de 20e-eeuwse klassieke muziek. Het werk is een uitdijend klank­ universum, een kosmische dans van een oermelodie. Maar Mantra is evenzeer een ritueel in klank, een uurlange meditatie op de mystieke relatie tussen eenheid en veelheid, uniformiteit en variatie. Alle tempi, timbres en dynamiek analyseren heeft geen zin; de compositie draait daarentegen volledig om intuïtie en ervaring. Andreas Grau en Götz Schumacher vormen het uitgelezen duo om Mantra te vertolken. De muzikale soulmates hebben het werk al meer dan twintig jaar in de vingers. GrauSchumacher geldt dan ook als de absolute specialist voor de uitvoering van dit hypnotiserende meesterwerk.

Mantra de Karlheinz Stockhausen est l’une des œuvres-culte de la musique classique du 20e siècle. Elle est comme un univers sonore en extension, comme la danse comique d’une mélodie ancienne. Mais Mantra est tout à la fois un rituel de sons, une longue méditation sur la relation mystique entre unité et multitude, entre uniformité et variation. Analyser tous les tempi, timbres et dynamiques n’aurait pas de sens ; au contraire, cette composition repose entièrement sur l’intuition et l’expérience. Andreas Grau et Götz Schumacher forment le duo idéal pour l’interprétation de Mantra. Ces deux musiciens d’une grande complicité maîtrisent l’œuvre depuis plus de vingt ans déjà.

Le duo GrauSchumacher est donc le plus grand spécialiste de l’interprétation de ce chef-d’œuvre envoûtant.

dinsdag mardi Tuesday

13.3 20:00 Kaaitheater €14 box office Kaaitheater, BOZAR

Mantra by Karlheinz Stockhausen is one of the most renowned cult works of 20th-century classical music. The work is an expanding sound universe, a cosmic dance to a primordial melody. Yet Mantra is also a ritual in sound, an hour-long meditation on the mystical relationship between unity and multitude, uniformity and variation.

Analysing all tempi, timbres and dynamics is pointless, the composition revolves entirely around intuition and experience. Andreas Grau and Götz Schumacher are perfectly placed to interpret Mantra.

The musical soulmates have had over 20 years’ practice of the work.

The GrauSchumacher duo are therefore considered the absolute specialists in performing this hypnotic masterpiece.

production

Klarafestival co-presentation

Kaaitheater

37

CLASSICAL MUSIC AWARDS Festive presentation of the Klaras!

Oxalys

38

Christianne Stotijn mezzo-soprano Stefaan Degand narrator

classical music awards ceremony & music

N

F

E

De Klara’s, de prestigieuze Belgische muziekprijzen voor de beste klassieke muziekartiesten uit binnen- en buitenland, worden voor het eerst uitgereikt tijdens Klarafestival, in aanwezigheid van vele sterren van de klassieke muziek. Voor de muzikale invulling van de glamoureuze avond tekent het onvolprezen Oxalys, dat tegelijk zijn 25e verjaardag viert. Het ensemble trakteert je op een aantal verfijnde, levendige en verbeeldingsvolle werken. Ze vormen een perfecte illustratie van de identiteit en reputatie van Oxalys als een van de beste kamermuziekensembles van ons land. En om het feestje nog wat extra luister bij te zetten, tekenen ook de Nederlandse mezzosopraan Christianne Stotijn en acteur Stefaan Degand present, twee trouwe compagnons de route van Oxalys.

Les prestigieux Klara récompensant les meilleurs artistes du classique de Belgique et d’ailleurs sont décernés pour la première fois au Klarafestival, en présence de nombreuses stars de la musique classique. Au programme musical de cette soirée glamour, l’incomparable ensemble Oxalys, qui fête également son 25e anniversaire.

L’ensemble de musique de chambre, l’un des meilleurs de Belgique, nous fera découvrir certaines de ses œuvres raffinées, vivantes et imaginatives : à l’image de son identité et sa réputation. Et pour ajouter encore plus d’éclat à cette fête, la mezzo-soprano néerlandaise Christianne Stotijn et l’acteur Stefaan Degand, deux fidèles compagnons de route d’Oxalys, seront également présents.

The Klaras, the prestigious Belgian Music Awards for the best classical music artists from both Belgium and abroad, will behanded out during the Klarafestival for the first time and there will be many stars from the classical music scene in attendance. The musical programme for this glorious evening is provided by the illustrious Oxalys, who coincidentally are celebrating their 25th anniversary.

The ensemble will treat you to a number of refined, vivacious and imaginative pieces. They are a perfect illustration of Oxalys’s identity and reputation as one of the best chamber music ensembles in the country. And just to add some more lustre to the party, we have also invited the Dutch mezzo-soprano Christianne Stotijn and actor Stefaan Degand, two of Oxalys's loyal compagnons de route.

woensdag mercredi Wednesday

14.3 20:00 Flagey Studio 4 gratis / gratuit / free Beperkte zitplaatsen, reservatie verplicht / Le nombre de places est limité, sur réservation uniquement / Limited seats, reservation only. box office Flagey, BOZAR

Bezoek het Flagey­ gebouw met gids, in het kader van het BANAD Festival. De plaatsen zijn beperkt! N F Schrijf je in op www.flagey.be.

co-production

Klarafestival, Flagey

39

ECHO Post uit Hessdalen video & theatre collective Zwerm guitar quartet Charlotte Goesaert dance Stijn Grupping, Ine Van Baelen & Lucas Van Haesbroeck concept

40

››Echo (World Premiere)

echo music theatre

N

F

E

Echo is de eerste samenwerking tussen het jonge video- en theatercollectief Post uit Hessdalen en gitaarkwartet Zwerm. Samen gaan ze op zoek naar de verborgen herinneringen in het mythologische verhaal van Echo en Narcissus, over de knappe jongeling die verliefd was op zichzelf en de noodlottige nimf die gesproken woorden enkel kan herhalen. Met live video, elektronische muziek en een soundscape brengen de twee ensembles de mythe over een vervloekte liefde anno 2018. Narcissus kijkt niet langer in een waterplas maar in de ‘black mirror’ van zijn smartphone. De echo’s weerklinken virtueel…

Echo est la première collaboration entre le jeune collectif vidéo et de théâtre Post uit Hessdalen et le quatuor de guitares Zwerm. Ensemble, ils partent à la recherche des souvenirs enfouis du récit mythologique d’Écho et de Narcisse, celui du charmant jeune homme amoureux de son reflet et de la funeste nymphe qui ne peut que répéter les mots que l’on prononce. Avec des vidéos live, de la musique électronique et un tissu sonore, les deux ensembles revisitent le mythe de l’amour maudit, version 2018. Narcisse ne voit plus son reflet dans l’eau, mais dans le ‹ miroir noir › de son smartphone.

Le son des échos est virtuel…

Echo is the first collaboration between the young video and theatre collective Post from Hessdalen and guitar quartet Zwerm.

Together they look for the memories buried in the mythological story of Echo and Narcissus, about the handsome young man who was in love with himself and the tragic nymph who is only able to repeat words that have been spoken. With live video, electronic music and a soundscape, the two ensembles bring the myth about a cursed love into 2018. Narcissus is no longer looking into a pool of water but rather into the ‘black mirror’ of his smartphone. The echoes resonate virtually...

woensdag mercredi Wednesday

14.3 20:00 deSingel Theater­ studio donderdag jeudi Thursday

15.3 20:00 deSingel Theater­ studio €20

deSingel, BOZAR

box office

co-production

Klarafestival, deSingel

41

MAHLER 9 Orchestre de Paris Daniel Harding conductor Antoine Tamestit viola

42

JÖRG WIDMANN ››Viola Concerto (Belgian Premiere) GUSTAV MAHLER ››Symphonie N° 9

mahler 9 pure music

N

F

E

Over Mahlers Negende symfonie zei componist Alban Berg: “Het eerste deel is het allerheerlijkste wat Mahler ooit heeft geschreven.

Het is de uitdrukking van een ongehoorde liefde voor deze aarde”.

Volgens de legendarische dirigent Herbert von Karajan kwam de muziek dan weer van “een andere wereld, van de eeuwigheid”. Mahlers Negende symfonie is een overweldigende ode aan deze wereld, én overstijgt die wereld tegelijkertijd. Uit elke noot spreekt passie en hunkering, emotionele opwellingen en nervositeit. Vóór dit grootse meesterwerk brengen het internationaal gereputeerde Orchestre de Paris, onder leiding van zijn chef-dirigent Daniel Harding, en Antoine Tamestit de Belgische première van het Altvioolconcerto van Jörg Widmann. Tamestit omschrijft het concerto van Widmann als “theatraal, aangrijpend en vol verrassingen”. Daarmee is het een perfecte match met Mahlers symfonie.

Le compositeur Alban Berg disait de la Neuvième symphonie de Mahler : « Le premier mouvement est la plus belle chose que Mahler ait jamais écrite. C’est l’expression d’un amour inouï pour cette terre ». Selon le légendaire chef d’orchestre Herbert von Karajan, cette musique venait « d’une autre monde, de l’éternité ».

La Neuvième symphonie de Mahler est une ode saisissante à ce monde, qui le dépasse à la fois. Chaque note traduit la passion et le désir, les élans d’émotions et la nervosité. Avant ce chefd’œuvre grandiose, l’Orchestre de Paris, formation de renommée mondiale, présente sous la direction de son chef principal Daniel Harding et avec Antoine Tamestit la première belge du Concerto pour alto de Jörg Widmann. Antoine Tamestit décrit le concerto de Widmann comme une œuvre « théâtrale, émouvante et pleine de surprises ». Ce qui en fait le complément idéal de la symphonie de Mahler.

Composer Alban Berg gave the following description of Mahler’s Symphony No. 9: “The first part is the most glorious of what Mahler ever wrote. It is the expression of an unheard-of love for this earth”. According to the legendary conductor Herbert von Karajan, the music came from “another world, from eternity”. Mahler’s Symphony No. 9 is a stunning ode to this world, and it exceeds this world at the same time. From each note speak passion and yearning, emotional impulses and nervousness. Before this great masterpiece, the internationally renowned Orchestre de Paris, conducted by chief conductor Daniel Harding, and Antoine Tamestit will perform the Belgian première of Jörg Widmann’s Viola Concerto. Tamestit describes Widmann’s concerto as “theatrical, poignant and full of surprises”. It is thus a perfect match for Mahler’s symphony.

donderdag jeudi Thursday

15.3 20:00 BOZAR Henry Le Bœuf Hall €18 €40 €54 €74 box office

BOZAR

European Gala

co-production

Klarafestival, BOZAR

43

MYSTERIUM Belgian National Orchestra Hungarian Radio Choir Stanislav Kochanovsky conductor Nadezhda Gulitskaya soprano Alexander Ghindin piano Jeroen Verrecht & Karel Burssens set & lighting design

44

ALEKSANDR SKRYABIN ››Prefatory Action to Mysterium, arr. Alexander Nemtin (Belgian Premiere)

mysterium scenic concert

N

F

E

Muziek die dagenlang non-stop weerklinkt, een lichtspektakel, rook- én geureffecten, en dat alles in een heiligdom in het Himalayagebergte. Dat had de even geniale als utopische componist Alexander Skrjabin voor ogen met Mysterium. Het spektakel zou niet alleen de deelnemers en toeschouwers emotioneel meeslepen, maar ook een proces op gang brengen dat de hele mensheid spiritueel moest verheffen en het apocalyptische einde van de wereld zou inluiden. Skrjabin was er immers rotsvast van overtuigd dat kunst de kracht bezit om de wereld te veranderen. Maar de Rus heeft zijn megalomane project nooit gerealiseerd. Skrjabins landgenoot Alexander Nemtin werkte de schetsen voor Mysterium later echter uit tot een volwaardig stuk. Door dit werk op de planken te brengen, in combinatie met een uniek lichtdesign, maken we Skrjabins droom van een allesomvattend totaalspektakel toch een beetje werkelijkheid.

Une musique résonnant des jours entiers, un spectacle de lumières, des effets de brumes et des parfums, le tout dans un sanctuaire de l’Himalaya. Voilà ce qu’imaginait le compositeur aussi génial qu’utopiste Alexandre Scriabine avec Le Mystère. Le spectacle devait non seulement faire vibrer émotionnellement ses participants et spectateurs, mais également générer un processus qui élèverait l’ensemble de l’humanité sur le plan spirituel et annoncer la fin apocalyptique du monde. Scriabine avait la conviction inébranlable que l’art a le pouvoir de changer le monde. Il n’a malheureusement jamais réalisé son projet mégalomane. Le compatriote de Scriabine, Alexander Nemtin, a cependant adapté le projet du Mystère en une pièce à part entière. En proposant une adaptation de l’œuvre assortie d’une conception lumières unique, nous contribuons quelque peu à réaliser le rêve de Scriabine d’un spectacle total.

Music that plays non-stop for days, a light show, smoke and scent effects, and all that within a Himalayan sanctuary. This is what the brilliant yet utopian composer Alexander Scriabin had envisaged with Mysterium. Not only should the spectacle emotionally entrance participants and audience, but it should also start the process to lift all of humanity spiritually and herald the apocalyptic end of the world.

Scriabin was always stubbornly convinced that art had the power to change the world. But the Russian never completed his megolamaniac project. However, Scriabin’s compatriot Alexander Nemtim later developed the sketches for Mysterium into a fully-fledged piece.

By bringing this work to the stage combined with a unique lighting design, we turn Scriabin’s dream of a comprehensive spectacle into a bit of reality.

vrijdag vendredi Friday

16.3 20:00 BOZAR Henry Le Bœuf Hall €10 €24 €38 €46 box office

BOZAR

co-production

Klarafestival, BOZAR, Belgian National Orchestra

45

BEETHOVEN 5 Koninklijk Concertgebouworkest Franz Welser-Möst conductor

46

LUDWIG VAN BEETHOVEN ››Grosse Fuge in B-Dur, op. 133, arr. F. Welser-Möst ››Symphonie N° 5 in C-moll, op. 67 JÖRG WIDMANN ››Babylon Suite (Belgian Premiere)

beethoven 5 pure music

N

F

E

Wie is de werkelijke ster van deze avond? Net zoals de Vijfde symfonie van Beethoven een onwrikbare mijlpaal is van het symfonische repertoire, is het Koninklijk Concertgebouworkest Amsterdam een van de allerbeste symfonische orkesten ter wereld.

Over Beethovens Vijfde is al onnoemelijk veel inkt gevloeid, maar de symfonie blijft desondanks steeds weer overdonderend. Haar kracht? De onvoorspelbaarheid en de dramatiek die schuilt in elke noot, maar bovenal: het optimisme dat uitgaat van de symfonie, de diepmenselijke kracht die haar tot symbool heeft gemaakt van de mens die weigert het hoofd te buigen voor het noodlot.

De iconische symfonie krijgt haar waardige tegenhanger in de Babylonsuite van Jörg Widmann. De opera waarvan de suite is afgeleid, is een utopische fantasie over de triomf van liefde, rede en begrip.

Qui est véritablement la star de la soirée ? Tout comme la Cinquième symphonie de Beethoven constitue un jalon immuable du répertoire symphonique, l’Orchestre Royal du Concertgebouw d’Amsterdam est l’un des meilleurs orchestres symphoniques au monde. Si la Cinquième de Beethoven a déjà fait couler énormément d’encre, elle n’en reste pas moins à chaque fois éblouissante.

Sa force ? Le caractère imprévisible et dramatique que recèle chaque note, mais par-dessus tout, l’optimisme qui se dégage de la symphonie, la dimension profondément humaine qui en a fait le symbole de l’homme refusant de plier l’échine devant la fatalité.

Cette symphonie emblématique trouve son digne pendant dans la Babylon-Suite de Jörg Widmann. L’opéra dont est extraite la suite est une fantaisie utopiste sur le triomphe de l’amour, de la raison et de l’intelligence.

Who is the real star this evening? Just as Beethoven’s Symphony No. 5 is an unwavering milestone in the symphonic repertoire, the Royal Concertgebouw Orchestra is one of the best symphonic orchestras in the world. An inestimable amount of ink has flowed about Beethoven’s Symphony No. 5, but the symphony still remains overwhelming. Its power? The unpredictability and the drama that underlies every note, but above all: the optimism that flows forth from the symphony, the deeply humanitarian power that has made it a symbol of all who refuse to bow their heads before fate. The iconic symphony is given a worthy counterpart in the Babylon Suite by Jörg Widmann. The opera from which the suite is derived, is a utopian fantasy about the triumph of love, reason and understanding.

zaterdag samedi Saturday

17.3 20:00 BOZAR Henry Le Bœuf Hall €24 €50 €68 €96 box office

BOZAR

European Gala

co-production

Klarafestival, BOZAR

47

DES CANYONS AUX ÉTOILES...

Ensemble intercontemporain Lucerne Academy Alumni Matthias Pintscher conductor

Hidéki Nagano piano Jean-Christophe Vervoitte horn Victor Hanna glockenspiel Samuel Favre xylorimba Ann Veronica Janssens visuals

48

OLIVIER MESSIAEN ››Des canyons aux étoiles..., I/51

des canyons aux étoiles... scenic concert

N

F

E

Spiritualiteit en oneindige kleurschakeringen. Het werk van Olivier Messiaen is pure poëzie. De Franse componist vertaalde zijn diepgewortelde geloof en bewondering voor de schoonheid van de natuur in bijzonder verfijnde, tijdloze muziek. Des canyons aux étoiles… schreef Messiaen voor de 200e verjaardag van de Verenigde Staten. Visueel gericht als hij was, vond de componist in de canyons van Utah het passende kader voor een monumentaal betoog over Gods wondere natuur. In Des canyons aux étoiles… maak je samen met het beroemde Ensemble intercontemporain, de absolute referentie voor muziek uit de 20e en 21e eeuw, een bewogen reis van de aarde naar de hemel, om uiteindelijk de stralende eeuwigheid te aanschouwen. En die oogt kleurrijk. Messiaen noemde zijn creatie een ‘œuvre de son-couleur’. Het is dan ook bijzonder passend dat lichtkunstenares Ann Veronica Janssens het geheel van een sereen en sfeervol lichtontwerp voorziet.

Spiritualité et nuances infinies. L’œuvre d’Olivier Messiaen est de la poésie pure. Le compositeur français est parvenu à traduire en une musique particulièrement raffinée et intemporelle sa foi et son admiration profondes pour la beauté de la nature. Des canyons aux étoiles… a été composé à l’occasion du 200e anniversaire des ÉtatsUnis. Avec la sensibilité visuelle qui était la sienne, Messiaen voyait dans les canyons de l’Utah le cadre idéal d’un plaidoyer monumental pour l’extraordinaire œuvre de Dieu. Des canyons aux étoiles… et le célèbre Ensemble intercontemporain, référence absolue en matière de musique des 20e et 21e siècles, vous convient à un émouvant périple de la terre vers les cieux s’achevant dans la contemplation de l’éternité radieuse. Une éternité haute en couleurs. Messiaen qualifiait d’ailleurs sa création ‹ d’œuvre de son-couleur ›. C’est donc fort à propos que l’artiste visuelle Ann Veronica Janssens habille l’ensemble d’une création lumières sereine et chaleureuse.

Spirituality and infinite hues. Olivier Messiaen’s work is pure poetry. The French composer translated his deep-rooted belief and wonder for the beauty of nature in particularly refined, timeless music. Messiaen wrote Des canyons aux étoiles… for the bicentenary of the United States. Visually focused as he was, the composer found in the Utah canyons the perfect frame for a monumental discourse about God’s wonderful nature. In Des canyons aux étoiles… you’ll join the famous Ensemble intercontemporain, the reference for music of the 20th and 21st centuries, on an eventful journey from the earth to heaven, ultimately to gaze upon radiant eternity. And it looks colourful. Messiaen called his creation an ‘œuvre de son-couleur’. It is thus especially appropriate that light artist Ann Veronica Janssens will provide it all with a serene and atmospheric lighting design.

zondag dimanche Sunday

18.3 17:00 BOZAR Henry Le Bœuf Hall €10 €20 €28 €38 box office

BOZAR

co-production

Klarafestival, BOZAR

49

SUPERNOVA De finale van Supernova vindt plaats op 28 januari! Een internationale jury bepaalt dan welke twee ensembles Supernova 2018 worden.

Houd onze website www.klarafestival.be in het oog voor de bekendmaking van de namen en het programma van dit laureatenconcert.

50

supernova pure music

N

F

E

Voor het vijfde jaar op rij hoor je het kruim van de nieuwe lichting klassieke muzikanten uit België aan het werk op dit laureatenconcert van Supernova. Super-wat? Supernova is een wedstrijd voor professionele, jonge en ondernemende kamermuziekensembles met een eigenzinnige kijk op klassieke muziek, aan het begin van een beloftevolle carrière. De laureaten spelen zich met de titel van Supernova meteen in de kijker en winnen een concerttournee van minstens 10 concerten in heel België met aftrap op het Klarafestival!

Pour la cinquième année consécutive, vous aurez le plaisir d’entendre lors de ce concert des lauréats de Supernova la crème de la nouvelle génération de musiciens classiques belges.

Mais de quoi s’agit-il ? Supernova est un concours destiné aux jeunes ensembles de musique de chambre professionnels et dynamiques ayant une approche originale de la musique classique, à l’aube d’une carrière prometteuse. Avec le titre de Supernova, les lauréats bénéficient d’une belle visibilité et remportent une tournée d’au moins 10 concerts dans toute la Belgique et démarrant au Klarafestival !

maandag lundi Monday

19.3 20:00 Théâtre du Vaudeville €15 box office

BOZAR

For the fifth year running, the finest of the new batch of classical Belgian musicians set to work on Supernova’s laureate concert.

Super what? Supernova is a competition for young, professional and adventurous chamber music ensembles with a unique view on classical music, each one at the start of a promising career. Having raked in the Supernova title, the laureates immediately find themselves in the spotlight participating in a concert tour of at least ten concerts around Belgium, all of which is kicked off at Klarafestival!

Nagelmackers is ook dit jaar hoofdsponsor van Supernova.

Yves Van Laecke, directeur Private Banking, staat volledig achter de samenwerking: “Wij zetten graag onze schouders onder een project dat op zoek gaat naar jong Belgisch muzikaal talent.

De gedreven muzikanten krijgen dankzij deze wedstrijd de kans om zich voor een breed publiek te tonen en hun muzikale dromen waar te maken. Wij zijn als sponsor vereerd om een kleine bijdrage te leveren aan de ontplooiing van hun artistieke carrière. Als bank ondersteunen we namelijk ook de dromen van onze cliënten met financiële inzichten. Iedere dag opnieuw wenden we onze ervaring aan om onze cliënten met deskundig advies bij te staan, zodat hun financiële toekomst gewaarborgd is. Ook de andere waarden van Supernova, ambitie, kwaliteit en toegankelijkheid, sluiten naadloos aan bij de filosofie van Nagelmackers.”

co-production

Klarafestival, Festival de Wallonie, Festival Musiq’3, Klara, Musiq’3, CC Bornem– Ter Dilft, CC Strombeek, CC Dilbeek–Westrand, CC Hasselt, Gent Festival, Festival de Namur, le Festival Royal de Juillet Musical de SaintHubert, le Festival du Hainaut, le Festival du Brabant Wallon, le Festival Charleroi bis-ARTS, Kunstenpunt project partner

51

THE PSALMS EXPERIENCE The Tallis Scholars 21 & 22.3 Nederlands Kamerkoor 20 & 22.3 Det Norske Solistkor 20 & 21.3

››75 enchanting spiritual texts from the Book of Psalms set to music by 75 different composers

52

the psalms experience pure music

N

F

E

75 psalmen, 75 componisten, 3 koren, 6 concerten, 3 dagen en 2 locaties. The Psalms Experience is een uitgebreid moment van reflectie in het hart van Klarafestival. De concerten, opgehangen aan zes actuele thema’s en aangevuld met lezingen van wereldvermaarde sprekers, peilen naar de essentie van het leven. De psalmen zijn tegelijk religieus én diepmenselijk. De oeroude gedichten verhalen over de condition humaine, over de mens en zijn relatie tot God, het leven en elkaar. Daarom zijn de psalmen universeel, tijdloos en onverwoestbaar. Ze vormen een onuitputtelijke, rijke bron voor spiritualiteit, in welke vorm dan ook. Naast Flagey vinden de concerten ook plaats in de Abdij Ter Kameren, een even verrassende als unieke concertlocatie, waarin de hemelse (en aardse) muziek uit meer dan acht eeuwen, van Lassus en Palestrina over Bach, Schubert en Brahms tot Michel van der Aa, volledig tot zijn recht komt.

75 psaumes, 75 compositeurs, 3 chœurs, 6 concerts, 3 jours et 2 lieux. The Psalms Experience est un grand moment de réflexion au cœur du Klarafestival. Les concerts, encadrés dans six thèmes actuels et de lectures d’orateurs d’envergure internationale, explorent l’essence de la vie. Les psaumes sont à la fois religieux et profondément humains. Ces poèmes ancestraux parlent de la condition humaine, de l’homme et de sa relation à Dieu, à la vie et à ses semblables. C’est pourquoi les psaumes sont universels, intemporels et indestructibles.

Ils constituent une riche et inépuisable source de spiritualité, sous quelque forme que ce soit. Les concerts se déroulent à Flagey mais également dans l’Abbaye de La Cambre, un lieu aussi surprenant qu’unique dans lequel cette musique divine (et terrestre) âgée de plus de huit siècles, de Lassus et Palestrina à Michel van der Aa en passant par Bach, Schubert et Brahms, trouve parfaitement sa place.

75 psalms, 75 composers, 3 choirs, 6 concerts, 3 days and 2 locations. The Psalms Experience is an extensive moment for reflection at the heart of Klarafestival. The concerts, centred around six topical themes and with lectures by world-renowned speakers, measures the essence of life. The psalms are at once religious and deeply humanitarian. The ancient poems are about the human condition, humans and their relationship with God, life and each other. This is why the psalms are universal, timeless and indestructible. They form an inexhaustible, rich source of spirituality, regardless of form.

In addition to Flagey, the concerts will also be held in La Cambre Abbey, a concert location that is both astonishing and unique, and where over eight centuries of heavenly (and earthly) music can come into its own, from Lassus and Palestrina to Bach, and then Schubert and Brahms to Michel van der Aa.

dinsdag mardi Tuesday

20.3 A/ 20:00 B/ 22:00 woensdag mercredi Wednesday

21.3 A/ 20:00 B/ 22:00 donderdag jeudi Thursday

22.3 A/ 20:00 B/ 22:00 Flagey Studio 4 B/ Abdij Ter Kameren A/

€21 Normal price (1 concert) €35 Combi ticket (2 concerts) €85 Psalm pass (6 concerts) box office Flagey, BOZAR Het volledige programma kan je raadplegen op www.klarafestival.be Voor het overzicht van de debatten, zie blz. 73

co-production

Klarafestival, Flagey

53

UN SACRE DU PRINTEMPS Daniel Linehan / Hiatus choreography Alain Franco musical dramaturgy & piano Jean-Luc Plouvier piano

54

››Un Sacre du Printemps, a choreography after Le sacre du printemps by Igor Stravinsky (version for two pianos) played live by Jean-Luc Plouvier (Ictus) and Alain Franco

un sacre du printemps contemporary dance

N

F

E

Eén brok energie in de vorm van muziek en dans, dat is Stravinski’s meesterlijke ballet Le sacre du printemps. Choreograaf Daniel Linehan en muzikant Alain Franco maakten een spraakmakende interpretatie van het schandaalstuk van de Russische componist. Niet het verhaal van het jonge meisje dat geofferd wordt aan de zonnegod staat in Linehans aanpak centraal, wel de muzikale structuur van het werk. De dansers moeten een manier vinden om op het ongenadige stuk van Stravinski te blijven bewegen, ook al zijn maatwisselingen, ongewone ritmes en helse tempo’s schering en inslag. Neem plaats vlakbij de dansers en muzikanten, en ervaar de mateloze energie van Stravinski’s referentiewerk aan den lijve.

Un bloc d’énergie sous forme de musique et de danse, voilà à quoi correspond le magistral ballet de Stravinsky Le sacre du printemps. Le chorégraphe Daniel Linehan et le musicien Alain Franco proposent une sensationnelle interprétation de la pièce à scandale du compositeur russe. Ce n’est pas l’histoire de la jeune fille sacrifiée au dieu soleil qui dirige l’approche de Linehan, mais bien la structure musicale de l’œuvre. Les danseurs doivent trouver le moyen de continuer à se mouvoir sur cette œuvre impitoyable de Stravinsky dans laquelle les changements de mesure, les rythmes étranges et tempi infernaux sont légion. Prenez place à proximité des danseurs et des musiciens, et ressentez l’énergie sans limite de cette œuvre-phare de Stravinsky.

vrijdag vendredi Friday

23.3 19:00 & 21:30 Kaaitheater zaterdag samedi Saturday

24.3 19:00 & 21:30 Kaaitheater €22 box office Kaaitheater, BOZAR

A single chunk of energy in the form of music and dance. That is Stravinsky’s masterly ballet The Rite of Spring.

Choreographer Daniel Linehan and musician Alain Franco developed a controversial interpretation of the Russian composer’s scandalous piece. The focal point in Linehan’s approach is not the story of the young girl who is offered up to the sun god, rather it is the musical structure of the work. The dancers must find a way to keep moving to Stravinsky’s relentless piece, to all his metre changes, unusual rhythms and hellish tempos that run through the entire piece. Take your place near the dancers and musicians and experience directly the immense energy of Stravinsky’s reference piece.

co-production

Klarafestival, Kaaitheater, deSingel, Opéra de Lille, Festival de Marseille

55

MAHLER 8 Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin conductor Angela Meade soprano Erin Wall soprano Erin Morley soprano Sarah Connolly mezzo-soprano Mihoko Fujimura mezzo-soprano Michael Schade tenor Markus Werba baritone Christof Fischesser bass

56

Groot Omroepkoor Orfeón Donostiarra Rotterdam Symphony Chorus Nationaal Kinderkoor GUSTAV MAHLER ››Symphonie N° 8 in Es-Dur

mahler 8 pure music

N

F

E

Met duizend zijn ze niet, maar voor deze uitvoering van Mahlers Achtste symfonie, beter bekend als de ‘Symfonie der Duizend’, staan er zeker 300 muzikanten op het podium. Naast het befaamde Rotterdams Philharmonisch Orkest en een resem topzangers, maken maar liefst vier koren hun opwachting. Die indrukwekkende cijfers zijn in overeenstemming met de grootse ambities van de componist. “Stel je voor dat het heelal begint te trillen en tot klinken komt”, verzuchtte Mahler na de voltooiing van zijn monumentale symfonie. “Het zijn geen menselijke stemmen meer, maar planeten en de zon die ronddraaien.”

S’ils ne sont pas au nombre de mille, les musiciens de cette interprétation de la Huitième symphonie de Mahler, mieux connue sous le nom de ‹ Symphonie des Mille ›, sont certainement 300 sur scène. Aux côtés de l’illustre Orchestre Philharmonique de Rotterdam et d’une galerie de grands chanteurs se trouvent pas moins de quatre chœurs. Ces impressionnantes proportions correspondent aux ambitions grandioses du compositeur. « Imaginez que l’univers commence à vibrer jusqu’à résonner », murmurait Mahler après avoir achevé cette symphonie monumentale. « Ce ne sont plus des voix humaines, mais les planètes et le soleil en gravitation. »

zaterdag samedi Saturday

24.3 20:00 BOZAR Henry Le Bœuf Hall €24 €50 €68 €96 box office BOZAR

European Gala

There may not be a thousand of them, but for this performance of Mahler’s Symphony No. 8, better known as the ‘Symphony of a Thousand’, there are certainly 300 musicians on stage. Alongside the renowned Rotterdam Philharmonic Orchestra and plenty of top singers, no less than four choirs make their appearance. These impressive numbers are in line with the composer’s greatest ambitions. “Imagine the whole universe beginning to ring and resound”, Mahler sighed after finishing his monumental symphony. “There are no longer human voices, but planets and suns revolving.”

co-production

Klarafestival, BOZAR

57

ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui Florian Boesch baritone Jonas Dahlberg stage design & video Andreas Schett composition & arrangements

58

Music by Franz Schubert, Robert Schumann, Johannes Brahms & Gustav Mahler

alles wieder gut scenic concert

N

F

E

Het Oostenrijkse ensemble Franui en bariton Florian Boesch brengen wondermooie liederen van onder anderen Franz Schubert, Johannes Brahms en Gustav Mahler, maar zoals je ze nog nooit eerder hoorde: de liederen zijn ontdaan van al hun franjes, en herleid tot hun doodeerlijke essentie, rauw en aangrijpend. De ‘Musicbanda’ Franui blijft daarmee trouw aan zijn identiteit. “We willen het kunstlied van zijn voetstuk halen’’, vat trompettist Andreas Schett de muzikale visie van Franui bondig samen. De projecten van de groep zijn eerder eigenzinnig dan conventioneel, de klank eerder folk dan klassiek.

De weemoedige liederen ademen vergankelijkheid. Ze vinden hun visuele evenknie in de poëtische beelden van videokunstenaar Jonas Dahlberg. Zijn filmdecor toont het genadeloze verstrijken van de tijd. Maar gelukkig is er Franui om soelaas te brengen.

L’ensemble autrichien Franui et le baryton Florian Boesch interprètent de splendides chants, entre autres de Franz Schubert, Johannes Brahms et Gustav Mahler, mais interprétés de manière inédite : les chants sont dépouillés de toutes leurs fioritures et réduits à leur essence la plus pure, ils sont bruts et poignants. La ‹ Musicbanda › Franui reste ainsi fidèle à son identité. « Nous voulons faire tomber le lied de son piédestal », déclare le trompettiste Andreas Schett pour résumer en quelques mots la vision musicale de Franui.

Les projets du groupe sont plutôt originaux que conventionnels, leur sonorité plutôt folk que classique. Leurs chants mélancoliques illustrent pleinement la fragilité. Ils trouvent leur pendant visuel dans les images poétiques de l’artiste vidéo Jonas Dahlberg, dont le décor cinématographique montre l’œuvre impitoyable du temps.

Heureusement, Franui est là pour nous apporter l’apaisement.

The Austrian ensemble Franui and baritone Florian Boesch perform strikingly beautiful songs by composers like Franz Schubert, Johannes Brahms and Gustav Mahler, but they do so in a way you have never heard before: stripped of all their frills and reduced to their bare essentials, raw and dramatic. So the ‘Musicbanda’ Franui remains true to its identity. “We want to take the art song off its pedestal”, trumpeter Andreas Schett sums up the musical vision of Franui. The group’s projects are idiosyncratic rather than conventional, the sound is folk more than it is classical. The melancholic songs exude their ephemeral quality. They find their visual equal in the poetic images of video artist Jonas Dahlberg. His film décor shows the merciless passage of time. Fortunately, there is Franui to bring solace.

zondag dimanche Sunday

25.3 17:00 BOZAR Henry Le Bœuf Hall €22 €30 box office

BOZAR

co-production

Klarafestival, BOZAR

59

NIGHT OF THE UNEXPECTED 20:30

Frank Agsteribbe, Korneel Bernolet, Bart Naessens, Guy Penson, Liselotte Sels, Dieter Van Handenhoven, Liesje Vanmassenhove harpsichord , Frank Theys film

JOHN CAGE & LEJAREN HILLER ››HPSCHD

21:15

Ex Novo Ensemble Valentina Coladonato soprano (Music Masters on Air)

Music by Joris Blanckaert, Eliott Delafosse, Raffaele De Giacometti, Katarzyna Krzewińska & William Sundman Sääf

22:30

BL!NDMAN [sax]

23:30

Kopi & Luwak DJ

60

Music by John Cage, Jean-Féry Rebel, Olivier Messiaen, Eric Sleichim & Johann Sebastian Bach

night of the unexpected out-of-the-box

N

F

E

Vernieuwing zit in het DNA van Klarafestival, dit jaar in de vorm van het gloednieuwe Night of the Unexpected: een avond helemaal gewijd aan de creatie en creativiteit, aan de beleving en ontdekking.

En een ontdekking is HPSCHD van de revolutionaire componist John Cage beslist. Maar liefst zeven klavecimbels krijgen het gezelschap van 52 klanktapes. Je wandelt tussen de klavecimbels en bevindt je dus letterlijk middenin de klank. Creativiteit staat dan weer centraal in het MusMA-luik van de avond. Vijf jonge componisten van het project Music Masters on Air geven hun muzikale kijk op de kunst van het verleiden, geïnspireerd door Ars Amandi van de Romeinse dichter Ovidius, en laten hun nieuwe creaties op je los. En met muziek van onder anderen Messiaen en Bach viert BL!NDMAN[sax] de verjaardag van het Festival van Vlaanderen én die van BL!NDMAN zelf: dit jaar bestaat het eigenzinnige collectief 30 jaar.

maandag lundi Monday

26.3 20:30 Beurs­ schouwburg €18 box office Beursschouwburg, BOZAR

L’innovation est inscrite dans les gènes du Klarafestival. Cette année, elle prend forme dans le tout nouveau projet Night of the Unexpected : une soirée entièrement consacrée à la création et à la créativité, à l’expérience et à la découverte. HPSCHD, du compositeur révolutionnaire John Cage, est sans aucun doute une découverte.

Dans cette œuvre, pas moins de sept clavecins sont accompagnés de 52 bandes-son. Vous pourrez vous déplacer entre les clavecins et vous trouverez donc littéralement entouré de sons. La créativité sera quant à elle au centre du volet MusMA de la soirée. Cinq jeunes compositeurs participant au projet Music Masters on Air livreront leur vision musicale de l’art de la séduction, inspirée par Ars Amandi du poète romain Ovide, et vous révèleront leurs nouvelles créations. Enfin, c’est avec un programme consacré entre autres à Messiaen et Bach que BL!NDMAN[sax] fêtera l’anniversaire du Festival de Flandre ainsi que son propre anniversaire : le collectif atypique a 30 ans cette année.

Innovation is hard-coded in the very DNA of Klarafestival.

This year, it takes shape in the all­new project Night of the Unexpected: an evening devoted entirely to creation and creativity, to experience and discovery. HPSCHD, by the revolutionary composer John Cage, is without doubt a discovery. In this work, no less than seven harpsichords are accompanied by 52 sound tracks. You will be able to move amongst the harpsichords and so find yourselves literally surrounded by sound. As for creativity, it will be the focus of the MusMA programme for the evening. Five young composers participating in Music Masters on Air will deliver their musical vision of the art of seduction, inspired by Ars Amandi by the Roman poet Ovid, and will reveal their new creations to you. Finally, BL!NDMAN[sax] will celebrate Flanders Festival’s anniversary as well as its own (the unusual collective will celebrate its 30th anniversary this year) with a programme devoted to amongst others Messiaen and Bach.

co-presentation

Beursschouwburg

Music Masters on Air co-production

Klarafestival (be), Festival de Wallonie (be), National Forum of Music (pl), MittelFest (it), SCA Müzik Vakfi (tr), Saxå Kammarmusik Festival (se), Wonderfeel (nl) radio partners

Klara, Musiq’3, Dwójka polskie radio, RAI Friuli Venezia Giulia, P2 Sveriges Radio, NPO Radio 4

61

LOOPSTATION HYOID vocals Alexander Devriendt direction Angelo Tijssens, Jeroen Van der Ven, Julia Ghysels, Karolien De Bleser, Mieneke Bakker & Sachli Gholamalizad performers Joeri Smet dramaturgy

62

Music by Joris Blanckaert

loopstation music theatre

N

F

E

Hollen we onszelf niet voorbij in een niet te stillen honger naar vernieuwing en eindeloze groei? Regisseur Alexander Devriendt en zijn Gentse collectief Ontroerend Goed, dat in binnen- én buitenland jaar na jaar potten breekt, stellen Loopstation voor, een voorstelling op de grens tussen theater en dans. In Loopstation brengen negen performers een ode aan de repetitiviteit. Tegen de drang in om eindeloos te groeien en voortdurend opnieuw uit te vinden, zoeken ze naar verdieping in herhaalde patronen. Hun zowel alledaagse als mythische acties lopen langs individuele muzikale lijnen, uitgezet door Joris Blanckaert, een van de belangrijkste Belgische componisten van het moment.

Ne passons-nous pas à côté de nous-mêmes dans une insatiable soif de nouveauté et de croissance infinie ? Le metteur en scène Alexander Devriendt et son collectif gantois Ontroerend Goed qui, année après année, engrange les succès tant en Belgique qu’à l’étranger, présentent Loopstation, un spectacle à la frontière entre théâtre et danse. Dans Loopstation, neuf performers proposent une ode à la répétitivité. Réfrénant leur besoin de grandir à l’infini et d’inventer en permanence, ils recherchent l’approfondissement dans la répétition de schémas. Leurs actions banales comme mythiques évoluent parallèlement à des lignes musicales individuelles tracées par Joris Blanckaert, un des plus éminents compositeurs belges du moment.

dinsdag mardi Tuesday

27.3 20:00 KVS woensdag mercredi Wednesday

28.3 20:00 KVS €17 €20 box office KVS, BOZAR

Don’t we run around in an insatiable desire for innovation and endless growth? Director Alexander Devriendt and his Ghent collective, Ontroerend Goed, which enjoys great success year after year here in Belgium and abroad, is presenting Loopstation, a performance that bridges the border between theatre and dance. In Loopstation nine performers bring an ode to repetitiveness. Against the pressure for endless growth and constant discovery, they seek out intensification in repeated patterns. Their actions, both commonplace and mythical, run along individual musical lines, laid out by Joris Blankaert, one of the most important Belgian composers of our time.

co-production

Klarafestival, KVS, Kunstencentrum Vooruit, Toneelgroep Maastricht, Theatre Royal Plymouth, Richard Jordan Productions

63

CLAIR DE LUNE Yefim Bronfman piano

64

ROBERT SCHUMANN ››Arabeske in C-Dur, op. 18 ››Humoreske in B-Dur, op. 20 CLAUDE DEBUSSY ››Suite bergamasque FRANZ SCHUBERT ››Piano Sonata in c minor, D 958

clair de lune pure music

N

F

E

“Bronfman de brontosaurus!” en “een man die eerder de verschijning heeft van iemand die de piano zal verplaatsen, dan bespelen”. Zo prijst Philip Roth pianist Yefim Bronfman in zijn boek The Human Stain. Maar uiterlijk is soms bedrieglijk. Bronfman heeft kracht in overvloed maar als het moet, legt hij een verrassende lichtvoetigheid aan de dag. Bronfman is dan ook bekend om zijn warme persoonlijkheid en droge humor. En dat hoor je in zijn spel. Moeiteloos rijmt hij een duizelingwekkende techniek aan uitbundige lyriek. De Amerikaanse pianist speelt aan de zijde van de grootste orkesten en dirigenten ter wereld, en is ook een doorwinterde recitalpianist. Het bewijs is dit gevarieerde concert met een aantal klassiekers van de pianomuziek, waaronder het dromerige Clair de lune en de speelse Humoreske van Schumann

woensdag mercredi Wednesday

28.3 20:00 Flagey Studio 4 €31 €36 €41 box office Flagey, BOZAR

« Bronfman le brontosaure ! » et « un homme qui a la stature de celui qui va déménager le piano, plutôt que d’en jouer ». C’est en ces termes que Philip Roth décrit le pianiste Yefim Bronfman dans son ouvrage The Human Stain. Mais les apparences sont parfois trompeuses. Bronfman a de la puissance à revendre, mais lorsqu’il le faut, il est capable de faire preuve d’une légèreté surprenante. Il est ainsi connu pour sa personnalité chaleureuse et son humour pince-sansrire, qui se traduisent également dans son jeu. Il allie avec une facilité déconcertante une technique vertigineuse à un lyrisme exalté. Le pianiste américain se produit aux côtés des plus grands orchestres et chefs du monde, et est également un pianiste de récital expérimenté.

Preuve en est ce concert varié reprenant plusieurs grands classiques de la musique pour piano, parmi lesquels le méditatif Clair de lune et l’Humoreske enjoué de Schumann.

“Bronfman the brontosaur!” and “[a man who] looks less like the person who is going to play the piano than like the guy who should be moving it”. That’s how Philip Roth describes pianist Yefim Bronfman in his book The Human Stain. But appearances can sometimes be deceiving. Bronfman has power to spare but when he has to, he can be grace personified. No surprise, as Bronfman is known for his warm personality and dry sense of humour. And you can hear that in the way he plays. He effortlessly pairs a dizzying technique with exuberant lyricism. The American pianist plays alongside the greatest orchestras and conductors in the world, and is also a seasoned recital pianist. The proof is this varied concert with a number of classics from piano music, including the dreamlike Clair de lune and the playful Humoreske by Schumann.

production

Flagey co-presentation

Klarafestival

65

REIMAGINE Africa Express s t a r g a z e Poliça

66

››Africa Express Presents…

Terry Riley’s In C Mali ››Bruise Blood: Reimagining Steve Reich’s Music for Pieces of Wood

reimagine out-of-the-box

N

F

E

Cultmuziek uit de vorige eeuw door verrassende namen uit de wereld van de klassieke muziek én die van de pop en rock, dat is het concept van Reimagine. Met een cocktail in de hand geniet je in de indrukwekkende hal van het Autoworld Museum in het Jubelpark van de muziek van twee iconen van het minimalisme, versie 2.0. De sterren van het Berlijnse ensemble s t a r g a z e, de indieband Poliça uit New York en het Britse collectief Africa Express gaan aan de slag met Music for Pieces of Wood van Steve Reich en In C van Terry Riley.

In C is de bekendste compositie van Riley. Voor de 50e verjaardag van het werk trok Africa Express in 2013 naar Mali om er de allereerste Afrikaanse versie van In C te creëren. Africa Express is een wisselend collectief van de beste muzikanten en de grootste sterren uit heel de wereld. Verwacht je naast fluiten en gitaren ook aan onder meer een kora, ngoni en balafoon.

De la musique culte du siècle dernier exécutée par des noms surprenants du classique, mais aussi de la pop et du rock, tel est le concept de Reimagine. Un cocktail à la main, vous savourerez la musique de deux icônes du minimalisme 2.0 dans l’impressionnante salle du Musée Autoworld du Parc du Cinquantenaire. Les stars de l’ensemble berlinois s t a r g a z e, du groupe indie new-yorkais Poliça, et du collectif britannique Africa Express se retrouvent sur Music for Pieces of Wood de Steve Reich et In C de Terry Riley. In C est la composition la plus célèbre de Riley. En 2013, pour le cinquantième anniversaire de l’œuvre, Africa Express s’est rendu au Mali pour y créer la toute première version africaine. Africa Express est un collectif à géométrie variable, regroupant les meilleurs musiciens et certaines des plus grandes stars du monde entier. Attendez-vous à entendre, à côté des flûtes et des guitares, une kora, un ngoni et un balafon.

Cult music from the last century written by the last people you’d expect from the world of classical music and from pop and rock, that’s the concept of Reimagine. With cocktail in hand, in the impressive Autoworld Museum hall in the Jubelpark/Cinquantenaire, you’ll enjoy the music of two minimalist icons, version 2.0. The stars of the Berlin ensemble s t a r g a z e, the indie band Poliça from New York and the British collective Africa Express set to work together with Music for Pieces of Wood by Steve Reich and In C by Terry Riley.

In C is Riley’s best-known composition. For the 50th anniversary of this piece, Africa Express travelled to Mali in 2013 to create the very first African version of In C. Africa Express is a variable collective of the best musicians and the greatest stars in the world. In addition to flutes and guitars, you can expect such instruments as a kora, a ngoni and a balafon.

donderdag jeudi Thursday

29.3 20:00 Autoworld Museum Brussels €30 €10 (-26) box office BOZAR

Kom vanaf 19:00 langs in de Klarafestival pop-up bar. Met je ticket voor Reimagine kan je bovendien Autoworld Museum Brussels voor of na het concert gratis bezoeken.

co-production

Klarafestival, Autoworld

67

ST LUKE PASSION James MacMillan conductor Danish National Symphony Orchestra Danish National Concert Choir Danish National Junior Choir

68

JAMES MACMILLAN ››St Luke Passion

st luke passion pure music

N

F

E

De wereldwijd bejubelde componist James MacMillan noemt de kruisiging en de verrijzenis van Christus “de twee belangrijkste dagen in de wereldgeschiedenis.” Het hoeft dus niet te verbazen dat de diepreligieuze componist zich vroeg of laat zou wagen aan een toonzetting van het evangelieverhaal. Na zijn succesvolle Johannespassie volgde twee jaar geleden de Lucaspassie. Daarin wordt de rol van de evangelist vertolkt door het koor, in plaats van door een solist.

Ongebruikelijk maar wel doeltreffend: het machtige koor verleent het werk zijn serene, plechtstatige sfeer, volledig in lijn met de algemene teneur van het Evangelie volgens Lukas, dat volgens MacMillan focust op thema’s als vergiffenis en verlossing. MacMillan staat bovendien zelf voor het orkest; een betere vertolking van zijn werk is dan ook niet denkbaar.

Le compositeur unanimement reconnu James MacMillan considère la crucifixion et la résurrection du Christ comme « les deux jours les plus importants de l’histoire du monde. » On pouvait donc raisonnablement penser que le compositeur profondément croyant se risquerait tôt ou tard à une adaptation du récit de l’évangile. Après sa magnifique Passion selon Saint-Jean a suivi il y a deux ans la Passion selon Saint-Luc. Le rôle de l’évangéliste y est interprété par le chœur, au lieu d’un soliste. Un choix certes peu commun, mais efficace : la puissance du chœur confère à l’œuvre son atmosphère sereine et majestueuse, dans la droite ligne de l’esprit global de l’Évangile selon Saint-Luc, qui selon MacMillan se concentre sur des sujets comme le pardon et la rédemption. MacMillan est en outre lui-même à la tête de l’orchestre ; on ne pourrait imaginer meilleure interprétation de sa pièce.

vrijdag vendredi Friday

30.3 20:00 BOZAR Henry Le Bœuf Hall €16 €34 €48 €60 box office BOZAR

Internationally acclaimed composer James MacMillan calls Christ’s crucifixion and the resurrection “the most important days in the history of the world.” It will come as no surprise, then, that the deeply religious composer sooner or later would attempt a presentation of the Gospel story. After his successful St John Passion, the St Luke Passion was next. In this piece, the role of the evangelist is performed by a choir rather than a soloist. Unusual but effective: the powerful choir lends a serene, solemn atmosphere to the work, fully in line with the general tenor of the Gospel according to Luke, which, according to MacMillan, focuses on themes like forgiveness and salvation. MacMillan also stands before the orchestra himself; a better performance of his work is thus unthinkable. co-production

Klarafestival, BOZAR

69

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

tickets

Booking information www.klarafestival.be +32 (0)70 210 217 Klarafestival Pass Attend all concerts* for €149/pers.

Available at BOZAR box office and on www.klarafestival.be * The Klarafestival Pass gives you access to all concerts, except Clair de lune (28.3) Applies to every category, except category 1

Box offices Brussels

Antwerp

BOZAR (main box office)

Beursschouwburg

deSingel

www.bozar.be +32 (0)2 507 82 00 Tue–Sat 11:00–19:00 and 1 hour before each performance

www.beursschouwburg.be +32 (0)2 550 03 50 Mon–Fri 10:00–18:00 and 1 hour before each performance

www.desingel.be +32 (0)3 248 28 28 Mon–Fri 10:00–18:30 Sat 16:30–18:30 and 1 hour before each performance

Flagey

KVS

www.flagey.be +32 (0)2 641 10 20 Tue–Fri 12:00–17:00 and 1 hour before each performance

www.kvs.be +32 (0)2 210 11 12 Tue–Fri 12:00–19:00 and 1 hour before each performance

Kaaitheater www.kaaitheater.be +32 (0)2 201 59 59 Tue–Fri 11:00–18:00 and 1 hour before each performance

70

Bruges

Concertgebouw Brugge www.concertgebouw.be +32 (0)70 22 33 02 Mon–Fri 16:30–18:30 and 1 hour before each performance

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

venues

How to get there?

Brussels

Antwerp

Autoworld Museum Brussels Jubelpark / Parc du Cinquantenaire 11 1000 Brussel / Bruxelles M T B

M

T

(

uniquement après 20:00)

B

P Parking Dansaert Nieuwe Graanmarkt / Place du Nouveau Marché aux Grains 2 Mon—Sun 24h/day

BOZAR Rue Ravensteinstraat 23 1000 Brussel / Bruxelles Centraal Station / Gare Centrale B

KVS Arduinkaai / Quai aux Pierres de Taille 7 1000 Brussel / Bruxelles IJzer / Yser M

Bourse / Beurs

M

IJzer / Yser

Merode

Beursschouwburg Rue A. Ortsstraat 20-28 1000 Brussel / Bruxelles T

Kaaitheater Square Sainctelette 20 1000 Brussel / Bruxelles

T B P Parking Alhambra Boulevard Emile Jacqmainlaan 14 Mon—Sun 24h/day

Bruges Concertgebouw Brugge ’t Zand 34 8000 Brugge P Centrum ’t Zand Koning Albert I-laan Mon—Sun 24h/day P Centrum-Station R30 Buiten Begijnvest Mon—Sun 24h/day

Onze-Lieve-Vrouw Ter Kamerenkerk / Eglise Notre-Dame de La Cambre Abdij ter Kameren / Abbaye de la Cambre 1050 Elsene / Ixelles T

Koning / Royale

deSingel Desguinlei 25 2000 Antwerpen P There is a limited number of parking spaces in front of deSingel

B

T

P Albertine Rue des Sols / Stuiverstraat Mon—Sun 07:00—01:00 P Grand Place Rue Marché aux Herbes / Grasmarkt 104 Mon—Sun 24h/day

B

Théâtre du Vaudeville Koninginnegalerij / Galerie de la Reine 11 1000 Brussel / Bruxelles Centraal Station / Gare Centrale M B

Koning / Royale

Flagey Heilig-Kruisplein / Place St.-Croix 1050 Brussel / Bruxelles Flagey T

B P Indigo Place Eugène Flageyplein Mon—Sun 24/day

T

B P Albertine Rue des Sols / Stuiverstraat Mon—Sun 07:00—01:00 P Grand Place Rue Marché aux Herbes / Grasmarkt 104 Mon—Sun 24h/day

71

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

concert talks To get more out of your concert visit, you can go to in-depth concert introductions with specialised speakers.

We will continue to expand our supporting activities in the coming weeks so be sure to keep an eye on our website at www.klarafestival.be!

David Ramael in conversation with maestro Rafael Payare, during Klarafestival 2017 Š Maxikamera

72

talks & lectures

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

talks & lectures

The Psalms Experience debates & lectures Debates What can the psalms mean today?

This is the starting point for The Psalms Experience. The six concerts of the three-day mini festival are dedicated to six topical themes. They are the starting point for three debates, one on each concert day. Opinion makers and leading voices in society enter into a discussion with the capable moderating skills of a top journalist.

Tue 20.3, 18:30 Flagey, Studio 1

N

Rik Torfs, Johan Braeckman & Chams Eddine Zaougui moderator Lisbeth Imbo concert themes A Mirror for Today’s Society (concert 1) & Trust (concert 2) Entry only for ticket holders of The Psalms Experience guests

Wed 21.3, 18:30 Flagey, Studio 1

F

Azouz Begag & Mohamed El Bachiri moderator Béatrice Delvaux concert themes Path of Life (concert 3) & Gratitude (concert 4) Entry only for ticket holders of The Psalms Experience guests

Thu 22.3, 18:30 Flagey, Studio 1

N

F

Mr Salah Echallaoui, Mgr Jozef De Kesel & Mr Philippe Markiewicz moderator Mehdi Khelfat concert themes Authority and Oppression (concert 5) & Celebration of Life (concert 6) Entry only for ticket holders of The Psalms Experience guests

Karen Armstrong © Timothy Allen

Lecture Karen Armstrong & David Van Reybrouck How can we be at peace with ourselves? And with others? And what is the role of religion in all of this? Through topics like self-love, attentiveness, suffering, shared joy and compassion — the subjects of the psalms — Karen Armstrong and David Van Reybrouck talk about interreligious dialogue in the framework of The Psalms Experience.

The world-renowned thinker is particularly well-placed to tackle the fundamental questions of life.

Through her books and lectures, Armstrong has become one of the most important voices in public debate worldwide, especially in the field of religion.

Sat 17.3, 15:00 Flagey, Studio 4 Spreek/Tijd, Karen Armstrong & David Van Reybrouck €9 / €11

Sat 17.3 18:00 Flagey, Studio 1 Meet & Greet with Karen Armstrong for young adults moderator Simone Susskind Free production

Flagey Klarafestival

co-presentation

73

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

The Sound of Home “I’ve wanted to play guitar ever since I was little and when I arrived in Belgium, I asked my helper if I’d be able to fulfil my dream. I am so happy that I can now.” Elaha, a seventeen-year-old girl from Afghanistan, enthusiastically tells us about her first music lesson. She is just one of the over one hundred child refugees in our country who can take free music lessons through The Sound of Home, an initiative of Klarafestival and SOS Kinderdorpen.

The music lessons are a welcome change in their daily routine: the minors, unaccompanied

projects

in a strange country, are staying in centres where they are given shelter, food and schooling.

However, for their free time, they rely on the refugee centre where they’re staying. The Sound of Home offers them a fun hobby. That this project takes place outside the walls of the centre where they are staying is intentional. The young people are able to make new friends and so integrate more easily. Or as eleven-year-old Meri from Syria puts it: “It can get really boring here in the refugee centre. That’s why I am so happy that I can take music lessons. Then at least I can go out and see other children.”

The Sound of Home only started a few months ago and has already been met with over­ whelming enthusiasm amongst the youngsters, their companions at the centres and the music schools involved.

Would you like to do your bit?

You can do so via www.musicforchildren.be This project came into being thanks to the collaboration between Klarafestival, SOS Kinderdorpen, Fedasil, Rode Kruis Vlaanderen, Croix-Rouge de Belgique, Minor-Ndako, Public Centres for Social Welfare, VBO Task Force Refugees, and music schools across Flanders, Brussels and Wallonia. / With the support of: Engie Foundation, Queen Mathilde Fund, UHNCR, Music Fund, G4S and private donations.

74

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

projects

Jouw Sleutel Kunst is voor iedereen. Maar de weg naar kunst is niet voor iedereen even makkelijk — letterlijk en figuurlijk. Hoe moet ik een voor­­ stelling kiezen? Kan ik dat wel betalen, en hoe bereik ik de concertzaal? Heel wat mensen vinden vaak geen antwoord op deze vragen. Daarom heeft het Klarafestival Jouw Sleutel in het leven geroepen. Met dit project organiseert het

Klarafestival rondleidingen en informatie op maat, voorziet het een hapje en een drankje, en persoonlijke begeleiding tot aan de concertzaal.

Samen met sociale partners haalt Klarafestival zo de drempels tot kunst weg voor verschillende doelgroepen. Elk jaar genieten bijna 1000 mensen via Jouw Sleutel van een klassiek concert, een activiteit waar ze anders maar moeilijk de weg naar vinden.

©John Stapels

project partners Nationale Loterij / Loterie Nationale, JTI, Vlaamse Overheid, Vlaamse Gemeenschapscommissie, Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Région de Bruxelles-Capitale, Gemeente Schaarbeek / Commune de Schaerbeek

75

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

supported by

If you are so inclined to supplement your concert experience with a bite to eat before or after the performance, BOZAR's Café Victor will provide.

You will find it close to the entrance of the Centre for Fine Arts.

BOZAR's Café Victor is an ode to architecture, art and good taste. The bistro opened its doors in September 2016.

The internationally renowned architectural firm Robbrecht and Daem were charged with the design. They were the ideal choice, really, because for Robbrecht and Daem, the interconnectedness between architecture and interior design is crucial — just like it was for Victor Horta, who designed the Centre for Fine Arts. The bistro was named after the art deco architect to pay homage to him. The dark green colour of the terrazzo and the leather seats are a further reference to the green linoleum and terrazzo Horta integrated into the building himself.

76

Opening hours BOZAR Café Victor: Tue—Sun 10:00—22:00 Closed on Mondays www.victor23.be

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

supported by

Klarafestival als unieke setting voor uw business event, dankzij Insieme & G4S

Reserveer uw VIP-tickets* voor het Klarafestival via sabrina@klarafestival.be +32 (0)474 754 185 * Beschikbaar voor alle concerten van het Klarafestival, behalve voor een groep van minder dan 50 personen

Bij het Klarafestival gaat kwaliteit vóór alles, zowel in de concertzaal als daarbuiten. En zeker voor onze Business Seat-arrangementen. Kies voor een prominent netwerkevent en een all-in ervaring voor uw genodigden.

De vaste cateraar van het Klarafestival is Insieme, ‘samen’ in het Italiaans. En dat mag je letterlijk nemen.

De Gentse cateraar werkt voor het Klarafestival en zijn klanten een plan uit op maat, samen met een reeks professionele partners, elk met hun specialiteiten en ideeën. Insieme tekent steevast voor uitgelezen gerechten en een piekfijne service.

Dankzij de ‘peace of mind’-aanpak van G4S geniet u zorgeloos van een prachtige concertavond. G4S verzekert uw rust met een geïntegreerde strategie die steunt op de combinatie van mens en technologie, en op tonnen ervaring en expertise. G4S is een wereld­ leider in het aanreiken van oplossingen in sectoren waar veiligheidsrisico’s groot zijn. Voor het Klarafestival zet G4S bovendien zijn professionele chauffeurs in voor een rimpelloze shuttleservice.

77

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Het Festival van Vlaanderen Brussel bestaat in 2018 50 jaar!

En bij een verjaardag horen cadeaus. Samen met zijn partners trakteert het Festival van Vlaanderen Brussel je op prachtige prijzen. Blader door de volgende pagina’s en ontdek wat je allemaal kan winnen.

Houd onze onlinekanalen in het oog om te weten te komen hoe je kan deelnemen aan de wedstrijd. Op vrijdag 16 februari vindt de wedstrijdtrekking plaats. Wie weet word jij dan een van de gelukkigen!

wedstrijd

Daniël Ost

Win 1 van de 5 boeketten ter waarde van €50

!

N I W IN! W WIN! www.klarafestival.be/ wedstrijd 78

De florale creaties van Daniël en Nele Ost zijn stuk voor stuk pareltjes. “Het verschil tussen gewoon en buitengewoon schuilt in het detail”, zegt bloemkunstenaar Daniël Ost. Die passie voor en hang naar perfectie in zijn werk leidde ertoe dat het grote Amerikaanse televisienetwerk CBS Daniël “world’s leading flower designer” noemde, en dat het bedrijf uitgroeide tot een wereldspeler met onder meer koninklijke families, Christie’s en UNICEF als klanten. Intussen is Nele Ost in de voetstappen van haar vader getreden, en staat ze aan het hoofd van het bloeiende bedrijf. Nele zet het werk van Daniël verder. Tegelijkertijd zorgt ze voor een frisse wind.

Op die manier hoopt ze ook jongere generaties warm te maken voor de schoonheid van de natuur, zoals het Klarafestival dat doet voor cultuur.

www.danielost.be

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Neuhaus

Gagnez 1 des 5 ateliers pour deux personnes d’une valeur de €35

wedstrijd

Interparking

Win een jaar gratis parkeren in België met de Pcard+

Composez vos propres créations lors d’un workshop chocolat unique ! Neuhaus offre cinq workshops pour deux personnes au sein de son atelier, situé dans la Galerie de la Reine à Bruxelles, juste à côté de la boutique qui a vu naître l’aventure. Durant une heure, vous travaillerez notamment sur l’iconique ‹ Caprice ›, développé par Neuhaus à l’occasion de l’Exposition universelle il y a 60 ans. Et en guise de cerise sur le gâteau, vous pourrez ramener le résultat à la maison ! Saviez-vous que la toute première praline belge originale, telle que nous la connaissons aujourd’hui, fut conçue par Jean Neuhaus Jr ? En 1857, l’apothicaire Jean Neuhaus eut l’idée d’enrober ses médicaments d’une fine couche de chocolat, puis son petit-fils Jean Neuhaus Jr les fourra avec de délicieuses garnitures, inventant ainsi la praline en 1912. Ces premiers chocolats fourrés rencontrèrent immédiatement un grand succès. Grâce à sa passion et à son savoir-faire, la famille Neuhaus devint le pionnier de la riche culture chocolatière belge.

Met 820 beveiligde parkeergarages in Europa, waarvan 25 in het centrum van Brussel, werkt Interparking mee aan een betere doorstroming van het verkeer; het bedrijf creëert zo ook meer ruimte voor voetgangers en fietsers. En om uw parkeer­ gemak te verhogen, heeft Interparking de Pcard+ gecreëerd: hiermee parkeert u uw wagen in een van de 70 Interparkings van België, zonder ticket.

Met de Pcard+ geniet u bovendien van promoties bij alle deelnemende parkings. Interparking zet ook in op een ecologisch verantwoorde oplossing voor de huidige uitdagingen rond mobiliteit. Nicolas Godon, Marketing & Communication Manager: “We voorzien onder meer oplaadpunten voor elektrische auto’s, investeren in energiezuinige technologie en bieden verlaagde prijzen voor auto’s met lage uitstoot.

Onze activiteiten zijn CO2-neutraal in alle landen waar Interparking aanwezig is.”

www.neuhauschocolates.com

www.interparking.be 79

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

MUD

Win een privéworkshop & make-upproducten ter waarde van €200

wedstrijd

Humus x Hortense

Win een diner voor 2 personen ter waarde van €150

Bij Make-up Designory (MUD) leer je stap voor stap hoe je als een echte professional make-up aanbrengt. Tijdens de make-up workshop neem je jezelf onder handen, onder begeleiding van onze make-up­artiest(e). Het maakt niet uit hoeveel ervaring je op voorhand hebt! Bij MUD houden we ervan om je make-uplook natuurlijk te houden.

Dikke lagen make-up en maskereffecten zijn dus uit den boze! We helpen je bovendien ook met de organisatie van je make-up tasje. Hoe draag je zorg voor je lievelingsproducten en welke stukken ontbreken nog? Tijdens de workshop kom je te weten hoe je perfecte beauty kit eruitziet. Op die manier heb je het materiaal dat je écht nodig hebt en waar je het liefst mee werkt altijd bij de hand.

Humus x Hortense is een uniek restaurant en cocktailbar in het hart van Brussel, waar je terecht kan voor een lunch of diner. Speciaal voor cultuurliefhebbers biedt Humus x Hortense een ‘pre-theater’ menu aan. Iedereen is ook van harte welkom voor een aperitief- of afterconcert-cocktail.

Zowel de menu- als de cocktailkaart is samengesteld uit lokale en seizoensproducten. Voor de wijnen werkt Humus x Hortense samen met producenten van natuurlijke wijnen, de verrassende bieren komen van Belgische microbrouwerijen. Bij Humus x Hortense wordt traditie gekoppeld aan de laatste innovaties in de keuken. Zo brengen we een ode aan de Belgische culinaire rijkdom.

www.makeupdesignory.be

www.humusrestaurant.be

80

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Les Brigittines

wedstrijd

L’Atelier de la truffe noire

Gagnez un dîner pour 2 personnes d’une valeur de €150

Gagnez un dîner pour 2 personnes d’une valeur de €150

Dans cet élégant restaurant qui fait face à l’église gothique de la Chapelle, vous serez les hôtes du maître cuisinier Dirk Myny. Vous passerez un moment inoubliable auprès de la grande cheminée de ce magnifique ancien bureau de poste. La cuisine variée met l’accent sur les produits locaux et sur la richesse du terroir français. Essayez donc le Zenne Pot : un chou savoureux, cuit dans la gueuze de la brasserie Cantillon, accompagné de bloempanch (le boudin noir traditionnel bruxellois), de saucisse sèche et de bulots.

Désirant faire connaître la truffe à tous, Luigi Ciciriello a ouvert en 1998 un restaurant accessible et contemporain, L’Atelier de la truffe noire, dédié à son produit de prédilection. Dans ce restaurant situé au cœur du Bruxelles branché, vous découvrirez la truffe sous toutes ses facettes. L’équipe expérimentée et enthousiaste de L’Atelier de la truffe noire vous invite à un voyage gastronomique exceptionnel au travers d’une carte variée et créative. L’Atelier de la truffe noire est en outre le seul lieu à Bruxelles où vous pouvez acheter des truffes fraîches toute l’année, ainsi que des produits de qualité et de délicieux plats à emporter. Ainsi, L’Atelier de la truffe noire vous permet de déguster les mille et un délices truffés à la maison également.

www.lesbrigittines.com

www.ateliertruffenoire.com 81

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

Gramm

Gagnez un dîner pour 2 personnes d’une valeur de €178

wedstrijd

Thon Hotels

Win 1 van de 5 overnachtingen voor 2 personen

« Ma cuisine est comme Bruxelles : toujours en mouvement. » C’est ainsi que le chef-coq Erwan Kenzo Nakata, un Breton aux origines asiatiques, décrit sa cuisine et les nombreuses influences qui ont déterminé — et continuent à déterminer — l’identité du restaurant de Nakata, Gramm : chaque mois, le chef propose un nouveau menu. Le concept de Gramm est basé sur les produits abordables, de qualité, frais et de saison et est la conséquence logique du respect que nourrit Nakata pour la planète et pour le corps. Et ça ne manque pas d’être apprécié : le guide Gault&Millau a désigné Nakata jeune chef de l’année 2018 à Bruxelles.

Thon Hotels heeft meer dan 70 hotels in Noorwegen, Zweden, Brussel en Rotterdam. Bij Thon kan je goedkoop en centraal overnachten. In elk hotel van Thon heerst bovendien een warme sfeer en het ervaren personeel staat steevast garant voor de beste service. Bij Thon Hotels zijn we oprecht geïnteresseerd in jou als gast en doen we elke dag ons best om gouden momenten te creëren. Als officiële ‘droomleverancier’ van Klarafestival is Thon Hotels vereerd de bezoekers van het festival een Thon-ervaring aan te bieden. De winnaars van deze prijs hebben de keuze om te overnachten in een van de Thon Hotels in Brussel of Rotterdam. Naast toegang tot de vele faciliteiten en een late check-out, geniet je van een uitgebreid ontbijtbuffet én een glaasje champagne aan de bar!

www.grammrestaurant.be

www.thonhotels.com

82

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

wedstrijd

Visit Brussels

© visit.brussels - G. Batistini

Win een overnachting voor 2 personen met ontbijt, 2 Brussels Cards 48u en 2 tickets voor Klarafestival

Brussel is de hoofdstad van 500 miljoen Europeanen maar tegelijkertijd een metropool op mensenmaat met een internationale reputatie van gastvrijheid.

De stad ontvangt met plezier haar talrijke bezoekers die hier komen voor zaken, culturele evenementen, ontspanning of vakantie. Wat ook het doel is: een verblijf in Brussel laat steeds een blijvende herinnering na. Als smeltkroes van de wereld gaat Brussel ook prat op een complexloze multiculturaliteit: tegelijk historisch en modern, noordelijk en zuidelijk, en trots op de verschillen die ze rijker en sterker maken.

Van innoverende gastronomie over zalige muziek tot architecturale parels van grootmeesters en strip­helden die het tot Hollywoodsterren hebben geschopt…

Brussel heeft vele gezichten. Een bezoek aan de Belgische en Europese hoofdstad is daarom zonder meer een unieke ervaring. Onze hoofdstad is gastvrij, dynamisch en open. Zij onthult haar schatten aan groot en klein, ’s zomers en ’s winters, dag en nacht.

Gagnez une nuit pour 2 personnes avec petit-déjeuner, 2 Brussels Cards de 48 heures et 2 entrées pour le Klarafestival

Bruxelles est la capitale de 500 millions d’Européens mais elle cultive néanmoins son talent de métropole à dimension humaine et sa renommée internationale de convivialité. Toute la région est cosmopolite, ouverte et tolérante, avec des gens qui aiment faire la fête.

Elle se met à la portée de tous ses nombreux visiteurs : culture, loisirs, évasion… Quel qu’en soit le but, un séjour à Bruxelles reste en mémoire. Ville-monde, elle affiche une multiculturalité qui lui va comme un gant : elle est à la fois historique et moderne, du Nord et du Sud et fière de ses différences qu’elle métisse sans complexe. Sa gastronomie relève tous les challenges, sa musique nous fait rêver, son patrimoine architectural est signé par les plus grands, ses héros de BD sont devenus des vedettes hollywoodiennes… Les multiples visages de Bruxelles en font sa force : chaque visite dans la capitale de l’Europe et de la Belgique est unique. Accueillante, dynamique et ouverte, la capitale dévoile les trésors qu’elle renferme, en hiver comme en été, de jour comme de nuit.

www.visit.brussels 83

“ I can’t understand why people are frightened of new ideas.

I’m frightened of the old ones.”

John Cage

84

De Nationale Loterij zet dankzij haar spelers de schouders onder cultuur, sport, wetenschappelijk onderzoek, armoedebestrijding, ontwikkelingssamenwerking en solidariteitsacties. En elke inzet van deze spelers, hoe klein ook, maakt een wereld van verschil.

KLARA FESTIVAL kiest voor de Nationale Loterij als betrouwbare partner om haar projecten te realiseren en bedankt dan ook de spelers voor de steun!

#iedereenteltmee

Grâce à ses joueurs, la Loterie Nationale soutient la culture, le sport, la recherche scientifique, la lutte contre la pauvreté, la coopération au développement et des actions de solidarité. Quel que soit le montant misé, chaque joueur peut vraiment faire la différence.

Pour mener à bien ses projets, KLARA FESTIVAL a choisi pour partenaire la Loterie Nationale en raison de sa fiabilité. Elle remercie dès lors les joueurs pour leur soutien !

#chacuncompte

85

Haal je hart op in muzikaal Brussel.

Laat je verbeelding werken tijdens het Klarafestival.

Vlaanderen investeert in een rijk cultuuraanbod in zijn hoofdstad. Om de banden tussen de internationale gemeenschap in Brussel en het Vlaamse cultuurleven in Brussel te versterken, schenkt de Vlaamse overheid 100 tickets aan jonge EU-stagiairs voor de voorstelling Loopstation in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg op 27 maart 2018.

Zin om erbij te zijn?

Mail naar info@klarafestival.be!

Vlaanderen verbeelding werkt

86

You are an EU trainee and want to join the music theatre performance Loopstation on 27 March 2018 @ KVS? E-mail us at info@klarafestival.be for a free ticket!

First come, first served!

VLAANDEREN.BE/BRUSSEL

MUSIC CENTRE FOR FINE ARTS BRUSSELS

PHILADELPHIA ORCHESTRA YANNICK NÉZET-SEGUIN HÉLÈNE GRIMAUD 24 MAY ’18 - 20:00

PALAIS DES BEAUX-ARTS BRUXELLES PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN BRUSSEL Rue Ravensteinstraat 23 1000 Brussels +32 2 507 82 00 / bozar.be

Yannick Nézet-Séguin © Marco Borggreve

KlarafestivalMag_PhilOrch_188x256.indd 1

10/11/17 12:42 PM

87

Mark these dates!

arvo pärt weekend 26-28.01.18

flagey piano days 21-25.02.18

string quartet series rolston string quartet 31.01.18 quatuor danel 23.02.18 pavel haas quartet 12.03.18

Š DOMINIQUE LIBERT

88

De waarheid is dat dit een advertentie is voor De Standaard.

Dat wij in deze publicatie adverteren omdat we ons willen linken aan onze sponsors en partners, omdat wij denken dat hun profiel bij het onze past. En dat wij op deze manier ook nieuwe lezers kunnen aantrekken.

DE WAARHEID IS DAT WIJ U EEN KRANT WILLEN VERKOPEN

Want de waarheid is ook dat hoe meer kranten we verkopen, hoe beter we u over de waarheid kunnen vertellen. Onze journalisten kunnen dan grondiger uitzoeken hoe de vork precies in de steel zit. Meningen filteren en feiten uitklaren. Want de waarheid is dat u tegenwoordig al genoeg onwaarheden te lezen krijgt. En nog meer halve waarheden die in iemand anders zijn kraam passen. De waarheid is dat u op ons rekent om de waarheid zo goed mogelijk bloot te leggen, en dat wij op u rekenen om uw tijd en geld in ons te investeren.

Kortom de waarheid is niet altijd gemakkelijk. De waarheid is bovendien dat uit onderzoek blijkt dat u meer geneigd zal zijn om een krant te kopen wanneer er een stippellijn rond ons aanbod staat. En dan nog meer als er een schaartje bij staat.

Ontdek onze aanbiedingen en kortingen via standaard.be/abonnement

De Standaard_Klarafestivalmagazine 17_halve pag.indd 1

9/11/17 16:49

PROFITEZ DE NOS CONDITIONS EXCEPTIONNELLES 2 MOIS DE LECTURE POUR LE PRIX D’UN SEUL !

1 MOIS

GRATUIT

PRIX

+

40€ 80€

CHAQUE JOUR L’ÉDITION PAPIER

+ SA VERSION NUMÉRIQUE CONSULTABLE DÈS 6H30 SUR TABLETTE-PC ET SMARTPHONE + L’ACCÈS ILLIMITÉ À TOUS LES ARTICLES DE LA SÉLECTION DE LALIBRE.BE

Retrouvez notre offre sur : http://abo.lalibre.be/deuxmois Offre valable pour un nouvel abonné (nouveau nom - nouvelle adresse) en Belgique.

ABO LLB 2 MOIS 126,5x188 sept17.indd 1

89

29/09/17 11:56

90

Rubrieknaam #0000

NL

WEEKBLAD EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18 PLACE FLAGEY 1050 ELSENE / IXELLES

FR

AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X

EN

P303153

UIT IN BRUSSEL | VOS SORTIES À BRUXELLES | OUT AND ABOUT IN BRUSSELS

23 – 27 | 2 | 2017

BERNARD VAN EEGHEM LAMBCHOP SOPHIE DE SCHAEPDRIJVER KAPITAN KORSAOC ARNAUD ROCHARD SAINT-AMOUR: HERMAN BRUSSELMANS & TIM VANHAMEL

Pierre & Gilles AU -DELÀ DES PAILLETTES

New city magazine Even more Brussels

Pianos Maene, Proud supplier of the Klarafestival

BRUSSELS - GHENT - ANTWERP LANAKEN - RUISELEDE Pianos Maene Brussels Argonnestraat 37 - 1060 Brussels near Brussels South Railway Station Open Tuesday - Saturday 10 - 18 h DISCOVER OUR PROMOTIONS AND WEBSHOP AT WWW.MAENE.BE

KlaraFestival Magazine 2017.indd 1

91

28/11/17 13:05

GOLD — 07 — 13 MEI BRUGSE STEMMEN UIT DE RENAISSANCE Een nieuw festival dat het mooiste uit de Brugse Gouden Eeuw verbindt: de fascinerende geschiedenis, het onroerend erfgoed, de kunstschatten en bovenal de muziek. Een divers programma met concertwandelingen, lezingen, een concertmis, een expo …

meer info op concertgebouw.be

La Damnation de Faust Hector Berlioz Malmö Symphony Orchestra, MDR Rundfunkchor & Knapenkoor Leipzig olv. Marc Soustrot met Sophie Koch, Paul Groves, Bryn Terfel, Edwin Crossley-Mercer zo 3 jun 2018 Koningin Elisabethzaal

deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Overheid mediasponsors

muziek

92

.be

Cultuur beleef je samen met het Davidsfonds

Het Davidsfonds, dat zijn volwassenen en kinderen die houden van cultuur. Dat zijn 55.000 mensen die samen taal, geschiedenis en kunst beleven in heel Vlaanderen.

Bijvoorbeeld door cursussen te volgen, cultuurreizen te maken, culturele evenementen mee te pikken of boe-

ken te lezen. Het Davidsfonds telt 475 afdelingen, zo’n 5.000 vrijwilligers en meer dan 10.000 grote en kleine culturele activiteiten. Met de Davidsfonds Cultuurkaart krijg je korting op al die activiteiten en geniet je van niet te missen voordelen – ook bij Klarafestival.

Surf voor meer info naar WWW.DAVIDSFONDS.BE . Of volg ons op

M

O

R

E

T

H

A

N

en

A

M

U

S

E

U

M

AUTOWORLD MUSEUM BRUSSELS Parc du Cinquantenaire 11, 1000 Brussels Metro Merode, Tel +32 2 736 41 65 Open all days 10h - 17h, week-end 10h - 18h info@autoworld.be, www.autoworld.be

Autoworld_Klarafestivalmagazine 17_halve pag.indd 1

93

31/10/17 11:26

klara festival

Brussels International Music

Klarafestival is a joint project of Flanders Festival Brussels & Klara

main partners

project partner

concert partner

business seats

Klarafestival Sessions

KLARA, YAKULT, BDO, MUSIC FOR CHILDREN FESTIVAL FOUNDATION

public funding

Vlaamse Gemeenschap › Kabinet van de Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel De Heer Sven Gatz

Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Région de Bruxelles-Capitale › Kabinet van de Minister van Financiën, Begroting, Externe Betrekkingen en Ontwikkelingssamenwerking & Voorzitter van het College van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), belast met Onderwijs, Vorming, Begroting en Communicatie De Heer Guy Vanhengel

› Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest belast met Ontwikkelingssamenwerking, Verkeersveiligheidsbeleid, Gewestelijke en gemeentelijke Informatica en Digitalisering, Gelijkekansenbeleid en Dierenwelzijn Mevrouw Bianca Debaets

› Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Mobiliteit & Openbare Werken › Minister, Lid van het College van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), belast met Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk Beleid De Heer Pascal Smet

associations BRUSSELS NV, DAVIDSFONDS, GEZINSBOND, KUL ALUMNI, OKRA, VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL, TURKSE UNIE, GLOBE AROMA, DE VAARTKAPOEN, FMDO, JES, KA KOEKELBERG, D’BROEJ, JHOB KOEPEL VAN DE BRUSSELSE JEUGDHUIZEN, SCOUTS BRUSSEL, BRONKS VZW, HOBO VZW, COSMOS VZW, FEMMA VZW, LOKAAL DIENSTENCENTRUM ELLIPS, VIVES, DE HARMONIE, LOTUS, LASSO, CENTRE D’ACCUEIL WOLUWE-SAINT-PIERRE, ELCKERLYC, SINT-PIETERSCOLLEGE BRUSSEL, AMUSEEVOUS, CHIRO STOKKEL, OVER GRENZEN, MÉDORI, INDIVO VZW, VERENIGING PERSONEN MET EEN HANDICAP, BRUSSELS PLATFORM ARMOEDE, VZW ZONIËNZORG, LDC ANKER-MIRO-FORUM, CAW BRUSSEL, CHAMBÉRY, OCMW ANTWERPEN, OCMW AARSCHOT, OCMW BEGIJNENDIJK, OCMW ROTSELAAR, OCMW OOSTKAMP, OCMW BRUGGE, OCMW NEERPELT, OCMW SINT-TRUIDEN, VZW HORIZONT RAP OP STAP, AKSENT, CURIEUS SCHAARBEEK, GOLDEN ROSE, VERENIGING DER PASTORALE WERKEN

official festival suppliers

media partners

94

Flanders Festival Brussels is a member of FESTIVAL VAN VLAANDEREN

The Sound of home Klarafestival & SOS Kinderdorpen, Fedasil, Rode Kruis Vlaanderen, Croix-Rouge de Belgique, Minor-Ndako, Music schools across Flanders, Brussels and Wallonia, Deeltijds Kunstonderwijs Brussel, Music Fund, Engie Foundation, G4S, UNHCR, Music for Children Festival Foundation, Koningin Mathildefonds

PROJECT PARTNER

MEDIA PARTNER

CULTURAL PARTNERS

SUPPLIER

Jouw Sleutel

MusMa

95

KLARAFESTIVAL 9

30.3 2018

colofon

This is a publication of Festival van Vlaanderen Brussel vzw

board of directors Festival van Vlaanderen Brussel

team Klara

Michel Vermaerke chairman Tom Auwers, Bart Becks, Tinneke Beeckman, Alex Brabers, Jan Briers, Adelheid Byttebier, Johan Cattersel, Monica De Coninck, Hanne Decoutere, Luc De Groote, Kristine De Mulder, Liesbeth De Ridder, Erik Dralans, Kaat Exterbille, Dirk Lybaert, Ine Mariën, Tony Mary, Christophe Nottebaert, Marc Ramault, Patrick Simons, Dirk Sterckx, Jean-Paul Van Avermaet, Henriëtte van Eijl, Werner Van Lembergen, Yves Van Sante, Arlette Verkruyssen, Koen Verlaeckt, Lode Willems

Chantal Pattyn manager Els De Baets financial manager Nicky Aerts, Philip Berghmans, Karen Billiet, Felicia Bockstael, Katelijne Boon, Sylvia Broeckaert, Carine Codde, Marc Coppey, Sara Debroey, Heleen Debruyne, Gudrun De Geyter, Gert De Groof, Sander De Keere, Walter De Niel, Paul De Smet, Chantal De Waele, Koen De Winter, Pat Donnez, Geraard Goossens, Olav Grondelaers, Maarten Heynderickx, Mark Janssens, Claudine Jaumotte, Isabelle Leheuwe, Heidi Lenaerts, Annick Lesage, Guy Mampaey, Sieglinde Michiel, Frieda Minten, Ellen Moriau, Greet Pernet, Joris Preckler, Johan Roekens, Greet Samyn, Rolly Smeets, Lies Steppe, Bart Stouten, Bart Tijskens, Werner Trio, Els ’t Seyen, Isa Tubbax, Gerrit Valckenaers, Katleen Van Bavel, Birgit Van Cleemput, Marc Vandemoortele, Cara Van der Auwera, Lut Van Der Eycken, Peter Vanderputte, Kurt Van Eeghem, Wim Vangrootloon, Els Van Hoof, Bart Vanhoudt, Nicole Van Opstal, Marc Van Rompaey, Greet Van Thienen, Greet Van ’t veld, Christophe Verbiest, Liesbet Vereertbrugghen, Isabel Voets, Renate Weytjens, Marc Weyts

Members of the General Assembly Festival van Vlaanderen Brussel

Board of Directors, Greet Claes, Hans d’Hondt, Philip De Hulsters, Koen Geens, Piet Jaspaert, Jef Jonckheere, Frank Meysman, Axel Roseeuw, Jan Smets, Anne Soenen, Chris Van Olmen team Klarafestival

Sophie Detremmerie managing director Hendrik Storme artistic director Charlotte Gyselinck head of artistic planning & production Jonas Pauwels deputy production manager Jasper Gheysen marketing & communication manager Alexander Jocqué dramaturge & editor Sabrina De Croock funding manager Julie Jouret ticketing & event manager Helene D’haeseleer ticketing & protocol Els Buffel public funding & participation manager Manu De Hertogh accounting manager extra crew

Silja De Bruyckere production Lalina Goddard production Layla Mesotten marketing & communication Laurens Deckers marketing & communication Alies Torfs events Gwen Meert ticketing & protocol Pieterjan Braet participation

96

dramaturgy & editors

Alexander Jocqué Hendrik Storme texts

Alexander Jocqué translations

Géraldine Lonnoy Isobel Mackie Gregory Ball graphic design

Lieven Haneca print

Drukkerij GuidoMaes Printingdeluxe & Stevens Print nv members of Graphius group

30.3 2018

IN A CHANGING WORLD,

TOGETHER LET’S ALL SUPPORT MUSIC Classical music constantly inspires captivating performances and innovative interpretations.

At BNP Paribas Fortis, we always listen carefully and we endeavour to support initiatives that will amaze and delight you.

98

title

W.A. Mozart Publisher: W. Torfs, BNP Paribas Fortis SA/NV, Montagne du Parc/Warandeberg 3, 1000 Brussels, RPM/RPR Brussels, VAT BE 0403.199.702, FSMA n° 25.879 A

WE EACH EXPERIENCE MUSIC IN OUR OWN WAY. KLARAFESTIVAL 9